Professional Documents
Culture Documents
Epekto NG Modernisasyon NG Wikang Filipi
Epekto NG Modernisasyon NG Wikang Filipi
ANG SULIRANIN
Rasyunale ng Pag-aaral
Napakahalaga ng papel na ginagampanan ng wika noon at maging ngayon sa kasalukuyan.
Nagiging tulay ito tungo sa kapayapaan ng bansan Pilipinas. Mas nagkaka-intindihan ang bawat
mamamayan dahil madali at malayang naipapahatid ng mga Pilipino ang kanilang saloobin at
kaisipan. Wikang Filipino rin ang nagiging susi tungo sa pagkakaisa ng mga Pilipino na siyang
pag-aaral ng mga Senior High School sa Unibersidad Ng Pangasinan. Ang mga mananaliksik ay
panahon ngayon na ginugugol ang karamihan ng kanilang oras sa pagbababad sa mga social
networking sites. At napuna din ng mga mananaliksik na dahil sa social networking sites na ito ay
tila ba maraming bagong salita ang lumilitaw na siyang maaring nagbubunsod ng modernisasyon
ng wikang Filipino. Nais din nilang malaman kung indikasyon ba ito na patuloy ang pagyabong
ng wikang Filipino. Ngunit sa kabilang dako naman, natapunan din nila ng pansin na tila ba unti-
ang pag-unlad at pagbabago ng Wikang Filipino. Halimbawa na lang ay ang paggamit ng ibat-
ibang paraan upang mas mapaikli ang pagbigkas at ang baybay ng wikang Filipino, ilang
letra na sumasagisag sa isang salita o tumatayo bilang kahalili ng isang salita upang mas madaling
maintindihan. Sumunod na halimbawa ay ang pagpapalit ng mga salita na ginagamit noong unang
1
panahon upang mas magandang bigkasin at pakinggan. At ang pinakauso sa panahon ngayon ay
ang paggamit ng mga balbal na salita, ang pinakamababang antas ng wika na karaniwang
ekonomiya.
kahalagahan ng pag-aaral na isasagawa. Sinimulan nila ito dahil naniniwala silang masasagot ang
bawat tanong na sumisibol sa kanilang isipan patungkol sa modernisasyon ng wika. Gamit ang
mga makakalap nilang datos at impormasyon ay siyang magiging batayan ng mga kasagutan sa
Suliranin ng Pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay patungkol sa epekto ng paggamit ng Facebook sa pag-aaral
I. Pangunahing Suliranin
Narito ang ilan sa mga pangunahing suliranin na sumibol sa aming isipan upang simulan
2
Ang mga sumusunod na tanong ay maaaring magbibigay sagot sa mga tiyak na
2. Nakakatulong ba sa patuloy na pagyabong ng wikang Filipino ang mga iba’t ibang social
3. Ang mga bunga ba ng modernisasyon tulad ng social networking sites, text messaging,
blog at iba pa ay isa rin sa mga salik na nakakaapekto sa pagkabaon sa limot ng mga
makalumang salita?
5. Bilang isang kabataan at mag-aaral, madalas mo bang gamitin ang wikang Filipino sa
6. Mas mainam bang gamitin ang wikang Ingles sa paglalahad ng iyong saloobin at opinion
Filipino?
3
10. Bilang isang estudyante ng Senior High School, responsable at maayos mo
Kahalagahan ng Pananaliksik
Sadyang napakahalaga ng wika sa buhay ng tao, dahil susi ito sa pag-unlad,
upang kanilang malaman kung paano nakaaapekto sa ating wikang Filipino ang bawat salita
aaral ang mga responsableng paraan sa paggamit ng bawat salita sa paglalabas ng saloobin
4
Batayang Konseptwal
Input
Nais ng mgamananaliksik
na malaman ang mga Proseso Awtput
epekto ng modernisasyon Ang mga mananaliksik ay Inaasahan ng mga
ng wikang filipino Sa mamamahagi ng mga mananaliksik sa pag-aaral
pag-aaral ng mga Senior nasabing kwestyuner sa na ito na matukoy ang
High School sa mga mag-aaral na Senior mabisang pamamaraan ng
Unibersidad ng High School upang paggamit ng wikang
Pangasinan kung kaya't makakalap ng mga Filipino sa makabagong
magsasagawa ang mga impormasyon o datos panahon upang ang
mananaliksik ng hinggil sa paksang pinag- wikang ito ay patuloy na
paglilimbag ng aaralan o tinatalakay. mapagyaman ng mga
kwestyuner na kasalakuyan at mga
naglalaman na mga susunod pang
katanungan hinggil sa henerasyon.
paksang pinag-aaralan.
ng batayang konseptwal ng pag-aaral. Na kung saan ang input frame ay tumatalakay sa paraan
kung ano ang gagawin upang makakalap ng mga datos sa pag-aaral na isinasagawa. Ang process
frame ay tumatalakay sa mga hakbang na gagawin ng mga mananaliksik ukol sa pagkalap ng mga
Pangasinan. May mga tuntunin ng paggamit ng wika at sa pag-aaral nito ay may mga limitasyon
lang na dapat isaalanglang ang dahilan nito ay upang mapanatili ang kaayusan ng pananaliksik at
Ang mga mananaliksik ay nagsagawa nito upang malaman ang pananaw ng ilan sa mga
Senior High School. Ang bilang ng mga mag-aaral na naging bahagi ng sarbey sa pananaliksik na
ito ay ang limampung porsyento ng populasyon. Ang pagtitipon ng mga impormasyon at iba
Facebook- ay isang social networking website na libre ang pagsali at pinapatakbo at pag-
Jejemon- isang uri ng salitang balbal na kung saan iniiba at pinapa-iksi ang baybay ng
isang salita.
6
KABANATA 2
REBYU NG LITERATURA AT MGA PAG-AARAL
Kaugnay na Literatura
Ayon kay Dr. Pamela Constantino sa artikulo niyang Tagalog Pilipino / Filipino: Do they
Differ sa bisa ng Executive Order No 134 na nilagdaan ni Pangulong Quezon noong Ika-30 ng
Disyembre, 1937 ay kinilala ang Tagalog bilang basehan ng pagbubuo ng Wikang Pambansa.
Marahil ang pagkakaroon ng opisyal na wika ng isang bansa ay siyang magiging tulay tungo sa
matatag at matagumpay na ekonomiya nito. Dagdag pa rito, ayon naman kay Dr. Aurora Batnag
(Kabayan, 2001) sapagkat ang Pilipinas ay multilinggwal at multicultural, nabubuklod ang ating
mga watak-watak na isla ng iisang mithiin na ipinapahayag hindi lamang sa maraming tinig ng
iba’t- ibang rehiyon kundi gayon din sa isahang midyum na Wikang Filipino. Samakatuwid hindi
matutumbasan ang papel ng wika sa pagtatangkang baguhin ang kalagayan ng lipunan ng isang
bansa. Hindi rin kayang baguhin, palitan, at malimutan ng isang bansa ang wika nito dahil Malaki
Ayon kay Bienvenido Lumbrera (2007): “Parang hininga ang wika, sa bawat sandal ng
buhay natin ay nariyan ito. Palatandaan ito na buhay tayo, at may kakayahang umugnay sa kapwa
nating gumagamit din nito. Sa bawat pangangailangan natin ay gumagamit tayo ng wika upang
kamtan ang kailangan natin.” Kasabay ng araw-araw na pamumuhay ng bawat indibidwal kabilang
na ang mga pulitiko, propesyonal, at mga simpleng mamamayan ay nakakabit na sa kanila ang
7
Hindi maipagkaka-ilang kasabay ng modernisasyon sa lipunan ay siyang pagbabago rin ng
mga nakasanayan na ng mga mamamayan, kabilang na rito ay ang wikang nakasanayan. Ayon kay
Mario I. Miclat, Ph.D., nasabi niya sa artikulong Ang Kalagayan ng Wikang Filipino sa Panahon
Ngayon, “Hindi ngayon lamang dekadang ito sumulpot ang problema ng pambansang wika, o
lingua franca, o wikang panlahat. Hindi noon lamang panahon nina Quezon sa pamahalaang
Commonwealth kalahating siglo ang nakararaan. Pinag-uusapan na iyan kahit noong mahigit apat
na raang taon na.” Isa sa mga salik na siyang nagiging dahilan ng mga samo’t saring suliranin
patungkol sa wika ay ang paglitaw ng mga makabagong salita na kung minsan ay nagbubunsod ng
hindi pagkakaintindihan ng bawat isa. Tulad na lang ng paglaganap ng Jeje words, Beki language¸
at marami pang ibang nauusong salita na nagiging kadahilanan ng mga orihinal na termino at
kahulugan nito. Ang Investigative Documentaries ni Malou C. Mangahas, isang Journalist at taga-
ulat ng GMA network, na may pamagat na Jejemon and the Filipino Language. Sa
dokumentasyong ito, gumawa sila ng eksperimento kung maiintindihan nga ba ng mga Filipino
ang wikang Jejemon sa pamamagitan ng pagpapabasa sa mga ito ng isang partikular na mensahe
na nakasulat sa wikang jejemon. Ang iba, partikular na ang matatanda, ay nahirapang basahin ang
mensahe dahil sa sari-saring karakter na ginamit upang mabuo ang salita samantalang mabilis
naman itong naintindihan ng mga kabataan dahil ayon sa kanila, ang wikang Jejemon ay uso at
pamilyar na sa kanilang henerasyon. Sinubukan din nilang alamin kung kaya ng mga kabataan ang
tamang pagbabaybay sa wikang Jejemon. Dito, nadiskubre nilang higit na binibigyang pansin ng
ibang mga kabataan o mga Jejemon ang pagiging malikhain sa pagsulat ng mga salita kaysa sa
magiging kahulugan nito sa iba. Pinaalala rin sa dokumentasyong ito na walang masama na
sumabay sa uso ngunit may limitasyon din ito. Mawawalan ng silbi ang kakaibang spelling kung
iilan lamang ang nakakaunawa at nakakalimutan na ang tamang pananalita. Ngunit sa kabilang
8
dako naman ay higit na akma na gamitin ang mga salita na may kinalaman sa modernong panahon
Sa isang panayam ng GMA News ay inihalintulad naman ni National Artist for Literature
Virgilio Almario Ang hindi paggamit ng ilang salitang Pinoy sa pera na nawawala sa
sirkulasyon. "Hindi naman namamatay 'yon kaya lang hindi nagagamit, hindi in currency,"
paliwanag ni Almario na siyang pinuno ngayon ng Komisyon ng Wikang Filipino. "Parang fashion
lang 'yan, uso-uso. Kapag hindi nagbago ang lengguwahe at hindi sumunod sa uso, mamamatay
(ito)," dagdag niya. Sinabi pa ni Almario na buhay ang wika kapag nakasasabay ito at bumabagay
sa tawag ng panahon.
Ayon kay Caroll (1964), ang wika ay isang sistema ng mga sagisag na binubuo at
sa bawat henerasyon, ngunit sa isang panahon ng kasaysayan, ito ay tinutukoy na isang set ng mga
huwaran ng gawi na pinag-aaralan o natutuhan at ginagamit sa iba’t ibang antas ng bawat kasapi
ng pangkat o komunidad.
bilang Wikang Pambansa noong 1987 sa Order Pangkagawaran bilang 22 sa ilalim ng Artikulo
Ang artikulo naman ni Sara Boydon noong Agosto 10, 2014 sa Tomasino Web ay
nagpapahayag na ang wikang Filipino ay hindi lamang dapat maalala tuwing buwan ng Agosto o
tuwing may okasyon lamang dahil ito ang sumisimbolo na tayo ay mga Pilipino at nararapat
9
lamang na hindi natin ito makalimutan dahil lamang sa mga bakas na naiwan ng mga dayuhan sa
ating bansa.
upang hindi ito mawala sa sirkulasyon ng patuloy na pag-ikot ng mundo. Dahil itinatanag ang
bawat mamamayan.
Kaugnay na Pag-aaral
Ang wika ay may malaking epekto sa pagpapaunlad at pagpapatatag ng ekonomiya saisang
bansa. Ito ay isang instrumentong ginagamit sa ugnayan at transaksiyon ng bawat tao saisang
walang transaksiyon, walang ekonomiya at kung isiipin natin, kung walang lipunan, walang
transaksiyon, wala tayong ekonomiya.” Ang wika umano ay isang paraan ng paggawa ng
transaksyon. Binanggit din niya na lahat ng nangyayari sa ekonomiya ay base sa kung paano mo
ito naintindihan kung kaya’t dapat ay maipahayag mo rin ng malinaw sa iba ang iyong naintindihan
tungkol doon. Dahil dito, masasabi na ang wikang pambansa ay may malaking papel na
Ayon kay Jose Laderas Santos, tagapangulo ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF),
10
Gawin na lamang na halimbawa ang pagbili ng isang ordinaryong Pilipino sa tindahan. Ang
pagkakaintindihan ang bawat isa at nagkakaroon ng satispaksyon sa pagitannila dahil natamo nila
Ayon kay Bernard Macinas, komisyner ng KWF mula sa Bicol, ang bawat bansa ay may
ang isang bansa. Masasabi rin na angkatiwasayan ng isang bansa ay isa ring salik sa pag-unlad ng
ekonomiya nito. Kapagnagkakaroon ng kaayusan ang isang bansa ay maaiwasan ang gulo at mas
Para naman kay Vilma Tacbad, komisyner ng KWF mula sa Pampangga, bagaman Ingles
ang wika ng komersyo, hindi pa rin ito ang susisa kaunlaran ng bansa. Binigyan niyang
halimbaawa ang mga bansang Japan, South Korea, Thailand, at China. Di tulad sa bansang
Pilipinas, ang mga bansang ito ay masasabing mahina sawikang Ingles. Ngunit hindi ito naging
dahilan upang paunlarin nila ang kanilang bansa. “Ang Japan ang isa sa pinakamayamang bansa
sapagkat ginagamit nila ang wikang sarili. Hindi ginamit ng Japan para umunlad ang wikang
Ingles,” ani Tacbad. Sa bansang ito na Ingles ang itinuturing na pangalawang lengguahe, malaking
bagay ang paggamit nito sa usaping pang-ekonomiya. Ngunit kung ikukumpara ang Pilipinas sa
teknolohiya at mga bagong paraan ng komunikasyon tulad ng text messaging at social media, hindi
11
Napatunayan ito sa ginawang eksperimento ng GMA News sa Pandacan, Maynila, sa
nasa likod ng epikong "Florante at Laura." Ayon sa isinagawang eksperimento ng GMA News,
kung saan sinubukan nilang alamin mula sa mga kabataan ngayon at ilan sa mga matatanda ang
kahulugan ng mga lumang salita kagaya ngalimpuyok, papagayo at salakat, wala sa mga
ito subalit may isang matanda ang nakakuha naman ng tamang sagot. Ayon saulat na ito,
Ayon kina Barker at Barker (1993), ikinukunekta ng wika ang nakaraan, ang kasalukuyan
at ang hinaharap. Iniingatan din nito ang ating kultura at mga tradisyon. Maari raw mawala ang
matatandang henerasyon, subalit sa pamamagitan ng wika, naipapabatid pa rin nila ang kanilang
mga ideya, tagumpay, kabiguan, at maging ang kanilang mga plano o adhikain sa hinaharap. Sa
pamamagitan nito, ang mga sumusunod at susunod pang henerasyon ay natututo o maaaring
TALASANGGUNIAN:
INTERNET
12
GMA Network Inc. (2009, August 31). Retrieved from GMA News Online:
http://www.gmanetwork.com/news/story/171158/news/nation/kasaysayan-ng-wikang-
filipino
Ang Kalagayan ng Filipino sa Panahon Ngayon. (2015, April 29):
http://ncca.gov.ph/subcommissions/subcommission-on-cultural-
disseminationscd/language-and-translation/ang-kalagayan-ng-filipino-sa-panahon-ngayon/
GMA Network Inc. (2014, August 28). Retrieved from GMA News Online:
http://www.gmanetwork.com/news/story/376707/news/ulatfilipino/ang-pagsabay-sa-uso-
ng-wikang-filipino
The Varsitarian. (2012, September 9). Retrieved from Varsitarian:
http://varsitarian.net/filipino/20110826/pagpapaunlad_ng_wika_nakatutulong_sa_ekono
miya
KABANATA 3
METODOLOHIYA AT PAMAMARAAN
13
Ang kabanata III ay patuloy na ginawa upang malaman ang disenyo ng pananaliksik,
Disenyo ng Pananaliksik
Ang pag-aaral na ginamit ng mga mananaliksik ay sa paraang descriptive-analytic
Respondente
Ang mga napiling mga respondente sa pag-aaral na ito ay ang mga estudyante na Senior
(50%) na mag-aaral ng kursong STEM Senior High School ang kanilang kinuha bilang maging
malaman kung paano nakakaapekto sa kanila, bilang isang mag-aaral at kabataan, ang
modernisasyon kaugnay sa pag-aaral nila ng wikang Filipino. Ang nilalaman ng tanong ay kung
Instrumento ng Pananaliksik
mananaliksik.
14
Ang kasangkapan na ginamit ng mga mananaliksik ay isang sariling gawa sa pagsisiyasat
ng palatanungan para sa respondent. Ibinigay ang pormula para sa komputasyon upang malaman
istatistika tulad ng poryesto na ginamit, upang pag-aralan at bigyang kahulugan ang mga data na
nakalap mula sa survey at questionnaries. Ang mga mananaliksik ay ginagamit ang mga
𝑓
Pormula: P= 𝑛 × 100
P: Porsyento
f: prikwensya
15
KABANATA IV
Ang mga datos na nakapaloob sa tsapter na ito ay mula sa mga sagot ng mga mag-aaral na
Isinagawa ang bahaging ito ng pag-aaral upang sagutin ang mga sumusunod na mga tiyak
na suliranin:
2. Nakakatulong ba sa patuloy na pagyabong ng wikang Filipino ang mga iba’t ibang social
3. Ang mga bunga ba ng modernisasyon tulad ng social networking sites, text messaging,
blog at iba pa ay isa rin sa mga salik na nakakaapekto sa pagkabaon sa limot ng mga
makalumang salita?
5. Bilang isang kabataan at mag-aaral, madalas mo bang gamitin ang wikang Filipino sa
16
6. Mas mainam bang gamitin ang wikang Ingles sa paglalahad ng iyong saloobin at opinion
Filipino?
10. Bilang isang estudyante ng Senior High School, responsable at maayos mo bang
TALAHANAYAN 1
respondente ang sumagot sa talatanungan. 0.05% sa kanila ay may edad na labing limang taong
17
gulang (15 taong gulang), 38.87% ay may edad na labing-anim na taong gulang (16 taong gulang),
55.75% ay nasa labing pitong taong gulang (17 taong gulang), 4.35% ay may edad na labing
walong taong gulang (18 taong gulang), at 0.5% ay may edad labing siyam na taong gulang (19
taong gulang). Kaugnay nito, ayon sa teybol ang mga respondent ay kasalukuyang naka-enroll sa
Talahanayan 2
PERCENTAGE
OO HINDI
1. Malaki ba ang papel na ginagampanan ng modernisasyon upang 72.6% 27.4%
mapaunlad at maipalaganap ang wikang Filipino?
2. Nakakatulong ba sa patuloy na pagyabong ng wikang Filipino ang 66.8% 33.2%
mga iba’t ibang social networking sites tulad nga Facebook, Twitter,
at Instagram?
3. Ang mga bunga ba ng modernisasyon tulad ng social networking 69.6% 30.4%
sites, text messaging, blog at iba pa ay isa rin sa mga salik na
nakakaapekto sa pagkabaon sa limot ng mga makalumang salita?
4. Nakakaimpluwensya ba ang mga banyagang salita na siyang 66.2% 33.8%
nagbubunsod ng bandwagon effect sa pag-unlad at pagbabago ng
wikang Filipino?
5. Mas mainam bang gamitin ang wikang Ingles sa paglalahad ng iyong 59.3% 40.7%
saloobin at opinion sa social media sites upang mapaigting ang iyong
punto?
6. Bilang isang kabataan at mag-aaral, madalas mo bang gamitin ang 52.7% 47.3%
wikang Filipino sa pagpapahayag ng saloobin mo sa social media?
7. Gumagamit ka ba ng istilong ‘jejemon’ sa pagpapahayag ng iyong 43.2% 56.8%
mensahe?
8. Nauunawaan ka ba ng iyong kausap sa tuwing ika’y gumagamit ng 45.5% 54.5%
pormat na jejemon sa paglalahad ng iyong mensahe?
9. Nakakatulong ba ang pagiging ‘conyo’ sa pananalita sa pag- 46.5% 53.5%
unlad ng wikang Filipino?
10. Bilang isang estudyante ng Senior High School, responsable at 67.5% 32.5%
maayos mo bang ginagamit ang wikang Filipino sa pag-aaral,
pakikisalamuha, at paglalabas ng saloobin o opinyon sa social media
at maging sa realidad?
18
Bilang 1-3; Tumatalakay tungkol sa epekto ng modernisasyon sa Wikang Filipino
Filipino
ng wikang Filipino
kursong STEM. Sa bilang 1-3 ay mahihinuhang positibo ang pananaw ng mga respondente sa
Filipino. Ayon sa datos na nakalap, ang nasabing bilang ay may positibong sagot na Oo dahil sa
nakakuha ang pang-apat na bilang ng 66.2% at ang bilang na pang lima naman ay nakakuha ng
59.3%. Kung ikukumpara ito sa bahagdan na ankuha sa mga sumagot ng hindi ay higit na mas
mataaas ang sumagot ng Oo. Nangagahulugan na positibo ang epekto nito sa pagpapa-unlad ng
wikang Filipino.
maraming kabataan at mag-aaral ang madalas magpahayag ng saloobin sa social media gamit ang
wikang Filipino bilang midyum na lenggwahe. Ang bahagdan naman na nakuha sa mga bilang na
paglalahad ng saloobin at opinion. Ayon din sa nakalap na datos hindi umano nagkaka-unawaan
19
Ang horizontal bar graph sa ibaba ay ipinapakita ang datos na nakalap sa
isinagawang sarbey.
Unang tanong
Pangalawang tanong
Pangatlong tanong
Pang-apat na tanong
Panglimang tanong
Pang-anim na tanong
Pangpitong tanong
Pangwalong tanong
Pangsiyam na tanong
10
0 10 20 30 40 50 60 70 80
HINDI OO
Ang kulay na kahel ay tumutukoy sa bahagdan ng sumagot na OO, samantalang ang kulay na asul
20
Kabanata V
Lagom
Pag-Aaral Ng Mga Senior High School Sa Unibersidad Ng Pangasinan. Ang mga mananaliksik ay
panahon ngayon na ginugugol ang karamihan ng kanilang oras sa pagbababad sa mga social
networking sites. At napuna din ng mga mananaliksik na dahil sa social networking sites na ito ay
tila ba maraming bagong salita ang lumilitaw na siyang maaring nagbubunsod ng modernisasyon
ng wikang Filipino. Nais din nilang malaman kung indikasyon ba ito na patuloy ang pagyabong
ng wikang Filipino. Ngunit sa kabilang dako naman, natapunan din nila ng pansin na tila ba unti-
21
2. Nakakatulong ba sa patuloy na pagyabong ng wikang Filipino ang mga iba’t ibang social
3. Ang mga bunga ba ng modernisasyon tulad ng social networking sites, text messaging,
blog at iba pa ay isa rin sa mga salik na nakakaapekto sa pagkabaon sa limot ng mga
makalumang salita?
5. Bilang isang kabataan at mag-aaral, madalas mo bang gamitin ang wikang Filipino sa
6. Mas mainam bang gamitin ang wikang Ingles sa paglalahad ng iyong saloobin at opinion
Filipino?
10. Bilang isang estudyante ng Senior High School, responsable at maayos mo bang
22
Konklusyon
Batay sa mga inilahad ng mga mananaliksik na mga datos, pumasok sa kanilang isipan ang
ilang konklusyon. Sa isinagawang sarbey nagbigay daan ito upang mabigyang kasagutan ang mga
2. Nakakatulong ang mga iba’t ibang social networking sites tulad ng Facebook, Twitter, at
3. Bagamat ang ilang mga bunga ng modernisasyon din tulad ng social networking sites, text
messaging, blog at iba pa ay isa rin sa mga salik na nakakaapekto ng pagkabaon sa limot
5. Marami ang nagsabi at naniniwalang mas mainam gamitin ang wikang Ingles sa paglalahad
ng kanilang opinion sa social networking sites upang mapaigting ang kanilang punto.
6. Ngunit bilang isang kabataan madalas parin nilang ginagamit ang wikang Filipino sa
7. Ayon sa datos na nakalap, mas marami ang hindi gumagamit ng istilong jejemon sa
8. Marami ang naniniwalang hindi nagkakaunawaan ang dalawang tao sa tuwing sila’y
9. Hindi rin nakakatulong ang pagiging conyo o paghahalo ng wikang Ingles at Filipino upang
23
10. Malaking bahagdan din ng mga respondente na bilang isang Senior High School ay
Rekomendasyon
Nais naming iparating sa aming mambabasa ang nahanap naming kasagutan sa mga tanong
na amng hinanap. Pumasok sa aming isipan na hindi masama ang makiuso at makisabay sa mga
pagiging conyo at pagsalita ng Jejemon, ngunit kailangan natin gamitin ito sa tamang panahon at
sa tamang oras sa tamang tao na bagay sa antas at prinsipyo. Kailangan parin nating pagyamanin
ang ating tradisyunal at nasyonal na wika upang sa gayo’y hindi tayo makalimot at maging
dayuhan sa ating sariling bayan. Sa aming mambabasa, nirerekomenda namin ang mas makabubuti
para sa ating lahat, na ang wikang pagyamanin natin ay ang wikang pinagkakilanlan ng ating lahi,
wikang ating kayang ipagmalaki sa buong mundo, wikang sumisimbolo ng ating sarili, wikang
24