SHKRONJAT

E KUR’ANIT
 HYRJE

Falënderimi i takon All-llahut. Atë e falenderojmë dhe prej

Tij falje dhe ndihmë kërkojmë. Kërkojmë mbrojtje nga All-
llahu prej të këqijave të vetvetes dhe të veprave tona. Kë e
udhëzon All-llahu s'ka kush e lajthitë dhe kë e largon nga
rruga e vërtetë, s'ka kush e udhëzon. Dëshmoj se s'ka Zot
tjetër përveç All-llahut, i Cili është Një dhe dëshmoj se
Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem është rob dhe i
dërguar i Tij.

"O ju që keni besuar, keni frikë All-llahun me një frikë të

denjë dhe mos vdisni, pos duke qenë muslimanë!" (Ali
Imran: 102)

"O ju njerëz! Keni frikë Zotin tuaj që ju ka krijuar prej një

veteje dhe nga ajo krijoi palën e saj, e prej atyre dyve u
shtuan shumë burra e gra. Dhe keni frikë All-llahun që me
emrin e Tij përbetoheni, ruajeni farefisin, se All-llahu
është Mbikqyrës mbi ju." (En-Nisa:1)

"O ju besimtarë, keni frikë All-llahun dhe thuani fjalë të

drejta. Ai (All-llahu) ju mundëson të bëni vepra të mira,
jua shlyen mëkatet e juaja,e kush respekton All-llahun dhe
të Dërguarin e Tij, ka shpëtuar me një shpëtim të madh."
(El-Ahzab:70:71)

Thënia më e vërtetë është thënia e All-llahut, kurse udhëzimi

më i mirë është udhëzimi i Muhammedit sal-lall-llahu alejhi
ve sel-lem. Veprat më të këqia janë ato të shpikurat, çdo
shpikje është bid'at dhe çdo bid'at është lajthitje, e çdo
lajthitje çon në zjarr.

Pa dyshim se fjala më e mirë është Fjala e All-llahut, e

3
shpallur në Librin e Tij, të cilin e ka sjellur shpirti besnik
(Xhibrili alejhis-selam) mbi zemrën e Muhammedit [sal-lall-
llahu alejhi ve sel-lem], për tua tërhjekur vëmendjen
njerëzimit, në gjuhën e qartë arabe.

All-llahu s.v.t në librin e tij thotë:

‫ك يُ ْؤِمنُو َن بِ ِه َوَم ْن يَ ْك ُف ْر‬
َ ِ‫اب يَ ْت لُونَهُ َحق تِالَ َوتِِه أُولَئ‬ ِ
َ َ‫اه ُم الْكت‬
ُ َ‫ين آَتَ ْي ن‬
ِ
َ ‫الذ‬
ِ ‫ك هم الْ َخ‬
‫اس ُرو َن‬ ِ ِِ
ُ ُ َ ‫به فَأُولَئ‬
“Atyre, të cilëve ua dhamë librin dhe të cilët e lexojnë
drejtë ashtu si është, ata e besojnë atë (Kur’anin). E ata
që e mohojnë atë, të tillët janë ata që dështuan (në Dunja
e në Ahiret). (El-Bekare: 121)

Pejgamberi alejhi selam ka thënë: “Kush dëshiron të

bisedojë me Zotin e tij, le të lexojë Kur’an.”

Shkronjat e Kur’anit janë shkronja të alfabetit arab. Lexohen

prej të djathtës nga e majta dhe janë 28 germa (harfun;
shumësi: hurufun). Nuk ka germa të veçanta, të vogla dhe
të mëdha, por shumica e tyre kanë forma të ndryshme,
varësisht nga vendi që zënë në fjalë.

Nuk ka as zanore o, ë dhe y, si dhe këto germa: c, ç, q, gj, nj,

p, x dhe zh. Të gjitha shkronjat e Kur’anit shërbejnë si
shenja për bashkëtingllore sepse nuk ka germa të veçanta për
të shënuarit e zanoreve.

Zanoret ndahen në të shkurtëra dhe të gjata. Për zanore të

shkurtëra ekzistojnë shenja të veçanta të cilat vendohen
përmbi, gjegjësisht nën germë. Kurse zanoret e gjata
shënohen me ndihmën e atyre të shkurtëra dhe germës
përkatëse zgjatëse.
4
Varësisht nga mënyra e të shqiptuarit, të gjithë tingujt
ndahen në të lehtë dhe të fortë.
Tingujt e lehtë janë:
‫ابتثجدذرزسشفكلمنوهى‬

Ndërsa të fortë janë:

‫حخصضطظعغق‬
Të parat shqiptohen si në gjuhën tonë, ndërsa të dytët janë
më të fortë dhe për shqiptimin e tyre nevojiten ushtrime të
veçanta.
Ka edhe germa të ngjajshme të cilat ndryshe shkruhen dhe
ndryshe shqiptohen për shkak të kuptimit të ndryshëm.
Gjithashtu duhet pasur kujdes në dallimin e tyre gjatë
shqiptimit. Germat e ngjajshme të lartëpërmendura ndahen
në gjashtë grupe:
‫حخه‬ - tri (h)

‫ظذ‬ - dy (dh)

‫صس‬ - dy (s)

‫ضد‬ - dy (d)

‫طت‬ - dy (t)

َ‫ َعا أ‬, ‫ ِعى اِى‬, ‫عُو اُو‬ - nga dy (a,i,u)

5
Përsa i takon drejtshkrimit, të gjitha germat ndahen në:
1. Të ngjitura - të cilat ngjiten me germat që vijnë pas tyre
në fjalë, dhe
2. Të ndara – të cilat nuk lidhen me germat që vijnë pas
tyre.
Në grupin e parë janë 22 shkronja, ndërsa në të dytin këto 6:
‫ادذرزو‬

6
 ‫ا‬
ELIFI
Ka këto dy forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në mes dhe në fund E vetme dhe në fillim
(Kanë të njëjtat forma) (Kanë të njëjtat forma)

‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬

Karakteristikë e përgjithshme e alfabetit arab është se
përbëhet vetëm prej bashkëtingëlloreve me përjashtim të
ELIF-it në disa raste të veçanta.
Germa e parë e alfabetit arab është viza vertikale ( ‫ا‬ ) e
quajtur elif. Elifi pa kurrfarë shënje lexohet vetëm në fillim
të kaptinave (sureve) të Kur’anit dhe në alfabetin arab.
Sikurse çdo germë tjetër e gjuhës arabe edhe elifi lexohet
vetëm me ndihmën e shenjave për zanore.

ZANORET E SHKURTËRA
Në gjuhen arabe ka tri zanore të shkurtëra. Për të shënuarit e
tyre ekzistojnë shenja (hareke) të cilat vehen mbi germë –

7
bashkëtingllore: ( َ_ ) fet’ha, ( ‫ ) ــ‬damme, gjegjësisht
nën germë ( ‫ ) ــ‬kesre, e që kurr nuk qëndrojnë vetëm, por
me bashkëtingëllore.

َ‫ا‬
ELIFI ME FET’HA

‫ا‬
Kur mbi elif ) ( vëhet shenja fet’ha për zanore të shkurtë

( َ_ ) fitohet َ‫ا‬ që lexohet sikurse zanorja e shkurtë e,

gjegjësisht a :
‫ اَ = _َ ا‬e

َ‫ا‬ َ‫ا‬ َ‫ا‬ َ‫ا‬ َ‫ا‬ َ‫اَ ا‬ َ‫ا‬ َ‫ا‬ َ‫ا‬

ِ‫ا‬
ELIFI ME KESRE

Nëse nën elif ) ‫ا‬ ( vendoset kesre ( ‫ــ‬ ) fitohet ِ‫ا‬ që

plotësisht i përgjigjet zanorës sonë i:

‫ــ ا‬ = ِ‫ ا‬i

8
 ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬
ِ‫ا‬ َ‫ا‬ ِ‫ا‬ َ‫ا‬ ِ‫ا‬ َ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬ ِ‫ا‬

ُ‫ا‬
ELIFI ME DAMME

Kur mbi elif ( ‫ا‬ ) vendoset damme ( ‫ــ‬ ) fitohet ُ‫ا‬ që

lexohet sikurse zanorja e jonë e shkurtë u :

‫اُ = ــ ا‬ u

ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬ ُ‫ا‬

ُ‫ا‬ َ‫ا‬ ُ‫ا‬ ِ‫ا‬ ُ‫ا‬ َ‫ا‬ ُ‫ا‬ ِ‫اُ ا‬

ُ‫ا‬ ِ‫ا‬ ُ‫ا‬ َ‫ا‬ ِ‫ا‬ ُ‫ا‬ َ‫ا‬ ِ‫اُ ا‬

9
 ‫د‬
DAL
Shqiptohet sikurese tingulli ynë d.

Ka këto dy forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në mes dhe në fund E vetme dhe në fillim
(Kanë të njëjtat forma) (Kanë të njëjtat forma)

‫ﺪ‬ ‫ﺪ‬ ‫د‬ ‫د‬

Të gjithë tingujt e butë të gjuhës arabe kur kanë për zanore
të shkurtë fet’hen lexohen me e të shkurtë, gjegjësishtë ato
me shqiptim të fortë me a të shkurtë, ndërsa kur kanë
zanoren kesren të gjitha lexohen me i të shkurtë dhe kur
kanë zanoren damme lexohen me u të shkurtë, sikurse:
‫ د‬-d

10
 ‫ــ د‬ = ََ ‫ د‬- de ( shkurtë )

‫ــُ د‬ = ‫ُد‬ - du ( shkurtë )

‫ــُ د‬ = ‫ِد‬ - di ( shkurtë )

‫َد ِد ُد ﺪُ ﺪِ ﺪَ َداِ اَ ُد اِ َد َداُ اِ ِد اُ ِد‬

ُ‫اَ ِد اُ ُد اِ ُد ُداِ ِداِ اُ ِداُ َداِ ُد اُ ُداِ َداُ ِد اَ ِدا‬

ََ ‫َداُد‬ َ‫ِداَ ُد اِ ُداَ ِد ِداَ ُداَ اُ ِد َداُ ُداِ ُدا‬

‫ذ‬
DHAL

Shqiptohet sikurse tingulli ynë dh, me dallim që është më e

lehtë.
Ka këto dy forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në mes dhe në fund E vetme dhe në fillim
(Kanë të njëjtat forma) (Kanë të njëjtat forma)

‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬

َ‫ذَ ذِ ذُ َذاِ ذُاَ ذَاُ ِذ ُد ذُ َد َد ِذ اَ َذاِ ذَاِا‬

11
 ُ‫اَذُاِ اُ ِذاَ ِدذُ َد َد ِدذُ َد ِذاَ اَ ِدذُ ذُ َذاِ ذَاُ ِد اَ ِدذ‬

ُ‫اَ ِدذُ ِذذُاَ ذُ ِداَ َذ ِدذُاِ َد ِد َدذُاِ ذُاِ َدذُ اِ َدذُ ِد ِذاَذ‬

َ‫ِذاِ ُدا‬ ِ‫اَ ِدذُ اُ ِذ َذ ِذاَ ِدذُ اُاِذَاَ اَ ِدذُا‬

ْ
SUKUNI

Kjo shenjë ْ ( viza e rrumbullakët, lidhëse) quhet sukun dhe

rri gjithmon mbi shkronjë. Shkronja mbi të cilen rri kjo
shenjë lexohet sikurse mos të ketë kurrfarë shenje. Kurr nuk
vinë dy sukuna drejtpërdrejtë njëri pas tjetrit. Sukuni vjen
vetem në mes ose në fund të fjalës mbi shkronjë pa zanore të
shkurtë dhe formon rrokje të mbyllur, p.sh:
‫ د‬----- ‫ = ْد‬d ‫ = اَ ْذ‬edh ‫ = اُ ْذ‬udh
‫ ذ‬----- ‫= ْذ‬dh ‫ = اِ ْد‬id ‫ = َد ْذ‬dedh
12
 ‫اَ ْد اِ ْد اُ ْد اِ ْد اُ ْذ اَ ْذ ذُ ْد َد ْذ ِد ْذ ِذ ْد‬

‫َد ْد ذَ ْد اَ ِد ْذ َد ْذاَ َداُ ْذ ذُاَ ْذ اَاِ ْذ ذَاِ ْد ُد ِذ ْد‬

‫اِ ْذاَ ْد اُ ْد ِذ اِ ْذاِ اَ ْذ ِذ ْد اَ ِذ َد ْذ ذُاِذَ ْد اُاِ ْذ ُد ُد ِذاَ ْد‬

‫اَ ِذاَ ْد‬ ‫اِ ْد ِذاَ ْذ اُ ْذ ُد ْد َد ْذ َذاَ اَ ْذذُ ْد‬

‫ر‬
RE

Kryesisht shqiptohet më fortë se tingullu i gjuhës shqipe r.

Është më i afërt me tingullin rr kur gjendet me fet’ha,

damme ose pas tyre, apo para ndonjë shkronje të fortë,
ndersa me shkronjen r kur është me kesre ose pas saj.

Gjithmonë shruhet i pandryshuar në këto dy forma.

13
 Format e të shkruarit e shkronjës
Në mes dhe në fund E vetme dhe në fillim
(Kanë të njëjtat forma) (Kanë të njëjtat forma)

‫ر‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ر‬

ُ‫َر ِر ُر اَ ْر اِ ْر اُ ْر اَ ِر اُ َر ِد ُر ذَ ْرَرا‬

‫ُراِ ِداَ ُر ذَ ْد ِر اِ ْر َد ذَاُ َر ُراِ َد اُ ِر َد ُرِد‬

َ‫ُد ِراَ ِر ْذاِ َر ْذ َد ُد ِر َد َرذَذَ ذَ ْرَر اَ ْد ِر َد َرا‬

‫اَ ْذ َراَ اِ ْد ِر ْد اُ ْد ِراَ اُ ْد ِذ ْذ ِد ْراُ اِ ْد َر ُد َد ْرِد ْر‬

‫ز‬
ZE

Plotësisht përgjigjet tingullit z , ndërsa shkruhet gjithmonë i

pandryshuar në këto dy forma.

Format e të shkruarit e shkronjës

Në mes dhe në fund E vetme dhe në fillim

14
‫)‪(Kanë të njëjtat forma‬‬ ‫)‪(Kanë të njëjtat forma‬‬

‫ﺰ‬ ‫ﺰ‬ ‫ز‬ ‫ز‬

‫َز ِز ُز اَ ْز اِ ْز اُ ْز ُد ْز ذُ ْز ِد ْز ِزاَ‬

‫َد ِذ ِذ ُز اِ ْذ َر ِر ْد ُز َزْرِز اُ ْذ ِر ْذ ُزَر ْد اُ ِرَز‬

‫ُزاِ َد اَ ْزاَ َز َرْزَز اَ ْذ ِر ُد اَ ْز َد َر َد َرَز َزْرَر‬

‫ِرْز ُد َرَزْز َرَزاَ َزْرَزَر ُزْرُزْر َرْزاَ َد َزِداَ ْر‬

‫اَ ْز َد َر اِ ْز َد َرْر‬

‫ـ ـٍ‬
‫ً‬
‫‪TENVINI‬‬

‫‪15‬‬
 Zanoret e shkurtëra e,u,i mund të dyfishohen. Ky dyfishim
quhet tenvin dhe vjen vetëm në fund të fjalës.
Fet’ha e dyfishuar (ً ) lexohet en, (gjegjesisht an kur
qëndron pas tingujve të fortë),
Damme e dyfishusr ( ٌ ) lexohet un, kurse,

Kesre e dyfishuar ( ٍ ) lexohet in.

Tenvini ً ( en , an ) në të shumtën e rasteve shkruhet me

elif, p.sh:

ً‫ا‬ - en ‫ ًدا‬- den ‫ ًزا‬- zen ( lexohen shkurt )

ٌ‫ا‬ - un ‫ ٌد‬- dun ‫ٌز‬ - zun ( lexohen shkurt )

ٍ‫ا‬ - in ‫ ٍد‬- din ٍَ ‫ ز‬- zin ( lexohen shkurt )

‫ذًا ٍذ ذٌٌَ ٍر اً اٌ ًرا ٍر ٌد اَذًا اِ ْرٌد‬

‫ُد ْرٍر اَ ُرٌر اُ ُد ٍر اَ ْرذًا َد َرذٌ َد ْر ًدا َد ْر َد ٍر‬

‫َزْرًرا َزَرٌد َزَرٍد َز َد ٌر َزْرَزٌر ُد ْرًرا َزْرَزًرا‬

16
 ‫ِر ْد ٌز ِز ْد ًدا اُ ِزْرَزٍر َزاِ ْزُرٍد اَ ْز َد َرْر‬

‫ب‬
‫‪BE‬‬
‫‪Shqiptohet sikurse tingulli ynë b.‬‬
‫‪Ka këto forma:‬‬
‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫ﺐ‬ ‫ﺒ‬ ‫ب‬ ‫ب‬

‫ﺐ‬
‫ب اَبَ ًﺪا ُدبْ ٌ‬
‫ب ذُ ْ‬
‫ب َد ْ‬
‫ﺐ اُ ْ‬
‫ب بَ ْ‬
‫بَ ﺒِ ﺐُ اَ ٌ‬

‫بَاَ َز‬ ‫بِاَ ٍ‬

‫ب‬ ‫بَاَ َر‬ ‫اَ َربًا‬ ‫اِ ْر ٍ‬
‫ب‬ ‫اُبَِﺰ اَ َد ٌ‬
‫ب‬ ‫بُ ْﺪ ًدا اَبْ ٌر‬

‫ﺐ بِﺒَ ْﺪ ٍر بَ ْﺪ ًرا بَ َذاَ اُبْ ِراَ‬

‫بُ ْرٌد بَ َرٌد اَ ْدبَِر بَ ْﺒ ٌ‬

‫‪17‬‬
‫ذَبَ َر‬ ‫اُبْ ِر َد‬ ‫بُ ْرٌد‬ ‫بَ َر َد‬ َ‫بُ ْرِرا‬ ‫بَ ْربَ َر‬ ‫بَ ْذ ٌر‬ ‫بَ َذ ًزا‬

‫ب‬ َ ‫ﺐ َربَ َﺪ ُربِ َذ اَ ْربَ َﺰ َزَر‬

َ ‫ب اَ ْد َر‬ َ ْ‫ﺐ ُرب‬
ٌ ْ‫َرب‬

‫ت‬
TE

Shqiptohet sikurse tingulli ynë t e pasi ngjitet me germat që

vijnë në fjalë.
Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﺖ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬

ِ ْ َ‫ﺖ اَت‬
‫ﺐ‬
ٌ ْ‫ﺖ ات‬ ٌ ْ‫ت تَ َر اَبٍَة اِب‬
ْ ‫ت َر‬
ْ َ‫ت ﺖِ ةُ ا‬
َ

ُ ‫ت بُِرتْ ﺒَ ٍة ُزْر‬
‫ت تَ ْربَةً اَبْ تَ ُر‬ ْ َ‫بِاُ ْربٍَة بَ َرتًا بَ َﺪا‬
18
 ‫ﺐ ذَ ْرذَ َرةٌ َدبْ َﺪبَةٌ‬ ‫ِ‬
‫ت تَ َﺰبْ ﺒَ َ‬
‫ﺖ بَ َر َد ُ‬
‫ابْ َراَةٌ اَ ْرتَ َ‬

‫تَ ْرتَ َر ُد ْرَرةٌ تِْﺒ َرتًا تَﺒَ ْذذُ ْر بِاُ ْربٍَة تَ ْﺒﺒَ ْ‬
‫ﺖ تَ تَ َر‬

‫اِبْ تَ ْﺪ َد اِ ْزتَ َرةٌ بِ َذ ْرَرةٍ َزْرَزَرةٍ بَ ْرَزةٌ اُ ْربَةٌ‬

‫ث‬
‫‪THE‬‬

‫‪Plotësisht i përgjigjet tingullit tonë th.‬‬

‫‪Ka këto forma:‬‬

‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫ﺚ‬ ‫ﺜ‬ ‫ﺛ‬ ‫ث‬

‫ﺚ ِر ْ‬
‫ث‬ ‫ث بُ ْ‬
‫ث اَ ْ‬
‫ﺐ َد ْ‬ ‫ث ﺚُ ﺛًا ﺚً اِ ْ‬
‫ث ﺛَ ْ‬ ‫َ‬

‫‪19‬‬
 ٍ ‫ﺚ اُﺛِر بِِار‬ ِ َ ْ‫ث ب ﺜ‬
‫ث‬ ْ َ َ ْ‫ﺚ بُﺜ َر اَﺛ‬ َ ُ ‫ﺚ تَ ِر‬
ُ َ‫ث ت‬
ْ ‫َر‬

‫ﺖ اُ ْرﺛَةٌ ﺛَ َر ًدا‬ ْ َ‫َدﺛْﺜِ ْر بِاَﺛَ ٍر ِرﺛْ َﺪةٌ ِرﺛْاًَة اُبِﺜ‬

َ َ‫ﺖ ﺛَﺒ‬

‫ب‬ َ ‫ث تَ َﺪﺛْ ﺜَ ْر اِبْ تَ َر‬

ُ ‫ث ﺛَ ْر ًدا تُﺜَ ْرَر‬ َ ‫ب بَ ِر‬
َ ‫اُﺛْ ِر‬

‫و‬
VAVI
Përafërsisht i përgjigjet tingullit tonë v me dallim që është
plotësisht buzor, sepse shqiptohet duke i mbledhur buzët.
Pasi nuk lidhet me shkronjat që vijnë pas saj në fjalë.
Ka vetëm dy forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Mes dhe Në Fund E Vetme dhe Në Fillim

20
‫‪Kan të njëjtat forma‬‬ ‫‪Kan të njëjtat forma‬‬

‫و‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫و‬

‫َو ِو ُو ًوا اَ ْو َد ْو ُو ْد َذ ْو ِو ْ‬
‫ب اَ َو بُ ِو‬

‫ب اِ ْذ َراَ ْو ﺛَ ْرَوةً‬ ‫ب بَ ْو ِو ْ‬
‫ب َوَر َ‬ ‫اَتَ ْو َزْوًرا َواَ َ‬

‫َوْر َد ًة بِﺜَ ْوَرًة َو َد َر بَِوْزٍر َواَ ْوﺛَ َر َوَزًرا َوتُ ْ‬

‫ﺐ‬

‫َد ْو ِوْر تَ َﺰْوَو َد َواَ ْوَزَر اِ ْزَوَزَر ﺛَ ْوًرا اَ ْوتَ َر َواِ ْذ‬

‫ﺖ َرْوَوَز بِﺒُ ُﺪ ْو ٍو َوَوَرﺛْ ُ‬

‫ﺖ‬ ‫اَ ْوَرﺛْ ُ‬

‫ــّـ‬
‫‪TESHDIDI‬‬

‫‪21‬‬
Teshdidi shërben për ta dyfishuar shqiptimin e germës mbi
të cilën rri.

Kurrë nuk vjen në fillim të fjalës, por në mes ose në fund,

dhe gjithëherë qëndron mbi shkronjë.

‫ﺖ‬ ْ ِ‫ب ﺛَ ْﺒﺒ‬

ْ ِّ‫ﺖ = ﺛَﺒ‬ ِ ْ‫ﺚ = بَﺚ َرب‬
ِّ ‫ﺐ = َر‬ َ ْ‫َر ْد َد = َرد بَﺜ‬

‫ِّر بُ ًّﺪا ُدرةٌ تُ َﺰِّو ُد‬

َ ‫ﺚ تُ َر ُّد َوبُﺜ‬
َ ‫ﺖ بَﺚ تَ ﺒ‬
ُ ِّ‫تُﺜَﺒ‬

ٍ
َ ‫ب َو َدﺛِّ ْر تَ َﺪر‬
‫ب تُ َﺪبِّ ْر‬ َ ‫بِ َذرة َزرةٌ اَد‬
َ ‫ب ﺛَر‬

ٍ ‫ت ُدبًّا تَ ﺒ رَز بِﺒت‬

‫ﺖ‬ ْ ‫َود َد تَاَزَز ذَرةُ اُ ُرٍّز َود‬
َ َ

ٍ ‫ﺐ بِتَ َﺰُّر‬
‫ب تَ َﺪبُّ ٌر‬ ُ ِّ‫تُ َﺰب‬

22
 ‫ن‬
‫‪NUNI‬‬
‫‪Shqiptohet si tingulli ynë n dhe ngjitet me germat që vijnë‬‬
‫‪para saj dhe pas saj.‬‬

‫‪Ka këto forma:‬‬

‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ن‬

‫َن نِ نُ اَ ْن نُ ْن بِ ْن نًا ُد ْن بَ ٍن اَ ْن اِن‬

‫ﺐ ذَنْ ﺒًا تُتُ نًا نَ َود‬ ‫ِِ ٍ‬ ‫ِ ِِ ٍ‬

‫ابْ ٌن با ْذن َونَﺒَ َذ بﺒ ْنﺖ اَ ْذنَ َ‬

‫ِ‬ ‫ٍ ِ‬ ‫ٍ‬
‫اُذُ ٌن اُبْ نَة بِﺒَ َﺪنَة ان اَ ْرنَﺒًا انْ تَ َﺪ َ‬
‫ب بَ ْن َﺪ ًرا َد َرنَةٌ‬

‫ﺖ اِبْ نَةً اِ ْن نَﺒَ َذ اَنْ ﺒَ َﺰ ُدنْ ُﺪ ٌن‬

‫ﺐ نِْﺒ ر تَ نَﺒ ٍة تُ ْنﺒ ٍ‬
‫َ‬ ‫اَ ْرنَ ٍ ٌ‬

‫ﺖ تَ وب ٍة اَنْ ِذر بِنُﺒ وةٍ‬ ‫تَ ْربَنَةٌ َوَزنْ تَ َرةٍ نُﺜَﺒِّ ُ‬

‫ْ ُ‬ ‫ﺖ اَنْ ﺒَ َ ْ َ‬
‫‪23‬‬
 ‫ى‬
‫‪JE‬‬
‫‪Plotësisht i përgjigjet tingullit tonë j.‬‬

‫‪Ka këto forma:‬‬

‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫ﻲ‬ ‫ي‬ ‫ي‬ ‫ى‬

‫ى يَ ِﺪ يَ ِﺰُر‬
‫يَ يِ ﻲُ اَ ْي يًا يَ ْﺪ ُز ْى تُ ٍى بِاَ ِّ‬

‫اَتَ ْي َن بَِﺰيْ ٍﺪ يَ ِر ُ‬
‫ث ُد َويْ َرًة َر ِو َ‬
‫ى ﺛَ ْﺪيًا يَ َرْو َن‬

‫ى بَ ْرِد ٍّ‬
‫ى‬ ‫اَيْ تَ َن ُرَويْ ًﺪا َديْ ٌن يُ ْن ِذ ُر َويَ َرْو َن بِاَ ِّ‬

‫ﺚ اَ ْد ِريةً بِيَ ْو ٍن تَ ْيﺒَاُ بِ َذبْ ٍى يُﺜَﺒِّ ُ‬

‫ﺖ‬ ‫يَ ْرَوَز يَﺒُ ُّ‬
‫‪24‬‬
 ِ
َ ‫يَ َﺪ ِوى ﺛَ ْن ٌى تَ َﺪي َن يَاَذ ُّن ذُ ِّريةً ُر ِو‬
‫ى‬

ٌ‫ﺖ تَ ْربِية‬
ٌ ‫بَ ْي‬ ٌ‫ﺐ بَ َﺪنِية‬
ٍ ْ‫بَِري‬

‫ل‬
LAMI
Shqiptohet më trashë dhe më fortë se tingulli ynë l.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﻞ‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ل‬

َ‫ = َل‬Lee ‫ = َِل‬Lei ُ‫ = َل‬Leu

ً‫ = لً = ل‬Len Të gjitha këto lexohën shkurt.

‫َل ِل ُل ٍل ًل ٌل اَ ْل اَْلُ بَ ْﻞ لَ ْﻞ اَِْل لَ ْن ل‬

25
 ‫ﺚ اِبِ ٍﻞ لَ ْو ُولِ َﺪ‬ َ ِ‫َل ََيِّ ْن لُﺐ اُتْ ُﻞ لَلَﺒ‬
ُ ُ‫ﺚ اُنْ ِﺰ َل ﺛُل‬

‫يَ ُﺪ ُّل بِاَ ِدل ٍة اَْلَ َذ ُّل يَلِ ْﺪ بَلَ ٍﺪ ِلَن بَلَالً اَْلَ بَ ُﺪ‬

ُّ َ‫لَﺒَ ٍن لَ ُﺪ ْن ِذل ٍة لِيَ نَ ْﻞ بِلَذ ََةٍ َول َْو َل ا‬

َ ‫ى لَ ْو ٍن لَْي‬
‫ﺖ‬

ْ َ‫ب بِلَيِّ ٍن يَ ُﺪ ُّل ُزلْ ِﺰل‬ ِ

‫ﺖ َويْ ٌﻞ‬
ٌ ‫ﺖ ﺛُل‬ َ ‫ﺐ لَ ِﺰ‬
ْ ُ‫ليَت‬

‫ت اِﺛْ نَ ْي ِن‬ ُّ ‫ﺖ ْالَبَ ِو‬

ْ ‫ى َولَ َﺪ‬ َ ْ‫ﺚ َلَن‬
ْ َ‫بُلْﺒُالً َولَ ْن تَلْﺒ‬

ZANORET E GJATA

Në gjuhën arabe janë tri zanore të gjata: á, í dhe ú. Pasi nuk

ka germa të veçanta për të shënuar zanoret e gjata, ato
formohen prej zanoreve të shkurtëra dhe bashkëtingëlloreve
(në atë mënyrë që pas shënjës fet’ha shtohet ‫و ا‬ ose ‫ى‬
dhe fitohet á, pas shënjës kesre shtohet ‫ ى‬dhe fitohet í,

dhe pas shënjës damme shtohet ‫و‬ dhe fitohet ú). Kur ‫ا‬
‫و‬ ose ‫ى‬ qëndrojnë si shenja për zanore të gjata , nuk
vendoset mbi to sukuni.
26
Mbi zanore të gjata ose nën to nganjëherë qëndron viza
vertikale në vend të së pjerrtës.

‫ َا‬, ‫ َ ى‬, ُ‫ ا‬, ‫ ٰى‬, ‫ٰو‬

ZANORJA E GJATË A

Zanorja e gjatë "a" është disa llojesh. Formohet prej ‫و ا‬

ose ‫ى‬ . "A" e gjatë formohet kur pas fet'hes vjen ‫ ا‬ose
‫ى‬ pa kurrfarë shënje, gjegjësisht kur mbi ‫و ا‬ ose ‫ى‬
qëndron viza e shkurtë vertikale ‫ا َٰ ٰى ٰو‬ .
27
‫‪Në atë rast‬‬ ‫و ا‬ ‫‪ose‬‬ ‫‪ lexohen si zanore‬ى‬ ‫‪jo në e gjatë‬‬
‫‪"a".‬‬

‫لى ٰا َوْو اِنا اَ َر ْدنَا ﺛَ ٰلﺜَةَ‬ ‫ٰاوى تَ ِ‬

‫اب الَْي نَا اُنْ ﺜَى اَ ْو ٰ‬
‫َ‬ ‫َ‬

‫ات‬ ‫تَ َرى اَ ْديَانًا ِربٰو ِولَ َدةُ نَﺒِيِّ نَا نَ َ‬

‫اديْ نَا يَااَبَانَا بَ َ‬

‫اربَنَا ٰاتِنَا ﺛَ َوابًا ا‬ ‫ِ ِ‬

‫الَْي نَ َاوليُّ نَا ُدنْ يَا لَ ْولَ اَنْ َﺰلْنَا يَ َ‬

‫اِلَى َدا ِرنَا اَتَى بِ ِرَوايٍَة بِالَ ُدنَا بَا ِر َدةٌ ٰانِيَةُ تُر ٍ‬
‫اب‬ ‫َ‬

‫لَبِنَةٌ ُزْرنَا َولِيًّا َذ َ‬

‫ات لَيَ ٍ‬
‫ال‬

‫ف‬
‫‪FE‬‬
‫‪28‬‬
‫‪Shqiptohet si tingulli ynë f dhe ngjitet me germat që vijnë‬‬
‫‪para saj dhe pas saj.‬‬

‫‪Ka këto forma:‬‬

‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫ﻒ‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫ف‬

‫ف نَ َفا لَﻒ فَ ﺰ فَاِن َرفَ ﺜًا فَ ر ْ‬

‫ت‬ ‫ف َد ْ‬ ‫ف ِ‬
‫ف اُ ٍّ‬ ‫َ‬

‫ف ٰانًِفا يَ ْفنَى فَانِيَةٌ فَِا َذا فَ َ‬

‫از تَ َوفى‬ ‫فَا َرةٌ َر َد َ‬

‫ِ‬ ‫بِِفلِﺰ ٍ‬
‫ت‬ ‫ادى افْ تَ َﺪى يُ ْن ِف ُﺪ فَاَ َر ْد ُ‬
‫ت فَ ر ْ‬ ‫ات فَ َر َد ْدنَا فُ َر َ‬

‫ان فُالَ ُن نَِف َﺪ‬

‫ات فَ وتًا وفَاةُ فَ ن ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫افْ تَ َرى فَات ٍر فَ َ ْ َ‬

‫ﺖ ٰالَ ُ‬
‫ف‬ ‫ْﻒ فِيَ لَ ٍة بِوافِ َﺪةِ نَ ْفنَ ٍ‬
‫ﻒ تُ ُوفِّ يَ ْ‬ ‫فَاَ ْوَرﺛْ نَا اَل َ‬
‫َ‬

‫ان وفَ تاةٍ‬

‫فِ ْت يَ ٍ َ َ‬
‫‪29‬‬
 TË LIDHURIT E FJALËVE
Në Kur'an nuk lexohen germat të cilat nuk kanë farë shënje.
Kjo veçanërisht vlen për germen dhe ‫ل‬- ) ‫ ال‬- lamut- ‫ا‬
tarif ) kur janë në fillim të fjalës dhe kur është në fillim ‫ا‬
dhe në fund të fjalës, pa kurrfarë shënje.

Prandaj, varësisht nga ajo se a kanë farë shenja, apo nuk

kanë, kështu do t'i lexojmë në fjalët e shënuara poshtë:

‫ = بِ ْالَﺛَ ِر‬bil etheri ‫ب‬

ُ ‫اَلﺜ ْو‬ = eth-
thevbu
َِ ‫الْﺒَ ْﺪر‬ ُ‫ = لَْي لَة‬lejletul bedri َِ ‫ = لِلﺪ َرنَة‬lid-
dereneti
‫ = اَل َْولَ ُﺪ‬el veledu ِ ْ‫ = بِال ّذ َّ ََن‬bidh
‫ﺐ‬
dhenbi
‫ = بِالْيَ ِﺪ‬bil jedi ِ ‫ = َوالر‬ver Rabbi
‫ب‬
‫ = تَ َول ْوا‬tevel-lev ‫الﺰبُ ِر‬
ُّ ‫َو‬ = vez zuburi

ِ َ‫اَتَ وا بِات وب ِة والل ْي ِﻞ بِالنُّ ْﺪب ِة بِالْﺒ ٰا ِرِز بِِاﺛْ ن‬

‫ان‬ َ َ َْ ْ

30
 ‫ﺚ بِالﺚ ََ َرى‬ ِ ‫ﺐ فَالتالِي‬
ِ ُ‫ات اَلﺜ واب بِالﺜُّل‬ ِ ْ‫بِالنا ِر بِالذن‬
َ َ َ

‫الﺛَا ِر‬ ُّ ‫الذ ِّل اَلﺪ‬

ٰ ْ ِ‫ال بِالن َو ِال ب‬ ُّ ِ‫اب ب‬
ِ ‫بِالﺜ َو‬

ZANORJA E GJATË I
Zanorja e gjatë i formohet kur shënjës kesre i shtohet pas ِ
‫ى ى‬. Shenja kesre (viza e pjerrtë ose vertikale) mund të
qëndrojë nën germen ‫ى‬ por edhe nën germën e përparme,

me kusht që ‫ ى‬mos të ketë ndonjë shënjë tjetër, p.sh:

‫اِى بِى ِذى فِى لِى َوَربِّى لَاَ ْد ِرى بَِو ِاد‬

ِ َ‫لَي ِﺰ ُد اَل ِْفيﻞ لِل ِذى ي ر ِوى ِِليال‬

‫ف َوالتِّي ِن‬ َْ ُ َ

ِِ ِ ِ ِ ِِ ِ
َ ‫ارا َربِّى ﺛَﺒِّْتنى فى دينى يُ ِري ُﺪ ﺛَ َو‬
‫اب‬ ً َ‫اَنْف ٍّى اٰتنى دين‬

31
 ُّ ُ‫اَْلَ ْولَ ُد ِزينَة‬ ِ ِ ِ
‫الﺪنْ يَا‬ َ ‫ُول َﺪ فى ابْ ِر‬
‫يﻞ‬ ‫َوالﺪِّي ِن‬

‫يَااَبِى اَدِّبْنِى ف ِﻲ ِدينِى‬

‫ق‬
KAFI

Ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë, sepse është i rëndë

dhe shqiptohet fortë, nga thellësia e fytit. Me i afërm është
me tingullin tonë k.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

32
 ‫ق‬ ‫ﻘ‬ ‫ﻗ‬ ‫ق‬

‫‪ = kan ….lëxohen shkurtë.‬ﻗًا ‪َ = ka ,‬ق‬

‫‪Meqë ky tingull është i fortë, shenja fet’ha mbi te lexohet si‬‬
‫‪a e shkurtë ( e jo si e ), kurse tenvini- fet’ha e dyfishuar‬‬
‫‪lexohet si an shkurt ( jo si en).‬‬

‫ﻗَ ﻘَ ﻗًا اَ ْق ذُ ْق لََﻘ ْﺪ ﻗُ ْﻞ فُ ْق يَ ْﻘ ِﺪ ُر بَِﻘل ٍ‬

‫ْﺐ‬

‫ﺐ ﻗِ َر َد ًة ﻗَارةٌ ﻗُ ْف ُﻞ ُرَواﻗِى يُ ْﻘتَ ُﻞ‬ ‫ِ‬

‫ﻗَ َﺪ ًرا اذَ َاوﻗَ َ‬

‫ِّر بِتَ ْﻘ ِﺪي ٍر بِالت ْوفِ ِ‬

‫يق‬ ‫ِ‬
‫اُ ْرُزﻗْنَا ِرْزﻗًا َوﻗَاد ِر َ‬
‫ين يُ َﻘﺪ ُ‬

‫ين الْ َف ِﻘي ِر َوال َْوِزي ِر فِى لَْي لَ ِةالْ َﻘ ْﺪ ِر‬ ‫ِ ِِ‬
‫لَفَ ْر َق فى ديننَا بَ َ‬

‫ات اِلىٰ لَْي لَ ِة الْ َﻘ ْﺪ ِرالْ َﻘابِلَ ِة اَنْ َذ ْرنَا َربُّنَا‬

‫ْالَ ْرَزا ُق َو ْالَﻗ َْو ُ‬

‫ب الْ َفلَ ِق يُ ِري ُﺪ تِالَ َوةَ الْ ُﻘ ْرا ِن‬

‫َر ُّ‬

‫‪33‬‬
 ‫‪َُ -‬و‬
‫‪ZANORJA E GJATË U‬‬

‫‪ (pa hareke tjera) formohet‬و ‪Kur pas shënjës damme shtohet‬‬

‫‪َُ - ). Shkruhet:‬و) ‪zanorja e gjatë u‬‬

‫اُو َذ َُو ﻗُوا اَبُ َذ ٍّر ا تُو ﻗُلُوبُنَا ا تُونِى بِ َﺪ ُاو َد اِت ُﻘا‬

‫ور نَﺒِيِّ نَا اَ ْوفُوا‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫ُزيِّنُوا َوالﺰيْ تُون اَ ْن يُ ْنف ُﻘوا نُ ُ‬

‫يُولَ ْﺪ يَتُوبُو َن يُ ْن ِف ُﻘو َن يُ ْﻘ َذفُو َن تُوﻗِنُو َن َوﻗِ ُفوا‬

‫ود َربِّى اَلْ َف ُ‬

‫ارو ُق ذُو‬ ‫يَتُوبُو َن َولَيَ ْذنَﺒُو َن يَ َاو ُد ُ‬

‫ورو‬ ‫ولوا َوالْ ُﻘﺒُ َ‬

‫ور ُز ُ‬ ‫يَ ْت لُو َن اْل ُﻘ ْراٰ َن اَ ِو الﺰبُ َ‬
‫ور ﻗُ ُ‬

‫‪34‬‬
 ‫وب لِ َذ َُنُوبِنَا اَل ُْوفُ ُ‬
‫ود َز ُاروا نَﺒِي نَا‬ ‫الوا َرب نَا نَتُ ُ‬
‫ﻗَ ُ‬

‫م‬
‫‪MIMI‬‬
‫‪Shqiptohet si tingulli ynë m.‬‬

‫‪Ka këto forma:‬‬

‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫م‬ ‫ﻤ‬ ‫م‬ ‫م‬

‫ِ‬
‫اث ا َمنُوا ِمﻤا ُد ِّم َر ْ‬
‫ت‬ ‫مَ ًما لِ َم ﻗُ ْم اَلَ ْم يَاﻗَ ْوم ِم َير ُ‬

‫فَ َﺪ ْم َﺪ َم بِنَ ِﻤي ٍم ُم َﻤﺪ َدةٍ اَيْ َن ال َْﻤ َف ُّر َم َر ٌام يَ ْوَم‬

‫َم ْﻤنُو ٌن لِ َم لَ ْم تَ َر اِ َم ًاما اَنْ تُ ْم تَ ُﻤوتُو َن ا َمنا‬

‫ال اَلْيَ ْوَم اِذَاﻗُ ْﻤتُ ْم‬

‫يذ ﻗَ لَ ٌم يَابَنِى ا َد َم لِ َﻤ ِن ال َْﻤ ُ‬
‫لِلت ل ِْﻤ ِ‬

‫‪35‬‬
 ‫ادنَا‬
َ ‫ب تَ ِّﻤ ْم ُم َر‬
ِّ ‫ِّﻞ َر‬ َ ‫اُ ُّم نَﺒِيِّ نَا لََﻘ ْﺪ َم‬
ُ ‫ات الْيَ ْوَم ُم َﻤﺜ‬

ٌ‫ال َوالْﺒَ نُو َن فِ ْت نَة‬

ُ ‫ومونِى اَل َْﻤ‬ ِ ‫اِن لِل‬
ُ ُ‫ازا فَالَ تَ ل‬
ً ‫ين َم َف‬
َ ‫ْﻤتﻘ‬
ُ

‫ء‬
HEMZA

Hemze quhet tingulli bashkëtingëllor që nganjëherë shkruhet

si ‫ا‬ e nganjë herë si ‫ء‬ e që nuk ekziston në gjuhën shqipe.

Shqiptohet duke lëshuar frymë përmes fytit të shtrënguar.

Kur është e shkruar me sukun shqiptohet si gjysëm tingulli,
duke u mbështetur në tingullin e mëparshëm. (psh. ٌ ْ‫ َدأ‬-
‫ب‬
de'bun ‫ بِْئ ٌر‬-bi'run).
Hemza shkruhet nganjëherë ( ‫ء‬ ) e nganjëher ka për

bartës ‫ا و‬ ose ‫ى‬ (pa pika), ndërsa në fillim të fjalës

shkruhet gjithmonë në formë të elifit ‫ا‬.

36
Kur ‫و‬ dhe ‫ى‬ janë bartëse të hemzes, atëherë ata nuk
lexohen.
‫ = أَ َء‬e , َِ ‫ء‬ ِ‫= إ‬ i , ُ ‫ = أُ ءُ ُؤ‬u
‫ئ‬ >>>> Të
gjitha këto lexohen shkurt.

‫ﺖ اِبْ َﺪأْ ِرئَةٌ يَ ْوَمئِ ٍذ فِئَةٌ تَِف َئ‬

َ ْ‫ئ إِ ْن أَن‬
ٌ ‫أَ إِ أُ ُؤ‬

ِ
ٌ ‫ﺖ فَائِ َﺪةٌ ُمئَﺪ‬
‫ِّب‬ ْ َ‫ﺐ فَائ‬ ِّ ‫ﺖ‬
َ ْ‫الذئ‬ ُ ْ‫ت يَااُِّمى َرأَي‬
َ ْ‫ا َذاﻗَ َرا‬

‫ئ لُْؤلٌُؤ لَئِ ْن‬ ِ ِّ َ‫فَﺒِا‬

ُ ‫ى الَء يَ ْﻘ َرئُو َن الْ ُﻘ ْرٰا َن َواُبْ ِر‬

ِ ِ ِ ِ
ٌ‫يُ ْؤمنُو َن َوال ُْﻤ ْؤمنُو َن َو ال ُْﻤ ْؤمنَات اَلْﺒِْئ ُر َم ْﻤلُوء‬

‫ك‬
KEFI
Përafërsisht i përgjigjet tingullit tonë k, përveç që shqiptohet
diçka më butë.
Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

37
 ‫ك‬ ‫ك‬ ‫ﻛ‬ ‫ك‬

‫ﻒ‬
‫ك لَ ْم يَ ُك ْن ُﻛ ُف ًوا اَلَ ْم تَ َر َﻛ ْي َ‬ ‫ِ‬
‫َك كِ كُ َﻛا َﻛ ْم الَْي َ‬

‫ار ٌك‬ ‫ﺖ يَ ْك ِفى لَ َ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫ك ُمﺒَ َ‬
‫ك َﻛ َﻤالُ َ‬ ‫ارْﻛ َ‬
‫م ْن ُﻛتُﺐ ال َْﻤ ْكتَﺐ تَ ﺒَ َ‬

‫ك يَ ْوِم الﺪِّي ِن فَ َويْ ٌﻞ‬

‫ُﻛونُوا ﻗِر َد ًة اَلْ َكوﺛَر ملِ ِ‬
‫ْ ُ َ‬ ‫َ‬

‫ون ﻗُ ْم فَاَنْ ِذ ْر‬

‫اب م ْكنُ ٍ‬ ‫ِ ِ‬
‫ب بِالﺪِّي ِن فى ﻛتَ ٍ َ‬
‫ِ‬
‫اَ َرأَيْ تَالذى يُ َك ِّذ ُ‬

‫ك‬ ‫ك فَ َكﺒِّ ْر َوَﻛذبُوا بِاٰ يَاتِنَا ﻛِذابًا َربُّ َ‬

‫ك يَ ْرُز ُق لَ َ‬ ‫َوَرب َ‬

‫َواذْ ُﻛ ُروا اِ ْذ اَنْ تُ ْم ﻗَلِيالً فَ َكﺜ َرُﻛ ْم‬

‫‪HUMBJA E GJATËSISË NË SHQIPTIM‬‬

‫‪38‬‬
‫‪Kur fjala e cila mbaron me a, i ose u të gjatë lidhet me‬‬
‫‪ndonji fjalë tjetër, atëherë ajo a, i ose u e gjatë bëhet e‬‬
‫‪shkurtë, psh:‬‬

‫واالَ َن‬
‫ال = ﻗَالُوا = ﻗَالُ ْ‬
‫‪ = kalul ane‬ﻗَ َ‬
‫‪َ = lel lejlu‬ل = لَ = لَ ال ْي ُﻞ‬
‫‪ = fid dun’ja‬فِ = فِى = فِى ُّ‬
‫الﺪنْ يَا‬
‫‪ = el-ledhi’tumine‬اَل ِذ = اَل ِذى = اَل ِذى ائْ تُ ِﻤ َن‬

‫يم‬‫ِ‬ ‫اِنِّى الْيَ ْوَم َماالْ َﻘلَ ُم ٰ اتُوا ال َْﻤ َ‬

‫ال فَاَما الْيَت َ‬

‫ِ‬ ‫ِ‬
‫فى الﺪا ِر الَى النُّوِر ﻗَالَ ْال َْيَ ْوَم َواتَ ُﻘواالن َ‬
‫ار لَيِّ نُو‬

‫َذ ِوى الْ ُﻘ ْربَى لَ ْن تَ نَالُوا الْﺒِر‬ ‫ازوا الْيَ ْوَم‬

‫َو ْامتَ ُ‬

‫فِى الﺪِّي ِن لَنَاالْي وم اِل ال ِذين فِى ال ِ‬

‫ْكتَ ِ‬
‫اب َوٰ اتُوا‬ ‫َ‬ ‫َْ َ‬

‫ﺚ اِذَا ا ْﻛتَالُو‬
‫اِ َذا انْ َﻘلَﺒوا لَالْ َكﺒِير اَْلَ ْﻛﺒ ر فِى الﺜُلُ ِ‬
‫َُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬

‫‪39‬‬
 ‫ه ﻩ‬
HE
Shqiptohet lehtë prej thellësisë së krahërorit e përafërsisht i
përgjigjet tingullit tonë h.:

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ه‬ ‫ﻬ‬ ‫ه‬ ‫ه‬

Më pare kemi pa se ky tingull ‫ه ه‬ (h) kur ka mbi te dy

pika ‫ﺓ ة‬ lexohet t . kjo vlen vetëm në fund të fjalës.

‫ﻫَ ﻬِ َها ِهى ُه لَهُْ ُهن اَ ْه ٌﻞ بِ ِﻬن ِم ْن ُﻬ ْم َه ْﻞ‬

ِ ‫اد ِدهاﻗًا نَ ْﻬى فَاَلْﻬﻤﻬا وه ُﺪ‬

ً‫واه َﺪايَة‬ َُ َََ ٌ َ ٍ ‫ُه َو َه‬

‫ين اَ ْم ِﻬ ْل ُﻬ ْم‬ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ِ ُ ‫ٰام ْن‬

َ ‫ﺖ باهلل َوَملَئ َكته َوُﻛتُﺒه فَ َﻤ ِّﻬ ِﻞ الْ َكاف ِر‬ َ
40
 ُ‫اه َو بِال َْﻬ ْﺰِل ِملة‬ ِ
ُ ‫ايالَفِ ِﻬ ْم اَْلَ َد َو‬
ُ ‫ات الْ َك ْﻬ َربَائِيةُ َوَم‬

ِ ‫ولَ تَ ْن َﻬرُهﻤا ﻗُﻞ اِن ُه َﺪى‬

‫اهلل ُه َو ال ُْﻬ َﺪى‬ ْ َ ْ َ

‫َه َو اهللُ ال ِذى لَ اِلَهَ اِلَّّ ََ ُه َو‬

‫ح‬
HA

Ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë. Shqiptohet

lëmueshëm duke shtrënguar fyti dhe vetëm deri diku i
përgjigjet tingullit tanë h.
Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﺢ‬ ‫ﺤ‬ ‫ح‬ ‫ح‬

َ‫ = ح‬ha , ‫ = ًحا‬han ….lëxohen shkurtë.

Edhe kjo shkronjë është e fortë, shenja fet’ha mbi te lexohet
si a e shkurtë ( e jo si e ), kurse tenvini- fet’ha e dyfishuar
lexohet si an shkurt ( jo si en).

‫ح‬
َ ‫اها ُحﺐ لَ ْﺤ ًﻤا َم َﺪ‬ ٌ ‫ح ِح ﺢُ ًحا ِحى ُح‬
َ ‫وت َح‬ َ
41
 ‫وف نَ ْﺤ ُن نَ ْﺤ ُك ُم بَ ْي نَ نَا بِال َ‬
‫ْﺤ ِّق‬ ‫ف ُح ُر ٌ‬ ‫ِر ٌ‬
‫يﺢ َح ْر ٌ‬

‫ْﺤلِ ِ‬
‫يم فَ ْت َﺤةٌ اََم َرنَابِالر ْح َﻤ ِة نَﺒِيُّ نَا م‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬
‫ذُوحل ٍْم لَيَﺤ ُّﻞ لل َ‬

‫ْﺤ َر ُام بَيِّ ٌن‬ ‫ِ ِ ِِ ِ‬

‫ْﺤالَ ُل َوال َ‬
‫فى َحﺪيﺜه ا ْن تَ ْر َح ْم تُ ْر َح ْم اَل َ‬

‫ْﺤ ِ‬
‫ال‬ ‫ْﺤ ْوِل َو ْالَ ْح َو ِال َح ِّو ْل َحالَنَا اِلَى اَ َح ِّ‬
‫ﺐ ال َ‬ ‫ال َ‬

‫ين‬ ‫ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬

‫فَ ْت ًﺤا ُمﺒينًا ا ْن ُه َو ال َو ْح ٌى يُوحىٰ َو ُه َو اَ ْر َح ُم الراحﻤ َ‬

‫يَااَيُّ َﻬا النﺒِ ُّى لِ َم تُ َﺤ ِّرُم َمااَ َحﻞ اهللُ لَ َ‬

‫ك‬

‫ْﺤ ْﻤ ُﺪ لِل ِه َح ْﻤ ًﺪا َﻛﺜِ ًيرا‬

‫ﻗُ ْﻞ ُه َو اهللُ اَ َح ٌﺪ اَل َ‬

‫‪42‬‬
 ‫خ‬
ĤA

As ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë. Shqiptohet me zë

të grithshëm nga thellësia e fytit dhe vetëm gjer diku i
përgjigjet tingullit tonë h.
Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﺦ‬ ‫خ‬ ‫ﺧ‬ ‫خ‬

43
 َ‫ﺧ‬ = ha , ‫ = ًﺧا‬han ….lëxohen shkurtë.

Edhe kjo shkronjë është e forte. Shenja fet’ha mbi te lexohet

si a e shkurtë ( e jo si e ), kurse tenvini- fet’ha e dyfishuar
lexohet si an e shkurtë ( jo si en).

‫خ خِ ﺦُ َﺧا ِﺧى ًﺧا ًها ًحا اَ ٍخ اِ ْﺧ َوةٌ بَ ْﺦ بَلَ َﺦ‬

َ

‫يﻞ َﺧ ْو َﺧةً بِ ُخ ْﺒ ٍﺰ‬ ِ

ُ ‫وف يُ ْن َف ُﺦ اَلْﺒَخ‬
ٌ ‫اُ ْد ُﺧ ْﻞ َﺧ ُر‬

ُ‫ﻒ َﺧلَ َﻘهُ اَ ْﺧلَ َﺪﻩُ نَ ْخ ٍﻞ َﺧا ِويَةٌ َﺧ ْل َﻘة‬

ْ ‫لَتَ َخ‬

ُ‫ارا اَ ْم تَ ْخلُ ُﻘنَه‬ ُ ‫ْخ ْﺰ َن تُ َﺤ ِﺪ‬

ً َ‫ث اَ ْﺧﺒ‬ ُ ‫اَ َﺧ َذ اَ ْﺧ َذ ًة اَ ْد َﺧ َﻞ ال‬

44
 ‫ْخالِِﻘين لَﺤم ال ِ‬
‫ْخ ْن ِﺰي ِر َح َرٌم‬ ‫اَم نَﺤن ال َ ِ‬
‫ْخال ُﻘو َن فَاهللُ َﺧ ْي ُرال َ َ ْ ُ‬ ‫ْ ُْ‬

‫هلل لَ ْم يَت ِخ ُذ َولَ ًﺪا َر ِّ‬

‫ب تَ ِّﻤ ْم‬ ‫ﺚ و ﻗُ ِﻞ الْﺤﻤ ُﺪ ِ‬
‫َْ‬ ‫َ‬
‫ْخﺒائِ ِ‬
‫ْخ ْﻤ ُر اُ ُّم ال َ َ‬
‫اَل َ‬

‫يم‬‫ِ‬ ‫ْخ ْي ِر اِنﻤا ال َ ِ‬

‫بِال َ‬
‫ْخ ْي ُر بال َْﻤ َخات َ‬ ‫َ‬

‫َوْلٰ ِﺧ َرةُ َﺧ ْي ٌر َو اَبْ َﻘى‬

‫‪45‬‬
 ‫ج‬
XHIM

Shqiptohet më fortë se tingulli ynë xh.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﺞ‬ ‫ﺠ‬ ‫ﺟ‬ ‫ج‬

ِ ِ
َ‫ﺟَ ًﺟا ٍج ُﺟو َﺟاﺟى اَبْ َﺠ ْﺪ اَﺟ ُﺪ َﺟ َوابًا َﺟاء‬

‫ْﺠنةَ ِه ِى ال َْﻤأ َْوى‬ ِ ِ

َ ‫اج اَلت َﻬ ُّﺞ الْ ُﻘ ْرٰان ُّى فَان ال‬
ٍ ‫َحﺞ َح‬

46
 ‫اب واِذَاال ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِِ‬
‫ْﺠ ْﻬ ُﻞ‬
‫ال اَل َ‬
‫ْﺠﺒَ ُ‬ ‫ﺟﺒالًّ لَ ْﺠنَةٌ م ْن َوَراء الْﺤ َﺠ ِ َ‬

‫لى َﺧالِِﻘنَا‬‫ِ‬
‫ﺖ اَﻗْ َﺪ ِام اُم َﻬاتِ ُك ْم ا ٰ‬
‫ْﺠنةُ تَ ْﺤ َ‬
‫َربُّنَااهللُ َﺟﻞ َﺟالَ لُهُ اَل َ‬

‫ادل ُْﻬ ْم فِى ْالَ ْم ِر ُﺟنُو ٌد ُم َﺠن َﺪةٌ‬

‫ربُّنَااهلل نَﺤن مﺤتَاﺟو َن وﺟ ِ‬
‫ََ‬ ‫َ ُ ُُْْ ُ‬

‫يﻞ يُ ِﺤ ُّ‬
‫ﺐ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اِن يأْﺟوج و مأْﺟوج فِى م ِﺠ ٍ‬
‫ان اهللَ َﺟﻤ ٌ‬ ‫ﻲء‬ ‫َُ ََ َ ُ َ َ‬

‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ال ِ‬

‫ارب نَا نَ ِّﺠنَا م ْن نَا ِر َﺟ َﻬن َم َواَ ْدﺧلْنَا ال َ‬
‫ْﺠنةَ‬ ‫ال يَ َ‬
‫ْﺠ َﻤ َ‬

‫س‬
‫‪SIN‬‬

‫‪Shqiptohët mprehtë përmes dhëmbëve dhe i përgjigjet‬‬

‫‪tingullit tanë s.‬‬
‫‪Ka këto forma:‬‬
‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫‪47‬‬
 ‫ﺲ‬ ‫ﺴ‬ ‫س‬ ‫س‬

‫ﺲ ِسر‬ ‫ن‬
‫ْ‬ ‫س سِ سا ﺲٍ ِسى سو اِس اَساء سوئًا اِ‬
‫ٌ‬ ‫ُ ْ ََ ُ‬ ‫ً‬ ‫َ‬

‫ات َساَ َل َسائِ ٌﻞ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫الﺴ ٰﻤ َو ُ‬
‫ﺴﺒِّ ُﺢ لَهُ َ‬
‫َسافَ َر َسف ٌير َﻛ ْﺴ َرةٌ ا ْس ٰﺤ َق تُ َ‬

‫ِِ‬ ‫ْﺐ سلِ ٍ ِ‬

‫ْﺤ ْﺴ ٰنى ُس ْﺒ َﺤا َن‬
‫ار ُسالً َولله ْالَ ْس َﻤاءُال ُ‬
‫يم انااَ ْر َسلْنَ ُ‬ ‫بَِﻘل ٍ َ‬

‫اس فِى لُْﺒ ِ‬

‫ﺲ‬ ‫ورالن ِ‬ ‫ال ِذى اَ ْسرى اَلﺴالَمةُ فِى ُّ ِ‬
‫الﺴ ُكوت ُس ُر ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ﺖ‬
‫ال فَ َكانَ ْ‬ ‫ت ال ِ‬
‫ْﺠﺒَ ُ‬ ‫ات وسيِّ ر ِ‬
‫اس اَلْﺤﺴ ُﺪ تَأْ ُﻛﻞ الْﺤﺴنَ ِ‬
‫اللِّﺒَ ِ‬
‫َُ َ‬ ‫ُ ََ‬ ‫ََ‬

‫ال ُم ِدينُ نَ َاونَ ْﺤ ُن ُم ْﺴلِ ُﻤو َن‬

‫ﺲ اللو َام ِة اَِْل ْس ٰ‬ ‫سربا ولَاُﻗ ِ‬
‫ْﺴ ُم بِالن ْف ِ‬ ‫َ ًَ َ‬

‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬

‫ﺴا َن‬
‫االنْ َ‬ ‫ﺴانِِه َو يَ ِﺪﻩِ ان َ‬
‫اﺧلَ ْﻘنَ ِْ‬
‫اَل ُْﻤ ْﺴل ُم َم ْن َسل َم ال ُْﻤ ْﺴل ُﻤو َن م ْن ل َ‬

‫ﺴ ِن تَ ْﻘ ِو ٍيم‬ ‫ِ‬
‫فى اَ ْح َ‬
‫‪48‬‬
 ‫ش‬
SHIN
Plotësisht i përgjigjet tingullit tanë sh.

Ndërsa ka këto forma:

Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

49
 ‫ﺶ‬ ‫ﺸ‬ ‫ﺷ‬ ‫ش‬

‫يﺶ بِ َ‬ ‫ش ﺸِ ﺶُ ًﺷا ٍ ِ‬
‫ﺸ ٌر‬
‫ﺸ ٍّر بَ َ‬ ‫ش ﺷ ْﺒ ًرا َﺷ ْىءٌ ِر ٌ‬ ‫َ‬

‫ار اِلَْي ِه َﺷتَ ِويةٌ اَبْ ِﺸ ْرنَا بِﺒُ ْﺸ َرى َﺷا َﻛ ٌر‬ ‫اء ٰل تَ ْﻤ ِ‬
‫ﺶ اَ َﺷ َ‬ ‫َمااَ َﺷ َ‬

‫اﺷ ِﻤى ﻗُ َريْ ِﺸى‬

‫يﺐ ْالَوِل َه ِ‬
‫ﺖ َﺷ ْربَةً فِى تَ ْﺸ ِر ِ‬ ‫َﺷ ِﻬ َﺪ َﺷ ِ‬
‫اه ٌﺪ َﺷ ِربْ ُ‬

‫ب الْﻤ ْﺸ ِرﻗَ ي ِن َﻛلِﻤةُ الﺸﻬ ِ ِ‬

‫اء فِى ال َ‬
‫ْخ ْﻤ ِر‬ ‫ِ‬
‫ادة ا ْستَ ْﺸ َر َق ٰلﺷ َف َ‬
‫ََ‬ ‫َ‬ ‫َر ُّ َ ْ‬

‫الﺸتَ ِاء َو اِ َذا‬

‫ﺶ اِيالَفِ ِﻬ ْم ِر ْحلَةَ ِّ‬ ‫ﺸرﻩُ ِِليالَ ِ‬
‫ف ﻗُ َريْ ٍ‬ ‫اء اَنْ َ َ‬
‫ِ‬
‫ﺛُم اذَا َﺷ َ‬

‫ت اِنا اَ ْر َسلْنَ َ‬
‫اك بَ ِﺸ ًيرا َونَ ِذ ًيرا ﺛُم َﺷ َﻘ ْﻘنَا َﺷ ًّﻘا‬ ‫وش ُح ِﺸ َر ْ‬
‫ال ُْو ُح ُ‬

‫الﺸﻤﺲ والْ َﻘﻤر اٰي تَ ِ‬

‫ان‬ ‫ْ ُ َ َُ َ‬

‫‪50‬‬
 ‫ص‬
SAD
Ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë, sepse është i fortë.
Përafërsisht i përgjigjet tingullit tonë s dhe shqiptohet fortë
duke i mbledhur buzët dhe tërhequr gjuhën.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﺺ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﺻ‬ ‫ص‬

َ ‫ = ﺻ‬sa , ‫ﺻا‬
ً = san ….lëxohen shkurtë.
Shenja fet’ha mbi te lexohet a e shkurtë, kurse tenvini-
fet’ha e dyfishuar lexohet an e shkurtë.

ِ ‫ﺻى‬
ِ َ‫ص ﺻا‬
‫ص‬
َ ‫ﺐ بَ َر‬
ُ‫ﺻ‬ْ َ‫ﺻأْ ا‬ َ ٍ ُ‫ﺻا ًسا ﺻ‬
ً ‫س‬
َ ‫ص‬
َ

‫ﺼلِّى‬
َ ُ‫وم َو ي‬
ُ ‫ﺼ‬ُ َ‫ﻒ ي‬ ُّ ‫ﺻالَ ًة اَلﺼ‬
ُ ‫ﻒ اَلﺼ ْي‬ َ ً‫ﺻال‬ ٍ ‫ﺻﺪ ُم‬
ْ َ‫ﺺ ا‬ َ

ً‫ﺐ تَ ْوبَة‬ ِ ِّ ‫ﻒ وتَ واﺻوا بِالﺼ ْﺒ ِر اَلنﺠاةُ فِى‬

ْ ُ‫الﺼ ْﺪق ت‬ َ ْ َ َ َ ٌ ‫ﺼ َﺤ‬
ْ ‫ُم‬

‫ْﺤ ُّق‬
َ ‫ﺺ ال‬
َ ‫ﺼ َﺤ‬ ُّ ‫ﺼ َﻞ َمافِى‬
ْ ‫الﺼ ُﺪوِر ٰا ْلَ َن َح‬ ِّ ‫وحا َو ُح‬
ً ‫ﺻ‬ُ ََ ‫َن‬
51
 ‫َﺧالِ ُﻘنَا ﺻﺒور و مﺼ ِّور و ﺻﺒار ُﻛن ﺻابِرا فِى م ِ‬
‫ﺼيﺒَ ٍة‬ ‫ُ‬ ‫َُ ٌ َ ُ َ ٌ َ َ ٌ ْ َ ً‬

‫ﺻلى اِنا‬
‫ﺻﺪ َق َولَ َ‬
‫ﺺ فَالَ َ‬
‫ك اَلَ لِل ِه الﺪِّين ال َ ِ‬
‫ْخال ُ‬ ‫ُ‬ ‫ﺻابَ َ‬
‫اَ َ‬

‫ك اِنِّى‬
‫ﺻﺪﻗَ َ‬
‫ك لَ َم ْن َ‬
‫ﺻﺪﻗَ َ‬ ‫ﺻ ِﺪي ُﻘ َ‬
‫ك َم ْن َ‬ ‫ﺻﺒًّا َ‬
‫اء َ‬
‫ﺻﺒَْﺒ نَا ال َْﻤ َ‬
‫َ‬

‫ود ْر ِسى‬ ‫ﺻلِّى ُ‬

‫الﺼ ْﺒ َﺢ َواَتْ لُ َ‬ ‫ﺸ ْﻤ ِ‬
‫ﺲ اُ َ‬ ‫ﺻ ُﺤو ﻗَ ْﺒ َﻞ ال َ‬
‫اَ ْ‬

‫‪52‬‬
 ‫ض‬
DAD
Ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë dhe vetëm deri diku
është i ngjashëm me tingullin tonë d. Shqiptohet si d e rëndë
dhe e fortë duke vendosur gjuhën nën qiellzë.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﺾ‬ ‫ﻀ‬ ‫ﺿ‬ ‫ض‬

َ ‫ = ﺿ‬da , ‫ﺿا‬
ً = dan ….lëxohen shkurtë.
Shenja fet’ha mbi te lexohet a e shkurtë, kurse tenvini-
fet’ha e dyfishuar lexohet an e shkurtë.

‫يﺾ فِى‬
ٍ ِ‫اء ب‬
َ‫ﺿ‬ َ َ‫ﺿو ا‬
َ ‫ﺿو‬
ُ ‫اﺿى‬
َ ‫ﺿ‬َ ‫ض‬
ٌ ‫ﺿا ًدا‬
ً ‫ض َد‬
َ

َ‫ﺿﻤةٌ َول‬
َ ‫ﻀ ْي نَا‬ ِ ‫ﺿ ِر‬
َ َ‫يﺠى ﻗ‬ ُ ‫ﺿالَلَةً لِيُ ْر‬
َ ‫ﺿ ُك ْم‬ ِ ‫ْالَ ْر‬
َ ‫ض‬

ٍ ِ‫ﻀل‬
ْ َ‫ﺿى فِى ت‬ ِ ِ
‫يﻞ‬ ٰ ‫ُّﺤى فَ تَ ْر‬ َ ِّ‫الﻀال‬
َ ‫ين اَلﻀالَ ُل م َن الﻀاْن َوالﻀ‬

53
‫اﺿلَ ِة َم َﺤﺒ ٍة‬
‫ﻀو َن ِزينَةُ الْ َف ِ‬
‫ين يَ ْن ُﻘ ُ‬ ‫ِ‬ ‫تَ َفﻀلُوا ِمن فَ ْ ِ‬
‫ﻀل ُك ْم الذ َ‬ ‫ْ‬

‫ب اَلْ َﻘ ْر ُ‬
‫ض‬ ‫ﻀ َر ُ‬ ‫يﻞ اَلﻀا ِر ُ‬
‫ب َسيُ ْ‬ ‫ْﺠ ِﺰ ُ‬
‫ﻀ ُﻞ ال َ‬
‫ض ْالَفْ َ‬
‫َما ْلَ ْر ُ‬

‫ُّم الْ َﻘل ِ‬ ‫ِ‬

‫ﺿهُ‬
‫ﺖ يَ ُﺪﻩُ َم َر ُ‬
‫ﺿاﻗَ ْ‬
‫ﺖ َم ْن َ‬
‫ﺿاﻗَ ْ‬
‫ْﺐ َ‬ ‫ﻀخ ُ‬‫اض تَ َ‬
‫م ْﻘ َر ُ‬

‫ﻀ َﺤ ُكوا ﻗَلِيالً‬
‫ﻀا َن فَ لْيَ ْ‬
‫ﺻ ْو ُم َرَم َ‬ ‫فُ ِر َ‬
‫ض َ‬

‫‪54‬‬
 ‫ط‬
TA
As ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë. Vetëm deri diku i
përgjigjet tingullit tonë t. Shqiptohet fort dhe trashë duke
vendosur gjuhën nën qiellzë.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﻂ‬ ‫ﻄ‬ ‫ﻃ‬ ‫ط‬

َ‫ = ط‬ta , ‫ = ﻃًا‬tan ….lëxohen shkurtë.

Shenja fet’ha mbi te lexohet a e shkurtë, kurse tenvini-
fet’ha e dyfishuar lexohet an e shkurtë.

‫وء‬ ْ َ‫ط ﻂِ ﻃًا تًا ِﻃى ﻃُو ﻃَاْ ا‬

َ ُ‫ت اَ ْط ﻃ‬ ُ ‫ت‬
َ ‫ط‬
َ

‫ان ِذى‬
ٍ َ‫ط فَ رﻃًا ﻃَﺒِيﺐ وسﻄًا بِﺴ ْلﻄ‬ ِ
ُ ََ ٌ ْ َ ‫اف فَ َر‬
َ َ‫ﺐ ﻃ‬
َ َ‫يئ ﻃَل‬
َ ‫ﻃ‬
55
‫ْﺤﻄَ َﻤةُ فِﻄ َْرةٌ‬
‫ول ْاْل ََم ِﻞ َماال ُ‬
‫ادا ﻃُ َ‬
‫ال اَ ْوﻃَ ً‬
‫ْﺠﺒَ َ‬ ‫َ‬
‫ْالَوتَ ِ‬
‫اد وال ِ‬
‫ْ‬

‫الﺴ ِﺠ ِّﻞ‬
‫يم اَ ْر َس َﻞ ﻃَْي ًرا َﻛﻄَ ِّى ِّ‬ ‫ِ‬
‫ط ال ُْﻤ ْﺴتَﻘ َ‬ ‫َمﻄٌَر َوابِ ٌﻞ اِ ْه ِﺪنَ ِّ‬
‫االﺼ َرا َ‬

‫ين لَتُ ْف ِر ْط َولَتُ َف ِّر ْط‬ ‫ِ‬ ‫ات نَ ْﺸﻄًا وماتَنَ ﺰلَ ْ ِ ِ‬ ‫وان ِ‬
‫اﺷﻄَ ِ‬
‫ﺖ به الﺸيَاﻃ ُ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬

‫ﺴهُ اِلال ُْﻤﻄَﻬ ُرو َن ﻃُوبٰى‬

‫ﺐ لَيَ َﻤ ُّ‬ ‫الذ ِّري ِة لَيَ َﻤ ُّ‬
‫ﺴهُ ُﺟنُ ٌ‬ ‫ﻃَاﻗَةُ ُّ‬

‫ﺸةَ‬
‫ﺶ الْﺒَﻄْ َ‬ ‫ِ‬ ‫لِلﻄلَﺒ ِة الْﻤ ِﺠﺪِّين ماء الْﻤﻄَ ِر ﻃَ ِ‬
‫يَ ْوَم نَ ْﺒﻄ ُ‬ ‫اه ٌر‬ ‫َ ُ َ َُ َ‬

‫ال ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺻ َﺪ َق َم ْن نَﻄَ َق‬
‫يﻤان َ‬ ‫الْ ُك ْﺒ ٰرى اَلﻄ َﻬ َ‬
‫ارةُ َﺷﻄ ُْر َُ ْ َ‬

‫‪56‬‬
 ‫ظ‬
DHA
As ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë dhe fare pak i
përgjigjet tingullit dh, sepse shqiptohet më rëndë dhe fortë
duke i mbledhur buzët dhe tërhequr gjuhën.

Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﻆ‬ ‫ﻈ‬ ‫ﻇ‬ ‫ظ‬

َ‫ = ظ‬dha , ‫ = ﻇًا‬dhan ….lëxohen shkurtë.

57
 ‫‪Shenja fet’ha mbi te lexohet a e shkurtë, kurse tenvini-‬‬
‫‪fet’ha e dyfishuar lexohet an e shkurtë.‬‬

‫يئ‬ ‫وظ اِي ُ ِ‬

‫ظ َذ ِظ ُز ﻇًا ًذا ٍز ﻇَا ِﻇى ﻇُو ٰﻇى اُ ِ‬
‫ﻆ ﻃ َ‬ ‫َ‬

‫ِ ِ‬
‫اَﻃَاَ فَﻈًّا فى ﻇ ٍّﻞ اَنْﻈََر يَ ْنﻈُُر ذُ َُ َ‬
‫وح ٍّ‬
‫ﻆ تَلَﻈى‬

‫ﻆ نَﻈََر نَﻈ َْرةً ُم ْنتَ ِﻈ ٌر‬

‫ين ِﻇالَلً َحافِ ٌ‬ ‫ِ ِِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َوالﻈاه ُر الالﻈن بالﻈالﻤ َ‬

‫س ﻛِتَابِى‬ ‫ِ‬ ‫ي َﺪاى نَ ِﻈي َفتَ ِ‬

‫ات الْﺒَ ِّر انِّى َح ِفﻈ ُ‬
‫ْﺖ ال َﺪ ْر َ‬
‫ان فِى ﻇُلُﻤ ِ‬
‫َ‬ ‫َ َ‬

‫ﻒ ِمن ﻛِتَابِ ِه َدائِﻤا فَانْ ِذ ِرالﻈالِ ِﻤين ح ِفﻈُواالﺼلَو ِ‬

‫ات َم ْن‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫ً‬ ‫اَنْﻈَ َ ْ‬

‫ﺻﺒَ َر‬
‫َ‬

‫ﻇََف َر اَلﻈ َف ُر الْ َكﺒِ ُير َما َﻛا َن اهللُ لِيَﻈْلِ َﻤ ُﻬ ْم لَتَ ْنﻈُْر اِلَى َم ْن‬

‫َ‬ ‫َ‬ ‫ال َوانْﻈُْر اِلَى َما ﻗَ َ‬

‫ال النﺠاةُ فِﻲ ِح ْف ِﻆ اللِّﺴ ِ‬
‫ان‬ ‫ﻗَ َ‬

‫‪58‬‬
 ‫ع‬
AJNI
Ky është tingull i mprehtë fytor. Nuk ekziston në gjuhën
tonë. Shqiptohet si gjysmë tingulli "a" me gojë të hapur, në
mënyrë që fryma lëshohet përmes fytit të shtrënguar.

59
 ‫‪Ka këto forma:‬‬
‫‪Format e të shkruarit e shkronjës‬‬
‫‪Në Fund‬‬ ‫‪Në Mes‬‬ ‫‪Në Fillim‬‬ ‫‪E Vetme‬‬

‫ﻊ‬ ‫ﻌ‬ ‫ع‬ ‫ع‬

‫‪ = i‬عِ ‪ُ =u ,‬ع ‪ً = an ,‬عا ‪ = a ,‬ع ََ‬ ‫‪lëxohen shkurtë.‬‬

‫‪ِ = i‬عى ‪ =u ,‬عُو ‪ٰ = a ,‬عى ‪َ = a ,‬عا‬ ‫‪lëxohen gjatë.‬‬

‫‪Shenja fet’ha mbi te lexohet a e shkurtë, kurse tenvini-‬‬
‫‪fet’ha e dyfishuar lexohet an e shkurtë.‬‬

‫ع َعﺪ‬
‫واو عُو َع ْو َد ْ‬ ‫ِ‬
‫ع عِ عُ ًعا ٍع عٌ َعا عى عُ ُ‬
‫َ‬

‫ﺚ اَ ْعلَ ٰى َع ِن الن ِﻌ ِ‬
‫يم‬ ‫يﺐ بُِﻌ َ‬ ‫ِعﺶ ع َفا ِعﺰ عت ًّوا بِﻌ َ ِ‬
‫ﺖ ع َ‬ ‫ُُ ْ‬ ‫ْ َ‬

‫اج النﺒِ ِّى لَاَ ْعﺒُ ُﺪ َما تَ ْﻌﺒُ ُﺪو َن َعل ٰى‬ ‫اَعوذُ اَلﺼﺒ ر ﺟ ِﻤ ِ‬
‫يﻞ م ْﻌ َر ُ‬
‫ُْ َ ٌ‬ ‫ُ‬

‫اد الﺪِّي ِن‬ ‫ِ‬ ‫ع ْﻘﻞ سلِيم اَل ِْﻌلْم نُور اَلﺴ ِ‬
‫اعى نَ ِ‬
‫اﺟ ٌﺢ اَلﺼالَةُ ع َﻤ ُ‬ ‫ُ ٌ‬ ‫َ ٌ َ ٌ‬

‫اعلِ ُّى‬
‫ين َسنَةً يَ َ‬ ‫اع ٍة ي ْﻌ ِﺪ ُل ِعﺒ َ ِ‬ ‫بِﻌ َذ ٍ ِ‬
‫ادةَ َس ْﺒﻌ َ‬‫َ‬ ‫اب َواﻗ ٍﻊ َع ْﺪ ُل َس َ َ‬ ‫َ‬

‫‪60‬‬
‫ول َع ْن َر ِعيتِ ِه‬
‫ُﻛ ْن َعالِ ًﻤا اَ ْو ُمتَ َﻌلِّ ًﻤا ُﻛلُّ ُك ْم َر ٍاع َو ُﻛلُّ ُك ْم َم ْﺴئُ ٌ‬

‫ﺐ بِ ْﺪ َع ٍة‬ ‫ورفَ ﻌناﻩ م َكانًا علِيًّا اَبى اهلل اَ ْن ي ْﻘﺒﻞ عﻤﻞ ﺻ ِ‬

‫اح ِ‬ ‫َ ُ َ َ َ ََ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َْ ُ َ‬

‫ع بِ ْﺪ َعته اَلَيﺲ اهلل بِ َك ٍ‬

‫اف َع ْﺒ َﺪﻩُ‬ ‫َحتى يَ َﺪ َ َ ُ ْ َ ُ‬

‫‪61‬‬
 ‫غ‬
GAJNI

As ky tingull nuk ekziston në gjuhën tonë. Vetëm gjerë diku

i përgjigjet tingullit tonë g dhe shqiptohet me zë të thellë
dhe të fortë nga fyti.
Ka këto forma:
Format e të shkruarit e shkronjës
Në Fund Në Mes Në Fillim E Vetme

‫ﻎ‬ ‫ﻐ‬ ‫ﻏ‬ ‫غ‬

ََ ‫ = ﻏ‬ga , ‫ = ﻏًا‬gan ….lëxohen shkurtë.

Sikur të gjithë tingujt e rëndë të mësuar deri tani edhe mbi

këtë tingull fet’ha lexohet a, ndërsa tenvini- fet’ha e
dyfishuar lexohet an.

َ ‫ﺐ ﻏُ ِف َر فَ َر‬
‫غ‬ ِ
ٌ ‫ﻏَ ﻐِ ﻎُ ﻏًا ٍغ غٌ ﻏَا ﻏى ﻏُو اُﻏُو ﻏَْي‬

‫اﺷيَةُ بِالﻄا ِﻏيَ ِة‬

ِ َ‫ﺸاوةٌ لِيﻄْﻐَى مااَ ْﻏ ٰنى َع ْنهُ اَلْﻐ‬
َ
ِ
َ َ َ ‫َزيْ ﻐًا بِﻐَي ِر ﻏ‬

62
‫غ ﻗُلُوبَنَا اِنااِل ٰى‬ ‫ﺴ َﻞ اَل ِْﻐيﺒَةُ َح َر ٌام اِذَايَﻐْ َ‬
‫ﺸى َرب نَا لَتُ ِﺰ ْ‬ ‫ِ‬
‫ا ْﻏتَ َ‬

‫ﺻلْنَاالْﻐَيَةَ َم ْن يَ ْﻐ ِف ْر يُ ْﻐ َف ْر َم ْن ﻏَﺸنَا‬ ‫ِ‬

‫َربِّتَا َراﻏﺒُو َن ﻗَ ْﺪ َو َ‬

‫ﺲ‬
‫فَ لَْي َ‬

‫ِّمنَا َمالَ ْم يُﻐَ ْر ِﻏ ْر يَ ْﻐ ِف ُر تُ ْﻘﺒَ ُﻞ تَ ْوبَةُ َع ْﺒ ٍﺪ ِح ْك َﻤةٌ بَالِﻐَةٌ فَ َﻤا‬

‫ﺼ ُر َوَماﻃَﻐَى‬
‫غ الْﺒَ َ‬ ‫الﺴ ْﺪ َرةَ َمايَﻐْ ٰﺸى َم َ‬
‫ازا َ‬ ‫تُﻐْ ِن النُّ ُذ ُر اِ ْذ يَﻐْ َ‬
‫ﺸى ِّ‬

‫ﺖ ﻏَ ُفور رِح ِ‬ ‫ِ‬

‫ين‬ ‫َرب نَا ا ْﻏف ْرلَنَا أَنْ َ ٌ َ ٌ‬
‫يم ٰ ام ْ‬

‫‪63‬‬
 ِ ‫وف الْﻬﺠ‬
‫آء‬ َ َ ُ ‫ُح ُر‬
ALFABETI I GJUHËS ARABE
Emertohe

Emertohe
përgjigjet

përgjigjet
Tingullit:

Tingullit:
arabisht

arabisht
Germa

Germa
I

I
t

t
‫ا ء‬ Hemze, - ‫ض‬ Dad -
elif
‫ب‬ Ba B ‫ط‬ Ta -

‫ت‬ Ta T ‫ظ‬ Dha -

‫ث‬ Tha Th ‫ع‬ Ajn -

‫ج‬ Xhim Xh ‫غ‬ Gajn -

‫ح‬ Ha - ‫ف‬ Fa F

‫خ‬ Ha - ‫ق‬ Kaf -

‫د‬ Dal D ‫ك‬ Kef K

64
 ‫ذ‬ Dhal Dh ‫ل‬ Lam L

‫ر‬ Ra R ‫م‬ Mim M

‫ز‬ Za Z ‫ن‬ Nun N

‫س‬ Sin S ‫و‬ Vav -

‫ش‬ Shin Sh ‫ه‬ Ha H

‫ص‬ Sad - ‫ى‬ Ja J

DISA REGULLA QË KANË TË BËJNË ME ZANORE,

BASHKËTINGËLLORE DHE TË LEXUARIT NË
KUR’AN

1. ~ Kjo është shenjë për shqiptim më të gjatë dhe qëndron

vetëm mbi zanoret e gjata a (‫)آ‬, i (‫ى‬ ‫ )ــِـ‬dhe u ( ‫ــُـ‬
ٰٰ‫ ) و‬dhe shwrben për shqiptim më të gjatë të tyre, p.sh.

‫آء‬
َ ‫ = َﺟ‬xha’e ‫ت‬
ْ ‫آء‬
َ‫ﺿ‬ َ َ‫ = فَ لَﻤآ ا‬felemma edaet
‫ = ِسىٰ َء‬si’e ‫ = ﻗُولُوٰا اٰ َمنا‬kulu
amenna

ٌ‫ُسوٰء‬ = su’un ‫فِىٰ اَنْ ُف ِﺴ ُك ْم‬ = fi

enfusikum

65
2. Zanorja e gjatë u (‫ )اُو‬lexohet si të ishte shkruar zanore e

shkurtë u (ُ‫ ) ا‬në fillim të këtyre fjalëve:

‫اُولُو‬ ‫اُولِى‬ ‫وَل ِء‬

َ ُ‫ا‬ َ ِ‫اُولَئ‬
‫ك‬
Ndërsa e fundit (të fjalët ‫ اُولِى اُولُو‬dhe tjera të tilla)
shqiptohet gjatë, nëse këto fjalë nuk lidhen me fjalwtjera që
pasojnë.

3. Zanorja e gjatë u ( ‫ُؤ‬ ( lexohet shkurt në disa vende në

Kur’an, p.sh:
‫عُلَ َﻤآ ُؤ‬ ‫ٰه ُؤََل ِء‬

4. Zanorja e shkurtë u (‫ (ــُـ‬mbi ‫ و‬lexohet si zanore e gjatë

u në këto fjalë:

َ ‫َم ُاوِر‬
‫ى َدا ُو َد يَل ُْو َن يَ ْﺴتَ ُو َن تَ ل ُْو َن ﻏَ ُاو َن‬

5. Në disa fjalë zano rja e shkurtë e ) ‫( ـَـ‬ lexohet a e gjatë,

p.sh:
‫َه َذا‬ = hadha ُ‫ = اَهلل‬All-llahu
َ ِ‫َذال‬
‫ك‬ = dhalike ‫ = اَلر ْح َﻤ ُن‬Err-Rrahmanu
‫َه َك َذا‬ = hakedha ٌ‫ = ﺛَلَﺜَة‬thelathetun

66
 ُ‫اِلَه‬ = ilahun ‫لَ َك َن‬ = lakin

Në fjalën ُ‫اَهلل‬ lami )‫ (ل‬lexohet ll, përveç nëse vjen pas

kesres.

6. Fjala ‫ اَنَا‬lexohet si të ishte e shkruar ‫اَ َن‬ -ene, përveç në

qoftëse gjatë leximit në të pushojmë.

7. Tenvini ) ‫ ( ـًـ‬- fet’ha e dyfishuar gjithmonë shkruhet me

bartësin elif ) ‫( ا‬, përveç në ‫ ة‬dhe ‫ ى‬e cila nuk lexohet, p.sh:

ً‫ﺴ ًّﻤى فَ تًى ُه ًﺪى َﺟنة‬

َ ‫ُم‬

8. Është shpjeguar me rastin e përpunimit të çdo harfi që

fet’ha ) ‫( ـَـ‬ lexohet si a e shkurtë (jo si e) dhe fet’ha e
dyfishuar- tenvini ) ‫ ( ـًـ‬si an shkurt (jo si en) kur qëndrojnë
mbi ndonjërën prej këtyre nëntë bashkëtingëlloreve të cilat
nuk ekxistojnë në gjuhën tone:
‫ق غ ع ظ ط ض ص خ ح‬
Mirëpo, duhet mbajtur mend se, nëse në të qëndron sukuni
dhe para tyre bashkëtingëllorja e butë me fet’ha, atëherë
edhe ajo fet’ha lexohet si a e shkurtë, p.sh:

‫ = نَ ْﺤ ُن‬nahnu ‫ = اَﻃْ َﻌ َﻤ ُﻬ ْم‬at’amehum

‫ج‬
ُ ‫ = يَ ْخ ُر‬jahruxhu ً‫ﺿالَل‬ ْ َ‫ = ا‬adlalen
67
 ‫اﺻﺒِ ْر‬
ْ ‫ = َو‬vasbir ‫ = يَﻈْلِ ُﻤ ُﻬ ْم‬jadhlimuhum
‫ = بَ ْﻌ َﺪ‬ba’de
‫وب‬
ٌ ‫ﻀ‬ُ ‫ = َم ْﻐ‬magdubun
ُ‫ = يَ ْﻘ َرأ‬jakreu

Kjo rregull nuk ka të bëjë me teshdidin, p.sh:

) ‫اﺻﺒِ ْر‬
ْ ‫َوالﺼ ْﺒ ُر ( َو‬ = ves sabru

) ً‫ﺿالَل‬ ْ َ‫اَلﻀالَ ُل ( ا‬ = ed dalalu

) ‫ام (اَﻃ َْﻌ َﻤ ُﻬ ْم‬

ُ ‫اَلﻄ َﻌ‬ = et ta’amu

9. Zanorja ) ‫( ـَـ‬ - fe t’ha lexohet si a e shkurtë në këto

fjalë.

ُ‫ = اَهلل‬All-llahu ‫اَلل ُﻬم‬ = All-llahumme

‫ب‬
ِّ ‫ = َر‬Rabbi ‫َرب نَا‬ = Rabbena

10. Tingulli h ) ‫(ه ه‬ me kesre ose damme )ُ ِ) i cili në

këtë trajtë vien vetëm në fund të fjalës, nëse ka para vetes
harfin me hareke )‫ (ــَــِــُـ‬lexohet e gjatë, e nëse para tij
qëndron harfi me sukun ose pa kurrfarë shënjë lexohet e
shkurtë, gjegjësisht kesre dhe damme lexohen si i, u të
gjata.

68
 SHEMBUJ PËR SHQIPTIM TË GJATË PËR
SHQIPTIM TË SHKURTË
ُ‫ = فَ لَه‬felehu
ُ‫ = َربُّه‬Rabbuhu
ُ‫ = َر ُسولُه‬resuluhu
‫ = بِ ِه‬bihi
ِ‫ = َﺧي ِرﻩ‬hajrihi
ْ
ِ‫ = ب ﻌ ِﺪﻩ‬ba’dihi
َْ
ُ‫ = َﻛتَﺒَه‬ketebehu
ِ
ُ‫ = م ْنه‬minhu
‫ = فِ ِيه‬fihi
ِ
ُ‫ = ابْتِالَﻩ‬ibtilahu
‫وح ِيه‬ ِ ُ‫ = ن‬nuhihi
‫ = َعلَْي ِه‬alejhi
‫ = يَ ْﻬ ِﺪ ِيه‬jehdihi
‫ = لِل ِه‬Lil-lahi

Përjashtim bën fjala ‫ ( فِ ِيه ُم َﻬانًا‬fihi muhana ).

11. Fjala ‫َم ْﺠ َر َيﻬا‬ në Kur’an duhet lexuar mexhreha.

Zanoren e shkurtë e që qëndron në r duhet zgjatur me zë të
hollë si e, e jo si a të gjatë.

ِ َ‫ ل‬të cilën fjalë

12. Në Kur’an në një vend është e shkruar ‫كنا‬

duhet lexuar shkurt si me qenë e shkruar ‫لَ ِكن‬ përveç në

qoftëse në atë fjalë ndalemi.

69
13. Kur ndalemi në fjalët me njerën prej këtyre shenjave ٌٍ
َُِ atëherë çdo njërën prej atyre fjalëve do ta lexojmë si

të mbaronte me shenjën sukun ) ْ ( , p.sh:

َ ‫ اِي‬- ‫اك نَ ْﻌﺒُ ْﺪ‬
‫اك نَ ْﻌﺒُ ُﺪ‬ َ ‫ = اِي‬ijjake na’bud
‫ بِالل ِه‬- ‫ = بِالل ْه‬bil-lah
‫ َماتَ ْف َﻌلُو َن‬- ‫ = َماتَ ْف َﻌلُو ْن‬ma tef’alun
‫يم‬ ِ ‫ ﻏَ ُف‬- ‫ = ﻏَ ُفور رِحيم‬Gafurun Rrahim
ٌ ‫ور َرح‬ٌ ْ ٌَ
Por, në qoftëse ndalemi në atë fjalë e cila mbaron me
shenjën
)ً (, atëherë mbarimin e asaj fjale do ta lexojmë a të gjatë ,
p.sh:

‫ورا‬
ً ‫ ﻏَ ُف‬- ‫ورا‬
َ ‫ = ﻏَ ُف‬Gafura
‫ ُه ًﺪى‬- ‫ = ُه َﺪاى‬huda
‫ تَﻄْ ِﻬ ًيرا‬- ‫ = تَﻄْ ِﻬ َيرا‬tat’hira
‫ﺿى‬ ً ‫ ِر‬- ‫ﺿى‬ َ ‫ = ِر‬rida

70
14. Kur ndalemi në fjalët që mbarojnë me ‫َو‬ ose ‫ى‬
َ ,

atëherë ai ‫َو‬ shndërrohet në zanore të gjatë u, në qoftëse

harfi i mëparshëm ka shenjën ) ‫)ــ‬.

Kurse në zanore të gjatë i në qoftëse harfi i mëparshëm ka
shenjën ) ‫)ــ‬, p.sh:
‫ ُه َو‬- ‫ = ُهو‬hu
‫ ِه َى‬- ‫ = ِهى‬hi
‫ﻀ َو‬
ُ ْ‫ اَ ْن يَﻐ‬- ‫ﻀو‬
ُ ْ‫ = اَ ْن يَﻐ‬en jagdu
‫ﺿ َى‬ِ ‫ ر‬- ‫ﺿى‬ ِ ‫ = ر‬radi
َ َ
15. Në qoftëse ndalemi në fjalët që mbarojnë me t të
rrumbullakët )‫( ة ﺓ‬ atëherë atë t do ta lexojmë h, p.sh:

ِ‫ بِ ْالٰ ِﺧرة‬- ‫ = بِ ْالٰ ِﺧرْﻩ‬bil ahireh

َ َ
‫ْﺤﻄَ َﻤ ِة‬ ِ
ُ ‫ فى ال‬- ‫ْﺤﻄَ َﻤ ْه‬
ِ
ُ ‫ = فى ال‬fil hutameh
ٍ‫ بِِامرأَة‬- ُ‫ = بِِامرأَﻩ‬bi imreeh
َْ َْ
‫ َﺟن ٍة‬- ُ‫ = َﺟنه‬xhenneh
Të të gjithë shembujt e shënuar kur vazhdojmë të lexuarit,
fjalët do t’i lexojmë sipas germave dhe shenjave që kanë.

71
16. Në qoftëse ndalemi në fjalë të cilat mbarojnë me sukun
)ْ( ose me zano re të gjata ) ‫ َا‬, ‫ ِى‬, ‫( ُو‬
ato fjalë do t’i lexojmë sikur mos të ishim ndalur fare, p.sh:

‫ = َعلَْي ِﻬ ْم‬alejhim ‫ﻗُولِى‬ = kuli

‫ = اٰ َمنُوا‬amenu َ‫َﺟ َﻌال‬ = xheala

17. Duke lexuar në Kur’an do të shohim se ka mbi disa fjalë

disa shenja që tregojnë a është mire të ndaleni, ku mund të
ndalemi dhe ku nuk mund të ndalemi, si p.sh:

‫ ٭‬Në fund të çdo ajeti (verseti) mund të ndalemi pa marrë

para sysh shenjat.‫ ۝‬ose ۞ është i njëjtë me pikën tonë
(.) dhe vjen në fund të çdo ajeti.
‫م ٭‬, Tregon se të ndalurit në atë fjalë është i
domosdoshëm.

‫ ل ٭‬, Tregon se nuk guxojmë të ndalemi, por nëse jemi

ndalë duhet përsëri ta lexojmë atë fjalë në vazhdim të dytë,
përveç nëse është në fund të ajetit.

‫ ط ٭‬, Tregon se ndalimi është me vend-mirë.

72
‫ ع ٭‬, Tregon se ndalimi është shumë i përshtatshëm.
‫ ج ٭‬, ‫ﻗلى‬, ‫ﻗﻒ‬ Tregon se është mirë të ndalemi.

‫ق ٭‬, ‫ﺻلى‬ Tregon se është mirë të vazhdojmë, dhe

‫٭‬ ۛ ……… ۛ Këto tri pika të përsëritura

dy here tregojnë se nëse ndalemi në fjalën e parë, mos të
ndalemi në të dytën, por nëse në të parën nuk ndalemi, të
ndalemi në të dytën.

18. Në Kur’an ka nën disa fjalë shenjë ‫مﺪ‬ që tregon se

harfi nën të cilin qëndron kjo shenjë duhet lexuar gjatë, dhe
shenja ‫ﻗﺼر‬ që treon se harfi nën të cilin qëndron kjo shenjë
duhet lexuar shkurt.

19. Në Kur’an ka shumë fjalë në të cilat nuk mund të

ndalemi, e ato, kryesisht, janë:

‫اِل ٰى‬ ‫اش َما لَ بَ ٰلى اَ ْن اِ ْن اِن َﻛاَنَ َﻤا اِن َﻤا فِﻲ ِم ْن‬ َ ‫َﺧ‬
‫ُﻛ ُّﻞ‬ ‫اِل َعل ٰى ُربَ َﻤا لَ ْو لَ ْولَ لَ َﻌﻞ اِ ْذ َﻛ ْم بَ ْﻌ َﺪ ﻗَ ْﺒ َﻞ‬
‫ذُو‬ ‫لك ْن لَ ْم َع ْن لَﻤا َه ْﻞ‬ ِ ٰ ْ‫َﻛﻞ حتى ﺛُم اَو اِما اَ ْم با‬
َ ْ َ
‫ف لِ َم َعم‬ َ ‫ﻒ ِمﺜْ ُﻞ لَ ْن ﻗَ ْﺪ َس ْو‬
َ ‫ِذى ذَا َﻛ ْي‬
73
‫‪20. Në Kur’an njëzet e katër sure (kaptina) fillojnë me kësi‬‬
‫‪shkurtesash të cilat duhet lexuar kështu:‬‬

‫الر = اَلِ ْ‬ ‫ﻒ ِ‬ ‫ِ‬

‫َلم َرا‬
‫ﻒ ْ‬ ‫يم‬ ‫الم = اَل ْ ْ‬
‫َلم م ْ‬
‫ِ‬ ‫ﻒ ِ‬ ‫ٰ ِ‬
‫ﻃَﺲٰ = ﻃَاس ْ‬
‫ين‬ ‫يم َرا‬ ‫الﻤر = اَل ْ ْ‬
‫َلم م ْ‬

‫اها‬ ‫ٰ‬
‫ﻃ ٰه = ﻃَ َ‬ ‫ﺻآ ْد‬
‫ين َ‬
‫اع ْ‬ ‫َﻛ ٰﻬ ٰيﻌﺺ = َﻛ ْ‬
‫آف ٰهايٰ َ‬

‫ين ِسي ْن ﻗَ ْ‬ ‫ِ‬

‫آف‬ ‫عﺴق = َحام ْ‬
‫يم َعيِ ْ‬ ‫ٰحمٰ‬

‫صٰ = َ‬
‫ﺻآ ْد‬ ‫َ‬ ‫يم‬
‫ين م ْ‬
‫ْ‬ ‫ٰ‬
‫ﻃﺴم = ﻃَا ِس ِ‬

‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ٰحمٰ = َحام ْ‬
‫يم‬ ‫ٰيﺲٰ = يَاس ْ‬
‫ين‬

‫=‬ ‫نٰ‬ ‫ٰقٰ = ﻗَ ْ‬

‫آف‬
‫نُوٰ ْن‬

‫‪74‬‬
 PËRMBAJTJA

HYRJE 3
ELIFI 7
ZANORET E SHKURTËRA
7
ELIFI ME FET’HA 8
ELIFI ME KESRE 8
ELIFI ME DAMME 9
DAL 10
DHAL
11
SUKUNI 12
RE 13
ZE 14
TENVINI 15
BE 16
TE 17
THE 18
VAVI 19
TESHDIDI 20
NUNI 21
JE 22
LAMI 23
ZANORET E GJATA 24
ZANORJA E GJATË A 25

75
FE 26
TË LIDHURIT E FJALËVE
27
ZANORJA E GJATË I 28
KAFI 29
ZANORJA E GJATË U 30
MIMI 31
HEMZA 32
KEFI 33
HUMBJA E GJATËSISË NË SHQIPTIM 34
HE 35
HA 36
ĤA 38
XHIM 40
SIN 41
SHIN 43
SAD 44
DAD 46
TA 48
DHA 50
AJNI 52
GAJNI
54
ALFABETI I GJUHËS ARABE 56
DISA REGULLA 57
SHEMBUJ 60

76