You are on page 1of 21

/fli6«o jg gLlt

@)&%

g]kfn ;/sf/
jg tyf jftfj/0f dGqfno
l;+xb/af/, sf7df8f}+
/fli6«o jg gLlt–@)&% 17
/fli6«o jg gLlt
@)&%

g]kfn ;/sf/
jg tyf jftfj/0f dGqfno
l;+xb/af/, sf7df8f}+
k|sfzs M g]kfn ;/sf/
jg tyf jftfj/0f dGqfno
l;+xb/jf/, sf7df8f}+, g]kfn

:jLs[t ldlt M @)&% df3 @! ut]

lg0f{o :t/ M g]kfn ;/sf/ -dlGqkl/ifb\_

k|sflzt k|lt M #)))

d'b|0f M l;Udf hg/n ckm;]6 k|];


;fg]kf, ;fFrn, nlntk'/
kmf]gM %%%$)@(
b'O{ zAb
4 4
!= k[i7e"dL
jg g]kfnsf] dxTjk"0f{ k|fs[lts ;Dkbf xf] . d'n'ssf] em08} cfwf efu 9fs]sf] jg
If]qn] kof{j/0fLo ;'/Iff, ;f+:s[lts, ;fdflhs / cfly{s ;d'Ggltdf ;d]t of]ubfg
k'¥ofPsf] 5 . jg If]qsf] lbuf] Joj:yfkgaf6 xl/t cy{tGq lgdf{0f, /f]huf/Lsf]
cj;/x?sf] >[hgf, kof{ko{6gdf 6]jf, sfa{g ;+lrlt, h}ljs ljljwtf / hnfwf/
h:tf kfl/l:ysLo ;]jfx? clea[l4 u/L ;d[l4 k|flKtsf] /fli6«o nIodf jg If]qsf]
;du| of]ubfg a9fpg' kg]{ cfjZostf /x]sf] 5 .
g]kfnn] ;fd'bflos jg nufotsf ;d'bfodf cfwfl/t jg Joj:yfkgaf6 k|fKt
u/]sf ;kmntf ljZjdf g} pbfx/0fLo dflgPsf] 5 . ;du| jg Joj:yfkg /
jgdf cfwfl/t pBd ljsf;df pkef]Qmf ;d"x, ;xsf/L ;+:yf, jg pBdL, sfi7,
hl8a'6L tyf u}/sfi7 jgk}bfjf/sf pBf]u Joj;foL tyf kfl/jfl/s tyf lghL
jg wgLx?sf] e"ldsf ;d]t ckl/xfo{ /x]sf]n] kl/df0ffTds tyf u'0ffTds ?kdf
;/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutf a9fpFb} n}hfg gofF jftfj/0f lgdf{0f ug'{ kg]{ laifo
k|fyldstfdf /x]sf] 5 .
g]kfn ;+3Lo ;+/rgfdf ?kfGt/0f eO/xFbf jg, ;+/lIft If]q, hnfwf/, h}ljs
ljljwtf, sfa{g ;+lrlt h:tf >f]t / ;]jfx?sf] Joj:yfkg / ltgaf6 k|fKt x'g]
nfesf] Gofof]lrt ljt/0f ug]{ sfo{df ;+3Lo, k|fb]lzs / :yfgLo ;/sf/sf aLrdf
lg/Gt/ ;dGjo, ;xsfo{ / ;xof]u x'g' kg]{ k[i7e"lddf g]kfnsf] /fli6«o jg gLlt,
@)&% th{"df ul/Psf] 5 .

@= ljutdf ePsf k|of;


g]kfndf jg >f]tsf] ;+/If0f / pkof]usf nflu PsLs/0f k"j{b]lv k|of; x'Fb}
cfPsf] xf] . PsLs/0f kZrft @))& ;fn;Ddsf] cjlwdf jg h+unnfO{ cflbjf;L
hghfltx?n] lsk6, u'7L h:tf ;fd"lxs ;Dkltsf] ?kdf Psflt/ pkof]u ub}{
cfP eg] csf]{tkm{ zf;sx?n] ;De|fGt kl/jf/x?nfO{ latf{ jf hflu/sf ?kdf jg
h+un btf{ u/L lbg] sfd eof] . t/ @))& ;fnsf] /fhgLlts kl/jt{g kZrft
@)!# ;fndf sfg"g agfP/} ;fdGtx?sf lghL :jfldTjdf /x]sf jg h+unnfO{
/fli6«os/0f ul/of] . To;} u/L latf{ pGd'ng / lsk6 k|yfsf] cGTo u/L g]kfnleqsf]

/fli6«o jg gLlt–@)&% 1
jg h+unsf] clwsf+z efunfO{ ;/sf/L ;DklQsf ?kdf ?kfGt/0f ul/of] . jgsf]
;+/If0f ug{ klxnf] P]gsf] ?kdf jg P]g, @)!* hf/L u/L d'n'ssf] jg >f]tnfO{ jg
ljefusf] lgoGq0fdf NofOof] . t/ o; k|lqmofaf6 jg h+undf hgtfsf] ckgTj
sd eof] eg] jg ljgf;sf] b/ a9\b} uof] . To;} u/L /fli6«o lgs'~h tyf jGohGt'
;+/If0f P]g, @)@( hf/L u/L jGohGt' / kfl/l:ysLo dxTjsf :yfgx?nfO{ ;+/If0f
ug]{ k|of; ul/of] . oL cEof;ut jf sfg"gL k|of;x? eP klg gLlt b:tfj]hsf
?kdf eg] klxnf] k6s @)## df /fli6«o jg of]hgf hf/L ePsf] xf] .
/fli6«o jg of]hgf, @)## dfkm{t jgsf] ;+/If0f / Joj:yfkgdf hg;xeflutf
h'6fpg] gLlt cjnDag ul/of] . gofF j[xt\ jg gLltsf ?kdf jg ljsf; u'?
of]hgf @)$& hf/L ul/of] . o; u'? of]hgfn] s_ ;fd'bflos tyf lghL jg, v_
/fli6«o tyf sa'lnotL jg, u_ sf7df cfwfl/t pBf]u, 3_ hl8a'6L tyf ;'ulGwt
jg:klt tyf cGo u}/sfi7 jg k}bfjf/sf] ljsf;, ª_ kfl/l:ysLo k|0ffnL tyf
cfg'j+lzs >f]tsf] ;+/If0f / r_ e"–;+/If0f tyf hnfwf/ Joj:yfkg u/L ^ j6f
k|d'v sfo{qmdx?sf] lj:t[t of]hgf tof/ u/L ltgsf] nflu ^ j6f 6]jfd"ns
sfo{qmdx? ;d]t klxrfg u¥of] . u'? of]hgfsf] pknlAw :j?k jg, hnfwf/ /
;+/lIft If]q Joj:yfkgdf hg;xeflutfsf] cg's"n jftfj/0f >[hgf eO{ b]zJofkL
?kdf xhf/f}+sf ;+Vofdf pkef]Qmf ;d"xx? u7g eO{ lqmofzLn /x] . @)%& df
kl/dflh{t jg gLlt hf/L ul/of] h;df vf;u/L t/fO{sf 7"nf rSnf jgx?sf]
Joj:yfkgsf ;fy} jgdf cfwfl/t pBf]usf ;jfnx?nfO{ ;Daf]wg ug]{ k|of;
ul/of] .
jg ljsf; u'? of]hgfsf] @! jif]{ cjlwsf] ;dflKt kZrft jg gLlt, @)&! hf/L
ul/of] h;df lbuf] jg Joj:yfkg, jftfj/0fLo ;]jfaf6 k|fKt nfesf] Gofof]lrt
ljt/0f, hnfwf/ If]qsf] PsLs[t Joj:yfkg, ;d'bfoåf/f Jojl:yt jg, xl/t
/f]huf/Lsf] >[hgf, hnjfo' kl/jt{g / ;'zf;g u/L & j6f k|d'v gLltut If]q /
ltgsf /0fgLlt / sfo{gLlt ;d]t klxrfg ul/of] . jg gLlt, @)&! nfu' ePsf]
rf/ jif{ k"/f ePsf] ;Gbe{df g]kfnsf] ;+ljwfg hf/L eP kZrft /fHosf] lgb]{zs
l;4fGt / gLltdf jgsf gofF ljifox? ;dfj]z ePsf], d'n's ;+3Lo ;+/rgfdf
?kfGt/0f ePsf] / ;+3sf] clwsf/sf] ;"rLdf /fli6«o jg gLlt ;d]t k/]sf] x'Fbf
gofF /fli6«o jg gLlt th{"df ul/Psf] xf] .

2 /fli6«o jg gLlt–@)&%
#= xfn;Ddsf] pknAwL
lbuf] ljsf; nIo xfl;n ug{ jg If]qsf] of]ubfg pNn]vgLo /x]sf] 5 . :yfgLo
;d'bfo / /fHo ;+/rgfsf] lg/Gt/ k|of;af6 xfn jg If]q g]kfnsf] s"n e"efusf]
$$=&$ k|ltzt k'u]sf] 5 . o;af6 :yfgLo afl;Gbfsf] jg k}bfjf/sf] b}lgs
cfjZostfnfO{ kl/k"lt{ ug{'sf ;fy} jftfj/0fLo ;Gt'ngdf cxd\ e"ldsf lgjf{x
u/]sf] 5 . /fli6«o cy{tGqdf k|ToIf tyf ck|ToIf ?kdf 7"nf] of]ubfg k'¥ofPsf] 5 .
g]kfnsf] ;fd'bflos jg cGt/f{li6«o hutdf g} pbfx/0fLo aGg k'u]sf] 5 . s/Lj
@@ xhf/ ;fd'bflos jg pkef]Qmf ;d"xx?af6 s/Lj @@ nfv x]S6/ jg If]qsf]
;+/If0f / Joj:yfkg eO{/x]sf] 5 . ul/jLsf] /]vfd'gL /x]sf ;d'bfonfO{ x:tfGt/0f
ul/Psf] sj'lnotL jgaf6 pQm ;d'bfosf] hLjg:t/ psf:g d2t k'u]sf] 5 .
xfn;Dd ! nfv !# xhf/ !*% x]S6/ jg If]qdf j}1flgs jg Joj:yfkg k4lt nfu'
u/L jg Joj:yfkg ul/Psf] 5 . o;n] jg k}bfjf/sf] cfk"lt{ / xl/t pBd
;~rfngdf d2t k'u]sf] 5 . h}ljs ljljwtf tyf hnfwf/sf] lx;fan] dxTjk"0f{
If]qx?sf] klxrfg u/L xfn;Dd !) j6f ;+/lIft jgsf] ?kdf 3f]if0ff u/L
hg;xeflutfdf ;+/If0fd'vL sfo{qmdx? ;~rfng ul/Psf] 5 . s/Lj ! nfveGbf
a9L :yfgLo dflg;x?n] agdf k"0f{sflng /f]huf/Lsf] cj;/ k|fKt u/]sf 5g\ .
?b|fIf, vo/, ;lt;fn, ljho;fn nufotsf] ljleGg dxTjk"0f{ jg:klt k|hfltx?sf]
jg aLp au}Frfx? Joj:yfkg eO{ /x]sf] 5 . ;fy} ljho;fn h:tf nf]kf]Gd'v
jg:klt k|hfltx?sf] ;+/If0f sfo{of]hgf tof/ eO{ cufl8 a9fOPsf] 5 . g]kfn
ljleGg ax'd"No hl8a'6Lx?sf] e08f/sf] ?kdf /x]sf] 5 . o:tf dxTjk"0f{ jfg:klts
>f]t tyf hl8a'6Lx?sf] cWoog, cg';Gwfg, clen]vLs/0f / u'0f klxrfg ub}{
k|ljlw ljsf; u/L v]tL lj:tf/sf sfo{x? ;~rfng ul/Psf] 5 . Psftkm{ cfly{s
dxTjsf hl8a'6Lx?sf] v]tL lj:tf/, Jofj;foLs/0f / d"No clej[l4 ;lxt
cGt/f{li6«o ahf/;Dd lgsf;L k|j4{g ug]{ sfo{ eO{ /x]sf] 5 eg] csf]{tkm{ nf]kf]Gd'v
hl8a'6L k|hfltx?sf] lbuf] ;+/If0f / pkof]usf sfo{qmdx? sfof{Gjogdf /x]sf] 5 .
g]kfnsf] ef}uf]lns agfj6 e"–Ifo, af9L klx/f], df6f]sf] lyu|Ls/0f nufotsf
hnfwf/Lo hf]lvddf /x]sf] cj:yfdf gbL k|0ffnLdf cfwfl/t j[xt hnfwf/

/fli6«o jg gLlt–@)&% 3
Joj:yfkgsf sfo{x?nfO{ PsLs[t ?kdf cufl8 a9fOPsf] 5 . ef}uf]lns lx;fjn]
cToGt ;Dj]bgzLn cj:yfdf /x]sf] r'/] If]qsf] ;+/If0fsf] nflu /fi6«klt r'/] t/fO{
dw]; ;+/If0f ljsf; sfo{qmd ;~rfngdf /x]sf] 5 . r'/] / efj/ tyf t/fO{ If]qsf]
cGof]Gofl>t ;DaGwnfO{ dWogh/ u/L tNnf] t6Lo / dflyNnf] t6Lo ;DaGwsf]
cfwf/df ;+/If0f / Joj:yfkgsf sfo{x? eO{/x]sf] 5 .
g]kfnsf] s"n e"efu dWo] @#=#( k|ltzt If]qkmn ;+/lIft If]qn] cf]u6]sf] 5 . oL
;+/lIft If]qx?af6 h}ljs ljljwtf ;+/If0fdf cToGt 7"nf] of]ubfg k'u]sf] 5 .
g]kfndf /x]sf !!* kfl/l:ylts k|0ffnLx?dWo] *) j6f oLg} ;+/lIft If]qleq
kb{5g\ . oL ;+/lIft If]qx?df ljZjdf g} b"n{e dflgPsf af3, u}+8f, xfQL,
lxpFlrt'jf nufotsf dxTjk"0f{ Pj+ Flagship k|hfltx?sf] ;+/If0f of]hgf tof/ eO{
sfof{Gjogdf /x]sf 5g\ h;n] o:tf jGohGt'x?sf] ;+Vofdf pNn]Vo j[l4 ePsf] 5 .
nf]kf]Gd'v / ;+s6fkGg jGohGt' Pj+ jg:klt k|hfltsf] k|f0fL pBfg, lrl8ofvfgf,
jg:klt pBfg nufotsf ;+/If0f k4ltx?af6 :j:yfgLo / k/:yfgLo ;+/If0fsf
sfo{x? eO{/x]sf 5g\ . g]kfndf lelqg] ljb]zL ko{6sx?dWo] ^) k|ltzt eGbf a9L
ko{6s ;+/lIft If]qdf cfpg] u/]sf] kfO{Psf] 5 . o;/L ;+/If0f dfkm{t kof{ko{6gdf
clej[l4 eO{ b]zsf] cy{tGqdf 6]jf k'u]sf] 5 .
h}ljs ljljwtf, hnjfo' kl/jt{g h:tf ;+/If0f If]qsf ljleGg cGt/f{li6«o ;lGw
;Demf}tfx?df ;xefuL eO{ cGt/f{li6«o ;xsfo{ a9fpFb} cfOPsf] 5 . t/fO{sf
!# lhNnfsf] nflu Emission Reduction Program Document (ERPD) tof/ eO{
sfof{Gjogsf] r/0fdf /x]sf] 5 . o;n] lgs6 eljiodf g]kfnn] pT;h{g s6f}ltaf6
cGt/f{li6«o e'QmfgLsf] bfjL ug]{ cj:yf /x]sf] 5 .

$= r'gf}lt tyf cj;/


r'gf}lt
pknAw jg, jg:klt tyf h}ljs ljljwtfsf] k"0f{ Ifdtfdf ;b'kof]u ug{ g;Sg'
k|d'v r'gf}lt xf] . jg, h}ljs ljljwtf tyf hnfwf/ Joj:yfkgsf] sfo{nfO{ tLg
txsf ;/sf/, jg ;d"x / lghL If]qaLr k|efjsf/L ;dGjo / ;xsfo{sf] jftfj/0f

4 /fli6«o jg gLlt–@)&%
lgdf{0f ug{' Pj+ jg, dfgj jGohGt' nufot h}ljs ljljwtf ;+/If0f, hnfwf/
Joj:yfkgsf sfo{ / d'n'ssf] ef}lts Pa+ ;fdflhs–cfly{s ljsf;aLr pTkGg
x'g] åGå Joj:yfkg ug{' o; If]qsf] yk r'gf}ltx? x'g\ . jgIf]qaf6 pTkflbt a:t'
tyf ;]jfx?sf] lj:tf/ / ltgaf6 k|fKt nfesf] juL{o, n}+lus tyf ;fdflhs ?kdf
;dGoflos afF8kmfF8 ug{' ;d]t r'gf}ltsf] ?kdf /x]sf] 5 .

cj;/
g]kfnsf] k|fs[lts >f]tx?dWo] jg, h}ljs ljljwtf tyf hnfwf/ If]q k|ToIf
hgtfsf] hLljsf]kfh{g;+u hf]l8Psf] dxTjk"0f{ ljifo x'gfn] o;sf] / e"kl/lw:t/
;'wf/ ;d]t ub}{ lbuf] Joj:yfkg dfkm{t d'n'ssf] ;d[l4df dxTjk"0f{ of]ubfg
k'¥ofpg] ;Defjgf /x]sf] 5 . ;+3Lo ;+/rgf cg';f/ tLg txsf ;/sf/ sfof{Gjog
cj:yfdf /x]sf] x'Fbf jg tyf h}ljs ljljwtf ;+/If0f / Joj:yfkgdf >f]t,
;fwgsf] pknAwtfdf ;xh x'gsf ;fy} ckgTjdf ;d]t a[l4 x'g] ;Defjgf /x]sf]
5 . ;fd'bflos jg nufotsf ;d'bfodf cfwfl/t tL; xhf/ eGbf j9L jg
;d"xx? dfkm{t jgsf] Joj:yfkg, jgdf cfwfl/t pBf]u / kof{–ko{6g k|j4{g ug{
;lsg] cj;/ /x]sf] 5 . jgsf] ;+/If0f / ljsf;af6 jftfj/0fLo cj:yfdf ;'wf/
ub}{ sfa{g ;+/If0f / ;l~rltaf6 cGt/f{li6«o e'QmfgLdf kx'Fr k'¥ofpg ;lsg]
klg cj;/ /x]sf] 5 . h}ljs ljljwtf / k|fs[lts /d0fLotfsf sf/0f ;+/lIft
If]qx? / clwsf+z ;d'bfoåf/f Jojl:yt jgx?df Jofks ?kdf k|s[ltdf cfwfl/t
ko{6g ljsf; / lj:tf/ ug{ ;lsg] ;Defjgf /x]sf] 5 . g]kfndf kfO{g] jGohGt'
/ jg:kltsf] Joj:yfkgaf6 b]znfO{ ljZjdf lrgfpg ;lsg] cj;/ /x]sf] 5 .
g]kfnsf ax'd"No hl8a'6Lx?sf] b]zleq} k|zf]wg tyf d"No clej[l4sf r/0fx? k"/f
u/L g]kfndf agfpF -Make in Nepal_ cleofgsf ;fy pTkfbgx?sf] Joj;foLs/0f
ug{ ;Sg] ;Defjgf /x]sf] 5 .

%= b"/b[li6
o; gLltsf] b"/b[li6 æJojl:yt jg If]q / ;Gt'lnt kof{j/0f dfkm{t g]kfnsf]
cfly{s, ;fdflhs / ;f+:s[lts ;d[l4df of]ubfgÆ /xg]5 .

/fli6«o jg gLlt–@)&% 5
^= nIo / p2]Zox?
^=! nIoM o; gLltsf] nIo jg, ;+/lIft If]q, hnfwf/, h}ljs ljljwtf, jGohGt'
/ jg:kltsf] lbuf] / ;xeflutfd"ns Joj:yfkgaf6 jghGo j:t' tyf
;]jfsf] pTkfbg Pj+ d"No clej[l4 / ltgsf] Gofof]lrt ljt/0f ug{' /x]sf] 5 .
^=@ p2]Zox?M of] gLltsf p2]Zox? b]xfo adf]lhd /x]sf 5g\ M
!= jg If]qsf] pTkfbsTj, pTkfbg / jftfj/0fLo ;]jfdf clea[l4 ug]{ .
@= jg k}bfjf/df cfTdlge{/ eO{ d"No clej[l4 ;lxt lgof{t k|j4{g ug]{ .
#= ;+/lIft If]q, l;d;f/ If]q tyf jg Joj:yfkg k2ltx?af6 ko{6g k|j4{gdf
pNn]Vo of]ubfg k'¥ofpg] .
$= jg, jg:klt, jGohGt' tyf h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f, k'g:yf{kgf / lbuf]
pkof]u ug]{ .
%= jg If]qsf] ;+/If0f / ;f] sf] ax'cfoflds pkof]u ug]{ .
^= kmnkm"n nufotsf s[lif jgsf] ljsf; / ;+/If0f u/L jg If]qnfO{ cfly{s
pkfh{gsf] dfWodsf] ?kdf ljsf; ug]{ .
&= xfnsf] jg If]qnfO{ 36\g glbO{ ljleGg k|sf/af6 Iflt ePsf jgsf] k'g{:yfkgf
ug]{ .
*= hnfwf/ If]qx?sf] PsLs[t Joj:yfkgaf6 hn / e"ldsf] ;+/If0f ug]{ .
(= sfa{g pT;h{g Go'gLs/0f ug]{ g]kfnsf] ;du| nIodf jg If]qaf6 of]ubfg
k'¥ofpg] .
!)= jg If]qsf] zf;sLo ;'wf/ ub}{ k|fKt nfesf] Gofof]lrt ljt/0f ug]{ .
!!= jg If]qsf] cWoog, cg';Gwfg, z}lIfs u'0f:t/ tyf Ifdtf clea[l4 ug]{ .

&= gLltsf] If]qflwsf/


!= of] gLlt jg If]qsf] d"n gLltsf] ?kdf /xg]5 / jg If]q;Fu ;DalGwt ;a}
txsf gLlt / /0fgLlt tyf jg If]q;Fu ;DalGwt sfg"gx? o;} gLltåf/f
lgb]{lzt x'g]5g\ .
@= /fli6«o jg / ;+/lIft If]qsf Joj:yfkg k4ltx? o;} gLltaf6 lgb]{lzt
x'g]5g\ .
6 /fli6«o jg gLlt–@)&%
*= gLltx?
o; jg gLltsf] b"/b[li6, nIo / p2]Zox? xfl;n ug{ lgDg gLltx? cjnDag
ul/g] 5 M

*=! jgsf] e"–:jfldTj


gLlt
!= /fli6«o jg / ;+/lIft If]qsf] e"–:jfldTj ;+3Lo ;/sf/df lglxt /xg]5 .
@= ljleGg jg Joj:yfkg k4lt cGtu{t k|fKt jg k}bfjf/dflysf] :jfldTj
;DalGwt jg Joj:yfks lgsfo, ;d'bfo jf ;+:yfdf lglxt /xg] 5 .
#= lghL jgsf] e"–:jfldTj ;DjlGwt hUufwgLdf lglxt /xg]5 .

/0fgLlt tyf sfo{gLlt


!= jgnfO{ jgs} ?kdf Joj:yfkg ug]{ u/L sfg"g, lgb]{lzsf tyf sfo{ljlw
agfO{ sfo{qmdx? ;~rfng ul/g] 5 .
@= /fli6«o k|fyldstf k|fKt jf /fli6«o uf}/jsf cfof]hgfx? ;~rfng ug{
jg k|of]u ug{'sf] ljsNk gePdf ;+3n] sfg"g, lgb]{lzsf tyf sfo{ljlwsf
cfwf/df jg If]q k|of]u ug]{ Joj:yf ug]{5 / jg If]q k|of]u ubf{ 36]sf] jgsf]
If]qkmnnfO{ kl/k"lt{ x'g] u/L ;+3n] k|b]z tyf :yfgLo tx;+u ;d]t ;dGjo
u/L j[Iff/f]k0f tyf jgsf] k'g{:yfkgf ug]{5 .

*=@ jg >f]tsf] lbuf], ;xeflutfd"ns / pQ/bfoL Joj:yfkg


gLlt
!= jg If]qsf] pTkfbsTj / jg k}bfjf/sf] pTkfbg j[l4 ug{ jg >f]tsf] lbuf]
Joj:yfkg ul/g]5 .
@= ;a} k|sf/sf jg Joj:yfkg k2lt / kfl/l:ysLo k|0ffnLsf] Joj:yfkg ubf{
lbuf] Joj:yfkgsf l;4fGtsf cfwf/df ul/g] 5 .
/0fgLlt tyf sfo{gLlt
!= ;fd'bflos jg, ;fem]bf/L jg, sa'lnotL jg -ul/ad'vL_ nufot ;d'bfodf
cfwfl/t jg Joj:yfkg k4ltx?sf] k|j4{g / ljsf; ul/g] 5 .
/fli6«o jg gLlt–@)&% 7
@= jg k}bfjf/ ;+sngdf lbuf]kgf / k|efjsf/Ltfsf nflu lj1fg / k|ljlwx?sf]
k|of]unfO{ k|f]T;fxg u/L o:tf k|ljlwx?sf] yk ljsf; / lj:tf/ ub}{ nlug]5 .
#= ;a} jg Joj:yfkgdf ;fdflhs, cfly{s / jftfj/0fLo b[li6n] lbuf]kgf
;'lglZrt ug{ lbuf] jg Joj:yfkgsf] /fli6«o dfkb08af6 jg k|df0fLs/0f
ub}{ nlug] 5 .

*=# xl/t pBd ljsf; / /fli6«o ;d[l4df of]ubfg


gLlt
!= jg If]qsf] ljsf;, lj:tf/ tyf hl8a'6L nufot jgdf cfwfl/t xl/t pBf]u
tyf Joj;fosf] k|j4{g tyf lj:tf/ ul/g]5 .
@= jg If]qaf6 /f]huf/Lsf cj;/x? u'0ffTds ?kdf j[l4 ul/g]5 .
#= /fli6«o lgs'~h, jGohGt' cf/If, lzsf/ cf/If, ;+/If0f If]q, dWojtL{ If]q,
;+/lIft jg, l;d;f/ If]q, k|f0fL pBfg, jg:klt pBfg nufot ;a} ;+/lIft
If]qx?nfO{ kof{ko{6gsf] cfwf/sf] ?kdf k|j4{g / ljsf; ul/g]5 .
$= ;+/lIft If]q aflx/ /x]sf ;fd'bflos jg, ;fem]bf/L jg, ;+/lIft jg, wfld{s
jgx?nfO{ pknAw >f]t / ;fwgsf] pkof]u ub}{ kof{ko{6g ;d]tsf] nflu
ljsl;t ub}{ nlug]5 .
%= hl8j'6L Pj+ u}/sfi7 jg k}bfjf/sf] ;+/If0f, v]tL lj:tf/, ;+sng, k|zf]wg,
k|df0fLs/0f, Joj;foLs/0f / lgof{t k|j4{g ul/g] 5 .
^= sfj{g pT;h{g Go"gLs/0f ug{ sf7sf] pTkfbg / ;b'kof]u a9fOg]5 .
/0fgLlt tyf sfo{gLlt
!= xl/t pBf]u k|j4{g / ljsf;sf nflu lghL, ;fd'bflos / ;xsf/L If]qsf]
nufgL k|f]T;fxg ul/g] 5 .
@= xl/t pBd ljsf;sf nflu jg pkef]Qmf ;d"xx?sf] ;xsf/L lgdf{0f ul/g]5 .
#= xl/t pBdsf nflu jg lj1fg tyf k|ljlwsf z}+lIfs tyf k|lzIf0f s]G›x?,
pkef]Qmf ;d"xsf ;xsf/L, lghL If]q / a}+s tyf ljQLo ;+:yfx?nfO{ k|ToIf
?kdf ;xsfo{ ug]{ jftfj/0f lgdf{0f ul/g]5 .
8 /fli6«o jg gLlt–@)&%
$= jgdf cfwfl/t ;fj{hlgs ;+:yfgx? dfkm{t ;d]t xl/t pBf]u ;~rfng
tyf /f]huf/Lsf cj;/x? >[hgf ul/g]5 .
%= xl/t pBf]ux?df ;fj{hlgs, ;fd'bflos, ;xsf/L tyf gLlh If]qsf]
;fem]bf/LnfO{ k|f]T;fxg ul/g]5 .
^= sf7 tyf u}/sfi7 jgk}bfjf/sf] pTkfbgsf nflu k|fs[lts ljt/0f, pknAwtf
/ ljsf;sf] ;DefAotf ;d]tsf] cfwf/df pko'Qm If]q 5gf}6 -Zoning_ /
k|hflt 5gf}6 ul/g] 5 .
&= jg k}bfjf/sf] d"No lgwf{/0fnfO{ kf/bzL{ agfpFb} ;j{;fwf/0fn] ;'ne d"Nodf
sf7 nufotsf jg k}bfjf/ k|fKt ug{ ;Sg] cj:yfsf] l;h{gf ul/g]5 .
*= jg k}bfjf/sf] pTkfbg If]q / pTkfbg a9fpg ;/sf/L :jfldTjsf ;fj{hflgs
;+:yfx?nfO{ ;x'lnotk"0f{ ljQLo nufgLsf] Joj:yf ul/g]5 .

*=$ h}ljs ljljwtf ;+/If0f


gLlt
!= b'n{e, nf]kf]Gd'v / ;+/lIft nufotsf jGohGt' tyf jg:kltsf] :j–:yfgLo
/ k/:yfgLo ;+/If0f / Joj:yfkg ul/g] 5 .
@= /fli6«o lgs'~h, cf/If, ;+/If0f If]q h:tf cGt/f{li6«o klxrfgsf ;+/lIft If]q
Joj:yfkg afx]s s'g} :yfgLo ;d'bfoåf/f k/Dk/fb]lv ;+/lIft x'Fb} cfPsf
jg If]qx?nfO{ ;fd'bflos ;+/lIft If]q -Community Conserved Area_ sf]
?kdf dfGotf lbOg]5 .
#= dfgj–jGohGt'aLrsf] åGå Go"gLs/0f ug{sf nflu e"–kl/lw :t/df ;+/lIft
If]q / /fli6«o jgdf /x]sf h}ljs dfu{x?sf] PsLs[t / ;d'lrt Aoj:yfkg
ul/g]5 .
/0fgLlt tyf sfo{gLlt
!= /fli6«o lgs'~h, jGohGt' cf/If, ;+/If0f If]q, dWojtL{ If]qx?sf] lbuf]
Joj:yfkgsf nflu ;xeflutfd"ns 9+uaf6 PsLs[t Joj:yfkg of]hgf
th{"df u/L sfof{Gjog ul/g] 5 .

/fli6«o jg gLlt–@)&% 9
@= jGohGt' / jg:kltsf] k/:yfgLo ;+/If0f k|j4{g ug{ ;+3, k|b]z /
:yfgLo txsf k|f0fL pBfg tyf jg:klt pBfgx? :yfkgf / ;~rfng ul/g]
5.
#= h}ljs ljljwtf / hnfwf/ ;+/If0fsf nflu cGt/b]zLo ;xof]u / ;xsfo{
;d]t ul/g]5 .

*=% hnfwf/, jftfj/0fLo ;]jf / /]8 Kn;


gLlt
!= hn tyf e"ldsf] PsLs[t ;+/If0f / Joj:yfkg dfkm{t :j:y hnfwf/ sfod
u/L hdLgsf] pTkfbsTj j[l4 ul/g]5 .
@= pkNnf] / tNnf] t6Lo ;DaGwsf cfwf/df r'/] If]qsf hnfwf/x?sf] ;+/If0f
/ Joj:yfkg ul/g]5 .
#= l;d;f/ If]qsf] ;+/If0f, Joj:yfkg / lbuf] pkof]u ul/g] 5 .

/0fgLlt tyf sfo{gLlt


!= h}ljs ljljwtf / hnfwf/sf] PsLs[t Joj:yfkgaf6 kfl/l:ysLo ;Gt'ng
sfod u/L jftfj/0fLo ;]jfsf] k|j4{g / pkof]u a9fOg]5 .
@= jftfj/0fLo ;]jfsf] d"Nof+sg ug]{ k4ltsf] ljsf; ul/g]5 .
#= jg If]qaf6 sfj{g pT;h{g Go"gLs/0fdf k'¥ofOg] of]ubfg jfkt cGt/f{li6«o
;+oGqx?af6 e'QmfgL kfpg] cj;/sf] pkof]u ul/g] 5 .

*=^ /fli6«o jg aflx/sf jg


gLlt
!= /fli6«o jg aflx/sf lghL jg, ;fj{hlgs hUufsf jg, ;+:yfut hUufsf
jg, zx/L jg / s[lif jg / kfl/jfl/s jgsf] lj:tf/, ljsf; / k|j4{gsf
nflu ;x'lnot b/sf C0f pknAw u/fO{ k|f]T;fxg ul/g] 5 .
@= lghL jg, ;fj{hlgs hUufsf jg, ;+:yfut hUufsf jg, zx/L jg / s[lif
jg / kfl/jfl/s jgsf] lj:tf/sf nflu k|rf/ k|;f/, k|ljlw x:tfGt/0f /
jgwgLsf] Ifdtf clej[l4sf sfo{qmdx? ;~rfng ul/g] 5 .

10 /fli6«o jg gLlt–@)&%
/0fgLlt tyf sfo{gLlt
!= lghL hUufdf pTkflbt jg k}bfjf/nfO{ hUuf wgLn] s6fg, k|zf]wg, ljqmL
ljt/0f, cf];f/ k;f/ / k|of]u ug{ kfpg] Joj:yf ul/g]5 .
@= lghL hUufdf lghL jg, s[lif jg tyf ltgdf cfwfl/t xl/t pBf]ux?nfO{
k|j4{g / lj:tf/ ug{ gjLgtd k|ljlwx? x:tfGt/0f ul/g]5 .

*=& cg';Gwfg / Ifdtf ljsf;


gLlt
!= jg If]qsf] cWoog, cg';Gwfg / k|rf/–k|;f/nfO{ k|efjsf/L jgfO{ k|fKt
l;sfO{ / glthfnfO{ jg If]qsf ljifout gLlt lgdf{0f, of]hgf th{"df /
Joj:yfkg sfo{df pkof]u ul/g]5 .
@= jg k|fljlws k]zfnfO{ Joj;flos, bIf, dof{lbt, u'0f:t/Lo / ;]jfd"ns
jgfOg]5 .
#= jg k}bfjf/ / jghGo a:t'sf] lgof{tsf nflu k|of]uzfnf k/LIf0f /
k|df0fLs/0fnfO{ ;xh agfO{g]5 .

/0fgLlt tyf sfo{gLlt


!= ;fd'bflos jg pkef]Qmf ;d"x nufot ;d'bfodf cfwfl/t jg Joj:yfkg
ug]{ ;d"xsf] k|fljlws, Joj:yfksLo, ;+:yfut Ifdtf ljsf;df k|fyldstf
lbOg]5 .
@= jg;+u ;DalGwt k|fljlws ;]jfnfO{ k|efjsf/L agfpg cltl/Qm Ifdtf
ljsf;sf] nflu pTk|]/0ffTds cj;/x? l;h{gf ul/g]5 .
#= :yfgLo ;d'bfodf /x]sf] jghGo, hl8a'6L tyf jg:klt pkof]u ;DaGwL
k/Dk/fut 1fg, ;Lk / lrlsT;f k4ltnfO{ cfw'lgs lj1fg;+u ;+of]hg
ub}{ pGgt k|sf/sf] 1fg, ;Lk / pTkfbgsf nflu pko'Qm jftfj/0f lgdf{0f
ul/g]5 .

/fli6«o jg gLlt–@)&% 11
*=* ;fdflhs ;'/Iff, ;dfj]zLs/0f / ;'zf;g
gLlt
!= ;j} k|sf/sf jg Joj:yfkg k|0ffnLx?af6 k|fKt nfesf] Gofof]lrt afF8kmfF8
/ k|efjsf/L ;b'kof]usf] ;'lglZrttf ul/g]5 .
@= h}ljs ljljwtf / To;;+u hf]l8Psf cflbjf;L hghflt tyf :yfgLo
;d'bfosf k/Dk/fut 1fg, ;Lk, cEof;, ;fdflhs–;f+:s[lts k4lt, snf,
af}l4s ;DklQ cflbsf] clen]vLs/0f, k~hLs/0f / ;'/If0f ub}{ nlug]5 .
#= jg If]qsf ;a} ;/sf/L, ;fd'bflos, ;xsf/L / lghL ;+:yfx?df n}+lus
lje]bsf] cGTo ul/g]5 .
$= jg If]qsf ;j} lgsfox?df kf/blz{tf, hjfkmb]xLtf / lgikIftf sfod ub}{
k|efjsf/L ;]jf k|jfx ul/g]5 .

/0fgLlt tyf sfo{gLlt


!= jg >f]tsf] Joj:yfkg ubf{ jgsf >lds, Joj:yfks ;d'bfo, dlxnf,
cflbjf;L hghflt, blnt, dw];L, yf?, d'l:nd cNk;+Vos, km/s Ifdtf
ePsf, ljkGg / k5fl8 kfl/Psf] ;d'bfosf] clwsf/ ;'lglZrt ub}{ nfedf
pgLx?sf] kx'Fr a[l4 ul/g]5 .
@= jg If]qsf ;+:yf, gLlt, sfo{qmd, ah]6 th{"df ubf{ n}lu+s tyf ;fdflhs
;dfj]zLs/0fsf l;4fGtsf cfwf/df ul/g]5 .
#= jg If]qdf cfof]hgfx? ;~rfng ubf{ k|efljt ;d'bfosf] :jtGq k"j{ ;';"lrt
;xdlt lng] Joj:yf ul/g]5 .
$= jg If]qsf ;j} ;+:yfx?df lg0ff{os lhDd]jf/L ;lxt krf; k|ltzt dlxnfsf]
;xeflutf x'g] u/L /0fgLlt, sfg"g, ah]6, sfo{qmd / cEof;sf] cjnDag
ul/g]5 .
%= g]kfn kIf/fi6« ePsf jg tyf jftfj/0f ;DaGwL cGt/f{li6«o ;lGw
;Demf}tfx?sf] sfof{Gjog / If]qLo tyf cGt/f{li6«o ;xof]u k|j4{gsf nflu
Ifdtf clej[l4, cfjZos sfg"gL / ;+/rgfut Joj:yf ul/g] 5 .

(= gLlt sfof{Gjog ljlw -Approaches_


gLlt sfof{Gjogsf nflu lgDg ljlwx? cjnDag ul/g] 5 M
!= hg;xeflutfd"ns / ax';/f]sf/jfnf .
12 /fli6«o jg gLlt–@)&%
@= kfl/l:ysLo Pj+ e"–kl/lw:t/Lo .
#= hnfwf/ If]qx?sf] PsLs[t Joj:yfkg .
$= n}lu+s tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0f .
%= cBfjlws tYof+s / ;"rgfsf] k|jfxLs/0f .
^= pBdd}qL jg Joj:yfkg k|0ffnL .
&= jg ;Da4{g k|0ffnLdf cfwfl/t jgsf] lbuf] Joj:yfkg .
*= /fli6«o jgaf6 6f9f a;f]jf; ug]{ afl;Gbfsf] jg >f]tdflysf] clwsf/ .
(= ;a} txsf ;/sf/, ;xsf/L, ;d'bfo / lghL If]q aLrsf] ;dGjo, ;fem]bf/L
/ ;xsfo{ .

!)= sfg"gL, ;+:yfut tyf ;+/rgfTds vfsf


!= jg If]qsf gLltut Joj:yfx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf] nflu ;+3Lo, k|b]z
/ :yfgLo txdf cfjZos sfg"g / /0fgLlt, sfo{gLlt, lgb]{lzsf, sfo{ljlw,
dfu{bz{g / of]hgfx? th{"df u/L nfu' ul/g] 5 .
@= ;a} txsf ;/sf/x?af6 jg If]q;+u ;DaGwL gLlt tyf sfg"g th{"df,
sfof{Gjog / cg'udg tyf d"Nof+sg ubf{ ;DalGwt ;/f]sf/jfnfx?nfO{
;xeflu u/fO{g] 5 .
#= gLltx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjog u/L o; gLltsf] b"/b[li6 / nIo k|flKtsf]
lgldQ pko'Qm ;+:yfut Pj+ ;+/rgfut Joj:yfx? ul/g]5 .

!!= /fli6«o jg gLlt sfof{Gjogdf ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf] e"ldsf


!= jg If]qsf sfo{qmdx? sfof{Gjog ubf{ ;+3, k|b]z tyf :yfgLo txsf]
;dGjoaf6 ul/g]5 .
@= ;+3n] jg If]qsf] nflu /fli6«o:t/sf] gLlt, sfg"g, dfkb08, sfof{Gjog /
lgodgsf ljifox? lgwf{/0f ug]{5 .
#= ;+3n] ljleGg txsf ;/sf/x?aLr jg Joj:yfkg k4lt sfof{Gjogsf nflu
gLltut ;fdGho:tfsf nflu cfjZos ;xhLs/0f ug]{5 .

/fli6«o jg gLlt–@)&% 13
$= ;+3n] /fli6«o tyf cGt/f{li6«o dfkb08 cg'?ksf sfo{qmd tyf kl/of]hgfx?
th{"df u/L txut ?kdf sfof{Gjogsf] k|f?k tof/ ug]{5 .
%= k|b]zn] ;+3 tyf :yfgLo tx;Fu ;dGjo u/L cfˆgf] k|b]zleqsf] /fli6«o jg
Joj:yfkgsf nflu e"ldsf lgjf{x ug]{5g\ .
^= :yfgLo txn] ;+3 tyf k|b]z;Fu ;dGjo u/L cfˆgf] ;Ldfleqsf ;d'bfodf
cfwfl/t jg, gLlh jg, s[lif jg tyf jgdf cfwfl/t pBf]ux? ;~rfng
tyf Joj:yfkgsf nflu e"ldsf lgjf{x ug]{5g\ .

!@= cfly{s kIf


!= of] gLltdf pNn]lvt ;DjlGwt txsf clwsf/ If]qleq kg]{ sfo{qmd
sfof{Gjog ug{sf nflu ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf ;/sf/af6 cfjZos
ah]6sf] Joj:yf ug]{5g\ .
@= gLlt sfof{Gjogsf] nflu ;DalGwt ;d'bfo, lghL If]q / ;xsf/Lsf] of]ubfg
/ nufgL k|f]T;flxt ul/g] 5 .
#= jg If]qsf] ;+/If0f / ;Dj4{g Pj+ cGo k|j4{gfTds sfo{sf nflu g]kfn
;/sf/sf] clgjfo{ bfloTj g/xg] u/L jg ljsf; sf]ifsf] :yfkgf ul/g]5 .
$= gLlt sfof{Gjogsf] nflu ljsf; ;fem]bf/x?;+u ;xsfo{ ug{ ;lsg] 5 .

!#= cg'udg, d"NofÍg / k'g/fjnf]sg


!= gLlt sfof{Gjog cj:yfsf] cfjlws ?kdf cg'udg tyf d"NofÍg ul/g]5 .
o;/L cg'udg ubf{ ;/f]sf/jfnfsf] ;xeflutf u/fOg] 5 .
@= gLlt sfof{Gjogsf] cj:yfaf/] jg If]qsf :yfgLo sfof{nox?n] :yfgLo
;/sf/ dfkm{t k|b]z ;/sf/sf] ;DalGwt dGqfno ;dIf / k|b]z ;/sf/sf]
;DalGwt dGqfnon] ;+3Lo ;/sf/sf] jg tyf jftfj/0f dGqfno ;dIf
k[i7kf]if0f ;lxt cfly{s jif{sf] cGTodf k|ltj]bg k]z ug]{5g\ / ;+3Lo
dGqfnon] PsLs[t u/L /fli6«o k|ltj]bg tof/ kfg]{5 .
#= gLltsf] k'g/fjnf]sg k|To]s kfFr÷kfFr jif{df ul/g] 5 .

!$= vf/]hL / arfp


jg gLlt, @)&! vf/]h ul/Psf] 5 .

14 /fli6«o jg gLlt–@)&%
/fli6«o jg gLlt–@)&% 15
;Dks{M
g]kfn ;/sf/
jg tyf jftfj/0f dGqfno
l;+xb/jf/, sf7df8f}+, g]kfn
kmf]g M (&&–!–$@!!*(@
km\ofS; M (&&–!–$@!!(#^
Od]n M info@mofe.gov.np
j]j;fO6 M www.mofe.gov.np
16 /fli6«o jg gLlt–@)&%

You might also like