Jallah Louise A.

Villamor
BSE 2-1

Limang Debate sa Patakarang Pangmakroekonomiya

Hindi maiiwasan na sa bawat pagbukas ng telebisyon at pagbasa ng mga pahayagan ay makakakita

ng mga ekonomista, pulitiko, at iba pang mga manunulat ng editoryal na nagmumungkahi ng mga
pagbabago sa patakarang pang-makroekonomiya na kung saan kasama sa mga patakaran nito ay
ang buwis, paggasta, at paghiram ng gobyerno, mga determinasyon ng rate ng palitan upang mas
mapabuti ang ekonomiya ng bansa. Maaaring sa tingin nila ay tama sila, mayroon pa ring iba na
sasalungat dito at ituturo ang kapintasan ng mga patakarang iminungkahi nila. Dahil dito,
nagkakaroon ng magkakaibang pananaw at debate sa kung ano ang mas mabisa at episyenteng
polisiya na mapag-uusapan pa rin sa mga susunod pang taon.

Kaya naman sa artikulong ito ay tatalakayin ang masasabing limang klasikong tanong sa
patakarang pangmakroekonomiya na pinagdedebatehan ng mga ekonomista. Dito maghahain ng
mga posibleng kapakinabangan at mga negatibong epekto nito sa ekonomiya.

Una na dito ay kung dapat bang subukan ng mga tagapangasiwa ng patakarang pananalapi at piskal
na i-stabilise o patatagin ang ekonomiya sa pamamagitan ng mga patakarang na kanilang
ipapatupad. Pangalawa, dapat bang gawin ang mga patakaran sa pananalapi alinsunod sa mga
tuntunin o sa diskresyon? Sumunod na diskusyon ay dapat bang maging layunin ng Banko Sentral
ng Pilipinas na gawin zero rate ang inflation sa bansa? Isa pa, dapat bang balansehin ng
pamahalaan ang badyet? Panghuli, dapat bang gumawa ng reporma sa buwis na kung saan
mahihikayat ang mga mamamayan na mag-ipon?

Dapat bang subukan ng mga tagapangasiwa ng patakarang pananalapi at piskal na i-

stabilise o patatagin ang ekonomiya sa pamamagitan ng mga patakarang na kanilang
ipapatupad?

Normal nang inaasahan ang pagbabago-bago ng ekonomiya at ang sanhi nito ay ang mga
desisyong ginagawa ng mismong sambahayan at ng mga kompanya. May mga pagkakataon na
naiisipan nilang magtipid at bawasan ang kanilang mga ginagastos at nagreresulta sa pagbaba ng
demand sa mga kalakal at serbisyo. Dahil dito, mababawasan ang produksyon ng mga kalakal at
serbisyo. mawawalan ng mga trabaho ang mga manggagawa dahil nga hindi naman na sila
kailangan kung kakaunti na lamang ang dapat na maprodyus. Tataas ang bilang ng mga walang
trabaho, bababa ang GDP o Gross Domestic Product at mas bababa pa ang kita.

Kaya naman ang mga tagapangasiwa ng patakarang pananalapi at piskal ay gagawa ng mga aksyon
upang i-stabilise o patatagin ang ekonomiya. Dito ay maaari nilang mabawasan ang malubahang
epekto ng pagbabago-bago ng ekonomiya sa pamamagitan ng mga teoryang
pangmakroekonomiya. At kung halimbawa nga na hindi sapat ang demand upang matiyak ang
pagkakaroon ng trabaho ng lahat ng tao ay maaaring maisulong ang paggastos ng pamahalaan para
sa imprastaktura at iba pang proyekto na magbibigay ng trabaho, babaan ang buwis, at palawakin
pa ang suplay ng salapi na umiikot sa bansa. Samantalang kapag ang demand ay sobra na
nagdudulot na ng inflation, maaaring bawasan ang gastos ng pamahalaan, taasan ang buwis at
paliitin ang suplay ng salapi.

Ngunit, ang patakarang pananalapi at piskal ay maaaring maging epektibo lamang sa teorya at
hindi sa totoong buhay. Ang problema sa mga patakarang ito ay matagal bago umepekto. Sa
patakarang pananalapi, ang maaring gawin nito ay babaan ang interest rate. Sa kalagayan ng
sambahayan at ng kompanya ay nakaplano na ang kanilang gagastusin at hirap nang baguhin agad
ang kanilang demand. Bukod pa rito, maraming pag-aaral na rin ang naisagawa na nagsasabing
inaabot ng anim na buwan bago makitaan ng pagbabago sa demand. Sa patakarang piskal naman,
mahabang proseso, maaaring abutin ng ilang taon bago maipasa ang isang panukala at ang
implementasyon ng malalaking pagbabago sa polisiya. Sa loob ng panahong ito ay maaaring
marami ang magbago kaya dapat na mas mapag-aralan ang mga kondisyong pangekonomiya. Sa
kasamaang palad, hindi ito basta basta na nahuhulaan ang magiging lagay ng ekonomiya kaya
madalas ay umaasa na lamang sa edukadong panghuhula. At kung minsan ay maaaring mas
magpalala pa ito ng sitwasyon. Sa huli, maganda na magkaroon ng mga patakarang magbibigay
solusyon sa pagbabago-bago ng ekonomiya pero hindi gawin lamang kung kinakailangan.

Pangalawa, dapat bang gawin ang mga patakaran sa pananalapi alinsunod sa mga tuntunin
o sa diskresyon?

Ang mga patakaran alinsunod sa diskresyon ay tumutukoy sa mga aksyon na ginagawa bilang
tugon sa mga pagbabago sa ekonomiya, ngunit hindi sila sumusunod sa isang mahigpit na hanay
ng mga patakaran; sa halip, gumagamit sila ng subhektibong na paghuhusga upang tratuhin ang
bawat sitwasyon sa isang natatanging paraan. Sa ika-20 siglo, karamihan ng, ang mga pamhalaan
ay ginagamit ang diskresyon sa pagpapasya upang iwasto ang siklo ng negosyo. Ito ay karaniwang
ginagamit sa mga patakaran ng piskal at pananalapi upang ayusin ang inflation, output, at kawalan
ng trabaho. Gayunpaman, kasunod ng stagflation noog 1970s, ang mga tagagawa ng patakaran ay
nahikayat sundin ang mga patakarang alinsunod sa mga tuntunin.

Ang patakaran alinsunod sa diskresyon ay suportado dahil pinapayagan nito ang mga tagagawa ng
patakaran na tumugon nang mabilis sa mga kaganapan sa ekonomiya. Gayunpaman, ang
patakarang alinsunod sa diskresyon ay maaaring sumailalim sa maraming pagpapabagu-bago:
maaaring sabihin ng pamahalaan na balak nitong itaas ang mga rate ng interes nang walang
katiyakan kung hanggang kailan upang makontrol ang inflation, ngunit pagkatapos ay mapahina
ang tindig nito sa ibang pagkakataon. Ang patakaran na magagawa ay maaaring hindi
mapagkakatiwalaan at sa huli ay hindi epektibo. Bukod pa rito may posibilidad na walang sapat
na kakayahan ang taong maaaring maging tagapangasiwa sa ganitong patakaran at maabuso ang
kanyang kapangyarihan na magdesisyon kaugnay sa ekonomiya.

Ang isang patakaran na nakabatay sa tuntunin ay maaaring maging mas kapani-paniwala, sapagkat
ito ay mas malinaw at mas madaling maasahan, hindi katulad ng patakaran batay sa diskresyon.
Ang patakaran ay ipinatupad batay sa mga kaganapan sa tagapagpahiwatig sa ekonomiya at ang
patakaran ay inaasahan at isinasagawa sa isang napapanahong paraan. Dagdag pa, tulad ng
komento ni Milton Friedman na pabor sa panuntunang ito, ang dinamika ng patakarang nakabatay
sa diskresyon ay nagpapakita ng isang pagkakahuli sa pagitan ng pag-oobserba at pagpapatupad.
Maaari itong lumikha ng mga isyu na may kaugnayan sa patakaran batay sa diskresyon.
Gayunpaman, ang isang mahigpit na patakaran na nakabatay sa tuntunin ay walang kakayahan na
agarang umangkop at bilang isang resulta ay maaaring limitahan ang mga mapagpipilian o hindi
may mga hindi magagawa sa ilang mga pangyayari sa ekonomiya.

Dapat bang maging layunin ng Banko Sentral ng Pilipinas na gawin zero rate ang inflation
sa bansa?

Kapag nag-imprenta ng maraming salapi ang pamahalaan ay tiyak na magkakaroon ng pagtaas ng

presyo sa mga bilihin, magkakaroon ng inflation. Mayroon ding trade off sa pagitan ng mga rate
sa inflation at rate ng kawalan ng trabaho. Kapag ang kawalan ng trabaho ay mataas, ang inflation
ay magiging mababa; kung mababa ang ang kawalan ng trabaho, mataas ang inflation. Dito
papasok ang tanong kung hanggang ilang bilang ng inflation ang makakayang matanggap ng banko
sentral at kung dapat bang maging 0% ang inflation.

Ang inflation ay nagpapataw ng mga sumusunod na gastos sa lipunan:

 Shoeleather cost na nauugnay sa nabawasan na paghawak ng pera

 Menu cost na nauugnay sa madalas na pagsasaayos ng mga presyo
 Nadagdagan ang pagkakaiba-iba ng mga relatibong presyo
 Mga hindi sinasadyang pagbabago sa mga pananagutan sa buwis dahil sa hindi pag-index
ng mga batas sa buwis
 pagkalito at abala na nagreresulta mula sa pagbabago ng yunit ng account
 Di-makatwirang muling pamamahagi ng kayamanan na nauugnay sa mga utang na
denominasyong may utang.
Ang mga gastos na nauugnay sa pagbabawas ng inflation sa zero ay pansamantala, habang ang
mga benepisyo ng zero inflation ay permanente. Maaaring mabawasan ang mga gastos kung ang
isang inihayag na patakaran ng zero inflation ay kapani-paniwala. Ang patakaran ay magiging mas
kapani-paniwala kung ang pamahalaan ay gagawa ng mas matatag na presyo ng pangunahing
layunin nito. Sa huli, ang zero inflation ay ang tanging di-makatwirang target para sa inflation.
Ang lahat ng iba pang mga antas ng target ay maaaring madagdagan pataas.

Ang sentral na bangko ay hindi dapat maghangad ng zero inflation. Ang mga pakinabang ng zero
inflation ay maliit at hindi sigurado, habang ang mga gastos sa pagkamit nito ay malaki. Alalahanin
na sa mga pagtatantya ng ratio ng sakripisyo ay 5% ng output ng isang taon para sa isang 1% na
pagbawas sa inflation. Ang mga tao ay may posibilidad na hindi magustuhan ang inflation dahil
iniisip nila na pinapababa nito ang antas ng pamumuhay na hindi totoo dahil ang kita ay may
posibilidad na tumaas dahil sa inflation. Marami sa mga gastos ng inflation ay maaaring matanggal
nang hindi binabawasan ang inflation, sa pamamagitan ng pag-index ng sistema ng buwis at
paglabas ng mga bono ng gobyerno na indexed-inflation. Ang pagbawas ng inflation nang walang
gastos ay malamang na imposible. Ang disinflation ay nag-iiwan ng permanenteng pilat sa
ekonomiya dahil mas maliit ang stock ng kapital at ang mga walang trabaho na manggagawa ay
walang mga kasanayan.

Dapat bang balansehin ng pamahalaan ang badyet?

Ang utang ng gobyerno ay naglalagay ng pasanin sa mga susunod na henerasyon ng mga
nagbabayad ng buwis na dapat pumili upang magbayad ng mas mataas na buwis, bawasan ang
paggasta ng gobyerno o pareho. Ipinapasa ng kasalukuyang nagbabayad ng buwis ang bayarin para
sa kasalukuyang paggasta sa mga nagbabayad ng buwis sa hinaharap. Bukod pa dito, ang
pangmakroekonomiyang epekto ng isang depisit ay upang mabawasan ang kabuuang ipon sa bansa
sa pamamagitan ng paggawa ng negatibong ipon ng publiko. Pinatataas nito ang mga rate ng
interes, binabawasan ang pamumuhunan sa kapital, binabawasan ang pagiging produktibo at buwis
sa kita at, sa gayon, binabawasan ang hinaharap na output at kita. Bilang isang resulta, ang mga
depisit ay ang magpapatataas ng mga buwis sa hinaharap at mas magpapababa ng kita sa hinaharap.
Ang isang depisit sa badyet ay, gayunpaman, nabigyang-katwiran noong nagkaroon ng digmaan
at recession.

Ang problema ng utang ng gobyerno ay masyadong ginagawang isyu. Halimbawa, $ 1130 ng

pambansang utang bawat tao ay maliit kumpara sa inaasahang panghabang buhay na kita ng $ 1
000 000. Ang pagbabawas ng paggasta ng gobyerno ay hindi palaging kanais-nais. Halimbawa,
ang pagbabawas ng depisit sa badyet sa pamamagitan ng pagbabawas ng paggastos sa edukasyon
ay maaaring hindi magpabuti sa kapakanan ng susunod na henerasyon. Ang iba pang mga
patakaran ng pamahalaan ay muling pagkakaroon ng distribusyon ng kita sa mga henerasyon, tulad
ng mga benepisyo. Kung nais ng mga tao na baligtarin ang intergenerational muling pagkakaroon
ng distribusyon ng kita na dulot ng mga depisit sa badyet, kailangan lamang nilang makatipid nang
higit pa sa kanilang buhay (dahil sa kanilang mas mababang buwis) at mag-iwan sa kanilang mga
anak upang mabayaran nila ang mas mataas na buwis. Sa huli, ang utang ng gobyerno ay maaaring
patuloy na lumaki nang walang hanggan ngunit hindi tataas ang bilang ng porsyento ng GDP,
hangga't ang utang ay hindi tumaas nang mas mabilis kaysa sa nominal na kita ng bansa. Sa
Australia, ang utang ng gobyerno ay maaaring lumago ng halos 6% sa isang taon nang hindi
pinalaki ang ratio ng utang-sa-kita. Ang mga kamakailang surplus ng badyet ay nag-aambag sa
pagkababa sa pangkalahatang antas ng utang ng gobyerno.

Sa Pilipinas naman, sinasabi ni Benjamin Diokno, kalihim sa badyet na hindi pa handa ang bansa
para sa balanseng badyet hanggang sa susunod na anim na taon dahil kailangan pa nito tugunan
ang mga ginastos sa imprastakturang ginagawa ngayon at sa kalaunan ay mapuksa ang hindi
pagkakapantay-pantay sa pang sosyo-ekonomikong aspeto ng bansa.
Dapat bang gumawa ng reporma sa buwis na kung saan mahihikayat ang mga mamamayan
na mag-ipon?

Ang pamantayan ng pamumuhay ng isang bansa ay nakasalalay sa produktibong kakayahan nito,

kung saan nakadepende ito sa kung magkano ang naiipon at pamumuhunan. Dahil ang mga tao ay
tumutugon sa mga insentibo, maaaring hikayatin ng gobyerno ang pag-iipon sa pamamagitan ng
pagbabawas ng buwis sa pagbabalik sa pag-iipon (kita ng interes). At kung ito nga ay matutupad,
kapag ang rate ng ipon sa bansa ay maaaring makatulong ito sa pagkakaroon ng mas maraming
resources at investment para mas umunlad pa ang ekonomiya ng bansa. Dito magkakaroon ng
buwis sa pagkonsumo na sa halip na nakabatay sa kita ang pagtukoy kung magkano ang ibabawas
na buwis ay ibabawas na lamang ito sa kung magkakano ang nagagastos.

Ang isang layunin ng pagbubuwis ay ang pamamahagi ng patas na pasanin sa buwis. Ang lahat ng
mga panukala na nabanggit ay magpapataas ng insentibo upang makatipid sa pamamagitan ng
pagbabawas ng buwis sa pag-iipon. Dahil ang mga taong may mataas na kita ay makakatipid ng
higit sa mga taong may mababang kita, madaragdagan nito ang pasanin sa buwis sa mahihirap.
Gayundin ang pag-iipon ay maaaring hindi sensitibo sa mga pagbabago sa pagbabalik sa ipon,
kaya ang pagbabawas ng buwis sa pag-iipon ay mapayayaman lamang ang mayayaman. Ito ay
dahil ang isang mas mataas na pagbabalik sa pag-iipon ay may parehong epekto ng pagpapalit at
epekto ng kita. Ang isang pagtaas sa pagbabalik sa pag-iipon ay tataas ang pag-iipon habang ang
mga tao ay ipapanghalili ang pag-iipon para sa kasalukuyang pagkonsumo. Gayunpaman,
iminumungkahi ng epekto ng kita na ang isang pagtaas sa pagbabalik sa pag-iipon ng mas mababa
ang halaga ng pag-iipon na kinakailangan upang makamit ang anumang target na antas ng
pagkonsumo sa hinaharap. At mababawasan din nito ang kita ng pamahalaan na maaari sanang
makatulong sa mga programa at proyekto nito.

Ang pagbawas sa depisit ng badyet ay nagdaragdag ng ipon ng publiko at kabuuang ipon.

Magagawa ito sa pamamagitan ng pagtataas ng buwis sa mayayaman. Sa katunayan, ang mga
pagbawas sa buwis sa pag-iipon ay maaaring makasira sa pamamagitan ng pagtaas ng deposit sa
badyet at pagbabawas ng kabuuang ipon.
 Glossary

 Savings

Ipon

Ang natitirang pera kapag ibinawas ang halaga ng mga ginastos ng tao mula sa kanyang kinita

 Income tax

Buwis sa kita

isang buwis sa kita, suweldo, kita na nagmula sa propyedad, kasanayan sa propesyon, pagsasagawa
ng kalakalan o negosyo o sa mga nauugnay na aytem ng kabuuang kita

 Macroeconomics policy

Patakarang pangmakroekonomiya

Kasama sa mga patakarang Macroeconomic ang mga buwis, paggasta at paghiram ng gobyerno,
mga determinasyon sa rate ng palitan, at mga patakaran sa pananalapi at kredito

 Budget Deficit

depisit ng badyet

Nangyayari ito kapag lumampas ang mga gastos at ipinapahiwatig ang kalusugang pinansiyal ng
isang bansa. Karaniwang ginagamit ng gobyerno ang terminong depisit ng badyet kapag tinutukoy
ang paggastos kaysa sa mga negosyo o indibidwal. Ang mga nakuhang depisit ay bumubuo ng
pambansang utang.

 Incentives

Insentibo

Isang bagay na naghihikayat sa isang tao na kumilos, tulad ng pag-asam ng isang parusa o isang
gantimpala

 Government Revenue

Kita ng pamahalaan
pera na natanggap ng isang pamahalaan. Ito ay isang mahalagang kasangkapan ng patakaran ng
piskal ng pamahalaan at kabaligtaran na salik ng paggasta ng gobyerno.

 Inflation

Inflation

Kwantitatibong pagtataya ng average na pagtaas ng antas ng mga presyo ng mga bilihin sa loob
ng tiyak na panahon (hal. isang taon)

 Shoeleather cost

Shoeleather cost

ay tumutukoy sa gastos ng oras at pagsisikap na ginugol ng mga tao upang pigilin ang mga epekto
ng inflation, tulad ng paghawak ng mas kaunting pera at pagkakaroon ng karagdagang mga
pagpunta sa bangko.

 Menu cost

Menu cost

pang-ekonomiyang termino na ginamit upang mailarawan ang gastos na natamo ng mga

kumpanya upang mabago ang kanilang mga presyo.
 Sanggunian

Mankiw, N. G., (2013). Principle of economics. Andover: Cengage Learning.

Ramrattan, L., & Szenberg, M. (2019). Rules Versus Discretion. Retrieved from
https://www.encyclopedia.com/social-sciences/applied-and-social-sciences-
Paz, C. D. (2016). Balanced budget 'impractical' for the PH until 2022 – Diokno. Retrieved from
https://www.rappler.com/business/economy-watch/143849-dbcc-2017-national-budget-
philippines.