www.VNMATH.

com 1

. .
BÀI TÂ
. P PHU O NG TRÌNH VI PHÂN
. .
1) ' i phu o ng tr
Gia nh: 2xy 0 y” = y 02 − 1

HD gia’i: - a
D 
.t y0 = p :
2xpp0 = p2 − 1
. 2 2pdp dx 2
√
o i x(p − 1) 6= 0 ta co
V : = ⇔ p − 1 = C1 ⇔ p = ± C1 x + 1
p2 − 1 x
dy √ 2 3
p= = C1 + 1 ⇒ y = (C1 x + 1) 2 + C2
dx 3C1

. . √
2) ' i phu o ng tr
Gia nh: y.y” = y 0

dp . . √ dp
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = p ⇒ y” = p m theo y). Phu o ng tr
(ha '. tha
nh tro nh: yp =p
dy dy
. . . . . dy √ dy √
oi
V p 6= 0 ta d
u o
. c phu o ng tr
nh: dp = √ ⇒ p = 2 y + C1 ⇔ = 2 y + C1 ⇒
y dx
dy
dx = √
2 y + C1
. √ C1 √
u d
T 
o nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: x= y− ln |2 y + C1 | + C2
2
Ngoa
i ra y = c:  ng cu
h
a ~ ng la
 nghi^
e
. m.

. .
3) ' i phu o ng tr
Gia nh: a(xy 0 + 2y) = xyy 0

HD gia’i: a(xy 0 + 2y) = xyy 0 ⇒ x(a − y)y 0 = −2ay

. . . . . . . a−y 2a
u
N^
e y 6= 0, ta co
 phu o ng tr
nh tu o ng d
u o ng v
oi dy = − dx ⇔ x2a y a e−y = C
y x
Ngoa
i ra y=0 ~ ng la
cu  nghi^
e
. m.

. .
4) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” = y 0 ey

dp . . dp
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = p ⇒ y” = p thay va
o phu o ng tr
nh: p = pey
dy dy
. dp dy dy
o ip
V 6= 0 : = ey ⇔ p = ey + C1 ⇒ = ey + C1 ⇔ y = dx
dy dx e + C1
.
R dy 1 R ey + C1 − ey 1 R ey dy y
V
oi C1 6= 0 ta co
: = dy = (y − ) = −
ey + C1 C1 ey + 1 C1 ey + C1 C1
1
ln(ey + C1 )
C1 
dx −e−y nê´u C1 = 0
.
R
nhu v^a
. y: = 1
ey + C1  (y − ln |ey + C1 |) nê´u C1 6= 0.
C1
Ngoa  ng la
i ra y = C : h
a  m^o
. t nghi^
e
.m

. . .
5) ' i phu o ng tr
Gia nh: xy 0 = y(1 + ln y − ln x) v
oi y(1) = e
2 www.VNMATH.com

- u.a phu.o.ng tr

y y . .
HD gia’i: D 
nh v^
e: y0 =
(1 + ln ), da
. t y = zx d

0
. c: xz = z ln z
u o
x x
dz dx y
• z ln z 6= 0 ⇒ = ⇒ ln z = Cx hay ln = Cx ⇔ y = xeCx
z ln z x x
x
y(1) = e → C = 1. V^ . y y = xe
a

. .
6) ' i phu o ng tr
Gia nh: y”(1 + y) = y 02 + y 0

dz . . dz dy
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = z(y) ⇒ z 0 = z thay va
o phu o ng tr
nh: =
dy z+1 y+1
dy
⇒ z + 1 = C1 (y + 1) ⇒ z = C1 y + C1 − 1 ⇔ = dx (∗)
C1 y + C1 − 1
• C1 = 0 ⇒ (∗) cho y =C −x
1
• C1 6= 0 ⇒ (∗) cho ln |C1 y + C1 − 1| = x + C2
C1
Ngoa
i ra y=C la
 nghi^
e
. m.
1
To
 m la
. i nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C, y = C − x; ln |C1 y + C1 − 1| = x + C2
C1

. .
2
7) ' i phu o ng tr
Gia nh: y0 = y2 −
x2

2 0 2
HD gia’i: Bi^ n d
e ^'i (3) v^
o  . ng: x y = (xy) − 2 (∗)
e da
- a 0 0
D . t z = xy ⇒ z = y + xy thay va
 o (∗) suy ra:

r
0 2 dz dx 3 z−1
xz = z + z − 2 ⇔ 2 = ⇔ = Cx
z +z−2 x z+x
xy − 1
V^
a
. y TPTQ: = Cx3 .
xy + 2

. .
8) ' i phu o ng tr
Gia nh: yy” + y 02 = 1

dz
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = z(y) ⇒ y” = z.
dy
. . z dy C1
n d
Bi^
e o^'i phu o ng tr 
nh v^
e:
2
dz = ⇔ z2 = 1 + 2
r 1−z y y
dy C1 R dy
⇒ =± 1+ 2 ⇔± r = dx ⇒ y 2 + C1 = (x + C2 )2
dx y C1
1+ 2
y
2
Nghi^
e
. m t^
o'ng qua
 t: y + C 1 = (x + C2 )2

. .
√
9) ' i phu o ng tr
Gia nh: 2x(1 + x)y 0 − (3x + 4)y + 2x 1 + x = 0

3x + 4 1
HD gia’i: y 0 − .y = − √ ; x 6= 0, x 6= −1
2x(x + 1) x+1
Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t:
an nh^
a
R dy R 3x + 4 R 2 1 Cx2
= dx = ( − )dx ⇔ y = √
y 2x(x + 1) x 2(x + 1) x+1
 www.VNMATH.com 3

1 1
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o C0 = − 2
⇒ C = − + ε.
x x
x2 1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y=√ ( + ε)
x+1 x
(
. .
y(0) = 0
10) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” = e2y '
thoa
y 0 (0) = 0

dz . . dz z2 e2y
HD gia’i: - a
D 
.t z = y 0 → y” = z. phu o ng tr '. tha
nh tro nh z. = e2y ⇔ = +ε
dy dy 2 2
1 .
y 0 (0) = y(0) = 0 ⇒ ε = − . V^ 2
.y z = e
a
2y
− 1. Tu do:
2
dy √ 2y √
Z
dy
z= = e −1⇒ √ = x + ε. d̄ô’i biê´n t = e2y − 1
dx e2y − 1
√
arctg e2y − 1 = x + ε
1
y(0) = 0 ⇒ ε = 0. V^ a
. y nghi^
e
. m ri^eng thoa ' d 
i^
eu ki^e
.n d
^
e bai: y = ln(tg 2 x + 1).
2

. .
11) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: xy 0 + 2y = xyy 0
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(−1) = 1.

HD gia’i: t phu.o.ng tr

Vi^
e nh la
. i: x(1 − y)y 0 = −2y ; do y(−1) = 1 n^
en y 6≡ 0. - u.a v^
D 
e

. . 1−y dx
phu o ng tr
nh ta n:
 ch bi^
e dy = −2
y x
. . 1
t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t: x2 ye−y = C . Thay d 
i^
eu ki^
e
. n va
o ta d
u o
.c C= . V^
a
. y t
ch ph^
an
e
ri^ 
eng c^
an t
m la
: x2 ye1−y = 1.

. .
p
12) 
B
a ng ca
 ch d
a
.t y = ux, ~ y gia
ha ' i phu o ng tr
nh: xdy − ydx − x2 − y 2 dx = 0. (x > 0)

- t y = ux; du = udx + xdu thay va . . ' n u.o.

√ HD gia’i: Da . o phu o ng tr
.
nh va
. .
 gia c x: xdu −
1 − u2 dx = 0. Ro ~ ra
ng u − ±1 la nghi^
e
. m. khi u ≡
6 ±1 d u a phu o ng tr 
nh v^
e ta n:
 ch bi^
e
du dx
= . TPTQ: arcsin u − ln x = C (do x > 0).
1 − u2 x
y
V^a
. y NTQ cu ' a phu.o.ng tr
nh: y = ±x; arcsin = ln x + C .
x

. .
p
13) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: xy 0 = x2 − y 2 + y
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(1) = 0.

HD gia’i: r
0
p
0 y2 y
xy = x2 − y 2 + y ⇐⇒ y = 1− +
x2 x
y
d
a
.t u= hay y = ux suy ray 0 = xu0 + u
x
. .
√ du dx
phu o ng tr
nh tha
nh: xu0 = 1 − u2 ⇐⇒ √ =
1 − u2 x
4 www.VNMATH.com

⇐⇒ arcsin u = ln Cx
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e  y(1) = 0 C = 1. y = ±x.
.n d a
^u khi V^
a
. y nghi^
e
.m

. .
14) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: y 0 sin x = y ln y
π
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y( ) = e.
2

HD gia’i:
dy dx
y 0 sin x = y ln y ⇐⇒ =
y ln y sin x
x
x C tan
⇐⇒ ln y = C tan ⇐⇒ y = e 2
2
x
π tan
thoa ~n d
' ma 
i^
eu ki^
e
.n 
d ^u y( ) = e khi C = 1. V^
a .y y = e
a 2.
2

. .
15) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: (x + y + 1)dx + (2x + 2y − 1)dy = 0
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(0) = 1.

HD gia’i: - a z =⇒ dy = dz − dx
D .t x + y =

. .
phu o ng tr
nh thanh: (2 − z)dx + (2z − 1)dz = 0; ' i ra
gia x − 2z − 3 ln |z − 2| = C . V^
a
.y
x + 2y + 3 ln |x + y − 2| = C
' ma
thoa ~n d 
i^
eu ki^
e 
^u y(0) = 1 khi C = 2.
.n d a

1
16) 
B
a ng ca
 ch d
a
.t y= 
r^
oi d
. t z = ux,ha y giai
a ~ '

. .
z
phu o ng tr
nh: (x2 y 2 − 1)dy + 2xy 3 dx = 0

1 . . . .
HD gia’i: - a
D 
.t y =
u o
d . c: (z 2 − x2 )dz + 2zxdx = 0; 
r^
oi d
a
.t z = ux, d
u o
.c
z
(u2 − 1)(udx + xdu) + 2udx = 0

dx u2 − 1
⇐⇒ + 3 du = 0
x u +u
u2 + 1 x(u2 + 1)
⇐⇒ ln |x| + ln = ln C ⇐⇒ =C
|u| u
1 . .
thay u= d
u o
. c nghi^
e
.m 1 + x2 y 2 = Cy .
xy

. .
17) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh sau: y 0 − xy = x + x3

HD gia’i:
- a . .
D ^y la
 phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 1 va
nh c^
a  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


x2 x2
y = Ce 2 . +1
2
.
 www.VNMATH.com 5

. .
18) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y0 − y = y2.

- a . .
HD gia’i: D  phu o ng tr
^y la nh ta n va
 ch bi^
e  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


y
ln | | = x + C.
y+1

. .
y
19) T
m nghi^
e '
. m cua ca
 c phu o ng tr
nh sau: y0 + = ex
x

HD gia’i:
- a . . C x ex
D ^y la
 phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 1 va
nh c^
a  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
 y = +e − .
x x

. .
20) T
m nghi^
e '
. m cua ca
 c phu o ng tr
nh sau: y0 − y = y3.

- a . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh ta n va
 ch bi^
e  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


C + x = ln |y| − arctgy.

. .
y y . π
21) ' i phu o ng tr
Gia nh: y0 = + sin , oi
v y(1) =
x x 2

. . '. tha
HD gia’i: y = zx ⇒ y 0 = z 0 x + z , phu o ng tr
nh tro nh:

dz dx z z
z 0 x = sin x ⇔ = ⇔ ln |tg | = ln |x| + ln C ⇔ tg = Cx
sin z x 2 2
y π
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: tg = Cx; y(1) = ⇒ C = 1.
2x 2
y
V^
a
. y: tg = x.
2x

. .
y y
22) ' i phu o ng tr
Gia nh: (x − y cos )dx + x cos dy = 0
x x

y
HD gia’i: - a
D 
.t = z ⇒ y 0 = z 0 x + z phu.o.ng trnh du.o..c du.a v^

e da
. ng:
x
Z
0 dx
x cos z.z + 1 = 0 ⇔ cos zdz = − + C ⇔ sin z = − ln |x| + C
x
y
V^
a
. y TPTQ: sin = − ln |x| + C
x

. .
23) ' i phu o ng tr
Gia nh: (y 02 − 1)x2 y 2 + y 0 (x4 − y 4 ) = 0

. . p nhu.ng gia .
HD gia’i: La
 phu o ng tr
nh d
' ng c^
a a ' i kha
 ph
u c ta
. p.
6 www.VNMATH.com

. . . y2 x2
Xem phu o ng tr
nh b^
a
. c hai d
oi v
^ oi y 0 : 4 = (x4 + y 4 )2 ⇒ y10 = 2 ; y20 = − 2 .
x y
. x 3 3
u d
T 
o co
 hai ho
. nghi^
e o'ng
. m t^  t: y =
qua ; x + y = C2
C1 x + 1

. .
24) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 2 + x2 y 0 = xyy 0

y2
HD gia’i: t phu.o.ng tr
Vi^
e nh la
.i y = 0 x2
d
a
. .
 phu o ng tr
^y la 
nh thu^ t, gia
an nh^
a 'i
y
x
−1
y
. .
u o
ra d . c nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y 2 = Cxe x

. .
25) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: (x + y − 2)dx + (x − y + 4)dy = 0
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(1) = 0.

(
- a
x =u−1 . . . .
HD gia’i: D 
.t thay va
o phu o ng tr
nh d
u o
. c:
y = v + 3.
. .
(u + v)du + (u − v)dv = 0, d
a  phu o ng tr
^y la 
nh thu^ t co
an nh^
a  t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t la
:
u + 2uv − v 2 = C .
2

V^
a
. y t
ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh ban d a
^u la
: x2 + 2xy − y 2 − 4x + 8y = C

. .
26) ' i phu o ng tr
Gia nh (x + y − 2)dx + (x − y + 4)dy = 0.

(
- a
x =X −1 . .
HD gia’i: D 
.t , phu o ng tr
nh tha
nh:
y =Y +3
(X + Y )dX + (X − Y )dY = 0
. . . dX 1−u
d
a
.t Y = uX d
u a phu o ng tr 
nh v^
e + du = 0.
X 1 + 2u − u2
' i ra
Gia X 2 (1 + 2u − u2 ) = C hay x2 + 2xy − y 2 − 4x + 8y = C .

. .
2xy
27) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a phu o ng tr
 t cu nh sau: b) y 0 = .
x2− y2

- a . . y . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh d
' ng c^
a p, ta d
a a
.t z= . Khi d
o phu o ng tr
nh tr^
en
z
z(1 + z 2 ) 1 2z dx
'. tha
tro nh xz 0 = . Hay ( − )dz = . Suy ra nghi^
e
.m ' a phu.o.ng tr
cu nh
1−z 2 z 1+z 2 x
z
na
y la
 = Cx, C 6= 0.
1 + z2
V^
a
. y nghi^e
. m cu' a phu.o.ng tr
nh d~
a cho la
2 2
 x + y = C1 y, C1 6= 0.

. .
2x + y − 1
28) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y0 = .
4x + 2y + 5

- a . . .
HD gia’i: D 
.t u = 2x + y phu o ng tr
nh d 
u a v^
e da
. ng

du 5u + 9
= .
dx 2u + 5
 www.VNMATH.com 7

Gia' i phu.o.ng trnh nay ta d

. .
u o . m 10u + 7 ln |5u + 9| =
. c nghi^
e 25x + C.
. . ~
V^
a
. y nghi^ e
. m cu' a phu o ng tr
nh d  10y + 7 ln |10x + 5y
a cho la = 9| − 5x = C.

. .
29) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau:

(x − y + 4)dy + (y + x − 2)dx = 0

- a . . . . .
HD gia’i: D  phu o ng tr
^y la nh d 
u a v^
e da
. ng d
' ng c^
a p d
a u o 
. c b
a ng ca
 ch d
a
.t x =
. . dv u+v
u + 1, y = v − 3, ta d
u o
.c = . ' i phu.o.ng tr
Gia nh ta co
 nghi^
e ' a phu.o.ng
. m cu
du −u + v
tr
nh la
 v 2 − 2uv − v 2 = C.
V^
a
. y nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu ~
nh d a cho la
 y 2 − x2 − 2xy − 8y + 4x = C1 .

. .
30) a) T 
m mi^
en ma
 trong d
o
 nghi^
e '
. m cua ba
i toa ' a phu o ng tr
 n Cauchy cu
√ nh

sau d
^ 
ay t^on ta. i va duy nh^t
a y0 = x − y.
. .
b) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: (x2 − y 2 )dy − 2xydx = 0.

HD gia’i:
a) Ba
i toa
 n Cauchy co duy nh^ t nghi^
a e 
. m trong mi^
en
2 .
D = {(x, y) ∈ R |x − y ≥ δ} v
o i δ > 0 tu
y y.

- u.a phu.o.ng tr

dy xy - a . .
b) D 
nh v^
e da = 2 ' ng c^
p, ta d
. ng . D ^y la
 phu o ng tr
nh d
a a a
.t
dx x − y2
y . .
z= . Khi d
o phu o ng tr
nh tr^ '. tha
en tro nh
x
0 z(1 + z 2 )
xz = .
1 − z2
1 2z dx
Hay ( − 2
)dz = .
z 1+z x
z
Suy ra nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu nh na
y la
 = Cx, C 6= 0.
1 + z2
V^
a
. y nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu ~
nh d a cho la
2 2
 x + y = C1 y, C1 6= 0.

. . 2x 2x 2
31) a) Ch 
u ng minh r
a ng h^
e. ca
 c vecto {e , xe , x } la
 h^
e
. d
^o
. c l^
a n t
. p tuy^
e  nh.
. .
b) T
m t ch ph^ o'ng qua
an t^  t cu' a phu o ng tr
nh sau: (x − y)dy − (x + y)dx = 0;

HD gia’i:
a) Du
ng d
.inh ngh e'm tra h^
~a ki^ e
. d
o^
. c l^
a n t
. p tuy^
e nh .

- u.a phu.o.ng tr

x+y . .
b) D 
nh v^
e da
. ng y0 = . - a
D ^y la
 phu o ng tr
nh d
' ng c^
a p, ta d
a a
.t
x−y
y . .
z= . Khi d
o phu o ng tr
nh tr^ '. tha
en tro nh
x
1 + z2
xz 0 = .
1−z
' i phu.o.ng tr
Gia nh na
y ta d
. .
.c
u o
p y
x2 + y 2 = Cearctg x .

. . 2 2
32) a) Chu ng minh r
a ng h^e
. ca
 c vecto {cos 2x, sin 2x, 2}
la
 h^
e
. phu
. thu^
o n t
. c tuy^
e  nh.
.
T
 nh di nh th
u c Wronski cu' a chu
 ng.
.
. .
b) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^  t cu' a phu o ng tr
nh sau: (x − 2y + 1)dy − (x + y)dx = 0.
8 www.VNMATH.com

HD gia’i:
2 2
a) H^
e
. nay phu. thu^
o n t
. c tuy^
e nh v 2 cos 2x + 2 sin 2x − 2 = 0.
. . . . .
b) Phu o ng tr
nh nay co e' d
 th^ 
u a v^
e da. ng d
a' ng c^
 p, ta d
a u o
.c

x+y
y0 = .
x − 2y + 1
1 1 . .
- a
D 
.t u=x− , v =y+ , khi d
o phu o ng tr
nh tr^ '. tha
en tro nh
3 3
u+v
v0 = .
u − 2v
√ √1 arctg(
√
2u
' i phu.o.ng tr . . )
Gia nh na
y ta d
u o
.c u2 + 2v 2 = Ce
√ 3x−1
2 v
.
1
√ arctg( 2 )
p
Hay (3x − 1)2 + 2(3y + 1)2 = C1 e 2 3y+1
.

. .
33) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 2 + x2 y 0 = xyy 0

. .
HD gia’i: Phu o ng tr 
nh thu^ t: d
an nh^
a a
.t y = zx → y 0 = z 0 x + z
. . z−1 dx
Phu o ng tr '. tha
nh tro nh dz = → z − ln |z| = ln |x| + C
z x y y
− ln | | = ln |x| + C
x x

. .
34) ' i phu o ng tr
Gia nh y 2 + x2 y 0 = xyy 0 .

y2
HD gia’i: t phu.o.ng tr
Vi^
e nh la
.i y = 0 x2
d
a
. .
 phu o ng tr
^y la 
nh thu^ t, gia
an nh^
a 'i
y
x
−1
y
. .
ra d
u o
. c nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y 2 = Cxe x

. .
35) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” cos y + (y 0 )2 sin y = y 0

HD gia’i: y = C :  ng la
h
a  m^
o
. t nghi^
e
. m.
dp
y 6= C (h
a - a
 ng). D 
.t y 0 = p ⇒ y” = p (ha
m theo y)
dy
dp . .
thay va
o (2): cos y + p sin y = 1: phu o ng tr n t
nh tuy^
e nh.
dy
. .
Phu o ng tr
nh thu^
an nh^at co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: p = C cos y.
   . .
bi^
e n thi^
en h
a ng s^
o d . c C = tgy + C1 .
u o

. dy dy
t
u d
o p= = sin y + C1 cos y ⇔ = dx
dx sin y r
+ C1 cos y
y 1 1
tg + 1 + 2 −
1  2 C1 C1 
t
ch ph^
an d
i d
^n: p
e ln   = x + C2

r
C12 + 1 y 1 1
−tg + 1 + 2 +
2 C1 C1

. .
1
36) ' i phu o ng tr
Gia nh: y0 + =0
2x − y 2

1 . .
HD gia’i: Coi x = x(y) la
 ha 'a
m cu y ta co
: y0 = thay va
o phu o ng tr
nh:
x0
 www.VNMATH.com 9

1 1 . .
0
+ = 0 ⇔ x0 + 2x = y 2 : phu o ng tr n t
nh tuy^
e nh.
x 2x − y 2
Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t:
an nh^
a x = Ce−2y
1 1 1
n thi^
Bi^
e en ha : C 0 (y) = y 2 e2y ⇒ C(y) = y 2 e2y − ye2y + e2y + C
 ng s^
o
2 2 4
. . −2y 1 1 1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu nh: x = Ce
' a phu o ng tr + y2 − y +
2 2 4

. .
37) ' i phu o ng tr
Gia nh: xy” = y 0 + x2

HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = p, '. tha
(1) tro nh: xp0 − p = x2 n t
tuy^
e nh

Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t:
an nh^
a p = Cx
n thi^
Bi^
e en h ng s^
a  →
o C(x) = x + C1
dy x3 x2
Suy ra: = x(x + C1 ) →y= + C1 . + C2
dx 3 2

. .
38) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 02 + yy” = yy 0

. . . . . . . dp
HD gia’i: - a
D 
.t p = y 0 (p 6= 0), phu o ng tr
nh tu o ng d
u o ng v
o i: p2 + yp = yp
dy
dp . . . dp p
⇔p+y = y, xe
t y 6= 0 u a phu o ng tr
d 
nh v^
e: + =1 n t
(tuy^
e nh)
dy dy y
C
' a phu.o.ng tr
NTQ cu 
nh thu^ t:
an nh^
a p= , n thi^
bi^
e  ng s^
en h
a 
o
y

y2
⇒ C(y) = + C1
2

. y 2 + 2C1 dy y 2 + 2C1 2ydy

Nhu v^
a
. y: p= ⇒ = ⇒ 2 = dx
2y dx 2y y + 2C1
⇒ y 2 = A1 ex + A2 .
0 0 0 0 x x 2 x
Chu
 y : V^
e  i (yy ) = yy ⇔ yy = C1 e ⇔ ydy = C1 e dx ⇔ y = 2C1 e + C2
 tra

. . .
39) ' i phu o ng tr
Gia nh: yey = y 0 (y 3 + 2xey ) v
oi y(0) = −1

1 . . 2
HD gia’i: yx0 = n d
bi^
e o^'i phu o ng tr 
nh v^
e: x0 − x = y 2 e−y
x0 y y
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: x = y 2 (C − e−y )
y(0) = −1 ⇒ C = e.
2 −y
V^. y x = y (e − e )
a

. .
40) ' i phu o ng tr
Gia nh: xy” = y 0 + x

. . 1
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = p; phu o ng tr '. tha
nh tro nh: p0 − p = 1
x
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: p = Cx n thi^
bi^
e  ng
en h
a o : C = ln |x| + C1

s^
10 www.VNMATH.com

Z
dy
⇒p= = (ln |x| + C1 )x ⇒ y = (ln |x| + C1 )xdx + C2
dx
x2 x2
= C1 x2 + ln |x| − + C2
2 4

. .
41) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 0 + xy = x3

x2
HD gia’i: Nghi^e o'ng qua
. n t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t
an nh^
a y = Ce− 2
x2
n thi^
bi^
e  ng s^
en h
a : C(x) = (x2 − 2)e− 2 + ε
o
x2
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = εe− 2 + x2 − 2.

. .
42) ' i phu o ng tr
Gia nh: (x2 − y)dx + xdy = 0

. . 0 . .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi^ e
2
. i: xy − y = −x , phu o ng tr
t la 
nh thu^ t:
an nh^
a xy 0 − y = 0
co
 nghi^e o'ng qua
. m t^  t: y = Cx bi^ n thi^
e en h ng s^
a  suy ra C = −x + ε
o
' 2
V^
a
. y nghi^e
. m t^
o ng qua  t : y = −x + εx

. .
2 3 .
43) ' i phu o ng tr
Gia nh: y0 − y = 2 v
oi y(1) = 1
x x

. . 3 1
HD gia’i: Phu o ng tr n t
nh tuy^
e nh: y = Cx2 ; C 0 = 4
⇒C =− 3 +ε
x x
1
y = εx2 − ; y(1) = 1 ⇒ ε = 2
x
1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = 2x2 −
x

. .
44) ' i phu o ng tr
Gia nh: (x + 1)(y 0 + y 2 ) = −y

. . 1
HD gia’i: Xe
t y 6= 0, n d
bi^
e o^'i phu o ng tr 
nh v^
e da
. ng y0 + .y = −y 2
x+1
1 z0 . . . 1
- a
D 
.t = z ⇒ y 0 = − 2 = −y 2 z 0 u a phu o ng
d tr
nh v^
0
e z −
 .z = 1.
y z x+1
Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^
an nh^ t: z = C1 (x + 1) bi^
a n thi^
e en  ng s^
h
a 
o
C1 = ln |x + 1| + ε.
V^
a
. y nghi^. m: z = (x + 1)(ln |x + 1| + ε)
e
i ra y = 0 cu
ngoa ~ ng la
 nghi^
e
. m.
1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y= va
 y=0 nghi^
e
. m k
 di
..
(x + 1)(ln |x + 1| + ε)

. .
1
45) ' i phu o ng tr
Gia nh: 2xy 0 + y =
1−x

- u.a phu.o.ng tr

1 1 . .
HD gia’i: D 
nh v^
e da
. ng y0 + y = phu o ng tr n
nh tuy^
e
2x 2x(1 − x)
t p 1
nh c^
a
 www.VNMATH.com 11

C
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y=√ , n thi^
bi^
e  ng s^
en h
a :
o
x
√ √
0 x 1 x+1
C (x) = ⇒ C = ln | √ |+ε
2x(1 − x) 2 x−1
√
1 1 x+1 
V^
a
. y nghi^
e o'ng
. m t^  t: y =
qua √ ln | √ |+ε
x 2 x−1

. .
46) ' i phu o ng tr
Gia nh: xy 0 − y = x2 sin x

y . .
HD gia’i: y 0 − = x sin x, phu o ng tr n t
nh tuy^
e nh. NTQ: y = Cx n thi^
bi^
e  ng
en h
a
x
:
s^
o
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = (C − cos x)x

. .
47) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 0 cos2 x + y = tgx '
thoa y(0) = 0

. .
HD gia’i: Phu o ng tr n t
nh tuy^
e nh → NTQ y = Ce−tgx ; y = tgx − 1 (m^
o
. t nghi^
e
.m
ri^
eng)
⇒ NTQ: y = Ce−tgx + tgx − 1
y(0) = 0 ⇒ C = 1. V^
a
. y nghi^
e
.m ri^ 
eng c^
an t
m: y = tgx − 1 + e−tgx .

. .
√
48) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 0 1 − x2 + y = arcsin x '
thoa y(0) = 0

HD gia’i: Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu n t
nh tuy^
e 
nh thu^ t:
an nh^
a y = Ce−arcsinx
~
D^ y nghi^
e th^
a e y = arcsinx − 1
. m ri^
eng:
−arcsinx
⇒ NTQ: y = Ce + arcsinx − 1
y(0) = 0 ⇒ C = 1 ⇒ nghi^
e
. m ri^ 
eng c^
an t
m: y = e−arcsinx + arcsinx − 1

. .
1
49) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: y0 =
2x − y 2
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(1) = 0.

1 . .
HD gia’i: Xem x la ^'n ha
 a m, thay y0 = , phu o ng tr
nh tha
nh
x0
1 1
0
= 2
⇐⇒ x0 − 2x = −y 2
x 2x − y
- a . . ' a phu.o.ng tr
D  phu o ng tr
^y la nh tuy^n t
e p m^
nh c^
a o
. t, nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu n
nh tuy^
e
 . .
t tu o ng u. −2y n thi^   d . .
t
nh thu^ an nh^a  x = Ce
 ng la . Bi^ e en ha ng s^
o u o. c NTQ:

y2 y 1
x = Ce−2y + − +
2 2 4
3
thoa' ma~n d 
i^
eu ki^e ^u y(1) = 0 khi C =
.n d a .
4
3 −2y y2 y 1
V^a ~n d
' a ma  ^u: x = e + − + .
. y nghi^
e
. m tho i^
eu ki^
e
.n d a
4 2 2 4
12 www.VNMATH.com

. .
z . .
50) ' i phu o ng tr
Gia nh sau d
^ay, bi^
e 
t r
a ng sau khi d
a
.t y= , ta nh^a
.n du o
.c
x2
. . ∗ 1 x
m^
o
. t phu o ng tr
nh vi ph^ p hai co
an c^
a  m^
o
. t nghi^
e
.m eng y =
ri^ e :
2
x2 y 00 + 4xy 0 + (x2 + 2)y = ex .

z 0 x − 2z 00 z 00 x2 − 4z 0 x + 6z . .
HD gia’i: - a
D 
.t y = zx2 =⇒ y 0 = ;y = . Phu o ng tr
nh tha
nh
x3 x
x 4
e
: z 00 + z = ex , co
 m^
o
. t nghi^
e
.m ri^
eng la
∗
 y = , NTQ cu ' a phu.o.ng tr
nh thu^ 
an t:
nh^
a
2
z = C1 cos x + C2 sin x. V^
a ' a phu.o.ng tr
. y NTQ cu 
nh ban d a
^u la
:

cos x sin x ex
y = C1 2 + C2 2 + 2
x x 2x

. .
51) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: yey = y 0 (y 3 + 2xey )
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(0) = −1.

1 . . 2
HD gia’i: Xem x la ^'n ha
 a m, thay y0 = , phu o ng tr
nh tha
nh x0 − x = y 2 e−y .
x0 y
C
' a phu.o.ng tr
NTQ cu n t
nh tuy^
e 
nh thu^ t tu.o.ng u
an nh^
a
.
 ng la
 x= ; n thi^
bi^
e  ng
en h
a
y
. . . C 1
 d
s^
o u o
.c C(y) = −e−y + C . Nhu v^
a
. y NTQ la
 x= − y. Thay d 
i^
eu ki^
e 
.n d ^
au xa
c d
.inh
y ye
. . 1 .
u o
d .c C= . u d
T 
o KL.
e

. .
52) T
m nghi^
e '
. m cua phu o ng tr
nh y 0 − y = cos x − sin x.
'a d
tho 
i^
eu ki^
e
.n y bi
. ch
a
.n khi x → ∞

HD gia’i: ' i phu.o.ng tr

Gia n t
nh tuy^
e nh ra y = Cex + sin x
'a d
tho 
i^
eu ki^
e
.n y bi
. ch
a
. n khi x→∞ khi C=0

. .
53) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: y 0 + sin y + x cos y + x = 0
π
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(0) = .
2

HD gia’i:
y y y
y 0 + sin y + x cos y + x = 0 ⇐⇒ y 0 + 2 sin cos + x.2 cos2 = 0
2 2 2

y0 y
⇐⇒ y + tan + x = 0
2 cos2 2
2
y y0 . . . .
d
a
.t z = tan =⇒ z 0 = y , phu o ng trnh thanh phu o ng trnh tuy^n t
e nh
2 2 cos2
2
z 0 + z = −x. 'i
Gia ra: z = 1 − x + Ce
−x
π
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e ^u y(0) = khi C = 0. V^ eng y = 2 arctan(1 − x).
.n d a a
. y nghi^
e
. m ri^
2
 www.VNMATH.com 13

. .
x
54) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y 0 − x tan y =
cos y

. . '. tha
HD gia’i: - a
D 
.t z = sin y, khi d
o phu o ng tr ~
nh d a cho tro nh z 0 − xz = x. - a
D ^y la

x2
. .
phu o ng tr
nh tuy^n t
e nh c^ap 1 va
 co nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
 z = Ce − 1.
2
x2
. .
V^ a
. y nghi^
e ' a phu o ng tr
. m cu ~
nh d  sin y = z = Ce 2
a cho la −1

. .
55) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y 0 − xy = x

HD gia’i:
. . 1 2
- a
D  phu o ng tr
^y la n t
nh tuy^
e p 1 va
nh c^
a  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
 y = Ce 2 x − 1.

. .
y √
56) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y0 + = x y.
x

- a . .
HD gia’i: D  phu o ng tr
^y la nh Bernoulli va
 co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


√ C 1
y = √ + x2 .
x 5

. .
y
57) T
m nghi^
e '  c phu o ng tr
. m cua ca nh sau: y0 − = x3
x

HD gia’i:
- a . .
D ^y la
 phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 1 va
nh c^
a  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


1
y = Cx + x4 .
3

. .
58) T
m nghi^
e '
. m cua ca
 c phu o ng tr
nh sau: y0 − y = y2.

HD gia’i:
- a . .
D  phu o ng tr
^y la nh Bernoulli va
 co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


1
y2 = .
Ce−2x −1

. .
y
59) T
m nghi^
e '
. m cua ca
 c phu o ng tr
nh sau: y0 + = sin x
x

HD gia’i:
- a . .
D ^y la
 phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 1 va
nh c^
a  co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


C sin x
y= + − cos x.
x x
14 www.VNMATH.com

. . √
60) T
m nghi^
e '
. m cua ca
 c phu o ng tr
nh sau: y 0 − y = x y.

HD gia’i:
- a . .
D ^y la
 phu o ng tr
nh Bernoulli va
 co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la


√ 1
y = Ce 2 x − x − 2.

. . 2
61) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y 0 + 2xy = xe−x

HD gia’i:
- a . . n t p 1.
D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^an tuy^
e nh c^
a
x2 −x2
Nghi^e o'ng qua
. m t^  y = (C +
 t la )e .
2

. .
y √
62) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y0 − 4 = x y.
x

- a . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh Bernoulli va
 co
 nghi^
e
. m la


√ 1
y= ln x + Cx2 .
2

. .
63) a) T 
m mi^
en ma
 trong d
o
 nghi^
e '
. m cua ba
i toa ' a phu o ng tr
 n Cauchy cu nh sau

d
^ 
ay t^
on ta
. i va
t
 duy nh^
a y 0 = y + 3x.

1
y” − y 0 = x

b) T
m nghi^
e '
. m cua ba
i toa
 n Cauchy sau d
^ay x
y(x = 1) = 1 và y 0 (x = 1) = 2.

HD gia’i:
- a . . n t p 1 tho 'a d   t
a) D ^y la phu o ng tr
nh tuy^e nh c^ a .inh ly
 d
i^
eu ki^
e
. n t^
on ta
. i duy nh^
a
2
nghi^
e
. m tr^ en R .
y0
b) Gia ' i phu.o.ng tr
nh y” − = x, ta du.o..c nghi^
e
. m t^o'ng qua
t
x
x2
y = C1 + C2 x + .
2
V^
a
. y nghi^
e ' a ba
. m cu i toa
 n Cauchy la


1 x2
y =− +x+ .
2 2

. .
64) T '
. m cua phu o ng tr
m nghi^
e nh sau: y 0 + ytgx = cos x

HD gia’i:
- a . . n t p 1.
D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^
an tuy^
e nh c^
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:
y = (C + x) cos x.
 www.VNMATH.com 15

. .
y ex
65) T '
. m cua phu o ng tr
m nghi^
e nh sau: y0 + = x( x )y 2 .
x e +1

HD gia’i:
- a . . ' a phu.o.ng tr
D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^
an Bernoulli va
 co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu nh la


1
y= .
Cx − x ln(ex + 1)

. .
66) ' i phu o ng tr
Gia nh: (x + 1)y” + x(y 0 )2 = y 0

. . '. tha . . .
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = p, phu o ng tr
nh tro nh phu o ng tr
nh Bernouili (v
oi x 6= −1)
1 x 2
p0 − p=− p (∗)
x+1 x+1
. . .
- a
D 
.t z = p−1 6= 0, d
u a (∗) 
v^
e phu o ng tr n t
nh tuy^
e p m^
nh c^
a o
. t:

1 x
z0 + z=
1+x x+1
C
Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t:
an nh^
a z=
x+1
. . x2 + C1 1 2(x + 1)
n thi^
Bi^
e ng s^
en h
a  cu^
o i cu
o u o
ng d . c: z= ⇒ y0 = = 2
2(x + 1) z x + C1
Suy ra nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu nh:

2 x
ln |x2 + C1 | + √ arctg √ + C2 nê´u C1 > 0


C1 C1√
1 x − −C
ln |x2 + C1 | + √

 ln | √ 1 | + C2 nê´u C1 < 0
−C1 x + −C1
Chu
 
y y=C la
 NKD

. .
67) ' i phu o ng tr
Gia nh: x2 y 0 = y(x + y)

1 1
HD gia’i: x2 y 0 = y(x + y) ⇔ y 0 − = 2 y 2 : phu.o.ng trnh Bernouilli
y x
−1 1 1
- a
D .t z = y
 (y 6= 0) : −z 0 − z = 2 .
x x
NTQ cu ' a phu.o.ng tr nh thu^ 
an nh^t:
a z = Cx
1 1
 ng s^ C: C(x) = ε −
n thi^
bi^
e en h a o
2 . y z = x(ε −
. V^
a )
2x 2x2
2x
V^a
. y nghi^e
. m t^o'ng qua : y =
 t la
2
εx − 1

. .
68) ' i phu o ng tr
Gia
nh: yy” − (y 0 )2 = y 3
1
y(0) = −

'
thoa 2
y 0 (0) = 0
16 www.VNMATH.com
. .
HD gia’i: - a
D 
.t y 0 = p(y); y 00 = p.p0y thay va
o phu o ng tr
nh

dp
py − p2 = y 3 ,
dy
p: . . . 
d
a
. t ti^
e p(y) = y.z(y) u a phu o ng tr
d nh v^
e

dz 1 dy p
= ⇒ z 2 = 2(y + C1 ) ⇔ = y |2y + C|
dy z dx
1 .
Do d 
i^
eu ki^
e
.n y(0) = − ; y 0 (0) = 0 ⇒ C = 1. T u d
o suy ra:
2p
dy p  |2y + 1| − 1 
= y |2y + 1| ⇒ ln  p  = x + C2 .
 
dx |2y + 1| + 1
1
do y(0) = − ⇒ C2 = 0.
2
 p|2y + 1| − 1 
V^
a. y nghi^
e
. m ri^ 
eng c^
an t m thoa' : ln  p  = x.
 
|2y + 1| + 1

√
. .
2y x
69) ' i phu o ng tr
Gia nh: ydx + 2xdy = dy ' d
thoa 
i^
eu ki^
e
.n y(0) = π
cos2 y

- u.a phu.o.ng tr

2 2 1
HD gia’i: D 
nh v^
e da
. ng x0 + x = 2
.x 2 (Bernoulli) (∗)
y cos y
1 1 1
- a
D 
.t z = x2 ta co
 z 0 = x0 + x− 2 x0 thay va
o (∗)
2
1 1
z0 + z =
y cos2 y
c
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: z= n thi^
bi^
e  ng s^
en h
a :
o
y
y
C0 = ⇒ C(y) = ytgy + ln | cos y| + ε
cos2 y
1 ε
V^
a
.y Z = tgy + ln | cos y| +
y y
1 ε √
Va ' a phu.o.ng tr
 TPTQ cu nh: tgy + ln | cos y| + = x
y y
1 √
y(0) = π ⇒ ε = 0 v^
a
. y TPR : tgy + ln | cos y| = x
y

. .
70) ' i phu o ng tr
Gia nh: xydy = (y 2 + x)dx

. .
HD gia’i: Do y=0 kh^ ' i la
ong pha  nghi^
e  cho
. m, chia hai v^
e xy n d
bi^
e o^'i phu o ng tr
nh
1 . . .

v^
e da
. ng: y 0 − y = y −1 - a
Bernouilli; D 
.t z = y2 d
u a phu o ng tr 
nh v^
e da
. ng:
x
2
z 0 − z = 2 → z = −2x + Cx2
x
2 2
V^
a
. y TPTQ: y = −2x + Cx

. . √
71) ' i phu o ng tr
Gia nh: (y + xy)dx = xdy
 www.VNMATH.com 17

- u.a phu.o.ng tr

1 1 1
HD gia’i: D 
nh v^
e da
. ng y 0 − y = √ .y 2 ; x 6= 0
x x
1 1 √
z = √ phu.o.ng trnh
1
- a
D 
.t z = y 2 : z0 − n t
tuy^
e ' i ra
nh gia z= x(ln x + C)
2x x
' 2
V^
a
. y nghi^
e
.m t^
o ng qua t: y = x(ln x + C)

. . √
72) ' i phu o ng tr
Gia nh: xy 0 − 2x2 y = 4y

. . √ 1
HD gia’i: Phu o ng tr
nh Bernouilli, d
a
.t z = y 1−α = y ⇒ z0 = √
2 y
. . 4
phu o ng tr '. tha
nh tro nh: z 0 − z = 2x → NTQ z = Cx4 − x2
x
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = (Cx2 − 1)2 x4 .

. .
73) ' i phu o ng tr
Gia nh: 2x2 y 0 = y 2 (2xy 0 − y)

HD gia’i: Xem x la  ha
m theo bi^en y : x0 y 3 − 2xy 2 = −2x2 Bernouilli
1 . . 2z 2
- a
D .t z =
 , phu o ng tr '. tha
nh tro
0
nh: z + = 3 → TPTQ: y 2 = x ln Cy 2 , nghi^
e
.m
x y y
ky
 di. y = 0.

. .
74) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh: x2 y 0 = y(x + y)
~n d
' ma
thoa 
i^
eu ki^
e
.n d

^au y(−2) = −4.

HD gia’i: Do y(−2) = −4 n^ en y 6≡ 0. - u.a phu.o.ng tr

D 
nh v^
. .
e phu o ng tr
nh Bernouilli:
2
y . . . 1 1
y 0 − 1y = 2 . Ti^
p tu
e .c d
a.t z = y

−1
d
u a phu o ng tr 
nh v^ n t
e PT tuy^
e nh z0 + z = − 2 .
x x x
' a phu.o.ng tr
NTQ cu 
nh thu^ t tu.o.ng u
an nh^
a
.
 ng: z = Cx, n thi^
bi^
e 
en h  d
a ng s^
o
. .
u o
.c
1 . 2x
C(x) = Cx − . Nhu v^ a
. y nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu nh ban d
a
^u la
: y= . - i^
D eu ki^
e
.n
2x Cx2 − 1
1 4x

d a
^u cho C = . V^ a
. y nghi^e
. m ri^ 
eng c^
an t
m la  y =
2 x2 − 1

. .
75) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 0 − xy = −xy 3

HD gia’i: Phu.o.ng tr

nh: y 0 − xy = −xy 3 la
. .
 phu o ng tr ' i ra d
nh Bernouilli, gia
. .
.c
u o
y (1 + Ce−x ) = 1
2

. .
76) ' i phu o ng tr
Gia nh: xy 0 + y = y 2 ln x.

HD gia’i: Phu.o.ng tr

nh xy 0 + y = y 2 ln x la
. .
 phu o ng tr ' i ra d
nh Bernouilli, gia
. .
u o
.c
1
y= .
1 + Cx + ln x

. .
y √
77) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y0 − 4 =x y
x
18 www.VNMATH.com
- a . . √ . . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr  ng ca
nh Bernoulli, b
a  ch d
a
.t z = y ta d
u a phu o ng
2 x
tr 
nh v^
e da
. ng z0 − z = va
 co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la

x 2
1
z = x2 ( ln |x| + C).
2
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu nh la


1
y = x4 ( ln |x| + C)2 .
2

. .
y
78) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: y0 + = y 2 xtgx.
x

- a . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh Bernoulli va
 co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la

1
y= .
Cx + x ln | cos x|

. .
79) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 2 dx + (2xy + 3)dy = 0

∂P ∂Q
HD gia’i: P (x, y) = y 2 , Q(x, y) = 2xy + 3; = = 2y
∂y ∂x
(1) ⇔ d(xy 2 + 3y) = 0. V^
a
.y xy 2 + 3y = C

. .
80) ' i phu o ng tr
Gia nh: ex (2 + 2x − y 2 )dx − yex dy = 0

∂P ∂Q . . . . . . .


HD gia’i: = = −2yex suy ra phu o ng tr
nh tu o ng d
u o ng v
o i: d ex (2x − y 2 ) =
∂y ∂x
0.
V^
a
.y ex (2x − y 2 ) = C.

. .
3 p
81) ' i phu o ng tr
Gia nh: (y 2 + 1) 2 dx + (y 2 + 3xy 1 + y 2 )dy = 0

3 p ∂P ∂Q p
HD gia’i: p = (y 2 + 1) 2 ; Q = y 2 + 3xy 1 + y2 ⇒ = = 3y 1 + y 2 (∗)
∂y ∂x
Suy ra nghi^
e o'ng qua
. m t^ 'a
 t cu (∗) la
:

Zx Zy
P (x, 0)dx + Q(x, y)dy = C
0 0

y3 3
⇔ + x(1 + y 2 ) 2 = C
3

. .
82) ' i phu o ng tr
Gia nh: (y cos2 x − sin x)dy = y cos x(y sin x + 1)dx

∂P ∂Q
HD gia’i: = = y sin 2x + cos x
∂y ∂x
 www.VNMATH.com 19

NTQ:
Rx Ry y2
P (x, y0 )dx + Q(x, y)dy = C ⇔ y sin x − cos2 x = C
x0 =0 y0 =0 2

. .
83) ' i phu o ng tr
Gia nh: (2x + 3x2 y)dx = (3y 2 − x3 )dy

. .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an: x2 + x3 y − y 3 = C

. .
x (x2 + 1) cos y
84) ' i phu o ng tr
Gia nh: ( + 2)dx − dy = 0
sin y 2 sin2 y

∂P ∂Q x cos y
HD gia’i: = =−
∂y ∂x sin2 y
TPTQ:

Zx Zy
π x2 (x2 + 1) 1
P (x, )dx + Q(x, y)dy = C ⇔ + 2x − ( − 1) = C
2 2 2 sin y
0 π
2

. .
85) ' i phu o ng tr
Gia nh: (y + ex sin y)dx + (x + ex cos y)dy = 0

. .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an, nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: xy + ex sin y = C.

. .
86) ' i phu o ng tr
Gia nh: (x + sin y)dx + (x cos y + sin y)dy = 0

. .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an: NTQ x2 + 2(x sin y − cos y) = C.

. .
x3
87) ' i phu o ng tr
Gia nh: 3x2 (1 + ln y)dx = (2y − )dy
y

. .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an: Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: x3 (1 + ln y) − y 2 = C

. .
x3
88) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an: 3x2 (1 + ln y)dx = (2y − )dy
y

- a . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an co
 t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t la
:

x3 (1 + ln y) − y 2 = C

. .
89) ~ y t
Ha m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh: (x + sin y)dx + (x cos y + sin y)dy = 0

HD gia’i: PTVPTP co
 t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t: x2 + 2(x sin y − cos y) = C
20 www.VNMATH.com

. .
90) Ha
~y t
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh:

y2 x2
  
1 1
− dx + − dy = 0
x (x − y)2 (x − y)2 y

x xy
HD gia’i: PTVPTP co
 t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t: ln + =C
y x−y

. .
91) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an:

(sin xy + xy cos xy)dx + x2 cos xydy = 0

. .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
 x sin(xy) = C .

. . .
92) ~ y t
Ha m th  t
u a s^
o  ch ph^ ' a phu o ng tr
an cu nh: (x + y 2 )dx − 2xydy = 0
. .
suy ra nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh.

. 1
HD gia’i: Th  t
u a s^
o ch ph^ ' a phu.o.ng tr
an cu nh la
 µ(x) = . Nh^  cu
an hai v^
e 'a
x2
y2
. . .  t 
phu o ng tr
nh cho th
u a s^
o ch ph^
an r^ ' i ra
oi gia x = Ce x .

. .
p
93) ' i phu o ng tr
Gia nh: 2xy ln ydx + (x2 + y 2 y 2 + 1)dy = 0

- a . . . 1
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an, th  t
u a s^
o ch ph^
an: µ(y) = nh^
an
y
. 1
' a phu.o.ng tr . . 3
th  t
u a s^
o ch ph^
an va  cu
o hai v^
e 
nh r^ ' i ra d
oi gia u o
. c: x2 ln y + (y 2 +1) 2 = 0
3

. .
94) T '
. m cua phu o ng tr
m nghi^
e nh (x3 + xy 2 )dx + (x2 y + y 3 )dy = 0.
. n y(0) = 1.
'a d
tho 
i^
eu ki^
e

- a . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an NTQ la
:

x4 + 2x2 y 2 + y 4 = C

.
'a d
tho 
i^
eu ki^
e
.n y(0) = 1 khi C = 1.

. .
95) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: a) − 2xydy + (y 2 + x2 )dx = 0

. . . 1 - . . .
HD gia’i: Ta t
m d
u o
. c th  t
u a s^
o ch ph^
an µ(x) = 2
. Du a phu o ng tr ~
nh d 
a cho v^
e
x
2 2
da
. ng vi ph^
an toa 
n ph^
an. Khi d
o nghi^
e o'ng qua
. m t^ t  x − y = Cx.
la
 www.VNMATH.com 21

. . 2x −x
96) a) Ch 
u ng minh r
a ng h^e
. ca
 c vecto {e , e , cos x}
la
 h^
e
. d
^o
. c l^
a n t
. p tuy^
e  nh.
.
T nh d
i '
u c Wronski cua chu
.nh th  ng.
. .
b) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau:
p p
x2 − ydy − 2x(1 + x2 − y)dx = 0.

HD gia’i:
a) Du ng d.inh ngh e'm tra h^
~a ki^ e
. do
^
. c l^
a n t
. p tuy^
e nh.
- . x
D.inh thu c Wronski W [y1 , y2 , y3 ](x) = 3e (3 cos x − sin x).
- a . . ' a phu.o.ng tr
b) D ^y la
 phu o ng tr
nh vi ph^ an toa n ph^ 
an. Tch ph^an t^o'ng qua
 t cu nh
la

2 3
x2 + (x2 − y) 2 = C
3

. .
x2
97) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a ca
 t cu  c phu o ng tr
nh sau: ( − y 2 )dy − 2xdx = 0.
y

. . . 1 - . . .
HD gia’i: Ta t u o
m d u a s^
. c th  t
o ch ph^
an µ(x) = . Du a phu o ng tr ~
nh d 
a cho v^
e
y
da
. ng vi ph^
an toa 
n ph^
an. Khi d
o nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
 2x2 + y 3 = Cy.

. . x 2x 2
98) a) Chu ng minh r
a ng h^e
. ca
 c vecto {e , e , x } la
 h^
e
. d
^o
. c l^
a n t
. p tuy^
e  nh.
. .
b) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a phu o ng tr
 t cu nh sau: (x − y)dy + (x + y)dx = 0.

HD gia’i:
. .
e'm tra h^
a) Ki^ . phu o ng tr
e nh la
 d
o^
. c l^
a n t
. p tuy^
e nh .

- a . . y 2 x2
b) D  phu o ng tr
^y la nh vi ph^
an toa 
n ph^
an n^
en ta co
 d(xy − + ) = 0.
2 2
V^
a
. y t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t la
 x2 − y 2 + 2xy = C.

. . x
99) a) Chu ng minh r
a ng h^e
. ca
 c vecto {1, x, e }
la
 h^
e
. d
^o
. c l^
a n t
. p tuy^
e  nh.
. . 2
b) T
m t
 ch ph^an t^'
o ng qua ' a phu o ng tr
 t cu nh sau: (x − y)dx + xdy = 0

HD gia’i:
a) Du
ng d
.inh ngh e'm tra h^
~a ki^ e
. d
o^
. c l^
a n t
. p tuy^
e nh .

. . . 1 . . . . .
b) T
m th  t
u a s^
o ch ph^
an, ta d
u o
.c µ(x) = . Phu o ng tr ~
nh d a cho d
u a d
u o 
. c v^
e
x2
. . 
da
. ng phu o ng tr
nh vi ph^
an toa
n ph^
an

y 1
(1 − 2
)dx + dy = 0.
x x
' i phu.o.ng tr
Gia nh na
y ta d
. .
u o
.c y = Cx − x2 .

. . 2x x
100) a) Chu ng minh r
a ng h^e
. ca
 c vecto {e , e , x} la
 h^
e
. d
^o
. c l^
a n t
. p tuy^
e  nh.
. .
b) T
m t
 ch ph^ o'ng qua
an t^ ' a phu o ng tr
 t cu nh sau: (x − y)dx − (x + y)dy = 0.

HD gia’i:
22 www.VNMATH.com
. .
a) Ki^e'm tra h^
e. phu o ng tr
nh la
 d
o^
. c l^
a n t
. p tuy^
e nh.
- a . .
b) D  phu o ng tr
^y la nh vi ph^an toan ph^ 
an. Suy ra t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t co
 da
. ng:

x2 + y 2 − 2xy = C.
 www.VNMATH.com 1

. .
. P PHU O NG TRÌNH VI PHÂN (tiê´p theo)
BÀI TÂ

. .
101) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y 0 = x + e−x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng trnh d . c tru ng λ + λ = 0 ⇔ λ1 = 0; λ2 = −1

a
. . t: y = C1 + C2 e−x
Nghi^ e o'ng qua
. m t^  t cu' a phu o ng tr 
nh thu^
an nh^ a
. . . . .
Tm nghi^ e
. m ri^
eng du o  i da. ng y = y1 + y2 , trong d o y1 , y2 la
  ca
 c nghi^
e
. m tu o ng u
 ng
. . 0 0 −x
' a ca
cu nh: y” + y = x va
 c phu o ng tr  y” + y = e
. . .
• V λ1 = 0 la nghi^ e '
. m cu a phu o ng tr nh d 
a
. c tru ng n^en y1 = x(Ax + B)
1
 ng phu.o.ng pha
B
a  p h^
e  b^
t d . .
y1 = x2 − x
. s^
o a .inh d
u o
. c:
2
• λ2 = −1la
 nghi^
e
. m cu' a phu.o.ng tr
nh d
a
.
. c tru ng n^
en: y2 = Axe−x
−x
Thay va
o va
 du
ng h^e
. s^
o b^a .inh suy ra: y2 = −xe
t d
1
i cu
Cu^
o ng NTQ: y = C1 + C2 e−x + x2 − x − xe−x
2

. .
102) ' i phu o ng tr
Gia nh: 2y” + 5y 0 = 29x sin x

. . . 5
HD gia’i: Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng: 2λ2 + 5λ = 0 ⇔ λ1 = 0, λ2 = −
2
5x
−
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu' a phu.o.ng tr 
nh thu^
an nh^t y = C1 + C2 e 2
a
 ±i kh^
V ong pha ' i la
 nghi^e
. m cu' a phu.o.ng tr
nh d
a
.
. c tru ng n^
en t
m nghi^
e
. m ri^
eng da
. ng:
y = (Ax + B) sin x + (Cx + D) cos x
. . . . 185 16
Thay va
o phu o ng tr
nh d
u o
. c: A = −2; B = ; C = −5; D = −
29 29

. .
103) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 2y 0 + 5y = x sin 3x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d . c tru ng: λ − 2λ + 5 = 0 ⇔ λ1 = 1 − 2i; λ2 = 1 + 2i

a
. .
' a phu o ng tr  t: y = ex (C1 cos 2x + C2 sin 2x)
NTQ cu nh thu^an nh^ a
Do ±3i kh^ ong pha ' i la
 nghi^
e
. m cu' a phu.o.ng trnh d
a
.
. c tru ng n^
en nghi^
e
. m ri^ ' a (2)
eng cu
. . . .
d
u o
. c t
m du o i da. ng: y = (Ax + B) cos 3x + (Cx + D) sin 3x
. . 3 57 1 41
Thay va
o (2) ta d
u o
. c: A= ; B= ; C=− ; D=
26 26 13 13

. .
104) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 2y 0 − 3y = xe4x + x2

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr
nh d . c tru ng: λ − 2λ − 3 = 0 ⇔ λ1

a = −1; λ2 = 3.
. .
' a phu o ng tr  t: y = C1 e−x + C2 e3x
NTQ cu nh thu^ an nh^ a
.
T
m nghi^e
. m ri^
eng da. ng y = y1 + y2 vo i y1 la
 nghi^
e
. m cu'a y” − 2y 0 − 3y = xe4x
x 6

y1 = e4x (Ax + B) = e4x −
5 25
co
n y2 la
 nghi^
e
. m ri^ 'a
eng cu y” − 2y 0 − 3y = x2 co
 da
. ng:

2 4 14
y2 = A1 x2 + B1 x + C1 = − x2 + x − .
3 9 27
e4x 6 1 4 14
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 e−x + C2 e3x + (x − ) − (x2 − x + )
5 5 3 3 9
2 www.VNMATH.com

. .
105) ' i phu o ng tr
Gia nh: x2 y” − 2y = x3 cos x
. .
t m^
bi^
e o
. t nghi^
e '
. m cua phu o ng tr

nh thu^ t la
an nh^
a  y1 = x2

2
HD gia’i:  cho
Chia 2 v^
e x2 (x 6= 0): y” − y = x cos x.
x2
. ' a phu.o.ng tr  t da
T
m nghi^
e
. m ri^
eng th
u hai cu nh thu^
an nh^
a . ng:
2
p(x) = 0; q(x) = − .
x2
Z Z
1 − R p(x)dx dx 1
y2 = y1 2
e dx = x2 4
=−
y1 x 3x
1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t la
an nh^
a : y = C1 x2 − C2 .
3x
. .  ng s^
 bi^
n thi^
Coi C1 , C2 la
 ha 'a
m cu x, 
a p du
. ng phu o ng pha
 p h
a o e en:

C10 x2 + C20 (− 1 ) = 0

3x
0 0 1
C1 2x + C2 (
 ) = x cos x
3x2

 0 cos x sin x
C1 = ⇒ C1 = + K1
'
Gia i ra: 3 3
C 0 = x3 cos x ⇒ C = x3 sin x + 3x2 cos x − 6x sin x + 6 cos x + K
2 2 2
2
x sin x 1 K2
. y NTQ: y =
V^
a − (x3 sin x + 3x2 cos x − 6x sin x + 6 cos x) + K1 x2 − .
3 3x 3x

. .
2 cotgx
106) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y 0 + y =
x x
. .
sin x
t m^
bi^
e o '
. m cua phu o ng
. t nghi^
e tr 
nh thu^an nh^a  y1 =
t la
x

x cotgx .
HD gia’i: p(x) = , q(x) = 1, f (x) = . Tm nghi^ e
. m ri^ u hai:
eng th
2 x
R 1 − R p(x)dx sin x R x2 − R 2 dx sin x R dx cos x
y2 = y1 e dx = 2 e x dx = 2 = −
y12 x sin x x sin x x
. . sin x cos x
NTQ cu ' a phu o ng tr nh thu^ an nh^ t: y = C1
a − C2
 x x
C1 0 sin x 0 cos x
+ C2 ( )=0

Bi^n thi^
e en h  ng s^
a o: x x
x cos x − sin x x sin x + cos x cotgx
C10
 + C20 =
x 2 x 2 x
cos2 x cos2 x 1 − sin2 x
Z Z
0
⇒ C1 = ⇒ C1 (x) = dx + K1 = dx + K1
sin x sin x sin x
Z Z
dx x
= − sin xdx + K1 = ln |tg | + cos x + K1
sin x 2
C20 = cos x → C2 = sin x + K2
V^a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = · · ·

. .
ex
107) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 2y 0 + y = 1 +
x
 www.VNMATH.com 3

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d . c tru ng: λ − 2λ + 1 = 0 ⇔ λ = 1

a
NTQ cu ' a phu.o.ng tr nh thu^
an nh^ at: y = ex (C1 x + C2 )
. . n thi^  ng s^ t
Dung phu o ng pha  p bi^
e en ha o m nghi^ e
. m ri^eng da
. ng:
x x
y = α1 (x).xe + α2 (x).e .
 
α10 (x).xex + α20 (x).ex = 0  0 1
α1 = e−x +
ex ⇔ x
α10 (x)(ex + xex ) + α20 (x).ex = 1 + α0 = −(xex + 1)
x 2

V^
a
.y (
α1 = −e−x + ln |x|
α2 = xe−x + e−x − x
. −x
Nhu v^
a
. y nghi^e eng: y = (ln |x| − e
. m ri^ )xex + (xe−x + e−x − x)ex
x x x
Va
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = e (C1 x + C2 ) + xe ln |x| − xe + 1

. .
108) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y 0 = xe−x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng trnh d . c tru ng: λ + λ = 0 ⇔

a λ1 = 0; λ2 = −1
Nghi^
e
. m t^o'ng qua ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t:
an nh^
a y = C1 + C2 e−x
−x
T
m nghi^ e
. m ri^
eng da . ng: y = xe (Ax + B)
2
x
t qua
K^
e ' : y = C1 + C2 e−x − ( + x)e−x
2

. .
109) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 4y 0 + 5y = e2x + cos x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng trnh d. c tru ng: λ − 4λ + 5
a = 0 ⇔ λ1 = 2 − i; λ2 = 2 + i
2x
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = e (C1 cos x + C2 sin x)
.
T
m nghi^ e
. m ri^
e ng da. ng: y = y1 + y2 v o i y1 = Ae2x ; y2 = A cos x + B sin y ⇒ y1 =
1 1
e2x ; y2 = cos x − sin x
8 8
2x 2x 1
Nghi^
e
. m t^o'ng qua
 t: y = e (C1 cos x + C2 sin x) + e + (cos x − sin x)
8

. .
110) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + 4y 0 + 4y = 1 + e−2x ln x

HD gia’i: Phu.o.ng trnh d . 2

. c tru ng: λ + 4λ + 4 = 0 ⇔ λ = −2
a
−2x
NTQ : y = e (C1 x + C2 )
−2x
T
(m nghi^ e
. m ri^eng da . ng: y = α1 (x).xe + α2 e−2x .
α10 (x).xe−2x + α20 e−2x = 0
α0 (e−2x − 2xe−2x ) + α20 (−2e−2x ) = 1 + e−2x ln x
 1
1
α10 = e−2x + ln x → α1 = e−2x + x ln |x| − x

2
0 −2x 1 x2 1 2x x2
α2 = −x(e
 + ln x) → α2 = e2x + − xe − ln x
4 4 2 2
⇒ nghi^ e
. m ri^eng ⇒ nghi^ e
. m t^o'ng qua  t:
2
−2x −2x 1 2x 3x x2
y = e (C1 x + C2 ) + e ( e − + ln x)
4 4 2

. .
111) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y 0 = e−x (sin x − cos x)
4 www.VNMATH.com
. . . .
HD gia’i: - a
D 
.t y = e−x z
thay va
o phu o ng tr
nh d
u o
. c: z” − z 0 = sin x − cos x.
. . . 2
Phu o ng tr
nh d
. c tru ng: λ − λ = 0 ⇔ λ = 0, λ = 1
a
'ng qua x
Nghi^
e
. m t^
o  t: z = C1 + C2 e .
T
m nghi^ e
. m ri^ . ng: z = A cos x + B sin x ⇒ A =
eng da 1, B = 0.
−x
V^
a
. y nghi^
e
. m t^
o'ng qua
 : y = e
t la (C1 + C2 ex + cos x)

. .
112) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 4y 0 + 8y = e2x + sin 2x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng trnh d
. c tru ng: λ − 4λ + 8 = 0 ⇔ λ1 = 2 − 2i; λ2 = 2 + 2i
a
Nghi^
e
. m cu' a phu.o.ng tr
nh thu^ 
an nh^ t: y = e2x (C1 cos 2x + C2 sin 2x)
a
. ' a y” − 4y 0 + 8y = e2x
Nghi^
e
. m ri^
eng da . ng y = y1 + y2 vo i y1 la
 nghi^
e
. m ri^
eng cu
1
da
. ng y1 = Ae2x → A = ; y2 la
 nghi^
e
. m ri^
eng cu' a y” − 4y 0 + 8y = sin 2x
4
1 1
da
. ng y2 = A cos 2x + B sin 2x → A = , B = .
10 20
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:

1 1
y = e2x (C1 cos 2x + C2 sin 2x) + e2x − (2 cos 2x + sin 2x)
4 20
.

. .
1
113) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y =
sin x

HD gia’i: Phu.o.ng trnh d . 2

. c tru ng: λ + 1 = 0 ⇔ λ = ±i
a
NTQ : y = C1 cos x + C2 sin x
T
m nghi^e
. m ri^
eng da. ng: y = α1 (x) cos x + α2 (x) sin x
 ng ca
B
a n thi^
 ch bi^
e  ng s^
en h
a 
o

α10 cos x + α20 sin x = 0
( 0 (
α1 = −1 α1 = −x
1 ⇒ cos x ⇒
α10 (− sin x) + α20 cos x = α20 = α2 = ln sin x
sin x sin x

V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 cos x + C2 sin x − x cos x + sin x ln sin x

. .
x
114) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 3y 0 + 2y = 2x2 − 5 + 2ex cos
2

HD gia’i: λ2 − 3λ + 2 = 0 ⇔ λ1 = 1; λ2 = 2
x 2x
NTQ: y = C1 e + C2 e
x 2x  n thi^  ng s^ :
T
(m nghi^e
. m ri^eng da . ng: y = α1 (x)e + α2 (x)e b
a ng ca
 ch bi^
e en h
a o
0 x 0 2x
α1 e + α2 e = 0
x
α10 ex + α20 (2e2x ) = 2x2 − 5 + 2ex cos
2
α10 = −e−x (2x2 − 5) − 2 cos x

2
α20 = e−2x (2x2 − 5) + 2e−x cos x
2
 x
α1 = e−x (2x2 − 4x − 1) − 4 sin
⇒ 2
α2 = − 1 [e−2x (2x2 − 5) + 2(xe−2x + 1 e−2x )] + 8 (−e−2x cos x + 1 e−x sin x )
2 2 3 2 2 2
. ' a phu.o.ng tr
T
u d
o co
 nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu nh.
 www.VNMATH.com 5

. .
115) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 4y = (2 − 4x)e2x

HD gia’i: Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 e−2x + C2 e2x
2x 2 2
Nghi^
e
. m ri^
eng da. ng: y = xe (Ax + B); A = − , B =
3 3
−2x 2x 2 2x
→ Nghi^e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 e + C2 e + xe (1 − x)
3

. .
ex
116) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 2y 0 + y = + cos x
x

x
HD gia’i: Nghi^e o'ng qua
. m t^  t: y = e (C1 x + C2 )
∗ x x n thi^  ng s^
:
nghi^
e
. m ri^ . ng: y = α1 xe + α2 e bi^
eng da e en h
a o

α1 = ln |x| + 1 e−x (sin x − cos x)

 0 1
α1 = e−x cos x

x → 2
α0 = −(1 + xe−x cos x) 1 −x
2 α2 = −x − (xe (sin x − cos x) + e−x sin x)

2
⇒ Nghi^
e o'ng qua
. m t^ t

. .
117) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 2y 0 + 2y = x(ex + 1)

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng trnh d . c tru ng: λ − 2λ + 2 = 0 ⇔ λ1 = 1

a − i λ2 = 1 + i
Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t tu.o.ng u
an nh^
a
.
 ng:

y = ex (C1 cos x + C2 sin x)

. ' a y” − 2y 0 + 2y = xex
Nghi^e
. m ri^
eng da o i y1 la
. ng y = y1 + y2 v  nghi^
e
. m ri^
eng cu
co
 da
x
. ng y1 = e (Ax + B) → A = 1, B = 0; Va  y2 la
 nghi^
e
. m ri^eng cu' a y” − 2y 0 + 2y =x
1
y2 = Ax + B → A = B = .
2
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu nh:

1
y = ex (C1 cos x + C2 sin x) + xex + (x + 1)
2
.

. .
e−x
118) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + 2y 0 + y = sin x +
x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d . c tru ng λ + 2λ + 1 = 0 ⇔
a λ = −1 (b^
o
. i 2)
−x
Nghi^e o'ng qua
. m t^  t: y = e (C1 x + C2 ).
T
m nghi^ e. m ri^e ng da. ng: y = α1 (x)xe−x + α2 (x)xe−x
Bi^
en thi^
en h  ng s^
a o:

ex

α0 = ex sin x + 1

α1 = (sin x − cos x) + ln |x|

1 2 x
x ⇒
α0 = −xex sin x − x
x 2
2 α2 = −[ xe (sin x − cos x) + e cos x] − x

2 2 2 4
2 −x
cos x x e
Suy ra nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = e−x (C1 x + C2 ) + xe−x ln |x| − − .
2 4
6 www.VNMATH.com

. .
1
119) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y =
sin x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d
. c tru ng λ + 1
a = 0 ⇔ λ = ±i
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = A1 cos x + A2 sin x.
( (
A01 = −1 A1 = −x
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o ⇒
A02 = cotgx A2 = ln | sin x|.
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = (C1 − x) cos x + (C2 + ln | sin x|) sin x.

. .
120) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y = xex + 2e−x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d
. c tru ng λ + 1
a = 0 ⇔ λ = ±i
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 cos x + C2 sin x.
T
m nghi^
e
. m ri^
eng da
. ng:
1


A = 2

2A = 1
 

y = (Ax + B)ex + Ce−x → A+B =0 → B = −1
C = 1 2

2C = 2 


1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 cos x + C2 sin x + (x − 1)ex + e−x
2

. .
121) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − y 0 − 2y = cos x − 3 sin x

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d
. c tru ng λ
a + λ − 2 = 0 ⇔ λ1 = −2; λ2 = 1
−2x
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 e + C2 ex
T
m nghi^
e
. m ri^
eng da
. ng:
( (
B − 3A = 1 A=0
y = A cos x + B sin x → →
−A − 3B = −3 B=1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 e−2x + C2 ex + sin x

. .
122) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” − 2y 0 = 2 cos2 x

. . .
HD gia’i: Phu o ng tr nh d 
a
. c tru ng λ2 − 2λ = 0 ⇔ λ1 = 0; λ2 = 2
2x
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 + C2 e .
T
m nghi^e. m ri^
eng da . ng:
y = Ax + B cos 2x + C sin 2x
1

 A=−
−2A = 1

 
 2
1

. .
Thay va
o d
u o. c: −4(B + C) = 1 → B=−

4(B − C) = 0  8
C = − 1



8
2x x 1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 + C2 e − − (cos 2x + sin 2x)
2 8

. .
123) ' i phu o ng tr
Gia nh: y” + y = sin x + cos 2x
 www.VNMATH.com 7

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng trnh d . c tru ng λ + 1 = 0 ⇔ λ = ±i

a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t: y = C1
an nh^
a cos x + C2 sin x.
T
m nghi^
e
. m ri^
eng da
. ng:
y = x(A cos x + B sin x) + C cos 2x + D sin 2x
. . . . 1 1
Thay va
o phu o ng tr
nh va 
 d o t d
^ng nh^
a u o
. c: A = − ; B = 0; C = − ; D = 0
2 3
1 1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 cos x + C2 sin x − x cos x − cos 2x.
2 3

. .
124) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an: y 00 − 2y 0 = 2 cos2 x

HD gia’i:
. . . 2
Phu o ng trnh d
a. c tru ng λ − 2λ = 0 ⇐⇒ λ1
 = 0; λ2 = 2. Nghi^
e o'ng qua
. m t^ 'a
 t cu
. . n t  t tu.o.ng u. 2x
phu o ng tr
nh tuy^
e nh thu^ an nh^
a  ng: y = C1 + C2 e . Tm nghi^e
. m ri^eng
da
. ng:

y ∗ = Ax + B cos 2x + C sin 2x

- u.o.c
1 1 1
D . A = − ;B = − ;C = − . V^
a
. y NTQ:
2 8 8
x 1
y = C1 + C2 e2x − − (cos 2x + sin 2x)
2 8

. .
125) T
m nghi^
e
. m t^o'ng qua ' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an:
x x x
(x + e )dx + e (1 − )dy = 0.
y y
y

. . x2 x
HD gia’i: Phu o ng tr
nh vi ph^
an toa 
n ph^
an co
 t
ch ph^ o'ng qua
an t^  t; + ye y = C .
2

. .
126) ' i phu o ng tr
Gia nh: y 00 − 6y 0 + 9y = 25ex sin x.

HD gia’i:
NTQ cu ' a phu.o.ng tr n t
nh tuy^
e nh thu^an nh^t tu.o.ng u
a
. 3x
 ng y = (C1 +C2 x)e .
∗ x . .
T
m nghi^
e
. m ri^
eng da. ng: y = e (A cos x + B sin x); d . c A = 4; B = 3. V^
u o a. y NTQ:

y = (C1 + C2 x)e3x + ex (3 cos x + 4 sin x)

. .
127) ~ y t
Ha m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh: y 00 − 2y 0 + 2y = x(ex + 1)

. . . 2
HD gia’i: Phu o ng tr nh d . c tru ng λ − 2λ + 2 = 0 ⇐⇒ λ1 = 1 ± i. Nghi^
a
 e o'ng
. m t^ qua
t
. .    . . . x
'
cu a phu o ng tr nh tuy^ e n t
nh thu^ an nh^ a t tu o ng u ng: y = e (C1 cos x + C2 sin x). T
m
∗ . ' a y 00 − 2y 0 + 2y = xex , co
nghi^e
. m ri^e ng da. ng: y = y 1 + y 2 ; v
o i y 1 la
 nghi^e
. m ri^eng cu  da
. ng
x 00 0
y1 = e (Ax + B) =⇒ A = 1; B = 0 va  y2 la  nghi^ e
. m ri^eng cu a y − 2y + 2y = x, co
'  da
. ng
1
y2 = A0 x + B 0 =⇒ A0 = B 0 = . v^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:
2
1
y = ex (C1 cos x + C2 sin x) + xex + (x + 1)
2
8 www.VNMATH.com

. . 2 00
128) T
m nghi^ e
. m t^o'ng qua ' a phu o ng tr
 t cu nh: x y − 2y = x3 cos x
. .
t m^
bi^
e o
. t nghi^
e. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu 
nh thu^
an nh^t la
a  y1 = x2 .

1
HD gia’i: Tm NR da.ng y2 = uy1 = ux2 du.o..c y2 = − . Nhu. v^
a
. y NTQ: y =
3x
2 C2 . . 0 1 0 3
 ng s^
C1 x + n thi^
. Bi^
e en h
a  d
o u o. c C 1 = − cos x; C 2 = x cos x ...
x 3

. .
129) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^an sau d^ u bi^
ay n^
e t m^
e o
. t nghi^
e
. m ri^
' a no
eng cu 
. 2 00
co
 da. ng d u c:
a th (x + 1)y − 2y = 0

HD gia’i: ~
D^ y
e th^
a y1 = x2 + 1 la m^ o
.t nghi^
e
. m ri^ ' a phuu.o.ng tr
eng cu nh, nghi^
e
. m ri^
eng
. n t .
u hai d
th o^
. c l^
a
.p tuy^
e nh vo i y1 la
:

Z Z
1 − R 0.dx dx 1 x
y2 = y1 e dx = (x2 + 1) = (x2 + 1)( 2 + arctan x)
y1 2 + 1)(x2
2 2 x +1
x
V^
a
. y NTQ: y = C1 (x2 + 1) + C2 (x2 + 1)( 2 + arctan x)
x +1

. .
130) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh: y 00 + y = sin x + cos 2x.

. . . 2
HD gia’i:Phu o ng tr
nh d
a. c tru ng λ + 1 = 0 ⇐⇒ λ1 = ±i. Nghi^
 e o'ng qua
. m t^  t cu'a
. . n t  . .
t tu o ng u.
phu o ng tr
nh tuy^
e nh thu^an nh^ a  ng: y = C1 cos x + C2 sin x. Tm nghi^ e
.m
. 1
ri^
eng da
. ng: y ∗ = y1 + y2 ; v
oi y1 la
 nghi^
e
. m ri^
eng cuy 00 + y = sin x, du.o..c y1 = − x cos x
'a
2
00 . . 1
'
va
 y2 la
 nghi^
e
. m ri^
eng cu' a y + y = cos 2x, d
u o . c y2 = − cos 2x. V^ a
. y nghi^ e
. m t^
o ng qua
 t:
3
1 1
y = C1 cos x + C2 sin x − x cos x − cos 2x
2 3

. .
131) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an: y 00 + 10y 0 + 25y = 4e−5x

. . . 2
HD gia’i:Phu o ng tr
nh d . c tru ng r

a + 10r + 25 = 0 gia' i ra r1 = r2 = 5
NTQ cu ' a phu.o.ng tr
nh thu^ 
an nh^ t:
a y = (C1 + C2 x)e−5x va  NR cu ' a phu.o.ng tr
nh
kh^ 
ong thu^
an nh^ t: y ∗ = 2x2 e−5x . V^
a a
. y
−5x
NTQ: y = (C1 + C2 x)e + 2x2 e−5x

. .
sin x
132) 
t r
Bi^
e a ng phu o ng tr
nh xy 00 + 2y 0 + xy = 0 co
 nghi^
e
. m ri^
eng da
. ng y= .
x
. .
~ y t
Ha m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh.

. sin x cos x
HD gia’i: Nghi^
e
. m ri^
eng d
^o
. c l^
a n t
. p tuy^
e nh v
oi y= la
 y= . V^
a
. y nghi^
e
.m
x x
o'ng qua
t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu nh la


sin x cos x
y = C1 . + C2 .
x x
 www.VNMATH.com 9

. .
133) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an: y 00 + y 0 = 4x2 ex

HD gia’i:
Nghi^e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^
an nh^ at tu.o.ng u.
 ng: y = C1 +C2 e−x
∗ 2 −x
T
m nghi^
e
. m ri^eng da. ng: y = (A1 x + A2 x + A3 )e ' i ra A1 = 2; A2
, gia = −6; A3 = 7.

. .
134) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh vi ph^
an: y 00 + 3y 0 + 2y = x sin x

HD gia’i: Nghi^ e
. m t^o'ng qua t cu' a phu.o.ng tr 
nh thu^
an nh^ t tu.o.ng u
a
.
 ng: y = C1 e
−x
+
−2x . .  t d . . . .
C2 e . Nghi^ e
. m ri^eng cu' a phu o ng tr nh kh^ong thu^ an nh^ a u o m du o
. c t . ng: y =
 i da
. . 3 17 1 3
(A1 x + A2 ) cos x + (B1 x + B2 ) sin x va  t
m d . c A1 = −
u o ; A2 = ; B1 = ; B2 = .
10 50 10 25

. . .
135) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” − 2y 0 + 2y = xex

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

1
y = ex (C1 cos x + C2 sin x) + (x + 1) + ex
2

. . .
136) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” + y = cos 2x.

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

1 1
y = C1 cos x + C2 sin x + − cos 2x.
2 6

. .
137) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh: (1 − x2 )y” − 2xy 0 + 2y = 0
t m^
khi bi^
e o
. t nghi^
e
. m ri^
eng y1 = x.

. 2x
HD gia’i: e'n v^
Chuy^ 
e da
. ng y” + p1 (x)y 0 + p2 (x)y = 0. V
oi p1 (x) = − n^
en nghi^
e
.m
1 − x2
o'ng qua
t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu ~
nh d a cho la


2x
R
Z dx Z
e 1−x2 dx
y = x{ C1 dx + C2 } = x{C1 + C2 }
x2 x2 (1
− x2 )
1 1 1+x x 1+x
= x{(− + ln ) + C2 } = C2 x + C1 ( ln − 1).
x 2 1−x 2 1−x

. . .
138) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” − 3y 0 + 2y = 2 + ex

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e '
. m t^
o ng qua t la
:
10 www.VNMATH.com

y = C1 ex + C2 e2x − 2xex .

. . .
139) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” − y 0 = sin2 x.

- a . . .
HD gia’i:
D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:
1 1
y = C1 + C2 ex + cos x − ln x.
2 2

. . .
140) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” − 2y 0 + 10y = xex

- a . . .
HD gia’i:
D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

1
y = C1 ex cos 3x + C2 ex sin 3x − xex .
9

. . .
141) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” + y = cos 2x + sin x.

- a . . .
HD gia’i:
D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

1 1
y = C1 ex cos x + C2 ex sin x − cos 2x − x cos x.
3 2

. . .
142) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

y” − 2y 0 + y = xex

- a . . .
HD gia’i:
D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e '
. m t^
o ng qua t la
:

x3 x
y = C1 ex + C2 xex + e .
6

. . .
143) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

y” + y = cos 2x.

- a . . .
HD gia’i:
D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e '
. m t^
o ng qua t la
:

1 1
y = C1 + C2 e−x + sin 2x − cos 2x.
10 5

. .
3 1
144) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh y” + y 0 + 2 y = 0,
x x
1
t m^
khi bi^
e o
. t nghi^
e
. m ri^
eng co
 da
. ng y1 = .
x
 www.VNMATH.com 11

. . . . . . . . . 2 0
HD gia’i: Phu o ng tr nh d~
a cho tu o ng du o ng v o i phu o ng tr nh x y” + 3xy + y = 0.
- a . . . . . .
D  phu o ng tr
^y la nh Euler n^ en ta co
 th^e' d
u a v^e phu o ng tr nh tuy^
en tnh v o i h^
e 
. s^
o
  t . . ~ . 0
h
a ng b
a ng ca
 ch da. t x = e . Khi d
 o phu o ng tr
 nh d a cho tro tha ' nh yt ” + 2yt + y = 0.
. . −t −t ' a phu.o.ng tr
Phu o ng tr
nh na y co
 nghi^ e
. m la
 y = C 1 e + C2 te . V^ a
. y nghi^
e
. m cu nh
C1 ln |x|
~
d a cho la
 y= + C2 .
x x

. . .
145) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

a) y” − 3y 0 + 2y = 2e2x

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

y = C1 ex + C2 e2x + 2e2x .

. . .
146) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

1
a) y” + y =
cos2 x

HD gia’i: Nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu 
nh thu^ t
an nh^
a y = C1 cos x + C2 sin x. Du
. .
ng phu o ng
. . sin x 1
pha n thi^
 p bi^
e  ng s^
en h
a  ta d
o u o
.c C10 (x) = − 2 va 0
 C2 (x) = .
cos x cos x
V^
a
. y nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu nh la


sin x 1 + sin x
y = C1 cos x + C2 sin x − 1 + ln | |.
2 1 − sin x

. . .
147) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

y” − 2y 0 + 2y = x + ex

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e '
. m t^
o ng qua t la
:
1
y = ex (C1 cos x + C2 sin x) + (x + 1) + ex .
2

. . .
148) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

y” + y = cos2 x.

- a . . .
HD gia’i: D ^y la
 phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
1 1
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
: y = C1 cos x + C2 sin x + − cos 2x.
2 6

. .
1
149) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh xy” + y 0 − y = 0,
a x
t m^
khi bi^
e o
. t nghi^
e
. m ri^
eng co
 da
. ng y1 = .
x
12 www.VNMATH.com
1 1
HD gia’i: y1 = la
 m^
o
. t nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu nh. Ta t
m nghi^
e
. m ri^
eng y2 = u(x) .
x x
. . . . ' a phu.o.ng tr
Thay va
o phu o ng tr
nh ta t
m d
u o
.c y2 = x. V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu nh
la

C1
y= + C2 x.
x

. . .
150) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

a) y” − 3y 0 + 2y = 2ex

HD gia’i:
- a . . n t p 2 kh^  t v.  ng. Nghi^
 h
D ^y la
 phu o ng tr
nh tuy^
e nh c^
a ong thu^
an nh^
a o i h^
e
. s^
o a e
.m
t^'
o ng qua t la
:

y = C1 ex + C2 e2x − 2xex .

. . .
151) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng

y” − y = sin x.

HD gia’i:
- a . . n t p 2 kh^  t v.  ng. Nghi^
 h
D ^y la
 phu o ng tr
nh tuy^
e nh c^
a ong thu^
an nh^
a o i h^
e
. s^
o a e
.m
t^'
o ng qua t la
:

1 1
y = C1 + C2 ex + cos x − sin x.
2 2

. .
152) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a phu o ng tr
 t cu nh x2 y” − 2xy 0 − 4y = 0,
1
t m^
khi bi^
e o
. t nghi^
e
. m ri^
eng co
 da
. ng y1 = .
x

1 1
HD gia’i: y1 = la
 m^
o
. t nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu nh. Ta t
m nghi^
e
. m ri^
eng y2 = u(x) .
x x
. . . . ' a phu.o.ng tr
o phu o ng tr
Thay va nh ta t
m d
u o
.c y2 = x4 . V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t cu nh
la

C1
y= + C2 x4 .
x

. . .
153) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” + y = x + 2ex

HD gia’i:
- a . . n t p 2 kh^  t v.  ng. Nghi^
 h
D ^y la
 phu o ng tr
nh tuy^
e nh c^
a ong thu^
an nh^
a o i h^
e
. s^
o a e
.m
t^'
o ng qua t la
:

y = C1 cos x + C2 sin x + x + ex .

. . .
154) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” − y 0 + y = x.
 www.VNMATH.com 13

HD gia’i:
- a . . n t p 2 kh^  t v.  ng. Nghi^
 h
D ^y la
 phu o ng tr
nh tuy^
e nh c^
a ong thu^
an nh^
a o i h^
e
. s^
o a e
.m
o'ng qua
t^  t la
:
√ √
x 3 3
y = e (C1 cos
2 x + C2 sin x) + 1 + x.
2 2

. . .
155) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” − 2y 0 + y = x + ex

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

1
y = C1 ex + C2 xex + 2 + x2 ex .
2

. . .
156) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng y” + y = sin2 x.

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e '
. m t^
o ng qua t la
:

1 1
y = C1 cos x + C2 sin x + + cos 2x.
2 6

. .
1
157) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 sau:
 nh c^
a xy” − y 0 − y = 0.
x

- a . . . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr
nh Euler n^ en ta co e' d
 th^ 
u a v^
e phu o ng tr n
nh tuy^
e
.  ng b
 ng ca t . . .
t
nh v o i h^
e  h
. s^
o a a  ch da. t x = e . Khi d
 
o phu o ng tr ~
nh d a cho tro' tha
nh
0
yt ” − 2yt − y = 0.
. .
Phu o ng tr
nh na y co
 nghi^e
. m la

√ √
y = C1 e(1+ 2)t
+ C2 e(1− 2)t
.

V^
a
. y nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu ~
nh d a cho la

√ √
y = C1 x1+ 2
+ C2 x1− 2 .

. . .
158) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng sau: y” − 3y 0 + 2y = 2 cos x

- a . . .
HD gia’i: D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t la
:

1 3
y = C1 ex + C2 e2x + cos x − sin x.
5 5

. . .
159) ' i phu o ng tr
Gia n t
nh tuy^
e p 2 v
 nh c^
a o i h^
e
. s^
o 
 h
a ng sau: y” − y = sin x + ex .
14 www.VNMATH.com
- a . . .
HD gia’i:
D ^y la phu o ng tr n t
nh tuy^
e p 2 kh^
nh c^
a 
ong thu^ t v
an nh^
a o i h^
e
. s^
o  ng.
 h
a
Nghi^
e '
. m t^
o ng qua t la
:

1 1
y = C1 + C2 ex + xex + cos x − sin x.
2 2

z . .
160) Du
ng phe
p d
^o'i ha
m y= 2
d
^e' gia
' i phu o ng tr
nh vi ph^
an:
x
x2 y” + 4xy 0 + (x2 + 2)y = ex

z 0 z 0 x − 2z z”x2 − 4z 0 x + 6z
HD gia’i: y = ⇒ y = ; y” =
x2 x3 x4
. . ex
Phu o ng tr
nh tro '. thanh: z” + z = e co
x
 m^
o. t nghi^ e
. m ri^
e ng y =
2
. . . . . 2
Phu o ng tr
nh thu^ 
an nh^ at co  phu o ng trnh d 
a
. c tru ng λ + 1 = 0 ⇔ λ = ±i
ex
V^
a
. y nghi^
e
. m t^o'ng qua  t: z = C1 cos x + C2 sin x +
2
cos x sin x ex
. y y = C1
V^
a + C2 2 + 2
x2 x 2x

. .
161) ' i phu o ng tr
Gia nh y” cos x + y 0 sin x − y cos3 x = 0 
b
a ng phe n d
 p bi^
e ^o'i t = sin x

HD gia’i: t = sin x : yx0 = yt0 .t0x = yt0 cos x

y”xx = y”tt cos2 x − yt0 sin x
. . −t
Thay vao phu o ng tr
t
nh: y”tt − y = 0 → y = C1 e + C2 e = C1 esin x + C2 e− sin x

. .
x x x
162) T
m nghi^
e
. m ri^
' a phu o ng tr
eng cu nh (x + e y )dx + e y (1 − ) = 0
y
' d
thoa 
i^
eu ki^
e
. n y(0) = 2

∂P ∂Q x x x2 x
HD gia’i: = = − 2 e y , y 6= 0 TPTQ: + ye y = C
∂y ∂x y 2
y(0) = 2 ⇒ C = 2.

. .
163) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an y” + y 0 tgx − y cos2 x = 0 
b
a ng phe n d
 p bi^
e ^o'i t = sin x

. . .
HD gia’i: Tu o ng tu
. ba
i 2

 1 1 
.
164) e'u th
Cho bi^ u c: h(x) ( − ln(x + y))dx + dy .
x+y x+y
. .
~ y t
Ha m ha 
m s^
o h(x) e'u th
sao cho bi^ u c tr^ ' tha
en tro nh vi ph^
an toa 
n ph^ 'a
an cu

m^
o
. t ha
m F (x, y) va
 t
m ha  d
m s^
o o
.

 1 
HD gia’i: - a
D  P = h(x) ln (x + y)
.t
x+y
1
Q = h(x).
x+y
- i^
(D eu ki^
e e' P dx + Qdy 
. n x+y > 0) d
^ la
 vi ph^
an toa
n ph^
an:

∂P ∂Q −h(x)(x + y + 1) h0 (x)(x + y) − h(x)

= ⇔ =
∂y ∂x (x + y)2 (x + y)2
 www.VNMATH.com 15

⇔ h0 (x + y) + h(x + y) = 0 ⇔ h0 + h = 0 ⇔ h(x) = e−x

−x
 F (x, y) = e
Va ln(x + y)

. .
165) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an : xy” + 2(1 − x)y 0 + (x − 2)y = e−x

b
a ng phe
p d
^o'i ^ m z = yx
a'n ha

z 0 z0x − z . . .
HD gia’i: z = yx ⇔ y = ; y = = ...; y” = ... tu o ng tu
. ba
i 1
x x2

166) Cho P (x, y) = ex sin y + 2m2 x cos y; Q(x, y) = ex cos y + mx2 sin y .
T
m m d
^e' P (x, y)dx + Q(x, y)dy la
 vi ph^
an toa 
n ph^an cu' a ha 
m s^
o

F (x, y) na
o d
o
 va
 t
m ham ^ y.
a

∂P ∂Q
HD gia’i: = ⇔ 2x sin y(m2 + m) = 0 Cho
.n m = 0V m = −1.
∂y ∂x

. .
y 1
167) ' i phu o ng tr
Gia nh x2 y” + 2xy 0 + =0 
b
a ng phe n d
 p bi^
e ^o'i x=
x2 t

HD gia’i:

 
2 2 2 2
168) Tm ham µ(x + y ) sao cho µ(x + y ) (x − y)dx + (x + y)dy
la
 vi ph^
an toa 
n ph^an cu' a m^
o m F (x, y) na
. t ha m F (x, y)
√ √o do . T
m ha

u bi^
n^
e t µ(1, 1) = 0; µ(
e 2, 2) = ln 2

HD gia’i: P (x, y) = h(x2 + y 2 )(x − y); Q(x, y) = h(x2 + y 2 )(x + y)

- ^
∂P ∂Q
D e' h(x − y)dx + h(x + y)dy la  vi ph^ an toa n ph^
an ta pha ' i co
: =
∂y ∂x
- a 2 2 0 0
D 
. t t = x + y ⇒ h t .2y(x − y) − h = ht .2y(x + y) + h
0 2 2 0 C1 C1
⇔ −ht (x + y ) = h ⇔ ht t = h ⇒ h = ⇒h= 2 .
t x + y2
Rx x − 0 Ry x + y y C1
⇒ F (x, y) = C1 2 2
dx + C1 2 2
dy = C1 arctg + ln(x2 + y 2 ) + C2
1 x + 0 0 x + y 2 2
√ √ π
F (1, 1) = 0; F ( 2, 2) = ln 2 Cho: C1 = 2; C2 = −( + ln 2)
2

. .
169) ' i phu o ng tr
Gia nh x2 y” + xy 0 + y = x 
b
a ng phe
p d
^o'i bi^
n
e x = et

1 1
HD gia’i: x = et ta co
: yx0 = yt0 . ; y”xx = (y”tt − yt0 ) 2
x x
. . t
Thay va o phu o ng tr nh: y”tt + y = e
Nghi^e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^
an nh^at: y = C1 cos t + C2 sin t

t 1
T
m nghi^ e
. m ri^
eng da . ng: y + Ae ; A =
2
x
V^
a '  t: y = C1 cos (ln x) + C2 sin (ln x) +
. y nghi^e
. m t^
o ng qua
2
16 www.VNMATH.com

. .
170) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an: xy” − (x + 1)y 0 − 2(x − 1)y + x2 = 0
. . . . .
bi^
e 
t r
a ng phu o ng tr 
nh thu^
an nh^t tu o ng u
a  ng co
 m^o. t nghi^
e
. m ri^
eng y1 = eαx
.
v
oi laα 
 h
a ng s^ c^
o 
an xac di
.nh.

. . . .
HD gia’i: Thay nghi^
e
.m y1 = eαx o phu o ng tr
va 
nh r^ 
oi d o t d
^ng nh^
a u o
.c α=2
- u.a phu.o.ng tr
x + 1 0 2(x − 1)
D 
nh v^
e da
. ng: y” − y − y = −x; x 6= 0
x x
x+1 2(x − 1)
p(x) = − ; q(x) = − ; f (x) = −x
x x
R x+1
dx 1
e−4x e dx = − (3x + 1)e−x .
2x
R
T
m nghi^
e eng: y2 = e
. m ri^
x
9
Suy ra nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh thu^ t:
an nh^
a

y = C1 e2x + C2 (3x + 1)e−x

n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o
 
C10 = − 1 (3x + 1)e−2x
 C1 = 1 (6x + 5)e−2x

9 → 36
1 1
C20 = ex
 C2 = ex

9 9
⇒ NTQ.

. .
171) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an x2 y 00 − 4xy 0 + 6y = 0 
b
a ng phe
p d
^o'i bi^
n
e x = et .

1 1
HD gia’i: x = et , ta co
:yx0 = yt0 . , y”xx = (y”tt − yt0 ) 2
x x
. . '. 0 2 3
Phu o ng tr
nh tro nh: y”tt − 5yt + 6y = 0 ⇒ NTQ: y = C1 x + C2 x
tha

. .
172) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an: y” − (2ex + 1)y 0 + e2x y = e3x
x
n t = e .

b
a ng phe
p d
^o'i bi^
e

HD gia’i: - o
D ^'i bi^n t = ex ⇒ y 0 = y 0 .ex , y”xx = y”tt .e2x + y 0 .ex
e x t t
. . 0 3
Thay va o phu o ng tr nh: y”tt − 2yt + y = t
Nghi^e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu nh thu^ an nh^
at: y = et (C1 t + C2 )
3 2 3 2
T
m nghi^ e
. m ri^eng da . ng y = At + Bt + Ct + D → y = t + 6t + 18t + 24 t qua
K^
e '
x
y = ee (C1 ex + C2 ) + e3x + 6e2x + 18ex + 24.

. .
173) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an: (x − 1)y” − xy 0 + y = (x − 1)2 e2x
. . . . . αx
. ng y = e
t m^
bi^
e o ' a phu o ng  t tu o ng u
. t nghi^
e
. m ri^
eng cu tr
nh thu^
an nh^a  ng co
 da

( α 
c^
an xa
c d
i.nh).

- u.a phu.o.ng tr

x 1
HD gia’i: D 
nh v^
e: y” − .y 0 + .y = (x − 1)e2x
x−1 x−1
. x 1
V
oi p(x) = ; q(x) = ; f (x) = (x − 1)e2x
x−1 x−1
. . t tu.o.ng u.
Thay y1 = eαx
vao phu o ng trnh Rthu^an nh^ a 
 ng r^ 
oi d o t suy ra
^ng nh^
a α=1
x
−2x dx
x
R
T
m nghi^
e eng y2 = e
. m ri^ e e x−1 dx = −x
 www.VNMATH.com 17

⇒ NTQ: y = C1 ex + C2 (−x)
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o

C1 = xex − ex + K1
(
C10 = xex
→ 1
C20 = e2x C2 = e2x + K2
2
x
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = ( − 1)e2x + K1 ex − K2 x
2

. .
1
174) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an: x2 (x + 1)y” = 2y t m^
bi^
e o
. t nghi^
e
.m y1 = 1 + .
x

- u.a phu.o.ng tr

2
HD gia’i: D 
nh v^
e: y 00 − .y = 0; p(x) = 0; f (x) = 0.
x2 (x+ 1)
T
m NR da
. ng

x2
Z
1 R
− 0dx 1 1
y2 = (1 + ) 2
.e dx = (1 + )(x − 2 ln |x + 1| − )
x(x + 1) x 1+x
x+1 1
=x+1− ln(x + 1)2 − .
x x
1 1 x+1
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 (1 + ) + C2 (x − − 1 + ln(x + 1)2 + 1).
x x x

. .
175) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an (x2 + 1)y” − 2y = 0
.
u bi^
n^
e t m^
e o '
. t nghi^
e
. m cua no
 co
 da
. ng d
a th
u c.

HD gia’i: ~
D^ y
e th^
a y1 = x2 + 1 la
 m^
o
. t nghi^
e
. m ri^ ' a (1).
eng cu

Z Z
1 − R p(x)dx dx
Nghiê.m thú. hai: y2 = y1 2
.e 2
dx = (x + 1)
y1 (x + 1)2
2

1 x
= (x2 + 1)( 2 + arctgx)
2 x +1
x
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C1 (x2 + 1) + C2 (x2 + 1)( 2 + arctgx).
x +1

. .
176) ' i phu o ng tr
Gia nh vi ph^
an xy” + 2y 0 − xy = ex 
b
a ng phe
p d
^o'i ha
m z = xy .

. .
HD gia’i: - a
D 
.t z = xy ⇒ z 0 = y + xy 0 ; z 00 = 2y 0 + xy 00 . Thay va
o phu o ng tr
nh:

z 00 − z = ex → NTQ z = C1 + C2 ex
1
Nghi^
e
. m ri^
eng da y = Axex → A =
. ng:
2
z 1 x 1 x
V^
a
. y: y = = (C1 + C2 e + xe )
x x 2

∞ xn+1
.
P
177) Ch
u ng to 
' r
a ng ha
m: f (x) =
n=0 n!
. .
la
 nghi^
e '
. m cua phu o ng tr
nh xf 0 (x) − (x + 1)f (x) = 0.
18 www.VNMATH.com
∞ xn+1
. .
P
HD gia’i: Du
ng t t D'Alembert d
nh ch^
a ^e' ch
u ng to ~i
' chu^
o h^
o
. i tu o i mo
. v .i x
n=0 n!
∞ xn+1
. .
P
Nhu v^
a
. y ha
m f (x) = xa
c d
.inh v . i x.
o i mo
n=0 n!
∞ xn
. .
= xex
P
Ho n n~ u a: f (x) = x
n=0 n!
.
⇒ xf 0 (x) − (x + 1)f (x) = x(x + 1)ex − (x + 1)xex = 0, ∀x d 
i^ ' i ch
eu pha u ng minh.

. .
178) ' i phu o ng tr
Gia nh x(x2 + 6)y” − 4(x2 + 3)y 0 + 6xy = 0
.
bi^
e 
t r
a ng no
 co
 nghi^
e
. m da
. ng d
a th
u c.

. . 2
HD gia’i: Ta t
m nghi^ e
. m ri^
eng du o  i da. ng y1 = Ax + Bx + C ⇒ y1 = x2 + 2
2
R 1 − − 4(x +3) dx
R
.
nghi^
e
. m ri^
eng th u hai: y2 = y1 e x(x+6) dx
y12
R x2 (x2 + 6) 2x √ x
= (x2 + 2) dx = (x 2
+ 2)(x + + 2 2arctg √ )
(x2 + 2)2 (x2 + 2) 2
2 3
√ 2 x
V^
a
. y NTQ: y = C1 (x + 2) + C2 [x + 4x + 2 2(x + 2)arctg √ ]
2

. .
179) ' i phu o ng tr
Gia nh (2x + 1)y” + (2x − 1)y 0 − 2y = x2 + x bi^et 
r
a ng

x2 + 4x − 1 x2 + 1
no
 co
 hai nghi^
e eng y1 =
. m ri^ ; y2 = .
2 2

. ' a phu.o.ng tr

HD gia’i: Tu hai nghi^ e eng y1 , y2 cu
. m ri^ nh ta suy ra nghi^
e
. m ri^ 'a
eng cu
. .
phu o ng tr
nh thu^ 
an nh^ a  y1 = y1 − y2 = 2x − 1
t la
.
Suy ra nghi^ e
. m th u hai:
Z Z
1 − R p(x)dx 1 − 2x−1
R
dx
y2 = y1 2 e dx = (2x − 1) 2
e 2x+1 dx
y1 (2x − 1)
−x −x Z −x
e (1 − 2x)
Z
(2x + 1)e 1 (2x + 1)e
= 2(x − 1) 2
dx = (2x − 1)[− + dx]
(2x − 1) 2 (2x − 1)2 2x − 1
= −e−x
Suy ra NTQ: y = C1 (2x − 1) + C2 e−x
x2 + 1
Va
 nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a phu.o.ng tr
 t cu 
nh ban d a
^u: y = C1 (2x − 1) + C2 e−x +
2
2 . .
180) Xa
c d
i 
.nh h

a ng s^
o α sao cho y = eαx la
 m^ o
. t nghi^
e. m ri^
eng cu' a phu o ng tr
nh vi ph^
an:
0 2 . .
y” + 4xy + (4x + 2)y = 0. Tm nghi^e.m t^ '
o ng qua ' a phu o ng tr
 t cu nh ^
ay.

. . 2 . .
HD gia’i: Ta t
m nghi^
e
. m ri^
eng du o
 i da
. ng y = eαx thay va
o d .c
u o α = −1 va
 nghi^
e
.m
−x2
eng y1 = e
ri^
.
R 1 − R P (x)dx 2 R 2
R 2
Nghi^
e
. m th
u hai: y2 = y1 2
e dx = e−x e2x e− 4xdx dx = xe−x .
y1
2 2
V^
a
. y NTQ: y = C1 e−x + C2 xe−x .

 dx = 3x − y

181) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy
 = 4x − y

dt
 www.VNMATH.com 19

 
. . .
3 − λ −1 
HD gia’i: Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng
 = (λ − 1)2 = 0 ⇔ λ = 1 (b^ o
. i 2)
 4 −1 − λ


a = 3a − c
   t
 
a + b = 3b − d
x (at + b)e . .
T
m nghi^ e
. m da
. ng = thay va
o h^
e 
. r^ 
oi d o t d
^ng nh^
a u o
. c:
y (ct + d)et 
c = 4a − c

c + d = 4b − d

Cho a = C1 , b = C2 ⇒ c = 2C (1 , d = 2C 2 − C 1
x = (C1 t + C2 )et
V^a '
. y nghi^
e
. m t^
o ng qua
 t:
y = (2C1 t + 2C2 − C1 )et .


 dx = 2x + y

182) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy
 = 4y − x

dt

. . . . . .
HD gia’i:Tu o ng tu. ba
 i 1), phu o ng tr
 nh d 
a
. c tru ng co
 nghi^. m λ = 3 (b^
e o
. i 2)
(at + b)e3t
T
m nghi^
e
. m da. ng 3t ⇒ a = C1 , c = C1 , b = C2 , d = C1 + C2
(ct + d)e
(
x = (C1 t + C2 )e3t
V^
a
. y NTQ:
y = (2C1 t + C1 + C2 )e3t .

dx


 = x − 2y − z
 dt


. . dy
183) ' i h^
Gia e
. phu o ng tr
nh: =y−x+z
 dt
 dz = x − z



dt

 
1 − λ −2 −1 
HD gia’i: Phu.o.ng trnh d .

. c tru ng  −1
a  1−λ 1  = 0 ⇔ λ(λ2 − λ − 2) = 0
 1 0 −1 − λ
⇔ λ1 = 0, λ2 = −1, λ3 = 2   
1 − λi −2 −1 P1i
.
o i ca
V  c λi ; i = 1, 2, 3 gia
' i h^e
.:
 −1 1 − λi 1   P2i  = 0
1 0 −1 − λi P3i
- ^ . . . . . '
D e' t
m nghi^e
. m ri^eng tu o ng u
 ng. Tu d
o suy ra h^e
. nghi^
e
. m co ba n:
−t −t 2t
x1 = 1, y1 = 0, z1 = 1; x2 = 0, y2 = e , z2 = −2e ; x3 = 3e ,
y3 = −2e−2t , z3 = e2t . 
2t
x = C1 + 3C3 e

V^a
. y h^e
. nghi^
e o'ng qua
. m t^  t: y = C2 e−t − 2C3 e2t
z = C − 2C e−t + C e2t

1 2 3


 dx − 5x − 3x = 0

184) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy
 + 3x + y = 0

dt

 
. . .
5 − λ 3 
HD gia’i: Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng  −3 −λ − 1 = 0 ⇔ λ = 2
 (b^
o
. i 2)
20 www.VNMATH.com

  a − 3b = 3d

at + b 2t
⇒ nghi^
e
. m co
 da
. ng e thay va
o h^
e
. ⇒ a+c=0
ct + d 
c + 3b = −3d
C1
Cho a = C1 , b = C2 ⇒ c = −C1 , d = − C2
 3
x = (C1 t + C2 )e2t
V^
a
.y nghi^
e
. m t^o'ng qua
 t: C
y = (−C1 t + 1 − C2 )e2t .
3

 dx = 2x − 3y

185) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy
 = x − 2y + 2 sin t

dt

. . .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh
 d
a
.c tru ng co
  hai nghi^
 e
.m λ1,2 = ±1
0 3 −3 γ11
+ λ1 = −1 ' i h^
gia e
.: = ⇒ γ11 = γ12 = 1.
0 1 −1 γ12
    
1 −3 γ21 0
+ λ2 = 1 ' i h^
gia e
.: = ⇒ γ21 = 3; γ22 = 1.
1 −3 γ22 0
. ' ' a h^  t tu.o.ng u.
H^
e . m co ba
. nghi^
e n cu e
. thu^
an nh^
a  ng la
:

( (
x1 = e−t x2 = 3et
;
y1 = e−t y2 = et
(
x(t) = C1 e−t + 3C2 et
V^
a ' a h^
. y NTQ cu e 
. thu^
an t:
nh^
a
y(t) = C1 e−t + C2 et
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o

C1 (t) = 3 et (sin t − cos t)
( (
C10 e−t + 3C20 et = 0 C10 = 3et sin t

⇒ ⇒ 2
C10 e−t + C20 et = 2 sin t C20 = e−t sin t 1
C2 (t) = − e−t (sin t + cos t)

2
(
x(t) = C1 e−t + 3C2 et − 3 cos t
V^
a
. y NTQ:
y(t) = C1 e−t + C2 et + sin t − 2 cos t

dx


 = 2x − y + z
 dt


. . dy
186) ' i h^
Gia e
. phu o ng tr
nh: = x + 2y − z
 dt
 dz = x − y + 2z



dt

HD gia’i: Phu.o.ng trnh d a

.
. c tru ng: (λ − 1)(λ − 2)(λ − 3) = 0 co . m λ1 = 1;
 3 nghi^
e
λ2 = 2; λ3 = 3.     
2 − λi −1 1 P1i 0
. .
u
 ng vo i λi gia
' i h^
e
. :  1 2 − λ i −1   P 2i
 =  0
1 −1 2 − λi P3i 0
         2t   3t 
0 1 1 0 e e
- u.o.c 1 ; 1 ; 0. Suy ra h^
D e nghi^
e m co
. '
ba n et   2t  
; e ; 0
. . .

t 2t
1 1 1 e e e3t
 www.VNMATH.com 21


2t 3t
x = C2 e + C3 e

V^
a
. y NTQ: y = C1 et + C2 e2t
z = C et + C e2t + C e3t .

1 2 3


 dx = y − 5 cos t

187) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy
 = 2x + y

dt

. . '.: . . .
HD gia’i: Du
ng phu o ng pha
 p khu y d
L^
a a. o ha
m theo t phu o ng tr
nh th
u hai:
y” = 2x0 + y 0
- ^ . . . 0 0
D e' 
y phu o ng tr 
nh d ^
au, d e: y” = 2(y − 5 cos t) + y ⇔ y” − y − 2y = −10 cos t.

u a v^
- a . . . .
D ^y la phu o ng tr
nh tuy^
en t
nh c^
ap hai, gia
' i ra d
u o
. c nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:

y = C1 e2t + C2 e−t + 3 cos t + sin t

. . 1
o phu o ng tr
Thay va 
nh d ^
au: x = C1 e2t − C2 e−t − cos t − 2 sin t
( 2
2t −t
x = A1 e + A2 e − cos t − 2 sin t
V^
a
. y NTQ:
y = 2A1 e2t − A2 e−t + 3 cos t + sin t.

(
. .
y 0 = 3y + 2z + 4e5x
188) ' i h^
Gia . phu o ng tr
e nh:
z 0 = y + 2z

(
. . . y = C1 ex + 2C2 e4x
HD gia’i: Nghi^
e
. m phu o ng tr
nh d
 a

. c tru ng λ 1 = 1; λ 2 = 4; NTQ:
z = −C1 ex + C2 e4x

C10 = 4 e4x
(
y = C1 ex + 2C2 e4x + 3e5x

n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o 3 → NTQ
4 z = −C1 ex + C2 e4x + e5x
C20 = ex

3

(
. .
y 0 = 2y − z + 2ex
189) ' i h^
Gia e
. phu o ng tr
nh:
z 0 = 3y − 2z + 4ex

(
y = C1 ex + C2 e−x
HD gia’i: Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a h^
 t cu e 
. thu^ t:
an nh^
a
z = C1 ex + 3C2 e−x
(
y ∗ = xex
Nghi^
e
. m ri^ ' a h^
eng cu e
. kh^ 
ong thu^ t:
an nh^
a
z ∗ = (x + 1)ex .
(
y = C1 ex + C2 e−x + xex
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:
z = C1 ex + 3C2 e−x + (x + 1)ex .

(
. .
y 0 = 2y − 4z + 4e−2x
190) ' i h^
Gia e
. phu o ng tr
nh:
z 0 = 2y − 2z
22 www.VNMATH.com
(
y = C1 (cos 2x − sin 2x) + C2 (cos 2x + sin 2x)
HD gia’i: Nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:
z = C1 cos 2x + C2 sin 2x + e−2x .


 dy

=y+z
191) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dx
dz

 = z − 4y.
dx

. . .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng λ2 − 2λ + 5 = 0. Khi d
o λ1 = 1 + 2i, λ2 = 1 − 2i.
H^
e 
. thu^ t co
an nh^
a  nghi^
e
.m

y = ex (C1 cos 2x + C2 sin 2x), z = 2ex (C2 cos 2x − C1 sin 2x).


 dy

= y + z + ex
192) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dx
dz

 = z − 4y.
dx

. . .
HD gia’i: Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng λ2 − 2λ + 5 = 0. Khi d
o λ1 = 1 + 2i, λ2 = 1 − 2i.
H^
e 
. thu^ t co
an nh^
a  nghi^
e
.m

y = ex (C1 cos 2x + C2 sin 2x), z = 2ex (C2 cos 2x − C1 sin 2x).

Va
 nghi^
e ' a h^
. m cu e
. kh^ 
ong thu^ t
an nh^
a

y = ex (C1 cos 2x + C2 sin 2x), z = 2ex (C2 cos 2x − C1 sin 2x) − ex .


 dy

= 2y − z
193) ' i h^
Gia
. .
. phu o ng
e tr
nh:
dx
dz

 = 2z + 4y + e2x .
dx

. . .
HD gia’i:
Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng λ2 − 4λ + 8 = 0. Khi d
o λ1 = 2 + 2i, λ2 = 2 − 2i.
H^
e 
. thu^ t co
an nh^
a  nghi^e
.m

y = e2x (C1 cos 2x + C2 sin 2x), z = −2e2x (C2 cos 2x − C1 sin 2x).

Va
 nghi^
e ' a h^
. m cu e
. kh^ 
ong thu^ t
an nh^
a

1
y = e2x (C1 cos 2x + C2 sin 2x) − e2x , z = −2e2x (C2 cos 2x − C1 sin 2x).
4


 dy

= 2y + z + ex
194) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dx
dz

 = z − 4y.
dx

HD gia’i:
. . .
Phu o ng tr
nh d
a
. c tru ng λ2 − 2λ + 5 = 0. Khi d
o λ1 = 1 + 2i,
 www.VNMATH.com 23

λ2 = 1 − 2i. H^
e 
. thu^ t co
an nh^
a  nghi^
e
.m

y = ex (C1 cos 2x + C2 sin 2x), z = 2ex (C2 cos 2x − C1 sin 2x).

Va
 nghi^
e ' a h^
. m cu e
. kh^ 
ong thu^ t
an nh^
a

y = ex (C1 cos 2x + C2 sin 2x), z = 2ex (C2 cos 2x − C1 sin 2x) − ex .


 dx

= x + 2y
195) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy

 = x − 5 sin t.
dt

. .
HD gia’i: Nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a h^
 t cu . phu o ng tr
e 
nh thu^ t:
an nh^
a
(
x = C1 e−t + 2C2 e2t
y = −C1 et + C2 e2t .

. .
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a  d
o ^e' d
u o
. c nghi^
e
. m:
(
x = C1 e−t + 2C2 e2t + 38 sin t + 43 cos t
y = −C1 et + C2 e2t + 2 cos t − sin t.


 dx

= x − 2y + et
196) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy

 = x + 4y + e2t .
dt

HD gia’i: Nghi^
e ' a phu.o.ng tr
. m cu
.
. c tru ng: r1 = 2; r2 = 3; . . . 'a
( nh da
 t
u d
o d
u o
. c NTQ cu

. . x = 2C1 e2t + C2 e3t

. phu o ng tr
h^
e 
nh thu^
an nh^ t la
a :
y = −C1 e2t − C2 e3t .
. .
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a  d
o ^e' d
u o
. c nghi^
e o'ng qua
. m t^ ' a h^
 t cu e
. kh^ 
ong thu^ t:
an nh^
a


3
x = 2C1 e2t + C2 e3t − et + 2te2t

2
1
y
 2t 3t
= −C1 e − C2 e + et − (t + 1)e2t .
2


 dx

= 2x + y
197) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy

 = 4y − z.
dt

' a phu.o.ng tr .

( HD gia’i: Nghi^e
. m cu nh d . c tru ng: r1 = r2 = 3.
a
 V^
a
. y NTQ co
 da
. ng:
x = (λ1 + µ1 t)e3t .
o i λ2 = λ 1 + µ1 ; µ2 = µ1
v
y = (λ2 + µ2 t)e3t .
(
. x = (C1 + C2 t)e3t
T
u c la
:
y = (C1 + C2 + C2 t)e3t .
24 www.VNMATH.com


 dx = 3x + 8y

. .
198) Tm nghi^e.m cu'a h^e. phu o ng trnh: dt
dy

 = −x − 3y
dt
~ n ca
' a ma
tho c d 
i^
eu ki^e. n: x(0) = 6; y(0) = −2

. . . . dy
HD gia’i: T
u phu o ng tr
nh th
u hai: x=− − 3y , l^
y d
a a. o ham theo t hai v^, r^
e oi
dt
. . . . . d2 y
thay vao phu o ng tr
nh th t cu
u nh^
a ' a h^
e
. d
u o
. c: − y = 0, gia' i ra: y = C1 et − C2 e−t ,
t −t
dt
suy ra x = −4C1 e − 2C2 e
~ n ca  = −2, C1 = C2 = −1.
' a ma
tho c d
i^ . n x(0) = 6; y(0)
eu ki^
e suy ra V^
a
. y nghi^
e 'a
. m cu
h^
e
.: (
x = 4et + 2e−t
y = −et − e−t

dx


 = 3x − y + z
 dt


. . dy
199) ' i h^
Gia . phu o ng tr
e nh: = −x + 5y − z
 dt
 dz


= x − y + 3z.

dt

HD gia’i: Phu.o.ng trnh da . 3 2

. c tru ng: λ − 11λ + 36λ − 36 = 0,
 ' i ra
gia λ1 = 2; λ2 =
. . . . '
3; λ3 = 6. T
u d
o d
u o
. c ba h^
e
. nghi^ . m co ba n:
e

 2t     
e 0 −e2t
 e3t  ;  e3t  ;  e3t  .
e6t −2e6t e6t
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:

x
 = C1 e2t + C2 e3t + C3 e6t
y = C2 e3t − 2C3 e6t
= −C1 e2t + C2 e2t + C3 e6t .

z


 dy

=y+z
200) T
m nghi^
e o'ng qua
. m t^
' a h^
 t cu
. .
. phu o ng tr
e nh:
dx
dz

 = z − 4y.
dx

HD gia’i: Phu.o.ng trnh da


.
. c tru ng: (λ − 1)(λ − 2) = 0, ' i ra
gia λ1 = 1; λ2 = 2. T
.
u d
o
. . . '
d
u o
. c ba h^
e
. nghi^
e
. m co ba n:
   
ex 2e2x
; .
−ex −3e2x
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:

(
y = C1 ex + 2C2 e3x
z = −C1 ex − 3C2 e2x .
 www.VNMATH.com 25


 dx

= 2x − 3y
201) ' i h^
Gia e
. .
. phu o ng tr
nh:
dt
dy

 = x − 2y + 2 sin t.
dt

. . . . . .
HD gia’i: Phu o ng tr
 −t nh
 d

a
. c tru ng co
 ca
 c nghi^
e
.m λ1 = −1; λ2 = 1. T
u d
o d
u o
. c h^
e
.
t
. ' e 3e
. m co ba
nghi^
e n: −t ; t .
e e
(
x = C1 e−t + 3C2 et
V^
a
. y nghi^
e o'ng qua
. m t^  t:
y = C1 e−t + C2 et .
( (
C 0 1 e−t + 3C 0 2 et =0 C 01 = 3et sin t
n thi^
Bi^
e  ng s^
en h
a :
o ⇐⇒
C 0 1 e−t + C 0 2 et = 2 sin t. C 02 = e−t sin t.

C1 (t) = 3 et (sin t − cos t)

Gia' i ra: 2
1
C2 (t) = − e−t (sin t + cos t).

2 (
x(t) = C1 e−t + 3C2 et − 3 cos t
V^
a y nghi^e m t^
o'ng qua
 t cu' a h^
e :
. . .
y(t) = C1 e−t + C2 et + sin t − 2 cos t.