uzman görüşü Malzeme, Metalurji, Otomasyon ve Üretim Teknolojisi
PÜF NOKTASI
Metalografik Numune Zımparalama & Parlatma İşlemi…
Berat BÜLBÜL
Metalograf
brt@mikrotest.com.tr
B
u sayımızda metalografik nu-
mune hazırlama süreçlerinin
sonuncusu olan parlatma iş-
lemini ele alacağız. Parlatma
işlemi bu sürecin en hassas olan ka-
demesidir. Bu işlemde numuneniz için
doğru metot ve sarf malzemenin ne
kadar önemli olduğu biraz daha gün
yüzüne çıkacaktır.
Metalografik Parlatma İşlemi
Metalografik numune parlatma işle-
minde öncelikle dikkat edilmesi ge-
reken husus zımparalama işleminden
sonra oluşan yüzeye göre uygun ka-
demeden devam etmektir. Seçilecek
grit, süspansiyonun özellikleri ve keçe
burada oldukça fazla önem taşımak-
tadır ve tabi ki parlatılacak malzeme.
Seçilen süspansiyon ve keçe parlatma
işleminin kalitesini ve ekonomikliğini
de oldukça fazla etkilemektedir. Bu-
nunla birlikte alelade kullanılan keçe
ve süspansiyonlar belli bir zaman
sonra pürüzsüz yüzeyi verecektir, fakat
Metal Dünyası • Sayı 217 • Sayfa 2
Material, Metallurgy, Automation and Extraction Technology
harcanan süre, süspansiyon miktarı
ve keçe aşınması birim başına numu-
ne sayısını düşüreceğinden maliyetli
bir hal almaya başlayacaktır. Yüzeyin
matlığıda inceleme esnasında yapı-
nın düzgün görülememesine sebep
olacaktır.
Parlatma işlemi için bir çok farklı ürün
kullanılmaktadır. Bunlardan bazıla-
rı, endüstriyel elmas içeren pastalar
ve solüsyonlar, alüminalar ve asidik
yapıdaki silica süspansiyonlar dır.
Bu ürünler içerisinde en etkili ve hızlı
aşındırma yapan ve en çok çeşitliliğe
sahip olanlar elmas içerikli ürünlerdir.
Elmas içerikli bu ürünler pasta şeklin-
de ve süspansiyon şeklinde olmakta-
dır. Elmas pasta, süspansiyon şeklin-
deki sıvı ürüne nazaran daha eskidir
ve kullanımı daha zahmetli ürünlerdir.
Keçe üzerine eşit miktarda uygulana-
bilmesi oldukça zordur. Keçe üzerine
yarleştirilen ürün yağlayıcılar ile sey-
reltilip bütün yüzeye eşit şekilde yayıl-
malıdır. Sıvı haldeki elmas solüsyonlar
ise bir sprey yardımıyla kolayca keçe
üzerine yayılabilmektedir.
! Elinizde yağlayıcı kalmadığında su
ile gliserin karıştırılarak ekonomik
ve genel anlamda işinizi görebilecek
bir yağlayıcı elde etmiş olursunuz.
Elmas süspansiyonlar ve pastalar ile
birlikte yağlayıcılar da kullanılmakta-
dır. Yağlayıcılar keçe ile numune ara-
sında kayganlaştırıcı bir yastık oluş-
turmaktadır. Bu sayede numunelerin
hem yüzeyleri ısınmayacak hemde
elmasların verdiği gereğinden fazla
deformasyon engellenmiş olacaktır.
Günümüzde artık bir çok sıvı süspan-
siyon özel koşullarda yağlayıcı ile bir-
likte karıştırılmış halde satılmaktadır.
Bu ürünler hazırlama işlemini olduk-
ça hızlandırmakta, işçiliği azaltmakta
ve doğru oranlarda karıştırldıkları için
daha kaliteli yüzeylere ulaşmayı ko-
laylaştırmaktadır. Bununla birlikte mix
 Material, Metallurgy, Automation and Extraction Technology
PÜF NOKTASI
süspansiyonlar çok daha eko-
nomiktirler.
! Yağlayıcı ile karışık elmas
süspansiyon kullanıyorsanız,
uzun süre kullanılmamış ve ku-
rumuş keçeyi yağlayıcı ile aktif
hale getirebilirsiniz bu sayede süspan-
siyondan tasarruf etmiş olursunuz.
Alümina ile hazırlama işlemleri, en-
düstriyel elmaslardan çok daha önce
kullanılmaya başlamışdır. Bileşimleri
Al2O3 şeklindedir fakat günümüzde
çok ince gritlerde yani son parlatma
işlemlerinde kullanılmaktadırlar.
Silicalar çok küçük taneciklerden olu-
şan aşındırıcılardır. Parlatma işleminin
son kademesinde mikro temizlik diye
bahsedilen, çok hassas parlatmalar
için kullanılırlar. Silica süspansiyonlar
bazı demir dışı malzemelerin yüzeyin-
de tepkimeye girerek numunenin yü-
zeyinde dağlanmış bir katman oluştu-
rur. Bu bir nevi ön dağlama işlemidir
ve daha sonra yapılacak dağlama
işlemini kolaylaştırarak daha net yapı
incelemelerine yardımcı olur.
Elmas süspansiyonlar hem güçlü
aşındırma özellikleri sayesinde hemde
doğru kullanıldıklarında genelde yapı
incelemeleri için yeterli olmaktadır.
Alümina ve silica kullanımı günden
güne gittikçe azalmaktadır ve daha
çok akademik çalışmalar da tercih
edilmektedir.
Malzeme, Metalurji, Otomasyon ve Üretim Teknolojisi
! Döküm numunelerini incelerken
son kademenin alümina ile yapıl-
ması bazen yapının daha kısa sürede
daha belirgin bir şekilde çıkmasını
sağlayabilir.
Parlatma işleminde seçilen aşındırıcı
kadar numunenin sürekli temas ha-
linde olacağı yüzeyde çok önemlidir.
Aşındırıcıya ve numuneye özel yüzey-
ler doğru olarak seçilmeli ve bu sa-
yede numuneler en efektif şekilde ha-
zırlanmalıdır. Yanlış seçilen parlatma
keçeleri yüzeyde çizikler kalmasına,
kenar yuvarlanmalarına ve numune
yüzeyinde batıklar oluşmasına sebe-
biyet verirler.
Parlatma keçelerinin bakımı oldukça
önemli bir işlemdir. Özellikle farklı
tane boyutlarında kullnılan keçeler
kesinlikle yan yana gelmemeli farklı
bir birlerine değmeleri engellenmeli-
dir. Bununla birlikte ortamdaki tozdan
ve üretimden gelebilecek (metal tozu
v.b.) atıklardan da olabildiğince uzak
tutulmalıdır. Keçeler bir süre sonra
solüsyon ve parlatılan malzemenin
atıkları ile kirlenecektir, bu gibi du-
rumlarda keçeler su ve bir diş fırçası
yardımıyla temizlenebilir. Bu durum
hem parlatma kalitesini hemde keçe-
nin ömrünü artıracaktır.
! Keçeler için saklama dolabları ol-
dukça kullanışlı malzemelerdir. Bazı
ofis gereçleri üreten markaların, çek-
uzman görüşü
meceli raf şeklinde ürettikleri dosya
dolapları oldukça ekonomik ve temiz
bir çözümdür. Bu sayede hem keçeler
korunmuş olur, hemde düzenli bir şe-
kilde saklanabilir. Güzel ve kompakt
dizaynaları sayesinde parlatma ciha-
zının yakınında bulundurulabilen bu
raflar laboratuvarın oldukça düzenli
olmasını sağlayacaktır.
Elimizde, sert malzemeler daha az
tüylü sert keçeler ile daha güzel ha-
zırlanırken, yumuşak malzemelerde
tüylü yumuşak keçeler daha iyi sonuç
vermektedir, gibi genel bir veri bu-
lunmasına rağmen bu durum malze-
menin yapısına göre değişmektedir.
Fakat elimizde herhangi bir hazırlama
metodu veya bilgisi yoksa genel bir
metot için yukarıda ki veri size yar-
dımcı olacaktır.
Daha önce vermiş olduğum özet bil-
gileri bir noktada toplamak gerekir-
se; Metalografik olarak hazırlanacak
numuneye göre doğru metot, doğru
aşındırıcı ve doğru yüzey parlatma
keçesi seçilmelidir. Bu malzemelere
doğru miktarda kullanım ve olma-
sı gereken süreler eklendiğinde, en
ekonomik ve en kaliteli yüzeye sahip
olmak garantidir.
Numune hazırlama ve metotlar ile il-
gili bizimle temasa geçebilirsiniz.
Saygılarımızla,
Metal Dünyası • Sayı 217 • Sayfa 3