Filkom reviewer
 Ang kapangyarihan ng wika ay siya ring
Wika
 Isang napakahalagang instrumento ng
KOMUNIKASYON ang WIKA.
 Ito ay isang behikulong ginagamit sa
paghahatid ng mensahe.
 Nagmula ng salitang LANGUAGE sa
salitang Latin na lingua (dila).
 Ang wika ay may tradisyonal at popular
na pagpapakahulugang sistemang
arbitraryong vocal-symbol o mga
sinasalitang tunog.
Ayon kina PAZ, HERNANDEZ, PENEYRA (2003)
 Ang WIKA ay tulay na ginagamit para
maipahayag at mangyari ang
anomang minimithi o pangangailangan
natin.
Ayon kay HENRY ALLAN GLEASON, JR.
 Ang WIKA ay masistemang balangkas
ng mga tunog na pinili at isinaayos sa
pamaraang arbitraryo ng mga taong
nabibilang sa isang kultura.
Ayon sa CAMBRIDGE DICTIONARY
 Ang WIKA ay isang sistema ng
komunikasyong nagtataglay ng mga
tunog, salita, at gramatikang ginagamit
sa pakikipagtalastasan ng mga
mamamayan sa isang bayan.
Ayon kay CHARLES DARWIN
 Ang WIKA ay isang sining ngunit hindi
raw tunay na likas sapagkat ang bawat
wika ay kailangan munang pag-aralan
bago matutuhan; ito ay marahan at
hindi sinasadyang nalinang sa
pamamagitan ng maraming proseso.
ANG KAPANGYARIHAN NG WIKA
 Ang wika ay nagdudulot ng kakaibang
kahulugan.
 Ang wika ay humuhubog ng saloobin.
kapangyarihan ng kulturang
nakapaloob dito.
ANG WIKA AY KAKAMBAL NG KULTURA
• Hindi mapaghihiwalay ang wika
at kultura. Bawat wika sa daigdig
ay produkto ng mayamang
karanasan ng isang lipunan.
• Halimbawa: KATAGALUGAN :
“Sasama ka ba sa libing?”
ANG WIKA AY TUNOG
 Ang bawat wika ay may malaking
kaibahan sa tunog batay sa kung
paano nila binigyanito ng sariling
interpretasyon.
 TONAL-LANGUAGE: Hapones, Intsik,
Koreano, at iba pa
o Salitang magkakapareho
ng baybay subalit iba-iba
ang kahulugan kapag
nag-iba ang pagbigkas
nito
 BATAY SA TUNOG: Pilipino, Amerikano at
iba pa
o Paniniwala na ang bawat
wika ay maaaring sa tunog
nagmula
MAY INTERNAL NA UGNAYAN
 RELATIVISASYON - kakayahang
makabuo ng pangungusap sa loob ng
isang pangungusap
ANG WIKA AY ARBITRARYO
 Ang bawat wika ay may kani-kaniyang
mga katawagang ginagamit na idinikta
ng isang lipunan o uniqueness ng isang
salita bagamat magkakasingkahulugan
ang mga ito
ANG WIKA AY ISANG PENOMENONG-SOSYAL
 Nangangahulugan ito ng pagkakaroon
ng komunikasyon sa pagitan ng dalawa
o higit pang bilang ng tao. Mas
madaling natututunan ang wika dahil
sa pakikipag-interak natin sa kapwa.
WIKA AY PRODUKTIBO AT MAPANLIKHA
 Ito ang kakayahan ng isang tao na
gamitin ang kanyang katutubong wika
sa pagpapahayag na walang katulad.
MGA GAMPANIN NG WIKA
• IMPORMATIB - Paglalahad ng
impormasyon tungo sa tagatanggap
nito
• EKSPRESIB - Nagagawa ng wika na
makapagpahayag ng saloobin o
makapagbago ng emosyon
• DIREKTIB - Hayagan o ‘di hayagang
nagpapakilos ang wika sa tao upang
isagawa ang isang bagay
• PERSWEYSIB - Nakapanghihikayat ang
wika sa tao tungo sa isang paniniwala
( BASAHIN YUNG PAGE 12 – 15 ANG WIKANG
PAMBANSA, PAGE 16- 17 KASE BAKA KASALI TO
) - perpektong bilingguwal
Aralin 2
UNANG WIKA ( L1 )
– ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa
pagsilang at unang itinuturo sa isang tao.
– tinatawag din itong mother tongue o
katutubong wika
PANGALAWANG WIKA ( L2 )
- paulit ulit na naririnig ng bata kaya unting unti
niya rin itong natutunan hanggang sa
magkaroon ng sapat na kasanayan at husay
rito at magamit niya na rin sa pakikipagusap
sa ibang tao.
PANGATLONG WIKA ( L3 )
- ito yung mga wikang pinagaaralan niya (
halimbawa pinagaaralan niya yung wikang
pranses )
MONOLINGGUWALISMO
- ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika
sa isang bansa
- iisang wikang ginagamit na wikang panturo
sa lahat ng larangan o asignatura
- may isang wika ding umiiral bilang wika ng
edukasyon, komersyo , wika ng negosyo at
wika ng pakikipagtalastasan sa pang araw-
araw
BILINGGUALISMO
- Leonard Bloomfield ( 1935 ) isang
amerikanong lingguwista
- ang bilinggualismo ay ang paggamit o
pagkontrol ng tao sa dalawang wika tila ba
ang dalawang ito ang kanyang katutubong
wika
- John Macnamara ( 1967 ) isa ring lingguwista
- ang bilingguwal ay isang tao na may sapat
na kakayahan sa isa sa apat na marking
kasanayan pangwikang kinabibilangan ng
pakikinig, pagsasalita, pagbasa at pagsulat sa
isang wika maliban sa kanyan unang wika.
MULTILINGGUWALISMO
- ang pilipinas ay isang bansang multiligguwal
- nagpatupad ang DepEd ng k to 12
curriculum na sa grade 1- 3 kasama ang
mother tongue na subject na ituturo sa mga
bata
Aralin 3
Homogenous – ang wikang pare parehong
magsalita ang lahat ng gumagamit ng isang
wika (galling to sa book HAHAHAH baka
magtaka kayo hehe goodluck ppl )
Heterogenous – pagkakaiba’t ibang salik ng
palipunang wika
Aralin 4
BARAYTI NG WIKA
DAYALEK
- ito ang barayti na ginagamit ng
partikular na pangkat ng mga tao mula
sa isang partikular na lugar tulad ng
lalawigan, rehiyon o bayan.
IDYOLEK
- sa barayti na ito lumulutang ang
katangian at kakayahang natatangi ng
tao na magsalita.
- may pagkakaiba sa paraan ng
pagsasalita ng isang tao sa iba pang
tao batay na rin sa kani kaniyang estilo
o paraan ng kanyang paggamit ng
wika. halimbawa Marc Logan, Kris
Aquino
SOSYOLEK
- ito ang barayti ng wika na nakabatay
sa katayuan o antas ng panlipunan o
dimensyong sosyal ( conyo, jejemon,
gay lingo )
ETNOLEK
- ito ang barayti ng wika mula sa
etnolongguwistikong grupo.
REGISTER
- Ito ag barayti ng wika na naiaangkop
sa taong kausap ( pormal o di pormal )
PIDGIN AT CREOLE
- pidgin umuusbong na bagong wika o
tinatawag sa ingles na ‘nobody’s native
language
- creole isang wikang nagsimula sa
pagiging pidgin ngunit sa paglaon ito
ay lumaganap at hanggang sa maging
wika it
1. instrumental - tumutugon sa mga
pangangailangan ng tao gaya nga
pakikipag-ugnayan sa iba.Ang
paggawa ng liham
pangangalakal,liham sa patnugot, at
pagpapakita ng mga patalastas
tungkol sa isang produkto na
nagsasaad ng gamit at halaga ng
produkto ay mga halimbawa ng
tungkuling ito.
2. Regulatoryo - pagkontrol sa ugali o asal
ng ibang tao.Ang pagbibigay ng
direksiyon gaya ng direksyon sa
pagluluto ng ulam,direksiyon sa
pagsagot sa pagsusulit, at marami
pang iba.
3. Personal - ang pagpapahayag ng
sariling opinyon o kuro-kuro sa paksang
pinag-uusapan. Kasama rin dito ang
pagsusulat ng talaarawan at journal, at
ang pagpapahayag ng
pagpapahalaga sa anumang anyo ng
panitikan.
4. Interaksiyonal -ay nakikita sa paraan ng
pakikipag-ugnayan ng tao sa kanyang
kapwa, pakikipagbiruan, pakukuwento
ng malulungkot o masasayang
pangyayari, paggawa ng liham-
pangkaibigan, at iba pa.
5. Heuristiko - ginagamit sa pagkuha o
paghahanap ng impormasyong may
 kinalaman sa paksang pinag-aaralan.
Halimbawa rito ay ang pag-iinterbyu,
pakikinig sa radyo, panonood sa
telebisyon, at pagbabasa ng
pahayagan,blog at aklat
6. Impormatibo - ang kabaligtaran ng
heuristiko. Kung ang heuristiko ay
pagkuha o paghahanap ng
impormasyon, ito naman ay may
kinalaman sa pagbibigay ng
impormasyon sa paraang pasulat at
pasalita. Halimbawa nito ay
pagbibigay-ulat, tesis,panayam, at
pagtuturo.
Si Jackobson (2003) naman ay nagbahagi rin
ng anim na paraan ng pagbabahagi ng wika.
1. Pagpapahayag ng damdamin
(emotive) - pagpapahayag ng
damdamin, saloobin at emosyon.
2. Panghihikayat (conative) - upang
makahimok at makaimpluwensya sa iba
sa pamamagitan ng pag-uutos at
pakiusap
3. Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan
(phatic) - upang makipag-ugnayan sa
kapwa at makapagsimula ng usapan.
4. Paggamit bilang sanggunian
(referential) -ipinapakita nito ang gamit
ng wikang nagmula sa aklat at iba
pang sangguniang pinagmulan ng
kaalaman upang magparating ng
mensahe at impormasyon
5. Paggamit ng kuro-kuro (metalingual) -
lumilinaw sa mga suliranin sa
pamamagitan ng pagbibigay ng
komento sa isang kodigo o batas
6. Patalinghaga (poetic) - masining na
paraan ng pagpapahayag gaya ng
panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.
Aralin 5
Tore ng Babel
- Genesis 11: 1-9
- Nais nilang magtayo ng tore na mas
malaki pa sa Diyos at nagalit ang Diyos
kaya pinarusahan niya ang mga tao. (
ibat ibang wika )
Mga Teorya
1. Teoryang Ding Dong – panggagaya ng
mga sinaunang tao sa mga tunog ng
kalikasan
2. Teoryang Bow Bow – paggaya ng mga
sinaunang tao sa mga tunog ng hayop
3. Teoryang Pooh Pooh – nagmula raw
ang wika sa mga salita namutawi sa
mga bibig ng sinaunang tao (
damdamin o emosyon )
4. Teoryang Ta ta – kumpas o galaw ng
dila at kamay
5. Teoryang Yo-he-ho – nagmula sa
pagsama-sama, lalo na kapag
nagtratrabho nang magkakasama
Panahon ng katutubo
1. Teorya ng pandarayuhan
- kilala ang teoryang ito sa
tinaguriang wave migration
theory na pinasikat ni Dr. Otley
Beyer, isang amerikanong
antropologo noong 1916
- tatlong pangkat ng taong
dumating sa pilipinas Negrito
Indones Malay
- taong tabon ang mga labing
kanilang natagpuan ditto.
Tinatayang nanirahan ang mga
unang taong ito sa yungib ng
tabon may 50,000 taon na
 nakakalipas. May nakita din na
bato chertz
- ayon din sa pagsusuri
napagalaman din na ang taong
tabon at galling sa specie na
Taong Peking man na kabilang
sa Homo Sapiens at ang Taong
Java naman ay kabilang sa
Homo Erectus
- ayon naman kay Dr. Armand
Mijares ang isa pang buto ng
pang sinasabing mas matanda
pa sa Taong Tabon sa kuweba
ng Callao,Cagayan. Tinawag din
ito na Taong Callao
2. Teorya ng Pandarayuhan Mula sa mga
Rehiyong Austronesyano
- Pinaniniwalaan ng teoryang ito
na ang mga Pilipino ay nagmula
sa Austronesian.
- Auster na nangangahulugan na
south wind na ibig sabihin ay isla
- Ayon kay Wilheim Solheim II, ama
ng arkeolohiya. Ang mga
Austronesian ay nanggaling sa
Sulu at Celebes na tinatawag
Nusantao
- Ayon naman kay Peter Bellwood
ng Australia National University.
Ang mga Austronesian daw ay
nagmula sa timog Tsina at
Taiwan na nagtungo sa pilipinas
- Marunong magbasa at magsulat
ang mga Pilipino noon gamit
ang Baybayin.
Panahon ng mga Espanyol
- 3G ( GOD, GOLD, GLORY )
- Barbariko, hindi sibilisado at pagano
ang mga katutubo
- Ang mga prayleng espanyol ay
nagging institusyon ng Pilipino
- Ang pamayanan ay pinaghati hati sa
apat na orden ng misyonerong
espanyol na pagkakaraan ay nagging
lima ( Agustino, Pransiskano, Dominiko,
Rekolekta at Heswita )
Gob. Tello – nagmungkahi na turuan ang mga indio
ng Wikang Espanyol.
Carlos I at Felipe II – naniniwalang kailangang
maging billinguwal ang mga Pilipino. Gagamitin
nila ang katutubong Wika at Espanyol.
Carlos I – nagmungkahi na ituro ang Doctrina
Christiana gamit ang Wikang Espanyol.
Doctrina Christiana – isang maagang aklat ng
Romano Katoliko katesismo, isinulat ni
babaganJuan de Plasencia, at ay pinaniniwalaan
na isa sa pinakamaagang mga libro na
nakalimbag saPilipinas, sa 1593.
Panahon ng Rebolusyong Pilipino
 300 taon – sinakop ng Espanyol ang
Pilipinas.
 1872 – nagkaroon ng kilusan ang
propagandista. Ito ang simula ng
paghihimagsik.
 Andres Bonifacio – itinatag ang Katipunan.
 Wikang Tagalog – ang ginagamit sa
kautusan at pahayagan ng katipunan.
 Isang Bansa, Isang Diwa laban sa mga
Espanyol – ang sumibol sa kaisipan ng mga
Pilipino sa panahong ito.
 Konstitusyon ng Biak na Bato – pinagtibay
noong 1899. Ito ang unang kongkretong
pagkilos ng mga Pilipino laban sa mga
Kastila.
 Tagalog – ginawa nilang opisyal na wika
bagamat walang isinasaad na ito ang
magiging Wikang Pambansa.
 Riza at mga Propagandista – nakabatid na
ang wika ay malaking bahagi upang
mapagbuklod ang mga kababayan nila.
 Aguinaldo – ang namuno sa Unang
Republika. Ginawa niyang opsiyonal ang
paggamit ng Wikang Tagalog