You are on page 1of 5

KA JINGPYNNEH PYNSAH IA KA UM BAD KUMNO BAN PYNDONKAM BHA KA JAKA

Ka mei mariang ka lah ai bun kiei kiei kiba donkam bad kiba kordor tam, bad
baroh kiba don jingim ki donkam iaka um ba kin im ka jingim kaba kmen man la
ka sngi. Kumba lai ne saw bynta ka don ka khyndew . Ka jingim ka sah da ka um.
Haduh mynta ruh, ha ki hajar snem ban wan ruh ,ka um ka iai long ka jingdonkam
tam ha ka jingim.

Ki Tlong Um:
Bun na ka um kumba 97% lah lap ha ka duriaw kaba sah kumba 3% ka don ha ka
wah ,ki kshaid, ki pung, ki um,

Jingdonkam ka um :
Baroh ki jingthung, jingrep,ki mrad ki mreng bad ki briew ki donkam ki donkam
ia ka um ban ioh jingim . Ngi pyndonkam ia ka um ha ka bun rukom, kita ki dei:
 Ngi pyndonkam ia ka um man ka sngi kum ban sum ban sait ban dih ban
pynkhuid bad kiwei kiwei
 Ka um ka dei kaba donkam ban pynmih ia ki symbai bad ki soh
 Ka um ka pynjah ia ka jingrkhiang ha khyndew
 Baroh ki karkhana baheh ne barit khambunsien ki pyndonkam ia ka um
ban pyndaitthah ban pynmih light bad kiwei kiwei
 Ka um la pyndonkam ruh ha ban rah rong

Ka jinglong ba kongsan jong ka um :


 Baroh kiba don jingim ka donkam ia ka um
 Ka dei ka bynta ba baroh ha ka met ki jingthaw ba im
 Ka pynbiang iaka jingling jongka mariang bad ka suinbneng
 Ka pynum ia ka mei mariang
 Ka pynkhuid bad sait ia ka jakhlia

Ka um ka iarap ha ka por ban tylliat ia ka bam ha kpoh jong ki briew ne ki


mrad bad ruh ban pyniaiad beit ia ka snam bad ban suk ruh ban pynmih ka
jaklia na ka met ki briew. Ka um ruh ka iarap ban pyniaid beit pyniaid
ryntih ia ka jingshit jingkhluid bad kiwei kiwei ki jingdonkam ha ka met
briew ha kiba ka pynmih ruh iaka syep.

Ka jingduna um:
Mynta ka pyrthei ka lah shem jynjar bha ban ioh um namar ki jingdonkam
ba bun palat bad ba ngim nang ban pyndonkam bha ia ka um ha ka rukom
ka ba dei bad ruh da ka jingkhuid ha ka jingbun briew. Ki briew ki pynlut
phut shibunba saitjain,sait kali,sait tiar, bad kiwei kiwei ki bam. Ka
jinglutphud jong ka um ka pynduna ia ka jingdon jong ka naka bynta jong
ngi hi.
Jingpynjaboh ia ka um, ka jing pomdieng pathar bad jingthiew ka
jingbun paid u briew ka la pythut iaka jingpynmih um ha kaba ka suin
bneng ka kylla namar u slap ruh u la duna na uwei u snem sha uwei pat bad
ba la pher na kawei ka ri sha kawei pat. Lada ngim leh ei ei ban pyniaiad
ne ban kunai ia ka um, ha kawei ka sngi ngin sa shem jynjar palat haduh
ba ban dih ruh ym don um shuh.

Kumno ban pynneh ban pynsah ia ka um:


Ban pynneh pynsah iaka um ka mut ba ngim pyndonkam ia ka ha rukom
kaba dei. Ngi dei ban kunai ia ka namar ka jingai ba kordor tam jong ka
mei mariang. Ngi lah ban pynneh pynsah ia ka ha um ha kine ki rukom
harum:
 Ban thung dieng,bad ba ym pom pathar ia ki dieng kan pyn im ia ka
khyndew bad pynmih ia ka um
 Ban pyndonkam da ki buit thymmai kum ka drip irrigation bad sprinkler
irrigation ba duna ka jingbam ban pynneh ia ka um
 Ban tei ia ki “dam”bad ki hydro power project (ki buit bad pyllang um)ban
pynlait ia ka jingshlei um bad ban ioh um bha ha ki jaka rep
 Ngi dei ban pyndonkam ia ka um ha ka por kaba dei. Ym dei ban pynlait
kai baroh shisngi.
 Ka jingbym pynsepei ia ki um ba mih na karkhana ne ha ki kor um da kaba
pyniaid ei sha ki jaka rep jaka riang ka pynduna ia ka jinglut phud jong ka
um bad ka pynduna ruh ka jing jaboh

Kumno ban pynneh pynsah ia ka um slap:


Ha kane ka liang pat, ia ka um slap dei ban pynneh pyllang da kaba pyniaid
da ki kynja pipe na tnum sha ki jaka ba lah shna kyrpang kum ko top um
ne ki kynja pung. Ia kane ka um dei ban jiar bha khnang bakan long kaba
bit ban pyndonkam
Lahr uh ban pyniaiad sha ki pung ba la don lypa khnang ba kine ki pung
kin khuid.
Nalor kane ngi lah ruh ban bud ia kine ki rukom khnang ban pynduna ia ki
jingsepei jong ka um
1. Haba ngi rah um, ngi dei ban antad khnang ba nym sepei jong ka um
2. Ngi dei ban pyndonkam duan ia ka um haba ngi saitjain ne ngi sum
ruh
3. Ngi dei ban khang noh mar sien dep pyndonkum ia ki
4. Ngi dei ban pyntip wut wut ia ki nongshna haba ngi ioj ba don ki
pipe um na lait um ne ba lah duh
5. Ngi dei ban kynmaw ba ngi donkam ia ka um ha man ka kynta te ngi
dei ban pyndonkam bha ia ka khlem jingsepei .Ngi dei ban iashim
bynta lang ha ka 22 tarik u Lber kum ka World Water Day

Drip irrigation is a method of irrigation in which water is dripped directly to the root zone of
plants. The water is slowly delivered to the crop root zone by eliminating runoff, evaporation, and
drift. A well designed and managed drip irrigation system gives the producers the best uniformity
and application efficiency available. It is also known as micro irrigation or localized irrigation.

Ka drip irrigation ka dei ka rukom pynjaw um da kaba pyn jrein ia ka um sha ki tynrai jong ki
jingthung . ka um ka poi beit beit sha ka tynrai jong ki jingthung bad kane ka pynduna ia ka
jingtuid ka um bad ka evaporation. Lada ngi shna ia ka drip irrigation ha ka rukom kaba biang kan
ia kaki jingmih kaba uniform bad kaba biang.ia kane ka drip irrigation lah ruh ban ai kyrteng kum
micro irrigation lane localized irrigation
Sprinkler irrigation is a method of applying irrigation water which is similar to natural
rainfall. Water is distributed through a system of pipes usually by pumping. It is then sprayed
into the air through sprinklers so that it breaks up into small water drops which fall to the
ground.
Sprinkler irrigation: kane ka long ka rukom ai um ia ki jingthung kum ba slap, ka jigpyniaid
ka dei da ki pipes da ki pumps, ia kane ka um pat ki synreit shajrong da ki sprinklers khnang
ba kin pra ha ki drop barit barit ba kin hap ha madan.

Balanced use of fertilisers :


Balanced fertilisation refers to the application of essential plant nutrients in optimum
quantities and proportions. Balanced nutrient supply is a best management practice (BMP)
that should also include proper application methods and timing for the specific soil-crop-
climate situation. This BMP ensures efficient use of all nutrients, maintenance of soil
productivity, and conservation of precious resources

Ban ai sboh dawai ha ka rukom kaba biang khnang ba ki jingthung kin ioh iaki nutrients kiba
donkam ia ki jingthung ha ka jingthew kaba biang. Ka jing ai sboh ha ka rukom kaba biang
ka pynbha ia ki jingthung lang ruh ia ban pynneh ia ka um.
Water Harvesting Structures:
Ki jaka pyllang ia ki um

You might also like