Kasaysayan ng Wikang Pambansa
isinalin ni Tomas Pinpin noong 1610
A. SA PANAHON NG KASTILA
 Ang isinasaalang-alang na ang unang
pananakop ng mga Kastila sa ating kapuluan
ay ang pananatili rito ni Miguel Lopez de
Legaspi noong 1565, bilang kauna-unahang
Kastilang gobernador-heneral.
 Nang ilagay sa ilalim ng koronang Kastila ang
kapuluan, si Villalobos ang nagpasiya ng
ngalang “Felipinas” bilang parangal sa Haring
Felipe II nang panahong yaon, ngunit dila ng
mga tao ay naging “Filipinas”
 Ayon sa Espanyol, nasa kalagayang barbariko,
di sibilado at pagano ang mga katutubo noon.
 Itinuro ng Kastila ang Kristiyanismo sa mga
katutubo upang maging sibilisado diumano
ang mga ito.
 Naniniwala ang mga Espanyol noong unang
panahong iyon na mas mabisa ang paggamit
ng katutubong wika sa pagpapatahimik sa
mamamayan kaysa sa libong sundalong
Espanyol.
 Ang pamayanan ay pinaghati-hati sa apat na
ordeng misyonerong Espanyol na pagkaraa’y
naging lima. Ang mga ito ay Agustino,
Pransiskano, Dominikano, Heswita at
Rekolekto upang pangasiwaan ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo
 Ang paghahti ng pamayanan ng nagkaroon ny
malaking epekto sa pakikipagtalastasan ng
mga katutubo
 Upang mas maging epektibo ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo, ang mga
Misyonerong Espnayol mismo ang nag-aral
ng mga wikang katutubo dahil sa mas
madaling matutuhan ang wika ng isang
rehiyon kaysa ituro sa lahat ang wikang
Espanyol.
 Nabatid nilang sa pagpapalaganap ng
kanilang relihiyon, mas magiging
kapani-paniwala at mas mabisa kung ang
mismong banyaga ang nagsasalita ng wikang
katutubo
 Dahil dito, ang mga prayle ay nagsulat ng
mga diksiyonaryo at aklat-panggramatika,
katakismo, at mga kumpensyonal para sa
mas mabilis ang pagkatuto nila ng
katutubong wika
MGA AKDANG PANGWIKA:
 Arte Y Reglas de la Lengua Tagala
- Sinulat ni Padre Blancas de San Jose at
 Compendio de la Lengua Tagala
-Inakda ni Padre Gaspar de San Agustin
noong 1703
 Vocabulario de la Lengua Tagala
-kauna-unahang talasalitaan sa Tagalog na
sinulat ni Padre Pedro de San Buenaventura
noong 1613.
 Vocabulario de la Lengua Pampango
-unang aklat pangwika sa Kapampangan na
sinulat ni Padre Diego Bergano noong 1732.
 Arte de la Lengua Bicolano
-unang aklat pangwika sa Bikol sa sinulat ni
Padre Marcos Lisboa noong 1754.
 Arte de la Lengua Iloka
-kauna-unahang balarilang Iloko na sinulat ni
Francisko Lopez
MGA UNANG AKLAT
1. Doctrina Christiana
- ito ang kauna-unahang aklat na nalimbag sa
Pilipinas sa pamamagitan ng silograpiko
2. Nuestra Señora del Rosario
-ikalawang aklat na nalimbag sa Pilipinas
3. Barlaan at Josaphat
-ikatlong aklat na nalimbag sa Pilipinas na
batay sa sulat Griyego ni San Juan Damasceno
4. Urbana at Felisa
-naglalaman ito ng pagsusulatan ng
magkapatid na sina Urbana at Felisa
5. Pasyon
-ito ay aklat na natutungkol sa buhay at
pagpapasakit ni Hesukristo. Binabasa ito tuwing
Mahal na Araw
6. Tandang Basio Macunat
- sinulat ni Padre Miguel Lucio Bustamante,
isang pareng Pransiskano
7. Mga Dalit kay Maria
-sinulat ni Padre Mariano Sevilla isang paring
Filipino. Humalaw siya sa mga awit na “Mese de
Maggio” (Buwan ng Mayo) Pagpaparangal
atpagpupuri sa Mahl na Birhen.

 Gobernador Francisco Tello de Guzman
-nagmungkahi na turuan ang mga Indio ng
wikang espnayol
 Carlos I at Felipe II
-naniniawalang kailangang maging
bilingguwal ang mga Filipino
 Carlos I
-nagmungkahing ituro ang Doctrina
Christiana gamit ang wikang Espanyol
 Haring Felipe II
-Muling inulit ang utos ng wikang Espanyol sa
pagtuturo ng katutubo noong ika-2 ng Marso,
1643.
 Carlos II
-lumagda ng isang direkto na inuulit ang
probisyong nabanggit sa kautusan. Nagtakda rin
siya ng parusa sa mga hindi susunod dito.
 Carlos IV
-lumagda ng isang dekrito na nag-uutos na
gamitin ang wikang Espanyol sa lahat ng
paaralang itatag sa pamayanan ng mga Indio
noong 29 Disyembre 1972.
 Mababatid sa kasaysayang ito na nanganib
ang wikang katutubo. Sa panahong ito, lalong
nagkawatak-watak ang mga Filipino.
Matagumpay na nagapi at nasakop ng mga
Espanyol ang mga katutbo. Hindi nila itinanim
sa isipang ng mga nasakop ang mga Filipino
ang kahalagahan ng isang wikang magbibigkis
ng kanilang damdamin.
B. SA Panahon ng REBOLUSYONG FILIPINO
 300 taon ang pananakop ng mga Kastila,
namulat sila sa kaapihang dinanas.
 Sa panahong ito, marami na ring mga
Pilipino ang naging matindi ang damdaming
nasyonalismo. Nagtungos sila sa ibang bansa
upang kumuha ng mga karunungan
 Nagkaroon din ng kilusan ang mga
propagandista noong 1872 na siyang simula
ng kamalayan upang maghimagsik
 Itinatag ni Andres Bonifacio ang Katipunan.
Ang wikang Tagalog ang ginamit sa kanilang
mga kautusan at pahayagan. Ito ang
nagsilbing unang hakbang tungo sa
pagtataguyod ng wikang Tagalog.
 Ginamit ang Tagalog sa ibat-ibang genre ng
panitikan upang pag-alabin ang damdaming
makabayan ng mga Pilipino.
 Itinanghal ang Tagalog bilang opisyal na wika
ayon sa pinagtibay na Konstitusiyong
Biak-na-bato noong 1899 bagamat walang
isinasaad na ito ang magiging wikang
pambansa ng Republika.
 Nang maitatag ang Unang Republika sa
pamumuno ni Aguinaldo, isinaad sa
Konstitusiyon na ang Tagalog ay opisyal.
(Gamitin ng kung sino lamang
nangangailangan gumamit)
 Sa panahong rebolusyon, sumibol sa mga
maghihimagsik ang kaisipang “Isang Bayan,
Isang Diwa” laban sa mga Espanyol. Pinili nila
ang Tagalog sa pagsusulat ng mga sanaysay,
tula, kuwento, liham at talumpati. Masidhing
damdamin laban sa mga Espanyol ang
pangunahing paksa ang kanilang sinulat.
 Si Jose Rizal ay naniniwala na ang wika ay
malaking bagay upang mapagbuklod ang
kanyang kababayan
 Noli Me Tangere
-ang nobela ni Rizal ay tumutalakay sa mga
kinagisnang kultura ng Pilipinas sa pagiging
kolonya nito ng Espanya. Binabatikos din ng
nobela ang mga bisyo na nakasayanan ng mga
Pilipino at ang kapangyarihang taglay ng
Simbahang Katoliko.
 La Solidaridad - opisyal na pahayagan noong
Panahon ng Himagsikan
 El Filibusterismo - inialay sa tatlong paring
martir kilala sa bansag na Gomburza o
Gomez, Burgos, at Zamora
 Konstitusiyon ng Biak-na-Bato noong 1899,
ginawang opisyal na wika ang Tagalog,
ngunit walang isinasaad na ito ay ang
magiging wikang pambansa ng republika

C. SA PANAHON NG AMERIKANO
 Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol,
dumating ang mga Amerikano sa pamumuno
ni Almirante Dewey.
 Ingles ang naging wikang panturo noong
panahong ito
 Ang mga sundalo ang kinilalang unang guro
at tagapagturo ng Ingles na kilala sa tawag na
Thomasites.
 Noong taong 1931, ang Bise Gobernador
Heneral George Butte ay nagpahayag ng
kanyang panayam ukol sa paggamit ng
bernakular sa pagtuturo sa unang apat na
taong pag-aaral
 Sumang-ayon kay Bise Gobernador Heneral
George Butte sila Jorge Bacobo at Maximo
Kalaw
 Ayon sa kawanihan ng pambayang paaralan,
nararapat na Ingles ang ituro sa pambayang
paaralan.Ilan sa mga kadahilanan ay:
 Ang pagtuturo ng bernakular sa
mga paaralan ay mag-reresulta sa
suliraning administratibo
 Ang paggamit ng ibat-ibang
bernakular sa pagtututro ay
magdudulot lamang ng
rehiyolanismo sa halip na
nasyonalismo
 Hindi magandang pakinggan ang
magkahalong wikang Ingles at
bernakular
 Malaki ang nagasta ng pamahalaan
para sa edukasyonng pambayan at
paglinang ng Ingles upang maging
wikang pambansa
 Ingles ang nakikitaang pag-asa
upang magkaroon ng pambansang
pagkakaisa
 Ingles ang wika ng pandaigdigang
pangangalakal
 Ang Ingles ay mayaman sa
katawagang pansining at
pang-agham
 Dahil dito ang wilang Ingles ay
kailangang hasain ang paggamit
nito.
 Ilan sa mga katwiran ng mga tagapagtaguyod
ng bernakular ay ang mga sumusunod:
 Walumpong porsiyento ng mga-aaral ang
nakaabot ng hanggang ikalimang grado
lamang
 Kung bernakular ang gagamitinng panturo,
magiging epektibo ang pagtututo sa primary
 Nararapat lamang na Tagalog ang linangin
sapagkat ito ang wikang komon sa Pilipinas
 Hindi magiging maunlad sang pamamaraang
panturo kung Ingles ang gagamitin
 Ang paglinanang ng wikang Ingles bilang
wikang pambansa ay hindi nagpapakita ng
nasyonalismo
 Nararapat lamang na magsagawa ng mga
bagay para sa ikabubuti ng lahat katulad ng
paggamit ng bernakular
 Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa
wikang Ingles ang mga Pilipino
 Hindi nangangailangan ng mga kagamitang
panturo upang magamit ang bernakular,
kailangan lamang na ito ay pasiglahin
Layuning Maitaguyod ang Wikang Ingles at mga
Alituntuning dapat Sundin:
 Paghahanap ng gurong Amerikano lamang
 Pagsaanay sa mga Pilipinong maaaring
magturo ng Ingles at iba pang aralin
 Pagbibigay ng malakiing tuon o diin sa
aignaturang Ingles sa kurikulum sa lahat ng
antas ng edukasyon
 Pagbabawal ng paggamit ng bernakular sa
loob ng paaralan
 Paglalathala ng mga pahayganng lokal para
magamit sa paaralan
 Pagsasalin ng teksbuk sa wikang Ingles
 Pag-alis at pagbabawal ng wikang Espanyol
sa paaralan
Mga Pag-aaral, eksperimento at sarbey upang
malaman kung epektibo ang pagtuturo gamit ang
wikang Ingles:
 Henry Jones Ford
-Inulat na “gaya ng makikita, ang gobyerno
ay gumastos ng milyon-milyon para maisulong
ang paggamit ng Ingles upang mabisang
mapalitan nito ang Espanyol at mga dayalek sa
mga ordinaryong usapan, at ang Ingles ang
sinasalita ay kay hirap makilala na Ingles na nga”
 Propesor Nelson at Dean Fansler (1923)
-may katulad na obserbasyon kay Henry
Jones Ford. Kumuha ng mataas na edukasyon
ngunit nahihirapan sa paggamit ng wikang Ingles
 Ayon kay Najeeb Mitri Saleeby kahit na
napakahusay ang maaaring pagtuturo sa
wikang Ingles ay hindi parin ito magiging
wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay
may kani-kaniyang wikang bernakular
 Iginiit din ni Saleeby na makabubuti kung
magkakaroon ng isang pambansang wikang
hango sa katutubong wika nang sa gayun ay
maging malaya at mas epektibo ang paraan
ng edukasyon ng buong bansa.
 Iminungkahi ni Lope K. Santos na isa sa mga
wikang ginagamit ang nararapat ng maging
wikang pambansa
 Ipinalabas noong 1973 ni Pangulong Manuel
L. Quezon ang Kautusang Tagapagpapaganap
Blg. 134 na nag-aatas na Tagalog ang
magiging batayan ng wikang gagamitin sa
pagbuo ng wikang pambansa
D. SA PANAHON NG HAPON
 Ipinagamit ang katutubong wika, partikular
ang wikang Tagalog sa pagsulat ng mga
akdang pampanitikan
 Panahong namayagpag ang panitikang
Tagalog
 Ordinansa Militar Blg. 13
-nag-utos na gawing opisyal na wika ang
Tagalog at ang wikang Hapones (Nihonngo)
 Binuksan muli ang paaralang bayan sa lahat
ng antas
 Itinuto ang wikang Nihonggo sa lahat. Ngunit
binigyan diin ang paggamit ng Tagalog
 Ang Gobyerno-Militar ang nagturo ng
Nihonngo sa mga guro paaralang-bayan
 Ang mga nagtapos ay binigyan ng katibayan
Tatlong Uri ng Katibayan:
 Junior
 Intermediate
 Senior
 Isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa
Paglilingkod sa Bagong Pilipinas
 Ang pagpapabuti ng edukasyon at moral na
rehenerasyon at pagpapalakas at
pagpapaunlad ng kabuhayan sa
pamamanutbay ng Imperyong Hapones
 Si Benigno Aquino ang nahirang na direktor
nito.
 Pangunahing proyekto ng kapisanan ang
pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa buong
kapuluan.
 Katulong nila sa proyektong ito ang Surian ng
Wikang Pambansa.
Surian ng Wikang Pambansa:
 Si Jose Villa Panganiban ay nagturo ng
Tagalog sa mga hapones at hindi-tagalog
E. SA PANAHON NG PAGSASARILI
 Noong Hulyo 4, 1946, ipinhayag na ang
wikang opisyal ng Pilipinas ay Tagalog batay
sa Batas Komonwelt Bilang 570.
 Sa panahong ito na balam na naman ang
pagpapaunald ng wikang pambansa dahil
muling namayagpag ang wikang Ingles bilang
midyum ng komunikasyon sa mga
pahayagan at pamahalaan.
 Sa pamamagitan ng Proklamasyong Bilang 12
na nilagdaan ni Pangulong Ramon
Magsaysay noong Marso 26, 1951,
ipinagdiwang ang Linggo ng Wikang
Pambansa
 Nagsimula ang pagdiriwang mula MArso 29
hanggang Avril 4 taun-taon.
 Nilagdaan ni Pangulong Ramon Magsaysay
ang Proklamasyon Blg 186 noong Steymebre
23, 1955 na nag-uutos sa paglilipat ng
petsang Linggong Wika mula ika-13
hanggang 19 ng Agosto bilang pagbibigay ng
kahulugan sa kaarawan ni Pangulong Manuel
L. Quezon. (Agosto 19)
 Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero ng
Kagawaran ng Edukasyon ng Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7 noong Agosto 13,
1959 na nagsasaad na kailanma’t tutukuyin
ang Wikang Pambansa , ang salitang Pilipino
ang gagamitin.
 Higit na binigyang halaga ang paggamit ng
wikang Pilipino sa panahong ito.
 Lahat ng tanggapan at gusali ay ipinangalan
sa wikang Pilipino
 Ang mga dokumentong pang gobyerno tulad
ng panunumpa sa trabaho, pasaporte at visa
ay nakasaad sa Pilipino
 Ginamit rin ang wikang Pilipino sa iba’t-ibang
lebel ng edukasyon sa panahong ito.
 Ginamit rin ang wikang Pilipino sa mass
media tulad ng telebisyon, radio, komiks,
magasin at dyaryo.
 Noong Pebrero 1956, nilagdaan ni Gregorio
Hernandez, Direkto ng Paaralang Bayan ang
Sirkular 21 na nag-uutos na ituro at awitin
ang Pambansang Awit sa mga paaralan.
 Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos
ang kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatahdana ng pagsasa-Pilipino ng mga
tanggapan ng pamahalaan noong Oktubre 24,
1967.
 Noong Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael
Salas, Kalihim Tagapagpaganap ang
Memorandum Sirkular Blg. 96 na nag-aatas
ng paggamit ng wikang Pilipino sa mga
opisyal na komunikasyon sa mga transaksyon
ng pamahalaan.
 Memorandum, Sirkular Blg. 488 noong Hulyo
29, 1972 na humihiling sa lahat ng tanggapan
ng pamahalaan na magdaos ng Linggo ng
Wika
 Sakabila ng mga pagbabagong ito, hindi pa
rin matanggap ng ibang sektorang Pilipino
ang wikang Pambansa.
 Maraming mga pagtatalong pangwika ang
naganap sa 1972 Kombensyong
Konstitusyonal
 Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 ng
Pangulong Corazon C. Aquino
 1987 pinalabas ni Lourdes Quisumbing ng
Departamento ng Edukasyon, Kultura at
Isports ang Kautusan Blg. 52 na nag-uutos sa
paggamit ng Filipino bilang panturo sa lahat
ng antas ng paaralan kaalinsabay ng Ingles
na nakatakda sa patakaran ng edukasyong
bilinggwal.
 Artikulo 14 Seksiyon 6 ng Saligang Vatas ng
1987 “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ng
FILIPINO”
 Ayon kay Virgilio Almario ang wikang opisyal
ay ang itinadhana ng batas na maging wika
sa opisyal na talastasan ng pamhalaan.
 Wikang Panturo - ang wikang panturo ang
opisyal na wikang ginagamit sa pormal na
edukasyon
 Sa pangkalahatan ay FILIPINO at INGLES ang
mga opisyal na wika at wikang panturo sa
mga paaralan
 Wikang Panturo - ayon kay DepEd Secretary
Brother Armin Luistro, FSC, “Ang paggamit
ng wikang ginagamit din sa tahanan sa mga
unang baitang ng pag-aaral ay makatutulong
mapaunlad ang wika at kaisipan ng mga
mag-aaral at makapagpapatibay rin sa
kanilang kamalayang sosyo-kultural”
 Nagtatatdhana na ang Filipino ay bahagi na
ng kurikulum sna pangkolehiyo, ayon sa
CHED. Nag-atas ito ng pagsasama sa mga
kurikulum ng siyam (9) na yubit ng Filipino sa
mga kolehiyo.

 Naging mainit na isyu ang probisyong pang

wika hanggang sa ang naging resulta ng
maraming pagtatalo at pag-aaral ay ang
probisyong Seksiyon 3 (2) ng Artikulo XV sa
kasalukuyang Konstitusyon ng Pilipinas

 Samatalang ang “Batasang Pambansa ay

magsasagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Pilipino at hangga’t hindi
binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino ang
mananatiling mga wikang opisyal ng
Pilipinas”

F. SA KASALUKUYANG PANAHON (1986-present)

 Corazon Aquino bilang unang babaeng

pangulo ng Pilipinas

 Saligang Batas 197