УНИВЕРЗИТЕТ „ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ” – ШТИП

ФАКУЛТЕТ ЗА ТУРИЗАМ И БИЗНИС ЛОГИСТИКА

БИЗНИС ЕКОНОМИЈА

ПРЕДМЕТ:

---------------------------

СЕМИНАРСКА РАБОТА:

ЕЛОН МУСК

Ментор: Изработила:

Проф. Д-р -------------------- ------------------

Скопје, Јануари, 2020 година

 СОДРЖИНА:

ВОВЕД........................................................................................................................................ 3
1. РАНО ДЕТСТВО „ЕЛОН МУСК ВО СФЕРАТА НА УСПЕХОТ“............................................5
2. ПРВ ЦИКЛУС НА КАРИЕРА „ПОЧЕТОК“..............................................................................7
3. ВТОР ЦИКЛУС НА КАРИЕРА „НОВ ВИД НА ПРОЦЕСНА МОЌ“.........................................9
3.1 SpaceX............................................................................................................................. 9
3.2 Tesla и Solar City............................................................................................................ 11
4. ТРЕТ ЦИКЛУС НА КАРИЕРА „СОЗДАВАЊЕ НА ВРЕДНОСТИ И ОБЛИКУВАЊЕ НА
ОПШТЕСТВЕНИТЕ ВРЕДНОСТИ“..........................................................................................12
ЗАКЛУЧОК................................................................................................................................ 14
КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА....................................................................................................15

2
ВОВЕД

Елон Муск е роден во Преторија, Јужна Африка. Неговата мајка е по

потекло од Канада, додека неговиот татко е од Јужна Африка. Својата страст кон
компјутерите и програмирањето ја поседува уште од рана детска возраст, а
својата прва продажба на софтвер - игра што ја создал наречена „Blastar“ ја има
продадено на само 12 години. Во 1989 година, Елон Муск се има преселено во
Канада, каде започнал со студии на Универзитетот Квин, кои ги има откажано,
затоа што во 1992 година заминува да студира економија, па потоа и физика на
Универзитетот во Пенсилванија.

Елон Муск има дипломирано на додипломските студии по економија, каде

повторно се запишува на истиот Универзитет со цел на добивање на втора
диплома по физика. По добивањето и на оваа диплома, тој се запишува на
докторски студии на Универзитетот Стенфорд во областа на енергетска
физика. Временскиот период на неговиот упис во Стенфорд се има совпаднато со
„Интернет бумот“, па Муск решил да ги следи неговите интереси, поради што се
има отпишано од Стенфорд по само два дена. Наскоро потоа, тој ја има
создадено својата прва компанија, Zip2 Corporation и X.com, која доведе до
создавање и на PayPal. Потпирајќи се на неговата амбиција, Муск ја има основано
и својата трета компанија, Space Exploration Technologies Corporation или SpaceX,
во 2002 година со намера да изгради вселенско летало наменето за комерцијални
патувања во вселенскиот простор. Во 2008 година, на оваа компанија NASA и го
има доделено договорот да управува со карго-транспортот за Меѓународната
вселенска станица - со планови за транспорт на астронаути во иднина - во обид
да ги замени сопствените вселенски мисии.1

Безграничниот потенцијал на истражување на вселената и зачувувањето на

иднината на човечката раса станаа камен темелник на непостојаните интереси на
Муск, а кон нив тој ја основа Фондацијата Муск, која е посветена на истражување
на вселената и откривање на обновливи и чисти извори на енергија. Уште еден
бизнис потфат на Муск е Tesla Motors, компанија посветена на производство на

1
BFPF (2019). The Story of 2017 Honouree Elon Musk. Business for Peace Foundation.

3
прифатливи масивни пазари на електрични автомобили. Пет години по нејзиното
формирање, компанијата во 2008 година го има претставено Roadster - спортски
автомобил способен да забрза од 0 до 60 км/ч за 3,7 секунди, како и да патува
скоро 250 милји. Со удел во компанијата преземена од Daimler и стратешкото
партнерство со Toyota, во јуни, 2010 година Tesla Motors ја има започнато својата
првична јавна понуда на акции, здобивајќи се приход од 226 милиони долари.
Дополнителни успеси на Елон Муск се и Model S - електрично возило кое е
способно да помине 265 милји, а воедно производот е избран и за автомобил на
годината во 2013 година со списанието Motor Trend.

Како резултат на континуираниот напор на Муск за промовирање и

унапредување на одржлива енергија и производи за поширока потрошувачка база,
во август 2016 година се појави и договорот од 2,6 милијарди американски долари
за комбинирање на неговите компании за електрични автомобили и соларна
енергија. Неговиот Tesla Motors Inc. објави целокупно купување акции на SolarCity
Corp., компанија на братучедите на Муск, на кои во 2006 година тој им има
помогнато во основањето.

Во моментот, Елон Муск е мнозински акционер во секој ентитет и нивниот

договор на блогот Solar City е опишан на следниот начин: „Соларната енергија и
складирањето се во најдобра точка кога се комбинираат. Како една компанија,
Tesla (складирање) и SolarCity (соларна енергија) можат да создадат целосно
интегрирани станбени, комерцијални и мрежни производи кои го подобруваат
процесот на генерирање на енергија, складирање и трошење“. Елон Муск го има
продадено PayPal со цел на инвестирање на добивката во нови бизнис потфати.
Воедно тој е сеуште сопственик на Space Exploration Technologies (SpaceX), а исто
така е извршен директор и архитект на производи во Tesla Motors, сеуште
произведувајќи електрични автомобили со многу напредна технологија на
батерии, технологија која неодамна беше успешно комбинирана со сончевата
енергија во неговата компанија SolarCity која претставува втор по големина
снабдувач на соларни системи во САД.

4
 1. РАНО ДЕТСТВО „ ЕЛОН МУСК ВО СФЕРАТА НА УСПЕХОТ“

На младиот Елон Муск му било здодевно бавното темпо на учење на

училиште, па затоа постојано будно ги читал книгите од Yunus. Тој се сеќава дека
своето време после училиште го поминувал читајќи стрипови и потоа ги прочитал
сите книги што можел да ги најде. Неговиот брат има констатирано дека Елон
Муск читал и до десет часа на ден. Поседувањето на фотографска меморија и
можноста за ментална обработка на податоци и слики, исто така, го издвојувале
Елон Муск од неговите врсници. За неговата когнитивна способност е добиен и
позитивен квантитативен доказ, затоа што успеал да продаде видео игра за 500
долари на 12-годишна возраст. За постигнувањето на овој успех, Елон Муск го
научил упатството BASIC за три дена со нон-стоп читање и успешно ја завршил
продажната трансакција, што дополнително ја потенцира неговата можност за
акција.

Овој вид на когнитивна обработка се сумира со терминот акумулирање или

кумулативен пристап, која дијагностичка пресуда се занимава со акумулирање на
информации за ситуација, размислувајќи за тоа како најдобро може да се реши и
да се направи обид за секоја опција во имагинацијата пред да се направи изборот.
Луѓето се задоволни со овој вид на комплексности, уживаат во оценувањето на
опциите и бараат потенцијални проблеми и пречки. Податоците и информациите
се важни во оваа форма на способност, како и вниманието на конкретноста.

Многу е невообичаено за дете е да биде удобно да обработува

информации на овој начин на толку рана возраст.Она што изгледа многу
веројатно е дека Елон Муск доживеал премин на возраст меѓу 12 и 17 години во
однос на покомплексниот начин на размислување. Ова се заснова на голем број
на забелешки земени во контекст. За време на овие млади тинејџерски години,
фасцинантот започнал со вселената - каде бил под големо влијание од Adam's
Hitchhikers Guide to the Galaxy и започнал да формира сопствени ставови за
фосилните горива и обновливите енергии. Раните индикатори за ова се што Елон
Муск носел ракети во училиштата, дебатирајќи против фосилните горива во
корист на сончевата енергија и зборувал за тоа дали банкарските гранки ќе бидат

5
неопходни во ера без хартија. Тој рече дека снемал книги за читање и започнал да
ја чита Енциклопедијата Британика.

На 14-годишна возраст, Елон Муск ја има отфрлено религијата и во истите

години има формирано став за „колективно просветлување“ како негова мисија.
Во своето детство, Елон Муск се покажал како брилијантен по математика, но не и
како училишен изведувач. Како Бренсон, тој има откриено дека училиштето е
здодевно, па започнал некои свои претприемачки потфати со аркадни видео игри.

Детството не бил баш среќен период за Елон Муск затоа што бил и жртва
на малтретирање во училиште што го има оставено со чувство дека нема место за
криење. Но, тој бил близок со неговите братучеди, браќа и сестри кои подоцна
играат важни улоги во неговиот работен пат во САД. Помеѓу 13 и 16 момчињата
претежно се забавувале и играле игри како Dungeon & Dragons под водство на
Елон каде освоиле турнир.

Елон Муск можел да ја постави сцената за имагинација и да ги задржи

луѓето повлечени. Тој ја има напуштено Јужна Африка (својата земја на раѓање),
најбрзо што може со цел да живее во САД како предизвикувачко место. Преку
неговата мајка, има добиено виза за Канада, каде што најпрвин се запишал на
Универзитетот Квинс. Во тој временски период Елон Муск има направено повеќе
обиди за состаноци со луѓе кои беа дел од неговите интереси толку многу го има
импресионирано врвниот извршен директор во Банката на Нова Шкотска, (кој
рекол дека е Елон Муск е „толку решителен“ со што се здоби со стаж во банката
за време на летните одмори. Наскоро Елон Муск започнал и со бизнис за
фиксирање на компјутери, за што бил повеќе фокусиран во овој циклус, далеку
поамбициозен отколку во училиштето и започнал да покажува интензитет и
конкурентност за кој денес е многу познат. При неговото преместување на
Универзитетот Пенсилванија, едно лице има искоментирано: „Ова беше група
на прилично високи постигнувачи и Елон застана надвор од кривата на Бел“. 2

2
Olivier, A. (2018). The Working Journey of Elon Musk. USA.

6
2. ПРВ ЦИКЛУС НА КАРИЕРА „ПОЧЕТОК“

Елон Муск навлегол во неговиот прв циклус на кариера со неговото

префрлување на Универзитетот Пенсилванија каде и дипломирал. Во тој
временски период Елон Муск бил академски признат на универзитетот за неговата
способност за собирање на тешки концепти на физиката и нивна интеграција во
деловни планови, како што е раниот претходник „Важноста да се биде соларен“.

Додека кратко размислувал да започне со видео игри што претставувало

негова долгогодишна страст, тој не бил грабнат од можноста да направи влијание
во индустријата што би ги „подобрило работите“, па затоа го свртел вниманието
кон три области од неговите интереси за што сметал дека може направи разлика:
Интернет, обновлива енергија и простор.

Елон Муск се има запишано на Универзитетот Стенфорд со цел да

започне со својот докторат, но заминал два дена подоцна поради своето
нетрпение „да работи“. Во овој период го донесува своето решение за основање
на сопствена интернет компанија - Zip2. Опишан како „топка на енергија“, Елон
Муск веќе ја имал визијата за Zip2, работејќи многу часови со кодирање,
подобрување и вработување со цел компанијата наскоро да привлече внимание.
За краток период, во компанијата започнал да се влева ризичен капитал со што се
зголемила сложеноста на бизнисот, поради што Елон Муск ја загубил контролата
врз компанијата. 3

Новиот извршен директор и одбор ја презеле компанијата во различна

насока и Zip2 од тогаш се има споено со неговиот конкурент. Елон Муск сакал да
биде извршен директор, за што му било кажано дека сеуште не е подготвен и му
недостасуваат вештини и мудрост за завршување на работата. Подоцна Елон
Муск ќе признае дека до тој момент тој никогаш не управувал со никого или со
ништо. Zip2 ненадејно бил продаден, за што 28-годишниот Елон Муск има
добиено 22 милиони американски долари. На 28-годишна возраст, овој циклус на
неговата способност започнал со созревање, што се демонстрира преку
инвестирањето на Елон Муск во нова компанија - X.com, со четворица основачи,

3
Olivier, A. (2018). The Working Journey of Elon Musk. USA.

7
каде тој бил најголемиот акционер. Тоа било т.н преселба во индустријата за која
Елон Муск знаел малку (трговска марка), но тој сепак сакал да остави свој белег,
односно да поседува интернет компанија.

Во овој период, Елон Муск се здобил со чувството дека може да го промени

начинот на кој луѓето ги преместуваат парите и нивната поврзаност со тоа.
Неговата работа за стажирање во банка го има оставено со став дека банкарите
се богати и глупи и го следат само она што го имаат направено другите. Тој сакал
нов вид банка и за таа цел има формирано комплексен модел за тоа како може да
работи. Со надминувањето на забелешките и ставовите „не може да се направи“,
Елон Муск добил лиценца за банкарство, лиценца за заеднички фонд и формирал
партнерство со Barkley банката на 29-годишна возраст.

8
 3. ВТОР ЦИКЛУС НА КАРИЕРА „НОВ ВИД НА ПРОЦЕСНА МОЌ“

Вториот циклус на кариера на Елон Муск започнува со неговата интеграција

и справување со автомобилската, енергетската и аеронаутската индустрија, во
кои воедно и ќе успее за време на клучниот циклус на раст на неговите
способности.

3.1 SpaceX

За Елон Муск ова било време на поставување на неговите најголеми

градежни блокови за иднината. Тој сфатил дека дел од проблемот со вселената (и
неговата визија за Марс) е цената за лансирање на ракетите - кои во основа не се
развиле уште од 60-тите години. Додека Марс останува крајна цел, тој брзо
сфатил дека првиот чекор е да го направи вселенскиот лет ефтин и скалабилен,
каде во оваа индустрија во тој временски период доминирале големи, бавни и
неконкурентни играчи.

Елон Муск за прв пат ги има откриено огромните трошоци поврзани со

лансирањето при обидот да добие ракети за да го лансира неговиот пакет „Mars
Oasis“. Тој летал двапати кон Русија обидувајќи се да купи ракети и кога работел
надвор од неговиот лет, можел да го изгради за 3% од трошоците со маргини.
Неговите колеги кои се придружиле кон планот се прашувале што Елон Муск би
можел да стори сега? На што тој одговорил „Мислам дека можеме сами да го
изградиме“. За таа цел Елон Муск претставил табела со трошоци за материјал кој
е потребен за изградба, склопување и лансирање на ракета, плус нејзините
хипотетички карактеристики. 4

Елон Муск ја истражувал воздушната индустрија и физиката зад неа.

Неговиот метод на анализа е она што тој го нарекува намалување на проблемот
до неговата основна вистина и потоа градење од таму. Во едно интервју, тој
објаснува како сепак е тешко, но исто така било и исто толку „основно како што
се компонентите, нивната цена, на пример, металот на самото место“. Ова е
прекрасен пример за оваа способност за обработка која се фокусира на

4
Olivier, A. (2018). The Working Journey of Elon Musk. USA.

9
создавање на нови модели и конфигурации преку испитување на посебни тела на
знаење за да се разберат врските меѓу нив и потоа „ткаењето“ во нов исход.

Во 2003 година, на возраст од 31/32 година, PayPal излезе во јавноста и

Елон Муск го постави SpaceX, со цел да ја пополни потребата на пазарот за
ефективна, безбедна алтернатива за преземање на товар на комерцијални и
истражувања во вселената што ќе ги намали трошоците за лансирање и
започнување со лансирање на редовна основа.

Во овој временски период САД ја имале изгубено можноста за да го сторат

тоа, за што се потпирале на Русија. На овој пазар во кој досега доминирале
држави и неколку големи играчи, сега навлегол и нов играч, мал почетник од
Силиконската долина кој го правел невозможното. Во текот на овој циклус Елон
Муск како извршен директор и CTO ја поставил компанијата да биде успешна,
понекогаш и против сите шанси (вклучувајќи го и искуството со смртта од 2008
година). И што е уште повеќе, SpaceX сами се имаат изградено, користејќи
пристап за вертикална интеграција за изградба на компанијата. Тие го поседуваат
синџирот на снабдување и можат да направат, поправат и менуваат според
барањата.

Елон Муск научил неколку работи за тоа како функционира бизнисот и така
SpaceX има влезено на пазарот лобирајќи со софистицирана кампања, каде
неговата визија е дека „приватна компанија исто како и владите и најголемите
корпорации може да оди во вселената - ефтино и безбедно“ и во исто време
изјавил дека „колонизирањето на Марс е неговата цел“.

Елон Муск како извршен директор бил единствен инвеститор на

компанијата во повеќето рани години. Откако бил одбиен како извршен директор
на неговите претходни компании, тој сега започнал да ја покажува својата
вистинска способност; не само во совладување на техничките барања на неговата
нова улога, но превземање на наметка на сите функции во трката за успех. Тој се
има преселено во SpaceX во Калифорнија, каде си има создадено ново работно
место користејќи го Муск дизајнот, што стана стандард за неговите компании и,

10
исто така, различен дизајн на канцелариите, приближувајќи ги инженерите и
машинистите заедно во одделни силоси. Елон Муск се има зафатено за
привлекување на најпаметните од најбрилијантните и за инженерите кои со малку
возбудлив избор во таа индустрија, се имаат соберено на оваа нова и возбудлива
можност за влез во вселената.

3.2 Tesla и Solar City

Способноста на Елон Муск се одликува во одржување на повеќе сложени

модели. На возраст од 33/34 години, основачите на Tesla му имаат одобрено да
биде главен извршен директор. Сега тој веќе станува добро познат по интересот
за електрични автомобили и поставувал многу прашања во врска со финансискиот
модел на Tesla. Елон Муск со својата необична комбинација на висока когнитивна
способност, знаење, вештини и искуство, плус над врвна заложба за вреднување
на работата (цврста визија да се стави крај на зависноста од фосилно гориво во
САД), заедно со тежок и неразумен темперамент го натера добро да одговори на
предизвикот. Како и SpaceX, Tesla го правеше тоа „од земја“ со нови технологии -
кои никој досега не се обидел да комбинира стотици литиум јонски батерии
паралелно. Иако Елон Муск бил вклучен во собирање на капитал за Tesla,
првично тој не играл огромно активна улога во компанијата, но имал многу големо
влијание врз дизајнот.

На 38 годишна возраст Елон Маск бил ставен во функција за уште еден

блок со што се има обезбедено со концептот и капиталот за основање на Solar
City. Во текот на истата година, SpaceX има добиено договор за развој и
тестирање на новите лансирни возила за во вселената, а автомобилите Tesla за
прв пат имаат излено на изложба „До денес сите електрични автомобили имале
недостатоци“, има искоментирано Елон. Tesla стои цврсто на патот за да
измисли технологија на батерии што ќе ја издвои компанијата од ривалите за
наредните години. Во тоа време имало 100 вработени и една година подоцна овој
број се зголемил двојно на 260 вработени. Roudster бил голема вест во моторната
индустрија со што Tesla ја има претворено Силиконската долина во вистинска
закана за Детроит.

11
 4. ТРЕТ ЦИКЛУС НА КАРИЕРА „СОЗДАВАЊЕ НА ВРЕДНОСТИ И
ОБЛИКУВАЊЕ НА ОПШТЕСТВЕНИТЕ ВРЕДНОСТИ“

Овој циклус на кариера трае приближно до 50-тите година на Елон Муск,

каде тој останува цврсто зад воланот на неговите компании, бидејќи тие сè уште
работат низ фаза на работа на адолесценција. Тие сè уште не се во премиер и сè
уште го имаат својот основач на чело. Индикациите покажуваат дека тој ќе остане
со нив за да ја оствари својата главна визија, одење кон и колонизирање на Марс.
Компанијата SpaseX, откако ја има надминато својата криза во 2008 година е
сеуште профитабилна и вреди 12 милијарди американски долари. SpaceX е
постојан оператор, експлозирајќи се еднаш месечно, носејќи сателити и
материјали за компании и нации. Тие имаат големи конкуренти како Boeing и
Lockheed со големи маргини, и уште еднаш ги направија САД играч на светскиот
пазар за комерцијално лансирање. Тие продолжуваат да градат нови машини од
нула со нови технологии и ги надминуваат земјите со големи буџети, а во некои
случаи и евтина работна сила. На веб-страницата на компанијата се наведени
претстојните лансирања за импресивен список на клиенти.

SpaceX им ја врати можноста на САД да бидат играчи во вселената,

можност што ја изгубија со пензионирањето и потпирање на Русија, што може да
го откажат по своја волја. И Кина и Русија сега ги обновуваат своите вселенски
програми. Елон Муск сака да оди подалеку, правејќи го патувањето во вселената
уште поевтино и користејќи опрема за еднократна употреба. Тој сака да ја намали
својата цена на 1/10 од ривалите и да ги намали трошоците до моментот кога
станува возможно да се започне колонија на Марс.

SpaceX е Муск и неговото внимание за детализација на неговата визија.

неговиот вид, неговата вмешаност. SpaceX е за футуристи. Неговото напредно
размислување го прави местото да се чувствува како почетник, со реномирано
брзо одлучување што ја прави рамната корпоративна структура и неговата страст
за таленти. Повеќето луѓе остануваат на пет години за да ги добијат своите опции
за акции и да ги видат проектите. Луѓето велат дека неговата визија е толку јасна,
па затоа е толку привлечна и тие добиваат работа која ги развива.

12
 Tesla продолжи да освојува признанија. Моделот S започна со испорака и
го освои меѓународното признание како автомобил на годината. General Motors се
бори да се израмни со Volt. Елон Муск ги донесе Diamler и Toyota како долгорочни
инвеститори и нови производствени капацитети кои се отворени за Solar City и
Tesla. Во 2015 година дојде најавата на револуционерниот Tesla Power, кој
овозможува самостојно исклучување на електричната мрежа. Компаниите
меѓусебно споделуваат инженерско знаење и компоненти каде е можно, а Tesla и
SpaceX се дизајнирани со вертикално интегрирани модели.

13
ЗАКЛУЧОК

Според спроведената анализа во семинарскиот труд можеме да заклучиме

дека Елон Муск претставува пример за визионерски претприемач, чија стратегија
ги „прероди“ претежно постарите индустрии како автомобилската, воздушната и
енергетската. За време на неговиот живот, тој има освоено голем број на светски
признанија во својата решеност да создаде нови начини за „достигнување на
sвездите“, користејќи обновлива енергија за напојување на домови и
дополнување на автомобилските автопати во светот. Во тој процес, тој има
создадено три одделни компании кои се вредни милијарди долари и е
единствената личност што некогаш го направила ова. Елон Муск е решителен
човек и има воспоставено репутација дека е многу паметен и тотално фокусиран.
Многумина велат дека тој е во своја класа. Елон Муск е пријавен како
фундаментално различен во начинот на кој размислува, делува под притисок и на
разбирањето што го има во својата област. За него се смета дека е немилосрден
затоа што излегол на свој начин и не го прифаќа никогаш одговорот НЕ.5

Еден од неговите високи вработени има искоментирано дека „Елон е

брилијантен. Тој е вклучен во скоро сè. Тој разбира сè. Ако ти постави
прашање, учиш многу брзо да не му дадеш реакција на цревата. Тој сака
одговори што се сведуваат на основните закони на физиката. Работите кои
сум ги видел како ги прави во својата главата се навистина луди… Зачудувачки
е да се види колку знаење собрал низ годините. Не сакам да бидам личност која
мора да се натпреварува со Елон. Вие исто така може да го напуштите
бизнисот и да најдете нешто друго забавно да направите. Тој ќе ве надмудри,
ќе ве надгледува и ќе ве изврши.” Елон Муск уште како млад човек сакал своја
интернет компанија за што има избрано постара индустрија која сепак беше
самозадоволна. Тој ги искористи новите технологии на Интернет за создавање на
првата онлајн банка, ветувајќи го потегот на банкарската индустрија во
дигиталното време. Повторно, тој беше во можност да дејствува со визија за тоа
што може да биде со што ја трансформираше целата финансиска индустрија.

5
Oliver, B. (2019). My Plan to Save the World. Elon Musk. Magazine:Today Tommorow.

14
КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

1. BFPF (2019). The Story of 2017 Honouree Elon Musk. Business for Peace
Foundation.
2. Oliver, B. (2019). My Plan to Save the World. Elon Musk. Magazine:Today
Tommorow.
3. Olivier, A. (2018). The Working Journey of Elon Musk. USA.

15