ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ
ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΠΜΣ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΞΑΜΗΝΟΥ
ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΙ ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2018

ΦΩΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΕΜ:271

Θέμα 1.

Δίνεται πίνακας συχνοτήτων που προέκυψε από μελέτη χρονοσειρών μερικής

διάρκειας. Οι τιμές των απορροών κατατάσσονται κατά σειρά μεγέθους, για να
υπολογιστούν οι αντίστοιχες συχνότητες υπέρβασης. Να γίνει προσαρμογή της
καμπύλης

log Sr = log So - (1/a)λ qλ .

στα δεδομένα του Πίνακα κατά δύο τρόπους:

(α) Στο επίπεδο log Sr - qλ με διαδοχικές γραμμικές παλινδρομήσεις σε κάθε μία

από τις οποίες το λ λαμβάνεται σταθερό

(β) Με μη γραμμική βελτιστοποίηση ως προς So, a και λ.

Αρχικά συμπληρώνουμε τα δεδομένα του πίνακα που λείπουν με n=27

q m Sr = m/n Yi=logSr
1410 1 0,037 -1,431
1040 2 0,074 -1,13
700 4 0,148 -0,829
600 7 0,259 -0,586
500 11 0,407 -0,39
400 13 0,481 -0,317
300 24 0,888 -0,051
200 51 1,888 0,276
100 133 4,925 0,692
Σ -4,067
 q
1600
1400
1200
1000
q 800
600 q
400
200
0
0.00000 1.00000 2.00000 3.00000 4.00000 5.00000 6.00000
Sri

Η αντικειμενική συνάρτηση είναι:

1
F = ∑𝑛𝑖=1[𝑙𝑜𝑔𝑆𝑟𝑖 − 𝑙𝑜𝑔𝑆𝑟(𝑞𝑖)]2 όπου logSr = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆
𝑎

Ελαχιστοποιώ την F ως προς So,a,λ. Υποθέτω ότι το λ είναι γνωστό

οπότε η εξίσωση γίνεται γραμμική.
1
logSr = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆
𝑎

1
Θέτω x = 𝑞 𝜆 , y = logSr, B = logSo, A = - ( )𝜆
𝑎

και τότε y = B+Ax . Προσδιορίζω τα Α και Β με απλή γραμμική

παλινδρόμηση και συγκεκριμένα τη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων.
Αρχικά βρίσκω τα Α και Β, μετά με δοκιμαστικό λ, βρίσκω το So και το
α και προσδιορίζω την f.

n∗∑𝑛 𝑛 𝑛
𝑖=1 𝑥𝑖∗𝑦𝑖−(∑𝑖=1 𝑥𝑖)∗(∑𝑖=1 𝑦𝑖) ∑𝑛 𝑛
𝑖=1 𝑦𝑖−𝑏 ∑𝑖=1 𝑥𝑖
όπου b = 𝑛 2 και α =
n ∑n 2
i=1 xi − (∑𝑖=1 𝑥𝑖)
n

Για λ=0,4 ο πίνακας γίνεται ως εξής:

 q m Sr = m/n yi=logSr xi=q0,4 xi*yi Σxi^2 (Σxi)^2

1410 1 0.03704 -1.4314 18.18393 -26.0278 330.6551

1040 2 0.07407 -1.1303 16.09954 -18.1978 259.195

700 4 0.14815 -0.8293 13.74166 -11.396 188.8332

600 7 0.25926 -0.5863 12.91994 -7.57452 166.9249

500 11 0.40741 -0.39 12.01124 -4.68404 144.27
400 13 0.48148 -0.3174 10.98561 -3.48706 120.6835
300 24 0.88889 -0.0512 9.791484 -0.50086 95.87315
200 51 1.88889 0.27621 8.325532 2.299565 69.31448
100 133 4.92593 0.69249 6.309573 4.369303 39.81072

Σ -3.7671 108.3685 -65.1993 1415.56 11743.73

Από τα δεδομένα που υπολογίσαμε στον πίνακα έχουμε:

n∗∑𝑛 𝑛 𝑛
𝑖=1 𝑥𝑖∗𝑦𝑖−(∑𝑖=1 𝑥𝑖)∗(∑𝑖=1 𝑦𝑖) 9∗(−65,1993)−[(108,36)∗(−3,7671)]
b= 𝑛 2 =
n ∑n 2
i=1 xi − (∑𝑖=1 𝑥𝑖)
(9∗1415,56)−11743,73

b = -0,179 =A
∑𝑛 𝑛
𝑖=1 𝑦𝑖−𝑏 ∑𝑖=1 𝑥𝑖 −3,7671−[(−0,179)∗108,36]
α= =
n 9

α = 1,74 =B

έπειτα υπολογίζουμε τα logSo , α:

Β = logSo = 1,74
1
Α = -( )λ = -0,179 άρα
α

1
-0,179 = -( )0,4 ή
α

α0,4 = 5,59 . Άρα α = 73,89

Έπειτα λύνουμε την εξίσωση, κρατώντας σταθερό το λ:
1
logSr1 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*18,18 = -1,51422
𝑎

1
logSr2 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*16,01 = -1,14182
𝑎

1
logSr3 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*13,74 = -0,71976
𝑎

1
logSr4 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*12,92 = -0,57267
𝑎

1
logSr5 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*12,01 = -0,41001
𝑎

1
logSr6 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*10,99 = -0,22642
𝑎

1
logSr7 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*9,79 = -0,01268
𝑎

1
logSr8 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*8,32 = 0,24973
𝑎

1
logSr9 = logSo - ( )𝜆 ∗ 𝑞 𝜆 = 1,74 – (0,179)*6,3 = 0,610586
𝑎

Έπειτα υπολογίζουμε την αντικειμενική συνάρτηση F.

q logSr q0,4 logSri (logSri − logSr(q))2

1410 -1.4314 18.18393 -1,55422 0.006982
1040 -1.1303 16.09954 -1,1818 0.000132
700 -0.8293 13.74166 -0,7596 0.012
-0,6127
600 -0.5863 12.91994
0.000185
500 -0.39 12.01124 -0,45 0.000402
-0,2664
400 -0.3174 10.98561
0.00828
300 -0.0512 9.791484 -0,0527 0.00148
200 0.27621 8.325532 0,20972 0.000701
100 0.69249 6.309573 0,57058 0.006708
Σ 0.0368707
 q logSr q0,4 logSri (logSri − logSr(q))2
1410 -1.4314 -1,55422 0.006982
1.007278
1040 -1.1303 -1,1818 0.000132
1.006971
700 -0.8293 -0,7596 0.012
1.006573
600 -0.5863 -0,6127 0.000185
1.006417
500 -0.39 1.006234 -0,45 0.000402
400 -0.3174 -0,2664 0.00828
1.006009
300 -0.0512 1.00572 -0,0527 0.00148
200 0.27621 0,20972 0.000701
1.005312
100 0.69249 1.004616 0,57058 0.006708
Σ 0.0368707

Για λ = 0,4 F = 0.0368707

Στη συνέχεια υπολογίζουμε διάφορα λ και την αντίστοιχη f

λ F
0,2 0,13585
0,4 0,21195
0,6 0,27084
0,8 0,40021
1 0,55317

F
0.6

0.5

0.4

0.3
F
0.2

0.1

0
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2
Παρατηρούμε ότι η αντικειμενική συνάρτηση παίρνει την ελάχιστη τιμή της για
λ=0,2.

θέμα 2:

Η μέγιστη ετήσια στάθμη h του ποταμού Α (Σχήμα 1) θεωρείται τυχαία μεταβλητή με

πυκνότητα πιθανοτήτων, η οποία παριστάνεται από την τριγωνική κατανομή του
Σχήματος 2. Στον ποταμό σχεδιάζεται η κατασκευή αντιπλημμυρικού αναχώματος,
έτσι ώστε η πιθανότητα αστοχίας για την περιοχή Γ να είναι ίση με 0.20 για τα
επόμενα 10 χρόνια. Δίνεται ότι τα αντιπλημμυρικά έργα που υπάρχουν στον ποταμό
Β έχουν σχεδιαστεί για πλημμυρική παροχή με διάστημα επαναφοράς ίσο με 200
χρόνια.

(α) Ποιο θα είναι το διάστημα επαναφοράς για τον ποταμό Α;

(β) Ποια θα είναι η στάθμη, την οποία θα μπορεί να συγκρατήσει το ανάχωμα του
ποταμού Α;
f(h)

2 3 4

α) γνωρίζοντας την πιθανότητα αστοχίας (0,20) για n=10 χρόνια,

σύμφωνα με τον τύπο: Pαστ = 1-(1-p)n έχουμε:

0,20=1-(1-p)10 άρα

-(1-p)10 = -0,8 και (1-p)10 = 0,8 άρα p=0,02207 και

1 1
Τ= = = 45,3 χρόνια
𝑝 0,02207

β) Γνωρίζοντας ότι η πιθανότητα αστοχίας είναι 0,2 για τα επόμενα 10

χρόνια και ότι οι πιθανότητες του ύψους h της στάθμης είναι
κατανεμημένες ανάμεσα στα 2-4μ, γνωρίζοντας ότι το μήκος των 2
πλευρών (1,414213*2)= 2,82842 αντιστοιχεί στο σύνολο των
πιθανοτήτων και σε ένα σύνολο τιμών 2, άρα το 0,8 του αριθμού
(2,26274) θα αντιστοιχεί σε 1,6 μ. Άρα η κρίσιμη στάθμη είναι
2+1,6=3,6μ.

Θέμα 3.

Στο πρόβλημα της στοχαστικής εξομοίωσης ταμιευτήρα υποθέτουμε ότι η απαίτηση

Μ δεν δίνεται με βεβαιότητα, αλλά το μόνο που προδιαγράφεται είναι η πιθανότητα
qM να χρειαστούν Μ μονάδες, όπως επίσης και οι πιθανότητες qM-1 και qM+1, ενώ qi=0
για i < M-1 και για i > M+1. Mε ποιόν τρόπο διαφοροποιούνται οι εξισώσεις
αποθηκευμένου όγκου στον ταμιευτήρα;

Η απόδοση ταμιευτήρων αναλύεται κατά γενικότερο και πληρέστερο τρόπο με τη

βοήθεια των ανελίξεων Markov.

Έστω :

-St η αποθηκευμένη ποσότητα σε χρόνο t.

-It η εισροή σε χρόνο t.

-Μ η σταθερή απαίτηση για απόληψη νερού

-Κ η χωρητικότητα του ταμιευτήρα.

Και i = M + c

Η μονάδα του χρόνου είναι το έτος. Διακρίνονται δύο εποχές μέσα σε κάθε έτος: η

υγρή και η ξερή. Κατά τη διάρκεια της υγρής εποχής η αποθηκευμένη

ποσότητα αυξάνεται από S t σε St + It και κατά τη διάρκεια της ξερής περιόδου
λαμβάνει χώρα η απόληψη ποσότητας Μ, η οποία θεωρείται σταθερή.

Για τους λόγους αυτούς η ποσότητα που αποθηκεύεται μέσα στον χρονικό κύκλο
t+1 είναι ίση με

St+1 = St + Ιt – M

H εξίσωση αυτή δεν ισχύει όταν

St + Ιt ≤ M,

διότι τότε γίνεται απόληψη ολόκληρης της υπάρχουσας ποσότητας, προκειμένου να

ικανοποιηθούν οι ανάγκες σε νερό.

Επομένως,

St+1 = 0 όταν St + Ιt ≤ M.

Ενώ, αν St + Ιt ≥ Κ, τότε γίνεται πρώτα εκχείλιση της ποσότητας που περισσεύει και
στη συνέχεια η απόληψη της σταθερής ποσότητας Μ.

Στην περίπτωση αυτή,

St + 1 = Κ – Μ.

Η μετάβαση από τον κύκλο t στον κύκλο t+1 συνοψίζεται:

 0 αν St +Ιt ≤M

 St+1 = St + Ιt – M αν Μ < St + Ιt < Κ

Κ–Μ αν St + Ιt ≥ Κ