‫‪t.

me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫سیالبس مبحث فنکویل به ترتیب ذیل خواهد بود‪.‬‬

‫‪ .۱‬مزایا و معایب این تجهیز در سیستم های تهویه مطبوع‬

‫‪ .۲‬تشریح تمامی اجزای موجود در فنکویل‪.‬‬

‫‪ .۳‬ارائه استانداردهای معتبر و جهانی مربوط به فنکویل ها‪.‬‬

‫‪ .۴‬بررسی فنکویل های مجهز به دو کویل مجزا و مقایسه انواع موجود این دو نوع فنکویل با یکدیگر‪.‬‬

‫‪ .۵‬نحوه انتخاب فنکویل در سیستم هیدرونیک بر اساس مقایسه محاسبات انتقال حرارت آب و انتقال حرارت هوا به صورت تئوریک‪.‬‬

‫‪ .۶‬نحوه انتخاب فنکویل در سیستم هیدرونیک بر اساس خروجی نرم افزار کریر (‪ )carrier‬و انتخاب با مراجعه به کاتالوگهای تخصصی شرکتهای‬
‫سازنده‪.‬‬

‫‪ -۷‬مقایسه روش های انتخاب فنکویل بر اساس بند های ‪ ۵‬و ‪.۶‬‬

‫‪ .۸‬محاسبه و برآورد دبی تقطیر کویل فنکویل (درین فنکویل) و سایزینگ لوله جمع آوری درین‪.‬‬

‫‪ .۹‬بررسی اجزای فنکویل ها جهت انتخاب بهترین فنکویل برای نصب در پروژه های ساختمانی‪.‬‬

‫‪ .۱۱‬اصول و دیتایل های نصب انواع فنکویل‪.‬‬

‫‪ .۱۱‬اصول راهبری و نگهداری فنکویل ها‪.‬‬

‫‪ .۱۲‬نتیجه گیری‪.‬‬

‫یکی از تجهیزات بسیار پرکاربرد در صنعت تاسیسات تهویه مطبوع در تمامی پروژه های عمرانی جهت توزیع برودت و حرارت ‪ ،‬فنکویل میباشد‪.‬‬

‫اصول اساسی چهارگانه که در تهویه مطبوع به کار میرود عبارتند از ‪( :‬الف)‪ :‬کنترل درجه حرارت (ب)‪ :‬کنترل رطوبت (ج)‪ :‬پاکیزگی و تصفیه هوا‬
‫(د)‪ :‬حرکت و جا به جایی هوا‪.‬‬

‫فنکویل تجهیزی است که از بین چهار اصل تهویه مطبوع توان تامین سه شرط (کنترل دما ‪ -‬حرکت و جا به جایی هوا ‪ -‬تصفیه هوا) را به صورت‬
‫نسبی دارا میباشد‪.‬‬

‫از مهمترین مزایای این سیستم استقالل کنترل شرایط دمایی فضاهای مختلف در یک پروژه میباشد‪.‬‬

‫در ذیل به مزایا و معایب این تجهیز در پروژه های ساختمانی اشاره میکنیم‪.‬‬

‫مزایا ‪:‬‬

‫الف‪ .‬سیستم تغذیه سیال سرد کننده از طریق لوله کشی نسبت به سیستم توزیع کانال کشی فضای کمتری را اشغال مینماید‪.‬‬

‫ب‪ .‬نیازی به در نظر گرفتن فضاهایی خاص تحت عنوان اتاقهای مرکزی هواساز و یا هوارسان وجود ندارد‪.‬‬

‫ج‪ .‬استقالل سرمایش و گرمایش فضاهای مختلف موجود در یک پروژه ؛ در این سیستم میتوان فنکویل فضاهایی که نیاز به تهویه مطبوع ندارند‬
‫را خاموش نمود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫د‪ .‬اثر و تاثیر گذاری حرارت و برودت در این تجهیز نسبت الباقی تجهیزات تهویه مطبوع به صورت قابل توجهی بیشتر است‪.‬‬

‫ه‪ .‬در سیستمهای بازیافت انرژی و همچنین سیستمهای گرمایش خورشیدی فنکویل تاثیر مناسب تری را دارد‪.‬‬

‫معایب ‪:‬‬

‫الف‪ .‬تعمیرات در سیستمهای فنکویل نسبت به سیستمهای هواسازی به صورت قابل توجهی بیشتر و بعضا پیچیده تر است‪.‬‬

‫در رابطه با این مشکل نکته ای الزم به ذکر است و آن این نکته که تعمیرات سیستمهای فنکویل در فضاهایی میبایستی صورت پذیرد که افراد‬
‫و نفرات حضور دارند‪.‬‬

‫ب‪ .‬در سیستمهای فنکویل جهت جمع آوری تقطیر حاصل شده بر روی کویل سرمایشی میبایستی یک شبکه جامع لوله کشی جهت جمع آوری‬
‫درین اجرا گردد که این مهم هزینه های قابل توجهی زا برای پروژه ها در پی دارد‪.‬‬

‫ج‪ .‬با توجه به اینکه در فضاهای تهویه شونده که از سیستم های فنکویل استفاده مینماید استقالل فضایی وجود دارد ولی متاسفانه امکان تامین‬
‫شرایط تهویه مطبوع سرمایشی و گرمایشی به صورت همزمان و کامل وجود ندارد و در صورت نیاز به تامین سرمایش و گرمایشی همزمان‬
‫میبایستی از فنکویل های دو کویل (کویل هیدرونیک و یا کویل الکتریکی) استفاده گردد که همین مهم نیز باعث تحمیل هزینه های سنگین به‬
‫پروژه خواهد شد‪.‬‬

‫د‪ .‬با توجه به اینکه فیلتراسیون هوا در این سیستم انجام میشود ولی این امر به صورت مطلوبی نخواهد بود‪.‬‬

‫دلیل این نامطلوب بودن نیز کم بودن سطح فیلتراسیون در فنکویل میباشد‪.‬‬

‫ه‪ .‬حهت تامین هوای تازه میبایستی از دو طریق تامین هوای تازه از طریق هواساز مستقل و یا تامین هوای تازه به فنکویل به صورت مستقیم‬
‫اقدام نمود که هریک از این موارد معایب خاص خودش را دارد‪.‬‬

‫یک فنکویل به صورت کلی تشکیل شده از ‪ 6‬جزء میباشد ‪:‬‬

‫‪ -1‬فن‬

‫‪ -2‬موتور‬

‫‪ -3‬کویل‬

‫‪ -4‬فیلتر هوا‬

‫‪ -5‬سینی درین‬

‫‪ -6‬بدنه فنکویل (با پلنیوم و بدون پلنیوم)‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫انواع فنکویل بر اساس محل نصب ‪:‬‬

‫‪ -1‬فنکویل های سقفی کانالی‪ :‬این نوع فنکویل را میتوان به سیستم کانال کشی متصل نمود و توسط آن چندین دریچه را تغذیه نمود (در این‬
‫نوع فنکویل کنترل اختصاصی فضاها وجود ندارد و امکان برگشت هوا به صورت مشترک وجود دارد) در این حالت میتوان از یک فنکویل برای‬
‫تغذیه چند اتاق استفاده نمود‪.‬‬

‫در این صورت برای تامین افت فشار بیشتر باید موتور فن بزرگتر انتخاب شود‪.‬‬

‫‪ -2‬فنکویل سقفی توکار ‪ :‬این نوع فنکویل ساختاری کامال مشابه با فنکویل سقفی کانالی دارد با این اختالف که موتور این نوع فنکویل به واسطه‬
‫تامین افت فشار پایین توسط فن فنکویل ‪ ،‬ضعیف تر است و به همین دلیل میبایستی برای هر فضا از یک فنکویل سقفی توکار مجزا استفاده‬
‫نمود‪.‬‬

‫فنکویل های سقفی توکار بدلیل نداشتن بدنه دکوراتیو نسبت به فنکویل های زمینی دکوراتیو ارزانتر میباشد‪.‬‬

‫** نکته ای الزم به ذکر است که ظرفیت کویل فنکویل سقفی کانالی به مراتب باالتر از کویل فنکویل های سقفی توکار میباشد‪.‬‬

‫‪ -3‬فنکویل زمینی ‪ :‬این نوع فنکویل دارای ساختاری بسیار مشابه با فنکویل سقفی توکار میباشد با این تفاوت که محل نصب این فنکویل در‬
‫ارتفاع پائین طبقات میباشد و معموال به دو صورت جلوزن و باالزن ساخته میشود‪.‬‬

‫در ساختمان و یا نواحی ای که مقدار بار گرمایشی باالتری دارد استفاده از فنکویل های زمینی نتایج بهتری را در پی خواهد داشت‪.‬‬

‫‪ -4‬فنکویل دیواری ‪ :‬طراحی فن کویل های دیواری همانند واحد داخلی اسپلیت یونیت های پانلی میباشد که فقط به جای کویل انبساط مستقیم‬
‫‪ ،‬کویل آبی داخل آن تعبیه گردیده است و دارای اشکال مختلف و گوناگونی میباشد‪.‬‬

‫‪ -5‬فنکویل کاستی ‪ :‬فنکویل کاستی چهار طرفه و یک طرفه نوعی از فنکویل سقفی توکار است که هوای سرد و گرم را از باال به پائین و به صورت‬
‫یکتواخت توزیع میکند‪ .‬برای استفاده از این نوع فنکویل بایستی که حتما از سقف کاذب در ساختمان مورد استفاده شده باشد تا فقط دریچه‬
‫خروجی هوا از آن نمایان باشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ -1‬فن ‪:‬‬

‫فنکویلهای موجود در بازار عموما با فن سانتریفوژ فوروارد با دو ورودی هوا (ورودی هوا از سمت چپ و راست فن) ارایه میشود‪.‬‬

‫جنس و متریال چرخ فن و همچنین محفظه فن میبایستی در برابر انواع خوردگی احتمالی دارای مقاومت نسبتا باالیی باشد‪.‬‬

‫جنس فنهای متداول عموما آلومینیومی است ‪ ،‬ولی فنکویلهای با فن فوروارد پالستیکی (‪ )ABS‬نیز در بازار موجود است‪.‬‬

‫اکثرا محفظه های فن فنکویل با ورق های فوالدی گالوانیزه ساخته میشود ‪ ،‬البته الزم به ذکر است که در فنکویل های ساخت اروپا بعضا برای‬
‫ساخت محفطه فنهای سانتریفوژ فنکویل از جنس پالستیک ‪ ABS‬نیز استفاده میگردد‪.‬‬

‫عموما فنهای پالستیکی مناسب برای فنکویلهای با فن مکشی یا ‪ Draw-Through‬نمیباشد‪.‬‬

‫مخصوصا اگر منبع حرارتی سیستم هیدرونیک دیگهای فوالدی با دمای آب رفت ‪ 33‬درجه سانتیگراد باشد ؛ زیرا در این حالت دمای باالی هوای‬
‫گرم در دراز مدت باعث دفرمه شدن (و آنباالنس شدن) فن فنکویل خواهد شد و این دفرمه شدن باعث برهم خورن باالنس دینامیکی فن خواهد‬
‫شد و این مهم نیز کاهش هوادهی را در این تجهیز در پی خواهد داشت‪.‬‬

‫و این آنباالنسی فن فنکویل باعث افزایش نویز تولیدی توسط فن فنکویل خواهد شد‪.‬‬

‫ولی اگر فن فنکویل دهشی (یا ‪ )Blow-Through‬باشد این مهم (پالستیکی بودن فن فنکویل) عامل خیلی تاثیر گذاری بر انتخاب این فن‬
‫نخواهد بود‪.‬‬

‫ولی در فنکویلهای با فن مکشی فن کویل میبایستی با فن آلومینیومی باشد‪.‬‬

‫❇❇ عموما فنکویلهای ظرفیت متوسط و پایین که فنکویلهای سقفی توکار هستند از فن های دهشی استفاده میکنند‪.‬‬

‫و فنکویلهای با فنهای قوی تر که توان دفع افت فشار مشخصی را دارند از فنهای مکشی استفاده میکنند‪.‬‬

‫پس عموما فنکویلهای سقفی توکار دارای فنهای ‪ Blow-Through‬میباشند و فنکویلهای کانالی دارای فنهای ‪ Draw-Through‬میباشند‪.‬‬

‫البته این صحبت ‪ %111‬نیست و مثالهای نقضی نیز وجود دارد‪.‬‬

‫✳✳ حال این سوال پیش میاد ‪:‬‬

‫که اگر فن فنکویل دهشی باشد و ظرفیت فنکویل نیز متوسط باشد و عموما دمای دیگ خیلی تاثیر گذار بر ساختار فن نباشد کدام نوع فن‬
‫مناسب است ؟؟‬

‫فن کویل با فن آلومینیومی یا پالستیکی ؟؟‬

‫جواب این است که در شرایط برابر فنکویل با فن پالستیکی که تحمل درجه حرارت تا حدود ‪ ۷۱‬درجه سانتیگراد را داشته باشد ‪ ،‬ارجحیت‬
‫بیشتری دارد‪.‬‬

‫و اون هم به این دلیل است که عموما فنکویلهای با فن پالستیکی مقاوم در برابر دمای باال نسبت به فنهای آلومینیومی تولید نویز پائین تری‬
‫دارند و از طرفی دیگر فن های پالستیکی در برابر گرد و غبار مقاومت باالتری در برابر آنباالنسی فن دارند‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در فنکویلهای سقفی توکار که از فنهای پالستیکی با مقاومت کم دمایی استفاده میکنند ‪ ،‬به دلیل جمع و جور بودن و افقی بودن فنکویل در‬
‫هنگام خاموشی طوالنی مدت فن و داغ شدن بدنه و انتقال هرم گرمای کویل به سمت پروانه خاموش ‪ ،‬دقیقا همان سمت پروانه دفرمه می شود‪.‬‬
‫همچنین گاهی در محل اتصال شفت هم دچار تنش می شوند‪.‬‬

‫تعریف پالستیک ‪:ABS‬‬

‫این نوع پالستیک نوعی پلیمر گرمانرم است که از پلیمریزاسیون استایرن و اکریلونیتریل در حضور پلی بوتادین به دست میآید و دارای ساختاری‬
‫آمورف میباشد‪ .‬ایبیاس به دلیل قیمت مناسب و همچنین خواص متعادل مکانیکی‪ ،‬حرارتی و شیمیایی در زمره پر مصرفترین مواد اولیه‬
‫پالستیکی محسوب میشود‪.‬‬

‫این ماده عمدتاً در لولههای حمل مواد نفتی‪ ،‬لولهها‪ ،‬وسایل خانه‪ ،‬اثاثیه‪ ،‬مبلمان‪ ،‬ترکیبات وسایل خودرو‪ ،‬تلفن و تجهیزات الکتریکی مورد استفاده‬
‫قرار میگیرد‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فن فنکویل با محفظه گالوانیزه و فن آلومینیومی‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فن فنکویل با محفظه گالوانیزه و فن آلومینیومی‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فن فنکویل با محفظه گالوانیزه و فن پالستیکی ‪: ABS.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فن فنکویل با محفظه گالوانیزه و فن پالستیکی ‪ABS.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فن فنکویل با محفظه پالستیکی ‪ ABS‬و فن پالستیکی ‪: ABS.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ - 2‬موتور ‪:‬‬

‫موتورهای مورد کاربرد در فنکویل ها معموال به دو صورت دسته بندی میشوند‪.‬‬

‫(الف) ‪ -‬موتورهای قطب چاک دار با خازن مجزا که توان کارکرد در ‪ ۳‬دور و ‪ 5‬دور را دارا میباشند‪.‬‬

‫(ب) ‪ -‬موتورهای براش لِس (‪ )ECM Motor‬یا موتورهای ‪.DC‬‬

‫الف ‪ -‬موتورهای چند سرعته از روی تعداد زیاد سیمها در محل اتصال الکتریکی موتور مشخص می شوند ‪.‬‬

‫وقتی که مقاومت سیم پیچی موتور کاهش می یابد سرعت موتور افزایش پیدا می کند‪ .‬سرعت کم هنگامی است که هر سه مقاومت در مدار قرار‬
‫گیرند‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫موتور اکثر فن کویل ها از نوع قطب چاک دار است که در قدرت های کم ساخته می شوند‪ .‬موتورها با قطب چاک دار بیش تر برای گرداندن فن‬
‫ها در تهویه مطبوع مانند فن کندانسر‪ ،‬فن فن کویل ها و فن اواپراتور به کار گرفته می شوند‪.‬‬

‫تمام موتورهای دایم کار فنکویل که مجهز به خازن میباشد که در داخل کارخانه های تولیدی به صورت تک به تک تست میشوند‪.‬‬

‫تمامی موتورهایی که بر روی فنکویل ها به کار میروند مجهز به محافظت حرارتی با حداکثر دمای عملیاتی ‪ 114‬درجه فارنهایت میباشند‪.‬‬

‫موتورهای فنکویل قادر به استارت با ‪ 83‬درصد ولتاژ نامی و همچنین توانایی کار با ‪ 01‬درصد ولتاژ نامی در تمامی سرعتهای عملکردی را دارا‬
‫میباشند‪.‬‬

‫البته الزم به ذکر میباشد که موتورهای فنکویل میتوانند با ‪ 11‬درصد ولتاژ باالتر نسبت به ولتاژ نامی نیز کار نمایند‪.‬‬

‫ب‪ -‬موتورهای دیسی براشلس (‪ : )electrically commutated motors‬شبیه به موتورهای سنکرونی هستند که با منبع دیسی تغذیه‬
‫میشوند که توسط اینورتر مجتمع برای به حرکت درآوردن موتور به سیگنال الکتریکی ‪ AC‬تبدیل میشود؛ سنسورها و قطعات الکترونیکی‬
‫دیگری نیز خروجی اینورتر را کنترل مینمایند‪ .‬موتورهای براشلس همچنین به صورت موتورهای پلهای وصف میشوند‪ ،‬هرچند عنوان موتور‬
‫پلهای برای آن دسته از موتورها به کار میرود که طراحی آنها به گونهای است که به حالتهایی عمل نمایند که روتور آن به سرعت در نقطه‬
‫زاویهای تعریفشده بایستد‪ .‬این صفحه اصول کلیتری را وصف مینماید‪ ،‬اگرچه همپوشانیهایی نیز دارد‪.‬‬

‫در موتورهای ‪ DC‬معمولی‪ ،‬براش یعنی جاروبک و وظیفه ی جاروبک ها تأمین جریان برای آرمیچرها است که در موتورهای اولیه از جنس نوعی‬
‫الیاف ذغالی بودند که البته با توسعه موتورها دیگر از آنها استفاده نمی شود‪،‬و به جای آنها قطعه ای فلزی از جنس پالتینیوم و کموتاتور آنها از‬
‫نوعی آلیاژ طال گرفته است که البته به علت هزینه ی باالی اینگونه موتورها‪،‬فقط در موتورهای‪ DC‬کوچک و سروو موتورها مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد‪.‬‬

‫مشکل براش های ذغالی این بود که زود ساییده می شد و از کار می افتاد و همچنین دارای افت ولتاژ زیادی در حدود ‪ 1‬تا ‪ 2‬ولت در دوسر‬
‫ذغال ها بود‪ ،‬اگرچه با اضافه کردن ذرات مسی در ذغال حدود ‪ 1.3‬ولت کاهش می یابد اما همین موضوع سبب تولید نویز زیاد و ساییدگی‬
‫زودتر براش ها می شد‪.‬‬

‫پس مشکالت موتورهای دی سی براش را در موارد زیر خالصه می کنیم ‪:‬‬

‫‪-1‬عمر محدود (به علت ساییده شدن و از کار افتادن زود هنگام)‬

‫‪-2‬اتصال معیوب‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪-3‬حجیم بودن‬

‫‪ -4‬منبع نویزهای الکتریکی و محیطی‬

‫حال اولین سوالی که پبیش می آید این است که حاال جایگزین براش ها و کوموتاتور چه چیزی جایگزین شده است ؟‬

‫در این فرایند تکنولوژی مدارات الکترونیکی جای خود را به جاروبکها و کموتاتورها داده است ‪ ،‬که این مدار چاپی به شکل صفحه دیسک دارای‬
‫سه آی سی بوده که به عنوان مدار کلیدی یا سنسور مغناطیسی میباشد‪.‬‬

‫چون اگر قرار است موتور براش لِس به جای موتورهای براش کار بکند باید به نوعی طراحی شود که اصول الکترونیکی و مکانیکی آن رعایت شود‬
‫‪ ،‬به این ترتیب مدارات موتورهای براش لِس باید دو کار اساسی را انجام دهد‪.‬‬

‫‪ -1‬مکانیسم کلید زنی که در موتورهای دی سی سبب جریان متناوب و در نتیجه به حرکت در آمدن آرمیچر میشود‪.‬‬

‫‪ -2‬آهنربای دائمی در موتورهای براش لِس ‪ ،‬خود شامل روتور و قسمت دوار بوده که سیم پیچ میدانی (آرمیچر) قسمتی از استاتور را تشکیل‬
‫میدهد‪.‬‬

‫موتور قطب چاک دار که در ساخت اکثر فنکویلهای روتین کاربرد دارد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫موتور ‪ DC‬براش لِس ‪ ECM‬برای فنکویل ها‪.‬‬

‫عملکرد موتورهای براش لِس به وسیله میکروپروسسورهایی به صورت کامال ماژوالر کنترل میگردد و عمال وجود این میکروپروسسور و کنترل‬
‫کارکرد موتور باعث کاهش هزینه های جاری و همچنین افزایش عمر عملکردی موتور خواهد شد‪.‬‬

‫این میکروپروسسورها اجازه میدهند که سرعت دوران موتور (و همچنین سرعت دوران فن) تغییر نماید تا دقیقا سرعت کارکرد موتور و فن با بار‬
‫حرارتی و برودتی محیط منطبق گردد (طبق برنامه و سناریوی برنامه ریزی شده)‪ .‬این میکروپروسسور به شکلی منحصر به فرد بر روی بدنه‬
‫خارجی موتور نصب گردیده است ‪ ،‬همانطور که در تصویر مربوط به موتورهای براش لِس مشخص است‪.‬‬

‫بازدهی موتورهای براش لِس باالی ‪ 35‬درصد میباشد ‪ ،‬به این معنی که مصرف انرژی در این موتورها بین ‪ ۴۱‬تا ‪ ۶۱‬درصد کمتر از موتورهای‬
‫سنتی مورد کاربرد در فنکویل ها میباشد‬

‫موتورهای براش لِس با راندمان باالیی که دارند حرارت کمتری نیز از خود تولید مینمایند ‪ ،‬بر خالف موتورهای سنتی و روتین مورد استفاده در‬
‫فنکویل ها ‪ ،‬که این حرارت کمتر باعث کاهش قابل توجه تنش بر روی سیم پیچها و یاطاقانهای فن میشود و همین مهم نیز عمر کارکرد موتور‬
‫و فن را به صورت قابل مالحظه ای افزایش میدهد‪.‬‬

‫موتورهای براش لِس بر اساس برنامه ریزی که بر روی برد الکترونیکی آن انجام میشود قابلیت کار در طیف وسیعی از سرعتهای دورانی را دارا‬
‫میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ - 3‬کویل‪.‬‬

‫کویل به یقین یکی از مهمترین اجزای تشکیل دهنده فنکویل میباشد ‪.‬‬

‫به صورت کلیه وظیفه اصلی انتقال حرارت بین سیستم آبی (آبسرد و آبگرم سیرکوله شونده در سیستم هیدرونیک) و هوای فضای تهویه شونده‬
‫بر عهده این جزء از فنکویل میباشد‪.‬‬

‫ساختار کویل تشکیل شده از یک سری لوله های مسی و یک سری فین پلیت های آلومینیومی میباشد‪( .‬البته بعضا فینهای با جنس مس بر‬
‫اساس نوع طراحی نیز موجود میباشد)‪.‬‬

‫برای بررسی اجمالی کویل میبایستی یک سری مفاهیم و عبارتهای کاربردی در کویل را مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت ادامه بحث را پیگیری‬
‫نماییم‪.‬‬

‫‪ .1‬مدار کویل ( ⁧ ‪ : )Circuit‬حجم آب ورودی به هر کویل (دبی کویل) جهت سیرکوالسیون در کویل به دو یا چند مدار مجزا تقسیم میشوند‪.‬‬

‫‪ .2‬ردیف کویل (‪ : )ROW‬دبی آب ورودی به هریک از مدارهای کویل به صورت عرضی در کویل (مقطع باریک کویل) در چندین پاس سیرکوله‬
‫میشود که به هر پاس سیرکوالسیون یک ردیف گفته میشود‪.‬‬

‫و الباقی عبارتها و تعاریف در کویل ‪ ،‬در شکل ذیل که شکلی واضح و مفهومی میباشد ارائه شده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫یکی از مباحث بسیار مهم در کویل های گرمایش و سرمایش هوایی بحث مداربندی های کویل میباشد‪.‬‬

‫انتخاب نوع مدار بندی کویل ها بر اساس سرعت آب و افت فشار مجاز آب انجام میشود‪ .‬برای جلوگیری از بحث سایش در کویل های مسی نباید‬
‫سرعت آب از ‪ 6‬فوت در ثانیه تجاوز نماید‪.‬‬

‫حال چنانچه سرعت آب در کویل کمتر از فوت در ثانیه شود نتیجه آن کمتر شدن عدد رینولدز از ‪ 1111‬میباشد که باعث آرام شدن جریان در‬
‫کویل خواهد شد و در نتیجه مقدار انتقال حرارت کاهش پیدا خواهد کرد‪.‬‬

‫مدار بندی های رایج در کویل های هوایی به چند دسته تقسیم میشوند ‪:‬‬

‫الف‪ .‬مدار بندی کامل یا استاندارد‪Full Circuit .‬‬

‫ب‪ .‬مداربندی نصف‪.Half Circuit .‬‬

‫ج‪ .‬مدار بندی ربع‪.Quarter Circuit .‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در مدار بندی استاندارد ‪ ،‬مقدار آب تغذیه شونده در تمام لوله های موجود در یک ردیف با یکدیگر برابر است و به این دلیل که طول مسیر جریان‬
‫از هدر رفت تا هدر برگشت برای تمام مدارها برابر است ‪ ،‬توزیع آب در آنها یکنواخت خواهد بود‪.‬‬

‫در مداربندی ربع باالترین سرعت آب ‪ ،‬بیشترین انتقال حرارت و بیشترین افت فشار و در مداربندی دوتایی کمترین سرعت آب در کویل ‪،‬‬
‫کمترین انتقال حرارت و کمترین افت فشار را خواهیم داشت‪.‬‬

‫طراحی کویل های هوایی میبایستی حد االمکان به صورتی باشد که تخلیه آب درون لوله ها توسط گرانش زمین به راحتی صورت گیرد‪.‬‬

‫کویل فنکویل ها معموال به صورتی طراحی میشود که هوا به صورت خودکار تخلیه شود و آب تغذیه شونده به سمت باال حرکت نماید تا به این‬
‫وسیله هوا را به سمت لوله برگشت از کویل براند در این صورت میتوان مطمئن شد که در تمامی موارد کویل پر از آب است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در آن دسته از کویل های آبی که مداربندی آنها به گونه ای است که لوله ها دارای چند گذر هستند ‪ ،‬معموال به دالیل گوناگون تخلیه کویل به‬
‫خوبی انجام نمیشود‪.‬‬

‫با استفاده از هدرهای تخلیه و شیب دادن کویل به سمت این هدرها میتوان قابلیت تخلیه پذیری مدارات دارای چند گذر لوله را بهبود بخشید‪.‬‬

‫عملکرد صحیح کویل های هوایی بستگی به حذف هوا و توزیع مناسب آب در کویل دارد به همین دلیل کویل های آبی باید دارای مدار تخلیه‬
‫باشد‪ .‬برای تخلیه هوا باید تغذیه آب از پائین و برگشت آب از باالی کویل صورت پذیرد‪.‬‬

‫اکثر سازندگان کویل های هوایی هر دو اتصال مربوط به تخلیه و هواگیری را بر روی هدرهای کویل پیش بینی میکنند‪.‬‬

‫در کویل های هوایی مورد استفاده در فنکویل برای مدارات آب از آرایش جریان مخالف الجهت یا ‪ Counter Flow‬استفاده میشود‪.‬‬

‫در این آرایش مقدار متوسط اختالف درجه حرارت حداکثر میباشد‪.‬‬

‫مقدار متوسط اختالف درجه حرارت نمایانگر نیروی محرکه ای است که انتقال حرارت در کویل را به وجود می آورد‪ .‬هرچه مقدار متوسط اختالف‬
‫درجه حرارت بیشتر باشد ظرفیت انتقال حرارت کویل بیشتر خواهد بود‪.‬‬

‫فنکویل های سقفی توکار (و فنکویل های زمینی) دارای کویل های سه ردیفه هستند‪.‬‬

‫و چنانچه فنکویل مجهز به دو کویل مجزا باشد کویل سرمایشی این فنکویل سه ردیفه و کویل گرمایشی فنکویل یک یا دو ردیفه میباشد‪.‬‬

‫فنکویل های کانالی که حجم هوادهی باالتری نسبت به فنکویل های سقفی توکار و یا زمینی دارند معموال دارای ‪ 5‬ردیف لوله مسی در کویل‬
‫میباشند‪.‬‬

‫جنس فین های مورد استفاده در صنعت تهویه مطبوع و انواع فنکویل ها اکثرا آلومینیومی میباشد که در شرایط مختلف آب و هوایی پوشش‬
‫های محافظتی خاصی بر روی آن اجرا میشود (البته در شرایط خاص و تحت سفارش از فین های مسی نیز استفاده میشود)‪.‬‬

‫تعداد فین در هر اینچ طول کویل بستگی به قطر تیوب های هر کویل دارد و معموال در انواع فنکویل های ساخته شده از لوله هایی با قطر خارجی‬
‫‪ 3/3‬اینچ و ‪ 5/3‬اینچ استفاده میگردد‪.‬‬

‫در کویل هایی که از لوله ‪ 3/3‬اینچ استفاده مینمایند تعداد فین بین ‪ 11‬الی ‪ 13‬فین در هر اینچ طول کویل میباشد‪.‬‬

‫و در کویل هایی که از لوله ‪ 5/3‬اینچ استفاده مینمایند تعداد فین بین ‪ 6‬الی ‪ 14‬اینچ در طول کویل میباشد‪.‬‬

‫ضخامت فین های مورد استفاده در فنکویل های با ظرفیت متوسط و پائین ‪ 1.116‬اینچ میباشد‪.‬‬

‫ارتفاع فین ها در انواع فنکویل ها تا حدودی با یکدیگر متفاوت میباشند و این تفاوت نیز ناشی از سایز لوله های تیوب موجود در کویل دارد‪.‬‬

‫ارتفاع فین در فنکویل هایی که از لوله ‪ 3/3‬اینچ استفاده میکند برابر است با ارتفاع اصلی کویل بعالوه ‪ 1‬اینچ ارتفاع اضافی در باال و پائین کویل‪.‬‬

‫ارتفاع فین در فنکویل هایی که از لوله ‪ 5/3‬اینچ استفاده میکند برابر است با ارتفاع اصلی کویل بعالوه ‪ 1.5‬اینچ ارتفاع اضافی در باال و پائین‬
‫کویل‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در تصاویر ارائه شده نکته ای مشخص است و آن هم موقعیت و زاویه قرار گیری کویل در بدنه فنکویل است‪.‬‬

‫در تصاویر فوق دو نوع موقعیت نصب وجود دارد‪.‬‬

‫‪ -۱‬نصب کویل با زاویه ‪ ۴۵‬درجه در بدنه فنکویل‪.‬‬

‫‪ -۲‬نصب کویل با با زاویه ‪ ۹۱‬درجه در بدنه فنکویل‪.‬‬

‫حال سوالی که پیش میاید این است که چه اختالفی در بین این دو نوع نصب کویل در فنکویل ها وجود دارد‪.‬؟؟‬

‫با توجه به اینکه فنکویل های سقفی توکار با فنهای دهشی ساخته و وارد بازار میشوند ؛ یکی از مهمترین مباحث در فنکویل های سقفی توکار و‬
‫فنکویل های کانالی ‪ ،‬بحث ضریب بای پاس (ضریب کنار گذر) هوا در کویل ها میباشد‪.‬‬

‫این مهم در این فنکویل ها به این دلیل حائز اهمیت است که سمت دهش فن (سمت فشار مثبت فن) بر روی سطح کویل میباشد و همین مهم‬
‫نیز باعث باال رفتن سرعت جریان هوا در سطح کوچکتری از کویل که روبروی فن سانتریفوژ واقع شده است خواهد شد که نتیجه نهایی آن نیز‬
‫باال رفتن ضریب کنار گذر هوا در کویل خواهد بود‪.‬‬

‫با توجه به این مهم که بر خالف هواسازها فاصله موجود بین کویل و فن در فنکویل ها زیاد نمیباشد مشکل بیان شده در فنکویل ها بیشتر نمود‬
‫خواهد داشت‪.‬‬

‫و به همین دلیل است که کمپانی های مختلف برای کاهش ضریب کنار گذر در فنکویل های ساخت خود از روش های مختلفی استفاده مینمایند‪.‬‬

‫‪ +‬یکی از راهکارهای بسیار قابل توجه که در ساخت فنکویل ها مورد استفاده قرار میگیرد (بالخص کمپانی های آسیایی و چینی) به وجود آوردن‬
‫افت فشار بر روی هوای خروجی از فنکویل در دهانه خروجی هوا از دستگاه میباشد ‪ ،‬این مهم نیز با به وجود آوردن اختالف سطح بین سطح‬
‫کویل و سطح دهانه خروجی هوا در فنکویل میباشد‪.‬‬

‫به عنوان یک مثال در یکی از فنکویلهای ساخت چین ‪ ،‬اختالف بین سطح کویل و سطح هوادهی فنکویل ‪ ۸۱‬درصد میباشد (سطح دهانه هوادهی‬
‫خروجی از فنکویل ‪ ۲۱‬درصد کمتر از سطح کویل میباشد)‪.‬‬

‫معموال در فنکویل هایی که سطح هوادهی فنکویل کمتر از سطح کویل میباشد ‪ ،‬موقعیت قرار گیری کویل در فنکویل با زاویه ‪ ۹۱‬درجه میباشد‪.‬‬

‫همچنین در این فنکویل ها نیز از فین های صاف و بدون اعوجاج در کویل فنکویل ها استفاده میگردد‪.‬‬

‫‪ +‬یکی دیگر از روشهایی که توسط سازندگان فنکویل ها جهت کاهش ضریب کنار گذر هوا مورد استفاده قرار میگیرد ‪ ،‬تغییر زاویه قرار گیری‬
‫کویل در فنکویل میباشد‪.‬‬

‫در این حالت زاویه قرار گیری بین فن و کویل ‪ ۴۵‬درجه میباشد و همین زاویه قرار گیری کویل باعث افزایش سطح هواخور بر روی سطح کویل‬
‫به واسطه دهش فن میشود‪.‬‬

‫یکی دیگر از از راهکارهایی که در این نوع فنکویل ها توسط سازندگان استفاده میشود جایگزینی فین های دارای اعوجاج به جای فینهای صاف‬
‫است و همین انتخاب باعث به وجود آمدن افت فشار مازاد در مسیر هوا میشود و این افت فشار مازاد باعث کمتر شدن مقدار هوای کنار گذر شده‬
‫در کویل فنکویل میشود‪.‬‬

‫این روش اکثرا توسط سازندگان اروپایی مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در این بین نکته ای نیز حائز اهمیت است که استفاده از فینهای دارای اعوجاج باعث باال رفتن ظرفیت انرژی در فنکویل ها (با ظرفیت مشابه)‬
‫میشود‪.‬‬

‫کویل با فین صاف و بدون اعوجاج‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫کویل با فین دارای اعوجاج‪.‬‬

‫یکی دیگر از مباحث مهم باقی مانده در مبحث کویلِ فنکویل ها ‪ ،‬موضوع لوله کانکشن کویل فنکویل به سیستم لوله کشی و همچنین سایز هدر‬
‫(کلکتور) کویل فنکویل میباشد‪.‬‬

‫برای بدست آوردن سایز لوله کانکشن در کویل فنکویل ها میبایستی از رنج دبی سیرکوله در کویل استفاده نمود‪.‬‬

‫در ذیل جدولی قرار داده میشود که بر اساس دبی آب جریانی در کویل سایز لوله کانکشن فنکویل را خروجی میدهد‪.‬‬

‫سایز هدر کویل در فنکویل ها بر اساس قاعده ارائه شده در ذیل بدست خواهد آمد‪.‬‬

‫”‪”Header OD = Connection Size + 1/8‬‬

‫به عنوان مثال ‪:‬‬

‫کویل فنکویل ‪ 611‬با دبی سیرکوالسیون ‪ 5‬گالن در دقیقه دارای لوله کانکشن ‪ 1‬اینچ و هدر سایز ‪ 1-1/8‬اینچ میباشد‪.‬‬

‫به عنوان آخرین بحث جاری در زمینه کویلِ فنکویل ها میبایستی اشاره ای به پوشش های اپوکسی محافظ در برابر خوردگی سطح کویل ها‬
‫شود‪.‬‬

‫به صورت کلی کویل های مورد استفاده در صنعت تهویه مطبوع برای سیستم های هوایی به دو دسته تقسیم میشوند‪.‬‬

‫‪ -1‬کویل با تیوب مسی و فین آلومینیومی‪.‬‬

‫‪ -2‬کویل با تیوب مسی و فین مسی‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫گزینه اول ‪ ،‬کویل روتین و متداول در صنعت تهویه مطبوع میباشد و گرینه دوم نیز به صورت خاص و سفارشی ساخته میشود‪.‬‬

‫به عنوان یک قاعده ‪ ،‬تمامی کویل ها میبایستی در محیطهایی که احتمال خوردگی در کویل را افزایش میدهند ‪ ،‬حفاظت شوند‪.‬‬

‫خوردگی در کویل ها عالوه بر اینکه میتواند باعث کاهش راندمان کویل گردد ‪ ،‬باعث خرابی در کویل و به وجود آوردن ظاهری نامناسب در سطح‬
‫کویل شود‪.‬‬

‫اگر عوامل خوردگی در کویل به صورت صحیح و درست شناسایی شود ‪ ،‬با شرایط فعلی از لحاظ پیشرفت مهندسی میتوان با گزینه هایی فنی‬
‫اثرات مخرب خوردگی در کویل را به تاخیر انداخت (و یا از بروز این اثر کال اجتناب نمود)‪.‬‬

‫یکی از انواع خوردگی به صورت وضعی‪ ،‬خوردگی گالوانیک است‪ .‬شرایط الزم برای خوردگی گالوانیک زمانی اتفاق می افتد که فلزات متفاوتی در‬
‫تماس با یک الکترولیت قرار می گیرند که ماده ای است که در هنگام حل شدن در آب باعث هدایت الکتریکی می شود‪.‬‬

‫در زمان خوردگی گالوانیک فین آلومینیومی ابتدا به عنوان رابط مس ‪ /‬آلومینیوم خورده می شود (دچار زنگ زدگی میشود) به طوریکه این نقطه‬
‫اتصال الکتریکی بین دو فلز با جنس متفاوت است‪ .‬چنانچه خوردگی فین پلیت آلومینیوم پیشرفت کند‪ ،‬هدایت حرارتی در فین آلومینیوم ضعیف‬
‫خواهد شد که به نوبه خود این عارضه باعث کاهش عملکرد حرارتی در کویل خواهد شد‪.‬‬

‫همچنین رسوبات اکسید آلومینیوم که در این فرایند شکل می گیرد می تواند باعث جلوگیری از جریان هوا در بین فینهای کویل گردد و در‬
‫نهایت عملکرد و راندمان کویل را کاهش خواهد داد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫معموال خوردگی و ضایع شدن فلز ‪ ،‬ناشی از واکنش فلز با هوای محیط است‪.‬‬

‫خوردگی در سطح فلز باعث از بین رفتن فلز و معموال اکسید شدن فلزات میشود که ظاهری نامطلوب در سطح کویل را به وجود خواهد آورد‪.‬‬

‫در شرایط به وجود آمدن خوردگی پیشرفته در کویل تا مادامی که فلز یک پارچگی خود را از دست بدهد به طِی شدن فرایند خوردگی ادامه‬
‫خواهد داشت تا خرابی و معیوب شدن کامل در کویل‪.‬‬

‫لوله های مسی و فین های آلومینیومی در محیطهای صنعتی که دارای هوای آلوده هستند میتواند به سرعت دچار خوردگی شود که این مهم‬
‫نیز باعث شکستگی در تیوب های مسی و در نهایت نشتی از کویل خواهد شد‪.‬‬

‫الکترولیت های مبتنی بر نیتروژن و گوگرد در ترکیب با محیط های کلرید اغلب باعث خوردگی سریع این فلزات در کویل های فنکویل می شود‪.‬‬

‫تصویر ارائه شده در ذیل ‪ ،‬منابع آالینده در محیط های شهری و غیر صنعتی را نمایش میدهد‪.‬‬

‫یکی از روشهای حفاظت از کویل ها با جنس (لوله مسی و فین آلومینیومی) ‪ ،‬روشی به نام ‪ E Coating‬میباشد که روشی بسیار موثر در حفاظت‬
‫از خوردگی در محیط های خورنده در این نوع از کویل ها میباشد (به استثنای محیطهایی که حاوی اسید فورمیک و اسید نیتریک میباشد)‪.‬‬

‫روش فوق یک پوشش اپوکسی بسیار انعطاف پذیر و با دوام است که بر روی کل سطح کویل اعمال میشود ‪ ،‬که از کویل در محیط های خورنده‬
‫حفاظت خواهد نمود‪.‬‬

‫پوشش اپوکسی فوق یک پوشش سازگار است که از طریق یک فرایند الکتروکوتینگ با کنترل دقیق حاصل میشود‪.‬‬

‫پوشش اپوکسی فوق یک پوشش بسیار نازک و غیر قابل نفوذ به سطح تیوب و سطح فین (سطح کویل) میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در ذیل شکلی قرار داده شده است که فرایند اجرای الیه اپوکسی محافظت از کویل را نمایش میدهد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫رسوب و خوردگی تشکیل شده بر روی سطح خارجی کویل سرمایشی به شدت بر روی حداکثر سرعت هوا جریانی از روی سطح کویل تاثیر‬
‫منفی میگذارد‪.‬‬

‫جدولی در ذیل ارائه شده است که حداکثر سرعت مناسب هوا در سطح کویل را نمایش میدهد‪.‬‬

‫داده های این جدول بر اساس کویل تمیز با فیلتراسیون مناسب هوا و تمیز کردن دوره ای سطح کویل ارائه شده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ - 3‬فیلتر ‪:‬‬

‫یکی از اجزای اصلی در فنکویل ها فیلتر میباشد کاربرد این قطعه عالوه بر حفظ کیفیت هوای داخل به صورت نسبی (‪ ، )IAQ‬حفاظت از تجهیزات‬
‫داخل فنکویل مانند حفاظت از موتور جهت جلوگیری از ورود گرد و غبار ‪ ،‬حفاظت از فن جهت جلوگیری از آنباالنس شدن ‪ ،‬جلوگیری از کاهش‬
‫راندمان عملکرد کویل به واسطه حذف گرد و غبار ورودی در بین فین های کویل نیز از وظایف این قطعه به حساب می آید‪.‬‬

‫عمال بر خالف ظاهر ساده این قطعه در فنکویل ها ‪ ،‬وظیفه بسیار مهمی در سالمت کارکرد فنکویل چه از لحاظ قطعات مکانیکی و چه از لحاظ‬
‫تامین شرایط آسایش بر عهده این جزء میباشد‪.‬‬

‫حداقل میزان بازدهی گزارش شده فیلتر یا ‪MERV‬‬

‫ضریبی است برای بررسی و سنجش کارایی فیلترها در صنعت تاسیسات ‪ ،‬این ضریب توسط انجمن تهویه مطبوع آمریکا طراحی شده است ‪.‬‬

‫ضریب ‪ MERV‬نشان دهنده قدرت فیلتراسیون در انواع فیلترها میباشد‪.‬‬

‫باالتر بودن این ضریب به معنی قدرت بیشتر فیلتر در حذف ذرات آالینده موجود در هوا میباشد‪.‬‬

‫بازه ارائه شده برای این ضریب از ‪ 1‬الی ‪ 16‬میباشد و میزان باالتر این ضریب به معنی کارایی باالتر فیلتر میباشد‪.‬‬

‫استانداردهای مختلف بر اساس کیفیت هوای داخل در شرایط مختلف بازه های مختلفی برای ‪ MERV‬فیلتراسیون هوا اعالم میکند که در ذیل‬
‫به سه نمونه آن اشاره میکنیم‪.‬‬

‫استاندارد ‪ : ASHRAE‬بر اساس این استاندارد ‪ MERV 6‬به باال مناسب است‪.‬‬

‫دپارتمان انرژی آمریکا ‪ :‬بر اساس این استاندارد ‪ MERV 13‬مناسب است‪.‬‬

‫استاندارد ‪ : LEED‬بر اساس این استاندارد حداقل میزان ‪ MERV‬براب با ‪ 3‬میباشد‪.‬‬

‫در ذیل جدول رده بند ‪ MERV‬در حذف مواد آالینده موجود در هوا به صورت کامل ارائه گردیده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در استانداردهای اروپایی برای بررسی کارایی فیلترهای هوا از استاندارد ‪ DIN EN 779:2012 :‬به صورت بسیار گسترده استفاده میگردد‪.‬‬

‫این استاندارد دسته بندی های خود را بر اساس سه رده مختلف توانمندی فیلترها در امر حذف ذرات معلق هوا و همچنین حداکثر افت فشار‬
‫تحمیلی به فن ارائه نموده است‪.‬‬

‫➕ در این استاندارد فیلترهایی که با اندیس ‪ G‬نمایش داده میشوند دارای ضعیف ترین کارایی در امر فیلتراسیون و حذف ذرات معلق موجود‬
‫در هوا میباشند‪.‬‬

‫در این نوع از رده بندی فیلترها متوسط حذف ذرات درشت گرد و غبار بین ‪ 51‬الی ‪ 01‬درصد میباشد که در جدول ارائه شده در ذیل مشخص‬
‫میباشد‪.‬‬

‫➕ در استاندارد اروپایی ارائه شده فیلترهایی که با اندیس ‪ M‬مشخص شده است از لحاظ کارائی فیلتر کردن ذرات معلق در هوا دارای کارایی‬
‫متوسط میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در این رده بندی ارائه شده در استاندارد فیلترهای با اندیس ‪ M‬به صورت متوسط توان حذف ذرات معلق موجود در هوا با درشتی یک میکرومتر‬
‫را در بازه ‪ 41‬الی ‪ 31‬درصد دارا میباشند‪.‬‬

‫➕ در استاندارد اروپایی ارائه شده ‪ ،‬فیلترهایی که با اندیس ‪ F‬مشخص شده است دارای باالترین کیفیت و کارائی در امر فیلتر کردن ذرات معلق‬
‫موجود در هوا هستند‪.‬‬

‫در این رده بندی ارائه شده ‪ ،‬فیلترهایی که با اندیس ‪ F‬مشخص شده است توان حذف ذرات موجود در هوا با درشتی یک میکرومتر را در بازه‬
‫‪ 31‬الی ‪ 05‬درصد دارای میباشند‪.‬‬

‫مطابق با جدول ارائه شده در ذیل فیلترهای مشخص شده با اندیس ‪ G‬حداکثر افت فشاری که میتوانند به فن تحمیل نمایند جهت عبور دادن‬
‫هوا از سطح فیلتر برابر با ‪ 251‬پاسکال میباشد‪.‬‬

‫مطابق با جدول ارائه شده در ذیل فیلترهای مشخص شده با اندیسهای ‪ F‬و ‪ ، M‬حداکثر افت فشاری که میتوانند به فن تحمیل نمایند جهت‬
‫عبور دادن هوا از سطح فیلتر برابر با ‪ 451‬پاسکال میباشد‪.‬‬

‫در کشورهای آمریکایی و کشورهایی که با استانداردهای آمریکایی کار میکنند ‪ ،‬مالک مقایسه و تحلیل فیلترها بر اساس ‪ MERV‬میباشد‪.‬‬

‫و در تمامی کشورهای اروپایی و همچنین کشورهایی که با استانداردهای اروپایی کار میکنند ‪ ،‬مالک مقایسه و تحلیل فیلترها بر اساس استاندارد‬
‫‪ DIN-EN‬میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فیلتر فنکویل با مش نایلونی‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فیلتر آلومینیومی که در فنکویل ها کاربرد دارد‪.‬‬

‫فیلتر کاربردی در فنکویل ها با جنس الیاف مصنوعی‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫فیلتر کاربردی در فنکویل ها با جنس الیاف مصنوعی‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در تصویر فوق اطالعات فنی مربوط به فیلتر فنکویل با جنس الیاف مصنوعی ارائه گردیده است که تمامی مشخصات مهندسی ملزوم در آن ارائه‬
‫گردیده است‪.‬‬

‫‪ - 5‬سینی درین ‪:‬‬

‫این جزء در فنکویل وظیفه جمع آوری آب چگالیده به وجود آمده بر روی سطح کویل میباشد‪.‬‬

‫از لحاظ متریال مورد استفاده در ساخت سینی درین معموال از دو سه متریال استفاده میشود‪.‬‬

‫‪ -1‬سینی درین گالوانیزه ‪ :‬سینی درین های فوق در دراز مدت دچار پوسیدگی میشوند‪.‬‬

‫‪ -2‬سینی درین با جنس ‪ ABS‬ترموپالستیک ‪ :‬بهترین متریال برای ساخت سینی درین ترموپالستیک ‪ ABS‬میباشد و همجواری رطوبت با این‬
‫متریال هیچ نوع تاثیر منفی چه بر روی هوای جریانی در فنکویل و چه بر روی جنس به کار رفته در این سینی ندارد‪.‬‬

‫‪ -3‬سینی درین استینلس استیل ‪ :‬استفاده از این متریال در ساخت سینی درین مانند ترموپالستیک ‪ ABS‬جزء بهترین متریال در ساخت سینی‬
‫درین میباشد ولی دلیل استقبال کم از این متریال در تجهیز فنکویل ها به واسطه افزایش قابل توجه هزینه ساخت فنکویل میباشد‪.‬‬

‫در محیطهای شرجی استفاده از سینی درین های با جنس گالوانیزه به هیچ عنوان جایز نمیباشد و در این محیط ها میبایسیتی از یکی از متریال‬
‫ترموپالستیک ‪ ABS‬و یا استینلس استیل استفاده گردد‪.‬‬

‫اکثر سازندگان اروپائی فنکویل (انواع فنکویل سقفی توکار) در ساخت فنکویل از سینی درین هایی با سطح تراز استفاده مینمایند ‪.‬‬

‫این نکته میبایستی توسط مهندسین گرامی تاسیسات در زمان نصب فنکویل ها مد نظر قرار گیرد‪.‬‬

‫تولید کنندگان اروپایی اکثرا در تجهیز فنکویل از جنس ‪ ABS‬ترموپالستیک استفاده مینمایند‪.‬‬

‫فنکویل های ساخت ایران و همچنین اکثر فنکویل های ساخت قاره آسیا ‪ ،‬در سینی درین های فنکویل معموال از شیب مثبت ‪ 2‬درصد به سمت‬
‫لوله خروجی درین استفاده مینمایند ‪ ،‬لذا در زمان نصب نیازی به نصب فنکویل به صورت شیب دار نمیباشد و بلکه فنکویل میبایستی به صورت‬
‫کامال تراز نصب گردد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ -6‬بدنه فنکویل ‪:‬‬

‫بدنه فنکویل نیز در کنار اجزاء دیگر فنکویل یکی از اجزاء اصلی و محافظ در فنکویل به شمار میرود‪.‬‬

‫این بدنه عالوه بر حفاظت فیزیکی از تجهیزاتی مانند کویل و پوسته فن در فنکویل عاملی در کاهش صوت تولیدی توسط فن فنکویل میباشد‪.‬‬

‫بدنه فنکویل توسط سازندگان تجهیزات تهویه مطبوع به دو صورت عرضه میشود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ -1‬فنکویل های با پلنیوم‪.‬‬

‫‪ -2‬فنکویل های بدون پلنیوم‪.‬‬

‫فنکویل های با پلنیوم‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫❕ همانطور که در تصاویر فوق مشخص است فنکویل های بدون پلنیوم ‪ ،‬فاقد فیلتر هوا میباشند‪ .‬لذا فنکویل های فوق از لحاظ فیلتر کردن هوا‬
‫و حفاظت از کویل و فن در برابر گرد و غبار دچار عیبی بزرگ میباشند‪.‬‬

‫❕ فنکویل های بدون پلنیوم برای فضاهایی که نیاز به سطح اشغال حداقل میباشد مناسب است‪.‬‬

‫❕ هزینه اولیه فنکویل های بدون پلنیوم (به واسطه حذف پلنیوم) پائین تر است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫❕ نصب فنکویل های بدون پلنیوم در سقف کاذب هایی که به صورت ادواری تمیز کاری نمیشوند و سطح باالیی از گرد و غبار در سقف کاذب‬
‫وجود دارد (اکثر پروژه های ایران این عیب بسیار بزرگ را دارا میباشند) به هیچ عنوان مناسب نمیباشد‪.‬‬

‫❕بر خالف موارد ذکر شده در باال فنکویل های مجهز به پلنیوم به واسطه داشتن سطح مشخص فیلتر هوا برای نصب در سقف کاذب هایی که به‬
‫صورت ادواری تمیز نمیشوند و در حجم سقف کاذب حجم قابل توجهی گرد و بار موجود میباشند مناسب تر است‪.‬‬

‫❕ فنکویل های مجهز به پلنیوم سطح اشغال بیشتر نسبت به نوع بدون پلنیوم اشغال مینمایند‪.‬‬

‫❕ هزینه اولیه فنکویل های فوق نسبت به نوع بدون پلنیوم بیشتر است‪.‬‬

‫❕امکان اتصال انشعاب هوای تازه به فنکویل های دارای پلنیوم وجود دارد (نیازی به ریختن هوای تازه در سقف کاذب وجود ندارد)‬

‫یکی از خصوصیات مثبت وجود بدنه فلزی فنکویل به صورت کامل (فنکویل مجهز به پلنیوم) کاهش انتقال صوت کارکرد فن به داخل فضای‬
‫تهویه شونده میباشد‪.‬‬

‫معموال در ساخت فنکویل های سقفی و زمینی از ورق گالوانیزه با ضخامت نسبتا باال استفاده مینمایند (ورق گالوانیزه با ضخامت ‪ 1.3‬میلیمتر و‬
‫یا ورق گالوانیزه با ‪.)GAGE18‬‬

‫یکی از نکاتی که در هندبوک اشری اشاره شده است این مهم است که جهت کاهش صدای تولیدی فن میبایستی از ورق با ‪ GAGE‬پائین تر و‬
‫یا ورق با ضخامت بیشتر استفاده شود‪.‬‬

‫این افزایش ضخامت باعث جذب بیشتر صدا توسط بدنه دستگاه میشود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 استانداردهای معتبر و جهانی مرتبط با فنکویل ها ‪:‬‬

‫استانداردهای زیادی در سطح دنیا وجود دارند که به صورت محلی و یا کشوری و یا منطقه ای کیفیت تجهیزات تهویه مطبوع (از جمله فنکویل‬
‫ها) را بررسی و تائید میکنند‪.‬‬

‫ولی استانداردهایی که پرکاربرد تر از الباقی استانداردها میباشند استانداردهای ذیل میباشد‪.‬‬

‫‪1- Eurovent‬‬

‫‪Europe’s Industry Association for Indoor Climate, Process Cooling, and Food Cold Chain Technologies‬‬

‫‪2- JIS‬‬

‫‪Japanese Industrial Standards‬‬

‫‪3- ASHRAE‬‬

‫‪American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers‬‬

‫‪4- AHRI‬‬

‫‪Air‑Conditioning, Heating, and Refrigeration Institute‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪/https://www.bsria.co.uk/news/article/1890‬‬

‫توضیحات موسسه بین المللی استاندارد ‪ BSRAI‬در رابطه با تست عملکردی فنکویل ها‪.‬‬

‫در این متن توضیحات مبسوطی در رابطه با عملکرد فنکویل ها ارائه کرده است ‪ ،‬از جمله اینکه با توجه به تجربه باالی این موسسه در تست‬
‫عملکردی فنکویل ها ‪ ،‬این موسسه پس از تستهای مختلف به این نتیجه رسیده است که اکثر محصوالت ارائه شده دارای عملکردی ‪ ۲۵‬تا ‪۳۱‬‬
‫درصد پایین تر نسبت به اطالعات موجود در کاتالوگهای سازندگان میباشد‪.‬‬

‫و این مقوله میتونه یک ‪ bug‬بزرگ برای تولید کنندگان فنکویل باشد ‪.‬‬

‫و اینجا است که تائیدیه تست های انجام شده توسط موسسه های معتبری همچون یوروونت ‪ AHRI ،‬و ‪ BS‬و ‪ ...‬میتواند در انتخاب محصول‬
‫مناسب و استاندارد در پروژه های صنعتی و عمرانی (پروژه هایی که دارای ساختار مهندسی و اصولی میباشد) میتواند وزنه ای تعیین کننده باشد‪.‬‬

‫با توجه به توضیحات این متن نکته ای بسیار واضح و مبرهن میباشد و آن هم مهم بودن ساختار استاندارد های بین المللی در راستی آزمایی‬
‫کیفیت فنکویل های ساخته شده توسط برندهای محتلف میباشد‪.‬‬

‫استانداردهای ارائه شده در باال جزء معتبرترین استانداردهای بین المللی در راستی آزمایی ‪ ،‬تست عملکرد و همچنین استاندارد ساخت فنکویل‬
‫ها میباشد‪.‬‬

‫تست راستی آزمایی فنکویل ها به صورت کلی به چند بخش تقسیم بندی میشود‪.‬‬

‫‪ -1‬تست هواسنجی فنکویل ها‪.‬‬

‫‪ -2‬تست ظرفیت سنجی فنکویل (کویل)‪.‬‬

‫‪ -3‬تست فشار استاتیک فن فنکویل ها‪.‬‬

‫استانداردهای ‪ AHRI‬و ‪ JIS‬عالوه بر تعریف انرژی تمرکز روی کیفیت ساختاری محصول نیز دارد‪.‬‬

‫ولی استاندارد ‪ ASHRAE‬و ‪ EUROVENT‬بیشترین تمرکز را روی مبحث انرژی دارند‪.‬‬

‫استاندارد ‪ JIS‬بر روی ساختار دستگاه تاکید ویژه ای دارد ‪ ،‬یعنی فنکویل خوب عالوه بر ساختار انرژی مناسب میبایستی دارای کیفیت مطلوب‬
‫اجزا هم باشد‪.‬‬

‫استاندارد ‪ AHRI‬هم نسبتا شبیه به ‪ JIS‬میباشد ولی با این تفاوت که ‪ AHRI‬تمرکز نسبتا بیشتری بر روی مباحث انرژی دارد‪.‬‬

‫و اما استانداردهای ‪ EUROVENT‬و ‪ ASHRAE‬بیشتر از اینکه بر روی ساختار دستگاه تاکید کند بر روی مباحث انرژی تاکید دارد‪.‬‬

‫مخصوصا استاندارد ‪.EUROVENT‬‬

‫برای ادامه بحث تمرکز بیشتری بر روی استاندارد ‪ EUROVENT‬خواهیم گذاشت‪.‬‬

‫چرا که در موقعیت کنونی بیشترین فنکویلهای موجود در بازار ایران فنکویلهای اروپایی (بالخص فنکویلهای ایتالیایی) میباشد‪.‬‬

‫شماره استاندارد فنکویل ها در یورونت ‪ EUROVENT OM-1A-2016‬میباشد‪.‬‬

‫شرایط تعریف در یورونت جدول ذیل میباشد ‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫استاندارد یوروونت برای طبقه بندی انرژی از تعاریف ویژه ای استفاده میکند‪.‬‬

‫و همین تعاریف مبنای طبقه بندی کیفی محصول توسط این استاندارد میباشد‪.‬‬

‫استاندارد یوروونت برای طبقه بندی سرمایشی فنکویل از تعرف ‪ FCEER‬استفاده میکند‪.‬‬

‫‪FCEER : Fan Coil Energy Efficiency Ratio‬‬

‫و برای طبقه بندی گرمایشی این استاندارد از تعریف ‪ FCCOP‬استفاده میکند‪.‬‬

‫‪FCCOP : Fan Coil Coefficient of Performance‬‬

‫این تعریف مشابه تعاریف ‪ ESEER‬در چیلرها میباشد‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫که االن تعاریف دقیقتر هریک از این ضرایب را در اختیار خواهیم گذاشت‪.‬‬

‫)‪FCEER = (65%×PcLow+30%×PcMed+5%×PcHigh)/(65%×PecLow+30%×PecMed+5%×PecHigh‬‬

‫)‪FCCOP = (70%×PhLow+25%×PhMed+5%×PhHigh)/(70%×PehLow+25%×PehMed+5%×PehHigh‬‬

‫در تعریف و رابطه ضریب سرمایشی به اینصورت میتوان برداشت نمود که ‪:‬‬

‫فنکویلها در ‪ 65‬درصد شرایط کاری خودشون در دور حداقل کار میکنند‪.‬‬

‫و در ‪ 31‬درصد مواقع این فنکویل در دور متوسط خودشون در حال کار میباشند‪.‬‬

‫و در ‪ 5‬درصد زمان کاری خودش در دور حداکثر کار خواهند کرد‪.‬‬

‫پس مشابه به همین تعریف در چیلرهای تراکمی باید به این نکته توجه داشته باشیم که عموما ‪ 5‬درصد مواقع احتمال اینکه فنکویل در دور‬
‫ماکزیمم خودش مورد نیاز ما باشد وجود دارد‪.‬‬

‫و ‪ 05‬درصد دیگر در دورهای کم و متوسط خواهد بود‪.‬‬

‫مشابه همین تعریف ‪ ،‬تعریف ‪ FCCOP‬نیز ارائه میشود‪.‬‬

‫در تعریف ضریب گرمایشی به اینصورت میتوان برداشت نمود که ‪:‬‬

‫فنکویلها در ‪ 81‬درصد شرایط کاری خودشون در دور حداقل کار میکنند‪.‬‬

‫و در ‪ 25‬درصد مواقع این فنکویل در دور متوسط خودشون در حال کار میباشند‪.‬‬

‫و در ‪ 5‬درصد تایم کاری خودش در دور حداکثر کار خواهند کرد‪.‬‬

‫پپس ‪ 5‬درصد مواقع احتمال اینکه فنکویل در دور ماکزیمم خودش مورد نیاز ما باشد وجود دارد‪.‬‬

‫و ‪ 05‬درصد دیگر در دورهای کم و متوسط خواهد بود‪.‬‬

‫حال باید به اینجا برگشت که یوروونت بر اساس این تعاریف چطور طبقه بندی انرژی را انجام میدهد‪.‬‬

‫یوروونت برای طبقه بندی سیستم سرمایشی و گرمایشی از ‪ 5‬کالس استفاده مینماید‪.‬‬

‫‪Class A‬‬

‫‪Class B‬‬

‫‪Class C‬‬

‫‪Class D‬‬

‫‪Class E‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫هریک از این کالسها اعداد خودشون را دارند‪.‬‬

‫مشابه همین تعاریف و ضرایب برای فنکویلهای کانالی نیز موجود میباشد‪.‬‬

‫در فرمولهای ارائه شده از نمادهایی استفاده شده است که هریک مفهوم خاصی دارند‪.‬‬

‫‪Pc = Total Cooling Capacity‬‬

‫‪Pec = Fan Power Input in cooling mode‬‬

‫‪Peh = Fan Power Input in heating mode‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫زیاد پیش خواهد آمد که بازاریاب هایی برای پرزنت کردن محصوالت خودشون به مهندسین تاسیسات پروژه ها عمرانی رجوع میکنن‪.‬‬

‫و به یکی از نکاتی که توسط این بازاریابها بسیار تاکید میشود این مهم است که این محصول (فنکویل) دارای استاندارد یوروونت است‪.‬‬

‫حال سوال این است که چه کالسی از یوروونت را این فروشنده ها به مهندسین ارائه میدهند‪.‬؟؟؟‬

‫‪ %00‬فنکویلهایی که در بازار ایران خرید و فروش میشود و در پروژه های مختلف نصب میشود و در نهایت فروشندگان از این فروش برای تبلیغات‬
‫خودشون استفاده میکنند فنکویلهای دارای کالس انرژی ‪ D‬و ‪ E‬است‪.‬‬

‫البته به صورت بسیار نادر فنکویلهای کالس ‪ C‬نیز دیده میشود‪.‬‬

‫ولی فنکویلهای کالس ‪ A‬و ‪ B‬در بازار ایران قابل یافت نیست‪!!!.‬‬

‫در ابتدای توضیحات مربوط به موتورهای ‪ ECM‬یا دور متغیر اشاره شد‪.‬‬

‫فنکویلهای رده ‪ A‬و ‪ B‬در طبقه بندی یوروونت همگی دارای موتورهای ‪ brushless‬هستند‪.‬‬

‫پس اگر فروشنده ای به یک مهندس تاسیسات مراجعه نمود و حرف از استاندارد یورونت به میان آورد و در نهایت بحث فنی به اینجا رسانده شد‬
‫که محصول ارائه شده دارای گرید ‪ A‬و یا ‪ B‬یوروونت است خیلی راحت میتوان صحت و یا عدم صحت این حرف را مشخص نمود‪.‬‬

‫پس مهندسی به عنوان کارشناس یک پروژه بنا به معذوریت های پروژه نخواهد از فنکویلهای ‪ brushless‬استفاده نماید میبایستی محصولی از‬
‫رده انرژی ‪ C‬الی ‪ E‬را برای پروژه ساختمانی یا صنعتی انتخاب نماید‪.‬‬

‫البته پیدا کردن کالس ‪ C‬در بین اجناس موجود در بازار ایران کمی مشکل است‪.‬‬

‫در ذیل به برخی مشکالت فنکویلهای اروپایی بالخص فنکویل های ایتالیایی موجود در بازار ایران اشاره خواهیم نمود و این بخش از بحث را‬
‫خاتمه خواهیم داد‪.‬‬

‫فنکویلهای ایتالیایی موجود در بازار ایران دارای چند مشکل دارند‪.‬‬

‫‪ -1‬ضخامت ورق بدنه در این فنکویلها بسیار کم میباشد‪.‬‬

‫‪ -2‬سینی درینهای این فنکویلها اغلب مشکل دار است یعنی معموال دو مشکل وجود دارد الف) از متریال بسیار ضعیفی در ساخت سینی درینها‬
‫استفاده میکنند و ب) سینی درینهای این فنکویلها بدون شیب میباشند و یا اگر شیب دار هستند شیب از دو طرف هست که نیاز به اجرای دو‬
‫خط درین برای این فنکویلها میباشد‪.‬‬

‫‪ -3‬دهانه خروجی فنکویلهای اروپایی معموال ‪ Flat‬میباشد و محلی برای اجرای سر دستگاه در ان فنکویلها وجود ندارد (البته این شرکتها و‬
‫سازندگان این اتصال را به عنوان یک ‪ accessory‬به خریدار ارائه میدهند‪.‬‬

‫‪ -4‬محافظت برقی این دستگاه ها بسیار پایین است و بعضا حتی بر روی ترمینالهای برق این دستگاه از یک قاب پالستیکی هم استفاده نمیکنند‪.‬‬

‫البته اونهایی هم که خیلی این موضوع را رعایت کرده اند از یک قاب پالستیک خشک برای حفاظت ترمینالها استفاده میکنند‪.‬‬

‫‪ -5‬عایقکاری داخلی فنکویلهای اروپایی بسیار نازک میباشد که این مهم میتواند یکی از راهکارهای بسیار موثر در کاهش سطح صدای تولیدی‬
‫توسط فنکویل باشد‪.‬‬

‫و نکته جالبتر اینکه همه این معایب در فنکویلهای ساخت قاره آسیا گرفته شده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫این موارد موارد اجرایی تر است که مهندسین تاسیسات در زمان نصب و راه اندازی فنکویل با آنها مواجه میشوند‪.‬‬

‫🔰کویل گرمایش الکریکی در فنکویل ها ‪:‬‬

‫کویل گرمایش الکتریکی شامل یک مقاومت طویل است که معموال جنس آن از نیکل و کروم میباشد که به آن ولتاژ اعمال میشود‪.‬‬

‫سیم مقاومت میتواند از نوع سیم های لخت یا سیم های روکش دار باشند‪.‬‬

‫کویل های روکش دار یک سیم مقاومتی هستند که توسط یک الیه نازک که از نظر الکتریکی عایق است (مثل اکسید منیزیم) محصور میباشد‬
‫و در داخل یک لوله فوالدی پره دار قرار دارند ‪.‬‬

‫کویل های روکش دار معموال از نظر قیمتی گرانتر هستند و همچنین افت فشار سمت هوا در این کویل ها بیشتر است و نیاز به فضای بیشتری‬
‫در بدنه فنکویل دارند‪.‬‬

‫ظرفیت انتقال حرارت کویل های روکش دار به ازاء هر فوت مربع سطح حرارتی حدودا ‪ 41200‬بی تی یو در ساعت میباشد‬

‫‪41211 BTUH‬‬

‫و برای کویل های لخت ظرفیت انتقال حرارت کویل برابر با ‪ 111111‬بی تی یو در ساعت میباشد‪.‬‬

‫‪111111 BTUH‬‬

‫به دلیل کمتر بودن درجه حرارت سطح خارجی کویل های روکش دار ‪ ،‬استحکام مکانیکی آن بیشتر است و تماس کویل با افراد یا قاب کویل‬
‫خطرناک نخواهد بود‪.‬‬

‫در کاربردهایی که گرد و غبار زیاد است و یا محیط نصب قابل انفجار است و یا هنگامی که احتمال تماس مستقیم افراد با کویل وجود دارد ‪،‬‬
‫استفاده از کویل های روکش دار ارجحیت دارد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫معموال در طراحی و محاسبات بارهای سرمایشی و گرمایشی پروژه های عمرانی ‪ ،‬مواقعی پیش میاید که فضاهایی در زونهای داخلی (و بعضا زون‬
‫های خارجی) در فصول سرد (زمستان) نیاز به دفع بار سرمایشی و در مدار بودن سیستم چیلرها میباشد‪.‬‬

‫و بنا به همین محاسبات در پروژه های مذکور برای این زونها سیستم گرمایشی در نظر گرفته نمیشود و سیستم لوله کشی به صورت دو لوله ای‬
‫فقط سرمایش کار میشود‪.‬‬

‫حال در این زونهای داخلی اگر فضایی خاص نیاز به تامین بار گرمایش باشد یکی از راه حلهای کم هزینه تر نسبت به اجرای سیستم لوله کشی‬
‫هیدرونیک (گرمایشی) استفاده از گرمایش الکتریکی به جای کویل گرمایش آبی برای تامین بار گرمایشی در فضاهای مذکور میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 نحوه انتخاب فنکویل در سیستم هیدرونیک بر اساس مقایسه محاسبات انتقال حرارت آب و انتقال حرارت هوا به صورت تئوریک ‪:‬‬

‫⬅ در محاسبات و برآورد بار های سرمایشی دو نوع بار متفاوت وجود دارد‪.‬‬

‫‪ -1‬بار سرمایشی محسوس‬

‫‪ -2‬بار سرمایشی نهان‬

‫در انتخاب فنکویل میبایستی جهت کارکرد صحیح فنکویل هر دو بار مذکور در انتخاب مد نظر قرار گیرد‪.‬‬

‫لذا مالک برآورد بار های سرمایشی در انتخاب فنکویل بار سرمایش کلی میباشد که در عمل حاصل جمع بار سرمایش نهان و بار سرمایش‬
‫محسوس است‪.‬‬

‫به صورت تئوریک و بر روی کاغذ چنانچه محاسبات ایده آل در نظر گرفته شود ‪ ،‬مقدار انتقال حرارت در مدار هوا فنکویل با انتقال حرارت در‬
‫مدار هیدرونیک فنکویل برابر میباشد‪.‬‬

‫)‪Q(air flow)=Q(water flow‬‬

‫)‪1.13xCfmx(Ti-To)=500xGpmx(Ti-To‬‬

‫در مدار هوایی مالک در نظر گرفتن اختالف دما ‪ ،‬دمای هوای ورودی به فنکویل و دمای هوای خروجی از فنکویل میباشد‪.‬‬

‫و در مدار هیدرونیک مالک در نظر گرفتن اختالف دما ‪ ،‬دمای آب ورودی به فنکویل و دمای آب خروجی از فنکویل است‪.‬‬

‫البته برای انتخاب فنکویل در عمل و در واقعیت با روش ایده آل نمیتوان مبادرت به انتخاب فنکویل نمود‪.‬‬

‫در ذیل به چند عامل تاثیر گذار در انتخاب فنکویل اشاره میکنیم‪.‬‬

‫‪ -1‬بارهای سرمایشی و گرمایشی در نظر گرفته شده برای هر فنکویل در مدل های گوناگون‪.‬‬

‫‪ -2‬ارتفاع محل نصب فنکویل از سطح دریا‪.‬‬

‫‪ -3‬مالک انتخاب فنکویل در دور باالی کارکرد فن یا دور متوسط و یا دور پائین کارکرد فن فنکویل‪.‬‬

‫‪ -4‬تعداد ردیف و همچنین تعداد فین در هر اینچ کویل فنکویل‪.‬‬

‫‪ -5‬انتخاب صحیح دمای هوای ورودی به فنکویل (دمای هوای خشک و دمای هوای مرطوب)‪.‬‬

‫‪ -6‬انتخاب دمای رفت و برگشت مناسب برای آب سیرکوالسیون مدار هیدرونیک فنکویل‪.‬‬

‫‪ 6‬عامل اشاره شده در باال عواملی تاثیر گذار در انتخاب فنکویلها هستند که در انتخاب فنکویل از شرایط ایده آل تا شرایط واقعی تاثیر مستقیم‬
‫میگذارند‪.‬‬

‫⚠ نکته ای برای تکمیل تر شدن توضیحات باال الزم به ذکر است و آن هم این مهم که در شهرهایی با آب هوای گرم (خشک یا مرطوب) مالک‬
‫اصلی در انتخاب فنکویل ‪ ،‬بارهای سرمایشی میباشد ولی در شهرهایی با آب هوای سرد مالک انتخاب فنکویل بارهای گرمایشی میباشد ؛ لذا در‬
‫محاسبات بارهای سرمایشی و گرمایشی در شهرهای با آب و هوای سردسیر میبایستی در انتخاب فنکویل به صورت مجزا هم بارهای سرمایشی‬
‫سنجیده شود و هم بارهای گرمایشی‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫☑ برای روشن شدن این مبحث مثالی تئوریک ارائه میگردد و در این مثال فنکویل بر اساس روابط ارائه شده و شرایط ایده آل انتخاب میگردد‪.‬‬

‫و سپس همین مثال را با در نظر گرفتن شرایط واقعی و انتخاب بر اساس مراجعه به کاتالوگ های جامع مجددا حل خواهیم نمود‪.‬‬

‫💬 مثال ‪:‬‬

‫مطابق با محاسبات بار سرمایشی صورت گرفته برای یک فضای خاص در یک پروژه عمرانی (ساختمانی) میزان بار های سرمایش محسوس و‬
‫نهان در آن فضا که ارتفاع آن از سطح دریا صفر میباشد برابر با ذیل میباشد‪.‬‬

‫‪Qs= 20340 BTUH‬‬

‫‪Ql= 4510 BTUH‬‬

‫‪Qt=Qs+Ql=20340+4510=24850 BTUH‬‬

‫فرضیات در نظر گرفته شده برای حل این مثال‬

‫دمای آب سرد ورودی به فنکویل برابر با ‪ 45‬درجه فارنهایت و دمای آب برگشت فنکویل برابر با ‪ 55‬درجه فارنهایت میباشد‪.‬‬

‫دمای هوای ورودی به فنکویل برابر با ‪ 85‬درجه فارنهایت میباشد و دمای هوای خروجی از فنکویل نیز برابر با ‪ 55‬درجه فارنهایت میباشد‪.‬‬

‫در محاسبات فوق فرایند سرمایشی ایده آل فرض شده است به این معنی که انتقال حرارت در کویل با راندمان ‪111‬درصد میباشد (مدار آب و‬
‫مدار هوا)‪.‬‬

‫‪Q(air flow)=1.08xCfmxDT‬‬

‫‪24351 BTUH =1.08xCfmx(75-55) ====> Cfm = 1150‬‬

‫‪Q(water flow) = 500xGpmxDT‬‬

‫‪24351BTUH = 500xGpmx(55-45) ====> Gpm = 4.97‬‬

‫نتایج باال را به صورت ذیل گرد میکنیم ‪:‬‬

‫‪Cfm = 1200‬‬

‫‪Gpm = 5‬‬

‫برای فضای در نظر گرفته شده در این مثال ‪ ،‬با توجه به فرض های در نظر گرفته شده میبایستی از دو عدد فنکویل با ظرفیت‬

‫‪611Cfm‬‬

‫با دبی سیرکوالسیون ‪ 2.5‬گالن در دقیقه برای هر فنکویل استفاده گردد‪.‬‬

‫چنانچه محیط نصب فنکویل ‪ ،‬محیطی با میزان صوت نسبتا پائین باشد میبایستی جهت حفظ این مهم از کارکرد فنکویل در دور باالی فن پرهیز‬
‫نمود ‪ ،‬لذا مناسب است در این حالت از فنکویل با دور کاری متوسط فن استفاده نمود (بنا به مصالح پروژه به تصمیم مهندس تاسیسات میتوان‬
‫از فنکویل با دور پائین فن استفاده نمود) و به همین دلیل برای حجم جریانی هوای فنکویل میبایستی از ضریب اصالح ظرفیت هوادهی فنکویل‬
‫استفاده نمود‪.‬‬

‫مطابق با جدول اصالحی ارائه شده میبایستی برای کارکرد فن از جدول ضریب اصالحی فن که در کامنتهای بعدی ارائه شده است استفاده نمود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫ضریب کارکرد فن فنکویل در دور متوسط ‪ 88‬درصد (‪ )1.88‬میباشد‪.‬‬

‫‪6000Cfm/0.77 = 779 Cfm‬‬

‫پس در این حالت میبایستی از دو عدد فنکویل مدل ‪ 311‬با هوادهی استاندارد ‪ 311‬فوت مکعب در دقیقه استفاده نمود‪.‬‬

‫با توجه به اینکه شرایط ایده ال در هیچ پروژه ای به صورت کامل مصداق پیدا نمیکند میتوان گفت که در صورت استفاده از روش ارائه شده در‬
‫باال ‪ ،‬فنکویل انتخابی در واقعیت دچار مشکل خواهد شد و به احتمال بسیار قوی در عمل فنکویل فوق قادر به جبران بارهای سرمایشی و یا‬
‫گرمایشی به صورت کامل نخواهد بود‪.‬‬

‫از مهمترین عواملی که باعث بروز این مهم میشود این است که راندمان کویل فنکویل برابر با ‪ 111‬نمیباشد و از طرفی چون راندمان کویل ‪111‬‬
‫نمیباشد دماهای انتقال حرارت مدار هوایی نیز متفاوت از فرض های فوق خواهد بود‪.‬‬

‫در همین مثال ارائه شده در متن قبلی چنانچه ارتفاع از سطح دریا بر روی چگالی هوا دخالت داده شود مثال باال به صورت ذیل نتیجه خواهد‬
‫شد (فرضیات در حل مساله باال همچنان باقی است)‪.‬‬

‫⚠ در فرمول انتقال حرارت مدار هوایی فنکویل تاثیر ارتفاع از سطح دریا و دمای هوای ورودی به فنکویل بر روی عدد ‪ 1.13‬در فرمول فوق‬
‫خواهد بود‪.‬‬

‫لذا فرمول فوق را به صورت ذیل مینویسیم ‪:‬‬

‫‪Q(air flow)=K x CFM x DT‬‬

‫💬 ارتفاع از سطح دریا برابر با ‪ 3111‬فوت ‪:‬‬

‫چگالی هوا در شرایط استاندارد (دما برابر با ‪ 81‬درجه فارنهایت و فشار برابر با ‪ 14.8‬پوند بر اینچ مربع) برابر با‬

‫‪ρ=0.075 Lb/ft^3‬‬

‫چگالی هوا در ارتفاع ‪ 3111‬فوت از سطح دریا برابر با ‪:‬‬

‫‪ρ=0.0672 Lb/ft^3‬‬

‫حال ضریب تصحیح در فرمول باال مطابق با روش ذیل انجام میشود‪.‬‬

‫)‪C.O=ρ(actual)/ρ(STD‬‬

‫‪C.O = 0.0672/0.075 = 0.896‬‬

‫‪K=1.08 x C.O‬‬

‫‪K = 1.08x0.896=0.967‬‬

‫‪Q(air flow)=0.967xCfmxDT‬‬

‫‪1.068=24351xCFMx(75-55) ====> CFM = 1284‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫با نسبت گرفتن بین حجم جریانی هوا در ارتفاع مورد نظر و حجم جریانی هوا در حالت استاندارد ‪ ،‬مشخص میگردد که دبی هوای مورد نیاز در‬
‫این حالت ‪ 11.6‬درصد افزایش پیدا میکند‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫خروجی نرم افزار کریر ‪Carrier Design Result‬‬

‫🔰نحوه انتخاب فنکویل در سیستم هیدرونیک بر اساس خروجی نرم افزار کریر (‪ )carrier‬و انتخاب با مراجعه به کاتالوگهای‬
‫تخصصی شرکتهای سازنده ‪:‬‬

‫برای باز شدن این قسمت از بحث فنکویل ها بهتر است مستقیم به سراغ حل مثال برویم‪.‬‬

‫☑ در کامنت قبلی خروجی نرم افزار کریر برای یک فضا با کد‬

‫‪F0704‬‬

‫قرار داده شده است که فرضیات برای حل این مساله بر اساس موارد ذیل میباشد ‪:‬‬

‫‪ -1‬دمای هوای خروجی از فنکویل برابر با ‪ 58‬درجه فارنهایت میباشد‪.‬‬

‫‪Si Unit = 13.8 c‬‬

‫‪ -2‬دمای مرطوب هوای ورودی به کویل برابر با ‪ 66.2‬درجه فارنهایت در نظر گرفته میشود‪.‬‬

‫‪Si unit = 19 c‬‬

‫‪ -2‬دمای هوای ورودی به فنکویل برابر با ‪ 83‬درجه فارنهایت میباشد‪.‬‬

‫‪Si unit = 25.5‬‬

‫‪ -3‬دمای آب ورودی به کویل در تابستان برابر با ‪ 44.6‬درجه فارنهایت میباشد‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪Si unit = 7 c‬‬

‫‪ -4‬ارتفاع از سطح دریا برابر با ‪ 3283‬فوت میباشد‪.‬‬

‫‪Si unit = 999.13 m‬‬

‫‪ -5‬کویل فنکویل انتخابی دارای سه ردیف میباشد‪.‬‬

‫برای حل این مثال از کاتالوگ شرکت کریر استفاده مینماییم‪.‬‬

‫مطابق با خروجی راه حل قبلی برای انتخاب فنکویل به سراغ دو عدد فنکویل با ظرفیت ‪ 611‬فوت مکعب در دقیقه خواهیم رفت و مثال را با آن‬
‫چک مینمائیم‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫کاتالوگ فنکویل شرکت کریر‬

‫بر اساس خروجی های نرم افزار کریر میزان بار سرمایشی محسوس برابر با ‪ 5061‬وات و میزان بار نهان برابر با ‪ 1321.8‬وات میباشد‪.‬‬

‫بار کلی سرمایشی برابر با ‪ 8232.8‬وات میباشد‪.‬‬

‫در مثال فوق چنانچه از فنکویل ‪ 611‬با با دبی ‪ 13.5‬لیتر در دقیقه (‪ 3.56‬گالن در دقیقه) استفاده نماییم خروجی ها مطابق با ذیل خواهد بود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪Qt=5223 w = 17821.6 BTUH‬‬

‫‪Qs= 3779 w = 12894.4 BTUH‬‬

‫مطابق با توضیحات ارائه شده در این کاتالوگ خروجی های این جدول بر اساس کارکرد فن فنکویل در دور باال میباشد‪.‬‬

‫چنانچه فرض را بر این بگیریم که فضای مد نظر فضایی آرام و بسیار کم صدا میباشد میبایستی فنکویل را در دور پائین انتخاب نمائیم ‪.‬‬

‫جدول ذیل برای اصالح ظرفیت کارکرد فنکویل در دورهای مختلف ارائه میگردد که در کاتالوگ شرکت کریر موجود است‪.‬‬

‫با تاثیر ضرایب تصحیح کاکرد فن در دور پائین اعداد فوق بر صورت ذیل حاصل میگردد ‪:‬‬

‫‪Qt= 17821.6 x 0.75 = 13366.2 BTUH‬‬

‫‪Qs= 12894.4 x 0.7 = 9026 BTUH‬‬

‫حال چنانچه در این فضا از دو عدد فنکویل با مشخصات فوق استفاده گردد مجموع بارهای سرمایشی (محسوس و کلی) مطابق با ذیل میباشد ‪:‬‬

‫‪Qt = 2x13366.2 = 26732.4 BTUH‬‬

‫‪Qs = 2 x 9026 = 18052 BTUH‬‬

‫⛔ با تطبیق دادن بار سرمایشی کل و محسوس حاصل شده با بار سرمایشی بدست آمده از نرم افزار کریر مشخص است که فنکویل انتخاب شده‬
‫با مشخص فوق بدلیل عدم برآورده کردن بار محسوس در فضای فوق مناسب نمیباشد (در این مثال بار کلی تامین شده است ولی بار حرارتی‬
‫محسوس خیر)‪.‬‬

‫لذا محاسبات فوق را با در نظر گرفتن شرایط مشابه اصالح میکنیم ‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫برای اصالح شرایط انتخاب فنکویل دبی فنکویل را برابر با ‪ 24‬لیتر در دقیقه (‪ 6.3‬گالن در دقیقه) در نظر میگیریم و خروجی ها را مطابق با ذیل‬
‫اصالح مینمائیم‪.‬‬

‫‪Qt = 6250 w = 21326 BTUH‬‬

‫‪Qs = 4164 w = 14208 BTUH‬‬

‫با تاثیر دادن ضریب اصالح کارکرد فن فنکویل در دور پائین نتایج به صورت ذیل اصالح خواهد شد ‪:‬‬

‫‪Qt = 21326 x 0.75 = 15994.5 BTUH‬‬

‫‪Qs = 14208 x 0.7 = 9945.6 BTUH‬‬

‫حال با توجه به اینکه در این فضا از دو عدد فنکویل با مشخصات فوق استفاده میگردد مجموع بارهای سرمایشی (محسوس و کلی) مطابق با ذیل‬
‫خواهد شد ‪:‬‬

‫‪Qt = 14492 x 2 = 28984 BTUH‬‬

‫‪Qs = 9945.6 x 2 = 19891 BTUH‬‬

‫⛔ با تطبیق مجدد بار سرمایشی کل و محسوس حاصل شده با بار سرمایشی بدست آمده از نرم افزار کریر مشخص است که فنکویل انتخاب‬
‫شده با مشخصات فوق بدلیل عدم برآورده کردن بار محسوس در فضای فوق مناسب نمیباشد (در این مثال بار کلی تامین شده است ولی بار‬
‫حرارتی محسوس خیر)‪.‬‬

‫شرایط انتخاب فنکویل را مطابق با روش باال مجددا تکرار میکنیم و اینسری سایز فنکویل را از ‪ 611‬به ‪ 311‬تییر میدهیم و دبی سیرکوالسیون‬
‫فنکویل را برابر با ‪ 16‬لیتر در دقیقه (‪ 4.22‬گالن در دقیقه) در نظر میگیریم و بر این اساس نتایج ذیل حاصل میگردد‪.‬‬

‫‪Qt = 6993 w = 23861 BTUH‬‬

‫‪Qs = 5331 w = 18190 BTUH‬‬

‫با تاثیر دادن ضریب اصالح کارکرد فن فنکویل در دور پائین نتایج به صورت ذیل اصالح خواهد شد ‪:‬‬

‫‪Qt = 23861 x 0.75 = 17895.7 BTUH‬‬

‫‪Qs = 18190 x 0.7 = 12733 BTUH‬‬

‫حال با توجه به اینکه در این فضا از دو عدد فنکویل با مشخصات فوق استفاده میگردد مجموع بارهای سرمایشی (محسوس و کلی) مطابق با ذیل‬
‫خواهد شد ‪:‬‬

‫‪Qt = 17895.7 x 2 = 35791.4 BTUH‬‬

‫‪Qs = 12733 x 2 = 25466 BTUH‬‬

‫⛔ با تطبیق اعداد حاصل شده با خروجی نرم افزار کریر و برآورده شدن بار محسوس میتوان گفت که فنکویل انتخابی فنکویلی مناسب است‪.‬‬

‫ولی در این مثال با توجه به اینکه بار محسوس برآورده شده است ولی مقادیر بار نهان و بار گرمایشی به مراتب اُور دیزاین میباشد که در ذیل به‬
‫آن اشاره میکنیم‪.‬‬

‫بار سرمایش نهان خروجی از کریر ‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪4511 BTUH‬‬

‫بار سرمایش نهان حاصل از کاتالوگ (تفاضل بار کل و بار محسوس) ‪:‬‬

‫‪11325 BTUH‬‬

‫بار گرمایشی خروجی از نرم افزار کریر ‪:‬‬

‫‪4383 BTUH‬‬

‫بار گرمایشی حاصل از کاتالوگ با در نظر گرفتن دمای آبگرم ‪ 61‬درجه سانتیگراد برای ورودی به فنکویل ‪:‬‬

‫‪43351 BTUH‬‬

‫حال با توجه به اختالفات موجود بهترین و اقتصادی ترین روش انتخاب فنکویل کدام است ؟؟؟‬

‫شاید بد نباشد یک مثال برای فرمایش شما بزنم و بعد خودتون مقایسه کنین که فرمایش خودتون درست است یا خیر‪.‬‬

‫مطابق با خروجی نرم افزار کریر فضایی با کد ‪ F0300‬دارای بار برودتی محسوس برابر با ‪ 3851 BTUH‬و بار نهان برابر با ‪ 661 BTUH‬میباشد‬
‫(بار کلی برابر با ‪ 0411 BTUH‬میباشد)‪.‬‬

‫حال نرم افزار کریر برای این فضا حجم هوادهی را برابر با ‪ 458 Cfm‬در نظر میگیرد (اولین بحث این است که این ‪ Cfm‬برای چه دوری است ‪،‬‬
‫مثال دور پائین یا دور باال و یا دور متوسط)‪.‬‬

‫حال اصوال این ‪ Cfm‬از کجا بدست می آید ؛ بر اساس رابطه ذیل ‪:‬‬

‫‪Q=1.08xCfmxDT‬‬
‫این فرمول برای شهر مشهد به صورت ذیل تبدیل میشود ‪:‬‬

‫‪Q=0.96xCfmxDT‬‬
‫اختالف دما هم برابر با ‪ 21‬درجه فارنهایت میباشد (دمای هوای خروجی از کویل ‪ 55‬درجه فارنهایت و دمای ورودی به کویل ‪ 85‬درجه فارنهایت‬
‫میباشد)‪.‬‬

‫‪10.96xCfmx20 = 8750‬‬
‫پس حجم هوادهی برابر با ‪ 456 Cfm‬میشود‪.‬‬

‫در این رابطه دبی سرمایشی از فرمول ذیل بدست می آید‪:‬‬

‫‪Gpm=Q/5000‬‬
‫بر اساس این رابطه دبی برابر با ‪ 1.33 Gpm‬میباشد‪.‬‬

‫حال برویم سراغ انتخاب فنکویل با کاتالوگ ‪:‬‬

‫برای حل این مثال جدول انتخاب فنکویل از جداول مهندس سپهرآرا را مالک قرار میدهیم‪.‬‬

‫در این جدول باید ضرایب تصحیح مطابق با جداول پیوست با همین صفحه لحاظ گردد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫ضرایب تصحیح عبارتند از ‪ -1 :‬ضریب تصحیح ارتفاع از سطح دریا ‪ -2‬ضریب تصحیح دور عملکردی فنکویل‪.‬‬

‫فنکویل برای کارکرد در دور متوسط انتخاب میشود ‪ ،‬دمای رفت و برگشت آب سرد سیستم هیدرونیک ‪ 45‬درجه فارنهایت و ‪ 55‬درجه فارنهایت‬
‫در نظر گرفته میشود و دمای هوای ورودی به فنکویل ‪ 85‬درجه فارنهایت و دمای مرطوب هوای ورودی به فنکویل هم برابر با ‪ 68‬درجه فارنهایت‬
‫در نظر گرفته میشود ‪ ،‬ظرفیت های هوادهی فنکویل در این جدول بر اساس دور باال میباشد‪.‬‬

‫*** ‪ -‬فنکویل مدل ‪ 411‬با دبی عبوری ‪: 3 Gpm‬‬

‫و بار کل ‪13181 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪0521 BTUH :‬‬

‫ضریب تصحیح ارتفاع از سطح دریا ‪1.068 :‬‬

‫ضریب تصحیح دور فنکویل بر اساس دور متوسط بر روی بارهای محسوس و نهان‪1.35 :‬‬

‫حال با اعمال این ضرایب بارها برابر با ذیل خواهد بود ‪:‬‬

‫و بار کل ‪11843 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪8325 BTUH :‬‬

‫حال با این توصیف بار محسوس جوابگو نخواهد بود ولی بار کلی جوابگو است‪.‬‬

‫*** ‪ -‬فنکویل مدل ‪ 411‬با دبی عبوری ‪: 3.5 Gpm‬‬

‫و بار کل ‪13631 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪0331 BTUH :‬‬

‫با اعمال ضرایب تصحیح بارهای فوق به شکل ذیل در می آید‪.‬‬

‫و بار کل ‪11213 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪3121 BTUH :‬‬

‫*** ‪ -‬فنکویل مدل ‪ 611‬با دبی عبوری ‪: 2.5 Gpm‬‬

‫و بار کل ‪15451 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪12131 BTUH :‬‬

‫با اعمال ضرایب تصحیح خواهیم داشت ‪:‬‬

‫و بار کل ‪12600 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪0020 BTUH :‬‬

‫حال با توجه با سه انتخاب باال مشخص است که فنکویل مدل ‪ 611‬بزرگتر از نیاز فضای فوق میباشد ولی انتخاب دوم انتخابی معقول تر است با‬
‫اینکه در بار محسوس به میزان ‪ 631 BTUH‬کمتر است ولی در بار کلی به میزان ‪ 1803 BTUH‬بیشتر دارد که در اصل این اختالف در بارهای‬
‫نهان میباشد‪.‬‬

‫پس بین انتخابهای فوق بهترین انتخاب فنکویل ‪ 411‬با دبی ‪ Gpm3‬میباشد‪.‬‬

‫حال فنکویل انتخابی دیگری را بدون اعمال ضریب کاهش دور فن فنکویل انتخاب میکنیم که برابر با ذیل میشود ‪:‬‬

‫فنکویل ‪ 411 Cfm‬با دبی ‪2.5 Gpm‬‬

‫و بار کل ‪12181 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪0161 BTUH :‬‬

‫با اعمال ضریب تصحیح ارتفاع از سطح دریا بارها مطابق با ذیل میباشد ‪:‬‬

‫و بار کل ‪11681 BTUH :‬‬ ‫بار محسوس ‪3358 BTUH :‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫حال مهندسین عزیز مقایسه بفرمایند که طبق نرم افزار کریر تجهیز مورد نیاز باید دارای هوادهی ‪ 458 Cfm‬باشد با دبی هیدرونیکی عبوری‬
‫‪ 1.33 Gpm‬مورد نیاز است‪.‬‬

‫و از کاتالوگ فنکویل ها ‪ ،‬فنکویل انتخابی بدون در نظر گرفتن ضریب اصالح دور فنکویل برابر با ‪ 411 Cfm‬با دبی عبوری ‪ 2.5 Gpm‬میباشد‪.‬‬

‫و اگر ضریب اصالح دور فن فنکویل را مالک قرار بدهیم فنکویل انتخابی برابر با ‪ 411 Cfm‬با دبی ‪ 3.5 Gpm‬میباشد‪.‬‬

‫اختالف دبی در حالت نرم افزاری و کاتالوگی با فنکویل دور باال برابر با ‪ 1.62 Gpm‬میباشد‪.‬‬

‫حال انتخابهای فوق همگی در جلوی مهندسین میباشد و انتخاب هم با مهندسین عزیز میباشد‪.‬‬

‫در ارتباط با جواب سوال مطرح شده در انتهای متن فوق نکته ای حائز اهمیت میباشد که باید متذکر شد‪.‬‬

‫در محاسبات بارهای سرمایشی و گرمایشی معموال داده های ورودی به نرم افزار دست باالتر میباشد و همچنین تطبیق متریال ساختمانی موجود‬
‫در ایران با متریال کشورهای اروپائی و آمریکایی میتوان اینطور متصور شد که خروجی های نرم افزارها مقداری اُور دیزاین میباشد و این موارد‬
‫از عواملی است که در انتخاب فنکویل توسط مهندس تاسیسات میتواند مد نظر قرار گیرد‪.‬‬

‫برای مثال فوق با توجه به نکته بیان شده میتوان گفت شاید بهترین انتخاب گزینه دوم بررسی شده میباشد ‪:‬‬

‫استفاده از دو عدد فنکویل ‪ 611‬با دبی سیرکوالسیون ‪ 6.3‬گالن در دقیقه‪.‬‬

‫با این انتخاب نسبت بارهای محسوس ‪ ،‬کل و گرمایشی به صورت ذیل میباشد ‪:‬‬

‫بار سرمایشی کل ‪ 16.6‬درصد اُور دیزاین میباشد‪.‬‬

‫بار سرمایشی محسوس ‪ 2.2‬درصد کمبود ظرفیت موجود است‪.‬‬

‫بار گرمایشی موجود در فنکویل ‪ 0‬برابر نیاز محیط فوق میباشد‪.‬‬

‫در متن فوق نکته ای وجود دارد که عمال یکی از معضالت اصلی و اساسی تاسیسات و سیستم های لوله کشی فنکویل در ساختمانها میباشد و‬
‫آن هم بیشتر بودن بسیار قابل توجه میزان گرمایش تولیدی به وسیله فنکویل در ساختمانها میباشد (این مشکل در ساختمانهای با کاربری‬
‫مسکونی ‪ ،‬هتلی و اقامتی بسیار بیشتر نمود میکند و همچنین اگر ساختمان بلند مرتبه نیز باشد به واسطه اثر دودکشی این بحث بسیار بیشتر‬
‫تشدید میشود و تبدیل به یک مشکل بسیار جدی در آن ساختمان میگردد) و عمال اکثر پرسنل راهبری و نگهداری تاسیسات در زمستانها درگیر‬
‫با رفع این مشکل میباشند (با اینکه خیلی موفق نیز نمیشوند)‪.‬‬

‫سیستمهای لوله کشی تاسیسات در اکثر ساختمانهای عمرانی ایران به صورت دو لوله ای اجرا میگردد و این نوع از اجرای تاسیسات اجازه داشتن‬
‫همزمان سرمایش و گرمایش در فضاها را به کاربران نمیدهد‪.‬‬

‫از طرفی در این سیستمها فنکویل بر اساس تامین بارهای سرمایشی (محسوس و نهان) انتخاب میگردند و به واسطه همین نوع از انتخاب است‬
‫که شرایط عدم آسایش دمایی در زمستان برای کاربران فضاهای فوق به وجود می آید (البته باید گفت که متاسفانه این امر اجتناب ناپذیر است)‪.‬‬

‫این مشکل به واسطه نوع کنترل کارکرد فنکویل نیز میتواند حاد تر شود‪.‬‬

‫اکثرا پرسنل نگهداری تاسیسات در ساختمانهای مختلف از دو روش برای کمتر کردن اثرات این مشکل استفاده مینمایند که در ذیل به صورت‬
‫کلی به آنها اشاره میکنیم‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ -1‬کاهش دمای آبگرم دیگ (دمای رفت آبگرم) تا میزانی که در تامین آبگرم مصرفی مشکلی به وجود نیاید‪.‬‬

‫‪ -2‬معموال در سیرکوالسیون سیستمهای فنکویل از دو یا سه پمپ (و حتی ‪ 4‬پمپ) استفاده میشود (بنا به طراحی تاسیسات میتواند تعداد پمپها‬
‫متفاوت باشد) که اکثرا پرسنل نگهداری تعداد پمپهای کاری را کاهش میدهند (به عنوان مثال اگر دو پمپ عملیاتی در سیستم وجود داشته‬
‫باشد ‪ ،‬یک پمپ از مدار خارج و یک پمپ در مدار کار خواهد کرد)‪.‬‬

‫حال هر دو روش معضالتی را برای پروژه به وجود می آورند که میتواند اثرات مخربی را در پی داشته باشد‪.‬‬

‫در روش اول به واسطه کاهش دمای رفت دیگ ‪ ،‬شاهد کاهش دمای برگشت آب به دیگ نیز خواهیم بود و این کاهش دما باعث تقطیر شدن‬
‫محصوالت احتراق در دودکش ها و همچنین در داخل دیگ گرمایشی میگردد و نتیجه این تقطیر نیز گوگرد موجود در این فرایند باعث خوردگی‬
‫در دیگ خواهد شد و در نهایت نیز این مهم باعث پوسیدگی در دیگ (در میان مدت) و از رده خارج شدن دیگ میگردد‪.‬‬

‫در روش دوم این استنباط بین پرسنل تاسیسات (و بعضا مهندسین تاسیسات) وجود دارد که اگر از دو پمپ عملیاتی ‪ ،‬یکی از پمپها از مدار‬
‫خارج شود ‪ ،‬دبی سیرکوالسیون در سیستم نصف خواهد شد و این استنباط قطعا غلط و اشتباه میباشد‪.‬‬

‫به صورت کلی در این حالت (دو پمپ عملیاتی) اگر یکی از پمپها ار مدار خارج شود دبی سیرکوله سیستم حدودا ‪ 25‬الی ‪ 31‬درصد کاهش‬
‫پیدا میکند (یعنی پمپ کاری با حدود ‪ 31‬درصد دبی بیشتر از طرح کار میکند) و با مراجعه به گراف پمپ مشخص است که پمپ در حالت‬
‫اُورلود کار مینماید و از طرف دیگر این افزایش دبی باعث اخالل در سیرکوالسیون سیستم لوله کشی میگردد‪.‬‬

‫(جهت تحلیل دقیق شرایط کارکرد پمپهای موازی میبایستی نمودار پمپها به صورت موازی ترسیم گردد و با انطباق با نمودار سیستم سنجید که‬
‫خارج شدن پمپهای عملیاتی از سیستم چه تاثیراتی بر روی کل سیستم و خود پمپ خواهد داشت)‪.‬‬

‫حال با توجه به جمیع موارد بیان شده چه راهکاری را باید انتخاب نمود تا در پروژه های ساختمانی با این معضل مواجه نشویم ؟؟؟؟‬

‫✅ بهترین و اصولی ترین روش برای حل این معضل استفاده از سیستم لوله کشی به صورت چهار لوله ای میباشد ‪ ،‬به نحوی که سیستم‬
‫سرمایشی بنا به نیاز بارهای سرمایشی ساختمان سایز گردد و سیستم گرمایشی نیز بر اساس نیاز بارهای گرمایشی ساختمان سایز گردد‪.‬‬

‫در این حالت میبایستی از فنکویل های مجهز به دو کویل استفاده گردد (کویل سرمایشی و کویل گرمایشی) و مشخصات کویل سرمایشی و‬
‫گرمایشی متفاوت از یکدیگر خواهند بود (معموال کویل های سرمایشی به صورت ‪ 3‬ردیفه با ‪ 12‬فین در هر اینچ ساخته میشوند و کویل های‬
‫گرمایشی به صورت یک ردیفه با ‪ 3‬الی ‪ 11‬فین در هر اینچ ساخته میشوند)‪.‬‬

‫استفاده از این روش اصولی تبعات مالی بسیار سنگینی را برای کارفرمای پروژه در پی خواهد داشت و همین اصل ساده و تاثیر گذار باعث عدم‬
‫استفاده از این سناریو در ساختمانها میگردد‪.‬‬

‫✅ روش دیگری که وجود دارد استفاده از شیر دوراهه برقی در مسیر آب خروجی از فنکویل میباشد ؛ استفاده از شیر دوراهه برقی در مدار لوله‬
‫کشی به معنی مدار با سیرکوالسیون حجم متغیر میباشد که این سیستم نیز دارای پیچیدگی های خاص خود است و از طرف دیگر استفاده از‬
‫این نوع مدارات لوله کشی (مدار سیرکوله اولیه و ثانویه و یا مدار سیرکوله اولیه حجم متغیر) باعث افزایش قابل توجه هزینه های کارفرمایی‬
‫میشود‪.‬‬

‫استفاده از شیرهای دو راهه به همراه ترموستاتهای دو فرمانه (فرمان قطع و وصل شیر دوراهه و فرمان قطع و وصل فن فنکویل) بعد از روش اول‬
‫(سیستمهای ‪ 4‬لوله ای) یکی از اصولی ترین روشهای رفع این مشکل میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫✅ روش دیگری که معموال در پروژه ها استفاده میگردد استفاده از شیرهای سه راهه قطع و وصلی (و یا شیرهای سه راهه تدریجی) در مسیر‬
‫لوله کشی فنکویل میباشد‪ .‬استفاده از شیرهای سه راهه نوع مدار سیرکوله سیستم را تغییر نخواهد داد (اگر پیش فرض سیستم توسط طراح‬
‫مدار سیرکوله حجم ثابت باشد)‪.‬‬

‫استفاده از شیرهای سه راهه در مسیر آب فنکویل ها نیز هزینه های کارفرما را افزایش خواد داد ولی نه به اندازه دو روش قبلی‪.‬‬

‫استفاده از شیرهای سه راهه به صورت همزمان با ترموستات های دو فرمانه مانند روش دوم میتواند یکی از شرایط نسبتا قابل قبول برای رفع‬
‫این مشکل باشد‪.‬‬

‫✅ و اما یکی از راهکارهایی که اکثرا در پروژه های ساختمانی ایران استفاده میگردد استفاده از ترموستات تک فرمان جهت قطع و وصل فن‬
‫فنکویل در فضای مد نظر میباشد‪.‬‬

‫این روش اصوال روشی مناسب برای رفع این مشکل نمیباشد‪.‬‬

‫مطابق با محاسبات انتقال حرارت ‪ ،‬ظرفیت گرمایشی فنکویل در حالت فن خاموش در فنکویل های سقفی توکار ‪11‬درصد ظرفیت اسمی فنکویل‬
‫میباشد (چنانچه فنکویل زمینی باشد ظرفیت فنکویل در حالت فن خاموش حدودا ‪21‬درصد ظرفیت اسمی فنکویل میباشد)‪.‬‬

‫و این نکته به این معنی است که چنانچه ترموستات بر اساس دمای تنظیم شده خود فن فنکویل را قطع نماید اصوال این فرمان جلوی انتقال‬
‫حرارت بین کویل فنکویل با هوای موجود در اتاق را نخواهد گرفت و میتوان اینطور این مورد را توصیف نمود که فرمان ترموستات برای قطع‬
‫شدن کار فن فنکویل میزان انتقال حرارت بین هوای اتاق و کویل فنکویل را کاهش میدهد (ولی صفر نمیکند) و همین عدم صفر شدن انتقال‬
‫حرارت فنکویل ‪ ،‬باعث گرمتر شدن محیط و در نهایت خروج از شرایط آسایش محیط را در آن فضا در پی خواهد داشت‪.‬‬

‫🔰 مقایسه روش های انتخاب فنکویل بر اساس بند های ‪ ۵‬و ‪: ۶‬‬

‫برای این بند از سیالبس ‪ ،‬خروجی های مثال ارائه شده را قرار میدهیم‪.‬‬

‫استفاده از کاتالوگ برای انتخاب فنکویل (دور باالی فن) ‪:‬‬

‫استفاده از دو عدد فنکویل مدل ‪ 611‬با دبی سیرکوالسیون ‪ 3.56‬گالن در دقیقه‪.‬‬

‫استفاده از روش محاسباتی برای انتخاب فنکویل (دور باالی فن) ‪:‬‬

‫استفاده از دو عدد فنکویل ‪ 611‬با دبی سیرکوالسیون ‪ 5‬گالن در دقیقه‪.‬‬

‫با مقایسه این دو خروجی که دارای شرایط نسبتا مشابه در بررسی بوده اند مشخص است که در انتخاب ظرفیت هوادهی فنکویل با خطای نسبتا‬
‫پائینی مواجه هستیم (به دلیل گرد شدن اعداد در محاسبات تئوریک) ‪ ،‬ولی در دبی مورد نیاز سیرکوالسیون با خطایی ‪ 41‬درصدی مواجه‬
‫هستیم که به نوبه خود عددی قابل توجه میباشد‪.‬‬

‫حال اگر مالک انتخاب فنکویل دورهای کمتر فن فنکویل (دور متوسط و دور پائین) باشد میزان خطای حاصل شده در این بررسی بیشتر نیز‬
‫خواهد شد‪.‬‬

‫لذا پیشنهاد اصلی جهت انتخاب فنکویل استفاده از کاتالوگ های جامع شرکتهای سازنده میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰محاسبه و برآورد دبی تقطیر کویل فنکویل (درین فنکویل) و سایزینگ لوله جمع آوری درین ‪:‬‬

‫اصوال آب حاصل از چگالش در کویل سرد فنکویل به دو مولفه مشخص بر میگردد‪.‬‬

‫‪ -1‬رطوبت موجود در هوای محیط (به عنوان مثال استارت فنکویل در شروع فصل گرما)‪.‬‬

‫‪ -2‬رطوبت اضافه شده به هوای محیط به واسطه رطوبت حاصل از افراد ‪ ،‬تجهیزات و یا غذا (مثال برنج دم کرده و ‪.)...‬‬

‫تاثیر گذاری این عوامل در قسمتهای مختلف دنیا (از جمله ایران) متفاوت است ‪ ،‬به عنوان مثال در قسمتهای حاره ای تاثیر بند اول به مراتب پر‬
‫رنگ تر از عامل دوم است (مثل دبی و یا شهرهای شمالی و یا جنوبی مثل چابهار) ‪.‬‬

‫در شهرهایی با آب و هوای خشک (مثل مشهد یا تهران) تاثیر عامل دوم نسبتا پر رنگ تر از عامل اول میباشد‪.‬‬

‫به هر صورت هر دو عامل در تقطیر به وجود آمده بر روی کویل سرد فنکویل اثرگذار میباشد‪.‬‬

‫حال اولین راهکار برای این موضوع برآورد میزان تقطیر رطوبت بر روی سطح کویل میباشد‪.‬‬

‫‪ -1‬برای بدست آوردن تقطیر رطوبت بر روی سطح کویل جهت بند اول میبایستی از رابطه ذیل استفاده نمود‪.‬‬
‫درین حاصل از رطوبت موجود در هوای محیط‪:‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در این فرمول بر اساس شرایط و مشخصات سایکرومتریکی هوای جریانی بر روی سطح کویل دبی حاصل از کندانس رطوبت بدست‬
‫می آید‪.‬‬
‫جهت رفع ابهام از این فرمول مثالی ارائه میگردد ‪:‬‬
‫شهر مورد محاسبه ‪ :‬مشهد‬
‫شرایط هوای ورودی هوا به فنکویل ‪:‬‬
‫*‪ -‬ارتفاع از سطح دریا ‪ 3261.5 :‬فوت‬
‫*‪ -‬دمای هوای خشک ورودی به فنکویل ‪ 31 :‬درجه فارنهایت‬
‫*‪ -‬دمای هوای مرطوب ورودی به فنکویل ‪ 68 :‬درجه فارنهایت‬
‫*‪ -‬نسبت رطوبت هوای ورودی به فنکویل ‪1.113 lb/lb :‬‬
‫*‪ -‬دمای هوای خشک خروجی از فنکویل ‪ 58 :‬درجه فارنهایت‬
‫*‪ -‬دمای هوای مرطوب خروجی از فنکویل ‪ 56 :‬درجه فارنهایت‬
‫*‪ -‬نسبت رطوبت هوای هوای خروجی از فنکویل ‪1.1115 lb/lb :‬‬
‫*‪ -‬ظرفیت فنکویل مورد محاسبه برای فضا (به عنوان مثال) ‪cfm 611 :‬‬

‫‪ -2‬بدست آوردن رطوبت بر اساس رطوبت اضافه شده به هوای محیط به واسطه رطوبت حاصل از افراد ‪ ،‬تجهیزات و ‪...‬‬
‫در اصل تاثیر همه این موارد بر روی گرمای نهان محیط میباشد ‪ Latent Heat‬و برای بدست آوردن دبی حاصل از چگالش این‬
‫عامل میبایستی از انتقال حرارت نهان محیط استفاده نمود‪.‬‬
‫در محاسبات بار به صورت دستی و همچنین در خروجی های نرم افزار کریر ‪ ،‬انتقال حرارت نهان قابل بدست آمدن میباشد‪.‬‬
‫در ذیل فرمولی قرار داده میشود که بر اساس آن میتوان دبی حاصل از این عامل را بدست آورد‪.‬‬

‫‪.‬در این فرمول واحدها بر اساس تعاریف ذیل میباشد‬

‫‪L.H=BTU/hr‬‬

‫‪W=Grain/Lb‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫حال برای این فرمول مثالی ارائه میگردد ‪:‬‬

‫در خروجی کریر قرار داده شده بار نهان فضای فوق برابر با ‪ L.H=4510 BTU/hr‬میباشد‪.‬‬

‫دمای خشک هوای ورودی به فنکویل برابر با ‪ 86‬درجه فارنهایت و رطوبت نسبی فضای فوق برابر با ‪ 53‬درصد میباشد و بر اساس این دو مولفه‬
‫نسبت رطوبت برابر با ‪ Wrm=80.13 Grain/Lb‬میباشد‪.‬‬

‫و دمای خروجی از فنکویل دارای دمای خشک ‪ 58‬درجه فارنهایت و دمای مرطوب ‪ 55‬درجه فارنهایت میباشد و بر اساس این دو مولفه نسبت‬
‫رطوبت برابر با ‪ Wsa=69.47 Grain/Lb‬میباشد و بر اساس این اعداد مثال را حل مینمائیم‪.‬‬

‫حال موضوعی که باقی میماند بحث سایزینگ لوله های درین در ساختمانهای مجهز به سیستم فنکویل میباشد‪.‬‬

‫برای بدست آوردن سایز لوله های درین میبایستی از مبحث کانالهای روباز استفاده نمود و از طریق این رابطه بر اساس شیب بندی های مختلف‬
‫سایز لوله مورد نظر را بدست آورد‪.‬‬

‫در ذیل جدولی ارائه شده است که سایز لوله جمع آوری درین را بر اساس شیب ‪ 1‬درصد و شیب ‪ 1.5‬درصد برای دبی های گوناگون جریانی در‬
‫لوله درین مشخص نموده است‪.‬‬

‫قطر مشخص شده در این جدول ‪ ،‬قطر داخلی لوله ها میباشد‬

‫چناچه فضای فوق برای دفع این بار نهان (و همچنین محسوس) از یک فنکویل به ظرفیت ‪ a‬استفاده نماید ‪.‬‬

‫لوله ای با قطر داخلی ‪ 21‬میلیمتر با شیب ‪ 1‬درصد توان حمل آب حاصل از چگالش ‪ 50‬عدد فنکویل با ظرفیت ‪ a‬را خواهد داشت‪.‬‬

‫‪n=0.67/0.0124=59‬‬

‫در ذیل فایل ‪ PDF‬ای قرار داده شده است که چند روش رایج در محاسبات سایز لوله درین را با یکدیگر مقایسه نموده است‪.‬‬
 ‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫الف ‪ -‬روش محاسبه سایز لوله درین در فنکویل و مقایسه با جداول ارائه شده ‪:‬‬

‫شهر مورد محاسبه ‪ :‬مشهد‬

‫شرایط هوای ورودی هوا به فنکویل ‪:‬‬

‫*‪ -‬ارتفاع از سطح دریا ‪3261.5 ft :‬‬

‫*‪ -‬دمای هوای خشک ورودی به فنکویل ‪80 f :‬‬

‫*‪ -‬دمای هوای مرطوب ورودی به فنکویل ‪67 f :‬‬

‫𝑏𝐿‬
‫‪0.013‬‬ ‫*‪ -‬نسبت رطوبت هوای ورودی به فنکویل ‪:‬‬
‫𝑏𝐿‬

‫*‪ -‬دمای هوای خشک خروجی از فنکویل ‪57 f :‬‬

‫*‪ -‬دمای هوای مرطوب خروجی از فنکویل ‪56 f :‬‬

‫𝑏𝐿‬
‫‪0.0105‬‬ ‫*‪ -‬نسبت رطوبت هوای هوای خروجی از فنکویل ‪:‬‬
‫𝑏𝐿‬

‫*‪ -‬ظرفیت فنکویل مورد محاسبه برای فضا (به عنوان مثال) ‪600 Cfm :‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪m  V   a  we  wl   600  0.075  0.013  0.0105  0.1125‬‬
‫‪Lb‬‬ ‫‪Gallon‬‬
‫‪ 0.1198264‬‬ ‫‪ 0.0134 Gpm‬‬
‫‪min‬‬ ‫‪Lb‬‬

‫با توجه به شرایط باال که شرایط واقعی کارکرد فنکویل میباشد دبی حاصل از چگالش در این فنکویل ‪0.0134Gpm‬‬
‫میباشد‪.‬‬

‫حال با مراجعه به جدول ذیل (که حاصل از رابطه ماننیگ و بحث جریان سیال در لوله های شیب دار میباشد) میتوان سایز‬
‫لوله مناسب را انتخاب نمود‪.‬‬

‫حال چنانچه شیب لوله درین را ‪ %1‬در نظر بگریم و همچنین قطر لوله ¾ را برابر با لوله ‪ 20‬در نظر بگیریم دبی قابل‬
‫حمل توسط این لوله ‪ 0.67Gpm‬میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫این میزان دبی به معنی این است که لوله ¾ اینچ توان حمل آب حاصل از چگالش ‪ 40‬عدد فنکویل ‪ 600Cfm‬را با شیب‬
‫‪ %1‬خواهد داشت‪.‬‬

‫حال اگر به صورت متوسط بار هر فنکویل ‪ 600CFM‬را در دور باال ‪ 1770 BTUH‬در نظر بگیریم ؛ بار فنکویل برای‬
‫شرایط آب و هوایی فرض شده و دور متوسط برابر با ‪:‬‬

‫‪Btu‬‬
‫‪Q  17070  0.75  12802.5‬‬ ‫‪ 1.06 TR‬‬
‫‪hr‬‬

‫ب‪ -‬مطابق با جدول ذیل برای لوله ¾ اینچ ظرفیت تا ‪ 21‬تن تبرید قید شده است که به این معنا است که میتوان ‪10‬‬
‫عدد فنکویل با ظرفیت ‪ 600Cfm‬را به یک خط ¾ اینچ با شیب ‪ %1‬متصل نمود‪.‬‬

‫(( جدول فوق در کتابچه ‪ Design Manual‬شرکت ‪ McQuay‬ارائه گردیده است))‪.‬‬

‫همانطور که مشخص است اختالف بین روش جدول و روش محاسباتی ارائه شده حدودا ‪ 2/5‬برابر میباشد‪.‬‬

‫ج‪ -‬مطابق با جدول ذیل برای لوله ¾ اینچ ظرفیت حداکثر ‪ 2‬تن تبرید قید شده است که به این معنا میباشد که میتوان‬
‫‪ 2‬عدد فنکویل با ظرفیت ‪ 600Cfm‬را به یک خط ¾ اینچ با شیب حدود ‪ %1‬متصل نمود‪.‬‬

‫(( جدول فوق از کتاب ‪ CAPITOLINE‬برداشت شده است))‪.‬‬

‫‪DRAIN SIZING‬‬
‫‪TONS‬‬ ‫‪≤2‬‬ ‫‪≤5‬‬ ‫‪≤ 30‬‬ ‫‪≤ 50‬‬ ‫‪≤ 175‬‬
‫‪PIPE SIZE‬‬ ‫”¾‬ ‫”‪1‬‬ ‫”‪11/4‬‬ ‫”‪11/2‬‬ ‫”‪2‬‬

‫همانطور که مشخص است اختالف بین جدول ارائه شده در کتاب کپیتوالین با روش محاسباتی ‪ 24/5‬برابر میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫یکی از مباحث اصلی در سیستم جمع آوری آبهای درین مبحث کنترل کیفیت هوای داخل (‪ )IAQ‬در محیط های تهویه‬
‫شونده میباشد‪.‬‬

‫رطوبت در سیستم های تهویه مطبوع یک نگرانی اصلی است زیرا اگر به درستی این نگرانی مدیریت نشود‪ ،‬می تواند منجر‬
‫به گسترش میکروارگانیسم ها در فضای تهویه شونده گردد‪.‬‬

‫به همین دلیل استاندارد ‪ ASHRAE 62.1‬برای سیستمهای تهویه مطبوع با فنکویل (فنکویل و یا هواسازها) قوانین سخت‬
‫گیرانه را اعمال نموده است‪.‬‬

‫یکی از این قوانین اعمال شده استفاده از سیفون در خطوط جمع آوری آبهای درین میباشد‪.‬‬

‫البته این مهم بیشتر از همه در فنکویلهای با فنهای مکشی نمود پیدا میکند‪.‬‬

‫متاسفانه روش نمایش داده شده ‪ ،‬روش رایج اجرای سیستم جمع آوری سیستم درین میباشد‪.‬‬

‫در شکل فوق به روشنی به عوارض عدم نصب سیفون در مسیر لوله های جمع آوری درین اشاره شده است‪.‬‬

‫مطابق با شکل ‪:‬‬

‫مشکل ‪ :‬عدم نصب سیفون در سیستم‬

‫نتیجه ‪ :‬هوابند نبودن مسیر جریانی هوا و اختالل در دفع آب کندانس در سینی درین‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫عواقب ‪ :‬انتقال آب حاصل از کندانس کویل به سیستم کانال کشی که این مهم باعث افزایش احتمالی رشد باکتری در کانال خواهد شد و این‬
‫مهم تاثیری منفی بر روی کیفیت هوای جریانی در کانال و دستگاه خواهد داشت‪.‬‬

‫تصویری ارائه شده در ذیل روش محاسبه ارتفاع آب بند و هوابند سیفون را برای دو حالت فنکویل با فن مکشی و فنکویل با فن دهشی نمایش‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫حال اگر ارتفاع آب بندی سیفون بیشتر یا کمتر از مقادیر بدست آمده از رابطه فوق باشد اتفاقاتی خواهد افتاد که در تصاویر ذیل نمایش داده‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫به عنوان آخرین عنوان در مبحث درین فنکویل ها نکته ای حائز اهمیت میباشد‪.‬‬

‫در شهرهایی با آب و هوای شرجی و مرطوب الزام است خطوط جمع آوری آبهای درین عایق گردد (به این دلیل که دمای آب کندانس شده نیز‬
‫پائین است و این پائین بودن دما باعث کاهش دمای سطح خارجی بدنه لوله میشود و در نهایت نیز سطح خارجی لوله در تماس با هوای محیط‬
‫عرق خواهد نمود‪).‬البته الزام فوق در شهرهای با آب و هوای خشک اجباری نمیباشد(‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 بررسی اجزای فنکویل ها جهت انتخاب بهترین فنکویل برای نصب در پروژه های ساختمانی‪.‬‬

‫همانطور که در توضیحات موسسه بین المللی ‪ BSRAI‬توضیح داده شده است اکثر فنکویلهای ارائه شده دارای عملکردی ‪ ۲۵‬تا ‪ ۳۱‬درصد ضعیفتر‬
‫نسبت به اطالعات موجود در کاتالوگهای فنی سازندگان میباشد‪.‬‬

‫و این بررسی و نتایج آن نقش تاثیر گذار مهندسین تاسیسات را در انتخاب فنکویل های مورد نیاز پروژه ها مشخص و روشن مینماید‪.‬‬

‫تمامی فنکویل های موجود در بازار ایران و جهان دارای فن ‪ ،‬کویل ‪ ،‬فیلتر ‪ ،‬موتور و بدنه میباشند ولی چرا اطالعات فنی کاتالوگها با خود فنکویل‬
‫ها همخوانی ندارد ؟؟؟ و یا اینکه به چه دلیل اطالعات خروجی فنکویل ها (برداشت شده و یا ارائه شده در کاتالوگها) بین سازندگان مختلف تا‬
‫این اندازه با یکدیگر متفاوت میباشند ؟؟‬

‫این سواالت مهم یک جواب بسیار روشن دارد و آن هم عدم کالیبره شدن اجزا فنکویل در کنار یکدیگر میباشد‪.‬‬

‫استانداردهای بین المللی مثل ‪ AHRI‬و یا ‪ EUROVENT‬دقیقا همین مهم را در پروسه های مربوط به تست انجام میدهند ؛ یعنی سازگاری و‬
‫همخوانی فن در کنار کویل و یا همخوانی عملکرد فن با موتور انتخاب شده و ‪...‬‬

‫شاید این مهم (عدم کالیبره شدن اجزا با یکدیگر) در فنکویل های ساخت ایران بیشتر هم به چشم بیاید ‪ ،‬زیرا متاسفانه فنکویل های ساخت‬
‫ایران مورد هیچگونه تست راندمانی و عملکردی قرار نمیگیرند و اصوال نیز سازمان و موسسه ای در ایران وجود ندارد که به صورت قاعده مند و‬
‫اصولی مطابق با استانداردهای بین المللی (مانند استاندارد ‪ )ASHRAE 79‬فنکویل های داخلی را مورد راستی آزمایی قرار دهند‪.‬‬

‫تستهایی مانند تست ظرفیت سنجی کویل ‪ ،‬تست هواسنجی فنکویل ها و یا تست فشار استاتیک فنکویل ها و ‪...‬‬

‫ولی در ایران به واسطه برخی دستورالعملهای دولتی (که در یک سال اخیر تشدید نیز شده است) ‪ ،‬پروژه های عمرانی و ساختمانی الزام به تامین‬
‫فنکویل های ساخت ایران را دارند‪.‬‬

‫و این دستور العمل ها و ضوابط ابالغی نقش مهندسین تاسیسات را در انتخاب مناسب ترین فنکویل (از بین انتخابهای در دسترس) پررنگ تر‬
‫مینماید و البته این قواعد و ضوابط مسولیت مهندسین را سخت تر و سنگین تر مینماید‪.‬‬

‫با تمام این توصیفات در ذیل جدولی قرار داده میشود که ‪ 61‬آیتم موثر در انتخاب فنکویل ها را ذکر نموده است‪.‬‬

‫دلیل ارائه این جدول نیز صرفا کمک به مهندسین عزیز تاسیسات در طبقه بندی اطالعات جمع آوری شده و همچنین سهولت بیشتر در مقایسه‬
‫آیتمهای تاثیر گذار بین فنکویل های مختلف میباشد تا از طریق این جداول موفق به انتخاب مناسب ترین سازنده ها در پروژه های خود شوند‪.‬‬

‫با توجه به شرایط موجود در ایران بهترین روش برای انتخاب فنکویل های ساخت داخل و یا فنکویل های خارجی ‪ ،‬بررسی و مقایسه عملکرد‬
‫تمامی اجزاء فنکویل با یک فنکویل کامال استاندارد که توسط یک برند بسیار معتبر بین المللی ساخته شده است ‪ ،‬میباشد‪.‬‬

‫به همین دلیل عالوه بر جدول خام قرار داده شده در ذیل ‪ ،‬جدولی که مشخصات یک مدل فنکویل سقفی توکار ساخت کارخانه ‪ TRANE‬آمریکا‬
‫را نشان میدهد نیز بارگذاری خواهد شد و این جدول پر شده به عنوان پایه ای برای مقایسه و تحلیل دیگر فنکویل ها (داخلی و یا خارجی)‬
‫میتواند موثر واقع شود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 اصول و دیتایل های نصب انواع فنکویل‪.‬‬

‫در ذیل دیتایل های مختلف نصب انواع فنکویل ها قرار داده میشود‪.‬‬

‫دیتایل های فوق از مراجع مختلفی مانند نشریه ‪ 123-6-2‬و کپیتوالین ‪ ، ،‬دیتیلهای نصب که توسط سازندگان مطرحی همچون کریر ‪ ،‬ترین و‬
‫یورک ارائه شده است و دیتایل های نصب که در پروژه های بزرگ توسط مشاورین مطرح جهانی (مانند اتکینز انگلستان) جمع آوری شده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 اصول راهبری و نگهداری فنکویل ها ‪:‬‬

‫قبل از پرداختن به این بخش الزم است نکته ای بیان گردد و آن هم این نکته که فنکویل ها (سقفی توکار ‪ ،‬زمینی ‪ ،‬سقفی زمینی ‪ ،‬کاستی و‪)....‬‬
‫برای نصب در محیطهای داخلی با شرایط آب و هوایی معمولی ساخته شده است یا به عبارت دیگر ‪:‬‬

‫▫ فنکویل ها برای تهویه هوای تازه مناسب نمیباشد (‪111‬درصد هوای تازه)‪.‬‬

‫▫ فنکویل ها برای نصب در محیطهای با قابلیت انفجار مناسب نمیباشد‪.‬‬

‫▫ فنکویل ها برای نصب در محیطهای خورنده مناسب نمیباشد (مانند محیطهای صنعتی مانند کارخانه آلومینیوم)‪.‬‬

‫▫ فنکویل ها برای نصب در محیطهای با رطوبت باال (مثال آب و هوای شرجی) مناسب نمیباشد‪.‬‬

‫اطالعات ذیل شرایط روتین کارکرد فنکویل های موجود در ایران (خارجی و ایرانی) میباشد‪.‬‬

‫‪Maximum temperature of heat vector fluid: 85°C‬‬

‫‪•Minimum temperature of refrigerant fluid: 5°C‬‬

‫‪•Maximum working pressure: 1000 kPa‬‬

‫‪•Power supply voltage: 230V - 50Hz‬‬

‫‪•Electric energy consumption: see technical data label‬‬

‫✴ مالحظات اجرائی در نصب فنکویل ‪:‬‬

‫⬅ فاصله آزاد بین فنکویل و سقف کاذب باید به نحوی باشد که سینی درین با شیب ‪ 1.5‬درصد به لوله درین متصل گردد‪.‬‬

‫⬅ با توجه به این نکته که فنکویل های سقفی توکار ‪ ،‬فنکویل هایی با فن فشار استاتیک پائین میباشد ‪ ،‬نباید برای توزیع هوای فنکویل های‬
‫سقفی توکار از کانال کشی استفاده نمود‪.‬‬

‫⬅ چنانچه شیرآالت فنکویل ها عایق نمیشود میبایستی محل نصب شیرآالت و لوله های فلکسیبل اتصال به فنکویل در زیر سطح سینی درین‬
‫فنکویل ها واقع گردد (تا چنانچه تقطیری بر روی سطح شیرآالت اتفاق افتاد ‪ ،‬آب حاصل بر روی سینی ریزش نماید) و اگر فنکویل تامین شده‬
‫فاقد سطح بیرون زده سینی درین باشد میبایستی شیرآالت و لوله های فلکسیبل نیز عایق گردد‪.‬‬

‫⬅ معموال برای نصب فنکویل های سقفی توکار از انکر و راد استفاده میگردد و بر اساس متوسط رنج وزن فنکویل ها میتوان گفت که برای‬
‫نصب هر فنکویل استفاده از چهار عدد انکر سایز ‪ 16‬مناسب میباشد (استفاده از این انکر و راد باعث عدم لق بودن شاسی فنکویل میگردد)‪.‬‬

‫⬅ جهت نصب فنکویل های سقفی توکار میبایستی در محل اتصال راد به بدنه فنکویل از الستیک منجیت استفاده نمود‪.‬‬

‫⬅ جهت اتصال راد به بدنه فنکویل میبایستی از در دو طرف مهره ها از واشر تخت (متناسب با سایز راد) استفاده نمود‪.‬‬

‫⬅ جهت اتصال دهانه خروجی فنکویل به پیشانی سقف کاذب میبایستی از ورق گالوانیزه با حداقل ضخامت ‪ Gauge24‬استفاده گردد و‬
‫همچنین برای برزنت نیز مناسب تر است از برزنت نوع پارچه ای (سه ال شش ال) استفاده گردد‪.‬‬

‫⬅ به هیچ عنوان برای اتصال فنکویل های سقفی توکار به پیشانی سقف کاذب از کانال های گرد فلکسیبل استفاده نگردد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫⬅ میبایستی سطح آزاد هواکشی در دریچه های دسترسی فنکویل (دریچه های لوالیی و یا دریچه های وزنی یا تایلی) برابر با سطح آزاد فیلتر‬
‫مکش فنکویل باشد (در شرایط ایده آل بهتر است این سطح بین ‪ 11‬الی ‪ 15‬درصد از سطح فیلتر نیز بزرگتر باشد)‪.‬‬

‫⬅ فضای آزاد در اطراف فنکویل ها برای عملیات راهبری و نگهداری استاندارد حداقل برابر با ‪ 21‬سانتیمتر میباشد (از هر طرف)‪.‬‬

‫⬅ برای اتصال لوله های فلکسیبل به کویل فنکویل میبایستی به صورت قطعی و اجباری از دو آچار استفاده نمود تا نیروی وارده از طرف آچار‬
‫به محل جوش هدر کویل (جوش مس) وارد نگردد ؛ تصویر نحوه درست آچار کشی قرار داده خواهد شد‪.‬‬

‫⬅ جهت اتصال خطوط هیدرونیک به فنکویل ها میبایستی از شیر آالت کشویی استفاده نمود (جهت قطع و وصل جریان آب در کویل)‪.‬‬

‫⬅ مناسب است در لوله آب ورودی به کویل (سرمایش و یا گرمایش) از صافی با مش بندی ریز استفاده گردد‪.‬‬

‫⬅ مناسب است جهت اتصال سینی درین به لوله درین از سیفون استفاده گردد‪.‬‬

‫✴ مالحظات راهبری و نگهداری در فنکویل ‪:‬‬

‫⬅ فن ‪ :‬در صورت نصب اصولی فنکویل نیازی به نگهداری خاصی وجود ندارد‪.‬‬

‫⬅ کویل ‪ :‬چنانچه از فیلتر مناسب استفاده شده باشد نیازی به نگهداری خاصی نمیباشد ولی اگر از فیلتر با راندمان پائین استفاده شود میبایستی‬
‫در بازه های زمانی مشخص (مثال هر ‪ 6‬ماه یکبار) به وسیله پمپ باد و یا بلوئر هوا سطح کویل حرارتی گرد گیری شود‪.‬‬

‫⬅ فیلتر ‪ :‬فیلترها میبایستی در بازه های زمانی مشخص به وسیله بلوئر هوا و یا آب با فشار مناسب شستشو و تمیز گردد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در ذیل جدولی قرار داده میشود که عیب ها و رفع عیب فنکویل ها را قرار داده است‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 نتیجه گیری ‪:‬‬

‫در خاتمه مبحث سیالبس فنکویل و همچنین بعد از مباحثی که به صورت کلی ارائه گردید مشخص است که فنکویل بر خالف ظاهر نسبتا ساده‬
‫ای که دارد دارای پیچیدگی های فنی و تخصصی میباشد که میبایستی به صورت فنی به آنها برخورد شود‪.‬‬

‫در این سیالبس سعی شده که تمامی مباحث ارائه شده در سیالبس را تا حد نسبتا تکمیلی مورد بحث قرار گیرد و از بعضی ابهامات موجود بین‬
‫مهندسین تاسیسات رفع ابهام گردد‪.‬‬

‫در ارائه مطالب این سیالبس از هندبوک کریر و استانداردهای اشری و کاتالوگهای محصوالت کارخانجات آمریکایی (مانند کریر ‪ ،‬ترین و یورک)به‬
‫صورت کامل و متعدد استفاده شده است‪.‬‬

‫و در نهایت نیز برای سرجمع شدن تمامی مباحث ارائه شده در سیالبس مبحث فنکویل ‪ ،‬فایلی تجمعی از مبحث فنکویل نیز قرار داده خواهد‬
‫شد تا کاربران کانال به صورت متمرکز و مجتمع کل این مبحث را در اختیار داشته باشند‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 کنترل فنکویل ‪:‬‬

‫🔘 کنترل دیاگرام و سیم کشی ترموستات دو فرمانه مربوط به فنکویل (کنترل دبی فنکویل و کنترل عملکرد فن)‪.‬‬

‫سناریوی فوق بر اساس کنترل فنکویل دو لوله ای مجهز به شیر دوراهه برقی و کنترل سه دور عملکردی فن فنکویل میباشد‪.‬‬

‫⁧ سناریوی کنترل فنکویل ‪:‬‬

‫سناریوی کنترل فنکویل معموال بر اساس دو روش ارائه میشود که در ذیل به آنها اشاره میکنیم‪.‬‬

‫‪ -1‬کنترل دمای محیط بر اساس کنترل دور فن فنکویل ‪.‬‬

‫‪ -2‬کنترل دمای محیط بر اساس کنترل دبی جریانی در کویل فنکویل‪.‬‬

‫و اما روش سومی نیز در این بین وجود دارد که در عمل ترکیبی از روش ‪ 1‬و ‪ 2‬میباشد‪.‬‬

‫‪- 3‬کنترل دمای محیط بر اساس کنترل دور فن و کنترل دبی جریانی در کویل فنکویل‪.‬‬

‫روش سوم بهترین سناریو در کنترل کارکرد فنکویل در محیطهای تهویه شونده میباشد ‪ .‬دیاگرام کنترلی ارائه شده مربوط به روش سوم میباشد‪.‬‬

‫بل از تکمیل این بحث الزم است به صورت کلی به پارامترهای موثر بر شرایط آسایش اشاره گردد و در نهایت بر اساس این تعریف وارد تحلیل‬
‫سناریوی کنترلی فنکویل ها شویم‪.‬‬

‫بر اساس استاندارد اشری ‪55‬‬

‫‪ASHRAE 55‬‬

‫عوامل تاثیر گذار بر شرایط آسایش طبق لیست ذیل خواهد بود‪.‬‬

‫‪ .1‬سرعت متابولیک بدن یا همان سرعت سوخت و ساز بدن‪.‬‬

‫‪ .2‬نوع پوشش لباس (عایق بودن لباسها)‪.‬‬

‫‪ .3‬دمای هوای جریانی در فضای تهویه شونده‪.‬‬

‫‪ .4‬میانگین دمای تشعشع‪.‬‬

‫‪ .5‬سرعت جریان هوا در فضا‪.‬‬

‫‪ .6‬رطوبت نسبی فضا‪.‬‬

‫یکی از عوامل تاثیر گذار در شرایط آسایش ‪ ،‬جریان هوا در فضای تهویه شونده میباشد‪.‬‬

‫میانگین این جریان هوا در فضا ‪ 51‬فوت در دقیقه میباشد‪.‬‬

‫بر اساس این مهم مشخص است که جهت حفظ شرایط آسایش در محیطهای تهویه شونده میبایستی تا حد امکان جریان هوا در فضا حفظ گردد‪.‬‬

‫بر اساس همین توضیحات قطع و وصل جریان هوا در محیط توسط فنکویل جزء سناریوهای مطلوب به حساب نخواهد آمد و متاسفانه در ایران‬
‫این نوع کنترل فنکویل در اکثر پروژه های عمرانی جزء سناریوهای بسیار روتین میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫سناریوی کنترل اتوماتیک فنکویل بر اساس کنترل دور فن و کنترل دبی بر اساس توضیحات ذیل میباشد‪.‬‬

‫🎴 بر اساس این سناریو کنترل فن فنکویل بر اساس سه دور کارکرد کم ‪ ،‬متوسط و زیاد میباشد و معموال اختالف دمای تغییر بین این سه دور‬
‫در فنکویل یک درجه سانتیگراد بین دمای تنظیم شده و دمای محیط میباشد (دور پایین یک درجه اختالف دما ‪ ،‬دور متوسط دو درجه اختالف‬
‫دمایی و دور باال سه درجه اختالف دما)‪.‬‬

‫کنترل کارکرد شیر کنترلی در فنکویل در حالت سرمایشی بر اساس درجه تنظیمی ترموستات در محیط میباشد به این صورت که شیر کنترلی‬
‫در فصل گرما زمانی فرمان باز شدن شیر کنترلی را میدهد که دمای محیط یک درجه گرمتر از دمای تنظیم شده در محیط باشد و در حالت‬
‫فصل سرما شیر کنترلی زمانی فرمان باز شدن میگیرد که دمای محیط یک درجه سردتر از دمای محیط باشد‪.‬‬

‫در انتها الزم به ذکر است که اولویت کنترل فنکویل توسط ترموستات ‪ ،‬کنترل دبی میباشد و کنترل دورهای فن اولویت های بعدی در کنترل‬
‫عملکرد فنکویل میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 فنکویل کانالی با کویل ‪ V‬شکل‪:‬‬

‫شرکت کریر آمریکا در رده محصوالت تولیدی خود یک نوع فنکویل کانالی خاص را تولید مینماید‪.‬‬

‫فنکویل کانالی فوق دارای کویل هیدرونیکی با شکل ‪ V‬میباشد که این مهم دارای امکانات و مزایایی است که توسط شرکت کریر ارائه گردیده‬
‫است که در ذیل امکانات و مزایای فوق را بر مبنای کاتالوگ شرکت کریر ارائه مینماییم‪.‬‬

‫✳ مزایا و امکانات ‪:‬‬

‫⬅ فنکویل فوق به صورت دو لوله ای و چهار لوله ای ارائه میگردد و همچنین در صورت نیاز نیز کویل گرمایش الکتریکی جهت گرمایش میتواند‬
‫همراه با این فنکویل ارائه گردد‪.‬‬

‫ظرفیت سرمایشی این فنکویل ‪ 5.5‬الی ‪ 12.8‬کیلووات میباشد و ظرفیت گرمایشی نیز ‪ 8.3‬الی ‪ 18.0‬کیلووات میباشد‪.‬‬

‫⬅ ابعاد فنکویل فوق نسبت به فنکویل های کانالی مشابه بسیار فشرده تر میباشد که این طراحی فشرده برای چیدمان در سقف کاذب بسیار‬
‫مناسب میباشد (از لحاظ جانمایی ‪ ،‬نصب ‪ ،‬راهبری و نگهداری)‪.‬‬

‫⬅ مهمترین کاربرد این نوع فنکویل در فضاهایی با کاربری اقامتی (مسکونی ‪ ،‬هتلی) و تجاری میباشد‪.‬‬

‫⬅️ به واسطه نوع کویل این فنکویل (کویل ‪ V‬شکل) ابعاد این فنکویل بسیار بهینه میباشد (عالوه بر فشرده بودن دارای راهبری و قابلیت‬
‫تعمیر پذیری بهینه نیز میباشد)‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫⬅ ارتفاع این نوع فنکویل کانالی نسبت به انواع فنکویل های کانالی کمتر است (ارتفاع فنکویل فوق ‪ 235‬میلیمتر میباشد) و ارتفاع کم این‬
‫فنکویل یکی از قابلیت های این تجهیز میباشد که در چیدمان این نوع فنکویل های کانالی در طبقات مختلف میتواند به مهندسین تاسیسات‬
‫بسیار کمک نماید (به واسطه کاهش ارتفاع سقف کاذب)‪.‬‬

‫⬅ سفارشی بودن مکش هوا از زیر فنکویل یل مکش هوا از پشت فنکویل‪.‬‬

‫⬅ سطح تولید صدای بسیار کم در حداکثر دور فن فنکویل (تولید صدای این فنکویل در حداکثر توان کاری ‪ 35‬دسیبل میباشد)‪.‬‬

‫⬅ موتور فن این فنکویل دارای چهار دور عملیاتی میباشد‪.‬‬

‫⬅ مجهز به فن سانتریفوژ با فشار استاتیکی باال در دهانه خروجی فنکویل‪.‬‬

‫⬅ طراحی ‪ V‬شکل کویل در این نوع فنکویل به صورتی است که در رنجهای مختلف دبی سیرکوالسیون در این فنکویل حداقل افت فشار در‬
‫مدار هیدرونیک حاصل میگردد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫▪▪ سوال ‪:‬‬

‫برخی از تولید کنندگان مطرح تجهیزات تهویه مطبوع ‪ ،‬در رده محصوالت مربوط به فنکویل کاستی ‪ ،‬محصولی خاص تحت عنوان ‪:‬‬

‫‪COANDA CASSETTE FAN COIL UNITS‬‬

‫تولید می نمایند‪.‬‬

‫اختالف عملکرد و کارکرد این نوع خاص از فنکویل با فنکویل های معمولی و روتین کاستی در چیست ؟؟‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫قبل از پاسخ به این سوال که اصوال کارکرد این نوع از فنکویل چه تفاوتی با فنکویل های معمول در صنعت تهویه مطبوع دارد میبایستی به‬
‫صورت کلی توضیحاتی در رابطه با اثر سقف یا همان اثر کوآندا داده شود‪.‬‬

‫چنانچه یک اتاق تهویه شونده را به عنوان حجم کنترلی مشخص در نظر بگیریم ‪ ،‬دو نوع هوا در این حجم کنترل جریان دارد ‪:‬‬

‫‪ -1‬جریان اولیه هوا که که همان هوای گرم کننده یا سرد کننده خروجی از دریچه ها میباشد‪.‬‬

‫‪ -2‬جریان ثانویه هوا که همان هوایی است که از جریان اولیه تاثیر میگیرد و گرم و یا سرد میشود‪.‬‬

‫خروج جریان هوا از تیغه دریچه ها (مانند دریچه های اسلوت یا دریچه های پخش کننده چهار طرفه و ‪ )...‬باعث به وجود آمدن فشار منفی در‬
‫نزدیکی دریچه توزیع میگردد و این فشار منفی باعث چسبیده شدن هوا به سطح صاف سقف میشود و در عمل هوای تهویه شده در سطح صاف‬
‫سقف پخش شده و جریان پیدا میکند و در عمل سناریوی اختالط هوای اولیه با هوای ثانویه مطابق با تصویر پیوست با متن خواهد بود‪.‬‬

‫سناریوی توزیع هوا با تاثیر از پدیده کوآندا به واسطه توزیع یکنواخت و پیوسته جریان هوا با سرعت پائین اختالط جریان هوا در محیط تهویه‬
‫شونده (سرعت حرکت هوا در محیط بین ‪ 21‬تا ‪ 41‬فوت در دقیقه میباشد) یکی از بهترین سناریوهای توزیع و پخش جریان هوا در فضاهای‬
‫تهویه شونده میباشد و یکی از روشهایی است که باعث بهبود در حصول شرایط آسایش برای استفاده کنندگان از فضای مورد نظر میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در عمل یکی از دالیل اصلی استفاده مهندسین تاسیسات از دریچه های اسلوت یا دریچه های دیفیوزر گرد و چهار گوش (چهارطرفه ‪ ،‬سه طرفه‬
‫و دوطرفه) در ساختمانهایی با سقف حداکثر ‪ 3‬متر نیز همین مهم میباشد‪.‬‬

‫▪ الزم به ذکر است که این پدیده به واسطه ساختار توزیع هوا در آن برای ساختمانهایی با سقفهای بلند مثال ‪ 5‬متر (مانند فرودگاه ها ‪ ،‬البی‬
‫هتل ها و یا پروژه های تجاری با سقف بلند و ‪ )...‬توصیه نمیگردد و در عمل این پدیده باعث عدم سیرکوله مناسب هوا در ارتفاع استقرار نفرات‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫حال برخی تولید کنندگان تجهیزات تهویه مطبوع نیز از این مشخصه توزیع جریان هوا برای برخی فنکویل های کاستی خود بهره میبرند‪.‬‬

‫البته در این بین الزم به ذکر است که در بین انواع فنکویل های موجود (مانند فنکویل سقفی توکار ‪ ،‬فنکویل سقفی زمینی و فنکویل دیواری و‬
‫‪ ، )...‬فنکویل های کاستی بیشترین تطابق را در توزیع هوا با اثر کوآندا دارد‪.‬‬

‫ولی این نوع خاص از فنکویل کاستی (فنکویل کاستی کوآندا) جهت توزیع هوای سرد شده (یا گرم شده) به صورت کامل و صد درصد از پدیده‬
‫کوآندا بهره میبرد و حتی نام تجاری این نوع فنکویل نیز بر اساس همین پدیده انتخاب شده است‪.‬‬

‫در ذیل تصویر توزیع هوا در این نوع خاص از فنکویل را ارائه میدهیم که عالوه بر نمایش نحوه توزیع هوا اختالف توزیع هوا در زمستان و تابستان‬
‫را نیز نمایش میدهد‪.‬‬

‫نکته ‪:‬‬

‫با فنکویل های سقفی توکار نیز میتوان در توزیع هوا به اثر کوآندا دست پیدا کرد‪.‬‬

‫در ذیل تصاویری قرار داده شده است که فنکویل سقفی توکار با الگوی توزیع هوا از سقف به همراه استفاده از دریچه های خطی زاویه دار (مثال‬
‫‪ 31‬درجه) رانمایش میدهد‪.‬‬

‫در این تصاویر الگوی توزیع هوا با اثر کوآندا به صورت نسبی تطابق دارد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫•• تصویر فوق الگوی توزیع هوا برای محیط تهویه شونده ‪ ،‬در دو تجهیز ذیل نمایش میدهد‪.‬‬

‫‪ .۱‬سیستم سقف سرد‪.‬‬

‫‪ .۲‬فنکویل های کاستی‪.‬‬

‫تصویر ذیل به صورت بسیار واضح محسنات توزیع هوا با تاثیر از اثر کوآندا را نمایش میدهد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪--------------------------------------------------------------------------------------------------------------‬‬

‫عبارت ‪:‬‬

‫‪.Fan Coil Unit With District Cooling Application‬‬

‫که در اکثر محصوالت تولیدی برندهای معتبر تهویه مطبوع (مانند کریر ‪ ،‬ترین ‪ ،‬یورک و ‪ )...‬به عنوان یک محصول خاص ارائه گردیده است به‬
‫چه معنا و مفهومی است ؟؟‬

‫اختالف این نوع از فنکویل ها با فنکویل های معمولی و روتین در چیست ؟؟‬

‫قبل از پاسخ دادن به این سوال که دو نوع فنکویل اشاره شده در متن باال چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند ؛ بهتر است اشاره ای مختصر به‬
‫سیستم سرمایش و گرمایش منطقه ای‬

‫‪District Cooling And Heating System‬‬

‫داشته باشیم و در نهایت سوال مطرح شده در کامنت قبلی را پاسخ دهیم‪.‬‬

‫‪District Cooling And Heating System.‬‬

‫سیستم سرمایش و گرمایش منطقه ای ‪:‬‬

‫این نوع از سیستم بسیار کاربردی میباشد در سرمایش و گرمایش منطقه های بزرگ (مانند سایت های نظامی و یا سایت آموزشی مانند دانشگاه‬
‫های بزرگ و وسیع و یا اماکن مذهبی با سطح زیربنایی وسیع) و یا سرمایش و گرمایش زون های ساختمانی بزرگ با کاربری مشابه و یا متفاوت‬
‫که میتواند سطح زیربنایی وسیعی نداشته باشد‪.‬‬

‫یکی از بهترین مثال ها برای این نوع از سیستم سرمایشی و گرمایشی حرم مطهر امام رضا (ع) میباشد‪.‬‬

‫این سیستم متشکل از سه جزء اصلی میباشد ‪:‬‬

‫‪ -1‬موتورخانه مرکزی‬

‫‪ -2‬شبکه توزیع‬

‫‪ -3‬سیستمهای مصرف کننده‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در این نوع خاص از سیستم سرمایش و گرمایش جهت بهینه تر شدن و اقتصادی تر شدن سیستم های تولید و توزیع انرژی (سیستم سرمایشی‬
‫و گرمایشی) اختالف دمای توزیع سیستم سرمایشی و گرمایشی را باالتر از استاندارد روتین طراحی سیستمهای هیدرونیک در نظر میگیرند‪.‬‬

‫در سیستمهای هیدرونیک معمول اختالف دمای سیستم بر اساس ‪ 11‬درجه فارنهایت (یا ‪ 5.6‬درجه سانتیگراد) (اختالف دمای آب رفت و‬
‫برگشت در سیستم سرمایش) در نظر گرفته میشود ‪ ،‬ولی معموال در سیستم منطقه ای این اختالف دما برابر با ‪ 16‬درجه فارنهایت (یا ‪ 3.0‬درجه‬
‫سانتیگراد) در نظر گرفته میشود‪.‬‬

‫مهمترین دلیل این انتخاب نیز کاهش هزینه های تامین ‪ ،‬هزینه های راهبری و جاری و هزینه های انرژی میباشد‪.‬‬

‫مطابق با فرمول بسیار رایج ‪:‬‬

‫‪Q=500 x GPM x DT‬‬

‫افزایش اختالف دما در یک بار برودتی یکسان به کاهش دبی سیرکوالسیون منجر میشود‪.‬‬

‫و این دبی کمتر در سیستم باعث کاهش هزینه های تامین تجهیزات (مانند پمپ ها ‪ ،‬تامین لوله و اتصاالت ‪ ،‬تامین شیرآالت و ‪ )...‬و همچنین‬
‫کاهش هزینه های جاری انرژی (مانند مصرف کمتر انرژی برق ‪ ،‬آب و گاز) میشود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫یکی از الزامات سیستم سرمایش و گرمایش منطقه ای استفاده از سیستم هیدرونیک اولیه و ثانویه میباشد که در هندبوکهای اشری که در رابطه‬
‫ارائه گردیده است اشاره شده است‪.‬‬

‫و نکته آخر ‪ :‬در طراحی این سیستم معموال دمای آب سرد خروجی از موتورخانه برابر با ‪ 5.5‬درجه سانتیگراد (‪ 41.0‬درجه فارنهایت) و دمای‬
‫برگشت آب به موتورخانه برابر با ‪ 14.4‬درجه سانتیگراد (‪ 58.0‬درجه فارنهایت) در نظر گرفته میشود‪.‬‬

‫حال با توجه به اطالعات موجود میتوان اطالعاتی در رابطه با اختالف فنکویل ها در سیستم های با اختالف دمای باال (سیستمهای منطقه ای) و‬
‫سیستمهای با اختالف دمای معمولی ارائه داد‪.‬‬

‫شرایط ارائه شده توسط موسسه ‪ AHRI‬در رابطه با تعیین شرایط بررسی مشخصات فنی و مهندسی فنکویلهای منطقه ای‪.‬‬

‫فنکویل های مناسب برای کار در سیستمهای منطقه ای‬

‫‪District Cooling And Heating System‬‬

‫از لحاظ ظاهری و ابعادی مشابه با فنکویل های روتین و معمولی میباشد ‪ ،‬با این اختالف که کویل این فنکویل ها متفاوت با کویل فنکویل های‬
‫معمول است ‪.‬‬

‫فنکویل های مربوط به سیستمهای منطقه ای دارای سطح انتقال حرارت بیشتری نسبت به فنکویل های روتین است و یا به عبارت دیگر کویل‬
‫این فنکویل ها دارای تعداد ردیف بیشتر ‪ ،‬دارای تعداد فین بیشتر در هر اینچ طول کویل و همچنین تعداد مدار سیرکوله بیشتر در کویل میباشد‪.‬‬

‫در ذیل مشخصات ظاهری یک فنکویل ‪ 611‬فوت مکعب در دقیقه ای معمولی را در قیاس با یک فنکویل ‪ 611‬فوت مکعب در دقیقه ای منطقه‬
‫ای ارائه میکنیم تا از لحاظ مفهومی این موضوع کامال باز گردد‪.‬‬

‫▪ فنکویل مدل ‪( 611‬کاربرد در سیستم منطقه ای با اختالف دمای زیاد) ‪:‬‬

‫‪611 Cfm With District System Application‬‬

‫حجم هوادهی در دور باال ‪ 611 :‬فوت مکعب در دقیقه‬

‫تعداد ردیف کویل ‪ 4 :‬ردیفه‬

‫تعداد فین در هر اینچ طول کویل ‪FPI14 :‬‬

‫طول کویل ‪ 31 :‬سانتیمتر‪.‬‬

‫قطر تیوب کویل ‪ 3/3 :‬اینچ‬

‫تعداد مدار سیرکوالسیون کویل ‪4:‬‬

‫▪ فنکویل مدل ‪( 611‬کاربرد در سیستمهای روتین با اختالف دمای معمولی) ‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫حجم هوادهی در دور باال ‪ 611 :‬فوت مکعب در دقیقه‬

‫تعداد ردیف کویل ‪ 3 :‬ردیفه‬

‫تعداد فین در هر اینچ طول کویل ‪FPI12 :‬‬

‫طول کویل ‪ 31 :‬سانتیمتر‪.‬‬

‫قطر تیوب کویل ‪ 3/3 :‬اینچ‬

‫تعداد مدار سیرکوالسیون کویل ‪3:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 سناریوی های کنترل فنکویل‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫تصویر ارائه شده مربوط به گزینه های انتخابی جهت کنترل هوشمند سیستم فنکویل (تحت سناریوهای مختلف) توسط مهندسین تاسیسات در‬
‫پروژه های عمرانی میباشد‪.‬‬

‫این تصویر مربوط به کاتالوگ فنکویل های شرکت کریر آمریکا میباشد که در اختیار مهندسین عزیز قرار گرفته شده است‪.‬‬

‫در ذیل به صورت اختصاری به هریک از آپشن های اشاره شده توسط کریر در این کاتالوگ میپردازیم و توضیحات مفصل تر را اینشاهلل با شروع‬
‫سیالبس مبحث فنکویل در همین کانال بیان خواهیم نمود‪.‬‬

‫در این فایل ‪ 3‬طبقه بندی کلی بیان شده است‪.‬‬

‫‪ .1‬پروتکل ارتباطی با سیستم هوشمند سازی پروژه‪.‬‬

‫‪ .2‬آلگوریتم کنترلی فنکویل‪.‬‬

‫‪ .3‬کنترل فن ‪ ،‬فنکویل‪.‬‬

‫‪ .4‬مدیریت جریان آب در کویل فنکویل توسط شیرهای کنترلی‪.‬‬

‫‪ .5‬توابع اصلی کنترل فنکویل‪.‬‬

‫‪ .6‬رابط های قابل دسترس برای کاربران در محیط تهویه شونده‪.‬‬

‫‪ .8‬ارتباط مدیریت روشنایی و مدیریت پرده با مدیریت فنکویل‪.‬‬

‫‪ .3‬کیت کنترلی‪.‬‬

‫‪ .1‬پروتکل ارتباطی ‪:‬‬

‫مفهوم پروتکل ‪ :‬شبکه ارتباطی که بین تجهیزات مختلف تاسیسات (مرکزی یا غیر مرکزی) ارتباط برقرار میکند با استانداردهای ارتباطی مختلف‬
‫پروتکل نامیده میشود‪.‬‬

‫حال شرکت کریر برای این بند ‪ 3‬استاندارد یا سه گزینه برای کاربران و مهندسین قرار داده است‪.‬‬

‫الف‪ .‬شبکه ارتباطی مختص به شرکت کریر به اسم آکوا اسمارت (‪.)CCN‬‬

‫ب‪ .‬پروتکل ‪ BACnet‬که یکی از پروتکل های باز در سیستم هوشمند سازی میباشد که مربوط به انجمن مهندسین تاسیسات و تهویه مطبوع‬
‫آمریکا میباشد که در کامنت بعدی به آن اشاره خواهیم کرد‪.‬‬

‫ج‪ .‬پروتکل ‪ : LON‬یکی دیگر از پروتکل های باز مورد استفاده در سیستمهای هوشمند سازی میباشد که در کامنت بعدی به این پروتکل نیز‬
‫اشاره خواهیم کرد‪.‬‬

‫پرتکل ‪: BACnet‬‬

‫مخفف ‪Building Automation and Control Network‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫یک پرتکل استاندارد انتقال داده برای استفاده در اتوماسیون و مدیریت ساختمان است که امکان انتقال اطالعات بین سیستم ها و دستگاهها را‬
‫فراهم می کند‪ .‬این پروتکل توسط انجمن آمریکایی مهندسین حرارت برودت و تهویه مطبوع (اشری) طراحی شده است‪ .‬پروتکل فوق درسیستم‬
‫های اتوماسیون ساختمانهای متعددی در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته و در سال ‪ ۲۱۱۳‬استاندارد بین المللی ‪ ISO 16484-5‬را به‬
‫خود اختصاص داده است‪.‬‬

‫این پروتکل یک پروتکل باز است که مستقل از تولید کننده و با لیسانس آزاد‪ ،‬تمامی سیستم های ساختمان را در یک شبکه کارا با افزایش‬
‫راحتی‪ ،‬صرفه جویی انرژی‪ ،‬افزایش امنیت و کاهش هزینه ها به یکدیگر مرتبط می سازد‪.‬‬

‫اصول پایه ‪:BACnet‬‬

‫پروتکل ‪ BACnet‬چگونگی انتقال پیام ها (‪ )Data Frames‬از یک دستگاه یا سیستم به دیگری را مشخص می نماید‪ .‬پیام ها می توانند حاوی‬
‫اطالعات ذیل باشند‪:‬‬

‫* مقادیر ورودی و خروجی باینری (روشن‪/‬خاموش بودن پمپ یا باز‪/‬بسته کردن پنجره)‬

‫* مقادیر ورودی و خروجی آنالوگ (جریان جاری در یک سنسور دما‪ ،‬ولتاژ کنترلی برای یک شیر)‬

‫* مقادیر ورودی و خروجی آنالوگ و باینری نرم افزاری (خواندن میزان دما از یک سنسور دما)‬

‫* اطالعات زمان بندی‬

‫* اطالعات رخداد ها و هشدارها (سنسور تشخیص حرکت‪ ،‬کنتاکت در)‬

‫* فایل ها (برای باال بردن امنیت تنظیمات پیکربندی)‬

‫منطق کنترلی‬

‫‪Lon Talk‬‬

‫سیستم دارای پروتکل باز استاندارد بین المللی ‪ LonTalk‬میباشد و قابل استفاده جهت برقراری ارتباط میان انواع کنترلرها و سرور مرکزی در‬
‫شبکه ‪ BMS‬میباشد‪ .‬این تکنولوژی یک راه حل باز و طرحی جدید را برای تحقق بخشیدن به سیستمهای ارتباطی نامحصور در زمینه اتوماسیون‬
‫خانگی‪ ،‬صنعتی‪ ،‬حمل و نقل و شبکههای کنترل فراهم میآورد‪( LonWorks .‬پروتکل ‪ ،)LON‬امکاناتی نظیر اشتراک گذاری خدمات‪ ،‬اطالعات‪،‬‬
‫سخت افزار و کابلکشی را فراهم نموده و افزایش بهرهوری عملیاتی‪ ،‬انرژی و کاهش هزینههای سرمایهگذاری را به ارمغان میآورد‪.‬‬

‫مزایای ‪: LonWorks‬‬

‫* آزادی در انتخاب واسطهای ارتباط همچون سیمکشی‪ ،‬فرکانس رادیویی و ‪. . .‬‬

‫* سازگاری باالی این فناوری با بسیاری از سیستمهای کنترل خصوصی‬

‫* کاهش هزینههای نصب با ساده شدن توسعه ی نرم افزارها‬

‫* قابلیت توسعه و ارتقاء تکنولوژی ‪ LonWorks‬در ساختمانها‬

‫* گسترش سریع سیستمهای جدید‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪ .2‬آلگوریتم کنترلی فنکویل ‪:‬‬

‫الف‪ .‬قطع و وصلی (‪.)ON-OFF‬‬

‫ب‪ .‬کنترل ‪.PID‬‬

‫ج‪ .‬الگوریتم کنترلی سیوینگ انرژی که توسط شرکت کریر آمریکا پیشنهاد گردیده است‪.‬‬

‫‪ .3‬کنترل فن ‪ ،‬فنکویل ‪:‬‬

‫الف‪ .‬کنترل فن فنکویل با موتورهای ‪ 3‬سرعته ‪.AC‬‬

‫ب‪ .‬کنترل بهینه سرعت کارکرد فن بر اساس سیستم هوشمند‪.‬‬

‫ج‪ .‬کنترل فن فنکویل با موتورهای ‪ 3‬سرعته ‪( EC‬موتورهایی با کنترل الکترونیکی)‪.‬‬

‫د‪ .‬کنترل سرعت کارکرد فن به صورت حجم متغیر (سرعت دوران موتور متغیر) به وسیله موتورهای ‪.ECM‬‬

‫‪ .4‬مدیریت جریان آب در کویل فنکویل توسط شیرهای کنترلی‪.‬‬

‫الف‪ .‬کنترل کارکرد فنکویل به وسیله کنترل دور فن فنکویل بدون در نظر گرفتن کنترل دبی آب در فنکویل (هیچ شیر کنترلی در مدار هیدرونیک‬
‫موجود نمیباشد)‪.‬‬

‫سناریوی الف روتین ترین سناریوی کنترل فنکویل در ایران میباشد‪.‬‬

‫ب‪ .‬کنترل جریان آب در فنکویل با عملگرهای قطع و وصلی (این سناریو هم بر روی شیرهای کنترلی سه راهه قابل اجرا است و هم بر روی‬
‫شیرهای کنترلی دوراهه)‪.‬‬

‫استفاده از عملگرهای قطع و وصلی در سیستمهای فنکویل با رنج دبی کم (مانند فنکویل های سقفی توکار و یا کاستی و ‪ )...‬بیشتر رایج میباشد‪.‬‬

‫ج‪ .‬کنترل جریان آب در فنکویل با عملگرهای تدریجی‪( .‬این سناریو هم بر روی شیرهای کنترلی سه راهه قابل اجرا است و هم بر روی شیرهای‬
‫کنترلی دوراهه)‪.‬‬

‫استفاده از عملگرهای قطع و وصلی در سیستمهای فنکویل با رنج دبی باال یا هواسازهای با رنج دبی باال بیشتر رایج میباشد‪.‬‬

‫‪ .5‬توابع اصلی کنترل فنکویل ‪:‬‬

‫الف‪ .‬کنترل ‪ Set Point‬های مشخص شده توسط مهندسین تاسیسات پروژه‪.‬‬

‫ب‪ .‬کنترل فنکویل بر اساس وجود یا عدم وجود کاربر (این حالت در ساختمانهای اداری و یا آموزشی بسیار پرکاربرد میباشد)‪.‬‬

‫ج‪ .‬کنترل حفاظتی آنتی فریز بر روی کویل فنکویل (این سناریو برای فنکویل هایی که هوای تازه بیرون را برای فضاها تامین میکند واجب است)‪.‬‬

‫ج‪ .‬کنترل کارکرد فنکویل بر اساس بسته یا باز بودن پنجره یا درب فضا (این سناریو در هتل های لوکس بسیار رایج میباشد و به این صورت‬
‫میباشد که کارکرد فن فنکویل به بسته بودن پنجره سری است و به محض باز شدن پنجره فنکویل از حالت عملیاتی خارج میشود)‪.‬‬

‫د‪ .‬اندازه گیری دمای آب ورودی برای تغییر اتوماتیک فصلی (این حالت در سیستمهای دو لوله ای رایج میباشد و در عمل ست پوینتهای دمایی‬
‫تابستانی و زمستانی را تصحیح مینماید)‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫ه‪ .‬اندازه گیری دمای آب ورودی برای تغییر اتوماتیک کارکرد کویل (این حالت در فنکویل های مجهز به دو کویل کاربرد دارد)‪.‬‬

‫و‪ .‬تغییر فصل به صورت دستی (حالت فوق در ترموستات های روتین موجود در بازار موجود است و عمال پرکاربرد ترین سناریوی تغییر ست‬
‫پوینت کنترلی فنکویل میباشد)‪.‬‬

‫ز‪ .‬کارکرد مدام فن فنکویل جهت تهویه و جا به جایی هوا (در این حالت فن فنکویل دائم کار میباشد و کنترل دمای فضا از طریق کنترل جریان‬
‫آب ورودی و خروجی به کویل صورت میگیرد)‪.‬‬

‫ح‪ .‬کارکرد فن فنکویل طبق برنامه زمان بندی شده و دوره ای ‪.‬‬

‫ط‪ .‬زون بندی و طبقه بندی بر اساس فعالیت بخش های مختلف ساختمان (این سناریو در ساختمانهای با کاربری گوناگون مانند ساختمانهای‬
‫تجاری و اداری بیشتر کاربرد دارد)‪.‬‬

‫ی‪ .‬گروه بندی واحد بر اساس سیستم ‪.Master/Slave‬‬

‫ک‪ .‬کنترل لوور های توزیع هوا در فنکویل های کاستی‪.‬‬

‫ل‪ .‬مانیتورینگ دمای هوای خروجی از فنکویل بر اساس محدوده های مشخص شده توسط مهندسین تاسیسات پروژه‪.‬‬

‫م‪ .‬مانیتورینگ میزان مصرف برق کویل های الکتریکی در فنکویل های مجهز به دو کویل (کویل آبی و کویل الکتریکی)‪.‬‬

‫ن‪ .‬آالرم کثیف بودن فیلتر فنکویل‪.‬‬

‫س‪ .‬گزارش دهی آالرم های اعالم شده توسط سیستم هوشمند ساختمان (مختص برای سیستم فنکویل)‪.‬‬

‫ع‪ .‬کنترل کیفیت هوای داخل از طریق سنس دی اکسید کربن در فضا (این سناریو در سیستمهای ‪ DOAS‬بیشترین کاربرد را دارد)‪.‬‬

‫ف‪ .‬کنترل فن فنکویل بر اساس تقاضای تهویه مورد نیاز‪.‬‬

‫ص‪ .‬حالت سرمایش رایگان (این سناریو بیشتر در فنکویل هایی که تامین کننده هوای تازه فضاها میباشد کاربرد دارد)‪.‬‬

‫ق‪ .‬کارکرد فنکویل بر اساس تشخیص حضور نفرات در فضای تهویه شونده (این حالت از طریق سنسور حرکتی میسر میشود)‪.‬‬

‫‪ .6‬رابط های قابل دسترس برای کاربران در محیط تهویه شونده ‪:‬‬

‫الف‪ .‬کنترل سرعت کارکرد فن فنکویل به صورت دستی یا اتوماتیک‪.‬‬

‫ب‪ .‬تنظیم ست پوینت های سیستم هوشمند فنکویل‪.‬‬

‫ج‪ .‬دکمه اکو که در حقیقت سناریوی حالت حضور یا عدم حضور افراد میباشد (وضعیت حالت اکو از لحاظ شرایط دمایی و تهویه و جا به جایی‬
‫هوا در فضای تهویه شونده در سناریوی هوشمند سازی تعریف میشود)‪.‬‬

‫د‪ .‬صفحات دیجیتالی نمایش‪.‬‬

‫ه‪ .‬کنترل از راه دور (اینفرارد)‪.‬‬

‫و‪ .‬سنسور دی اکسید کربن‪.‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫ز‪ .‬سنسور روشنایی فضای تهویه شونده‪.‬‬

‫ح‪ .‬سنسور حرکتی‪.‬‬

‫با بررسی دقیق و مفهومی این آپشن ها مشخص میشود که سناریوی های کنترل در فنکویل بر خالف ظاهر ساده این تجهیز ‪ ،‬میتواند امری‬
‫بسیار پیچیده و قابل تامل باشد‪.‬‬

‫● سوال ‪ :‬مطابق با تصویر ارائه شده کدامیک از دو روش توزیع هوا در فنکویل های با فشار استاتیکی باال جهت استفاده در پروژه های ساختمانی‬
‫مناسب تر و مهندسی تر میباشد ؟؟‬

‫‪ -۱‬استفاده از تبدیل کاهشی (سردستگاه فنکویل) و کانال کشی جهت توزیع هوا به دریچه ها ؟؟‬

‫‪ -۲‬استفاده از پلنیوم باکس (به عنوان سردستگاه) و استفاده از کانالهای گرد فلکسیبل جهت توزیع هوا به دریچه ها ؟؟‬

‫برای رسیدن به جواب این سوال ‪ ،‬میبایستی یک مثال مشابه را برای هر دو حالت بررسی شود‪.‬‬

‫در مثال ارائه شده در ذیل یک فنکویل کانالی با حجم هوادهی ‪ 1111‬فوت مکعب در دقیقه و افت فشار خارجی (افت فشار در دسترس) ‪1.23‬‬
‫اینچ ستون آب (‪ 50‬پاسکال) استفاده گردیده است ‪.‬‬

‫مشخصات فنی فنکویل فوق نیز به همراه حل مثال ارائه میگردد (مشخصات فنکویل در دور باال مالک محاسبات قرار گرفته شده است)‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫افت فشارهای کانال کشی از خروجی دستگاه فنکویل تا دریچه شماره ‪ 2‬محاسبه میگردد (بدترین مسیر دارای افت فشار) محاسبه میگردد‪.‬‬

‫■ افت فشار تبدیل سردستگاه فنکویل ‪:‬‬

‫‪DP=0.03inwg‬‬

‫■ افت فشار کانال راسته به ابعاد ‪ 18‬اینچ در ‪ 3‬اینچ‪.‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫■ افت فشار تبدیل کاهشی مسیر کانال کشی ‪:‬‬

‫‪DP=0.06inwg‬‬

‫■ افت فشار کانال راسته به ابعاد ‪ 11‬اینچ در ‪ 3‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.03inwg‬‬

‫■ افت فشار کانال راسته به ابعاد ‪ 3‬اینچ در ‪ 6‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.03inwg‬‬

‫■ افت فشار تبدیل مربوط به دریچه چهارطرفه ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫■ افت فشار زانویی به ابعاد ‪ 12‬اینچ در ‪ 12‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫■ افت فشار دریچه چهار طرفه به ابعاد ‪ 12‬اینچ در ‪ 12‬اینچ با حجم هوادهی ‪ 251‬فوت مکعب در دقیقه ‪:‬‬

‫‪DP=0.046inwg‬‬

‫برای مسیر کانال کشی ارائه شده در ذیل با در نظر گرفتن تمامی افت فشارهای اجزای کانال که در تصویر ارائه شده است (حاصل جمع افت‬
‫فشارهای ارائه شده در تصویر) ‪ ،‬افت فشار در دسترس فن فنکویل (افت فشار خارجی فن) میبایستی برابر با ‪ 1.226‬اینچ ستون آب میباشد‪.‬‬

‫‪Fan DP = 0.226inwg‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫افت فشارهای کانال کشی از خروجی دستگاه فنکویل تا دریچه شماره ‪ 2‬محاسبه میگردد (بدترین مسیر دارای افت فشار) محاسبه میگردد‪.‬‬

‫■ افت فشار پلنیوم سر دستگاه فنکویل ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫■ افت فشار کانل گرد فلکسیبل با سایز ‪ 3‬اینچ با طول ‪ 15‬متر در حالت معمولی (با دو متر جمع شدگی) و طول ‪ 18‬متر در حالت تمام کششی‬
‫(مطابق با نقشه) ‪:‬‬

‫‪DP=0.35inwg‬‬

‫■ افت فشار در زانویی کانالهای گرد فلکسیبل به دلیل کم بودن افت فشار حاصله در نظر گرفته نمیشود‪.‬‬

‫■ افت فشار دریچه چهار طرفه به ابعاد ‪ 12‬اینچ در ‪ 12‬اینچ با حجم هوادهی ‪ 251‬فوت مکعب در دقیقه ‪:‬‬

‫‪DP=0.046inwg‬‬

‫■ جمع افت فشارهای حاصل از این نوع کانال کشی برابر با ‪ 1.416‬اینچ ستون آب میباشد‪.‬‬

‫‪Fan DP = 0.406inwg‬‬

‫حال برای جواب به این سوال میتوان گفت که اطالعات نسبتا کاملی در اختیار داریم‪.‬‬

‫افت فشار حاصل از کانال کشی گالوانیزه (به صورت چهارگوش) که توسط فن فنکویل کانالی میبایستی دفع گردد ‪ ،‬در این مثال برابر با ‪1.226‬‬
‫اینچ ستون آب میباشد‪.‬‬

‫و افت فشار حاصله از کانال کشی گرد با کانال فلکسیبل که توسط فن فنکویل میبایستی دفع گردد ‪ ،‬در این مثال برابر با ‪ 1.416‬اینچ ستون‬
‫آب میباشد‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫حداکثر افت فشاری که توسط فن فنکویل کانالی (در دور حداکثر) میتواند دفع گردد برابر با ‪ 1.23‬اینچ ستون آب میباشد‪.‬‬

‫یعنی با توجه به فنکویل کانالی در دسترس و افت فشارهای موجود در این دو نوع کانال کشی ارائه شده به صورت واضح مشخص است که فن‬
‫موجود در این فنکویل توان غلبه بر افت فشار سیستم کانال کشی گرد فلکسیل را نخواهد داشت (افت فشار سیستم کانال کشی ‪86.5‬درصد‬
‫بیشتر از افت فشار خارجی فن میباشد) و در عمل استفاده از این سیستم باعث افت شدید هوادهی از دریچه های توزیع هوا خواهد شد و در‬
‫نهایت نیز نتیجه این استفاده ‪ ،‬عدم تامین شرایط آسایش برای کاربران در منطقه مورد نظر خواهد بود‪.‬‬

‫به صورت نسبی میتوان گفت که توزیع هوا در صورت استفاده ‪111‬درصدی از کانال های گرد فلکسیبل در سیستمهای فنکویل کانالی (که در‬
‫بازار به صورت روتین موجود است) ‪ ،‬به صورت مطلوب انجام نخواهد شد ؛ مگر استفاده از فنکویلهای کانالی خاص که به صورت انحصاری و بر‬
‫اساس مشخصات دقیق سیستم کانال کشی ساخته و تامین میگردد‪.‬‬

‫تیپ بندی استاندارد مربوط به سر دستگاه فنکویل با امکان ورود هوای تازه مستقیم به دستگاه و پلنیوم‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫🔰 داکت اسپیلت ‪: Ducted Split ،‬‬

‫یکی از تجهیزات بسیار پرکاربرد در سرمایش و گرمایش پروژه های عمرانی کالن شهرهای ایران (بالخص پروژه های مسکونی) ‪ ،‬داکت اسپیلت‬
‫میباشد که در عمل همان فنکویل کانالی میباشد با این اختالف که کویل این دستگاه برای سرمایش و گرمایش (به صورت پایه ای) از مبرد به‬
‫صورت مستقیم استفاده مینماید‪.‬‬

‫استفاده از این تجهیز در پروژه های عمرانی ایران مزایا و معایب خاص خودش را دارد‪.‬‬

‫البته معایب داکت اسپیلت به نسبت مزایای آن بیشتر میباشد‪.‬‬

‫از مزایای این تجهیز میتوان به استقالل این تجهیز در امر سرمایش و گرمایش (عدم نیاز به تاسیسات مرکزی) و بهره مند شدن از مزایای سیستم‬
‫تبریدی (باالتر بودن اثر تبرید) اشاره نمود‪.‬‬

‫ولی این تجهیز با توجه به نوع اجرا ‪ ،‬نصب و بهره برداری که از آن میشود (در پروژه های عمرانی ایران) مشکالتی را در ساختمانها به وجود می‬
‫آورد که عمال باعث کم رنگ شدن مزایای این سیستم میشود و در کوتاه مدت نیز موجبات عدم رضایت بهره بردار را در پروژه ها به وجود می‬
‫آورد‪.‬‬

‫داکت اسپیلت به صورت پایه ای تجهیزی است که تامین برودت و تامین حرارت را بر اساس سیکل تبرید (هیت پمپ) انجام میدهد ولی در ایران‬
‫این قاعده کمی متفاوت است و این سیستم به نحو دیگری اجرا میشود ؛ به این صورت که برای تامین برودت محیط از سیکل تبرید این تجهیز‬
‫استفاده میگردد و جهت تامین گرمایش اقدام به نصب کویل گرمایشی آبی در جلوی دهانه خروجی داکت اسپیلت میشود (و یا در دهانه مکش‬
‫یونیت داخلی داکت اسپیلت نصب میگردد) و همین موضوع بعضا مخاطراتی را برای پروژه ها به وجود می آورد که در ذیل به آن اشاره میکنیم‪.‬‬

‫(تامین آب گرم کویل گرمایشی داکت اسپیلت از موتورخانه مرکزی ساختمان و یا از پکیج گرمایشی واحد میباشد)‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫در ذیل مشخصات یک دستگاه داکت اسپیلت نمونه را به عنوان نمونه می آوریم و مثال بررسی معایب را بر اساس همین دستگاه در نظر‬
‫میگیریم‪.‬‬

‫‪Cooling Capacity : 24000 BTUH‬‬

‫‪Air Flow Volume (m^3/hr) : 1800/1670/1450‬‬

‫)‪External Static pressure : 100 pa (0.4 inwg‬‬

‫‪Noise Level : 50 dB / 48 dB / 46dB‬‬

‫مشخصات کویل گرمایش آبی که در جلوی دهانه خروجی داکت اسپیلت نصب میگردد ‪:‬‬

‫تعداد ردیف کویل گرمایشی ‪1 ROW :‬‬

‫تعداد فین در هر اینچ طول کویل ‪12 fpi :‬‬

‫سطح گرمایشی کویل ‪2 Sqft :‬‬

‫سرعت هوا بر روی سطح کویل ‪500 Fpm :‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫✳ افت فشار هوا در کویل با مشخصات ارائه شده ‪0.12 inwg :‬‬

‫برای تکمیل این مبحث مثال را بر پایه دو نوع کانال کشی روتین ارائه میدهیم و بر اساس آن نتیجه گیری میکنیم‪.‬‬

‫‪ -1‬روش اول که مخصوصا در پروژه های مسکونی بسیار رایج میباشد ‪ :‬روش استفاده از کانال های گرد فلکسیبل‪.‬‬

‫‪ -2‬روش دوم که در پروژه های اداری و یا تجاری بیشتر کاربرد دارد ‪ :‬استفاده از کانال کشی گالوانیزه و چهارگوش‪.‬‬

‫مثال اول بر پایه نقشه فوق ارائه میشود‪.‬‬

‫✳ مشخصات کانال کشی در نقشه ‪:‬‬

‫* در این نقشه حجم هوادهی هر دریچه برای هوای رفت برابر با ‪ CFM251‬میباشد‪.‬‬

‫* قطر کانال گرد برای هریک از دریچه های هوای رفت برابر با ‪ 3‬اینچ میباشد‪.‬‬

‫* طول کانال رفت برای دورترین دریچه برابر با ‪ 6‬متر میباشد‪.‬‬

‫* درصد فشردگی برای طوالنی ترین کانال برابر با ‪ 15‬درصد در نظر گرفته شده است‪.‬‬

‫* سایز دریچه های هوای رفت برابر با ‪ 12‬اینچ میباشد (نوع دریچه نیز دفیوزر گرد میباشد)‪.‬‬

‫* قطر کانال گرد برای هر داکت برگشت برابر با ‪ 11‬اینچ میباشد‪.‬‬

‫* طول کانال برگشت برای دورترین دریچه برابر با ‪ 6‬متر میباشد‪.‬‬

‫* درصد فشردگی برای طوالنی ترین کانال برگشت برابر با ‪ 15‬درصد در نظر گرفته شده است‪.‬‬

‫* سایز دریچه برگشت هوا برابر با ‪ 13‬اینچ در ‪ 13‬اینچ میباشد (نوع دریچه چهارگوش شطرنجی میباشد)‪.‬‬

‫* مطابق با تصویر پلنیوم برای حداقل افت فشار به صورت مثلثی میباشد‪.‬‬

‫‪ -1‬افت فشار در کانال رفت (دورترین دریچه) ‪:‬‬

‫‪DP= 0.18inwg‬‬

‫‪ -2‬افت فشار دریچه دفیوزر هوای رفت ‪:‬‬

‫‪DP=0.012inwg‬‬

‫‪ -3‬افت فشار پلنیوم باکس هوای رفت ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -4‬افت فشار در کانال برگشت ‪:‬‬

‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫‪DP=0.21inwg‬‬

‫‪ -5‬افت فشار در دریچه برگشت ‪:‬‬

‫‪DP=0.09inwg‬‬

‫‪ -6‬افت فشار پلنیوم باکس هوای برگشت ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫———————————————————‬

‫مجموع افت فشار کانال کشی در این نقشه برابر با ‪ 0.512 inwg‬میباشد‪.‬‬

‫افت فشار خارجی در کویل گرمایشی برابر با ‪ 0.12 inwg‬میباشد‪.‬‬

‫✅ با توجه به این افت فشار ها مجموع افت فشار خارجی که به فن دستگاه داکت اسپیلت وارد میشود برابر با ‪ 0.632 inwg‬میباشد‪.‬‬

‫———————————————————‬

‫حداکثر افت فشار قابل دفع شدن در فن سانتریفوژ این دستگاه برابر با ‪ 0.4 inwg‬میباشد‪.‬‬

‫با توجه به قوانین فن و افت فشار ‪ 0.632 inwg‬حجم هوادهی در این دستگاه برابر با ‪ Cfm805‬میباشد‪.‬‬

‫▫️ با این افت فشار حاصل شده با افت ‪ 21.5‬درصدی حجم هوادهی فن مواجه میشویم‪.‬‬

‫که با توجه به فرمول ‪:‬‬

‫‪Q=1.08xCFMxDT‬‬

‫با فرض ثابت بودن اختالف دما با ‪ 21‬درصد کاهش توان گرمایشی و یا سرمایشی داکت اسپیلت مواجه میشویم و این مهم باعث بر هم خوردن‬
‫شرایط آسایش افراد در فضاهای تهویه شونده با این تجهیز میگردد ‪.‬‬

‫متاسفانه این مشکل به صورت بسیار شایع در ساختمانهای مجهز به سیستم داکت اسپیلت که دارای کویل گرمایشی مجزا میباشد و از طرفی‬
‫سیستم توزیع هوا در آن نیز با کانال های گرد فلکسیبل انجام شده است ‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬

‫————————————————————‬

‫حال چنانچه در این سیستم کویل گرمایش آبی حذف گردد افت فشار خارجی بر روی فن برابر با ‪ 0.512 inwg‬میشود‪.‬‬

‫با این افت فشار جدید بر اساس قوانین فنها حجم هوادهی در داکت اسپیلت برابر با ‪ 885 CFM‬میشود‪.‬‬

‫▫️ و این حجم هوادهی به معنی کاهش ‪ 11.3‬درصدی حجم هوای ریزشی فن و همچنین کاهش ‪ 11.3‬درصدی توان سرمایش و گرمایش‬
‫داکت اسپیلت میشود‪.‬‬

‫————————————————————‬

‫در این مثال مشخص است که وجود کویل گرمایشی باعث کاهش ‪ 3.8‬درصدی در حجم هوادهی فن و توان سرمایشی و گرمایشی فن میشود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫برای بررسی روش دوم که همان کانال کشی با کانال چهارگوش گالوانیزه میباشد ‪ ،‬از پالن یک ساختمان مسکونی استفاده مینماییم‪.‬‬

‫بر اساس این نقشه ‪:‬‬

‫‪ -1‬افت فشار سردستگاه تبدیلی کانال ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -2‬افت فشار تیک آف ‪ 14‬اینچی ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -3‬افت فشار کانال راسته با ابعاد ‪ 32‬اینچ در ‪ 6‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -4‬افت فشار زانویی ‪ 45‬درجه با ابعاد ‪ 16‬اینچ در ‪ 6‬اینچ (‪2‬عدد) ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -5‬افت فشار کانال راسته با ابعاد ‪ 16‬اینچ در ‪ 6‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.016inwg‬‬

‫‪ -6‬افت فشار زانویی ‪ 01‬درجه با ابعاد ‪ 16‬اینچ در ‪ 6‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -8‬افت فشار تیک آف تبدیلی ‪ 0‬اینچی ‪:‬‬

‫‪DP=0.01inwg‬‬

‫‪ -3‬افت فشار دریچه رجیستر با ابعاد ‪ 11‬اینچ در ‪ 6‬اینچ ‪:‬‬

‫‪DP=0.287inwg‬‬
‫————————————————————‬

‫مجموع افت فشار حاصل از مسیر کانال کشی برابر با ‪ 0.3 inwg‬میباشد‪.‬‬

‫و با توجه به افت فشار حاصل از کویل گرمایشی مجموع افت فشار استاتیکی تحمیلی به فن برابر با ‪ 0.42 inwg‬میباشد‪.‬‬

‫بر اساس قوانین فنها این افت فشار تحمیلی مازاد باعث کاهش ‪ 3‬درصدی حجم هوای جریانی و در نتیجه کاهش ‪ 3‬درصدی توان برودت و‬
‫گرمایش دستگاه داکت اسپیلت میشود‪.‬‬

‫البته الزم به ذکر است که این درصد از افت را میتوان در محاسبات در نظر نگرفت‪.‬‬

‫⚠ در خاتمه این مبحث الزم است چند نکته کلیدی را نیز بیان کنیم‪.‬‬

‫☑ در سیستم های داکت اسپیلت تا حد امکان میبایستی برای توزیع هوا از سیستم کانال کشی با کانالهای گرد فلکسیبل اجتناب نمود و‬
‫برای توزیع مناسب تر هوا از کانال کشی گالوانیزه به صورت چهارگوش استفاده نمود‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫☑ با توجه به اینکه اکثر داکت اسپیلت های موجود در بازار ایران از نوع فن های مکشی هستند ‪ ،‬جهت نصب کویل گرمایشی در دستگاه های‬
‫داکت اسپیلت و بهترین تاثیر پذیری ‪ ،‬مناسب تر است این کویل در قسمت مکش دستگاه نصب گردد‪.‬‬

‫با توجه به اینکه سرعت جریان هوا در قسمت دهش فن باال میباشد و از طرفی کویل گرمایشی از نوع یک ردیفه است ‪ ،‬حجم قابل توجهی از‬
‫هوا در صورت نصب در دهانه دهش فن بدون تاثیر پذیری از کویل بای پاس شده و وارد فضا میگردد ‪ ،‬به همین دلیل نیز اساسا توصیه میشود‬
‫این کویل در داکت اسپیلتهای مکشی در دهانه مکش نصب گردد‪.‬‬

‫البته الزم به ذکر است که چنانچه یونیت داخلی داکت اسپیلت مجهز به فن دهشی باشد توصیه جهت نصب کویل در دهانه دهش یونیت‬
‫داخلی میباشد‪.‬‬

‫☑ یکی از ایرادات بزرگ اجرای سیستم های سرمایشی و گرمایشی داکت اسپیلت در ایران این است که به واسطه منافع کارفرمایی در‬
‫فضاهای مسکونی (یا اداری) جهت سرمایش و گرمایش فضا از یک دستگاه داکت اسپیلت استفاده میگردد و همین موضوع باعث افزایش قابل‬
‫توجه نارضایتی در بین استفاده کنندگان این سیستم میشود‪.‬‬

‫این نوع از اجرا که در ایران بسیار رایج میباشد باعث افزایش قابل توجه ساعت کاری دستگاه داکت اسپیلت میشود (زیرا هیچ تفکیکی بین‬
‫فضاهای خواب و نشیمن انجام نمیشود و در عمل برای تامین شرایط آسایش در اتاقهای خواب میبایستی فضای هال را نیز سرد و گرم نمود و‬
‫بلعکس ‪ ،‬حتی اگر به این سرمایش و گرمایش در آن فضاها نیازی نباشد) و همین موضوع باعث افزایش قابل توجه ساعات کاری دستگاه داکت‬
‫اسپیلت (یونیت داخلی و خارجی) میشود‪( .‬معموال افزایش ساعات کاری منطبق با حداکثر توان کارکرد کمپرسور نیز میباشد) و همین امر‬
‫باعث افزایش بسیار قابل توجه هزینه های ماهانه برق در خانواده های ایرانی میشود‪.‬‬

‫لذا به مهندسین عزیز اکیدا توصیه میشود در فضاهای مسکونی در شرایطی که الزام به نصب دستگاه داکت اسپیلت میباشد ‪ ،‬مناسب است یک‬
‫دستگاه مجزا داکت اسپیلت برای فضاهای اتاق خواب در نظر گرفته شود و یک عدد داکت اسپیلت مجزا نیز برای فضای پذیرایی در نظر گرفته‬
‫شود ؛ که تا حد امکان تفکیکی بین فضاهای مختلف در ساختمانهای مسکونی انجام شده باشد‪.‬‬

‫☑ با توجه به اینکه تولید صوت در یونیتهای داخلی داکت اسپیلت نسبتا زیاد میباشد (بین ‪ 51‬تا ‪ 55‬دسیبل) ‪ ،‬مناسب است که از نصب‬
‫یونیتهای داخلی در فضاهای خصوصی (مانند اتاق خواب) پرهیز گردد (سطح صدای مناسب در فضای خصوصی منازل مسکونی برابر با ‪ 42‬الی‬
‫‪ 44‬دسیبل میباشد)‪.‬‬
‫‪t.me/HVAC_PLUMBING‬‬ ‫☑ کانال تخصصی تاسیسات تهویه مطبوع و تاسیسات بهداشتی‬

‫▫ گزینه ‪ ۱‬یونیت داخلی داکت اسپیلت با فن دهشی را نمایش میدهد‪.‬‬

‫‪Blow Through‬‬

‫و در این گزینه مناسب تر است کویل گرمایشی در قسمت دهش فن یونیت داخلی داکت اسپیلت نصب گردد‪.‬‬

‫▫ گزینه دو یونیت داخلی داکت اسپیلت با فن مکشی را نمایش میدهد‪.‬‬

‫‪Draw Through‬‬

‫و در این گزینه مناسب تر است کویل گرمایشی در قسمت مکش فن یونیت داخلی داکت اسپیلت نصب گردد‪.‬‬