ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 09-11-2019

Αριστοτέλης, Προτρεπτικὸς πρὸς Θεμίσωνα, αποσπ. 8-9

Τὰ ὑποκείμενα πρὸς τὸν βίον ἡμῖν, οἷον τὸ σῶμα καὶ τὰ περὶ τὸ σῶμα, καθάπερ
ὄργανά τινα ὑπόκειται, τούτων δ’ ἐπικίνδυνός ἐστιν ἡ χρῆσις, καὶ πλέον θάτερον
ἀπεργάζεται τοῖς μὴ δεόντως αὐτοῖς χρωμένοις. Δεῖ τοίνυν ὀρέγεσθαι τῆς ἐπιστήμης
κτᾶσθαί τε αὐτὴν καὶ χρῆσθαι αὐτῇ προσηκόντως, δι’ ἧς πάντα ταῦτα εὖ θησόμεθα.
Φιλοσοφητέον ἄρα ἡμῖν, εἰ μέλλομεν ὀρθῶς πολιτεύσεσθαι καὶ τὸν ἑαυτῶν βίον
διάξειν ὠφελίμως.

Ἔτι τοίνυν ἄλλαι μέν εἰσιν αἱ ποιοῦσαι ἕκαστον τῶν ἐν τω βίῳ πλεονεκτημάτων
ἐπιστῆμαι, ἄλλαι δὲ αἱ χρώμεναι ταύταις, καὶ ἄλλαι μὲν αἱ ὑπηρετοῦσαι, ἕτεραι δὲ αἱ
ἐπιτάττουσαι, ἐν αἷς ἐστιν ὡς ἂν ἡγεμονικωτέραις ὑπαρχούσαις τὸ κυρίως ὅν ἀγαθόν.
Εἰ τοίνυν μόνη ἡ τοῦ κρίνειν ἔχουσα τὴν ὀρθότητα καὶ ἡ τω λόγῳ χρωμένη καὶ ἡ τὸ
ὅλον ἀγαθὸν θεωροῦσα, ἥτις ἐστὶ φιλοσοφία, χρῆσθαι πᾶσι καὶ ἐπιτάττειν κατὰ φύσιν
δύναται, φιλοσοφητέον ἐκ παντὸς τρόπου, ὡς μόνης φιλοσοφίας τὴν ὀρθὴν κρίσιν καὶ
τὴν ἀναμάρτητον ἐπιτακτικὴν φρόνησιν ἐν ἑαυτῇ περιεχούσης.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α1. Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε το χαρακτηρισμό
«Σωστό» ή «Λάθος», ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή
όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο.
1.Αυτά που διαθέτουμε για τη ζωή μας, όπως το σώμα μας μπορεί να έχουν
αρνητικές παρενέργειες και σ᾽ εκείνους που δεν τα χρησιμοποιούν σωστά.
2.Η φιλοσοφία είναι ωφέλιμη και χρήσιμη κυρίως στον ιδιωτικό βίο του ανθρώπου.
3.Οι καθοδηγητικές γνώσεις είναι ηγεμονικότερες.
4.Ο Αριστοτέλης διακρίνει διαφορετικά πεδία γνώσεων.
5.Ο Αριστοτέλης ταυτίζει την τέχνη με τις άλλες επιστήμες. Μονάδες 10

Β1. Φιλοσοφητέον ἄρα ἡμῖν. Ποιος είναι ο συλλογισμός του Αριστοτέλη που οδηγεί
σ᾽ αυτό το συμπέρασμα και τι επιδιώκει να αποδείξει ο φιλόσοφος με τον
συγκεκριμένο συλλογισμό; Μονάδες 10

Β2. Ποια είναι η σχέση της φιλοσοφίας με τις υπόλοιπες επιστήμες όπως
παρουσιάζεται στο απόσπασμα; Μονάδες 10

Β3. Να γράψετε στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε καθεμία από
τις παρακάτω θέσεις, τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι
λανθασμένη:
α. Κατά το πρώτο ταξίδι του στη Σικελία ο Πλάτωνας ήρθε σε επαφή με τον
Πυθαγορισμό και τον εξέχοντα εκπρόσωπό του, τον Αρχύτα τον Ταραντίνο.
β. Τα μαθήματα της Ακαδημίας ήταν παρόμοια με αυτά που ο Πλάτωνας ορίζει στην
Πολιτεία του.
γ. Οι πρώιμοι διάλογοι του Πλάτωνα γράφτηκαν λίγο πριν τον θάνατο του Σωκράτη.
δ. Η δίκη και καταδίκη του Σωκράτη ήταν πολιτική δίωξη.
ε. Ο Πλάτων με τα ταξίδια του στη Σικελία κατάφερε να εφαρμόσει το πολιτικό του
όραμα. Μονάδες 10

Β4. Να αντιστοιχίσετε κάθε μία αρχαία ελληνική λέξη της στήλης Α με την
ετυμολογικά συγγενή της νεοελληνική λέξη της στήλης Β.
ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β

διάξειν θυσαυρός

ἔχουσα σχολείο

χρώμεναι χρήσιμος

θησόμεθα ανεξίτηλος

ἐστιν αγέλη

συνθήκη

χρησμός

εξουσία
Μονάδες 10

Β5. Παράλληλο κείμενο: Επίκτητος, Ἐγχειρίδιον 22

Αν κατέχεσαι από επιθυμία για τη φιλοσοφία, να είσαι από τα πριν ετοιμασμένος ότι
θα σε περιγελάσουν, ότι πολλοί θα σε πάρουν στο ψιλό, ότι θα πουν: «Να που μας
ξεφύτρωσε έτσι ξαφνικά φιλόσοφος» ή «Από πού κι ως πού τούτο το φρύδι;». Εσύ
ωστόσο να μην έχεις έπαρση, να είσαι όμως σταθερός σ᾽ εκείνα που θεωρείς
απόλυτα αγαθά, σαν να ᾽χες ταχθεί από τον θεό να σταθείς εκεί. Και να μην ξεχνάς
ότι αν μείνεις σταθερός στα αυτά πράγματα, οι ίδιοι άνθρωποι που πρωτύτερα σε
περιγελούσαν θα σε κοιτάζουν έπειτα με θαυμασμό, ενώ αν λυγίσεις θα
γελοιοποιηθείς διπλά. Ν.Σκουτερόπουλος

Αφού μελετήσετε το παραπάνω κείμενο του Επίκτητου να επισημάνετε:

α) ποια εικόνα αναδεικνύεται για τους φιλοσόφους; β) πώς μπορεί να
αναιρεθεί αυτή η εικόνα με βάση τα όσα διατυπώνει ο Αριστοτέλης στον
Προτρεπτικό του; Μονάδες 10

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ