‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﭘﻮدﻣﺎن ‪3‬‬
‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫‪57‬‬
 ‫واﺣﺪ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ‪3‬‬
‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫آﻳﺎ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﭘﻲ ﺑﺮدهاﻳﺪ‬

‫ﺑﺮاي آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟‬ ‫‪‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ ﭼﻴﺴﺖ و ﻧﺤﻮة اﺳﺘﻔﺎده وﻛﺎرﺑﺮد آن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟‬ ‫‪‬‬
‫در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﻪ ﭼﻪ روشﻫﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد؟‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪ ،‬و روش ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟‬ ‫‪‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ را روي ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد؟‬ ‫‪‬‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺟﺰر و ﻣﺪ ﭼﻴﺴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﺑﺪﺳﺖ آورد؟‬ ‫‪‬‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫ﻫﺮ درﻳﺎﻧﻮرد ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﻣﻬﺎرت ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ در درﻳﺎ و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روش آﻣﺎدهﺳﺎزي و اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ را ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼوه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در ﻧﻘﺎط ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ارﺗﻔﺎع‬
‫ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﻳﺶ اﻳﻤﻨﻲ ﻧﺎوﺑﺮي ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ ﺑﻪ درﻳﺎﻧﻮرد ﻣﻲآﻣﻮزد ﻛﻪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور را روي ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ واﺣﺪ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺳﻌﻲ دارد ﺑﺎ آﻣﻮزش ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ و‬
‫اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ﻋﻤﻠﻲ ﻻزم روي ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎيدرﻳﺎﻳﻲ؛ ﻫﻨﺮﺟﻮﻳﺎن را ﺑﺮاي ﻧﺎوﺑﺮي آﻣﺎده ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻫﻨﺮﺟﻮﻳﺎن ﻗﺎدرﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ روش آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻳﻦ وﻛﺎر روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫درﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﻤﻠﻲ‪ ،‬روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور درﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ و درج آن روي ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ‬
‫و ﺗﺮﺳﻴﻢ راه ﺷﻨﺎور را ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ و در ﻧﺎوﺑﺮي ﺳﺎﺣﻠﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮه ﺟﻮﻳﻨﺪ‪ .‬رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲﻫﺎي‬
‫ﻏﻴﺮﻓﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﻴﺐ و ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻛﺎري‪،‬ﻛﺎرﮔﺮوﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ و اﺧﻼق‬
‫ﺣﺮﻓﻪاي ﻧﻴﺰ از ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و در ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎﻳﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪58‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور و ﺗﺮﺳﻴﻢ راه ﺷﻨﺎور‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﻪ‬
‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺮﺟﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻘﺸﻪ و روش ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ )ﺷﻜﻞ ‪(1‬‬
‫آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -1‬ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ )‪:(Chart Catalogue‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ )ﺷﻜﻞ ‪ (2‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ )ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﻮﭼﻚ ﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮاي دﺳﺘﺮﺳﻲ آﺳﺎنﺗﺮ(‪ ،‬ﻧﺎم و ﺷﻤﺎره ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪،‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اوﻟﻴﻦ ﭼﺎپ و آﺧﺮﻳﻦ وﻳﺮاﻳﺶ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎس ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﻲ دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد درﻳﺎﻳﻲ )ﭼﺎﭘﻲ و راﻳﺎﻧﻪاي( اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ -2‬ﻧﻘﺸﻪ ﻧﻤﺎ‬
‫‪59‬‬
 ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‬
‫ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ)‪ (Chart Catalogue‬ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﻓﺘﺮ آبﻧﮕﺎري درﻳﺎﻳﻲ )‪(Admiralty Hydrographic Office‬‬
‫ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ آن در ﻛﺸﻮر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺟﺴﺖوﺟﻮ ﻧﻘﺸﻪ آبﻫﺎي‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ‪ 23‬ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ و ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎي ﻻﺗﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺳﻌﺖ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﺮ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن‬
‫ﺣﺮف ﻻﺗﻴﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﻚ ﻋﺪد ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺣﺮف ‪ H‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺴﻤﺖ ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس‬
‫ﻫﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻓﺮﻋﻲ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ H3 ،H2 ،H1‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺷﻜﻞ ‪ 3‬اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي را ﻣﺸﺎﻫﺪه‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫روش اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ‪:‬‬

‫ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ ﻳﻚ ﻣﺮﺟﻊ ﺧﻮب ﺑﺮاي ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﺷﻤﺎره ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮاي رﺳﻢ ﻣﺴﻴﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻔﺎرش و ﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﻧﻘﺸﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻘﺸﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺑﺘﺪاي آن )ﺷﻜﻞ ‪ ،(3‬ﺷﻤﺎره و ﻧﻤﺎد ﺻﻔﺤﻪاي را ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﺔ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دارد‪ ،‬اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﺮد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ آن ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺷﻤﺎرة ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻧﻤﻮد و از ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ در ﺷﻨﺎور‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز را ﺧﺎرج و اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺷﻨﺎوري ﻛﻪ ﻗﺼﺪ درﻳﺎﻧﻮردي از ﺑﻨﺪر ﺟﺎﺳﻚ ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﺑﻮﺷﻬﺮ دارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺷﻤﺎره ‪ 2884 ،2883 ،2887 ،2888‬را اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﻨﺪ و از ﺑﻪروز ﺑﻮدن ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺳﭙﺲ از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -3‬ﻧﻘﺸﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ‬

‫‪60‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫روش ﻛﺎر ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ را در ﻛﺎرﮔﺎه ﺑﻴﺎﻣﻮزﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‬

‫ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫ﻫﺮ از ﭼﻨﺪﮔﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻋﻮارض درﻳﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻨﺎدر‪ ،‬ﻟﻨﮕﺮﮔﺎهﻫﺎ و ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ دﺳﺖﺧﻮش ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات و اﻣﻜﺎن ﺑﺮوز ﺣﻮادﺛﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻏﺮق ﺷﺪن ﺷﻨﺎورﻫﺎ در درﻳﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي ارﺗﻘﺎي اﻳﻤﻨﻲ درﻳﺎﻧﻮردي و ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺳﻮاﻧﺢ درﻳﺎﻳﻲ ﻻزم اﺳﺖ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪروزﺳﺎﻧﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺚ ﻛﻼﺳﻲ‬
‫درﺑﺎرة ﺿﺮورت اﻋﻤﺎل ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﻢﻛﻼﺳﻲﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺤﺚ و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪروزرﺳﺎﻧﻲ و ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت زﻳﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻛﻮﭼﻚ )‪(Small Corrections‬‬
‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﺸﺪارﻫﺎي ﻫﻔﺘﮕﻲ ﺑﻪ درﻳﺎﻧﻮردان)‪ ،(Weekly Notices to Mariners‬ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻛﻮﭼﻚ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻋﻤﺎل روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻛﺸﺘﻲراﻧﻲ و ﺷﻨﺎورﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻳﺎﻧﻮردان ﭘﺲ از درﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ ﻫﺸﺪارﻫﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺸﺘﻲ را ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺷﻤﺎره اﻳﻦ‬
‫ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت را در ﮔﻮﺷﺔ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻨﺪ )ﺷﻜﻞ ‪.(4‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -4‬ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻛﻮﭼﻚ‬

‫‪61‬‬
 ‫ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﻛﻮﭼﻚ از ﻛﺎﻏﺬ ﻛﺎﻟﻚ ﺷﻔﺎف )‪ (Tracing‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﺮا؟‬

‫ب( ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ﺑﺰرگ )‪(Large Corrections‬‬

‫درﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد و ﻋﻤﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮﻛﺰ ﭼﺎپ ﻧﻘﺸﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻣﺠﺪد )‪ (New Edition‬آن‬
‫ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﭼﺎپ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻣﻨﺴﻮخ و از رده ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﭼﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻋﻤﺪهاي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻣﺠﺪد ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؟‬

‫ﻣﺮدي ﺑﺎ آرزوﻫﺎي دورﺑﺮد‬

‫ﺳﺮدار ﺳﺮﻟﺸﻜﺮ ﭘﺎﺳﺪار ﺷﻬﻴﺪ ﺣﺴﻦ ﻃﻬﺮاﻧﻲﻣﻘﺪم از ﭘﺎﻳﻪﮔﺬاران اﺻﻠﻲ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻮﺷﻜﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و‬
‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻣﻮﺷﻜﻲ و ﺗﻮﭘﺨﺎﻧﻪ در دوران ﭘﺮ اﻓﺘﺨﺎر ﻫﺸﺖ ﺳﺎل دﻓﺎع ﻣﻘﺪس و ﻣﺴﺌﻮل ﺟﻬﺎد ﺧﻮدﻛﻔﺎﻳﻲ و‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻮد‪.‬‬
‫او ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺳﻬﻢ را در ارﺗﻘﺎي دﻓﺎع ﻣﻮﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮﺷﻚﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در رزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻛﺸﻮر‬
‫ﻋﺰﻳﺰﻣﺎن اﻳﺮان روﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺗﻼش ﺷﺒﺎﻧﻪروزي ﺷﻬﻴﺪ ﻃﻬﺮاﻧﻲ ﻣﻘﺪم و ﺗﻴﻢ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺗﻲ او ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫"ﭘﺪر ﻋﻠﻢ ﻣﻮﺷﻜﻲ اﻳﺮان " ﻛﻪ در ﺑﻌﺪ ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺨﺼﺺ‬
‫ﺧﻮد ﻳﻚ ﻧﺨﺒﻪ و ﻧﺎﺑﻐﻪ ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺗﻮان ﻋﻠﻤﻲ و داﻧﺸﻲ ﭘﺎﻳﻪ و زﻳﺮ‬
‫ﺑﻨﺎﻳﻲ و ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻌﺔ ﺗﻮان دﻓﺎﻋﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﺰﻳﺰﻣﺎن ﻣﺸﻐﻮل‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺳﺮدار ﻋﺎﻟﻲ ﻗﺪر ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮده ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ‬
‫رﻫﺒﺮي‪"،‬داﻧﺸﻤﻨﺪي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ"و "ﭘﺎرﺳﺎﻳﻲ ﺑﻲادﻋﺎ" ﺑﻮد‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﻛﺰ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‬
‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮﺷﻜﻲ آﻣﺎده ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺮ اﺛﺮ‬
‫اﻧﻔﺠﺎر ﺑﻪ ﻳﺎران ﺷﻬﻴﺪش ﭘﻴﻮﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﺘﺎب »ﻣﺮدي ﺑﺎ آرزوﻫﺎي دورﺑﺮد« در ﻗﺎﻟﺐ ﺧﺎﻃﺮه ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ اﻳﻦ ﺳﺮدار ﺷﻬﻴﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪62‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﻣﺮﺣﻠﻪاي‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد)ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ‪ ،‬داوري‪،‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر )اﺑﺰار‪ ،‬ﻣﻮاد‪،‬‬ ‫ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫ﻧﻤﺮه‬ ‫ردﻳﻒ‬
‫ﻧﻤﺮهدﻫﻲ(‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﻜﺎن(‬ ‫ﻛﺎري‬
‫‪-1‬ﺿﺮورت ﺑﻪروزرﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ -2‬ﻧﺤﻮة اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻈﺎر ‪ -3‬روشﻫﺎي ﺑﻪروزرﺳﺎﻧﻲ و ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ :‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺪول اﺑﺰار‬
‫درﻳﺎﻳﻲ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫و ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزي‬
‫‪1‬‬
‫در ﺳﻄﺢ ‪ -1‬ﺿﺮورت ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻜﺎن‪ :‬ﻛﻼس ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺎه‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‬
‫‪2‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ‪ -2‬ﻧﺤﻮة اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬ ‫درﻳﺎﻧﻮردي‬

‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از‬
‫‪1‬‬ ‫‪ -1‬ﺿﺮورت ﺑﻪروزرﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻈﺎر‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎﺑﻲ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﻓﺮاﮔﻴﺮي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎﺑﻲ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻳﺪ اﻧﻮاع ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﺟﺪول زﻳﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ‬
‫آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﺤﻮه ﺗﻌﻴﻴﻦ و دﻗﺖ‬ ‫ﻋﻼﻣﺖ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ردﻳﻒ‬

‫اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰار درﻳﺎﻧﻮردي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎب‬
‫ﻣﺎﻫﻮارهاي‪ ،‬رادار‪ ،‬ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ و ﺳﻤﺖﮔﻴﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ و از‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫‪1‬‬
‫دﻗﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪.‬‬ ‫)‪Fixed Position(Fix‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ راه و ﺳﺮﻋﺖ ﻓﻌﻠﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎﻋﺎت‬

‫آﻳﻨﺪه ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد و از دﻗﺖ ﭼﻨﺪاﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮرداي ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫‪+‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫‪2‬‬
‫)‪Dead Reckoning(D.R‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺛﺮدادن ﺑﺎد و ﺟﺮﻳﺎن آب ﺑﺮ راه ﺷﻨﺎور ﺑﻪ دﺳﺖ‬

‫ﻣﻲآﻳﺪ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﺗﻼﻗﻲ ﻧﻘﻄﻪاي ﺧﻄﻮط ﻣﻜﺎن ﺳﻤﺖ ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ‬
‫‪3‬‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ و اﻳﺠﺎد ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬از دﻗﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮﺧﻮردار‬ ‫)‪Estimated Position(E.P‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﻳﻚ ﺷﻨﺎور)‪ ،(D.R‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ و رﺳﻢ راه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از آن ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازة‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ‪ ،5‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺷﻨﺎوري در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ‪ 26°N‬و ‪ 055°E‬ﻛﻪ ﻗﺼﺪ دارد راه ‪ 300°T‬را ﺑﺎ‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ‪ 8‬ﮔﺮه درﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 1/5‬ﺳﺎﻋﺖ درﻳﺎﻧﻮردي ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -5‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺷﻨﺎور‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻪ ﺳﻤﺖ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ راﺳﺘﺎي ﺳﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬اﻣﺘﺪاد ﺧﻄﻮط ﺳﻤﺖ دو ﺑﻪ دو ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻼﻗﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻳﻚ ﻣﺜﻠﺚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ ‪ .(6‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺜﻠﺚ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗﻲ ﻣﻴﺎﻧﻪﻫﺎي آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺷﻨﺎور‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺜﻠﺚ ﺣﺎﺻﻞ‪ ،‬ﻛﺸﻴﺪﮔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -6‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻪ ﺳﻤﺖ‬

‫‪64‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻓﻜﺮﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ دﻻﻳﻞ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎﻻ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺪول زﻳﺮ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ و ﺗﻌﺎرﻳﻒ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮدي آﻧﻬﺎ آﺷﻨﺎ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪:‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫واﺣﺪ‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ردﻳﻒ‬

‫ﻣﺎﻳﻞ درﻳﺎﻳﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ‬ ‫)‪Distance(Dist.‬‬ ‫ﻣﺴﺎﻓﺖ‬ ‫‪1‬‬

‫اﻧﺪازه ﻣﺴﺎﻓﺖ در واﺣﺪ زﻣﺎن‬ ‫ﮔﺮه درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫)‪Speed(Spd‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ‬ ‫‪2‬‬

‫‪Speed Made Good‬‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺖ ﭘﻴﻤﻮده ﺷﺪه در واﺣﺪ زﻣﺎن‬ ‫ﮔﺮه درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ‬ ‫‪3‬‬
‫)‪(S.M.G‬‬

‫زاوﻳﻪ دﻳﺪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺷﻲء و ﺷﻤﺎل‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫)‪Bearing (Brg‬‬ ‫ﺳﻤﺖ‬ ‫‪4‬‬

‫زاوﻳﻪ دﻳﺪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺷﻲء و ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫‪True Bearing‬‬ ‫ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫‪5‬‬
‫زاوﻳﻪ دﻳﺪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﻴﻦ ﻳﻚ ﺷﻲء و ﺷﻤﺎل‬
‫درﺟﻪ‬ ‫‪Magnetic Bearing‬‬ ‫ﺳﻤﺖ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‬ ‫‪6‬‬
‫ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‬
‫زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﻴﻨﻪ ﻛﺸﺘﻲ و ﻳﻚ ﺷﻲء‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫‪Relative Bearing‬‬ ‫ﺳﻤﺖ ﻧﺴﺒﻲ‬ ‫‪7‬‬

‫زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎل و ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻨﺎور‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫)‪Course (Co.‬‬ ‫راه‬ ‫‪8‬‬
‫زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻨﺎور‬
‫درﺟﻪ‬ ‫)‪True Course (T.C‬‬ ‫راه ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫‪9‬‬

‫زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎل و ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﻤﻮده ﺷﺪه ﺷﻨﺎور‬ ‫‪Course Made Good‬‬
‫درﺟﻪ‬ ‫ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ‬ ‫‪10‬‬
‫)‪(C.M.G‬‬
‫‪Course to Steer‬‬
‫راه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺪون ﺗﺄﺛﻴﺮﺟﺮﻳﺎن و ﺑﺎد‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫راه ﺳﻜﺎﻧﻲ‬ ‫‪11‬‬
‫)‪(C.T.S‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب )ﺟﻬﺖ ﺑﻪ ‪(...‬‬
‫درﺟﻪ‬ ‫‪Set‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫‪12‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب‬ ‫ﮔﺮه درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫‪Rate‬‬ ‫ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫‪13‬‬

‫ﺟﻬﺖ وزش ﺑﺎد )ﺟﻬﺖ از ‪(...‬‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫‪Wind Direction‬‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺑﺎد‬ ‫‪14‬‬

‫زاوﻳﻪ اﻧﺤﺮاف ﺷﻨﺎور از راه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در اﺛﺮ ﺑﺎد‬ ‫درﺟﻪ‬ ‫‪Leeway‬‬ ‫راﻧﺶ ﺑﺎد‬ ‫‪15‬‬

‫‪65‬‬
 ‫ﺑﻴﺸﺘﺮﺑﺪاﻧﻴﺪ‬
‫ﻳﻚ ﻧﺎوﺑﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺷﻨﺎور )‪ (E.P‬را ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺗﺨﻤﻴﻦ زدن ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﻳﻦ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﻤﺎن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻧﻴﺮوي ﺑﺎد و ﺗﺎﺛﻴﺮ آن‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت درﻳﺎﻳﻲ‬
‫و اﺛﺮات آن‪ ،‬ﺑﺮ روي راه ﻛﺸﺘﻲ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺤﺚ ﻛﻼﺳﻲ‬
‫در ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﻼﺳﻲ درﺑﺎره ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺟﺪول ﺑﺎﻻ و ارﺗﺒﺎط آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﺗﺎ از ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬
‫ﻛﺎﻣﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻛﻪ واﺣﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﺴﺎﻓﺖ در درﻳﺎ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻞ درﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻣﺎﻳﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1852‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻛﻼﺳﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻴﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( اﺟﺰاي اﻳﻦ واﺣﺪ ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟‬
‫ب( دﻳﮕﺮ واﺣﺪﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻃﻮﻟﻲ در درﻳﺎ ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟‬
‫پ( ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺎﻳﻞ و ﮔﺮه درﻳﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد؟‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ" ‪ "Wind is coming from, Current is going to‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ؟‬ ‫ﻛﻼﺳﻲ‬

‫وﺳﺎﻳﻞ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻤﺖ و راه ﺷﻨﺎور در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺖ و ﻧﺎوﺑﺮي ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻳﻚ ﺷﻨﺎور در درﻳﺎ‪ ،‬از اﺑﺰار و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻳﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻤﻚ ﻧﺎوﺑﺮي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﺳﺎﻳﻞ و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﻛﻤﻚ ﻧﺎوﺑﺮي درﻳﺎﻧﻮردان را‬
‫در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻫﺪاﻳﺖ در ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻳﺎري ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ دو ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﻬﺖﻳﺎﺑﻲ و ﺳﻤﺖ ﮔﻴﺮي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ آﺷﻨﺎ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪66‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫اﻟﻒ( ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ)‪:(Magnetic Compass‬‬

‫ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 7‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﺮاي ﺟﻬﺖﻳﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫ﻣﻴﺪان ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ زﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎل ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﺟﺰاء ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫ﻋﻘﺮﺑﺔ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ ،‬ﺻﻔﺤﺔ ﻣﺪرج ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎ )ﻛﻪ از ‪ 0 °‬ﺗﺎ ‪360°‬‬
‫درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ(‪ ،‬ﻛﺎﺳﺔ ﻣﺤﻔﻈﻪ‪ ،‬ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺨﺼﻮص ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ‬
‫)ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻔﺖ‪ ،‬اﻟﻜﻞ ﺑﺎﺷﺪ(‪ ،‬ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺷﻨﺎور‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة ﺳﻤﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪ و ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -7‬ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫درﺑﺎره ﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻌﺎﻳﺐ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ و ﻧﺘﻴﺠﻪ را درﻛﻼس اراﺋﻪ دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻫﻨﺮآﻣﻮز ﺧﻮد در ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﺤﻮه ﻛﺎر ﺑﺎ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ را ﺑﻴﺎﻣﻮزﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‬

‫ب( ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ)ﺟﺎﻳﺮو()‪(Gyro Compass‬‬

‫اﻣﺮوزه ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ از ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺗﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ )ﺟﺎﻳﺮو( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﺔ آن در ﺷﻜﻞ ‪ 8‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻗﻄﺐ ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ زﻣﻴﻦ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ و از وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫»ﺟﺎﻳﺮوﺳﻜﻮپ« ﺑﺮاي ﻧﺸﺎن دادن ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -8‬ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ‬

‫‪67‬‬
 ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﻮزشﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﺧﻮد درﻛﺎرﮔﺎه و ﻧﻴﺰ ﺑﺎزدﻳﺪﻫﺎي ﻛﻪ در ﻃﻲ ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ از ﺷﻨﺎورﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻴﺪ داﺷﺖ‪،‬‬
‫ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‬
‫درﺑﺎره ﻧﺤﻮة ﻛﺎر و اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻮاع ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻫﺎ در روي ﻛﺸﺘﻲ ﮔﺰارﺷﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده و در ﻛﻼس اراﺋﻪ دﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻴﻠﻢ‬
‫ﺿﻤﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻓﻴﻠﻢ آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﺤﻮة ﻛﺎر و اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ در ﺷﻨﺎورﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪:(Magnetic Compass Error‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬از ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻣﻘﺪاري زاوﻳﻪ دارد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫زاوﻳﻪ ﻫﻤﺎن ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ)‪ (C.E.‬اﺳﺖ ﻛﻪ در اﺛﺮ اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪ (Variation‬و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫)‪ (Deviation‬ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪:(Variation‬‬
‫ﺑﻪ زاوﻳﺔ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻴﻦ ﻧﺼﻒاﻟﻨﻬﺎرﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ و ﻧﺼﻒاﻟﻨﻬﺎرﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ درﻫﺮﻧﻘﻄﻪاي از ﻛﺮة زﻣﻴﻦ"اﺧﺘﻼف"‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ )اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ( ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﻘﺪار ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ‬
‫آن ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﻧﻘﺸﺔ درﻳﺎﻳﻲ آن ﻣﺤﻞ و در درون ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎي ﻧﻘﺸﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ ‪.(5‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎ ﺣﺮوف اﺧﺘﺼﺎري ‪ Var‬و ﺑﻪ ﺻﻮرت زاوﻳﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﻳﺎ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻪ درﺟﻪ و دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪-9‬ﻧﺤﻮة ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ روي ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫‪68‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‬
‫اﮔﺮﺷﻤﺎل ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺷﺮﻗﻲ اﺳﺖ؛ وﻟﻲ اﮔﺮﺷﻤﺎل ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﻤﺖ‬
‫راﺳﺖ ﺷﻤﺎل ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻏﺮﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ب( اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ )‪:(Deviation‬‬

‫وﺟﻮد آﻫﻦ و ﻓﻠﺰات در ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ از ﻧﺼﻒاﻟﻨﻬﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻣﻨﺤﺮف ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻧﺤﺮاف‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف راﺳﺖ ﻳﺎ ﭼﭗ ﺷﻤﺎل ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت زاوﻳﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﻳﺎ ﻏﺮﺑﻲ و ﻣﻘﺪار آن ﺑﺎ درﺟﻪ‬
‫و دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺤﺮاف ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺸﺘﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻘﺪار آن ﺑﺮاي راهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫روي ﺟﺪول اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪ (Magnetic Deviation Card‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺟﺪول و ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻧﺤﺮاف را در ﺷﻜﻞ‪ 10‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -10‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﺟﺪول و ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻧﺤﺮاف‬

‫ﻧﺤﻮة ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪:‬‬

‫ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ)‪ (C.E‬ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﺟﺒﺮي ‪ Dev‬و ‪ Var‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ ‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ‪ Dev‬و ‪ Var‬ﻫﻢ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﻫﺮ دو ﺷﺮﻗﻲ ﻳﺎ ﻫﺮ دو ﻏﺮﺑﻲ( ﻋﺪد آن دو ﺑﺎﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه و ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻄﺎ ﻫﻢ ﺑﺎ ‪ Dev‬و ‪ Var‬ﻫﻢ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ ‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻋﻼﻣﺖ ‪ Dev‬و ‪ Var‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺪد آﻧﻬﺎ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻛﺴﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ و ﻋﻼﻣﺖ ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﺧﻄﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻳﻜﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪69‬‬
 ‫ﻣﺜﺎل‪ :1‬در ﻳﻚ ﺷﻨﺎور ‪ Var = 5 W‬و ‪ Dev = 10 W‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪C.E = Var +– Dev‬‬ ‫‪C.E = 10 W + 5 W = 15 W‬‬
‫ﻣﺜﺎل ‪ :2‬اﮔﺮ ‪ Dev = 5 W‬و ‪ Var = 12 W‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪C.E = Var +– Dev‬‬ ‫‪C.E = 12 E – 5 E = 7 E‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫در ﻳﻚ ﺷﻨﺎور ‪ Var=6/5°W‬و ‪ Dev= 5 °W‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻼﺳﻲ‬

‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺑﺮﻋﻜﺲ‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و راه ﺣﻘﻴﻘﻲ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮد‪.‬‬

‫ﺳﻤﺖ ﺣﻘﯿﻘﯽ‬ ‫ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﯾﯽ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -11‬ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‬

‫‪True North‬‬ ‫‪Ship‬‬ ‫‪True‬‬ ‫‪Magnec‬‬

‫‪Centerline‬‬ ‫‪North‬‬ ‫‪North‬‬

‫‪True‬‬ ‫‪Course‬‬
‫‪Course‬‬ ‫‪Magnec‬‬
‫‪Course‬‬
‫‪VAR‬‬
‫‪True Bearing‬‬

‫‪Relave Bearing‬‬
‫‪Magnec‬‬
‫‪Own‬‬ ‫‪Compass‬‬
‫‪Ship‬‬
‫‪Target‬‬

‫‪Meridian‬‬

‫‪70‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﻻ و آﻣﻮﺧﺘﻪﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺧﻮد‪ ،‬ﺟﺎﻫﺎي ﺧﺎﻟﻲ را ﭘﺮﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻼﺳﻲ‬
‫اﻟﻒ( ﺑﻪ زاوﻳﻪ ﻣﺤﺼﻮر ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎل ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ)ﻧﺼﻒاﻟﻨﻬﺎر ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ( و ﻣﺤﻮر ﻃﻮﻟﻲ ﻛﺸﺘﻲ"‪".................‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺪازه اﻳﻦ زاوﻳﻪ از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ‪ 360‬درﺟﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ب( ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎ ﺳﻤﺖ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ داراي ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم"‪"...........................‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫پ( ﺟﻬﺘﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺸﺘﻲ در آب آرام در ﺟﻬﺖ ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪"........................" ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫زاوﻳﻪاي اﺳﺖ ﺑﻴﻦ ﻧﺼﻒاﻟﻨﻬﺎر ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺧﻂ ﻣﺮﻛﺰي ﺷﻨﺎور ﻛﻪ از ﺷﻤﺎل در ﺟﻬﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﻲﺷﻮد )از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 360‬درﺟﻪ(‪.‬‬
‫ت( "‪"...........................‬ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻛﺸﺘﻲ و ﺷﺊ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‬

‫اﻟﻒ( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ 1‬اﺑﺘﺪا ﻣﻴﺰان اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ آن‪ ،‬از ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪ 2‬ﻣﻘﺪار اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ را از ﺟﺪول اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ )‪ (Magnetic Deviation Card‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ 3‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺟﺎيﮔﺬاري اﻋﺪاد و ﻣﻘﺎدﻳﺮ در ﺟﺪول و ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﺣﻘﻴﻘﻲ را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫‪Compass Bearing‬‬ ‫‪Magnetic Bearing‬‬ ‫‪True Bearing‬‬

‫‪Deviation‬‬ ‫‪Variation‬‬
‫‪/Course‬‬ ‫‪/Course‬‬ ‫‪/Course‬‬

‫ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‬

‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ اﮔﺮ ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف ﻳﺎ اﻧﺤﺮاف ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﺳﻤﺖ و راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺪد ﺧﻄﺎ‬
‫را ﺑﻪ ﻋﺪد ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و اﮔﺮ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﻋﺪد ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ ﻛﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺧﻄﺎﻫﺎى ﺷﺮﻗﻰ‬ ‫‪Error East‬‬ ‫‪+‬‬

‫ﺧﻄﺎﻫﺎى ﻏﺮﺑﻰ‬ ‫‪Error West‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﮔﺮ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ ﺳﻤﺖ ﭼﺮاﻏﻲ را‪ 127 °‬ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ 6°‬ﻏﺮﺑﻲ و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ‪7°‬‬
‫ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭼﺮاغ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪West Error‬‬
‫ﺧﻄﺎى ﻏﺮﺑﻰ‬

‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪127‬‬ ‫‪7 W‬‬ ‫‪120‬‬ ‫‪6 W‬‬ ‫‪1140‬‬

‫‪71‬‬
 ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫اﮔﺮ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ ﺳﻤﺖ ﺳﺎﺣﻞ را ‪ 353°‬ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ 3°‬ﻏﺮﺑﻲ و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪10°‬ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻛﻼﺳﻲ‪1‬‬
‫ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺳﺎﺣﻞ را ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫اﮔﺮ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ ﺳﻤﺖ ﺷﻨﺎوري را ‪ 660°‬ﻧﺸﺎن دﻫﺪ و اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ 3°‬ﺷﺮﻗﻲ و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ‪ 5°‬ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻛﻼﺳﻲ‪2‬‬
‫ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺷﻨﺎور را ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ب( ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮﻋﻜﺲ روش ﺑﺎﻻ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺷﺮﻗﻲ از ﻋﺪد‬
‫ﺳﻤﺖ و راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻛﻢ ﺷﺪه و ﺧﻄﺎﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻋﺪد ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪول و ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﻣﻘﺪار ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ را از ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪:‬‬

‫‪CompassBearing /‬‬ ‫‪Magnetic Bearing /‬‬ ‫‪True Bearing /‬‬

‫‪Deviation‬‬ ‫‪Variation‬‬
‫‪Course‬‬ ‫‪Course‬‬ ‫‪Course‬‬

‫اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﺳﻤﺖ ﻳﺎ راه ﺣﻘﻴﻘﻲ‬

‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﺑﺮﻋﻜﺲ روش ﻗﺒﻞ‪ ،‬در اﻳﻨﺠﺎ اﮔﺮ ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف ﻳﺎ اﻧﺤﺮاف ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻪدﺳﺖ آوردن‬
‫ﺳﻤﺖ و راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻋﺪد ﺧﻄﺎ را از ﻋﺪد ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ ﻛﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و اﮔﺮ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﺪد ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺧﻄﺎﻫﺎى ﺷﺮﻗﻰ‬ ‫‪Error East‬‬

‫‪+‬‬ ‫ﺧﻄﺎﻫﺎى ﻏﺮﺑﻰ‬ ‫‪Error West‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﮔﺮ ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺷﻨﺎوري‪ ،680°‬اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ 3°‬ﺷﺮﻗﻲ و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪ 5°‬ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎور ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪East Error‬‬
‫ﺧﻄﺎى ﺷﺮﻗﻰ‬

‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪V‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪600‬‬ ‫‪3 E‬‬ ‫‪630‬‬ ‫‪5 E‬‬ ‫‪680‬‬

‫‪72‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫اﮔﺮ ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺳﺎﺣﻞ‪ ،900°‬اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ 5°‬ﻏﺮﺑﻲ و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪ 10°‬ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻼﺳﻲ‪3‬‬
‫ﺳﺎﺣﻞ را ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫اﮔﺮ ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭼﺮاﻏﻲ‪ ،206°‬اﺧﺘﻼف ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ‪ 6°‬ﺷﺮﻗﻲ و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‪ 7°‬ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻼﺳﻲ‪4‬‬
‫ﭼﺮاغ را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎر در‬
‫اﮔﺮ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﻤﺖ ﻳﻚ ﻛﺸﺘﻲ را ‪ 650°‬ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬و اﻧﺤﺮاف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ‪ 5°‬ﺷﺮﻗﻲ و اﺧﺘﻼف ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ‬
‫ﻣﻨﺰل‪1‬‬
‫ﻧﻴﺰ‪ 7°‬ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻛﺸﺘﻲ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎر در‬
‫ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺳﻤﺖ ﺳﺎﺣﻞ را ‪ 177 °‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ‪ Var = 10 ° W‬و‪ Dev = 7 ° E‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار ﺳﻤﺖ‬
‫ﻣﻨﺰل‪2‬‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺳﺎﺣﻞ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎر در‬
‫ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺳﺎﺣﻞ ‪ 290°‬اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ‪ Var = 6 ° W‬و‪ Dev= 12° W‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺳﺎﺣﻞ را‬
‫ﻣﻨﺰل‪3‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎر در‬
‫ﺳﻤﺖ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺳﺎﺣﻞ ‪ 690 °‬اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ‪ Var = 9 ° E‬و‪ Dev= 5 ° W‬ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻘﺪار ﺳﻤﺖ ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺳﺎﺣﻞ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻨﺰل‪4‬‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪73‬‬
 ‫ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﻣﺮﺣﻠﻪ اي‬

‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد)ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ‪ ،‬داوري‪،‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر )اﺑﺰار‪ ،‬ﻣﻮاد‪،‬‬

‫ﻧﻤﺮه‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ردﻳﻒ ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎري‬
‫ﻧﻤﺮهدﻫﻲ(‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﻜﺎن(‬
‫‪ -1‬اﻧﻮاع ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮدر ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫‪-3‬ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ و ﺟﺎﻳﺮو و ﺧﻄﺎي آﻧﻬﺎ را‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻄﺢ ‪-4‬ﻧﺤﻮة ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫‪3‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎر از ﻓﺮﻣﻮل ﺑﺪاﻧﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط را‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-5‬روش ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ :‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺪول‬
‫و ﺑﺮﻋﻜﺲ را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل ﺑﺪاﻧﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎﺑﻲ اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‬
‫‪2‬‬
‫ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻜﺎن‪ :‬ﻛﻼس ﻳﺎ ﻛﺎرﮔﺎه‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫درﻳﺎﻧﻮردي‬
‫‪ -1‬اﻧﻮاع ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬ ‫در ﺳﻄﺢ‬
‫‪2‬‬
‫‪ -3‬ﻗﻄﺐﻧﻤﺎي ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ و ﺧﻄﺎﻫﺎي آن را‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬اﻧﻮاع ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از‬
‫‪1‬‬ ‫‪ -2‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻈﺎر‬

‫‪74‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﺪاﻳﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﺣﺮﻛﺖ‪ ،‬ﺑﺎد و ﺟﺮﻳﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ و زﻣﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫دو ﻧﻮع روش درﻳﺎﻧﻮردي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ و درﻳﺎﻧﻮردي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻜﻤﻞ‬
‫ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻛﻪ ﺑﺎ درﻳﺎﻧﻮردي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬
‫ﻛﺸﺘﻲ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮده و ﺑﺎ درﻳﺎﻧﻮردي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ ﺟﺮﻳﺎن آب‪ ،‬ﺑﺎد‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﻛﺸﺘﻲ و اﻧﺠﺎم ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻘﺼﺪ درﻳﺎﻧﻮردي ﻣﻲرﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -12‬ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﻧﻜﺘﻪ اﻳﻤﻨﻲ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه و اﻓﺴﺮان ﻧﺎوﺑﺮ در ﻫﻨﮕﺎم درﻳﺎﻧﻮردي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ و ﺳﺎﺣﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب راه‬
‫و ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ در درﻳﺎ اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺴﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﻪدور از ﺧﻄﺮات ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺳﻄﺤﻲ و زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺧﺸﻜﻲ‪ ،‬آبﻫﺎي‬
‫ﻛﻢﻋﻤﻖ‪ ،‬ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ و زﻳﺮﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬ﻛﺸﺘﻲﻫﺎي ﻏﺮق ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﻮاﻧﻊ و ﺧﻄﺮات دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ راﻫﻲ ﻛﻪ ﺷﻨﺎور را ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬از اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰاﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ‬
‫رو‪ ،‬ﻧﺤﻮة ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ راه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و راه ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﻛﻪ ﺷﻨﺎور را ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ و ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ و ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﺷﻨﺎور‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن آب و ﺑﺎد وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬اﺑﺘﺪا ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺳﭙﺲ ﻣﺒﺪأ و ﻣﻘﺼﺪ را ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ ﻛﺮده و ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن را از ﻣﺒﺪأ رﺳﻢ ﻛﺮده و ﺑﺎ ﭘﺮﮔﺎر ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن روي ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺪا ﻛﺮده و‬
‫ﻛﻤﺎﻧﻲ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬از ﻧﻘﻄﺔ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺳﺮﻋﺖ ﺷﻨﺎور ﻛﻤﺎﻧﻲ رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﻴﺮ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ و دو ﻧﻘﻄﻪ را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬زاوﻳﻪ ﺧﻂ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﺷﻤﺎل‪ ،‬راه ﺷﻨﺎور ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﺜﺎل و ﺷﻜﻞ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫‪75‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﻨﺎوري ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 6‬ﮔﺮه ﻗﺼﺪ ﺣﺮﻛﺖ از ﻧﻘﻄﺔ ) ‪ (25°45'N / 055°25'E‬ﺑﻪ ﻧﻘﻄﺔ )‪(40°25N /15°055' E‬‬
‫دارد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺮﻳﺎن آب در ﺟﻬﺖ ‪ 280°‬و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 4‬ﮔﺮه ﺑﺮ راه ﺷﻨﺎور ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬارد‪ ،‬راه ﺳﻜﺎﻧﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ را ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از رﺳﻢ روي ﻧﻘﺸﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺷﻜﻞ ‪ 9‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد راه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ‪201°‬‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -13‬ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ‬

‫اﮔﺮ ﻋﻜﺲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﻴﺶ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎوري را ﻛﻪ ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در ﻣﺪت ﻣﺸﺨﺺ درﺣﺎل ﺣﺮﻛﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬روش ﺛﺒﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ اﻳﻦﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺎد درﺣﺎل وزﻳﺪن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺑﺘﺪا‬
‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺎد را ﺑﺮ راه اﻋﻤﺎل ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ راه ﺷﻨﺎوري‪ 270°‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎد ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ‪ 3°‬ﺑﻮزد‪ ،‬راه ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪ رﺳﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‪ 273°‬ﺣﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪان دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎد ﺷﻨﺎور را ﺑﻪ ﺟﻬﺘﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲوزد ﻣﻨﺤﺮف ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎل راه ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ را روي ﻧﻘﺸﻪ رﺳﻢ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺷﻨﺎوري از ‪ 6‬ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺟﻨﻮب ﭼﺮاغ ﺟﺰﻳﺮة اﺑﻮﻣﻮﺳﻲ ﺑﺎ راه ‪ 205°‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺳﺮﻋﺖ ‪ 7/5‬ﮔﺮة درﻳﺎﻧﻮردي‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻃﻮل درﻳﺎﻧﻮردي ﺟﺮﻳﺎن آﺑﻲ در ﺟﻬﺖ ‪ 290 °‬ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 3‬ﮔﺮه ﺑﺮ راه ﺷﻨﺎور ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬارد و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎد ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ‪ 5°‬ﺑﺮ ﺷﻨﺎور ﺑﻮزد‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺷﻨﺎور ﭘﺲ از ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ درﻳﺎﻧﻮردي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻲآﻳﺪ‪:‬‬
‫‪76‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -14‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ‬

‫در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺑﻮدن ﺳﺮﻋﺖ ﺷﻨﺎور )‪ (S‬و زﻣﺎن ﻃﻲ ﻣﺴﻴﺮ )‪ (T‬ﺑﺮاي ﻣﺴﺎﻓﺖ )‪ ،(D‬و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮل ‪ D=S.T‬ﻣﻲﺗﻮان ﻣﺴﺎﻓﺖ ﭘﻴﻤﻮده ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻨﺎور را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼً اﮔﺮ ﺷﻨﺎوري ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‪ 10‬ﮔﺮه ﺑﻪ ﻣﺪت‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ درﻳﺎﻧﻮردي ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻓﺖ ‪ 20‬ﻣﺎﻳﻞ را ﭘﻴﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﻛﺎر ﺑﺮ روي ﻧﻘﺸﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از رﺳﻢ راه ﺑﺎ ﭘﺮﮔﺎر ﻣﺴﺎﻓﺖ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ را ﺑﺮ روي ﺧﻂ راه ﺟﺪا‬
‫ﻛﻨﻴﺪ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺷﻨﺎور را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺟﺮﻳﺎن آب ﻣﻮﺟﻮد ﺷﻨﺎور را از ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮد ﻣﻨﺤﺮف ﺳﺎزد‪،‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آن را ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦﻛﺎر از ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ﺷﻨﺎور در ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻄﻲ رﺳﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﭘﺮﮔﺎر ﺑﺮ روي اﻳﻦ ﺧﻂ ﺑﻪ اﻧﺪازة ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن آب ﺟﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺷﻨﺎور اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﺑﺎﻻ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﺣﻞ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻛﻼﺳﻲ‬
‫‪-1‬ﻳﻚ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪ 12‬ﮔﺮه درﻳﺎﻳﻲ و در ﻣﺪت زﻣﺎن ‪ 2/5‬ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻪ ﻣﺴﺎﻓﺘﻲ را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬
‫‪-2‬ﻣﺴﺎﻓﺖ ‪ 60‬ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ‪ 30‬ﮔﺮه در ﭼﻪ ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﭘﻴﻤﻮده ﻣﻲﺷﻮد؟‬
‫‪-3‬ﻳﻚ ﻛﺸﺘﻲ ﻣﺴﺎﻓﺖ ‪ 40‬ﻣﺎﻳﻞ را در ﻣﺪت زﻣﺎن ‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻲ ﻛﻨﺪ؟‬

‫‪77‬‬
 ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‪ :‬ﻧﻘﺸﻪ ﺷﻤﺎره ‪)2887‬دﺑﻲ و ﺟﺰﻳﺮه ﻗﺸﻢ ﺑﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﺣﺎﻟﻮل(‪ ،‬ﺧﻂﻛﺶ ﻣﻮازي‪ ،‬ﭘﺮﮔﺎر‪ ،‬ﻣﺪاد و ﭘﺎكﻛﻦ‬
‫ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ‬
‫‪ -1‬ﺷﻨﺎوري ﻗﺼﺪ دارد در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 1700‬از ﻧﻘﻄﻪ )‪( L:26° 21. 5' N / G: 054°30' E‬‬
‫ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮده و در ﺳﺎﻋﺖ‪ 1900‬در ﻧﻘﻄﻪ)‪ (L:26° 30' N / G: 054°11' E‬ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺮﻳﺎن آب در‬
‫ﺟﻬﺖ‪ 206°‬ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ 2‬ﮔﺮه ﺑﺮ راه ﺷﻨﺎور ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬارد‪ ،‬ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( راه ﺳﻜﺎﻧﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ‬
‫ب( ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ‬
‫‪-2‬ﺷﻨﺎوري در ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ )‪ (L:25° 45'N / G: 054° 55'E‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻨﺎور در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 1400‬ﺑﺎ راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ‪ 225°‬و ﺳﺮﻋﺖ ‪ 10‬ﮔﺮه ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﺮﻳﺎن آﺑﻲ در‬
‫ﺟﻬﺖ ‪ 315°‬و ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ 3‬ﮔﺮه روي ﻛﺸﺘﻲ اﺛﺮ ﺑﮕﺬارد‪،‬‬
‫اﻟﻒ( ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ )‪(SMG‬‬
‫ب( ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ )‪(CMG‬‬
‫را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺷﻨﺎوري در ﺳﺎﻋﺖ‪ 1300‬ﭼﺮاغ ‪ FL(3)10S 58 m 10M‬ﺟﺰﻳﺮه ﻫﻨﺪوراﺑﻲ را در ﺳﻤﺖ ‪ 035°‬و ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ 6‬ﻣﺎﻳﻠﻲ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻨﺎور ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 1600‬درﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ) ‪ (L:26° 43'N / G: 053° 05'E‬ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﺷﺪت ‪ 2‬ﮔﺮه در ﻃﻮل ﻣﺴﻴﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬راه و ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻲ داده‬
‫ﺷﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪-4‬ﺷﻨﺎوري از‪ 6‬ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺟﻨﻮب ﭼﺮاغ ﺟﺰﻳﺮه ﻓﺎرور ﺑﺎ راه‪ 094°‬و ﺳﺮﻋﺖ‪12‬ﮔﺮه درﻳﺎﻧﻮردي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻃﻮل‬
‫درﻳﺎﻧﻮردي ﺑﺎد ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ‪ 3°‬ﺑﺮ ﺷﻨﺎور ﺑﻮزد‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﺷﻨﺎور ﭘﺲ از‪ 2‬ﺳﺎﻋﺖ درﻳﺎﻧﻮردي را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎدآوري‪:‬ﻛﻠﻴﺔ راهﻫﺎ و ﺟﻬﺖﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﻘﻴﻘﻲ در روي ﻧﻘﺸﻪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت اﺧﺘﻼف و اﻧﺤﺮاف را روي آن اﻧﺠﺎم دﻫﻴﺪ ﺗﺎ راه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪدﺳﺖ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪78‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺳﻔﺮ‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﺳﻔﺮ درﻳﺎﻳﻲ و ﻋﺰﻳﻤﺖ از ﻧﻘﻄﺔ ﻣﺒﺪأ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﺔ ﻣﻘﺼﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬

‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻛﺘﺐ‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﺎت‪ ،‬وﺳﺎﻳﻞ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز‬ ‫‪1‬‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ )‪(Appraisal‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ و آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻴﺎز‬ ‫‪2‬‬
‫رﺳﻢ راهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮدن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻄﺮﻧﺎك‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﻧﻘﺎط ﭼﺮﺧﺶ ﻣﺴﻴﺮ ‪(Way‬‬
‫‪3‬‬
‫)‪Points‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ )‪(Planning‬‬
‫رﻋﺎﻳﺖ ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺑﺮﮔﺰاري ﺗﻤﺮﻳﻨﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﻏﻮاﺻﻲ‬ ‫‪4‬‬

‫رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻘﺮرات ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺼﺎدم در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺴﻴﺮ‬ ‫‪5‬‬

‫اﺟﺮاي ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮف ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫‪6‬‬ ‫اﺟﺮا )‪(Execution‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ آب و ﻣﻴﺰان ﺟﺰر و ﻣﺪ‬ ‫‪7‬‬

‫ﭘﺎﻳﺶ )‪(Monitoring‬‬
‫ﭘﺎﻳﺶ اﻳﻤﻨﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ‬ ‫‪8‬‬

‫ﻛﺎر در ﻣﻨﺰل‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﻛﺘﺐ و ﻧﺸﺮﻳﺎت درﻳﺎﻳﻲ )‪ (Nautical Publications‬ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﺳﻔﺮ درﻳﺎﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻫﻨﺮآﻣﻮز ﺧﻮد راﻳﺎﻧﺎﻣﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺰر و ﻣﺪ )‪(Tide‬‬
‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺳﻔﺮ آﻣﻮﺧﺘﻴﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻳﻚ ﻛﺸﺘﻲ ﻗﺼﺪ دارد در ﻳﻚ ﺑﻨﺪر ﭘﻬﻠﻮ ﺑﮕﻴﺮد ﻳﺎ از آبﻫﺎي‬
‫ﻛﻢﻋﻤﻖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻮر ﻣﻮﺳﻲ( ﻋﺒﻮر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻖ آب را ﺑﺮاي زﻣﺎن رﺳﻴﺪن ﺷﻨﺎور ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬در ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ ﻫﻨﮕﺎم ورود ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﺎور در زﻣﺎﻧﻲ وارد ﺑﻨﺪر ﺷﻮد ﻛﻪ آب در ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺧﻮد )ﻣﺪ ‪(High water -‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ؛ در ﻏﻴﺮ اﻳﻦﺻﻮرت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﮔﻞ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ و اﻣﻜﺎن ﻋﺒﻮر از ﻛﺎﻧﺎل در زﻣﺎن ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺧﻮد‬
‫)ﺟﺰر‪ ( Low Water -‬وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‬
‫در ﺣﻴﻦ درﻳﺎﻧﻮردي در آبﻫﺎي ﻛﻢﻋﻤﻖ داﻧﺴﺘﻦ ﻋﻤﻖ دﻗﻴﻖ آب در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي دارد‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ آن ﺑﺎﻳﺪ دو ﻋﺎﻣﻞ زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪّ را ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪79‬‬
 ‫ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ )‪(Tide Tables‬‬
‫اﻃﻼﻋﺎت زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﻣﻲﺗﻮان از ﻛﺘﺎب ﭼﻨﺪ ﺟﻠﺪي ﺑﻪﻧﺎم ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ )‪ (Tide Tables‬ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آورد‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺳﺎل ﻣﻴﻼدي آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺑﻮط‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ درﻳﺎﻧﻮردي ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺎﻋﺖ و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﺑﺮاي ﺑﻨﺪر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫در ﺷﻜﻞ ‪ 15‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻛﺘﺎب ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ )‪ (Tide Tables‬راﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻜﻞ ‪ -15‬ﻛﺘﺎب ‪Tide Tables‬‬

‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻨﺎدر ﺑﻪ دو دﺳﺘﺔ اﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫اﻟﻒ( ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ )اﺳﺘﺎﻧﺪارد( )‪ :(Standard Ports‬ﺑﻨﺎدري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺟﺪاوﻟﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎم روزﻫﺎي ﺳﺎل ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ در اﻧﺘﻬﺎي ﻛﺘﺎب‬
‫ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﭘﻨﺞ ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ اﻳﺮاﻧﻲ وﺟﻮد دارد‪ :‬ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ رﺟﺎﻳﻲ )ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس(‪ ،‬ﻣﺎﻫﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺧﻮر ﻣﻮﺳﻲ و‬
‫ﺟﺰﻳﺮة ﺧﺎرك‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﺑﻪدﺳﺖ آوردن زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺮاي ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬اﮔﺮ ﺷﻨﺎوري در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 22‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ )‪ (22 September‬ﺳﺎل ‪ ،2017‬ﻗﺼﺪ ورود ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﺷﻬﻴﺪ رﺟﺎﻳﻲ‬
‫)ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس( را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻨﺎور ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ را در روز ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﺪ؟‬

‫‪80‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﺑﻪاﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ در ﻛﺘﺎب ‪ Tide Tables‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده و ﺻﻔﺤﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﺷﻬﻴﺪ رﺟﺎﻳﻲ‬
‫را ﻳﺎﻓﺘﻪ و در آن ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ را اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪5410‬‬ ‫‪0.6‬‬
‫‪22‬‬ ‫‪1132‬‬ ‫‪3.8‬‬

‫‪F‬‬ ‫‪1758‬‬ ‫‪0.4‬‬

‫‪2352‬‬ ‫‪3.7‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﺟﺪول ﺑﺎﻻ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11:32‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻣﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 3/8‬ﻣﺘﺮ و‬
‫در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 17:58‬ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﺟﺰر ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/4‬ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ب( ﺑﻨﺎدر ﻓﺮﻋﻲ )ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ()‪ :(Secondary Ports‬ﺑﻨﺎدري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از ﺑﻨﺎدر ﻓﺮﻋﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺮوﻫﻲ زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻳﻚ ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ )اﺳﺘﺎﻧﺪارد( ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﻟﺬا ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ در ﺑﻨﺎدر ﻓﺮﻋﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻬﺮﺳﺖ و ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻛﺘﺎب ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ‬
‫)‪ ،(Tide Tables‬ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آنرا ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺮد و ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت اﺧﺘﻼف زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺑﻪ ﺑﻨﺪر‬
‫اﺻﻠﻲ آن‪ ،‬زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻨﺪر ﻓﺮﻋﻲ را ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺧﺘﻼف ﺳﺎﻋﺖ و اﺧﺘﻼف ارﺗﻔﺎع‬
‫ﺑﻴﻦ ﺑﻨﺪر ﻓﺮﻋﻲ و ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ و ارﺗﻔﺎع ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ ﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬در ﻫﻨﮕﺎم‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ ﻛﻢ ﻛﺮدن اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻼﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ(‪ .‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺎدر‬
‫اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﺰء ﺑﻨﺎدر ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺪاﻧﻴﺪ‬
‫درﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ درﻫﺮ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ روز‪ ،‬دو ﺑﺎر ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺰر و دو ﺑﺎر ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺪ ﺑﻪ وﺟﻮد‬
‫ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎر ﮔﺮوﻫﻲ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻴﺪ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺪ و ﺟﻬﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺟﺰر در روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﭼﻪ ﻋﻼﻣﺘﻲ ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲﺷﻮد؟‬

‫ﻛﺎر در ﻛﻼس‬
‫ﺑﺎ داﻧﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻴﻼدي اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻧﺎم ﻣﺎهﻫﺎي‬
‫ﻣﻴﻼدي و ﺗﻌﺪاد روزﻫﺎي آن را ﻓﺮا ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺑﺴﭙﺎرﻳﺪ‪.‬‬

‫‪81‬‬
 ‫ﻛﺎر در ﻣﻨﺰل‬
‫اﻟﻒ( ﺟﺪول ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ در ﺑﻨﺪر ﻣﺤﻞ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺪت ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آورﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آوردن زﻣﺎن و ارﺗﻔﺎع ﺟﺰر و ﻣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از ﺗﺎرﻧﻤﺎي ‪ Easy Tide‬در اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ب( در ﻛﺘﺎب ﻫﻤﺮاه ﻫﻨﺮﺟﻮ ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ اﻳﺮاﻧﻲ )ﺑﻨﺎدر ﺑﻮﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪرﺟﺎﻳﻲ )ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس(‬
‫و ﻣﺎﻫﺸﻬﺮ‪ ،‬ﺧﻮرﻣﻮﺳﻲ و ﺟﺰﻳﺮه ﺧﺎرك( ﺑﺮاي ﺳﺎل ‪ 2017‬ﻣﻴﻼدي ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺪاول داده ﺷﺪه‪ ،‬ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺮاي ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ اﻳﺮان را در روز ‪ 5‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ 2017‬ﺑﻪدﺳﺖ‬
‫آورﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺪار ارﺗﻔﺎع ﻣﺪ در ﻳﻚ ﻣﺎه در ﭼﻪ زﻣﺎﻧﻲ روي ﻣﻲدﻫﺪ؟ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﺎه ﻗﻤﺮي ﭼﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ دارد؟‬

‫ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻴﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﭼﺮا در درﻳﺎي ﺧﺰر ﻣﻴﺰان ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك اﺳﺖ؟‬

‫ﻣﺠﺎﻫﺪت ﻏﻮاﺻﺎن درﻳﺎ دل ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﺮﺑﻼي ﭼﻬﺎر و‬

‫ﭘﻨﺞ ﻫﺮﮔﺰ از ﻳﺎد ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﻦ ﻣﺮز و ﺑﻮم ﻧﺨﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪.‬‬
‫آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺪاي ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ زﻧﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻼش ﻛﻨﻴﻢ آن ارزشﻫﺎ را‪ ،‬ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫آن در اﻳﻦ ﻣﻴﺪانﻫﺎ وارد ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬زﻧﺪه ﺑﺪارﻳﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﻬﻴﺪان درﻳﺎ دل و ﺧﻂ ﺷﻜﻦ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ‬
‫ﻣﻠﺖ اﻳﺮاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﺑﻴﺎﻧﺎت رﻫﺒﺮ ﻣﻌﻈﻢ اﻧﻘﻼب‪82/7/23‬‬

‫‪82‬‬
 ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﻣﺮﺣﻠﻪاي‬

‫داوري‪،‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد)ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر )اﺑﺰار‪ ،‬ﻣﻮاد‪،‬‬

‫ﻧﻤﺮه‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ردﻳﻒ ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎري‬
‫ﻧﻤﺮهدﻫﻲ(‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ ،‬ﻣﻜﺎن(‬
‫‪ -1‬ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در‬
‫زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻄﺢ ‪ -4‬ﻧﻜﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺳﻔﺮ درﻳﺎﻳﻲ را‬
‫‪3‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -6‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ را‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺘﺎب ‪ Tide Tables‬ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﭘﻨﺞ ﺑﻨﺪر اﺻﻠﻲ اﻳﺮاﻧﻲ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ :‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺪول اﺑﺰار و‬
‫ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي‬
‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ از ﻛﺘﺎب ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ‬ ‫‪3‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫)‪(Tide Tables‬‬
‫‪ -2‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻜﺎن‪ :‬ﻛﺎرﮔﺎه ﻣﺠﻬﺰ درﻳﺎﻧﻮردي‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در‬ ‫در ﺳﻄﺢ‬
‫‪2‬‬
‫زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر‬
‫‪ -4‬ﻧﻜﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺳﻔﺮ درﻳﺎﻳﻲ را‬
‫ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺰر و ﻣﺪ را ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻈﺎر ‪ -2‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در‬
‫زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪83‬‬
 ‫ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ روي ﻧﻘﺸﻪ‬
‫ﺷﺮح ﻛﺎر‪:‬‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺿﺮورت ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ‪ -‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻘﺸﻪﻧﻤﺎ‬
‫‪ -‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ روشﻫﺎي ﺑﻪروز رﺳﺎﻧﻲ و ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﻮاع ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫‪ -‬ﺷﻨﺎﺧﺖ اﻧﻮاع ﻗﻄﺐﻧﻤﺎ و ﻧﺤﻮة ﻣﺤﺎﺳﺒﺔ ﺧﻄﺎي ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪-‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺳﻤﺖ و راه ﻗﻄﺐﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣﻮلﻫﺎ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ ‪ -‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻌﻠﻮم‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور ﺑﺎ راه ﻣﻌﻠﻮم در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ‪ -‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻘﺶ و اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺟﺰر و ﻣﺪ‬
‫‪ -‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ارﺗﻔﺎع و زﻣﺎن ﺟﺰر و ﻣﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺘﺎب ‪Tide Tables‬‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎدر اﺻﻠﻲ اﻳﺮاﻧﻲ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﻤﻠﻜﺮد‪:‬‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺧﺖ روش آﻣﺎدهﺳﺎزي و ﻛﺎر روي ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﻤﻠﻲ‪،‬‬
‫‪-‬روشﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎور در ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ و درج آن روي ﻧﻘﺸﻪ‪،‬‬
‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ‪ :‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺗﺮﺳﻴﻢ راه ﺷﻨﺎور در روش درﻳﺎﻧﻮردي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر‪ ،‬اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات‪:‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ‪ :‬ﻛﺎرﮔﺎه ﻧﺎوﺑﺮي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ اﻧﻮاع وﺳﺎﻳﻞ ﻛﺎر ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ‬
‫اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات‪ :‬اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻛﺘﺎب ﺟﺪاول ﺟﺰر و ﻣﺪ‬

‫ﻣﻌﻴﺎر ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ‪:‬‬
‫ﻧﻤﺮه ﻫﻨﺮﺟﻮ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻧﻤﺮه ﻗﺒﻮﻟﻲ از‪3‬‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﺎر‬ ‫ردﻳﻒ‬
‫‪1‬‬ ‫آﻣﺎدهﺳﺎزي ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎﺑﻲ ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫ﻧﺎوﺑﺮي ﺗﺨﻤﻴﻨﻲ‬ ‫‪3‬‬
‫ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﻏﻴﺮﻓﻨﻲ‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻬﺎت زﻳﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻧﮕﺮش‪ -1 :‬رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ‪ -2 ،‬دﻗﺖ و‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﻤﺮﻛﺰ در اﺟﺮاي ﻛﺎر ‪ -3‬اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي‪ -4 ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺻﺤﻴﺢ و‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ از اﺑﺰار و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻧﺎوﺑﺮي‬
‫*‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات‬
‫* ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻫﻨﺮﺟﻮ ﺑﺮاي ﻗﺒﻮﻟﻲ وﻛﺴﺐ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ‪ 2‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪84‬‬