Professional Documents
Culture Documents
Oficiala organo de Universala Esperanto-Asocio (en oficialaj rilatoj kun UN kaj Unesko)
(Kunordigo, Strategio, Instruado, Rilatoj (Administrado, Ĝemelaj Urboj, kaj Amikoj de Esperanto)
kun ILEI) Esperanto-Centroj, Eŭropo, Revuo Mapo-gu Tojeong-ro 158, Hangang Bamseom
Bankokonto: IBAN: NL72 INGB 0000 3789 64, PO Box 100, Elsah, IL 62028, Usono Esperanto)
de Universala
50
1344(3) Marto 2020 Esperanto
UEA
51
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Movado
Kunpaŝadu
ĉirkaŭ la mondo
esperantumante
Katalin Kováts
Se vi deziras konatiĝi
kun ĉefverkoj de diversaj
naciaj kulturoj,
legu la librojn en
la Serio Oriento-Okcidento.
Vidu liston ĉe:
https://eo.wikipedia.org/wiki/Serio_Oriento-Okcidento
52
1344(3) Marto 2020 Esperanto
Fake, Science kaj profesie tra la mondo
Epidemio kaj Faka Agado La dua temo estas nova iniciato de UEA por helpi al
fakaj grupoj, kiuj ne nepre plenumas la regularajn pos
Amri Wandel tulojn por fariĝi Fakaj Asocioj Kunlaborantaj kun UEA.
Pluraj petoj de tiaj grupoj atingis nin en la lasta tempo.
Karaj legantoj, Pro tio mi proponis novan kategorion, Observanta Faka
Tiu ĉi nova rubriko prezentos fakajn kaj sciencajn or Asocio, aldone al la du ekzistantaj kategorioj, Aliĝinta kaj
ganizaĵojn, eventojn, spertojn kaj opiniojn. Eventuale ĝi Kunlaboranta Faka Asocio.
iom rememorigas la iaman rubrikon “Loke, Fake, Persone”,
La Estraro diskutis la novan kategorion en siaj kunsi
krom tio ke mi intencas rakonti foje ankaŭ pri sciencaj
doj, kiel solvon al petoj de pluraj fakaj grupoj (Esperanto+,
novaĵoj ne rilataj al Esperanto, kaj ne nepre la nova rubriko
Spiritistoj, nova OSIEK, Filmistoj), kiuj petis formalan li
havos fiksajn formon, ritmon kaj longecon.
Ĉi-foje mi ŝatus prezenti du temojn: la koronvirusan gon kun UEA, sed eventuale ne plenumas ĉiujn regula
epidemion kaj novan iniciaton de UEA por Fakaj Asocioj, rajn postulojn. Mi unue prezentis ĝin en la komitata listo
kaj fine alvokon por kontribuoj por la AIS-universitata meze de januaro, kio vekis viglajn reagojn. Sekve la Estraro
sesio dum la GEA/PEA/IFEF-kongreso fine de majo (https:// afiŝis pli detalan klarigon pri la propono, kiu ankaŭ povos
eventaservo.org/e/H77qwB6oF9g0AMb5). respondi al la ŝanĝiĝantaj cirkonstancoj en la nuna mondo
La tutmonda alarmiĝo pro la koronviruso havas plurajn (malfortiĝo de tradiciaj asocioj kun membrokotizoj ktp).
aspektojn en nia komunumo. UEA sendis subtenmesaĝojn La tabelo, kunmetita de Aleks Kadar, Ĝenerala Sekretario
por la ĉinaj samideanoj (http://www.espero.com.cn/2020-02/13/ de UEA, koncize resumas la rajtojn kaj devojn de la Fakaj
content_75701349.htm) kaj informas pri la stato en sia Fa Asocioj laŭ la kategorio:
cebook-paĝo (ekzemple https://tinyurl.com/s5g69c2), la Aka-
demio diskutis pri la ĝusta termino en Esperanto kaj re Aliĝinta FA Kunlaboranta Observanta
komendis la formojn kronviruso aŭ koronviruso (https:// (FAA) FA (FAK) FA (FAO)
tinyurl.com/vlahuv2) kaj Universala Medicina Esperanto- Kotizo 3 x MB kat. 5 1 x MB kat. 5 /
Asocio (UMEA), unu el la plej aktivaj Fakaj Asocioj de UEA, Komitatano A 1 (se ≥ 100 membroj) / /
informis pri la epidemio kaj dufoje peris raportojn senditajn Observanto 1 (se < 100 membroj) / /
de ĝia ĉina korespondanto, profesoro Wang Disheng. en la komitato
Sekvante kaj rekalkulante la statistikajn datumojn pri Voĉoj en la 100 / /
la epidemio en la interreto (ekzemple https://www.world Ĝenerala
ometers.info/coronavirus/) mi rimarkis esperdonan tenden- Voĉdono
con: kvankam la nombro de infektitoj kreskis, la procen Salono dum 1 senpaga mendebla ∼ senrabate
taĵo de saniĝintoj (el la tuta nombro de infektitoj) pli rapide UK rabate
altiĝis (de 2% en januaro ĝis preskaŭ 20% meze de februaro). Apero en la ✅ ✅ ✅
La 13.2 la nombro de infektitoj abrupte saltis je 30% en unu reta Jarlibro
tago, al 60 mil. Tiu granda salto tamen ne okazis pro vera UEA- ✅ ✅ /
evoluo de la epidemio, sed reflektis proceduran ŝanĝon: pli transpagoj
severaj kriterioj de registrado de malsanuloj en la distrikto Aliaj Subteno por trovi pliajn membrojn (artikoloj en
Hubei. En la sekvaj tagoj (ĝis la fermo de la n-ro) la nombroj avantaĝoj la Revuo ktp.)
revenis al la antaŭa tendenco: la kresko de novaj infektitoj Ricevo de konsiloj por pli efika organiziĝo
bremsiĝis, kaj la procentaĵo de saniĝintoj daŭre kreskas, Partopreno en la Faka Forumo
kiel montras la grafikaĵo, kiun mi mastrumas tage ekde la kaj la Movada Foiro dum la UK
alveno de la unuaj datumoj.
53
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Eventoj
Komuna kongreso por Aŭstralio kaj Nov-Zelando:
Esperiga momento en la antipodoj
Stefan MacGill kvalitajn prelegojn, du ekskursojn kaj Rekomendoj de AMO 62
vesperajn programojn – ĉio en konvena
Okazigi lingvajn festivalojn; altiri ling
“Estas esperiga momento por kongresejo.
vemulojn kaj atesti la aktivecon de es
UEA”, diris en la 11-a de januaro ĝia perantistoj.
prezidanto, Duncan Charters, en la mal-
Kontinente kompleta
la AMO-programo! Kuniĝi kun similideanoj: aktivuloj
fermo de la komuna kongreso de la
kaj asocioj kun celoj parencaj al Espe
Aŭstralia kaj Nov-Zelanda Asocioj Dudeko da aŭstralianoj kaj nov-
rantismo.
(AEA kaj NZEA), okazanta en Aŭk zelandanoj kunagis inter la 17-a kaj
Vidigi sian esperantistecon en ne-
lando, la plej granda urbo de Nov-Ze 18-a de januaro tra ses horoj por vivigi
trudaj manieroj.
lando. Li tamen agnoskis la nunajn la 62-an Seminarion pri Aktivula Ma
Ekspluati la akceptemon de progre
malfacilaĵojn, ĉefe financajn, de la Aso turigo (AMO). Temas pri la unua se
semaj lernejoj, kiuj aprezas alternati
cio. Kial do tiu optimismo? “Grand minario de 2020 kaj la nova jardeko.
vajn projektojn.
parte ĉar antaŭ ni troviĝas granda Pli grave, la programo finfine aldonas
sian kvinan kontinenton. Ene de ok Krei laborbazarojn, retlokon, kie
akceptema publiko. La Esperanta par
to de la programo Duolingo altiris pre monatoj de la unua seminario en mar eblas parigi projektojn kaj ideojn kun
skaŭ du milionojn da vizitantoj, kaj tiu to 2014, la programo jam atingis kvar homoj kun laborfortoj.
estas nur unu el multaj lingvolernaj kontinentojn: du en Ameriko (unu Proponi servojn al nemovadaj fakaj
programoj.” Duncan nombris da ili norda kaj unu suda), unu en Azio kaj asocioj – nia varo: justaj internaciaj
el antaŭa studo 57 multlingvajn kaj unu en Afriko. Iom poste la programo kontaktoj.
senpagajn, el kiuj 54 proponas Espe penetris la regionon MONA (Meza Pli aktive engaĝiĝi ĉe ekologiaj mo-
ranton aŭ informas pri ĝi. Pri la fi Oriento kaj Norda Afriko) kaj nun fine vadoj kaj tiuj pri daŭripovaj vivstiloj.
nancoj, li informis, ke la nova Estraro Oceanion. Evoluigi allogaĵojn, kiuj plaĉos al pli
laboras pri subvenciebloj kiel parto La temo ‘Florigi Esperanton tre junaj personoj.
de nova impeto pri eksteraj rilatoj kaj for de Europo’ estis traktita en du fa Konigi kaj utiligi filmojn en Youtube
atingis jam unu gravan sukceson kaj zoj: unue, analizo, due, solvado-serĉa (iuj havas subtitolojn), facila.org kaj si
atendas aliajn. Konklude li komentis: do. La analizo estis farita laŭ la FLAM- milaĵoj.
“Klare necesas rekonceptado de la ro- sistemo: trovi la Fortojn kaj Lamaĵojn Krei ilojn por persvadi universita
lo de UEA, al tio kontribuos aparta de la Oceaniaj movadoj, poste listigi la tojn starigi kursojn (La eduka valoro
atento en la sekva Universala Kongreso pozitivajn kaj negativajn faktorojn (do, de Esperanto).
de Esperanto en Montrealo, Kanado, pri la Avantaĝojn kaj Minacojn) de la Oce Kiel havigi al la Esperanto-klubo
la rilato de UEA kaj Unuiĝintaj Nacioj, ania viv-medio. Tio daŭris 3 horojn en en la Universitato de Auckland ins
kiu tiam festos sian 75-jaran jubileon”. 3 grupoj, kun fina raportado. La rezultoj truistojn aŭ instruantojn.
La kongreso logis 45 aliĝantojn, el kiuj estas notitaj kaj aperos siatempe en la Pli aktive konigi la maorian kultu
pli ol 40 partoprenis en la programo, retejo aktivulo.net. La dua pli grava fazo ron tra la mondo – unue per Vikipedio.
kiu inkluzivis kursojn je tri niveloj (ki estas la proponoj kaj rekomendoj por la Eluzi la esperantistajn tagojn, ankaŭ
el daŭrigo de la longtradicia Somera estonta agado, kiujn ni ja aperigas ĉi tie la Tagojn, Jarojn kaj Jardekojn de UN
Lernejo de la aŭstralia movado), bon kaj en la menciita retejo. kaj Unesko.
54
54
1344(3)
1344(3) Marta
Marto2020
2020 Esperanto
Esperanto
Recenzo
Tiuj, kiuj deziras recenzi por la revuo Esperanto, estas invitataj kontakti
la redakcion ĉe revuo.esperanto@gmail.com aŭ pere de la poŝtadreso,
indikita en la kolofono. Tiuj, kiuj ricevis varon por recenzo,
estas petataj sendi la recenzon aŭ kontakti la redakcion.
Varojn ricevitajn kaj nerecenzitajn oni fakturos al la ricevinto.
55
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Landa agado
Freŝa verdo aldonita al Esperantujo
Wu Guojiang eksterlandaj esperantistoj, ekz. Renato
56
1344(3) Marto 2020 Esperanto
KER-ekzamenoj
KER-ekzamenoj – ĉi-jare ni havu la 2500-an diplomiton
Katalin Kováts
2020 estas la 13-a ekzamenjaro en la his ekzamenkotizon. Premion ricevos ankaŭ la kan
torio de KER-ekzamenoj. didato, kies atestilo havos la numeron 02500.
Dum la antaŭaj 12 jaroj estis disdonitaj 2407 Kaj kiam eblos ekzameniĝi?
atestiloj al sukcesintoj el 75 landoj. La tutmonda ekzamentago okazos la 20-
Okazis sesioj en pli ol 120 urboj de 30 lan an de junio, por tiu evento povos aliĝi urboj,
doj. Francio estas la rekordulo kun 556 atestiloj. kluboj, kie almenaŭ 5 kandidatoj kuniĝas por
Moskvo estas la rekorda urbo, kie okazis la plej trapasi la ekzamenon.
multe da sesioj, naŭ. En 2020 ili havos la jubilean Marto estas la lasta monato mendi sesion
10-an ekzamensesion. Ekzistas 20 landoj, en kaj komenci la organizajn laborojn.
kiuj estas nur po unu diplomito, kaj plurdekoj, Kiel kutime, ankaŭ dum UK en Montrealo
kie ankoraŭ neniu havas KER-atestilon. estos ekzamensesio.
La 13-a jaro estu okazo de novaĵoj, venu Interesiĝantoj pri organizado de KER-
multaj novaj landoj, urboj, kaj ĉefe novaj kan ekzamenoj kaj kandidatoj, kiuj deziras ek
didatoj. zameniĝi, vizitu la paĝon: https://edukado.net/
El inter la ĉi-jaraj sukcesintoj ni lotumos ekzamenoj/ker/sesioj aŭ kontaktu Katalin Kováts
unu kandidaton, al kiu Edukado.net repagos la ĉe ker-ekzameno@edukado.net.
La ĉeftemo estas: "La nepoj nin benos, se ni ion al ili transdonos" kaj temas pri la konservado de nia kultura
heredaĵo en la elektronika erao. Partoprenos la prezidanto de UEA kaj multaj aliaj.
Prelegontoj, kontribuontoj, esperantistoj kaj iliaj geamikoj bonvenas.
Organizantoj: Orlando Raola kaj Said Baluĉi.
Pli detale ni informos vin baldaŭ. Sekvu la Gazetarajn Komunikojn de UEA, Retan Revuon kaj paĝojn de la Asocio
en la sociaj retoj.
57
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Afriko brilas
Goma Esperanto-Klubo, mallonge GEK, estas Esperanta klubo, kiu troviĝas en la urbo Goma, en la
orienta parto de Demokratia Respubliko Kongo. Post unu jaro de revigliĝo helpe de s-ro Emile Malanda,
GEK sukcesis organizi seminarion en la urbo Goma la 26-an de januaro 2020 sub la temo: «La reformo de la
Esperanto-movado en Goma». Partoprenis 31 geesperantistoj el diversaj kvartaloj de la urbo Goma. Grave
notindas la ĉeesto de s-ro Emile Malanda, kiu multe stimulis la seminarion.
Dum sia turniro la ekskunordi don en la urbo. Dum la seminario es forta pluvo, kiu kaŭzis la neĉeeston de
ganto de la Afrika Komisiono, s-ro tis planita, bonŝance, la ĉeesto de s-ro multaj esperantistoj. Ĉio komenciĝis
Emile Malanda, en 2018 renkontiĝis Emile Malanda en Goma pro la laboraj per la interveno de la junulo Eric Baeni,
kun la Esperanta grupo superrigarda aferoj. Li informiĝis pri la seminario kiu mojosigis la aranĝon kiel reĝisoro
ta de s-ro Alphonse Waseka en Goma, kaj volonte promesis partopreni la se de la tag-temo. Venis la vico de alia ju
kie li instruis la tutan strukturon de la minarion por reklarigi la funkcion kaj nulo, Nickson Kasolene, kiu brile ra
Esperanta Movado, kaj tio rezultigis la strukturon de la Esperanta movado. portis pri la 7-a Afrika Kongreso de
la revigligon de la movado en Goma, Dimanĉon, la 26-an de januaro Esperanto. Li detale prezentis al la ĉe
kie refunkciis Goma Esperanto-Klubo. 2020, la seminario, sub la temo: «La estantoj kiel disvolviĝis la ses-taga kon
Kaj poste, la klubo restrukturiĝis kaj reformo de la Esperanta movado en greso en Burundo. Krom la efika par
kreskis. Kiam la 7-a Afrika Kongreso Goma», komenciĝis en verva etoso topreno en la agadoj de la Kongreso
de Esperanto okazis en Buĵumburo, kaj 31 geesperantistoj partoprenis la de ĉiuj kongresanoj el GEK, rezultis
Burundo, GEK sukcesis partoprenigi eventon, nome 21 viroj kaj 10 virinoj, de tio 3 sukcesintoj en la duanivela
7 esperantistojn. Per la spertoj gajnitaj inkluzive la ĉeeston de s-ro Emile Ma ILEI-ekzameno. Poste intervenis s-ro
el la Burunda Kongreso kaj okaze de landa loĝanta en Sud-Afriko, kaj s-ro Emile Malanda pri la temetoj rilate al
la novjaro 2020, la estraro de Goma Alphonse Waseka Kamango, la su la vivo de la Esperanto-klubo. La ĝe
Esperanto-Klubo okazigis seminarion perrigardanto de GEK. La evento ko nerala temo estis bele prezentita de
por movi antaŭen la Esperantan mova menciĝis unu horon pli malfrue pro li per jenaj demandoj: Kiu rajtas fondi
Esperanto-klubon? Kial fondi ĝin? Kiel
funkciigi ĝin? Kiel strukturi ĝin? Kiel
partoprenigi la membrojn en la vivo de
Esperanto-klubo? Kiel la Esperanto-
klubo devas rilati kun la Landa Asocio
kaj aliaj Esperanto-instancoj? Fakte, es
tis klarigitaj multaĵoj antaŭe nesciitaj
de multaj. S-ro Emile martelis pri la
fakto ke GEK, kiu konsistas el junuloj,
partoprenu en la agadoj de TEJO ĉefe
kaj UEA per membriĝo. Li admonis
ilin kontakti s-ron Koffitche kadre de
TEJO kaj s-ron F. Hounsounou pri
UEA. La membroj de la klubo lernis
kiel sinteni en la Esperanto-movado
aŭ en Esperantujo. Li emfazis la fakton
ke Esperanto estas grava komunikilo,
kiu ne devas esti konfuzita kun viv
esperilo por gajni monon. S-ro Al
phonse Waseka prenis la parolon kaj
dankis al s-ro Emile pro la brila in
terveno, kiu absolute helpos pri la
estonteco de la klubo. Li admonis la
58
1344(3) Marto 2020 Esperanto
membraron de GEK engaĝiĝi forte kaj
certigi la vivon de la klubo per la uza
do de Esperanto, kiel komunikilo inter
ili. La ĉeestantoj de tiu seminario havis
la privilegion aŭdi la voĉojn fejsbuke
de la UEA-estrarano pri Afriko, s-ro
Jérémie Sabiyumva, kaj s-ro François
Hounsounou, la kunordiganto de la
Afrika Komisiono de UEA. Ambaŭ kla
re komunikis al la membraro de GEK.
Ili admonis pri la pluvivo de la klubo
kaj promesis sekvi la evoluon de la
Esperanto-movado en Goma. Tio plu
kontentigis la esperantistojn de Goma.
Mandatite de Arlain Kizeyidioko,
kiu nun respondecas pri la Monda
Helpo en la Afrikaj regionoj, s-ro Emile
okaze prezentis la agadojn de MH al
Gomaj esperantistoj kaj respondis al
la demandoj: Kiu fondis la MH? Kie
ĝi fondiĝis? Kion ĝi celas? Post la pre
zentaĵo la klubo konsentis aliĝi al MH.
Fotoj kaj video estis senditaj al s-ro
Arlain.
59
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Kulturo
Kion diri post 33 jaroj,
ludante sur Esperanta scenejo?
Nur ke mi estas tre feliĉa
Intervjuo kun Saša Pilipović
Kiel informas la Esperanta Vikipedio: Saša Pilipović estas profesia
aktoro el Kragujevac, Serbio, fondinto de la scenejo Shelter ĉe la
teatro “Joakim Vujić” en Kragujevac.
Li estas populara aktoro kaj kantisto ankaŭ en la Esperanto-mondo
kaj ofte estas invitata prezenti siajn programerojn dum diversaj
Esperanto-renkontiĝoj, i.a. ankaŭ dum la Universalaj Kongresoj de
Esperanto.
La redakcio de la revuo Esperanto sukcesis fari kelkajn demandojn
al Saša Pilipović.
.
Revuo Esperanto: Kiam kaj kiel Es mia vivo. Poste mi laboris kun Vida S. P.: La Esperanta publiko estas spe
peranto eniris en vian vivon? Kaj en Jerman kiel parolisto en la Esperanta cifa, nekritikema, ĉar ĝi scias, ke pre
vian artan vivon? elsendo de “Radio Zagreb 1”. pari artan programon, teatraĵon aŭ
En 1990 estis mia unua transoceana koncerton, ne estas facila laboro.
S. P.: Esperanto eniris en mian vivon
vojaĝo al la Universala Kongreso en Kritikas certe, sed kun bonaj intencoj.
hazarde en 1987. Tiam mi vivis en
Zagrebo kaj ludis en iu amatora teat Havano. Tie okazis teatraĵo “Amo per
Revuo Esperanto: Kia via spektaklo
reto. Anoj de SEK (Studenta Esperanta proverboj” kun Vida. aŭ koncerto en Esperantujo estas la
Klubo) proponis al mi ludi en la teatraĵo plej memorinda por vi? Kio faris ĝin
“Vivo de insektoj” de Karel Ĉapek en Revuo Esperanto: Vi estas profesia
aparte memorinda?
la Esperanta lingvo. Pri Esperanto mi artisto, do vidis antaŭ vi diversspecan
sciis nenion, sed mi akceptis. Tiam ni publikon. Ĉu estas iuj specialaj trajtoj S. P.: Mi ne povas elekti iun teatraĵon,
vojaĝis al la IJK en Krakovo kaj ekkonis de la Esperanto-publiko, laŭ vi, kiuj kiu estas aparta, sed multaj estas in
multajn gejunulojn. Tio estas brila ko distingas ĝin de ĉiuj aliaj publikoj en teresaj kaj specifaj. Ekzemple: “Mal
menco kaj enradikigis Esperanton en la mondo? fermio” de Viktor Lanu, kiun mi lu
Ciganaj Kantoj dum SES-2018.
Foto de Anna Striganova
60
1344(3) Marto 2020 Esperanto
Galileo dum UK-2019
dis kun mia kolego Milić Jovanović, S. P.: La proponon ke mi ludu Postnikov
kiu laboras kun mi en la sama teatro. donis al mi Spomenka Štimec. Mi kon
Li ne estas esperantisto, sed eklernis taktis Mikaelon Bronŝtejn kaj petis ke li
la tekston nur por sia rolo. Ni ludis faru dramon de sia romano “Dek tagoj
dum la UK en Zagebo, en 2001. Temas de Kapitano Postnikov”.
pri malsato kaj en iu momento, li kiel Li akceptis kaj proponis ke Elena Pu
kanibalo devis diri: “Mi manĝos vin, ĥova faru la muzikon. Mi trovis kel
tranĉos viajn ostojn kaj muskulojn”. kajn artistojn, Mico Vrhovec el Bosnio
En tiu momento li forgesis la tekston kaj la operkantistinon Ljubica Gaspa La kredito, UK-2016.
kaj diris: “grrrrrrrr”. Ĉiuj spektantoj rovic. Kelkaj teknikistoj el Serbio fa Foto de A. Sochacki
komprenis lian intencon kaj li ricevis ris videopreparon. Tio estis fakte in
aplaŭdojn. ternacia spektaklo. Tion povus fari nur Revuo Esperanto: Dum la kongreso
ni, la esperantistoj. en Lahtio furoris via koncerto de
Revuo Esperanto: Kiam vi preparas ciganaj kantoj. Kial vi elektis ĝuste
spektaklon por montri ĝin al la Es Revuo Esperanto: Ĉu vi povas ra tiun direkton? Ĉu estas inter tiuj
peranto-publiko, ĉu fojfoje vi aldo konti pri via arta kunlaboro kun aliaj kantoj iu aparte kara por vi?
nas tien iujn specife Esperantajn te esperantistoj: aktoroj, tradukistoj, kan-
mojn kaj motivojn? Ĉu vi povas ra tistoj? S. P.: Kiel muzikisto kaj kantisto en Es
konti iun belan ekzemplon? perantujo mi silentis ĝis antaŭ kelkaj
S. P.: Kion diri post 33 jaroj, ludante jaroj, ĉar ekzistas tiom da muzikistoj
sur Esperanta scenejo? Nur ke mi estas kaj mankas la teatraĵoj.
S. P.: Estas interesa kaj logika ideo fari
tre feliĉa, ĉar mi kunlaboris kaj ekko Mi multe pensis pri tio kaj finfine mi
konekton inter Galileo kaj Esperanto.
nis multajn artistojn, teknikistojn, tre decidis kanti ciganajn kantojn, ĉar ili
La granda B. Breĥto skribis mirindan
interesajn homojn. Inter multaj estas: ankaŭ estas internaciaj kiel nia lingvo.
dramon, “Vivo de Galileo”. En la finala
sceno Galileo rakontas al la publiko: En Finnlando mi ludis kaj kantis kun
“Mi kiel sciencisto, havis teknikajn el Malfermio dum la UK-2001 Sepa kaj Asorti, Edgar ludis violonon.
trovaĵojn... (kaj mi aldonis) sed vi ha Estis mirinda atmosfero kaj al la homoj
vas universalan lingvon kun kiu vi pli tio tre plaĉis.
bone komprenos unu la alian. Portu la Revuo Esperanto: Kaj certe vi havas
ideon ke ĉio nova estas ne tuj akceptota, iujn planojn pri estontaj koncertoj kaj
kaj faru tion persiste, ne cedu en la fino spektakloj. Eble vi povus malkovri
kiel mi..." iun el ili?
Mi volas ĉiam aldoni pri nia kara ideo.
S. P.: Mi planas por Montrealo prepari
Revuo Esperanto: Aparte memorin kantojn de balkanaj landoj, la tetraĵojn
da por esperantistoj estas la spektaklo "Tesla" kaj “Verda banano” kun Georgo,
“Dek tagoj de kapitano Postnikov”, Dominika kaj Saša preparas la teatraĵon
kie vi rolis la kapitanon. Ĉu vi povas “Duon-duone” pri esperantistoj.
iomete rakonti pri tiu sperto?
Dankon pro la respondoj!
61
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Eventoj
Plurlingvula kunveno 2020 – ĉu plia rekordo ĉi-jare?
pri aranĝo kun ege forta ligo al nia
Peter Baláž (Petro) “verda lingvo” – ĝi mem estis fondita
de esperantistoj, PG mem enhavas
La pli kaj pli fama aranĝo „Po plurajn partojn de la Esperanto-kul
lyglot Gathering“ (Plurlingvula kun turo. (eble ĝuste tial homoj tiom bo
veno) okazos ĉi-jare jam la 7-an fojon, ne sentas sin dum la aranĝo – la Es
unue en Pollando: en la civito Teresin, peranto-etoso enpenetras ilin kaj eĉ
apud Varsovio, inter 26 kaj 30.05.2020. Ene senkonscie ili perceptas la “spiriton de
de nur la unua tago de la funkciigo de Esperanto” kaj ŝatas ĝin. Multaj “niaj”
la reta aliĝilo registriĝis por Polyglot kulturaĵoj aperas dumevente: gufujo,
Gathering (PG) 100 personoj. aligatorejo (jes ja, kun tiaj nomoj, rekte Jen do, estas multaj kialoj por veni
en Esperanto :)), internacia vespero, al „Polyglot Gathering“! Kio ĝojigas
kulinara festivalo, libroservo… Ankaŭ estas la fakto, ke kutime ĉ. 20-25% de la
granda parto de la organiza teamo es homoj parolas (ankaŭ) Esperanton! Do
tas esperantistoj. La ĉefa oficiala ling
oni povas tie pasigi sian tempon tute
vo de la aranĝo ja estas la angla, sed
trankvile ankaŭ uzante nian verdan
eblas diri, ke la ĉefa laborlingvo dum
lingvon :). UEA ja jam en pasinteco
la aranĝo estas ĝuste Esperanto. La
estis unu el la sponsoroj – subtenantoj
aranĝon nun organizas la teamo de
de la aranĝo. Pluraj homoj ĝuste ĉi tie,
E@I, kiu uzas Esperanton ankaŭ en
sia oficejo kiel solan komunan labor dum PG ekscias pri Esperanto, pri ĝiaj
lingvon. Ĝi strebas levi la aranĝon je uzeblo kaj facileco, neŭtraleco ktp. Kaj
alta nivelo – kaj enhave kaj kvalite. ege ofte tiuj homoj sekve decidas lerni
La daŭre kreskanta nombro da par ĝin.
Dum malpli ol 2 semajnoj jam toprenantoj ŝajne pruvas, ke oni suk Kaj kio estontece? La aranĝo eble
aliĝis pli ol 240 homoj el 54 landoj. cesas pri tio :). komencos „vagadi“ tra la mondo (aŭ
La antaŭvidata kvanto de la parto La kunveno ja donas ŝancon al almenaŭ Eŭropo) kaj efektive jam bal
prenantoj estos ŝajne ie inter 600 kaj iu ajn aliĝi kaj proponi programeron daŭ povos iĝi iaspeca „Universala
700. Estas do ŝanco, ke ĝi ĉi-jare de (ankaŭ harmonie kun la spirito de Kongreso de Poliglotoj“ :). La poten
nove superos sian propran rekordon Esperanto-aranĝoj) – prelegon, uzinon cialo estas, emo organizi ĝin same –
kaj allogos la plej grandan kvanton (kreivan metiejon), instruadon de dan do espereble ĝis revido kun vi, kara
de poliglotoj (pasintjare ĉeestis 654 co, kantadon, diskutrondon… Danke (plurlingvema) leganto, dum iu el la
homoj el 67 landoj). La aranĝo ja iĝis al tia “bonveniga” koncepto oni dum sekvaj Plurlingvemulaj kunvenoj!
ĝuste dum la lastaj 3 jaroj la plej gran 4,5 tagoj povas partopreni plurajn el pli
da renkontiĝo de plurlingvemuloj tut ol 100 programeroj, kiuj okazas – ofte Detaloj pri la aranĝo (angle) kaj la
monde! Ĝojige estas, ke ĉi tie temas paralele eĉ en 6 salonoj. aliĝilo: www.polyglotgathering.com
Winnie-
la-Pu
A.A. Milne.
Klasika infanlibro
kun bazaj
informoj, en
la angla, pri
Esperanto
kaj ĝia movado.
62
1344(3) Marto 2020 Esperanto
Rete
Eventoj
Komuna staĝo de koreaj kaj tajvanaj esperantistoj
Inter la 7-a kaj 9-a de februaro
en Pingtung, Tajvano, okazis komuna
staĝo de koreaj kaj tajvanaj esperan
tistoj. La ĉefa celo de la aranĝo estis –
kulturaj interŝanĝoj. Dum la aranĝo
okazis seminarioj, ekskursoj, ekspo
zicioj kaj multo alia. La ĉefa lingvo de
la aranĝo por ĝiaj 30 partoprenantoj
estis Esperanto.
Pliajn detalojn kaj plurajn fotojn
de la aranĝo vi trovas en la Fejsbuka
paĝo “Tajvana Esperantujo” – https://
www.facebook.com/pg/esperanto.tw
Fotoj de Abengo Cho kaj Yinhua Chuang
63
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Venontaj renkontiĝoj
La Eventa Servo de UEA (https://eventaservo.org/) nuntempe listigas sume ĉirkaŭ 850 diversgrandajn kaj
diversspecajn Esperanto-renkontiĝojn.
Ni invitas ĉiujn uzi ĝin kaj ankaŭ la tradician Internacian kalendaron, kiu troviĝas ĉe http://eventoj.hu/
La Mediteranea Esperanto-Se majno La aranĝon organizas MONA, kiu estas duontagaj ekskursoj (matene), prelegoj
(MES 2020) okazos proksime de la la Komisiono de UEA, kiu prizorgas la (posttagmeze) kaj artaj vesperoj kun
Mediteranea marbordo (Les Issam Mez-Orientan kaj Nord-Afrikan Kun internacie konataj Esperanto-artistoj.
bres, Francio) inter la 29-a de februaro venon. Informoj: http://www.esperanto.org.il/ik.html
kaj 7-a de marto. Informoj: https://tinyurl.com/umvnorh
Informoj: https://esperanto-provence.org/
64
1344(3) Marto 2020 Esperanto
11–13: La 72-a Kongreso de SAT-Ami ranto-movado – freŝa komenco en 30–3 (majo): La Svisaj Esperanto-Ta
karo okazos en la Kastelo Greziljono, multkulturaj Filipinoj. Filipina Espe goj okazos en Zuriko, Svislando.
Francio. ranto-Junularo invitas samideanojn el Informoj: http://www.svisa-esperanto-soci
Informoj: http://sat-amikaro.org ĉiuj aĝoj tutmonde ĉeesti por pli pro eto.ch/kalendaro/
funde malkovri la landon kaj mal
fermi pli vastan mondon por junaj
filipinanoj! Kontraŭ malaltaj kotizoj,
oni ĝuos riĉajn artajn kaj kapabligajn
programerojn kaj multajn oportunojn
por kultura interŝanĝo.
Informoj: https://fjk.up-esperas.org
65
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Oficiala Informilo Al ĉiuj tre koran dankon! UEA
Fondaĵo Canuto
Multaj arde deziras membriĝi en UEA, sed ne ĉiuj povas. Via donaco al Fondaĵo Canuto helpos nin teni la kontaktojn
kun tiuj, kiuj suferas pro transpagaj baroj. Antaŭdankon pro via solidareco!
ï
www.edistudio.it t uro
Ĝanfranko
La fiŝkaptisto
La poezio de Tea
tro
Esperanto-eldonejo ekde 1977 ite r a Fabrizio De André
KD, € 15,00
o L ISBN 9788870360813
ovad zik o
M M u
Umberto Eco William Auld Cezaro Rossetti Mario Migliucci
La serĉado de la En barko senpilota Kredu min, Doktoro Esperanto
perfekta lingvo Kompleta poemaro sinjorino! Filmo originala en Esperanto
Eseo ĝis 1987 Romano Dublita en franca, itala, pola
Paĝoj 317, € 16,50 Paĝoj 874, € 21,00 Paĝoj 280, € 16,50 DVD, € 18,00
ISBN 88-7036-064-4 ISBN 88-7036-030-X ISBN 9788870360851 ISBN 9788870367010
Triona rabato por mendo de minimume tri ekzempleroj de la sama libro sendotaj al la sama adreso.
Mendu ĉe la retpaĝo www.edistudio.it aŭ per retpoŝto al esperanto@edistudio.it
66
1344(3) Marto 2020 Esperanto
Afriko brilas | Rete
Aminda Radio Esperanto rigi tiun retradion por celoj informaj
kaj pedagogiaj: ankaŭ miaj gelernan
profesiaj kantistoj kiel Zhou-Mack toj partoprenas en la elsendoj. Kaj de
Fidilalao Henriel Mafuila kaj Kjara Raggi. Ni aperigas 2016 ĝis 2018 malavaraj esperantis
30-minutan podkaston en formo mp4 toj pagis nian aliĝon al la platformo
Meze de februaro aperos la 100-a kun kelkaj fotoj pri la lando. Ni laŭeble DjPod.com kaj tiam ni ĉiumonate atin
elsendo de nia retradio Aminda Radio flegas la prononcadon, por ke ankaŭ gis ĉ. 500-800 geaŭskultantojn el la
Esperanto. Ĉiumonate, ni alŝutas nian komencantoj povu sekvi almenaŭ iujn kvin kontinentoj, ĉar eblis aliri nian
podkaston en jutubon kaj redirektigas partojn de nia programo. retradion ankaŭ per jutubo, Linkedin
ĝin al nia fejsbuka paĝo Aminda Radio kaj fejsbuko. Bedaŭrinde, de 2019 tiu
Esperanto. Ĉiu elsendo pritraktas unu financa helpo ĉesis kaj la nombro de la
ĉefan temon pri Madagaskaro (ĝiajn aŭskultantaro en la tri menciitaj alirejoj
kulturon, lingvon, historion…) kaj al draste malaltiĝas.
tio aldoniĝas unu kanto, tre ofte en Post tiu 100-a elsendo, ni iom paŭ
Esperanto. Nia celo estas informi pri zos kaj pripensos pri la maniero aldoni
la Granda Insulo, tamen ni promocias pli taŭgan materialon, plibonigi la for
ankaŭ la Esperantan kulturon, tial ni mon kaj enhavon de nia programo kaj
kunlaboras kun Vinilkosmo kaj kun adekvate informi Esperantion pri nia
retradio. Unu el niaj problemoj estas
la manko de reago el la aŭskultant-
En 2013 la internacia projekto Es aro. Alia bremso estas la rekta alŝu-
peranto Plus, iniciatita de Jean-Pierre tado al fejsbuko, ĉar tiu platformo tut
Marcq kaj Evelyne Rotellini (Francio) simple forigas la kanton entenitan en
instigis min funkciigi Esperanto Plus nia podkasto. Aminda Radio Esperanto
Madagaskaro. De tiam, krom la regula estas la ĝisnuna unika retradio, inici
lingvo-instruado en nia klubo kaj la atita de Afrikanoj; ni kuraĝas esperi
kurso per retadreso, mi redaktas mo ke ankaŭ vi iel partoprenos en ĝia re
natan gazeton. En 2016, mi decidis sta novigado. Mi anticipe dankegas vin.
67
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Rete
Tutmondaj Voĉoj pretiĝas por la
Jardeko de Indiĝenaj Lingvoj (2022–2032)
Herman Dekeunink ternacia Jaro de Indiĝenaj Lingvoj, alt indiĝenaj lingvoj rezulte de nia intensa
nivelan eventon pri indiĝenaj lingvoj, skipolaboro en la kadro de la UN-
celante eblan raporton pri ĉiuj agadoj Internacia Jaro de Indiĝenaj Lingvoj,
La graveco de la Internacia Jaro dum la IJIL por prezenti al la Ĝenerala en kiu kaj Global Voices kaj Universala
de Indiĝenaj Lingvoj (#IYIL2019) es Asembleo de Unesko en 2020. Esperanto-Asocio estis partneroj de
tis altiri atenton al la maltrankviliga
perdo de indiĝenaj lingvoj kaj la ur
ĝa bezono preventi tion, revigligi kaj
antaŭenigi indiĝenajn lingvojn, ink
luzive kiel edukan rimedon. Interna
ciaj konvencioj kaj dokumentoj kiel
la Eŭropa traktato de 1992 pri regionaj
aŭ malplimultaj lingvoj, la Universala
Deklaro pri Lingvaj Rajtoj de 1996 en
Barcelono kaj la Girona Manifesto de
2011 pri lingvaj rajtoj de PEN Inter
nacia agnoskas ankaŭ, ke ni devas res
pekti la lingvojn de aliaj, ne nur niajn.
De la ĉirkaŭ 7 000 lingvoj en la mondo
(skribaj kaj parolaj lingvoj kune) ne
malpli ol 5 000 estas uzataj de malpli ol
100 000 homoj. Post la Internacia Jaro de Indi UN (Unesko). Inter 2013 kaj 2020
Gravas por indiĝenaj popoloj re ĝenaj Lingvoj en 2019 (#IYIL2019), la GVE (Tutmondaj Voĉoj) eĉ tradukis kaj
vigligi, uzadi, disvolvi kaj transdoni Ĝenerala Asembleo de UN ratifis la publikigis ne malpli ol 76 artikolojn pri
al estontaj generacioj siajn rakontojn, rezolucion de ĝia Tria Komitato (la indiĝenaj lingvoj (listo ĉi tie – https://
lingvojn, parolajn tradiciojn, filozofiojn, 7-an de novembro 2019), kiu inkluzi eo.globalvoices.org/-/topics/indigenous/).
skribsistemojn kaj literaturon. Ankaŭ vas deklaron de Internacia Jardeko de Global Voices daŭrigas ankaŭ sian
translationCommons.org, traduka komu- Indiĝenaj Lingvoj (#IDIL). Planata estas kampanjon en Tvitero @ActLenguas en
nejo kaj reta platformo por libere in- ankaŭ Internacia Kongreso pri Indi- sociaj retejoj.
terŝanĝi lingvan sciaron, partneris ĝenaj Lingvoj (25–28 de februaro 2020). Leviĝantaj Voĉoj (angle Rising Voi
dum IYIL2019 kaj eldonis gvidilon por Kvankam ne specife por la IDIL, ces – https://vimeo.com/81282050), apar
ebligi la uzon de la priskribitaj tek Global Voices (Tutmondaj Voĉoj en Es tenanta al Global Voices, ankaŭ ĉeestos
nologioj en manieroj, kiuj plialtigas peranto – https://eo.globalvoices.org) daŭ- Unesko-pinteventon por komenci pla
la prestiĝon, publikan percepton kaj rigas sian laboron de lingva cifereca nadon por IDIL kaj klopodas kunmeti
uzeblecon de indiĝenaj lingvoj tut aktivismo. En la retejo Tutmondaj Vo dosierujon de projektoj pri cifereca ak
monde. ĉoj ni aperigis en 2019 tradukojn en tivismo en indiĝenaj lingvoj en Latin-
Tial Unesko volas organizi, kiel Esperanton de 157 artikoloj, de ki Ameriko (ankoraŭ ne 100% publika,
konkludan eventegon de la 2019-a In uj ne malpli ol 53 tradukoj rilatis al sed baldaŭ).
Zamenhof en Varsovio
Roman Dobrzyński.
Libro, unue aperinta en la pola, publikigita okaze
de la centjariĝo de la morto de Zamenhof. 160 paĝoj, 21 cm.
UEA, Rotterdam, 2016.
Prezo ĉe UEA: 9,90 €,
68
1344(3) Marto 2020 Esperanto
Libroservo
Detalajn informojn pri la ĉi-supraj titoloj kaj pri la ceteraj varoj en nia stoko vi trovas ĉe: http://katalogo.uea.org
69
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Universala Kongreso
Alvoko por la 43-a Esperantologia Konferenco en Montrealo
Orlando E. Raola
Organizanto de EK 2020
UEA
UEA alvokas al subteno
"Partoprenu UK-on": Montrealo, 2020
Pere de Fondaĵo "Partoprenu UK- 3) Vi plenigas la jenan formularon ĝis
on" UEA havas la eblon subteni la aliĝ la 28-a de februaro 2020: Formularo
kotizon de kelkaj kongresanoj dum la https://tinyurl.com/ukbxjxu.
donaci al tiu celo vi trovas ĉe: https://
Universala Kongreso en Montrealo, en
En pasintaj UK-oj la subtenitoj uea.org/alighoj/donacoj.
kelkaj kazoj ankaŭ la manĝo- kaj loĝa-
helpis ĉefe pri fotado, filmado, helpoj Krome UEA profitas la okazon
do-kostojn, preferinde en la plej mal
en prelegejoj kaj en la Libroservo de por memorigi, ke favorpreza aliĝ
altaj kategorioj, kaj en esceptaj kazoj
UEA, sed la taskoj povas esti tre variaj. periodo 2020 al la UK daŭros ĝis la
la vojaĝkostojn. Homoj el iu ajn lando,
En la formularo vi havas la eblon pre 31-a de marto 2020. Se vi ankoraŭ ne
kiuj bezonas tian helpon, povas kan
zenti por kiu(j) tasko(j) vi pli emas hel aliĝis, ne maltrafu la okazon facile kaj
didatiĝi.
pi. naturamike aliĝi per nia reta aliĝilo kaj
Kondiĉoj: UEA dankas al ĉiuj pro la intereso helpi disvastigi tiun informon: https://
1) Vi estas individua membro de UEA/ pri tiu subteneblo kaj varme invitas uea.org/alighoj/uk_alighilo.
TEJO en 2020; donacemulojn kontribui al la Fon UEA, nome de la monda espe
2) Vi pretas ricevi kaj realigi kongres daĵo "Partoprenu UK-on", kiu helpas rantistaro, kore dankas pro la solidaro
rilatajn taskojn antaŭ, dum kaj post la diversigi kaj demokratiigi nian plej kaj malavaro de la donacintoj al la Fon
UK; gravan kongreson. Manierojn mon- daĵo "Partoprenu UK-on".
70
1344(3) Marto 2020 Esperanto
El la Gazetaraj Komunikoj de UEA
“
Deklaro de UEA okaze de la ...Universala Esperanto-Asocio, kiel unu Deklaro de UEA kaj ILEI okaze
Internacia Tago de el malmultaj neregistaraj organizoj ki de la Internacia Tago de
la Gepatra Lingvo, ujn koncernas lingvaj demandoj, for Edukado, 24 januaro 2020
21 februaro 2020 te subtenas la Internacian Tagon de la
Gepatra Lingvo kaj ĝia mesaĝo de ...Universala Esperanto-
lingva justeco por ĉiuj..." Asocio (UEA), kune kun
la Internacia Ligo de Es-
Deklaro de UEA okaze de la perantistaj Instruistoj (ILEI),
“
75-a internacia datreveno gratulas Unuiĝintajn Naciojn kaj Unes
de la Holokaŭsto, kon pri ilia progreso, kunlabore kun
27 januaro 2020 ties Membro-Ŝtatoj kaj kun neregistaraj
organizoj kaj la civila socio, en pli
Hodiaŭ, kiam 50 ŝtatgvi- vastigo kaj en altigo de la kvalito de
edukado tutmonde..."
“
dantoj kaj delegacioj de la
tuta mondo kunvenas en
Yad Vashem por memori
Abonu aŭ legu rete plenajn
la 75-an datrevenon de la liberigo de
Auschwitz kaj la viktimojn de la Ho tekstojn de la aktualaj
Unuiĝintaj Nacioj kaj ĝi-
aj Membro-Ŝtatoj alvo- lokaŭsto, UEA omaĝas al la memoro Gazetaraj Komunikoj
kis al atingo de bonkva- de la milionoj kiuj estis mortigitaj pro de UEA:
lita edukado por ĉiuj kiel siaj genta aparteno kaj religio, inter ili https://uea.org/aktuale/komunikoj
la kvara el dek sep Celoj por Daŭripova ankaŭ multaj esperantistoj inkluzive
Evoluigo atingendaj ĝis la jaro 2030... de familianoj Zamenhof..."
Forpasoj
Carla De Lorenzi gvidis tiaspecajn kursoj en Hispanio riĉa ofero al la He
(25.07.1930 – 29.01.2020) kaj aliaj eŭropaj landoj. Fine, ŝi sukcese lena Esperanto-Aso-
peris ankaŭ la disvendadon de lerno cio. Dum pli ol 60
Carla De Lorenzi forpasis la 29-an
libroj por komencantoj. jaroj, ekde sia frua
de januaro 2020. Ŝi estis dum jardekoj
Dum la lastaj jaroj ŝi iom apartiĝis juneco, mirinde akti-
kolono de Torina Esperanto-Centro en
de la poresperanta aktivado, sed ŝia va, ŝi staris sur la
Italio.
iniciatemo kaj kontaĝa entuziasmo unua linio, dum de
La lingvon ŝi lernis fine de la
plue stimulos nin estontece. koj da jaroj ĉefa ro
sesdekaj jaroj kaj tuj aktiviĝis en la
organizado de eksteraj aranĝoj en la ur Torina Esperanto-Centro lanto, ĉefa motoro
bo, profitante siajn personajn rilatojn de la greka movado, kiu longe havis
kun funkciuloj de la urbestraro. Al ŝi ni Maria Pontika ŝian propran stampon. Prezidanto dum
ŝuldas la publikigon de luksa broŝuro (1932 – 2019) multaj jaroj de Helena Esperanto-Aso
pri Torino en Esperanto. Ŝi efike kun Forpasis la 16-an de decembro cio, protagonisto de la 61-a UK en
laboris en la organizado de lirikaj kon Maria Pontika, unu el la plej signifaj Ateno (1976) kiel ĝenerala sekretario
certoj kaj de tre sukcesa ekspozicio grekaj aktivuloj, dum dekoj da jaroj de LKK. Prelegis kaj instruis la lingvon,
de leteroj en Esperanto, ricevitaj de inter la protagonistoj de la Helena Es aktivis en ĉiuj kampoj de la movado,
gelernantoj de elementa lernejo. Post peranto-agado, plej bela figuro de nia partprenis kongresojn kaj estis komi
tiucela kurso en Germanio, ŝi specia Esperanto-rondo. Aminda amikino por tatano de UEA kaj ĉefdelegito. Post ŝia
liĝis en la instruado de Esperanto per ĉiuj grekaj kaj por multaj fremdaj es forpaso la greka esperantista movado
la Cseh-metodo kaj dum pluraj jaroj perantistoj. Juristino kun multflanka estos pli malriĉa!
71
Esperanto 1344(3) Marto 2020
Subtenu ĉeeston de Esperanto-budo
dum la plej amasa somera junulara
festivalo en Pollando!
Por ĉiuj 2 EUR ricevotaj, UEA mem donos 1 EUR,
tiel ke la organizantoj ricevos 3000 EUR.
Por donaci uzu: https://uea.org/alighoj/donacoj
(konto Informado kun komento ‘Polandrock’)