PERANGKAP MINYAK DAN SISA MAKANAN 'THE G'

KARTHIK A/L SUBRAMANIAM 15DKA12F1120

TAYAABARAN A/L SIVAMOORTHI 15DKA12F1117

USHALINI A/P SRITHARAN 15DKA12F1088

Laporan ini dikemukakan kepada Jabatan Kejuruteraan Awam

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Diploma Kejuruteraan Awam

JABATAN KEJURUTERAAN AWAM

POLITEKNIK SULTAN AZLAN SHAH

JUN 2014

i
 PENGESAHAN LAPORAN PROJEK

“Saya akui bahawa saya telah membaca karya ini dan pada

pandangan saya karya ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti

untuk tujuan penganugerahan Diploma Kejuruteraan Awam”.

Tandatangan : .......................................................

Nama Penyelia : PN. SAPINAH BINTI HADI

Tarikh : .......................................................

Tandatangan : ......................................................

Nama Penyelaras : PN. NOORHAYATI BINTI JAMIL

Tarikh : .....................................................

Tandatangan : .....................................................

Nama Ketua Jabatan : EN. ZULHASDEE BIN ZULKIFLI

Tarikh : ......................................................

ii
 “Kami akui karya ini adalah hasil kerja kami sendiri kecuali nukilan
dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah kami jelaskan sumbernya”

1. Tandatangan :
Nama : KARTHIK A/L SUBRAMANIAM
No.Pendaftaran : 15DKA12F1120
Tarikh : 13.10.2014

2. Tandatangan :
Nama : TAYAABARAN A/L SIVAMOORTHI
No.Pendaftaran : 15DKA12F1117
Tarikh : 13.10.2014

3. Tandatangan :
Nama : USHALINI A/P SRITHARAN
No.Pendaftaran : 15DKA12F1088
Tarikh : 13.10.2014

iii
 PENGHARGAAN

Terlebih dahulu, kami ingin mengucapkan setinggi-tinggi penghargaan

dan ribuan terima kasih diucapkan kepada Puan.Sapinah Binti Hadi selaku
Penyelia Projek kami, bantuan dan nasihat yang diberikan sepanjang tempoh
penyiapan kajian projek ini sangat bermakna.

Terima kasih juga dirakamkan kepada para pensyarah, rakan-rakan

seperjuangan kami yang banyak menolong untuk menyiapkan tugasan ini
dengan besungguh-sungguh dan sempurna.. Malah, kepada semua pihak yang
terlibat secara langsung dan tidak langsung dalam menjayakan penulisan
projek ini, kalungan terima kasih juga diucapkan atas sumbangan kalian.

Akhir sekali, kami ingin merakamkan jutaan terima kasih kepada ibu
bapa serta semua ahli keluarga di atas sokongan yang diberikan.
Sesungguhnya, budi dan jasa kalian tersemat kukuh di sanubari. Dorongan,
nasihat dan kata-kata azimat yang diberikan adalah nadi penggerak kepada
pembentukkan jati diri.Sekali lagi kami ingin mengucapkan ribuan terima
kasih kepada semua.

iv
 ABSTRAK

Kajian ini dijalankan untuk menilai kebolehlaksanaan Perangkap Minyak dan

Sisa Makanan The G, bagi menyingkirkan komponen kimia dan fizikal daripada air
sisa buangan daripada sinki. Di dalam kajian ini, bahan-bahan yang digunakan ialah
arang kayu, buah murungai, rambut, serat batang pisang dan span digunakan sebagai
bahan penuras. Sistem penurasan dalam kajian ini melalui dua kali proses penurasan
iaitu penurasan kali pertama untuk memerangkap sisa makanan dan penurasan kali
kedua untuk memerangkap minyak. Terdapat tujuh parameter yang diuji iaitu Ujian
Suhu, Ujian pH, Ujian Kekeruhan, Ujian Oksigen Terlarut (DO), Ujian Permintaan
Oksigen Kimia (COD), Ujian Permintaan Oksigen Biokimia (BOD) dan Ujian
Minyak dan Gris. Berdasarkan kepada analisis sampel sebelum dan selepas
pemasangan Penapis The G, ia menunjukkan bahawa Penapis The G ini berkebolehan
untuk menuras ais sisa sinki dengan baik dan dilepaskan ke longkang mengikut
piawaian yang dibenarkan. Dapatan kajian ke atas menunjukkan Penapis The G
mampu memerangkap sisa makanan dan minyak dengan baik.

v
 ABSTRACT

This study is conduct to assess the feasibility of 'Perangkap Minyak dan Sisa
Makanan' THE G to remove the chemical and physical component of the waste water
from the sink. In this study, the materials used are charcoal, moringa seeds, hair,
banana fibers and sponge is used as a filter materials. Double filtration is used in this
filtration systems first filtration is to trap food debris and the second filtration to trap
oil. Seven parameters tested, namely Temperature Test, pH test, Turbidity Test,
Dissolved Oxygen Test, Chemical Oxygen Demand Test. Biochemical Oxygen
Demand Test and Test of Oil and Grease. According to the analysis sample before
and after the installation of the Filter G, it is shown that the filter is able to filter the
waste water well and discharged to the drain according to the standard. The studies
shows that the The G filter is can trap food debris and oil well.

vi
 SENARAI KANDUNGAN

BAB PERKARA HALAMAN

Halaman Tajuk i

Penghargaan ii

Abstrak iii

1 PENGENALAN 1

1.1 Pendahuluan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 3

1.3 Penyataan Masalah 4

1.4 Objektif Kajian 4

1.5 Skop Kajian 5

1.6 Kepentingan Kajian 5

2 Kajian Literatur 6

2.1 Pengenalan 6

2.2 Penapis Minyak dan Sisa Makanan 7

2.3 Rekabentuk Penapis Minyak dan Sisa Makanan 8

2.4 Ujian Keberkesanan Penapis Minyak dan Sisa 14

Makanan

2.5 Bahan-bahan yang digunakan 16

2.6 Kebaikan Penapis Minyak dan Sisa Makanan 19

2.7 Keburukan Penapis Minyak dan Sisa Makanan 19

vii
3 Metodologi Kajian 20

3.1 Pengenalan 20

3.2 Carta Alir 21

3.2.1 Perincian Carta Alir 22

3.3 Rekabentuk Penapis The G 24

3.4 Bahan Penapis dan Kegunaanya 27

3.5 Ujikaji Penapis The G 29

3.5.1 Ujian Permintaan Oksigen Biokimia 29

3.5.2 Ujian Permintaan Oksigen Kimia 32

3.5.3 Ujian Minyak dan Gris 34

3.5.4 Ujian Oksigen Terlarut 38

3.5.5 Ujian pH dan Suhu 39

3.5.6 Ujian Kekeruhan 41

4 Keputusan dan Perbincangan 44

4.1 Pengenalan 44

4.2 Keputusan Ujian Kekeruhan 45

4.3 Keputusan Ujian pH dan Suhu 46

a.)Ujian pH 46

b.)Ujian Suhu 47

4.4 Keputusan Ujian Oksigen Terlarut 48

4.5 Keputusan Ujian Permintaan Oksigen Kimia 49

4.6 Keputusan Ujian Minyak dan Gris 50

4.7 Keputusan Ujian Permintaan Oksigen Biokima 51

viii
4.8 Analisis Perbandingan Peratus Penyingkiran bagi 52

COD,BOD dan Minyak dan Gris

5 Kesimpulan dan Cadangan 53

5.1 Pengenalan 53

5.2 Analisis Dapatan Kajian 54

5.3 Cadangan 55

ix
 SENARAI JADUAL

NO. TAJUK HALAMAN

JADUAL
4.1 Keputusan Ujian Kekeruhan Sebelum dan 44
Selepas Menguji Alat Penapis The G
4.2 Keputusan Ujian pH Sebelum dan Selepas 45
Menguji Alat Penapis The G
4.3 Keputusan Ujian Suhu Sebelum dan Selepas 46
Menguji Alat Penapis The G
4.4 Keputusan Ujian Oksigen Terlarut Sebelum dan 47
Selepas Menguji Alat Penapis The G
4.5 Keputusan Ujian Permintaan Oksigen Kimia 48
Sebelum dan Selepas Menguji Alat Penapis
The G
4.6 Keputusan Ujian Minyak dan Gris Sebelum dan 49
Selepas Menguji Alat Penapis The G
4.7 Keputusan Ujian Permintaan Oksigen Biokimia 50
Sebelum dan Selepas Menguji Alat Penapis
The G
5.1 Analisis Dapatan Kajian 53

x
 SENARAI RAJAH

NO. TAJUK HALAMAN

RAJAH

2.1 Saliran berminyak di dalam longkang 10

2.2 Perangkap sisa pada hujung longkang 11

2.3 Air sisa buangan yang berminyak terapung 11

pada permukaan atas

2.4 Keadaan perangkap sampah di dalam longkang 12

2.5 Penapis minyak yang di patenkan oleh syarikat 13

untuk kegunaan di rumah

2.6 Penapis minyak yang direka untuk kegunaan 13

premis-premis kecil

2.7 Arang Kayu 16

2.8 Buah Murungai 17

2.9 Rambut 17

2.10 Serat Batang Pisang 18

2.11 Span Kapas 19

3.1 Model Penapis The G (Lakaran Autocad) 25

3.2 Model Penapis The G (Gambar Sebenar) 25

xi
3.3 Bahan dalam PenapisThe G Peringkat Pertama 26
(Bentuk Lakaran)

3.4 Bahan dalam Penapis The G Peringkat Pertama 26

(Gambar Sebenar)
3.5 Bahan dalam Penapis The G Peringkat Kedua 27
(Bentuk Lakaran)

3.6 Bahan dalam PenapisThe G Peringkat Kedua 27

(Gambar Sebenar)

3.7 Jaring bersaiz 0.3mm x 0.3mm 28

3.8 Span 28

3.9 Arang Kayu 28

3.10 Rambut 28

3.11 Jaring bersaiz 0.3mm×0.3mm 29

3.12 Serat Batang Pisang 29

3.13 Buah Murungai 29

3.14 Span Kapas 29

3.15 4 liter air suling diisi ke dalam botol 30

3.16 Sampel Air 31

3.17 Mencampur Air Suling dan Air nutrien 31

3.18 Mengisikan Air Selepas dalam Botol BOD 31

3.19 Mengisikan Ais Sebelum dalam Botol BOD 31

3.20 Proses menggunakan DO meter 32

3.21 Proses Mengambil Bacaan BOD1 32

xii
3.22 Penuhkan botol BOD dengan air sisa 32

3.23 Tutup rapat botol BOD sehingga tiada 32

gelembung udara

3.24 Proses Mengambil bacaan BOD5 bagi Air Sebelum 33

3.25 Proses Mengambil bacaan BOD5 bagi Air Selepas 33

3.26 Sampel Air Selepas 33

3.27 Proses Mengisi Air didalam Silinder 33

3.28 Mengambil Air Selepas 34

3.29 Mengisi Air Didalm Reagen 34

3.30 Membersihkan Reagen 34

3.31 Meletakkan kelalang dasar Bulat pada 34

Alat Pemanas

3.32 Mengambil Bacaan 35

3.33 Sampel Reagen Selepas 35

3.34 500ml Air sampel 36

3.35 Proses Mengisi Air sampel ke dalam 36

corong pemisah

3.36 Mengambil n-Hexane. 36

3.37 Mengisikan n- Hexane dalam Beaker 36

3.38 Mencampur n-Hexane dalam corong pemisah 37

3.39 Goncang selama 2 minit 37

3.40 Melepaskan tekanan 38

3.41 Letakkan corong secara menegak 38

3.42 Mengeluarkan Tapisan Air 38

xiii
3.43 Mengeluarkan Tapisan Air kali-2. 38

3.44 Timbang 39

3.45 Sampel Air 39

3.46 Sampel Air Sebelum dan Selepas Penapis 39

3.47 Proses Menguji Air 40

3.48 Merekod Bacaan 40

3.49 Sampel Air Sebelum dan Selepas Penapis 41

3.50 Proses menguji Air Sample 41

3.51 Proses Menguji Air Selepas 41

3.52 Merekod Bacaan pH dan Suhu 41

3.53 Menghidupkan Meter Kekeruhan 42

3.54 Mengisi Air Sampel 43

3.55 Sampel Air Sebelum dan Selepas Penapis 43

3.56 Merekod Bacaan 43

3.57 Mencatat Bacaan 43

4.1 Carta Bar bagi Keputusan Ujian Kekeruhan 45

4.2 Carta Bar bagi Keputusan Ujian pH 46

4.3 Carta Bar bagi Keputusan Ujian Suhu 47

4.4 Carta Bar bagi Keputusan Ujian DO 48

4.5 Carta Bar bagi Keputusan Ujian COD 49

4.6 Carta Bar bagi Keputusan Ujian Minyak dan Gris 50

4.7 Carta Bar bagi Keputusan Ujian BOD 51

xiv
xv
 BAB 1

PENDAHULUAN

1.1 Pengenalan

Pencemaran merupakan kemasukan bahan pencemar seperti bahan kimia,

hingar, haba, cahaya dan tenaga ke dalam alamsekitar yang mengakibatkan kesan
yang memusnahkan sehingga membahayakan kesihatan manusia, mengancam sumber
alam dan ekosistem, serta mengganggu kesucian dan keindahan alam sekitar.

Menurut Akta Kualiti Alam Sekitar 1974 yang menyatakan bahawa

pencemaran adalah sebarang perubahan sama ada secara langsung atau tidak langsung
kepada sifat-sifat fizik, kimia, biologi atau aras sinaran mana-mana bahagian alam
sekeliling dengan melepaskan, mengeluarkan atau meletakkan buangan hingga
menjejaskan kegunaaan-kegunaan berfaedah, yang menimbulkan sesuatu keadaan
berbahaya atau mungkin berbahaya kepada kesihatan, keselamatan atau kebajikan
awam atau organisma-organisma lain, tumbuhan dan haiwan.

1
Terdapat beberapa bentuk pencemaran yang mengancam bumi:

i. Pencemaran udara, iaitu pembebasan bahan kimia berbahaya atau benda

asing lain dalam atmosfera. Contoh-contoh bahan pencemar termasuk karbon
monoksida, sulfur dioksida, klorofluorokarbon (CFC), nitrogen dioksida yang
dikeluarkan oleh kenderaan dan kilang industri serta pembakaran terbuka
seperti pembakaran hutan dan pembakaran sampah sarap dapat mengundang
pelbagai ancaman persekitaran .

ii. Pencemaran air, seperti kebocoran dan pembuangan bahan kimia ke dalam
sumber air atau fenomena eutropikasi, hingga mengubah kandungan, keadaan
dan warnanya sama ada dari segi biologi, kimia atau fizik.
iii. Pencemaran tanah, iaitu peresapan bahan kimia bahaya seperti logam berat,
hidrokarbon dan racun serangga ke dalam tanih, sehingga terjadinya
pertukaran warna, kesuburan dan hakisan.
iv. Pencemaran radioaktif, iaitu pelepasan bahan radioaktif ke dalam alam
sekeliling.
v. Pencemaran bunyi yang disebabkan hingar jalan raya, pesawat dan industri,
biasanya melebihi 80 dB.
vi. Pencemaran cahaya yang disebabkan penyinaran (iluminasi) lebihan,
lazimnya di bandar besar.
vii. Pencemaran terma, iaitu perubahan suhu akibat kegiatan manusia, seperti
penggunaan air sebagai bahan pendingin dalam jana kuasa elektrik.

Air merupakan sumber penting dalam kehidupan manusia dan menyokong

kepada sistem kehidupan global.Manusia memerlukan air untuk menjalankan aktiviti
harian seperti pertanian, perikanan, perindustrian, pengangkuatan dan
sebagainya.Namun, air semakin hari semakian tercemar lantaran sikap tidak
bertanggungjawab sesetengah pihak. Menurut Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974,
pencemaran air didefinisikan sebagai apa-apa perubahan langsung atau tidak langsung
kepada sifat-sifat fizikal, haba, biologi, atau radioaktif iaitu mana-mana bahagian
alam sekitar yang melepaskan, mengeluarkan atau meletakkan buangan ini sehingga
menjejaskan kegunaannya dan menyebabkan suatu keadaan merbahaya dan

2
memudaratkan kesihatan, keselamatan dan kebajikan pihak awam, atau kehidupan
lain seperti burung, hidupan liar, ikan dan hidupan akuatik serta tumbuh-tumbuhan
air.

Penapis The G ini merupakan satu alat yang direka untuk kegunaan di kantin dan
di tempat-tempat makan. Alat ini dipasangkan dibawah sinki supaya alat ini berfungsi
dengan baik.Senario pembuangan minyak dan sisa makanan,yang keluar dari sinki
pencuci pingganmangkuk,di salurkan teruskelongkang-longkang di berhampiran,ini
menyebabkan tempat tersebut mengalami pencemaran dan juga terjejas dari segi
kebersihan.Bau hapak dan pemandangan longkang tersebut dengan minyak takung
yang bercampur dengan sisa makanan dan air longkang membuatkan pelanggan rasa
tidak selesa dan jijik.Perkara ini mencetuskan idea untuk mencipta alat yang dapat
menyelesaikan masalah ini.

1.2 Latar Belakang Masalah

Penggunaan perangkap sisa makanan merupakan salah satu altenatif untuk

mengelakkan masalah parit tersumbat. Sisa makanan yang memasuki sistem
perparitan akan berada dalam kedudukan statik selagi tidak menemui agen pengalir
iaitu air.Sisa makanan yang terkumpul akan mengundang masalah lain contohnya
menarik perhatian pelbagai serangga perosak seperti lalat, lipas, tikus, nyamuk dan
sebagainya. [Yahya (1999) di dalam Abidah (2012)], sistem perparitan yang sedia ada
tidak cukup besar dan perlu diperbaiki mengikut keadaan semasa selaras dengan
pembangunan dan pelan induk perancangan.

Terdapat pelbagai bentuk dan saiz pada perangkap sisa makanan telah
dibangunkan untuk menyekat sampah daripada memenuhi ruang perparitan.Namun
demikian, kesesuaian perangkap sisa makanan perlu direka mengikut keperluan yang
setara dengan lokasi yang hendak diletakkan. Menurut Patrick W. Jordan (2000) di
dalam Abidah (2012), setiap produk yang hendak dibangunkan perlulah mempunyai
nilai tambah supaya ia boleh membantu penggguna. Manakala, air yang mempunyai
lapisan berkilau pula memberi gambaran bahawa berlaku pembuangan minyak di

3
dalam air tersebut. Hijau pekat, kotor, busuk dan pelbagai istilah negatif yang sering
diungkapkan oleh masyarakat terhadap tahap kebersihan longkang [Radzee (2007)].
Antara fenomena yang lazim dilihat sekarang ialah terdapat banyak permis
makanan tidak memasang perangkap minyak dengan sempurna pada sistem buangan
.Berpandukan kepada Akta Kerajaan Tempatan, premis perniagaan yang terlibat
dengan aktiviti pembuangan sisa pepejal atau cecair dikehendaki membina atau
memasang perangkap sebelum air dilepaskan ke saluran semula jadi . Dengan cara
ini, sekurang-kurangnya lebih separuh daripada kandungan sisa minyak akan
terperangkap di dalam perangkap minyak.

1.3 Penyataan Masalah

Sisa makanan dan minyak merupakan salah satu punca pencemaran sungai.
Selain itu sisa makanan dan minyak juga boleh menyumbang kepada penyakit seperti
keracunan makanan. Tambahan pula, perkara ini juga menimbulkan rasa
ketidakselesaan kepada pelanggan.

1.4 Objektif Kajian

Objektif khusus kajian ini ialah :-

i. Mereka bentuk Penapis The G

ii. Menguji keberkesanan Penapis The G bagi menyingarkan kompenen fizikal

dan kimia daripada sisa sinki.

4
1.5 Skop Kajian

Berikut merupakan skop dan limitasi bagi kajian ini :

i. Model Penapis The G adalah dibuat daripada besi yang dicatkan dengan cat anti-
karat. Bahan ini mempunyai daya tahan yang lama. Saiz Penapis
The G adalah 25”x12”x14”.
ii. Analisis in-situ iaitu suhu, pH, kekeruhan dan Ujian Terlarut (DO) dilakukan
untuk sampel sebelum dan selepas penurasan.
iii. Analisis ex-situ iaitu Ujian Permintaan Oksigen Biokimia (BOD),
UjianPermintaan Oksigen Kimia (COD) dan Ujian Minyak Dan Gris
dilakukan untuk sampel sebelum dan selepas penurasan.
iv. Sampel air yang dirawat dalam ujikaji ini ialah hanya sampel daripada sinki
rumah atau sinki dari premis makanan sahaja.

1.6 Kepentingan Kajian

Penapis The G ini merupakan satu alat yang wajib digunakan di setiap sinki
rumah dan premis makanan yang kecil bagi melindungi persekitaran yang bersih.Di
samping itu, Penapis The G ini juga dapat mengurangkan penakungan minyak dan
sisa makanan di atas permukaan longkang yang nampak jijik dan berbau.

Selain itu pengunaan Penapis The G ini dapat meningkatkan keselesaan dan
menjaminkan kesihatan pelanggan yang menbeli makanan di premis makanan kecil,
kerana persekitaran yang sihat ini tidak akan mengundang binatang-binatang yang
menbawa penyakit seperti tikus dan lipas.

5
 BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Penapis minyak dan sisa makanan merupakan satu alat yang perlu ada di
restoren, premis makanan dan juga rumah. Penapis minyak dan sisa makanan ini
berfungsi sebagai penapis atau perangkap minyak dan sisa makanan yang keluar dari
sinki pencuci. Lazimnya bahan buangan itu akan disalurkan ke parit berdekatan.Hal
ini menjadi salah satu punca parit tersumbat, mengeluarkan bau yang busuk dan
sebagainya. Persekitaran yang kotor dan bau busuk akan mengundang pelbagai
masalah lain seperti penurunan kualiti udara, demam denggi, taun, cirit birit serta
boleh menurunkan nilai sesuatu kawasan berkenaan.Punca pencemaran air yang teruk
adalah datang dari pembuangan sisa pepejal dan cecair yang tidak bersistematik oleh
pihak industri, penternak serta pemilik premis perniagaan berasakan makanan [Haliza
( 2007) di dalam Suraya (2012)]. Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka (2003)
di dalam Suraya (2012), pencemaran adalah suatu perbuatan yang mencemarkan atau
mengotorkan. Pembuangan sisa-sisa makananyang tidak diurus dengan baik, akan
mengakibatkan masalah besar.

6
2.2 Penapis Minyak Dan Sisa Makanan

Penggunaan perangkap minyak dan sisa makanan merupakan salah satu

altenatif untuk mengelakkan masalah parit tersumbat. Minyak dan sisa-sisa yang
memasuki sistem perparitan akan berada dalam kedudukan statik selagi tidak
menemui agen pengalir iaitu air. Minyak dan sisa makanan yang terkumpul akan
mengundang masalah lain contohnya menarik perhatian pelbagai serangga perosak
seperti lalat, lipas, tikus, nyamuk dan sebagainya. Sistem perparitan yang sedia ada
tidak cukup besar dan perludiperbaiki mengikut keadaan semasa selaras dengan
pembangunan dan pelan induk perancangan.Terdapat pelbagai bentuk dan saiz pada
perangkap minyak dan sisa makanan telah dibangunkan untuk menyekat sampah
daripada memenuhi ruang perparitan. Namun demikian, kesesuaian perangkap
minyak dan sisa makanan perlu direka mengikut keperluan yang setara dengan lokasi
yang hendak diletakkan. Dengan cara ini, sekurang-kurangnya lebih separuh daripada
kandungan sisa makanan dan minyak akan terperangkap di dalam perangkap
ini.Menurut Ratu (2011), pemasangan perangkap minyak ini akan menyelamatkan
alam sekitar kita dari lambakkan minyak kedalam sungai-sungai kita. Dengan alat ini
juga dapat menghindarkan premis sekeliling dari serangan haiwan perosak seperti
tikus, lipas dan seumpamanya.Longkang-longkang premis juga dapat dielakkan dari
berbau busuk dan tidak menyenangkan.Pemasangan perangkap minyak ini akan
membantu dalam lebih mengenali ertikata "memesrakan" premis dengan para
pelanggan. Persekitaran yang bersih dan tanpa bau-bauan yang tidak enak,
menggalakkan pelanggan berkunjung lagi ke premis.Selain itu, berpandukan kepada
Akta Kerajaan Tempatan, premis perniagaan yang terlibat dengan aktiviti
pembuangan sisa pepejal atau cecair dikehendaki membina atau memasang perangkap
sebelum air dilepaskan ke dalam saluran paip pembentungan bawah tanah [Hasmiza
(2009) di dalam Suraya (2012)]. Menurut [Hasmiza (2009) di dalam Suraya (2012)],
sistem perangkap gris mestilah ada pada setiap kafe dan sistem yang dihasilkan
hendaklah dapat mengatasi masalah pencemaran dan mempunyai penyelenggaraan
yang baik.

7
2.3 Rekabentuk Penapis Minyak Dan Sisa Makanan

Menurut Nur Suraya (2012), perangkap sisa makanan telah digunakan untuk
membuka dimensi baru membendung masalah parit tersumbat. Namun begitu,
ketidaksesuaian rekabentuk perangkap boleh menyebabkan ia gagal berfungsi dengan
sempurna dan efektif. Penggunaan perangkap sisa-sisa makanan yang bersesuaian
dengan lokasi dan sistematik dijangka dapat mengurangkan pencemaran air.Sisa-sisa
yang memasuki sistem perparitan akan berada dalam kedudukan statik selagi tidak
menemui agen pengalir iaitu air.

Terdapat pelbagai bentuk dan saiz pada perangkap sisa makanan telah
dibangunkan untuk menyekat sampah daripada memenuhi ruang perparitan. Namun
demikian, kesesuaian perangkap sisa makanan perlu direka mengikut keperluan yang
setara dengan lokasi yang hendak diletakkan. Oleh hal demikian, kajian ini dijalankan
bertujuan untuk merekabentuk sebuah perangkap sisa makanan yang mampu
memerangkap sisa buangan pepejal dan cecair. Faktor yang telah diberi perhatian di
dalam aspek merekabentuk adalah rupabentuk, saiz dan warna. Kaedah yang
digunakan di dalam kajian ini adalah berbentuk eksperimen iaitu melakukan beberapa
pengujian di lokasi sebenar [Nur Suraya (2012)]. Rekabentuk yang bagus dapat
memberi keselesaaan kepada pengguna dan mampu mengelak kecederaan. Dapatan
kajian ke atas pembangunan rekabentuk menunjukkan produk mampu memerangkap
sisa buangan pepejal dan cecair dengan baik.

Menurut [Radzee (2007) di dalam Abidah (2011)], pelbagai usaha telah

dijalankan oleh kerajaan untuk mengatasi masalah pembuangan sampah ke dalam
longkang dan sungai seperti kempen “Cintailah Sungai Kita”, mengenakan denda dan
sebagainya. Tetapi, pendekatan yang dilaksanakan masih belum berkesan sepenuhnya
dan memberi kesedaran kepada masyarakat. Oleh itu, penghasilan perangkap sisa
makanan ini adalah salahsatu langkah yang dijalankan untuk menangani masalah
longkang tersumbat dan sekaligus dapat membantu mengurangkan kadar banjir kilat
dan pencemaran air.

8
 Antara fenomena yang lazim dilihat sekarang ialah terdapat banyak permis
makanan tidak memasang perangkap minyak dengan sempurna pada sistem buangan
[Suraya (2010)]. Berpandukan kepada Akta Kerajaan Tempatan, premis perniagaan
yang terlibat dengan aktiviti pembuangan sisa pepejal atau cecair dikehendaki
membina atau memasang perangkap sebelum air dilepaskan ke saluran semulajadi
[Hasmiza (2009) di dalam Suraya (2012)]. Dengan cara ini, sekurang-kurangnya lebih
separuh daripada kandungan sisa minyak akan terperangkap di dalam perangkap
minyak.

Tambahan pula, rekabentuk perangkap sisa makanan juga perlu mempunyai

hubungkait dengan manusia serta menekankan nilai-nilai ergonomik. Kesesuaian
suatu rekabentuk bukan sahaja terletak kepada kebolehkerjaan tetapi perlu
bersesuaian dengan keperluan pengguna seperti yang tercatat di dalam ‘New Human
Factors’ [Fulton (1993) di dalam Suraya (2012)] iaitu hubungkait persekitaran dengan
keperluan pengguna.

Produk yang bagus turut dilihat kepada kemampuan ia meninggalkan kesan

terhadap pengguna. Suraya (2012), produk adalah objek yang boleh membuatkan
pengguna berasa gembira, selesa dan mudah diselenggara. Oleh hal demikian,
rekabentuk sesuatu produk perlu bersesuaian dengan jenis kepenggunaan. Perangkap
sisa makanan yang efisien adalah perangkap yang tidak menghalang laluan air
walaupun muatan banyak. Oleh hal demikian, satu kajian pembangunan produk
perangkap sisa makanan yang memiliki kesesuaian rekabentuk perlu dijalankan bagi
mengatasi masalah parit tersumbat.

Pembuangan sisa makanan ke dalam longkang dari air sinki kemudian

disalurkan terus ke longkang terdekat khususnya akan menyebabkan longkang
tersumbat, menyekat air sisa untuk melalui saliran dan seterusnya mengeluarkan bau
busuk [Nur Suraya (2012)]. Malah, bau busuk yang tercetus daripada longkang
tersumbat itu akan menimbulkan rasa kurang senang di kalangan masyarakat yang
tinggal berhampiran [Abidah (2012)].

9
 Menurut kajian Abidah Binti Adnan (2012), perbuatan mengalirkan sisa
makanan ke dalam longkang tidak hanya berlaku di kawasan perumahan dan
setinggan, tetapi ia turut berlaku di kedai-kedai makan di Universiti Teknologi
Malaysia (UTM). Berdasarkan pemerhatian yang dijalankan di Arked Meranti pada
21 Februari 2011, sisa-sisa makanan yang berminyak akandisalirkan ke dalam
longkang dan secara tidak langsung akan mengeluarkan bau yang kurang enak.

Rajah 2.1:Saliran berminyak di dalam longkang [Abidah,2012]

Walaubagaimanapun, sisa makanan tersebut tidak mengundang keadaan

longkang tersumbat kerana pada hujung bahagian longkang telah diletakkan
perangkap sisa makanan. Perangkap ini mempunyai penapis yang berfungsi menapis
sisa makanan sebelum air sisa disalirkan ke longkang. Tetapi, mutu air sisa yang
disalirkan ke longkang adalah berminyak dan mengeluarkan bau busuk.

10
 Rajah 2.2: Perangkap sisa pada hujung longkang [Abidah,2012]

Rajah 2.3: Air sisa buangan yang berminyak terapung pada permukaan

atas [Abidah,2012]

Perangkap sisa makanan ini adalah satu usaha yang baik kerana ia bukan
sahaja mengelakkan longkang tersumbat, malah ia turut memudahkan pihak kafeteria
membersihkan kotoran tersebut. Walaupun begitu, terdapat beberapa kekurangan
pada perangkap tersebut iaitu ia tidak mampu menampung beban berlebihan, tidak
dapat menyerap minyak daripada air sisa serta mengeluarkan bau yang busuk.

11
 Rajah 2.4: Keadaan perangkap sampah di dalam longkang [Abidah,2012]

Selain itu, bahan binaan perangkap juga kurang bermutu kerana ia dibina
daripada aluminium dan plastik. Bahagian luaran perangkap diperbuat daripada
aluminium.Manakala plastik merupakan bahan binaan untuk penapis sisa
makanan.Aluminium merupakan logam lembut dan ringan serta mudah
ditempa.Menurut [Iman(2008) di dalam Abidah (2011)], plastik merupakan sejenis
bahan binaan yang ringan, kuat dan mudah dibentuk. Walau bagaimanapun, sifatnya
tidak akan kekal lama jika kerap terdedah kepada cahaya matahari kerana plastik akan
mereput. Selain itu, perangkap sedia ada juga tidak mempunyai penapis untuk
menapis minyak dan menyahbau air sisa.

12
 Rajah 2.5:Penapis minyak yang di patenkan oleh syarikat untuk kegunaan
di rumah [Bio-Gt (M) Sdn Bhd, 2012]

Penapis minyak di atas merupakan bahan yang telah di patenkan oleh syarikat
bernama Bio-Gt yang amat terkenal dengan pembuatan perangkap minyak.Alat
perangkap minyak ini khas di sediakan untuk kegunaan di kantin,sekolah gerai-gerai
makanan.Bahan yang diguanakan untuk mereka alat ini adalah gentian kaca untuk
tahan pancaran matahari.Perangkap minyak yang direka oleh syarikat Bio-Gt
mempunyai pelbagai jenis dan kapasiti.

Rajah 2. premis kecil

untuk kegunaan
premis- premis-premis yang kecil.

13
2.4 Ujian Keberkesanan Penapis Minyak dan Sisa Makanan

Menurut Adibah Binti Adnan (2012), kajian ini adalah berbentuk eksperimen
yang mana bahan penapisan merupakan pemboleh ubah tidak bersandar dan akan
ditukar pada setiap pengujian. Berikut adalah merupakan ujian-ujian yang dilakukan:

a) Ujian Keperluan Oksigen Kimia (COD)

Analisis ujikaji Keperluan Oksigen Kimia (COD) adalah untuk
menentukan banyaknya oksigen yang diperlukan bagi mengoksida bahan –
bahan organik di dalam sampel dengan menggunakan bahan pengoksida yang
kuat. Kaedah ini menggunakan agen kimia yang mengoksidakan bahan-
bahanorganik yang mana perbezaan di antara kepekatan asal agen kimia
dengan kepekatan yang tinggal (baki) selepas tindakbalas dengan sampel,
merupakan sukatan keperluan oksigen di dalam sesuatu sampel. Bagi sesuatu
sampel yang hendak ditentukan nilai CODnya, sampel tersebut akan
dicampurkan dengan campuran daripada asid sulfurik pekat (kepekatan
diketahui) dan kalium dikromat (kepekatan diketahui) bersama argentum
sulfat sebagai mangkin.

b) Ujian pH
Kepekatan ion hidrogen merupakan salah satu parameter kualiti air dan
air sisa yang penting. Air sisa yang mempunyai kepekatan ion hydrogen yang
rendah adalah sukar untuk dirawat secara biologi. Nilai pH sesuatu sampel
boleh diukur dengan menggunakan meter pH dan boleh juga menggunakan
pelbagai kertas pH dan larutan penunjuk yangmenukarkan warna pada nilai
pH yang tetap. Nilai pH ditentukan dengan membandingkan warna kertas atau
larutan kepadasatu siri warna yang piawai.

14
c) Ujian Balang (Jar Test )
Ujian Balang adalah ujian makmal bagi penentuan dos bahan pengental
(koagulan) yang optima dan parameter-parameter lain untuk menjernihkan air mentah.
Untuk ujian ini, flokulator digunakan dan ia mempunyai beberapa stirrer yang
mempunyai kelajuan yang berubah-ubah. Air mentah yang diketahui isipadunya
diisikan ke dalam baling (bikar kaca) dan bahan pengental (koagulan )iaitu alum,
dicampurkan kedalam air mentah dengan dos yang berubah-ubah.

d) Ujian Oksigen Terlarut (DO)

Oksigen terlarut (DO) ialah parameter yang unik dalam kualiti air. Keterlarutan
oksigen dalam air akan terganggu sekiranya berlaku pencemaran yang disebabkan
oleh bahan pencemar utama. Keterlarutan oksigen dalam air pada tekanan atmosfera
biasa adalah rendah perubahan suhu, tahap kemasinan dan tahap ketepuan air akan
menjejaskan tahap keterlarutan oksigen dalam air.

e) Ujian Permintaan Oksigen Biokimia (BOD)

Ujian BOD adalah bertujuan untuk menentukan jumlah oksigen yang
diperlukan untuk bahan organik mereput dengan sempurna secara biologi. Oksigen
yang digunakan dalam proses ini dikaitkan dengan jumlah pereputan bahan organik
dalam air sisa. Selain itu, ujian ini adalah untuk mengukur tahap pencemaran air sisa
secara tidak langsung. Jika pencemaran tinggi, bakteria akan bertindak lebih aktif dan
memerlukan oksigen yang banyak untuk mereputkan bahan cemar yang terdapat di
dalam air.

f) Ujian Kekeruhan (Turbidity Test)

Ujian Kekeruhan direka untuk secara saintifik dan objektif menilai kelarutan
sampel untuk pelarut yang dinyatakan dalam Kejelasan Penyelesaian dalam kesucian
dalam monograf individu. Dengan memerhatikan status penyelesaian, ciri sifat-sifat
bahan dan kewujudan kekotoran dalam bahan boleh menjadi mudah dikenal pasti.

15
2.5 Bahan-Bahan Yang Digunakan

Bahan-bahan yang digunakan adalah bahan semulajadi dan bahan yang mudah
didapati di pasaran. Bahan-bahan ini mempunyai kriteria dan fungsi masing-masing
dalam menapis sisa dan minyak. Berikut adalah bahan-bahan yang digunakan :

a) Arang Kayu
Arang kayu juga dikenali sebagai arang diaktifkan yang paling banyak
digunakan untuk menapis air.Arang ini juga dikenali sebagai karbon
diaktifkan.Arang yang berliang ini membolehkan kotoran dalam air
terperangkap dan membersihkan air.

Rajah 2.7 Arang Kayu

16
b) Buah Murungai
Nama saintifiknya moringa Oleifera. Serbuk bijinya digunakan untuk
merawat air kotor menggantikan aluminium sulphate. Ia juga boleh
digunakan untuk membunuh bakteria dalam air. Buah murungai juga
mempunyai kebolehan untuk menjernihkan air kotor.

Rajah 2.8: Buah Murungai

c) Rambut
Rambut mempunyai kebolehan menyerap minyak yang semulajadi. Rambut
dalam kuantiti yang banyak lebih senang untuk menyerap minyak .

Rajah 2.9 Rambut

17
d) Serat Batang Pisang
Serat daripada batang pisang yang mampu menyerap minyak dalam air.
Serat batang pisang mempunyai kebolehan untuk menyerap minyak dalam
masa yang singkat. Serat batang pisang ini boleh digunakan dalam bentuk
serbuk. Kelebihan serat batang pisang ini adalah ia tidak akan tenggelam
walaupun padat dengan minyak.

Rajah 2.10 Serat Batang Pisang

e) Penapis Serat Span Kapas

Span digunakan untuk pembersihan air kotor. Span mempunyai kebolehan
membersihkan air dengan menapis kekotoran yang ada dalam air. Selain itu
span juga merupakan salah satu bahan yang senang di dapati di pasaran.
Cara pembersihan juga amat mudah.

Rajah 2.11: Span Kapas

18
2.6 Kebaikan Penapis Minyak Dan Sisa Makanan

Penapis minyak dan sisa makanan mempunyai kebaikannya tersendiri.

Berdasarkan beberapa kajian, penapis minyak dan sisa makanan dapat mengurangkan
takungan minyak di parit-parit berdekatan. Perangkap ini boleh mengelakkan paip
tersumbat daripada minyak dan sisa-sisa lain. Menurut Roslan (2011) peniaga-
peniaga yang memasak di gerai atau menyediakan makan di rumah harus memasang
penapis minyak dan sisa makanan, supaya masalah longkang berbau ini boleh
dielakan dan anda boleh jalankan perniagaan anda dari rumah ataupun di gerai dengan
senang hati. Selain itu, Ratu (2011) juga mengemukkan pandangan yang sama
terhadap penapis minyak dan sisa makanan dan beliau juga berkata dengan alat ini
juga dapat menghindarkan premis sekeliling anda dari serangan haiwan perosak
seperti tikus, lipas dan seumpamanya.

2.7 Keburukan Penapis Minyak Dan Sisa Makanan

Jika kita lihat dari segi keburukan penapis minyak inilebih kepada peralatan
yang digunakan seperti gentian kaca. Faktor kos yang mahal disentuhkan disini.
Selain itu, penapis minyak ini juga dikatakan menjadikan dapur lebih sempit, kerana
saiznya yang mengikuti kapasiti buangan harian sinki, contohnya sinki di gerai
makanan, kekerapan mengunakan sinki mememang tinggi, maka saiz penapis juga
mengikut kapasiti air buangan yang di keluarkan oleh sinki tersebut. Tambahan pula,
penapis minyak ini perlukan penyelengaraan yang kerap untuk berfungsi dengan baik.

19
 BAB 3

METODOLOGI KAJIAN

3.1 Pengenalan

Metodologi kajian merupakan suatu perancangan yang rapi dari segi

perjalanan projek. Bagi melicinkan perjalanan projek ini, metodologi haruslah disusun
dengan sebaik mungkin. Dengan ini, setiap peringkat perjalanan projek tidak akan
terkeluar d a r i l a n d a s a n y a n g t e l a h d i t e t a p k a n a t a u d e n g a n l e b i
h t e p a t l a g i , h a s i l a k h i r k a j i a n a k a n menepati kehendak penyataan
masalah yang hendak di selesaikan. Justeru itu, amat penting untuk mengetahui dan
memahami dengan mendalam setiap proses yang terdapat dalam struktur metodologi
kajian.

20
3.2 Carta Alir

PEMILIHAN TAJUK

PENENTUAN OBJEKTIF

MENGENALPASTI SKOP KAJIAN

KAJIAN LITERATUR

UJIAN PEMILIHAN BAHAN PENAPIS

MEREKABENTUK PRODUK

MENGUJI KEBERKESANAN MODEL PENAPIS

THE G

ANALISIS DATA

PERBINCANGAN DAN CADANGAN

KESIMPULAN

21
3.2 .1 Perincian Carta Alir

3.2.1.1 Pemilihan Tajuk

Pemilihan tajuk dibuat adalah berdasarkan penyataan masalah mengenai
masalah penapis minyak dan sisa makanan.

3.2.1.2 Penentuan Objektif

Penentuan objektif adalah berdasarkan kepada masalah Penapis The G,
minyak tidak ada di parit bersebelahan rumah atau premis-premis kecil.

3.2.1.3 Mengenalpasti Skop Kajian

Skop kajian adalah untuk mereka satu alat penapis minyak yang boleh
digunakan di rumah dan juga premis-premis kecil.

3.2.1.4 Kajian Literatur.

Mencari maklumat tentang tajuk projek dan kajian-kajian lepas tentang
penapis minyak dan sisa makanan.

3.2.1.5 Ujian Pemilihan Bahan Penapis

Ujian rintis dilakukan bagi memilih bahan penapis yang sesuai iaitu bahan
daripada arang, serat batang pisang, buah murungai, dan rambut. Rujuk
Lampiran 2.

3.2.1.6 Mereka Bentuk Model

Selepas pemilihan bahan penapis dilakukan, rekabentuk produk telah
dilakukan.

3.2.1.7 Menguji Keberkesanan Model Penapis The G

Beberapa ujian telah dilakukan untuk mengenalpasti bahan yang sesuai

digunakan untuk Penapis The G, seperti Ujian kekeruhan,Ujian pH dan Suhu,
Ujian Oksigen Terlarut (DO), Ujian Minyak Dan Gris, Ujian Permintaan
Oksigen Kimia (COD) dan Ujian Permintaan Oksigen Biokimia ( BOD ).

22
3.2.1.8 Analisis Data

Data yang dikumpul telah dianalisis secara terperinci.Data ujian air

bercampuran minyak dan sisa makanan diambil sebelum dan selepas
mengunakan penapis minyak dan sisa makanan.

3.2.1.9 Perbincangan dan Cadangan

Proses perbincangan dan cadangan dilakukan untuk penambahbaikan alat dan

keberkesanan bahan pada masa hadapan.

3.2.1.10 Kesimpulan

Penapis minyak dan sisa makanan The G, ini perlu digunakan disetiap premis
makanan dan juga rumah.

23
3.3 Rekabentuk Penapis The G

Penapis ini direka unuk kegunaan dirumah dan premis-premis yang kecil.
Kepentingan diberikan kepada pemasangan dan penyelanggaran alat apabila
direkabentu. Selain itu, saiz Penapis The G adalah sederhana dan tidak akan
menyempitkan ruang dapur.

Rajah 3.1: Model Penapis The G (Lakaran Autocad)

Rajah 3.2: Model Penapis The G (Gambar Sebenar)

24
 Jaring Bersaiz
0.3mm ×

0.3mm
Span

Arang Kayu

Rambut

Rajah 3.3: Bahan dalam Penapis The G Peringkat

Pertama (Bentuk Lakaran)

Jaring Bersaiz
0.3mm × 0.3mm

Span

Arang Kayu

Rambut

Rajah 3.4: Bahan dalam Penapis The G Peringkat

Pertama (Gambar Sebenar)

25
 Jaring bersaiz
0.3mm×0.3mm

Serat Batang
Pisang

Buah Murungai

Span Kapas

Rajah 3.5: Bahan dalam Penapis The G Peringkat

Kedua (Bentuk Lakaran)

Jaring bersaiz
0.3mm×0.3

Serat Batang Pisang

Buah Murungai
Span Kapas

Rajah 3.6: Bahan dalam Penapis The G Peringkat

Kedua (GambarSebenar)

26
3.4 Bahan penapis dan kegunaannya.

Berikut merupakan bahan-bahan yang digunakan dalam Penapis The G.

Bahan dalam Penapis The G Peringkat Pertama:

a) Jaring bersaiz 0.3mm x 0.3mm

b) Span
c) Arang Kayu
d) Rambut

Rajah 3.7:Jaring bersaiz 0.3mm x 0.3mm Rajah 3.8: Span

Rajah 3.9: Arang Kayu Rajah 3.10: Rambut

27
Bahan dalam Penapis The G Peringkat Kedua:

a) Jaring bersaiz 0.3mm×0.3mm

b) Serat Batang Pisang
c) Buah Murungai
d) Span Kapas

Rajah 3.11: Jaring bersaiz 0.3mm×0.3mm Rajah 3.12: Serat Batang Pisang

Rajah 3.13: Buah Murungai Rajah 3.14: Span Kapas

28
3.5 UjiKaji Penapis The G

Kesemua ujikaji ini dilakukan dengan menggunakan air sinki sebelum dan
selepas penapisan. Uji kaji tersebut ialah Ujian Permintaan Oksigen Biokimia, Ujian
Permintaan Oksigen Kimia, Ujian Minyak dan Gris, Ujian pH dan Suhu, Ujian
Kekeruhan, dan Ujian Oksigen Terlarut.

3.4.1 Ujian Permintaan Oksigen Biokimia ( BOD )

Prosedur :

i. Sampel air sisa diambil dari alat penapis.4 liter air suling diisi ke dalam botol
yang disediakan. Air suling tersebut diudarakan dengan cara menggunakan
alat pengudaraan.

Rajah 3.15: 4 liter air suling diisi ke dalam botol

ii. Masukkan 4 ml larutan Magnesium Sulfat, Buffer Fosfat, Ferum (II) Klorida,
dan Kalsium Klorida ke dalam 4 liter air suling yang sedang diudarakan tadi.

iii. Lakukan pencairan mengikut tahap pencemaran, ambil air sisa yang telah
dineutralkansebanyak 100 ml dan campurkan dengan 900 ml air suling yang
telah diudarakan selama 2 jam. Gunakan silinder penyukat 1000 ml untuk

29
 melakukan pencairan. Perlu diingatkan, isipadu air sisa yang telah dicairkan
mestilah melebihi 300 ml supaya mencukupi untuk memenuhkan botol BOD
nanti.

Rajah 3.16: Sampel Air Rajah 3.17: Mencampur Air Suling dan
Air nutrien

Rajah 3.18: Mengisikan Air Selepas Rajah 3.19: Mengisikan Ais Sebelum
dalam Botol BOD dalam Botol BOD

iv. Penuhkan botol BOD dengan air sisa yang telah dicairkan dan ambil
DO awalnya dengan menggunakan DO meter untuk bacaan hari 0.

30
 Rajah 3.20: Proses menggunakan Rajah 3.21: Proses Mengambil
Bacaan DO meter BOD1

Rajah 3.22: Penuhkan botol BOD Rajah 3.23: Tutup rapat botol BOD
sehingga dengan air sisa tiada gelembung udara

v. Tutup rapat botol BOD sehingga tiada gelembungudara tidak kelihatan

dan simpan dalam peti sejuk pada suhu 20°C selama 5 hari.
vi. Ambil bacaanDOuntuk pengeraman selama 5 hari. Dapatkan perbezaan
antara DO tersebut dan didarabkan dengan pencairan memberikan nilai BOD
bagi contoh sampel tersebut.

31
 Rajah 3.24: Proses Mengambil bacaan Rajah 3.25: Proses Mengambil
BOD5 bagi Air Sebelum bacaan BOD5 bagi Air
Selepas

3.4.2 Ujian Permintaan Oksigen Kimia (COD)

Prosedur :

i. Sebelum menamatkan ujian COD, satu siri standard dikenali adalah

disediakan menggunakan KHP (kalium hidrogen phthalate). Sampel air sisa
yang akan jatuh dalam julat yang tinggi, jadi standard 100, 250, 500 dan 1000
mg / L biasanya disediakan. Standard COD juga boleh dibeli.

Rajah 3.26: Sampel Air Selepas Rajah 3.27: Proses Mengisi Air didalam
Silinder

32
Rajah 3.28: Mengambil Air Selepas Rajah 3.29: Mengisi Air Didalm Reagen

ii. Menghidupkan ʹRecirculating Chillerʹ. Tetapkan suhu pada yang dikendaki pada
Chiller. (pastikanair keluar dibuka untuk memastikan air di alirkan ke seluruh
system).
iii. Letakkan kelalang dasar bulat yang mengandungi sampel pada pemanas.
iv. Menghidupkan ʹHeating Mantleʹ (pemanas). Pusingkan tombol arah pusingan jam
untuk setkan kadarpemanasan yang dikehendaki.

Rajah 3.30: Membersihkan Reagen Rajah 3.31: Meletakkan kelalang

Bulat pada Alat Pemanas

33
 v. Biarkan pemanasan selama 2 jam.
vi. Setelah 2 jam, pusingkan tombol arah lawan jam untuk hentikan
Pemanasan dan tutup suis ʹheating mantleʹ. Biarkan sehingga kelalang
sejuk atau boleh dipegang.

Rajah 3.32: Mengambil Bacaan Rajah 3.33: Sampel Reagen Selepas

vii. Alihkan kelalang untukproses seterusnya dan tutup suis ʹrecirculating

chillerʹ.

3.4.3 Ujian Minyak Dan Gris

Prosedur :

i. Bersihkan dankeringkan kelalang kun / bikar dan kemudian timbang

berat awalnya.
ii. Masukkan 500ml sampel ke dalam corong pemisah yang bersih.

34
Rajah 3.34: 500ml Air sampel Rajah 3.35: Proses Mengisi Air sampel
ke dalam corong pemisah

iii. Kemudian tambah 15ml n-Hexane.

Rajah 3.36: Mengambil n-Hexane. Rajah 3.37: Mengisikan n-Hexane

dalam Beaker

35
 Rajah 3.38: Mencampur n-Hexane ke
dalam corong pemisah

iv. Tutup corong pemisah dengan stopper dan goncang selama 2 minit. (dari
masa ke semasa tegakkan corong ke bawah. Buka stopcock perlahan-
lahan untuk melepaskan tekanan tutup stopcock dan teruskan goncang).

Rajah 3.39: Goncang selama 2 minit

v. Letakkan corong secara menegak dan diapit pada kaki retort. Tunggu
selama 10 minit.

36
 Rajah 3.40: Melepaskan tekanan Rajah 3.41: Letakkan corong secara
menegak

vi. Buka stopcock perlahan-lahan dan keluarkan lapisan n-Hexane ke dalam

kelalang kun.

Rajah 3.42: Mengeluarkan Tapisan Rajah 3.43: Mengeluarkan Tapisan

Air Air kali-2.

vii. Langkah iii –vi diulang lagi sebanyak 2 kali.

viii. Kemudian keluarkan tapisan air.
ix. Keringkan kelalang kun tadi di dalam oven pada suhu 70˚C selama 24 jam.
x. Masukkan kelalang di dalam desikator dan kemudian timbang berat akhirnya.

37
 Rajah 3.44: Timbang

3.4.4 Ujian Oksigen Terlarut (DO)

Prosedur :

i. Isikan 300 ml sampel air di dalam bikar.

Rajah 3.45: Sampel Air Rajah 3.46: Sampel Air Sebelum dan
Selepas Penapis

ii. Menghidupkan DO meter dan mengambil bacaan yang DO untuk sampel.

38
 Rajah 3.47: Proses Menguji Air Rajah 3.48: Merekod Bacaan

iii. Mengulang langkah 1 hingga 2 bagi sampel 2 dan 3.

iv. Rekod data dalam bentuk jadual.
v. Giliran Off Do meter.

3.4.5 Ujian pH dan Suhu

Prosedur :

i. Keluarkan penutup pelindung elektrod sebelum mengambil apa-apa ukuran.

Jika elektrod telah ditinggalkan kering, rendam hujung dalam HI 70300
penyelesaian simpanan untuk beberapa jam atau semalaman untuk reaktif .
ii. Sambungkan elektrod pH ke penyambung BNC pada bahagian atas surat cara
itu.
iii. Sambungkan probe suhu ke RCA penyambung. Suhu siasatan teksi digunakan
secara bebas untuk mengambil ukuran suhu, atau bersempena dengan elektrod
pH untuk menggunakan keupayaan yang ATC meter.

39
 iv. Hidupkan meter ON dengan menekan kekunci ON / OFF. Paparan
menunjukkan semua segmen yang digunakan selama beberapa saat (atau
selagi butang diadakan), diikuti dengan petunjuk peratusan hayat bateri yang
masih ada, dan kemudian memasuki mod ukuran normal.

Rajah 3.49: Sampel Air Sebelum dan Rajah 3.50: Proses menguji Air
Selepas Penapis Sampel

Pengukuran pH

I. Untuk mengambil ukuran pH hanya menenggelamkan hujung elektrod

(sekurang-kurangnya 4 cm / 11/2 ") dan probe suhu ke dalamsampel yang
akan diuji.
II. Pilih mod pH dengan menekan kekunci JULAT sehingga perubahan paparan
kepada pH.
III. Kacau perlahan-lahan dan menunggu simbol kestabilan untuk mematikan.
Paparan akan menunjukkan nilai pH secara automatik pampasan suhu.

40
Rajah 3.51: Proses Menguji Air Rajah 3.52: Merekod Bacaan pH dan
Selepas Suhu

3.4.6 Ujian Kekeruhan

Prosedur :

I. Hidupkan MICRO 100 instrumen akan berada dalam mod biasa ("AUTO"
blok perlu diterangi). Biarkan alat untuk memanaskan badan sekurang-kurangnya 30
minit.

Rajah 3.53: Menghidupkan Meter Kekeruhan

41
 II. 100 ml aliran proses sampel kira-kira untuk dilakukan untuk mengukur
kekeruhan.
III. Sampel cuvette bersih dan kering diperolehi.
IV. Cuvette ini dibilas dengan perisai hitam sedikit (cuvette atas) dan
menyongsang beberapa kali. 20 ml penggunaan sampel dibuang dan
mengulangi prosedur yang semakin meningkat dua kali atau lebih.
V. Mengisi dengan lengkap cuvette yang dibilas dengan bahagian yang
Selebihnya daripada sampel cekau dan kemudian menyekat cuvette dengan
perisai sedikit hitam.

Rajah 3.54: Mengisi Air Sampel Rajah 3.55: Sampel Air Sebelum dan
Selepas Penapis

VI. Cuvette itu diletakkan dalam MICRO100 dan indeks cuvette untuk bacaan
terendah.Setelah cuvette yang diindeks, bacaan dipaparkan pada MICRO 100
paparan hendaklah direkodkan sebagahi kekeruhan sampel.

42
 Rajah 3.56: Merekod Bacaan Rajah 3.57: Mencatat Bacaan

VII. Langkah II hingga VI diulangi untuk semua sampel.

43
 BAB 4

KEPUTUSAN DAN PERBINCANGAN

4.1 Pengenalan

Bagi menguji keberkesanan alat Penapis The G, beberapa ujian telah diambil
untuk menganalisis keputusan air sampel. Ujian ini terbahagi kepada dua bahagian
iaitu komponen fizikal dan komponen kimia.

Komponen fizikal adalah terdiri daripada :

i. Ujian pH dan Suhu

ii. Ujian Oksigen Terlarut (DO)
iii. Ujian Kekeruhan (Turbidity Test)

Komponen kimia terdiri daripada :

i. Ujian Permintaan Oksigen Biokimia (BOD)

ii. Ujian Keperluan Oksigen Kimia (COD)
iii. Ujian Minyak dan Gris

44
4.2 Keputusan Ujian Kekeruhan

Jadual 4.1 menunjukkan bacaan yang didapati sebelum dan selepas menguji
alat Penapis The G. Ia menunjukkan bahawa bacaan sebelum Penapis The G dipasang
iaitu 268 bagi sampel 1, 279 bagi sampel 2 dan 275 bagi sampel 3. Purata bagi bacaan
sebelum ialah 274 NTU. Manakala, keputusan selepas pemasangan Penapis The G
bagi sampel 1 ialah 30.5, sampel 2 iaitu 29.8 dan sampel 3 ialah 30.0. Purata
keputusan bacaan selepas ialah 30.1 NTU. Berdasarkan keputusan yang didapati,
bacaan selepas adalah lebih rendah berbanding dengan bacaan sebelum.Ini
membuktikan bahawa Penapis The G, mampu untuk menurunkan nilai kekeruhan air
dari segi warna.

Jadual 4.1 : Keputusan Ujian Kekeruhan sebelum dan selepas menguji alat Penapis
The G

No. Sampel Sebelum (NTU) Selepas (NTU) Peratus Penurunan

Kekeruhan(%)
Sampel 1 268 30.5 88.62
Sampel 2 279 29.8 89.32
Sampel 3 275 30.0 89.09
Purata 274 30.1 89.01

Ujian Kekeruhan
300 268 279 275
N
200
T

U 100 30.5 29.8 30

0
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel Sebelum dan Selepas

Sebelum Selepas

Rajah 4.1: Carta Bar bagi Keputusan Ujian Kekeruhan

45
4.3 Keputusan Ujian pH dan Suhu

A. pH

Jadual 4.2 menunjukkan keputusan Ujian pH sebelum dan selepas

pemasangan Penapis The G. Bacaan yang didapati daripada ujian ini ialah hampir
sama nilainya sebelum menggunakan Penapis The G iaitu 5.95 bagi sampel air 1 dan
2 manakala 5.97 bagi sampel air 3. Purata bacaan ialah 5.96. Sampel air selepas
pemasangan Penapis The G pula menunjukkan penurunan dari segi bacaan 5.85 bagi
sampel 1, 5.82 bagi sampel 2 dan 5.76 bagi sampel 3. Purata bacaaan ialah 5.81.Ujian
pH ini dilakukan untuk mengenalpasti keasidan terlarut dalam air buangan kerana
keasidan dalam sesuatu cecair akan menberikan impak negatif kepada alam sekitar.

Jadual 4.2 : Keputusan Ujian pH sebelum dan selepas menguji alat Penapis The G

No. Sampel Sebelum Selepas

Sampel 1 5.95 5.85
Sampel 2 5.95 5.82
Sampel 3 5.97 5.76
Purata 5.96 5.81

Ujian pH

5.95 5.95 5.97

B 6
a 5.85
c 5.9 5.82 5.76
a 5.8
a 5.7
n
5.6
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel Sebelum dan Selepas

Sebelum Selepas

Rajah 4.2 Carta Bar bagi Keputusan Ujian pH

46
B. Suhu

Jadual 4.3 menunjukkan bacaan Ujian Suhu. Bacaan bagi air buangan sebelum
menggunakan Penapis The G ialah 26.6 bagi sampel 1, 26.7 bagi sampel 2 dan 27.0
bagi sampel 3.Purata bagi bacaan sebelum ialah 26.8. Manakala, bacaan bagi sampel
air selepas pemasangan Penapis The G pula 26.9 bagi sampel 1, 27.2 bagi sampel 2
dan 3. Purata bagi bacaan selepas ialah 27.1. Ujian Suhu ini dijalankan untuk
mengenal pasti tahap bakteria dalam sesuatu cecair. Bakteria akan terbentuk dalam
suhu-suhu yang tertentu.

Jadual 4.3 : Keputusan Ujian Suhu sebelum dan selepas menguji alat Penapis The G

No. Sampel Sebelum( °C ) Selepas( °C )

Sampel 1 26.6 26.9
Sampel 2 26.7 27.2
Sampel 3 27.0 27.2
Purata 26.8 27.1

Ujian Suhu
27.2 27.2
27.2 27
26.9
27
26.7
26.8 26.6
ºC 26.6
26.4
26.2
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel Sebelum dan Selepas

Sebelum Selepas

Rajah 4.3 Carta Bar bagi Keputusan Ujian Suhu

47
4.4 Keputusan Ujian Oksigen Terlarut (DO)

Jadual 4.4 menunjukkan bacaan sampel air bagi sebelum dan selepas menguji
alat Penapis The G. Bacaan sebelum menunjukkan 0.45 bagi sampel 1, 0.52 bagi
sampel 2, dan 0.42 bagi sampel 3. Manakala,bacaan selepas pemasangan The G bagi
sampel 1 ialah 0.86, sampel 2 ialah 0.63 dan sampel 3ialah 0.58. Purata bacaan bagi
sampel air sebelum dan selepas adalah 0.46 dan 0.69. Bacaan selepas membuktikan
bahawa semakin besar nilai DO pada air, mengindikasikan air tersebut memiliki
kualiti yang bagus. Sebaliknya jika nilai DO rendah, dapat diketahui bahawa air
tersebut telah tercemar.

Jadual 4.4 : Keputusan Ujian Oksigen Terlarut sebelum dan selepas menguji alat
Penapis The G

No. Sampel Sebelum Selepas

Sampel 1 0.45 0.86
Sampel 2 0.52 0.63
Sampel 3 0.42 0.58
Purata 0.46 0.69

Ujian Oksigen Terlarut

1
0.86
B 0.8
a 0.63 0.58
c 0.6 0.45 0.52
0.42
a 0.4
a
n 0.2
0
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel Sebelum Dan Selepas

Sebelum Selepas

Rajah 4.4 Carta Bar bagi Keputusan Ujian DO

48
4.5 Keputusan Ujian COD

Jadual 4.5 menunjukkan bacaan yang didapati sebelum dan selepas menguji
alat Penapis The G. Ia menunjukkan bacaan sebelum Penapis The G dipasang bagi
sampel 1 ialah 1233, sampel 2 ialah 1206 dan sampel 3 ialah 1212. Purata bagi bacaan
sebelum ialah 1217. Manakala, keputusan selepas bagi sampel 1 ialah 0.86, sampel 2
ialah 0.63 dan sampel 3 ialah 0.58. Purata bagi bacaan selepas ialah 0.69. Berdasarkan
keputusan yang didapati, bacaan selepas adalah lebih rendah berbanding dengan
bacaan sebelum. Ini membuktikan bahawa oksigen yang kurang diperlukan bagi
mengoksida bahan-bahan organik.

Jadual 4.5 : Keputusan Ujian COD sebelum dan selepas menguji alat Penapis The G

Peratus
No. Sampel Sebelum ( mg/L ) Selepas ( mg/L ) penyingkiran COD
(%)
Sampel 1 1233 246 80.05
Sampel 2 1206 242 79.93
Sampel 3 1212 233 80.78
Purata 1217 240.33 80.25

Ujian Permintaan Oksigen Kimia

1400 1233 1206 1212
1200
m 1000
g 800
/ 600

l 400 246 242 233 200

0
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel Sebelum dan Selepas

Sebelum Selepas

Rajah 4.5 Carta Bar bagi Keputusan Ujian COD

49
4.6 Keputusan Ujian Minyak dan Gris

Jadual 4.6 menunjukkan bacaan yang didapati sebelum dan selepas

pemasangan Penapis The G. Ia menunjukkan bacaan air sebelum menggunakan
Penapis The G bagi sampel 1 ialah 0.6324, sampel 2 ialah 2.0036 dan sampel 3 ialah
0.4068. Purata bagi bacaan sebelum ialah 1.0143. Manakala, keputusan selepas
pemasangan Penapis The G bagi sampel 1 ialah 0.0232, sampel 2 ialah 0.0288 dan
sampel 3 ialah 0.0116. Purata bagi bacaan selepas ialah 0.0212. Berdasarkan
keputusan yang didapati, bacaan selepas menjadi rendah berbanding dengan bacaan
sebelum. Ini membuktikan bahawa Penapis The G, mampu untuk menyingkirkan
minyak dalam air sisa sinki.

Jadual 4.6 : Keputusan Ujian Minyak dan Gris sebelum dan selepas menguji dengan
alat Penapis The G

No. Sampel Sebelum ( mg/L ) Selepas ( mg/L ) Peratus

penyingkiran
minyak dan gris (%)
Sampel 1 0.6324 0.0232 96.33
Sampel 2 2.0036 0.0288 98.56
Sampel 3 0.4068 0.0116 97.91
Purata 1.0143 0.0212 97.60

Ujian Minyak dan Gris

2.5
2.0036
2
m
g 1.5
/ 1 0.6324
0.4068
l 0.5
0.0232 0.0288 0.0116
0
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel Air Sebelum dan Selepas

Sebelum Selepas

Rajah 4.6 Carta Bar bagi Keputusan Ujian Minyak dan Gris

50
4.7 Keputusan Ujian Permintaan Oksigen Biokimia (BOD)

Jadual 4.7 menunjukkan bacaan yang didapati sebelum dan selepas

penggunaan Penapis The G. Purata bacaan air sebelum menggunakan Penapis The G
ialah BOD 1 10 ,BOD 5 29.66 manakala purata bacaan air selepas menggunakan
Penapis The G ialah BOD 1 6.61, BOD 5 6.22.

Jadual 4.7 Keputusan Ujian Permintaan Oksigen Biokimia sebelum dan selepas
menguji dengan alat Penapis The G

No Sampel Sebelum Selepas Peratus Penyingkiran

BOD 5 (%)

Sampel 1 88.8 18.55 79.11

Sampel 2 44.9 5.85 86.97
Sampel 3 44.8 5.04 88.75
Purata 178.5 29.44 83.51

Ujian BOD
100 88.8
80
m
g 60 44.9 44.8
/ 40
18.55
l
20 5.85 5.04
0
Sampel 1 Sampel 2 Sampel 3
Sampel air Sebelum dan selepas

BOD5 Sebelum BOD5 Selepas

Rajah 4.7 Carta Bar bagi Keputusan Ujian BOD

51
4.8 Analisis perbandingan peratus penyingkiran bagi COD,BOD5dan Minyak
dan Gris

Selepas semua ujian-ujian ini dijalankan keputusan yang didapati

menunjukkan keberkesanan alat. Tiga ujian yang amat penting dalam kajian ini ialah
Ujian Permintaan Oksigen Kimia (COD), Ujian Permintaan Oksigen Biokimia dan
Ujian Minyak dan Gris. Merujuk kepada keputusan yang didapati peratus
penyingkiran dalam dua ujian telah melepasi piawaian untuk melepaskan air sisa terus
ke parit, kecuali Ujian Permintaan Oksigen Kimia memerlukan rawatan konvensional
kerana tidak melepasi piawaian yang ditetapkan.

52
 BAB 5

KESIMPULAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

Ujikaji yang telah dijalankan untuk sampel selepas menggunakan Penapis

The G menunjukkan bahawa Penapis The G, telah mencapai objektif kajian yang
ditetapkan. Keputusan bagi semua ujikaji menunjukkan penurunaan yang baik.
Separuh keputusan daripada ujikaji ini telah melepasi piawaian air sisa boleh terus di
lepaskan ke parit.

5.2 Analisis dapatan kajian

Penapis The G berjaya untuk memerangkap sisa makanan dan minyak

daripada air sisa sinki sebelum dilepaskan ke longkang atau pun sungai. Di samping
itu, hasil kajian ini dapat menurunkan komponen fizikal dan mengubah komponen
kimia air sisa daripada sinki. Model Penapis The G yang dihasilkan adalah bersaiz
kecil dan sesuai digunakan di rumah atau pun di premis-premis makanan kecil.

53
Jadual 5.1 : Analisis dapatan kajian

Parameter Dapatan Nilai Kelas Kesimpulan Dapatan

kajian Bacaan
Piawai

pH 5.81 6.0-7.0 STANDARD Air selepas dirawat menggunakan

B Penapis The G sesuai digunakan
Suhu 27.1 +2ºC STANDARD untuk :
 
B  Standard B

DO (mg/l) 0.69 <1 STANDARD 

Ia sesuai digunakan 
B  sebagai bekalan air tetapi
Kekeruhan 30.1 50 STANDARD perlukan rawatan secara

(NTU) B  konvensional.
Minyak 0.0212 0.7 STANDARD 
Ia sesuai untuk perikanan
dan Gris B  bagi hidupan akuatik yang

(µg/l)  sensitif .
BOD₅ 9.81 6-12 STANDARD 

Air di kawasan rekreasi
(mg/l) B  yang boleh bersentuh

COD 240.33 100 Tidak  dengan tubuh.

(mg/l) menepati 
Namun 
demikian,
 keputusan COD tidak
melepasi piawaian untuk
dilepaskan ke sungai. Oleh
hal yang demikian, air
longkang ini perlu dirawat
terlebih dahulu sebelum

dialirkan ke sungai.

54
5.3 Cadangan

Perangkap Minyak dan Sisa makanan The G merupakan sesuatu alat yang
perlu ada di setiap rumah dan premis makanan yang kecil. Keberkesanan alat ini
boleh ditingkatkan lagi di masa hadapan supaya boleh digunakan di kafeteria, restoren
yang besar dan sebagainya. Cadangan yang dapat diberikan adalah :-

a. Menambah bahan semula jadi yang lain di dalam penapis.

b. Mereka bentuk dengan tiga peringkat penurasan. Ia akan memberi keputusan
yang lebih efektif dengan penurunan lagi bacaan ujikaji yang akan dilakukan.
c. Mengurangkan saiz penapis.
d. Menambah bahan yang boleh menghilangkan bau semasa kerja
penyelenggaraan penapis ini.
e. Mereka bentuk penapis yang tidak perlu diselenggarakan dengan kerap agar ia
memudahkan pengguna.

55
 RUJUKAN

Abdul Wahab Bin Abd Hamid.(2013).ujian-ujian makmal air sisa.(atas talian).

http://limbinpin.blogspot.com/2013/12/ujian-ujian-makmal-untuk-air- sisa-
v.html (21.4.2014)

Adibah binti Adnan.(2011). Pembangunan Dan Penilaian Perangkap Sisa

Makanan Dari Aspek Bahan. (atas talian)
http://www.fp.utm.my/epusatsumber/pdffail/ptkghdfwP/ADIBAHAP0
73047D 2012TTP.pdf (21.4.2014)

Dyna.(2014).Penapis Sisa Makanan.(atas talian).

http://www.myadyna.com/2014/09/penapis-sisa-makanan.html (25.7.2014)

Fatt,LEE SANG.(2010). PENCEMARAN AIR.(atas talian)

http://bmpengurusankumpulan15.blogspot.com/2010/08/alam-sekitar-
pencemaran-air.html (4.8.2014)

Mohd Roslan.(2011). Alat perangkap minyak di restoren anda.(atas talian).

http://balannambiar.wordpress.com/2011/04/11/perangkap-minyak-di-
restoren-anda/(13.9.2014)

Muhd Farik Bukhari.(2010).inovasi penyerap minyak (atas talian )

http://seribupilihan.blogspot.com/2012/06/inovasi-penyerap-
minyak.html (13.9.2014)

Muhd Radzee.(2007). Penjanaan Sisa Pepejal.(atas talian).

http://www.sisa.my/cmssite/content.php?lev=3&cat=30&pageid=296&la
ng=bm (14.7.2014)

56
Nur Suraya Binti Obeng.(2012). Pembangunan rekabentuk perangkap
sisa makanan. (atas talian)
.http://www.fp.utm.my/ePusatSumber/pdffail/ptkghdfwP/NURSURAYA
AP073109D2012TTP.pdf (25.7.2014)

Ratu. (2011).Kulit durian digunakan sebagai penyerap minyak.(atas

talian) http://budaklogam.blogspot.com/2011/04/kulit-durian-boleh-
diguna-sebagai.html (11.9.2014)

Spellman, F.R. (2003).Handbook of Waste and Wastewater Treatment Plant

Operation. Lewis Publishers

Raja Norazilla Raja Yunus, Nur Fadzlina Mohd Rozi dan Shahrun Nazida
Salleh. (2014).Water and Wastewater Engineering.Edisi Kedua.Muhibbah Sales
&Service

57