bµi 2 (tiÕp) C¬ cÊu phèi khÝ trªn c¸c lo¹i ®éng c¬ hiÖn ®¹i

Trªn c¸c lo¹i ®éng c¬ hiÖn ®¹i sö dông c¬ cÊu phèi khÝ th«ng m×nh nh»m ®iÒu chØnh thêi ®iÓm
®ãng më xup¸p, pha phèi khÝ mét c¸ch tù ®éng hoÆc lµm thay ®æi ®é n©ng cña xup¸p tù ®éng
tïy thuéc vµo chÕ ®é lµm viÖc cña ®éng c¬.

Mét sè ®éng c¬ :
Honda: VTEC =Variable Valve Timing and Lift Electronic Control : pha phèi khÝ vµ ®é
më van ®iÒu khiÓn ®iÖn tö.

Mitsubishi: MIVEC = Mitsubishi Innovative Valve timing Electronic Control system.

Nissan: VVL = Variable Valve Lift and Timing

Porsche: VarioCam Plus

Toyota:

+ VVT-i = Variable Valve Timing-intelligent – Thêi ®iÓm phèi khÝ thay ®æi – Th«ng
minh
+ VVTL-i = Variable Valve Timing and Lift-intelligent - Thêi ®iÓm phèi khÝ vµ hµnh tr×nh
xup¸p thay ®æi – Th«ng minh.
Th«ng th−êng, thêi ®iÓm phèi khÝ
®−îc cè ®Þnh, nh÷ng hÖ thèng VVT-i
sö dông ¸p suÊt thñy lùc ®Ó xoay trôc
cam n¹p vµ lµm thay ®æi thêi ®iÓm
phèi khÝ. §iÒu nµy cã thÓ lµm t¨ng
c«ng suÊt, c¶i thiÖn tÝnh kinh tÕ nhiªn
liÖu vµ gi¶m khÝ x¶ « nhiÔm.
Nh− trong h×nh minh häa, hÖ thèng
nµy ®−îc thiÕt kÕ ®Ó ®iÒu khiÓn thêi
®iÓm phèi khÝ b»ng c¸ch xoay trôc
cam trong mét ph¹m vi 40O so víi
gãc quay cña trôc khuûu ®Ó ®¹t ®−îc
thêi ®iÓm phèi khÝ tèi −u cho c¸c ®iÒu
kiÖn ho¹t ®éng cña ®éng c¬ dùa trªn
tÝn hiÖu tõ c¸c c¶m biÕn.
CÊu t¹o
Bé chÊp hµnh cña hÖ thèng VVT-i bao gåm bé
®iÒu khiÓn VVT-i dïng ®Ó xoay trôc cam n¹p,
¸p suÊt dÇu dïng lµm lùc xoay cho bé ®iÒu
khiÓn VVT-i, vµ van ®iÒu khiÓn dÇu phèi phÝ
trôc cam ®Ó ®iÒu khiÓn ®−êng ®i cña dÇu.
1. Bé ®iÒu khiÓn VVT-i
Bé ®iÒu khiÓn bao gåm mét vá ®−îc dÉn ®éng
bëi xÝch cam vµ c¸c c¸nh g¹t ®−îc cè ®Þnh trªn
trôc cam n¹p. ¸p suÊt dÇu göi tõ phÝa lµm sím
hay lµm muén trôc cam n¹p sÏ xoay c¸c c¸nh
g¹t cña bé ®iÒu khiÓn VVT-i theo h−íng chu
vi ®Ó thay ®æi liªn lôc thêi ®iÓm phèi khÝ cña
trôc cam n¹p.
Khi ®éng c¬ ngõng, trôc cam n¹p chuyÓn ®éng
®Õn tr¹ng th¸i muén nhÊt ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng
khëi ®éng. Khi ¸p suÊt dÇu kh«ng ®Õn bé ®iÒu
khiÓn VVT-i ngay lËp tøc sau khi ®éng c¬
khëi ®éng, chèt h·m sÏ h·m c¸c c¬ cÊu ho¹t
®éng cña bé ®iÒu khiÓn VVT-i ®Ó tr¸nh tiÕng
gâ.
2. Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam
Van ®iÒu khiÓn dÇu phèi khÝ trôc cam ho¹t
®éng theo sù ®iÒu khiÓn (Tû lÖ hiÖu dông) tõ
ECU ®éng c¬ ®Ó ®iÒu khiÓn vÞ trÝ cña van èng
vµ ph©n phèi ¸p suÊt dÇu cÊp ®Õn bé ®iÒu
khiÓn VVT-i ®Õ phÝa lµm sím hay lµm muén.
Khi ®éng c¬ ngõng ho¹t ®éng, thêi ®iÓm phèi
khÝ xup¸p n¹p ®−îc gi÷ ë gãc muén tèi ®a.
M« t¶
HÖ thèng VVTL-i dùa trªn hÖ
thèng VVT-i vµ ¸p dông mét c¬
cÊu ®æi vÊu cam ®Ó thay ®æi hµnh
tr×nh cña xup¸p n¹p vµ x¶. §iÒu
nµy cho phÐp ®−îc
®−îc c«ng suÊt cao mµ kh«ng
¶nh h−ëng ®Õn tÝnh kinh tÕ nhiªn
liÖu hay « nhiÔm khÝ x¶.
CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña
hÖ thèng VVTL-i gièng nh− hÖ
thèng VVT-i. ViÖc chuyÓn gi÷a
hai vÊu cam cã hµnh tr×nh kh¸c
nhau ®−îc sö dông ®Ó thay ®æi
hµnh tr×nh cña xup¸p.
C¬ cÊu chuyÓn vÊu cam, ECU
®éng c¬ chuyÓn gi÷a 2 vÊu cam
b»ng van ®iÒu khiÓn dÇu VVTL
dùa trªn c¸c tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn
nhiÖt ®é n−íc lµm m¸t vµ c¶m
biÕn vÞ trÝ trôc khuûu.
CÊu t¹o
C¸c bé phËn cÊu thµnh hÖ thèng VVTL-i
gÇn gièng nh− nh÷ng bé phËn cña hÖ
thèng VVT-i. Nh÷ng bé phËn ®Æc biÖt cho
hÖ thèng VVTL-i lµ van ®iÒu khiÓn dÇu
cho VVTL, c¸c trôc cam vµ cß mæ.
1. Van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL
Van ®iÒu khiÓn dÇu cho VVTL ®iÒu khiÓn
¸p suÊt dÇu cÊp ®Õn phÝa cam tèc ®é cao
cña c¬ cÊu chuyÓn vÊu cam b»ng thao t¸c
®iÒu khiÓn vÞ trÝ van èng do ECU ®éng c¬
thùc hiÖn.
2. Trôc cam vµ cß mæ
§Ó thay ®æi hµnh tr×nh xup¸p, trôc cam cã
2 lo¹i vÊu cam, vÊu cam tèc ®é thÊp vµ
vÊu cam tèc ®é cao, cho mçi xylanh.
C¬ cÊu chuyÓn vÊu cam ®−îc l¾p bªn
trong cß mæ gi÷a xup¸p vµ vÊu cam. ¸p
suÊt dÇu tõ van ®iÒu khiÓn dÇu cña VVTL
®Õn lç dÇu trong cß mæ, vµ ¸p suÊt nµy ®Èy
chèt h·m bªn d−íi chèt ®Öm. Nã cè ®Þnh
chèt ®Öm vµ Ên khíp cam tèc ®é cao.
Khi ¸p suÊt dÇu ngõng t¸c dông, chèt h·m
®−îc tr¶ vÒ b»ng lùc cña lß xo vµ chèt ®Öm
®−îc tù do. §iÒu nµy lµm cho chèt ®Öm cã
thÓ di chuyÓn tù do theo híng th¼ng ®øng
vµ v« hiÖu hãa vÊu cam tèc ®é cao.
Ho¹t ®éng
Trôc cam n¹p vµ x¶ cã c¸c vÊu
cam víi 2 hµnh tr×nh kh¸c nhau
cho tõng xylanh, vµ ECU ®éng c¬
chuyÓn nh÷ng vÊu cam nµy thµnh
vÊu cam ho¹t ®éng b»ng ¸p suÊt
dÇu.
1. Tèc ®é thÊp vµ trung b×nh
(tèc ®é ®éng c¬: d−íi 6000 v/p)
Nh− trong h×nh minh häa ë trªn,
van ®iÒu khiÓn dÇu më phÝa x¶.
Do ®ã, ¸p suÊt dÇu kh«ng t¸c
dông lªn c¬ cÊu chuyÓn vÊu cam.
Nh− trong h×nh minh häa ë d−íi,
¸p suÊt dÇu kh«ng t¸c dông lªn
chèt h·m. Do ®ã, chèt h·m bÞ Ên
b»ng lß xo håi theo h−íng nh¶
khãa. Nh− vËy, chèt ®Öm sÏ lÆp
l¹i chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn v« hiÖu
hãa. Do ®ã, nã sÏ dÉn ®éng xup¸p
b»ng cam tèc ®é thÊp vµ trung
b×nh.
2. Tèc ®é cao (Tèc ®é ®éng c¬:
trªn 6,000 v/p/nhiÖt ®é n−íc
lµm m¸t.: cao h¬n 60C)
Nh− trong h×nh vÏ bªn trªn, phÝa x¶
cña van ®iÒu khiÓn dÇu ®−îc
®ãng l¹i sao cho ¸p suÊt dÇu t¸c
dông lªn phÝa cam tèc ®é cao cña c¬
cÊu chuyÓn vÊu cam. Lóc nµy, nh−
trong h×nh minh häa bªn d−íi, bªn
trong cß mæ, ¸p suÊt dÇu Ên chèt
h·m bªn d−íi chèt ®Öm ®Ó gi÷ chèt
®Öm vµ cß mæ. Do ®ã, cam tèc ®é
cao Ên xuèng cß mæ trýíc khi cam
tèc ®é thÊp vµ trung b×nh tiÕp xóc
víi con l¨n. Nã dÉn ®éng c¸c xup¸p
b»ng cam tèc ®é cao.
Lóc nµy, ECU ®éng c¬ ®ång thêi
ph¸t hiÖn r»ng vÊu cam ®· ®−îc
chuyÓn sang vÊu cam tèc ®é cao dùa
trªn tÝn hiÖu tõ c«ng t¾c ¸p suÊt dÇu.