‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات درﺗﺎ ﺳﻴﺴﺎت ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‬

‫ﺧﻮراﮎ ورودﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ‬

‫ﭼﮑﻴﺪﻩ‪:‬‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻳﮑﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮﺟﻮد در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﺑﻮﻳﮋﻩ در ﺑﺨ ﺶ اﻧﺘﻘ ﺎل اﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ ﮔﺎز ﺧﻮراﮎ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺧﻮد را از ﻣﺨﺎزن ژوراﺳﻴﮏ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن اﺳ ﺘﺨﺮاج و ﭘ ﺲ‬
‫از ﺁﺑﮕﻴ ﺮﯼ و ﻃ ﯽ ﻣﺴ ﺎﻓﺖ ‪ ١٧۶‬ﮐﻴﻠ ﻮﻣﺘﺮ ‪ ،‬در ﻣﺠﺘﻤ ﻊ ﺑ ﻪ ﻣﺼ ﺮف ﻣﻴﺮﺳ ﺎﻧﺪ ‪ .‬ﻳﮑ ﯽ از ﻣﺴ ﺎﺋﻞ و ﻣﺸ ﮑﻼﺗﯽ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ ﺑﻮﻳﮋﻩ در ﻓﺼﻮل ﺳﺮد ﺳﺎل در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺎ ﺁن ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ و در ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﻣ ﻮارد ﺑﺎﻋ ﺚ‬
‫ﮐﺎهﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ اﻳﻤﻨﯽ ﻣﺤﻴﻂ ﮐﺎر ﻣﻴﺸﻮد ‪ ،‬ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﻗﺴ ﻤﺘﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻣﺴ ﻴﺮ ﺑ ﻮﻳﮋﻩ‬
‫ورودﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﭘﺮوژﻩ ﺳﻌﯽ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اﯼ و اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﯽ اﺑﺘﺪا ﻣﺎهﻴﺖ هﻴﺪرات ‪،‬‬
‫اﻧﻮاع ﺁن ‪ ،‬اهﻤﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺁﻧﻬﺎ ‪ ،‬روﺷﻬﺎﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗ ﺮار ﮔﻴ ﺮد‪ .‬و‬
‫ﺳﭙﺲ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪ از ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﮔﺎز رﺳ ﺎﻧﯽ ﭘﺘﺮوﺷ ﻴﻤﯽ رازﯼ ﮐ ﻪ ﺑﻴﺸ ﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸ ﮑﻼت‬
‫را دارﻧ ﺪ ﺗﻮﺳ ﻂ ﺳ ﻪ ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ‪ Hydrate + ، HYSYS‬و ‪Distilled Water- Hydrate‬‬
‫‪ (DWHC) Correlation –HWU‬ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﺷ ﻮد و ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از ﺁﻧﻬ ﺎ ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ و ﻣﻘﺎﻳﺴ ﻪ ﻗ ﺮار‬
‫ﮔﻴﺮد و ﻧﻤﻮدار هﺎﯼ دﻣﺎ‪ -‬ﻓﺸﺎر ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ هﺎﯼ ﺳﻴﺎل در ﺁن ﻧﻘﺎط ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﺗ ﺎ ﺑﺘ ﻮان ﺑ ﺎ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر و دﻣﺎ در ﻣﺤﺪودﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار هﺎ و ﻳﺎ ﺗﺰرﻳ ﻖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ ) ﮐ ﻪ ﻓﻘ ﻂ ﺗﻮﺳ ﻂ ﻧ ﺮم‬
‫اﻓﺰار‪ Hydrate +‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﻮد( از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﮐﺮد‪.‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪:‬‬
‫هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ درﺳ ﺎل ‪ ١٨١٠‬ﺗﻮﺳ ﻂ ﺁﻗ ﺎﯼ دﻳ ﻮﯼ ﮐﺸ ﻒ ﺷ ﺪ‪ .‬هﺮﭼﻨ ﺪ ﺗﻌ ﺪادﯼ از داﻧﺸ ﻤﻨﺪان اﻋﺘﻘ ﺎد‬
‫داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع درﺳﺎل‪١٧٧٠‬ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬دراﺑﺘﺪا ﻋﻤ ﻞ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺑﻮﺳ ﻴﻠﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺁب‬
‫وﮔﺎزدردﻣﺎﻳﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮاز‪ 0 oC‬ﻳﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﻋﻠﻤﯽ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﯼ ﺑﻮد‪ .‬درﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﺑﻌﺪ ﺗﻌﺪادﯼ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ‪ ،‬ﻣ ﻮاد‬
‫دﻳﮕ ﺮﯼ را ﭘﻴ ﺪا ﮐﺮدﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴ ﺖ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات را داﺷ ﺖ وﻋ ﺪﻩ اي دﻳﮕ ﺮ روﯼ ﻣﻮﺿ ﻮع ﭘﻴ ﺪاﮐﺮدن ﻋ ﺪد‬
‫هﻴﺪراﺗﻪ ﺑﻌﻀﯽ ازهﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺳﺎل ‪ ، ١٩٣۴‬هﺎﻣﺮاﺷﻤﻴﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺎزﯼ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﮐﺸﻒ ﺑﺎﻋﺚ هﺪاﻳﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ هﺎ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﺷﺪ‪.‬‬
‫هﺪف اﺻﻠﯽ ﭘﻴﺪاﮐﺮدن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮐﺮﻳﺴﺘﺎل‪ ،‬ﻣﺮز ﻓﺎزﯼ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ و ﺗﻮﺳﻌﻪ روﺷﻬﺎﯼ ﭘ ﻴﺶ ﺑﻴﻨ ﯽ وﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ‬
‫‪۶‬‬
‫ازﺗﺸﮑﻴﻞ ﺁن ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﺤ ﺪود ﺑ ﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮔ ﺎز ﻧﻴﺴ ﺖ ﺑﻠﮑ ﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﻣ ﺎﻳﻌﯽ ﻧﻈﻴ ﺮ )ﺑﻨ ﺰن وﺗﺘﺮاهﻴ ﺪروﻓﻮران(‬
‫ﻧﻴﺰوﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐ ﻪ ﺗﺤ ﺖ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺟ ﻮﯼ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ درﻓﻀ ﺎهﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ ﺑ ﻴﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺁب ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧ ﺪ وﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫هﻴ ﺪرات دهﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮔ ﺎز و ﻳ ﺎ ﻣ ﺎﻳﻊ ﻣﻮﺟ ﻮد درﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴ ﺪرات ﺑﻌﻨ ﻮان ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﻣﻬﻤ ﺎن ﻧﺎﻣﻴ ﺪﻩ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺷﺒﻴﻪ ﻳﺦ هﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺮﺧﻼف ﻳﺦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ دردﻣﺎهﺎﯼ ﺑﺎﻻﺗﺮاز ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺠﻤ ﺎد ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫ﺷ ﻮﻧﺪ‪ .‬هﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﮑ ﻪ ﻗ ﺒﻼ ﻧﻴ ﺰ ﺑﻴ ﺎن ﺷ ﺪ ﻳﮑ ﯽ ازﺧ ﻮاص ﺟﺎﻟ ﺐ دﻳﮕﺮهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ‪ ،‬اﻳﻨﺴ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑ ﺮﺧﻼف‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﻌﺪﻧﯽ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ (Cuso4 , 5H2O‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب وﮔ ﺎز ﺛﺎﺑ ﺖ ﻧﻴﺴ ﺖ ‪ .‬اﻳ ﻦ ﺣﻘﻴﻘ ﺖ دﻟﻴ ﻞ‬
‫‪۶‬‬
‫ﺑﺴﻴﺎرﯼ از اﺑﻬﺎﻣﺎت در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬آﻪ ﺑﻌﺪأ ﺑﺼﻮرت ﺟﺰﺋﯽ ﺗﺮ ﺑﻴﺎن ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
 ‫آﻠﻴﺎت‬
‫هﺪف ‪:‬‬
‫ه ﺪف از اﻧﺠ ﺎم اﻳ ﻦ ﭘ ﺮوژﻩ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات درﭼﻨ ﺪ ﻧﻘﻄ ﻪ از ﺗﺎﺳﻴﺴ ﺎت ﺧ ﻮراك ورودي ﻣﺠﺘﻤ ﻊ‬
‫ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ رازي و ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دادن ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑ ﺮاي ﺗﺼ ﻤﻴﻢ ﮔﻴ ﺮي ﺟﻬ ﺖ اﺻ ﻼح و ﺑﻬﺒ ﻮد ﺳﻴﺴ ﺘﻢ و‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات در اﻳﻦ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ‪:‬‬

‫در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ ﺁن در ﺗﺎﺳﻴﺴ ﺎت ﺧ ﻮراك ورودي ﻣﺠﺘﻤ ﻊ ﭘﺘﺮوﺷ ﻴﻤﻲ رازي‬
‫ﺗﺎ آﻨﻮن ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﺎﺻﻲ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫روش ﺗﺤﻘﻴﻖ‪:‬‬
‫ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺨﻤ ﻴﻦ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات روش ﺁزﻣﺎﻳﺸ ﮕﺎهﯽ داراﯼ دﻗ ﺖ و ﮐ ﺎرﺁﻳﯽ ﺑﻴﺸ ﺘﺮﯼ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ‬
‫روﺷﻬﺎﯼ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﻓﺮﻣﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺗﺠﺮﺑ ﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺿ ﻤﻨﺄ در روش ﺁزﻣﺎﻳﺸ ﮕﺎهﯽ ﻓ ﺮاهﻢ ﺁوردن ﺷ ﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﯽ‬
‫واﻗﻌ ﯽ ﺧﻴﻠ ﯽ ﻣﺸ ﮑﻞ اﺳ ﺖ‪ .‬و ﻧﻴ ﺎز ﺑ ﻪ ﺻ ﺮف وﻗ ﺖ وهﺰﻳﻨ ﻪ زﻳ ﺎدﯼ اﺳ ﺖ‪ .‬دراﻳ ﻦ ﺗﺤﻘﻴ ﻖ از ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ه ﺎي‬
‫‪(Distilled Water-Hydrate Correlation –HWU )DWHC-HWU ، HYSYS‬‬
‫و ‪ HYDRATE+‬ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات در ﻧﻘﺎط ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩ اﯼ از ﮐﺎر در اﻳﻦ ﭘﺮوژﻩ اﺑﺘﺪا ﺟﻤﻊ ﺁوري اﻃﻼﻋ ﺎت ﻻزم درﺑ ﺎرﻩ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ‪ ،‬اﻧ ﻮاع ﺁﻧﻬ ﺎ ﭼ ﻪ‬
‫از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺮآﻴﺐ ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺁﻧﻬﺎ ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺁﻧﻬﺎ و روﺷ ﻬﺎي ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮي از‬
‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺁﻧﻬﺎ و ﺳﭙﺲ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﺮم اﻓﺰار هﺎﯼ ﻣﺬﮐﻮر و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ ‪ ،‬ﻓﺸﺎر و ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﺳ ﻴﺎل در‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺳﻌﯽ ﮐﺮدﻩ ام دادﻩ هﺎﻳﯽ را ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﮔﺎز ﺗﻮﺳﻂ ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺷﺮﮐﺖ و ﺷ ﺮاﻳﻂ‬
‫ﮐﺎرﯼ در ﭼﻬﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻌﻨﻮان ورودﯼ هﺎﯼ ﭘﺮوژﻩ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﯽ ام ﺑﮑﺎر ﺑﺒﺮم‪) .‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ )‪((١‬‬
 ‫ﺑﻴﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ‪:‬‬
‫ﻣﺠﺘﻤ ﻊ ﭘﺘﺮوﺷ ﻴﻤﯽ رازﯼ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﺄ ﺑﻄﻮرﻣﺘﻮﺳ ﻂ روزاﻧ ﻪ ‪١۵٠‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﻓ ﻮت ﻣﮑﻌ ﺐ ﮔ ﺎزﺗﺮش ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺗﻮﻟﻴ ﺪ‪١۵٠٠‬ﺗ ﻦ ﮔ ﻮﮔﺮد و‪ ٩٧.۵‬ﻣﻴﻠﻴ ﻮن ﻓ ﻮت ﻣﮑﻌ ﺐ ﮔﺎزﺷ ﻴﺮﻳﻦ ﺑ ﺮاﯼ ﺧ ﻮراﮎ واﺣ ﺪهﺎﯼ ﺁﻣﻮﻧﻴ ﺎﮎ وﻣﺼ ﺮف‬
‫ﺳ ﻮﺧﺖ ﻣﺠﺘﻤ ﻊ‪ ،‬ﻣﺼ ﺮف ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ ﮔ ﺎز ﺗ ﺮش ﺗﻮﺳ ﻂ ﺷ ﺶ ﺣﻠﻘ ﻪ ﭼ ﺎﻩ ﮔ ﺎزﯼ از ﻣﺨ ﺎزن ژوراﺳ ﻴﮏ‬
‫درﻣﺴﺠﺪﺳﻠﻴﻤﺎن اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬هﺮﭼﺎﻩ ﺧﻮد داراﯼ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺟﺪاﺳﺎزﯼ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﮔ ﺎزﯼ وﺁﺑﻬ ﺎﯼ هﻤ ﺮاﻩ اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺎزه ﺎﯼ ﺧﺮوﺟ ﯽ ازﭼﺎهﻬ ﺎ ﺑﻮﺳ ﻴﻠﻪ ﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧ ﻪ ﺑ ﻪ واﺣ ﺪ ﺟ ﺬب ﺁب واﻗ ﻊ در ﻣﺴ ﺠﺪ ﺳ ﻠﻴﻤﺎن ﻣﻨﺘﻘ ﻞ‬
‫وﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟ ﺬب ﺁب از ﮔ ﺎز ﺻ ﻮرت ﻣﻴﮕﻴ ﺮد‪ .‬ﺑﻌ ﺪ از ﺁب ﮔﻴ ﺮﯼ‪ ،‬ﮔﺎزﺗﻮﺳ ﻂ ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ اﯼ ﺑﻄ ﻮل ‪ ١٧۶‬ﮐﻴﻠ ﻮﻣﺘﺮ و‬
‫ﻗﻄﺮ"‪ ٢٠‬ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬در ورودﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺲ از ﮔﺬر از ﻳ ﮏ ﺳ ﭙﺮﻳﺘﻮر ﻣﺘﺼ ﻞ‬
‫ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮔﻴﺮ‪ ،‬ﺳﭙﺮﻳﺘﻮرهﺎﯼ ﻋﻤﻮدﯼ و ﻳﮏ ﮔﺮم ﮐﻦ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف واﺣﺪهﺎﯼ ﺷ ﻴﺮﻳﻦ ﺳ ﺎزﯼ ﮔ ﺎزﻣﯽ رﺳ ﺪ‪ .‬درﻓﺼ ﻮل‬
‫ﺳﺮد ﺳﺎل ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﮔﺎز ورودﯼ ﻧﻈﻴﺮﺷﻴﺮﮐﻨﺘﺮل هﺎﯼ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر)ﻓﺸﺎرﺷﮑﻦ(‪ ،‬ﺳﭙﺮﻳﺘﻮرهﺎﯼ ﻋﻤﻮدﯼ ‪ ،‬ورودﯼ‬
‫ﮔﺮم ﮐﻦ ﮔﺎزﯼ ‪ ،‬ورودﯼ وﺧﺮوﺟﯽ ﻓﻴﻠﺘﺮهﺎﯼ ﮔﺎزﺗﺮش و‪...‬هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﻣﻴﺸ ﻮد ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ﻣﻮﺟ ﺐ ﻣﺴ ﺪود‬
‫ﺷﺪن ﻣﺴﻴﺮهﺎﯼ ﮔﺎز ﺑﻪ ﺳﻤﺖ واﺣﺪهﺎ و ﮐﺎهﺶ ﺷ ﺪﻳﺪ ﻇﺮﻓﻴ ﺖ واﺣ ﺪهﺎﯼ ﺷ ﻴﺮﻳﻦ ﺳ ﺎزﯼ ﮔ ﺎز و در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﮐ ﺎهﺶ‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ واﺣﺪهﺎﯼ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻧﻈﻴﺮﮔﻮﮔﺮد ﺳ ﺎزﯼ وﺁﻣﻮﻧﻴ ﺎﮎ و‪ ...‬ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬وﻋ ﻼوﻩ ﺑ ﺮﺁن اﻳﻤﻨ ﯽ ﻣﺤ ﻴﻂ ﮐ ﺎر را‬
‫ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻴﺪهﺪ و ﺿﺮﻳﺐ اﻳﻤﻨﯽ ﻣﺤ ﻴﻂ ﮐ ﺎر و ﺗﺄﺳﻴﺴ ﺎت راﭘ ﺎﻳﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺁورد‪ .‬وﻟ ﻲ ﻣﺸ ﻜﻠﻲ آ ﻪ در ﺣ ﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ وﺟﻮد دارد ﻋﺪم وﺟ ﻮد اﻃﻼﻋ ﺎت آ ﺎﻓﻲ در ﻣ ﻮرد ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﻧﻘ ﺎط ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺟﻬ ﺖ ﺗﺼ ﻤﻴﻢ‬
‫ﮔﻴﺮي ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫دادﻩ هﺎي ورودي ﻣﺴﺌﻠﻪ‬

‫دراﻳ ﻦ ﺗﺤﻘﻴ ﻖ ﭼﻨ ﺪ ﻧﻘﻄ ﻪ ازﺗﺄﺳﻴﺴ ﺎت ﮔ ﺎز ورودﯼ ﺑﻌﻨ ﻮان ﻧﻘ ﺎط ﺑﺤﺮاﻧ ﯽ اﻧﺘﺨ ﺎب ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ و ﻣ ﻮرد‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ وﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺸﺮح ذﻳﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﭼﺎهﻬﺎ‪:‬‬
‫ﻣ ﺎ درﻟﻮﻟ ﻪ ه ﺎﯼ ﺧﺮوﺟ ﯽ ﭼﺎهﻬ ﺎﯼ ﺷ ﻤﺎرﻩ ‪ ٣١٠‬و ‪ ٣١۴‬ﺑ ﺎ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ ﺷ ﺪﻳﺪأ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ازﺗﮑﺮار ﭼﺎﻩ ﺷﻤﺎرﻩ‪ ٣١٠‬رااﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﮔﺎز ﺧﻮراﮎ ﻣﺠﺘﻤﻊ‪:‬‬
‫در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻌﻤﻮﻷ ﺑﻨﺪرت ﺑﺎ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﻣﻮاﺟﻪ هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺟﻬ ﺖ ﺗﺨﻤ ﻴﻦ ﻣﻴ ﺰان ﺁب ﻣﻮﺟ ﻮد‬
‫درﺁن و ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﻧﻴﺰ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﺷﻴﺮﮐﻨﺘﺮل هﺎﯼ ﻓﺸﺎرﺷﮑﻦ‪: PIC-3208 A/B‬‬
‫دراﻳﻦ ﺷﻴﺮهﺎ ﺷﺪﻳﺪأ ﺑﺎ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات وﻣﺴﺪودﺷ ﺪن ﻣﺴ ﻴﺮهﺎ ﺑ ﻮﻳﮋﻩ ﭘ ﺲ ازﺷ ﻴﺮﮐﻨﺘﺮل ه ﺎ‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ هﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺧﻮدﺑﺎﻋﺚ ﺑﺎﯼ ﭘﺎس ﺷﺪن ﺷﻴﺮﮐﻨﺘﺮل هﺎ وﺑﻪ ﺧﻄﺮاﻓﺘﺎدن اﻳﻤﻨﯽ ﻣﺤﻴﻂ ﮐﺎرو‪ ...‬ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -۴‬ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻌﺪ از ﺷﻴﺮ ﮐﻨﺘﺮل هﺎﯼ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر ‪:‬‬
‫دراﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﺮﺗﺒﺄ ورودﯼ وﺧﺮوﺟﯽ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎﯼ ﻋﻤﻮدﯼ‪ ،‬ﻟﻮل ﺳﻨﺞ هﺎ و ﻟﻮل ﮐﻨﺘﺮل ه ﺎﯼ ﺁﻧﻬ ﺎ‬
‫و ورودﯼ ﮔﺮﻣﮑﻦ ﮔﺎز و ﻓﻴﻠﺘﺮ ﮔﺎز در اﺛﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﺴﻴﺮ هﺎ ﻣﺴﺪود ﻣﻴﺸﻮد و درﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ اﻳﺠ ﺎد‬
‫اﺷﮑﺎل و ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﻤﻨﯽ ﻣﺤﻴﻂ ﮐﺎرﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪Well‬‬ ‫)‪Average Tc(oK) Pc(MPa‬‬
‫‪Output‬‬ ‫‪Line‬‬ ‫‪R.P.C.‬‬ ‫‪G.T.U.‬‬
‫‪COMPONENT‬‬ ‫‪Feed‬‬ ‫‪Feed‬‬ ‫‪Feed‬‬
‫‪N2‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪0.2‬‬ ‫‪126‬‬ ‫‪3.40‬‬
‫‪H2S‬‬ ‫‪23.7‬‬ ‫‪23.5‬‬ ‫‪23.7‬‬ ‫‪23.5‬‬ ‫‪23.6‬‬ ‫‪373‬‬ ‫‪8.96‬‬
‫‪CO2‬‬ ‫‪10.8‬‬ ‫‪10.7‬‬ ‫‪10.6‬‬ ‫‪10.6‬‬ ‫‪10.675‬‬ ‫‪304‬‬ ‫‪7.38‬‬
‫‪CH4‬‬ ‫‪63.5‬‬ ‫‪64.1‬‬ ‫‪64‬‬ ‫‪64.3‬‬ ‫‪63.975‬‬ ‫‪191‬‬ ‫‪4.60‬‬
‫‪C2‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪0.8‬‬ ‫‪305‬‬ ‫‪4.88‬‬
‫‪C3‬‬ ‫‪0.22‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪0.21‬‬ ‫‪0.19‬‬ ‫‪0.2075‬‬ ‫‪370‬‬ ‫‪4.25‬‬
‫‪IC4‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪408‬‬ ‫‪3.65‬‬
‫‪NC4‬‬ ‫‪0.11‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪0.1‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪0.0975‬‬ ‫‪425‬‬ ‫‪3.80‬‬
‫‪IC5‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪460‬‬ ‫‪3.39‬‬
‫‪NC5‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.04‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪470‬‬ ‫‪3.37‬‬
‫‪C6‬‬ ‫‪0.17‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.09‬‬ ‫‪507‬‬ ‫‪3.01‬‬
‫‪C7‬‬ ‫‪0.13‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.04‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.0575‬‬ ‫‪540‬‬ ‫‪2.79‬‬
‫‪C8‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.05‬‬ ‫‪0.04‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.0475‬‬ ‫‪569‬‬ ‫‪2.49‬‬
‫‪C9‬‬ ‫‪0.07‬‬ ‫‪0.06‬‬ ‫‪0.04‬‬ ‫‪0.04‬‬ ‫‪0.0525‬‬ ‫‪595‬‬ ‫‪2.29‬‬
‫‪C10‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.02‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.03‬‬ ‫‪0.0275‬‬ ‫‪618‬‬ ‫‪2.10‬‬
‫‪MW‬‬ ‫‪24.01‬‬ ‫‪23.76‬‬ ‫‪23.76‬‬ ‫‪23.71‬‬ ‫‪23.81‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪SP.G‬‬ ‫‪0.829‬‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪0.82‬‬ ‫‪0.817‬‬ ‫‪0.8215‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪DEN(KG/M^3‬‬ ‫‪1.016‬‬ ‫‪1.005‬‬ ‫‪1.005‬‬ ‫‪1.001‬‬ ‫‪1.0067‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪RATE(MMSCFD‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪P(PSIG‬‬ ‫‪1300‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪660‬‬ ‫‪940‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫)‪T(oC‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪mole%C5+‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.34‬‬ ‫‪0.33‬‬ ‫‪0.27‬‬ ‫‪0.385‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪MW C5+‬‬ ‫‪58.2995 33.2281 33.3683 26.6345 37.8826‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (١‬دادﻩ هﺎﯼ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺮاﯼ اﺟﺮاﯼ ﻧﺮم اﻓﺰارهﺎ‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ هﻴﺪرات‪:‬‬
‫هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح ذﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﻣ ﻮادﯼ ﮐﺮﻳﺴ ﺘﺎﻟﯽ ﻏﻴ ﺮ اﺳ ﺘﻮﮐﻴﻮﻣﺘﺮﯼ هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ در اﺛ ﺮ ﺗﻤ ﺎس ﺁب ﺑ ﺎ ﻣﻮﻟﮑ ﻮل ه ﺎﯼ ﮔ ﺎز‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﺧﺎص ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺘﺎن ‪ ،‬اﺗ ﺎن ‪ ،‬ﭘﺮوﭘ ﺎن ‪ ،‬اﻳ ﺰو ﺑﻮﺗ ﺎن ‪ CO2, H2S ،‬و ﮔ ﺎز ه ﺎﯼ ) ‪Ne ,Kr ,N2 , O2‬‬
‫‪( ,Ar ,Xe‬و هﻴﺪرو ﮐﺮﺑﻦ هﺎ ﺷ ﺎﻣﻞ ﺳ ﻴﮑﻠﻮ ﭘﺮوﭘ ﺎن در ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ه ﺎﯼ ﻗﻔ ﺲ ﻣﺎﻧﻨ ﺪﯼ ﮐ ﻪ از ﭘﻴﻮﻧ ﺪ هﻴ ﺪروژﻧﯽ‬
‫‪١‬‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ ‪ ،‬ﺑﻪ دام ﻣﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬و هﻴﺪرات را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻣﻮاد ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﮏ ﺷﺒﮑﻪ ﻳﺨﯽ ﺷﮑﻞ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻣﻬﻤﺎن ﻣﺤﺼﻮر ﺷ ﺪﻩ در ﺑ ﻴﻦ ﻣﻮﻟﮑ ﻮل‬
‫هﺎﯼ ﺁب ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻮﻧﺪ هﺎﯼ هﻴﺪروژﻧﯽ ﺑﻬﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪﻩ اﻧ ﺪ و در ﻓﻀ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ‬
‫ﺑ ﻴﻦ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻣﻮﻟﮑ ﻮل ﮔ ﺎز ﻗ ﺮار ﻣﻴﮕﻴ ﺮد ‪ .‬اﻳ ﻦ ﮔ ﺎز ﻣﻴﺘﻮاﻧ ﺪ ‪ CO2, H2S, CH4 , C2H6 , C3H8‬و دﻳﮕ ﺮ‬
‫‪٣‬‬
‫هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ هﺎ ﺑﺎ وزن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﯼ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺁب هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻳﮏ ﻣﻮﻟﮑ ﻮل ﻣﻬﻤ ﺎن در داﺧ ﻞ‬
‫ﺷﺒﮑﻪ ﭘﺎﻳﺪار ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮل هﺎﯼ ﻣﻬﻤﺎن ﺗﺮﺟﻴﺤ ﺎ ﮔ ﺎز ه ﺎﯼ ﺳ ﺒﮏ هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ ‪ ،‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ‬
‫‪۴‬‬
‫در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز از اهﻤﻴﺖ وﻳﮋﻩ اﯼ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﻣﻌﻤ ﻮﻷ ﻣ ﻮاد ﺟﺎﻣ ﺪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﺷ ﺪﻩ از ﺷ ﺒﮑﻪ ه ﺎﯼ ﮐﺮﻳﺴ ﺘﺎﻟﯽ ﻧﺎﺷ ﯽ از ﭘﻴﻮﻧ ﺪهﺎﯼ هﻴ ﺪروژﻧﯽ ﺁب‬
‫‪۵‬‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮔﺎز ﺑﺎ ﺟﺮم ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﮐﻤﺘﺮ را در داﺧﻞ ﺷﺒﮑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻧﻬﺎ در دﻣﺎهﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﻓﺸﺎرهﺎﯼ ﺑ ﺎﻻ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ از ﻧﻈ ﺮ زﻣ ﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳ ﯽ در دو ﻧﺎﺣﻴ ﻪ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -١‬در ﻧﻮاﺣﯽ ﺳﺮد زﻳﺮزﻣﻴﻨﯽ‬
 ‫‪۵‬‬
‫‪ -٢‬در رﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮاﻗﻴﺎﻧﻮﺳﯽ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻗﺎرﻩ هﺎ‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎﯼ ﺟﺎﻣﺪﯼ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ازﺑﻪ دام اﻓﺘﺎدن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎ )ﻣﻌﻤﻮﻷ ﮔﺎز( درﻗﻔﺲ ه ﺎﯼ ﻧﺎﺷ ﯽ‬
‫ازﭘﻴﻮﻧﺪ هﻴﺪروژﻧﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮔ ﺎز و ﺁب‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﻌﺪﻧﯽ)ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ ( Cuso4, 5H2O‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻦ ﺁب وﮔﺎز ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﻣ ﻮادﯼ ﮐﺮﻳﺴ ﺘﺎﻟﯽ هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ازﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺁب وﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ دﻳﮕ ﺮﯼ در اﻧ ﺪازﻩ و‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺁﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪهﺎﯼ هﻴﺪروژﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬

‫‪۶‬‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (١‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﭘﻴﻮﻧﺪ هﻴﺪروژﻧﯽ در ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات‬
‫ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﯼ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻗﻔﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪﯼ را ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ دراﻳﻦ‬
‫‪۶‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﯼ ﻗﻔﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻪ دام ﻣﯽ اﻓﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﻳﺪارﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫اهﻤﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ‪:‬‬

‫ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎ ﻣﺸ ﺎهﺪﻩ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ اﻧﺘﻘ ﺎل‬
‫ﮔﺎز ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ و ﻳﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑ ﺮدن ﺁن ﭼ ﺎرﻩ اﻧﺪﻳﺸ ﯽ ﻣﻴﺸ ﺪ‪ .‬ﻟ ﺬا ﺑ ﺮاﯼ اﻳ ﻦ‬
‫ﮐﺎر از روﺷﻬﺎﻳﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﻳﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﮔﻼﻳﮑﻮل ه ﺎ ‪ ،‬ﻣﺘ ﺎﻧﻮل و ﻳ ﺎ ﺁب زداﻳ ﯽ از ﺳ ﻴﺎﻻت ﮔ ﺎزﯼ ﻳ ﺎ‬
‫‪١‬‬
‫ﮐﻨﺪاﻧﺲ هﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد از ﻣﺴﻴﺮ هﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ هﻴﺪرات ﻣﺴﺪود ﺷﺪﻩ اﻧﺪ داﺷﺘﻦ داﻧﺶ ﮐﺎﻓﯽ درﺑﺎرﻩ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ ﺗﺠﺰﻳﻪ‬
‫‪١‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎ اﻟﺰاﻣﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪۶‬‬
‫ﻣﻮارد ﮐﺎرﺑﺮد هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﺑﺮاﯼ ﺟﺪاﺳﺎزﯼ ﻧﻔﺖ وﮔﺎز‬
‫‪ -٢‬ذﺧﻴﺮﻩ ﺳﺎزﯼ واﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎز‬
‫‪ -٣‬ﻧﻤﮏ زداﻳﯽ ‪(De salination‬‬
‫‪ -۴‬ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺁﺑﻬﺎﯼ زاﺋﺪ‬
‫‪ -۵‬ﺗﺼﻔﻴﻪ ﮔﺎز‬
‫اهﻤﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ در ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ذﻳﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (١‬اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎز ‪:‬‬

‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاﯼ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎز در ﻣﺴﻴﺮ هﺎﯼ ﮐﻮﺗﺎﻩ از ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ‪ ،‬در ﻣﺴﻴﺮ هﺎﯼ ﻃ ﻮﻻﻧﯽ از ﮐﺸ ﺘﯽ‬
‫هﺎ )ﮔﺎز ﻣﺎﻳﻊ ( ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد هﺰﻳﻨ ﻪ و ﺧﻄ ﺮات زﻳ ﺎدﯼ دارد ‪ ،‬اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬وﻟ ﯽ اﻣ ﺮوزﻩ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ‬
‫ﮔﺎزﯼ ﺑﻌﻨﻮان ﻳﮏ روش اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎز ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ در ﺻﻮرت اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﯽ ﺑﺼﻮرت هﻴﺪرات ﺑﺠ ﺎﯼ‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎهﺶ هﺰﻳﻨﻪ هﺎ و ﺧﻄﺮات ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬و ﺑﺮاﯼ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از اﻳﻦ ﺗﮑﻨﻴ ﮏ ‪ ،‬داﺷ ﺘﻦ اﻃﻼﻋ ﺎت ﮐ ﺎﻓﯽ‬
‫‪١‬‬
‫درﺑﺎرﻩ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻧﮑﺘﻪ ﮐﻠﻴﺪﯼ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (٢‬ﻣﻨﺒﻊ اﻧﺮژﯼ‪:‬‬
‫ﻳﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﯽ ‪ ،‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در رﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮ اﻗﻴﺎﻧﻮس هﺎ در ﺣﺎﺷ ﻴﻪ‬
‫ﻗ ﺎرﻩ ه ﺎ وﺟ ﻮد دارﻧ ﺪ‪ .‬و ﺑ ﺮاﯼ اﻧ ﺪازﻩ ﮔﻴ ﺮﯼ ﻣﻴ ﺰان ﮔ ﺎز ﻣﻮﺟ ﻮد در اﻳ ﻦ ﻣﻨ ﺎﺑﻊ ﻋﻈ ﻴﻢ هﻴ ﺪرات ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫‪١‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزﯼ ﻣﺨﺎزن هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺳﻴﻨﺘﻴﮏ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﮐﺎﻣﻼ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﯽ ﮐﻪ در رﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮدرﻳﺎﻳﯽ ﻳﺎ رﺳﻮﺑﺎت ﺿﺨﻴﻢ ﮐﻒ درﻳﺎهﺎﯼ ﻋﻤﻴﻖ وﺟﻮد دارﻧ ﺪ ‪ ،‬ﺑﻌﻨ ﻮان‬
‫ﻳﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻈﻴﻢ اﻧﺮژﯼ ﺑﺮاﯼ ﺁﻳﻨﺪﻩ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﺴﻪ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ در ﺳﺎل ‪ ١٩٩۵‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪٢‬‬
‫هﻴﺪرات ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ را ﻣﺤﺘﻮﯼ ‪ ٣٢٠.٠٠٠ Tcf‬اﻋﻼم ﮐﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١٨‬‬ ‫‪١۵‬‬
‫‪ -‬ﺗﺨﻤﻴﻦ هﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻴﺰان ﮔﺎز ﻣﻮﺟ ﻮد درهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ زﻳ ﺮ درﻳﺎه ﺎ ﺑ ﻴﻦ ‪ ١٠‬و ‪ ٧.۶ *١٠‬ﻣﺘ ﺮ ﻣﮑﻌ ﺐ‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٣‬‬ ‫‪۶‬‬
‫اﻳ ﻦ ﻣﻘ ﺪارﻣﻌﺎدل ‪ ۵٣۵‬ﺗ ﺎ ‪ ۴*١٠‬ﮔﻴﮕ ﺎ ﺗ ﻦ ﮐ ﺮﺑﻦ درﻣﻘﺎﻳﺴ ﻪ ﺑ ﺎ ‪ ۵*١٠‬ﮔﻴﮕ ﺎﺗﻦ ﮐ ﺮﺑﻦ در رﺳ ﻮﺑﺎت ﺳ ﻮﺧﺖ‬
‫ﻓﺴﻴﻠﯽ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻴﺰان اﻧﺮژﯼ ﻣﻮﺟﻮد درهﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺗﻘﺮﻳﺒﺄ ‪٢‬ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﻞ ﺳﻮﺧﺖ هﺎﯼ ﻓﺴﻴﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎ دو ﺑﺮاﺑ ﺮ ﻣﻴ ﺰان‬ ‫‪-‬‬
‫ﮔﺎز ﻣﺘﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪادﯼ ازﭘﮋوهﺸﮕﺮان ﺑﺮاﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎدﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﺗ ﺎ ﺳ ﺎل ‪ ١۵ ،٢٠۵٠‬درﺻ ﺪ ازﮔ ﺎز ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﺟﻬ ﺎن ازهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ‬ ‫‪-‬‬
‫ﮔﺎزﯼ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ‪ ،‬ژاﭘﻦ وهﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﺟﺪﯼ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﺘﺎن ازهﻴﺪرات هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ درﺳﺎل ‪ ١٨١٠‬ﺑﻌﻨﻮان ﻳﮏ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻏﻴﺮ واﻗﻌ ﯽ ﻋﻠﻤ ﯽ ﮐ ﻪ از ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﮔ ﺎز ﺑ ﺎ ﺁب ﻳ ﮏ ﺟﺎﻣ ﺪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻄﺮح ﺑﻮد‪ .‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ از ﺳﺎل ‪ ١٩٣۴‬ﺗﺎ ﮐﻨﻮن و ﺣﺘﯽ در ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﻌﻨﻮان ﻳ ﮏ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﺑ ﺪﻳﻊ و‬
‫ﺗﺎزﻩ درﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ اﮐﻨﻮن زﻣﺎن ﺁن رﺳﻴﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻄﺮف ﻓﺮﺻﺘﻬﺎﯼ ﺑ ﯽ ﺷ ﻤﺎرﯼ‬
‫‪۶‬‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﺎ ﻓﺮاهﻢ ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺧﻴﻠﯽ زﻳﺎدﯼ از هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ در رﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮاﻗﻴﺎوس هﺎ و درﻳﺎهﺎﯼ ﻋﻤﻴﻖ و ﻻﻳ ﻪ ه ﺎﯼ ﻣﻨﺠﻤ ﺪ‬ ‫‪-‬‬
‫زﻳﺮ زﻣﻴﻨ ﯽ )‪ (Permafrost‬وﺟ ﻮد دارﻧ ﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬ ﺎ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ رﺳ ﻮﺑﺎت را ﺑ ﻪ ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ ﺑﭽﺴ ﺒﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺨﻠﺨ ﻞ و‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﻔﻮذ را ﮐ ﺎهﺶ دهﻨ ﺪ‪ ،‬درﺟ ﻪ اﺷ ﺒﺎع ﺳ ﻴﺎل و ﺧ ﻮاص ﻣﮑ ﺎﻧﻴﮑﯽ ﺳ ﻨﮕﻬﺎ را ﺗﻐﻴﻴﺮدهﻨ ﺪ‪ ،‬ﺷ ﺎﻣﻞ ﻣﻘ ﺪار‬
‫‪۴‬‬
‫زﻳﺎدﯼ هﻴﺪرات ﻣﺘﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﻳﮏ ﮐﻼهﮏ ذﺧﻴﺮﻩ ﺳﺎزﯼ ﮔﺎز ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻈﻴﻢ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﻣﺘﺎن در رﺳﻮﺑﺎت ﺷﻴﺒﺪار ﻗﺎرﻩ اﯼ ﺟﻬ ﺎن وﺟ ﻮد دارﻧ ﺪ‪ .‬ﮐ ﻪ اﮔ ﺮ ﺁﻧﻬ ﺎ ﺑﻄ ﻮر‬ ‫‪-‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎدﯼ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬داراﯼ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻋﻈﻴﻢ اﻧﺮژﯼ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اوﻟﻴﻦ ﮔﺎزﻳﮑﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻨﺒ ﻊ ذﺧﻴ ﺮﻩ اﻧ ﺮژﯼ ﻣ ﻮرد ﺗﻮﺟ ﻪ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﮔ ﺎز ﻣﺘ ﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬ﺣﺠ ﻢ ﻣﺘ ﺎن ﻣﻮﺟ ﻮد درﻳ ﮏ‬ ‫‪-‬‬
‫واﺣ ﺪ هﻴ ﺪرات ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﻣﻌ ﺎدل ‪١۶۴‬ﺣﺠ ﻢ ﮔ ﺎز ﻣﺘ ﺎن درﺷ ﺮاﻳﻂ دﻣ ﺎ و ﻓﺸ ﺎر اﺳ ﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﺷ ﺪ‪.‬‬
‫)‪(Davidson et. al. 1978‬‬
‫‪ Kenvolden-‬درﺳﺎل ‪ ١٩٩٣‬ﺗﺨﻤﻴﻦ زد ﮐﻪ ﻣﻘﺪارﻣﺘﺎن ذﺧﻴﺮﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﺼﻮرت هﻴ ﺪرات در ﻗ ﺎرﻩ ه ﺎ و ﮐ ﻒ‬ ‫‪-‬‬
‫اﻗﻴﺎﻧﻮس ه ﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒ ﺄ ‪ ١٠١٩‬ﮔ ﺮم اﺳ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ ﭼﻨ ﻴﻦ ﺗﺨﻤﻴﻨ ﯽ درﺳ ﺖ ﺑﺎﺷ ﺪ ﻣﻴ ﺰان ﻣﺘ ﺎن ﻣﻮﺟ ﻮد درهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ‬
‫ﻣﺘﺎن دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﮐﺮﺑﻦ ﻣﻮﺟﻮد در رﺳﻮﺑﺎت ﺳﻮﺧﺖ ﻓﺴﻴﻠﯽ درﺳﺮاﺳﺮﺟﻬﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ Dicken‬درﺳ ﺎل ‪ ١٩٩٧‬ﺗﺨﻤ ﻴﻦ زد ﮐ ﻪ ﻣﺘ ﺎن ذﺧﻴ ﺮﻩ ﺷ ﺪﻩ درهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ )‪ (Blake Ridge‬ﻓ ﻼت ﻗ ﺎرﻩ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﻨﻮب ﮐﺎروﻟﻴﻨﺎ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ اﯼ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﻣﺼﺮف ‪ ١٠۵‬ﺳﺎل اﻳ ﺎﻻت ﻣﺘﺤ ﺪﻩ ﺁﻣﺮﻳﮑ ﺎ ﮐ ﻪ ﻣﺼ ﺮف ﺳ ﺎﻻﻧﻪ‬
‫ﮔﺎزﻃﺒﻴﻌﯽ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﺳﺎل ‪ ١٩٩۶‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ ٩٩‬درﺻ ﺪ ﮔﺎزه ﺎﯼ ﻣﻮﺟ ﻮد درهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ‪ ،‬ﮔ ﺎز ﻣﺘ ﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬ﮔﺎزه ﺎﯼ دﻳﮕﺮﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ ، CO2‬اﺗ ﺎن و‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﺮوﭘﺎن درﺧﻠﻴﺞ ﻣﮑﺰﻳﮏ و درﻳﺎﯼ ﮐﺎﺳﭙﻴﻦ)ﻣﺤﺘﻮﯼ ‪٩‬ﺗﺎ ‪ ٧٩‬درﺻﺪ ﮔﺎزهﺎﯼ دﻳﮕﺮ ﺑﺠﺰ ﻣﺘﺎن( ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺷ ﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪(Kvenvolden 1995).‬‬
‫ﺑﺨ ﺎﻃﺮ ﻧﺎﻣﺸ ﺨﺺ ﺑ ﻮدن ﺷ ﺮاﻳﻂ زﻣ ﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳ ﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﻴ ﺎ ﻳ ﯽ ﮐ ﻪ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ﺑﻮﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁﻳﻨ ﺪ‪ ،‬هﻨ ﻮز‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯼ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮاﯼ اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﺘﺎن ازهﻴﺪراﺗﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪۵‬‬
‫هﻨﺪ و ژاﭘﻦ ودﻳﮕﺮ ﻣﻠﺘﻬﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎﯼ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﯽ ﺑﺮاﯼ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻣﺘﺎن ازهﻴﺪراﺗﻬﺎ را ﺷﺮوع ﮐﺮدﻩ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (٣‬اﻳﻤﻨﯽ و زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﯽ‪:‬‬

‫ﻳ ﮏ روش ﺟﺪﻳ ﺪ ﺑ ﺮاﯼ ﮐ ﺎهﺶ ﮔﺎزه ﺎﯼ ﮔﻠﺨﺎﻧ ﻪ اﯼ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ CO2‬ﻣ ﺪﻓﻮن ﮐ ﺮدن اﻳ ﻦ ﮔﺎزه ﺎ ﺑﺼ ﻮرت‬
‫هﻴﺪرات در اﻗﻴﺎﻧﻮس هﺎﯼ ﻋﻤﻴﻖ ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮاﯼ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﯼ ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﻃﻼﻋ ﺎت‬
‫‪١‬‬
‫دﻗﻴﻖ از ﺳﻴﻨﺘﻴﮏ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ‪ CO2‬ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ ﺑﻌﻨ ﻮان ﻋﺎﻣ ﻞ ﻣﻬ ﻢ ﺧ ﺎﻣﻮش ﮐﻨﻨ ﺪﻩء ﺁﺗ ﺶ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧ ﺪ‪ .‬ﭼ ﻮن‬
‫دوﻋﺎﻣﻞ ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﻨﺪﻩء ﻗﻮﯼ ﺑﺎ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪) .‬ﺟﺎﻣﺪ ﺑ ﻮدن ‪ ،‬ﮐ ﻪ ﻣﻮﺟ ﺐ ﭘﺨ ﺶ ﺁن روﯼ ﺁﺗ ﺶ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬و‪ CO2‬ﮐﻪ درﺑﺎﻻﯼ ﺳﻮﺧﺖ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﻴﺮد ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻔﮕﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬و ﻓﺮﺻﺖ ﺁﺳ ﻴﺐ رﺳ ﺎﻧﯽ اب‬
‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎﯼ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺑ ﺎ ﺟ ﺮم ﻣﻮﻟﮑ ﻮﻟﯽ ﺑ ﺎﻻﺗﺮ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪Xe ,CO2‬‬
‫و‪ ...‬ازﺁب ﺳ ﺒﮑﺘﺮ هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﮐ ﻪ در ﺑﺴ ﻴﺎرﯼ ازﺳ ﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰﻧ ﯽ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ‪ ،‬ازﺁب‬
‫ﺳﺒﮑﺘﺮ هﺴﺘﻨﺪ و در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﺪاﺳﺎزﯼ و اﻧﺘﻘﺎل ﺁﻧﻬ ﺎ را ﺳ ﺎدﻩ ﺗ ﺮ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ‬
‫ﻣﺤﺘﻮﯼ ‪ CO2‬از ﺁب ﺳﻨﮕﻴﻨﺘﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ازاﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺟﻬﺖ ﻣﺪﻓﻮن ﮐﺮدن ﮔﺎز ‪ CO2‬دراﻗﻴ ﺎﻧﻮس‬
‫هﺎﯼ ﻋﻤﻴﻖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﮔﺎز اﺻ ﻠﯽ ﻣﻮﺟ ﻮد درهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ‪ ،‬ﮔ ﺎز ﻣﺘ ﺎن اﺳ ﺖ‪ .‬ﮔ ﺎز ﻣﺘ ﺎن ﻳ ﮏ ﮔ ﺎز ﮔﻠﺨﺎﻧ ﻪ اﯼ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ‪٢١‬‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻮﻳﺘﺮ از ‪ CO2‬اﺳﺖ‪ .‬و ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات هﺎ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدﯼ ﻣﺘﺎن را ﺑﻪ ﺟﻮ وارد ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ .‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺮ‬
‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﯽ دورﻩ هﺎﯼ ﻳﺨﺒﻨﺪان )ﻋﺼﺮ ﻳﺨﺒﻨﺪان ( و ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن دراﺛﺮاﻧﺘﻘﺎل ﺁب ﺑﺼﻮرت ﻳﺦ ﺑﻪ‬
‫ﻗﻠﺒﻬﺎ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺎهﺶ ﺳﻄﺢ ﺁب درﻳﺎهﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺣﺪود ‪١٠٠‬ﻣﺘﺮ‪ ،‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ زﻳﺮدرﻳ ﺎ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﺧﻮاهﻨ ﺪ‬
‫ﺷﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧﻨﺜﯽ اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺎزهﺎﯼ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ اﯼ دوران ﻳﺨﺒﻨﺪان را ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ دهﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺑﺨﺎﻃﺮداﺷﺘﻦ ﮔﺮﻣﺎﯼ ﻧﻬﺎن ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﺳﻴﮑﻠﻬﺎﯼ ﺗﺒﺮﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﺑﺨ ﺎﻃﺮ ﻋ ﺪم ﺑﺠ ﺎ ﮔﺬاﺷ ﺘﻦ دودﻩء زﻳ ﺎد ‪ ،‬ﺑ ﺮاﯼ ﻣﺤﺼ ﻮﻻت ﮐﺸ ﺎورزﯼ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ ﻣ ﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ‪ ،‬ﺗﺴ ﻬﻴﻼت ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪﯼ ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴ ﺎت ﺣﻔ ﺎرﯼ درﻓ ﻼت ﻓ ﺎرﻩ‪ ،‬رﺳ ﻮﺑﺎت زﻳ ﺮ درﻳ ﺎﻳﯽ و ﻧ ﻮاﺣﯽ ﻻﻳ ﻪ‬
‫ﻣﻨﺠﻤﺪ زﻳﺮ زﻣﻴﻨﯽ و ﺳﻨﮕﻬﺎﯼ ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬داﻧﺸ ﻤﻨﺪان اﻋﺘﻘ ﺎد دارﻧ ﺪ ﮐ ﻪ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ درﻃ ﯽ دورﻩ ه ﺎﯼ زﻣ ﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳ ﯽ اﺛﺮﻧ ﺎ ﻣﺤﺴﻮﺳ ﯽ داﺷ ﺘﻪ اﻧ ﺪ‪ .‬وﻟ ﯽ‬
‫درﺣﺮﮐﺎت ﻻﻳﻪ هﺎﯼ زﻳﺮاﻗﻴﺎﻧﻮس هﺎ وﻣﻮﺟﻬﺎﯼ ﺑﺰرگ اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮدﻩ اﻧﺪ‪ .‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻓﺮﺻﺘﯽ را ﺑﺮاﯼ ﺟﻤ ﻊ‬
‫‪٧‬‬
‫ﺁورﯼ ‪ CO2‬ﻓﺮاهﻢ ﺁوردﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬هﺮ ﭼﻨﺪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻨﻮان ﻳﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ از ﻳﮏ ﻃﺮف و وﺳ ﻴﻠﻪ اﻧﺘﻘ ﺎل و ذﺧﻴ ﺮﻩ‬
‫ﺳﺎزﯼ ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﯽ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺤﺴ ﻮب ﺷ ﻮد وﻟ ﯽ ﺗ ﺎ ﮐﻨ ﻮن وﺟ ﻮدش ﺑﻌﻨ ﻮان ﻳ ﮏ ﻣﺸ ﮑﻞ ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﯽ و اﻳﻤﻨ ﯽ‬
‫ﻣﻄﺮح ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ در ﻓﺸﺎر هﺎﯼ ﺑﻴﺸﺘﺮ و دﻣﺎهﺎﯼ ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر و دﻣﺎﯼ ﺗﻌﺎدﻟﯽ در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻔ ﺖ و ﮔ ﺎز‬
‫ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺴﺪاد ﻣﺴﻴﺮهﺎ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ‪ .‬ﺑﻌﻨ ﻮان ﻣﺜ ﺎل هﻨﮕﺎﻣﻴﮑ ﻪ ﺟﺮﻳ ﺎن ﮔ ﺎز از ﻣﺴ ﻴﺮ‬
‫ﺗﻨﮕﯽ )ﺷﻴﺮﮐﻨﺘﺮل ﻓﺸﺎر ﺷﮑﻦ ( ﻋﺒﻮر ﻣﻴﮑﻨﺪ در اﺛﺮ اﻓﺖ دﻣﺎﯼ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ هﻴﺪرات ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﻧﺎﺷﯽ از رﺳﻮﺑﺎت ﺟﺎﻣﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ واﮐﺴﻬﺎ ‪ ،‬ﺁﺳﻔﺎﻟﺘﻴﻦ ه ﺎ ‪ (...،‬ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻧﻴ ﺰ ﻳ ﮏ‬
‫‪۴‬‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ﺟﺪﯼ ﺑﺮاﯼ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯼ اﮐﺘﺸﺎف و اﺳﺘﺨﺮاج و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز در درﻳﺎ اﺳﺖ‬
‫‪ -‬هﻤﭽﻨﻴﻦ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎرﯼ و ﻳﺎ ﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ در اﻋﻤ ﺎق ﺁﺑﻬ ﺎ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﻮﻧﺪ و ﻣﻮﺟ ﺐ‬
‫اﻧﺴﺪاد ﻣﺴﻴﺮ و ﭘﺎرﮔﯽ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و اﻧﻔﺠﺎر ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺣﻔﺎرﯼ و‪ ...‬درﻧﻬﺎﻳﺖ ﺁﺳﻴﺐ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﻌﺪادﯼ از ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﮔ ﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽ ﻪ ﺗﻐﻴﻴ ﺮات ﺟﺰﺋ ﯽ درﺳ ﻄﺢ درﻳ ﺎ و ﻳ ﺎ دﻣ ﺎﯼ ﺁب درﻳ ﺎ ﺑﻮﺟ ﻮد ﺁﻳ ﺪ‪،‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و ﺣﺠﻢ زﻳﺎدﯼ از ﮔﺎز را ﺁزاد ﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﺮد ﮐﻪ ﺧﻮد اﺛ ﺮات ﻧ ﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ درﻣﺤ ﻴﻂ‬
‫زﻳﺴ ﺖ درﻳ ﺎﻳﯽ ﺑﺮﺟ ﺎ ﺧﻮاه ﺪ ﮔﺬاﺷ ﺖ‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﺘ ﺎن ﻣﻮﺟ ﺐ ﻋ ﺪم ﭘﺎﻳ ﺪارﯼ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﮐ ﻒ درﻳﺎه ﺎ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀ ﻮر هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ در رﺳ ﻮﺑﺎت اﻗﻴ ﺎﻧﻮس ه ﺎ ﺧ ﻮاص ﻓﻴﺰﻳﮑ ﯽ و ژﺋﻮﻟ ﻮژﻳﮑﯽ ﮐ ﻒ درﻳﺎه ﺎ ﺷ ﺎﻣﻞ ﻗ ﺪرت‬
‫ﺑﺮﺷﯽ ‪ ،‬ﺗﺨﻠﺨﻞ‪ ،‬ﻗﺪرت ﻧﻔﻮذ ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺻﻮت ‪ ،‬ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺳﻴﺎل ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻴﺎل را ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ‪Dillonetal ) .‬‬
‫‪( 1998‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ را ﭘﺮﻣﻴﮑﻨﻨ ﺪ وﺑ ﺎ ﭼﺴ ﺒﺎﻧﺪن داﻧ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﻪ ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻗ ﺪرت ﻣﮑ ﺎﻧﻴﮑﯽ ﻣﻀ ﺎﻋﻔﯽ را ﺑ ﻪ‬
‫رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪( Max.and Lowrie) .‬‬
‫‪ -‬ﺑﻌﻠﺖ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ زﻳﺎد هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣ ﺎ و ﻓﺸ ﺎر‪ ،‬ﮐ ﻮﭼﮑﺘﺮﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ در ﻓﺸ ﺎر و دﻣ ﺎ ﻧﺎﺷ ﯽ از ﺣﺮﮐ ﺖ‬
‫ﻻﻳﻪ هﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ وﺁزادﺷﺪن ﮔﺎز ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎز ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ازدﻳﺎد ﻏﻠﻈﺖ ﮔﺎزهﺎﯼ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ اﯼ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘ ﺎن ﺷ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﮐ ﻪ از ﻧﻈ ﺮ زﻳﺴ ﺖ‬
‫‪۵‬‬
‫ﻣﺤﻴﻄﯽ ﺑﺮاﯼ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮارﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫™ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در اﻳ ﻦ ﭘ ﺮوژﻩ اهﻤﻴ ﺖ ﺧﺎﺻ ﯽ ﭘﻴ ﺪا ﮐﻨ ﺪ ﻋ ﻼوﻩ ﺑ ﺮ‬
‫ﮐﺎهﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ واﺣﺪهﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻤﻨﯽ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﮐﺎرﮐﻨﺎن واﺣﺪ هﺎﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﻣﺴﻴﺮهﺎ ﻣﻴﺸﻮد و ﭘ ﺲ از ﻣ ﺪﺗﯽ ﮐ ﻪ دﺳ ﺘﮕﺎﻩ از‬
‫ﺳﺮوﻳﺲ ﺧﺎرج ﻣﻴﺸﻮد هﻴﺪرات ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻴﺸﻮد و در هﻨﮕﺎم راﻩ اﻧ ﺪازﯼ دﺳ ﺘﮕﺎﻩ ﺑﻌﻠ ﺖ وﺟ ﻮد‬
‫ﺗﮑﻪ هﺎﯼ هﻴﺪرات ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ و ﻣﻮﺟﻮد در دﺳﺘﮕﺎﻩ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺁﺳ ﻴﺐ رﺳ ﺎﻧﺪﻩ و‬
‫ﺑﻪ ﻃﺒﻊ ﺁن ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻧﻴﺰ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد اﺳ ﺘﺮس و ﻧﮕﺮاﻧ ﯽ‬
‫در ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ درﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‬

‫هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻧﻔﺖ وﮔﺎز ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﺁب ﻧﻴ ﺰ ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ازﻣﻴﻌ ﺎن ﻳ ﺎ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﺁب‬
‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻧﺘﻘﺎل ‪ ،‬اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬ودﻣﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﻴﺰاز ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻮﯼ وﻳﺎﻣﺤﻴﻄﯽ )زﻳﺮدرﻳﺎ( وﻳ ﺎ‬
‫اﻧﺒﺴ ﺎط ﻧﺎﮔﻬ ﺎﻧﯽ ﺑﻮﺟ ﻮد ﻣ ﯽ ﺁﻳ ﺪ‪ .‬در ﺗﺄﺳﻴﺴ ﺎت ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪﯼ ‪ ،‬ﺟﺪاﮐﻨﻨ ﺪﻩ ه ﺎﯼ هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ ه ﺎﯼ ﺳ ﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬ﺑﻌ ﺪ از‬
‫ﺷﻴﺮﮐﻨﺘﺮل هﺎ ‪ ،‬ﻣﺒﺪل هﺎﯼ ﺣﺮارﺗﯽ ﮐﺎهﺶ دهﻨﺪﻩء دﻣﺎﯼ ﮔﺎز و ﻳﺎ رﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮ درﻳ ﺎﻳﯽ اﻣﮑ ﺎن ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬دررﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮدرﻳﺎﻳﯽ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻓﺸﺎرهﻴﺪرواﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ دﻣﺎﯼ ﺁب ﭘﺎﻳﻴﻦ ‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫از ﮔﺎزهﺎﯼ ﺁزادﺷﺪﻩء ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻴﻮژﻧﻴﮏ و ﺗﺮﻣﻮژﻧﻴﮏ ﻓﺮاهﻢ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻳﺎدﺁورﯼ ‪:١‬‬
‫‪0‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺁب در‪ ۴ C‬اﺳﺖ ﻟﺬا اﻳﻦ ﺁب ﺑﻪ ﮐﻒ درﻳﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ ﻳﺎﺑ ﺪ و دﻣ ﺎﯼ‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦ را ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ ﻣﯽ دارد‪.‬‬
‫ﻳﺎدﺁورﯼ ‪:٢‬‬
‫ﻣﻴﮑﺮو اورﮔﺎﻧﻴﺴﻢ هﺎﯼ ﺑﺎﻻﯼ رﺳﻮﺑﺎت زﻳﺮدرﻳﺎﻳﯽ)ﭼﻨﺪﺻ ﺪﻣﺘﺮﯼ( ﻣ ﻮاد ﺁﻟ ﯽ داﺧ ﻞ رﺳ ﻮﺑﺎت را ﻣﺼ ﺮف‬
‫وﮔﺎزهﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻮﻳﮋﻩ ﻣﺘﺎن راﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮐﻪ ﮔﺎز ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ را ﮔﺎز ﺑﻴﻮژﻧﻴﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدارﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ‬

‫ﻳﺎدﺁورﯼ ‪:٣‬‬
‫ﻣ ﻮاد ﺁﻟ ﯽ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ارﺗﻔﺎﻋ ﺎت ﺑﺎﻻﺗﺮﻣﻨﺘﻘ ﻞ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮﻧﺪ ﺗﺤ ﺖ ﺷ ﺮاﻳﻂ دﻣ ﺎ ﯼ ﺑ ﺎﻻﺗﺮ و ﻓﺸ ﺎر ﭘ ﺎﻳﻴﻨﺘﺮ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬وهﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ هﺎﯼ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ ﺗ ﺮ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ ﺁب ‪ ،‬درﺳ ﻄﻮح ﻣﺘﺨﻠﺨ ﻞ ﺑ ﻪ ﺳ ﻄﻮح‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﺁب ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ را ﺗﺮﻣﻮژﻧﻴﮏ ﻣﯽ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻧﻮاﺣﯽ ﻻﻳﻪ ﻣﻨﺠﻤﺪ داﺋﻤﯽ زﻣﻴﻦ ﻓﺸﺎر ﻧﺎﺷﯽ از وزن رﺳﻮﺑﺎت ﻻﻳﻪ هﺎﯼ ﺑ ﺎﻻﺗﺮ و ﻓﺸﺎرهﻴﺪرواﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﯽ‬
‫ﺁب و دﻣﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات را ﻓﺮاهﻢ ﻣﯽ ﺁورد‪.‬‬
‫در ﺣﻔﺎرﯼ ﻓﻼت ﻗﺎرﻩ ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺎل ﺣﻔ ﺎرﯼ دردﻣ ﺎﯼ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ ﺁﺑﻬ ﺎﯼ ﻋﻤﻴ ﻖ وﺣﻔ ﺎرﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ﺳ ﺮﻳﻊ ﺷ ﺮاﻳﻂ‬
‫ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻓﺮاهﻢ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‪:۶‬‬

‫هﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﮑﻪ ﻗﺒﻸ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ اﻣﮑﺎن ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ واﻳﺠﺎد ﻣﺸﮑﻼت ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﯽ و‬
‫اﻳﻤﻨﯽ وﺟﻮد دارد) ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎرﻩ )‪ . ((٢‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻬﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣ ﻮارد ذﻳ ﻞ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎط‪:‬‬ ‫•‬

‫ﺑﺮاﯼ ﺑﺴﻴﺎرﯼ ازﺳﻴﺎﻻت ‪ ،‬اﻧﺒﺴﺎط ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑ ﺎ ﮐ ﺎهﺶ دﻣ ﺎ ) ﺗ ﺄﺛﻴﺮ ژول – ﺗﺎﻣﺴ ﻮن( هﻤ ﺮاﻩ اﺳ ﺖ ‪ .‬اﻳ ﻦ‬
‫ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺑﻌﺪ از ﺷﻴﺮﮐﻨﺘﺮﻟﻬﺎ ‪ ،‬ﺷﻴﺮهﺎﯼ ﺳﻤﺎورﯼ و ﺑﻌﻀﯽ ﻧﻘﺎط دﻳﮕﺮ رخ ﻣ ﯽ ده ﺪ و ﻣﻮﺟ ﺐ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻣ ﯽ‬
‫ﺷﻮد ‪ .‬هﻤﭽﻨﻴﻦ درهﻨﮕﺎم ﺣﺮﮐﺖ ﻋﻤﻮدﯼ ﺳﻴﺎﻻت ﺟﺎهﺎﺋﻴﮑﻪ ﻓﺸﺎر ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ،‬ﮔﺎز از ﻣﺨﻠﻮط ﺟﺪا ﻣﻴﺸﻮد و‬
‫ﮔﺮﻣﺎﯼ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺧﻮد را از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎهﺶ دﻣﺎﯼ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ از ﻧﺎﺣﻴﻪ هﻴﺪرات ﭘﺎﻳﺪار ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﺁن اﻣﮑﺎﻧﭙﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻨ ﻮان‬
‫ﻣﺜ ﺎل در ﺷ ﮑﻞ زﻳ ﺮ ﻧﻤ ﻮدار ﺷ ﻤﺎرﻩ )‪ (٢‬ﺳﻴﺴ ﺘﻢ درﻧﻘﻄ ﻪ ‪ A‬در ﻣﺤ ﺪودﻩ هﻴ ﺪرات ﭘﺎﻳ ﺪار اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺎ ﻳ ﮏ ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪ‬
‫‪ (∆T=0‬ﺑ ﻪ ﻧﻘﻄ ﻪ ‪ B‬ﻣ ﯽ رﺳ ﻴﻢ ‪ .‬اﮔ ﺮ ﮐ ﺎهﺶ ﻓﺸ ﺎر در ﻳ ﮏ ﻓﺎﺻ ﻠﻪء ﮐﻮﺗ ﺎهﯽ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ‬‫ِ‬ ‫ﮐ ﺎهﺶ ﻓﺸ ﺎر دﻣ ﺎ‪ -‬ﺛﺎﺑ ﺖ )‬
‫ﺷ ﻴﺮﮐﻨﺘﺮل ه ﺎ و ﺷ ﻴﺮهﺎﯼ ﺳ ﻤﺎورﯼ اﺗﻔ ﺎق ﺑﻴﺎﻓﺘ ﺪ ‪ (∆H=0 ).‬ﺑ ﻪ ﻧﻘﻄ ﻪ ‪ D‬ﮐ ﻪ درﺁن ﺳﻴﺴ ﺘﻢ در ﺣﺎﻟ ﺖ هﻴ ﺪرات‬
‫ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﻳﮏ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺁدﻳﺎﺑﺎﺗﻴﮏ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﻳﺮ )‪ (∆S=0‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ ﺑ ﺎ ﻧﻘﻄ ﻪ ‪F‬‬
‫‪۶‬‬
‫ﺑﻴﺎن ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ازﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﯽ‪ ،‬درﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎﯼ واﻗﻌﯽ ﻣﻌﻤ ﻮﻷ اﻧﺒﺴ ﺎط دﻣ ﺎ‪ -‬ﺛﺎﺑ ﺖ ﺧﻴﻠ ﯽ ﺑ ﺎ ﺳ ﺮﻋﺖ ﮐ ﻢ و ﺷ ﺎﻳﺪ ﻏﻴ ﺮ‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاﯼ اﻳﻨﮑﻪ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪهﺎﯼ ﮐ ﺎهﺶ ﻓﺸ ﺎر و‬
‫اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻴﺎل ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﮐﻨﻴﻢ ‪ .‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎﻳﺪ در دﻣﺎﯼ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ ‪ .‬ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻳ ﺪ ﻃ ﯽ ﭼﻨ ﺪ ﻣﺮﺣﻠ ﻪ ﮐ ﺎهﺶ ﻳﺎﺑ ﺪ‬
‫و ﻳﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪء ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔ ﺮدﯼ ﺟﻬ ﺖ اﻧﺘﻘ ﺎل ﺣ ﺮارت در ﻧﻈ ﺮ ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﺷ ﻮد‪ .‬ودرﻧﻬﺎﻳ ﺖ اﻳﻨﮑ ﻪ ازﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﺟﻬ ﺖ‬
‫‪۶‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎﻻ دﺳﺖ و اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﺪارﯼ هﻴﺪرات و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ازﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﮐﻨﻴﻢ ‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (٢‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اﯼ از هﻴﺪرات ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ در ﻟﻮﻟﻪ‬
‫™ در ﻧﻘﻄ ﻪ ﺷ ﻤﺎرﻩ ﭼﻬ ﺎر ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ در اﻳ ﻦ ﭘ ﺮوژﻩ ) ‪ ( GTU FEED‬ﮐ ﻪ در ﺁن ﻓﺸ ﺎر‬
‫ورودﯼ ﺑﻪ واﺣﺪهﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻴﺸﻮد ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻧﺒﺴﺎط رخ ﻣﻴﺪهﺪ و در ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻴﺮ ﮐﻨﺘﺮل هﺎ و ﺷ ﻴﺮ‬
‫هﺎﯼ ﺳﻤﺎورﯼ هﻴﺪرات ﺗﺸﮑﻴﻞ و ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺴﺪود ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن وراﻩ اﻧﺪازﯼ ‪:‬‬ ‫•‬

‫درﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ زﻳ ﺮ درﻳ ﺎ ‪ ،‬ﻣﻌﻤ ﻮﻷ دﻣ ﺎﯼ ﺁب ﮐﻤﺘ ﺮاز دﻣ ﺎﯼ ﺳ ﻴﺎل ﻣﺨ ﺎزن اﺳ ﺖ ‪ .‬دراﺑﺘ ﺪاﯼ راﻩ‬
‫اﻧ ﺪازﯼ دﻣ ﺎﯼ ﻟﻮﻟ ﻪ ﮐﻤﺘ ﺮاز دﻣ ﺎﯼ ﺳ ﻴﺎل اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻟ ﺬا ﭘ ﺲ از ﺟﺮﻳ ﺎن ﺳ ﻴﺎل هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ درﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬درهﻨﮕﺎم ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن ﻧﻴﺰ ﭘ ﺲ از ﮐ ﺎهﺶ ﺟﺮﻳ ﺎن و ﺗﻮﻗ ﻒ ﺁن ‪ ،‬دﻣ ﺎﯼ ﺳ ﻴﺎل ﭘ ﺎﻳﻴﻦ ﻣ ﯽ ﺁﻳ ﺪ و‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻨ ﺎ ﺑ ﻪ دﻻﻳ ﻞ ذﻳ ﻞ ﻋﻤ ﻞ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات درراﻩ اﻧ ﺪازﯼ وﺧﻮاﺑﺎﻧ ﺪن ﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ ﻓ ﻼت ﻗ ﺎرﻩ داراﯼ اﺣﺘﻤ ﺎل‬
‫زﻳﺎدﯼ اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪o‬‬
‫درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ زﻳﺮدرﻳﺎ دﻣﺎﯼ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺎﺣﺪود ‪ ۴ C‬ﮐﻪ دﻣﺎﯼ ﻣﺤﻴﻂ اﺳﺖ ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﯽ ﺁﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫درﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن هﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر و در راﻩ اﻧﺪازﯼ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻓﺸﺎرﮔﺮﻓﺘﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ)‪ (٣‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ ﮐﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ در ﻃﯽ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﺮﻣﺎل ﺧﺎرج از ﻧﺎﺣﻴﻪ هﻴﺪرات‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (٢‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ هﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (٣‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ هﺎﯼ ﺁدﻳﺎﺑﺎﺗﻴﮏ و اﻳﺰﻧﺘﺮوﭘﻴﮏ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬
‫ﭘﺎﻳﺪاراﺳﺖ ‪ .‬ﭘﺲ ازﮐﺎهﺶ و ﺗﻮﻗﻒ ﺟﺮﻳﺎن ‪ ،‬دﻣﺎﯼ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﺎ دﻣﺎﯼ ﺁب درﻳﺎ اﻓ ﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ ‪ .‬وهﻤ ﻴﻦ ﺑﺎﻋ ﺚ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات درﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﯽ ازﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺮاﻗﺒﺖ هﺎﯼ وﻳﮋﻩ اﯼ ﺑﺮاﯼ ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ‬
‫از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮرت ﺑﮕﻴﺮد ‪.‬‬

‫ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ازﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪن ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ درﺣﻴﻦ راﻩ اﻧﺪازﯼ وﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ‪:‬‬
‫‪ -١‬ﻣ ﺮز ﻓ ﺎزﯼ ورﻓﺘ ﺎر ﻓ ﺎزﯼ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ درﺷ ﺮاﻳﻂ ﻋ ﺎدﯼ وﺧﻮاﺑﺎﻧ ﺪن ﻋﻤﻠﻴ ﺎت ﻣ ﻮرد ﺗﺠﺰﻳ ﻪ و ﺗﺤﻠﻴ ﻞ‬
‫ﻗﺮارﮔﻴ ﺮد ‪ .‬ﺗﮑﻨﻴﮑﻬ ﺎﯼ ﭘﻴﺸ ﮕﻴﺮﯼ و اﻧ ﺪازﻩ ﮔﻴ ﺮﯼ ه ﺎﯼ ﺁزﻣﺎﻳﺸ ﮕﺎهﯽ ﺑ ﺮاﯼ اﻳ ﻦ ﻣﻨﻈ ﻮر ﻣ ﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺑﺎ درﻧﻈ ﺮ ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﮐﻤﺘ ﺮﻳﻦ دﻣ ﺎﯼ ﻣﻤﮑ ﻦ ﺁب درﻳ ﺎ و ﺑﻴﺸ ﺘﺮﻳﻦ ﻓﺸ ﺎرﻋﻤﻠﻴﺎت ‪ ،‬ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﺑ ﻪ ﻗﺴ ﻤﺘﯽ‬
‫ازﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﮐ ﻪ ازﺳ ﺮوﻳﺲ ﺧ ﺎرج ﻣﻴﺸ ﻮد‪ ،‬ﺗﺰرﻳ ﻖ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﻣﻘ ﺪار ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﺗﺰرﻳﻘ ﯽ ﺑ ﻪ ﻣﻴ ﺰان ﺁب‬
‫ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺎز ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد ‪ .‬و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﻣ ﺮز ﻓ ﺎزﯼ هﻴ ﺪرات راﺑ ﻪ ﺳ ﻤﺖ‬
‫ﭼﭗ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻴﺪهﺪ ‪.‬‬
‫‪ -٣‬درﻣﻮرد راﻩ اﻧﺪازﯼ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﮐ ﻪ ﺑ ﺪون ﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ ازﺳ ﺮوﻳﺲ ﺧ ﺎرج ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ﺑﺎﻳﺴ ﺘﯽ ﻗﺒ ﻞ ازﺟﺮﻳ ﺎن‬
‫ﺳﻴﺎل در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ‪ ،‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺁن ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدد ‪ .‬ﻧﻮع ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺴ ﺘﮕﯽ ﺑ ﻪ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ‬
‫)ﻣﻌﻤﻮﻷ ﻣﺘﺎﻧﻮل ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻓﺸﺎرﺑﺨﺎر ﺑﺎﻻﯼ ﺁن ( اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪.‬‬
‫™ در ﻧﻘﻄﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ﻳﮏ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در اﻳ ﻦ ﭘ ﺮوژﻩ ) ﺗﺎﺳﻴﺴ ﺎت ﺧﺮوﺟ ﯽ ﭼﺎهﻬ ﺎﯼ ﮔ ﺎز ( ﻧﻴ ﺰ در هﻨﮕ ﺎم‬
‫ﺧﻮاﺑﺎﻧ ﺪن ﭼﺎهﻬ ﺎ و راﻩ اﻧ ﺪازﯼ ﻣﺠ ﺪد ﺁﻧﻬ ﺎ در ﻓﺼ ﻮل ﺳ ﺮد ﺳ ﺎل ﺑﻨ ﺎ ﺑ ﻪ دﻻﻳ ﻞ ﻓ ﻮق ﻣﻌﻤ ﻮﻻ ﺑ ﺎ ﭘﺪﻳ ﺪﻩ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﻮاﺟﻪ هﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻤﻴﺰ ﮐﺎرﯼ و ﺁزﻣﺎﻳﺶ ﭼﺎهﻬﺎ در درﻳﺎ ‪:‬‬ ‫•‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻷ ﺳﺘﻮن ﭼﺎﻩ ﭘﺮ از ﺁب ‪ ،‬ﺳﻴﺎل ﺣﻔﺎرﯼ و ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬ﺑ ﺎ ﮔﺬﺷ ﺖ زﻣ ﺎن‬
‫دﻣﺎﯼ داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﭼﺎﻩ ﺑﻪ دﻣﺎﯼ ﺁب درﻳﺎ ﻧﺰدﻳﮏ ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ درﻃﯽ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻤﻴ ﺰ ﮐ ﺎرﯼ ﭼ ﺎﻩ ‪ ،‬ﺳ ﻴﺎﻻت‬
‫ﻣﺨ ﺰن ﺑ ﺎ ﺁب ﺳ ﺮد در درون ﻟﻮﻟ ﻪ و ﭼ ﺎﻩ ﺗﻤ ﺎس ﻣ ﯽ ﻳﺎﺑﻨ ﺪ و ﭘﺪﻳ ﺪﻩ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات رخ ﻣﻴﺪه ﺪ و ﻣﻮﺟ ﺐ‬
‫ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﻣﺴﻴﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (۴‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ و ﭼﺎﻩ در ﺣﻴﻦ از ﺳﺮوﻳﺲ ﺧﺎرج ﺷﺪن و راﻩ اﻧﺪازﯼ ﻣﺠﺪد‬

‫ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪ هﺎﯼ زﻳﺮدرﻳﺎﻳﯽ‪:‬‬ ‫•‬

‫ﺟﺪاﺳﺎزﯼ ﺁب ازﺳﻴﺎﻻت در زﻳﺮ درﻳﺎ داراﯼ ﻓﻮاﻳﺪﯼ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﻃ ﻮل ﺧﻄ ﻮط‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ‪ ،‬ﮐﺎهﺶ ﺧﻮردﮔﯽ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ و ﮐﺎهﺶ هﺰﻳﻨﻪ هﺎﯼ ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘ ﺎل و ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼ ﻪ اﻳ ﻦ ﺗﺄﺳﻴﺴ ﺎت‬
‫ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﺸﺎر ودﻣﺎﯼ ﺳﻴﺴﺘﻢ درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﺳﻪ ﺳﻮال اﺳﺎﺳﯽ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ وﺟﻮد دارد ‪ .‬ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -١‬ﺁﻳ ﺎ ﻓ ﺎز ﺁﺑ ﯽ ﺑﻄ ﻮر ﻣﻄﻠ ﻖ ﺟﻬ ﺖ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺿ ﺮورﯼ اﺳ ﺖ ؟ ﺣﻘﻴﻘﺘ ﺄ ﻧ ﻪ! ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﻳ ﮏ ﻗﻄ ﺮﻩ ﺁب‬
‫)ﻣﻌﻠﻖ و هﻤﺮاﻩ هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ ( ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاﯼ اﻳﺠﺎد ﭘﻴﻮﻧﺪ هﻴﺪروژﻧﯽ و ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ هﻴﭻ ﻧﻴﺎزﯼ ﺑ ﻪ وﺟ ﻮد ﻓ ﺎز ﺁﺑ ﯽ ﺁزاد ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ اﺣﺴ ﺎس ﻧﻤ ﯽ ﺷ ﻮد ‪ .‬اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ‪،‬‬
‫درﻋﻤ ﻞ اﮔ ﺮ ﻏﻠﻈ ﺖ ﺁب در ﻓ ﺎز هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ ﺧﻴﻠ ﯽ ﮐ ﻢ )‪ (<100 PPM‬ﺑﺎﺷ ﺪ زﻣ ﺎن زﻳ ﺎدﯼ ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺠﻤ ﻊ‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺁب ﺟﻬ ﺖ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻻزم اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻧﺎﭼ ﺎرأ اﻳ ﻦ اﻣﮑ ﺎن ﻧﻴ ﺰ وﺟ ﻮد دارد ﮐ ﻪ ﺗﻌ ﺎدل ﻓ ﺎزﯼ‬
‫)هﻴﺪرات ‪ -‬ﺑﺨﺎر( ‪ H-V‬ﻳﺎ )هﻴﺪرات – هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ ﻣﺎﻳﻊ ( ‪ H – LHC‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ‪.‬‬

‫‪ -٢‬ﺁﻳﺎ در دﻣﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻓﺎزﺟﺎﻣﺪ ‪ ،‬ﻳﺦ اﺳﺖ ؟ اﻳﻦ ﻧﻴ ﺰ ﺑﻄ ﻮر ﮐﺎﻣ ﻞ ﺻ ﺎدق ﻧﻤ ﯽ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ هﻴ ﺪرات در‬
‫ﺣﻀ ﻮر ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮔ ﺎزﻣﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺑﻌﻨ ﻮان ﻓ ﺎز ﭘﺎﻳ ﺪار وﻳ ﺎ ﺗﺮﮐﻴﺒ ﯽ ازهﻴ ﺪرات و ﻳ ﺦ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬اﮔ ﺮ ﭼ ﻪ ‪،‬‬
‫اﮔﺮاﺑﺘﺪا ﻳﺦ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﻮد ‪ .‬ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ زﻣ ﺎن زﻳ ﺎدﯼ ﺟﻬ ﺖ ﺗﺒ ﺪﻳﻞ ﺁن ﺑ ﻪ هﻴ ﺪرات ﻻزم ﺑﺎﺷ ﺪ ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮم ازﻓﺎز ﺟﺎﻣﺪ ﻣﻌﻤﻮﻷ ﺧﻴﻠﯽ ﮐﻨﺪ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ -٣‬ﺁﻳﺎ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻧﻤ ﯽ ﺷ ﻮد؟ اﮔ ﺮ ﺷ ﺮاﻳﻂ اﺻ ﻠﯽ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻓ ﺮاهﻢ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬ه ﻴﭻ دﻟﻴﻠ ﯽ ﺑ ﺮاﯼ ﻋ ﺪم ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات درﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت‬
‫هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ وﺟﻮد ﻧ ﺪارد ‪ .‬ﻣﺎﻳﻌ ﺎت هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﻣﻌﻤ ﻮﻷ ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ﻣﻘ ﺪار ﻣﻌﻴﻨ ﯽ اﺟ ﺰاء ﺳ ﺒﮏ ﻣﺤﻠ ﻮل‬
‫درﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ رادارﻧﺪ ‪ .‬درﺷﺮاﻳﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺪارﯼ ﺁب درهﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ واز ﻧﻈﺮ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر هﻢ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻓ ﺮاهﻢ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ .‬اﻳ ﻦ اﻣﮑ ﺎن ﻓ ﺮاهﻢ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬درﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺎﻳﻌﺎت هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﺑﻌﻠﺖ ﭼﺮب ﺷﺪن دﻳﻮارﻩ داﺧﻠﯽ ﻟﻮﻟﻪ ه ﺎ ﺗﻮﺳ ﻂ هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ‬
‫هﺎ و ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن هﻴﺪراﺗﻬﺎ درﻓﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺴﺪود ﺷﺪن ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘ ﺎل ﺧﻴﻠ ﯽ‬
‫ﮐ ﻢ اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻳ ﮏ ﻣ ﻮرد ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات درﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ درﻣﻴ ﺪان اﻳﻠﺪﻓﻴﺴ ﮏ )‬
‫‪ ( Eldfisk‬درﻧﺮوژ اﺗﻔ ﺎق اﻓﺘ ﺎد و‪ ١٨٨‬روز ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ ﻣﺴ ﺪود ﺷ ﺪ ‪ .‬و ﻣﺤ ﺪودﻳﺖ ه ﺎﯼ زﻳ ﺎدﯼ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺁن وﺟ ﻮد داﺷ ﺖ ‪،‬از ﺟﻤﻠ ﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ اﻣﮑ ﺎن ﮐ ﺎهﺶ ﻓﺸ ﺎر ‪ ،‬ﮔ ﺮم ﮐ ﺮدن وﺗﺰرﻳ ﻖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ وﺟ ﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺪت زﻳﺎدﯼ ﻃﻮل ﮐﺸﻴﺪ ﺗﺎرﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺷﺪ ‪.‬‬

‫ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﯽ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﺴﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩ‬

‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﺴﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺑﺴﺘﻪ ﺑ ﻪ ﻣﺤ ﻞ وﻧ ﻮع ﺁن ﺑ ﺎ ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮﺗﻔﺎوت دارﻧ ﺪ ‪ .‬ﺑﺮﺧ ﯽ از ﺗﻔﺎوﺗﻬ ﺎﯼ ﺁﻧﻬ ﺎ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺧﻴﻠﯽ ﺳﺮﻳﻊ‪ ،‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ درﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ ‪ ،‬ﻧﻔ ﻮذ ﭘ ﺬﻳﺮ و ﻣﺘﺨﻠﺨ ﻞ هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت ﻧﺸ ﺎن دادﻩ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺳﺨﺖ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻓﺸﺎر را ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ وﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ﻣﺤﺪودﻳﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨ ﯽ ﺑ ﺎ ﮔﺬﺷ ﺖ‬
‫زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻓﺸﺎر در ﻃﻮل هﻴﺪرات ﻣﺴﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﺘﻌﺎدل ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاﯼ اﻳﺠﺎد ﺗﻌﺎدل ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑ ﻪ‬
‫اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ‪ ،‬ﻃﻮل و ﻧﻔﻮذ ﭘﺬﻳﺮﯼ هﻴﺪرات دارد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻘﺪارﯼ ﺁب ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺳﺮﻳﻊ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﺑﻴﻦ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎﯼ هﻴﺪرات ﺑﻪ دام ﻣﻴﺎﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫روﺷﻬﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﺮاﯼ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﯽ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﺴ ﺪود ﮐﻨﻨ ﺪﻩ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬اﻧﺘﺨ ﺎب ﻳ ﮏ و ﻳ ﺎ ﺗﺮﮐﻴﺒ ﯽ از‬
‫ﭼﻨ ﺪ روش ﺑﺴ ﺘﮕﯽ ﺑ ﻪ ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ و ﺧ ﻮاص وﻳ ﮋﻩ اش دارد‪ .‬اﻧﺘﺨ ﺎب ه ﺎﯼ ﺑ ﺎﻟﻘﻮﻩ ﻋﺒﺎرﺗﻨ ﺪ از ‪ :‬ﺣ ﺮارت دادن ‪،‬‬
‫ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ اﻳﻨﮑﻪ ﺁب داﺧﻞ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﺎ راﻧﺪن ﺗﻮﭘ ﮏ ﺧ ﺎرج ﮐ ﺮد‪ .‬ﺗ ﺎ از ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻣﺠ ﺪد‬
‫ﻧﺎﺷﯽ از وﺟﻮد ﺁﺑﻬﺎﯼ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات و ﮐﺎهﺶ اﻧﺪﮎ دﻣﺎﯼ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﺑﻌﻤﻞ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺑﺎ ﺣﺮارت دادن‬ ‫•‬

‫در اﻳﻦ روش ﺣﺮارت دادن ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺮاﯼ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﯽ ﺷﺮاﻳﻂ ﺁن ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻧﺎﺣﻴﻪ هﻴﺪرات ﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ‬
‫)ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ .((۵‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻮﺳﻂ هﻴﺪرات ﻣﺴﺪود ﻣﻴﺸﻮد اﻣﮑ ﺎن ﺑﺮﻗ ﺮارﯼ ﺟﺮﻳ ﺎن ﺳ ﻴﺎل ﮔ ﺮم ﺟﻬ ﺖ‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﻣﺤﻞ اﻧﺴﺪاد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ و هﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﺑﻮﻳﮋﻩ اﻧﺘﻬﺎﯼ ﺁن ﺣ ﺮارت دادﻩ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬ﺣﺮارت دادن ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﯼ دﻳﮕﺮ هﻴﺪرات ﻣﻮﺟﺐ اﻳﺠﺎد ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺁزاذ ﺷ ﺪن ﮔ ﺎز از ﺁن ﻣﻴﺸ ﻮد و‬
‫ﺧﻮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮاﺑﯽ دﺳﺘﮕﺎهﻬﺎ ‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻗﻨﺪﻳﻞ هﺎﯼ هﻴﺪرات در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫روﺷﻬﺎﯼ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ و ﺗﺤﻠﻴﻠﯽ ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮﻧﯽ ﺟﻬ ﺖ ﺗﻌﻴ ﻴﻦ ﻣﺤ ﻞ ﻣﺴ ﺪود ﺷ ﺪﻩ در ﺧﺸ ﮑﯽ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬ه ﺮ ﭼﻨ ﺪ‬
‫اﻳﻨﮑ ﺎر در درﻳ ﺎ ﺧﻴﻠ ﯽ ﺳ ﺨﺖ اﺳ ﺖ‪ .‬ﻳ ﮏ روش ﺟ ﺬاب ﺑ ﺮاﯼ دادن ﺣ ﺮارت ﺑ ﻪ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﮐﻮﻳ ﻞ ه ﺎﯼ‬
‫ﻣﺎرﭘﻴﭽﯽ ﺣﺮارت اﻃﺮاف ﻟﻮﻟﻪ هﺎﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (۵‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎﯼ هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫ﺷﮑﻞ )‪ : (٣‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت از دﻳﻮارﻩ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺑﺎ ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر‬ ‫•‬

‫در ﺗﮑﻨﻴﮏ اﻳﺠﺎد اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﺠﺎد اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑ ﻪ ﺧ ﺎرج از ﻧﺎﺣﻴ ﻪ هﻴ ﺪرات ﭘﺎﻳ ﺪار‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮد )در ﺣﺪاﻗﻞ دﻣﺎ( ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ هﻴ ﺪرات در ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ اﻳﺠ ﺎد ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫اﻳﻨﮑﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﮔﺮﻣﺎﮔﻴﺮ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺑﺪون وﺟﻮد ﮔﺮﻣﺎ ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﯽ ﻧﺨﻮاهﺪ داﺷ ﺖ‪ .‬در‬
‫واﻗﻊ زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮐﺎهﺶ دادﻩ ﻣﻴﺸﻮد ﻣﻘﺪارﯼ از هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﺑﺎ ﺟﺬب ﺣ ﺮارت ﻣﺤ ﻴﻂ اﻃ ﺮاف ﺧ ﻮد ‪،‬‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬و ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺖ دﻣﺎﯼ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬و ﻋﻤﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﺎهﺶ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺪارﯼ هﻴﺪرات را ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪ .‬وﻟﯽ ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ ﺑﻌﻠﺖ ﮐ ﺎهﺶ دﻣ ﺎ و اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻓﺸ ﺎر‬
‫ﺳﻴﺴ ﺘﻢ‪ ،‬ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ﺑ ﻪ ﻧﻘﻄ ﻪ ﺗﻌ ﺎدل ﻓ ﺎز هﻴ ﺪرات و ﺗﻮﻗ ﻒ ﻋﻤ ﻞ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﻋﻼوﻩ ﺑﺮ ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ ،‬ﻣﻴﺘﻮان دﻣﺎﯼ ﺳﻴﺴﺘﻢ را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﺠﺎد اﻓﺖ ﻓﺸ ﺎر‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎهﺶ دﻣﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ اﺧﺘﻼف دﻣﺎﯼ ﺑﻴﻦ هﻴ ﺪرات داﺧ ﻞ ﻟﻮﻟ ﻪ ﺑ ﺎ ﻣﺤ ﻴﻂ اﻃ ﺮاف ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬و اﻳ ﻦ ﺑﺎﻋ ﺚ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺳ ﺮﻋﺖ اﻧﺘﻘ ﺎل ﺣ ﺮارت از ﻣﺤ ﻴﻂ ﺑ ﻪ ﻟﻮﻟ ﻪ و ﺗ ﺎﻣﻴﻦ ﺣ ﺮارت ﺟﻬ ﺖ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬ﺑ ﺎ ﺧ ﺎرج ﺷ ﺪن‬
‫ﺣ ﺮارت از ﺳﻴﺴ ﺘﻢ در اﻧﺘﻬ ﺎﯼ هﻴ ﺪرات اﻓ ﺖ ﻓﺸ ﺎر اوﻟﻴ ﻪ اﻳﺠ ﺎد ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬هﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﮑ ﻪ ﺣ ﺮارت ﺑﺼ ﻮرت‬
‫ﺷﻌﺎﻋﯽ از ﺧﺎرج ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﺷﻌﺎﻋﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر دو ﻃﺮف‬
‫هﻴﺪرات وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﯽ و ﭘﺮﺗﺎب هﻴﺪرات ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺎﮐﺘﻮر ﻣﻬﻢ دﻳﮕ ﺮ وﺟ ﻮد ﭘﺘﺎﻧﺴ ﻴﻞ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻳﺦ در ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺣﺪﯼ ﮐﺎهﺶ دادﻩ ﺷﻮد ﮐﻪ دﻣ ﺎﯼ ﺗﻌ ﺎدﻟﯽ هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ ﺑ ﻪ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﺗ ﺮ از ﻧﻘﻄ ﻪ اﻧﺠﻤ ﺎد ﺑﺮﺳ ﺪ‪ .‬ﺁب ﺁزاد ﺷ ﺪﻩ ﺣﺎﺻ ﻞ از ﺗﺠﺰﻳ ﻪ هﻴ ﺪرات ﺑ ﻪ ﻳ ﺦ ﺗﺒ ﺪﻳﻞ و ﺟﺎﺑﺠ ﺎﻳﯽ هﻴ ﺪرات را‬
‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ‪ .‬و ﭼ ﻮن ﻳ ﺦ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻳ ﮏ ﻋ ﺎﻳﻖ ﺧ ﻮب ﻋﻤ ﻞ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ اﻧﺘﻘ ﺎل ﺣ ﺮارت ﺑ ﻪ هﻴ ﺪرات را ﻧﻴ ﺰ ﮐ ﺎهﺶ‬
‫ﻣﻴﺪه ﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﻳ ﺦ ﻳ ﮏ ﻻﻳ ﻪ ﻣﺤ ﺎﻓﻆ روﯼ هﻴ ﺪرات اﻳﺠ ﺎد ﻣﻴﮑﻨ ﺪ و ﺳ ﺮﻋﺖ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ هﻴ ﺪرات را ﮐ ﺎهﺶ‬
‫ﻣﻴﺪهﺪ‪ .‬ﻳﺦ ﺑﺮاﯼ ذوب ﺷﺪن ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎ دارد ﮐﻪ وﻗﺖ زﻳﺎدﯼ ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زﻳﺎدﯼ ﺑﺮاﯼ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﮐﺮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﺑﻪ روش اﻳﺠ ﺎد اﻓ ﺖ ﻓﺸ ﺎر ﻻزم اﺳ ﺖ ‪ .‬و‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﮐﻪ از ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻳﺦ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ اﻳﻨﮑ ﺎر ﺑﻬﺘ ﺮ اﺳ ﺖ ﮐ ﺎهﺶ ﻓﺸ ﺎر از دو ﻃ ﺮف‬
‫هﻴﺪرات اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ از ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﯽ و ﭘﺮﺗﺎب هﻴﺪرات داﺧﻞ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﺷﻮد‪ .‬و هﻤﭽﻨ ﻴﻦ ﺑﻬﺘ ﺮ اﺳ ﺖ‬
‫ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر ﻃﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم و ﺑﻴﻦ هﺮ دو ﻣﺮﺣﻠﻪ زﻣﺎن ﮐﺎﻓﯽ ﺟﻬﺖ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺳﻴﺴﺘﻢ و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺁن‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (۶‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ اﯼ هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫دادﻩ ﺷﻮد‪ .‬در ﺗﻤﺎم اﻳ ﻦ ﻣ ﻮارد ﻣﻬﻤﺘ ﺮﻳﻦ ﻓ ﺎﮐﺘﻮر اﻳﻨﺴ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺁﺳ ﻴﺐ رﺳ ﻴﺪن ﺑ ﻪ اﻓ ﺮاد و‬
‫ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﮐﺎر ﺑﺎ ﺻﺒﺮ و ﺣﻮﺻﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪ ) .‬ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪((۶‬‬
 ‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (٧‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (٨‬ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ‬

‫ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﺑﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ‬ ‫•‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٩‬ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﺪارﯼ هﻴﺪرات را ﺑﻪ ﺳ ﻤﺖ ﭼ ﭗ‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬وﺷﺮاﻳﻂ ﮐﺎر ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﺪارﯼ هﻴﺪرات ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ ٠‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺴ ﺌﻠﻪ‬
‫ﺗﮑﻨﻴﮑﯽ دراﻳﻦ روش ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات اﺳ ﺖ‪ ٠‬ﻣﺘ ﺎﻧﻮل ﺑﺨ ﺎﻃﺮ ﺑ ﺎﻻ ﺑ ﻮدن‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرش ﻣﻌﻤﻮﻷ در ﺻﻨﻌﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮد ‪٠‬‬
 ‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٩‬ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺮﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﺪارﯼ هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ ﻣﻮاد ﺧﺎﻟﺺ‬

‫ﻧﻤ ﻮدار ﺷ ﻤﺎرﻩ )‪ (١٠‬ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ﭘﺎﻳ ﺪار ﭼﻨ ﺪ ﻣ ﺎدﻩ ﺧ ﺎﻟﺺ را ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴﺪه ﺪ‪ ٠‬درﻧﻤﻮداره ﺎﯼ ﺑ ﺎ‬
‫ﻣﻘﻴﺎس‪ Semi- Log‬ﻧﺎﺣﻴﻪ هﻴﺪرات ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺸﮑﻞ ﺧﻄ ﻮط ﻣﺴ ﺘﻘﻴﻢ هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳ ﻪ ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﺑ ﺮاﯼ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﺑ ﺎ ﺷ ﺮوع از ﺷ ﺮاﻳﻂ دﻣ ﺎﯼ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ اﺑﺘ ﺪا ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ‪ Ice- Hydrate- Vapour‬وﺟ ﻮد‬
‫دارد ﺟﺎﻳﯽ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺳﻪ ﻓﺎز در ﺣﺎل ﺗﻌﺎدل هﺴﺘﻨﺪ ‪ ٠‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ )‪ (Q1‬ﺟﺎﻳﯽ ﮐ ﻪ ﭼﻬ ﺎر ﻓ ﺎز ‪Ice-‬‬
‫‪ Hydrate- Vapour- (I-H-V-Lw) Water‬درﺣﺎل ﺗﻌﺎدل اﻧﺪ ﻣﻴﺮﺳﻴﻢ‪ .‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻧﻘﻄﻪ اﻧﺠﻤﺎد‬
‫ﺁﺑﻬ ﺎﯼ ﺁزاد ﺑ ﻪ ﻧﻘﻄ ﻪ ﺗﻘ ﺎﻃﻊ اﻳ ﻦ ﺧ ﻂ ﺑ ﺎ ﺧ ﻂ ﻓﺸ ﺎر ﺑﺨ ﺎر ﺟ ﺎﻳﯽ ﮐ ﻪ – ‪Water-Hydrate-Vapour‬‬
‫‪ (Lw-H-V-LHC) Liquid Hydrocarbone‬در ﺗﻌﺎدل اﻧﺪ ‪ ،‬ﻧﻘﻄﻪ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ دوم ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻴﺸ ﻮد ‪ .‬و‬
‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻂ ﺳﻪ ﻓﺎزﯼ )‪ (Lw- H- LHC‬را دارﻳﻢ ‪.‬‬
‫هﻤ ﺎﻧﻄﻮرﯼ ﮐ ﻪ درﺷ ﮑﻞ ﻧﺸ ﺎن دادﻩ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ﺑﻌﻀ ﯽ از ﻣ ﻮاد ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻣﺘ ﺎن ﺑﻄ ﻮر اﺳ ﺘﺜﻨﺎء از اﻳ ﻦ ﻗﺎﻋ ﺪﻩ‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻧﻘﻄﻪ ﺗﻘﺎﻃﻌﯽ ﺑﻴﻦ ﺧﻂ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرو ﺧﻂ )‪ ( Lw-H-V‬وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫در ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١١‬ﺑﻄﻮر ﮐﻠ ﯽ ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ﭘﺎﻳﺪارهﻴ ﺪرات ﺑ ﺮاﯼ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ه ﺎﯼ دو ﺟﺰﺋ ﯽ و ﻳ ﺎ ﭼﻨ ﺪ‬
‫ﺟﺰﺋﯽ در ﻳﮏ ﻣﺤﺪودﻩ ﺑﺴﺘﻪ اﯼ ﻧﻤﺎﻳﺶ دادﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺮز ﻓ ﺎزﯼ هﻴ ﺪرات ﺑ ﻪ اﺳ ﺘﺜﻨﺎﯼ ﻧﻘﻄ ﻪ ﭼﻨ ﺪ ﻓ ﺎزﯼ‬
‫ﺑﺎﻻﻳﯽ ﺿﺮورﺗﺄ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮاد ﺧﺎﻟﺺ اﺳﺖ ‪ .‬ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ )ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻌﺎدل )‪((Lw-H-V-LHC‬ﺑﻪ ﻳﮏ ﺧﻂ )ﻣﻌﺎدل‬
‫ﻧﺎﺣﻴﻪ دو ﻓﺎزﯼ در ﻣﺤﺪودﻩ ﻓﺎزﯼ (ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (١٠‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﺪار هﻴﺪرات ﭼﻨﺪ ﻣﺎدﻩ ﺧﺎﻟﺺ‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ : (١١‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﺪار هﻴﺪرات ﻳﮏ ﻣﺨﻠﻮط‬
 ‫ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮏ هﻴﺪرات‪:‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺿﺮورﯼ ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺣﻀﻮرﺁب )ﻳﺎﻳﺦ(‪ ،‬وﺟﻮد ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮔﺎز ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻊ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪H2S ,‬‬
‫‪ N2 , CO2 , C4 ,C3 , C2 , C1‬وﻏﻴﺮﻩ( ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﻣﻨﺎﺳﺐ وﺷ ﺮاﻳﻂ دﻣ ﺎ و ﻓﺸﺎرﻣﻨﺎﺳ ﺐ اﺳ ﺖ‪ .‬ﭼ ﺮا‬
‫ﮐﻪ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎرﺧﻮد ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻴﺰان ﺗﺮﮐﻴﺐ درﺻﺪ ﮔﺎز ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻊ وﺁب ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات وﺟ ﻮد ﺷ ﺮاﻳﻂ ﻓ ﺎز ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ﻣﻘ ﺪار زﻳ ﺎدﯼ ﺁب‪ ،‬دﻣ ﺎﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ و ﻓﺸ ﺎر ﺑ ﺎﻻ ﺿ ﺮورﯼ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات و ﻣﺴﺎﺋﻞ وﻣﺸﮑﻼت ﺁن ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ذﻳﻞ دارد‪:‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪارﺁب واﺟﺰاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ هﻴﺪراﺗﻬﺎ‬
‫‪ -‬ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪارﺑﺎز دارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ و ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ‬
‫‪ -‬ﺣﻀﻮر ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌﯽ‬
‫‪ -‬ﻓﺎﮐﺘﻮرهﺎﯼ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎﯼ ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﻴﺎل‪ ،‬ﺧ ﻮاص ﺟ ﺪار ﻟﻮﻟ ﻪ ه ﺎ‪ ،‬ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ رﺷ ﺪ‬
‫ﮐﺮﻳﺴﺘﺎل و‪...‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ درهﺮﺟﺎﻳﯽ ﻧﻈﻴﺮ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ )ﺧﺸ ﮑﯽ ودرﻳ ﺎ(‪ ،‬ﺗﺠﻬﻴ ﺰات ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪﯼ )ﺟﺪاﮐﻨﻨ ﺪﻩ ه ﺎ ‪،‬ﺷ ﻴﺮهﺎ و‪،(...‬‬
‫ﻣﺒﺪﻟﻬﺎﯼ ﺣﺮارﺗﯽ ‪ ،‬رﺳﻮﺑﺎت )زﻳﺮدرﻳﺎﻳﯽ ‪ ،‬ﻻﻳﻪ ه ﺎﯼ ﻣﺠﻤ ﺪ زﻳ ﺮ زﻣﻴﻨ ﯽ (‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴ ﺎت ﺣﻔ ﺎرﯼ ﻓ ﻼت ﻗ ﺎرﻩ ه ﺎ‬
‫‪۶‬‬
‫و‪ ...‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١٢‬ﻣﺮز ﻓﺎزﯼ هﻴﺪرات‬
 ‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات‪:‬‬
‫‪ -‬ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺿ ﺮورﯼ ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻋﺒﺎرﺗﻨ ﺪ ازﺣﻀ ﻮرﺁب ﻳ ﺎ ﻳ ﺦ‪ ،‬ﺣﻀ ﻮر ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮔ ﺎز ﻳ ﺎ ﻣ ﺎﻳﻊ‬
‫ﻏﻴﺮﻗﻄﺒﯽ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻗﻄﺒﻴﺖ ﺧﻴﻠﯽ ﮐﻢ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ هﺎ و ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﺸ ﺎر ﺑ ﺎﻻ و دﻣ ﺎﯼ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات راﺗﺴ ﺮﻳﻊ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻧﻈﻴ ﺮ هﻠ ﻴﻢ ﺑﻌﻠ ﺖ‬
‫ﮐﻮﭼﮑﯽ زﻳﺎد و ﻓﺮار از ﺳﻄﻮح ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻗﻔﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ و ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﺰرگ ﺑﻌﻠﺖ ﻋﺪم ﺟﺎﯼ ﮔﺮﻓﺘﻦ درداﺧﻞ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻗﻔﺲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺪهﻨﺪ‪ .‬ﻗﻔﺲ هﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﯼ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن درهﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ‬
‫ﺑﻌﺪأ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮارﺧﻮاهﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻧﻴ ﺎزﯼ ﺑ ﻪ ﻓ ﺎز ﮔ ﺎزﯼ ﻧﻴﺴ ﺖ ﺑﻠﮑ ﻪ درﻓﺎزﻣ ﺎﻳﻊ هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﻧﻴ ﺰ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﺴ ﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ در ﻓﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻧﻴﺎزﯼ ﺑﻪ ﺣﻀﻮرﻓﺎز ﻏﻨﯽ ازﺁب ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺁب در ﺷﮑﻞ رﻃﻮﺑﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻴﻌﺎن ﻧﻴ ﺰ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ هﻴﺪروژﻧﯽ ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات را ﻓﺮاهﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮاﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻧﻴﺎزﯼ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻣ ﺎﻳﯽ ﺧﻴﻠ ﯽ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ و ﻓﺸ ﺎر ﺑ ﺎﻻ ﻧﻤ ﯽ ﺑﺎﺷ ﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻗﻴﻖ ﺑﺮاﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑ ﻪ درﺻ ﺪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ‪ ،‬ﻓ ﺎزﺁﺑﯽ )ﺷ ﺎﻣﻞ ﻧﻤ ﮏ هﺎوﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ‬
‫هﺎو‪ (...‬و ﻓﺎﮐﺘﻮرهﺎﯼ ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ دارد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺼﻮرهﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ درﺷﺮاﻳﻂ ﻓﺸﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ودﻣﺎﯼ ﺑﺎﻻ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺳﻌﻪ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ وﻣﺸﮑﻼت ﺁن ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرهﺎﯼ ذﻳﻞ دارد‪:‬‬

‫• ﻣﻘ ﺪارﺁب وﻣﻮادﺗﺸ ﮑﻴﻞ دهﻨ ﺪﻩء هﻴ ﺪرات ﮐ ﻪ ﻳﮑ ﯽ ازﺁﻧﻬ ﺎ ﺑﻌﻨ ﻮان ﻋﺎﻣ ﻞ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨ ﺪﻩء واﮐ ﻨﺶ ﻣﻄ ﺮح‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫• درﺻﺪ ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺳﻴﺎل وﺁب ﺗﻮﻟﻴﺪﯼ ‪ :‬ﭼﺮا ﮐ ﻪ ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ﻋ ﺎرﯼ ازهﻴ ﺪرات ﺗ ﺎﺑﻌﯽ ازﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﺳ ﻴﺎل وﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖ‬
‫ﺁب ﺗﻮﻟﻴﺪﯼ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ وﻓﺸﺎرﺳﻴﺴﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮدرﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬هﻴﺪرات ﺑﻴﺸﺘﺮﯼ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫• ﻣﻘﺪارﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ وﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ‪ :‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﻣﺮز ﻓ ﺎزﯼ هﻴ ﺪرات‬
‫راﺑ ﻪ ﺳ ﻤﺖ دﻣ ﺎﯼ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ ﺗ ﺮ و ﻓﺸ ﺎر ﺑ ﺎﻻﺗﺮ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ‪ .‬وﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﺳ ﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ ‪ ،‬زﻣ ﺎن ﻻزم‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات را زﻳﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺣﻀﻮر ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌﯽ ‪ :‬ﺑﻌﻀﯽ ازﺳﻴﺎﻻت داراﯼ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﻳﯽ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻼت هﻴﺪرات‬
‫ﮔﺎزﯼ را ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﺒﺎﺣﺚ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮم وﺣﺮارت‪ :‬ﺑﺮاﯼ رﺷﺪ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎﯼ هﻴ ﺪرات ﻳ ﮏ ﻣﻨﺒ ﻊ ﺗ ﺄﻣﻴﻦ ﮔ ﺎز و ﻳ ﺎ ﺁب ﻣ ﻮرد‬
‫ﻧﻴﺎز اﺳﺖ وهﻤﭽﻨﻴﻦ واﮐﻨﺶ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻳﮏ واﮐﻨﺶ ﮔﺮﻣﺎزا اﺳﺖ ﮐﻪ درﺣﻴﻦ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ازﺧ ﻮد ﮔﺮﻣ ﺎ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ هﺮﻋ ﺎﻣﻠﯽ ﮐ ﻪ ﺑﺘﻮاﻧ ﺪ ازاﻧﺘﻘ ﺎل ﺟ ﺮم واﻧﺘﻘ ﺎل ﺣ ﺮارت ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ﻧﻤﺎﻳ ﺪ ﭘﻴﺸ ﺮﻓﺖ‬
‫واﮐﻨﺶ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺧﻮاهﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫• ﻋﻮاﻣ ﻞ ﻣﻬ ﻢ دﻳﮕ ﺮﯼ ﮐ ﻪ درﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ ﻣﺆﺛﺮﻧ ﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨ ﺪاز‪ :‬ﺣﻀ ﻮر ﺗﺼ ﺤﻴﺢ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ه ﺎﯼ‬
‫‪٧‬‬
‫رﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻮع ﺳﻴﺎل ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ هﺎ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪﻩء ﻣﺤﻠﯽ ﺟﺮﻳﺎن‪.‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺮم اﻓﺰار‬
‫اﻳﻨﻚ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت آﺴﺐ ﺷﺪﻩ و دادﻩ هﺎي ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات را در ﭼﻬ ﺎر ﻧﻘﻄ ﻪ‬
‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻟﻴﺰ ﮔﺎز در ﺁن ﻧﻘﺎط ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻪ ﻧﺮم اﻓ ﺰار ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ و ﻧﻤﻮداره ﺎي ﻓﺸ ﺎر‪ -‬دﻣ ﺎي ﺗﺸ ﻜﻴﻞ‬
‫هﻴﺪرات ﻧﻴﺰﺑﺮاي ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط را رﺳﻢ آﺮدﻳﻢ‪.‬‬

‫اﻟﻒ ( ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزﯼ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪HYSYS‬‬
‫در اﻳ ﻦ ﻗﺴ ﻤﺖ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺑ ﺎ ﻣﻌ ﺎدﻻت ‪ Peng- Robinson‬و ‪ SRK‬ﮐ ﻪ ﺳ ﺎزﮔﺎرﯼ ﺑ ﺎ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات دارﻧ ﺪ و ﺑ ﺮاﯼ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ در ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺳ ﻴﺎل ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻣﻨﺎﺳ ﺒﺘﺮ اﺳ ﺖ اﻧﺘﺨ ﺎب‬
‫ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪ .‬ﮐﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺁن ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮاص ﻓﻴﺰﻳﮑ ﯽ ﺟﺮﻳﺎﻧ ﺎت در ه ﺮ ﻧﻘﻄ ﻪ ‪ ،‬ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات و ﻧ ﻮع‬
‫هﻴﺪرات ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺎﻻت ﻣﺬﮐﻮر در ذﻳﻞ اراﺋﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ) .‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ )‪( (٢‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ‪:‬‬

‫‪ -١‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎي ﮔﺎز ورودي واﺣﺪ هﺎي ﺷ ﻴﺮﻳﻦ ﺳ ﺎزي در ﻓﺼ ﻮل ﺳ ﺮد ﺳ ﺎل ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد و ﻋﻤﻼ ﻧﻴﺰ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ هﺮ دو ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻬﻢ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬در اﻳ ﻦ ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ﻋ ﻼوﻩ ﺑ ﺮ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات ‪ ،‬ﻧ ﻮع هﻴ ﺪرات ﺗﺸ ﻜﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ از ﻧﻈ ﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﺮﻳﺎن ‪ ،‬دﻣﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﻓﺸﺎر ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬آﻪ دو ﻧﺮم اﻓﺰار دﻳﮕ ﺮ ﭼﻨ ﻴﻦ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺘﻲ را ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪Well‬‬
‫‪Output‬‬ ‫‪Line‬‬ ‫‪R.P.C.‬‬ ‫‪G.T.U.‬‬
‫‪subject‬‬ ‫‪unit‬‬ ‫‪Feed‬‬ ‫‪Feed‬‬ ‫‪Feed‬‬
‫‪Hydrate Formation‬‬
‫‪Temperature With‬‬
‫‪Peng- Robinson‬‬
‫‪EQS‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪28.74‬‬ ‫‪27.59‬‬ ‫‪26.37‬‬ ‫‪25.05‬‬
‫‪Hydrate Formation‬‬
‫‪Temperature With‬‬
‫‪SRK EQS‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪29.26‬‬ ‫‪27.95‬‬ ‫‪26.67‬‬ ‫‪25.31‬‬
‫‪Pressure‬‬ ‫‪psia‬‬ ‫‪1300‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪660‬‬
‫‪Gas Inlet‬‬
‫‪Temperature‬‬ ‫‪°C‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪23‬‬
‫‪Hydrate Structure‬‬
‫‪@ stream Temp.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬
‫‪Hydrate Structure‬‬
‫‪@ stream Press.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬
‫‪Hydrate Structure‬‬
‫‪@ stream condition‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪no‬‬ ‫‪no‬‬ ‫‪I & II‬‬ ‫‪I & II‬‬

‫ﺟﺪول )‪ (٢‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﭼﻬﺎر ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺣﺎﻟﺖ‪ Peng- Robinson‬و ‪SRK‬‬
 ‫‪Hydrate Curve for GTU Input‬‬

‫‪2500‬‬

‫‪2000‬‬

‫‪1500‬‬
‫)‪P (Psig‬‬

‫‪1000‬‬

‫‪500‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬
‫)‪T (C‬‬

‫‪SRK EQS‬‬ ‫‪PR EQS‬‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١٣‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ورودﯼ واﺣﺪ هﺎﯼ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺎزﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪HYSYS‬‬

‫‪Hydrate Curve for RPC Input‬‬

‫‪2500‬‬

‫‪2000‬‬
‫)‪P (Psig‬‬

‫‪1500‬‬

‫‪1000‬‬

‫‪500‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬
‫)‪T (C‬‬
‫‪SRK EQS‬‬ ‫‪PR EQS‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١۴‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ورودﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪HYSYS‬‬
 ‫‪Hydrate Curve for Dehydration Output‬‬

‫‪2500‬‬
‫‪2000‬‬
‫)‪P (Psig‬‬

‫‪1500‬‬
‫‪1000‬‬
‫‪500‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬
‫)‪T (C‬‬

‫‪SRK EQS‬‬ ‫‪PR EQS‬‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١۵‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺧﺮوﺟﯽ واﺣﺪ ﺟﺬب ﺁب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻧﺮم‬
‫اﻓﺰار ‪HYSYS‬‬

‫‪Hydrate Curve for Well Output‬‬

‫‪2500‬‬

‫‪2000‬‬
‫)‪P (Psig‬‬

‫‪1500‬‬

‫‪1000‬‬

‫‪500‬‬

‫‪0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪35‬‬
‫‪SRK EQS‬‬‫‪T (C) PR EQS‬‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١۶‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺧﺮوﺟﯽ ﭼﺎهﻬﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬
‫‪HYSYS‬‬
 ‫ب ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪DWHC-HWU‬‬
‫) ‪(Distilled Water-Hydrate Correlation –HWU‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺗﻮﺳﻂ دﮐﺘﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪﯼ اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎﻩ هﺮﻳﻮت وات ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﻣﺨ ﺎزن هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻮرﯼ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗ ﺮار ﻣﻴﮕﻴ ﺮد وﻟ ﯽ در اﻳ ﻦ ﭘ ﺮوژﻩ ﻧﻴ ﺰ ﻣ ﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁن ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در اﻳ ﻦ ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ﺟ ﺰء ‪H2S‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺁن را ﺑﻌﻨﻮان ﺟﺰء ‪ CO2‬ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺮدم ‪ .‬و ﻧﺘﺎﻳﺞ ذﻳﻞ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﻧﻤﻮدار هﺎﯼ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴﺪه ﺪ ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ ﺗﻔ ﺎوت ﺧﻴﻠ ﯽ ﮐ ﻢ ﺗﻐﻴﻴ ﺮات ﺁﻧ ﺎﻟﻴﺰ ﮔ ﺎز در ﭼﻬ ﺎر‬ ‫‪-١‬‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار هﺎﯼ ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﮔ ﺎز ورودﯼ واﺣ ﺪ ه ﺎﯼ ﺷ ﻴﺮﻳﻦ ﺳ ﺎزﯼ ) ‪ ۶٧٠Psia‬و ‪ (٧oC‬ﺑ ﺎ اﻳ ﻦ ﻧﻤ ﻮدار‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﺨﻮاﻧﯽ دارد‪ .‬و هﻴﺪرات ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﮔ ﺎز ﺧﺮوﺟ ﻲ ﭼﺎهﻬ ﺎ در ﻓﺼ ﻮل ﺳ ﺮد ﺳ ﺎل ) ‪ ١٣٠٠Psia‬و ‪ (١٢oC‬ﺑ ﺎ اﻳ ﻦ‬ ‫‪-٣‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ هﻤﺨﻮاﻧﯽ دارد‪ .‬و هﻴﺪرات ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫در روي هﺮ ﻧﻤﻮدار دﻣ ﺎي ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات را ﻣﻴﺘ ﻮان از ﻧﻘﻄ ﻪ ﻣﺸ ﺨﺺ ﺷ ﺪﻩ ﺑ ﺎ) × ( آ ﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳ ﺐ ﺑ ﺎ‬ ‫‪-۴‬‬
‫ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ آﺮد ‪.‬‬

‫‪Hydrate dissociation pressure (in psia) of Sure Gas From Well as function of‬‬
‫)‪temperature (in °C‬‬
‫‪6000‬‬

‫‪5000‬‬

‫‪4000‬‬

‫‪3000‬‬
‫‪P‬‬

‫‪2000‬‬

‫‪1000‬‬

‫‪0‬‬
‫‪-15‬‬ ‫‪-10‬‬ ‫‪-5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪T‬‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (١٧‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺧﺮوﺟﯽ ﭼﺎهﻬﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار)‪( DWHC-HWU‬‬
 Hydrate dissociation pressure (in psia) of Sure Gas From Dehydration Unit as
function of temperature (in °C)
6000

5000

4000

3000
P

2000

1000

0
-15 -10 -5 0 5 10 15 20 25
T

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺧﺮوﺟﯽ واﺣﺪ ﺟﺬب ﺁب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬١٨) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( DWHC-HWU)‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬
Hydrate dissociation pressure (in psia) of Sure Gas Input To RPC as function of
temperature (in °C)
6000

5000

4000

3000
P

2000

1000

0
-15 -10 -5 0 5 10 15 20 25
T

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ورودﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬١٩) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( DWHC-HWU)‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬
 ‫‪Hydrate dissociation pressure (in psia) of Sure Gas Input To G.T.U. as function of‬‬
‫)‪temperature (in °C‬‬
‫‪6000‬‬

‫‪5000‬‬

‫‪4000‬‬

‫‪3000‬‬
‫‪P‬‬

‫‪2000‬‬

‫‪1000‬‬

‫‪0‬‬
‫‪-15‬‬ ‫‪-10‬‬ ‫‪-5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪25‬‬
‫‪T‬‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٢٠‬ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ورودﯼ واﺣﺪ هﺎﯼ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺎزﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار)‪( DWHC-HWU‬‬

‫ج ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪HYDRATE+ 1.1‬‬

‫ﻧﺮم اﻓﺰار ‪:Hydrate+ 1.1‬‬

‫‪ -‬اﻳﻦ ﻧﺮم اﻓﺰار ﺑﺮاﯼ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻮدارهﺎﯼ ﻓﺎزﯼ هﻴﺪرات ﻧﻴ ﺎز ﺑ ﻪ ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار‪ EXCEL‬دارد‪ .‬ﺑ ﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻧﻤ ﺎﻳﺶ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎدﻩ ازروش ‪ ، Man et al.‬ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻘﺪار اﺟﺰاء ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ ﮔ ﺎز ﺑﺎﻳ ﺪ ﻣﺴ ﺎوﯼ ‪١٠٠‬‬
‫ﻣﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﻘﻂ دادﻩ هﺎﯼ ﺿ ﺮورﯼ ﺑ ﺮاﯼ روش ‪ Baillie-Wichert‬وارد ﺷ ﻮد‪ ،‬ﻻزم ﻧﻴﺴ ﺖ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ‬
‫درﺻ ﺪ ﻣ ﻮﻟﯽ ﺑﺮاﺑ ﺮ‪١‬ﺑﺎﺷ ﺪ در اﻳﻨﺼ ﻮرت ﻓﻘ ﻂ ﺧ ﻂ هﻴ ﺪرات ‪ Baillie-Wichert‬ﻗﺎﺑ ﻞ روﻳ ﺖ و ﮐﺸ ﻴﺪﻩ‬
‫ﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬و ﺑ ﺮاﯼ اﻳﻨﮑ ﻪ ﻧﻤﻮداره ﺎﯼ ‪ Mann et. al.‬را ﺑﺒﻴﻨ ﻴﻢ ﺑﺎﻳﺴ ﺘﯽ ﻣﺠﻤ ﻮع ﻣﻮﻟﻬ ﺎﯼ اﺟ ﺰاء‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ‪ ١٠٠‬ﻣﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ازﻣﻨ ﻮﯼ "‪ "Method‬ﻣﻴﺘ ﻮان روش را اﻧﺘﺨ ﺎب ﮐ ﺮد ‪ .‬ﺑ ﺎ اﻧﺘﺨ ﺎب روش ‪ Mann et al.‬؛ ﺑﺎﻓﺸ ﺎردادن‬
‫ﺟﻌﺒﻪ "‪ " Calculate Hydrate Formation‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑ ﻪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺷ ﺮوع ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻌﻤﻮﻷ دﻣﺎﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻧﻮع ‪ Mann et al. II‬ﺧﻮاه ﺪ ﺑ ﻮد‪ .‬ﭼ ﻮن اﻳ ﻦ ﻣﻌﻤ ﻮﻷ ارزش ﺑ ﺎﻻﺗﺮﯼ‬
‫دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع رﺳﻢ ﻧﻤﻮدارهﺎﯼ هﻴﺪرات راﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﻗﺮارﻧﻤﯽ دهﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑ ﺎ اﻧﺘﺨ ﺎب ﻣﻨ ﻮﯼ "‪ " Mode‬اﮔﺮﭼﻨﺎﻧﭽ ﻪ ﻣﺴ ﻴﺮاﻧﺘﺨﺎب را ﺗﻐﻴﻴ ﺮ دهﻴ ﺪ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻴ ﺪ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت را ﺑ ﺮ ﻣﺒﻨ ﺎﯼ‬
‫دﻣﺎﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻳﺎ ﻓﺸﺎرﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﻧﺠﺎم دهﻴﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴ ﺪرات ﭘ ﻼس )‪ ( Hydrate+‬ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬ ﺎﯼ ﮔ ﺎز ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﻣ ﯽ ﮔﻴ ﺮد‪ .‬روش‬
‫‪ Mann et al.‬ﺑﻴﺸﺘﺮﺑﺮاﯼ ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ %۵٠‬ﻣﺘﺎن دارﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪرات ﭘﻼس) ‪ ( Hydrate+‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودﻩ ﻓﺮﻣﻮﻟﻬﺎﯼ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺮاﯼ دﻣ ﺎﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات و‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ را ﺑﺮون ﻳﺎﺑﯽ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاﯼ دورﯼ از ﺧﻄﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ دﻗﺖ ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ هﺎﻳﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﺤ ﺪودﻩ ﻓﺸ ﺎر ﻗﺎﺑ ﻞ ﻗﺒ ﻮل ‪ ١٠٠ -۴٠٠٠psi‬و ﻣﺤ ﺪودﻩ ﻗﺎﺑ ﻞ ﻗﺒ ﻮل ﺑ ﺮاﯼ ﺟ ﺮم ﺣﺠﻤ ﯽ ﮔ ﺎز در روش‬
‫‪ Baillie-Wichert‬ﺑﻴﻦ‪ ٠.٧‬ﺗﺎ ‪ ١.٠‬اﺳ ﺖ‪ .‬ﺣﻼﻟﻴ ﺖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ در ﻓ ﺎز هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ ﺧﻴﻠ ﯽ ﺣﻴ ﺎﺗﯽ وﺣ ﺪاﮐﺜﺮ‬
‫‪ %٧٠‬درﺻﺪ وزﻧﯽ اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎﯼ ﻣﺘﺎﻧﻮل و اﺗﺎﻧﻮل ‪ ،‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺧﻴﻠﯽ ﮐﻤﯽ در ﻓﺎزهﺎﯼ ﻏﻴﺮﺁﺑ ﯽ از ﺑ ﻴﻦ‬
‫ﻣﯽ رود‪.‬‬

‫در ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑ ﻪ ﻣﻘ ﺪار ﺗﺰرﻳ ﻖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﻓ ﺮض ﺑ ﺮ اﻳﻨﺴ ﺖ ﮐ ﻪ ورودﯼ ﻣﺤ ﻞ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫داراﯼ ﺷﺮاﻳﻂ ذﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ (١‬ﮔﺎز ﺗﺰرﻳﻘﯽ در اﺑﺘﺪاﯼ ﻣﺤﻞ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬اﺷﺒﺎع از ﺁب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (٢‬اﻓ ﺖ ﻓﺸ ﺎر ﺑ ﻴﻦ اﺑﺘ ﺪا و اﻧﺘﻬ ﺎﯼ ﻣﺤ ﻞ ﺗﺰرﻳ ﻖ ﻧ ﺎﭼﻴﺰ ﺑﺎﺷ ﺪ و در ﻏﻴ ﺮ اﻳﻨﺼ ﻮرت‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻓﺸﺎر در ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﻓﺸﺎر ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫‪ (٣‬ﻟﻮﻟﻪ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﮎ اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ﻣﻴﺪهﺪ‪.‬‬
‫‪ (۴‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺪار ﻣﻴﻌﺎﻧﺎت ﺣﺎﺻﻞ از اﻓﺖ دﻣﺎ در ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ‪:‬‬

‫‪+‬‬
‫در اﻳ ﻦ ﻗﺴ ﻤﺖ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ‪ Hydrate‬ﮐ ﻪ ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ﺳ ﻪ ﻓﺮﻣ ﻮل‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ ‪ Baillie-Wichert‬و‪ Mann et al.‬ﻧﻮع ‪ I‬و ‪ II‬اﺳﺖ ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬و ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از ﺁن ﺑ ﻪ‬
‫ﺟ ﺪاول ﺷ ﻤﺎرﻩ )‪ (۴) ، (٣‬و )‪ (۵‬و ﻧﻤ ﻮدار ه ﺎي ﺷ ﻤﺎرﻩ )‪ (٢۴) ، (٢٣) ، (٢٢) ، (٢١‬و )‪ (٢۵‬ﺁوردﻩ ﺷ ﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ ‪.‬‬
 Well
Output Line R.P.C. G.T.U.
subject unit Feed Feed Feed
Hydrate Formation
Temperature °C 27.48 26.189 25.09 23.58
Pressure psia 1300 1000 800 660
Gas Inlet
Temperature °C 29.5 28 27 26
Gas Outlet
Temperature °C 25.5 24 23 22
Gas Flow Rate MMSCFD 150 150 150 150
Margin of Safety °C 5 5 5 5
Hydrate Supression
Required °C 6.98 7.19 7.09 6.58
Inlet Gas Water
Content lbs/MMSCF 40.06 43.17 46.82 49.84
Outlet Gas Water
Content lbs/MMSCF 32.73 35.11 37.96 40.29
Water Liberated lbs/MMSCF 7.34 8.05 8.86 9.56

TEG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 45.85 50.34 55.37 59.74
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0 0 0 0
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 7.855 8.01 7.94 7.565
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.016 0.014 0.012 0.01
Inhibitor
Requirement Lbs/h 3.909 4.384 4.776 4.889

DEG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 45.85 50.34 55.37 59.74
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0 0 0 0
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 9.589 9.791 9.7 9.211
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.015 0.013 0.012 0.01
Inhibitor
Requirement Lbs/h 4.863 5.464 5.948 6.061
 EG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 45.85 50.34 55.37 59.74
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0.016 0.016 0.018 0.019
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 13.937 14.29 14.13 13.278
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.014 0.013 0.012 0.01
Inhibitor
Requirement Lbs/h 7.522 8.493 9.225 9.267
Ethanol Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 45.85 50.34 55.37 43.75
Inhibitor in Vapour lbs/MM 24.584 25.14 28.481 30.151
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 16.48 16.953 16.738 15.601
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.126 0.119 0.111 0.095
Inhibitor
Requirement Lbs/h 162.699 167.401 189.136 196.527
Methanol injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 45.85 50.34 55.37 43.75
Inhibitor in Vapour lbs/MM 36.877 37.71 42.721 45.226
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 16.48 16.953 16.738 15.601
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.087 0.083 0.077 0.066
Inhibitor
Requirement Lbs/h 239.526 245.963 278.138 290.748

Baillie-Wichert ‫ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات و ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺎ روش‬: (٣) ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ‬
 Well
Output Line R.P.C. G.T.U.
subject unit Feed Feed Feed
Hydrate Formation
Temperature type I °C 26.99 25.602 24.272 23
Pressure psia 1300 1000 800 660
Gas Inlet
Temperature °C 29 27.6 26 25
Gas Outlet
Temperature °C 25 23.6 22 21
Gas Flow Rate MMSCFD 150 150 150 150
Margin of Safety °C 5 5 5 5
Hydrate Supression
Required °C 6.99 7 7.27 7
Inlet Gas Water
Content lbs/MMSCF 39.07 42.3 44.45 47.29
Outlet Gas Water
Content lbs/MMSCF 31.9 34.38 35.99 38.16
Water Liberated lbs/MMSCF 7.18 7.91 8.46 9.12

TEG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 44.85 49.44 52.89 57.02
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0 0 0 0
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 7.865 7.875 8.069 7.871
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.015 0.013 0.011 0.009
Inhibitor
Requirement Lbs/h 3.829 4.227 4.642 4.871

DEG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 44.85 49.44 52.89 57.02
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0 0 0 0
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 9.602 9.615 9.868 9.61
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.014 0.013 0.011 0.01
Inhibitor
Requirement Lbs/h 4.764 5.26 5.791 6.062
 EG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 44.85 49.44 52.89 57.02
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0.015 0.015 0.018 0.02
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 13.959 13.982 14.426 13.974
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.014 0.012 0.011 0.01
Inhibitor
Requirement Lbs/h 7.373 8.133 9.028 9.384

Ethanol Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 44.85 49.44 52.89 57.02
Inhibitor in Vapour lbs/MM 24.362 24.352 28.457 30.84
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 16.508 16.539 17.136 16.528
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.123 0.113 0.107 0.095
Inhibitor
Requirement Lbs/h 161.13 161.998 188.796 204.042

Methanol injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 44.85 49.44 52.89 28.48
Inhibitor in Vapour lbs/MM 36.543 36.528 52.686 41.429
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 16.508 16.539 17.136 14.291
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.085 0.079 0.074 0.059
Inhibitor
Requirement Lbs/h 237.262 238.098 277.726 263.682

"Mann et. al. Type I "‫ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎ روش‬: (۴) ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ‬
 Well
Output Line R.P.C. G.T.U.
subject unit Feed Feed Feed
Hydrate Formation
Temperature type II °C 19.94 18.98 18.12 16.74
Pressure psia 1300 1000 800 660
Gas Inlet
Temperature °C 22 21 20 19
Gas Outlet
Temperature °C 18 17 16 15
Gas Flow Rate MMSCFD 150 150 150 150
Margin of Safety °C 5 5 5 5
Hydrate Supression
Required °C 6.94 6.98 7.12 6.74
Inlet Gas Water
Content lbs/MMSCF 27.3 29.96 32.31 34.21
Outlet Gas Water
Content lbs/MMSCF 22.07 24.13 25.93 27.37
Water Liberated lbs/MMSCF 5.23 5.83 6.38 6.84

TEG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 32.68 36.45 39.87 42.78
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0 0 0 0
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 7.83 7.857 7.961 7.682
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.006 0.005 .005 .003
Inhibitor
Requirement Lbs/h 2.776 3.108 3.448 3.56

DEG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 32.68 36.45 39.87 42.78
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0 0 0 0
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 9.556 9.591 9.727 9.363
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.007 0.007 0.006 .005
Inhibitor
Requirement Lbs/h 3.453 3.867 4.296 4.42
 EG Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 32.68 36.45 39.87 42.78
Inhibitor in Vapour lbs/MM 0.013 0.014 0.015 0.015
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 13.879 13.941 14.178 13.543
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.008 0.008 0.008 0.006
Inhibitor
Requirement Lbs/h 5.347 5.989 6.68 6.794

Ethanol Injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 32.68 36.45 39.87 42.78
Inhibitor in Vapour lbs/MM 20.513 21.398 23.791 23.381
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 16.402 16.484 16.803 15.953
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.08 0.076 0.073 0.063
Inhibitor
Requirement Lbs/h 134.614 140.934 156.744 154.249

Methanol injection
Total Water Flow
Rate Lbs/h 32.68 36.45 39.87 31.29
Inhibitor in Vapour lbs/MM 30.769 32.098 35.686 35.066
Mole Fraction
Inhibitor in Liquid
Water % 16.402 16.484 16.803 15.951
Mole Fraction
Inhibitor in HC
Liquid % 0.056 0.053 0.051 0.044
Inhibitor
Requirement Lbs/h 198.716 207.804 231.091 225.103

"Mann et. al. Type II " ‫ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎ روش‬: (۵) ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ‬
 Hydrate Curves Output Well

2500

2000
Pressure (psia)

1500

1000

500

0
0 5 10 15 20 25 30 35
Temperature (°C)

Type I Type II Baillie Wichert

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺧﺮوﺟﯽ ﭼﺎهﻬﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬٢١) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( Hydrate +)‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬

Hydrate Curves Output Dehydration Unit

2500

2000
Pressure (psia)

1500

1000

500

0
0 5 10 15 20 25 30 35
Temperature (°C)

Type I Type II Baillie Wichert

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺧﺮوﺟﯽ واﺣﺪ ﺟﺬب ﺁب ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬٢٢) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( Hydrate +)‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬
 Hydrate Curves Input To RPC

2500

2000
Pressure (psia)

1500

1000

500

0
0 5 10 15 20 25 30 35
Temperature (°C)

Type I Type II Baillie Wichert

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ورودﯼ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﯽ رازﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬٢٣) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( Hydrate +)‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬

Hydrate Curves Input To G.T.U.

2500

2000
Pressure (psia)

1500

1000

500

0
0 5 10 15 20 25 30 35
Temperature (°C)

Type I Type II Baillie Wichert

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ورودﯼ واﺣﺪ هﺎﯼ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺎزﯼ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ‬٢۴) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( Hydrate +)‫ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬
 Hydrate Curves Average Data

2500

2000
Pressure (psia)

1500

1000

500

0
0 5 10 15 20 25 30 35
Temperature (°C)

Type I Type II Baillie Wichert

‫( ﻧﻤﻮدار ﻓﺸﺎر – دﻣﺎﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻧﺮم اﻓﺰار‬٢۵) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
( Hydrate +)

Well
Output
Line R.P.C. G.T.U.
subject Unit Feed Feed Feed
Pressure Psia 1300 1000 800 660
Operating
Temperature °C 32 28 25 23
Hydrate Formation
Temperature With
DWHC-HWU °C 11.7 9.8 8.3 6.8
Hydrate Formation
Temperature With
Peng- Robinson
EQS °C 28.74 27.59 26.37 25.05
Hydrate Formation
Temperature With
SRK EQS °C 29.26 27.95 26.67 25.31
Hydrate Formation
Temperature With
Baillie-Wichert °C 27.48 26.189 25.09 23.58
Hydrate Formation
Temperature with
Mann. Et. al type I °C 26.99 25.602 24.272 23
Hydrate Formation
Temperature with
Mann. Et. al type II °C 19.94 18.98 18.12 16.74
‫ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎ هﻤﻪ روﺷﻬﺎﯼ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‬: (۶) ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ‬
‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (۶‬ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﻣﺤﺴ ﺒﺎت اﻧﺠ ﺎم ﺷ ﺪﻩ ﺑ ﺎ ﺳ ﻪ ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ) ﺷ ﺶ روش ( را ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴﺪه ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ‬ ‫™‬
‫ﻧﮕﺎهﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ آﻪ ‪:‬‬

‫‪ -١‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از روش هﺎي ‪ ٢‬ﺗﺎ ‪ ۵‬ﺗﻘﺮﻳﺒ ﺎ ﻧﺰدﻳ ﻚ ﺑ ﻪ دﻣ ﺎي ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﻲ ﻧﻘ ﺎط ﻣ ﻮرد ﻧﻈ ﺮ هﺴ ﺘﻨﺪ وﻧﺰدﻳ ﻚ‬
‫ﻣﺮز ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻪ ﺑﺎ اﻧﺪآﻲ آﺎهﺶ دﻣﺎ هﻴﺪرات ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از روش ‪ ١‬و ‪ ۶‬ﺗ ﺎ ﺣ ﺪودي ﺑ ﺎ ﻣ ﺮز ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻓﺎﺻ ﻠﻪ دارﻧ ﺪ‪ .‬و داﻣﻨ ﻪ آ ﺎرآﺮد‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎزﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﻳﻦ اﻋﺪاد ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -٣‬ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از روش ‪ (DWHC-HWU) ١‬از دﻳﮕ ﺮ روش ه ﺎ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﺑﻴﺸ ﺘﺮي دارﻧ ﺪ‪ .‬و ﻋﻠ ﺖ‬
‫ﺧﻄﺎي ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﺴ ﺖ آ ﻪ ﺟ ﺰء ‪ H2S‬ﺑ ﺮاي ﺁن ﺗﻌﺮﻳ ﻒ ﻧﺸ ﺪﻩ اﺳ ﺖ و ﻧﺎﭼ ﺎرا‬
‫ﻣﻘﺪار ﺁن را ﺑﻌﻨﻮان ‪ CO2‬ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮدﻩ ام‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴﺪرات هﺎ‪:‬‬

‫ﻳﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳ ﯽ ﻗ ﺮار ﮔﻴ ﺮد ﺧ ﻮاص ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺳﻪ ﻧ ﻮع هﻴ ﺪرات ﺑ ﻪ ﻧﺎﻣﻬ ﺎﯼ ‪ S-I , S-II , S-H‬ﺗ ﺎ ﮐﻨ ﻮن ﺑ ﺮاﯼ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ﺷﻨﺎﺳ ﺎﻳﯽ‬
‫ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ‪ .‬ﮐﻪ ﻧﻮع ‪ S-I , S-II‬ﮐﺎﻣﻼ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﯽ و ﻧﻮع ‪ S-H‬ﻧﻴ ﺰ اﺧﻴ ﺮا ﮐﺸ ﻒ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ و هﻨ ﻮز ﺑﻄ ﻮر ﮐﺎﻣ ﻞ‬
‫‪٣‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺁن ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺨﻠ ﻮط ه ﺎﯼ ﮔ ﺎز ﻃﺒﻴﻌ ﯽ ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ ﺑﺴ ﺘﻪ ﺑ ﻪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﺁﻧﻬ ﺎ و ﺷ ﺮاﻳﻂ دﻣ ﺎ و ﻓﺸ ﺎر ‪ ،‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﻳﯽ ﺑ ﺎ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻧﻮع ‪ S-I‬و ‪ S-II‬و ‪ S-H‬را ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪ ‪ .‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﺑ ﯽ ﻧ ﺎم ﺟﺪﻳ ﺪﯼ ﮐ ﻪ ﺑﻮﺳ ﻴﻠﻪ ﺑ ﺎﻳﻮ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎ و‬
‫‪١‬‬
‫ﺁب ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪا ﺷﺪﻩ اﻧﺪ‪.‬‬
‫هﺮ ﻧﻮع هﻴﺪرات ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻧﻮع ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭼﻨﺪ وﺟﻬﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺎﺳ ﯽ ﺑ ﺮاﯼ ﺗﻤ ﺎﻣﯽ‬
‫‪٣‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﭼﻨﺪ وﺟﻬﯽ ‪ ۵١٢‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﮔﺎز ﮐﻪ در ﻓﻀﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺷ ﺒﮑﻪ ﻗ ﺮار ﻣﻴﮕﻴ ﺮد‪ ،‬ﺷ ﮑﻞ هﻨﺪﺳ ﯽ هﻴ ﺪرات ﺗﻐﻴﻴ ﺮ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ‪ .‬ﺳ ﺎدﻩ‬
‫ﺗ ﺮﻳﻦ ﺗﺼ ﻮر از ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷ ﺒﮑﻪ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ﻗ ﺮار ﮔ ﺮﻓﺘﻦ ﻳ ﮏ ﺗ ﻮپ در داﺧ ﻞ ﻳ ﮏ ﻗﻔ ﺲ اﺳ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ ﺗ ﻮپ ﺧﻴﻠ ﯽ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮپ ﺑﻴﺮون ﻣﻴﺎﻳ ﺪ‪ .‬اﮔ ﺮ ﺗ ﻮپ ﺧﻴﻠ ﯽ ﺑ ﺰرگ ﺑﺎﺷ ﺪ ﻗﻔ ﺲ ﻣﻴﺸ ﮑﻨﺪ در ﻏﻴ ﺮ اﻳﻨﺼ ﻮرت در ﻗﻔ ﺲ ﺑ ﺎﻗﯽ‬
‫ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮏ روش ﺑﺮاﯼ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻳﻨﮑ ﻪ ﺁﻳ ﺎ ﻳ ﮏ ﻣﻮﻟﮑ ﻮل از ﻧﻈ ﺮ ﺗﺌ ﻮرﯼ در ﻓﻀ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ ﺳ ﺎﺧﺘﺎر ﺷ ﺒﮑﻪ ﻗ ﺮار‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد ﻳﺎ ﻧﻪ ؟ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﻧﺴﺒﺖ ﻗﻄﺮ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﮔﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﻓﻀﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬اﮔ ﺮ اﻳ ﻦ ﻧﺴ ﺒﺖ ﮐﻤﺘ ﺮ از ‪١‬‬
‫‪٣‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺒﮑﻪ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﯽ هﻴﺪرات ﺷﮑﻞ ﻣﻴﮕﻴﺮد‬
‫ﮔﺎزهﺎﯼ ﺳﺒﮏ اﻏﻠﺐ هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ S-I‬و ﮔﺎزهﺎﯼ ﺳﻨﮕﻴﻨﺘﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ S-II‬ﻣﻴﺪهﻨﺪ ‪ .‬اﺳﺎﺳ ﺎ‬
‫ﻓ ﺮض ﻣﻴﺸ ﻮد ه ﺮ ﮔ ﺎزﯼ ﺳ ﻨﮕﻴﻨﺘﺮ از اﻳﺰوﺑﻮﺗ ﺎن ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻧﻤﻴﺪه ﺪ وﻟ ﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴﺪه ﺪ‬
‫هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ هﺎﯼ ﺳﻨﮕﻴﻨﺘﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﮔﺎزهﺎﯼ ﺳﺒﮏ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬

‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ دﻳﮕﺮﯼ از ﻧﻮع ‪ S-H‬ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎهﺪﻩ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ هﺎﯼ ﺳ ﻨﮕﻴﻦ ﺑ ﺎ ﺣﻀ ﻮر‬
‫و ﮐﻤ ﮏ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺳ ﺒﮏ ﻣﺘ ﺎن و ﻧﻴﺘ ﺮوژن و ‪ ...‬ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت ﺑﻴﺸ ﺘﺮ و ﻋﻤﻴﻘﺘ ﺮ روﯼ ﻣ ﺪﻟﻬﺎ ﯼ‬
‫هﻴﺪرات ﻧﺸﺎن دادﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻴﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺼﻮرت ﻃﺒﻴﻌﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﺗﻤﺎﻳ ﻞ ﺑ ﻪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع ‪S-II‬‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادﯼ از ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺤﺘﻮﯼ ﻣﺘﺎن و ‪ H2S‬زﻳﺎد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در ﻓﺸﺎر هﺎﯼ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع ‪ S-II‬وﻟ ﯽ‬
‫در ﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ S-I‬ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬در رﺷﺘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻩ روﯼ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ﺗﻮﺳ ﻂ‬
‫)‪ (INFOCHEM COMPUTER SERVICES LTD.‬ﺗ ﺎ ﮐﻨ ﻮن ﺑ ﻪ ﻣ ﻮردﯼ از ﺳ ﻴﺎل واﻗﻌ ﯽ ﺑ ﺎ‬
‫‪۴‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﺪارﯼ از ﻧﻮع ‪ S-H‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﮑﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪:S-I‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪ S-I‬ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻨﺞ ﮔﻮش ﺑﺎ ‪ ١۴‬وﺟﻪ ﮐﻪ هﺮ وﺟﻪ ﺁن ﺧ ﻮد ﺷ ﺶ ﮔ ﻮش دارد‪ .‬ﻣﺘ ﺎن ﻣﻌﻤ ﻮﻻ‬
‫‪١‬‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪ S-I‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪهﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ازﻣﺤﺒ ﻮس ﺷ ﺪن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻧﻈﻴ ﺮ‪ H2S,CO2,C2,C1‬وﻏﻴ ﺮﻩ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ‬
‫ﮐﻮﭼ ﮏ ‪ :‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ‪ N2 , H2S, CO2 ,C1‬وﮐ ﻮﭼﮑﺘﺮ و ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ‪CO2, H2S ,C1 :‬‬
‫‪ ,C-C3 , C2‬وﮐﻮﭼﮑﺘﺮرا ﻣﺤﺒﻮس ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺻﻠﯽ و ﻣﻬﻢ درهﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﻃﺒﻴﻌﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬واﺣﺪﺳﻠﻮﻟﯽ ‪ ،‬ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ )‪(١٢oA‬‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻣﻞ دو ﻗﻔﺲ ﮐﻮﭼﮏ داراﯼ ‪١٢‬ﺳﻄﺢ ﭘﻨﺞ وﺟﻬﯽ )‪ (۵١٢‬و‪ ۶‬ﻗﻔﺲ ﺑﺰرگ داراﯼ ‪ ١٢‬ﺳ ﻄﺢ ﭘ ﻨﺞ وﺟﻬ ﯽ و‬
‫دو ﺳﻄﺢ ﺷﺶ وﺟﻬﯽ )‪(۵١٢۶٢‬‬
‫‪ -‬ه ﺮ واﺣ ﺪ ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧ ﻮع ‪ S–I‬ﻣﮑﻌﺒ ﯽ ﺑ ﻪ اﺑﻌ ﺎد ‪ ١٢ oA‬داراﯼ ‪ ٢‬ﻓﻀ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ ﮐﻮﭼ ﮏ و‪ ۶‬ﻓﻀ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ‬
‫ﺑ ﺰرگ ﮐ ﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋ ﺄ ﺷ ﺎﻣﻞ ‪ ۴۶‬ﻣﻮﻟﮑ ﻮل ﺁب اﺳ ﺖ‪ ،‬ﺳ ﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻴﺸ ﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌ ﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ‬
‫‪۶‬‬
‫ﮔﺎزﯼ ﮐﻪ در هﺮ واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮع ‪ S-I‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﯼ ﺑﮕﻴﺮد ‪ ٨‬ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (۴‬واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ‪S-I‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪:S-II‬‬

‫ﺗﻌﺪادﯼ از اﺟﺰاﯼ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺮوﭘﺎن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪ S-II‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ‬
‫‪١‬‬
‫‪ ١۶‬وﺟﻬﯽ ﮐﻪ ‪ ۴‬وﺟﻪ ﺁن ﺷﺶ ﮔﻮش اﻧﺪ ‪ ،‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ازﻣﺤﺒ ﻮس ﺷ ﺪن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﻳﯽ ﺑﺎاﻧ ﺪازﻩ ه ﺎﯼ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﻧﻈﻴ ﺮ‪ C4,C3‬ﺑﻮﺟ ﻮدﻣﯽ ﺁﻳ ﺪ‪ - .‬ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ‪ N2 ,H2S , CO2 ,C1‬و‪ ...‬وﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ‪n-C4, i-C4 ,C3 , c-C6‬‬
‫وﮐﻮﭼﮑﺘﺮ را ﻣﺤﺒﻮس ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺑﻴﺸﺘﺮﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ و ﮔﺎزﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬واﺣﺪ ﺳﻠﻮﻟﯽ ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﺎاﻧﺪازﻩ )‪(١٧.٣oA‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪ S-II‬داراﯼ دو ﻧﻮع ﻓﻀﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻧ ﻮع ‪ (۵١٢) S-I‬اﺳ ﺖ‪ .‬درﺣﺎﻟﻴﮑ ﻪ ﻓﻀ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ ﺑ ﺰرگ ﺁن داراﯼ ‪ ١٢‬ﺳ ﻄﺢ‬
‫ﭘﻨﺞ وﺟﻬﯽ )‪ (۵١٢‬و‪۴‬ﺳﻄﺢ ‪ ۶‬وﺟﻬﯽ )‪ (۵١٢ ۶۴‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ ١۶‬ﻗﻔ ﺲ ﮐﻮﭼ ﮏ )‪ (۵١٢‬و‪ ٨‬ﻗﻔ ﺲ ﺑ ﺰرگ ) ‪ (۵ ۶‬ﮐ ﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋ ﺄ ﺷ ﺎﻣﻞ ‪١٣۶‬ﻣﻮﻟﮑ ﻮل ﺁب اﺳ ﺖ ‪.‬‬
‫‪١٢ ۴‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﮐ ﻪ دره ﺮ واﺣ ﺪ ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ازﻧ ﻮع ‪ S-II‬ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺟ ﺎﯼ ﺑﮕﻴ ﺮد‪٢۴ ،‬‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪۶‬‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (۵‬واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ‪S-II‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪:S-H‬‬

‫‪٣ ۶ ٣‬‬ ‫‪١٢ ٨‬‬ ‫‪١٢‬‬
‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻮع ‪ S-H‬ﻳﮏ ﻻﻳﻪ از ﻓﻀﺎ هﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ‪ ۵‬و ﻳﮏ ﻻﻳ ﻪ از ‪ ۵ ۶‬و ‪ ۴ ۵ ۶‬ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ‬
‫را هﻤﭙﻮ ﺷﺎﻧﯽ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻬﻢ ﻧﻮع ‪ S-H‬اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ دو ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑ ﺮاﯼ ﭘﺎﻳ ﺪارﯼ‬
‫‪١‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻻزم اﺳﺖ ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺳﺎل‪ ١٩٨٧‬ﮐﺸﻒ ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﻳﯽ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﺰرگ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد ﺁﻣﺪن ﺁن ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬درﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎﯼ واﻗﻌﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ وﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ‪ H2S , CO2 , C1‬وﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و ﻗﻔﺲ ه ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ ﺷ ﺎﻣﻞ‬
‫‪ C7H14‬وﮐﻮﭼﮑﺘﺮ را ﻣﺤﺒﻮس ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻣﺎدﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ CO2 , H2S , C2 , C1‬درﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺷ ﺮﮐﺖ ﻣ ﯽ ﮐﻨ ﺪ‪ ،‬هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع ‪I‬‬
‫را ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣ ﯽ ده ﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﻳﯽ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ c-C5‬و‪ i-C4 ,C3‬و ﺑﻨ ﺰن ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع ‪ S-II‬ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ N2 , O2‬ﺣﺪاﻗﻞ دردﻣﺎهﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ S-II‬ﻣﻴﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﻳﮏ ﺷﺶ ﮔﻮش ﺑﻪ اﺑﻌﺎد )‪( C=10.17 , a=12.26Ao‬‬
‫‪ -‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ ٣‬ﻗﻔﺲ ﮐﻮﭼﮏ )‪ (۵١٢‬و‪ ٢‬ﻗﻔﺲ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ ﻣﺘﻮﺳﻂ داراﯼ ‪ ٣‬ﺳﻄﺢ ‪ ۴‬وﺟﻬﯽ ‪ ۶ ،‬ﺳ ﻄﺢ ‪ ۵‬وﺟﻬ ﯽ و‪٣‬‬
‫ﺳ ﻄﺢ ‪ ۶‬وﺟﻬ ﯽ ) ‪ (۴٣۵۶۶٣‬و ﻳ ﮏ ﻗﻔ ﺲ ﺑ ﺰرگ داراﯼ ‪١٢‬ﺳ ﻄﺢ ‪ ۵‬وﺟﻬ ﯽ و‪ ٨‬ﺳ ﻄﺢ ‪ ۶‬وﺟﻬ ﯽ ) ‪( ۵١٢۶٨‬‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﺄ ‪ ٣۴‬ﻣﻮﻟﮑﻮل ﺁب اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪۶‬‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (۶‬واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ‪S-H‬‬
‫‪ -‬هﻴﭻ ﻣﺎدﻩ اﯼ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪراﺗﯽ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧ ﻮع ‪ H‬ﺷ ﺎﻣﻞ ﻓﻘ ﻂ ﻳ ﮏ ﻗﻔ ﺲ ﺑ ﺰرگ ﺑﺪه ﺪ‪ .‬وﻗﺘ ﯽ ﮐ ﻪ‬
‫دوﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺎدﻩ درﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ هﻴﺪرات دو ﮔﺎﻧﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬هﺮ ﻣﺨﻠﻮط دوﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﺰﺋﯽ ازﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ ‪N2 ,CO2 , C2 , C1‬‬
‫‪ -‬هﺮﻣﺨﻠﻮط دوﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﺰﺋﯽ ازﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ‪ N2 , CO2, C2 , C1‬هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ S-I‬را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﯽ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫و‪ ...‬ﺑﺎ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ C-C6 , c-C5 ,N-C4 ,I-C4‬وﺑﻨﺰن‬

‫‪۶‬‬
‫ﺟﺪول)‪ (٧‬ﺳﺎﺧﺘﺎر هﻨﺪﺳﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﺎﯼ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫‪ -‬ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻧ ﻮع ‪ S-II‬را ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ‪ .‬وهﻨﮕﺎﻣﻴﮑ ﻪ ﻏﻠﻈ ﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﺧﻴﻠ ﯽ ﮐﻤﺘﺮﺑﺎﺷ ﺪ هﻴ ﺪرات‬
‫ﻧﻮع ‪ S-I‬ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪- -‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن دادﻩ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻌﺪادﯼ ازﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎﯼ دوﺟﺰﺋﯽ ﻓﻮق ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع‬
‫‪۶‬‬
‫‪ S-II‬ﺑﺪهﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ ازﮐﺸﻒ هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ ، S-H‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ هﻴﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫ﺑﺪه ﺪ‪ ،‬ﺑﻮﺗ ﺎن ﻧﺮﻣ ﺎل اﺳ ﺖ‪ .‬درﺳ ﺎل ‪ ١٩٨٧‬ﻣ ﻮادﯼ ﺷ ﺒﻴﻪ ﺑﻨ ﺰن ‪ ،‬ﺳ ﻴﮑﻠﻮ ﭘﻨ ﺘﻦ ‪ ،‬ﺳ ﻴﮑﻠﻮ هﮕ ﺰان و ﻧﺌ ﻮ ﭘﻨﺘ ﺎن‬
‫درﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺰرگ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ S-H‬ﺟﺎﯼ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﻪ اﺧﻴﺮأ اﻳﻦ ﻧﻴﺰ در ﺁزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ‪ .‬هﻤﭽﻨ ﻴﻦ رﻳ ﭗ‬
‫ﻣﻴﺘﺮ و هﻤﮑﺎراﻧﺶ در ‪ ١٩٨٧‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﺘﻴﻞ ﺳ ﻴﮑﻠﻮهﮕﺰان ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫هﻴﺪرات ﺑﺪهﻨﺪ ‪ .‬ﮐﺸﻔﻴﺎت ﻣﺬﮐﻮرﺑﺎﻋﺚ ﺷﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ هﺎﯼ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﯽ ﺑﻴﺸﻤﺎرﯼ ﺟﻬﺖ ﮐﻤﯽ ﮐ ﺮدن ﺧ ﻮاص ﺳ ﺎزﻧﺪﻩ‬
‫هﺎﯼ ﺟﺪﻳﺪ هﻴﺪرات و اﺛﺮ ﺁﻧﻬﺎ روﯼ ﻣﺮز ﻓﺎزﯼ واﻗﻌﯽ ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰن ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ هﻴﺪرات ﻧﻮع ‪ S-H‬درﺳﻴﺴﺘﻢ هﺎﯼ واﻗﻌﯽ ﺧﻴﻠ ﯽ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاراﺳ ﺖ‪ ،‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣ ﺬف ﺳ ﺎزﻧﺪﻩ ه ﺎﯼ‬
‫ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮازﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻄﺎﯼ زﻳﺎدﯼ درﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وارد ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ‪ ،‬ﺳ ﺎزﻧﺪﻩ ه ﺎﯼ هﻴ ﺪرات ‪ S-H‬ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ‬
‫‪٧‬‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺎﻳﻪ واﺳﺎس ﺑﺮاﯼ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﻣﺮز ﻓﺎزﯼ واﻗﻌﯽ ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺨﺰن ﻣﻄﺮح ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪:۶‬‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﻣﻬﻤﺎن و ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ )ﻗﻔﺲ هﺎ( در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴﺪرات‬
‫هﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﮑ ﻪ ﻗ ﺒﻸ ﮔﻔﺘ ﻪ ﺷ ﺪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﻣﻬﻤ ﺎن ﻓﻀ ﺎهﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ )ﻗﻔ ﺲ ه ﺎ( ﺑ ﻴﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺁب‬
‫درﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴﺪرات ﭘﺮﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮐﻪ هﺮ ﻓﻀﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ داراﯼ اﻧﺪازﻩ ﻣﻌﻴﻨﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣ ﯽ‬
‫ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻣﻴﺰان ﭘﺮﺷﺪن ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﻣﻬﻤﺎن دارد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺑﺰرگ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ درﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﺟﺎﯼ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ وﻟ ﯽ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ‬
‫ﺗﻌ ﺪادﯼ ازﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ رااﺷ ﻐﺎل ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬دراﻳ ﻦ ﻗﺴ ﻤﺖ ﺿ ﺮﻳﺐ اﺷ ﻐﺎل ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮن در ﺳ ﻪ ﻧ ﻮع‬
‫ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ﺑﻴ ﺎن ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬درﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ S-I‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻣﺘ ﺎن و ‪ N2 ,CO2‬ﻓﻀ ﺎهﺎﯼ‬
‫ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻮﭼﮏ وﺗﻌﺪادﯼ از ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺑﺰرﮔﺘ ﺮ را ﭘﺮﻣﻴﮑﻨﻨ ﺪ ‪ .‬اﮔ ﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽ ﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺑﺰرﮔﺘ ﺮ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ اﺗ ﺎن ﻣﻮﺟ ﻮد‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺑﺰرﮔﺘﺮﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﻬﺎ اﺷﻐﺎل ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻣﺨﻠﻮط دوﺟﺰﺋﯽ ‪ C1-C2‬ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧﻨ ﺪ هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع‬
‫‪ S-I‬و ‪ S-II‬راﺗﺸ ﮑﻴﻞ دهﻨ ﺪ‪ .‬درﻧ ﻮع ‪ ، S-II‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ‪،‬ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ را ﭘﺮﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ وﻟ ﯽ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﺑﺰرگ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺑ ﺎ اﻧ ﺪازﻩ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ n –C4 , C6H6 , i– C4 , C3‬ﭘ ﺮ ﻣ ﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﮐﻤﯽ ازﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﺑﺰرگ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﭘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺄ اﮔﺮﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ درﺳﻴﺎل وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ هﻴﺪرات ‪ S-II‬ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻧﺨﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫هﻨﮕﺎﻣﻴﮑ ﻪ هﻴ ﺪرات ﻧ ﻮع ‪ S-II‬ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﺎﻳ ﺪارﯼ داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ ،‬ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﺑ ﺎ اﻧ ﺪازﻩ ه ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ‬
‫وﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﺑ ﺎ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ﭘ ﺮ ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﻔ ﺲ ه ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ ﺑﻮﺳ ﻴﻠﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺑ ﺰرگ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ‬
‫‪ Adamantane ,C7H14‬وﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﭘﺮﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬درﭼﻨﺪ ﻣﻮرد اﻧﺪازﻩ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ازاﻧ ﺪازﻩ‬
‫ﻗﻔﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﮑﻞ ﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﻣﻬﺎرﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ اﻃﺮاف ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﻮاع هﻴﺪرات از ﻧﻈﺮ ﮔﺎز ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪﻩ‬

‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺳﺎدﻩ‪:۶‬‬

‫اﮔﺮ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﻓﻘ ﻂ ازﻳ ﮏ ﻧ ﻮع ﮔ ﺎز ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﺪﻩ ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ ،‬هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ ﺳ ﺎدﻩ ﻧﺎﻣﻴ ﺪﻩ ﻣﻴﺸ ﻮد ‪.‬‬
‫ﮔﺎزهﺎﯼ ﻣﺘﺎن ‪،‬اﺗﺎن و ‪ CO2‬ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺳﺎدﻩ ﻧﻮع ‪ S-I‬ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬ﭘﺮوﭘﺎن ‪ ، i-C4،‬ﺑﻨﺰن و ﺳﻴﮑﻠﻮ هﮕﺰان‬
‫هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ ﻧ ﻮع ‪ S-II‬را ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ N2‬و ‪ O2‬دردﻣﺎه ﺎﯼ ﺧﻴﻠ ﯽ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ‪ S-II‬ﻣﯽ دهﻨﺪ ‪) .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺧﻴﺮﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ ازاﻳﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ N2‬دردﻣﺎه ﺎﯼ ﺑ ﺎﻻ‬
‫و ﻧﺰدﻳﮏ ‪ 0 oC‬ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ‪ S-I‬را ﻣﯽ دهﻨﺪ ‪ .‬ﺗﺎﮐﻨﻮن هﻴﭻ ﻣﺎدﻩ اﯼ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺳﺎدﻩ ‪S-H‬‬
‫ﺑﺪهﺪ و داراﯼ ﻓﻘﻂ ﻳﮏ ﻗﻔﺲ ﺑﺰرگ درهﺮ واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ دو ﮔﺎﻧﻪ‪:۶‬‬

‫اﮔﺮدوﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﻣﻮﻟﮑﻮل ﮔﺎزدرﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪،‬هﻴﺪرات ﺣﺎﺻﻞ ‪ ،‬هﻴﺪرات دوﮔﺎﻧ ﻪ ﻧﺎﻣﻴ ﺪﻩ‬
‫ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻣﺨﻠﻮﻃﻬ ﺎﯼ دو ﻳ ﺎ ﭼﻨ ﺪﺟﺰﺋﯽ ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ‪ C1‬و ‪ C2‬و ‪ CO2‬و ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐ ﻮﭼﮑﺘﺮ ﻣﻌﻤ ﻮﻷ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫هﻴ ﺪرات ‪ S-I‬ﻣ ﯽ دهﻨ ﺪ ‪ .‬وﻟ ﯽ ﻣﺨﻠﻮﻃﻬ ﺎﯼ دو ﻳ ﺎ ﭼﻨ ﺪ ﺟﺰﺋ ﯽ ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ C1‬و ‪ C2‬و‬
‫‪ CO2‬و ‪ N2‬و ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ اﻧ ﺪازﻩ ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ C-C6 , C-C5 , n- C4 , i-C4 ,C3‬وﺑﻨ ﺰن ﻣﻌﻤ ﻮﻷ‬
‫هﻴﺪرات ‪ S-II‬ﻣﯽ دهﻨﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ اﻧﺪازﻩ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺧﻴﻠﯽ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ هﻴﺪرات ‪ S-I‬ﭘﺎﻳﺪاراﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﺰرگ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ C7H14‬و ‪ Adamantane‬ﺑﻪ هﻤﺮاﻩ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪CO2 , C2‬‬
‫‪ , C1‬و ‪ N2‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ هﻴﺪرات ‪ S-II‬ﺗﺸﮑﻴﻞ دهﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ ، S-H‬ﻗﻔﺴﻬﺎﯼ ﺑﺰرگ ﺑﻴﺸﺘﺮﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺧﻴﻠﯽ ﺑﺰرگ ﭘﺮﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﻗﻔﺲ هﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ وﻣﺘﻮﺳﻂ راﭘﺮﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ )‪ C-C5 , i-C4 , C3‬و ﺑﻨﺰن( درﺳﻴﺎل‬
‫ﻣﻮﺟ ﻮد ﺑﺎﺷ ﺪ ‪ ،‬ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴ ﺪرات ‪ S -II‬ﺑﺴ ﻴﺎر ﭘﺎﻳ ﺪارﺗﺮ از ‪ S –H‬اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻣﮕﺮاﻳﻨﮑ ﻪ ﻏﻠﻈ ﺖ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ‬
‫ﺑﺰرگ وﺳﻨﮕﻴﻦ ﺧﻴﻠﯽ زﻳﺎد ﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻏﻠﻈﺖ ﻻزم ﺟﻬ ﺖ ﺗﻐﻴﻴ ﺮ هﻴ ﺪرات از ‪ S-II‬ﺑ ﻪ ‪ S-H‬ﺑ ﺮاﯼ ﭼﻨ ﺪ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ﺗﺴ ﺖ‬
‫ﺷ ﺪﻩ اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻏﻠﻈ ﺖ ﺑﺤﺮاﻧ ﯽ ﺑ ﺮاﯼ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ه ﺎﯼ ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮن ﻣﺘﻔ ﺎوت اﺳ ﺖ ‪ ،‬وﺧﻴﻠ ﯽ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ازﻣﻘ ﺪارﯼ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ‬
‫درﺳﻴﺴ ﺘﻢ ه ﺎﯼ ﻃﺒﻴﻌ ﯽ وﺟ ﻮد دارد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت اﺧﻴ ﺮ ﻧﺸ ﺎن دادﻩ ﮐ ﻪ درﺳﻴﺴ ﺘﻢ ه ﺎﯼ ﭘﺎﻳ ﺪار ﻣﺤﺘ ﻮﯼ ‪C1‬‬
‫وﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺑﺰرگ و ﺳﻨﮕﻴﻦ )ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ ، ( C1 , i –C5‬اﻣﮑ ﺎن ﺗﻐﻴﻴ ﺮ هﻴ ﺪرات از ‪ S –H‬ﺑ ﻪ ‪ S-I‬ﺑ ﺎ اﻓ ﺰاﻳﺶ‬
‫ﻓﺸﺎر و دﻣﺎﯼ ﺳﻴﺴﺘﻢ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻷ هﻴﺪرات ‪ S-H‬ﮐﻢ ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮﻳﻦ هﻴ ﺪرات ﻣﻄ ﺮح اﺳ ﺖ ‪ .‬ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻧ ﻮع هﻴ ﺪرات ﭘﺎﻳ ﺪارﺗﺮ ﺑ ﻪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﮔﺎزه ﺎﯼ‬
‫ﻣﻮﺟ ﻮد درﺳ ﻴﺎل و ﻧﻘﻄ ﻪ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ هﻴ ﺪرات دردﻣ ﺎﯼ ﻣﻌ ﻴﻦ دارد‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﯽ ﮐ ﻪ در ﮐﻤﺘ ﺮﻳﻦ ﻓﺸ ﺎر ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﻣﻴﺸ ﻮد ‪،‬‬
‫ﺑﻌﻨ ﻮان ﭘﺎﻳ ﺪارﺗﺮﻳﻦ هﻴ ﺪرات اﺳ ﺖ ‪ .‬ﺗﻌ ﺪادﯼ ازﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ ه ﺎﯼ ﮐ ﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﯼ ﮐ ﻪ ﺑﺎﻣﻌ ﺎدﻻت ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑ ﻪ اﻧ ﺮژﯼ ﺁزاد‬
‫ﮔﻴﺒﺲ ﺣﺪاﻗﻞ ‪ ،‬ﻣﺠﻬﺰ ﺷﺪﻩ اﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﮔﺎزﯼ ﭘﺎﻳﺪار وﻓﺎزه ﺎﯼ ﻣﻮﺟ ﻮد ﺑﻄﻮراﺗﻮﻣ ﺎﺗﻴﮑﯽ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫™ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ ) HYSYS‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ )‪((٢‬ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴﺪه ﺪ هﻴ ﺪرات ﺣﺎﺻ ﻞ از ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎدﻻت ﺣﺎﻟﺖ ‪ Peng-Robinson‬و ‪ SRK‬در دو ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺗﺸ ﻜﻴﻞ از ﻧ ﻮع ‪S-I‬‬
‫و ‪ S-II‬اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﺠﺰا ﻧﻜﺮدﻩ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﺧﻮاص ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ‬
‫هﻴﺪراﺗﻬﺎ داراﯼ ﺧﻮاص ذﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺑ ﻪ دام اﻧ ﺪاﺧﺘﻦ ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ زﻳ ﺎدﯼ ﮔ ﺎز )ﺣ ﺪاﮐﺜﺮ ‪ %١۵‬درﺻ ﺪ ﻣ ﻮﻟﯽ( ‪ :‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺎزه ﺎﯼ زﻳ ﺎدﯼ رادرﺧ ﻮد‬
‫ذﺧﻴﺮﻩ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ .‬وﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗ ﺎ ‪ %١۵‬ﻣ ﻮﻟﯽ را درﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧ ﻮد ﻧﮕﻬﺪارﻧ ﺪ‪ ،‬ﮐ ﻪ اﻳ ﻦ ﻣﻘ ﺪار ﺑﺴ ﻴﺎر زﻳ ﺎد ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﺑ ﻮد‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘ ﺖ ﻳ ﮏ ﺣﺠ ﻢ هﻴ ﺪرات ﺗﻮاﻧ ﺎﻳﯽ ذﺧﻴ ﺮﻩ ‪١٧۵‬ﺣﺠ ﻢ ﮔ ﺎز در ﺷ ﺮاﻳﻂ اﺳ ﺘﺎﻧﺪارد را دارد‪ .‬ﺗﻌ ﺪادﯼ‬
‫ازﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ذﺧﻴﺮﻩ ﺳ ﺎزﯼ و اﻧﺘﻘ ﺎل ﻧﻔ ﺖ و ﮔ ﺎز ﺑ ﻪ ﺷ ﮑﻞ هﻴ ﺪرات هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ اﻧﺪﻳﺸ ﻪ ﻣﻮازﻧ ﻪ اﻗﺘﺼ ﺎدﯼ‬
‫ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ و ﮔﺎزﯼ ﺣﺎﺷﻴﻪ اﯼ را ﺑﺼﻮرت ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻴﺪهﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﭼﺎﻟﺶ هﺎﯼ‬
‫ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژﯼ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﺑﺴﻮﯼ ﮐﺎرﺑﺮدﯼ ﮐﺮدن اﻳﻦ اﻳﺪﻩ ﺳﻮق دادﻩ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ -‬ﺟﺪاﺳﺎزﯼ اﺟﺰاﯼ ﺳﺒﮏ از ﻧﻔﺖ وﮔﺎز‪ :‬هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺟﺰاء ﺳﺒﮏ ﻣﻮﺟﻮد درﻧﻔﺖ و ﮔﺎز را ﺟﺪا ﮐﻨﻨ ﺪ‪.‬‬
‫هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ از ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﮐﻮﭼ ﮏ ) ‪ ( Adamantane, N2 ,CO2 , C1-C4‬ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﻳ ﺪ ﺑﻄ ﻮر ﺣﺴ ﺎب ﺷ ﺪﻩ اﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﻮﻧﺪ ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ ﺑﺎﻋ ﺚ ﺑ ﺎﻻ رﻓ ﺘﻦ وﻳﺴ ﮑﻮزﻳﺘﻪ ﻧﻔ ﺖ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧ ﺪﻩ ﺧﻮاهﻨ ﺪ ﺷ ﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌ ﺪادﯼ ازﻣﺤﻘﻘ ﺎن ﺑ ﺮاﻳﻦ ﻋﻘﻴ ﺪﻩ اﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ازﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺑﻌﻨ ﻮان ﻓﺮﺻ ﺘﯽ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﺪاﺳ ﺎزﯼ ﻧﻔ ﺖ و ﮔ ﺎز ﺑﺎﻳ ﺪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮد و اﻧﺪازﻩء ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎﯼ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ را ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﮐﺎهﺶ داد‪.‬‬
‫‪ -‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ در دﻣﺎهﺎﯼ ﻧﺰدﻳﮏ ﺻﻔﺮدرﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤ ﻮﻷ ﺳ ﺒﮑﺘﺮازﺁب هﺴ ﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻀﻮر ﻣﻮﻟﮑﻮل ﮔﺎز در ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮐﺮﻳﺴﺘﺎل هﻴﺪرات ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺪارﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻷ‬
‫ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮐﺮوﯼ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ هﺎﯼ ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ اﻧ ﺪازﻩ ء ﻓﻀ ﺎﯼ ﺧ ﺎﻟﯽ ‪ ،‬ﺑﻬﺘ ﺮﻳﻦ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫ﮔ ﺎزﯼ اﺳ ﺖ‪ ،‬ﭼ ﻮن ﺁﻧﻬ ﺎ داراﯼ ﭘﻴﻮﻧ ﺪهﺎﯼ ﻗ ﻮﯼ واﻧﺪرواﻟﺴ ﯽ ﺑ ﺎ اﺗ ﻢ ه ﺎﯼ اﮐﺴ ﻴﮋن ﺁب ﻣﺠﺎورهﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴ ﻴﻞ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات دردﻣﺎﯼ ﺑ ﺎﻻﯼ ﻧﻘﻄ ﻪ اﻧﺠﻤ ﺎد داراﯼ ﺗ ﺄﺛﻴﺮات ﻣﺜﺒ ﺖ وﻣﻨﻔ ﯽ هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﺑﻌ ﺪأ ﺗﻮﺿ ﻴﺢ دادﻩ ﺧﻮاه ﺪ‬
‫ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻘﺪارزﻳﺎدﯼ ﮔﺮﻣﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﻴﻌﺎن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺑﻌﻠﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﮔﺮﻣ ﺎﯼ ﻧﻬ ﺎن ﺁﻧﻬ ﺎ ﻣﻘ ﺪار‬
‫زﻳ ﺎدﯼ ﺣ ﺮارت ﺟﻬ ﺖ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﺁﻧﻬ ﺎ ﻻزم اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻋﻤ ﻞ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات واﮐﻨﺸ ﯽ ﮔﺮﻣﺎزاﺳ ﺖ و ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﺁن ﻋﻤﻠ ﯽ‬
‫ﮔﺮﻣﺎﮔﻴﺮ اﺳﺖ‪ .‬درﻃﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ‪ ،‬ﺣﺮارت ﻧﺎﺷﯽ از واﮐﻨﺶ ﺑﻪ ﻣﺤ ﻴﻂ اﻃ ﺮاف ‪ ،‬ﺳ ﻴﺎﻻت ﺑ ﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﻣﻨﺘﻘ ﻞ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد وﻋﻤﻞ واﮐﻨﺶ را ﻣﺤﺪود ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑ ﺎ ﻋﺎﻳﻘﮑ ﺎرﯼ ﻣ ﯽ ﺗ ﻮان از ﭘﻴﺸ ﺮﻓﺖ واﮐ ﻨﺶ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﻧﻴﺰ ﻋﻼوﻩ ﺑﺮاﻳﺠﺎد اﻓﺖ ﻓﺸﺎر و ﻳﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻣ ﯽ ﺗ ﻮان ﺑ ﻪ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ‬
‫ﺣﺮارت داد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻏﻴﺮاﺳﺘﻮﮐﻴﻮﻣﺘﺮﯼ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﻣﻮادﯼ ﻏﻴﺮ اﺳﺘﻮﮐﻴﻮﻣﺘﺮﯼ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ داراﯼ ﻓﺮﻣﻮل ﺛﺎﺑﺘﯽ ﻧﻤ ﯽ‬
‫ﺑﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬وﺗﺮﮐﻴﺒ ﯽ ازﺁب و ﮔ ﺎز و ﻣﺘﻔ ﺎوت ازهﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﻣﻌ ﺪﻧﯽ هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﺑ ﺮﺧﻼف هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ‬
‫ﻣﻌ ﺪﻧﯽ داراﯼ ﻋ ﺪد هﻴ ﺪرات ﺛ ﺎﺑﺘﯽ ﻧﻤ ﯽ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬هﺮﭼﻨ ﺪ هﺮﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴ ﺪرات داراﯼ ﺗﻌ ﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬ ﺎﯼ ﺁب و‬
‫ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺛﺎﺑﺘﯽ هﺴﺘﻨﺪ وﻟﯽ ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ هﻤﻪ ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮاﯼ ﭘﺎﻳﺪارﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﮔﺎز ﭘﺮ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ ﻋﻠ ﺖ اﻋ ﺪاد هﻴ ﺪرات ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑ ﺮاﯼ هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﮔ ﺰارش ﻣﻴﺸ ﻮد وﺧﻮاه ﺪ ﺷ ﺪ‪ .‬اﺷ ﻐﺎل‬
‫ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎ ﺗﺎﺑﻌﯽ ازﺷﺮاﻳﻂ دﻣﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر و ﻧﻮع ﮔﺎز ﻣ ﯽ ﺑﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﺗﻌ ﺪادﯼ از ﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ ه ﺎﯼ ﮐ ﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﯼ‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺷﻐﺎل ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ راﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻴﺶ از‪ %٨۵‬درﺻﺪ ﺁب درﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺁﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬درﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﺑﻴﺶ از ‪ %٨۵‬ﻣ ﻮﻟﯽ‬
‫ﺁب وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب در هﺮ واﺣﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔﺎزﯼ ﮔﻮﻧ ﺎﮔﻮن ﺛﺎﺑ ﺖ اﺳ ﺖ‪ .‬درﻧﺴ ﺒﺖ‬
‫ﻣﻮﻟﯽ هﺎﯼ ﻣﺘﻔﺎوت ﺁب ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ اﺷﻐﺎل ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﮐﻞ ﻓﻀﺎهﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاهﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬داراﯼ ﻧﻤﮏ و دﻳﮕﺮ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ هﺎ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ ﺗﻤ ﺎم ﻧﺎﺧﺎﻟﺼ ﯽ ه ﺎ را از ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷ ﺎن ﺧ ﺎرج‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬و ﻓﻘﻂ ازﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﺁب و ﮔﺎز ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮهﻴﺪرات ﮔ ﺎزﯼ درﺁب ه ﺎﯼ‬
‫ﺷﻮر ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻏﻠﻈ ﺖ اب ﺷ ﻮر ﺑ ﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧ ﺪﻩ ﺑ ﺎﻻﺗﺮ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬و ﭼﻨﺎﻧﭽ ﻪ ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﺷ ﻮد‪ ،‬ﻏﻠﻈ ﺖ ﻣﺤﻠ ﻮل ﺣﺎﺻ ﻞ‬
‫ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳ ﻦ ﺧﺎﺻ ﻴﺖ ﺑ ﺮاﯼ ﻃﺮاﺣ ﯽ ﮐﺎرﺧﺎﻧ ﻪ ه ﺎﯼ ﻧﻤ ﮏ زداﻳ ﯽ ﮐ ﻪ ﺑﺮاﺳ ﺎس ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﮐ ﺎرﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ ﻣﻘ ﺪارﯼ هﺮﭼﻨ ﺪ اﻧ ﺪﮎ ﺁب ﺷ ﻮر و ﻧﻤ ﮏ در ﺑ ﻴﻦ ﮐﺮﻳﺴ ﺘﺎﻟﻬﺎﯼ‬
‫هﻴ ﺪرات ﺑ ﻪ دام ﻣ ﯽ اﻓﺘﻨ ﺪ‪ ،‬اﺳ ﺘﺨﺮاج ﺁب ﺑﺴ ﻴﺎرﺧﺎﻟﺺ ﻏﻴ ﺮ ﻣﻤﮑ ﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬از ﭘﺪﻳ ﺪﻩء ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات درﺗﺼ ﻔﻴﻪ‬
‫ﺁﺑﻬ ﺎﯼ زاﺋ ﺪ در ﺻ ﻨﺎﻳﻊ اﻟﻴ ﺎف و ﺑ ﺮاﯼ اﻧ ﺪازﻩ ﮔﻴ ﺮﯼ ﻣﻘ ﺪار هﻴ ﺪرات ﮔ ﺎزﯼ در رﺳ ﻮﺑﺎت زﻳﺮدرﻳ ﺎﻳﯽ ﺑﻮﺳ ﻴﻠﻪ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮﻏﻠﻈﺖ ﻳﻮﻧﻬﺎﯼ ﮐﻠﺮاﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻓﻴﺰﻳﮑ ﯽ ﺁب و ﮔ ﺎز هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴ ﺪراﺗﻬﺎﯼ ﮔ ﺎزﯼ درﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻓﻴﺰﻳﮑ ﯽ ﺁب و ﮔ ﺎز ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ و ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﯼ ﻓﻴﺰﻳﮑﯽ وﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮﮐﻴ ﺐ هﻴ ﺪرات ﻣﺘﻔ ﺎوت ازﻓﺎزهﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ اﺳ ﺖ‪ .‬درﺻ ﺪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﮔﺎزه ﺎﯼ ﻣﻮﺟ ﻮد درهﻴ ﺪراﺗﻬﺎ ﺑ ﺎ ﮔﺎزه ﺎﯼ‬
‫ﻣﻮﺟ ﻮد درﻓ ﺎز ﺑﺨﺎرﻣﺘﻔ ﺎوت اﺳ ﺖ ‪ .‬هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻦ ه ﺎﯼ ﺳ ﻨﮕﻴﻦ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﻋﻼﻗﻤﻨ ﺪ ﺑ ﻪ ﺷ ﺮﮐﺖ درﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن هﻴ ﺪرات‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮐﻪ ازاﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺑﺮاﯼ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺟﺪا ﺳﺎزﯼ و ﺗﻘﻄﻴﺮ ﮔﺎزهﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪۶‬‬
‫‪ -‬ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﻬﺎﯼ ﻣﻬﻤﺎن ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ راﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ اﻧﺪازﻩ ﺷﺎن ﺑﺪام ﺑﻴﺎﻧﺪازﻧﺪ‪.‬‬
 ‫روش هﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات‬
‫ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات روﺷﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫ﺁب زداﻳﯽ )دﯼ هﻴﺪراﺳﻴﻮن(‬ ‫‪-‬‬
‫ﺟﺪاﺳﺎزﯼ زﻳﺮ درﻳﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ‬ ‫‪-‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﭘﻮﺷﺶ هﺎﯼ داﺧﻠﯽ ﺿﺪ رﺳﻮب ‪Anti-depositional‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎ دهﯽ اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﯽ ﻳﺎ ﮔﺮﻣﮑﻦ هﺎﯼ ﺗﻴﻮب ﺑﺎﻧﺪﻟﯽ ) ﺑﺎ ﺁّب ﺟﻮش(‬ ‫‪-‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺿﺪ ﺗﺨﻤﻴﺮ‬ ‫‪-‬‬

‫‪ (١‬اﺛﺮ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ هﺎﯼ ﻣﺤﻠﻮل درﺁب‪:‬‬

‫ﺑﻄﻮرﮐﻠﯽ ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ هﺎﯼ ﻣﺤﻠﻮل درﺁب از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮادﯼ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻤﮏ هﺎ‪ ،‬ﮔﻼﻳﮑ ﻮل‬
‫‪ ،‬اﺗﺎﻧﻮل و‪ ...‬از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣ ﻮادﯼ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ‪ THF‬و دﯼ اﮐﺴ ﻴﻦ ﻋﻤ ﻞ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫راﺗﺴﺮﻳﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻏﻠﻈﺖ هﺎﯼ ﺑﻌﻀﯽ ازﻣﻮاد درﻏﻠﻈﺖ هﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات را ﺗﺴﺮﻳﻊ و درﻏﻠﻈﺖ ه ﺎﯼ ﺑ ﺎﻻ از ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫هﻴﺪرات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ (٢‬ﺁب زداﻳﯽ )دﯼ هﻴﺪراﺳﻴﻮن(‪:‬‬

‫ﮐﺎهﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﺁب ﺑﻌﻨﻮان ﻳ ﮏ روش ﺧﻴﻠ ﯽ ﻣ ﻮﺛﺮ درﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ازﻣﺸ ﮑﻼت ﻣﺮﺑ ﻮط ﺑ ﻪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻪ درﺁن ﻳﮑﯽ از واﮐﻨﺶ دهﻨﺪﻩ هﺎﯼ ﻣﻬ ﻢ )ﺁب( از ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ﺗ ﺎ ﺣ ﺪود زﻳ ﺎدﯼ ﮐ ﺎهﺶ دادﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬دراﻳ ﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﺁب ﺑﻌﻨﻮان واﮐﻨﺶ دهﻨﺪﻩء ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ﻋﻤ ﻞ ﺧﻮاه ﺪ ﮐ ﺮد‪ ،‬ﮐ ﻪ ﺣ ﺬف و ﮐ ﺎهﺶ ﺁن ﻣﻮﺟ ﺐ ﮐ ﺎهﺶ ﻣﻴ ﺰان‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ روش درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪ -١‬ﮐﺎهﺶ ﻧﻘﻄﻪ ﺷﺒﻨﻢ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻪ دﻣﺎﯼ زﻳﺮ ﺣﺪاﻗﻞ دﻣﺎﯼ ﻟﻮﻟﻪ ‪ ،‬ﮐﻪ روش هﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮِﯼ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -٢‬ﺣﺬف وﮐﺎهﺶ ﺁب ازﺳﻴﺴﺘﻢ )ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪﻩ هﺎﯼ ﻣﺤﺘﻮﯼ ‪(Decicont‬‬
‫‪ -٣‬ﮐﺎهﺶ ﻣﻘﺪار ﺁب واﺳﺘﻔﺎدﻩ از درﺟﻪ ‪ Subcooling‬ﻻزم‬
‫‪ -۴‬ﮐ ﺎهﺶ ﻣﻴ ﺰان ﺁب ﻣﻮﺟ ﻮد درﺳﻴﺴ ﺘﻢ ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺑ ﺎ روش ه ﺎﯼ ﺗﺰرﻳ ﻖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ )ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﯽ ‪،‬‬
‫ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ وﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ( ﺗﺮﮐﻴﺐ ودرﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ اﻗﺘﺼﺎدﯼ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮐﺎهﺶ وﻳ ﺎ ﺣ ﺬف واﮐ ﻨﺶ‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‪.‬‬
‫™ ﻋﻤ ﻞ ﺁب زداﻳ ﻲ ) دي هﻴﺪراﺳ ﻴﻮن ( از ﮔ ﺎز ﺧﺮوﺟ ﻲ ﭼﺎهﻬ ﺎ در ﺗﺎﺳﻴﺴ ﺎت واﺣ ﺪ ﺟ ﺬب ﺁب‬
‫ﺷ ﺮآﺖ اﻧﺠ ﺎم ﻣﻴﺸ ﻮد آ ﻪ ﻃﺒ ﻖ ﻃﺮاﺣ ﻲ ﻣﻴ ﺰان ﺁب ﻣﻮﺟ ﻮد در ﮔ ﺎز ورودي را از ‪ ١٠٨‬ﺑ ﻪ‬
‫‪ ١lb/MMSCFD‬ﻣﻴﺮﺳ ﺎﻧﺪ وﻟ ﻲ ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ‪ HYDRATE +‬ﺑ ﺎ روﺷ ﻬﺎي‬
‫‪ Baillie- Wichert‬و ‪ Mann. Et. Al‬ﻧ ﻮع ‪ I‬و ‪ II‬ﺑ ﻪ ﺗﺮﺗﻴ ﺐ ﻣﻘ ﺎدﻳﺮ ‪،۴٣ lb/MMSCFD‬‬
‫‪ ۴٢.٣ lb/MMSCFD‬و ‪ ٣٠ lb/MMSCFD‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ ) ﺟ ﺪاول ﺷ ﻤﺎرﻩ )‪ (۴) ، (٣‬و )‪( (۵‬‬
‫آﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات در ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ورودي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم ﺑﻪ ذآﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﭼﺎهﻬﺎ و آﺎهﺶ ﻣﻴﺰان ذﺧﺎﻳﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺰان ﺁب ﻣﻮﺟﻮد در ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴ ﺰ‬
‫رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (٣‬ﻋﺎﻳﻘﮑﺎرﯼ و ﺣﺮارت دادن ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ‪:‬‬
‫دﻣﺎﯼ ﺳﻴﺎل داﺧﻞ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﺸﺪت ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ دﻣﺎﯼ ﺧﺎرﺟﯽ ﺁن دارد‪ .‬ﺑﺎ ﻋﺎﻳﻘﮑﺎرﯼ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽ ﺗ ﻮان از ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫هﻴﺪرات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﮐﺮد وﻟﯽ اﮔﺮهﻴ ﺪرات ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﺷ ﻮد‪ ،‬ﻋ ﺎﻳﻖ از ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﺁن ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ﺑﻌﻤ ﻞ ﻣ ﯽ ﺁورد‪ .‬ﺗ ﺎ ﮐﻨ ﻮن‬
‫ﮔﺮم ﮐﺮدن ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ ﻣﺜﻞ ﮐﻮﻧﻮﮐ ﻮ در درﻳ ﺎﯼ ﺷ ﻤﺎل ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴ ﺎ ﺟﻬ ﺖ ﺛﺎﺑ ﺖ ﻧﮕﻬﺪاﺷ ﺘﻦ دﻣ ﺎﯼ‬
‫ﺳﻴﺎل ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات و ﻳﺎ واﮐ ﺲ ﻣ ﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺣ ﺮارت دادن ﺑﻌﻀ ﯽ از‬
‫ﻧﻘﺎط ﻓﺸﺎرﺑﺎﻻ ﺑﺮاﯼ ﺗﺴﺮﻳﻊ در ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪراﺗﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫™ در ﻧﻘﻄﻪ ﭼﻬﺎرم )‪ (GTU FEED‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوژﻩ ﻋﻤﻞ ﻋﺎﻳﻘﻜﺎري و اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﮔﺮﻣﻜﻦ هﺎي‬
‫ﺑﺨﺎر ) آﻮﻳﻞ اﺳﺘﻴﻢ ( اﻃﺮاف ﻟﻮﻟﻪ هﺎ و اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ آﻪ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪ‪ .‬وﻟ ﻲ‬
‫آﺎﻣﻞ ﺑﺮﻃﺮف ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫‪ (۴‬اﺛﺮ ﺁب ﺷﻮر ‪:‬‬

‫ﺁب ﺷ ﻮر ﻣﻌﻤ ﻮﻷ ﻣﺤﻠ ﻮل ﺁب و ﻧﻤ ﮏ ﺑ ﺎ ﻏﻠﻈ ﺖ ﺑ ﺎﻻ ازاﻧ ﻮاع ﻧﻤ ﮏ هﺎﺳ ﺖ‪ .‬ﻣﺤﻠ ﻮل ﺁﺑ ﯽ اﻟﮑﺘﺮوﻟﻴﺘ ﯽ‬
‫ازﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬درﻣﺨﺎزن هﻴﺪروﮐﺮﺑﻮرﯼ ‪ ،‬ﻧﻮاﺣﯽ ﮐﻪ ﻣﻴﺰان ﺁب ﺷ ﻮرﺁﻧﻬﺎ ﺧﻴﻠ ﯽ ﮐ ﻢ اﺳ ﺖ‬
‫ﻧﻮاﺣﯽ هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ هﻴ ﺪرات ﺑﻨ ﺪرت درﺁﻧﻬ ﺎ دﻳ ﺪﻩ ﻣﻴﺸ ﻮد ‪ .‬ﺑﺴ ﻴﺎرﯼ از ﻣ ﺪﻟﻬﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﯽ ﻗ ﺎدر ﺑ ﻪ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﯽ ﺁب ﺷﻮرﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻤﮏ ﺗﻌﺪادﯼ ازﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ‪ Nacl‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ (۵‬ﺁب ﺳﺎزﻧﺪ ﺷﻮر هﻤﺮاﻩ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺁﻟﯽ‪:‬‬

‫اﮔﺮ اﺛﺮ ﺑﺎز دارﻧﺪﮔﯽ ﺁب ﺳﺎزﻧﺪ )ﺷﻮر( ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎز دارﻧﺪﻩء ﻣﻌﺪﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻗﺮارﮔﻴﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩء ﺁﻟﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﺮوج ﻧﻤﮏ هﺎﯼ ﻣﻌﺪﻧﯽ از ﺁب ﺳﺎزﻧﺪ و در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﺗﻮﻟﻴ ﺪ رﺳ ﻮب‬
‫ﻳﺎ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﻓﻘ ﻂ ﺗﻌ ﺪاد ﮐﻤ ﯽ از ﻣ ﺪﻟﻬﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﯽ ﻗ ﺎدر ﺑ ﻪ ﭘ ﻴﺶ ﺑﻴﻨ ﯽ اﺛ ﺮ ﺗﺮﮐﻴﺒ ﯽ ﻧﻤ ﮏ ه ﺎ ﺑ ﺎ‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺁﻟﯽ روﯼ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺪون هﻴﺪرات ﺳﻴﺎل ﻣﺨﺰن هﻴﺪروﮐﺮﺑﻮرﯼ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫هﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﮑﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ در ﻓﺎزﻏﻨﯽ ﺷ ﺪﻩ از ﺁب ﻣﻬ ﻢ اﺳ ﺖ‪ ،‬اﻓ ﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩء ﺁﻟ ﯽ ﺑ ﺮاﯼ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ه ﺎﯼ‬
‫ﻏﻨﯽ ﺷﺪﻩ ازﺁب اﻗﺘﺼﺎدﯼ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ (۶‬اﺛﺮ ﭘﻮﺷﺶ هﺎﯼ داﺧﻠﯽ‪:‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ هﺎﯼ داﺧﻠﯽ ﻣﻌﻤﻮﻷ ﺑﺮاﯼ ﮐﺎهﺶ اﺻﻄﮑﺎﮎ واﻓﺖ ﻓﺸ ﺎر درﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪ .‬ﮐ ﻪ اﻳ ﻦ‬
‫ﮐﺎهﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎهﺶ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات درﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻴﺮﻣﺎن ﻧﺸ ﺎن داد ﮐ ﻪ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ازﭘﻮﺷ ﺶ ه ﺎﯼ داﺧﻠ ﯽ )ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﮐﺮﻳﺴ ﺘﺎل ﻣﻴﮑﺮوﺑ ﺎﻻﻧﺲ ﮐ ﻮارﺗﺰ( ﻣﻴ ﺰان رﺳ ﻮب ﮔ ﺬارﯼ ذرات ﺟﺎﻣ ﺪ درﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ‬
‫واﻧﺴﺪاد ﺁن ﮐﺎهﺶ ﻣﯽ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ (٧‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ هﻴﺪرات‪:‬‬

‫ﻣﺘ ﺎﻧﻮل ‪ ،‬اﺗ ﺎﻧﻮل‪ ،‬ﻣﻨ ﻮ اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﮑ ﻮل )‪ ،( MEG‬دﯼ اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﮑ ﻮل )‪ ،( DEG‬ﺗ ﺮﯼ اﺗ ﻴﻠﻦ‬
‫‪۶‬‬
‫ﮔﻼﻳﮑﻮل)‪ ( TEG‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﮐﻢ ﺗﺰرﻳﻖ )‪ ،(LDHI‬ﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ )‪ ، (AA‬ﺳﻨﻴﺘﻴﮑﯽ )‪.( KI‬‬
 ‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎ‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ‪:‬‬
‫درﻃﺮاﺣﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺎﻳﺴﺘﯽ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮم ‪،‬اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت ‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺎﻳﻞ دﻣﺎﻳﯽ‬
‫ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ‪ ،‬ﺷ ﮑﻞ ﺟﺮﻳ ﺎن‪ ،‬ﻣﻴ ﺰان ﺁب و ﻣﺎﻳﻌ ﺎت هﻤ ﺮاﻩ ﺟﺮﻳ ﺎن و ﺑ ﺎزدهﯽ ﻣﺨﻠ ﻮط ﻣ ﻮرد ﺗﻮﺟ ﻪ ﻗ ﺮار ﻣ ﯽ‬
‫ﮔﻴﺮد‪(mixing efficieney).‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻷ ﻓﺎزهﺎﯼ ﺟﺎﻣﺪ دﻳﮕﺮﯼ ﻣﺎﻧﻨﺪ واﮐﺲ و ذرات ﺟﺎﻣﺪ درﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ رﺳﻮب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اﻳ ﻦ ﻧﮑﺘ ﻪ و هﻤﭽﻨ ﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﺄﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺿﺪ ﺧﻮردﮔﯽ و ﺿ ﺪ اﺻ ﻄﮑﺎﮎ ﺑﺎﻳ ﺪ در ﻃﺮاﺣ ﯽ ﺳﻴﺴ ﺘﻢ ﺗﺰرﻳ ﻖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﻣ ﺪ‬
‫‪۶‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗ ﺒﻼ ﻣﺘ ﺎﻧﻮل و ﮔﻼﻳﮑﻮﻟﻬ ﺎ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات در ﺧﻄ ﻮط ﻟﻮﻟ ﻪ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﻣﻴﺸ ﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻴﮑ ﻪ اﻳ ﻦ‬
‫"ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﯽ " ﺑ ﺎ ﻏﻠﻈ ﺖ ه ﺎﯼ ﺑ ﺎﻻ )‪ ٣٠‬ﺗ ﺎ ‪ ۶٠‬درﺻ ﺪ وزﻧ ﯽ ( ﺗﺰرﻳ ﻖ ﻣﻴﺸ ﻮد ﭘﺘﺎﻧﺴ ﻴﻞ‬
‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﯽ ﻓﺎز ﺁﺑﯽ ﻳﺎ هﻴﺪرات را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻴﺪهﺪ و ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺠﺰﻳﻪ و اﻧﺤﻼل هﻴﺪرات در دﻣﺎهﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻨﺘﺮ و ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ از اﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎ ﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ هﺰﻳﻨﻪ هﺎﯼ ﺑﺎﻻﻳﯽ )‪ (۶٠.٠٠٠ $/day‬دارﻧ ﺪ‪ .‬ﺑ ﻪ هﻤ ﻴﻦ‬
‫ﻋﻠﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺟﺪﻳﺪﯼ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ه ﺎﯼ ﺳ ﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ )‪ "(KI‬و " ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﺿ ﺪ ﺗﺠﻤﻌ ﯽ‬
‫)‪ " (AA‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫"ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ )‪ "(KI‬ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮏ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻧﻤﻴﺪهﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﻋﻤﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ‬
‫هﺴﺘﻪ هﻴﺪرات و رﺷﺪ ﺁﻧﺮا ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﯽ اﻧﺪازد و ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮارد ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫" ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ )‪ " (AA‬از ﺟﻤﻊ ﺷﺪن ﮐﺮﻳﺴ ﺘﺎﻟﻬﺎﯼ هﻴ ﺪرات ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﻴﮑﻨﻨ ﺪ و اﺟ ﺎزﻩ ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ‬
‫اﻳﻦ ذرات رﻳﺰ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎل ﺑﺪون اﻧﺴﺪاد ﻣﺴﻴﺮ از ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﻋﺒﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨ ﺪ‪ .‬ه ﺮ دو ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ " ‪ "KI‬و " ‪ "AA‬در‬
‫ﻏﻠﻈﺖ هﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ هﺴﺘﻪ زاﻳﯽ و ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺑ ﻪ ﺗﻮﺳ ﻌﻪ داﻧ ﺶ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات و ﺗﻮﻟﻴ ﺪ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ‬
‫هﺎﯼ ﺟﺪﻳ ﺪ ﺑ ﺎ ﺑ ﺎزدهﯽ ﺑ ﺎﻻ ﮐﻤ ﮏ ﻗﺎﺑ ﻞ ﺗ ﻮﺟﻬﯽ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ‪ .‬و ﻣﻮﺟ ﺐ ﮐ ﺎهﺶ هﺰﻳﻨ ﻪ ه ﺎﯼ ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﯽ ﻧﺎﺷ ﯽ از ﺗﺰرﻳ ﻖ‬
‫‪٢‬‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ‪:‬‬

‫ه ﺮ ﻣ ﺎدﻩ اﯼ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻧﻤ ﮏ‪ ،‬ﻣﺘ ﺎﻧﻮل ﮐ ﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴ ﺖ ﺁب را ﮐ ﺎهﺶ ده ﺪ‪ ،‬ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﯽ ﻣ ﯽ ﺑﺎﺷ ﺪ‬
‫ﻣﺘﺎﻧﻮل ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺘﺪاوﻟﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ داراﯼ ﻓﻮاﻳﺪ‪ :‬ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺑﺎﻻ و ﺳﻬﻮﻟﺖ اﺳﺘﻔﺎدﻩ و ﻧﻮاﻗﺺ‪:‬‬
‫اﺗﻼف در ﻓﺎز ﺑﺨﺎر ‪ ،‬اﺣﻴﺎﯼ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ‪ ،‬ﻣﺴﻤﻮم ﮐﻨﻨﺪﻩ و ﺁﻟ ﻮدﻩ ﮐﻨﻨ ﺪﮔﯽ ‪ ،‬ﮐﻤ ﯽ ﺟ ﺮم ﺣﺠﻤ ﯽ و ﺑ ﺎﻻ ﺑ ﻮدن هﺰﻳﻨ ﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫ﻣﺘ ﺎﻧﻮل‪ ،‬ﻣﻨ ﻮ اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﮑ ﻮل)‪ ، TEA ، DEA ، (MEA‬اﺗ ﺎﻧﻮل‪ ،‬اﻳﺰوﭘﺮوﭘ ﺎﻧﻮل‪ ،‬ﭘ ﺮوﭘﻠﻴﻦ ﮔﻼﻳﮑ ﻮل‬
‫‪۴‬‬
‫وﮔﻠﻴﺴﻴﺮول‬

‫ﻧﻤﮏ هﺎ‪:‬‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﻧﻤﮏ هﺎ ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﻌﻠﺖ ﺧﻮرﻧﺪﮔﯽ زﻳﺎد ﺁن ﻳﮏ ﮐﺎرﻋﻤﻠﯽ وﻣﺮﺳﻮم ﻧﻴﺴﺖ‬
‫و ﺁب ﺗﻮﻟﻴﺪﯼ ﺁن ﻧﻴ ﺰداراﯼ ﻣﻘ ﺪارزﻳﺎدﯼ ﻧﻤ ﮏ ﺧﻮاه ﺪ ﺑ ﻮد‪ .‬اﺧﻴ ﺮأ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ازﻧﻤ ﮏ ه ﺎﯼ ﻓﺮﻣﺎﻟﻴﺘ ﻪ ﺗﻮﺻ ﻴﻪ ﺷ ﺪﻩ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﻮاﺻﯽ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺧﺎﺻﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮم‪ :‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ هﻴﺪرات ﻣﻨﺘﻘﻞ و ﺑﺮاﯼ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ازﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑ ﻪ ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ﮐ ﻢ‬
‫دﻣﺎ ﻧﻔﻮذ ﮐﻨﺪ‪ .‬و در ﻓﺎزﻏﻨﯽ ﺷﺪﻩ از ﺁب ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺰرﻳﻖ وﻣﮑﺎﻧﻴﺴﻢ ﺑﻬﻢ زدن ﺳﻴﺎل ﻳ ﮏ ﻧﮑﺘ ﻪ‬
‫ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ‪ .‬درﻣﻮرد ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺴﺪود ﺷ ﺪﻩ ﺑ ﺎ هﻴ ﺪرات اﻧﺘﻘ ﺎل ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﺑ ﻪ هﻴ ﺪرات ﻣ ﯽ ﺗﻮاﻧ ﺪ ﺑﻌﻨ ﻮان ﻳ ﮏ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﻮد‪ .‬هﻨﮕﺎﻣﻴﮑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺮم ﺧﻮب ﺻﻮرت ﺑﮕﻴ ﺮد‪ ،‬اﻧﺘﻘ ﺎل ﺣ ﺮارت ﻳ ﮏ ﻋﺎﻣ ﻞ ﺗﻌﻴ ﻴﻦ ﮐﻨﻨ ﺪﻩ‬
‫درﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات اﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪ -‬اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارت‪ :‬ﮔﺮﻣﺎﯼ ﻧﻬﺎن ﺑﺮاﯼ ﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪∆Hdissociation=65 KJ/mole gas in hydrate‬‬
‫‪∆Hfusion-ice=6 KJ/mole‬‬
‫ﻳﻌﻨﯽ ‪ ١‬ﮐﻴﻠﻮﮔﺮم هﻴﺪرات ﮔﺮﻣﺎﻳﯽ ﻣﻌﺎدل ‪ ١.٧‬ﮐﻴﻠﻮﮔﺮم ﻳﺦ ﺑﺮاﯼ ذوب ﺷﺪن ﻧﻴﺎز دارد ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻳ ﮏ ﻓ ﺎﮐﺘﻮرﻣﻬﻢ‬
‫‪۶‬‬
‫درﺗﺠﺰﻳﻪ هﻴﺪرات ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﮔﺮﻣﺎﯼ ﻧﻬﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪ -‬هﺰﻳﻨﻪ‬
‫‪ -‬درﺟﻪ ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ‬
‫‪ -‬درﺟﻪ ﺧﻮردﮔﯽ‬
‫‪ -‬ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﯽ ﺁن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎ و ﻣﻮادﺷﻴﻤﻴﺎﻳﯽ‬
‫‪ -‬ﺟﻨﺒﻪ هﺎﯼ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﯽ‬
‫‪ -‬ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ و ﭘﻤﭙﺎژ و‪...‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٢۶‬ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﺑﺮﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﺎﻧﻮل وﮔﻼﻳﮑﻮل‪:‬‬

‫ﺑﻌﻠﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرﻣﺘﺎﻧﻮل اﻳﻦ ﻣﺎدﻩ ﺑﺮاﯼ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻓﺎز ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺴﻴﺎرﺧﻮب اﺳ ﺖ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺑﻌﻠ ﺖ ﭘ ﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﺑﻮدن ﺟﺮم ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاﯼ رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد از ﻣﺴﻴﺮهﺎﯼ ﭼﺎهﻬﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺁب ﻏﻨﯽ ﺷ ﺪﻩ ازﮔﻼﻳﮑ ﻮل‬
‫در رﻓﻊ اﻧﺴﺪاد ﻣﺴﻴﺮ ﭼﺎهﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎرﺧﻮب و ﻣﻮﺛﺮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﺑﺮاﯼ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻓﺎز ﮔﺎز ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ،‬ﭼﻮن‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرﺁن ﮐﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻨﻴﺘﻴﮑﯽ )‪:( KI‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻨﻴﺘﻴﮑﯽ )‪ ( KI‬ﭘﻠﻴﻤﺮهﺎﯼ ﻣﻮﺟﻮد درﺁب هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﺳ ﺮﻋﺖ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات را از ﺳ ﺎﻋﺖ‬
‫هﺎ ﺑﻪ روزهﺎ ﺗﻘﻠﻴ ﻞ ﻣﻴﺪهﻨ ﺪ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﺿ ﺪ ﺗﺠﻤﻌ ﯽ ) ‪ (Anti-Aglomerants‬ﻣﻮﺟ ﺐ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫‪۵‬‬
‫هﻴﺪرات درﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﻳﯽ ﮐﻮﭼﮏ و ﭘﺨﺶ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎﯼ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮﻷ درﻏﻠﻈﺖ هﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ از هﺴﺘﻪ زاﻳ ﯽ و رﺷ ﺪ هﻴ ﺪرات ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ﺑﻌﻤ ﻞ ﻣ ﯽ‬
‫ﺁورد‪ .‬و داراﯼ ﻣﮑﺎﻧﻴﺴ ﻢ ﻣﺘﻔ ﺎوت هﺴ ﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻴ ﺎزﯼ ﺑ ﻪ وﺟ ﻮد ﻓ ﺎز ﻣ ﺎﻳﻊ هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﻧﺪارﻧ ﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬ ﺎ از رﺷ ﺪ‬
‫ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎﯼ هﻴﺪرات در ﻣﺪﺗﯽ ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪ ﺁب ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺟﺬب ﺳﻄﺢ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎل هﻴﺪرات ﺷﺪﻩ و رﺷﺪ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎل را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬رﺷﺪ ﮐﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻬﺎ ﺑﺼﻮرت دراﻣﺎﺗﻴﮑﯽ ﮐﺎهﺶ و ﻳﺎ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺧﻴﺮأ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﯼ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﺗﺮﮐﻴﺒﯽ از ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ وﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ ﻧﻴﺰاﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﻦ‪:‬‬
‫‪ -١‬هﺰﻳﻨﻪ ﻣﻮاد ﮐﻢ اﺳﺖ ‪.‬‬
 ‫‪ -٢‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻓﻀﺎهﺎﯼ ﺧﺎﻟﯽ ﺟﻬﺖ ذﺧﻴﺮﻩ ﺳﺎزﯼ‬

‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٢٧‬ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮑﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﻏﻠﻈﺖ‬
‫‪۶‬‬
‫ﺛﺎﺑﺖ‬

‫‪ -٣‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻤﭙﺎژ ﮐﻢ هﺰﻳﻨﻪ‬

‫‪ -۴‬اﺛﺮات زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﯽ ﮐﻢ‬

‫ﻣﻌﺎﻳﺐ وﻣﺤﺪودﻳﺖ هﺎ‪:‬‬

‫داراﯼ زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪ ﮐﻤﯽ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪-١‬‬
‫در دﻣﺎهﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ داراﯼ ﺑﺎزدهﯽ ﮐﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪-٢‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺎل وﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺨﺰن ﻧﻮع ﻣﺨﺼﻮﺻﯽ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪-٣‬‬
‫درﻓﺸﺎرهﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪-۴‬‬

‫ﺷﮑﻞ )‪ (٧‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﻳﮏ ﻧﻮع ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺳﻴﻨﺘﻴﮑﯽ ) ﭘﻠﯽ ان وﻳﻨﻴﻞ ﮐﺎﭘﺮوﻻﮐﺘﺎم و ﭘﻠﯽ ان وﻳﻨﻴﻞ‬
‫‪۶‬‬
‫ﭘﻴﺮوﻟﻴﺪون(‬

‫ﺑﺴﻴﺎرﯼ از ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺳﻴﻨﻴﺘﻴﮑﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻤ ﯽ ﺑﺎﺷ ﻨﺪ‪ ،‬و ﺑ ﺮاﯼ ﻣﺤ ﻴﻂ زﻳﺴ ﺖ ﻣﻀ ﺮ‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪۶‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٢٨‬ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺛﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺳﻴﻨﺘﻴﮑﯽ ﺑﺮﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات‬

‫ﺑﺎز دارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ)‪:( AA‬‬

‫ﺑﺎز دارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺿ ﺪ ﺗﺠﻤﻌ ﯽ ﻣ ﻮادﯼ ﻓﻌ ﺎل آﻨﻨ ﺪﻩ ﺳ ﻄﺤﻲ هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻗﻄ ﺮات ﮐﻮﭼ ﮏ ﺁب در ﻓ ﺎز‬
‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ هﺎ ﻣﯽ دهﺪ‪ .‬هﻤﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻳﮏ ﻣﺤﻠﻮل اﻣﻮﻟﺴﻴﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻓﻌﺎل آﻨﻨﺪﻩ ﺳ ﻄﺤﻲ ﺣﺎﻟ ﺖ‬
‫ﭘﺎﻳﺪار ﭘﻴﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻓﺎز ﺁب ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺎز هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ از ﻧﻈﺮداﺧﻠﯽ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ هﺎﯼ ﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ ازﺁﻧﻬﺎ ﻧﺎم ﻣﯽ ﺑﺮﻳﻢ ﻣﻮاد ﻓﻌ ﺎل آﻨﻨ ﺪﻩ ﺳ ﻄﺤﻲ‬
‫هﺴ ﺘﻨﺪ ﮐ ﻪ ﻳ ﮏ ﺷ ﺮاﻳﻂ ﭘﺎﻳ ﺪارﯼ را در اﻣﻮﻟﺴ ﻴﻮن ﻧﻔ ﺖ در ﺁب را اﻳﺠ ﺎد ﻣ ﯽ ﮐﻨﻨ ﺪ‪ .‬ﻣﺤﻘﻘ ﺎن ﺛﺎﺑ ﺖ ﮐ ﺮدﻩ اﻧ ﺪ ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﺤﻠﻮل ‪ %١‬وزﻧﯽ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻣﻌﺎدل ﻣﺤﻠﻮل ﻣﺘﺎﻧﻮل ‪ %٢۵‬وزﻧﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩء ﺿﺪ ﺗﺠﻤﻌﯽ )‪:(AA‬‬

‫ﺑﺮاﯼ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺧﻮب اﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ وﺟﻮد ﻳﮏ ﻓ ﺎز هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ اﺳ ﺖ‪ .‬ﺣ ﺪاﮐﺜﺮ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺁب در ﻣﺎﻳﻌ ﺎت‬
‫هﻴﺪروآﺮﺑﻨﻲ‪ (Water Oil Ratio) WOR‬ﺑﺮاﯼ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﻣ ﻮاد ﺷ ﻴﻤﻴﺎﻳﯽ روﯼ ‪ %۴٠‬ﺗﻨﻈ ﻴﻢ ﻣ ﯽ ﺷ ﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاﯼ هﺮ ﻣ ﺎﻳﻊ هﻴ ﺪروﮐﺮﺑﻨﯽ ﺑ ﺎ درﺻ ﺪ ﺗﺮﮐﻴ ﺐ ﻣﺸ ﺨﺺ اﺳ ﺘﺎﻧﺪاردهﺎﯼ وﻳ ﮋﻩ اﯼ ﺑﻌﻨ ﻮان اﻣﻮﻟﺴ ﻴﻔﺎﻳﺮ ﻓﺮﻣﻮﻟ ﻪ و‬
‫‪۶‬‬
‫ﺗﺴﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﯼ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪهﺎﯼ ﺟﺪاﺳﺎزﯼ ﺁب از هﻴﺪروﮐﺮﺑﻦ هﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺿﺪ اﻣﻮﻟﺴﻴﻔﺎﻳﺮ دارﻳﻢ‪.‬‬

‫™ در اﻳﻦ ﭘﺮوﮋﻩ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار ‪ HYDRATE+‬آ ﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴ ﺖ ﻣﺤﺎﺳ ﺒﻪ ﻣﻴ ﺰان ﺗﺰرﻳ ﻖ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ‬
‫ه ﺎي ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻻزم ﺟﻬ ﺖ آﻨﺘ ﺮل ﺷ ﺮاﻳﻂ در ﻧﺎﺣﻴ ﻪ ﻋ ﺎري از هﻴ ﺪرات را دارد‪ .‬ﻣﻴ ﺰان ﺗﺰرﻳ ﻖ ﻻزم‬
‫ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎي ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻧﻈﻴ ﺮ ﺗ ﺮي اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﻜ ﻮل )‪ ، (TEG‬دي اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﻜ ﻮل )‪ ، (DEG‬اﺗ ﻴﻠﻦ‬
‫ﮔﻼﻳﻜﻮل )‪ ، (EG‬اﺗﺎﻧﻮل و ﻣﺘﺎﻧﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬و در ﺟﺪول ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ )ﺟﺪاول ﺷ ﻤﺎرﻩ )‪(۴) ، (٣‬‬
‫‪ ( (۵) ،‬درج ﺷﺪﻩ اﺳﺖ‪.‬‬
‫™ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺬآﻮر ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪهﺪ‪:‬‬
‫ƒ هﺮ ﭼﻪ ازاﺗﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﻜ ﻮل ه ﺎ ﺑ ﻪ ﻃ ﺮف اﺗ ﺎﻧﻮل و ﻣﺘ ﺎﻧﻮل ه ﺎ ﺣﺮآ ﺖ ﻣﻴﻜﻨ ﻴﻢ ‪ .‬ﻣﻴ ﺰان‬
‫ﺗﺰرﻳﻖ ﻻزم اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ) .‬ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٣٠)، (٢٩‬و)‪( (٣١‬‬
‫ƒ هﺮ ﭼﻪ ﻓﺸﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ و دﻣﺎي ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات آﺎهﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﻣﻴﺰان ﺗﺰرﻳ ﻖ ﻻزم از‬
‫هﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪ ) .‬ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (٣٠)، (٢٩‬و)‪( (٣١‬‬
‫ƒ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻬﻴﻨ ﻪ ﺳ ﺎزي ﻣﺼ ﺮف ‪ ،‬هﺰﻳﻨ ﻪ‬
‫و دﻳﮕ ﺮ ﻓ ﺎآﺘﻮر ه ﺎي ﻣ ﻮﺛﺮ در اﻧﺘﺨ ﺎب ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﻣ ﻮرد ﺑﺮرﺳ ﻲ و ارزﻳ ﺎﺑﻲ دﻗﻴ ﻖ‬
‫ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ آﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوژﻩ ﺧﺎرج اﺳﺖ‪.‬‬
 Inhibitor Requirement curve
By Baillie-Wichert Method
1400

1200

1000
P (Psig)

800

600

400

200

0
0 50 100 150 200 250 300 350
F(lbs/hr)
TEG DEG EG Ethanol Methanol
Baillie-Wichert ‫( ﻧﻤﻮدار ﻣﺼﺮف ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر و ﻧﻮع ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ روش‬٢٩) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬

Inhibitor Requirement curve

By Mann. Et. Al. I Method
1400

1200

1000
P (Psig)

800

600

400

200

0
0 50 100 150 200 250 300
F(lbs/hr)
TEG DEG EG Ethanol Methanol
Mann, Et. Al. I ‫( ﻧﻤﻮدار ﻣﺼﺮف ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر و ﻧﻮع ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ روش‬٣٠) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
 Inhibitor Requirement curve
By Mann. Et. Al II Method
1400

1200

1000
P (Psig)

800

600

400

200

0
0 50 100 150 200 250
F(lbs/hr)
TEG DEG EG Ethanol Methanol
Mann, Et. Al. II ‫( ﻧﻤﻮدار ﻣﺼﺮف ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺸﺎر و ﻧﻮع ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ روش‬٣١) ‫ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎرﻩ‬
 ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮﯼ‪:‬‬
‫‪ (١‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎرﻩ )‪ (۶‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺤﺴﺒﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻩ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻧﺮم اﻓﺰار ) ﺷﺶ روش ( را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪه ﺪ‪ .‬ﺑ ﺎ ﻧﮕ ﺎهﻲ‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ آﻪ ‪:‬‬
‫‪ -‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از روش هﺎي ‪ ٢‬ﺗﺎ ‪ ۵‬ﺗﻘﺮﻳﺒ ﺎ ﻧﺰدﻳ ﻚ ﺑ ﻪ دﻣ ﺎي ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﻲ ﻧﻘ ﺎط ﻣ ﻮرد ﻧﻈ ﺮ هﺴ ﺘﻨﺪ وﻧﺰدﻳ ﻚ‬
‫ﻣﺮز ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻪ ﺑﺎ اﻧﺪآﻲ آﺎهﺶ دﻣﺎ هﻴﺪرات ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از روش ‪ ١‬و ‪ ۶‬ﺗ ﺎ ﺣ ﺪودي ﺑ ﺎ ﻣ ﺮز ﺗﺸ ﻜﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﻓﺎﺻ ﻠﻪ دارﻧ ﺪ‪ .‬و داﻣﻨ ﻪ آ ﺎرآﺮد‬
‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎزﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ اﻳﻦ اﻋﺪاد ﺑﻪ واﻗﻌﻴﺖ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻ ﻞ از روش ‪ (DWHC-HWU) ١‬از دﻳﮕ ﺮ روش ه ﺎ ﻓﺎﺻ ﻠﻪ ﺑﻴﺸ ﺘﺮي دارﻧ ﺪ‪ .‬و ﻋﻠ ﺖ‬
‫ﺧﻄﺎي ﺁن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﺴﺖ آﻪ ﺟﺰء ‪ H2S‬ﺑﺮاي ﺁن ﺗﻌﺮﻳ ﻒ ﻧﺸ ﺪﻩ اﺳ ﺖ و ﻧﺎﭼ ﺎرا ﻣﻘ ﺪار‬
‫ﺁن را ﺑﻌﻨﻮان ‪ CO2‬ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮدﻩ ام‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ روش ‪ DWHC-HWU‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﻧﻤﻮدار ﺣﺎﺻﻞ از روش ‪Mann. Et.‬‬
‫‪ Al. II‬ﺑﺮاي ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﻜﻴﻞ هﻴﺪرات اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ (٢‬درﻓﺼﻮل ﺳﺮد ﺳﺎل ) ﭘﺎﺋﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن ( دﻣﺎﯼ ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺰدﻳﮏ دﻣﺎﯼ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات در ﻓﺸﺎرﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ ﺛﺎﺑ ﺖ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬و ﮐﻤﯽ اﻓﺖ دﻣﺎ ﻣﻮﺟ ﺐ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات درﺗﺠﻬﻴ ﺰات وﺗﺎﺳﻴﺴ ﺎت ورودﯼ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﺑﻨ ﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺴ ﺘﯽ‬
‫اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ را ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﯽ و ﺑﻄﻮرﺟﺪﯼ ﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﯼ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ (٣‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻴﻦ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ه ﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠ ﻒ ﻣﺎﻧﻨ ﺪ ﻣﺘ ﺎﻧﻮل و اﺗ ﺎﻧﻮل ‪ ،‬اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﮑ ﻮل)‪ ، (EG‬دﯼ اﺗ ﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﮑ ﻮل‬
‫)‪ ( DEG‬ﺗﺮﯼ اﺗﻴﻠﻦ ﮔﻼﻳﮑﻮل ) ‪ (TEG‬ﺑﻌﻨﻮان ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ ده ﺪ ﮐ ﻪ ‪ TEG‬داراﯼ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔ ﺬارﯼ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺑﻮﻳﮋﻩ ﻣﺼﺮف ﮐﻤﺘﺮﺟﻬﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ازﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﻟ ﯽ ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ از ﻳ ﮏ‬
‫ﻃ ﺮف در هﻤ ﻪ ﻓﺼ ﻮل ﻣ ﻮرد ﻣﺼ ﺮف ﻗ ﺮار ﻧﻤﻴﮕﻴ ﺮد‪ .‬و ﺑﻴﺸ ﺘﺮ در ﺷ ﺶ ﻣ ﺎﻩ از ﺳ ﺎل ﺑﻴﺸ ﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸ ﮑﻼت‬
‫وﺟﻮد دارد و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺘﺎﻧﻮل در دﺳ ﺘﺮس ﺗ ﺮ اﺳ ﺖ ‪ .‬ﻣﻴﺘ ﻮان از ﺁن اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ ﮐ ﺮد وﻟ ﯽ ﺑ ﻪ ه ﺮ ﺣ ﺎل‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮏ ﺑﺮرﺳﯽ از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدﯼ و دﻳﮕﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮر هﺎﯼ ﻣﻮﺛﺮ در اﻧﺘﺨﺎب ﺁن ﺑﻌﻤﻞ ﺁﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ (۴‬ﺑﺎﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ ﻧﺘ ﺎﻳﺞ اﻳ ﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت وﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ‪ ،‬ﻋﺎﻳﻘﮑ ﺎرﯼ ﺗﺠﻬﻴ ﺰات ﺑ ﻮﻳﮋﻩ ﺷ ﻴﺮﮐﻨﺘﺮل ه ﺎي‬
‫ﻓﺸﺎرﺷﮑﻦ ‪ PIC-3208A/B‬وﺧﺮوﺟﯽ ﭼﺎهﻬﺎﯼ ‪ ٣١٠‬و ‪ ٣١۴‬ﺑﻬﻤ ﺮاﻩ ﻧﺼ ﺐ آﻮﻳ ﻞ ﺑﺨ ﺎر اﻃ ﺮاف ﻻﻳﻨﻬ ﺎ‬
‫در زﻳﺮ ﻋﺎﻳﻘﻬﺎ ﺑﺮاﯼ ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ ازﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات‪ ،‬ﭘﻴﺸ ﻨﻬﺎد ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﮐ ﻪ اﻳﻨﮑ ﺎر در اﻃ ﺮاف ﻓﺸ ﺎر ﺷ ﮑﻦ‬
‫هﺎﯼ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻬﻤﺮاﻩ ﻧﺼﺐ ﮐﻮﻳﻞ هﺎﯼ ﺑﺨﺎر زﻳﺮ ﺁﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬و ﺗﺎ ﺣﺪودﯼ ﻣﺸﮑﻼت را ﮐﺎهﺶ داد‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺑﺪون اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮات( وﻟ ﻲ اﮔﺮآ ﺎر اﺻ ﻮﻟﻲ و ﺑ ﺎ اﻧﺠ ﺎم ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت آﺎﻣ ﻞ اﻧﺠ ﺎم ﺷ ﻮد ﻣﺸ ﻜﻞ‬
‫ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺧﻮاهﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ (۵‬در ﺑﻴﺸ ﺘﺮ وﻗ ﺖ ﻓﺼ ﻮل ﺳ ﺮد ﺳ ﺎل ‪ ،‬در ﻣﺴ ﻴﺮ ورودﯼ ﮔ ﺮم ﮐﻨﻨ ﺪﻩ ﮔ ﺎز ورودﯼ واﺣ ﺪهﺎﯼ ﺷ ﻴﺮﻳﻦ ﺳ ﺎزﯼ‬
‫هﻴﺪرات ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬و ﻣﺴﻴﺮ ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﭘﻴﺪا ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﮐﻨﺎرﮔﺬر هﺴﺘﻴﻢ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد‬
‫ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺖ دﻣﺎﯼ ﮔﺎز ورودﯼ واﻳﺠ ﺎد ﻳ ﺦ زدﮔ ﯽ در ﮔﻠﻮﮔﺎهﻬ ﺎﯼ ﺗﺠﻬﻴ ﺰات ﺑﻌ ﺪ از ﺁن ﻧﻴ ﺰ ﻧﻈﻴ ﺮ ﻓﻴﻠﺘﺮه ﺎﯼ‬
‫ﮔﺎزﺗﺮش ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎﻻﺑﺮدن دﻣﺎﯼ ﮔ ﺎز ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از ﮐﻮﻳ ﻞ ه ﺎﯼ ﺑﺨ ﺎرﯼ و ﻳ ﺎ ﺑﺮﻗ ﯽ اﻃ ﺮاف ﻟﻮﻟ ﻪ ه ﺎ ﺑ ﺮاﯼ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﻳﺎ ﺣﺬف هﻴﺪرات ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﮐﻪ در ورودﯼ ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪﻩ ﮔﺎز‪ ،‬هﻴﭽﮕﻮﻧﻪ اﻓﺖ ﻓﺸﺎرﯼ‬
‫و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺖ دﻣﺎﻳﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬درﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻣﺪﻩ ازﻧﺮم اﻓﺰار ‪ Hydrate+‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دهﺪ‬
‫ﮐ ﻪ ﺑ ﺮاﯼ ﺟﻠ ﻮﮔﻴﺮﯼ از ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات روزاﻧ ﻪ ﻣﻘ ﺪار ﻣﻌﻴﻨ ﯽ ﺑﺎزدارﻧ ﺪﻩ ﻻزم اﺳ ﺖ‪ .‬ﻟ ﺬا اﺳ ﺘﻔﺎدﻩ از‬
‫ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل هﻴﺪرات در ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪﻩ ﮔﺎز ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ (٧‬هﻤﺎﻧﻄﻮرﻳﮑﻪ ﻗﺒﻸ ﻧﻴﺰ ذﮐﺮ ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎدﻩ ازﮐﻨﺎرﮔﺬر ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﻮﺟﺐ ورود ﮔﺎز ﺑﺎ دﻣﺎﯼ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻪ واﺣﺪهﺎﯼ‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺎزﯼ ﮔﺎز ﺑﻮﻳﮋﻩ واﺣﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺎزﯼ ﺷﻤﺎرﻩ ‪ ،٢‬و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺴﺪودﺷﺪن ﻓﻴﻠﺘﺮ ﮔﺎزﺗﺮش و اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ازﮐﻨﺎرﮔ ﺬرﺁن ﻣﻴﺸ ﻮد ﮐ ﻪ ﺧ ﻮد ﻣﻮﺟ ﺐ ورود ﻣ ﻮاد ﻧﺎﺧﻮاﺳ ﺘﻪ ﺑ ﻪ ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪ واﻳﺠ ﺎد اﺷ ﮑﺎﻻت ﻣﻬ ﻢ ﻓﺮﺁﻳﻨ ﺪﯼ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ (٨‬ﻣﻴ ﺰان ﺁب ﻣﻮﺟ ﻮد درﮔ ﺎز ورودﯼ ﺧ ﻂ ﻟﻮﻟ ﻪ ﺣﺎﺻ ﻞ ازﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت‪ Hydrate+‬ﺧﻴﻠ ﯽ ﺑﻴﺸ ﺘﺮاز )ﻣﻴ ﺰان‬
‫ﻃﺮاﺣ ﯽ ﺧﺮوﺟ ﯽ واﺣ ﺪ ﺟ ﺬب ﺁب)‪ ۴٠ lb/MMSCFD‬ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ ‪ (١ lb/MMSCFD‬اﺳ ﺖ‪ .‬ﺑ ﺎ ﺗﻮﺟ ﻪ ﺑ ﻪ اﻳﻨﮑ ﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان ﺁب ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺎز ﺧﺮوﺟﯽ ﭼﺎهﻬﺎ درﺁﻳﻨﺪﻩ رو ﺑﻪ ازدﻳﺎد و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑ ﺎزدهﯽ وﻋﻤﻠﮑ ﺮد واﺣ ﺪ‬
‫ﺟﺬب ﺁب رو ﺑﻪ ﮐﺎهﺶ اﺳﺖ ﻟﺬا ﺗﺤﻘﻴﻖ وارزﻳﺎﺑﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد واﺣﺪ ﺟﺬب ﺁب ﺿﺮورﯼ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻣﻴﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫‪ (٩‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﺸﮑﻴﻞ هﻴﺪرات ﺑﺮاﯼ ﻧﻘﺎط اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻩ )ﻧﻤﻮدارهﺎﯼ ﻓﺸﺎر‪-‬دﻣﺎ( اﺧﺘﻼف ﻧﺎﭼﻴﺰﯼ ﺑﺎ ﻳﮑ ﺪﻳﮕﺮ دارﻧ ﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺮا ﮐﻪ ﺗﺮﮐﻴﺐ درﺻﺪ ﮔﺎز در ﺁن ﻧﻘﺎط اﺧﺘﻼف ﻧﺎﭼﻴﺰﯼ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ (١٠‬در ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ه ﺎﯼ ﻓﺸ ﺎر‪ -‬دﻣ ﺎﯼ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ هﻴ ﺪرات ﺣﺎﺻ ﻞ از ﺳ ﻪ ﻧ ﺮم اﻓ ﺰار‬
‫ﺿﺮورﯼ اﺳﺖ ﺗ ﺎ ﺑﺘ ﻮاﻧﻴﻢ ﺑ ﺎ ﺗﻨﻈ ﻴﻢ ﻓﺸ ﺎر ﺷ ﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻠﻴ ﺎﺗﯽ را از ﻧﺎﺣﻴ ﻪ هﻴ ﺪرات ﭘﺎﻳ ﺪار دور ﮐﻨ ﻴﻢ‪ .‬ﭼ ﺮا ﮐ ﻪ‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ در ﻧﻘﻄﻪ ورودﯼ ﮔﺎز ﺑﻪ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺁن اﺳﺖ ﺑ ﺎ ﮐﻨﺘ ﺮل ارﺳ ﺎﻟﯽ و ﻣﺼ ﺮف‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﻓﺸﺎر ﺁن را ﻃ ﻮرﯼ ﮐﻨﺘ ﺮل ﮐ ﺮد ﺗ ﺎ اﺧ ﺘﻼف ﻓﺸ ﺎر دو ﻃ ﺮف ﺷ ﻴﺮ ﮐﻨﺘ ﺮل ه ﺎﯼ ﻓﺸ ﺎر ﺷ ﮑﻦ ﺣ ﺪ اﻗ ﻞ‬
‫ﮔﺮدد‪ .‬و از اﻓﺖ دﻣﺎﯼ ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﺒﺴﺎط ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﯼ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات‪:‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﻬﻴﻨﻪ از هﻴﺘﺮ هﺎﯼ ﺳﺮ ﭼﺎهﯽ ﺳﺮ ﻟﻮﺣﻪ ﮐﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪(١‬‬
‫ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎزدارﻧﺪﻩ ﻣﻨﺎﺳ ﺐ ﺑ ﻪ ﻧﻘ ﺎط ﺑﺤﺮاﻧ ﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ‬ ‫‪(٢‬‬
‫ﮐﺎر ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺁب ﻣﻮﺟﻮد در ﮔ ﺎز ﺧﺮوﺟ ﯽ واﺣ ﺪ ﺁب زداﻳ ﯽ‬ ‫‪(٣‬‬
‫از ﺣﺪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻻزم ﻋﻤﻠﮑﺮد اﻳﻦ واﺣﺪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻻزم ﺑﻪ‬
‫ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻓ ﺖ ﻓﺸ ﺎر ﭼﺎهﻬ ﺎ ﻣﺮﺗﺒ ﺎ ﺁب هﻤ ﺮاﻩ ﮔ ﺎز ﻧﻴ ﺰ در ﺣ ﺎل‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻴﺸﻮد در ﻧﻘﺎط ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ورودي واﺣﺪ هﺎي ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺎزي ﮔﺎز )‬ ‫‪(۴‬‬
‫اﻃﺮاف ﺷﻴﺮهﺎي ﻓﺸﺎر ﺷﻜﻦ و ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺑﻌﺪ از( ﭘ ﺲ از اﻧﺠ ﺎم ﻣﺤﺎﺳ ﺒﺎت ﻻزم ‪،‬‬
‫آﻮﻳﻞ ﺑﺨﺎر ﻧﺼﺐ و ﻋﺎﻳﻘﻜﺎري ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
Refrences:

1)SHUQIANG GAO, Department of chemical engineering, Rice University,

Houston, The Decomposition Of Gas Hydrates.

2) By Dr. Ram Sivaraman, Gas Thechnology Institute, Understanding the

mechanisms of hydrate nucleation and inhibition.

3)Deanna Donohouse , Augustana College, Summer 2000, Effects of Hydrate

Formation on Gas Composition

4) INFOCHEM Computer Services LTD, Hydrate and Hydrate Inhibition.

5)Mary C. Boatman & Jennifer Peterson, U.S. Department of the Interior Minerals
Management Service, Gulf of Mexico OSD Region, Oceanic Gas Hydrate Research
and Activities Review.

(6)
(6-1) Bahman Tohidi ,Centre for Gas Hydrate Research,Institute of
Petroleum Engineering

(6-2) Sloan Jr., E. D. (1990) Clathrate Hydrates of Natural Gas, Mercel Dekker,
Inc., New York NY

(6-3) Gudmundsson, J. S., and Borrehaug, A., (1996) Proceedings of 2nd

NGH, 415

(7) Gas Processors Association, Telsa, Oklahoma 74145, Engineering Data Book
11th. Edition (Ellectronic) SI Volume II , GPSA

(8) John M. Campbell , Gas Conditioning and Processing , Vol. 1, 1984

(9) Фstergaard,K.K., Tohidi,B. , Danesh, A. , Todd, A.C., and Burgass, R.W., " A
General Correlation for Predicting the Hydrate-Free Zone of Reservoir Fluids", SPE
Production & Facilities, Vol. 15(4), 228-233(2000).
(10) Фstergaard,K.K., Tohidi,B. , " A Correlation for Predicting the Hydrate Stability
Zone in the Presence of Ice" , Proceedings of the 4th international Conference on Gas
Hydrates", Yokohoma, 19-23 May, 384-387 (2002)
Abstraction:
One of the most problem in oil and gas industries especially in the
transportation section is hydrate formation. Razi Petrochemical Company
(RPC) prepares its feed from jurassic reservoir of Masjed-Soleiman, after
dehydration and transferring along 174 Km receives it in RPC. One of the most
problems of RPC is hydrate formation in its receiving facilities which plug the
line and the other equipments and reduces the production rate and safety of
process. In the first section of this project I research about the hydrate definition
, types of hydrate , importance of hydrates , method of unplug and hydrate
formation prevention. In the second section I focused on the four points which
have more problems respect the other points. I calculate the hydrate formation
conditions at these points with three software such as HYSYS , Hydrate + and
Distilled Water-Hydrate Correlation–HWU (DWHC) and compare its results.
Then I prepare the pressure-temperature curves (Hydrate Curves) respect to
fluid composition for four studied points. The operators can use from these
curves to control the pressure and temperature or inhibitor injection ( results
from Hydrate+ software ) to prevent from hydrate formation condition.