4 Topo

6 KHÔNG GIAN TÔ PÔ
BÀI
I LÍ THUYẾT.
=
Năm 1914, Felix Hausdorff, tổng quát hóa đặc tính của không gian metric và đặt ra khái niệm
"không gian tô pô" đồng thời cung cấp một định nghĩa mà ngày nay gọi là không gian Hausdorff.
Cuối cùng, vào năm 1922, Kazimierz Kuratowski đã tổng quát hóa thêm một bước nhỏ để đạt tới
khái niệm không gian tô pô như hiện nay.
Các không gian tô pô đóng vai trò quan trọng trong giải tích toán học, đại số và hình học. Điều
này đã làm cho ngành nghiên cứu này trở thành đối tượng quan trọng trong việc thống nhất toán
học. Tô pô đại cương, hay tô pô tập điểm, xác định và nghiên cứu những đặc tính hữu dụng của
các không gian và các ánh xạ như tính compact và tính liên tục.
1. Tôpô. Không gian tô pô

Cho một tập hợp X. Một họ 𝛕 các tập con của X gọi là một tôpô trên X nếu thỏa
mãn các điều kiện
(𝐢) 𝐗 ∈ 𝛕, ∅ ∈ 𝛕
(𝐢𝐢) 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐈 ⟹∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕
(𝐢𝐢𝐢) 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐊, 𝐊 hữu hạn⟹∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕
Một tập hợp X cùng một tôpô trên X gọi là không gian tôpô. Không gian tô pô
được gọi tắt là không gian. Để chỉ rõ 𝛕 là tô pô của không gian X ta viết là (𝐗, 𝛕).
Các phần tử của một không gian thường gọi là các điểm.
Tập 𝐆được gọi là tập mở của (𝐗, 𝛕) nếu 𝐆 ∈ 𝛕. Tập con F của X gọi là tập đóng
nếu 𝐗\𝐅 là tập mở.
Từ định nghĩa ta thấy
a) ∅ và X là các tập đóng

b) Giao tùy ý các tập đóng là tập đóng
c) Hợp hữu hạn các tập đóng là tập đóng
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 1

TPHCM
Ví dụ 1:
a) Với mọi tập X, họ 𝟐𝐗 tất cả các tập con của X là một tôpô trên X, gọi là
tô pô rời rạc. Tập X cùng với tôpô rời rạc gọi là không gian rời rạc.
b) Với mọi tập X, họ 𝛕𝟎 = {∅, 𝐗} là một tôpô trên X, gọi là tôpô thô. Tập X
cùng với tôpô thô 𝛕𝟎 gọi là không gian tầm thường.
c) Với mọi không gian metric (𝐗, 𝐝), họ tất cả các tập mở theo metric d là
một tôpô trên X. Tôpô này gọi là tôpô sinh bởi metric d. Không gian
metric X luôn được coi là không gian tôpô với tôpô sinh bởi metric.
d) Trên ℝ xét metric thông thường: 𝐝(𝐱, 𝐲) = |𝐱 − 𝐲|. Tôpô sinh bởi metric
này gọi là tôpô thông thường.
e) Không gian metric X với metric rời rạc sẽ sinh ra tôpô rời rạc.
Bổ đề 2. Cho tập vô hạn X, họ 𝛕 bao gồm tập ∅ và tất cả các tập con G của X sao
cho 𝐗 ∖ 𝐆 hữu hạn, là một topo trên X. Tôpô này gọi là topo bù hữu hạn (hoặc
tôpô Zariski)
Chứng minh
(i)Do định nghĩa: ∅ ∈ 𝛕. Ta có 𝐗 ∖ 𝐗 = ∅ hữu hạn. Vậy 𝐗 ∈ 𝛕
(ii) Giả sử 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Ta chứng minh ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
TH1: 𝐀𝐢 = ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Vậy ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕
TH2: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐈: 𝐀 𝐢𝟎 ≠ ∅. Vậy 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 hữu hạn.
𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 =∩𝐢∈𝐈 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) ⊂ 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 hữu hạn. Vậy 𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 hữu hạn. Do đó

∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
(iii) Lấy K hữu hạn và 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Ta chứng minh ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
TH1: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐊: 𝐀 𝐢𝟎 = ∅. Vậy ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕
TH2: 𝐀𝐢 ≠ ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Vậy 𝐗\𝐀𝐢 hữu hạn ∀𝐢 ∈ 𝐊.
𝐗 ∖∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 =∪𝐢∈𝐊 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) hữu hạn (do K hữu hạn). Do đó ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
Vậy 𝛕 là tô pô trên X vô hạn.

TPHCM

Bổ đề 3. Với mọi tập không đếm được X, họ 𝛕 bao gồm tập ∅ và tất cả các tập con
G của X sao cho 𝐗 ∖ 𝐆 đếm được, là một topo trên X (gọi là topo bù đếm được).
Chứng minh
(i) Do định nghĩa: ∅ ∈ 𝛕. Ta có 𝐗 ∖ 𝐗 = ∅ đếm được. Vậy 𝐗 ∈ 𝛕
(ii) Giả sử 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Ta chứng minh ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
TH1: 𝐀𝐢 = ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Vậy ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕
TH2: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐈: 𝐀 𝐢𝟎 ≠ ∅. Vậy 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 đếm được
𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 =∩𝐢∈𝐈 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) ⊂ 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 đếm được. Vậy 𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 đếm được. Do đó

∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
(iii)Lấy họ K hữu hạn và 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Ta chứng minh ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
TH1: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐊: 𝐀 𝐢𝟎 = ∅. Vậy ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕
TH2: 𝐀𝐢 ≠ ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Vậy 𝐗\𝐀𝐢 đếm được∀𝐢 ∈ 𝐊.
𝐗 ∖∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 =∪𝐢∈𝐊 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) đếm được (do K hữu hạn). Do đó ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.
Vậy 𝛕 là tô pô trên X không đếm được.


Bài tập 53. Cho 𝛕 là một topo trên X sao cho mọi tập một điểm là mở. CMR 𝛕
là topo rời rạc.
GIẢI
Ta gọi 𝟐𝐗 là tôpô rời rạc, nghĩa là 𝟐𝐗 = {𝐀: 𝐀 ⊂ 𝐗}. Ta chứng minh 𝛕 = 𝟐𝐗 .
Lấy 𝐀 ∈ 𝛕. Khi đó 𝐀 ⊂ 𝐗 nên 𝐀 ∈ 𝟐𝐗 . Vậy 𝛕 ⊂ 𝟐𝐗 .
Lấy 𝐀 ∈ 𝟐𝐗 . Ta có 𝐀 =∪𝐱∈𝐀 {𝐱}.

TPHCM
Do mọi tập một điểm là mở theo 𝛕 nên {𝐱} ∈ 𝛕, ∀𝐱 ∈ 𝐗. Mà 𝛕 là topo nên
𝐀 =∪𝐱∈𝐀 {𝐱} ∈ 𝛕. Vậy 𝟐𝐗 ⊂ 𝛕. Vậy 𝛕 = 𝟐𝐗 .
2. So sánh tô pô
Cho hai tôpô 𝛕 và 𝛔 trên X. Nếu 𝛕 ⊂ 𝛔 thì ta nói 𝛕 yếu hơn 𝛔 hoặc 𝛔 mạnh hơn 𝛕.
Ví dụ 4: Trong các tôpô trên X, tôpô thô là tôpô yếu nhất (yếu hơn mọi tô pô
khác) và tôpô rời rạc là tôpô mạnh nhất (mạnh hơn mọi tô pô khác).
3. Lân cận
Cho X là một không gian topo và 𝐱 ∈ 𝐗. Tập con V của X được gọi là một lân cận
của điểm x nếu tồn tại tập mở G sao cho 𝐱 ∈ 𝐆 ⊂ 𝐕. Nếu V mở chứa x thì hiển
nhiên V là lân cận của x (còn gọi là lân cận mở của x).
4. Dãy và Không gian 𝐓𝟐 (Hausdorff)
Trên không gian metric, dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 gọi là hội tụ về x nếu:
∀𝛆 > 𝟎, ∃𝐧𝟎 ∈ ℕ, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 : 𝐝(𝐱 𝐧 , 𝐱) < 𝛆. Khi đó 𝐱 𝐧 ∈ 𝐁(𝐱, 𝛆), ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .
4.1. Dãy: Dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 các phần tử thuộc không gian topo X gọi là hội tụ về x nếu
với mọi tập mở U chứa x, tồn tại 𝐧𝟎 ∈ ℕ sao cho 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 . Ta kí
hiệu 𝐱 𝐧 → 𝐱 hoặc 𝐥𝐢𝐦𝐱 𝐧 = 𝐱 hoặc 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐱 𝐧 = 𝐱.
4.2. Không gian 𝐓𝟐 : Không gian topo X gọi là không gian 𝐓𝟐 nếu với mọi
𝐱, 𝐲 ∈ 𝐗, 𝐱 ≠ 𝐲, ∃𝐔 mở chứa x và V mở chứa y sao cho 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅.
Ví dụ: Không gian metric là không gian 𝐓𝟐 .
Mệnh đề 7. Sự hội tụ của dãy trong không gian 𝐓𝟐 nếu có là duy nhất.
Chứng minh
Cho X là 𝐓𝟐 . Giả sử ngược lại: 𝐱 𝐧 → 𝐱, 𝐱 𝐧 → 𝐲 và 𝐱 ≠ 𝐲. Vì X là 𝐓𝟐 nên tồn tại U

mở chứa x và V mở chứa y sao cho 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅ (*)
Vì 𝐱 𝐧 → 𝐱 và U là mở chứa x nên tồn tại 𝐧𝟏 ∈ ℕ sao cho 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟏 .

TPHCM
Vì 𝐱 𝐧 → 𝐲 và V là mở chứa y nên tồn tại 𝐧𝟐 ∈ ℕ sao cho 𝐱 𝐧 ∈ 𝐕, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟐 .
Đặt 𝐧𝟎 = 𝐦𝐚𝐱{𝐧𝟏 , 𝐧𝟐 } ta thấy 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔 ∩ 𝐕, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .
Vậy 𝐔 ∩ 𝐕 ≠ ∅ (mâu thuẫn với (*))
4.3. Lưới
Ta gọi D là một tập định hướng nếu trên D có một quan hệ ≲ thỏa mãn các tính
chất sau
(1) 𝛂 ≲ 𝛂, ∀𝛂 ∈ 𝐃
(2) Nếu 𝛂 ≲ 𝛃, 𝛃 ≲ 𝛄 thì 𝛂 ≲ 𝛄, ∀𝛂, 𝛃, 𝛄 ∈ 𝐃
(3) Mọi 𝛂, 𝛃 ∈ 𝐃, ∃𝛄 ∈ 𝐃 sao cho 𝛂 ≲ 𝛄, 𝛃 ≲ 𝛄
Thay vì viết 𝛂 ≲ 𝛃 ta cũng viết 𝛃 ≳ 𝛂.
Ta gọi một lưới trong X là ánh xạ 𝛂 ⟼ 𝐱 𝛂 từ một tập định hướng D vào X, kí hiệu
là (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃
Ví dụ:
a) Tập ℕ là một tập định hướng. Lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈ℕ là dãy mà ta đã quen biết.
b) Trên không gian X, kí hiệu 𝕌𝐳 là họ tất cả các lân cận của điểm 𝐳 ∈ 𝐗. Khi đó
𝕌𝐳 là tập định hướng với quan hệ 𝐔 ≲ 𝐕 nếu 𝐕 ⊂ 𝐔. Ta có lưới (𝐱 𝐔 )𝐔∈𝕌𝐳 .
c) Nếu (𝐃, ≲) và (𝐄, ≼) là tập định hướng thì 𝐃 × 𝐄 cũng là tập định hướng với
quan hệ (𝛂, 𝛃) ⋖ (𝛂 , 𝛃′) nếu 𝛂 ≲ 𝛂 và 𝛃 ≼ 𝛃 .
Định nghĩa: Lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 trong không gian topo X gọi là hội tụ đến 𝐱 ∈ 𝐗 nếu mọi
tập V mở chứa x, tồn tại 𝛂𝟎 ∈ 𝐃 sao cho 𝐱 𝛂 ∈ 𝐕 với mọi 𝛂 ≳ 𝛂𝟎 . Ta kí hiệu 𝐱 𝛂 → 𝐱
hoặc 𝐥𝐢𝐦𝛂 𝐱 𝛂 = 𝐱. Khi đó x gọi là giới hạn của lưới.
Nếu 𝐃 = ℕ với thứ tự thông thường thì ta có sự hội tụ của dãy.
Mệnh đề 8. Trên không gian 𝐓𝟐 , giới hạn của một lưới hội tụ là duy nhất
Chứng minh

TPHCM
Giả sử ngược lại: tồn tại lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 sao cho 𝐱 𝛂 → 𝐱, 𝐱 𝛂 → 𝐲 và 𝐱 ≠ 𝐲. Vì X là 𝐓𝟐
nên tồn tại U, V mở lần lượt chứa x và y sao cho 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅ (*)
Vì 𝐱 𝛂 → 𝐱 và U là mở chứa x nên tồn tại 𝛂𝟏 ∈ 𝐃 sao cho 𝐱 𝛂 ∈ 𝐔, ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟏 .
Vì 𝐱 𝛂 → 𝐲 và V là mở chứa y nên tồn tại 𝛂𝟐 ∈ 𝐃 sao cho 𝐱 𝛂 ∈ 𝐕, ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟐 .
Vì D là tập định hướng nên ∃𝛄 ∈ 𝐃 sao cho 𝛄 ≳ 𝛂𝟏 , 𝛄 ≳ 𝛂𝟐 .
Ta thấy 𝐱 𝛂 ∈ 𝐔 ∩ 𝐕, ∀𝛂 ≳ 𝛄 (do tính bắc cầu). Vậy 𝐔 ∩ 𝐕 ≠ ∅. (mâu thuẫn với (*)).

Đối với dãy con: xét ánh xạ 𝐤 ⟼ 𝐧𝐤 từ ℕ vào ℕ.
Ánh xạ này có tính chất: ∀𝐧𝟎 ∈ ℕ, ∃𝐤 𝟎 ∈ ℕ, ∀𝐤 ≥ 𝐤 𝟎 : 𝐧𝐤 ≥ 𝐧𝟎
Cho (𝐈, ≲) và (𝐄, ≼) là 2 tập định hướng bất kì. Lưới 𝐱 𝛂𝛃 gọi là lưới con của
𝛃∈𝐄
lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 nếu ánh xạ 𝛃 ⟼ 𝛂𝛃 từ E vào I thỏa mãn
Mọi 𝛂𝟎 ∈ 𝐈, ∃𝛃𝟎 ∈ 𝐄 sao cho nếu 𝛃 ≽ 𝛃𝟎 thì 𝛂𝛃 ≳ 𝛂𝟎
Ở đây, I và E không có mối quan hệ gì về mặt tập hợp. Nếu không có gì nhầm lẫn
và để cho tiện, ta sẽ kí hiệu quan hệ ≼ bằng ≲ dù chúng có thể khác nhau.
Chú ý rằng theo định nghĩa này, lưới con của một dãy có thể không phải là dãy
con.
Cho I là tập định hướng. Tập con E của I gọi là cùng đuôi với I nếu
∀𝛂 ∈ 𝐈, ∃𝛃 ∈ 𝐄 sao cho 𝛃 ≳ 𝛂.
Nếu E cùng đuôi với I thì lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐄 với ánh xạ nhúng 𝛂 ⟼ 𝛂 từ E vào I, là lưới
con của (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 , và gọi là lưới con cùng đuôi của (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 .
Mệnh đề 9. Một lưới hội tụ đến x ⟺ Mọi lưới con của nó cũng hội tụ đến x.
5. Vị trí tương đối giữa điểm và tập con
Cho không gian tôpô X, tập con A của X và điểm x thuộc X.

TPHCM
Điểm x gọi là điểm trong của A nếu tồn tại tập mở V chứa x sao cho 𝐕 ⊂ 𝐀
Điểm x gọi là điểm ngoài của A nếu tồn tại tập mở V chứa x sao cho 𝐕 ∩ 𝐀 = ∅
Điểm x gọi là điểm dính của A nếu với mọi tập mở V chứa x đều có 𝐕 ∩ 𝐀 ≠ ∅
Điểm x gọi là điểm biên của A nếu với mọi tập mở V chứa x đều có 𝐕 ∩ 𝐀 ≠ ∅ và
𝐕 ∩ (𝐗 ∖ 𝐀) ≠ ∅
Điểm 𝐱 ∈ 𝐀 gọi là điểm cô lập của A nếu tồn tại tập mở V chứa x sao cho
𝐕 ∩ 𝐀 = {𝐱 }
Điểm dính của A mà không là điểm cô lập thì gọi là điểm điểm giới hạn (hoặc
điểm tụ) của A. Vậy x là điểm điểm giới hạn của A nếu và chỉ nếu ∀ tập mở V
chứa x ta có
𝐕 ∩ (𝐀 ∖ {𝐱}) ≠ ∅
Chú ý: Ta có thể thay khái niệm tập mở bằng lân cận trong các định nghĩa trên.
Bài tập 54. Cho 𝛕𝟏 , 𝛕𝟐 là 2 topo trên X và 𝛕𝟏 ⊂ 𝛕𝟐 . CMR

(1) Nếu 𝐱 𝟎 là điểm trong của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟏 ) thì 𝐱 𝟎 cũng là điểm
trong của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟐 ).
(2) Nếu 𝐱 là điểm dính của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟐 ) thì 𝐱 cũng là điểm dính
của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟏 ).
GIẢI
(1) Giả sử 𝐱 𝟎 là điểm trong của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟏 ). Vậy tồn tại 𝐕 ∈ 𝛕𝟏 sao
cho 𝐱 𝟎 ∈ 𝐕 ⊂ 𝐀. Mà 𝛕𝟏 ⊂ 𝛕𝟐 nên 𝐕 ∈ 𝛕𝟐 . Do đó điểm 𝐱 𝟎 là điểm trong của A trong
không gian (𝐗, 𝛕𝟐 ).
(2) Giả sử 𝐱 là điểm dính của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟐 ). Vậy với mọi 𝐕 ∈ 𝛕𝟐 chứa
x đều có 𝐕 ∩ 𝐀 ≠ ∅. (*)
Lấy 𝐔 ∈ 𝛕𝟏 chứa x. Vì Mà 𝛕𝟏 ⊂ 𝛕𝟐 nên 𝐔 ∈ 𝛕𝟐 . Theo (*) ta có 𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅.
Do đó 𝐱 là điểm dính của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟏 ).



TPHCM
6. Bao đóng, phần trong, biên của một tập.
Tập tất cả các điểm trong, điểm dính, điểm biên của tập A lần lượt gọi là phần
trong, bao đóng, biên của A được kí hiệu là: 𝐀𝟎 (hoặc 𝐢𝐧𝐭(𝐀)), 𝐀, 𝐛𝐀 (hoặc 𝛛𝐀)
𝐀𝟎 là hợp tất cả các tập mở được chứa trong A, nó là tập mở lớn nhất chứa trong
A.
𝐀 là giao tất cả các tập đóng được chứa A, nó là tập đóng nhỏ nhất chứa A.
Định lí 10: Cho X là không gian topo. 𝐀 ⊂ 𝐗
(1) Tập A là mở nếu 𝐀 = 𝐀𝟎 ⟺ 𝐀 ∩ 𝛛𝐀 = ∅

(2) Tập A là đóng nếu 𝐀 = 𝐀 ⟺ 𝛛𝐀 ⊂ 𝐀
(3) 𝐀𝟎 = 𝐀 ∖ 𝛛𝐀
(4) 𝛛𝐀 = 𝐀 ∖ 𝐀𝟎 = 𝐀 ∩ 𝐗 ∖ 𝐀
(5) 𝐀 = 𝐀 ∪ 𝛛𝐀
(6) 𝛛𝐀 = 𝛛(𝐗 ∖ 𝐀)
(7) 𝐗 ∖ 𝐀 = 𝐗 ∖ 𝐀𝟎
(8) (𝐗\𝐀)𝟎 = 𝐗 ∖ 𝐀
(9) 𝐀 ⊂ 𝐁 ⟹ 𝐀𝟎 ⊂ 𝐁𝟎 ; 𝐀 ⊂ 𝐁
Định lí 11: 𝐆 mở ⟺ ∀𝐳 ∈ 𝐆, ∃𝐔 mở chứa z, 𝐔 ⊂ 𝐆
Bài tập 55. Cho U là tập mở và 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅. CMR: 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅.

GIẢI
Cách 1: Giả sử 𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅. Vậy tồn tại 𝐱 ∈ 𝐔 ∩ 𝐀. Vậy 𝐱 ∈ 𝐀 và U mở chứa x, nên
𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅ (mâu thuẫn với giả thiết)
Cách 2: Vì 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅ nên 𝐀 ⊂ 𝐗 ∖ 𝐔. Mà 𝐔 mở nên 𝐗 ∖ 𝐔 đóng.
Vậy 𝐗 ∖ 𝐔 = 𝐗 ∖ 𝐔.Vì 𝐀 ⊂ 𝐗 ∖ 𝐔 nên 𝐀 ⊂ 𝐗 ∖ 𝐔 = 𝐗 ∖ 𝐔. Do đó 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅.
Mệnh đề 12. Trong không gian 𝐓𝟐 , mọi tập một điểm đều đóng
CHỨNG MINH
Cho X là 𝐓𝟐 . Ta chứng minh 𝐗 ∖ {𝐚} là mở với mọi 𝐚 ∈ 𝐗.

TPHCM
Lấy 𝐳 ∈ 𝐗 ∖ {𝐚}. Ta thấy 𝐳 ≠ 𝐚 nên do X là 𝐓𝟐 , tồn tại U mở chứa z và V mở chứa
a sao cho 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅. Nếu 𝐚 ∈ 𝐔 thì do 𝐚 ∈ 𝐕 nên 𝐔 ∩ 𝐕 ≠ ∅ (mâu thuẫn).
Vậy 𝐚 ∉ 𝐔 nên 𝐔 ⊂ 𝐗 ∖ {𝐚}. Vậy ∀𝐳 ∈ 𝐗 ∖ {𝐚}, ∃ U mở chứa z sao cho 𝐔 ⊂ 𝐗 ∖ {𝐚}.

Vậy 𝐗 ∖ {𝐚} mở. Vậy {𝐚} đóng.
Bài tập 56. Cho không gian topo X, 𝐀 ⊂ 𝐗 . Giả sử ∃(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱 .CMR
𝐱∈𝐀
GIẢI
Giả sử ∃(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱. Lấy V mở chứa x, tồn tại 𝐧𝟎 ∈ ℕ để 𝐱 𝐧 ∈ 𝐕, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .

Vậy 𝐱 𝐧 ∈ 𝐀 ∩ 𝐕, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 . Vậy 𝐕 ∩ 𝐀 ≠ ∅. Do đó 𝐱 ∈ 𝐀.

Bài tập 57. Cho A là tập con đóng của không gian topo X. CMR
∀(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱 ⟹ 𝐱 ∈ 𝐀
Chứng minh
Hệ quả của bài tập 56 vì 𝐀 = 𝐀. Ngoài ra, ta có thể chứng minh trực tiếp như sau.
Lấy (𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱. Ta CM 𝐱 ∈ 𝐀. Ta dùng phản chứng, giả sử 𝐱 ∉ 𝐀. Vậy

𝐱 ∈ 𝐗 ∖ 𝐀. Vì 𝐀 đóng nên 𝐗 ∖ 𝐀 mở.
Mà 𝐱 𝐧 → 𝐱. Vậy tồn tại 𝐧𝟎 ∈ ℕ sao cho: 𝐱 𝐧 ∈ 𝐗 ∖ 𝐀 , ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 (mâu thuẫn với

(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀). Ta suy ra 𝐱 ∈ 𝐀.
Mệnh đề 13. Cho A là một tập con của không gian topo X, 𝐱 ∈ 𝐗. Các mệnh đề sau
là tương đương
(1) 𝐱 ∈ 𝐀
(2) Với mọi V mở chứa x ta có 𝐕 ∩ 𝐀 ≠ ∅
(3) Tồn tại lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 ⊂ 𝐀: 𝐱 𝛂 → 𝐱

TPHCM
Hệ quả 14. Cho A là một tập con của không gian topo X. Hai mệnh đề sau là
tương đương
(1) 𝐀 đóng
(2) Với mọi lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 ⊂ 𝐀: 𝐱 𝛂 → 𝐱 ⟹ 𝐱 ∈ 𝐀
Chú ý: Trong mệnh đề 13 và hệ quả 14 không thể thay lưới bằng dãy.
Xét ví dụ sau đây: Cho X là một tập không đếm được với topo bù đếm được.
Cố định 𝐱 𝟎 ∈ 𝐗 và đặt 𝐀 = 𝐗 ∖ {𝐱 𝟎 }. Lấy tập mở U chứa 𝐱 𝟎 . Vậy 𝐔 ≠ ∅ nên 𝐗 ∖ 𝐔

đếm được. Mà 𝐔 ∪ (𝐗 ∖ 𝐔) = 𝐗 không đếm được. Vậy 𝐔 không đếm được, nghĩa
là sẽ tồn tại 𝐲 ∈ 𝐔 sao cho 𝐲 ≠ 𝐱 𝟎 . Vì 𝐲 ≠ 𝐱 𝟎 nên 𝐲 ∈ 𝐀. Vậy 𝐲 ∈ 𝐔 ∩ 𝐀 nên
𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅. Do đó 𝐱 𝟎 ∈ 𝐀.
Tuy nhiên không có dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 nào trong A mà 𝐱 𝐧 → 𝐱 𝟎 . Thật vậy, với mọi dãy
(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, xét tập 𝐕 = 𝐗 ∖ (𝐱 𝐧 )𝐧 . Ta có 𝐗 ∖ 𝐕 = (𝐱 𝐧 )𝐧 đếm được nên V là tập mở.
Vì (𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀 = 𝐗 ∖ {𝐱 𝟎 } nên 𝐱 𝟎 ∉ (𝐱 𝐧 )𝐧 . Do đó 𝐱 𝟎 ∈ 𝐕.
Vậy V là một mở chứa 𝐱 𝟎 nhưng lại không chứa bất kì phần từ nào của (𝐱 𝐧 )𝐧 . Do
đó mọi dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀 đều không hội tụ về 𝐱 𝟎 .
7. Tập trù mật
Tập con A gọi là trù mật trong X nếu 𝐀 = 𝐗.
Định lí 15: Cho A là một tập con của không gian topo X. Các mệnh đề sau là
tương đương
(1) 𝐀 trù mật trong X

(2) ∀ U mở khác ∅ ta có 𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅
(3) ∀𝐱 ∈ 𝐗, ∃(𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 ⊂ 𝐀: 𝐱 𝛂 → 𝐱
Không gian X gọi là khả li nếu nó có một tập con đếm được trù mật.
Tập con A của X gọi là không đâu trù mật nếu (𝐀)𝟎 = ∅
8. Cơ sở và tiền cơ sở

TPHCM
Khái niệm tập mở là khái niệm cơ bản của không gian topo X nhưng ta không thể
hiểu biết hết lớp các tập mở. Tuy nhiên, có thể thay thế nó bằng một lớp ít hơn mà
vẫn còn đủ để giải quyết các vấn đề topo. Lớp tập mở ít hơn đó gọi là cơ sở của
topo trên X.
Ta nhắc lại: ∀𝐆 ∈ 𝛕, ∀𝐱 ∈ 𝐆, ∃𝐕 ∈ 𝛕: 𝐱 ∈ 𝐕 ⊂ 𝐆
Định nghĩa 17. Họ con 𝛃 của 𝛕 là một cơ sở của 𝛕 nếu:
∀𝐆 ∈ 𝛕, ∀𝐱 ∈ 𝐆, ∃𝐕 ∈ 𝛃: 𝐱 ∈ 𝐕 ⊂ 𝐆.
Mệnh đề 18. Cho 𝛕 là một tô pô trên X. Một họ con 𝛃 của 𝛕 (𝛃 ⊂ 𝛕) gọi là một cơ
sở của 𝛕 nếu mọi tập thuộc 𝛕 đều bằng hợp của một họ các tập thuộc 𝛃.
Định nghĩa 19. Họ con 𝛔 của 𝛕 là một tiền cơ sở của 𝛕 nếu
∀𝐆 ∈ 𝛕, ∀𝐱 ∈ 𝐆, ∃𝐖𝟏 , 𝐖𝟐 , … , 𝐖𝐧 ∈ 𝛔: 𝐱 ∈∩𝐧𝐢 𝟏 𝐖𝐢 ⊂ 𝐆.
Mệnh đề 20. Họ con 𝛔 của 𝛕 là một tiền cơ sở của 𝛕 nếu họ tất cả các giao hữu
hạn của các tập thuộc 𝛔 là một cơ sở của 𝛕.
Một tôpô hoàn toàn được xác định khi biết một cơ sở hay tiền cơ sở của nó.
Không gian tôpô gọi là thỏa mãn tiên đề đếm được thứ hai (viết tắt là DD2) nếu
tôpô của nó có một cơ sở đếm được (𝐔𝐧 )𝐧
Ví dụ 21:
a) Tôpô thông thường trên ℝ có cơ sở là

𝛃 = {(𝐚, 𝐛): 𝐚 < 𝐛, 𝐚, 𝐛 ∈ ℚ}
Vậy ℝ với tôpô thông thường là DD2.
Hơn nữa, tiền cơ sở là:
𝛔 = {(−∞, 𝐛), (𝐚, +∞): 𝐚, 𝐛 ∈ ℝ}

b) Trong không gian metric X, họ
𝟏
𝛃 = 𝐁 𝐱, : 𝐱 ∈ 𝐗, 𝐧 ∈ ℕ
𝐧
là một cơ sở. Nếu X không đếm được thì 𝛃 chưa chắc đếm được. Vậy (𝐗, 𝐝)
chưa chắc là DD2.

TPHCM
Định lí 22: Cho tập khác rỗng X. Một họ 𝛃 những tập con của X là cơ sở của một
tô pô nào đó trên X khi và chỉ khi hai điều kiện sau được thỏa mãn
1) 𝐗 =∪𝐆∈𝛃 𝐆
2) Với mọi 𝐔, 𝐕 ∈ 𝛃 và mọi 𝐱 ∈ 𝐔 ∩ 𝐕, tồn tại 𝐖 ∈ 𝛃 sao cho 𝐱 ∈ 𝐖 ⊂ (𝐔 ∩ 𝐕)
Định lí 23: Cho không gian metric (𝐗, 𝐝). Ta có: 𝐗 là DD2 ⟺ X khả li.
9. Tôpô sinh bởi họ tập hợp
Cho tập khác rỗng X. Giả sử 𝛔 là một họ các tập con của X thỏa mãn
𝐗 =∪𝐄∈𝛔 𝐄
Kí hiệu 𝛃 là họ tất cả các giao hữu hạn các tập thuộc 𝛔 và 𝛕 là họ tất cả các hợp
tùy ý các tập thuộc 𝛃. Khi đó 𝛕 là tô pô trên X nhận 𝛃 là cơ sở và 𝛔 là tiền cơ sở.
Tô pô 𝛕 gọi là tô pô sinh bởi 𝛔.
10. Cơ sở địa phương
Định nghĩa 24: Với 𝐱 ∈ 𝐗. Một họ các tập mở (𝐔𝛂 )𝛂∈𝐈 gọi là cơ sở địa phương tại x
nếu
(i) 𝐱 ∈ 𝐔𝛂 , ∀𝛂 ∈ 𝐈
(ii) ∀ V mở chứa x, ∃𝛂 ∈ 𝐈 sao cho 𝐱 ∈ 𝐔𝛂 ⊂ 𝐕
Định nghĩa 25: Không gian topo X gọi là không gian thỏa mãn tiên đề đếm được
thứ nhất (DD1) nếu tại mỗi điểm 𝐱 ∈X đều có một cơ sở địa phương đếm được
(𝐔𝐧𝐱 )𝐧
Ví dụ 26:
a) Họ tất cả các tập mở chứa x là một cơ sở địa phương của x.

𝟏
b) Trong không gian metric, tại mọi điểm x, họ các hình cầu mở 𝐁 𝐱, , 𝐧 ∈ ℕ là
𝐧
cơ sở địa phương của x. Như vậy mọi không gian metric đều DD1.
c) Trong không gian rời rạc, tập một điểm {𝐱} là cơ sở địa phương của điểm x.

TPHCM
Định lí 27: Mọi không gian DD2 đều là DD1
𝟏 𝟏
Trên không gian metric, xét cơ sở địa phương 𝐁 𝐱, , 𝐧 ∈ ℕ. Ta lấy 𝐱 𝐧 ∈ 𝐁 𝐱, .
𝐧 𝐧
𝟏
Khi đó 𝐝(𝐱 𝐧 , 𝐱) < . Suy ra 𝐱 𝐧 → 𝐱.
𝐧
Định lí 28: Nếu X là không gian DD1 thì tại mỗi 𝐱 ∈ 𝐗 đều có một cơ sở địa
phương (𝐔𝐧 )𝐧 thỏa mãn: nếu 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 , ∀𝐧 ∈ ℕ thì 𝐱 𝐧 → 𝐱.
Chú ý:
 Khi đó ta gọi (𝐔𝐧 )𝐧 như trên là cơ sở địa phương chính quy tại x.
 Nếu (𝐔𝐧 )𝐧 là cơ sở địa phương chính quy tại x thì:
(i) 𝐔𝐧 là mở chứa x.
(ii) Nếu 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 , ∀𝐧 ∈ ℕ thì 𝐱 𝐧 → 𝐱.
Định lí 29: Giả sử X là không gian DD1. Cho 𝐀 ⊂ 𝐗. Hai mệnh đề sau là tương
đương
(1) 𝐱 ∈ 𝐀
(2) ∃(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱
GIẢI
(1)⟹ (𝟐): Lấy 𝐱 ∈ 𝐀. Gọi (𝐔𝐧 )𝐧 là cơ sở địa phương chính quy tại x. Do 𝐔𝐧 mở
chứa x nên 𝐔𝐧 ∩ 𝐀 ≠ ∅, ∀𝐧 ∈ ℕ. Tồn tại 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 ∩ 𝐀, ∀𝐧 ∈ ℕ. Vì 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 , ∀𝐧 ∈ ℕ
nên 𝐱 𝐧 → 𝐱. Hơn nữa (𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀.
(2) ⟹ (𝟏): Xem bài tập 56


Hệ quả 30: Giả sử X là không gian DD1. Cho 𝐀 ⊂ 𝐗. Hai mệnh đề sau là tương
đương
(1) A đóng
(2) ∀(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱 ⟹ 𝐱 ∈ 𝐀
Hệ quả 31: Giả sử X là không gian DD1. Hai mệnh đề sau là tương đương

TPHCM
(1) 𝐀 trù mật 𝐗.
(2) ∀𝐱 ∈ 𝐗, ∃(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐱.
Chú ý: Tính chất DD1 là quan trọng để chuyển lưới thành dãy.
Định lí 32: Giả sử X là không gian DD1. CMR nếu mọi dãy trong X đều có không
quá 1 điểm giới hạn thì X là không gian 𝐓𝟐 .
GIẢI
Nhắc lại: X là không gian 𝐓𝟐 ⟺ ∀𝐱 ≠ 𝐲, ∃ U mở chứa x và V mở chứa y sao cho

𝐔 ∩ 𝐕 = ∅.
Ta dùng phản chứng, giả sử X không là không gian 𝐓𝟐 . Vậy tồn tại 𝐱 ≠ 𝐲 sao cho
với mọi U mở chứa x và V mở chứa y đều có 𝐔 ∩ 𝐕 ≠ ∅. (*)
Do X là DD1 nên có cơ sở địa phương chính quy (𝐔𝐧 )𝐧 tại x và (𝐕𝐧 )𝐧 tại y.
Với mọi 𝐧 ∈ ℕ, do 𝐔𝐧 chứa x và 𝐕𝐧 chứa y nên do (*) ta có: 𝐔𝐧 ∩ 𝐕𝐧 ≠ ∅.
Vậy tồn tại 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 ∩ 𝐕𝐧 . Vậy 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 , ∀𝐧 ∈ ℕ nên 𝐱 𝐧 → 𝐱.
Tương tự, 𝐱 𝐧 ∈ 𝐕𝐧 , ∀𝐧 ∈ ℕ nên 𝐱 𝐧 → 𝐲. Vậy tồn tại dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 có 2 điểm giới hạn
(mâu thuẫn giả thiết).

II HỆ THỐNG BÀI TẬP.

=
Bài tập 58. Cho X là tập không đếm được. Xét tô pô bù đếm được.
𝛕 ={𝐀 ⊂ 𝐗:𝐀 = ∅ hoặc 𝐗 ∖ 𝐀 đếm được}.
CMR mọi tập vô hạn không đếm được đều trù mật trong X.
GIẢI
Bài tập 59. Cho A là tập con thực sự của không gian topo 𝐗 (tức là 𝐀 ≠ ∅, 𝐀 ≠
𝐗). Đặt 𝛕 = {∅, 𝐗, 𝐀} . CMR 𝛕 là một tô pô trên X.
GIẢI
Bài tập 60. Cho (𝐗, 𝛕𝐗 ), (𝐘, 𝛕𝐘 ) là 2 không gian topo. Đặt 𝐙 = 𝐗 ∪ 𝐘. Trên Z xét
họ

TPHCM
𝛕 = {𝐕 ⊂ 𝐙: 𝐕 ∩ 𝐗 ∈ 𝛕𝟏 , 𝐕 ∩ 𝐘 ∈ 𝛕𝟐 }
(1) CMR 𝛕 là một topo trên Z (được gọi là topo tổng)
(2) Xét các phép nhúng 𝐢: 𝐗 → 𝐙 sao cho 𝐢(𝐱) = 𝐱, ∀𝐱 ∈ 𝐗 và 𝐣: 𝐘 → 𝐙 sao cho
𝐣(𝐱) = 𝐱, ∀𝐱 ∈ 𝐘. CMR: 𝐢 𝟏 (𝐃) = 𝐃 ∩ 𝐗, 𝐣 𝟏 (𝐃) = 𝐃 ∩ 𝐘 với mọi 𝐃 ⊂ 𝐙.
Từ đó suy ra các phép nhúng i và j liên tục
(3) CMR 𝐀 ⊂ 𝐙 là đóng nếu và chỉ nếu 𝐀 ∩ 𝐗 đóng trong X và 𝐀 ∩ 𝐘 đóng
trong Y
GIẢI
Bài tập 61. Cho (𝐗, 𝛕) là không gian topo và 𝛂 ∉ 𝐗. Đặt 𝐘 = 𝐗 ∪ {𝛂}. Xét họ
𝛕𝟎 = 𝛕 ∪ {𝐘}
(1) CMR (𝐘, 𝛕𝟎 ) là một không gian topo
(2) (𝐘, 𝛕𝟎 ) là không phải không gian 𝐓𝟐 .
GIẢI
Bài tập 62.
(1) Cho (𝛕𝛂 )𝛂∈𝐈 là một họ các topo trên X. CMR ∩𝛂∈𝐈 𝛕𝛂 cũng là một topo
trên 𝐗.
(2) Giả sử 𝕊 là một họ các tập con của X. CMR tồn tại một topo 𝛕 nhỏ nhất
trên X chứa 𝕊. Nếu ∪𝐆∈𝕊 𝐆 = 𝐗 thì họ 𝛃 gồm các giao hữu hạn trong 𝕊 là
một cơ sở của 𝛕.
GIẢI
Bài tập 63. Cho A, B là các tập con của không gian topo X. CMR
(1) Nếu 𝐀 ⊂ 𝐁 thì 𝐀𝟎 ⊂ 𝐁𝟎 và 𝐀 ⊂ 𝐁
(2) (𝐀 ∩ 𝐁)𝟎 = 𝐀𝟎 ∩ 𝐁𝟎
(3) 𝐀𝟎 ∪ 𝐁𝟎 ⊂ (𝐀 ∪ 𝐁)𝟎
(4) 𝐀 ∩ 𝐁 ⊂ 𝐀 ∩ 𝐁
(5) 𝐀 ∪ 𝐁 = 𝐀 ∪ 𝐁
GIẢI

Bài tập 64. Trên tập X vô hạn xét topo bù hữu hạn. CMR
(1) Nếu U, V mở khác rỗng thì 𝐔 ∩ 𝐕 ≠ ∅. Suy ra X không là không gian 𝐓𝟐
(2) Xét dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 là dãy sao cho 𝐱 𝐧 ≠ 𝐱 𝐦 , ∀𝐧 ≠ 𝐦. CMR (𝐱 𝐧 )𝐧 hội tụ về
mọi điểm của X.

TPHCM
(3) Mọi tập hữu hạn đều trù mật trong X. Từ đó suy ra X là không gian khả
li.
(4) Giả sử thêm X là không đếm được. CMR X không là không gian DD2.
GIẢI
Bài tập 65. Cho tập không đếm được X, xét topo 𝛕 là họ bao gồm tập ∅ và tất cả
các tập con G của X sao cho 𝐗 ∖ 𝐆 không quá đếm được. CMR
(1) (𝐗, 𝛕) không là không gian 𝐓𝟐
(2) 𝐀 trù mật trong 𝐗 ⟺ A không đếm được
(3) Nếu 𝐕 𝟎 ≠ ∅ thì V là tập mở.
Bài tập 66. Không gian topo X gọi là không gian Lindelof nếu mọi phủ mở của X
đều có chứa một phủ con đếm được. CMR
(1) Không gian DD2 là không gian Lindelof
(2) Tập X vô hạn với topo bù hữu hạn là không gian Lindelof
Bài tập 67. Cho X là không gian DD2. CMR tập gồm tất cả các điểm cô lập của
tập A⊂ 𝐗 là đếm được.
Bài tập 68. Cho V là tập mở của không gian topo X và 𝐀 ⊂ 𝐗. CMR
(1) 𝐕 ∩ 𝐀 = 𝐕 ∩ 𝐀
(2) Nếu A là tập đóng thì 𝐀 ∖ 𝐕 là tập đóng và 𝐕 ∖ 𝐀 là tập mở.
Bài tập 69.
(1) Cho X là không gian topo và 𝐀 ⊂ 𝐗. CMR nếu 𝐀𝟎 = ∅ thì 𝐗 ∖ 𝐀 là tập trù
mật trong X.
(2) Áp dụng trên ℝ. CMR tập ℝ ∖ ℚ trù mật và (ℝ ∖ ℚ)𝟎 = ∅
Bài tập 70. Cho A là tập trù mật trong X và V là tập mở. CMR
(1) 𝐕 ⊂ 𝐕 ∩ 𝐀.
(2) Nếu V cũng trù mật thì 𝐕 ∩ 𝐀 là tập trù mật trong X. Cho ví dụ chứng tỏ
điều kiện mở của V là không bỏ được
Bài tập 71. Cho X là không gian 𝐓𝟐 . CMR

(1) Với n điểm phân biệt của X, tồn tại n tập mở rời nhau và mỗi tập chứa
đúng một điểm đã cho
(2) Điểm x là điểm tụ của tập A ⟺ Với mọi tập V mở chứa x, tập 𝐕 ∩ 𝐀 là vô
hạn

TPHCM
Bài tập 72. Chứng minh hai mệnh đề sau là tương đương
(1) A là tập không đâu trù mật của không gian topoX
(2) Mọi tập mở 𝐕 ≠ ∅, tồn tại tập mở 𝐔 ≠ ∅ trong V sao cho 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅

TPHCM
7 ÁNH XẠ LIÊN TỤC
BÀI
I LÍ THUYẾT.
=
1. Định nghĩa
Trên không gian metric, f liên tục tại x khi và chỉ khi
∀𝛆 > 𝟎, ∃𝛅 > 𝟎, ∀𝐳 ∈ 𝐗, 𝐝(𝐳, 𝐱) < 𝛅 ⟹ 𝐝 𝐟(𝐳), 𝐟(𝐱) < 𝛆
Khi và chỉ khi
∀𝛆 > 𝟎, ∃𝛅 > 𝟎, ∀𝐳 ∈ 𝐗, 𝐳 ∈ 𝐁(𝐱, 𝛅) ⟹ 𝐟(𝐳) ∈ 𝐁(𝐟(𝐱), 𝛆), nghĩa là
𝐟 𝐁(𝐱, 𝛅) ⊂ 𝐁(𝐟(𝐱), 𝛆)
Khi và chỉ khi: Với mọi quả cầu V chứa 𝐟(𝐱), tồn tại quả cầu U chứa x sao cho
𝐟(𝐔) ⊂ 𝐕.
Định nghĩa: Cho X và Y là các không gian topo và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Ánh xạ f gọi là
liên tục tại 𝐱 ∈ 𝐗 nếu mọi tập mở V chứa f(x) trong Y đều tồn tại mở U chứa x
trong X sao cho 𝐟(𝐔) ⊂ 𝐕.
Ánh xạ gọi là liên tục trên X nếu nó liên tục tại mọi 𝐱 ∈ 𝐗
Bài tập 73. Cho X, Y là không gian topo. Giả sử 𝐟: 𝐗 → 𝐘 liên tục tại 𝐱 ∈ 𝐗.
CMR: ∀(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐗: 𝐱 𝐧 → 𝐱 ⟹ 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐟(𝐱)
CHỨNG MINH
Lấy V mở (trong Y) chứa 𝐟(𝐱). Do f liên tục tại x nên tồn tại U mở (trong X) chứa x sao
cho: 𝐟(𝐔) ⊂ 𝐕. (1)
Vì 𝐱 𝐧 → 𝐱 nên tồn tại 𝐧𝟎 ∈ ℕ, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 ta có 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔. Vậy 𝐟(𝐱 𝐧 ) ∈ 𝐟(𝐔) (2)

TPHCM
Từ (1) và (2) ta có 𝐟(𝐱 𝐧 ) ∈ 𝐕, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 . Vậy 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐟(𝐱)

Định lí 1. Cho X là không gian topo DD1 và Y là không gian topo. Cho ánh xạ
𝐟: 𝐗 → 𝐘. Chứng minh hai mệnh đề sau là tương đương
(1) f liên tục tại 𝐱 ∈ 𝐗

(2) ∀(𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐗: 𝐱 𝐧 → 𝐱 ⟹ 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐟(𝐱)
CHỨNG MINH
Ta chỉ cần chứng minh (𝟐) ⟹ (𝟏).
Giả sử f liên tục tại x. Vậy ∃𝐕 mở chứa 𝐟(𝐱) sao cho với mọi tập mở U chứa x, ta
có: 𝐟(𝐔) ⊄ 𝐕. (*)
Do X là DD1 nên tại tồn tại cơ sở địa phương chính quy (𝐔𝐧 )𝐧 tại x.
Với mọi 𝐧 ∈ ℕ, 𝐔𝐧 là mở chứa x nên do (*) ta được: 𝐟(𝐔𝐧 ) ⊄ 𝐕.
Vậy với mọi 𝐧 ∈ ℕ, tồn tại 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔𝐧 sao cho 𝐟(𝐱 𝐧 ) ∉ 𝐕. (**)
Vì (𝐔𝐧 )𝐧 là cơ sở địa phương chính quy tại x nên 𝐱 𝐧 → 𝐱.
Nhưng (∗∗) suy ra 𝐟(𝐱 𝐧 ) ↛ 𝐟(𝐱) (mâu thuẫn với (2))
Chú ý: Tính chất DD1 trong định lí trên là quan trọng.
Trên tập X không đếm được xét topo bù đếm được. Lấy 𝐱 𝟎 ∈ 𝐗 và ánh xạ
𝐟: 𝐗 → ℝ xác định bởi
𝟎, 𝐧ế𝐮 𝐱 ≠ 𝐱 𝟎
𝐟( 𝐱 ) =
𝟏, 𝐧ế𝐮 𝐱 = 𝐱 𝟎
𝟏
Lấy 𝐕 = , 𝟐 là mở chứa 𝐟(𝐱 𝟎 ) = 𝟏. Giả sử f liên tục tại 𝐱 𝟎 . Khi đó tồn tại U mở
𝟐
𝟏
chứa 𝐱 𝟎 sao cho 𝐟(𝐔) ⊂ , 𝟐 . (*)
𝟐
Vì U mở, khác rỗng nên 𝐗 ∖ 𝐔 đếm được. Vậy do 𝐔 ∪ (𝐗 ∖ 𝐔) = 𝐗 không đếm

được nên U không đếm được. Vậy tồn tại 𝐳 ∈ 𝐔 ∖ {𝐱 𝟎 }. Vậy 𝐟(𝐳) = 𝟎
TPHCM
𝟏
Nhưng do (*) ta có 𝟎 = 𝐟(𝐳) ∈ , 𝟐 (vô lí). Vậy f không liên tục tại 𝐱 𝟎 .
𝟐
Xét dãy (𝐱 𝐧 ) ⊂ 𝐗 và 𝐱 𝐧 → 𝐱 𝟎 . Ta xét tập 𝐀 = {𝐱 𝐧 : 𝐱 𝐧 ≠ 𝐱 𝟎 , 𝐧 ∈ ℕ}. Khi đó

𝐔 = 𝐗 ∖ 𝐀 là mở chứa 𝐱 𝟎 . Vậy tồn tại 𝐧𝟎 ∈ ℕ để
𝐱 𝐧 ∈ 𝐔, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .
Nghĩa là 𝐱 𝐧 = 𝐱 𝟎 , ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 . Vậy 𝐟(𝐱 𝐧 ) = 𝐟(𝐱 𝟎 ), ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .
Do đó 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐟(𝐱 𝟎 ).
Bài tập 74. Cho X là không gian topo DD1 và Y là không gian topo sao cho mọi
dãy trên Y có không quá một điểm giới hạn. Cho ánh xạ 𝐟, 𝐠: 𝐗 → 𝐘 liên tục.
Đặt
𝐀 = {𝐱 ∈ 𝐗: 𝐟(𝐱) = 𝐠(𝐱)}
CM A đóng trong X.
GIẢI
(1) Lấy dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐀, 𝐱 𝐧 → 𝐚. Ta có 𝐟(𝐱 𝐧 ) = 𝐠(𝐱 𝐧 ), ∀𝐧 ∈ ℕ. Do X là DD1 và f, g

liên tục nên 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐟(𝐚), 𝐠(𝐱 𝐧 ) → 𝐠(𝐚). Vậy 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐟(𝐚), 𝐟(𝐱 𝐧 ) → 𝐠(𝐚)
Do tính chất của Y ta có: 𝐟(𝐚) = 𝐠(𝐚). Vậy 𝐚 ∈ 𝐀. Vì X là DD1 nên 𝐀 đóng.
Định lí 2. Với mọi ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘 các điều kiện sau là tương đương
(1) 𝐟 liên tục trên X

(2) 𝐟 𝟏 (𝐆) mở trong X với mọi tập G mở trong Y
(3) 𝐟 𝟏 (𝐆) mở trong X với mọi tập G thuộc một cơ sở của Y
(4) 𝐟 𝟏 (𝐆) mở trong X với mọi tập G thuộc một tiền cơ sở của Y
(5) 𝐟 𝟏 (𝐅) đóng trong X với mọi tập F đóng trong Y
Bài tập 75. Cho X, Y là 2 không gian topo và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘. CMR
(1) Nếu trên X xét topo rời rạc thì f liên tục
(2) Nếu trên Y xét topo thô thì f liên tục
GIẢI
TPHCM
𝟏( 𝟏(
(1) Lấy V mở trên Y . Ta có 𝐟 𝐕) ⊂ 𝐗 nên 𝐟 𝐕) ∈ 𝟐𝐗 . Vậy 𝐟 𝟏(
𝐕) mở.
Do đó f liên tục.
(2) Lấy V mở trên Y. Vì trên Y xét topo thô 𝛕𝟎 nên 𝐕 = ∅ hoặc 𝐕 = 𝐘.

𝟏( 𝟏( 𝟏
Ta có: 𝐟 ∅) = ∅ và 𝐟 𝐘) = 𝐗. Vậy 𝐟 (𝐕) luôn mở trên X.
Do đó f liên tục.
Định lí 3. Cho hai không gian topo X và Y.Cho ánh xạ : 𝐗 → 𝐘 .
Hai mệnh đề sau là tương đương
(1) 𝐟 liên tục tại 𝐱 ∈ 𝐗

(2) ∀(𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐈 ⊂ 𝐗, 𝐱 𝛂 → 𝐱 ⟹ 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐟(𝐱)
Định lí 4. Hợp thành của các ánh xạ liên tục là ánh xạ liên tục. Nghĩa là nếu
𝐟: 𝐗 → 𝐘 liên tục tại 𝐱 𝟎 ∈ 𝐗 và 𝐠: 𝐘 → 𝐙 liên tục tại 𝐟(𝐱 𝟎 ) ∈ 𝐘 thì ánh xạ hợp
𝐠 ∘ 𝐟: 𝐗 → 𝐙 liên tục tại 𝐱 𝟎 ∈ 𝐗.
CHỨNG MINH
Lấy lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐗, 𝐱 𝛂 → 𝐱 𝟎 . Do f liên tục tại 𝐱 𝟎 nên 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐟(𝐱 𝟎 ). Mà g liên
tục tại 𝐟(𝐱 𝟎 ) nên 𝐠 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐠(𝐟(𝐱 𝟎 )). Vậy (𝐠 ∘ 𝐟)(𝐱 𝛂 ) → (𝐠 ∘ 𝐟)(𝐱 𝟎 ).
Vậy 𝐠 ∘ 𝐟: 𝐗 → 𝐙 liên tục tại 𝐱 𝟎 .
2. Ánh xạ mở, ánh xạ đóng. Phép đồng phôi
Cho ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Ánh xạ f gọi là mở nếu mọi tập mở G trong X, 𝐟(𝐆) là tập
mở trong Y; gọi là đóng nếu mọi tập đóng F trong X, 𝐟(𝐅) là tập đóng trong Y.
Một song ánh 𝐟: 𝐗 → 𝐘 gọi là một phép đồng phôi nếu f và 𝐟 𝟏 đều là ánh xạ liên
tục. Nếu có một phép đồng phôi 𝐟: 𝐗 → 𝐘 thì các không gian X và Y gọi là đồng
phôi với nhau.

TPHCM
𝟏
Rõ ràng rằng nếu f là phép đồng phôi thì 𝐟 cũng là phép đồng phôi, hợp thành
các phép đồng phôi là phép đồng phôi.
Nếu 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là một đơn ánh và 𝐟: 𝐗 → 𝐟(𝐗) là một phép đồng phôi thì f gọi là
phép nhúng đồng phôi.
Định lí 7: Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là một song ánh, liên tục. Khi đó các điều kiện sau là
tương đương
a) f là phép đồng phôi
b) f là ánh xạ mở
c) f là ánh xạ đóng
𝐱
Ví dụ: Ánh xạ 𝐟: ℝ → (−𝟏, 𝟏) với 𝐟(𝐱) = là phép đồng phôi
𝟏 |𝐱|
GIẢI
𝐱 𝐳
Thật vậy, với mọi 𝐱, 𝐳 ∈ ℝ, 𝐟(𝐱) = 𝐟(𝐳) ⟺ |𝐱|
=
𝟏 𝟏 |𝐳|
⟺ 𝐱(𝟏 + |𝐳|) = 𝐳(𝟏 + |𝐱|) ⟺ 𝐱 = 𝐳
Vậy f là đơn ánh.

𝐱
Lấy 𝐲 ∈ (−𝟏; 𝟏), 𝐟(𝐱) = 𝐲 ⟺ = 𝐲 ⟺ 𝐱 = 𝐲 + 𝐲|𝐱| = 𝐲(𝟏 + |𝐱|)
𝟏 |𝐱|
𝐱=𝟎⟹𝐲=𝟎
𝐲 𝐲
Ta xét 𝐱 > 𝟎 ⟹ 𝐲 > 𝟎 ∧ 𝐱 = 𝐲 + 𝐲𝐱 ⟺ 𝐱 = =
𝟏 𝐲 𝟏 |𝐲|
𝐲 𝐲
Ta xét 𝐱 < 𝟎 ⟹ 𝐲 < 𝟎 ∧ 𝐱 = 𝐲 − 𝐲𝐱 ⟺ 𝐱 = =
𝟏 𝐲 𝟏 |𝐲|
Vậy f là toàn ánh.

𝟏 𝟏( 𝐲
Vậy 𝐟 : (−𝟏; 𝟏) → ℝ, 𝐟 𝐲) = cũng liên tục
𝟏 |𝐲|

TPHCM
Bài tập 76. Cho 𝐗, 𝐘, 𝐙 là các không gian topo và 𝐟: 𝐗 → 𝐘, 𝐠: 𝐘 → 𝐙 sao cho 𝐠 ∘ 𝐟
liên tục. CMR
(1) Nếu g đơn ánh, mở thì f liên tục
(2) Nếu f toàn ánh, mở thì g liên tục
CHỨNG MINH
(1) Với 𝐱 ∈ 𝐗, ta chứng minh f liên tục tại x.
Lấy lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐗, 𝐱 𝛂 → 𝐱.
Vì 𝐠 ∘ 𝐟 liên tục tại x nên 𝐠 ∘ 𝐟 (𝐱 𝛂 ) → 𝐠 ∘ 𝐟 (𝐱). Tức là 𝐠(𝐟(𝐱 𝛂 )) → 𝐠(𝐟(𝐱)) (*)
Ta CM 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐟(𝐱)
Lấy V mở trong Y chứa 𝐟(𝐱). Do 𝐠: 𝐘 → 𝐙 là ánh xạ mở nên 𝐠(𝐕) mở trong Z.
Do V chứa f(x) nên 𝐠(𝐕) chứa 𝐠(𝐟(𝐱)). Do 𝐠(𝐕) là mở chứa 𝐠(𝐟(𝐱)) nên do (*) ta
có tồn tại 𝛂𝟎 ∈ 𝐃 sao cho
𝐠(𝐟(𝐱 𝛂 )) ∈ 𝐠(𝐕), ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟎 .
Vậy tồn tại 𝐲𝛂 ∈ 𝐕 sao cho 𝐠(𝐟(𝐱 𝛂 )) = 𝐠(𝐲𝛂 ), ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟎 . Do g đơn ánh nên 𝐟(𝐱 𝛂 ) =
𝐲𝛂 , ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟎 . Vậy 𝐟(𝐱 𝛂 ) ∈ 𝐕, ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟎 . Do đó 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐟(𝐱)
(2) Với 𝐲 ∈ 𝐘, ta chứng minh g liên tục tại y.
Lấy 𝐖 mở trong Z chứa 𝐠(𝐲).
Do 𝐟: 𝐗 → 𝐘 toàn ánh nên tồn tại 𝐱 ∈ 𝐗 sao cho 𝐲 = 𝐟(𝐱).
Vậy 𝐖 mở trong Z chứa 𝐠(𝐟(𝐱)). Vì 𝐠 ∘ 𝐟 liên tục tại x nên tồn tại 𝐔 mở trên X
chứa x để (𝐠 ∘ 𝐟)(𝐔) ⊂ 𝐖 (*)
Vì 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là ánh xạ mở nên 𝐆 ≔ 𝐟(𝐔) mở trong Y chứa 𝐟(𝐱) = 𝐲.
Do (*) nên 𝐠(𝐆 ) ⊂ 𝐖.
Vậy tồn tại tập mở G trong Y chứa y sao cho 𝐠(𝐆 ) ⊂ 𝐖. Vậy g liên tục tại y.
Bài tập 77. Cho X, Y là 2 không gian topo và 𝐟: 𝐗 → 𝐘 liên tục. CMR:

TPHCM
(1) Nếu X khả li và f toàn ánh thì Y cũng khả li
(2) Nếu Y là không gian 𝐓𝟐 và f là đơn ánh thì X cũng là 𝐓𝟐
GIẢI
(1) Gọi A là tập con đếm được trù mật của X. Khi đó 𝐟(𝐀) là tập con đếm được
của Y. Ta chứng minh f(A) trù mật trong Y.
Lấy 𝐲 ∈ 𝐘. Do f toàn ánh nên ∃𝐱 ∈ 𝐗, 𝐲 = 𝐟(𝐱). Do A trù mật trong X nên tồn tại
lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐀 sao cho 𝐱 𝛂 → 𝐱. Do f liên tục nên 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐟(𝐱) = 𝐲.
Do (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐀 nên (𝐟(𝐱 𝛂 ))𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐟(𝐀)
Vậy ∀𝐲 ∈ 𝐘, ∃ 𝐟(𝐱 𝛂 ) 𝛂∈𝐃

⊂ 𝐟(𝐀), 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐲. Do đó f(A) trù mật trong Y.
(2) Lấy 𝐱 𝟏 , 𝐱 𝟐 ∈ 𝐗, 𝐱 𝟏 ≠ 𝐱 𝟐 . Do f đơn ánh nên 𝐟(𝐱 𝟏 ) ≠ 𝐟(𝐱 𝟐 ). Do Y là 𝐓𝟐 nên tồn tại
𝐕𝟏 mở chứa 𝐟(𝐱 𝟏 ) và 𝐕𝟐 mở chứa 𝐟(𝐱 𝟐 ) sao cho 𝐕𝟏 ∩ 𝐕𝟐 = 𝟎 (*)
Vì f liên tục tại 𝐱 𝟏 , 𝐱 𝟐 nên tồn tại 𝐔𝟏 mở chứa 𝐱 𝟏 , 𝐔𝟐 mở chứa 𝐱 𝟐 sao cho
𝐟(𝐔𝟏 ) ⊂ 𝐕𝟏 , 𝐟(𝐔𝟐 ) ⊂ 𝐕𝟐
Ta chứng minh 𝐔𝟏 ∩ 𝐔𝟐 = ∅.
Giả sử 𝐔𝟏 ∩ 𝐔𝟐 ≠ ∅. Khi đó tồn tại 𝐳 ∈ 𝐔𝟏 ∩ 𝐔𝟐 . Vậy 𝐟(𝐳) ∈ 𝐟(𝐔𝟏 ) và 𝐟(𝐳) ∈ 𝐟(𝐔𝟐 ).

Do đó 𝐟(𝐳) ∈ 𝐕𝟏 ∩ 𝐕𝟐 . Vậy 𝐕𝟏 ∩ 𝐕𝟐 ≠ ∅ (mâu thuẫn với (*))
Vậy 𝐔𝟏 ∩ 𝐔𝟐 = ∅. Do đó X là 𝐓𝟐 .

=
Bài tập 78. Với mọi ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘 các điều kiện sau là tương đương
(1) 𝐟 liên tục trên X
(2) 𝐟(𝐀) ⊂ 𝐟(𝐀) với mọi tập con A của X
(3) 𝐟 𝟏 (𝐁) ⊂ 𝐟 𝟏 (𝐁) với mọi tập con B của Y
CHỨNG MINH
(𝟏) ⟹ (𝟐).

TPHCM
Lấy 𝐲 ∈ 𝐟(𝐀). Khi đó ∃𝐱 ∈ 𝐀, 𝐲 = 𝐟(𝐱). Vậy tồn tại lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐀 sao cho
𝐱 𝛂 → 𝐱. Do f liên tục nên 𝐟(𝐱 𝛂 ) → 𝐟(𝐱) = 𝐲.
Vì (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐀 nên lưới 𝐟(𝐱 𝛂 ) 𝛂∈𝐃

⊂ 𝐟(𝐀). Vậy 𝐲 ∈ 𝐟(𝐀)
Do đó 𝐟(𝐀) ⊂ 𝐟(𝐀)
(𝟐) ⟹ (𝟑) Lấy B là tập con của Y. Ta đặt 𝐀 = 𝐟 𝟏(

𝐁). Khi đó
𝐟 𝐟 𝟏 (𝐁) ⊂ 𝐟(𝐟 𝟏 (𝐁))
𝟏(
Nhớ rằng 𝐟 𝐟 𝐁) ⊂ 𝐁.
𝟏( 𝟏(
(có thể chứng minh như sau: ∀𝐲 ∈ 𝐟 𝐟 𝐁) . Vậy ∃𝐱 ∈ 𝐟 𝐁): 𝐲 = 𝐟(𝐱)
Khi đó 𝐲 = 𝐟(𝐱) ∈ 𝐁)
𝟏(
Vậy 𝐟 𝐟 𝟏 (𝐁) ⊂ 𝐁. Khi đó 𝐟 𝟏 (𝐁) ⊂𝐟 𝐁)
𝟏(
(Lấy 𝐳 ∈ 𝐟 𝟏 (𝐁), ta có 𝐟(𝐳) ∈ 𝐟 𝐟 𝟏 (𝐁) . Vậy 𝐟(𝐳) ∈ 𝐁. Do đó 𝐳 ∈ 𝐟 𝐁))
(𝟑) ⟹ (𝟐)
𝟏( 𝟏(
Lấy B đóng trong Y. Khi đó 𝐁 = 𝐁. Do 𝐟 𝟏 (𝐁) ⊂𝐟 𝐁) nên 𝐟 𝟏 (𝐁) ⊂𝐟 𝐁)
𝟏( 𝟏( 𝟏(
Hiển nhiên 𝐟 𝐁) ⊂ 𝐟 𝟏 (𝐁). Vậy 𝐟 𝟏 (𝐁) =𝐟 𝐁). Vậy 𝐟 𝐁) đóng
Vậy f liên tục trên X.


Bài tập 79. Cho (𝐗, 𝛕) là một không gian topo, Y là tập hợp và 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Đặt
𝛕𝟎 = {𝐕 ⊂ 𝐘: 𝐟 𝟏 (𝐕) ∈ 𝛕}.
CMR 𝛕𝟎 là topo lớn nhất trên Y để f liên tục.
GIẢI

TPHCM
Bài tập 80. Cho (𝐗, 𝛕𝟏 ), (𝐘, 𝛕𝟐 ) là 2 không gian và tập hợp Z. Cho hai ánh xạ
𝐟: 𝐗 → 𝐙 và 𝐠: 𝐘 → 𝐙. CMR tồn tại trên Z một topo lớn nhất để f và g liên tục.
Hãy xác định topo đó.
GIẢI
Bài tập 81. Cho các không gian topo X, Y và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘. CMR các mệnh đề
sau tương đương
a) f là ánh xạ mở
𝟎
b) 𝐟(𝐀𝟎 ) ⊂ 𝐟(𝐀) , ∀𝐀 ⊂ 𝐗.
Bài tập 82. Giả sử f là toàn ánh liên tục từ không gian tô pô (𝐗, 𝕋𝐗 ) vào không
gian tô pô (𝐘, 𝕋𝐘 ) và 𝕌 là một cơ sở của (𝐗, 𝕋𝐗 ). Cho f là ánh xạ mở. Chứng
minh rằng họ
𝐟(𝕌) ≔ {𝐟(𝐕): 𝐕 ∈ 𝕌} là một cơ sở trong (𝐘, 𝕋𝐘 )
Bài tập 83. Cho X, Y là 2 không gian topo và 𝐟: 𝐗 → 𝐘. CMR
𝟎
(1) f là ánh xạ mở nếu và chỉ nếu ∀𝐀 ⊂ 𝐗: 𝐟(𝐀𝟎 ) ⊂ 𝐟(𝐀)
(2) f là ánh xạ đóng nếu và chỉ nếu ∀𝐀 ⊂ 𝐗: 𝐟(𝐀) ⊂ 𝐟(𝐀)
𝟎
(3) f là ánh xạ liên tục nếu và chỉ nếu ∀𝐁 ⊂ 𝐘: 𝐟 𝟏 (𝐁𝟎 ) ⊂ 𝐟 𝟏 (𝐁)
Bài tập 84. Cho X, (𝐘, 𝛕) là 2 không gian topo. Giả sử 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là ánh xạ mở,
toàn ánh và liên tục. CMR, 𝛕 là topo lớn nhất trên Y để f liên tục. Xét thêm
trường hợp f là ánh xạ đóng, toàn ánh và liên tục.
Bài tập 85. Cho ánh xạ f liên tục từ không gian topo 𝐗 vào không gian topo 𝐘.
CMR:
1) Nếu f đơn ánh và Y là 𝐓𝟐 thì X cũng là 𝐓𝟐
2) Nếu f là toàn ánh và A là tập con trù mật của X thì 𝐟(𝐀) trù mật trong Y.
Bài tập 86. Cho X là không gian DD1, Y là không gian topo, 𝐟, 𝐠: 𝐗 → 𝐘 là các
ánh xạ liên tục trên X, 𝐀 ⊂ 𝐗. Đặt
𝐟( 𝐱 ) , 𝐱 ∈ 𝐀
𝛗 (𝐱 ) =
𝐠(𝐱), 𝐱 ∈ 𝐗 ∖ 𝐀
(1) CMR 𝛗 chỉ có thể gián đoạn tại các điểm biên của A (nghĩa là 𝛗 liên tục
trên 𝐀𝟎 ∪ (𝐗\𝐀)𝟎 )

TPHCM
(2) Cho 𝐱 𝟎 ∈ 𝛛𝐀. CMR
a. Nếu 𝐟(𝐚) = 𝐠(𝐚) thì 𝛗 liên tục tại a
b. Nếu Y là không gian 𝐓𝟐 và 𝛗 liên tục tại a thì 𝐟(𝐚) = 𝐠(𝐚)
Áp dụng:
Khảo sát tính liên tục của hàm số 𝛗: [𝟎; 𝟏] → ℝ với

𝐱 + 𝟏, ∀𝐱 ∈ ℚ
𝛗 (𝐱 ) =
𝐬𝐢𝐧𝐱, ∀𝐱 ∉ ℚ
Khảo sát tính liên tục của hàm số 𝛗𝟏 : ℝ → ℝ với
𝐞𝐱 , ∀𝐱 ∈ ℚ
𝛗 𝟏 (𝐱 ) =
𝐱 − 𝟏, ∀𝐱 ∉ ℚ
Khảo sát tính liên tục của hàm số 𝛗𝟐 : ℝ → ℝ với
𝐞𝐱 , ∀𝐱 ≤ 𝟏
𝛗 𝟏 (𝐱 ) =
𝐱 − 𝟏, ∀𝐱 > 𝟏
Bài tập 87. Cho X là không gian tôpô và Y là không gian 𝐓𝟐 . Cho 𝐟, 𝐠: 𝐗 → 𝐘 là
hai ánh xạ liên tục. Đặt 𝐀 = {𝐱 ∈ 𝐗: 𝐟(𝐱) = 𝐠(𝐱)}
a) CMR A là tập đóng
b) Giả sử tồn tại 𝐁 ⊂ 𝐀 và B trù mật trong X. CMR: 𝐀 = 𝐗
c) Cho 𝐡, 𝐤: ℝ → ℝ liên tục và 𝐡(𝐫) = 𝐤(𝐫), ∀𝐫 ∈ ℚ. CMR: 𝐡 = 𝐤.
GIẢI
Bài tập 88. Cho các không gian tô pô X, Y, Z và các ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘; 𝐠: 𝐘 → 𝐙.
Giả sử f toàn ánh, liên tục. CMR
(1) Nếu 𝐠 ∘ 𝐟 là ánh xạ mở thì g là ánh xạ mở
(2) Nếu 𝐠 ∘ 𝐟 là ánh xạ đóng thì g là ánh xạ đóng
Bài tập 89. Cho 𝐗, 𝐘, 𝐙 là các không gian topo và 𝐟: 𝐗 → 𝐘, 𝐠: 𝐘 → 𝐙 là các ánh xạ
liên tục sao cho 𝐠 ∘ 𝐟 là đồng phôi. CMR
(1) Nếu g đơn ánh thì f và g là đồng phôi
(2) Nếu f toàn ánh thì f và g là đồng phôi
Bài tập 90. Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Gọi 𝐃 là tập các điểm gián đoạn (không liên tục) của f.
Gọi 𝛕 là topo trên Y. CMR
(1) 𝐟(𝐃) =∪𝐀⊂𝐗 𝐟(𝐀) ∖ 𝐟(𝐀)

TPHCM
𝟏( 𝟏( 𝟎 𝟏(
(2) 𝐃 =∪𝐕∈𝛕 𝐟 𝐕) ∖ 𝐟 𝐕) =∪𝐆∈𝛕 𝐟 𝟏 (𝐗 ∖ 𝐆) ∖ 𝐟 𝐗 ∖ 𝐆)
Bài tập 91. Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là một toàn ánh và mở. Giả sử 𝛃 là cơ sở của topo 𝛕𝐗
trên X. Đặt 𝛃𝟎 = {𝐟(𝐆): 𝐆 ∈ 𝛃} là một cơ sở của topo trên Y.
Bài tập 92. Cho X là không gian topo sao cho mọi tập một điểm của X là đóng.
Cho Y là không gian topo và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là toàn ánh. Chứng minh hai
mệnh đề sau là tương đương
(1) f là phép đồng phôi
(2) 𝐀 = 𝐟 𝟏 𝐟(𝐀) , ∀𝐀 ⊂ 𝐗
Bài tập 93. Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là song ánh. Chứng minh các mệnh đề sau là tương
đương
(1) f là phép đồng phôi
(2) 𝐟(𝐀) = 𝐟(𝐀), ∀𝐀 ⊂ 𝐗
(3) 𝐟 𝟏 (𝐁) = 𝐟 𝟏 (𝐁), ∀𝐁 ⊂ 𝐘
Bài tập 94. Cho các không gian tô pô X, Y, Z và các ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘; 𝐠: 𝐘 → 𝐙.
Giả sử g đơn ánh, liên tục. CMR
(1) Nếu 𝐠 ∘ 𝐟 là ánh xạ mở thì f là ánh xạ mở
(2) Nếu 𝐠 ∘ 𝐟 là ánh xạ đóng thì f là ánh xạ đóng
Bài tập 95. (Tô pô sinh bởi họ ánh xạ) Cho X là một tập bất kì, {(𝐗 𝛂 , 𝛕𝛂 )}𝛂∈𝐈 là
một họ khác rỗng những không gian tô pô, {𝐟𝛂 }𝛂∈𝐈 là một họ những ánh xạ
𝐟𝛂 : 𝐗 → 𝐗 𝛂 . Trong tất cả các tô pô trên X sao cho tất cả các ánh xạ 𝐟𝛂 đều liên
tục, có một tô pô 𝛕 yếu nhất. Họ 𝛃 các tập có dạng
∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 )
Trong đó H là tập con hữu hạn của I, 𝐆𝛂 ∈ 𝛕𝛂 , tạo thành một cơ sở của tô pô 𝛕.
Chứng minh
𝟏(
Chú ý: Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Ta có: 𝐟 𝐘) = 𝐗.
 Ta chứng minh 𝛃 là cơ sở của 1 tô pô 𝛕 nào đó trên X
Ta thấy 𝐗 𝛂 ∈ 𝛕𝛂 và 𝐟𝛂 𝟏 (𝐗 𝛂 ) = 𝐗 nên 𝐗 ∈ 𝛃 ⟹ 𝐗 ⊂∪𝐆∈𝛃 𝐆
𝛃 là họ các tập con của X nên ∪𝐆∈𝛃 𝐆 ⊂ 𝐗
Vậy 𝐗 =∪𝐆∈𝛃 𝐆

TPHCM
Lấy 𝐔, 𝐕 ∈ 𝛃 và 𝐱 ∈ 𝐔 ∩ 𝐕. Khi đó tồn tại 𝐇, 𝐊 là tập con hữu hạn của I sao cho
𝐔 =∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ), 𝐕 =∩𝛂∈𝐊 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) , 𝐆𝛂 ∈ 𝛕𝛂
Ta đặt 𝐖 =∩𝛂∈𝐇∪𝐊 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) = 𝐔 ∩ 𝐕 ⟹ 𝐱 ∈ 𝐖 ⊂ 𝐔 ∩ 𝐕
Do 𝐇 ∪ 𝐊 cũng là tập con hữu hạn của I nên 𝐖 ∈ 𝛃
Vậy 𝛃 là cơ sở của 1 tô pô 𝛕 trên X.
 Ta chứng minh 𝛕 là tô pô để 𝐟𝛂 : (𝐗, 𝛕) → (𝐗 𝛂 , 𝛕𝛂 ) liên tục ∀𝛂 ∈ 𝐈.
Lấy 𝛂 ∈ 𝐈, 𝐆𝛂 ∈ 𝛕𝛂 . Theo định nghĩa 𝛃 ta thấy
𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) ∈ 𝛃 ⊂ 𝛕 . Vậy 𝐟𝛂 liên tục.
 Ta chứng minh 𝛕 là tô pô yếu nhất để 𝐟𝛂 liên tục ∀𝛂 ∈ 𝐈.
Giả sử 𝛔 là tô pô để 𝐟𝛂 : (𝐗, 𝛔) → (𝐗 𝛂 , 𝛕𝛂 ) liên tục ∀𝛂 ∈ 𝐈. Ta chứng minh 𝛕 ⊂ 𝛔.

Ta chỉ cần chỉ ra 𝛃 ⊂ 𝛔.
Lấy 𝐕 ∈ 𝛃 ⟹ 𝐕 =∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) với H là tập con hữu hạn của I, 𝐆𝛂 ∈ 𝛕𝛂 , ∀𝛂 ∈

𝐇.
Do 𝐟𝛂 : (𝐗, 𝛔) → (𝐗 𝛂 , 𝛕𝛂 ) liên tục ∀𝛂 ∈ 𝐈
⟹ 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) ∈ 𝛔, ∀𝛂 ∈ 𝐈 ⟹ 𝐕 =∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) ∈ 𝛔
(do H hữu hạn)
Vậy 𝛃 ⊂ 𝛔. Do đó 𝛕 ⊂ 𝛔.
Bài tập 96. Cho X là một tập bất kì, {(𝐗 𝛂 , 𝛕𝛂 )}𝛂∈𝐈 là một họ khác rỗng những
không gian tô pô, {𝐟𝛂 }𝛂∈𝐈 là một họ những ánh xạ 𝐟𝛂 : 𝐗 → 𝐗 𝛂 . Gọi 𝛕 là tô pô
trên X sinh bởi họ {𝐟𝛂 }𝛂∈𝐈 . Cho không gian tô pô (𝐀, 𝛔) và ánh xạ
𝐠: (𝐀, 𝛔) → (𝐗, 𝛕).
Khi đó, hai mệnh đề sau là tương đương
1) 𝐠: (𝐀, 𝛔) → (𝐗, 𝛕) liên tục

TPHCM
2) 𝐟𝛂 ∘ 𝐠: (𝐀, 𝛔) → (𝐗 𝛂 , 𝛕𝛂 ) liên tục với mọi 𝛂 ∈ 𝐈
Chứng minh
1)⟹ 𝟐) Hiển nhiên vì hợp của hai ánh xạ liên tục thì liên tục
𝟐) ⟹ 𝟏) Lấy V thuộc cơ sở 𝛃 của 𝛕 ⟹ 𝐕 =∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) với H là tập con hữu

hạn của I, 𝐆𝛂 ∈ 𝛕𝛂 , ∀𝛂 ∈ 𝐇.
𝟏(
Ta chứng minh 𝐠 𝐕) ∈ 𝛔.
𝟏( 𝟏
Ta có: 𝐠 𝐕) = 𝐠 ∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ) =∩𝛂∈𝐇 𝐠 𝟏
𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 )
=∩𝛂∈𝐇 (𝐟𝛂 ∘ 𝐠) 𝟏 (𝐆𝛂 )
Mà 𝐟𝛂 ∘ 𝐠 liên tục nên (𝐟𝛂 ∘ 𝐠) 𝟏 (𝐆𝛂 ) ∈ 𝛔.

𝟏(
Vậy 𝐠 𝐕) =∩𝛂∈𝐇 (𝐟𝛂 ∘ 𝐠) 𝟏 (𝐆𝛂 ) ∈ 𝛔 (vì H hữu hạn).
Do đó: 𝐠: (𝐀, 𝛔) → (𝐗, 𝛕) liên tục (đpcm)
Bài tập 97. Cho X là một tập bất kì, , {𝐟𝛂 }𝛂∈𝐈 là một họ những hàm số 𝐟𝛂 : 𝐗 → ℝ.
Trên ℝ xét tô pô thông thường 𝛕ℝ . Gọi 𝛔𝐗 là tô pô trên X sinh bởi họ {𝐟𝛂 }𝛂∈𝐈 và
(𝐱 𝐧 )𝐧 là một dãy bất kì của X. Giả sử 𝐱 ∈ 𝐗. Hai mệnh đề sau là tương đương
1) 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐱 𝐧 = 𝐱 trong (𝐗, 𝛔𝐗 )
2) 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐟𝛂 (𝐱 𝐧 ) = 𝐟𝛂 (𝐱) trong ℝ, với mọi 𝛂 ∈ 𝐈
Chứng minh
1)⟹ 𝟐) Lấy 𝛂 ∈ 𝐈 và 𝐕 ∈ 𝛕ℝ chứa 𝐟𝛂 (𝐱). Khi đó 𝐟𝛂 (𝐱) ∈ 𝐕 nên 𝐱 ∈ 𝐟𝛂 𝟏 (𝐕). Mà 𝐟𝛂

liên tục nên 𝐟𝛂 𝟏 (𝐕) ∈ 𝛔𝐗 .
Vì 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐱 𝐧 = 𝐱 trong (𝐗, 𝛔𝐗 ) nên tồn tại 𝐧𝟎 ∈ ℕ sao cho ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 ta có 𝐱 𝐧 ∈

𝐟𝛂 𝟏 (𝐕). Vậy 𝐟𝛂 (𝐱 𝐧 ) ∈ 𝐕.
Do đó 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐟𝛂 (𝐱 𝐧 ) = 𝐟𝛂 (𝐱).
𝟐) ⟹ 𝟏) Ta thấy 𝛃 các tập có dạng

TPHCM
∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 )
trong đó H là tập con hữu hạn của I, 𝐆𝛂 ∈ 𝛕ℝ , là cơ sở của (𝐗, 𝛔𝐗 ). Lấy 𝐔 ∈ 𝛃 chứa
x. Ta có
𝐱 ∈ 𝐔 =∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 )
trong đó H là tập con hữu hạn của I, 𝐆𝛂 ∈ 𝛕ℝ .
Vậy 𝐱 ∈ 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ), ∀𝛂 ∈ 𝐇. Từ đó
𝐟𝛂 (𝐱) ∈ 𝐆𝛂 , ∀𝛂 ∈ 𝐇
Do 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐟𝛂 (𝐱 𝐧 ) = 𝐟𝛂 (𝐱), ∀𝛂 ∈ 𝐇 và 𝐆𝛂 ∈ 𝛕ℝ nên tồn tại 𝐧𝛂 ∈ ℕ∗ sao cho

∀𝐧 ≥ 𝐧𝛂 ta có: 𝐟𝛂 (𝐱 𝐧 ) ∈ 𝐆𝛂 , ∀𝛂 ∈ 𝐇.
Do đó 𝐱 𝐧 ∈ 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ), ∀𝐧 ≥ 𝐧𝛂 , ∀𝛂 ∈ 𝐇
Vì H hữu hạn nên {𝐧𝛂 : 𝛂 ∈ 𝐇} cũng hữu hạn.
Vậy tồn tại 𝐧𝟎 = 𝐦𝐚𝐱 𝛂∈𝐇 𝐧𝛂 ∈ ℕ∗ .
Do đó: 𝐱 𝐧 ∈ 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ), ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 , ∀𝛂 ∈ 𝐇
Vậy 𝐱 𝐧 ∈∩𝛂∈𝐇 𝐟𝛂 𝟏 (𝐆𝛂 ), ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .
Suy ra 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .
Vậy 𝐥𝐢𝐦𝐧→ 𝐱 𝐧 = 𝐱 trong (𝐗, 𝛔𝐗 ).

TPHCM
8
KHÔNG GIAN TÔ PÔ CON
BÀI
KHÔNG GIAN TÔ PÔ TÍCH

CÁC TIÊN ĐỀ TÁCH
I LÍ THUYẾT.
=
1. Không gian topo con
Cho (𝐗, 𝛕) là một không gian tô pô và A là một tập con của X.
Khi đó họ 𝛕𝐀 = {𝐆 ∩ 𝐀: 𝐆 ∈ 𝛕} là một topo trên A, gọi là tô pô cảm sinh bởi to po 𝛕

trên X. Không gian A với tô pô cảm sinh 𝛕𝐀 gọi là không gian con của không gian
X.
Nếu 𝐠: 𝐃 → 𝐘 và 𝐃 ⊂ 𝐗 thì 𝐅: 𝐗 → 𝐘 gọi là ánh xạ mở rộng của g từ D lên X nếu

𝐅|𝐃 = 𝐠.
Định lí 1:
(1) Tập con mở của một tập mở là mở trong X; tập con đóng của một tập đóng
là đóng trong X. Nghĩa là:
Cho A là tập mở trong X và B là tập mở trong A. Khi đó B là mở trong X.
Cho A là tập đóng trong X và B là tập đóng trong A. Khi đó B là đóng
trong X.
(2) Tập con G mở trong A ⟺ Tồn tại tập U mở trong X sao cho 𝐆 = 𝐀 ∩ 𝐔
(3) Tập con E đóng trong A ⟺ Tồn tại tập F đóng trong X sao cho 𝐄 = 𝐀 ∩ 𝐅
(4) 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là ánh xạ liên tục thì 𝐟|𝐀 là ánh xạ liên tục.
Bài tập 98. Cho X là không gian topo và 𝐄 ⊂ 𝐃 ⊂ 𝐗. Giả sử E là không gian topo
con của D, D là không gian topo con của X. Chứng minh E là không gian topo
con của X.
GIẢI

TPHCM
Lấy V là tập mở trong E. Do E là không gian con của D nên tồn tại tập mở U
trong D sao cho 𝐕 = 𝐔 ∩ 𝐄. Mà D lại là không gian con của X nên tồn tại tập G
mở trong X để 𝐔 = 𝐆 ∩ 𝐃. Vậy 𝐕 = 𝐆 ∩ 𝐃 ∩ 𝐄. Mà 𝐄 ⊂ 𝐃 nên 𝐃 ∩ 𝐄 = 𝐄
Vậy 𝐕 = 𝐆 ∩ 𝐄. Do đó E là không gian con của X.
Bài tập 99. Cho D là tập con của không gian topo X. CMR
(1) Nếu X là 𝐓𝟐 thì D cũng là 𝐓𝟐
(2) Nếu X là khả li và D mở trong X thì D cũng khả li
GIẢI
Bài tập 100. Cho hai không gian topo X, Y và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘, A là tập con của X.
CMR Nếu 𝐟|𝐀 liên tục tại 𝐚 ∈ 𝐀𝟎 thì f liên tục tại a
GIẢI
2. Không gian topo tích
Cho (𝐗 𝟏 , 𝛕𝟏 ) và (𝐗 𝟐 , 𝛕𝟐 ) là hai không gian topo. Đặt 𝐙 = 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 là tích Descartes

và
𝐩𝐫𝟏 : 𝐙 → 𝐗 𝟏 , 𝐩𝐫𝟏 (𝐱 𝟏 , 𝐱 𝟐 ) = 𝐱 𝟏 ; 𝐩𝐫𝟐 : 𝐙 → 𝐗 𝟐 , 𝐩𝐫𝟏 (𝐱 𝟏 , 𝐱 𝟐 ) = 𝐱 𝟐
lần lượt là các phép chiếu hay ánh xạ tọa độ thứ 1 và thứ 2. Các không gian 𝐗 𝟏 ; 𝐗 𝟐
gọi là không gian tọa độ.
Ta gọi topo tích trên 𝐙 là topo sinh bởi 𝐩𝐫𝟏 ; 𝐩𝐫𝟐 , tức là topo yếu nhất trên 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐
để 𝐩𝐫𝟏 ; 𝐩𝐫𝟐 liên tục.

TPHCM
Như vậy topo tích có tiền cơ sở là họ tất cả các tập 𝐩𝐫𝐤 𝟏 (𝐔𝐤 ) trong đó 𝐔𝐤 ∈ 𝛕𝐤 , 𝐤 ∈
{𝟏, 𝟐} hay có cơ sở là họ tất cả các tập có dạng
𝐩𝐫𝟏 𝟏 (𝐔𝟏 ); 𝐩𝐫𝟐 𝟏 (𝐔𝟐 ); 𝐩𝐫𝟏 𝟏 (𝐔𝟏 ) ∩ 𝐩𝐫𝟐 𝟏 (𝐔𝟐 )
trong đó 𝐔𝐤 ∈ 𝛕𝐤 , 𝐤 ∈ {𝟏, 𝟐}
Topo tích còn gọi là topo Tikhonov. Tập Z cùng với topo Tikhonov gọi là tích của
hai không gian (𝐗 𝟏 , 𝛕𝟏 ) và (𝐗 𝟐 , 𝛕𝟐 )
Định lí 2: Cho 𝐀, 𝐁 lần lượt là các tập con của 𝐗 𝟏 và 𝐗 𝟐 . Cho không gian topo Z.
Ta có
(1) Phép chiếu 𝐩𝐫𝐤 : 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 → 𝐗 𝐤 ; 𝐤 ∈ {𝟏, 𝟐} là các ánh xạ mở.

(2) Ánh xạ 𝐟: 𝐙 → 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 liên tục nếu và chỉ nếu 𝐩𝐫𝐤 ∘ 𝐟 liên tục với mọi
𝐤 ∈ {𝟏; 𝟐}.
(3) 𝐩𝐫𝟏 (𝐀 × 𝐁) = 𝐀; 𝐩𝐫𝟐 (𝐀 × 𝐁) = 𝐁
(4) 𝐩𝐫𝟏 𝟏 (𝐀) = 𝐀 × 𝐗 𝟐 ; 𝐩𝐫𝟐 𝟏 (𝐁) = 𝐗 𝟏 × 𝐁
(5) Nếu 𝐳 ∈ 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 thì 𝐳 = (𝐩𝐫𝟏 (𝐳), 𝐩𝐫𝟐 (𝐳))
(6) Nếu G là tập con của 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 thì
𝐱 ∈ 𝐩𝐫𝟏 (𝐆) ⟺ ∃𝐲 ∈ 𝐗 𝟐 : (𝐱, 𝐲) ∈ 𝐆
𝐲 ∈ 𝐩𝐫𝟐 (𝐆) ⟺ ∃𝐱 ∈ 𝐗 𝟏 : (𝐱, 𝐲) ∈ 𝐆
Định lí 3
(1) U mở trong X, V mở trong Y. Khi đó, 𝐔 × 𝐕 mở trong 𝐗 × 𝐘

(2) W mở trong 𝐗 × 𝐘 chứa (𝐱, 𝐲). Khi đó tồn tại U mở trong X chứa x, V mở
trong Y chứa y sao cho 𝐔 × 𝐕 ⊂ 𝐖
(3) (𝐀 × 𝐁)𝟎 = 𝐀𝟎 × 𝐁𝟎
(4) 𝐀×𝐁=𝐀×𝐁
(5) 𝐀𝟏 × 𝐀𝟐 đóng trong 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 khi và chỉ khi 𝐀𝐤 đóng trong 𝐗 𝐤 ; 𝐤 ∈ {𝟏, 𝟐}
(6) 𝐀𝟏 × 𝐀𝟐 mở trong 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐 khi và chỉ khi 𝐀𝐤 mở trong 𝐗 𝐤 ; 𝐤 ∈ {𝟏, 𝟐}
(7) 𝐀𝐤 trù mật trong 𝐗 𝐤 ; 𝐤 ∈ {𝟏, 𝟐} thì 𝐀𝟏 × 𝐀𝟐 trù mật trong 𝐗 𝟏 × 𝐗 𝟐
(8) 𝐗 × 𝐘 là 𝐓𝟐 ⟺ X và Y là 𝐓𝟐
(9) 𝐗 × 𝐘 là khả li ⟺ X và Y là khả li
(10) 𝐗 × 𝐘 là DD1⟺ X và Y là DD1
(11) 𝐗 × 𝐘 là DD2 ⟺ X và Y là DD2

TPHCM
Ví dụ:
Không gian metric tích chính là không gian topo tích sinh bởi metric tích
ℝ𝟐 chính là không gian topo tích của ℝ với ℝ
Định lí 4: Cho X,Y,Z,T là các không gian tô pô. Xét các ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐙, 𝐠: 𝐘 → 𝐓
lần lượt liên tục tại 𝐱 𝟎 ∈ 𝐗 và 𝐲𝟎 ∈ 𝐘.
Đặt 𝛗: 𝐗 × 𝐘 → 𝐙 × 𝐓 với
𝛗(𝐱, 𝐲) = (𝐟(𝐱), 𝐠(𝐲)), ∀(𝐱, 𝐲) ∈ 𝐗 × 𝐘
Khi đó 𝛗 liên tục tại (𝐱 𝟎 , 𝐲𝟎 ) ∈ 𝐗 × 𝐘.
Định lí 5: Cho không gian topo X và Y. Cho lưới (𝐱 𝛂 )𝛂∈𝐃 ⊂ 𝐗 và dãy 𝐲𝛃 ⊂ 𝐘.

𝛃∈𝐈
Hai mệnh đề sau là tương đương
(1) 𝐱 𝛂 , 𝐲𝛃 → (𝐱, 𝐲) trên 𝐗 × 𝐘

(2) 𝐱 𝛂 → 𝐱 trên X và 𝐲𝛃 → 𝐲 trên Y
Định lí 6: Cho không gian topo X và Y. Cho dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐗 và dãy (𝐲𝐧 )𝐧 ⊂ 𝐘. Hai
mệnh đề sau là tương đương
(1) (𝐱 𝐧 , 𝐲𝐧 ) → (𝐱, 𝐲) trên 𝐗 × 𝐘

(2) 𝐱 𝐧 → 𝐱 trên X và 𝐲𝐧 → 𝐲 trên Y
Bài tập 101. Cho hai không gian topo X, Y và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘 liên tục. Ta gọi
𝐆 = 𝐆𝐟 = {(𝐱, 𝐟(𝐱)): 𝐱 ∈ 𝐗} là đồ thị của f. CMR
(1) X đồng phôi với G
(2) Nếu Y là không gian 𝐓𝟐 thì G đóng trong 𝐗 × 𝐘.
GIẢI
Bài tập 102. Cho hai không gian topo X, Y thỏa mãn: Mọi dãy hội tụ (𝐱 𝐧 )𝐧 trong
X, có dãy ảnh 𝐟(𝐱 𝐧 ) 𝐧 cũng hội tụ trong Y . Cho ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘 và giả sử X là
DD1. Hơn nữa 𝐆 = 𝐆𝐟 = {(𝐱, 𝐟(𝐱)): 𝐱 ∈ 𝐗} là đóng. CMR f liên tục

TPHCM
GIẢI
3. Các tiên đề tách

3.1. 𝐓𝟏 không gian
Không gian topo X gọi là 𝐓𝟏 không gian nếu hai điểm 𝐱, 𝐲 ∈ 𝐗, 𝐱 ≠ 𝐲, đều có một
tập mở chứa x không chứa y và một tập mở chứa y không chứa x.
Định lí 5: Không gian X là 𝐓𝟏 không gian nếu và chỉ nếu mọi tập con chỉ gồm một
điểm của X là đóng
3.2. 𝐓𝟐 không gian
Không gian topo X gọi là 𝐓𝟐 không gian (hay không gian Hausdorff) nếu hai điểm
𝐱, 𝐲 ∈ 𝐗, 𝐱 ≠ 𝐲, tồn tại tập mở U chứa x và tập mở V chứa y sao cho 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅
3.3. 𝐓𝟑 không gian
Không gian topo X gọi là 𝐓𝟑 không gian (hay không gian chính quy) nếu X là 𝐓𝟏
không gian và với mọi 𝐱 ∈ 𝐗, mọi tập con đóng F của X chứa x, tồn tại các tập con
mở U và V sao cho 𝐱 ∈ 𝐔, 𝐅 ⊂ 𝐕 và 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅
Định lí 6: Hai mệnh đề sau là tương đương
(1) X là không gian chính quy

(2) X là 𝐓𝟏 không gian và với mọi 𝐱 ∈ 𝐗 và mọi tập V mở chứa x, tồn tại tập U
mở sao cho: 𝐱 ∈ 𝐔 ⊂ 𝐔 ⊂ 𝐕
3.4. 𝐓𝟒 không gian
Không gian topo X gọi là 𝐓𝟒 không gian (hay không gian chuẩn tắc) nếu X là 𝐓𝟏
không gian và hai tập đóng A, B bất kì, 𝐀 ∩ 𝐁 = ∅, tồn tại các tập mở U và V sao
cho 𝐀 ⊂ 𝐔, 𝐁 ⊂ 𝐕 và 𝐔 ∩ 𝐕 = ∅
Định lí 7: Hai mệnh đề sau là tương đương

TPHCM
(3) X là không gian chuẩn tắc
(4) X là 𝐓𝟏 không gian và với mọi tập dóng A và mọi tập V mở chứa A, tồn tại
tập U mở sao cho: 𝐀 ⊂ 𝐔 ⊂ 𝐔 ⊂ 𝐕
Định lí 8: 𝐓𝟒 ⟹ 𝐓𝟑 ⟹ 𝐓𝟐 ⟹ 𝐓𝟏
Ví dụ: Không gian metric là không gian chuẩn tắc.
 Tính chất của không gian chuẩn tắc
Định lí 7 (Bổ đề Urysohn): Cho X là không gian chuẩn tắc, A và B là hai tập con
đóng rời nhau của X. Khi đó tồn tại hàm liên tục 𝐟: 𝐗 → [𝟎; 𝟏] sao cho 𝐟(𝐱) =
𝟎, ∀𝐱 ∈ 𝐀 và 𝐟(𝐱) = 𝟏, ∀𝐱 ∈ 𝐁
Định lí 8 (Định lí Tietze-Urysohn): Cho X là không gian chuẩn tắc, A là tập con
của X. Khi đó mọi hàm liên tục 𝐟: 𝐀 → [𝐚; 𝐛] đều tồn tại hàm liên tục 𝐅: 𝐗 → [𝐚; 𝐛]
sao cho 𝐅|𝐀 = 𝐟
Hệ quả: Cho hàm 𝐟: 𝐀 → ℝ liên tục trên tập con đóng A của một không gian
chuẩn tắc X. Khi đó tồn tại 𝐅: 𝐗 → ℝ liên tục trên X sao cho 𝐅|𝐀 = 𝐟

=
Bài tập 103. Cho hai không gian topo X, Y và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Giả sử 𝐗 = 𝐀 ∪ 𝐁.
(3) Cho 𝐱 𝟎 ∈ 𝐀 ∩ 𝐁 và 𝐟|𝐀 , 𝐟|𝐁 liên tục tại 𝐱 𝟎 . CM f liên tục tại 𝐱 𝟎
(4) Giả sử 𝐟|𝐀 liên tục trên A và 𝐟|𝐁 liên tục trên B. Hơn nữa, A và B đóng
(hoặc A và B mở). CM f liên tục trên X
GIẢI
Bài tập 104.

(1) Cho f là ánh xạ đóng trên X, A là tập đóng của X. CMR 𝐟|𝐀 là ánh xạ đóng
trên A

TPHCM
(2) Cho f là ánh xạ mở trên X, A là tập mở của X. CMR 𝐟|𝐀 là ánh xạ mở trên
A.
Bài tập 105. Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là ánh xạ đóng (hay mở) trên X
(1) Cho 𝐁 ⊂ 𝐘 và đặt 𝐀 = 𝐟 𝟏 (𝐁). CMR 𝐟|𝐀 là ánh xạ đóng (hay mở) trên A
(2) Cho f đơn ánh và 𝐀 ⊂ 𝐗. CMR 𝐟|𝐀 : 𝐀 → 𝐟(𝐀) là ánh xạ đóng (hay mở) trên
A.
Bài tập 106. Cho 𝐗 = {𝐚, 𝐛, 𝐜} và 𝐀 = {𝐚, 𝐛}. Đặt 𝛕 = {∅, 𝐗, 𝐀}
a) CMR 𝛕 là tô pô trên X
b) (𝐗, 𝛕) có 𝐓𝟐 không?
Bài tập 107. Cho X là không gian tô pô. Đường chéo của 𝐗 × 𝐗 là tập
𝚫 = {(𝐱, 𝐱): 𝐱 ∈ 𝐗}
a) CMR: Nếu X là không gian 𝐓𝟐 thì 𝚫 đóng trong 𝐗 × 𝐗
b) Giả sử 𝐟: 𝐗 → 𝚫 với 𝐟(𝐱) = (𝐱, 𝐱), ∀𝐱 ∈ 𝐗. CMR f là một phép đồng phôi.
Bài tập 108. Cho các không gian tô pô X, Y, Z và các ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘, 𝐠: 𝐙 → 𝐘.
Đặt
𝐁 = {(𝐱, 𝐲) ∈ 𝐗 × 𝐙: 𝐟(𝐱) = 𝐠(𝐲)}
a) Giả sử rằng 𝐟, 𝐠 liên tục và 𝐘 là không gian 𝐓𝟐 . Chứng minh rằng B đóng
trong 𝐗 × 𝐙.
b) Giả sử rằng 𝐟, 𝐠 là toàn ánh mở, B đóng. CMR Y là không gian 𝐓𝟐

TPHCM
9 KHÔNG GIAN TOPO COMPACT
BÀI
I LÍ THUYẾT.
=
Nhiều vấn đề được biết là tự nhiên trong trường hợp hữu hạn, ví dụ:
 Phép cộng hữu hạn số có tính chất giao hoán, kết hợp, v.v.
 Mọi tập con hữu hạn của ℝ đều có phần tử lớn nhất và nhỏ nhất
 Giao hữu hạn các tập mở là tập mở
 Hợp hữu hạn tập đóng là tập đóng
Tuy nhiên, trong trường hợp vô hạn thì các tính chất trên không nhất thiết còn
đúng nữa.
Một tính chất tập hợp cho phép chuyển từ trường hợp vô hạn sang trường hợp
hữu hạn, mà ta định nghĩa sau đây gọi là tính compact.
1. Không gian compact
Tập con A của không gian topo X được gọi là tập compact nếu mọi phủ mở của A
trong X đều có một phủ con hữu hạn.
Không gian tôpô X gọi là không gian compact nếu X là tập compact của X.
Tập con A của X gọi là compact tương đối trong X nếu bao đóng 𝐀 là compact
trong X
Ví dụ:
(1) Mọi tập hữu hạn là tập compact

(2) Không gian Euclide ℝ𝐤 không là không gian compact
Bài tập 109. Mọi tập con của không gian topo bù hữu hạn đều là tập compact

TPHCM
GIẢI
Từ định nghĩa tập compact ta có:
Mệnh đề 1. Hợp hữu hạn các tập compact của một không gian X là tập compact.
CHỨNG MINH
Ta giả sử A và B compact trong X. Ta chứng minh 𝐀 ∪ 𝐁 compact.
Với mọi tâp con A của X, theo định nghĩa tôpô cảm sinh ta có:
1) Tập con A là compact nếu và chỉ nếu A với topo cảm sinh là không gian
compact
2) Tập con K của A là compact trong A nếu và chỉ nếu K compact trong X. Vậy
với khái niệm compact ta không cần phân biệt trong không gian con và không
gian mẹ.
Một họ các tập {𝐅𝛂 }𝛂∈𝐈 gọi là có tâm nếu mọi tập con hữu hạn 𝐈𝟎 của I đều có
∩𝛂∈𝐈𝟎 𝐅𝛂 ≠ ∅
Định lí 2: Cho không gian topo X. Các mệnh đề sau là tương đương
(1) Không gian X là compact

(2) Mọi phủ mở của X đều có một phủ con hữu hạn.
(3) Mọi họ các tập con đóng có tâm {𝐅𝛂 }𝛂∈𝐈 đều có giao ∩𝛂∈𝐈 𝐅𝛂 ≠ ∅
(4) Mọi lưới trong X đều có lưới con hội tụ.
Bài tập 110. Cho X là không gian topo compact và (𝐀𝛂 )𝛂∈𝐈 là họ các tập đóng,
khác rỗng, lồng trong nhau (nghĩa là 𝐀𝛂 ⊂ 𝐀𝛃 hoặc 𝐀𝛃 ⊂ 𝐀𝛂 , ∀𝛂, 𝛃 ∈ 𝐈).
CMR: ∩𝛂∈𝐈 𝐀𝛂 ≠ ∅
GIẢI

TPHCM

Trên không gian topo, tính chất compact không được đặc trưng bởi dãy như
không gian metric.
Không gian topo X gọi là compact theo dãy nếu mọi dãy trong X đều có một dãy
con hội tụ.
Trong lớp không gian metric, tính compact và compact theo dãy là tương đương.
Định lí 3:
(1) Tập con đóng của không gian compact là tập compact (Đóng trong compact
là compact)
(2) Tập compact của một không gian 𝐓𝟐 là tập đóng (Compact trong 𝐓𝟐 thì
đóng)
(3) Không gian X là không gian 𝐓𝟐 và compact. Khi đó X là không gian chuẩn
tắc.
Bài tập 111. Cho A và B là các tập compact của không gian topo X . Giả sử X là
𝐓𝟐 . CMR 𝐀 ∩ 𝐁 compact.
GIẢI
Định lí 4 (Tikhonov). Không gian tích 𝐗 × 𝐘 là compact khi và chỉ khi 𝐗 và 𝐘 là

compact
Định lí 5: Cho 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là ánh xạ liên tục và A là tập con compact của X. Khi đó
𝐟(𝐀) là tập con compact của Y
GIẢI

TPHCM
Định lí 6: Nếu 𝐟: 𝐗 → 𝐘 là song ánh liên tục, X compact và Y là 𝐓𝟐 thì f là phép
đồng phôi
Chứng minh
Lấy A là tập con đóng của X. Vậy A compact. Do f liên tục nên 𝐟(𝐀) đóng trong Y.
Do Y là Hausdorff nên 𝐟(𝐀) là đóng. Vậy f là ánh xạ đóng. Vậy f là đồng phôi.
Bài tập 112. Cho X là không gian 𝐓𝟐 và compact. CMR

(1) Nếu A là đóng và 𝐱 𝟎 ∉ 𝐀 thì tồn tại 2 tập mở U, V rời nhau sao cho 𝐱 𝟎 ∈ 𝐔
và 𝐀 ⊂ 𝐕
(2) Nếu A, B là 2 tập đóng rời nhau thì tồn tại 2 tập mở G, H rời nhau sao cho
𝐀 ⊂ 𝐆 và 𝐁 ⊂ 𝐇
GIẢI
Bài tập 113. Cho hai không gian topo X, Y và ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘. Ta gọi
𝐆 = 𝐆𝐟 = {(𝐱, 𝐟(𝐱)): 𝐱 ∈ 𝐗} là đồ thị của f. Giả sử G đóng và Y là không gian
compact. CMR f liên tục
GIẢI
2. Không gian compact địa phương
Không gian tô pô X gọi là compact địa phương nếu mọi điểm của nó đều có một
lân cận compact
Ví dụ:
Không gian Euclide ℝ𝐤 là compact địa phương

TPHCM
Mọi không gian rời rạc là compact địa phương
Định lí 7: Cho X là một không gian 𝐓𝟐 compact địa phương. Khi đó
(1) Mọi 𝐱 ∈ 𝐗 và mọi tập mở U chứa x, tồn tại một lân cận compact N của x sao
cho 𝐍 ⊂ 𝐔
(2) Mọi tập compact K của X và mọi tập mở U chứa K, tồn tại tập mở V sao
cho 𝐊 ⊂ 𝐕 ⊂ 𝐕 ⊂ 𝐔 và 𝐕 là tập compact

=
Bài tập 114. Cho (𝐗, 𝛕) là không gian tô pô và Y là tập hợp khác rỗng. Xét
𝐟: 𝐗 → 𝐘. Đặt 𝛕𝟎 = {𝐕 ⊂ 𝐘: 𝐟 𝟏 (𝐕) ∈ 𝛕}.
1) CMR 𝛕𝟎 là to po lớn nhất trên Y sao cho f liên tục
2) Giả sử f là toàn ánh và X là không gian compact. CMR (𝐘, 𝛕𝟎 ) là không
gian compact.
Bài tập 115. Cho X là không gian tô pô compact và Y là không gian tô pô 𝐓𝟐 . Cho
𝐟: 𝐗 → 𝐘 là một song ánh liên tục.
CMR f là phép đồng phôi
GIẢI
Bài tập 116. (Compact hóa Alexandrov) Cho (𝐗, 𝛕) là không gian topo và 𝛚 ∉ 𝐗.
Đặt 𝐘 = 𝐗 ∪ {𝛚} và
𝛃 = {𝐕 ⊂ 𝐘: 𝐕 ∈ 𝛕 𝐡𝐨ặ𝐜 𝐗 ∖ 𝐕 đó𝐧𝐠 𝐯à 𝐜𝐨𝐦𝐩𝐚𝐜𝐭}
CMR
(1) 𝛃 là topo trên Y và (𝐘, 𝛃) là không gian compact

(2) 𝐗 trù mật trong Y
Bài tập 117. Cho X là không gian tô pô và Y là không gian tô compact. Xét phép
chiếu 𝐩𝐫𝟏 ∶ 𝐗 × 𝐘 → 𝐗 với
𝐩𝐫𝟏 (𝐱, 𝐲) = 𝐱, ∀(𝐱, 𝐲) ∈ 𝐗 × 𝐘.

TPHCM
CMR 𝐩𝐫𝟏 là ánh xạ đóng.
GIẢI
Bài tập 118. Cho X là không gian tô pô compact và Y là không gian tô. Xét phép
chiếu 𝐩𝐫𝟐 ∶ 𝐗 × 𝐘 → 𝐗 với
𝐩𝐫𝟐 (𝐱, 𝐲) = 𝐲, ∀(𝐱, 𝐲) ∈ 𝐗 × 𝐘.
CMR 𝐩𝐫𝟐 là ánh xạ đóng.
GIẢI
Bài tập 119. Cho X là không gian tô pô 𝐓𝟐 , Y là không gian tôpô compact và f là
ánh xạ đóng từ X vào Y. Cho A là một tập compact trong X. Chứng minh rằng
𝐟(𝐀) là tập compact trong Y.
Bài tập 120. Cho không gian tô pô X. Giả sử X là không gian 𝐓𝟐 và compact. Cho
𝐟: 𝐗 → 𝐗 liên tục. Đặt 𝐀𝟏 = 𝐟(𝐗), 𝐀𝐧 𝟏 = 𝐟(𝐀𝐧 ), ∀𝐧 ∈ ℕ. Đặt 𝐀 = ⋂𝐧 𝟏 𝐀𝐧
a) Chứng minh 𝐀𝐧 đóng , ∀𝐧 ∈ ℕ. Hơn nữa 𝐀𝐧 ⊃ 𝐀𝐧 𝟏 , ∀𝐧 ∈ ℕ và 𝐀 ≠ 𝟎
b) Giả sử thêm rằng X là không gian metric. Khi đó chứng minh: 𝐟(𝐀) = 𝐀.
Bài tập 121. Cho không gian topo compact X và không gian tô pô Y Hausdorff.
CMR mọi ánh xạ 𝐟: 𝐗 → 𝐘 liên tục đều là ánh xạ đóng.
Bài tập 122. Cho 𝐗, 𝐘 là các không gian tô pô. A và B lần lượt là tập compact trên
X và Y. W là tập mở trên không gian tích 𝐗 × 𝐘 sao cho 𝐀 × 𝐁 ⊂ 𝐖. CMR: tồn
tại tập mở U trong X và tập mở V trong Y sao cho 𝐀 ⊂ 𝐔, 𝐁 ⊂ 𝐕 sao cho
𝐀 × 𝐁 ⊂ 𝐔 × 𝐕 ⊂ 𝐖.
GIẢI

TPHCM
TPHCM

4 Topo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4 Topo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

6 KHÔNG GIAN TÔ PÔ

1. Tôpô. Không gian tô pô

Từ định nghĩa ta thấy

a) ∅ và X là các tập đóng

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 1

(i)Do định nghĩa: ∅ ∈ 𝛕. Ta có 𝐗 ∖ 𝐗 = ∅ hữu hạn. Vậy 𝐗 ∈ 𝛕

(ii) Giả sử 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Ta chứng minh ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.

TH1: 𝐀𝐢 = ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Vậy ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕

TH2: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐈: 𝐀 𝐢𝟎 ≠ ∅. Vậy 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 hữu hạn.

𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 =∩𝐢∈𝐈 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) ⊂ 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 hữu hạn. Vậy 𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 hữu hạn. Do đó

(iii) Lấy K hữu hạn và 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Ta chứng minh ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.

TH1: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐊: 𝐀 𝐢𝟎 = ∅. Vậy ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕

TH2: 𝐀𝐢 ≠ ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Vậy 𝐗\𝐀𝐢 hữu hạn ∀𝐢 ∈ 𝐊.

𝐗 ∖∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 =∪𝐢∈𝐊 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) hữu hạn (do K hữu hạn). Do đó ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.

Vậy 𝛕 là tô pô trên X vô hạn.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 2

(i) Do định nghĩa: ∅ ∈ 𝛕. Ta có 𝐗 ∖ 𝐗 = ∅ đếm được. Vậy 𝐗 ∈ 𝛕

(ii) Giả sử 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Ta chứng minh ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.

TH1: 𝐀𝐢 = ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐈. Vậy ∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕

TH2: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐈: 𝐀 𝐢𝟎 ≠ ∅. Vậy 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 đếm được

𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 =∩𝐢∈𝐈 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) ⊂ 𝐗\𝐀 𝐢𝟎 đếm được. Vậy 𝐗 ∖∪𝐢∈𝐈 𝐀𝐢 đếm được. Do đó

(iii)Lấy họ K hữu hạn và 𝐀𝐢 ∈ 𝛕, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Ta chứng minh ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.

TH1: ∃𝐢𝟎 ∈ 𝐊: 𝐀 𝐢𝟎 = ∅. Vậy ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 = ∅ ∈ 𝛕

TH2: 𝐀𝐢 ≠ ∅, ∀𝐢 ∈ 𝐊. Vậy 𝐗\𝐀𝐢 đếm được∀𝐢 ∈ 𝐊.

𝐗 ∖∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 =∪𝐢∈𝐊 (𝐗 ∖ 𝐀𝐢 ) đếm được (do K hữu hạn). Do đó ∩𝐢∈𝐊 𝐀𝐢 ∈ 𝛕.

Vậy 𝛕 là tô pô trên X không đếm được.

Ta gọi 𝟐𝐗 là tôpô rời rạc, nghĩa là 𝟐𝐗 = {𝐀: 𝐀 ⊂ 𝐗}. Ta chứng minh 𝛕 = 𝟐𝐗 .

Lấy 𝐀 ∈ 𝛕. Khi đó 𝐀 ⊂ 𝐗 nên 𝐀 ∈ 𝟐𝐗 . Vậy 𝛕 ⊂ 𝟐𝐗 .

Lấy 𝐀 ∈ 𝟐𝐗 . Ta có 𝐀 =∪𝐱∈𝐀 {𝐱}.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 3

𝐀 =∪𝐱∈𝐀 {𝐱} ∈ 𝛕. Vậy 𝟐𝐗 ⊂ 𝛕. Vậy 𝛕 = 𝟐𝐗 .

4. Dãy và Không gian 𝐓𝟐 (Hausdorff)

Trên không gian metric, dãy (𝐱 𝐧 )𝐧 gọi là hội tụ về x nếu:

∀𝛆 > 𝟎, ∃𝐧𝟎 ∈ ℕ, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 : 𝐝(𝐱 𝐧 , 𝐱) < 𝛆. Khi đó 𝐱 𝐧 ∈ 𝐁(𝐱, 𝛆), ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .

Ví dụ: Không gian metric là không gian 𝐓𝟐 .

Cho X là 𝐓𝟐 . Giả sử ngược lại: 𝐱 𝐧 → 𝐱, 𝐱 𝐧 → 𝐲 và 𝐱 ≠ 𝐲. Vì X là 𝐓𝟐 nên tồn tại U

Vì 𝐱 𝐧 → 𝐱 và U là mở chứa x nên tồn tại 𝐧𝟏 ∈ ℕ sao cho 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟏 .

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 4

Đặt 𝐧𝟎 = 𝐦𝐚𝐱{𝐧𝟏 , 𝐧𝟐 } ta thấy 𝐱 𝐧 ∈ 𝐔 ∩ 𝐕, ∀𝐧 ≥ 𝐧𝟎 .

Vậy 𝐔 ∩ 𝐕 ≠ ∅ (mâu thuẫn với (*))

Thay vì viết 𝛂 ≲ 𝛃 ta cũng viết 𝛃 ≳ 𝛂.

Nếu 𝐃 = ℕ với thứ tự thông thường thì ta có sự hội tụ của dãy.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 5

Vì 𝐱 𝛂 → 𝐱 và U là mở chứa x nên tồn tại 𝛂𝟏 ∈ 𝐃 sao cho 𝐱 𝛂 ∈ 𝐔, ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟏 .

Vì 𝐱 𝛂 → 𝐲 và V là mở chứa y nên tồn tại 𝛂𝟐 ∈ 𝐃 sao cho 𝐱 𝛂 ∈ 𝐕, ∀𝛂 ≳ 𝛂𝟐 .

Vì D là tập định hướng nên ∃𝛄 ∈ 𝐃 sao cho 𝛄 ≳ 𝛂𝟏 , 𝛄 ≳ 𝛂𝟐 .

Đối với dãy con: xét ánh xạ 𝐤 ⟼ 𝐧𝐤 từ ℕ vào ℕ.

Ánh xạ này có tính chất: ∀𝐧𝟎 ∈ ℕ, ∃𝐤 𝟎 ∈ ℕ, ∀𝐤 ≥ 𝐤 𝟎 : 𝐧𝐤 ≥ 𝐧𝟎

Mọi 𝛂𝟎 ∈ 𝐈, ∃𝛃𝟎 ∈ 𝐄 sao cho nếu 𝛃 ≽ 𝛃𝟎 thì 𝛂𝛃 ≳ 𝛂𝟎

5. Vị trí tương đối giữa điểm và tập con

Cho không gian tôpô X, tập con A của X và điểm x thuộc X.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 6

Bài tập 54. Cho 𝛕𝟏 , 𝛕𝟐 là 2 topo trên X và 𝛕𝟏 ⊂ 𝛕𝟐 . CMR

Lấy 𝐔 ∈ 𝛕𝟏 chứa x. Vì Mà 𝛕𝟏 ⊂ 𝛕𝟐 nên 𝐔 ∈ 𝛕𝟐 . Theo (*) ta có 𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅.

Do đó 𝐱 là điểm dính của A trong không gian (𝐗, 𝛕𝟏 ).

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trọng, Khoa Toán-Tin học, ĐH Sư phạm 7

Định lí 10: Cho X là không gian topo. 𝐀 ⊂ 𝐗

(1) Tập A là mở nếu 𝐀 = 𝐀𝟎 ⟺ 𝐀 ∩ 𝛛𝐀 = ∅

Định lí 11: 𝐆 mở ⟺ ∀𝐳 ∈ 𝐆, ∃𝐔 mở chứa z, 𝐔 ⊂ 𝐆

Bài tập 55. Cho U là tập mở và 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅. CMR: 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅.

Cách 1: Giả sử 𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅. Vậy tồn tại 𝐱 ∈ 𝐔 ∩ 𝐀. Vậy 𝐱 ∈ 𝐀 và U mở chứa x, nên

𝐔 ∩ 𝐀 ≠ ∅ (mâu thuẫn với giả thiết)

Cách 2: Vì 𝐔 ∩ 𝐀 = ∅ nên 𝐀 ⊂ 𝐗 ∖ 𝐔. Mà 𝐔 mở nên 𝐗 ∖ 𝐔 đóng.