03 - Álgebra-Teoría y Ejercicios PDF

1
MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CCSS II. IES PEDRO FLORIANI
1 .- SISTEMA DE ECUACIONES LINEALES

.
Carl Friedrich Gauss (1777-1855), físico y matemático alemán.

Uno de los genios de la historia de las Matemáticas. Hizo importantes
aportaciones en muchísimos campos de la Ciencia: Teoría de Números,
Álgebra, Análisis, Estadística, Geometría, Magnetísmo...
MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CCSS. 2º BACHILLERATO
IES PEDRO FLORIANI

DEPARTAMENTO DE MATEMÁTICAS
ÁLGEBRA: 1_SISTEMAS DE ECUACIONES LINEALES 2
S IS T EMAS DE E CU A C IÓ NS L IN E AIS
♦ Unha ecuación lineal é unha ecuación polinomial de grao 1 cunha ou varias incógnitas.
Por exemplo, son ecuacións lineais: 2x – 3 = 0 ; 3x + 2y = 8 ; –6x + 7y – 2z = 9 .
Non son ecuacións lineais: 2 x + 8 y − z = 3 ; 7 x z + 2 y = 2 ; − 2 x + y + 3 sen z = 4 .
Unha ecuación lineal con dúas incógnitas representa unha recta no plano. Os puntos da
recta son as solucións da ecuación.
Unha ecuación lineal con tres incógnitas representa un plano no espazo. Os puntos do
plano son as solucións da ecuación.
♦ Dúas ecuacións son equivalentes cando teñen a mesma solución (ou as mesmas
solucións). Se multiplicamos ou dividimos os dous membros dunha ecuación por un
mesmo número distinto de cero, a ecuación resultante é equivalente á primeira.
Por exemplo, son equivalentes as ecuacións: 30 x + 20 y + 60 z = 60 e 3 x + 2 y + 6 z = 6 .
♦ Varias ecuacións dadas conxuntamente co fin de determinar a solución ou as solucións

comúns a todas elas forman un sistema de ecuacións.
Un sistema de ecuacións lineais con dúas incógnitas representa un conxunto de rectas. A
solución consiste en pescudar se todas elas teñen algún punto en común e localizalo.
Se as ecuacións do sistema teñen tres incógnitas, representa planos. Resolver o sistema
é atopar o punto ou os puntos que teñen en común todos os planos.
♦ Dous sistemas de ecuacións son equivalentes se teñen as mesmas solucións.

Dous sistemas poden ser equivalentes sen que o sexan as ecuacións que os forman. Por
exemplo:
2 x − 5 y = 16 5 x + y = 13
 e  son equivalentes, pois ambos teñen solución x = 3 , y = –2.
 x + 3 y = −3  x + y =1
♦ Chámanse transformacións válidas as que se fan para pasar dun sistema a outro
equivalente, e polo tanto que manteñen as solucións do sistema. Fundamentalmente
úsanse as seguintes:
1. Multiplicar ou dividir os dous membros dunha das ecuacións por un número
distinto de cero.
2. Substituír unha ecuación polo resultado de sumarlle outra multiplicada por un
número.
3. Engadir ou suprimir unha ecuación que sexa combinación lineal das demais.
♦ Clasificación dos sistemas de ecuacións: Un sistema de ecuacións, pode ser:

Compatible .- cando teñen solución. Atendendo ao número de solucións será:
Determinado .- se a solución é única.
Indeterminado .- se ten infinitas solucións.
Incompatible .- cando non ten solución.

♦ Interpretación xeométrica dun sistema de ecuacións con dúas incógnitas:

Se o sistema é Compatible Determinado, as rectas córtanse nun punto.
Se o sistema é Compatible Indeterminado, e o sistema está formado por dúas
ecuacións, as dúas rectas son coincidentes.
Se o sistema é Incompatible, e no sistema só hai dúas ecuacións, as dúas rectas
son paralelas. Se hai máis ecuacións poderán ocorrer varias cousas: poderán
cortarse dúas a dúas, ou ser dúas paralelas e unha terceira cortar ás outras dúas,
ou ser as tres paralelas, pero nunca cortarse as tres no mesmo punto
♦ Interpretación xeométrica dun sistema de ecuacións con tres incógnitas:

Se o sistema é Compatible Determinado, os planos córtanse nun punto.
Se o sistema é Compatible Indeterminado, os planos córtanse nunha recta. Hai
ecuacións que son combinacións lineais das outras.
Se o sistema é Incompatible, poderán ocorrer varias cousas, pero nunca cortarse
os tres á vez nun punto nin nunha recta.
Exercicio: Resolve e interpreta xeometricamente os seguintes sistemas:

 2x + y = 1 x + y + z = 6
  2x + 3 y = 9 
a) 3 x + 2 y = 4 b)  c)  y− z =1
 x+ y=3  4 x + 6 y = 12 
  z =1
♦ Hai sistemas que son moi fáciles de resolver, como o caso do apartado c) anterior, este
tipo de sistemas (nos que de abaixo a arriba imos obtendo o valor de cada incógnita, e que
substituída nas anteriores ecuacións permite seguir o proceso) chámanse graduados.
x − 3 y + 2z = 7 3 x − 5 y = 11
2 x + 3 y = 14  
Así, son graduados os sistemas:  ;  5y − z = 6 ;  2y = 4 .
 5 y = 10   x + y + z = 14
 3 z = 12 
O seguinte sistema tamén é graduado. Ao ter máis incógnitas que ecuacións, pasamos a
incógnita “sobrante” ao segundo membro, co que as demais se calculan en función dela:
x + 2 y + z = 2 x + 2y = 2− z 
 →  Resolvéndoo, de abaixo para arriba, teremos
y − 3z = 7 y = 7 + 3z 
que: y = 7 + 3z e x = –12 – 7z . Posto que todas as incógnitas están en función de z ,
dámoslle a esta un valor variable. Facendo z = λ , quédanos:
x = –12 – 7λ ; y = 7 + 3λ e z = λ . De este xeito, este sistema é compatible
indeterminado, pois para cada valor que lle deamos a λ teremos unha solución para o
sistema, polo tanto ten infinitas solucións. Así por exemplo, serán solución:
con λ=0 obtense x = –12 ; y=7 e z=0 .
con λ=1 obtense x = –19 ; y = 10 e z=1 .
Exemplo: Transforma en graduados e resolve os seguintes sistemas :

 x + 5 y − 3z = 6
 x − 3y = 4 
a)  b)  2 x − y + 6z = 5
3 x − 7 y = 7 4 x + 3 y − 9z = 8

 x − 3y = 4 1ª  x − 3y = 4
a)   Logo, y = –5/2 , x = –7/2
3x − 7 y = 7 2ª – 3·1ª  2 y = −5
Fíxate que os coeficientes que son 1 axudan a facer transformacións fáciles. Polo
tanto, poñeremos de primeira ecuación algunha que teña de 1º coeficiente un 1 .
Fíxate tamén no escrito dentro da frecha, interprétao así: 1ª representa a
primeira ecuación, 3·1ª representa 3 multiplicado pola primeira ecuación.
Ademais, ao poñer 2ª – 3·1ª queremos dicir que imos cambiar a 2ª ecuación e no
seu lugar poñeremos o resultado de restarlle á segunda ecuación tres veces a
primeira. Se nalgún paso chegamos a un sistema onde se repite algunha
ecuación, prescindiremos dunha das repetidas.
 x + 5 y − 3z = 6 1ª  x + 5 y − 3z = 6 1ª  x + 5 y − 3z = 6
b)  2 x − y + 6 z = 5  
2ª – 2·1ª 2ª
−11y + 12 z = −7 −11y + 12 z = −7
4 x + 3 y − 9 z = 8 3ª – 4·1ª  −17 y + 3 z = −16 11·3ª – 17·2ª  −171z = −57
  
1
Logo, z= , y=1 e x=2 .
3
Este procedemento para resolver sistemas mediante a transformación noutro graduado

coñécese como Método de Gauss .
Exercicio: Resolve usando o método de Gauss os seguintes sistemas:
 x − y + 3 z = −4  x+ y+z =6
 
a)  x + y+z =2 b)  x − y − z = −4
x + 2y − z = 6 3 x + y + z = 8
 
x – y + 3z = –4 x +y=6–z
Solucións: 2y – 2z = 6 –2y = –10 + 2
–2z = 2
(x = 1 ; y = 2 ; z = –1) λ ; z = λ ; λ∈— )
(x = 1 ; y = 5–λ
RESOLUCIÓN DE SISTEMAS POLO MÉTODO DE GAUSS

O método de Gauss consiste en transformar un sistema de ecuacións lineais noutro
graduado. Para iso, “facemos ceros” sometendo as ecuacións a dúas transformacións
elementais:
• Multiplicar (ou dividir) unha ecuación por un número distinto de cero.
• Sumar (ou restar) a unha ecuación outra multiplicada (ou dividida) por un número.
O proceso realízase de xeito máis vantaxoso se, no lugar das ecuacións, utilizamos
exclusivamente os números –coeficientes e termos independentes– estruturados en
matrices (caixas de números).
Ao rematar o proceso, nalgún paso intermedio, podemos atoparnos cun dos seguintes
casos:
1. Unha fila de ceros.- Corresponde a unha ecuación trivial e podemos prescindir dela
(esta fila é unha combinación lineal das outras)
2. Dúas filas iguais ou proporcionais.- Corresponden a ecuacións equivalentes e
podemos prescindir dunha delas.
3. Unha fila de ceros, agás o último número (corresponde ao termo independente).-
Trátase dunha ecuación imposible, polo tanto o sistema será
incompatible.
Ao rematar o proceso, podemos chegar a un dos seguintes casos:
⊗ ∆ ∆ ∆
  ⊗ un número distinto de cero.
I. 0 ⊗ ∆ ∆ ∆ un número calquera.
0 0 ⊗ ∆
 
Hai tantas ecuacións válidas coma incógnitas. Paso a paso imos obtendo un valor
numérico para cada incógnita. Polo tanto é un Sistema Compatible Determinado.
⊗ ∆ ∆ ∆  ⊗ un número distinto de cero.

II.  
0 ⊗ ∆ ∆  ∆ un número calquera.
Hai menos ecuacións válidas que incógnitas. As incógnitas que están de máis
pásanse ao segundo membro, co cal o valor das demais darase en función delas. É
un Sistema Compatible Indeterminado. A súa solución virá dada con tantos
parámetros coma incógnitas pasemos ao segundo membro.
∆ ∆ ∆ ∆ 
  ⊗ un número distinto de cero.
III. ∆ ∆ ∆ ∆  ∆ un número calquera.
0 0 0 ⊗
 
A ecuación sinalada non se pode cumprir nunca. É un Sistema Incompatible.

E X E R C I C I O S
1.- Resolve polo método de Gauss os seguintes sistemas:
 2 x − 5 y + 3z = 4  x − 3 y + 7 z = 10  x − 3 y − 2z = 7
  
a)  x−2y+ z = 3 b)  5x − y + z = 8 c)  2 x − y + 15 z = 3
 5 x + y + 7 z = 11  x + 4 y − 10 z = −11  x − 8 y − 21z = 11
  
2 17
(x=5 ; y=0 ; z= –2) ( x = 1+ λ ; y = −3 + λ ;z = λ) Incompatible
7 7
(Ou tamén x=1+2λ ; y= –3+17λ ; z=7λ)
2.- Resolve polo método de Gauss os seguintes sistemas:

 x+ y+z =2  3 x − 4 y + 2z = 1  x − 2y = −3
  
a)  3x − 2y − z = 4 b)  −2 x − 3 y + z = 2 c)  −2 x + 3 y + z = 4
 −2 x + y + 2 z = 2  5x − y + z = 5  2 x + y − 5z = 4
  
(x=1 ; y= –2 ; z=3) (Incompatible) (x=1+2λ ; y=2+λ ; z=λ)
3.- Resolve e interpreta xeometricamente os seguintes sistemas de ecuacións:

 x− y+z =0
 2x − y − z = 5  2x + 3 z = −1 3 x + 2 y = 6
  
a)  b)  3 x − 2 y − 2z = 5 c)  x+ y =1
 x + 2 y + z = −3  3 x + 2 y = 0
 5 x + 2 y + 14 z = −9 
 2 x − 4 y − z = 8
−1 3 −13 13
(x=1 ; y= –1 ; z=–2) (x= − λ;y= − λ ;z = λ) (Incompatible)
2 2 4 4
4.- Un caixeiro automático contén 95 billetes de 10 , 20 e 50€ e un total de 2000€.

Se o número de billetes de 10€ é o dobre có número de billetes de 20€ , descubre
cantos billetes hai de cada tipo. (50 de 10€, 25 de 20€ e 20 de 50€)
5.- En certa xeadería, por unha copa da casa, dúas orchatas e catro batidos cóbranche
34€ un día. Outro día, por 4 copas da casa e 4 orchatas cóbranche 44€ , e un
terceiro día, pídenche 26€ por unha orchata e 4 batidos. Tes motivos para pensar
que algún dos tres días che presentaron unha conta incorrecta? ( Si )
6.- Unha tenda vendeu 600 exemplares dun videoxogo por un total de 6384€. O prezo
orixinal era de 12€, pero tamén vendeu copias defectuosas con descontos do 30% e
do 40%. Sabendo que o número de copias defectuosas vendidas foi a metade do de
copias en bo estado, calcula a cantas copias se lle aplicou o 30% de desconto.
(400 de 12€, 120 co 30% e 80 co 40%)
S
SIIS
STTE
EMMA
ASS D
DEE E
ECCU
UAAC
CIIÓ
ÓNNS
S LLIIN
NEEA
AIIS
S
1.- Decidimos investir unha cantidade de 15000€ en bolsa, comprando accións de tres
entidades A, B e C. Investimos en A o dobre que en B e en C xuntas. Transcorrido un
ano, as accións da entidade A revalorizáronse un 3%, as de B un 4% e as de C perderon
un 2% e, como consecuencia, obtivemos un beneficio de 380€. Determina canto
investimos en cada unha das entidades.
Solución: a) 10000 € en A, 3000 € en B e 2000 € en C
2.- Un autobús transporta en certa viaxe 60 viaxeiros de tres tipos: viaxeiros que pagan o
billete enteiro que custa 1€; estudantes que teñen un 25% de desconto e xubilados cun
desconto do 50% do prezo do billete. A recadación do autobús nesta viaxe foi de 48€.
Calcular o número de viaxeiros de cada clase sabendo que o número de estudantes era o
dobre que o número do resto de viaxeiros.
Solución: x = 16 , y = 40 e z = 4
3.- Unha empresa de produtos informáticos ten tres tendas (T1, T2 e T3) O I C
nas que vende un modelo de ordenador (O), un de impresora (I ) e
T1 x y 4
outro de cámara dixital (C), a un prezo de venda por unidade de
1200€, 300€ e 650€, respectivamente. En certo mes, o número de T2 25 x z
artigos vendidos (en cada tenda) é o indicado na táboa seguinte: T3 20 y z
Determinar o número de artigos vendidos en cada unha das tres tendas, sabendo que os
ingresos obtidos no devandito mes foron 23600€ na T1 , 39700€ na T2 e 32200€
na T3 .
Solución: x = 15 , y = 10 e z = 8
4.- Un fabricante produce tres artigos diferentes: A , B e C ; cada A B C

un deles precisa para a súa elaboración de tres materias
primas: M1 , M2 e M3 . Na seguinte táboa represéntase o M1 2 1 3
número de unidades de cada materia prima que se require para M2 3 2 2
elaborar unha unidade de cada produto. Dispón de 50 M3 1 2 4
unidades de M1, 70 de M2 e 40 de M3 .
a) Determinar as cantidades de artigos A, B e C que produce dito fabricante.
b) Se os prezos de venda de cada artigo son, respectivamente 500€, 600€ e 1000€ e
gasta en cada unidade de materia prima 50€, 70€ e 60€ respectivamente,
determinar o beneficio total que consegue coa venda de toda a produción obtida.
Solución: a) 18 de A, 5 de B e 3 de C ; b) 5200€
5.- Tres traballadores A, B e C, ao rematar un determinado

mes, presentan á súa empresa o seguinte cadro de Horas Dietas Kms.
produción, correspondente ás horas de traballo, dietas de A 40 10 150
mantemento e km. de desprazamento que fixeron cada un B 60 15 250
deles. Sabendo que a empresa paga aos tres traballadores
a mesma retribución: x € por hora traballada, y € por cada C 30 6 100
dieta e z € por km. de desprazamento e que paga ese mes un total de 924€ ao
traballador A , 1390€ ao B e 646€ ao C , calcular x , y e z .
Solución: x=15€ , y=30€ e z=0´16€
6.- Co fin de conseguir cartos para acondicionar os vestiarios, un equipo de fútbol vendeu
camisetas, pantalóns e bufandas a 18€, 6€ e 3€ respectivamente. Tiveron que pagar
por cada camiseta 6€, 3€ por cada pantalón e 1€ por cada bufanda. Sabendo que
gastaron 780 € , que obtiveron uns ingresos brutos de 2250€ e que venderon un total
de 200 unidades en conxunto, calcúlese cantas se venderon de cada clase.
Solución: 104 camisetas, 30 pantalóns e 66 bufandas
7.- Con 450 gramos de medicamento fabricáronse 60 pastillas de tres tipos: grandes,
medianas e pequenas. As pastillas grandes pesan 20 gramos, as medianas 10 gramos e
as pequenas 5 gramos. Se o total de pastillas grandes e medianas é a metade do número
de pastillas pequenas, cantas se fabricaron de cada tipo?
Solución: 5 grandes, 15 medianas e 40 pequenas
8.- Unha compañía produciu tres tipos de

mobles: cadeiras, balancíns e sofás. A Madeira Plástico Aluminio
fabricación de cada un destes tipos
necesitou a utilización de unidades de
Cadeiras 1 ude. 1 ude. 2 udes.
madeira, plástico e aluminio tal como se Balancíns 1 ude. 1 ude. 3 udes.
indica na táboa seguinte. A compañía tiña
en existencia 400 unidades de madeira, Sofás 1 ude. 2 udes. 5 udes.
600 unidades de plástico e 1500 unidades
de aluminio. A compañía utilizou todas as súas existencias; cantas cadeiras, balancíns e
sofás fabricou?
Solución: 100 cadeiras, 100 balancíns e 200 sofás
9.- Unha parella con dous fillos e unha filla fixéronse socios dun club de fútbol no que hai tres
tipos de localidades: tribuna, preferencia e fondos. Os dous fillos son socios de fondo, a
filla de preferencia e a parella de tribuna. En total gastaron 1440€ . Se a filla se fixese
socia dos fondos coma os seus irmáns terían gastado 1260€ .
Calcúlese o prezo de cada localidade se se nos di que o que custan as localidades dos
pais é o triplo do que custa a localidade da filla.
Solución: 450€ tribuna, 300 preferencia e 120€ fondos
10.- Unha empresa cinematográfica dispón de tres salas: A, B e C. Os prezos de entrada a

cada unha son de 1€, 2€ e 3€ respectivamente. Un día a recadación conxunta das tres
salas foi de 425€ , e o número total de espectadores foi de 200. Se os espectadores da
sala A asistiran á sala B e os da sala B á sala A obteríase unha recadación de 400€.
Calcúlese o número de espectadores que acudiron a cada sala.
Solución: 50 á sala A , 75 á B e 75 á C
9
MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CCSS II. IES PEDRO FLORIANI
http://profealbertomatweb.blogspot.com.es/search/label/2ºCCSS_Álgebra
2 .- MATRICES Y
DETERMINANTES
.
IES PEDRO FLORIANI
ÁLGEBRA: 2_MATRICES Y DETERMINANTES 10
Á LX E BR A DE MAT R I CE S
♦ As matrices son táboas numéricas rectangulares (caixas rectangulares formadas por

filas e columnas).
Esta é unha matriz de m filas e n columnas, polo
 a11 a12 a13 ⋯ a1n  tanto ten dimensión ou orde m x n .
 
 a 21 a 22 a 23 ⋯ a 2 n 
  Os elementos, aij , son números reais ( aij ∈ — ):
A =  a31 a32 a33 ⋯ a3n 
 
i indica a fila e j indica a columna .
 ⋮ ⋮ ⋮ ⋮ ⋮ 
Se m = n (nº de filas = nº de columnas) dise que a
 
 a m1 a m 2 am 3 ⋯ a mn  matriz é cadrada de orde n .
Ao designar unha matriz xenérica, coma a anterior, cada termo ten dous subíndices que
indican, o primeiro a fila e o segundo a columna ás que pertence. O termo a 23 é o que está
na 2ª fila e 3ª columna. Para simplificar, a matriz anterior pódese designar así: aij m,n ( )
♦ Dúas matrices son iguais cando son da mesma dimensión e ademais, coinciden termo a
( )
A = aij 
B = (b )  A= B
termo: m ,n
⇔ aij = bij
ij m ,n 
♦ As matrices formadas por unha soa fila chámanse matriz fila ou vector fila.
As matrices formadas por unha soa columna chámanse matriz columna ou
vector columna. Exemplo:
 -4 
 2   
1 − 3 0  matriz fila de dimensión 1x4 ;  3  matriz columna de dimensión 3x1
 7  1
 
♦ Chámase trasposta dunha matriz A = aij ( ) m,n
a outra matriz ( )
At = a ji n,m
que se obtén
ao cambiar en A as filas polas columnas e as columnas polas filas. Por exemplo:
− 2 1  1
− 2 3 4    
A =   ⇒ A =  3
t
0 ; B = (1 2 3) ⇒ B =  2 
t
 1 0 − 5    
 4 − 5  3
♦ Unha matriz A chámase simétrica , se At = A . Para que unha matriz sexa simétrica,
necesariamente ten que ser cadrada.
♦ Chámase diagonal principal a diagonal da matriz que está formada polos elementos
a11 , a22 , a33 , ···· , ann . Chámase matriz diagonal a unha matriz cadrada na que todos
os elementos que están fóra da diagonal principal son ceros.
♦ Dicimos que unha matriz é triangular (superior) cando é cadrada e todos os

elementos que están por debaixo da diagonal principal son ceros. Será triangular inferior
cando sexan cero os elementos que están por encima da diagonal principal.
1 2 3  1 −1 7
   
Por exemplo: A matriz A =  2 4 5  é simétrica. A matriz B =  0 4 0  é triangular superior.
 3 5 − 6 0 0 8
    Diagonal principal
 3 6  1 7 4 5
   3 5    
Exercicio: Escribe as matrices traspostas de: A =  4 0  ; B =   ; C =  7 −1 0  ; D =  1 
 2 1  − 1 2  4 0 3 3
É algunha delas simétrica? E triangular?      
♦ A matriz nula é unha matriz na que todos os elementos son ceros.
♦ A matriz identidade ou unidade é unha matriz cadrada na que todos os elementos da

diagonal principal son 1 e os demais son ceros. ( I2 é a matriz identidade de orde 2)
 0 0  1 0 0
 0 0    1 0  
0=  ; 0 =  0 0  son matrices nulas. I 2 =   ; I 3 =  0 1 0  son matrices identidade.
 0 0    0 1  
 0 0  0 0 1
OPERACIÓNS CON MATRICES
SUMA DE MATRICES: Para que dúas matrices se poidan sumar é necesario que
teñan a mesma dimensión. Sendo así, súmanse termo a
termo os elementos que están na mesma posición:
1 −2 5  0 − 4 2  1+ 0 − 2 − 4 5 + 2   1 − 6 7
A =   ; B=
 
 ⇒ A + B =  = 
3 0 − 1 6 5 1  
 3 + 6 0 + 5 − 1 + 1  9 5 0 
PRODUTO DUN NÚMERO POR UNHA MATRIZ: Multiplícase dito número por
cada termo da matriz.
1 −2 5  3 − 6 15   − 5 10 − 25 
A =   ⇒ 3 A =   ; − 5 A =  
3 0 − 1 9 0 − 3  − 15 0 5 
 1 0 −2   −1 0 1  7 1 −1  −3 1 5 
Exercicio: Dadas as matrices: A =  ;B=  ;C =  ;D= 
 4 1 −3   −4 1 3   8 −10 0   6 2 4
Calcula a matriz E = 2A – 3B + C – 2D
O produto dunha matriz fila por unha matriz columna, ambos da “mesma dimensión”,
é un número que se obtén multiplicándoos termo a termo e
sumando os resultados:
Esta definición só é válida para o
 b1  produto dunha matriz fila por unha
 
 2
b matriz columna da “mesma
(a1 a2 a3 ⋯ an ) ⋅  b3  = a1b1 + a2b2 + a3b3 + ⋯ + an bn dimensión”, pero non ao contrario,
non podemos multiplicar unha
 ⋮ matriz columna por unha matriz fila,
 
b
 n aínda que sexan da “mesma
dimensión”.
Exemplo: O número de estudantes en certa academia é: 100 en 1º, 90 en 2º e

80 en 3º. Ao finalizar o curso pasan a 3º : o 20% dos que había en 3º
(repiten) , o 70% dos de 2º, e o 5% dos de 1º que tiveron un aproveitamento
extraordinario. Cantos estudantes haberá en 3º?
Podemos resolvelo mediante un produto de matriz fila por matriz columna así:
 100 
( 0´ 05 0´ 7 0´ 2)i 90  = 0´ 05 ⋅ 100 + 0´ 7 ⋅ 90 + 0´ 2 ⋅ 80 = 5 + 63 + 16 = 84
 80 
 
PRODUTO DE MATRICES: Para que dúas matrices poidan multiplicarse é necesario

que o número de columnas da primeira coincida co
número de filas da segunda:
A · B = C
Neste caso, o produto A · B será outra matriz co
(m x n) (n x p) (m x p)
mesmo número de filas que A e o mesmo número de
columnas que B , e os seus elementos obtéñense
multiplicando cada vector fila da primeira por cada
vector columna da segunda.
1 6
2 3 5   2·1+ 3·7 + 5·0 2·6 + 3·2 + 5·( −5 )   23 −7 
Exemplo:   7 2  =  = 
7 2 4   7·1+ 2·7 + 4·0 7·6 + 2·2 + 4·( −5 )   21 26 
0 −5  
(2 x 3) (3 x 2) (2 x 2)
Exemplo: A: consumos anuais de tres familias α , β , γ , de pan, carne e

manteiga.
B: prezos do pan, carne e manteiga nos anos 98 , 99 , 00 e 01 .
Pan Carne Mant. 98 99 00 01

α  430 157 8 Pan  145 156 171 180 
A=  545 B=
1  
;
β  210
 Carne  1300 1300 1350 1400 
γ  120 80 3  Mant.  1500 1630 1600 1800 
  
A matriz A·B dános o gasto anual de cada familia no total dos catro produtos.
98 99 00 01
α  278 450 284 220 298 280 311600  Fíxate que: A ; B ; A· B
A· B =
β  353 525 359 650 378 295 393900  (3 x 3) (3 x 4) (3 x 4)
γ  
 125 900 127 610 133320 139000 
7 0
Exercicio: Efectúa todos os    2 7 1 5  1 −1 1 
 1 2 3
A=  −1 1    
posibles produtos entre ;B= ;C =  6 3 0 0 ; D = 0 5 2 
as seguintes matrices:  −2 5 1  0 1  − 2 −5 1 0   2 3 −3 
     
3 4
PROPIEDADES DAS OPERACIÓNS CON MATRICES

PROPIEDADES DA SUMA DE MATRICES: As matrices de dimensión m x n poden
sumarse, e o resultado é outra matriz m x n . Ademais, a suma cumpre as
seguintes propiedades:
1. Asociativa : ( A + B ) + C = A + (B + C )
2. Conmutativa : A+ B = B+ A
3. Elemento neutro : A matriz 0m , n (todos os seus elementos son cero) sumada con
calquera outra matriz de dimensión m x n déixaa igual, é dicir 0 + A = A + 0 = A .
4. Toda matriz, A , ten unha oposta, – A : A oposta de A é – A posto que

A + (– A) = – A + A = 0 .
Por cumprir estas catro propiedades, o conxunto de todas as matrices de

dimensión m x n , Mm,n , ten estrutura de grupo abeliano con respecto á suma.
PROPIEDADES DO PRODUTO DE NÚMEROS POR MATRICES: Se a, b ∈ —

e A ,BŒ Mm,n cúmprense as seguintes propiedades:
1. a ⋅ (b ⋅ A) = (a ⋅ b ) ⋅ A 3. a ⋅ (A + B) = a ⋅ A + a ⋅ B
2. (a + b ) ⋅ A = a⋅ A + b⋅ A 4. 1⋅ A = A
PROPIEDADES DO PRODUTO DE MATRICES:
1. Asociativa : (A
m,n ) (
⋅ Bn , p ⋅ C p ,q = Am ,n ⋅ Bn , p ⋅ C p ,q )
2. Non Conmutativa : A · B ≠ B · A (Na maioría dos casos, un dos produtos nin
se pode facer). Como consecuencia, temos que manter a orde en que aparezan as
matrices que se han de multiplicar. Polo tanto, utilizaremos expresións do seguinte
tipo: “a matriz M está multiplicada pola esquerda (ou pola dereita) pola
matriz A” .
Exemplos:
Se A é de orde 3 x 2 e B é de orde 2 x 4 pode efectuarse A·B
pero non pode efectuarse B·A .
1 3
   4 5 −2 
Se A =  2 1 e B =   poden efectuarse A·B e B·A
0  0 3 4 
 4
pero A·B é de orde 3 x 3 e B·A é de orde 2 x 2 .
 2 1  1 7
Se A =   e B =  pódense facer os dous produtos, incluso
 4 5  3 0
 5 14   30 36 
son da mesma orde, pero A·B =   π   = B·A .
 19 28   6 3
PROPIEDADES DISTRIBUTIVAS: Se A , B , C , D son matrices, cunhas dimensións

que permiten efectuar as operacións que se indican, cúmprense
as seguintes propiedades:
A ⋅ (B + C ) = A ⋅ B + A ⋅ C ; (B + C ) ⋅ D = B ⋅ D + C ⋅ D
Exercicio: Comproba as  1
propiedades distributivas  1 4  
   −1 5 6 7   4 1 6 0  2 
coas seguintes matrices: A = 0 5 ; B =   ;C =  ;D= 
   3 0 9 2  0 −1 5 5  −5
 1 6  
 3 
MATRICES CADRADAS
As matrices cadradas dunha certa orde, Mn,n , ademais de sumarse e multiplicarse
por números, poden sempre multiplicarse entre si. Estas operacións cumpren todas as
propiedades estudadas ata agora e algunhas outras.
A matriz identidade de orde n , I n , cumpre que: A ⋅ In = In ⋅ A = A ∀ A ∈ Mn,n .
O produto de matrices no conxunto das matrices cadradas Mn,n é unha operación
interna, é dicir ao multiplicar dúas matrices cadradas de orde n sempre dá de resultado outra
matriz cadrada de orde n .
Dicimos que dúas matrices de orde n son inversas cando o seu produto dá a matriz
identidade de orde n. A matriz inversa dunha matriz A escríbese A −1 : A ⋅ A −1 = A −1 ⋅ A = I .
Non todas as matrices cadradas teñen inversa. As matrices que teñen inversa chámanse
regulares ou invertibles. As matrices que non teñen inversa chámanse singulares.
MÉTODO DE GAUSS PARA CALCULAR A INVERSA DUNHA MATRIZ

Para calcular a inversa, A −1 , dunha matriz A , impoñerémoslle á matriz identidade, I ,
os mesmos cambios aos que hai que someter a matriz A para obter a matriz unidade.
Sometido a certas Sometido ás mesmas
(I )
Transformacións
(A I )
transformacións transformacións
A I , I A–1 ; A −1
Na práctica, colócase a matriz A e á súa dereita, a matriz I . Realizamos as

transformacións necesarias para que A se transforme en I . Como consecuencia, a matriz
que se obtén á dereita de I é A −1 . Todas as transformacións que se usen serán idénticas
ás que utilizamos para resolver un sistema de ecuacións polo método de Gauss. Se na parte
da esquerda aparece unha fila de ceros, A non ten inversa.
As transformacións que faremos serán:

1. Cambiar dúas filas de lugar entre si.
2. Multiplicar ou dividir unha fila por un número distinto de cero.
3. Sumar ou restar a unha fila outra multiplicada por un número distinto de cero.
 3 5
Exemplo 1: Calcula a matriz inversa da matriz A=   e compróbao.
 4 8
 −5 
 3 5 1 0  3F2 − 4F1  3 5 1 0  4F1 −5F2  12 0 24 −15  F1 ÷12  1 0 2 4
 4 8 0 1   →   →  → 0 1
   0 4 −4 3   0 4 −4 3  
F1 ÷ 4  − 1 3 
4
 2 −5 
A = 
–1 4
Polo tanto a matriz inversa de A será :
 −1 3 
OLLO !!! para a comprobación é necesario  4 
-1 -1
facer A · A e A · A e ver que dan I .
 1 −2 1 
Exemplo 2: Calcula a matriz inversa da matriz B =  3 0 4  e compróbao.
 0 4 1
 
 1 −2 1 1 0 0   1 −2 1 1 0 0   3 0 4 0 1 0
  F2 − 3F1   3F1 + F2  
 3 0 4 0 1 0  →  0 6 1 −3 1 0  →  0 6 1 −3 1 0   →
 0 4 1 0 0 1  0 4 1 0 0 1  3F3 − 2F2  0 0 1 6 −2 3 
    ∗  
 3 0 0 −24 9 −12   1 0 0 −8 3 −4 
F1 − 4F3
  F1 ÷3  
→  0 6 0 −9 3 −3   →  0 1 0 −3 1 −1 
2 2 2
F2 − F3  0 0 1 6 −2 3  F2 ÷6  0 0 1 
   6 −2 3 
∗ Tamén se podía facer 6F3 – 4F2 , pero da outra forma quedan números máis pequenos.
 −8 3 −4 
 
Polo tanto a matriz inversa de B será : B –1 =  −3 1 −1 
2 2 2
 
 6 −2 3 
 2 −1 0 
 
Exemplo 3: Calcula a matriz inversa da matriz C =  0 1 4  e compróbao.
 3 −2 −2 
 
 2 −1 0 1 0 0   2 −1 0 1 0 0   2 0 4 1 1 0
  2F3 − 3F1   F1 + F2  
 0 1 4 0 1 0   →  0 1 4 0 1 0   → 0 1 4 0 1 0
 3 −2 − 2 0 0 1    F3 + F2  0 0 0 −3 1 2 
   0 − 1 −4 − 3 0 2   
Na parte esquerda, na terceira fila son todos ceros, polo tanto C non ten inversa.
 1 2 3  1 2 3 1 1 3
Exercicio: Calcula A =  1 1  ; B =  1 2  ; C =  1 2  ; D =  4 5 6  ; E =  0 1 2  ; F =  1 2 1
 0 1  3 4  − 2 −4       
as inversas de:       0 
 7 8 9  1 2 4 2 0
Compróbao
 0 0 1 
 −   0 − 2 1   2 
 1 −1  2 1
 ; B =  3 −1  ; C non ten ; D non ten ; E =  2 1 −2  ; F =  5 − −
−1 −1 −1 −1
Solución: A =  1 3 1 
0 1   2 2  −1 0 1   5 5

   2 −1 5 −1 10 
 5 
DETERMINANTES
O determinante dunha matriz cadrada de orde dúas é un número real que se obtén
do seguinte xeito:
 a11 a12  a11 a12
A =   ⇒ det A = A = = a11 ⋅ a 22 − a12 ⋅ a 21
 a 21 a 22  a 21 a 22
O determinante dunha matriz cadrada de orde tres é un número real que se obtén
do seguinte xeito:
 a11 a12 a13  a11 a12 a13
 
A =  a 21 a 22 a 23  ⇒ det A = A = a 21 a 22 a 23 =
a a32 a33  a31 a32 a33
 31
= a11 ⋅ a 22 ⋅ a33 + a 21 ⋅ a32 ⋅ a13 + a31 ⋅ a12 ⋅ a 23 −

Sumandos con Sumandos con
signo + signo –
− a31 ⋅ a 22 ⋅ a13 − a11 ⋅ a32 ⋅ a 23 − a21 ⋅ a12 ⋅ a33
Esta maneira de calculalo coñécese como a regra de Sarrus . a11 a12 a13
Un pequeno truco para calcular os determinantes de orde 3 consiste en a 21 a 22 a 23
escribir as tres filas do determinante e debaixo delas volver a escribir as
a31 a32 a33
dúas primeiras, así as diagonais en sentido descendente de esquerda a
dereita serán os sumandos positivos e as diagonais en sentido ascendente a11 a12 a13
de esquerda a dereita serán os sumandos negativos.
a 21 a 22 a 23
Para que unha matriz teña inversa é necesario que o seu

determinante sexa distinto de cero. É dicir, se unha matriz ten
determinante cero, entón non ten inversa.
Aplicando a definición de determinante, resulta fácil comprobar que:
OLLO !!! só ten
O determinante da matriz nula é cero. sentido falar do
determinante nas
O determinante da matriz unidade (de calquera orde) é 1. matrices cadradas.
O determinante de calquera matriz triangular é o produto dos elementos da diagonal.
4 −3 3 3 1 2
Exemplos: = 4 ⋅ 1 − 2 ⋅ ( −3) = 4 + 6 = 10 ; = −21 − 12 = −33 ; = 6−6 = 0
2 1 4 −7 3 6
3 −2 1
5 4 0 = 3 ⋅ 4 ⋅ ( −3) + ( −2 ) ⋅ 0 ⋅ 2 + 5 ⋅ ( −1) ⋅ 1 − 2 ⋅ 4 ⋅ 1 − 5 ⋅ ( −2 ) ⋅ ( −3) − ( −1) ⋅ 0 ⋅ 3 = −36 − 5 − 8 − 30 = −79
2 −1 −3
1 2 3
0 4 5 = 1 ⋅ 4 ⋅ 6 + 2 ⋅ 5 ⋅ 0 + 0 ⋅ 0 ⋅ 3 − 0 ⋅ 4 ⋅ 3 − 0 ⋅ 5 ⋅ 1 − 0 ⋅ 2 ⋅ 6 = 24 + 0 + 0 − 0 − 0 − 0 = 24
0 0 6 (O produto da diagonal)
3 4  x y  26 21 
Exemplo 1: Calcula x , y , z , t para que se cumpra    =  
 7 11   z t   69 59 
Efectuamos o produto do primeiro membro:
Esta igualdade dá lugar a un sistema de catro
 3 x + 4 z 3 y + 4t   26 21  ecuacións con catro incógnitas. Ou, mellor, a dous
  =  
 7 x + 11z 7 y + 11t   69 59  sistemas de ecuacións con dúas incógnitas.
3 x + 4 z = 26  3 y + 4t = 21 
 x=2 , z=5 ;  y = −1 , t = 6
7 x + 11z = 69  7 y + 11t = 59 
 X − 3Y = A
Exemplo 2: Resolve o seguinte sistema de ecuacións:  sendo
 2 X + 3Y = B
 −20 −5   23 17 
A=  ; B=  e as incógnitas X e Y matrices de orde 2 x 2.
 −2 −15   −4 15 
Neste caso resúltanos doado aplicar o método de Redución coma se fose un sistema
normal de ecuacións. Sumamos membro a membro as dúas ecuacións e obtemos:
 −20 −5   23 17   3 12   1 4
3X = A + B ⇒ 3X =  + =  ⇒ X = 
 −2 −15   −4 15   −6 0   −2 0 
Agora substituímos na primeira ecuación e teremos:
 1 4  −20 −5   1 4   −21 −9   7 3
  − 3Y = A ⇒ − 3Y =  −  =   ⇒ Y = 
 −2 0   −2 −15   −2 0   0 −15   0 5
(Este tipo de sistemas de ecuacións con matrices chámanse sistemas matriciais)
E X E R C I C I O S
 2 −1   x
y 5 1
1.- Calcula x , y , z , t para que se cumpra:  =
⋅  .
0 1   z
t  0 2
3 0 0 6 
2.- Resolve a ecuación matricial: 3·X – 2·A = 5·B , sendo A =   ; B= .
5 −1   1 −3 
3.- Atopa dúas matrices A e B que cumpran as seguintes ecuacións matriciais:
 1 4  −1 2 
2A + B =   e A− B =   .
 2 0  1 0
 1 5  −1 0 
4.- Atopa dúas matrices X e Y que cumpran: 2 X − 3Y =   e X −Y =  .
 4 2  3 6
 1 1  1 1
5.- Descubre como ha de ser unha matriz X que cumpra: X ⋅ = ⋅ X .
 0 1  0 1
 1 2
(A− I)
2
6.- Dada a matriz A=   comproba que =0 .
 0 1
 1 1 0
 7 3  
7.- Calcula a inversa das matrices: P=  e Q =  1 0 1 .
 2 1  0 1 −1 
 
 5 2 − 42 4 + 9 + 12   ( 5 + 4) ⋅ ( 5 − 4) 52 
8.- Son iguais as matrices: A=  e B=  ?
 −6
 3 ( 2 − 1) ⋅ ( 2 + 1)   − 2 2 2
− 1 
 2 0 1 1 0 1
   
9.- Dadas as matrices C =  3 0 0 e D =  1 2 1  Calcula: C ⋅ D , D ⋅ C , C 2 , D 2 .
 5 1 1 1 1 0
   
 2 2 1
A =  1 3 1  calcula: ( A − I ) ⋅ ( A − 5I ) ; A− 1 .
2
10.- Dada a matriz ; At
 1 2 2
 
 −1 3 
11.- Calcula a matriz M = P 2 – 3P – 2I sendo P=  .
 2 1
 3 2 1  −6 0 2 
12.- Calcula as matrices X e Y tales que: X + Y =   e 2 X − 2Y =  .
 3 1 3  2 2 2
 1 2
13.- Dada a matriz A=   calcula todas as matrices B que conmutan con A.
 0 1
FORMA MATRICIAL DUN SISTEMA DE ECUACIÓNS

Un sistema de ecuacións leva asociadas tres matrices: a dos coeficientes, a das incógnitas
e a dos termos independentes. Por exemplo:
x − y − z =1   1 − 1 − 1  x  1 
      
−x + 3 z = 18  A =  −1 0 3 X =  y C =  18 
     
− 2 x + 5 y − 3 z = −52 −2 5 − 3  z  − 52 
MATRIZ DOS INCÓGNITAS TERMOS
COEFICIENTES INDEPENDENTES
O sistema pode expresarse en forma matricial do seguinte modo:
 1 − 1 − 1  x   1  é dicir, A · X = C . Se a matriz A é cadrada e ten

     
 −1 0 3  ⋅  y  =  18  . inversa, poderemos despexar X do seguinte modo:
     
− 2 5 − 3  z   − 52  OLLO !!! coa orde nos produtos, pois
-1 -1
non é o mesmo A · C que C · A
A −1 ⋅ ( A ⋅ X ) = A−1 ⋅ C ⇒ (A −1
)
⋅ A ⋅ X = A −1 ⋅ C
 15 8 3   1   3   x  3 
−1 −1
         
entón: I ⋅ X = A ⋅C ⇒ X = A ⋅C ⇒ X =  9 5 2  ⋅  18  =  − 5  ⇒  y  =  − 5
 5 3 1   − 52   7   z  7 
         
ou sexa que x = 3 ; y = –5 e z=7 .
 x − 2 y − 3 z − 2t = −19
 x + z = 10 
Exercicio 14 :   2x − y = 7  y + 2z + t = 12
a) 2 x + 3 y = 17 b)  c) 
Expresa en forma  3 x + 4 y + z = 32  x − 2 y = 11  2 y + 3z + t = 16

matricial e resolve:  3 x − 2 y +t =5
 3 2 −3  −1
 −1 −6 3 1
−1  2 2  −1
 2
3 3 −1 1  −3 −12 5 1
Solución: =  −1 −1  =  =  3 10 −3 −1 
A 1 ; B ; C
 1 −2 2
 −1 −2 3   3 3  −3 
 2 2   −6 1 1
 1 1
Exercicio: Dada a matriz A=  calcula An .
 1 1
Neste tipo de exercicios, consistente en calcular potencias n-ésimas dunha matriz,
aplícase o método de indución, que consiste en dar os seguintes pasos:
1º. Calcúlanse as primeiras potencias ata termos unha idea de como se forman as
seguintes potencias:
 1 1  1 1  2 2   2 2   1 1  4 4   8 8
A2 = A ⋅ A =  ⋅ =  ; A = A ⋅A=
3 2
⋅ =  ; A = A ⋅A=
4 3

 1 1  1 1  2 2   2 2   1 1  4 4   8 8
 21 21   22 22   23 23   2n−1 2n−1 
A = 1
2
 ; A3
=  2  ; A 4
=  3  segundo isto, pensamos que A =
n 
2 21  2 22  2 23   2n−1 2 n−1 
 
2º. Supoñemos iso certo para An e demostrámolo para An+1 . Desta maneira,
teremos demostrado que esa forma é certa para calquera valor de n .
n +1  2n 2n  n +1  2n −1 2n −1   1 1
A = n  ? Comprobémolo: A = A ⋅ A =  n −1
n
⋅ =
2 2n  2 2n −1   1 1
 2n−1 + 2n −1 2n−1 + 2n −1   2 ⋅ 2n −1 2 ⋅ 2n−1   2n 2n 

=  n−1 n −1 = =  Co cal queda probado.
2 +2 2n−1 + 2n −1   2 ⋅ 2n −1 2 ⋅ 2n−1   2n 2n 
 1 1 1
a 1  
Exercicio 15: Dadas as matrices A=  e B =  1 1 1 calcula An e Bn .
0 a  1 1 1
 
( A ⋅ B )−
−1
16.- Demostra que se A e B son invertibles, verifícase que = B −1 ⋅ A −1 .
1 0 1 1 0 0
   
17.- Dadas as matrices A =  0 1 0 e B =  1 1 0  . Calcula A−1 ; An ; B100 .
 0 0 1 1 0 1
   
A B C
Exercicio: A táboa adxunta amosa a cantidade de vitaminas
P 1 2 0
A, B e C que posúe cada un dos produtos P, Q, R, S por  
Q 1 0 2
unidade de peso:
R 2 1 0
a) Queremos elaborar unha dieta na que entren todos os  
S 1 1 1
produtos e de maneira que conteña 20 unidades de vitamina
A, 25 de vitamina B e 6 de vitamina C. É posible? De cantas maneiras?
b) Se a cantidade de produto Q é de 2 unidades, cales serán as cantidades dos
outros produtos nesa dieta?
c) Obtén, en función da cantidade de Q que entre na dieta, as cantidades dos
outros produtos. Entre que valores tería que estar a cantidade de produto Q ?
a) Chamémoslle (x y z t) ás
A B C
cantidades de cada un dos produtos P 1 2 0
P, Q, R e S que interveñen na dieta. P Q R S   A B C
Para que a dieta teña as cantidades ( x y z t ) ⋅
Q 1 0 2
= ( 20 25 6 )
R 2 1 0
de vitaminas requiridas, debe  
cumprirse a seguinte igualdade:
S 1 1 1
Multiplicando e igualando as matrices chegamos ao sistema:
 x + y + 2z + t = 20 Mediante o método de Gauss podemos comprobar que o

 sistema é compatible indeterminado.
2 x +z+t = 25
 2y Por iso, poden elaborarse infinitas dietas dos produtos P, Q,
 +t =6
R, S coas vitaminas esixidas.
b) Facemos y = 2 e resolvemos o sistema que resulta. Obtemos a solución x = 10, z = 3,

t = 2 . A dieta estará formada por 10 unidades de P, 2 de Q, 3 de R e 2 de S.
c) Resolvemos o sistema en función de y (cantidade de produto Q que intervén na

dieta). Facemos y = λ e obtemos as solucións ( 8 + λ , λ , 3, 6 − 2λ ) que nos
indican a cantidade de P, Q, R e S que forman cada unha das posibles dietas.
Para que estas cantidades non sexan negativas, λ debe variar entre 0 e 3: 0 < λ < 3.
 1 −2 1   4 0 −1 
Exercicio 18: Dadas as matrices A =   e B=  comproba que:
3 0 1  −2 1 0 
a) ( A + B) b) ( 3 A)
t t
= At + B t = 3 At
( A⋅ B)
t
a) = B t ⋅ At
 3 −1   −1 2 
19.- Dadas as matrices A=  e B=  comproba que:
 2 −3   0 1 b) ( A + B )−
−1
≠ A−1 + B −1
1 0 1  1 0 −1 
   
20.- Sendo A = 1 1 0 e B =  1 1 1 calcula X tal que X – B2 = A·B .
 0 0 2 0 0 1 
  
 m 0 5
21.- Determina os valores de m para os cales X =  verifique X2 − X + I =0.
 0 2 2
 5 −4 2 
 
22.- Sendo A =  2 −1 1  comproba que A2 = 2A – I . Utiliza iso para obter A4 .
 −4 4 −1 

 2 −1 
23.- Determina a e b de forma que a matriz A=  verifique A2 = A .
a b 
 1 2  0 3
24.- Dada a matriz A=  calcula unha matriz B tal que A⋅ B =   .
 2 1  3 0
 0 2 −1 
 
25.- Sendo A = 0 0 1  proba que A3 é a matriz nula.
 0 0 0
 
 5 0 2
 
26.- Calcula a matriz X que verifica X·A = B sendo A = 0 0 1 e B = ( 1 −2 3 )
 3 1 0
 
27.- Unha compañía de mobles fabrica butacas, mexedores e cadeiras, e cada unha delas de
tres modelos: E (económico), M (medio) e L (luxo). Cada mes produce
20 modelos E, 15 M e 10 L de butacas; 12 modelos E, 8 M e 5 L de mexedores, e
18 modelos E, 20 M e 12 L de cadeiras. Representa esta información nunha matriz
e calcula a produción dun ano.
28.- Nun edificio hai tres tipos de vivendas: L3, L4 e L5. As vivendas L3 teñen 4
fiestras pequenas e 3 grandes; as L4 teñen 5 fiestras pequenas e 4 grandes, e
as L5, 6 pequenas e 5 grandes. Cada fiestra pequena ten 2 cristais e 4 bisagras,
e as grandes, 4 cristais e 6 bisagras.
a) Escribe unha matriz que describa o número e tamaño de fiestras de cada vivenda
e outra que exprese o número de cristais e bisagras de cada tipo de fiestra.
b) Calcula a matriz que expresa o número de cristais e de bisagras de cada tipo de
vivenda.
T O
29.- Un industrial fabrica dous tipos de lámpadas: transparentes (T) e
opacas (O). De cada tipo fanse catro modelos: M1 , M2 , M3 e M4 . M1  300 200 
 
A produción semanal de lámpadas de cada tipo e modelo é a M2  400 250 
amosada na táboa. M3  250 180 
 
M4  500 300 
A porcentaxe de lámpadas defectuosas é o 2% no modelo M1,
o 5% no modelo M2, o 8% no modelo M3 e o 10% no modelo M4 .
Calcula a matriz que expresa o número de lámpadas transparentes e opacas, boas e
defectuosas, que se producen.
 1 1 2 X ⋅ A = ( 1 0 −1 )
 
30.- Dada A =  2 0 −1  , calcula as matrices X e Y tales que:
 −6 −1 0   1 0 1
  Y⋅A= 
 0 1 0
31.- Unha fábrica produce dous modelos de lavadoras, A e B , en tres terminacións: N, L e
S. Produce do modelo A: 400 unidades na terminación N, 200 na L e 50 na S. Produce
do modelo B: 300 unidades na terminación N, 100 na L e 30 na S. A terminación N
leva 25 horas de taller e 1 hora de administración. A terminación L leva 30 horas de
taller e 1’2 horas de administración. A terminación S leva 33 horas de taller e 1’3
horas de administración.
a) Representar a información en dúas matrices.
b) Achar unha matriz que exprese as horas de taller e de administración empregadas
para cada un dos modelos.
32.- Escribe en forma matricial e resolve, se é posible, utilizando a matriz inversa:

x + z = 510
x − 2y = 1 
a)  b)  y = −234
 x+ y =7  y + z = 254

 1 0  −1 2 
33.- Resolve a ecuación matricial 2A + AX + B = 0, sendo A=  e B= .
 −1 1   −3 1 
 1 
 x 1  z   
   1  
34.- Sexan as matrices A =  2 x −1  , B =   , C =  2 z  , D =  0 
  y  
−x 1   
 −z  1 
 3
a) Sabendo que A·B + C = 3D , formula un sistema de ecuacións para determinar
x,y , z.
b) Encontra, se é posible, unha solución.
35.- Por que non é certa, en xeral, esta igualdade de matrices: ( A + B) ⋅ ( A − B) = A2 − B 2 ?
36.- Sexa A unha matriz de dimensión 2x3 :

a) Existe unha matriz B tal que A·B sexa unha matriz fila? E para B·A ?
 1 0 0
b) Pon un exemplo para cada caso, sendo A=  .
 2 1 0
37.- Despexa a matriz X nas seguintes ecuacións matriciais:

a) A·X + B = C·X + D b) 3X + A = B·X + D
c) X – B = C·D + X·A d) 2A·X – B = C + 3X
e) 5B – 3A·X = C2·X – D f) X – 3B = A2·X + D t
SELECTIVIDAD
BLOQUE DE ÁLG EBRA
.
IES PEDRO FLORIANI
M A T R I C E S +
+ S
S II S
STTE
EMMA
ASS
  5 6
3 X + 2Y =  −2 5 
1.- a) Calcula as matrices X e Y que verifican o sistema: 
 X − 5Y =  −4 2 
  −12 −4 
 
1 −2
Solución : X = 
1 2  1 0 ( X ⋅Y ) −1 =  5 5
b) Calcula a matriz inversa de X·Y .  ; Y =  2 1 ; 
 −2 1   0 1 
5 3 2 x  0 −1
2.- Sexan as matrices A=  ; B=  e C = 
3 2  x 1  −1 4 
a) Determina o valor de x para que se verifique B2 = A . Solución : x=1
b) Calcula o valor de x para que B + C = A –1 . Solución : x = –2
1
c) Calcula o valor de x para que se verifique A− B + C = 3⋅ I . Sol. : x = −5 2
2
3.- a) Determina a matriz X sabendo X −1 ⋅ B t = A + B , sendo as matrices
1 1   −1 1  1 −1
A=  e B=  . Solución : X =  2 
 0 −1
1
 1 1  2 1
 a 0
b) Dada A =   , calcula, se o hai, algún valor de “a” para o que se verifique que
 a 1
A2 sexa a matriz identidade. Solución : a = –1
4.- Despexar a matriz X na ecuación A−1 XB − 2CD = B 2 e calculala, sendo as matrices
 2 2 1 2  2 4 22 
A =   ; B =   ; C =   e D = (1 3 ) . Solución : X =  
 0 3 1 3  1 3 15 
 1 1 2  12 −3 −3
  2
(A )
2
(A )
−1 −1
A =  0 1 1  , calcula +I = 0 −1 
2 2
5- Dada a matriz . Sol. : +I 0
 0 − 1 0 0 
   1 1 
6.- Dada a ecuación matricial A ⋅ X + At = X + B , sendo At a matriz trasposta de A.

 2 −1  3 1
A=  e B=  .
0 2   2 3
a) Despexar a matriz X . Calcular a matriz inversa de ( A − I2 ) sendo I2 a matriz
identidade de orde 2.
Solución : a) ( A− I 2 )
−1
=
1 1 4 2
b) Resolver a ecuación matricial.  ; b) X = 3 
0 1  1
 1 0 2x  1 −y 0 1 z z  1 −1 1 
       
7.- Dadas as matrices A =  0 1 x  , B =  0 1 y  , C =  0 1 0  , D =  0 1 −6 
0 0 1       
   0 0 1  0 0 1 0 0 1 
Calcula os valores de x,y,z para os que se verifica 2 A − 4 B + 3C = D −1 .
1 1 5
Solución : D =0
–1
1 6 ; x = –1 , y = –2 , z = 3.
0 
1
 0
 0 2 1  −2 x   1 1
 y
8.- Considera as matrices A =  1 0 0  , B =  4  , C =  3 0  , D =   .
      z
 0 −1 0   y   1 2
a) Calcula a inversa da matriz A.
b) Calcular a matriz C·D – B . Cal é a súa orde?
c) Determina os valores de x , y , z que satisfán a identidade A−1 ⋅ B = C ⋅ D − B .
0 1 0  2 x+ y+ z 
 
Solución : A =0
–1
0 −1 ; C·D – B =  3 y − 4  ; x = 2 , y = 1 , z = –1
1   2z 
 0 2  
 1 0 0  1  −1   −1  2
9.- Sexan as matrices A =  −1 1 0  , B =  1  , C =  1  , D =  1  , E =  7  .
         
 −1 0 1 0  −2   −5  4
Calcula os valores dos números reais x , y , z para que se verifique a seguinte
−1
igualdade entre matrices x⋅ A ⋅ B = E + y⋅C + z⋅ D.
Solución : x = 3 , y = –2 , z = 1
10.- Considerar a ecuación matricial X + X ⋅ A + B t = 2C , onde B t denota a matriz

trasposta de B e as matrices A , B e C veñen dadas por:
 0 −2 0   −3 5 
     −1 1 1
A =  −1 2 1 , B =  4 −5  e C = 
 0 0 −2    2 −1 0 
   4 2 
a) Despexar a matriz X na ecuación matricial. Que orde ten?

t
b) Calcular a matriz 2C – B e a inversa da matriz I + A , sendo I a matriz
identidade de orde 3.
c) Resolver a ecuación matricial obtendo o valor da matriz X .
 1 −2 −2 
3 2 2
 1 0 2
Solución :
t
(2C – B )=   ; (I + A )
–1
= 1 1 1 ; X =  
 −1 3 −2  0 0 −1
  0 1 3

 1 −1 2   1 1 0  0 −1 −3 
     
11.- Dadas as matrices A =  −1 −1 2  , B =  a b c  , C =  −2 −5 −3  .
 2 1 −1   0 1 −1   3 6 2 
   
Calcular os valores de a , b e c para que se verifique a ecuación matricial A ⋅ B t = C ,
t
sendo B a matriz trasposta de B . Solución: a=2 , b=1 e c = –1 .
12.- Dada a ecuación matricial X ⋅ A + B t = 2 X , sendo B t a matriz trasposta de B

 1 0 0  − 1 1 − 1
   
e as matrices A =  0 3 1 , B =  0 − 1 1
 0 0 1  1 −1 0
   
a) Despexar a matriz X .
b) Achar a matriz inversa de A – 2I , sendo I a matriz identidade de orde 3 .
c) Resolver a ecuación matricial.
 −1 0 0  −1 0 1
(A – 2·I ) =  0 1  1 0
–1
Solución : 1 ; X= 1
 0 
− 1
 −1 −1 −1

 0 
13.- Determinar a matriz X na seguinte ecuación matricial: A2 ⋅ X =

1
(A + B ⋅ C ) , sendo
2
 − 1 3
 2 1  1 1 2    −2 0 
A =   B =   C =  1 1 Solución : X = 5 3 
 0 1  − 1 3 1  6 2  2
 
14.- Unha empresa fabrica xoguetes de tres tipos

diferentes T1 , T2 e T3 . Os prezos de cada T1 T2 T3
xoguete e os ingresos que obtén a empresa por
Prezo de custo 4€ 6€ 9€
cada xoguete vendido veñen dados na seguinte
táboa. O número de vendas anuais é de 4500 Ingresos 10€ 16€ 24€
xoguetes T1 , 3500 xoguetes T2 e 1500 xoguetes
T3 . Sabendo que a matriz de custos ( C ) e a matriz de ingresos ( I ) son matrices
diagonais e que a matriz de vendas anuais ( V ) é unha matriz fila,
a) Determinar as matrices C , I e V .
b) Obter, utilizando as matrices anteriores, a matriz de custos anuais, a matriz de ingresos
anuais, e a matriz de beneficios anuais, correspondentes aos tres tipos de xoguetes.
 5x 2  3z   2 
  1    
15.- Sexan as matrices: A =  2x 2 ; B =   ; C= z  ; D= 3 2 
 x − 2  y  2z   − 3 2
     
a) Calcular a matriz A·B + C .
b) Sabendo que A·B + C = 2D , formular un sistema de ecuacións e resolvelo.

 5 x + 2 y + 3z  5 x + 2 y + 3 z = 4 x=1
Sol.: a) A·B + C =  2 x + 2 y + z  ; b)  2x + 2 y + z = 3 ; y=1
 x − 2 y + 2z   x − 2 y + 2 z = −3 z = −1
 
16.- Na seguinte táboa indícase a audiencia prevista (en miles de A B C

espectadores) por tres cadeas de TV (A,B,C) nunha
M 40 60 20
determinada semana e en cada un dos tres segmentos horarios
(Mañá: M, Tarde: T e Noite: N). Porén, como consecuencia da T 60 40 30
calidade dos programas emitidos, produciuse na audiencia N 100 80 90
prevista (e en todos os segmentos horarios) unha redución do
10% para a cadea A, unha redución do 5% para a B e un aumento do 20% para a C.
a) Obter a matriz que representa a nova audiencia das tres cadeas A, B e C , nos tres
A B C
segmentos horarios M, T e N. Solución:

M  36 57 24 
T  54 38 36 
 90 
N  76 108 
b) Sabendo que o beneficio que obtén cada cadea por espectador é de 3€ pola mañá,
4€ pola tarde e 6€ pola noite, obter mediante cálculo matricial os beneficios para
cada unha das tres cadeas.
A B C
Solución:
( 864 779 864 ) é dicir, 864000€ para A, 779000€ para B e 864000€ para C
 0 0 1  3 4
   
17.- Resolver matricialmente a ecuación A X − B = 0 sendo
t
A =  1 0 0 e B =  5 6 .
 0 1 0  1 2
   
1 2
Solución : X = 3 4
5 6


 2x − y = 2

18.- Dado o sistema  x − y + z = 2 Expresalo matricialmente AX=B, calcular A −1 e resolvelo.
 y − z = −1

 0 1 1  x   1
=  −1 2 2  ;  y  =  0
−1
Solución : A
 −1 2 1  z   1
     
 0 0 1  0 0 1
   
19.- Resolver a ecuación matricial AY + Y = B sendo A =  0 1 0 e B =  0 −1 0 .
 1 0 1  1 0 0
   
 −1 0 2 
Solución : Y =  0 −1
2 0 
 
−1
 1 0
 0 0 − 1  0 0 1
   
20.- Dadas as matrices A =  0 1 0 e B =  0 −1 0 . a) Calcular A2 .
 −1 0 0  1 0 0
   
b) Resolver a ecuación matricial A2 X + AB = B .

1 0 0 1 0 1
= 0 0 = 0 0 0
2
Solución : a) A 1 ; b) X
0  1 
 0 1  0 1
 −1 2  − 3 1  0
21.- a) Resolver a ecuación matricial AX = BX + C sendo: A =   , B =   , C =  
 − 2 1  1 2  − 1
 2 1  3 3
b) Calcular a matriz Y tal que AY = A + B sendo: A =   ; B =  
 0 1  1 1
a) X = 
 1 2 1
Solución :  ; b) Y =  
 −2  1 2
 1 − 1  − 3 − 5
22.- a) Resolver a ecuación matricial AX − X t = B sendo A =   e B =  
 1 1  2 2 
 1 0  −1 2
b) Resolver a ecuación matricial 2 A = AY + B sendo A =   e B =  
 − 1 1  − 3 1
Solución : a) X = 
1 2  3 −2 
 ; b) Y =  4 −1 
3 4  
MÁS EJ ERCICIOS DE ÁLGEBRA
29
MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CC.SS. II
PROBLEMA DE S.E.L.:
Un especulador adquiere 3 objetos de arte por un precio total de 20 monedas de oro. Vendiéndolos,
espera obtener de ellos unas ganancias del 20%, del 50% y del 25%, respectivamente., con lo que su
beneficio total sería de 6 monedas de oro. Pero consigue mas (cosa que hoy no llama la atención), pues
con la venta obtiene de ellos ganancias del 80%, del 90% y del 85% respectivamente, lo que arroja un
beneficio total de 17 monedas de oro, ¿cuanto le costó cada objeto?
ECUACIONES MATRICIALES:
 2 1   2 1 
 X  2Y     X  2Y   
  3  2   3  2
1. Resuelve:  . 2. Resuelve:  .
2 X  Y   0  3  2 X  Y   0  3 
 5 2   5 2 
     
2   4  2   4 
 5 1  5 1  5 1  5 1
Sol: X    ;Y    Sol: X    ;Y   
 13 2  1 6  13 2  1 6
       
5 5  5 5 5 5  5 5
 1 2  1 1 0
  3 1 1  
3.- Dadas las matrices A   2 1  , B    y C    1 2 1  , resuelve la ec. ABX=CX + I
 0 1  2 1 1   1 1 1 
   
 0 0 1
 
Sol.: X    2 3  15
  1 2  12
 
1 1 0  1
4) Sean las matrices A y B, definidas como: A    y B    .
1 1 1 0 
 0  1
Halla una matriz X tal que verifique XB = A + B. Sol: X =  
1 0 
5) Encuentra una matriz X que verifique la igualdad A  B  X  A2 ,

1  1 0   1 0 1
   
siendo A = 1 0 1  y B =  0 1 1  . Calcula, si es posible, la inversa de X.
1 0 0   1 1 0
   
 1 0 1  1 1  2
  1  
Sol: X   0 2 1 , X   0 1  1 
 0 1 1 0  1 2 
   
0
 
6) Si A es la matriz fila A  1 1 0 y B es la matriz columna B   1 
 1
 
a) Calcula las matrices A  B y B  A
b) De las matrices calculadas en el apartado a), ¿es alguna inversible?
0 0 0
 
Sol: a) A  B  1 , B  A   1 1 0  ; b) la matriz A  B
 1 1 0
 
1 2 
7) Dada la matriz A =  
1 0 
a) Hallar: A2, A3 y A-1
5
b) Determinar, si es posible, y si no lo es justificarlo, una matriz B tal que: A  B   
3
5
c) Determinar, si es posible, y si no lo es justificarlo, una matriz C tal que: C  A   
3
3 2 5 6  0 1  3
Sol: a) A 2    , A3    , A 1   1  ; b) B    ; c) Es imposible que exista C, ya que al
 1
 1 2 3 2  1   
 2 2
ser A de dimensión 2 x 2 el producto C x A no podrá ser de dimensión 2 x 1.
8) Encontrar la matriz X que verifica la ecuación XA - 2B = C,

 0 0 0  1   1 0 1  1 1 1
     
siendo: A   2 1 1  , B   1 1 0  y C   2 1 1  .
1 0 1    2 1 1   1 1 2
    
1 1 3
 
Sol: X   4 3 2
10 3 11
 
  1  2
3 A  5B   
 8 1 
9) resolver el sistema matricial:  .
 A  3B   2 4 
 3 0
  
1  13 14 1  7 10
A   , B    
4  39 3  4 17 1 
Sol:
MATRICES Y SISTEMAS CON PARÁMETROS:
 1 1  1
 
A 0 2 1 
  2 
10) a) Encontrar los valores de  para los que la matriz  0
es invertible.
b) Para  = 2, hallar la inversa de A y comprobar el resultado
c) Resolver el sistema
 x   0
   
A. y    0  para  = 1
 z   0
   
 1 1 t 
 
11) Dada la matriz A =  t 0  1
 6 1 0 
 
a) Hallar los valores de t para los cuales A no tiene inversa.
b) En el caso t = 2, hallar, si existe, la matriz X que cumple: XA = 1 0  1
Sol: a) No hay inversa para t =  5 ; b) X  1 3 1
PROBLEMA DE MATRICES
12) Una fábrica produce tres tipos de artículos, A1, A2 y A3, distribuyendo su producción entre cuatro
clientes. En el mes de marzo el primer cliente ha adquirido 9 unidades de A1, 5 de A2 y 2 de A3; el
segundo cliente 3, 8 y 0, respectivamente; no compró nada el tercer cliente y el cuarto 6, 7 y 1
unidades, respectivamente.
En abril, el cuarto cliente no hizo pedido alguno, el tercer cliente compró 4 unidades de cada
artículo, mientras que los otros dos duplicaron el número de unidades adquiridas en marzo.
a) Construye las matrices 4 x 3 correspondientes a las ventas de los meses de marzo y abril.
b) Si los precios de los artículos son (en miles de pesetas por unidad) 10, 8 y 9, respectivamente,
calcular lo que factura la fábrica a cada cliente por sus pedidos en los meses de marzo y abril.
9 5 2 18 10 4   148  296
       
3 8 0  6 16 0   94   188
Sol: a)  ; b)
0 0 0  4 4 4  0   108
       
6 7 1   0 0 0  125  0 
13) Una empresa fabrica tres tipos de artículos: A, B y C. Los precios de coste de cada unidad son 600,
920 y 1.430 pesetas, respectivamente. Los correspondientes precios de venta de una unidad de
cada artículo son 1.800, 2.800 y 4.000 pesetas. El número de unidades vendidas anualmente es de
2.240, 1.625 y 842, respectivamente. Sabiendo que las matrices de costes e ingresos, C e I, son
diagonales y que la matriz de ventas, V, es una matriz fila, se pide:
a) Determinar las matrices C, I y V.
b) Obtener, a partir de las matrices anteriores, la matriz de ingresos anuales correspondientes a
los tres artículos, la matriz de gastos anuales y la matriz de beneficios anuales.
 600 0 0  1.800 0 0 
   
Sol: a) C   0 920 0  ,I   0 2.800 0  , V  2.240 1.625 842 ;
 0 0 1430  0 0 4.000
 
b) 4.032.000 4.550.000 3.368.000, 1.344.000 1.495.000 1.204.060, 2.688.000 3.055.000 2.163.940
14) Un constructor construye chalés de lujo (C.L.), chalés adosados (C.A.) y viviendas de protección
oficial (V.P.O.). Se sabe que cada C.L. tiene 3 cuartos de baño, 2 aseos y 2 cocinas, cada C.A.
tiene 1 cuarto de baño, 1 aseo y una cocina y cada V.P.O. tiene 1 aseo y una cocina. Por otra
parte, cada cuarto de baño tiene una ventana grande y una pequeña; cada aseo tiene una ventana
pequeña y cada cocina tiene dos grandes y una pequeña.
a) Hallar la matriz A que expresa el número de habitáculos (cocinas, cuartos de baño y aseos) en
función de cada tipo de vivienda.
b) Hallar la matriz B que expresa el número de ventanas grandes y pequeñas en función del tipo
de habitáculo.
c) Hallar la matriz C que expresa el número de ventanas grandes y pequeñas en función del tipo
de vivienda. ¿Puede calcularse C como resultado de una operación matricial entre A y B?
d) Si al final del año ha construido 10 C.L., 20 C.A. y 50 V.P.O., ¿cuántas ventanas grandes y
pequeñas ha empleado en la construcción? Si el número de ventanas grandes y pequeñas se
expresa por medio de una matriz D, ¿cómo puede obtenerse ésta a partir de la matriz C?
e) Sabiendo que el carpintero cobra 40.000 ptas por cada ventana grande y 20.000 por cada
pequeña, ¿cuánto dinero tendrá que pagar el constructor al carpintero? Si este resultado se
expresa mediante la matriz E, ¿cómo puede obtenerse a partir de la matriz D?
3 2 2  1 1 7 7
     
Sol: a) A =  1 1 1  ; b) B =  0 1 ; c) C  A  B   3 3  ; d) D = 230 230 ; e) E = (13.800.000)
 0 1 1  2 1  2 2
     
33
ÁLGEBRA: 3_PROGRAMACIÓN LINEAL
3 .- PROG RAMACIÓ N LINEAL
Los estadounidenses George B. Dantzig (1914-2005), considerado padre de la Programación Lineal,

y John Von Neumann (1903-1957), dos de los más destacados desarrolladores
de la teoría de la Programación Lineal.
IES PEDRO FLORIANI
34
PROGRAMACIÓN LINEAL
REPASO DE INECUACIÓNS: Para representar x − y ≤ 2 , representamos a recta

x – y = 2 . Despois, para decidir a cal dos dous semiplanos corresponde a
inecuación, tomamos un punto calquera exterior á recta e comprobamos se as
súas coordenadas verifican ou non a desigualdade.
x − y ≤ 2 representa os x − y ≥ 2 representa os
puntos da recta e os que puntos da recta e os que
están enriba dela, por están debaixo dela, por
exemplo o (3,6) , posto exemplo o (5,1) , posto
que 3 – 6 = –3 < 2 que 5 – 1 = 4 > 2
Representa o recinto Polo tanto, o

⎧ x− y≤2
formado por todos os ⎪ recinto pedido
⎨ x − 3 y ≥ −16 será o
puntos que cumpren as ⎪ 5 x + y ≥ 16
tres condicións seguintes: ⎩ seguinte:
A programación lineal xorde especialmente para dar resposta a cuestións de carácter

loxístico e militar, pero é na industria e na economía onde, hoxe en día, atopou as súas
aplicacións máis importantes.
Así, por exemplo, a programación lineal permite resolver problemas de mesturas, nutrición
de animais, distribución de factorías, afectación de persoal a distintos postos de traballo,
almacenaxe, plans de produción, problemas de circulación, plans de optimización de
semáforos, estudos de comunicacións internas, etc.
En infinidade de aplicacións da industria, a economía, a estratexia militar, etc.,
preséntanse situacións nas que se esixe maximizar ou minimizar algunhas funcións que
se atopan suxeitas a determinadas limitacións, que chamaremos restricións. O problema
básico da programación lineal é o de optimizar (facer máxima ou mínima) unha certa
expresión lineal sometida a unha serie de restricións.
PROGRAMACIÓN LINEAL PARA DÚAS VARIABLES. ENUNCIADO XERAL
Un problema de programación lineal para dúas variables consiste en optimizar

(maximizar ou minimizar) unha función lineal da forma z = ax + by ou F ( x , y ) = ax + by
que chamamos función obxectivo, suxeita a un sistema de desigualdades lineais

(inecuacións): a1 x + b1 y ≤ d 1 ; a 2 x + b2 y ≤ d 2 ; " ; a n x + bn y ≤ d n que chamamos
restricións.
35
Cada desigualdade lineal anterior determina un semiplano. O conxunto dos puntos que
cumpren todas as desigualdades determinan un recinto, acoutado ou non. O recinto formado
polos puntos que cumpren todas as restricións denomínase rexión factible ou rexión de
validez. Os puntos da rexión factible, denomínanse solucións factibles.
Solución óptima é unha solución factible que faga máxima ou mínima (segundo se
desexe) a función obxectivo.
Demóstrase que se existe unha única solución óptima, atópase nun vértice do recinto.
Polo tanto calcularemos as coordenadas dos vértices do recinto e avaliaremos a función
obxectivo en cada un deles. O vértice no que a función obxectivo tome o maior valor será o
máximo ou a solución óptima. Analogamente para o mínimo.
Nalgúns casos é posible que existan infinitas solucións e todas elas se atoparán nun
dos lados do recinto. Tamén é posible que non exista solución óptima, pois se o recinto non
está acoutado superiormente a función obxectivo medrará indefinidamente, non atopando
nunca o máximo. Do mesmo modo, se o recinto non está acoutado inferiormente a función
obxectivo decrecerá indefinidamente, non atopando nunca o mínimo.
Exemplo 1. PROBLEMA DE MÁXIMOS: As 20 rapazas e 10 rapaces dun

curso de 2º de Bacharelato organizan unha viaxe para a que necesitan
cartos. Deciden pedir traballo polas tardes nunha compañía de enquisas
que contrata dous tipos de equipos de mozos:
Tipo A . Parellas: Unha rapaza e un rapaz.
Tipo B. Equipos de catro, formados por tres rapazas e un rapaz.
Págase a 30€ a tarde ao equipo tipo A e 50€ a tarde ao tipo B. Como lles
convén distribuírense para conseguir a maior cantidade posible de cartos?
¾ Primeiro facemos unha análise dos datos e representámolos nunha táboa para
poder relacionalos mellor:
Nº DE RAPAZAS QUE RAPACES QUE

EQUIPOS
EQUIPOS INTERVEÑEN INTERVEÑEN
TIPO A x x x
TIPO B y 3y y
TOTAL x + 3y x+y
Como o número de rapazas é 20, terá que ser x + 3y ≤ 20 .

Como o número de rapaces é 10, terá que ser x + y ≤ 10 .
O número de equipos de cada tipo non pode ser negativo: x ≥ 0 , y ≥ 0.
A ganancia total diaria é G(x,y) = 30x + 50y . Temos que conseguir que sexa
máxima.
¾ Resumimos os datos anteriores: Temos que maximizar a función ganancia

x≥0 , y≥0
G(x,y) = 30x + 50y coas seguintes restricións: x + 3y ≤ 20
x + y ≤ 10
36
¾ Representamos graficamente as restricións:
Os puntos que Os puntos que Os puntos que verifican

verifican x ≥ 0 son verifican y ≥ 0 son x + 3y ≤ 20 son os que
os que están á dereita os que están enriba están baixo a recta
da recta x = 0 . da recta y = 0 . x + 3y = 20.
Os puntos que Os puntos que Como ademais x e y son

verifican x + y ≤ 10 verifican todas e números naturais, os
son os que están cada unha das puntos factibles son 54
baixo a recta restricións son os que destacamos:
x + y = 10. seguintes:
¾ Buscamos a solución óptima, que sabemos que de todos os puntos factibles, está
nun dos vértices, que son os puntos de corte entre as rectas que nos dan as
desigualdades (os pintados máis grosos) :
⎧x = 0 ⎧ x=0 ⎛ 20 ⎞
⎨ Obtemos o punto (0,0) ; ⎨ Obtemos ⎜ 0 , que non vale.
⎩y =0 ⎩ x + 3 y = 20 ⎝ 3 ⎟⎠
⎧ x + 3 y = 20 ⎧ x + y = 10
⎨ Obtemos o punto (5,5) ; ⎨ Obtemos (10,0) .
⎩ x + y = 10 ⎩ y=0
O vértice (0,0) descartámolo, pois non di nada, non ten sentido, en xeral nunca o
teremos en conta. Para saber cal dos tres vértices é a solución óptima substituímos
cada vértice na función obxectivo (función ganancia) e vemos cal dá o maior
resultado, ese será o que maximice a función, polo tanto a solución buscada:
G(5,5) = 30·5 + 50·5 = 400€ G(10,0) = 30·10 + 50·0 = 300€
Polo tanto a solución óptima é 5 grupos do tipo A e 5 grupos do tipo B .

37
Exemplo 2. PROBLEMA DE MÍNIMOS: Para fertilizar unha parcela de

horta necesítanse, polo menos 8 kg de nitróxeno e 12 kg de fósforo.
Disponse dun produto M a un prezo de 3€/kg e que contén un 10% de
nitróxeno e un 30% de fósforo e outro produto N que contén un 20% de
nitróxeno e un 20% de fósforo, a un prezo de 4€/kg .
Que cantidades se deben tomar de M e de N para fertilizar a parcela co
menor gasto posible?
¾ A análise dos datos é a seguinte:

CANTIDADE DE CANTIDADE DE
CANTIDADE (Kg)
NITRÓXENO FÓSFORO
PRODUTO M x 0’1x 0’3x
PRODUTO N y 0’2y 0’2y
TOTAL 0’1x + 0’2y 0’3x + 0’2 y
Cantidade de nitróxeno: 0’1x + 0’2y ≥ 8 ⇔ x + 2y ≥ 80 .
Cantidade de fósforo: 0’3x + 0’2y ≥ 12 ⇔ 3x + 2y ≥ 120 .
As cantidades de cada produto teñen que ser positivas: x ≥ 0 , y ≥ 0.
O custo total é C(x,y) = 3x + 4y . Temos que conseguir que sexa mínimo.
¾ Resumimos os datos anteriores: Temos que minimizar a función custo

x≥0 , y≥0
C(x,y) = 3x + 4y coas seguintes restricións: x + 2y ≥ 80
3x + 2y ≥ 120
¾ Representamos graficamente as restricións:
¾ Buscamos a solución óptima, para iso primeiro

calculo os vértices, neste caso hai tres, avaliamos a
función custo en cada un deles para ver cal dá o
valor mínimo:
C(0,60) = 240 ; C(80,0) = 240 ; C(20,30) = 180
Polo tanto a solución óptima é 20 kg do produto M e 30 kg do produto N .
Exemplo 3. RECINTO LIMITADO: Sexa a rexión do plano definida por:

x+y–1≥0 Para que valores (x,y) da rexión considerada é
0≤ x ≤3 máxima a función z = 5x + 2y ?
0≤ y ≤2 Para que valores (x,y) é mínima?
Hai cinco vértices: (0,1) ; (0,2) ; (3,2) ; (3,0) e (1,0).
O máximo alcánzase no (3,2) e vale 19.
O mínimo alcánzase no (0,1) e vale 2.

38
Exemplo 4. RECINTO ILIMITADO: Na rexión determinada polas inecuacións:

x≥0 , y≥0 Para que valores (x,y) da rexión considerada é
x+y ≥ 2 máxima a función z = 3x + 4y ?
x≤y Para que valores (x,y) é mínima?
Obtemos unha rexión infinita (non limitada) con dous

vértices: (1,1) e (0,2).
O mínimo alcánzase no (1,1) e vale 7.
Non hai máximo, posto que a función z pódese facer
tan grande como queira no recinto ilimitado.
Exemplo 5. SOLUCIÓN MÚLTIPLE: Un comerciante desexa comprar dous

tipos de frigoríficos, F1 e F2 . Os do tipo F1 custan 300€ e os do tipo F2
500€ . Só dispón de sitio para 20 frigoríficos e de 7 000€ para facer as
compras.
Cantos frigoríficos ten que mercar de cada tipo para obter beneficios
máximos coa súa venda posterior, sabendo que en cada frigorífico gaña o
30% do prezo de compra?
Os vértices son: A=(0,14) ; B=(15,5) e C=(20,0).
A función beneficio é z = 90x + 150y , ao substituír os

vértices obtemos que: z (0,14) = z (15,5) = 2100
isto quere dicir que en todo o segmento que vai do
vértice A ao B tamén vai alcanzar ese valor.
As solucións son todos os puntos enteiros de ese

segmento: (0,14) , (5,11) , (10,8) e (15,5).
Exemplo 6. RESTRICIÓN SUPERFLUA: Na fabricación de pensos

empréganse tres ingredientes P , Q e R . Disponse de 90 toneladas de P,
90 de Q e 70 de R , e deséxase fabricar dous tipos de pensos M1 e M2 .
Unha tonelada de penso M1 require 2 toneladas de P , 1 de Q e 1 de R
e véndese a 12€ ; e unha tonelada de M2 require 1 tonelada de P, 2 de Q
e 1 de R , e véndese a 10€ .
Cantas toneladas de cada penso deben facturarse para obter o maior
beneficio?
Ao representar a rexión factible podemos ver que hai
unha restrición que non afecta para nada, que é
superflua. A rexión factible sería a mesma sen ela
(a restrición x + y ≤ 70 ) .
Os vértices son: (0,45) ; (30,30) e (45,0).
A función Beneficio é: B(x,y) = 12·x + 10·y
O máximo alcánzase no (30,30) e vale 660€ . Logo
deben facturarse 30 toneladas de M1 e 30 de M2 .
39
E X E R C I C I O S
1.- Unha fábrica de bombóns ten almacenados 500 kg de chocolate, 100 kg de améndoas
e 85 kg de froitas. Produce dous tipos de caixas: a de tipo A contén 3 kg de
chocolate, 1 kg de améndoas e 1 kg de froitas; a de tipo B contén 2 kg de
chocolate, 1’5 kg de améndoas e 1 kg de froitas. Os prezos das caixas de tipo A e
B son 13€ e 13’50€ respectivamente. Cantas caixas debe fabricar de cada tipo
para maximizar a súa venda?
Solución: 55 do tipo A e 30 do tipo B (vértices: (85,0) , (55,30) e (0, 200/3)).
2.- Un grupo local posúe dúas emisoras de radio, unha de FM e outra de AM.
A emisora de FM emite diariamente 12 horas de música rock, 6 horas de música
clásica e 5 horas de información xeral. A emisora de AM emite diariamente 5 horas
de música rock, 8 horas de música clásica e 10 horas de información xeral. Cada día
que emite a emisora de FM cústalle ao grupo 5000€, e cada día que emite a emisora
de AM cústalle 4000€ . Sabendo que ten “enlatado” para emitir 120 horas de
música rock, 180 horas de música clásica e 100 horas de información xeral, cantos
días deberán emitir con ese material cada unha das dúas emisoras para que o custo
sexa mínimo, tendo en conta que entre as dúas emisoras teñen que emitir polo menos
unha semana?
Solución: 7 días en AM e ningún en FM (vértices: (0,7) , (0,10) , (7’37,6’32) , (10,0) e (7,0)).
3.- É posible maximizar e minimizar a función z = x + y + 1 suxeita a estas restricións?
3x + 4y – 13 ≥ 0 OLLO !!! rexión acoutada inferiormente pero non ten mínimo;

2x – 3y – 3 ≤ 0 non é acoutada superiormente e non ten máximo.
5x – y – 27 ≤ 0 Solución: Non hai nin máximo nin mínimo.
4.- Calcula os puntos que fan máxima e mínima a función 2x + y ≥ 20

z = 2x + y suxeita ás seguintes restricións: 2x – y ≤ 20
Cantas solucións hai ? 0 ≤ y ≤ 20
Solución: Hai ∞ puntos para o mínimo. O máximo alcánzao no (20,20).
5.- Unha industria vinícola produce viño e vinagre. O dobre da produción de viño é sempre
menor ou igual cá produción de vinagre máis catro unidades. Ademais, o triplo da
produción de vinagre máis catro veces a produción de viño é sempre menor ou igual ca
18 unidades.
Calcula o número de unidades de cada produto que se deben producir para acadar un
beneficio máximo, sabendo que cada unidade de viño deixa un beneficio de 8€ e cada
unidade de vinagre 2€ .
Solución: 3 de viño e 2 de vinagre (vértices: (0,6) , (2,0) e (3,2)).
40
6.- Un gandeiro debe subministrar un mínimo diario de 4 mg de

vitamina A e 6 mg de vitamina B no penso que lles dá ás súas A B
reses. Dispón para iso de dous tipos de penso P1 e P2 , cos P1 2 6
contidos vitamínicos por quilogramo que aparecen na táboa: P2 4 3
Se o quilogramo de penso P1 vale 0’4€ e o de P2 0’6€ , como

deben mesturarse os pensos para subministrar as vitaminas requiridas cun custo
mínimo?
Solución: 2/3 de P1 e 2/3 de P2 (vértices: (0,2) , (2,0) e (2/3 , 2/3)).
7.- Vaise organizar unha planta dun taller de automóbiles onde van traballar electricistas
e mecánicos. Por necesidades de mercado, é necesario que haxa maior ou igual número
de mecánicos ca de electricistas e que o número de mecánicos non supere o dobre do
de electricistas. En total hai dispoñibles 30 electricistas e 20 mecánicos. O beneficio
da empresa por xornada é de 150€ por electricista e 120€ por mecánico.
Cantos traballadores de cada clase deben elixirse para obter o máximo beneficio?
Solución: 20 electricistas e 20 mecánicos (vértices: (10,20) e (20,20)).
8.- Un veterinario aconséllalle a un granxeiro dedicado á cría de aves unha dieta mínima
que consiste en 3 unidades de ferro e 4 unidades de vitaminas diarias. O granxeiro
sabe que cada quilo de millo proporciona 2’5 unidades de ferro e 1 de vitaminas e que
cada quilo de penso composto proporciona 1 de ferro e 2 de vitaminas. Sabendo que o
quilo de millo vale 0’3€ e o de penso composto 0’52€ , pídese:
a) Cal é a composición da dieta diaria que minimiza os custos do granxeiro?
b) Cambiaría a solución do problema se por escaseza no mercado o granxeiro non
puidese dispoñer de máis de 1 quilo diario de penso composto?. Razoa a resposta.
Solución: a) Minimiza 1/2 kg de millo e 7/4 kg de penso (vértices: (4,0), (0,3) e (1/2 , 7/4)).
b) Si, tería que ser 2 kg de millo e 1 kg de penso.
9.- Unha fábrica produce chaquetas e pantalóns. Tres máquinas –de cortar, coser e
tinguir– empréganse na produción. Fabricar unha chaqueta representa usar a máquina
de cortar unha hora, a de coser tres horas, e a de tinguir unha hora. Fabricar uns
pantalóns representa usar a máquina de cortar unha hora, a de coser unha hora, e a de
tinguir ningunha hora. A máquina de tinguir pode usarse durante tres horas, a de coser
doce, e a de cortar sete.
Todo o que se fabrica é vendido e obtense un beneficio de 8€ por cada chaqueta e de
5€ por cada pantalón. Como empregamos as máquinas para conseguir o beneficio
máximo?
Solución: 2 chaquetas e 5 pantalóns (vértices: (0,7), (3,0), (3,3) e (5/2 , 9/2)).
41
SELECTIVIDAD
PROBLEMAS DE
PROG RAMACIÓN LINEAL
.
IES PEDRO FLORIANI
ÁLGEBRA: 3_PROGRAMACIÓN LINEAL 42
PP R
R O
O G
G R
R A
A M
M A
A C
C II Ó
Ó N
N LL II N
N E
E A
A LL
1.- O dono dunha tenda de fotografía desexa comercializar dous tipos de cámaras de fotos A e
B cun prezo de venda ao público de 210€ e 300€ a unidade, respectivamente. Para a
compra de ambos os dous tipos dispón dun máximo de 2760€ e fará o pedido a un almacén
que lle cobra 120€ por cada cámara de tipo A e 180€ por cada cámara do B. O dono fará
o pedido coa condición de que: polo menos 3 cámaras sexan do tipo A, entre 4 e 12 sexan
do B e o número de cámaras do tipo A non debe superar en máis de tres unidades ao
número de cámaras do tipo B.
a) Formula o sistema de inecuacións asociado ao problema. Representa a rexión factible e
calcula os seus vértices. Vértices: (3,4) , (3,12) , (7,4) , (5,12) e (11,8) .
b) Cantas cámaras de cada tipo deberá adquirir para que os beneficios obtidos sexan
máximos? Solución: 11 tipo A e 8 tipo B.
2.- Sexa a función f (x,y) = – 0´8 x + 1´5 y suxeita ás restricións: x + y ≤ 10 ; x + 2y ≥ 8 ;

2≤y≤x+6 ; x≤6 .
a) Representa a rexión R do plano determinada polo conxunto de restricións e calcula os
seus vértices.
b) Calcula os puntos de R onde a función alcanza os seus valores máximo e mínimo.
- 3333
4
1 3333
4
a) Vértices: (6,2), (6,4), (4,2), (2,8) e ( , ). b) Máximo no (2,8) e mínimo no (6,2).
3.- Considérase a función f (x,y) = x + 2y suxeita ás restricións: x+y ≤ 9 ; y–x≤5 ;

2y ≥ 4 – x ; 0≤x≤6 ; y≥0 .
a) Representa a rexión R do plano determinada polo conxunto de restricións e calcula os
seus vértices.
b) Calcula os puntos de R onde a función alcanza os seus valores máximo e mínimo.
Calcula eses valores.
c) Responde ao apartado anterior se se elimina a restrición y ≥ 0 do anterior conxunto
de restricións.
a) Vértices: (0,2), (0,5), (2,7), (4,0), (6,0) e (6,3). b) Máximo 16 no (2,7) e mínimo 4 no segmento que une (0,2) con (4,0).
c) Vértices: (0,2), (0,5), (2,7), (6,–1) e (6,3). b) Máximo 16 no (2,7) e mínimo 4 no segmento que une (0,2) con (6,–1).
4.- Consideremos o seguinte sistema de inecuacións x ≥ 1 ; y ≥ x ; x + y ≤ 10 ; 3y – 2x ≤ 10 .

a) Representa graficamente a rexión factible e calcula os seus vértices.
b) En que punto ou puntos desa rexión alcanza os valores máximo e mínimo a función
f (x,y) = 2x – 2y + 7 ?
a) Vértices: (1,1) , (1,4) , (5,5) e (4,6) . b) Máximo no segmento que une (1,1) con (5,5) e mínimo no (1,4) .
5.- Unha tenda de informática vende, entre outros produtos, ordenadores portátiles e
impresoras, podendo almacenar un máximo de 150 unidades en total. Para atender a
demanda dos seus clientes debe ter en stock polo menos 20 portátiles e polo menos 50
impresoras. Ademais, para lograr un prezo competitivo, o provedor esíxelle que o número de
impresoras que merque ten que ser igual ou superior en 20 unidades ao número de
portátiles.
a) Formula o sistema de inecuacións asociado ao enunciado. Representa a rexión factible
e calcula os seus vértices. Vértices: (20,50) , (20,130) , (30,50) e (65,85) .
b) Se na venda de cada portátil obtén un beneficio de 80€ e na de cada impresora de

20€, cantas unidades de cada tipo debe vender para obter o máximo beneficio? A
canto ascende dito beneficio máximo? Sol.: 65 port. e 85 impr. cun beneficio de 6900€ .
6.- Unha asesoría laboral ten na súa carteira de clientes tanto a empresas como a particulares.
Para o próximo ano quere conseguir como clientes polo menos a 5 empresas e a un
número de particulares que, como mínimo, debe de superar en 4 ao dobre do número de
empresas. Ademais, o número total de clientes anuais non debe superar os 40 clientes.
Espera que cada empresa lle produza 800€ de ingresos anuais e cada particular 600€
anuais.
a) Expresa as restricións do problema. Representa graficamente a rexión factible e calcula
os seus vértices. Vértices: (5,14) , (5,35) e (12,28) .
b) Que solución lle proporcionaría os maiores ingresos anuais? A canto ascenderían ditos
ingresos? Sol.: 12 empresas e 28 particulares cun beneficio de 26400€.
7.- Unha pequena empresa desexa contratar traballadores de dúas categorías laborais: I e II.
Pretende que o número total de traballadores contratados non sexa inferior a 9 nin superior
a 12 e, ademais, o número de traballadores da categoría I non poderá ser inferior ao dobre
de traballadores da categoría II . O custo laboral dun traballador da categoría I está
estimado en 1400€ ao mes e o dun da categoría II en 1100€ ao mes.
a) Formula o sistema de inecuacións asociado ao enunciado. Representa graficamente a
rexión factible e calcula os seus vértices. Vértices: (9,0) , (12,0) , (6,3) e (8,4) .
b) Calcula o número de traballadores de cada categoría laboral que a empresa debe

contratar para minimizar os custos laborais mensuais. Solución: 6 da categoría I e 3 da II .
8.- Unha empresa de transportes ten que trasladar bloques de granito dende unha canteira a un
serradoiro de pedra. Para iso dispón dun máximo de 8 camións de tipo A e un máximo de
12 camións de tipo B. Cada camión de tipo A necesita un operario e pode transportar 24
toneladas de granito cun gasto de 150 €, mentres que cada camión de tipo B necesita
dous operarios e pode transportar 12 toneladas de granito cun gasto de 300 €. Sábese que
se necesitarán un mínimo de 15 operarios, que se transportarán un mínimo de 108
toneladas de granito e que o número de camións de tipo A utilizados non será superior ao
número de camións de tipo B.
a) Formula o sistema de inecuacións asociado ao problema. Representa a rexión factible e
calcula os seus vértices. Vértices: (0,9) , (0,12) , (8,12) , (8,8) , (5,5) e (1,7) .
b) Calcula todas as posibilidades que ten a empresa de distribuír os camións para

minimizar o gasto. Solución: 1 tipo A e 7 tipo B ; 3 tipo A e 6 tipo B ; 5 tipo A e 5 tipo B .
9.- Un oleiro elabora dous tipos de pezas: porróns e olas, en cantidades reducidas. Sabe que
non pode producir máis de 8 pezas diarias nin tampouco máis de 4 olas diarias. Tamén,
por motivos de produción, desexa que o número de porróns non supere o número de olas en
máis de dúas pezas. Se obtén un beneficio de 6 € por cada porrón e de 4 € por cada ola,
cantas pezas de cada tipo deberá elaborar cada día para obter un beneficio máximo? Cal
será este beneficio? Representar graficamente a rexión factible e calcular os seus vértices.
Solución: 5 porróns e 3 olas . Beneficio máximo 42 € . Vértices: (0,4) , (4,4) , (5,3) e (2,0) .
10.- Unha compañía química deseña dous posibles tipos de cámaras de reacción que incluirán
nunha planta para producir dous tipos de polímeros P1 e P2 . A planta debe ter unha
capacidade de produción de, polo menos 100 unidades de P1 e polo menos 420 unidades
de P2 cada día. Cada cámara de tipo A custa 600 000 € e é capaz de producir 10
unidades de P1 e 20 unidades de P2 por día; a cámara de tipo B é un deseño máis
económico, custa 300 000 € e é capaz de producir 4 unidades de P1 e 30 unidades de
P2 por día. Debido ao proceso de deseño, é necesario ter polo menos 4 cámaras de cada
tipo na planta. Cantas cámaras de cada tipo deben incluírse para minimizar o custo e aínda
así satisfacer o programa de produción requirido? Formula o sistema de inecuacións
asociado ao problema. Representa a rexión factible e calcula os seus vértices.
Solución: 6 cámaras de tipo A e 10 de tipo B . Vértices: (4,15) , (6,10) e (15,4) .
11.- Un fabricante produce dous modelos diferentes M1 e M2 dun mesmo artigo e sabe que
pode vender tantos como produza. O modelo M1 require diariamente 25 minutos de
corte, 60 minutos de ensamblaxe e 68 minutos de rematado, xerando un beneficio de
30€ por modelo. O modelo M2 precisa diariamente 75 minutos de corte, 60 minutos de
ensamblaxe e 34 minutos de rematado, xerando un beneficio de 40€ por modelo. Cada
día disponse dun máximo de 450 minutos de corte, 480 minutos de ensamblaxe e 476
minutos de rematado.
a) Formular un sistema de inecuacións asociado ao enunciado.
b) Representar graficamente a rexión factible e calcular os seus vértices.
c) Cantos artigos de cada modelo debe fabricar diariamente para maximizar o beneficio?
A canto ascende o devandito beneficio?
Solución: 3 artigos M1 e 5 artigos M2 .Beneficio máximo de 290€ . Vértices: (0,6) , (3,5) , (6,2) e (7,0) .
12.- Un proxecto de xardinaría pode levarse a cabo por dous grupos A B C

diferentes dunha mesma empresa: G1 e G2 . Trátase de axardinar G1 4 10 7
tres zonas: A, B e C. Na seguinte táboa recóllese o número de G2 10 5 7
unidades que pode axardinar cada grupo en cada zona durante unha semana:
Necesítase axardinar un mínimo de 40 unidades na zona A, 50 unidades na zona B e 49
unidades na zona C, estimándose o custo semanal en 3300€ para o grupo G1 e 4000€ para
o grupo G2 . Cantas semanas deberá traballar cada grupo para finalizar o proxecto co
mínimo custo? Expresar a función obxectivo e as restricións do problema. Representar
graficamente a rexión factible e calcular os seus vértices.
Solución: 5 semanas G1 e 2 semanas G2 . Vértices: (0,10) , (3,4) , (5,2) e (10,0) .
13.- Sexa o sistema de inecuacións seguinte: − x + 6 y ≥ 12 ; x + 2 y ≤ 20 ; 3 x + 2 y ≥ 24

a) Representar graficamente a rexión factible e calcular os seus vértices.
b) En que punto desa rexión alcanza o valor máximo a función f (x, y) = 4x + y ?
Solución: a) vértices: (2,9) , (6,3) e (12,4) ; b) No punto (12,4) .
14.- Mario´s Pizza é un produtor de pizzas conxeladas de dous tipos A e B . Obtén un

beneficio de 1€ por cada pizza A que produza e de 1´50€ por cada pizza de tipo B .
Cada pizza inclúe unha combinación de pasta de fariña e de mestura de recheo, segundo se
indica no seguinte cadro:
PASTA DE FARIÑA MESTURA DE RECHEO BENEFICIO

PIZZA A 1 2 Kg 1 8 Kg 1€
PIZZA B 1 2 Kg 1 4 Kg 1´50€
Nun día calquera, disponse dun máximo de 75 kg de pasta de fariña e de 25 kg de

mestura de recheo, e, con base á demanda no pasado, Mario´s debe vender diariamente
polo menos 50 pizzas tipo A e polo menos 25 pizzas tipo B .
a) Formular o sistema de inecuacións, representar graficamente a rexión factible e calcular
os seus vértices.
b) Cantas pizzas A e B deberá fabricar diariamente para maximizar os beneficios?
Calcúlaos.
Sol.: a) Vértices: (100,50), (125,25), (50,25) e (50,75) ; b) Máx. Beneficio de 175€ con 100 pizzas A e 50 pizzas B.
15.- Unha explotación madeireira dedicada á plantación e recolección de piñeiros e eucaliptos

decide repoboar un dos seus montes. Segundo un estudo dos técnicos, para que sexa
rendible a explotación hanse de plantar entre 2 e 15 ha de piñeiros e entre 6 e 25 ha
de eucaliptos. Ademais, o custo por ha de piñeiros é de 500€ e o custo por ha de eucaliptos
é de 300€ , contando cun presuposto máximo de 12000€ para a explotación en proxecto.
Tras a colleita da madeira os ingresos obtidos son de 2200€ por cada ha de piñeiros e de
1500€ por cada ha de eucaliptos. Cantas ha de piñeiros e de eucaliptos se deberían
repoboar para obter o máximo beneficio? A canto ascende dito beneficio? (a) Exprésense
a función obxectivo e as restricións do problema. (b) Represéntese graficamente a rexión
factible e calcúlense os vértices da mesma. (c) Resólvase o problema.
Sol.: b) Vértices: (2,6) , (2,25) , (9,25) , (15,15) e (15,6) ; c) Máx. Benef. de 45300€ con 9 ha de piñ. e 25 ha de euc.
16.- Un granxeiro dispón dun máximo de 45 ha nas que quere sementar dous tipos de cultivo A
e B, esperando obter un beneficio de 120€ por ha de A e 180€ por ha de B . Calcula
que vai ter como máximo 600 horas de traballo dispoñibles durante a estación de
sementeira e que vai precisar de 10 horas por ha de A e 40 horas por ha de B.
Ademais, o tipo de cultivo esixe que as ha dedicadas ao cultivo tipo B non superen ás do
tipo A . (a) Formular o sistema de inecuacións asociado ao enunciado. (b) Debuxar a
rexión factible e calcular os seus vértices. (c) Cantas ha debe sementar de cada tipo de
cultivo para maximizar o beneficio? Calcular dito beneficio máximo.
Solución: b) Vértices: (40,5) , (12,12) e (45,0) ; c) Máx. Beneficio de 5700€ con 40 ha de A e 5 ha de B.
17.- Un centro comercial vende dous modelos de teléfono móbil, o X e o Y. Os seus empregados
utilizan 3 horas de tempo de vendas por cada teléfono do modelo X vendido e 5 horas por
cada un do modelo Y, dispoñendo dun máximo de 600 horas de venda para o seguinte
período dun mes. Ademais, nese mes, deben vender como mínimo 25 teléfonos do modelo
X, e o número de teléfonos que vendan do modelo Y terá que ser maior ou igual que o de
teléfonos X.
A empresa obtén un beneficio de 40€ por cada modelo X vendido e de 50€ por cada
modelo Y vendido,
a) Formular o sistema de inecuacións asociado ao enunciado.
b) Representar graficamente a rexión factible e calcular os seus vértices.
c) Cantos teléfonos de cada modelo se deberían vender durante o seguinte período dun
mes para maximizar os beneficios? A canto ascenderían ditos beneficios?
Solución: b) Vértices: (25,25) , (25,105) e (75,75) ; c) 75 teléfonos de cada tipo, beneficio de 6750€.
18.- Unha empresa fabrica dous tipos de televisores (T21 e T14) de 21’’ e 14’’ , a un custo por
televisor de 100€ e 50 € respectivamente. Sábese que o número de televisores T21
fabricados diariamente non supera en 4 unidades aos T14 , e que entrambos non se
superan diariamente os 30 televisores. Tamén se sabe que o proceso produtivo non permite
fabricar diariamente menos de 2 televisores T21 nin menos de 5 televisores T14 .
a) Formular o sistema de inecuacións asociado ao enunciado.
b) Debuxar a rexión factible e calcular os seus vértices.
c) Calcular cantos televisores T21 e T14 maximizan e cantos minimizan o custo da
produción diaria.
Solución: b) Vértices: (2,5) , (2,28) , (9,5) e (17,13) ; c) Maxim. 17 de T21 e 13 de T14 ; minim. 2 de T21 e 5 de T14 .
19.- Nunha emisora de radio detectouse que un programa A que dedica 20 minutos a
información xeral e 20 minutos a música, capta un total de 30 000 oíntes, mentres que un
programa B que dedica 30 minutos a información xeral e 10 minutos a música capta
20 000 oíntes.
Nun determinado período, decídese dedicar un máximo de 300 minutos a información xeral
e 140 minutos a música. Se se desexa que o número de oíntes sexa máximo, cantas veces
deberá emitirse cada un dos programas A e B nese período? Representar graficamente a
rexión factible. Solución: Vértices: (0,10) , (3,8) e (7,0) ; 3 o programa A e 8 o programa B .
20.- Un concesionario de coches comercializa dous modelos de automóbiles: un de gama alta,

co que gaña 1000€ por unidade vendida e o outro de gama baixa cuns beneficios por
unidade vendida de 600€ . Por razóns de mercado, a venda anual destes modelos está
suxeita ás seguintes restricións:
• O número dos de gama alta vendidos non será menor de 50 nin maior de 150 coches.
• O número dos de gama baixa vendidos terá que ser maior ou igual ao de gama alta.
• O concesionario pode vender ata un máximo de 500 automóbiles dos dous modelos ao ano.
a) Formular as restricións e representar graficamente a rexión factible.
b) Cantos automóbiles de cada modelo debe vender anualmente para maximizar os beneficios?
Solución: a) Vértices: (50,50) , (50,450) , (150,150) e (150,350); b) 150 de gama alta e 350 de gama baixa .
21.- Deséxase investir 3000€ en dous tipos de accións A e B. O tipo A ten bastante risco,
cun interese anual do 10% e o tipo B é bastante segura, cun interese anual do 7% .
Decídese investir como máximo 1800€ en A e como mínimo 600€ en B e ademais,
investir en A tanto ou máis que en B . Cal debe ser a distribución do investimento para
obter o máximo interese anual?
Solución: Vértices: (600,600) , (1800,600) , (1800,1200) e (1500,1500); 1800 en A e 1200 en B .
22.- Un empresario fabrica dous produtos A e B. A fabricación dun quilogramo de A necesita

4 horas de traballo e un gasto de 60€ en material, obténdose un beneficio de 45€ . A
fabricación dun quilogramo de B necesita 8 horas de traballo e un gasto de 48€ en
material, obténdose un beneficio de 33€ .
Cada semana o empresario dispón de 200 horas de traballo. Ademais, asinou un contrato
que o obriga a fabricar un mínimo de 15 kg de A e 10 kg de B. Se non pode gastar máis
de 1920€ en material, cantos quilogramos por semana debe fabricar de cada produto para
obter o máximo beneficio posible?
3 2222
5
Solución: Vértices: (15,10) , (24,10) , (20,15) e (15, ); 24 kg de A e 10 kg de B .

23.- Representar o recinto que cumpre as seguintes restricións:
0≤ y ; 0 ≤ x ≤ 10 ; x≤ y ; y − 2x ≤ 6 ; 3 x + 4 y ≥ 24
Maximizar a función F ( x, y ) = x + y + 1 coas restricións anteriores.
2
4
2
4
7777
7777
Solución: Vértices: (0,6) , (10,26) , (10,10) e ( , ); O máximo dáse no punto (10,26) e vale 37 .
24.- Debuxa a rexión determinada polas inecuacións :

x≥0 ; y≥0 ; x+ y ≤ 6 ; 2 x + y ≤ 10 ; x+ y ≥ 3
Maximiza a función z = 4x + 3y sometida ás restricións dadas por esas inecuacións.
Solución: Vértices: (0,3) , (3,0) , (0,6) , (4,2) e (5,0); O máximo dáse no punto (4,2) e vale 22 .
25.- Os alumn@s dun colexio teñen 120 camisetas, 110 panos da man e 70 gorros. Co fin de
obter diñeiro para a viaxe de fin de curso, vanos poñer á venda en dous paquetes distintos,
polo primeiro (dúas camisetas, un pano da man e un gorro) cobrarán 5€ ; e polo segundo
(unha camiseta, dous panos da man e un gorro) 4€. Cantos paquetes de cada tipo deberán
vender para obter o máximo beneficio?
Solución: Vértices: (0,55) , (30,40) , (50,20) e (60,0); Convén vender 50 do tipo 1 e 20 do tipo 2 .
26.- Unha empresa produce dous bens A e B . Ten dúas factorías e

cada unha delas produce os dous bens nas cantidades por hora Fact. 1 Fact. 2
seguintes: 10
A uds./hora 20
uds./hora
A empresa recibe un pedido de 300 unidades de A e 500 de B.
Os custos de funcionamento das dúas factorías son: 60€ por hora 25
B uds./hora 25
uds./hora
para a factoría 1 e 48€ por hora para a factoría 2.
Cantas horas debe funcionar cada factoría para minimizar os custos da empresa e satisfacer
o pedido?
Solución: Vértices: (0,20), (10,10) e (30,0); Debe traballar 20 h. na Fact. 2 e ningunha na Fact. 1.
27.- Nunha fábrica de maquetas de avións constrúense dous tipos de maquetas A e B. A

fábrica está dividida en dúas salas: unha de montaxe e outra de acabado. Para a
fabricación de cada modelo A necesítanse 3 horas semanais na sala de montaxe e 3
horas na de acabado. A fabricación de cada modelo B require 5 horas semanais na sala
de montaxe e 3 horas na de acabado. A sala de montaxe pode estar funcionando como
máximo 150 horas á semana, e a de acabado 120. Se o beneficio é de 300€ en cada
modelo A e de 400€ en cada modelo B , cantos modelos de cada tipo haberá que
fabricar cada semana para maximizar os beneficios (supoñendo que se venden todos) ?
Solución: Vértices: (0,30) , (25,15) e (40,0); Haberá que fabricar 25 do tipo A e 15 do tipo B.
28.- Unha compañía está especializada na fabricación de paus de hóckey e xogos de xadrez. A
fabricación destes artigos faise nos postos de mecanización A, B e C .
Cada pau de hóckey require un proceso de 4 horas de duración no posto de mecanización
A e de 2 horas no B. Un xogo de xadrez, pola súa parte, precisa de 6 horas no posto de
mecanización A, de 6 horas no B e de 1 hora no C. O posto de mecanización A dispón
dun máximo de 120 horas mensuais, o B de 72 e o C de 10.
Se cada pau de hóckey se vende a 12€ e cada xogo de xadrez a 24€ , cantos paus de
hóckey e cantos xogos de xadrez deberá fabricar mensualmente a compañía se desexa
maximizar os seus beneficios.
Solución: Vértices: (0,10) , (6,10), (24,4) e (30,0); Haberá que fabricar 24 paus de hóckey e 4 xogos de xadrez.
48
RESUMEN TEORÍA: PROGRAMACIÓN LINEAL
Inecuación Lineal con 2 Incógnitas
Una inecuación lineal con dos incógnitas es una desigual de la forma 5𝑥 + 𝑦 < 10
Para resolverla:
1º. Se representa la recta 5𝑥 + 𝑦 = 10 → 𝑦 = 10 − 5𝑥
2º. Tomamos un punto cualquiera que no esté en la recta:
a. Si el punto cumple la inecuación: la solución es el semiplano donde está el punto
(0,0) → 0 < 10 → 𝑆í
b. Si el punto no cumple la inecuación: la solución es el otro semiplano donde no está el punto.
(3,0) → 15 < 10 → 𝑁𝑜
Sistema de Inecuaciones Lineales con 2 Incógnitas

Un sistema de inecuaciones lineales es un conjunto de inecuaciones. 2𝑥 + 𝑦 < 10
{
𝑥 − 3𝑦 ≥ 12
Para resolverlos se busca la región del plano que cumpla todas las inecuaciones a la vez
2𝑥 + 𝑦 = 10
1º. Se representa cada recta por separado: {
𝑥 − 3𝑦 = 12
2º. La solución es la región del plano que cumple todas las inecuaciones.
Problema de Programación Lineal o de Optimización
En un problema de programación lineal con dos variables, se trata de optimizar (maximizar o minimizar) una función,
llamada función objetivo de la forma: 𝑓(𝑥, 𝑦) = 𝑎𝑥 + 𝑏𝑦
sujeta a una serie de restricciones dadas mediante un sistema de desigualdades lineales del siguiente tipo:
𝑎1 𝑥 + 𝑏1 𝑦 ≤ 𝑐1
𝑎2 𝑥 + 𝑏2 𝑦 ≤ 𝑐2
{
…
𝑎𝑛 𝑥 + 𝑏𝑛 𝑦 ≤ 𝑐𝑛
Los puntos del plano que cumplen todas las inecuaciones están en un recinto (acotado o no acotado) llamado región de
validez o región factible. Los puntos de la región factible cumplen todas las restricciones y se llaman soluciones factibles.
La solución factible que haga óptima (máxima o mínima) la función objetivo se llama solución óptima.
Si hay una única solución óptima, esta estará en un vértice del recinto. Puede que haya más de una solución óptima y se
encontrarán en un lado. Y es posible que no haya solución óptima, pues cuando el recinto es infinito, la función objetivo
puede crecer o decrecer indefinidamente.
 Función a Objetivo: en este caso vamos a maximizar 𝐵(𝑥, 𝑦) = 1.4𝑥 + 1.1𝑦
0.2𝑥 + 0.15𝑦 ≤ 270
 Restricciones:
0.3𝑥 + 0.27𝑦 ≤ 432
{
𝑥≥0
𝑦 ≥0
Representación de la región factible:

Los valores que toma la función 𝐵(𝑥, 𝑦) = 1.4𝑥 + 1.1𝑦 en cada uno de los vértices:
 En el vértice V1 : 𝐵(0, 0) = 0
 En el vértice V2 : 𝐵(0, 1800) = 1980
 En el vértice V3 : 𝐵 (1350, 0) = 1890
 En el vértice V4 : 𝐵(900, 600) = 1920
Por tanto la solución óptima se encuentra en el vértice V4, es decir, para 𝑥 = 900 e 𝑦 = 600, el beneficio es de 1920€.
Cuidado!! Si dos vértices consecutivos optimizan una función objetivo, todo el lado será solución.
XUÑO 2016 SETEMBRO 2017 XUÑO 2017 SET. 2018 XUÑO 2018
OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A
ÁLGEBRA
49
SET. 2014 XUÑO 2014 SETEMBRO 2015 XUÑO 2015 SET. 2016
OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B OPCIÓN A OPCIÓN B
50

03 - Álgebra-Teoría y Ejercicios PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

03 - Álgebra-Teoría y Ejercicios PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CCSS II. IES PEDRO FLORIANI

1 .- SISTEMA DE ECUACIONES LINEALES

Carl Friedrich Gauss (1777-1855), físico y matemático alemán.

MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CCSS. 2º BACHILLERATO

IES PEDRO FLORIANI

♦ Varias ecuacións dadas conxuntamente co fin de determinar a solución ou as solucións

♦ Dous sistemas de ecuacións son equivalentes se teñen as mesmas solucións.

♦ Clasificación dos sistemas de ecuacións: Un sistema de ecuacións, pode ser:

Incompatible .- cando non ten solución.

♦ Interpretación xeométrica dun sistema de ecuacións con dúas incógnitas:

♦ Interpretación xeométrica dun sistema de ecuacións con tres incógnitas:

Exercicio: Resolve e interpreta xeometricamente os seguintes sistemas:

Exemplo: Transforma en graduados e resolve os seguintes sistemas :

Este procedemento para resolver sistemas mediante a transformación noutro graduado

Exercicio: Resolve usando o método de Gauss os seguintes sistemas:

RESOLUCIÓN DE SISTEMAS POLO MÉTODO DE GAUSS

⊗ ∆ ∆ ∆  ⊗ un número distinto de cero.

A ecuación sinalada non se pode cumprir nunca. É un Sistema Incompatible.

2.- Resolve polo método de Gauss os seguintes sistemas:

3.- Resolve e interpreta xeometricamente os seguintes sistemas de ecuacións:

4.- Un caixeiro automático contén 95 billetes de 10 , 20 e 50€ e un total de 2000€.

4.- Un fabricante produce tres artigos diferentes: A , B e C ; cada A B C

5.- Tres traballadores A, B e C, ao rematar un determinado

8.- Unha compañía produciu tres tipos de

10.- Unha empresa cinematográfica dispón de tres salas: A, B e C. Os prezos de entrada a

MATEMÁTICAS APLICADAS A LAS CCSS. 2º BACHILLERATO

IES PEDRO FLORIANI

♦ As matrices son táboas numéricas rectangulares (caixas rectangulares formadas por

♦ Dicimos que unha matriz é triangular (superior) cando é cadrada e todos os

♦ A matriz nula é unha matriz na que todos os elementos son ceros.

♦ A matriz identidade ou unidade é unha matriz cadrada na que todos os elementos da

OPERACIÓNS CON MATRICES

Exemplo: O número de estudantes en certa academia é: 100 en 1º, 90 en 2º e

PRODUTO DE MATRICES: Para que dúas matrices poidan multiplicarse é necesario

Exemplo: A: consumos anuais de tres familias α , β , γ , de pan, carne e

Pan Carne Mant. 98 99 00 01

PROPIEDADES DAS OPERACIÓNS CON MATRICES

4. Toda matriz, A , ten unha oposta, – A : A oposta de A é – A posto que

Por cumprir estas catro propiedades, o conxunto de todas as matrices de

PROPIEDADES DO PRODUTO DE NÚMEROS POR MATRICES: Se a, b ∈ —

PROPIEDADES DO PRODUTO DE MATRICES:

PROPIEDADES DISTRIBUTIVAS: Se A , B , C , D son matrices, cunhas dimensións

MÉTODO DE GAUSS PARA CALCULAR A INVERSA DUNHA MATRIZ

Sometido a certas Sometido ás mesmas

Na práctica, colócase a matriz A e á súa dereita, a matriz I . Realizamos as

As transformacións que faremos serán:

= a11 ⋅ a 22 ⋅ a33 + a 21 ⋅ a32 ⋅ a13 + a31 ⋅ a12 ⋅ a 23 −

Para que unha matriz teña inversa é necesario que o seu

O determinante de calquera matriz triangular é o produto dos elementos da diagonal.

(Este tipo de sistemas de ecuacións con matrices chámanse sistemas matriciais)

FORMA MATRICIAL DUN SISTEMA DE ECUACIÓNS

O sistema pode expresarse en forma matricial do seguinte modo:

 1 − 1 − 1  x   1  é dicir, A · X = C . Se a matriz A é cadrada e ten

 2n−1 + 2n −1 2n−1 + 2n −1   2 ⋅ 2n −1 2 ⋅ 2n−1   2n 2n 

Multiplicando e igualando as matrices chegamos ao sistema:

 x + y + 2z + t = 20 Mediante o método de Gauss podemos comprobar que o

b) Facemos y = 2 e resolvemos o sistema que resulta. Obtemos a solución x = 10, z = 3,

c) Resolvemos o sistema en función de y (cantidade de produto Q que intervén na

32.- Escribe en forma matricial e resolve, se é posible, utilizando a matriz inversa:

35.- Por que non é certa, en xeral, esta igualdade de matrices: ( A + B) ⋅ ( A − B) = A2 − B 2 ?

36.- Sexa A unha matriz de dimensión 2x3 :

37.- Despexa a matriz X nas seguintes ecuacións matriciais: