Sandra Agista Putri

199494
Kelas II A

PENENTUAN KELARUTAN

1. Hitunglah % kadar asam salisilat dalam campuran pelarut (formula sesuai penuntun )diambil
sebanyak 30 ml yg dititrasi dgn NaOH 0.1 M dengan volume titrasi tiap-tiap formula sbb:
F1 5 ml
F2 6 ml
F3 7 ml
F4 7.5 ml
F5 8 ml
F6 8.5 ml
F7 9 ml
F8 10 ml

Ditanya: Kadar asam salisilat tiap-tiap formula=…?

Diketahui:

Formula Air (% v/v) Alkohol (% v/v) Propilenglikol (% v/v)

1 60 0 40
2 60 5 35
3 60 10 30
4 60 15 25
5 60 20 20
6 60 30 10
7 60 35 5
8 60 40 0

NaOH Na+ + OH-

Molaritas NaOH = 0,1 M
NNaOH = M x valensi NaOH
= 0,1 M x 1
= 0,1 N

BM C7H6O3 = (7x Ar C) + (6x Ar H) + (3x Ar O)

= (7x 12) + (6x1) + (3x 16)
= 84 + 6 + 48
= 138 g/mol

BE C7H6O3 = BM
Valensi
= 138 g/mol
1
BE C7H6O3 = 138 g

a. Formula 1:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 0
- Propilenglikol = 40 x 30 mL = 12 mL
100

% Kadar asam salisilat F1 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 5 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 69 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F1 = 0,23%

b. Formula 2:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 5 x 30 mL = 1,5 mL
100
- Propilenglikol = 35 x 30 mL = 10,5 mL
100

% Kadar asam salisilat F2 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 6 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 82,8 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F2 = 0,276% = 0,28%

c. Formula 3:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 10 x 30 mL = 3 mL
100
- Propilenglikol = 30 x 30 mL = 9 mL
100

% Kadar asam salisilat F3 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 7 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 96,6 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F3 = 0,32%

d. Formula 4:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 15 x 30 mL = 4,5 mL
100
- Propilenglikol = 25 x 30 mL = 7,5 mL
100

% Kadar asam salisilat F4 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 7,5 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 103,5 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F4 = 0,34%

e. Formula 5:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 20 x 30 mL = 6 mL
100
- Propilenglikol = 20 x 30 mL = 6 mL
100

% Kadar asam salisilat F5 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 8 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 110,4 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F5 = 0,368% = 0,37%

f. Formula 6:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 30 x 30 mL = 9 mL
100
- Propilenglikol = 10 x 30 mL = 3 mL
100

% Kadar asam salisilat F6 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 8,5 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 117,3 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F6 = 0,39%

g. Formula 7:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
- Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 35 x 30 mL = 10,5 mL
100
- Propilenglikol = 5 x 30 mL = 1,5 mL
100

% Kadar asam salisilat F7 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 9 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 124,2 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F7 = 0,41%
h. Formula 8:
Dibuat 30 mL campuran pelarut:
 - Air = 60 x 30 mL = 18 mL
100
- Alkohol = 40 x 30 mL = 12 mL
100
- Propilenglikol = 0 mL

% Kadar asam salisilat F8 = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 10 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
30 mL x 1000
= 138 x 100%
30.000
% Kadar asam salisilat F8 = 0,46%

2. Hitunglah % kadar asam salisilat dalam larutan surfaktan dengan konsentrasi 0 , 0.5, 1, 5
dan 10 mg/ml yang diambil sebanyak 20 ml dan dititrasi dgn larutan NaOH 0.1 M. Volume
titrasi tiap2 konsentrasi adalah 6 ml, 7 ml, 8 ml, 9 ml dan 10 ml

Jawab:
Ditanya: Kadar asam salisilat tiap-tiap formula=…?
Diketahui:
- Molaritas NaOH = 0,1 M
- Volume C7H6O3 = 20 mL

NaOH Na+ + OH-

Molaritas NaOH = 0,1 M
NNaOH = M x valensi NaOH
= 0,1 M x 1
= 0,1 N

BM C7H6O3 = (7x Ar C) + (6x Ar H) + (3x Ar O)

= (7x 12) + (6x1) + (3x 16)
 = 84 + 6 + 48
= 138 g/mol

BE C7H6O3 = BM
Valensi
= 138 g/mol
1
BE C7H6O3 = 138 g

a. Konsentrasi C7H6O3 dalam larutan surfaktan = 0 mg/mL

% Kadar asam salisilat = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 6 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
20 mL x 1000
= 82,8 x 100%
20.000
% Kadar asam salisilat = 0,41%

b. Konsentrasi C7H6O3 dalam larutan surfaktan = 0.5 mg/mL

% Kadar asam salisilat = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 7 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
20 mL x 1000
= 96,6 x 100%
20.000
% Kadar asam salisilat = 0,48%

c. Konsentrasi C7H6O3 dalam larutan surfaktan = 1 mg/mL

 % Kadar asam salisilat = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%
Vtitrat x 1000
= 8 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
20 mL x 1000
= 110,4 x 100%
20.000
% Kadar asam salisilat = 0,55%

d. Konsentrasi C7H6O3 dalam larutan surfaktan = 5 mg/mL

% Kadar asam salisilat = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 9 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
20 mL x 1000
= 124,2 x 100%
20.000
% Kadar asam salisilat = 0,62%

e. Konsentrasi C7H6O3 dalam larutan surfaktan = 10 mg/mL

% Kadar asam salisilat = Vtitran x Ntitran x BE Asam Salisilat x 100%

Vtitrat x 1000
= 10 mL x 0,1 N x 138 g x 100%
20 mL x 1000
= 138 x 100%
20.000
% Kadar asam salisilat = 0,69%
3. Buatlah grafik kenaikan kelarutan untuk soal 1 dan 2 dalam excel dan tugas dikumpul dalam
file word

Tabel 1. Pengamatan Campuran Pelarut Terhadap Kelarutan Zat

Tabel Pengamatan Campuran Pelarut

Terhadap Kelarutan Zat

Formula %Kadar
F1 0.23%
F2 0.28%
F3 0.32%
F4 0.35%
F5 0.37%
F6 0.39%
F7 0.41%
F8 0.46%

Grafik Campuran Pelarut Terhadap Kelarutan Zat

0.50%
0.45%
0.40%
KADAR ASAM SALISILAT

0.35%
0.30%
0.25%
0.20%
0.15%
0.10%
0.05%
0.00%
F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8
FORMULA

Keterangan: sesuai penuntun

F1: Air 60%, Alkohol 0%, Propilenglikol 40%
F2 : Air 60%, Alkohol 5%, Propilenglikol 35%
F3 : Air 60%, Alkohol 10%, Propilenglikol 30%
F4 : Air 60%, Alkohol 15%, Propilenglikol 25%
F5 : Air 60%, Alkohol 20%, Propilenglikol 20%
F6 : Air 60%, Alkohol 30%, Propilenglikol 10%
F7 : Air 60%, Alkohol 35%, Propilenglikol 5%
F8 : Air 60%, Alkohol 40%, Propilenglikol 0%.
 Tabel 2. Pengamatan Penambahan Surfaktan Terhadap Kelarutan Zat

Tabel Pengamatan Penambahan Surfaktan

Terhadap Kelarutan Zat

Formula %Kadar
F1 0.23%
F2 0.28%
F3 0.32%
F4 0.35%
F5 0.37%

Grafik Penambahan surfaktan pada Kelarutan

0.40%

0.35%

0.30%
Kadar Asam Salisilat

0.25%

0.20%

0.15%

0.10%

0.05%

0.00%
F1 F2 F3 F4 F5

Formula