1.

Prvi zakon o narodnoj skupstini donet je 1858 godine

2. Ko je iscrpno opisao Svetoandrejsku skupštinu-Jevrem Grujic, ko je bio i njen
sekretar(nisam siguran)
3. Ko ne pripada svetoandrejskim liberalima: Ilija Garasanin, Jevrem Grujic, Ranko
Alimpic, Jovan Ilic.
4. Program Svetoandrejskih liberala: unutrasnja i spoljna politika: u oblasti unutrasnje
politike-redovan saziv narodne skupstine, slobodu stampe i druga gradjanska prava. U
oblasti spoljne politike-prihvatili su garanciju velikih sila utvrdjenu Pariskim
mirom(1856), ali ne i mesanje stranih sila u unutrasnje poslove. Vracanje autonomnih
prava koje je Srbija stekla hatišerifima i beratima u vreme prve vladavine kneza Miloša
Obrenovića, a potom izgubila Hatišerifom iz 1838. godine i za vreme vladavine
ustavobranitelja.
5. Na Svetoandrejskoj skupstini Jovan Gavrilovic je bio: poslanik, predsednik ili sekretar

6. Kako se zvala poslednja skupstina koju je odrzao knez Milos-Malogospoinska, avgusta

1859 tekovine(zakon o narodnoj skupstini i zakon o nasledstvu prestola)

7. Ko je sproveo u delo recenicu ,,Zakon mora biti pravna rec u Srbiji,,- Mihailo Milan ili
Aleksandar.

8. Preobrazenska skupstina odrzala se 1861 godine u Kragujevcu(vlada Filipa Hristica) i

tada su doneti zakoni o savetu, narodnoj skupstini i o narodnoj vojsci(obavezna vojna
obaveza od 20 do 50 godina-bilo to pitanje)
9. Zakonom o centralnoj drzavnoj upravi(osnovana-1862) usvojena su nova ministarstva-
prosveta, gradjevina i vojska.

10. Koja je skupstina odrzana u Beogradu za vreme Mihaila-Preobrazenska, Miholjska(1867

Kragujevac), Velikogospoinska(BEOGRAD 1864 GODINE), Malogospoinska.

11. U Kanlidzi(1862, konferencija) Srbiju je pored Rusije podrzala i Francuska(bilo

ponudjeno AU, Pruska i Engleska)
12. Knez Mihailo je dobio 1867 upravu nad utvrdjenjima-Sabac, Beograd, Smederevo i
Kladovo(tad su poslednji Turci napustili Srbiju), a ona je po odluka konferencije u
Kanlidzi morala da srusi Uzicko i Soklosko utvrdjenje
13. Ilija Garasanin je forimirao-srpski odbor za nacionalnu propaganda(radi vrsenja
propaganda u okolnim zemljama) ciji je predsednik bio Lazar Arsenijevic Batalaka a
njegov predstavnikci Franja Zah i Atanasije Nikolic
14. Ko je išao sa Mihailom 1867. u Carigrad –Ali-Riza pasa, turski komandat Beograda tj
beogradske tvrdjave on predao kljuceve Bg-a Mihailu
15. Ko je bio kapućehaja u Carigradu za vreme Garašaninove vlade 1861-1867-Jovan Ristic
16. Knez Mihailo se sastao 1867, sa grofom Edmundom Zicijem svojim licnim prijateljem a
iste godine se sastao ugarskim ministrom predsednikom grofom Andrasijem, na
njegovom imanju ,,Ivanka,, u Slovackoj.
17. Koje godine je sklopljen ugovor sa Crnom Gorom-1866 godine(ugovor potpisali Miloje
Lesjanin i Petar Vukotic).
18. Srbija i Crna Gora 1866. sklapaju ugovor po kom će se knez Nikola odreći vlasti ali će
Petrovići zadržati kneževsko dostojanstvo ( DA ili NE)
19. Koje godine je srpska vlada sklopila ugovor sa bugarskom emigratskom vladom u
Bukurestu?: 1866,1867 ili 1869?-ugovor je sklopljen 1867 sa Bugarskom(tj bugarskom
emigratskom vladom) radi stvaranja balkanske federacije tj ,,Jugoslovenskog
carstva,, sa dinastijom Obrenovic na celu

20. Srbija je sklopila ugovor sa Grckom 1867 radi anketiranja dela: Novopazarskog
sandzaka, Kosova, Severne Makedonije, Bosne ili Metohije: Savez sa Grckom je
sklopljen 1867 radi anketiranja Bosne(Feslavski ugovor-a vojna konvencija 1868-
potpisali je Franja Zah i Nikolaos Manos)
21. 1868 godine je knezevina Srbija sklopila ugovor o prijateljstvu(trgovacki odnosi) sa
Rumunijom
22. Topciderska katastrofa odigrala se 1868 godine i u njoj je ubijen knez Mihailo
Obrenovic.

1. Drugo namesnistvo-trajalo je od 1868 do 1872 namesnici-Jovan Ristic, Milivoje

Petrovic Blaznavac i Jovan Gavrilovic, vladalac-Milan Obrenovic
2. Ustavom iz 1869, politicari imaju krivicnu ali ne i politicku odgovornost? DA
3. Ustav iz 1869, Narodna skupstina, licna i pravna razgranicenja:
Knez ima nasledno kneževsko dostojanstvo kao i punu zakonodavna vlast i izvršna –
preko ministara Vrhovni je zapovednik vojsk, saziva i zaključuje skupštinu. Može
odložiti i raspustiti skupštinu. Potvrđuje i proglašava zakone. U slučaju opasnosti po
državu, vlada i bez skupštine, uredbama po nuždi

Skupština
Po prvi put ima ZAKONODAVNU VLAST i deli je sa knezom, ali NEMA
zakonodavnu inicijativu (pravo da predlaže zakone). Bez skupštine nema zakona –
zakoni se ne mogu bez njenog pristanka izdati, ukinuti ili izmeniti. Obična: ¾
izabrani poslanici, ¼ postavljaknez i oni se zovu VIRILNI ili KNEŽEVI
 poslanici(Svaki srez i svaka okružna varoš biraju poslanike na 3.000 poreskih glava
po jednog, dok je knez na svaka tri izabrana poslanika birao jednog).

Aktivno biračko pravo (pravo da bira): svi punoletni građani koji plaćaju građanski danak – pet,
odnosno 6 talira = od 15 din / godišnje. Pasivno biračko pravo (može biti izabran za poslanika):
30 godina, porez od najmanje 6 talira godišnje. Poslanici ne mogu biti činovnici i advokati =
JAKA VLADA koja upravlja seljačkom skupštinom. Vojnici stajaće vojske nemaju ni aktivno ni
pasivno biračko pravo. Budžetsko pravo je ograničeno (ako Skupština odbije predlog budžeta,
stari ostaje za narednu godinu); novi porezi i prirezi se ne mogu ustanoviti niti izmeniti bez
odobrenja Skupštine; država ne može uzeti zajam u inostranstvu bez odobrenja Skupštine.

Vlada

Ministre postavlja i otpušta knez i jednog od njih imenuje za predsednika. Ministri su odgovorni
knezu i Narodnoj skupštini za svoja zvanična dela. Njihova odgovornost je krivična, ali NE i
politička. Ministar može biti optužen kada učini izdajstvo prema otadžbini ili knezu, kad povredi
ustav, kad primi mito ili kad ošteti državu iz koristoljublja. U slučaju preke opasnosti za javnu
sigurnost vlada može privremeno obustaviti lične slobode.

Državni savet

Više nije zakonodavni organ. Daje mišljenje vladi o predmetima koje mu pošalje / izrađuje
zakonske i administrativne projekte / rešava molbe protiv ministarskih rešenja (vrhovni
administrativni sud). Članovi Saveta su obični činovnici koje postavlja knez.

Sudstvo i ljudska prava

Sudovi su nezavisni, ali sudije nisu nepokretne.. Pravo na službu, lična sloboda, jednakost pred
zakonom, pravo sopstvenosti, nepovredivost stana, sloboda govora i štampe - slobode samo u
granicama zakona..

Sudbina i doprinos Ustava

Podignut rang i značaj Narodne skupštine Obavezni izbori na svake 4 godine i zasedanja
skupštine svake godine. Pravo glasa je bilo skoro opšte (cenzus oko 15 din), čime je najavljen
prodor „masa” u politiku, do čega je došlo u narednom periodu.

4. Prvi srpsko-turski rat od 1876 do 1878, za drugog vreme akcionog ministarstva na

cijem celu se nalazio Stevca Mihailovic. Srpska vojska je pocela napad od
Adrovca(Aleksinca, Moravski front, pobeda u bici na Sumatovcu ali gubitak
Adrovca), rat je prekinuo ultimatum Rusije
5. Ko je komandovao Drinskom vojskom u 1 srpsko-turskom ratu-Ranko Alimpic
6. Ko je komandovao timockom vojskom za vreme Prvog srpsko-turskog rata 1867-7?
Mihailo Cernjajev(Moravska), Milojko Lesjanin, Ranko Alimpic, Franja
Zah(Ibarska)
7. Ibarska vojska pod komandom Franje Zaha, dozivela je poraz, a delimican uspeh je
imala moravska vojska Mihaila Cernjajeva
8. Slike: komandanti I srpsko-turskog rata da se povežu sa svojim korpusima ( drugoj
grupi generali II srpsko-turskog rata.
9. Drugi srpsko-turski rat je trajao od 1877 do 1878 . Tada je došlo do bune u
Jaseničkom i Lepeničkom okrugu(tj Topolska buna-bilo je i posledica ove bune-
vojni sud je osudio Jevrema Markovića(Milan iskoristio bunu da se obracuna sa
Jevremom-montirani svedoci) i još sedmoricu učesnika na smrtnu kaznu.). Rat se
završio Sanstefanskim mirom 1878. U ovom ratu srpska vojska je oslobodila Niš,
Pirot, Vranje, Leskovac, Prokuplje...
10. Karta: Označiti tvrđave koje su srušene nakon konf. u Kanlidži i gradove koji su
1867. predati knezu Mihailu ( drugoj grupi, bitke u I srpsko-turskom ratu).
11. Odredbe Berlinskog kongresa vezane za Srbiju: Clanovi 34 i 35: priznao je knezevini
Srbiji nezavisnost i obavezao se da prizna versku, politicku i pravnu jednakost
pripadnicima svih religija. Srbija je dobila prosirenje u vidu 4 okruga-Vranjski,
Niski, Pirotski i Toplicki(bilo je kod Suzane na kolokvijumu koji je od ovih okruga
najistocniji-Pirotski, a koji najuzniji-Vranjski, najzapadniji-Toplicki)
12. Predstavnik Srba na Berlinskom kongresu 1878 bio je ministar inostranih dela Jovan
Ristic
13. Obaveze Srbije prema Austro-Ugarskoj, po ugovoru iz 1878-Po clanu 25, Berlinskog
ugovora, AU je dobila pravo da okupira Bosnu i Hercegovinu. Srbija treba da se drzi
podalje od Bosne i Hercegovine i Novopazarskog sandžaka, da pruži Austro-
Ugarskoj zadovoljenje u izgradnji i eksploataciji železnice preko srpske teritorije i da
pristane na zaključenje međusobnog trgovinskog ugovora. Knez Milan Obrenović i
srpska vlada prihvatili su ove zahteve kao osnovu za sporazumevanje, što je
potvrđeno u Beču 7. juna 1878. godine, prilikom susreta austrougarskog kancelara
Andrašija i Jovana Ristića.
14. Austro-ugarska ce drzati granizone u Novopazarskom sandzaku(iz Berlinskog
ugovora)-DA
15. Neko uredjenje oslobodjenih oblasti-Privremeni zakon o uredjenju oslobodjenih
oblasti-1878 godine, po ovom zakonu su opstina, srez i okrug administrativno-
teritorijalne jedinice, na snazi je bio do 1879 godine. tj sve to uspostavljenja stalnih
organa kao u Knezevini
16. Da se na karti upisu dobijeni okruzi Berlinskim kongresom
17. Od kad do kad je trajala vladavina Milana Piroćanca i kad su doneti zakoni o: štampi,
vojsci i narodnoj banci-Trajala je od 1880 do 1883. Zakon o stampi donet je 1881, o
stajacoj vojsci 1883 i o narodnoj banci takodje 1883
18. Neki citat iz belezaka Milana Pirocancai ko je priredio tekst? Priredila je Suzana
Rajic, a tekst pocinje ovako ,, Stidan dan za srpsko ime i za našu vojsku. Danas je
došla vest da je srpska vojska bijena na Slivnici.,,
19. Licnost-rodjen u Jagodini, bio je u toku razvoda bracnog para na strani kraljice
Natalaije- Milan Pirocanac
20. Licnost, rodjen u Kragujevcu 1831, diplomata itd—Jovan Ristic
21. Slika Ilija Garasanina i Strosmajera
22. .Istaknuti radikali-Lazar Dokic, Djordje Simic, Nikola Pasic, Pera Todorovic, Kosta
Tausanovic, Stojan Protic, Sava Grujic, Ranko Tajsic itd…
23. 1881 godine je donet program radikalne stranke. Ona se zalagala za narodnu
vojsku, izdavala je list ,,Samouprava,, Zalagali su se za bratske odnose sa
Bugarima i Grcima. Da li su menjali svoj program-menjali su svoj statut stranke
ali ne i svoj program.
24. List Srpske napredne staranke se zvao ,,Videlo,, koji je njihov program stranke.
Program rada stranke: dvodomni skupstinski sistem, pravo glasa ograniceno
umerenim poreskim cenzusom, nezavisno sudstvo, politicke i licne
slobode(zborovi i udruzivanja, imovinska i licna bezbednost..).
25. Istaknuti naprednjaci-Vladan Djordjevic, Stojan Novakovic, Milan Pirocanac, Milutin
Garasanin, Cedomilj Mijatovic, Ljuba Kaljevic, Lazar Dokic, Dragutin Franasovic itd
26. Nabroj prvake liberala: Jovan Avakumovic, Jovan Ristic, Stojan Ribarac, Jevrem
Grujic, Vladimir Jovanovic itd..
27. Kada je osnovana Liberalna stranka(1881), casopis u kom je izdavala
program-,,Srpska nezavisnost,,. Program stranke-u unutrašnjoj politici, za umerene
reforme - minimalna odgovornost, sudska nezavisnost, sloboda štampe, jaka vlada i
uređena zakonodavna vlast. U spoljnoj politici – za ujedinjenje srpskog naroda u
prirodnim etnografskim granicama i balansiranje između Istoka i Zapada, shodno
državnim i narodnim interesima.
28. Socijalisti su propagirali svoje ideje u kojima novinama: Trgovinski, Radenik(to je
bio prvi socijalisticki list koji je pokrenuo Svetozar Markovic 1871 godine. Pune
dve godine tj do 1872 izlazi pod tim imenom pa menja ime u Radnik), ili
Samouprava.
29. Tajna konvencija izmedju Srbije i Austro-ugarske sklopljena je 1881, na celu vlada
tada je bio Milan Pirocanac(potpisana je na 10 godina). Njene glavne odredbe su: :
Srbija neće trpeti politička, verska ili druga spletkarenja koja bi sa njene teritorije išla
protiv Austro–Ugarske u Bosni i Hercegovini i Novopazarskom sandžaku. Zauzvrat,
Austro–Ugarska preuzima istu obavezu prema Srbiji i njenoj dinastiji, čije će
održanje i utvrđivanje pomoći svim svojim uticajem(konkretno podrska njena pri
uzimanju kraljevske krune)
Austro–Ugarska će pomagati interese Srbije kod drugih evropskih vlada. Srbija bez
prethodnog sporazuma sa Austro–Ugarskom neće sklapati političke sporazume sa
 bilo kojom drugom vladom, niti će pustiti na svoju teritoriju bilo koju stranu vojsku,
kao i dobrovoljce.
Ako sticajem događaja, Srbija bude u stanju da se proširi u pravcu svojih južnih
granica (izuzev Novopazarskog sandžaka), Austro–Ugarska se neće tome protiviti i
zauzeće se da i druge sile prikloni držanju povoljnom po Srbiji.
30. Koji ministar je zajedno sa knezom Milanom potpisao Tajnu konvenciju: Jovan
Ristic, Milutin Garasanin ili Cedomilj Mijatovic
31. Kralj Milan je produžio važnost Tajne konvencije do koje godine-produžio je do 1895
32. Srbija je postal kraljevina 1882 godine. Koja drzava je prva priznala Srbiju kao
kraljevinu 1882?-Austro-Ugarska, Velika Britanija, Francuska ili Rusija
33. Timocka buna je izbila 1883 godine, zbog naredbe vlade o razoruzavanju pripadnika
narodne vojske i zbog nezadovoljstva novom poreskom politikom. Radikali pokrenuli
bunu(oblast oko Zajecara i Knjazevca). U pobunjenim okruzima vlada je zavela
vanredno stanje i poslala tamo odrede stajace vojske. Vodje pobune streljani su na
brdu Kraljevica(njih 21). Pobunjenim krajevima nametnuto je placanje velikih globa
34. Zakon o neposredim porezima je uveden: 1866, 1881, 1884(vlada Milutina
Garasanina), 1882.
35. Za vreme Srpsko-bugarskog rata, 1885, Knezevina Bugarska i Istocna Rumelija su se
ujedinile, a najvece bitke vidjene su na reci Slivnici(ovo se zove Plodvilski prevrat),
ko je komandovao srpskom vojskom-kralj Milan, bugarska vojska je zauzela Bregovo
3 juna 1885, rat zavrsen mirom u Bukurestu, 1886.
36. Odnosi sa Bugarima 80-tih godina-Odnosi sa Bugarima posle Timocke bune su se
pogorsali zbog bregovskog i emigrantskog pitanja. Prebegli radikali sa Pasicem koji
se tada nalazio u Bugarskoj pretili su upadom i dizanjem bune u Srbiji. Kada su
Bugari zauzeli bregovsku kasarnu doslo je do prekida diplomatskih odnosa. Na
posredovanje Trojecarskog saveza ni dogovor srpskog i bugarskog vladara nisu
bitnije popravili medjusobne odnose. Posle toga sledi Plodvilski prevrat, pa Slivnica i
na kraju Bukurestanski mir 1886 godine. Losi odnosi su bili i zbog rivlastva ove dve
zemlje oko makedonskog pitanja.
37. Ko je najviše stradao u narodnom odisaju 1887? (naprednjaci, radikali ili liberali ili
socijalisti)
38. Koja konzervativna vlada je donela ustav iz 1889/90-naprednjacka vlada Nikole
Hristica,
39. Sta je od ovoga tacno vezano za ustav iz 1889? Skupstina dvodomna?, Politicka
odgovornost ministara pored krivicne(DA), ministarska odgovornost je krivicna ali ne
i politicka?, nesto vezano za kralja??
40. Ustav iz 1889:

Rad na izradi Ustava

Ustavotvorni odbor – sve stranke. Kralj Milan predsedava, dok su potpredsednici bili vođe
stranaka – Jovan Ristić, Milutin Garašanin i Sava Grujić.

KRALj

Kraljeva je ličnost neprikosnovena. Kralju se ne može ništa u odgovornost staviti, niti Kralj
može biti tužen. Zakonodavnu vlast vrše Kralj i Narodno Predstavništvo zajednički (Kralj
potvrđuje i proglašava zakone). Izvršnu vlast vrši vladar preko svojih odgovornih ministara po
odredbama ovoga Ustava. Ministre postavlja i razrešava Kralj. Kralj postavlja sve državne
činovnike. U njegovo ime i pod njegovim vrhovnim nadzorom vrše svoju vlast sva zemaljska
nadleštva. Kralj je vrhovni zapovednik sve zemaljske sile. zastupa zemlju u svima odnosima sa
stranim državama. On oglašuje rat, zaključuje ugovore mira, saveza i druge, i saopštava ih
Narodnoj Skupštini, u koliko i kad interesi i sigurnost zemlje to dopuštaju.

Skupština

Obična i Velika. Puna zakonodavna vlast (znači i zakonska inicijativa) –Nikakav zakon ne može
se izdati, ukinuti, izmeniti ili protumačiti bez pristanka Narodne skupštine. Puno budžetsko
pravo (stari se budžet može produžiti samo ako je skupština raspuštena i to najduže do 4
meseca). Jednodomna. Trogodišnja skupštinska perioda Niko i nikad ne može uzeti poslanika na
odgovor koji je dao kao član Skupštine, a za svoje govore u Skupštini poslanici ne odgovaraju
nikome drugom sem samoj Skupštini. Izbori su neposredni i tajni (kuglicama). Izborni cenzus i
dalje – aktivno biračko pravo (21 godina i 15 dinara godišnjeg poreza), pasivno biračko pravo
(30 godina i 30 dinara poreza)). Kvalifikovani poslanici (iz svakog okruga po dva poslanika sa
fakultetom), koji se biraju istog dana i na isti način kao i ostali poslanici, ali odvojeno od njih.
Velika narodna skupština – dva puta veća od obične i saziva se kad se rešavaju pitanja: u slučaju
da presto ostane bez naslednika, prilikom izbora kraljevskih namesnika, rešava o izmenama u
ustavu, o smanjivanju ili razmeni nekog dela državne teritorije i kad kralj nađe za shodno da je
sasluša.

Vlada

Ministri mogu biti i poslanici I politička odgovornost ministara (pored krivične). Ministri
obavezni da odgovaraju na skuštinska pitanja i interpelacije. Zastarelost krivičnog gonjenja
ministra je 4 godine

Lokalna samouprava

Okružna i opštinska samouprava. Opština: opštinski sud, opštinski zbor i opštinski odbor. Okrug:
okružna skupština i okružni odbor

Sudska vlast
Sudovi: Prvostepeni, Apelacioni i Kasacioni.. Puna nezavisnost i nepokretnost sudija. Državni
savet postaje Upravni sud

Ljudska prava

Jednakost građana pred zakonom. Lična sloboda. Nepovredivost stana i tajne pisama. Sloboda
mišljenja. Sloboda udruživanja. Pravo tužbe protiv činovnika. Sloboda štampe (nema cenzure
niti zabrane)

41. Licnost-bio je prvi srpski hururg osnovno i srednju skolu zavrsio je u Beogradu..-
Vladan Djordjevic
42. Kosta Protic je bio na celu vlade kada je kralj Milan abdicirao 6 marta 1899
43. Prvi srpski konzulati otvoreni su u Skoplju, Solunu 1887, a u Pristini i Bitolju 1899
(Osmansko carstvo)
44. Granice Stare Srbije na karti
45. Trece namesnistvo je trajalo od 1889 do 1893, a namesnici su bili Jovan Ristic,
Jovan Belimarkovic i Kosta Protic, maloletni vladar-Aleksandar Obrenovic
46. Podvuci uljeza i objasni zasto ne pripada toj grupi-Jovan Ristic, Sava
Grujic(ULJEZ!, nije namesnik), Jovan Belimarkovic, Kosta Protic
47. Ko je za vreme vladavine III namesništva uglavnom sastavljao vlade ( radikali,
naprednjaci, liberali ili su bile neutralne vlade)
48. Za vreme koga od ponudjenih je formirana cisto radikalska vlada-Nikola Pasic, Sava
Grujic, Djordje Simic i Lazar Dokic
49. Trecu koalicionu vladu sa liberalima(1887) formirali su radikali(ponudjeno
naprednjaci, socijalisti ili samostalci)
50. Zakonodavna delatnost Save Grujica(predsedika vlade, tada 1889 radikali prvi put
samostalno stupaju na vlast)- Zakonodavstvo prve Grujićeve vlade označava početak
realizacije programa Radikalne stranke. Reč je o sledećim zakonima:
Zakon o poslovnom redu u Narodnoj skupštini 1889. kojim je usložnjena
zakonodavna procedura;
Zakon o opštinama 1889. – male opštine, po želji seljaka (200-300 poreskih glava) i
slobodan izbor organa lokalne samouprave;
Zakon o opštinskim koševima 1889. – obnova ustanove koševa, zapostavljene posle
ratova sa Turskom 1876-78, za nerodne godine;
Izmene i dopune Zakona o neposrednom porezu 1889 – smanjenje opterećenja na
zemljišni posed.
51. Druga vlada Save Grujića (1890–1891)
U skupštini su usvojeni:
Zakon o izborima narodnih poslanika;
Zakon o ministarskoj odgovornosti;
Zakon o uređenju okruga i srezova – ustanovljeni organi okružne samouprave;
 Izmene i dopune Zakona o Vojsci (Redovna vojska u jednom pozivu i Narodna u I i II
pozivu, ali bez prava držanja oružja);
Izmene i dopune Zakona o seoskim dućanima (izričito naznačeni predmeti prodaje i
zabranjena prodaja luksuzne robe).
52. Zakonodavstvo Pasicevih vlada(pogotovo 2): Zakon o zborovima i udruženjima –
utvrđena je sloboda svake vrste javnog udruživanja i otklonjena je mogućnost
policijskog nadzora.
Zakonom o štampi bila je onemogućena cenzura, a za učinjene krivice odgovaralo se
pred redovnim sudovima.
Poreska reforma 1891. povećan poreski teret visokim činovnicima i povećanja
trošarina na luksuzne proizvode
Zakon o šumama (1891) kojim je zabranjeno krčenje šuma;
Zakon o Trgovačkoj školi (1892)
Zakon o uređenju Državnog stočarskog zavoda (1892)
Zakon o zanatlijskim školama (1892)
Zakon o Glavnoj kontroli (1892 – kontrola završnih računa, što znači da nema
preventivne kontrole)
NEMA ZAKONA O ČINOVNICIMA I PROSVETI
53. Licnost-rodjen u Kolarima 1840, bio je ministar vojni u Prvom-srpsko turskom ratu…
Predsednik vlade 1889-SAVA GRUJIC, bilo je isto i o kojoj stranci se radi-
RADIKALNOJ
54. Vlada Stojana Novakovica trajala je do 1895 do 1896, Glavne crte njene spoljne
politike su: Vracanje osnovama politike kneza Mihaila-sto znaci potiranje Austro-
ugarskog uticaja i Tajne konvencije. Oprezno okretanje ka Bosni, a ne samo Staroj
Srbiji i Makedoniji. Na jugu-jacanje pozicija Srbije uz propagandu preko crkvenih i
skloskih ustanova u odnosu na Bugarsku i Grcku
55. Kralj Aleksandar je 1894 godine vratio ustav iz 1869 godine,a naredne(1895)
obrazovana je vlada diplomate i istoricara Stojana Novakovica, kralja Aleksandara je
1896 godine posetio crnogorski knez Nikola
56. Ko je sklopio Ugodbu¬?(koje godine i njene odredbe): Ugodba predstavlja sporazum
iz 1897 godine izmedju kralja Aleksandra i bugarskog kneza Ferdinanda
Koburga(potpisali premijeri Djordje Simic i Stoilov u Sofiji). 3 clana: 1. Svi interesi
Bugarskog i Srpskog naroda u Osmanskom carstvu bice resavani sporazumno. 2.
Nijedna drzava nece narusavati status quo bez konsultacija sa drugom drzavom. Nece
praviti jedna drugoj smetnje u crkvenim, skolskim i nacionalnim pitanjima.
57. Koje su tri glavne tačke programa tj vlade V. Đorđevića:

Oporavak državnih finansija i pokretanje privrednog razvoja putem stranog kapitala;

Snaženje vojne moći Srbije;

Reorganizacija državne administracije kojom će se eliminisati korumpiranost.

 58. Aleksandar Obrenovic je miropomazan 1889 godine u Zici, Milesevi ili Studenici.
Miropomazanje je izvrsio mitropolit Mihailo, Aleksandar je tada imao 13 godina
59. Srpski mitropolit Mihailo Dimitrijevic imao je rasko-prizrensku eparhiju
60. Ko je bio na celu vlade kada se Aleksandar proglasio punoletnim-Jovan
Avakumovic
61. Na celu ,,svadbenog,, ministarstva bio je-Aleksandar Jovanovic
62. Nacrt za ustav iz 1901 godine, napravio je Stojan Novakovic jos 1896 godine. Ko je
tada bio na celu vlade-Mihailo Vujic

O ustavu: Prvi put je uveden dvodomni sistem u Srbiji (Skupština i Senat) – pomoću Senata, čije
je članove uglavnom postavljao kralj, trebalo je obuzdati radikalsku većinu u Skupštini.
Zakonodavnu vlast dele ravnomerno kralj i Narodno predstavništvo Vladareva prava su nešto
sužena u odnosu na Ustav iz 1869. godine u oblasti zakonodavstva (izgubio je pravo pretežnijeg
činioca). Predviđeno da presto može preći na žensko potomstvo, ako vladar nema muškog
naslednika.

Skupština

Dva doma-Gornji dom (Senat): prestolonaslednik, beogradski arhiepiskop, niški episkop, 30

senatora koje kralj postavlja, 18 izabranih senatora). Aktivno biračko pravo za Senat: 45 dinara
poreza. Donji dom (Narodna skupština): 130 poslanika. Aktivno biračko pravo: 21 godina i 15
dinara poreza bez prireza. Pasivno biračko pravo: 30 godina, pismen i porez 60 dinara. Izbori
neposredni i tajni. Mandat poslanika 4 godine. Nespojivost ministarske i poslaničke funkcije.
Nema Velike narodne skupštine. Zakon moraju prihvatiti oba skupštinska doma. Budžetsko
pravo je ograničeno (stari budžet za još jednu godinu)

Vlada

Ministre imenuje kralj. Ministri ne mogu biti poslanici niti izabrani senatori. Samo krivična
odgovornost ministara (rok zastarelosti tužbe je 5 godina od učinjenog krivičnog dela). Kralj ne
može da zakloni ministra od odgovornosti. Nije rečeno pred kim vlada odgovara – Skupštinom
ili Senatom, niti je pomenuta politička odgovornost vlade. Pojačana su prava Državnog saveta u
upravno – sudskim nadležnostima (osim ministarskih rešenja i njihovi ukazi su došli pod
kontrolu Saveta). Članove Saveta kralj je imenovao iz reda doživotnih senatora. Zagarantovana
nezavisnost sudova i nepokretnost sudija, ali su građanska prava ograničena. Što se tiče štampe i
udruženja, ustavotvorac konačna rešenja prepušta zakonodavcu, s tim što je samo cenzura bila
zabranjena. Ukinute su odredbe o okružnoj i sreskoj, a zadržana je opštinska samouprava.

63. Kad je prestao da postoji Novopazarski sandžak-1901

64. Kako su se zvali otac i prvi muž Drage Mašin? Svetozar Masin, a otac Panta
Lunjevica
65. Ko je bio ruski poslanik u Beogradu 1903.? Carikov
66. Majski prevrat(objasniti sta kako i tacan njegov datum po novom kalendaru, ko je tad
bio predsednik vlade glavni ljudi, odluke itd)?
67. Ko je upravljao Beogradom za vreme Majskog prevrata-Bozidra Boza Marsicanin
68. Ko je naredio da se ubije predsednik vlade 11. 06. 1903? Predsednik vlada(to je bila
generalska vlada) bio je Dimitrije-Cincar-Markovic, a njegovo ubistvo naredio je
brat Svetozara Masina, Aleksandar Masin. Po njegovo naredjenju ubijen je i tadasnji
ministar vojni Milovan Pavlovic.
69. Postavi hronološki:
1. dobijanje Malog Zvornika i Sakra 1878(1)
2. Ilkin atentat 1882(2)
3. Karlsbadski aranžman 1895(3)
70. Povezati sledece pojmove: Vlada Milana Obrenovica-to napisao Slobodan Jovanovic
Stojan Novakovic-to je napisao Mihailo Vojvodic, Milicevic(sad nemam odgovor za
njega)
71. Nesto zaokruzi tacnu klauzulu(ima ponudjeno 4, tacno je valjda ,,sta ocemo i kako
cemo,,-to je napisao Vladimir Jovanovic)
72. Kada je potpisan Pecki dogovor- Prvim vecim okupljanje Arbanasa nastaje Pecka
Liga 1889 godine. Oni su izjavili da svoju budućnost vide jedino u okviru Turskog
carstva i da će zauvek ostati verni interesima carevine i islama.
73. 2 mileta u Osmanskom carstvu se se zvala-milet je bio naziv za sistem verske
autonomije u Osmanskom carstvu. Pravoslavni hrišćani u evropskim vilajetima
Turske su krajem 19. veka svrstavani u dva mileta: Bugar-milet i Urum milet.
74. Ko je bio na celu vlade kada je usvojen zakon po kome su kraljevski par…(OVO
NADJI!)