Spreekschema.

Format op volgend blad.

Wat is een spreekschema?

Een spreekschema is een tabel waarin je schematisch weergeeft, wie wat wanneer gaat zeggen en doen.
Als je spreekschema gereed is, is er een belangrijk gedeelte van je referaat klaar.

Wat is het niet?

Op de volgende bladzijde vind je een voorbeeld van een spreekschema. De ‘performance’ (je houding,
het spreekvolume, oogcontact, intonatie etc. etc.) is er niet in opgenomen. Ook voorbeelden van inleiding
en slot ontbreken, hiervan hebben jullie al documenten in bezit.

Hoe ga je met het voorbeeld om?

Niet te rigide, een voorbeeld is immers bedoeld als hulpstuk en schrijft niets dwingend voor. Zo heb ik er
in het voorbeeld voor gekozen het referaat te splitsen, waarbij één spreker inleiding en argumenten 1 t/m
3 voor zijn rekening neemt en één spreker argumenten 4 t/m 6 en afsluiting. Je kunt er ook voor kiezen
sprekers per argument te wisselen. Dit heeft mijn voorkeur niet omdat het publiek dan steeds wennen
moet aan ander stemgeluid en volume en dat komt de informatieoverdracht niet ten goede. Verder zie je
dat ik per argument aangeef gebruik te maken van audio/visueel materiaal. Dat is teveel van het goede.
Het kost veel tijd, het leidt af van het betoog en het maakt de gehele performance rommelig. Je moet dus
een keuze maken. Doe dat achteraf, dus wanneer alle argumenten uitgewerkt zijn. Dan kun je goed
bepalen wat wanneer het meeste effect heeft.

Wat moet je wel doen om tot een enthousiasmerend en overtuigend referaat te komen?
1. Alle stukken doornemen die betrekkingen hebben op het referaat (zie website):
document: onderwerp kiezen
document: een stelling formuleren
document: de voorbereiding van een presentatie
document: presentatietechnieken
document: inleiding en slot

2. Een onderwerp kiezen, liefst een onderwerp waarover je al het een en ander weet. Vervolgens
schrijf je uit waarom je juist dit onderwerp onder de aandacht van publiek wil brengen en vraag je
je daarbij af of het publiek wel op een dergelijk onderwerp zit te wachten.

3. Een stelling formuleren en werken aan de onderbouwing (lees: argumenten) bij deze stelling.
Tracht je argumentatie zoveel mogelijk op feiten te baseren en denk voortdurend na wat de vijand
voor tegenargumentatie te berde kan brengen. Noteer dit tegenargument direct en zorg voor een
sluitende weerlegging.

4. (samen met 3) Zorg voor een degelijke onderbouwing bij je argumenten. Hoofdargumenten (zie
punt 3) sluiten naadloos aan op de claim, subargumenten hebben betrekking op het
hoofdargument. Hier kun je voorbeelden kwijt, persoonlijke ervaringen (niet teveel, argumenten
op basis van emotie zijn niet de sterkste), audio/visueel materiaal etc. etc.

5. Als het werk aan claim, argumenten en onderbouwing voltooid is, dan schrijf je de tekst uit. Iedere
spreker zijn deel, dat leidt ertoe dat je als spreker goed in je onderwerp komt.

6. Gezamenlijk werk je de inleiding en het slot uit.

7. Je vult het spreekschema in, waarbij je de uitgeschreven tekst terugbrengt naar trefwoorden.
Deze trefwoorden neem je in de daarvoor bedoelde kolom op. Ook de overige kolommen vul je in.

8. Tenslotte oefen je je referaat aan de hand van het (video)beoordelingsmodel. Speciale aandacht
hier voor de onderdelen ‘algemeen’, houding’ en ‘taalgebruik’. Let er ook op dat je de tijdsduur
niet overtreedt.

9. Vlak voordat je je referaat houdt, controleer je het lokaal, (indien nodig) computer, monitor,
bordstiften, overheadprojector, aantal hand-outs en wat er zoal nog meer kan misgaan in de
praktische organisatie.

De uitwerkingen bij de punten 2, 3, 6 en 7 zend je naar mij, uiterlijk twee weken voor de
spreekdatum. Dat zal momenteel niet helemaal lukken, maar zend zoveel als mogelijk.
Voorbeeld van spreekschema, uitgaande van claim en 6 argumenten

Onderdelen Trefwoorden Acties Wie

Inleiding Voorstellen: heet het publiek welkom X X beide
Aanleiding: waarom dit onderwerp? Zorg voor een verhalende Uitschrijven Spreker 1
inleiding, zie voor voorbeelden het document ‘inleiding en slot’.
Thema & stelling: in één of twee woorden het thema melden Uitschrijven Spreker 1
en de stelling deponeren.
Doel: overtuigen X X X
Bouw: structuur aangeven, gebruik sheet / bord of pp. Schema Spreker 1
uitwerken
Duur: geschatte tijdsuur melden 15 minuten Spreker 1
Kern Uitschrijven Spreker 1
Argument 1 + onderbouwing (gebaseerd op feiten en niet op Audio/visueel
emotie, een eerste argument moet in principe onbetwistbaar
zijn).
(indien noodzakelijk) Tegenargument en weerlegging hiervan.
Uitschrijven Spreker 1
Argument 2 + onderbouwing, aansluitend op de claim die in de Audio/visueel
inleiding genoemd is. Dit maakt de argumentatie
nevenschikkend (en dus sterker). Ook hier weer (indien nodig)
een tegenargument en weerlegging geven.

Uitschrijven Spreker 1
Argument 3 + onderbouwing, aansluitend op de claim die in de Audio/visueel
inleiding genoemd is. Dit maakt de argumentatie
nevenschikkend (en dus sterker). Ook hier weer (indien nodig)
een tegenargument en weerlegging geven.

uitschrijven Beide
Sprekerswisseling
- afsluiting deel 1 (voorlopige conclusie)
- inleiding deel 2 (terugblik dmv kenmerkende
uitspraak van vorige spreker)

Argument 4 + onderbouwing, aansluitend op de claim die in de

inleiding genoemd is. Dit maakt de argumentatie
nevenschikkend (en dus sterker). Ook hier weer (indien nodig)
een tegenargument en weerlegging geven.
uitschrijven Spreker 2
Let er op dat de argumenten die nu volgen geen herhalingen
zijn van reeds genoemde argumenten. Zeg dus niet hetzelfde
als de vorige spreker in andere woorden.

Argument 5 + onderbouwing, aansluitend op de claim die in de uitschrijven Spreker 2

inleiding genoemd is. Dit maakt de argumentatie
nevenschikkend (en dus sterker). Ook hier weer (indien nodig)
een tegenargument en weerlegging geven.

Argument 6 + onderbouwing, aansluitend op de claim die in de Uitschrijven Spreker 2

inleiding genoemd is. Dit maakt de argumentatie
nevenschikkend (en dus sterker). Ook hier weer (indien nodig)
een tegenargument en weerlegging geven.

Slot Samenvatting Wijs het publiek op de structuur van je Uitschrijven Spreker 2

referaat. Aan de hand hiervan is het
gemakkelijk samenvatten. Zorg ervoor
dat je in je samenvatting weer terug
komt op je inleiding.
Conclusies Houd dit kort, lang uitgesponnen Uitschrijven Spreker 2
conclusies worden door het publiek Audio/visueel
vergeten.
Vragen beide
Uitsmijter
Bedanken beide

http://www.nedphil.nl/studie/Referaat/Spreekschema.docx