Professional Documents
Culture Documents
Beşinci Basım
10 Lira
AZİZ NESİN
KAZAN TÖRENİ
HİKÂYELER
Beşinci Basım
TEKİN YAYINEVİ
SUNAR
Bu kitabın telif hakkı
NESİN VAKFInındır
TEKİN YAYINEVİ
A n k a r a Caddesi. No: 51
İstanbul
Kapak : Erkal Yavi (San Grafik)
— 7 —
varmış, a n l a t a a n l a t a bitiremediler. Efendim, i n
s a n h e r t a r a f a b i r d e n yetişemiyor.
— D u r u n , d u r u n . . . Sizi şimdi ç ı k a r d ı m , siz
Japonya'dan satın a l m a n geminin...
— T a m a m , g e m i n i n d â v e t i n e gelmiştim. B e n
d e sizi h a t ı r l a d ı m . H a t t â o g ü n h e p k r e m a l ı t u r t a
y i y o r d u n u z da, d i k k a t i m i çekmiştiniz.
— Evet, evet... Pek severim k r e m a l ı t u r t a y ı .
Efendim, d a h a evvel şeydeki ziyafette biraz fazlaca
k a ç ı r d ı ğ ı m d a n , o c a n ı m etlere el s ü r e m e d i m .
Daha başka biri — Bu k o y d u k l a r ı ne kaza-
nıymış?
Daha daha başka biri — Vallahi b i l m e m . . .
K a z a n işte... Ç a m a ş ı r k a z a n ı değil h e r h a l d e . . .
— Üzerinize afiyet, m i d e m d e n çok m u z t a r i -
bim. Hazımsızlık başladı...
— Bendeniz de öyleyim Beyefendi. Son z a m a n
l a r d a h e r k e s m i d e s i n d e n şikâyetçi. Sâri bir h a s t a
lık oldu. Ben y a n ı m d a k a r b o n a t t a ş ı y o r u m , ister
seniz bir a v u ç vereyim, y u t u n .
— Ah, t e ş e k k ü r ederim. B u n d a n s o n r a öyle
yapmalı. B e n de y a n ı m d a b u l u n d u r a y ı m . Öö-Ööö...
— Yaradı beyefendi... G e ğ i r m e k iyidir.
— Öö - Ööööö - Ü ü ü ü ü . . . A m a n h i n d i kızart
m a s ı pek nefis olmuş. B u y u r s a n ı z a ! . . .
— T e ş e k k ü r ederim, ben börekleri t e r c i h e d e
rim.
İçlerinden biri — Bu ş i ş m a n z a t k i m ?
İçlerinden öbürü •— Hangisi? Viski içen m i ?
— Hayır öbürü.
— H a n i m u z u ısırıyor, o m u ?
• — Öteki...
— 8 —
— S o ğ u k et yiyor h a n i ? . .
ı — O n u n a r k a s ı n d a , elini m a y o n e z l i levreğe
uzatmış...
—• H a a a . . . Bilmem, h e p g ö r ü r ü m a m a . . .
Bir adam — M a k s a t t ö r e n m ö r e n değil... Bü
t ü n b u ziyafetler filân h e p g ö r ü ş m e m i z e vesile...
Adamın biri — Tabiî, o n a ne ş ü p h e . . . Bu zi
yafetler de olmasa, görüşemiyeceğiz vallahi... Efen
dim, eskiden, b e n d e n i z çocukken, p e d e r m e r h u m ,
bendenizi elimden t u t a r , h e r g ü n bir t e k k e y e gö
t ü r ü r d ü . P a z a r t e s i l e r i Ü s k ü d a r ' d a b i r Rüfaî dergâ
h ı n a giderdik. Salı g ü n l e r i K a s ı m p a ş a ' d a k i Nakş-i-
bendî tekkesine, ç a r ş a m b a l a r ı , Ç ü r ü k l ü k ' t e k i K a
diri tekkesine, Perşembeleri, Mevlânakapıdaki
Mevlevîhaneye... H e r Allanın g ü n ü bir t e k k e y e . . .
Evet, evet... Biz de öyle... O r a d a l o k m a ederdik.
G a n i g a n i yemekler... B a k ı r siniler dolar, d o l a r
boşalırdı.
— M a k s a t y e m e k değil, m u h a b b e t . . .
— E l b e t t e e e . . . Ciğerden a l m ı y o r s u n u z . . .
— Bendeniz d o l m a y a bayılırım d a . . . Güzel de
yapmışlar.
— B u r a s ı ne fabrikası beyefendi?
i— Vallahi iyice b i l e m i y o r u m a m a , galiba...
m a k i n e l e r e filân bakılırsa, bir m a k i n e fabrikası
olacak.
— M a ş a l l a h çok b ü y ü k bir f a b r i k a . . .
— Efendim, ne de olsa m e d e n i y e t ilerliyor t a
bii... Tavsiye ederim, u s k u m r u d o l m a l a r ı pek gü
zel...
— Mersi. B u r a d a n çıkınca şeydeki t ö r e n e gi
deceğim d e . . .
— 9 —
— O zamana kadar hazmolur beyefendi.
T ö r e n mi dediniz? B e n de geleyim b a r i . . .
— A a a a a . . . Tabiî... B u y u r u n . . .
— Efendim, i n s a n t a k i p edemiyor, bâzı t ö r e n
leri kaçırıyoruz ne de olsa ...
— Maalesef... Geçenlerde gazeteler, A m e r i k a
bize a t o m tesisatı verecekmiş diye yazdı. S a k ı n bu
r a s ı yeni a t o m fabrikamız o l m a s ı n . . .
— Ş u r a d a k a z a n m a z a n diye lâf ediyorlar.
— K a z a n m a l ı , k a z a n m a l ı beyefendi, çalışıp
k a z a n m a k lâzım.
Bir insan — K u r d e l â kesilmiyecek m i ?
Başka bir insan — Vali Beyefendiyi bekliyor
lar.
— Bu f a b r i k a n ı n sahibi k i m beyefendi?
— A m e r i k a l ı l a r ı n olacak...
— Hiç z a n n e t m e m . Amerikalılar böyle ziya
fet miyafet vermezler a d a m a . . . F a b r i k a bizim ol
m a s ı n a bizim ya, a c a b a Tekel İ d a r e s i n i n mi, S u l a r
İ d a r e s i n i n mi?
—. A m m a yaptınız. F a b r i k a d a su yapılır m ı ?
Ne fabrikası b u r a s ı ?
— K a z a n fabrikası...
— Öyleyse Tekelindir. H e r h a l d e r a k ı k a z a n
ları... Ş u a d a m ı h e r t ö r e n d e g ö r ü r ü m .
— Şu b a ş t a k i l e r kim?..
— Davetli m e b u s l a r . . . Y a r ı n şeydeki açılış
t ö r e n i n e gelmiyor m u s u n u z ?
— Tabiî... G i t m e s e m ayıp olur. B a d e m l e r ba
yat, f a r k ı n d a mısınız?
Bir kişi — M e m l e k e t i n k a l k ı n m a s ı h e r şey
d e n evvel f a b r i k a l a r a d a y a n ı r b i r a d e r . . .
İkinci biri — Keşke h e r g ü n b i r fabrika açıl
sa... İ s t a k o z l a r pek güzelmiş...
—. Siz İstakozu, d ü n k ü t ö r e n d e verilen ziya
fette yiyecektiniz. B u k ü ç ü k k i m ? M a h d u m m u ?
Allah bağışlasın.
— Cümleninkini...
— Al oğlum, b a k e l m a mı istersin, p o r t a k a l
m ı ? P a s t a m ı ? Al y a v r u m . . .
— Şişşşt!... Beyefendi geldi...
— K i m o?
—• B i l m e m . . . F a b r i k a n ı n sahibi galiba... Yok
s a B a k a n mı?
— U m u m m ü d ü r o l m a s ı n . . . Şey... B e n d e n i z
zatiâlinizi b u k a d a r z a m a n d ı r t a n ı r ı m , h e r t ö r e n
de, her şölende b u l u ş u r u z da, s o r m a s ı ayıp olmasın
a m a , zâtıâlinizin n e i ş y a p t ı ğ ı m b i l m e m . . .
—. B e n d e n i z m i ? . . . Şey... Beyefendi açış n u t
k u n a başlıyor galiba...
— M u h t e r e m v a t a n d a ş l a r ! . . B u g ü n (çatal bı
ç a k sesleri) açılış t ö r e n i n i y a p t ı ğ ı m ı z T e z g â h t a r a -
ğ a Elektrik s a n t r a l ı m ı z ı n d ö r d ü n c ü k a z a n ı n ı n ye
r i n e k o n m a s ı m ü n a s e b e t i y l e , hepinizi t e b r i k ede
r i m . Bu kazanı, A m e r i k a d a n h i ç b i r y a r d ı m gör
m e d e n , kendi k e n d i m i z e yerine koyduk. M a c a r
millî t a k ı m ı n ı n 3 — 1 y e n e n azmimiz, enerjimiz,
h e y e c a n ı m ı z b u r a d a d a k e n d i n i göstermiş, k a z a n ı n
t a m ocağın ü s t ü n e k o n u l m a s ı n d a , ü ç Amerikalı
m ü t e h a s s ı s , iki m ü h e n d i s , d ö r t u s t a b a ş m d a n b a ş k a
hiçbir y a b a n c ı kuvvete l ü z u m gösterilmeksizin, ka-
zan-ı mezkûr, mahall-i m a h s u s u n a k e n d i kuvvetle
rimiz t a r a f ı n d a n vazedilmiştir. Ancak k a z a n yerine
— 11 —
k o n u l d u k t a n sonra, içindeki s u y u n bir t ü r l ü kay
n a m a d ı ğ ı n ı n sebebi araştırılınca, ocağın altı m e t r e
k a d a r k a z a n d a n geride kaldığı g ö r ü l m ü ş t ü r . K a z a n
ağır o l d u ğ u n d a n , a l t ı n a . ayrı bir ocak yapılması
na t e k n i s y e n l e r l ü z u m görmüşlerdir. Bu k a z a n , Ya
kın Doğu, O r t a Doğu ve B a l k a n l a r ı n en b ü y ü k ka
zanıdır. Aynı z a m a n d a kalaylıdır ve bakırdır. Ka
laylı ve b a k ı r o l m a k l a b e r a b e r yalnız iki y e r i n d e n
deliği olup, bu delikler, h i ç b i r A m e r i k a n y a r d ı m ı n a
l ü z u m g ö r ü l m e d e n k e n d i t a r a f ı m ı z d a n ü s t ü p ü , ec
zalı p a m u k ve k a r a sakızla t ı k a n m ı ş t ı r . Delikler
den a k a n s u l a r k a z a n ı n a l t ı n d a k i ocağı s ö n d ü r m e
yecek k a d a r cüz'i bir h a l e getirilmiştir. E ğ e r Terkos
suları kesilmemiş olsaydı, şimdi g ö z ü n ü z ü n ö n ü n
de tecrübesini yapardık.
Bu kazan, K a b a k ç ı M u s t a f a i s y a n ı n d a Yeni
çerilerin kaldırdığı k a z a n olup, o r a d a n S a d r â z a m
K ı r k a y a k Halil P a ş a n ı n k o n a ğ ı n a g ö t ü r ü l m ü ş v e
b u k o n a k t a u z u n z a m a n a ş u r e k a z a n ı olarak, kul
lanılmıştır. S o n r a d a n y a n d a n çarklı a r a b a vapu
r u n u n k a z a n ı o l a r a k u z u n yıllar vazife g ö r m ü ş t ü r .
K a z a n ı n dokuz k u l p u vardır. Biz o n a yeni bir k u l p
u y d u r a r a k fabrikaya koyduk. B u k a z a n ı n . . .
Birisi — Birader, bu k a z a n u z u n s ü r e r b e n
gidiyorum.
Başka biri — Ben d e . . . Y a r ı n şeydeki t ö r e n d e
buluşalım,
— Olur, eyvallah...
— Güle güle...
— Bu k a z a n . . .
— 12 —
KEDİ
N E D E N
KAÇTI?
— 15 —
M ü s t e ş a r söyledi, sekreteri yazdı. Ooooh!.. Ra
h a t l a m ı ş t ı . E ğ e r içini dökmese p a t l ı y a c a k t ı Müs
teşar. Evinin, ç o l u ğ u n u n , ç o c u ğ u n u r a h a t ı n ı , h u
zurunu kaçıracaktı.
İyi a m a , Genel M ü d ü r n e y a p s ı n şimdi? Müs
t e ş a r ı n yazdıkları y e n i r y u t u l u r şey mi? Zile
hastı:
— M ü f e t t i ş Ali Beyi ç a ğ ı r ı n !
—. Ali Bey, on g ü n d ü r teftişte.
— Veli Beyi çağırın,
—• B a ş ü s t ü n e !
M ü f e t t i ş Veli Bey geldi.
— B u y u r u n Beyefendi!
— Şu şey işi ne oldu?
— Oldu Beyefendi!
— Ö b ü r iş?
— O da oldu.
— Nasıl oldu?
— Şöyle, şöyle, şöyle oldu efendim!
— Öyle o l m a y a c a k t ı ki... K i m dedi size şöyle
şöyle şöyle y a p ı n diye?.. Böyle, böyle, böyle ola
caktı. Allah, Allah!..
G e n e l M ü d ü r söylendi, söylendi,... Oooh, d ü n
ya v a r m ı ş . İçini dökmese b o ğ u l a c a k t ı .
M ü f e t t i ş ne yapsın şimdi? Yâ sabır... Yâ sa
bırla olmuyor.
— M ü d ü r Bey.
— Efendim!
— Nasıl efendim? B e n size bu s a b a h ne de
dim?
— Bu s a b a h mı? Bir şey demediniz.
— Nasıl d e m e d i m ? Bişey dedim, ben size.
— 16 —
— Bu s a b a h ben sizi g ö r m e d i m ki...
— Öyleyse d ü n s a b a h demişimdir.
— D ü n siz r a h a t s ı z .
— Öyleyse önceki s a b a h . . .
— Evet, söylemiştiniz.;.
H a h , söylemişti işte... Ne söylemişti? Söyle
m i ş t i de n e d e n y a p ı l m a m ı ş t ı peki? O l m a z böyle
şey... Anladınız mı, olmaz. İ s t e m e m , K a t i y e n ol
maz!..
M ü d ü r ü n s u r a t ı asıldı. «Ne olursa olsun, in
s a n l a r r a h a t l a m a k zorundadır.»
— Muavini çağırın bana...
— Başüstüne!
M ü d ü r m u a v i n i geldi. M ü d ü r s o r d u :
— D. cetveli yapıldı mı?
— Yapıldı efendim.
— T a m a m mı yapıldı?
— Evet, t a m a m .
— Liste eklendi mi?
— Eklendi!
S a n k i n e diye h e r şeyi d e t a s t a m a m yapar
lardı?...
— Gönderildi mi?
— Gönderildi.
Biraz geciktirseler olmaz mı?
— Ne g ü n gönderildi?
— Dün.
— Neee? d ü n m ü ? Bu ne i h m â l , bu ne biçim
iş? Hiç kimse çalışmıyor. İş ç ı k a r m a l ı , iş... G ü n ü
g ü n ü n e iş i s t e r i m . . . Anladınız m ı ?
Ooooh... İ n s a n içini d ö k t ü m ü , n e k a d a r d a
rahatlıyor.
— 17 — F. : 2
M ü d ü r Muavini, kısım â m i r i n i n o d a s ı n a girdi.
B u r n u n d a n soluyordu:
— Bunlar ne?
— M u h a s e b e y e gönderilecek evrak.
— H ı h . . . T a m a m . Z a t e n siz...
M u a v i n Bey çıkınca, b a r u t kesilen Kısım
Âmiri, m a s a y a y u m r u ğ u n u i n d i r d i :
— Nerede H a s a n Bey?
— H a n g i H a s a n Bey? İ k i n c i k ı s ı m d a k i H a
s a n Bey mi, k a y ı t m e m u r u H a s a n Bey mi, e v r a k
k a l e m i n d e k i H a s a n Bey mi, yoksa t a h r i r a t t a k i
k â t i p H a s a n Bey m î ?
.— H a n g i s i olursa... şey... y â n i t a h r i r a t t a k i
k â t i p H a s a n Bey...
— Efendim, paydos zili ç a l d ı ğ ı n d a n g i t m i ş . . .
— Öyleyse sen gel b u r a y a !
>— B e n i m a d ı m Hüseyin.
— Hüseyin m ü s e y i n . . . B e n d i n l e m e m . B e n size
d i y o r u m ki...
O n d a k i k a k a d a r bağırdı, çağırdı. Ş a m a n d ı r a
ya y a n a ş t ı k t a n s o n r a i s t i m b ı r a k a n gemi gibi bo
şaldı. R a h a t r a h a t d a i r e d e n çıktı.
M e m u r H ü s e y i n Bey, odacıya söylemediğini
b ı r a k m a d ı . B u c a m l a r ı n h a l i n e d i r be? Y a ş u t a
vandaki örümcek ağları?... Şu masaların tozu...
Yerlerin pisliği... İ s t e m e m böyle şey!... İ s t e m e m ! . . .
Anladın mı, işte o k a d a r . . .
H ü s e y i n Bey, k ı ş t a n çıkıp yaza girerken, sırtın
d a n p a l t o s u n u a t m ı ş a d a m ı n hafifliğiyle, r a h a t l ı
ğıyla d a i r e d e n çıktı.
C a n ı b u r n u n a gelen odacı, k a v g a e t m e k için
kapıcıyı aradı, b u l a m a d ı . K a p ı c ı gitmişti. Ne y a p -
— 18 —
sın? «Her n e olursa olsun, i n s a n l a r r a h a t l a m a k :
zorundadır.»
T r a m v a y a bindi.
— Ayağıma b a s t ı n . Ö n ü n e b a k !
A d a m a l d ı r m a d ı . Biletçi geldi.
— Bilet!
ı — G ö r m ü y o r m u s u n kalabalığı. Bir elim a s
kıda, bir elim b a s k ı d a . . . C ü z d a n ç ı k a r mı şimdi?
—> N'apalımj?
— İ n e r k e n veririm.
—. O l u r mu öyle şey?
—- O l u r !
— Olmaz.
i— Bal gibi de olur.
— K o n t r o l gelir, dinler m i ? İn aşağı...
Bir p a t ı r d ı , bir g ü r ü l t ü . O d a c ı fırsat y a k a l a
mıştı.
— H a y sizin gibi biletçinin d e . . .
Son seferini y a p a n biletçi, evine döndü. K a r ı s ı
m u t f a k t a gülüyordu.
—• Ne g ü l ü y o r s u n u l a n ! İ n s a n kocasını...
Ver e t t i sopayı. S o n r a geçip sofraya, r a h a t b i r
yemek yedi.
Biletçinin karısı ağlıyordu. Ayağının a l t ı n d a
d o l a ş a n k e d i n i n s ı r t ı n a iki m a ş a indirdi. Kedi
c a n acısıyla k e n d i n i sokağa d a r a t t ı .
Biletçinin karısı, k o c a s ı n a sokuldu. Aşkın e n
iyisi, göz y a ş ı n d a n s o n r a gelendir. İkisi de r a h a t t ı . . .
«Her şeyin, h e r işin bir n e d e n i vardır.» E ğ e r
gazeteler B a k a n a saldırıya geçmeselerdi, şu k e d i
d u r u p d u r u r k e n böyle b a ğ ı r a b a ğ ı r a fırlar m ı y d ı ?
İ n s a n l a r r a h a t . . . Kedi ö n ü m d e n öyle bir k a ç
t ı ki, r a h a t l a m a k için o n u n n e y a p t ı ğ ı n ı göreme
dim. — 19 —
H E M
ÇAL
H E M
O Y N A !
A Ğ Z I N D A t e n e k e d e n megafon,
pazar meydanında barbar bağırıyordu:
— B u g ü n . . . İ s t a n b u l d a n gelen...
bir a d a m ,
Meşhur...
Millî t i y a t o r a a a . . S a h a t . . dörtte... Çınar meyda
n ı n d a . . . Allo! Allo... S a h a t d ö r t t e . . . Üç perdelik
g ü l ü n ç l ü k o m e d i . . . Ayriyeten üç p e r d e hisseli, kıs-
salı d ı r a m faaacası...
İki t i y a t r o ile bir c a n b a z m bir a r a d a b u r a y a
gelmeleri pek az görülen şeylerdendi. B u y ü z d e n
r a k i p t i y a t r o n u n reklâmcısı, ö b ü r ü n d e n d a h a bas
k ı n ç ı k m a k için, iki u z u n s o p a n ı n ü s t ü n d e palya
ço kılığında, m e y d a n ı n öbür b a ş ı n d a n b a ğ ı r ı y o r d u :
—• Allo... Allo!... M e m l e k e t i n . . . En n a m l ı , bü-
y ü ü k . . . millet t i y a t o r a s ı . . . On sekiz artizlik b ü y ü k
kadro... En büyük tiyatro kumpanyası... Hanede
Ayten Şakırses... Ayriyeten altı kişilik saz ve caz
t a k ı m ı . . . A l a t u r k a ve ilâveten a l a f r a n g a d a n s l a r . . .
R a k k a s e Celile Celâli... En m e ş h u r film yıldızımız
b a ğ y a a n Ece Yakar...
C a n b a z l a r da, bu iki t i y a t r o d a n aşağı k a l m a
m a k için, iki ç ı ğ ı r t k a n b i r d e n ç ı k a r m ı ş l a r d ı :
— Allo... Allo... M e m l e k e t i n en n a m l ı canbaz-
l a r ı n ı . . . İki c a n b a a a z bir ipte. B u g ü n c a n b a z h a n e -
— 20 —
www.cizgiliforum.com
enginel
ler kralı Ali Çolak ip ü s t ü n d e k u r b a n kesecek... İp
ü s t ü n d e psiklet yarışları... Ayriyeten...
Ortalık panayıra dönmüştü. Çadırların önün
de t r a m b o n , b u ğ ü l ü ve davul, bir çarliston, bir İz
m i r m a r ş ı n ı çalıyordu.
İki gezginci t i y a t r o ile c a n b a z h a n e , çok k ö t ü
bir z a m a n d a gelmişlerdi. Ç ü n k ü a y n ı g ü n , Millî
C e m a a t p a r t i s i n i n lideri de, üç kişilik y u r t gezisi
ekibiyle gelmiş b u l u n u y o r d u . B ü t ü n b u ç ı ğ ı r t k a n
lar, cazlar h e p b o ş u n a y d ı . Ne iki t i y a t r o , ne de
c a n b a z h a n e bir t e k bilet satabilmişti. T a a a a u z a k
köylerden gelenler m e y d a n ı d o l d u r m u ş l a r d ı a m a ,
hiçbiri n e tiyatroya, n e d e c a n b a z h a n e y e gitmiyor
du. Millî C e m a a t p a r t i s i n i n lideri k o n u ş a c a k ol
d u k t a n sonra, t i y a t r o y a , c a n b a z a k i m gider?
M e y d a n d a ç ı n a r ı n a l t ı n d a k i k a h v e d e şöyle ko
nuşuyorlardı:
— A m a n m ğ , bi a ğ n a t i y o , bi a ğ n a t i y o . . . Bıldır
diğnedim, güle güle öleyazdım...
— Bu herif h e p i s ü n d e n b a s g m . Öteki p a r t i
lerin hiç biri b u n u n k a d a r g ü l d ü r e m i y o . . .
— Bizim Kel İ b r â â m ' m g a y n ı M a m u t , bi mek
tup iletmiş, diyokine, b u r a y a geldi, güle güle öl
d ü k . . . diyo... T ü m g a r ı milleti yirlere serildi diyo...
G ü l m e k t e n gasıkları gevşemiş. H ı d ı r m g a y n a n a s ı
a l t ı n a gaçırdı, diyo... Buradan oriya geliyo,
a m a n ı n ğ , g a ç ı r m a n , h e p t e n gidin, diğneyin, diyo...
Biz de köyden işi g ü c ü bıraktık, geldük.
— Herüf bi g o n u ş s u n , acep t i y a t r o gaç p a r a
ider?
— P a r a y n a n mı M u s t a v a e m m i ?
— 21 —
—• Yoh bee!.. Herüf sevabına g û l d ü r ü y o . . . fi
sebîlillâh...
•—• Pekiy, ne z o r u n a ? Heç bi c i h a r ı yok m u ?
— Milletin biraz y ü z ü g ü l s ü n deyi... Eyilik
ossun deyi... Bi ağnatiyo, töbeler ossun, bir ay yat,
gül!...
Millî C e m a a t p a r t i s i n i n gezisine k a t ı l a n l a r
d a n hiç biri o r t a d a g ö r ü n m ü y o r d u . Yalnız mey
d a n ı polisler d o l d u r m u ş t u . Yaya polis, atlı polis,
motosikletli polis, motorlu, zırhlı, binmiş, bindi
rilmiş polis... K o m ş u d ö r t ilin polisi b u r a y a dol
muştu.
Biraz s o n r a ağızdan ağıza bir h a b e r yayıldı:
— M e y d a n d a söyletmiyeceklermiş...
— Acep n e d e n ki?...
— Yasah...
— Neden yasah?..
— Besbelli bu tiyatoracılar, işimize keset vu-
ruyo deyi h ö k û m a t a ş i k â y e t t e b u l u n d u l a r . Hökû-
m a t da, m a d e m t i y a t o r a c ı gısmısı ç a d ı r d a n u m r o
yapıyor, b u n l a r da gapalı yerde n u m r o y a p s ı n di-
y e r e k t e n bi g a n u n çıkardı.
— Sincik n'olacak?
— S i n a m a d a y m ı ş . . . D ü z d a b a n Irıza'nm sina-
masmda...
Biraz s o n r a yeni bir h a b e r çıktı: D ü z t a b a n
Rıza s i n e m a s ı n ı v e r m i y o r m u ş . . .
— B e n h o k û m e t işinden g o r h a r ı m diyesiymiş.
Neme gerek diyomuş, elektriğimi bozarlar, bi zor
çıkarırlar. Virmem d i y o r m u ş . . .
— Sincik n'olacak?
— Kör Yusuf'un l o g a n t a s m a ! . .
— 22 —
L o k a n t a n ı n önü tıklım tıklım dolmuştu. Ama
k a p ı d a k i polisler, yalnız p a r t i l i o l a n l a r ı içeri so
kuyor, o p a r t i d e n o l m ı y a n l a r ı l o k a n t a y a b ı r a k m ı
yordu.
K a p ı d a birikenler k o n u ş u y o r l a r d ı :
— Len İsmiyl, b e n s a n a bu p a r t i y e girek
d i m e d i m miydi? Şimcik b e d a v a d a n diğniyecekdik.
Ne bilet var, ne bişey... Sincik t i y a t r o y a gayme-
yi bayıl, a n l ı n b a ş ı n a gelsin.
— C a n ı m İr eşit Dayı, p a n g a d a n gredo a l m a h -
iık için ö b ü r ü s ü n e girdik.
— İ k i p a r t i y e b i r d e n girilmiyo m u ?
— Get işine!...
— Sincik bu p a r t i y e gaydımızı y a p t ı r s a k , içeri
gomazlar mı?
— Pulise s o r ! . . .
— Ben p u l i s n e n g o n u ş m a m . Sen sor!
Kapıdan parti kimliklerine bakılıp içeri gi
renlere, P a r t i n i n İ l i d a r e h e y e t i n d e n biri ş u n l a r ı
t e n b i h ediyordu:
— Alkış y o h ! . . . G ü l m e k y o h ! . . . B a ğ ı r ı p çağır
m a k y o h ! . . . Heç bi şiy y o h ! . . .
— M e v t a gibi d u r a c a k mıyız?
—• Ben bu p a r t i y e g i r m e m H a c ı e m m i , gül
m e k o l m a d ı h t a n kelli... P a r t i y e gireceğime, tiya-
t o r a y a giderim. Yörü, t i y a t o r a y a ! P a r a l a r benden...
— Len, bu g a f a y l a n t i y a t o r a y a gidili mi? İl
k i n ş o r d a n bi şişe i m a m s u y u al da içek, gafaları
d u t u p öyle girek.
L o k a n t a doldu. L o k a n t a n ı n b ü t ü n pencereleri
k a l ı n bezlerle ö r t ü l d ü . İ k i polis m e m u r u pencere
l e r d e n içerisinin görüleceği delik kalıp k a l m a d ı ğ ı -
— 23 —
m denetledi. K a r a n l ı k olduğu için, l â m b a l a r ya
kıldı. H a v a çok sıcaktı. İçerdekiler b u r a m b u r a m
terlemeye başladılar.
O r t a d a yüksek bir yere m a s a , üzerine bir s ü r ü
plâkla, bir de g r a m a f o n k o n u l d u . Millî C e m a a t p a r
tisinin lideri m a s a n ı n a r k a s ı n a geçti.
— V a t a n d a ş l a r ! dedi, biliyorsunuz, son ç ı k a n
k a n u n l a r d a n s o n r a k o n u ş m a k , n u t u k v e r m e k çok
tehlikeli bir d u r u m aldı. Biz polisi, savcıları, m a h
kemeleri m e ş g u l e t m e m e k , k e n d i başımızı da be
lâya s o k m a m a k için, bu çareye baş v u r d u k . Bu
r a d a b e n i m eskiden söylediğim ve içinde h i ç b i r
suç o l m a y a n p l â k l a r var. Sesimi ve sözlerimi bu
p l â k l a r d a n dinleyeceksiniz.
Ş u n u da söylemeyi bir borç ve vazife bilirim
ki, b a ş k a yerlerde, bizi y o l u m u z d a n alıkoymak,
geç b ı r a k m a k için t r e n l e r i geciktirdiler. Bazı yer
lerde suyu, bazı yerlerde elektriği kestiler. B u r a d a
hiç bir zorlukla k a r ş ı l a ş m a d ı k . Gerek idarecilere,
gerek polise h u z u r u n u z d a t e ş e k k ü r ederim. Şimdi
n u t u k p l â k l a r ı m ı dinleyeceksiniz.
S a l o n u n gerisinde o t u r a n iki polis, bıyık al
t ı n d a n kıskıs g ü l ü y o r d u .
P a r t i lideri e n ü s t t e k i plâğı g r a m o f o n a koydu.
Bir p a r t i l i g r a m o f o n iğnesini değiştirdi, kolu çe
virdi. S a l o n d a çıt yoktu.
A r k a d a k i iki polis h â l â kıskıs g ü l ü y o r d u .
İlk p l â k d ö n m e y e başladı.
«—Sayın v a t a n d a ş l a r ! P a r t i m i z p r e n s i p iti
bariyle, iki meclisi k a b u l e t m i ş olup, Anayasa
mahkemesinin kurulmasını da programına almış
tır.»
— 24 —
Sıcaktan, h a v a s ı z l ı k t a n içerdekilere ağırlık
basmıştı. K i m i t e r i n i siliyor, kimisi de u y u k l u y o r
du. İkinci p l â k g r a m a f o n a k o n d u . A r k a d a iki polis
kıskıs g ü l ü y o r d u . İkinci p l â k ç a l m a y a b a ş l a d ı :
«Eeeeminem E m i n e m . . .
Çakır E m i n e m ! . . .
Göbeğinin a l t ı
Çukur Eminem!...»
Partilileri bir telâş aldı. Lider ve çevresindeki
ler g r a m o f o n a k o ş t u l a r .
— K a l d ı r ı n o plâğı...
— K i m koydu o n u ? . . .
—• Birisi p l â k l a r ı k a r ı ş t ı r m ı ş .
U y u k l a y a n l a r u y a n m ı ş , köylüler c a n l a n m ı ş t ı .
Yer yer:
— Kaldırmayın!
— Bırakın çalsın!...
— Emineyi isteriz!...
—. Çakır E m i n e e e e ! . . .
Sesleri yükseliyordu. Ü ç ü n c ü plâğı k o y d u l a r :
— Aziz v a t a n d a ş l a r ! . . . Bir m e m l e k e t t e siyasî
h ü r r i y e t o l m a y ı n c a hiçbişey olmaz...
Bu p l â ğ ı n sonu şöyle b i t i y o r d u :
— Biz i k t i d a r a geçince ş u n l a r ı y a p a c a ğ ı z . . .
Dördüncü plâk kondu:
«Sepetçioğluuuu, bir a n a n ı n k u z u s u . . .
D a h da da d a y d a y a . . . D a y da di di di dîîîî
daaay!...»
G e n ç l e r ceketleri ç ı k a r ı p o r t a y a çıkmışlar,
o y n a m a y a başlamışlardı. İ h t i y a r l a r elleriyle, ayak-
lariyle t e m p o t u t u y o r l a r d ı .
P l â k bitince o y u n d u r d u . Yeni p l â k b a ş l a d ı :
— 25 —
—• H â k i m t e m i n a t ı . . . Üniversite m u h t a r i y e t i . . .
Bağımsız m a h k e m e . H e r v a t a n d a ş a bir ev...
«Çadırımın ü s t ü n e . . .
Şıp dedi d a m l a d ı . . .
Veresiye vere vere
K a l m a d ı kalmadı...»
Bu sefer ihtiyarı, genci o r t a y a döküldü. H e p
birden coşmuşlardı.
N u t u k p l â k l a r ı bir çalgı, bir şarkıyla d e v a m et
ti. S o n u n d a p a r t i lideri,
— V a t a n d a ş l a r ! . . . dedi. İ ş i n ciddiyeti kaçtı,
s u l u l u ğ u çıktı. G ö r ü y o r s u n u z ya, bir sabotajla
karşı karşıyayız. P l â k l a r ı m ı z ı n a r a s ı n a o y u n h a
vaları k a r ı ş t ı r m ı ş l a r . Böyle d e m o k r a s i o l m a z !
Toplantı dağılırken gençler h â l â oynuyor,
yaşlılar g ü l ü y o r d u . B u y ü z d e n pekçok kişi Millî Ce
m a a t p a r t i s i n e girdi. Köylüler,
— D ü ğ ü n d e r n e k c a n ı m , bir çengisi eğsük-
d ü . . . diyorlardı.
- 26
D O L M U Ş U N
K A P I S I
Şoför,
—• K u r t u l u ş ! d e r demez, a r a b a n ı n k a p ı s ı n a
s a l d ı r d ı m . N e y a p t ı m s a kapıyı b i t ü r l ü a ç a m a m .
K a p ı n ı n k u l p u dönmez. Şoför i ç e r d e n bağırıyor:
—• Sola kıvır!
Sola kıvırıyorum k ı v ı r m a s ı n a a m a , k u l p kıv
rılmıyor. Şoför bağırıyor:
— Sola beyim sola!... Allah Allah, askerlik
yapmadın mı yahu?...
S o l u m u , sağımı m ı ş a ş ı r d ı m ? D o l m u ş u n ar
k a s ı n a b a ş k a a r a b a l a r , otobüsler, k a m y o n l a r yığıl
dı. Trafik m e m u r u , fııırt f m r t d ü d ü k ö t t ü r ü y o r .
— Sola kıvır b e !
— Kıvrılmıyor k a r d e ş i m .
Şoför uzanıyor, kapıyı açıyor, içeri giriyorum.
D o l m u ş y ü r ü y o r a m a , şoförün de çenesi açıldı:
— Ne a d a m l a r v a r be d ü n y a d a ? . . . T ü h Al
l a h k a h r e t s i n . . . Y a h u s a ğ ı n ı s o l u n u d a h a öğren-
m e m i ş l a r be!
Ş o f ö r ü n çenesi k a p a n m ı y o r b i t ü r l ü :
— H e r yolcuya t e k e r t e k e r a n l a t . K a p ı bu ya
h u . . . Sola çevir, t a k açılır...
K e n d i m i övmek gibi olmasın, bir iyi h u y u m
vardır, haksız o l d u ğ u m z a m a n k a r ş ı m d a k i n e der
se desin, hiç sesimi ç ı k a r m a m .
Şoför, hızını a l a m a m ı ş , b o y u n a dırdır ediyor:
— 27 —
— Bir k a p ı a ç m a s ı n ı ö ğ r e n m e y e n i n s a n bu
d ü n y a d a n e diye y a ş a r b i l m e m ki...
U t a n c ı m d a n r e n k t e n r e n g e giriyorum. N e de
s e a d a m haklı. B u sefer yolcular d a şoförü t u t u p
o n a h a k veriyorlar.
Bir ş i ş m a n a d a m ,
—. Efendim, dikkatsizlik... diyor, dikkatsiz in
sanlar.
Bir şoför, bir o ş i ş m a n a d a m söylüyor:
— Bayım, vallahi b ı k t ı m a r t ı k . . . Bu a d a m l a r a
a r a b a kapısı a ç m a s ı n ı ö ğ r e t m e k için bir k u r s a ç
malı...
— Yok kardeşim, yok... M e d e n i y e t i n m e k t e b i
yoktur. İ n s a n ı n kendisinde olmazsa n e yapsan
boş...
Eminönü iıde şişman a d a m arabadan inmek
istiyor. İstiyor a m a , b i t ü r l ü kapıyı açamıyor. Şo
för, bu sefer o n a bağırıyor:
—> Bayın, sağa çevir k u l p u . . .
— Çevrilmiyor k a r d e ş i m .
— Sola çeviriyorsun b a y ı m . . . Y a h u bu c e n a
bet, d ı ş a r d a n sola, içerden s a ğ a çevrilecek...
—> K a r d e ş i m , ne sola dönüyor, ne sağa... K ı
p ı r d a m ı y o r körolası...
Bir hayli çekişiyorlar. Sihirli define kapısı gi
bi, k a p ı b i t ü r l ü açılmıyor.
Şoför u z a n ı p kapıyı açıyor. Ş i ş m a n a d a m k e n
dini zor dışarı atıyor. B ü s b ü t ü n kızan şoför söyle
nip d u r u y o r . Neredeyse küfüre başlayacak. Heri
fin pis a ğ z ı n a d a y a n ı l ı r gibi değil. K u r t u l u ş ' a git
m e k t e n vaz g e ç t i m a m a , y a kapıyı a ç a m a z s a m di
ye k o r k u m d a n inemiyorum.
— 28 —
— O d u n oğlu o d u n l a r . . . Y a r m a l a r ! . . .
— Bay şoför, b e n b u r a d a ineceğim.
K a p ı n ı n k u l p u n a y a p ı ş t ı m . Açabilmek için a z
ö n c e şoföre öyle d i k k a t e t m i ş t i m ki... S a ğ a çeviri
y o r u m . Ooooh, çok şükür, d ı ş a r d a y ı m . B a ş k a bir
a r a b a bekliyorum..
—• K u r t u l u ş ?
— Evet...
Araba ö n ü m d e . Şoför p a y l a m a s ı n diye, az ön
ce ö ğ r e n d i ğ i m gibi, k a p ı n ı n k u l p u n u sola çeviriyo
r u m , olmuyor. S a ğ a çeviriyorum, olmuyor. Bir da
ha zorluyorum, bir d a h a , öyle ki elime k a n Oturu
yor. ,. ;
Şoför bağırıyor:
— Yukarı kaldır y a h u , y u k a r ı . . .
Yukarı k a l d ı r ı n c a kulpu, k a p ı açılıyor. Şimdi
bu şoför b a ş l a d ı :
— B u r a d a n b a ş k a İ s t a n b u l yok...
Y o l c u l a r d a n biri şoföre h a k veriyor:
— Boşu b o ş u n a k a l d ı r ı m çiğniyorlar.
— Artık bir t a k s i kapısı a ç a m ı y a n da i n s a n ı m
diye y a ş a m a m a l ı d ü n y a d a . . .
Bu ağır sözlere nasıl d a y a n ı l ı r ? Şoför de, yol
c u l a r d a h e p beni haksız çıkarıyorlar.
K a r a k ö y ' d e bir yolcu i n m e k istiyor. A m a ka
pı açılmaz. Şoför,
— Y u k a r ı k a l d ı r ! diye b a r b a r bağırıyor.
Yolcu,
— K a l k m ı y o r ! diye bağırıyor.
— Asıl b e !
— Asılıyorum, kalkmıyor.
Şoför kapıyı açıyor, a d a m ç ı k a r çıkmaz, n e
— 29 —
www.cizgiliforum.com
enginel
olur n e olmaz b e n d e kapıyı a ç a m a m diye dışarı
a t ı y o r u m k e n d i m i . Şimdi K a r a k ö y ' d e y i m . Zarzor
bir a r a b a b u l u y o r u m . K a p ı n ı n k u l p u n u sola çevi
r i y o r u m , o l m u y o r ; s a ğ a çevir, olmuyor; y u k a r ı ,
a-ah, aşağı, ı-ıh... Bre a m a n . Şoförden p a p a r a y ı
yiyeceğim sağlam, asılıp d u r u y o r u m . K u l p u d ö r t
yöne çeviriyorum, b a n a m ı s ı n demiyor.
— İt be i t ! . . .
Şoföre s o r u y o r u m :
— Nereye iteyim?
— Nereye itilir y a h u ? . . . İ t ! . . . İ t m e s i n i de mi
bilmiyorsun... İçeri d o ğ r u i t !
Hiç böyle içeri d o ğ r u itilip de açılan k a p ı gör
medim.
— Kapıyı i t m e b e ! K u l p u it!..
Hele ş ü k ü r k a p ı açılıyor. Şoför d u r u r m u ?
— H e r m ü ş t e r i y e t e k e r t e k e r öğret...
Bir yolcu,
— K a z gibi a d a m l a r ! diyor.
B u n u söyleyen yolcu k a p ı n ı n y a n ı n d a o t u r u
yor. Şoför onu,
— K a p ı a ç ı k ! diye tersliyor.
A d a m kapıyı açıp k ü t diye kapıyor.
— Olmadı!... Kapanmadı.
A d a m bir d a h a deniyor, yine k a p a n m ı y o r .
— Kapanmadı!
Y a n ı n d a k i yolcu,
— Hızlı çek! diyor.
Çat!... Pat!... Küt!...
Şoför,
— Yavaş y a h u , diyor yavaş b e ! . . . Alt t a r a f ı
yirmi beş k u r u ş vereceksiniz b e ! . . .
— 30 —
Şoför u z a n ı p kapıyor kapıyı a m a çenesini
açıyor:
— H a f t a d a bir k a p ı t a m i r i . K a z a n k a z a n k a p ı
t a m i r i n e ver. İş mi bu y â n i . . . Sizin evinizde k a p ı
yok m u ? S a a t gibi k a p ı bu, yavaşça t ı k diye ka
patacaksın.
Bir yolcu G a l a t a s a r a y ' d a i n m e k istiyor. Yine
kapı açılmaz. Bir p a t ı r t ı , k ı y a m e t , sağa, sola, yu
karı, aşağı... S o n u n d a k a p ı açılıyor. Y o l c u n u n ar
k a s ı n d a n k e n d i m i s o k a ğ a fırlatıyorum.
— Kurtuluş?
—. Evet, b u y u r u n !
Buyurması kolay a m a , nasıl buyuracaksın?
K a p ı n ı n k u l p u n a yapışıyorum. Y u k a r ı k a l d ı r kalk
maz, aşağı i n d i r inmez, s a ğ a sola dönmez, it itil
mez... T ü h Allah k a h r e t s i n . . . B ü t ü n kuvvetimi de
n i y o r u m . Koca Yusuf p e h l i v a n k a l k s a m e z a r d a n
b u kapıyı a ç a m a z .
— K e n d i n e çek!
B u k a p ı d a k e n d i n e çekilince açılırmış. K a ç
p a r a eder, b a y şoför başlıyor söylenmeye... Ama
yooo, b u k a d a r ı n a d a y a n a r h a m a r t ı k .
— ı Birader, diyorum, h e p s i n i n kapısı bir baş
k a çeşit b u n l a r ı n . Bizim n e s u ç u m u z var b u n d a ?
K i m i n i sağa, k i m i n i sola çevireceksin. K i m i yu
karı, k i m i aşağı... Bir k ı s m ı n ı iteceksin, bir kıs
m ı n ı çekeceksin...
Şoför, b ü s b ü t ü n kızıyor:
— İ n s a n bu k a d a r c ı k şeyi de bilmez mi be...
F o r d a r a b a l a r ı n ı n k u l p u n u sola, S t u d b a k e r ' l e r i sa
ğa çevireceksin. Şevrole oldu mu iteceksin k u l p u .
H i l m a n ' l a r ı k e n d i n e d o ğ r u çekeceksin. F i a t a r a -
— 31 —
bası oldu m u önce bir s a ğ a çevirir, s o n r a ü s t ü n e
basarsın. Buick'ler en kolayı, bir sola, bir s a ğ a çe
virir, k u l p u k e n d i n e d o ğ r u biraz çeker, s o n r a biraz
y u k a r ı kaldırır, kuvvetlice aşağı indirirsin, s o n r a
k e n d i n e d o ğ r u çekip te, hafifçe ü s t ü n e basar, iter
sen, çıt diye açılır k a p ı . . .
Şoför, d u r m a d a n h e r m a r k a otomobil kapı
sının n a s ı l açılacağını a n l a t ı y o r d u . Ben t a t l ı t a t l ı
d i n l i y o r d u m a m a lâfının s o n u n u k ö t ü b a ğ l a d ı :
— İ n s a n ı n bu k a d a r c ı k bir şeyi ö ğ r e n m e m e s i
için m a n k a f a olması lâzım.
Y o l c u l a r d a n biri şoförden de baskın çıkıyor:
— D a n g a l a k l ı k efendim. D ü p e d ü z d a n g a l a k l ı k
bu... Alt y a n ı yirmi-otuz çeşit otomobil var. İ s t a n
bul gibi bir şehirde y a ş a y a n i n s a n bu k a d a r c ı k
bişeyi öğrenemezse, k a l d ı r s ı n k e n d i n i denize a t
sın...
Şoför onaylıyor:
— Öyle ya, ölsün b e ! . . . Ölsün d a h a iyi.
— Koy ö n ü n e bir t o r b a s a m a n , yesin.
B a n a sövüp s a y a n yolcu Taksiim'de injyor.
Tam kapıdan çıkarken:
— Vaaay... A m a n ! . . . diye bağırıyor.
— Ne oldu? Ne v a r ?
İyi o l m u ş k e r a t a y a . Kapıyı k a p a r k e n baş p a r
m a ğ ı a r a y a sıkışmış. E l i n d e n ş a k ı r şakır k a n l a r
a k a r k e n k a p ı y a sövüp sayıyor:
— N a m u s s u z kapı... Hiç böyle k a p ı g ö r m e d i m .
Herif a m a n z a m a n diye b a ğ ı r a d u r s u n , şoför
gaza basıyor, Harbiye'ye u ç u y o r u z . Harbiye'de bir
m ü ş t e r i d a h a b i n m e k istiyor a m a n e m ü m k ü n . . .
Otomobil kapısı değil, kale kapısı n a m u s s u z . İs-
— 32 —
t a n b u l s u r l a r ı n ı n kapısını bir h a f t a d a a ç a n F a t i h
S u l t a n M e h m e t gelse a ç a m a z . Şoför,
— B a s t ı r ! B a s t ı r b e ! . . . diye bağırıyor.
— Neresini b a s t ı r a y ı m ?
— Ö m r ü n d e hiç a r a b a y a b i n m e d i n m i ? Düğ-
-mesini b a s t ı r !
— Düğme nerede yahu?
— Kilit d ü ğ m e s i b e ! . . .
D ü ğ m e dediği n e r e d e biliyor m u s u n u z ? Kapıy
la, kilitle, k u l p l a h i ç ilgisi o l m a y a n bir yerde, a r a
banın iç yanında, pencere camının altında.. Ben
d ü ğ m e y e basıyorum, a d a m kulpa, k a p ı açılıyor.
Açılır açılmaz d a c a n ı m ı d a r a t ı y o r u m dışarı.
Artık y ü r ü m e y e k a r a r verdim.
Y a n ı m d a bir a r a b a d u r u y o r .
— Nereye b a y ı m ?
— Kurtuluş.
Şoföre b a k ı y o r u m , yaşlıca bir a d a m . Artık bu
küfür filân etmez, d i y o r u m içimden. İçerde de üç
yolcu d a h a var. Acaba kapıyı a ç m a y ı . . . Bilirim
b u n l a r ı , h e r b i r i n i n a y r ı bir h u y u vardır. Elimi
kapı k u l p u n a a t m a d a n s o r u y o r u m .
— Arabanız ne m a r k a ?
— De S o t o ! . . .
«De Soto» m u ? Bu nasıl açılır? Z a t e n k a p ı n ı n
k u l p u da yok.
— İt!...
İtiyorum.
— Bastır!
Bastırıyorum.
— Çek!... Kendine çek!... Döndür!
— i Döndürdüm.
— 33 — F. : 3
K a ç defa d ö n d ü r d ü n ?
— İki.
i — Olmaz, b a ş t a n d ö n d ü r . Ü ç defa...
Şoför y a r d ı m a geliyor, o da açamıyor. Yolcu
l a r l a şoför, içerden ben d ı ş a r d a n zarzor kapıyı a ç ı
yoruz. Bu sefer de b i t ü r l ü k a p a n m a z . B e n çeke
rim, şoför çeker, k a p ı k a p a n m a z . B ü t ü n kuvvetim
le kapıyı çektim. Eski a r a b a sarsıldı. K ü ü t d i y e
bir ses... Şoför.
— H a h , k a p a n d ı şimdi... dedi.
Gidiyoruz, şoför a n l a t ı y o r d u r m a d a n . Ellibin
liralık a r a b a y m ı ş . Yolcular bir yılda h u r d a y a çı
k a r m ı ş l a r . D o l m u ş a i n i p binmesini, kapıyı a ç ı p
k a p a m a s ı n ı bilmiyorlarmış. Ayda bir kere kapıyı
t a m i r e g ö t ü r ü r m ü ş . Şoför sövüp sayıyor. B e r e k e t ,
bu seferkiler b a n a değil, b a ş k a l a r ı n a .
K u r t u l u ş ' a geliyoruz. Araba d u r u y o r . Bir yol
cu kapıyı a ç m a k istiyor. Açılmaz...
— Bu a r a b a De Soto, diye ö ğ r e n d i k l e r i m i sa
tıyorum, y u k a r ı al, sola it...
Öbür yolcu işe karışıyor, ü ç ü n c ü s ü y a r d ı m edi
yor. Şoför söylenerek k a p ı y a u z a m y o r . Hiç b i r i m i z
açamıyoruz, Ö b ü r y a n d a k i kapıyı kurcalıyoruz,
zorluyoruz, o da açılmıyor. K a l d ı k mı a r a b a n ı n
içinde... K a n - t e r içinde k a l a n şoförde k ü f ü r ü n
bini bir p a r a . . . Bir kısmımız sağ, bir kısmımız sol
k a p ı d a uğraşıyoruz. M a s a l l a r d a k i sihirli k a p ı gibi,
ne y a p s a n açılmaz.
— S u s t a y ı çekin! H a d i ! . . . D a y a n ı n ! . . .
T r a m v a y l a r , a r a b a l a r a r k a m ı z a yığılmış. T r a
fik m e m u r u sesleniyor. Şoför a r a b a y ı k e n a r a çe
kiyor. Bir erkek yolcu ceketini çıkarmış, kapıyı
— 34 —
a ç m a y a çalışırken, biri de ö b ü r kapıyı tekmeliyor.
K a d ı n yolcu avazı çıktığı k a d a r ,
— İ m d a a t ! . . . diye bağırıyor.
— Sus h a n ı m , ortalığı t e l â ş a verme. Kadın
kaçırıyor zannedecekler.
Polis koşup geliyor. Etrafımızı k a l a b a l ı k çe
viriyor.
— Ne v a r ?
— İçerde kaldık, kapı açılmıyor.
K a d ı n c ı k çığlık çığlığa, şoför k a p ı kilidinin
s u s t a s ı n ı bozan m ü ş t e r i l e r e k ü f ü r eder, dışarda-
kiler güler h â l i m i z e . . .
— Bir keser yok m u , keser...
— Keserle açılmaz, varyoz lâzım.
— Bir çilingir çağırın en iyisi...
K a r a n l ı k bastı, biz h â l â d o l m u ş t a m a h p u s u z .
Seyirciler gittikçe artıyor. Ne i ç e r d e n açılıyor, ne
d ı ş a r d a n . . . B a ş k a bir şoför bizimkine,
— Arkadaş, diyor, b u n u açsa açsa Yenişe
hir'de t a m i r c i Y a n k o açar. Geçen g ü n B ü y ü k d e -
re'ye m ü ş t e r i g ö t ü r m ü ş t ü m ! . B e n i m de b a ş ı m a gel
di. Öldür Allah k a p ı açılmadı. S o n r a m ü ş t e r i l e r i
t e r s y ü z ü getirdim, beş t a m i r h a n e dolaştıktan
sonra Y a n k o u s t a açtı.
Yenişehir'de Y a n k o u s t a n ı n t a m i r h a n e s i n e gi
diyoruz. U s t a evine gitmiş. U s t a y a h a b e r gidiyor.
Biz içerde a r t ı k patlıyacağız. Bir s a a t mi, iki s a a t
mi s o n r a u s t a geliyor. Bir z a m a n da o uğraşıyor.
— Siz b u n u T a r l a b a ş ı ' n d a kilitçi İbo var, o n a
g ö t ü r ü n diyor.
Kilitçi İbo'ya gidiyoruz.
— S u s t a n ı n dili dişliye geçmiş, diyor.
— 35 —
— Ne yapacağız?
— Gece v a k t i olmaz. B u n u n bir g ü n l ü k işi
var. G ü n d ü z gözüyle i n ş a l l a h . . .
İçerde y a l v a r m a y a başladık:
— A m a n İbo usta, o c a ğ ı n a d ü ş t ü k . Bizi bu
r a d a n k u r t a r . Ne istersen verelim, yüz, iki yüz...
K a d ı n a ğ l a m a y a başladı:
— Ah n'olur, k o c a m a bir h a b e r verin bâri...
Hâlimize a c ı y a n İbo u s t a işe girişti. G e c e n i n on
ikisinde,
— Olmıyor, dedi, b u n u n işi u z u n . . . Pencere
den çıkın!...
İlkin k a d ı n ı n c a n ı n ı k u r t a r d ı k . Pencereden
başını u z a t t ı . A y a k l a r ı n d a n biz t u t t u k , b a ş ı n d a n
dışardakiler, k a r g a t u l u m b a k a d ı n ı çıkardık. Yol
c u n u n biri ş i ş m a n olduğu için n e y a p t ı k s a dışarı
ç ı k a r a m a d ı k . S o n r a beni çıkardılar. H ü r r i y e t h a
vasını ciğerlerime çektim. Ş i ş m a n yolcuyu çıkar
m a y a çalışıyorlardı. B a n a d a : «Yardım et» dedi
ler. Çeke çeke a d a m ı yarı beline k a d a r dışarı çı
kardık. A m a t a m beline gelince, ne içeri, ne dışarı,
a d a m pencereye takılı kaldı; yarısı içerde, yarısı
dışarda.
— Vazgeçtim, içeri s o k u n ! diye yalvarıyor.
İçeri de sokamıyoruz.
Ben a r t ı k o r a d a n u z a k l a ş t ı m . Ne y a p t ı l a r bil
m i y o r u m . Tabiî ' K u r t u l u ş ' a yaya gittiğimi, o gün
den s o n r a d o l m u ş a binmeye tövbe ettiğimi t a h m i n
edersiniz.
— 36 —
G AÇ INCI
GILİNİK?
— 37 —
lerinden a y ı r t e t m e y e başladım, r ü t b e l e r i n i a n l ı
yordum. Ç ü n k ü h a d e m e l e r , hizmetçiler, d o k t o r l a r
h i ç ayırtsız, h e p beyaz giyiyorlardı. Bembeyaz
elbiseleri içinde kimler d a h a çok d o k t o r a benze
m e k istiyorsa, işte o n l a r h a d e m e y d i . Saçı t a r a n
m a m ı ş , h a t t â birazcık sakalı çıkmış doktorlar v a r
dı. Ama h a d e m e l e r i n içinde böylesi hiç yoktu. Dok
torlar, h e r yerde y ü r ü d ü k l e r i gibi ellerini k o l l a r ı n ı
sallıya sallıya y ü r ü y o r l a r d ı ; oysa h a d e m e l e r k a
sıla, kasıla, teftişe çıkmış feldmareşal gibi y ü r ü
yorlardı. D o k t o r l a r gülüyor, h a d e m e l e r s u r a t ası
yorlardı.
İçeri gönderdiğimiz h a s t a d a n h e r nedense h a
b e r çıkmadığı için, ben k a p ı a ğ z ı n d a bu beyaz el
biselileri inceliyip d u r u y o r d u m .
Doktorlar, basbayağı d o k t o r d u l a r . Ama h a d e
meler; d o k t o r l a r d a n d a h a çok doktordular. Y a l n ı z
bir yerlerinde bir işaretleri vardı ki, işte o i ş a r e t t e n
şıp diye h a d e m e oldukları anlaşılıyordu. O i ş a r e t
m i ? Ç o r a p l a r ı n ı n yırtığı... Gömlek bembeyaz. Ce
k e t gıcır gıcır. P a n t a l o n tığ gibi ü t ü l ü . Ayakkabı,
çorap, beyaz. Beyaz o l m a s ı n a beyaz ama, a r k a d a n
b a k ı n c a ökçeden t o p u ğ a k a d a r yırtık g ö r ü n ü y o r .
Hele p a n t a l o n p a ç a l a r ı kısa o l a n l a r ı n t o p u k l a m a
daki k o c a m a n ç o r a p yırtıkları b ü s b ü t ü n g ö z e ba
tıyordu. Yırtıksız o l a n l a r d a vardı a m a , e o ğ u n u n k i
yırtıktı. S a n k i d o k t o r l a r l a a y ı r t edilsinler d i y e , is-
tiyerek yırtık, y a m a l ı çorap giyiyorlardı.
Bir t a n e s i koridorda aşağı y u k a r ı d o l a ş ı p du
r u y o r d u , elleri a r k a s ı n d a , başı t a v a n d a , b u r n u h a
vada... Y a n m a gittim,
— Affedersiniz, dedim.
— 38 —
www.cizgiliforum.com
enginel
1
Yürümeyi bırakmadı. Lâfımı tamamlamak
için, b e n d e y a n ı n d a y ü r ü m e y e b a ş l a d ı m .
— Affedersiniz, bir h a s t a m ı z m u a y e n e o l m a k
için...
Başlnı çevirip b a k m ı y o r , p a s a y ü r ü y o r d u .
— Bir h a s t a m ı z m u a y e n e . . .
B u r n u , p e n c e r e n i n ü s t pervazını gösteriyordu.
— Bir h a s t a . . .
B a k t ı ğ ı yoktu.
— Bir...
Yürüdü, içeri girdi. O s ı r a d a m u a y e n e o l m a k
için bekleşenlerden bir a d a m k e n d i n i t a ş l a r ı n üze
r i n e fırlattı. Kıvırkıvır kıvranıyor, acı çığlıklar
a t ı y o r d u . Ç o r a b ı n ı n a r k a s ı yırtık olan beyaz göm
leklilerden biri, yerde k ı v r a n a n adamla,
— Öte v a r b e ! diye bağırdı, yolu k a p a m a ! . .
Ayağını a d a m ı n ü s t ü n d e n aşırıp geçti. Yerde
i n l e y e n a d a m ı n d u r u m u n a d a y a n a m a d ı m , o beyaz
gömleklilerden birine,
— N'olur, d o k t o r a h a b e r verseniz, dedim, bel
k i bir u y u ş t u r u c u iğne filân y a p a r l a r . . .
Şöyle bir s a ç ı m d a n t ı r n a ğ ı m a k a d a r süzdük
t e n sonra,
— S e n bu h e r ü f ü n nisi oluyon? dedi.
— Hiç...
— M a d e m â k i heç, sen bu h e r ü f ü n hışmı, ah-
r a b a s ı olmuyon. da, ne demiye garışıyon?
— İnsanlık adına,
— İ n s a n i y e t l i k y a p a c a k bir sen mi g u s u r gal-
dın?
Kızgın y ü r ü d ü , gitti. Hiç olmazsa s o r u m a kar
şılık vermişti.
— 39 —
Yerdeki a d a m b a ğ ı r m a s ı n ı yükseltince, başka,
bir beyaz gömlekliyi t u t t u m ,
— G ü n a h t ı r , d o k t o r a h a b e r verin, n'olur, de
dim.
Dişleri g ö r ü n d ü , g ü l ü y o r d u . Çok bilmişçesine
elini salladı:
— O-hoo... Ne n ü m e r e yapıyo b e ! A ğ n a m a -
dmğ?.. Biz neler g ö r m ü ş ü z . G a r ş ı d a n b a k ı n c a k , şıp
diye n ü m e r e y i a ğ n a r ı m .
— Böyle n u m a r a olur m u ? Ne diye n u m a r a
yapsın?
— H a s t a n e y e y a t s ı n deyi...
K u r n a z k u r n a z güldü. Güle güle d e gitti.
Adam bir z a m a n k ı v r a n d ı . Ö b ü r bekleşenler d e ,
beyaz gömlekliler gibi, o n a aldırış e t m i y o r l a r d ı .
Yalnız bir k a d ı n a r a sıra,
— Vah v a h ! diyordu.
Ayakları tekerlekli bir a r a b a d a , iki beyaz
gömlekli bir h a s t a y ı g ö t ü r ü y o r d u . İkisinin de
saçları pırıl pırıl t a r a l ı . Gömlekleri, p a n t a l o n l a n
ü t ü l ü . Yalnız ç o r a p l a r ı n d a o işaret var, t o p u k l a
rında, kaz y u m u r t a s ı biçimi k o c a m a n bir yırtık...
G ü l ü ş e oynaşa, itişe k a k ı ş a a r a b a y ı k a p ı d a n ç ı k a r
dılar. A r a b a d a k i h a s t a belki a m e l i y a t t a n çıkmıştı,
halsizdi. Arkadaki, a r a b a y ı k o ş t u r m a y a başladı.
Parkeden, h a s t a n e n i n kumlu yoluna birden düşün
ce a r a b a , s a r s ı n t ı d a n t e k e r l e ğ i n biri fırladı. A r a b a
y a n a y a t t ı . K a r a n t i n a sarısı, değnek gibi bir b a c a k ,
a r a b a d a n s a r k t ı . . . İki beyaz gömlekli, tekerleği ye
r i n e geçirmeye çalışıyorlar, b i t ü r l ü b e c e r e m i y o r
lar. Kızmışlar, b o y u n a sövüyorlardı:
— Dingiline... e t t i ğ i m i n a r a b a s ı . . .
— 40 —
— Dingilini... t i ğ i m i n n a m u s s u z u . . .
•— U l a n deliği n i r d e bu ölüsü gandillinin?..
Bul şu deliği!..
Ben k a p ı d a o n l a r ı seyrederken, bir sakallı ihti
y a r geldi. A y a k l a r ı n a k a i m , k a b a lâstikler; y ü n
çoraplarını, a b a p a n t a l o n u n u n ü s t ü n e çekmiş.
P a n t a l o n u n y a m a l a r ı n d a n asıl k u m a ş ı n h a n g i s i
olduğu a y ı r t edilmiyor. Belindeki kuşak, s ı r t ı n d a ,
m i a d ı n ı enaz on kere d o l d u r m u ş bir a s k e r ceketi.
B a ş ı n d a k i k a s k e t i bile delinmiş.
İ h t i y a r , k a p ı d a d u r d u . E t r a f ı n a b a k ı n d ı , son
ra, elleri a r k a s ı n d a bağlı d u r a n bir beyaz göm
lekliye g i t t i :
— Birinci h a r i c i y e n i n , ü ç ü n c ü servisi n i r e ?
Yırtık çoraplı, beyaz gömlekli bilgiç, adama
yukardan baktı:
— Ü ç ü n c ü h a r i c i y e n i n birinci zervisi mi, yoh-
s a m birinci h a r i c i y e n i n ü ç ü n c ü zervisi m i ?
İ h t i y a r d u ı a l a d ı . Birdenbire şaşalamıştı.
Beyaz gömlekli, i h t i y a r a y a r d ı m e t m e k isti
yordu :
— Beri b a h , dedi. Ü ç ü n c ü h a r i c i y e n i n birinci
zervisi va, birinci h a r i c i y e n i n ü ç ü n c ü zervisi va...
Hangisi senin a r a d ı ğ ı n ?
İ h t i y a r ı n b ü s b ü t ü n aklı k a r ı ş t ı :
— Biri üç, biri bir e m m e , h a n g i s i üç, h a n g i s i
bir ş a ş ı r t t ı m .
.— İkinci h a r i c i y e de va. S a k ı n ola ki ikinci
h a r i c i y e n i n ü ç ü n c ü zervisini a r a m a y a s m ?
İ h t i y a r , gözlerini büzdü, başını kaşıdı,
— T ü m g a r ı ş t ı r d ı m , dedi.
— Gılinik n ü m e r e s i n i a n l ı n d a d u t t u n m u ?
— 41 —
İhtiyar.
— İ k i m i y d i n e ? diye söylendi.
— Sakın, birinci h a r i c i y e n i n ikinci zervisi-
n i n , ü ç ü n c ü gliniğinde olmasın? D ü ş ü n biyol...
— Sincik t ü m g a r ı ş t ı r d ı m . D ü ş ü n d ü k ç e ga-
rıştırıyom.
— İ n s a n bellemez mi c a n ı m . . . Bah, ikinci h a
riciyenin ü ç ü n c ü zervisi va... O n u n da birinci gli-
n i ğ i va...
İhtiyar,
— Biri üç, biri bir... diye t e k r a r l a d ı .
— İyi d ü ş ü n . . . İkinci gılmik yoh m u ?
— Var besbelli... var ya... Birinci de var,
ü ç ü n c ü de...
— Ü ç ü n c ü zervis, ikinci h a r i c i y e mi, y o h s a m
ikinci hariciye, birinci zervis, ikinci gılinik mi?
İhtiyar, k u ş a ğ ı n ı n a r a s ı n d a n t a b a k a s ı n ı çı
kardı. Bir c i g a r a sardı. Aklının b a ş ı n a gelmesi için
cigarayı t ü t t ü r d ü . D ü ş ü n d ü , düşündü,
— Helbet biri ya, h a n g i s i ? dedi. Sen g a ç m c ı
gılinik dedin?
Beyaz gömlekli bilgiç bilgiç s a y m a y a b a ş l a d ı :
— C a n ı m a ğ n a m ı y a c a k n i va?... Ü ç ü n c ü h a r i
ciyenin birinci zervisinin ikinci gılmiğiynen, bir
de efendime deyim, birinci h a r i c i y e n i n ü ç ü n c ü h a
riciyesinin ikinci gıliniğinin, birinci gıliniğinin,
d ö r d ü n c ü zervisinin... A m a n m ğ e m m i , beni de sa
s ı t t ı n be!.. B e n de garıştırdım, b a h bi d a h a baş
t a n alıyom. Şimcik ü ç ü n c ü zervisin ikinci gılini
ğ i n i n birinci hariciyesinde mi, y o h s a m . . .
Beyaz gömlekli b o y u n a «birinci, ü ç ü n c ü , ikin-
— 42 —
ci» dedikçe, i h t i y a r gözlerini k ı r p ı ş t ı r a k ı r p ı ş t ı r a
h a y r a n l ı k l a o n u dinliyordu., S o n u n d a
— Eşgossun!.. dedi, bu g a d a r şeyi n a s ı l da bi-
liyon, bir bir sayıyon, akılda galır şiy değel...
Yırtık çoraplı, beyaz gömlekli, b u r n u n u n ucu
n u h a v a y a kaldırdı,
— Golay mı emmi, dedi, golay mı? Vazife bu...
İ h t i y a r bir d a h a ,
— Eşgossun!.. dedi.
— Sincik bir iyi d ü ş ü n , yeni b a ş t a n . B a h ben
s a n a diyiyim. Birinci h a r i c i y e n i n ü ç ü n c ü zervisi,
ikinci gıliniği va... B u n u bi k e r e m a n l ı n d a d u t .
O n d a n kelli ü ç ü n c ü . . .
Beyaz gömlekli, yeni b a ş t a n s a y m ı y a başladı.
İ h t i y a r , a k l ı n a gelmiş gibi,
— D u r hele, dedi. B e n s a n a ilkin ne demiş
t i m ? G a ç m c ı h a r i c i y e d i m i ş t i m ? G a ç m c ı zervis
d i m i ş t i m ? ilkin h e r ne didiysem, işte orasını arı-
yom. İlk dediğim d o ğ r u s u y d u . . .
— İlkin dediğin mi?
Bu sefer ikisi de d ü ş ü n d ü . İlk denileni h a t ı r -
l a y a m a d ı l a r . Yırtık çoraplı, beyaz gömlekli s o r d u :
— Sen o r a d a kimi a n y o n ?
— O ğ l u m vardı. Köyden emeliyat için gel-
diydi.
— Sen v a r git, adresini bi iyi gaf a n d a z a p t e t .
S o n r a gel...
— Edresesi m e m l e k â t t a . . .
— B a ş k a bir z a m a n gel!..
— Hey oğul, otobosun p i l â t m ı , n e y i de almış
t ı m . Dokuz g a y m e verdim, y a n s ı n m ı sincik? İkin-
dileyin k a l k a c a k otobos. B a k işi, g ö r d ü n mü sen?
— 43 —
G i s m e t değelmiş, oğlanı görmiyeceğiz. Hey Ya-
rabbi s e n biling... Ü ç ü n c ü hariciye miydi?
— Birinci olmasın... Birinci h a r i c i y e n i n ilkin-
ci zervisinin ikinci gliniği mi y o h s a m . . . -
— D u r hele. Adı Mamut. G a m ı n d a b i r illet
çıktıydı. İrecep oğlu M a m u t . E ğ e r i m görürsen,
b u b a n geldi, gitti, dersin. G o v u ş u n n ü m e r e s i n i
g a r ı ş t ı r t t ı , g i t t i dirsin. Acep ü ç ü n c ü zervis miydi?
Haydi s a ğ l ı c a k l a n gal... G a ç m c ı gılinikti a c e p . . .
Ailaha e m a n e t o l ! . . .
•— G u l e gule e m m i . . .
İhtiyar,
— Ü ç ü n c ü , birinci... diye diye gitti. Çorabı
yırtık, beyaz gömlekli, a r k a s ı n d a bağlı ellerini çöz
dü, sol elini cebine soktu, içeri girdi...
— 44 —
I S L A T I R MI
I S L A T M A Z MI?
Getirdiğim k a r t ı u z a t t ı m .
— B u y u r u n , o t u r u n , dedi.
Biraz d a h a k o n u ş t u l a r , o iki a d a m gitti. Yal
nız kalınca,
— B e n ellialtı y a ş ı n d a y ı m , dedi. Başımdan
çok şeyler geçti. H a y a t t e c r ü b e l e r i m d e n en s o n u n
da şunu öğrendim ki...
Ellialtı yıllık h a y a t deneylerinden elde ettiği
_ 45 —-
s o n u c u k a v r a y a b i l m e k için g ö z ü m ü de, k u l a ğ ı m ı
da açmıştım.
— H a y a t t a n ş u n u n ö ğ r e n d i m . Meselâ, b e n i m
elimde bir şişe olsa... E f e n d i m ? Bu bir şişe su ile
bu y a z ı h a n e y i ıslatabilir miyim, ı s l a t a m a z m ı y ı m ?
Efendimi?
Öyle bir s o r u ş u v a r d ı ki, ille bir karşılık ver
m e k gerekti. Acaba n e d e r s e m h o ş u n a giderdi?
I s l a t ı r mı demeliydim, yoksa ı s l a t m a z mı? B i r a z
önce, yine bu soruyu s o r m u ş k e n d i s o r u s u n a ken
disi, ıslatmaz, diye cevap v e r m i ş t i .
B e n i m d ü ş ü n d ü ğ ü m ü görünce, s o r u s u n u tek
rarladı:
— I s l a t ı r mı?.. E f e n d i m ?
Lise b i t i r m e s m a v m d a y m ı ş ı m gibi t i t r e d i m .
B u l u n d u ğ u m u z y a h ı h a n e n i n t a b a n yüzeyini
göz k a r a r l a m a s ı ölçmeye çalıştım. E n i d ö r t m e t r e
var, boyu da altı m e t r e k a d a r .
— I s l a t ı r mı, ı s l a t m a z mı? Efendim?..
— Şişe ne k a d a r d e d i m .
Şaşırdı.
— Ne şişesi?.. Hangi şişe?
— B u r a l a r ı n ı ı s l a t a c a ğ ı m ı z su şişesi...
Böyle bir soru ile k a r ş ı l a ş a c a ğ ı n ı u m m a d ı ğ ı
s u r a t ı n d a n belliydi.
— Şey... Basbayağı şişe işte... su şişesi.
— I s l a t m a z efendim.
— G ö r d ü n ü z mü, ı s l a t m a z işte... Binaena
leyh, h e r i n s a n ı n bu h a k i k a t i bilerek, o n a göre...
değil m i ?
— Evet...
— Sizi işe aldım. B u r a d a bir a d a m ı m var.
— 46 —
K e n d i s i n e şimdi, sizin y a n ı n ı z d a yol vereceğim.
Zor bir d u r u m d a k a l m ı ş t ı m . D e m e k a d a m be
n i m y ü z ü m d e n i ş i n d e n olacaktı. B u n a vicdanım
elvermedi.
— Beyefendi, dedim, b a ş k a birini ekmeğin
d e n etmek, a y a ğ ı n ı k a y d ı r m a k i s t e m e m . . .
— Hayııır, dedi, sizi a l m a s a m da yine o n a yol
verecektim. B e n böyle i n a t ç ı a d a m g ö r m e d i m .
Bakın, ç a ğ ı r a y ı m da, siz de g ö r ü n . . .
— 47 —
www.cizgiliforum.com
enginel
M ü m t a z Beyin y ü z ü değişe değişe, t ı p k ı iri bir
buldog köpeğinin s u r a t ı n a d ö n m ü ş t ü .
Patron,
— I s l a t m a z ! dedi.
M ü m t a z Bey, dişlerinin a r a s ı n d a n ,
— I s l a t ı r ! diye h ı r l a d ı .
— Islatmaz!
— Islatır!
— Islatmaz!
—• I s l a t ı r !
Patron bana,
— Görüyorsun, ya, dedi, göz göre göre bir
gerçeği n a s ı l da i n k â r ediyor... Şimdi bu elimdeki
bir şişe su, b u r a s ı n ı ıslatır mı, ı s l a t m a z m ı ? Efen
dim?...
— I s l a t m a z , dedim.
— Tabiî ıslatmaz. M a d e m k i ıslatmaz, öyle ise
böyle bir a d a m l a bir a r a d a çalışılmaz!
M ü m t a z Beye döndü,
— Artık sizinle beraber çalışamıyacağız. He
m e n ilginizi kesip, b u r a d a n g i d i n !
M ü m t a z Beyin yüzü yine değişmiş, o sevimli
liğini almıştı,
— T e ş e k k ü r ederim Beyefendi, Allaha ısmar
ladık! dedi.
Şaşırıp k a l m ı ş t ı m .
—• Beyefendi ne iş y a p a c a ğ ı m ı öğrenebilir mi
yim? dedim, belki M ü m t a z Beyin yaptığı işi yapa
mam.
— B a n a m a n t ı k sahibi birisi lâzım, dedi. H e r
şeyden önce m a n t ı k . Anladınız m ı ? Şimdi bu şi-
—- 48 —
ş e n i n içindeki suyu b u r a y a döksem, b u r a s ı n ı ısla
t ı r m ı ? Efendim?..
— Islatmaz.
— T a m a a a m . . . B e n i m istediğim de işte b u . . .
Şimdi içeriki odaya gidin. D e m i r b a ş eşyayı M ü m
t a z B e y d e n teslim alın.
— Baş üstüne.
Y a n d a k i o d a y a geçtim. M ü m t a z Bey k e n d i eş
y a l a r ı n ı t o p l u y o r d u . Ne k a d a r güler yüzlü, sevimli
bir a d a m d ı . B u k a d a r t a t l ı bir a d a m , d e m i n p a t r o
n u n karşısında nasıl d a kurtlaşmıştı. U t a n a r a k
y a n m a sokuldum,
— Çok ü z g ü n ü m , dedim, b e n i m y ü z ü m d e n ,
işinizden o l m u ş s u n u z gibi geliyor.
Gülerek,
— Yok c a n ı m , dedi, n e d e n sizin y ü z ü n ü z d e n
olsun? Siz olmasanız, b a ş k a birisi gelecekti.
— Affedersiniz a m a , s a n k i siz de ı s l a t m a z de
seniz n e o l u r d u ?
—- Şimdi ne d e s e m boş, a n l a t a m a m . . . S o n r a
siz de anlarsınız. B e n bir sene içinde değiştirdiği
beşinci a d a m ı m . A n c a k i k i b u ç u k a y d a y a n a b i l d i m .
İşsizliğin n e o l d u ğ u n u bilirim. O n u n için gözünü
zü k o r k u t m a k istemiyorum. Allaha ı s m a r l a d ı k .
Allah size de s a b ı r l a r versin ...
— Güle güle...
M ü m t a z Bey ç a n t a s ı n ı aldı, gitti. B e n ne ya
pacağımı, ne iş göreceğimi b i l m i y o r d u m . M a s a n ı n
b a ş ı n a geçtim. S a n d a l y e y e o t u r d u m . Biraz s o n r a
p a t r o n u n odasından, g ü r ü l t ü l ü t a r t ı ş m a sesleri
d u y u l d u . Odacı geldi,
— Sizi çağırıyor! dedi.
— 49 — F. : 4
P a t r o n u n o d a s ı n d a ü ç kişi d a h a vardı. Ne
o l d u ğ u n u a n l ı y a m a d ı ğ ı m bir s a t ı ş işi ü z e r i n d e ko
nuşuyorlardı.
— Bir şişe s u y u b u r a y a döksem, buralarını
ıslatır mı, ı s l a t m a z mı? Efendim?..
— I s l a t m a z ! dedim.
— T a m a m , dedi.
Öbürlerine döndü:
— G ö r d ü n ü z m ü , ıslatmaz. Siz göz göre göre...
A d a m l a r d a n biri,
— Bu işin ıslatıp ı s l a t m a m a k l a bir ilgisi yok,
dedi. Yüzde beşten fazla veremeyiz.
Patron,
— Önce m a n t ı k , dedi. H e r işin esası m a n t ı k
tır.
O g ü n beni p a t r o n d ö r t defa odasına çağırdı.
H e r y a n m a gidişimde h e p o soruyu sordu. Ben de,
— I s l a t m a z ! diye cevap verdim.
Ertesi g ü n yine öyle, b ü t ü n bir h a f t a böyle
geçti. G ü n d e dört, bazı da beşaltı kere, «ıslatmaz»
d i y o r d u m . C u m a r t e s i g ü n ü yüz lira haftalık aldım.
Patron, b ü t ü n h a y a t deneylerinin sonunda, bu
b ü y ü k m a n t ı k gerçeğine i n a n m ı ş t ı : «Bir kova su
y u n ıslatabileceği bir yeri, i n s a n l a r bir şişe su ile
ı s l a t m a y a kalkmamalıdırlar.» B u n u , bir a t a s ö z ü
gibi, b ü y ü k bir felsefe, bir b ü y ü k özleyiş gibi dilin
d e n d ü ş ü r m ü y o r d u . B e n i m ödevim de bu gerçeği
onaylamaktı.
Bir ay ç a l ı ş t ı k t a n sonra, ödevimi çok iyi yap
t ı ğ ı m için, h a f t a l ı ğ ı m ı yüzeni liraya çıkardı. Ar
tık b e n i h e r yere y a n ı n d a götürüyor, kendi işine
gelmeyen bir şey oldu m u , h e m e n ,
— 50 —
— Bir şişe suyu döksem, b u r a s ı n ı ıslatır mı,
ı s l a t m a z m ı ? Efendim?., diye soruyordu.
— Islatmaz! diyordum.
G ü n d e yirmi, otuz kere «ıslatmaz» d i y o r d u m
a m a , h a f t a l ı ğ ı m ı da iki yüz liraya ç ı k a r m ı ş t ı . Ar
tık beni evine g ö t ü r ü y o r d u . P a t r o n d a n , bir y a t t ı
ğ ı m z a m a n l a r a y r ı l ı y o r d u m . Karışa bişey istese,
oğlu p a r a , kız m a n t o istese, h e m e n p a t r o n ,
— Ben o n u b u n u bilmem, diyordu. Bu k a d a r
sene y a ş a d ı m , n e t i c e d e ş u n u ö ğ r e n d i m ki... Elim
de bir şişe su olsa da döksem, b u r a s ı n ı ıslatır mı,
ı s l a t m a z m ı ? Efendim?..
O d a h a lâfını t a m a m l a m a d a n , ben bağırıyor-
dum:
— Islatmaz!..
O z a m a n a k a r sular d u r u y o r d u . B e n yüksek
d ü ş ü n c e n i n ş u kısacık t e k cümlesile, p a t r o n h e p
h a k l ı çıkıyordu. M a n t ı k bu, hiç şaşar m ı ? . . . Ken-
d i k e n d i s i n i h a k l ı çıkarması, h a k l ı o l d u ğ u n a i n a n
d ı r m a s ı , m a n t ı k l ı iş y a p t ı ğ ı n a güvenmesi için, bir
şişe s u y u n geniş bir döşemeyi ı s l a t m ı y a c a ğ m ı
o n a y l a m a k gerekti.
Beş ay çalışabildim. Haftalığım iki yüz elli li
r a y a çıktı. B ü t ü n işim g ü c ü m , günde kırk, elli kere,
— Islatmaz! demekti.
O g ü n e k a d a r bu işi b e n i m k a d a r u z u n z a m a n
yapabilen, d a y a n a n hiç kimse çıkmamış. B e n i m de
c a n ı m b u r n u m a gelmişti. S ı r t ı m d a y ü k t a ş ı m a y a ,
işsiz, aç susuz s ü r ü n m e y e bile k a t l a n a c a k t ı m .
A m a bu, d a y a n ı l ı r bir iş değildi.
B i g ü n yine, bir m a l satışı üzerinde, yüzdeyedi,
yok yüzdesekiz diye tartışıyorlardı. P a t r o n beni
çağırdı:
—- 51 —
— Bu bir şişe suyu b u r a y a döksem, ıslatır mı,
ıslatmaz mı? Efendim?., diye sordu.
— I s l a t ı r ! diye b a ğ ı r d ı m .
— Ne?..
B i r d e n d o n u p kalmıştı, şaşırmıştı.
— Islatır m ı ?
— Islatır!
H a k k o l d u ğ u n a o k a d a r güveniyordu ki, şişe
deki suyu yere b o ş a l t t ı k . Dökülen, su d ö ş e m e n i n
beşte birini bile ı s l a t m a m ı ş t ı .
Tıpkı v a k t i y l e M ü m t a z Beyin s u r a t ı n ı n değiş
tiği gibi, s u r a t ı değişmişti. Dişlerinin a r a s ı n d a n :
— Islatır m ı , ı s l a t m a z mı? diye hırladı.
— Islatır! d e d i m .
K a r ş ı s ı n d a k i a d a m l a r gülüyorlardı.
— Islatır nn?
— Islatır.
— Islatmağı
.— Islatır.
— Islatmağı.
Avazım ç ı k t ı ğ ı k a d a r b a ğ ı r d ı m :
— Islatır U l a n , ı s l a t ı r ! Islatılır, ı s l a t m ı r ! . .
—' Defoool!.. Gözüm g ö r m e s i n ! diye bağırdı.
Elimi k o l u m u sallaya sallaya sokağa çıktım.
A m a t a m bir y ı l p a t r o n u n hayali, g ö z ü m ü n ö n ü n
d e n gitmedi. S o k a k l a r d a dolaşırken, yoida gider
ken, vapurda, t r a m v a y d a h a t t â u y u r k e n ,
— Islatır, ıslatır!.. I s l a t ı r da ıslatır!.. diye
kendikendime s ö y l e n d i m d u r d u m . Patronu kaç
kere ıslatmaz cliye o n a y l a d ı m s a , o k a d a r da «ısla
tır» diye b a ğ ı r c î i k t a n s o n r a bu h a s t a l ı k t a n çok şü
kür k u r t u l d u m . .
— 52 —
V E R E M
O L M A K
L Â Z I M
— 53 —
y u v a m ı z d a ı s ı n m a l a r ı için k ö m ü r a l m a k istiyorum.
— Sizin ve eşinizin geldiği y e r d e n birer be
y a n n a m e getirin!
Acele telgraflar, yıldırımlar, cevaplı, teah-
hütlü mektuplarla birbuçuk ayda beyannameleri
miz geldi. Bu kez m u h t a r ,
— K ö m ü r Tevzi Müessesesine dilekçe verecek
sin! dedi.
Dilekçelerimizi verdik. M u h t a r l ı k t a n doldu
r u l a c a k bir k â ğ ı t verdiler. K i m demiş k ö m ü r ala-
m a z m ı ş ı m diye?.. İ ş t e k â ğ ı d ı n ı aldık. M u h t a r kâ
ğıdımızı d o l d u r d u . T e k r a r k ö m ü r d a ğ ı t m a yerine
g ö t ü r d ü k . Bir i m z a . . . T a m a a a m . . . K ö m ü r alır mı
yım, a l a m a z mıyım, görsünler. İşte imzasını al
dık. Efendim bizim h a l k ı m ı z istiyor ki, cebine koy
sun parasını, «Ver b a n a bir t o n k ö m ü r ! » desin,
şıp diye k ö m ü r ü n ü alsın!
Hiç olur mu öyle şey? B u r a s ı b a k k a l d ü k k â n ı
mı be? B a k k a l d ü k k â n ı n a bile gidince sıranı bek
lersin. B u r a d a bu k a d a r m e m u r var, o n l a r ne iş ya
p a c a k ? O r a d a n b a ş k a bir i m z a y a . . . İ m z a l a r bitince
en son m a s a d a k i m e m u r gülerek,
— K ö m ü r m ü ? dedi.
— Evet... K ö m ü r , dedim.
M e m u r u n y ü z ü n d e k i gülümseyiş biraz geniş
ledi :
— D e m e k k ö m ü r istiyorsunuz?
Neş'eli i n s a n l a r a bayılırım. B e n de bu neş'eli,
sevimli m e m u r gibi g ü l ü m s e m e y e çalışarak,
— Ya... Kömür..'. K ö m ü r istiyorum, dedim.
D i k k a t ettiniz mi bilmem, bizde m e m u r l a r ı n
ç o ğ u n u n s u r a t ı asıktır. H a l k h i z m e t i n d e olan bir
— 54 —
adamın, nalka surat asmasının anlamını bitürlü
anlıyamam. M e m u r b ü s b ü t ü n gülmeye başladı.
Sesli sesli g ü l ü y o r d u .
— K ö m ü r değil m i ?
B e n d e o n u n k a d a r gülerek,
— K ö m ü r ya... K ö m ü r ! dedim.
Bir k a h k a h a koyuverdi. O k a h k a h a y l a güler
d e b e n d u r u r m u y u m ? Bir k a h k a h a d a b e n p a t l a t
t ı m . K a r ş ı n ı z d a k i g ü l e r k e n s o m u r t a c a k değilsiniz
ya... O güler, b e n gülerim. Allah hepimizi güldür
sün.
— Demek, h a h h a h h a h ! . . . K ö m ü r h a ! H a h
hah hah!...
İ n s a n m a k a r a l a r ı bir koyverdi mi, a r t ı k t u t a
m a z . B e n o n d a n çok g ü l ü y o r u m .
— Kömür... Hah, hah, hah...
Kasıklarımızı t u t a t u t a gülüyoruz, gözleri
m i z d e n yaş geliyor. Artık nerdeyse k a t ı l a c a ğ ı m .
— Kömür mü?... Hah h a h hah...
— H a h h a h h a h . . . K ö m ü r ya...
— Yok ki ...
— Neee?.. Yok m u ? Peki, neden g ü l ü y o r s u n ? . .
— Yok da o n a g ü l ü y o r u m , hah, h a h , h a h ! . . .
B e n i m a r t ı k g ü l m e m e m , h a t t â a ğ l a m a m gere
k i r a m a , k e n d i m i t u t a m ı y o r u m ki,.. B o y u n a gülü
yoruz. Bir sinir gülmesi bu. Allah razı olsun, bir
sandalyeye o t u r t t u l a r , bir b a r d a k su verdiler, ya
n a k l a r ı m ı t o k a t l a d ı l a r , kolonya koklattılar. Biraz
k e n d i m e geldikten sonra.
— Eskidenberi a l a n l a r a bile zor veriyoruz. Siz
d a h a yenisiniz. Size yok, dedi.
— Peki, kış k ı y a m e t t e b i z i m mutlu aile yuva-
— 55 —
mız ne olacak?
— Bir ş a r t l a alabilirsiniz.
— Nedir?
— Evinizde r o m a t i z m a l ı biri varsa, bir r a p o r
getirirsiniz. O z a m a n çeyrek t o n veririz.
Eve k o ş t u m . Bizimkilere, .
— İçinizde r o m a t i z m a l ı o l a n v a r mı? d e d i m .
Kaynanam,
— A m a n , yeni bir ilâç mı b u l u n m u ş ? On yıl
dır şu r o m a t i z m a d a n n e l e r çekiyorum, Allah bilir...
dedi.
K a y n a n a deyip geçmeyin, k a y n a n a n ı n r o m a
tizmalısı işte böyle b a z a n işe de y a r a r . D o k t o r r a
poru da aldık.
Eh, bir d e ş u k ö m ü r ü alırsam, b a n a , k ö m ü r
a l a m a z s ı n diyenlere n e l e r y a p a c a ğ ı m ı ben bilirim.
K ö t ü m s e r i n s a n l a r ! H a s t a l a r d u r u r k e n sağlıklıya
k ö m ü r verilecek değil ya... S e n de r o m a t i z m a ol,,
s a n a d a k ö m ü r versinler.
Raporu götürdüm.
Bu r a p o r geçmez! dediler.
Galiba sahte sanmışlardı.
H a k l a r ı var, şimdi o k a d a r çok s a h t e m ü h e n
dis, s a h t e doktor o r t a y a çıktı ki, r a p o r u v e r e n
d o k t o r u n s a h t e olup o l m a d ı ğ ı n ı n e r e d e n a n l a s ı n
lar? O n u n için h e y e t r a p o r u istiyorlar. B ü t ü n b i r
h e y e t de s a h t e olacak değil ya...
Heyetten rapor almak, kömür a l m a k t a n çok
d a h a zor. Uğraş, didin, bir a y d a h e y e t t e n r a p o r u
aldım. R a p o r u elime alınca, bir de geniş soluk al
dım. K ö m ü r verilmiyor diyorlar, elbette vermez
ler. Sen r a p o r u a l m a z s a n s a n a k ö m ü r ü n a s ı l ver-
— 56 —
www.cizgiliforum.com
enginel
_ _ _ _ _ _ _ ~r. ^
sinler?
Raporu götürdüm.
— Maalesef...
— Neden? İ ş t e r a p o r !
— Bu sizinki r o m a t i z m a r a p o r u .
— Siz r o m a t i z m a r a p o r u istediniz, r o m a t i z
m a r a p o r u getirdik. K a n s e r r a p o r u isteseydiniz,
evvel Allah k a n s e r r a p o r u da getirirdik.
— Eskiden r o m a t i z m a l ı l a r a k ö m ü r veriyor
d u k a m a , şimdi r o m a t i z m a l ı l a r a d a k ö m ü r yetiş
m e d i ğ i n d e n , o n l a r a d a veremiyoruz.
— Eyvah!.. Biz m u t l u aile y u v a m ı z ı n a s ı l ısı
tacağız?
— Evinizde veremli var mı, veremli. Şimdi
yalnız veremlilere k ö m ü r veriyoruz.
— Yok.
— Yoksa biz ne y a p a l ı m ? K ö m ü r a l m a k için
verem o l m a k lâzım.
Öyle kızıyorum ki şu k a r a m s a r l a r a . Bir de
k ö m ü r verilmiyor, derler. P e k â l â da işte verem
lilere veriyorlar. Göreceksiniz, i n ş a l l a h bu kışı s a ğ
salim geçirelim, seneye h e p i m i z e k ö m ü r verilecek.
Nasıl olsa s o ğ u k t a n ; evimizde v e r e m o l m a y a n b i r
kişi k a l m a z .
Ş u n u vereceksiniz madem, v e r e m e t m e d e n ver-
senize! O l m a a a a z ! . . . Verem o l u n c a da,
— K ö m ü r a l m a k i ç i n ö l m e k lâzım, diyecek
ler, biz k ö m ü r ü yalnız, ölüyü y ı k a m a k için su kay
n a t m a y a veriyoruz.
Bir d e k ö m ü r v e r m i y o r l a r m ı ş . Resmî m u a m e
le b u . . . Bir kere u s û l k o n m u ş . S e n ölmezsen on
l a r n a s ı l k ö m ü r versin?.. Hele ş u k ö m ü r ü bir ala
yım, k ö m ü r a l a m a z s ı n diyenlerin, g ö t ü r ü p gözü
ne sokacağım. — 57 —
Z A M A N I N
D E Ğ E R İ
T ARİFEYE b a k t ı m , v a p u r u n k a l k m a s ı n a o t u z
üç d a k i k a var. Bir d o l m u ş bulabilsem, iyi.
Yoksa kırk beş d a k i k a beklemek gerekecek. Bo-
ğ a z ' d a o t u r m a n ı n d a b u zorluğu var. Bir v a p u r
k a ç ı r d ı n ı z mı, y o r g u n argın, gece y a r ı s ı eve gidi
y o r s u n u z . K a ç defa k a n t e r içinde t a m iskeleye gel
d i m , d e m i r k a p ı l a r y ü z ü m e k a p a n d ı . Ç o k k ö t ü olu
yor i n s a n . Artık k ü f ü r m ü edeceksin, b e d d u a m ı
edeceksin, i n s a n şaşırıyor da, a ğ z ı n d a n p e p e m e gi
bi, k e k e m e gibi, t ü k r ü k l e karışık a c a i p , m â n â s ı z
h e c e l e r çıkıyor.
O t u z üç d a k i k a var. Eğer biraz k o ş a r s a m , bir
d o l m u ş b u l u r s a m yetişirim.
— Âbidin Bey, cetveli t a n z i m e t t i n i z mi?
— D u r birader, sırası mı c e t v e l i n ?
Allah Allah... D a i r e paydos, h e r k e s gitmiş, o
bana, h â l â cetvel soruyor. B a s a m a k l a r ı ü ç e r üçer
atladım.
— Âbidin Beeeeey!...
— Ne v a r k a r d e ş i m ? H a y y e r i n dibine b a t s ı n
b u Âbidin Bey.
—< M ü d ü r bey ç a ğ ı n y o r .
H a h ! . . T a m m ü d ü r d e ç a ğ ı r a c a k sırayı b u l d u . .
T e r s yüzü döndüm. Nefes nefese, soluya soluya
_ 58 —
m ü d ü r ü n o d a s ı n a girdim. M ü d ü r beni öyle görün
ce bir t e l â ş l a n d ı :
— Ne oldu? Ne v a r Âbidin Bey?..
— Hiç beyefendi, sağlığınız.
— Nefes nefesesiniz.
— Koştum da...
— Buyurun!
M ü d ü r b a n a bakıyor, ben m ü d ü r e b a k ı y o r u m .
— Bendenizi e m i r b u y u r m u ş s u n u z .
— B e n mi? Yooo... Ben sizi ç a ğ ı r t m a d ı m .
— Odacı söyledi.
M ü d ü r zile bastı. Odacı geldi.
— B e n s a n a Âbidin Beyi ç a ğ ı r mı dedim?
— Evet.
— Ne z a m a n ?
— Azönce...
— H a a a . . . S a h i . . . Neydi? Ben sizi bişey için
ç a ğ ı r t m ı ş t ı m a m a , d u r b a k a y ı m . T u h Allah k a h
r e t s i n . İ h t i y a r l a d ı k be Âbidin Bey... Vallahi i h t i
yarladık.
Y a n gözle s a a t e b a k t ı m , otuz d a k i k a var. Hızlı
k o ş a r s a m , bir d o l m u ş a • da r a s t l a r s a m , yetişebili
rim.
— Eeee, ne olacak be Âbidin Bey, y i r m i d ö r t
s e n e devlet k a p ı s ı n d a h i z m e t kolay m ı ? Akıl m ı
k a l ı y o r i n s a n d a ? A m a n e y d i b e n i m s a n a söyliye-
c e ğ i m ? M ü h i m bir şeydi a m a , neydi?.. H e r neyse,
a k l ı m a gelmedi. Y a r ı n a k a d a r gelirse bir yere n o t
ederim.
— Gidebilir m i y i m beyefendi?
-— Acele işin mi var?
— V a p u r a yetişeceğim d e . . .
— 59 —
— H a a a . . . O başka. H a y d i gülegüle...
K a p ı d a n fırladım.
— Âbidin Bey, Âbidin Bey!
— B u y u r u n Beyefendi!
— H a t ı r l a d ı m yahu, sen geçen g ü n k u l u ç k a
y a t ı r d ı m d e m i ş t i n h a n i . . . Legorin y u m u r t a s ı bul
m u ş s u n . Nereden aldın?
— Z i r a a t M e k t e b i n d e n beyefendi...
— Nerede o ziraat m e k t e b i ?
— H a l k a l ı ' d a beyefendi.
— T e ş e k k ü r ederim. H a d i sen geç k a l m a , güle
güle!
S a a t e b a k t ı m , yirmi yedi d a k i k a var. K e n d i m i
bir caddeye a t s a m .
— Âbidin Beeey!..
M ü d ü r p e n c e r e d e n bağırıyor.
—• Efendim.
— Y u m u r t a l a r p a h a l ı mı?
— Elli k u r u ş beyefendi.
—• P a h a l ı değilmiş. H a y d i sen geç k a l m a . Gü
le güle.
Atlaya a t l a y a gidiyorum.
— Çüş u l a n d a n g a l a k !
B a ş ı m ı çevirdim, herif k a l d ı r ı m ı n ü s t ü n d e
boylu b o y u n a u z a n m ı ş , küfür ediyor. Cevap ver
sem v a p u r a yetişemiyeceğim.
— Yavaş y ü r ü be O d u n !
A d a m ı n h a k k ı da yok değil. Yollar da öyle ka
labalık ki, ç a r p m a d a n y ü r ü n m ü y o r .
—• Vay öküz vay!..
İ ç i m d e n : «Öküz s e n i n bey pederindir» dedim,
Hep ben ç a r p a c a k değilim ya, bu sefer b i r
— 60 —
o m u z l a beni yere devirdiler. Hiç sesimi ç ı k a r m a
dım. Yerden fırladım, h a b a b a m k o ş u y o r u m . Vapu
r u n k a l k m a s ı n a y i r m i iki d a k i k a var.
— D o l m u ş ! Nereye?
— Sen n e r e y e b a y ı m ?
— C a n ı m söylesene nereye gidiyorsun?
— Sen söylesene!
— Karaköy...
— Yarın s a b a h gel, g ö t ü r e y i m .
K e n d i k e n d i m e , «uyma kör şeytana» d e d i m .
— Vay Âbidinciğim, vay... Ş ü k ü r g ö r ü ş t ü r e n e
yahu!...
Herif, d u v a r gibi ö n ü m ü k a p a d ı . A m a t a n ı d ı
ğ ı m kimse değil.
— Ne bu telâşın y a h u ?
— V a p u r a yetişeceğim d e . . .
— Vapura mı? Hangi vapura?
— Boğaz v a p u r u . . .
— Haaa, yakınmış. Ben K a r a d e n i z seferine
filân çıkıyorsun z a n n e t t i m . Eee, n e v a r n e yok
Âbidinciğim?
— İyilik sağlık. Ne olsun?
— Biz seninle görüşmeyeli ne k a d a r oldu?
— Epeyce oldu.
— En son ne z a m a n g ö r ü ş m ü ş t ü k ?
— Vallahi... Galiba... Neresiydi?...
S a a t e b a k t ı m , on sekiz d a k i k a var. Epi yol
g e l d i m a m a , herif p a ç a m ı b ı r a k m ı y o r k i . . .
— Asker a r k a d a ş l ı ğ ı b a ş k a oluyor Âbidin.
Asker derdemez h a t ı r l a d ı m . K e n d i s i n i m a r e
ş a l s a n a n bir onbaşıydı.
— 61
— B a n a müsaade, vapuru kaçıracağım, de
dim, y ü r ü d ü m .
— G ö r ü ş e l i m yine Âbidin.
—• İ n ş a l l a h . . . D o l m u ş ! . . . Nereye oğlum? K a -
raköy m ü ?
Cevap bile vermedi.
— Höst be!.. Ö n ü n e a r d m a b a k u l a n ! . .
A l d ı r m a a a ! . . . S ı r t ı m d a n t e r süzülüyor. Bu
k a d a r k o ş t u k t a n s o n r a yetişemezsem k ö t ü .
;
— U l a n h ı y a r ağası... Andavallı!...
Sesimi ç ı k a r m ı y o r u m , h a b a b a m k o ş u y o r u m .
— Dolmuş!
A r a b a d u r d u . Bir koşu, t a m yetiştim, k a l k t ı .
Yirmi m e t r e k a d a r ilerde yine d u r d u . Bir koşu d a
h a . Elimi a r a b a n ı n k a p ı s ı n a a t a c a k k e n yine kalk
tı. B e n d u r u n c a o da d u r u y o r . B e n koşuyorum, o
kalkıyor. A m a trafik l â m b a s ı n ı n dibinde yakala
dım.
— Yahu, benimle a l a y mı ediyorsun?
— E s t a ğ f u r u l l a h p a ş a m . Sizinle ne diye alay
edeyim?
— Öyleyse ne diye d u r u p d u r u p kalkıyorsun' 3
— S a n a ne yahu? İ s t e r s e m d u r u r u m , ister
sem k a l k a r ı m .
— ı Nereye gidiyorsun?
— Eve!
— N u m a r a n kaç?
— Y a k a n u m a r a s ı mı, a y a k k a b ı n u m a r a s ı m ı ?
— Yok, elektrik s a a t i n i n n u m a r a s ı .
Yeşil trafik l â m b a s ı yandı. Şoför gaza bastı.
O k a d a r kızdım ki, a r k a s ı n d a n k o ş t u m . Yine d u r
du. A m a yetiştim. Aaaa... Bir de b a k a y ı m ki, a r a -
— 62 —
ba dolu değil mi? Açtım ağzımı, y u m d u m gözümü.
— Siz ne biçim şoförsünüz b e ! İ ç e r d e beş kişi
var, h â l â yolcu çağırıyorsunuz.
— Efendi, zatiâlinizi k i m çağırdı?
— D u r u y o r s u n ya...
—• D u r u r u m , k a l k a r ı m , size n e ? Siz b e n i dol
m u ş şoförü z a n n e t t i n i z galiba...
H a y Allah k a h r e t s i n , h u s u s î a r a b a değil miy
m i ş ! . . . Özür diledim:
— Aceleden akıl k a l m a d ı beyefendi. V a p u r a
o n ü ç d a k i k a kaldı d a . . .
İyi bir a d a m m ı ş :
— Buyur, biz de K a r a k ö y e gidiyoruz.
— R a h a t s ı z etmiyeyim.
— Estağfurullah... Buyurun.
Allah razı olsun, beni de aldılar a r a b a y a , Mo
t o r u n bir yeri b o z u l m u ş da, o n d a n öyle gidip gidip
d u r u y o r m u ş . Birkaç sefer d a h a d u r d u . A d a m indi.
r a d y a t ö r ü açtı, t a m i r e başladı. B a k ş u aksiliğe.
İ n s e m , y ü r ü s e m ayıp olacak. Adam,
— Biraz i t m e k lâzım, dedi.
O, d i r e k s i y o n a geçti. Biz b a ş l a d ı k a r a b a y ı ar
k a s ı n d a n itmeye. K a n t e r içinde kaldım,. Motor bir
kere «hırrr!» diye hırlıyor, s o n r a zınk, d u r u y o r .
A r a b a yüz m e t r e y a gitti, y a gitmedi, a m a ü ç
yüz m e t r e ittik.
—• Çok affedersiniz baylar, dedim, ayıp ola
cak ama, bendeniz vapuru kaçıracağım da...
Bir koşu t u t t u r d u m .
— Çüşşşş!..
— Önüne bak!..
— U l a n şey oğlu şey!
— 63 —
K ü f ü r ü n bini bir p a r a . N e k a d a r k ü f ü r varsa,
a r k a m d a n h e p s i n i s a v u r u y o r l a r . B e n f ı r t ı n a gibi
u ç u y o r u m . Kalabalığı, Y u n u s balığı denizi y a r a r
gibi y a r ı p geçiyorum.
— Âbidin beeey!..
A r k a m d a n biri bağırıyor a m a , a l d ı r d ı ğ ı m yok.
— Âbidin B e y y a h u . . . Kardeşim, Âbidin
beeey!..
V a p u r u n k a l k m a s ı n a a l t ı d a k i k a var. Nere
deyse d ü ş ü p k a l a c a ğ ı m .
— Âbidin Beeey!..
K ö p r ü b a ş ı n d a eli o m u z u m a yapıştı:
— Aşkolsun be Âbidin Bey. Nereye böyle?
— Vapura...
L â f ı m a ğ z ı m d a kaldı.
— Affedersiniz, sizi birisine b e n z e t t i m .
— O l u r efendim.
— İyi ki, başınızı çevirdiniz. A r k a d a n Âbidin
Bey d e n e n hergeleye o k a d a r b e n z i y o r s u n u z ki, az
kalsın o diye k ö t ü bir şey y a p a c a k t ı m . Efendim,
siz b u Âbidin'i bilmezsiniz. B u n u n k a d a r n a m u s
suz herif d ü n y a y a gelmemiş. B e n i m bir k a ş ı k kol-
l e k s i y o n u m var.
— Beyefendi, v a p u r a yetişeceğim de, o n u n
için...
— Ya öyle mi?. Bu Âbidin olacak hergele,
geçen p a z a r bize misafir gelmişti.
A d a m iri yarı. K o l u m a d a girdi. Bir t ü r l ü
kurtulamıyorum.
— B e n i m kaşık k o l l e k s i y o n u m d a n S a d r â z a m
Çukurkazanzâde Yusuf p a ş a n ı n hoşaf k a ş ı ğ ı n ı
ç a l m a s ı n m ı ? Alçak!.. N a m u s s u z herif!..
— 64 —
S a a t e b a k t ı m , eyvah!.. V a p u r kalktı. A m a bir
ü m i t var. B a z a n b i r k a ç d a k i k a geç kalkıyor va
purlar.
— B e n d e n i z D e f t a r d a r l ı k t a çalışıyorum beye
fendi. Adım M e f t u n . . . D e f t e r d a r l ı k t a k i m e sorsa
nız M e f t u n diye beni bilir. Eğer bir işiniz düşerse
beklerim. Bir acı kahvemizi içersiniz. İsm-i âliniz
beyefendi?..
— Âbidin.
— Ne benzerlik!.. Şaşılacak şey... Adınız da
ayni.
A d a m ı n d a l g ı n l ı ğ ı n d a n f a y d a l a n ı p fırladım. O
arkamdan,
— Âbidin Bey! diye b a ğ ı r ı r k e n iskele m e r d i
venini i n d i m . Ooooh, çok ş ü k ü r v a p u r iskelede.
K e n d i m i içeri a t t ı m . Külçe gibi peykeye d ü ş t ü m .
O k a d a r k ü f ü r yedim a m a , v a p u r a d a yetiştim.
Yolculara b a k ı y o r u m , hiç acele eden yok. Hepsi de
s a l l a n a s a l l a n a geliyorlar. Beş d a k i k a geçti, on da
k i k a geçti, v a p u r k a l k m a z . İskeleye ç ı k t ı m . Me
mura,
— Tarife mi değişti? d e d i m .
—• Hayır, yaz tarifesi, dedi, on beş g ü n s o n r a
değişecek.
— Peki, n e d e n v a p u r k a l k m ı y o r ? Bu ne lâu
balilik!.. Ne r e z a l e t ! . . . Herkesin işi g ü c ü var. Z a t e n
biz işte böyleyiz. Z a m a n ı n hiç değeri yok. Değil on
dakika, on s a a t i n , on g ü n ü n bile değeri yok. Vakit,
n e d e m e k t i r vakit?..
Artık söylemediğimi b ı r a k m a d ı m . Biz n e d e n
ilerlemiyoruz? Ç ü n k ü z a m a n l a , s a a t l e hiç ilgimiz
yok. M e m u r bişey söylemek için çabalıyor a m a
— 65 —. F. : 5
www.cizgiliforum.com
enginel
o n a fırsat b ı r a k m ı y o r u m . K a l a b a l ı k l a çevrilmiş
tim. K a l a b a l ı k a r t t ı k ç a sesim de yükseliyor:
— Avrupalılar n e d e n ilerliyor? Ç ü n k ü efen
dim, herifler s a n i y e n i n d e ğ e r i n i bilirler.
K a l a b a l ı k t a n , beni destekliyen sesler yükseli
yordu:
— Çok doğru beyefendi.
— Bizde bu gidiş v a r k e n . . .
H a t t â sözlerimi yer yer alkışlarla kesiyorlardı.
— Bir v a p u r u n tarifedeki s a a t i n d e n y i r m i d a
kika geç kalktığı n e r d e g ö r ü l m ü ş ?
K a l a b a l ı k beni t a s d i k ediyordu:
— Rezalet...
— O l u r şey değil...
— Ayıp y a h u . . .
İskele m e m u r u ,
— Sizinki geri kalmış, dedi, altıyı otuz yedî
geçiyor.
— Altıyı otuz beş geçiyor!
Birisi,
— Yanlış, dedi, b e n i m k i r a d y o ayarıdır, a l t ı y ı
otuz beş değil, o t u z d ö r t geçiyor.
B a ş k a birisi de ona,
— Sizinki geri kalmış, dedi, altıyı o t u z yedi
geçiyor.
O n l a r t a r t ı ş m a y a başladılar. Ben,
— Tarife değişmemiş, s a a t yanlış değil, p e k i
neye kalkmıyor bu v a p u r ? diye s o r d u m .
Memur,
— Neye kalksın? dedi, d a h a on d a k i k a v a r
kalkmasına.
Birden şaşırdım:
— 66 —
— Allah Allah... Ben h e r a k ş a m b u r d a n . . .
— Nereye gideceksiniz?
ı — Paşabahçeye...
D e m i n d e n b e r i h e r s ö z ü m ü destekliyen kala
balık k a h k a h a y l a gülmeye başladı. M e m u r ,
— Bayım, ö b ü r iskeleye, dedi, sizin v a p u r
kalkalı y a r ı m s a a t oluyor.
Ben aceleyle, bir a y a k önce yetişeyim diye, bir
ü s t t e k i iskeleye gelmemiş m i y i m ?
Arkamdan bağırıyorlardı:
—• Herif p u s u l a y ı ş a ş ı r m ı ş !
—• Ü ü ü ü ! . . B u n a m ı ş be!..
— Y u u u u u ! . . Sersem tavuk..
— 67 —
YAŞASIN
ZÜĞÜRTLÜK
B ANKADAN ev çıkıyor, b a n k a d a n a p a r t ı m a n
çıkıyor, p a r a çıkıyor, s e y a h a t çıkıyor, ikra
miye çıkıyor, h a y a t b o y u n c a gelir, aylık çıkıyor,
herşey çıkıyor. Ne çıkmıyor ki bu b a n k a l a r d a n ?
Yeter ki, bir yerden yüz lira u y d u r , koş h e m e n
b a n k a y a yatır. Ş a n s ı n y o k m u ş da, h i ç bişey çıkma
mış diyelim. Ne kaybedersin? P a r a n yine p a r a , üs
telik faizi de işliyor.
Gelgelelim, yıllar yılı b e n işte o yüz liracığı bir
a r a y a getirip d e b a n k a l a r d a n b i r i n e y a t ı r a m a d ı m .
S ı k a r ı m dişimi, d a y a n ı r ı m , d a y a n ı r ı m , seksen olur,
d o k s a n olur, t a m yüz olacakken ille bir yerden bir
d e r t çıkar, gider p a r a c ı k l a r .
S a n k i p a r a l a r , biz bu a d a m ı n cebinde bir a r a
ya gelmiyelim, yüz lirayı bir a r a d a görmesin şu
a d a m , diye i n a t etmişler. Onlar i n a t etti, b e n i n a t
ettim, s o n u n d a o yüz a d e t T ü r k lirasını bir a r a y a
getirebildim. Yine elimden gider korkusuyla, he
men götürüp yatıracaktım bankaya ama, o akşam
d a geç k a l d ı ğ ı m d a n b a n k a l a r k a p a n m ı ş t ı .
O k a d a r gözüm k o r k m u ş ki, p a r a l a r cıva gi
bi t a n e l e n e r e k elimden kayıp gidecek s a n ı y o r u m .
— 68 —
G ö r m e m i ş i n oğlu o l u n c a ne y a p a r ? Ben de öyle
yim işte... Ne diye övünecekmişim, d o ğ r u s u bu.
P a r a c ı k l a r ı m ı y a s t ı ğ ı m ı n a l t ı n a k o y d u m , yat
t ı m . B i t ü r l ü u y u y a m ı y o r u m . Yüz lirayı bir a r a y a
g e t i r d i m ya, a r t ı k d u r m a d a n a h k â m y ü r ü t ü y o r u m :
— Azmin elinden hiçbişey k u r t u l m a z . İ n
san bişeyi isterse m u t l a k a y a p a r . Yok az kazanı
yorum, yok h a y a t pahalı, yok efendim geçim zor,
b u n l a r h e p b a h a n e . . Bak, n a s ı l yüz lirayı biriktir
dim. Demek, istesem, ikiyüz de, beşyüz de birikti-
rebilirim, bin de biriktiririm, o n b i n d e . . .
O n d a n s o n r a dalga geçmeye başlıyorum;. Bin,
onbin oluyor, o n b i n yüzbin oluyor, yüzbin yüzmil-
yon oluyor. B o y u n a dizi dizi sıfırları h i z a y a soku
y o r u m ; s o n r a gecenin k a r a n l ı ğ ı n d a onları s a ğ d a n
üçer üçer ayırıp o k u y o r u m : Yüz milyon, bir mil
yar, on milyar, yüz milyar... Evet, a z m i n elinden
hiç bişey k u r t u l a m a z .
Eskiden gazetelerde milyonerlerin hayatını
yazarlardı. Z a m a n ı m ı z d a öyle milyonerler çıktı ki,
m i l y o n l a r bozuk p a r a gibi kaldı. B e n önce milyo
n e r oluyorum, s o n r a m i l y a r d e r oluyorum.. D a h a
s o n r a trilyoner.. D ü n y a y ü z ü n e şimdiye k a d a r ti-
rilyoner gelmiş m i ? Yok... İ ş t e b e n t r i l y o n e r olu
yorum.. Milyoner, m i l y a r d e r b a b a m da olur. İş tril
yoner olmakta... Trilyon be!.. Birin ö n ü n d e . , efen
d i m e söyliyeyim.. K a f a m ı b i t ü r l ü toparlıyamıyo-
r u m ki.. P a r m a ğ ı m l a k a r a n l ı ğ a bir «bir» çiziyorum,
s o n r a yine p a r m a ğ ı m l a birin ö n ü n e sıfırları koyu
y o r u m . Bir sıfır, iki sıfır, üç sıfır., beş sıfır... on
sıfır, onbir... oniki, t a m oniki t a n e sıfır... A m a
birin ö n ü n d e , ya ikinin ö n ü n e olursa? İki trilyon...
— 69
Alt t a r a f ı sıfır, elimi y o r g a n ı n a l t ı n d a n çıkarıp
p a r m a ğ ı m l a k a r a n l ı ğ a bir y u v a r l a k d a h a çiziyo
r u m . E t t i üç yüz trilyon. Sıfırlar, r e k l â m ışıkları
gibi k a r a n l ı k t a asılı d u r u y o r . Bazısı kayıyor dü
şüyor, kaçıyor. Y a r a m a z l a r ı t u t u p yerlerine ko
y u y o r u m . Yine kaçıyorlar, yine t u t u y o r u m . H e p
demezler m i y d i bize, p a r a y ı k a z a n m a k bişey değil,
iş o n u t u t m a k t a diye... G e r ç e k t e n öyle oluyor.
Sıfırları b i t ü r l ü t u t a m ı y o r u m . Bilya t a n e l e r i gibi
kaçıyorlar, y u v a r l a n ı y o r l a r . Ne yapsalar elimden
k u r t u l a m a z l a r , bir kere a r t ı k zengin olmaya k a r a r
verdim mi, v e r m e d i m mi?
Y a t a k t a n d o ğ r u l u p bir cigara içiyorum. Keyif
le sıfırlarımı seyrediyorum. Maşallah, hepsi de t o m
bul t o m b u l , fıstık gibi. Genç, güzel k a d ı n l a r ı n du
d a k l a r ı n a , k a l ç a l a r ı n a , omuzlarına, bellerine, gö
ğüslerine benziyor. Zengin olmak ne de zevkmiş...
G ü n e ş doğuyor. H e m e n elimi yastığım a l t ı n a
a t ı y o r u m , yüz l i r a m oracıkta. Doğru b a n k a y a ko
ş u y o r u m . D a h a b a n k a l a r değil, d ü k k â n l a r bile açıl
m a m ı ş . B a n k a n ı n k a p ı s ı n d a bekliyorum. Bir a r k a
daş rastlıyor.
— Ne o? diyor, ne oldu saha?
— Yooo... bişey yok, diyorum.
— Gözlerin k a n l a n m ı ş , rengin s a r a r m ı ş .
— Bu gece u y u m a d ı m da.. Çok işim vardı, ça
lıştım.
B a n k a y a p a r a y a t ı r d ı ğ ı m ı görmesin diye arka
daşımı s a v ı y o r u m . B a n k a açılıyor. Çekine çekine
içeri g i r i y o r u m . A m a n Zarabbi... Ne büyük, ne
süslü yer. Çiçekler, vazolar, güzel güzel k a d ı n l a r ,
şık beyler... T a v a n d a koca koça avizeler. S a r a y a
— 70 —
g i r d i m s a n d ı m . İçeride belki yirmi m e m u r var. H e r
y e r gıcırgıcır. Stil mobilyalar. İ ç i m e bir k o r k u dü
şüyor. D e m e k b ü t ü n b u a d a m l a r b e n i m verdiğim
p a r a n ı n geliriyle geçinecek h a ? . . . B u koca b i n a l a r
b e n i m p a r a c ı k l a r ı m l a , b u lüks eşyalar b e n i m p a r a -
c ı k l a r ı m l a , h e s a p makineleri, daktilolar h e p b e n i m
p a r a c ı k l a r ı m l a . . . Olmaz böyle şey... B e n p a r a ve
reyim, o n l a r yaşasın.
— B u y u r u n efendim, bir e m r i n i z mi var?
N e k a d a r d a n â z i k i n s a n b u bankacılar... B u
n e z a k e t k a r ş ı s ı n d a d ö n ü p gidemedim. P a r a c ı k l a r ı -
m ı verdim. G ü l e r yüzlü m e m u r iki d a k i k a d a işimi
g ö r d ü . B a n k a c ü z d a n ı n d a n başka, bir d e hediye
c e p defteri verdi.
Dairede o gün arkadaşlar,
<— Sen a y a k t a u y u y o r s u n ! . , diye takıldılar.
Hiçbirine yüz v e r m e d i m . Öğleyin bir a r k a d a ş ı m ,
— H a y d i l o k a n t a y a ! dedi.
— K a r n ı m tok, dedim.
S a b a h l e y i n de bişey y e m e m i ş t i m . İ ş t e n a r t
maz, d i ş t e n a r t a r . A k ş a m bir simitle nefsimi kör-
l e t t i m . Bir gece ö n c e d e n u y k u s u z o l d u ğ u m için er
k e n d e n y a t a ğ a girdim. B a ş ı m ı y a s t ı ğ a k o r k o m a z
sıfırlar cirit o y n a m a y a başladı. T e k r a r d ü n gece
k a l d ı ğ ı m y e r d e n d a l g a geçmeye b a ş l a d ı m .
— 71 —
t a n h o ş l a n m a m . H a y a t t a düzenli o l m a k ş a r t t ı r . H e r
sıfır k e n d i yerine, m a r ş , m a r ş ! . .
Sıfırlar k o r k u d a n t i t r e y e r e k yerlerine geçiyor
lar. Bir k o m u t a n gibi k o m u t vererek sıfırlarıma
talim yaptırıyorum:
— Hizaya geeel!...
Sıfırlar y a n y a n a diziliyor.
— U y g u n adııım!.. M a r ş . . .
Rap, rap, r a p ! . . .
— Bir, iki, üç, dört, bin, yüzbin, milyon!...
Sıfırlara on d a k i k a m o l a veriyorum,
— Sağoool!... diye bağırıyorlar.
Sıfırlara t a l i m y a p t ı r a r a k s a b a h ı e t t i m . Saha
n a s a l l a n a evden çıktım. Ayaklarım kendiliğinden
b a n k a y a g ö t ü r d ü beni. S a n k i bana, b a n k a b a t a -
cakmış gibi geliyor, y a h u t bankayı sırtlayıp götü
recekler, p a r a c ı k l a r ı m m ü s t ü n e o t u r a c a k l a r .
B a n k a i k r a m i y e s i n d e n bir a p a r t ı m a n çıkıyor,,
a p a r t m a n ı beş yıllık peşin kira, ayrıca h a v a p a
rasıyla k i r a y a veriyorum. K e n d i m ucuz bir yerde
o t u r u y o r u m . Aklıma geldi, ben bu eve yüzyirmi li
ra k i r a veriyorum, yazık değil mi? H e m e n y a r ı n sa^
b a h u c u z bir yere t a ş ı n m a l ı y ı m . K e n a r m a h a l l e
lerde yirmi liraya bir oda b u l u r u m . Ayda yüz lira
b a n a kalır, b a n k a y a y a t ı r ı r ı m . Yılda binikiyüz l i r a
eder. On yılda onikibin, yüz yılda yüzyirmibin...
H a v a d a n p a r a işte... Müsrifliğin sırası m ı ?
— 72 —
•
V&HRHHHHHBiH
Yine s a b a h ı e t t i m . B a n k a n ı n ö n ü n d e n geç
t i m . A r k a d a ş l a r eskisi gibi benimle a h b a p l ı k e t m i
yorlar. A m a n etmesinler. Çay k a h v e ı s m a r l a m a k
t a n k u r t u l d u m , d a h a iyi. Sevgilim telefon e t t i .
K e n d i m için,
— B u g ü n gelmedi, dedim.
Oysa o n u n l a evlenecektim. Ama şimdi vazgeç
t i m . B a n k a y a p a r a y a t ı r d ı ğ ı m d a n beri o n u gör
m e k i s t e m i y o r u m . Evlilik m a s r a f kapısıdır.
Çeki t a ş ı asılmış gibi göz k a p a k l a r ı m k a p a n ı
yordu. D o s y a n ı n üzerine başımı k o y u p u y u m a y a
h a z ı r l a n ı r k e n sıfırlar, v a r y e t e kızları gibi k a r
ş ı m a dizildi. U y u m a k elimde m i !
Uyku h a p ı a l m a y ı d ü ş ü n m e d i m değil... Arka
d a ş l a r d a n birinde varmış, h â l i m e acıdı, verdi. Uy
ku h a p ı da etkisiz. O gece, öyle zengin oldum, öy
le zengin o l d u m ki... S o n r a bir a r a iflâs etmiye-
yim mi? B ü t ü n m i l y a r l a r ı m elimden u ç t u gitti. İf
lâs eden milyonerlerin geleneğine u y u p az k a l s ı n
i n t i h a r edecektim. B a n k a d a k i yüz l i r a m a k l ı m a
gelince i n t i h a r d a n vazgeçtim. Yeniden zengin ol
d u m . Öyle zengin o l d u m ki, d ü n y a y ü z ü n d e k i bü
t ü n p a r a l a r ı topladım, kimsede metelik k a l m a d ı .
Gazeteciler gelip röportaj yapıyorlar.
— Nasıl zengin oldunuz? Nasıl b a ş a r ı k a z a n
dınız?
D o ğ r u s u n u h i ç söyler m i y i m ?
— Çalışmakla... H a y a t a beş p a r a s ı z a t ı l d ı m .
Bir k o n f e r a n s çekiyorum. Sonra yoksullara
iyilik e t m e y e başlıyorum. S ö m ü r d ü ğ ü m i n s a n l a r ı n
ç o c u k l a r ı n a b a y r a m hediyesi ç o r a p d a ğ ı t ı y o r u m .
H a s t a işçiler için g ü n d e bir ö ğ ü n piyaz verdiriyo-
— 73 —
r u m . E l i n d e n t o p r a k l a r ı n ı aldığım köylülere a v u ç
avuç t o p r a k d a ğ ı t ı y o r u m . Y a p m a d ı ğ ı m iyilik kal
mıyor. Herkes b e n d e n «Ne iyiliksever a d a m ! » diye
sözediyor.
Gece de iyilik y a p m a k l a s a b a h ı e t t i m . Açlık
t a n , u y k u s u z l u k t a n a y a k t a zor d u r u y o r d u m . Doğ
r u b a n k a y a gittim.. C ü z d a n ı m e m u r u n ö n ü n e a t
tım,
— Versene sen b e n i m yüz liramı!., dedim.
— Hepsini mi, istiyorsunuz? diye sordu.
— Hepsini, hepsini!.-, diye bağırdım, y e t e r
be!.. E ş i m d e n d o s t u m d a n oldum, i n s a n l ı ğ ı m d a n
oldum, sağlığımdan, m u t l u l u ğ u m d a n oldum... Al
l a h k a h r e t s i n ! . . . H a y o p a r a n ı n b e n içine...
Sinirlerim iyice bozulduğu için, k e n d i m i t u t a -
m ı y o r d u m . B ü t ü n b a n k a m e m u r l a r ı yöremi çevir
di, beni y a t ı ş t ı r m a y a çalışıyorlardı.
— Verelim beyefendi, dediler.
P a r a m ı aldım. Cebimde de seksen l i r a m var
dı. H e m e n bir l o k a n t a y a k o ş t u m . Ver o n d a n , ver
o n d a n , ver o n d a n . . . O r a d a n en lüks otele... Üç g ü n
üç gece u y u m u ş u m . Ooooh, d ü n y a v a r m ı ş b e ! . . .
B ü t ü n p a r a m ı ezdim.
Zenginlerin çektiklerini düşünüyorum da,
k e n d i h a l i m e ş ü k r e d i y o r u m . Zavallıların uykusuz
l u k t a n , a ç l ı k t a n , iflâs k o r k u s u n d a n , b a t m a k t a n ,
hırsız t e h l i k e s i n d e n neler çektiklerini ben bilirim.
Yaşasın z ü ğ ü r t l ü k ! . . .
— 74 —
www.cizgiliforum.com
enginel
ARAŞTIRMA
— 75 —
— Yaaa!.. ö l d ü r ü r h a ?
— Ö l d ü r ü r efendim. H e m de çok k ö t ü öldü
rür.
Kırkbeş y a ş s u l a r ı n d a bir genç doktor, h a s t a
lık yayılmaya başlayınca t ı p ansiklopedisini aç
mış, bu h a s t a l ı k için yazılan y a r ı m sayfalık yazı
yı o k u m u ş t u .
— Müsaade buyurulursa hastalık hakkinda
gerekli bilgiyi vereyim, dedi. Ç ü n k ü A m e r i k a d a ih
tisasımı y a p a r k e n b u h a s t a l ı k üzerinde u z u n ça
lışma y a p m ı ş t ı m .
D o ğ u m m ü t e h a s s ı s ı yaşlı doktor, genç d o k t o r a
sert sert baktı,
— Siz dedi, i d r a r yolları h a s t a l ı k l a r ı ü z e r i n d e
ihtisas y a p m a k için A m e r i k a y a g i t m e m i ş miydi
niz?
İ h t i y a r k u r t , kırkbeşlik genç doktoru kalp beş
lik gibi b o z m u ş t u . Öyle ya, m e m l e k e t fedakârlık
edip, i d r a r yolları h a s t a l ı k l a r ı üzerine i h t i s a s y a p
sın diye o n u tâ A m e r i k a l a r a göndersin, o gitsin
b a ş k a işler yapsın...
H a s t a l ı k için a y d ı n l a t ı c ı bir bilgi a l a m a m ı ş
olan Vali,
— A m a n a n l a t ı n , çok r i c a ederim, dedi.
Doktor a n l a t m a y a b a ş l a d ı :
— Bu h a s t a l ı ğ ı n üç çeşidi vardır. Denizden ve
sineklerden geçer. H a s t a l ı ğ ı n m i k r o p l a r ı lâğımlar
da olur. Denize dökülen l â ğ ı m l a r d a k i m i k r o p l a r ,
o r a d a yüzenlere...
Vali, u m u t s u z c a ,
—. Öyleyse önleyemeyiz, dedi, n a s ı l önleriz bu
— 76 —
h a s t a l ı ğ ı ? K o c a ş e h r i n d ö r t bir y a n ı deniz, denizin
d e h e r y a n ı lâğım...
G ö z l ü ğ ü n ü sıkıntıyla düzeltti. Bir çıkar yol
b u l u n , der gibi d o k t o r l a r ı n yüzlerine battı. Bir
doktor,
— Peki, dedi, bu h a s t a l ı k denize akan lâğım
l a r d a n geliyorsa, bu şehirde l â ğ ı m ve deniz yeni
i c a t edilmedi ya... H a l b u k i bu hastalığın a d ı n ı
d a h a yeni duyuyoruz.
— 77 —
rimizi d ö r t karılı bilen Amerikalılara m e m l e k e t i
mizi t a n ı t m ı ş t ı . Biri v e t e r i n e r d i . . . Biri j a n d a r m a
subaylığından emekliydi. Öbürleri de doktor,
kimyager, eczacı ve b i r k a ç b ü y ü k h a s t a l ı k geçir
dikleri için gayet tabiî olarak, bu işle çok yakın
d a n ilgilenen kişilerdi.
B u k u r u l u n ödevi, hastalığı, m i k r o b u n u , n e r e
lerde ürediğini, n e r d e n , nasıl geçtiğini, aşısını, ilâ
cını, k o r u n m a yollarını a r a ş t ı r m a k t ı .
K u r u l , o g ü n d a ğ ı l m a d a n önce, t o p l a n t ı n ı n
başkanı,
— Arkadaşlar, dedi, şimdi sizlere çok önemli
bir iş düşüyor.
Bir doktor,
—. Evet, diye k a r ş ı l ı k verdi, gece g ü n d ü z çalı
ş a r a k h a s t a l ı ğ ı n b u l a ş m a s ı n ı önlemek.
— Hayır, b u n d a n da önemlisi var. Nedir o, bi
liyor m u s u n u z ? Gizlilik. Bu işler çok gizli olmalı
dır. Hiç kimse d u y m a m a l ı d ı r . Ama hiç k i m s e !
Bir doktor,
— Evet anlıyoruz, dedi, a r a ş t ı r m a l a r ı m ı z ı ya
bancıların öğrenmesini istemiyorsunuz.
—. Hayır. Y a b a n c ı l a r öğrensin. Z a t e n sizin bu
a r a ş t ı r m a n ı z d a n bişey d e bulacağınızı u m m u y o
r u m . A m a boş d u r m a k olmaz, o n u n için boş d u r a
cağınıza a r a ş t ı r ı n .
K u r u l d a n birisi,
— Yabancılardan gizlemiyeceksek, kimden
saklıyalım Beyefendi? diye s o r d u .
— Bizimkilerden. Halk s a k ı n d u y m a s ı n . Siz
h a l k psikolojisini b e n i m k a d a r bilmezsiniz. Mem
lekete böyle bulaşıcı bir h a s t a l ı k geldiğini d u y a r -
78 —
l a r s a hepsi b i r d e n h a s t a olur. Nezle olan, başı ağ
r ı y a n , kirayı veremiyen, kocasiyle k a v g a eden,
sevgilisinden ayrılan, r o m a t i z m a s ı a ğ r ı y a n , sınıfta,
k a l a n h e p b u h a s t a l ı ğ a t u t u l d u m sanır. B i r telâş,
bir p a n i k olur ki, bir d a h a ö n ü n ü alamayız. İ ş t e
b u n u n için h a s t a l ı ğ ı n sineklerden, denize a k a n lâ
ğ ı m l a r d a n geçtiğini kimse d u y m a m a l ı d ı r .
Bu iş, h a s t a l ı ğ ı iyi e t m e y o l u n u n a r a ş t ı r m a k
t a n d a h a eğlenceliydi. Bilimsel A r a ş t ı r m a K u r u l u ,
b ü y ü k bir m e r a k l a suçluyu a r a ş t ı r m a y a başladı.
Herkes birbirinden k u ş k u l a n ı y o r d u . B u a r a ş t ı r m a
çok y o r u c u oluyordu. Bir y a n d a n da y u k a r d a n ,
suçluyu b u l m a l a r ı için sıkıştırıyorlardı.
A r a ş t ı r m a y ı b ü y ü k bir hızla y ü r ü t e n b a k t e r i -
olog bigün,
— B u l d u m ! diye bağırdı, b u l d u m a r k a d a ş l a r .
Hepsi m e r a k l a s o r d u l a r :
— Neyi? Mikrobu m u ?
— Hayır, suçluyu. Gizli h a b e r i y a y a n ı . . .
— Hangi hain? Kimmiş?
Bakteriolog,
— H a s t a l a r , dedi, h a s t a l a r ı n kendileri... Has
t a l a r a , b u h a s t a l ı ğ ı n gizli t u t u l a c a ğ ı , h a s t a olduk
l a r ı n ı söylemenin y a s a k o l d u ğ u bildirilmemişti.
İ h t i y a r doktor,
— Evet, dedi, r a p o r u m u z u h e m e n yazalım.
— 80 —
Çok güzel bir r a p o r yazıldı:
« yüksek m a k a m ı n a » .
«Memleketimizde yeni görülen «X» hastalığı
n ı n m i k r o b u n u , tedavisini, ilâç ve k o r u n m a yolla
rını a r a ş t ı r m a k için k u r u l a n Bilimsel A r a ş t ı r m a
K u r u l u , iki aylık u z u n ve y o r u c u a r a ş t ı r m a s ı n d a n
sonra, h a s t a l ı ğ ı n ve bu h a s t a l ı ğ ı n denize a k a n lâ
ğ ı m l a r d a n geldiği h a b e r i n i y a y a r a k , h a l k ı n h u z u
r u n u k a ç ı r a n l a r ı n , h a s t a l ı ğ a t u t u l a n l a r ı n kendile
ri o l d u ğ u n u m e y d a n a çıkarmıştır. Saygılarımızla
arzederiz.»
Bu r a p o r d a n sonra, işini t a m a m l a m ı ş olan Bi
limsel A r a ş t ı r m a K u r u l u dağıldı.
— 81 _ F. : 6
AYA
G İ D İ Y O R U Z
- - 82 —
Bir yüksekliğe ç ı k t ı k t a n sonra, içimdeki gaz
lar, v ü c u d u m u n delik deşiklerinden sızmaya baş
ladı. F e l â k e t . . . Bu k a d a r yükseklikten sonra, ikti
d a r s a n d a l y e s i n d e n d ü ş e n ikbal s a r h o ş u gibi, ka
çım yere v u r u n c a a y ı l m a k hoş olmazdı... B o r ç t a n ,
h a r ç t a n öyle de delik deşik o l m u ş u m ki, b i r ayıbı
mı k a p a s a m , ö b ü r delik açılıyor.
— İ m d a a t ! . . diye b a ğ ı r m a y a b a ş l a d ı m .
— Sık dişini, a y a y o l u n az k a l d ı . . .
— Dişimi s ı k m a k kolay, delikler b ü y ü d ü , sı
kılmıyor. Kimseniz y a r d ı m edin, yoksa düşece
ğim!
— B u r a s ı ay devleti... Y a r d ı m f o n u n d a n size
iki çuval v a p u r d u m a n ı gönderiyoruz.
B u y a r d ı m l a birdenbire yükseldim, kendimi
a y d a b u l d u m . Çevremi, tıpkı bize benzeyen insan
l a r aldı.
— Hoş geldiniz!
— Hoş bulduk..
Beni hiç g ö r m e d i ğ i m acaip bir şeye bindirdi
ler. Göz açıp k a p a y ı n c a y a k a d a r b ü y ü k bir ş e h r e
girdik. Ü s t ü n d e «Ay Üniversitesi» yazılı bir bina
y a daldık. B e n k o n u ş m a k istedikçe a y a d a m l a r ı ,
— B u r a s ı sizin d ü n y a değil, lâfla geçirecek
vaktimiz yok! diye beni tersliyorlardı.
S t a d y u m k a d a r geniş, bir a n f i t e a t r dersaneye
girdik. H e r t a r a f tıpkı bizdeki futbol m a ç l a r ı gibi,
tıklım t ı k l ı m doluydu. Yalnız onlar, bağırmıyor-
lar, sessiz o t u r u y o r l a r d ı . Beni k ü r s ü y e çıkardılar.
Profesör kendisini ilgiyle dinleyenlere a n l a t m a y a
başladı:
— Geçen derslerimizde size a n l a t t ı ğ ı m , d ü n y a
— 83 —
www.cizgiliforum.com
enginel
h a y v a n l a r ı n d a n birini g ö r ü y o r s u n u z ! Sizlere d ü n
y a n ı n k u r u l u ş u n u bir kere d a h a t e k r a r l ı y o r u m .
D ü n y a h a y v a n l a r ı , ayın k e n d i d ü n y a l a r ı n d a n kop
t u ğ u n u s a n ı r l a r . Gerçek b u n u n tersidir. B u n d a n
ellibin ışık yılı önce, a y d a çılgınlar, sapıklar, deli
ler çoğalmıştı. Yaptığımız t ı m a r h a n e l e r doldu, taş
tı. Bu sapıklar g ü n d e n g ü n e işi azıtıyorlardı. Da
h a kötüsü, çocuklarımızın a h l â k ı n ı bozuyorlar,
aklı b a ş ı n d a i n s a n l a r ı d a b a ş t a n çıkarıyorlardı.
B u n l a r n e k a d a r t u t u k l a n s a , kapatılsa, b a ş a çı
kılamadı. D a ğ başlarına, çöllere a t t ı l a r , k a m p l a r a
koydular, olmadı.
S o n u n d a bu çılgınlardan, delilerden, ay insan
l a r ı m temizlemek için, b u n l a r ı , a y d a n ayrı, u z a k
bir yere a t m a y ı d ü ş ü n d ü l e r . Ayın en b e r b a t bir
parçasını, boşluğa fırlattık. Bu «dünya» oldu. Bü
t ü n delileri b u r a y a a t t ı k . Yani d ü n y a , bir t ı m a r
h a n e d i r . O z a m a n d a n b e r i onlarla bağımızı kopar
dık, ilgimizi kestik. Delilerin y a ş a m a s ı için kendi
lerine zehirli k o k m u ş h a v a lâzımdı. O n u n için d ü n
y a n ı n etrafını da h a v a ile kapladılar. Şimdi d ü n
yadaki insanlar, havasız yaşıyamazlar.
O z a m a n a k a d a r s ı r a l a r d a sessiz dinleyenler
birden ayaklandı, y u m r u k l a r ı n ı b a n a d o ğ r u sıkıp,
— Mikrop!.. Mikrop!., diye b a ğ ı r m a y a başla
dılar.
Profesör d e v a m e t t i :
— Ayın t i m a r h a n e s i olan d ü n y a y a bu delileri
a t a r k e n , yanlışlıkla a r a l a r ı n a bir k a ç da akıllı ka
rışmış. Arasıra bu akıllıların çocukları d ü n y a d a
g ö r ü n ü r . F a k a t d ü n y a delileri, b u akıllı a d a m l a r ı
deli diye t i m a r h a n e y e k a p a r l a r .
84 —
Dinleyicilerin h e y e c a n ı a r t m ı ş t ı , bağırıyorlar-
dı:
— Asalım!..
— Keselim!..
O r t a l ı k birden k a r ı ş t ı . Üzerime atıldılar. Gırt
l a ğ ı m a eller sarıldı.
— Hır, hır, h ı ı r r r ! ...
G ı r t l a ğ ı m d a n son nefesim çıkıyordu.
— Baba, h o r l u y o r s u n ! . . diye biri d ü r t t ü . Gö
z ü m ü a ç t ı m . S o b a n ı n k a r ş ı s ı n d a u y u y a kalmışım.
E t r a f ı m a b a k t ı m , g ö ğ s ü m e derin d e r i n h a v a y ı çek
tim:
— Oooh, d ü n y a varmış!., dedim.
i
— 85 —
GİNA
TERZİHANESİ
— B a k kocacığım, b e ğ e n d i n mi elbisemi?
— Güzel.. Çok güzel a m a , şimdilik s e n i n elbi
seye i h t i y a c ı n yoktu.
— Nasıl y o k t u . . . Bir yere giderken giyecek,
1
iki kişinin a r a s ı n a çıkacak bişeyim var mı?
— Yavrum, d a h a geçen g ü n gri üzerine sarı
çizgili elbise y a p t ı r m a d ı n mı?
— Bu m e v s i m d e o giyilir mi n o n o ş u m ?
— K ı r m ı z ı p u v a n l ı var...
— Aman, o n u n m o d a s ı geçti.
— Bir t a n e de k u m l u bej y a p t ı r d ı n .
— H e r elbisenin bir z a m a n ı var. Çok anlayış
sızsın y â n i . . .
— Değil şekerim, vallahi değil.. Şey meselesi..
— C a n ı m , b e n b a ş k a l a r ı gibi p a h a l ı k u m a ş l a r
a l m ı y o r u m ki... Bak, meselâ, b u n u n m e t r e s i k a ç a
dersin?
— B i l m e m ki...
—• Söyle bişey...
A d a m d ü ş ü n d ü . Eliyle şöyle bir k u m a ş ı yokla
dı. Arasıra k u m a ş m a ğ a z a l a r ı n ı n vitrinlerine ba
kar, etiketleri g ö r ü n c e r e n g i u ç a r d ı . E r k e k k u m a ş -
— 86 —
lariyle bir o r a n t ı k u r d u . Karısının üstündekine
benzer bir k u m a ş ı n vitrinlerde 43 lira o l d u ğ u n u
h a t ı r l ı y o r d u . Karısı, b u k a d a r p a h a l ı s ı n ı alamazdı.
— Yirmi lira mı? diye a t t ı .
Kadın güldü:
—; Ayol, n e r d e o k a d a r p a r a ? B e n d e yirmi lira
verecek göz v a r mı? Bu, i k i b u ç u k m e t r e l i k bir par
çaydı. Hepsine onsekiz lira verdim. Sen bilirsin, n a
sıl çekişe çekişe pazarlık e t t i ğ i m i . . .
Erkek, k a r ı s ı n ı öptü. O n u n l a ö v ü n ü y o r d u . O
g ü n dairede h e r f ı r s a t t a k a r ı s ı n ı övdü. Arkadaşı
Melih,
— Bizim h a n ı m da pek t u t u m l u d u r , diye baş
ladı...
Bir o söylüyor, bir ö b ü r ü söylüyordu. Akşam
d a i r e d e n iki a r k a d a ş birlikte çıktılar. Bir k u m a ş
m a ğ a z a s ı n ı n vitrini ö n ü n d e d u r d u l a r .
— B a k Melihciğim, şu k u m a ş a bak, 49 lira.
Bizim h a n ı m , b u n u n t ı p k ı s ı n ı n i k i b u ç u k metresi
ni k a ç a alsa iyi... Onsekize a l m ı ş vallahi...
— Bizimki de b u n d a n bir elbise yaptırmıştı.
Metresini beş liraya mı ne almış. Bizimki bir pa
zarlık eder, g ö r m e . . .
— B e n i m k i de..
— Birader, hiç olmazsa kadınlardan yana
ş a n s ı m ı z var.
— Tutumlu kadınlara düşmüşüz...
— Yoksa, bu aylıkla nasıl geçinirdik?
Eve gidince, b o y n u n a sarılıp öpen karısının
ü s t ü n d e açık yeşil üzerine koyu yollu b a ş k a bir
y e n i elbise g ö r ü n c e k a ş l a r ı n ı ç a t t ı .
— 87 —
— Ayol, ne öyle s u r a t ediyorsun? Alt t a r a f ı
oniki l i r a . . . K a r ı n d a n iyi m i ?
— Değil, değil a m a y a v r u m , ya b u n u n dikişi?
Kimbilir k a ç a d i k t i r d i n ?
— Aaaa.. Aşkolsun. Bizim m a h a l l e d e bir Ne-
b a h a t var. Akşam Kız S a n a t a gidiyor. Eline b i r
ikibuçuk v e r d i m mi, o y n a y a o y n a y a dikiyor.
Erkek, k a r ı s ı n ı n işbirliğinden sevinçliydi.
— Güzel o l m a m ı ş m ı y ı m ?
— Çok güzelsin h a y a t ı m .
Dairede b ü t ü n memurlar, Cevat'm etrafına
t o p l a n m ı ş l a r d ı . Cevat, h e r g ü n a r k a d a ş l a r ı n a bal
l a n d ı r a b a l l a n d ı r a o yeri a n l a t ı r d ı .
— Azizim, dikizin zevki b a ş k a oluyor. Ö b ü r iş
lere benzemiyor. Ne k a d ı n l a r be... Boy boy, biçim
biçim, r e n k r e n k . . . H a n g i y a ş t a istersen... D ü n
belki a l t m ı ş y a ş ı n d a bir k a r ı seyrettim, on sekizin
de kıza d e ğ i ş m e m . . . Bizim gibiler için en iyisi b u .
Yoksa bu aylıkla başa mı çıkılır? Vallahi evlen
m e k t e n iyi...
Hepsi, ağızlarının s u y u a k a r a k Cevat'ı dinli
yordu. Cevat, a r k a d a ş l a r ı n d a n birini h e r g ü n k a n
dırır, o r a y a g ö t ü r ü r d ü . Ama öbürleri Cevat gibi
açıkça a n l a t m a z l a r , o r a y a gittiklerini söylemezler
di. H a t t â bu yıl emekliye a y r ı l a c a k olan H ü s a m e t
t i n Bey bile gitmiş, s o n r a bir h a f t a h a s t a y a t m ı ş ,
dairede alay k o n u s u o l m u ş t u .
Melih a r k a d a ş ı n a ,
— Ş u r a y a biz de gidelim, dedi.
— D u y u l u r s a k rezil oluruz.
O a k ş a m yine Cevat'la birlikte çıktılar. Cevat,
— Öyle fena bir yer değil, diyordu, b a s b a y a ğ ı
— 88 —
n a m u s l u müessese... K a d ı n l a r ı n h a b e r i yok diyor
l a r a m a y a l a n . . . Haberleri olmasa, hiç öyle soyu
nurlar da dakikalarca dururlar mı?
— K a ç p a r a vereceğiz?
— Deliğine göre... Üst k a t o d a l a r d a k i delikle
re p a r a d i diyorlar, o r a d a dikiz üç lira. Ben ay son
l a r ı n a doğru p a r a d i d e n dikizliyorum. Yere boylu
b o y u n c a u z a n ı p deliğe g ö z ü n ü u y d u r m a s ı iyi olu
yor a m a , kuşbakışı bir şey g ö r ü n m ü y o r . En iyi alt
t a k i o d a l a r d a n dikizlemek. Ayna gibi... Oraya
lüks k o l t u k diyorlar. Aybaşlarında ikiüç g ü n lüks
k o l t u k t a n dikizliyorum. Tavana bakmaktan bir
h a f t a b o y n u m t u t u l u y o r . Bir d e y a n o d a l a r var.
Orası b a l k o n . . . E n r a h a t orası... S a a t i o n lira...
Ben bir kere de b a l k o n d a n dikizledim. Bir de loca
lar varmış. O r a y a zenginler, yaşlı b ü y ü k a d a m l a r
giriyor... Ayna t e r t i b a t ı yapmışlar. O t u r d u ğ u n
yerden, b ü t ü n m a n z a r a y ı t a b a k gibi g ö r ü y o r s u n .
— Bilet kesiyorlar m ı ?
— Bilet olur m u ? M i t h a t P a ş a s t a d y o m u m u
ıburası? A v r u p a ' d a biletlisi varmış, h a t t â abon
m a n k a r t ı a l ı y o r m u ş s u n . . . Bizde n e r e d e o k a d a r ı . . .
Her şey kendimize göre...
, Üç a r k a d a ş a p a r t ı m a n ı n merdivenlerini çıktı
lar. Kılavuz Cevat ö n d e n gidiyordu. Ö b ü r ikisi
u t a n d ı k l a r ı n d a n a r k a d a y d ı l a r . Cevat,
— K o r k a c a k bişey yok, dedi, iki kapısı var.
Erkekler önden, k a d ı n l a r a r k a d a n işliyorlar.
Cevat, üzerindeki l e v h a d a altın yıldızla «Gina
Terzihanesi» yazılı kapıyı açtı. K a p ı n ı n dikiz deli
ğine bir göz geldiği belli oldu. S o n r a k a p ı açıldı:
— Buyurun!..
— 89 —
Üç erkek, içeri girdi., Kapıyı a ç a n k a d ı n sor
du:
— Neresi? Loca mı? B a l k o n d a yer yok. P a
z a r a k a d a r b ü t ü n yerler kapalı. L ü k s k o l t u k ister
seniz, bir kişilik yerimiz var.
Melih,
—. Ucuz olsun, diye C e v a t ' a fısıldadı.
Cevat,
— Üç p a r a d i , dedi.
K a t ı n içine yapılmış merdivenleri çıktılar. Bu
r a s ı geniş bir t a v a n arasıydı. Yerlere bir s ü r ü a d a m
u z a n m ı ş t ı , h e y e c a n içinde o l d u k l a r ı n d a n yeni ge
lenlerin f a r k ı n d a olmadılar.
Onları g e t i r e n kadın, y a k a l a r ı n d a n t u t u p , ü ç
kişiyi a y a ğ a kaldırdı,
— H a d i bakalım, vaktiniz doldu,dedi.
• Üstlerini, b a ş l a r ı n ı d ü z e l t e n l e r d e n biri:
— N'olur, beş dakikacık d a h a . . . diye yalvar
dı.
Kadın hiç acımadan,
— S e a n s b i t t i . . . dedi.
Boşalan deliklere, üç a r k a d a ş yere u z a n ı p , göz
lerini u y d u r d u l a r . Aşağıda k o n u ş u l a n l a r d a duyu
luyordu.
— Bir m a n t o istiyorum. Bej tüylü.. Bol spor
— Peki şekerim..
— Şu m o d e l d e n . . .
— Ah şekerim, çok p a h a l ı . . . Metresi d o k s a n
lira... Dikiş... Hepsi senin cici h a t ı r ı n için yediyüz...
D e m e k ki, y a r ı m ş a r s a a t t e n on gün, g ü n d e üç se
a n s poz vereceksin.
— Pahalı ama...
— 90 —
— Değil v a l l a h i . . . S e n i n v ü c u d u n biçimli de
ondan. Başkasına dünyada yapmam. Kurtarmaz
nonoşum.
— Pekiy...
— Soyun yavrucum.--
— Ç ı k a r çıkar...
— Çoraplarınızı da...
— G ü z e l o t u r d u . N e t a y y ö r . B u m a v i üzerine
çizgiler b u s e n e n i n m o d a s ı . . Uydu m u cicim?
— Mersi...
A k ş a m e v e g i d i n c e k a r ı s ı b o y n u n a atıldı, ö p t ü :
— N a s ı l y e n i t a y y ö r ü m ? B u yıl m a v i çok m o
da.. Y a k ı ş m ı ş m ı ? A m a s u r a t a s m a öyle... Bilirsin,
n a s ı l p a z a r l ı l c e t t i ğ i m i . . . Ç e k i ş e çekişe p a z a r l ı k et
tim. İ k i b u ç u K m e t r e l i k b i r parçaydı, kaça alsam
iyi? S ö y l e s e m ş a ş a r s ı n . . Ş a ş m a z m ı s ı n ? Vallahi şa
şarsın... O n d Ö r t l i r a . . . A m a n gül birazcık.. Bizim
N e b a h a t ' a d a o n l i r a v e r d i m , güle o y n a y a dikti...
Güzel değil m i ? Y a k ı ş m ı ş m ı k a r ı c ı ğ ı n a ? S e n beni
sevmiyorsun v a l l a h i . . .
Erkek,
— Seviyorum,... diye inledi.
— 91
MUHASEBECİ
B E C E R İ K S İ Z L İ Ğ İ M İ N ve k ü l t ü r ü m ü n sağ
l a m kanıtı olarak, • elimde iki resmî belge
var; biri E d e b i y a t F a k ü l t e s i Türkoloji, biri de Fel
sefe b ö l ü m ü diploması. T u v a l e t k â ğ ı d ı n ı n bile ka
r a b o r s a y a çıktığı bu çağda, elimdeki k a p ı ka
d a r bu iki diploma kâğıdı, bir çuval dolusu eski Be
yaz Rus p a r a s ı k a d a r olsun değer taşımıyor. Ap
tallığımın bu iki belgesi y e t m e z m i ş gibi, bir de dok
t o r a y a p t ı m , edebiyat d o k t o r u o l d u m .
B e n i m g i t t i ğ i m F a k ü l t e y e gelenlerin çoğu, ya
koca b u l m a y a çalışan kızlar, y a d a k ü l t ü r edinmek,
b i y a n d a n d a g ö n ü l e ğ l e n d i r m e k için gelen, ü s t
t a b a k a n ı n p a r a k a z a n m a y a ihtiyacı o l m a y a n r a h a t
gençleriydi. İçimizde b e n i m gibi bikaç t a n e de
felsefe d a l ı n d a o k u m a k l a filosof, E d e b i y a t F a k ü l
tesinde o k u m a k l a da, edebiyatçı o l u n a c a ğ ı n ı s a n a n
eksik akıllılar vardı. Felsefe t a r i h i n d e o k u d u ğ u m u z
filosoflarm, edebiyat t a r i h i n d e o k u d u ğ u m u z ede
b i y a t ç ı l a r ı n hiç birinin ne felsefe b ö l ü m ü n d e , ne
Edebiyat F a k ü l t e s i n d e , h a t t â ç o ğ u n u n Üniversite
de bile o k u m a d ı k l a r ı n ı ö ğ r e n d i ğ i m z a m a n , ben
ç o k t a n bu iki diplomayı almış, k e n d i m i işsizlik
uçurumuna atmıştım.
— 92 —
www.cizgiliforum.com
enginel
Nereye b a ş v u r d u m s a , g ü l ü n ç o l m a m d a n baş
k a bir işe y a r a m a d ı . K a n t ' ı , D u r k a y m ' ı , Bergson'u
bilmiş olmam, hiç bir işe y a r a m ı y o r d u .
Bir z a m a n , a n l a ş ı l m a m ı ş genç bir bilgin d u r u
m u n d a yırtık p a b u ç l a s ü r t t ü m d u r d u m . . Spinoza,
Laypniç ü s t ü n e geniş bilgim, bir ö ğ ü n bile k a r n ı m ı
doyurmama yaramıyordu.
— 93 —
O g ü n iş a r a m a k için b i k a ç y e r e d a h a g i t m i ş
t i m . E n son g i t t i ğ i m yerdeki a d a m s o r d u :
— H a n g i o k u l d a n yetiştiniz?
— T ü r k edebiyatı ile Felsefe b ö l ü m l e r i n d e n . . .
— Yaaaa!...
A d a m önce şaşırdı, s o n r a güldü. B e n i o t u r t t u .
İşi de o l m a m a l ı y d ı ki, b a n a N e d i m ' d e n gazeller,
Bâki'den, F u z u l î ' d e n kasideler o k u t t u . B o y u n a gü
l ü y o r d u . Sonra,
— Sizi bir yere göndereceğim, dedi.
— T e ş e k k ü r ederim, dedim.
Bir a d r e s verdi.
— O r a d a bir m a d a m vardır, t i c a r e t h a n e işle
tir. O n a gidin, size iş verir!
Söylediği adrese g i t t i m . Orası bir b a ş k a yerdi.
Sokağın iki y a n ı n d a k i evlerin k a p ı l a r ı n a y a r ı çıp
lak, ipek p i j a m a l a r l a k a d ı n l a r çıkmış, b i t a k ı m
evlerin k a p ı l a r ı n a d a erkekler birikmişti.
B e n i m iş isteyeceğim evin kapısı t ı k l ı m t ı k l ı m
doluydu. H e r h a l d e m a d a m ı n t i c a r e t i y o l u n d a ola
c a k t ı . M e m n u n o l d u m . Kalabalığı o m u z l a y a r a k ka
p ı y a geldim. D e m i r k a p ı n ı n avuç k a d a r d e l i ğ i n d e n
içeri b a k t ı m . B u r a s ı k a d ı n l a r h a m a m ı gibi bir yer
di. Salonda, m e r d i v e n b a s a m a k l a r ı n d a ipekli iç ça-
maşırlariyle o t u r m u ş k a d ı n l a r vardı. K a p ı y ı v u r
d u m , açtılar. İçeri girdim. Renk, r e n k , boy boy,
t ü r l ü t ü r l ü , biçim biçim çıplak k a d ı n l a r ı görünce,
d o ğ r u s u u t a n d ı m . Ne y a p a c a ğ ı m ı ş a ş ı r d ı m . İçle
r i n d e n a ğ ı r sıklet bir k a d ı n beni s a l o n a aldı. Ben
oturur oturmaz, o da kucağıma o t u r d u . Halbuki
salonda boş sandalyeler vardı. O l d u m olası ağır-
başlıyımdır,
— 94 —
—• B a y a n , s u l u l u k t a n hiç h o ş l a n m a m , dedim,.
— P e k i şekerim, beni beğenmedinse, başkası
gelsin, dedi.
Sonra, ufaktefek bir k a d ı n a ,
— Leylâ, b a k seni istiyor, diye seslendi.
O ufaktefek k a d ı n geldi, boynuma sarıldı.
Elimle i t t i m . .
— B e n i m Leylâ'yı falan istediğim yok, dedim.
— Peki, kimi istiyorsun?
— M a d a m Fofo'yu.
B ü t ü n k a d ı n l a r k a h k a h a y l a gülmeye, neşele
r i n d e n yerlere y u v a r l a n m a y a başladılar. Neden
s o n r a içlerinden bir esmer,
— Bu da b a ş k a bir çeşit, dedi.
Saçları k a n a r y a s a r ı s ı n a boyalı bir k a d ı n ,
—• M a d a m Fofo ev sahibi y a v r u m , dedi.
— Biliyorum. B e n . d e ev sahibi ile görüşece
ğim.
Yine bir g ü l m e d i r t u t t u r d u l a r . S o n r a hepsi
birden,
— A n n e ! . . Anneee!.. diye seslendiler.
O d a l a r d a n b i r i n d e n belki yüzelli kilo ağırlığın
da, h e r bir b a c a ğ ı gövdem kalınlığında, g e r d a n ı
m e m e l e r i n i n ü s t ü n e , m e m e l e r i göbeğinin ü s t ü n e ,
göbeği b a l d ı r l a r ı n ı n ü s t ü n e d ü ş m ü ş , altmışıncı
b a h a r ı n ı ç o k t a n geçmiş bir k a d ı n çıktı. Ayakları
nı sürüye sürüye yürüyordu. Kolları bileğinden
dirseğine k a d a r a l t ı n bileziklerle, p a r m a k l a r ı ışıl
ışıl yüzlüklerle doluydu. K u l a k l a r ı n d a küpeler,
b o y n u n d a g e r d a n l ı k vardı. Dişleri h e p a l t ı n kapla
m a y d ı . Zengin bir p a t r o n u n y a n ı n d a ç a l ı ş a c a ğ ı m
için sevindim.
— 95 —
— Ne v a r kızlar? diye sordu.
Sesi, d o l m u ş a r a b a l a r ı değnekçilerininki gibi
b o ğ u k ve kalındı. K a h k a h a d a n k ı r ı l a n kızlar beni
göstererek,
— Seninle g ö r ü ş m e k istiyormuş, dediler, bi
zimle görüş dedik, beğenmedi. İlle p a t r o n l a görü
şeceğim diye t u t t u r d u .
B a y a n p a t r o n kızgınlıkla y a n ı m a geldi.. Sesini
b ü s b ü t ü n b ü y ü k gemilerin d ü d ü ğ ü gibi kalmlaştı-
rarak,
— Sen benimle görüşmeye u t a n m ı y o r m u s u n ?
dedi.
— Affedersiniz a m a , b u n d a u t a n a c a k ne var?
Siz de insansınız, b e n d e . . . Şimdi d e m o k r a s i var.
Bir i n s a n isterse p a r t i b a ş k a n ı y l a bile görüşür.
Kızlar h e p birden,
— T û û û û , terbiyesiz! diye bağırdılar.
Bayan patrona,
— M a ş a l l a h bu k a d a r çok kız yetiştirmişsiniz,
d a r ı l m a y ı n a m a ben b u r a y a s u l u l u k için gelme
dim. İş y a p m a y a geldim. İşimize b a k a l ı m . . . dedim.
M a d a m Fofo,
— Benimle mi iş y a p m a y a geldin? dedi.
— Eğer siz k a b u l ederseniz, tabiî... dedim.
S o n r a ben b u r a y a k e n d i l i ğ i m d e n gelmedim. Tav
siye ile geldim. T a n ı d ı ğ ı m biri gönderdi, bir bil
dik...
M a d a m Fofo,
— Kimleri t a n ı r s ı n ? K i m l e r i bilirsin? diye
sordu.
Beni işe a l m a k için i m t i h a n ediyor s a n d ı m .
— Tâ eski Y u n a n d a n g ü n ü m ü z e k a d a r . Sok-
— m
r a f t a n , Aristo'dan t u t u n , B e r t r a n d Russel'e k a d a r
h e p s i n i bilirim, dedim.
— Hep yabancı mı?
— Yerlilerden de bilirim. Nedim, Nabi, Baki...
M e r c i m e k Ahmet, Çizmeci Zati, Şeyh G a l i p . . .
M a d a m Fofo y u m u ş a r gibi oldu,
— Aslanım, dedi, a r t ı k ben iş yapmıyorum...
B a k k ı z l a r d a n h a n g i s i n i istersen o n u n l a görüş...
Anlaşıldı, M a d a m Fofo y a ş l a n d ı ğ ı için, işi kız
l a r ı yönetiyordu.
— B e n i m için hepsi bir, görüşelim, d e d i m . . .
İ ç l e r i n d e n ç o p u r yüzlü biri y a n ı m a geldi.
—• G ö r ü ş m e k istediğim k o n u . . . diye söze baş
l a r k e n kızlar k a h k a h a l a r i y l e beni s u s t u r d u l a r .
— Ayol, b u r a d a görüşülmez. H a y d i o d a m ı z a
çıkalım.
—. Neden? B u r a d a da görüşebilirdik... dedim.
— A a a a . . . H e r k e s i n içinde m i ?
—• Gizli değil ki...
Kızlar h e r lâfıma gülüyorlardı. M a d a m Fofo,
o b o ğ u k sesiyle h ı r l a r gibi,
— Olmaz, o d a y a çıkın! dedi.
T a m m e r d i v e n d e n ç ı k a r k e n M a d a m Fofo,
— Bizde p a r a p e ş i n ! dedi.
D e m e k s a ğ l a m müesseseydi.
— T e ş e k k ü r ederim, dedim ç a l ı ş t ı k t a n s o n r a
d a a l s a m z a r a r ı yok m a d a m . B e n i m size g ü v e n i m
var.
Kızlar bir k a h k a h a d a h a t u t t u r d u l a r . M a d a m ,
— On lira, dedi.
— Çok iyi, dedim, b e n s a a t ü z e r i n e çalışmayı
t e r c i h ederim.
— 97 — F. : 7
Kızlar k a h k a h a d a n yerlere serilmişlerdi. Ma
d a m Fofo.
— O s a n a kalmış, n a s ı l istersen... dedi.
Şöyle bir a k l ı m d a n h e s a p l a d ı m , g ü n d e ortala
m a sekiz s a a t çalışırsam, seksen lira p a r a k a z a n a
c a k t ı m . İ n a n ı l ı r şey değil!.. A r k a d a ş l a r ı m bu p a r a
yı a n c a k bir h a f t a d a alabiliyorlardı.
— Ben gerekirse g ü n d e on s a a t bile çalışırım,
h a t t â gece işi de y a p a r ı m , dedim.
Kızlar k a h k a h a d a n boğuluyorlardı. Madam
Fofo, beni bir iyi s ü z d ü k t e n sonra,
— Hiç g ö s t e r m i y o r s u n a m a . . . dedi, h a y d i gel
benimle!
Z e k â m ı a n l a m ı ş olacaktı ki, M a d a m Fofo
kendisi b e n i m l e g ö r ü ş m e k istiyordu.
Merdiveni çıktık. M a d a m ı n b ü r o s u n a gidiyo
r u z s a n m ı ş t ı m . Oysa, beni bir y a t a k o d a s ı n a aldı.
— Efendim, dedim, görüşeceğimiz mesele...
— B ı r a k meseleyi!..
— İş için sizi r a h a t s ı z ediyorum.
— R a h a t s ı z olur m u y m u ş c a n ı m . . . Ne r a h a t
sızlığı? H a y d i s o y u n !
M a d a m beni işe a l m a k için sağlık m u a y e n e
s i n d e n geçirecekti h e r h a l d e .
— Hiçbir h a s t a l ı ğ ı m y o k t u r M a d a m Fofo, d e
dim, isterseniz d o k t o r d a n r a p o r getireyim.
— B e n d e de h a s t a l ı k yoktur, dedi, h a y d i soyu
n u n bakalım.
M a d a m y a t a ğ a u z a n d ı . M a d a m Fofo'da, m a b e
yincisini y a t a k o d a s ı n a a l m ı ş bir kraliçe h a l i var
dı. A n l a t m a y a b a ş l a d ı m :
— Efendim, biliyorsunuz, şimdi b ü t ü n e s n a f
— 98 —
•HBBHHHHHH
— 99 —
BİR
\ H L ÂK
DERSİ
— 102 —
—• Ama b e n i m bir d a y ı m var, d o ğ r u y u söyle
m i ş diye p a r t i d e n kovmuşlar.
—. O b a ş k a şey... Ben size siyaset söylemiyo
r u m , a h l â k ı a n l a t ı y o r u m . Söyle b a k a y ı m Oğuz, ya
l a n n a s ı l bişeydir?
— Çok iyi bişeydir ö ğ r e t m e n i m . Eğer y u t t u -
rabilirsen çok iyidir. Evde y a l a n söylemesem h e r
g ü n d a y a k yerim.
— Ben size ne d e d i m ? İ n s a n b ü y ü k l e r i n i ör
nek almalı...
—• İyi ya ö ğ r e t m e n i m . Ablam a n n e m e ya
l a n söylüyor, a n n e m d e b a b a m a . . . B a b a m d a ala
caklı geldi mi, k e n d i n i evde yok dedirtiyor.
— Gık d ı ş a r ı ! Çık! Terbiyesiz!.
— Öğretmenim siz demediniz mi ahlâklı
a d a m doğru söyler diye...
— O t u r y e r i n e . . . Çocuklar, a h l â k son derece
iyi bişeydir. Hepiniz a h l â k l ı olmalısınız. Örneğin,
birisine bir söz verdiniz mi, ne olursa olsun, sözü
nüzü tutmalısınız.
— Ama ö ğ r e t m e n i m , b a b a m söyledi a m a adı
n ı u n u t t u m , birisi varmış, h a y a t ı u c u z l a t a c a ğ ı m
demiş...
— Sus b a k a y ı m . . . Ü s t ü n e d ü ş m e y e n işlere ka
r ı ş m a ! . . . Ç o c u k l a r ! Ahlâk gibi iyi bişey y o k t u r . Ah
lâk üzerine yazılan k i t a p l a r ı okursanız, şaşırır ka
lırsınız. P e y g a m b e r l e r bile söylüyor. Siz d a h a mı
iyi biliyorsunuz? Ahlâk çok, a m a çok iyi bişey
dir. O k a d a r iyidir ki... Ahlâk çok iyi şeydir. Vallahi
billahi çok iyi şeydir, n a m u s s u z u m çok iyidir.
«Zırrrr!» Paydos zili çalar, ö ğ r e t m e n a l n ı n d a
ki terleri siler,
— O o o o o h ! . . . çeker.
_ 103 —
DURUP
BAKAN
ADAM
Y ARIM s a a t e r k e n gelmişim. K ö p r ü ü s t ü n e
çıktım. İ n s a n a r a s ı r a böyle başıboş s a a t l e r
a r ı y o r doğrusu. Her g ü n koşar a d ı m ö n ü n d e n ge
çip gittiğimiz yerlerin hiç f a r k ı n d a bile değiliz.
Dirseklerimi k ö p r ü p a r m a k l ı ğ ı n ı n başlığına daya
dım. L i m a n d a k i canlılığı seyrediyorum. K a y ı k t a
taze taze balık t a v a s ı yapıyorlar, sıcak y a r ı m ek
m e ğ i n a r a s ı n a koyup, satıyorlar. B a ş k a bir ka
y ı k t a şeftali, ü z ü m satılıyor. D u b a l a r ı n ü s t ü n d e
b a l ı k avlıyorlar. S a ğ y a n ı m a birisi d a h a geldi. O
d a dirseklerini dayadı. Boğaz'a, A d a l a r a v a p u r l a r
kalkıyor. D o l m u ş m o t o r l a r ı , m a v n a l a r , ç a t a n a l a r ,
i s t i m b o t l a r geçiyor. .
Sol y a n ı m a da biri gedi, a r k a d a n iki k i ş i . d a h a
geldi.
S a r a y b u r n u ' n a a k ı n t ı öyle çarpıyor ki, s a n k i
Sarayburnu, denizde giden b ü y ü k bir g e m i n i n
burnu.
A r k a m d a n i t m e y e başladılar. B a ş ı m ı çevirdim.
Beş on kişi yığılmış, sağıma, s o l u m a da t o p l a n m ı ş
lar.
G ü n e ş i n b a t t ı ğ ı bu s a a t t e , karşı kıyıdaki evle
rin h e r p e n c e r e c a m ı n d a bir g ü n e ş yanıyor.
— 104 —
— Ne varmış?
— Bilmem.
— Neye t o p l a n m ı ş l a r ?
Arkamdakiler, s a ğ ı m d a solumdakiler k o n u ş u
yor. M a r t ı l a r a b a k ı y o r u m . M a r t ı l a r h a v a d a dönü
yor.
— J e t u ç a ğ ı değil mi?
— B u l u t l a r a girdi.
— M ü s a a d e edin de, çocuk da baksın.
— Ne z a m a n gelecekmiş?
— Kim?
— Krala bakmıyor musunuz?
— H a a a . . . K r a l değil mi?
— Efendim, ne itiyorsun?
— Kim itti yahu?... Baksana, a r k a d a n daya
nıyorlar.
K a l a b a l ı k gittikçe a r t t ı .
— M u h a l e f e t i n k u d r e t i n e bak, beyim, i k t i d a r
p a r t i s i n d e n biri gelseydi bu k a d a r k a l a b a l ı k o l u r
muydu?
— A m m a y a p t ı n ? Bu gelen m u h a l i f değil ki...
Yaşar bey geliyor y a h u . . .
— Yaşar bey mi? M ü s a a d e edin de, b e n çıka
yım.
— K a r d e ş i m , y ü k l e n m e öyle...
— Pardon...
— İtmeyin yahu!...
— K i m itiyor b e ! . . .
— K a ç gemiymiş?
— Ne k a ç gemisi?
— A a a a . . . H a b e r i n yok m u ? En b ü y ü k A m e
r i k a n filosu geliyor...
—. 105 —
— Yaaa!..,
— Pekiy, h a b e r i n yok da neye geldin?
— B e n g e l m e d i m k a r d e ş i m . Akıntıya kapıldık.
Sonra d a ö n ü m ü z t ı k a n d ı , b u r a y a takıldık kaldık
işte...
— O ğ l u m , biraz b a ş ı n ı şu y a n a çeksene!..
— Şu k ü ç ü ğ ü ö n e alın da, o da görüversin, se
vaptır.
— İ t m e y i n y a h u . . . Gebe k a d ı n var...
— K r a l m o t o r l a mı gelecek?
—. S a n m a m . Z ı r h l ı y a biner.
— K a r ı s ı da v a r m ı ş değil mi?
— Karısı d e n m e z . Koca K r a l be!.. Kraliçe de
nir..
— Çek şu d i r s e ğ i n i ! . .
— Boğulan olmuş mu?
— K u r t a r m ı ş l a r , iyi ki yine l i m a n d a çarpış
mışlar. Açıkta olsaydı, ikisi de b a t m ı ş t ı .
— Deniz kazası çok fenadır birader. Biz bir
tarihte...
— ÖfffL Çekil arkamdan! Ne utanmaz
.adamsın!..
— N a m u s u n a mı d o k u n d u k ? . . Pek o k a d a r ti-
tizsen kralı m o t o r d a k a r ş ı l a s a y d m .
— Terbiyesiz!.
— Sensin.
— Çek elini d i y o r u m .
— Balık değil m i ? Lüfer mi t u t u y o r l a r ?
— Ne balığı y a h u ? Balık için bu k a d a r kala
balık birikir mi?
—. Nedir peki?..
— 106 —
—• Yeni gemi y a p t ı ya bizim t e r s a n e . İ ş t e o
g e m i n i n tecrübesi yapılacak.
— A m m a gemi!.. M o t ö r ü A l m a n y a d a n , m a k i
n e s i A m e r i k a ' d a n , boyası İ t a l y a ' d a n . . .
— Olsun. Eskiden o k a d a r ı n ı da y a p a m a z d ı k
ya...
— Şişşşt.. Geliyorlar galiba!..
— K i m geliyor?
— Ay, h a b e r i n yok m u ? Bu k a d a r millet, as
l a n l a r ı m ı z ı bekliyor. Dünya şampiyonu oldular
ya... Güreşçilerimiz A v r u p a ' d a n v a p u r l a geliyor.
— Öff!.. Nedir bu sıkış sıkış... Açılın, biraz
nefes alayım.
— Aşkolsun p e h l i v a n l a r ı m ı z a , o n l a r da olma
sa, işimiz bitik.
Bitürlü kendimi kalabalıktan kurtaramıyo
r u m . H a l k yığıldıkça yığıldı. A r t ı k itiş, kakış...
Her k a f a d a n bir ses çıkıyor.
— N u t u k verecek b a ş k a yer b u l a m a m ı ş mı
k u z u m ? K ö p r ü ü s t ü n d e d e n u t u k verilir miymiş?
— Sen hiç Cafer beyi dinledin m i ?
— Hayır.
— Dinle de gör. Neredeyse şimdi gelir.
— Ne t o p l a n m ı ş l a r o r a d a ? Sinek kâğıdı mı sa
tılıyor?
— Yok teyze. Gazeteler yazdı ya... h a n i Sarı
şın B o m b a gelecek diye.
— O mu gelecek? A m a n göreyim.
—• Beşon d a k i k a s o n r a gelir. Gemiyle karşıla
m a y a gittiler. B u r a d a n geçecek.
— A m a n d i k k a t et kardeşim, böyle kalabalık
t a yankesiciler d a l a r a r a y a .
— 107 —
— İ s t a n b u l ' a H a r e k e t O r d u s u n u n girişini h a
t ı r l a r mısınız? O z a m a n da böyle k a l a b a l ı k t ı .
—. B e n İ s t a n b u l ' a Millî K u r t u l u ş O r d u s u n u n
girişini h a t ı r l ı y o r u m . Ne kalabalıktı, iğne a t s a n ,
yere düşmez. Eh, o z a m a n da bu k a d a r k a l a b a l ı k
vardı. Bu k r a l h a z r e t l e r i n e r d e n geliyor?
— K r a l değil, C u m h u r b a ş k a n ı y m ı ş .
— K a r d e ş i m , ne i t i p d u r u y o r s u n . Gelince h e p
göreceğiz.
— A r k a d a n i t i y o r l a r vallahi..
— F e n e r b a h ç e y i y e n e r b u n l a r , değil mi?
— Kimler?
— Brezilya t a k ı m ı gelecek ya.. Millet o n u bek
liyor.
— Brezilya t a k ı m ı mı?
— Ayağıma b a s t ı n b e ! K ö r m ü s ü n ?
— Bu geçit r e s m i ne z a m a n olacak?
— Şimdi geçerler. B a k s a n a millet bekliyor.
— Ne b a y r a m ı y ı m ş bu?
— Çocuk b a y r a m ı .
— Y a v r u k u r t l a r ı m ı z geçecek mi ?
— Tabiî...
— Biraz d i k k a t l i ol be k a r d e ş i m .
— Affedersiniz.. İ n s a n gibi b a k m ı y o r l a r ki...
— Siz g ö r d ü n ü z m ü ?
— G ö r d ü m , şu t a r a f a d o ğ r u u ç t u . S o n r a şu
öküz başı b i ç i m i n d e k i b u l u t var ya... O n u n içine
girdi, kayboldu.
ı — B u u ç a n d a i r e l e r n e r d e n geliyor a c a b a ?
M e r i h t e n mi?
— U ç a n daire değil ki, u ç a n p u r o . . .
— 108 —
ı — i İşte, i ş t e ! . . .
— Aaaa... B a k ı n ! . . A m m a da gidij-or!..
— Vay anasını..
— Yahu, o u ç u r t m a be!.. İ p i n i k o p a r m ı ş gidi
yor.
Ezile, çiğnene, k a l a b a l ı k t a n sıyrıldım. Trafik
d u r m u ş , k ö p r ü n ü n ü s t ü m a h ş e r gibi kalabalıklaş-
mıştı. Polisler d ü d ü k ö t t ü r ü y o r , yol a ç m a y a çalışı
yorlardı, k a n t e r içinde kalmışlardı. Kolonyel şap
kalı bir polise yaklaştım,
— Affedersiniz, ne var? dedim.
— Bilmem.. Ya K r a l geliyor, ya bir futbol t a
k ı m ı , dedi. S o n r a d ü d ü ğ ü n e asıldı:
— P ı r p ı ı r r r r ! . . Çekilin şöyle y a h u ! . . .
— 109 —
FUHUŞLA
MÜCADELE
Gazetelerden:
K a d ı n l a r Birliği B a ş k a n ı
— 110 —
www.cizgiliforum.com
enginel
— F i l m dediniz de a k ı m a geldi. Siz «Bakire
Aşkı»nı g ö r d ü n ü z m ü ? A m a n n e film...
— H a n ı m l a r , r i c a ederim, söyleyim m i ?
— Söylersen söyle ayol... Sen söylersen biz
s u s a r mıyız s a n ı y o r s u n . . .
— Bazı a h l â k d ü ş k ü n l e r i , genç kızları yıldız
yapacağız diyerekten k a n d ı r ı y o r l a r .
— Yazıklar olsun...
— Ne yalancı erkekler v a r şu d ü n y a d a . . .
— Bir defa az kalsın ben de yıldız o l a c a k t ı m .
Ama öyle çok değil, az bişey...
—. Şimdi a r a n ı z d a yıldız o l m a y a gönüllü v a r
mı?
«Hep birden ayağa kalkarlar. Ellerini havaya
kaldırırlar. Başkanın kürsüsünü çevirirler.)
— Ben varım!
— Bu y a ş t a n s o n r a seni yıldız y a p a r l a r mı?
— Beni seçmezsen darılırım vallahi..
— S a n a k a r a k t e r rolleri gider.
— Öyle ya... F i l m d e k a y n a n a da lâzım.!
— Anlaşıldı. D e m e k ki hepiniz bu hayırlı işe
isteklisiniz.
— Ama ben figüranlık i s t e m e m !
— Baş rol vermezlerse d ü n y a d a o y n a m a m !
— ı Ben acıklı filmde o y n a r ı m . . . Aşkî olmalı...
—• Ben danslı filmlere bayılırım. Bir step y a p
sam, a ğ z ı n açık kalır!
— B a y a n l a r ! Yanlış anlaşıldı s a n ı r ı m . Biz bu
meseleyi önce de g ö r ü ş m ü ş t ü k : a r t i s t olacak de
ğiliz!
— Yalancıktan mı?
— 111 —
— Maksadımız, a r t i s t a c e n t e l e r i n i n g e n ç kız
l a r ı nasıl...
— Ben vazgeçtim! \
— A a a a . . . İ s t e m e m . Ben sahici a r t i s t l i k zan
nettim!
— B e n i m a d ı m ı silin!
— Hiç kimse istemiyor m u ?
— Beni yazın!... Ben isterim.
*
Bir film şirketi yazıhanesinde:
Rejisör — G ö r d ü n mü kadınları?..
Prodüktör — S a b a h gelenleri mi? İ ç l e r i n d e işe
y a r a r p a r ç a yok.
Rejisör — Değil c a n ı m . Gazeteler ne yazıyor,
"baksanıza!..
Bir kadın — Ne v a r m ı ş gazetelerde?
Rejisör — K a d ı n l a r Birliği...
(Hepsi g a z e t e n i n e t r a f ı n a ü ş ü ş ü r . Havadisi
«okurlar.)
Kadın yıldız — Ay, h i ç güleceğim y o k t u .
Fotoğrafçı — H a h h a h h a h ! ! . .
Prodüktör — T a m a m ! . . Arkadaşlar, b u n d a iş
var. İyi iş çıkarabiliriz şimdi. Y a v r u m G ü l p e r i , al
eline bir kâğıt, söylediklerimizi yaz. «Artist a r a n ı
yor! Yeni çevrilecek beş yerli film için, yıldız ol
m a y a meraklı, h e r y a ş t a k a d ı n aranıyor.»
A l t ı n a adresimizi yaz. H a s a n , oğlum, h e m e n
• g a z e t e l e r e koş, i l â n ver.
•
—- 112 —
Emniyet Müdürlüğünde : (Sivil komiserle bir
kadın polis memur):
— Meliha h a n ı m !
—• B u y u r u n k o m i s e r bey.
— Size çok ö n e m l i bir görev çıktı.
— Yine bir ü f ü r ü k ç ü mü yoksa?
— Hayır.
— Gizli evlerse...
— Değil.. Bu, t a m sizin b a ş a r a c a ğ ı n ı z bir iş.
A r t i s t a j a n l a r ı varmış...
— Evet... evet...
— F i l m ç e v i r m e k için artist a r ı y o r l a r m ı ş .
— Evet k o m i s e r i m .
— M ü r a c a a t edeceksiniz.
— Sahi mi?
— Artist olacaksınız.
— A m a n , ne iyi...
— G e n ç kızları d ü ş ü r m e k için...
—. İyi bir rol verseler bari...
— R o l ü n ü z çok ö n e m l i . Bu a d r e s e m ü r a c a a t
edeceksiniz.
— Sizin tavsiye e t t i ğ i n i z i söylerim.
— G e n ç kızları n a s ı l kandırdıklarını, h a n g i
y o l l a r l a . . . Anlıyorsunuz, değil mi?
— A h ! . . . Y a r a b b i m ! . . Teşekkür e d e r i m efen
dim
— B a k ı n g a z e t e d e k i ilâna! Bu i l â n bir t u z a k .
— Tabiî... Tabiî k o m i s e r bey, a h , acıklı film
olsa...
— G ö r e y i m sizi.
113 — F. : 8
— Hiç m e r a k etmeyin. Baş ü s t ü n e ! Şimdi, h e
m e n gidiyorum.
•
Film yazıhanesinde:
Bir bayan — Gazetedeki ilânınızı g ö r d ü m de
efendim. K ü ç ü k y a ş t a n b e r i a r t i s t l i ğ e k a r ş ı . . . A h
bilseniz öyle bir m e r a k ı m v a r d ı r ki.. H a t t â bir za
m a n gazeteye yıldız m ü s a b a k a s ı n a r e s m i m i gön
d e r m i ş t i m , h a k k ı m ı yediler.
Prodüktür — Evvelce oynadınız mı?
Bayan — M e k t e p m ü s a m e r e l e r i n e ç ı k a r d ı m .
Öyle alkışlarlardı ki, görmeyin. T a k l i t de y a p a r ı m .
Yapayım mı?
( K a d ı n polis g i r e r ) :
Kadın polis — B u r a s ı değil mi efendim? Ar
t i s t arıyorrrruşsunuz... Affedersiniz... birdenbire...
O k a d a r şeyim ki.. Yani... K a l b i m h e y e c a n d a n k ü t
k ü t atıyor..
Prodüktör -— Şöyle b u y u r u n ! H e y e c a n l a n a c a k
bişey yok. Bir kere a l ı ş m c a y a k a d a r . Alıştınız mı
pişersiniz. Şöyle gelin de rejisör m u a y e n e etsin. Öl
çülerinize baksın.
Bayan — B e n i m ölçülerim gayetle m u n t a z a m -
dır.
Kadın polis — Belli!.. Allah için...
Bayan — Göğüslerimi B r i g i d a ' n ı n k i n e benzeti
yorlar.
Kadın polis — B a n a M a r l i n M e l â h a t derler.
Bakın!...
Rejisör — L ü t f e n eteğinizi... Biraz d a h a . . . G ü -
zeeel!...
— 114 —
Bayan — Neresi güzelmiş!.. Hiç mi güzel ba
c a k görmedik?
Rejisör — Beliniz? H ı m m m . . İyi.
Bayan — B e n i m belim çok incedir. Basenle
rim...
Rejisör — Göğüsler de m ü k e m m e l . . . Enfes!..
Bayan —• B e n i m k i l e r t a k m a değil a m a reji
sör bey... Vallahi t a k m a değil, k e n d i m i n . B a k ı n ! .
Rejisör — Bir kere d e n e m e k lâzım. Fotojeni
nizi d e n e m e k lâzım.
Bayan — B e n i m fotojeniğim ü s t ü n e y o k t u r .
K e n d i m i m e t h e t m e gibi o l m a s ı n a m a , k a ç kişi ba
n a r e s i m d e n âşık oldu.
Kadın polis — F o t o ğ r a f l a r ı m d a , o l d u ğ u m d a n
d a h a d a güzel ç ı k a r ı m .
Prodüktör — Şimdi sizin kaydınızı yapsınlar.
Bayan — Ne kaydı?
Prodüktör — Adınızı deftere geçireceğiz. L ü t
fen y i r m i beş lira kaydiye veriniz.
Kadın polis — Verelim.
Bayan — B u y u r u n ! . .
Prodüktör — S o n r a gider, bizim fotoğraf s t ü d
y o s u n d a resimlerinizi çektirirsiniz. Artistik pozlar
olacak. Önden, a r k a d a n , y a n d a n , y u k a r ı d a n , aşa
ğıdan...
Kadın polis — S o n r a ?
Bayan — Ne z a m a n oynıyacağız?
Prodüktör — Evvelâ t e c r ü b e filmi çevirecek
siniz. Eğer beğenirsek, muvaffak olursanız, o za
m a n sizi m e m l e k e t i m i z i n m e d a r ı iftiharı bir yıldız
yapacağız.
Bayan — Ah Y a r a b b i m !
— 115 —
t
Kadın polis — Çok t e ş e k k ü r ederim.
Bayan — Rejisör bey, size h u s u s î bir şey söy-
liyeceğim.
Kadın polis — B e n de söyliyeceğim. Gizli..
• (Rejisörle b a y a n , y a n o d a y a girerler.)
Bayan — Bu k a d ı n a h i ç g ü v e n m e y i n ! Bir defa
b a c a k l a r ı çok çirkin, değil mi? Beli de k a i m . Ne
dir o göbek?
Rejisör — Yok, göbeğine diyecek yok m a ş a l
lah.
Bayan — Siz bilirsiniz. Size bişey d a h a söyli
yeceğim a m a . . .
Rejisör — Söyleyin, söyleyin!
Bayan — Eğer o k a d ı n a rol vermezseniz söyle
r i m . O k a d ı n v a r ya... Vallahi billahi sizi h a b e r ve
recek. Anladınız mı? Ben, s a n a t a ş k ı n a . . . ya., sa
n a t aşkı için..
( P r o d ü k t ö r l e k a d ı n polis a r a s ı n d a ) :
— 116 —
BİZİM
SOKAĞIN
FENERİ
— 118 —
t u r , fenerin a d ı vardır. Ç ü n k ü c a m ı yok, çerçevesi
yok, l â m b a s ı yok, y a n i bir fenerde olması gereken
ne varsa, o n l a r ı n hiç biri yok, yalnız bir d e m i r sı
r ı k . . . A m a dil alışkanlığı, biz o n a fener deriz.
Bizim s o k a k t a o t u r a n l a r ebenced b u fenerin
sokağı a y d ı n l a t a c a ğ ı n ı a k ı l l a r ı n a bile g e t i r m e m i ş
lerdir. Köşe b a ş ı n a kakılı bu d e m i r kazık bir süs
gibi o r a d a d u r u r . Ç o c u k l a r ı n d a eğiencesidir. B u
d e m i r kazığın tepesine bir k a r g a k o n m a y a görsün.
Ç o c u k l a r ı n t a ş l a r ı n a hedef olur.
— 119
www.cizgiliforum.com
enginel
78 SANTİMLİK
ARSA
KES !
K AÇ gecedir u y k u s u z d u m . Çok ç a l ı ş m a k t a n
sinirlerim bozulmuş, u y k u m v a r a m a b i t ü r -
lü u y u y a m ı y o r u m . .
Sinir d o k t o r u n a g i t t i m .
— G ü n d e k a ç s a a t çalışıyorsun? dedi.
— O n a l t ı ile yirmi s a a t arası, dedim.
İnanmadı.
— Y o r g u n s u n , dedi, n e d e n bu k a d a r çalışıyor
sun?
Cevap yerine i ç i m d e n herife sövmek geldi. Bu
da lâf mı yâni?.. Keyfimden ç a l ı ş m ı y o r u m ya...
Sinir yatıştırıcı ilâçlar, u y k u h a p l a r ı verdi. Hiç bi
ri yaramadı. Yatağa uzanıyorum, t a m dalacakken,
biriken üç aylık ev kirası a k l ı m a geliyor. O n d a n
sonra uyuyabilirsen uyu.
B a ş l ı y o r u m h e s a p l a r a . . . 360... yirmibeşini çı
kar., sıfırdan beş çıkmaz, a l t ı d a n bir alırız, veririz,
eder o n . . . o n d a n beş ç ı k a r s a beş kalır. D ö r t t e n iki
çıkarsa iki kalır.. Üç aşağı.. 325... 96 d a h a . . . Beş,
altı d a h a onbir.. Bire bir, elde v a r bir.
Hesabı a k l ı m d a n d o ğ r u l t a m a y m c a , h a d i ya
t a k t a n fırlıyorum. B u sefer k â ğ ı t ü s t ü n d e hesapla-
— 120 —
r a başlıyorum. Bir u y k u h a p ı d a h a a l ı y o r u m . Uy
k u m gelir gibi o l u n c a y a t a ğ a u z a n ı y o r u m . T a m da-
lacakkeeen, a y d a 10 lira k o y s a m bir k e n a r a diyo
r u m , yılda ne eder?.. Şu ev kirası ö l d ü r ü y o r beni..
Başımızı sokacak bir d a m sahibi o l a m a d ı k ş u d ü n
yada.
B ü t ü n bir h a f t a , beş s a a t y a u y u d u m , y a uyu
m a d ı m . Uykusuz geçen d ö n d ü r c ü g ü n ü n gecesi ar
tık d u r a c a k h a l i m k a l m a d ı . Elime gazeteyi a l d ı m .
Okurken u y u m a k istiyordum.
Birinci sayfada bir h a v a d i s g ö r d ü m : «Taksim'-
de bir a r s a 4 m i l y o n l i r a y a satıldı.»
D ö r t milyon lira... Arsa 1624 m e t r e k a r e imiş..
Dört m i l y o n u 1624'e bölmeye k a l k t ı m . Hesapsız
a d a m o l d u ğ u m h a l d e h e s a b a çok m e r a k l ı y ı m d ı r .
A r s a n ı n m e t r e karesi, 2500 liraya geliyor.
Acaba, d e d i m k e n d i k e n d i m e , b e n b u a r s a y ı
a l m a y a k a l k s a y d ı m . . . H a ? . . . D ö r t milyon lira. B e n
ne k a z a n ı y o r u m ayda?.. Beşyüz.
K a r ı m geldi,
— U y u ş a n a a r t ı k ! . , diye y a l v a r m a y a başladı.
• — ı Git b a ş ı m d a n ; g ö r m ü y o r m u s u n , h e s a p ya
pıyorum!., diye tersledim.
Ayda beşyüz... Dişimi sıksam sıksam, ne birik-
tirebilirim? Hiç bişey b i r i k t i r e m e m ya.. Neyse...
H e r ay yüz liracık bir k e n a r a koysam, yılda eder
1200 lira. On yılda 12000, yüz yılda 120.000 lira!..
Bin yıl d a h a yaşasam, h e r a y d a d i ş i m d e n t ı r n a
ğ ı m d a n 100 liracık a r t t ı r s a m , 1 m i l y o n ikiyüz b i n
lira. Yine h e s a p yok.
Ne o l u r s a olsun, bu a r s a y ı a l m a y a n i y e t e t t i m .
Horozlar ö t m e y e başladı.
— 121 —
Bende b u h e s a p m e r a k ı eskidir. Lisedeyken
de, hiç d u r m a d a n , yemeden, i ç m e d e n koşsam, aya,
güneşe, m e r i h e k a ç milyon yılda gidebileceğimi he
saplardım.
Y a p t ı ğ ı m h e s a p l a r a göre; güneşe y ü r ü y e r e k
gitmek, b u a r s a y ı s a t ı n a l m a k t a n d a h a kolaydı.
S a b a h oldu, b e n h â l â h e s a b ı n içinden çıkama
dım.
Üçbin yıl y a ş a s a m bile olmuyor. Bu sefer he
sabı değiştirdim. Ayda k a z a n d ı ğ ı m beşyüz liraya
hiç d o k u n m a s a m , h e p s i n i b i r i k t i r s e m . . . Ne olur?
H e s a p k i t a p , t a m 666 yıl d a h a y a ş a m a m , çalış
m a m gerekiyor. B u h e s a p d a olmadı. Ü s t ü s t e iki
u y k u h a p ı d a h a aldım, y a t a ğ a u z a n d ı m . Aklım
fikrim a r s a d a o l d u ğ u için gözüme u y k u girmiyor
ki... T e k r a r k a l k t ı m .
G ü n d e 16 s a a t yerine 24 s a a t çalışıp aylık ka
z a n c ı m ı b i n liraya ç ı k a r s â m , b u n u n d a bir kuru
ş u n a d o k u n m a d a n biriktirsem. Efendime söyliye-
yim, bu a r s a y ı a l m a k için, bu t a r i h t e n s o n r a 333
yıl d a h a y a ş a m a m gerekli...
Kızım y a l v a r m a y a başladı:
— Babacığım, u y u ş a n a ! . . Ne olur...
— Defol!., diye o n u p a y l a d ı m .
Arsayı a l a m a z s a m u y u y a m ı y a c a ğ ı m . Bu sefer
h e s a b ı t e r s y a n d a n t u t t u m . Ayda k a ç b i n lira ka
z a n m a l ı y ı m , kaç bin lira biriktirmeliyim ki, bu ar
sayı s a t ı n alabileyim? Ayda 2 b i n lira biriktirsem
167 yıl y a ş a m a m gerekli.
H a y Allah cezasını versin!.. B i t ü r l ü arsayı ala
mıyorum.
Kendikendime,
— 122 —
—• Bak, bu arsayı a l a n l a r da i n s a n , diyorum,
çalışmış, k a z a n m ı ş , işten a r t m a z d i ş t e n a r t a r , de
m i ş . . . Hayır, h e m işten, h e m d i ş t e n a r t a r d e m i ş . . .
Oooofff!.. Ne demişse demiş işte! Dört milyonu
saymış, a l m ı ş arsayı...
— Bir h a p d a h a alır mısın?
Bir u y k u h a p ı d a h a y u t u y o r u m . M i d e m ecza
dolabına döndü.
— Hadi, n ' o o o l u r s u n u y u c a n ı m !
— G i d i n b a ş ı m d a n be!..
Peki, b u d ö r t m i l y o n u s a y a n a d a m , b u p a r a y ı
nasıl k a z a n d ı ? Haydi al s a n a yeni bir h e s a p daha...
Arsaya d ö r t milyon verdiğine göre, geriye en az
bir d ö r t m i l y o n u d a h a kalmıştır, sekiz milyon...
B u a d a m necidir?.. B a r e m d e e n yüksek derece
li m e m u r olsa, a y d a alsa alsa 1500 lira alır. D ö r t
m i l y o n u b i r i k t i r m e s i için, m a a ş ı n a hiç d o k u n m a
d a n , 276 yıl, m a a ş alması gerekir.
H a y Allah k a h r e t s i n , k a f a m ç a t l a y a c a k . Bu
adam, olsa olsa doktor olur. D o k t o r l a r çok kazanır.
H e r m u a y e n e d e n o t u z lira alsa...
— S a b a h oldu, birazcık yat..
— K a f a m ı k a r ı ş t ı r m a y ı n d i y o r u m size!...
G ü n d e on kişi m u a y e n e etse, üçyüz lira eder.
Ayda d o k u z b i n . . . B u n u n a l t ı b i n i n i bir k e n a r a koy
sa... Bir d o k t o r u n bu arsayı alabilmesi için, 67 yıl
d o k t o r l u k e t m e s i gerekir... Hayır, bu a r s a n ı n sa
hibi d o k t o r d a olamaz. T ü c c a r olsa, h e r a y ortala
ma onbin kazansa... olmuyor be!
— Beşinci gecedir uykusuzsun... Biraz u z a n ,
belki u y u r s u n .
B a ş ı m ı y a s t ı ğ a koyuyorum, gözlerimi y u m u y o -
— 123 —
r u m . Uyuyabilirsen uyu.. H a h , b u l d u m . Bir i n s a n
r a n d e v u evi işletse... Elinde fıstık gibi beş kız ser
mayesi olsa. H e r kız g ü n d e yüz k â ğ ı t getirse, beş
kere yüz, beşyüz... O t u z kere beşyüz, a y d a o n b e ş
bin... Kirası, masrafı, h a r c ı , elde kalır diyelim ki,
on bin. Yılda yüzyirmi b i n . . . O t u z yılda... T u h , Al
l a h k a h r e t s i n , r a n d e v u c u l u k bile y a p s a m yine a r
sayı a l a m ı y o r u m .
Kaçakçılık y a p s a m . . . Bu d ü ş ü n c e u y g u n geli
yor, y a t a k t a n fırlıyorum. Hesap k i t a p , bu da olmu
yor.
K a f a m d a yeni bir d ü ş ü n c e şimşek gibi çaktı.
Ceplerimi k a r ı ş t ı r d ı m , on iki b u ç u k lira var.
— Sizde ne k a d a r var?..
K a r ı m d a n beş, ç o c u k l a r d a n iki lira çıktı. E d e r
hepsi o n d o k u z b u ç u k lira... Ş a r t değil a r s a n ı n h e p
sini a l m a k , p a r a m ı n yettiği k a d a r ı n ı alırım. Arsa
n ı n m e t r e karesi 2500 lira o l d u ğ u n a göre, bir m e t
re k a r e a l a m a m . D e s i m e t r e karesi 25 lira eder.
D e s i m e t r e karesini de a l a m ı y o r u m . S a n t i m e t r e ka
resi eder 25 k u r u ş . B e n d e var, o n d o k u z b u ç u k li
r a . . . Cebimdeki p a r a y l a 78 s a n t i m e t r e k a r e a r s a
alabilirim. S a a t e b a k t ı m , s a b a h a d a h a iki s a a t var.
S a b a h e r k e n d e n giderim,
— Kes, s u r d a n b a n a 78 s a n t i m e t r e l i k bir ar
s a ! . . . derim,.
Evdekiler y a l v a r m a y a b a ş l a d ı l a r :
— H a y d i uyu.. Biraz u y u ! . .
78 s a n t i m e t r e karelik toprak.. Ebedi u y k u m a
y a t m a k için u z a n s a m , k e n d i a r s a m a sığamıyorum,
b a c a k l a r ı m ı , k o m ş u n u n ebedî i s t i r a h a t g â h m a giri-
124 —-
yor. Arsayı alıp, a y a k t a d u r m a k t a n b a ş k a ç a r e
yok..
K a r ı m a , çocuklara,
— Size yer yok, dedim. Size yer yok.. B e n ken
dime, b u d ü n y a d a a n c a k a y a k l a r ı m ı b a s a c a k bir
t o p r a k p a r ç a s ı b u l d u m . H a d i defolun!.. Siz de ken
di başınızın çaresine b a k ı n ! . .
— Uykusuzluk b a ş ı n a v u r d u ! . , diye söylene
rek, korkuyla çekildiler.
Size de salık veririm; şu d ö r t m i l y o n u n a s ı l
kazanabileceğinizi, k a ç s a n t i m l i k a r s a alabileceği
nizi, bir de siz hesaplayın. S o n r a leblebi gibi u y k u
h a p ı y u t a r s a n ı z . Ve.. Akıl h a s t a n e s i n i n 8 n u m a r a
lı k o ğ u ş u n d a sizinle b u l u ş u r u z . Ben k a p ı n ı n y a n ı n
daki yatakta yatıyorum.
— 125 —
GEL
DE
ANLAT
— 126 - -
— Ne y a p a l ı m ? Biz istiyerek mi geçiyoruz yâ
ni?.. Allah Allah... B ü t ü n yolcular d a s o r a r : B u
r a d a n niye geçiyor m u ş u z ? K e y f i m d e n . . .
Bu sefer kadın, k o c a s ı n a s o r d u :
— Ne v a r bu s o k a k t a Bey?
A d a m başını iki y a n a sallayıp «Lahavle» çeki
yor.
— Ne v a r Bey, söylesene c a n ı m . . .
Şoför d u r m u y o r ki, b o y u n a söyleniyor:
— Belediye ö b ü r yolları t a m i r ediyor i ş t e . . .
Trafik polisi, a r a b a l a r ı n b a ş k a y o l l a r d a n geçmesi
n i y a s a k e t t i . Gazeteler cayır cayır yazdı o k u m a d ı
nız m ı ? A r a b a l a r b u r a d a n geçecek.
Adam,
—• Anladık, y e t e r ! dedi.
Yol d a r bir y a n d a n , k a l a b a l ı k bir yandan,
önde de bir t ı k a n ı k l ı k var, bindiğimiz a r a b a t a k ı l
dı kaldı. İki m e t r e gidiyoruz, beş d a k i k a d u r u y o
ruz, yine iki üç m e t r e gidiyoruz, yine beş d a k i k a . . .
B u sefer i h t i y a r k a d ı n d a m a d ı n a s o r u y o r :
— Ne v a r o ğ l u m bu s o k a k t a ? Bişey mi v a r ?
Adam,
— Hey Yarabbi, gel de a n l a t . . . diye söyleni
yor. G ö r m ü y o r m u s u n a n n e , d a h a n e olacak? Bi
şey değil, çok şey var.
«İnsen inilmez, d a h a kötü» diyor a d a m . «Öy
le de bir yere geldik d u r d u k ki...»
— Yahu sür şunu!
—• Nasıl s ü r e y i m beyim, u ç a y ı m m ı ? Ö n ü t ı k a
lı, a r d ı tıkalı.
5 n u m a r a l ı evin ö n ü n d e d u r m u ş u z . K a p ı d a k i
ler, delikten içerdekilerini gözetlemek i ç i n birbiri
n i itiyorlar.
— 127 —
G e n ç kadın,
— B u r a d a p a z a r var galiba, diyor.
— D e m e k perşembe p a z a r ı b u r a d a k u r u l u y o r -
muş...
G e n ç kadın,
— Bir perşembe p a z a r ı da bizim o r a d a k u r u
luyor, diyor.
A d a m a bakıyorum, b o n c u k b o n c u k terlemiş.
B u s ı r a d a k a d ı n galiba evin t a b e l â s ı n ı o k u m u ş :
— A a a a ! diye bir çığlık atıyor.
Kocası,
I— A a a a ya, diyor, â, ya... Şimdi a n l a d ı n ı z mı
neresiymiş!.
Kız çocuğu, b ü s b ü t ü n m e r a k l a n ı p ,
— Ne v a r Anne? Bişey mi oldu? diye soruyor.
— Hiç.. Hiç kızım.
K a d ı n ı n yüzü kıpkırmızı olmuş.
İki m e t r e d a h a ilerliyoruz. Ö n ü n d e d u r d u ğ u
m u z evden bir a d a m , y a r ı y a r ı y a k a p ı ö n ü n d e t o
p a r l a n a r a k m e r d i v e n l e r d e n iniyor. K a l a b a l ı k evin
k a p ı s ı n a h u r r a ediyor. Bağırıyorlar:
— Aç u l a n ! . .
— Açsana be!..
A d a m ı n k o r k t u ğ u b a ş ı n a geliyor. D u r m a d a n
h e r şeyi s o r a n oğlan,
— Baba, ne yapıyorlar b u r a d a ? diyor.
Adam,
—• Okul, oğlum, diye cevap veriyor.
— A m m a kalabalık okul B a b a . . . Ne okulu Ba
ba?
— Gel de a n l a t . . . Okul işte. B a s b a y a ğ ı okul.
G a l i b a s a n a t okulu.
— 128 —-
www.cizgiliforum.com
enginel
Bu sefer kız,
— A m m a da b ü y ü k öğrenciler v a r B a b a bu
okulda, diyor. Bıyıklı bıyıklı a d a m l a r .
Oğlan,
— A m a k ü ç ü k l e r i de var, diyor. Baba, ben
b ü y ü y ü n c e b u o k u l a giderim.
Annesi,
—• S u s ! diye paylıyor, şoför efendi h a d i s i n e
canım!
— Ö n ü m ü z tıkalı b a y a n .
Oğlan,
— Neden? B e n o k u m ı y a c a k m ı y ı m ? Ben bu
o k u l u i s t e r i m ! diye t u t t u r u y o r .
Bu s ı r a d a evin b i r i n i n kapısı a r a l a n ı y o r . Ço
c u k l a r içerdeki k a d ı n l a r ı görüyorlar.
— Aaa, kızlar da v a r m ı ş . Anne, b ü y ü y ü n c e
b e n de bu o k u l a geleceğim.
— Ağzını k a p a s e n ! Terbiyesiz!
•—• Neye A n n e ?
İ k i ü ç m e t r e d a h a ilerliyoruz. Ö n ü n d e dur
d u ğ u m u z evin k a p ı s ı n d a n ş i ş m a n bir k a d ı n çıkı
yor. Eli belinde, eve y ü k l e n e n l e r e avazı çıktığı ka
d a r bağırıyor:
— L a n hergeleler! P a t l a d ı n ı z mı be!.. Beş da
kika bekleşeniz geberir misiniz?
Çocuklar d u r m a d a n s o r u y o r l a r :
—• Baba, bu k a d ı n ö ğ r e t m e n mi?
— A m m a da azarlıyor koca a d a m l a r ı . . .
H â l â işin f a r k ı n d a o l m a y a n yaşlı k a d ı n ,
— Ayol bu ne biçim m e k t e p böyle, diyor. Kos
koca k a r ı l a r . . . A a a a d e s t u r u n , h i ç böyle m e k t e p
g ö r m e d i m . Üniversite midir, n e d i r ? B u r a s ı n e ü n i
versitesi? -
— 129 — F. : 9
İhtiyar kadının damadı, arabada oturup otu
r u p kalkıyor.
— Gel de a n l a t , gel de anlat., diye söylenip
duruyor.
Genç kadın, annesinin kulağına, b u soka
ğın h a n g i sokak o l d u ğ u n u söyler söylemez, koca
k a r ı b a r b a r bağırıyor:
— Şoför efendi, ayıp değil mi s a n a ? D ö n ç a
buk, ç a b u k diyorum,. Ayol şu rezillere b a k bir k e r e ,
sokak o r t a s ı n d a d u r m u ş p a z a r l ı k ediyorlar.
— Sus a n n e ! . .
— S u s u l u r m u imiş? Herkesin n a m u s u var
ayol...
A r a b a biraz d a h a ilerliyor. Kız çocuğu evler
d e n b i r i n i n açık k a p ı s ı n d a n içerideki y a r ı s o y u n u k
k a d ı n l a r ı görünce,
— H a m i n n e , a n l a d ı m b e n , diyor. B u r a s ı b a l e
okulu...
O ğ l a n düzeltiyor:
— Bale m a l e değil b e ! J i m n a s t i k okulu. D e
ğil mi B a b a ?
Baba, n e diyeceğini ş a ş ı r m ı ş . Kocakarı,
— İ n e l i m ! . , diye t u t t u r u y o r .
Damadı,
— A n n e sus! diye d u r m a d a n paylıyor. N e r e
ye ineceksin b a k s a n a , sağ sol h e p o evlerden...
A r a b a b i r k a ç m e t r e d a l ı a gidiyor. Soldaki
evlerden bir k a d ı n fırlıyor, k a p ı y a y ü k l e n e n kala
balığa,
— K u y r u ğ a girin u l a n ! Kuyruğa girmeyeni
n a m u s s u z u m içeri a l m a m ! , d i y e bağırıyor.
— 130 —
, .,.„,„....... r 7 . ^ _ , ,— ' •
— 131 —-
ELEKTRİK
DİREĞİNE
BAĞLANAN
ADAM
— 133 —
— Sana soruyorum, adın ne?
—• H i k m e t efendim.
— Ne iş y a p a r s ı n ?
— Heykeltraşım.
— Nesin?..
— Heykeltraşım.
—< Yani ne y a p a r s ı n ?
— Heykel y a p a r ı m .
— Ne heykeli?
— İ n s a n , h a y v a n . . . Ne olsa...
Biraz y o r u l d u n u z a m a , t e k r a r İngiltereye dö
nelim. Ç ü n k ü İngilteredeki olay g e r ç e k t e n olmuş
t u r . İ s t a n b u l d a k i n i o n a b e n z e t e r e k ben u y d u r u
yorum.
İngiliz komiseri h e y k e l t r a ş Arnol M a c h i n g ' i
oturtur.
— Sör,' sizi elektrik direğine kim bağladı?
H a y d u t l a r mı?
— Hayır.
— D ü ş m a n l a r ı n ı z mı?
—• H a y ı r . . . K a r ı m bağladı.
— Nasıl? Misis M a c h i n g mi dediniz?
— Evet...
— O saygı değer leydi?.. Şaşılacak şey!..
—• B u n d a şaşılacak hiçbişey yok bay komi
ser. Ç ü n k ü beni elektrik d i r e ğ i n e b a ğ l a m a s ı n ı ka
r ı m d a n kendim rica etmiştim!
—• Pekiy a m a n e d e n Mister Arnold M a c h i n g ?
Ü n l ü İngiliz h e y k e l t r a ş ı m n cevabını a l m a d a n
t e k r a r İ s t a n b u l ' a dönelim. Bizim komiser hey
k e l t r a ş H i k m e t ' e sorar:
— Seni k i m b a ğ l a d ı direğe? Hırsızlar m ı ?
— 134 —
— Hayìr.
— P a r a n ı s o y m a k için mi?
— Param, yok ki soysunlar.
— Düşmanların mı?
—• B e n k i m i m ki d ü ş m a n ı m olsun!..
— Pekiy k i m bağladı, söylesene?
— Karım.
— Vay a n a s ı n ı ! D ü n y a d a ne k a r ı l a r v a r be!..
K a r ı n seni b a ş k a bir erkekle b e r a b e r m i bağladı?
— Hayır. Yalnız başına.
— Bir k a d ı n , bir erkeği yalnız b a s m a direğe
bağlayabilir mi?
— B e n sesimi ç ı k a r m a d ı m .
•— Vay kılıbık herif!...
— Beni direğe b a ğ l a m a s ı n ı k a r ı m d a n k e n d i m
rica e t m i ş t i m .
K o m i s e r i n ciddiyeti b i r d e n çözülür. K o m i s e r
d e , polisler de k a h k a h a l a r l a gülmeye b a ş l a r l a r . Er
tesi g ü n gazetelerde şöyle bir polis h a b e r i çıkar.
— 135 —
dişini elektrik direğine bağlattığını sormuştu.
Mister A m o l d M a c h i n g ' i n verdiği cevap a y n e n
şudur:
— Bay komiser, ben bir s a n a t ç ı y ı m . Çirkin
liklerden gözüm r a h a t s ı z olur. Hele bu çirkinlik,
kendi ş e h r i m d e olursa hiç d a y a n a m a m . B e n i m b i r
s a n a t ç ı o l a r a k ödevim, h e m ş e r i l e r i m i n güzel bi
çimler, r e n k l e r içinde y a ş a m a l a r ı n a y a r d ı m et
m e k t i r . Oysa S t o c k o n - T r e n t şehri belediyesi çok
zevksiz, ahenksiz, biçimsiz elektrik direkleri dikti.
Yıkılan eski direkler ş e h r i n h a v a s ı n a u y g u n d u . B u
yeni direkler, şehrimizin yollarına, yapılarına,
a n ı t l a r ı n a u y m u y o r . Gazetelerde, dergilerde yaz
dım, a n l a t t ı m , belediye b e n i dinlemedi. Belediye
n i n , eskilerini yıktırıp yeni diktiği biçimsiz, çir
k i n direkleri h e m ş e r i l e r i m e lâyık g ö r m e d i m . Bu
zevksizliği p r o t e s t o için de, k a r ı m a r i c a e t t i m , ken
dimi bu yeni direklerden birine b a ğ l a t t ı m .
— 136 —
yor b e ! Sen İ s t a n b u l ' u b e ğ e n m i y o r s a n çek a r a b a
nı git! Neymiş seni r a h a t s ı z eden?
— Y a p ı l a r ı n biçimleri... Ölçüsüzlükleri... B i r
gecekondu, y a n ı n d a dokuz k a t l ı a p a r t ı m a n . . . Son
ra o pis r e n k l e r . . . D a r a c ı k sokaklar, b e r b a t kaldı
r ı m l a r . H a n g i birini a n l a t a y ı m ? . . .
— ı Ş u n a b a k y a h u ! . . S e n n e karışıyorsun, Be
lediye B a ş k a n ı m ı s ı n ? ,,
—. Efendim, gözlerim r a h a t s ı z oluyor.
— Hımm... Anlaşıldı... Seni elektrik d i r e ğ i n e
değil, b a ş k a bir y e r e b a ğ l a m a l ı . S ü l ü m a n Bey,
yaz b u a d a m ı n evrakını, bir zabıt t u t , b u n u aidi
yeti cihetiyle adlî t ı b b a m ü ş a h e d e y e gönderelim.
— 137 —
www.cizgiliforum.com
enginel
YA BUNLAR
NERELİ?
— 139 —
Bizim u s t a , yüksek sosyetenin ü c ü ğ ü n d e n cü
c ü ğ ü n e t o p l a n t ı yeri olan bir k u l ü p b i n a s ı n ı n ka
lorifer t a m i r işini üzerine almıştı. Beş işçi çalıştı
rıyorduk. Geceleri de k u l ü p b a h ç e s i n d e k i lojman
d a kalıyorduk. Ben ötedenberi, a d ı n ı d u y u p bitür-
lü k e n d i n i g ö r e m e d i ğ i m bu y ü k s e k sosyeteyi m e
r a k ederdim. S a n k i bu yüksek sosyeteliler üç ku
laklı, iki ağızlı, d ö r t gözlü a c a i p y a r a t ı k l a r m ı ş gi
bi gelirdi b a n a . B a ş l a d ı m b u n l a r ı incelemeye. Ge
celeri giyinir, k u ş a n ı r , k e n a r d a n köşeden a r a l a r ı
n a k a r ı ş ı r d ı m . U z a k t a d u r d u ğ u m için, hiç biri be
n i m o n l a r a y a b a n c ı o l d u ğ u m u a n l a m ı yordu. B u n
l a r ı n hepsi de birbirinden ilgi çekici i n s a n l a r d ı .
Giyimleri, k u ş a m l a r ı , sözleri, k o n u ş m a l a r ı , her
bişeyleri başka.. O r a d a g ö r d ü k l e r i m d e n yalnız bi
rini size a n l a t a c a ğ ı m . K a r ş ı k a r ş ı y a geldiler mi,
çok nâziktirler, birbirlerinin a r k a s ı n d a n da söyle
medik söz b ı r a k m a z l a r . Birbirlerini gördüler m i ,
erkek olsun, k a d ı n olsun, şöyle k o n u ş u r l a r :
— A m a n efendim, o ne cici ç a n t a öyle!.. Ne
reli o ç a n t a ?
— Parisli efendim.
— Ne şık i s k a r p i n o n l a r H a m f e n d i ! İ s k a r p i n
leriniz nereli?
— L o n d r a l ı efendim.
İlk z a m a n l a r bir ç a n t a n ı n Parisli, iskarpin
lerin L o n d r a l ı o l m a s ı n ı n n e demeye geldiğini an
l a y a m a z d ı m . S o n r a sonra, Parisli ç a n t a n ı n , P a r i s
malı, o r a d a n a l ı n m ı ş d e m e k o l d u ğ u n u ö ğ r e n d i m .
K i m kimi görse a y n i şeyleri s o r a r d ı :
— A m a n beyefendi, ne h â r i k a k r a v a t ı n ı z var.
Nereli o k r a v a t ?
— 140 —
— Karaşi'li. Sizin gömlek de pek Hoş. Nereli?
-— New-York'lu. Ay bu kol d ü ğ m e l e r i n i z i ilk
g ö r ü y o r u m . Pek güzel şeyler.
— R o m a l ı ' d ı r efendim.
B u n l a r , yüksek sosyetenin parolası yerine ge
çen lâflardı. Bir i n s a n yüksek sosyeteden mi, de
ğil mi, bu s o r u ş t u r m a l a r d a n , verilen c e v a p l a r d a n
anlaşılırdı.
K u l ü p t e k i k a d ı n l a r içinde T ü l i n a d ı n d a k i ka
d ı n ı gözüme kestirdim. Ama b e n i m b u n d a s u ç u m
yok. K ı s m e t kendiliğinden a y a ğ ı m a geldi. Yoksa
yüksek sosyeteden bir varlık için böyle şeyler dü
ş ü n m e k kim, b e n k i m . . .
— 141 —
— Beni k a n d ı r d ı , dedi. Beni beşmilyon l i r a
s e r m a y e m var, diye k a n d ı r d ı .
— Vay şerefsiz herif vay!. D ü n y a d a ne a h
lâksızlar var b e ! Sen herkesi k o c a n gibi sanıyor
sun. Zavallı bir kadını, sermayesini yüksek göste
rerek kandırmaya utanmıyorlar.
Tülin, kandırılmış zavallı bir k a d ı n sesiyle
konuştu:
—• Beş m i l y o n u m var a m a , dedi, o şey bey v a r
ya, o da a k r a b a s ı y m ı ş . Yalnız o n u t a n ı m a k onmil-
yon eder, dedi.
Kısa bir sessizlik oldu. S o n r a Tülin,
— Bereket ç a b u k h a b e r verdin kocacığım, de
di. Yoksa kimbilir d a h a k a ç kere beni k a n d ı r a c a k
t ı n a m u s s u z herif...
Kocası,
— Ben y u t a r m ı y ı m ? dedi. B e n i m g ö z ü m d e n
kaçar mı ulan? Hemen çaktım.
— Çok k u r n a z s ı n . A m a vallahi kocacığım, o
k a d a r çok k a n d ı r m a d ı .
— İş o n u n sayısında değil y a v r u m , d u y u l m a
sında. Senin, b e n d e n az sermayeli bir a d a m l a be
ni kandırdığın piyasada duyulursa, herkes beni
iflâs ediyor s a n ı r . . . B a n k a l a r krediyi keser. B e n
işte asıl b u n d a n k o r k u y o r u m . Yoksa seni üzer
m i y i m hiç?
T ü l i n bu sefer k o c a s ı n a çıkışmaya başladı:
— A m a suç h e p s e n i n . . .
— Neden?
— B e n h e r k e s i n sermayesini, ticarî i t i b a r ı
n ı n n e k a d a r o l d u ğ u n u n e r e d e n bileyim? S e n b a -
142 —
n a , şu şu k a d a r , bu bu k a d a r , z e n g i n d i r diye a n
l a t m a d ı n ki...
— Doğru. Bak, şimdi a n l a t a y ı m , a k l ı n d a tut...
Kocası, T ü l i n ' e sayıp dökmeye başladı. En
sonra,
— A h m e t K a b a l a k v a r ya, dedi. Herif o k a d a r
zengindir ki, isterse b ü t ü n b u k u l ü p t e k a ç kişi
varsa, hepimizi gözü k a p a l ı s a t ı n alabilir.
— O n u hiç görmedim, t a n ı m ı y o r u m .
— Bir fırsat ç ı k a r s a t a n ı ş t ı r ı r ı m . A h m e t Ka-
b a l a k ' ı çok y a k ı n d a n t a n ı m a l ı s ı n karıcığım.
Yine kısa bir sessizlik oldu. S o n r a , kocası,
— T ü l i n y a v r u m , dedi. Sen şimdi o y u n salo
n u n a git. Çok yüksek o y n a ki, h e r k e s b e n i m iflâs
e t m e d i ğ i m i anlasın. H a k k ı m d a , ç ı k a n d e d i k o d u y u
b a ş k a t ü r l ü önleyemeyiz. Yaptığın b u h a t â y ı ta
m i r etmelisin.
— Peki kocacığım. H e m e n t a m i r ederim.
— Ticarî i t i b a r ı m ı n yüksekliğini g ö s t e r m e k
için, en aşağı, o y u n d a onbin lira kaybetmelisin.
Anladın mı? K a y b e t t i k t e n s o n r a da, hiçbişey
o l m a m ı ş gibi güler, d a n s edersin. H a d i karıcığım.
Tülin, k o c a s ı n d a n ayrılınca b e n de a r k a s ı n
d a n y ü r ü d ü m . Ağaçların a r a s ı n d a n geçtim. Bir
d e n ö n ü n e çıkınca,
— Ay!., diye k ü ç ü k bir çığlık a t t ı .
— K o r k t u n u z mu H a m f e n d i ? dedim.
— Aman, çok k o r k t u m .
— Sizi k o r k u t t u ğ u m için çok ü z g ü n ü m . Af
federsiniz. Z a n n e d e r s e m bu vesileyle İ s t a n b u l ' u n
en güzel k a d ı n ı y l a t a n ı ş m a k şerefine n a i l oluyo
rum.
— 143 —
Yüksek sosyetenin bu r a c o n l a r ı n ı o r a d a öğ
r e n m i ş t i m . Bir k a d ı n l a t a n ı ş ı r t a n ı ş m a z , s a ç ı n d a n ,
k a l ç a s ı n d a n , t o p u ğ u n a k a d a r öveceksin. Hele ko
c a s ı n ı n y a n ı n d a översen, d a h a sosyetik (!) bir h a
r e k e t olur. K a d ı n k o c a s ı n a «bak b e n n e m a l ı m a n
la!», kocası da «bakın, b e n i m ne m a l ı m , var!» de
m i ş olur, ikisinin de k o l t u k l a r ı kabarır, şişerler.
Tülin,
— İltifat ediyorsunuz efendim, dedi.
— Yooo... Vallahi iltifat değil, güzelliğiniz
h e r k e s i n dilinde. Affedersiniz, k e n d i m i t a n ı t m a y ı
u n u t t u m : Ben Ahmet Kabalak.
Tülin, bir sersemledi, sarsıldı:
— Y a a a a ! . . D e m e k sizsiniz?
— - E v e t . . . H a v a n e k a d a r güzel H a m f e n d i . . .
ı — Evet... H a k i k a t e n . B e n k a l a b a l ı k t a n hiç
hoşlanmıyorum.
— Ne k a d a r birbirimize benziyoruz. R u h
larımız bir... Çok ç a b u k anlaşacağımızı ü m i t edi
yorum.
Benim u m d u ğ u m d a n d a h a ç a b u k anlaştık.
Yirmi d a k i k a bile geçmeden T ü l i n ' i n o d a s m d a y d ı k .
B e n i m yüksek sosyeteden olmadığımı a n l a m a s ı n
diye, h e p yüksek sosyete dillleri d ö k ü y o r d u m :
— A m a n T ü l i n Hamfendi, Ç a n t a n ı z pek şık.
.Nereli?
— Parisli!..
Tülin çantasını atmıştı.
—I K a p ' m ı z fevkalâde güzel, bu k a p nereli?
— Londralı!..
T ü l i n k a p ' m ı d a çıkarmıştı.
—• Bu h a r i k u l a d e k o s t ü m nereli?
_ 144 _
— Viyanalı!
T ü l i n ü s t ü n d e k i n i de çıkarmıştı.
— Ya bu cici iskarpinler nereli?
— Madritli!
İ s k a r p i n l e r de çıktı.
— A m a n bu h â r i k a kombinezon, n e r e l i b u ?
— Beyrutlu!
— Ya bu çoraplar?
— O n l a r da B e y r u t l u .
— Bu korse nereli şekerim?
— Berlinli!
— Bu s u t y e n l e r nereli y a v r u m ?
— Romalı!
D u d a k d u d a ğ a gelince, kendimi kaybettim.
Bu dudak başka dudaktı.
— Ulan, hiç n u m a r a y a p m a , t a n ı d ı m ! diye
bağırdım. B u d u d a k l a r K a s ı m p a ş a ' n . . .
Kıkırdadı:
—• Ben de seni t a n ı d ı m , dedi. Bu öpüş, K a s ı m
p a ş a ö p ü ş ü . . . B u r a d a k i heriflerin h i ç b i r i böyle
öpmesini beceremez.
K a s ı m p a ş a l ı Zübeyde'me, yüksek s o s y e t e d e n
T ü l i n etiketiyle k a v u ş m u ş t u m .
— 145 — F . : 10
HAL
TERCÜMESİ
— 146
www.cizgiliforum.com
enginel
Nasıl? H a t ı r l a m a d ı n ı z m ı ? H a t t â bir kere de Ame
r i k a n sermayesinin m e m l e k e t i m i z d e ilk k u r d u ğ u
yerli viski fabrikasının açılış t ö r e n i n d e yine Abbas
Beyle berabermişsiniz de, ziyafetten s o n r a zatıâ-
linizin midesi, Abbas Beyin de b a ğ ı r s a k l a n bozul
m u ş da, şeye k a d a r zor gitmişsiniz. D e m e k yine
h a t ı r l a m a d ı n ı z . D o ğ r u Beyefendi, kimbilir bu çe
şit hâdiseler sizin b a ş ı n ı z d a n ne k a d a r çok geç
miştir. H a n g i b i r i n i h a t ı r l a y a c a k s ı n ı z ? H a t t â siz
«Allanın hikmeti, h e r nedense, h e r ziyafette böyle
o l u r u m . Şu m i d e m e bir kızıyorum ki..» demişsiniz.
Evet efendim. Abbas Beyi çok iyi t a n ı m a n ı z lâzım.
Ç ü n k ü çok yaKm d o s t u n u z .
H a t t â bir z a m a n l a r a r a n ı z d a n bir s o ğ u k l u k
geçmiş; siyasî bir m e s e l e d e n dolayı. H a t ı r l a m a n ı z
lâzım. İl i d a r e k u r u l u n d a . . . İşte o Abbas Bey, par
ti ikiye ayrılmış d a , işte o z a m a n , zatıâliniz istim
lâk işlerinde... Bir yolsuzluk m u , n e y m i ş . . . Tabiî,
dedikodu... Anladınız değil m i ? S o n r a A n k a r a ' d a n
Beyefendi gelince «Anlaşın!» demiş, anlaşmışsı
nız. D ü n y a vaziyetinin n e z a k e t i dolayısiyle... Bir
liği, beraberliği b o z m a m a k için anlaşmışsınız..
T e k r a r d a n barış g ö r ü ş o l m u ş s u n u z . . . Ne iş mi ya
pıyor? Ne olsa y a p a r . Abbas Bey deyince h e r k e s
t a n ı r a efendim. İşi iyidir, çok ş ü k ü r işleri çok iyi
dir. Bikaç g ü n d ü r başını kaşıyacak v a k t i yok,
başını bile k a ş ı y a m ı y o r . İşi... O k a d a r çok işleri
var ki, y e k t e n şu işi yapıyor, denilemez. E m l â k üze
rine, t i c a r e t üzerine, komisyon üzerine, siyaset
üzerine tabiî... A k s a r a y ' d a yeni bir a p a r t ı m a n al
m ı ş t ı ya... B i l m e m , biliyor m u s u n u z ? Kiracılar,
eski k i r a ü z e r i n d e n verdiklerinden, h e p s i n i çıkar-
— 147 —
m a y a uğraşıyor. Hiç v a k t i yok, h a t t â , kongreye
nasıl gideceğim, diyordu, p a r t i kongresine.. Tabiî
zatıâliniz de A n k a r a ' y a gidiyorsunuzdur.
Bir iş için zatıâlinizi r a h a t s ı z e d i y o r u m beye
fendi. Abbas Bey, sen bu k a r t ı götür, ü s t t a r a f ı n a
k a r ı ş m a , dedi. Sana, m ü n a s i p bir iş bulur, dedi.
Artık sizin insaniyetinize k a l m ı ş efendim. Eh, b e n
de iyiliğinizin a l t ı n d a k a l m a m tabiî Beyefendi.
K a l m a m tabiî.. Bendeniz temiz s ü t e m m i ş bir in
s a n evlâdıyımdır. Bendenizi bilen bilir, k i m e ister
seniz s o r u n Beyefendi. Temiz s ü t e m m i ş i m d i r .
D o ğ r u s u . . . d o ğ r u Beyefendi. İ n s a n o ğ l u çiğ s ü t em-
miştir. A m a bendeniz öyle değilimdir. B e n d e n i z
doğar doğmaz a n n e m vefat e t t i ğ i n d e n , hiç çiğ süt
e m m e d i m Beyefendi. B a b a a n n e m bendenizi, iyice
k a y n a t ı l m ı ş halis i n e k s ü t ü y l e b ü y ü t m ü ş Beyefen
di. Ne, işim m i ? Yani mesleğim? Ne iş olsa y a p a r ı m
evvel Allah.. Ne iş olsa. E l i m d e n h e r iş gelir. H e r
işin h a k k ı n d a n gelirim. Öyle b a ş k a l a r ı gibi ş u n u
yaparım, ş u n u y a p a m a m d e m e m .
E f e n d i m ! Hal t e r c ü m e m mi buyurdunuz?
Arzedeyim efendim. Hâl t e r c ü m e s i değil mi? 1913
de L â n g a ' d a d o ğ d u m . D o ğ d u ğ u m yer istemez mi?
B a ş ü s t ü n e . D e m e k yalnız h a n g i işlerde çalıştığımı
ö ğ r e n m e k istiyorsunuz? P e k â l â : Efendim ilk önce,
d u r u n b a k a y ı m . Evet evet, ilk işim, hayırsever va
tandaşlara Pembeay yardım makbuzları satmak
tı. Yüzde yirmi a l ı r d ı m Beyefendi. O z a m a n için
iyi p a r a idi doğrusu. S o n r a efendim, P e m b e a y m
bizim şube b a ş k a n ı çok lanet bir a d a m d ı . İşte o
herifin y ü z ü n d e n o işten a y r ı l m a k z o r u n d a k a l d ı m .
O n d a n s o n r a D e f t a r d a r l ı k t a ücretli k a d r o d a ça-
— 148 —
l ı ş m a y a b a ş l a d ı m . D e r k e n efendim, o r a d a d a m ü
d ü r ü n h u y s u z l u ğ u n d a n dolayı d u r a m a d ı m . Bir
otele k â t i p girdim. Otel sahibi çok sinirli bir a d a m
o l d u ğ u n d a n ç ı k m a k m e c b u r i y e t i n d e kaldım,. Eksik
olmasın, bir t a n ı d ı ğ ı n vasıtasiyle bekçi t a h s i l d a r ı
o l d u m s a d a o r a d a d a iftiracılar çoktu. Bir iftiraya
u ğ r a d ı ğ ı m d a n dolayı işi b ı r a k t ı m . O n d a n s o n r a . . .
Neresiydi? Haa.. G e n ç kızları esirgeme k u r u m u n a
girdim. İyi yerdi a m a , m ü f e t t i ş i n münasebetsizli
ğ i n d e n dolayı o işi de b ı r a k t ı m . S o n r a efendim, b i r
m a ğ a z a y a . . . Yooo, o d a h a sonra.. O n d a n önce bir
ş i r k e t i n m u h a s e b e s i n d e çalışıyordum. M u h a s e b e
cinin a h l â k s ı z l ı ğ ı n d a n dolayı o r a d a n çıkıp a r z e t t i -
ğim m a ğ a z a y a t e z g â h t a r oldum. Fakat mağaza
sahibi o k a d a r n a m u s s u z bir a d a m d ı ki, d a y a n a
m a d ı m ; o n u n n a m u s s u z l u ğ u n d a n dolayı işi bırak
t ı m . Bu sefer Ay s i n e m a s ı n d a biletçiliğe başladım-
s a d a o r a d a d a maliye m e m u r u n u n u k a l â l ı ğ ı n d a n
dolayı fazla d u r a m a d ı m . O n d a n s o n r a bir a v u k a t ı n
y a n ı n d a ç a l ı ş m a y a başladım. D e r k e n efendim, ora
d a n da.. Neden dolayı idi? Haaa.. E v e t . Tamam,,
o r a d a n da a v u k a t ı n . . Yeter mi? Arkası istemez mi
efendim? B a ş ü s t ü n e , d e m e k h a k k ı m d a bir fikir sa
hibi o l d u n u z Beyefendi. Teşekkür ederim. D ü n y a d a
fena i n s a n l a r çok efendim. Hep işte o y ü z d e n val
l a h i . . . Peki efendim, B a ş ü s t ü n e . Ne iş olsa yapa
r ı m Beyefendi, h e r iş gelir elimden.
Abbas Beyi.. Nasıl? T a n ı m a d ı n ı z m ı ? Zatıâli-
nize k a r ş ı çok d e r i n h ü r m e t i v a r efendim. H a t t â
bir gece biz Abbas Beyle... Pekiy efendim. Başüs
t ü n e A n l a t m a m efendim. Adresim m i ? Söyliyeyim
efendim. Beyazit, H ı y a r a ğ a mahallesi, Dipsizkuyu
— 149 —
sokak. No. 31. Evet, otuzbir.. D e m e k siz m e k t u p l a
bildireceksiniz. Siz z a h m e t b u y u r m a y ı n , b e n y i n e
u ğ r a r ı m Beyefendi. Peki efendim, uğramam,
m e k t u b u n u z u beklerim. B a ş ü s t ü n e , m e k t u p . . Eğer,
şey... Olur efendim..
Nasıl? B u r a s ı H ü r r i y e t s e v e r l e r P a r t i s i değil
mi? Tuh.. B u r a s ı Millî S e l â m e t P a r t i s i mi? H a y Al
lah. D e m e k b e n yanlış gelmişim. Dalgınlık Beye
fendi. Abbas Bey, bendenize H ü r r i y e t s e v e r l e r P a r t i
si demişti, b e n yanlışlıkla Millî S e l â m e t P a r t i s i n e
gelmişim. Evet efendim, hepsi bir Beyefendi. Mak
sat m e m l e k e t i n yükselmesi değil mi, tabiî Beye
fendi, ha Millî S e l â m e t Partisi, ha H ü r r i y e t s e v e r l e r
P a r t i s i . . . Hepsi bir k a p ı y a ç ı k a r Beyefendi. Doğ
ru efendim. M a k s a t , tabiî... M e m l e k e t e h i z m e t . De
m e k h â l t e r c ü m e m i beğendiniz, b e n i k a b u l b u y u r a
caksınız, s a ğ olun. M e k t u p l a mı? S o n r a a d r e s i m e
m e k t u p yazacaksınız.
—- 150 —-
AŞK
HASTANESİ
— 153 —
B a z a n d a k e n d i m i t u t a m a z , y a sağ y a n ı m a devri-
lirdim, y a d a t o p a ç gibi d ö n e r d i m .
— Sonra?
— Sonrası, b a k t ı m ki sol b a c a ğ ı m gemi azıya
aldı. P a n t a l o n u m u n sol cebine yeni ç ı k a n bir Ba
sın k a n u n u koydum,. O g ü n d e n s o n r a yavaşladı.
Herkes gülmeye başlayınca, polis m u h a b i r i
sol cebinden bir Basın K a n u n u çıkardı.
— İ ş t e b a k ı n ! dedi.
M e m u r l a r d a n biri de n a s ı r ı n d a n dertliydi:
— Acaba S ü l e y m a n Efendinin n a s ı r ı n d a n çek
tiği bişey mi? Her ilâcı d e n e d i m . B i t ü r l ü geç
miyor. Ben eskiden kaçakçılık şubesinde çalışıyor
d u m . Ama, bu kör olası n a s ı r l a r d a n b i t ü r l ü koşa-
m a m ki... K a ç a k ç ı l a r b e n d e n hızlı k o ş t u k l a r ı için,
b ü t ü n kaçakçıları k a ç ı r ı y o r d u m . Sekiz yılda bitek
kaçakçı yakalıyabildim.
— Herhalde onun nasırı seninkinden çoktu.
— Hayır. Hiç n a s ı r ı yoktu. Topaldı. S o n r a be
n i b u n a s ı r l a r ı n y ü z ü n d e n kaçakçılık şubesinden
aldılar, a h l â k zapıtası ekipine verdiler.
R o m a t i z m a ilâcı salık veren polis m e m u r u ,
— O n u n da ilâcı var, dedi. N a s ı r a birebirdir.
— A m a n söyle k a r d e ş i m .
— K ı r k t a n e erkek ö r ü m c e k bulacaksın.
— Evet.
— A m a örümcekler, kırmızı renkli olacak.
K ı r k kırmızı erkek örümceği h a v a n d a bir güzel
d ö v d ü k t e n sonra, ayın ilk Cuması, t a m müezzin,
salâ verirken n a s ı r ı n ı n ü s t ü n e bağlıyacaksın. İ k i
g ü n d e n çok t u t m a , s o n r a yalnız n a s ı r değil, n a s ı r
o l m ı y a n yerler de k a l m a z .
— 154 —
— K ı r m ı z ı renkli ö r ü m c e k hiç g ö r m e d i m .
— Ö r ü m c e k l e r kırmızı olmaz. Ö r ü m c e k l e r , bil
diğimiz kül r e n g i n d e d i r . S e n onları t u t u p , s a f r a n l a
kırmızıya b o y a y a c a k s m .
Gazete m u h a b i r l e r i n d e n biri de k a l b i n d e n
dertliydi.
— B e n i m de k a l b i m zayıf, dedi. Hiç h e y e c a n a
gelmiyorum. S i n e m a d a , y a n ı m d a o t u r a n bir ka
d ı n l a bir erkek film çevirseler, k a l b i m k ü t k ü t atı
yor. Plajda bikinili bir k a d ı n g ö r s e m k a l b i m d u r a
c a k gibi oluyor. Çok zayıf k a l b i m var.
Herkese ilâç söyliyen polis m u h a b i r i ,
—• Y u m u ş a k kalblisin de o n d a n . . . dedi. O n u n
çaresi var.
— Aman, n e d i r ?
— En aşağı d ö r t p a r t i değiştirmiş, en az yir
mi yıl politikacılık etmiş yurtsever bir y u r t t a ş ı n
k a n ı n d a n alacaksın. B u k a n d a n h e r s a b a h kalbine
iki litre şırınga edeceksin. K a l b i n t o p ç u askerleri
n i n çizme köselesi gibi sertleşir.
Z a b ı t a şefi,
— Maşallah, siz birinci sınıf d o k t o r gibisiniz...
dedi.
Gazeteci,
— Eskiden d o k t o r d u m , diye cevap verdi.
— Neden b ı r a k t ı n ı z ?
— Bir yılda ü ç t e n çok h a s t a ö l d ü r e m e d i ğ i m
için d i p l o m a m ı aldılar.
— Z a b ı t a m u h a b i r l i ğ i n i n e d e n seçtiniz?
— C i n a y e t l e r i n esrarını bir d o k t o r k a d a r hiç
kimse çözemez de o n d a n . . .
K o n u ş a k o n u ş a , M a d a m Anjel'in gizli çalış-
. — 155 —
www.cizgiliforum.com
enginel
tirdiğı r a n d e v u evinin b u l u n d u ğ u a p a r t ı m a n a gel
m i ş t i k A r a b a d a n indik. Şef önde, birinci k a t ı n
zilini çaldı. P e m b e kombinezonlu bir k a d ı n kapıyı
açtı.
Şef,
— R a n d e v u evi b u r a s ı mı? diye sordu.
Kadın,
— Evet, dedi, H a c e r H a n ı m ı n evi. T a r l a b a ş r -
n d a k i ev basılıp k a p a t ı l ı n c a , üç g ü n önce b u r a s ı n ı
açtık. B u y u r u n !
Şef kaşlarını, Hazret-i Ali'nin çift dilli zülfi-
k â r ı gibi ç a t m ı ş t ı . K a d ı n ,
— H a c e r H a n ı m ı ç a ğ ı r a y ı m mı? dedi.
Şef,
— Biz M a d a m Anjel'in evini arıyoruz, dedi.
Kadın,
— M a d a m Anjel'in evi ikinci k a t t a , d ö r t n u -
• m a r a , dedi. Ü ç ü n c ü k a t t a da S e l m a ' n m evi var.
Şef, piyade mavzeri m e r m i s i gibi v m l ı y a n bir
sesle,
— Pekâlâ, dedi.
K a d ı n kapıyı k a p a y ı n c a , şef n o t defterine
baktı, iş p r o g r a m ı n ı o k u d u :
— H a c e r ' i n evi Salı g ü n ü basılacak, Selma'
n m evi Ç a r ş a m b a g ü n ü . . . P e r ş e m b e g ü n ü dinlen
m e . . . C u m a g ü n ü H a c e r ' i n yeni açtığı e v basıla
cak...
S o n r a bize,
—• Haydi çocuklar, d ö r t n u m a r a y a ! dedi. Yal
nız a y a k l a r ı n ı z ı n u c u n a basın, m e r d i v e n d e gürül
t ü olmasın. Yavaş y a v a ş ! , . .
— 1'56 —
Dört n u m a r a n ı n zilini çaldı. K a p ı y ı a ç a n ka
dın, bizi görünce,
— Çok kalabalık gelmişsiniz, dedi. İçerde se
kiz k a d ı n var. O n l a r ı n da beşi gece mesaisi yapı
yor, komple. İ n s a n önceden telefonla h a b e r ver
mez mi?
Şef,
— Sen M a d a m Anjel'e h a b e r ver, biz y a b a n c ı
değiliz, dedi.
M a d a m Anjel, b u y u r s u n l a r , diye h a b e r yolla
mış. Bizi görünce,
—• Ayol evi açalı d a h a bir h a f t a oldu, dedi,
b u g ü n basacağınızı hiç t a h m i n e t m e m i ş t i m . Yok
s a ortalığı derler t o p l a r d ı m . Kusura bakmayın,
h e r yer dağınık.
M e m u r l a r , f ı r t ı n a gibi oda k a p ı l a r ı n a saldır
dılar. Bu, t a m bir baskındı.
Ben M a d a m Anjel'e,
— Şaşılacak şey m a d a m , dedim, eviniz bası
lıyor da hiç telâş e t m i y o r s u n u z ! . . .
—. Neden telâş edeyim, içeride yüksek sos
yeteden h a n ı m yok ki...
— B a s k ı n l a r p i y a s a d a ticarî itibarınızı d ü ş ü r
müyor mu?
— T a m t e r s i n e . . . Reklâmımız oluyor. Bilme
yenler de adresimizi öğreniyor.
—• A m a eviniz k a p a n a c a k . . .
— Yarın... Yarın yenisini a ç a r ı m . Z a t e n be
n i m dört evim var. Biri k a p a n d ı , biri k a p a n a c a k ,
ikisi çalışır. İ s t a n b u l d a bu k a d a r ev b u h r a n ı n ı n
sebebini biliyor m u s u n u z ?
— Şimdi ö ğ r e n d i m .
— 157 —
— Bu b e n i m basılan d o k s a n d o k u z u n c u evim.
Yüzüncü evim de k a p a n ı n c a , bir t ö r e n y a p a c a ğ ı m .
S a l o n d a iki erkekle d ö r t k a d ı n vardı.
— Ne bekliyorsunuz? diye s o r d u m .
— S ı r a bekliyoruz, dediler.
E r k e k l e r i n biri yetmişinde gösteriyordu.
— Siz de mi sıra bekliyorsunuz?
— Evet... Ne v a p a r s m evlât? G ü n d ü z l e r i ça
lıştığım için, a n c a k gece m u a y e n e s i n e gelebildim.
— M u a y e n e mi?
— Yaa... Evet... B u r a s ı n ı salık verdiler. B e n
tık-nefesim evlâdım. H a n g i d o k t o r a g i t t i m s e ç a r e
b u l a m a d ı . En s o n r a b u r a s ı n ı söylediler. «Oraya
git, ya iyi olursun, ya kalbin d u r u r , k u r t u l u r s u n ! »
dediler. Tık-nefeslere iyi geliyormuş. Açılıyormuş
burada insan...
Bir güzel k a d ı n da,
— B e n i m gözüm kararıyor, dedi. B u r a s ı gözü
k a r a r a n l a r a çok iyi geliyormuş. Bir k o m ş u m u z u n
da gözü k a r a r ı y o r d u . Şimdi h a f t a d a iki kere b u
r a y a geliyor, bişeyi k a l m a d ı .
— Neden b a ş k a d o k t o r a gitmediniz?
— P a r a nerede?.. Hepsi p a r a istiyor. B u r a d a
h e m tedavi ediyorlarmış, h e m d e ü s t e p a r a veri-
yorlarmış.
M e m u r l a r ı n baskın y a p t ı k l a r ı o d a l a r a git
tim. O d a l a r d a n birinde s u ç ü s t ü y a k a l a n a n ondo-
kuz y a ş ı n d a bir kız,
— K a l b i m var, dedi. Vallahi k a l b i m d e bir kö
t ü l ü k yok. K a l b tedavisi için b u r a y a geldim.
M a d a m Anjel,
— İnanmazsanız, kapının üstüne bakın! de
fi- - 158 —
B u o d a n ı n k a p ı s ı n ı n ü s t ü n d e , «Kalp h a s t a l ı k
l a r ı servisi» yazılıydı.
Öbür o d a n ı n k a p ı s ı n d a . «Fizik t e d a v i servisi»,
birinde «Âktivite servisi», birinde de «Hariciye»
yazılıydı.
O d a l a r d a n birinde y i r m i ü ç yaşında, deniz
k ö p ü ğ ü vücutlu, b a d e m içi tenli bir k a d ı n çıktı.
Y a n ı n d a ağır sıklet boks ş a m p i y o n u n a benzer, ya
rı insan, kıllı bir y a r a t ı k vardı. K a d ı n a ,
— Sizin neyiniz var? diye s o r d u m .
— B e n i m bişeyim yok, dedi, bu a d a m ı n n a
sırları v a r da, o n u tedavi ediyorum.
— Siz d e m e k n a s ı r u z m a n ı s ı n ı z ?
ı — • Evet... İki aydır tedavi ediyorum, b i t ü r l ü
iyi olmadı. Baksanıza, sırım gibi herif, h e r y a n ı
n a s ı r bağlamış.
Adama,
— Öyle mi? diye s o r d u m , c e v a p vermedi.
Kadın,
— K o n u ş a m a z , dedi.
— Neden?
— Kendisi a r s l a n d ı r da o n d a n . Zavallının h e r
y a n ı güreş m i n d e r i n d e n a s ı r b a ğ l a m ı ş . Y u m u ş a t a
mıyorum.
O d a l a r d a n birinde u y g u n s u z vaziyette yaka
l a n a n çiftlerden erkek, d e m i n k i n a s ı r l ı a d a m d a n
d a h a k o r k u n ç t u . K a d ı n d a i n a d ı n a , Çengelköy
salatalığı gibi körpe m i körpe... Bileğinden t u t u p
çeksen, çıt diye kopacak..
— Sizin neyiniz var?
ı— R o m a t i z m a l a r ı m , dedi. Çok ı s t ı r a p çeki
yorum. N e y a p t ı m s a p a r a etmedi. Şimdi Allah r a z ı
— 159 —
•olsun,-'bu a d a m tedavi ediyor. Masaj çok iyi geldi.
H e r k e s i n h a s t a l ı ğ ı n a bir ilâç sfoyliyen polis
m u h a b i r i , k a d ı n a eşekarısı ilâcını a n l a t ı r k e n er
kek kızdı:
—• Ne diye eşekarısına s o k t u r a c a k m ı ş ı m ! . . Ba
n a n e olmuş? Bir e ş e k a r ı s m m y a p t ı ğ ı n ı ben yapa
maz mıyım?
Kızmıştı. Hep s u s t u k . A r a b a d a r o m a t i z m a l a
r ı n d a n şikâyet eden, _
— Hiçbişeyim k a l m a d ı , geçti, dedi.
Ama n a s ı r l ı a r k a d a ş ,
— B e n i m de bir iyi tedaviye i h t i y a c ı m var,
dedi.
M a d a m Anjel,
— G ö r ü y o r s u n u z , dedi, b u r a d a k ö t ü bir iş
yapmıyoruz. Ben i n s a n i y e t e h i z m e t ediyorum. Bu
rası «Aşk h a s t a n e s i » .
Ahlâk zabıtası m e m u r l a r ı , zührevî h a s t a l ı k l a r
h a s t a n e s i n e gönderilmek üzere basılan kadınları
toplayıp, kırmızı a r a b a y a bindirdiler. Erkeklere de,
— Haydi güle güle!., dediler.
E r k e k l e r d e n biri,
— Oldu mu bu ya, dedi, şimdi biz ne yapaca
ğız?
B a ş k a bir erkek,
— Ben b a ş k a bir ev biliyorum. H a y d i o r a y a
a r k a d a ş l a r ! dedi.
G a z e t e n i n sekreteri b a n a «Cafer, a t m a . Ne
g ö r ü r s e n olduğu gibi yaz» demişti. Ben de olduğu
gibi yazdım. B a k a l ı m sekreter, b e n i m olduğu gibi
yazdığım bu yazıyı olduğu gibi gazeteye k o y a c a k
mı, yoksa orasını b u r a s ı n ı k ı r p a c a k mı?
— 160 —
Gazetelerden
SÜLÜN
OSMAN
PIRR
S ü l ü n O s m a n k a r a k o l d a . Komiser, m u a v i n v e
dört polisin altı çift gözü o n u n üzerinde.
Komiser (iki m e m u r u n k u l a ğ ı n a ) — Bay İs
mail, Bay Recep, g ö z ü n ü z ü d ö r t a ç a c a k s ı n ı z ! Bu
herif azılı. D i k k a t edin, k a ç a r . E v r a k ı n d a «Dik
k a t ! k a ç a r ! » yazılı.
— Siz hiç m e r a k etmeyin.
— Komiser Bey, a c a b a diyorum, b e n i m yeri
me Niyazi'yi gönderseniz, nasıl olur?
— O l m a z ! Z a t e n Niyazi'nin gözleri miyop.
— Baş ü s t ü n e !
Komiser ( S ü l ü n O s m a n ' a ) — B a n a bak, sakın
kaçayım deme!
— E s t a ğ f u r u l l a h . . . Vallâ billâ k a ç m a m .
Polis İ s m a i l ile Recep, S ü l ü n O s m a n ' ı n elle
r i n e kelepçeyi t a k a r l a r .
— 161 — F . : 11
— Sıktın be âbi. İnsaf e t !
—. H a d i h a d i , iyidir.
— D a m a r ı sıktın, k a n geçmiyor.
— Geçer...
İki polis, o r t a l a r ı n d a S ü l ü n O s m a n , k a r a k o l
d a n çıkarlar. Polis İsmail, S ü l ü n O s m a n ' ı n sağ kol
yeninden, Recep de ceket eteğinden, ne olur ne ol
m a z diye, hafifçe t u t u y o r l a r .
— Bana bak Sülün Osman!
— B u y u r âbi...
— Bak, a k i m varsa, s a k ı n k a ç a y ı m d e m e !
— Nerden a k l ı m a getirdin şimdi?..
— İ s t e r s e n kaç. S e n bilirsin!
— Dinime imanıma k a ç m a m !
— Senin bileceğin iş... T a b a n c a d a beş m e r m i
var.
S ü l ü n O s m a n ve iki polis k a r a k o l d a n ç ı k a r
çıkmaz, komiser, S ü l ü n ' ü teslim a l a c a k k a r a k o l a
telefon eder:
— Allo... Allo!.. Komiserim, siz misiniz? B e n
komiser Ahmet. Şimdi iki polisle kelepçeli olarak
t a n g ö n d e r i y o r u m size...
— Kimi?
— Sülün Osman'ı.
— Ne?
. — Sülün Osman'ı.
— Eyvah!
— Efendim?
— Yâni... h i ç . . .
— E v r a k ı n d a «dikkat, k a ç a r ! » yazılı. Siz t e s
lim a l ı n c a a m a n b a n a bir telefon edin.
— Pekâlâ...
— 162 —
S ü l ü n O s m a n ( y a n ı n d a k i polislere) — Bileği
m e k a n o t u r d u b e âbi! Biraz gevşetin ş u n u !
— K a r a k o l a gidince çözeriz.
Polis İ s m a i l (polis Recep'e yavaşça) — R e c e p !
— Ne var?
— Bu herifin n i y e t i bozuk.
— Aman gözünü dört aç!
— Kaçarsa?
— ; T ü h Allah k a h r e t s i n , d ü n a y a k k a b ı l a r k a r
suyu çekmiş. Gece s o b a n ı n y a n m a k o y m u ş t u m ,
k a s k a t ı kesilmiş. Ayağımı sıkıyor. Ya kaçarsa?..
— B e n i m k i n d e de iki t a n e çivi çıkmış. Koşa-
m a m d a . . . (Yüksek sesle) Yavaş y ü r ü S ü l ü n Os
man!
— Ç a b u k gidelim âbi... Sıktı bu kelepçe...
— Yavaş u l a n !
K a l a b a l ı k caddeye gelmişlerdi.
— Recep kardeşim.
— Ne var?
— Kaçarsa?
— Yandık... (Yüksek sesle) Sülün Osman
Kardeşim.
— B u y u r âbi...
— K a ç m a , olur m u ?
— Kaçmam namussuzum.
— İ s t e r s e n k a ç ! Eceline s u s a d m s a , k a ç !
— ı K a ç m a m âbi...
(Polisler birbirlerine f ı s ı l d a y a r a k ) :
— İsmail.
— Efendim?
—. Hemen düdüğü öttürürsün!
— Kaçarsa?
— 163 —
— Yandık b e !
— Yandık vallahi... (Yüksek sesle) B a n a bak
Sülün Osman!
— B u y u r âbi...
— B e n bir t a r i h t e senin gibi bir sabıkalıyı
götürüyordum. İşte böyle kalabalık caddeye ge
lince...
— Evet âbi?
— A r a b a l a r ı n a r a s ı n d a n k a ç m a s ı n mı?
—. Vay n a m u s s u z ! S o n r a âbi?
— Biz a d a m kaçırır mıyız? B a k s a n a sen be
n i m gözüme. Ç e k t i m t a b a n c a y ı , beş k u r ş u n u da,
beynine boşalttım.
— İyi âbi. S o n r a s a n a bişey y a p m a d ı l a r mı?
— K a ç a r k e n v u r d u ğ u m d a n hiçbişey lâzım
gelmedi. Ç ü n k ü vazife başında. D u r ! acele e t m e !
Kırmızı l â m b a yanıyor. Yavaş y ü r ü !
(İki polis b i r b i r l e r i n e ) :
— İsmail.
— Ne var?
•—. K a ç a r s a ?
—. Yandık b e !
— Vallahi y a n d ı k . . . Eteğini sıkı t u t ! Ben ko
l u n a yapışırım (Yüksek sesle) S ü l ü n O s m a n kar
deşim.
— B u y u r âbi!
— Bak, k a ç m a kardeşim.
— K a ç m a m âbi. K e n d i n a m ı m a , k a ç a n karı
dır.
— K a ç m a ! Neden dersen k a n u n d a n kaçılmaz.
— Vallahi billahi k a ç m a m !
— 164 —
www.cizgiliforum.com
enginel
— K e n d i n e g ü v e n i y o r s a n kaç. B a n a göre h a
va hoş. Değil mi Recep? Bize göre h a v a hoş.
— H a v a hoş. Hızlı g i t m e ! (Yavaş sesle) Recep,
bu herif k a ç a c a k .
— K a ç a c a k . Vallahi k a ç a c a k . Hep de böyle
belâlıları b a n a verirler.
— H a y Allahım! Y a r a b b i m sen bilirsin!... Al-
lahım kaçırma şunu. •
—. İ n ş a l l a h k a ç m a z . (Yüksek sesle) B a n a bak,
Sülün Osman!
— E m r e t âbi...
— Sen k a ç a c a k s ı n .
— K a ç m a m . Ne diye k a ç a y ı m ?
— Ben y u t m a m S ü l ü n O s m a n . Sen k a ç a c a k
sın.
— K a ç a r s a m dünyanın en namussuz adamı
yım. Şu kelepçeyi biraz gevşetin, ne olur?
— B a n a y u t t u r a m a z s m . Ben o n d ö r t yıllık po
lisim. A d a m ı n gözüne b a k ı n c a şıp diye a n l a r ı m .
Sen k a ç a c a k s ı n .
— Allah Allah, k a ç m a m d i y o r u m be âbi...
— S ü l ü n ! K a ç m a kardeşim. K a ç m a ! K a ç m a k
hiçbir z a m a n iyi bişey değildir. (Alçak sesle) İsma
il, bu herif tüyecek.
— Ayakkabı vuruyor.
— B e n i m k i n d e de çivi var. T r a m v a y a bine
lim m i ?
— Kalabalıkta kaçar.
— Kaçar namussuz.
— Ş u n u hayırlısıyla bir k a r a k o l a teslim et
sek. (Yüksek sesle) B a k ! İyi dinle S ü l ü n . Diye
l i m k i k a ç t ı n . S o n r a b e n seni y a k a l a m a z m ı y ı m ?
— 165 —
Yakalarım. Y a k a l a r s a m gerisini sen d ü ş ü n . Seni
elimden kimse k u r t a r a m a z .
— K a ç m a m d i y o r u m âbi...
— K a ç m a oğlum. K a ç a r s a n seni v u r u r u m .
Gençliğine yazık değil mi?
— K a ç a r s a m v u r be âbi... Allah bin t ü r l ü be
l â m ı versin k a ç a r s a m . Yalnız şu demiri biraz gev
şetin...
— S ü l ü n Osman, s a k ı n k a ç a y ı m d e m e ! Ama
sen bilirsin, erkeksen kaç. Ama s o n u n u d a d ü ş ü n . . .
(Alçak sesle) Recep, bu hergele k a ç a r .
— K a ç a r İsmail.
— Yahu, ben d ü n gece nöbetçiydim, u y k u s u
zum da...
— Ben de vazifeden geliyorum, s a b a h t a n b e r i
a ğ z ı m a bişey k o y m a d ı m . Vakit yok ki...
— Bu hergele k a ç a r mı dersin?
— Kaçar.
ı— Yandık.
S ü l ü n yalvarır:
— Sizden çok bir r i c a m v a r âbi... Bir insani
yetliğinizi gösterin.
—• Ne var?
— Bir h a f t a d ı r k a r a k o l k a r a k o l m u v a c â (mu
vacehe, yüzleşme) geziyorum. Ş u r a d a kahveye uğ-
r a y a l ı m . A r k a d a ş l a r d a n m a n g ı r alayım. Sizin ya
nınızda, g ö z ü n ü z ü n ö n ü n d e . . .
— Bak bunu y a p a m a m Sülün, b a ş k a bişey
desen neyse...
— Öyleyse şu l o k a n t a d a h e p b e r a b e r bir ye
m e k yiyelim, h a ?
— 166 —
— İşte bunu yapamam kardeşim Sülün.
E l i m d e n gelen bişey olsa c a n ı m l a beraber.
— Bir h a f t a d ı r y o r g u n l u k t a n b i t t i m . Şu k a h
vede birer çay içelim.
— B a k bu olmaz.
— ı Açlıktan içim kazındı, ş u r a d a n bir simit
a l a y ı m öyleyse...
— Vallahi S ü l ü n kardeşim, bak işte bu olmaz.
— Öyleyse ş u r a y a . . . helaya... Çok s ı k ı ş t ı m
âbi.
— Yoo S ü l ü n . . . B a ş k a şey olsa neyse...
—• Âbi şu kelepçeyi biraz gevşetin b e !
— Sık dişini, neredeyse geldik işte.
Polisler fısıldaşır:
—• İ s m a i l . . .
— Ne var R e c e p . . .
— A r k a d a ş bu herif k a ç a c a k .
— Y a n d ı k Recep.
— Billahi yandık. (Yüksek sesle) S ü l ü n Os
man!
— B u y u r âbi...
— B a k kardeşim, sen eğer k a ç a r s a n , bize ya
zık olur. Ç o t u ğ u m u z ç o c u ğ u m u z var. Biliyorum, ka
ç a c a k s ı n a m a , sen gel k a ç m a . E k m e ğ i m i z d e n olu
r u z S ü l ü n O s m a n . Değil mi k a r d e ş i m ? Ne diye
k a ç a c a k s ı n ? S a n k i kaçıp d a n e olacak?
— Söz âbi! N a m u s sözü. A m a ikidebir h a t ı r
l a t m a , k a ç m a m vallahi...
— Sen kaçarsın...
— Kaçmam.
— K a ç m a kardeşim. Sonra, beni kaçırdı sa-
— 167 —
m r l a r . Bak, e v r a k ı n d a bile «dikkat, kaçar» diyor.
Ben yine s a n a insaniyetliğimi gösteriyorum.
— Sağol âbi...
—• Bak, s u r d a k a r a k o l a beşon dakikalık yolu
m u z kaldı. B e n seni şu k a r a k o l a teslim edeyim,
s o n r a sen n e istersen y a p !
— Peki âbi...
—' B e n i m b a ş ı m ı belâya sokma. B a n a da, ya
zık. K a ç m a , emi?
— Olur âbi.
— (Yavaş sesle) Ah İsmail, ş u n u bir k a r a k o
la teslim etsek!
— Bir etsek... K a ç a c a k a m a n a m u s s u z .
— Kaçacak. Aman dikkat et!
— ı Sen d e a ç gözünü. Nerdeyse geldik. H e y
yarabbim, sen b ü y ü k s ü n .
— Aman, i n ş a l l a h k a ç m a z .
— İ n ş a l l a h . . . K a ç a r s a , a y a ğ ı takılıp düşer in
şallah...
Polisler Cibali K a r a k o l u n d a n içeri girerler.
— Oooh! Çok şükür.
— A m a n bir b e l â d a n k u r t u l d u k İsmail. Ya
kaçırsaydık...
— H a d i c a n ı m , çocuk m u s u n ? B e n i m elim
den kaçacak kabadayı göremiyorum.
— K u ş olsa u ç u r m a m o n u evvel Allah. K u ş
olsa...
K o m i s e r i n o d a s ı n a girerler. K o m i s e r i n m a s a
sına S ü l ü n O s m a n ' ı n evrakını b ı r a k ı r l a r .
— Komiserim, m ü v a c â â için S ü l ü n O s m a n ' ı
k a r a k o l u n u z a getirdik.
Ortada Sülün Osman yoktur.
— 168 —
İ k i polis sevinçle k a r a k o l d a n girerlerken Sü
l ü n O s m a n , polis Receb'e kendi c e k e t i n i n eteği di
ye İ s m a i l ' i n eteğini, İsmail'e de k e n d i kolu diye
Receb'in k o l u n u t u t t u r m u ş v e k a ç m ı ş t ı r .
Komiser sorar:
— Nerde?
—• K i m efendim?
— Sülün Osman.
Birbirlerinin eteğinden, kolundan yapışmış
olan iki polis birden,
— İşte!., derler, s o n r a şaşkınlıkla birbirlerine
bakarlar.
—. S ü l ü n O s m a n !
— Şimdi b u r a d a y d ı . . .
— B e r a b e r girdik içeri...
— Sülün Osman!
— Sülün!
— Osman!..
İki polis k a r a k o l d a n dışarı fırlarlar, düdük
ö t t ü r m e y e başlarlar.
— Sülün Osman!
— Sülün Osman!...
— 169 —
PAZARLIK
— 170 —-
E ğ e r o n u h e m e n yerine o t u r t m a s a m , a ğ r ı s ı n a da
y a n a m a m . A m a b u a ğ r ı iki d a k i k a d a n çok sürmez,
h e m e n kol k e m i ğ i m i o m u z basımdaki yuvasına
o t u r t u r u m . Bu bende o k a d a r eskidir ki, ne z a m a n
d a n beri k o l u m u n y u v a s ı n d a n ç ı k m a y a alıştığını
hatırlayamıyorum. Bir valiz t a ş ı r k e n çıkar bazı,
bazı d a k â ğ ı t o y u n u n d a kâğıdı m a s a y a v u r u r k e n
çıkar, hiç belli olmaz.
D o k t o r l a r a g i t m e d i m değil. R ö n t g e n m u a y e
nesinde, omuzla kol kemiği o y n a k y e r i n i n l a ç k a
olduğu anlaşıldı.
— Tehlikesi v a r m ı ? diye s o r d u m .
D o k t o r l a r ı n hepsi de, gençken o k a d a r değil
se de, y a ş l a n ı n c a tehlikeli o l d u ğ u n u söylediler.
Gire çıka bir z a m a n s o n r a eklem öylesine a ş ı n m ı ş
ki, a r t ı k ne yapılsa kol bir d a h a yerine o t u r m a z -
mış. Hele ç ü r ü r s e iş d a h a da buyurmuş. Hiç bir işe
y a r a m ı y a n çıkık bir kolu n e y a p a r s ı n , k a l d ı r a t . . .
K o r k u m d a n otuz y a ş ı m d a n s o n r a sporu bı
r a k t ı m . S o n r a döne dolaşa y a z a r olunca, sağ ko
l u m u d a h a çok k o l l a m a y a başladım. Ç ü n k ü sol
elimle bir h a r f bile y a z a m a m .
Tıpkı b e n i m gibi bir a r k a d a ş ı m d a h a vardı.
O n u n da ikide bir a l t çene emeği y u v a l a r ı n d a n çı
kardı. Çok gülse, kuvvetli esnese, ağzını a ç a r a k
bağırsa, h a p ş ı r s a çene kemiği çıkıverir, aşağı doğ
ru s a r k a r sallanırdı. O da b e n i m gibi, çenesini
avuçlar, t a b a k a k a p a ğ ı n ı k a p a r gibi, çenesini ye
rine o t u r t u r d u . S o n r a d a n o a r k a d a ş ı m politika
h a y a t ı n a atıldı. B u n u n n e d e m e k o l d u ğ u n u elbet
bilirsiniz. H e r siyasî t a r t ı ş m a d a çenesi b i r k a ç ke
r e çıkardı.
— 171 —
Geçenlerde o n d a n p e k acıklı bir m e k t u p a l d ı m .
Bir açılış t ö r e n i n d e n u t u k verirken çenesi öyle b i r
çıkmış ki, n e kendisi, n e başkası bir d a h a yerine
o t u r t a m a m ı ş . «Şimdi ç e n e m s a r k ı k ve d ü ş ü k kaldı
ğ ı n d a n hiç k o n u ş a m ı y o r u m , a n c a k yazı y a z a r a k
m e m l e k e t e olan b o r c u m u ödüyorum» diye yazıyor
du.
— 172 —-
k e n d i s i Avrupa gezisine çıktı, ben ev k i r a m ı ver
dim, vergi ödedim, üstelik a r a d a b e n i m de geçin
diğim y e t m i y o r m u ş gibi, bir de d a k t i l o m a k i n e s i
aldım. Yazı pek bereketli bir iştir, o k a d a r ki, ba
zen yazıyı y a z a n l a r ı n bile geçindikleri görülür.
N o r m a l bir a d a m , evet, n o r m a l bir a d a m di
y o r u m , bir a p a r t ı m a n y a p t ı r ı n c a n e k a d a r sevinir
se, b e n de beşyüzseksen lirayı sayıp d a k t i l o y u al
d ı ğ ı m z a m a n o k a d a r sevinçliydim. M a k i n e sol
elimde, elbette sol elimde, ağzım k u l a k l a r ı m d a ,
s a l l a n a s a l l a n a geliyordum. Keyfimden n e dolmu
şa bindim, ne otobüse, ne t r a m v a y a . Herkes elim
de k u t u ile görüp, «Ne o?» diye sorsun. B e n de
kasıla kasıla, u m u r s a m ı y a r a k , «Hiç, b i r daktilo
m a k i n e s i a l d ı m da...» diyeyim, i s t i y o r d u m .
P a z a r a girdim, y ü r ü d ü m , y ü r ü d ü m . İ s t a s y o n a
geldim. İ s t a s y o n a l a n ı n d a bir kalabalık. B u n l a r ı n
hepsi köylüydü. Mal alıp satıyorlardı; tavuk, h i n
di, çuvallarla p a t a t e s , soğan, küfelerle meyva. On
l a r ı n çekişerek pazarlık edişleri h o ş u m a gidiyordu.
Alıcıyla satıcı elele t u t u ş u y o r l a r , p a z a r l ı k t a uyu-
ş u n c a y a k a d a r birbirlerinin ellerini sallıyorlardı.
B e n ö t e d e n b e r i k ö y l ü m ü z ü n bir çift ç o r a p alır sa-
— 173 —
www.cizgiliforum.com
enginel
t a r k e n bile n e d e n böyle karşılıklı el sıkışıp, el sal
ladıklarını m e r a k eder, b i t ü r l ü b u n u n sebebini
anlayamazdım.
İ r i y a r ı bir köylü y a n ı m a sokuldu,
— Hemşefim, o elindeki n e ? diye sordu.
D ü ş ü n ü n bendeki sevinci...
— Daktilo m a k i n e s i . . . diye b a ğ ı r d ı m .
— 174 —
— D u r kardeşim, d u r a l l a h a ş k m a . . . d u r b e . . .
d u r y a h u . . . Sallama, k o l u m u k ı r a c a k s ı n .
— H a d i olacağını söyle de a l a l ı m ş u n u .
— Bırak kolumu be!
— C a n ı m , u z u n e t m e . Söyle olacağını da he-
lâllaşalım.
Delikanlı, d u t ağacı silker gibi k o l u m u salla
y a r a k beni zıpzıp zıplatıyor. Yukarı aşağı a t l a y ı p
duruyordum.
— Yoo, h e l â l l a ş m a d a n b ı r a k m a m .
— Yahu, b e n i m satılık m a l ı m yok, git işine.
— Yoo hemşeri, söz dediğin a ğ ı z d a n çıkar.
B u k a d a r insan içinde satılık dedin, h e r k e s d u y d u .
Tükürdüğünü yalama!
Beni k u ş a t a n l a r b a ğ ı r d ı l a r :
— 175 —
— Hele ş u n u n b e ş y ü z ü n ü b ı r a k da seksen
verelim, dedi.
— Arkadaş, şu elimi bırak, öyle k o n u ş a l ı m .
— P a z a r l ı k h a k , bilâder, el bırakılır m ı y m ı ş ?
— B ı r a k ulan..
— Yoo... ağzını bozma. S e n i n m a l ı n ı zorba
lıkla a l a n yok. S e n i n m a l ı n elinde, b e n i m p a r a m
-cebimde.
—• İyi ya v e r m i y o r u m .
— C a n ı m h e m ş e r i m , neye y a b a n c ı y a gitsin.
Bir k e r e m p a z a r l ı ğ a başladık, bitirelim. Ben sek
sen verdim, sen de bişey söyle..
D ö r t bir y a n d a n ,
— Uyuşun!..
—' U y u ş u n ! diye sesler yükseldi.
B a k t ı m elimi k u r t a r a m ı y a c a ğ ı m ,
— H e m ş e r i m , ne o l u r s u n , o elimi b ı r a k da
•sol elimi t u t ! diye y a l v a r d ı m .
— O l m a a a z , kardeşim, dedi, sol serdir, s a ğ d a
h a y ı r vardır, sağ el u ğ u r l u d u r . Sen de bişey söyle
c a n ı m . S e n i n m a l ı n sende, b e n i m p a r a m b e n d e .
Elimi k u r t a r a b i l m e k için z a r a r ı da göze al
dım.
— ı Sekseni b ı r a k t ı m , beşyüz ver, dedim, d a h a
iki s a a t önce beşyüz seksene a l d ı m n a m u s s u z u m .
— Hele n a m u s u b ı r a k bir k e n a r a . O n a söz yok.
P a z a r l ı k h e l â l . . . k i m i n i n parası, k i m i n i n duası. Sa
n a h e l â l m d a n bir i k i b u ç u k k a y m e d a h a vereyim.
H a a ? b u n a d a bir diyeceğin yok ya...
— Yahu, elimi b ı r a k be k a r d e ş i m .
— 176 —
— Elini b ı r a k ı n c a p a z a ı l ı k mı olur?
—. Öyleyse s a l l a m a hiç olmazsa.
— S a l l a m a z s a n p a z a r l ı ğ ı n t a d ı mı olur?
Bir belâya ç a t t ı k ki o l u r şey değil... Herif de
m i r m e n g e n e gibi elimi p e n ç e s i n e geçirmiş, h a
b a b a m sallıyor.
—• Arkadaş, s a l l a m a ş u n u . Bu t u l u m b a kolu
değil, i n s a n kolu...
Beni k u ş a t a n l a r ,
— C a n ı m p a z a r l ı k bu, sen de o n u n k i n i salla...
diyorlar.
B e n d e s a l l a y a c a k h â l m i kaldı, elim k o l u m
uyuşmuş.
—. H e m ş e r i m s a n a en son dörtyüze b ı r a k ı r ı m ,
a m a ş u k o l u m u salıver, dedim.
K o l u m u bir k a ç kere d a h a sallayıp,
— Hadi, bismillah... y a r ı m k a y m e d a h a ver
d i m , ş u n u seksenüç p a n g o n o t a b ı r a k . . . dedi.
— A a a a h ! . . diye inledim, a a a h ! . . . üçyüz lira
ver de al be...
—. Ha bismillah... H a d i b e n d e n de yirmibeş
k u r u ş d a h a . M ü s l ü m a n parasıdır. Hadi hayrını
gör.
Ben d a n a l a r gibi b a ğ ı r ı y o r d u m . K o l u m çık
m a k değil, kopacak, herifin elinde k a l a c a k t ı .
— B ı r a k şakayı... Bir p a z a r l ı ğ a d a y a n a m ı y a n
k o l u a t gitsin... H a d i bismillah, senin h a t ı r ı n için
y i r m i b e ş k u r u ş d a h a verdim. Bir k u r u ş d a h a de
s e n vermem, b a k o n a göre...
—. Ben k o l u m u k u r t a r a b i l m e k için yüzer lira
i n i y o r d u m , o da elli k u r u ş , yirmibeş k u r u ş çıkı
yordu.
— 177 —- F . : 12
— Yüzseksen ver de al ş u n u , b ı r a k k o l u m u !
diye b a ğ ı r d ı m . B e n i çevirenler,
— U y u ş u n , u y u ş u n , a r a n ı z ı bulalım. Aranız
da çok bişey k a l m a d ı , diyorlardı.
Delikanlı,
— M ü s l ü m a n ı eziyete s o k m a k g ü n a h t ı r , dedi,
iki çeyrek d a h a vereyim d e h e l â l l a ş a l ı m D a h a o n
para vermem.
— Yüz lira ver be..
— B ü t ü n p a r a m b u . . . Bir çeyrek d a h a koy
d u m . H a d i h e l â l et...
K o l u m u n sızısı tâ içime işledi, a v a z ı m çıktığı
kadar,
— Poliis! diye b a ğ ı r d ı m .
H ü k ü m e t kuvveti o l m a d a n k o l u m u k u r t a r a
mayacaktım. Artık d ü ş ü n ü n , c a n acısıyla n a s ı l
b a ğ ı r m ı ş ı m ki, h e r c i n a y e t e ikiüç g ü n s o n r a yeti
şen polis bile sesimi d u y u p gelmişti.
— Ne var? diye sordu.
— Elimi bırakmıyor, dedim.
Köylü delikanlı,
— P a z a r l ı k ediyoruz beyim, dedi.
Polis b a n a ,
— P a z a r l ı k t a bağırılır m ı ? dedi, h a d i a r a n ı z ı
bulun da uyuşun.
P o l i s t e n d e h a y ı r gelmeyince y a r a d a n a sığı
nıp herifin k a s ı k l a r ı n a bir t e k m e i n d i r d i m . Hıh, di
ye b ö ğ ü r ü p yere y u v a r l a n d ı . A m a elimi b ı r a k m a
mıştı. S a n k i elim pençesinde p e r ç i n l e n m i ş t i . Yer
de y u v a r l a n ı r k e n ,
— Bir çeyrek d a h a , h a y d i helâllaşalım, di
yordu.
— 178 —
— Al h a y r ı n ı gör! diye bağırdım, e l i m d e n m a
kineyi b ı r a k t ı m . O da sağ elimi b ı r a k t ı . Kolum,
o m u z b a ş ı m d a n aşağı, k a s a p çengeline asılı d a n a
b u d u gibi s a r k ı y o r d u . Ben a c ı d a n k ı v r a n ı r k e n , o
s e k s e n ü ç lira otuzbeş k u r u ş u sayıyordu.
Bizim k ö y l ü m ü z ü n y ö n e t i m i n i k u l l a n a r a k ya
b a n c ı t i c a r e t heyetleriyle p a z a r l ı ğ a girişmemiz çok
k a z a n ç l ı bir iş olur...
— 179 —•
İ Ç İ N D E K İ L E R
Sayfa
Tekin Yayınevi
Ankara Cad. 51 Tel. : 27 69 69 İST.
www.cizgiliforum.com
enginel