‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬

‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺻﻮل روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﺟﺮاي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬

‫ﺣﺴﻦ زﻳﺎري‪ ،‬ﺣﺴﻦ دﻳﻮاﻧﺪري‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻟﻮاﺳﺎﻧﻲ‬

‫‪ -1‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﺻﻨﻌﺖ اﻳﺮان‬
‫‪ -2‬داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮاي راه و ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﺻﻨﻌﺖ اﻳﺮان‬
‫‪ -3‬داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ راه و ﺗﺮاﺑﺮي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻓﻨﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‬
‫‪h.ziari@iust.ac.ir‬‬
‫‪h_divandari@iust.ac.ir‬‬
‫‪mohamad_slb@yahoo.com‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‬
‫در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻮل ﻛﻠﻲ ﭼﻬﺎر روش اﺻﻠﻲ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط آﺳﻔﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ روشﻫﺎي ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬وﻳﻢ‪ ،‬روﺳﺎزي ﻣﻤﺘﺎز )ﺳﻮﭘﺮﭘﻴﻮ( و روش ژﻳﺮاﺗﻮري‪ ،‬از‬
‫ﻧﻈﺮ روش آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي‪ ،‬ﺧﻮاص ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻌﻴﺎر روش ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻃﺮح ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اراﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻫﺮ روش و ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻧﻤﻮﻧﻪآزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد ﺗﺎ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺎ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ واﻗﻌﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ‪ ،‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﻮﭘﺮﭘﻴﻮ‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه دوراﻧﻲ‪،‬‬
‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ‪.GTM‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫‪.1‬‬

‫ﻃﺮح اﺧﺘﻼط آﺳﻔﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬ﻗﻴﺮ و اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ را در ﻧﺴﺒﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺰا و ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮده و ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻬﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﺟﺰا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ را اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻘﺼﻮد از ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮط ﻗﻴﺮ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻛﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ذﻳﻞ در آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎ آن ﻃﺮح ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪[1]:‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻛﺎرآﻳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﻨﺎﺳﺐ‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫)‪ (1‬آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﻮدن ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎرﮔﺎه‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫)‪ (3‬اراﺋﻪ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺧﻮاص ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً روشﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪[2]:‬‬
‫)‪ (1‬ﺗﺠﻬﻴﺰات و روش ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﻌﻴﺎر ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻃﺮحﻫﺎي اﺧﺘﻼط ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪.‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻣﺘﺪوﻟﻮژيﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭼﻬﺎر روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﮔﺮم آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ )‪ ،1(HMA‬ﺷﺎﻣﻞ روشﻫﺎي ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬وﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ و ﺟﻲ ﺗﻲ ام را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﺄﻛﻴﺪ اﺻﻠﻲ ﺑﺮ روي ﺳﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪراﺣﺘﻲ ﺑﺘﻮان اﻳﻦ روشﻫﺎ را ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل‬ ‫‪.2‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮوس ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،2‬ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪس اداره ﺑﺰرﮔﺮاهﻫﺎي اﻳﺎﻟﺘﻲ ﻣﻴﺴﻲ ﺳﻴﭙﻲ‪ ،‬ﺑﻮد ﻣﻄﺮح ﺷﺪ و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻫﻴﺌﺖ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‪ ،3‬ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﻬﻮﻟﺖ آن‪ ،‬روش ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ و راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬ﺗﺎ‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻃﺮح ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ﺑﻮد‪ ،‬و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﻃﺮح اﺧﺘﻼط در ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪[3]:‬‬
‫‪ -1-2‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ؛ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎﻳﺪ ﺿﻤﻦ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ ،‬ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ را ﻧﻴﺰ در ﺣﺪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺑﺮ ﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ‪ ،4‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﻮﻟﻔﺎتﻫﺎ‪ ،5‬ارزش ﻣﺎﺳﻪاي‪ ،6‬درﺻﺪ ﻣﻮاد زﻳﺎنآور‪ ،7‬درﺻﺪ ﻣﺎﺳﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،8‬درﺻﺪ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ‪ ،9‬و درﺻﺪ‬
‫ذرات ورﻗﻪاي و ﺳﻮزﻧﻲ‪.‬‬
‫‪ -2-2‬اﻧﺘﺨﺎب ﻗﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻗﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎﺗﻲ را ﻛﻪ در ‪ AASHTO – M20‬و ﻳﺎ ‪ AASHTO – M226‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫را ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-2‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ در ‪ 6‬درﺻﺪ ﻗﻴﺮ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ‪ 0/5‬درﺻﺪ و ﺳﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ‬
‫درﺻﺪ ﻗﻴﺮ آﻣﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -4-2‬ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ در ﻳﻚ ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 101/6mm‬ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭼﻜﺶ ﻣﺎرﺷﺎل ﺑﺎ ‪ 4/5‬ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم‬
‫وزن ﻛﻪ از ارﺗﻔﺎع ‪ 457mm‬رﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻌﺪاد ﻣﺸﺨﺼﻲ از ﺿﺮﺑﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻤﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎت ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻤﺖ‪،‬‬
‫‪ 50 ،35‬و ‪ 75‬ﺑﻪ ازاي ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺳﺒﻚ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺳﺒﻚ‪ ،‬ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 104‬ﻣﺤﻮر ﻣﻌﺎدل ﻣﻨﻔﺮد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺮاﻓﻴﻚ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻴﻦ ‪ 104‬ﺗﺎ ‪ 106‬و ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ‪ 106‬ﻣﺤﻮر ﻣﻌﺎدل ﻣﻨﻔﺮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ در دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻛﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﻗﻴﺮ‪20 10‬‬
‫‪ 280 ±‬ﺳﺎﻧﺘﻲ اﺳﺘﻮك اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ‪ 101/6 mm‬ﻗﻄﺮ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 63/5 mm‬ارﺗﻔﺎع دارد‪.‬‬
‫‪ -5-2‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ﻣﺎرﺷﺎل؛ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎرﺷﺎل ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺗﻌﻴﻴﻦ وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي‪ 11‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ [ AASHTO, 2004 (a)] AASHTO T 166‬ﻳﺎ ]‪. ASTM D 2726 [ASTM, 2004‬‬
‫ب‪ -‬آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺎرﺷﺎل و رواﻧﻲ ﻣﺎرﺷﺎل را ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ ASTM D 1559‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻣﺎرﺷﺎل در آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰ در ﻣﻮرد ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺎرﺷﺎل ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ 12‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺖ راﺑﻄﻪ دارد‪.‬‬
‫رواﻧﻲ ﻣﺎرﺷﺎل در آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻋﻤﻮدي ﻛﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻴﺰان ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺷﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻴﺰان رواﻧﻲ ﻛﻢ‪ ،‬ﺳﻔﺖ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل اﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ در ﻗﻴﺎس ﺑﺎ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺎ رواﻧﻲ زﻳﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫‪1‬‬
‫‪- Hot Mix Asphalt‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Bruce Marshall‬‬
‫‪3‬‬
‫‪- The U.S. Corps of Engineers‬‬
‫‪4‬‬
‫‪- L.A abrasion Loss‬‬
‫‪5‬‬
‫‪- Soundness Loss‬‬
‫‪6‬‬
‫‪- Sand equivalent‬‬
‫‪7‬‬
‫‪- Percent of deleterious substance‬‬
‫‪8‬‬
‫‪- Percent of natural sand‬‬
‫‪9‬‬
‫‪- Percent of particles with crushed faces‬‬
‫‪10‬‬
‫‪- Asphalt Kinematic Viscosity‬‬
‫‪11‬‬
‫‪- Bulk specific gravity‬‬
‫‪12‬‬
‫‪- Indirect tensile strength test‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺷﻴﺎر ﺷﺪﮔﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻴﺰان رواﻧﻲ ﻣﺎرﺷﺎل ﺑﻴﺶ ﺗﺮ از ﻣﺤﺪوده ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﺣﺴﺎس‪ 1‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻌﺪ و در‬
‫ﻣﻌﺮض ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ داﻳﻤﻲ‪ 2‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -6-2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاص ﺣﺠﻤﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ؛ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺣﺠﻤﻲ ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﺨﻠﻮط و وزن ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ و درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ‪ ،(VMA)3‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -7-2‬ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل؛ ﻃﺒﻖ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﺆﺳﺴﻪ آﺳﻔﺎﻟﺖ‪ ،‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل ﭘﻨﺞ ﻣﻌﻴﺎر را ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط‬
‫ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬
‫)‪ (1‬ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻣﺎرﺷﺎل‪،‬‬
‫)‪ (2‬ﻣﺤﺪوده رواﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﺎرﺷﺎل‪،‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﺤﺪوده ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮاي ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ‪،‬‬
‫)‪ (4‬درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ ‪،(VFA)4‬‬
‫)‪ (5‬ﻳﻚ ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪاري‪ ،‬رواﻧﻲ‪ ،‬ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ و درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ و ﺟﺪول ‪ 2‬ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﻻزم ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫ﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ‪ 5‬ﻣﻌﻴﺎر را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(1‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬رواﻧﻲ‪ ،‬ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ و درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﺑﻪ روش ﻣﺎرﺷﺎل‪[3].‬‬

‫ﺳﻨﮕﻴﻦ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫ﺳﺒﻚ‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺗﺮاﻓﻴﻚ‬

‫ﺗﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﻪ‬

‫‪75‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪35‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل )‪(N‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪8000‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪5333‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3333‬‬
‫رواﻧﻲ ﻣﺎرﺷﺎل )‪in‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪(0/001‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ‬
‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ‬
‫‪80‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪65‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪65‬‬
‫ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ‬
‫ﺟﺪول )‪ -(2‬ﻣﺤﺪودة درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش ﻣﺎرﺷﺎل‪[4].‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬
‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﻃﺮح‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪21‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪2/36 mm‬‬
‫‪18‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪4/75 mm‬‬
‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪9/5 mm‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12/5 mm‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪19/0 mm‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪25/0 mm‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪37/5 mm‬‬
‫‪11/5‬‬ ‫‪10/5‬‬ ‫‪9/ 5‬‬ ‫‪50/0 mm‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪63/0 mm‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Tender mixes‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Permanent deformation‬‬
‫‪3‬‬
‫‪- Voids in mineral aggregates‬‬
‫‪4‬‬
‫‪- Voids filled with asphalt‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫‪ -8-2‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ؛ ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻞ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺷﺶ ﮔﺮاف زﻳﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬وزن واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ازاي درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻪ ازاي درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎرﺷﺎل ﺑﻪ ازاي درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪.‬‬ ‫ج‪-‬‬
‫رواﻧﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎرﺷﺎل ﺑﻪ ازاي درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪.‬‬ ‫د‪-‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ازاي درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪.‬‬ ‫ه‪-‬‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ ﺑﻪ ازاي درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪.‬‬ ‫و‪-‬‬
‫از ﮔﺮاف درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻪ ازاي ‪ 4‬درﺻﺪ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﻮدارﻫﺎي )ج( ﺗﺎ )و(‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬رواﻧﻲ ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ و درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ در اﻳﻦ ﻣﻴﺰان درﺻﺪ ﻗﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد و ﺑﺎ ﻣﻌﻴﺎر‬
‫ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل داده ﺷﺪه در ﺟﺪاول ‪ 1‬و ‪ ،2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در اﻳﻦ ﻣﺤﺪوده‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﺧﺘﻼط را ﺑﺮ آورده ﺳﺎزد‪،‬‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻳﻚ ﻳﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﺑﺮآورده ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ ،‬داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻳﺎ ﻧﻮع ﻗﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد و ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -9-2‬ﻧﻜﺎت ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل؛ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬ﺳﺎده و ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮي آن ارزان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫‪1‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮده آن در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﺗﺠﺎرب ﺑﺴﻴﺎري در اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ روش ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬در ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﻛﺎرآﻳﻲ‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﻮده و رواﻧﻲ زﻳﺎد ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻢ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ‪ 2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻴﺪﻣﺎن ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎرﺷﺎل ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﻌﺎدل آن در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه در ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮرد اﺷﻜﺎل روش ﻃﺮح‬
‫اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا ﻧﻮع ﺗﺮاﻛﻢ در روش ﻣﺎرﺷﺎل ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﺮﺑﻪاي اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ در ﻋﻤﻞ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻧﻤﻮدن آﺳﻔﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺿﺮﺑﻪ زده ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬از‬
‫ﻃﺮﻓﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﺎرﺷﺎل‪ ،‬در ﺳﻄﻮح ﺗﺮاﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻ ﺧﺮد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﺗﻔﺎق ﻧﻴﺰ در ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﻤﻲﺧﻮرد‪[4].‬‬

‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ‬ ‫‪.3‬‬

‫‪3‬‬
‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ در دﻫﻪ ‪ 1930‬ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آﻗﺎي ﻓﺮاﻧﺴﻴﺲ وﻳﻢ و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ در ﺷﻌﺒﻪ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎي اداره ﺑﺰرﮔﺮاهﻫﺎي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺆﺳﺴﻪ آﺳﻔﺎﻟﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ و دﻗﻴﻖ در دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ روشﻫﺎي ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﮔﺮم‪ 4‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1-3‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻗﻴﺮغ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻗﻴﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻪ در روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﻣﺎرﺷﺎل ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -2-3‬ﺑﺮ آورد و ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ؛ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻢارز ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻮژ ﻧﻔﺖ ‪ (CKE)5‬ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ CKE‬و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻇﺮﻓﻴﺖ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺻﺪ روﻏﻦ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺳﭙﺲ ‪ CKE‬و درﺻﺪ روﻏﻦ ﻧﮕﻪداﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﭼﮕﺎﻟﻲ وﻳﮋه ﻇﺎﻫﺮي ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪ و درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮآورد‬
‫ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاوﻟﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-3‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ‪ ،‬در ﺷﺶ درﺻﺪ ﻗﻴﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ‪ 0/5‬درﺻﺪ آﻣﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎر‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻗﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺮآورد ﺷﺪه‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﻣﻌﺎدل ﻣﻴﺰان ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺮآورد ﺷﺪه و دﻳﮕﺮي در درﺻﺪ ﻗﻴﺮي ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻴﺰان ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫دﻣﺎي اﺧﺘﻼط ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻧﻮع ﻗﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻗﻴﺮ )‪ (AC-10‬دﻣﺎي ﻣﺸﺨﺺ اﺧﺘﻼط‪ 135-149 ،‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﺑﺮاي )‪،(AC-40‬‬
‫اﻳﻦ دﻣﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 149-163‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Performance of the asphalt mixture‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Rutting‬‬
‫‪3‬‬
‫‪- Francis N. Hveem‬‬
‫‪4‬‬
‫]‪- Mix Design Methods for Asphalt Concrete and other Hot-Mix Typse, by the Asphalt Institute [1997‬‬
‫‪5‬‬
‫‪- Centrifuge kerosene equivalent‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫‪ -4-3‬ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ؛ ﭘﺲ از اﺧﺘﻼط‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮط ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 15‬ﺳﺎﻋﺖ در ﻳﻚ ﻛﻮره ﺑﺎ دﻣﺎي ‪ 60‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻋﻤﻞ آوري ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از آن‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺠﺪداً ﺗﺎ دﻣﺎي ‪ 110‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺣﺮارت داده ﻣﻲﺷﻮد و در ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﻨﻨﺪه ورز دﻫﻨﺪه ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ‪ 1‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻒ دﻗﻴﻖ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي و روش اﺟﺮا در دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ‪ ASTM D 1561‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻗﺎﻟﺐ اﺳﺘﻮاﻧﻪاي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 101/6 mm‬ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻋﻤﻞ ورز دادن‪،‬‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎرﮔﺬاري اﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺗﺎ ﺻﺎف و ﺻﻴﻘﻠﻲ ﺷﺪن ﺳﻄﺢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‪ ،‬دﻧﺒﺎل ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‪ 101/6 mm ،‬ﻗﻄﺮ و‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 63/5 mm‬ارﺗﻔﺎع دارد‪.‬‬
‫‪ -5-3‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه؛ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي وﻳﻢ ﻣﺘﺮاﻛﻢ در دﻣﺎي ‪ 60‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد در ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻨﺞ وﻳﻢ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺪار ﭘﺎﻳﺪاري و‬
‫اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ روش وﻳﻢ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻨﺞ وﻳﻢ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب‪ 2‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺣﺠﻤﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﺲ از‬
‫ﺗﻜﻤﻴﻞ آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاريﺳﻨﺞ وﻳﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺎﻳﺪاريﺳﻨﺞ وﻳﻢ و روش آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ در دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ‪ ASTM D 1560‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار )‪ ، (S‬ﺑﺼﻮرت‬
‫ﻋﺪدي ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از ‪ 0‬ﺗﺎ ‪ 100‬ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ S‬ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﻣﺨﻠﻮﻃﻲ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺪاري و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ روش وﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار )‪ (S‬از ‪ 28‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ روﺳﺎزيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ‪ 4‬ﻫﺴﺘﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ S‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ‬
‫‪ ) 37‬ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ( اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ ،S‬ﻣﻌﻤﻮﻻً‪ ،‬اﻧﺪازه زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك داﺧﻠﻲ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻛﻠﻤﺐ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻠﻤﺐ در ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻴﻼدي ﭘﻮش ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﻮﻫﺮ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ ﺧﻄﻲ از ﺗﻨﺸﻲ ﻗﺎﺋﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ‪ C‬و ‪ φ‬را‬
‫وارد ﭘﻮش ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻮش ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ ﻣﻮﻫﺮ ﻛﻠﻤﺐ ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪[5]:‬‬

‫رﻓﺘﺎر ﺑﺘﻦ آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺌﻮري ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻮﻫﺮ‪ -‬ﻛﻠﻤﺐ ﻣﻮرد آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻗﺮار داد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺌﻮري ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﺘﻦ آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ را ﺑﺎ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ‬
‫و اﺻﻄﻜﺎك داﺧﻠﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در واﻗﻊ زاوﻳﻪ اﺻﻄﻜﺎك داﺧﻠﻲ در ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﻫﻤﻜﻨﺶ ﻣﻴﺎن ذرات ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ روﺳﺎزي‪ ،‬ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن اﺻﻄﻜﺎك داﺧﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﺰﻳﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد ]‪.[6‬ﻣﻘﺪار ‪ S‬روش وﻳﻢ در ارﺗﺒﺎط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻮده و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻴﺎر ﺷﺪﮔﻲ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮرم‪ 5‬ﻧﻴﺰ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﻠﻮط در ﺑﺮاﺑﺮ آب اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﺳﺎﺳﺎً اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺗﻮرم ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ را‬
‫را ﭘﺲ از ﻏﻮﻃﻪور ﺷﺪن در آب ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ و دﻗﻴﻖ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮرم در دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ روشﻫﺎي ﻃﺮح‬
‫اﺧﺘﻼط ﺑﺮاي ﺑﺘﻦ آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ و ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﮔﺮم ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺗﻮرم زﻳﺎد‪ ،‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺪك ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -6-3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺨﻠﺨﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ؛ ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺣﺠﻤﻲ ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ 6‬و وزن ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﺨﻠﻮط‪ ،7‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -7-3‬ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ؛ ﺳﻪ ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ روش وﻳﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫)‪ (1‬ﻣﻘﺪار ‪ S‬ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ‪،‬‬
‫)‪ (2‬ﻓﻀﺎيﺧﺎﻟﻲ ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ‪ 4‬درﺻﺪ‪،‬‬
‫)‪ (3‬ﺗﻮرم ﻣﺠﺎز ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮرم اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺣﺪاﻗﻞ ‪ S‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺆﺳﺴﻪ آﺳﻔﺎﻟﺖ‪ 35 ،30 ،‬و ‪ 37‬ﺑﺮاي ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺳﺒﻚ‪ ،‬ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -8-3‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ؛ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻗﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻪ ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -9-3‬ﻧﻘﺎط ﻗﻮت و ﺿﻌﻒ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ؛ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰي ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻘﺎوم در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﻴﺎرﺧﻮردﮔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار )‪ (S‬ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر و ﻣﻼك در روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط وﻳﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻴﺎرﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫آﺳﻔﺎﻟﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺮاد روش وﻳﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ آزﻣﺎﻳﺶ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻨﺠﻲ وﻳﻢ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﺠﺮﺑﻲ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه و ﮔﺴﺘﺮده ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻛﺎرﺑﺮدي‬
‫ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪[7].‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- California Kneading Compactor‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Non- destructive test‬‬
‫‪3‬‬
‫‪- Hveem S-Value‬‬
‫‪4‬‬
‫‪- Rutting‬‬
‫‪5‬‬
‫‪- Swell test‬‬
‫‪6‬‬
‫‪- Bulk specific gravity‬‬
‫‪7‬‬
‫‪- Maximum specific gravity‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﻮﭘﺮﭘﻴﻮ‬ ‫‪.4‬‬

‫‪1‬‬
‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ‪ ،‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺟﺪﻳﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺑﺰرﮔﺮاه )‪ (SHRP‬از ‪ 1988‬ﺗﺎ‬
‫‪ ،1993‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺤﻘﻘﺎن ‪ SHRP‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﺮ آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻃﺮاﺣﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ اول ﻃﺮح‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﺗﻮزﻳﻦ و ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺣﺠﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﺎدهﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺳﺒﻚ ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 1‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ‪ ESALs‬در‬
‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ دوم ﻃﺮح‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻃﺮح ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ راﻫﺒﺮد اﺟﺮاي آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻮد و ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﻃﺮح روﺳﺎزيﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ‬
‫‪ ESALs‬ﺑﻴﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﻮن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺳﻮم ﻃﺮح ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻼش و ﻋﺮﺿﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻫﺪاﻳﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ اﺟﺮاﻳﻲ‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺮاي روﺳﺎزيﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺎ ‪ ESALs‬ﺑﻴﺶ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﻮن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪[8].‬‬
‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺣﺠﻤﻲ ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -1-4‬اﻧﺘﺨﺎب ﻗﻴﺮ؛ ﻗﻴﺮ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻠﻜﺮد )‪ 2(PG‬ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ اﻟﺰاﻣﺎت ]‪ AASHTO MP1a-04 [2004‬را‬
‫ﺑﺮآورده ﻛﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ و ﺗﺮاﻓﻴﻜﻲ ﻣﺤﻞ ﭘﺮوژه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -2-4‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺼﺎﻟﺢ؛ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎزﻫﺎي زﻳﺮ را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ )ﻇﺎﻫﺮي(‪ – 3‬ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ اﻧﺪازه و اﺑﻌﺎد اﺳﻤﻲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 9/5‬ﺗﺎ ‪ 19‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺮاي روﻳﻪ آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﮔﺮم و ‪ 19‬ﺗﺎ ‪ 37/5‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‬
‫ﺑﺮاي ﻻﻳﻪ اﺳﺎس آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﮔﺮم ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ب‪ -‬ﻧﻘﺎط ﻛﻨﺘﺮل داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ – 4‬ﻣﻨﺤﻨﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﻄﻪﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺸﺨﺺ در ﺟﺪول ‪ 3‬ﺑﮕﺬرﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(3‬ﻧﻘﺎط ﻛﻨﺘﺮل داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ]‪[8‬‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫‪9/5 mm‬‬ ‫‪12/5 mm‬‬ ‫‪19/0 mm‬‬ ‫‪25/0 mm‬‬ ‫‪37/5 mm‬‬ ‫اﻧﺪازه اﻟﻚ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ‬
‫‪100‬‬ ‫‪50 mm‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪37/5 mm‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪25 mm‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪19 mm‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪12/5 mm‬‬
‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪9/5 mm‬‬
‫‪90‬‬ ‫‪4/75 mm‬‬
‫‪67‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪2/36 mm‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0/075 mm‬‬

‫ج‪ -‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه داﻧﻪﺑﻨﺪي‪ – 5‬در ﻣﺪل اوﻟﻴﻪ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ داﻧﻪﺑﻨﺪيﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺗﺠﺎوز ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫از ﻣﺼﺎﻟﺤﻲ ﻛﻪ از آن ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ‪[9].‬‬
‫‪6‬‬
‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ داﻧﻪﺑﻨﺪي ﻣﺼﺎﻟﺢ از زﻳﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﻋﺒﻮر ﻣﻲﻛﺮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﺷﺖ داﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه و اﮔﺮ از ﺑﺎﻻي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺪود‬
‫ﺷﺪه ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه‪ ،7‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺣﺬف ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻧﻤﻮدار داﻧﻪﺑﻨﺪي از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻨﺘﺮل اوﻟﻴﻪ ) ‪ 8( PCS‬ﻋﺒﻮر‬

‫‪1‬‬
‫‪- Strategic Highway Research Program‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Performanc Grade‬‬
‫‪3‬‬
‫‪- Nominal maximum size‬‬
‫‪4‬‬
‫‪- Gradation control points‬‬
‫‪5‬‬
‫‪- Gradation restricted Zone‬‬
‫‪6‬‬
‫‪- Coarse - graded‬‬
‫‪7‬‬
‫‪- fine - graded‬‬
‫‪8‬‬
‫‪- Primary Control Sieve‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﻋﺒﻮر ﻛﻨﺪ‪ ،‬آن ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﺷﺖداﻧﻪ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻨﺘﺮل در ﺟﺪول ‪ 4‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ داﻧﻪﺑﻨﺪيﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻳﺰداﻧﻪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲ‪-‬‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(4‬ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي داﻧﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺼﺎﻟﺢ در روش ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ]‪[8‬‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ‬
‫‪9/5 mm‬‬ ‫‪12/5 mm‬‬ ‫‪19/0 mm‬‬ ‫‪25/0 mm‬‬ ‫‪37/5 mm‬‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‬
‫‪2/36 mm‬‬ ‫‪2/36 mm‬‬ ‫‪4/75 mm‬‬ ‫‪4/75 mm‬‬ ‫‪9/5 mm‬‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﻛﻨﺘﺮل اوﻟﻴﻪ‬
‫درﺻﺪ ﻋﺒﻮري از ﻧﻘﻄﻪ‬
‫‪47‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪47‬‬
‫ﻛﻨﺘﺮل اوﻟﻴﻪ‬

‫ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ راﻳﺞ – ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد در ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺧﻮاص ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫د‪-‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ درﺷﺖداﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ را ﻃﺒﻖ ‪ ASTM D5821‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﺑﺮآورده ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺼﺎﻟﺢ رﻳﺰداﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ AASHTO T304‬ﺑﺮآورده ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ارزش ﻣﺎﺳﻪاي را ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ AASHTO T176‬ﺑﺮآورده ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪1‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ اﻟﺰاﻣﺎت را در ﻣﻮرد درﺻﺪ ﻣﺠﺎز ﻣﺼﺎﻟﺢ ورﻗﻪاي و ﺳﻮزﻧﻲ )ﻣﻄﻮل و ﻣﻮرق( ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ ASTM D4791‬ﺑﺮ آورده ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮح اﺧﺘﻼط روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺗﻮاﻓﻘﻲ‪ ،‬در ﺟﺪول ‪ 5‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(5‬ﺣﺪود ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ در روش ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ]‪[8‬‬

‫ﮔﻮﺷﻪ داري درﺷﺖ داﻧﻪ )درﺻﺪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ وﺟﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ‪ /‬درﺻﺪ‬
‫درﺻﺪ ﺗﻄﻮﻳﻞ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ارزش‬ ‫ﻧﺸﺪه رﻳﺰداﻧﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮح‬
‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ دو وﺟﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ(‬
‫ﺗﻮرق‬ ‫ﻣﺎﺳﻪ اي )درﺻﺪ(‬ ‫)ﻣﻴﻠﻴﻮن ‪(ESAL‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺶ از‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﻳﺎ‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﻴﺶ از‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﻳﺎ‬
‫‪100mm‬‬ ‫ﻣﺴﺎوي ‪100mm‬‬ ‫‪100mm‬‬ ‫ﻣﺴﺎوي ‪100mm‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-/-‬‬ ‫‪55/-‬‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪0/3‬‬
‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪50/-‬‬ ‫‪75/-‬‬ ‫‪ 0/3‬ﺗﺎ ‪3‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪60/-‬‬ ‫‪85/80‬‬ ‫‪ 3‬ﺗﺎ ‪10‬‬
‫‪10‬‬
‫‪45‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪80/75‬‬ ‫‪95/90‬‬ ‫‪ 10‬ﺗﺎ ‪30‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪100/100‬‬ ‫‪100/100‬‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻳﺎ ﻣﺴﺎوي ‪30‬‬

‫اﻟﺰاﻣﺎت اوﻟﻴﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺼﺎﻟﺢ – ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم اﻟﺰاﻣﺎت اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﻴﺪﮔﻲ ﻟﻮس آﻧﺠﻠﺲ‪ 2‬و ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ را ﺑﺮ‬ ‫ه‪-‬‬
‫ﺑﺮ آورده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3-4‬آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻗﻴﺮ در دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻛﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﻗﻴﺮ ‪ 170 ± 20 cSt‬اﺳﺖ ﻣﺨﻠﻮط‬
‫‪o‬‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ در ﻳﻚ ﻛﻮره ﻫﻮاي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﺑﺮاي ‪ 4‬ﺳﺎﻋﺖ ﻗﺒﻞ از ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي در دﻣﺎي ‪ 135 C‬ﺣﺮارت داده ﻣﻲﺷﻮد‪[10].‬‬
‫‪ -4-4‬ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ‪ AASHTO T312‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه دوراﻧﻲ آﺳﻔﺎﻟﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي دوراﻧﻲ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﺎ ‪ GTM‬ﻛﻪ در آن زاوﻳﺔ دوران ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ ﺗﻔﺎوت دارد‪ .‬زاوﻳﺔ دوران‬
‫در ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي دوراﻧﻲ‪ ،‬ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ اﻳﻦ زاوﻳﻪ در ‪ GTM‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎﻳﺪاري و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻣﺨﻠﻮط آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪه ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي اﻋﻤﺎﻟﻲ در ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه دوراﻧﻲ روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪[11]:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻓﺸﺎر ﻋﻤﻮدي ﭘﻴﺴﺘﻮن‪ 600 :‬ﻛﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﻜﺎل‬
‫ب‪ -‬زاوﻳﻪ دوراﻧﻲ‪ :‬زاوﻳﻪ ﺛﺎﺑﺖ ‪ 1/25‬درﺟﻪ‬

‫‪1‬‬
‫‪- Flat and elongated particles‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- L.A. abrasion loss‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺳﺮﻋﺖ‪ 30 :‬دور در دﻗﻴﻘﻪ‬ ‫ج‪-‬‬

‫ﻗﻄﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪150 mm :‬‬ ‫د‪-‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﻮﻧﻪ‪115 mm :‬‬ ‫ه‪-‬‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي در دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن وﻳﺴﻜﻮزﻳﺘﻪ ﻛﻴﻨﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﻗﻴﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 280 ± 30 cSt‬اﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد دورانﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در‬
‫ﺟﺪول ‪ 6‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﺳﻄﺢ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻄﺢ ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﺑﻪ ﻧﺎمﻫﺎي ﺗﻌﺪاد دوران‬
‫اوﻟﻴﻪ )‪ ،(Nini‬ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮاﺣﻲ )‪ (Ndes‬و ﺗﻌﺪاد دوران ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ )‪ (Nmax‬ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد دوراﻧﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد و در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻗﺎﻟﺐ ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد و وزن ﻣﺨﺼﻮص ﻇﺎﻫﺮي و ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ آن‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﺗﺮاﻛﻢ ﺣﺠﻤﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه واﻗﻌﻲ ﺑﺎ ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻳﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺼﺤﻴﺢ و ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺗﻌﺪاد دوران اوﻟﻴﻪ ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺮاﻛﻢ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ Gmm‬ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺗﻌﺪاد دوران اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﻃﺮح‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﻃﺮح ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد دوران ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪ Gmm‬ﻣﺨﻠﻮط در اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد دوران ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪[10].‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(6‬ﺗﻌﺪاد دوران ﻫﺎي ﻻزم در ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﻨﻨﺪه دوراﻧﻲ ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ]‪[8‬‬
‫ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮح )ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﺗﻌﺪاد دوران ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ )‪(Nmax‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮح )‪(Ndes‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد دوران اوﻟﻴﻪ )‪(Nini‬‬
‫‪(ESAL‬‬
‫‪75‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪0/3‬‬
‫‪115‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪ 0/3‬ﺗﺎ ‪3‬‬
‫‪160‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ 3‬ﺗﺎ ‪30‬‬
‫‪205‬‬ ‫‪125‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪30‬‬

‫‪ -5-4‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﻃﺮح؛ ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﻃﺮح ﻣﻘﺪار ﻗﻴﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ در ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻠﺨﻞ ‪ 4‬درﺻﺪ )ﻳﺎ‬
‫‪ (Gmm =96%‬دارد و اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺮ آورده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح اﺧﺘﻼط در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -6-4‬اﻟﺰاﻣﺎت ﻃﺮح اﺧﺘﻼط روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ؛ ﻃﺮح اﺧﺘﻼط آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻟﺰاﻣﺎت زﻳﺮ را ﺑﺮآورده ﺳﺎزد‪:‬‬
‫اﻟﻒ‪ -‬ﻗﻴﺮ و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه در ﺑﺨﺶﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ را ﺑﺮآورده ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﮔﺮدد داراي ﺗﺨﻠﺨﻞ ‪ %4‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ب‪-‬‬
‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺘﺮاﻛﻢ در ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ اﻟﺰاﻣﺎت را ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 7‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬ ‫ج‪-‬‬
‫اﺳﺖ ﺑﺮآورده ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ -(7‬ﻣﺤﺪودة ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ در روش ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ ]‪[8‬‬

‫درﺻﺪ ﺣﺪاﻗﻞ درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ‬
‫درﺻﺪ ‪ Gmm‬ﻻزم‬ ‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎي‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﮔﺮد‬ ‫ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ ﻫﺎ ﻻزم‬ ‫ﺗﺮاﻓﻴﻚ ﻃﺮح‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻴﻨﺪر‬ ‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﻧﺪازه اﺳﻤﻲ ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪mm ،‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد دوران‬ ‫ﺗﻌﺪاد دوران‬ ‫ﺗﻌﺪاد دوران‬ ‫)ﻣﻴﻠﻴﻮن ‪(ESAL‬‬
‫ﻗﻴﺮ‬
‫‪9/ 5‬‬ ‫‪12/5‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪37/5‬‬ ‫ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ )‪(Nmax‬‬ ‫ﻃﺮح )‪(Ndes‬‬ ‫اوﻟﻴﻪ )‪(Nini‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪91/5‬‬ ‫‪80-70‬‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪0/3‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪90/5‬‬ ‫‪78-65‬‬ ‫‪ 0/3‬ﺗﺎ ‪3‬‬
‫‪ 0/6‬ﺗﺎ ‪1/2‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪98‬‬ ‫‪96‬‬ ‫‪ 3‬ﺗﺎ ‪10‬‬
‫ﻛﻤﺘﺮ از ‪89‬‬ ‫‪75-65‬‬ ‫‪ 10‬ﺗﺎ ‪30‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪30‬‬

‫د‪ -‬درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ ) ﺣﻔﺮهﻫﺎي ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻗﻴﺮ ( ﻣﺨﻠﻮط ﻣﺘﺮاﻛﻢ در ﺗﻌﺪاد دوران ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎﻳﺪ در ﺑﺎزة ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول ‪ 7‬ﻗﺮار‬
‫ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ه‪ -‬ﻧﺴﺒﺖ ﻓﻴﻠﺮ ﺑﻪ ﻗﻴﺮ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ وزن ﭘﺮ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺑﻪ وزن ﻗﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﻦ ‪ 0/6‬و ‪ 1/2‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫و‪ -‬ﻣﻘﺪار ‪ %Gmm‬ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد دوران اوﻟﻴﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺣﺪود ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﺟﺪول ‪ 7‬ﺗﺠﺎوز ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪%Gmm‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد دوران ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ‪ %98‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه دوراﻧﻲ‪ ،‬ﺗﺎ ﺗﺨﻠﺨﻞ ‪ 7‬درﺻﺪ ﻓﺸﺮده ﻣﻲﮔﺮدد و در آزﻣﺎﻳﺶ ‪AASHTO‬‬ ‫ز‪-‬‬
‫‪ Designation T283‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺨﻠﻮط ﻗﻴﺮي ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه در ﺑﺮاﺑﺮ آﺳﻴﺐ ﻧﺎﺷﻲ از رﻃﻮﺑﺖ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺶ و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻨﺶ‬
‫ﻛﺸﺸﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %80‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -7-4‬ﻧﻜﺎت ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎ و ﺿﻌﻒﻫﺎي روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺣﺠﻤﻲ روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺖ؛ ﻧﻜﺎت ﻣﺜﺒﺖ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺳﻮﭘﺮ‬
‫ﭘﻴﻮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﻨﻨﺪه دوراﻧﻲ روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪة زﻳﺎدي را ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ وارد ﻣﻲآورد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪه را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺿﻌﻴﻒ اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ در اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺣﺬف ﮔﺮدد‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺜﺒﺖ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ دارد ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻮﺟﺐ اﺟﺮاي ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻫﻴﭻ اﺟﺮاي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺸﻲ در روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺣﺠﻤﻲ روﻳﺔ آﺳﻔﺎﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎر اﻳﻦ ﻃﺮح‬
‫اﺧﺘﻼط را ﺑﺮآورده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺷﺪﻳﺪاً ﻣﺘﻔﺎوت از اﺟﺮاي ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫روش ژﻳﺮاﺗﻮري‬ ‫‪.5‬‬

‫ﻣﺎﺷﻴﻦ آزﻣﺎﻳﺶ دوراﻧﻲ ‪ GTM‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ John McRae‬درﺣﻴﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي اﻳﺴﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ راه آﺑﻲ ﻫﻴﺌﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه در‬
‫ﻣﻴﺴﻴﺴﻴﭙﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﻢ ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي و ﻫﻢ ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ‪ GTM‬و روش‬
‫آزﻣﺎﻳﺶ آن در ‪ ASTM D 3387‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه در ﺷﻜﻞ )‪ (1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪[12].‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ -(1‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ دﺳﺘﮕﺎه )‪(GTM‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي در ‪ GTM‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﭘﻴﺴﺘﻮن‪ – 1‬ﻓﺸﺎر ﻋﻤﻮدي ﭘﻴﺴﺘﻮن‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ روﺳﺎزي ﺟﺎده ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻏﻠﺘﻚ در ﺣﻴﻦ ﺳﺎﺧﺖ و ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺗﺮاﻓﻴﻚ در ﺣﻴﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﺮاﻛﻢ‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎس ﻻﺳﺘﻴﻚ را ﺑﺮ روي روﻳﺔ ﺟﺎده را ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﭘﻴﺴﺘﻮن ‪ 120‬ﭘﺎوﻧﺪ ﺑﺮ اﻳﻨﭻ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻮﻋﺎً ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺮﺧﻮرد ﻻﺳﺘﻴﻚ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﺮ روﺳﺎزيﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺮاه ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫زاوﻳﻪ دوران‪ – 2‬زاوﻳﺔ ﭼﺮﺧﺸﻲ ﻳﺎ دوراﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺠﺮﺑﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ ﺑﺮ روي روﺳﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬زاوﻳﺔ دوراﻧﻲ ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪،‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﺮاﻛﻢﻛﻨﻨﺪة ﺑﻴﺸﺘﺮي را اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً زاوﻳﺔ دوراﻧﻲ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3‬درﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زاوﻳﻪ دوراﻧﻲ اوﻟﻴﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Ram Pressure‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Gyratory angle‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫)‪ (3‬ﻧﻮع ﻏﻠﺘﻚ‪ – 1‬ﺳﻪ ﻧﻮع ﻏﻠﺘﻚ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر روﻧﺪ‪ .‬ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬روﻏﻨﻲ و ﻫﻮاﻳﻲ‪ .‬ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬آﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﻠﺘﻚﻫﺎي روﻏﻨﻲ ﻳﺎ ﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬دﺳﺘﮕﺎه را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎرﮔﺬاريﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻏﻠﺘﻚﻫﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪه‬
‫و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ دوراﻧﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪاد دورانﻫﺎ – ﻧﻴﺮوي ﺗﺮاﻛﻤﻲ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮ دورانﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺣﺪوداً ‪ 60‬ﺗﺎ ‪ 300‬دوران ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺮاﻛﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر‬ ‫)‪( 4‬‬
‫ﻣﻲروﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻳﺮ در ﺣﻴﻦ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺳﺎزي ‪ GTM‬و آزﻣﺎﻳﺶ‪ ،‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫ژﻳﺮوﮔﺮاف‪ – 2‬ژﻳﺮوﮔﺮاف‪ ،‬ﻳﻚ وﺳﻴﻠﻪ ﺛﺒﺖ و ﺿﺒﻂ ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﻴﻦ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺳﺎزي اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﻳﻚ ﻣﺜﺎل از ژﻳﺮوﮔﺮاف در ﺷﻜﻞ )‪ (2‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ )‪ -(2‬ژﻳﺮوﮔﺮاف آزﻣﺎﻳﺶ )‪(GTM‬‬

‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ژﻳﺮوﮔﺮاف ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ =3GSI‬ﺷﺎﺧﺺ ﭘﺎﻳﺪاري دوراﻧﻲ‬

‫‪ = θF‬زاوﻳﺔ دوراﻧﻲ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ‬
‫‪ = θI‬زاوﻳﺔ دوراﻧﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﻳﻚ ﻣﺨﻠﻮط ﭘﺎﻳﺪار داراي ‪ GSI‬ﺣﺪود ‪ 1‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ GSI‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 1‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﻣﺨﻠﻮط را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ دوراﻧﻲ‪ – 4‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ از ﻏﻠﺘﻚ ﻫﻮا ﻳﺎ روﻏﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﻴﻦ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬ ‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ )‪ (3‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﻴﻦ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ‪ GTM‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Type of roller‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Gyrograph‬‬
‫‪3‬‬
‫‪- Gyratory Stability Index‬‬
‫‪4‬‬
‫‪- Gyratory shear strength‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺷﻜﻞ)‪ -(3‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه در آزﻣﺎﻳﺶ )‪[7] (GTM‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﺘﻌﺎدل ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮔﺸﺘﺎورﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﻧﻘﻄﻪ ‪ ،O‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ دوراﻧﻲ‪ SG ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد‪:‬‬

‫ﺑﺎ ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻛﺮدن از اﺻﻄﻜﺎك دﻳﻮاره )‪ (F‬و ﮔﺸﺘﺎور ﺣﺎﺻﻞ ﺧﺮوج از ﻣﺮﻛﺰﻳﺖ‪ ،(V b) 1‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ دوراﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ارﺗﻔﺎع ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ -‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ‪ GTM‬از روﻳﻜﺮدي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼً از آﻧﭽﻪ در روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺣﺠﻤﻲ ﺳﻮﭘﺮ ﭘﻴﻮ اراﺋﻪ‬ ‫)‪( 3‬‬
‫ﺷﺪه ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ‪ GTM‬ﺧﻮاص ﺣﺠﻤﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻌﻴﺎر ﻃﺮح اﺧﺘﻼط اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻮض‪ ،‬از ﺧﻮاﺻﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﺟﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ‪ ASTM D3387-83‬روش ﻃﺮح‬
‫اﺧﺘﻼط ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ GTM‬را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ روز ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ‪ GTM‬ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ روز‬
‫‪ ASTM D3387‬ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ‪ GTM‬ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ‪[12]:‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﭘﻴﺴﺘﻮن‪ :‬ﻓﺸﺎر ﺗﻤﺎس و ﺑﺮﺧﻮرد ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻮدرو‪.‬‬ ‫‪(1‬‬
‫ﻧﻮع ﻏﻠﺘﻚ‪ :‬ﺑﺎدي ﻳﺎ روﻏﻨﻲ‪.‬‬ ‫‪(2‬‬
‫‪o‬‬
‫زاوﻳﺔ دوراﻧﻲ اوﻟﻴﻪ‪2 :‬‬ ‫‪(3‬‬
‫ﻓﺸﺎر اوﻟﻴﺔ ﻏﻠﺘﻚ‪ :‬ﻓﺸﺎري ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ دوراﻧﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه در روﺳﺎزي را اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪(4‬‬
‫دﻣﺎي ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي‪ :‬دﻣﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه دﺳﺘﮕﺎه‪.‬‬ ‫‪(5‬‬

‫روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣﻞ و ﮔﺎمﻫﺎي اﺻﻠﻲ زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 3‬درﺻﺪ ﻗﻴﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ در ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﺮآورده ﺷﺪه و درﺻﺪ ﻗﻴﺮ ﺑﻌﺪي ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ‪ 0/5‬درﺻﺪ ﺑﺎﻻ و‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ درﺻﺪ ﻗﻴﺮ و ﻫﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ 2‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻗﻴﺮ در دﻣﺎي ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Moment due to eccentricity‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫‪ 14‬ﺗﺎ ‪ 16‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1389‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻛﺮدن ﻣﺨﻠﻮط در ‪ GTM‬ﺗﺎ ﺣﺼﻮل ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل اداﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ازاي ‪ 50‬دوران‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺮم‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﺣﺠﻤﻲ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 0/5‬ﭘﺎوﻧﺪ ﺑﺮ ﻓﻮت ﻣﻜﻌﺐ ﻳﺎ ‪ 0/008‬ﮔﺮم ﺑﺮ ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮدن ‪ ) GSI‬از ژﻳﺮوﮔﺮاف ( و ‪ ) SG‬از ﻓﺸﺎر ﻏﻠﺘﻚ ( در ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﺑﻬﻴﻨﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻗﻴﺮ ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ GSI‬ﻣﻌﺎدل‬ ‫)‪(4‬‬
‫‪ ،1‬و ‪ SG‬ﻣﻌﺎدل ﻳﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ﺗﻨﺶﺑﺮﺷﻲ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه روﺳﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ آورد ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎراﻧﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻌﺎدل ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫ﻓﺮض ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪1-5‬ﻧﻜﺎت ﻣﺜﺒﺖ و ﺿﻌﻒﻫﺎي ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ‪GTM‬؛ ﻧﻜﺎت ﻣﺜﺒﺖ اﻳﻦ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﺷﺪه ‪ ،GTM‬ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ و ﻣﻌﺮف ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﺑﺮش دوراﻧﻲ ‪ SG‬ﻣﻌﻴﺎري از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﻲ ﺑﻮده و ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ GSI‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ ،1‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و اﺳﺘﺤﻜﺎم ﻛﻢ ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫)‪(3‬‬
‫ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺧﻮاص ﺣﺠﻤﻲ ﻧﺒﻮده و ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﺮﻳﻌﺎً ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪(4‬‬
‫ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎ ﺗﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺘﺮاﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺣﻴﻦ ﻣﺘﺮاﻛﻢﺳﺎزي ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫)‪(5‬‬
‫اﺷﻜﺎل اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط ‪ ،GTM‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ روش ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻛﺎرﺑﺮدي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺿﻌﻒ دﻳﮕﺮ روش اﻳﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ‪ 1‬ﻣﺨﻠﻮط ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺮك ﺧﻮردﮔﻲ‪ ،2‬در اﻳﻦ روش ﻃﺮح اﺧﺘﻼط‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫‪.6‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ دﻳﺪه ﺷﺪ در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭼﻬﺎر روش اﺻﻠﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ‪ ،‬اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺮو و روش ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺗﻮﻟﻴﺪ در ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪،‬‬
‫درﺻﺪ ﻓﻀﺎي ﺧﺎﻟﻲ آﺳﻔﺎﻟﺖ و ﺳﻨﮕﺪاﻧﻪ‪ ،‬ﻛﺎراﻳﻲ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺸﺎﺑﻪ آﺳﻔﺎﻟﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﻳﻦ ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﻤﻪ ﻣﺮاﺣﻞ‪ ،‬از اﺧﺘﻼط‬
‫ﺗﺎ ﺗﺮاﻛﻢ و ﺣﺘﻲ ﻧﺤﻮه آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎي ﺑﻌﺪي دﻳﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺪام از ﭼﻬﺎر روش ﻓﻮق داراي ﻣﻌﺎﻳﺐ و ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﺘﻦ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو‬
‫ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻫﺪف ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻜﻲ از ﭼﻬﺎر روش ﻓﻮق‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮان اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻊ‬ ‫‪.7‬‬

‫‪ -1‬روﺷﻬﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻃﺮح ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪.1384 ،‬‬
‫‪2- Asphalt Institute MS-2 “Mix Design Methods for Asphalt Concrete and other Hot Mix Types” 1996.‬‬
‫‪3- Asphalt Institute 1991. Thickness Design - Asphalt Pavements for Highways and Streets, Manual Series‬‬
‫‪No.1, The Asphalt Institute, Lexington, Kentucky.‬‬
‫‪4- Asphalt Institue 1997. Mix Design Methods for Asphalt Concrete and Other Hot-Mix Types, Manual‬‬
‫‪Series No. 2, Sixth Edition, The Asphalt Institute, Lexington, Kentucky.‬‬
‫‪5- Das, Braja. M, “Principles of Geotechnical Engineering”, The University of Texas at Elpaso, 1991.‬‬
‫‪" -6‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎي آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺸﺸﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ"‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﺼﺮا‪ ...‬ﺗﺒﺎر‬
‫آﻫﻨﮓ‪ ،‬اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ‪ :‬دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻦ زﻳﺎري‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻤﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﺻﻨﻌﺖ اﻳﺮان‪.1385 ،‬‬
‫‪7- “Fundamentals and Practice of Asphalt Mixture Design Procedures to Assure Adequate Performance”,‬‬
‫‪Mang Tia, Paper for Presentation at the 13th Conference on Pavement Engineering, Hsin chu, Taiwan, 14‬‬
‫‪October 2005.‬‬
‫‪8- American Association of State Highway and Transportation Officials 2004(a). Standard Specifications for‬‬
‫‪Transportation Materials and Methods of Sampling and Testing, 24th Edition, AASHTO, Washington, D.C.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪- Rutting resistance‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Cracking resistance‬‬
 ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻛﻨـﮕﺮه ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨـﺪﺳﻲ ﻋﻤـﺮان‬
‫ اﻳﺮان‬، ‫ ﻣﺸﻬﺪ‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬،1389 ‫ اردﻳﺒﻬﺸﺖ‬16 ‫ ﺗﺎ‬14

9- NCAT 2001. “NCAT Completes Evaluation of Restricted Zone in Superpave Gradation,” Asphalt
Technology News, Volume 13, Number 1, National Center for Asphalt Technology, Auburn University,
Auburn, Alabama.
10- American Association of State Highway and Transportation Officials 2004(b). AASHTO Provisional
Standards, AASHTO, Washington, D.C.
11- STANDARDS AUSTRALIA (2000) – AS/NZS 2891.2.2 Methods of Sampling and Testing Asphalt –
Compaction of Asphalt Test Speciments Using a Gyratory Compactor.
12- American Society for Testing and Materials 2004. Annual Book of ASTM Standard, ASTM, Philadelphia,
Pennsylvania.