Lourise Angielen H.

Minimo 9 Diligence Filipino Noli Me Tangere (Kabanata 1, 2, and 3) February 2, 2020

Kabanata I (Isang Handaan)

Maaaring
maging
kapalaran ng
Ipinapakitang Patungkol
Damdamin ng tauhan sa
Tauhan Pahayag Paliwanag Kabanata katangian o kanino o saan Sariling pananaw
tauhan kaniyang
ugali ng tauhan ang pahayag
> ugali
>gawi
>pahayag

“Katulad ng Ang mga Indio

Ako ay naiinis Maraming mga
paniniwala ko sa o Pilipino ay Para sa mga Siya ay naiinis sa
Mapanghusga dahil hinusgahan Pilipino ang
Padre Damaso Espiritu Santo. mga tamad 1 Indio o mga pagiging tamad ng
at mapagmataas niya na ang mga magagalit sa
Talagang tamad ang ayon kay Padre Pilipino mga Indio
Pilipino ay tamad kaniya
Indio!” Damaso

“Hintay muna kayo. Isang ginoo ang

Interesado ako sa interesado kung
sinabi ninyo. Totoo totoo bang
bang ipinanganak ipinanganak na Malawak ang Ako ay namangha
Siya ay kuryus Marami siyang
ngang tamad ang mga tamad ang mga isipan at dahil kahit na
kung sino ang magiging tapat
katutubo? Baka katutubo o baka walang Kastila siya ay
Bagong dating Para kay Padre tunay na tamad at mabuting
naman tama ang totoo ang sinabi 1 pinapanigang hindi niya iniaangat
na ginoo Damaso ang mga katutubo kaibigan dahil
sinabi ng isang ng isang tao mapa ang kanyang sarili
ba o ang mga sa kanyang
manlalakbay na manlalakbay na Kastila man o kahit na kanino
Kastila ugali
tayong mga Kastila silang mga mapa katutubo man
ang nagbibintang sa Kastila ay
katamaran ng iba ay siyang dapat
siyang dapat pagsabihan ng
pagsabihang mga tamad at
 tamad na maaari dahilan kung
siyang dahilan kung bakit hindi
bakit hindi umunlad- umuunlad ang
unlad ang koloniyang koloniyang
nasasakupan ng nasasakupan ng
Espanya! Maaaring Espanya.
ang tinutukoy ng Maaari ding
manlalakbay ay ibang ibang kolonya
kolonya ng Espanya, ng Espanya ang
subalit ang mga tao tinutukoy nito
roon ay kabilang sa ngunit kabilang
lipi ng mga tao rito.” parin ito sa
kanila

“A, mga inggit!

Ipagtanong ninyo kay
Ayon kay Padre
Ginoong Laruja. Ako ay naiinis
Damaso ay Matatag at may Siya ay naiinis
Alam din niya ang dahil Maraming mga
alam din ni paninindigan na dahil hindi siya
pasikut-sikot ng Para sa kausap ipinapangalandakan Pilipino ang
Padre Damaso Ginoong Laruja 1 sinasabing pinagkakatiwalaan
Pilipinas. Usisain niyang ginoo niyang tamad magagalit sa
ang pagiging tamad ang mga ng ginoong
ninyo kung may higit tayong mga kaniya
tamad ng mga Pilipino kanyang kausap
pa sa katangahan at Pilipino
Pilipino
katamaran ng mga
Indio.”

“Sa katotohanan, Sinasabi niyang

wala kayong tama si Padre
Pagiging tapat Siya ay Maraming
makikitang higit sa Damaso na Ako ay nalulungkot
sa kanyang Para kila nanghihinayang magtitiwala sa
Ginoong katamaran ng mga tamad ang mga dahil sa mga
1 sinasabi base sa Padre Damaso dahil sa mga kaniya dahil
Laruja Indio kung kayo ay Pilipino; puno inaasta ng mga
kanyang at sa ginoo inaasta ng mga siya ay isang
iikot sa buong sila ng bisyo at Pilipino noon
nakikita Pilipino tapat na tao
daigdig. Bukod sa walang utang na
puno ng bisyo ay loob at dahil
wala silang utang na walang pinag-
 loob at sapagkat aralan ay
walang pinag-aralan magaslaw sila
ay magaslaw ang kung kumilos
kilos.”

Siya ay natutuwa
dahil Ako ay natatawa
Para kila
pinaguusapan nila dahil minaliit nila Maaaring siya
“Mga ginoo Pagsasabi ng Padre
Lalaking may Sila ay nasa ang pagiging ang mga Pilipino ay parusahan
naniniwala akong totoo base sa Damaso,
mapulang tahanan ng 1 tamad ng mga gayong sila’y nasa dahil sa bigla
tayo ay nasa tahanan kaniyang Ginoong
buhok isang Pilipino Pilipino kahit na isang piging na niyang pagsali
ng isang Indio” nalalaman Laruja at sa
nasa pamamahay inihanda ng isang sa usapan nila
ginoo
sila ng isang Pilipino
Pilipno

“Kalokohan! Wala Hindi nila

kang dapat kailangan
ipangamba. Hindi mangamba
itinuturing ni dahil hindi
Santiagong isa siyang itinuturing ni
katutubo, kung narito Santiago na siya
Maaari siyang
man siya o wala sa ay isang Siya ay nagulat at Ako ang nagulat at
Propesyonal sa magkaroon ng
paligid natin, e ano katutubo. Kung Para kila kinabahan ngunit nagtataka kung
kung ano ang maraming
ngayon? Ang mga magtatagal ka Padre Damaso naalala niyang bakit hindi
Ginoo 1 dapat gawin sa kaibigan dahil
bagong dating lamang sa bansang ito, at Ginoong hindi itinuturing itinuturing ni
mga piging na sa pagdalo niya
ang may sira ng isip. kailangan Laruja ni Santiagong isa Santiagong isa
dadaluhan sa iba’t ibang
Kung magtatagal ka magdalo ka sa siyang katutubo siyang katutubo
mga piging
sa bansang ito, mga pagtitipon
kailangan magdalo ka nila at mga
sa mga pagtitipon nila sayawan.
at mga sayawan. Kailangang
Kailangang matulog makibagay ka
ka rin sa kanilang sakanila upang
papag. Kailangang mas makilala
 kumain ka rin ng mo sila ng lubos
kanilang tinola.
Makalipas lamang
ang ilang buwan
mong pamamalag mo
rito, lubos mo silang
makikilala at tiyak na
mag-iiba ang
pagtingin mo sa
kanila.”

Inilipat si Padre
Damaso dito
“Padre Damaso, ang
mula sa San
ibig ba ninyong Maaaring siya
Diego at
sabihin ay nagsilbi ay
nagsilbi siya Siya ay nagtataka Ako rin ay
kayo sa San Diego maparusahan
nang Nagtataka at Para kay Padre kung bakit nagtataka kung
Padre Sibyla nang dalawampung 1 dahil sa mga
dalawampung palatanong Damaso lumipat si Padre bakit siya lumipat
taon ay inilipat pa itinatanong
taon doon. Damaso dito dito
kayo sa ibang lugar? niya kay Padre
Hindi ba siya
Hindi ba kayo masaya Damaso
masaya sa San
doon?
Diego kaya siya
lumipat?

Ako ay nagulat
Maaaring hindi
Hindi siya Para kay Padre dahil sa tagal niya
Padre Damaso “Hindi!” 1 Pagkagalit Siya ay galit rin siya maging
masaya doon Sibyla roon ay hindi pala
masaya rito
siya masaya doon

Maaalalahin at
Siya ay Ako ay nalulungkot
“Nakapanghihinayang Si Padre Sibyla hindi lang Maaaring sila
Para kay Padre nanghihinayang dahil parehas silang
Padre Sibyla isipin. Kilalang-kilala ay 1 sakanyang sarili ay maging
Damaso dahil sa paglipat sapilitang lumipat
na ninyo ang mga tao naghihinayang pati na rin sa magkaibigan
ni Padre Damaso dito
roon. Ako naman, para sa paglipat iba
 ilang buwan lang ako ni Padre
nagsilbi sa Camiling, Damaso. Siya
subalit para sa naman ay ilang
ikabubuti raw ng buwan ng
komunidad ang aking nagsilbi sa
paglipat.” Camiling at
ipinalipat dito
para sa
ikabubuti ng
komunidad

“A, maaaring may

Maaaring may
kalayaan o walang
kalayaan sila o
kalayaan ang mga
wala sa bawat
kura sa bawa’t lugar
lugar ng Siya ay galit dahil
na pinaglilipatan sa Ako ay nagulat Maraming mga
pinaglipatan malala na ang
kanila. Basta’t alam Para kay Padre dahil impiyerno na Pilipino ang
Padre Damaso nila, at nasa 1 Mapanghusga kasamaan ng mga
ko na napapasa Sibyla ang tingin niya magagalit sa
impiyerno na tao dito.
impiyerno na ang saating bansa kaniya
ang bansang ito,
bansang ito. Sa totoo
malala na ang
lang, malala na ang
kasamaan ng
kasamaan ng mga tao
mga tao dito
dito.”
 Kabanata II (Si Crisostomo Ibarra)

Maaaring
maging
kapalaran ng
Ipinapakitang Patungkol
Damdamin ng Sariling tauhan sa
Tauhan Pahayag Paliwanag Kabanata katangian o kanino o saan
tauhan pananaw kaniyang
ugali ng tauhan ang pahayag
> ugali
>gawi
>pahayag

Maraming
“Magandang gabi, Bumabati ng Para sa lahat ng Siya ay masaya Ako ay masaya
rerespeto sa
Kapitan Tiago mga ginoo, magandang gabi 2 Magalang dumalo sa dahil lahat ay dahil siya ay
kanya dahil
magandang gabi” sa lahat paging nakapunta magalang
ganoon din siya

“Binabati kita sa
pagbabalik mo sa
bansa. Sana’y
Binabati niya si
lumigaya ka at di-
Ibarra sa
matulad sa iyong Maaaring
pagbabalik nito Ako ay
ama. Siya ay masaya magkaroon ng
at hiniling niya malungkot dahil
Tinyente Nakapalagayang 2 Mabuti Para kay Ibarra sa pagbabalik ni maraming
na sana’y namatay na ang
loob ko siya Ibarra kaibigan dahil
lumigaya siya at ama ni Ibarra
kaya’t alam kong siya ay mabait
di-matulad sa
isa siyang
kaniyang ama.
marangal at
matapat na
lalaking dapat
igalang.”
 “Ginoo, ang Ang mga sinabi
parangal na ng Tinyente
ipinatutungkol tungkol sa ama
ninyo sa aking ni Ibarra ay
ama ay nakabawas sa Ako ay Maaaring
nakapagpapalubag alinlangan niya Siya ay sumigla malungkot dahil magkaroon siya
sa kalooban ko at sa tunay na ng dahil sa mga hindi niya man ng maraming
nakababawas ng yari sa kanyang sinabi ng lang malaman kaibigan dahil sa
Ibarra 2 Mabuti Para sa Tinyente
alinlangan ko sa ama, at Tinyente kung ano ang kanyang
tunay na nangyari hanggang tungkol sa dahilan ng kabaitan at
sa kanya ama. ngayon ay hindi kanyang ama pagkamatay ng pagiging
Hanggang ngayon parin alam ni kaniyang ama magalang
ay di ko pa nga Ibarra ang
alam ang tungkol dahilan ng
sa pagkamatay pagkamatay ng
niya.” kaniyang ama

“Ipagpaumanhin
ninyong sirain ko
ang kagandahang
asal ng ating mga Ako ay
kalahi na malungkot dahil
magpakilala ng konti nalang ang
sarili sa Binabati ni mga lalaking
Masaya siyang Maraming
pagtitipong tulad Ibarra ang isang Magalang at Para sa mga katulad ni
Ibarra 2 bumabati sa mga magkakagusto
nito. Pitong taon grupo ng hindi mahiyain kababaihan Ibarra;
kababaihan kay Ibarra
akong nawala sa kababaihan magalang,
ating bayan at sa mabait,
aking pagbalik ay matapang at iba
hindi ko mapigil pa
ang aking sarili na
hindi batiin ang
pinakamahal na
hiyas ng ating
 bansa, ang mga
kababaihan.”

“Mga ginoo, isang

pag-uugali sa
Almenya na
kapag nag-iisa
kang dumalo sa
pagtitipon at wala
kang makausap,
marapat na
ipakilala mo ang
sarili mo sa isang
grupo ng mga
panauhin.
Ipagpaumanhin
ninyong gawin ko
Binabati ni Ako ay nagulat
ang nasabing Masaya siyang Marami siyang
Ibarra ang isang Magalang at Para sa mga dahil
Ibarra kaugaliang 2 bumabati sa mga magiging
grupo ng mga pala kaibigan kabinataan napakahaba ng
natutunan ko kabinataan kaibigan
kabinataan sinabi ni Ibarra
hindi para
ipakilala na galing
ako sa ibang
bansa kundi
sapagkat
kailangan ko
itong gawin sa
ganitong
pagkakataon.
Nabati ko na ang
mayuyuming
kadalagahan, ibig
ko namang
makadaupang
palad kayo. Ako
 si Crisostomo
Ibarra y
Magsalin.”

Maaaring hindi
siya
Ako ay natatawa
makakaharap sa
“Nagkamali po Akala ni Ibarra dahil akala
Nahihiya siya ano mang gulo
yata ako, na nagkamali Para kay Padre talaga ni Ibarra
Ibarra 2 Magalang dahil siya ay dahil siya ay
ipagpaumanhin siya ng taong Damaso na mali ang
nagkamali humihingi agad
ninyo.” pinuntahan niya taong kaniyang
ng patawad
napuntahan
kung alam
niyang mali siya

Tama ang taong Ako ay

“Hindi ka
pinuntahan ni nakukuryus Maaaring
nagkakamali. Ako Pagmamataas na
Ibarra ngunit dahil bakit mawawalan siya
si Padre Damaso kailanma’y di
itinanggi niyang kailangan ng mga kaibigan
Padre Damaso nguni’t 2 Masungit Para kay Ibarra niya naging
naging kaibigan niyang sabihin dahil sa
kailanma’y di ko kaibigan ang
ni Padre Dmaso na hindi sila kaniyang
naging kaibigan ama ni Ibarra
ang ama ni naging paguugali
ang iyong ama.”
Ibarra magkaibigan
 Kabanata III (Ang Hapunan)

Maaaring
maging
kapalaran ng
Ipinapakitang Patungkol
Damdamin ng tauhan sa
Tauhan Pahayag Paliwanag Kabanata katangian o kanino o saan Sariling pananaw
tauhan kaniyang
ugali ng tauhan ang pahayag
> ugali
>gawi
>pahayag

“Huwag ka nang
tumindig. Itong Inalok ni Ibarra
Masaya dahil Maraming
pagtitipong ito ay si Don Santiago Magalang at Para kay Don Nag-aalala para
Ibarra 3 napakabait talaga ni rerespeto sa
parangal sa ng kaniyang mabait Santiago kay Don Santiago
Ibarra kaniya
maluwalhati mong silya
pagdating.”

Maaaring
Tinatanong niya
Siya ay kuryus Ako rin kuryus maging
“Gaano katagal kung gaano
Ginoong Para kay kung gaano siya kung gaano siya kaibigan niya si
kayong nawala sa katagal nawala 3 Maalalahanin
Laruja Ibarra katagal nawala sa katagal nawala sa Ibarra dahil
Pilipinas?” si Ibarra sa
Pilipinas Pilipinas nakipag-usap
Pilipinas
na siya rito

Ako ay nagulat sa
Pitong taon Para kay Walang Maaaring
"Mga pitong taon kung gaano siya
Ibarra siyang nawala 3 Magalang Ginoong damdamin na bumalik siyang
po.” katagal na nasa
sa Pilipinas Laruja ipinapakita muli sa Europa
Europa
 Maaaring
marami siyang
Sinasabi niyang maging kaaway
baka dahil sa
“Maaaring Advance Walang Ako ay malungkot
Ginoong nakalimutan na Para kay sinasabi niya
nakalimutan na ninyo 3 thinker at damdamin na dahil baka nga
Laruja ni Ibarra ang Ibarra agad kung ano
ang bansang ito.” straightforward ipinakita nakalimutan na ni
bansang ang nasa
Pilipinas kaniyang isipan
ng hindi ito
pinag-iisipan

“Ako po ang nag-

Sinasabi niyang
aalalang baka ang
ang bansang
Pilipinas ang
Pilipinas ang
nakalimot sa akin.
nakalimot sa
Nagtataka po ako Nangungulila
kaniya dahil Para sa Siya ay malungkot
kung bakit sa tinagal- sa kaniyang
noong isang kaniyang mga dahil siya ay Ako ay malungkot Maaaring
tagal ko sa ibang amang namatay
taon lang siya mga kaibigan kinalimutan na at para kay Ibarra aalamin niya
bansa, noong isang at mga kaibigan
nakatanggap ng at kamag-anak sa pagkamatay ng dahil sa lahat ng kung kalian at
Ibarra taon lang po ako 3 at kamag-anak
balita sa na hindi man kaniyang ama ng kaniyang paano namatay
nakatanggap ng na hindi man
Pilipinas.Wala lang siya wala siyang alam kinahaharap ang kaniyang
balita. Parang isang lang siya
man siyang kinukumusta kung kalian o ngayon ama
estranghero po akong kinukumusta sa
kaalam-alam sa Europa paano ito naganap
hindi man lamang Europa
kung kalian at
nalalaman kung
paano namatay
kalian at paano
ang kaniyang
namatay ang aking
ama
ama.”

“Nasaan po kayo? Tinatanong niya Siya ay Siya ay kuryus Ako ay nagtataka Maaaring
Donya Para kay
Bakit hindi kayo kung nasaan si 3 nagtataka kung dahil bakit hindi dahil bakit mapahiya dahil
Victorina Ibarra
tumegrama? Ibarra kung nasaan siya niya natanggap kailangan dumalo halos lahat ay
Nakarating pos a nasaan siya nung mga ang kanilang ni Ibarra sa alam kung saan
 Pilipinas ang dahil hindi siya panahon na imbitasyon kanilang kasal galing si Ibarra
mensahe naming nakadalo sa iyon
nang ikasal kami sa kanilang kasal
ibang bansa.”

Maaaring
“Nasa hilagang Sinasabi niya Ako ay
Para kay Siya ay proud sa marami pa
Europa po ako, sa kung asan siya namamangha dahil
Ibarra 3 Magalang Donya kaniyang siyang
Almenya at sa noong pitog nakapunta na siya
Victorina pinanggalingan mapuntahang
Poladiya” taon doon
ibang bansa

“Ma . . . may kilala

May kakilala Maaaring
po ako sa Espanyang
siyang galing Ako ay nabigla marami siyang
galing sa Warsaw,
Warsaw, Siya ang kuryus dahil baka ito ang mga kaibigan
Poladiya. Stadtnitzki Para kay
Dr. Espadana Poladiya at 3 Magalang kung nakita ba ito ginoong may sa ibang bansa
po ang pangalan niya Ibarra
tinatanong niya ni Ibarra mapulang buhok sa at pumupunta
kung di ako
kung nakita ba Kabanata I rin ng iba’t
nagkakamali. Nakita
ito ni Ibarra ibang bansa
po kaya ninyo siya?”

Maaaring
magkaroon siya
Ako ay namangha
ng maraming
dahil ang daming
kaibigan dahil
“Posible po pero Walang kilala ni Ibarra
Maaaring nakita Para kay Dr. marami siyang
Ibarra hindi ko maalala sa 3 Magalang damdamin na maaaring sikat siya
na ito ni Ibarra Espadana mga koneksyon
ngayon.” ipinakita sa lugar na
sa ibang bansa
kaniyang
at siya ay
pinanggalingan
palakaibigan
 Si Stadtnitzki Ako ay
Maaaring siya
ay may namamangha dahi
“Hindi po ninyo siya ay
mamula-mulang marunong
maipagkakaila sa iba. maparusahan ni
buhok at Para kay Walang magkastila si
Dr. Espadana Mamula-mula po ang 3 Magalang Stadtnitzki
napakasamang Ibarra damdamin na Stadtnitzki kahit na
kaniyang buhok at dahil sa
mangastila kaya ipinakita ito ay napakasama
napakasamang paglalarawan
ito’y makikilala dahil kahit ako ay
mangastila.” niya sa kaniya
mo kaagad kindi marunong

“Malinaw ang
paglalarawan ninyo sa
kaniya pero kung
pangangastila po ang
pag-uusapan, hindi po Ako ay
Hindi siya Maaari siyang
ako nagsasalita sa namamangha dahil
marunong makapag-usap
Kastila Kaninuman Walang kahit na hindi siya
magsalita ng Para kay Dr. sa mga taong
Ibarra malipan sa 3 Magalang damdamin na marunong ng
Kastila subalit Espadana kapwang
pinuntahan kong isa o ipinakita wikang kastila ay
marunong siya marunong ng
dalawang konsulado. marunong siya ng
mag Ingles wikang Ingles
Ginagamit ko ang wikang Ingles
wikang Ingles. Isang
taon po akong
nanirahan sa
Inglatera.”

“Napansin ko pong Napansin Maaaring

Ako ay malungkot
ang kaunlaran at niyang depende maging kaaway
Hindi Malungkot dahil dahil katimbang ng
karalitaan ng mga sa iyong niya ang mga
Magalang at nabanggit sila ay hindi patas kalagayan mo sa
Ibarra mamamayan ay pamumuhay 3 namumuno rito
mapagmasid kung para sa pagbigay ng buhay ang
katimbang ng ang dahil sinasabi
kanino kalayaan matatanggap mong
tinatanggap nilang matatanggap niyang hindi
kalayaan
kalayaan.” mong kalayaan sila patas
 Minamaliit
“Wala ka bang nakita Maaaring
niyang iyon
bukod diyan? Galit dahil sa marami siyang
lang ang Ako ay naiinis
Nangibang bansa ka Para kay hindi niya mkakaaway
Padre Damaso kaniyang nakita 3 Mapangmataas dahil tama naman
pa at gumastos ng Ibarra nagustuhan ang dahil sa
kahit na galing ang sinabi ni Ibarra
malaki ay iyan lang sinabi n Ibarra kaniyang
siya ng ibang
pala ang makukuha.” pagmamataas
bansa

“Huwag po kayong
magtataka kung bakit Sinasabi niyang
ganyan kung ako’y siya ay tinuruan
pagsabihan ng ng isang
Maaaring
butihing kura. Mula mabuting kura
maparusahan
pa po ng aking mula kabataan
Siya ay proud siya ni Padre
kabataan ay ganyan at naaalala niya Ako ay masaya
dahil ito ang Damaso dahil
na ang pagtrato niya ang mga Para kay Padre dahil mabuti ang
Ibarra 3 Proud tinuro sa kaniya parang
sa aki. Masaya po panahon na Damaso kurang nagturo kay
ng isang mabuting ipinapamukha
akong naaalala ang kasama nila ng Ibarra
kura niyang hindi
maraming kaniyang
mabuti si Padre
pagkakataong naging nasirang ama
Damaso
panauhin siya ng ang kura na
aking nasrang ama sa maghapunan sa
maraming hapunan sa kanilang bahay
aming bahay.”

“Diradamdam ko
pong maiwan ko Maaaring
Si Ibarra ay Siya ay masaya at Ako nagtataka
kayo. Kakarating ko magkaroon siya
nagpapaalam na Para sa lahat hindi niya kung bakit siya
Ibarra lang po kanina. May 3 Magalang ng bagong
at pupunta siya ng nasa piging malilimutan ang puputa ng San
kailangan akong kibigan sa San
ng San diego gabing iyon Diego
parunan bukas. Hindi Diego
ko po malilimutan
ang gabing ito. Mga
 kasama, uminom po
tayong lahat, para sa
Espanya at para sa
Pilipinas. Babalik na
lang po ako bukas
bago magtungo sa
San Diego. Kailangan
lang po akong umalis
sa ngayon.
Pagpaumanhin
ninyo.”

Ako ay naiinis
“Nakita mo na, iyan
dahil siya ang
ang tinatawag kong Sinasabi niyang
mayabang hindi si
kapalaluan. Hindi si Ibarra ay Siya ay naiinis Maaaring siya
Hindi Ibarra at tama
niya matanggap na mayabang at dahil hindi ay mapahiya
Mapangmataas nabanggit naman ang sinabi
Padre Damaso mapagsabihan ng hindi 3 tinanggap ni dahil siya itong
at mapanghusga kung para ni Ibarra na
isang pari. Nagpunta matanggap na Ibarra ang sermon mali at
kanino depende sa iyong
lamang sa Europa ay mapagsabihan niya mayabang
pamumuhay ang
akala mo kung sino ng isang pari
matatanggap mong
na siya.”
kalayaan