Geografia, Czas na geografię, Klasa I

Przemiany w przemyśle i usługach

Grupa A

1. Ropa naftowa jest powszechnie wykorzystywanym surowcem mineralnym, szczególnie

w energetyce i transporcie. Zapisz trzy inne przykłady zastosowania ropy naftowej. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

2. Wykresy przedstawiają największych importerów i eksporterów gazu ziemnego. Podpisz

wykresy określeniami: eksporterzy, importerzy. [1 p.]
Japonia
Rosja

Niemcy

Pozostałe kraje Pozostałe kraje

Włochy Norwegia

USA Indonezja
Katar
Francja Algieria
Korea Kanada
Południowa

................................................................................. .................................................................................
Źródło: Key World Energy Statistics, IEA 2010

3. Zaznacz podpunkt, w którym poprawnie wymieniono trzech największych producentów

węgla kamiennego. [1 p.]
A. Chiny, Stany Zjednoczone, Polska.
B. Chiny, Stany Zjednoczone, Indie.
C. Stany Zjednoczone, Kazachstan, Chiny.
D. Kanada, Australia, Chiny.

4. Przyporządkuj wymienione państwa do wielkości produkcji energii elektrycznej. [2 p.]

Państwa: Egipt, Niemcy, Stany Zjednoczone, Chiny

Produkcja Udział w produkcji

Produkcja w kWh
Państwo w terawatogodzinach energii elektrycznej
na 1 mieszkańca
(TWh) na świecie %

3 953 12 687 21,8

133 1 599 0,6

474 5 785 2,4

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2015 strona 1 z 10

Geografia, Czas na geografię, Klasa I

5. Wykresy przedstawiają produkcję energii elektrycznej według typów elektrowni. Wykonaj

polecenia A i B. [3 p.]
% 100

28%
80 43%

11%
60 78% 78% C

B
40
A
61% 53%
20 6%
15%
16%
7% 4%
0
Francja Litwa Japonia Szwecja
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Kądziołka J., Kocimowski K., Wołonciej E., Świat w liczbach 2011, WSiP, Warszawa
2011

A. Rozpoznaj typy elektrowni oznaczone literami A i C.

A. ..................................................................................................................................................

C. ...................................................................................................................................................

B. Zapisz dwa argumenty za lub przeciw dużemu udziałowi elektrowni typu C w strukturze pro-
dukcji energii elektrycznej.

1. .................................................………………………………………………………………………………

…………………..........................................………………………………………….............................

2. ……………………………………………………………………………………………………………...........

………………….........................................………………………………..………................................

6. Wymień trzy ograniczenia w wykorzystaniu elektrowni wiatrowych. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

7. Podkreśl dwie cechy, które poprawnie opisują funkcję ekonomiczną przemysłu. [2 p.]
A. Tworzy miejsca pracy, wpływa na strukturę zatrudnienia ludności.
B. Prowadzi do przekształcenia krajobrazu.
C. Tworzy aglomeracje miejsko-przemysłowe.
D. Wpływa na bilans handlowy państw.
E. Wytwarza dobra inwestycyjne i konsumpcyjne.

8. Przyporządkuj czynnik lokalizacji przemysłu do odpowiedniego opisu. [3 p.]

A. Rynek zbytu 1. Czynnik istotny dla zakładów energochłonnych.
B. Korzyści aglomeracji 2. Zakłady produkcyjne zależne od tego czynnika powstają w miastach,
C. Baza energetyczna w których istnieją uczelnie wyższe i instytuty badawcze.
3. Zakłady zależne od tego czynnika powstają w pobliżu węzłów komunika-
cyjnych, ich celem jest obniżenie kosztów poprzez ścisłą współpracę.
4. Zakłady zależne od tego czynnika powstają w dużych aglomeracjach.

A. ............ B. ............ C. ............

172

strona 2 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

9. Na mapie zaznaczono cztery wybrane okręgi przemysłowe. Uzupełnij poniższą tabelę. [3 p.]

80° 80°

A
40° 40°

160° 120° 80° 40° 0° 40° 80° 120° 160°

0° 0°

C
D

40° 40°

80° 80°
Skala 1 : 300 000 000

Okręg przemysłowy Litera na mapie Typ okręgu

Przyjeziorny

Witwatersrand

Moskiewski

10. Mapa przedstawia rozmieszczenie przemysłu zaawansowanych technologii. Wykonaj pole-

cenia A i B. [4 p.]

Malmö- Helsinki
-Kopenhaga Sztokholm

Dublin Cambridge
Londyn
Saksonia
Bawaria

80° 80°

Montreal
San Francisco Boston
40° 40°
Silicon Valley Nowy Jork Tokio
Austin Releigh-Durham- Izrael Xinzhu Kioto
-Chapel Hill
Tajpej
Bengalur
120° 80° 40° 0° 40° 80° 120° 160°
0° 160° 0°

40° Melbourne 40°

80° 80°

technopolie Skala 1 : 330 000 000

173

strona 3 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

A. Sformułuj zależność między rozmieszczeniem przemysłu high-tech a poziomem rozwoju go-

spodarczego państw.

………………………………………………………………………………………………………...............................

………………………………………………………………………………………………………...............................

………………………………………………………………………………………………………...............................

………………………………………………………………………………………………………...............................

B. Zapisz trzy czynniki lokalizacji przemysłu zaawansowanych technologii.

1. ..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

11. Wstaw znak X do tabeli, przyporządkowując wymienione cechy do fordyzmu lub postfor-
dyzmu. [2 p.]

Cechy Fordyzm Postfordyzm

Dominacja gałęzi przemysłu ciężkiego

Nadmierna surowcochłonność

Niewielkie zatrudnienie dostosowane do potrzeb

Wysokie koszty pracy

Produkcja krótkoseryjna

12. Współczesny rozwój technologii umożliwia prowadzenie wielu spraw na odległość. Za-
pisz w tabeli po dwie korzyści i dwa zagrożenia związane z korzystaniem z usług typu
e-bankowość. [2 p.]

Korzystanie z usług typu e-bankowość

Korzyści Zagrożenia

1. 1.

2. 2.

13. Oznacz literą P zdania zawierające prawdziwe informacje, literą B – zdania zawierające
błędne informacje. [2 p.]
A. Transport samochodowy charakteryzuje się stosunkowo wysokimi kosztami przewozu.

B. Gęstość sieci transportowej uwarunkowana jest w dużym stopniu przez czynniki przyrodnicze.

C. Dobrze zagospodarowanymi pod względem transportowym regionami świata są Europa

i Azja Północno-Wschodnia.
D. Wadą transportu morskiego jest uzależnienie od stanu wód w rzece.

174

strona 4 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

14. Obecnie na świecie intensywnie rozwija się regionalny transport lotniczy, a także koleje
dużych prędkości. Zapisz trzy argumenty, które potwierdzą przewagę szybkiego transportu
kolejowego nad regionalnym transportem lotniczym. [3 p.]

1. ......................................................... ……………………………………………………………………………

……………………..........................................………………………………………….............................

2. ……………………………………………………………………………………………………………..................

……………………..........................................………………………………..………................................

3. …………………………………………………………………………………………………...............................

...........………………………………………...........................................................….............................

15. Na zdjęciach znajdują się obiekty turystyczne z dwóch regionów. Wykonaj polecenia A i B. [3 p.]
A. Wpisz obok zdjęcia nazwę regionu świata o dużej atrakcyjności turystycznej, wybierając spo-
śród nazw regionów podanych poniżej.
Regiony: Azja Wschodnia, Bliski Wschód, Europa Zachodnia, Azja Południowo-Wschodnia, Karaiby
B. Zapisz po dwie przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej regionów przedstawionych na zdję-
ciach.

Nazwa regionu: ......................................................

Przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej:

1. .....................................................................
.....................................................................
2. .....................................................................
.....................................................................

Nazwa regionu: ......................................................

Przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej:

1. .....................................................................
.....................................................................
2. .....................................................................
.....................................................................

16. Zaznacz nazwę państwa pozaeuropejskiego, które jest najczęściej odwiedzane przez Pola-
ków w celach urlopowo-wakacyjnych. [1 p.]
A. Izrael
B. Turcja
C. Egipt
D. Tunezja

175

strona 5 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

Przemiany w przemyśle i usługach

Grupa B

1. Ropa naftowa jest powszechnie wykorzystywanym surowcem energetycznym, którego cena

na rynkach światowych systematycznie wzrasta. Zapisz trzy przykłady działań, które pod-
jęto w wielu krajach, aby zmniejszyć uzależnienie gospodarki od ropy naftowej. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

2. Wykresy przedstawiają największych importerów i eksporterów węgla kamiennego. Pod-

pisz wykresy określeniami: eksporterzy, importerzy. [1 p.]
Pozostałe kraje
Japonia

USA Australia

Pozostałe kraje RPA

Chiny
Kolumbia
Niemcy

Tajwan
Korea Rosja
Indie Indonezja

................................................................................. .................................................................................
Źródło: Key World Energy Statistics, IEA 2010

3. Zaznacz podpunkt, w którym poprawnie wymieniono trzech największych producentów

uranu. [1 p.]
A. Chiny, Stany Zjednoczone, Australia.
B. Kanada, Stany Zjednoczone, Rosja.
C. Stany Zjednoczone, Kazachstan, Chiny.
D. Kanada, Australia, Kazachstan.

4. Przyporządkuj wymienione państwa do wielkości produkcji energii elektrycznej. [2 p.]

Państwa: Kanada, Chiny, Stany Zjednoczone, Polska

Produkcja Udział w produkcji

Produkcja w kWh
Państwo w terawatogodzinach energii elektrycznej
na 1 mieszkańca
(TWh) na świecie w %

3 621 2 720 16,5

152 3 977 0,8

575 17 062 3,4

176

strona 6 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

5. Wykresy przedstawiają produkcję energii elektrycznej według typów elektrowni. Wykonaj

polecenia A i B. [3 p.]
% 100
20% 22%
28%
80 46%
9%
2%
11%
60 C

8% B
40 76%
71%
A
61%
20 46%

0
Stany Japonia Wielka Ukraina
d
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Kądziołka J., Kocimowski K., Wołonciej E., Świat w liczbach 2011, WSiP, Warszawa 2011

A. Rozpoznaj typy elektrowni oznaczone literami A i C.

A. ..................................................................................................................................................

C. ...................................................................................................................................................

B. Zapisz dwa argumenty za lub przeciw dużemu udziałowi elektrowni typu C w strukturze pro-
dukcji energii elektrycznej.

1. ..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

2. .................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

6. Wymień trzy ograniczenia w wykorzystaniu energii słonecznej. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

7. Podkreśl dwie cechy, które poprawnie opisują funkcję przestrzenną przemysłu. [2 p.]
A. Wytwarza dobra inwestycyjne i konsumpcyjne.
B. Prowadzi do przekształcenia krajobrazu.
C. Tworzy aglomeracje miejsko-przemysłowe.
D. Wpływa na bilans handlowy państw.
E. Tworzy miejsca pracy, wpływa na strukturę zatrudnienia ludności.

8. Przyporządkuj czynnik lokalizacji przemysłu do odpowiedniego opisu. [3 p.]

A. Zasoby siły roboczej 1. Czynnik ten jest istotny dla lokalizacji przemysłu wydobywczego.
B. Zasoby wody 2. Zakłady zależne od tego czynnika powstają w pobliżu węzłów komuni-
C. Baza surowcowa kacyjnych, ich celem jest obniżenie kosztów poprzez ścisłą współpracę.
3. Czynnik ten jest bardzo ważny dla przemysłu energetycznego, papierni-
czego i spożywczego.
4. Zakłady zależne od tego czynnika charakteryzują się małą mechanizacją
produkcji.
A. ............ B. ............ C. ............

177

strona 7 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

9. Na mapie zaznaczono cztery wybrane okręgi przemysłowe. Uzupełnij poniższą tabelę. [3 p.]

80° 80°

B
40° 40°
A

160° 120° 80° 40° 0° 40° 80° 120° 160°

0° 0°

D
C

40° 40°

80° 80°
Skala 1 : 300 000 000

Okręg przemysłowy Litera na mapie Typ okręgu

Minas Gerais

Paryski

Japoński

10. Mapa przedstawia rozmieszczenie przemysłu zaawansowanych technologii. Wykonaj pole-

cenia A i B. [4 p.]

Malmö- Helsinki
-Kopenhaga Sztokholm

Dublin Cambridge
Londyn
Saksonia
Bawaria

80° 80°

Montreal
San Francisco Boston
40° 40°
Silicon Valley Nowy Jork Tokio
Austin Releigh-Durham- Izrael Xinzhu Kioto
-Chapel Hill
Tajpej
Bengalur
120° 80° 40° 0° 40° 80° 120° 160°
0° 160° 0°

40° Melbourne 40°

80° 80°

technopolie Skala 1 : 330 000 000

178

strona 8 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

A. Zapisz trzy czynniki, które zdecydowały o koncentracji przemysłu high-tech w Stanach Zjed-
noczonych i Europie Zachodniej.

1. ..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

3. ..................................................................................................................................................

B. Wyjaśnij pojęcie technopolia.

……………………………………………………………………………………………………….................................

……………………………………………………………………………………………………….................................

……………………………………………………………………………………………………….................................

……………………………………………………………………………………………………….................................

11. Wstaw znak X do tabeli, przyporządkowując wymienione cechy do fordyzmu lub postfor-
dyzmu. [2 p.]

Cechy Fordyzm Postfordyzm

Niskie koszty pracy

Powszechna kooperacja między zakładami

Duże zatrudnienie, niedostosowane do potrzeb

Dominacja gałęzi przemysłu ciężkiego

Produkcja długoseryjna

12. Współczesny rozwój technologii umożliwia prowadzenie wielu spraw na odległość. Za-
pisz w tabeli po dwie korzyści i dwa zagrożenia związane z korzystaniem z usług typu
e-zakupy. [2 p.]

Korzystanie z usług typu e-zakupy

Korzyści Zagrożenia

1. 1.

2. 2.

13. Oznacz literą P zdania zawierające prawdziwe informacje, literą B – zdania zawierające
błędne informacje. [2 p.]
A. Transport samochodowy charakteryzuje się dużą elastycznością przewożonych ładunków.

B. Najlepiej rozwinięty transport mają państwa wysoko uprzemysłowione, o najwyższym

poziomie rozwoju usług.

C. Tunel pod kanałem La Manche między Francją a Wielką Brytanią jest najdłuższy na świecie.

D. Transport śródlądowy wymaga wspomagania przez inne rodzaje transportu.

179

strona 9 z 10
Geografia, Czas na geografię, Klasa I

14. Obecnie na świecie intensywnie rozwija się transport lotniczy. Zapisz trzy argumenty, które
potwierdzą przewagę transportu lotniczego nad pozostałymi rodzajami transportu. [3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

15. Na zdjęciach znajdują się obiekty turystyczne z dwóch regionów. Wykonaj polecenia A i B. [3 p.]

A. Wpisz obok zdjęcia nazwę regionu świata o dużej atrakcyjności turystycznej, wybierając spo-
śród nazw regionów podanych poniżej.

Regiony: Azja Wschodnia, Bliski Wschód, Europa Południowa, Azja Południowo-Wschodnia, Karaiby

B. Zapisz po dwie przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej regionów przedstawionych na zdję-

ciach.

Nazwa regionu: ......................................................

Przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej:

1. .....................................................................
....................................................................
2. .....................................................................
....................................................................

Nazwa regionu: ......................................................

Przyczyny dużej atrakcyjności turystycznej:

1. .....................................................................
.....................................................................
2. .....................................................................
.....................................................................

16. Zaznacz nazwę państwa europejskiego, które jest najczęściej odwiedzane przez Polaków
w celach urlopowo-wakacyjnych. [1 p.]
A. Czechy
B. Hiszpania
C. Włochy
D. Francja

180

strona 10 z 10