ΡΑΨΩΔΙΑ α, στιχ.

:26-108

▪ ΧΡΟΝΟΣ‫ ׃‬1η μέρα της Οδύσσειας – 10ος χρόνος των περιπλανήσεων του Οδυσσέα.
▪ ΤΟΠΟΣ ‫׃‬Όλυμπος
▪ ΠΡΟΣΩΠΑ‫׃‬Δίας, Αθηνά, υπόλοιποι θεοί, (απών ο Ποσειδώνας)

 Κατά το πρώτο συμβούλιο των Θεών ο Ποσειδώνας ήταν απών. Πού βρισκόταν; Γιατί;
Ο Ποσειδώνας βρισκόταν στους Αιθίοπες όπου θα έπαιρνε μέρος σε μία θυσία που θα γινόταν
προς τιμήν του.

 Σε τι εξυπηρετεί η απουσία του Ποσειδώνα από τον Όλυμπο;

Με την απουσία του Ποσειδώνα από τον Όλυμπο θα μπορέσουν οι υπόλοιποι θεοί να
αποφασίσουν χωρίς εμπόδια για την επιστροφή του Οδυσσέα.
 Αυτό προοικονομεί τη θετική εξέλιξη του συμβουλίου των θεών για τον Οδυσσέα.

 Ο Δίας αρχίζει τον λόγο με την αναφορά του παραδείγματος του Αίγισθου. Γιατί; Σε τι εξυπηρετεί
αυτό;
Η αναφορά στο παράδειγμα του Αίγισθου γίνεται σκόπιμα γιατί:
α) Ο Δίας θέλει να τονίσει ότι οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους και δεν
ευθύνονται οι Θεοί για ότι κακό συμβαίνει σε αυτούς. Οι θεοί προειδοποιούν τους θνητούς αλλά
οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να αποφασίσουν για το τι θα πράξουν. Έτσι, φέρουν όλη την
ευθύνη των πράξεων τους. Τονίζεται έτσι το ηθικό σχήμα που εφαρμόζεται σε όλο το έπος της
Οδύσσειας.
β) Γίνεται παραλληλισμός της ιστορίας του με την ιστορία του Οδυσσέα. Έτσι μας προετοιμάζει,
μας προϊδεάζει για το τι μπορεί να γίνει μετά.

Ας κάνουμε αυτό τον παραλληλισμό!

Αγαμέμνονας ≈ Οδυσσέας
Κλυταιμνήστρα ≈ Πηνελόπη
Αίγισθος ≈ Μνηστήρες
Ορέστης ≈ Τηλέμαχος

 Ακολουθώντας τον πιο πάνω παραλληλισμό, για ποια πράγματα μπορεί να μας προετοιμάζει η
ιστορία του Αίγισθου;
α) μας προϊδεάζει για τη μνηστηροφονία, ότι δηλαδή οι μνηστήρες θα έχουν την ίδια τύχη με τον
Αίγισθο.
β) οι αντιστοιχίες που παρουσιάζει η ιστορία του Αγαμέμνονα με την περίπτωση του Οδυσσέα
λειτουργεί ως απειλή για την τύχη του ήρωα και της οικογένειας του , ο οποίος θα μπορούσε
υποθετικά να βρει τραγικό τέλος , ανάλογο μ’ αυτό του Αγαμέμνονα.

 Η θεά Αθηνά παίρνει τον λόγο και προσπαθεί να δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα υπέρ του Οδυσσέα.
Λέει ότι ο άδικος και ασεβής Αίγισθος δίκαια τιμωρήθηκε, αντίθετα όμως ο γενναίος και ευσεβής
Οδυσσέας άδικα βασανίζεται ακόμα.

 Με ποιους τρόπους προσπαθεί αν δημιουργήσει αυτό το θετικό κλίμα υπέρ του Οδυσσέα;
 Προσπαθεί να καλοπιάσει τον Δια με ωραία λόγια.
 Παρουσιάζει τον Οδυσσέα γενναίο αλλά δύσμοιρο, δύστυχο και οδυρόμενο, να βασανίζεται
από συμφορές, μακριά από την οικογένειά του, σε ένα νησί στο κέντρο της θάλασσας, όπου
κρατείται παρά τη θέλησή του και εύχεται το θάνατο απελπισμένος και ευχόμενος να δει
καπνό της πατρίδας του.
  Τονίζει τη δυστυχία του και την αγάπη για την πατρίδα του, για να προκαλέσει τον οίκτο του
Δία (να τον λυπηθεί δηλαδή …για τα χάλια του!) και να του βάλει στο μυαλό το θέμα του
νόστου.
 Παρουσιάζει τον Οδυσσέα ως αιχμάλωτο της κόρης του Άτλαντα.
 Θυμίζει στον Δία τις θυσίες που του πρόσφερε ο Οδυσσέας στην Τροία. Του θυμίζει την
έμπρακτη ευσέβεια του Οδυσσέα, για να τον δει με εύνοια ο Δίας.

 Ο Δίας απαντώντας στην Αθηνά ….

 Αρνείται ότι είναι θυμωμένος με τον Οδυσσέα και αναγνωρίζει την ευσέβειά του.
 Εξηγεί την παραμονή του μακριά από την Ιθάκη αναφερόμενος στον Ποσειδώνα, που είναι
θυμωμένος με τον Οδυσσέα, επειδή εκείνος του τύφλωσε τον γιο του, τον Πολύφημο.
 Αποφασίζει την επιστροφή του Οδυσσέα.

 Η θεά Αθηνά προτείνει ένα διπλό σχέδιο με το οποίο θα βοηθήσουν τον Οδυσσέα να γυρίσει στην
πατρίδα του.

Ποιο είναι το διπλό σχέδιο της Αθηνάς;

 Η ίδια θα κατέβει στην Ιθάκη, για να βρει

 Χωρίς καθυστέρηση να σταλεί ο Ερμής
στην Ωγυγία, για να μεταφέρει στην
Καλυψώ τη διαταγή των θεών για τον
νόστο του Οδυσσέα.
 Άρα, προοικονομείται και το ταξίδι του
Ερμή στην Ωγυγία (97-98) και ο νόστος
του Οδυσσέα (95-96 και 99-100).
τον Τηλέμαχο. Θα τον ενθαρρύνει, ώστε
και τους μνηστήρες να διώξει από το
παλάτι και τον πατέρα του να αναζητήσει
σε Πύλο και Σπάρτη.
 Άρα, προοικονομείται το ταξίδι της Αθηνάς
στην Ιθάκη και η συνάντησή της με τον
Τηλέμαχο (101- 102), η απόπειρα του
Τηλέμαχου να διώξει τους μνηστήρες από
το παλάτι (102-104) και το ταξίδι του σε
Πύλο και Σπάρτη (106-107).

 Ο ποιητής δίνει ένα διάλογο μεταξύ του Δία και της θεάς Αθηνάς. Ο διάλογος αυτός…
α) αυξάνει την αγωνία μας και
β) βοηθά στην εξέλιξη της ιστορίας

 Στον πρώτο λόγο της Αθηνάς βρείτε τρία (3) επίθετα και δύο (2) μετοχές που αναφέρονται στον
Οδυσσέα και δείχνουν την ψυχολογική κατάσταση του ήρωα. Αφού τα εντοπίσετε να
περιγράψετε την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκετε ο ήρωας.
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

Ανθρωπομορφισμός:

Οι Θεοί παρουσιάζονται να μοιάζουν με τους ανθρώπους. Σε ποια σημεία φαίνεται αυτό;

 ταξιδεύουν
 παίρνουν μέρος σε θυσίες
 συνεδριάζουν, λένε τις απόψεις τους, παίρνουν αποφάσεις
  ο ανώτερος/αρχηγός γίνεται σεβαστός από όλους
 ακολουθούν την αρχή της πλειοψηφίας
 ερωτεύονται, οργίζονται, συμπαθούν, αντιπαθούν, εκδικούνται, θλίβονται, εχθρεύονται

ΡΑΨΩΔΙΑ α, στιχ. :26-108

▪ ΧΡΟΝΟΣ‫ ׃‬1η μέρα της Οδύσσειας – 10ος χρόνος των περιπλανήσεων του Οδυσσέα.
▪ ΤΟΠΟΣ ‫׃‬Όλυμπος
▪ ΠΡΟΣΩΠΑ‫׃‬Δίας, Αθηνά, υπόλοιποι θεοί, (απών ο Ποσειδώνας)

 Κατά το πρώτο συμβούλιο των Θεών ο Ποσειδώνας ήταν απών; Πού βρισκόταν;

Ο Ποσειδώνας βρισκόταν στους Αιθίοπες όπου θα έπαιρνε μέρος σε μία θυσία που θα γινόταν
προς τιμήν του.

 Σε τι εξυπηρετεί η απουσία του Ποσειδώνα από τον Όλυμπο;

Με την απουσία του Ποσειδώνα από τον Όλυμπο θα μπορέσουν οι υπόλοιποι θεοί να
αποφασίσουν χωρίς εμπόδια για την επιστροφή του Οδυσσέα.
 Αυτό προοικονομεί τη θετική εξέλιξη του συμβουλίου των θεών για τον Οδυσσέα.

 Ο Δίας αρχίζει τον λόγο με την αναφορά του παραδείγματος του Αίγισθου. Γιατί; Σε τι εξυπηρετεί
αυτό;
Η αναφορά στο παράδειγμα του Αίγισθου γίνεται σκόπιμα γιατί:
α) Ο Δίας θέλει να τονίσει ότι οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για τις πράξεις τους και δεν
ευθύνονται οι Θεοί για ότι κακό συμβαίνει σε αυτούς. Οι θεοί προειδοποιούν τους θνητούς αλλά
οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να αποφασίσουν για το τι θα πράξουν. Έτσι, φέρουν όλη την
ευθύνη των πράξεων τους. Τονίζεται έτσι το ηθικό σχήμα που εφαρμόζεται σε όλο το έπος της
Οδύσσειας.
β) Γίνεται παραλληλισμός της ιστορίας του με την ιστορία του Οδυσσέα. Έτσι μας προετοιμάζει,
μας προϊδεάζει για το τι μπορεί να γίνει μετά.

Ας κάνουμε αυτό τον παραλληλισμό!

Αγαμέμνονας ≈ _________________________
Κλυταιμνήστρα ≈ ________________________
Αίγισθος ≈ __________________________
Ορέστης ≈ _______________________

 Ακολουθώντας τον πιο πάνω παραλληλισμό, για ποια πράγματα μπορεί να μας προετοιμάζει η
ιστορία του Αίγισθου;
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
 Η θεά Αθηνά παίρνει τον λόγο και προσπαθεί να δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα υπέρ του Οδυσσέα.
Λέει ότι ο άδικος και ασεβής Αίγισθος δίκαια τιμωρήθηκε, αντίθετα όμως ο γενναίος και ευσεβής
Οδυσσέας άδικα βασανίζεται ακόμα.

Με ποιους τρόπους προσπαθεί αν δημιουργήσει αυτό το θετικό κλίμα υπέρ του Οδυσσέα;
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

 Ο Δίας απαντώντας στην Αθηνά ….

________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

 Η θεά Αθηνά προτείνει ένα διπλό σχέδιο με το οποίο θα βοηθήσουν τον Οδυσσέα να γυρίσει στην
πατρίδα του.

Ποιο είναι το διπλό σχέδιο της Αθηνάς;

 Ο ποιητής δίνει ένα διάλογο μεταξύ του Δία και της θεάς Αθηνάς. Ο διάλογος αυτός ____________
____________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________

 Στον πρώτο λόγο της Αθηνάς βρείτε τρία (3) επίθετα και δύο (2) μετοχές που αναφέρονται στον
Οδυσσέα και δείχνουν την ψυχολογική κατάσταση του ήρωα. Αφού τα εντοπίσετε να
περιγράψετε την ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκετε ο ήρωας.
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________

 Ανθρωπομορφισμός:
Οι Θεοί παρουσιάζονται να μοιάζουν με τους ανθρώπους. Σε ποια σημεία φαίνεται αυτό;
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________