‫فصل‪2‬‬

‫جداول روابط تخصصی‬

‫‪13‬‬
 ‫عالئم فرمول‪ ،‬عالئم ریاضی‬

‫طبق )‪DIN 1304-1 (1994-03‬‬ ‫عالئم فرمول‬

‫عالئم‬ ‫معنی‬ ‫عالئم‬ ‫معنی‬ ‫عالئم‬ ‫معنی‬

‫طول‪ ،‬سطح‪ ،‬حجم‪ ،‬زاویه‬

‫‪ r, R‬طول‬ ‫شعاع‬ ‫زاویه مسطح‬
‫‪l‬‬ ‫‪α, β, γ‬‬
‫‪ d, D‬عرض‬ ‫قطر‬ ‫زاویه فضایی‬
‫‪b‬‬ ‫‪Ω‬‬
‫‪h‬‬ ‫مساحت‪ ،‬سطح مقطع ‪ A, S‬ارتفاع‬ ‫‪λ‬‬ ‫طول موج‬
‫‪s‬‬ ‫‪ V‬مسافت‬ ‫حجم‬

‫مکانیک‬

‫‪m‬‬ ‫‪ F‬جرم‬ ‫نیرو‬ ‫‪G‬‬ ‫مدول برشی‪ ،‬مدول یانگ‬

‫‪ml‬‬ ‫‪ F , G‬جرم طولی (جرم واحد طولی)‬ ‫‪ μ, f‬نیروی وزن‬ ‫ضریب اصطکاک‬
‫‪G‬‬
‫‪mn‬‬ ‫‪ M‬جرم سطحی (جرم واحد سطح)‬ ‫گشتاور چرخشی‬ ‫‪W‬‬ ‫محوری‬ ‫ممان سطحی‬
‫‪ϱ‬‬ ‫‪ T‬جرم مخصوص‬ ‫گشتاور پیچشی‬ ‫‪I‬‬ ‫درجه‪2‬‬ ‫محوری‬ ‫ممانسطحی‬
‫‪J‬‬ ‫‪ M‬ممان اینرسی درجه ‪2‬‬ ‫‪ W, E‬گشتاور خمشی‬ ‫کار‪ ،‬انرژی‬
‫‪b‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪ σ‬فشار‬ ‫‪ W , E‬تنش نرمال‬ ‫انرژی پتانسیل‬
‫‪p‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪ τ‬فشار مطلق‬ ‫‪ W , E‬تنش برشی‬ ‫انرژی جنبشی‬
‫‪k‬‬ ‫‪k‬‬
‫‪pamb‬‬ ‫فشار هوا‪ ،‬فشار جو‬ ‫‪ε‬‬ ‫نسبی‬ ‫طول‬ ‫تغییر‬ ‫درصد‬ ‫‪P‬‬ ‫توان‬
‫‪pe‬‬ ‫‪ E‬فشار نسبی‬ ‫مدول االستیسیته‬ ‫‪η‬‬ ‫بازده‬

‫زمان‬

‫‪t‬‬ ‫‪ f, ν‬زمان‪ ،‬مدت زمان‬ ‫فرکانس‬ ‫‪a‬‬ ‫شتاب‬

‫‪T‬‬ ‫‪ v, u‬پریود‪ ،‬مدت زمان تناوب‬ ‫سرعت‬ ‫‪g‬‬ ‫شتاب ثقل آزاد‪ ،‬شتاب جاذبه‬
‫‪n‬‬ ‫‪ ω‬دوره فرکانس دورانی‬ ‫سرعت زاویه ای‬ ‫‪α‬‬ ‫شتاب زاویه ای‬
‫‪Q, V, qv‬‬ ‫گذر حجمی‪ ،‬دبی‬

‫الکتریسیته‬

‫‪Q‬‬ ‫‪ L‬بار‪ ،‬مقدار الکتریسیته‬ ‫اندوکتانس‪،‬‬ ‫‪X‬‬ ‫مقاومت راکتانس‬

‫‪V, U‬‬ ‫‪ R‬ولتاژ‬ ‫خود القایی‬ ‫‪Z‬‬ ‫مقاومت ظاهری‬
‫‪C‬‬ ‫‪ ϱ‬ظرفیت‬ ‫مقاومت‬ ‫‪φ‬‬ ‫زاویه جابه جایی فاز‬
‫‪I‬‬ ‫‪ γ, χ‬شدت جریان‬ ‫مقاومت مخصوص‬ ‫‪N‬‬ ‫تعداد حلقه‬
‫قابلیت رسانایی‬
‫الکتریکی‬

‫‪14‬‬
 ‫گرما‬

‫‪T, Θ‬‬ ‫دمای ترمودینامیکی‬ ‫‪Q‬‬ ‫گرما‪ ،‬مقدار گرما‬ ‫‪Φ, Q‬‬ ‫جریان گرما‬
‫‪ΔT, Δt, Δϱ‬‬ ‫اختالف دما‬ ‫‪λ‬‬ ‫قابلیت رسانایی گرما‬ ‫‪a‬‬ ‫رسانایی گرما‬
‫‪t, ϑ‬‬ ‫دمای سلسیوس‬ ‫‪α‬‬ ‫ضریب انتقال گرما‬ ‫‪c‬‬ ‫ظرفیت گرمایی ویژه‬
‫‪αl, α‬‬ ‫ضریب انبساط حرارتی طولی‬ ‫‪k‬‬ ‫ضریب عبور گرما‬ ‫‪Hu‬‬ ‫قدرت گرمایی ویژه‬

‫نور‪ ،‬تابش الکترومغناطیسی‬

‫‪Ev‬‬ ‫شدت روشنایی‬ ‫‪f‬‬ ‫فاصله کانونی‬ ‫‪Ie‬‬ ‫شدت تابش‬

‫‪n‬‬ ‫‪ Qe, W‬ضریب شکست‬ ‫انرژی تابشی‬

‫صوت‬

‫‪p‬‬ ‫فشار صوت‬ ‫‪LP‬‬ ‫سطح فشار صوت‬ ‫‪N‬‬ ‫بلندی صدا‬
‫‪c‬‬ ‫سرعت صوت‬ ‫‪I‬‬ ‫شدت صوت‬ ‫‪LN‬‬ ‫سطح صوت‬

‫طبق )‪DIN 1302 (1999-12‬‬ ‫عالئم ریاضی‬

‫عالئم‬ ‫نحوه خواندن‬ ‫عالئم‬ ‫نحوه خواندن‬ ‫عالئم‬ ‫نحوه خواندن‬

‫≈‬ ‫تقریباً مساوی‪ ،‬گرد‪ ،‬تقریب‬ ‫~‬ ‫متناسب‬ ‫‪log‬‬ ‫لگاریتم (عمومی)‬
‫‪‬‬ ‫مطابق است‬ ‫‪ax‬‬ ‫‪ a‬به توان ‪ ،x‬توان ‪x‬‬ ‫‪lg‬‬ ‫لگاریتم پایه ‪10‬‬
‫‪...‬‬ ‫و غیره‪ ،‬تا‬ ‫پایه ‪a‬‬ ‫‪ln‬‬ ‫لگاریتم طبیعی یا نپرین‬
‫‪n‬‬
‫∞‬ ‫بی نهایت‬ ‫جذر (ریشه دوم)‬ ‫(پایه ‪)e‬‬
‫ریشه ‪n‬ام‬ ‫‪e‬‬ ‫عدد آویلر‪ ،‬نپرین (‪...‬‬
‫‪)e=2,718‬‬

‫=‬ ‫مساوی‬ ‫|‪|x‬‬ ‫قدر مطلق ‪x‬‬ ‫‪sin‬‬ ‫سینوس‬

‫≠‬ ‫نامساوی‬ ‫⊥‬ ‫عمود بر‬ ‫‪cos‬‬ ‫کسینوس‬
‫‪def‬‬ ‫طبق تعریف مساوی است‬ ‫||‬ ‫موازی است با‬ ‫‪tan‬‬ ‫تانژانت‬
‫>‬ ‫کوچکتر از‬ ‫↑↑‬ ‫موازی و هم جهت‬ ‫‪cot‬‬ ‫کتانژانت‬

‫≤‬ ‫کوچکتر از یا مساوی‬ ‫↓↑‬ ‫} {‪ (  ), [  ],‬موازی و مخالف جهت‬ ‫پرانتز‪ ،‬کروشه‪ ،‬آکالد باز‬
‫>‬ ‫بزرگتر از‬ ‫‪‬‬ ‫زاویه‬ ‫‪π‬‬ ‫و بسته‬
‫≥‬ ‫بزرگتر از یا مساوی‬ ‫‪‬‬ ‫مثلث‬ ‫عدد پی (‪)π = 3,14159‬‬
‫‪+‬‬ ‫جمع‪ ،‬به عالوه‬ ‫≅‬ ‫منطبق‪ ،‬همسان‬

‫‪-‬‬ ‫تفریق‪ ،‬منها‬ ‫‪Δx‬‬ ‫دلتا ‪x‬‬ ‫‪AB‬‬ ‫طول پاره خط ‪AB‬‬
‫×‬ ‫ضربدر‪ ،‬ضرب‬ ‫(اختالف دو مقدار)‬ ‫‪AB‬‬ ‫طول کمان ‪AB‬‬
‫; ‪-, /,‬‬ ‫تقسیم‪ ،‬بخش بر‬ ‫‪%‬‬ ‫درصد‬ ‫"‪a', a‬‬ ‫‪ a‬پریم‪ a ،‬زگوند‬
‫∑‬ ‫‪ %‬جمع‬
‫‪%‬‬ ‫در هزار‬ ‫‪a1, a2‬‬ ‫‪ a‬یک‪ a ،‬دو‬

‫‪15‬‬
 ‫ثابت ها و جداول فصل‪1‬‬

‫کمیت‬ ‫نام التین کمیت‬ ‫نماد‬ ‫کمیت‬ ‫نماد نام التین کمیت‬

‫طول‬ ‫‪Length‬‬ ‫‪L‬‬ ‫چگالی‬ ‫‪Density‬‬ ‫‪ρ‬‬

‫جرم‬ ‫‪mass‬‬ ‫‪m‬‬ ‫سرعت‬ ‫‪Velocity‬‬ ‫‪V‬‬

‫زمان‬ ‫‪time‬‬ ‫‪t‬‬ ‫شتاب‬ ‫‪acceleration‬‬ ‫‪A‬‬

‫دما‬ ‫‪Tempreture‬‬ ‫‪T‬‬ ‫نیرو‬ ‫‪Force‬‬ ‫‪F‬‬

‫جریان‬ ‫‪Current‬‬
‫‪I‬‬ ‫وزن‬ ‫‪Weight‬‬ ‫‪W‬‬
‫الکتریکی‬ ‫‪Intensity‬‬

‫مقاومت‬
‫‪Resistance‬‬ ‫‪R‬‬ ‫فشار‬ ‫‪Pressure‬‬ ‫‪P‬‬
‫الکتریکی‬

‫اختالف‬
‫‪Thermal‬‬
‫پتانسیل‬ ‫‪Voltage‬‬ ‫‪V‬‬ ‫انرژی حرارتی‬ ‫‪Energy‬‬
‫‪Q‬‬
‫الکتریکی‬

‫مساحت‬ ‫‪Area‬‬ ‫‪A‬‬

‫حجم‬ ‫‪Volume‬‬ ‫‪V‬‬

‫نماد واحد‬ ‫واحد آن در ‪SI‬‬ ‫نام کمیت و نهاد‬

‫‪m‬‬ ‫متر‬ ‫طول (‪)L‬‬

‫‪kg‬‬ ‫کیلوگرم‬ ‫جرم (‪)M‬‬

‫‪S‬‬ ‫ثانیه‬ ‫زمان (‪)t‬‬

‫‪K‬‬ ‫کلوین‬ ‫دما‬

‫‪A‬‬ ‫آمپر‬ ‫شدت جریان الکتریکی‬

‫‪16‬‬
 ‫ﻧﻤﺎﺩ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭ‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﺩﺭ ‪3‬ﻣﺪﺍﺭ‬
‫فصل‬‫ﻗﻄﻌﻪو جداولﻧﻤﺎﺩ‬
‫ثابت ها‬
‫ﻧﻤﺎﺩ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭ‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﺑﺎﺗﺮﻯ‬
‫ﺩﺭ مدار‬
‫ﻣﺪﺍﺭ‬ ‫نماد در‬
‫ﻧﻤﺎﺩ‬ ‫ﺑﺎﺗﺮﻯ‬
‫قطعه‬
‫ﻗﻄﻌﻪ‬
‫ﺑﺎﺗﺮﻯ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫باتری‬
‫ﺑﺎﺗﺮﻯ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫مقاومت‬
‫ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬
‫ﺳﻨﺞ‬ ‫ﺁﻣﭙﺮ‬
‫ﺳﻨﺞ‬ ‫ﺁﻣﭙﺮ‬
‫آمپرسنج‬
‫ﺁﻣﭙﺮ ﺳﻨﺞ‬
‫ﻭﻟﺖ ﺳﻨﺞ‬
‫ﺳﻨﺞ‬
‫ﺁﻣﭙﺮ سنج‬
‫ولت‬
‫ﻭﻟﺖ‬
‫ﻭﻟﺖ ﺳﻨﺞ‬
‫ﻛﻠﻴﺪ‬
‫کلیدﺳﻨﺞ‬
‫ﻭﻟﺖ‬
‫ﻛﻠﻴﺪ‬
‫ﻛﻠﻴﺪ‬
‫ﻛﻠﻴﺪ‬
‫شماره‬ ‫رنگ‬

‫‪0‬‬ ‫سیاه‬

‫‪1‬‬ ‫قهوه ای‬

‫‪2‬‬ ‫قرمز‬

‫‪3‬‬ ‫نارنجی‬

‫‪4‬‬ ‫زرد‬

‫‪5‬‬ ‫سبز‬

‫‪6‬‬ ‫آبی‬

‫‪7‬‬ ‫بنفش‬

‫‪8‬‬ ‫خاکستری‬

‫‪9‬‬ ‫سفید‬

‫پایان‬ ‫طالیی یا نقره ای‬

‫‪17‬‬
 ‫جدول گرمای ویژۀ برخی از مواد‬

‫گرمای ویژه‬ ‫ماده‬ ‫گرمای ویژه‬ ‫ماده‬

‫‪820‬‬ ‫گرانیت‬ ‫‪4200‬‬ ‫آب‬

‫‪380‬‬ ‫مس‬ ‫‪3900‬‬ ‫آب دریا‬

‫‪126‬‬ ‫سرب‬ ‫‪2100‬‬ ‫یخ‬

‫‪900‬‬ ‫آلومینیوم‬ ‫‪2500‬‬ ‫اتانول‬

‫‪1240‬‬ ‫سدیم‬ ‫‪2100‬‬ ‫روغن پارافین‬

‫‪150‬‬ ‫جیوه‬ ‫‪14300‬‬ ‫هیدروژن‬

‫‪390‬‬ ‫آهن‬ ‫‪993‬‬ ‫هوا‬

‫‪420‬‬ ‫فوالد‬ ‫‪5240‬‬ ‫هلیوم‬

‫‪900‬‬ ‫سنگ مرمر‬ ‫‪930‬‬ ‫اکسیژن‬

‫فشار هوا در سطح آزاد دریا‪:‬‬

‫‪P0=105pa=1atm= 76 cm Hg =760mm Hg‬‬
‫شتاب گرانشی روی سطح زمین ‪ 9/8 :‬متر بر مجذور ثانیه‬

‫‪18‬‬
 ‫جداول تبدیل آحاد و ابعاد‬

‫ضرایب اعشاری واحدها‪ ،‬محاسبه بهره‬

‫طبق )‪DIN 1301-1 (2002-10‬‬ ‫ضرایب اعشاری واحدها‬

‫ریاضی‬ ‫واحد ‪SI‬‬

‫توان ده‬ ‫نام‬ ‫مقدار عددی‬ ‫پیشوند‬ ‫مثال‬

‫نام‬ ‫واحد عالمت‬ ‫معنی‬

‫‪10‬‬ ‫‪16‬‬ ‫تریلیون‬ ‫‪1 000 000 000 000 000 000‬‬ ‫اکسا‬ ‫‪E‬‬ ‫‪Em‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪Meter‬‬
‫‪1015‬‬ ‫بیلیارد‬ ‫‪1 000 000 000 000 000‬‬ ‫پتا‬ ‫‪P‬‬ ‫‪Pm‬‬ ‫‪1013‬‬ ‫‪Meter‬‬
‫‪1012‬‬ ‫بیلیون‬ ‫‪1 000 000 000 000‬‬ ‫ترا‬ ‫‪T‬‬ ‫‪TV‬‬ ‫‪1012‬‬ ‫‪Volt‬‬
‫‪105‬‬ ‫میلیارد‬ ‫‪1 000 000 000‬‬ ‫گیگا‬ ‫‪G‬‬ ‫‪GW‬‬ ‫‪105‬‬ ‫‪Watt‬‬
‫‪104‬‬ ‫میلیون‬ ‫‪1 000 000‬‬ ‫مگا‬ ‫‪M‬‬ ‫‪MW‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪Watt‬‬
‫‪103‬‬ ‫هزار‬ ‫‪1 000‬‬ ‫کیلو‬ ‫‪k‬‬ ‫‪kN‬‬ ‫‪103‬‬ ‫‪Newton‬‬
‫‪102‬‬ ‫صد‬ ‫‪100‬‬ ‫هکتو‬ ‫‪h‬‬ ‫‪hl‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪Liter‬‬
‫‪101‬‬ ‫ده‬ ‫‪10‬‬ ‫دکا‬ ‫‪da‬‬ ‫‪dam‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪Meter‬‬
‫‪100‬‬ ‫یک‬ ‫‪1‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪Meter‬‬

‫‪10-1‬‬ ‫یک دهم‬ ‫‪0/1‬‬ ‫دسی‬ ‫‪d‬‬ ‫‪dm‬‬ ‫‪101‬‬ ‫‪Meter‬‬

‫‪10-2‬‬ ‫یک صدم‬ ‫‪0/01‬‬ ‫سانتی‬ ‫‪c‬‬ ‫‪cm‬‬ ‫‪102‬‬ ‫‪Meter‬‬
‫‪10-3‬‬ ‫یک هزارم‬ ‫‪0/001‬‬ ‫میلی‬ ‫‪m‬‬ ‫‪mV‬‬ ‫‪10-3‬‬ ‫‪Volt‬‬
‫‪10-5‬‬ ‫یک میلیونیم‬ ‫‪0/000 001‬‬ ‫میکرو‬ ‫‪μ‬‬ ‫‪μA‬‬ ‫‪10-6‬‬ ‫‪Ampere‬‬
‫‪10-9‬‬ ‫یک میلیاردم‬ ‫‪0/000 000 001‬‬ ‫نانو‬ ‫‪n‬‬ ‫‪nm‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪Meter‬‬
‫‪10-12‬‬ ‫یک بیلیونیم‬ ‫‪0/000 000 000 001‬‬ ‫پیکو‬ ‫‪p‬‬ ‫‪pF‬‬ ‫‪10-12‬‬ ‫‪Farad‬‬
‫‪10-15‬‬ ‫یک بیلیاردم‬ ‫‪0/000 000 000 000 001‬‬ ‫فمنو‬ ‫‪f‬‬ ‫‪fF‬‬ ‫‪10-15‬‬ ‫‪Farad‬‬
‫‪10-16‬‬ ‫یک تریلینیم‬ ‫‪0/000 000 000 000 000 001‬‬ ‫آتو‬ ‫‪a‬‬ ‫‪am‬‬ ‫‪10-18‬‬ ‫‪Meter‬‬

‫اعداد بزرگتر از یک با توان مثبت و کوچکتر از یک با توان منفی نشان داده می شوند‪.‬‬

‫مثال‪:‬‬
‫‪4300 = 4/3×1000 = 4/3 × 103‬‬
‫‪14638 = 1/4638 . 104‬‬
‫‪7‬‬
‫‪/ 0 = 7.10−2‬‬
‫=‪0‬‬
‫‪100‬‬

‫‪19‬‬
 ‫تبدیل واحدهای طول میلی متر‬

‫میلی متر‬ ‫سانتی متر‬ ‫متر‬ ‫کیلومتر‬ ‫اینچ‬ ‫فوت‬ ‫یارد‬ ‫مایل‬

‫‪mm‬‬ ‫‪cm‬‬ ‫‪m‬‬ ‫‪km‬‬ ‫‪in‬‬ ‫‪ft‬‬ ‫‪yd‬‬ ‫‪mi‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0/1‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/000001‬‬ ‫‪0/03937‬‬ ‫‪0/003281‬‬ ‫‪0/001094‬‬ ‫‪6/21e-07‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/01‬‬ ‫‪0/00001‬‬ ‫‪0/393701‬‬ ‫‪0/032808‬‬ ‫‪0/010936‬‬ ‫‪0/000006‬‬
‫‪1000‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪39/37008‬‬ ‫‪3/28084‬‬ ‫‪1/093613‬‬ ‫‪0/000621‬‬
‫‪1000000‬‬ ‫‪100000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪39370/08‬‬ ‫‪3280/84‬‬ ‫‪1093/613‬‬ ‫‪0/621371‬‬
‫‪25/4‬‬ ‫‪2/54‬‬ ‫‪0/0254‬‬ ‫‪0/000025‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/083333‬‬ ‫‪0/027778‬‬ ‫‪0/000016‬‬
‫‪304/8‬‬ ‫‪30/48‬‬ ‫‪0/3048‬‬ ‫‪0/000305‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/333333‬‬ ‫‪0/000189‬‬
‫‪914/4‬‬ ‫‪91/44‬‬ ‫‪0/9144‬‬ ‫‪0/000914‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/000568‬‬
‫‪1609344 160934/4 1609/344‬‬ ‫‪1/609344‬‬ ‫‪63360‬‬ ‫‪5280‬‬ ‫‪1760‬‬ ‫‪1‬‬

‫تبدیل واحدهای سطح‬

‫سانتی متر مربع میلی متر مربع‬ ‫متر مربع‬ ‫اینچ مربع‬ ‫فوت مربع‬ ‫یارد مربع‬

‫‪mm2‬‬ ‫‪cm2‬‬ ‫‪m2‬‬ ‫‪in2‬‬ ‫‪ft2‬‬ ‫‪yd2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0/01‬‬ ‫‪0/000001‬‬ ‫‪0/00155‬‬ ‫‪0/000011‬‬ ‫‪0/000001‬‬

‫‪1‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/0001‬‬ ‫‪0/155‬‬ ‫‪0/001076‬‬
‫‪K‬‬ ‫‪0/00012‬‬

‫‪1000000‬‬ ‫‪10000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1550/003‬‬ ‫‪10/76391‬‬ ‫‪1/19599‬‬

‫‪654/16‬‬ ‫‪6/4516‬‬ ‫‪0/000645‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/006944‬‬ ‫‪0/000772‬‬

‫‪92903‬‬ ‫‪929/0304‬‬ ‫‪0/092903‬‬ ‫‪144‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/111111‬‬

‫‪836127‬‬ ‫‪8361/274‬‬ ‫‪0/836127‬‬ ‫‪1296‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪20‬‬
 ‫تبدیل واحدهای حجم‬

‫سانتی متر‬ ‫گالن‬ ‫بشکه‬

‫متر مکعب‬ ‫لیتر‬ ‫گالن (‪ )us‬فوت مکعب اینچ مکعب‬
‫مکعب‬ ‫(عمومی)‬ ‫(نفت)‬

‫‪cm3‬‬ ‫‪m3‬‬ ‫‪ltr‬‬ ‫‪in3‬‬ ‫‪ft3‬‬ ‫‪US gal‬‬ ‫‪lmp. gal‬‬ ‫‪US brl‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0/000001‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/061024 0/000035 0/000264‬‬ ‫‪0/00022‬‬ ‫‪0/000006‬‬

‫‪1000000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪61024‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪264‬‬ ‫‪220‬‬ ‫‪6/29‬‬

‫‪1000‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪0/035‬‬ ‫‪0/264201‬‬ ‫‪0/22‬‬ ‫‪0/00629‬‬

‫‪16/4‬‬ ‫‪0/000016 0/016387‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/000579 0/004329 0/003605 0/000103‬‬

‫‪28317‬‬ ‫‪0/028317 28/31685‬‬ ‫‪1728‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7/481333 6/229712 0/178127‬‬

‫‪3785‬‬ ‫‪0/003785‬‬ ‫‪3/79‬‬ ‫‪231‬‬ ‫‪0/13‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/832701‬‬ ‫‪0/02381‬‬

‫‪4545‬‬ ‫‪0/004545‬‬ ‫‪4/55‬‬ ‫‪277‬‬ ‫‪0/16‬‬ ‫‪1/20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/02593‬‬

‫‪158970‬‬ ‫‪0/1597‬‬ ‫‪159‬‬ ‫‪9701‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪1‬‬

‫تبدیل واحدهای وزن‬

‫گرم‬ ‫کیلوگرم‬ ‫تن متریک‬ ‫تن کوچک‬ ‫تن بزرگ‬ ‫پوند‬ ‫اونس‬
‫‪g‬‬ ‫‪kg‬‬ ‫‪tonne‬‬ ‫‪shton‬‬ ‫‪Lton‬‬ ‫‪lb‬‬ ‫‪oz‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/000001‬‬ ‫‪0/000001‬‬ ‫‪9/84e-07‬‬ ‫‪0/002205‬‬ ‫‪0/035273‬‬

‫‪1000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/001102‬‬ ‫‪0/000984‬‬ ‫‪2/204586‬‬ ‫‪35/27337‬‬

‫‪1000000‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1/102293‬‬ ‫‪0/984252‬‬ ‫‪2204/586‬‬ ‫‪35273/37‬‬

‫‪907200‬‬ ‫‪907/2‬‬ ‫‪0/9072‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/892913‬‬ ‫‪2000‬‬ ‫‪32000‬‬

‫‪1016000‬‬ ‫‪1016‬‬ ‫‪0/016‬‬ ‫‪1/119929‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2239/859‬‬ ‫‪35837/74‬‬

‫‪453/6‬‬ ‫‪0/4536‬‬ ‫‪0/000454‬‬ ‫‪0/0005‬‬ ‫‪0/000446‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪28‬‬ ‫‪0/02835‬‬ ‫‪0/000028‬‬ ‫‪0/000031‬‬ ‫‪0/000028‬‬ ‫‪0/0625‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪21‬‬
 ‫جدول تبدیل فشار باال‬

‫پوند‪ /‬اینچ‬ ‫کیلوگرم نیرو‪/‬‬ ‫میلی متر‬

‫بار‬ ‫مگا پاسکال کیلو پاسکال‬ ‫اتمسفر‬
‫مربع‬ ‫سانتی متر مربع‬ ‫جیوه‬

‫‪bar‬‬ ‫‪psi‬‬ ‫‪kPa‬‬ ‫‪MPa‬‬ ‫‪kgf/ cm2‬‬ ‫‪mm Hg‬‬ ‫‪atm‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪14/50326‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪0/1‬‬ ‫‪1/01968‬‬ ‫‪750/0188‬‬ ‫‪0/987167‬‬

‫‪0/06895‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6/895‬‬ ‫‪0/006895‬‬ ‫‪0/070307‬‬ ‫‪51/71379‬‬ ‫‪0/068065‬‬

‫‪0/01‬‬ ‫‪0/1450‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/001‬‬ ‫‪0/01020‬‬ ‫‪7/5002‬‬ ‫‪0/00987‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪145/03‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪10/197‬‬ ‫‪7500/2‬‬ ‫‪9/8717‬‬

‫‪0/9807‬‬ ‫‪14/22335‬‬ ‫‪98/07‬‬ ‫‪0/09807‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪735/5434‬‬ ‫‪0/968115‬‬

‫‪0/001333‬‬ ‫‪0/019337‬‬ ‫‪0/13333‬‬ ‫‪0/000133‬‬ ‫‪0/00136‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/001316‬‬

‫‪1/013‬‬ ‫‪14/69181‬‬ ‫‪101/3‬‬ ‫‪0/1013‬‬ ‫‪1/032936‬‬ ‫‪759/769‬‬ ‫‪1‬‬

‫جدول تبدیل فشار پایین‬

‫متر آب‬ ‫فوت آب‬ ‫سانتی متر جیوه‬ ‫اینچ جیوه‬ ‫اینچ آب‬ ‫پاسکال‬

‫‪mH2O‬‬ ‫‪ftH2O‬‬ ‫‪cmHg‬‬ ‫‪inHg‬‬ ‫‪inH2O‬‬ ‫‪Pa‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪3/280696‬‬ ‫‪7/356339‬‬ ‫‪2/896043‬‬ ‫‪39/36572‬‬ ‫‪9806‬‬

‫‪0/304813‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2/242311‬‬ ‫‪0/882753‬‬ ‫‪11/9992‬‬ ‫‪2989‬‬

‫‪0/135937‬‬ ‫‪0/445969‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/39368‬‬ ‫‪5/351265‬‬ ‫‪1333‬‬

‫‪0/345299‬‬ ‫‪1/13282‬‬ ‫‪2/540135‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13/59293‬‬ ‫‪3386‬‬

‫‪0/025403‬‬ ‫‪0/083339‬‬ ‫‪0/186872‬‬ ‫‪0/073568‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪249/1‬‬

‫‪0/000102‬‬ ‫‪0/000335‬‬ ‫‪0/00075‬‬ ‫‪0/000295‬‬ ‫‪0/004014‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪22‬‬
 ‫جدول تبدیل سرعت‬

‫ثانیه‪ /‬متر‬ ‫دقیقه‪ /‬متر‬ ‫ساعت‪ /‬کیلومتر‬ ‫ثانیه‪ /‬فوت‬ ‫ساعت‪ /‬مایل دقیقه‪ /‬فوت‬

‫‪m/s‬‬ ‫‪m/min‬‬ ‫‪km/h‬‬ ‫‪ft/s‬‬ ‫‪ft/min‬‬ ‫‪mi/h‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪59/988‬‬ ‫‪3/599712‬‬ ‫‪3/28084‬‬ ‫‪196/8504‬‬ ‫‪2/237136‬‬

‫‪0/01667‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/060007‬‬ ‫‪0/054692‬‬ ‫‪3/21496‬‬ ‫‪0/037293‬‬

‫‪0/2778‬‬ ‫‪16/66467‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/911417‬‬ ‫‪54/68504‬‬ ‫‪0/621477‬‬

‫‪0/3048‬‬ ‫‪18/28434‬‬ ‫‪1/097192‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪0/681879‬‬

‫‪0/00508‬‬ ‫‪0/304739‬‬ ‫‪0/018287‬‬ ‫‪0/016667‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0/011365‬‬

‫‪0/447‬‬ ‫‪68/81464‬‬ ‫‪1/609071‬‬ ‫‪1/466535‬‬ ‫‪87/99213‬‬ ‫‪1‬‬

‫جدول تبدیل گشتاور‬

‫نیوتن متر‬ ‫کیلوگرم متر‬ ‫فوت پوند‬ ‫اینچ پوند‬

‫‪Nm‬‬ ‫‪kgfm‬‬ ‫‪ftlb‬‬ ‫‪inlb‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪0/101972‬‬ ‫‪0/737561‬‬ ‫‪8/850732‬‬

‫‪9/80665‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7/233003‬‬ ‫‪86/79603‬‬

‫‪1/35582‬‬ ‫‪0/138255‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪0/112985‬‬ ‫‪0/011521‬‬ ‫‪0/083333‬‬ ‫‪1‬‬

‫مقدار دقیق صفر کلوین‪273.16 :‬‬

‫‪23‬‬
 ‫جدول گرمای ویژۀ برخی مواد‬

‫گرمای ویژه‬ ‫ماده‬ ‫گرمای ویژه‬ ‫ماده‬

‫‪820‬‬ ‫گرانیت‬ ‫‪4200‬‬ ‫آب‬

‫‪380‬‬ ‫مس‬ ‫‪3900‬‬ ‫آب دریا‬

‫‪126‬‬ ‫سرب‬ ‫‪2100‬‬ ‫یخ‬

‫‪900‬‬ ‫آلومینیوم‬ ‫‪2500‬‬ ‫اتانول‬

‫‪1240‬‬ ‫سدیم‬ ‫‪2100‬‬ ‫روغن پارافین‬

‫‪150‬‬ ‫جیوه‬ ‫‪14300‬‬ ‫هیدروژن‬

‫‪390‬‬ ‫آهن‬ ‫‪993‬‬ ‫هوا‬

‫‪420‬‬ ‫فوالد‬ ‫‪5240‬‬ ‫هلیوم‬

‫‪900‬‬ ‫سنگ مرمر‬ ‫‪930‬‬ ‫اکسیژن‬

‫جدول رسانایی گرمایی برخی مواد‬ ‫جدول ضریب انبساط طولی برخی مواد‬

‫رسانندگی‬ ‫ماده‬ ‫رسانندگی‬ ‫ماده‬ ‫ضریب انبساط طولی ‪1‬‬ ‫ماده‬

‫گرمایی‬ ‫گرمایی‬ ‫‪K‬‬
‫)‪(J/s.m.k‬‬ ‫)‪(J/s.m.k‬‬
‫‪23 106‬‬ ‫آلومینیوم‬
‫‪82‬‬ ‫آهن‬ ‫‪35‬‬ ‫سرب‬ ‫‪9 106‬‬ ‫آجر‬
‫‪418‬‬ ‫نقره‬ ‫‪1‬‬ ‫شیشه‬ ‫‪17 106‬‬ ‫مس‬

‫‪0/024‬‬ ‫هوا‬ ‫‪0/09‬‬ ‫پنبه نسوز‬ ‫تقریباً صفر‬ ‫الماس‬

‫‪~0/6‬‬ ‫آجر‬ ‫‪0/04‬‬ ‫آب‬ ‫‪12 106‬‬ ‫بتون‬

‫‪~0/08‬‬ ‫چوب‬ ‫‪2/2‬‬ ‫یخ‬ ‫‪12 106‬‬ ‫آهن‬

‫‪400‬‬ ‫مس‬ ‫‪0/03‬‬ ‫چوب‬ ‫‪0/4 106‬‬ ‫کوارتز‬

‫پنبه‬ ‫‪31 106‬‬ ‫روی‬
‫‪238‬‬ ‫آلومینیوم‬ ‫‪19 106‬‬ ‫برنج‬

‫‪24‬‬
 ‫جدول روابط محاسبه مساحت اشکال هندسی‬

‫شکل هندسی‬ ‫مساحت‬ ‫توضیحات‬

‫‪l‬‬

‫مربع‬ ‫‪A =  l ×   l  =  l2‬‬ ‫=‪e‬‬ ‫= ‪l2 + l2‬‬ ‫‪2 × l= 1 / 414 l‬‬

‫‪l‬‬
‫مستطیل‬ ‫‪A =  l ×   b‬‬ ‫=‬
‫‪e‬‬ ‫‪l2 + b2‬‬
‫‪l ll‬‬
‫‪l‬‬
‫‪ll‬‬

‫لوزی‬ ‫‪l‬‬ ‫‪A =  l ×   b‬‬

‫‪l‬‬
‫‪ll‬‬
‫‪l‬‬
‫‪ll‬‬

‫متوازی االضالع‬ ‫‪l‬‬
‫‪l‬‬
‫‪l‬‬ ‫‪A = l1×   b‬‬
‫‪ll l‬‬
‫‪ll‬‬

‫‪l‬‬
‫در مثلث متساوی االضالع‬
‫مثلث‬
‫‪l l‬‬
‫‪l‬‬ ‫‪l× b‬‬
‫‪ll l‬‬ ‫=‪A‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪l ll‬‬ ‫‪2‬‬ ‫=‪b‬‬ ‫‪3 × ≈ 0 / 866 × l‬‬
‫‪l‬‬
‫‪2‬‬
‫‪lll‬‬
‫‪ll‬‬
‫‪ll l‬‬ ‫‪l1 + l2‬‬
‫‪l‬‬
‫‪ldl‬‬ ‫=‬‫‪A‬‬ ‫‪×b‬‬ ‫‪l1 + l2‬‬
‫ذوزنقه‬ ‫‪2‬‬ ‫= ‪lm‬‬
‫‪d‬‬
‫‪α‬‬
‫‪2‬‬
‫‪α‬‬ ‫‪A = lm  ×   b‬‬
‫‪d‬‬
‫‪d l‬‬
‫‪d dd αα‬‬
‫‪ααα‬‬
‫‪180‬‬
‫چند ضلعی‬ ‫‪l‬‬
‫‪n ×l×d‬‬ ‫=‬
‫(‪l D × sin‬‬ ‫)‬
‫منتظم‬
‫‪l‬‬ ‫= ‪A =n × A1‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪4‬‬
‫=‬‫‪d‬‬ ‫‪D2 − l2‬‬
‫‪d‬‬ ‫‪A = A1+A2+A3‬‬
‫سطوح مرکب‬ ‫‪α‬‬
‫‪+A4+A5‬‬

‫‪25‬‬
 ‫شکل هندسی‬ ‫مساحت‬ ‫حجم‬

‫‪V = L3‬‬
‫مکعب مربع‬ ‫‪A0 = 6× L2‬‬

‫مکعب مستطیل‬ ‫)‪A0 = 2 × (L × b + L × h + b × h‬‬ ‫‪V=L × b × h‬‬

‫استوانه‬ ‫‪π × d2‬‬ ‫‪π . d2‬‬

‫× ‪A0 = π × d × h + 2‬‬ ‫=‪V‬‬ ‫‪.×hh‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬

‫استوانه توخالی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪π × d2‬‬

‫‪‬‬
‫=‪π × (D + d) ×  × (D − d) + h  V‬‬
‫= ‪A0‬‬ ‫) ‪× (D2 − d2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬

‫هرم‬ ‫=‪V‬‬
‫‪L×b×h‬‬
‫‪3‬‬

‫‪26‬‬
 ‫شکل هندسی‬ ‫مساحت‬ ‫حجم‬

‫‪h‬‬
‫هرم ناقص‬ ‫) ‪V = × (A1 + A2 + A1 × A2‬‬
‫‪3‬‬

‫‪A M = (π × d × h s ) / 2‬‬ ‫‪π × d2 h‬‬

‫مخروط‬ ‫=‬‫‪V‬‬
‫‪4‬‬
‫×‬
‫‪3‬‬

‫‪A M = (π × h s ) / 2 × (D + d) V‬‬ ‫‪π× h‬‬

‫مخروط ناقص‬ ‫=‬ ‫)‪× (D2 + d2 + D × d‬‬
‫‪12‬‬

‫)‪A O = π × h × (2 × d − h‬‬
‫کره‬ ‫‪V = (π × d 3 ) / 6‬‬

‫عرق چین‪ ،‬برش‬
‫)‪A O = π × h × (2 × d − h‬‬
‫وتری کره‬
‫‪d h‬‬
‫) ‪V = π × h2 × ( −‬‬
‫‪2 3‬‬

‫‪27‬‬
 ‫انواع اصطکاک‪ ،‬ضریب اصطکاک‬

‫نیروی اصطکاک‬

‫اصطکاک سکون (اصطکاک‬ ‫نیروی اصطکاک به وجود آمده بستگی به نیروی‬ ‫نیروی اصطکاک ـ‬
‫استاتیکی)‪ ،‬اصطکاک لغزشی‬ ‫عمودی و‬ ‫سکون و لغزشی‬
‫نوع اصطکاک‪ :‬اصطکاک سکون‪ ،‬لغزشی و‬ ‫‪FR = µ × FN‬‬
‫غلتشی‪،‬‬
‫وضعیت اصطکاک (وضعیت روغن کاری)‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫نیروی اصطکاک غلتشی‬
‫اصطکاک جامد ـ جامد‪ ،‬ـ مخلوط یا ـ مایع‪،‬‬ ‫‪f × FN‬‬
‫صافی سطح و‬ ‫= ‪FR‬‬
‫‪r‬‬
‫اصطکاک سکون‪ ،‬اصطکاک‬ ‫درگیری سطحی (تداخل در همدیگر) دارد‪.‬‬
‫لغزشی‬ ‫تأثیر همه عوامل فوق طی آزمایش به عنوان‬
‫ضریب اصطکاک ‪ μ‬مشخص می شود‪.‬‬
‫نیروی‬ ‫ضریب اصطکاک غلتشی ‪f‬‬
‫عمودی ‪FN‬‬
‫نیروی‬ ‫‪μ‬‬ ‫ضریب اصطکاک‬
‫شعاع ‪r‬‬ ‫اصطکاک ‪FR‬‬ ‫‪1‬ـ به علت تغییر شکل‬
‫اصطکاک غلتشی‬ ‫مثال ‪ :1‬یاتاقان لغزشی‪،‬‬ ‫االستیکی بین ساچمه‬
‫‪ FN=100 N‬؛ ‪ μ=0/03‬؛ ? = ‪FR‬‬ ‫و مسیر حرکت ساچمه‬
‫‪FR=μ × FN=0/03 × 100 N= 3N‬‬ ‫به وجود می آید‪.‬‬
‫مثال ‪ :2‬چرخ دنده تاجی روی بدنه فوالدی‪FN ،‬‬
‫‪=45 kN‬؛‬
‫‪ d=320mm‬؛ ‪ f=0/5mm‬؛ ? = ‪FR‬‬
‫‪f × FN 0 / 5mm × 45000N‬‬
‫=‬
‫‪FR‬‬ ‫=‬ ‫‪= 140 / 6 N‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪160mm‬‬

‫ضریب اصطکاک لغزشی ‪ μ‬ضریب اصطکاک سکون ‪μ‬‬

‫جنس قطعات تحت تماس‬ ‫مثال کاربردی‬
‫خشک‬ ‫خشک با روغن کاری‬ ‫با روغن کاری‬

‫فوالد‪ /‬فوالد‬ ‫راهنمای‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫‪0/15‬‬ ‫‪0/10...0/05‬‬

‫چدن‪ /‬فوالد‬ ‫گیره های موازی‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪0/15‬‬ ‫‪0/18‬‬ ‫‪0/10...0/08‬‬
‫آلیاژهای ‪ / Cu-Sn‬فوالد‬ ‫ریل ماشین ها‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫‪0/06...0/032‬‬
‫آلیاژهای ‪ / Pb-Sn‬فوالد‬ ‫محور داخل‬ ‫‪0/15‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫‪0/05...0/032‬‬
‫یاتاقان یکپارچه‬
‫محور داخل‬
‫یاتاقان مرکب‬
‫الیه ای‬

‫‪2‬ـ با افزایش سرعت لغزش و اصطکاک خو تنظیم مخلوط و مایع‪ ،‬درگیری سطحی از بین می رود‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫پلی آمید‪ /‬فوالد‬ ‫محور داخل‬ ‫‪0/30‬‬ ‫‪0/15‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫‪0/12...0/032‬‬
‫‪ /PTFE‬فوالد‬ ‫یاتاقان لغزشی‬ ‫‪0/04‬‬ ‫‪0/04‬‬ ‫‪0/04‬‬ ‫‪0/042‬‬
‫لنت اصطکاکی‪ /‬فوالد‬ ‫‪PA‬‬ ‫‪0/60‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪0/03...0/02‬‬
‫یاتاقان دما پایین چوب‪ /‬فوالد‬ ‫‪0/55‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫‪0/35‬‬ ‫‪0/05‬‬
‫لنت های ترمز‬
‫اجزاء خرک‬
‫مونتاژ‬

‫چوب‪ /‬چوب‬ ‫چوب های‬ ‫‪0/50‬‬ ‫‪0/20‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫‪0/10‬‬

‫آلیاژهای ‪ / Cu-Cn‬چدن‬ ‫تکیه گاهی‬ ‫‪0/28‬‬ ‫‪0/16‬‬ ‫‪0/21‬‬ ‫‪0/20...0/10‬‬
‫چدن‪ /‬االستیک‬ ‫زوارهای راهنما‬ ‫‪0/50‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫فوالد‪ /‬سامه بلبرینگ‬ ‫تسمه روی‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0/003...0/001‬‬
‫پولی ها‬
‫یاتاقان غلتشی‪/ 3‬‬
‫‪3‬‬
‫راهنمای غلتشی‬

‫‪2‬ـ با افزایش سرعت لغزش و اصطکاک خو تنظیم مخلوط و مایع‪ ،‬درگیری سطحی از بین می رود‪.‬‬
‫‪3‬ـ محاسبات علی رغم حرکت غلتشی معموالً مانند حالت اصطکاک سکون و لغزشی انجام می شود‪.‬‬

‫ضریب اصطکاک غلتشی (مقادیر حدودی)‬

‫جنس قطعات تحت تماس‬ ‫مثال کاربردی‬ ‫ضریب اصطکاک لغزشی ‪ f‬به ‪mm‬‬

‫فوالد‪ /‬فوالد‬ ‫چرخ فوالدی‬ ‫‪0/05‬‬

‫روی ریل راهنما بتن‪ /‬الستیک‬ ‫‪0/15‬‬
‫قرقره حمل روی آسفالت‪ /‬الستیک‬ ‫‪4/5‬‬
‫کف سالن‬
‫الستیک خودرو‬
‫روی خیابان‬

‫گشتاور اصطکاکی و توان اصطکاک در یاتاقان ها‬

‫ضریب اصطکاک ‪μ‬‬ ‫گشتاور اصطکاکی ‪M‬‬ ‫گشتاور اصطکاکی‬

‫‪d‬‬ ‫قطر‬ ‫نیروی عمودی ‪FN‬‬ ‫‪µ . FN . d‬‬
‫=‪M‬‬
‫‪n‬‬ ‫دور‬ ‫توان اصطکاکی ‪P‬‬ ‫‪2‬‬
‫مثال‪ :‬محور فوالدی در یاتاقان لغزشی ‪;μ= 0/05 , Cu-Sn‬‬ ‫توان اصطکاکی‬
‫‪M=? ;d=160mm; FN=6kn‬‬ ‫‪P=μ . FN . d . n‬‬

‫‪µ × FN × d 0 / 05 × 6000N ×0 / 16m‬‬

‫=‬
‫‪M‬‬ ‫=‬ ‫‪= 24 N × m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪29‬‬
 ‫استانداردهای پیچ و مهره‬

‫سیستم اینچی‬ ‫سیستم متریک‬

‫گرید‬ ‫مشخصه‬ ‫کالس‬ ‫مشخصه‬

‫‪ 6‬گوش _ گرید ‪5‬‬ ‫‪ 6‬گوش _ کالس ‪9‬‬

‫‪9‬‬

‫‪ 6‬گوش _ گرید ‪8‬‬ ‫‪ 6‬گوش _ کالس ‪10‬‬

‫‪10‬‬

‫گشتاور (پوند ـ فوت)‬

‫قطر پیچ (اینچ)‬
‫‪SAE 2‬‬ ‫‪SAE 5‬‬ ‫‪SAE 8‬‬

‫‪1/4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪5/16‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪3/8‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪52‬‬

‫‪7/16‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪84‬‬

‫‪1/2‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪128‬‬

‫‪9/16‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪130‬‬ ‫‪184‬‬

‫‪5/8‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪255‬‬

‫‪3/4‬‬ ‫‪205‬‬ ‫‪320‬‬ ‫‪450‬‬

‫‪7/8‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪515‬‬ ‫‪730‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪775‬‬ ‫‪1/090‬‬

‫‪ : kg. cm*- kg. m‬گشتاور‬

‫قطر پیچ‬
‫(میلی متر)‬
‫‪4/6‬‬ ‫‪4/8‬‬ ‫‪5/6‬‬ ‫‪5/8‬‬ ‫‪6/6‬‬ ‫‪6/8‬‬ ‫‪6/9‬‬ ‫‪8/8‬‬ ‫‪10/9‬‬ ‫‪12/9‬‬

‫‪6‬‬ ‫*‪49‬‬ ‫*‪63‬‬ ‫*‪61‬‬ ‫*‪79‬‬ ‫*‪74‬‬ ‫*‪95‬‬ ‫*‪103‬‬ ‫*‪126‬‬ ‫*‪172‬‬ ‫*‪206‬‬

‫‪30‬‬
 8 119* 153* 148* 178* 178* 230* 250* 306* 417* 500*

10 235* 303* 294* 379* 353* 455* 495* 606* 8/2 10

12 411* 529* 427* 662* 616* 7/9 8/6 10/5 14 17

14 654* 8/4 8/2 10/5 10 12 13 17 23 27

16 10 13 12 16 15 20 21 26 36 43

18 14 18 17 23 21 27 30 36 49 59

22 27 35 34 44 41 52 57 70 95 114

31
 ‫اندازه آچارگیر‪ ،‬انواع کلگی پیچ جهت بستن‬

‫طبق )‪DIN 475-1 (1984-01‬‬ ‫اندازه آچارگیر‪ ،‬پیچ ها‪ ،‬اتصاالت و فیتینگ ها‬

‫اندازه آچارگیر‬ ‫اندازه گوشه تا گوشه‬ ‫اندازه آچارگیر‬ ‫اندازه گوشه تا گوشه‬
‫(‪)SW‬‬ ‫(‪)SW‬‬
‫هشت گوش شش گوش چهار گوش دو لبه اندازه نامی شش گوش چهار گوش دو لبه اندازه نامی‬
‫‪S‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪e1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪e2‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪e1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪e2‬‬ ‫‪e3‬‬

‫‪3/2‬‬ ‫‪3/7‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪3/5‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪29/7‬‬ ‫‪23/4‬‬ ‫‪22/7‬‬

‫‪3/5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4/9‬‬ ‫‪3/8‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪31/1‬‬ ‫‪24/5‬‬ ‫‪23/8‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪5/7‬‬ ‫‪4/4‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪32/5‬‬ ‫‪25/6‬‬ ‫‪24/9‬‬

‫‪4/5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6/4‬‬ ‫‪4/9‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪33/9‬‬ ‫‪26/8‬‬ ‫‪26/0‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7/1‬‬ ‫‪5/5‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪35/5‬‬ ‫‪27/9‬‬ ‫‪27/0‬‬
‫‪5/5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7/8‬‬ ‫‪6/0‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪36/8‬‬ ‫‪29/0‬‬ ‫‪28/1‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8/5‬‬ ‫‪6/6‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪38/2‬‬ ‫‪30/1‬‬ ‫‪29/1‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9/9‬‬ ‫‪7/7‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪39/6‬‬ ‫‪31/3‬‬ ‫‪30/2‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪11/3‬‬ ‫‪8/8‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪42/4‬‬ ‫‪33/5‬‬ ‫‪32/5‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12/7‬‬ ‫‪9/9‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪45/3‬‬ ‫‪35/7‬‬ ‫‪34/6‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪14/1‬‬ ‫‪11/1‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪48/0‬‬ ‫‪37/7‬‬ ‫‪36/7‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪15/6‬‬ ‫‪12/1‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪50/9‬‬ ‫‪40/0‬‬ ‫‪39/0‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪17/0‬‬ ‫‪13/3‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪58/0‬‬ ‫‪45/6‬‬ ‫‪44/4‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪18/4‬‬ ‫‪14/4‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪65/1‬‬ ‫‪51/3‬‬ ‫‪49/8‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪19/8‬‬ ‫‪15/5‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪70/7‬‬ ‫‪55/8‬‬ ‫‪54/1‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪21/2‬‬ ‫‪16/6‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪77/8‬‬ ‫‪61/3‬‬ ‫‪59/5‬‬

‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪22/6‬‬ ‫‪17/8‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪84/8‬‬ ‫‪67/0‬‬ ‫‪64/9‬‬
‫‪17‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪24/0‬‬ ‫‪18/9‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪91/9‬‬ ‫‪72/6‬‬ ‫‪70/3‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪25/4‬‬ ‫‪20/0‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪99/0‬‬ ‫‪78/3‬‬ ‫‪75/7‬‬

‫‪19‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪26/9‬‬ ‫‪21/1‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪83/9‬‬ ‫‪81/2‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪28/3‬‬ ‫‪22/2‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪92‬‬ ‫‪113‬‬ ‫‪89/6‬‬ ‫‪86/6‬‬

‫‪ SW 16‬ـ ‪DIN 475‬‬ ‫اندازه آچارگیر با اندازه نامی ‪s=16 mm‬‬

‫‪1‬ـ در ‪ DIN 475‬اندازه گوشه تا گوشه کوچک تر از شش لبه تیز است‪ .‬این اندازه کوچک برای محصوالت شش لبه‬
‫پرسکاری آماده صادق است‪ .‬اندازه گوشه تا گوشه با فرمول ‪ e2=1/1547‬محاسبه می شود‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫انواع کلگی‪ ،‬پیچ جهت بستن‬
‫نام‬ ‫خواص‬
‫گشتاور دورانی انتقالی باال‪ ،‬نیروی‬
‫محور کوچکی الزم است‪ ،‬قیمت‬
‫مناسب‪ ،‬قالب پیچ و مهره یکسان‬
‫است‪ ،‬انواع مختلف‪ ،‬قالب نسبتاً‬
‫بزرگ‬
‫شش گوش‬
‫مانند شش گوش ولی گشتاور دورانی‬
‫انتقال کوچک تر‪ ،‬جاگیری کوچک تر از‬
‫شش گوش جهت قالب‬
‫آلنی‬
‫پیچ ایمنی‪ ،‬فقط با ابزار خاصی باز‬
‫می شود‪ ،‬کاربرد ویژه جهت مراقبت‬
‫از خرابی و دزدی‪ ،‬گشتاور دورانی‬
‫انتقالی خوب‬
‫آلنی پینی‬
‫قیمت مناسب‪ ،‬گشتاور دورانی‬
‫انتقالی پایین‪ ،‬تنش سطحی بزرگ‬
‫در سطوح اعمال نیرو‪ ،‬آچارخوری‬
‫آسان ولی با هم مرکزی بد‬
‫شیار تخت‬
‫‪33‬‬
‫نام‬ ‫خواص‬
‫انتقال گشتاور دورانی‬
‫بزرگتر از شش گوش‬
‫دندانه دار خارجی‬
‫انتقال گشتاور دورانی‬
‫خیلی خوب‪ ،‬جاگیری‬
‫کم قالب آن‬
‫دندانه دار داخلی‬
‫پیچ های ایمنی‪ ،‬فقط با‬
‫ابزار خاصی باز می شود‪،‬‬
‫کاربرد ویژه جهت‬
‫مراقبت از خرابی و‬
‫دزدی‪ ،‬گشتاور دورانی‬
‫دندانه دار داخلی پینی‬ ‫انتقالی خوب‬
‫گشتاور دورانی بزرگتر از‬
‫پیچ های با شیار تخت‪،‬‬
‫مرکزیابی خوب ابزار‪ ،‬تنش‬
‫سطحی کمتر‪ ،‬بدون شیارهای‬
‫قطری‪ ،‬شیار چهارسوی‬
‫شیار چهارسو ‪Z‬‬ ‫فیلیپس ‪ H‬نامیده می شود‪.‬‬
‫تبدیل آچار میلی متری به اینچی‬

‫اینچ‬ ‫میلی متر‬

‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪8‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪16‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪2‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪16‬‬

‫‪5‬‬
‫‪13‬‬
‫‪8‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪16‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪4‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪16‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪17‬‬
‫‪8‬‬
‫‪15‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪21‬‬
‫‪8‬‬
‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪4‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪1‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪27‬‬
‫‪1‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪29‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪32‬‬
‫‪2‬‬

‫‪34‬‬
 ‫انواع پیچ ها‬

‫پیچ ها‪ -‬نگاه کلی‬

‫محدوده استاندارد‬
‫شکل‬ ‫اجزاء‬ ‫استاندارد‬ ‫کاربرد‪،‬خواص‬
‫تا ‪.....‬از‬

‫پیچ های سرشش گوش‬

‫با تنه و رزوه معمولی‬ ‫بیشترین نوع پیچ به کار رفته ‪DIN EN‬‬
‫‪M1/6…M64‬‬
‫در ماشین سازی‪ ،‬دستگاه­ ها و ‪ISO 4014‬‬
‫خودروسازی‬
‫با رزوه معمولی تا سر پیچ‬ ‫‪DIN EN‬‬
‫‪M1/6…M64‬‬ ‫در پیچ بارزوه تا سر‪ISO 4017 :‬‬
‫استحکام خستگی باال‬

‫با تنه و رزوه دندانه ریز‬ ‫در مقایسه با رزوه معمولی‪DIN EN :‬‬

‫‪M8×1...M64×4‬‬
‫عمق کم رزوه‪ ،‬گام کوچک‪ISO 8765 ،‬‬

‫با رزوه دندانه ریز تا سر پیچ‬ ‫قابلیت بارگذاری باال‪،‬حداقل ‪DIN EN‬‬

‫طول بست‪Le‬بیشتری الزم ‪ISO 8676‬‬
‫‪M8×1…M 64×4‬‬ ‫است‪.‬‬

‫با تنه باریک‬ ‫پیچ های انبساطی (کششی)‪DIN EN ،‬‬

‫‪ISO‬‬ ‫برای بارگذاری دینامیکی‪ ،‬در‬
‫‪M3…M20‬‬ ‫‪24015‬‬ ‫مونتاژفنی درست و اصولی‬
‫هیچگونه ضامنی (واشر) الزم‬
‫نیست‪.‬‬

‫پیچ های انطباقی‬ ‫تعیین دقیق موقعیت اجزاء ‪DIN 609‬‬

‫در مقابل جابه جایی‪ ،‬تنه‬
‫‪M8….M48‬‬
‫انطباقی نیروهای عرضی را‬
‫منتقل می­کند‪.‬‬

‫پیچ های سر شش گوش برای سازه­ های فوالدی‬

‫با اندازه آچارگیر بزرگ‬ ‫‪DIN‬‬ ‫سازه­ های فوالدی؛ اتصاالت‬

‫‪M12…M36‬‬ ‫‪6914‬‬ ‫مقاوم به جابه جایی(‪،)GVP‬‬
‫اتصاالت تحت‬
‫نیروهای برشی‬

‫پیچ های انطباقی با اندازه‬ ‫‪DIN‬‬ ‫سازه­ های فوالدی‪،‬اتصاالت‬

‫آچارگیر بزرگ‬ ‫‪7999‬‬ ‫مقاوم به جابه جایی(‪،)GVP‬‬
‫اتصاالت تحت نیره­های‬
‫‪M12….M30‬‬ ‫بر شی‬

‫‪35‬‬
 ‫پیچ های سر استوانه ­ای‬

‫‪ M1/6…M64‬پیچ آلنی‪ ،‬رزوه معمولی‬ ‫‪DIN EN‬‬ ‫ماشین سازی‪ ،‬تجهیزات و‬

‫‪ISO 4762‬‬ ‫دستگاه ها و‬
‫کم‪،‬با‬ ‫خودروسازی‪،‬جاگیری‬
‫‪ M8×1….M64×4 DIN EN‬پیچ آلنی‪ ،‬رزوه دندانه ریز‬
‫‪ISO‬‬ ‫کلگی قابل خزینه در سر‬
‫‪21269‬‬ ‫بارگذاری‬ ‫کوتاه‪ :‬ارتفاع کم‪،‬‬
‫پایین پیچ های با فشار تخت‪:‬‬
‫‪ M3…M24‬پیچ آلنی با سر کوتاه‬ ‫‪DIN‬‬ ‫پیچ های کوچک‪ ،‬بارگذاری‬
‫‪7984‬‬ ‫پایین‬
‫رزوه دندانه­ ریز‪ :‬عمق‬
‫‪ M1.6….M10‬با شیار تخت‬ ‫‪DIN‬‬ ‫‪EN‬‬
‫‪ISO 1207‬‬ ‫کوچک رزوه‪ ،‬قابلیت‬
‫بارگذاری باال‪ ،‬حداقل عمق‬
‫بست ‪L­e‬بزرگ‬

‫پیچ های سرخزینه‬

‫‪ M1.6….M10‬با شیار تخت‬ ‫‪DIN EN‬‬ ‫کاربرد­های متنوع در‬

‫‪ISO‬‬ ‫ماشین سازی‪،‬تجهیزات و‬
‫‪2009‬‬ ‫خودروسازی؛ در پیچ های‬
‫باال‬ ‫آلنی‪ :‬قابلیت بارگذاری‬
‫‪ M3…..M2‬آلنی‬ ‫‪DIN EN‬‬
‫‪ISO‬‬ ‫چهارسو‪:‬‬ ‫در پیچ های با شیار‬
‫‪10642‬‬ ‫نشدن‬ ‫لق‬ ‫بستن مطمئن و‬
‫نسبت به پیچ های شیار‬
‫‪ M 1/6….M10‬کلگی عدسی با شیار تخت‬ ‫‪DIN EN‬‬ ‫تخت‬
‫‪ISO‬‬
‫‪2010‬‬

‫‪ M1/6….M 10‬کلگی عدسی با شیار‬ ‫‪DIN EN‬‬

‫چهارسو‬ ‫‪ISO 7047‬‬

‫‪36‬‬
 ‫پیچ ها ـ نگاه کلی ــ مشخصه پیچ ها‬

‫شکل‬ ‫اجزا‬ ‫محدوده استاندارد‬ ‫استاندارد‬ ‫کاربرد خواص‬

‫تا‪....‬از‬
‫پیچ ورق سوراخ کن‬
‫سرتخت با شیار چهارسو‬ ‫‪ST 2.2….ST 6.3‬‬ ‫‪DIN EN‬‬ ‫بدنه خودرو ورق کاری‪،‬‬
‫ورق کاری‪ ،‬این پیچ ها هنگام ‪IS0 15481‬‬
‫سرعدسی با شیار‬ ‫‪ST 2.2….ST 6.3‬‬ ‫بستن ورق را سوراخ و قالویز ‪DIN EN‬‬
‫چهارسو‬ ‫‪ISO 15483‬‬ ‫می ­کنند‪.‬‬
‫صفحه ‪219‬‬ ‫پیچ های دوسر رزوه انطباقی‬

‫‪Le≈2.d‬‬ ‫‪M 4….M 24‬‬ ‫‪DIN 835‬‬ ‫برای آلیاژ آلومینیومی‬

‫‪Le≈1/5.d‬‬ ‫‪M 4….M 48‬‬ ‫‪DIN 939‬‬ ‫برای چدن ها‬
‫‪Le≈1.d‬‬ ‫‪M 3….M 48‬‬ ‫‪DIN 938‬‬ ‫برای فوالد‬

‫پیچ ها­ی مغزی‬

‫با به دنباله پینی و سر‬ ‫‪M 1/6…M 12‬‬ ‫پیچ تحت تش فشاری جهت ‪DIN EN‬‬
‫پیچ گوشتی خور‬ ‫نگهداری مطمئن موقعیت ‪27435‬‬
‫با دنبله پینی سر آلنی‬ ‫ال ‪M 1/6…M 24 DIN EN SIO‬‬ ‫قطعات نسبت به هم‪ ،‬مث ً‬
‫‪4028‬‬ ‫اهرنها‪ ،‬بوش های یاتاقان‪،‬‬
‫با دنبال مخروطی و سر‬ ‫‪M 1/6…..M 12‬‬ ‫‪DIN EN‬‬ ‫توپیها؛‬
‫پیچ گوشتی خور‬ ‫یپچ های مغزی جهت انتقال ‪27434‬‬
‫با دنباله مخروطی و سر‬ ‫‪M 1/6…..M 24 DIN EN ISO‬‬ ‫توان گشتاور پیچشی‪،‬‬
‫آلنی‬ ‫ال به عنوان اتصال محور و ‪4027‬‬‫مث ً‬
‫با دنباله پخ خورده و سر‬ ‫‪M 1/6….M 12‬‬ ‫‪DIN‬‬ ‫‪EN‬‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫مناسب‬ ‫توپی‬
‫پیچ گوشتی خور‬ ‫‪24766‬‬
‫با دنباله پخ خورده و‬ ‫‪M 1/6….M 24‬‬ ‫‪DIN‬‬ ‫‪EN‬‬ ‫‪ISO‬‬
‫سر آلنی‬ ‫‪4026‬‬

‫پیچ های درپوش‬

‫یقه ­دار‪ ،‬سرشش گوش‬ ‫‪M 10×1...‬‬ ‫گیربکس ها‪ ،‬پیچ های تخلیه‪DIN 908 ،‬‬
‫یا آلنی‬ ‫‪M 52×1/5‬‬ ‫‪DIN 910‬‬ ‫سرریز و پر کردن روغن‪،‬‬
‫ماشین­ کاری سطح نشین‬
‫فالنچ روی بدنه‬
‫الزم است‪ ،‬کاربرد با آب‬
‫بندهای‬
‫‪DIN 7603‬‬

‫‪37‬‬
 ‫پیچ های رزوه کردن(بدون براده ­برداری)‬

‫مختلــف‬ ‫فرم هــای‬ ‫‪M 2……M 10 DIN 7500-1‬‬ ‫پیچهای تحت بار کم‬
‫کلگــی ‪،‬‬ ‫در مواد با شکل دهی‬
‫مثــ ً‬
‫ا سرشــش گــوش‪،‬‬ ‫بدون برداری‪،‬مثال‬
‫آلنــی‬ ‫‪DC01….DC 04،S235‬‬
‫فلزات غیرآهنی‪ ،‬کاربرد بدون‬
‫واشر قفل‬

‫پیچ های گوشواره­ ای‪،‬پیچ های قالب‬

‫یا رزوه معمولی‬ ‫‪M8….M100×6‬‬ ‫‪DIN 580‬‬ ‫گوشوار­های حمل روی‬

‫ماشین­ ها‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬مقدار‬
‫بارگذاری بستگی به زاویه‬
‫بار دارد‪ ،‬ماشین کاری‬
‫سطح نشیمن فالنچ الزم است‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫طبق )‪DIN 202(1999-11‬‬ ‫رزوه‏ها‪ -‬نگاه کلی‬
‫رزوه‏های راست گرد یک راهه (نخه)‬

‫نام رزوه‬ ‫پروفیل رزوه‬ ‫حروف‬

‫مثال مشخصه‬ ‫اندازه نامی‬ ‫کاربرد‬
‫مشخصه‬
‫‪DIN 14-M 08‬‬ ‫ساعت‪ ،‬صنایع ظریف‬
‫‪0/3...9 mm‬‬
‫و دقیق‬
‫رزوه متریکی‬
‫‪DIN 13-M 30‬‬ ‫عمومی (رزوه‬
‫رزومه ‪ISO‌-‬‬ ‫‪1…68 mm‬‬
‫معمولی)‬
‫‪DIN 13- M 20×1‬‬ ‫‪1…1000 mm‬‬ ‫عمومی (رزوه ظریف)‬
‫‪M‬‬
‫رزوه متریکی با‬ ‫‪DIN 2510-M 36‬‬
‫‪12…180 mm‬‬ ‫پیچ یا بدنه کششی‬
‫لقی زیاد‬
‫رزوه داخلی‬ ‫‪DIN 158- M 30×2‬‬
‫پیچ‏های درپوش و‬
‫استوانه‏ای‬ ‫‪6…60 mm‬‬
‫‏روغن‏خور‌(گریس‏خور)‬
‫متریکی‬
‫رزوه‏های‬ ‫مخروطی ‪DIN 158- M 30×2‬‬
‫پیچ‏های درپوش‬
‫خارجی‬
‫‪M‬‬ ‫‪6…60 mm‬‬ ‫و روغن‏خور‬
‫مخروطی‬
‫(گریس‏خور)‬
‫متریکی‬

‫‪    1‬‬ ‫‪1‬‬

‫(داخلی) ـــ‪DIN ISO 228- G1‬‬ ‫‪ …6 in‬ـــ‬
‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫رزوه لوله‪،‬‬
‫‪G‬‬ ‫غیرآب بند‬
‫استوانه‏‏ای‬
‫‪1‬‬
‫(خارجی) ـــ )‪DIN ISO 228- G1‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ 1‬‬ ‫‪1‬‬
‫ـــ ‪DIN ISO 228- RP‬‬ ‫‪ …6 in‬ـــ‬
‫رزوه لوله‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪16‬‬
‫استوانه‏ای (رزوه‬ ‫‪RP‬‬
‫داخلی)‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫ـــ ‪DIN ISO 228- RP‬‬ ‫ـــ‬ ‫‪    1‬‬ ‫رزوه لوله‪ ،‬آب‏بند در‬
‫‪8‬‬ ‫‪ in‬ـــ‪8 …1‬‬ ‫رزوه‏ها‪ ،‬برای لوله‏های‬
‫‪2‬‬
‫رزوه‏دار‪ ،‬فیتینگ‏ها‪،‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اتصاالت لوله‬
‫ـــ ‪DIN ISO 228- RP‬‬ ‫ـــ‬
‫رزوه لوله‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪16 …6 in‬‬
‫استوانه‏ای (رزوه‬ ‫‪R‬‬
‫خارجی)‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪    1‬‬
‫‪  -1‬ـــ ‪DIN ISO 228- RP‬‬ ‫‪ in‬ـــ‪ …1‬ـــ‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪39‬‬
 ‫رزوه ذوزنقه‪-‬‬ ‫عمومی به صورت رزوه‬
‫‪Tr‬‬ ‫‪DIN 103-Tr 40×7‬‬ ‫‪8…300 mm‬‬
‫‪ ISO‬متریکی‬ ‫انتقال حرکت‬

‫رزوه دندانه‬ ‫عمومی به صورت رزوه‬

‫‪S‬‬ ‫‪DIN 513-sS 48×8‬‬ ‫‪10…640 mm‬‬
‫اره‏ای‬ ‫انتقال حرکت‬

‫رزوه دندانه گرد‬ ‫‪Rd‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8…200 mm‬‬ ‫عمومی‬

‫ـــ×‪DIN 20400-Rd 40‬‬
‫‪6‬‬
‫‪DIN 405-Rd 40×5‬‬
‫رزوه دندانه گرد با‬
‫‪10…300 mm‬‬
‫فاصله انتقال زیاد‬

‫رزوه پیچ‏های‬
‫‪ST‬‬ ‫‪ISO 1478-ST 3/5‬‬ ‫‪1/5…9/5 mm‬‬ ‫برای پیچ‏های ورق‬
‫ورق‬

‫‪ DIN ISO 965-1‬طبق‬ ‫مشخصه رزوه‏های چپ‏گرد و رزوه‏های چندراهه‬

‫)‪(1999-11‬‬
‫نوع رزوه‬ ‫توضیح‬ ‫مشخصه کوتاه‬

‫رزوه چپ گرد‬ ‫‪M 30-LH‬‬

‫عالمت کوتاه ”‪ )Left-Hand ) “LH‬بعد از مشخصه کامل رزوه قرار می‏گیرد‪.‬‬
‫‪Tr 40×7- LH‬‬
‫رزومه‬ ‫یا ‪M 16×Ph 3P 1,5‬‬
‫راست گرد‬ ‫(دوراهه) ‪ M 16×Ph P 1,5‬بعد از عالمت کوتاه و قطر رزوه‪ ،‬گام حقیقی ‪ Ph‬و گام ظاهری ‪ P‬قرار می‏گیرد‬
‫چند راهه‬
‫رزومه چپ گرد‬ ‫یا ‪M 14×Ph 6 P 2-LH‬‬
‫چند راهه‬ ‫بعد از مشخصه رزوه چندراهه عالمت ”‪ “LH‬قرار می‏گیرد‪.‬‬ ‫‪M 14×Ph 6 P 2- LH‬‬
‫(سه راهه)‬

‫‪1‬در اجزاء با رزوه‪ -‬راست گرد و چپ گرد بعد از مشخصه رزوه راست گرد عالمت ”‪Right-Hand “LH‬‬ ‫‪)1‬‬
‫)) و بعد از مشخصه رزوه چپ گرد عالمت ”‪ )Left-Hand ) “LH‬قرار می‏گیرد‪.‬‬
‫تعداد راه یا نخ در رزوه‏های چندراهه از فرمون زیر به دست می‏آید‪ ( P :‬گام ظاهری) ‪ ( Ph :‬گام‬
‫حقیقی) =‬
‫تعداد راه پیچ‬

‫‪40‬‬
 ‫رزو‏ه‏ها طبق استاندارد کشورهای خارجی ( غیر از آلمان‪ ،‬انتخابی)‬

‫عالمت‬
‫نام رزوه‬ ‫پروفیل رزوه‬ ‫مثال مشخصه‬ ‫معنی‬ ‫کشور‬
‫‪)2‬‬
‫کوتاه‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫رزوه ‪ISO-‬‬ ‫‪ARG, AUS,‬‬

‫آمریکا‪،‬‬ ‫‪ UNC-‬با‬ ‫‪GBR, IND,‬‬
‫‪1‬ــ‬ ‫قطر نامی ‪inch‬‬ ‫‪JPN, NOR,‬‬
‫دندانه درشت‬ ‫‪4‬‬‫‪– 20 UNC-‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪UNC‬‬
‫‪2A‬‬ ‫ــ ‪،‬‬ ‫‪PAK, SWE‬‬
‫‪(Unified‬‬ ‫‪4‬‬ ‫و غیره‬
‫‪ 20‬دندانه در‬
‫‪Coarse‬‬ ‫اینچ ‪ ،‬درجه‬
‫)‪Thread‬‬ ‫انطباق ‪2A‬‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫رزوه ‪ISO-‬‬ ‫‪ARG, AUS,‬‬

‫آمریکا‪ ،‬دندانه ریز‬ ‫‪ UNF-‬با‬ ‫‪GBR, IND,‬‬
‫‪(Unified‬‬ ‫‪1‬ــقطر نامی ‪inch‬‬ ‫‪JPN, NOR,‬‬
‫‪Coarse‬‬ ‫‪UNF‬‬ ‫‪1‬ــ‬ ‫‪– 28 UNF-3A‬‬ ‫‪، 4‬‬ ‫‪PAK, SWE‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪ 28‬دندانه در‬ ‫و غیره‬
‫)‪Thread‬‬
‫اینچ‪ ،‬درجه‬
‫انطباق ‪3A‬‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫‪ AUS, GBR‬رزوه ‪ UNEF‬با‬

‫آمریکا‪ ،‬دندانه‬ ‫‪1 ,IND, NOR,‬ــقطر نامی‪inch‬‬
‫خیلی ریز‬ ‫‪UNEF‬‬ ‫‪1‬ــ‬ ‫‪– 32 UNEF-3A‬‬ ‫‪ 32، a PAK, SWE‬دندانه‬
‫‪4‬‬ ‫در اینچ‪ ،‬درجه‬ ‫و غیره‬
‫‪(Unified Fine‬‬
‫)‪Thread‬‬ ‫انطباق ‪3A‬‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫‪ AUS,GBR,‬رزوه ‪ UNS‬با‬

‫آمریکا‪ ،‬رزوه‬ ‫‪ NZL, USA‬قطر نامی ‪inch‬‬
‫خاص‪ ،‬ترکیب‏های‬ ‫‪1‬ــ ‪ 27،‬دندانه در‬
‫مختلف قطر به‬ ‫‪1‬ــ‬ ‫‪4‬اینچ‬
‫‪UNS‬‬ ‫‪– 27 UNS‬‬
‫‪4‬‬
‫گام ‪(Unified‬‬
‫‪Special‬‬
‫)‪Thread‬‬

‫رزوه لوله‬ ‫رزوه ـ ‪NPSM‬‬ ‫‪USA‬‬

‫استوانه‏ای‬ ‫با قطر نامی‬
‫‪1‬‬
‫برای اتصالت‬ ‫‪ inch‬ــ ‪،‬‬
‫‪4‬‬
‫مکانیکی ‪(St‬‬ ‫‪ 14‬دندانه در‬
‫‪NPSM‬‬ ‫‪1‬ــ‬ ‫‪– 14 NPT‬‬ ‫اینچ‬
‫‪Thaight Pipe‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Threads for‬‬
‫‪Mechanical‬‬
‫)‪Joints‬‬

‫‪41‬‬
 ‫‪ BRA, FRA,‬رزوه ـ ‪ NPT‬با‬
‫رزوه استاندارد‬ ‫‪ USA‬و غیره قطر نامی ‪inch‬‬
‫‪1‬‬
‫آمریکا مخروطی‬ ‫ــ ‪ 18،‬دندانه در‬
‫‪4‬‬
‫‪(American‬‬ ‫‪NPT‬‬ ‫‪3‬ــ‬ ‫‪– 18 NPT‬‬ ‫اینچ‬
‫‪Standard‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪Taper-Pipe‬‬
‫)‪Thread‬‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫رزوه ـ ‪NPTF‬‬ ‫‪BRA, USA‬‬

‫آمریکا‪ ،‬مخروطی‪،‬‬ ‫قطر نامی‬ ‫با‬
‫‪1‬ــ‬
‫دندانه ریز‬ ‫‪1‬ــ‬
‫‪14 ، 4 inch‬‬
‫‪– 14 NPTF‬‬
‫‪(American‬‬ ‫‪NPTF‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دندانه در اینچ‪،‬‬
‫‪Standard‬‬ ‫)‪(dryseal‬‬ ‫(آب‏بند خشک)‬
‫‪Taper-Pipe‬‬
‫)‪Thread Fine‬‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫رزوه ـ ‪Acme‬‬ ‫‪AUS,GBR,‬‬

‫آمریکا‪ ،‬دندانه‬ ‫با قطر نامی‬ ‫‪NZL,USA‬‬
‫‪1‬ــ‬
‫ذوزنقه‏ای‬ ‫‪ – 4 Acome-2G 4، 4 inch‬ــ ‪Acme 1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪h=0.5. P‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دندانه در اینچ‪،‬‬
‫درجه انطباق‬
‫‪2G‬‬

‫رزوه استاندارد‬ ‫رزوه ‪Stub-‬‬ ‫‪USA‬‬

‫آمریکا‪ ،‬دندانه‬ ‫‪ Acme‬با‬
‫‪1‬ــ‬ ‫‪– 20 Stub-‬‬
‫ذوزنقه‏ای‬ ‫‪Stub-‬‬
‫‪2‬‬
‫قطر نامی‬
‫‪1‬‬
‫‪h=0.3. P‬‬ ‫‪Acme‬‬ ‫‪ inch‬ــ ‪،‬‬
‫‪Acome‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ 20‬دندانه در‬
‫اینچ‬

‫‪1)1‬طب ق �‪Kaufmann,Manfred:”Wegweiser zu den Gewindenomr‬‬

‫‪men,vershiedener Lander”.DIN, 2000‬‬
‫‪2)2‬کد سه حرفی کشورها‏‪ ،‬طبق ‪)DIN EN ISO 3166-1 (1998-04‬‬

‫‪42‬‬
 ‫رزوه هاي معمولي و دندانه ريز متريك‬
‫طبق )‪DIN 13-19 (1999-11‬‬ ‫رزوه ‪ ISO‬متریک برای کاربرد عمومی‪ ،‬پروفیل نامی‬
‫قطر نامی رزوه‬
‫گام‬ ‫‪d= D‬‬
‫عمق رزوه خارجی‬ ‫‪P‬‬
‫عمق رزوه داخلی‬ ‫‪H3 = 0.6134.P‬‬
‫شعاع پای رزوه پیچ‬ ‫‪H1 = 0.5413.P‬‬
‫قطر جناح‬ ‫‪R= 0.1443 . P‬‬
‫قطر داخلی پیچ‬ ‫‪d2=D2=d-0,6495 .P‬‬
‫قطر داخلی مهره‬ ‫‪d3=D2=d-0,6495 .P‬‬
‫قطر مته‬ ‫‪D1=d-1.2269 .P‬‬
‫زاویه جناح رزوه‬ ‫‪=d–P‬‬
‫سطح مقطع تنش‬ ‫ْ‪60‬‬
‫‪π‬‬ ‫‪d +d‬‬
‫‪×( 2 3‬‬ ‫)‬
‫‪2‬‬
‫=‪S‬‬
‫‪2‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫طبق )‪DIN 13-1 (1999-11‬‬ ‫اندازه نامی رزوه معمولی سری ‪ ( 1‬اندازه‏ها به ‪)mm‬‬

‫قطر‬ ‫قطر داخلی‬ ‫عمق رزوه‬ ‫قطر سطح‬

‫مشخصه‬ ‫شعاع‏ پای‬
‫جناح‬ ‫رزوه‬ ‫اندازه مته مقطع دندانه پیچ رزوه رزوه‬
‫رزوه‬ ‫گام ‪P‬‬
‫داخلی خارجی رزوه داخلی خارجی ‪d2=D2‬‬ ‫چارخور داخل تنش‪S‬‬
‫‪d=D‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪d2‬‬
‫‪D1‬‬
‫‪h3‬‬ ‫‪H1‬‬ ‫مهره ‪mm2‬‬

‫‪M 1‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪0.84‬‬ ‫‪0.69‬‬ ‫‪0.73‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪0.14‬‬ ‫‪0.04‬‬ ‫‪0.49‬‬ ‫‪0.75‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪M 1.2‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪1.04‬‬ ‫‪0.89‬‬ ‫‪0.93‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪0.14‬‬ ‫‪0.94‬‬ ‫‪0.73‬‬ ‫‪0.95‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪M 1.6‬‬ ‫‪0.35‬‬ ‫‪1.38‬‬ ‫‪1.17‬‬ ‫‪1.22‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪0.19‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪1.27‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪3.2‬‬
‫‪M 2‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪1.74‬‬ ‫‪1,51‬‬ ‫‪1.57‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪2.07‬‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪M 2.5‬‬ ‫‪0.45‬‬ ‫‪2.21‬‬ ‫‪1.95‬‬ ‫‪2.01‬‬ ‫‪0.28‬‬ ‫‪0.24‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪3.39‬‬ ‫‪2.05‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪M 3‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪2.68‬‬ ‫‪2.39‬‬ ‫‪2.46‬‬ ‫‪0.31‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪5.03‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪5.5‬‬
‫‪M 4‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪3.55‬‬ ‫‪3.14‬‬ ‫‪3.24‬‬ ‫‪0.43‬‬ ‫‪0.38‬‬ ‫‪0.10‬‬ ‫‪8.87‬‬ ‫‪3.3‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪M 5‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪4.48‬‬ ‫‪4.02‬‬ ‫‪4.13‬‬ ‫‪0.49‬‬ ‫‪0.43‬‬ ‫‪0.12‬‬ ‫‪13.2‬‬ ‫‪4.2‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪M 6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5.35‬‬ ‫‪4.77‬‬ ‫‪4.92‬‬ ‫‪061‬‬ ‫‪0.54‬‬ ‫‪0.14‬‬ ‫‪20.1‬‬ ‫‪5.0‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪M 8‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪7.19‬‬ ‫‪6.47‬‬ ‫‪6.65‬‬ ‫‪0.77‬‬ ‫‪0.68‬‬ ‫‪0.18‬‬ ‫‪36.6‬‬ ‫‪6.8‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪M 10‬‬ ‫‪1.5‬‬ ‫‪9.03‬‬ ‫‪8.16‬‬ ‫‪8.38‬‬ ‫‪0.92‬‬ ‫‪0.81‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪58.0‬‬ ‫‪8.5‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪M 12‬‬ ‫‪1.75‬‬ ‫‪10.86‬‬ ‫‪9.85‬‬ ‫‪10.11‬‬ ‫‪1.07‬‬ ‫‪0.95‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪84.3‬‬ ‫‪10.2‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪M 16‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪14.70‬‬ ‫‪13.55‬‬ ‫‪13.84‬‬ ‫‪1.23‬‬ ‫‪1.08‬‬ ‫‪0.29‬‬ ‫‪157‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪M 20‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪18.38‬‬ ‫‪16.93‬‬ ‫‪17.29‬‬ ‫‪1.53‬‬ ‫‪1.35‬‬ ‫‪0.36‬‬ ‫‪245‬‬ ‫‪17.5‬‬ ‫‪30‬‬
‫‪M 24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪22.05‬‬ ‫‪20.32‬‬ ‫‪20.75‬‬ ‫‪1.84‬‬ ‫‪1.62‬‬ ‫‪0.43‬‬ ‫‪353‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪36‬‬
‫‪M 30‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪27.73‬‬ ‫‪25.71‬‬ ‫‪26.21‬‬ ‫‪2.15‬‬ ‫‪1.89‬‬ ‫‪0.51‬‬ ‫‪561‬‬ ‫‪26.5‬‬ ‫‪46‬‬
‫‪M 36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪33.40‬‬ ‫‪31.09‬‬ ‫‪31.67‬‬ ‫‪2.45‬‬ ‫‪2.17‬‬ ‫‪0.58‬‬ ‫‪817‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪55‬‬
‫‪M 42‬‬ ‫‪4.5‬‬ ‫‪39.08‬‬ ‫‪36.48‬‬ ‫‪37.13‬‬ ‫‪2.76‬‬ ‫‪2.44‬‬ ‫‪0.65‬‬ ‫‪1121‬‬ ‫‪37.5‬‬ ‫‪65‬‬
‫‪M 48‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪44.75‬‬ ‫‪41.87‬‬ ‫‪42.59‬‬ ‫‪3.07‬‬ ‫‪2.71‬‬ ‫‪0.72‬‬ ‫‪1473‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪75‬‬
‫‪M 56‬‬ ‫‪5.5‬‬ ‫‪52.43‬‬ ‫‪49.25‬‬ ‫‪50.05‬‬ ‫‪3.37‬‬ ‫‪2.98‬‬ ‫‪0.79‬‬ ‫‪2030‬‬ ‫‪50.5‬‬ ‫‪85‬‬
‫‪M 64‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪60.10‬‬ ‫‪56.64‬‬ ‫‪57.51‬‬ ‫‪3.68‬‬ ‫‪3.25‬‬ ‫‪0.87‬‬ ‫‪2676‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪95‬‬

‫‪43‬‬
‫)‪DIN 13-10 (1999-11‬‬ ‫نامی رزوه معمولی سری ‪ ( 1‬اندازه‏ها به ‪)mm‬‬
‫قطر داخلی قطر‬ ‫قطر‬ ‫قطر داخلی‬ ‫قطر‬ ‫قطر داخلی‬
‫مشخصه‬ ‫مشخصه‬ ‫مشخصه‬
‫جناح‬ ‫جناح‬ ‫جناح‬
‫رزوه‬ ‫رزوه‬ ‫رزوه‬
‫مهره پیچ ‪d2=D2‬‬ ‫‪d2=D2‬‬ ‫پیچ‬ ‫مهره‬ ‫مهره پیچ ‪d2=D2‬‬
‫‪P×d‬‬ ‫‪d3 D1‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪×d‬‬ ‫‪d3‬‬ ‫‪D1‬‬ ‫‪P×d‬‬ ‫‪d3‬‬ ‫‪D1‬‬

‫‪M‬‬
‫‪M 24× 2‬‬
‫‪M 2×0.25‬‬ ‫‪1.84‬‬ ‫‪1.69 1.73 10×0.25‬‬ ‫‪9.84‬‬ ‫‪9.69‬‬ ‫‪9.73‬‬ ‫‪22.70 21.55 21.84‬‬
‫×‪M 30‬‬
‫‪M 3×0.25‬‬ ‫‪2.84‬‬ ‫×‪2.69 2.73 M 10‬‬ ‫‪9.68‬‬ ‫‪9.39‬‬ ‫‪9,46‬‬ ‫‪29.03 28.16 28.38‬‬
‫‪0. 5‬‬
‫‪M 4×0.2‬‬ ‫‪3.87‬‬ ‫‪3.76 3.78 0. 5‬‬ ‫‪9.35‬‬ ‫‪8.77‬‬ ‫‪8.92‬‬ ‫‪28.70 27.55 27.84‬‬
‫‪M 30× 2‬‬
‫‪M 10× 1‬‬
‫×‪M 12‬‬
‫‪M 4×0.35‬‬
‫‪3.77‬‬ ‫‪3.57 3,62 0.35‬‬ ‫‪11.77‬‬ ‫‪11.57 11.62 M 12× 1.5 35.03 34.16 34.38‬‬
‫‪M‬‬
‫‪4.84‬‬ ‫×‪4.69 4.73 M 12‬‬ ‫‪11.68‬‬ ‫‪11.39 11.46 M 12× 2 34.70 33.55 33.84‬‬
‫‪5×0.25‬‬
‫‪468‬‬ ‫‪4.39 4.46 0. 5‬‬ ‫‪11.35‬‬ ‫‪10.77 10.92 M 12× 1.5 41.03 40.16 40.38‬‬
‫‪M 5×0.5‬‬
‫‪M 12× 1‬‬
‫×‪M 16‬‬
‫‪M 6×0.25‬‬ ‫‪5.84‬‬ ‫‪5.69 5.73 0.5‬‬ ‫‪15.68‬‬ ‫‪15.39 15.46 M 16× 2‬‬ ‫‪40.70 39.55 39.84‬‬
‫‪M 6×0. 5‬‬ ‫‪4.68‬‬ ‫‪5.39 5.46 M 16× 1‬‬ ‫‪15.35‬‬ ‫‪14.77 14.92 M 16× 1.5‬‬ ‫‪47.03 46.16 46.38‬‬
‫‪M 6×0.75‬‬ ‫‪5.51‬‬ ‫×‪5.08 5.19 M 16‬‬ ‫‪15.03‬‬ ‫‪14.16 14.38 M 16× 2‬‬ ‫‪46.70 45.55 45.84‬‬
‫‪1.5‬‬

‫‪M 20× 1‬‬

‫‪M 8×0.25‬‬ ‫‪7.84‬‬ ‫×‪7.69 7.73 M 20‬‬ ‫‪19.35‬‬ ‫‪18.77 18.92 M 20× 1.5‬‬ ‫‪55.03 54.16 54.38‬‬
‫‪M 8×0. 5‬‬ ‫‪7.68‬‬ ‫‪7.39 7.46 1. 5‬‬ ‫‪19.03‬‬ ‫‪18.16 18.38 M 20× 2‬‬ ‫‪54.70 53.55 53.84‬‬
‫‪M 8× 1‬‬ ‫‪7.35‬‬ ‫×‪6.77 6.92 M 20‬‬ ‫‪23.03‬‬ ‫‪22.16 22.38 M 20× 2‬‬ ‫‪62.70 61.55 61.84‬‬
‫‪1.5‬‬

‫‪١‬ـ سری ‪ 2‬و سری ‪ 3‬شامل اندازه‏های میانی هم هست ( مثال ‪)M14 – M9 – M 7‬‬
‫‪٢‬ـ طبق ‪)DIN 336 (2003-07‬‬
‫‪٣‬ـ طبق ‪)DIN ISO 272 (1979-10‬‬

‫‪44‬‬
 ‫رزوه هاي مخروطي متریک‬
‫رزوه‏های خارجی ( پیچ) مخروطی متریک با‬
‫طبق )‪DIN 1-158 (1997-06‬‬ ‫‪)1‬‬
‫رزوه‏های داخلی ( مهره) مربوطه ( طرح معمولی )‬

‫اندازه‏های رزوه خارجی‬

‫قطر جناح‬ ‫‪d2=d-0.650 .P‬‬
‫قطر داخلی‬ ‫‪d3=d-1.23 .P‬‬
‫عمق ( ارتفاع)‬ ‫‪H1=0.866 . P‬‬
‫عمق رزوه ( ارتفاع)‬ ‫‪H3=0.613 .P‬‬
‫شعاع پای رزوه پیچ‬ ‫‪R= 0.144 . P‬‬

‫قطر داخلی‬ ‫عمق رزوه‬

‫عمق رزوه طول رزوه مشخصه رزوه‬ ‫فاصله‬
‫’‪d‬‬ ‫‪d’2‬‬ ‫‪d’3‬‬
‫‪d×P‬‬ ‫‪L1‬‬ ‫فاصله ‪h3 ma×.‬‬ ‫)‬
‫‪b‬‬
‫‪d=D2‬‬ ‫)‬
‫‪d2=D23 d3‬‬
‫‪a‬‬
‫)‪M 5 keg4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0.52‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4.48‬‬ ‫‪4.02‬‬ ‫‪2.8‬‬ ‫‪5.05‬‬ ‫‪4.5 4.07‬‬
‫‪M 6 keg‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5.35‬‬ ‫‪4.77‬‬ ‫‪6.06‬‬ ‫‪5.4 4.84‬‬
‫‪M 8 ×1 keg‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7.35‬‬ ‫‪6.77‬‬ ‫‪8.06‬‬ ‫‪7.4‬‬ ‫‪6.84‬‬
‫‪5.5‬‬ ‫‪0.66‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪3.5‬‬
‫‪M 10 × keg‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9.35‬‬ ‫‪8.77‬‬ ‫‪10.06 9.4 8.84‬‬
‫‪M 12 ×1 keg‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11.35‬‬ ‫‪10.77‬‬ ‫‪12.06 11.4 10.84‬‬
‫‪M 10 ×1 keg‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9.19‬‬ ‫‪8.47‬‬ ‫‪10.13 9.3 8.59‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪M 12 ×1 keg‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11.19‬‬ ‫‪10.47‬‬ ‫‪12.13 11.3 10.59‬‬
‫‪M 12 ×1 keg‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11.03‬‬ ‫‪10.16‬‬ ‫‪12.19 11.2 10.35‬‬
‫‪M 14 ×1 keg‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪13.03‬‬ ‫‪12.16‬‬ ‫‪14.19 13.2 12.35‬‬
‫‪M 16 ×1 keg‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15.03‬‬ ‫‪14.16‬‬ ‫‪16.19 15.2 14.35‬‬
‫‪M 18 ×1 keg‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪17.03‬‬ ‫‪16.16‬‬ ‫‪18.19 17.2 16.35‬‬
‫‪8.5‬‬ ‫‪0.98‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪6.5‬‬
‫‪M 20 ×1 keg‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪19.03‬‬ ‫‪18.16‬‬ ‫‪20.19 19.2 18.35‬‬
‫‪M 22 ×1 keg‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪21.03‬‬ ‫‪20.16‬‬ ‫‪22.19 21.2 20.35‬‬
‫‪M 24 ×1 keg‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪23.03‬‬ ‫‪22.16‬‬ ‫‪24.19 23.2 22.35‬‬
‫‪M 26×1 keg‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪25.03‬‬ ‫‪24.16‬‬ ‫‪26.19 25.2 24.35‬‬

‫‪45‬‬
‫‪M 30 ×1 keg‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪29.03‬‬ ‫‪28.16‬‬ ‫‪30.19 29.2 28.35‬‬
‫‪M 36 ×1 keg‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪35.03‬‬ ‫‪34.16‬‬ ‫‪36.22 35.2 34.35‬‬
‫‪M 38 ×1 keg‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪37.03‬‬ ‫‪36.16‬‬ ‫‪38.22 37.2 36.38‬‬
‫‪M 42 ×1 keg‬‬ ‫‪10.5‬‬ ‫‪1.01‬‬ ‫‪4.5‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪41.03‬‬ ‫‪40.16‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪42.22 41.2 40.38‬‬
‫‪M 45 ×1 keg‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪44.03‬‬ ‫‪43.16‬‬ ‫‪45.22 44.2 43.38‬‬
‫‪M 48 ×1 keg‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪47.03‬‬ ‫‪46.16‬‬ ‫‪48.22 47.2 46.38‬‬
‫‪M 52 ×1 keg‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪51.03‬‬ ‫‪50.16‬‬ ‫‪52.22 51.2 50.38‬‬
‫‪M 27 ×1 keg‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪25.70‬‬ ‫‪24.5‬‬ ‫‪27.25 25.9 24.80‬‬
‫‪M 30×1 keg‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪1.32‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪28.70‬‬ ‫‪27.55‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪30.25 28.9 27.80‬‬
‫‪M 33 ×1 keg‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪31.70‬‬ ‫‪30.55‬‬ ‫‪33.25 31.9 30.80‬‬
‫‪M 36 ×1 keg‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪34.70‬‬ ‫‪33.55‬‬ ‫‪36.25 34.9 33.80‬‬
‫‪M 39 ×1 keg‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪37.70‬‬ ‫‪36.55‬‬ ‫‪39.25 37.9 36.80‬‬
‫‪M 42 ×1 keg‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪40.70‬‬ ‫‪39.55‬‬ ‫‪42.25 40.9 39.80‬‬
‫‪M 45 ×1 keg‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪43.70‬‬ ‫‪42.55‬‬ ‫‪45.25 43.9 42.80‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪1.34‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪M 48 ×1 keg‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪46.70‬‬ ‫‪45.55‬‬ ‫‪48.25 46.9 45.80‬‬
‫‪M 52 ×1 keg‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪54.70‬‬ ‫‪49.55‬‬ ‫‪52.25 50.9 49.80‬‬
‫‪M 56 ×1 keg‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪54.70‬‬ ‫‪53.55‬‬ ‫‪56.25 54.9 53.80‬‬
‫‪M 60 ×1 keg‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪58.70‬‬ ‫‪57.55‬‬ ‫‪60.25 58.9 57.80‬‬
‫رزوه خارجی مخروطی متریک‪ ( : P=2mm, d=3mm ،‬مخروطی ) ‪ DIN 158-M 30×2 keg‬رزوه طرح‬
‫معمولی‬
‫‪1)1‬برای اتصاالت خود آب‏بند ( مثال پیچ‏های درپوش‪ ،‬روغن‏خور‪ ،‬گریش‏خور) برای قطرهای نامی بزرگ‬
‫استفاده از مواد آب‏بند رزوه توصیه می‏شود‪.‬‬
‫‪ D2)2‬قطر خارجی رزوه داخلی ( مهره )‬
‫ )‪ D2 )3 3‬قطر جناح رزوه داخلی‬
‫‪ )44)4‬مخروط ‪Kegel = Cone‬‬

‫‪46‬‬
 ‫رزو‏ه‏های دندانه ذوزنقه‏ای واره‏ای‬

‫طبق )‪DIN 103-1 (1977-04‬‬ ‫رزوه‏‏های دندانه ذوزنقه‏ای ‪ ISO‬متریک‬

‫‪ D‬قطر نامی‬
‫‪ P‬گام رزوه‏های تک راهه و گام‬
‫ظاهری رزوه‏هی چندراهه‬
‫‪ Ph‬گام حقیقی رزوه‏های چندراهه‬
‫‪ N=Ph:P‬تعداد راه یا نخ‬
‫)‪ d3=d-(P+2 . ac‬قطر داخلی رزوه خارجی‬
‫‪ D4=d+2 . ac‬قطر خارجی رزوه داخلی‬
‫‪ D1=d-p‬قطر داخلی رزوه داخلی‬
‫‪ d2=D2=d-0.5 .P‬قطر جناح‬
‫‪ H3=H4=0.5 .p + ac‬عمق رزوه‬
‫برای گام‏های ‪ P‬به‪mm‬‬ ‫‪ H1=0.5 .P‬هم‏پوشانی جناح‏ها‬
‫اندازه‬
‫‪1.5‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪6.12‬‬ ‫‪14.44‬‬ ‫‪ ac‬لقی سر رزوه‬
‫‪ac‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ R2 , R1‬شعاع لبه‏های رزوه‬
‫‪R1‬‬ ‫‪0.075 0.125‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪ b=0.366 .P – 0.54. ac‬عرض پای دندانه‬
‫‪R2‬‬ ‫‪0.15‬‬ ‫‪0.25‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫◦‪ 30‬زاویه جناح دندانه‬
‫اندازه رزوه‏ به ‪mm‬‬ ‫اندازه رزوه‏ به ‪mm‬‬
‫عرض‬ ‫عرض‬
‫قطر مشخصه‬ ‫عمق قطر‬ ‫قطر‬ ‫عمق قطر‬
‫مهره پیچ‬ ‫مشخصه رزوه پای‬ ‫مهره پیچ‬ ‫پای‬
‫رزوه‬ ‫جناح‬ ‫رزوه خارجی‬ ‫جناح‬ ‫رزوه خارجی‬
‫‪d3 D1‬‬ ‫دندانه‬ ‫‪d×P‬‬ ‫‪d3‬‬ ‫‪D1‬‬ ‫دندانه‬
‫‪d × P d2=D2‬‬ ‫‪D4 h1=H1‬‬ ‫‪d2=D2‬‬ ‫‪D4 h1=H1‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪b‬‬

‫‪Tr 1 × 2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7.5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10.5‬‬ ‫‪1.25‬‬ ‫‪0.60‬‬ ‫‪Tr 40 × 7‬‬ ‫‪36.5‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2.29‬‬
‫‪Tr 12× 3 10.5‬‬ ‫‪8.5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪12.5‬‬ ‫‪1.75‬‬ ‫‪0.96‬‬ ‫‪Tr 44 × 7‬‬ ‫‪40.5‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2.29‬‬

‫‪Tr 16× 4‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪11.5 12‬‬ ‫‪16.5‬‬ ‫‪2.25‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪Tr 48 × 8‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪4.5‬‬ ‫‪2.66‬‬
‫‪Tr 20× 4‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪15.5 16‬‬ ‫‪20.5‬‬ ‫‪2.25‬‬ ‫‪1.33‬‬ ‫‪Tr 52 × 8‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪4.5‬‬ ‫‪2.66‬‬

‫‪Tr 24× 5 21.5 18.5 19‬‬ ‫‪24.5‬‬ ‫‪2.75‬‬ ‫‪1.70‬‬ ‫‪Tr 60 × 9‬‬ ‫‪55.5‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3.02‬‬
‫‪Tr 28× 5 25.5 22.5 23‬‬ ‫‪28.5‬‬ ‫‪2.75‬‬ ‫‪1.70‬‬ ‫‪Tr 70 ×10‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪5.5‬‬ ‫‪3.39‬‬

‫‪Tr 32× 6 29 25 26‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪1.93‬‬ ‫‪Tr 80 10‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪69‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪5.5‬‬ ‫‪3.39‬‬
‫‪Tr 36 × 3 34.5 32.5 33‬‬ ‫‪36.5‬‬ ‫‪2.0‬‬ ‫‪0.83‬‬ ‫‪Tr 90 × 12‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪91‬‬ ‫‪6.5‬‬ ‫‪4.12‬‬

‫‪Tr 3 × 6‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪3.5‬‬ ‫‪1.93‬‬ ‫‪T 100×12‬‬ ‫‪94‬‬ ‫‪87 88 101‬‬ ‫‪6.5‬‬ ‫‪4.12‬‬
‫‪Tr36 ×10‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪5.5‬‬ ‫‪3.39‬‬ ‫‪Tr 140×14‬‬ ‫‪124‬‬ ‫‪124 128 142‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4.58‬‬

‫‪47‬‬
‫طبق )‪DIN 513 (1985-04‬‬ ‫رزوه‏‏های اره‏ای متریک‬
‫‪ D=P‬اندازه نام رزوه‬
‫‪ P‬گام‬
‫‪ d3= d-1.736 .P‬قطر داخلی رزوه خارجی‬
‫‪ D1=d- 1.5 .P‬قطر داخلی رزوه داخلی‬
‫‪ d2=d-0.75 .P‬قطر جناح رزوه خارجی‬
‫‪ D2=d-0.75 .P‬قطر جناح رزوه داخلی‬

‫‪ a=0.1 .‬لقی محوری‬

‫‪ h3=0.8878 .p‬عمقی رزوه خارجی‬

‫‪ H1=0.75 .P‬عمق رزوه داخلی‬
‫‪ R= 0.124 . P‬شعاع پای رزوه پیچ‬
‫‪ W= 0.264 .P‬عرض سر دندانه رزوه خارجی‬
‫◦‪ 33‬زاویه جناح‬

‫رزوه خارجی‬ ‫رزوه داخلی‬ ‫رزوه خارجی‬ ‫رزوه داخلی‬

‫مشخصه‬ ‫قطر‬
‫مشخصه رزوه‬ ‫قطر جناح‬
‫رزوه‬ ‫قطر‬ ‫عمق‬ ‫قطر‬ ‫عمق‬ ‫جناح‬ ‫قطر‬ ‫عمق‬ ‫قطر‬ ‫عمق‬
‫‪d×P‬‬ ‫‪d2‬‬
‫رزوه داخلی ‪d × P‬‬ ‫داخلی‬ ‫رزوه‬ ‫‪d2‬‬ ‫رزوه داخلی‬ ‫داخلی‬ ‫رزوه‬
‫‪d3‬‬ ‫‪h3‬‬ ‫‪D1‬‬ ‫‪H1‬‬ ‫‪d3‬‬ ‫‪h3‬‬ ‫‪D1‬‬ ‫‪H1‬‬

‫‪S12×3 6.79‬‬ ‫‪2.60‬‬ ‫‪7.5‬‬ ‫‪2.25‬‬ ‫‪9.75‬‬ ‫‪S 44× 7‬‬ ‫‪31.58‬‬ ‫‪6.07‬‬ ‫‪33.5‬‬ ‫‪5.25‬‬ ‫‪38.75‬‬
‫‪S16 ×4 9.06‬‬ ‫‪3.47‬‬ ‫‪10.0‬‬ ‫‪3.00‬‬ ‫‪13.00‬‬ ‫‪S 48× 8‬‬ ‫‪34.12‬‬ ‫‪6.94‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪6.00‬‬ ‫‪42.00‬‬

‫‪S20× 4 13.06 3.47‬‬ ‫‪14.0‬‬ ‫‪3.00‬‬ ‫‪17.00‬‬ ‫‪S 52× 8‬‬ ‫‪38.11‬‬ ‫‪6.94‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪6.00‬‬ ‫‪46.00‬‬
‫‪S24× 5 15.32 4.34‬‬ ‫‪16.5‬‬ ‫‪3.75‬‬ ‫‪20.25‬‬ ‫‪S 60× 9‬‬ ‫‪44.38‬‬ ‫‪7.81‬‬ ‫‪46.5‬‬ ‫‪6.75‬‬ ‫‪53.25‬‬

‫‪S 28× 5 19.32 4.34‬‬ ‫‪20.5‬‬ ‫‪3.75‬‬ ‫‪24.25‬‬ ‫‪S 70×10‬‬ ‫‪52.64‬‬ ‫‪8.68‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪7.50‬‬ ‫‪62.50‬‬
‫‪S 3 × 6 21.58 5.21‬‬ ‫‪23.0‬‬ ‫‪4.50‬‬ ‫‪27.50‬‬ ‫‪S 8 ×10‬‬ ‫‪62.64‬‬ ‫‪8.68‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪7.50‬‬ ‫‪72.50‬‬

‫‪S36×6 25.59 5.21‬‬ ‫‪27.0‬‬ ‫‪4.50‬‬ ‫‪31.50 S 90×12‬‬ ‫‪69.17 10.41‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪9.00‬‬ ‫‪81.00‬‬
‫‪S 40× 7 27.85 6.07‬‬ ‫‪29.5‬‬ ‫‪5.25‬‬ ‫‪34.75 S100 ×12‬‬ ‫‪79.17 10.41‬‬ ‫‪82‬‬ ‫‪9.00‬‬ ‫‪91.00‬‬

‫‪48‬‬
 ‫نیروهای اولیه و گشتاور بستن پیچ‬

‫محاسبه اتصاالت پیچی‬

‫مقادیر حدودی انتخاب پیچ های تنه دار‬

‫بارگذاری‬ ‫نیروی کاری هر پیچ ‪ FB1‬به‪kN‬‬

‫نمودار نیروهای اعمالی‬
‫نیروی گیرنده اولیه ‪FV‬‬ ‫استاتیکی‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6.3‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪63‬‬
‫دینامیکی‬ ‫‪1.6‬‬ ‫‪2.5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6.3‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪40‬‬
‫نیروی کاری ‪FB‬‬
‫‪4/8 ,‬‬
‫نیروی گیرنده اجزا ‪FK‬‬ ‫‪M6‬‬
‫‪5/6‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M10‬‬ ‫‪M12‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪M20‬‬ ‫‪M24‬‬ ‫‪M30‬‬
‫نیروی کلی پیچ ‪FS‬‬ ‫درجه استحکام‬ ‫‪5/8 ,‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪M6‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M10‬‬ ‫‪M12‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪M20‬‬ ‫‪M24‬‬
‫‪6/8‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪M6‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M10‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪M20‬‬
‫افزایش طول پیچ ‪fs‬‬ ‫‪8/8‬‬ ‫‪M4‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪M6‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M10‬‬ ‫‪M12‬‬ ‫‪M16‬‬ ‫‪M16‬‬
‫کاهش طول اجزا ‪fT‬‬ ‫‪10/9‬‬ ‫‪M4‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪M5‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M8‬‬ ‫‪M10‬‬ ‫‪M12‬‬ ‫‪M16‬‬
‫‪12/9‬‬

‫‪ )1‬برای پیچ های کششی اولین پله بعدی نیروی کاری را انتخاب کنید‪.‬‬

‫نیروهای اولیه (پیش نیرو) و گشتاور بستن‬

‫پیچ های تنه دار‬ ‫پیچ های کششی‬

‫نیروی اولیه‬ ‫گشتاور بستن‬ ‫نیروی اولیه‬ ‫گشتاور بستن‬

‫‪ Fv‬به ‪kN‬‬ ‫‪ MA‬به ‪N.m‬‬ ‫‪ Fv‬به ‪kN‬‬ ‫‪ MA‬به ‪N.m‬‬
‫رزوه‬ ‫‪F‬‬
‫‪(3‬‬ ‫‪AS‬‬
‫‪(1‬‬
‫‪AT‬‬
‫به‬ ‫به‬
‫‪)4‬‬
‫ضریب اصطکاک کل ‪μ‬‬ ‫ضریب اصطکاک کل ‪μ‬‬
‫‪)4‬‬
‫‪mm2‬‬ ‫‪mm2‬‬
‫‪0.08‬‬ ‫‪0.12 0.14 0.08 0.12 0.14‬‬ ‫‪0.08 0.12 0.14 0.08 0.12 0.14‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪18.6 17.2 16.5 17.9 23.1 25.3‬‬ ‫‪12.9 11.8 11.2 13.6 17.6 19.2‬‬
‫‪M8‬‬ ‫‪10.9 36.6 27.1 25.2 24.2 26.2 34 37.2 26.6 19 17.3 16.4 20 25.8 28.2‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪31.9 29.5 28.3 30.7 39.6 43.6‬‬ ‫‪22.2 20.2 19.2 23.4 30.2 33‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪20.3 18.8 18.1 18.8 24.8 27.3‬‬ ‫‪14.6 13.4 12.7 13.6 17.6 19.2‬‬
‫‪M8×1‬‬ ‫‪10.9 39.2 29.7 27.7 26.6 27.7 36.4 40.1 29.2 21.5 19.6 18.7 20 25.8 28.2‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪34.8 32.4 31.1 32.4 42.6 47.1‬‬ ‫‪25.1 23 21.9 23.4 30.2 33‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪29.5 27.3 26.2‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪20.7 18.9 17.9‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪M10‬‬ ‫‪10.9 58.0 43.3 40.2 38.5‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪68‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪42.4 30.4 27.7 26.4‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪51‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪50.7 47‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪35.6 32.4 30.8‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪60‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪31.5 29.4 28.3‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪22.7 20.9 19.9‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪M10×1,25 10.9 61.2 46.5 43.2 41.5‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪45.6 33.5 30.6 29.2‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪56‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪54.4 50.6 48.6‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪93‬‬ ‫‪39.2 35.9 34.4‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪65‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪43 39.9 38.3 61 80 87‬‬ ‫‪30.3 27.6 26.3‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪60‬‬
‫‪M12‬‬ ‫‪10.9 84.3 63 58.5 56.2 90 117 128 61.7 44.6 40.6 38.6‬‬ ‫‪63‬‬ ‫‪81‬‬ ‫‪88‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪73.9 68.5 65.8 105 137 15.‬‬ ‫‪52.1 47.7 45.2‬‬ ‫‪74‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪103‬‬

‫‪49‬‬
 ‫‪8.8‬‬ ‫‪48.2 45 43.2 65 87 96‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪32.6 31‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪63 69‬‬
‫‪M12×1,5 10.9 88.1 70.8 66 63.5 96 128 141 65.8‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪47.8 45.7‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪93 102‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪82.7 72.3 74.3 112 150 165‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪56 53.4‬‬ ‫‪83‬‬ ‫‪108 119‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪81 75.3 72.4 147 194 214‬‬ ‫‪58.4 53.4 51 106‬‬ ‫‪137 150‬‬
‫‪M16‬‬ ‫‪10.9 157 119 111 106 216 285 314 117 85.8 78.5 74.8 156‬‬ ‫‪202 221‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪140 130 124 253 333 367‬‬ ‫‪100 91.8 87.5 182‬‬ ‫‪236 258‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪88 82.2 79.2 154 207 229‬‬ ‫‪65.5 60.2 57.4 115‬‬ ‫‪151 166‬‬
‫‪M16×1,5 10.9 167 129 121 116 227 304 336 128 96.2 88.4 84.5 169‬‬ ‫‪222 244‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪151 141 136 265 355 394‬‬ ‫‪113 104 99 197‬‬ ‫‪260 285‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪131‬‬ ‫‪121‬‬ ‫‪117 297 391 430‬‬ ‫‪92 86 82 215‬‬ ‫‪278 304‬‬
‫‪M20‬‬ ‫‪10.9 245 186‬‬ ‫‪173‬‬ ‫‪166 423 557 615 182 134 123 117 306‬‬ ‫‪395 432‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪218‬‬ ‫‪202‬‬ ‫‪194 495 653 720‬‬ ‫‪157 144 137 358‬‬ ‫‪462 505‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪149‬‬ ‫‪138‬‬ ‫‪134 320 433 482‬‬ ‫‪113 104 100 242‬‬ ‫‪322 355‬‬
‫‪M20×1,5 10.9 272 212‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪190 455 618 685 210 160 148 142 345‬‬ ‫‪460 508‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪247‬‬ ‫‪231‬‬ ‫‪225 533 721 802‬‬ ‫‪188 173 166 402‬‬ ‫‪540 594‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪188‬‬ ‫‪175‬‬ ‫‪168 512 675 743‬‬ ‫‪136 124 118 370‬‬ ‫‪480 523‬‬
‫‪M24‬‬ ‫‪10.9 353 268‬‬ ‫‪250‬‬ ‫‪238 730 960 1060 262 193 177 168 527‬‬ ‫‪682 745‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪313‬‬ ‫‪291‬‬ ‫‪280 855 125 1240‬‬ ‫‪225 207 196 617‬‬ ‫‪800 871‬‬

‫‪8.8‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪196‬‬ ‫‪189 545 735 816‬‬ ‫‪158 145 139 410‬‬ ‫‪543 600‬‬
‫‪M24×2‬‬ ‫‪10.9 384 300‬‬ ‫‪280‬‬ ‫‪268 776 1046 1160 295 224 207 198 582‬‬ ‫‪775 852‬‬
‫‪12.9‬‬ ‫‪350‬‬ ‫‪327‬‬ ‫‪315 908 1224 1360‬‬ ‫‪263 242 230 682‬‬ ‫‪905 998‬‬

‫در مونتاژ با گشتاور بستن ‪ MA‬تنش تسلیم جنس پیچ تا حدود ‪ %90‬استفاده می شود‪.‬‬
‫‪: μ=0.08 )4‬پیچ ها با روغنکاری شده اند‪.‬‬ ‫‪ )1‬مقطع تنش‬
‫‪: μ=0.12‬پیچ ها روغنکاری جزئی شده اند‪.‬‬ ‫‪ )2‬مقطع ته پیچ (قسمت الغر)‬
‫‪: μ=0.14‬پیچ ها با مواد مصنوعی خیلی ریز و پودری قفل و ضامن شده اند‪.‬‬ ‫‪ )3‬درجه استحکام پیچ‬

‫‪50‬‬
 ‫استانداردهای قفل پیچ‬
‫قفل پیچ ها‬

‫در اتصاالت با ابعاد بزرگ و نیز قابل اعتماد از نظر مونتاژ معموالً‬
‫نیازی به قفل پیچ های نیست‪ .‬نیروهای گیرنده از جابه جایی یا‬
‫حلقه های لبه مانع‪ ،‬پیچ های با دندانه ریز‪،‬‬ ‫شل شدن قطعات پیچ شده به هم توسط پیچ و مهره‪ ،‬جلوگیری‬
‫مواد چسبی میکرو‪ ،‬چسب مایع‪ :‬بهرتین‬ ‫می کند‪ .‬با این همه‪ ،‬در عمل به دالیل زیر نیروهای گیرنده دچار‬
‫قفل مانع باز شدن‬ ‫آسیب شده و کم اثر می شوند‪:‬‬
‫شل و لق شدن اتصاالت پیچی در نتیجه تنش سطحی (لهیدگی)‬
‫مهره تاجی‪ ،‬قفل سیمی‪ ،‬خار وارشی‪:‬‬
‫و تغییر شکل پالستیکی و کاهش نیروهای اولیه اتصاالت پیچی‪.‬‬
‫قفل های مانع دمونتاژ و افتادن‬
‫چاره‪ :‬سطوح نشیمن بزرگ‪ ،‬زبری سطح کمتر (صافی سطح باالتر)‪،‬‬
‫(پوشش های پلی آمیدی)‬
‫استفاده از پیچ های خیلی محکم (نیروی اولیه بزرگ تر)‪.‬‬
‫باز شدن اتصاالت پیچی‪ :‬بارهای دینامیکی عمود بر محور پیچ ها‬
‫وارش تخت فرنی‪ ،‬وارش فرنی‪ ،‬وارش‬
‫باعث باز شدن خودکار و کامل می شود‪.‬‬
‫برجسته شیاردار‪ ،‬مهره تاجی‪ :‬اجزا قفل‬
‫چاره‪ :‬استفاده از اجزاء قفل‪ ،‬برحسب عملکرد به سه گروه تقسیم‬
‫غیر مؤثر‬
‫می شوند‪:‬‬
‫اجزاء قفل غیرمؤثر (مانند واشر فنریو واشر دندانه دار)‪.‬‬
‫اجزاء قفل مانع دمونتاژ و افتادن؛ اتصاالت ممکن است باز و شل‬
‫آزمایش ویبره ‪ DIN 65151‬اجزاء قفل مختلف‬ ‫شوند ولی از هم جدا نمی شوند (مانند اشپیل)‪.‬‬
‫ال چسب ها و پیچ های با دندانه مانع)‪ .‬رفتار قفل اتصاالت پیچی تحت بارگذاری عرضی پیچ های‬ ‫اجزاء قفل مانع شل شدن (مث ً‬
‫‪ ISO4014-M10‬آزمایش می شوند‪.‬‬ ‫مهره ها یا پیچ ها نمی توانند شل شوند (بهترین نوع قفل)‪.‬‬

‫نگاه کلی به قفل پیچ ها‬

‫اتصال‬ ‫اجزای قفل‬ ‫استاندارد‬ ‫نوع‪ ،‬خواص‬

‫واشر تخت فنری‬ ‫منسوخ‬ ‫غیر مؤثر‬

‫واشر فنری‬ ‫منسوخ‬ ‫غیر مؤثر‬
‫فنری‬
‫واشر برجسته دندانه دار‬ ‫منسوخ‬ ‫غیر مؤثر‬
‫واشر برجسته شیاردار‬ ‫منسوخ‬ ‫غیر مؤثر‬

‫ورق قفل‬ ‫منسوخ‬ ‫قفل مانع دمونتاژ‬

‫قفل شکلی‬ ‫مهره تاجی با پین اشپیل (دو سر پرچ)‬ ‫‪DIN 935-1+2‬‬ ‫قفل مانع دمونتاژ‬
‫قفل سیمی‬ ‫ــ‬ ‫قفل مانع دمونتاژ‬

‫مهره قفلی (مهر جفت)‬ ‫ــ‬ ‫غیر مؤثر‪ ،‬امکان شل شدن‬

‫قفل نیرویی‬
‫(گیرنده)‬ ‫پیچ ها و مهره ها با پوشش پلی آمیدی‬ ‫‪DIN 267-28‬‬ ‫قفل مانع دمونتاژ‬
‫گیرنده‬ ‫‪ISO 2320‬‬

‫‪51‬‬
 ‫پیچ های با دندانه زیر کلگی‬ ‫قفل مانع شل شدن‪ ،‬برای قطعات ــ‬
‫سخت شده مناسب نیست‬
‫مانع‬
‫(نیرویی و فرمی)‬ ‫حلقه لبه مانع‪،‬‬ ‫قفل مانع شل شدن‪ ،‬برای قطعات ــ‬
‫واشر لبه مانع‪،‬‬ ‫ــ‬ ‫سخت مناسب نیست‪.‬‬
‫جفت واشر خود قفل‬ ‫قفل مانع شل شدن‬

‫چسب های میکرو (مواد مصنوعی)‬ ‫‪DIN 267-27‬‬ ‫قفل مانع شل شدن‪،‬‬

‫در رزوه ها‬ ‫اتصال آب بند‪ ،‬محدوده دما‬
‫قفل جنسی‬ ‫‪150˚C-50˚C‬‬

‫چسب مایع‬ ‫ــ‬ ‫قفل مانع شل شدن‬

‫‪52‬‬
 ‫انواع تسمه های گوه ای شکل‬

‫تسمه های گوه ای شکل (‪7‬ـ شکل)‪ ،‬تسمه های دندانه دار(سنکرون)‬

‫شکل ساختمان‬

‫محدوده ابعاد‬
‫محدوده‬ ‫محدوده‬
‫مشخصه‬ ‫سرعت‬ ‫توان‬
‫‪ 1h‬به ‪mm‬‬ ‫‪ 2L‬به ‪mm‬‬ ‫خواص‪ ،‬مثال های کاربردی‬
‫استاندارد‬
‫‪ Vmax‬به‬ ‫‪ Pmax‬به‬
‫استاندارد برای پولی های‬ ‫‪)3‬‬
‫‪m/s‬‬ ‫‪kW‬‬

‫تسمه های گوه ای شکل معمولی‬ ‫‪4...25‬‬ ‫‪185...19000‬‬

‫‪30‬‬
‫‪DIN 2217. ISO 4183‬‬
‫‪DIN 2215, ISO 4184‬‬
‫برای بارهای پاره کننده باال‪،‬‬
‫توانایی انتقال مطمئن‪ ،‬ماشین های‬
‫‪65‬‬ ‫ساختمانی‪ ،‬ماشین های کشاورزی‪،‬‬
‫سیستم های نقاله‪ ،‬ماشین سازی‬
‫عمو می‬

‫تسمه های گوه ای شکل باریک‬ ‫‪8...18‬‬ ‫‪630...12500‬‬ ‫انتقال خوب توان‪ ،‬در عرض‬
‫یکسان دارای توان دوبرابر‬
‫مانند تسمه های گوه ای ـ‬
‫‪40‬‬ ‫‪70‬‬
‫‪DIN 2211. ISO 4183‬‬ ‫شکل معمولی؛ سیستم های‬
‫جعبه دنده‪ ،‬ماشین های ـ چوب‪،‬‬
‫‪DIN 7753, ISO 4184‬‬ ‫ابزار‪ ،‬ـ مبرد‬

‫تسمه های گوه ای شکل جناح باز‬ ‫‪4...25‬‬ ‫‪800...3150‬‬ ‫تغییر طول کم‪ ،‬قطر کوچک‬
‫پولی ها‪ ،‬پایداری حرارتی‬
‫باال از ‪ -30˚C‬تا ‪+80˚C‬؛‬
‫‪50‬‬ ‫‪70‬‬
‫‪DIN 2211. DIN 2217‬‬ ‫محرکه دینام خودروسواری‪،‬‬
‫جعبه دنده‪،‬‬ ‫سیستم های‬
‫‪DIN 2215, DIN 7753‬‬ ‫پمپ ها‪ ،‬ماشین های مبرد‬

‫تسمه های گوه ای شکل‬ ‫‪10...26‬‬ ‫‪1250...15000‬‬

‫یکپارچه (تسمه های قدرتی)‬
‫‪30‬‬
‫‪DIN 2211. DIN 2217‬‬
‫عدم حساسیت به ارتعاش و ضربه؛‬
‫عدم پیچش تسمه های تکی در‬
‫‪65‬‬ ‫ال یکنواخت نیرو‪،‬‬‫پولی‪ ،‬توزیع کام ً‬
‫بارهای پاره کننده باال‪ ،‬برای فواصل‬
‫بزرگ محورها؛ ماشین های کاغذ‬

‫‪53‬‬
 ‫تسمه های گوه ای شکل پره ای‬
‫‪DIN 7867‬‬
‫تسمه های گوه ای شکل پهن‬
‫‪DIN 7719‬‬
‫تسمه های گوه ای شکل دوبل‬
‫(تسمه های شش گوش)‬
‫‪DIN 7722, ISO 5289‬‬
‫تسمه های دندانه دار‬
‫‪0.7...5.0‬‬
‫‪DIN 7721, ISO 5296‬‬
‫‪3‬ـ توان قابل انتقال توسط هر تسمه‬
‫‪3...17‬‬ ‫‪600...15000‬‬ ‫امکان نسبت انتقال بزرگ‪،‬‬
‫دوران کم لرزش؛ محرکه‬
‫دینام خودروسواری‪ ،‬سیستم‬
‫‪60‬‬ ‫‪20‬‬
‫‪DIN 7867‬‬ ‫محرکه کمپرسور در‬
‫تأسیسات تبرید‪ ،‬ماشین های‬
‫کوچک‬
‫‪6...18‬‬ ‫‪468...2500‬‬ ‫مقاومت عرضی خوب‪،‬‬
‫تطابق پروفیل خوب‪ ،‬بارهای‬
‫پاره کننده خیلی باال‪ ،‬قابل‬
‫‪30‬‬ ‫‪85‬‬ ‫انعطاف؛ جعبه دنده های‬
‫‪DIN 7719‬‬ ‫با سرعت قابل تنظیم؛‬
‫ماشین های ابزار‪ ،‬نساجی‪،‬‬
‫ماشین سازی عمومی‬
‫‪10...25‬‬ ‫‪2000...6900‬‬
‫انتقال خوب برای موتورهای‬
‫با چند پولی و جهت گردش‬
‫متغیر؛ ‪ %10‬بازده کمتر‬
‫‪30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫از تسمه های معمولی؛‬
‫‪DIN 2217‬‬ ‫ماشین های کشاورزی‪،‬‬
‫ماشین های نساجی‪،‬‬
‫ماشین سازی عمومی‬
‫‪100...3620‬‬ ‫بازده ‪ ،0.98≤ηmax‬حرکت‬
‫سنکرون و بدون لغزش‪،‬‬
‫نیروی کششی اولیه کمتر و‬
‫در نتیجه اعمال بار کمتر به‬
‫‪40...80‬‬ ‫‪0.5...900‬‬ ‫یاتاقان ها‪ ،‬سیستم های محرکه‬
‫‪DIN ISO 5294‬‬ ‫ظریف و دقیق و ماشین های‬
‫اداری‪ ،‬در خودروهای باری‪،‬‬
‫سیستم محرکه اسپیندل‬
‫‪CNC‬‬
‫‪2‬ـ طول تسمه‬ ‫‪1‬ـ ارتفاع تسمه (صفحات ‪)256 ،255‬‬
‫‪54‬‬
 ‫سیستم انتقال قدرت‬

‫سیستم انتقال قدرت چرخ دنده ای‬

‫‪z1 ،z3 ،z5‬‬ ‫تعداد دندانه‬ ‫چرخ دنده‬ ‫فرمول انتقال‬

‫‪n1 ،n3 ،n5‬‬ ‫دور‬ ‫محرک‬ ‫‪n1 . z1 = n2 . n2‬‬
‫‪z2 ،z4 ،z6‬‬ ‫تعداد دندانه‬ ‫چرخ دنده‬
‫‪n2 ،n4 ،n6‬‬ ‫دور‬ ‫متحرک‬ ‫نسبت انتقال‬
‫‪na‬‬ ‫دور اولین چرخ دنده‬ ‫‪z2 n1 n a‬‬
‫=‬
‫‪i‬‬ ‫= =‬
‫دور آخرین چرخ دنده ‪ne‬‬ ‫‪z1 n 2 n e‬‬
‫‪i‬‬ ‫نسبت انتقال کل‬
‫نسبت انتقال تکی‪i1 ،i2 ،i3...‬‬
‫نسبت انتقال کلی‬
‫مثال‪:‬‬
‫‪z2 . z4 . z 6...‬‬
‫‪z1=?; n2=?; z2=24; n1=180/min; i=0,4‬‬ ‫=‪i‬‬
‫‪z1 . z 3 . z5 ...‬‬
‫‪n1 1800 / min‬‬
‫‪i = i1 . i2 . i3...‬‬
‫=‪n‬‬ ‫=‬ ‫‪= 450 / min‬‬
‫‪0, 4‬‬
‫‪z‬‬
‫‪i‬‬

‫‪n 2 . z2 450 / min . 24‬‬

‫=‬‫‪z1‬‬ ‫=‬ ‫‪= 60‬‬
‫‪n1‬‬ ‫‪180 / min‬‬

‫گشتاور دورانی چرخ دنده ها در صفحه ‪37‬‬

‫سیستم انتقال قدرت تسمه ای‬

‫‪d1 ،d3 ،d5‬‬ ‫قطر‬ ‫پولی (فلکه)‬ ‫سرعت‬

‫‪n1 ،n3 ،n5‬‬ ‫دور‬ ‫محرک‬ ‫‪v = v1 = v2‬‬
‫‪d2 ،d4 ،d6‬‬ ‫قطر‬ ‫پولی‬
‫‪n2 ،n4 ،n6‬‬ ‫دور‬ ‫متحرک‬ ‫فرمول انتقال‬
‫‪na‬‬ ‫دور اولین پولی‬ ‫‪n1 . d1 = n2 . d2‬‬
‫‪ne‬‬ ‫دور آخرین پولی‬
‫‪i‬‬ ‫نسبت انتقال کل‬ ‫نسبت انتقال‬
‫نسبت انتقال تکی ‪i1 ،i2 ،i3 ...‬‬ ‫=‬
‫‪i‬‬
‫‪d2 n1 n a‬‬
‫= =‬
‫‪v ،v1،v2‬‬ ‫سرعت محیطی‬ ‫‪d1 n 2 n e‬‬
‫مثال‪:‬‬ ‫نسبت انتقال کل‬
‫;‪d2=?; i=?; d1=240mm; n2=400/min‬‬
‫‪d2 . d4 . d 6...‬‬
‫‪n1=600/min‬‬ ‫=‪i‬‬
‫‪d1 . d 3 . d5 ...‬‬
‫‪n1 600 / min 1, 5‬‬ ‫‪i = i1 . i2 . i3...‬‬
‫=‬
‫‪i‬‬ ‫=‬ ‫‪= = 1, 5‬‬
‫‪n 2 400 / min 1‬‬

‫‪n1 . d1 600 / min .240mm‬‬

‫=‬
‫‪d2‬‬ ‫=‬ ‫‪= 360mm‬‬
‫‪n2‬‬ ‫‪400 / min‬‬

‫‪55‬‬
 ‫سیستم انتقال قدرت حلزونی‬

‫‪z1‬‬ ‫تعداد راه (یا نخ) حلزون‬ ‫فرمول انتقال‬

‫‪n1‬‬ ‫دور حلزون‬ ‫‪n1 . z1 = n2 . z2‬‬
‫‪z2‬‬ ‫تعداد دندانه چرخ حلزون‬
‫‪n2‬‬ ‫دور چرخ حلزون‬ ‫نسبت انتقال‬
‫‪i‬‬ ‫نسبت انتقال‬ ‫=‬
‫‪i‬‬
‫‪n1 z2‬‬
‫=‬
‫مثال‪:‬‬ ‫‪n 2 z1‬‬
‫‪n2=?; z1=3; n1=1500/min; i=25‬‬

‫‪n1 1500 / min‬‬

‫=‪n‬‬
‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪= 60 / min‬‬
‫‪i‬‬ ‫‪25‬‬

‫مشخصات انواع روغن‬

‫طبقه بندی گرانروی روغن های موتور‬
‫‪)SAE J300‬آوریل ‪(1999‬‬

‫در دماهای پایین )‪ (cP‬گرانروی‬ ‫گرانروی در دماهای باال‬

‫‪ SAE‬درجه گرانروی‬

‫گرانروی مربوط به‬ ‫گرانروی مربوز به پمپاژ‬ ‫)‪ (cP‬گرانروی‬

‫استارت موتور برحسب‬ ‫روغن برحسب درجه‬ ‫گرانروی سیماتیک‬ ‫در تنش برشی‬
‫درجه سانتی گراد‬ ‫سانتی گراد‬ ‫باال در‬

‫حداکثر‬ ‫حداکثر‬ ‫حداقل‬ ‫حداکثر‬ ‫حداقل‬

‫‪0W‬‬ ‫‪6200 at -35‬‬ ‫‪60 000 at -40‬‬ ‫ــ‬ ‫‪3/8‬‬ ‫ــ‬

‫‪5W‬‬ ‫‪6200 at -30‬‬ ‫‪60 000 at -35‬‬ ‫ــ‬ ‫‪3/8‬‬ ‫ــ‬

‫‪10W‬‬ ‫‪6200 at -25‬‬ ‫‪60 000 at -30‬‬ ‫ــ‬ ‫‪4/1‬‬ ‫ــ‬

‫‪15W‬‬ ‫‪6200 at -20‬‬ ‫‪60 000 at -25‬‬ ‫ــ‬ ‫‪5/6‬‬ ‫ــ‬

‫‪20W‬‬ ‫‪6200 at -15‬‬ ‫‪60 000 at -20‬‬ ‫ــ‬ ‫‪5/6‬‬ ‫ــ‬

‫‪25W‬‬ ‫‪6200 at -10‬‬ ‫‪60 000 at -15‬‬ ‫ــ‬ ‫‪9/3‬‬ ‫ــ‬

‫‪20‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪<9/3‬‬ ‫‪5/6‬‬ ‫‪2/6‬‬

‫‪30‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪<12/5‬‬ ‫‪9/3‬‬ ‫‪2/9‬‬

‫‪40‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪<16/3‬‬ ‫‪12/5‬‬ ‫‪2/9‬‬

‫‪40‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪<16/3‬‬ ‫‪12/5‬‬ ‫‪3/7‬‬

‫‪50‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪<21/9‬‬ ‫‪16/3‬‬ ‫‪3/7‬‬

‫‪60‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪<26/1‬‬ ‫‪21/9‬‬ ‫‪3/7‬‬

‫‪56‬‬
 ‫مقایسه ویژگی های انواع روغن‬

‫  ‪ASTM‬روش‬ ‫‪SAE‬‬
‫‪85W-140 85W-140 75˚W-90‬‬ ‫‪80W‬‬ ‫‪75W-80‬‬ ‫‪75W‬‬
‫آزمون‬ ‫درجه‬

‫گرانروی‬
‫‪D-445‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪9/3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫کینماتیک‬
‫در‬

‫شاخص‬
‫‪D-2270‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪95‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫گرانروی‬
‫(‪)VI‬‬

‫نقطه‬
‫‪D-92‬‬ ‫‪205‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪190‬‬ ‫‪170‬‬ ‫‪150‬‬ ‫اشتعال‪،‬‬
‫‪˚C‬‬

‫نقطه‬
‫‪D-97‬‬ ‫‪-9‬‬ ‫‪-18‬‬ ‫‪-36‬‬ ‫‪-33‬‬ ‫‪-27‬‬ ‫‪-30‬‬
‫ریزش‪˚C ،‬‬

‫دانسیته‬
‫‪D-1298‬‬ ‫‪905‬‬ ‫‪905‬‬ ‫‪870‬‬ ‫‪880‬‬ ‫‪875‬‬ ‫‪865‬‬ ‫در ‪،15˚C‬‬
‫‪m3/kg‬‬

‫‪57‬‬
 ‫سطوح کیفیت روغن های بنزینی در ‪ API‬بر اساس تکنولوژی ساخت‬

‫عرضه به بازار مصرف‪ ،‬سال ‪ 2010‬کاربرد در کلیه خودروهای مدرن تا سال ‪ ،2015‬دارای مقاومت بهتر در‬
‫برابر اکسیداسیون‪ ،‬پوشش دهی بیشتر و محافظت در برابر رسوب گذاری بر روی قطعات و افزایش کارایی روغن‬
‫‪ SN‬موتور در دمای پایین بهبود یافته است‪ .‬گریدهای سبک این روغن موتور صرفه جویی قابل مالحظه از نظر‬
‫کیفیت حفظ انرژی هستند‪ ILSAC .‬دارای استاندارد ‪SN‬ی در مصرف سوخت فراهم می آورد‪ .‬برخی روغن های‬
‫(‪ )CC~4000CC‬مناسب خودروها و موتور سیکلت هایی با حجم انجین ‪650‬‬

‫عرضه به بازار مصرف‪ ،‬سال ‪ 2005‬کاربرد در کلیه خودروهای مدرن تا سال ‪ ،2010‬دارای خاصیت پایداری خوب‬
‫در برابر اکسیداسیون و سایش‪ ،‬محافظت بهتر در مقابل رسوب گذاری بر روی قطعات و کارایی بهتر روغن در دمای‬
‫‪SM‬‬
‫پایین‪ .‬گریدهای سبک این روغنصرفه جویی قابل مالحظه ای را در مصرف سوخت فراهم می آورند‪.‬‬
‫(‪ )CC~2800CC‬مناسب خودروها و موتور سیکلت هایی با حجم انجین‪650‬‬

‫در موتورهای بنزینی ‪ SAE‬برای آزمون درجه گرانروی ‪ API‬برای مصرف در خودروهای سال ‪ 2004‬و قدیمی تر‬
‫‪ SL‬و طبق خط مش و قابلیت های مورد انتظار مدرن‪.‬‬
‫(‪ )CC~4000CC‬مناسب خودروها و موتور سیکلت هایی با حجم انجین موتورسیکلت های ‪6500‬‬

‫برای مصرف سوخت در خودروهای طراحی سال ‪ 2001‬و قدیمی تر‪.‬‬

‫‪SJ‬‬
‫(‪ )CC~2000CC‬مناسب خودروها و موتور سیکلت هایی با حجم انجین ‪450‬‬

‫برای مصرف سوخت در خودروهای طراحی سال ‪ 1996‬و قدیمی تر‪.‬‬

‫‪SH‬‬
‫(‪ )CC~450CC‬منسوخ شده و مناسب موتور سیکلت های دارای فیلترهای کاغذی از ‪200‬‬

‫دارای مقدار بیشتری از مواد افزودنی‪ SF .‬برای مصرف در خودروهای سال ‪ 1993‬و قدیمی تر‪ ،‬نسبت به‬
‫‪SG‬‬
‫(‪ )CC~2000CC‬منسوخ شده و مناسب خودروها و موتور سیکلت های دارای فیلتر کاغذی از ‪160‬‬

‫اما دارای مواد ضداکسیداسیون و ضد سائیدگی بیشتر برای مصرف در خودروهای طراحی سال ‪ 1993‬و قدیمی تر‪.‬‬
‫‪ SE SF‬مشابه‬
‫(‪ )CC~2000CC‬منسوخ شده و مناسب موتور سیکلت های دارای فیلترهای فلزی از ‪50‬‬

‫‪،‬دارای مقدار بیشتری از مواد افزودنی‪ ،‬استفاده در خودروهایی که پس از سال ‪ 1979‬ساخته شده اند‪ ،‬توصیه‬
‫‪ SE‬نمی شود‪ SD .‬مشابه‬
‫(منسوخ شده و توصیه نمی شود)‬

‫دارای مقدار بشتری از مواد افزودنی‪ ،‬استفاده در خودروهای طراحی سال ‪ 1971‬به بعد توصیه نمی شود‪SC .‬‬
‫‪ SD‬نسبت به‬
‫ال توصیه نمی شود)‬ ‫(منسوخ شده و اص ً‬

‫‪ +‬مواد ضدرنگ و ساییدگی ‪ +‬پاک کنندگی‪ ،‬استفاده در خودروهای طراحی سال ‪ 1967‬به بعد توصیه نمی شود‪SB.‬‬
‫‪SC‬‬
‫(منسوخ شده و اص ً‬
‫ال توصیه نمی شود)‬

‫‪ +‬مواد ضدخوردگی و ضداکسیداسیون‪ ،‬استفاده در خودروهای طراحی سال ‪ 1963‬به بعد توصیه نمی شود‪SA .‬‬
‫‪SB‬‬
‫(منسوخ شده و اص ً‬
‫ال توصیه نمی شود)‬

‫روغن پایه بدون مواد افزودنی‪ ،‬استفاده در خودروهایی که پس از سال ‪ 1930‬ساخته شده اند‪ ،‬توصیه نمی شود‪.‬‬
‫‪SA‬‬
‫(منسوخ شده و اص ً‬
‫ال توصیه نمی شود)‬

‫‪58‬‬
 ‫طبقه بندی روغن جعبه دنده براساس کیفیت ‪API‬‬

‫ماهیت و مورد مصرف آن‬ ‫طبقه بندی ‪API‬‬

‫روغن معدنی خالص (پایه) که در خودروها کاربرد دارد‬ ‫‪GL -1‬‬

‫روغن دنده که روغن حیوانی یا گیاهی به آن اضافه می شود و دارای ماده افزودنی‬ ‫‪GL -2‬‬
‫ضدساییدگی کاربرد آن در دنده های فرسوده می باشد‪.‬‬

‫دارای مقداری ماده افزودنی کاهش دهنده اثرات فشار کاربرد آن در وسایل حمل و نقل‬ ‫‪GL -3‬‬
‫دستی و دنده فرمان‬

‫مواد افزودنی مناسب دنده ها و کاربرد آن در جعبه دنده های بسیاری از خودروها‬ ‫‪GL -4‬‬

‫مواد افزودنی مناسب دنده ها و کاربرد آن در دیفرانسیل ها و دنده های هیپوئید‬ ‫‪GL-5‬‬

‫‪59‬‬
 ‫روغن موتور ‪1API GL -‬‬
‫‪API GL -‬‬ ‫کیفیت‪:‬‬

‫مناسب جعبه دنده های ساده و مخروطی با توان کم یا متوسط‬ ‫کاربرد‪:‬‬

‫‪250/140/90‬‬ ‫گرید‪:‬‬

‫ظروف ‪ 10 ،4 ،1‬و ‪ 20‬لیتری و بشکه فلزی ‪ 208‬لیتری‬ ‫بسته بندی‪:‬‬

‫استاندارد‬ ‫درجه گرانروی‬ ‫مشخصات فنی‬

‫ایران‬ ‫بین المللی‬ ‫‪140‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪340‬‬ ‫‪ASTM D- 445‬‬ ‫‪33/5‬‬ ‫‪17/8‬‬ ‫گرانروی در ‪ 100‬درجه‬

‫‪340‬‬ ‫‪ASTM D- 445‬‬ ‫‪443/2‬‬ ‫‪186‬‬ ‫گرانروی در ‪ 40‬درجه‬

‫‪195‬‬ ‫‪ASTM D- 2270‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪103‬‬ ‫شاخص گرانروی‬

‫‪198‬‬ ‫‪ASTM D- 92‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪200‬‬ ‫نقطه اشتعال حداقل‬

‫‪201‬‬ ‫‪ASTM D- 97‬‬ ‫‪-9‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫نقطه ریزش حداکثر‬

‫‪197‬‬ ‫‪ASTM D-1298‬‬ ‫‪0/880‬‬ ‫‪0/880‬‬ ‫دانسیته در ‪15/5cm/g C3‬‬

‫روغن موتور ‪4API GL -‬‬

‫‪MIL-l- 5API GL -‬‬ ‫کیفیت‪:‬‬

‫مناسب جعبه دنده و دیفرانسیل اتومبیل های سواری سبک و سنگین با توان‬

‫کاربرد‪:‬‬
‫متوسط و باال‬

‫‪140W85 ،90W85 ،250 ،140 ،90‬‬ ‫گرید‪:‬‬

‫ظروف ‪ 10 ،4 ،1‬و ‪ 20‬لیتری و بشکه فلزی ‪ 208‬لیتری‬ ‫بسته بندی‪:‬‬

‫‪60‬‬
 ‫استاندارد‬ ‫درجه گرانروی‬ ‫مشخصات فنی‬

‫ایران‬ ‫‪ 85 W‬بین المللی‬ ‫‪90W 85‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪140‬‬

‫‪340 ASTM D- 445‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪33/5‬‬ ‫گرانروی در ‪ 100‬درجه ‪17/8‬‬

‫‪340 ASTM D- 445‬‬ ‫‪365‬‬ ‫‪152/9‬‬ ‫‪443/2‬‬ ‫‪186‬‬ ‫گرانروی در ‪ 40‬درجه‬

‫‪195 ASTM D-2270‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪106‬‬ ‫‪103‬‬ ‫شاخص گرانروی‬

‫‪198‬‬ ‫‪ASTM D- 92‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪200‬‬ ‫نقطه اشتعال حداقل‬

‫‪201‬‬ ‫‪ASTM D- 97‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫‪-18‬‬ ‫‪-9‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫نقطه ریزش حداکثر‬

‫‪197 ASTM D- 1298‬‬ ‫‪0/886‬‬ ‫‪0/886‬‬ ‫‪0/880‬‬ ‫‪0/880‬‬ ‫دانسیته در ‪15/5 ˚C‬‬

‫برحسب ‪g/cm3‬‬

‫روغن موتور ‪5API GL -‬‬

‫‪MIL-l- 5API GL -‬‬ ‫کیفیت‪:‬‬

‫مناسب جعبه دنده و دیفرانسیل اتومبیل های سواری سبک و سنگین با توان‬ ‫کاربرد‪:‬‬

‫متوسط و باال‬

‫‪140W85 ،90W85 ،250 ،140 ،90‬‬ ‫گرید‪:‬‬

‫ظروف ‪ 10 ،4 ،1‬و ‪ 20‬لیتری و بشکه فلزی ‪ 208‬لیتری‬ ‫بسته بندی‪:‬‬

‫استاندارد‬ ‫درجه گرانروی‬ ‫مشخصات فنی‬

‫ایران‬ ‫بین المللی‬ ‫‪80 W 140W 9 0 W‬‬ ‫‪140‬‬ ‫‪90‬‬

‫‪85‬‬ ‫‪85‬‬

‫‪340 ASTM D- 445‬‬ ‫‪8/6‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪19/1‬‬ ‫‪31/51‬‬ ‫گرانروی در ‪ 100‬درجه ‪17‬‬

‫‪340 ASTM D- 445‬‬ ‫‪64/2‬‬ ‫‪335/2 184.2‬‬ ‫‪332/4‬‬ ‫‪169/9‬‬ ‫گرانروی در ‪ 40‬درجه‬

‫‪195 ASTM D- 2270‬‬ ‫‪104‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪117‬‬ ‫‪118‬‬ ‫‪115‬‬ ‫شاخص گرانروی‬

‫‪198‬‬ ‫‪ASTM D- 92‬‬ ‫‪180‬‬ ‫‪215‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪210‬‬ ‫‪200‬‬ ‫نقطه اشتعال حداقل‬

‫‪201‬‬ ‫‪ASTM D- 97‬‬ ‫‪-24‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫‪-18‬‬ ‫‪-12‬‬ ‫‪-15‬‬ ‫نقطه ریزش حداکثر‬

‫‪197 ASTM D- 1298‬‬ ‫‪0/888‬‬ ‫‪0/888 0/888‬‬ ‫‪0/888‬‬ ‫‪0/888‬‬ ‫دانسیته در ‪15/5 ˚C‬‬
‫برحسب ‪g/cm3‬‬

‫‪61‬‬
 ‫استانداردهای مایع هیدرولیک ترمز‬

‫نقطه جوش خشک‬ ‫نقطه جوش تر‬

‫‪DOT 3‬‬ ‫)‪205˚C (284 ˚F‬‬ ‫)‪140˚C (284 ˚F‬‬

‫‪DOT 4‬‬ ‫)‪230˚C (284 ˚F‬‬ ‫)‪155˚C (284 ˚F‬‬

‫‪DOT 5‬‬ ‫)‪260˚C (284 ˚F‬‬ ‫)‪180˚C (284 ˚F‬‬

‫‪DOT 5/1‬‬ ‫)‪270˚C (284 ˚F‬‬ ‫)‪190˚C (284 ˚F‬‬

‫‪62‬‬
 ‫معیارهای آالیندگی خودروهای سواری(برحسب ‪)g/km‬‬

‫ردیف‬ ‫تاریخ‬ ‫‪CO‬‬ ‫‪THC‬‬ ‫‪NMHC‬‬ ‫‪NOx‬‬ ‫‪HC+NOx‬‬ ‫‪PM‬‬ ‫‪P‬‬

‫‪Diesel‬‬

‫‪1992‬‬ ‫‪2/72‬‬
‫یورو ‪1‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬
‫ژوالی‬ ‫)‪(3/16‬‬

‫‪1996‬‬
‫یورو ‪2‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪0/7‬‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2000‬‬
‫یورو ‪3‬‬ ‫‪0/64‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪0/50‬‬ ‫‪0/56‬‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2005‬‬
‫یورو ‪4‬‬ ‫‪0/50‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪0/25‬‬ ‫‪0/30‬‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2009‬‬
‫یورو ‪5‬‬ ‫‪0/500‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪0/180‬‬ ‫‪0/230‬‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2014‬‬
‫یورو ‪6‬‬ ‫‪0/500‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪0/080‬‬ ‫‪0/170‬‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫)‪Petrol (Gasoline‬‬

‫‪1992‬‬ ‫‪2/72‬‬ ‫‪0/97‬‬

‫یورو ‪1‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬
‫ژوالی‬ ‫)‪(3/16‬‬ ‫)‪(1/13‬‬

‫‪1996‬‬
‫یورو ‪2‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫‪0/5‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2000‬‬
‫یورو ‪3‬‬ ‫‪2/3‬‬ ‫‪0/20‬‬ ‫ــ‬ ‫‪0/15‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2005‬‬
‫یورو ‪4‬‬ ‫‪1/0‬‬ ‫‪0/10‬‬ ‫ــ‬ ‫‪0/08‬‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬ ‫ــ‬
‫ژانویه‬

‫‪2009‬‬
‫یورو ‪5‬‬ ‫‪1/000‬‬ ‫‪0/100‬‬ ‫‪0/068‬‬ ‫‪0/060‬‬ ‫ــ‬ ‫**‪0/005‬‬ ‫ــ‬
‫سپتامبر‬

‫‪2014‬‬
‫یورو ‪6‬‬ ‫‪1/000‬‬ ‫‪0/100‬‬ ‫‪0/068‬‬ ‫‪0/060‬‬ ‫ــ‬ ‫**‪0/005‬‬ ‫ــ‬
‫سپتامبر‬

‫‪63‬‬
 ‫راهنمای به کارگیری از انواع شمع های ایکم‬

‫شمع ‪ 4‬پالتین‬ ‫شمع ‪ 2‬پالتین ـ ‪ 3‬پالتین‬ ‫شمع معمولی‬ ‫شمع استاندارد‬ ‫نوع اتومبیل‬

‫پژو ‪2000‬‬
‫پرشیا‬
‫پژو ‪405‬ـ‬
‫‪FC52LS‬‬ ‫سمند‬
‫‪RFC52LS‬‬

‫گروه صنعتی ایران خودرو‬

‫‪RFC58LZK‬‬ ‫پژو ‪206‬ـ‬
‫‪RFC58L3EX‬‬ ‫‪RFN58LZ‬‬
‫‪F54‬‬ ‫‪600LS‬‬ ‫‪1400‬‬
‫‪RFC42LZ2E‬‬ ‫‪RFN58 HZ‬‬
‫‪RFN52HZ3A‬‬ ‫‪RFC58LZK‬‬ ‫پژو ‪206‬ـ‬
‫‪RFC58L3EX‬‬ ‫‪C52LS-C62LS‬‬
‫‪F54‬‬ ‫‪RFC52LS‬‬ ‫‪1600‬‬
‫‪RFC42LZ2E‬‬ ‫‪RFN58LZ‬‬
‫‪C52LS-‬‬ ‫پیکان کاربراتور‬
‫‪RFN58LZ‬‬
‫‪C62LS‬‬ ‫پیکان انژکتور‬
‫پیکان پژونی‬
‫‪90‬‬
‫سوزوکی‬

‫پراید کاربراتور‬
‫پراید انژکتور‬
‫‪L65-L87‬‬ ‫‪C52LS3X‬‬ ‫‪C52LS-‬‬ ‫‪RC52LS5‬‬ ‫‪ 83‬به بعد‬
‫‪F54‬‬ ‫‪RFC58L3EX‬‬ ‫‪C62LS‬‬ ‫‪RFN52LZ‬‬ ‫پراید انژکتور‬
‫‪L65-L87‬‬
‫‪RFC42LZ2E‬‬ ‫‪RFC52LZK‬‬
‫‪RC52LS5‬‬
‫قبل از ‪83‬‬ ‫گروه سایپا‬
‫‪F54‬‬ ‫‪RFN58LZ‬‬
‫‪N43‬‬ ‫‪C52LS3X‬‬ ‫‪RFC52LS‬‬ ‫‪C72‬‬ ‫زانتیا ‪1600‬ـ‬
‫‪RFN52HZ3A‬‬ ‫‪RFC42LZ2E‬‬ ‫‪600S‬‬ ‫‪RFN58LZ‬‬ ‫‪2000‬‬
‫رنو‪5‬‬
‫سیتروئن ‪5‬‬

‫مزدا‬
‫گروه بهمن‬

‫‪C52LS-‬‬ ‫‪RC52LS‬‬
‫‪F54‬‬ ‫‪1600‬ـ‪2000‬‬
‫‪C62LS‬‬ ‫‪RFC52LS‬‬
‫مزدا ‪323‬‬

‫‪64‬‬
 ‫(انژکتور)‬
‫‪F54‬‬ ‫‪RFC52LS‬‬
‫‪C52LS3X‬‬ ‫پاترول‬

‫پارس خودرو‬
‫‪F54‬‬ ‫‪C52LS-‬‬ ‫‪RFN58LZ‬‬
‫‪RFC58LZ3EX‬‬ ‫ماکسیما‬
‫‪F54‬‬ ‫‪C62LS‬‬ ‫‪RFC52LS‬‬
‫‪RFC42LZ2E‬‬ ‫پیک آپ‬
‫‪F54‬‬ ‫‪RFN58LZ‬‬
‫مگان‬

‫‪L65-L87‬‬ ‫‪RC52LS‬‬ ‫سیلو‬

‫‪C52LS‬‬ ‫دوو‬
‫‪L65-L87‬‬ ‫‪RC52LS5‬‬ ‫ماتیز‬

‫زاگرس‬
‫‪L65-L87‬‬ ‫‪RC52LS5‬‬ ‫پروتون‬
‫خودرو‬

‫‪C52LS-‬‬ ‫تویوتا مدل‬

‫تویوتا‬
‫‪C62LS‬‬ ‫پایین‬

‫آوانته‬
‫‪F54‬‬ ‫‪RFC58L3EX‬‬ ‫‪RFC52LS‬‬

‫هیوندا‬
‫ورنا‬
‫‪L65-L87‬‬ ‫‪RFC42LZ2E‬‬ ‫‪RC52LS5‬‬
‫سوناتا‬

‫‪L65-L87‬‬ ‫‪RC52LS‬‬ ‫فولکس گل‬

‫‪65‬‬
66