Alkaloidet dhe Drogat

Alkaloidet jane produkte natyrore te perberjes se caktuar , te cilet perveq karbonit , hidrogjenit dhe
oksigjenit , gjithmone permbajne edhe azot . Emrin e kane marre ne baze te asaj se ne shekullin e kaluar
ato kane qene substancat e para te helmuara nga bima te cilat kishin karakter bazik (alkalin ) . ne doza te
larta alkaloidet jane helmues per njeriun , por ne sasi te vogla reagojne vlefshem per organet e
ndryshme . Ne shumicen e rasteve jane substanca kristalore , veshtire te tretshme ne uje , te cilat
reagojne ne menyre bazike dhe kane shije te ithet. Me acide formojne kripera kristalorete cilat ne uje
treten mire dhe sherbejne per pastrimin e tyre , kurse me reagim me baza ato perseri ndahen ne gjendje
te pastert . Alkaloidet ne boten bimore jane shume te perhapura , me se tepermi gjendet ne bime
dikotiledone subtropikale . Ne nje bime zakonisht gjenden disa alkaloide , por vetem njeri dominon si
perberes kryesor .Ne to ato nuk jane te lira , por te lidhura me disa acide organike p.sh me acidin e
molles , me acidin citric ,acidintanik , etj. Klasifikimi I alkaloideve zakonisht eshte bere nga struktura e
tyre kimike apo nga veprimi I alkaloideve kryesore . Llojet e alkaloideve jane : Nikotina , Kafeina ,Konina,
Lobelina ,Atropina ,Kokaina ,Kinina , Morfina

 KOKAINA – eshte alkaloidi me I rendesishem I cili gjendet ne gjethet e bimes Koka . Eshte
substance kristalore e cila tretet me veshtiresi ne uje . Ne mjekesi perdoret si anestetike local.
Eshte droge shume helmuese e cila shkakton varesi jot e madhe tek perdoruesi thjesht nuk
mund ti thuash jo . Kokaina eshte stimulus I fuqishem I sistemit nervor qendror . Ajo mund te
beje qe perdoruesi te ndihet : euforik dhe energjik , ngrit vigjilencen dhe disponimin , e shton
deshiren per te folur , por po ashtu I zgjeron bebezat e syrit , e ngrit temperature trupore ,
shtypjen e gjakut dhe te rrahurat e zemres . Kokaina po ashtu mund te ndikoje ne ngushtimin e
eneve te gjakut , gje qe e detyron dhe e sforcon zemren te punoje me shume , ne menyre qe
gjaku te qarkulloj neper tere trupin . Kjo gje qon ne qrregullimin e ritmit normal te zemres e qe
mund te jete rrezike per perjetimin e ndonje sulmi ne zemer . Po ashtu nen ndikimin afatgjate te
kokaines mund te shfaqen : paranoja , ankthi ,dhe ndjenja e irriturshmerise , agresiviteti ,
humbje ekstreme e oreksit , veshtiresi ose qrregullime ne te menduar , halusinacione ne te
pamurit dhe ne te degjuar . Personat qe e injektojne ate , ata rrezikohen edhe nga infektimi me
semundje te ndryshme ngjitese si HIV , Hepatiti B dhe C .


 MORFINA – ben pjese ne grupin e morfinave , qe gjenden ne opium . Opiumi eshte leng
qumshtor I perqendruar , qe e prodhojne lloje te ndryshme te hashashit , ku jane te pranishme
disa alkaloide . Eshte substance kristalore e tretshme ne tretes organike , por pak e tretshme ne
uje . Morfina ka veprim fiziologjik ne sistemin nervor qendrore . Perdoret ne mjekesi per shkak
te veprimit qetesues , por ne sasi te medha ve ne gjume dhe , paralizon sistemin nervor ,prandaj
perdoret si mjet narkotik . Nje doze teper e madhe mund te shkaktoje dhe vdekje nga depresioni
respirator ne qofte se personi nuk ka marre kujdes mjekesore apo nje antidote menjehere .
Derivatet e morfines jane :kodeina dhe heroina .

 KONINA – gjendet ne farat e bimes kukuti . Eshte helm I forte I cili paralizon sistemin nervor .
Eshte e njohur qe ne kohen e Greqise se vjeter kur greket e denuan me vdekje I ekzekutonin
duke I helmuar me konini , edhe Sokrati vdiq I helmuar e konini .

 LOBELINA- eshte alkaloid I cili gjendet ne farat e bimes Lobelia inflate . Ne mjekesi perdoret per
stimulimin e sistemit respirativ te trurit qendror . Ky alkaloid eshtekardiostimulator shume I mire
.

 ATROPINA- nxirret nga gjethet dhe rrenjet e bimes Atropa belladonna dhe nga farat e bimes
Datura stromanium . Ajo eshte substance kristalore . Ka veprim te forte helmues , por gjithashtu
Atropina perdoret ne mjekesi te syrit , sepse bent e mundshem zgjerimin e bebzes se tij .


 KININA – ka structure te kinolines . Kjo se bashku me 20 alkaloide te tjere gjendet ne drurun e

familjes Cinachana . Mbi 90% te kinines prodhohet ne plantacione ne ishujt e Javes . Kinina
prodhohet edhe me metoda sintetike . Perdoret kunder semundjes mjaft te rezikshme si malaria
. Por ka edhe efekte anesore siq jane : kokedhembje , problem me shikim , djersitje , rrahje te
parregullta te zemres etj.

 KAFEINA – eshte lende e veqante qe gjendet ne kokrat e kafese e ne disa bime te tjera dhe ka
veti nxitese per sistemin nervor , per zemer , per qarkullimin e gjakut etj . Veprimi I kafeines
shpreh ne siperfaqe te sistemit nervor , ka veti qlodhese dhe disponimi . Kur perdoret me sasi te
medha ka veprim negative ne organizem , shkakton qrregullime te dukshme , sidomos ne
funksionin e zemres .


 NIKOTINA –eshte alkaloid helmues me ere te keqe , qe gjendet ne gjethet e duhanit dhe
qe vepron si ngacmues mbi sistemin nervor . Nikotina eshte nder alkaloidet kryesore e
cila gjendet ne gjethe dhe rrenjet e duhanit . Ajo nuk gjendet e lire por e komponuar me
 acidin citric dhe ate malik . Nikotina eshte lenge vajor , ka arome duhani , ne uje tretet
mire . Perdoret ne mjekesi dhe ne veterinary . Ne sasi te vogla , nikotina sherben si
stimuluese e frymarrjes , ndersa ne sasi te medha rreth 40 mg shkakton paralizen e
frymarrjes dhe vdekje . Sherben si insekt mbytes ne veterinary , per semundje
parazitore te lekures . Ne industry kimike sherben per perfitimin e acidit nikotinik dhe te
amidit te tij , te cilat jane vitamin ate rendesishme te kompleksit te vitaminave B . si
pasoje e thithjes se duhanit llogaritet se ne vit vdesin rreth 3 milione njerez . Nikotina
llogaritet edhe si droge , sepse organizmi ambientohet me te , duke u bere vartes I saj .
K process I vartesise ndaj nikotines me lehte behet te popullata rinore , ku edhe pasojat
zhvillimore , intelektuale dhe shoqerore jane me te medha .

PUNOI : Era Gashi Xl\5