1-4 | M a d a m a B u tt e r fl y HBSO’s Production – 07.

2020

MADAMA BUTTERFLY
by Puccini

MÀN I

Trong ngôi nhà có sân vườn ở Nagasaki, trung úy hải quân Hoa Kì Benjamin Franklin
Pinkerton, đi cùng là Goro - một người mai mối, trông đợi quá trình chuẩn bị cho lễ cưới
của anh và cô dâu - nàng geisha tên Cio-cio-san thường gọi là Madama Butterfly. Khi
Goro giới thiệu cô hầu gái Suzuki thì Sharpless - lãnh sự Hoa Kì - đến thăm. Với li whiskey
trên tay, Pinkerton thoải mái nói về triết lí sống của anh là “Yankee” - nghĩa là tận hưởng
cuộc sống bất chấp những rủi ro nguy hiểm và bất chấp luôn cảm xúc của người khác.
Anh rơi vào lưới tình với nàng Cio-cio-san ngây thơ duyên dáng, và sẽ cưới nàng theo
nghi lễ của xứ sở Phù Tang, không theo phong cách Hoa Kì. Sharpless tế nhị chỉ trích
Pinkerton, bởi vì theo ông cảm nhận thì “cô ấy thực sự tin tưởng đấy”, nhưng cuối cùng,
ông lại nâng ly cùng Pinkerton – người muốn uống mừng cho cái ngày mà hắn sẽ cưới
một người vợ thật sự, và đó phải là một cô dâu người Mỹ.

Trong lúc đó, Butterfly đến và ông lãnh sự hỏi cô vài điều, Cio-cio-san trả lời rằng, cô
sinh ra ở Nagasaki trong một gia đình giàu có, nhưng cuối cùng lại kết thúc trong khốn
khó, vì vậy cô buộc phải trở thành geisha. Cô sống với mẹ, còn cha cô thì đã qua đời. Khi
Sharpless hỏi cô bao nhiêu tuổi thì cô lại trêu đùa bảo họ hãy đoán xem, sau đó cô tinh
nghịch thừa nhận cô đã 15 tuổi. Sharpless nghiêm túc thẳng thắn chỉ trích Pinkerton
rằng, đó vẫn đang là “tuổi ăn tuổi chơi”.

Mẹ và họ hàng của Butterfly sau đó cũng đến tham dự buổi tiệc, Pinkerton nhìn họ một
cách rất tiêu khiển.

Butterfly kéo Pinkerton ra một góc và khoe những thứ cô mang đến làm của hồi môn :
những chiếc khăn tay, một chiếc ống điếu, một cái dây lưng, một cái gương, một cái lọ
đựng màu nhuộm dành cho kiểu trang điểm truyền thống, và cuối cùng là một chiếc hộp
dài và hẹp. Khi Pinkerton muốn xem thứ bên trong hộp thì cô vội đem cất đi, cô cho
rằng xung quanh đang có quá nhiều người. Goro xen vào và thì thầm giải thích rằng
trong hộp là con dao mà cha cô ấy đã dùng để tự tử, để dâng hiến lòng trung thành theo
lời kêu gọi của Hoàng đế.

Khi đang đợi buổi lễ bắt đầu, Cio-cio-san thừa nhận với Pinkerton - như để minh chứng
cho sự dâng hiến của nàng, rằng nàng đã từ bỏ đức tin của mình để trở thành con chiên
của Chúa. Lễ cưới bắt đầu, ông lãnh sự và các nhân viên rời đi, trong khi cả gia đình ở lại

Translated by Mỹ Dung
2-4 | M a d a m a B u tt e r fl y HBSO’s Production – 07.2020

để ăn mừng. Bất chợt, từ đằng xa, mọi người nghe thấy giọng nói kinh khủng của chú
Bonzo gầm lên tức giận khi biết rằng Cio-cio-san đã chối bỏ đức tin của tổ tiên, ông
nguyền rủa nàng để rồi ông bị Pinkerton xua đuổi. Kết quả là ông đã rời đi sau khi chối
bỏ nàng khỏi dòng tộc, theo sau ông là tất cả họ hàng.

Khi màn đêm buông xuống, những lời nói nồng cháy của Pinkerton đã xoa dịu sự than
khóc của Butterfly và đốt lên ngọn lửa khát khao. Cô gái ngây thơ dịu dàng hồi đáp lại
những lời nói đầy mê đắm của chồng nàng – người đang ôm trọn nàng trong vòng tay và
dìu nàng vào nhà.

MÀN II

Suzuki – người hầu gái trung thành – đang cầu nguyện trước tượng Phật, nàng cầu xin
cho Cio-cio-san không khóc nữa, bởi vì đã ba năm trôi qua và cô dâu ấy vẫn mong ngóng
chồng nàng là Pinkerton trở về, người chồng đã rời bỏ nàng để quay lại xứ sở cờ hoa với
lời hẹn ước sẽ trở về với nàng khi mùa xuân đến - mùa chim xây tổ.

Butterfly khăng khăng thuyết phục Suzuki rằng, vào một ngày tươi đẹp, con tàu của
Pinkerton sẽ hiện ra nơi đường chân trời xa xa và chồng nàng sẽ leo lên ngọn đồi này,
gọi tên nàng với tất cả sự trìu mến và âu yếm như chàng đã từng. Goro và Sharpless
đến. Sharpless đã nhận được lá thư từ Pinkerton với lời nhắn dành cho Cio-cio-san. Cô
ấy vui mừng rạng rỡ chào đón ông lãnh sự. Sharpless không đủ can đảm để nói với nàng
rằng, Pinkerton đã kết hôn với một phụ nữ Mỹ và ông ấy sẽ sớm đến Nagasaki với cô
dâu mới.

Cio-cio-san báo cho ông lãnh sự biết rằng, người mai mối đã kèo nài như thế nào để tìm
cho nàng một ông chồng mới. Một trong những ứng viên theo đuổi nàng chính là
Yamadori giàu sụ, người đến ngay sau đấy không lâu với sự phô trương ầm ĩ cùng với
đám hầu cận của hắn, nhưng Cio-cio-san không muốn, nàng tự hào tin tưởng một cách
ngoan cố rằng nàng vẫn còn kết hôn với Pinkerton theo luật Hoa Kì.

Sharpless ngại ngùng bắt đầu đọc lá thư của Pinkerton, nhưng ông liên tục bị Butterfly
ngắt lời. Ông cố thuyết phục nàng hiểu ra sự thật bằng cách liên tục hỏi nàng : “Cô sẽ
làm gì nếu ông ấy không bao giờ quay lại ?”. Cio-cio-san dừng lại, bất động và bình thản
trả lời rằng, chỉ có hai con đường dành cho nàng : một là trở về làm geisha, hai là chết.

Butterfly gọi Suzuki và yêu cầu Suzuki tiễn ông ra cửa, đột ngột Butterfly chạy vào căn
phòng kế bên và đắc thắng quay lại với một đứa bé trên tay : nếu Pinkerton đã quên

Translated by Mỹ Dung
3-4 | M a d a m a B u tt e r fl y HBSO’s Production – 07.2020

nàng, liệu anh ấy có quên luôn con trai của mình không ?. Ông lãnh sự chìm trong lo lắng
nhưng vẫn hứa với nàng rằng ông sẽ báo lại cho Pinkerton biết về sự tồn tại của đứa bé,
sau đó ông rời đi.

Có tiếng súng thần công đằng xa và Cio-cio-san hối hả chạy ra ngoài. Với chiếc ống
nhòm, nàng cố gắng định vị lá cờ của con tàu, sau đó hoan hỉ thốt lên cái tên : “Abraham
Lincoln !”, con tàu của Pinkerton. Nàng vui đến tột cùng, nàng còn yêu cầu Suzuki hái tất
cả hoa trong vườn để trang hoàng nhà cửa vì theo nàng thì chú rể xứng đáng nhận được
sự nghênh đón như vậy. Hai người phụ nữ rải khắp nơi tất cả số hoa đã hái được, sau đó
Cio-cio-san mặc váy cưới và đợi Pinkerton cùng với Suzuki.

MÀN III

Khi màn đêm tan biến dần, Butterfly rời khỏi phòng, trên tay là đứa bé đang say ngủ.
Không lâu sau đó, Pinkerton đến, đi cùng là Sharpless và Kate – người vợ Mỹ của
Pinkerton, đứng đợi trong vườn. Pinkerton đã được Sharpless cho biết về đứa con trai
mà Butterfly đã sinh cho anh. Thực ra, anh đến ngôi nhà trên đồi với ý định thuyết phục
cô hãy tin tưởng và trao lại con cho anh. Thông qua Suzuki, anh biết được rằng Butterfly
đã chờ đợi anh mòn mỏi trong ba năm trời. Không đủ can đảm đối mặt với nàng, anh
đau khổ rời đi với trái tim tan nát đến tột cùng vì ân hận.

Butterfly tỉnh dậy, gọi Suzuki, khẩn trương đi vào phòng và nhìn thấy ông lãnh sự. Nàng
thực sự bị kích động với suy nghĩ phải đi tìm Pinkerton. Nhưng thay vào đó, nàng lại
nhìn thấy Kate đứng ở hiên nhà. Một linh cảm xấu trào dâng trong nàng. Nàng hỏi
Suzuki về Pinkerton và nhìn chằm chằm vào Kate, gần như u mê đi nhưng cuối cùng
nàng cũng hiểu ra cô ấy là ai. Sau đó Kate tiến lại gần và cầu xin sự tha thứ cho tội lỗi mà
cô không hề cố ý gây ra cho nàng. Kate tỏ ra cô rất sẵn lòng chăm sóc đứa bé và bảo
đảm cho tương lai của nó. Butterfly trả lời rằng nàng sẽ giao đứa con lại cho “anh ấy” chỉ
khi nào anh đủ dũng khí ra mặt sau nửa tiếng nữa. Nói xong nàng liền đuổi họ đi.

Còn lại một mình, nàng hoàn toàn suy sụp và ngã gục ra sàn. Nàng yêu cầu Suzuki đóng
tất cả tấm bình phong và ra phòng khác mà nghỉ ngơi cùng đứa bé. Suzuki linh cảm thấy
điềm chẳng lành nên cô muốn ở lại, nhưng Cio-cio-san kiên quyết đẩy cô ra khỏi phòng.
Sau đó, nàng lấy thanh gươm ra khỏi chiếc hộp sơn mài, trang nghiêm đọc những câu
được chạm khắc trên thanh gươm : “Thà chết trong vinh quang, còn hơn sống trong
nhục nhã”.

Translated by Mỹ Dung
4-4 | M a d a m a B u tt e r fl y HBSO’s Production – 07.2020

Khi nàng sắp khai triển hara-kiri (mổ bụng tự vẫn) thì Suzuki đột ngột đẩy đứa bé vào
phòng. Butterfly xúc động đánh rơi gươm, chạy xộc đến bên con, ôm con và hôn con
đến ngạt thở. Cuối cùng, nàng xé ruột xé gan chia tay con, bịt mắt con lại và cho con
ngồi xuống, đặt một lá cờ Mỹ nhỏ vào tay con. Nàng lấy thanh gươm, đi ra phía sau tấm
màn và tự kết liễu đời mình. Cùng lúc đó, Pinkerton khẩn cầu gọi tên nàng từ đằng xa,
anh chạy nhào vào phòng, thổn thức quỳ xuống bên xác nàng.

-The end-

Translated by Mỹ Dung