PO Biologie 2022-2023

Tijdpad
Week Opdracht
1 (21 - 25 nov.) Uitleg + groepen maken + onderzoeksvraag (mindmap à bespreken ideeën in
groep)
In les deel van de klassen: Microscopie toets (50min)
2( 28 nov-02 dec) Mail eerste opzet naar docent en Nicole (nverhagen@hageveld.nl) à
Onderzoeksvraag & globale opzet proef (idee werkwijze en, benodigdheden) +
namen groepsleden + lesgroep
In les: Start aan theorie + Deel van de klassen microscopie toets (50min)
3 (05 – 09dec) 1e evaluatie à Methode bijwerken + start theorie
Practicum oog optioneel
4 (12 - 19 dec) Mail tweede opzet naar docent en Nicole (nverhagen@hageveld.nl) à
Theorie, onderzoeksvraag en evt. deelvragen, hypothese en werkwijze +
namen groepsleden + lesgroep
5 (9 jan – 13 jan) Practicum oog optioneel
2e evaluatie + verbeteringen aanbrengen n.a.v. evaluatie – Inleiding (theorie)
net schrijven. Evt. start gidsexperiment (Pilot-onderzoek)
6 (16 – 20 jan) Gidsexperiment (Pilot-onderzoek) uitvoeren – Inleiding & theorie afronden
7 (23 – 27 jan) Methode bijgesteld, evt. starten hoofdonderzoek
8 (30 jan – 03 feb) Uitvoeren hoofdonderzoek, verzamelen van resultaten en noteren in Excel
9 (06 – 10 feb) Resultaten verwerken, conclusie en discussie schrijven
10 (13 – 17 feb) Afronden verslag en inleveren 15 februari
Inleveren PO: uiterlijk 15 februari. Op papier aan de docent geven (1x per groep) en digitaal in
de ELO zetten (elk groepslid). Er wordt een plagiaatcontrole gedaan.

Wat ga je doen?
De praktische opdracht van biologie bestaat uit een experimenteel onderzoek dat je zelf opzet
en uitvoert, rondom het thema Zintuigen. Je sluit hiermee een onderdeel van het
schoolexamen af. Het onderzoek moet dus op het vlak van onderzoek doen en communicatie
over dat onderzoek (verslaglegging) voldoende niveau hebben voor het eindexamen.
Bij het opzetten van het onderzoek dien je rekening te houden met het feit dat niet alles
(ethisch) mogelijk is voor iemand in klas 5 en dat je je aan eventuele corona-regels moet
houden. Wees dus realistisch bij de onderwerpkeuze.
Bedenk van tevoren ook dit:
- Er moet een theoretisch kader geschreven worden, van voldoende biologische
diepgang om het onderwerp ‘zintuigen’ voor het eindexamen af te sluiten.
- Je onderzoek is een experiment met een hypothese.
- Een groep bestaat uit minimaal 1 persoon en maximaal 3 personen
- Je houdt een takenlijst en logboek bij, op de computer of in het schrift dat je van ons
krijgt. Dit dient bij het PO te worden ingeleverd.

Het experiment
Bij voorkeur voer je je experiment op school uit. Indien dit niet mogelijk is, moet je daarover
overleggen. Vergeet niet om foto’s van het experiment te maken, zodat je in je verslag kunt
tonen hoe het experiment ging.
In periode 2 start je met het schrijven van een onderzoeksvoorstel. In periode 3 ga je het
onderzoek uitvoeren en verwerken tijdens de lesweken. Voordat je dit definitieve experiment
uitvoert, voer je het gidsexperiment/pilotexperiment uit. Je test hiermee je proefopzet in het

1
klein en je kijkt kritisch of het experiment betrouwbare resultaten oplevert. Op basis van de
bevindingen bij het uitvoeren van je gidsexperiment, pas je de werkwijze aan.
Evaluatiemomenten
In het proces zijn zitten twee geplande evaluatiemomenten. Deze zijn bedoeld om je te helpen
een goed en realistisch onderzoek op te zetten. Voor beide evaluatiemomenten mail je 3
dagen voor de PO-les de gevraagde gegevens. Je docent en Nicole/Benita zullen deze
doorlezen en van feedback voorzien. Deze feedback wordt in de les met je besproken.
1. Evaluatiemoment 1, in de 2e lesweek.
Mail vooraf de eerste opzet van je onderzoek. Dit bestaat minimaal uit:
Onderzoeksvraag, globale opzet van de proef (werkwijze en benodigdheden).
2. Evaluatiemoment 2, in de 5e lesweek
Mail vooraf de tweede opzet van je onderzoek. Dit bestaat minimaal uit:
De theorie, de onderzoeksvraag, de hypothese, de werkwijze.

Zorg ervoor dat je op tijd mailt. De voortgang van het proces telt mee bij de beoordeling.
Bij het eerste evaluatiemoment letten we op:
- De haalbaarheid van het onderzoek.
o Zijn de benodigdheden op school?
o Kan het op school worden uitgevoerd of moet dat elders?
- De moeilijkheidsgraad van de onderzoeksvraag.
o Is het onderwerp niet te groot of te klein?
o In het onderzoeksgebied duidelijk afgebakend?
- Diepgang van de onderzoeksvraag.
o Is de onderzoeksvraag concreet en meetbaar?
o Heeft het onderzoek het niveau dat past in klas 5?

Bij het tweede evaluatiemoment letten we op:

- Komen cruciale concepten aan bod in de theorie?
- Komen de deelvragen aan bod?
- Is de onderzoeksvraag goed?
- Is de hypothese goed onderbouwd in de theorie?
- Is de hypothese toetsbaar?
- Is er goed over de werkwijze nagedacht?
- Is de werkwijze compleet?
o Wat ga je meten?
 Welke variabele ga je meten en welke niet?
o Hoe ga je het meten?
 Ieder ander moet de proef kunnen herhalen.
o Op welke manier leveren de meetresultaten antwoord op je onderzoeksvraag?
 Hoe nauwkeurig is dat?
- Is het duidelijk welke spullen zelf worden meegenomen en wat school wordt gebruikt?

Literatuurgebruik
In het verslag gebruik je de APA-richtlijnen voor bronvermelding bij het verwijzen naar
bronnen en het opstellen van de literatuurlijst. Kijk hierover evt. deze video’s:
1. APA-richtlijnen 7e editie: Parafraseren en Citeren - YouTube (over verwijzen in de
tekst)
2. APA-richtlijnen 7e editie: Webpagina - YouTube Specifiek over hoe je verwijst naar
webpagina’s (zowel in de tekst, als in de literatuurlijst.
Een handig hulpmiddel bij het maken van je literatuurlijst is de SCRIBBR APA Generator, te
vinden via https://www.scribbr.nl/plagiaat-checker/apa-generator/, of je gebruikt de
2
mogelijkheid om dit te doen in Word (zie uitleg via APA bronvermelding in Word - YouTube).
Denk er aan dat je altijd zelf verantwoordelijk bent voor het controleren of deze vermelding
klopt.

3
 Opbouw van het verslag
Onderdeel Wat staat erin?
Titelpagina Kernachtige weergave
onderwerp, auteursnamen
en biologiegroep
Samenvatting Een korte weergave van
de belangrijkste inhoud
van het PO.
Inhoudsopgave Weergave van de
onderdelen van het PO.
Inleiding met Kennismaking met het
theorie, onderwerp + de
onderzoeksvraa onderzoeksvraag
g en hypothese
Werkwijze Beschrijving van de
uitvoering van het
experiment en de
benodigdheden.
Resultaten en De meetresultaten,
verwerking berekeningen en
verwerking in
tabellen/grafieken.
Toegelicht in tekst.
Conclusie Het antwoord op de
onderzoeksvraag en een
vergelijking met de
hypothese.
Discussie Foutendiscussie,
vergelijking resultaten met
literatuur, aanpassing(en)
proef, aanbeveling voor
vervolgonderzoek
Evaluatie Reflectie op het proces
door elk groepslid
Bronnenlijst Lijst met gebruikte
literatuur.
4
Let hier op:
Gebruik geen afkortingen. Een titel mag pakkend zijn.
Als de titel niet duidelijk is, voeg je ook een ondertitel
toe.
Vertel in maximaal een halve pagina waar het onderzoek
over gaat. Alle dikgedrukte onderdelen moeten kort (1-3
zinnen) langskomen in de samenvatting.
Titels in de inhoudsopgave zijn identiek aan die elders in
het PO. Zat achter elk onderdeel op welke bladzijde deze
begint.
Je introduceert hier jouw onderzoeksvraag. Beschrijf de
motivatie voor het onderwerp en de relevantie ervan.
Zorg voor een logische volgorde in de theorie en geef
altijd de bronvermeldingen in de tekst (volgens APA).
Geef formules en reactievergelijkingen als deze van
toepassing zijn. Zorg voor relevante afbeeldingen en
voorzie die van een verwijzing, onderschrift en
bronvermelding. Je geeft de onderzoeksvraag en (als je
die hebt) de deelvragen. In de hypothese staan 2 zaken:
een onderbouwd antwoord op de onderzoeksvraag en de
voorspelling van de meetresultaten (als…dan…).
Geef de lijst met benodigdheden.
Beschrijf in het kort je experiment. Geef hierbij aan welke
grootheid je varieert en welke constant blijven.
Vervolgens geef je (evt. in een stappenplan) zo
nauwkeuring mogelijk weer hoe het experiment is
uitgevoerd. Geef ook afbeelding(en) van de proefopzet.
Verantwoord je gemaakte keuzes.
Tot slot geef je de nauwkeurigheid van de gebruikte
methode en de verwerkingsmethode van de resultaten.
Geef de meetresultaten op een overzichtelijk manier
weer. De verwerkte resultaten presenteer je op zo’n
manier in een tabel of grafiek, dat in een oogopslag het
antwoord op de onderzoeksvraag te zien is.Als je veel
dezelfde berekeningen met doen, dan doe je dat 1x voor
en geef je verder alleen de uitkomst.
Denk na of de resultaten realistisch zijn. Bespreek de
belangrijkste resultaten, zonder conclusies te trekken.
Herhaal de onderzoeksvraag. De conclusie bevat geen
nieuwe resultaten, maar je legt wel uit hoe jouw
resultaten tot je conclusie hebben geleid. Bespreek de
hypothese in relatie tot de onderzoeksresultaten.
Probeer de conclusie biologisch te verklaren. Vergelijk de
gevonden resultaten met de literatuur en geef aan of het
in overeenstemming is of juist afwijkt. Bespreek zaken
die invloed hebben gehad op de resultaten. Je geeft
daarna een inschatting van de nauwkeurigheid en
betrouwbaarheid van de conclusie. Indien van
toepassing, geef je aan hoe de hypothese/proef
bijgesteld moet worden. Als je onderzoek nieuwe vragen
oplevert, doe je een suggestie voor vervolgonderzoek.
Kijk kritisch naar wat er beter zou kunnen en hoe je dat
bij een volgend onderzoek anders aanpakt.
Geef een bronnenlijst op alfabetische volgorde volgens
de APA-regels.
5
 Beoordeling van het verslag
Onderdeel Maximale Behaalde Commentaar
punten punten
Titelpagina en 2
layout
Samenvatting 2
Inleiding en 20
theorie
Onderzoeksvraa 8
g en hypothese
Werkwijze 12
Resultaten 16
Conclusie 7
Discussie 16
Evaluatie 2
Bronnenlijst 5

Proces 10

Totaal 100