You are on page 1of 44

foi;sh mqj;a i`.

rdj
2019 cQks 01

wúksYaÑ; fi,a,ul
n,dfmdfrd;a;=j
id ufha oi j¾IdNsfIal rKúre ieureu uehs
ui 19 jeksod md¾,sfïka;= l%Svdx.Kfha
rKúre iaudrlh wi,oS meje;ajqKd' ta" ckdêm;s
ffu;%Smd, isrsfiak uy;df.a m%Odk;ajfhka' oskQ
foaYfha ksoyi Wfoid osú ms¥" w;=reoka jQ Wodr
rKúrejkag cd;sfha W;a;udpdrh mqo lsÍfï
wjia:dj tf,i iod wkqiaurKSh u;lhla njg
m;ajqKd'

fu jr cd;sl fjila ux.,Hh f;dg.uqj


f;,aj;a; rkam;a rcuyd úydria:dkfhaoS
meje;ajqfKaa uehs ui 17 iy 18 jeks foosk ;=<'
ta" mQ¾K rdcHh wkq.%yh we;s j ckm;s iy
w.ue;sf.a iyNd.s;ajfhka' m%;sm;a;s mQcdjg
uq,a;ek foñka" nqÿka jykafia wkqoek jod<
i;siïm%ckH .=Kfhka iïnqÿ f;u`.=, ieuÍug
tosk fn!oaO ieoeye;shka úYd, msrsila tla j
isáhd'
ljrfha l;dj

foi;sh
2019 cQks 01

16
lgqkdhl - u;a;,
wêfõ.fhka hdfjhs

20

03
ixpdrl l¾udka;fha
fyg oji
wúksYaÑ; fi,a,ul n,dfmdfrd;a;=j
22
udOH iu`. ksrka;r
ixjdoh wjYH hs

24 12
;dlaIKfhka f,djla
fji`. ieurE
fndÿ uyd iuq`Mj wu;k l%slÜ

29
ljqo fï urdf.k uefrk
fndaïnlrejka@ 18
iïuq;sfhka úi`ÿï
31 fidhk ICAPP
fvx.=
ysi Tijk ,l=Kq

35
Èúießfha
37
ñ;%;ajh
kej;;a fudaÈg
úYsIag chla

2019 cQks 01
01 foi;sh
h<s ,laujg
lS¾;sh f.fkkq uek
rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=j"
163" lsre<mk wejksõ"
fmd,afyakaf.dv" fld<U 05'
ixialdrl uKav,h
ÿ' w' 011 - 2513757 $ 0112 - 513153
úoHq;a ;emE, - desathiya@gmail.com
fnÞyeÍfï wxYh
j ir 4lg jrla meje;afjk f,dj uyd l%l s Ü ieKfl<sh tx.,ka;fha
yd fõ,aifha fï jk úg meje;afjkjd' bkaÈhdj" ngysr bka§h
fldfoõ" ol=Kq wm%l
s dj" tx.,ka;h" ´iafÜ%,hs dj" nx.a,dfoaYh" mdlsi;
a dkh"
ÿ' w' 011 - 2515759$ È.=j - 232 we*a.ksi:
a dkh" kjiS,ka;h yd Y%S ,xldj fï ;r.dj,shg iyNd.s jk
fj¿u 42" l,dmh 09" 2019 cQks 01 rgj,a 10g wh;a' fï jif¾ uehs ui 30 jeks od isg cq,s ui 14 jeks od
olajd meje;afjk ;r.dj,sfha uq¿ ;E.s uqo, fvd,¾ ñ,shk 10la'
WmfoaYl ixiAldrl
kd,l l¨jej
rcfhA m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a 1975 jif¾ tx.,ka;fha werUqKq f,dal l=i,dk ;r.dj,sh fujr
meje;afjkafka 12 jeks jrg hs' fï i|yd iyNd.s jk iEu lKavdhula
wëlaIK ixiAldrl
u ;u uõìfuka kslf a ukakg we;af;a f,dal l=i,dkh ;u rgg /f.k
;s,lr;ak ,shkmgne`os
hdfï isyk s h ienE lr .ekSfï wÈgkska nj kï ksiel hs' flfia fj;;a
ixiAldrl iduqyl s ;ajh" tluq;j
= " wfkldg .re lsÍu" bjiSu" ch" merÿu hk .=Kdx.
ÿñkao w¨;af.or m%.K= lrjk uy;ajrekaf.a l%v S djla f,i ie,flk l%l s Ü l%v
S dj iu`.
ksfhdacH ixiAldrl foaY iSud fNaohlska f;dr j l%v S d f,da,k
S a tla j isákjd' úfgl ;u
ud,d u,aldka;s mrK.uf.a rg fjkqfjka kefÕk T,ajrika ;u rg wNsnjd fjk;a rgla bÈßhg
iyh ixialdrl yd fidaÿm;a meñfKk úg Tjqka fjkqfjka o kef`.kafka l%l s Ü hkq wdiajdockl
lreKdr;ak wur;=x. l%v
S djla o jk neúka'
iyh ixialdrl
ufyaIsld osidkdhl fujeks ;r.dj,shla meje;afjk w;r;=r fndfyda l%v S d úpdrlhka
ks¾udK ie,iqï l=i,dkh ysñ lr .kq we;e hs wkqudk lrk rgj,a ms<n s | mQ¾j
oñka; .=Kr;ak ks.ukj,g t<öu idudkHfhka isÿ fjkjd' úfgl ;r.hl wid¾:l u
PdhdrEm ixialrKh lKavdhu ;j;a ;r.hl§ Wmßu olaI;dj fmkaúh yels ksid l%l s Ü l%v
S dj
rE rgd iy ljr ks¾udKh pu;aldrckl l%v S djla f,i o ie,flkjd' fï ksid 1996 jif¾§ f,dal
ixÔj fm;a;djvq l%l
s Ü Y+rhka f,i wNsfiia ,nñka 2007 yd 2011 jirj,§ f,dal l%l s Ü
wkqYr + hka njg o m;a jQ wm fï jk úg f,dal tlaÈk l%l s Ü lKavdhï
úfYaIdx. f,aLlfhda
fY%Ka .s ; lsÍfï§ 9 jeks ;ekg m;a ùu ms<n s | Y%S ,dxlslhka f,i miq.dó
wdkkao chisxy
fvdk,aâ fiakdër
úh hq;= o@ jdikdj;a fï msgm q i ;sfnk tla idOlhla úh yels hs' fï
YHdud ikaOHdkdhlf.a
wúksYÑ a ; nj ksid u wjYH jkafka hym;a udkisl;ajhlska lKavdhula
ldxpkd isßj¾Ok f,i tu wNsfhda.hg uqyK q §u hs' l%v
S lhka ì`o jefgk iEu fudfyd;l u
rgla f,i Tjqka msgm q i isáñka ;r.fhka ;r.h Èßu;a l< yels kï th
m%jD;a;s ks,Odß
l%v
S lhkag ch.%yK ms<n s `o kj n,dfmdfrd;a;= we;s lr .ekSug msgn q ,hla
ks,añ‚ m%kdkaÿ
jkq we;s' wfkla w;g rfÜ we;s jQ j;auka ;;a;j a h yuqfõ cd;s" wd.ï
l<ukdlrK iydh jYfhka fn§ fjka jQ is;a h<s tla lrkakg fï ;r.dj,sh wjia:djla lr
pJøsld .=KfiAlr
.ekSug yels kï th o wm ,nk ch.%yKhla jkq we;s'
PdhdrEm WmfoaYl
iqo;a is,ajd
fï wkqj ;r.dj,shg tla jk wfkl=;a rgj,a fuka Y%S ,dxlsl wm o fujr
PdhdrEm Ys,amSka
f,dal l=i,dk l%ls Ü lsre< uõìug /f.k tk f;la wfmalI a d fmr±ß j
,laisß iqNdIK w,aúiA
huqks rYañld
n,d isàu l%l
s Ü l%vS dfõ wdkkaockl nj ;jÿrg;a lshdmdkakla fkdfõ
o¾Yk lreKdr;ak
o@ h<s ,lauj fj; lS¾;sh f.k tkakg wfma lKavdhug Èßh yd Yla;h s
;=is; pkaøl=udr iuÕska iqn me;=ï'
t,a' tA' frdayK
fnÞyeÍfï l<ukdlre
ã' fla' ú;dkf.a
uqøKh
rcfhA uqøK fomd¾;fïka;=j
m%ldYkh yd fnÞyeÍu
aluthgedaraduminda@gmail.com
rcfhA m%jD;a;s fomd¾;fïka;=j

foi;sh 02
2019 cQks 01
ljrfha l;dj
ljrfha l;dj

wúksYaÑ;
fi,a,ul
n,dfmdfrd;a;=j

t l u cd;shla tl u wd.ula
f,i tl fldähla hg
fm<.efik f,dj uyd l%slÜ
jQfha f.da,Sh ;%ia;jdoh yuqfõ wm
ke`.S isáh hq;af;a flfia o hkak
hs' tfy;a ta WKqiqu uelS hdug;a
tx.,ka;fha iy fõ,aifha§
meje;aùug cd;Hka;r ls%lÜ
ljqkais,h lghq;= fhdÞ ;sfnkjd'
ux.,Hh fï jk úg;a ysre fmr f,dj uyd l%slÜ ieKfl<sh tx.ka;fha yd fõ,aifha th
fkdnisk wêrdcHfha meje;afjñka weröu ck;djf.a ì÷Kq ys;a h<s meje;afjk 5 jeks wjia:dj fuh
;sfnkjd' ms;af;ka" mkaÿfjka f.dvkeÕSug bjy,a jkq we;e hs hs' óg fmr tu ;r. mj;ajd
oialïmdk l%Svd ;re mdhk ta hkak wm úYajdi lrkjd' we;af;a 1975" 1979" 1983 iy 1999
wisßu;a ux.,Hh jkafka f,dal hk j¾Ij,§ hs' ls%lÜ lKavdhï
l=i,dk l%slÜ ;r.dj,sh hs' fuys Y%S ,xldfõ cd;sl lS%vdj 10la ;r. jÈk 12 jeks f,dal
úfYaI;ajh jkafka f,dj mqrd fjd,sfnda,a jqj;a jvd;a ckms%h u l=i,dk ls%lÜ ;r.dj,sh lS%vdx.K
iqjyila l%Svd f,da,Ska ;u rg lS%vdj njg m;a ù ;sfnkafka ls%lÜ 11l § meje;aùug hs ixúOdhlhka
fjkqfjka k`.k T,ajrika ;u lS%vdj hs' bkaÈhdfõ o cd;sl lS%vdj lghq;= lr ;sfnkafka' iyNd.s jk
yo ne`È wfkl=;a rgj, l%Svlhka fydlS jqj;a ckms%h u lS%vdj njg lKavdhï 10ka m<uq jeks jgfha
fjkqfjka o k`.ñka ch merÿu m;a j we;af;a lsl
% Ü lSv
% dj hs' miq.h
s ;r.j,§ YS% ,xld" bkaÈhd iy
iu is;ska ú`o ord.kakg tluq;= ld,jljdkqfõ wfma ls%lÜj, hï tx.,ka; lKavdhï muKla lsis`ÿ
j fm< .eiSu hs' fï wkqj f,dj miq.dó ;;a;ajhla olakg ,enqK;a Èjd rd;S% ;r.hlg iyNd.S jkafka
mqrd l%Svd f,da,Skaf.a f,aj, ÿjk lS%vd f,da,S ck;dj 12 jeks f,dal keye'
lS%vdjla njg hs fï Èkj, ls%lÜ l=i,dkh foi n,d isákafka Y%S
m;a ù ;sfnkafka' ,xld lKavdhu .ek Okd;aul ;r. 48lska iukaú; fujr
is;=ú,a,lska hq;= j nj lsj hq;= hs' f,dal l=i,dk ls%lÜ ;r.dj,sh
fkdfndaod" tkï wfm%a,a ui i|yd úksiqrejreka 16 fokl=
21 jeksod Y%S ,xldfõ we;s jQ fujr meje;afjk 12 jeks yd ;r. ;Srljreka 06 fokl=
wka;jd§ wd.ñl ;%ia; m%ydrh;a f,dal l=i,dk ls%lÜ ;r.dj,sh whs'iS'iS'h úiska kï lr ;sfnkjd'
iu`. f,dalfha u wjOdkh fhduq uehs ui 30 isg cq,s 14 olajd bka ;sfokl= YS% ,xldfjka

2019 cQks 01
03 foi;sh
f;dardf.k ;sîu wmg rgla
f,i wdvïnr úh yels lreKla'
fkdfndaÞ whs'iS'iS' iïudk Wf<f,a
fyd| u úksiqre f,i iïudkh
Èkd.;a l=udr O¾ufiak yd reÑr
m,a,sh.=re ;r. úksiqrejka f,i
f;dardf.k ;sfnkjd' rkacka
uvq.,af,a ;r. ;Srlhl= f,i
hs fuys§ lghq;= lrkq we;af;a'
tfia u l=ud¾ ix.laldr úia;r
úpdrlhl= f,i lghq;= lsÍug
tlaùu;a fï ;r.dj,sfha Y%S
,xldjg jeo.;a jk ldrKdjla'

lKavdhï 10 uQ,sl ;r.


jgfha§ ,S.a l%uhg ;r. jÈk w;r
iEu lKavdhula u uQ,sl ;r.
jgfha§ wfkla lKavdhï 9u uqK
.efikjd' bka by< u m%ido ,l=Kq
,nd.kakd lKavdhï 4 wjika mQ¾j ksid we;eï wjia:dj, ls%lÜ f,dj chla ysñ ù ;sfnkjd' 2007 jif¾§
jghg iqÿiqlï ,nk w;r by< u ,s,smqÜgka tys m;dl fhdaOhka o ngysr bka§h fldfoõ ¥m;aj,
iqÿiqlï ,nk lKavdhï oaú;ajh oK.iajd ;sfnkafka lS%vd f,da,Ska meje;s uQ,sl jgfha ;r.hl§
wjika uyd ;r.hg iqÿiqlï uú;hg m;alrñka' óg fmr f,dal wh¾,ka;h yd mdlsia;dkh w;r
,nkjd' Èk 46la mqrd ;r. 48lska l=i,dk ;r.j,§ l=i,dkh Èkd.kq meje;s ;r.fha§ m<uq j mkaÿjg
iukaú; fï ;r.dj,sfha wjidk we;e hs u; m<lr isá fgiaÜ jrï myr ÿka mdlsia;dkh ,l=Kq 132lg
uyd ;r.h cq,s 14 jeks Þ f,da¾âia ysñ lKavdhï mjd fgiaÜ jrï ,nd iSudlrkak wh¾,ka; lKavdhu
msáfha meje;aùug kshñ; hs' fkd;snQ rgj, lKavdhï yuqfõ iu;ajqKd' fï b,lalh lvq¨ 7la
fï l%uh hgf;a f,dal l=i,dk mrdch ù ;sfnkjd' ±ù ,nd.;a wh¾,ka; lKavdhu"
ls%lÜ ;r.dj,shla wjika jrg mdlsia;dkq lKavdhu ;r.dj,sfhka
mj;ajd we;af;a tx.,ka;h iy Bg fyd| u WÞyrK f,i bj;a lsÍug iu;afjkjd'
mdlsia;dkh wjidk uyd ;r.hg 1996 f,dal l=i,dk ;r.dj,sfha§
iqÿiqlï ,enQ bïrdka Ldkaf.a bkaÈhdfõ mQfkays meje;s ngysr YS% ,xldfõ
kdhl;ajfhka hq;= mdlsia;dkq bka§h fldfoõ yd flkahdj ls%lÜ b;sydifhka ì|la
lKavdhu f,dal ls%lÜ lsre< w;r ;r.fha§ uq,ska mkaÿjg
ysñlr .;a 1992 jif¾§ hs' myrÿka flkahdj ,l=Kq 166lg YS% ,xldfõ ls%lÜ lS%vdj
iSud lrkakg ngysr bka§h bx.S%is md,k ld,h olajd wE;g
fndfyda lS%vd úpdrlhkaf.a fldfoõ lKavdhu iu;aùu' Èfjkakla' Tjqka úiska fï lS%vdj
woyi wkqj fujr ;r.dj,sfha§ b,lalh yUd.sh ngysr bka§h YS% ,xldjg y÷kajdÿka njg idlaIs
wjidk uyd ;r.hg meñŒfï fldfoõ lKavdhu ,l=Kq 93lg ;sfnkjd' 1932 jif¾§ fld<U
jeä bvla ;sfnkafka bkaÈhdj yd iSudlrñka ,l=Kq 73l wk.s chla ls%lÜ iudch wdrïN l< j.
tx.,ka;h i;=j hs' wka;¾cd;sl tys§ flkahdkq lKavdhu ysñlr l,ïnq c¾k,a mqj;amf;a i|yka'
ls%lÜ iNdfõ tlaÈk lKavdhï .kakjd' tfia u 2003 jif¾ ol=Kq tys m<uq jeks ;r.h mj;ajd
fY%a‚.; lsÍï wkqj bÈßfhka wms%ldfõ meje;s f,dal l=i,dk we;af;a 97 jeks frðfïka;=jg
u isákafka m%ido ,l=Kq 123la ls%lÜ ;r.dj,sfha§ YS% ,xldj tfrysj hs'
,nd.;a tx.,ka; lKavdhu jk yd flkahdj w;r uQ,sl jgfha
w;r m%ido ,l=Kq 121la ,nd.;a ;r.hl§ flkahdkq lKavdhu 1882 jif¾§ whsfjda í,hsf.a
bkaÈhdj fojeks ;ekg m;aù ,nd.;a ,l=Kq 210g ms<s;=re kdhl;ajfhka hq;= tx.,ka;
;sfnkjd' ,l=Kq 76la ,nd.;a YS% jYfhka YS% ,xld lKavdhug lKavdhu fld<U§ ;r.hlg
,xldjg fuys§ ysñ ù we;af;a ,nd.; yelsjkafka ,l=Kq 157la iyNd.s ù ;sfnkjd' 1888$89
9 jeks ia:dkh hs' tfy;a ls%lÜ muK hs' tA wkqj flkahdkq jirj,§ Georg Vernonf.a
lS%vdj hkq b;d wúksYaÑ; lS%vdjla lKavdhug ,l=Kq 53l fkdme;+ kdhl;ajfhka meñ‚ tx.,ka;

foi;sh 04
2019 cQks 01
lKavdhu uykqjr§ ,xldfõ lS%vdjg tl;= jQ is x y, jpk o ksfhdackhla olakg we;s nj
lKavdhula iuÕ ;r. je§ fndfyda hs ' fmkS hk lreKla' Bg fyd| u
;sfnkafka 1890 jif¾§' óg wu;r WÞyrKh f,dal mQð; oÕ mkaÿ
j tx.,ka;h yd ´iafÜ%,shdj YS% ,dxlsl ls%lÜ lKavdhula hjk lS%vl uq;a;hshd uqr,sorka'
ish w¿n÷ka ;r.dj,shg hk iyNd.s jQ m<uq jeks wka;¾cd;sl tA jf.a u tÞ isá úfkdaoka fcdaka"
wjia:dj,§ kjd;ekafmd<la ;r.dj,sh jkafka 1975 f,dal ljqisla wï,ska" fcydka uqndrla"
f,i YS% ,xldfõ kej;S ;r.j,g l=i,dk ;r.dj,sh hs' 1981 jif¾ *¾fõia uyrema jeks lS%vlhka wfma
iyNd.S jQ njg f;dr;=re § wka;¾cd;sl ls%lÜ ljqkais,fha rg fjkqfjka ;r. jeÿfKa tl u
i`oyka' furg m<uq fm< ls%lÜ mQ¾K idudðl;ajh ,nd.;a YS% YS% ,dxlslhka yeáhg hs'
;r.j, wdrïNh isÿ ù we;af;a tA ,xldj 1982 jif¾ § hs m<uq jeks
wdldrfhka' fgiaÜ ;r.hg iyNd.S jqfKa' ta" cd;Hka;r ;r. olaI;d
mS' irjkuq;a;= msáfha§a tx.,ka;
bka miqj fld<U" uykqjr" lKavdhug tfrys j hs' tf,i f,dal l=i,dk ls%lÜ b;sydifha
.d,a, jeks k.rj, mdi,a ls%lÜ wdrïN jQ YS% ,xldfõ ls%lÜ lS%vdj jeäu ,l=Kq ,nd.;a lS%vlhka
jHdma; fj;a u ta Tiafia úúO 1996 jif¾§ rka wl=ßka ,s h ejq f Ka f,i jd¾;d fmd;g tlaù we;af;a
l=i ,;d olajk ls%lÜ lS%vlhka f,da l l= i ,dkh Èkd.ekS u ;a ms<sfj<ska bkaÈhdfõ iÑka
ìys ù ;sfnkjd' tA iuÕ ls%lÜ iuÕ' bka miq 2014 jif¾ § úiaihs f;kavq,ald¾" ´iafÜ%,shdfõ ßlS
iudc ìys ù we;s w;r 1938 20 f,dal Y+r;dj Èkd .kakd fmdkaáka" YS% ,xldfõ l=ud¾
jir muK jk úg lS%vd iudc w;r 2007" 2011 jirj,§ f,dal ix.laldr iy ngysr bka§h
12l iyNd.s;ajfhka wka;¾ l%slÜ wkqY+rhka f,i YS% ,xldj fldfoõ lS%vl n%hka ,drd' jeäu
iudc l%sl Ü ;r.dj,s wdrïN ù lsre¿ me<ekaÿjd' 2009" 2012 ,l=Kq ,dNshd jk bkaÈhdfõ
;sfnkjd' fï ;r.dj,s miqld,Sk j¾Ij, úiaihs 20 f,dal l=i,dk iÑka f;kavq,ald¾ 1992 jif¾
j mS' irjkuq;a;= l=i,dk" ;r.dj,sfha§ wkqY+rhka njg isg 2011 jir olajd meje;s f,dal
frdnÜ fiakdkdhl l=i,dk" m;aùug o Y%S ,xld lKavdhug l=i,dk ;r.dj,s 6la l%Svd lrñka
,lai afm%a l=i,dk wd§ kïj,ska yels jqKd' ;r. 45l§ ,l=Kq 2278la ,nd
ye¢ka jQ w;r ta Tiafia ìys ;sfnkjd' Tyq tA i|yd Y;l 6la
jqfKa YS% ,xldfõ fgiaÜ ls%lÜ YS% ,xldfõ ls%lÜ b;sydih yd w¾O Y;l 15la ,ndf.k we;s
lS%vdjg WÑ; m%ùK lS%vlhka' neÆ úg tys úúO cd;s" wd.ï w;r Tyqf.a ,l=Kq ,nd.ekSfï
fï jk úg isxy, lS%vd iudch"
geñ,a hqkshka lS%vd iudch"
fhdakl lS%vd iudch (moors)
jeks kïj,ska ye¢ka jQ l%Svd
iudcj,g cd;s wd.ï fNaofhka
f;dr j lS%vlhka f;dard ;sîu
úfYaIfhka w.h l< hq;= hs'

1960 -1970 iy 1980 .Kkaj,


wka; ¾ mdie,a ;r. w;r ;snQ
ls%lÜ WKqiqu o b;d by< hs'
tA ksid u mdie,a ls%lÜ ;r.
flfrys lS%vd f,da,Ska ±lajQfha
úfYaI Wkkaÿjla' tA jf.a u
lS%vd iudc w;r ;r.j,g ysñ
jQ ia: dkh o úfYaI hs' tfia u
.=j kaúÿ,s udOHfha úia;r m%pdrh
f.k wd lreKdr;ak wfífialr"
md,s; fmf¾rd" fm%auir
wEmdisxy" fyau ð;a m%kdkaÿ jeks
ksfõolhka ls%l Ü lS%vdj jHdma;
lsÍu Wfoid l< fufyjr
wmuK hs' fï wh ksid u ls%lÜ ix.laldr iÑka fmdkaáx ,drd

2019 cQks 01
05 foi;sh
bkaÈhdj" mdlsia;dkh
yd YS% ,xldj i;aldr;ajh ±rE
fï ;r.dj,sfha wjika ;r.h
meje;ajqfKa mdlsia;dkfha ,dfyda¾
kqjr .vd*s lS%vdx.Kfha§' tys§
wjidk uyd ;r.fha ldisfha jdish
ÈkQ YS% ,xld lKavdhfï kdhl
w¾cqk rK;=x. m%:ufhka mkaÿjg
myr§ug ´iafÜ%,shdkq lKavdhug
wdrdOkd lr isáhd' tA wkqj ish
mkaÿjdr 50 wjidkfha§ lvq¨
7la ±ù ,nd.;a ,l=Kq ixLHdj
241la' tu b,lalh yUdhdug
msáhg msúis YS% ,xldfõ uy;a
n,dfmdfrd;a;= ;nd ;snQ ik;a
chiQßh ^,l=Kq 9& yd frdfïIa
l¿ú;drK ^,l=Kq 6& wvq ,l=Kq
idudkHh 56'95la' jeäu ,l=Kq ,nd we;af;a f,dal l=i,dk ;r.dj,s ixLHdjlg lS%vd.drhg yrjd
.ekSfï§ fojeks ;ek ysñjkafka 5l§ ;r. 38la l%Svd lr ,l=Kq hejqfKa ´iafÜ%,shdkq lKavdhfï
´iafÜ%,shdfõ ßlS fmdkaákag' Tyq 1165la ,nd .ksñka' Bg Y;l 3la ch.%yKfha n,dfmdfrd;a;= by<
1996 jif¾ isg 2011 jir olajd yd w¾O Y;l yhla we;=<;a' kxjñka' tfy;a bka miqj lS%vd
lS%vd l< f,dal l=i,dk ;r.dj,s msáhg msúis wix. .=reisxy yd
5l§ ;r. 46la l%Svd lrñka Y;l 1996 f,dal l=i,dk wrúkao is,ajd tl;=j YS% ,xld
5la iy w¾O Y; 6la iuÕ uq¿ ;r.dj,sfha u;lh lKavdhu ch.%yKfha udj;g
,l=Kq 1743la /ialrf.k ;sfnkjd' f.k wdjd' wix. .=reisxyf.a ±ù
tys bksul idudkHh 45'86la' YS% ,xld ls%lÜ lKavdhu 1996 hdfuka miq wrúkaog ^fkd±ù
;=kajeks ia:dkh ysñjkafka YS% j¾Ifha§ Èkd.;a f,dal l=i,dkh 107& tl;= jQ YS% ,xld lKavdhfï
,xldfõ l=ud¾ ix.laldrg hs' Tyq tÞ fuÞ ;=r YS% ,xld lKavdhu kdhl w¾cqK rK;=x. ^fkd±ù 47&
2003 jif¾ isg 2015 jir olajd ,nd.;a Wmßu olaI;dj fjkjd' ch.%dyS b,lalh imqrd .kq ,enqfõ
meje;s f,dal l=i,dk ;r.dj,s tÞ YS% ,xld lKavdhfï kdhl fõ.mkaÿ hjk lS%vl .af,aka
4l§ ;r. 37lg iyNd.s fjñka w¾cqk rK;=x.f.a n, we‚h uela.%d;af.a mkaÿj úÿ,s fõ.fhka
Y;l 5la iy w¾O Y;l 7la b;d Yla;su;a ùu fï ch.%yKfha y;f¾ iSudj lrd hjñka' fï
iuÕ ,l=Kq 1532la ,ndf.k we;s ryi hs' úfYaIfhka u ik;a wjidk ;r.fha ùrhd iïudkh
w;r bksul ,l=Kq ,nd.ekSfï chiQßh" frdfïIa l¿ú;drK wrúkao is,ajdg ysñ jQ w;r
idudkHh 56'74la' wdrïNl ms;slre hq.,h f,dalfha ;r.dj,sfha olaI; u lS%vlhdg
ish¨ lKavdhïj, wjOdkhg ysñ iïudkh ysñ jqfKa ik;a
ms<sfj<ska ngysr bka§h fhduq jqfKa ±ä m%ydrd;aul chiQßhg hs'
fldfoõ lKavdhfï n%hka ,drd ffY,shlska lS%vd l< ksi hs' óg
yd ol=Kq wms%ldfõ tA' î' äú,sh¾ia wu;r j ms;slrejka f,i w¾cqk wfma iQodku
isõ jeks yd mia jeks ia:dkj,g rK;=x." wrúkao is,ajd" frdIdka
ysñlï lshkafka ;u Wmßu uydkdu" wixl .=reisxy" yIdka fujr f,dal l=i,dk ls%lÜ
olaI;dj fmkakqï lrñka' 1992 ;s,lr;ak ueo fm< ms;slrKfha ;r.dj,shg iyNd.s jk YS% ,xld
jif¾ isg meje;s f,dal l=i,dk Yla;sh lKavdhug ,nd ÿkakd' lKavdhu kjl lS%vlhka
;r.dj,s 5lg iyNd.s fjñka Y;l mkaÿ hjkakka f,i uq;a;hshd /ilf.ka iukaú; fjkjd'
2la yd w¾O Y;l 7la we;=<;a uqr,sorka" pñkao jdia" m%fudaoh fuys w;a±lSï nyq, u lS%vlhd
j ;r. 34l§ ,l=Kq ixLHdj úl%uisxy lKavdhug wk.s jkafka YS% ,xld tlaÈk lKavdhfï
1225la ,nd .ksñka n%hka ,drd iyhla ,nd ÿka w;r ;=ka bßhõ kdhl;ajh o bisÆ fõ. mkaÿ hjk
o ;r. 23l§ uq¿ ,l=Kq 1207la lS%vl l=udr O¾ufiak wjYH lS%vl ,is;a ud,sx. hs' Tyq 2019
,nd .ksñka tA' î' äú,sh¾ia o tu ´kE u fudfyd;l Tyqf.a fiajh jif¾ bkaoshdfõ ksudj ÿgq whs' mS'
l=i,;dj olajd ;sfnkjd' ik;a lKavdhug Wmßufhka ,nd§ug hs t,a' l=i,dk wjika uyd ;r.fha§
chiQßh yh jeks ia:dkhg m;aj lghq;= lf<a' uqïndhs bkaÈhkaia ms, ksfhdackh

foi;sh 06
2019 cQks 01
lrñka wjidk mkaÿjdrfha§ ish f,dal l=i,dk ;r.dj,shg
oCI;d fmkajñka fpkakdhs iqm¾ tx.,ka;hg hdug fmr ksishdldr
lsx.aia lKavdhug wjYH ,l=Kq fujr f,dal l=i,dk j mqyqKqùï lghq;=j, ksr; jkakg
149 b,lalh uÕyrjd ±uqfõ Tyqf.a YS% ,xld lKavdhug yelshdj
w;a±lSï Wmfhda.S lr.ksñka' Tyq ls%lÜ ;r.dj,shg ,enqfKa keye' thg m%Odk fya;=j
ksfhdackh l< lKavdhfï kdhl iyNd.s jk YS% ,xld jqfKa YS% ,xldfõ yÈisfha we;s jQ
frdays;a I¾ud wjidk mkaÿ jdrh ;%ia; l,n,ldÍ ;;a;ajh hs' tA
heùug ,is;a ud,sx. f;dard.kakg lKavdhu kjl lS%vlhka flfia fj;;a ±kg f;dard we;s
we;af;a Tyq ;=< ;snQ olaI;dj yd /ilf.ka iukaú; ixÑ;fha isák lS%vlhkaf.ka
Tyqf.a w;a±lSï .ek ±ä úYajdihla wdrïNl ms;slrejd f,i kdhl
;nd ;snQ fyhska' fjkjd' fuys w;a±lSï Èuq;a lreKdr;ak fndfyda úg
nyq, u lS%vlhd lghq;= lrkq we;s w;r Tyq iuÕ
wekacf,da ue;sõia YS% ,xld bksu wdrïN lsÍug wúYal fyda
lKavdhfï kdhl;ajh f.k
jkafka YS% ,xld tlaÈk Okxch fyda tla jkq we;s' <ysre
lghq;= l< ;=ka bßhõfõ u olaI;d lKavdhfï kdhl;ajh ;sßudkak wxl 3 ia:dkfha;a l=i,a
±la jQ lS%vlfhla jk w;r ;sir cks;a wxl 4 ia:dkfha;a l%Svd
o bisÆ fõ. mkaÿ hjk
fmf¾rdf.a ;=ka bßhõ olaI;d lsÍug hs wfmalaIs;' ueo fm<
yd w;a±lSï YS% ,xld lKavdhfï lS%vl ,is;a ud,sx. hs' Yla;su;a lrk lS%vlhka jkafka
ch.%yKhg fujr wjYH u l=i,a fukaäia" wekacf,da ue;sõia
jkq we;s' YS% ,xld fgiaÜ ls%lÜ hk l%Svlhka' ;sir fmf¾rd o
lKavdhu ch.%yKh lrd fufyh ms;af;ka fuka u mkaÿfjka o
oialï ±laúh yels lS%vlfhla'
,is;a ud,sx." iqrx. ,laud,a"
biqre WÞk" kqjka m%§ma YS% ,xld
lKavdhfï fõ.mkaÿ n, we‚h hs'
oÕmkaÿ hjkakka f,i jekav¾fia
yd Ôjka fukaäia lghq;= lrk
w;r Ôjka fukaäia ;=kabßhõ
lS%vlhl= f,i ms;af;ka o olaI;d
±la jQ kjl lS%vlfhla'

;r.hg iyNd.s jk YS% ,xld


lKavdhug iqn me;Sug tla jQ lS%vd
yd úfoaY /lshd ms<sn| wud;H
yÍka m%kdkaÿ lKavdhu .ek ;nd
;sfnkafka by< n,dfmdfrd;a;='
Tyq( —YS% ,xldj 1996 f,dal
jQ Èuq;a lreKdr;akg fujr f,dal ±laùug iu;a ù keye' wdndOhg l=i,dkh ch .kakd wjia:dfõ
l=i,dk ;r.dj,sfha kdhl;ajh ,la ù isá l=i,a cks;a fmf¾rd rfÜ jd;djrKh;a j;auka rfÜ
Ndr §ug fya;= jqfKa YS% ,xld f,dal l=i,dk ;r.dj,shg we;=<;a jd;djrKh;a tl yd iudk hs'
lKavdhu miq.sh jljdkqfõ ù we;s w;r Tyqg kej; oCI;d tÞ ;snqfKa t,a'à'à'B' ;%ia;jdoh'
cd;Hka;r tlaÈk ;r.j,§ È.ska fmkaùug yelshdj ,enqfKd;a wo ;sfnkafka whs'tia'whs'tia
È.g u ,enQ mrdch hs' fujr th YS% ,xld lKavdhug uy;a ;%ia;jdoh' tÞ f,dal l=i,dkhg
f,dal l=i,dk ;r.dj,sh i|yd wiajeis,a,la fjkjd' tfia u YS% fmr wm isáfha ;r. 5-0lska
YS% ,xld lKavdhu kï lsÍfï ,xld lKavdhfï isák l=i,a mrdch fj,d' kuq;a uyck;djf.a
wruq‚ka YS% ,xld ls%lÜ wdh;kh fukaäia" ,ysre ;sßudkak" Okxch wdYs¾jdoh ueo wms f,dal l=i,dkh
ixúOdkh l< wka;¾ m<d;a iSñ; is,ajd" wúYal m%kdkaÿ" jekav¾fia" Èkqjd' j;auka lKavdhu;a
´j¾ ;r.dj,sfha§ fIydka chiQßh" biqre WÞk jeks ;reK lS%vlhkag uE;l§ tlaÈk ;r. lsysmhl§
wekacf,da ue;sõia iy <ysre fujr f,dal l=i,dkfha bvlv u mrdch jqKd' fï wjia:dfõ;a
;sßudkak Y;l ,nd.;a; o fjk;a ysñ ùu;a úfYaI;ajhla' uyck;djf.a wdYs¾jdoh /f.k
lsisÿ ms;slrejl= fyd¢ka oialï f.dia f,dal l=i,dkh ch.ekSug

2019 cQks 01
07 foi;sh
yelsfõjd hs ud lKavdhug iqn m;kjd' YS% ,xldj iyNd.s jk m<uq jgfha ;r.
tA jf.a u wfma lS%vlhka ;=< ±ä wd;au
úYajdihla mj;sk nj uu fyd¢ka 2019 cqks 01 - kjiS,ka;h iuÕ ldä*ays§
okakjd'˜ 2019 cqks 04 - we*a.ksia:dkh iuÕ ldä*ays§
miq.sh Èkj, meje;s isoaëka 2019 cqks 07 - mdlsia;dkh iuÕ ì%iag,ays§
wu;l lr ish¨ lS%vlhka Wiia 2019 cqks 11 - nx.a,dfoaYh iuÕ ì%iag,ays§
udkisl uÜgul miqjk w;r ish¨
lS%vlhkaf.a iyfhda.h we;s j tluq;=j 2019 cqks 15 - ´iafÜ%,shdj iuÕ ´j,ays§
lS%vd lr l=i,dkh YS% ,xldjg f.k
2019 cqks 21 - tx.,ka;h iuÕ ,Sâiays§
tAug wfmalaId lrk nj Y%S ,xld
lKavdhfï kdhl Èuq;a lreKdr;ak 2019 cqks 28 - ol=Kq wms%ldj iuÕ fpiag¾ ,Siaà%Üys§
mjikafka ±ä wd;au úYajdihls;a'
2019 cq,s 01 - ngysr bka§h fldfoõ iuÕ fpiag¾ ,S iaà%Üys§
;uka kdhlhka isõ fokl= hgf;a lS%vd
lr ;sfnk nj;a ol=Kq wms%ld fgiaÜ 2019 cq,s 06 - bkaÈhdj iuÕ ,Sâiays§
ixpdrfha§ kdhl;ajh msßkeuQ úg fmr
kdhlhkaf.a w;a±lSï yd Wmfoia u;
;r.dj,sh ch .ekSug wmg yels jQ
nj;a tA wdldrfhka u fï ;r.dj,sh;a
chf.k rgg f.!rjhla f.k tAug
yels iEu W;aidyhla u .kakd nj;a
Tyq ;jÿrg;a mjid isáhd'

YS% ,xld lKavdhfï m%Odk mqyqKqlre wka;¾cd;sl ls%lÜ iNdfõ


f,i lghq;= lrk pkaÈl y;=reisxy tlaÈk lKavdhï fY%a‚.; lsÍu
kj kdhl;ajh yd lKavdhu ms<sn`o
orkafka fujeks woyila' Tyq( —fujr ysñ lKavdhu ;r. uq¿ m%ido
;r.dj,sh ch .ekSu úYd, wNsfhda. ia:dkh ,l=Kq ,l=Kq
hla' kuq;a lKavdhula f,i Wmßu
01 tx.,ka;h 38 4659 123
olaI;d ±lajqjfyd;a wmg ch.%yKh
02 bkaÈhdj 47 5669 121
olajd hkak mq¿jka' jir 4lg miq
tlaÈk lKavdhug tla jk lKavdhfï 03 ol=Kq wms%ldj 39 4488 115
kj kdhl Èuq;a lreKdr;akf.ka úYd,
04 kjiS,ka;h 33 3729 113
ld¾hNdrhla n,dfmdfrd;a;= fjkjd'
wmg Èuq;a jf.a lS%vlfhla wjYH j 05 ´iafÜ%,shdj 40 4342 109
;snQ fudfyd;l hs Tyq lKavdhug 06 mdlsia;dkh 37 3552 96
tlajkafka'˜
07 nx.a,dfoaYh 31 2667 86
flfia fj;;a udi tlyudrla mqrd 08 n' b' fldfoõ 34 2719 80
tluq;=fjka" iyÔjkfhka tldjka
j ;u rfÜ ch ;yjqre lr .ekSug 09 YS% ,xldj 43 3266 76
fm< .efik l%Svd ;re" mdk oialï 10 we*a.ksia:dkh 28 1780 64
n,d .ekSug lsis`ÿ fNaohlska f;dr j
f,dj mqrd ck;dj n,d isákq we;s' Y%S 11 isïndífõ 30 1609 54
,dxlslhka f,i wm;a isxy megjqka rgg 12 wh¾,ka;h 20 921 46
ch /f.k tk f;la n,d isák nj kï
13 iafldÜ,ka;h 9 359 40
fkdwkqudk hs'
14 fkamd,h 8 152 19
15 t' w' tó¾ rdcHh 15 144 10
wdkkao chisxy
16 mska,ka;h 9 50 6

foi;sh 08
2019 cQks 01
wfma
lKavdhu Èuq;a lreKdr;ak ^kdhl&
wjq' 31
wdrïNl ms;slre

rka lsref<a
;;=
wekacf,da ue;sõia ,is;a ud,sx. l=i,a cks;a fmf¾rd

f,da
wjq' 31 wjq' 35 wjq' 28 l l=i,dk l%slÜ
wdrïNl ms;slre fõ.mkaÿ lS%vl ms;slre ^lvq¨ /lSu&
;r.dj,sfha Y+rhkag hs
f,dj úYd,;u rka l=i,dkh ysñ
jkafka' ;r.dj,s b;sydifha m%:u
iaÓr ;Hd.h f,i j;auka f,dal
l=i,dkh ks¾udKh lrkqfha 1999
,ysre ;sßudkak wúYal m%kdkaÿ l=i,a fukaäia jif¾ f,dal Y+rhka fjkqfjka'
wjq' 29 wjq' 21 wjq' 24 tfy;a Bg fmr iEu f,dal
ju;a ms;slre ol=K;a ms;slre ol=K;a ms;slre l=i,dk ;r.dj,shla i`oyd u
úúO l=i,dk ks¾udKh flrefKa
;r.dj,sfha wkq.%dylhka udre
jk úg l=i,dkfha fudaia;rh o
fjkia jQ ksid' Paul Marsden
úiska ie,iqï lrk ,o l=i,dkh
Okxch is,ajd fc*aß jekavfia ;sir fmf¾rd udi foll ld,hl§ ks¾udKh
wjq' 27 wjq' 29 wjq' 30 lf<a ,kavkfha Garrard &
;=kabßhõ lS%vl md oÕmkaÿ lS%vl ;=kabßhõ lS%vl
Co (The Crown Jewellers) ys
Ys,amSka lKavdhula úiska' th ߧ
;Sre ;=klska iy rka j<,a,lska
iukaú; hs' lvq,a, iy fí,aia
f,i yev.ekajqKq ;Srej,ska
biqre WÞk iqrx. ,laud,a kqjka m%§ma l%slÜ l%Svdfõ uQ,sl wx. ;=k jk
wjq' 31 wjq' 32 wjq' 32 ms;slrKh" mkaÿ heùu iy mkaÿ
;=kabßhõ lS%vl u| fõ.mkaÿ lS%vl u| fõ.mkaÿ lS%vl /lSu o l%slÜ mkaÿfjka f,dal
f.da,h o ksrEmKh fjkjd' lsf,da
.a?ï 11la nr fikaáóg¾ 60la
Wi f,dal l=i,dkfha mdofï hs
ch.%dylhkaf.a kï leghï lr
;sfnkafka'
Ôjka fukaäia ñ,skao isßj¾Ok
wjq' 36 wjq' 33
;=kabßhõ lS%vl ;=kabßhõ lS%vl ufyaIsld Èidkdhl
2019 cQks 01
09 foi;sh
fu jr f,dal l=i,dk l%slÜ
;r.dj,sfha lsre< l=uk
rg Èkd .kshs o@ hk mekh bÈßfha
úfYaIfhka tx.,ka;h yd bkaÈhdj
flfrys f,dalfha wjOdkh fhduq
ù ;sfnkjd' wo wka;¾cd;sl
lsre<
l%slÜ l%Svdfõ WÉpia:dkhl isák
tu rgj,a fol w;r ;sfnkafka
flia .il fjkila muK hs' ud
ldg o@
ys;k yeáhg wjika uyd ;r.h
tx.,ka;h iy bkaÈhdj w;r
meje;afjkak mq¿jka' wjika
mQ¾j ;r. jgh i|yd tx.,ka;h"
md,s; fmf¾rd
bkaÈhdj" ´iafÜ%,shdj yd isjqjeks
l%slÜ úia;r m%ldYl
lKavdhï f,ig mdlsia;dkh fyda
ol=Kq wms%ldj fyda iqÿiqlï ,nkq l=i,dk ls%lÜ ;r.dj,shg jqKd' wjika jrg wm tlaÈk
we;s njg wmg wkqudk lrkak fujr iyNd.s jk tx.,ka; ;r.dj,shla ch.%yKh lf<a 2016
mq¿jka' flfia fj;;a l%slÜ hkq lKavdhfï kdhl;ajh orkafka jif¾ wh¾,ka;hg tfrys j hs'
wúksYaÑ; l%Svdjla nj;a wm wu;l wh¾,ka; ysgmq kdhlhl= jk 2019 jif¾ meje;s tlaÈk ;r.
fkdl< hq;= hs' f,dal l=i,dkh bfhdka fuda¾.ka' tfuka u ú,shï wg u mrdo jqKd' fujeks ;r.
Èkd .ekSug jdikdj fkd;snqK fmdg¾*S,aâ" flúka Tì%hka" tâ rgdjla ;=< Y%S ,xldjg f,dal
ol=Kq wms%ldj fyda wl=Kq ier fcdhsia cd;Hka;r j lemS fmfkk l=i,dk l%slÜ ;r.dj,sfha È.=
ms;slre ls%ia f.a,a Wm kdhl;ajh wh¾,ka; lS%vlhka" we*a.ksia:dkh .ukla hd yels o hkak hs mj;sk
ork ngysr bka§h fldfoõjka fgiaÜjrï ,nd .kafka o 2018 wúksYaÑ;;dj jkafka' fï jk úg
fujr ;r.dj,sfha zl¿ wYajhdZ cqks udifha' we*a.ksia;dkfha f,dal l=i,dk l%slÜ ;r.dj,sh
fõú o okafk;a keye' bka§h mej;s hqoaOh ksid fï lS%vlhka ksfhdackh lrk Y%S ,xld
lS%vlhkag fyd| moïùula iuÕ we;=¿ fndfyda fokd mdlsia;dkhg lKavdhfï isákafka cd;Hka;r
;ukaf.a lS%vd uÜgï fyd¢ka m<d f.dia tys foaYiSudfõ msysá j ms<s.;a l%svlhl= f,i ,is;a
iqir lr .kak miq.sh Þ meje;s wkd: l|jqrej, ðj;a jqKd' tys§ ud,sx. muK hs' miq.sh whs'mS't,a'
whs'mS't,a ;r.dj,sh fõÈldjla jQ Tjqka mdlsia;dkqjka iuÕ lS%vd ;r.dj,shg YS% ,xld lS%vlhka
nj kï meyeÈ,s hs' lrñka ;uhs ls%lÜ lS%vdj bf.k 34 fokl=f.a kï we;=<;a m<uq
.;af;a' ldnq,a kqjr lS%vd myiqlï flgqïm;ska f;dard .;af;a o Tyq
fï ;r.dj,sfha i;aldrl rgla fkdue;s j n,j;a ÿIalr;d uOHfha muK hs' fï ksid fujr f,dal
jYfhka lghq;= lrk tx.,ka;fha ls%lÜ lsS%vdj f.dvkeÕ=K;a l=i,dk l%slÜ ;r.dj,sfha jeä
;K;s,af,a iajNdjh;a tA jk úg we*a.ksia;dk ls%lÜ lKavdhfï j.lSula ,is;a ud,sx. fj; mejÍ
mj;sk YS; ld,.=‚l ;;a;ajh;a lS%vd ú,dih úYañ; hs' wdl%uKYS,s ;sfnkjd'
tx.,ka; lKavdhug jdishla jkq mkaÿjg myr§u fuka u mkaÿ /lSu
we;s' thg iß,k mßÈ Tjqkaf.a úYsIag hs' tys§ fudfyduÜ fYaIdâ" miq.sh ld,fha meje;s ;r.j,§
oÕmkaÿ iy fõ.mkaÿ n, we‚h fudfyduâ kî" wo tla Èk ;r. Y%S ,xld lKavdhfï ms;slrKfha
Yla;su;a ùu;a lemS fmfkk rgdfõ f,dj wxl tfla md oÕmkaÿ .eUqrla wmg olakg ,enqfKa
ldrKdjla' hjkakd jk rIsâ Ldka olaI;d keye' ueo fm<la Yla;su;a fkdùu
fmkajk ls%vlhka' mqyqKqùï ;=< ksid ,l=Kq w;rg hdu wiSre ù
fujr f,dal l=i,dk l%slÜ lemùu b;d by< uÜgul meje;Su ;sfnkjd' miq.sh ld,fha tlaÈk
;r.dj,sfha§ ;j;a wjOdkh fhduq Tjqkaf.a ryi úh yels hs' ;r.hl§ hï lKavdhula ,l=Kq
jQ lreKla jkafka wh¾,ka; 250la /ia lf<d;a th ch.%dyS
yd we*a.ksia;dk lKavdhï flfia fj;;a fï ;r.dj,shg ,l=Kq m%udKhla' wo ,l=Kq 350la
flfrys olajk úYajdih hs' 1780 Y%S ,xldfõ iQÞku ms<sn| kï ,enqj;a ;r.h m%fõiï kE' ,l=Kq
ld,jljdkqfõ hs wh¾,ka;fha t;rï i;=gqùug neye' tx.,ka;h" 400la ,nd .;a;;a tA msgqmi yUd
l%slÜ l%Svdj wdrïN jkafka' kjiS,ka;h yd ol=Kq wm%sldj f.dia ch.;a ;r.;a miq.h s ojiaj,
tfy;a Tjqkaf.a m%:u fgiaÜ iuÕ meje;s miq.sh tlaÈk wm ÿgqjd' tA ksid YS% ,xld ms,;a
;r.h mj;ajkafka 2018 uehs ;r.dj,s ;=fka§ ;r. 13ka Y%S fï wNsfhda.h is;ays ordf.k
udifha' flfia fj;;a m%:u ,xldjg Èkd .ekSug yels jQfha ms;slrKfha fhÈh hq;= hs' YS% ,xld
mka;sfha jD;a;Sh ls%lÜ lS%vlhka tla ;r.hla muK hs' tla ;r.hla msf,a tla ms;slrefjla ;r.fha
tu lKavdhfï isákjd' f,dal ch mrdcfhka f;dr j wjika wka;su ´j¾ 10 wjika fjk

foi;sh 10
2019 cQks 01
f;la tl wka;hla /lf.k
ms;slrKfha fhÈh hq;= w;r
wfkla ms;slrejka Tyq jgd l%Svdfõ meje;aug YdÍßl yd
;ukag wdfõKsl ffY,sfhka
,l=Kq ,nd .; hq;= hs' m%:u
´j¾ 15 ;=< úlÜ fol ;=kla udkisl fhda.H;dj wjYHhs
ojd .;fyd;a ueo fm<g
iEfyk mSvkhla jefgkjd'
fïl miq.h s ldf, u YS% ,xld
l%s lÜ l%Svdj ìys jkafka
tx.,ka;fha rdclSh mjq,a
w;r 16 jeks ishjfia§ hs' miqj
msf,a ÿgq ,laIKhla" m<uq ´jr
19-20 jeks ishji jk úg ì%;dkH
10 ;=< ,l=Kq 7 - 8l fõ.hla
mj;ajd .kak mq¿jka kï hg;aúð; rgj, o th jHdma; jk
fyd|hs' wka;su ´jr 10 § ,l=Kq wdldrhla olakg ,efnkjd'
9 - 11l fõ.hla fokak mq¿jka
m%fõ.ldÍ ms;s yrU we;s ms;s fï jk úg l%ls Ü l%v S dfõ ksr;
lrejka tA hq;l= u bgq l< hq;= hs' jk rgj,a .Kk 110la' mdmkaÿ
l%v
S dj yereKq úg f,dalfha wjOdkh
wfkla w;g YS% ,xld mkaÿ Èkd .;a wfkla l%v S dj jkafka o
hjkakka m%:u ´jr 10 ;=< l%l
s Ü' rgla jYfhka ;u m%;r s Emh me;=ï ùrlafldä
m%;js d§ka fo;=ka fofkla ojd cd;Hka;rh bÈßfha fmkaùug o lÓldpd¾h
.ekSug iu;a jqfKd;a m%;j s d§kag fï Tiafia ,efnkafka jeä bvla' l%Svd úoHd yd YdÍßl wOHdmk
t,a, fjk mSvkh jeä úh yels  cd;s" wd.ï fNaohlska f;dr j tl u wOHhkdxYh
hs' wka;us ´jr 10 ;=<§ ud,sx. cd;shla hk yeÕSfuka keÕS isákakg jHjydßl úoHd mSGh
fmrgq lr.;a mkaÿ hjk we‚h rg u fm<fUk fudfyd;la WÞjk Y%S ,xld inr.uqj úYajúoHd,h
msg msg úlÜ ,nd .ekSug udk f,dal l=i,dk l%l s Ü ;r.dj,sh fï mj;ajdf.k hdug lghq;= lsÍu;a
ne,sh hq; = hs' tA i|yd msáfha mkaÿ ksid cd;sl ixys¢hdj i|yd ,nd jeo.;a fjkjd' fmdÿfõ l%v S lhkag
rlskk a ka Wmßu iyhla mkaÿ fok Þhl;ajh iq¿fldg ;lkakg
hjkakkag ,nd Èh hq;= fjkjd' mqyK
q lq rejkaf.ka Okd;aul Wmfoia
neye' ,eîu l%v S dfõ meje;aug úfYaI; s j
miq.h s ld,fha YS% ,xld msf,a mkaÿ
/lSu b;du my< uÜgul mej;s n,mdk ldrKdjla' rfÜ j.lsj hq;=
ksihs ;r.j, wjika m%;M s ,h f,dal tlaÈk l%l s Ü fY%‚a .; md¾Yajj, wjOdkh fuka u myiqlï
wmg wys;lr f,i n,mEfõ' lsÍu wkqj Y%S ,xld lKavdhu ie,iSu w;ska l%vS dj ÈhqKq lsÍug
isákafka 9 jeks ia:dkfha' fuh Tjqka fj; mejfrkafka úfYaI
flfia fj;;a l%slÜ l%Svdfõ l%ufhka isÿ jQ È.=ld,Sk lvdjeàula' j.lSula'
wúksYaÑ; nj ksid tf,i wfma l%l
s Ü l%v
S dfõ kshef<k iaÓr
lKavdhu ms<sn| wj;lafiare l%v
S lhka m%udKj;a fkdùu jf.a úfYaIfhka l%l s Ü ;r.
fkdl< hq;= hs' f,dal l=i,dk u m%ùKhka tljr úY%du .ekSu meje;afjk úg rgl fm%l a Ia l
l%slÜ ;r.dj,sh meje;afjkafka lKavdhfï ì| jeàug úfYaIfhka m%cdjg mejfrkafka iqúfYaI
Round Robin l%uh wkqj ksid n,md ;sfnkjd' tu wNsfhda.h ld¾hNdrhla' bkaÈhdj" mdlsi; a dkh"
l%Svd lrk iEu lKavdhula u ch .ekSug Yla;u s ;a fojeks fm< nx.a,dfoaYh jeks rgj,a ;r.
wfkla lKavdhï 9 iuÕ u l%Svd l%v
S lhka ìys fkdùu;a .eg¨jla' meje;afjk w;r;=r l,yldÍ f,i
l< hq;= hs' fojeks jghg hdug ufya, chj¾Ok" ,is;a ud,sx. jeks
kï bka ;r. 5la fyda ch .; yeisf s rk wjia:d wm ±l ;sfnkjd'
l%v
S lhka lafIa;f % hka kslf a uk th wÞ< rfÜ l%v S lhkaf.a udkisl
hq;= fjkjd' fuys§ by< ,l=Kq
fõ.hla mj;ajd f.k hdu;a wjYH úg tA wvqj msrúh yels l%v S lhka tAld.%;dj ì| ±óug o fya;j = la' tA
fjkjd' flfia fj;;a Y%S ,xld wmg keye' l%l s Ü fY%‚ a .; lsÍfï w;ska Y%S ,dxlsl wm i;=gq úh hq;= hs
lKavdhu lsiÿs mSvkhlska f;dr j bÈßfhka u isák rgj, fï i|yd ch merÿu iu fia ú| ord.; yels
fï ;r.dj,shg iyNd.s jk ksid fyd| mQ¾j iQÞkula ;sfnkjd' fm%la I a l msßila wm i;= ùu .ek'
Tjqka ksoyia ms;s yrUhlska wm fï wkqj l%l s Ü l%vS dj hkq iuia;
fj; ch.%yKh f.k tkakg;a fï ksid l%vS d ;dlaIKhg wkqj
neß keye' l%ls Ü l%v
S dfõ pu;aldrh rfÜ u fmdÿ ksfhdackhla ksid iEu
l%v
S lhka mqyKq q lsÍu wjYH fjkjd mqo.
a ,hl=g u j.lSula mejfrkjd
jkafka o th hs'
Tjqka È.=ld,Sk j fï lafIa;f % ha th /l .ekSug'
r|jd .ekSug' tfia u Tjqkf a .a
ud,d u,aldka;s mrK.uf.a
YdÍßl yd udkisl fhda.H;dj ud,d u,aldka;s mrK.uf.a

2019 cQks 01
11 foi;sh
;dlaIKfhka f,djla wu;k l%slÜ
l%s lÜ l%Svdj f,dalfha
ÈhqKq jQfha hï fia o Bg
fnfyúka n,mEfõ ;dlaIKh
bkamiq m<uq l¿ iqÿ rEmjdysks
úldYh 1946 jif¾ isÿfjk w;r
j¾K rEmjdysks o¾Yk iys; j
u 1979 jif¾ meje;s fojeks
f,dal l=i,dk ;r.dj,sfha§
rEmjdysks úldY lghq;= i|yd
hs' tkï ikaksfõokh yd ne÷Kq l%slÜ l%Svd ;r.hla úldYh lr ;ks má.; lsÍfï hka;%hla uÕskq
;dlaI‚l ÈhqKqfõ m%;sM,hla ;sfnkafka 1968 jif¾ hs' fï hs m%;srEmK o¾Yk ,ndf.k
f,i hs l%slÜ l%Svdj j¾;udkh hq.fha fhdÞf.k ;sfnkafka ir, we;af;a' tA jk úg rEmjdysks
jk úg úYaj jHdma; j we;af;a' rEmjdysks ;dlaIKhla' tkï ;dlaIKh furgg meñK ke;s
rEmjdysks leurd ;dlaIKh Ndú; ksid fï ;r.dj,s fol u Y%S
fï ms<sn| j l;d lrk ù ;sfnkafka wju uÜgulska' ,dxlsl wmg keröug yels
úg .=jkaúÿ,s yd rEmjdysks tys§ l%slÜ ;r.h meje;afjk jkafka keye' flfia fj;;a
ikaksfõok fuj,ï uÕska uq,a fudfydf;a wka; follska mkaÿ 1982 jif¾ rEmjdysksh Y%S
wjêfha l%slÜ l%Svdj ck;dj hejQ kuq;a leurd iú lr ,xldjg meñKSu;a iuÕ 1983
w;rg f.k hdug lghq;= lr ;sfnkafka tla wka;hl muK hs' jif¾ meje;ajqKq f,dal l=i,dk
;sfnkjd' tA wkqj uq,ska u l%slÜ ;r.dj,sfha ;r. lsysmhla
l%Svd ;r.hla .=jkaúÿ,sh Tiafia 1975 jif¾ meje;s m<uq jeks úldYh fjkjd' rEmjdysksh
úldYh lr ;sfnkafka 1926 jif¾ hs' f,dal l=i,dk ;r.dj,sfha§ fuka ;rulaÿrg jHdma; j ;snqK;a iEu

foi;sh 12
2019 cQks 01
ksjil u ta myiqlï fkdue;s ,l=Kq 300 iSudj blaujd hñka ;dlaIKssl WmlrK iemhSfuka
ksid ck;dj rEmjdysks hka;% ;sfnk isïndífõg tfrys j ÈkQ ;r.h fuka u wOHlaIjreka" l%Svd úia;r
ksfjia fj; f.dia l%l
s Ü ;r. wdjrKh lrkafka keye' ta úpdrlhka f,i lghq;= lsÍug
keröug mqreÿ jqKd' tu`.ks a .fï jk úg ;r. folla tlajr hs tla jkafka' fï ld,h jk
tluq;= j lemS fmkqKd' ta wkqj meje;afjoa§ m%n, rgj, ;r. úg bkaÈhdj;a Y%S ,xldj;a l%slÜ
fï ;r.dj,sh;a iuÕ furg muKla wdjrKh lsÍu hs thg wdjrK lghq;=j, by< uÜgul
l%slÜ b;d ckm%sh l%Svdjla njg fya;=j' tfy;a fï ;r.dj,sfha hs isákafka' ta w;ßka Y%S ,xldj
m;a fjkjd' Y%S ,xld-bka§h ióm ol=Kq wm%sldjg tfrys j Y%S ,xldj bÈßfhka isáfha bkaÈhdjg jvd
iïnkaO;dj;a bkaÈhdj tjr ch ,nd .;a ;r.h l%Svd f,da,Ska ;dlaI‚l Yla;sh Y%S ,xldjg ;snQ
f,dal l=i,dkh Èkd .ekSu;a kerUqfõ uy;a wdiajdohlska' ksid'
ksid ta ckm%sh;ajh ;j;a jeä
jQ w;r bka§h l%Svlhka jk 1992-96 ld,h jk úg cd;sl 1996 jif¾ f,dal l=i,dkh ÈkQ
lms,a foaõ" rù Ydia;%S furg l%Svd rEmjdysksh iu`. tla j l%slÜ ksid u fkdfj hs Y%S ,xldjg th
f,da,Skaf.a ùrhka njg hs m;a ;r. úldYh lsÍug úfoaYSh jeo.;a jkafka' ta jk úg meje;s
jqfKa' fï ;r.dj,sfha úldY lKavdhï meñfKkjd' Tjqka hqouh ;;a;ajh fya;=fjka tu
lghq;= isÿ jQfha o uQ,sl leurd ;r.dj,sfha i;aldrl rgla jQ Y%S
fldaK Wmfhda.s lr .ksñka' ,xldjg meñKSu ´iafÜ%,shdj iy
ngysr bka§h fldfoõ lKavdhï
bkaÈhdfõ l%slÜ ckm%sh;ajh m%;slafIam l< ksid úfoaYSh kd,sld
,xldjg ldkaÿ ù ;snqKq ksid fï ;r. wdjrKhg meñfKkafka
1987 f,dal l=i,dk ;r.dj,sh keye' fï ksid fudfyduâ
o fm%alaIl fkdu`o m%idohg hs wireãkaf.aa kdhl;ajfhka hq;a
,la jqfKa' 1985 jif¾ Y%S ,xldj bka§h lKavdhfï;a jisï wl%ïf.a
m%:u fgiaÜ ;r.dj,s ch ,nd kdhl;ajfhka hq;a mdlsia;dkq
.ekSu;a fï ;;a;ajh jvd;a lKavdhfï;a l%Svlhkaf.ka
j¾Okh lsÍug fya;= jqKd' fï ieÿï,;a taldnoaO lKavdhula
;r.dj,shg m%;srEmK o¾Yk fuys meñK m%o¾Ykd;aul ;r.hla
(slow motion& fhdod .ekSfuka mj;ajkjd' fuh m%n, wjia:djla
úia;r úpdrh jvd;a j¾Kj;a lr f,i f,dj mqrd úldYkh flfrk
.ekSug yels jqKd' w;r fuys wdjrK lghq;= m%:u
j;djg isÿ lf<a Y%S ,xld cd;sl
1992 jif¾ ;r.dj,shg hs wduka; úfÊiQßh rEmjdysks ixia:dfjka' 1996 jif¾
ysgmq ksIamdol ^l%Svd&
m<uq jrg j¾K we`ÿï Ndú;h hs f;jeks úksiqref.a iydh m<uq
Y%S ,xld rEmjdysks ixia:dj
meñfKkafka' ta wkqj ta jk jrg f,dal l=i,dk ;r.dj,shlg
f;la Ndú; l< r;= mkaÿj ,efnkafka' ta w;r u super slow
iy iqÿ meye;s we`ÿï fjkqjg 1992 jif¾ ;r.dj,shg hs motion ;dlaIKh ;r. wdjrKh
j¾K we`ÿï iu`. iqÿ meye;s m<uq jrg j¾K we`ÿï i`oyd fhdod .efkkjd' tljr
mkaÿj fhdod .efkkjd' fï Ndú;h meñfKkafka' rEm rduq 25la muK leurd.; ùu
j¾Kj;aNdjh ksid rEmjdysks hs óg fmr mej;sfha' tfy;a fuh
;dlaIKh ;j;a ÈhqKq uÜgug
ta wkqj ta jk f;la ;;a;amrhlg rEm rduq 75la olajd
hs meñfKkafka' th ldksj,a Ndú; l< r;= mkaÿj jeäùu u`.ska ksjerÈ ;SrK ,nd
iajNdjhla .;a w;r b;d iy iqÿ meye;s we`ÿï §ug ,efnkafka by< odhl;ajhla'
wdl¾YkSh jqKd' m<uq jrg fjkqjg j¾K we`ÿï fï ;r.dj,sfha Y%S ,xldfõ meje;s
iagïma leurdj fhdod .kafka iu`. iqÿ meye;s mkaÿj iEu ;r.hla u wdjrKh lf<a
fï ;r.fha§' leurd 10-12 ;a rEmjdysks ixia:dfjka'
w;r m%udKhla fï ;r.dj,shg fhdod .efkkjd' fï
fhdod .ekSfuka m%;srEmK o¾Yk j¾Kj;aNdjh ksid fï w;r ;ukag wjYH mßÈ
jeä m%udKhla ,nd .; yels ùu rEmjdysks ;dlaIKh rEm rduq ,nd .; yels whqßka
;dlaIKsl jYfhka ,enQ chla' ;j;a ÈhqKq uÜgug hs l%Svdmsáfha ÈhqKq leurd iú
Y%S ,xldj fuys§ ch .;af;a jkafka iEu fldaKhlska u
meñfKkafka'
;r. folla' wfma wjdikdjg o¾Yk ,nd .; yels whqßka' fï

2019 cQks 01
13 foi;sh
ld,h ;=< hs Y%S ,xld cd;sl 1999 jif¾ f,dal ;r.dj,sfha iïmQ¾K wdjrK
rEmjdyskshg cmdkfhka ÈhqKq lghq;= bka§h wdêm;Hhg hs k;=
;dlaIKh iys; cx.u úldYk l=i,dk ;r.dj,sfha§;a jqfKa'
r:hla ^Outside Broadcast Bus& ;jÿrg;a leurd
,efnkafka' fï ;=< isg ;r. ;dlaIKh ÈhqKq jqKd' fï jk úg super slow motion
úldYk lghq;= mq¿,a f,i 2003 jif¾ meje;s ;dlaIKhg wu;r j leurd
isÿ lsÍug yelshdj ,enqKd' 4-5la u; EVS hka;%hl o¾Yk
´iafÜ%,shdj" tx.,ka;h jeks
f,dal l=i,dk ;r.dj,sh má.; fjkjd' ta wkqj leurd
rgj,ska wOHlaIjre" úia;r iqúfYaI;ajhla .kafka fldaK 28-30la muK l%shd;aul
úpdrlhka Y%S ,xldjg meñKs fuf;la l%slÜ ;r.j, fjñka iïmQ¾K HD úldYhla isÿ
w;r ta jk úg furg hqoaOh meje;s iïNdjH flfrkjd' fuys§ ;dlaIKh fhdod
wu;l jk ;rug l%slÜ f,da,Ska ^Classic& iajNdjh .ekSu iïnkaOfhka uq,ald,Sk
rEmjdysksh jgd tla frdla ù j Y%S ,xldj bÈßfhka isáh;a fï
isáhd' fï jk úg Y%S ,xldfõ iïmQ¾Kfhka u .s<syS jk úg bkaÈhdjg idfmalaI j
rEmjdysks ;dlaIKh fl;rï f.dia th ldksj,a wm fndfyda miqmiskq hs isákafka'
ÈhqKq ùo h;a f,dalfha ´kE u iajrEmhla .ekSu hs' flfia fj;;a 2011-2015 ld,h ;=<
;dlaIKsl jYfhka úYd, fjkila
isÿ jkafka keye'

2015 jif¾ meje;s ;r.dj,sh


jk úg ultra motion cemara u`.ska
;;a;amrhg rEm rduq 1000-2500;a
w;r má.; l< yels fjkjd'
Ball traker ;dlaIKh meñKSu;a
iu`. ksYaÑ; ia:dk 6-7l muK
leurd iúlr ;sîu ksid tys§
3D .%e*sla ;dlaIKh Ndú;fhka
lvq,a, uqjd lsÍfï jro jeks
;SrK iïnkaOfhka ksjerÈ
;SrK .ekSfï§ th bgq lrkafka
iqúfYaI ld¾hhla' Snicko
;dlaIKh u`.ska Yío ;rx.
Tiafia ;SrK ,nd .ekSu" Intrared
;dlaIKh ^Hot Spot& u`.ska
,enqKd' leurdfõ má.; jk o¾Yk wkqj
rgl rEmjdysks ;dlaIKh iu`. ;SrK ,nd §u;a jeo.;a' DRS
.e<msh yels uÜgug th meñK fï w;r 2007 jif¾ meje;s Decision Review System u`.ska
;snqKd' f,dal l=i,dk ;r.dj,sfha ;r. úksiqre yd rEmjdysks wOHlaIjrhd
wdjrK lghq;= iïnkaOfhka w;r ixjdohl fhfoñka
1999 jif¾ f,dal l=i,dk jQ úfYaI;ajhla jkafka tf;la ;SrK ,nd .ekSu" miqj ÈhqKq
;r.dj,sfha§;a ;jÿrg;a leurd meje;s ´iafÜ%,shd yd tx.,ka; uÜgug meñfKkafka tu ixjdo
;dlaIKh ÈhqKq jqKd' 2003 wdêm;Hh .s<syS bkaÈhdkq fm%alaIlhdg o Y%jKh lsÍug
jif¾ meje;s f,dal l=i,dk wdêm;Hhg th k;= ùu hs' thg yelshdj i,iñka' j¾;udkh jk
;r.dj,sh iqúfYaI;ajhla .kafka fya;=j jkafka ueofmrÈ. yd úg fv%dak leurd o l%slÜ ;r.
fuf;la l%slÜ ;r.j, meje;s wdishdkq uqo,a u; biau;= jk wdjrKhg fhduq ù ;sfnkjd'
iïNdjH ^Classical& iajNdjh iud.ï uq¿ f,dalfha u l%slÜ fï wkqj l%slÜ l%Svdj f,dj mqrd
iïmQ¾Kfhka u .s<syS f.dia th wdjrKh ;u ish;g .ekSu hs' ckm%sh ùug;a l%Svd f,da,Skag tys
ldksj,a iajrEmhla .ekSu hs' Slow fï ksid l%slÜ l%Svdj keröfï§ wdiajdoh ú`o .ekSug;a ;dlaIKh
Motion i|yd EVS hka;% Ndú;hg ±fkk ;e;s.ekau" l=;=y,h bgq lrkafka fkdu`o fufyhla nj
meñŒu;a iuÕ úYd, jYfhka .s<syS hkjd' fï wkqj 2011 fkdlshd u neye'
m%;srEmK ,nd .ekSfï yelshdj jif¾ meje;s f,dal l=i,dk ud,d u,aldka;s mrK.uf.a

foi;sh 14
2019 cQks 01
YS% ,xld ls%lÜ lKavdhfï
ysgmq kdhl ix.laldr
tx.,ka;fha tï' iS' iS
muK  hs' tA m<uqjeks iy
fojeks f,dal hqoO a mej;s
iufha' 1914 jif¾ m;a jQ
fkdfyd;a fußf,fndaka fydala idñjrhd 1918 jir
lS%vd iudcfha ^Maryle bone jk f;la o 1939 jif¾ m;a
Criket club& kj iNdm;sjrhd jQ iageka,s lsi% f
a gda*ika
f,i m;alr ;sfnkjd' 1945 olajd o iNdm;s moúh
fuys úfYaI;ajh jkafka fynjQjd' iEu iNdm;sjrhl= u
tu lS%vd iudch wdrïN ;u Oqrld,h wjika jk úg
lsÍfuka ishjia follg wêl wkqmd% ma;l
s hl= kï l< hq; = hs'
ld,hlg miq tu ;k;=rg th iudðlhka úiska wkqu;
m;ajk ì%;dkH cd;slhl= l< hq;= hs' 2018 -2019 jif¾
fkdjk m%:u mqoa.,hd Tyq iNdm;s;j a h ±rE weka;ks
ùu hs' ix.laldrf.a ku õf¾f*daâ ;u wkqmd% ma;l s hd
iNdm;s Oqrh i|yd fhdackd f,i kï lf<a wfma l=ud
lr ;snqfKa tys j;auka ix.laldrj hs' tA wkqj l=ud
iNdm;sjrhd jk tA' ví,shq
õf¾f*daâ úiska' th ish¨
idudðlhka úiska tAlu;sl j
tï'iS'iS'fha ix.laldr tu lSv % d iudcfha
ì%;dkHhl= fkdjk m%:u
iNdm;sjrhd f,i jd¾;d
wkqu; lr ;snqKd'
uy mqgqjg .sh fmd;a w;rg tlafjkjd' 2011
jif¾ tï'iS'iS' fha fld,ska

wfma ix.laldr
fußf,fndaka ls%lÜ lS%vd ljqâß foaYkh meje;aùu
iudch wdrïN flrefKa i|yd wdrdOkd flrefKa
1770 jeks ld,hl hs' f,dal ix.laldrg hs' tys§ Tyq l<
m%lg f,daâia lS%vdx.kh wh;a foaYkh f,dal wjOdkhg md;%
iudch f,iska y÷kajkak mgka
jkafka fï lS%vd iudchg hs' ls%lÜ jqKd' Tyqg 2012 jif¾§ tï'iS'iS '
.;a;d'
lS%vdfõ fndfyda kS;s m<uqjrg fha hdjÔj f.!rj idudðl;ajh
y÷kajd ÿkafka o fï lS%vd iudch msßkeuqfKa bka wk;=rej hs'
tï'iS'iS' lSv
% d iudcfha
uÕskq hs' tA" 1788 jif¾' cd;Hka;r
mQ¾Kld,Sk idudðl ixLHdj
ls%lÜ ljqkais,h uÕska we;eï kS;s ;u lS%vd Èúh ;=< ix.laldr
18"000la jk w;r weiqre
fjkia l< o ls%lÜ kS;s iïmdokfha fgiaÜ ,l=Kq 12"400la" tlaÈk ,l=Kq
idudðl;ajh ork msßi 5000lg
l¾;DNd.h ;ju;a ysñjkafka 14"000la iy 20 úiai ,l=Kq 1400la YS%
wêl hs' 1988 jir jk f;la tys
tï'iS'iS' lS%vd iudchg' ,xldj fjkqfjka /ia l< lS%vlfhla'
idudðl;ajh ysñ jQfha msßñkag
Tyq f,daâia lS%vd msáfha o ngysr
muK hs' tf;la lSv % d uKavmfha isg
j¾I 1744 jeks ld,hl bka§h fldfoõ ls%lÜ lKavdhu
;r`. keröfï wjirh ysñ jQfha o
uy;ajrekaf.a fm!oa.,sl lS%vd iuÕ yd mdlsia;dkh iuÕ meje;s
uy/ckg muK hs' tA weh tys
iudchla f,i wdrïN jQ fï fgiaÜ ;r. follg iyNd.S ù
wkqYdil;ajhg m;alr ;snQ tl u
lS%vd iudchg lS%vdx.khla tla ;sfnkjd'
ldka;dj jQ neúka' 1999§ ldka;djka
jQfha 1787 jif¾§' th fmdaÜuka
5 fokl=g tu wjirh ysñjqKd'
iafÜÜiays msysgd ;snqKd' 1810 f,dj m%uqL; u lS%vd iudcfha
lsl
% Ü lSv
% dfõ Wreuhg we;s ysñlu
jif¾§ th fjk;a ia:dkhl iNdm;s;ajhg m;aùu ;ud ,o
u; tï'iS'iS' lSv % d iudch tx.,ka;
bÈflreKq w;r f,daâia lS%vdx.kh buy;a f.!rjhla nj;a" 2020 jir
lsl
% Ü mßmd,khg fkdlvjd
f,i m%p,s; jQfha bka wk;=rej hs' ls%lÜ lS%vdfõ fuka u f,daâia
iïnkaO fjkjd'
tï' iS' iS' h uÕska ixúOdkh lS%vdx.khg iqúfYaIS jirla jkq
flreKq m<uq ls%lÜ ;r.h mj;ajd we;s nj;a tu ld,fha tys fiajh
2019 Tlaf;dan¾ 1 jeks Þ isg
we;af;a 1787 uehs 21 jeksÞ hs' lsÍug ;udg wjia:dj ysñùu
l=ud ix.laldr kj ;k;=f¾
1787 jif¾§ fï lS%vdx.kfha ms<sn| j i;=gg m;ajk nj;a
jev Ndr.ekSug kshñ; hs'
ls%lÜ ;r. 8la mj;ajd ;sfnkjd' 41 yeúßÈ ix.laldr m%ldY lr
iNdm;sjrhl=f.a Oqrld,h jirlg
lS%vdx.kh f,daâia njg m;aùu;a isákjd'
iSud jk w;r lsij s l=g fojrla
iuÕ tys idudðlhka ;u lS%vd
iNdm;s;j a h ±ßh fkdyels hs' ms%hkacka iqf¾Ia o is,ajd
iudch fußf,fndaka ls%lÜ lS%vd
fï ;;a;j a h fjkia jQfha fojrla
2019 cQks 01
15 foi;sh
foafoaYY ú;a
ú;a;;s s

Y%S ,xldfõ m%jdyk lafIa;%hg


úfYaIs; jirla f,i 2019 jir
ye`Èkaúh yels hs' ta" lsf,daóg¾
remsh,a ì,shk 252'5la fjka lr
;sfnkjd'
w;ska fjkia' fï ksid bÈlsÍï
lghq;=j,§ ork msßjeh fjkiajk
wjia:d o ;sfnkjd' tneúka
100lg wêl ÿrska hq;= ud¾. 2016 jif¾ ckjdß ui 25 jeks lsf,daógrhg msßjeh iei`§u jerÈ
moaO;shla wêfõ.S ud¾. moaO;shg Èk bÈlsÍï werUqKq fï jHdmD;sfha hs' ta ms<sn`o jerÈ wjfndaOhla
tlaùu hs' fï ksid we;s jk m<uq jeks wÈhr hgf;a bÈjk fndfydafokd ;=< ;sfnkjd'˜
.ukd.uk lghq;=j, ÈhqKqj rfÜ ud;r isg fn,sw;a; olajd ud¾.fha
iuia; ixj¾Ok l%shdj,shg olajk bÈlsÍï fldka;%d;alre jkafka lid., yd w.=Kfld<me,eiai
Þhl;ajh by< uÜgul mj;skq China National Aero Technology wka;¾ yqjudre uOHia:dk 2lska
we;s' olaIsK wêfõ.S ud¾.fha International Engineering iukaú; lsf,daóg¾ 26l È.ska hq;=
È.=j tkï ud;r isg yïnkaf;dg Corporation wdh;kh hs' fuys fn,sw;a; isg jeáh olajd Èfjk
olajd jQ wêfõ.S ud¾.fha wÈhr ÿr lsf,daóg¾ 30la' tA i|yd wÈhr II wêfõ.S ud¾. fldgfia
III yd wÈhr IV fï jif¾ cq,s ui weia;fïka;=.; úhou remsh,a jHdmD;s ksudj fï jk úg 75]la'
w.Nd.h jk úg o fkdjeïn¾ ui ì,shk 113'58 jk w;r f.dv.u" fï fldgfia bÈlsÍï phskd iafÜÜ
ueo Nd.fha wÈhr I yd wÈhr II o wm/lal yd fn,sw;a; hk wka;¾ lkaiag%laIka bkaðkshßka iud.u hs
uyck;djg újD; lsÍug kshñ; yqjudre uOHia:dk 3 lska hqla; hs' isÿ lrkafka' tys weia;fïka;=.;
hs' fuys ud;r isg yïnkaf;dg fuys .=jka md,u È.ska lsf,daóg¾ úhou remsh,a ì,shk 55'2la' bÈß
olajd ud¾.h lsf,daóg¾ 96la 11la' th bÈjkafka f.dv.u udi 09 we;=<; muK fï fldgfia
jk w;r msg; jg rjqu È.ska isg wm/lal wka;¾ yqjudre fiajd iemhqï uOHia:dkhla o
lsf,daóg¾ 9'2la' uOHia:dkh olajd ks,aj,d .`. bÈlsÍug kshñ; hs'
my;aìï m%foaYh Tiafia hs' .xj;=r
fï jk úg 95]lg jeä wjodkfuka ñ§ug .kakd ,o jeáh is g wka orjej ola j d
m%udKhlska ksudj igyka l< mshjrls th' bÈ flfrk wÈhr IIIys o 95]
olaIsK wêfõ.S ud¾. È.=j jHdmdr la bÈls Íï lghq ;= wjika '
bÈ lsÍï isÿ jkafka wÈhr y;rla okafoKsh rlaIs;h yryd È.s ka ls f,da óg¾ 15la jk fuys
Tiafia hs' ud;r isg fn,sw;a; fï ud¾.h bÈjk fldgfia .ia weia ;fïka ;= .; úhou rems h ,a
olajd wÈhr I ksu fjk w;r 140000la isgqùug lghq;= lrkafka ì,s hk 31'57la ' phs kd iaf ÜÜ
fn,sw;a; isg jeáh olajd hs wÈhr wysñ jk .ia 1400l m%udKhla lka i a g% la Ika bka ðks hßka iud.u
II ksu fjkafka' jeáh isg wkaor fjkqfjka nj hs olaIsK wêfõ.S fuys o bÈls Íï is ÿ lrk w;r
jej olajd wÈhr III;a wkaor jej ud¾. È.=j jHdmD;sfha wÈhr 1 jeáh yd iQ ßhjej hk wka ; ¾
isg yïnkaf;dg olajd wÈhr IV;a jHdmD;s wOHlaI ks,õ*¾ IÍ*a yq j udre uOHia : dk 2 ls k a o
bÈfjkjd' fï ud¾.fha bÈjk mjikafka' fï fldgfia bÈlsÍï hq la ; hs '
md,ïj, È. lsf,daóg¾ 24'4laa lghq;= iïnkaOfhka jeäÿrg;a
jk w;r iuia; jHdmD;sh i`oyd woyia olajk Tyq¦ —ud;r isg lsf,daóg¾ 25l ÿrlska hq;=
weia;fïka;=.; uq¿ úhou f,i fn,sw;a; olajd m%foaYh N+ ,laIK wkaor jej isg yïnkaf;dg olajd

foi;sh 16
2019 cQks 01
lgqkdhl - u;a;,
wêfõ.fhka hdfjhs

jQ fï jHdmD;sfha wÈhr IVys 94]l wêfõ.S ud¾. È.=j jHdmD;sfha fï m%foaYfha ck;dj l,n, jqKd'
jev fï jk úg ksu hs' remsh,a wÈhr II iy III Ndrj lghq;= fï m%foaYfha f.j,a 650la ;sfnkjd'
ì,shk 52'15la muK jeh fj;ehs lrk jHdmD;s wOHlaI fla' ví' bÈlsÍïj,g fmr ksjdij, uQ,l s
wfmalaIs; fuys bÈlsÍï lghq;= isÿ lkavïì mjikafka wÈhr III jev jd¾;djla f.k bÈlsÍfuka miq
lrkafka phskd ydn¾ bkaðksh¾ ksuùu i`oyd je,s lshqí ñ,shk f.j,aj,g ydks isÿ ù we;akï ta
iud.u úiska' fuys bÈjk wkaor 1'6la jeh jQ nj' wkqj hs jkaÈ f.ùï isÿ lrkafka'
jej wka;¾ yqjudre uOHia:dkh jkaÈ blaukska n,dfmdfrd;a;=
msysgqjd we;af;a moaO;s wka;¾ fuys§ lgqkdhl yd u;a;, jqj;a f.ùï m%udo jk úg ck;dj
yqjudre uOHia:dkhla (System cd;Hka;r .=jkaf;dgqfmd< Woaf>daIK lrkjd' fï fya;f = jka
Inter Change Centre) jYfhka' fï wêfõ.S ud¾.h bÈlsÍu;a jev m%udoùfuka Èklg rchg isÿ
tkï wêfõ.S ud¾. w;r yqjudre iu`. hd jk ksid fï m%foaYh jk mdvqj remsh,a ñ,shk 10-15 w;r
uOHia:dkhla jYfhka' tjekakla wdY%s; ixpdrl wdl¾Ykh Èkd fjkjd' bvï w;am;a lr.ekSfï jkaÈ
,xldfõ m<uq jeks jrg bÈjkafka .ekSug wmg yelshdj ;sfnkjd' uqo,a fï jk úg 98]la f.jd wjika'˜
fï ia:dkfha hs' fo jekak lvj; ta wkqj w;rueÈhkaf.ka f;dr fï w;r uyje,s lDIs n, m%foaYh
msg; jgrjqu yd uykqjr wêfõ.S j ksIamdolhkag Tjqkaf.a jdßud¾. we, moaO;shla yryd .uka
ud¾.h wdY%s; j bÈlsÍug hs fjf<`ofmd< fidhd .ekSug;a fï lrk ksid lDIs we, moaO;sfha
kshñ;' Tiafia ,efnkafka jeä bvla' fuys lsf,daóg¾ 10l m%udKhla bxðfkare
90]la wuqøjH imhd .efkkafka ks¾Kdhl wkqj wêfõ.S ud¾.fha
jk w,s .ejfik m%foaYhla foaYSh fjf<`ofmdf<ka ksid rfÜ ia:dk 2la yryd kej; yrjd .uka
ksid fï wêfõ.S ud¾. fldgi uqo,a wdfhdackh ;=< o jeä jdis lrùug lghq;= lf<a lDIs j.djg
wdY%s; j óg¾ 11la muK Wi wfma rgg ysñ fjkjd' 60]la foaYSh ydks fkdjk mßÈ nj;a Tyq mejiQ
md,ï folla ksujd ;sfnkafka Y%ñlhkaf.ka imqrdf.k ;sfnk lreKla'
w,suxlv jYfhka' fuh jk w,s ksid fï jHdmD;sfhka ysñ jQ /lshd
ixrlaIKhg .kakd ,o mshjrla' wjia:d m%udKh o tu m%foaYjdiSkag fï wkqj yïnkaf;dg m%foaYfha
wÈhr IV jHdmd;s wOHlaI ta' f.k fokafka wd¾Ól m%;s,dN' ck;djg .ukd.uk myiqj we;s
mS' fla' wNhër mjikafka lsÍu;a iu`. isÿ jk iS>% ÈhqKjq ksid
weia;fïka;=.; uqo,ska remsh,a fla' ví' lkavïì woyia rch l¾udka; mqrhla fï l,dmh
ì,shk 8l muK uqo,la b;sß olajñka bÈlsÍï lghq;=j,§ wdY%;
s j we;s lsÍug o wfmalIa d
j we;s ksid bÈßfha§ leìkÜ uqyqK§ug isÿ jQ wNsfhda. ms<sn`o lrkjd' fï ksid tu`.k s a furg
wkque;sh u; wêfõ.S ud¾.hg i`oyka lf<a fuf,i' Tyq¦ —fï wd¾Ólhg we;s jk m%;, s dN foaYh
S
iïnkaO jk m%foaYfha mdrj,a m%foaYfha ;sfnkafkA uyje,s yd úfoaYhS wdfhdack yryd ;jÿrg;a
ixj¾Okhg tu uqo,a fhdojk nj' ckdjdi' fuys ksjdi iïu; by< hkq we;s njg mqfrdal:kh lsÍu
wruqo,a ksis mßÈ l<ukdlrKh m%ñ;sj,g ke;s ksid ydkshg idjoH lreKla fkdjkq we;s'
lsÍfï m%;sM,hla f,i hs tu ,laùfï wjodku jeä hs'
wu;r jdish ysñ j we;af;a' olaIsK ksjdij,g ydks isÿ jQ nj mjiñka ud,d u,aldka;s mrK.uf.a
2019 cQks 01
17 foi;sh
iïuq;sfhka úi`ÿï fidhk ICAPP
ld ¾ñl úma,jfha isg
;dlaI‚l úma,jh olajd
f,dalfha yud.sh wd¾Ól /,s
n,h fld;rï jHdma; jkq we;a
o @ wd¾Ól" foaYmd,k yd yuqÞ
n, ;=,kh flfia isÿjkq we;a
  fujr ieis jdrfha úfYaI
wjOdkhla fhduq jQ úIh jQfha
wdishdfõ jeä jk jeäysá
uq,ska u .%yKh lr .ksñka f,dal o@ wdishdkq ck Ôú;h uqyqK ck.ykh" ú/lshdj yd Tjqkaf.a
wd¾Ólh yeisrùfï hdka;%Kh fok iudÔh fuka u wdishdkq iudc wdrCIKh ms<sn|j hs'
w;am;a lr.;af;a hqfrdamh hs' N+ foaYmd,kfha .uka uÕ úfYaIfhka bkaÈhdj" mdlsia;dkh"
tfy;a 21 jeks ishjfia bÈß flfia ilia jkq we;a o @ hkak bkaÿkSishdj jeks rgj, kdhlhka
oYl 3 blaujkakg fmr f.da,Sh cd;Hka;r jYfhka wjOdkh fï iudc .eg¨j wdishd;sl
wd¾Ólfha wkd.; Wreulrejka fhduqlrk wdishdfõ foaYmd,k uÜgfuka rgj,a tlg tla
njg m;ajkqfha wdishdj nj c.;a mlaIj, cd;Hka;r iuq¿j ù úiÞ.; hq;= .eg¨jla nj
foaYmd,k úpdrlhskaf.a woyi hs' (ICAPP) iy wdishd hqfrdamd wjOdrKh lrñka tA i`oyd kj
fï w;r f.da,Sh wd¾Ólfha 1$3la foaYmd,k ixiofha (AEPF) 3 jeks jevms<sfj<l wjYH;dj ms<sn| j
ksfhdackh lrk Ökh yd bkaÈhdj ieisjdrh miq.sh wfm%a,a 05 - 07 wjOdkh fhduq l<d'
wkd.;fha tys Wreulrejka Èkj, fld<U ys,agka fydag,fha §
njg m;aùfï fmr ksñ;s fï jk meje;ajqKd' fujr th Y%S ,xldfõ   fuys§ woyia ±la jQ YS% ,xld
úg my< fjñka ;sfnkjd' ta meje;ajqfKa iuq¿fõ wNsjDoaêh w.%dud;H rks,a úl%uisxy l<
i`oyd n,md ;sfnkafka Tjqkaf.a fjkqfjka w;S;fha isg Y%S ,xldj l;dj o f,dal kdhlhkaf.a
wd¾Ól m%;sm;a;s" yuqod n,h iy ±la jQ idOkSh odhl;ajh i,ld úfYaI wjOdkhg hs ,la jqfKa'
foaYmd,k ia:djr;ajh hs' n,ñka' Tyq wjOdrKh lf<a wdishdj
foig ;,a¨jk f.da,Sh wd¾Ólfha
  fuf,i wkd.;fha iún,   fï i|yd rgj,a 23la ksfhdackh m%uqLia:dkhg Ökh yd bkaÈhdj
.ekafjk wdishdfõ md,k n,fha lrñka ksfhdað;hka 80lg Wreulï lshk miqìul YS% ,xldj
isák foaYmd,k mlaI" úmlaI wdikak msßila iyNd.s jqKd' ta" wdishdfõ kdjql flakaøia:dkhla
foaYmd,k lKavdhï fuka bkaÈhdj" mdlsi; a dkh" nx.,sfoaYh" f,i ÈhqKqfjñka yïnkaf;dg
u m%Odk foaYmd,k mlaIj, bkaÿkSihs dj" brdlh" ol=Kq jrdh" ;s%l=Kdu, jrdh flakaø
kdhlhka wkd.; wdishdfõ fldßhdj" u,hdishdj hk rgj,a lr.ksñka tys wd¾Ól m%;s,dN
foaYmd,k N+ñldj l=ula úh hq;= muKla fkdj ;=¾lsh" reishdj fuka YS% ,xldjg o w;am;a lr .ekSfï
o @ wkd.; wdishdfõ wd¾Ól u hqfrdamh o ksfhdackh lrñka' b,lal fï jk úg wdrïN lr

foi;sh 18
2019 cQks 01
;sfnk nj hs' tu`.k
s a YS% ,xldj l,dmSh iduhg ;¾ckhla neúka
wdishdfõ kj mßÉfþohla WÞlr.kq (ICAPP) kdhlhka tA ms<sn| j
we;s njg Tyq úYajdih m< l<d' úfYaI wjOdkhla fujr iuq¿fõ§
fhduq l<d' tfuka u fkdfndaod
bkaÈhdfõ j¾;udk md,k n,h kjiS,ka; rchg tfrys j Èh;a
ysñ Ndr;Sh ck;d mlaIfha fcHIaG jQ wka;jd§ ;%ia; m%ydrh ms<sn|
fujr ieis jdrfha
kdhl Ndr;Sh ck;d mlaIfha j kdhlhka ish n,j;a wjOdkh
Vijay Jolly m%ldY lf<a f,dal úfYaI wjOdkhla fhduq fhduq lrñka l,dmSh ;%ia;jdohg
wd¾Ólfha by<g .uka lsÍfï§ jQ úIh jQfha wdishdfõ tfrys j .; hq;= by< u ls%hdud¾.
Ökh yd bkaÈhdj ie,iqï iy.; .ekSu i`oyd tlÕ;ajhg meñŒu
j bÈßhg hd hq;= nj' wêl jeä jk jeäysá fï cd;Hka;r iuq¿fõ§ .kq
ck.ykhla iys; rgj,a jqj;a ck.ykh" ú/lshdj ,enQ jeo.;a u ;SrKhla' l,dmSh
Ökh" bkaÈhdj j¾;udkh jk rgj, udkj iïm;a ixj¾Okh"
úg ish wd¾Ól Wmdh ud¾.sl yd Tjqkaf.a iudc kj ;dlaIKh yqjudre lr .ekSu"
b,lal id¾:l f,i ch .ksñkq wdrCIKh ms<sn|j hs' fjf<| wd¾Ól iyfhda.s;d
hs isákafka' úfYaIfhka jeäysá j¾Okh lr .ekSu" l,dmSh rgj,
ck.ykfha m%;sY;h ngysr wfkHdakH ñ;%;ajh j¾Okh
hqfrdamSh rgj,g jvd wdishd;sl lrñka ixialD;sl in`o;d j¾Okh
l,dmfha j¾Okh ùu md,kh lr .ekSu ms<sn|j;a fuys§ l,dmSh
lsÍu i|yd l,dmSh rgj,a tl;= foaYmd,k mlaI kdhlhka úfYaI
ù úi`ÿï fiùug iuq¿j fmdÿ wjOdkhla fhduq l<d'
fõÈldjla úh hq;= h hkakhs
;jÿrg;a Tyq wjOdrKh lf<a'

  wjqreÿ 60g jeä ck.ykh


rgl ixj¾Okhg Þhl lr .;
hq;af;a flfia o @ hkak ms<sn|
iEu rgla u wjOdkh fhduq l<
hq;= fjkjd' ngysr hqfrdamSh rgj,
jeäysá ck.ykh rfÜ wd¾Ól
ixj¾Okfha fldgialrejka
njg m;a lr ;sfnk w;r fï
rgj, jeäysá ck.ykfha /lshd
kshqla;sh mj;skafka by< uÜgul
hs' tfuka u fkdúêu;a wOHdmk
jevigykaj,g Þhl ùu ksid u
Tjqka ksfrda.S iunr ñksiqka f,i
iudcfha M,ÞhS ld¾hkaj, ksr;
ùu ±lsh yels iqúfYaI ,laIKhla'
;sfnk neúka jeäysá m%cdjf.a   fï wkqj rdIag% md,kfha fh§
  ngysrg idfmaCI j wdishdfõ iudc wdrlaIKh ms<sn`o l,dmSh isák kdhlhka tlg tl;= ù
jeäysá ck.ykfha udkisl jYfhka wjOdkh fhduq lsÍu b;d wkd.;fha ls%hd;aul lsÍug
iunr;dj" fi!LH uÜgu jeo.;a' wfmalaIs; rdcH m%;sm;a;s" ie,iqï
;sfnkafka hï my< ;;a;ajhl yd uQf,damdhhka ms<sn`o tlg
hs' f,dal ck.ykfhka wjqreÿ   fuys§ wjOdkh fhduq jQ tla ù idlÉPd lrk (ICAPP)
yegg jeä ck.ykh 12'3]la' thg ;j;a lreKla jQfha l,dmSh cd;Hka;r iuq¿j wdishdfõ yd
idfmaCI j wdishd;sl rgj, wjqreÿ 60 iduh wdrlaId lr .ekSu i|yd hqfrdamfha foaYmd,k wkd.;hg
jeä ck.ykh 24]la fjkjd' fuh (ICAPP) idudðl rgj,g ;sfnk b;d jeo.;a ;Skaÿ ;SrK .ekSfï
by< w.hla ùu wdishdj uqyqK lemùu' úfYaIfhka W;=re fõÈldjla jkq we;s'
fok nrm;, iudc .eg¨jla nj fldßhdj úiska isÿlrk ñihs,
(ICAPP) kdhlhka y÷kdf.k w;ayÞ ne,Su yd kHIaál Yla;sh y¾I î' wfífldaka

2019 cQks 01
19 foi;sh
ixpdrl
ixpdrl

ui isg iyk fmd<shlg hs f.úh


hq;= jkafka' fuh Y%S ,xld ixpdrl
ixpdrl l¾udka;fha ixj¾Ok wêldßfha ,shdmÈxÑ ù
we;s wdh;kj,g muKla ,efnk

fyg oji
iykhla' tys ;ju;a ,shdmÈxÑ
ù ke;s wdh;kj,g ,shdmÈxÑ ù
fï iyk ,nd.ekSfï yelshdj
;sfnkjd'

w ;S;fha mgka ixpdrlhkaf.a


wdl¾IKh fkdwvqj Èkd.;a
Y%S ,xldfõ ixpdrl l¾udka;h
tfia u ixpdrl l¾udka;fha
ksr; fydag,aj, ldrl m%d.
Èfkka Èk j¾Okh jQfha furg aOk wjYH;d i|yd jir foll
jeishkaf.ka ie,lsh hq;= ld,hlg 75]l fmd,S iykhla
m%udKhlf.a Ôjfkdamdh njg o iys; Kh uqo,la ,nd §ug o
m;a fjñka' flfia fj;;a miq.h s wkque;sh ,eî we;s w;r tu Kh
mdial= bßod t,a, jQ wkfmalaIs; uqo,a i|yd f.ùug isÿjkafka 3'4]
;%ia; m%ydrfhka furg ixpdrl l iyk fmd,shla muK hs' flfia
l¾udka;hg o lKfldld ye~Q nj lsIQ f.dauia fj;;a tu Kh uqof,a m%udKh
fkdryila' iNdm;s ;SrKh jkafka tu fydag,a ,nk
Y%S ,xld ixpdrl m%j¾Ok ld¾hxYh msßjegqu u; hs'
fujeks miqìul w¾nqohlg ,lajQ Y%S ,xld ixpdrl ixj¾Ok wêldßfha
ixpdrlhkaf.a meñŒï kej; ysgmq iNdm;s ;jÿrg;a rch ;SrKh fldg
mK .ekaùug fï jk úg rch we;af;a ixpdrl fydag,a iy
ixpdrl l¾udka;h i|yd uQ,H ixpdrl fydag,a iy ixpdrl ixpdrl ksfhdað; wdh;k
iyk meflachla o ,nd §ug lafIa;%fha wdh;k ,ndf.k ;sfnk fjkqfjka wh lrk jeÜ noao
lghq;= lr ;sfnkjd' ta" ì`o jegqKq nexl= Kh uqo,aj,g wod< jdßl 15] isg 5] olajd wvq lsÍug'
ixpdrl l¾udka;hg fuf,i iy fmd,S uqo,a 2020 ud¾;= ui 2019 wfm%a,a 01 jeks Èk isg 2020
uQ,H iyk ,ndfok f,i ixpdrl 31 jeks od olajd fkdf.jd isáh ud¾;= 31 jeks Èk olajd muKla
fydag,a ysñhkaf.a ix.uh rcfhka yels hs' tfia u tu iyk ld,hg n,meje;afjk fï iykh
l< b,a,Sulg wkqj hs' ta i|yd wod< uqo, fjk u Kh uqo,la ,efnkafka o Y%S ,xld ixpdrl
i;=gqodhl f,i m%;spdr oelajQ njg m;a lrf.k iyk fmd,shla ixj¾Ok wêldßfha ,shdmÈxÑ ù
rch ;j;a ;SrK lsysmhla f.k hgf;a 2020 jif¾ cq,s ui isg we;s wdh;kj,g muK hs' tfia
;snqKd' fuys§ uqo,a rdcH wud;H w¨;ska f.ùug o bvlv i,id u mÍlaId lsÍï isÿ lsÍug wjYH
trdka úl%ur;ak mjid isáfha §ug wud;H uKav, wkque;sh wdrlaIl WmlrK wdkhkfha§
ixpdrl l¾udka;h i|yd jirl ,nqKd' ta wkqj oekg f.k we;s ,nd §ug ;SrKh jQ ;Sre nÿ
Kh iyk ld,hla ,nd§ug uehs Kh f.ùug jirl ld, mudjla iyk l%shd;aul jkafka ixpdrl
ui 07 jeks od wud;H uKav, ,nd § we;s w;r ta uqo,a h<s cq,s l¾udka;hg muKla fkdj ish¨
wkque;sh ,enqKq nj' ta wkqj wxYj,g wod< j hs'

foi;sh 20
2019 cQks 01
ixpdrl l¾udka;fhka' Woa.; j fjkqfjka Y%S ,xldj iïnkaOfhka
fï fudfydf;a wmg wejeis we;s ;;a;ajh ;=< rg mqrd fydag,a ksl; = a fldg we;s ixpdrl ud¾f.
jkafka miq.sh mdial= bßod t,a, 75]la muK ysia ù we;s njhs Y%S damfoaYk bj;a lr.ekSu isÿ jkafka
jQ ;%ia; m%ydrfhka w¾nqohg ,la ,xld fydag,a ysñhkaf.a ix.ufha keye' wfma cd;sl wdrlaIdj
jQ wfma ixpdrl l¾udka;h we;=¿ iNdm;s ik;a Wlaj;a; mjid ;yjqre jQ nj wm f,dalhg Tmamq
iuia; wd¾Ól lghq;= kej; mK isáfha' tneúka Èh;a úh hq;af;a l< hq;= hs' rg ;=< iduldó
.ekaúh yels wkaofï jHdmD;shla' fï ish,a,ka h<s kÕd isgqúh yels ;;a;j a hla we;s fjñka mj;sk nj
ta i|yd ixpdrl wxYhg muKla wkaofï fufyhqula' furgg meñfKk ixpdrlhka
iyk ie,iSu m%udKj;a jkafka isheiska oel.; hq;= hs' Tjqkg a
keye' wo jk úg iEu jHdmdßlhl= furg ixpdrl l¾udka;h ms<n s |
u ueisú,s kÕkafka ;u jHdmdr fï jk úg wfma ixpdrl úYajdihla we;s lr.; yelafla túg
wvmK ù we;s nj lshñka' l¾udka;h ms<sn| m%pdrK hs' mdial= bßod isÿ jQ wjdikdjka;
ixpdrl l¾udka;h jkdys ;j;a jevigyka f,dj mqrd l%shd;aul isoêa hg fmr Y%S ,xldj cd;Hka;r
wd¾Ól wxY /ila iuÕ taldnoaO lsÍug lghq;= fhdod ;sfnkjd' j meje;s ixpdrl ixj¾Ok yd
ù we;s lafIa;%hla' wo jk úg furg mj;ajk ish¨ u m%j¾Ok jevigyka 37lg iyNd.s
ixpdrl l¾udka;hg t,a, ù we;s iïuka;%Kj,g o iyfhda.h ù ;sfnkjd' 2019 § ;j;a tjeks
;¾ckfhka ixpdrl fydag,aj,g" ,nd§ug Y%S ,xld ixpdrl ixj¾Ok jevigyka 25lg jeä ixLHdjlg
t<j¿" uia" ud¿ iemhQ fjf<÷ka o wêldßh ie§meye§ isák nj fuys§ iyNd.s ùug kshñ; hs' tmuKla
ixpdrl m%jdyk lghq;=j, fhÿKq i`oyka l< hq;= hs' m%ydrfhka fkdj Y%S ,xldj ms<n s | m%j¾Ok
msßia o we;=¿ fndfyda msßila mSvd miqj;a furgg Èklg ixpdrlhka jevigyka we;=<;a m%o¾Yk y;rla
ú`Èñka isákjd' fï w;r ;%ia; 1700l muK m%udKhla meñKshd' Y%S iy ;j;a jevigyka 18la ie,iqï
m%ydrfhka miq ixpdrlhkaf.a ,xldj fï jkúg iduldó njg;a l< mßÈ bÈßfha§ meje;aùug
meñŒu 60] isg 70] olajd my; wdrlaIdj iïnkaOfhka .eg¨jla lghq;= fhdod ;sfnkjd'
jegqKd' ta wkqj fï jif¾ ixpdrl ke;s njg;a Tjqka ;=< úYajdihla flfia fj;;a ixpdrl l¾udka;h
jHdmdrh ,nk wdodhu weußldkq f.dvkeÕsh hq;= hs' túg Tjqka h<s kÕdisgù q u we;=¿ j furg
fvd,¾ ì,shk 1'5lska muK wvq u`.ska tu m‚úvh f,dalhg f.k wd¾Ólh mK .ekaùu h:d¾:hla
jkq we;s nj hs mejfikafka' hdug yels jkq we;s' njg m;ajkafka cd;sl wdrlaIdj
;%ia; m%ydrfhka isÿ jQ n,mEu ;yjqre lsÍu u; hs' fkdtfia kï
uq¿ukska u myj hEug ;rula Y%S ,xldfõ cd;sl wdrlaIdj ;yjqre wm ksrka;rfhka wemlem ù ,nd.
l,a .; jk njla fmfkk neúka lr we;s neúka furgg meñŒfï§ kakd fl;rï by< wd¾Ól m%.;shla
ixpdrl wxYfha /lshdj, kshq;= ixpdrlhkag mkjd we;s ndOd jqj o ;%i; a ;¾ck yd m%ydr
jkakka o fï fudfydf;a isákafka bj;a lrk f,i ckm;s ffu;%m S d, yuqfõ fudfyd;ska iqkú q iqKq ù hd
lsishï wjodkul' furg iDcqj isßfiak uy;d uehs ui 07 jeks od yels hs' fï ksid cd;sl wdrlaIdj
u fydag,a l¾udka;fha /lshdj, úfoia ;dkdm;sjrekaf.ka b,a,u S la ;yjqre lsÍfuka miqj hs wm wd¾Ól
kshq;= jkakka ,laI myla muK lr ;snK q d' tfy;a rfÜ cd;sl wNsjDoaêh ms<n s | l;dny l<
isákjd' Tjqkaf.a mjq,aj, Woúh;a wdrlaIdj ;yjqre l< nj lS mu‚ka hq;f a ;a'
iuÕ i,ld neÆ úg o< jYfhka u úfoia ixpdrlhkaf.a meñŒu
,laI 20l muK msßila hefmkafka jeä ùu fyda tu rgj,a ;u ck;dj ldxpkd isßj¾Ok
2019 cQks 01
21 foi;sh
Tn okakjd rcfha m%jD;a;s
wOHlaI ckrd,ajrhd f,i
fujeks fudfyd;l udOH lghq;=
l< hq;= wdldrh iïnkaOfhka
udOH wdh;kj,ska hï b,a,Sula
lsÍug udyg isÿ jQ nj' flfia
fj;;a fndfyda fokl= is;=fõ
th rch fyda rcfha m%jD;a;s
fomd¾;fïka;=j fyda isÿ l<
udOH jdrKhla nj' rfÜ fujeks
cd;sl wjYH;djl§ udOHhg
j.lshk wdh;khla f,i rcfha
m%jD;a;s fomd¾;fïka;=jg hq;=lula
;sfnkjd fujeks b,a,Sula lsÍug'
ud lshkakg leu;shs rch lsisÿ
udOH jdrKhla fkdl<d jf.a u
udOhhg wjYH iyfhda.h ,nd
foñka tA ms<sn| ixjdohla f.dv
keÕSug lghq;= l< nj' tA wkqj
ckudOH wud;HdxYfha Wmfoia
u; m%Odk Odrdfõ udOH iuÕ
ixjdohl fhfoñka rcfha u;h
udOH Tiafia ck.; lsÍu hs
tys wfmalaIdj jqfKa' lsis`ÿ iSud
mekùula tys§ isÿ lr keye'

udOH iu`. ksrka;r fï ;;a;ajh ;sia jirl hqoaOh


ksuùfuka miq wmg w;aú£ug isÿ
jQ fjkia u wdldrfha w;a±lSula'
ixjdoh wjYH hs fkdis;+ fudfyd;l rg u
úlaIsma;Ndjhg m;a lrñka we;s
jQ fï fÄojdplfhka rfÜ we;s jQ
kd,l l¨jej ;;a;ajh ud meyeÈ,s l< hq;= keye'
rcfha m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a fï kj w;a±lSu fnÞ yÞ .kakd
w;r u we;súh yels .egqïldÍ
;;a;ajh iukh lr .ekSug udOH
iyfhda.h wjYH hs' f;dr;=re

;s ia jirl hqoaOh;a iu`. Ôj;a jQ ck;djg 2009


jißka miq iduldó jd;djrKhla hgf;a lghq;=
lsÍug yelshdj ,enqKd' fï ;;a;ajh hgf;a hs
iÕjd jHdc iduhla fyda iduldó
;;a;ajhla fyda we;s lrk njla
thska weÕfjkafka keye' wfkla
udOH yeisÍu;a isÿ jqfKa' tys§ udOHhg úIh jQ iy w;g ;sfnk ;;a;ajh W¨mamd
wjOdkhg fhduq jQ ldrKd;a fjkia jqKd' udOH yeisÍu olajñka jHdl+,njla we;s lsÍu
;=< m%uqL fkdjk mqj;a m%uqL mqj;a njg hs m;a jqfKa' wjYH fjkafk;a keye' jHdl+,
tfy;a wfm%a,a ui 21 jeksÞ t,a, jQ wka;jd§ ;%ia; nj ixis£u udOHhg l< yels hs'
m%ydrh ksid ta ;;a;ajh fnfyúka fjkia jqKd' ta ;sfnk f;dr;=re u; mokï j
fudfydf;a ish¨ udOH lghq;= l< wdldrh tÞg jvd rch md¾Yajfhka fndrejla lsÍfï
fjkia uqyqKqjrla .;a nj ish¨ fokdg meyeÈ,s hs' meh wjYH;djla keye'
24la ;=< fjkia u udkhlg hs rg .uka lf<a'
ckudOH hkq rgl isõ jeks
wdKavqj f,i hs ie,flkafka'

foi;sh 22
2019 cQks 01
tA" rfÜ hymeje;aug udOH m%n, lghq;= lrk nj wm okakjd' fï
f,i odhl jk ksid' fudfyd;lska wkqj f;dr;=re iudc.; lsÍfï§ fï ;;a;ajh ;sia
rfÜ mj;sk ;;a;ajh ;SrKd;aul tu wdpdr O¾u u; msysgd tu jirl hqoaOh ksuùfuka
fjkilg ,la l< yels hs udOH udOH wdh;k fyda udOH fyda
miq wmg w;aú£ug isÿ
yeisÍu u;' úÿHq;a yd uqøs; udOH lghq;= lrkq we;ehs hkak hs
.Khg wh;a m%Odk Odrdfõ udOH rcfha wfmalaIdj' fuys§ ,efnk jQ fjkia u wdldrfha
iy iudc udOH f,i udOH mq¿,a f;dr;=rej,ska wjia:dkql+, j w;a±lSula' fkdis;+
mrdihl úysfokjd' tfy;a m%Odk ,nd Èh hq;af;a l=uk f;dr;=re o fudfyd;l rg u
Odrdfõ udOH yeisÍu hs fuys§ hkak ;Skaÿ lsÍu udOHfha j.lSu úlaIsma;Ndjhg m;a
b;d jeo.;a jkafka' ta" m%jD;a;sj, hs' tkï rgg" iudchg wjYH
lrñka we;s jQ fï
úYajikSh;ajh /flkafka rdcH f;dr;=re wjYH fudfydf;a ,nd
fuka u fm!oa.,sl ysñldr;ajh §u hs jeo.;a u ldrKh jkafka' fÄojdplfhka rfÜ
ork m%Odk Odrdfõ udOHj, ksid' fï ;;a;ajh Tjqka f;areï .; hq;= we;s jQ ;;a;ajh ud
ta jf.a u tu udOH fj; ±ä hs' iudchg j.lsj hq;= wdh;k meyeÈ,s l< hq;= keye'
j.lSula mejfrkjd' iudc udOH f,i ;u j.lSu y÷kd .ksñka fï kj w;a±lSu fnÞ
Tiafia .,d tk f;dr;=rej,g udOH wdh;k tfia lghq;= lsÍfï§
yÞ .kakd w;r u
fndfyda úg l¾;D ysñlula rch Bg lsisfia;a ueÈy;a fkdjk
we;súh yels .egqïldÍ
;;a;ajh iukh lr
.ekSug udOH iyfhda.h
wjYH hs' f;dr;=re
iÕjd jHdc iduhla
fyda iduldó ;;a;ajhla
fyda we;s lrk njla
thska weÕfjkafka keye'
wfkla w;g ;sfnk
;;a;ajh W¨mamd olajñka
jHdl+,njla we;s lsÍu
wjYH fjkafk;a keye'
jHdl+, nj ixis£u
udOHhg l< yels hs'

fkdue;s ksid ;yjqre l< w;r tjeks wjYH;djla we;af;a;a lr .kakjd' bÈßfha§ fï ixjdoh
f;dr;=re f,i tajd ms<.
s ekSu wmyiq keye' Tiafia isÿúh hq;af;a l=ulao@ isÿ
hs' fï ksid rfÜ ck;djg;a fkdúh hq;af;a l=ulao@ hkak
j.lSula ;sfnkjd ksjerÈ nj flfia fj;;a wm l< b,a,Sug idlÉPd lrñka tjeks fudfyd;l
;yjqre l< m%Odk Odrdfõ m%jD;a;s tlÕ;djla wkqj jqj;a udOH udOH lghq;= l< hq;= wdldrh
fyda f;dr;=re fyda u; isáñka wdh;k lghq;= l< wdldrh hym;a ms<sn| j.lSu y÷kd .ekSug
ks.ukj,g t<öug iy ta wkqj m%jK;djla' we;eï úg udOH lghq;= lrkjd' fuys§ fjk;a
lghq;= lsÍug' wdh;kj,ska" fmdÿ iudcfhka rgj,a fujeks w;a±lSï id¾:l j
fï ms<sn| úfõpk t,a, fkdjQjd l<ukdlrKh lr .;a wdldrh
fï jk ;=re;a rfÜ ish¨ hehs lshkakg neye' tfy;a miqj o ie,ls,a,g .ksñka wm ta i`oyd
udOHj,g fmdÿ jQ udOH wdpdr tu b,a,Sug lka foñka iudcfha iQodkï ùu wjYH hs'
O¾u moaO;shla l%shd;aul fkdjk iduldó jd;djrKhla we;s
;;a;ajhla ;=< udOH wdh;k lsÍug udOH lghq;= l< wdldrh ixjdoh
;u wdh;ksl uÜgñka wdpdr iïnkaOfhka tu udOHhg ia;=;sh ud,d u,aldka;s mrK.uf.a
O¾u ilia lr .ksñka tA wkqj m< lsÍug ud fuh wjia:djla

2019 cQks 01
23 foi;sh
fji`. ieurE
fndÿ uyd iuq`Mj
t lai;a cd;Skaf.a 16 jeks
cd;Hka;r fjila Èk Wf<,
yd f,dal fn!oaO uyd iuq¿j fujr
uyd uKav,fha§ f,dalfha ish¨ u
rgj, iyfhda.fhka iïu; jqKd'
cd;Hka;r fjila Èkh f,djmqrd
bka miqj 2004 jir olajd
cd;Hka;r fjila Èk Wf<,
f,dalfha fn!oaO rgj,a fjk
rgj,a 115l iyNd.s;ajfhka meje;a fn!oaO ck;dj ieuÍug tla fjk u iurkq ,enqj;a f,dal
jqfKa úhÜkdufha ykdï m<df;a jkafka tA wkqj hs' fn!oaO ck;djg ,enqKq fï
Tam Chu International Convention iaj¾Kuh wjia:dj ms<sn| j mq¿,a
Center ys §' uyix>kdhljreka" tlai;a cd;Skf a .a cd;Hka;r l;sldjlg ,la lf<a ;dhs,ka;fha
fn!oaO kdhlhka" fn!oaO o¾Ykh fjila Èk Wf<, uq,j a rg iurkq uyd fn!oaO úYajúoHd,fha
ms<sn`o úoaj;=ka" úYajúoHd, ,enqfõ weußldfõ ksõfhdaly a s msyá
s uydpd¾h Brahmapandit ysñhka
wdpd¾hjreka we;=¿ cd;Hka;r tlai;a cd;Skf a .a uQ,ia:dkfha§ ùu m%Odk ;dhs,ka;fha W;a;rS;r ix>
ksfhdað;hka 1600la yd 7000lg úfYaI hs' tA 2000 j¾Ifha§ f,dal iNdj hs' uydpd¾h Brahmapandit
wêl fn!oaO ck;djla thg tla fn!oaO kdhlhkaf.aa tlaùfuka' ysñhka cd;Hka;r fn!oaO
jqKd' tA" uehs ui 12 jeks Èk isg úYajúoHd, ix.ufha iNdm;sjrhd
14 jeks Èk olajd'

cd;Hka;r fjila Èk Wf<,


ieuÍu ms<n s | j uq,j
a rg tlai;a
cd;Skfa .a uyd uKav,h m%Odk
ieisjdrfha§ fhdackdjla f.k tkq
,enqfõ 1999 j¾Ifha YS% ,xldfõ
tjlg úfoaY lghq;= wud;Hjrhd
jYfhka lghq;= l< ,laIu a ka
lÈr.du¾ úisk'a f:rjdÈ nqÿ oyfï
kdhl;ajhla Wiq,k m%Odk rgla
jYfhka YS% ,xldj úiska f.k tkq
,enQ fï fhdackdj tlai;a cd;Skf a .a

foi;sh 24
2019 cQks 01
jYfhka tlai;a cd;Skaf.a
cd;Hka;r fjila Èk Wf<,
f,dalfha fiiq rgj, o iyfhda.
fhka ieuÍu i|yd cd;Hka;r
lñgqjla msysgqjkq ,enqjd' 2004
j¾Ifha§ ;dhs,ka;fha§ rgj,a
15lf.a iyNd.s;ajfhka tlai;a
cd;Skaf.a cd;Hka;r fjila Èk
Wf<, yd f,dal fn!oaO iuq¿j
nexfldla k.rfha§ ieurejd'

tlai;a cd;Skaf.a cd;Hka;r


fjila Èk Wf<, ;dhs,ka;fha§
12 j;djla ixúOdkh jQ w;r
úhÜkduh 2008" 2014" 2019 hk
jirj,§ ieuÍug hs lghq;= lf<a'
fuh m%:u j;djg YS% ,xldfõ
ieurefõ oyilg wdikak
f,dal fn!oaO ksfhdað;hkaf.a
iyNd.s;ajfhka 2017 j¾Ifha§ hs'
YS% ,xldfõ§ th jrla fyda tfia
iurkq ,eîfuka YS% ,xldfõ jir
2300la ;siafia /l f.k wd ks¾u,
f:rjd§ nqÿ oyu ms<sn| j c.;a
ck;djf.a fndÿ uki h<s wjÈ
lsÍug wjia:djla ,enqKd'

hym;a udkj iudchla ìys


lsÍug fn!oaO o¾Ykhg we;s
Yla;sh yd uÕfmkaùu ms<sn|
l;sld lsÍu fujr tlai;a
cd;Skaf.a cd;Hka;r fjila Èk isàu tlai;a cd;Skaf.a cd;Hka;r   tkï hqoaOfhka Èksh fkdyels"
Wf<, yd f,dal fn!oaO iuq¿j fjila Èk ieureï Wf<,g o~qjïj,ska muKla md,kh l<
;=< m%Odk u wruqK jqKd' f,dal iu.dó j w.h l< hq;= hs' fkdyels" mSvkfhka muKla hg;a
ck;djg kj uÕ fmkaùula l< fkdyels rdIag% md,khla
,nd §ug lghq;= lsÍu fuka u fujr 16 jeks fjila Èk Wfoid nqÿka foaYkd l<
fn!oaO rgj,g muKla fkdj ieureï Wf<f,a§ m%Odk f;audj isÕdf,dajdo iQ;%h" w.a.{a{ iQ;%h"
fn!oaO fkdjk rgj, ck;djg njg m;a jQfha ;srir f,dal iduh pl%j¾;s iSykdo iQ;%h yd uyd
o iduldó iyÔjkhla fjkqfjka Wfoid fn!oaO o¾Ykfhka uÕ mßksíndk iQ;% foaYkd fn!oaO
lem ùfï jeo.;alu fuys§ fmkajk mßK; kdhl;ajhla rgj, md,lhka muKla fkdj
wjOdrKhg ,la jqKd' hkak hs' iuia; f,dal kdhlhkaf.a hym;a
md,khla Wfoid wog;a j,x.= jk
wdOHd;añl iqjh" udkisl ord isáh yels l,a mj;akd nj meyeÈ,s jk lreKla' fï ksid
tAld.%;dj <Õd lr.; yels Ndjkd ixj¾Okh yd iduh <Õd lr tjeks fY%aIaG uÕ fmkaùula ,nd
jevigykaj,g fn!oaO fuka u .; yels f,dal kdhl;ajhla fok fn!oaO o¾Ykfha .eUqre ;eka
fn!oaO fkdjk ck;dj wdl¾Ykh ks¾udKh lr .ekSug fn!oaO iam¾Y lsÍug tlai;a cd;Skaf.a
ùu fn!oaO o¾Ykh jHdma; ùug o¾Ykfhka ,efnk uÕ fmkaùu cd;Hka;r fn!oaO iuq¿j f,dalhg
lÈu ksoiqkla' fï jk úg;a wfYdal wêrdcHhka rdIag% fõÈldjla lr .ekSu b;du
weußldj m%uqL hqfrdamd rgj,a md,kfhka y÷kd .ekSug W;aidy jeo.;a'
/ila fn!oaO o¾Ykfhka wkq±k l<d'
jÞ< m%;sm;a;s ud¾.hg msúi y¾I î' wfífldaka
2019 cQks 01
25 foi;sh
fndÿ oo
ksujqKq yeá

fj ila" fmdfidka W;aij iufha§ iEu fn!oaO


ksjil u Iâ j¾K fn!oaO fldäh
f,<fokq olakg ,efnkjd' tu fldäh fkdue;s
mqrdK fldä wkqj hñka È.á yevhlg hs' fn!oaO
fldähg fhdok ,o È." m<, iïnkaOfhka m%idohg
m;a fkdjQ ´,alÜ;=ud tjlg mej;s bx.S%is Ochg
fn!oaO W;aijhla fyda msxlula fyda olakg iudk m%ñ;shlska fn!oaO fldäh ks¾udKh lsÍug
,efnkafka l,d;=rlska' iydh jqKd'

  Iâ j¾K fn!oaO fldäh uq,ajrg olakg ,enqfKa   tA wkqj fn!oaO fldäh iDcqfldaKdY%dldr
ls%' j' 1885 wfma%,a 28 jeks Èkg fh§ ;snqKq fjila yevfhka È." m<," 2(3 wkqmd;fhkqhs ks¾udKh
W;aijfha§' tÈk fjila W;aijfha úfYaI;ajh jQfha lf<a wog;a Ndú; jk fn!oaO fldäh wdrïN jqfKa
bx.S%is wdKavqj fjila fmdfyda Èkh tÈk isg YS% tf,i hs'
,xldfõ rcfha ksjdvq Èkhla njg kS;s.; lsÍu hs'
  fï fldäh ms<s.ekSu ms<sn| wdrxÑh 1885
  fjila Èkh rcfha ksjdvq Èkhla jQ ksid 1885 wfma%,a 17 jeks Èk ziriú i`o/iZ m;%fha m<
wfma%,a 28 jeks Èkg fh§ ;snqKq m%:u fjila ksjdvq jqKd' fldäh ks¾udKh l< lfrda,sia mKaä;
Èkh uy by<ska meje;aùug fn!oaOdrlaIl lñgqj .=Kj¾Ok ls%' j' 1854 fmnrjdß 16 jeksÞ ud;r"
;SrKh l<d' uäfya we;a;s,sf.j;af;a§ m<df;a Okj;a m%N+ mjq,l
Wmkafkla'
  yslalvqfõ iqux., kdysñ" ñf.Ügqj;af;a .=Kdkkao
ysñ" fÞka lfrda,sia fyajdú;drK ^wk.dßl   nkaOkd.dr fomd¾;fïka;=fõ /lshdj l< Tyq
O¾umd,;=udf.a mshd&" tA' mS' O¾u.=Kj¾Ok" ú,shï o /lshdfjka bj;a j ;u ld,h;a Okh;a fn!oaO
wdnDD" iS' mS' .=Kj¾Ok" pd¾,ia tA' o is,ajd" tka' tia' lghq;= kÕd,Su i|yd jeh l< fn!oaO kdhlfhla'
m%kdkaÿ" mSg¾ o wnDD iy ú,shï tÉ' m%kdkaÿ hk Tyq 1882 jif¾ isg jßkajr mruú{dkd¾: fn!oaO
fn!oaO kdhlhka fï fldñáfha idudðlhka' iud.fï f,alï f,i;a 1906 jif¾ isg 1914 jir
olajd tu iud.fï NdKavd.dßl f,i;a lghq;=
  m<uq jeks fjila W;aijfha tla wjia:djla l<d' 1884 jif¾§ fld<U§ msysgqjd.;a fn!oaOdrlaIl
jQfha tÈk Wfoa fldgfyak §mÿ;a;drdufha§ m%:u iNdfõ f,alï Oqrh ±rE mKaä; .=Kj¾Ok wk.dßl
j;djg fn!oaO fldähla tiùu hs' fn!oaO fldähla O¾umd,;=udf.a Ydiksl lghq;= i|yd;a wdOdr l<d'
ks¾udKh lr .ekSu i|yd fn!oaOdrlaIl fldñáh tA jf.a u iyfhda.h ÿkakd'
uy;a fjfyila ±rejd' fndfyda fokd úúO fldä
ks¾udKh lr bÈßm;a l<;a iS' mS' .=Kj¾Ok fyj;a   ;kslv Ôú;hla .; l< Tyq 1926 foieïn¾ 10
ud;r lfrda,sia mKaä; .=Kj¾Ok bÈßm;a l< Iâ jeks Èk ud;r j,a.u ish jeäuy,a ifydaorhdf.a
j¾K nqoaO rYañ fldäh fn!oaO fldäh f,i iqÿiq iS;djdi ksjfia§ wNdjm%dma; jqKd'
hehs ;SrKh jqKd' th ks¾udKh lr ;snqfKa wfma
ksu,a wfidal isßj¾Ok
foi;sh 26
2019 cQks 01
f.da,Sh
;%ia;jdofha
kj m%jK;d
z;% ia;jdohZ hkafkka woyia
lrkafka l=ulao hkak b;d
újdo iïmkak hs' flfia fj;;a
j.úNd.hlska f;dr j" b,lal.;
lKavdhïj,g tfrys j m%pKav;ajh
fh§u fudjqkf
a .a m%Odk Wmdh
;%i; a jdoh hk fhÿu uÕska ud¾.h hs'
ryis.; j ixúOdkh jQ mqo. a ,hka
fyda lKavdhï úiska ukqIH fun÷ ixúOdkhka ms<n s |
j¾.hdg tfrys j m%pKav lsh % d isÿ úu¾Ykh lsÍfï§ Tjqka lsi÷ s
lsÍu;a tfia lrk njg ;¾ckh foaYmd,k wêldßhlg" rglg fyda
lsÍu;a tuÕska ish wruqKq uqÿka ixúOdkhlg j.lSug ne£ fkdisák
muqKj q d .ekSu;a woyia flfrkjd' w;r Tjqka ish lghq;= ms<ns |
j¾;udkfha wm idlÉPdjg j.lSug ne£ isákafka foúhka
,lalrk ;%i; a jd§ ixúOdkj, jykafiag hs' fïjd w;sYhska úlD;s
fndfyda fjkialï isÿ ù ;sfnkjd' lrk ,o fkdtfia kï ks¾udKh
úfYaIfhka u cd;Hka;r ;%i; a jdoh ksYdka; fyÜáwdrÉÑ lrk ,o kj bia,dóh b.ekaùï
ms<ns | wOHhkh l< úoaj;=ka fcHIaG lÓldpd¾h" nj hs fndfyda úpdrlhkaf.a woyi'
j¾;udk ;%i; a jdofha úldYkh foaYmd,k úoHd wOHhk wxYh ta wkqj idïm%odhsl bia,dï f,dalh
m%Odk wjê follg fnod olajkjd' YS% chj¾Okmqr úYajúoHd,h fudjqkfa .a u;jdohkag tfrys ù
ta" merKs ;%i; a jdoh ^Old terrorism& we;af;a tu mokfuka'
iy kj ;%i; a jdoh ^New terrorism& fomd¾;fïka;j = b,lal lr.ksñka
jYfhka' w,alhsvd ixúOdkh úiska t,a,lrk fï ixúOdkj, jHqyh w;sYh
,o ;%i;a m%ydrfhka kj ;%i;
a jdofha ,sy,
s a iajNdjhla .;a;;a lsh % d;aul
ksrú hqoO
a fha wjidkh;a iuÕ wdrïNh ixfla;j;a fjkjd' miq ùfï§ b;d ld¾hY+r ixúOdk
f,dalh kj rgdjla lrd .uka .;a ld,fha w,alhsvd ixúOdkh tn÷ cd,hla f.dvkÕd ;sfnkjd' flfia
w;r" tuÕska cd;Ska w;r oDIaáuh ;j;a ;%i;a m%ydr .Kkdjla Èh;a fj;;a N+ñfha we;sjk ;;a;j a hkag
.egqï fjkqjg wkkH;dj mokï l< njg f;dr;=re i|yka jqKd' wkq.;j laIKsl fjkialïj,g
lr.;a ckjd¾.sl yd wd.ñl w,alhsvd ixúOdkhg wkqnoaê; ,laùu fudjqka ksr;=re j isÿ
.egqï fõ.fhka j¾Okh ùu hs isÿ ;j;a ;%i;a cd,hka wdishdfõ iy lrkakla' ta wkqj ixúOdkh
jqfKa' fuys§ wm i|yka l< kj wmsl
% dfõ fõ.fhka jHdma; jqKd' uOHia:dk lsym s hlska lsh
% d;aul úh
;%i;
a jdoh iudÔh úoHdjka ;=< yels h' Tjqka uq¿ukska u úkdY
b;d újdoYS,S ud;Dldjla njg m;a lsi÷s j. úNd.hlska f;dr j lsÍu ;rula wmyiq lghq;; a la ù
jqKd' úfYaIfhka u 1990 oYlfha m%pKav;ajh Ndú; lsÍu" kj ;sfnkjd' ;j o kj ;dlaIKh"
ueo Nd.fha mgka fï ms<ns | Ydia;h
%S ;%i;
a jdofha oelsh yels ,laIKhla' kj ;dlaIKsl Wmdx. iy kj
wOHhk .Kkdjla bÈßm;a ù we;s w;S;fha ;%i; a jd§ka b,lal njg m%pdrK udOHhka wjia:djg WÑ;
w;r" tuÕska fï kj ;%i; a jdoh m;a lr.;af;a foaYmd,k fyda wdldrfhka Ndú;hg .ekSu;a
merKs ;%i;
a jdofhka fndfyda wdrlaIl uOHia:dk hs' tfy;a kj oel.; yels hs' úfYaIfhka u iudc
fihska fjkia iajNdjhla .kakd ;%i;
a jd§ka isú,a jeishka" wd¾Ól udOHhka Tjqkf a .a m%n, u m%pdrK
nj wkdjrKh lr f.k ;sfnk uOHia:dk iy wd.ñl isoO a ia:dk udOHh njg m;aj ;sfnkjd'
lreKla' Tjqkfa .a b,lal njg m;afldg f.k
;sfí' miq.hs ld,fha Tjqka úiska fï ;%i;
a jd§ lKavdhïj,g
2001 iema;eïn¾ 11 jk f,dalfha fndfyda ;ekaj, isÿ l< lsi÷
s rdcHhl fyda wka;¾cd;sl
Èk weußldfõ f,dal fjf<| myr§ï ta i|yd ksoiqka imhkjd' ixúOdkhl ks, wkq.y % hla fkdue;s
uOHia:dkh iy wdrlaIl ´k u wdhqOhla fhdod.ksñka" lsi÷ s w;r fudjqka ish meje;au fjkqfjka"
2019 cQks 01
27 foi;sh
kS;ú
s frdaë lsh
% djka uÕska wruqo,a ukh lrk l%h s doduhka kS;Hkql, + jeishka ;jÿrg;a ;%i; a ixúOdkj,
iïmdokh lsÍfï ksr; jk wdldrh ;;a;j
a hla hgf;a isÿ l< hq;= hs' iyhlhka fyda wkq.dñlhka njg
olakg mq¿jka' WodyrK jYfhka m;a ùu je<elaúh hq;= hs' ta i|yd
u;aøjH cdjdru" uqo,a úY=oê a lrKh" tys§ nqoê
a wxY iy kS;h s l%h s d;aul jvd jeo.;a jkafka wm Tjqka iuÕ
fl%äÜ ldâ cdjdru" ñksia fjf<|du lrk wdh;k tlúg l%h s d;aul ùu .kqfokq lrk wdldrh hs' nyq;r
jeks ´kEu kS;s úfrdaë lsh % djla w;sYh jeo.;a' i;=rd iy Tjqkf a .a idudkH uqi, a ïs m%cdj;a m%Odk
lsÍug fm<fUkjd' ta yereKq Wmdhud¾. uq,k s a u y÷kd.kafka Odrdfõ uqi, a ïs foaYmd,k mlaI
úg Okj;a mqo. a ,hkaf.a iy nqoê
a wxY jk w;r bka miqj u¾okh iy bia,dï wd.ñl ixúOdk;a fï
mqKHdh;kj, wkq.y % h o fudjqkg a i|yd wjYH ffk;sl l%h s dud¾. wjia:dfõ§ iq¿ msßila úiska l%h s djg
,eî ;sîu úfYaI;ajhla' ;reK .ekSu isÿ lrkafka kS;h s l%h s d;aul kÕk ðydâ ;%i; a jd§ l%h
s dldrlï
;reKshka w;r b;du úma,jldÍ lrk wdh;k uÕsk'a fujeks m%;ls f
a Iam lr ;sfnkjd' tfia u thg
wkaoñka jHdma; ùu" fudjqka fufyhqï iqug j l< fkdyels ksid tfrys j lghq;= lrk wdh;kj,g
j¾;udkfha w;alrf.k we;s ;j;a fï wdh;k ksr;=rej u wdl%uKYS,S ;ukaf.a iyh o m< lrñka isákjd'
,laIKhla' j l%hs d;aul ùu wjYH fjkjd' fuf,i ;%i; a jd§kaf.a iydhl
bia,dï wka;jd§ ;%i; a jdofha we;s uOHia:dk wysñ lsÍfuka Tjqkf a .a
ueofmrÈ.ska wdrïN jQ fï udrl iajrEmhg;a tu ;%i; a jd§kaf.a l%h
s dldrlï ;jÿrg;a bÈßhg f.k
jHdmdrh wo jk úg wm%l s djg" .;s ,laIKj,g;a WÑ; jk wkaoñka hEu l< fkdyels jkq we;s'
wdishdjg" weußldjg mjd n,mEï u¾okh i|yd wjeis l%h s dud¾. o
t,a, lrk f.da,h S m%Yk
a hla' Tjqkg
a iliaúh hq;= hs' tys§ wkq.ukh l< f,dalfha úúO ixúOdk iy
lsiÿs foaYmd,k u;jdohla ke;s hq;= ms<f
s j;a fndfyda rgj,a bÈßm;a wdh;kh w;r mj;sk in|;d
w;r Tjqka lsh% d;aul jkafka úhre lr ;sfnkjd' tlai;a cd;Skf a .a je<elaùu w;sYh ÿIalr ld¾hhla'
jegqK"q úlD;s lrk ,o wd.ñl ixúOdkh" rdcH iy rdcH fkdjk th md,kh l< yelafla o rdcHhka
iuÕ ióm iïnkaO;d f.dvkeÕSu
u`.ks a muK hs' ta w¾:fhka fï
wd.ñl ;%i; a jdohg wkqn, fok
lsiÿs wkq.d% yl rdcHhla f,dal
foaYmd,kfha y÷kd.; fkdyels ùu
f,dal m%cdj ,nk úYd, ch.%yKhla
nj fuys§ i`oyka l< hq;= hs'

fï ;%i;a ixúOdkj, kdhlhka


bj;a lsÍu u`.k s ;
q a fï ;%i;a
ixúOdkj, l%h s dldß;ajh wvmK
l< yels hs' w,alhsvd ixúOdkfha
l%h
s dldß;ajh fndfydaÿrg wvmK
fldg we;af;a Tjqkf a .a kdhl
ìka,dâka úkdY lsÍfuka' tfia u
fï fudfydf;a f.da,h S w¾nqohla jk
wd.ñl ;%i; a jdoh mrdch lsÍfï§
lsiÿs fNaohlska f;dr j ish¨ rgj,a
b.ekaùï u; mokï j" iajhx ixúOdk" fjk;a m¾fhaIK wdh;k iyh §ug bÈßm;a ù isàu;a b;d
úkdYh lrd t<efUk msßila f,i iy fï ms<n s | m¾fhaIK l< W.;=k"a jeo.;a' wm tu yia;h ndr.; hq;f a ;a
hs' tksid u Tjqka u¾okh lsÍug id¾:l j mrdch l< ;%i; a jd§ f.da,hS uÜgfuka l%h s d;aul jk
fhdod.; hq;= l%ufõoh ms<n s | j wm jHdmdr ms<n
s | w;aoelSï iïmsKv a kh ;%i;a jdohla mrdch l< yelafla
fnfyúka ie,ls,u s ;a úh hq;= hs' lr ;sfnkjd' f.da,hS iyfhda.; s dfjka u jk ksid'

taldêm;s rdcHhlg ñ,sgßuh wd.ñl uQ,hka mokï lrf.k fï fudfydf;a fï wka;jd§


úi÷ï fkdtfia kï iuQ, >d;k ìysflfrk ;%i; a ixúOdkj,g ;%i;
a jdofha iajNdjh jgyd .ksñka
l%h
s doduhka Tiafia ;%i;a jdoh mrdch ksrka;rfhka wd.ñl lKavdhïj, Tjqkfa .a Wml%uj,g yiq fkdù
l< yels jqj;a m%cd;ka;j % d§ rdcHj, iyh iy /ljrKh ,efnk nj fï wjfndaOfhka lghq;= lsÍfuka wm
;;a;j a h Bg fjkia ' Tjqka rgg" jk úg fkdryila' m%cd;ka;j % d§ bÈßfha we;s ;%i;
a NS;h
s uq¿ukska u
f,dalhg j.lSfuka ne£ isák ksid rdcHhla f,i wm fï iïnkaO;dj mrdch l< yels jkq we;s'
m%cd;ka;j % d§ rdcHhla jk wm o ì| oeñh hq;= hs' nyq;r wd.ñl
;%i;a jdoh u¾okh lsÍfï§ wkq. lKavdhïj, isák iduldó isú,a
ldxpkd isßj¾Ok

foi;sh 28
2019 cQks 01
ljqo fï
urdf.k uefrk
fndaïnlrejka@

wdpd¾h ldka;s fyÜáf.dv


idhksl ufkdaúoHd{
fld;,dj, wdrlaIl
úYajúoHd,h

j ¾;udk ;%ia;jdoh hkq


wd¾Ól" foaYmd,k" wd.ñl
iy ufkdaúoHd;aul wd§ ish¨
jQ m%:u wjia:dj o fuh hs'
urdf.k uefrk ;%ia;jdoS ld¾hh
iïmQ¾K ùug wjYH ia:r ;=kla
urdf.k uefrk ;%ia;jdÈfhla
ìys fjkafka udkisl úlD;s;djla
fkdfyd;a fjk;a flkl= úiska
uqyqKqjrska hq;= ixl,khla' ;sfnk nj fï iïnkaOfhka isÿ ;j flkl=f.a ukfia we;s
miq.sh od t,a, jQ ;%ia; m%ydrh l< m¾fhaIKj,ska fidhdf.k lrk ,o úlD;s;djla fya;=fjka'
wd.ñl yd foaYmd,ksl uqyqKqjr ;sfhkjd' urdf.k uefrk ;%ia; idudkHfhka iEu mqoa.,hl= u ;u
tlg tlaj we;e hs u;=msgg m%ydrhla isÿ lsÍug iQodkï Ôú;hg wdofrhs jf.a u o`vqjug
fmkqK o fï msgqmi ieÕù ;sfnk ñksfila isàu" Bg wjYH iudc nh hs' wújdofhka u wm mßirhg
udkisl idOl fudkjdo hkak n,mEï iys; miq;,hla ks¾udKh wkqj¾;kh ù isákafka wfma
wOHhkh lsÍu ldf,daÑ; hs' ùu" ;%ia;jdÈhdf.a fiajh ,nd Ôú;h wdrlaId lr.kak' ´kE
urdf.k uefrk ;%ia;jdÈfhla .kakd wdh;khla ;sîu tu ia:r u wjia:djl§ wm j /flkak
ìys lsÍu ir, ld¾hhla fkdfj ;=k hs' fï i`oyd iQodkï jkakka mq¿jka wdldrfhkq hs wfma Ôj
hs' ta ms<sn`o j wOHhkh lsÍu;a ;ks ;ks j wNsfm%arKh ùu hs úµd;aul ld¾hhka ish,a,;a isÿ
ÿIalr hs' mqyqKq l< iy mqyqKq jQ iqúfYaI;ajh' fujeks ld¾hhlg fjkafka' fï iajNdúl mßirhg
;%ia;jd§ka ;ukaf.a wruqK lrd myiqfjka wNsfm%arKh úh yelafla tfrys j ukqIHfhla fldfydu o
<`.dùug ishÈú kid.;a ksid ljr whl=g o hk ldrKh b;d úkdYh f;la fmd<Ujkafka" Bg
Tjqka ms<sn`o j m¾fhaIK l< jeo.;a' tys§ ms<s.;a iudchla isáh keUqre ùug ;sìh hq;af;a l=uk
fkdyels hs' tfia wruqKq lrf.k hq;= hs fï ld¾hh ùr l%shdjla fl!Y,Hhla o@ hkak fidhd ne,sh
meñKs y;r fokl= ;ju;a f,i olsk iy Tjqka j ùrhka hq;= hs' fï iïnkaOfhka lreKq
Ôj;=ka w;r isák njg ;yjqre f,i ms<s.kakd' urdf.k uefrk fy<s lrk ufkdaffjµjre iy
ù ;sfnk ksid Tjqka j y`ÿkd fndaïnlre ùrfhla o@ hkak hï ufkdaúoHd{hka fmkajd fokafka
.; yels kï urdf.k uefrk flkl=g issf;kakg mq¿jka' tu fuh udkisl fi!LHh ms<n s `o
fndaïnlrejka iïnkaOfhka fyd`o u;jdoh ksjerÈ lrkak hs wm .eg¨jla fya;f= jka idudkH wdldrfha
wOHhkhla l< yels hs' urdf.k wksjd¾fhka u W;aidy .; hq;af;a' ishÈú kid.ekSula yd iudk jk
uefrk fndaïnlrejka kj fokl= fï mqxÑ rfgka h<s urdf.k nj' Ôú;h iïnkaOfhka jk
tljr mqyqKq lr tl u wruqKla uefrk fndaïnlrefjla ìys l,lsÍu;a iu`. urK wdYh ksid
fjkqfjka tl u Èkhl§ fufyh fkdúh hq;= hs' fudjqka fï wNsfhda.hg <`.d

2019 cQks 01
29 foi;sh
fjk nj;a fuys§ fmkajd fok ufkdaúfYaI{hka wOHdmksl miqìu jf.A u m%ydrfha
;j;a lreKla' fuh ;ukaf.a ie,iqï iy.; nj iïnkaOfhka
fmkajd fokafka
wd.u fyda cd;sh fyda fjkqfjka jk Okd;aul m%;srEmh biau;=
Èú ms§ula f,i ie,lsh fkdyels fm!reI;ajfha we;s lrkak W;aidy fkd.; hq;= hs'
nj mjik msßi Bg jvd fjkia lsishï ÿ¾j,lula fudjqkag ùr;ajhla wdrEV lr
úlD;s udkisl l%shdj,shla fuhg iu`. fï úlD;s ckm%sh fjkak wjia:djla ÿkafkd;a
fyA;= jk nj fmkajd fokjd' udkisl;ajh we;s iudcfha fujeks udkisl;ajhlg
flfia fj;;a fï iïnkaOfhka keUqre úh yels jeäysáhkag jf.a
uE;ld,Sk j fndfyda wOHhk isÿ
jk nj hs' fujeks u ;reKhkag jerÈ mKsúvhla
flfrñka mej;=K o ;jÿrg;a mqoa.,hkaf.a ikaksfõokh fjkak mq¿jka'
tl`.;djlg meñK keye' fm!reI;ajfha biau;=
jk hefmk iq¿ ;reKhka hkq l<yldÍ foaj,a
ufkdaúfYaI{hka fmkajd mrdëk iajNdjh lrkak ks;e;ska u fm<fUk"
fokafka fm!reI;ajfha we;s kS;s Í;s ms<smÈkak wlue;s"
lsishï ÿ¾j,lula iu`. fï úlD;s ksid ;jfll=g wjYH wk;=reodhl foaj,a isÿlr lemS
udkisl;ajh we;s jk nj hs' wdldrhg myiqfjka u fmkSug leu;s msßila' fï
fujeks mqoa.,hkaf.a fm!reI;ajfha yiqrejkak mq¿jka' ;%ia;jd§ p¾hdjg fujeks ,laIK
biau;= jk hefmk iq¿ mrdëk wdrEV lsÍfï§ fkd±k fyda isÿúh
iajNdjh ksid ;jfll=g wjYH fndaunlrejka f,i jeä jYfhka yels jerÈ iïnkaOfhka jvd;a
wdldrhg myiqfjka u yiqrejkak fhdod .efkkafka wjqreÿ 18 - 35 l,amkdldÍ úh hq;= hs' ta ksi
mq¿jka' ;udf.a u u;hla fyda w;r jhfia ;reK msßñ <uhska ' hs iEu udOHhlska u ^lg l;d
yDoidlaIshla fkdue;s fudjqka tfy;a fï ;;a;ajh fjkia jQ we;=¿ j& hula m%pdrh lroa§
j lKavdhfï wjYH;djg" wjia:djkag WodyrK o f,dal jrla fojrla fkdj f;jrla
kdhlhdf.a u;hg fyda iudc b;sydifha fndfyda ;sfhkjd' u is;sh hq;af;a' ñksil= úiska
n,mEug fyda k;= ùfï yelshdj ;j;a ñksil=g tfrys j lrk ,o
jeä hs' mYapd;a jHik ld,fha hefmk iy u`. yßk fm!reIh jHikhlska we;s jk udkisl
fudjqka iïnkaOfhka úúO u; fya;=fjka fudjqka fmf<k l=uk ;=jd, yß u .eUqre hs' ñksiqka
fkdfhla udOHj,ska m< fjkjd' wiykhlska fyda mSvkhlska ;u wd;auh ksrdjrKh lrk
ksoiqka f,i zfufyu .sfhd;a fyda ñfokak fujeks ;%ia; foajia:dkj,§ iy úfõlh
wmsg;a fjkafka urdf.k uefrkak l%shdjkag keUqre úh yels hs' fï úfkdaofhka .; lrk fydag,a
;uhsZ jeks woyia wm fkd±kqj;aj udkisl;ajh mßiaiñka f;areï mßY% ;=<§ fujeks l%shd isÿùu
u ck;dj w;rg hEu t;rï iqn .; hq;= hs jf.a u fuh ÿ¾j,jQ;a ;j;a nrm;, hs' fï ksid tluq;=
keye' úfYaIfhka u wfma ;reK úlD;sjQ;a udkisl;ajhla hkak j Ôj;a jk ck;d is;a ;=< iqj
mrïmrdj fï iïnkaOfhka iudch ±kqj;a lsÍu;a jeo.;a' fkdjk ;=jd, yokak W;aidy
isákafka wjodkï l,dmfha' tys§ mdúÉÑ lrk kduúfYaIK fkdl< hq;= hs'
m¾fhaIK f,dalfha wOHhkj,ska mo ^uyd m%ydrfha uyd fud<lre&"
fy<s lrk mßÈ urdf.k uefrk fudjqkaf.a mjq,a mßirh"
ufyaIsld Èidkdhl

foi;sh 30
2019 cQks 01
fvx.=
ysi Tijk ,l=Kq

m% Odk
fi!LH
.eg¨jla njg
kd.ÍlrKh;a
iuÕ jeäjk
ck.ykhg idfmalaI
m;a j we;s fvx.= j wjYH;d fuka u
frda.h miq.sh jirg há;, myiqlï
jvd fï jif¾ uq,a udi ixj¾Okh
y;r ;=< jeä ùula fmkakqï l< hq;= hs' tu
lrkafka úúO jevigyka ixj¾Ok ld¾hj,
uÕska ta ms<sn| uyck;dj w;=re n,mEula f,i
oekqj;a lrñka ;sìh§' fï uÿrejka
jif¾ jd¾;d jQ fvx.= úfYaIfhka u fndaúh yels
frda.Ska ixLHdj 16"000la ia:dk ms<sn|
li< ksis mßÈ
o urK 23la j wjOdkfhka isàu
o fjkjd' fï neyer lsÍu yd jeo.;a'
;;a;ajh l<ukdlrKh
lsÍu iïnkaOfhka
l%shd;aul wLKav
ie,ls,a,g f.k fi!LH yd foaYSh
jevms<sfj<la ms<sn| hï f.dvke.s,a,la ie,iqï
ffjoH wud;HdxYh úiska miq.sh wjOdkh fhduq lsÍfï isg ckmolrKh olajd;a
od cd;sl uÿre u¾ok jevigyk l< hq;= hs' Bg bka bÈßhg;a uyck fi!LH
i|yd Èk ;=kla m%ldYhg m;al<d' wjYH kS;s m%;sm;a;s ms<sn| ie,ls,su;a ùu w;HjY
uehs ui 8" 9" 10 f;Èk ;=< hs' úfYaIfhka u li< ksis mßÈ
iïmdokh wo
uÿre u¾ok jevigyka l%shdjg neyer lsÍu yd l<ukdlrKh
kexùug wjYH lghq;= ixúOdkh w;HjYH lreKla' lsÍu iïnkaOfhka l%shd;aul
jqfKa Èia;%slal 18l hs' fujr tu yqfola th fvx.=j,g wLKav jevms<sfj<la ms<sn|
jevigykg rfÜ mj;sk wdrlaIs; muKla fkdj ó WK" wjOdkh fhduq l< hq;= hs' Bg
;;a;ajh fya;=fjka wdrlaIl wxY c, NS;sldj jeks wjYH kS;s m%;sm;a;s iïmdokh
iyNd.S fkdjQ w;r lafIa;% fi!LH wo w;HjYH lreKla' yqfola th
ks,OdÍka fuka u i¾fjdaoh yd
frda. u¾okhg o fvx.=j,g muKla fkdj ó WK"
r;=l=rei idudðlhka Bg il%Sh j msgqjy,la fjkjd' c, NS;sldj jeks frda. u¾okhg o
odhl jqKd' msgqjy,la fjkjd'
rgj,aj, fvx.= frda.k
S a ixLHdj
fvx.= u¾ok úfYaI tallh by< hs' ;ukaf.a wjg jgmsgdj niakdysr m<d; we;=¿ m%foaY
m%ldYhg m;alrkq ,enqfõ fvx.= msßisÿ lsÍug i;shlg jrla wju lsysmhlg u wfma%,a" uehs" cqks
jix.; ;;a;ajhla we;sùu jYfhka úkdä 30l ld,hla jeh udij, ,efnk ksß;È. fudaiï
je<elaùfï wruq‚ka' fï ksid u lrkafka kï frda.h me;sÍfï j¾Idj iy W;=re kef.kysr we;=¿
jix.; frda.hla f,i l%ufhka wjodku wju lr.; yels nj úh<s l,dmhg Tlaf;dan¾ isg
cdkmÈl ;;a;ajfhka jHdma; jk cd;sl fvx.= u¾ok tallfha wOHlaI ckjdß olajd udih f;la ,efnk
yis; ;sfiard wjOdrKh lrkjd'
2019 cQks 01
31 foi;sh
BidkÈ. fudaiï j¾Idj mj;sk fvx.= u¾ok tallfha ksheÈ wúfõlS nj" ukao fmdaIKh"
ld,h furg fvx.= wjodku mÍlaId lsÍfuka meyeÈ,s jkafka Èhjeähdj jeks fndafkdjk frda.
jeä ld, jljdkq f,i y÷kd m%cdj fld;rï oekqj;a l<;a wod< iy iuyr T!IOj, n,mEï fuka
.efkkjd' läka lv ,efnk n,OdÍka fïjd ksis f,i l%shd;aul u úúO mßir ;;a;aj hs' cdkmÈl
j¾Idj iuÕ c,h /iajk ia:dk fkdlrk njla' rgj, tljrlg jvd mqo. a ,hl=g
ms<sn| ksrka;r wjOdkh wjYH fvx.= ffjrih YÍrhg we;=¿ùug
jkafka fvx.= frda.h h<s ysi fvx.= ffjrifha m%fNao y;rla mq¿jka' m<uqjr YÍr.; ùfï§
Tijk njg ,l=Kq my< ù we;s ffjµ úµdfjka fidhdf.k we;s iq¿ frda. ,laIK fmkakï q l<;a
neúka' w;r tajd Serotype j¾.fha Den fojeksjr YÍr.; jkúg fmrg
1, Den 2, Den 3, Den 4 f,i kï jvd Nhdkl ,laIK fmkakï q l<
cd;sl fvx.= u¾ok tallh flfrkjd' fï tla ldKavhla yels hs' tu frda.k
S a wksjd¾hfhka
Èia;%slal 18l § f;dard.;a ksheÈ u`.ska frda.h je<§ miqj fyda u frday,a.; ù m%;l s dr ,nd.; hq;=
wkqj fvx.= uÿrejka fndaúh tu wjia:dfõ u ;j;a ldKavhla fjkjd' fvx.= frda.k S a wdrlaId lsÍu
yels ia:dk iïnkaOfhka isÿl< uÕska frda.h we;sùug bvlv i|yd fï jk úg rg mqrd frda.S
ksÍlaIKj,§ wkdjrKh ù we;af;a mj;skjd' fï ldKav y;r w;=ßka i;aldr fiajd jeäÈhqKq lsÍug rch
70]la u ;sfnkafka fvx.= uÿrejka b;d u oreKq ldKavhla jk Den mshjr f.k we;s nj hs ffjµ wks,a
jeä jYfhka u fndaúh yels ia:dk 2 fvx.= rla;md; ;;a;ajh yd cdisxy mjid isáfha'
nj hs' lïmk ;;a;ajh we;s lsÍug iu;a'
tla ldKavhlska frda.h je<£ reêr mÍlaIdjlska fvx.= hehs
oekgu;a uÿrejka mßirhg iqjm;a jQ miq wod< ldKavhg ;yjqre lr.kakd f;la iqÿiqlï
wkqj¾;kh fjñka ish jHdma;sh frda.Shd m%;sYla;SlrKh jqj o fkd,;a ffjoHjrekaf.ka m%;l s dr
jeä lr.ekSu fuf,i uÿrejka wfkla ldKavj,g wdrlaIdjla bka .ekSfuka fyda ffjµ Wmfoiaj,ska
fndajk ia:dk jeäùug úfYaI ,efnkafka keye' f;drj fõokd kdYl Ndú;
fya;=jla ù we;s nj fi!LH fkdlr fyda isàu;aa jeo.;a' flfia
wOHlaI ckrd,a wks,a cdisxy fvx.= ffjrih YÍr.; jQ iEu fj;;a frda. ,laIK u;= jQ ú.i
mjikjd' fyf;u jeäÿrg;a mqo.
a ,hl= ;=<ks a u frda.S ,laIK wksjd¾hfhka u frday,a.; ù ksis
i|yka lrkafka fld<U k.r fmkakï q lsÍula isÿ fkdjqK o m%;l
s dr ,nd.ekSug fhduq ùfuka
iSudj ;=< ;snQ fvx.= wjodku fï we;eï mqo. a ,hkag ffjrih we;=¿ ù fvx.= frda.h ksid we;súh yels
jkúg bka mßndysr fmfoiaj,g Tjqkg a fkd±kSu m%;Y s la;lS rKh o Nhdkl ixl+,;dj,ska wdrlaId úh
jHdma; fjñka ;sîu ksid tu isÿúh yels hs' frda. ,laIK fndfyda yels nj wm ;rfha is;g .; hq;=
m%foaY wêwjodkï l,dm f,i úg u;= jkafka m%;Y s la;lS rK lreKla'
kï lsÍug isÿj we;s nj' fvx.= moaO;sfha ;djld,sl fyda iaÓr fydA
uÿrejd f;dard fírd fkdf.k jYfhka W!K;d we;s whg úh yels ^fi!LH m%j¾Ok ld¾hdxYfha
;ukag urKh f.k fok nj wm hs' fuysoS ;djld,sl W!K;d i|yd meje;s udOH iïuka;K% hla weiqßka&
fkdis;Su fíojdplhla' cd;sl fya;= úhyelafla wêl wd;;sh"
ufkdacd iurkdhl

foi;sh 32
2019 cQks 01
kj
kj ks
ksmmehqehq
ïï

ffojhg
ffjoH úoHdjg
wNsfhda. l<
,xldfõ
fjdkav¾
jquka
; uka Ôj;a jkafka ;j;a flá
ld,hla jqj tu ld,h ;=<
udkj iudchg hula l< hq;=
ffjoHjrhdf.a fï m%ldYfhka
fldamhg;a fõokdjg;a m;a Yúks
úfoaYhlg f.dia ;u frda.
hehs wÈgka lr.;a Èßh Èh‚hl hg m%;sldr .ekSug is;=jd' ;u
ms<sn|j wikakg ,efnkjd' weh fidfydhqßh wefußldfõ Ôj;ajk
uykqjr mÈxÑldßhl jQ Yúks neúka tys f.dia m%;sldr .ekSu
m%kdkaÿ' Yúks widudkH frda.S uekjhs is;+ weh wefußldfõ
;;a;ajhlska mSvd ú¢k 34 yeúßÈ fcdaka fydmalskaia frday,
;re‚hla' fï jk úg wefußldfõ fj; .shd' weh mÍlaId l<
Ôj;a jk weh ;ud jeks widudkH ffjoHjrekaf.a ks.ukh jQfha
frda.S ;;a;ajhlska fmf<k weh whsikafukac¾ iskafv%dauh
mqoa.,hka Wfoid kj WmlrKhla kue;s w;s ÿ¾,N frda.S ;;a;ajfhka
ks¾udK lsÍug iu;a ù isákjd' fmf<k nj hs' th Wmf;a isg we;s
jQ yojf;a isÿrla ksid we;sjk
2015 jif¾ úfkdao pdßldjl ;;a;ajhla' jir 33la mqrd weh
ksr; j isáh§ Yúksf.a uqyqK furg úúO úfYaI{ ffjoHjreka
tljr u ks,a meyehg yefrkakg fj; fhduq flreK o Tjqka ish¨
jqKd' ;udg weÿu frda.h we;s ,xldfõ fkdj f,dj fokdf.a u u;h jqfKa weh weÿu
ksid tfia jkakg we;ehs is;+ fldfyaj;a Tfí frda. frda.fhka fmf<k njg hs' weÿu
weh ffjoHjrhl= yuq jqKd' tys§
hg m%;sldr keye' frda.h hehs is;d lrk ,o jerÈ
flreKq mÍlaIKj,ska wehf.a m%;sldr fya;=fjka tA jk úg
yojf;a isÿrla we;ehs y÷kd.kq Tng Ôj;a jkakg
Yúksf.a fmky¨ iy yoj;g ydks
,enqjd' ffjoHjrhd wehg lSfõ yelafla ;j wjqreÿ isÿù ;snqKd' jir y;lg fmr weh
zz,xldfõ fkdj f,dj fldfyaj;a folla muKhs m%;sldr i|yd meñ‚fha kï weh
Tfí frda.hg m%;sldr keye' Tng iqjm;a l< yels j ;snqfKa hehs o
Ôj;a jkakg yelafla ;j wjqreÿ tu ffjoHjreka mejiqjd' wehf.a
folla muKhsZZ hkqfjka' yoj;g Tlaiscka iemhqu wvqùu

2019 cQks 01
33 foi;sh
ksid wjia:d lsysmhl§ u wef.a Èú i|yd fmagkaÜ n,m;%hla o ,nd
.e,jqfKa wkQkjfhka' jrla tlajr we;s Yúksf.a wruqK fï jif¾
u wef.a yoj; iïmQ¾Kfhka u ;u ks¾udKh i|yd Tlaf;danrh jk úg tu WmlrKh
kej;=Kd' túg weh ;u mmqjg fmagkaÜ n,m;%hla o ,nd wfkl=;a frda.Skaf.a m%fhdackh
myrj,a lsysmhla § h<s yoj; i|yd uqÞ yeÍug hs' túg fujeks
we;s Yúksf.a wruqK
mK.kajd .;a;d' tfyhska wehg frda. ;;a;ajfhka mSvd ú¢k
hk hk ieu ;ekl u Tlaiscka fï jif¾ Tlaf;danrh fndfyda msßilg ;u yoj;g
iys; u,a,la f.k hdug isÿù jk úg tu WmlrKh ,efnk Tlaiscka m%udKh wju
;sfnkjd' jk nj l,ska y÷kdf.k thg
wfkl=;a frda.Skaf.a wjYH m%;sl¾u fh§ug wjldY
weh ì%;dkHfha fmdÜiau;a m%fhdackh i|yd uqÞ ie,fikjd' weh tu WmlrKh
úYajúoHd,fhka mß.Kl bxðfkare kï lr we;af;a zTlais fjhd¾Z
Wmdêhla yd TiafÜ%,shdfõ tä;a yeÍug hs'
kñka' th frda.shdf.a lklg
iïnkaO flfrk w;r bka ksl=;a
flfrk ix× tu mqoa.,hdf.a
ÿrl;kh u`.ska ,nd.; yels hs'

fcda¾Êgjqka úYajúoHd,fha
2018$2019 jif¾ úYsIag; u mYapdoa
WmdêOdßksh f,i kï flrefKa o
Yúks m%kdkaÿ'

;j;a jir lsysmhla ;=<


Yúksf.a yoj; yd fmky¨ noaO
l< hq;= hs' tA i|yd jehjk uqo,
weußldkq fvd,¾ ñ,shkhla' fï
jk úg weh fvd,¾ ,laI y;rla
muK fidhd .ekSug iu;a fj,d'
b;sß uqo, fidhd .ekSu i|yd weh
fï Èkj, fjfyfikjd' fuf;la
zfjdkav¾ jqukaZ f,i ñ;=rka weh
j ye¢kajQ w;r ±ka y÷kajkafka
zñ,shka fvd,¾ jqukaZ f,iska'

flfia jqj o tu Y,Hl¾ufhka


miqj o wehg Ôj;a úh yelafla
fldjkaa úYajúoHd,fhka mYapdoa ;ud o Wmldr lrk nj hs' tA wkqj
jir 5la jeks ld,hla hehs
Wmdêhla o yeoErE ;re‚hla' ;u weh tjeks WmlrKhla ks¾udKh
ffjoHjreka mjid ;sfnkjd'
frda.hg m%;sldr .kakd w;r ld,h l<d' tu WmlrKfhka wehf.a
tA" Y,Hl¾ufhka miq wehf.a
kslrefKa jeh lsÍug wlue;s yoj;g wjYH Tlaiscka m%udKh
isref¾ m%;sYla;sh wju jk neúka'
jQ weh weußldfõ fcdaÊgjqka wju jk úg ix×jla ksl=;a
tfy;a ;s%udK fmkye,a,la u`.ska
úYajúoHd,hg we;=<;a j ;j;a flrk w;r yoj; wls%h jkafka
tu ;;a;ajh u|la md,kh l<
mYapdoa Wmdêhla yeoEÍug ;SrKh kï wehf.a ÿrl;kh Tiafia trg
yels neúka tjeks fmkye,a,la
l<d' yÈis weu;=ï wxlh jk 911 wxlhg
ks¾udKh lsÍu i|yd fï Èkj,
ÿrl;k m‚úvhla o ksl=;a
ks;r ;ud uqyqK fok .eg¨j m¾fhaIK meje;afjkjd' th
flfrkjd'
jk yoj;g Tlaiscka iemhqu id¾:l jqjfyd;a Yúksg jir 5lg
wvqùu l,ska y÷kd .ekSu i|yd weh ;u WmlrKh kj jvd jeä ld,hla Ôj;a fjkak
lsishï WmlrKhla ks¾udKh ks¾udKlrejka i|yd meje;afjk wjia:dj ie,fiaú'
lsÍfï woyi wehg wdfõ fï ndla gEkala ;r.hg o bÈßm;a
^îîiS weiqßka&
w;r;=r hs' ffjoHjrhdg ;u l<d' tys§ ch.%yKh l< wehg tA
woyi mejiQ Yúksg Tyq lSfõ i|yd fvd,¾ 35000l uqo,a ;Hd.
tjekakla ks¾udKh lrkafka kï hla o ysñ jqKd' ;u ks¾udKh ms%hkacka iqf¾Ia o is,ajd

foi;sh 34
2019 cQks 01
isiskkudj
udj

tA "1962 j¾Ih hs' j¾Kj;a

Èúießfha ñ;%;ajh
ksõfhda¾la k.rh neÆ
ne,aug iduldñ hs' uy uÕ
irkafka t oji r: jdyk hs'
ix.S;h" .S;h" rd;S% iudc Yd,d"
lrkafka Wla; iqmqreÿ nj ms<sn| fjkjd' th biau;= jkafka Tjqka
l=udr ðú;h fia u ueo mdka;sl
idOl ;sìh §u hs' ieneúka u th fofokd iq,n ukqIHhka njg m;a
Ôú;h o t oji uQ¾;su;a lrkafka
GREEN BOOK ys biau;= ùu fkdlsÍu ksi hss' iïu; uOHu
w;sYfhdala;shlska f;drj hs'
wNsfhda.hg ,la lrkakls' tfia u mdka;sl l=,f.hl fjfik fgdaks
iskudlre Peter Farrelly m<uq
tys ks¾udKYS,s;ajh ikd: lrk iajNdjfhka u l,n,ldrfhla'
mshjf¾ mgka u jEhï lrkafka
msúiqula njg o m;a fjkjd' lsisjl=g .re ire olajkafka
t oji tf,iska u m%;sks¾udKh
b|ysg hs' ;ud fiajh lrk
lsÍug' w;S; pu;aldrh
Peter Farrelly fm%alaIlhd rd;S% iudc Yd,dfõ mßmd,khg
j¾;udkh lrd f.k tkakg
wNshi ksrEmKh lrk j¾I Tyqf.a Þhl;ajh jeo.;a jqj;a
w;S; pu;aldrh" w;S; ldufha
1962 ksõfhda¾la k.rh Y=oaO ±ka Tyq ú/lshdfjka fmf<kjd'
ksjqka fidfydhqrl= fia Peter
weußldkqjka fkdjk fofokl=f.a iskudmgfha úÈhg wdpd¾h I¾,s
Farrelly woyia lrkakg we;s'
;rul wyUq yuqùula isÿ jk ix.S;{fhla' Tyqf.a Ôjk ú,dih
j¾;udk iq,n Ôjk ú,difhka
miqìula fia y÷kajd fok j. ks;H f,dalfha ld,amksl wÈhrlg
fyïn;a j isákakjqka w;S;h ñysß
meyeÈ,s hs' iskudmgh tAldldr yd lsÜgq hs'
hehs úYajdi lrkafka yeÕSïnr
kSri fkdjkq ms‚i fï fofokd
ksfïIhl§ hs' Y+r iskudlrejl=g
fmkS isákafka iskudmgh .,d hk iuld,Sk weußldkq iudch
fuh ie,lsh hq;= jdishla' wNskj
w;rjdrfha fm%alaIlhkag wd.ka;=l ms<sn| iQlaIau lsheùulg W;aiql
ks¾udKhlg WÑ; miqìula'
fkdjk mßÈ hs' jk iskudlre fï fofokd
iuyr úg funkaol= w;S;fha isg
^fgdaks yd I¾,s& tlu ;,hlg
mjikafka j¾;udkhg iqmqreÿ
tla wfhla b;d,s - weußldkq le`ojkafka iskudmgh tla;rd
hula úh yels hs' tfy;a wmQ¾j;ajh
ñY%Khla' fya fgdaks je,f,dka.d m%fõ.j;a wÈhrlg fhduq lrñka'
yd wdiajdoh bÈßfha tys kSri fyda
^Tony Vallelonga& hs' wfkld ;kslv wdpd¾h I¾,sg ix.S; m%ix.
tAldldr nj fyda ieÕù hkafka
wms%ldkq - weußldkq ñY%Khla' ud,djla i|yd f;i;shl §¾>
ksrdhdifhka'
kñka fvdk,aâ I¾,s ^Donald ixpdrhl ksr; jkakg isÿ fjkjd'
Shirley& h' j¾K fNao ms<sfj;a Tyqg wjeis jkafka ;udj le|jd
Peter Farrelly ish kj; u
;jÿrg;a u| mu‚ka fyda ils%h f.k hdug iQÞkï ßhÿrl= muKla
jD;a;dka; iskud mgh jk
weußldkq foaYh ms<sn| lsishï u fkdjk mqoa.,sl iylrefjla'
GREEN BOOK fufia wdrïN
l;sldjlg fuh wk.s y÷kajd§ula fgdaks - I¾,s wr.,ldÍ in|;dj
2019 cQks 01
35 foi;sh
cd;slhl= jk fgdaks" l¿ cd;sl
wdpd¾h I¾,sf.a fiajlhl= fia
y÷kd .ekSu o hg lS W;am%did;aul
nj ;Sj% lrkjd' fgdaks yd wdpd¾h
I¾,sf.a §¾> ixpdrh ksud jkafka
k;a;,a Þ rd;s%fha fyïn;a j
isák fgdaks kskaog jeàfuka'
fudag¾ r:h mojkafka Tyqf.a
iajdñhd jk wdpd¾h I¾,s úiska'
Y=oaO weußldkqjd ms<sn| ñ:Hdj
mqmqrd hkafka fï l+gm%dma;shg
iu.dój hs'

werfUkafka tfia hs' tA fgdaks fuys § iskudlre


ms<sn| hï frluÞrejlska wk;=re j fm%alaIlhkg fkd lshd
I¾,s ;SrKhla .ekSu;a iuÕ hs' ljrdldrfha m%;súfrdaO;d
uOHfha jqj .eUqre yd ifya;=l
miq.h
s Þ meje;s 91 jeks Tiald¾ ñ;%;ajhlg bvla ;sfnk j.
iïudk Wf<f,a§ fyd|u iskudmgh oefkkakg bv yßkjd' m%pdrl
we;=¿ m%uLq iïudk ;s;% j
a h u ld¾hhkays§ iskudmgh y÷kajd
GREEN BOOK úiska Èkd .kq fokafka o 'Inspired By A True
,enqfõ újdÞ;aul jgdmsgdjla fyd`ou iydh k¿jdg ysñ Friendship' hk uefhka'
uOHfha  hs' úpdr ;SrK yd m%noq O
a Tiald¾ iïudkh Èkd .kafka
risl tlÕ;d w;r mriamr;d wdpd¾h I¾,sf.a pß;h ksrEmKh fuf,i iskudlre Peter
mej;Su úfgl ifya;l = hs' iïudk l< Mahershala Ali hs' iskud mgh Farrelly iskudmgh GREEN
i|yd ks¾foaY ùu o iïudkkSh u;=msáka lshjk fm%alaIlhl=g BOOK kñka y÷kajd fokafka
f,i ms<. s efkkafka fï ;;= iïuqL jkafka fgdaks yd wdpd¾h ixfla;d;aulj hs' GREEN
ksidfjka' lsiús fgl;a iïudk I¾,s hk fohdldr ñksiqka BOOK hkq t oji weußldkq
i|yd;a ks¾foaY fkdjQ úYsIg a fofofkla' l,dmfha irk l¿ cd;slhkaf.a
Þhl;ajhla jqj uqK .efik j. myiqj ms‚i jQ f;dr;=re
ryila fkdfj hs' tfy;a fgdaks yd I¾,s §¾> wka;¾.; w;a fmd;la' fï
ixpdrh w;r;=r ,nk w;a±lSï tla;rd wdldrhlska j¾KfNao
GREEN BOOK fyd|u iuyrla ksid iskudmgh u;=msg jdofha ms<sìUqjla o fjkjd'
iskudmghg ysñ Tiald¾ iïudkh;a wre;a blaujk wjia:d lrd .uka wdpd¾h I¾,s m%N+ me<eka;sfha
fyd|u ;srkdglhg ysñ iïudkh;a lrkjd' bka lshfjkafka GREEN f.!rjhg md;% jk ix.S;{hl=
Èkd .;af;a hf:dal;a újdÞ;aul BOOKys m%Odk pß; oaú;ajh ,nk h hkak i;Hhla' iïu; iqÿ
nj ;Sj% lrñka' iskudj lsheùfï w;a±lSï iuQyh Tiafia iskudmgh cd;slhka o Tyqf.a risl iudchg
;j;a wdldr mj;sk j. o tu`.ks a ×kkh lr .; hq;= nj hs' tA" wh;a fjkjd' tfy;a Tyqg uÕ
wjOdrKh flfrkjd' úfYaIfhka u iuld,Sk weußldkq fmkajkafka hg lS w;a fmd; hs'
iudcfha meje;s j¾K fNaojd§ fgdaksg th wìnjd hd fkdyels hs'
GREEN BOOK ys ;srkdglh ms<sfj;a ms<sn| ishqï lsheùï u;=
rpkd lrkafka ;sfokl= yjq,a jkafka Tjqkf.a w;a±lSï wdY%fhka iskudlre Peter Farrelly g
ùfuka' bka tla whl= jkafka Bg jk ksid' Bg W;am%did;aul yevhla GREEN BOOK ys m%ñ;sh by<
mdol jQ i;H isÿùï ud,dfõ tk ,nd fokakg o iskudlre yd kexùu ms‚i iydh jQfha Tiald¾
fgdaks je,f,dka.df.a mq;= jk ;sr kdgl rplhka l,amkd l< iïudk Èkq ;srkdgl rplhka
Nick Vallelonga hs' flfia fj;;a nj fmfkkakg ;sfnkjd' tkï yd rx.k Ys,amS Mahershala Ali
iskudmgh lsis f,ilska fyda fgdakg
s wdpd¾h I¾,s l¿ cd;slhl= ùu muKla u fkdfjhs' ixialrK
mlaImd;S wdldrhla kï fkdfmkajk ksid u mSvdjg ,la jk w;rjdrfha YS,ams Patrick J. Donvito o tys
w;r ;sr kdgl rplhka ;sfokd u fgdaks Y=oaO weußldkq iqÿ cd;slhl= id¾:l;ajh miqmi isákafkla'
fgdaks yd wdpd¾h I¾,s foi iudk j fkdjk j. lshd mEfuka' tfia u
n,kakg W;aidy lrkjd' Y=oaO weußldkqjka fkdjqj o iqÿ
;=is; chiqkaor

foi;sh 36
2019 cQks 01
úfoia ú;a;;
úfoaia ú;a s s

kej;;a
fudaÈg
úYsIag chla
ñ ,shk 900 lg jeä PkaoÞhlhka
msßila ,shdmÈxÑ ù isá" i;s
yhlg wdikak ld,hla mqrd wÈhr
bkaohs dkq md¾,sfïka;f = õ f,dala
iNdfõ wdik 543 la fjkqfjkq hs
fujr ue;sjrKh meje;ajf q Ka' thska
úg isÿjkafka m<uq Oqr ld,fhka
miq rchl ckmsh % ;ajh wvq ù hdu
jqj o fudaÈ th lKmsg yrjd we;s
7 la hgf;a meje;ajK q "q f,dalfha wdik 303 lg wdikak ixLHdjla nj hs fmfkkafka' fï ch.%yKh
f,dl= u ue;sjrKh miq.h s Þ Èkd.ekSug fudaÈf.a Ndr;Sh ck;d ;kslr u zfudaÈ idOlhZ u;
wjika jqKd' tA" bkaÈhdkq uyd mCIhg yels ù ;snK q d' ^tu mCIh ,enQ ch.%yKhla f,i hs fndfyda
ue;sjrKh hs' wfm%, a a 11 jeks Èk wh;a jk ikaOdkhg wdik 352 la ksÍCIlhka y÷kajd ;snf q Ka'
wdrïN jQ fï ±jeka; ue;sjrKh la ysñ jqKd'& wdKavj q la msygs ùq u
uehs 19 jeks Èk olajd meje;s w;r i|yd hï mCIhla fyda ikaOdkhla fudaÈf.a Ndr;Sh ck;d mCIh
tys m%;Ms , ks, jYfhka m%ldYhg Èkd.; hq;f a ;a wdik 272 la iuÕ ;r. l< m%Odk m%;j s dÈhd jQfha
m;a jQfha uehs 23 jeks Èk hs' fï muK hs' fï wkqj wka lsiÿs mCIhl bkaÈhdkq cd;sl fldx.%ia mCIh hs'
m%;M
s ,j,g wkqj" 2014 jif¾ mgka iyh fkdue;s j jqj o Ndr;Sh lS¾;su;a w;S;hla iys; fï mCIfha
u trg w.ue;s Oqrh ork kf¾Jø ck;d mCIhg ;ksj u wdKavj q la kdhl;ajh ±rE wh w;r cjy¾,d,a
fudaÈ kej; jrla w;s úYsIg a chla msyg
s ù
q ug yelshdj ,eî ;sfnkjd' fkare" bkaÈrd .dkaê" rðõ .dkaê
ysñ lr.ekSug iu;a  j isákjd' 2014 jif¾ meje;s ue;sjrKfha§ jeks ±jeka;hka isák nj ljqre;a
fujr Tyq iy Tyqf.a mCIh" tkï Ndr;Sh ck;d mCIh Èkd.;af;a okakd ldrKhla' fï jkúg tys
Ndr;Sh ck;d mCIh ysñ lrf.k wdik 282 la muKhs' fujr tu kdhl;ajh orkafka rdyq,a .dkaê
we;s ch.%yKh 2014 jif¾ Tjqka wdik ixLHdj o blaujd hdug fï hs' Tyq rðõ .dkaê - fidakh s d .dkaê
ysñ lr.;a ch.%yKh;a blaujd .sh mCIhg yelsùu fndfyda fokl= fofokd f.a mq;h % d hs' tfy;a kf¾Jø
tlla' ;=< úu;shla we;s l< ldrKhla fudaÈ iuÕ iei£fï§ rdyq,a t;rï
ù ;snK q d' idudkHfhka fndfyda Yla;us ;a kdhlhl= f,i ms<. s ekqfKa
2019 cQks 01
37 foi;sh
keye' fujr ue;sjrKfha§ fldx.%ia jqKd' ^fï .=jka kshuqjd ksoyia
mCIhg w;a ù we;s brKfuka th lsÍug mdlsi; a dk rch miqj lghq;=
fudkjg ms<ì s Uq jk nj i|yka l< l<d'& flfia fj;;a" fujeks isÿùï
yels hs' fudaÈf.a mCIh wdik 303 lg ue;sjrK Tiafia bkaÈhdfõ nyq;rhla jk yskÿa
lsÜgq ixLHdjla Èkd.kso§a fujr ch.%yKfhka miq ckhd ;=< cd;sljd§" foaYfm%óa yeÕSï
fldx.%ia mCIhg Èkd.; yels  j jvd;a WKqiï q ùula isÿ jQ w;r th
;sfnkafka wdik 52 lg wdikak ck;dj wu;ñka kf¾Jø fudaÈg iy Ndr;Sh ck;d
ixLHdjla muK  hs' Tjqka we;=<;a fudaÈ úfYaIfhka mCIhg jdisÞhl miqìula ks¾udKh
ikaOdkhg iuia;hla f,i wdik l< nj mejish yels's kf¾Jø fudaÈ
91 la ysñ j ;snK q d' 2014 jif¾ o i|yka lr ;snf q Ka m%n, cd;sljd§ kdhlhl= f,i
fldx.%ia mCIh ,enQ m%;M s ,h b;d u ie,l=j o fudaÈf.a ch.%yKhg
úúO cd;Skga " úúO
ÿ¾j, uÜgul hs mej;=fKa' tjr fya;j= fï cd;sljd§ nj muKla 
o Tjqka ysñ lr.;af;a wdik 44 wd.ïj,g wh;a u hehs lshkakg;a neye' bkaÈhdkq
la muK  hs' tu w¾nqofhka mCIh wd¾Ólh uE; ld,fha hï muKlg
ckfldgia w;r
f.dv .ekSug rdyq,a .dkaêf.a ÿ¾j, ù mej;=K;a th ;ju;a
kdhl;ajhg fkdyels ù we;s nj hs iu.sh;a" Tjqkg a f,dalfha fõ.fhka u j¾Okh fjñka
fmfkkafka' fï ,smh s ,shñka isák we;s wd¾Ólhla' ishhg 7 l j¾Ok
w;r;=r m< jQ udOH jd¾;dj,ska
iudk wdldrfhka fõ.hla mj;ajd .ekSug ;ju;a
mejiqfKa Tyq mCI kdhl;ajfhka ie,lSu;a ;yjqre bkaÈhdkq wd¾Ólhg yels ù ;sfnkjd'
b,a,d wiaùug iQÞkï neõ m%ldY
lr we;s nj  hs' hï fyhlska rdyq,a
lrk bkaÈhdjla ìys fï w;r fudaÈ iy Ndr;Sh
tfia b,a,d wiajj q fyd;a Tyqg jvd lrk nj hs' ck;d mCIh ue;sjrKfha§ ,enQ
wdl¾YkSh pß;hla f,i ie,flk iqúYd, ch.%yKh bkaÈhdfõ Ôj;a
Tyqf.a ke.‚h msh % xld .dkaê mCI jk uqi, a ï
s we;=¿ iq¿ cd;sl ck
kdhl;ajhg m;ajkq we;a o hk fldgia ;=< lsih s ï fkdikaik q a
ielixld o ixirKh fjñka ;sfnkq njla" wd;;shla we;s lsÍug iu;a 
±lsh yels jqKd' j we;s nj;a ±lsh yels hs' fudaÈf.a
md,k ld,h ;=< trg uqi, a ïs iy
miq.hs ld,h ;=< bkaÈhdfõ fiiq iq¿ cd;sl fldgiaj,g tfrys 
wd¾Ólh lsih s ï miqnEulg ,la lsh
% d;aul jk uqi, a ï
s igkaldó j lsh
% d;aul jk m%pKav lsh % d jeä
jQ w;r ksIm a dokh my< jeàu" lKavdhï ldYaórfha fldgila ù we;s nj miq.h s ld,fha ks;r
ú/lshdj" .%dóh ck;djf.a wdodhï bkaÈhdfjka ksoyia lr .ekSug igka l;dnyg ,la jQ ldrKhla' fï ksid
wvq ùu jeks >DKd;aul ;;a;j a o lrñka isákjd' iuyr úg Tjqka fï fï iq¿ ck lKavdhï is;kafka
olakg ,enqKd' fï ksid fndfyda m%foaY bkaÈhdfjka ksoyia lrf.k Ndr;Sh ck;d mCIfha fujr
fokd is;f = õ fudaÈg fujr f,dl= mdlsi; a dkh iuÕ wE|d .kq we;ehs ch.%yKh tu m%pKav iy mSvdldÍ
chla ysñ lr .ekSug fkdyels o ielixld m<fjkjd' bkaÈhdkq ;;a;j a h ;jÿrg;a j¾Okh lsÍug
jkq we;s nj hs' 2018 jif¾ wjika ue;sjrKh wdikak j ;sìh§ miq. fya;j = kq we;s nj hs' tfy;a ue;sjrK
Nd.fha meje;s m%dka; ue;sjrK h
s fmnrjdß udifha o fï uqi, a ï
s ch.%yKfhka miq ck;dj wu;ñka
lsyms hlska o Ndr;Sh ck;d mCIhg igkaldóka lKavdhula bka§h fudaÈ úfYaIfhka i|yka lr ;snf q Ka
ysñ jQfha mrdch  hs' fldx.%ia mCIh wdrCIl fin¿ka .uka .;a r: úúO cd;Skg a " úúO wd.ïj,g wh;a
tu ue;sjrKj,ska ch.%yKh ysñ fm<lg urdf.k uefrk m%ydrhla ckfldgia w;r iu.sh;a" Tjqkg a
lr.kakg iu;a  j isáhd' tfy;aa t,a, l<d' thska fin¿ka 46 fokl= iudk wdldrfhka ie,lSu;a ;yjqre
uyd ue;sjrKfha§ fï ;;a;j a h urKhg m;a jqKd' fuhg m%;p s dr lrk bkaÈhdjla ìys lrk nj h's th
wfkla me;a; yerùug Ndr;Sh jYfhka bkaÈhdkq hqo .=jkahdkd h:d¾:hla njg m;a lsÍfï wNsfhda.h
ck;d mCIh iu;a  j isákjd' thg mdlsi; a dk iSudjg we;=¿ j by; w.ue;sjrhd we;=¿ kj rchg ch.;
tla fya;=jla f,i ie,flkafka lS igkaldókaf.a l|jqrej,g myr yels jkq we;a o hkak fndfyda fokl=
miq.sh Èkj, bkaÈhdj ;=< ÿka njla o mejiqKd' miqj bkaÈhdkq Wkkaÿfjka n,d isák ldrKhla jkq
yskÿa jd§" cd;sljd§ yeÕSï jvd;a .=jka kshuqjl= mdlsi; a dk yuqÞ úiska we;s'
W;aikak ùu iy cd;sljd§ mCIhla Tjqkf a .a Ndrhg .kakd ,o w;r th
jk Ndr;Sh ck;d mCIhg th o bkaÈhdj ;=< úYd, wdfõ.hla"
jdisÞhl ùu hs' mdlsi; a dkfha isg wdkafoda,khla we;s l< isÿùula ksyd,a mSßia

foi;sh 38
2019 cQks 01
.eyqfjd;a
.ykjd
^weußld - brdk hqo WKqiqu&

fï Èkj, cd;Hka;r foaYmd,k


lr<sfha úYd, jYfhka
wjOdkhg ,la j we;s ldrKdjla
n,mE miqìu .ek fuys§ úuid
ne,Su jeo.;a' fï forg w;r
§¾> ld,hl isg u tÈßjdÈlï
jkafka weußldj iy brdkh w;r mj;sk nj ryila fkdfj hs' tfy;a
j¾Okh fjñka we;s hqo WKqiu q hs' uE;ld,fha fï .egqïj,g miqìï
weußldj Tjqkf a .a m%Odk u hqo keõ jQ m%Odk ldrKdjla jQfha brdkh
folla brdk l,dmh fj; msg;a lsh
% d;aul lrñka isák Tjqkf a .a
lr heùu o fï WKqiu q jvd;a by< kHIaál jevigyk hs' brdkh ^brdkh fï .súiqfï tla md¾Yajhla
kexùug iu;a jqKd' ueo fmrÈ. kHIaál wú ksmoùug ierfik fjoa§ wefußldj" ì%;dkHh" m%xYh"
l,dmfha isák weußldfõ ñ;=rka njla fuhg jir lsym s hlg fmr reishdj" Ökh" c¾uksh wfkla
fj; fyda weußldkq yuqÞ LKav wkdjrKh jQ w;r fuh weußldj md¾Yaj jqKd&
fj; fyda m%ydr Èh;a lsÍug brdkh we;=¿ ngysr md¾Yajhg wdrCIl
iQÞkï jk njg ielhla we;ehs ;¾ckhla f,i hs ie,l=fKa' fï tfy;a uE;l isg fï ;;a;j a fhys
weußldj md¾Yajfhka m%ldY jQ w;r ksid brdkfha kHIaál jevigyk hï fjkila we;s ùug mgka .;a;d'
hqo keõ heùug fya;j = ;a th nj hs iSud lsÍu i|yd wefußldkq thg tla fya;j = la jQfha brdkh
mejiqfKa' flfia fj;;a weußld - md¾Yajfhka hï hï iïndOl wdÈh iuÕ w;aika lr we;s kHIaál
brdk fomd¾Yajh u mjid ;snf q Ka lsh
% d;aul flreKd' fï iïndOl .súiqfï fldkafoais ,sy, s a jeä njla
hqoO
a hlg wj;S¾K ùug ;ukag brdkfha f;,a l¾udka;h jeks g%ïma rch me;af;ka m%ldY ùu hs'
jqjukdjla ke;s nj hs' tfy;a úreoaO ;SrKd;aul wxYj,g o n,mE w;r tu .súiqu brdkhg jdis iy.; nj
md¾Yajfhka hï ;¾ckhla t,a, th trg wd¾Ólhg hï n,mEula Tjqkf a .a woyi jqKd' tfuka u ueo
jqjfyd;a ;uka o m%;p s dr ±laùug lrk ldrKhla jqKd' flfia fj;;a fmrÈ. l,dmfha isák weußldfõ
iQÞkï nj fomd¾Yjh u m%ldY lr fï .eg¨j úi|d .ekSu i|yd ñ;=rka jk fi!È wrdìh" BY%dh,h
;snKq d' fï ksid l,dmfha wd;;sh" 2015 jif¾ weußldj we;=¿ rgj,a jeks md¾Yajj,g brdkfhka t,a,
WKqiu q ;jÿrg;a tA wdldrfhka u lsyms hla úiska brdkh iuÕ .súiqula jk ;¾ck jeä fjñka we;s njg
by< uÜgul meje;s wdldrh ±lsh w;aika l<d' tu .súiqu wkqj brdkh o wefußldj fpdaokd l<d' fi!È
yels hs' Tjqkf a .a kHIaál jevigyfka wrdìhg iy BY%dh,hg tfrys j
hï hï lmamdÿ lsÍï isÿ l< w;r lghq;= lrñka isák ler,sldr
weußldj iy brdkh w;r weußldj we;=¿ md¾Yajh o iuyr lKavdhï folla jk yQ;s iy yudia
fujeks hqo WKqiu
q la we;s jkakg iïndOl ,sy, s a lsÍug mshjr .;a;d' lKavdhïj,g brdkh Woõ lrk

2019 cQks 01
39 foi;sh
mqj;a i`.rdj
Tn <`.g u f.kajd .kak'
my; l+mkh mqrjd wm
fj; tjkak'

brdk ckdêm;s yika frdydks kHIaál lghq;= msßlaiñka


Tnf.a ÿrl;k wxlh - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

nj ±ka ld,hl isg u t,a, fjñka kej; kHIaál wú ksmoùu foig


we;s fpdaokdjla' fi!È wrdìh" keUqre jkq we;a o hk ielhla
BY%dh,h jeks md¾Yaj wefußldfõ fndfyda fokl= ;=< ;sfnkjd'
ñ;=rka f,i isàu brdkh t;rï wefußldj iy brdkh w;r hqo
leue;a;la olajk ldrKdjla WKqiuq jvd;a W;aikak ùug mgka
fkdfj hs' .;af;a;"a wefußldkq hqo keõ brdk
l,dmh fj; .uka lf<a;a fujeks
flfia fj;;a fï .egqïldÍ miqìula hgf;a hs' tfuka u ueo
miqìu ;=< brdkhg tfrys j fmrÈ. l,dmfha isák wefußldfõ
;rula oeä lsh % dud¾.hla .ekSug ñ;=rka jk fi!È wrdìh" BY%dh,h
g%ïma md¾Yajh l,amkd l< jeks md¾Yaj fj; brdkfhka iy
njla ±lsh yels jqKd' tA wkqj brdkfha iyh ,nk nj lshk yQ;s
2018 jif¾§ by; lS kHIaál iy yudia ler,slrejkaf.ka t,a,
.súiqfuka wefußldj bj;a lr jk ;¾ck ue~meje;aùfï ±ä
.ekSug g%ïma ckdêm;sjrhd jqjukdjla o weußldjg ;sfnkjd'
lghq;= l< w;r kej;;a brdkhg
tfrys iïndOl ±ä lsÍug mshjr flfia fj;;a" weußldj iy
.ekqKd' tu iïndOlj,g wÞ< j brdkh w;r fï .egqïldÍ ;;a;j a h
fujr wefußldj úiska .kakd jvd;a WKqiï q ùu cd;Hka;r
,o we;eï mshjr ksid bÈßfha§ jYfhka úYd, wjOdkhla Èkd.;a
brdkfha f;,a wmkhkhg fmrg;a isÿùula jQ w;r f,dj mqrd úYd,
jvd jeä n,mEula t,a, úh yels fkdikaik q l
a ula we;s lsÍug th
,l=Kq my< ù ;sfnkjd' brdkfha iu;a jqKd' tjeks hqo .egqula we;s
f,dl= u f;,a .ekqïlrejka jk jqjfyd;a f,dj iqmß s n,j;=ka
Ökh" bkaÈhdj jeks rgj,g mjd fndfyda fokl= thg megf,kq
Tjqkf a .ka f;,a ñ, § .ekSug we;e hs n,dfmdfrd;a;= úh yels
wmyiq ;;a;j a hla we;s úh yels nj hs' wefußldj me;af;a isák ngysr
hs fmfkkafka' th brdk wd¾Ólhg n,j;=ka o" brdkfha ñ;=rka jk
úYd, n,mEula l< yels ldrKhla reishdj jeks rgj,a o tjeks
Þhl;ajh

nj wuq;f = jka lsj hq;= keye' .egqulg meg,Su je<elaúh fkdyels


re' 1"536'00$ re' 768'00
iÕrd

brdkh fï ms<n s | j hï jkq we;s' tfuka u f,dal f;,a


fkdi;=glsk"a wd;;shlska miqjk ñ, úYd, jYfhka by< hdu jeks
nj olskk a ms<j s ka' tu miqìu ;=< m%;ús mdl o fï ksid Woa.; jkq we;s
brdkh me;af;ka m%ldY jQfha l,ska nj wuq;f = jka lsj hq;= keye'
lS kHIaál .súiqu m%ldr Tjqka
tf;la k;r lr ;snQ iuyr kHIaál
lghq;= kej; wdrïN lsÍug mshjr
.kakd nj hs' fï wkqj brdkh ksyd,a mSßia

foi;sh 40
2019 cQks 01
me Íisfha fkd;%vEï ^Notre
- dame& foajia:dkfha
yg.;a .skafkka isÿ jQ úkdYh;a
lgq Tgqkak .ek úu¾Ykh l<
fÊiq ksldfha *%eâßla yd*a msh;=udg
jdikdj ,enqKd fï jia;=j Tyqf.a
iu`. lgq Tgqkak f,dalfha u oEf;a r`ojd.kakg' —wo uu tl
l;dnyg ,lajqKd' lf;da,sl fohla ±lald' tys lgq lsisjla
ne;su;=kaf.a Y=oaO mQcd jia;=jla kE˜ tys§ Tyq tf,i mejiqjd'
jQ lgq Tgqkak l%sia;=ia jykafiaf.a lgq Tgqkafka lgq ye;a;Ej u
ÿla.ekú,a, hs' 4 jeks ishjfia§ fldkaia;ka;sfkdam,fha wêrdcHhd
fcrei,fï foajia:dkhl iy m%xYfha rcq úiska f,da jgd
wdrlaIdldÍ j ;ekam;a lr ;sfhk foajia:dkj,g ;E.s l<d'
;snQ Y=oaO jQ Od;= ishjilg miq
fldkaia;ka;sfkdam,hg /f.k yd*a msh;=ud b;d,sfha ol=Kq
hkafka m¾ishdkq wdl%uKhkaf.ka m<df;a wdkaødj, msysá mqxÑ
wdrlaId lr .ekSug' miqj l%s'j'
1238 § tjlg m%xY md,lhd jQ
ix jk ¨ù rc;=ud lgq Tgqkak
fkd±jqKq foajia:dkhla fj; msg;a j
hkafka lgq Tgqkafka m%d;syd¾hh
we;s tjeks lgqjla fidhdf.k'
m%xYhg f.kú;a meÍisfha
fkd;%vEï foajia:dkfha ;ekam;a lsre< tu foajia:dkfha uQ,sl msh;=ud
bflda,d w.af.%ia;s mjikafka¦
lsÍug lghq;= lrkjd' leghï —iEu jirl u mdial= ld,fha§
l< rka n÷kl nyd th o ùÿre fÊiqia jykafia uy isl=rdodg fuys ;ekam;a lr
n÷kl ;ekam;a lr ;nkafka hqfoõ rfcla hehs ;sfnk lgqfõ W,a me;af;ka f,a
m%xY kefmda,shka wêrdcHhdf.a .e,Sula isÿfjkjd' wjikajrg fï
wkq.%yfhka'
lshd .kakd njg m%d;syd¾hh isÿ jqfKa 2005 ud¾;= 25
ms,d;a yuqfõ kdhl jeksod hs˜ hkqfjka'
frdaudkq kS;sh wkqj l=reij,g mQclhka l< whq;=
weK .id urKhg m;alrk fpdaokd fya;=fjka ld, ks¾Kh lr ke;;a
wmrdOlrejkag fkdfhla jOysxid b;sydi{hkaf.a u;hg wkqj jir
Wkajykafiaf.a
meñK jqj;a ysig lgq .ikafka 2000lg jvd me/Ks lgq Tgqkak
keye' Æla;=ud i`oyka lrk mßÈ ysig lgq Tgqkakla ÿlaLm%dma;sh isyslrk i;sfha uy
fÊiqia jykafia hqfoõ rfcla hehs me<`oùug frdau isl=rdod foaj fufyhg muKla
lshd .kakd njg ms,d;a yuqfõ fid,aodÿjka ;SrKh w,a;drh fj;g /f.k tkjd'
kdhl mQclhka l< whq;= fpdaokd lrkjd' th foajia:dkfha ueo fldgfia
fya;=fjka Wkajykafiaf.a ysig uyck;djg ksrdjrKh fkdjqKq
lgq Tgqkakla me<`oùug frdau ;ekl hs ;ekam;a lr ;snqfKa'
fid,aodÿjka ;SrKh lrkjd' i¿j mÍlaId lr ysi jgd muKla fkdfndaod fkd;%vEï foajia:dkfha
l=reisfha weK .eiSug fmr fkdj uq¿ ysfia u lgq wekS ;=jd, isÿ jQ fÄojdplfha .sks ±,a w;ßka
fÊiq;=uka j oï mdg i¿jlska jQ i,l=Kq we;s nj Tmamq l<d' f*Í" u foajia:dkhg msúiqKq ud¾la
jik Tjqka miqj t;=ukaf.a th lgq Tgqkakla fkdj iïmQ¾K *areks msh;=ud Y=oaO jQ lgq Tgqkak
ysi u; lgq Tgqkak m<`ojkjd' lgq mÿr u .<jd f.kú;a fíiula .skafkka fírd .ekSug iu;a
PdhdrEm yd Ñ;%j, wm ÿgqfõ fyda fy,aughla wdldrfhka jqKd' meßia .sks ksjk yuqodfõ
fÊiq;=ukaf.a ysi jgd t;=Kq lgq ks¾udKh lr.;a lgq ysiajeiaula foAj.e;sjrhd f,i lghq;= lrk
Tgqkak' ta iïm%odh ish,a, fjkia nj fidhd .;a;d' ysig ldj`Èk fia Tyq ±ka m%xY ck;djf.a ùrfhla'
lrñka 19 jeks ishjfia m%xY cd;sl th m<|jd ;snqfKa YdÍßl fõokdj
pd,aia ryqâ f*Í fÊiq;=udf.a Y%S jeä lsÍfï wruqfKka' ufyaIsld Èidkdhl
fufia lsre`M
me<ª j.hs

1975 - ngysr bka§h fldfoõ 1983 - bkaÈhdj

1979 - ngysr bka§h fldfoõ

1987 - ´iafÜ%,shdj 1992 - mdlsia;dkh

1996 - Y%S ,xldj 1999 - ´iafÜ%,shdj

2003 - ´iafÜ%,shdj 2007 - ´iafÜ%,shdj

2011 - bkaÈhdj 2015 - ´iafÜ%,shdj

foi;sh mqj;a iÕrdj 50/-


Department of Government Information
news.lk
Department of Government Information
news.lk
rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=fõ m%ldYkhla Department of Government Information
news.lk
www.dig.gov.lk www.news.lk GFU Sri Lanka

You might also like