Satsangi Bhusan PDF

yLkw¢{rýfk 755
«Úk{ ytþ
yæÞkÞ rð»kÞ Ãk]c Lkt.
1. {tøk÷k[hý 01
h. çkúñ{wrLk rþðŠ»k MktðkË 04
3. sucrsík hkòLkwt ð]¥kktík 07
4. fÚkkLkku WÃk¢{ 09
Ãk. fÚkk «kht¼ 12
6. {rhåÞkrË{wrLkf]ík yÄ{kuoÃkÿð rLkYÃký 24
7. Ä{korËfLku ËwðkoMkkÉr»kLkku ©kÃk 17
8. yMkwhkuíÞr¥k íkÚkk Ä{osL{ rLkYÃký 20
9. Ä{orððkn yLku ©ehk{kLktË{wrLk ËþoLk 23
10. nLkw{kLkSLke ykhkÄLkk yLku ¼ÂõíkÄ{oLkw ð]]tËkðLkøk{Lk 25
11. Ä{oËuðf]ík rð»ýwÞkøk yLku ©e f]»ýËþoLk 27
1h. Ä{oËuðLku ¼økðkLkLkwt ðhËkLk 30
13. yMkwhkuLku ËuðeLkku ©kÃk 33
14. çkúñkrËfLke Míkwrík yLku ©enrh sL{kuíMkð 35
1Ãk. fkuxhkøkýÚke nLkw{kLkSyu fhu÷wt ©enrhLkwt hûký 38
16. ¼Âõík{kíkkLku rðïYÃk ËþoLk yLku Lkk{fhý MktMfkh 40
17. yLLk«kþLk - çkk¤÷e÷k yLku rðïËþoLk 43
18. hk{«íkkÃk¼kELkk rððknLkwt ðýoLk 45
19. f]»ýþ{koðtþ ðýoLk 48
h0. fk÷eË¥k yMkwh LkkþLkwt ðýoLk 50
h1. ¼ÂõíkÄ{oLku ©enrhLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk yLku rðM{]rík 52
hh. yÞkuæÞk{kt hk{«íkkÃk¼kELku ©enrhf]ík yiïÞoËþoLk 55
h3. RåAkhk{¼kELkku sL{ íkÚkk {wõíkkuf]ík ©enrhÃkqsLk 57
h4. {wrLkyku íkÚkk rLkhLLk{wõíkf]ík ¼økðíkTMíkwrík 60
hÃk. ¼qríkÞk fwðkLkk ¼qíkkuLkku WØkh 62
h6. s÷¢ezk yLku økkÞkuLku {kuûk ðh«ËkLk 64
h7. ðLk÷e÷k yLku çkfkþLk økðo¾tzLk ðýoLk 67
h8. ©enrhf]ík yiïÞo ËþoLk 69
h9. ÃkkuíkkLkk ¾uíkh{kt ©enrhLkwt yiïÞoËþoLk 71
30. MkwðkrMkLkeçkkE íkÚkk çkúñkf]ík Míkwrík ðýoLk 74
31. fw{khkðMÚkk ÷e÷k ðýoLk 75
3h. {Õ÷kuLkku ©enrh îkhk ÃkhksÞ 78
33. ©enrhLkku Þ¿kkuÃkðeík MktMfkh 81
34. {kíkk ¼ÂõíkËuðeLkk «©Lkku W¥kh 83
3Ãk. Mktík÷ûký íkÚkk Ä{orLkYÃký 86
36. ©enrh økeíkk{kt ykí{k-Ãkh{kí{k ¿kkLkðýoLk 88
37. ðihkøÞLkkt÷ûký yLku íkuLkku WÃkkÞ 91
38. rðrðÄ «fkhLke Lkhf ÞkíkLkkykuLkk ðýoLk 94
39. ¼Âõík íkÚkk fk¤ MðYÃkLkwt ðýoLk 97
40. ¼Âõík{kíkkLke rËÔÞøkrík 100
41. Ä{oËuðu fh÷e Míkwrík íkÚkk çku ÃkwºkkuLku hnMÞ fÚkLk yLku rËÔÞøkrík 103
4h. ©enrh ÃkkMku LkkhËSLkwt ykøk{Lk 105
755
43. LkkhËf]ík ©enrhLke Míkwrík 107
44. ©enrhðLkøk{Lk íkÚkk hk{«íkkÃk rðhn ðýoLk 109
4Ãk. ÃkwÕnk©{øk{Lk íkÚkk MkqÞkuoÃkkMkuLkk 112
46. økkuÃkk¤Þkuøke r{÷Lk íkÚkk rMkhÃkwhøk{Lk 115
47. þkrõíkrð« ÃkhksÞ, íkeÚkkoxLk fhe {ktøkhku¤{kt ykøk{Lk 118
48. ÷kusÃkwh{kt ðýeo yLku {wõík{wrLk r{÷Lk 121
49. hk{kLktËMðk{e ð]¥kktík 123
Ãk0. ÃkeÃk÷kýk{kt ðýeo hk{kLktË Mðk{e r{÷Lk 126
Ãk1. ÃkeÃk÷kýk{kt ©enrhLkku ËeûkkrðrÄ 128
Ãkh. hk{kLktËMðk{eLkwt ytíkÄkoLk íkÚkk ©enrh îkhk MkktíðLkk ðýoLk 131
Ãk3. {ktøkhku¤{kt yiïÞoËþoLk 133
Ãk4. fk÷ðkýe ykËef økk{ku{kt rð[hý yLku yiïÞoËþoLk 132
ÃkÃk. ©enrhLkwt ¼qsLkøkh «rík «Þký 139
Ãk6. ¼qs{kt Ët¼e Ãkh{ntMkLkku ©enrh îkhk ÃkhksÞ 141
Ãk7. æÞkLkLkwt {nkíBÞ yLku MkwtËhSLku yiïÞoËþoLk 144
Ãk8. MkwËhSLke¼kELke Míkwrík yLku ©enrh ðhËkLk 146
Ãk9. ©enrh yLku søkSðLk MktðkË rLkYÃký 149
60. ©enrh yLku søkSðLk MktðkË rLkYÃký 151
61. ©enrhLkwt øktøkkhk{ {Õ÷Lkk ½uh øk{Lk 153
6h. ¼õíkMíkwrík, søkSðLk Ëwü rð[kh 156
63. B÷uåA îkhk {tºkeLku Ä{fe, yLÞ økk{{kt rð[hý 159
64. zwtøkhSLkku íÞkøk Mk{wÿøk{Lk rLkYÃký 161
6Ãk. zwtøkhSLkwt þkuÄLk íkÚkk ©enrh Mk{wÿçkrnŠLkøk{Lk 163
66. {wrLksLkkuLku MkktíðLkk - {ktzðe øk{Lk rðøkuhu 165
67. ¾iÞk¾ºkeLkku {u¤kÃk íkÚkk MkíMktøk rðøkuhu 168
68. ¼qs{kt ©enrhLkwwt ykøk{Lk íkÚkk hk{ËkMk þíkkLktË r{÷Lk 171
69. Ë÷wSLku þíkkLktË îkhk ©enrh yr¼«kÞ fÚkLk 173
70. ¼qsÚke «Þký, fåALkk çkeò økk{ku{kt ÚkE Ä{zfk øk{Lk 176
71. ÷kÄeçkk - {kíkkSLke fÚkk íkÚkk søkSðLk ðÄ rLkYÃký 178
yLkw¢{rýfk rîíkeÞ ytþ
1. ©enrhLkwt MkhÄkh{kt ykøk{Lk - yLku {k[kt¾k[hLke «kÚkoLkk 183
h. {k[kt¾k[hLkwt fkheÞkýe øk{Lk yLku y¼ÞhkòLku ©enrhLkk ËþoLk 186
3. y¼Þ hkòLke «kÚkoLkk - Mkhkuðh ¾kuËkððwt - Þ¿k - økZÃkwh «Þký 189
4. økZÃkwh{kt ©enrhf]ík Ãkw»ÃkËku÷kuíMkð ðýoLk 192
Ãk. økZÃkwh{kt yiïÞo «ËþoLk yLku y¼ÞhkòLku ðh«ËkLk 195
6. MktíkkuLku swËk swËk Ëuþku{kt {kuf÷e, ©enrh çkwÄus ÃkÄkÞko 198
7. ßÞucSík hkòLkk ºký «©kuLkk W¥kh 200
8. þíkkLktË {wrLkLkwt çkËhefk©{ íkÚkk {kLkMkhkuðh øk{Lk 204
9. «íkkÃk¼kLkwLku rËÔÞøkrík ykÃke, þíkkLktËSLkwt yðtrík øk{Lk 207
10. þíkkLktËSLkwt {wrLkLkwt suík÷Ãkwh øk{Lk 210
11. þíkkLktËSLkwt ðýÚk÷e íkÚkk frhÞkýk øk{Lk 214
1h. ©enrhLkwt z¼ký øk{Lk 217
13. {rAÞkð{kt Vw÷Ëku÷kíMkð yLku rMkæÄÃkwh øk{Lk 221
14. rMkæÄÃkwh, ŸÍk, ðzLkøkh yLku rðMkLkøkh øk{Lk 224
1Ãk. rðMkLkøkh{kt ÃkªzheÞk ík¤kðu yiïÞo «ËþoLk 227
756
16. y{ËkðkË{kt ©enrhf]ík sL{kü{e WíMkð ðýoLk 230
17. ©enrhyu fuþðhk{ rð«Lku ÃkkuíkkLkk ykr©ík fÞko 233
18. ELÿkrËf Ëuðku f]ík ©enrhLke Ãkqò - Míkwrík 236
19. ËrhÞk¾kLkLkku WØkh yLku Mkkçkh{íke{k {rn{k fÚkLk 240
h0. ©enrhf]ík s¤÷e÷k ðýoLk 243
h1. y{ËkðkË{kt ytçkkçkkLku ½uh ¼økðkLk ©enrh 247
hh. y{ËkðkË{kt ©enrhLkwt rðrðÄ yiïÞo «ËþoLk 250
h3. W¥khk{ ykrËLku yiïÞo «ËþoLk 253
h4. ûkwÿ þkõík{ík ¾tzLk-yMkwh WÃkÿð ðýoLk 256
hÃk. yMkwh ¼Þ þktík fhe, suík÷Ãkwh øk{Lk 259
h6. Lkðk Ãkh{ntMk ÚkðkLkku Ãkºk yLku ÷k÷S ¼õík MkkÚku ©enrh fåA{kt 263
h7. ¼qs{kt ©enrhLke ÷e÷k íkÚkk Þ¿k fÚkLk 266
h8. ËËwfkrË økk{ku{kt rð[hý íkÚkk suík÷Ãkwh øk{Lk 269
h9. suík÷Ãkwh{kt Vhe {nkÞ¿k {kxu Mkk{økúeLke íkiÞkhe 272
30. Þ¿k Mkk{økúe ËþoLk íkÚkk Mð¼õík hûký 275
31. Þ¿kkht¼ íkÚkk Mk{kró yLku çkúkñýkuLku Ërûkýk 278
3h. þÂõík ÃkwòLkku rðrðf-þkõík rð«f]ík rðæLkLkku rðLkkþ 281
33. {wrLkf]ík ©enrhLke Ãkqò-ykhíke-Míkwrík 284
34. {wrLkf]ík Míkwrík-øktøkkçkkLku íÞkt ¼kusLk 288
3Ãk. økwnMÚkf]ík ©enrh ÃkqsLk-{wrLknrhsLk f]ík MíkðLk 291
36. ©enrhyu ÃkkuíkkLkk íkÚkk ÃkkuíkkLkk Äk{Lkku {rn{k fÌkku 294
37. æÞkLkLkku «fkh-ºký ËuðkuLkwt ykøk{Lk 296
38. çkúñkrË Ëuðf]ík ©enrhLke Míkwrík 299
39. ®nzku¤k{kt ©enrhLke Ãkqò yLku fkfze ¼ûký 303
40. økwnMÚkkuLke fMkkuxe, ík÷wòhk{Lke áZíkkLke Ãkrhûkk 306
41. {k¤e WÃkh yLkwøkún, {XLkku hkux÷ku sBÞk 309
4h. {wrLksLkku ËuðMkhkuðh{kt s¤r¢zk ðýoLk 312
43. ðzLkk ð]ûk Lke[u {wrLkykuyu fhu÷e ©enrhLke Ãkqò 316
44. ¾ku¾hk {nu{ËkðkË{kt yMkwhkuLkku WÃkÿð 319
4Ãk. hksMkuðfku ÃkkMku yMkwhkuLkk Ãkhk¼ð fhðe ©enrh ðu÷k÷ ÃkÄkÞko 322
46. ¾khe{kt [rhºk, MkkËhk ykËe økk{ku{kt VheLku fåA ÃkÄkÞko 324
47. fåALke ÷e÷k íkÚkk çkeò økk{ku{kt rð[hý 327
48. yÄkuE{kt fŠýfkçkkELku ËþoLk ykÃke z¼ký ÃkÄkÞko 330
49. z¼ký{kt ykøk{Lk íkÚkk Þ¿k Mkk{økúe yð÷kufLk 333
Ãk0. ©enrh frÚkík ¼Âõík {nkíBÞ yLku MkkÄw Mk{køk{ 336
Ãk1. ½kuzkMkh{kt ©enrhf]ík ÷e÷k ðýoLk 339
Ãkh. z¼ký{kt ©enrh îkhk Þ¿kLkku ykht¼ yLku Mk{kró 342
Ãk3. ©enrhLke Ãkqò yLku Lkkøk{kuûk 345
Ãk4. þÂõík rð« rð[kh ¾tzLk yLku yï[kuhkuLku Mðkr©ík fÞko 348
ÃkÃk. z¼ký{k ÷e÷kLkku WÃkMktnkh yLku økZÃkwh «Þký 351
Ãk6. y¼Þhkò WÃkh yLkwftÃkk yLku çkeò økk{ku{kt øk{Lk 354
Ãk7. {ktzðe-¼qs-fk¤kík¤kð ÚkE økZÃkwh «Þký 357
Ãk8. Þ¿kkÚkuo suík÷Ãkwh øk{Lk yLku ¼õíkku MkkÚku «©ku¥kh 360
Ãk9. y{ËkðkËLkk hkòLkk WÃkÿðÚke Þ¿k fÞko rMkðkÞ Ãkt[k¤k øk{Lk 362
60. þkMºkkÚko {kxu y{ËkðkËLkk hkòLkwt ©enrhLku rLk{tºký 366
61. Mk¼k{kt ©enrhLkku rðßÞ yLku {kuxk øk{Lk 368
757
6h. ÃkuÚkkÃkwh, ðkMkýk yLku ðzLkøkh{kt rð[hý 371
63. s¤r¢zk, ¼kusLk íkÚkk ¼õíkLkk «©ku 374
64. Mð¿kkLk fÚkLk, yLÞºkøk{Lk, ¼õíkfü nhý 377
6Ãk. frhÞkýk íkÚkk ¼qs{kt rð[hý 380
66. ¾iÞk¾ºkeLkk «©kuLkk W¥kh yLku MkkhtøkÃkwh øk{Lk 383
67. MkkhtøkÃkwh{kt Mð[hý f{¤ {rn{k ðýoLk 386
ík]íkeÞ ytþ
1. yÄ{eo {Lkw»ÞkuLkk Lkkþ {kxu fk¤ íkÚkk ELÿLku yk¿kk fhe 391
h. økZÃkwh{kt ©enrh íkÚkk MktíkkuLkwt r{÷Lk ÚkÞwt 394
3. ò¤Þk økk{{kt ©enrhyu ßðh MðefkÞkou 397
4. ò¤eÞkÚke ©enrh økZÃkwh ÃkÄkÞko 400
Ãk. økZÃkwh{kt y¼Þhkòyu ËuníÞkøk fÞkuo 403
6. W¥k{hkòLke «þtMkk fhe 406
7. yMkwh¼Þ©e ©enrhyu Ãk÷kÞLk fÞwO 408
8. Ëw»f÷ Lkk{u yMkwh økZzk{kt ykÔÞku 411
9. ©eLkøkhÚke zLk÷kuÃk MkknuçkLkwt ©enrhLku yk{tºký 414
10. ©enrhyu ©eLkøkh «íÞu ÃkÄkÞko 416
11. ©enrhyu ©eLkøkh{kt «ðuþ fÞkou 419
1h. ©eLkøkh{kt ©enrh ÷e÷k ðýoLk 423
13. ©eLkøkh{kt ©enrh [rhºk 426
14. ©eLkøkh{kt ©enrh ÷e÷kt ðýoLk 429
1Ãk. ©enrh ðnu÷k÷ «íÞu ÃkÄkÞko 433
16. ðnu÷k÷{kt ©enrh [rhºk ðýoLk 436
17. {nuËkðkË{kt ©enrh÷e÷k ðýoLk 439
18. W{uhX{kt ©enrh÷e÷k ðýoLk 441
19. [hkuíkh «Ëuþ{kt rðrðÄøkk{{kt ©enrh rð[hý 444
h0. ©enrh yLku øktøkkçkkLkwt ÃkhMÃkh Mkt¼k»ký 447
h1. WËkMkeLkÃkýwt AkuzeLku ©enrh økZÃkwh ÃkÄkÞko 449
hh. MkÂå[ËkLktË{wrLkLku Mk{kÄe ÚkE økE 452
h3. MkÂå[ËkLktË{wrLkLku çkúñk-rþð íkÚkk ©enrhLkwt ËþoLk ÚkÞwt 455
h4. çkúñkLktË{wrLkLku h{krË Mºkeykuyu ykÞw»Þ ykÃÞwt 459
hÃk. h{k-ßÞk ykrË çkkEykuLkw rðhnøkkLk 462
h6. W¥k{hkò frÚkík nrh[rhºk 465
h7. nrhyu MkkhtøkÃkwhÚke økZÃkwh{kt Ëqík {kufÕÞku 468
h8. ©eLkøkh{kt ©eLkhLkkhkÞýËuðLkwt {trËh íkiÞkh ÚkÞwt 473
h9. ©enrh ©eLkøkh{kt ÃkÄkÞko 476
30. zLk÷kuÃk Mkknuçk ©enrhLku {éÞk 480
31. ©enrh ©eLkøkh{kt hksøk]nu ÃkÄkÞko 481
3h. ©eLkøkh{kt ©enrhyu {trËh rLkheûký fÞwO 484
33. ©eLkøkh{kt ©enrhyu MðnMíku ©eLkhLkkhkÞýkrË ËuðkLkwt «ríkckLk fÞwO 486
34. ©enrhyu ©eLkhkLkkhkÞý ËuðLkku {rn{k fÌkku 488
3Ãk. ©eLkøkh{kt [kuÞkoþeLke íkiÞkhe fhe 489
36. ©eLkøkh{kt çkúkñýkuLke [kÞkoþe fhe 493
37. MkðuoLku AkÃkku ykÃke yLku {qŠíkyku Ãkqsðk {kxu ykÃke 496
38. ©enrh økZÃkwh ÃkÄkÞko 498
39. økwÃíkçkes yMkwhLkku Ãkhk¼ð fÞkuo 500
758
40. çknu[h rð«Lke MºkeLku ÃkwLk:Srðík fhe 504
41. ÃktÂõík{kt ©enrhyu {wrLksLkkuLku ÃkehMÞwt 507
4h. {wrLkÃkk»koËkuLku ÃkehMkðkLke ÷e÷k ðýoLk 510
43. ©enrhLke «MkkËeLke Äkuík÷e {knkíBÞ 513
44. ©enrh {q¤eÃkwh ÃkÄkÞko 515
4Ãk. {q¤eÃkwh{kt ©enrhLke ykøk{Lk ðýoLk 518
46. MkLkfkrËfkuyu ©enrhLke Míkwrík fhe 521
47. {kLkMkeÃkqò rðrÄ rLkYÃký 525
48. {wõíkkLktË{wrLkyu fnu÷e {kLkMkeÃkqò rðrÄ 528
49. rËf Ëku»kkLkk rLkðkhý yÚkuo QÃkkÞ fÌkk 532
Ãk0. {q¤eÃkwhÚke ©enrh rLkøko{Lk 535
Ãk1. Ík÷kðkz{ktÚke ©enrh økZÃkwh ÃkÄkÞko 538
Ãkh. hk{k¼kELkku ©enrhLku yk{tºký Ãktºk 541
Ãk3. ©enrhLkwt {q¤e{kt ykøk{Lk ÚkÞwt 544
Ãk4. {q¤e íkÚkk ¼qs{kt ËuðkuLke «ríkck fhe ©enrh ÃkwLk: {q¤e ÃkÄkÞko 547
ÃkÃk. {q¤e{kt Ä{orÃkíkk ¼Âõík{kíkkLke «ríkck fhe 550
Ãk6. {q¤e {knkíBÞ fÚkLk 552
Ãk7. ðzíkk÷ yLku Äku¤fk{kt ËuðkuLke «ríkck fhe 555
Ãk8. W¥k{hkòLke þºkwyku Úkfe hûkk fhe 556
Ãk9. Ëuþktíkh{kt rð[hý fhe ©enrh Ëuð¤eÞkøkk{ ÃkÄkÞko 559
60. ©enrh çkku[kMký økk{u ÃkÄkÞko 562
61. ©enrh fýoSík hkòLku {éÞk 565
[íkwÚko ytþ
1. ©enrhLkwt ÃkkËhkÚke þu÷ze, zzwMkh, ðzÚk÷ EíÞkrË økk{ku{kt rð[hý 571
h. fX÷k÷Lkk ¼õíkkuLku ykLktË ykÃke íkkuhýk, yktíkhku÷e ÚkE òçkkr÷ {wrLkLkk yk©yu ÃkÄkÞko 574
3. WíftXïh {nkËuðLkk ËþoLk fhe Mk¤fe økk{u ÃkÄkÞko Ãktrzík MkkÚku «&™ku¥kh 576
4. Ãktrzík MkkÚku «&™ku¥kh ©enrhLkwt «ktíkes ykøk{Lk 589
Ãk. «ktríks{kt ©enrhLkwt ¼fíkkuLku ½uh rð[hý 582
6. «ktríks{kt ¼õíkkuLku ½uh ½uh ©enrhLke ÃkÄhk{ýe 584
7. «ktríks÷e÷k ðýoLk 588
8. «ktríksÚke rðòÃkwh ykðíkkt {køko{kt fhu÷ ¾zøk h{ík íkÚkk rðLkkuË ðkíkko 591
9. ©enrhLke rðòÃkwhLke ÷e÷k 594
10. økurhíkkÚke ðk½Mkh ík¤kðu ykðe fhu÷ {Lkw»Þ [rhºk rðòÃkwh økk{{kt ÃkÄkÞko 596
11. ©enrhLkwt rðòÃkwh, WLkkðk, {kýMkk, rðnkh ðøkuhu økk{ku{kt ÃkÄkÞko 599
1h. ©enrhLkwt çkk{ý, {nuMkkýk, ðzLkøkh, rðMkLkøkh, fzk, Ëuðzk,
Mkk÷ze, {uE, ðMkkE ðøkuhu økk{ku{kt rð[hý 602
13. {uWLkk ¼q¾ý ¼õíkLku ykÃku÷ Ãkh[ku íkÚkk ÷kt½ýsLke ÷e÷k 605
14. ©enrh ¾kuhsÚke zktøkhðk ÃkÄkÞko 607
1Ãk. zktøkhðk{kt ©enrhLke Ãkrhðu»ký ÷e÷k 609
16. ©enrhLkku zktøkhðk íkÚkk fhSMký rLkðkMk 612
17. fhSMký{kt sL{kü{e {nkuíMkð 615
18. ©enrhLke zktøkhðk íkÚkk fhSMký økk{Lke ÷e÷k 617
19. ©enrhLkku økwó hnuðkLkku rð[kh, ðzw ÚkE ÃkkLkMkh ÃkÄkÞko 621
h0. yku¤k økk{Lke ÷e÷k 623
h1 yku¤k, Íw÷kMký, Ä{kMkýk ÚkE ykËhs ÃkÄkÞko 626
hh. [kh MktíkkuLku MkíMktøkLke MkkUÃkýe fhe. Mktíkkuyu fhu÷e ©enrhLke Míkwwrík 629
759
h3. rËðk¤eyu ¼qËuðkuLke Ãkqò fhe ËkLk ykÃÞk Mk¼k{kt Ëunkí{kLkwt YÃk fÌkwt. ¼e÷ †eyku
WÃkh hkS ÚkE YrÃkÞk ykÃÞk. ík¤kð{kt rLkþkLk Ãkkzâwt. 632
h4. ©enrh ykËhsÚke fku÷ðzk ÚkE ËtZkÔÞ Ëuþ{kt Vhe økZÃkwh økÞk zktøkhðk økk{{kt fhu÷e ÷e÷k. 635
hÃk. síkLkçkk WÃkh «MkÒkíkk. yLÞ økk{ku{kt rð[hý 637
h6. ËtZkÔÞk Ëuþ Mkrník fhSMký-zktøkhðkLkku rðþu»k {rn{k fÌkku
fzeLkk ¼õíkkuLkwt ÃkkýeLkwt Ëw:¾ òýe ¾k÷e Mkhkuðh ÃkkýeÚke ¼he ËeÄw. 640
h7. [wtðk÷ Ëuþ{kt rð[hý fhíkk ©enrh {u{fk ÃkÄkÞko 643
h8. ©enrhLkwt [wtðk¤ Ëuþ{kt rð[hý{k, {u{fk{kt sýkðu÷wt ykïÞo ËwøkoÃkwh ykøk{Lk 646
h9. ©enrhyu Mktíkku ðýeoyku íkÚkk Ãkk»koËku MkkÚku fhu÷wt WL{¥k øktøkk MLkkLk 649
30 ©e nrhLkwt ËwøkoÃkwhÚke ðzíkk÷ ÃkÄkhðwt 652
31. ¼õíksLkkuyu fhu÷ku ©enrhLkku Mkífkh 655
3h. ©enrhyu ¼õíkkuLke fhu÷e Mkt¼kðLkk EåAkhk{ ¼kELkwt ykøk{Lk 658
33. hk{«íkkÃk¼kELkwt Ãkrhðkh Mkrník ðzíkk÷ ykøk{Lk 661
34. ©enrh MkwðkrMkLkeçkkLkk Wíkkhu s{ðk ÃkÄkÞko íkÚkk rLk»fw¤kLktË
{wrLkyu çkktÄu÷k çkkh Ëhðkò ðk¤k ®nzku¤u rðhks{kLk ÚkÞk 664
3Ãk. MkwhíkLkk ¼õíkkuyu ykLktË{wrLkLke MknkÞÚke ©enrhLke fhu÷e Ãkqò,
{nk«¼w çkkh çkkhýkLkk ®nzku¤u ÍqÕÞk {wøkx Äkhý fÞkou 666
36. ¼õíkkuLke rðLktíkeÚke Vhe {wøkx Äkhý fÞkou íkÚkk htøku h{ðkLke íkiÞkhe fhe 669
37. ¼õík Mk{qn MkkÚku ©enrhyu Wsðu÷ku htøkkuíMkð 672
38. ¼õíkkuLke «ÚkkoLkkÚke WæÄðkuíMkð fhe ©enrh ËwøkoÃkwh ÃkÄkÞko 674
39. ©eLkøkh{kt Vw÷Ëku÷kuíMkð 677
40. ©eLkhLkkhkÞýLke Ãkqò fhe ©enrhyu fnu÷ku {rn{k 680
41. ©eLkøkh{kt ©enrhLke htøkkuíMkð ÷e÷k 682
4h Mkkçkh{íke{kt MLkkLk ÷e÷k íkÚkk suík÷Ãkwh, Äku÷uhk {trËhku{kt ËuðkuLke «ríkck fhe. 685
Ãkt[{ ytþ
1. økZÃkwh{kt fÚkk ©ðý çkkË ©enrh MkkhtøkÃkwh ÃkÄkÞko 691
h. MkkhtøkÃkwh sL{kü{e {nkuíMkð fhe fkrhÞkýe ÃkÄkÞko fkrhÞkýe{kt
yÒkfqxkuíMkð íkÚkk rð»ýw «çkkuÄ WíMkð 694
3. ©enrhyu ÷kuÞk{kt þkfkuíMkð fÞkuo. ðkMkwËuðkLktË ðýeoLku ÃkkuíkkLku MÚkkLku çkuMkkze Ãkqò fhe 697
4. ÷kuÞkLkk ¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃke ©enrh Lkkøkzfk ÃkÄkÞko 701
Ãk. ©enrh økZÃkwhÚke fkrhÞkýe ÚkE ðus÷fk ÃkÄkÞko 704
6. ©enrh suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. Eïh Lkk{Lkk çkúkñýLku ð¤øku÷ çkúñhkûkMkLkku WØkh fÞkuo. 707
7. suík÷ÃkwhÚke ©enrhLkwt y{ËkðkË ÃkÄkhðwt 710
8. y{ËkðkË{kt ©enrhyu yuf s Mk{Þu çknwYÃk Ähe ¼õíkkuLku ½uh ¼kusLk fÞwO. 713
9. Mk¼k{kt çkúñ{wrLk íkÚkk {wõík{wrLkLkwt Míkwrík økkLk íkÚkk LkðÞkuøkuïhLkwt ykøk{kLk. 717
10. LkðÞkuøkuïhkuLke Míkwrík, LkxkuLke h{ík rLknk¤e íkuLkk WÃkh fhu÷ WÃkËuþ ðkhíkk. 720
11. {nkMk¼k{kt økwshkíkLkk ¼õíkkuyu fhu÷ Ãkqò íkÚkk Míkwrík 723
1h. rðrðÄ «ËuþLkk ¼fíkkuyu fhu÷ ©enrhLke Ãkqò íkÚkk Míkwrík 726
13. þhËÃkqŠý{k {nkuíMkð{kt ©enrhyu ¼fík Mk{qnLku ykÃku÷k rËÔÞ MðYÃkLkk ËþoLk. 729
14. ¼õíksLkkuLke Míkwrík. ©enrhLkwt suík÷Ãkwh ÃkÄkhðwt. 732
1Ãk. økwshkíkLke †eykuLke «kÚkoLkk, EåAkhk{¼kE Lkwt ykøk{Lk 736
16. EåAkhk{¼kEyu ©enrhLkk {kuxk¼kE MkkÚkuLkk yuf «MktøkLke fhu÷e ðkík. 739
17. ©enrhyu EåAkhk{¼kELku fwþ¤ Mk{k[kh ÃkqATÞk íkÚkk hk{«íkkÃk¼kELkwt ykøk{Lk. 742
18. swLkkøkZ, økZÃkwh{kt Ëuð «ríkck fhe íkÚkk suík÷Ãkwh{kt Ë¥kf ÃkwºkrðÄkLk. 744
19. ©enrhyu Ëuþ rð¼køk Ãkkze yk[kÞkuoLke MÚkkÃkLk fhe. 747
h0. ©enrhLkwt MðÄk{ øk{Lk. 750
760
757
H
>> ©e Mðkr{LkkhkÞýku rðsÞíkuíkhk{T >>
MkíMktrøk¼q»ký
yæÞkÞ - 1
©e ðkMkwËuðkLktË ðýeo {tøk÷k[hý fhu Au :
(1) Ä{oËuðLkk Ãkwºk YÃku «økx ÚkÞu÷k {wõíkkLktËkrË Mktík-ðýeo-Ãkk»koËkuÚke ðªx¤kÞu÷k, yLktíkfkurx
çkúñktzkuLkk yrÄÃkrík, ûkh-yûkhÚke Ãkh, ðuËku suLku MkðkOíkÞkor{Ãkýu «ríkÃkkËLk fhu Au, suLkk ðzu søkíkLke
WíÃkr¥k ykrËf ÚkkÞ Au, çkúñkrËf Eïhku Ãký suLkk ¼ÞÚke ÃkkuíkkLku MkkUÃku÷kt fkÞkuo fhðk{kt íkíÃkh hnu Au,
yuðk ¼økðkLk ©enrhLkwt, nwt ðkMkwËuðkLktË çkúñ[khe {khk ÓËÞ{kt rLkhtíkh æÞkLk fhwt Awt. (2) ðuËku îkhk [khu
íkhV suLkku {rn{k økðkÞ Au yuðk su ©e nrh, íku ÃkkuíkkLkk MkðoÚke Ãkh, rËÔÞ, íkuòu{Þ, y{kÃk yuðk
yûkhÄk{{kt rLkíÞ rðhks{kLk Au yLku íku ©enrh yk Ãk]Úðe WÃkh Ä{oËuð Úkfe ¼Âõík{kíkkLku rð»ku «økx
ÚkELku Ä{o íkÚkk ¼ÂõíkLkku rðMíkkh fhíkk níkk. su{Lkwt Lkk{ íkusLkk MÚkkLkLkwt fkhý Au yLku Mkðo ÃkkÃkkuLku Lkkþ
fhLkkhwt Au íkuðk ¼økðkLkLku nwt Lk{Mfkh fhwt Awt. (3) Mk{økú Sð{kºkLku íku{Lkk f{koLkwMkkh rðrðÄ V¤
Ãk{kzLkkhk, su{Lkk [rhºkku fÕÞkýfkhe Au, ¼õíkku su{Lkk [hýf{¤Lkwt {Lk{kt rLkíÞ M{hý fhu Au, su{Lkk
©enrh, ©e Mðkr{LkkhkÞý yuðkt Lkk{ku Mkf÷ søkíkLku Ãkrðºk fhu Au yuðk ¼økðkLk ©enrh {khe ðkýeLku
Ãkrðºk fhku. (4) ËuðÃkqòrË rLkíÞ f{oÚke ÃkhðkheLku, ïuíkð† Äkhý fheLku, W¥k{hkòLkk ¼røkLke ÷r÷íkkLkk
½h ykøk¤ ðurËfk WÃkh MkwtËh þGÞk{kt çkuMkeLku, su ©enrh {khk ÓËÞLku rð»ku MkíMktrøk¼q»ký Lkk{Lkk
¼Âõíkþk†Lkku økútÚk h[ðkLke «uhýk fhíkk níkk íku ©e nrh yk økútÚkLke Mk{kró {khk ðzu ÚkkÞ yuðe f]Ãkk fhku.
(5) MktíkkuLke ÃktÂõíkLku rðþu Ãkkuíku ÃkehMkðkLke r¢Þk fhíkk íkuLkku íÞkøk fheLku, fezeLku r{»ku, ykunku! çkúñ[khe!
{khk zkçkk fkLkLke ytËh feze ÃkuXe Au fu þwt ? yu{ fheLku ÃkkuíkkLkk MkwtËh zkçkk fkLk{kt hnu÷ ~Þk{ rík÷Lkk
r[nTLkLku {Lku õÞkhuf õÞkhuf çkíkkðLkkhk yuðk ©e nrh {khe WÃkh «MkLLk Úkkyku. ©e ðkMkwËuðkLktË ðýeo
þk†kht¼ fhu Au - (6) yk Ãk]Úðe WÃkh zktøkhLkkt ¾uíkhkuÚke Mkwþkur¼ík, [khuÞ ðýoLkk {Lkw»Þku su{kt hnu÷k
Au yuðwt, «rMkØ h{ýeÞ suík÷Ãkwh Lkk{Lkwt Lkøkh Au. (7) su Lkøkh{kt MðÞt LkkhkÞý ¼økðkLk ÃkkuíkkLkk
Þ¿kLkkhkÞý MðYÃku MkËk hnu Au yLku íkuÚke MkíÃkwÁ»kku íkuLku LkkhkÞýûkuºk Ãký fnu Au. (8) su Lkøkh{kt {]íÞw
Ãkk{u÷k ÃkkÃke Sðku Ãký rËÔÞ rð{kLkku{kt çkuMke Mðøkuo òÞ Au (9) su LkkhkÞýûkuºk hkøkîu»k hrník yuðk
íkÃkMðeykuLkk W¥k{ íkÃkLke rMkrØ fhLkkhwt Au yLku íkuÚke íkuyku íku{Lkk Lkuºkku ykøk¤ MkkûkkíkT ©enrhLkwt ËþoLk fhu
Au. (10) su sLkku yk ûkuºkLkwt þwØ¼kðÚke MkuðLk fhu Au íku{Lku ©enrh Mkw¾, Mk{]rØ, ¼Âõík yLku {LkkuðktrAík
2 MkíMktrøk¼q»ký y. 1
{wÂõíkLku ykÃku Au. (11) su suík÷Ãkwh{kt Ëuð MkhkuðhLku rfLkkhu {wrLkykuLkku {kuxku yk©{ Au. su{kt
¼økðkLkLkk æÞkLk yLku ÃkqsLk{kt ykMkõík yuðk {wrLksLkku ðMku Au. (12) yu yk©{{kt ðeýk, íkk÷, {]Ëtøk
ykrËf ðzu ¼økðËT økwýøkkLk fhíkk {wrLkyku, Mkðo y{tøk¤Lkku Lkkþ fhLkkhk þçËLkwt Wå[khý fhíkk níkk.
(13) nu nrhf]»ý ! nu Mðkr{LkkhkÞý ! nu «¼ku ! yk «fkhu y¾trzík þçËkuå[khý íku yk©{{kt «ðíkuo
Au. (14) yu yk©{{kt ¾qçk Ÿ[ku, ïuík yLku Mkðkuo¥k{ yuðku MkwtËh {nku÷ Au su{kt ©enrh yLku
{wrLksLkkuLkk rLkðkMkÚke íku MkkûkkíkT ¼økðËTÄk{ suðku ¼kMku Au. (15) su{kt ©enrhLku «MkLLk fhðk þeík÷,
MkwøktÄe{kLk, ð]ûkkuLku ftÃkkðLkkh, Mkw¾kfkhe ÃkðLk rLkhtíkh ðkÞ Au. (16 - 17) íku Ãkrðºk yk©{Lke ytËh
Mk¼k{kt Ë¼koMkLk Ãkh çkuXu÷k çkúñkLktË {wrLkLku Lk{Mfkh fheLku, {w{wûkw yLku [khuÞ ðuËLkk ¿kkíkk, fku{¤
Mð¼kððk¤k nòhku çkúkñýku íku {wrLkLke ykøk¤ çkuMkíkk níkk. (18) íku Mkðuo{kt yøkúuMkh, ði»ýðku{kt Q¥k{,
ðirËf yuðk rþðhk{ rð« çkúñkLktË {wrLkLku Lk{Mfkh fheLku, nkÚk òuzeLku yk «{kýu ÃkqAíkk níkk. (19)
rþðhk{ rð« ÃkqAu Au : nu {wrLkðh ! Ãkwhw»kku¥k{ ¼økðkLku Ãkqðuo su su yðíkkhku Äkhý fÞko níkk íku íkÚkk íku{Lkk
Mkðo ÷e÷k[rhºkku {Lku fnku. (20) nu «¼ku ! MkLkkíkLk Ä{oLkwt MðYÃk íkÚkk ÃkkÃk Lkkþ fhLkkhe ©ðýkrË Lkð
«fkhLke ¼ÂõíkLkwt MðYÃk Ãký f]Ãkk fheLku fnku. (21) nu çkúñkLktË ! MkkûkkíkT LkkhkÞýLke «kró ÃkAe íku
LkkhkÞýLke «MkLLkíkk fuðe heíku MktÃkkËLk fhðe ? fu su «MkÒkíkkÚke ykósLkku Ãký Mkk{ÚÞoðkLk ÚkkÞ Au. (22)
yk «{kýu «&™ku ÃkqAðk{kt «ðeý yuðk íku rþðhk{ rð«yu «&™ku fÞko íku Mkkt¼¤eLku íku çkúñkLktË {wrLkyu,
íku «&™kuLke «þtMkk fheLku íkuLkk W¥kh ykÃkðkLkku WÃk¢{ fÞkuo. (23) çkúñkLktË {wrLk çkkuÕÞk : fkuEf ð¾ík
Ÿ[k, yrík ðuøkðkLk, ÷k÷ htøkðk¤k, yïku{kt ©uc ½kuzk WÃkh rðhks{kLk ÚkE, hks{køko WÃkh íku yïLku
Ëkuzkðíkk yuðk {khk RüËuð íku ¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞýLkk fku{¤ yLku ÷k÷ íkr¤Þkðk¤k çku
[hýf{¤ku{kt nwt rLkíÞ Lk{Mfkh fhwt Awt. (24) su ¼økðkLk {khkt h[u÷kt Lkðkt feíkoLkkuLku Mkkt¼¤eLku ÃkkuíkkLkk
ð[LkkuÚke «þtMkk fhíkk Úkfk ÃkkuíkkLkkt ð†ku íkÚkk ÃkkuíkkLkk ftX{ktÚke Vq÷nkh Ãký {Lku ykÃkíkk níkk íku
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLku nwt çkúñkLktË {wrLk Lk{Mfkh fÁt Awt. (25) suLkku «íkkÃk {q¾oLku Ãký Ãktrzík fhu Au,
{qtøkkLku Ãký çkku÷íkk fhu Au, Ãkktøk¤kLkuu Ãký Ãkðoík WÕ÷t½kðu Au yuðk ©enrhf]»ý Lkk{u ¼økðkLk {khk WÃkh
«MkLLk Úkkyku. (26) nu rþð»kuo ! {w{wûkw yLku W¥k{ çkwrØðk¤k ík{kuyu çknw Mkkhwt ÃkqAu÷wt Au fkhý fu ík{khkt
yk ð[Lkku, ík{khk yLku yLÞ sLkkuLkk {kxu yrík rníkfkhe Au. (27) nu çkúñLkT ! yríkËw»fh yuðk ík{khk
«&™kuLkk W¥kh nwt fnwt Aw íkuLku ík{ku yk¤Mkhrník yLku MkkðÄkLk ÚkELku, ©ØkÃkqðof Mkkt¼¤ku. (28)
yûkhkrÄÃkrík íku ¼økðkLk ßÞkhu Ãk]Úðeík¤Lkk WØkh {kxu «ÞíLkþe÷ ÚkÞk íÞkhu ðkhknYÃku ÚkE, s¤{kt
hnu÷k «rMkØ ykrË ËiíÞ rnhÛÞkûkLku, RLÿ su{ ð@ ðzu ÃkðoíkLku ¼uËe Lkk¾u íku{, ÃkkuíkkLke ËkZâku ðzu [ehe
LkkÏÞku. (29) íku ¼økðkLk Ár[ Lkk{Lkk «òÃkríkLke ¼kÞko ykf]ríkÚkfe Þ¿k Lkk{u «økx ÚkELku ÃkkuíkkLke
Ërûkýk Lkk{Lke ¼kÞko îkhk MkwË{ Lkk{Lkk ËuðíkkykuLku «økx fhíkk níkk. yu s Þ¿kLkkhkÞýu Ãkkuíku RLÿYÃku
ßÞkhu ÷kufkuLkkt Ëw:¾kuLkku Lkkþ fÞkuo íÞkhu «Úk{ òufu ÃkkuíkkLkwt Lkk{ Þ¿k níkwt, íkku Ãký {kíkk{n su MðÞt¼q {Lkw
yu{ýu nrh yuðk Lkk{Úke fÌkk. (30) su ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk Lkð çknuLkkuLke MkkÚku, fËo{ «òÃkríkLke †e
y. 1 MkíMktrøk¼q»ký 3
Ëuðnwrík íkuLkkÚke frÃk÷ Lkk{u «økx ÚkELku, {kíkk ËuðnwríkLku MðYÃkLkwt ¿kkLk ykÃkíkk níkk su ¿kkLkÚke {kíkk
Ëuðnwrík {wÂõík ÃkkBÞkt níkkt. (31) su ¼økðkLk, W¥k{ ÃkwºkLke EåAkðk¤k yrºk{wrLkLke WÃkh «MkLLk ÚkELku,
“nwt s {Lku ík{khk ÃkwºkYÃku ykÃkwt Awt.” yuðku ðh ykÃke Ãkkuíku íku{LkkÚke «økxâk {kxu íku ¼økðkLk yk Ãk]Úðe
WÃkh Ë¥kkºkuÞ Lkk{u «rMkØ ÚkÞk. (32) MktMk]ríkLkku Lkkþ fhLkkh Ë¥kkºkuÞ ¼økðkLkLkk [hýf{¤kuÚke ÞËw yLku
ninÞ ykrË hkòykuLkk ËunÃký Ãkrðºk ÚkÞk níkk. yLku íkuyku yk ÷kuf yLku Ãkh÷kufLke Mk{]rØ ÃkkBÞk níkk.
(33) nu rîs ! íku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk yk rðïLkk Mk]sLkLku RåAíkk yuðk çkúñkyu Ãkqðuo íkÃkùÞko fhu÷e íku
fkhýÚke [kh MkLkfkrËf (MkLkíkfw{kh, MkLkf, MkLktËLk yLku MkLkkíkLk) MðYÃku yðíkhíkk níkk yLku ÃkqðofÕÃkLkk
«÷Þ Mk{Þu Lkü Ãkk{u÷wt su ykí{ík¥ð íku yk fÕÃk{kt fnuíkk níkk. (34) íku ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý, Ä{o Úkfe
íku{Lke ÃkíLke {qŠíkLku rðþu yrík íkÃkMðe yuðk LkhLkkhkÞý Lkk{u «økx ÚkÞk níkk. íku LkhLkkhkÞýLkwt çkúníkTTðúík
su çkúñ[Þo íkuLkku Lkkþ fhðkLku fk{ËuðLke MkuLkk Ãký þÂõík{kLk ÚkE þfe Lk níke. (35) nu rîs ! ÃkkuíkkLkk
rÃkíkk W¥kkLkÃkkË hkòLku Mk{eÃku síkkt, yÃkh{kLkkt ÔÞtøk ð[LkçkkýkuÚke ðªÄkÞu÷k {Lkðk¤k, ÄúwðS
çkkÕÞkðMÚkk{kt s íkÃk {kxu øknLk ðLk{kt síkk níkk. íku{Lkk WÃkh «MkLLk ÚkELku ©enrhyu íku{Lku y[¤økrík
ykÃke. (36) íku ¼økðkLkLke ßÞkhu Ér»kykuyu «kÚkoLkk fhe íÞkhu, Ãk]ÚkwYÃku «økx ÚkELku, fw{køkuo sðkÚke
Lkhf{kt Ãkzu÷k ÃkkuíkkLkk rÃkíkk ðuLkhkòLke hûkk fhðkÚke Ãk]Úðe WÃkh M{]rík«rMkØ Ãkwºk yuðwt ÃkË íkuLku «kó fhíkk
níkk. (Ãkwt. Lkk{Lkk Lkhf{ktÚke Wøkkhu íkuLku Ãkwºk fnuðkÞ) (37) nu rîs ! íku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk, Lkkr¼ hkò
Úkfe, MkwËurðfkLke Ãkwºke {uÁËuðeLku rðþu ÃkwºkYÃku É»k¼ Lkk{u ÚkÞkt yLku íku Mk{árü hk¾eLku ÃkkuíkkLkk ykí{MðYÃk{kt
s MkËkÞ hneLku, æÞkLkLkku yk©Þ fheLku yk ÷kuf{kt sz¼híkLke ÃkuXu ðíkoíkk níkk. (38) yûkhMÚk íku
¼økðkLk ßÞkhu çkúñkLkk {nkÞ¿k{kt nÞøkúeð Lkk{u «økx ÚkÞk níkk íÞkhu MkwðýoMk{kLk fktríkðk¤k íku
¼økðkLkLkk ïkMkkuåATðkMk Mk{Þu, íku{Lke LkkrMkfk{ktÚke su h{ýeÞ ðkýe Lkef¤e níke íkuLku Ãktrzíkku ðuËku fnu
Au. (39) íku ¼økðkLk «÷Þfk¤u ¼ÞkLkf s¤{kt ðiðMðík {LkwLku {nk{íMÞYÃku «kó ÚkE, çkúñkLkk {w¾
Úkfe Ãkze økÞu÷k ðuËkuLku økúný fhe «÷Þfk¤Lkk s¤{kt rðnkh fhíkk níkk. (40) íku ¼økðkLk, fkuEf Mk{Þu
, y{]ík Ãkk{ðkLku yÚkuo Ëuðku yLku ËiíÞku ûkehMkkøkhLkwt {tÚkLk fhíkk níkk íÞkhu rËÔÞ yuðku fq{koðíkkh ÄkheLku
ÃkkuíkkLke rðþk¤ ÃkeX WÃkh {tËhk[÷ ÃkðoíkLku Äkhý fhíkk níkk. (41) ËuðkuLkk Ëw:¾kuLkku Lkkþ fhLkkhk íku
¼økðkLk, ¼Þtfh Lkh®Mkn MðYÃk íkífk¤ Äkhý fheLku, økËkðzu ÃkkuíkkLke Mk{eÃku Mkk{ku ykðíkku yMkwhhks
rnhÛÞfrþÃkwLku ÷e÷k{kºkÚke (Lk¾ðzu) [ehe Lkk¾íkk níkk. (42) nu rîs ! ßÞkhu {kuxk Mkhkuðh{kt
çk÷ðkLk {økhu øksuLÿLkku Ãkøk Ãkfzâku íÞkhu øksuLÿ îkhk M{hý fhkÞu÷k íku ¼økðkLku nrhYÃku íkífk÷ íkuLku
Mk{eÃku ykðe, økúknLkku Lkkþ fhe íku øksuLÿLke hûkk fhe níke. (43) yrËríkLkk ÃkwºkkuLkk {æÞu LkkLkk¼kE nkuðk
Aíkkt yiïÞkorËfÚke ©uc yLku Þ¿kkuLkk yrÄckíkk ðk{Lk MðYÃku ÚkE, íku ¼økðkLku, ºký Ãkøk÷k{kt, Ãk]ÚðeLku
Mk{kðe ÷E, çkr÷ hkò ÃkkMkuÚke rºk÷kufe ÷E ÷eÄe níke. (44) {Lk{kt yríkþÞ ¼ÂõíkLku Ãkrhýk{u,
LkkhË{wrLk WÃkh «MkLLk ÚkÞu÷k íku ¼økðkLku, íku ð¾íku ¼ÂõíkÞkuøk íkÚkk ¼økðkLkLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk MkwÃkuhu ykÃÞwt
yLku íkuÚke nðu íku ¿kkLk çkwrØðk¤k {Lkw»Þku yLkkÞkMku òýu Au. (45) yLku ð¤e íku ¼økðkLk {LkwðtþLku Äkhý
fheLku, {Lðtíkhku{kt Ëþu rËþkyku{kt y«ríkník yuðk ÃkkuíkkLkk «íkkÃkYÃk MkwËþoLk [¢Lku Äkhý fhu Au íku{ s
ÃkkuíkkLkk rLk{o¤ Þþ íkuLku rðMíkkhíkk Úkfk Ëwü hkòykuLkwt Ë{Lk fhu Au. (46) nu rîs ! íku yûkhÃkrík ¼økðkLku
yk÷kuf{kt ykùÞofkhe yuðk ÄLðtíkrh yuðk YÃkLku Äkhý fhe ÷kufkuLkk hkuøkLke ÃkezkLku Ëqh fhíkk níkk yLku
Ãkqðuo ËiíÞkuyu çk¤sçkheÃkqðof Þ¿k{kt ÃkkuíkkLkku su ¼køk yxfkÔÞku níkku íkuLku ÃkwLk:«kó fhíkk níkk. (47) Ëið
÷kufLkk Lkkþ {kxu ð]rØ Ãkk{u÷ku yrík¼Þtfh ûkrºkMk{qnLku nýðk {kxu íku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk, s{ËÂøLk{wrLk
Úkfe huýwfkËuðe{kt Ãkhþwhk{ Lkk{u «økx ÚkÞk yLku Ãkhþw ðzu yufðeMk ð¾ík ûkrºkÞ Mk{qnLkku Mktnkh fÞkuo
níkku. (48) yûkhÃkrík íku ¼økðkLku, ¼híkkrËfLke MkkÚku MkeíkkÃkrík yÚkkoíkT {kÞkLkk rLkÞtíkk hk{YÃku Rûðkfw
ðtþ{kt «økx ÚkELku ÃkkuíkkLkk økwÁYÃk rÃkíkk su ËþhÚk íkuLke yk¿kk{kt hneLku Mkeíkk íkÚkk ÷û{ý MkkÚku ðLk{kt
«ðuþ fÞkuo íku Mk{Þu Ëþ{w¾e hkðý íku hk{[tÿLke MkkÚku rðhkuÄ fheLku ÃkezkLku Ãkk{íkku níkku. (49) Ãk]ÚðeLkku
¼kh Wíkkhðk {kxu ßÞkhu çkúñkyu «kÚkoLkk fhe íÞkhu çk¤hk{Lke MkkÚku s, ÷û{eLkk rLkÞtíkk yûkhÃkrík íku
¼økðkLku, ðMkwËuðLkk ½uh «økx ÚkELku, Ãk]ÚðeLkk ¼khYÃk su Ëwü hkòyku íku{Lkku Lkkþ fheLku, Ãk]ÚðeLkku ¼kh
nhíkk níkk. (50) nu rþðhk{ rð« ! íku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk Ãkhkþh Úkfe MkíÞðíke ¼kÞko{kt {nk«¼kðþk¤e
ÔÞkMkYÃku yðíkÞko yLku {Lkw»ÞkuLkk çkkuÄLku yÚkuo ðuËYÃk yuf ð]ûkLkk Éf, Þsw, Mkk{ yLku yÚkðo yuðe [kh
þk¾kyku fhe. (51) yLku ð¤e íku ÃkwÁ»kku¥k{ yk fr¤Þwøk{kt çkwØ Lkk{Úke «økx ÚkÞk níkk. fuð¤
Ér»kykuLkk f{ofktzku{kt ÔÞMík çkLke hnu÷k yÚkkoíkT fuð¤ ËuðkuLku Ãkezðk {kxu s ðuËkuõík f{kuo fhLkkhkykuLke
çkwrØLku {kun Ãk{kzu yuðk ðu»kLku ÄkheLku çknw «fkhLkk Ãkk¾tz Ä{kuoLku fnuíkk níkk. (52) ðhknkrËf yðíkkhLkk
Ähík÷, yûkhÃkrík, ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk, ‘Ä{oLke hûkk {kxu nwt çkeòu yðíkkh Ãký Äkhý fheþ.’ yk «fkhu
f]»ýkðíkkh{kt MðÞt Ãkkuíku fnu÷ ð[LkLku MkíÞ fhðk yLku ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃkðk n{ýkt yk Ãk]Úðe
WÃkh W¥kh fkiþ÷Ëuþ{kt AÃkiÞk Lkk{Lkk økk{{kt, Ä{oËuð Úkfe ¼ÂõíkËuðeLku rð»ku nrhf]»ý Lkk{u «økx ÚkÞu÷k
Au. (53) MkðorLkÞtíkk íku nrhf]»ý ¼økðkLkLkkt rËÔÞ yLku ©ðý{kºkÚke s çkúñníÞkrË ÃkkÃkkuLku Lkkþ fhLkkhkt
[rhºkkuLkwt þíkkLktË Mðk{e ykrËf {kuxk rðîkLkkuyu rðrðÄ «fkhLkk økútÚkku h[eLku íku{kt n»koÃkqðof økkLk fÞwO níkwt.
(54) ysL{k yuðk yûkhkrÄÃkrík íku ©enrhLkwt, Ãkqðkuoõík ÷e÷k Mkrník su sL{kÏÞkLk íku ÄLk íkÚkk ÞþLku
ykÃkLkkÁt Au yLku «kík:fk¤u fu MkkÞtfk¤u ©ØkÚke su {Lkw»Þ íkuLkwt økkLk fhþu íku Ëw»fh yuðkt Ëw:¾kuÚke {wõík Úkþu.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ¼økðkLkLkku
yðíkkh MktçktÄe «&™ku¥kh rLkYÃký Lkk{u Ãknu÷ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 1 >>!
yæÞkÞ - 2
çkúñkLktË {wrLk çkkuÕÞk - (1) nu çkúñLk ! ík{u {Lku su MkLkkíkLk Ä{oLkwt MðYÃk ÃkqAâwt Au íkuLku nwt ÞÚkkÚko
heíku fnwt Awt íkuLku ík{u Ãkh{ ykËhÃkqðof Mkkt¼¤ku. (2, 3, 4) [khu ðýkuo íkÚkk [khu yk©{kuLku yk ÷kuf íku{s
Ãkh÷kuf{kt Mkw¾fkhf yuðku Ä{o íku çkúñ[Þo (øk]nMÚkkuLku Éíkwfk¤u s †e Mktøk yLku íÞkøkeykuLku yü«fkhu
†eLkku íÞkøk yu çkúñ[Þo Mk{sðwt), yLkwr[ík ðMíkwLkku y÷ku¼ (¼økðkLk rMkðkÞ yLÞ ðMíkwLke «króLkku
÷ku¼ Lkrn íku), Ëun ErLÿÞkuLkwt Ë{Lk (WÃkðkMkkrËfÚke), Sð«kýe {kºk WÃkh ËÞk, ykí{k-Ãkh{kí{kLkk
¿kkLkLku ykÃku íkuðwt íkÃk, ÃkkhfkLkku ÿkun Lk ÚkkÞ yuðwt MkíÞ, Ët¼Úke hrníkÃkýwt, MknLkþÂõík, ÄiÞo, fkuE «krý{kºkLkku
{LkÚke Ãký ÿkun Lk fhðku, ykðe heíkLkwt MkLkkíkLk Ä{oLkwt MðYÃk ðuË{kt fnu÷wt Au. (5) Ãkqðuo fnu÷ku MkLkkíkLk Ä{o
ßÞkhu ¼økðkLk ©e LkkhkÞýLkk MktçktÄu Mkrník nkuÞ íÞkhu íku yufktríkf Ä{o fnuðkÞ Au yLku íku rðLkkLkk Ä{oLku
Mkk{kLÞ ðuËkuõík Ä{o fnu÷ku Au. (6) íku{kt, «Úk{ fnu÷k yufktríkf Ä{oLkku yk©Þ fheLku su {Lkw»Þku ðkMkwËuð
¼økðkLkLkwt ¼sLk fhu Au íkuyku yk SðLkLkk ytík Mk{Þu þhehLkku íÞkøk fheLku {kÞkÚke Ãkh yuðk ðkMkwËuðLkk
Äk{Lku Ãkk{u Au. (7) su sLkku Ãkqðuo fnu÷k çkeò ðirËf Ä{oLkku yk©Þ fhe, rLkhtíkh ðíkuo Au íku {Lkw»Þku yk
ËunLkk ytík Mk{Þu, Lkkþðtík yuðk MðøkkorË ºký ÷kufLku Ãkk{u Au. (8) nu rLk»ÃkkÃk rð« ! yk «fkhu Ä{oLkwt
MðYÃk {U ík{kuLku fÌkwt íkÚkk íkuLku rð»ku ¼økðkLkLkk MktçktÄÚke yLku MktçktÄ ðøkh su ¼uË Ãkzu Au íkuLkkt V¤ Ãký fÌkkt.
(9) nu rðîkLk rð« ! nðu ík{u yufkøkú r[¥k hk¾eLku ¼ÂõíkLkwt ÷ûký Mkkt¼¤ku. «eríkÚke ¼økðkLkLke Mkuðk fhðe
íkuLku ÃktrzíksLkku ¼Âõík fnu Au yLku ©ðý feíkoLkkrË ¼uËkuÚke íku Lkð «fkhLke fne Au. (10) ¼økðkLkLke
fÚkkYÃke y{]íkLkwt ÃkkLk fkLk ðzu fhðwt íku ©ðý ¼Âõík fnuðkÞ Au. ¼økðkLkLkkt økwýkuLkwt «u{Úke økkLk fhðwt yu
feíkoLk ¼Âõík fnuðkÞ Au. (11) íku ¼økðkLkLke {qŠíkLkwt ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt rLkíÞ æÞkLk fhðwt íkuLku M{hý fnu Au
yLku íku{Lkk ÃkkËMktðknLk{kt rLk»fÃkx¼kðu su yLkwð]r¥k íkuLku Mkuðk fne Au. (12) íku ¼økðkLkLkwt ÞÚkkþÂõík,
ÞÚkkþk† ÃkqsLk fhðwt íku y[oLk ¼Âõík fne Au yLku íku ¼økðkLkLku Mkküktøk Lk{Mfkh fhðk (Ãkøk, nkÚk, òLkw,
ðûk, rþh, árü, ð[Lk yu {LkMkrník) íku yðLkrík yÚkkoíkT ðtËLkYÃk ¼Âõík fne Au. (13) ¼økðkLkLke nMík
«ûkk÷Lk, ÃkkË «ûkk÷Lk, MLkkLkkrË Ãkrh[ÞkoYÃk Mkuðk fhðe íkuLku ËkMÞ ¼Âõík fnuðkÞ Au yLku íku ¼økðkLkLku
rð»ku MLkunLkwt yrÄfÃkýwt íku MkÏÞ ¼Âõík fnuðkÞ Au. MkðoËk íku{Lku ykÄeLk hnuðwt íkuLku ykí{Mk{Ãkoý Lkk{u
¼Âõík fnu÷e Au. (14) nu rîs ! yk «{kýu LkðÄk ¼Âõík fhíkkt fhíkkt, ¼õíkLku ¼økðkLkLku rð»ku yríkþÞ
«u{ ÚkkÞ Au íkuLku «u{÷ûkýk ¼Âõík fne Au yLku íku «u{÷ûkýk ¼Âõíkyu Þwõík ÚkELku, ¼õík çkúñ¼kðLku
Ãkk{eLku, yríkíkuòu{Þ yuðk yûkhÄk{{kt ¼økðkLkLkk [hýkh®ðËLkwt MkuðLk fhu Au. (15) nu rLk»ÃkkÃk rð« !
nðu nwt ík{khk Ãkkt[{kt «&™Lkku W¥kh fnwt Awt. (¼økðkLkLke «kró ÚkÞk ÃkAe íku{Lke «MkLLkíkk fuðe heíku {u¤ððe.)
yLku íku ÞÚkkÚko W¥khLku Mkkt¼¤eLku ík{khku ykí{k «MkLLk Úkþu. (16-17) yk ÷kuf{kt {Lkw»ÞËunÄkhe ¼økðkLkLku,
çkwrØ{kLk ÃkwÁ»ku fkuEf ¼køÞkuËÞ ÚkðkÚke òÛÞk nkuÞ yLku yrík ykËhÚke òu íku{Lkku ykr©ík ÚkÞku nkuÞ íkku
nu rîòu¥k{ ! íku ¼økðkLkLke «MkLLkíkkÚkuo íku{Lke yk¿kk{kt rLkhtíkh rLk»fÃkx¼kðu ðíkoðwt. (18) yLku íku «íÞûk
«¼wLke çkktÄu÷e Ä{o{ÞkoËkLkwt WÕ÷t½Lk fÞko ðøkh s, ÃkkuíkkLke «ð]r¥k íkÚkk rLkð]r¥kLkk çkÄk ÔÞðnkhku rLkíÞ
fhðk. (19) yLku íku «íÞûk ¼økðkLkLke LkkLke Mkh¾e yk¿kkLkwt Ãký yòýíkkt frË WÕ÷t½Lk ÚkE òÞ íkku
íkífk¤ íkuLkwt «kÞrùík fhðwt. (20) ð¤e íku zkÌkk {Lkw»Þu Ëw:¾Lkk Äk{YÃk øk]nMÚkk©{{kt hneLku Ãký ÃkhkuýkLke
ÃkuXu íku{kt õÞktÞ ykMkÂõík Lk hk¾ðe . (21) yLku ÄehsðkLk yuðk íkuýu, ¿kkLkYÃke LkuºkkuÚke {kLk íkÚkk {íMkhLkku
íÞkøk fhe nrh¼õíkku ykøk¤ MkËk MkuðfLke su{ s hnuðwt. (22) ®Lkÿk íkÚkk yknkhLku rLkÞ{{kt hk¾eLku,
«{kË íkÚkk yk¤MkLkku íÞkøk fheLku {LkLke ð]r¥k MkËkÞ «¼w{kt Ãkhkuðe hk¾ðe. (23) ÷kuf÷ßòLkku íÞkøk
fheLku yrík n»koÚke, ¼Âõík{kLk ÚkELku íku ¼økðkLkLkk rLk{o¤ ÞþLkwt Wå[ Mðhu fheLku økkLk fhðwt. (24) yLku
yËT¼qík Mkíf{kuoðk¤k ¼økðkLkLke ÃkwÛÞþk¤e fÚkk MkíÃkwÁ»kkuLkk {w¾uÚke Mkkt¼¤ðe yLku íku MkíÃkwÁ»kkuLke
MkuðkÃkrh[Þko fhðe. (25) yLku íku ¼õík ßÞkhu ßÞkhu {w{wûkwykuLke ykøk¤ ¼økðkLk MktçktÄe ðkíkko fhu
íÞkhu ¼økðíkT MðYÃkLkwt MkkfkhÃkýu fheLku s «ríkÃkkËLk fhu. (26) ykí{k-yLkkí{kLkk rððufðk¤ku íku ¼õík
fk{, ¢kuÄ, ÷ku¼ yLku Ët¼ íkuLkku íÞkøk fhu yLku «krý{kºk WÃkh ËÞk hk¾u (27) íkÚkk hkøk îu»kÚke hrník
ÚkkÞ, fkuEÃký Sð-«krý{kºkLke ®nMkk Lk fhu íkÚkk MkkÄw, çkúkñý, økkÞ íkÚkk ËuðíkkykuLku Lk{Mfkh fhu íkÚkk
¼økðkLkLkk ¼õíkku MkkÚku r{ºkíkk hk¾u. (28) ð¤e «íÞûk ¼økðkLkLkku íku ¼õík rLkhtíkh MðMðYÃk{kt ÂMÚkrík
hk¾u yLku çkeò ÃkËkÚkkuo{kt ðihkøÞ hk¾u íkÚkk ©enrhLke {nkíBÞu Þwõík, áZ, rLkù¤ yuðe ¼Âõík fhu. (29)
nu çkúñLkT ! áZ çkúñ[Þo{kt hneLku, ¼økðkLkLkku ¼õík Ãkqðuo fÌkk «{kýu ðíkuo íkku íkuLkk WÃkh ¼økðkLk «MkLLk ÚkkÞ
Au. (30) su «MkLLkíkk «kó fhe, çkúñk, rð»ýw, {nuþ ºkýuÞ Ëuðku yk søkíkLke WíÃkr¥k, ÂMÚkrík yLku «÷ÞLku
fhu Au yuðk Mkk{ÚÞoðk¤e «MkLLkíkkLku òýíkk, Ãktrzík yuðk ík{kuyu Ãký íku ¼økðkLk su{ «MkLLk ÚkkÞ íku{ s
rLkíÞu ðíkoðwt. (31) nu çkúñLkT ! ík{u ÃkqAu÷k Mkðuo «&™kuLkk W¥kh, Mkðo þk†ku{ktÚke fkZeLku {U ík{Lku fÌkk Au.
(32) nu rþð»kuo ! «&™ku ÃkqAðk{kt [íkwh yuðk ík{u, yk «&™ku rMkðkÞ çkeswt þwt Mkkt¼¤ðk RåAku Aku íku fnku
yux÷u nwt íkuLkku W¥kh fÁt, (33 - 34) rþðhk{ rð« fnu Au - nu MkËTøkwÁ ! ykÃku n{ýkt fnu÷ yðíkkh
©enrhf]»ý ¼økðkLkLkk sL{krËfÚke MðÄk{øk{Lk ÃkÞOíkLkkt Mkðo [rhºkku su þk†{kt fnu÷kt nkuÞ, íku þk†Lku
Mkkt¼¤ðk òu nwt ÞkuøÞ nkuô, íkku f]Ãkk fheLku {Lku íku Mkt¼¤kðku. (35) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nðu íku
¼økðkLkLkkt [rhºkku Mkkt¼¤ðkLku EåAíkk yuðk ík{Lku, ðuË íkÚkk þk†kuLkk Mkkh¼qík yLku suLkkÚke çkeswt fktE
Wíf]ü LkÚke yuðwt MkíMktrøk¼q»ký (¼økðËT¼õíkkuLku y÷tfkhkuLke ÃkuXu Äkhý fhðk ÞkuøÞ) Lkk{u, ¼ÂõíkLkk
ðýoLkLke «ÄkLkíkkðk¤wt þk† ík{Lku Mkt¼¤kðwt Awt. (36) íku MkíMktrøk¼q»ký økútÚk{kt LkkLkk «fkhLkk «&™ku¥khÚke
Þwõík {nŠ»k ÔÞkÃkfuþ íkÚkk sÞucrsík Lkk{Lkk hkòLkku MktðkË Au. (37) ®MknLkkË Mkkt¼¤eLku ðLk{kt hnu÷k
nkÚkeyku su{ Ãk÷kÞLk ÚkE òÞ Au íku{, yk MkíMktrøk¼q»kýLkk ©ðý{kºkÚke s ©kuíkkykuLkk {LkYÃke ðLk{ktÚke
ÃkkÃkYÃke nkÚkeyku íkíkTûký Ãk÷kÞLk ÚkE òÞ Au. (38) fkuEf Mk{ÞLku rð»ku çkËrhfk©{{kt MðÞt LkkhkÞý
¼økðkLku, ÃkkuíkkLkk s yðíkkh ©enrhf]»ýLkk [rhºkÚke økqtÚku÷wt yuðwt yk MkíMktrøk¼q»ký þk† Lkh ¼økðkLk
«íÞu íkÚkk íÞkt ËþoLkkÚkuo ykðu÷k LkkhËS «íÞu fnu÷wt, íÞkhçkkË fkuE Mk{Þu íku s ¼økðkLkLke RåAkÚke,
çkËrhfk©{{kt ykðu÷k þíkkLktË{wrLk «íÞu yk þk†, Lkh íkÚkk LkkhËSyu fnu÷wt. (39) íku þíkkLktË{wrLk
LkkhkÞýLke Mk{eÃku çkËrhfk©{{kt A {kMk MkwÄe hneLku økZÃkwh ykðu÷k yLku íÞkt íku{ýu íku{Lkk rþ»Þ ðkMkwËðu kLktË
çkúñ[kheLku yk þk† MktûkuÃk{kt fnu÷wt. (40) yk ðkMkwËuðkLktË çkúñ[kheyu Mktrûkó{kt fnu÷k íku MkíMktrøk¼q»ký
þk†Lku, &÷kufkuÚke çkØ fheLku çknw «fkhu rðMíkkh fheLku, ÔÞkÃkfuþ Lkk{u Ér»k íkÚkk yLÞ rþ»Þku (ÞkuøkuïhkLktË
ykrËf) Lku ¼ýkÔÞwt. (41) nu rþðhk{ rð« ! su MÚk¤u ÔÞkÃkfuþ{wrLkyu yk økútÚk sÞucrsík hkòLku
Mkt¼¤kÔÞku íÞkt hnu÷k {U çkúñkLktËu Ãký yu Ãkrðºk yLku «íÞûk nrhf]»ýLke ÷e÷kÚke ¼hÃkqh yuðku yk
MkíMktrøk¼q»ký Lkk{u økútÚk, íku{Lkk {w¾ Úkfe suðe heíku Mkkt¼éÞku íkÚkk yLkw¼ÔÞku íku, nwt ík{Lku fnwt Awt. (42 -
43) rþðhk{ rð« fnu Au - nu çkúñLkT ! íku sÞucrsík Lkk{u hkò õÞk MÚkkLk{kt ÚkÞk ? íku õÞk hkòLkk Ãkwºk
níkk ? ÔÞkÃkfuþ{wrLk fkuý níkk ? nu çkúñkLktË {wrLk ! {khku yk MktËun Au íkuLku f]Ãkk fheLku Ëqh fhðk ÞkuøÞ ík{u
s Aku, fu{ fu ík{ku s yuf Mkðo MktþÞkuLkku Lkkþ fhLkkhk Aku. (44) yk «{kýu çkwrØ{kLk yuðk íku rþðhk{
rð«u ÃkqAâwt yux÷u «íÞûk ¼økðkLkLkk rþ»Þ íku çkúñkLktË {wrLk íku rþðhk{ rð« «íÞu Mkðo ð]¥kktíkLku ykLktËÃkqðof
yk «{kýu fnuíkk níkk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt rþðŠ»k-
çkúñkLktË MktðkË rLkYÃký Lkk{u çkeòuu yæÞkÞ MktÃkqýo >> 2 >>
yæÞkÞ - 3
çkúñkLktË {wrLk fnu Au - (1) nu rLk»ÃkkÃk rþð»kuo ! Ãk]Úðe Ãkh íkÃkMðíke (íkkðe) Lkk{Lke Ãkrðºk
Lkøkhe{kt Yze çkwrØðk¤ku íkusMðík Lkk{Lkku fkuE yuf hkò níkku. (2) íku hkòLku ¼økðkLkLkk Ãkh{¼õík
yLku ÞþMðe yuðk ºký Ãkwºkku níkk. íku{Lkkt Lkk{ ykËoLk, sucrsík yLku yûkÞ níkk. (3) íku ºký Ãkwºkku{kt
MkkiÚke {kuxk sucrsík hksŠ»k níkk íku ©enrh Ãkh{kí{kLkk Ãkh{ yufktríkf ¼õík níkk. (4) íku sucrsík
hkòyu yuf Mk{Þu, ÃkkuíkkLkk økwÁ Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk suðku ðuþ ykrË fheLku, ¼økðkLkLke {kVf ½kuzku
Ëkuzkððku ykrËf yk[hýLku fhíkku fkuE ykMkwhe ytþðk¤k íÞkøkeLku, Ãkkuíku ËkuzeLku, ½kuzk WÃkhÚke çk¤ fheLku
Ãkkze LkkÏÞku. (5) rþðŠ»k ÃkqAu Au - nu {wrLk ! íku hkòLkk økwÁ yuðk Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkk yuðk
íku õÞkt [rhºkLkwt yk[hý íku Ëwüu fÞwO fu hkòyu íku íÞkøkeLku Ëkuzíkk ½kuzk WÃkhÚke íkífk¤ Ãkkze LkkÏÞku ?
(6) çkúñ{wrLk fnu Au - yuf Mk{ÞLku rð»ku su Ëuþ{kt ¼økðkLk Mðkr{LkkhkÞý rð[hý fhíkk níkk íku
s Ëuþ{kt fkuEf Xøkkhku yLku fwçkwrØðk¤ku íkÚkk yMkwhktþ yuðku fçkehÃktÚke Ãký Vhíkku níkku. (7) íku
fçkehÃktÚke yuðku íÞkøke yufktíkMÚk¤{kt çkuMkeLku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh fhðk ÷køÞku fu yk Ëuþ{kt MknòLktË
Mðk{eLkk rþ»Þku [íkwh LkÚke. (8) íku rþ»Þku Mkðuo {q¾koyku Au yLku MkíMktøke íkku Lkk{{kºk Au. yux÷u MknòLktËu
íku{Lku {kºk Xøku÷k Au yLku íku «{kýu nwt Ãký íku{Lkk rþ»ÞkuLku Xøkeþ. (9) yu «{kýu fçkehÃktÚkeyu ÃkkuíkkLkk
{Lk{kt yuðku rLkùÞ fheLku MknòLktË Mðk{eLkk suðku ðu»k ÄheLku Ÿ[k yLku yríkðuøkðk¤k yï WÃkh Mkðkh
ÚkÞku. (10) nu rîs ! ÃkAe íku ½kuzkLku yríkðuøkÚke Ëkuzkðíkku Úkfku rþÞkýe ykrË økk{ku{kt Vhíkku níkku.
(11) yLku íku íku økk{ku{kt fux÷ktf MkíMktøkeyku, {w¾o yuðk íku rðíkhkøkeLku MknòLktË {kLkeLku íkuLke ÃkkA¤
Ëkuzíkk níkk. (12) nu rîs ! íkuLke ÃkkA¤ Ëkuzíkk yuðk íku MkíMktøkeyku yLku yLÞ sLkkuLku, íku fçkehÃktÚkeLke
ÃkkA¤ síkk òuELku, íku fçkehÃktÚkeLkk rþ»Þku Ãký íkuLku MknòLktË s òýðk ÷køÞk. (13) ËiíÞkuLkku hkò
yuðku íku ðihkøke, ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ ykðíkk yuðk MkíMktøkesLkku ÃkkuíkkLku ÃknkU[e Lk þfu íku heíku yïLku Wíkkð¤Úke
Ëkuzkðíkku Úkfku, íku{Lku Xøkðk ÷ktçkk {køkuo [÷kðíkku níkku. (14 - 15) nu rîs ! yk «{kýu íku ÃkkÃke
fçkehÃktÚke MkkÄw MkíMktøke íku{s çkeòykuLku ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ Ëkuzkðíkku Úkfku ßÞkhu íkkðe LkøkhLke Mk{eÃkuÚke
Lkef¤íkku níkku íÞkhu, íku LkøkheLkk hkò sucrsík su íku ÃkkuíkkLkk «¼w MknòLktË Mðk{eLkk ðu»kÄkhe fçkehÃktÚke
íÞkøkeLku òýe íku s ûkýu íkuLku {khðk {kxu ½h{ktÚke Lkef¤e íkuLke ÃkkA¤ Ãkzíkk níkk. (16) yËoLk Lkk{u
ÃkkuíkkLkk ¼kELku MkkÚku ÷ELku, ÃkøkÃkk¤k ÚkE, ÃkkuíkkLke MkuLkkLkku Ãký íÞkøk fheLku, h½w-ysw ykrËf ÃkkuíkkLkk
çktÄwykuLku Ãký Akuze ËELku, ÄLkw»k çkký Äkhý fhe, ¢kuÄÚke Þwõík nkuðkLku ÷eÄu ÷k÷ ykt¾kuðk¤k yLku ¼Þtfh
ËþoLk su{Lkwt Au yuðk sucrsík íku ðihkøkeLke ÃkkA¤ Ãkzâk. (17) íku ðihkøkeyu sucrsík hkòLku ÃkkuíkkLke
ÃkkA¤ Ãkzu÷ku òuELku, ÓËÞ{kt fkuÃkkÞ{kLk ÚkELku ßÞkhu ÃkkuíkkLkk yïLku yrík ðuøkÚke ËkuzkÔÞku íÞkhu sucrsík
hkò Ãký íku{Lke ÃkkA¤ ðuøkÚke Ëkuzâk. (18) yk «fkhu yMkwhktþ íku fçkehÃktÚke ðihkøke íkkðe LkøkheLku
Mke{kzu ÃknkUåÞku yux÷k{kt s sucrsík hkòyu íkuLkku Ãkøk ÃkfzeLku ½kuzk WÃkhÚke íkuLku Lke[u Ãkkze LkkÏÞku.
(19) yïÚke Ëqh Ãkzu÷k íku ðihkøkeLku ík÷ðkhÚke {khðk {kxu ßÞkhu sucrsík hkò íkiÞkh ÚkÞk íÞkhu hkòLkk
ËÞk¤w ¼kE yËoLk çkkuÕÞk (20) fu nu ¼kE ! íku yMkwh Au Aíkkt MkkÄwLkku ðuþ ÄkhLkkh Au. ð¤e ík{ku
Ãký Ä{oLku òýLkkh Aku íkÚkk Ä{koðíkkh yuðk nrh«MkkË çkúkñýLkk Ãkwºk ¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞý íkuLke
®nMkkÚke ykÃkýe WÃkh «MkLLk Úkþu Lkrn {kxu íku ðÄ fhðkLku ÞkuøÞ LkÚke. (21) yk «{kýu ÃkkuíkkLkk ¼kELkwt
Ä{o{Þ ð[Lk Mkkt¼¤eLku íku sucrsík hkò íku fçkehÃktÚkeLkku ðÄ fhðk{ktÚke rLkð]r¥k ÃkkBÞk yLku íkuLku íkÚkk
íkuLkk MkuðfkuuLku ÷kfze, {w¬k yLku ÷kíkkuLkk «nkh fÞko. (22) íÞkhçkkË økðohrník ÚkÞu÷ íku ðihkøkeLku
sucrsíku, ÃkkuíkkLke Mk{eÃkuÚke fkZe {qfeLku, íkuLkku ïuík ½kuzku ÷E ÷ELku ÃkkuíkkLke íkkðe Lkøkhe{kt «ðuþíkk níkk.
(23) nu rþð»kuo ! íku sucrsík hkòLke ÃkíLke [kðeoËuðe {]íÞw Ãkk{e íÞkhçkkË VheÚke rððkn fhðk {kxu,
ÃkkuíkkLkk økwÁ ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk yk¿kk ykÃkíkk níkk íkku Ãký MkíMktøkLkk «MktøkÚke MktMkkhÚke ðihkøÞ
Ãkk{u÷k íku hkòyu VheÚke rððkn fÞkuo Lkrn. (24) íku ßÞucrsík hkòyu MkktÏÞÞkuøkLkku yk©Þ fÞkuo yLku
íkuÚke Mk{økú RrLÿÞkuLku ðþ fhe. yuðk íku hkòyu Ä{oÚke Mkðo «òLkwt Ãkk÷Lk fheLku ynŠLkþ ©enrhLkwt ¼sLk
fhíkk níkk. (25) íku hkò rLkíÞ«íÞu ©ØkÚke fýor«Þ yuðe ¼økðkLk MktçktÄe fÚkk íkuLku Mkkt¼¤íkk yLku
ykËhÃkqðof MkËTÄ{kuoLkwt Ãkk÷Lk fhíkk níkk. (26) nu rþð»kuo ! yk «{kýu rLkíÞu ÃkkuíkkLkk RüËuð ©e
Mðkr{LkkhkÞý{kt rLkck hk¾eLku ðíkoíkk yuðk yk sÞucrsík hkòyu yuf Mk{Þu, fkuE {kýMkku ÃkkMkuÚke
yk «{kýuLkwt yþw¼ Mkkt¼éÞwt (27 - 28) fu Ä{oÃkwºk ¼økðkLk ©enrh Ãk]Úðe WÃkh yufktríkf Ä{oLkwt MÚkkÃkLk
fhe ÃkkuíkkLke Ä{oÄwhkLku ÃkkuíkkLkk Ë¥kÃkwºk yÞkuæÞk«MkkËS íkÚkk h½wðehS{kt MÚkkÃkLk fhe ÃkkuíkLkk ¼õíksLkkuLkkt
{Lk Mð{qŠík{kt íkkýe ÷ELku, [iíkLÞ{Þ su çkúñÄk{ íku «íÞu ÃkÄkhe økÞk Au. (ykðk yþw¼ Mk{k[kh
Mkkt¼éÞk) (29) yk yþw¼ Mk{k[kh Mkkt¼¤eLku s WËkMk ÚkE økÞu÷k íku sucrsík hkòyu ÃkkuíkkLkwt W¥k{
hkßÞ fkÞSík Lkk{Lkk ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku MkkUÃke ËeÄwt. (30) íÞkhçkkË íku sucrsík hkò Mðkr{LkkhkÞý
¼økðkLkLkwt M{hý fhíkk, yuf÷k s, sYh Ãkqhíkwt s çkku÷íkk, yknkh yLku ¢kuÄ su{ýu SíÞku Au yuðk
ÄiÞoðkLk, yuðk yu hkò ÃkkuíkkLkk ½uhÚke [k÷e LkeféÞk. (31) íÞkhçkkË íku hkò îkrhfk ykrË Mkðuo íkeÚkkuoLke
Þkºkk fheLku ºký ð»kuo ðzíkk÷ økk{{kt ykðe ÃknkUåÞk. (32) íku ðzíkk÷ Lkøkh{kt ÷û{eLkkhkÞý ËuðLkk
«u{Úke ËþoLk fheLku ÃkAe íku sucrsík hkò W¥kh rËþkyu ykðu÷k økku{íke ík¤kðLku fktXu økÞk. (33) íkuLkk
rfLkkhk WÃkh ÷et{zk, fËtçk, ÃkªÃk¤k, Ã÷ûk, ykMkkuÃkk÷ð, {nwzk yLku yktçkk ykrËf V¤Vq÷ðk¤k yMktÏÞ
ð]ûkku hnu÷kt Au. (34) nu çkúkñýku{kt ©uc ! íku økku{íkeLkk fktXktLke çkÄe s{eLk Mkhkuðh{ktÚke ðkÞwyu Ÿ[u
Wzk¤u÷kt þeík¤ yuðkt s¤Lkk ®çkËwyku ðzu þeíkfkhe ÚkE níke. (35) íku ík¤kðLkku fktXku {Lkw»Þ, Ãkþw
Ãkûkeyku ykrËLkk r¼Òk r¼Òk yðksÚke Ãký ÔÞkó níkku íkÚkk íÞkt çkuMkeLku {wrLksLkku, «íÞûk LkkhkÞýLke
WÃkkMkLkk fhLkkhk MkkÄw, çkúñ[kheyku ðøkuuhu MknòLktË Mðk{eLke {kLkMke Ãkqò fhíkk níkk. (36 - 37)
íku rfLkkhu, ð]ûkkuLke AkÞk Lke[u ÃkkuíkkLke ÃkýofwxeLkk yktøkýk{kt Ãkrðºk ©uc Ë¼koMkLk WÃkh çkuXu÷k yLku çkeò
{wrLksLkkuyu [tËLk-Ãkw»ÃkÚke Ãkqsu÷k, ÔÞkÃkfkLktË su{Lkwt çkeswt Lkk{ Au íkuðk ÔÞkÃkfuþ {wrLkLku íku hkòyu òuÞk.
(38) íku {wrLkLkwt ËþoLk fhe yrík ykLktrËík ÚkÞu÷ íku hkò {wrLkLkk [hý{kt Mkküktøk «ýk{ fhíkk níkk.
íÞkh çkkË QXeLku nkÚk òuzeLku ÔÞkÃkfuþ {wrLk «íÞu íku hkò çkkuÕÞk fu (39) nu {wrLk ! yk ÷kuf{kt y{ku
f]íkkÚko ÚkÞk Aeyu fkhý fu ¼ðMkkøkh{ktÚke íkkhLkkhk íkÚkk MÚkkðh yLku støk{ yuðk SðkuLkwt fÕÞký fhðk
{kxu yk MktMkkh{kt Vhíkk yuðk ykÃkLkku {Lku n{ýkt s Mk{køk{ ÚkÞku Au. (40) ykÃkLkk Mk{køk{Úke ÷kufku,
{tøk¤fkhe yLku ÃkkÃkkuLku nhLkkÁt yuðwt f]»ýLkwt Lkk{ ÷u Au. ð¤e ykÃkLkk ËþoLk{kºkÚke {khkt ÃkkÃkku Lkkþ ÃkkBÞkt
Au yuðku nwt ykÃkLku Lk{Mfkh fÁt Awt. ykðk ykÃk©eLkk Mk{køk{Úke {Lku ykLktË Úkkyku. (41) ykÃkLkkt
ËþoLk òu fu yrík Ëw÷o¼ Au Aíkkt {khkt ÃkqðoLkk ¼køÞkuËÞ íkÚkk ¼økðËT RåAkÚke {Lku ËþoLk ÚkÞwt Au íkuÚke
nu çkúñLk ! Ãkrðºk yuðe ©enrhf]»ý ¼økðkLkLke ÃkwÛÞfkhe fÚkk su íku, ¼õík yuðku {Lku fnuðkLku ykÃk
ÞkuøÞ Aku. (42) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nu rþð»kuo ! rððufYÃke Lkuºkkuðk¤k íku hkò îkhk ÃkwAkÞu÷k yLku
«&™ku¥kh fhðk{kt Mk{Úko yuðk íku ÔÞkÃkfuþ {wrLk, íku hkò «íÞu çkkuÕÞk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt, ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt, «Úk{ ytþ{kt ÔÞkÃkfuþ-
sucrsík Mk{køk{ rLkYÃký Lkk{u ºkeòu yæÞkÞ MktÃkqýo >> 3 >>
yæÞkÞ - 4
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk ík{khe çkwrØ, su Mkðuo ÃkkÃk {kºkLkku Lkkþ fhLkkhe
yuðe «íÞûk ¼økðkLk Mðkr{LkkhkÞýLke fÚkk Mkkt¼¤ðk{kt yrík ykMkõík ÚkE Au íku ½ýwt MkkÁt ÚkÞwt Au.
(2) íku ðkMkwËuð ¼økðkLkLke Mkðkuoíf]ü fÚkk ©kuíkkykuLkkt ÃkkÃkkuLkku Lkkþ fhLkkhe Au íkÚkk su{ LkËeyku{kt
©uc yuðe ¼køkehÚke LkËe ºkýu ÷kufLku ÃkkðLk fhu Au íku{ yk fÚkk ºkýu ÷kufLku Ãkrðºk fhLkkhe Au. (3)
nu hksLkT ! yk ÷kuf{kt ík{ku ¼økðkLkLkk {kuxk ¼õík Aku fu{ fu ík{u fÚkk rLkr{¥kLkk «&™Úke {Lku MkkûkkíkT
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkwt M{hý fhkðku Aku. (4) ðkMkwËuðkLktË ðýeoyu h[u÷wt ©enrh Ãkh{kí{kLkk Ãkrðºk
[rhºkkí{f MkíMktrøk¼q»ký Lkk{u økútÚk íkuLku nwt ík{kuLku yrík n»koÚke fneþ. (5) nu hksLkT ! þk†ku{kt «ðeý
yuðk ¼økðËT¼õík {wrLksLkku íku MkíMktrøk¼q»kýLku ¼Âõíkþk† íkhefu fnu Au. su þk† nwt ðkMkwËuðkLktË
çkúñ[khe ÃkkMkuÚke ¼ÛÞku Awt íku þk† ík{ku {khk Úkfe ykLktËÚke Mkkt¼¤ku. (6) sucrsík hkò ÃkqAu Au -
nu ÔÞkÃkfuþ {wrLk ! ykÃku MkíMktrøk¼q»ký Lkk{u ¼Âõíkþk† fÌkwt íku ðkMkwËuðkLktË çkúñ[kheyu &÷kufLkk «çktÄ
fhe õÞk MÚkkLku hneLku håÞwt ? (7) nu {wrLk ! ðkMkwËuðkLktË çkúñ[kheyu yk MkíMktrøk¼q»ký Lkk{Lkwt þk†
ÃkkuíkkLkk ÓËÞLkk ykLktËÚke h[u÷wt fu Ãkhçkúñ Ãkh{kí{k ©e ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞýLke yk¿kkÚke h[u÷wt Au ? (8)
su LkkhkÞý Úkfe yk rðïLke WíÃkr¥k ÚkkÞ Au, ytíku su{kt ÷eLk ÚkkÞ yLku {æÞu suLkk Úkfe Sðu Au, íku LkkhkÞý
n{ýkt õÞk rLkr{¥kÚke Ä{o yLku ¼ÂõíkËuðe Úkfe «økÞ ÚkÞk ? (9) nu {nk{wLku ! íku LkkhkÞýu ÃkkuíkkLkk
rÃkíkkLkk ½hu hneLku fuðkt fuðkt rËÔÞ [rhºkku fÞkO íku Mkðuo ík{u, Mkkt¼¤ðkLku RåAíkk yuðk {Lku fnku. (10
- 11) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yuf Mk{ÞLku rð»ku, A «fkhLkk yiïÞoÚke MktÃkLLk Ä{oLkk Ãkwºk
©enrh, W¥k{ hkòLkkt ¼røkLke ÷r÷íkkLkk ½hLke çknkh ðurËfk WÃkh rçkAkðu÷e þGÞk WÃkh rçkhks{kLk
níkk. íku ¼økðkLkLke ÃkkA¤ íkÚkk çktLku Ãkz¾u Ãkk»koËku çkuXk níkk yLku ykøk¤ MkkÄwyku çkuXk níkk. (12)
¼økðkLkLkkt ¼õík yuðkt †e-ÃkwÁ»kku Ãký hksËhçkkhLke çknkh hnu÷e ðurËfkyku WÃkh {ÞkoËkÃkqðof çkuMkeLku
¼økðkLkLkkt feíkoLkku økkíkkt níkkt. (13) íku Mk{Þu rðþk¤ çkwrØðk¤k ðkMkwËuðkLktËS Lkk{u Lkircf çkúñ[khe
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkwt Lkðwt Míkkuºk h[eLku íku ðzu MknòLktË Mðk{eLke Míkwrík fhðk ÷køÞk. (14)
ðkMkwËuðkLktË {wrLk Míkwrík fhu Au - nu Ä{oLktËLk ! ykÃku yk rðïLkk Mkøko Mk{Þu ykÃkLkk þu»kþkÞe MðYÃkLkk
Lkkr¼f{¤{ktÚke çkúñkLku MkßÞko yLku çkúñkLku {LkÚke s ykÃku [khuÞ ðuËku ¼ýkÔÞk níkk íku {nk ykLktËLkk
rLkrÄ yuðk ík{ku, íku ík{khk þhýLku nwt Ãkk{u÷ku Awt. (15) nu ¼økðkLkT ! fk{Ëuð yk Mkf¤ søkíkLku
ðþ fheLku yrík økŠðík ÚkÞku íÞkhu íku fk{ËuðLku {nkËuðSyu ÃkkuíkkLke ¢kuÄ{Þe árü{kºkÚke çkk¤eLku ¼M{
fÞkuo. íku {nkËuðS Ãký ÃkkuíkLkk ¢kuÄLku ðþ fhðkLku þÂõík{kLk Lk ÚkÞk. yuðku þÂõík{kLk su ¢kuÄ íku Ãký
ík{khk {Lk{kt «ðuþ fhíkkt ¼Þ Ãkk{u Au, íkku ÃkAe fk{ íkku ík{khk ÓËÞ{kt hne s fu{ þfu ? Lk s hne
þfu. (16) nu WËTøkkÞ ! fnuíkkt {kuxk ÃkwÁ»kku Ãký suLkkt ÞþkuøkkLk økkÞ Au íkuðk nu nhu ! suðe heíku yÂøLk
ðMíkwík: yuf s nkuðk Aíkkt, yLkuf ÃkËkÚkkuo{kt íku «ðuþ fhu Au íÞkhu su íku ÃkËkÚkkuoLkk Mkh¾ku ÚkE íku ÃkËkÚkoLkk
LÞqLkkrÄf ¼kðÚke íkuLku «fkþu Au. íku s «{kýu r[íkT yLku yr[íkT YÃk{kt ykÃk yuf nkuðk Aíkkt, íku íku YÃku
ÚkELku ykÃk íkuLku rLkíÞ «fkþku Aku íkuðwt ykÃkLkwt yËT¼qík yiïÞo Au. (17) nu ©e nrh ! MkLkfkrËf Ér»kyku
yufktík MÚkkLk{kt, íku{Lkk ÓËÞ{kt, ík{kÁt {w¾kh®ðË Au rLkðkMkMÚkkLk su{Lkwt yuðk ðuËYÃke Ãkûkeyku ðzu,
ík{khk [hýf{¤Lke þkuÄ fhu Au. ík{khkt [hýÚke «økx ÚkÞu÷kt øktøkkS Ãký Mðøko, {]íÞw÷kuf yuLk
Ãkkíkk¤YÃk ºkýuÞ {køkkuo{kt øk{Lk fhíkk {Lkw»ÞkuLkkt ÃkkÃkkuLkku Lkkþ fhu Au yuðkt ykÃkLkk [hýf{¤ku y{Lku
ykLktË WÃkòðLkkhkt Úkkyku. (18) nu «þktík {qíkuo ! ík{khk hk{f]»ýkrËf Ãkqðkoðíkkhku{kt Ëwü yuðk
hkðýkrËf ËiíÞkuLku ík{ku Ãkkuíku s {khíkk.ßÞkhu yk yðíkkh{kt íkku ykÃk yLÞ hkòyku îkhk yu ykMkwhe
«f]ríkðk¤k Ëwü sLkkuLkwt rLkÞ{Lk fhku Aku, yu ykÃkLkwt yríkøkqZ [rhºk íku ykÃkLkk yufktríkf ¼õíkku rðLkk
çkeò fkuE òýe þfíkk LkÚke. (19) nu Mðkr{LkT ! Þkuøk MkkÄLkkh {wrLksLkku ykí{ËþoLk yÚkuo ÃkkuíkkLkk
{Lk ðzu Ëe½ofk¤ ÃkÞOík «ýð{tºkLkku sÃk fheLku Ãký ykí{kLkk MkkûkkífkhLku LkÚke Ãkk{íkk, íku ykí{kLku yk
÷kuf{kt su çkk¤fku-†eyku ík{khk ¼õík nkuÞ Au íku Mkðuo ík{khe f]ÃkkÚke ÞkuøkkÇÞkMk rðLkk s Ëu¾u Au yuðk
ík{khk ¼õíkkuLku fktE Ãký Ëw:MkkæÞ LkÚke. (20) nu «fkþ{kLk nrh ! ík{khk þhehLke MkwtËh fktríkÚke, þwØ
feŠíkÚke, yLktík økwýkuÚke, {tË nkMÞÚke, MkwtËh [k÷Úke, Mkwþe÷ Mð¼kðÚke íkÚkk WËkhíkkÚke yk ÷kuf{kt
ykÃkLkk Mk{kLk íkku ykÃk yuf s Aku. çkeòu fkuE ykÃkLkk Mkh¾ku Ëu¾kíkku LkÚke. (21) nu rðþk÷
Ãkhk¢{ðk¤k ¼økðkLk ! yûkhÄk{Lkk rLkðkMke yLku {kÞkÚke Ãkh yuðk ík{ku fÞkt yLku MkktMkkrhf ¼kuøkrð»kÞu
Ëwü çkwrØðk¤k yLku yux÷k {kxu s ÃkkuíkkLkkt f{kuoÚke s ¼ðMkkøkh{kt ¼xfíkk íkwåA yuðk yLku Ëwü ykøkún
ÃkhkÞý yuðk y{ku Sðku õÞkt ! yÚkkoíkT ík{khk{kt yLku y{khk{kt {kuxwt ytíkh Au. (22) òu fu ík{khk{kt
yLku y{khk{kt {kuxku ¼uË Au íkku Ãký ík{ku, Ëwü çkwrØðk¤k y{ku Mkh¾e «f]rík fheLku fkuEf ð¾ík y{khe
MkkÚku ykí{k-yLkkí{kLkk rððufYÃk MkktÏÞþk† MktçktÄe ðkíkko fhku Aku íkÚkk fkuEf ð¾íku {kuxk yuðk ík{u,
Mk¼k{kt y{kÁt MkL{kLk fhku Aku íku Mkðuo ¼fíkku WÃkh fuð¤ f]ÃkkÚke s fhku Aku. ÃkkuíkkLkk ¼õíkku WÃkh
f]ÃkkLkwMktÄkLk íku {kuxku økwý ík{khk{kt MkËk hnu÷ku s Au. (23) nu ¼økðLkT ! MkkûkkíkT LkkhkÞýLkk yðíkkh
yuðk ík{Lku {khk Lk{Mfkh Au. ykÃk íkku MkðkorÄf Mkðkuo¥k{ Aku, ¼õíkku WÃkh MkðkorÄf fÁýkárü ykÃkLke
Au, yûkh fk¤ {kÞkrËf íkÚkk ðihksÃkwÁ»k fk¤krËfÚke rð÷ûký Aku, hkøkîu»k hrník MkwtËh ~Þk{{qŠík
ykÃkLke Au, Mktíkku WÃkh yLkwøkún fhLkkhk íkÚkk hk{«íkkÃk¼kELkk LkkLkk¼kE yLku Ä{oËuð ¼Âõík {kíkkLkk
Ãkwºk íkÚkk rðït¼h yuðk ík{ku Aku. (24) nu ½Lk~Þk{ ! ík{kuLku {khk Lk{Mfkh Au. y{ku ¼õíkkuLkk {kxu
ík{ku fÕÃkð]ûk Aku. {kxu nu Þkuøkuïh ! {khku Rü {LkkuhÚk ík{ku Ãkqýo fhku. (25) ©e ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu
Au - nu hksLkT ! íku ðkMkwËuðkLktË çkúñ[kheyu Míkwrík fhe yux÷u fu MknòLktË Mðk{e íku MíkwríkLke «þtMkk
fheLku nMkíkk nMkíkk íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk. (26) fu {khkt ÷e÷k [rhºkkuLkwt ðýoLk fhðkLkku su ík{khku {LkkuhÚk
Au íku ík{kuyu yk Míkwrík fhe íku Ãknu÷ktÚke s {Lku MkwrðrËík Au.(27) íku {kxu nu ðŠýLkT ! MkØ{o{kt hne,
¿kkLk ðihkøÞÞwõík ÚkE, ÂMÚkh {LkÚke MkËk {khe ÃkkMku hneLku økútÚkLke h[Lkk fhku. (28) yu økútÚk çknwÄk
þíkkLktË{wrLkf]ík MkíMktrøkSðLkLku yLkwMkhíkku íkÚkk su{kt Ãkh{ ykùÞofkhe {khkt [rhºkku økútÚÞk nkuÞ íkuðku
yLku Ä{o ¿kkLk ykrË MkkÚku ¼ÂõíkLku ykÃkLkkhku yuðku økútÚk fhku. (29) nu ðýeo ! ík{khku fhu÷ku íku økútÚk
yk fr¤fk¤{kt, MktMkkhMkkøkh{kt zqçkfkt ¾kíkk {Lkw»ÞkuLku, íku{ktÚke çknkh Lkef¤ðk {kxu LkkifkMk{kLk Úkþu.
íku{kt fkuE MktËun LkÚke. (30) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - ©e MknòLktË Mðk{eyu, ðkMkwËuðkLktË çkúñ[kheLku
yk «{kýu yk¿kk ykÃke, «MkLLk Úkfk ÃkkuíkkLkk øk¤k{ktÚke Ãkw»ÃkLkk nkh ykÃÞk íkÚkk íku{Lke Akíke{kt
[hýkh®ðË ykÃÞk. (31) íÞkhçkkË ÷ªçkw V¤, fku{¤ {q¤k yLku Y{k÷ YÃk Ãkk½ íku Mðk{eLku ykÃke,
ÃkkuíkkLkku nMíkf{¤ íku Mðk{eLkk {Míkf WÃkh {qõÞku. (32) ÃkAe nu hksLkT ! ðkMkwËuðkLktË çkúñ[kheyu
©e nrhLke yk¿kk {kÚku [Zkðe ©enrhLke Mk{eÃku s hneLku ©enrhLke ÷e÷kÚke ¼hÃkqh yuðwt yk ¼Âõíkþk†
håÞwt. (33) íku þk†Lkwt Ãkkuíku s MktþkuÄLk fhe ÃkAe ©enrhLku Mkt¼¤kÔÞwt yLku íÞkhçkkË {Lku íkÚkk ÃkkuíkkLkk
yLÞ rþ»ÞkuLku íku ¼ýkÔÞwt. (34) ©enrhLku rð»ku {khu rMkØ Mk{krÄ Au íku{ Aíkkt Ãký ©enrhLke ÷e÷kÚke
yrík ykf»kkoELku ©ØkÃkqðof nwt yk MkíMktrøk¼q»ký Lkk{u økútÚk ¼ÛÞku : (35) çkúñkLktË Mðk{e fnu Au -
nu rþð»kuo ! íku ÔÞkÃkfuþ {wrLkyu sÞucrsík hkòLku yk «{kýu fneLku ðuËku-þk†ku íkÚkk MkíMktrøk SðLkLkk
Mkkh¼qík MkíMktrøk¼q»ký økútÚk íkuLke fÚkk íku hkòLku Mkt¼¤kððkLkku ykht¼ fÞkuo.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt
¼økðíkfÚkkLkku WÃk¢{ fÌkku yu Lkk{u [kuÚkku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 4 >>
yæÞkÞ - 5
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - su MknòLktË Mðk{eLkwt çkúñk, rþð, RLÿ íkÚkk MkqÞo y«kf]ík Míkkuºkku
ðzu Míkwrík fhu Au íkÚkk Mkk{ðuËe çkúkñýku ÃkË, ¢{ íkÚkk sxkyu Mkrník ðuË{tºkkuÚke suLkwt økkLk fhu Au íkÚkk
MkLkfkrËf Þkuøkuïhku su MknòLktË Mðk{eLkwt ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt æÞkLk ÄheLku íku{Lkwt «ríkrËLk ËþoLk fhu Au yLk
ðuËku Ãký suLkk ÃkkhLku Ãkk{íkk LkÚke yuðk MknòLktË Mðk{eLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (2) su ¼økðkLk yLkuf
çkúñktzkuLke WíÃkr¥k, ÂMÚkrík yLku «÷ÞLkk fíkko Au, {u½ Mkh¾k ~Þk{MðYÃkðk¤k Au, {kÞk ÃkwÁ»k-fk¤ ykrËf
su{Lke þÂõíkyku Au, çkúñkrË Mkðuo SðkuLkk hûkf Au, su{Lke feŠíkÚke ykfkþ Ãký ík÷{kºkLke su{ yríkyÕÃk
¼kMku Au íkÚkk su{Lkwt {w¾kh®ðË òuRLku [tÿ Ãký yrík ÷ßò Ãkk{eLku ykfkþ{kt Ÿ[u síkku hÌkku Au íkuðk
Ä{oËuðLkk Ãkwºk ©e MknòLktË Mðk{eLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (3) yk ¼q{tz¤, þu»kLkkøkLke nòhku Výkyku{ktÚke
fkuE yuf Výk WÃkh, fkuE yuf søÞkyu, hkELkk ËkýkLke su{ hÌkwtw Au. ykðk yiïÞoðk¤k þu»kLkkhkÞý
Ãký ÃkkuíkLkk nòhku {w¾ku ðzu «ríkrËLk ©e nrhLkkt LkðeLk Lkk{kuLkwt økkLk fhu Au yuðk ïuíkktçkh Äkhe ©e
MknòLktË Mðk{eLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (4) su{ WËÞk[÷ ÃkðoíkLku «rMkØ fhðk Ãkqýof÷kÚke Þwõík [tÿ{k
su{ «kËw¼koðLku Ãkk{u Au íku{ íku ©enrh, Ä{ofw¤Lku ©uc økwýkuÚke «rMkØ fhðk Ä{oËuð Lkk{Lkk W¥k{ çkúkñý
Úkfe «økx Úkíkk níkk. su ¼økðkLkLkk MktçktÄÚke MkíMktrøksLkku Ãký rLk{o¤ ÓËÞðk¤k ÚkELku f]íkf]íÞ ÚkÞk
Au yuðk økwýrLkrÄ ©e MknòLktË Mðk{e {khe WÃkh «MkLLk Úkkyku. (5) su ©e nrhyu, yk ÷kuf{kt Wßsð¤
feŠíkðk¤k yLku frð yuðk yÞkuæÞk«MkkËS íkÚkk ©e h½wðehS yu çkLLku, ÃkkuíkkLkk ¼kEykuLkk ÃkwºkkuLku,
íÞkøke-øk]ne MkðuoLkk yk[kÞo íkhefu, ÃkkuíkkLkk s ÃkËu MÚkkÃkLk fÞko yLku yk ÷kuf{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLkwt rník
fhðkLku yÚkuo, MðMðYÃkk Ãkkuíku h[u÷e rþûkkÃkºke MÚkkÃkeLku, Mkðkuoíf]ü ÃkkuíkkLkk yûkhÄk{{kt ÃkÄkÞko yuðk
yu ©e nrh MkðoËk {tøk÷Lku rðMíkkhku. (6) yk Ãk]Úðe WÃkh ÃkðoíkkuLkku yrÄÃkrík yLku [ktËeLke {kVf [{fíkku,
LkkLkk «fkhLkk ÃkûkeykuLkk Mk{qnÚke ÔÞkó yLku LkkLkk «kfhLkk yktçkk ykrËf ð]ûkkuÚke Mkwþkur¼ík yuðku
rn{k÷Þ Lkk{u Ãkðoík Au. (7) nu hksLkT ! íku rn{k÷Þ WÃkh çkúñÃkwhkrÄÃkrík «íÞûk ¼økðkLk ©e LkhLkkhkÞýLkku
yrík h{ýeÞ, rðþk¤ yLku yLkwÃk{ yuðku yk©{ Au. (8) su yk©{{kt MðÞt yûkhÄk{ Ãkkuíku, ÃkkuíkkLku
r«Þ yuðk LkhLkkhkÞýLke MkuðkLku yÚkuo, ÃkkuíkkLkwt yÃkrhr{ík yûkhÄk{Ãkýwt íkuLku AwÃkkðeLku, çkËheðLkLku MðYÃku
hnu÷wt Au. (9) íku yk©{{kt {wrLksLkku ð]ûkkuLkkt {q¤kuLkku yk©Þ fheLku ðuËkÇÞkMk fhu Au yLku LkkhkÞýLkk
{w¾ Úkfe Mkkt¼¤u÷k ðuËkuLkk yÚkoLkwt ðkhtðkh ®[íkðLk fhu Au. (10) íku yk©{{kt çkkuhzeLkkt ð]ûkkuLkk fku÷
Lkk{u V¤Lkkt Íq{¾kt «¼wLkk ËþoLk {kxu íÞkt ykðíkk {wõíksLkkuLkk {Lk{kt f{tz¤ Lkk{Lkk ÃkkºkLkku ¼ú{ WíÃkLLk
fhu Au. (11) íku yk©{{kt Mðk¼krðf ðihð]r¥kðk¤k ®Mkn ykrË Ãkþwyku Ãký ðkLk«MÚkk©{e çkúkñýkuLke
su{ Ér»kð]r¥k hk¾u Au. (12) íku yk©{{kt MkkÃk yLku Lkkur¤Þku MkkÚku Vhu Au, ôËhku yLku rçk÷kzeyku
MkkÚku h{u Au, nhýku yLku rþÞk¤ MkkÚku Vhu Au yLku ®nMkf «kýeyku MkkÚku {]øk h{u Au. (13) ð¤e íÞkt,
¢qh ®MknkuLke MkkÚku nkÚkeyku Vhu Au, fkøkzkyku MkkÚku ½wðzku h{u Au yLku íÞkt rþûkýÃkk{u÷k {wrLkçkk¤Lke
{kVf Ãkûkeyku Ãký ©e LkkhkÞý ¼økðkLkLkwt æÞkLk Ähu Au. (14) íku yk©{{kt, Mkf÷ ÃkkÃkkuLkku Lkkþ
fhLkkhe yLku rºk÷kufeLku ÃkkðLk fhLkkhe yuðe ¼køkehÚke LkËe, [tÿrfhýku Mk{kLk s¤íkhtøkku ðzu þku¼u Au.
(15) MkqÞo yLku yÂøLk Mk{kLk fktríkðk¤k, çkúñÂMÚkríkLku Ãkk{u÷k, rsíkurLÿÞ yLku íkÃkMðe yuðk yLkuf
çkúkñýku Ãký rLkhtíkh íku yk©{Lkwt MkuðLk fhu Au. (16) íku yk©{{kt, ©eLkkhkÞýLkk Ãkqòheykuyu rËÔÞ
Ãkw»ÃkkuLkk Zøk ¾zõÞk Au yLku íÞkt ËþoLkkÚkeoLku hkºkeLkku ytÄfkh çkkÄ fhíkku LkÚke. (17) íku yk©{{kt fux÷kf
Ér»kyku {kºk V¤knkh s fhu Au yLku fux÷kf íkku V¤knkh Ãký LkÚke fhíkk, fux÷kf {kºk s¤ÃkkLk fhu
Au yLku fux÷kf íkku s¤ÃkkLk Ãký LkÚke fhíkk, yÚkkoíkT {kºk ðkÞw¼ûký fheLku s hnu Au. (18) nu hksLkT!
íku yk©{{kt ÷e÷k ½kMkÚke ykåAkrËík MkwtËh, Mk{ík¤, fku{¤, {åAh yLku {k¾eLkk WÃkÿðu hrník rËÔÞ
yuðk MÚkkLk{kt þku¼kÞ{kLk yuðwt çkËheð]ûk Qøku÷wt Au. (19) Ëuðíkkykuyu [tËLkkrË WÃk[khÚke suLkwt ÃkqsLk
fhu÷wt Au þeíkW»ýíkkÚke rLkŠðfkh yLku íkuðwt yuu çkËheð]ûk ÂMLkøÄ yLku fku{¤ ÃkktËzk íkÚkk V¤kuLkk Mk{qnÚke
Þwõík Au. (20) íku çkËheð]ûk WÃkh {Äwh Mðhðk¤kt Ãkûkeyku f÷hð fhu Au,íku ð]ûkLke AkÞk yrík ½kxe
Au yLku Ëuðíkkyku Ãký su ð]ûkLkwt rLkhtíkh MkuðLk fhu Au yuðk íku çkËheð]ûkLku {wrLksLkku rðþk÷k Lkk{Úke
yku¤¾u Au. (21) íku yk©{{kt »kziïÞo MktÃkLLk MðÞt LkhLkkhkÞý ¼økðkLk ¼hík¾tzLkk Mkðo«kýeykuLkk
fÕÞký {kxu fÕÃkÃkÞOík frXLk íkÃkùÞko fhu Au. (22) íku yk©{{kt, MkkûkkíkT søkËTøkwÁLkk rLkðkMkLkk
«íkkÃkÚke fr¤ÞwøkLkk su Ä{o, fk{, ¢kuÄ yLku ÷ku¼ yu ºký ytík:þºkwyku fËkrÃk «ðíkoíkk LkÚke. (23) yLktík
{w{wûkwyku, {wõíksLkku yLku Ëuðíkkykuyu suLkku yk©Þ fÞkuo Au, suLkk ËþoLk {kºku fheLku ÃkkÃkLkku rðLkkþ ÚkkÞ
Au íkuðku yu yk©{ Ãk]ÚðeLku þku¼kÞ{kLk fhu Au. (24) nu hksLkT ! íku yk©{{kt yuf Mk{ÞLku rðþu,
«¼wLkk Mkt¼khðkÚke, rLk»ÃkkÃk yuðk {wrLksLkku, ©e LkhLkkhkÞýLkk ËþoLk {kxu ykÔÞk níkk. (25) íku
{wrLksLkku Ãk]Úðe WÃkhLkkt rðrðÄ íkeÚkkuoLke Þkºkk fheLku íkuLkk V¤Lkk ÃkrhÃkkfYÃku yk «¼wLkwt ËþoLk Ãkk{ðkLke
RåAk hk¾íkk níkk. (26) íku {wrLkyku{kt {wÏÞ {rhr[, ðrMkc, yuõík, rºkík, rîík, yrºk, f~ÞÃk, fÛð,
¼hîks, ytrøkhk, ¼]økw (27) þkfÕÞ, Þk¿kðÕõÞ, nkrhík, økkiík{, rþþÃkkÞLk, ykiðo, rðïkr{ºk,
Ãkhkþh (28) Mktðíko, ykMkwhe, çkú¼w, çk]nËù, ÷ku{uþ, QíkÚÞ, Ëuð÷, RLÿ, «r{rík, Ãkw÷n, (29)
ðiþtÃkkÞLk, {iºkuÞ, Ãkw÷MíÞ, çk]nMÃkrík, Ãkt[rþ¾, «[uíkk, ðk{Ëuð (30) ¢íkw, þr¢{wrLk, fË{o, økøko, ðkuËw,
åÞðLk, yhwrý, siøke»kÔÞ, Mkw{tíkw, ðkÕ{efe, rð¼ktzf (31) fkíÞkÞLk, shífkY, ykÂMíkf, sir{rLk, Þrík,
©wtøkÉr»k, þhîkLk, yükð¢, ÃkkrýLke (32) þkõxkÞLk, {ktzÔÞ, þ{ef, økkøÞo, ríkr¥khe, fk÷ð]ûkeÞ,
Q¥ktf, f]»ýkºkuÞ, {kXh (33) þwLkf, Lkkr[fuíkT, MÚkq÷rþhk, ytþw{kLk, {kiòÞLk, ÃkýkoË, çk]nËÂøLk, Ãkðoík
(34) òíkwfÛÞo, nrh~{©w, ðiíktze, økk÷ð, Yr[f, ûkkhÃkkýe, yÂøLkðu~{, íkktzâ, ¼k÷wrf, (35)
þktrzÕÞ, ïuíkfuíkw, fkIrzLÞ, rðÃkw÷, fX, ¼ktzkÞrLk, sÞtík, {trf, økkihrþhk (36) {ªzwfuÞ, fýkË, þkfoh,
rÃkÃÃk÷kÞLk, fûkeðkLkT, RË{ðkLkT, õð»k, Ãki÷, ¼køkwrh (37) òçkkr÷, WÃk{LÞw, ðíMk, økkih{w¾, þw¢,
ðuËrþhk, þt¾ yÚkðo, {uÄkríkrÚk, þw¢ (38) MkwíkÃkk, ykrü»kuý, fkirþf, LkkhË, rð¼w, RLÿ«{Ë, ÞkMf,
MkkðÛÞo, WÆk÷f (39) MkkðuíkMk, ðiíknÔÞ, MkkðŠý, ©uc yuðk r÷r¾ík, òsr÷, rðíknÔÞ, «ký,
WËk÷Þ, Mkki¼he (40) þkiLkf, økkur¼÷, yøkíMÞ, f~ÞÃk, ðkíMkLk, Äúwð, {wËTøk÷, ¼rh»kuý, MkkhMðík,
yf]íkðúý (41) MkiÄðkÞLk, Y»Þuþ, çkwrØ{kLk yuðk Ëuðhkík çkúkñýkuLkku ÿkun fhLkkh Ëwü ûkrºkÞkuLkwt rLkftËLk
fkZLkkh ¼køkoð (42) nu hksLkT ! yk çkÄk {wrLkyku yLku çkeò íkÃkMðeyku, ÃkkuíkkLkk rþ»Þøký Mkrník
fi÷kMkÃkðoíkLke Mk{eÃku ykðu÷k LkkhkÞýk©{ fnuíkkt çkËrhfk©{ «íÞu ykðíkk níkk. (43) LkkhË ykrË
{wrLksLkkuyu [tËLkkrË ÿÔÞku ðzu «eríkÃkqðof suLke Ãkqò fhe Au, íku íkeÚkoYÃk yuðkt LkkhkÞýLkkt [hýf{¤ku{ktÚke
WËT¼ðu÷e Au, çkúkñýkrË ºký ðýkuoyu su Mkuððk ÞkuøÞ Au yuðe Ãkrðºk, {Lkkunh øktøkk LkËeLkwt íku yk©{{kt
íÞkt ykðu÷k Mkðo Ér»kykuyu u ËþoLk fÞwO. (44) øktøkkSLkwt ËþoLk{kºk fu {Lk{kt M{hý{kºk Mkðo ÃkkÃkkuLkku
Lkkþ fhLkkÁt Au íku{ s íku Lkk{kuå[khý {kºk s Ëuþkðh{kt hnu÷k {Lkw»ÞkuLkk Ãký, ÃkkÃkku Lkkþ fheLku
¼økðkLkLkk ðifwtX Äk{Lku Ãk{kzLkkÁt Au. (45) su {Lkw»Þku íkuLkk s¤Lkwt yk[{Lk ykrË fhu Au íkuyku, íkÃk
íkÚkk yï{u½krË Þ¿kkuÚke su økrík Lk Ãk{kÞ íkuðe økríkLku Ãkk{u Au íku{ s yk ËunLke þwrØ, su [ktÿkÞýkrË
ðúíkkuÚke ÚkkÞ Au íku s þwrØ, yk øktøkkLkk s¤ðzu {kºk MLkkLk fhðkÚke ÚkkÞ Au. (46) rËÔÞ{qŠík LkkhkÞý
¼økðkLk, Lkh MkkÚku íku øktøkkLkk Wßsð¤ s¤{kt «ríkrËLk MLkkLk fhu Au íkÚkk íku øktøkk ÃkkðoíkeSLkk MÃkÄof
íkhefu, rþðSLke sxkLkk {wÏÞ y÷tfkh YÃku ðíkuo Au. (47) «þktík yuðk {wrLksLkku, íku øktøkkLkk s¤{kt
MLkkLk fhe, ÄkuÞu÷kt ð†ku Äkhý fhe, íku Ãkrðºk øktøkkLkk rfLkkhk WÃkh çkuMkeLku ©e LkhLkkhkÞý ¼økðkLkLkwt
yufkøkú r[¥kÚke æÞkLk fhu Au. (48) {rhr[ ykrËf WÃkhkuõík Ér»kyku, yk ¼køkeheÚke{kt þk†kuõík
rðrÄÚke íkeÚko MLkkLk fhe, rLkíÞ f{oÚke ÃkhðkheLku ©e LkhLkkhkÞýLkkt ËþoLkLke RåAkÚke rðþk÷k Lkk{Lke çkËhe
íkhV ykðíkk níkkt.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt, ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt, «Úk{ ytþ{kt
{rhåÞkrËf {wrLkykuLkwt çkËrhfk©{øk{Lk Lkk{u Ãkkt[{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 5 >>
yæÞkÞ - 6
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ykfkþLku yzíkk yuðk çkËheð]ûkLke Lke[u rðhksíkk
yuðk Lkh ¼økðkLkLkk ËþoLk, íku {rhå[krË Ér»kykuyu fÞko. (2, 3, 4) {wrLkykuyu ykÃku÷k íkkuhkykuLku
ÃkkuíkkLke Ãke¤e sxk{kt Äkhý fhíkk, ÷÷kx{kt ïuík QæðoÃkwtzÙ rík÷fLku Äkhý fhíkkt, ftX{kt ©uc yuðe
íkw÷MkeLke {k¤kLku Äkhíkk, ïuíkktçkh Äkhe, íkusLkk Ãkwts Mk{kLk, rî¼ws, íkÃkÚke f]þ ÚkÞu÷k Ëunðk¤k, {u½
Mk{kLk ~Þk{ ðýoðk¤k, hkøkîu»kÚke hrník, ðŠýhks, {tË nkMÞ Þwõík {w¾kh®ðËðk¤k, nrhíkfrð ykrË
Lkð É»k¼Ãkwºkku yLku f÷kÃk økk{ðkMke íkLkw ykrË çkúkñýkuÚke ðªx¤kÞu÷k yuðk LkhLku òuRLku íku {wrLkyku
n»ko ÃkkBÞk. (5) çkúkñý ÃkwÁ»kkuLku ËuðLke {kVf {kLkLkkhk íku Lkh ¼økðkLk íÞkt ykðu÷k Ér»kykuLku òuE,
íkífk¤ «ýk{ fhíkk níkk yLku íkíkûký íku{Lke MkL{w¾ sRLku, íku Ér»kyku îkhk MkL{kLk Ãkk{eLku, íku{Lku
n»koÚke {¤íkk níkk. (6) íÞkhÃkAe íku LkhÉr»kyu, {wrLkykuLkk ykMkLk WÃkh çkuXu÷k íku {rhåÞkrË Ér»kykuLke
Ãkkã-yæÞo ykrË ðzu Ãkqò fheLku V¤krËfÚke íku{Lkku Mkífkh fÞkuo. (7) ÃkAe íku Lkh ¼økðkLk çkkuÕÞk fu
nu Ér»kyku ! ykÃk Mkðuo yk yk©{{kt ÃkÄkÞko íku ½ýwt MkkÁt ÚkÞwt Au fu{ fu ík{u íkku Mkðo¿k Aku, ík{khku yk
Mk{køk{ nwt ½ýku Ëw÷o¼ {kLkwt Awt. (8) MkqÞoMk{kLk fktríkðk¤k nu {wrLkyku ! su{ MkqÞo ÃkhkuÃkfkhkÚkuo ykfkþ{kt
¼ú{ý fhu Au íku{ ík{ku Ãký fuð¤ ÃkhkuÃkfkh rLkr{¥ku s yk ðMkwtÄhk WÃkh ¼ú{ý fhku Aku. (9) ð¤e
ykÃkLkkt ¿kkLk, íkÃk, þk†kÇÞkMk, íkeÚkkoxLk, ËkLk íkÚkk Mkíf{kuo Ãký ©e LkkhkÞýLke «MkLLkíkkLku yÚkuo s
Au. (10) ík{u ík{khk ÓËÞ{kt MkkûkkíkT LkkhkÞý™wt MkËkÞ ®[íkðLk fhku Aku íkuÚke Mkðuoyu ðtËLk fhðk ÞkuøÞ
Aku. ykðk ík{kuLku y{u, MkðoÚke {kuxk Mk{Syu Aeyu. (11) ßÞkhu nòhku sL{kuLkkt ÃkwÛÞ WËÞ ÚkkÞ
íÞkhu s ykÃkkLk suðk {nkí{kykuLkku Mk{køk{ ÚkkÞ Au. (12) ykÃkLkk Mk{køk{Úke sLkkËoLk (yÚkkoíkT
Mk{wÿ{ktLkk ËiíÞLku {khLkkh) yuðk ðkMkwËuð (yÚkkoíkT MkðuoLkk ytíkÞkor{) ¼økðkLk{kt «erík ÚkkÞ yuðk
MkËTøkwýkuðk¤k ykÃkLkku Mk{køk{ íkku ¼økðkLkLke f]Ãkk nkuÞ íkku s ÚkkÞ. (13) nu Ëuðku ! ©e LkkhkÞýLkk
ËþoLkLku Mk{Þu s ík{u ynª ykÔÞk Aku íkuÚke íku «¼w f]Ãkk fheLku n{ýkt ík{Lku ËþoLk ykÃkþu. (14) nu
{wrLkyku ! «ríkrËLk ËþoLkkÚkuo ykðíkk {wrLkyku yLku ËuðkuLku, íku LkkhkÞýLkk ËþoLkLkku Mk{Þ Ãký yk s Au.
(15) çkúñ[kheLku fhðk ÞkuøÞ yuðwt rËðMkLkk Ãkqðofk¤Lkwt su MktæÞkrË f{o íkuLku Mk{kó fheLku s, ËÞk¤w
yuðk LkkhkÞý, «ríkrËLk yk s Mk{Þu ykðu Au. {kxu íku{Lkk ËþoLkLkku yk s Mk{Þ ÞkuøÞ Au. (16) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - yk «fkhLkkt {Lkkunh ðkõÞkuÚke Ér»kykuLke «þtMkk fhíkk, íku Lkh¼økðkLk «íÞu, íku{Lkk
«¼kðLku òýLkkhk íku {wrLkyku íku{Lke Míkwrík fhðk ÷køÞk. (17) Ér»kyku fnu Au - nu Lkh ! nu Ëuð !
Mkðo «kýeykuLkk MktfÕÃkkuLku òuLkkhk, Lkhku¥k{ yuðk ík{kuLku, y{u Mkðuo Lk{Mfkh fheyu Aeyu. (18) Eïh
yuðk ík{khk MknkuËh LkkhkÞý ¼økðkLkLkwt frXLk íkÃkùÞkoÚke ykhkÄLk fhíkk yuðk ík{kuLku Ãký y{u
LkkhkÞý ¼økðkLkLke {kVf rLkùÞ Eïh s òýeÞu Aeyu. (19) ykÃk íkku yLkuf çkúñktzkrÄÃkrík Aku.
ykÃkLkk íkwÕÞ çkeòu fkuE LkÚke. ykðk Mkk{ÚkeoðkLk nkuðk Aíkkt Ãký nu «¼w ! ©e LkkhkÞýLkwt íkku ykÃk ËkMkÃkýwt
s Mðefkhku Aku. (20) ykÃkLkk yk ËkMkíð¼kðLkwt yk[hý íkku, y{ suðk ík{khk ¼õíkkuLkk rþûkýLku
yÚkuo Au fu{ fu ykÃk yLku LkkhkÞý çktLku íkku yuf s MðYÃk Aku. Ãkhtíkw ík{khe {kÞkÚke s ykÃk çku MðYÃku
ËþoLk ykÃkku Aku. (21) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ßÞkhu yk «{kýu {wrLk sLkku Lkh MkkÚku MktðkË
fhíkk níkk íÞkhu ÃkkuíkkLkwt rLkíÞf{o fheLku, ©eLkkhkÞý ÃkkuíkkLke Ãkýofwrx{ktÚke çkËheð]ûk Lke[u ykÔÞk. (22
- 23) nu hksLkT ! rËÔÞ ËunÄkhe {wõíkku íkÚkk ÃkkuíkkLkk Mkuðfkuyu íkÚkk ykfkþ{kt hnu÷k Ëuðøkýkuyu su{Lke
Míkwrík fhe Au íku{s ËuðŠ»k LkkhËu su{Lke Míkwrík fhe Au, íkÚkk Ãkk»koË WØðSyu su{Lkkt [hýf{¤kuLkwt ËþoLk
fhu÷wt Au, íkÚkk su{Lkk ytøkuytøk{kt fkurx MkqÞkuoLkk Mk{kLk fktrík Au íkÚkk su ykòLkçkknw Au yLku f{¤Lke
Ãkkt¾ze suðkt su{Lkk rðþk¤ Lkuºkku Au íkÚkk Lke÷f{¤Lkk ÃkktËzk suðwt su{Lkwt ~Þk{ þheh Au íkÚkk þhË[tÿLkk
suðwt su{Lkwt {w¾kh®ðË Au. (24) íkÚkk {kuøkhkLkk yøkú¼køk Mkh¾e MkwtËh su{Lke ËtíkÃktÂõík Au íkÚkk su{Lkkt
[hý fku{¤ yLku hkíkkt Au íkÚkk su{Lkk {Míkf WÃkh sxk Au íkÚkk su{Lkk þeík¤ WËh{kt rºkð¤e Ãkzu
Au íkÚkk su{Lke Lkkr¼ økt¼eh yLku Ÿze Au, íkÚkk su{Lkwt ÓËÞ fÁýkÚke ¼hu÷wt Au íkÚkk ytøkLke çkÄe s
Lkkzeyku su{Lke W½kze Ëu¾kÞ Au. (25 - 27) íkÚkk QæðoÃkwtz rík÷fðk¤k yLku íkw÷MkeLke {k¤k øk¤k{kt
su{ýu Äkhe Au íkÚkk su{ýu Þ¿kkuÃkðeík Äkhý fhu÷e Au íkÚkk su çkúñkLkk ykrË økwÁ Au íkÚkk çkúñ[khe
nkuðkLku ÷eÄu, çktLku fhf{¤ku{kt su{ýu f{tz÷w yLku h{ýeÞ Ëtz Äkhý fÞkuo Au, íkÚkk frx WÃkh su{ýu
fku{¤ ïuík ð† Äkhý fÞwO Au, íkÚkk çktLku ¾¼k WÃkh ïuík ¾uMk su{ýu Äkhý fÞkuo Au, íkÚkk su Mkðuo fkhý
Au íkÚkk yríkþÞ ËÞkðk¤k nkuðkÚke su ÃkkuíkkLke y{]íkð]rü fhíke árüÚke {wrLkøkýkuLku ík]ó fhu Au íkÚkk
su{Lkkt yLktík Lkk{ku Au íkÚkk fkr¤Þkh {]øk[{o ÄkheLku su{ýu çkúñ[kheLke þku¼kLku ðÄkhe Au, yuðk íku
«¼wLku ÃkkuíkkLku yrík ðnk÷k yuðk {wrLksLkkuLkk ËþoLkÚke WíÃkLLk ÚkÞu÷k yríkþÞ n»koLku ÃkkuíkkLkk WËh{kt
ÄkhðkLku yMk{Úko Úkíkk ÔÞkfw¤ ÚkE økÞk. (28) nu hksLkT ! Lkuºkku{kt «u{k©w Mkrník íku {wrLkykuyu, ©e
LkkhkÞýLku òuíkkt s, ÃkkuíkkLkkt ykMkLkku ÃkhÚke QXeLku, «¼wLku Mkküktøk «ýk{ fÞkO. (29) su{ {Þqhku {u½Lkk
ËþoLkÚke ykLktrËík ÚkELku çknw Mk{ÞLkk rðÞkuøkLkk Ëw:¾Lkku íÞkøk fhu Au íku{ s íku {wrLkykuyu Ãký ¼økðkLkLkwt
ËþoLk fhe yrík n»koLku Ãkk{eLku, çknw fk¤Lkk rðÞkuøkÚke WíÃkLLk ÚkÞu÷k íkkÃkLkku íkífk¤ íÞkøk fhíkk níkk.
(30, 31) íku {wrLksLkku ÃkkuíkkLkkt Lkuºkku ðzu LkkhkÞýLkk {w¾Lkwt ÃkkLk fhíkk níkk, çkknw ðzu ¼uxíkk níkk,
LkkrMkfk ðzu Mkqt½íkk níkk yLku SnTðkÚke [kxíkk níkk íku{ Aíkkt Ãký (yrík n»koLku ÷eÄu) íku{Lku ík]ró ÚkE
Lkrn yLku íku LkkhkÞý Ãký íku{Lku yk®÷økLk MðkøkíkkrËf ðzu ÞÚkkÞkuøÞ MkL{krLkík fhíkk níkk. (32)
íÞkhçkkË, Ä{oÃkwºk íku ©eLkkhkÞý íku rðþk÷k Lkk{Lke çkËheLkk ð]ûk Lke[u, Ë¼koMkLkÚke Mkwþkur¼ík rËÔÞ
ðurËfk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. (33) ÃkAeÚke, W¥khkr¼{w¾u çkuXu÷k íku LkkhkÞýLkwt Ãkrðºk WÃk[khkuÚke
ÞÚkkrðrÄ, íku Mkðuo {wrLksLkkuyu ÃkqsLk fÞwO. (34 - 35) fMíkqhe yLku fwtfw{Úke Þwõík yLku fuMkh fÃkqhkrËfÚke
Mktr{r©ík MkwøktrÄ{kLk [tËLku fheLku íkÚkk Ãkw»Ãk íkw÷MkeÃkºk, [tÃkk, {k÷íke, fuíkfe ðøkuhu Ãkw»ÃkkuLkk nkh yLku
íkkuhkyku ðzu íku{ s ÄqÃk-ËeÃk, çkhVe ykrË Lkiðuã íkÚkk çknwrðÄ MkwtËh V¤ku ðzu Ãkqò fhíkk níkk. (36)
rðrÄLkk òýLkkhk íku {wrLkykuyu, ykhíke, Ãkw»Ãkktsr÷, ðuËLkk W¥k{ {tºkku íkÚkk Lk{Mfkhku ðzu çktLku «¼wLke
(yÚkkoíkT Lkh yLku LkkhkÞýLke) MkwtËh Ãkqò fhe. (37) nu hksLkT ! WÃkhkuõík «fkhu yk {nŠ»kyku
LkhLkkhkÞý ¼økðkLkLke Ãkqò yLku Míkkuºkku ðzu Míkwrík fheLku íku{Lke MkL{w¾ çkuXk. (38) íÞkhçkkË ¢kuÄLkku
Lkkþ fhLkkh yuðk ¼økðkLk «MkLLk ÚkELku, ÃkkuíkkLkk MkL{w¾ Mkw¾uÚke yøkúMÚkkLku çkuXu÷k íku {her[ ykrË
Ér»kyku «íÞu, økt¼ehðkýeÚke yk «{kýu {Äwh ð[Lkku Wå[khðk ÷køÞk. (39) ©e LkkhkÞý ¼økðkLk
fnu Au - nu {nk¼køÞþk¤eyku ! ykÃkLkwt nwt Mðkøkík fÁt Awt. ík{u y{khk yk yk©{{kt ÃkÄkhe y{khe
WÃkh {kuxku yLkwøkún fÞkuo Au. (40)nu Ér»kyku ! ík{u Mkðuo rLkhtíkh su{ {khkt ËþoLkLke RåAk hk¾ku Aku,
íku s «{kýu nwt Ãký MkËkÞ ykÃkLkkt ËþoLk RåAwt Awt. (41 - 42) {wÂõíkLkk yuf s MkkÄLkYÃk yk Ëunu
fheLku, y¿kkLke SðkuLku ¿kkLkLkku çkkuÄ ykÃkíkk Úkfk ykÃk Mkðuo MÚk¤ku{kt Vhku Aku íku s fkhýÚke nwt ík{khe
WÃkh yíÞtík «MkLLk Awt. {khe yk «MkLLkíkk RåALkkhk fux÷kÞ hksŠ»kyku øk]níÞkøk fheLku ðLk{kt økÞu÷kt
Au. (43) nu íkÃkkuÄLk ! ík{ku yíÞkhu Ëuð÷kuf{ktÚke, hMkkík¤{ktÚke fu ¼q÷kuf{ktÚke õÞktÚke ykðku Aku íku
{Lku fnku. (44) {wrLkyku fun Au - nu «¼w ! yk ¼hík¾tz{kt ykðu÷kt Mkðo íkeÚkkuoLke Þkºkk fheLku, nðu
ykÃkLkkt ËþoLk fhðk {kxu y{u ynª ykÔÞk Aeyu. (45) ©e ¼økðkLk fnu Au - nu Ér»kyku ! su
¼hík¾tzLke «òLkk fÕÞký {kxu, fÕÃkLkk ykht¼Úke nwt frXLk íkÃkùÞko fhe hÌkku Awt íku ¼hík¾tzLke Mkðuo
«ò, {khe çkktÄu÷e Ä{o{ÞkoËkLkwt Ãkk÷Lk fhu Au fu{ ? (46) {wrLkyku fnu Au - nu LkkhkÞý ! yíÞkhu,
Ãk]Úðe WÃkh fr¤ÞwøkLke MknkÞíkkÚke fk{, ¢kuÄ, ÷ku¼krË ðtþu Mkrník yÄ{o, Mkðuo «ò{kt yríkþÞ ð]rØ
ÃkkBÞku Au. (47) Ä{oLkk hûkf yuðk økwÁyku, WÃkËuükyku yLku hkòyku{kt Ãký yíÞkhu yÄ{o ÔÞkÃku÷ku
Au yLku íkuÚke ykÃkLke çkktÄu÷e Ä{o{ÞkoËkLkku Lkkþ ÚkÞu÷ku Au. (48) Ëwü çkwrØðk¤k {kLkðeyku ÃkkÃk{kt
yrík ykMkõík ÚkÞu÷k Au, MkËk[kh rðnkuýk ÚkÞu÷k Au yLku rð»kÞku{kt ÷ku÷wÃk Úkfk ðíkuo Au. (49) íku ÃkkÃke
SðkuÚke s{ÃkwheLkku {køko Ãký ½ýku Mkktfzku Ãkzu Au yLku yk Ãk]Úðe WÃkh fkuE fkuELkku hûkýfíkko hÌkku LkÚke.
(50) suLkk {kxu ykÃk Wøkú íkÃkùÞko fhe hÌkk Aku íku ¼hík¾tzLke «òLkk ykÃk s yuf Mðk{e Aku yLku
íkuÚke ykÃk s íku{Lkwt hûký fhðk ÞkuøÞ Aku. (51) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! {wrLkykuLkk yk
«{kýuLkk ð[Lkku Mkkt¼¤eLku íkífk¤, ÃkkuíkkLkk fku{¤ ÓËÞ{kt ËÞk ÷kðeLku Ãk]Úðe WÃkh «økx ÚkELku ÃkkuíkkLkk
sLkkuLke hûkk fhðk MktfÕÃk fÞkuo.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËðu eÞ ¼Âõíkþk†{kt, {rhr[, ykrËf {wrLkykuyu
yÄ{oLkk WÃkÿðLkwt rLkðuËLk fÞwO yu Lkk{u Aêku yæÞkÞ MktÃkqýo. >> 6 >>
yæÞkÞ - 7
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk çkkuÕÞk - nu hksLkT ! íku Mk{Þu {heåÞkrË Ér»kykuLkk çkËrhfk©{{kt
ykøk{LkLkwt ¿kkLk ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ÚkðkÚke Ä{oËuð, {qŠík Lkk{u ÃkkuíkkLke ÃkÂíLk Mkrník íÞkt ykÔÞk. (2)
økkihðýoðk¤k, íkÃkÚke Ëwçko¤ ÚkÞu÷k, {Míkf WÃkh Ãke¤e sxkLku Äkhý fhLkkhk, ÃkqŠý{kLkk [tÿ Mk{kLk
{w¾kh®ðËðk¤k, ËÞkÚke ¼hÃkqh Lkuºkf{¤kuðk¤k, Þ¿kkuÃkrðíkLku Äkhý fhðkðk¤k, ïuíkktçkhÄkhe, (3) yLku
ÃkkuíkkLkk nMíkf{¤{kt Ë¼oLku Äkhý fheLku ykðíkk Ä{oËuðLku òuELku LkkhkÞý ¼økðkLk íkífk¤, ðurËfk
WÃkhÚke QXeLku íku{Lke MkL{w¾ økÞk yLku íku{Lku ¼uxeLku, íku{Lkku [hýMÃkþo fÞkuo. (4) nu hksLkT ! íÞkh
ÃkAe LkhkÞýLke ÃkkA¤ ykMkLk WÃkhÚke Q¼k ÚkÞu÷k Ä{oÃkwºk ©eLkh Ãký íku Ä{oËuðLku ¼uxâk yLku íku{Lkk
Lkuºkku{kt n»kko©w ykÔÞkt. (5) íÞkhçkkË Lkh yLku LkkhkÞý çktLku ÃkkuíkkLkk {kíkk, {qŠíkLku «ýk{ fhíkk níkk
yLku {kíkk {qŠíkËuðe Ãký íku{Lku ykrþ»k ykÃkíkk níkk. (6) nu hksLkT ! íku Mk{Þu Mkðuo Ér»kyku Ãký Q¼k
ÚkELku yrík n»koÚke íku Ä{o íkÚkk {qŠíkLku Lk{Mfkh fhðk ÷køÞk. (7) Ä{o íkÚkk {qŠíkyu Ãký íku Ér»kykuLkku
Mkkhe heíku Mkífkh fÞkuo yLku íÞkhçkkË Lkh«¼wyu ykÃku÷k ykMkLk WÃkh Ä{o íkÚkk {qŠík çkuXkt. (8) ÃkAe
íku Ér»kyku, Ä{o íkÚkk ¼ÂõíkLke ÃkkA¤ LkkhkÞýLke Mk{eÃku, su{ ½xu íku{ çkuXk yLku ÃkAe íku LkhLkkhkÞý
Ãký ÃkkuíkkLkk rÃkíkk Ä{oËuðLkk ykøk{LkÚke «MkLLk ÚkELku íku{Lku MðkøkíkkrË «&Lkku ÃkqAðk ÷køÞk. (9)
¼hík¾tz{kt yÄ{oLkk WÃkÿðLkwt su ðýoLk, ¼økðkLk©e LkkhkÞýu {wrLksLkku Úkfe Mkkt¼éÞwt níkwt íkuLkwt s ÞÚkkÚko
ðýoLk íku «¼wyu Ä{oËuðLku Mkt¼¤kÔÞwt. (10) MkkûkkíkT LkkhkÞýLkk {w¾Úkfe ðnuíke íku ðkýeLkwt ©ðý fhíkk
íku Ér»k{wrLkyku yLku Ä{oËuðLke r[¥kð]r¥kyku Mk{krÄLke ÃkuXu, íku ¼økðíkT ðkýe{kt s íkÕ÷eLk ÚkE økE.
(11) íku Mk{ÞLku rðþu, LkkhkÞýu s «uÞko Úkfk, {wrLkyku{kt ©uc yLku rMkØ yuðk ËwðkoMkk Lkk{Lkk {wrLk
fi÷kMk ÃkðoíkÚke ykðíkk níkk. (12) çkËrhfk©{{kt «Úk{ ¼køkehÚke øktøkkLku Ãkk{e íku{kt Ãkqðo ykrnTLkf
r¢Þk su MLkkLk-MktæÞk, ðtËLkkrËf fheLku ÃkAe, LkhLkkhkÞý ¼økðkLkLkwt ËþoLk fhðk çkËheð]ûk «íÞu ykðíkk
níkk. (13) íÞkt {wrLk{tz¤Lkk {æÞ{kt Lkh MkkÚku LkkhkÞýLku, Ä{o MkkÚku ¼ÂõíkLku íkÚkk çkwrØþk¤e WØðSLku
òuÞk. (14) Ãkhtíkw ËhufLke ð]r¥kyku LkkhkÞý îkhk fnuðkE hnu÷wt ð]¥kktík Mkkt¼¤ðk{kt ykMkõík níke íkuÚke
fkuEyu Ãký ËwðkoMkkÉr»kLku òuÞk Lkrn yLku nu hksLkT ! íkuÚke yr¼{kLke yuðk ËwðkoMkkLkku fkuEyu ykËhMkífkh
fÞkuo Lkrn. (15) íkuÚke yrºkÃkwºk yuðk ËwðkoMkk Mkðuo Mk¼ksLkkuLku òuíkk Úkfk yuf ½ze ÃkÞOík íÞkt Q¼k hÌkk
yLku íÞkhçkkË yk Ä{korËf Mkðuoyu {khe yð¿kk fhe Au yu{ {Lk{kt {kLkðk ÷køÞk. (16) ÃkAeÚke,
¢kuÄÚke hkíkkt[ku¤ Lkuºkkuðk¤k, çku ¼qòuyku Ÿ[e fheLku ÚkhÚkh ftÃkíkk yuðk ËwðkoMkk {wrLk Mkðuo Ä{korËfLkk
Mkkt¼¤íkk Úkfk, yrík fXkuh ð[Lk çkkuÕÞk fu, (17) ËwðkoMkk {wrLk fnu Au - yhu ! ¾uËLke ðkík Au fu,
fk{¢kuÄÚke ðŠsík yLku Ãkrðºk yuðk yk yk©{{kt, ÷ku¼ íkÚkk Ët¼krËLke MkkÚku fr¤ÞwøkLkku r{ºk yuðku
yÄ{o «ðíÞkuo Au fu þwt ? (18) yÄ{o «ðíÞkoLku fkhýu Ä{oLkk MÚk¤u ykðíkku fk¤ Ãký rðÃkheíkÃkýkLku
ÃkkBÞku fu þwt ? suÚke fheLku MkL{køko{kt «ðíkoLkkhk yuðk yk Ä{korË Ãký fw{køkuo «ðíkuo Au. (19) yLÞ
çkúkñýku rðãk yLku rðLkÞ ykrË økwýkuÚke WåAt¾÷ ÚkE sELku, ÃkhMÃkh MkL{kLk fhðwt yu Ä{o{ÞkoËkLkku
¼tøk fhu Au íku çkúkñýkuLke çkkr÷þíkk Au Ãký yk Ä{o fu{ {kÁt yÃk{kLk fhu Au ? (20) Ä{oËuð Ãký
yÄ{eoykuLku Mk{kLk s ÚkÞk Au. fu{fu {Lku ËwðkoMkkLku yku¤¾eLku Ãký íku {khku yLkkËh fhu Au. (21) íkuÚke
nwt n{ýkt s yu Ä{korËfLkk yntfkhLkku Lkkþ fÁt Awt suÚke íkuyku VheÚke ykðwt fhu Lkrn. yu{ fneLku Ÿ[k
MkkËu íku ËwðkoMkk Ér»kyu Ä{korËfLku ©kÃk ykÃÞku fu, (22) nu Ä{korËf ík{u Mkðuo {Lkw»ÞËunLku Ãkk{ku yLku
íÞkt, fr¤ íkÚkk yÄ{oÚke Þwõík yMkwhkuLkk Mk{wËkÞ ðzu {kuxk füLku Ãkk{ku. (23) yLku {kÁt yÃk{kLk fhLkkhk
ík{ku Mkðuo Ãký íÞkt yMkwhkuÚke yÃk{kLk Ãkk{ku, íku{LkkÚke {kh ¾kyku íkÚkk íku{Lkk îkhkyu Lkøkh{kt Ëqh fhðk{kt
ykðku. RíÞkrË Úkkyku. (24) ÔÞkÃkfuþ {wrLk çkkuÕÞk - nu hksLkT ! yk «fkhu íku Mk¼k{kt hnu÷k Ä{korËf
MkðuoLku ©kÃk ykÃkeLku íku ËwðkoMkk {wrLk {kiLk Äkhý fhíkk níkk. íÞkhçkkË íku ©kÃkLku Mkkt¼¤eLku Ä{korËf Mkðuoyu
yu ËwðkoMkkLku òuÞk. (25) íku{Lkwt þheh ¢kuÄkÂøLkÚke çk¤e hÌkwt níkwt, Ëktík ðzu íkuyku ÃkkuíkkLkk yÄhkucLku fhze
hÌkk níkk, íku{Lkwt {w¾ rðfhk¤ níkwt, yLku çktLku ¼úqfwrxykuLku íku{ýu Ÿ[u [Zkðe níke. (26 ) íÞkhçkkË
íku Mkðuo íkífk¤ QXeLku ykËhÃkqðof íku ËwðkoMkkLku «ýk{ fhe rðLk{úíkkÚke, {Äwh ð[Lku fheLku ðkhtðkh íku
ËwðkoMkkLke «kÚkoLkk fhíkk níkk. (27) íkku Ãký, rºk÷kufeLku ¼M{ fhe Lkk¾ðkLkk MðYÃkLku økúný fhLkkhk
íku ËwðkoMkk, Ä{korËLku rð»ku yufË{ «MkLLk Lk s ÚkÞk. (28) íkuÚke rðþk¤ çkwrØðk¤k yLku r«Þ ð[LkLku
Wå[khLkkh Ä{o, çku nkÚk òuzeLku Mkküktøk Lk{Mfkh fheLku Äe{u hneLku çkku÷íkk níkk fu, (29) Ä{o Ëuð
fnu Au - nu çkúñLkT ! ík{ku fktE Mkðofk¤{kt ¢kuÄkÄeLk nkuíkk LkÚke fu{ fu Mkðofk¤{kt ík{u íku ykí{kLkk ¿kkLkÚke
ÃkrhÃkqýo Aku. Ãkhtíkw ßÞkhu fkuE WÃkkrÄ fhu íÞkhu s ¢kuÄ fhku Aku. (30) nu çkúñLkT ! ¢kuÄLku ykÄeLk ÚkÞu÷k
ík{ku yÃkhkÄe sLkkuLku õÞkhuf ËtzYÃke ©kÃk ykÃkku Aku íku Ãký íku Sðkí{kykuLkk Ãkh{ rník {kxu s Au.
(31) nu çkúñLkT ! ík{khk yMkL{kLkYÃk su yÃkhkÄ y{khkÚke ÚkÞku Au íku òýe òuELku fu fÃkxÚke LkÚke
ÚkÞku Ãkhtíkw LkkhkÞýLkkt ð[Lkku Mkkt¼¤ðk{kt íkÕ÷eLkíkkLku Ãkrhýk{u ykÃkLkk ykøk{LkLke y{kuLku òý ÚkE
Lkrn. (32) ð¤e ykÃkLkwt ËþoLk íkku RLÿkrËf Ëuðku Ãký {Lk{kt rLkhtíkh RåAu Au. íkku ík{khk ykøk{LkÚke
y{u ík{kÁt MkL{kLk fu{ Lk fheyu ? yÚkkoíkT yð~Þ fheyu s. (33) yk{ ykÃkLkk ykøk{LkLkk y¿kkLkÚke
s y{khk ðzu ykÃkLkku yÃkhkÄ ÚkÞku Au yLku íkuÚke íku yÃkhkÄ ûk{kLku Ãkkºk Au. íkuÚke ík{khk ©kÃk Úkfe
y{kuLku {wõík fhku. (34) nu rð« ! Ãk]Úðe WÃkh ÃkhkuÃkfkhkÚkuo «økx ÚkÞu÷k çkúkñýkuLkwt ÓËÞ {k¾ý Mk{kLk
fku{¤ nkuÞ Au íkuðwt {nŠ»kykuLkwt fnuðwt Au. (35) íkuÚke fku{¤ {Lkðk¤k ykÃk, ykÃkLkku ©kÃk r{ÚÞk fheLku,
ykÃkLku «kÚkoíkk yuðk y{Lku, ykÃkLkk ©kÃkLkk ¼Þ Úkfe {wõík fhku. (36) ÔÞkÃkfuþ {wrLk çkkuÕÞk - nu
hksLkT ! ykðe heíku MkwtËh ðkõÞkuÚke Ä{oËuðu «kÚkoLkk fhe yux÷u ftEf ytþu ¢kuÄkÂøLkÚke þktík ÚkÞu÷k íku ËwðkoMkk
{wrLk, çku nkÚk òuzeLku Q¼u÷k Ä{oËuð «íÞu çkkuÕÞk. (37) ËwðkoMkk çkkuÕÞk - nu Ä{o ! nwt {kºk ûkrýfðkh
{kxu s ¢kuÄ fÁt yuðku LkÚke. {khk ©kÃk{ktÚke nwt fkuELku {wõík fhíkku LkÚke yuðe {khe ÏÞkrík «Mkhu÷e s
Au. (38) yk{ nkuðk Aíkkt Ãký, Ä{oYÃk yuðk ík{khk WÃkh, ¼økðkLkLke RåAkÚke s {Lku ËÞk QÃkS
Au {kxu {kÁt ð[Lk Mkkt¼¤ku. (39) nu Ä{o ! {khku ©kÃk r{ÚÞk Úkþu Lkrn íkku Ãký nwt ík{khk WÃkh yLkwøkún
fÁt Awt. íku Mkkt¼¤ku. (40) ík{khk {Lkw»Þkðíkkh{kt Ãký yk {qŠíkËuðe s ík{khkt ÃkíLke Úkþu yLku »kziïÞo
MktÃkLLk yk LkkhkÞý ¼økðkLk VheÚke ík{khk Ãkwºk Úkþu. (41) ÃkwºkYÃk íku LkkhkÞý ík{kÁt íkÚkk Mkðuo
{wrLkykuLkwt yÄ{eo yuðk yMkwhkuLkk {nkfü Úkfe hûký fhþu íkÚkk ík{khe Mkðo «fkhu Ãkwrü fhþu. (42)
ÃkwºkYÃku «økx ÚkÞu÷k LkkhkÞý{kt ík{ku ËtÃkíkeLkk ÓËÞ MLkunÃkkþÚke çktÄkE sþu yLku Úkkuzk s Mk{Þ{kt ík{ku
{khk ©kÃk Úkfe {wõík Úkþku. (43) yLku ÃkAe nu Ä{o ! ík{ku çktLku, ík{Lku RÂåAík rËÔÞ økríkLku Ãkk{þku.
yk {khkt ð[Lkku fËkrÃk r{ÚÞk Úkþu Lkrn. (44) nu {wrLkyku ! yk WØðS MkkÚku ík{ku Mkðuo Ãk]Úðe WÃkh
rîòrík{kt sL{ Äkhý fhþku yLku íÞkt yk LkkhkÞý ík{khk r{ºk Úkþu. (45) íÞkhçkkË {khk ©kÃk Úkfe
{wõík ÚkELku ík{u rËÔÞ økríkLku Ãkk{þku. yk «{kýuLkkt ð[Lkku Wå[kheLku, Ä{o, {qŠík íkÚkk yLÞ Ér»kykuLku
Lk{Mfkh fheLku ËwðkoMkk Ér»k fi÷kMk Ãkðoík íkhV sðk [k÷e LkeféÞk. (46) yk {heåÞkrË {wrLkyku,
ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {Lkw»Þ¼kðLku Ãkk{ðkLkk nkuðkÚke íku LkkhkÞýLke Mk{eÃku s hÌkk yLku Eïh RåA{kt s
rLkckðk¤k nkuðkÚke, ËwðkoMkkLku Mkk{ku ©kÃk ËuðkLku Mk{Úko nkuðk Aíkkt Ãký íku{ýu ËwðkoMkkLku Mkk{ku ©kÃk ykÃÞku
Lkrn. (47) nu hksLkT ! íÞkh çkkË Ä{oËuðu LkkhkÞýLku fÌkwt fu nu çkËheÃkrík ! ík{khu {kÁt íkÚkk Ér»kykuLkwt
yÄ{o íkÚkk yMkwhkuLkk füÚke hûký fhðkLkwt Au. (48) yux÷u LkkhkÞý çkkuÕÞk fu nu íkkík ! ík{ku fkuE «fkhLke
®[íkk fhþku Lkrn. yk ©kÃk {khe RåAkÚke s ÚkÞku Au yu{ ík{u rLkrùík òýku. (49) yíÞkhu Ãk]Úðe
WÃkh yÄ{o ½ýku s ð]rØ Ãkk{u÷ku Au. íku fr¤ÞwøkLkwt çk¤ Ãkk{eLku Mkðuo {Lkw»ÞkuLku Mkðo «fkhu Ãkezk ÃknkU[kzu
Au. (50) íkuÚke nwt, nrh Lkk{u VheÚke ík{khku Ãkwºk ÚkELku, MkkÄwsLkkuLkwt hûký fheþ yLku yÄ{oLkku Mkðo
«fkhu Lkkþ fheþ. (51) nu «¼ku ! nwt ík{khe MkkÚku s Ãk]Úðe WÃkh rð[hý fheLku, ÃkqðoLke {kVf s ðihkøÞ,
¿kkLk íkÚkk Ä{oMkrník ¼økðkLkLke ¼ÂõíkLkwt «ðíkoLk fheþ. (52) yÄ{oLkk rðLkkþ {kxu {khe s yuðe
RåAk Au. íkuÚke Mk{økú ®[íkkLkku íÞkøk fheLku ík{ku Mkðuo {Lkw»ÞÞkurLk{kt rîòrík{kt ík{Lku ßÞkt RåAk nkuÞ
íÞkt sL{ Äkhý fhku. (53) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au fu nu hksLkT ! LkkhkÞý ¼økðkLku yk «{kýu fÌkwt
íkuÚke íku Mkðuo LkkhkÞýLku Lk{Mfkh fheLku, ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt LkhLkkhkÞýLkwt M{hý fhíkk fhíkk ÃkkuíkÃkkuíkkLkk
yk©{ «íÞu sðk ÷køÞk. (54) ÃkAe Ä{oËuð ÃkkuíkkLke ÃkíLke MkkÚku W¥kh fkuMk÷Ëuþ{kt {Lkw»ÞsL{ økúný
fhðkLke RåAk fheLku Ãkrðºk {kíkk-rÃkíkkLkku rð[kh fhðk ÷køÞk yLku WØðS Ãký yk s «{kýu rð[khðk
÷køÞk. (55) nu hksLkT ! su {wrLkyku níkk íkuyku Ãký {Lkw»Þ ÞkurLk{kt sL{ ÷uðkLke RåAkÚke rðrðÄ
«Ëuþku{kt sELku rîòrík{kt sL{ ÷uðk ÷køÞk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý[rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt Ä{korËfLku
©kÃk íkÚkk yLkwøkún ÚkÞku yu Lkk{u Mkkík{kuu yæÞkÞ MktÃkqýo >> 7 >>
yæÞkÞ - 8
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Ä{oLke ð]rØ {kxu LkkhkÞýu Ä{korËfLke MkkÚku ßÞkhu
sL{ ÄhðkLkku rLkùÞ fÞkuo íÞkhu yu ð]¥kktíkLku òýeLku fhkuzku ËiíÞku, Þûkku íkÚkk hkûkMkku Ãký ¼Âõík, Ä{o
fhíkkt yøkkWÚke s yk Ãk]Úðe WÃkh yðíkÞko níkk. (2) íku{kt su ËiíÞku-ËkLkðku níkk íku hksðtþku{kt sLBÞk
yLku su Þûk, hkûkMk yLku yËuðku níkk íku Mkðuo çkúkñýkrËf ðýkuo{kt sLBÞk. (3) íku Mkðuo yMkwhku ÃkkuíkkLke
yMkwhíkkLku AwÃkkððkLku yÚkuo ði»ýðe, þiðe yLku þkõík Ëeûkk økúný fhe {Lkw»ÞkuLkk økwÁ ÚkÞk níkk. (4)
nu hksLkT ! íku {q¾o økwÁyku, f]»ý WÃkhLkk îu»kLku ÷eÄu, f]»ý ¼økðkLkLku ykí{kLke ÃkuXu r«Þ yuðk ðýko©{Ä{o
íkÚkk ¼ÂõíkLkku rðLkkþ fhðk {ktzâk. (5) íku{kt fux÷kf yMkwhku íkku ðuLkÃkwºk Ãk]ÚkwhkòLkk Þ¿k ¼tøk {kxu
RLÿu økúný fheLku íÞkøk fhu÷k yuðk Ãkk¾tzðu»kkuLkku yk©Þ fheLku yk Ãk]Úðe WÃkh Vhðk ÷køÞk. (6) fux÷kf
íkku, hkòykuLkk økwÁ ÚkELku íku{Lke Mk{eÃku ðMkíkk níkk, yLku fux÷kf íkku íkeÚkkuo{kt, Lkøkhku{kt økk{{kt yLku
ðLk ykrËf MÚk¤ku{kt ðMkíkk níkk. (7-8) yk heíku rLkðkMk fheLku hnu÷k íku Mkðuo Ëwü yMkwhku, Ëiðe«f]ríkðk¤k
{Lkw»Þku ykøk¤, ËuðíkkykuLku yÃkoý fhu÷ {ã, {ktMk íkÚkk yLLkkrËfLkk ÃkkLk íkÚkk ¼ûkýLkwt çknw «fkhu
{nkíBÞ fneLku, íku Ëiðe SðkuLku ÃkkÃkLkkþf su ÃkkuíkkLkku Ä{o yLku ¼økðËT¼ÂõíkÚke ¼úü fhíkk níkk. (9)
rð»ýw, rþð yLku ËwøkkoËuðeLku «MkLLk fhðk {kxu íkÚkk íku{Lkk «íÞûk ËþoLk Ãkk{ðk {kxu {ã, {ktMk íkÚkk
{iÚkwLk yu {wÏÞ MkkÄLk Au yu{ íku yMkwhku fnuíkk níkk. (10) ð¤e ¾¤ð]r¥kðk¤k íku yMkwhku Mk¥ðøkwýe
ËuðíkkykuLkwt Ãký {ktMkkrËfÚke ðkhtðkh ÃkqsLk fhíkk níkk yLku Ëuð íkÚkk rÃkík]MktçktÄe f{kuo{kt Ãký {ã{ktMkLkwt
çkr÷ËkLk ykÃkðkLkwt {nkíBÞ fnuíkk níkk. (11) ðuË íkku ®nMkk{Þ Þ¿kLkwt «ríkÃkkËLk fhu Au yu{ sýkðeLku
íku yMkwhku Þ¿kLkk rLkr{¥kÚke ½ýkt Ãkþw íkÚkk ÃkûkeykuLku {khíkk níkk. (12) Ëuð {trËhkrË Ãkrðºkku¥k{
MÚkkLkku{kt Ãký ÃkkÃkeð]r¥kðk¤k íku yMkwhku ÃkhËkhkøk{Lk fhíkk níkk íkuÚke {ã{ktMkkrË y¼ûÞkuLkwt ¼ûký fhíkk
níkk. (13) nu hksLkT ! fux÷kf íkku íkÃkMðeykuLkk suðku ðuþ ÷ELku, íkÃk fhíkk níkk, fux÷kf þ†ku Äkhý
fhíkk níkk, fux÷kf çkøk÷kLke {kVf æÞkLk fhíkk níkk. (14) {qZ{ríkðk¤k íku yMkwhku hMkkMðkË, {kLk
íkÚkk ÄLkLke «króLku yÚkuo {tºkkrË ðzu {Lkw»ÞkuLku ðþ fheLku, íku{Lkwt Mkðo fktE nhe ÷uíkk níkk. (15) yLku
ßÞk rðÃkrhík ÂMÚkrík nkuÞ íÞkt íkuyku økwó Ãkýu Ëwhk[kh fhíkk. ÃkkuíkkLkk rþ»ÞkuLkwt «kÄkLÞÃkýwt nkuÞ íÞkt íku
yMkwhku, ¾wÕ÷uyk{ Ëwhk[kh fhíkk níkk. (16) íku{kt fux÷kf rðîkLk yMkwhku níkk. íku ÃkkuíkkLkk ®nMkk{Þ
Þ¿kkrËf {íkLku Ãkwü fhðk LkðeLk, fÂÕÃkík fki÷ýoðkrË økútÚkku h[íkk níkk yLku ÃkkuíkkLkk íku økútÚkkuLku yLkwMkkhu
ðuËkrËfLkk yÚko Ãký yð¤k fhíkk níkk. (17) yMkwhktþÚke WíÃkLLk ÚkÞu÷k yLku yMkwh økwÁykuLkk rþ»Þ,
Mkðuo hkòyku Ãký, yMkwh økwÁykuLke yk¿kk{kt hneLku, Mkðuo Ä{o{ÞkoËkLku íkkuze Lkk¾íkk níkk. (18) Ãk]Úðe
WÃkh yk «fkhu íku økwÁyku íkÚkk hkòykuyu «ðoíkkðu÷k yrík yÄ{oLku ÷eÄu MkLkkíkLk Ä{o yrík ûkeýíkkLku
ÃkkBÞku níkku. (19) íkuÚke Mkðuo ðirËf Þ¿kku Ãký Lkü«kÞ Úkíkk níkk, ð]rü Ãký ¾qçk Úkkuze Úkíke níke, fkuEf
Mk{Þ{kt yLkkð]rü ÚkE Ëwfk¤ Ãký Ãkzðk ÷køÞku. (20) íku Mk{Þ{kt yÄ{eoykuLkk ¼khÚke Ãk]Úðe Ãký
ðkhtðkh ftÃkíke níke yLku íkuÚke {Lkw»Þku ÓËÞ{kt yrík¾uË Ãkk{ðk ÷køÞk. (21) ð¤e yÄ{oLke ð]rØÚke
Ãk]Úðe WÃkh ½ýeð¾ík ðes¤e Ãkzðk ÷køke yLku ðkÞwLkk «fkuÃkÚke nòhku {kuxkt ð]ûkku Ãký W¾ze Ãkzðk
÷køÞk. (22) Ãk]Úðe WÃkh yk «fkhu ßÞkhu yÄ{o ð]rØ ÃkkBÞku yLku rðrðÄ «fkhLkk WíÃkkíkku Úkðk ÷køÞk
íÞkhu Ä{o Ëuð ÃkkuíkkLkk ÃkíLke {qŠík MkkÚku {Lkw»Þ sL{ Äkhý fhíkk níkk. íÞkh ÃkAe {rhåÞkrË Ér»kyku
ºkiðŠýf {Lkw»Þku{kt sL{ Äkhý fhíkk níkk yLku çk]nMÃkríkLkk rþ»Þ Mk{kLk çkwrØ{kLk, WØðS Ãký, yk
Ãk]Úðe WÃkh sL{ Äkhý fhíkk níkk. (23) nu hksLkT ! W¥kh fkuMk¤ Ëuþ{kt MkhÞq MkrhíkkLkk W¥kh íkehu
Rxkh Lkk{Lkwt Lkøkh ykðu÷wt Au. (24) íku Rxkh Lkøkh{kt MkkðŠý økkuºk{kt sL{u÷k, Mkk{ðuËe, yøkkÄ
çkwrØðk¤k, çkúkñýkuLkk Mkðuo økwýkuÚke Þwõík yuðk ÷û{ýþ{ko Lkk{Lkk çkúkñý níkk. (25) íku{Lke þk¾k
fkiÚkw{e níke, ¼køkoð ðiíknÔÞ yLku MkkðuíkMk yuðkt þk† «rMkØ íku{Lkk ºký «ðh níkk. ykðk ÷û{ýþ{koLkk
ðtþeÄh Lkk{u Ãkwºk níkk. íku ðtþeÄh Ãký MkËTøkwýkuLkk ¼tzkh níkk. (26) íku ðtþeÄhLkk Ãkwºk ðuË{kLk yLku
ðuË{kLkLkk Ãkwºk fLknehk{ níkk. íku fLknehk{ fux÷kuf Mk{Þ Rxkh økk{{kt hneLku ÃkAe {unËkð Lkk{u
Lkøkh{kt sELku ðMÞk. (27) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! íku fLknehk{Lku çkúñkLkk ytþ¼wík çkk÷þ{ko Lkk{u Ãkwºk
níkk. íku çkk÷þ{ko MkËk[kh yLku rðãkyu yk ÷kuf{kt «rMkrØ Ãkk{u÷k yLku SíkurLÿÞ níkk. (28) íku
çkk÷þ{ko ¼køÞðíke Lkk{u Ãkríkðúíkk ÃkíLkeLku «kó fhe øk]nMÚkk©{ MktçktÄe MkËk[khLkwt Ãkk÷Lk fhíkk níkk.
(29) ÃkAe fk¤u fheLku, Ä{o, íku çkk¤þ{koLkk ytíkh{kt «ðuþ fheLku íku{Lke ÃkíLke ¼køÞðíkeLkk WËh{kt
øk¼oYÃku «ðuþ fÞkuo. (30 - 31) ÃkAe Ëþ {kMk Mk{kó Úkíkkt Ãkrðºk nkMÞðk¤kt, {nk¼køÞþk¤e
¼køÞðíke Ëuðeyu, su{ Ãkqðo rËþk [tÿ{kLku sL{ ykÃku Au íku{, Ãk]ÚðeLkk yÄeïh, fLknehk{Lkk ðtþLku
MkqÞoLke {kVf ËeÃkkðLkkhk, Mkk{wrÿf Mkðo÷ûkýÚke MktÃkLLk, çk]nMÃkríkLkk suðe fktríkðk¤k yLku MkwtËh ytøkðk¤k
yuðk Ãkwºk híLkLku sL{ ykÃÞku. (32 - 33) rð¢{ Mktðík 1796Lkk ð»kuo, «{kuË Lkk{Lkk MktðíMkh{kt,
MkqÞo ËrûkýkÞLk{kt níkku, fkŠíkf þwõ÷ ÃkûkLke yufkËþeyu, çkwÄðkhu, W¥khk ¼kÿ Lkûkºk{kt, ðò Lkk{u
Þkuøk{kt, ¼ÿ Lkk{u fhý{kt, fwt¼ ÷øLk{kt, {tøk¤, çkwÄ, økwÁ yLku þw¢ yu [khuÞ fuLÿMÚkkLk{kt níkk íku
þw¼ Ãk¤{kt ¼køÞðíke Ëuðeyu ÃkwºkLku sL{ ykÃÞku. (34) «kËw¼koð Mk{Þu Mðøko{kt ËwtËwr¼Lkk LkkË Úkíkk
níkk, yÃMkhkyku Lk]íÞ fhíke níke, n»kkuoÕ÷kMkÚke økktÄðoøký {Äwh MðhÚke økkLk fhíkk níkk. (35) íku Mk{Þu
Ëuðíkkyku íku çkk÷þ{koLkk rLkðkMkMÚkkLk WÃkh LktËLkðLkLkkt Ãkw»ÃkkuLke yríkð]rü fheLku ykLktË ÃkkBÞk. (36)
íku Mk{Þu økk{kuøkk{{kt {tøk¤fkhe þw¼ þwfLk ÚkÞk yLku yÂøLknkuºke çkúkñýkuLkk yÂøLkyku Mðík: «ßðr÷ík
ÚkÞk. (37) nu hksLkT ! MkíÃkwÁ»kkuLkk {Lk íkífk¤ rLk{o¤ ÚkE økÞk, ykfkþ Ãký MðåA ÚkE økÞwt, {Lkw»ÞkuLku
Mkw¾fkhe ðkÞw ðkðk ÷køÞku. (38) ð¤e íku Mk{Þu Mkhkuðhku Ãký «VwÂÕ÷ík f{¤kuðk¤kt yLku rLk{o¤ ÚkÞk.
{wrLksLkkuyu ykþeðkoË ykÃÞk yLku rMkØkuyu sÞsÞfkh fÞkuo. (39) Ãkwºk sL{Úke çkk÷þ{ko íku Mk{Þu
fíkoÔÞr¢Þk{kt Mkt¼úr{ík ÚkÞk ÃkAe ¼ú{hrník ÚkÞu÷k íku çkk÷þ{ko íkífk¤ MLkkLk fhe, çkúkñýkuLke Ãkqò fhe,
ÃkwºkLkk òík-f{o MktMfkh fhe çkúkñýkuLku çknw Ërûkýkyku ykÃke. (40) çkk÷þ{ko yLku ¼køÞðíke ËtÃkíke,
ÃkkuíkkLkk ËuðíkwÕÞ, {tËnkMÞÚke Þwõík {w¾ðk¤k, LkðeLk Lke÷{u½Lkk Mk{kLk þhehLke fktríkðk¤k, ykòLkçkknw
yLku f{¤Ãkºk Mkh¾k Lkuºkðk¤k ÃkwºkLku Lkeh¾eLku yrík n»ko Ãkk{íkk níkk. (41) ÃkAe íku çkk¤þ{koyu çkkh{u
rËðMku ÃkwºkLkku Lkk{fhý MktMfkh þk†kuõík rðrÄÃkqðof fÞkuo yLku ÃkwºkLku fktríkÚke ËuðMk{kLk òuELku Ëuðþ{ko
yuðwt Lkk{kr¼ÄkLk fÞwO. (42) yk «{kýu ÃkkuíkkLkk rÃkíkk çkk¤þ{koyu su{Lkwt Ãkrðºk Lkk{ Ãkkzâwt Au yuðk
íku Ëuðþ{koyu, rÃkíkk, çktÄwsLkku íkÚkk yLÞ sLkkuLkkt r[¥kLku ÃkkuíkkLku rð»ku ¾U[e ÷eÄkt íkuÚke íku MkðosLkkuLku
yríkr«Þ ÚkÞk. (43) íku Ëuðþ{ko çkesLkk [tÿLke ÃkuXu «ríkrËLk ð]rØLku Ãkk{ðk ÷køÞk. MkqÞoMk{kLk fktríkðk¤k
íku{Lkk {w¾{kt Ëktík ykÔÞk yLku çkk¤ÃkýÚke yÔÞõík þçËkuðk¤e ðkýeLku çkku÷ðk ÷køÞk suLku Mkkt¼¤eLku
MktçktÄesLkkuLkk ÓËÞ{kt ykLktË «ðíkoíkku níkku. (44) su{Lkk çku MktMfkh Ãkqýo ÚkÞk Au íkuðk {nk«¼kðþk¤e
Ëuðþ{koyu ¢{u fheLku WÃkrðík MktMfkh ÚkÞk çkkË çkúñ[khe ÚkELku çkkh ð»ko økwÁLke Mk{eÃku hneLku ðuËkÇÞkMk
fÞkuo. (45) nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe íku Ëuðþ{ko ÃkkuíkkLkk rðãkøkwÁLku RÂåAík ËkLk ykÃke Mktíkku»k Ãk{kzeLku
çkúñ[Þko©{Lkwt Mk{kðíkoLk fhíkk níkk. (46) íÞkhÃkAe LkkhkÞý{kt rLkckðk¤k, íku Ëuðþ{ko ÃkkuíkkLkk
Mk{kLkfw÷Lke †e ÃkhýðkLke {Lk{kt RåAk fhíkk Úkfk, rÃkíkk çkk¤þ{koLkk ½h{kt s rLkðkMk fhíkk níkk.
(47 - 48) íku fkuMk÷ Ëuþ{kt s {Lkkuh{k LkËeLke Mk{eÃk{kt ykðu÷k íkeÚkkuo¥k{ yLku ÃkkÃkLkk Mk{qnLkku Lkkþ
fhLkkh yuðk {¾kizk (ßÞkt ËþhÚkhkòyu Ãkwºkurü Þ¿k fÞkuo níkku íku) Lkk{u íkeÚkoLke W¥kh rËþkyu AÃkiÞk
Lkk{u LkkLkfzwt økk{ Au ßÞkt [khu ðýoLkk ÷kufu ðMku Au. (49) yk AÃkiÞk økk{Lke Mk{eÃku MkËk s¤ðk¤wt
Mkhkuðh Au íkÚkk íku økk{{kt V¤ íkÚkk Ãkw»Ãkkuðk¤kt ð]ûkkuLke nkh{k¤k þku¼e hne Au. (50) nu hksLkT !
íku økk{{kt çkúkñýkuLku Ãký ÃkqßÞ, rsíkurLÿÞ, Ä{o{kt ykMkõík, ©wríkykuLkk ¿kkíkk, ©ef]»ýLku s Mðk{e
òýLkkh íkÚkk MkíkTyMkíkTLkk rððufðk¤k yuðk f]»ýþ{ko Lkk{Lkk çkúkñý níkk.
Ä{osL{kuíMkð rLkYÃký Lkk{u ykX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 8 >>
yæÞkÞ - 9
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu Lk]Ãkku¥k{ ! íku ©uc çkúkñý f]»ýþ{koLku Mkwþe÷, {Lkkunh Lkuºkkuðk¤e
yLku Ãkríkðúíkk yuðe ¼ðkLke Lkk{u ÃkíLke níke. (2 - 3) rLkíÞ ¼økðkLk ©ef]»ýLke Ãkh{¼ÂõíkLku fhíkk
yuðk {nkí{k f]»ýþ{koLku íÞkt, rLk»fÃkx ÓËÞf{¤ðk¤kt ¼ðkLke Lkk{Lkk ÃkíLke{kt, ¼ÂõíkLkk V¤MðYÃku
Ãkh{ {tøk¤fkhe, su{Lkwt ËþoLk MkwtËh Au yLku su MkkûkkíkT Ä{oËuðLkkt ÃkíLke {qŠík Au íku ÃkwºkeYÃku yðíkÞko.
(4) rð¢{ Mktðík 1798Lkk fkŠíkf {kMk{kt þwõ÷ Ãkûk{kt ÃkqŠý{kLkk rËðMku, çkwÄðkhu, f]ríkfk Lkûkºk{kt
íku{Lkku «kËw¼koð ÚkÞku. (5) Ãkqðo rËþk{kt [tÿkuËÞ ÚkÞku íku Mk{Þu, rËÔÞ Ëunðk¤kt íku Ãkwºke ðuËLkkhrník sLBÞkt.
(6) ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke, Ä{oËuðLkkt ÃkíLke yuðkt {qŠíkLku, f]»ýþ{koLku íÞkt ÃkwºkeYÃku yðíkhu÷k òuE, íku Mk{Þu
sLkkuyu ½hku½h WíMkðku fÞko. (7) íÞkhçkkË f]»ýþ{koyu ÃkwºkeLkku rðrÄÃkqðof òíkMktMfkh fheLku çkk÷k
yuðwt Ãkrðºk Lkk{ Ãkkzâwt. (8) su{ þwõ÷ Ãkûk{kt [tÿLke f¤k ð]rØ Ãkk{u íku{, íku ÃkwºkeLkk sL{ rËðMkÚke
ykht¼eLku s f]»ýþ{koLkk ½h{kt Mkðo «fkhLke MktÃkr¥kyku ð]rØ Ãkk{íke síke níke. (9) «ríkrËLk ð]rØ Ãkk{íke
[tÿf¤kLke su{ {Lkw»ÞkuLku ykLktË ykÃku Au íku{ «ríkrËLk ð]rØ Ãkk{íke ïuíkfktríkðk¤e íku Ãkwºke ÃkkuíkkLke
çkk¤÷e÷k ðzu {kíkk-rÃkíkkLku ykLktË Ãk{kzíkk níkk. (10) íku Ãkwºke Ä{ko[hý, ðkMkwËuðLke Ãkh{¼Âõík yLku
çkeò MkíÞ þki[krË økwýkuÚke frÃk÷SLke {kíkk Ëuðnqrík Mk{kLk ÚkE. (11) çkkÕÞkðMÚkkÚke s ¼økðkLkLke
¼Âõík fhíkkt òuELku MkðosLkkuyu íku{Lkwt Lkk{ ¼Âõík Ãkkzâwt. (12) íku Ãkwºke rððknLku ÞkuøÞ Úkíkkt, ÃkwºkeLku
ÞkuøÞ yuðk Ëuðþ{koLku çkku÷kðeLku rðrÄÃkqðof fLÞkËkLk fÞwO. (13) íku Mk{Þu AÃkiÞkÃkwh{kt ðhÃkûkLkk
çkk÷þ{ko ÃkkuíkkLkk çktÄwyku Mkrník ykðu÷k íku{Lkku f]»ýþ{koyu ykËh-Mkífkh fÞkuo yLku çkk÷þ{koLkk Mkwík
Ëuðþ{ko MkkÚku «eríkÃkqðof ¼ÂõíkËuðeLku ÃkhýkÔÞk. (14) rþð ÃkkðoíkeLkwt ËþoLk fhe sLkku su{ ykLktË Ãkk{u
íku{ íku økk{Lkk rLkðkMke sLkku Ãký ¼Âõík yLku Ä{oLkwt Mkðo«fkhu Mká~ÞÃkýwt òuELku ykLktË Ãkk{íkk níkk.
(15 - 16) f]»ýþ{koyu hûkýLku yÚkuo Ëuðþ{koLku ÃkkuíkkLku ½uh fkÞ{ hk¾ðk {kxu çknw «fkhu fheLku
Ëuðþ{koLke «kÚkoLkk fhe íÞkhu çkwrØðkLk yuðk Ëuðþ{ko ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLke yk¿kkÚke s yLku ÃkíLke ¼ÂõíkËuðeLke
Mkt{ríkÚke s ÃkkuíkkLkk MkMkhk f]»ýþ{koLke «erík {kxu íku{Lkk ½h{kt rLkðkMk fheLku hÌkk. (17) ÃkwºkLkk MLkunLku
ykrÄLk yuðk íku çkk÷þ{ko Ãký fux÷kf rËðMk AÃkiÞkÃkwh{kt hÌkk. íÞkhÃkAe ÃkkuíkkLkk økk{ «íÞu sðkLku
RåAíkk çkk÷þ{koyu ÃkkuíkkLke ÃkwºkðÄqLku ÃkríkðúíkkLkk Ä{kuoLkku WÃkËuþ fÞkuo. (18) Ãkríkðúíkk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk
fhíkk íku ¼ÂõíkËuðeLke Ãkrík{kt yríkþÞ «erík òuELku, çkk÷þ{ko íku{Lku «u{ðíke yuðk Lkk{Úke çkku÷kðíkk
níkk. (19) ÃkAe íku çkk¤þ{koyu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk Ëuðþ{koLku øk]nMÚkLkk Ä{kuoLkku WÃkËuþ ykÃÞku yLku nLkw{kLkS
ykÃkýk fw¤Ëuðíkk Au íku{ fneLku Rxkh Lkk{u íku{Lkk Lkøkh{kt økÞk. (20) yLku íÞkt Mk{kÞtíkhu {Lkw»ÞËunLkku
íÞkøk fheLku Ëuðíkkykuyu Ãký suLkwt ðtËLk fÞwO Au yuðk ÃkkuíkkLkk MkíÞ÷kuf «íÞu ÃkwLk:«Þký fhe økÞk. (21)
ÃkkuíkkLkk rÃkíkk Äk{{kt økÞk yux÷u ÃkAe Ëuðþ{ko ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLke «ríkrËLk Mkuðk ytøkefkh fhíkk íÞkt s
rLkðkMk fheLku hÌkk. (22) nu hksLkT ! íÞkt íkuyku ÃkkuíkkLkk MkkMkw-MkMkhkLku ykLktË Ãk{kzíkk níkk yLku ÃkkuíkkLkk
rÃkíkkyu fnu÷k øk]nMÚkLkk Ãkrðºk Ä{kuoLkwt MkËk ÞÚkkrðrÄ Ãkk÷Lk fhíkk níkk. (23) íkÚkk íku ¼Âõík yLku Ä{o,
¼økðkLk{kt rLkck hk¾eLku, Mkðuo yufkËþeykuLkkt ðúíkku Ãký rLkÞ{Ãkqðof ykËhÚke fhíkk níkk. (24) yk
«{kýu ©wrík yLku M{]ríkLkk Ä{kuoLkwt rðrÄÃkqðof Ãkk÷Lk fhíkkt fhíkkt íku Ä{o-¼ÂõíkLkk rLk{o¤ ÓËÞ{kt Ä{orLkck
«ríkrËLk ð]rØ Ãkk{íke níke. (25) ©uc MkËk[kh Ä{o{kt hnu÷k íku Ëuðþ{koLku òuR Mkðo {Lkw»Þku íku{ýu
Ä{o Lkk{Úke çkku÷kðíkk yLku íkuÚke íkuyku Ä{o yuðk Lkk{Úke «rMkØ ÚkÞk. (26) yk Ä{oËuðLke, ©Øk-ËÞk-
{iºke ykrËf çkkh rËÔÞ ÃkÂíLkyku, yá~Þ þhehÚke, Ä{oËuðLkwt rLkíÞ MkuðLk fhíke níke. (27) íku Ä{oËuð
rLkíÞ«íÞu ºkýuÞ fk¤{kt MLkkLk, MktæÞk íkÚkk økkÞºkesÃk fhíkk, «kík: yLku MkktÞfk¤u nku{ fhíkk yLku
MðkæÞkÞf{o su ðuËkrËf íkuLkku ÃkkX fhíkk níkk. (28) íku{ s rÃkík]íkÃkoý, ËuðíkÃkoý, ©erð»ýwLkwt çku «fkhLkwt
ÃkqsLk (Ãkt[kuÃk[kh yLku »kkuzþkuÃk[kh) ðiïËuð, yríkrÚkÃkqsLk íkÚkk MkwÃkkºkkuLku ËkLk yk Mkðuo rLkíÞ «íÞu fhíkk
níkk. (29) íku Ëuðþ{koyu Ãkwhkýku, ðuËku, þk†ku yLku RríknkMkLkku yÇÞkMk fhe Ä{o, ¿kkLk yLku ðihkøÞLkk
MðYÃkkuLkku rLkùÞ fÞkuo. (30) MðÄ{oLkwt yk[hý fhíkkt yLku «eríkÃkqðof ¼økðkLkLku ¼síkkt yuðkt íku ËtÃkíke,
¼økðkLkLkkt ðúíkku Ãký ykËhÃkqðof fhíkkt níkkt. (31) nu hksLkT ! fk¤u fheLku Ä{oËuð Úkfe ¼ÂõíkËuðeLku rð»ku,
¼økðkLkLkk ytþ¼qík Mk{Úko yuðk Mktf»koý, su íku, ÃkwºkYÃku «økx ÚkÞk. (32) íku Ãkwºk ykòLkçkknw, f{¤Lke
Ãkkt¾ze Mkh¾kt Lkuºkkuðk¤k, MkwtËh ¼úqfwrxðk¤k, rðþk÷ ðûkMÚk¤ðk¤k, {tËnkMÞÞwõík {w¾ðk¤k, ~Þk{
htøkðk¤k, rLk{o¤ þhehðk¤k, ~Þk{ yLku [efýk fuþÚke {Lkkunh, ËeðkLke rþ¾k Mkh¾e LkkrMkfkðk¤k
níkkt. (33) Ãkwºk sL{Lku Mkkt¼¤eLku íku s ûkýu Ä{oËuðu MLkkLk fÞwO ÃkAe çkúkñýku ÃkkMku ÃkwºkLkku òík-f{o
MktMfkh fhkðeLku íku{Lku ÞÚkkÞkuøÞ Ërûkýkyku ykÃke. (34) yk Ãkwºk ¼rð»Þ{kt çk÷hk{ íkwÕÞ «íkkÃke
Úkþu yu{ òýeLku Ä{oËuðu íku{Lkwt Lkk{ hk{«íkkÃkS Ãkkzâwt. (35) nu hksLkT ! Ä{oËuðLkk sL{ Ãknu÷ktÚke
s su yMkwhku yk Ãk]Úðe WÃkh sLBÞk níkk, íkuyku Ä{ko[hý fhLkkhk ¼økðËT¼õíkkuLku yríkþÞ Ãkezðk
÷køÞk. (36) nu hksLkT ! {heåÞkrËf Mkðuo Ér»kykuLku ÃkkuíkkLkk þºkw òýeLku íku {q¾o yMkwhku, ¢kuÄkÞ{kLk
ÚkELku rðþu»kÃkýu Ãkezíkk níkk. (37) yLku íku{kt Ãký, {heåÞkrËf Ér»kyku fhíkk Ãký Ä{oËuðLku ÃkkuíkkLkk
{wÏÞ þºkw Mk{SLku íku yMkwhkuyu Ä{oËuðLku yíÞtík Ëw:¾ ËeÄwt. (38) ÃkkÃke yuðk íku yMkwhku yLÞsLkkuLke
Mk{ûk Ä{oËuðLke ®LkËk fhíkk níkk yLku þwØ yuðk íku Ä{oËuð Ãkh ðkhtðkh r{ÚÞk yÃkðkËkuLkwt ykhkuÃký
fhíkk níkk. (39) ð¤e íku yMkwhku Mk¼k{kt Ãký Ä{oËuðLkku ðkhtðkh ríkhMfkh fhíkk níkk yLku íku{Lkk
Mkðuo MkËTøkwýku{kt Ãký yðøkwýkuLkwt s ykhkuÃký fhíkk níkk. yk «{kýu íku{Lke Mkðo MkíkTr¢Þk{kt yðhkuÄ
fhíkk níkk. (40) nu hksLkT ! ykÚke WËkMkeLk ÚkELku ÃkkuíkkLkk økk{ AÃkiÞk{ktÚke Lkef¤eLku MºkeÃkwºkkrË MkkÚku
yÞkuæÞk{kt ykðeLku hÌkk. (41) yÞkuæÞkÃkwhe{kt Ãký Ëwü yMkwhsLkku, Ëku»k{kºkÚke hrník yuðkt Ãkríkðúíkk
¼ÂõíkËuðe íkÚkk Ä{oËuðLku ðkhtðkh Ãkezíkk níkk. (42) Ãkqðuo su{ ÞwrÄrch hkò yswoLkkrË çktÄwyku íkÚkk
ÿkiÃkËe MkkÚku su{ þºkwykuÚke Ëw:¾ ÃkkBÞk níkk íkuðe s heíku, ¼Âõík yLku Ä{o Ãký yMkwhku Úkfe yrík füLku
ÃkkBÞk. (43) íkuÚke Ä{oËuðu ÃkkuíkkLke çkwrØ «{kýu íku Ëw:¾Lkwt rLkðkhý fhðkLke RåAk fhe yLku fkþeLkøkhe{kt
sELku íÞkt fux÷kf {kMk hÌkk. (44) nu hksLkT ! íku fkþeÃkwhe{kt rLkðkMk fheLku hnu÷k yLÞ yMkwhku,
rLk»fÃkxe Ä{oËuð WÃkh, îu»kÚke {kuxku WÃkÿð fhíkk níkk. (45) ÃkAe yMkwhkuLkk ¼ÞÚke ºkkMk Ãkk{u÷k Ä{oËuð
Äehs hk¾eLku, yMkwhku Lk swyu íku{ ÃkkuíkkLkk fwxwtçk MkkÚku fkþeÚke Lkef¤eLku «Þkøkûkuºk{kt sðk {kxu Lkef¤e
økÞk. (46) ûkeý ÚkE økÞu÷k Ä{oËuð MkËk[khLkwt Ãkk÷Lk fhe, {wtzLk ykrË íkeÚkoLkku ÞÚkkþk† rðrÄ fheLku
íku «Þkøkûkuºk{kt fux÷kf rËðMk ðMÞk. (47 - 48) nu hksLkT ! íku Mk{Þu «kÞøkûkuºk{kt, ði»ýðk[kÞo íkÃkMðe
©e hk{kLktË{wrLk fux÷kf rþ»Þku Mkrník íkeÚkoÞkºkk fhðk {kxu íÞkt ykÔÞk níkk. íku{Lkwt ËþoLk fheLku íku{Lku
ykËhÚke «ýk{ fheLku íku{ s íku{Lkk Úkfe ykËhMkífkh Ãkk{eLku, íku{Lku MkËTøkwÁ {kLkeLku Ä{oËuð íku{Lke
Mkuðk fhíkk níkk. (49) yk[kÞkuo{kt ©uc, f{¤ Mkhe¾kt Lkuºkkuðk¤k, sLkkuLku ¿kkLk{køkoLkku MkËTçkkuÄ
ykÃkLkkhk, ÷kirff yLku ðirËf MktçktÄe fkÞkuo{kt fwþ¤, ¼økðkLkLkk ¼õík yLku {Lkkunh þçË çkúñ su ðuË
íku{kt rLk»ýkík yLku Ãkhçkúñ{kt fwþ¤ yuðk hk{kLktË {wrLkLke Mkuðk Ä{o «ríkrËLk fhíkk níkk yLku ÃkkuíkkLke
çkwrØÚke íku{Lku WØðS Mk{kLk òýeLku ykLktrËík Úkíkk níkk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt ÔÞkÃkfuþ ßÞucrsík
MktðkË{kt, «Úk{ ytþ{kt yMkwhkuÚke WÃkÿð Ãkk{u÷k Ä{oËuðLku hk{kLktË{wrLkLkk ËþoLk ÚkÞk yu Lkk{u Lkð{ku
yæÞkÞ MktÃkqýo >> 9 >>
yæÞkÞ - 10
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku ÃkAe yuf Mk{Þu hkrºkLkk Mk{Þu MkËTøkwÁ hk{kLktË
Mðk{eLke Mk{eÃku hnu÷k íku Ä{o íku{Lke yk¿kkÚke ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ¼økðkLk LkkhkÞýLkwt æÞkLk fhíkk níkk.
(2) íku ð¾íku, MkËTøkwÁ hk{kLktË{wrLkLke f]ÃkkÚke Mk{krÄ{kt yufkøkú r[¥k Úkíkkt Ä{uoËuðu íku{Lkk rLk{o¤
ytík:fhý{kt íkuòu{tz¤{kt hnu÷k Ëe½o÷ku[Lkðk¤k ¼økðkLk ©ef]»ýLkk ËþoLk fÞko. (3) íku ¼økðkLkLkkt
ËþoLk fheLku MkkLktËkùÞo Ãkk{u÷k íku Ä{oËuðu Mk{kÄe{ktÚke LkeféÞk ÃkAe, Mk{Úko yuðk hk{kLktË Mðk{eLkwt Mkðo
«fkhu þhýwt økúný fÞwO. (4) nu hksLkT ! íku hk{kLktË Mðk{eyu Ãký Ä{oËuðLke f]»ýLku rð»ku ¼Âõík òuELku
íku{Lku, íku{Lke ¼kÞko ¼õíkËuðe MkkÚku s ¼køkðíke Ëeûkk ykÃke. (5) hk{kLktË{wrLkyu Mkki «Úk{ Ä{oËuðLkk
ftX{kt LkkLkk {ýfkLke, íkw÷Mke fkc{ktÚke çkLkkðu÷e çkuðze ftXeLkwt ykhkuÃký fÞwO yLku íÞkhçkkË Ä{oËuðLkk
s{ýk fýo{kt yükûkhe f]»ý{tºkLkku WÃkËuþ fÞkuo. (6) íku {tºk{kt «Úk{ÃkË ©ef]»ý Au, íÞkhçkkË y±æ ÃkË
Au, íÞkhçkkË x¢ç¼ yuðwt ÃkË Au yLku }¢}¢ yuðwt ytrík{ ÃkË Au. yk þhý{tºk Au. (7) su {tºk{kt «Úk{
ÃkË Ï¢ír¢¢ãæ yuðwt Au íÞkhçkkË ÜUëc‡¢ yuðwt ÃkË Au yLku ytrík{ÃkË Î¢„¢ïùçS}¢ yuðwt Au íkuLku yk ÷kuf{kt {nk{tºk
fnuðk{kt ykðu Au. (8) íÞkhçkkË hk{kLktË {wrLkyu Ä{oËuðLku {w{wûkwykuyu Ãkk¤ðkLkk MkØ{kuoLkku WÃkËuþ
fÞkuo. su{ rfhýkuÚke MkqÞo þku¼u Au íku{, íku Ä{kuoÚke Þwõík íku Ä{o þku¼ðk ÷køÞk. (9) ÃkAeÚke MkßsLkkuLkk
WÃkËuük yLku ËÞk¤w yuðk hk{kLktË{wrLk ÃkkuíkkLkk rþ»Þ Ä{oËuð «íÞu fnuðk ÷køÞk fu (10) hk{kLktË {wrLk
fnu Au - nu rð« ! ðihkøÞ, ¿kkLk yLku Ä{oÚke Þwõík yuðe ¼økðkLkLke ¼ÂõíkLkku ík{khu, ík{khk rþ»ÞkuLku
ykøkúnÚke WÃkËuþ fhðku. (11) nu MkËTçkwrØðk¤k Ä{o ! íku rþ»Þkuyu Ãkk¤ðkLkk yk[kh fnuíkkt ðýko©{Lkk
Ä{oLkku WÃkËuþ ík{khu ík{khk rþ»ÞkuLku fhðku. (12) nu Ä{oËuð ! ík{u íkku f]íkf]íÞ Aku. fu{ fu ík{khu ©ef]»ýLku
rð»ku yríkþÞ ¼Âõík Au íku{ s çkËrhfk©{ðkMke LkhÉr»kLkk rÃkíkk Ä{o{kt su økwýku Au íku ík{khk{kt Ãký
Au. (13) nu «¼ku ! Ä{oLkk yk[hý{kt Mkk{ÚÞoðkLk yuðk nu Ä{oËuð ! {khk Mkðuo ykr©íkku{kt ykÃk {wÏÞ
yLku ÃkqßÞ Úkþku fu{ fu {khk ykr©íkku{ktÚke fkuE Ãký ykÃkLkk Mk{kLk LkÚke. (14) nu Ä{o ! ík{u ík{khe
¼kÞko MkkÚku ½uh sELku yk {nk{tºkLkku rLkhtíkh sÃk fhòu fu{ fu íku {tºkLkku sÃk fhðkÚke íkífk¤ fkÞoLke
rMkrØ ÚkkÞ Au. (15) {khe yk¿kkÚke ík{khu {w{wûkwykuLku rþ»Þ fhðk yLku su {tºkkuLkku WÃkËuþ {U ík{Lku
fnu÷ku Au, íku ík{khu rþ»ÞkuLku ÞÚkkÞkuøÞ ykÃkðk. (16) íku çku {tºkku{ktÚke rîs òríkLkk (çkúkñý, ûkrºkÞ
yLku ði~Þ) íkÚkk MkåAqÿ {w{wûkwykuLku «Úk{ þhý{tºkLkku WÃkËuþ fhðku. (17) yLku íku þhý{tºkLkku òÃk
fhLkkhk ÃkwÁ»kku{kt Ãký su ykí{rLkðuËe nkuÞ íku{Lku çkeò {nk{tºkLkku WÃkËuþ rðrÄÃkqðof fhðku. (18)
ð¤e ßÞkhu fkuE {kuxe ykÃkr¥k ykðe Ãkzu íÞkhu Ãký yk s {nk{tºkLkwt Ãkwhùhý þk†Lku yLkwMkkhu fheLku
fhðwt. fu{ fu yk f]»ý{tºk sLkkuLku RÂåAík V¤Lke «kró fhkðLkkhku Au. (19) ð¤e nu Ä{o ! Sð, Eïh
yLku {kÞkLkk MðYÃkkuLku ÞÚkkÚko heíku òýðk {kxu ík{khu, hk{kLkwò[kÞuo h[u÷k økútÚkkuLkku ykËhÃkqðof yÇÞkMk
fhðku. (20) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au fu - nu hksLkT ! yk «{kýu fneLku ÃkAe íku hk{kLktË Mðk{eyu, «eríkðkLk
yLku çkwrØðkLk yuðk Ä{oËuðLku WØð Mkt«ËkÞLkwt Mk{økú hnMÞ fÌkwt. (21) íÞkhçkkË hk{kLktË Mðk{eLku
«ýk{ fheLku,íku{Lke yk¿kk ÷ELku, Ä{oËuð MkÃkrhðkh «Þkøk Úkfe, ÃkkuíkkLkk økk{ AÃkiÞkÃkwh{kt ÃkkAk ykÔÞk.
(22) nu hksLkT ! Ä{koðíkkh Ëuðþ{koLkk økÞk ÃkAe, sLkkuyu íku{Lku ðtËLk fÞko Au íkuðk, MkkûkkíkT WØðkðíkkh
©e hk{kLktË Mðk{e «ÞkøkÚke Lkef¤eLku ¼økðkLkLku r«Þ îkrhfk Lkøkhe «íÞu økÞk. (23) nðu VheÚke ÃkkuíkkLkk
økk{ AÃkiÞk{kt ykðu÷k Ëuðþ{koLku ykí{rLkc yLku rLk»fÃkxÃkýu ¼økðkLkLke ¼Âõík fhíkk òuELku Ëiðe
«f]ríkðk¤k Sðku íku{Lku MkkûkkíkT Ä{oLkku yðíkkh {kLkðk ÷køÞk. (24) yLku íÞkhçkkË, íku ËiðeSðku,
ÃkkuíkkLkk yMkwh økwÁykuLku Ëku»ku Mkrník íÞkøk fheLku ÃkkuíkkLkk fÕÞkýLku yÚkuo íku Mk{Úko Ä{oËuðLkku yk©Þ fhðk
÷køÞk. (25) yk ÷kuf{kt su{ ð»kkoÉíkw rðíÞk ÃkAe MkqÞkorËf økúnku þku¼u Au íku{ Mkðuo ykMkqhe r¢ÞkLkku
íÞkøk fhe hnu÷k yLku Ä{oËuð Úkfe ËeûkkLku Ãkk{u÷k, Ä{oËuðLkk rþ»Þku þku¼ðk ÷køÞk. (26) nu hksLkT
! íku Ä{oËuðLkk rþ»Þku îkhk, Ä{oËuðLku ðkhtðkh yÃkoý fhkíke ½ýef ¼uxLke MktÃkr¥kykuÚke Ä{oËuð Ëuðhks
RLÿLke {kVf ½ýef Mk{]rØðk¤k ÚkÞk. (27) ÃkAe Ä{oËuðu, Mkðuo MktMfkhÞwõík ÃkkuíkkLkk Ãkwºk hk{«íkkÃkSLku
þk†kuõík heíku rðrÄÃkqðof Þ¿kkuÃkrðík Äkhý fhkðe yLku íku Mk{Þu çkúkñýkuLku Ãkw»f¤ ËkLk-Ërûkýkyku ykÃke.
(28) ËiðeSðkuyu su ykMkwhe økwÁykuLkku íÞkøk fheLku Ä{oËuðLkku yk©Þ fÞkuo níkku, íku ykMkwhe økwÁyku
Ä{oËuðu WÃkhkuõík fhu÷k ËkLkLku, R»ÞkoÚke òuE-MknLk fhe þõÞk Lknª. íkuÚke yMkwhktþ hkòykuLke MknkÞÚke
Ä{oËuð yLku íku{Lkk ykr©íkkuLku Ãkezðk ÷køÞk. (29) íku Ëwü yMkwhkuyu Ä{oËuðLke Mkðo ykSrðfk ð]r¥k,
ÄLk, ÄkLÞ, Ãkþw ðknLk Mkðuo nhe ÷eÄwt. (30) íku Ëw»x yMkwhkuyu Ä{oËuðLkku ½ýku yLkkËh yLku WÃknkMk
fÞkuo. íkuÚke Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk Mkøkktyku MkkÚku Ëkrhÿíkk yLku Ëw:¾Lku ÃkkBÞk. (31) nu hksLkT ! Ërhÿ yLku Ëw:¾e
yuðk íku Ä{oLku ½uh yríkrÚkyku yLku Þk[fku Ãký ðkhtðkh ykðíkk níkk. (32) nu hksLkT ! suLke Srðfkð]r¥k
Lkü ÚkE økE Au íku{ Aíkkt Ãký Ä{oËuðu, íku MkðuoLke yLLks¤Lke Mkuðk, «ríkrËLk yrÄf ©ØkÚke fhe. (33)
yLku íku ËtÃkíke Ãkkuíku íkku õÞkhuf yLLk, õÞkhuf V¤{kºk, õÞkhu þkf{kºk, õÞkhuf ftË{q¤ {kºk, õÞkhuf
s¤{kºk íkku fÞkhuf {kºk ðkÞw¼ûký fheLku hnuíkkt níkk. (34) yu «{kýu «ríkrËLk fü MknLk fhíkkt íku
ËtÃkíke{ktÚke, ¼ÂõíkËuðeyu yuf rËðMk ÄiÞohrník ÚkELku ÃkkuíkkLkk Mðk{e Ä{oËuð «íÞu rLkðuËLk fÞwO fu, (35)
¼ÂõíkËuðe fnu Au fu : nu Mðk{e LkkÚk ! ík{ku íkku Mkðuo þk† Ãkkhtøkík Aku. {kxu ykÃkýk ËkrhÿLkku Lkkþ
ÚkkÞ íkuðku fktEf WÃkkÞ fhku. (36) yk ÷kuf{kt rLkÄoLkíkk suðwt çkeswt fkuE Ëw:¾ LkÚke. rLkÄoLkíkkLkk Ëw:¾Úke
÷kuf{kt «ríkrcík yuðk {Lkw»Þku Ãký htf çkLke òÞ Au. (37) yLLkkrËLkk y¼kðÚke Ërhÿ {Lkw»ÞkuLkk ½uh
ËÞk¤w yuðk MkíÃkwÁ»kku Ãký ykðíkk LkÚke. (fu{ fu yLLkkrËf y¼kðLku ÷eÄu MkíÃkwÁ»kkuLku ðÄw ËÞk WÃksu
Au yLku íkuÚke íkuyku ðÄw füLku Ãkk{u Au) (38) {kxu nu Mðk{eLkT ! ÃkríkðúíkkLkk Ä{oLkku rðLkkþ fhLkkh yuðk
yk ËkrhÿÞLkku {Lku yíÞtík ¼Þ Au yu{ fneLku Ëw:¾ Ãkk{u÷k íku ¼ÂõíkËuðe ÁËLk fhðk ÷køÞk. (39)
nu hksLkT ! íÞkhçkkË ÁËLk fhíkkt íku ¼ÂõíkËuðeLku, «erík fhLkkhkt çknwrðÄ ð[LkkuÚke Ä{oËuðu ykïkMkLk
ykÃÞwt. ÃkAe Mkðuo MktfxLkku Lkkþ fhLkkh nLkw{kLkSLku òÛÞk. (40) yLku íku{Lke ykhkÄLkk fhðk {kxu,
Ä{oËuð, AÃkiÞkÚke, {Lkw»ÞkuLkk sÃkLke íkífk¤ rMkrØ fhu íkuðk Ãkrðºk íkeÚkoûkuºk yÞkuæÞk{kt ykÔÞk. (41)
íku yÞkuæÞk Lkk{u íkeÚko{kt rLkðkMk fheLku, Ä{oËuðu Ãkh{©ØkÚke ÃkkuíkkLkk fw¤Ëuðíkk nLkw{kLkSLkwt ykhkÄLk
fÞwO. (42) Ëhhkus nLkw{kLkSLkk {trËhu sELku, íku{Lke Ãkqò fheLku ‘Lk{Míku yktsLkuÞkÞ’ yu Lkk{Lkk
MíkkuºkLkku (yk Míkkuºk MkíMktrøkSðLk{kt «. 1. y. 17{kt rðøkíkðkh ykÃku÷wt Au) ÃkkX fhíkk níkk. (43)
íku Mk{Þ{kt Ä{oËuð yLku ¼ÂõíkËuðe fkuE rËðMk ftË{q¤ {kºk, íkku fkuE rËðMk V¤{kºk, fkuE rËðMk
þkf{kºk íkku fkuE rËðMk s¤{kºk íkku fkuE rËðMk {kºk ðkÞw ¼ûký fheLku hnuíkk níkk. (44) yk{ çku
{kMk fÞko çkkË, nLkw{kLkSyu «MkLLk ÚkELku Mð¡{kt MkkûkkíkT ËþoLk ykÃkeLku çkkuÕÞk fu (45) nu Ä{oËuð
! ík{khe WÃkh nwt ½ýku «MkLLk ÚkÞku Awt. nðu ík{u füÚke íkífk¤ {wõík Úkþku. ík{u ð]tËkðLk òyku. íÞkt ík{Lku
ík{khk ÃkqðoLkk r{ºkkuLkku ({heåÞkrË Ér»kyku) Þkuøk Úkþu. (46) íÞkt ð]tËkðLk{kt ík{khe su{ s yMkwhkuÚke
Ãkezk Ãkk{u÷k {rhåÞkrËfLke MkkÚku {¤eLku, ík{u RÂåAík Mkw¾Lku Ãkk{þku. (47) nu hksLkT ! yk «{kýu
nLkw{kLkS Ä{o «íÞu fneLku ytíkÄkoLk ÚkÞk ÃkAe Ä{oËuð ykLktË{kt økhfkð ÚkELku òøÞk yLku Mð¡{kt çkLku÷
íku ð]¥kktíkLku MkíÞ {kLkíkk níkk. (48) íÞkhçkkË «kík:fk¤{kt ÃkkuíkkLkk ðúíkLke Mk{kró fheLku, Ãkwºk hk{«íkkÃkLku
íkuLkk {k{kLku ½uh {qfeLku, þwØ ÓËÞðk¤kt ÃkkuíkkLkk ÃkíLkeLku MkkÚku ÷ELku Ä{oËuð ÃkwÛÞûkuºk ð]tËkðLk «íÞu økÞk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt ÔÞkÃkfuþ sÞucrsík
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt Ä{o yLku ¼ÂõíkLkwt ð]tËkðLkøk{Lk yu Lkk{u ËMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 10 >>
yæÞkÞ - 11
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íÞkhçkkË ð]tËkðLk{kt ykðu÷kt íku ËtÃkíkeyu
Ãkw»ÃkËku÷kuíMkðLkk rËðMku økkuðÄoLk Ãkðoík WÃkh ykðeLku ®nzku¤k{kt rðhks{kLk yuðk ©ef]»ý ¼økðkLkLkk ËþoLk
fÞko yLku (2) íku ¼økðkLkLkwt rðrÄÃkqðof ÃkqsLk fÞwO yLku rðrðÄ «fkhLke þku¼kLku rLknk¤e, økkuðÄoLk ÃkðoíkLke
«Ërûkýk fheLku yíÞtík n»koLku ÃkkBÞkt. (3) nòhku †e-ÃkwÁ»kku fu su{Lku íkeÚkoÞkºkk r«Þ Au íkuyku íku WíMkðLkk
ËþoLk fhðk {kxu yrík n»koÃkqðof íÞkt ykÔÞk níkkt. (4) ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {Lkw»Þ ÞkurLk{kt sL{u÷k yLku
yMkwhkuÚke fü Ãkk{u÷k yuðk {rhåÞkrË Ér»kyku Ãký, íku Þkºkk¤wyku MkkÚku ð]tËkðLk{kt ykÔÞk níkk. (5)
íku Ér»kykuyu Ëið RåAkÚke ÃkkuíkkLkk ÃkqðosL{Lke M{]rík ÚkE ykðe íkuÚke ÃkhMÃkh yufçkeòLku yku¤¾eLku,
Ãkhtíkw Mkk{kLÞ sLkkuÚke yku¤¾kÞk rðLkk s, yuf MÚk¤u yufºk ÚkÞk. (6) Ä{oËuð, ¼ÂõíkËuðe yLku
Ér»kykuLku ÃkkuíkkLkk ÃkqðosL{Lkwt M{hý ¼økðËTRåAkÚke fÞkhuf õÞkhuf Úkíkwt Ãkhtíkw rLkíÞ íkuLkwt yLkwMktÄkLk hnuíkwt
Lkrn. (7) íkuÚke íku Ä{o, ¼Âõík yLku {rhåÞkrË ÃkhMÃkhLku yku¤¾eLku yufçkeòLku «u{Úke {¤eLku ÃkkuíkkLkwt
ð]íkktík fneLku yMkwhku Úkfe Úkíkwt fü yufçkeòLku fÌkwt. (8) íÞkhçkkË ÃkkÃke yMkwhku îkhk çknw ÃkezkÞu÷k íku
yMkwhkuLku òuELku, ¼Âõíkyu Mkrník Ä{o ÃkkuíkkLkk ytíkh{kt çknw ¾uË ÃkkBÞk. (9) íkuðe s heíku, yMkwhku
îkhk ðkhtðkh yrík¼Þ Ãkk{u÷k yLku Sýo ð†Äkhe, yk çkúñktzLkk {kíkkrÃkíkkYÃk íku Ä{o¼ÂõíkLku òuELku
íku Ér»kyku Ãký ø÷krLk ÃkkBÞk. (10) íÞkhçkkË Ér»kyku çkkuÕÞk fu Ä{oËuð ! ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke yk÷kuf{kt
ykÃkýLku yMkwh MktçktÄe fü íkku Ãkzâwt Ãký yk füLkku ytík õÞkhu ykðþu ? (11) yux÷u Ä{o çkkuÕÞk
fu nu Ér»kyku ! ËwðkoMkkLkku ©kÃk r{ÚÞk Lknª ÚkkÞ. ßÞkt MkwÄe ykÃkýLku LkkhkÞýLkwt «íÞûk ËþoLk ÚkkÞ íÞkt
MkwÄe ÄiÞo hk¾eLku yMkwhkuLkwt yk fü ykÃkýu MknLk fhðwt. (12) íku LkkhkÞýLkk ËþoLkLku {kxu ©ef]»ýLkk
ykhkÄLkYÃku ykÃkýu rð»ýwÞkøk fhðku òuEyu. íkuLkkÚke hkS ÚkELku ¼økðkLk ykÃkýLku «íÞûk ËþoLk ykÃkþu.
(13) nu Ér»kyku ! nwt ©e f]»ýLkk yükûkh{tºkLkwt rðrÄÃkqðof Ãkwhùhý fÁt Awt yLku ík{ku Ãký ÃkwÁùhýLkk
ytøk¼qík fhðkLkku ÃkkX fhòu. (14) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au nu hksLkT ! ykðwt Ä{oËuðLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku,
íku Ér»kyku rLkýoÞ fheLku çkkuÕÞk fu nu Ä{oËuð y{u íku «{kýu yð~Þ fheþwt. (15) ÃkAe íku Ä{korËf
Vkøký{kMkLkk f]»ýÃkûkLke rîíkeÞkLku økwÁðkhu nMík Lkûkºk{kt rð»ýwÞkøkLkku ykht¼ fÞkuo. (16) yLku
rð»ýwÞkøkLkk Þs{kLk çkLku÷k Ä{oËuðu MðÞt þk†kuõík rðrÄÃkqðof ©ef]»ý{tºkLkwt Ãkwhùhý fÞwO. (17) íku
Þ¿k{kt fux÷kf çkúkñýku íkífk¤ fkÞorMkæÄe fhLkkhk rð»ýwMkqõíkLkku ÃkkX fhíkk níkk, fux÷kf ©eMkqõíkLkku yLku
fux÷kf ÃkwÁ»k MkqõíkLkku ÃkkX fhíkk níkk. (18) fux÷kf çkúkñýku ÃkkÃknhý ©e{ËT¼køkðíkT Lkk{u ÃkwhkýLkku
ÃkkX fhíkk níkk yLku fux÷kf ({nk¼khík{kt hnu÷e) ¿kkLk«ÄkLk økeíkkLkku ÃkkX fhíkk níkk. (19) fux÷kf
(MftËÃkwhký{kt ©e rð»ýw¾tz{kt hnu÷wt) ðkMkwËuð {nkíBÞLkku ÃkkX fhíkk níkk yLku fux÷kf rð»ýwMknMkú
Lkk{Lkk MíkkuºkLkku ÃkkX fhíkk níkk. (20) fux÷kf ÞÚkkrðrÄ rð»ýwøkkÞºkeLkku ÃkkX fhíkk níkk yLku fux÷kf
W¥khkr¼{w¾ ÚkELku ©eLkkhkÞý fð[Lkku ÃkkX fhíkk níkk. (21) fux÷kf f]»ýLkk Lkk{M{hý Mkrník feíkoLk
fhíkk níkk yLku søkíksLkLke ¼ÂõíkËuðe Ãkh{©ØkÃkqðof hkMk Ãkt[kæÞkÞeLkku ÃkkX fhíkk níkk. (22)
íÞkhçkkË Ä{o íkÚkk Ér»kyku Ãkkuíku Ãkqsu÷k ©ef]»ýLke Mk{ûk çku nkÚk òuzeLku «u{ Mkrník Míkwrík fhðk ÷køÞk.
(23) nu f]»ý ! nu nhu ! MkðuoLkk ytíkÞko{e ¼økðkLk ík{kuLku Lk{Mfkh Au.Mkðuo sLkkuLkk ík{u s yuf Ãkk÷Lknkh
Aku yLku ðkMkwËuð (þwØ Mkíð{Þ) yuðk ík{kÁt y{ku ®[íkðLk fheyu Aeyu. (24) nu {u½ Mkh¾k
~Þk{ðýoðk¤k ! ík{kuLku Lk{Mfkh Au. ykÃk økwýku{kt MkðoÚke yrÄf Aku, Ãkh{kí{k Aku. ËþkoLkkíkwh yuðk
ykÃkLkk ykr©ík y{Lku, ykÃk ËþoLk ykÃkku. (25) ykÃkLkk ËþoLkÚke y{kÁt y¿kkLk íkíkûký Lkkþ Ãkk{eLku
ykí{¿kkLkLkku «fkþ ÚkÞku Au íkuÚke {q¤{kÞkÚke Ãkh yLku MkLkkíkLk yuðk ík{khe Míkwrík fhðk Mk{Úko ÚkÞk
Aeyu. (26) nu ¼økðLkT ! Mkðuo ËunÄkheykuLkk RrLÿÞkuLku íkku ykÃk yøkku[h Aku. íku{ Aíkkt Ãký ík{khe
¼Âõík fhLkkhk ¼õíkkuLku íkku ík{u økku[h yÚkkoíkT «íÞûk ðíkkuo Aku. (27) ykÃk yk Mk]rüLkk MksoLkLke RåAk
fheLku {kÞkLkk Mk¥ðkrË økwýkuLkku Mðefkh fheLku yk rðïLkwt MksoLk, Ãkk÷Lk yLku Mktnkh fhku Aku íku{ Aíkkt
Ãký íku «f]ríkøkwýÚke fhktíkk f{kuoÚke ykÃk çktÄLk{wõík s hnku Aku. (28) yk MktMkkh[¢{kt ÃkkuíkkLkk f{kuoÚke
s ¼ú{ý fhíkk yLku rºkrðÄ íkkÃkÚke Ãkezkíkk Sðku, ykÃkLkk [hýf{¤ rMkðkÞ Mkw¾ Ãkk{íkk LkÚke. {kxu
nu fk{hrník ¼økðLkT ! y{u ykÃkLkk þhýu ykÔÞk Aeyu. (29) Ãkt[¼qík{ktÚke çkLku÷k yk r{ÚÞk Ëun{kt
ynt{{íkk hk¾Lkkhk sLkkuLkk ÓËÞ{kt hÌkk Úkfk Ãký ykÃk yrík Ëqh hnku Aku. {kxu y{u ykÃkLkwt ¼sLk
fheyu Aeyu. (30) çkwrØ{kLksLkku ÃkkuíkkLke çk¤ðkLk «f]ríkLku ¿kkLkÞkuøkLkk çk¤Úke SíkeLku ÃkwÁ»kku¥k{Lku
Ãkk{u Au íku sLkkuLku yrík Ãkrh©{ hnu Au. ík{khe Mkuðk fhLkkhkykuLku ykðku Ãkrh©{ Ãkzíkku LkÚke. yux÷k
{kxu Mkw¾MkkæÞ ík{khe MkuðkLku s y{ku ytøkefkh fheyu Aeyu. (31) {q¤«f]ríkÚke Ãkh yLku yríkËw÷o¼
yuðk ykÃkLke ykhkÄLkk fheLku su sLkku, Lkkþðtík yLku íkwåA yk ÷kufLkk Mkw¾Lke RåAk fhe, ykÃkLkk
[hýf{¤Lke MkuðkLkku íÞkøk fhu Au. íkuyku ík{khk ¼õíkku nkuðk Aíkkt Ãký W¥k{ LkÚke. (Ãkhtíkw Mkfk{ nkuðkÚke
Wíkhíkk fÌkk Au) (32) ßÞkhu ßÞkhu yk Ãk]Úðe WÃkh yMkwhku ykÃkLke çkktÄu÷e Ä{o{ÞkoËkLkku ¼tøk fhu
Au yLku ¼õíkkuLku Ãkezu Au íÞkhu íÞkhu ík{ku Ëuð{Lkw»ÞkrË{kt «økx ÚkELku íku yMkwhkuLkku Mktnkh ík{u MðÞt fhku
Aku yÚkðk yLÞ ÃkkMku íku fhkðku Aku. (33) nu ¼økðLkT ! ËuðkrÄËuð, yk©Þ fhðk ÞkuøÞ [hýf{¤ðk¤k
yLku f]ÃkkrLkrÄ yuðk ykÃku, Ãkqðo MkíkÞwøkkrË{kt su{ ¼õíkkuLkk {nkfüLkwt rLkðkhý fÞwO níkwt. íkuðe s heíku,
ðíko{kLkfk¤u Ãký yMkwh rLkŠ{ík y{khk füLku ykÃk Ëqh fhku. (34) su ©e nrh MkËk rðßÞfkhe s «ðíkuo
Au, Mkwh íkÚkk yMkwh økýku Ãký su{Lkwt ¼sLk fhu Au, çkúñk rð»ýw, rþð yLku ðrMkckrË Ér»køkýku Ãký
su{Lku «MkLLk fhðk ynŠLkþ frXLk íkÃkùÞko fhu Au íkuðk ©enrhLku y{u Lk{Mfkh fheyu Aeyu. (35)
nu ðhËkÞe ! su{ýu f]»ýYÃku sL{ Mk{Þu ÃkkuíkkLkk {kíkk-rÃkíkk ðkMkwËuð ËuðfeLku fkhkðkMk{kt [íkwo¼wsYÃku
ËþoLk ykÃÞwt níkwt íkÚkk fwðÕÞkÃkez nkÚke yLku ftMkhkòLkku ûkýðkh{kt Lkkþ fÞkuo níkku íku ©e nrh y{khe
WÃkh «MkLLk Úkkyku. (36) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - yk «{kýu hkrºkyu Mkðo sLkkuLkk MkqE økÞk ÃkAe «ríkrËLk
Ä{korËf, ©ef]»ýLke «kÚkoLkk fhíkk yLku ðk®sºkku Mkrník økeíkøkku®ðËLkk ÃkË ðzu økkLk fhíkk níkk. (37)
yk{ fhíkkt fhíkkt ðiþk¾ {kMkLkk þwõ÷ ÃkûkLke {kurnLke Lkk{u yufkËþe ykðe. suLkwt ðúík fhðkÚke çknw
sLkkuLku yk÷kuf yLku Ãkh÷kuf{kt Mkw¾Lke «kró ÚkE Au. (38) íku yufkËþeLke hkrºkyu, ©ef]»ýËuðLkwt ÃkqsLk
fheLku, íkÃkWÃkðkMkkrËfÚke f]þ ytøkkuðk¤k Ä{korËf òøkhý fhíkk níkk íÞkhu çkúkñ{wnqíko{kt ¼økðËTRåAkÚke
íku{Lku íkusLkku Ãkwts Ëu¾kÞku. (39) yLktík fkurx MkqÞo yLku [tÿ Mkh¾e fktríkðk¤wt ïuík yLku MkÂå[ËkLktË MðYÃk
yuðk íku {nkíkusLku rð»ku Ä{korËfu ©ef]»ýLkk ËþoLk fÞko. (40) LkðeLk ~Þk{ {u½ Mk{kLk {Lkkunh {qŠíkðk¤k,
ïuíkfktríkðk¤k, Mð«fkþu Þwõík, yLktík fk{ËuðkuLku Ãký {kun Ãk{kzu íkuðk MðYÃkðk¤k, Wßsð¤ yLku
MkwðýoMk{kLk Ãke¤kt ð†Äkhe (41 - 42) ÃkkuíkkLkk çku nMíkf{¤ku ðzu yÄhkuc Ãkh ðuýw ÄheLku íkuLku Mkw{Äwh
heíku ðøkkzíkk, híLksrzík Mkwþkur¼ík rþh{wøkxðk¤k, fýoLku rð»ku fwtz¤ Äkhe MkwtËh þku¼kÞ{kLk, ftX{kt
Ãkw»Ãk íkÚkk {kuíkeLke {k¤kykuðk¤k, ÷÷kx{kt þku¼kÞ{kLk fw{fw{[tÿfÚke {Lkkunh, MkwtËh íkkuhkykuLke
ÃktÂõíkÚke Mkwþkur¼ík, Lkxðhðu»kÄkhe (43) rnhÛÞ híLkkuLkkt yLkuf yk¼q»kýLke þku¼kÚke rð¼qr»kík,
þhËÃkqLk{Lkk [tÿ Mk{kLk {w¾kh®ðËðk¤k, «VwÂÕ÷ík f{¤Ãkºk Mk{kLk {Lkkunh LkÞLkkuðk¤k, ðktfrzÞk ~Þk{
Mkqû{ fuþðk¤k (44) suLkk fh[hýkrË yðÞðku ËþoLk fhðk Þwõík Au, rfþkuhyðMÚkkðk¤k, hkÄk-h{k
ykrË †eykuÚke rLkhtíkh suLkkt [hýf{¤ ÃkqòÞ Au, ÃkkuíkLke árü ðzu íku Mkðo †eykuLkk {LkLku nhíkk,
ÞþkuËkS, ËuðfeS, çk÷hk{, LktËS, ðkMkwËuð, økkuÃk-økkuÃkeyku yLku økkÞku su{Lkwt yrík«u{Úke ËþoLk fhu
Au ykðk {Lkkunh ¼økðkLkLkwt ËþoLk íku Ä{korËf fhíkk níkk. (45) Ä{koðíkkh Ëuðþ{ko yLku Mkðuo {wrLkyku
¼økðkLkLkwt ykðwt ËþoLk fheLku yrík ykLktË ÃkkBÞk yLku íku{Lku Mkküktøk Lk{Mfkh fheLku íku{Lke Mk{ûk çku
nkÚk òuzeLku W¼k hÌkk. (46) nkÚk òuzeLku Q¼u÷k íku Ä{korËfLke ð]r¥kyku ©ef]»ý{kt ¾U[kÞu÷e níke.
íkuÚke íku Mkðuo ÃkÚÚkhLke {qŠíkykuLke su{ ÂMÚkh ÚkE økÞk níkk. (47) ¼økðËTRåAkÚke çku ½ze çkkË íku{Lku
Ëun¼kLk ÚkÞwt yLku íÞkhçkkË Wíf]üðkýeÚke ðkhtðkh Míkwrík fhíkk íku Ä{korËfLku òuE ©ef]»ý íku{Lkk «íÞu
yk «{kýu çkkuÕÞk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ÔÞkÃkfuþ-
ßÞucrsík MktðkË{kt Ä{korËfLku ©ef]»ý ËþoLk Lkk{u yrøkÞkh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 11 >>
yæÞkÞ - 12
(1) ¼økðkLk fnu Au - nu ¼õíkku ! {kÁt ËþoLk õÞkhuÞ Ãký rLk»V¤ síkwt s LkÚke. {kxu ík{ku
RÂåAík ðhËkLk {khe ÃkkMkuÚke {køkku. (2) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©e nrhLkwt ykðwt ð[Lk
Mkkt¼¤eLku, Ér»kyku îkhk «uhkÞu÷k yuðk Ä{oËuð f{÷kÃkrík ¼økðkLk «íÞu yk «fkhu çkkuÕÞk. (3) Ä{oËuð
fnu Au - nu ©ef]»ý ! {Lkw»Þku{kt økwó heíku hnu÷k yMkwhkuyu y{khe ykSrðfk, ÄLk-ÄkLÞ, ÃkþwðknLk
RíÞkrËf Mkðo nhe ÷eÄwt Au. (4) yMkwhkuyu y{khkt ½hçkkh nhe ÷eÄkt Au. íkuyku y{Lku íkkzLk fheLku
Ãkezu Au. {kxu nu «¼w ! íku yMkwhkuÚke ¼Þ Ãkk{u÷k yLku íku{Lkk îkhk ËkrhÿíkkLku Ãkk{u÷k y{khe hûkk fhku.
(5) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu Ä{oËuðLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku, nkÚk òuzeLku Q¼u÷k
íku Ä{oËuð «íÞu ¼økðkLk çkkuÕÞk fu nu Ä{o ! ík{ku yríkÃkkÃke yuðk yMkwhøkýkuÚke ¼Þ Ãkk{þku Lkrn. (6)
Ãkqðuo yk yMkwhøkýLku ËuðkMkwh Mktøkúk{{kt {khe WÃkh ðuh çktÄkÞu÷wt Au. íkuÚke {khku Ãkhk¼ð fhðkLke RåAkLku
÷eÄu {q¾oíkkLku Ãkrhýk{u ík{Lku Ãkezu Au. (7) nu Ä{o ! ík{Lku Ãký íku {khk òýeLku Ãkezu Au íkÚkk RLÿkrË
ËuðkuLku Mkwhk íkÚkk {ktMkLkwt yÃkoý fheLku Ãkezu Au. (8) Ët¼e ðu»k Äkhý fheLku ykMkwh f{kuoÚke Mkrí¢Þkyku
Zktfe ËeÄe Au yLku íkuyku Ãk]ÚðeLkk ¼khYÃk Au. íku{Lkku çkeò fkuEÚke rðLkkþ ÚkkÞ íku{ LkÚke. (9) íkuÚke
nu Ä{o, Ãkrðºk f{kuo fhLkkhkt yuðk ík{ku ËtÃkíkeLkku nwt Ãkwºk ÚkELku íku yMkwhkuLkku Lkkþ fheþ íku{kt yýw{kºk
MktþÞ LkÚke. (10) çkËrhfk©{{kt ËwðkoMkkLkku ©kÃk ík{khe MkkÚku {Lku Ãký ÚkÞu÷ku Au íkuÚke nwt Ãký
{Lkw»ÞíkLkÄkhe ÚkEþ. (11) yk ÷kuf{kt nwt ík{khku Ãkwºk ÚkELku nrhLkk{Úke «rMkØ ÚkEþ yLku ík{kÁt íkÚkk
Ér»kykuLkwt ykMkwhku Úkfe hûký fheþ. (12) su{ hkÄk ÷û{e ykrËfLke MkkÚku nwt MkðoËk rðnkh fÁt Awt
íku{ s yk Ãk]Úðe{kt rð[híkku Úkfku nwt ík{khe MkkÚku ¢ezk fheþ. (13) nu rLk»ÃkkÃk ! yks rËLk ÃkÞOík ík{kÁt
Ëkrhÿ Lkkþ Ãkk{þu yLku ÄLk-ÄkLÞ Ãkþw ykrËf MktÃkr¥k Ãký Ãknu÷kt fhíkkt yrÄf Úkþu íku rLkrùík ðkík Au.
(14) nwt ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke ík{ku MkðoLku {wõík fheþ yLku Ãk]Úðe WÃkh yufktríkf Ä{oLkwt «MÚkkÃkLk fheþ.
(15) ík{kuyu fhu÷k ¼ðL{tºkkuLkku sÃk yLku ¼køkðíkkrËf Mkíþk†kuLkku ÃkkX rðrÄÃkqðof su sLkku ynª fhþu.
(16) íku sLkkuLkk Mkðuo {LkkuhÚkku rLkùÞ rMkæÄ Úkþu yLku ËunLkk ytík Mk{Þu {khk Mkðkuo¥k{ yûkhÄk{Lku
Ãkk{þu. (17) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au fu - yk «{kýu Ä{o íkÚkk Ér»kykuLku fneLku ¼økðkLk ytíkÄkoLk ÚkE
økÞk. íÞkhçkkË Ä{oËuðu yLku Ér»kykuyu Ãký rð»ýwÞkøk YÃk su ðúík íkuLke Mk{kró fhe. (18) Ãkrðºk
yuðk Ä{korËfu sÃkkí{f rð»ýwÞkøkLke ÞÚkkþÂõík Mk{kró fhe ¼økðkLkLkkt ËþoLkÚke ykLktË Þwõík ÚkELku
Ãkkhýkt fÞko. (19) ÃkAe íku Ä{korËfu yufktík MÚk¤Lku rð»ku ¼uøkk ÚkELku yu{ Lk¬e fÞwO fu ykÃkýu ykÃkýwt
yk ð]íkktík (¼økðkLkLkku ykŠð¼kð Lk ÚkkÞ íÞkt MkwÄe) fkuELku fnuðwt Lkrn. (20) yk ÷kuf{kt ¼økðkLk
«økx ÚkkÞ ÃkAe íkku yk Mkðo ð]¥kktík fkuELkkÚke økwó hne þfu íku{ LkÚke. fu{ fu ¼økðkLk Ãkkuíku íkku Mkðo
þÂõík{kLk Au íkuÚke fþe ®[íkk nkuíke LkÚke. (21) nu hksLkT ! yk «fkhu Xhkð fheLku yufçkeòLku {¤eLku,
Lk{Mfkh fheLku Ä{korËf Mkðuo ð]tËkðLk Úkfe ÃkkuíkÃkkuíkkLku MÚkkLkfu økÞk. (22) Ä{o yLku ¼ÂõíkLkku {LkkuhÚk
Ãkqýo ÚkðkÚke yrík «MkLLk ÚkÞu÷k íku ËtÃkíke ð]tËkðLkÚke AÃkiÞk «íÞu sðk LkeféÞk níkk íÞkt hMíkk{kt
Lkir{»kkhÛÞ ûkuºk{kt sE [zâk. (23) rðrðÄ «fkhLkkt ð]ûkkuÚke ykåAkrËík yLku rLksoLk yuðk íku ðLk{kt
Ä{o-¼Âõíkyu {køko{kt Mkk{u ykðíkk fux÷kf yMkwhkuLku òuELku íku {køkoLkku íÞkøk fÞkuo. (24) íku Mk{Þu «økkZ
ðLk{kt [k÷íkkt [k÷íkkt Ä{o¼Âõík hks{køko ¼qÕÞkt. MkqÞo Ãký yMík ÚkÞku yLku LkSf{kt fkuE økk{ Ãký
ykÔÞwt Lkrn. (25) nu hksLkT ! íku ËtÃkíke ûkwÄk yLku ÃÞkMkÚke ÔÞkfw¤ nkuðk Aíkkt yrík ÄehsðkLk ÚkELku
yk ytÄkhk{kt ykÃkýu õÞkt sEþwt yu{ fneLku íÞkt s çkuMke økÞk. (26 - 27) íkuyku su MÚkkLkfu çkuXk
níkk íÞkt ËiðRåAkÚke yuf ~Þk{ðýoLkku, hktíkkt rðþk¤ Lkuºkkuðk¤ku, {kÚku xk÷ðk¤ku, çkúñ[kheLkk ðuþðk¤ku
íkÃkMðe íÞkt ykðe ÃknkUåÞku. íku ËtÃkíke íkuLku fkuE {kuxku rMkØ {kLkeLku Lk{Mfkh fhe íkuLke ykøk¤ W¼k hÌkkt.
(28) yux÷uu íku íkÃkMðe Ä{o «íÞu çkkuÕÞku fu, yk yhÛÞ{kt nkÚk òuzeLku †eMkrník Q¼u÷k ík{u fkuý
Aku ? yLku yk MkkÞtfk¤u Äehsu Þwõík ¼ú{ý fu{ fhku Aku ? (29) yu çkÄwt {Lku ÞÚkkÚko heíku fnku.
yu «{kýu íku íkÃkMðeLkk ð[Lkku Mkkt¼¤eLku Ä{o çkkuÕÞk fu fkuþ÷Ëuþ{kt sL{u÷ku nwt Ëuðþ{ko Lkk{u çkúkñý
Awt. (30) nwt yMkwhku Úkfe yrík ¼Þ íkÚkk ËkrhÿíkkLku ÃkkBÞku. íkuÚke ½hLkku íÞkøk fheLku ð]tËkðLk økÞku níkku.
(31) íÞkt rð»ýwÞkøkÚke ©ef]»ý ykhkÄLk fhe íku{Lkk Úkfe ðhËkLk «kó fheLku ½h «íÞu síkku níkku íÞkt
ËiðRåAkÚke {køko ¼qÕÞku yLku ykÃkLkkt ËþoLk ÚkÞkt íkuÚke {Lku ykLktË ÚkÞku Au. (32) nu hksLkT ! íku íkÃkMðe
íkku f]»ýLkwt Lkk{ Mkkt¼¤íkkt s yrík¢kurÄík ÚkÞku yLku Ä{o «íÞu çkkuÕÞku fu ©ef]»ý ÃkkMkuÚke þwt ðhËkLk {u¤ÔÞwt
? (33) íku ©ef]»ýu þwt fÌkwt ? íku çkÄwt Mkkt¼¤ðk nwt RåAwt Awt íkuÚke íku {Lku MkrðMíkkh fnku yux÷u íku Ä{o
íku sxkÄkhe íkÃkMðe «íÞu çkkuÕÞk fu (34) Ä{oËuð fnu Au - nu çkúñLkT ! rð»ýwÞkøkÚke «MkÒk ÚkÞu÷k íku
¼økðLkLke Mk{ûk {U {khk füLkwt rLkðuËLk fÞwO fu su {U ykÃkLku yøkkW sýkÔÞwt Au, íÞkhu ©ef]»ý {khk
«íÞu çkkuÕÞk fu (35 - 36) nu Ä{o ! yk Ãk]Úðe WÃkh yíÞkhu su ík{khk þºkwyku Au íku{Lku Ãkqðuo fwÁûkuºk{kt
{U íkÚkk yswoLku {kÞko níkk. íku{kt suyku þºkwçkwrØÚke Ãký {khkt ËþoLk-MÃkþkorËfLku ÃkkBÞk níkk íkuðk ËiíÞku,
ËkLkðku, Þûkku yLku hkûkMkku Ãký MktLÞkMkeykuLku ÞkuøÞ yuðe {kuûkøkríkLku ÃkkBÞk. (37) yLku su yMkwhku
ðkMkLkkyu Þwõík ¿kkríkçktÄwyku{kt MLkun¼kð hk¾eLkuu u hýûkuºk{kt {]íÞw ÃkkBÞk níkk íkuyku {khk «íÞu þºkw¼kð
hk¾eLku yk Ãk]Úðe WÃkh VheÚke sLBÞk Au. (38) yríkðkMkLkkðk¤k íku yMkwhku, ík{Lku-Ä{oLku MkkûkkíkT {kÁt
MðYÃk {kLkeLku, {kÁt rLkðkMkMÚkkLk {kLkeLku, ík{Lku íkÚkk {khk MktçktÄðk¤k çkeò ¼õíkkuLku {khe MkkÚkuLkk
ðih¼kðLku ÷eÄu yríkfü Ãk{kzu Au. (39) {kxu nwt ík{khk ÃkwºkYÃku ÚkELku íku yMkwhkuLkk rLkùu Lkkþ fheþ
yu «fkhLkwt ðhËkLk ykÃkeLku ©ef]»ý ytíkæÞkoLk ÚkÞk yLku nwt {khk Ãkwh «íÞu sðk Lkef¤u÷ku yktne ykðe
[zâku Awt. (40) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ÃkkuíkLkk ÃkqðuoLkk þºkw f]»ý Ä{oËuðLkk ½uh sL{ ÷uðkLkk
Au íkuðkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku íku íkÃkMðe ¢kuÄÚke ÔÞkfw¤ ÚkE økÞku. (41 - 42) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLkk çku LkuºkkuÚke
Ä{oËuðLku çkk¤e Lkk¾u íkuðk hkíkkt fheLku, Ëktíkku ðzu nkuXLku fhzeLku íku íkÃkMðe çkkuÕÞku fu nu rLk»ÃkkÃk ! ík{khu
íÞkt yðíkhLkkh f]»ýyu {khk r{ºk ËwÞkuoÄLkLku {kheLku ÞwrÄrchLku hkßÞ ykÃÞwt níkwt yLku yswoLkLkk MkkhrÚk
çkLkeLku {Lku ½ýwt Ëw:¾ ykÃÞwt Au. (43) ©ef]»ýLkwt yk Mkðo fÃkx yíÞkhu nwt yuf÷ku s òýwt Awt. Ãký çkeswt
fkuE òýíkwt LkÚke yLku ík{u {Lku ËwÞkuoÄLkLkku yk[kÞo yïíÚkk{k òýku. (44) ©ef]»ýu {kÁt yrník fhu÷wt
Au íkuÚke ©ef]»ýLkk þºkw yMkwhkuLkk hûký {kxu íkÚkk y{khk sqLkk ðuhLkku çkË÷ku ÷uðk MkkÁ nwt ík{Lku ©kÃk
ykÃkw Awt. (45) f]»ý su ík{khku Ãkwºk Úkþu íku fËkrÃk þ† Äkhý fhþu Lkrn yLku òu þ† Ähþu íkku þºkwyku
Úkfe rLkùu Ãkhk¼ðLku s Ãkk{þu. (46) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yrík¼Þtfh yuðku íku yïíÚkk{k
©kÃk ykÃkeLku ¼qík su{ y÷kuÃk ÚkE òÞ íku{ íkífk¤ y÷kuÃk ÚkE økÞku yLku Ä{o-¼Âõík íku {nkyhÛÞ{kt
©kÃkLke ®[íkkÚke yrík rð»kkË ÃkkBÞkt.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt Ä{oËuðLku
yïíÚkk{kyu ©kÃk ykÃÞku yu Lkk{u çkkh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 12 >>
yæÞkÞ - 13
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku Ä{o yLku ¼Âõík þkufMkkøkh{kt zqçke økÞu÷kt Ãkhtíkw
íku{ktÚke çknkh Lkef¤ðkLku yÚkuo íku{ýu ÄiÞoYÃke LkkifkLkku yk©Þ ÷eÄku. (2) þkufÚke yrík rð»kkË Ãkk{u÷kt
íku ¼ÂõíkËuðe «íÞu Ä{o çkkuÕÞk fu, nu ¼ÿu ! ykÃkýwt rMkØ ÚkÞu÷wt fkÞo Ëiðu s Lkkþ fÞwO Au. (3) nu Mkrík
! (çkúñðiðíkkorË) Ãkwhkýku{kt Mkðo rðÎLkkuLkk rLkðkhýLku yÚkuo íkÚkk MðMktfÕÃkLke rMkÂæÄLku yÚkuo ©e økýuþSLkwt
ðúík fhðkLkwt fÌkwt Au. (4) nu ¼ÞÚke ÔÞkó ! økýÃkríkLku ©ef]»ýLkk yðíkkh fÌkk Au. {kxu íku{Lkwt ðúík sLkkuLkkt
Mkðo fükuLkku Lkkþ fhu Au. (5) {kxu íku ðúík Ëhð»kuo ¼kËhðk MkwË [kuÚkLku rËðMku ykÃkýu fheþwt íkuLkkÚke
«MkLLk ÚkELku økýÃkrík rðrðÄ «fkhLkkt rðÎLkkuÚke ykÃkýwt hûký fhþu. (6) nu hksLkT ! íku ËtÃkíke yk
«{kýu ðúíkLkku {LkÚke rLkùÞ fheLku íku ðúík fhðk ÷køÞk. íÞkh ÃkAe Ä{o, ¼ÂõíkËuðe «íÞu þkuf nhLkkÁt
ð[Lk çkkuÕÞk. (7) nu {krLkrLk ! Ãk]Úðe WÃkh ykðwt Ëw:¾ {kºk ykÃkýLku s Ãkzâwt Au. íku{ ík{u {kLkþku
Lkrn. fkhý fu yk¾wt søkík s Ëw:¾{Þ Au. (8) Ãkqðuo ºkuíkkÞwøk{kt Mkeíkk yLku ÷û{ýu Mkrník »kziïÞoMktÃkLLk
¼økðkLk hk{[tÿSLku Ãký ðLk{kt yMke{ Ëw:¾ Ãkzâwt níkwt. (9) yk{ fneLku Ä{oËuðu, hkrºkLkk ºký Ãknkuh
ðeíke økÞk çkkË, ¼ÂõíkËuðeLku ðkÂÕ{fehr[ík hk{[rhík MktûkuÃk{kt Mkt¼¤kÔÞwt. (10) íku hk{[rhºk{kt
nLkw{kLkSyu ðkhtðkh ©ehk{Lke MknkÞíkk fhu÷e íku Mkkt¼¤eLku ¼ÂõíkËuðe ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt nLkw{kLkSLkwt
M{hý fhíkkt níkkt (11) ynku ! h½wfw÷kuíÃkLLk ©ehk{[tÿSLku r«Þ yuðk íku nLkw{kLkS íkku y{khk
fw¤Ëuðíkk Au íkuÚke íku nLkw{kLkS y{khe WÃkuûkk Lk fhu Ãkhtíkw {nkykÃkr¥k Úkfe y{khe hûkk s fhu. (12)
yk «fkhu ®[íkðLk fÞko çkkË nu nLkw{kLk ! ík{ku y{khe hûkk fhku. yk «{kýu ¼Âõík{kíkkyu ßÞkt ðkýe
Wå[khe íÞkt s nLkw{kLkS çkúkñýLkwt YÃk ÷ELku íÞkt «økx ÚkÞk yLku fnuðk ÷køÞk. (13) nu Ä{o¼Âõík
! nu {kíkk ! ík{u ík{khk ytíkh{kt hnu÷e ÔÞÚkkLkku íÞkøk fhku. fu{ fu ík{khku fw¤Ëuðíkk nwt nLkw{kLk Awt yLku
ík{khwt hûký fhLkkhku Awt. (14) ík{khk Ãkwºk yïíÚkk{kLkk ©kÃkLku ÷eÄu õÞkhuÞ þ† Äkhý fhþu Lkrn
Ãkhtíkw çkwrØ ðzu íkuyku yk¾e rºk÷kufeLku Síkðk {kxu Mk{Úko Úkþu. (15) nu Ä{o-¼Âõík ! rLk:þ† yuðk
ík{khk Ãkwºk Ãký, ßÞkhu ßÞkhu {kÁt M{hý fhþu íÞkhu íÞkhu ¼Þ Úkfe nwt íku{Lkwt hûký fheþ yLku yks
rËLk Úkfe ík{kÁt ËkrhÿÃkýwt Ãký Lkkþ Ãkk{þu. (16) nLkw{kLkS yk «{kýu Wå[heLku, ykùÞo[rfík ÚkÞu÷
Ä{o¼ÂõíkLku hks{køko çkíkkðeLku íku{Lkk Ëu¾íkkt s ytíkÄkoLk ÚkE økÞk. (17) Ä{o¼ÂõíkLkku rð»kkË íkífk¤
Ëqh ÚkE økÞku yLku ytík:fhý MðMÚk ÚkÞwt. {kLk, yLLk ð†Lke «króLku fkhýu Ëkrhÿíkk Ëqh ÚkE yLku
Ãkh{kLktËLku ÃkkBÞkt. (18) íÞkhçkkË íkuykuyu Ãkqðuo òuÞu÷k rLk¼oÞ hks{køko îkhk ËkuZ {kMku íku Lkir{»kkhÛÞ
ûkuºk{ktÚke AÃkiÞk økk{u ykÔÞkt. (19) Ä{o¼ÂõíkLku ÃkkAkt ykðu÷kt òuELku íku{Lkk ¿kkríksLkku íkÚkk çkeò
çktÄwsLkku yrík ykLktË ÃkkBÞk yLku su þºkwyku níkk íku Ãký r{ºkku ÚkE økÞk. (20) nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe
¼økðkLk ©ef]»ý LkhLkkhkÞýu Ãký {w{wûkwSðkuLkk fÕÞýkÚkuo yk Ãk]Úðe WÃkh sL{ Äkhý fhðkLke RåAk
fhe. (21) ÃkAeÚke rðïLkk Eïh íkÚkk ÃkkuíkLkk ¼õíkkuLkk rníkfkhe íku ©ef]»ýu yríkþÞ rLk{o¤ Ä{oËuðLkk
{kLkMk{kt «ðuþ fÞkuo. (22) íkuÚke Ä{oËuðLkk ½h{kt ÄkLÞ, ðknLk yLku ÄLk ykrËf MktÃkr¥kLke «ríkrËLk ð]rØ
Úkðk ÷køke. (23) yk «{kýu ©ef]»ýLke f]Ãkkðk¤k Ä{oËuðLku íÞkt MktÃkr¥kLke ð]rØ Úkíkkt íkuyku VheÚke yk
Ãk]Úðe WÃkh nrh«MkkË yuðk Lkk{Úke ÏÞkrík ÃkkBÞk. (24) ¼økðkLkLke yiïÞo {qŠíkLku Äkhý fheLku íku
Ä{oËuð, MkqÞoMk{kLk ËuËeÃÞ{kLk, yLÞ SðkuLku yktS Lkk¾Lkkhk yLku fkuEÚke Ãkhk¼ð Lk Ãkk{u yuðk økwýu
Þwõík ÚkÞk. (25) íÞkçkkË Ä{oËuðu {tøk÷fkhe ¼økðkLk ©ef]»ýLkwt øk¼oYÃku fheLku ¼ÂõíkËuðe{kt MÚkkÃkLk
fÞwO yLku íkuÚke su{ ÃkqðorËþk{kt [tÿ þku¼u íkuðe heíku ¼ÂõíkËuðe þku¼ðk ÷køÞk. (26) íku Mk{Þ{kt MkkiBÞ,
{tË nkMÞðk¤kt, {Lkkunh yLku su{Lkk øk¼o{kt ¼økðkLk Au íkuðkt ¼Âõík{kíkk,Ä{oËuðLkk ½h{kt íkusMðe
ËeÃkrþ¾kLke su{ þku¼íkkt níkkt. (27) nu hksLkT ! íku Mk{Þ{kt [khu ðýo{kt hnu÷k MkUfzku yMkwhku ¼uøkk
{¤eLku ®ðæÞðkrMkLke ËuðeLke Ãkqò fhðk [kÕÞk. (28) íku ÃkqsLk{kt nòhku çkfhkt, ½uxkt, Ãkkze yLku
{Lkw»ÞkuLkku ðÄ fheLku íkuLkwt Lkiðuã fheLku íkÚkk {rËhkLkk ½zkyku íku ËuðeLku ÄÞko (29) íÞkhçkkË {ktMk ¼ûký
fheLku, {rËhk ÃkeLku {ËkuL{ík çkLku÷k íku ËwüçkwrØðk¤kykuyu fk{ktÄ ÚkELku íku Ëuðe{trËh{kt Ãkh†eykuLkku
Mktøk fÞkuo. (30) nu hksLkT ! yk «{kýu yMkwhkuyu yk[hu÷ku yLÞkÞ yLku yÄ{o òuELku íku Ëuðe yMkwhkuLkk
økwÁ fk÷eË¥k WÃkh yríkþÞ fkuÃkkÞ{kLk ÚkE. (31) ÃkAe nkÚk{kt rºkþq¤ yLku ¾zøkLku Äkhý fheLku,
hkíkkt Lkuºkkuðk¤e yLku ¼Þtfh YÃkðk¤e íku Ëuðe hkºku fkr÷Ë¥kLku Mð¡{kt ykðeLku fnuðk ÷køke. (32) Ëuðe
fnu Au - nu fkr÷Ë¥k ! yLku nu yMkwhku ! ík{u Mkðuoyu {Lku rLkr{¥k çkLkkðe {ktMk ¾kÄwt, {rËhk ÃkeÄe yLku
{khk {trËh{kt Ãkþw yLku {Lkw»ÞkuLkku ðÄ fÞkuo. (33) íku{ s ÃkhËkhkLkku Mktøk Ãký fÞkuo íkuÚke nwt ík{Lku
©kÃkykÃkwt Awt fu ík{khe rhrØrMkrØÚke MkðuoLkku Lkkþ Úkkyku. (34) yLku nu yMkwhku ! ík{khk ðtþLkku Ãký Lkkþ
Úkþu. ík{khk rÃkík]ykuLku fkuE ®ÃkzËkLk fhLkkh hnuþu Lkrn íkuÚke íkuyku Ãký yktMkwyku Mkkhþu. (35) ð¤e
ík{khk su ÃkqðoLkk þºkw ©ef]»ý, fkuþ¤Ëuþ{kt Ä{oËuð Úkfe sL{eLku çkwrØYÃke þ† ðzu ík{khku {q¤{ktÚke
Lkkþ fhþu. (36) ð¤e íku Ä{oLktËLk ©ef]»ý Mk{økú Ãk]Úðe WÃkh rð[heLku øk{u íÞkt MktíkkE hnu÷k ík{Lku
þkuÄeLku ík{khku Lkkþ fhþu. (37) ð¤e su hkòyku yk Ãk]Úðe WÃkh ík{khe MknkÞíkk fhþu íkuyku Ãký
ík{khe ÃkuXu ©ef]»ýLkk íkusÚke s rLkùu Lkkþ Ãkk{þu. (38) nu {q¾o yMkwhku ! {khk ©kÃkÚke ík{khe Mkðuo
ykSrðfk yLku ÄLk MktÃkr¥kLkku Ãký íkífk¤ rðLkkþ Úkþu. (39) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT !
yrík¢kuÄkÞ{kLk íku Ëuðe yk «{kýu ©kÃk ykÃkeLku ytíkÄkoLk ÚkE økÞk yLku íku ©kÃkLku Mkkt¼¤eLku fkr÷Ë¥k
Lkk{Lkku yMkwh yrík ¼Þ Ãkk{eLku yufË{ ®Lkÿk{ktÚke òøÞku. (40) íÞkhçkkË íku fkr÷Ë¥ku Mkðuo yMkwhøkýLku
ËuðeLkku ©kÃk fÌkku íku Mkkt¼¤eLku ®[íkkíkwh ÚkÞu÷k íku yMkwhku Úkh Úkh ftÃkðk ÷køÞk. (41) yMkËTçkwrØðk¤k
yLku ykÃkr¥kykuÚke ½uhkÞu÷k íku yMkwhku, ËuðeLkku ©kÃk r{ÚÞk Lknª s ÚkkÞ yu{ òýeLku ÃkhMÃkh rð[kh
fhðk ÷køÞk fu (42) nu r{ºkku ! ykÃkýk þºkw yuðk íku ©erð»ýwLku, ykÃkýe WíÃkLLk fhu÷e f]íÞkyku,
y†-þ†, MkkÄLkk fhu÷k {tºk stºkÚke yÚkðk ðeh Lkk{Lkk ûkwÿËuðkuÚke çkkÕÞkðMÚkk{kt s {khe Lkk¾ðk
òuEyu. (43) nu yMkwhku ! Ëwçko¤ þºkw Ãký rËLk«ríkrËLk r{ºkkrË ðzu fheLku Mkk{ÚÞoðkLk ÚkkÞ Au yLku
ÃkAe {kuxk Mk{oÚk Úkfe Ãký íkuLkku «ríkfkh fhðk Mk{Úko Úkðkíkwt LkÚke {kxu ík{ku «ÞíLkÃkqðof íkuLku çkkÕÞkðMÚkk{kt
s {khe Lkk¾ku. (44) nu hksLkT ! ykðku rLkùÞ fheLku yríkËwü yMkwhku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk øk]n «íÞu sE
©enrhLkk sL{Lke ®[íkkYÃk ßðhÚke Ãkezkíkk níkk. (45) çkúñk, rð»ýw, þtfh, $ÿkrË Ëuðku, LkkhËS íkÚkk
yLÞ Ér»kyku ÃkkuíkkLkk rþ»Þkuyu Mkrník, {kíkk, ¼ÂõíkËuðeLkk ½uh ykðeLku, øk¼oMÚk ykrËÃkwhw»k ¼økðkLkLke
{Äwh ðkýeÚke Míkwrík fhíkk níkk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt yMkwhkuLku ËuðeLkku ©kÃk ÚkÞku yu Lkk{u íkuh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo ÚkÞku. >> 13 >>
yæÞkÞ - 14
(1) çkúñkrËf Míkwrík fhu Au - nu rLk{o¤ ytík:fhýðk¤k ! ðkMkwËuð (yÚkkoíkT Mkðuo{kt rLkðkMk fheLku
hnu÷k), MkíÞ«rík¿kkðk¤k, rLkŠðfkhe, ÃkrhÃkqýo, ykrËËuð, Mkðuo «kýe{kºkLke çkwrØ{kt ðMkLkkhk, MkíÞ yuðk
Ãkt[{nk¼qíkLkuu Äkhe hnu÷k, Mk]rüLkk ykrË, {æÞ yLku ytíkfk¤{kt MkíÞÃkýu hnu÷k, ÃkwÁ»kYÃk ykf]ríkðk¤k
yuðk ík{Lku y{u Lk{Mfkh fheyu Aeyu. (2) çkúñ suLkwt fkhý Au yLku ºký økwýkuLkk fkhýu rºkrðÄ íkkÃkÚke
yrík Ëw:¾{Þ yLku rðr[ºk yuðk yk á~Þ{kLk rðïLke ðkhtðkh WíÃkr¥k, ÂMÚkrík yLku «÷ÞLkk fkhý yuðk
ykÃkLku þhýu y{u ykÔÞk Aeyu. (3) çku Ãkûkeyku (Sð yLku Eïh) [iíkLÞÃkýkÚke Mkkáþ Au. íkuyku
r{ºkLke su{ ð]ûk (ËunYÃke ð]ûk) WÃkh MkkÚku hnu Au. íku{ktÚke yuf Ãkûke (Sðkí{k) MðkrËü Ãkkfe økÞu÷kt
V¤ku ¾kÞ Au (ËunLkk f{o fhu Au) yLku çkeswt Ãkûke (Eïh) fktE Lk ¾kíkkt (f{o fÞko rðLkk) çkeòLku «fkþ
fhu Au. yÚkkoíkT nu ¼økðLkT ík{ku ºkýuÞ økwýkuÚke Ãkh Aku. (4)nu rð¼ku ! yk Ãk]Úðe WÃkh ßÞkhu yÄ{o
ð]rØ Ãkk{u Au íÞkhu ík{u íkuLkk rðLkkþ yÚkuo Þwøk Þwøk «íÞu, sLkkuLku Mkw¾fkhe yLku {tøk¤fkhe yuðkt YÃkkuLku
Äkhý fhku Aku. (5) su ¼økðËT¼õíkkuLku f{¤Ãkºk Mk{kLk Lkuºkkuðk¤kt ykÃkLku rð»ku yLkLÞ rLkck Au yLku
ík{khu {kxu s Mkðuo fkÞkuoLkku ÃkrhíÞkøk fheLku ík{khk [hýkh®ðËLkwt ®[íkðLk fhu Au íkuyku yk ¼ðMkkøkhLku
ðkAzkLkk Ãkøk÷k Mk{kLk íkwåA økýeLku rðLkk «ÞíLku íkhe òÞ Au. (6) nu ¼økðLkT ! yk søkíkLke WíÃkr¥k
Mk{Þu {kÞkLke MkkÚku ¢ezk fhíkk su ÃkwÁ»kLkk ytøk{ktÚke «MðuË®çkËwyku Lkef¤u Au íku s¤ yk Mkðo çkúñktzkuLkku
ykÄkh Au. (ðuËku yk s¤Lku Lkkh yuðk Lkk{Úke fnu Au) yuðk Mk{Úko ÃkwÁ»k Ãký ík{khku s ytþ Au. (7)
nu nrh ! ðuËkrËfLku òýLkkhk ÔÞkMkkrËf Ér»kyku suLku yûkh Lkk{Úke sýkðu Au yLku íku yûkhLke «kró
{kxu MktLÞkMkeyku Ãký çknw «fkhu (æÞkLk¼sLk M{hýkrËÚke) «ÞíLk fhu Au yuðk yûkhLkk Ãký ík{u s
yuf ykí{k Aku. (8) ík{kuyu MkíðøkwýkuÚke Mksuo÷k LkkhËkrË {wrLkyku íkÚkk y{u Mkðuo, ytíkÞkor{ yuðk ík{khk
yríkËwçkkuoÄ MðYÃkLku òýe þfíkk LkÚke íkku ÃkAe hòuøkwý yLku ík{kuøkwýðk¤k yMkwhku íkku õÞktÚke òýe þfu
? (9) su {kÞkLkku sLkku Ãkkh Ãkk{e þfíkk LkÚke, íku{ s su{kt {kun Ãkk{eLku rðrðÄ «fkhLkk rð»kÞku{kt
çktÄkE sELku sLkku, ÃkkuíkkLkk ykí{MðYÃkLku òýe þfíkk LkÚke yuðe íku {kÞkLkk ík{u s rLkÞtíkk Aku yuðk
ykÃk y{khe WÃkh «MkLLk Úkkyku. (10) nu «¼ku ! ysL{k yuðk, Ãký ykÃkLkku Ãk]Úðe WÃkh su sL{
Ëu¾kÞ Au íku íkku, ÷kufkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo Au Ãký f{koÄeLk SðLke ÃkuXu f{oðþðŠíkÃkýkÚke ík{khku sL{
Mkt¼ðíkku LkÚke fu{ fu ík{ku íkku rLkÞk{f Aku. (11) nu ykrË ÃkwÁ»k ! su sLkku Ãkqò ykrË f{kuo{kt ík{khk
[hýf{¤ku{kt r[¥k hk¾eLku, ík{khk {tøk¤fkhe Lkk{ yLku YÃkkuLkwt M{hý fhu, ©ðý fhu, yÚkðk íkku
Wå[khý fhu íkuyku VheÚke yk MktMkkhLku Ãkk{íkk LkÚke. (12) rLkÞtíkk yuðk ykÃkLkk sL{Lku ÷eÄu ¼ÂõíkÄ{oLkku
ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {kuûk Úkþu íkuLku ÷eÄu ykLktrËík ÚkELku, Mkku¤ r[nTLk Þwõík yuðkt ykÃkLkk [hýf{¤ku ðzu
þku¼íke yk Ãk]ÚðeLkkt y{u ËþoLk fheyu Aeyu. (13) nu ¼økðLkT ! Ãkqðuo su{ Ãk]Úðe WÃkh {íMÞkrËf yLkuf
yðíkkhku Äkhý fheLku ¼õíkkuLkwt fü Úkfe hûký fÞwO níkwt íkuðe heíku ðíko{kLkfk¤uÃký {heåÞkrËf {wrLkykuyu
Mkrník yk Ä{oËuðLkwt yMkwhku Lkk fü Úkfe hûký fhku. (14) nu yÃkrhrALLk ¼økðLkT ! ðuËkrË Mkðo þk†ku
suLkk îkhk WíÃkLLk ÚkÞk Au íkuðk ykÃk, yk Ëuðku {khk Au íku{ {Lk{kt sYh òýku yLku nu f]»ý ! yk ÷kuf{kt
ykÃk «økx Úkkyku. (15) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au nu hksLkT ! yk «{kýu LkkhkÞýLke Míkwrík fhe íku{Lku ðtËLk
fheLku íku çkúñkrËf Ëuðíkkyku ÃkkuíkkLkk MÚkkLkfu økÞk. (16) nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe Mkðo søkíkLkk {kíkk Mkíke
«u{ðríkyu ËMk {kMk Ãkqýo ÚkÞk çkkË Ãkqýo[tÿMk{kLk fktríkðk¤k ÃkwºkLku sL{ ykÃÞku. (17) yk «{kýu
rð«ðÞo nrh«MkkËLkk ½uh, Mkðuo økwýkuÚke Þwõík yuðk yðMkhu íku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk «kËw¼koð ÃkkBÞk. (18
Úke 21) rð. Mkt. 1837Lkk ð»ko{kt ½ýk s «¼kððk¤ku MkqÞo W¥khkÞýLkku Úkíkkt rðhkuÄf]ík Lkk{u MktðíMkh{kt,
[iºk MkwË Lkku{Lkk rËðMku, çkwÄðkhu, ðMktíkÉíkw{kt, {tøk÷fkhe fki÷ Lkk{u fhý{kt, Ãkw»Þ Lkûkºk{kt ð]rùf
÷øLk{kt, {tøk¤fkhe Mkwf{o Lkk{u Þkuøk{kt, þw¢ ßÞkhu Wå[ MÚkkLk{kt ({eLk hkþe{kt) níkku, [tÿ ffohkrþ{kt
níkku, hknw Aêk MÚkkLku níkku, çkwÄ Ãkkt[{kt MÚkkLku níkku, {tøk¤ çkeò MÚkkLku níkku, MkqÞo Ãkkt[{kt MÚkkLku níkku
íÞkhu íku ¼økðkLk «kËw¼koð ÃkkBÞk níkk. ßÞkhu ¼økðkLk «økx ÚkÞk íÞkhu $ÿkrËf Ëuðíkkyku n»kkuoÕ÷kMkÚke
Ä{oËuðLkk ½h WÃkh Ãkw»Ãkð]rü fhe. (22) íku Mk{Þu MkðorËþkyku{kt «MkLLkíkk ÔÞkÃke økE. ykfkþ rLk{o¤
ÚkE økÞwt. LkËeykuLkk s¤ rLk{o¤ ÚkE økÞk yLku Mkhkuðhku «VwÂÕ÷ík f{¤kuLke þku¼kÚke Þwõík çkLÞkt. (23)
ð¤e íku Mk{Þu Lkøkh, økk{ yLku ÃkhktykuLke ¼qr{ Ãkh híLkkrËÚke y÷tf]ík ÚkELku {tøk¤fkhe çkLke. íku{ s
Ãkrðºk yLku MkwøktÄe{kLk yrík Mkw¾fh ðkÞw ðkðk ÷køÞku. (24) Ãkûkeyku yLku ¼{hkykuLkk Mk{wnkuLkk
fku÷kn÷ðk¤kt Ãkw»ÃkøkwåAkuLkk ðLkku Úkíkkt níkk yu MkkÄwÃkwÁ»kkuLkk {Lk Ãký yrík «MkLLkíkkLku ÃkkBÞk. (25)
¼økðkLkLkk sL{ Mk{Þu, çkúkñýkuLkk ¼M{Úke ykåAkrËík íkíkTûký MðÞt «ßðr÷ík ÚkÞk yLku Mðøko{kt
ËuðíkkykuLkk ËwtËwr¼ ykrËf ðkStºkku ðkøkðk ÷køÞk. (26) nu hksLkT ! íku Mk{Þu Mðøko{kt íku{s Ãk]Úðe
WÃkh «VwÂÕ÷ík {Lkðk¤k ËuðËuðeyku yLku †eÃkwÁ»kkuLkku {nkuíMkð ÚkÞku. (27) íkÚkk rfÒkhku, økktÄðkuo yLku
rðãkÄhku økkLk fhðk ÷køÞk. yÃMkhkyku Lk]íÞ fhðk ÷køke yLku rMkØku íkÚkk [khýku Míkwrík fhðk ÷køÞk.
(28) {LkÚke ÃkkÃke yLku þhehÚke Lkkþðtík yuðk ËiíÞku yLku hkûkMkkuLku íkífk¤ íku{Lkk ¼krðLkkþLkku Mkq[f
yuðku ºkkMk ÚkÞku. (29) nu hksLkT ! íku Mk{Þ{kt ËuðMkuðfkuyu sÞsÞfkhLkku æðrLk fÞkuo yLku íkÃkMðe
Ér»kykuyu {tøk¤fkhe ykþeðkoË Wå[kÞko. (30 - 31) ßÞkhu ©e nrh ¼ÂõíkËuðe Úkfe «økx ÚkÞk íÞkhu
¼Âõík{kíkk íkÚkk MkkÚku hnu÷e yLÞ †eyku íku{Lkk MkwtËh LkÞLkku ðzu çkk¤MðYÃk ¼økðkLkLku Mkðuo íkhVÚke
òuELku ykùÞo Ãkk{e. íku ©enrh [hýf{¤ku{kt Wæðohu¾kyku ðk¤k, ©eðíMkLkk r[nTLkÚke ytrfík ðûkMÚk¤ðk¤k,
{tË{tË nkMÞðk¤k, ÷k÷ yÄhkucðk¤k, fk{Ëuð Mkh¾e çku ¼ú{hkuðk¤k yLku {u½Lkk Mkh¾e ~Þk{
fkÞkðk¤k níkk. (32 - 33) íÞkhçkkË ¼Âõík{kíkkLku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkkt ykùÞofkhe ËþoLk ÚkÞkt. f{¤
Mkh¾k LkÞLkkuðk¤k, fwtz¤kuÚke Mkwþkur¼ík fýkuoðk¤k, MkwtËh {wøkxðk¤k, y÷tfkhkuÚke rð¼qr»kík þhehðk¤k,
fkiMíkw¼{rýLkk nkhkuÚke þku¼kÞ{kLk ftXðk¤k, ÃkeíkktçkhÄkhe, ~Þk{ {u½ Mk{kLk þhehðk¤k, íkusÚke
yríkþÞ fktríkðkLk, ÃkkuíkkLkk yÄhkuc WÃkh ðuýwLku Äkhý fheLku ðøkkzíkk yuðk yËT¼qík MðYÃku ¼Âõík{kíkk
ÃkwºkLkwt ËþoLk fhíkk níkk. (34) íÞkhçkkË ¼Âõík{kíkkLke Lksh Mk{ûk s f{¤Ãkºk Mkh¾kt Lkuºkkuðk¤k íku
©enrh ÃkqðoLke ÃkuXu s «kf]ík çkk¤f ÚkE økÞk. (35) yk{ ¼Âõík{kíkkLku ¼økðkLku ÃkkuíkkLkwt MðYÃk ÞÚkkÚko
heíku çkíkkÔÞwt íkku Ãký, ¼økðkLkLke {kÞkÚke {kun Ãkk{eLku íku{Lku ÃkkuíkkLkk Ãkwºk s {kLkíkk níkk. (36) ÃkAeÚke
Ä{koðíkkh nrh«MkkË ÃkkuíkkLku ½uh ÃkwºkLkku sL{ Mkkt¼¤eLku íkuLku {kuxk WíMkð íkwÕÞ òýeLku íkífk¤ MLkkLk
fÞwO yLku rðrÄLku MkwÃkuhu òýLkkhk íku Ä{oËuðu ÃkwºkLkwt MðÂMíkðk[Lk fhíkk níkk. (37) nu hksLkT ! íÞkhçkkË
Ä{oËuð ðuËkuõík heíku ÃkwºkLkku òíkf{o Lkk{u MktMfkh fÞko ÃkAe Mkðuo Ëuðíkk yLku rÃkík]ykuLkwt þk†kuõík heíku ÃkqsLk
fhíkk níkk. (38) íkÚkk çkúkñýkuLku Mkwþe÷ yLku Mkkhe heíku þýøkkhu÷e økkÞku ËkLk{kt ykÃke íkÚkk íku{Lku
yLku yLÞ Mkwík ¼køkoðkrË íku{Lku yLku yLÞ sLkkuLku ÞÚkk½rxík ÞÚkkÞkuøÞ ÄLkLkwt ËkLk fÞwO. (39) Ä{oËuðLkk
rLkðkMku Mkwík {køkÄ ykrË sLkku {tøk÷fkhe ð[Lkku Wå[khíkk níkk, økðiÞkyku økkLk fhíkk níkk, yLku ¼qtøk¤
ËwtËwr¼ ðkhtðkh ðøkkzíkk níkk. (40) ð¤e íku økk{Lkk rLkðkMke sLkku, økk{Lku ðk¤eLku MkwtËh heíku MkkV fhíkk
níkk íkÚkk MkwøktÄe{kLk ÃkËkÚkkuo Aktxíkk níkk yLku æðòÃkíkkfkyku íkÚkk íkkuhýku ðøkuhuÚke økk{Lku þku¼kÞ{kLk
fhíkk níkk. (41) íku Mk{Þu AÃkiÞk økk{{kt ½hku½h økeíkku Mkrník {tøk÷fkhe, ðk®sºkku ðkøkíkkt níkk yLku
MkðuoLkk ytíkh{kt ykLktË «ðíkeo hÌkku níkku. (42) økúkBÞsLkku yLku ¿kkríksLkku, Ä{oÃkwºkLkk ËþoLk fhðkLku
yÚkuo, nkÚk{kt ¼ux íkÚkk ð†k÷tfkh RíÞkrË ÷ELku Ä{oËuðLkk ½h «íÞu ykÔÞk. (43) ¼Âõík ËuðeLku ÃkwºkLkku
«Mkð ÚkÞku Au íku{ òýeLku økk{Lke çkúkñý †eyku íkífk¤ n»kkoíkwh ÚkE ¼uxku ÷ELku Ä{oËuðLkk rLkðkMk
íkhV síke níke. (44) ¼k÷{kt fwtfw{Lkk [ktË÷kÚke þku¼kÞ{kLk, MkwtËh {w¾kf]ríkðk¤e, fýkuo{kt MkwtËh
fwtz¤ðk¤e, ðu»k ytsLk, rðrðÄ ð†k¼q»ký íkÚkk ftfýkuÚke yrík þku¼kÞ{kLk, MkwtËh ðûk:MÚk¤kuðk¤e yLku
økqtÚku÷k fuþ{ktÚke Ãkw»Ãkku ¾he hÌkkt Au íkuðe, MkwtËh LkÞLkfxkûkkuðk¤e, su{Lke ¼ws÷íkkyku ¼uxMkk{økúeykuÚke
¼hÃkqh Au íkuðe, {Äwh Mðhðk¤e yLku þe½úøkríkðk¤e yuðe íku çkúkñý †eyku {køko{kt þku¼íke níke. (45)
íÞkhçkkË Ä{oËuðLkk rLkðkMkMÚkkLku ykðu÷e íku †eyku, nu çkk¤f ! çknw fk¤ÃkÞOík y{khe hûkk fhsu yuðk
þw¼krþ»k ykÃkeLku ¼økðkLkLkkt feíkoLkku økkðk ÷køke. (46) nu hksLkT ! íÞkt ykðu÷k ðuËLku òýLkkhk çkúkñýku
fu suLkwt nrh«MkkËu MkL{kLk fÞwO Au íkuyku n»koÞwõík Wå[ MðhkuÚke Ãkrðºk ðuËLkwt økkLk fhðk ÷køÞk. (47)
Ä{oËuð Ãkrðºk ÚkELku íku çkúkñýkuLku økkuÄLk íkÚkk ðMºkk÷tfkh ykÃkíkk níkk íkÚkk yLÞ sLkkuLku Ãký ½rxík
ðMíkwyku ykÃkíkk níkk. (48) nu hksLkT ! ©e «¼wLkk sL{Lkk fkhýu íku AÃkiÞkÄk{, yLÞ fkuELke íkw÷Lkk{kt
Lk ykðu yuðwt rËÔÞ ÚkÞwt. yÚkkoíkT (MkkûkkíkT ©enrhLkk rLkðkMkLku ÷eÄu) íku{kt ykrð¼koð ÚkÞu÷k rËÔÞ økwýkuLku
Ãkrhýk{u økku÷kuf yLku ðifwtXLke Mk{kLk ÚkÞwt.

MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ¼økðkLkLkk «kËw¼koðLkk {nkuíMkðLkwt ðýoLk yu Lkk{u [kiË{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 14 >>
yæÞkÞ - 15
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Ãkwºk «króYÃke ÃkkuíkkLkku {LkkuhÚk MkV¤ ÚkðkÚke yrík
ykLktË Ãkk{eLku íku ËtÃkíkeLku nrhYÃk ÃkkuíkkLkk Ãkwºk{kt yríkMLkun ÚkÞku, (2) ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku ÃkkuíkkLkk hûkf MkkûkkíkT
©ef]»ýYÃku òýíkkt yuðkt íku ¼ÂõíkÄ{o, hrûkfkøkýLkwt ÃkqsLk ¼q÷eLku f]»ýLkwt su rLkhtíkh æÞkLk fhíkkt níkk.
(3) íku Mk{Þ{kt yMkwhkuLkk zkçkk ytøk Vhfðkt RíÞkrË yÃkþwfLkku îkhk, ÃkkuíkkLkk þºkw ©enrhLkku WËT¼ð
ÚkÞu÷ku òýeLku íku yMkwhkuyu yLkuf f]íÞkykuLku ©enrhLku {khðk {kxu {kuf÷e. (4) yMkwhku{kt {wÏÞ,
yrík¢kuÄkÞ{kLk fkr÷Ë¥k Lkk{Lkk yMkwhu, su{kt fkuxhk {wÏÞ Au íkuðku, ¼Þtfh f]íÞkøký AÃkiÞkÃkwh «íÞu
{kufÕÞku. (5) nu hksLkT ! íÞkhçkkË ©enrhLkk sL{Úke Aêu rËðMku {æÞhkrºkyu þ†ku Ÿ[k Wøkk{eLku
íku f]íÞk økýu Ä{oËuðLkk ½h{kt ykðeLku íkífk¤ íku{kt ykðu÷k «Mkqríkøk]n{kt «ðuþ fÞkuo. (6) yLkuf «fkhLke
þhehkf]ríkykuLku Äkhý fhe hnu÷k íku f]íÞkøkýu, Mkqríkfkøk]n{kt Mkqíku÷e çkúkñý ÃkíLkeyku íkÚkk ÃkÚkkhe{kt
çkuMkeLku çkk¤fLkk {w¾Lkwt ËþoLk fhíkkt Ä{oÃkíLke ¼ÂõíkËuðeLku òuÞk. (7) yufËtík økýÃkrík yLku Ëwøkko su{kt
ykã Au yuðkt f]ríkfk ykrËf ytøkkuyu Mkrník »k»XeËuðeLkwt rðrÄÃkqðof ÃkqsLk fheLku òøkhý fhíkkt íku
¼ÂõíkËuðeLku f]íÞkøkýu òuÞk. (8) ÃkAe ¼ÂõíkËuðeLkk ¾ku¤k{kt hnu÷k yLku yÂøLkLkk Mkh¾e fktríkðk¤k
íku çkk¤f nrhLku òuE, yuf fkuxhk íku çkk¤fLku Ãkfzðk {kxu íku{Lke ÃkkMku sELku çkku÷e. (9) íku fkuxhk rËøktçkh,
ÃkwÁ»kkuLkk ytøkkuLke {k¤k Ãknuhu÷e, rðfhk¤ {w¾ðk¤e, ytsLk suðe fk¤e, nkÚk{kt hõíkhtrsík ¾kuÃkheLku
Äkhý fhu÷e, hkíkkt ÷ku[Lkkuðk¤e. (10) yríkíkeûý yLku rðfhk¤ rºkþq÷ Wøkk{u÷e, ¼Þ Ãk{kzu íkuðe
ËkZâkuðk¤e, fËYÃke yLku ÷ktçke rsbkðk¤e, yMíkÔÞMík fuþðk¤e níke. (11) ykðe fkuxhk ¼Âõík{kíkk
«íÞu çkku÷e nu {qZ ! nwt ¼qík«uíkkrËLke Mðkr{Lke Awt yLku yLkkÚk yuðk íkkhk ÃkwºkLkku n{ýkt s nwt {khe ËkZâku
ðzu [qhku fhe ¼h¾e sô Awt {kxu íkwt íkkhk RüËuðLkwt M{hý fhe ÷u. (12) yu{ rLk¼oÞíkkÚke fneLku
íkuýu ÃkkuíkkLkwt {w¾ Ãknku¤wt fÞwO yLku y[kLkf s ¼ÂõíkËuðeLkk ¾ku¤k{kt hnu÷k çkk¤fLku fuz{ktÚke Ãkfzâk.
(13) yux÷eðkh{kt çkeò MkUfzku çkk÷økúnku íku ¼ÂõíkËuðeLke ÃkkMku ykðe yu çkk¤fLkku Lkkþ fhku, íku çkk¤fLku
{khe Lkk¾ku yu{ çkw{hký fhíkk yá~Þ ÚkE økÞk. (14) ©enrhLku ftXÚke Ík÷eLku fkuxhk ÷E økE
íÞkhçkkË ¼õíkËuðe Mkqríkfkøk]n{kt ÁËLk fhðk ÷køÞk yLku íku ÁËLkLku Mkkt¼¤eLku nrh«MkkË íkífk¤ íÞkt
ykÔÞk. (15) íku Mk{Þu nu Ãkwºk ! nu Ãkwºk ! yu{ Wå[khíkkt yLku yríkMLkunLku ÷eÄu ÁËLk fhíkkt ¼ÂõíkËuðe
{qAko ÃkkBÞk yLku Ä{o íkÚkk yLÞ sLkku Ãký ÃkwºkLkwt {]íÞw ÚkÞwt nþu yu{ òýeLku yrík ÁËLk fhðk ÷køÞk.
(16) íÞkhçkkË Ãkqðuo Ä{o¼Âõíkyu çknw«fkhu ykhkÄLkk fhu÷k nLkw{kLkS íku ËtÃkíkeLku y[uíkLk ÚkE økÞu÷k
òýeLku, íku{Lke Mk{eÃku íkífk¤ sELku søkkzðk ÷køÞk. (17) òøkku, òøkku ík{u rLkÿkðþ fu{ Aku ? nu
Ä{o ! ík{u fu{ MkqE hÌkk Aku ? ykðkt nLkw{kLkSLkk ð[Lk Mkkt¼¤eLku, su{Lkkt Lkuºkku yktMkwykuÚke ¼hkE
økÞu÷kt Au yuðkt Ä{o¼Âõík òøÞkt. (18) rð¼ú{ suðkt íku çktLkuyu QXeLku nLkw{kLkSLku òuÞk ÃkAe nu hksLkT!
íku÷®MkËqh [Š[ík ytøkðk¤k nLkw{kLkS çkkuÕÞk (19) nu ¼ÂõíkÄ{o ! ík{u þk {kxu ÁËLk fhku Aku ?
yux÷u ¼ÂõíkËuðe íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk fu nu frÃkçkk÷ ! y{]ík Mkh¾e ðkýe ðËíkk yLku y{kÁt rník RåAíkk
yuðk ykÃk fkuý Aku ? frÃkYÃk nkuðkÚke ykÃk frÃk s Aku fu frÃkYÃku yLÞ fkuE Aku ? (20) y{khk
ÃkwºkLku fkuxhkyku n{ýkt s ynªÚke WÃkkzeLku ÷E økE Au íkuLkk yríkfüÚke y{ku ÁËLk fheyu Aeyu. yux÷u
nLkw{kLkS íku ¼ÂõíkËuðe «íÞu çkkuÕÞk fu (21) nwt ©ehk{Lkku Mkuðf nLkw{kLk Awt yLku ík{ku çktLku {khk áZ
¼õík Aku íkuÚke ík{ku çktLkuLkk yk füLkku nwt Lkkþ fheþ. ík{u þkufLku íkS Ëku. (22) nu hksLkT ! yk «{kýu
íku ËtÃkíkeLku ykïkMkLk ykÃkeLku nLkw{kLkS, MðuåAkyu LkhíkLkw Ähu÷k ©enrhLku f]íÞkykuÚke AkuzkððkLku íkífk¤
økÞk. (23) f]íÞkyku çkk¤fLkku ¼ûk fhe sðkLkk RhkËkÚke íkuLku ÃkfzeLku økk{ çknkh ÷E økE yLku ßÞkt
íku{ fhðk òÞ Au íkux÷k{kts yÂøLk Mkh¾kt nrhLkkt LkuºkkuÚke çk¤íke íku f]íÞkyu çkk¤fLku VUfe ËeÄwt. (24)
Ëþ rËðMk Ãký LkÚke ÚkÞk yuðk íku çkk¤fLku rÃkþk[ýe f]íÞkyu s{eLk WÃkh VutfðkÚke {qAko ÃkkBÞk nkuÞ
íkuðku Ëu¾kð fhíkk níkk yLku rLkùuíkLk ÚkE økÞk Ãkhtíkw [tÿ{k ÃkkuíkkLkkt þeík¤ rfhýkuÚke íkuLku Wßsð¤ fhíkk
níkk. (25) yux÷u nkÚk{kt rºkþq¤ Ÿ[wt ÃkfzeLku íku f]íÞk nrhLku {khðk {kxu Ëktík ðzu nkuX ËçkkðeLku, ¼Þtfh
árüÚke òuíke ykfkþ{kt yæÄh Q¼e. (26) íÞkhçkkË fÃkeLÿ, íkÁý, çk¤ðkLk, {kuxk Ãkðoík suðk
þhehðk¤k, íkeûý rðfhk¤ ËkZâkuðk¤k, Vw÷kðu÷k {w¾ðk¤k yLku yrík¼Þtfh rf÷rf÷kx þçË fhíkk
nLkw{kLkS Ãký Ä{oËuðLkk ½uhÚke ykfkþ{køkuo Qzíkk níkk. (27) ÄLkw»Þ{ktÚke Aqxu÷k çkký suðe økríkðk¤k
íku nLkw{kLkS íkífk¤ íku fkuxhkLke Mk{eÃku ykðeLku Ãkzâk. nLkw{kLkSLkk ÃkzðkÚke ¼Þ Ãkk{eLku íku fkuxhkLkk
nkÚk{ktÚke rºkþq¤ Ãký Ãkze økÞwt yLku íkuýu y[kLkf fk¤Mk{kLk nLkw{kLkSLku òuÞk. (28) nLkw{kLkSLku
òuELku íkífk¤ fktÃkíke yLku íku{Lku òuðk{kt Ãký yMk{Úko yuðe íku fkuxhk VheÚke ynª Lkrn ykðwt yu{ r[ífkh
fheLku ÃkkuíkkLkk çkk÷økúnku MkkÚku LkkMkðk {ktze. (29) Ãký, nLkw{kLkSyu LkkMke síke íku f]íÞkykuLkk økýLku,
íkífk¤ ÃkfzeLku ÃkkuíkkLkk ÃkwåA ðzu çkktÄeLku Ãkqðuo ÷tfk{kt su{ hkûkMkeykuLku {khe níke íkuðe s heíku, íku
f]íÞkøkýLku ¾qçk íkkzLk fÞwO. (30) ÃkAe íku f]íÞkøký {]ík:ÃkkÞ ÚkÞu÷ku òýeLku ËqhÚke s íkuLkku íÞkøk fhe
ËELku MkwtËh yïkuðk¤k íku nLkw{kLkSyu ÃkkuíkkLkk çku nMík ðzu ©enrhLku WÃkkze ÷eÄk. (31) ÃkAe íku rLkùuík
çkk¤fLku ÷kðeLku nLkw{kLkSyu ¼ÂõíkËuðeLku ykÃÞk íÞkhu ÃkkuíkkLkk çkk¤fLku {qŠAík yðMÚkk{kt Ãkk{eLku
¼ÂõíkËuðe nLkw{kLkS «íÞu çkkuÕÞk fu, (32) nu Ëuð ! ík{u f]íÞkyku Úkfe yk çkk¤fLku AkuzkÔÞku Au
Ãký íkuLkk{kt [uíkLk LkÚke {kxu ík{u íkuLku [uíkLkðtíkku fhku. ykÃkLkk {kxu íku{ fhðwt íku yMkkæÞ LkÚke íku{ nwt
òýwt Awt. (33) ©e nrhLke {kíkkLkwt yk «{kýuLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku nLkw{kLkS çkkuÕÞk fu nu ¼ÿu ! ík{khk
yk çkk¤f rËÔÞMðYÃkðk¤k Au Ãký «kf]ík Ëunðk¤k LkÚke. (34) íkuÚke íku çkk¤f ÃkkuíkkLkk ykí{kLkwt, ík{kÁt
yLku íkuLku þhýu ykðu÷k yLÞsLkkuLkwt Mkðuo füku Úkfe hûký fhLkkh Au. {kxu ík{khu íkuLke ®sËøke rð»ku shkÞ
®[íkk fhðkLke sYh LkÚke Ãký íkuLku rð»ku ík{khu yrÄfkrÄf MLkun fhðku. (35) yk «{kýu nLkw{kLkS
¼ÂõíkËuðe «íÞu çkkuÕkeLku suðwt ©enrhLkk {w¾kh®ðË Mkk{wt òuÞwt fu íkwhtík s ©e nrh òøk]ík ÚkELku nMÞk
yLku ©enrhLke RåAkÚke nLkw{kLkS íÞktÚke ytíkÄkoLk ÚkE økÞk. (36) nLkw{kLkSLkwt ykðwt çk¤ òuELku
íku ËtÃkíke yrík ykùÞo ÃkkBÞk yLku «kf]ík {kLkðeLke su{, ÃkkuíkkLkku Ãkwºk Lkðu yðíkkh ykÔÞku yu{ {kLkðk
÷køÞk. (37) ÃkAe íku ËtÃkíke Ãkkuíkkk MkçktÄe sLkkuLku fnuðk ÷køÞk fu nu çktÄwyku ! yk ÷kuf{kt nLkw{kLk
Mk{kLk çkeò fkuE Ëuð LkÚke fkhý fu íku{Lku rÃkþk[økýÚke yk çkk¤fLkwt hûký fÞwO Au. (38) yk «{kýu
ÃkkuíkkLkk MkøkktykuLku fnuíkkt Ä{o¼ÂõíkLke nLkw{kLkS «íÞu Wíf]c rLkck ÚkE yLku ÃkwLk: ÃkkuíkkLkk çktÄwsLkkuLku
nLkw{kLkSLkwt {nkíBÞ fnuðk ÷køÞk. (39) íku rËLkÚke ykht¼eLku Ä{o¼Âõík íkÚkk íku{Lkk MkçktÄeykuyu
yrík«u{Úke Ëh þrLkðkhLkk rËðMku nLkw{kLkSLkk ËþoLk yLku ÃkqsLkLkku rLkÞ{ ÷eÄku. (40) nu hksLkT !
íÞkhçkkË Ä{oËuð, f]íÞkøký îkhk ÚkÞu÷k füLke þktríkLku {kxu þk†kuõík heíku þktríkf{o, ÃkfðkLkku ðzu
çkúkñýkuLkwt íkÃkoý íkÚkk LkkhkÞý fð[Lkk MíkkuºkLkku sÃk fhíkk níkk.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt nLkw{kLkSf]ík çkk¤fhûký Lkk{u ÃktËh{kuu yæÞkÞ MktÃkqýo >> 15 >>
yæÞkÞ - 16
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íÞkhçkkË Ä{oËuðu ºkesu {rnLku ÃkwºkLkku rLk»¢{ý Lkk{u
MktMfkh fÞkuo, íku s rËðMku MkqÞoËþoLk fhkÔÞwt yLku çkúkñýku ÃkkMku MðÂMík ðkt[Lk fhkÔÞwt. (2) rðrÄLkk òýfkh
Ä{oËuðu yuf{Lkk rËðMku «Ëku»k Mk{Þu (MktæÞk Mk{Þu) [tÿ{kLke Ãkqò fhe yLku ºký {kMkLke ðÞ{kt ytøk
WÃkh þwØ ð†ku ðetxkt¤u÷k íku nrhLku [tÿLkwt ËþoLk fhkÔÞwt. (3) [tÿËþoLkLkk WíMkð Mk{Þu MkÃkíLke ykðu÷k
{tºk¿k çkúkñý ©uckuLkwt ¼ÂõíkËuðeyu ÃkqsLk fhe íku{Lku økkÞku, híLk, ð†, yLLk, yk¼q»kýkrËfLkkt ËkLkku
þk†rðrÄ «{kýu ykÃÞkt. (4) íÞkhçkkË MkwtËh ÃkfðkLkku çkLkkðeLku ÃkkuíkkLkkt Mkðuo MkçktÄeykuLku íku{ýu
s{kzâk. s{kzðkLkk fkÞo{kt ÔÞMík çkLku÷kt íku ¼ÂõíkËuðeyu W¥k{ Ãkkhýk{kt Mkwðkzu÷k yuðk Ãkwºk «íÞu
VheÚke æÞkLk Lk ykÃÞwt. (5) íkuÚke ûkwÄkÚke ÔÞkfw¤ çkLkeLku ËwøÄÃkkLk fhðkLke EåAkÚke ©enrh ÁËLk fhðk
÷køÞk. íÞkhu ¼Âõík{kíkk çkeò fkÞkuoLkku íkífk¤ íÞkøk fhe ËELku ÃkwºkLku Mk{eÃku økÞkt. (6) íÞkhçkkË
çkk¤MðYÃk Ãkwºk{kt yrík «u{ðk¤k íku ¼ÂõíkËuðeyu Ãkkhýk{ktÚke ÃkwºkLku ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt ÷ELku ÃkkuíkkLkk
çktLku MíkLkku îkhk ÃkwºkLku ËwøÄÃkkLk fhkðíkkt níkkt. (7) ËwøÄÃkkLk fhkÔÞk ÃkAe ¼ÂõíkËuðeyu ÃkkuíkkLkk îkhk
÷k÷LkÃkk÷Lk fhkÞu÷k ÃkwºkYÃk nrhLkwt MðYÃk, suðwt ÃkqðuoMk]rü Mk{Þu f{¤{kt hnu÷k çkúñkyu ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt
òuÞwt níkwt íkuðwt s òuÞwt. (8 - 10) su MðYÃkLkwt ÔÞkMku rðMíkkhÚke ðýoLk fhu÷wt Au, yLkwÃk{ (suLku fkuELke
WÃk{k ykÃke þfkÞ Lkrn), rËÔÞ ð†ku Äkhý fhu÷kt, yrík íkuòÞ{kLk, rËÔÞ y÷tfkhkuÚke y÷tf]ík,
ÃkkuíkkLkk{kt yk¾e rºk÷kufeLkku Mk{kðuþ fhíkwt, çkúñkrËf Ëuðkuyu suLke Míkwrík fhu÷e Au, ÃkkuíkkLke ¼Âõík fhLkkhk
¼õíkkuLku rLkíÞu Mkw¾fkhe, hkíkk f{¤Lke Ãkkt¾ze suðk Ëe½o Lkuºkkuðk¤wt {LkkuðktrAík V¤Lke «króLku yÚkuo þwØ
ðuËkuõík {køkoÚke Ãkqsíkk ÃkwÁ»kku {kxu fk{ÄuLkwt Mk{kLk, yktøk¤eykuYÃke ÃkýkuoÚke Þwõík [hýf{¤kuLku f]Ãkk fheLku
Úkkuzkt Q[kt fheLku ¼Âõík{kíkkLku ËþkoÔÞkt. (11) {tË nkMÞ yLku MVwhkÞ{kLk fwtz¤Lke fkÂLíkÚke Þwõík yuðwt
{w¾kh®ðË yLku þkuu¼kÞ{kLk ¼úqfwrxyku ðzu, ÃkkuíkkLku Ãkqsíkk nrh¼õíkkuLke «ríkÃkqò fhíkk nkuÞ íkuðwt (12
- 14) frxÃkùkík ¼køk{kt ðes¤e suðe Ãke¤kð†Úke yLku frx{u¾÷kÚke þku¼íkwt nkuÞ yuðwt ©eðíMk
r[nTLkÚke Þwõík su ðûk:MÚk¤ íkuLku rð»ku y{qÕÞ nkh Äkhý fhu÷k, rçkçkV¤ (÷k÷ Ãkkfu÷kt xªzku¤k) Mk{kLk
yÄhkucðk¤k, {Lkkunh LkkrMkfkðk¤k, {kuøkhkLke f¤e Mk{kLk ËtíkÃktÂõíkðk¤k, þt¾ Mk{kLk økúeðkðk¤k,
MkËkÞ WÃkþ{ yðMÚkkðk¤k, {Míkf WÃkh ~Þk{ fku{¤ fuþðk¤k, Mkwðýo yLku {rýsrzík ©uc çkkswçktÄ
íkÚkk fzktykuÚke þku¼kÞ{kLk yuðe Mkn†¼wòyku ðzu ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLkwt rník fhLkkÁt yuðwt MðYÃk (15
- 16) ð¤e {Míkf WÃkh híLksrzík yLku «fkþ{kLk yuðk nòhku {wøkxLku ÄkhLkkÁ, ÃkkuíkkLke feŠíkYÃk
ðLk{k¤kyku WÃkh ðuËYÃke ¼ú{hkuLke þku¼kðk¤wt, ðkÞw yÂøLk MkqÞo yLku [tÿkrËfLku Ãký yøkBÞ, ºkýuÞ
÷kuf{kt su{Lkwt íkus ÔÞkÃke hÌkwt Au íkÚkk Mktøkúk{{kt «ð]r¥k fhLkkhk þt¾, [¢, økËk yLku ÃkÈ íku Úkfe Ãký
suLke «kró Lk ÚkE þfu íkuðwt íku MðYÃk níkwt. (17) ¼Âõík{kíkk ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkwt yk «fkhLkwt MðYÃk òuELku
Ãkwºk{kt Mkðuoïh¼kð òýe íku{ýu íku nrhLke Míkwrík fhðkLke RåAk fhe. (18) yux÷k{kt s ¼økðkLkLke
{kÞkÚke su{Lke çkwrØ ykåAkrËík ÚkE Au yuðkt íku ¼Âõík ÃkkuíkkLkk ©enrhYÃk ÃkwºkLku «Úk{ su{ s ÃkwºkYÃku
òuíkk níkk. (19) yLku íkíûký MLkunk¤ ÓËÞðk¤k ¼Âõík{kíkkyu íku ÃkwºkLku h{kzeLku VheÚke Ãkkhýk{kt
Mkwðkze ËeÄkt. (20) íÞkhçkkË su «fkhLkk fk{ku{kt ÔÞMík ÚkELku sLkku ÃkkuíkkLkk ykí{MðYÃkLku Ãký ¼q÷e
òÞ Au íkuðk rðrðÄ «fkhLkk ½hLkk fk{fks{kt ÃkhkuðkELkuu u u ¼Âõík{kíkk ÔÞkfw¤ r[¥kðk¤kt ÚkÞkt. (21
Úke 24) nu hksLkT ! yuf Mk{Þu Ä{oËuðLkk ½hu {kfOzuÞ {wrLk (su r[htSðe Au) ÃkkuíkkLkk rþ»Þkuyu Mkrník
ykÔÞk. yrík fÁýkðk¤k, rºkfk¤¿kkLke íkÃkMðe, nkÚk{kt Ëtz-f{tz¤wt Äkhý fhLkkh, WÃkðeík yLku frx{u¾÷k
Äkhý fhu÷k, çkúñ[ÞorLkc, «þktík, sxkÄkhe, ðÕf÷ Äkhý fhu÷k, ¾¼k WÃkh fkr¤Þkh {]økLkwt {]øk[{o
Äkhe, rLkíÞ f{o fhðkLku nkÚk{kt Ë¼o Äkhý fhu÷k, yríkþÞ íkusMðe, çkúñ[kheyku{kt ©uc, yuðk íku
{kfOzuÞ {wrLkLku òuELku, yríkþÞ «VwÂÕ÷ík ÓËÞðk¤k nrh«MkkËu Lk{Mfkh fhe, MkL{w¾ sELku, «eríkÚke
íku{Lkk{kt ¼økðËTçkwrØ fheLku íku{Lkwt ÃkqsLk fÞwO. (25)¼kusLkykrËÚke yríkrÚk Mkífkh Ãkk{eLku Mkw¾uÚke çkuXu÷k
íku {kfOzuÞ {wrLkLku {Äwh Mðhðk¤e ðkýeÚke Mkw¾ Ãk{kzeLku ÃkAe Ä{oËuð çkkuÕÞk nu çkúñLkT ! ík{u ynª {khk
rLkðkMkMÚkkLku ÃkÄkÞko íkuÚke {Lku ¾qçk ykLktË ÚkÞku Au. (26) Ãkqýofk{ÃkýkLku Ãkk{u÷k yuðk {nkLkÃkwÁ»kkuLkwt
yk ÷kuf{kt ¼ú{ý ËeLk øk]nMÚkkuLkk fÕÞký {kxu s, fkuEf ð¾ík s ÚkkÞ Au Ãký rLkíÞ Úkíkwt LkÚke. (27)
nuu rîs ! ík{u õÞk fÞk þk†kuLkku yÇÞkMk fÞkuo Au ? ykÃk õÞk Ëuþ{ktÚke ykðku Aku ? yLÞLku {kLk ykÃkLkkh
nu {wrLkðÞo ! ík{u fkuLkk Ãkwºk Aku ? yLku fÞk fw¤-økkuºk{kt sL{u÷k Aku ? (28) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au
- nu hksLkT ! Ä{oLku òýLkkh yuðk Ä{uo yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke Ä{o¿k yuðk íku {kfOzuÞ, Ä{ofw{khLkk ËþoLkÚke
ykLktË Ãkk{eLku ÃkAe Ä{oËuð «íÞu çkkuÕÞk. (29) {kfOzuÞ {wrLk fnu Au - nu rîs ! {U ðuËkrË Mkðuo þkMºkkuLkku
yÇÞkMk fÞkuo Au. íku{kt Ãký ßÞkurík»kþk†Lkku Mkrðþu»k yÇÞkMk fÞkuo Au yLku çkeòykuLku íku ¼ýkðwt Awt.
(30 - 31) nu Ä{o ! nwt {nkí{k {]ftz{wrLkLkku Ãkwºk {kfOzuÞ Awt yLku ¼]økwøkkuºk{kt sL{u÷ku Awt. «ÞkøkkrË
íkeÚkkuoLke Þkºkk fhíkkt fhíkkt ËiðRåAkÚke Mkðo Mk{]rØðk¤k yuðk yk ík{khk ½h «íÞu ykÔÞku Awt. ík{kÁt
yk ½h íkku çkúñkrËf Ëuðkuyu Ãký feíkoLk, æÞkLk yLku ËþoLk fhðk ÞkuøÞ Au. (32) nu hksLkT ! yk «{kýu
íku {wrLkLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku «MkLLk ÚkÞu÷k Ä{oËuð nkÚk òuzeLku Lk{Mfkh fheLku yk «{kýu çkkuÕÞk. (33)
nu {wrLk ! ykÃkLkk ykøk{LkÚke y{kÁt ½h ÃkkðLk ÚkÞwt Au {kxu f]Ãkk fheLku, ík{ku ynª s hnku yLku ËþoLk
ykÃkku. (34) nu ßÞkuríkŠðË ! ík{ku {khk ÃkwºkLkku ¼krð¼køÞkuËÞ íkuLku þk†árüÚke swyku yLku nu rð«
! {khk yk ÃkwºkLkwt ík{u Lkk{fhý fhku. (35) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu Ä{oËuðu
«kÚkoLkk fhe yux÷u íku {kfOzuÞ {wrLk çkkuÕÞk fu ykðíkefk÷u Mkkík{Lkk økwÁðkhLkk rËðMku {tøk¤fkhe «¼kík{kt
nwt ík{khk ÃkwºkLkwt Lkk{ fhý fheþ. (36) {kfOzuÞ {wrLkyu yk «{kýu fÌkwt, íkuÚke «MkLLk ÚkÞu÷k Ä{oËuðu
çkeò rËðMku Mkðkhu íku {wrLkLku çkku÷kÔÞk yLku rËðMkLkk ºkeò Ãknkuhu íku {wrLk Ä{oËuðLkk ½uh ykÔÞk. (37)
nu hksLkT ! ÃkAe íku {wrLkyu íku Mk{Þu, Ä{oÃkwºkLkk WËÞLku yÚkuo ð]rØ©kØ LkktrË©kØ RíÞkrË ðuËkuõík f{o
fÞwO. (38) íÞkhçkkË yk Ä{oÃkwºkLkwt Lkk{ MkkÚkof ÚkkÞ yuðku Lkk{fhýMktMfkh fheLku íku {kfOzuÞ{wrLk ytíkárü
fheLku MkðofktE yøkkWÚke òýe ÷ELku çkkuÕÞk. (39) nu Ä{o ! ík{khku yk Ãkwºk ík{ku çktLkuLkk íkÚkk Mkðuo
ykr©íksLkkuLkk Ëw:¾Lku nhLkkhk Úkþu {kxu yk ÷kuf{kt nrh yuðk Lkk{Úke «rMkØ Úkþu. ð¤e íku{Lkk sL{Mk{Þu
[tÿ ffo hkrþ{kt hnu÷ku Au íkuÚke Ãký íku nrh fnuðkþu. (40) nu Ä{o ! Ëhuf Þwøk{kt ËunLku Ähíkk yuðk
ík{khk yk Ãkwºk MkíkTÞwøk{kt ïuík, ºkuíkkÞwøk{kt hkíkk, îkÃkhÞwøk{kt Ãke¤k ðýoLkk níkk yu fr÷Þwøk{kt f]»ý
ðýoLkk ÚkÞk Au. (41) íkuÚke nu rîs©uc ! íkuÚke ík{khk yk Ãkwºk yk Ãk]Úðe WÃkh f]»ý yuðk çkeò Lkk{Úke
Ãký «ÏÞkík Úkþu. ð¤e ÃkkuíkkLke {qŠík{kt sLkkuLkk r[¥kLkwt ykf»koðkÚke íkÚkk Ãkrðºk [iºk {kMk sL{ nkuðkÚke
Ãký ík{khk yk Ãkwºk f]»ý Lkk{u yku¤¾kþu. (42) nu rð« ! {U fnu÷kt yk çktLku Ãk]Úkf Lkk{ku MktÞwõík ÚkELku
ºkeswt nrhf]»ý yuðwt Lkk{ Ãký fnuðkþu. (43) nu Ä{o ! yk ík{khk Ãkwºk ¿kkLk, íkÃk, ðihkøÞ yLku
yüktøkÞkuøkLke MkkÄLkk ðzu þtfh Mk{kLk Úkþu. íkuÚke íkuyku Lke÷ftX yuðk Lkk{u Ãký «rMkØ Úkþu. (44) yk
«{kýu økwýf{koLkwMkkhu ík{khk yk ÃkwºkLkkt Lkk{ku yLkuf Au suLku nwt Ãký Ãkqhk òýe þfíkku LkÚke íkku ÃkAe
yLÞ sLkku íkku õÞktÚke òýe þfu ? (45) AÃkiÞkrLkðkMke sLkkuLku ykLktË Ãk{kzLkkhk ík{khk yk ÃkwºkÚke
ík{ku çktLku yríkþÞ Mkw¾Lku Ãkk{þku yLku íku Mkðo«fkhLkk fü Úkfe ík{khe hûkk fhþu. (46) su{ Ëuðku ËiíÞkuÚke
Ãkhk¼ð Ãkk{íkk LkÚke íku{ yk çkk¤f{kt «erík fhLkkh sLkku fk¤krËfÚke Ãkhk¼ð Lkrn s Ãkk{u. (47)
ð¤e ík{khk yk ÃkwºkLkk s{ýk nkÚk{kt ytfwþ íkÚkk f{¤Lkwt r[ö Au íkuÚke íkÚkk çktLku [hýku{kt Wæðohu¾k
yLku f{¤Lkkt r[nLkku Au íkuÚke yk çkk¤f ÷k¾ku sLkkuLkk rLkÞtíkk Úkþu. (48) yk{ ík{khk yk Ãkwºk feŠík,
{n¥kk, ÷û{e íku{ s MkíÞþki[krË økwýkuyu fheLku çkËheÃkrík LkkhkÞýMk{kLk Au {kxu MkkðÄkLk ÚkELku ík{ku
yk ÃkwºkLkwt hûký fhku. (49) nu hksLkT ! yk «{kýu Ä{o íkÚkk ¼Âõík, ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkk {kuxk ÃkwÁ»kku Ãký
suLku RåAu Au íkuðk {nkLk yiïÞoLku Mkkt¼¤eLku ÃkkuíkkLku Ãkqýofk{ {kLke yrík ykLktË ÃkkBÞkt.
MktðkË{kt, «Úk{ ytþ{kt ©enrhLkwt Lkk{fhý rðÄkLk fÞwO yu Lkk{u Mkku¤{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 16 >>
yæÞkÞ - 17
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku rËðMku Ä{oËuðu ¼khu ð†k÷tfkhku yLku ÿÔÞ ðzu {kfOzuÞ
{wrLkLke Ãkqò fhe yLku íku {wrLkyu hkrºkyu íÞkt s rLkðkMk fÞkuo. (2) çkeò rËðMku «kík:fk÷{kt QXeLku íku
{wrLk ©enrhLkwt ËþoLk fheLku íku{Lku Lk{Mfkh fheLku íkeÚkohks «Þkøk íkhV [k÷e LkeféÞk.(3) íku {wrLkLkk
rMkÄkÔÞk çkkË, Ä{oËuðu MLkkLkkrË r¢Þk fheLku, ykMkku ðËe çkesLkk rËðMku çkk¤ MðYÃk ©enrhLkku yLLk«kþLk
MktMfkh fÞkuo. (4) nu hksLkT ! {tËnkMÞÚke Þwõík MkwtËh yk¼q»kýkuÚke y÷tf]ík ytøkkuðk¤k, fku{¤ «ðk÷
Mkh¾kt [hýf{¤kuðk¤k yLku {kíkkLkk ¾ku¤k{kt çkuXu÷k nrhf]»ý Lkk{Lkk ÃkwºkLku Ä{oËuð yuf MkwðýoLkk
Ãkkºk{kt Ënª, nrð yLku {ÄÚke r{r©ík yLLk «eríkÃkqðof ykÃkíkk níkk. (5) ©enrhLke ð]r¥kLke Ãkheûkk
fhðk {kxu íku{Lke Mk{ûk Ãkkºk, ð†, þ†, ÄLk yLku þk† ykrË {qõÞkt. íku{ktÚke ©enrhyu n»koÃkqðof þk†
økúný fÞwO íkuÚke rÃkíkk Ä{oËuð ¾qçk hkS ÚkÞk. (6) þwõ÷Ãkûk{kt [tÿ{k ð]rØ Ãkk{u íku{ íku ©enrh
{kíkkrÃkíkkLkk Ãkku»kýÚke «ríkrËLk ð]rØ Ãkk{íkk níkk. ÃkAe íku Ä{o¼Âõík yLku yLÞ sLkku nrhLku ykðu÷e
Ëkz{Lkk çkes Mkh¾k ËktíkkuLke ÃktÂõík òuELku ykLktË Ãkk{íkk níkk. (7) Ãkhçkúñ Ãkh{kí{k©e LkkhkÞý
¼økðkLkLkwt rLkíÞ «íÞu ÷k÷LkÃkk÷Lk fhíkkt íku Ä{o¼ÂõíkLku hkrºkrËðMk Ãký yuf ûkýLke su{ ðeíkðk ÷køÞk.
(8) ©enrhLkk ËþoLk fhíkkt íku AÃkiÞk rLkðkMke sLkkuLku íku{Lkk ÓËÞ{kt yk Ä{oÃkwºk{kt «ríkrËLk MLkunLke
ð]rØ Úkðk ÷køke. (9) ©enrh{kt yríkþÞ MLkunLku ÷eÄu, ©enrhLkk ËþoLk rðLkk yuf ûký Ãký íku økk{Lkk
rLkðkMke sLkkuLku yuf Þwøk Mk{kLk ÷køkíke níke. (10) rðïLkk ykí{k suðk ytíkÞko{e ¼økðkLk Ãký íku
LkhLkkhe ¼õíksLkkuLke ð]r¥k ÃkkuíkkLkk{kt s ¾U[kÞu÷e hnu íku s «{kýu çkk¤÷e÷k fhíkk níkk. (11)
íÞkhçkkË Úkkuzk Mk{Þ{kt s, çkknwykuyu Mkrník Zª[ýÚke h{íkk yu ©enrh çkk¤÷e÷eykuyu ÃkkuíkkLkk
{kíkrÃkíkkLku ykLktË WÃkòðíkk h{ðk ÷køÞk. (12) frx yLku [hý f{¤{kt çkktÄu÷e yk¼q»kýkuLke LkkLke
½q½heykuLkk {Lkkunh LkkËÚke, MkwtËh Ãkøk÷kt {ktzíkk íku ©enrh ÃkkuíkkLke {kíkk çkku÷kðu íÞkhu íku{Lke Mk{eÃku
sELku íku{Lkk ¾ku¤k{kt çkuMkíkk níkk. (13) yLku íku ¼Âõík{kíkk Ãký Äq¤Úke {u÷k ÚkÞu÷k þhehðk¤k íku
©enrhLku çku nkÚkÚke Akíke MkkÚku ÓËÞ{kt ¼ezeLku yríkMLkunÚke ÃkkuíkkLkk MíkLkðzu ËwøÄÃkkLk fhkðeLku íku
©enrhLku ík]ó fhíkkt níkkt. (14) {kíkkrÃkíkkLkk rþ¾ðkzâk rðLkk s Ä{oÃkwºk íku ©enrh ÃkkuíkkLkk {kíkk-
rÃkíkk íkÚkk yLÞ sLkkuLku çkku÷kððk {kxu nu íkkík ! nu rÃkíkk ! nu {kíkk ! nu {Lkw»Þku ! yk «{kýu {eXe yLku
fk÷e fk÷e ¼k»kk{kt çkku÷íkk níkk. (15) ßÞkhu ©e nrh, †eykuyu òuðk ÞkuøÞ fw{kh÷e÷k fhðkLke
yðMÚkkðk¤k ÚkÞk íÞkhu íku ÃkwhLke ðrLkíkkyku, çkeò çkÄkt fkÞkuoLkku íÞkøk fheLku nMkíke nMkíke ©enrhLku
òuELku ykLktË Ãkk{íke níke. (16) íku ÃkAe yÕÃkfk¤{kt s Ä{oLktËLk ©enrh f{¤Ãkºk Mk{kLk ÃkkuíkkLkk
fku{¤ [hýkh®ðË ðzu AÃkiÞkÃkwh{kt yLkkÞkMku s ¼ú{ý fhðk ÷køÞk. (17) yk «{kýu nrhf]»ý yuðk
©enrh, AÃkiÞkÃkwhLkk sLkkuLku ykLktË WÃkòðíkk Úkfk Mk{ðÞMf çkúkñýÃkwºkkuLke MkkÚku h{ðk ÷køÞk. (18
- 19) nu hksLkT ! yuf Mk{Þu fkuE {kuxk ÃkðoLkk rËðMku, çkúkñýku Mkrník ©erð»ýwLku s{kzðk, çkúñ¿kkLkeyku{kt
©uc yuðk íku Ä{oËuðu ÃkkuíkkLke ¼kÞko ¼ÂõíkËuðe ÃkkMku þwØ, Mkðuo hMkkuÚke Þwõík MkwøktÄe{kLk yuðe rðrðÄ
«fkhLke hMkkuE çkLkkðzkðe. (20 - 21) ÃkAe Ãkrðºk s¤ ðzu MLkkLk fhe, frx WÃkh huþ{e Ãkeíkktçkh
Ãknuhe, [hý{kt [k¾zeyku Ãknuhe, ¾¼u ¾uMk Äkhý fhe Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk ½h{kt «ðuþ fhe, ¼ÂõíkËuðeyu
çkLkkðu÷e [khu «fkhLke (¼ûÞ, ¼kußÞ, ÷uÌk yLku [ku»Þ) hMkkuE MkwðýoLkk Úkk¤{kt ¼heLku ¼økðkLkLku Lkiðuã
yÃkoý fhíkk níkk. (22) íÞkhçkkË nu f]»ý ! nu ðkMkwËuð ! nwt ík{khku ËkMk Awt {kxu {U yÃkoý fhu÷wt
yk ¼kusLk ík{u s{ku. yk «{kýu Ä{oËuð ßÞkt «¼wLku fnu Au. (23) íÞkt íkku ûkwÄkíkwh yLku Lk]Lkkxâ Ähe
hnu÷k ©enrh íÞkt ykðeLku, Ä{oËuðu ðkÞko Aíkkt Ãký, ÁËLk fheLku íku Lkiðuã{kt Ähu÷wt çkÄwt ¼kusLk s{e økÞk.
(24) íku Ãkkºk{ktLkwt çkÄwt yLLk s{e økÞkt Aíkkt Ãký ©enrh ík]ó Lk ÚkÞk íkuÚke ¼ÂõíkËuðeyu Vhe ð¾ík
íku Ãkkºk{kt yLLk {qõÞwt. (25) VheLku ÃkehMku÷k yLLkÚke Ãký ßÞkhu ©enrhLku ík]ró Lk ÚkE íÞkhu ¼ÂõíkËuððe
Lkðwt Lku Lkðwt yLLk íku Ãkkºk{kt ÃkehMkíkkt økÞkt. (26) ÃkAe rðïYÃkÄkhe ©enrh, ¼Âõík{kíkk sux÷wt yLLk
ÃkkuíkkLke ykøk¤ {qfíkkt níkkt íku çkÄwt s yLLk s{e síkk níkk. (27) nu hksLkT ! yk «{kýu ½h{kt hktÄu÷wt
çkÄwt yLLk s{e síkk ©enrhLku òuELku Ä{o¼Âõík çktLku ykùÞo Ãkk{e økÞk. (28) íku Mk{Þu Ä{oËuðLkk
½h{kt hnu÷k çkúkñýku yLku çkúkñý ÃkíLkeyku ©enrhLkk {w¾kh®ðË Mkk{wt òuELku ¼Âõík{kíkkLkk Mkkt¼¤íkkt
s ÃkhMÃkh çkku÷ðk ÷køke fu, (29) y{u yøkkW Ãký ½ýkt çkk¤fku òÞkt Au Ãkhtíkw yk çkk¤f íkku yrík
ykùÞofkhe Au fkhý fu ¼ÂõíkËuðeyu hktÄu÷wt çkÄwt s yLLk íku s{e økÞk Au. (30) {kxu íku Ëu¾kÞ Au
yÕÃkkuËhðk¤k Ãký ¾hu¾h íkku íkku, íku{Lkk WËh{kt yk¾k søkíkLku Äkhý fhLkkh LkkhkÞýLke su{ {nkuËh
Au. (31) yk «{kýu íku †eyku ÃkhMÃkh çkku÷íke níke íkuðk{kt s ¼økðËT RåAkÚke Ä{oËuðLku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkk
þhehLkk yuf ytøk{kt s yk MktÃkqýo søkíkT Ëu¾kÞwt. (32) íku{kt çkkh MkqÞo, yüðMkwyu Mkrník yufkËþ
Áÿ, MkkæÞ Ëuðku, ðkÞwøkýku, Ãkðoík, Mkkøkh yLku îeÃkkuyu Mkrník Ãk]Úðe,ykfkþ yÂøLk, [tÿ{k íkÚkk íkkhkyku
Ãký òuÞk. (33) íkÚkk yrïLke ykrËf Lkûkºkku, MkqÞkorËf økúnku, {u½økýku, økktÄðkuo,hkûkMkku, Þûkku, Mk{Mík
íkeÚkkuo, ÉøðuËkrËf ðuËku, yk Mkðuo Ãký òuÞwt. (34) ð¤e MkkÂ¥ðf yntfkhLkk fkÞo¼qík Ëþ RrLÿÞku Mkrník
{Lk, MkqÞkorË ßÞkurík{tz¤, s¤-íkus, þçËkrË Ãkt[ rð»kÞku, øktøkkrËf LkËeyku, Mk¥ðkrË ºký økwýkuLku Ãký
Ä{oËuðu òuÞk (35) ykðwt ykùÞo òuELku íku Ä{oËuðu þtfkyu hrník ÚkRLku íku ÃkwºkLku MkkûkkíkT LkkhkÞý {kLkeLku
Lk{Mfkh fÞko yLku ÃkAe ¼Âõík «íÞu çkkuÕÞk. (36) Ä{oËuð fnu Au - nu Mkki¼køÞðtíke ! ykÃkýk {kxu
ík{u su hMkkuE çkLkkðe níke íku çkÄwt s yLLk yk {kºk yuf ð»koLke ô{hLkk çkk¤f s{e økÞk Au íku{kt
ík{khu ftE ykùÞo Lk {kLkðwt. (37) fkhý fu Ãkqðuo f]»ýkðíkkh{kt Ãký çkkÕÞkðMÚkk{kt s økkuðÄoLkÄkhe
f]»ý, økkuÃk-økkurÃkfkykuyu yÃkoý fhu÷kt Ãkw»f¤ Lkiðuã s{e økÞk níkk. (38) nu ¼ÿu ! íku s ¼økðkLk
ÃkkuíkkLke EåAkÚke ¼õík yuðk ykÃkýu ½uh sLBÞk Au íku{ ík{u òýku yu{kt ftE ykùÞo Au s Lkrn. (39)
ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «fkhu Ä{oËuð Úkfe «çkkuÄLku Ãkk{u÷kt íkuðkt Ãkríkðúíkk ¼ÂõíkËuðe,
rðM{Þ hrník ÚkELku, ÃkkuíkkLkk ÃkqºkLku MkkûkkíkT ©ef]»ý òýe, ykLktËMkkøkh{kt zwçke økÞk. (40) yk «fkhu
«¼wyu ík¥ðLkku çkkuÄ fheLku íku ËtÃkíkeLke ÃkwºkMLkunYÃku {kÞkLku Zktfe ËeÄe. (41) nu hksLkT ! íÞkhçkkË {kÞkLkk
ykåAkËLkLku ÷eÄu Ä{o¼ÂõíkLku ÃkkuíkkLkk Ãkwºk s «¼w Au íkuLke rðM{]rík ÚkE økE yLku yøkkWLke su{ s
Ãkwºk¼kðÚke íku{Lku ¾ku¤k{kt ÷ELku h{kzðk ÷køÞk. (42) çkúñk, rþð, þu»k, ÷û{e ðøkuhu Ãký su yk
©enrhLkku {rn{k økkÞ Au íku s ©enrhLku, ¼ÂõíkÄ{o ÃkkuíkkLkk Ãkwºk s {kLkðk ÷køÞk. (43) íÞkh ÃkAe
nu hksLkT ! ¼Âõík{kíkkyu ©ØkÃkqðof VheÚke hktÄu÷k yLLkLku fwxwtçkesLkku íkÚkk çkúkñýkuyu Mkrník Ä{oËuð sBÞk
yLku ÃkAeÚke ¼Âõík{kíkk Ãký sBÞk. (44) nu hksLkT ! yuf s ð»koLke yðMÚkkðk¤k ©enrh Ãkkuíku yuf÷k
s MkUfzku {Lkw»Þku {kxu hktÄu÷wt yLLk s{e síkk níkk yuðwt yiïÞofkhe yk çkk¤[rhºk íkuLku su sLkku Mkkt¼¤þu
íku ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞýLku rðþu ¼ÂõíkLkuu Ãkk{þu.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrh ¼kusLkkrË «íkkÃk ËþoLk Lkk{u Mk¥kh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 17 >>
yæÞkÞ - 18
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! AÃkiÞkÃkwhLke Mk{eÃk{kt s íkhøkk{ Lkk{Lkwt «ÏÞkík Lkøkh
ykðu÷wt Au íku{kt çk¤Ëuð Lkk{u yuf rLk»ÃkkÃk çkúkñý hnuíkk níkk. (2) {u½{kt su{ ðes¤e WíÃkLLk ÚkkÞ
íku{, íku çk¤Ëuð þ{koLku íku{Lke Ãkqýko Lkk{Lke ÃkíLkeLku rð»ku W¥k{ Mð¼kðu Þwõík yLku Ëe½o÷ku[Lkðk¤kt
MkwðkrMkLke Lkk{Lkkt fLÞk WíÃkLLk ÚkÞk. (3) ÃkAe íku çk¤Ëuð þ{koyu þwØ ytík:fhýÚke íku fLÞkLku çkwrØ{kLk
yLku W¥k{ økwýÞwõík Ä{oÃkwºk hk{«íkkÃk¼kELku ykÃkðkLke RåAk fhe. (4) íkuÚke hk{«íkkÃkLkk rÃkíkk
Ä{oËuðu Ãký, çk¤Ëuð þ{koLkk ÓËÞLkku yr¼«kÞ òýeLku íku fLÞk MkkÚku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkku rððkn fÞkuo. (5)
ÃkAeÚke íku ðhfLÞkLkk Lk¬e fhu÷k ÷øLk rËðMku çkk¤þ{koLkk rLk{tºkýÚke, Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk ¿kkríksLkku MkkÚku,
AÃkiÞkÚke Lkef¤eLku íkhøkk{ sðk íkiÞkhe fhe. (6) nu hksLkT ! íku Mk{Þu ½uh, ðk®sºkku ðøkkzLkkhkyku
rðrðÄ «fkhLkk ðk®sºkku ðøkkzðk ÷køÞk yLku ðirËf çkúkñýku ðuË{tºkkuLkwt Wå[khý fhðk ÷køÞk. (7)
yLku AÃkiÞk økk{Lkk rLkðkrMk MktçktÄesLkku íkÚkk yLÞ sLkku Ãký, çknw{qÕÞ ð†k¼q»ký íkÚkk Ãkk½zeyku
ÃknuheLku Ä{oËuðLkk yktøký{kt ðkhtðkh rðnhðk ÷køÞk. (8 - 9) íku Mk{Þu AÃkiÞk{kt rLkðkMk fhe hnu÷e
MkUfzku çkúkñý †eyku ytøk WÃkh MkwðýoLkk y÷tfkhkuÚke y÷tf]ík, ¼k÷ «Ëuþ{kt MkwtËh fwtfw{Lkku [tÿf fheLku,
{tøk¤ økeíkku økkíke økkíke, Ä{oËuðLkk ½uh ykðe yLku ¼Âõík{kíkkLke ÃkkMku hnu÷k ð†k÷tfkhÚke y÷tf]ík yuðk
çkk¤MðYÃk ©enrhLku òuE ykLktË Ãkk{eLku h{ðk ÷køke. (10) Lke÷ftX Lkk{ Äkhe íku ©enrhLku s{ðk
MkkÁ íku Mkðo çkúkñý †eykuyu çkkuh yLku y{]íkV¤ RíÞkrË ½ýkt V¤ku «eríkÃkqðof ykÃÞkt yLku ©enrh
Ãký íku Mkðo V¤ku s{e økÞk. (11) íÞkhçkkË Ä{oËuðu ð†k÷tfkhkuÚke Mkwþkur¼ík hk{«íkkÃk¼kE íkÚkk
©enrh yu çkLLku ¼kEykuLku, Mkwðýoíkkhu Þwfík yuðkt ð†kuÚke þýøkkhu÷e Ãkk÷¾e{kt çkuMkkzâk. (12 - 13)
ÃkAe íku çktLku ¼kEykuLke {kíkk ¼ÂõíkËuðeLku íkÚkk yLÞMktçktÄesLkkuLke †eykuLku hÚk{kt çkuMkkze, Ä{oËuð
½kuzuïkh çkúkñýkuLke MkkÚk{kt, þw¼{qnqíko{kt AÃkiÞkÚke rºkøkk{ sðk LkeféÞk. íku Mk{Þu ËwtËwr¼, ¼uhe, økku{w¾
ðøkuhu ðk®sºkku ðkøkíkkt níkkt. (14) nu hksLkT ! íku Mk{Þu Ä{oËuðLke ÃkkA¤ rð©k{, WL{ík yLku þÂõíkþk¤e
MkwçkwØ Lkk{Lkk yk ºký Ä{oËuðLkk Mkk¤kyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk MktçktÄeykuLke MkkÚku síkk níkk. (15) çkk¤þ{koLkk
Ãkwºk Ä{oËuð, {køko{kt su su økk{ økÞk íÞkt íku økk{Lkk sLkku, íku{Lkk çktLku MkwÃkwºkkuLku òuELku n»ko Ãkk{íkk níkk.
(16) íku Mkðuo økk{Lkk sLkku ÃkkuíkkLku ½uhÚke ¼uxMkk{økúeyku ÷kðeLku hk{«íkkÃk íkÚkk nrhf]»ýLku yÃkoý fheLku,
íku{Lku Lk{Mfkh fheLku Q¼k hnuíkk níkk. (17) nu hksLkT ! {nk¼køÞþk¤e íku sLkku, çkk¤fku yLku
ðrLkíkkykuyu Mkrník, íku çktLku ¼kEykuLkwt ËþoLk fheLku ÃkkuíkkLkk Lkuºkku MkV¤ fhíkk níkk. (18) ÃkAe íku çk¤Ëuð
þ{ko, Ä{oËuðLku ykðíkk òýeLku, MkøkkMktçktÄeykuLkku Mk{qn ÷E, ðk®sºkkuðk¤k yLku rð«kuLku ykøk¤ hk¾eLku,
íkífk¤ MkL{w¾ ykÔÞk. (19) {køko{kt, íku Ä{oËuðLku MkøkktMktçktÄeykuyu Mkrník ÃkkuíkkLke Mk{eÃk ykðíkk
òuELku, íku çk¤Ëuð rð« íkífk¤ ðknLk{ktÚke QíkheLku, Ä{oËuð íkÚkk yLÞ sLkkuLku {éÞk. (20) Ä{oËuðu
Ãký ÞÚkk½rxík MkðuoLkku Mkífkh fÞkuo. ÃkAe çk¤Ëuð rð« VheÚke ÃkkuíkkLkk ðknLk{kt çkuMkeLku Ä{oËuðkrË sLkkuLke
MkkÚku ÃkkuíkkLkk h{ýeÞ økk{ «íÞu ykððk ÷køÞk. (21) Ä{oËuðLku ykøk¤ fheLku íku çk¤Ëuð rð«u þuhzeLkk
¾uíkhku íkÚkk rðrðÄ «fkhLkk ð]ûkkuÚke h{ýeÞ yuðk íkhøkk{{kt «ðuþ fÞkuo. (22) ÄLkw ykrË Ãkþwyku,
†eyku, ÃkwÁ»kku yLku çkk¤fku ðøkuhu rðrðÄ «fkhLkk æðrLk íkÚkk {Lkkunh ðuË{tºkkuÚke íku økk{ økwtsíkwt níkwt.
(23 - 24) ð¤e, MkwtËh heíku ðk¤eLku MkkV fhkÞu÷k íku økk{Lkk hMíkkyku WÃkh ðkhtðkh síkk-ykðíkk
†eÃkwÁ»kkuLke ¼ezðk¤k, økkÞkuLke ¾heyku ðzu Qzu÷e Äq¤Úke ÔÞkó, {tøk¤ {kxu Ëhufu îkhk WÃkh r[ºkrðr[ºk
ð†ku íkÚkk ykMkkuÃkk÷ðLkkt çktÄkÞu÷kt íkkuhýkuðk¤k yLku yÂøLknkuºkeykuLkk fwtz{ktÚke Lkef¤íkk Äq{kzkÚke
{Lkkunh yuðk íkhøkk{{kt íkuykuyu «ðuþ fÞkuo. (25 - 26) ÃkkuíkkLkk çktLku ÃkwºkkuLku ykøk¤ fheLku íku Ä{oËuð
íku økk{Lkk {køko{kt ßÞkt ßÞkt òÞ Au íÞkt ÃktÂõíkçktÄ Q¼u÷k LkhLkkhe sLkku, Ãkk÷¾e{kt çkuXu÷k YÃkLku yLkwYÃk
MkðkOøkkuðk¤k, {Lkkunh yLku ykòLkçkknw yuðk hk{«íkkÃk¼kE íkÚkk nrhf]»ýLku òuELku ÃkhMÃkh çkku÷ðk
÷køÞk fu (27) †eyku çkku÷e - nu †eyku ! yk çku Ä{oÃkwºkku{ktÚke LkkLkk Ãkwºk ©e nrhLkwt ykùÞofkhe
þhehMkkitËÞo íkku ík{u swyku ! (28) nu Mk¾eyku ! ©enrhLkk yk ©uc MkkIËÞo{kt søkíkTfíkko çkúñkyu ÃkkuíkkLkwt
Mk{økú Mk]rü [kíkwÞo ËþkoÔÞwt Au. íkuÚke yk ©e nrhLkk ËþoLk{kºkÚke s ykÃkýku sL{ MkV¤ ÚkE økÞku Au
yLku yufkËþe ykrËf ðúíkkuLkwt V¤ Ãký ykÃkýLku n{ýkt s «kó ÚkÞwt Au. (29) rþð çkúñkrËfLku Ãký
su ©e nrhLkwt ËþoLk yrík Ëw÷o¼ Au, íku nrh yíÞkhu ¼Âõík{kíkkLkk ÃkwºkYÃku ÚkÞk Au. (30) yu «u{ðíke{kíkkLke
¼køÞhu¾k Ãký yíÞkhu Mkðkuoíf]ü ðíkuo Au fu{ fu íku ¼køÞhu¾kÚke íku{Lkk ½h{kt çkk¤MðYÃk yk ©ef]»ý
çkk¤÷e÷k fhu Au. (31) yLku yk hk{«íkkÃkLku Ãký íku{Lkk Ä{ko[hý, íkÃk, ÷û{e, Þþ, rðãkyu fheLku
rðîkLk Ãktrzíkkuyu íku{Lkk rÃkíkk Ä{oËuð Mk{kLk fÌkk Au. (32) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk
«{kýu ÃkhMÃkh çkku÷íke yLku çktLku ¼kEykuLkk ËþoLkÚke ÃkkÃkhrník ÚkE økÞu÷e íku ðrLkíkkykuLku ÃkkuíkkLku rð»ku
ËeLk¼kð òýeLku Ä{oÃkwºk ©enrh f]Ãkk fheLku íku †eykuLkk ÓËÞ{kt ykrð¼koð ÃkkBÞk. (33) Lke÷{u½ Mk{kLk
Ëunðk¤k, f{¤÷ku[Lk, fkurx fk{ËuðLku ÷ßò Ãk{kzu íkuðk YÃkðk¤k ©enrhf]»ý ¼økðkLkLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk
ÓËÞ{kt ykrð¼koð Ãkk{u÷k òuELku íku †eyku, íku{Lku ÓËÞ{kt Mkkhe ÃkuXu ¼uxe yLku íkuÚke íku{Lkk ykæÞkÂí{f
íkkÃkkuLkwt rLkðkhý ÚkÞwt. (34) nu hksLkT ! {køko{kt Ãkh{yËT¼wík, fkurx yÂøLk, [tÿ íkÚkk MkqÞoLke fktríkÚke
Ãký yrÄf fktríkðk¤k, nrhLku òuE, ÃkwÁ»kku Ãký íku Mk{Þu {Lk{kt þtfkyku fhíkk níkk fu yk íku rð»ýw nþu,
fu rþð nþu, fu çkúñk nþu ! (35) yk «fkhu Mkðuo sLkku îkhk Wå[khkÞu÷e ðkýeLku Ä{oËuð Mkkt¼¤íkk
Mkkt¼¤íkk Ä{oËuð, çk¤Ëuð rð«u ykÃku÷k Wíkkhk{kt yLÞ sLkkuLke MkkÚku QíkÞko. (36) íÞkt íku çk¤Ëuð rð«u
{ÄwÃkfo, W¥k{ ð†ku yLku r«Þ ¼uxku ÷kðeLku íku çktLku Ãkwºkku Mkrník Ä{oËuðLkwt rðrÄÃkqðof ÃkqsLk fÞwO. (37)
íÞkhçkkË çkwrØ{kLk çk¤Ëuð rð«, Ä{oËuð íkÚkk Ä{oËuðLke MkkÚku ykðu÷k çktÄwsLkkuLkwt ¼kusLkkrËÚke ykríkÚÞ
fhíkk níkk. (38) ÃkAe çkúkñýku¥k{ çk¤Ëuðr«Þu Ä{oËuð íkÚkk çkeò òLkiÞkyku MkkÚku ykí{¿k yuðk
hk{«íkkÃkSLku h{ýeÞ {tzÃk{kt çkku÷kÔÞk yLku rðrÄÃkqðof ÃkkuíkkLke fLÞk íku{Lku Ãkhýkðe. (39 - 40)
{Lkkunh ËtíkÃktÂõíkðk¤kt, rLkËkuo»k ytøkðk¤kt, MkwtËh frx Ãkùkík ¼køkðk¤kt, {Lkkunh WËhkrË {æÞ¼køkðk¤kt,
ÃkríkðúíkkÄ{o{kt rLkckðk¤kt yuðkt íku fLÞkLku hk{«íkkÃkS ÃkhÛÞk. (41) íku ÷øLk Mk{Þu «ýðkrË ½ýkt
ðk®sºkku ðkøkíkkt níkkt yLku LkøkhrLkðkMke sLkkuLku ½uh ½uh {kuxku WíMkð ÚkÞku. (42) íku WíMkð{kt n»ko½u÷e
yLku fÃkk¤{kt ftfwLkk ÷uÃkðk¤e †eyku çku rð¼køk{kt ðnU[kELku, yufçkeòLke MkL{w¾ ÚkELku ¼økðkLkLkk
feíkoLkku økkíke níke. (43) nu hksLkT ! Mk{Úko yuðk çk¤Ëuð rð«u, fkuE òíkLke yÃkuûkk rðLkk Ä{oËuðLku,
çku ÷k¾ MkkuLkk{nkuhku ¼ux ykÃke. (44) ðkAzktyu Mkrník yLku ½zk suðkt yzkýðk¤e yuf nòh økkÞku
íkÚkk {qÕÞðkLk ð†ku yLku y÷tfkhku Ãký ykÃÞk. (45) ð¤e Ä{oËuðLkk yLÞ MktçktÄe sLkkuLku Ãký ÞÚkk½rxík
ð†krËÚke ÃkqSLku çk¤Ëuð rð«u íku çkÄkLku ËMk rËðMk MkwÄe ÃkkuíkkLku ½uh hkÏÞk. (46) íku{Lkku þwØ¼kð òýeLku
Ä{oËuð Ãký íÞkt hneLku ¼økðkLkLke ðkíkku îkhk íku{Lku ykLktË Ãk{kzíkk níkk. (47) ÃkAe yrøkÞkh{k rËðMku
Mkðkhu, ÃkwºkðÄw MkwðkrMkLke çkkE íkÚkk ¼Âõík{kíkkLku swËe swËe Ãkk÷¾eyku{kt çkuMkkzeLku, Ä{oËuð çkLLku Ãkwºkkuyu
Mkrník hÚk{kt çkuXk. (48) ÃkAe çk¤Ëuðrð« íku økk{Lkk sLkku MkkÚku ð¤kððk ykÔÞk níkk íku{Lku ÃkkAk
ðk¤eLku, {køko{kt sLkku îkhk ÃkqòÞu÷k Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk ½uh ykðeLku ÃkkuíkkLkk MktçktÄeyku MkkÚku Mkw¾uÚke rLkðkMk
fheLku hÌkk. (49) ÃkhýeLku ÃkkuíkkLkk ïMkwhLkk ½uh ykðu÷kt MkwðkrMkLke çkkE, ÃkríkLkk ½hLku Ãkk{e, ÃkkuíkkLkk
Ãkrík hk{«íkkÃkS MkkÚku h{ý fhíkkt níkkt yLku íku{Lke yLkwð]r¥k{kt hne MkíÞþki[krË økwýkuÚke yLkwhtsLk
fheLku «eríkÃkqðof MkuðLk fhíkkt níkkt.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt ÔÞkÃkfuþ sÞucrsík
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©e hk{«íkkÃk rððkn ðýoLk Lkk{u yZkh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 18 >>
yæÞkÞ - 19
(1) ßÞucrsík hkò fnu Au - nu {wrLk ! su ðtþ{kt ©enrhLkkt {kíkk ¼Âõík «økx ÚkÞkt Au
íku f]»ýþ{koLkku íku{Lkk çktÄwyku MkrníkLkku Ãkrðºk ðtþ nwt Mkkt¼¤ðk RåAwt Awt. (2 - 3) nu ¼økðLkT ! »kziïÞu
Þwõík, WËkh, feŠíkðk¤k, Ä{oÃkwºk yuðk Lke÷ftXu, {Lkw»ÞíkLk Äkhý fheLku, çkeòt su {Lkw»Þ[rhºkku fÞkO nkuÞ
íku Ãký {Lku rðMíkkhÚke fnku. (4) nu çkúñLk ! ©enrhLkkt [rhºkkuLkwt su sLkku rLkíÞ ©ðý fhu íku{Lkkt Mk{økú
ÃkkÃkku Lkkþ ÚkE òÞ, íkuLkwt ytík:fhý íkífk¤ rLk{o¤ ÚkE òÞ yLku íkuLke WÃkh ¼økðkLk «MkLLk ÚkkÞ Au
yuðkt [rhºkkuLkwt ©ðý fkuý Lk fhu ? (5) nu {wrLk ! ¼økðkLkLkk [hýf{¤ku{ktÚke sL{ Ãkk{ðkLku ÷eÄu
s øktøkk LkËe çkeS LkËeykuLke Mkh¾k{ýe{kt «þtMkk Ãkk{e, íku{s çkúñkrËf Ëuðkuyu Ãký rðrðÄ WÃk[khkuÚke
íku LkËeLke Ãkqò fhe, yux÷wt s Lknª Ãký íku LkËe îkhk sLkkuLkkt Mk{økú ÃkkÃkkuLkku Lkkþ ÚkkÞ Au. ykðkt ©enrhLkkt
[rhºkkuLkwt Ãkþw½kíke rðLkk çkeòu õÞku ÃkwÁ»k ©ðý Lk fhu ? (6) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nu rþðhk{ rð«
! yk «fkhu íku hkòLkk ÃkqAðkÚke, Ãkhçkúñ LkkhkÞý{kt s yufkøkúr[¥kðk¤k íku ÔÞkÃkfuþ {wrLkyu, ©e nrh{ktÚke
r[¥kLku çknkh ¾U[eLku, ßÞucrsík hkòLkk ð¾ký fhíkkt çkkuÕÞk fu (7) nu hksLkT ! yk ¼qr{ WÃkh ík{u
ÄLÞ¼køke Aku fu{ fu hòuøkwýe «f]rík nkuðk Aíkkt Ãký ík{u ¼økðíkT MðYÃkLke fÚkk ©ðý fheLku fk¤Lkwt
rLkøko{Lk fhku Aku. (8) nu {nkhkò ! ík{u yk ÃkqAâqt íku ½ýwt MkkÁt ÚkÞwt Au fu{ fu ík{hk ÃkqAðkÚke yíÞkhu
©e nrh MktçktÄe LkðeLk fÚkkyku Úkþu. (9) «Úk{ ík{u {khe ÃkkMkuÚke ËqLkw Lkk{Lkk ¼kE Mkrník f]»ýþ{koLkku
ðtþ Mkkt¼¤ku yLku íÞkhçkkË nu hksLkT ! ©enrhLkkt çkeòt [rhºkkuLku Ãký nwt fneþ. (10) nu hksLkT ! f]»ýþ{ko
yLku ËqLkw Lkk{Lkk çku ¼kEyku AÃkiÞk økk{{kt LkkhkÞýLke ¼ÂõíkÚke «rMkØ níkk yLku íkuyku íÞkt s rLkðkMk
fhíkk níkk. (11) íku ¼kEyku{kt, LkkLkk ¼kE f]»ýþ{koLku ¼ðkLke Lkk{u ¼kÞko níke íku{Lku íku Úkfe ºký
Ãkwºkku íku{s çkk¤k íkÚkk [tËLk Lkk{Lke çku Ãkwºkeyku níke. (12) íku ºký Ãkwºkku{kt «Úk{ rð©k{, çkeòu MkwçkwØ
yLku ºkeòu Ãkwºk MkkiÚke LkkLkku yLku r«Þ yuðku WL{¥k Lkk{u níkku. (13) f]»ýþ{koLkk íku ºkýuÞ Ãkwºkku{kt MkkiÚke
{kuxk rð©k{¼kELku MkwtËheçkkE Lkk{Lkkt Ä{oÃkíLke níkkt yLku íkuLkuu rð»ku íku{Lku fLnehk{ yLku {LkMkkhk{
Lkk{Lkk çku Ãkwºkku níkk. (14) íku rð©k{¼kELkk ¼kE MkwçkwØLku íkuLke ÃkíLke {qíkkoËuðe Úkfe AexLk, ðtþeÄh
yLku søkLLkkÚk Lkk{u ºký Ãkwºkku níkk. (15) yLku MkkiÚke LkkLkk¼kE WL{¥kLku çkËheLkkÚk yLku økkiheË¥k Lkk{u
çku Ãkwºkku níkk. (16) ð¤e f]»ýþ{koLke {kuxe Ãkwºke [tËLkkçkkELku, íkuLkk Ãkrík rþhkuËh Úkfe çkMíke Lkk{u
yuf Ãkrðºk Ãkwºk níkku. (18) yu [tËLkkÚke LkkLke çknuLk çkk¤k níke. íku{Lku íku{Lkk Ãkrík Ä{oËuð Úkfe hk{«íkkÃk,
nrhf]»ý yLku RåAkhk{ Lkk{u ºký Ãkwºkku níkk. (18) nu hksLkT ! íku ºkýuÞ Ãkwºkku{kt hk{«íkkÃkS íku
Mktf»koýLkk ytþkðíkkh níkk yLku ð[ux nrhf]»ý íkku yûkhÄk{krÄÃkrík MkkûkkíkT f]»ý s níkk. (19) yLku
nrhf]»ýLkk LkkLkk¼kE RåAkhk{S íkku {nkí{k «ãwBLkLkk ytþkðíkkh níkk. su Ãkqðo sL{{kt fk{ËuðLkk
ytþYÃku Yûk{ýeLkk Ãkwºk níkk. (20) nu hksLkT ! f]»ýþ{koLkk {kuxk¼kE ËqLkwLku Ãkh{ÄkŠ{f yuðku {kuíkehk{
Lkk{u yuf Ãkwºk níkku. (21) íku {kuíkehk{Lku Ãkrn÷ð, rLkù÷ yLku rðhs Lkk{Lkk ºký Ãkwºkku níkk. íku{kt
rLkù÷ Lkk{Lkk ÃkwºkLku íku{Lkk ¼kÞkO ÷û{eËuðe Úkfe ðuýe{kÄð Lkk{u Ãkwºk níkk. (22) íku ðuýe{kÄð,
çkk÷kËuðeLkk Ãkwºk Lke÷ftXLke yk¿kk{kt rLkhtíkh hneLku ©enrhLku s Mkðo«fkhu Mkðofk¤{kt Mkuðíkk níkk. (23)
ík{u ÃkqAu÷e f]»ýþ{koLkk ðtþLke ÃkhtÃkhk yk «{kýu Au, suLku Mkkt¼¤eLku sLkku yríkÃkrðºk ÚkE òÞAu. (24)
íÞkhçkkË nu hksLkT ! [iºk MkwË Lkð{eLkk hkus çkeò ð»ko{kt «ðuþu÷k ©e ½Lk~Þk{Lkk yÇÞwËÞ MkkÁ, Ä{oËuð
íku ©enrhLkku {kuxku sL{kuíMkð fhíkk níkk. (25) Ä{oËuðu íku WíMkð{kt nLkw{kLk, ÔÞkMk, çkr÷ ykrËf ykX
ËuðkuLkwt rðrÄMkh ÃkqsLk fÞwO. (26) Ä{oËuðu íku WíMkð{k tMkhMk yr¼ü ¼kusLkkrËÚke MkUfzku çkúkñýku yLku
nrh¼õíkkuLku s{kzâk yLku Ãkw»f¤ Ërûkýkyku ykÃke. (27) yk sL{kuíMkð{kt Ä{oËuðLkk ½uh yufºk ÚkÞu÷e
çkúkñý †eykuyu fw{khkðMÚkkðk¤k ½Lk~Þk{Lku òuELku, {Lk{kt íku{Lku h{kzðkLkku MktfÕÃk fÞkuo. (28) nu
rLk»ÃkkÃk hksLkT ! íku †eykuLkk MktfÕÃkLku òýeLku, ©enrh íku{Lkk sux÷kt s YÃk ÄheLku íku{Lkk ¾ku¤k{kt h{ðk
÷køÞk. (29) ©enrhLku ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt h{íkk òuELku, rLksþhehLkwt ¼kLk ¼q÷eLku íku †eyku íku{Lku rðrðÄ
«fkhu h{kzíke níke.(30) fux÷ef Mºkeyku íku Ä{oLktËLk ©enrhLku çku nkÚk ðzu Ÿ[feLku íku{Lkkt fku{¤ yLku
hkíkk ík¤ðk¤kt [hýf{÷kuLku ÃkkuíkkLkk {Míkf WÃkh {qfeLku ykLktË Ãkk{íke níke. (31) rðÿw{ {rý Mk{kLk
÷k÷ yÄhkucðk¤k yLku LkkrMkfkLku Mk{eÃku s{ýk økk÷{kt ík÷Lkk r[öðk¤k ©enrhLkk {w¾kh®ðËLku,
fux÷ef ðrLkíkkyku ðkhuðkhu [q{íke níke. (32) ©enrh{kt WËT¼ðu÷k yríkþÞ MLkunLku ÷eÄu ÃkkuíkkLkkt
MíkLkku{ktÚke Íhíkk ËqÄLkwt ÃkkLk, ©enrhLku fhkðíke níke. (33) fux÷ef †eykuíkku ~Þk{ yLku fku{¤ Ëunðk¤k
íkÚkk [t[¤ Lkuºkkuðk¤k íku ¼økðkLkLku ½ýk Mk{Þ MkwÄe AkíkeMkhMkk [ktÃkeLku çknw ykLktË Ãkk{e. (34) nu
hksLkT ! yk «{kýu íku Mkðuo †eykuLke RåAkLku ÃkrhÃkqýo fheLku VheÚke íku ©enrh yuf s MðYÃku ÚkE økÞk.
(35)íkuu rËðMkÚke ykht¼eLku íku †eykuLku, {Lkw»ÞËun Äkhe yuðk íku «¼wLku rð»ku MLkun÷íkk rËLk«ríkrËLk yíÞtík
ð]rØ Ãkk{ðk ÷køke. (36) íÞkhÃkAe íku Mkðo †eyku rLksøk]nu sELku, su su øk]nfkÞo fhíke níke íku çkÄes
r¢Þkyku{kt MVwhkÞ{kLk MkkûkkíkT ©enrhLku òuðk ÷køke. (37) çkkÕÞkðMÚkkðk¤k, ðkMkwËuð, ytíkÞko{e,
ÃkeíkktçkhÄkhe, MkwtËh nMíkÃkkËkrË ytøkkuðk¤k, y÷tfkhkuÚke Þwõík yuðk çkk÷ ©enrhLku «íÞûk òuíke níke.
(38) nu hksLkT ! íku{ktÚke fux÷ef †eyku ßÞkhu ËÃkoý{kt ÃkkuíkkLkwt {w¾ òuíke níke íÞkhu íku ËÃkoý{kt y[kLkf
s MVwhkÞ{kLk ©enrhLku òuELku ¾qçk nMkíke níke. (39) ð¤e nu hksLkT ! ÃkkuíkkLke ykøk¤ ¼kusLkLku yÚkuo
{qfu÷kt MkkuLkk[ktËeLkk Ãkkºkku{kt Ãký, ¼økðkLk nrhf]»ýLku òuELku, nkÚk{kt fkur¤Þkyku Mkrník íku ÂMÚkh ÚkE
yLku fkur¤Þku Ãký ÃkkuíkkLkk {w¾{kt {qfe Lk þfe. (40) fux÷ef †eyku ¾ktzrýÞk{kt zktøkh ¾ktzíke níke,
íku ¾ktzrýÞk{kt Ãký «fkþ{kLk nrhf]»ý ¼økðkLkLku òuELku íku †eykuLkk Lkuºkku ÂMÚkh ÚkE økÞkt, Mkktçku÷k
nkÚk{kt s hne økÞkt yLku Ãkk»kkýðíkT sz ÚkE økE. (41) fux÷ef †eyku, ½e-íku÷ ykrË ÃkËkÚkkuoLkku ßÞkt
Mktøkún fhu÷ku níkku íku rLk{o¤ ÃkËkÚkkuo{kt, MVwhkÞ{kLk ÚkÞu÷k ©e nrhLku òuELku íÞkt s ÂMÚkh ÚkE økE. (42)
ð¤e nu LkhuLÿ ! fux÷ef †eyku ÃkkuíkkLke ykøk¤ síkkt nrhf]»ýLku òuELku íku{Lke ÃkkA¤ Ëkuzíke níke ßÞkhu
fux÷ef †eyku ykøk¤ hnu÷k ©enrhLku VheÚke íku MÚkkLku Lkrn òuELku yrík ÁËLk fhíke níke. (43) fux÷ef
†eyku ÃkkuíkkLkk çktÄwðøkoLkkt ð[LkkuLkwt rðM{hý fheLku nu Ä{oÃkwºk nrhf]»ý ! ík{u ynet ykðku, çkuMkku, {Äwh
Ãkkýe Ãkeyku, MkhMk yLLk s{ku yu{ çkku÷íke níke. (44) nu hksLkT ! yk «{kýu ÃkkuíkkLkkt Lkuºkku ðzu íku
†eyku «ríkrËLk MkðoMÚk¤u Ä{oÃkwºk ©e nrhLku òuELku MkËk {kÞkLkk ík{ Úkfe Ãkh yuðk íku ©e nrhLkwt ¼sLk
fhíke níke.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt ÔÞkÃkfuþ-sÞucrsík
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt AÃkiÞk{kt †eykuyu Mkðuo r¢Þk{kt nrhLkwt ËþoLk fÞwO yu Lkk{u ykuøkýeMk{ku
yæÞkÞ - 20
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íÞkhçkkË f{o fhðkLku ÞkuøÞ yuðk Mk{ÞLku òýLkkh
íku Ä{oËuðu, ºkeò ð»ko{kt «ðuþu÷k ÃkkuíkkLkk {Lkw»ÞíkLkÄkhe ©enrhLkwt [ki÷f{o fhkÔÞwt. (2) Ä{oËuðu
suX{kMkLkk f]»ýÃkûkLke Ãkkt[{u, ÄrLkük Lkûkºk{kt økwÁðkhu ðuË¿k rð«kuLku çkku÷kðeLku ÞÚkkþk† [ki÷f{o
fhkÔÞwt. (3) nu hksLkT ! [ki÷f{o rLkr{¥ku çkúkñýkuLku Ãk]Úðe, økkÞ, Mkwðýo ykrË ½ýkt ËkLk ykÃÞkt. (4)
yLku íku rð«kuLku fuheLkk {Äwh hMk íku{ s ½e-MkkfhÚke r{r©ík r{ükLLkku ðzu Ä{oËuðu ©ØkÃkqðof Mktík]ó fÞko.
(5) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLkk ¿kkríkçktÄwyku, íku økk{Lkk rLkðkMke sLkku, íku{s yríkrÚk RíÞkrËfkuLku Ãký ¼kusLk
fhkðeLku ík]ó fÞko. (6) íku Mk{Þu ¼kusLk MktçktÄe fkÞkuo{kt ÔÞMík ÚkE økÞu÷kt ¼Âõík{kíkk ÃkkuíkkLkk yríkr«Þ
Ãkwºk yuðk ©enrhLke Ãký Mkt¼kðLkk fhe þõÞk Lk®n. (7) nu hksLkT ! ¼Âõík{kíkk, rfþkuh yðMÚkkðk¤k
yLÞ çkk¤fkuLku, ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLku, h{kzðk {kxu ykÃkeLku Ãkkuíku íÞkt ykðu÷e çkeS †eykuLke Mkt¼kðLkk
fhðk ÷køÞk. (8) ¼kusLk fÞko ÃkAe íku Mkðuo çkk¤fku h{íkkt h{íkkt ©enrhLku ÷ELku {kºk çku ½ze rËðMk
çkkfe níkku Aíkkt Ãký, AÃkiÞkLke Ãkqðo rËþk{kt ykðu÷k WÃkðLk íkhV økÞk. (9) ÃkAe íku WÃkðLk{kt rðrðÄ
«fkhLkkt ð]ûkkuLke ÃktÂõíkyku òuELku íku çkk¤fku yrík ykLktË ÃkkBÞk yLku s{eLk WÃkh Ãkzu÷e MðkrËü fuheyku
¾kðk ÷køÞk. (10) fux÷kf çkk¤fkuyu {Lkkunh V¤ku ÷ELku ©enrhLke ykøk¤ {qõÞkt íkuÚke ©enrh Ãký
íku{ktÚke fux÷ktf V¤ku ÷ELku ¾kðk ÷køÞk yLku (11) fux÷ktf V¤kuLku ykøk¤ VUfe ËELku «kf]ík çkk¤fLke
su{, ÃkkuíkkLkk r{ºkku MkkÚku íku V¤kuLke ÃkkA¤ Ëkuzíkk níkk. (12) Lke÷ftX «¼wLke yLkw{ríkÚke íku Mkðuo çkk¤fku,
suðe heíku íku hkS ÚkkÞ íkuðe ¢ezkyku fhíkk níkk. (13) yk «fkhu h{íkku h{íkkt h{íkkt MkqÞo yMík ÚkÞku
yLku Mkðoºk ytÄfkh «MkÞkuo. (14 - 15) nu hksLkT ! ytÄfkh «MkÞkuo íku Mk{Þu íÞkt fkr÷Ë¥k Lkk{u yMkwh
íkífk¤ ykÔÞku, ËiíÞkuLkku økwÁ, Ëwü çkwrØðk¤ku, ¾¤, suLkku f]íÞkøký rLk»V¤ økÞku Au íkuðku, yrík¢kuÄe,
fÃkxÚke MkwtËh ðuþ Äkhý fhu÷ku, ËiíÞkuLkku Mðk{e, þºkwykuLke ¾k{eykuLku yku¤¾Lkkh yuðku íku fkr÷Ë¥k yMkwh
½Lk~Þk{Lku {khðkLke RåAkÚke íku çkk¤fkuLke MkkÚku h{ðk ÷køÞku. (16) íku yMkwh çkk¤fkuLke MkkÚku h{íkkt
h{íkkt ÃkkuíkkLke ÷k÷ ykt¾ku ðzu íku çkk¤fkuLku ¼Þ Ãk{kzíkku níkku yLku ©enrhLku ÃkfzðkLke RåAkÚke íku
©enrhLke Mk{eÃk{kt ykÔÞku. (17) «÷Þfk÷Lkk yÂøLkMk{kLk íku yMkwhu çkk¤ ©enrhLku Ãkfzðk {kxu çku
nkÚk ÷ktçkk fÞko.Ãkhtíkw ©e nrhLke Mkk{wt òuðk Ãký íku þÂõík{kLk ÚkE þõÞku Lkrn. (18) nu hksLkT ! ÃkkuíkkLkk
çk¤Úke ©enrhLkku Ãkhk¼ð Lkrn ÚkE þfu íku{ íku ÃkkÃke fkr÷Ë¥k yMkwhu òÛÞwt íkuÚke Ëwhkøkúne íku yMkwhu
©enrhLku {khðk MkkÁ ykMkwhe {kÞk «ðíkkoðe. (19) çknw Mk{ÞÚke MkkÄu÷k {tºkku ðzu, çknw «fkhu «uhu÷e,
sLkkuLku ¼Þ Ãk{kzLkkhe {kÞk «økx ÚkE. (20) íku {kÞkLkk «økx ÚkðkÚke yíÞtík ðuøkðkLk, ð]ûkkuLku {q¤{ktÚke
W¾uze Lkk¾u íkuðku fXkuh ðkÞw Vqtfkðk ÷køÞku yLku ykfkþ{kt ðes¤eLkk Íçkfkhk MkkÚku {u½Lke ½xk AðkE
økE. (21) ykfkþ{kt økzøkzkx þçËku ÚkÞk yLku yíÞtík ðhMkkË ðhMkðk ÷køÞku yLku y[kLkf òýu
{kuxku WíÃkkík ÚkÞku nkuÞ íku sýkðk ÷køÞwt. (22) yrík ðkÞw yLku ðhMkkËLku fkhýu {kuxkt ð]ûkku Ãký Ãkze
økÞkt yLku MkUfzku Ãkþw Ãkûkeyku Lkkþ ÃkkBÞkt. (23) {u½½xkÚke ykfkþ{kt yux÷ku çkÄku ytÄfkh AðkE
økÞku fu {Lkw»Þ Ãkkuíku, ÃkkuíkkLku Ãký òuE þfíkku Lk níkku. (24) íku Mk{Þ{kt Lkrn hzðkLkk Mð¼kððk¤k
©enrhLku s{eLk WÃkh çkuMkkzeLku, rfþkuh yðMÚkkðk¤kt yLÞ çkk¤fku, ©enrhLke Ár[ «{kýu h{eLku
©enrhLku nMkkðíkkt níkkt. (25) yk çkk¤fku y[kLkf s ÚkÞu÷e yríkð]rüLku ÷eÄu ¼Þ Ãkk{eLku ÚkhÚkh
fktÃkíkkt, ¼eLkkt ðMºkkuðk¤k ð]ûkLke Lke[u ÷ÃkkE hÌkkt. (26) Úkkuzeðkh{kt yk ðhMkkË yLku ðkÞwLkku «fkuÃk
þktík ÚkE sþu yu{ hkn òuELku íku ð]ûk Lke[u çkk¤fku Q¼k hÌkk. (27) Ãkhtíkw «ríkûkýu ðhMkkË ðÄðk
÷køÞku yLku ðkÞw Ãký çktÄ Ãkzâku Lkrn íkuÚke íku çkk¤fku ®[íkk yLku ¼ÞÚke ÔÞkfw¤ ÚkE økÞk. (28) su
ð]ûk Lke[u ©enrhLku çkuMkkzâk níkk íku ð]ûkLku íkuyku ¼q÷e økÞk yLku Mkt¼ú{Úke yLÞ MÚk¤u íkuyku ©enrhLku
þkuÄðk ÷køÞk. (29) ¼Þ Ãkk{eLku nu Lke÷ftX ! nu nhu ! nu f]»ý ! nu nrhf]»ý ! nu «¼ku ! yuðkt MktçkkuÄLkkuÚke
íku çkk¤fku øk¤øk¤kt ÚkELku {kuxuÚke ©enrhLku çkku÷kððk ÷køÞk. (30) Ãkhtíkw ðkÞw yLku ðhMkkËLkk yðksLku
fkhý, ©e nrh íku çkk¤fkuLkk yLku çkk¤fku íku ©e nrhLkk MkkËLku Mkkt¼¤e þõÞkt Lkrn. (31) nu hksLkT
! íku çkk¤fkuyu ßÞktßÞkt ©enrhLku þkuæÞk íÞkt íÞkt íku{ýu ©e nrhLku òuÞk Lkrn íkuÚke íkuyku ÁËLk fhðk
÷køÞk yLku ®[íkkÚke {Lk{kt ÔÞkfw¤ ÚkELku çkku÷ðk ÷køÞk fu (32) yhu ! çkwrØhrník yuðk y{u yk
þwt fÞwO ! fu{ fu Ä{oËuðu çknw «ÞíLkÚke Ãkk{u÷k yk ÃkwºkLku y{u yk WãkLk{kt ÷kÔÞk. (33) y{u nðu
økk{{kt sELku ÷kufkuLku þwt sðkçk ykÃkeþwt ? Ä{oËuð íkÚkk ¼Âõík{kíkkLku þwt {kuZwt çkíkkðeþwt ? (34) yk
«{kýu ®[íkkYÃke Mkkøkh{kt zqçku÷kt yLku ¼ÞÚke ftÃkíkk íku çkk¤fkuLku yÃkkh Ëw:¾ ÚkÞwt íkuÚke íku{kLkkt fux÷kf
íkku íÞkt s {qAko ÃkkBÞk. (35) íÞkhçkkË rðfkhhrník ©enrhyu, ÃkkuíkkLkk Lkkþ {kxu yMkwhu h[u÷e ykMkwhe
{kÞkLku òýe ÷ELku ykí{árüðk¤k ÚkE y[¤Ãkýu ÃkðoíkLke su{ s Q¼k hÌkk. (36) ÃkAe ðuøkðkLk
ðkÞwLkk çk¤Úke yktçkkLkwt ð]ûk {q¤{ktÚke Q¾zeLku, su{ rn{k÷ÞLkk rþ¾h WÃkhÚke {kuxe rþ÷k Ãkzu íku{,
©enrh WÃkh Ãkzâwt. (37) Ãkzu÷k íku ð]ûkLke Lke[u {kuxku yðfkþ hÌkku íkuÚke íku ð]ûk ©enrh WÃkh ðkÞw íkÚkk
ð]rü rLkðkhLkkh AºkLke ÃkuXu ÚkÞwt. (38) ÃkAe íku {kuxk ð]ûkLke Lke[u Ãký çkk¤ ©enrhLku Srðík Ëu¾eLku
VheÚke íku Ëwü yMkwhu, íku{Lku Ãkfzðk íkuLkk çku nkÚk ÷ktçkk fÞko. (39) íku ð¾íku ©e nrhyu íkuLkk Mkk{e
árü fhe íkuÚke íku {kun Ãkk{eLku, rð¼úktríkÚke ÔÞkfw¤ ÚkELku, ¼qíkLkku «ðuþ Ãkk{u÷k {Lkw»ÞLke {kVf ðLk{kt
yk{íku{ ¼xfðk {ktzâku. (40) ¼ÞÚke ºkMík çkk¤fku, ðkhtðkh QXíkk, ¼{íkk, [k÷íkk yLku Ãkzíkk
yuðk íku yMkwhLku ðes¤eLkk ÍçkfkhkLkk «fkþ{kt òuíkk níkk. (41) ð]ûkkuLkk ÃkzðkLku fkhýu ytøkku{kt
½k ÃkzðkLku ÷eÄu íku yMkwh, ¾e÷u÷kt Ãkw»Ãkðk¤kt fuMkwzkLkk ð]ûk suðku ÚkELku {]íÞw ÃkkBÞku. (42) rð¾hkÞu÷k
fuþðk¤wt, [kh økkWLkk rðMíkkhðk¤wt íku yMkwhLkwt þheh, Ãk]Úðe WÃkh su{ ÃkðLkÚke {kuxwt ð]ûk Ãkzu íku heíku
yrík¼Þtfh yðks MkkÚku Ãkzâwt. (43) yk «{kýu Ä{oÃkwºk nrhf]»ýu þ† ðøkh ÃkkuíkkLke {kÞkÚke {kun
Ãk{kzeLku íku yMkwhLkku rðLkk «ÞíLku s Lkkþ fÞkuo. (44) nu hksLkT ! ÃkkÃke yLku fwf{eo íku fkr÷Ë¥k yMkwh
Lkkþ ÃkkBÞku íku s ûkýu ðkÞw yLku ðhMkkË çktLku çktÄ ÚkE økÞk. (45) íÞkhçkkË ðkÞw ðhMkkËÚke {qAko Ãkk{u÷kt
íku çkk¤fku, ðkÞw ðhMkkËLkk rðhk{Úke VheÚke Mk[uíkLk ÚkÞkt yLku yMkwhLkk LkkþÚke Ëuðíkkykuyu Ãký ykLktË
Ãkk{eLku nrhf]»ý WÃkh Ãkw»Ãkð]rü fhe. (46) íku Mk{Þu Mðøko{kt yÃMkhkyku Lk]íÞ fhðk ÷køke, økktÄðkuo
ykrËyu, Mkðkuo¥k{ rLk{o¤ «¼wLkwt ÞþkuøkkLk fÞwO yLku [khýku íkÚkk rMkØkuyu íku «¼wLke Míkwrík fhe.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ÔÞkÃkfuþ
ßÞucrsík MktðkË{kt fkr÷Ë¥k yMkwh Lkkþ ðýoLk Lkk{u ðeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 20 >>
yæÞkÞ - 21
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ¼ÂõíkÄ{o íkÚkk yLÞ çkúkñýkrËsLkku MktæÞkfk¤u ÃkkuíkkLkk
çkk¤fku ½uh Lknª ykÔÞkÚke økk{{kt þkuÄðk ÷køÞk. (2) íku Mk{Þ{kt fkr÷Ë¥k yMkwhLke {kÞkÚke ÚkÞu÷
«[tzðkÞw yLku ðhMkkËLku òuE íkÚkk ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLku õÞktÞ Ãký Lkrn òuRLku, yríkþÞ Wîuøk Ãkk{u÷kt íku
¼ÂõíkÄ{korËf Mkðuo yíÞtík Ëw:¾e ÚkÞk. (3) yríkþÞ ÃkðLk yLku yríkð]rüLku ÷eÄu ÚkÞu÷k økkZ ytÄfkhLku
÷eÄu yLku íku{kt Ãký Ãkwºkku Lkrn {¤ðkÚke ÚkÞu÷k Ëw:¾Lku fkhýu {qŠAík ÚkELku ¼ÂõíkÄ{korË hMíkk{kt yk{íku{
Ãkze økÞk. (4) hkºkeLkk «Úk{ Ãknkuh çkkË, ðkÞw yLku ð]rüLke økrík {tË Ãkze yux÷u ©enrhLke RåAkÚke
¼ÂõíkÄ{korË òøk]ík ÚkÞk. (5) íku Mk{Þu ÃkwÁ»kkuLkk «Úk{ zkçkk ytøk yLku ÃkAe s{ýk íku{s †eykuLkk
«Úk{ s{ýkt yLku ÃkAe zkçkkt ytøk VhõÞkt. íkuÚke íku ¼ÂõíkÄ{korËf ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLke LkhMke yLku ÃkAe
Mkkhe økrík ÚkE Au íku{ {kLkðk ÷køÞk. (6) ÃkAeÚke íku Mkðuo MkUfzku Ëeðeyku íkÚkk fk[Lkk VkLkMk{kt Ëeðkyku
fheLku íkífk¤ íku WãkLk íkhV çkk¤fkuLku þkuÄðk ÷køÞk. (7) íku{ktÚke fux÷kf sLkkuLkk nkÚk{kt ÄLkw»Þ,
ík÷ðkh íkÚkk ÷kfzeyku níkkt yLku íkuyku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLkkt Lkk{ {kuxuÚke çkku÷íkk çkku÷íkk íku WÃkðLk íkhV
økÞk. (8) Ãkwºk ©enrhLkk rðÞkuøkÚke Äehs hrník, þkufkíkwh ÚkELku ftXu «ký ykðu÷k, Lkuºkk©wðk¤k,
rð¾hkÞu÷k fuþðk¤k yLku Mkøkktykuyu su{Lkku nkÚk ÃkfzeLku xufku ykÃÞku Au yuðk íku nrh«MkkË {køko{kt
Äehu Äehu [k÷íkk níkk. (9) nu hksLkT ! ©enrh{kt s suLkk «ký yLku {Lk hnu÷kt Au íku yuðkt òýu fu
«ký ðøkhLkk ÚkE økÞu÷kt nkuÞ íkuðkt, yríkþkufÚke {r÷Lk {w¾kf]ríkðk¤k ¼Âõík{kíkk çkeS MktçktÄe †eykuÚke
ðªx¤kELku nu nrhf]»ý ! nu «¼ku ! nu nhu ! yk «{kýu Lkk{kuå[khý fhíkkt fhíkkt, ‘Ä{oËuð’Lke ÃkkA¤
{køko{kt [k÷íkk níkk. (10) ÃkwºkLke øks Mkh¾e [k÷, fk÷e½u÷e çkku÷e, {tË{tË nkMÞ yLku MkwtËh
{w¾f{÷Lkwt ðkhtðkh {Lk{kt ®[íkðLk fhe, suLkku ðkAzku {hý ÃkkBÞku nkuÞ yuðe økkÞLke ÃkuXu íku ¼Âõík{kíkk
{køko{kt ÁËLk fhíkkt níkkt. (11) íku Mk{Þu Ä{oËuðLkk {kuxk Ãkwºk hk{«íkkÃkS, s{eLk WÃkh ytrfík ÚkÞu÷
æðs, f{¤, sð ykrËf r[nTLkkuLku òuíkkt òuíkkt ©enrh{kt {øLk ÚkE, hMíkk{kt Äe{u Äe{u síkk níkk. (12)
íku ð¾íku Ä{oËuðLke çkeS çkkh ÃkíLkeyku (©ØkrË) yøkkWÚke íku WÃkðLk{kt sE ©e nrhLke Mk{eÃk{kt ¼ktøke
Ãkzu÷k yktçkkLkk ð]ûk Lke[u ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLku òuÞk. (13) íku ©ØkrË rËÔÞ †eykuyu, {Lkkunh {qŠík
yuðk ©e nrhLku òuE n»koÚke íku{Lku økúný fhe, hkS ÚkELku ©enrhLku ¾ku¤k{kt ÷ELku, MLkunLku fkhýu ËqÄ
Íhíkk ÃkkuíkkLkk MíkLkku ðzu ©enrhLku ËwøÄÃkkLk fhkÔÞwt. (14) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! Eïh{qŠík íku ©e nrhyu,
{kíkkykuLkku yríkþÞ «u{ òuELku, íku{Lke «erík {kxu íkífk¤ çkkh MðYÃkku Äkhý fÞko. (15) ÃkAe
çkk¤MðYÃk ©enrhyu, íku {kíkkykuLkwt y{]ík suðwt MðkrËü ËqÄ ÞÚkuåA heíku ÃkeÄwt yLku íku Ëhuf {kíkk Ãký
ÃkkuíkkLkk {Lk{kt yu{ s òýíke níke fu ©enrh {khe ÃkkMku s Au Ãký çkeò fkuELke ÃkkMku LkÚke. (16)
¼økðkLk ©e nrh «u{e nrh¼õíkkuLku {kxu fÕÃkð]ûk Mk{kLk V¤ ykÃkLkkhk Au íkuÚke íku ©Øk ykrËf çkÄe
Ä{oÃkíLkeyku Ãkqýofk{ çkLke økE. (17) nðu økk{Lkk sLkku Ãkwºk rðÞkuøkLku fkhýu Lkuºkku{kt yktMkw Mkrník ÃkkuíkkLkk
ÃkwºkkuLku þkuÄíkk þkuÄíkk íku WÃkðLk{kt ykÔÞk yLku íÞkt íku{Lku {qAko{ktÚke QXeLku ÃkkuíkkLkk hzíkk Ãkwºkku {éÞk.
(18) íÞkhÃkAe íku økúk{sLkku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLku Sðíkk òuELku Wîuøk hrník ÚkÞk yLku íku{Lku ÃkqAðk ÷køÞk
fu, Ä{oÃkwºk ©enrh õÞkt Au ? (19) íÞkhu íku Mkðuo çkk¤fku ÃkkuíkkLkk {kíkk-rÃkíkk «íÞu fnuðk ÷køÞk fu,
y{kuyu Ä{oÃkwºk ©enrhLku h{ðk MkkÁ Mk{eÃk{kt ykðu÷k yk ð]ûk Lke[u {qõÞk níkk Ãký yíÞkhuu u u íkku íku
íÞkt sýkíkk LkÚke. (20) ð@ Mk{kLk ð[Lk Mkkt¼¤eLku yríkþÞ Ëw:¾e ÚkÞu÷k íku sLkku çknw s yk¢tË fhíkk
fhíkk VheÚke Ä{oÃkwºkLku ðLk{kt yk{íku{ þkuÄðk ÷køÞk. (21) nu hksLkT ! íku Mk{Þu ©ØkrËf Ä{oÃkíLkeykuyu
íku ð]ûkLke Lke[u ÃkkuíkkLkk nkÚku ðk¤eLku MkkV fhu÷e s{eLk WÃkh çkk¤fLku {qfeLku yá~ÞÃkýu Q¼e hne.
(22) ©enrhLku þkuÄíkk sLkku{kt MkwtËheçkkE Lkk{Lkkt ©enrhLkkt {k{eyu þkuÄíkkt þkuÄíkkt yktçkkLkk ð]ûk Lke[u
rLk¼oÞÃkýu yLku MðMÚk heíku çkuXu÷k ©enrhLku y[kLkf òuÞkt.(23) íkuÚke íku MkwtËheçkkEyuu {Lku {¤e ykÔÞk,
{Lku {¤e ykÔÞk.... yu{ Wå[ Mðhu çkku÷eLku çkk¤ ©enrhLku ¼Âõík{kíkkLkk nkÚk{kt ykÃÞk íÞkhu ¼Âõík{kíkkyu
ÃkkuíkkLkk øk¤k{ktÚke yk¼q»ký fkZeLku íku MkwtËheçkkELku ykÃÞwt. (24) ¼Âõík{kíkk ÃkkuíkkLku {¤u÷k ÃkwºkLku Akíke
MkhMkk [ktÃkeLku yríknuíkÚke ÃkkuíkkLkk MíkLkku{ktÚke Mkúðu÷k ËqÄ ðzu çkk¤fLku ËwøÄÃkkLk fhkððk ÷køÞkt. (25)
ÃkAe Ä{oËuð, hk{«íkkÃkS íkÚkk økúk{ rLkðkMke yLÞ çktÄwsLkku íku çkk¤fLku þhehu fkuEÃký òíkLke Eò
ÚkÞk rðLkkLkku òuELku yríkhkS ÚkÞk. (26) íÞkhçkkË s{eLk WÃkh Ãkzu÷k ¼Þtfh fkr÷Ë¥k yMkwhLku òuELku
¼Þ Ãkk{eLku, çkk¤fku «íÞu Ä{oËuðu ÃkqAâwt fu, yk {hu÷ku Ãkzâku Au íku {Lkw»Þ fkuý Au ? íkuÚke íku çkk¤fkuyu
fÌkwt fu, (27) nu sLkku ! ¼Þtfh Lkuºkkuðk¤ku yu {Lkw»Þ, ¢kuÄÚke nrhLku {khðkLke RåAk fheLku ykÔÞku
níkku íku {heLku Ãkzâku Au. íkuýu y{Lku ¼Þ Ãk{kze çku nkÚk ÷tçkkðeLku nrhLku ÃkfzðkLke RåAk fhe níke.
(28) íku ð¾íku Lke÷ftX Lkk{Lkk yk Ä{oÃkwºku suðe íkuLkk Mkk{e árü fhe fu íkhík s íku yk MÚk¤u ¼{íkkt
¼{íkkt {]íÞw ÃkkBÞku... yk ðkík{kt MktþÞ LkÚke s. (29) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku çkk¤fkuLkkt
ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku ykùÞo Ãkk{u÷k íku økk{Lkk {Lkw»Þku ÃkhMÃkh çkku÷ðk ÷køÞk fu yk {kýMk íkuLkkt
ÃkkÃkf{kuoÚke s {]íÞw Ãkk{u÷ku Au íku çknw MkkÁ ÚkÞwt. (30) nu hksLkT ! y{]ík Mk{kLk [tÿ QøÞku yux÷u yrík
ykùÞo Ãkk{u÷k íku Mkðuo økúk{sLkku hkS ÚkELku AÃkiÞk økk{{kt økÞk. (31) ¼Âõík yLku Ä{o yu çkk¤fkuLkk
ð[Lk Mkkt¼¤eLku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ©ef]»ýLkwt M{hý fhíkkt níkkt íÞkt íkku, ©enrhLke RåAkÚke íkuykuLku ¿kkLk
ÚkÞwt fu, (32) yMkwhkuLkku økwÁ fkr÷Ë¥k Lkk{Lkku ÃkwÁ»k su ykÃkýLku ðkhtðkh WÃkÿð fhíkku níkku íku s yk
{]íÞw ÃkkBÞku Au. (33) yux÷wt s Lkrn Ãký ÃkkuíkkLke {kÞkÚke yLkuf Ëun Äkhý fhLkkh LkkhkÞý Ér»k,
yu s ykÃkýk Ãkwºk nrh Lkk{u Au íku{kt fktE MktËun LkÚke. íku fkuELkk Ãký çkk¤f LkÚke. Ãkhtíkw Ãkqðuo ð]tËkðLk{kt
ykÃkýLku su ðhËkLk ykÃÞwt níkwt íkuÚke íkuyku ykÃkýu ½uh «økx ÚkÞk Au. (34) ykÃkýe WÃkh «MkÒk ÚkELku
íku LkkhkÞý ¼økðkLku Ëwü {ríkðk¤k ykÃkýk þºkw yMkwhkuLkku Mktnkh yLku ykÃkýwt hûký fhðkLkwt «rík¿kkÃkqðof
íkuykuyu MðefkÞwO níkwt. (35) íkuÚke {nk{kÞkðe yk yMkwhhks fkr÷Ë¥kLku íkku ©enrhyu s {kÞkuo Au. íku
rMkðkÞ yLÞ fkuEÚke yk þõÞ LkÚke. (36) yk Ãk]Úðe WÃkh Mkðuo yMkwhkuLkwt {q¤ yu fkr÷Ë¥k s níkku
íku {q¤Lkku Lkkþ Úkíkkt þk¾kYÃke yLÞ yMkwhkuLkku Lkkþ ÚkÞu÷ku s òýðku. íku{Lkku Lkkþ Ãk]Úkf Ãk]ÚkfÃkýu fheLku
Lkrn fhðku Ãkzu. (37) ynku ! yu ykùÞoLke ðkík Au fu ykÃkýk Ãkwºk ¼økðkLku þ† ðøkh s çkk¤Ãký{kt
s yMkwh©uc fkr÷Ë¥kLkku Lkkþ fÞkuo Au. íkuÚke íku ¼rð»Þ{kt íkku yMkwhkuLkku Lkkþ fhþu íku{kt íkku fnuðwt s
þwt ? (38) ð¤e yk Ãk]Úðe WÃkh ykÃkýwt Ãkk»ký Ãký íku ©enrh s fhþu fu{ fu ykÃkýLku íkÚkk ykÃkýk
MktçktÄesLkku ðøkhu Lku ykÃkýk Ãkwºku s rLk¼oÞ fÞko Au. (39) ð¤e MkíÃkwÁ»kkuLke økríkYÃk nrh Lkk{Lkk yk
ÃkwºkLke ¼õíkðíMk÷íkk yðýoLkeÞ Au. íkuLkwt ðýoLk ykÃkýkÚke ÚkE þfu íku{ LkÚke. yk{ fneLku ¼økðkLkLku
ÓËÞ MkhMkk [ktÃkeLku íkuyku yrík ykLktË ÃkkBÞk. (40) íÞkhçkkË ©enrhyu ÃkkuíkkLkk yiïÞo MktçktÄe yk
¿kkLk ÃkkAwt ¾U[e ÷eÄwt. íkuÚke Mð¼kÞkoÞwõík íku Ä{oËuð, «Úk{Lke su{ s ©e nrhLku rð»ku ÃkwºkçkwrØyu Þwõík
ÚkE økÞk. (41) íkuÚke íku Ä{oËuð yu{ {kLkðk ÷køÞk fu fw¤Ëuðíkk nLkw{kLkS íkÚkk ©ef]»ýLke f]ÃkkÚke
s ykðk {kuxk ðtxkuu¤{kt, fkr÷Ë¥k yMkwhÚke ÃkkuíkkLkku Ãkwºk Sðtík hÌkku yLku íku yMkwhLkku Lkkþ ÚkÞku. (42)
nu hksLkT ! íku hkrºk ðeíÞk ÃkAeLkk Mkw«¼kíku ÃkwºkLkk {tøk¤Lku yÚkuo yLku rðÎLkkuLkk LkkþLku yÚkuo Ä{oËuðu nku{fkÞo
fhkÔÞwt. (43) íkÚkk LkkhkÞý fð[Lkku ÃkkX fhkÔÞku, çkúkñýkuLku s{kzeLku íku{Lku økkÞku yLku Ërûkýkyku ykÃke.
(44) ðuË{kt Ãkkhtøkík yLku ðuËkuõík f{koLkwckLkLku òýLkkhk çkúkñýku ÃkkMku Ä{oËuðu, fw¤Ëuðíkk nLkw{kLkSLkwt
ÃkqsLk fhkÔÞwt yLku çkr÷ËkLk yÃkoý fÞwO. (45) yLku íÞkhçkkË Ãkwºk ÃkkMku {kÁríkLkwt ðtËLk fhkðzkðeLku,
Mkðuo çkúkñýkuLku ðtËLk fhkÔÞwt. ÃkAeÚke {kÁrík yLku íku çkúkñýkuyu Ä{oÃkwºk nrhLku þw¼kþeðkoË ykÃÞk. (46)
nu hksLkT ! íku Mk{Þu su{ ¾ký{ktÚke Lkef¤u÷k $ÿLke÷ {rý WÃkh Ãknu÷ ÃkkzðkÚke su{ þku¼e QXu íku{
Mð¼kðÚke s {Lkkunh yLku þw¼ktrøk ©e nrh yríkþÞ þku¼íkk níkk.
ßÞucrsík MktðkË{kt ¼ÂõíkÄ{oLku ©enrhLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk ÚkÞwt íkÚkk íkuLke rðM{]rík ÚkE íku Lkk{u yufðeMk{ku
yæÞkÞ - 22
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Ä{ko[hý{kt «eríkðk¤k íku Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk økk{{kt
ðkhtðkh yMkwhkuLkku WÃkÿð òuELku íÞkt ðMkðkLke yrLkåAk fhe. (2) íkeÚko{kt rLkðkMk fhðkLke Ár[ðk¤,
«þktík Mð¼kððk¤k, çkúkñýku{kt ÃkqßÞ yLku çk]nMÃkrík Mk{kLk fktríkðk¤k íku Ä{oËuðu íku økk{Lkku íÞkøk fheLku,
íkífk¤ yÞkuæÞk sðkLke RåAk fhe. (3) ÃkkuíkkLke Mkðuo ½hð¾he™u økkzk{kt ¼heLku, ÃkkuíkkLke ¼kÞko
¼ÂõíkËuðe yLku ÃkwºkkrË Ãkrhðkh MkkÚku hk{[tÿSLku r«Þ yuðe yÞkuæÞkLkøkhe{kt økÞk. (4) yuf økkzk{kt
{kuxkÃkwºk hk{«íkkÃkS íkÚkk Ä{oËuð çkuXk yLku çkeò økkzk{kt hk{«íkkÃkSLke ÃkíLke MkkÚku ¼Âõík{kíkk
¾ku¤k{kt ©enrhLku ÷ELku çkuXkt. (5) ¼Âõík Ä{o ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLke fk÷e fk÷e yÔÞõík {Äwh¼k»kk Mkkt¼¤íkk
yLku [tÿ suðwt íku{Lkwt {w¾ ðkhtðkh òuíkkt òuíkkt yux÷ku çkÄku n»ko ÃkkBÞkt fu ½ýku ÃktÚk fÃkkE økÞku íkuLke Ãký
íkuykuLku ¾çkh Ãkze Lkrn. (6) çku ½ze rËðMk hÌkku íku Mk{Þu, W¥k{ {ríkðk¤k íku Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk †e-
ÃkwºkkrËfLke MkkÚku, çkúkñý Mk{qnÚke MkuðLk fhíkk MkhÞw LkËeLkk rfLkkhu ykðe ÃknkUåÞk. nrh«MkkË yLku
nrhf]»ý yk Mk{wÿÃkíLke MkhÞw LkËeLku òuE yrík ykLktË ÃkkBÞk. (7) nu hksLkT ! íÞkhçkkË Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk
Ãkku»ÞðøkoLke MkkÚku Lkkð{kt çkuMkeLku LkËe Ãkkh fhe yLku Lkkð{kt ¼hu÷e ½hð¾heLku Lkkrðfkuyu rfLkkhk WÃkh
Wíkkhe níke íkuLke Mkt¼kðLkk fhe (8) Ä{oËuð íku {tøk¤fkhe yÞkuæÞkLkøkhe{kt ykðeLku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt
ykLktË ÃkkBÞk. íku Mk{Þu MkqÞoLkkhkÞý hkíkk f{¤ suðk ÚkELku yMík ÃkkBÞk. (9) íku Mk{Þu LkøkhsLkkuyu
ÃkkuíkkLkk {fkLkku WÃkh íku{s LkËeLkk rfLkkhk WÃkh yMktÏÞ Ëeðkyku fÞko yLku íkuLkk «rík®çkçkÚke yk¾e
MkhÞq LkËe Ãký òýu ËeÃk{Þ ÚkEøkE nkuÞ íku{ þku¼ðk ÷køke. (10) nu hksLkT ! MkhÞq LkËe{kt MLkkLk
fheLku MkkÞtfk¤Lke MktæÞk fhíkk yuðk íku LkøkhLkk çkúkñýku Mk{eÃku sELku íku nrh«MkkË Ãký ykÚk{ýe rËþkLkwt
{w¾ fheLku íku çkúkñýkuLke MkkÚku MkkÞtfk¤Lke MktæÞk fhíkk níkk. (11) MktæÞkuÃkkMkLkk fheLku nrh«MkkËu,
Mðøkoîkh Lkk{Lkk Ãkrðºk íkeÚkoMÚk¤{kt ÷û{ýSLke {qŠíkLkwt yrík«u{Úke ËþoLk fÞwO. (12) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLkk
Ãkrhðkh MkkÚku Ä{oËuðu, ð]ûkkuÚke yríkrøk[, íkeÚko©uc íkÚkk MðkÞt¼q{Lkwyu h[u÷e yÞkuæÞkLkøkhe{kt «ðuþ
fÞkuo. (13) ynª hk{[tÿ ¼økðkLk ÃkkuíkkLkk Ãkrhðkh Mkrník sLBÞk níkk yLku íkuÚke su{ $ÿ ðzu su{
y{hkÃkwhe þku¼u Au íku{ yÞkuæÞkÃkwhe þku¼íke níke. (14) ð¤e íÞkt ÃkûkeykuLkku f÷hð ÚkE hÌkku níkku.
V¤ yLku Ãkw»ÃkkuLkk ¼khÚke ÷[e Ãkzu÷kt rðrðÄ ð]ûkkuðk¤k MkwtËh ðLk yLku WÃkðLkÚke ðªx¤kÞu÷e íku Lkøkhe
yLkwÃk{ þku¼íke níke. (15) ÃktÂõíkçktÄ MkwðýoLkk f¤þkuÚke y÷tf]ík yLku ykfkþLku yktçkíke ÄrLkf sLkkuLke
nðu÷eykuÚke íku Lkøkhe þku¼e hne níke. (16) íku Lkøkhe{kt LkkLkk {kuxk hks{køkkuo, çkòhku yLku ½hLkkt
yktøkýkt ðk¤eLku MkkV fhu÷kt Au íku{s øk]nîkhku Ãký ftfw-yûkíkkrËÚke Ãkqsu÷k Au. (17) ð¤e íku Lkøkhe{kt
[khuÞ ðýoLkk øk]nMÚke {Lkw»Þku EïhLkk «íkkÃkÚke MðÄ{oLkwt Ãkk÷Lk fhíkk Úkfk íku{Lkkt MkwtËh ½hku{kt rLkðkMk
fheLku hÌkk Au. (18) nu hksLkT ! {kuxk Ãkðoík suðk Ÿ[k nkÚkeykuLkk Mk{qnÚke yLku ÃkðLkðuøke Mkw÷ûkýk
yïkuÚke íku yÞkuæÞkLkøkhe þku¼íke níke. (19) ykðe yÞkuæÞkÃkwheLku òuíkkt òuíkkt Ä{oËuð ÃkkuíkkLkkt †e-
ÃkwºkkrËfLke MkkÚku, íku Lkøkhe{kt hk{½kxLke Mk{eÃku ykðu÷k çkhnèk Lkk{Lkk WÃkLkøkh{kt ykÔÞk. (20)
çkúkñýkrË [khuÞ ðýo ßÞkt ðMku Au yuðk íku çkhnèkLkøkh{kt ÃkkuíkkLkk «k[eLk h{ýeÞ ½h{kt Ä{oËuð
ÂMÚkhíkkÚke rLkðkMk fhðk ÷køÞk. (21) {kíkkrÃkíkk îkhk «ríkrËLk MkwtËh heíku síkLk fhkÞu÷k ©enrh Ãký
{Lkkunh LkËerfLkkhku yLku h{ýeÞ yÞkuæÞkÃkwheLku òuELku ykLktË Ãkk{íkk níkk. (22 - 23) nu hksLkT!
yuf Mk{Þu, Mkðo rhrØrMkrØÚke MktÃkqýo yuðk ÃkkuíkLkk «k[eLk ½h{kt rðrðÄ «fkhLkk ÃkfðkLkLku çkLkkðíkkt
MkwðkrMkLke çkkEyu híLksrzík MkwðýoLke ðªxe ÃkkuíkkLke yktøk¤eyuÚke fkZeLku yLÞ MÚk¤u {qfe níke. (24)
íku ð¾íku MkwðkrMkLkeLkkt MkkMkw ¼Âõík{kíkk, íku MkwðkrMkLkeçkkELku hMkkuE fhðk{kt sYhe Mkk{økúe ÷kðe ykÃkíkkt
níkkt. (25) Ä{oËuð yLku hk{«íkkÃk¼kE yu çktLku sý ÃkkuíkkLkwt rLkíÞf{o ÃkhðkLkeLku ËuðËþoLkkÚkuo {trËh
«íÞu økÞk níkk. (26) yuðk{kt ûkwÄkíkwh ©enrh h{íkLkku íÞkøk fheLku ½uh ykÔÞk yLku {kíkkLke ykøk¤
{Lku ¾qçk ¼q¾ ÷køke Au yu{ fneLku ÁËLk fhðk ÷køÞk. (27) íkuÚke ÃkwºkðíMk÷ ¼Âõík{kíkk ©enrh «íÞu
çkkuÕÞkt fu, nu «kýr«Þ ! nu Ãkwºk ! íkwt hzeþ Lkrn. s{ðkLkwt n{ýkt s íkiÞkh Úkþu. (28) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT!
Mkðo ÷kufkrÄÃkrík yuðk ÃkkuíkkLkk Ãkwºk «íÞu yk{ fneLku ©enrhLke {kÞkÚke {kun Ãkk{eLku íku ¼Âõík{kíkk ½hLkwt
çkeswt fk{ fhðk{kt ykMkõík ÚkÞkt. (29) ¼Âõík{kíkkLku çkeò fk{{kt ÃkhkuðkÞu÷kt òuELku ©enrhyuu ½h{kt
[khuÞ íkhV Lksh fhe íÞkhu yuf søÞkyu {kuxk¼kELke ÃkíLke MkwðkrMkLkeçkkEyu {qfu÷e ðªxe òuE. (30)
yux÷u ©enrh [kuhLke ÃkuXu íku ðªxeLku WXkðeLku ½h{ktÚke íkífk¤ Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk yLku íku{Lke ÃkkA¤
½hLke çknkh Q¼u÷k ©enrhLkk MkUfzku Mk¾kyku Ãký Ëkuze økÞk. (31 - 32) ©e nrh íku çkÄk Mk¾kykuLke
MkkÚku ftËkuELke ËwfkLku økÞk yLku íku ftËkuEyu nrhLke ÃkkMkuÚke íku MkwðýoLke ytøkqXe ÷ELku çkk¤{qŠík nrhLku Ëþ
«MÚk sux÷k ÃkUzk yLku ÃkíkkMkkt ykÃÞk (1 «MÚk = 2 þuh) (33) ÃkAe ©e nrh íku {eXkE Ãkkuíku íkÚkk
çkeò çkk¤fku ÃkkMku QÃkzkðeLku MkhÞqLkk íkx WÃkh økÞk. (34) yk íkhV MkwðkrMkLke çkkE hMkkuELkwt fk{
ÃkqÁt fheLku ykÔÞkt íÞkhu ßÞkt Ãku÷e ðªxe {qfe níke íku íÞkt òuE Lkne. (35) íkuÚke {khe ðªxe ynªÚke
õÞkt økE ? fkuEyu ynªÚke ÷eÄe Au ? yu{ ÃkkuíkkLkk MkkMkw ykrË sLkkuLku ÃkqAeLku MkwðkrMkLkeçkkE íku ðªxe
þkuÄðk ÷køÞk. (36) íkux÷k{kt íku MkwðkrMkLkeLkk Ãkrík hk{«íkkÃkS {khk LkkLkk¼kE ½Lk~Þk{u s íku ðªxe
÷eÄe Au çkeò fkuEyu Lkrn íku{ òýeLku nrhLku þkuÄðk {kxu ½uhÚke LkeféÞk. (37) yÞkuæÞk{kt ßÞkt ßÞkt
©e nrh síkk íÞkt íÞkt Mkðuo søÞkyu þkuÄíkk þkuÄíkk íkuyku MkhÞq LkËeLkk íkxu økÞk. (38) yLku íÞkt íku
LkËeLkk MkwtËh yLku huíkk¤ íkx{kt hnu÷k yuðk yuf ð]ûkLke þeík¤ AkÞk{kt çkuXu÷k ©enrhLku hk{«íkkÃkSyu
òuÞk. (39) íkkhkykuLkk {tz¤{kt [tÿLke su{ çkk¤r{ºkkuLke ðå[u çkuMkeLku yrík MðkrËü, Qßsð¤ yLku
{Lkkunh ÃkUzk ykrË s{íkk, ÃkkuíkkLkwt WÂåAü ÃkkuíkkLkk r{ºkkuLku ykÃkíkk, nMkíkk {w¾kh®ðËðk¤k, f{¤Lke
Ãkkt¾ze Mkh¾k Lkuºkkuðk¤k ÃkkuíkkLkk ¼kE ©enrhLku ð]ûk Lke[u çkuXu÷k ËqhÚke òuELku, ytøkqXe nhýLkku ¢kuÄ
þ{e økÞku Au íkuðk hk{«íkkÃkS s÷ËeÚke íku {køkuo [k÷ðk ÷køÞk. (40) nu hksLkT ! íku Mk{Þu MkðkoíktÞko{e
íku ©e nrh Ãký þe½úíkkÚke ykðíkk ÃkkuíkkLkk {kuxk¼kELku òuELku ¾kíkk ðÄu÷e {eXkE {ktfzkykuLke ykøk¤
s{eLk WÃkh Lkk¾eLku íÞktÚke Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk. íkuÚke hk{«íkkÃkS Ãký s÷ËeÚke [k÷eLku ©enrhLke ÷øk¼øk
Mk{eÃku ÃknkU[e økÞk Ãký ¼ÞLku ÷eÄu Ëkuzíkk ©enrhLku íku ÃknkU[e þõÞk Lkrn. (41) ÃkhMkuðkÚke Ãk÷¤e
økÞu÷kt fÃkzktðk¤k ÃkkuíkkLkk {kuxk¼kE ©e hk{«íkkÃkSLku òuELku ËÞk ykððkÚke Lke÷ftX Lkk{u ©enrh Ãký
Ëkuzíkk çktÄ ÚkE økÞk. (42) {Lkw»Þ÷e÷kLku Ãkrhýk{u ¼Þ¼kð MðefkheLku ftÃkíkk ©enrhLku òuELku
hk{«íkkÃkSyu íku{Lke QÃkh «u{¼kð ÷kðeLku, íku{Lku ÃkkuíkkLkk ykí{k suðk s òÛÞk. (43) su
¼økðkLkLkk [hýf{¤kuLke Ãkrðºk hsLku ÷ûk{eS Ãký Ãkh{ ykËhÚke {Míkfu MkËkÞ Äkhý fhu Au yLku
çkúñkrËf Ãký suLkk ytþ{ktÚke WíÃkLLk ÚkÞu÷k Au yuðk yu ¼økðkLk s nrh Lkk{u {khk LkkLkk¼kE YÃku
ÚkÞu÷k Au. (44) su yk ¼økðkLkLku ÃkkuíkkLkwt fu Ãkkhfwt íkuðe ¼uËçkwrØ LkÚke, íku{Lku fkuE MkçktÄe LkÚke yLku
nkuÞ íkku MkðuoLkk íku MktçktÄe Au yuðk yu ¼økðkLkLkku nwt Ãký þu»k Lkk{u yuf ytþ s Awt. òu nwt íku{Lkku ytþ
Lk nkuWt íkku {khu rð»ku ykðwt MkkûkkíkT ÃkrhÃkqýo ¿kkLk õÞktÚke ÚkkÞ ? {kxu nwt rLkùu þu»kkðíkkh Awt. (45) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhLke f]ÃkkÚke ©enrhLku íku{ s ÃkkuíkkLku ÞÚkkÚko heíku òýe ÷uíkk íku
hk{«íkkÃkSLkk ¿kkLkLke rðM{]rík Ãký nrhRåAkÚke s ÚkE økE. íkuÚke VheÚku íku{Lku Lke÷ftX{kt ¼úkík]¼kð
ÚkÞku {kxu nrhLkk ¾kuxkt ¾kuxkt ð¾ký fheLku ykLktË Ãk{kzeLku ÃkkuíkkLke MkkÚku s íku{Lku ½uh ÷E økÞk. (47)
íkuÚke Ãku÷k ð]ûkLke AkÞk{kt çkuXu÷k çkÄk Mk¾kyku íku{s rLkíÞ MkkÚku h{íkk níkk íkuyku Ãký ©enrh{kt MLkunLku
÷eÄu íku{Lku ½uh sELku çkuXk. (48) ÃkAe ¼Âõík{kíkk íku çktLku ¼kEykuLku ½uh ykðu÷k òuELku n»ko Ãkk{eLku
LkkLkk Ãkwºk nrhLku nkÚk{kt ÷E Ÿ[k fheLku ÓËÞ MkhMkk ¼ezâk yLku ÃkAe çknkh çkuXu÷k Mk¾kykuLku fnuðk
÷køÞkt fu (49) nu çkk¤fku ! ík{u Mkðuo ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh òyku fu{fu {khk Ãkwºk nrhyu íkku nsw ¾kÄwt Ãký
LkÚke. íÞkhu ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLku fnu Au fu nu Ãkwºkku ! ík{u Ãký íkwhík MLkkLk fhe ÷ku fu{fu ík{khk rÃkíkk Ä{oËuð
ík{khe hkn swyu Au. (50) yk «{kýu {kíkkLkk fnuðkÚke çktLku ¼kEykuyu MLkkLk fhe Ä{oËuð MkkÚku Ãkeíkktçkh
ÃknuÞkO yLku MkwðkrMkLke çkkEyu hktÄu÷wt ¼kusLk íkuyku sBÞk. (51) nu hksLkT ! ¼kusLk fÞko ÃkAe íku MkwðkrMkLke
WÃkh «MkÒk ÚkÞu÷k ¼økðkLk ©enrhyu ÃkkuíkkLkk yiïÞo ðzu Ãku÷k ftËkuELke ÃkkMkuÚke ðªxe ÷kðe ykÃke yLku
MkwðkrMkLke Ãký íku ðªxe {u¤ðeLku ÃkkuíkkLkk rËÞh ©enrh WÃkh yrík hkS ÚkÞkt.
ßÞucrsík MktðkË{kt ytøkqXenhý ÷e÷k rLkYÃký Lkk{u çkkðeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 22 >>
yæÞkÞ - 23
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ÄŠ{cku{kt Ãký Ä{koí{k yuðk nrh«MkkË ÃkkuíkkLkk
Ãkwºk nrhLkwt Ãkqðuo sýkÔÞwt íkuðwt rËÔÞ [rhºk òuELku «ríkrËLk ykLktË Ãkk{ðk ÷køÞk. (2) fk¤ktíkhu Ä{oËuðLke
¼kÞko ¼ÂõíkËuðeyu ©enrhÚke LkkLkk yLku «ãw{LkLkk ytþYÃk yuðk ÃkwºkLku ðiþk¾ {kMkLkk þwõ÷ ÃkûkLke
çkesLku rËðMku hrððkhu Mkðkhu çkúkñ{wnqíko{kt sL{ ykÃÞku.(3) íku ÃkwºkLke Ëunkf]rík íkÚkk {w¾kf]rík òuELku
{Lkw»Þku íkfo fhíkk níkk fu yk çkeò Lke÷ftX s Au fu þwt ? (4) íku ykòLkçkknw, LkðeLk ~Þk{ f{¤
Mkh¾k Ëunðk¤k f{¤Ãkºk Mkh¾kt rðþk¤ ÷ku[Lkðk¤k, ~Þk{ yLku ÂMLkøÄ fuþðk¤k (5) rðþk¤
QÃkzíkk ¼k÷ðk¤k, rðþk¤ ðûkMÚk¤ðk¤k, MkwtËh LkkrMkfkðk¤k yLku YÃk, «¼kð, çk÷ yLku WËkhíkk{kt
fk{ËuðLku Ãký ríkhMfkh Ãk{kzu íkuðkt níkkt. (6) íkÃkkuÄLk yuðk nrh«MkkËu ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkku sL{ ÚkÞku
Mkkt¼¤eLku íkífk¤ þwØ s¤ ðzu MLkkLk fhe ðirËf çkúkñýkuLku çkku÷kÔÞk. (7) yLku íku çkúkñýku MkkÚku
ÃkwºkLkku òíkf{o MktMfkh rðrÄÃkqðof fÞkuo yLku íku{Lku rðrðÄ «fkhLkkt ËkLk ykÃÞkt. (8) íÞkhçkkË Ëku»khrník
Ëþ{e ríkrÚk {tøk¤ðkhLkk hkus íku nrh«MkkË rð«u ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkwt Lkk{fhý fÞwO. (9) yk Ãkwºk ‘MðÞt
ÃkkuíkkLke RåAkÚke s ¼økðkLkLke {qŠík{kt h{ý fhþu yLku çkeò sLkkuLku Ãký íku{ fhkðþu’ yu{ òýeLku
yk ÃkwºkLkwt Lkk{ RåAkhk{ yuðwt Ãkkzâwt. (10) nu hksLkT ! ÃkkuíkkLkk {kíkkrÃkíkk îkhk yLktík «kfhLkk
hMkðk¤kt ¼kusLkkuÚke Ãkku»ký Ãkk{eLku íku RåAkhk{ Lkk{Lkk çkk¤f þwõ÷ ÃkûkLkk [tÿLke ÃkuXu «ríkrËLk ð]rØ
Ãkk{ðk ÷køÞk. (11) {nk¼køÞþk¤e ËtÃkíke, Ãkrðºk feŠíkðk¤k ©uc ÃkwºkkuLku Ãkk{e yk ÷kuf{kt Mkðo«fkhu
ÃkrhÃkqýo {LkkuhÚkðk¤kt ÚkÞkt. (12) íku Mk{Þu AÃkiÞk{kt hnuíkk Ä{oËuðLkk Mkøkkyku Ä{oËuðLku ½uh ºkeò
ÃkwºkLkku sL{ ÚkÞku òýeLku íkífk¤ íku{Lku ½uh síkk níkk. (13) ÃkAe íku Mkðuo MktçktÄesLkku Ä{oËuð îkhk
ykLktË ÃkkBÞk yLku Ãkwýo [tÿ Mkh¾k {w¾kh®ðËðk¤k RåAkhk{Lku òuRLku yrík ykLktË ÃkkBÞk. (14)
íÞkh ÃkAe íkuyku ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh sðk RåAíkk níkk Ãkhtíkw Ä{oËuðu yrík ykøkún fheLku hkÏÞk. íkuÚke
Ãkkt[ rËðMk MkwÄe íkuyku íÞkt hÌkk. (15) Ãkkt[ rËðMk ÃkAe ÃkkuíkkLkk MktçktÄesLkkuLke yrík rðLktíkeykuÚke
Ä{oËuð MkÃkrhðkh Aêu rËðMku yÞkuæÞkÚke Lkef¤e AÃkiÞk«rík [kÕÞk. (16) {køko{kt ÃkkuíkkLke çkk¤÷e÷kÚke
MkðoLku ©enrhyu ykLktË Ãk{kzâku. íkuÚke ûký{kºk{kt s íkuyku AÃkiÞk sE ÃknkutåÞk. (17) ÃkAe íku
AÃkiÞk økk{{kt rð©k{ ykrËf ÃkkuíkkLkk Mkk¤kykuÚke «ríkrËLk Mkt¼kðLkk fhkÞu÷k Ä{oËuð MkÃkrhðkh
ÃkkuíkkLku ½uh Mkw¾uÚke hnuðk ÷køÞk. (18) - (19) - (20) nu hksLkT ! yuf Mk{Þu AÃkiÞk økk{Úke
Ãkqðo rËþk{kt Úkkuzu Ëqh ykðu÷k hMkk¤, ÃkktËzkykuÚke yríkøkkZ yLku [khu íkhV Vu÷kÞu÷k, fux÷ef zk¤eyku
s{eLkLku yzu÷e níke yuðk frhðk Lkk{u yktçkkLkk ð]ûkLke Lke[u h{ýeÞ søÞk òuELku, Lke÷ftXu íÞkt
ÃkkuíkkLkk çkk¤Mk¾kyku MkkÚku h{ðkLke EåAk fhe. (21) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! ©enrhLke RåAk òýLkkh
íku Mkðo Mk¾kykuyu ©enrhLku hkS fhðk {kxu rðrðÄ «fkhLke h{íkkuLku ykht¼ fÞkuo. (22) ÃkAe
©enrh {Lkkunh ð]ûkLke þk¾k WÃkh çkuMkeLku íku çkk¤fkuLke ykøk¤ rðîkLkLke su{ {Äwh MðhÚke ¼k»ký
fhðk ÷køÞk. (23) nu hksLkT ! íku Mkðuo çkk¤fku Ãký ©enrhLkk {Äwh fÚkk{]íkLku Mkkt¼¤eLku ¾qçk
ykLktËÞwõík ÚkELku ©enrhLke yrÄf «þtMkk fhðk ÷køÞk. (24) fux÷kf çkk¤fku íkku íku ð]ûkLke LkðeLk
ÃkktËzkðk¤e zk¤eyku ÃkfzeLku íkuLke WÃkh Ÿ[k ÚkELku [zeLku zk¤u zk¤u VheLku h{ðk ÷køÞk. (25)
fux÷kf çkk¤fku íku ð]ûkLke su zk¤eyku WÃkh Ãkkuíku [Zâk níkk íÞktÚke Lke[u ÃkzeLku Vhe ÃkkAk íkuLke WÃkh
[ZeLku íku zk¤eykuLku n÷kðeLku h{ðk ÷køÞk. (26) íÞkhçkkË ÃkktËzktykuLke þGÞk{kt çkuXu÷k ©enrhLkk
ftX{kt Vq÷Lkk nkhku íkÚkk Ãkw»ÃkLkkt fzkt çkkswçktÄ ykrËf Mkðuo, çkk¤Mk¾kykuyu Äkhý fhkÔÞkt. (27)
ÃkAe íku Mkðuo çkk¤fku Ãký Ãkw»ÃkLkk nkhku yLku Ãkw»ÃkLkkt fzkt çkkswçktÄ ykrËfLku ÃkkuíkkLkk ytøk{kt Äkhý
fheLku ykLktË{kt økhfkð ÚkELku ©enrhLke ykøk¤ Lk]íÞ yLku økkLk fhðk ÷køÞk. (28) nu hksLkT!
©enrh yk Lk]íÞ yLku økkLkYÃke ¢ezkyku òuELku íku Mk¾kykuLke «þtMkk fhíkk çkkuÕÞk fu (29 - 30)
nu «Þkøk! nu ykrAxku ! nu ðuýe{kÄð ! nu ¼økðrÒkÄu ! nu MkwçkwrØ{LkT ! nu ¼ðkLkeËeLk ! nu {kLkÃkËhk{MðYÃk!
ík{ku çkÄk h{eLku Úkkfe økÞk Aku {kxu h{ík çktÄ fhku yLku ynª çkuMkku. Ãkkýe ÃkeLku Úkkf Ëqh fhku.
(31) ©enrhLkk fnuðkÚke íku çkk¤fkuyu h{ík çktÄ fheLku ©enrhLke ÃkkMku çkuMkeLku s¤ÃkkLk fheLku íkífk¤
ÚkkfÚke {wõík ÚkÞk. (32) íku Mk{Þu ©enrhLkk ËþoLkkÚkuo yLktík rLkhLLk{wõíkku ykfkþ{køkuo ßÞkt ©enrh
Mk¾kyku MkkÚku níkk íÞkt ykÔÞk. (33 Úke 35) íku rLkhLLk{wõíkku - nu ðkMkwËuð ! ík{u sÞ Ãkk{ku yu{
Wå[khíkk níkk, íkÚkk f{¤Mkh¾k «VwÂÕ÷ík Lkuºkkuðk¤k, fkuxe MkqÞ[
o ÿt Úke Ãký yrÄf Ëunfktríkðk¤k, ïuíkktçkhÄkhe,
su{Lkk Ëun{ktÚke MkwøktÄ «Mkhu Au íkuðk yrÄf Ëunfktríkðk¤k, ïuíkktçkhÄkhe, su{Lkk Ëun{ktÚke MkwøktÄ «Mkhu
Au íkuðk nMík yLku [hýku{kt f{¤hu¾kLkk r[öðk¤k, rð¾hkÞu÷k fuþðk¤k, yríkf]þ økkºkkuðk¤k,
rËÔÞ RrLÿÞkuðk¤k, Mkðo «fkhLkkt ÃkkÃkkuÚke {wõík, A QŠ{ykuÚke hrník, MkËk rfþkuhkðMÚkkðk¤k, rLkíÞu
ÃkhMkuðkhrník Ëunðk¤k, fk¤Lku Ãký ¼Þ Ãk{kzLkkh, fux÷kf ïuík yLku fux÷kf ~Þk{ ðýoLkk, MkwYÃk
yLku rËÔÞ yðÞðkuðk¤k fux÷kf rî¼ws yLku fux÷kf [íkw¼wos níkk. (36) ÷÷kxkrË ytøkku{kt W¥k{
rík÷fykrË ði»ýð r[nTLkkuðk¤k Mkrðþu»k æÞkLkÃkhkÞý, MkËk MkwtËh Mð¼kððk¤k, ÃkkuíkkLkk ytøkkuLke fktríkÚke
Mkðuo rËþkykuLku yLku ¾qýkykuLku «fkþ{kLk fhíkk yuðk íku rLkhLLk{wõíkku níkk. (37) ©enrhLkk ËþoLkÚke
yrík n»ko Ãkk{u÷k íku rLkhLLk{wõíkkuyu ©enrhLkk [hýf{¤ Mk{eÃk{kt s{eLk WÃkh ËtzLke {kVf ÃkzeLku
n»kko©w ðzu ©enrhLkk [hýf{¤Lkwt «ûkk÷Lk fÞwO. (38) çknw Mk{Þ MkwÄe yk «{k{u fÞko çkkË QXeLku
Lkuºkku{ktÚke yktMkwyku ÷qAeLku íkuyku {tºkLkku ÃkkX fhðk ÷køÞk. (39) nu f{¤Ãkºk Mkhe¾k Lkuºkðk¤k!
ík{khku MkðoËk Wíf»ko s Au, nu søkíkTÃkk÷f! ík{Lku Lk{Mfkh Au. nu RrLÿÞkuLkk Ãkrík ! nu {nkÃkwÁ»k!
MkðoLkk ykrË¼qík «¼ku ! ík{Lku y{khk Lk{Mfkh Au.
(40) ÃkAeÚke ïuíkîeÃk{ktÚke ÷kðu÷e rðrðÄ «fkhLke ÃkqsLk Mkk{økúeyku ðzu íku rLkhLLk{wõíkkuyu
©enrhLkwt ÃkqsLk fÞwO. (41) íku s Mk{Þ{kt çkËrhfk©{ðkMke Ér»kyku Ãký ÃkkuíkkLkk {LkÚke «uhkELku
©enrhLkk Mk{eÃk{kt ËþoLkkÚkuo íÞkt ykÔÞk. (42 - 44) {]øk[{o Äkhý fhu÷k, þktík Mð¼kððk¤k,
sxkÄkhe, íkÃkkurLkc, ðÕf÷ð†kuðk¤k, ÃkkÃkhrník, ykfkþ{køkuo ykðu÷k yLku nu LkhLkkhkÞý Ëuðku (Lkh
yLku LkkhkÞý MðYÃk yuðk ©enrhLku rîð[LkÚke fnu Au) yk ÷kuf{kt ík{khku MkËk sÞ Úkkð. nu «¼w !
ík{u y{khk ytík:þºkwykuLkku Lkkþ fhku. yu «{kýu Wå[ Mðhu çkku÷íkk, yrík Wøkú íkÃkùÞkoÚke Ëwçko¤ ÚkE
sðkLku ÷eÄu þheh{ktÚke Lkkzeyku Ëu¾kÞ íkuðk yLku rsíkurLÿÞ yuðk íku {wrLksLkku níkk. (45) rLkhLLk{wõíkkuyu
yrík¼kðÚke Ãkqsu÷k íku ©enrhLkk ËþoLk fhðkÚke QÃksu÷k n»koLku ÷eÄu íku{Lkkt Áðktzkt Ãký Q¼k ÚkE økÞkt.
(46) íÞkhçkkË íku çkËrhfk©{ðkMkeykuyu Ãký rLkhLLk{wõíkkuLke ÃkuXu s ©enrhLkk [hýku{kt Ãkze Lk{Mfkh
fheLku Ãkkuíku ÷kðu÷k Ãkw»ÃkkrËf rðrðÄ «fkhLkk WÃk[khku ðzu ©enrhLkwt ÃkqsLk fÞwO. (47) ÃkAe íku Ér»kykuyu
ÃkkuíkkLkk yk©{Lke çkkuhzeLkk f{tz¤ suðzk {kuxk MðkrËü çkkuhLkkt V¤ku ©enrhLku s{kzâkt. (48) nu
hksLkT ! íÞkçkkË, LkkhkÞýLkk íku ¼õíkku yLku rLkhLLk{wõíkku çku nkÚk òuzeLku ©enrhLke ykøk¤ yufÃkøku Q¼k
hneLku Mkw{Äwh ðkýe ðzu Eïh{qŠík ©enrhLke Míkwrík fhðk ÷køÞk.
ßÞucrsík MktðkË{kt rLkhLLk{wõík íkÚkk çkËrhfk©{ðkMke f]ík ¼økðíkTÃkqsLk Lkk{u ºkuðeMk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 23 >>
yæÞkÞ - 24
(1) Ér»kyku yLku rLkhLLk{wõíkku Míkwrík fhu Au - su ðkMkwËuð ¼økðkLk [tÿ Mkh¾k MkwtËh {w¾ðk¤k
yLku fktrík{kLk Au, ûkehMkkøkh{kt ykðu÷k ïuík yLku íkuòuÞ{kLk ïuíkîeÃk Lkk{u çkux{kt yuf Ãkøku Q¼k hne,
nkÚkLku Ÿ[k hk¾e, f]»ý{]øk[{o Äkhý fhe, sxkÄkhý fhe, y÷kirff yLku Ëe½ofk¤ÃkÞOíkÚke Mkíkík íkÃk
fhu Au íku s ík{u Aku. (2) nu yrðfkhe ! çkúñkrËf su yk søkíkLkk Mðk{e Au íkuyku Ãký ykÃkLkk
[hýf{¤{kt íku{Lkk {wøkxLkk yøkú¼køkÚke Lk{Lk fheLku rLkhtíkh ðuËðkýeÚke ykÃkLke Míkwrík fhu Au. íkuyku
Ãký ík{khku {rn{k suðku Au íkuðe heíku Míkwrík fhðk Mk{Úko Úkíkk LkÚke. íkku ÃkAe çkeòyku íkku õÞktÚke ÚkE
s þfu ? (3) nu ¼økðLkT ! yk «íÞûk Ëu¾kíkwt h{ýeÞ yuðwt ykÃkLkwt MðYÃk rðþwØ MkíÞ{Þ Au. íkuÚke
MkËk yuf s MðYÃkðk¤wt, íkÃkku{Þ yLku Mkðo¿k Au. fu{ fu íku MðYÃk{kt hòuøkwýkrË Ëku»kku rçk÷fw÷ LkÚke.
{kxu nu nrh ! y¿kkLk{ktÚke WíÃkLLk ÚkÞu÷ yLku {kÞk{Þ yuðku yk MktMkkh íku ykÃkLku rð»ku ½xíkku s
LkÚke. (4) nu Míkwrík fhðk ÞkuøÞ ©enhu ! ík{ku yk søkíkTMk]rü{kt SðkuLkk f{kuoLku òuELku íkuLku ÞkuøÞ su
íku SðLkk ËunLkwt MksoLk fhku Aku. íkuÚke ík{khu rð»ku rð»k{íkk fu rLkËoÞíkk yu çku{ktÚke yufuÞ Ëku»k Mkt¼ðíkk
LkÚke. (5) nu yrsík ! ½ýe Mkk{økúeykuÚke Þwõík rðrðÄ «kfhLkk Þ¿kku{kt çkúkñýku ðuËLkk {tºkkuÚke yrík
{kLkÃkqðof ykÃkLkwt yknTðknLk fhu Au íÞkhu ykÃk íkífk¤ íku Þ¿kku{kt «økx ÚkELku íku Þ¿k fhLkkhk sLkkuLku
íku Þ¿kLkwt V¤ ykÃkku Aku. (6) nu ©e nhu ! yLkuf sL{ktíkhu ykÃkLke f]ÃkkÚke yríkËw÷o¼ yuðku yk {Lkw»ÞËun
Ãkk{eLku su {Lkw»Þku rð»ýwYÃk ykÃkLkwt fËkrÃk ®[íkðLk fhíkk LkÚke íkuyku ykÃkLkk [kuh ÚkkÞ Au. (7) {kxu
nu MkðuoLkk fkhý ©enhu ! ykÃkLku ykðk òýeLku y{u Mkðkuoíf]ü, ËunÚke MknLk Lk ÚkkÞ íkuðwt, Ëw:MkkæÞ yLku
rLkËkuo»k íkÃk fheLku ÓËÞ{kt rLkhtíkh ykÃkLkwt æÞkLk fheyu Aeyu. {kxu nu ¼økðLkT ! ík{ku Ãký f]Ãkk fheLku
y{khe WÃkh «MkLLk Úkkð. (8) nu ¼økðkLkT ! {kÞkÚke WíÃkLLk ÚkÞu÷wt, þkufYÃk yÂøLkÚke MkËk íkÃkíkwt, yíÞtík
Ëw:¾Lkk Mk{qnYÃk, MÚkkðh yLku støk{ YÃk yuðk yk søkík{kt {Lkw»ÞYÃku rð[híkk ykÃkLkk yk MðYÃkLku
çkúñkrË Ëuðku Ãký LkÚke òýíkk íkku ÃkAe yLÞ sLkku íkku fuðe heíku òýe þfu ! (9) nu ¼økðLkT ! þw¼feŠíkðk¤k
ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLke økríkYÃk, ftMkkrË ËwükuLkwt Ë{Lk fhðkLku yðíkkh Äkhý fhLkkh, fwþkøkúçkwrØðk¤k, {kÞkÚke
Ãkh, f]»ýMðYÃk, »kziùÞoMktÃkLLk yuðk ykÃk Ãkh{uïhLku Lk{Mfkh Au. (10) nu søkËeþ ! søkíkLkku Lkkþ
fhLkkh yLku fkÞofkhýYÃk yuðku fk¤ Ãký ík{khe yk¿kkLku õÞkhuÞÃký WÕ÷t½íkku LkÚke, fr¤ÞwøkLkk Ëku»kkuLkwt
Ë{Lk fhLkkh yLku økwýrLkrÄ yuðk ©enrh ykÃkLku y{khk Lk{Mfkh Au. (11) ¼hík¾tzLke Mk{økú «òLkk
©uÞLku {kxu ÃkkuíkkLkk LkhçktÄwLke MkkÚku çkËrhfk©{{kt fÕÃkLkk ytík MkwÄe Wøkú íkÃkùÞko fhLkkh {Míkfu Ãke¤e
sxkðk¤k, {]øk[{o Äkhý fhLkkh yuðk y{u ykÃkLku Lk{Mfkh fheyu Aeyu. (12) nu r{íkknkheLkT !
søkíkLkk Mðk{e, MkðuoLkk ytíkÞko{e, MðuåAkÚke s Ëun ÄhLkkh Mkðuo Sð«kýe{kºkLkk yk©Þ¼qík yuðk
ykÃkLku Lk{Mfkh Au. (13) nu Mkðo©uc ©enrh ! økku÷kufkrÄÃkrík, Mkðuo søkíkLkk fkhý, {Lkkunh MðYÃkðk¤k,
RrLÿÞkuLkku rLkøkún fhLkkhk yLku rðþwØ ¿kkLkYÃke MðYÃkðk¤k ykÃkLku y{khk Lk{Mfkh Au. (14)
yLktíkfkurx çkúñktzkuLke WíÃkr¥k, ÂMÚkrík yLku ÷ÞLkk fkhý yLku søkíkLke WíÃkr¥kfk¤u Mkw»kwó yuðk «f]rík
íkÚkk ÃkwÁ»kLku «çkkuÄ fhLkkhk ykÃkLku y{khk Lk{Mfkh Au. (15) nu «¼ku ! yk MktMkkhÚke {wÂõík Ãk{kzLkkhku
ík{khku yk nrhf]»ý Lkk{u yðíkkh MkLkkíkLk, þwØ Ä{oLkk MÚkkÃkLkLku yÚkuo s ÚkÞku Au. (16 - 17) ËwükuLkku
rðLkkþ fhLkkhk nu nhu ! yMkíkTþk† s su{Lkwt yuf{kºk {q¤ Au íkuðk, fwÂíMkík f{o fhLkkhk yLku ÃkkÃkYÃk,
fki÷ Lkk{u LkkÂMíkfku íkÚkk Ãkk¾tzeyku íkÚkk þw»f ðuËktríkykuLkk {íkkuLkk ¾tzLkLku {kxu yLku ík{khk ¼õík yuðk
y{khk Mkw¾Lku {kxu s ík{khku yk yðíkkh ÚkÞku Au. (18 - 19) {kxu nu {nkfeŠíkðkLk ©enrh ! ík{u
Lkircf çkúñ[khe ÚkE yk ¼qr{ WÃkh rð[hý fhe y{u Ãkqðuo fnu÷k fki÷-LkkÂMíkfkrË fw{køkeoykuLkwt ¾tzLk
fhku yLku ykÃkLkk ¼õík yuðk y{Lku RÂåAík Mkw¾ ykÃkku. (20) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT !
íku rLkhLLk{wõíkku íkÚkk Ér»kyku íku «¼wLke yk «{kýu Míkwíke fheLku ©enrh îkhk MkL{krLkík ÚkELku ykfkþ{køkuo
ÃkkuíkÃkkuíkkLku MÚkkLku økÞk. (21 - 22- 23) íÞkhÃkAe ðuýe{kÄð ykrË Mkðo çkk¤fku rLkhLLk{wõíkkuyu
©enrhLke Ãkqò fhu÷e òuE yLku íku {wrLkykuLkkt ËþoLk fhe yrík ykùÞo ÃkkBÞk yLku çkúñkrË ºký Ëuðku{ktÚke
yk ©enrh fkuE yuf Ëuð nþu fu þwt ? yu{ rð[kheLku AÃkiÞk[tÿYÃk yuðk íku r©nrhLku Lk{Mfkh fhðk
÷køÞk. (24) íÞkhÃkAe Mkðuo Mk¾k Mkrník, ÷kufðtrËík íkÚkk ËÞk¤w Ä{oLktËLk ©enrh MkkÞtfk¤u AÃkiÞk
økk{{kt ykÔÞk. (25) nu hksLkT ! íku Mk{Þu Ãkw»ÃkkuLkk nkh Äkhý fhu÷k ©enrhLkkt ËþoLk fhðkLke RåAkÚke
Mkðuo Mºke-ÃkwÁ»kku íkífk¤ øk]nfkÞoLkku íÞkøk fheLku, ïuíkktçkh ÄkheLku íÞkt ykÔÞk. (26) íku LkhLkkhe sLkkuyu
ÃkkuíkkLke árüYÃk ¼ú{hkuÚke ©enrhLkk {w¾f{¤Lkwt {ãÃkkLk fÞwO yLku rËðMk¼hLkk rºkrðÄíkkÃkku Úkfe {wõík
ÚkÞk yLku ©enrh Ãký MkðuoLkku ykËhMkífkh fheLku ÃkkuíkkLkk ½h{kt «ðu~Þk. (27) ÃkAe ¼Âõík{kíkkyu
Mkw{Äwh ðkýeÚke çkku÷kÔÞk yux÷u ©enrh þwØ s¤Úke MLkkLk fheLku, MkwðkrMkLke çkkEyu çkLkkðu÷ MkhMk hMkkuE
rÃkíkk ykrËfLke MkkÚku çkuMkeLku sBÞk yLku íÞkhçkkË MkwtËh þGÞk WÃkh ÃkkuZe økÞk. (28) nrhLkk Mk¾k
ðuýe{kÄð ykrË çkk¤fku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh sELku sBÞk yLku íÞkhçkkË íku økk{sLkku «íÞu fnuðk ÷køÞk
fu (29) nu sLkku ! fkurx fkurx MkqÞo[tÿLkk Mkh¾e fktríkðk¤k, rfþkuh{qŠík, Mkðuo Mk{kLk Ëunðk¤k, f{¤Mkh¾k
Lkuºkkuðk¤k, ykfkþ{køkuoÚke Lke[u Qíkhu÷k, ÃkhMkuðkhrník, (30) fkuEf MÚkkLkLkk rLkðkMke rËÔÞ ÃkwÁ»kkuyu
yLku nòhku {wrLksLkkuyu Ä{oÃkwºk ©enrhLke yksu Míkwrík fhe. (31) nu hksLkT ! çkk¤fkuLkkt ykðkt ð[Lkku
Mkkt¼¤e íku økúk{sLkku{ktÚke fux÷kf rðM{Þ ÃkkBÞk yLku fux÷kfLku íkku íku çkk¤fkuLkk ð[Lk{kt rðïkMk s
Lk ykÔÞku.
sÞucrsík MktðkË{kt {wrLkf]ík ¼økðíkTMíkwrík rLkYÃký Lkk{u [kuðeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 24 >>
yæÞkÞ - 25
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! AÃkiÞkLke LkSf{kt Ãkrù{ rËþk{kt íkeLkðk Lkk{Lkwt økk{
ykðu÷wt Au. íku{kt yuf fqðku ¼qríkÞk fqðk Lkk{u «ÏÞkík Au. (2) íku{kt ºký nòh ¼qíkku õÞkhuf rËðMku íkku
õÞkhuf hkºku, ¢ezk fhíkk yLku Wå[Mðhu økkíkk níkk. (3) nu hksLkT ! fqðkLke ykMkÃkkMk Vhíkwt íku ¼qíkkuLkwt
xku¤wt su {Lkw»Þ yu fqðkLke LkSf ykðu íkuLku çk¤sçkheÚke ÃkfzeLku fqðk{kt Lkk¾e Ëuíkwt níkwt.(4) ð¤e ¼qíkkuLkk
¼ÞÚke íku fqðkLkwt MðkrËüs¤ Ãký sLkku yLku Ãkþwyku fkuE Ãký Ãkeíkwt Lkrn. (5) yufð¾ík sLkku îkhk yu
¼qíkkuLke {kuxe çkef Mkkt¼¤eLku ©enrhyu íku ¼eíke Ëqh fhðk yLku ¼qíkkuLkku {kuûk fhðk rð[kÞwO. (6) yuf
Mk{Þu yu fkÞo {kxu s {Lkw»Þ íkLkwÄkhe ©enrh, MkUfzku Mk¾kyku MkkÚku ÃkkuíkkLkk økk{Úke Lkef¤eLku íku fqðk
«íÞu økÞk. (7) íÞkhçkkË Ä{oÃkwºk ©enrh ð† ðzu áZ fuz çkktÄeLku, ÃkkuíkkLkk nkÚk ðzu çktLku çkknwyku {Õ÷Lke
su{ XkufeLku íku fqðk{kt fqËe Ãkzâk. (8) ÃkwÁ»kku¥k{ yuðk ©enrh íku fqðk{kt ÃkzðkÚke íku{ktLkwt s¤ Ÿ[w
QA¤eLku fqðkLke çknkh Mkkík ÄLkw»Þ sux÷k ytíkh MkwÄe Vu÷kÞwt. (9) nu hksLkT ! íku fqðk{kt ¢ezk fhíkk
©enrh çktLku nkÚk Ãkkýe WÃkh ÃkAkzíkk níkk. íkuÚke fqðk{kt Ãký øksoLkkyku Úkðk ÷køke. (10) ÃkAeÚke
fqðkLkk rfLkkhu Q¼u÷k ðuýe{kÄð ykrËMk¾kyku Ãký íku fqðk{kt Ãkzâk yLku ©enrhLke MkkÚku s¤¢ezk fhðk
÷køÞk. (11) ÃkkuíkkLke ykøk¤ íkhíkk íku çkk¤fku{ktÚke fux÷kfLku ½Lk~Þk{ nkÚk ðzu Ãkfzíkk íkku fux÷kfLke
WÃkh Ãkkýe WAk¤íkk níkk. (12) íku Mkðuo çkk¤fku Ãký ÃkkuíkkLke íkhýf÷k Ëþkoðíkk, ©enrh su{ ÃkkuíkkLke
WÃkh «MkLLk ÚkkÞ íku{ íkhíkk níkk. (13) f{¤÷ku[Lk ©enrhyu íku çkk¤fkuLke íkhðkLke [kíkwÞoíkk òuELku
íku{Lke «þtMkk fhe yLku ÃkkuíkkLkk «rík®çkçkLke su{ íku{Lke MkkÚku h{ðk ÷køÞk. (14) Ä{oËuð, ¼Âõík{kíkk
yLku yLÞ økúk{sLkku nrhf]»ý yLku çkeò çkk¤fkuLku íku fqðk «íÞu økÞu÷k òýeLku yrík ø÷krLk ÃkkBÞk. (15)
ÃkAeÚke Ä{oËuð, ¼Âõík{kíkk økúk{sLkku yu Mkðuo, ÓËÞ{kt yrík ¼Þ Ãkk{eLku íkífk¤ ©enrhLke ÃkkA¤ økÞk.
(16) {køko{kt yLÞ çkk¤fkuLkkt Ãkøk÷ktykuLke ðå[u æðsytfwþkrË r[nTLkkuÚke Þwõík yuðk ©enrhLkk Ãkøk÷ktykuLku
òuíkkt òuíkkt íkuyku ¼qríkÞk fqðk «íÞu økÞk. (17) ¼ÂõíkÄ{o íkÚkk íku økúk{sLkkuyu fqðkLkk fktXu sRLku,
f{¤Mkh¾kt Ëe½o Lkuºkkuðk¤k íkÚkk Ëuðku{kt ©uc yuðk ©enrhLku ÃkkuíkkLkk çku Ãkwü nkÚkÚke íku fqðkLkk s¤{kt
íkhíkk òuÞkt. (18) íku ©enrh ÃkkuíkkLkk Mk¾kyku MkkÚku ¢ezk fhíkk, ÃkkýeÚke ¼ªòÞu÷k ~Þk{ f{¤Lke su{
rËÔÞ Ëunðk¤k, Ãkqýo[tÿMk{kLk {w¾ðk¤k yLku MkqÞoLkk rfhýLke {kVf Qs¤k ïuíkð†Lku frx¼køk WÃkh
Äkhe hnu÷k ©enrhLku òuÞk. (19) nu hksLkT ! íÞkhçkkË ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku ¼qíkÞkurLkLkk yÃkhkÄe òýeLku
¼Âõík{kíkk ©enrhLku fnuðk ÷køÞkt fu - (20) ‘nu Lke÷ftX ! nu nhu ! nu f]»ý ! nu Ãkwºk ! ík{kuyu yk
fqðk{kt MLkk fheLku ¼qíkøkýkuLkku {kuxku yÃkhkÄ fÞkuo Au. (21)íkuÚke ík{khk fÕÞký {kxu nwt íku ¼qíkøkýkuLku
ðkhtðkh «kÚkoLkk fÁt Awt. nu Ãkwºk ! ík{ku yk ðuýe{kÄð RíÞkrË çkk¤fkuLke MkkÚku yk fqðk{ktÚke íkífk¤ çknkh
Lkef¤ku. (22) nu Ãkwºk ! òu ík{ku yk fqðk{ktÚke çknkh Lkrn Lkef¤ku íkku nwt Ãký rLkùu íku{kt Ãkzeþ.’ (23)
ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! {kíkkLkkt yk «{kýuLkkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku ©enrh Mkðuo çkk¤fkuLke MkkÚku
íku fqðk{ktÚke çknkh LkeféÞk yLku ÃkkuíkkLkkt ðMºkku ÃknuÞko. (24 - 25) íkuÚke MLkunkÿo Ä{o¼Âõík ©enrhLku
Akíke MkkÚku [ktÃkeLku ykLktË ÃkkBÞkt. íku ð¾íku fqðk{ktÚke ºký nòh ¼qíkku Lkef¤eLku, Ä{korË, økúk{sLkku yLku
©enrh ykrËf fu su{ýu ¼qíkøkýkuLkku yÃkhkÄ fÞkuo níkku íku MkðuoLku ¾kE sðk {kxu, íku{Lku ½uhe ðéÞkt. (26
Úke 28) íku{ktÚke fux÷kfLkkt {w¾ ®Mkn, {Lkw»Þ, økkuÄk, MkkÃk, Ãkûke, ¼qtz RíÞkrË suðkt níkkt. Ëktík ðå[u
Sðíkk ÃkþwÃkûkeykuLku [kðíkk, íkkzLkk ð]ûk sux÷k Ÿ[k yrík íkeûý ËkZâkuðk¤k, økÄuzkLke su{ yðks
fhíkk, ÁrÄhÚke ¾hzkÞu÷k ytøkðk¤k, ¼Þtfh yLkuf YÃk Äkhý fhíkk, ¼qtz, ðk½ yLku {]økLku {kheLku
¾¼u Lkk¾u÷k, hkíkk[ku¤ Lkuºkkuðk¤k yLku fk¤k{uþ suðk ytøkkuðk¤k íku ¼qíkku níkkt. (29) íku{kt fux÷kf
¼qíkøkýku MðÞt«Ëeó Úkfk yÂøLkYÃk Ëu¾kíkk níkk, fkuE LkkLkk Ëunðk¤k íkku fkuE rð¾hkÞu÷k fuþðk¤k níkk.
(30) fux÷kfLku íkkzLkk ð]ûkku suðk Ãkøk níkk íkuÚke íku ykfkþ MkwÄe Ÿ[k níkk. fkuE ÁËLk fhíkk níkk,
fux÷kfu Mkkhkt ð†ku Äkhý fÞko níkk yLku fux÷kfu yktíkhzkykuLke {k¤k Äkhý fhe níke. (31) fux÷kf
ð†neLk, fux÷kf sxkðk¤k, fux÷kf ÷kune ¼hu÷wt Ãkkºk Äkhý fhe hnu÷k fux÷kf Lkkf ðøkhLkk, fux÷kf
Ãknku¤k {kuZkðk¤k níkk. ykðk ¼qíkku ykfkþ{kt yLku s{eLk WÃkh Vhíkk níkk. {Míkfðk¤k yLku {MíkfðøkhLkk
fux÷k ¼wíkku s{eLk WÃkh Vhíkk níkk. yLku fux÷kf {Míkf rðLkkLkk MðYÃku ½kuzk, Ÿx yLku økÄuzkyku WÃkh
çkuMkeLku s{eLk WÃkh Vhíkk níkk. (33 Úke 35) su{ Mk{wÿ ÃkkuíkkLkk rfLkkhkLke {ÞkoËk WÕ÷t½eLku Mkðo «ËuþLku
zwçkkze Ëuíkku nkuÞ íku{ [khuÞ çkkswÚke yk ¼qíkøký, íku{Lkk yrÄÃkrík çkúñhkûkMkLke árüÚke «uhkELku, yk
†eÃkwÁ»kku yLku çkk¤fkuLku Ãkfzku, {khku fkÃkku yu{ ÃkhMÃkh çkku÷ðk ÷køÞk. (36) [kuíkhVÚke Mkðo ¼qíkkuLku
ÃkkuíkkLke Mk{eÃk ykðu÷k òuELku Ä{korËf Mkðuo ¼Þ Ãkk{eLku, rLk¼oÞ yuðk ©eLke÷ftX «íÞu çkku÷ðk ÷køÞk
fu, - (37) ‘Mkðo¿k «¼ku ©enrh ! y{u ík{khk þhýkøkík yLku ík{Lku s ykÄeLk Aeyu. {kxu rLkðkhý
Lk fhe þfkÞ yuðk yk ¼qíkøkýÚke y{kÁt hûký fhku. (38) nu f]»ý ! y{u ík{khk MktçktÄesLkku Aeyu
yLku ík{u s yuf y{khk Mðk{e Aku, y{khe økrík Aku íkuÚke y{u Ëw:¾ Ãkk{ðkLku ÞkuøÞ LkÚke.’ (39)
ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu Ä{korËfLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ¼økðkLkT ©enrh çkkuÕÞk fu,
nu Ä{korËf ík{u Mknus Ãký ¼Þ Ãkk{þku Lkrn. ík{khk{ktÚke fkuE yuf ÔÞÂõík, yk fqðk{ktLkw s¤ ÷kðku.
(40) íkuÚke íkífk¤ íku{ktLke yuf ÔÞÂõíkyu s¤ ÷kðeLku ykÃÞwt. íku s¤ nkÚk{kt ÷ELku {Lk{kt ©enrhyu
MktfÕÃk fÞkuo fu, (41 - 42) yk Mkðuo ¼qíkLkku Ëun íÞkøk ÚkELku ËuðLkku Ëun «kó Úkkyku. yk{ MktfÕÃk fheLku
suðwt ©enrhyu s¤ s{eLk WÃkh LkkÏÞwt fu íkhík s íku MktfÕÃkçk¤Úke íku ¼qíkøkýkuLkk ÃkqðuoLkkt ÃkkÃkku Lkkþ Ãkk{e
økÞkt. íkuÚke íku Mkðuo ËuðkuLkk ËunLku ÃkkBÞk. ( 43 - 44) íÞkhÃkAe, f{¤Lke Ãkkt¾ze Mkh¾k Lkuºkkuðk¤k,
rfþkuh yðMÚkkðk¤k, yrík {Lkkunh MðYÃkðk¤k, fktríkðkLk, ykfkþ{kt rð{kLkku{kt çkuXu÷k, MkwðýoLkk
çkkswçktÄ, ðuZ ðªxe, {k¤k, fzkt Mkrník huþ{e ð†ku Äkhý fhu÷k ËuðMðYÃk íkuyku çku nkÚk òuzeLku ©enrhLku
Lk{Mfkh fheLku çkkuÕÞk fu (45) ‘nu Rïh ! suLke yk¿kkÚke çkúñk, rð»ýw yLku rþð yk søkíkLke WíÃkr¥k,
Ãkk÷Lk yLku Mktnkh fhu Au yuðk ykÃk þhýkøkík «ríkÃkk÷fLke þhý{kt y{u Mkðuo ykðu÷k Aeyuu. (46)
nu LkkÚk ! yksÚke ykht¼eLku {Lk, f{o, ð[Lk ðzu y{u ík{khk s Aeyu. {kxu ík{u Ãký ík{khk ¼õík
yuðk y{Lku ík{khe yk¿kk{kt s «uhòu. (47) nu LkkÚk ! yksÚke {Lk-f{o-ð[LkÚke y{u ík{khk s Aeyu.
{kxu ík{u Ãký ík{khk ¼õík yuðk y{Lku ík{khe yk¿kk{kt s «ðíkkoðßÞku. (48)íku ËuðkuLkk yk «{kýuLkkt
ð[Lkku Mkkt¼¤eLku, Ä{korËfLkk Mkkt¼¤íkkts, Ä{oÃkwºk ©enrh íku Ëuðku «íÞu çkkuÕÞk fu, (49) nu Ëuðku ! yíÞkhu
íkku {khe yk¿kkÚke ík{u Mkðuo ykrÄ-ÔÞkrÄÚke hrník yuðk Mðøko{kt òyku. (50) íÞkt Mkw¾uÚke hneLku
çkk¤MðYÃk yuðk {kÁt ¼sLk fhku yux÷u Úkkuzk fk¤{kt s ík{kÁt fÕÞký rLkùu s Úkþu. (51)nu hksLkT
! ©enrhyu yk «{kýu yk¿kk fhe íkuÚke íku Mkðuo Ëuðku ©enrhLke «Ërûkýk fhe, íku{Lku ðkhtðkh Lk{Mfkh
fhe, Ä{korËf MkðuoLkk Ëu¾íkkt rð{kLkku{kt çkuMke Mðøko{kt [kÕÞk økÞk. (52) ¼qíkkuLkk {kuûkYÃke ©enrhLkwt
çkkÕÞkðMÚkkLkwt yk {nk[rhºk òuELku AÃkiÞk økk{Lkk LkhLkkhe sLkku yrík ykùÞo ÃkkBÞk. íÞkhÃkAe ©enrh
íkuyku «íÞu çkkuÕÞk fu, (53 - 55) nu sLkku ! su LkhLkkhe, {khk M{hýMkrník fkŠíkf {kMkLkk þwõ÷ Ãkûk{kt,
{U ¢ezk fhe Au íkuðk yk ¼qríkÞk fqðk{kt MLkkLk fhe, AÃkiÞk{kt ykðu÷k LkkhkÞý MkhkuðhLkk rfLkkhu
rðrÄÃkqðof ©kØ fhþu íkku íku ¼qíkkrËfLkk WÃkÿðÚke {wõík Úkþu yLku íku ¼qíkkrËf Ãký rLkùu s MkËTøkrík Ãkk{þu.
(56) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu fneLku ÃkAe Ä{korËf MkkÚku ©enrh ÃkkuíkkLkk økk{{kt
ykÔÞk yLku Ëuðku yLku {kLkðku Ãký suLke feŠík økkÞ Au íkuðk ©enrh ÃkkuíkkLkk MkwtËh ½h{kt rLkðkMk fheLku
hÌkk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt LkkhkÞý[rhºk{kt
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ¼qíkkuLku Ëuðøkrík ykÃke yu Lkk{u Ãk[eMk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 25 >>
yæÞkÞ - 26
(1) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu íku fqðk{kt ©enrhLkk MLkkLk çkkË íku{Lkk
«íkkÃkÚke, íku fqðkLkwt s¤ {Lkw»Þku íkÚkk Ãkþwyku ÞÚkuü heíku WÃkÞkuøk fhíkk ÚkÞk. (2) ÃkAe s¤MkuðLkÚke
n»ko Ãkk{eLku ©enrh ÃkkuíkkLke çkk¤[uükykuÚke Ä{korËfLku n»ko WÃkòðíkk níkk yLku ¼Âõík{kíkkLke yk¿kkÚke
ËqÄ ÷kððk {kxu «ríkrËLk økkÞkuLkk fkuZ{kt síkk níkk. (3) íku fkuZ økkÞku, LkkLkkt-{kuxkt ðkAhzktyku yLku
{Lkw»ÞkuLkk yðksÚke økwtS hnuíkku níkku. íku fkuZ{ktÚke ©enrh Ëhhkus {kíkkLku ËqÄ ÷kðe ykÃkíkk níkk. (4)
ËqÄ ÷kðíke ð¾íku ©enrh Ãkkuíku íku ËqÄÃkkºk{ktÚke ËqÄ Ãkeíkk yLku ÃkkuíkkLkk çkk¤Mk¾kykuLku Ãkkíkk yLku íkux÷wt
s Ãkkýe LkkhkÞý Mkhkuðh{ktÚke Q{uhe Ëuíkk. (5) ÃkAe íku ËqÄLkwt Ãkkºk {kíkkLku ykÃkíkk. yk{ rLkíÞu ÷e÷k
fhíkkt fhíkkt ðMktíkÉíkw ykðe økE. (6) ÷®ðøk{kt ð]ûkLke þk¾kykuLkk MktÃkfoðk¤ku {÷ÞkrøkrhLkku MkwøktÄe{kLk,
þeík÷, MkwtËh yLku {Lkw»ÞkuLku Mkw¾fkhe yuðku ðkÞw {tËøkríkyu ðkÞ Au. (7) íku Éíkw{kt Ãkw»ÃkhMkLkk ÃkkLkÚke
{¥k çkLku÷k ¼ú{hku økwtshkð fhíkkt rðrðÄ «fkhLkkt ¾e÷u÷kt Ãkw»Ãkku WÃkh çkuMku Au yLku íkuLkku hMk [qMkeLku ÃkAeÚke
íkuLkku íÞkøk fheLku çkeò Ãkw»Ãk WÃkh çkuMku Au. (8) íku Éíkw{kt MkwtËh ¾e÷u÷k {kuhðk¤kt yktçkkLkkt ð]ûkku WÃkh
fkuÞ÷kuLkkt òuzfkt {Äwh yðksÚke {Lkw»ÞkuLkk {Lk nhe ÷u íku{ fýor«Þ xnwfk fhu Au. (9) íku Éíkw{kt
¾k¾hkLkkt ð]ûkku WÃkh ÚkÞu÷kt yLku fk{ËuðLkk Lk¾ Mk{kLk hkíkkt Ãkw»ÃkøkwåAku, {Míkf WÃkh òýu Aºk ÄÞwO
nkuÞ íku{ þku¼u Au. (10) íku Éíkw{kt çkøke[kyku{kt ¼ú{hkuÚke ðªx¤kÞu÷kt, Mkwðýo Mk{kLk, LkkøkfuMkh yÚkkoík
[tÃkkLkkt Ãkw»Ãkku òuLkkhk {Lkw»ÞkuLku yrík ykLktË ykÃku Au. (11) nu hksLkT ! íku ðMktíkÉíkw{kt yk Ãk]ÚðeLkk
{Lkw»Þku ðMktík hkøkÚke ¼økðkLkLkk rLk{o¤ Þþ økkíkkt økkíkkt ÃkhMÃkh økw÷k÷ WzkzeLku h{u Au. (12) nu
hksLkT ! íku Éíkw{kt ¼k÷kykuLkk yøkú¼køk Mk{kLk ykf]ríkðk¤k, rðhnesLkkuLke Mkðuo ykþkyku Lkü fhLkkh
yLku ¼ú{hkuLku yrík {kun Ãk{kzLkkh fuíkfeLkkt Ãkw»ÃkkuÚke ðLkku Ãký ïuík ÚkE òÞ Au. (13) ð¤e íku Éíkw{kt
s¤kþÞkuLkkt Ãkkýe Ãký MkwfkÞ Au, fqðkyku{kt s¤ ðÄw Ÿzk òÞ Au yLku ð]ûkku WÃkhÚke MkwøktÄe{kLk {nwzk
s{eLk WÃkh ¾he Ãkzu Au. (14 - 15) ykðe ðMktíkÉíkw{kt, ¢kuÄLku nhLkkh yuðk ©enrh ÃkkuíkkLkk ½uhÚke
Lkef¤eLku r{ºkku Mkrník, «kík:MLkkLk fheLku, ¼kusLk fÞko ðøkh s, {nwzkLkk yríkMðkrËü Ãkw»ÃkkuLku ¾kðkLke
RåAkÚke híLkÃkktzâ Lkk{Lkk {nwzkLkk ð]ûk íkhV økÞk. (16) nu hksLkT ! {nwzkykuLkk ð]ûkLke Lke[u Ãkzu÷kt
yLku Ãkze hnu÷kt {nwzkykuÚke íkuLke Lke[uLke ¼qr{, íkkhkykuÚke AðkÞu÷k ykfkþLke su{ þku¼íke níke. (17)
íku ð]ûkLke Lke[u ÃkkuíkkLkk çkk¤r{ºkkuyu yufºk fhu÷k {nwzk, ©enrh ÃkkuíkkLkk r{ºkku MkkÚku ÞÚkuåA heíku s{íkk
níkk. (18) íÞkhçkkË ík]ó ÚkELku íku {nwzkLke «þtMkk fhíkk MkðuoLku y¼ÞËkLk ykÃkLkkhk ©enrh íÞkt
rðïkr{ºke LkËe íkhV økÞk. (19) r{ºkkuÚke ðªx¤kÞu÷k íku ©enrh {køko{kt, V¤Vq÷kuLkk ¼khÚke Lk{e Ãkzu÷e
zk¤eykuðk¤kt ð]ûkkuLku òuíkkt òuíkkt síkk níkk. (20) íku ð]ûkku{kt rð[hý fhíkk Ä{oÃkwºk ©enrh, ð]ûkkuLkkt V¤kuLku
s{íkkt s{íkkt, yLkuf ð]ûkkuÚke ðªx¤kÞu÷e {Lkkunh rðïkr{ºke LkËeyu økÞk. (21) íku LkËeLkwt s¤ rLk{o¤,
Mkw¾fh, þeík÷, «kýe{kºkLku Mkw¾fh yLku {kA÷kt íkÚkk fk[çkkrËf s¤stíkwykuyu rLkhtíkh MkuðLk fhu÷wt
Au. (22) íku LkËeLkku rfLkkhku ïuík huíkk¤, ð]ûkkuLke ÃktÂõíkykuÚke Mkwþkur¼ík, ntMk çkøk÷k ykrËf Ãkûkeyku
íkÚkk økkÞkuLkk Mk{qnÚke AðkÞu÷ku níkku. (23) íÞkt rðrðÄ «fkhLkkt «kýeykuÚke AðkÞu÷ku økki½kx Au íku
½kxLkk Ãkkýe{kt çkk¤r{ºkkuÚke ½uhkÞu÷k ©enrhyu «ðuþ fÞkuo. (24) íÞkt MkkhMk, [¢ðkf, çkøk÷k,
s¤fqfze, Ëuzfkt, fkhtzð, ntMk, [fkuh ykrËf Ãkûkeyku f÷hð fhíkkt níkkt. íkuÚke íku LkËe {Lkkunh ÷køkíke
níke. (25 - 26) {]øk÷kt, ðhknku, þk¤ku, [{he økkÞku, nkÚkeyku, ðkLkhku, ®Mknku, {ktfzk yLku
fMíkqhe{]økku ykLktËÚke íku LkËeLkwt s¤ Ãkeíkk níkk. ík]»kkíkwh ©enrh ykrËf çkk¤fku yu Ãký íku s¤Lkwt ÃkkLk
fÞwO yLku MkqÞoíkkÃkÚke yf¤kÞu÷k íku çkk¤fkuyu íku{kt MLkkLk fÞwO. (27) MLkkLk fhðkÚke Úkkf hrník ÚkÞu÷k
íku çkk¤fku s¤{ktÚke çknkh Lkef¤e fktXu {qfu÷kt ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ð†ku Ãknuhðk ÷køÞk. (28) íÞkhçkkË
©enrhLke økt¼ehðkýeÚke ykLktË Ãkk{íkk íku çkk¤fku, ©enrhLkuu ykøk¤ fheLku AÃkiÞk íkhV [k÷e LkeféÞk.
(29) íku Mk{Þu {køko{kt ©enrh ykrËf çkk¤fkuLke s{ýe íkÚkk zkçke çkkswyu Ëqh MkwÄe Ãkkt[ nòh økkÞku
½kMk [híke níke.(30) íku økkÞku, ©enrhLkk çkku÷kððkÚke, ©enrhLkku {u½ Mk{kLk økt¼eh yðks Mkkt¼¤eLku,
íku{Lkk [hðkLkk MÚkkLkuÚke, su{ LkËeyku Mk{wÿ íkhV òÞ Au íku{ ©enrh íkhV sðk ÷køke. (31 - 32)
økkuðkr¤Þkyu hkufe Aíkkt yríkðuøkÚke ËkuzðkLku fkhýu òýu çkus Ãkøkðk¤e nkuÞ yu{ sýkíke, zkuf yLku
ÃkqtAzkt Ÿ[kt fheLku, ©enrh{kt MLkunðk¤e, ËqÄ Mkúðíke yLku ¼kt¼híke íku økkÞku [khuÞ çkkswÚke ©enrhLku
Mk{eÃku ykðíke òuELku, yLÞ çkk¤fku ¼ÞÚke fktÃkðk ÷køÞk yLku ©enrh «íÞu çkkuÕÞk fu, (33) ‘ nu
Ä{oLktËLk ! y{u ík{khk r{ºkku Aeyu yLku ík{u y{khk Mðk{e Aku. yk økkÞkuLkwt Äý rLkùu y{khku Lkkþ
fhþu {kxu íku Úkfe y{khe hûkk fhku.’ (34) nu hksLkT ! yk «{kýu çkk¤fkuLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©enrh
çkkuÕÞk fu ‘nu çkk¤fku ! {khe Mk{eÃku Q¼u÷kt ykÃk MkðuoLkwt fÕÞký Úkkyku.ík{u økkÞkuLkk yk ÄýÚke ÷uþ{kºk
Ãký ¼Þ Ãkk{þku Lkrn.’ (35) çkk¤fku «íÞu {Lkkunh ð[Lkku çkku÷íkk yLku ÃkkuíkkLkk nkÚkLke [uükÚke økkÞkuLkk
{LkLku nhe ÷uíkk ík{k÷ðýoðk¤k ©enrhLku íku økkÞku [khu çkkswÚke ðªx¤kE ð¤e. (36) ÃkkuíkkLkk çku Lkuºkku
ðzu ©enrhLke Mkk{wt òuE hnu÷e íku økkÞkuLke Mk{eÃku sELku yríkþÞ f]ÃkkÚke MkÓËÞe ©enrh, yk økkÞkuLkwt
W¥k{ yLku fÕÞkýfkhe ®[íkðLk fhíkk níkk. (38) ynku ! yu ykùÞoLke ðkík Au fu {nŠ»kyku {LkÚke
Ãký {kÁt ËþoLk LkÚke Ãkk{íkk; Ãkhtíkw yk økkÞkuLku yLkkÞkMku {kÁt ËþoLk ÚkÞwt Au. (39) {kxu yk økkÞku
{kuûkÃkËLku Ãkk{ðk ÞkuøÞ Au íku{ Aíkkt Ãký {khe RåAkÚke íku{Lkwt «khçÄ Au íÞkt MkwÄe yk ÷kuf{kt íkuyku
økkÞkuLkk Ëun ðzu hnku. (40) yLku íÞkhçkkË, yk økkÞkuLkk ËunLkku íÞkøk fheLku, økkuðkr¤Þkyku yLku
fk{ÄuLkwLkku ßÞkt rLkðkMk Au íkuðk {khk Äk{{kt òyku. (41) nu hksLkT ! yk «{kýu yuf ½zeÃkÞOík yk
økkÞkuLkwt fÕÞký RåAeLku ÃkAe òýu yu{ çkku÷eLku nkÚkLke [uük fheLku íku Mkðuo økkÞkuLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk MÚkkLku
sðk «uhýk fhe. (42) ÃkAeÚke íku økkÞku ©enrhÚke Úkkuze Ëqh sELku, ©enrhLku ðþ ÚkE økE nkuÞ íku{
ðkhtðkh ©enrhLke LkSf ykððk ÷køke. (43) íkuÚke ©enrh ð†kuÚke ZtfkELku r{ºkkuLke ytËh MktíkkE økÞk
yux÷u rLkhkþ ÚkÞu÷e íku økkÞku Ãknu÷kt su MÚkkLku ½kMk [híke níke íku MÚkkLku økE.(44) nu hksLkT ! ykùÞo
Ãkk{u÷k ÃkkuíkkLkk r{ºkkuyu MíkwríkÚke ykLktrËík fhu÷k, ¼õíkðíMk÷ ©enrh ÃkkuíkkLkk økk{ AÃkiÞk Ãkhík ykÔÞk.
(45) rðþk¤ ÓËÞðk¤k, fk{ËuðLkk ÄLkw»k Mk{kLk, MkwtËh ¼úqfwrxðk¤k, ftXLku rð»ku Ãkw»ÃkLkk çku nkh Äkhý
fhu÷k, ©enrh, økkÞku yLku ðkAzkrË Ãkþw yLku {Lkw»ÞkuLkk LkkËÚke økwtS hnu÷k AÃkiÞk økk{{kt «ðu~Þk íÞkhu
nkÚkeLkk çkå[kLke {kVf þku¼íkk níkk. (46) {tËnkMÞÚke Þwõík, Mkw«MkLLk, s{ýk fÃkku¤{kt LkkrMkfk
ÃkkMku LkkLkk ík÷Lkwt r[öðk¤k, ©enrhLkk {w¾kh®ðËLku òuELku íku økk{Lkk {Lkw»Þku ík]ró Ãkk{íkkt Lk níkkt. (47)
©enrh Ãký íku {Lkw»ÞkuLku ÃkkuíkLkk ËþoLkLkwt ÞÚkuü V¤ ykÃkeLku ÃkkuíkkLkk ½h{kt «ðu~Þk. rLk{o¤ s¤Úke MLkkLk
fhe, MkwtËh ¼kusLk fheLku ÃkAe ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLke ÃkkMkuÚke ¼økðkLkLke fÚkk Mkkt¼¤íkk níkk. (48) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhyu ¼qíkøkýLkku {kuûk fÞkuo íkÚkk økkÞkuLkku {kuûk fÞkuo yu çktLku [rhºkku{kt
ík{khu ftE ykùÞo Lk {kLkðwt. (49) yu ¼økðkLkLkk ¼õíkkuLkk Ãký MktçktÄÚke yLktíkSðku MktMkkhMkkøkh rLkùu
Ãkkh Ãkk{e økÞk Au íkku ÃkAe MkkûkkíkT ©enrhLkk MktçktÄÚke yk økkÞku yLku ¼qíkøkýku Ãkkh Ãkk{u s. íku{kt íkku
fnuðkLkwt s þwt nkuÞ ? (50) nu Lk]Ãk ! yk «{kýu «ríkrËLk ðLk{ktÚke ykðíkkt síkkt ©enrh Lkk{u rðþk¤
Ãkhk¢{ðk¤k ¼økðkLkLke yk rËÔÞ ÷e÷kykuLkwt su {Lkw»Þ ©ðý fhþu, íkuLku yk MktMkkh{kt fktE Ëw:¾ hnuþu
Lkrn. yÚkkoíkT ¼økðíkTMðYÃk{kt «erík ÚkE ykLktË{kt s hnuþu.
ßÞucrsík MktðkË{kt økku{kuûkkLkwøkún Lkk{u AðeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 26 >>
yæÞkÞ - 27
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhLke Mk{eÃkuÚke íku økkÞku VheÚke [hðkLkk MÚkkLkfu
ykðe økE yux÷u íku økkuðk¤ku økkÞkuLku ykøk¤ fheLku ðLk{ktÚke ÃkkuíkÃkkuíkkLkk økk{ íkhV økÞk. (2) íÞkhçkkË
økkuðk¤kuyu MðÞt òuÞu÷wt (½kMk [hðkLkwt AkuzeLku ¼økðkLk ÃkkMku økkÞkuLkwt øk{Lk ykrËf) ©enrhLkwt ykùÞofkhe
[rhºk ÃkkuíkkLkk økk{Lkk {Lkw»ÞkuLku fnuíkk níkk.(3) yLku íku {Lkw»Þku Ãký íku [rhºkLku Mkkt¼¤eLku ©enrhLku
fkuEf Eïhktþ òýðk ÷køÞk. (4) íku Mk{Þu {Lkw»ÞkuLku r«Þ Lkrn yuðe økúe»{Éíkw níke Ãkhtíkw AÃkiÞkLke
W¥kh-Ãkrù{ rËþkLkk {æÞ{kt hnu÷k ðLk yLku ÍhýkrËfLku ÷eÄu íku ðMktíkÉíkw Mk{kLk ÷køkíke níke.(5)
yLku íkuÚke s{eLk{ktÚke Lkef¤íkkt ÍhýkLkk yðksÚke ÔÞkó yLku íku ÃkkýeLku ÷eÄu ÷e÷k ÂMLkøÄ Ãkýoðk¤kt
ð]ûkkuLkk ðLk{kt, ©enrhyu «ðuþ fÞkuo. (6 - 7) íÞkt fw{wË, f{¤, MkwøktÄe{kLk ïuík íkÚkk hkíkk f{¤ ðøkuhuLke
hsLku ÷ELku, LkËeLkk s¤Lkk fýku MkkÚkuLkku ðkÞw ðkíkku níkku. íkuÚke yríkþÞ ÷e÷wt ½kMk Qøku÷k íku ðLk{kt
økúe»{Lkku ËkðkLk¤ Mkh¾ku shkÞ íkkÃk ÷køkíkku Lk níkku yLku íkuÚke íÞkt ðLkðkMkesLkku Mkw¾uÚke rLkðkMk fhíkk
níkk. (8) íku ðLkLke Mkðo¼qr{ LkËe íkÚkk MkhkuðhLkk ÍhýkÚke nrhÞk¤e níke. íkuÚke MkqÞoLkkt rfhýku fËeÞu
íku ¼qr{Lkku hMk [qMke ÷uíkkt Lkrn. (9) íku ðLk{kt V¤Vq÷ðk÷kt ð]ûkkuLke zk¤eyku WÃkh çkuXu÷k ntMk, [kíkf,
fkuÞ÷ku ykrËf Ãkûkeyku {Äwh f÷hð fhíkkt níkkt. (10) nu ßÞucrsík hksLkT ! íÞkt ¼ú{hku Ãký økwtòhð
fhíkk Vq÷ Vq÷ «íÞu ¼{u Au yLku {Þqhku Ãký Qå[ Mðhu fufkhð fhu Au. (11) Ãkkfu÷kt òtçkwLkk ð]ûkku,
yktçkkyku, fh{ËkLkkt ð]ûkku, ¾sqheLkkt ð]ûkkuÚke ÔÞkó yLku «ríkrËLk {Lkw»Þku íkÚkk ÃkûkeykuÚke MkuðLk fhkíkwt
íku ðLk «ÏÞkík Au. (12) ykðk íku ðLk{kt Mk{økú «kýeykuLkk {kuûkLku yÚkuo, çkk¤Mk¾kykuyu Mkrník ©enrh
«ðu~Þk. (13) nu hksLkT ! ¼ÂõíkÃkwºk ©enrh ÃkkuíkkLkk r{ºkku MkkÚku íÞkt fh{ËkLkkt yLku çkeò Ãkkfu÷kt V¤ku
¾kíkkt ¾kíkkt, su (14) ð]ûkkuLke þeík¤ yLku ½kxe AkÞk níke íÞkt ûkrýf Q¼k hnuíkk yLku ykøk¤ rð[hý
fhíkk níkk. (15) íku ð¾íku ©enrhLkwt yiïÞofkhe MðYÃk òuELku Ãkûkeyku íkÚkk {]økkrË Ãkþwyku Ãký ÃkkuíkkLke
Mðk¼krðf «f]ríkyku Ãký rðMkhe sELku Ãkk»kký suðk MíkçÄ ÚkE økÞkt yLku íÞkhçkkË ©enrh{kt ykMkõík
ÚkELku, ©enrhLkk {køko{kt sE, ©enrhLkk ËþoLk fhe íku{Lkkt LkuºkkuLku MkkÚkof fÞko. (16) nu hksLkT ! Ó»kefuþ
yÚkkoíkT ErLÿÞkuLkku rLkøkún fhLkkh íku ©e nrh Ãký, íku ÃkþwÃkt¾eykuLkk fÕÞkýLku {kxu y{eárüÚke íku{Lku
òuíkk níkk.(17) íkuÚke íku ÃkþwÃkt¾eykrËf íkÚkk su ð]ûkkuLkkt V¤ku ©enrhyu ¾kÄkt níkkt íku Mkðuo Sðku ÃkkÃkhrník
ÚkELku ËunLkk ytíku {kuûkLkk yrÄfkhe ÚkÞkt. (18) nu hksLkT ! árü{kºkÚke s {wÂõík yÃkkðLkkh íku ©enrh,
íku ðLk{ktÚke AÃkiÞk «rík ykðíkk níkk íÞkhu hMíkk{kt ÃkehkusÃkwh økk{Lke Mke{ ykðe. (19) ©enrhLke
MkkÚku yríkûkwÄkíkwh yuðk çkk¤fkuyu íÞkt RþkLk ¾qýk{kt fqðkLke LkSf {kuxwt òtçkwLkwt ð]ûk òuÞwt. íkuÚke íkuyku
©enrh «íÞu çkkuÕÞk fu, (20) nu nrh ! nu f]»ý ! nu ½Lk~Þk{ ! yk òtçkwLkwt ð]ûk íkku swyku ! òtçkwzkLkk
V¤kuÚke íku {kºk ~Þk{ s Ëu¾kÞ Au. (21) nu «¼w ! ¼q¾Lke ÃkezkÚke y{ku ÔÞkfw¤ ÚkÞk Aeyu. ykÃk
y{Lku yk òtçkw ¾ðzkðku. ( 22 - 23) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! çkk¤fkuyu ËeLkíkkÚke «kÚkoLkk
fhe íkuÚke ©enrhyu íkífk¤ íku ð]ûkLke Mk{eÃku sE, Lkð ðkt¼ sux÷k nkÚk rðMíkkheLku, íku òtçkwLkk ð]ûkLku
ÃkfzeLku ÃkðLkLkk ðuøkLke su{ n÷kÔÞwt. (24) nu hksLkT ! ð]ûkLku n÷kððkÚke íkuLke WÃkhLkkt òtçkw Lke[u ÃkzðkLkku
yðks Mkkt¼¤eLku ¼ðkLkeË¥k, fu suLkwt çkeswt Lkk{ çkfkþLk (çkf Lkk{Lkk ÃkûkeykuLku ¾kE sLkkh) níkwt íku
yMkwh íÞkt ykðe ÃknkUåÞku. (25) nu hksLkT ! ßÞkt ÃkwhkýÃkwÁ»k Ä{oÃkwºk ¼økðkLk ðuýe{kÄð ykrË r{ºkku
MkkÚku Q¼k níkk íÞkt íku yMkwh ykÔÞku. (26 - 27) íkkzLkk ð]ûk sux÷ku Ÿ[ku, rð«ðuþe, Mkku {Õ÷Lkk
Mkh¾ku Ãkhk¢{e, ÃkkÃkec, Lkkhu[k økk{Lkku rLkðkMke, yrík¼Þtfh, yMkÌk, Ëwü çkwrØðk¤ku, fkr÷Ë¥kLkwt ðuh
÷uðk {kxu yLÞ yMkwhkuyu «uhu÷ku yuðku íku yMkwh ÃkkuíkkLkk r{ºkku MkkÚku h{íkk ©enrhLkku Lkkþ fhðkLke RåAkÚke
íÞkt ykÔÞku. (28) ÃkAe ½Lk~Þk{Lku òuELku yrík¢kuÄÚke íku çkkuÕÞku fu, nu {q¾o ! {U hûku÷kt yk òtçkwzkyku
íku Ãkhkýu Ãkkzâkt Au. (29) {kxu yk çkk¤fku MkkÚku òu íkwt SððkLke RåAk hk¾íkku nkuÞ íkku yk òtçkwyku
Akuze Ãk÷kÞLk ÚkE ò; Lknª íkku {khe MkkÚku ÞwØ fh. (30) nu f]»ý ! íkwt çkk¤f nkuðk Aíkkt Ãký yrík{kÞkðe
Au. fu{ fu íkkhe {kÞk{kt {kun Ãkk{eLku {khku r{ºk fkr÷Ë¥k Ãký ðLk{kt ¼{íkku ¼{íkku {]íÞw ÃkkBÞku níkku.
(31) nu Ëwü çkwrØðk¤k ! {khk ¼køÞLku ÷eÄu s {Lku íkwt yk çkk¤fku MkkÚku {éÞku Au. nwt fkr÷Ë¥kLkku r{ºk
Awt yLku n{ýkt s íkLku {kheLku nwt r{ºkÉýÚke {wõík ÚkEþ. (32) nu hksLkT ! yk{ çknw «fkhu íku yMkwhu
{{o¼uËe ðkõÞkuÚke ©enrhLkku ríkhMfkh fÞkuo íku{ Aíkkt Ãký su{ y¿kkLke sLkkuLkk {{o¼uËf ðkõÞkuÚke {kuxk
{wrLkyku ftEÃký Ëw:¾ ÷økkzíkk LkÚke íkuðe s heíku ©enrh {Lk{kt shk Ãký ¼Þ ÃkkBÞk Lkrn. (33) íkuÚke
¢kuÄÚke hkíkk[ku¤ Lkuºkkuðk¤ku Ëwü yMkwh çkfkþLk çktLku nkÚk{kt [{fíke Zk÷ yLku ík÷ðkh ÷ELku (34)
yòíkþºkw, MkkÄw Mð¼kððk¤k yLku ¢kuÄ hrník íku ©enrhLkku ríkhMfkh fhe íku{Lke Mk{eÃk{kt ykÔÞku. (35)
nu hksLkT ! íkuðk{kt ©enrhLke {kÞkÚke {kun Ãkk{eLku íku yMkwh Wå[ Mðhu hzíkku hzíkku Mkkík ð¾ík [¬h
¾kELku s{eLk WÃkh Ãkzâku. (36) çku nkÚkÃkøk Ãknku¤k fheLku s{eLk Ãkh Ãkzu÷ku, rð¾hkÞu÷k fuþðk¤ku,
suLkk {w¾{kt Äq¤ ÃkuMke økE Au, suLkku zkçkku nkÚk ¼ktøke økÞku Au yLku nsw Ãký suLkk{kt «ký Au íkuðk yu
yMkwhLku òuE Mkðuo çkk¤fku ©enrh «íÞu çkkuÕÞk fu, (37) nu Eïh ! yk {qZ yMkwhu MkðuoLkk ytíkÞko{e,
MkðuoLkk r{ºk yLku MkðuoLkwt rník fhLkkh yuð ykÃkLkku fkuEÃký fkhý rðLkk yÃkhkÄ fÞkuo {kxu s íku yk ËwËoþkLku
ÃkkBÞku Au yLk íku çknw MkkÁt ÚkÞwt Au. (38) nu {nkí{LkT ! ËwüçkwrØ yLku ¾¤ ÃkwÁ»kLke ykðe Ëþk ÚkkÞ
íku{kt fktE ykùÞo LkÚke fu{ fu íku yÄ{eo yMkwh çkkÕÞkðMÚkkÚke s MðÄ{oLkku íÞkøk fheLku ½ýkt fwf{kuo
fhíkku níkku. (39) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu ðkíkko÷kÃk{kt yuf {wnqíko sux÷ku Mk{Þ
økÞku ÃkAeÚke íku yMkwh ©enrhLke RåAkÚke VheÚke ËunLke MðMÚkíkkLku «kó fheLku Q¼ku ÚkÞku. (40) íÞkhçkkË
íku yMkwh økðohrník ÚkE ÷ßò Ãkk{eLku çkk¤fkuÚke yÃk{krLkík ÚkELku ÃkkuíkkLkk Lkkhu[k økk{u økÞku. (41)
yLku ©enrh òtçkwzktykuLkkt ð¾ký fhíkkt fhíkkt, çkk¤fkuLke MkkÚku ÞÚkuåA heíku ¾kíkk níkk. (42) òtçkwÚke
ík]ó ÚkÞu÷kt íku çkk¤fku íÞktÚke W¥kh rËþk{kt ykðu÷kt yktçkkLkkt V¤ku íkÚkk ¾sqheLkkt V¤ku s{íkk s{íkk
rðïkr{ºke LkËeLkk økki¾kz WÃkh økÞk. (43 - 44) nu hksLkT ! íÞkt rðrðÄ Ãkþwyku íkÚkk {Lkw»Þku rð[hý
fhíkk níkk. íkÚkk íÞkt ík{k÷, íkkz, ðz, yktçkk, çke÷e, fË{, MkkuÃkkhe, fu¤, ¼kus, ykMkkuÃkk÷ð, VýMk,
yheXkt ykrËfLkkt ð]ûkku níkkt. (45) íÞkt s¤ÃkkLk fheLku, çkk¤fku MkkÚku MLkkLk fheLku ©enrh AÃkiÞk økk{u
ykÔÞk yLku íÞkt {Äwh Mðhu Mkk{ðuËLkwt økkLk fhðk ÷køÞk. (46) íkuLku Mkkt¼¤eLku íku økúk{ðkMke sLkkuLkk
fkLk, RrLÿÞku, ÔÞkfw¤ ÚkÞk yLku íkuÚke íkuyku íkífk¤ ©enrhLke MkL{w¾ ykÔÞk. (47 Úke 49) nu hksLkT
! íku Mk{Þu MkL{w¾ ykðíkk, f{¤LkÞLk, MkÂM{ík {w¾kh®ðËðk¤k, fýo WÃkh Ãkw»ÃkøkwåA Äkhý fhu÷k,
Ãkw»ÃknkhkuÚke ïuík ðûkMÚk¤ð¤k, {Míkf WÃkh çkktÄu÷k ïuíkð†{kt Ãkw»ÃkLkk íkkuhkyku Äkhý fhu÷k, çku nkÚk{kt
fzkt Ãknuhu÷k, {u½ Mk{kLk ~Þk{ þheh WÃkh MkwtËh ð†ku Äkhý fhe hnu÷k, Ä{oLktËLk ©enrhLku, økwÁ{w¾Úke
¼ÛÞk ðøkh Ãký yM¾r÷íkÃkýu Mkk{ðuËLkku ÃkkX fhíkk òuELku yrík ykùÞo ÃkkBÞk. (50) nu hksLkT
! ÃkAe íku ¼økðkLk nrhf]»ý yrík ykËhÚke íku Mkðuo sLkkuLku Lk{Mfkh fhe ÞÚkkÞkuøÞ ykËh ykÃkeLku ÃkkuíkkLkk
½h{kt «ðu~Þk.
MktðkË{kt, «Úk{ ytþ{kt ©enrh ðLk÷e÷k ðýoLk Lkk{u Mk¥kkðeþ{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 27 >>
yæÞkÞ - 28
(1) ÔÞkÃkfkLktË {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu AÃkiÞk íkÚkk çkeò MÚk¤ku{kt rðrðÄ «fkhLkkt
[rhºkku fhíkk ©enrhLkku yiïÞo «íkkÃk rËLk«ríkrËLk ðÄíkku síkku níkku. (2) íku «íkkÃkLku fkhýu s økk{Lkk
Mkðuo sLkkuLku Ëunktík Mk{Þu õÞkhuÞ Ãký Þ{ËqíkkuLkwt ËþoLk Úkíkwt Lk níkwt. (3- 4) ð¤e nu hksLkT ! AÃkiÞkðkMke
sLkkuLku íku{Lkk Ëunktík Mk{Þu ÃkkuíkkLkk Äk{{kt ÷E sðk {kxu rfþkuh, f{¤Lkuºk, y÷kirff ð†k¼q»kýÄkhe
rî¼qs yuðk ©enrh y÷kirff rð{kLkku ykrË ðknLkku MkkÚku ykðíkk íkuLku òuELku íku sLkku çkku÷íkk níkk fu
- (5) nu MktçktÄesLkku ! Ãk]Úðe WÃkh «økx ÚkÞu÷k Ä{oÃkwºk nrhLku ík{ku MkkûkkíkT ©ef]»ý òýku Ãký «kf]ík
{Lkw»Þ òýþku Lkrn. (6) nu çktÄwyku ! íku ©enrhLkk rLkhtíkh ËþoLkkrË ÞkuøkÚke yk Ãkt[¼qíkLkk ËunLkku íÞkøk
fheLku «f]ríkÚke Ãkh ykðu÷k íku{Lkk Äk{{kt sEyu Aeyu. (7) {kxu nu þw¼fkÞo fhLkkhkyku ! ík{u Mkðuo
{kLk {íMkhLkku íÞkøk fheLku ©enrhLkk rÃkíkk Ä{oËuðLkk rþ»Þku ÚkELku rLkhtíkh ¼økðkLk ©enrhLkwt ¼sLk-
M{hý fhku. (8) nu hksLkT ! Mkðuo sLkku ÃkkuíkkLkk MktçktÄeykuLku yk «{kýu fheLku íku MkðuoLkk Ëu¾íkkt s ËunLkku
íÞkøk fheLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt síkk níkk. (9) ykðwt {kuxwt ykùÞo òuELku íku Mkðuo økúk{ðkMkesLkku íkífk¤
Ä{oËuðLkk rþ»Þku ÚkELku íku{Lke yk¿kkÚke nrhf]»ýLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk. (10) íku økk{{kt ¼økðkLk
©eðkMkwuËðLkk rLkðkMkLku ÷eÄu, fkuEÃký sLkku økwóÃkýu Ãký ÔÞr¼[kh fhíkk Lk níkk. (11) ©enrhLkk
«íkkÃkÚke íÞkt fkuEÃký {Lkw»Þ fËe ®nMkk fu [kuhe fhíkku Lkrn, íku{ s {ãÃkkLk fu {ktMk¼ûký fhíkku Lkrn.
(12) «ríkrËLk «kík:fk¤{kt nrhf]»ý MLkkLkkÚkuo rðïkr{ºke LkËeyu õÞkhuf íkku r{ºkku MkkÚku yÚkðk õÞkhuf
íkku yuf÷k s síkk níkk. (13) íÞkt íkuyku MLkkLk fheLku íku LkËeLkk íkx WÃkh õÞkhuf Ãkkt[, Mkkík, ykX
fu ËMkuf rËðMk íkÃk fheLku ÃkkuíkkLku ½uh ÃkkAk ykðíkkt. (14) íku Lke÷ftX yuf ð¾ík ð»kkoÉíkw{kt MkUfzku çkúkñýku
çkk¤fku Mkrník AÃkiÞk økk{Lke Ërûký rËþk{kt síkk níkk. (15) íku Ërûký rËþk{kt ©enrhyu MkkhMk rðøkuh
ÃkûkeykuLkk LkkËÚke økwtS hnu÷wt hk{Mkhkuðh òuÞwt. (16) íku Mkhkuð¤ þk¤, ykMkkuÃkk÷ð, fËtçk, yktçk÷eyku,
çkkuhze, ðz,ÃkªÃk¤k, òçkwtzk, hkurnzk, RíÞkrË ð]ûkkuÚke ½uhkÞu÷wt níkwt.(17) íÞkt rfLkkhkÚke Ÿzk s¤ MkwÄe
ÃktÂõíkçktÄ ÃkøkÚke òuLkkhkykuLku ykLktË ykÃkíke þku¼e hne níke. (18) íku Mkhkuðh{kt MkËk[khe rîs ÃkwÁ»kku
MLkkLk fhe ÄkuÞu÷kt ð†ku ÃknuheLku íkuLkk fktXu MktæÞk WÃkkMkLkk yLku ¼økðíkT Ãkqò fhíkk níkk. (19) økkÞku
yLku {Lkw»ÞkuÚke ÔÞkó íku MkhkuðhLkk Ãkrðºk {Lkkunh íkx WÃkh ©enrh íkÚkk çkeò çkk¤fku ð†ku {qfeLku, íkuLkk
s¤{kt «ðu~Þk. (20) ÃkkuíkkLke yktøk¤eyku ðzu fkLk, ykt¾ yLku LkkfLkkt A rAÿkuLku ËçkkðeLku ©enrh
½zeÃkÞOík íku s¤{kt zqçku÷k hÌkk. (21) íkuÚke Mkðuo çkk¤fku ©enrhLku s¤{kt zqçke økÞk òýeLku íkífk¤
yÄehkt ÚkELku ÁËLk fhðk ÷køÞk. (22) íku{Lkwt ÁËLk Mkkt¼¤eLku ËÞkÚke «uhkELku yLÞ sLkku Ãký çkk¤fkuLke
MkkÚku íku s¤{kt ©enrhLku þkuÄðk ÷køÞk. (23) þkuÄðk Aíkkt ©enrh Lk {éÞk íkuÚke ¾uË Ãkk{eLku, fktríkneLk
ÚkELku, Mkðuo ník«¼ ÚkE økÞk. (24) íku Mkðuo Mkhkuðh{ktÚke çknkh Lkef¤ðk òÞ Au íÞkt ½Lk~Þk{Lkk r{ºkkuyu
s¤Lke {æÞ{kt yríkþÞ «fkþ òuÞku. (25) íku «fkþLke {æÞ{kt íku çkk¤fkuyu Ä{oÃkwºk ©enrhf]»ýLku
rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh rçkhksu÷k, Ãkeíkktçkh Äkhu÷k, f{¤LkÞLk, [íkw¼qos, ðifwtXÃkrík rð»ýwYÃku òuÞk. (26
- 28) íku ¼økðkLk «MkLLk yLku {Lkkunh {w¾kh®ðËðk¤k, rfþkuh, ðLk{k¤k Äkhý fhu÷k, ~Þk{fktríkÞwõík
ytøkkuðk¤k, MkwtËh fÃkku¤ yLku ÷k÷ yÄhkucðk¤k, ð]ûkMÚk¤{kt ©eðíMkLkk r[Lnðk¤k, ftX{kt Mkwþkur¼ík
fkiMíkw¼{rýðk¤k, WLLkík LkkrMkfkðk¤k, fk{ËuðLke ÃkýA Mkh¾e ¼úqfwrxðk¤k, þt¾ Mk{kLk ftXðk¤k, þt¾-
[¢-økËk yLku ÃkÈ Äkhý fhu÷k, çkkswçktÄ {wøkx-y{qÕÞ nkh-ÍktÍh-fwtz¤ yLku Þ¿kkuÃkrðíkÚke rð¼qr»kík
níkk. (29) nu hksLkT ! íku ¼økðkLkLkwt LktËMkwLktËkrËf Ãkk»koËku, [kh ðuËku, ÷û{e yLku íkw÷Mke Mkðuo MkuðLk
fhíkk níkk. (30) íÞkhçkkË ¼økðkLk ©enrh ÃkkuíkkLkk yk rð»ýYÃkLkku íÞkøk fheLku çkk¤fkuLku nrhf]»ýYÃku
s Ëu¾kðk ÷køÞk. (31) nu hksLkT ! íÞkhÚke ykht¼eLku «¼wLkk ðuýe{kÄð ykËe çkk¤Mk¾kyku ©enrhLku
ðifwtXLkkÚk rð»ýw òýeLku íku{Lkkt [rhºkku{kt õÞkhuÞ Ãký {kun Ãkk{íkkt Lkrn. (32) ÃkAe íku «¼w Ãký
{nk¼køÞþk÷e çkk¤r{ºkkuLke MkkÚku rðrðÄ «fkhLke s¤¢ezk fheLku íku{Lke MkkÚku hk{Mkhkuðh{ktÚke çknkh
LkeféÞk. (33) ÃkAeÚke nrhyu íkx WÃkhÚke ð†ku ÷ELku ÃknuÞko yLku Mkðuo Mk¾kyku MkkÚku ÃkkuíkkLkk ½h íkhV
ykÔÞk. (34) nu hksLkT ! íku s rËðMku {æÞknTLku ¼kusLk fheLku VheÚke MLkkLk fhðk MkktsLkk Mk{Þu LkkhkÞý
Mkhkuðhu sðk LkeféÞk. (35) íku{Lke ÃkkA¤ nòhku rð« çkk¤fku Ãký økÞk yLku íku Mkðuo ©enrhLku hMíkk{kt
s {éÞk. íkuÚke ©enrh íku MkðoLke MkkÚku LkkhkÞý Mkhkuðh økÞk. (36) íÞkt MkkhMk, çkøk÷k, [¢ðkf,
s¤fqfze, ¢kI[, f÷ntMk ykrË ÃkûkeykuLkk Mk{qn níkk. (37) íÞkt V¤ yLku Ãkw»ÃkLkk ¼khÚke ÷[e Ãkzu÷kt
÷ªçkw, òtçkw, VýMk, yktçkk, ík{k÷, íkk÷ ykrËf ð]ûkku yLku yLkuf fu¤Lkkt ð]ûkkuu íku MkhkuðhLke ykMkÃkkh
níkkt. (38) íku hksLkT ! íku Mkhkuðh{kt MðÞt WËT¼ðu÷k íkeðúðuøke MkUfzku íkhtøkku rfLkkhkLkku çkÄku fkËð ÄkuE
Lkk¾íkk níkk yLku MktæÞk Mk{Þ nkuðkÚke MkqÞoLkk ÷k÷ rfhýkuLku ÷eÄu íku MkhkuðhLkwt s¤ Ãký ÷k÷ ¼kMkíkwt
níkwt. (39) íÞkhçkkË ÃkwÛÞfeŠíkðk¤k ©enrhyu s¤{kt «ðuþ fÞkuo yLku {kŠ{f ðkõÞku çkku÷eLku Mk¾kykuLku
nMkkðíkk yLku Ãkkuíku Ãký nMkíkk Úkfk Ãkkýe{kt íkhðk ÷køÞk. (40) nu hksLkT ! ©enrhLke [khuÞ çkksw
ðªx¤kELku Mkðuo Mk¾kyku s¤ Wzkzðk ÷køÞk. íku s¤¢ezkÚke ©enrh Ãký ykLktË Ãkk{íkk níkk. (41)
©enrh çkk¤fku MkkÚku s¤¢ezk fhíkk níkk íÞkhu ËiðÞkuøku yuf {kuxk MkÃko íÞkt ykÔÞku. (42) S¼Úke ðkhtðkh
ÃkkuíkkLkk çku nkuX [kxíkku, LkkrMkfkLkkt rAÿku{ktÚke ïkMkkuåATðkMk fhíkku, ¢kuÄÚke ÷k÷ ykt¾kuðk÷ku yLku ÍuhÞwõík
íku MkÃko níkku. (43) y[kLkf íku MkÃkoLku ykðu÷ku òuELku ÄiÞohrník ÚkÞu÷kt íku çkk¤fku ©enrh «íÞu økËTøkËT
ftXu çkkuÕÞkt fu, (44) nu f]»ý ! nu f{÷LkÞLk ©enrh ! ík{u y{khe yk fk¤kLkkøkÚke hûkk fhku, Lkrn
íkku n{ýkt s y{khku Lkkþ ÚkE sþu. (45) nu hksLkT ! íku çkk¤fkuyu «kÚkoLk fhe íkuÚke ©enrh çkkuÕÞk
fu, nu çkk¤fku ! ík{u yk MkÃkoÚke zhþku Lkrn. yu{ fneLku ©enrh íku MkÃkoLke MkL{w¾ økÞk. (46) nu hksLkT
! íku MkÃko Ãký íkeðú ðuøkÚke ©enrhLke Mk{eÃk{kt ÃknkUåÞku. íÞkhu íkuýu ÃkqðoLkk ÃkwÛÞ «íkkÃku ©enrhyu MLkkLk
fhu÷k s¤{kt MLkkLk fÞwO. (47) íkuÚke íku MkÃkoLkkt Mkðo ÃkkÃkku Lkkþ Ãkk{e økÞkt yLku íku ©enrhLkkt [hýkuLkwt
s¤ ÃkeLku ÃkAe ©enrhLke ÃkkMkuÚke ÃkkAku ð¤e økÞku. (48) nu hksLkT ! yk «{kýu {nkí{k yuðk ©enrhyu
Mkðo çkk¤fkuLkwt MkÃko Úkfe hûký fÞwO yLku íku çkk¤fku íkÚkk ©enrh MkhkuðhLke çknkh LkeféÞk. íÞkhçkkË íku
çkk¤fku ©enrhLku yríkMLkunÚke «ýk{ fhðk ÷køÞk. (49) ÃkAe Þkuøkuïh ©enrh MkhkuðhuÚke, Mk{]rØðk¤k
ÃkkuíkkLku ½uh økÞk yLku {w{wûkwykuLkk {tøk¤Lkwt s MkËk ®[íkðLk fÞwO. (50) ÃkAeÚke Mkðuo çkk¤fku ÃkkuíkÃkkuíkkLku
½uh sELku ©enrhyu MkÃko Úkfe íku{Lkwt hûký fÞwO íku ð]¥kktík ÃkkuíkkLkk MktçktÄeykuLku ðkhtðkh fÌkwt. (51) nu
hksLkT ! ð»kko ykrËf AÞu Éíkwyku{kt LkkhkÞýkrË Mkhkuðhku íkÚkk LkËe, ðkð, fqðk ykrËf{kt rðrðÄ «fkhLke
s¤¢ezk fhíkk íku ©enrh AÃkiÞk økk{{kt sÞfkhe «ðíkoíkk níkk.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrh s¤r¢zk ðýoLk Lkk{u yêkðeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 28 >>
yæÞkÞ - 29
(1 - 2) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yuf ð¾ík y»kkZ {kMk{kt, Ä{o yLku ¼Âõík
çktLku çknkhøkk{ økÞkt níkkt. íÞkhu hk{«íkkÃkS yLku nrhf]»ý çktLku ¼kEyku ½uhÚke Lkef¤eLku ÄkLÞÚke ¼hÃkqh
yuðk ÃkkuíkkLkk ¾uíkh{kt økÞk. (3 - 4) nu hksLkT ! íku ¾uíkh{kt [e¼zkLkk ðu÷kykuLke ðå[u Qøku÷k Lkfk{k
½kMkLku ¾kuËe fkZeLku, íku ðu÷kykuLke {q¤Lke ykMkÃkkMkLke søÞk [kuÏ¾e fhðk {kxu íkiÞkh ÚkÞk. (5 - 6)
½kMk W¾uzðk{kt Ëku»k Au íku{ òýeLku ½Lk~Þk{ íku fk{{kt «ð]¥k Lk ÚkÞk íkuÚke hk{«íkkÃkS çkkuÕÞk fu nu
½Lk~Þk{ ! nu rð¼ku ! nu nhu ! ¾uíkh{kt ykðu÷k yk ðu÷kykuLke ykzu ykðíkwt ½kMk ík{u Ãký ¾U[ðk ÷køkku.
(7) [e¼zkLkk ðu÷k yLku ÄkLÞLku ¾UåÞk rMkðkÞ çkeò ðÄkhkLkk ½kMkLku ¾U[e fkZðwt yuðwt hk{«íkkÃkSLkwt
ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©e nrh çkkuÕÞk fu - (8) nu ¼kE ! {kuxk ÃkwÁ»kkuyu Ãký {kLkðk ÞkuøÞ yLku çknw yÚkoðk¤wt
ík{kÁt ð[Lk fÞku ÃkwÁ»k ykËhÚke økúný Lk fhu ? (9) íkku Ãký nu ¼kE ! ík{kÁt yk ð[Lk nwt {kLkeþ
Lkrn fu{ fu, ík]ýkrËf W¾kzðk{kt çknw «fkhLke ®nMkk hnu÷e Au. (10 - 11) nu ¼kE ! fuð¤ MðkÚkoLku
÷eÄu ík{u yk ík]ýkrËf W¾uze Lkk¾ðkLkk {khk fkÞoÚke yLkuf SðkuLku Ëw:¾ Úkþu, íku ík{u Mk{síkk LkÚke.
(12) ‘fkuE Ãký SðLke ®nMkk Lk fhðe’ yuðwt ©wrík ðkõÞ Au. íkuLkwt WÕ÷t½Lk fheLku s ík{u yk ½kMk
W¾kzðkLkwt fkÞo fhku Aku. (13) nu MkßsLk ! nwt íkku Ä{o¿k yLku Ä{ohûkf Awt íkuÚke ík{kÁt Ä{oÞwõík ðkõÞ
s {khkÚke økúný Úkþu yLÞ Lkrn. (14) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ÃkkuíkkLku yÄ{eo XhkðLkkh
yuðk ©enrhLkk ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku, su{ fkuE þqhðeh ÃkwÁ»k ÞwØ Mk{Þu ykÞwÄ WÃkkzu íku{ hk{«íkkÃkSyu
íkífk¤ ¢kuÄLku økúný fÞkuo. (15) nu hksLkT ! ¢kuÄÚke ÷k÷ Lkuºkkuðk¤k yLku ftÃkíkk hk{«íkkÃkS ÃkkuíkkLkk
çktLku Lkuºkku Ãknku¤k fheLku ©e nrhLkku ríkhMfkh fheLku íku{Lku zhkððk ÷køÞk. (16) yLku ©enrhLkk çktLku
nkÚk ÃkfzeLku, íku{Lku ÃkkuíkkLkk nkÚk ðzu íkkzLk fhðk íkíÃkh ÚkÞk. (17) íÞkhu hk{«íkkÃkSLkk «¼kðLku
òýLkkhk ©enrh íku{Lkk «íÞku çkkuÕÞk fu nu ¼kE ! nwt ík{Lku rÃkíkkíkwÕÞ {kLkwt Awt. (18) yLÞÚkk su{
yk ðtxkur¤Þku ykfzkLkk Vq÷Lku Wzkze {qfu íku{ nwt ík{Lku ynªÚke Mkku ÞkusLk Ëqh Wzkze {qfðk Mk{Úko Awt.
(19) nu hksLkT ! Þkuøkuïh yuðk ©enrh yk{ fneLku hk{«íkkÃkSLkk nkÚk{ktÚke Axfe sELku íkífk¤
íÞktÚke ËkuzeLku Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk. (20) ËkuzðkLkk ©{Úke su{Lkk {w¾kh®ðË WÃkh «MðuËLkkt ®çkËwyku WíÃkLLk
ÚkÞk Au yuðkt ©enrh, íku ¾uíkh{ktÚke ÃkkuíkkLkk ½uh ykðeLku økkiþk¤kLkk yktøkýk{kt çkuXk. (21) íÞkhçkkË
nu hksLkT ! {kuxk¼kE hk{«íkkhS Ãký ¾uíkh{ktÚke rçkLksYhe ½kMk W¾kzeLku íkuLku [kuÏ¾wt fheLku ½uh ykÔÞk.
(22) ÃkkuíkkLku ½uh ykÔÞk ÃkAe Ä{oÃkwºk hk{«íkkÃkS ÃkkuíkkLke ¼kÞkoLku ÃkqAðk ÷køÞk fu nu Ãkrðºk †e !
{Lku r«Þ ½Lk~Þk{ ynª ½uh ykÔÞk Au fu Lkrn ? (23)MkËTçkwrØðk¤k hk{«íkkÃkSyu ÃkqAðkÚke MkwðkrMkLkeçkkE
çkkuÕÞkt fu nu Mðkr{LkT ! ík{khk LkkLkk¼kE ©enrh nsw MkwÄe íkku ½uh ykÔÞk LkÚke. (24) ÃkkuíkkLke †eLkwt
ykðwt ð@ suðwt fXkuh ð[Lk Mkkt¼¤eLku hk{«íkkÃkS íkífk¤ ©enrhLku þkuÄðk {kxu ½uhÚke LkeféÞk. (25)
þkufÚke ø÷krLk Ãkk{u÷k, ¼kusLk Ãký fÞko ðøkh s, ytíkh{kt yþktríkðk¤k hk{«íkkÃkS ©enrhLku þkuÄðk
{kxu «Úk{ íkku rðïkr{ºke LkËe íkhV økÞk. (26) Lkuºkku{kt y©wðk¤k ©ehk{«íkkÃkSyu ©enrhLkk
rðnkhMÚkkLk YÃke rðïkr{ºke LkËe{kt MLkkLk fhe íkuLkk þeík¤ s¤LkwtÃkkLk fheLku, íkuLke ÃkkMku hnu÷k ðLk{kt
nrhLku þkuÄðk ÷køÞk. (27 - 28) ½Lk~Þk{{kt ykMkõík r[¥kðk¤k yLku ©enrh su{Lku yríkr«Þ Au
yuðk hk{«íkkÃkS nu ½Lk~Þk{ ! nu nhu ! yu{ MktçkkuÄLk fheLku ÃkðoíkLke ½uhe fwts÷íkkyku{kt, økwVkyku{kt
yLku yLÞ fXkuh MÚkkLkku{kt ©enrhLku þkuÄðk ÷køÞk. (29 - 30) nu hksLkT ! fkuEÃký MÚkkLkuÚke Ãk¥kku
Lk {¤ðkÚke ÁËLkÚke YtÄkÞu÷ ftXðk¤k íku hk{«íkkÃkS, rËø{qZLke su{ yuf hMkk¤ yktçkkLkk ð]ûk Lke[u
çkuZk yLku ÁËLk fhíkk fhíkk çkku÷ðk ÷køÞk fu - (31) yhuhu ! {khk yLkws ©enrhLkku Mkns yÃkhkÄ
òuELku íku{Lku nwt Ëtz Ëuðk íkíÃkh ÚkÞku íku Ëw:¾Lke çkkçkík Au. {U yk ÞkuøÞ LkÚke fÞwO. (32) fu{fu çkúñkrË
Ëuðku Ãký {khk çktÄw ©enrhLke yk¿kk{kt s ðíkuo Au. íku{Lkk rðLkk nwt yLku {kíkk-rÃkíkk Ãký fuðe heíku Sðe
þfeþwt ? (33) {khk çktÄwsLkku yLku økúk{sLkku Ãký nu hk{«íkkÃk ! íkU ©enrhLku íkkzLk fhðk YÃke yÃkhkÄ
fÞkuo Au yu{ fnuþu íÞkhu nwt íku{Lku þwt sðkçk ykÃkeþ. (34) nu hksLkT ! yk «{kýu çkku÷íkkt çkku÷íkkt
¼ÂõíkÃkwºk hk{«íkkÃkS íÞktÚke QXeLku ÃkkuíkkLkk ¼kELku þkuÄðk {kxu ÃkkuíkkLke økk{Lke [khu rËþkyku{kt VheLku,
hk{Mkhkuðh íkhV økÞk. (35) íÞkt h{íkk çkk¤fkuLku ÃkqAðk ÷køÞk fu nu f]»ýr«Þ çkk¤fku ! ík{khk Mk¾k
½Lk~Þk{ «¼wLku ík{u n{ýkt õÞktÞ òuÞk nkuÞ íkku {Lku çkíkkðku. (36) yk «{kýu íku çkk¤fkuLku ÃkqAeLku
çkúñŠ»k yuðk hk{«íkkÃkS íku çkk¤fkuLke MkkÚku s økk{{kt «ðu~Þk. (37) Ëhuf MÚkkLk yLku Ëhuf ½h{kt
þkuÄ fÞko Aíkkt Ãký fkuEÃký søÞkyu ©enrh Lkrn {¤ðkÚke ÚkkfeLku hk{«íkkÃkS ÃkkuíkkLkk ½hu ykÔÞk.
(38) íku s Mk{Þu Ä{oËuð yLku ¼Âõík{kíkk çknkhøkk{Úke ÃkkuíkkLkk ½uh ykÔÞk yLku íkuyku Ãký hk{«íkkÃkSLke
ðkík Mkkt¼¤eLku íkífk¤ ÁËLk fhðk ÷køÞk. (39) Ä{oËuð íkÚkk ¼ÂõíkËuðeLkk çktÄwyku íku{s yLÞ sLkku
Ãký ÁËLk fhíkkt fhíkkt Ä{o¼ÂõíkLku fnuðk ÷køÞk fu nu nrhLkk {kíkkrÃkíkk ! nu rð¼ku ! ík{ku ÁËLk fhþku
Lkrn. (40) nu hk{«íkkÃkS, ík{u yLku ík{khkt ÃkíLke Ãký ÁËLk fhþku Lkrn. ík{khk ¼kE ½Lk~Þk{ Úkkuze
ðkh{kt s ½uh ykðþu. (41) yk «{kýu Mkðo MktçktÄesLkku Ä{korËfLku MkktíðLk ykÃkíkk níkk íkuðk{kt s,
©enrhLke RåAkÚke çkk¤fku økkiþk¤kLku yktøkýu ©enrhLku òuELku Ä{o¼ÂõíkLku fnuðk ÷køÞk fu, (42) nu
¼Âõík{kíkk ! nu Ä{oËuð ík{ku þkuf fhþku Lkrn fkhý fu ík{khk Ãkwºk ©enrh ík{khe økkiþk¤kLkk yktøkýk{kt
çkuXu÷k Au. (43) çkk¤fkuLkkt ykðk y{]ík{Þ ð[Lkku Mkkt¼¤eLku Ä{korËf Mkðuo òuLkkhk çkk¤fkuLku ykøk¤
fheLku økkiþk¤kLkk yktøkýk íkhV økÞk. (44) íÞkt ©enrhLku íkuyku [khu íkhV þkuÄðk ÷køÞk. Ãkhtíkw nrhLke
{kÞkÚke íku{Lkk Lkuºkku WÃkh ykðhý [ze økÞwt nkuðkÚke íkuyku íÞkt çkuXu÷k ©enrhLku òuE þõÞk Lkrn. (45)
íkuykuyu çkk¤fkuLkwt fnuðwt r{ÚÞk {kLÞwt. yux÷k{kt s íku MÚkkLk{kt íku{ýu {kuxku íkusLkku Mk{qn òuÞku. (46)
su íkusÃkwtsLku çkúñ¿kkLke {wrLkÞku {krÞf økwýkuLkku Lkkþ ÚkÞk çkkË s Ëu¾u Au íku ¿kkLkMðYÃk, MkíÞMðYÃk,
yÃkrhrALLk yLkkrË yLku Mkðoºk ÔÞkÃkf çkúñMðYÃk íku íkusÃkwts níkku. (47) íku íkusÃkwts{kt Ä{o, ¼Âõík
yLku hk{«íkkÃkSyu {u½ Mk{kLk ~Þk{ {qŠík, ÷k÷ Lk¾kuLke fktríkðk¤k, MðMðYÃkLkwt ÓËÞ{kt ®[íkðLk fhíkk,
MðÂMíkfkMkLku çkuXu÷k, LkkrMkfkLkk yøkú¼køk Mkk{e árüðk¤k yríkËÞk¤w ©enrh Lkk{Lkk EïhLku òuE yrík
ykLktË ÃkkBÞk. yLÞ sLkkuyu {kºk íkusÃkwts òuÞku Ãký íku{kt ©enrh Lk òuÞk. (48) nu hksLkT ! íku Mk{Þu
Ä{korËf MkðoLkk Ëu¾íkkts ©enrhLke RåAkÚke ©enrhLkk yuf ytøk{kt íku íkusÃkwts ÷Þ Ãkk{e økÞku. (49)
ÃkAeÚke Ä{korËf yLku yLÞ sLkku Ãký økkiþk¤kLkk yktøkýk{kt nrhLku òuELku íkífk¤ ykùÞo Ãkk{eLku
ÃkwÁ»kku¥k{ yuðk ©e nrhLku ykËhÃkqðof Lk{Mfkh fhðk ÷køÞk. (50) íÞkhçkkË ©enrhyu {kíkk--rÃkíkkLku
íkÚkk hk{«íkkÃkSLku Lk{Mfkh fÞko yLku Ä{o¼Âõík ©enrhLku Akíke MkhMkk [ktÃkeLku {éÞk yLku hk{«íkkÃkS
Ãký nMkíkk nMkíkk ©enrhLku ¼uxâk. (51) ÃkAeÚke Ä{oËuðLkk fnuðkÚke MkðuosLkku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ½uh økÞk
yLku ÃkkuíkkLkk ½hu ©enrhyu MLkkLkkrËf fheLku, MktçktÄeyku íkÚkk hk{«íkkÃkS MkkÚku yLLk økúný fheLku MkðoLku
n»ko Ãk{kzâku.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ÷e÷k ðýoLk Lkk{u ykuøkýºkeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 29 >>
yæÞkÞ - 30
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yuf Mk{Þu ¼økðkLk Lke÷ftX ½uhÚke Lkef¤eLku ÃkkuíkkLkk
r{ºkkuLke MkkÚku rðïkr{ºke LkËeyu økÞk. (2) íÞkhçkkË íku{kt MLkkLk fheLku {rýLke fktrík Mk{kLk íkuLkk s¤Lkwt
ÃkkLk fheLku íkuLkk íkx WÃkhLkk ð]ûkLke Lke[u Ãkrðºk MÚkkLk{kt çkuXk. (3) r{ºkkuLke ð[{kt çkuXu÷k ©enrh ÃkkuíkkLke
{u½Mk{kLk økt¼eh ðkýeÚke íku{Lkwt rník ÚkkÞ íkuðwt ð[Lk çkkuÕÞk fu - (4) nu r{ºkku ! ík{u Mkðuo MðÄ{o{kt
hneLku yk rðïkr{ºke LkËe{kt «ríkrËLk MLkkLk fhòu. fu{ fu yk LkËe Mkðuo ÃkkÃk {kºkLkku Lkkþ fhLkkhe Au.
(15) nu r{ºkku ! su sLkku yk LkËe{kt ©kðý, {k½, ðiþk¾ fu fkŠíkf {kMk{kt MLkkLk fhþu íkuyku ykÃkkuykÃk
íku{Lkkt ÃkkÃkkuÚke {wõík ÚkE sþu. (6) nu r{ºkku ! ÃkkuíkkLkk ykÞw»ÞLkk ytíku su {Lkw»Þku «ký íÞS òÞ íkuLkk
yÂMÚk yk LkËe{kt ÃkÄhkððkÚke íkuyku çkúñkLkk ÷kufLku Ãkk{þu. (7) su sLkku yk LkËe{kt rðrÄÃkqðof MLkkLk
fheLku, rð«kuLku rðrðÄ «fkhLkk ¼kusLk íkÚkk ËkLk ykÃkeLku Mktíkwü fhþu íku{Lke WÃkh nwt hkS ÚkEþ. (8)
nu rLk»ÃkkÃk r{ºkku ! nwt Ãký yk{ s Mk{SLku ík{khe MkkÚku rLkíÞ ynª MLkkLk fÁt Awt. {khkt [hýÚke Ãkrðºk
ÚkÞu÷e yk LkËe øktøkk LkËeLke su{ ÃkkÃkLkkþf Úkkyku. (9) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrh
yk «{kýu Wå[khý fhíkk níkk yuðk{kt s, {]íÞw Ãkk{u÷ku yuf {åA íkífk¤ íku LkËeLkk s¤Lkk MÃkþo{kºkÚke
s Mkðuo ÃkkÃk{kºkÚke {wõík ÚkE økÞku. (10) yLku ©enrhLkk Mkðuo r{ºkkuLke Ëu¾íkk s {íMÞËunLkku íÞkøk
fheLku rËÔÞ yk¼q»kýkuÚke Þwõík {Lkkunh MðYÃkðk¤ku ÚkE økÞku. (11) yLku ÃkAe çkúñkLkk ÷kuf{ktÚke
ykðu÷k {Lkkunh Ëunðk¤k çkúñkLkk Ãkk»koËku íku ËuðËunÄkhe ÃkwÁ»kLku y÷kirff rð{kLk{kt çkuMkkzeLku MkíÞ÷kuf
«íÞu ÷E økÞk. (12) ÃkAe íku {íMÞLku çkúñ÷kuf{kt økÞu÷ku òuELku ykùÞo Ãkk{u÷k íku çkk¤fkuyu ©enrhyu
fnu÷wt íku LkËeLkwt {knkíBÞ íkuLku MkíÞ {kLÞwt yLku ÃkAe ©e nrh Mkðuo r{ºkkuLke MkkÚku LkËeyuÚke ÃkkuíkkLku ½uh ykÔÞk.
(13) nu hksLkT ! ©enrhLkk íÞkhÃkAeLkkt [rhºkku Ãký ík{u Mkkt¼¤ku suLkkÚke {LkLkk rðfkhku íkífk¤ Lkkþ
Ãkk{e òÞ Au. (14) yuf rËðMk Ä{oLktËLk ©enrh yLÞ sLkkuLku WÃkËuþ ËuðkLku yÚkuo ÞkuøÞ WÃk[khku ðzu
©ef]»ý ¼økðkLkLkwt ÃkqsLk fhe ykMkLk WÃkh çkuXk níkk. (15) íku Mk{Þu hk{«íkkÃkSLkkt ÃkíLke MkwðkrMkLkeçkkE
©enrhLkk [hýkh®ðËLkk çktLku íkr¤Þk{kt Qæðohu¾k, æðs ykrË r[nTLkku òuELku ©e nrhLku Eïh {kLkeLku
çku nkÚk òuzeLku ©enrh «íÞu çkkuÕÞk fu - (16) nu f]»ý ! ík{ku fkuELkk Ãký Ãkwºk, çktÄw, r{ºk, þºkw fu
rÃkíkk LkÚke. ík{ku fkuELkk Ãký ÃkûkÃkkíke fu rðÃkûke Ãký LkÚke. (17) íkuÚke nu ½Lk~Þk{ ! nu ÃkqßÞ nhu !
ík{ku ÞkuøkuïhkuLkk Ãký MkkûkkíkT Eïh Aku. {kxu nu yLktík ! ík{u s y{kÁt Ãkk÷Lk fhðk Mkûk{ Aku, MkwÞkuøÞ
Aku yLku {kÁt fÕÞký Ãký rLkùu fhþku. (18) yk «{kýu «kÚkoLkk fhe hnu÷kt ÃkkuíkkLkkt ¼k¼e MkwðkrMkLkeçkkE
«íÞu ©enrh nMkeLku çkkuÕÞk fu - nu fÕÞkýe ! su yk çku ðh ík{ku {køkku Aku íku s «{kýu ík{Lku {khk Úkfe
«kó Úkkyku. (19) nu hksLkT ! Ãkríkðúíkk yLku çkwrØ{kLk MkwðkrMkLkeçkkE ©enrh ½Lk~Þk{ ÃkkMkuÚke ykðwt
ðhËkLk {u¤ðeLku ykLktrËík ÚkELku ÃkkuíkkLkk rËÞh ¼økðkLk ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku íkífk¤ ÃkkuíkkLkk
Mk{]rØðk¤k rLkðkMk{kt «ðu~Þk. (20) íÞkh çkkË rð©k{ rºkðkze Lkk{Lkk ©enrhLkk {k{kLkk çkku÷kððkÚke
©enrh ÃkkuíkkLkk økk{Úke ÷kun{tshe Lkk{Lkk økk{u økÞk. (21) ©enrhLku rð»ku yríkMLkunðk¤k íku rð©k{
{k{kyu yríkykËhÃkqðof ©enrhLkku Mkífkh fÞkuo yLku ©enrhyu íku økk{{kt ÃkkuíkkLkk {k{kLku ½uh çku {kMk
MkwÄe rLkðkMk fÞkuo. (22) íku ð¾íku íÞkt ©enrhLku {khðk MkkÁ øktøkkËeLk Lkk{Lkku økŠðc {Õ÷ ykÔÞku níkku.
©enrhyu íkífk¤ íkuLkk økðoLkwt ¾tzLk fÞwO. (23) íÞkhçkkË ©enrh íÞktÚke íkhøkk{ Lkk{Lkk økk{u økÞk.íÞkt
çk¤Ëuð Lkk{Lkk íku{Lkk MktçktÄeyu Mkífkh fheLku hkÏÞk. íkuÚke fux÷kf rËðMk íÞkt hkufkÞk yLku íÞkhçkkË
{Lkkuh{k LkËe WÃkhLkk {¾kizk Lkk{Lkk íkeÚko{kt økÞk. (24) íÞktLkk rLkðkMke sLkku fnu Au fu yk LkËeLkk
rfLkkhu ËþhÚkÃkwºk hkò hk{[tÿLkk [ki÷ MktMfkh fhkÔÞk níkk. (25) ËþhÚk hkò ßÞkhu yÃkwºk níkk
íÞkhu Ãkwºk«kró {kxu íku{ýu É»Þþ]tøk {wrLk ÃkkMku yk LkËeLkk rfLkkhu Þ¿k fhkÔÞku níkku. (26) nu hksLkT
! yk LkËe{kt ©enrhyu rºkfk¤ MLkkLk fheLku, yuf Ãk¾ðkrzÞwt íkuLkk íkx WÃkh rLkðkMk fheLku yk {¾kizk
íkeÚkoLku yrík ÃkkðLk fÞwO. (27) ÃkAeÚke íku nrhf]»ý ¼økðkLk {¾kizk Lkk{Lkk ©uc íkeÚkoÚke ÃkkuíkkLkk
MktçktÄeykuLkk økk{u økÞk yLku íÞkt MktçktÄesLkkuLku yríkþÞ ykLktË ykÃÞku. (28) yLku íÞkhÃkAe {Lkkunh
V¤ku yLku Ãkw»Ãkkuðk¤kt ð]ûkkuÚke ðrüík ÃkkuíkkLkk AÃkiÞk økk{{kt ykÔÞk. (29) økk{{kt ÃkkuíkkLkk rÃkík]ykrËf
MðMktçktÄesLkkuÚke ÃkqòELku ©enrhyu ÃkkuíkkLkk ½h{kt «ðuþ fÞkuo. (30 - 31) ©enrh ÃkkuíkkLkk ½h{kt ¼kusLk
fhe, s¤ÃkkLk fheLku yktøkýk{kt hnu÷k {Lkkunh ykMkLk WÃkh Mkw¾uÚke çkuXk. íku ð¾íku RLÿkrËfÚke ðªx¤kÞu÷k
yLku rMkØku íkÚkk [khýkuyu su{Lke feŠík økkE Au yuðk çkúñk ©enrhLkk ËþoLkkÚkuo íÞkt ykÔÞk. (32) ÃkkIøkz
yðMÚkk{kt hnu÷k ©enrhLkkt ËþoLk fhe yrík n»koÚke ntMkkYZ íku çkúñk ÃkkuíkkLkk ðknLk WÃkhÚke íkífk¤ QíkheLku
©enrhLkk [hýku{kt Ãkzâkt. (33) nu hksLkT ! ©enrhyu Ãký íku{Lkku Mkífkh fÞkuo yLku çkúñk Ãký çku nkÚk
òuzeLku f]»ý Lkk{u íku ©enrhLku «ýk{ fheLku økËTøkËT ðkýeÚke çkkuÕÞk. (34) çkúñk fnu Au - nu Eþ ! nu
f]»ý ! ykÃkLkk [hýMÃkþoÚke Ãkrðºk ÚkÞu÷e yk økk{Lke ¼qr{ yríkÄLÞAu. fkhý fu ík{u {khk Äk{ íkÚkk
yLÞ Äk{kuLkku íÞkøk fheLku MðMktfÕÃkÚke {Lkw»ÞÃkwºk ÚkE yk ¼qr{ WÃkh rð[hku Aku. (35) ð¤e yk økk{{kt
ÃkûkeykuLkk Mk{qnÚke þku¼íkk, Ãkw»Ãkkuðk¤kt íkÚkk V¤kuLkk ¼khÚke Lk{u÷e zk¤eykuðk¤k yktçkk, çkkuhze, {nwzk
RíÞkrËLkk ð]ûkku Ãký yríkÃkw»ýþk¤e Au fkhý fu ík{ku yk ð]ûkkuLkkt V¤-Vq÷Lku ytøkefkh fhku Aku. (36)
ð¤e, yk økk{Lkk y{]ík Mk{kLk s¤ðk¤k yLku ¾e÷u÷kt f{¤kuðk¤k Mkðuo s¤kþÞku Ãký ÄLÞ Au fkhý
fu ykÃkLkk rËÔÞ [hýkuLkk MÃkþoÚke, ÃkkuíkkLkk{kt Wøku÷kt f{¤kuLkk r{»ku, íku Mkðuo Ãkw÷rfík ÚkÞkt Au. (37)
yÄ{oðtþLkku Lkkþf, rð«ku íkÚkk MkkÄwykuLku ÃkqßÞ íkÚkk nLkw{kLkS suLkk RüËuð Au yuðk Ä{oðtþ{kt ykÃk
«økx ÚkÞk Aku íkuÚke yk Ä{oðtþ íkku ¼rð»Þ{kt yk Ãk]Úðe WÃkh Mkðo sLkkuLku ÃkqßÞ Úkþu. (38) ynku !
yk AÃkiÞkðkMke sLkku yrík ÃkwÛÞþk¤e Au. (yu{ çku ð¾ík fÌkwt su íku{Lkwt yÃkkh ÃkqÛÞ Mkq[ðu Au.) fkhý
fu MðÞt ©enrh ysL{k nkuðk Aíkkt Ãký íku sLkkuLkk MktçktÄÃkýkLku ÃkkBÞk Au. (39) yk AÃkiÞkðkMke sLkkuLkku
¼køÞkuËÞ fnuðk {kxu nwt [kh {w¾uÚke þÂõík{kLk LkÚke. fu{ fu yk sLkkuyu {Lkw»Þkf]rík ¼økðkLk ©enrhLku
rLkíÞ ¼kusLk fhkÔÞwt Au íkÚkk ÷kz ÷zkÔÞk Au. (40) nu «¼ku ! Ä{oYÃk, Ãkrðºk feŠíkðk¤k, y{ku
ËuðíkkykuLkk Ãký RüËuð íkÚkk økwÁ, MðMðYÃk{kt s h{ý fhLkkhk, Mkðof{o V¤«Ëkíkk, Þkuøkuïh yLku yk
søkíkLkk fkhý¼qík yuðk ykÃkLku Lk{Mfkh Au. (41) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu
rðLkÞu Þwõík ÃkkuíkkLkk çku MftÄku Lk{kðeLku «u{Ãkqðof Míkwrík fhíkk çkúñkLku òuELku ¼õíkðíMk÷ ¼økðkLk íku çkúñk
«íÞu çkkuÕÞk fu, (42) ©enrh fnu Au - nu çkúñLkT ! Sð{kºkLku yríkËw÷o¼ yuðwt {kÁt su ËþoLk ík{Lku
yíÞkhu ÚkÞwt Au íku fuð¤ {khk yLkwøkúnÚke s ÚkÞwt Au yu{ ík{u òýku. (43) {kxu nu Ëuðku¥k{ ! ík{u ík{khk
Äk{ «íÞu òyku. AÃkiÞk økk{{kt VheÚke ykðþku Lkrn fu{fu Úkkuzk Mk{Þ{kt nwt ynªÚke Lkef¤eLku ðLk{kt
sEþ. (44) nu hksLkT ! ¼økðkLk ©enrhyu yk «{kýu fÌkwt yux÷u çkúñkS ¼økðkLkLke «Ërûkýk fhe
yLku Lk{Mfkh fheLku yLÞ ËuðkuLke MkkÚku íÞktÚke ÃkkuíkkLkk çkúñ÷kuf «íÞu økÞk. (45) çkúñkS ÃkkuíkkLkk Äk{
«íÞu økÞk ÃkAe ©enrh ÃkkuíkkLkk ½h{kt «ðu~Þk yLku íÞkhÃkAe Ä{orÃkíkk ÃkwºkËþoLkÚke yrík ykLktË ÃkkBÞk.
(46) çkúñkS økÞk ÃkAeLkk rËðMku nrh«MkkËSLku yÞkuæÞk{kt ðMkíkk íku{Lkk MktçktÄesLkkuyu çkku÷kÔÞk íkuÚke
íkuyku MkÃkrhðkh yÞkuæÞk íkhV økÞk. (47) nu hksLkT ! ©enrhLkk sL{ ÃkAeÚke Ãkkt[{u ð»kuo «kËw¼oð
Ãkk{u÷k RåAkhk{Lke fÚkk ÃkAeLke ©enrhyu ÃkkIøkzkðMÚkk{kt AÃkiÞk{kt fhu÷e yLku Mk{økú ÃkkÃkLku nhLkkhe
Mkðo ÷e÷k {U ík{Lku fne. (48) nu hksLkT ! nðu ÃkAe fw{khkðMÚkkLke ÷e÷k MkkÚku yÞkuæÞk{kt ÃkkIøkzkðMÚkk{kt
©enrhyu fhu÷kt yríkÃkrðºk yLku þw¼V¤ËkÞe ÷e÷k[rhºk ík{Lku fneþ. {kºk yuf s ð¾ík Mkkhe heíku
Mkkt¼¤ðkÚke Mk{økú ÃkkÃkkuLkku Lkkþ fhu Au.
(5 ð»ko MkwÄe fw{khkðMÚkk, 5 Úke 10 ð»ko MkwÄe ÃkkIøkzkðMÚkk, 10 Úke 15 ð»ko MkwÄe rfþkuhkðMÚkk,
15 Úke 45 ÞwðkðMÚkk, 45 Úke 80 «kiZkðMÚkk 80 Úke WÃkh ð]ØkðMÚkk òýðe)
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt çkúñkyu Míkwrík fhe yu Lkk{u ºkeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 30 >>
yæÞkÞ - 31
(1) nu hksLkT ! Ä{oËuð MkÃkrhðkh yÞkuæÞk{kt rLkðkMk fheLku hÌkk yLku «ríkrËLk ºkýuÞfk÷{kt
MkhÞq LkËe{kt MLkkLk fhíkk níkk. (2) íkuyku Ãkkuíku MktæÞkrË rLkíÞ f{o fheLku Ä{uo Mkrník ©ef]»ýLke áZ
¼Âõík fhíkk níkk. (3) nrh«MkkËSLku ¼økðkLkLke ¼Âõík fhíkk òuELku, çkk¤ ©enrh Ãký rÃkíkkLke su{
s, ¼økðkLkLke ¼Âõík fhðkLke çkk¤÷e÷k fhíkk. (4) çkkÕÞkðMÚkk{kt Ãký ©enrh MkkÄwøkwýu Þwõík,
rð»ýwÃkqsLk{kt «eríkðk¤k yLku [t[¤ çkk¤Mð¼kð hrník níkk. (5) þeíkfk¤{kt Ãký «ríkrËLk «¼kík{kt
{kíkkLke MkkÚku s MkhÞq LkËe{kt MLkkLk fhðk f{ofktze çkúkñýLke su{ s síkk níkk. (6) ÃkAeÚke ½uh ykðeLku
çkk¤kuÃk[kh ðzu ©ef]»ýLkwt ÃkqsLk fhíkk níkk yLku ßÞkhu íkuyku f]»ý ÃkqsLk{kt rLk{øLk nkuÞ íÞkhu
¼kusLkkrËLkwt M{hý Ãký fhíkk Lkrn. (7) ð¤e, fkuE Mk{Þ{kt ©enrh ykí{®[íkðLk{kt rLk{øLk nkuÞ
íÞkhu {kíkk-rÃkíkk fu r{ºkku çkku÷kðu íkku r[hfk¤ ÃkÞOík Mkkt¼¤íkk Ãký Lkrn. (8) ©enrh çkkÕÞkðMÚkk{kt
¼økðíkTfÚkk©ðý{kt yríkþÞ «eríkðk¤k níkk yLku íkuÚke çknw ð¾ík hk{kÞýLkwt ©ðý fhíkk níkk. (9)
yÞkuæÞk{kt {wÏÞíðu hk{[tÿSLkk ¼õíkkuLkk Mk{køk{Lku Ãkrhýk{u, MkeíkkÃkrík yLku h½wfw÷{kt ykLktË WÃkòðLkkh
©ehk{[tÿS{kt ©enrh ¼Âõík¼kð ÃkkBÞk. (10) ÷kirff h{íkkuLku rð»ku ðihkøÞðkLk, y÷kirff r¢Þkykuðk¤k,
rËÔÞ ðkýeðk¤k yLku MkkÄw {køko su{ýu MðefkÞkuo Au yuðk íku ©enrh ¼økðkLk yk ¼qr{ WÃkh MkkÄwíkkLkwt
MÚkkÃkLk fhðk «kík:fk¤u MkhÞq LkËeLkk s¤{kt «ríkrËLk MLkkLk fheLku yÞkuæÞkLkkt Mkðuo {trËhku{kt Mkðuo ËuðkuLku
«ýk{ fhðk su íku Ëuð{trËhku «íÞu síkk níkk. (11) ÃkkuíkkLkk Mk{]rØÞwõík ½h{kt, {kíkkrÃkíkk{kt fu ÿÔÞkrËf
fkuEÃký ÷kirff ÃkËkÚko{kt «eríkyu hrník Úkfk ©enrhyu, Mkeíkk ÷û{ý yLku nLkw{kLkSyu Þwõík ©ehk{[tÿSLkwt
¼sLk fhíkkt, Mk{økú hk{kÞý yLku ¼køkðíkTSLkwt ©ðý fÞwO. (12) íÞkhçkkË ©kiík yLku M{kíko f{kuoLku
òýLkkh yLku f]»ýLkk ¼õík, ÃkkuíkLkk rÃkíkk Ä{oËuð ÃkkMkuÚke ©enrhyu MkØ{kuo yLku ðýko©{Lkk Ä{kuo
Mkkt¼éÞk yLku Ãkkuíku MkðoMð nkuðk Aíkkt †eykuLkk Ä{kuoLku ÃkkuíkkLke {kíkkLkk {w¾uÚke Mkkt¼¤eLku çkkÕÞkðMÚkk{kt
s Ãktrzík ÚkÞk. (13) íÞkhçkkË ðiþk¾ MkwË çkkhMkLkk rËLku çkwÄðkhu, nMíkLkûkºk{kt Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk
©enrhLku yûkh¿kkLk ykÃkðkLkku «kht¼ fÞkuo. (14) yûkh þe¾ðkLkk «kht¼{kt ©enrhyu «Úk{ økýÃkríkLkwt
ÃkqsLk fÞwO yLku íÞkhçkkË Mkk{ðuË økkur¼÷k[kÞo, ÷û{eSyu Mkrník LkkhkÞý yLku MkhMðíkeLke Ãkqò fhe.
(15) ½e ðzu nku{ fheLku rð«kuLku s{kzâk yLku ÞÚkkþÂõík Mkwðýo yLku økkÞku ykrËf ½ýe Ërûkýkyku
ykÃke. (16) íÞkh çkkË fwþkøkú çkwrØðk¤k ©enrhyu xqtf Mk{Þ{kt s Mkðo uyûkhku yLku Mkðuo yktfzkyku
þe¾eLku Mkðo økútÚkku ðkt[ðk ÷køÞk. (17) yÕÃk Mk{Þ{kt s økútÚk ðkt[ðkLke ©enrhLke Mkqû{ çkwrØ òuELku
rððufe yuðk Ä{oËuð yrík ykLktË ÃkkBÞk. (18) nrhf]»ý Ãký «ríkrËLk hkrºkLkku ÃkkA÷ku Ãknkuh çkkfe hnu
íÞkhu MLkkLk fhðk síkk yLku MLkkLk fÞko çkkË Lkk{ {tºk ðzu ©e hk{[tÿSLkwt ÃkqsLk fhíkk níkk. (19)
[tËLk, Ãkw»Ãk, ÄqÃk, ËeÃk, LkiðuãkrËf ðzu ©enrh hk{[tÿSLkwt ÃkqsLk fhíkk níkk yLku Ãkqò fhíkkt çkkfe hnu÷k
ÃkËkÚkkuoLke «MkkËe Ãkkuíku Mðefkhíkk. (20) yLku nu hksLkT ! MkËk Ãkrðºk yuðk íku «¼w ©enrh hk{Lkk{
sÃkðk ÃkkuíkkLkk s{ýk nkÚk{kt íkw÷MkeLke {k¤k Äkhý fhíkk níkk. (21) QæðoÃkwtzÙÚke þku¼kÞ{kLk
¼k÷ðk¤k ©enrh çkk¤ðÞLkk nkuðk Aíkkt Ãký ÔÞkfw¤íkkyu hrník ÚkELku ÷kufkuLku rðM{Þ Ãk{kzíkk Úkfk
hk{fqxLke «Ërûkýk fhíkk níkk. (22) íÞkhçkkË ©enrh, hk{[tÿSLkk sL{ MÚkkLkfu, ÷û{ýíkeÚko,
rðãkfwtz RíÞkrË søÞkykuyu hk{[tÿSLke {qŠíkLkkt ËþoLkkÚkuo síkk níkk. (23) yLku íku MÚkkLkku{kt hk{[tÿSLkwt
ËþoLk fhe íku{Lku «ýk{ fheLku MkwtËh &÷kufku ðzu hk{[tÿSLke Míkwrík fhíkk níkk. (24) ©enrhLkk
Lkk{kr¼ÄkLk ð¾íku {kfOzuÞ {wrLkyu, ©enrhLkk su su økwýku fÌkk níkk íku MkðuoLkku «íÞûk yLkw¼ð íÞk hnu÷k
Ä{korË Mkðuo sLkkuyu fÞkuo. (25) {kuxkÃkwÁ»kkuLku Ãký RåAðk ÞkuøÞ yuðk rLkÞ{ku Ãkk¤eLku ¼økðkLk ©enrh
çkkÕÞkðMÚkk{kt s rÃkíkk ykrËf fhíkkt yk søkík{kt ðÄw «rMkrØ ÃkkBÞk. (26) {kíkkrÃkíkkyu ¼Âõík¼kðÚke
fÌkwt fu nu nrhf]»ý ! nLkw{kLkSyu hkûkMkku yLku fkuxhkrËfÚke Ãkqðuo ík{kÁt hûký fÞwO Au {kxu ík{u nLkw{kLkSLkwt
Ãký «eríkÚke ÃkqsLk fhku. íkuÚke ©enrh nLkw{kLkSLkwt Ãký Ãkqðkuoõík heíku ÃkqsLk fhíkk níkk. (27) íku Lkøkh{kt
su çkk¤fku ©enrhLkku Mk{køk{ fhíkk íku çkÄkLku Ãký ©enrh, «n÷kËSLke {kVf ¼økðkLkLke ÃkqòykrËf
Ä{o¿kkLk ytøkuLkku çkkuÄ ykÃkíkk. (28) ©enrh çkkÕÞkðMÚkkÚke s íkeðú ðihkøÞðkLk, ykí{rLkc yLku rð»kÞku
Ãkhíðu rðhõík nkuðkÚke íku{Lku øk]níÞkøk fhðkLke RåAk níke Ãkhtíkw Þ¿kkuÃkrðík MktMfkh Ãkk{ðk s ½h{kt
rLkðkMk fheLku hÌkk níkk. (29) Ä{oLktËLk ©enrhLku {khðk {kxu çku {Õ÷ku ykÔÞk níkk. ©enrhyu
árü{kºkÚke s íkífk¤ íku{Lkwt çk¤ nhe ÷eÄwt níkwt.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrhLke fw{khkðMÚkkLke ÷e÷kðýoLk Lkk{u yufºkeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 31 >>
yæÞkÞ - 32
(1) ßÞucrsík hkò fnu Au - nu ÔÞkÃkfuþ {wrLk ! ykÃku su çku {Õ÷ku yÞkuæÞk{k ykÔÞkLkwt
fÌkwt íku rðLkk «ÞkusLk õÞktÚke ykÔÞk ? (2) yLku çkk¤ nrhLku {khðk fu{ íkíÃkh ÚkÞk íku çkÄe rðøkíkku
f]Ãkk fheLku {Lku rðMíkkhÚke fnku. (3) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nu rþð»kuo ! ßÞucrsík hkòLkk ÃkqAðkÚke
Þkurøkhks ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au fu nu Lk]Ãk ! ík{khk «&™Lkku W¥kh Mkkt¼¤ku. (4) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au
- nu hksLkT ! yuf Mk{Þu su çkk¤fku {Õ÷rðãk þe¾u÷k níkk yLku ©enrhLkk r{ºkku níkk íkuyku Ä{oÃkwºk
©enrhLku fnuíkk níkk fu, (5) çkk¤fku fnu Au - nu «¼ku ! y{u y{khk økwÁ ÃkkMkuÚke {Õ÷rðãk þe¾u÷e
Au íku{ Aíkkt íkuLkk hnMÞLku y{u òýíkk LkÚke. {kxu ík{u f]Ãkk fheLku íkuLkwt hnMÞ fnku. (6) nu Ä{oLktËLk
©enrh ! íku hnMÞ ykÃk y{Lku fnuþku yux÷u y{u ík{khk r{ºkku, yk Ãk]Úðe WÃkh yLÞ fkuE {Õ÷kuÚke
Ãkhkrsík ÚkEþwt Lkrn. {kxu ykÃk yð~ÞÃkýu íku hnMÞ y{Lku fnku. (7) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu
hksLkT ! çkk¤r{ºkkuyu yk «{kýu fÌkwt. íkuÚke Lke÷ftX ©enrh íkífk¤ íÞktÚke QXeLku hkÞøkts Lkk{Lkk MÚkkLku
økÞk. (8) hkÞøkts{kt hMíkkLke çktLku çkkswyu rðrðÄ ðMíkwykuLke ðuÃkkheykuyu fhu÷e h{ýeÞ ËwfkLkku
÷kELkçktÄ ykðu÷e níke. (9) íÞkt hks{køko{kt {Lkw»Þ[rhºk fhLkkh ©enrhyu «eríkÃkqðof ÃkkuíkkLkk
çkk¤r{ºkkuLku {Õ÷rðãkLkwt hnMÞ rþ¾ðkzâwt. (10) íku Mkðuo çkk¤fku Ãký íkuLkku ©ØkÃkqðof yÇÞkMk fheLku,
ÃkhMÃkh ÞwÂõíkÃkqðofLkk ð[Lkku Wå[kheLku ©enrhLku hkS fhíkk nk. (11) nu hksLkT ! íku Mk{Þu þw¼ yLku
yþw¼ Lkk{Lkk çku {Õ÷ku, ÷¾Lkki þnuhÚke yÞkuæÞkLkøkhe{kt ykÔÞk. (12) Ëhuf {Õ÷Lke MkkÚku ÞwØLke
RåAkðk¤k yLku þhehu y¾kzkLke Äq¤ ÷økkðu÷k íku çktLku {Õ÷ku hkÞøkts Lkk{Lkk MÚk¤u ßÞkt ©enrh yLku
íku{Lkk çkk¤r{ºkku Q¼k níkk íÞkt ykÔÞk. (13) ©enrhLkk çkk¤r{ºkku yk çktLku {Õ÷kuLku òuðk {kºkÚke
s yrík ¼Þ Ãkk{eLku Äúqsðk ÷køÞk. (14) nu hksLkT ! íku MkðuoLku ¼Þ¼eík ÚkÞu÷k òuELku ©enrh íku çkk¤fku
«íÞu çkkuÕÞk fu nu çkk¤fku ! yk {Õ÷kuÚke ík{u ¼Þ Ãkk{þku Lkrn. ytíkh{kt rLk¼oÞ hnku. (15) nu hksLkT
! r{ºkku «íÞu yk «{kýu çkku÷íkk, Äq¤Úke høkËku¤kÞu÷k þhehðk¤k, fk{ËuðÚke Ãký yrÄf MkwtËh, Mkðo
Ëw:¾kuLku nhLkkhk ©enrh{wfwtË ¼økðkLk «íÞu, íku þw¼ yLku yþw¼ Lkk{Lkk çku {q¾o {Õ÷ku ð¢árüÞwõík
fxkûkÚke òuELku çkkuÕÞk fu. (16) nu Ëwü çkwrØðk¤k çkk¤f ! íkU þheh WÃkh {Õ÷Lke su{ Äq¤Lkwt ÷uÃkLk
fÞwO Au {kxu íkwt y{khe MkkÚku {Õ÷ÞwØ fh. (17) yLku òu íkwt {Õ÷ÞwØ fhðkLku yMk{Úko nkuÞ íkku yksrËLk
ÃkÞOík íkkhu y¾kzkLke hs þheh Ãkh Äkhý fhðe Lkrn. (18) nu f]»ý ! òu íkwt y{kÁt yk ð[Lk WÕ÷t½eLku
ðíkeoþ íkku y{u íkLku rLkùu {kheþwt. (19) nu hksLkT ! {Õ÷kuLkwt yk «{kýuLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©enrh çkkuÕÞk
fu nu {q¾kuo ! þhehu Äq¤ ÷økkðe nkuÞ íkuLke MkkÚku s {Õ÷kuLkwt ÞwØ ÚkkÞ yu{ òu nkuÞ íkku. (20) Äq¤Úke
høkËku¤kÞu÷k þhehðk¤k økË¼kuo MkkÚku s ík{ku ÞwØ fhðkLku ÷kÞf Aku. fu{ fu økË¼kuoLkk þheh WÃkh Äq¤
[kUxu÷e s nkuÞ Au. (21) ð¤e {Õ÷ÞwØ íkku {Õ÷kuLku {kxu s ÞkuøÞ økýkÞ. y{khu rîòuLku {kxu íku ÞkuøÞ
økýkÞ Lkrn. íkuÚke ík{khe MkkÚku nwt {Õ÷ÞwØ Lkrn fÁt. (22) ð¤e nwt íkku {kºk Mkkík ð»koLkku çkk¤f s Awt
yLku ík{u íkku {kuxk Ãkðoík suðe fkÞkðk¤k Aku. íkuÚke çk¤ðkLk yuðk ík{khe MkkÚku {khk suðk çkk¤fLkwt ÞwØ
ÞkuøÞ LkÚke. (23) ð¤e yk Äq¤ fkuE {Lkw»ÞLke {kr÷feLke LkÚke yLku Äq¤Lkwt fktE {qÕÞ Ãký Úkíkwt LkÚke.
{kxu {U {khk þheh{kt yzÄk «MÚk (1 «MÚk = çku þuh = ÷øk¼øk 1 rf.økúk) sux÷e Äq¤ ÷økkðe Au
yLku òu ík{khu Ãký íku ÷økkððe nkuÞ íkku {khk fhíkkt Ãký çk{ýe ÷økkðku íkku Ãký ík{Lku fkuE hkufíkwt
LkÚke. (24) nu hksLkT ! Ëwü {Õ÷ku ©enrhLkwt yk «{kýuLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ¢kuÄkÞ{kLk ÚkÞk yLku ÃkíktrøkÞwt
su{ yÂøLkLke MkL{w¾ òÞ íku{, íkuyku ©enrhLke MkL{w¾ økÞk. (25) çktLku nkÚkLke {wêeyku Wøkk{eLku
çkksÃkûkeLke su{ yríkíkeðú ðuøkÚke ÃkkuíkkLku {khðk ykðu÷u íku çku {Õ÷kuLku òuELku ©enrh çkk¤r{ºkkuLke ðå[u
MktíkkE økÞk. (26) yLku ©enrhyu «uhu÷k íku Mkðuo çkk¤fku ÃkkuíkkLkk ¾¼k {Õ÷Lke ÃkuXu XkufeLku íku çktLku {Õ÷ku
MkkÚku {Õ÷ÞwØ fhðk ÷køÞk. (27) íku{kt MkUfzku çkk¤fku íku {Õ÷kuLkk Ãkøk{kt yLku MkUfzku çkk¤fku íku {Õ÷kuLke
f{hu ð¤øke Ãkzâk. (28) íku{ktLkk fux÷kf ÃkkuíkkLke {sçkqík {wêeykuÚke íku {Õ÷kuLku {khíkk níkk yLku fux÷kf
íku {Õ÷kuLku ÃkkuíkkLkk ÃkøkÚke «nkh fhðk ÷køÞk yLku fux÷kf ÃkkuíkkLkk Lk¾ ðzu íku {Õ÷kuLkk þhehLke [k{ze
W¾kzðk ÷køÞk. (29) íkuÚke íku {Õ÷kuLkk þheh{ktÚke ÷kune Lkef¤ðk ÷køÞwt íkuÚke íku {Õ÷ku økuÁ ykrËf
÷k÷ÄkíkwÚke ¾hzkÞu÷k {kuxk çku Ãkðoík Mk{kLk ÷køkíkk níkk. (30) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLku ð¤øku÷k íku çkk¤fkuLku
Ëqh fhðk íku çktLku {Õ÷ku, ½kuzuMðkh su{ ½kuzkLku [kçkwfÚke {khu yLku ½kuzk LkkMku, íku{ yufkyuf LkkMkðk
÷køÞk. (31) ðkÞw ðzu ßÞkhu ð]ûkku ftÃku íÞkhu su{ íkuLkkt V¤ s{eLk WÃkh Ãkze òÞ Au íkuðe s heíku,
íku ð¾íku Mkðo çkk¤fku {Õ÷kuLkk ËunÚke Aqxk Ãkze økÞk. (32) Ãkzu÷k çkk¤fku{ktÚke s MkkðÄkLk níkk íkuyku
QXeLku Vhe ÃkkAk ÞwØ fhðk {kxu økÞk íku{ktÚke fux÷kfLku íku {Õ÷kuyu {wêeykuÚke {kÞko, fux÷kfLku ÃkøkLkk
«nkhku fÞko yLku fux÷kfLku nkÚk ðzu {kÞko. (33) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! íku çkk¤fku {Õ÷rðãkLkwt hnMÞ
òýíkk níkk íkuÚke íkuyku {Õ÷kuÚke fËkrÃk Ãkhk¼ð Lk Ãkk{ík Ãký, (34) ©enrhLke RåAkÚke íku {Õ÷ku MkkÚkuLkk
{wük-{wrü Lkk{Lkk ÞwØ{kt íku çkÄk s çkk¤fku {Õ÷kuÚke Ãkhk¼ð ÃkkBÞk. (35) yux÷u íku Mkðuo çkk¤fkuyu
ËeLkðkýeÚke ¼økðkLkLke «kÚkoLkk fhe íkuÚke «¼w nMkíkkt nMkíkkt íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk fu, (36) ©enrhf]»ý
fnu Au - nu r{ºkku ! ík{kÁt fÕÞký Úkkyku ! ík{u Mkðuo VheÚke yk {Õ÷kuLku ð¤øke Ãkzku yLku íkuÚke yrsík
yuðk çktLku {Õ÷kuLku ík{u n{ýkt s Síke ÷uþku. (37) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhyu yk
«{kýu fÌkwt yux÷u ©enrh{kt rLkckðk¤k íku Mkðuo çkk¤fku íku {Õ÷kuLku Ãknu÷ktLke su{ VheÚke ð¤øke Ãkzâk.
(38) ÃkkuíkkLkk ¼õík yuðk íku çkk¤fkuLke Sík fhkððk {kxu ©enrhyu árü{kºkÚke s íku {Õ÷kuLkwt çk¤
nrh ÷eÄwt. (39) íkuÚke {Õ÷¢ezk fhíkk yLku yrík¢kuÄkÞ{kLk íku çktLku {Õ÷kuLku, çkk¤fkuyu ðkÞw su{ ð]ûkLku
Ãkkze Lkk¾u íku{ Ãkkze LkkÏÞkt. (40) íku Mk{Þu LkøkhLkk Mkðo sLkku íkÚkk ykfkþ{kt Ëuðíkkykuyu sÞsÞfkh
fÞkuo yLku {Äwh ftXðk¤k økktÄðkuo yLku rfLLkhku økkLk fhðk ÷køÞk. (41-42) Ëuðkuyu Ãkw»Ãkð]rü fhe,
yÃMkhkyku Lk]íÞ fhðk ÷køke yLku ÃkAeÚke ©enrhLke {kÞkÚke {kun Ãkk{u÷k, ¼ktøke økÞu÷k Ëktíkkuðk¤k,
su{Lkk {w¾{kt Äq¤ ¼hkE økÞu÷e Au íkuðk {Õ÷kuLku [¥kkÃkkx Ãkzu÷k òuELku íku Mkðuo çkk¤fku ©enrh «íÞu
çkkuÕÞk fu (43) nu «¼ku ! Ëwhk[khe yLku Ëwü{ríkðk¤k yk {Õ÷ku íku{Lkk ÃkkÃkÚke s yk ¼qr{ WÃkh yíÞkhu
Ãkzâk Au yLku {kLk¼tøk ÚkÞk Au íku çknw s MkkÁt ÚkÞwt Au. (44) su {Õ÷kuLkwt ykøk{Lk Mkkt¼¤eLku yk
LkøkhLkk çkeò {Õ÷ku íkku ÃkkuíkLkk rLkðkMkMÚkkLkuÚke Ãký Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk níkk yuðk çk¤ðkLk yk çkLku {Õ÷ku
ykðe ÂMÚkríkLku ÃkkBÞk íku {kuxwt ykùÞo Au. (45) ykÃk suðk {nkÃkwÁ»kLkk yÃkhkÄLku ÷eÄu s íku{Lke yk
Ëþk ÚkE Au yLku yk V¤ Ãkk{Lkkh íku {Õ÷ku Ãký yk ÷kuf{kt íku s heíku yku¤¾kþu. (46) nu nrhf]»ý
! yk yÞkuæÞkÃkwhe{kt Ãkqðuo ÚkÞu÷k ¼híkSLkk {kuxk¼kE, hkðýLkku ÃkhksÞ fhLkkh, þhýkøkíkkuLku y¼ÞËkLk
ykÃkLkkh, ¾hËq»kýkrË hkûkMkkuLkku rþhåAuË fhLkkh, f{¤Lkuºk, h½wfw÷ ©uc hk{[tÿS Lkk{u su Eïh
ÚkE økÞk íku ykÃk Aku yu{ y{u rLkùu òýeyu Aeyu. (47) {kxu nu nrhf]»ý ! nu {nk{íke ! nu
ïuíkktçkhÄkhe ! Mkðuo sLkku suLku Lk{Mfkh fhu Au yuðk nu Ä{ofw{kh ík{Lku y{khk Lk{Mfkh Au. nu yåÞwík
! y{u y{khk f{kuoÚke s yk MktMkkhMkkøkh{kt zqçkeyu Aeyu. íku{ktÚke y{khku WØkh fhku. nu {nkçk¤þkr÷Lk
! y{u {Lk-f{o yLku ð[LkÚke ík{khk s Aeyu. (48) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! çkk¤fku yk
«{kýu ©enrhLku fnuíkkt níkkt íku Mk{Þu ©enrhLke RåAkÚke íku {Õ÷ku{kt þhehLkwt Mkk{ÚÞo ÃkkAwt ykÔÞwt yLku
íkífk¤ {kunÚke hrník ÚkELku ©enrhLkk MðYÃkLku òýðk þÂõík{kLk ÚkÞk. (49) íÞkhçkkË økðoÚke hrník
ÚkÞu÷k íku çku {Õ÷ku íÞktÚke QXeLku ©enrh «¼wLku «ýk{ fheLku ÷kufku îkhk WÃknkMk Ãkk{eLku íÞktÚke ÃkkuíkÃkkuíkkLkk
MÚkkLku økÞk. (50) nu hksLkT ! íku {Õ÷kuLkk økÞk ÃkAe íku Mkðuo çkk¤fku yLku LkøkhsLkkuyu Ä{oLktËLk ©enrhLku
Lk{Mfkh fheLku Ãkw»Ãkku ðzu ðÄkÔÞk. (51) íÞkhçkkË LkøkhsLkku {Lkkunh ð[Lkku ðzu MkwtËh heíku Míkwrík fhíkk
níkk íkuLku {køko{kt Mkkt¼¤íkk Mkkt¼¤íkk Ä{oÃkwºk ÃkkuíkkLku ½uh ykÔÞk. (52) øksøkríkÚke ykðíkk ÃkkuíkkLkk
ÃkwºkLku òuELku ½h{kt hnu÷k Ä{oËuð, yríkMLkunkÄeLk ÚkELku ©enrhLke MkL{w¾ økÞk. (53) nu hksLkT !
Ä{oÄkheyku{kt ©uc yuðk íku Ä{oËuð ÃkwºkLku Akíke MkhMkk [ktÃkeLku, {Míkf WÃkh [wtçkLk fheLku ykLktË ÃkkBÞk
íkÚkk ¼Âõík{kíkk Ãký ©enrhLku yk®÷økLk fheLku ykLktË ÃkkBÞk. (54) nu hksLkT ! Ãkwºk MkkÚku Ä{o¼Âõíkyu
½h{kt «ðuþ fÞkuo. ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLke søk«rMkØ feŠík Mkkt¼¤eLku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt n»ko ÃkkBÞk yLku
íkuÚke rËðMkku õÞkhu ÃkMkkh ÚkE økÞk íkuLke Ãký ¾çkh hne Lkrn. (55) nu hksLkT ! ©enrh îkhk ÃkhksÞ
Ãkk{u÷k yk çku {Õ÷kuLke fÚkk su rLkíÞ Mkkt¼¤þu íkuLkku fkuE fk¤u ÃkhksÞ Úkþu Lkrn.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt {Õ÷kuLkku ©enrhyu ÃkhksÞ fÞkuo yu Lkk{u çkºkeMk{kuu yæÞkÞ MktÃkqýo >> 32 >>
yæÞkÞ - 33
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yÞkuæÞkLkøkhe{kt hnu÷k Ä{oËuð MkËkÞ yufktríkf Ä{o{kt
hnuíkk yLku yLkuf MkËTøkwýku Ähkðíkk níkk.íkuÚke íkuyku Mkðuo sLkkuLkk MíkwríkÃkkºk ÚkÞk. (2) yLku yufktríkf
Ä{oLkk MktÃkqýo ÷ûkýkuLku Ãkrhýk{u MkËTøkwÁLke ÏÞkrík Ãkk{u÷k íku Ãkh{f]Ãkk¤w Ä{oËuðLkku s LkøkhsLkku yk©Þ
fhðk ÷køÞk. (3) nu hksLkT ! Ä{oËuðLkku yk©Þ fhðkÚke Mkw¾ Ãkk{u÷k Mkðuo rþ»Þku, ÄkLÞ, ÿÔÞ, ð†,
ðknLk, yk¼q»kýkrËf ðzu ðkhtðkh íku{Lkwt ÃkqsLk fhðk ÷køÞk. (4) þhý{kt ykðíkk sLkkuLku, Ä{oËuð
ÃkkuíkkLkk økwÁ hk{kLktË Mðk{e ÃkkMkuÚke Mkkt¼¤u÷k ( yLku çkeòLku ykÃkðkLkku yrÄfkh Ãkk{u÷k) yLku Ãkk÷Lk
fhðk ÞkuøÞ Ä{kuo yLku ¼økðkLk MktçktÄe Ÿ¢èÜUëc‡¢ y±æ x¢ç¼ }¢ü}¢ RíÞkrË {tºkkuLkku ÞkuøÞíkkLkwMkkhu WÃkËuþ
fhíkk níkk. (5) ÃkAe íku{ýu fnu÷k Ä{kuo «{kýu ðíkeoLku íku rþ»Þku ¿kkLk ðihkøÞ yLku Ä{uo Mkrník ©ef]»ýLke
¼Âõík fhðk ÷køÞk. (6) Ä{oËuðLkk Mk{køk{Úke fux÷kfu {ãÃkkLkLkku íÞkøk fÞkuo yLku {ktMkknkhe sLkkuyu
Ëuð yLku rÃkík]MktçktÄe f{o{kt {ktMkLkk MktMkøkoLkku íÞkøk fÞkuo. (7) íku{Lkk Mk{køk{Úke [kuh sLkkuyu [kuhe
fhðkLkwt Akuze ËeÄwt yLku ½ýk fk{e ÃkwÁ»kkuyu Ãkh†eykuLkku Mktøk Akuze ËeÄku. (8) nu hksLkT ! nòhku †eyku
Ãký íku Ä{oËuðLkku yk©Þ fhðk EåAíke níke. íku òýeLku Ä{koðíkkh nrh«MkkË ÃkkuíkkLkk {Lk{kt yk «{kýu
rð[khðk ÷køÞk. (9) yk ÷kuf{kt su ÃkwÁ»kku †eykuLkk økwÁ ÚkkÞ Au íkuyku rþ»ÞkykuLke MkkÚku fk{MkuðLkÚke
¼úü ÚkkÞAu íku rLkrùík ðkík Au. (10) {kxu y{khk ðtþLkku su ÃkwÁ»k ¿kkLkkuÃkËuþf økwÁ nkuÞ íku ÃkkuíkkLkku
yk©Þ fhðk EåAíke †eykuLku rðrÄMkh ©ef]»ýLkku yükûkh{tºk ÃkkuíkkLke †e îkhk s fhkðu Ãký Ãkkuíku
«íÞûkÃkýu Lk s fhu. (11) yLku íku{ýu ÃkkuíkkLkk MktçktÄesLkkuLke †eyku rMkðkÞ yLÞ †eyku MkkÚku Mkt¼k»ký
Ãký Lk fhðwt, íkuLkku MÃkþo Ãký Lk fhðku yLku íku{Lke Mkk{w ÄkheLku òuðwt Ãký Lkrn. (12) nu hksLkT ! yk
«{kýu {Lk{kt rð[kheLku Ä{oËuðu ÃkkuíkkLke ¼kÞko ¼ÂõíkËuðe Úkfe, íku{Lkk þhýu ykðu÷e †eykuLku {tºkkuÃkËuþ
fhkÔÞku. (13) íku{ s rðÄðk íkÚkk MkÄðk †eykuLkk Mkðuo Ä{kuo Ãký ¼ÂõíkËuðeLke ÃkkMku fnuðzkÔÞk. (14)
nu hksLkT ! ÔÞr¼[khLku ÷eÄu su †eyku Ãkwtù÷e níke íkuðe †eyku Ãký Ä{o-¼ÂõíkLkku yk©Þ fhðkÚke
ÃkríkðúíkkLkk suðk økwýkuðk¤e ÚkE. (15) ÃkkuíkkLkk MkËTøkwýkuÚke søk«rMkØ yLku ÃkkuíkkLkk Ãkku»Þðøko su
†eÃkwºkkrËfu Mkrník Ä{oËuð Ãký «ríkrËLk »kxTf{kuoLku fheLku (RßÞk, yæÞÞLk, ËkLk,ÞksLk, yæÞkÃkLk yLku
Ãkrhøkún yu A f{o »kxTf{o fnuðkÞ Au.) ¼økðkLkLke {nkÃkqò fhíkk níkk. (16) ð¤e Ä{oËuð
©ef]»ý¼økðkLkLku Lkiðuã Ähkðíkk ÃkAe «¼wLke {kuxe ykhíke fhíkk níkk. (17) ð¤e Ä{oËuð sL{kü{e
ykrËf ðúíkku fheLku íku rËðMku òøkhý yLku ¼økðkLkLke {nkÃkqò fhíkk níkk. (18) nu hksLkT ! Ä{oËuð
¼khu Mkk{økúeyku ðzu ©ef]»ý¼økðkLkLkku ðkŠ»kf yLLkfqxkuíMkð hkòLke su{ Qsðíkk níkk. (19) «ríkð»ko
¼kËhðk MkwË [íkwÚkeoLku rËðMku {æÞknLku ©e økýuþSLkku {nkuíMkð rðrÄÃkqðof fhíkk níkk. (20) «ríkð»ko
ykMkku MkwËe [kiËþLku rËðMku Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk fw¤Ëuðíkk nLkw{kLkSLkku {kuxku WíMkð rðrÄÃkqðof fhíkk níkk.
(21) íkÚkk ÷û{eÃkrík ©ef]»ý¼økðLkLkkt [rhºkkuLke fÚkk Ãký {æÞkö ÃkAe Ãkkuíku fhíkk níkk. (22) nu
hksLkT ! çkwrØ{kLk Ä{oËuð ©e{ËT¼køkðíkkrË MkËTøkútÚkkuLkwt ÃkXLk ÃkkXLk yLku ®[íkðLk ykrËf Ëhhkus
yðfkþLkwMkkhu fhíkk níkk. (23) nu hksLkT ! yk «{kýu Mknfwxwtçk MðÄ{o{kt «eríkðk¤k Ä{oËuð,
yÞkuæÞk{kt hnu÷k ÃkkuíkkLkk þhýkøkík sLkkuLku MkL{køkuo Ôkíkkoðíkk níkk. (24) nu hksLkT ! íÞkhÃkAe rðîkLk
Ä{oËuðu øk¼o íkfe ykX{u ð»kuo ÃkkuíkkLkk Ãkwºk Ãkh{kí{k ©enrhLkku Þ¿kkuÃkrðík Mk{Þ ÚkÞku Au yu{ rð[kÞwO.
(25) íkuÚke Vkøký {kMkLke {u»k hkrþ{kt Mkku{ðkh yLku Ãkw»Þ LkûkºkLkk Þkuøkðk¤e þwõ÷ÃkûkLke Ëþ{eLkk
hkus ÃkwºkLkk Þ¿kkuÃkrðík MktMfkh MktçktÄe {kuxku WíMkð fÞkuo. (26) íku {nkuíMkð{kt Ä{oËuðLkk yk{tºkýÚke
MktçktÄeyku yLku r{ºkku Ãký ©enrhLkk ËþoLkLke ÷k÷MkkÚke Ä{oËuðLku ½uh ykðeLku hÌkk. (27) íku WíMkð{kt
ðk®sºk ðøkkzLkkhkyku {tøk÷fkhe ðk®sºk ðøkkzíkk níkk yLku rð« †eyku ynkuhkrºk {tøk÷økkLk økkíke
níke. (28) Mk{Úko Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk MktçktÄesLkku {kxu ¼khu ¼khu Mkk{økúeyku ÷kðeLku íku ðzu ËhufLkku ÞÚkkÞkuøÞ
Mkífkh fhíkk níkk. (29) ÃkAe Þ¿kkuÃkrðík ykÃkðk {kxuLke rðrÄLkku ykht¼ fÞkuo. ©enrhLku {wtzLk fhkðeLku
MLkkLk fhkÔÞwt yLku ÃkAe ¼kusLk fhkÔÞwt. (30) ÃkAeÚke Vhe ð¾ík MLkkLk fhkðeLku ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ¼økðkLk
©enrhLku Ä{oËuðLkk s{ýu Ãkz¾u çkuMkkzâk yLku ÃkAe þk†rðrÄ «{kýu MktMfkh fhkÔÞku. (31) ©enrhLke
fuzLkk ¼køk{kt frxMkqºk çkktÄeLku, íku{Lku fkiÃkeLk Äkhý fhkðeLku fÃkkMk-MkqíkhLke çkLkkðu÷e þwØ Þ¿kkuÃkrðík
ykÃke. (32) íÞkhÃkAe Þ¿kk[kÞuo ½]ík ðzu nku{ fheLku, ©enrhLkk Lkkr¼ykrËf ytøkkuLkku MÃkþo fheLku
ðuË{tºkku çkkuÕÞk fu nu ©enrh ! yksrËLkÚke ykht¼eLku ík{ku çkúñ[khe ÚkÞu÷k Aku. (33) íÞkhçkkË ©enrhLkk
rÃkíkk Ä{oËuðu ðuËku{kt fnu÷k yLku økwÁyu rðþu»kÃkýu WÃkËuþu÷k çkúñ[kheLkk Ä{kuoLkku ©enrhLku ÞÚkkðíkT
WÃkËuþ fÞkuo. (34) nu Ãkwºk ! ík{ku «kík:fk¤ yLku MkkÞtfk¤u Mkr{Ä (Þ¿k {kxu fkü)÷kðòu íkÚkk økwÁLke
Mkuðk{kt íkíÃkh Úkòu. (35) ¼kusLk ykrË yLku ytík{kt ík{ku rLkíÞu yÃkku»ký rðrÄ fhòu yLku rËðMkLke
rLkÿkLkku «ÞíLkÃkqðof íÞkøk fhßÞku. (36) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk
ÃkwºkLku WÃkËuþ fÞkuo. ÃkAeÚke ©enrhLke fuzu {wtsLke {u¾÷k çkktÄe yLku ©enrhLkk fýo{kt økkÞºke{tºkLkku
WÃkËuþ fÞkuo. (37) íku ð¾íku ðk®sºkkuLke MkkÚku ËwtËwr¼LkkË Úkíkku níkku yLku sÞsÞfkhLkku íkÚkk ðuË{tºkkuLkku
½ku»k Ãký Úkíkku níkku. (38) íÞkhçkkË økwÁyu ykÃku÷k Ãk÷kþËtz (¾k¾hkLkku Ëtz) yLku fku{¤ {]øk[{o
Äkhý fhu÷k, fuþ{wtzLk fhu÷k, rºk÷kufÃkrík ¼økðkLk ©enrhyu VheÚke Ãký ÃkkuíkkLkk, rÃkíkk Ä{oËuðu WÃkËuþu÷k
Mkðo Ä{kuoLku Mkkt¼¤eLku ‘çknw MkkÁ’ yu{ çkkuÕÞk yLku ÃkAe nrhyu nkÚk Ÿ[k hk¾e MkqÞoLke MkL{w¾ Q¼k
hne, nrð»ÞkLLk nku{u÷k yÂøLkLke «Ërûkýk fhe. (39) íÞkhçkkË r¼ûkk {køkíkkt ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLku
MkkiÚke «Úk{ ¼Âõík{kíkkyu r¼ûkk ykÃke, íku ÃkAe hk{«íkkÃkSLkkt ÃkíLke MkwðkrMkLkeçkkEyu r¼ûkk ykÃke
yLku íÞkh ÃkAe yLÞ Ãkríkðúíkk rð« †eykuyu r¼ûkk ykÃke. ÃkAeÚke ðuËkrËfu su{Lke feŠík økkÞu÷e Au
yuðk ©enrhyu r¼ûkk{kt «kó ÚkÞu÷wt yLLk økwÁLku yÃkoý fÞwO. yLku ÃkAe íku{Lkk fnuðk «{kýu rLk{o¤
r¼ûkkLLk ÃkkuíkkLkk {kxu økúný fÞwO. (40) íÞkhçkkË þk†rðrÄLkk ¿kkíkk Ä{oËuðu íku WÃkrðík MktMfkh
{nkuíMkðLke Mk{kró fhe yLku {Lk{kt n»ko Ãkk{eLku rð«kuLku MkwðýkorË íkÚkk ð†k¼q»kýkuLkwt ËkLk ykÃÞwt. (41)
çknkhøkk{Úke ykðu÷k MktçktÄesLkkuyu Ãký Ä{oËuðLku ðknLk, ÄLk, ðMºkkrËf ÞÚkkÞkuøÞ ykÃÞwt yLku Ä{oËuðu
íku Mkðuo MðsLkkuLku ÞÚkkÞkuøÞ ÿÔÞkrË ykÃÞwt. (42) Ä{oËuðu ÃkkuíkkLku ½uh ykðu÷k çkúkñýku, MktçktÄesLkku yLku
LkøkhsLkkuLku rðrðÄ «fkhLkk ¼kusLkkrËÚke ík]Ãík fÞko yLku rð«kuLku Ërûkýkyku ykÃkeLku Mktík]ó fÞko. (43)
nu hksLkT ! íÞkhçkkË Mkðuo sLkkuLku Mktíkku»k ykÃkLkkhk Ä{oËuðu, çkúñíkusÚke yríkþÞ «fkþ{kLk, MkðuoLkk fkhý,
»kziïÞuo Þwõík MðÃkwºk ©enrhLku yÚko Mkrník Mk{økú Mkk{ðuË ¼ýkÔÞku yLku Lkircf çkúñ[khe ©enrhyu
ÃkkuíkkLkk rÃkíkk ÃkkMkuÚke Mkk{ðuËLkku ykËhÃkqðof yÇÞkMk fÞkuo.
MktðkË{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrhLku Þ¿kkuÃkðeík MktMfkh fÞkuo yu Lkk{u íkuºkeMk{ku
yæÞkÞ - 34
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu LkhuLÿ ! Þ¿kkuÃkrðík MktMfkh Ãkk{u÷k ©enrhf]»ý økwÁyu fnu÷k
çkúñ[kheLkk Mkðuo Ä{kuoLkwt [eðxÃkqðof Ãkk÷Lk fhe, «ríkrËLk «eríkÃkqðof {kíkkrÃkíkkLke Mkuðk fhðk ÷køÞk. (2)
Mk{]rØÚke ¼hu÷k ÃkkuíkkLkk ½hLkku íÞkøk fhðkLke RåAkðk¤k yLku Ä{ohûkf ©enrhyu Ãk]Úðe WÃkh Ä{oLkwt
MÚkkÃkLk fhðkLkk ÃkkuíkkLkk «ÞkusLkLkwt ®[íkðLk fÞwO. (3) fw{køkuo [k÷u÷k Ëuðîu»ke yMkwhøkýkuLkku ÃkhksÞ fheLku
yk Ãk]Úðe WÃkh Ä{oLkk MÚkkÃkLkLku yÚkuo s {U yðíkkh Äkhý fÞkuo Au. (4) íku{ Aíkkt Ãký òu nwt yíÞkhu
øk]níÞkøk fheLku Lkef¤eþ íkku yMkwhkuLkk ¼ÞÚke {wõík ÚkELku yMke{ Mkw¾ Ãkk{u÷kt {khkt {kíkkrÃkíkk rLkùu
Ëw:¾e Úkþu. (5) {khu rð»ku {kíkk-rÃkíkkLku yríkþÞ MLkun nkuðkÚke {khk rðÞkuøkLkwt Ëw:¾ íkuyku MknLk fhe
þfþu Lkrn. {kxu Úkkuzkuf Mk{Þ ½h{kt hneLku ÃkAeÚke íku çktLkuLku ËwðkoMkk Ér»kLkk ©kÃkÚke {wfkðeLku ÃkAe Mkw¾uÚke
nwt øk]níÞkøk fheþ. (6) nu hksLkT ! yk «{kýu økqZ MktfÕÃk fheLku ©enrh ½h{kt s hÌkk yLku rÃkíkk ÃkkMkuÚke
ðuËkuLkku yÇÞkMk fhðk ÷køÞk yLku ÃkkuíkkLke fwþkøkú çkwrØÚke Úkkuzk s Mk{Þ{kt Mkðuo ðuËLkku yÇÞkMk Ãkqýo
fÞkuo. (7) íÞkhçkkË rÃkíkkLke ÃkkMkuÚke MktÃkqýo {nk¼k»Þ (çkúñMkqºk ¼k»Þ) A þk†ku, fkÔÞku yLku ÃkwhkýkuLkku
Ãký yÇÞkMk fÞkuo yLku íku ÃkAe Ä{oËuð íkku MkktÏÞþk†kuLkku yk©Þ fheLku fuð¤ ©ef]»ý¼økðkLkLkwt æÞkLk
fhíkk níkk. (8) Mkðo ÃkËkÚkkuo{ktÚke ðihkøÞLku ÷eÄu yLkkMkõík Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLku ¿kkLk, MðÄ{o,
ðihkøÞ, ¼Âõík yLk Þkuøk íkuLkku ÞÚkkþk† ÞÚkkÚkoÃkýu WÃkËuþ fÞkuo. (9) íku{ýu ÃkkuíkkLkk økwÁ hk{kLktË
Mð{eLkku {rn{k íkÚkk Mkkihk»xÙ ykrËf Ëuþku{kt íku{Lke ÂMÚkrík yLku Mkt«ËkÞLke Mkðuo heríkLku ÞÚkkÚkoÃkýu ©enrhLku
fne. (10) íÞkhÃkAeÚke feŠík{kLk Ä{oLktËLk ©enrh Ãký økwýku íkÚkk rðãkrËf{kt rÃkíkk fhíkkt Ãký yrÄf
ÚkÞk yux÷wt s Lkrn Ãký, ©ef]»ý Úkkuzk s Mk{Þ{kt rÃkíkkLke su{ s sLkku ðzu Mkuððk ÞkuøÞ ÚkÞk. (11)
nu hksLkT ! rÃkíkkLke ÃkkMku rLkíÞu MftÄÃkwhký, ©e{ËT ¼køkðíkTÃkwhký, ©e ¼khík yLku Þk¿kðÕfÞkrËf Mkðuo
M{]ríkyku íkuLkwt ©ðý fheLku ©enrhyu ÃkkuíkkLke çkwrØLku yLkwMkkhu, ÃkkuíkkLku rLkíÞ ÃkkX fhðk {kxu [khuÞLkku
Mkkhktþ fkZeLku swËku swËku ÷ÏÞku. (12) íku{kt Ãký ¼køkðík{ktÚke Mkkh¼qík Ãkt[{MftÄ yLku Ëþ{MftÄ swËku
s ÷ÏÞku. (13) MftËÃkwhký{ktÚke fuð¤ ðkMkwËuð {nkíBÞ ÷ÏÞwt. ¼khík{ktÚke ¼økðËTøkeíkk rð»ýwMknMkúLkk{
íkÚkk rðËwhLkerík yk ºký swËk swËk Mkkh YÃku ÷¾íkk níkk yLku Ä{oþk†ku{ktÚke Þk¿kðÕõÞ M{]rík ÷¾e.
(14) yu [khuÞLkk MkkhLku ÃkkuíkkLkk Mkqû{ MðnMíkkûkhku ðzu ÷¾eLku, {Lkkunh ÃkkLkktðk¤ku yuf økwxfku çkLkkÔÞku
yLku rÃkíkkLke yk¿kkLkwMkkh íkuLkku rLkhtíkh ÃkkX fhðk ÷køÞk. (15) ð¤e yLktík yuðk ©enrhyu fýor«Þ
fÚkk MkßsLkkuLku Mkt¼¤kðe yLku ÃkAeÚke Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk Mkt«ËkÞLku yLkwMkkhu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLku Mkk{kLÞ
ði»ýðe Ëeûkk ykÃke. (16) íku Ëeûkk{kt ©ef]»ý s RüËuð hnu÷k Au. ÃkAeÚke Ä{oËuðu ÃkwÛÞfk¤{kt ©ef]»ý
MktçktÄe yükûkh {tºk “©ef]»ýt íðt økrík{o{” yLku ºký yûkhkuðk¤ku “©ef]»ý” yu Lkk{ {tºkÃký ÃkwºkLku
ykÃÞku yLku ÃkAeÚke ¼køkðíkT Ä{kuoLkku WÃkËuþ Ãký fÞkuo. (17) ¼økðkLk ©enrhf]»ý ÃkkuíkkLkk rÃkíkkyu
WÃkËuþu÷e heík «{kýu s ¼økðkLkLke Ãkqò yrík n»koÃkqðof fhíkk níkk yLku Mkðuo Ä{kuo Mðík:rMkØ nkuðk
Aíkkt yLku MðÞt ÃkkÃk rðLkkþf nkuðk Aíkkt Ãký ÷kufrþûkk {kxu Ãkkuíku «ríkrËLk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhíkk níkk.
(18) nu hksLkT ! yk «{kýu rÃkíkkLkk fÌkk «{kýu ©ef]»ýLkwt ¼sLk fhíkk yLku MkíkTþk†kuLkku yÇÞkMk
fhíkk ©enrhLku yrøkÞkh{wt ð»ko çkuXwt. (19) íku Mk{Þ{kt, rLk:þ† yLku rfþkuh yðMÚkkðk¤k ©enrhLkk
ðihe yMktÏÞ yMkwhku MkUfzku yLku nòhkuLke MktÏÞk{kt xku¤kçktÄ ÚkELku ©enrhf]»ýLku {khðk {kxu ðkhtðkh
yÞkuæÞk{kt ykðíkk níkk. (20) Ãkhtíkw yríkËwü yMkwhku ©enrhLke {kÞk{kt {kun ÃkkBÞk yLku íkuÚke ¿kkLkLkk
y¼kðu ÃkhMÃkh ðuhe ÚkELku ÃkkuíkkLkk s ÃkkÃku, ÃkkuíkkLkk s nrÚkÞkhkuÚke ytËhkuytËh ÷ze {Þko. (21) su{
Ãkqðo Mktþóf Lkk{Lkk ûkrºkÞku yswoLkLke {kÞkÚke {kurník ÚkELku ÃkhMÃkh ÷ze {Þko níkk íku s «{kýu ©enrhLku
{khðk ykðu÷k yk yMkwhkuLku Ãký ÃkkuíkkLke {kÞkÚke {kun Ãk{kzeLku íku{Lkku Lkkþ fheLku ÃkAe Ëuþktíkh{kt hnu÷k
yMkwhkuLkku rðLkkþ fhðkLkku MktfÕÃk fÞkuo. (22) nu hksLkT ! íku Mk{Þ{kt søkíkLkkt {kíkk «u{ðíkeyu ÃkkuíkkLkk
Ãkwºk ©enrhLke RåAkÚke ÃkkuíkkLkwt ykÞw»Þ Úkkuzwt s çkkfe hÌkwt Au íku{ òýeLku íku{Lkk {rn{kLkwt M{hý fhíkkt
fhíkkt, (23) fkŠíkf MkwË Lkku{Lkk rËðMku hkrºkLkk Mk{Þu ÃkkuíkkLke Mk{eÃk{kt hnu÷k Ãkwºk ©enrh «íÞu çkkuÕÞk
fu, (24) {kíkk «u{ðíke fnu Au - “nu Lke÷ftX ! nu nrh ! nu f]»ý ! nu ðkMkwËuð ! ík{Lku nwt Lk{Mfkh fÁt
Awt. nu «¼w ! {w{wûkwsLkkuyu þhý ÷uðk ÞkuøÞ yLku ÔÞõík MðYÃk yuðk ykÃkLku Lk{Mfkh fÁt Awt. (25)
nu f]»ý ! rð»kÞMkw¾{kt {Lku rLkhtíkh ðihkøÞ s ðíkuo Au. fu{ fu rð»kÞkr¼÷k»kkÚke yk MktMkkh{kt sL{{hýLkwt
yíkku÷ fü ðkhtðkh ÚkkÞ Au. (26) fürLkðkhý nu «¼ku ! sL{{hý MktMf]ríkLkwt {q¤ yuðwt {kÞk Lkk{Lkwt
y¿kkLk fuðe heíku Ëqh ÚkkÞ íku {Lku fnku. (27) nu Mkðuoïh ! MkðuoSðkuLke {wÂõíkLku yÚkuo s {khkÚke yðíkhu÷k
ykÃkLku nwt ÃkwÁ»kku¥k{ MðYÃk MkkûkkíkT LkkhkÞýÉr»k òýwt Awt. (28) íkuÚke nu Ãkwºk ! {U ÃkqqAu÷k «&™kuLkku
ÞÚkkÚko W¥kh ík{u fhku. fu{ fu nu «¼ku ! ík{u íkku Mkðo¿k Aku.” (29) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au- nu hksLkT!
{kíkkLkwt ykðwt rLkËkuo»k yLku MkðoSðrníkkðn ð[Lk Mkkt¼¤eLku, íkuLke «þtMkk fheLku nMkíkkt nMkíkkt, MktMkkhð]ûkLku
AuËe Lkk¾ðk {kxu fwnkze Mk{kLk ©enrh, ÃkkuíkkLke {kíkkLku yk MktMkkh{ktÚke {wõík fhkððk MkkÁ ÃkkuíkkLke
{kíkk «íÞu çkkuÕÞk (30) ¼økðkLk fnu Au - nu {kíkk ! SðkuLkk {kuûkLku {kxu ykæÞkÂí{f yüktøkÞkuøk
yLku MkktÏÞþk†Lkk yk[kÞo frÃk÷ËuðSLkku {ík {kLÞ økýkÞ Au. (31) Ãkqðuo ©ðý fhðk RåAíkk
MkLkfkrËf {nŠ»kyku ykøk¤ ntMkYÃku «økx ÚkELku {U fÌkku níkku. (32) íku ykæÞkÂí{f ÞkuøkÚke Ãký yrÄf
yLku frÃk÷{wrLkyu suLku ¼ÂõíkÞkuøk fne Au íkuðe f]»ý¼Âõík yk MktMkkhMkkøkh{ktÚke {wÂõík yÃkkððk{kt
yrík çk¤ðkLk Au. (33) nu MkËTçkwrØðk¤k {kíkk ! íku ¼ÂõíkLkk ¿kkLk, ðihkøÞ yLku MðÄ{o yu{ ºký
ytøkku {U {kLku÷kt Au. (34) su {Lkw»Þku yk ºkýu ytøkku Mkrník {Lkw»Þkf]rík yuðk {khe ¼Âõík fhu Au íkuyku
MktMk]ríkLkk fkhýYÃk {khe {kÞkLke ytþ¼qíkyrðãkLku yLkkÞkMku s íkhe òÞ Au. (35) {kxu nu {kíkk!
ík{u MkíMktøkÚke «Úk{ {kÁt {nkíBÞ òýeLku, íku ðzu «kó ÚkÞu÷e ºkýu ytøku Þwõík ¼Âõík ðzu {Lku ¼òu.
(36) nu {kíkk ! ík{u {Lku fËe Ãký Ãkwºk¼kðu ¼sþku Lkrn, fkhý fu Ãkwºk¼kð íkku {khk rð»kuLkk y÷kirff
¿kkLk{kt rLkùÞ yðhkuÄYÃk Au. (37) nu {kíkk ! WÃkhLkkt ºkýuÞ ytøkku{ktÚke yuf Ãký ytøk òu ykuAwt nkuÞ
íkku Ëuþfk¤krËfLkwt ßÞkhu rð»k{Ãkýwt ÚkkÞ íÞkhu ¼Âõík{kt sYh rðÎLk ykðu. (38) yu ºkýuÞ ytøk Mkrník
{khe ¼Âõík ðzu s {Lkw»ÞkuLke MÚkq¤ Mkqû{ MðYÃk {khe {kÞkLke Mkðo «fkhu rLkð]r¥k ÚkkÞ, Ãký íku rMkðkÞ
çkeò fkuEÃký WÃkkÞÚke {kÞkLke rLkð]r¥k Úkíke s LkÚke. (39) nu {kíkk ! íku {kÞkÚke {wõík ÚkÞu÷ku {khku
¼õík «f]ríkÚke Ãkh su {kÁt Äk{ Au íkuLku Ãkk{u Au ðuËku yu Äk{Lku çkúñÃkwh Lkk{u fnu Au. (40) fk¤ {kÞkLkk
¼ÞÚke hrník yLku íkuòu{Þ çkúñÃkwh Äk{{kt íku {khku ¼õík ÃkkuíkkLkk {LkkuðktrAík, rLkhðrÄf yLku yûkÞMkw¾Lku
Ãkk{u Au. (41) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu ÃkkuíkkLkk Ãkwºku fnu÷ku ðuËkrËf Mkðuo þk†kuLkku
rMkØktík Mkkt¼¤eLku {kíkk «u{ðíke íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞkt fu, (42) «u{ðíke fnu Au - nu ©enrh ! Mkðo «fkhu
Ãkkh fhðkLku yþõÞ yuðe su ík{khe {kÞk íkuLku Ãkkh fhðkLku yÚkuo ¿kkLkkrË ytøku Mkrník ík{khe ¼ÂõíkYÃke
su WÃkkÞ íku ykÃku {Lku fÌkku. (43) nu Eïh ! {nkíBÞ¿kkLku Þwõík yLku MðÄ{korË ytøkkuyu Mkrník ík{khe
¼Âõík su Mktíkku îkhk yu «kó ÚkkÞ íkuðk MktíkkuLkkt ÷ûký {Lku fnku. (44) nu f]»ý ! ík{u ¼qíkfk¤ yLku
¼rð»Þfk¤Lkk òýLkkhk Aku íkuÚke ík{u {Lku Ä{o ¿kkLk yLku ðihkøÞLkkt ÷ûkýku Ãk]Úkf Ãk]ÚkfÃkýu fheLku fnku.
(45) yLku frÃk÷Syu ÃkkuíkkLke {kíkk ËuðnqríkLku fnu÷wt ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk {Lku-†e òríkLku Mk{òÞ íkuðe
Mkh¤íkkÚke fnku. (46) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! þhýkøkík yLku Ëuð-ËkLkðLkk rLkÞtíkk yuðk
¼økðkLk ©enrhLku yk «{kýu {kíkk «u{ðíkeyu MðÄ{korËfLku òýðkLke RåAkÚke ykËhÚke «eríkÃkqðof ÃkqAâwt
íkuÚke ©enrh {kíkk «íÞu çkkuÕÞkt fu,
ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrhøkeíkk rLkYÃký Lkk{u [kuºkeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 34 >>
yæÞkÞ - 35
(1) ©enrh fnu Au - nu {kíkk ! {kuûkLke RåAkÚke ík{u yk ÃkqAâwt íku yrík W¥k{ Au. fu{ fu
íku Mkðo Sð rníkkðn yLku rðîkLkkuyu Ãký òýðk ÞkuøÞ Au. (2) nu {kíkk ! MðkÞt¼qð {LkwLkkt Ãkwºke Ëuðnqrík
ykðk «&™ku ÃkqAðk{kt fwþ¤ níkkt íkuðkt s fwþ¤ ykÃk Ãký {Lku ykðk «&™ ÃkqAku Aku. (3) nu {kíkk!
MðÄ{o{kt ðíkoLkkh {kuxk ÃkwÁ»kLkkt Mkw÷ûkýku ykÃkLku fnwt Awt íku ykÃk yufkøkú r[¥kÚke Mkkt¼¤ku. (4 - 5)
ríkríkûkw yÚkkoíkT ÃkkhfkLkk yÃkhkÄLku MknLk fhðkLkk Mð¼kððk¤k, yniíkwfe f]Ãkk fhLkkhk, Mkkhk Mð¼kððk¤k,
ðúíkkrËf áZÃkýu Ãkk¤ðkðk¤k, MkkÄw Mð¼kðYÃke y÷tfkhkuðk¤k, {khk rð»ku yLkLÞ rLkckÚke ¼Âõík
fhLkkhk, «þktík, ÄiÞoðkLk, {íMkh hrník, {khu {kxu fwxwtçk ÔÞðnkh íkÚkk r{ºkkrËfLkku Ãký íÞkøk fhLkkhk,
rððufe, Mkðuo SðkuLkk r{ºk, fk{krË ytík:þºkwykuLku SíkLkkhk, {Lkw»Þku MkíÃkwÁ»kku fnuðkÞ Au.(6) yuf {khku
s yk©Þ fhLkkhk, {khk MktçktÄe Ãkrðºk fÚkkLku fnuðk yLku Mkkt¼¤Lkkhk ykðk ÷ûkýkuyu Þwõík MkíÃkwÁ»kkuLkkt
r[¥k fuð¤ {khk{kt s nkuðkÚke íku{Lku yk MktMkkh{kt rºkrðÄ «fkhLkk íkkÃk Lkzíkk LkÚke. (7 - 8) nu {kíkk!
yòíkþºkw, ðúíkkuÃkðkMk ðzu ËunLkwt Ë{Lk fhLkkhk, Mkh¤ Mð¼kððk¤k, r{ík¼k»ke, ÿÔÞLkk íÞkøke yLku
rsíkurLÿÞ yuðkt ÷ûkýku MktÃkLLk nkuÞíku sLkkuLku ík{khu MkkÄwÃkwÁ»k yLku ði»ýðsLkku òýðk. (9) nu {kíkk!
Mkðo ÃkkÃknhýe, fýo íkÚkk ÓËÞLku r«Þ yuðe {khk MktçktÄe {tøk¤fkhe fÚkkLkku WËT¼ð ykðk MkkÄwÃkwÁ»kkuLkk
«MktøkÚke s ÚkkÞ Au. (10) {khk Mkðuo yðíkkhkuLke fÚkkLkwt ©ðý fhðkÚke, Mkðkoðíkkhe yuðku su nwt íku, {khkt
[rhºkkuLkwt ©ðý Ãký {w{wûkwykuLku «kó ÚkkÞ Au. (11) nu {kíkk ! {khe fÚkkLkk ©ðýÚke {w{wûkwykuLkk Mk{økú
ÃkkÃkku Lkkþ Ãkk{u Au yLku íkuyku {Lkw»Þkf]rík yuðku su nwt, íkuLku ÷û{eÃkrík òýeLku s Mkuðu Au. (12) {khk
¼õíkku, {kÁt ¼sLk fheLku rLk{o¤ {Lkðk¤k ÚkE, ËunLkk ytíkfk¤u {kÁt ËþoLk Ãkk{eLku {krÞf ËunLkku íÞkøk
fhe, ¼køkðíke íkLkwLku Ãkk{u Au. (13) íÞkhu [iíkLÞ Ëun ðzu «fkþuÞwõík íku ¼õíkkuLku, rËÔÞ «fkþuÞwõík
rð{kLkku{kt çkuMkkzeLku nwt íku{Lku {khk çkúñÃkwh Äk{{kt ÷E òô Awt. (14) yLku íÞkt íkuyku {khk ykÃku÷k
rËÔÞ íkÚkk fk¤u fheLku Lkkþ Lk Ãkk{u íkuðk rðrðÄ «fkhLkk ¼kuøkkuLku ¼kuøkðíkk Úkfk {khe WÃkkMkLkk fhu Au.
(15) nu {kíkk ! MkíÃkwÁ»kkuLkk MktøkÚke {w{wûkwsLkLku ykðk {khk Äk{Lke «kró ÚkkÞ Au {kxu õÞku {w{wûkwsLk
ykðk MkkÄwÃkwÁ»kLkku «Mktøk Lk fhu ? (16) nu {kíkk ! MkkÄwÃkwÁ»kkuLku nwt ykí{k Mk{kLk r«Þ Awt yLku íku
MkkÄwÃkwÁ»kku Ãký {Lku {khk ykí{k Mk{kLk rLkùu r«Þ Au. (17) su sLkku ykðk MkkÄwÃkwÁ»kkuLkk ËþoLk fhu,
yÚkðk Lk{Mfkh,Míkwrík, rðrðÄ ¼kusLkku ðzu ík]ró fhkðu, [tËLkkrËfÚke ÃkqsLk, [hýkrËfLkku MÃkþo fhu íkku
íku sLkkuLkk yLkuf sL{Lkkt ÃkkÃkku Mk{q¤k Lkkþ Ãkk{u Au. MktíkÃkwÁ»kLkk [hýku{kt s çkÄkt íkeÚkkuo hnu÷kt Au yLku
íkuðk ÃkwÁ»kkuLku ©ef]»ýu ÃkkuíkkLkk ÓËÞ MðYÃk fÌkk Au. {kxu ykðk MkkÄwÃkwÁ»kkuLkk Mktøk fhíkkt {Lkw»ÞLku fktE
s Ëw÷o¼ LkÚke. (18) nu {kíkk ! MðÄ{korËfLkkt ytøkku ykÃkLku òýðkLke RåAk Au. íkuÚke nwt íku Mkðuo ÷ûkýkuLku
MktûkuÃk{kt fnwt Awt íku Mkkt¼¤ku. (19) nu {kíkk ! ðuË{kt çkúkñý, ûkrºkÞ, ði~Þ yLku þwÿ yu [kh ðýo fnu÷k
Au yLku ©wríkyku{kt çkúñ[Þo, øk]nMÚk, ðkLk«MÚk yLku MktLÞkMk yu [kh yk©{ku fnu÷k Au. (20) íku{kt
nwt ykÃkLku {Lkw»ÞLkk MkkÄkhý Ä{kuo fneþ. íÞkhçkkË su íku ðýoLkk rðþu»k Ä{kuo fneþ. íÞkhÃkAe yk©{Mk{qnLkku
MkkÄkhý {Lkw»Þ Ä{o yLku íkuLkk rðþu»k Ä{kuo fneþ. (21 - 22) fk{, ¢kuÄ yLku ÷ku¼Lku Síkðk, MkíÞ
çkku÷ðwt, y®nMkk, [kuhe-{ã-{ktMk yLku ãwíkkrË ÔÞMkLkkuLkku íÞkøk, ÔÞr¼[kh Lk fhðku, ðýoMktfhíkkYÃke
ÃkkÃkf{oLkku íÞkøk, rLkíÞ MkíÃkwÁ»kLke Mkuðk yLku ¼økðËT¼Âõík fhðe. (23 - 24) nu fÕÞkýe {kíkk !
yk çkÄk Ä{kuo {Lkw»ÞkuLkk MkkÄkhý Ä{kuo Au. þ{, Ë{, íkkÃk, þki[, ©Øk, ¿kkLk, ËÞk, yLkw¼ðsLÞ ¿kkLk,
Mkh¤ Mð¼kð, rLkíÞ ykÂMíkfÃkýwt, Ët¼hrníkíkk yk Mkðuo çkúkñýLkk Mkk{kLÞ Ä{kuo Au. (25) íkus,þkiÞo,
çk¤, Ëûkíkk íkÚkk Mktík-çkúkñý-økkÞ yLku ËuðíkkLkwt hûký, ËkLk, WËkhíkk yu ûkrºkÞLkk Mkk{kLÞ Ä{kuo Au.
( 26) f]r»kð]r¥k yLku ðuÃkkh yu ði~ÞkuLkk Mkk{kLÞ Ä{kuo Au yLku çkúkñýkrËf ºký ðýoLke Mkuðk fhðe yu
þqÿkuLkk Ä{kuou Au yLku ®nMkkrËfÚke hrník ÃkkuíkkLkk fw¤Lku Qr[ík yuðk Ä{kuo çkeS ðýoMktfh òríkLkk Au.
(27) çkúkñýLke ykSrðfk ÞsLkÞksLk, ûkrºkÞLke ykSrðfk, MkkÄw-rð« yLku økkÞLkk hûkýLku yÚkuo
ykÞwÄ hk¾ðkLke, ði~ÞkuLku ðuÃkkhYÃke ykSrðfk yLku þwÿkuLku ºkýuÞ ðýoLke Mkuðk fhðkYÃk ykSrðfk
òýðe. (28) yLkw¢{u fheLku Þ¿kkuÃkrðík MktMfkh «kó ÚkÞu÷ku rð«krË nkuÞ íkku íkuýu «Úk{ çkúñ[Þko©{{kt
hneLku ðuËkrËfLkku yÇÞkMk fhðk økwÁLkku yk©Þ fhðku. (29) íku çkúñ[kheyu Ëtz, f{tz¤, fkiÃkeLk yLku
ykåAkËLk ð†, sYhe yuðkt yLÞ ð†ku yLku {]øk[{o yux÷e ðMíkwyku hk¾ðe. (30) çkúñ[kheyu
sÃk{k¤k, çkúñMkqºk, Ë¼koMkLk íkÚkk sxk yux÷wt hk¾ðwt. yLku ytsLk, íku÷ [ku¤eLku MLkkLk, Ãkw»ÃkLke {k¤k
íkÚkk yk¼q»kýkrËfLkku íÞkøk fhðku. (31) çkúñ[kheyu MktMk]ríkLkk fkhýYÃk LkkheLkku yü«fkhu íÞkøk fhðku
yLku íkuLkk suðk ÃkwÁ»kkuLkk MktøkLkku Ãký íÞkøk fhðku yLku rLkíÞu MkkÄwÃkwÁ»kLkku Mktøk fhðku. (32) çkúñ[kheyu
†eykuLkku MÃkþo Lk fhðku, íku{Lke MkkÚku çkku÷ðwt Lkrn, yLku ËuðíkkLke «rík{k rðLkk yLÞ fkuEÃký r[ºku÷e
†eLku Ãký òuðe Lkrn yLku íkuLkku MÃkþo Lk fhðku. (33) çkúñ[kheyu òýeLku íkku {iÚkwLkkMkõík «kýe{kºkLku
òuðkt Lkrn yLku rLkíÞu rºkfk¤MktæÞk fhðe. (34) íkÚkk çkúñ[kheyu ÞÚkkþÂõík økkÞºke{tºkLkku sÃk fhðku.
MktæÞk Mk{Þu ¼økðkLkLkk Lkk{kuå[khý rMkðkÞ {kiLk hk¾ðwt, «kík:fk¤{kt r¼ûkkxLk fhðwt yLku «kík:fk¤
íku{s MkkÞtfk¤{kt nku{ fhðku. (35) ðuËkÇÞkMk{kt íkíÃkh ÚkELku økwÁLkk ½uh rsíkurLÿÞ ÚkELku ðMkðwt yLku
rþûkk ykrËf A ytøku Mkrník ðuËkÇÞkMk Ãkqýo fhðku. (36) íÞkhçkkË su ðihkøÞu hrník nkuÞ íkuýu økwÁLku
Ërûkýk Mk{ŠÃkík fhe øk]nMÚkk©{ Mðefkhðku yLku su ðihkøÞðkLk nkuÞ íkuýu ðkLk«MÚk fu MktLMkkMkk©{Lkku
Mðefkh fhðku yÚkðk Lkircf çkúñ[khe Úkðwt. (37) òu øk]nMÚkk©{e Úkðwt nkuÞ íkku íkuýu Ãkkuíkk fhíkkt ðÞ{kt
LkkLke, rLk»f÷tf yLku MkðýoLke fLÞk MkkÚku rððkn fhu yLku íÞkhçkkË øk]nMÚkk©{e ÃkwÁ»k LkeríkÃkqðof ÄLk
WÃkksoLk fhu. (38) ÃkAe íku øk]nMÚkk©{eyu MLkkLk, MktæÞk, økkÞºkesÃk, nku{, MðkæÞkÞ, rÃkík]íkÃkoý,
rð»ýwÃkqò yLku ðiïËuð yux÷e ðMíkwyku ÞÚkkþÂõík «ríkrËLk fhu. (39) nu {kíkk ! íku rîsu, òu ÿÔÞ nkuÞ
íkku rððkn Mk{Þu íkÚkk rÃkíkkLkk ÄLkLke ðnU[ýe fhðk Mk{Þu yÂøLk{kt nku{ fhðku. (40) íku øk]ne ÃkwÁ»ku
yLLks¤ ð†krËfu fhe yríkrÚkMkífkh fhðku, rLkíÞu MkkÄwÃkwÁ»kLkku Mktøk fhðku yLku rLkíÞu ©enrhLke LkðÄk
¼Âõík fhðe. (41) MkËTçkwrØðk¤k íku øk]nMÚku ËwüLkku Mktøk Lk fhðku íku{s y¿kkLkeLke {kVf ½h{kt ykMkÂõík
Lk fhðe. ¼økðkLkLkk ¼õíkkuLku MkðkorÄfÃkýu {kLkðk. (42) ð¤e íku ¼økðËT¼õíku yLLkð†, Ãkw»ÃkLke {k¤k,
[tËLkkrË ÃkËkÚkkuo íkÚkk yk¼q»kýku Mkki «Úk{ ¼økðkLkLku ¼ÂõíkÃkqðof yÃkoý fheLku ÃkAeÚke s Ãkkuíku íkuLkku
WÃk¼kuøk fhðku. (43) yLku íku øk]nMÚkk©{e ÃkwÁ»k rÃkík]yku íkÚkk ËuðíkkykuLkwt ÃkqsLk Ãký ¼økðLLkðurËík
ÃkËkÚkkuo ðzu s fhu yLku rÃkík]ykuLkwt ©kØ Ãký rLkÞík Mk{Þu rðrÄMkh fhu. (44) su ËuðíkkLke ykøk¤
{ã{ktMkLkwt Lkiðuã Úkíkwt nkuík fu Sð®nMkk Úkíke nkuÞ íkuðk ËuðËuðeykuLku {kLkðk Lkrn. (45) Ãkrðºk Ëuþ,
W¥k{fk¤ yLku MkwÃkkºkLku òu Úkkuzwt Ãký ËkLk ykÃkðk{kt ykÔÞwt nkuÞ íkku øk]nMÚkLku íkuLkwt yûkÞV¤ {¤u Au.
(46) øk]nMÚk òu ÄLkðkLk nkuÞ íkku íkuýu, áZ, h{ýeÞ, rð»ýw{trËh íkuLkk rLk¼kð MkkÚku fhkððwt yLku
y®nMkk{Þ rð»ýwÞkøkku fhkððk. (47) íku{ s íkuýu ¼økðí«erík yÚkuo ðkð, fqðk, çkøke[k íkÚkk Mkhkuðh
fhkððkt yLku MkkÄw-çkúkñýkuLku MkhMk ¼kusLkÚke ík]ó fhðk. (48) ð¤e íkuýu MkkÄw-çkúkñýkuLke yðøkýLkk
Lk fhðe, íku{Lkk «íÞu rLk»fÃkxe Úkðwt íkÚkk fk{e, ¢kuÄe yLku {kLke Lk Úkðwt yLku Sð«kýe {kºk WÃkh ËÞk
hk¾ðe. (49) ykÃkr¥kfk¤ rMkðkÞ øk]nMÚkkuyu ÃkkuíkkLkk Mk{eÃk MktçktÄ rðLkkLke rðÄðk †eykuLkku õÞkhuÞ
òýe òuELku MÃkþo Ãký Lk fhðku. (50) nu rLk»ÃkkÃk {kíkk ! ykÃkr¥kfk¤ rMkðkÞ øk]nMÚku ÃkkuíkkLke {k, çknuLk
yLku Ëefhe MkkÚku Ãký yufktíkMÚk¤{kt Lk hnuðwt, ÃkkuíkkLkku fu ÃkkhfkLkku ðÄ Lk fhðku yLku {kuûkLku {kxu MkËkÞ
ykí{rLkc Úkðwt.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt nrhøkeíkk{kt ðýeo ykrËLkk Ä{o rLkYÃký yu Lkk{u ÃkktºkeMk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 35 >>
yæÞkÞ - 36
(1) ©enrh fnu Au - nu {kíkk ! MkÄðk †eyu ÃkkuíkkLke †e òríkLkku [Ãk¤íkkLkku Mð¼kð íÞkøk
fheLku, MkËkÞ ÃkríkðúíkkLkk Ä{o{kt hneLku ÃkkuíkkLkk ÃkríkLku ËuðíkwÕÞ {kLkeLku ÃkríkLke Mkuðk fhðe. (2) rðÄðk
†eykuyu ©ef]»ý¼økðkLkLke ÃkríkçkwrØÚke Mkuðk fhðe yLku f]åA[ktÿkÞýkrËf ðúíkku fheLku ËunLkwt Ë{Lk fhðwt.
(3) rðÄðkykuyu ÃkkuíkkLkk rÃkíkk fu ÃkwºkkrËfLke MkkÚku Ãký, yufktíkMÚk¤{kt ykÃk¥kfk¤ rMkðkÞ õÞkhuÞ Lk
hnuðwt. (4) íÞkøke ÃkwÁ»k su{ †eLkku MÃkþo Lk fhu íku{ s rðÄðkyu Ãký ÃkkuíkkLkk Mk{eÃk MkçktÄ rðLkkLkk
su ÃkwÁ»k íku{Lkku MÃkþo Lk fhðku yLku íku{Lku òýe òuELku òuðk Ãký Lkrn. (5) øk]nMÚkk©{eyu ykÞw»ÞLkku
ºkeòu ¼køk ðeíku íÞkhu Ãkkuíku ÃkkuíkkLke Mºke MkkÚku yÚkðk íkku yuf÷k s ðLk{kt sðwt yLku íÞkt íkÃkùÞko fhðe.
(6) ðLk{kt sELku ÄkLÞ yLku V¤krËfÚke yÂøLknkuºk íkÚkk ¼kusLk fhðwt yLku yÂøLkLkk hûký {kxu Ãkýofwrx
fhðe yLku Ãkkuíku çknkh ðMkðwt. (7) ¾uíke fÞko rðLkk Qøku÷kt ftË{q¤krË ðzu ðkLk«MÚkk©{eyu SðLk økwòhðwt
yLku yk «{kýu ÞÚkkþÂõík ðLk{kt hneLku, ÃkAe MktLÞMíkk©{ økúný fhðku. (8) MktLÞkMkk©{ økúný fhu÷k
íÞkøkeyu yuf økkuËze, çku fkiÃkeLk, íkuLkk WÃkh çkktÄðkLkk çku ykåAkËLkð†, ðktMkLkku Ëtz yLku f{tz÷w Äkhý
fhðkt. (9) MktLÞkMkeyu ¼økðíkÃkhkÞý ÚkELku yükûkh {tºk (H Lk{ku LkkhkÞýkÞ) Lkku rLkíÞ sÃk fhðku
íkÚkk ¿kkLk (þk†{kt fÌkk «{kýu) yLku rð¿kkLku (yLkw¼ðÚke {u¤ðu÷) Mkrník ¼økðkLkLke ¼Âõík fhðe.
(10) ð»kkoÉíkw rMkðkÞ íkÚkk ykÃkr¥k rMkðkÞ yuf s MÚk¤u ðMkðwt Lkrn yLku çkúkñýLkk ½uhÚke ÃkkuíkkLkwt yuf
ð¾ík ¼kusLk ÚkkÞ íkux÷e s r¼ûkk ÷uðe. (11) íkÚkk íkuýu ¼økðkLk MkçktÄe yufkËþe ykrËf ðúíkku
rðrÄÃkqðof fhðkt yLku {Lk íku{ s RrLÿÞkuLku SíkeLku çkúñ[ÞoLkwt Ãkk÷Lk fhðwt. (12 - 13) nu {kíkk !
fr¤Þwøk{kt ðkLk«MÚk yLku MktLÞkMk yk çku yk©{kuLkku rLk»kuÄ fhu÷ku Au {kxu ðihkøÞðk¤k rîs (ºký ðýoLkk
sLkku) çkúñ[khe fu øk]nMÚku ði»ýðe {nkËeûkk ÷ELku ykí{rLkðuËe Úkðwt yLku ÃkkuíkkLkk yk©{{kt hneLku,
f]»ý Lkk{Lkku nwt íku {kÁt ¼sLk fhðwt. (14) yÚkðk íkku íkuýu ÃkkuíkLkk ½hLkku íÞkøk fheLku MkkÄwLkk {tz¤{kt
hneLku MkkÄw Mð¼kð hk¾eLku Ãkqðuo ÚkE økÞu÷k É»k¼Ëuð ¼økðkLkLkk Ãkwºk sz-¼híkLke su{ {kÁtt ¼sLk
fhðwt. (15) nu Mkrík ! {khk íÞkøke ¼õíku íkku òýe òuELku fkcLke çkLku÷e †eLku Ãký Lk s òuðe yLku
MÃkþo Ãký Lk fhðku yLku MkwðýkorËf ÿÔÞLkku íÞkøk fhðku. (16) yuf{kºk LkkhkÞý rMkðkÞ, çkeò MkðuoLku-
{wõíkkuLku Ãký, †e íku{s †e{kt ykMkõík ÃkwÁ»k yu çktLkuLkku òýe òuELku fhu÷ku Mktøk çktÄLkYÃk ÚkkÞ Au.
(17) {kxu çkwrØ{kLk íÞkøke ÃkwÁ»ku †e yLku †iý ÃkwÁ»kLkku Mktøk Mkðo«fkhu íÞsðku yLku yü«fkhLkk
{iÚkwLkLkku íÞkøk fhe ÃkkuíkkLkk çkúñ[ÞoðúíkLkwt hûký fhðwt. ( †e Mkk{u òuðwt, íkuLke MkkÚku çkku÷ðwt, íkuLkku MÃkþo
fhðku, íkuLke MkkÚku økwó heíku ðkík fhðe fu fhkððe, økwó MktËuþ ÔÞðnkh fhðku, íkuLku {u¤ððk «ÞkMk fhðku
yLk ytøkMktøk fhðku yk yü«fkhu †eLkku íÞkøk fhðku. (18) ð¤e íku {wrLkyu fk{, ¢kuÄ, ÷ku¼, {kLk,
økúkBÞ ðkíkko{kt ykMkÂõík yLku hMkkMðkË yk A LkfoLkk îkh Au íkuLkku íÞkøk fhðku. (19) yLku {khku ¼õík
íkku {khe Mkuðk rMkðkÞ Mkku÷kuõÞkrË [íkwÄko{wÂõíkLku Ãký LkÚke RåAíkku íkku ÃkAe íkwåA yuðk MðøkkorËfLku íkku
RåAu s fu{ ? (20) rsíkurLÿÞ yuðku Ãký íku íÞkøke, †eÚke LkkøkýLke su{ ¼Þ Ãkk{eLku Mkkhk Ëuþfk¤Lkwt
MkuðLk fhðwt yLku ¼qtzk ËuþkrËfLkku íÞkøk fheLku MkL{køkuo [k÷ðwt. (21) nu {kíkk ! WÃkh fnu÷k yk Mkðuo
Ä{kuo{ktÚke òu ÃkíkLk ÚkkÞ íkku sLkkuyu þk†kLkwMkkhu íkuLkwt «kÞrùík fhðwt, Lkrn íkku íkuLkku Lkhf{kt rLkðkMk ÚkkÞ.
(22) nu MkwtËh ¼úqfwrxðk¤kt {kíkk ! fÕÞkýLku yÚkuo «ÞíLk fhíkkt ík{kuLku, [khuÞ ðýo íkÚkk yk©{kuLkk
V¤ËkÞe Ä{kuo swËkswËk fheLku Mkkhe heíku fÌkk. yk Ä{kuoLkku yk©Þ fheLku {Lkw»Þku íkífk¤ {kuûkLku Ãkk{u
Au. (23) nu {kíkk ! Ãkqðuo {nk¼khíkLkk ÞwØ{kt {u f]»ýYÃku yswoLkLku su ÃkwhkíkLk ¿kkLk ykÃÞwt níkwt íku s
¿kkLk nk÷{kt Ãký nwt ík{Lku fneþ. (24) nu ¼ÿu ! «eríkÃkqðof su ¿kkLk nwt ík{Lku fnuðkLkku Awt íku ¿kkLk ykí{k
yLku Ãkh{kí{k MktçktÄe Au. (25) íku{ktÚke þhehu Mkrník Sðkí{kLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk ík{Lku «Úk{ fneþ
yLku íÞkhçkkË Ãkh{kí{kLkk MðYÃk rð»kuLkwt ¿kkLk fneþ. (26 - 27) nu {kíkk ! Ãkt[{nk¼qíkku (Ãk]Úðe,
s¤, íkus, ðkÞw yLku ykfkþ), «f]rík yntfkh, {n¥k¥ð, {Lk, Ëþ RrLÿÞku (©ðý, íð[k, [ûkw, hMkLkk
yLku ½úký yk Ãkt[ ¿kkLkurLÿÞku yLku ðkýe, nkÚk, Ãkøk, ðkÞw yLku WÃkMÚk yk Ãkt[ f{uorLÿÞku) Ãkt[ rð»kÞku
(þçË, MÃkþo, YÃk, hMk yLku øktÄ) RåAk, îu»k, Mkw¾Ëw:¾ yLku [uíkLkLkk ykÄkhu hnu÷ku Mkðuo Ãk]Úðe ykrË
¼qíkkuLkku Mk{qn yu MkðuoLku rðîkLk {Lkw»Þku ûkuºk (þheh) Lkk{Úke sýkðu Au. (28 - 29) þheh Lkk{Lkk
íku ûkuºk{kt nwt Ëuð Awt, {Lkw»Þ Awt, MÚkq÷ Awt fu f]þ Awt. yk «{kýu yr¼{kLkÚke su íku ûkuºkLku òýu Au íkuLku
¿kkLke ÃkwÁ»kku ûkuºk¿k (ykí{k) fnu Au yLku ûkuºk¿k Mkðuo RrLÿÞku yLku íku íku RrLÿÞkuLkk ËuðkíkykuLkku «fkþf
Au. (30) òøkúík, Mð¡ yLku Mkw»kwró yu ºkýuÞ yðMÚkkyku yLku MÚkq¤, Mkqû{ yLku fkhý yu ºkýuÞ Ëunku{kt,
Sðkí{k ÃkkuíkkLkk f{kuoÚke Ãkktshk{kt ÃkwhkÞu÷k ÃkûkeLke {kVf çktÄkÞu÷ku Au Ãký ðMíkwík: íkku íku Sðkí{k ºký
Ëun yLku ºkýuÞ yðMÚkkÚke r¼LLk Au. (31) íkuÚke ËunLkku Lkkþ Úkðk Aíkkt Ãký SðLkku Lkkþ Úkíkku LkÚke,
Ëun rðfkh Ãkk{ðk Aíkkt Ãký Sð rðfkh Ãkk{íkku LkÚke yLku ËunLkku AuË Úkðk Aíkkt Ãký SðLkku AuË Úkíkku
LkÚke. (32) Sðkí{k MkËkÞ rLkŠðfkhe Au yûkh Au, Mkqû{ Au, [iíkLÞMðYÃk Au, yLku ykðe heíkLkwt
ykí{MðYÃkLkwt ¿kkLk íkuLku ykí{¿kkLk fnuðkÞ Au. (33) nu {kíkk ! nðu nwt ík{Lku Ãkh{kí{k yuðk {khk
MðYÃkLkwt ¿kkLk fnwt Awt. yk ÷kuf{kt íku ¿kkLkLku òýeLku {khk rMkðkÞ yLÞ ftEÃký òýðk suðwt çkkfe hnuíkwt
LkÚke. (34) Ãk]Úðe, s¤, íkus, ðkÞw yLku ykfkþ yu Ãkt[ {nk¼qíkku yLku yntfkh, {n¥ð yLku {Lk yu
ykX «fkhLke {khe yÃkhk «f]rík (y[uíkLkk «f]rík) Au. (35) nu Ãkríkðúíkk {kíkk ! yu yÃkhk «f]ríkÚke
r¼LLk Ãkhk Lkk{Lke Sð¼qík ([uíkLkYÃk) «f]rík Auu yLku yu Sð¼qík-[uíkLkYÃk «f]ríkyu yk Mk{økú y[uíkLk
rðïLku Äkhý fÞwO Au. (36) nu {kíkk ! yk Ãkhk yLku yÃkhk çktLku {khe «f]rík çkúñkrËf Mkðo¼qíkkuLkk
fkhýYÃk Au {kxu {Lku s yk søkíkLke WíÃkr¥k yLku «÷ÞLkku fíkko òýku. (37) [uíkLk yLku y[uíkLk «f]ríkÚke
©uc nwt s Awt. {khkÚke yríkrhõík yLÞ fktE Ãký LkÚke. Ëkuhk{kt su{ {ýfk ÃkhkuðkÞu÷k nkuÞ íku{ su
fktE «íÞûk ðMíkw{kºk Ëu¾kÞ Au íku fkÞkoðMÚk yLku fkhýðMÚk {khk þhehYÃk Au. (38) nu {kíkk ! MkqÞo
yLku [tÿ{kLkwt íkus nwt s Awt. (yÚkkoíkT MkqÞo-[tÿ{kt fkÞo Au, Ãkh{kí{k fkhý Au) s¤{kt hMk nwt Awt, Mkðuo
ðuËku{kt «ýð íku nwt Awt, ÃkwÁ»kku{kt ÃkkiÁ»k íku Ãký nwt Awt. (39) ykfkþ{kt þçË, Ãk]Úðe{kt øktÄ, íkÃkMðeyku{kt
íkÃk, yÂøLk{kt íkus yLku Mkðuo¼qík«kýeyku{kt SðLk Ãký nwt Awt. (40) nu {kíkk ! Mkðuo «krý{kºkLkk MkLkkíkLk
çkesYÃk nwt Awt, íkusMðeykuLkwt íkus nwt Awt íkÚkk çkwrØ{kLk ÃkwÁ»kkuLke çkwrØ Ãký nwt s Awt. (41) nu ÃkqßÞ {kíkk!
çk¤ðkLkku{kt rð»kÞkuLkk hkøk hrníkLkwt çk¤ íkÚkk Mkðuo «krýyku{kt Ä{koLkwMkkhe yuðku fk{ Ãký nwt s Awt. (42)
Mkðuo «kýeykuLkk ÓËÞ{kt MkËk hnu÷kuykí{k Ãký nwt s Awt yLku Mkðuo «kýeykuLkku ykrË, {æÞ yLku ytík
Ãký nwt s Awt. {kxu íku Mkðo fkÞo Au yLku nwt fkhý Awt. (43) {khk îkhk s MkkÂ¥ðf, hksMk yLku íkk{Mk
¼kðku WíÃkLLk ÚkkÞAu. þhehÃkýkÚke íkuyku {khk{kt hnu÷k Au yLku nwt íku{Lkk{kt ykí{kÃkýu hnu÷ku Awt. (44
- 45) nwt Mk¥ðkrË ºkýuÞ økwýkuÚke Ãkh Awt yÚkkoíkT rLkøkwoý Awt. nwt [íkw{wo¾ çkúñk îkhk yk MÚkkðh søkí{kf
rðøkuhu{kt ÃkwÁ»kYÃku «ðuþ fheLku rðïLkwt Ãkku»ký fÁt Awt yLku íkuÚke s rðîkLkku {Lku rðït¼h íkhefu yku¤¾u
Au. (46) nu rLk»ÃkkÃk {kíkk ! ©e ¼økðËT økeíkk Ãký, rðït¼h yuðk {Lku s, ûkh yLku yûkhÚke Ãkh,
MkðoLkku fíkko yLku W¥k{ ÃkwÁ»k íkhefu fnu Au Ãkhtíkw çkeò fkuELku fnuíke LkÚke. (47) nu {kíkk ! yk «fkhu
fnu÷k Mð¼kðku ðzu ûkhyLku yûkhÚke Ãký nwt W¥k{ Awt yLku íkuÚke M{]ríkyku yLku ðuË{kt nwt ÃkwÁ»kku¥k{YÃku
«rMkØ Awt. (48) nu {kíkk ! {uut fÌkwt yk yríkøkqZ ¿kkLk su sLkku ÓËÞ{kt Äkhþu íkuyku rLkùu f]íkf]íÞ ÚkE
sþu. (49) nu {kíkk ! {u ík{Lku Ãkh{kí{k yuðk {khk MðYÃkLkwt ¿kkLk fne çkíkkÔÞwt yLku yk rMkðkÞ
ík{khu òýðk ÞkuøÞ ftE fnuíkwt LkÚke. (50) nu {kíkk ! ík{u ík{khk Ãkwºk yuðk {Lku rLkíÞ Ãkh{kí{k MðYÃk
òýe {khk s ¼õík Úkkyku, {Lku s Lk{Mfkh fhku, {kÁt s ÞsLk-ÃkqsLk fhku yLku {LkLku {khu rð»ku s
hk¾ku.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©e nrhøkeíkk{kt ykí{kÃkh{kí{kLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk fÌkwt yu Lkk{u
AºkeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 36 >>
yæÞkÞ - 37
(1) ©e nrh fnu Au - nu {kíkk ! ík{u ðihkøÞLkwt MðYÃk ÃkqAâwt níkwt íku nðu nwt fnwt Awt. MkkûkkíkT
Ãkh{kí{k yuðku su nwt íku yuf {khk rðLkk yLÞ ÃkËkÚko{kt «erík Lk hk¾ðe íkuLku ðihkøÞ fnu Au. (2 - 3)
ÃkkuíkkLkku Ëun íkÚkk †eÃkwºkkrËf ËunLkk MktçktrÄ íku{s Ãkþw, ðkze , WÃkfhýku, rðrðÄ «fkhLkk ¼kuøkku, þçËkrË
Ãkt[rð»kÞku yLku çknw{qÕÞ ð†½huýktrËfLku rð»ku yLkkMkÂõík íkuLku ðihkøÞ òýðku. (4) ð¤e, MðøkkorË su
ÃkwÛÞ ¼kuøkððkLkkt MÚkkLkku Au. íÞktLkk ¼kuøkku{kt Ãký Mkðo «fkhu «erík Lk hk¾ðe íkuLku ðihkøÞ fnu Au. (5)
{kíkk «u{ðíke fnu Au - nu f]»ý ! SðkuLku yu «fkhLkku ðihkøÞ fuðe heíku WíÃkLLk ÚkkÞ íku ÞÚkkÚkoÃkýu fnku.
(6) ©e nrh fnu Au - nu {kíkk ! MðøkkorË÷kuf íkÚkk íkuLkk ¼kuøkkuLke Lkkþðtíkíkk òýðk {kºkÚke s
Sð«kýe{kºkLku rLkùu ðihkøÞ WíÃkLLk ÚkkÞ Au. (7) rLkíÞ, Lkir{r¥kf, «kf]ík yLku ykíÞtríkf yu{ [kh
«fkhLkk «÷Þku Au. (8) rLkíÞ «÷ÞLkwt MðYÃk fnu Au. íku{kt {q¤ík¥ðLkwt YÃk yLÞ «fkhLkwt ÚkE òÞ Au.
LkËe, îeÃk, «ðkn, ßðk¤k ykrËfLke WíÃkr¥k yLku «÷ÞLkk fkhý¼qík yuðe Ÿ[eLke[e yðMÚkkyku ÚkkÞ
Au. (9) Ëun RrLÿÞkrËfLkk sL{{hýLke fkhý¼qík su çkkÕÞkrËf yðMÚkkyku «ríkûkýu fk¤Lkk «ðknÚke
ûkÞ Ãkk{u Au. (10) «ríkûkýu hnu÷e yu çkkÕÞkrË yðMÚkkyku fu{ sýkíke LkÚke íkku fnu Au fu nu {kíkk!
ykfkþ{kt økrík fhíkk [tÿkrËfLke yðMÚkkyku sýkíke LkÚke íku{ «íÞûk yLku Mk{Úko yuðk fk¤u fheLku su
ËunkrËLke yðMÚkkyku ÚkkÞ Au íku sýkíke LkÚke. (11) nu {kíkk ! rððufe sLkku òýu Au fu yk rLkíÞ «÷ÞLku
Ãkrhýk{u çkúñktzu Mkrník {Lkw»ÞËunÄkhe þhehku Ãký Mkqû{ heíku «ríkûký Lkkþ Ãkk{e hÌkk Au. (12) nðu
Lkir{r¥kf «÷Þ fnu Au - [kh ÞwøkLke yuf [kufze yLku yuðe yuf nòh [kufzeyku yux÷u çkúñkLkku yuf
rËðMk÷ yLku íkux÷k s Mk{ÞLke yuf hkrºk yLku çkúñkLke yuf ynkuhkrºk fnu Au. (MkíkÞwøkLkk
17,28,000 ð»ko, ºkuíkkÞwøkLkk 12,96,000 ð»ko, îkÃkhLkk 8,64,000 ð»ko yLku f¤eÞwøkLkk
4,32,000 ð»ko yÚkkoíkT [kh yçks çkºkeMk fhkuz ð»ko yux÷u çkúñkLkku yuf rËðMk yLku ykX yçks
[kuMkX fhkuz ð»ko yux÷u íku{Lke ynkuhkrºk) (13) çkúñkLkk yuf rËðMk{kt [kiË MðÞt¼qðkrËf {Lkwyku sL{u
Au yLku [kiË{k {LðíkthLkku Lkkþ ÚkkÞ íÞkhu çkúñkLke hkrºk ÚkkÞ Au. (14) çkúñkLke hkrºk{kt Ãkkíkk¤Úke {ktzeLku
Mðøko MkwÄeLkk Ëþ÷kufLkku Lkkþ ÚkkÞ Au yLku íku{kt {nh ykrËf [kh ÷kufLkku Lkkþ Úkíkku LkÚke. (15) WÃkh
fnu÷k Lkir{Âõíkf «÷Þ{kt ©enrhLkkhkÞý rðïLku ÃkkuíkkLkk{kt Mktfu÷e ÷ELku þÞLk fhu Au yLku íku Mk{Þu
çkúñk Ãký rLkÿkÄeLk ÚkkÞ Au. (16 - 17) nðu «kf]ríkf «÷Þ fnu Au - nu rLk»ÃkkÃk {kíkk ! çkúñkLkk rîÃkhkÄo
ð»ko ðeíÞk ÃkAe {nËT ykrË Mktó «f]ríkykuLkku Lkkþ ÚkkÞ Au íkuLku «kf]ríkf «÷Þ fnu Au. yk{, Mkk{kLÞÃkýu
«÷ÞLkwt MðYÃk fÌkwt. íku «kf]ík «÷Þ{kt {nËT ykrË ík¥ðLkk ytþðk¤k çkúñktzku Lkkþ Ãkk{u Au. (18 - 19)
«kf]ík «÷Þ{kt Ãk]Úðe WÃkh Mkku ð»ko MkwÄe {u½ ðhMkíkku LkÚke. íkuÚke íku{kt yLLk Ãkkfíkwt LkÚke. {kxu ¼q¾Lke
ÃkezkÚke sLkku yufçkeòLkwt ¼ûký fhðk íkíÃkh ÚkkÞ Au. íku{s íkeðúðuøkðk¤ku Mktðíko Lkk{Lkku fk¤ Ãký íku{Lku
Ãkezu Au íkuÚke «ò Äe{u Äe{u ûkeý Úkíke òÞ Au. (20) ð¤e «÷Þfk¤Lkk yÂøLkMk{kLk MkqÞo Ãký ÃkkuíkkLkk
ykfhkt yLku yMkÌk rfhýkuÚke {Lkw»ÞkuLkk þheh{ktLkwt, MkhkuðhkuLkwt, Mk{wÿLkwt íku{s Ãk]Úðe WÃkhLkwt çkÄwt s s¤
þku»ke ÷u Au yLku íku s¤ ÃkkAwt ðhMkíkwt LkÚke. (21) íÞkhçkkË MkktðŠíkf Lkk{Lkku «÷ÞkÂøLk, Mktf»koýLkk
{w¾{ktÚke Lkef¤u÷k ðkÞwÚke ð]rØ Ãkk{eLku, ÷kufhrník ÚkÞu÷e Ãk]ÚðeLke økwVkyku íkÚkk Ãkkíkk¤ ykrËf MkðuoLku
¼M{ fhe Lkk¾u Au. (22) ÃkAeÚke WÃkh, Lke[u yLku [khuÞ çkksw yÂøLk íkÚkk MkqÞoLke ßðk¤kykuÚke çk¤íkwt
çkúñktz, økkÞLkkt çk¤u÷kt Aký suðwt Ëu¾kÞ Au. (23) íÞkhçkkË Mktðíko Lkk{Lkku «÷Þfk¤Lkku ðkÞw Mkku ð»ko
MkwÄe «[tz heíku ðkÞ Au íkuÚke Qzu÷e Äq¤Úke AðkÞu÷wt ykfkþ Ãký Äq{úðýoLkwt Ëu¾kÞ Au. (24) nu Mkrík
! íÞkh ÃkAeÚke yLkufrðÄ ðýoLkk yLkuf {u½ku økSoLku {wþ¤Äkh heíku Mkku ð»ko MkwÄe ðhMku Au. (25) íkuÚke
Ãkkíkk¤krËfLkk {æÞ{kt hnu÷wt yk søkík {kºk Mk{wÿLkk s¤Úke ÔÞkó Ëu¾kÞ Au. (26) yk «{kýu s¤
ßÞkhu Ãk]ÚðeLkk øktÄøkwýLkku økúMík fhe ÷u Au íÞkhu íku øktÄøkwý ðøkhLke Ãk]Úðe s¤{kt ÷eLk ÚkE òÞ Au yÚkkoíkT
íkuLkku «÷Þ ÚkkÞAu. (27) ÃkAe fk¤Lke «uhýkÚke íkus ík¥ð, s¤Lkk hMk Lkk{Lkk økwýLku økúMku Au íÞkhu hMk
ðøkhLkwt s¤ íkus{kt ÷eLk ÚkkÞAu. íÞkhçkkË ðkÞw ík¥ð, íkusLkk YÃkLkk{Lkk økwýLku økúMku Au íÞkhu YÃk ðøkhLkwt
íkus ðkÞw{kt ÷eLk ÚkkÞ Au. (28) ÃkAe ðkÞwLkk MÃkþo Lkk{Lkk økwýLku ykfkþ økúMku Au íÞkhu økwýhrník ðkÞw
ykfkþ{kt «ðuþ fhu Au. ÃkAe ykfkþLkk þçËøkwýLku ¼qíkkrË yntfkh økúMku Au íÞkhu þçËøkwý hrník ykfkþ
íkk{Mkkntfkh{kt ÷eLk ÚkkÞ Au. (29) ÃkAe hksMkkntfkh yLku MkkÂ¥ðfkntfkh yu çkÒku, økwý íkÚkk ðr¥kykuLke
Mkk{u [ûkwykrËf RrLÿÞku yLku íkuLkk yrÄckíkk ËuðíkkykuLku økúMku Au íÞkhu íku RrLÿÞku yLku Ëuðkíkkyku Ãký
ÃkkuíkÃkkuíkkLkk fkhý{kt «ðuþ fhe òÞ Au. (30) ÃkAe {n¥k¥ð yntfkhLku øk¤e òÞ Au, Mk¥ðkrËf ºký
økwýku {n¥k¥ðLku øk¤e òÞ Au yLku fk¤«urhík yÔÞkf]ík («ÄkLk) Mk¥ðkrËf ºkýuÞ økwýkuLku øk¤e òÞ Au.
(31) nu {kíkk ! yu yÔÞkf]ík ÃkwÁ»k{kt ÷eLk ÚkkÞAu, íku ÃkwÁ»k {q¤«f]rík{kt ÷eLk ÚkkÞ Au. {q¤«f]ríkLku
fk¤Lkk yðÞðku su rËðMkhkºke fu Ãkrhýk{krËf økwýku fu ¼kðLkk rðfkhku LkÚke yÚkkoíkT {q¤«f]ríkLkku ÷Þ
Úkíkku LkÚke. (32) íku yÔÞõík yux÷u fu {q¤«f]rík rLkíÞ Au (yuf s YÃku hnuLkkh) yLkkrË, yLktík Au,
ûkÞhrník Au, ík{MkT íkuLkwt Lkk{ Au yLku yLkuf ÃkwÁ»k«f]ríkykuLkwt fkhý Au. (33) nu ËkLkuïhe {kíkk ! íku
{q¤«f]rík{kt ðkýe, {Lk MkíðkrËf økwý, [ûkwykrËf RrLÿÞku, «kýyÃkkLkkrË «kýku, {Lkw»ÞçkwrØyku,
«fkþ, ÷kufYÃk h[Lkk rðþu»k, {n¥k¥ðkrËf ík¥ðrðþu»kku, òøkúíkkrË ºký yðMÚkkyku, Ãkt[ {nk¼qíkku ðøkuhu
LkÚke. RrLÿÞku Lk nkuðkLku fkhýu íku Mkw»kwó yÚkðk þqLÞ Mk{kLk Au. íkuÚke íku íkfo{kt ykðu yuðwt Ãký LkÚke. íkuÚke
rðîkLk ÃkwÁ»kku Ãký íkuLku {q¤ «f]rík s fnu Au. (34) nu {kíkk ! ykLku «kf]ík «÷Þ òýðku yk «÷Þ{kt
Sðku íkÚkk Eïhku Ãký {khe RåAkÚke s {q¤ «f]rík{kt ÷eLk ÚkE òÞ Au. (35 - 36) nðu ykíÞtríkf
«÷Þ fnu Au - nu çkúñ MðYÃkLku {kLkLkkhkt {kíkk ! «f]ríkLkku yrÄckíkk ÃkwÁ»k, «f]rík yLku fk¤ yu ºkýuÞ
{khe RåAkÚke ßÞkhu yûkhLkk íkus{kt ÷eLk ÚkE òÞ Au íÞkhu íku íkus{kt {khk ¼õík-{wõíkkuyu Mkuðu÷ku
yuðku nwt yuf ÃkwÁ»kku¥k{ s hnwt Awt. ykLku ykíÞtríkf «÷Þ fnu Au. (37 - 38) nu {kíkk ! su rððufe
ÃkwÁ»kku yk [kh «fkhLkk «÷ÞkuÚke ûkÞ Ãkk{íkwt yuðwt «f]ríkLkwt fkÞo, çkúñkrË MÚkkðhÃkÞOík yuðk yk rðïLkku
«ríkûkýu Úkíkku Lkkþ Mk{su Au íku{Lkk ÓËÞ{kt íkífk¤ ðihkøÞ WËÞ ÚkkÞ Au. suyku yk LkÚke Mk{síkk íku{Lku
ðihkøÞ WËÞ Úkíkku LkÚke. (39) su «{kýu [kh «fkhLkk «÷ÞkuÚke yk rðïLkku Lkkþ Mk{sðkÚke ðihkøÞ
WËÞ ÚkkÞ Au íkuðe heíku Sð«kýe {kºkLkkt Ëw:¾ òuELku Ãký ðihkøÞ WËÞ ÚkkÞ Au. òu fu Ëw:¾ku íkku, su
íku SðkuLkk LkkLkk{kuxk ÃkkÃkYÃk f{kuoLkwt s V¤ Au. (40) rþ&™ yLku WËh Ãkku»kýÃkhkÞý yuðk ÃkkÃkesLkkuLkk
rLkhtíkh «MktøkÚke s yk ÷kuf{kt Sðku çknw Ëw:¾ ykÃkLkkhe ÃkkÃkð]r¥kyku yk[hu Au. (41) nu {kíkk !
ÃkkÃkf{oÚke rððufçkwrØ yLku Ä{orLkck Lkkþ Ãkk{u Au yLku íkuÚke ¿kkLk ðihkøÞkrËf økwýu hrník {Lkw»Þku Ëun
yu ËunLkk MktçktÄeykuLku ÃkkuíkkLkk {kLku Au. (42) ykðe fwçkwrØðk¤k íku sLkku [kuhe fheLku ÷kðu÷k ÿÔÞ,
yLLkkrËf ðzu Ëun yLku ËunLkk MktçktÄeykuLkwt Ãkku»ký fhu Au. (43) ykðe heíku RrLÿÞkuLkwt Ãkku»ký fheLku íku
{q¾koyku {ktMk¼ûký fheLku íku{s Mkwhk íkÚkk {ãÃkkLk fheLku fk{¼kðÚke çkeòLke MkÄðk íkÚkk rðÄðk
†eyku{kt ykMkõík ÚkkÞ Au. (44 - 45) ðuËkuõík ðýko©{YÃk Ä{oLkku íÞkøk fheLku yLÞ Ãkk¾tz ðuþ ÄheLku
EïhÚke rð{w¾ yLku rLkhtfwþ ÚkELku íkuyku MkkÄw-økkÞku-ðuË-íkeÚko çkúkñýku yLku ËuðíkkykuLkku ðkhtðkh ÿkun
fhu Au yLku {w¾Úke Lkrn çkku÷ðkLkk ð[Lkku Wå[khu Au. (46) yk «{kýu ÃkkÃkf{o{kt «ð]¥k yuðk SðkuLku
ytíkfk¤u, hksËqíkku su{ [kuhkuLku ÷E òÞ Au íku{, Þ{Ëqíkku íku{Lku Þ{hkò ÃkkMku s{Ãkwhe{kt ÷E òÞ
Au. (47) s{Ãkwhe{kt ykðu÷k, ®÷økËunðk¤k íku SðkuLkkt ÃkkÃkf{kuo íkÃkkMkeLku yrík ¢kuÄ Ãkk{u÷k Ä{ohkò
íkífk¤ íku SðkuLku rðrðÄ «fkhLkkt hkihðkrË Lkhf{kt Lkk¾u Au. (48) ÃkAe íku Lkhf{kt yLkuf ð»kkuo MkwÄe
Þ{ËqíkkuLkk {khÚke Ãkezk Ãkk{eLku hkuíkk ff¤íkk íku Sðku çknw «fkhLkkt yMkÌk Ëw:¾ku ¼kuøkðu Au. (49)
íÞkhçkkË [kh «fkhLke (ytzs, MðuËs, shkÞws yLku WËTr¼s) ÞkurLkyku{kt sL{ {hýLkkt yMkÌk Ëw:¾
¼kuøkðeLku, ¼køÞkuËÞÚke ÚkÞu÷e {khe f]Ãkk ðzu õðr[íkT yríkËw÷o¼ yuðk {Lkw»ÞËunLku Ãkk{u Au. (50)
ÃkAe {Lkw»Þ sL{{kt MktíkkuLkku Mk{køk{ fheLku MkkûkkíkT f]»ý yuðk {Lku ¼su Au íkuyku yk ÷kufLkk ¼kuøk
íkÚkk Ãkh÷kuf{kt {wÂõíkLku Ãkk{u Au. (51) Ãkhtíkw suyku yMkíkT ÃkwÁ»kkuLkk MktøkÚke †eykrË rð»kÞku{kt ykMkõík
ÚkkÞ Au íku ËwüçkwrØðk¤kyku {khe ¼ÂõíkÚke rð{w¾ ÚkELku ÃkqðuoLke su{ s sL{{hýLkk Ëw:¾Lku Ãkk{u Au.
(52) nu {kíkk ! íkuyku VheÚke Lkfo{kt sELku {kuxe ÞkíkLkkyku ¼kuøkðu Au yLku [kuhkþe ÷k¾ ÞkurLkykuLku
VheÚke Ãkk{u Au. (53) yk «{kýu su sLkku yk ÷kuf{kt MktMk]ríkLkk Ëw:¾Lku ðkhtðkh swyu yLku rð[khu Au
íku sLkkuLkk ÓËÞ{kt ðihkøÞ WíÃkLLk ÚkkÞ Au yLku íku ðihkøÞ MktíkMk{køk{Úke ð]rØ Ãkk{u Au. (54) nu ÃkqßÞ
{kíkk ! ík{u Ãký, {u fnu÷k yk ðihkøÞ ðzu {khk ÃkËLkku yk©Þ fheLku {krÞf ÃkËkÚkkuo{ktÚke «eríkhrník
Úkkyku. (55) nu Mkrík{kíkk ! yk «{kýu {U fnu÷k þk†Mkt{ík yLku WíÃkr¥kLkk fkhý Mkrník ðihkøÞLkwt
÷ûký fÌkwt yLku íkuðk ðihkøÞ ðøkh {Lkw»ÞkuLku «f]ríkÚke Ãkh yLku MkkûkkíkT Ãkh{kí{k yuðe {khk{kt ¼Âõík
íkeðúÃkýu ðÄíke LkÚke. yÚkkoíkT ðihkøÞ ¼ÂõíkLkku Ãkku»kf Au.
ßÞucrsík MktðkË{kt nrhøkeíkk{kt ðihkøÞLkwt MðYÃk fÌkwt yu Lkk{u MkkzºkeMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 37 >>
yæÞkÞ - 38
(1) {kíkk «u{ðíke fnu Au - nu f]»ý ! yk ÷kuf{kt su ÃkkÃkeSðku Au íku õÞk õÞk Lkhf{kt Ãkzu
Au ? yLku íÞkt íkuyku fuðe Ãkezkyku ¼kuøkðu Au ? (2) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - {kíkkyu yk «{kýu ÃkqAâwt
íkuÚke ©e nrh çkkuÕÞk fu {kíkk ! LkhfLkkt ËkYý Ëw:¾ku nwt ík{Lku fnwt Awt. (3) nu {kíkk ! su sLkku çkeòLke
†e, MktíkkLk fu ÄLkLkwt nhý fhu Au íkuLku Þ{Ëqíkku íkkr{Mkú Lkk{Lkk Lkhf{kt Lkk¾u Au. (4) íku Lkhf{kt íkuLkku
yríkþÞ ríkhMfkh ÚkkÞ Au yLku Þ{Ëqíkku íkuLku Ëtz ðzu {khu Au íkuÚke yríkfü Ãkk{eLku íku Sðku {wAkoðþ
ÚkE òÞ Au. (5) su sLkku yLÞLku XøkeLku íkuLkk †e ykrËf ÃkËkÚkkuoLkku WÃk¼kuøk fhu Au íku ytÄíkkr{Mkú Lkk{Lkk
Lkhf{kt Ãkzu Au. (6) su{ {q¤Úke AuËkÞu÷wt ð]ûk Lkkþ Ãkk{u íku{ [kuíkhVÚke ðuËLkk Ãkk{eLku çkwrØneLk ÚkE
òÞ Au yLku ytÄárüðk¤ku ÚkkÞ Au {kxu rðîkLkku íku LkhfLku ytÄíkkr{Mkú fnu Au. (7 - 8) su sLkku yk
þheh {kÁt Au, yk ÄLkkrË {kÁt Au yu{ {{ík fheLku, yk ÷kufLku rð»ku yLÞ «kýeykuLkku ÿkun fheLku,
ÃkkuíkkLkk fwxwtçkLkwt s Ãkku»ký fhu Au íku sLkku, yk ÃkkÃkLku ÷eÄu yk þhehLkku íÞkøk fhe Ãkkuíku yuf÷ku s Ëw:¾{Þ
yuðk ½kuh hkihð Lkhf{kt Ãkzu Au. (9) ÃkAe íku ÃkwÁ»ku yk ÷kuf{kt su SðkuLku suðe heíku {kÞko nkuÞ íku s
«{kýu íku Sðku Ãký ynª ÁÁ YÃku ÚkELku íku ÃkwÁ»kLku íku heíku s Ãkezu Au. (10) íkuÚke s íku LkhfLku hkihð
Lkk{u fÌkwt Au. YY «krýyku MkÃkoÚke yríkþÞ ¢qh nkuðkLku Ãkrhýk{u íku Lkhf {nkhkihð Lkk{u Ãký yku¤¾kÞAu.
(11) fuð¤ ÃkkuíkkLkk ËunLkwt s Ãkku»ký fhLkkhk sLkku su yk {nkhkihð Lkhf{kt Ãkzu Au íkuLkku {ktMkknkhe
ÁÁ «kýeyku {ktMkLkk rLkr{¥kÚke Lkkþ fhu Au. (12) nu {kíkk ! hkûkMkku Ãký su{Lke ®LkËk fhu Au íkuðk
yrík rLkËoÞe su sLkku, «kýÄkhe ÃkþwÃkûkeykuLku yk ÷kuf{kt ¾kE òÞ Au íkuðk sLkkuLku Þ{Ãkwhe{kt s{Ëqíkku
Ãký Qf¤íkk íku÷ðk¤k fwt¼eÃkkf Lkk{Lkk Lkhf fwtz{kt s Ãkfkðu Au. (13 - 14) nu {kíkk ! su sLkku
yk÷kuf{kt ðuË, {kíkkrÃkíkk yLku çkúkñýLkku ÿkun fhu Au íku fk÷Mkqºk Lkk{Lkk Lkhf{kt Ãkzu Au. íku Lkhffwtz
Ëþ nòh ÞkusLkLkk ûkuºkV¤ðk¤ku Au. [khuÞ çkkswÚke MkqÞkoÂøLkÚke íkÃkeLku íku íkktçkk{Þ ÚkÞu÷ku Au. yk Lkhf{kt
Ãkzu÷ku Sð ¼q¾-íkhMkÚke ytËh yLku çknkh yríkþÞ çk¤u Au. ÃkþwLkk sux÷k Yðkzkt Au íkux÷k nòh ð»ko
ÃkÞOík Sð yk Lkhf{kt hnu Au yLku íku{kt yk{íku{ ¼{u Au. (15) ð¤e su {Lkw»Þ yk ÷kuf{kt ykÃkr¥k
rðLkk ðuË{køkoÚke ¼úü ÚkELku Ãkk¾tz {køkoLku yLkwMkhu Au íkuLku Þ{Ëqíkku yrMkÃkºk Lkk{u Lkhf{kt Lkk¾e ÷kunËtz
ðzu «nkhku fhu Au. (16 - 17) yk Lkhf{kt íku yÄ{eo sLkku ÃkezkÚke yk{íku{ Ëkuzíkk, çktLku íkhV ík÷ðkh
suðe Äkhðk¤k íkk÷ðLkLkkt ÃkktËzkykuÚke íkuLkkt Mkðuo ytøkku AuËkÞ Au. íkuÚke ‘nwt {he økÞku hu’ yuðe ðuËLkkÚke
{qŠAík ÚkELku zøk÷u Lku Ãkøk÷u Lke[u Ãkze òÞAu. ykðe heíku Ãkk¾tz {køkoLkk MkuðLkÚke {u¤ðu÷k V¤Lku ¼kuøkðu
Au. (18) su hkò yÚkðk íkuLkku yrÄfkhe Ëtzðk ÞkuøÞ Lkrn yuðk ÃkwÁ»kLku Ëtz ykÃku Au íkÚkk çkúknýLku
ËunËtz ykÃku Au íkuyku þwfh{w¾ Lkk{Lkk Lkhf{kt Ãkzu Au. (19) íÞkt çk¤ðkLk Þ{Ëqíkku íkuLkk þhehLkk
yðÞðkuLku þuhzeLkk MkktXkLke su{ Ãke÷u Au íkuÚke íku ½ýk ykíkoMðhÚke ÁËLk fhu Au yLku yk ÷kuf{kt su{
fkuE yáüLkk Ëku»kÚke {Lkw»Þ {qAko Ãkk{e òÞ íku{ íku {qAko Ãkk{e òÞ Au. (20) Eïhu su{Lke Srðfk
rLkÞík fhe Au íkuðk SðkuLku (yÚkkoíkT ÷kune ÃkeLkkhk {ktfz ykrË {khðk) su sLkku Ëw:¾ Ëu Au íkuyku ytÄfqÃk
Lkk{u Lkhf{kt Ãkzu Au. (21 - 22) ÃkAe íku Lkhf{kt, íkuýu su su ÃkþwÃkt¾e {ktfz, {k¾ku, ykrË stíkwykuLku
{kÞko níkk íku íku stíkwyku íkuLku fhzeLku yríkËw:¾ Ëu Au yLku íkuÚke íku ÃkkÃke rLkÿkhrník ÚkELku hkuøkðk¤k þheh{kt
su{ Sðkí{k ¼ú{ý fhu Au íku{ íku Ãký ytÄfqÃk Lkk{Lkk Lkhf{kt ¼ú{ý fhu Au. (23) yk ÷kuf{kt ÃkkuíkkLku
{¤u÷k ¼kusLkLkku, çkeòykuLke MkkÚku ¼køk Ãkkzâk rðLkk yLku Ãkt[Þ¿k fÞko rðLkk su sLkku fkøkzkLke {kVf
yuf÷k s ¾kÞ Au íku sLkku Ãkh÷kuf{kt f]r{ ¼kusLk Lkk{Lkk Lkhf{kt Ãkzu Au. (24 - 25) Mkðuo Lkhfku{kt
MkkiÚke ¾hkçk yk Lkhf yuf ÷k¾ ÞkusLk sux÷ku rðMíkkhLkku Au. íku{kt Ãkzu÷k SðLku f]r{yku fhze ¾kÞ
Au yLku íku Ãký f]r{ykuLkwt s ¼kusLk Ãkk{u Au. yk{ «kÞrùík fÞko ðøkhLkku íku Sð yuf ÷k¾ ð»ko MkwÄe
yk Lkhf{kt Þ{Ëqíkku îkhk ÃkezkÞ Au. (26 - 27) su sLkku [kuheÚke fu çk¤kífkhÚke çkúkñýLkk híLk fu
MkwðýkorËf ÷E ÷u Au yÚkðk yLÞ sLkkuLkk híLk fu MkwðýkorËf ykÃkr¥kfk¤ rMkðkÞ nhý fhu Au íku
¢kuÄkÞ{kLk Þ{Lkk Ëqíkku yÂøLk Mk{kLk íkÃkkðu÷k ÷ku¾tzLkk ¼k÷k, íkuLkk þheh{kt ¾kuMku Au. (28 - 29)
ð¤e yk ÷kuf{kt suu ÃkwÁ»k øk{Lk Lkrn fhðk ÞkuøÞ †e{kt øk{Lk fhu Au yLku su †e øk{Lk Lkrn fhðk
ÞkuøÞ ÃkwÁ»k MkkÚku øk{Lk fhu Au íkuykuLku Þ{÷kuf{kt Þ{Lkk ¢qh Ëqíkku ÷kunËtzÚke {khíkk {khíkk, ÃkhÃkwÁ»k
øk{Lk fhLkkh †eLku ÷ku¾tzLke íkÃkkðu÷e ÃkwÁ»kLke «rík{k MkkÚku yLku Ãkh†eøk{Lk fhLkkh ÃkwÁ»kLku ÷ku¾tzLke
íkÃkkðu÷e †eLke «rík{k MkkÚku yk®÷økLk fhkðu Au. (30) ð¤e su sLkku øk{u íkuLke MkkÚku yÚkkoíkT {Lkw»Þ
íku{ s Ãkþwyku MkkÚku Ãký ÔÞr¼[kh fhu Au íkuðk ÃkkÃkeykuLku Þ{Ëqíkku Lkhf{kt hnu÷k ð@ Mk{kLk fktxkðk¤k
þkÕ{÷e Lkk{Lkkt ð]ûkku WÃkh [ZkðeLku {khu Au. (31) yk ÷kuf{kt su hkòyku íkÚkk hksÃkwÁ»kku MkËTÄ{kuoLke
{ÞkoËkLku ¼uËu Au. íkuyku {]íÞw ÃkAe ðiíkhýe Lkk{Lke LkËe{kt Lke[u Ãkzu Au. (32 - 33) Lkhf øk{LkLke
¾kEYÃk íku ðiíkhýe LkËe{kt íkuLku s¤stíkwyku [khu íkhVÚke fhze ¾kÞ Au. íku ËunÚke íku{Lku Awxfkhku Úkíkku
LkÚke íkuÚke SðLku yríkþÞ Ëw:¾ ÚkkÞ Au yLku íkuÚke íku ÃkkÃkeyku ÃkkuíkkLkk ÃkkÃkf{oÚke «kó ÚkÞu÷k f{oV¤Lkwt
M{hý fhíkk MktíkkÃk Ãkk{u Au yLku íku ÃkkÃkeyku íÞkt yríkþÞ Ëw:¾e ÚkkÞ Au. (34) rðük, {qºk, Ãkk[,
÷kune, Lk¾, nkzfkt, {ktMk, {uË yLku {ßòLkk ðnLkðk¤e íku LkËe Ëw:¾ËkÞe Au. (35 - 36) suyku yk
÷kuf{kt ð]»k÷e †eLkk Ãkrík nkuÞ Au, suykuyu þki[k[kh rLkÞ{kuLkku íÞkøk fÞkuo nkuÞ Au yLku suyku ÷ßòhrník
ÚkELku ÃkþwLke su{ MðåAtËÃkýu ðíkuo Au íku ÃkkÃkeyku {]íÞw ÃkAe Ãkk[, rðük, {qºk, {ßò yLku {¤Lkk {kuxk
Mk{wÿ{kt Ãkzu Au yLku yk çkÄk yrík®Lkã ÃkËkÚkkuoLku ¾kÞ Au. (37 - 38) nu {kíkk ! fqíkhk, økÄuzkLkk
{kr÷fLke su{ yrík¢qh yuðk çkúkñýkrËf sLkku rþfkh fhu Au yLku Lkrn {khðk suðkt MÚk¤ku{kt Ãký {]økkuuLku
{khu Au íkuðk ÃkkÃke sLkkuLku, ËÞkneLk yLku ÷k÷ ykt¾kuðk¤k Þ{Ëqíkku íkeûýçkkýkuÚke ðªÄe Lkk¾u Au. (39)
ð¤e su sLkku Ët¼e ÚkELku, çkeòykuLku Xøkðk {kxu, Þ¿k{kt Ãkþw®nMkk fhu Au íkuðk {Lkw»ÞkuLku Ãkh÷kuf{kt
Þ{Ëqíkku çknw Ëq:¾ ykÃkeLku {khu Au. (40) su rîs MkðýoLke yLÞ †e{kt ðeÞoÃkkík fhu Au íkuLku Þ{Ëqíkku
ðeÞoLke LkËe{kt Lkk¾eLku ðeÞoLkwt ÃkkLk fhkðzkðu Au. (41 - 42) ð¤e yk ÷kuf{kt su ÃkwÁ»kku çkeòykuLku
{khðk {kxu Íuh ykÃkLkkhk Au, ½hykrËf çkk¤e {qfðk yÂøLk ÷økkzLkkhk Au, [kuh Au, su hkò yLku
hkòLkk Mkuðfku ÿÔÞ Mkrník økk{kuLku ÷qtxe ÷uðkðk¤k Au íku MkðuoLku Þ{Lkk yrík¢qh yLku ð@ suðe ËkZâkuðk¤k
MkkíkMkkuðeMk fqíkhkyku íkífk¤ Mkt¼ú{Úke ¾kE òÞ Au. (43 - 44 - 45) yk ÷kuf{kt su sLkku ÿÔÞLke
ykÃk÷u fhðk{kt, Mkkûke Ãkqhðk{kt fu yLÞ fkuE heíku sqXwt çkku÷u Au íku sLkkuLku Þ{Ëqíkku, Mkku ÞkusLk MkwÄe suLkku
ÃkzAkÞku Ãkzu Au íkux÷k Ÿ[k Ãkðoík WÃkhÚke Lke[u hnu÷k yrð[e Lkk{u Lkhf{kt ŸÄk {kÚku Lkk¾u Au. íku
Lkhf{kt ÃkÚÚkhLke þe÷kyku nkuÞ Au íku s¤Lkk Mkh¾e Ëu¾kÞ Au. íkuÚke MkkÚku ÃkAzkðkÚke íkuLkk ËunLkk [qhu[qhk
ÚkE òÞ Au. íku{ Aíkkt íku {híkku LkÚke. íkuLku Vhe ÃkkAku íku Ãkðoík WÃkhÚke ðkhtðkh ykðe heíku Lkk¾ðk{kt
ykðu Au. (46 - 47) su rð« LkhLkkhe MkwhkÃkkLk fhu Au, yLÞ fkuE ðúíkÄkhe MkwhkÃkkLk fhu Au yÚkðk
ûkrºkÞ-ði~Þ Mkku{ÃkkLk fhu Au íkuyku {heLku Lkhf{kt Ãkzu Au yLku íÞkt íku ÃkkÃkeykuLkk ÓËÞ WÃkh Ãkøk {qfeLku
íku{Lkk {w¾{kt Þ{Ëqíkku ÷kuZkLkku ykuøkk¤u÷ku hMk huzu Au. (48 - 49) nu rLk»ÃkkÃk {kíkk ! su sLkku Ãkkuíku
yÄ{ nkuðk Aíkkt Ãký yntfkhÃkýkÚke, sL{-yk[kh-íkÃk-rðãk íkÚkk ðýko©{{kt ÃkkuíkkLkkÚke ©uc sLkkuLku
{kLk LkÚke ykÃkíkku íku Sðíkk Aíkkt s {hu÷ku Au yLku Þ{Ëqíkku íkuLku {]íÞwçkkË Ãký ûkhfËo{ Lkk{u Lkhf{kt
Ÿ½u {kÚku Lkk¾eLku çknw Ëw:¾ Ëu Au. (50 - 51- 52) yk ÷kuf{kt su sLkku ÃkwÁ»kÞ¿kLkk rLkr{¥kÚke ¼ihðkrËf
íkk{Mke ËuðkuLkwt ÃkqsLk fhu Au yLku ÃkþwykuLkwt ¼ûký fhu Au íku ÃkkÃke sLkkuLku Þ{÷kuf{kt íku{ýu su su Ãkþwyku
{kÞko nkuÞ Au íku Ãkþwyku hkûkMkku ÚkELku Ãkezu Au, fMkkELke su{ íku{Lku [eheLku íku{Lkwt ÷kune Ãkeðu Au yLku
su{ íku ÃkkÃke sLkku yk ÷kuf{kt {ktMkkrË ¾kE ¾kELku Lkk[ufqËu Au íku{ íku hkMkûkku Ãký yk ÃkkÃkesLkkuLku ¾kELku
Lkk[fqË fhu Au. (53 - 54 - 55) ð¤e yk ÷kuf{kt su sLkku, ðLk{kt fu økk{{kt, rðïkMk ykðu íkuðk
WÃkkÞkuÚke ÃkkuíkkLku ykÄeLk ÚkÞu÷k rLkhÃkhkÄe SððkLke RåAkðk¤k «kýeykuLku rðïkMk{kt ÷ELku, ò¤{kt
VMkkðeLku {khu Au íkuyku {heLku Þ{÷kuf{kt þq¤krË Þ{ÞkíkLkk ¼kuøkðu Au. íÞkt ¼q¾ íkhMkÚke íkuyku yríkþÞ
Ãkezk Ãkk{u Au yLku íkeûý [kt[ðk¤k ftfçkxkrËf Ãkûkeyku íkuLku [kt[ku {kheLku Ëw:¾ Ãk{kzu Au yLku íkuÚke íku
ÃkkÃkesLkku ÃkkuíkkLkkt ÃkkÃkkuLkwt M{hý fheLku yríkËw:¾ Ãkk{u Au. (56) yk ÷kuf{kt Wøkú Mð¼kððk¤k ÃkwÁ»kku
MkÃkoLke {kVf yLÞ «kýeykuLku Ëq¼ðu Au íkuyku {heLku rLkùu ËtËþqf Lkk{u Lkhf{kt Ãkzu Au. (57) MkÃko su{
ôËhkuLku øk¤e òÞ Au íku{, yk Lkhf{kt hnu÷k Ãkt[{w¾e yLku Mkkík{w¾e ¾¤ yuðk ËtËþqf Lkk{u Sðku
yk ÃkkÃkeykuLku øk¤e òÞ Au. (58) yk ÷kuf{kt su sLkku «kýeykuLku íkeûýþq¤ðk¤k MÚkkLk{kt, ytÄkhk
fqðk{kt, økwVk{kt, Ãkðoík fu Ãk]ÚðeLkk Ãkku÷ký{kt Ãkqhe hk¾u Au íku sLkkuLku Þ{÷kuf{kt Íuh yÂøLk fu Äq{kzk{kt
YtÄe hk¾ðk{kt ykðu Au. (59 - 60) Þ{÷kuf{kt ð@ Mk{kLk [kt[ðk¤k økeÄ yLku fkøkzk ykrËf Ãkûkeyku
yk ÷kuf{kt su øk]nMÚk sLkku, yÇÞkøkíkku (suLkk ykøk{LkLke òý nkuÞ) yLku yríkrÚkykuLku (su Ëið RåAkÚke
ykÔÞk nkuÞ) ðkhtðkh ¢kuÄ fheLku òýu çkk¤e Ëuðk {køkíkku nkuÞ íkuðe ð¢árüÚke swyu Au íkuðk ÃkkÃkeykuLkk
LkuºkkuLku çk¤sçkheÃkqðof çknkh ¾U[e fkZu Au. (61 - 62 - 63) su sLkku yk ÷kuf{kt ÄLkðkLkÃkýkLkk
yntfkhÚke ðktfe árü fheLku, ÄLkLkk rðLkkþLke ®[íkkÚke økwÁykrËf WÃkh Ãký þtfk ÷kðeLku, ÓËÞ íkÚkk {w¾
B÷kLk fheLku Mkw¾ Ãkk{íkku LkÚke yLku økúnLke su{ ÄLkLkwt hûký s fÞko fhu Au íku {heLku Mkq[e{w¾ Lkk{u Lkhf{kt
Ãkzu Au yLku íÞkt Þ{Ëqíkku ðýfhkuLke su{, íkuLkkt Mkðuo ytøkku{kt Mkqíkh Ãkhkuðu Au. (64 - 65) nu {kíkk
! Þ{Ãkwhe{kt yk «fkhLkk MkUfzku yLku nòhku LkhfLkk fwtzku Au. íku{kt WÃkhkuõík ðýoðu÷k yLku Lkrn ðýoðu÷k
ík{k{ yÄ{eoyku Ãkzu Au yLku ÄkŠ{f sLkku MðøkkorË ÷kuf{kt «ðuþ fhu Au. (66) nu {kíkk ! yk {]íÞw÷kuf{kt
íku «kýeyku ÃkqðosL{Lkk þu»k hnu÷k Ä{o íkÚkk yÄ{o ¼køk MkkÚku «ðuþ fhu Au. yk {]íÞw÷kuf{kt ÃkwLksoL{
s Mðøko-Lkfo yLku {kuûkLkwt yuf{kºk MkkÄLk Au. (67) nu {kíkk ! ík{u su ÃkqAâwt níkwt íku Mkðo yk çkÄwt rðMíkkhÚke
{U ykÃkLku fÌkwt. nðu nwt ík{Lku ÞÚkkÚko heíku MkLkkíkLk yuðk ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk fnwt Awt íku Mkkt¼¤ku.
ßÞucrsík MktðkË{kt Þ{ÞkíkLkk ðýoLk Lkk{u ykzrºkMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 38 >>
yæÞkÞ - 39
(1) ©e nrh fnu Au - nu {kíkk ! ¼ÂõíkYÃk yuðkt ©ðýfeíkoLkkrËf Lkð MkkÄLkkuÚke {khk yk
ðkMkwËuð MðYÃkLke «króLkku su WÃkkÞ íkuLku ¼ÂõíkÞkuøk fnuðkÞ Au. (2) þk†ku{kt yk ¼ÂõíkÞkuøkLkk Mkøkwý
yLku rLkøkwoý yu{ çku MðYÃk ðýoÔÞk Au íku{kt «Úk{ Mkøkwý ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk Mkkt¼¤ku yLku ÃkAeÚke rLkøkwoý
¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk ík{Lku fneþ. (3) nu {kíkk ! Mkøkwý¼ÂõíkÞkuøk Mk¥ðkrËf ºký økwýkuLkk MktçktÄÚke ºký
«fkhLkku Au. íku{ s Mk¥ðkrËf økwý Þwõík {Lkw»ÞLkk MktfÕÃkLkk ¼uËÚke yLkuf «fkhLkku Ãký Au. (4) nu {kíkk!
yrík¢kuÄe yLku ¼uËçkwrØðk¤k sLkku ®nMkk, Ët¼ yLku {íMkhLkku MktfÕÃk fheLku «rík{k ykrËÚke {khe ¼Âõík
fhu Au íku ¼ÂõíkÞkuøk ºký «fkhLkku nkuE ík{ku{Þ økýkÞ Au. (5) yk «fkhLkk ºký ¼uËðk¤k ík{ku{Þ
¼ÂõíkÞkuøk fhLkkhLkk þkuf, Ëkrhÿ yLku Ëw:¾ Lkkþ Ãkk{u Au. (6) su sLkku Mkøkwý ¼ÂõíkÞkuøk{kt Þþ yLku
yiïÞoLke «króLkku MktfÕÃk fheLku «rík{k îkhk {kÁt ÃkqsLk fhu Au íkuLku hòu{Þ ¼ÂõíkÞkuøk fnuðkÞ Au. (7)
¼uËárüðk¤k su sLkku, f{oYÃke ÃkkÃkLkk LkkþLkku WÆuþ hk¾eLku «rík{k îkhk {kÁt ÃkqsLk fhu Au. íku ¼ÂõíkÞkuøk
ÃkkÃkLku nhLkkh Au, íku Mk¥ð{Þ ¼ÂõíkÞkuøk fnuðkÞ Au. Ãkhtíkw ykLku yÄ{ Mk¥ð{Þ ¼ÂõíkÞkuøk fnuðkÞ
Au. (8) Mkøkwý MkkÂ¥ðf ¼ÂõíkÞkuøk{kt Ãký su sLkku nrh yuðk {khk hkSÃkk {kxu ÃkkuíkkLkk f{kuo {Lku s
yÃkoý fhu Au íku MkkÂíðf ¼ÂõíkÞkuøk {æÞ{ fnuðkÞ Au yLku (9) su sLkku ©enrhLkku nwt ËkMk Awt yLku
{khu {khk RüËuðLkwt ÞsLk-ÃkqsLk fhðwt s òuEyu yu{ {kLkeLku «rík{k îkhk {kÁt ÃkqsLk fhuAu íku W¥k{
MkkÂ¥ðf ¼ÂõíkÞkuøk fnuðkÞ Au.
[LkkUÄ : yk «{kýu Mkøkwý ¼ÂõíkÞkuøk{kt Lkð MkkÄLkku (©ðý feíkoLkkrË) Au. Ëhuf MkkÄLk{kt MkkÂ¥ðf,
hòuøkwýe yLku ík{kuøkwýe ¼ÂõíkÞkuøk Au yLku íku Ëhuf Ãkuxk «fkh{kt W¥k{, {æÞ{ yLku frLkc yuðk ºký
¼uË Au. íkuÚke 9 x 3 x 3 = 81 Mkøkwý ¼ÂõíkÞkuøkLkk «fkh ÚkkÞ.]
(10) nu MkËTçkwrØðk¤k {kíkk ! Mkøkwý ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk Ãkqðkuoõík «fkhu {U ík{Lku fÌkwt. nðu
{khe MkkûkkíkT «króLku fhLkkh rLkøkwoý ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk ík{u Mkkt¼¤ku. (11 - 12) nu {kíkk ! {khk
økwý ©ðý {kºkÚke s Þkuøkuïh yLku f]»ý yuðk {khu rð»ku, Mk{wÿ{kt su{ øktøkks¤ y¼uËÃkýu ¼¤e òÞ
Au íkuðe heíku, V÷kLkwMktÄkLku hrník, {LkLke økríkYÃk su ¼Âõík íkuLku rLkøkwoý ¼ÂõíkÞkuøk fnuðkÞ Au. (13
- 14) nu {kíkk ! su {Lkw»Þku Ä{oðihkøÞ yLku ¿kkLku Mkrník yk «fkhLke {khe ¼Âõík fhu Au íkuykuLkwt nwt
yrý{krË ykX rMkrØyku ( yrý{k, {rn{k, «kró, «kfkBÞ, ðrþíkk, Rrþíkk, ÷r½{k, fk{kðMkkrÞíkk)
ykÃkwt Awt íku{ Aíkkt Ãký {khk [hýkuLke Mkuðk rðLkk íku fktE økúný fhíkku LkÚke yLku {khe íku MkuðkLke íkwÕÞ
çkeS fkuE Ãký ðMíkw LkÚke. (15) yu {khe MkuðkYÃk ¼ÂõíkÞkuøk Lkk{Lkku su yríkþÞ ¼kð fÌkku íku rðLkk
yLÞ ÃkËkÚko {kºk{kt íku ¼õíkLku y¼kð nkuðkÚke, íku Ãkh{V¤YÃk yuðwt {kÁt s MkuðLk fhu Au yLku yk
¼ÂõíkÞkuøk ðzu MkíðkrË ºkýuÞ økwýkuLku ðxkðeLku çkúñ¼kðLku Ãkk{u Au. (16 - 20) yk ¼ÂõíkLkkt ðeMk
MkkÄLkku Au. rLk»fk{ yLku W¥k{ þk†kLkwMkkhu yLkwckLk fhkíkku su MðÄ{o, Ãkt[hkºkkrË þk†ku{kt fnu÷ku
rLk»fk{ Ãkqò «fkh, Mkðuo «kýeyku{kt {khe ¼kðLkk, ðihkøÞ, Äehs, {khe {qŠíkLkwt ËþoLk, ÃkqsLk, MÃkþo,
Míkwrík, yLku yr¼ðtËLk, MðMk{kLk{kt r{ºkíkk, ËeLksLkku WÃkh yLkwftÃkk, MkíkTÃkwÁ»kkuLku çknw{kLk, Þ{, rLkÞ{,
{kÁt MktrfíkoLk, ykæÞkÂí{f ¿kkLkLkwt «ríkrËLk ©ðý, rLkhntfkh, {nkÃkwÁ»kLkku Mktøk yLku Mkh¤íkk. nu {kíkk
! ¼ÂõíkÞkuøkLkkt ðeMk MkkÄLkkuYÃke økwýku ðzu {khk íkhV Ä{oLkwt yLkwckLk fhLkkh sLkkuLkwt {Lk, yLktík
{nkøkwýkuðk¤k yuðk {khk «íÞu yLkkÞkMku s ð¤u Au. (21) su{ ðkÞwLkk ðnLkÚke øktÄøkwý íkuLke søÞkyuÚke
Lkef¤eLku LkkrMkfkLku Ãkk{u Au íku{s WÃkhkuõík ðeMk økwýku{kt ykMkõík yLku rLkŠðfkhe íku ¼õíksLkku ykí{k
¼økðkLk yuðk {Lku Ãkk{u Au. (22) nu {kíkk ! MkðuoLkku ytíkÞko{e yuðku nwt, Mkðuo «kýeyku{kt MkðoËk hnu÷ku
Awt íkuÚke {khku ¼õík {khk ¼ÞÚke fkuEÃký «kýeLkk ÿkunLkku MktfÕÃk Ãký Lk fhu. (23) fu{ fu íku ÿkun fhLkkh
sLkku ¼÷u Ëkuðku, yÂøLk, MkqÞo, økkÞku, MkkÄwyku, «rík{k, çkúkñý yLku økwÁ ykrËfLku çknw ÿÔÞkrËf ykÃkeLku
{Lku Ãkqsu Au íkku Ãký íkuLke WÃkh nwt «MkLLk Úkíkku s LkÚke íku rLkùÞ ðkík Au. (24) {kxu MkßsLkkuyu Eïh
yuðk {Lku Mkðo «kýeykuLkk ÓËÞ{kt hnu÷ku òýeLku {Ëkí{f yuðk Mkðuo «kýeykuLkwt òýu {kÁt s ÃkqsLk
fhíkku nkuÞ íkuðk ¼kðÚke ÃkqsLk fhðwt. (25) ð¤e {kÁt MkuðLk fhLkkhu rðþu»ku fheLku Ór»kfuþ (RrLÿÞkuLkku
rLkøkún fhLkkh) yuðk {kÁt, {khe «rík{kykuLkwt yLku {íÃkhkÞý rLk»ft[Lk MktíksLkkuLkwt rLkðioh ÚkELku ©ØkÃkqðof
rLkíÞu ÃkqsLk fhðwt. (26 - 27) {khe «rík{kYÃke ÃkqsLk{kt MkkûkkíkT Ä{oLktËLk yuðk {Lku ÄkheLku, ¢kuÄhrník
yLku rsíkurLÿÞ ÚkELku [tËLk, yûkík ( Ý¢ÿ¢¼ñ: Ðê…²ïçmc‡¢é}¢ì yu{ rð»ýwÃkqò{kt yûkíkLkku rLk»kuÄ Au Ãký
ynª íku{Lke ÃkqòLkwt su ytøk¼qík f{o íkuLku yÚkuo økúný fhu÷wt Au.) Ãkw»Ãkku, fMíkqhe, fw{fw{ yLku ÃkqòLkkt ÿÔÞku
ðzu {kÁt rLkíÞu ÃkqsLk fhðwt. (28) íÞkhçkkË fku{¤ ð†ku yLku {qÕÞðkLk ½huýktyku {Lku yÃkoý fheLku
MðkrËü Lkiðuã {Lku «u{Ãkqðof yÃkoý fhðwt. (29) ÃkAeÚke {kÁt rLkhksLk (ykhíke) fhe rðrðÄ Ãkkihkrýf
Míkkuºkku yLku ðirËf {tºkku ðzu {khe Míkwrík fhðe. (30) nu {kíkk ! W¥k{ çkwrØðk¤k íku ÃkqsLk fhLkkhu rLkËkuo»k
yuðk MkíÃkwÁ»kku{kt {wfwtË yuðku {khe ¼kðLkk fheLku Mkífkh, ð†, MkwtËh, ¼kusLk íku{Lkwt ÃkqsLk fhðwt yLku
íku{Lku {kLkðk. (31) su sLkku {khe yLku {khe «rík{k ðå[u yÕÃk{kºk Ãký ¼uËçkwrØ fhu Au íkuðk sLkkuLku
fk¤YÃk {khe þÂõíkLkku ¼Þ ÷køku Au. (32 - 33) nu {kíkk ! íkuÚke yk fr¤fk¤{kt ÃkwÛÞþk¤e yLku
rððufe ÃkwÁ»kku Ãk]Úðe WÃkhLkk îkrhfk ykrËf íkeÚkkuo{kt «rík{kYÃku hnu÷k MkkûkkíkT Eïh yuðk {Lku «eríkÚke
yLku çknw ykËhÃkqðof rLkùu {khe WÃkkMkLkk fhu Au. (34) nu {kíkk ! ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk su ykÃku {Lku
ÃkqAâwt níkwt íku {U ík{Lku fÌkwt yk «fkhLkk MðYÃkLku òýeLku {Lkw»Þku Ãkh{kí{k yuðk {Lku Ãkk{u Au. (35)
«u{ðíke ÃkqAu Au - nu Eïh ! su fk¤Lkk ¼ÞÚke rððufesLkku MktMkkhLkku íÞkøk fheLku ÃkkuíkkLkk ykí{kLkwt fÕÞký
fhu Au íku ík{khe þÂõíkYÃk fk¤Lkwt MðYÃk {Lku fnku. (36) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! MkËTçkwrØðk¤kt,
f]»ýþ{koLkk Ãkwºke yLku ÃkkuíkkLke {kíkkLkk yk «&™Lke «þtMkk fheLku ©enrh íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk. (37) nu
MkkÂæð {kíkk ! ¼ÂõíkÞkuøkLkwt MðYÃk fneLku ÃkwÁ»kku¥k{ yuðku nwt ík{Lku MkðoLku ¼Þ Ãk{kzLkkhk fk¤Lkwt MðYÃk
þk†kLkwMkkhu fnwt Awt íku Mkkt¼¤ku. (38 - 39) nu {kíkk ! MkðuoLkwt rLkÞk{f, rËÔÞ yËT¼wík «¼kððk¤wt,
«f]ríkÃkwÁ»kLkwt «uhf, ÷ÞrðûkuÃk þqLÞ, f{oLke [uükÚke ÚkÞu÷wt, rðrðÄ «fkhLke MktMk]ríkYÃk, YÃk yLku ¼uËLkwt
fkhý yuðwt Ãkhçkúñ ðkMkwËuð ¼økðkLkLkwt su MðYÃk íkuLku Ëið yÚkðk íkku fk¤ fnuðkÞ Au. (40) nu {kíkk
! íku fk¤Úke çkúñktzLku Mk]sLkkhk {n¥k¥ðkrË íkÚkk íku{Lkk Ëuðíkk çkúñkrËf yLku çkeò Mk{Úko Sðku Ãký ¼Þ
Ãkk{u Au. (41) {khe þÂõíkYÃk yk fk¤, «kýeyku{kt «ðuþ fheLku ¼qíkku ðzu ¼qíkkuLkwt ¼ûký fhu Au yLku
rð»ýw íku{s EïhkuLkku rLkÞtíkk Ãký yk fk¤ s Au. (42) íku fk¤Lku fkuE r«Þ LkÚke, fkuE WÃkh îu»k LkÚke,
fkuE íkuLkwt çktÄwsLk LkÚke. MkðuoLkku Lkkþf yLku MkkðÄkLk yuðku yk fk¤ «{kËÞwõík sLk{kt «ðuþ fhu Au. (43)
nu {kíkk ! íku fk¤Úke zheLku LkËeyku ðnu Au, íkuLkk ¼ÞÚke Mk{wÿ {ÞkoËk Akuzíkku LkÚke. íkuLkk zhÚke yÂøLk
çkk¤u Au yLku íkuLkk zhÚke s Ãkðoíkku Mkrník yk Ãk]Úðe s¤{kt zqçke síke LkÚke. (44) nu rLk»ÃkkÃk {kíkk
! íku fk¤Lke yk¿kkÚke ykfkþ ¼qík«kýe{kºkLku MÚkkLk ykÃku Au íku fk¤Lke yk¿kkÚke {n¥k¥ð Ãký ÃkkuíkkLkk
ytfwh suðzk ËunLkku Mkkík ykðhýkuÚke ðªx¤kÞu÷k ÷kufLkku rðMíkkh fhu Au. (45) íku fk¤Lkk ¼ÞÚke ðkÞw
ðkÞ Au, MkqÞo ¼ú{ý fhu Au, RLÿ ð]rü fhu Au yLku Lkûkºkku «fkþu Au. (46) íku fk¤Lkk ¼ÞÚke s Mkðuo
÷¥kkyku, yki»krÄyku, ð]ûkku ðøkuhu Éíkw «{kýu V¤-Vq÷kuLku WíÃkLLk fhu Au. (47) yk [hk[h rðï suLkk
ðþ{kt Au yuðk økwýkr¼{kLke çkúñkrËf Ëuðíkkyku Ãký íku fk¤Lkk ¼ÞÚke yk rðïLkk Mk]sLkkrË fkÞkuo ðkhtðkh
fhu Au. (48) nu ¼ÿu ! yk fk¤Lkku Ãký nwt fk¤ Awt. fkhý fu MkðoLkkþ fhLkkhku yk fk¤ su íku {khk
árüÃkkík rðLkk fEÃký fhðkLku þÂõík{kLk ÚkE þfíkku LkÚke. (49) fk¤Lkku Ãký rLkÞtíkk yLku íkuLku ðþ{kt
hk¾Lkkh yuðku su nwt íkuLkwwt {w{wûkwsLkkuyu MkðoËk ytíkh{kt æÞkLk fhðwt, fÚkk Mkkt¼¤ðe yLku ðkhtðkh feíkoLk
fhðwt. yk{ fhðkÚke íku{Lke {wÂõík ÚkkÞ Au. yÚkkoíkT fk¤Lkku ¼ÞLkkþ Ãkk{u Au. (50) nu {kíkk ! yk økeíkk
{khk {w¾f{¤{ktÚke Lkef¤e Au {kxu íku MkðuoÚke ©uc yLku Ãkrðºk Au. íku Mkðuo SðkuLkwt fÕÞký fhLkkhe Au.
(51) nu {kíkk ! ÉøðuËkrË ðuËku, Ä{oþk†, MkktÏÞ yLku Þkuøk, Ãkt[hkºkkrË þk† yk MkðuoLkwt Mkðkuo¥k{ hnMÞ
yk økeíkk s Au. (52) {kxu nu {kíkk ! {U fnu÷e yk ¿kkLk{Þe økeíkk, ÃkkuíkkLkk fÕÞkýLku yÚkuo «ÞíLkÃkqðof
ÓËÞ{kt Äkhý fhðe suÚke ík{u fü Úkfe {wfkþku yLku Mkw¾ Ãkk{þku. (53) nu {kíkk ! su sLkku íkÃku hrník
nkuÞ, {khkÚke rð{w¾ nkuÞ, Mkkt¼¤ðkLke RåAk hrník nkuÞ, yLku {khe ®LkËk fhLkkhk nkuÞ íkuðkykuLku yk
økeíkk fËkrÃk fnuðe Lkrn. (54) yk økeíkk {kÁt fnu÷wt ¿kkLk su sLkku fnuþu yLku Mkkt¼¤þu íku ðõíkk yLku
©kuíkk çktLkuLku f]»ý yuðk {khu rð»ku Mkðkuo¥k{ ¼ÂõíkLkku WËÞ Úkþu. (55) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT
! yk «{kýu ÃkkuíkkLkk Ãkwºku fnu÷e nrhøkeíkkLkwt ¿kkLk Mkkt¼¤eLku {kíkk «u{ðíke «VwÂÕ÷ík r[¥kðk¤k ÚkELku
çkkuÕÞk. (56) nu nrh ! ík{kuyu fnu÷k yLku ykæÞkÂí{f ¿kkLkLku «ríkÃkkËLk fhLkkhk yk ©e nrhøkeíkk
þk†Lkk ©ðýÚke {kÁt Mk{økú y¿kkLk Lkkþ Ãkk{e økÞwt Au yLku MktþÞku rLkð]r¥k Ãkk{e økÞk Au yLku ík{kÁt
MktÃkqýo ¿kkLk «kó ÚkÞwt Au. (57) nu hksLkT ! yk «{kýu fneLku {kíkkyu ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkwt MkkûkkíkT ©enrh
MðYÃku s þwØ MktfÕÃkÚke ÓËÞ{kt æÞkLk fÞwO yLku íku æÞkLkkðMÚkkLke ÂMÚkrík{kt s yÁýkuËÞLkku Mk{Þ ÚkÞku.
(58) nu hksLkT ! yk ÷kuf{kt su {Lkw»Þ ¼økðkLk ©e nrhLkwt ÃkqsLk fheLku ¼Âõík ¼kðÃkqðof yk nrhøkeíkkLkku
ðkhtðkh ÃkkX fhþu fu íkuLkwt ©ðý fhþu íku yk ÷kuf{kt RÂåAík Mkw¾Lku Ãkk{þu yLku Ãkh÷kuf{kt {kuûk Ãkk{þu.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrhøkeíkk{kt ¼ÂõíkÞkuøk íkÚkk fk¤MðYÃk ðýoLk Lkk{u ykuøký[k÷eMk{ku
yæÞkÞ - 40
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - fu nu hksLkT ! yk «{kýu yÁýkuËÞ Úkíkkt, MðÞt ©enrh Ãký MLkkLk
fheLku ÃkkuíkkLkwt ykÂLnf f{o su MktæÞkðtËLkkrËf fhðk {kxu Ãkrðºk ÚkELku yÂøLkøk]n{kt «ðu~Þk. (2)
íÞkhÃkAe {kíkk «u{ðíke fu su ©ef]»ýLkk æÞkLk{kt níkkt íku{Lku ËunLke rðM{]rík ÚkE yLku íkuyku ÃkkuíkkLkk
ÓËÞ{kt f]Ãkk fheLku ykrð¼qoík ÚkÞu÷k ÃkkuíkkLkk Ãkwºk nrhLku s ÃkwÁ»kku¥k{ ©ef]»ý MðYÃku òuðk ÷køÞk. (3)
«MkLLk {w¾kh®ðË WÃkh {tË{tË nkMÞðk¤k, «VwÂÕ÷ík ÷k÷ f{¤ Mkh¾kt Lkuºkkuðk¤k, ykòLkçkknw, LkðeLk
{u½ Mk{kLk ~Þk{, rðþk¤ ðûkMÚk¤ðk¤k,yrík {Lkkunh ytøkkuðk¤k, (4) çkúñ[khe suðk MkwtËh ðuþðk¤k,
çkúñkrËf Ëuðku îkhk Míkwrík fhkíkk, íkw÷MkeÃkºkkuÚke ZtfkÞu÷k [hýf{¤kuðk¤k, ftX{kt Ãkw»ÃkLkk nkhðk¤k,
ftX{kt hu¾kykuðk¤k (5) ÃkkuíkkLkkt ytøkku{ktÚke Lkef¤íkk yLku yLktík MkqÞo [tÿÚke Ãký yrÄf fkÂLíkðk¤k
ïuíkíkusÚke [khuçkksw «fkþ{kLk, hkíkk yÄhkucðk¤k, ïuíkktçkhÄkhe, æÞkÿ yLku rfþkuhkðMÚkkðk¤k ©enrhLkkt
ËþoLk fÞko. (6) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! yk «{kýu ©enrhLkwt ËþoLk fhíkkt fhíkkt, {kíkk «u{ðíkeyu ÃkkuíkkLkk
ykí{kLku MkÂå[ËkLktË MðYÃk çkúñ MkkÚku yiõÞ ¼kðLku Ãkk{u÷ku òuÞku. (7) íÞkhçkkË MkðkoLíkÞko{e ¼økðkLk
Lke÷ftX ©enrhyu ÃkkuíkkLku ©ef]»ý MðYÃku òýíkk {kíkk «u{ðíkeLku ÃkkuíkkLkk ÃkwÁ»kku¥k{ ©ef]»ý MðYÃkLkwt ËþoLk
fhkÔÞwt. (8 -10) {kíkk «u{ðíke íku ©ef]»ýLkk MðYÃkLku MkkùÞoÃkqðof òuíkkt níkkt. Ãke¤wt huþ{e Ãkeíkktçkh
Äkhý fhu÷k, ~Þk{ f{¤Ãkºk Mk{kLk fktríkðk¤k, híLk{Þ frx{u¾÷k Äkhý fhðkÚke {Lkkunh ÷køkíkk,
híLksrzík {wøkxLku {Míkf WÃkh Äkhý fhu÷k, çktLku fýkuo{kt {fhkfkh fwtz÷ku Äkhý fhu÷k, MkwtËh híLksrzík
çkkswçktÄkrË yk¼q»kýku Äkhý fhu÷k, {Lkkunh {kuh÷eLku {Äwh Mðhu ðøkkzíkk, [Ãk¤ Lkuºkkuðk¤k, þhË
ÉíkwLkk [tÿ Mk{kLk, {tËnkMÞÞwõík {w¾kh®ðËðk¤k, rî¼ws, ðLk{k¤k Äkhý fhu÷k ©enrhLkk MðYÃkLkwt
ËþoLk {kíkkyu fÞwO. (11) ykùÞofkhe íku MðYÃkLku òuELku {kíkkyu ykLktËÃkqðof Lk{Mfkh fÞko yLku íku
MðYÃkLku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkYÃku s òuELku VheÚke Lk{Mfkh fheLku çkúñ[khe MðYÃku hnu÷k ÃkkuíkkLkk Ãkwºk ©enrhLke,
{kíkk Míkwrík fhðk ÷køÞk. (12) {kíkk «u{ðíke fnu Au - nu ËuðkrÄËuð ! ÃkqßÞ, «f]ríkÚke Ãkh, rLkøkwoý,
rLkŠðfkhe, søkíkLkk fkhý¼qík {n¥k¥ðkrËLkk Ãký fkhý, Þ¿kÃkrík, Þ¿k{qŠík yLku «þktík yuðk ykÃk
LkkhkÞýLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (13) nu f]»ý ! Ãkqðuo f]»ýkðíkkh{kt Ëwü ftMku fkhkøkkh{kt Ãkqhu÷kt ËuðfeSLku,
íku çktÄLk{ktÚke su{ ¼økðkLk ©ef]»ýu AkuzkÔÞkt níkkt íkuðe s heíku ykÃku yk ð¾íku yMkwhkuLkk fü{ktÚke
{Lku Akuzkðe Au. (14) økqZ ðuËku{kt Ãký økqZkÚko heíku Ãktrzíkkuyu suLkwt rLkYÃký fÞwO Au íku ¼økðkLk Ãký ykÃk
s Aku. yk Mk]rüLkwt MksoLk, Ãkk÷Lk yLku Mktnkh Ãký ykÃk ¼økðkLk s fhku Aku íku{ Aíkkt Ãký yk Mk]rü{kt
ykÃk fËkrÃk Ãký ykMkõík Úkíkk LkÚke. (15) nu «¼ku ! yk Ãk]Úðe WÃkh ík{khk {íMÞkrËf yðíkkhku, ÃkkÃke
yMkwhkuLkk Lkkþ {kxu ÚkkÞ Au íkuðe s heíku {khu ½uh ÚkÞu÷ku ík{khku yk yðíkkh Ãký ík{khe yk¿kk{kt ðíkoLkkhk
ÃkwÁ»kkuLkk fÕÞký yÚkuo yLku íku{Lku ¿kkLk-{køko Ëþkoððk {kxu s ÚkÞku Au. (16) nu «¼ku ! yk [hk[h
rðï «÷Þfk¤{kt, LkËe-Ãkðoík Mk{wÿ Mkrník ík{khk WËh{kt níkwt. ykðk {nkLk ykÃkLku {khk WËh{kt Äkhý
fhðk Mkt¼rðík LkÚke íku{ Aíkkt Ãký nu ¼õíkðíMk÷ ! ík{u {khe feŠíkLke ð]rØ {kxu s íku þõÞ çkLkkÔÞwt
Au. (17) nu «¼ku ! þhýkøkíkðíMk÷íkk ykrË ykÃkLkkt Lkk{kuLkwt ©ðý feíkoLk fhðkÚke, ík{Lku {Míkf ðzu
«ýk{ fhðkÚke, yLku ík{khk M{hý{kºkÚke [tzk¤ Ãký íkífk¤ Ãkrðºk ÚkkÞ Au. íkku ÃkAe ykÃk ykÃkLkk
MkkûkkíkT ËþoLkÚke {Lku Ãkrðºk fhku s íku{kt þwt þtfk nkuÞ ! (18) nu MkðoytíkÞko{e ©e nrh ! sL{Úke Lke[
nkuðk Aíkkt Ãký su sLkku, nrh, f]»ý, nrhf]»ý Lke÷ftX yuðkt ík{khkt Lkk{ ¼Âõík¼kðÃkqðof çkku÷u Au íku
sLkku {khu ÃkqßÞ yLku yríkr«Þ Au. (19) nu Eïh ! yMkwhøkýÚke Ä{o, Ëuðíkk, çkúkñýku MkkÄwÃkwÁ»kku yLku
økkÞkuLkwt hûký fhðkLku yÚkuo f]Ãkk fheLku ykÃku {khk Úkfe sL{ ÷eÄku Au yuðk ðýeo©u»X ík{Lku nwt Lk{Mfkh
fÁt Awt. (20) Ä{oËuð Úkfe «kËw¼koð Ãkk{u÷k, íkÃkkurLkc, Mðíktºk Lkk{ðk¤k, ûkhyûkhÚke Ãkh ÃkwÁ»kku¥k{MðYÃk,
{Lkkunh{qŠík, þktíkMðYÃk, «þMíkfeŠíkðk¤k yLku rËÔÞËunðk¤k ykÃkLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (21) f{¤
Mkh¾kt Lkuºkkuðk¤k ykÃkLku Lk{Mfkh Au, f{¤ suðk fku{¤ nMíkðk¤k ykÃkLku Lk{Mfkh Au, f{¤ Ãkw»ÃkLke
{k¤kLku Äkhý fhLkkh ykÃkLku Lk{Mfkh Au, f{¤Lkk r[nTLkðk¤k [hýf{¤ðk¤k ykÃkLku Lk{Mfkh Au.
(22) MðMðYÃk{kt ykLktËðk¤k, RrLÿÞSík, {kuûk«Ëkíkk, yuðk ykÃkLku Lk{Mfkh Au. y®f[Lk ¼õíkku
yu s su{Lkwt MkðoMð Au yLku su økwýkíkeík Au yuðk ykÃkLku {khk Lk{Mfkh Au. (23) nu «¼ku ! øktøkk
LkËe su{ çkÄkt ykðhýkuLku Ãkkh fheLku Mk{wÿ{kt {¤u Au íku{ {khe çkwrØ Ãký yLÞ fkuR rð»kÞ{kt Lk síkkt,
ykÃkLku rð»ku s Úkkyku. (24 - 25) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu ßÞucrsík hksLkT ! yk «{kýuLke ÃkkuíkkLkk
Ãkwºk f]»ýLke Míkwrík fhíkkt {kíkk «u{ðíkeLkwt {Lk Ãkwºku nhe ÷eÄwt. økku{ÞÚke ÷eÃku÷e yLku Ë¼o Lkk¾u÷e þwØ
¼qr{ WÃkh MðÂMíkf ykMkLku çkuMkeLku {kíkkyu ÃkwºkLke Míkwrík Ãkqhe fhe íÞkhu íku s ykMkLk WÃkh íku{Lkku
Ãkt[¼kiríkf Ëun Ãkze økÞku. (6) íkuÚke ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {wfkELku íkuyku ÃkqðuoLke su{ s {Lkw»ÞkuLku yáü
yuðk rËÔÞ ËunLku íkífk¤ ÃkkBÞk. (27) rËÔÞËun ðzu ÃkkuíkkLkk Mðk{eÄ{oLke Mkuðk fhíkk Úkfk íku {qŠíkËuðe,
©ØkrË yLÞ Ä{oÃkíLkeykuLke MkkÚku s Ä{oLke Mk{eÃku hÌkk. (28 - 29) rð¢{ Mktðík 1848Lke Mkk÷{kt
MkqÞo íkw÷k hkrþ{kt níkku íÞkhu, fkhíkf MkwË Ëþ{Lku þrLkðkhu ¼Âõík{kíkk Ãkt[¼qíkLkk ËunLkku íÞkøk fheLku
rMkØ ËþkLku ÃkkBÞkt. (30) íkuÚke íku{Lkk Ãkwºkku íkÚkk ¿kkríksLkku yríkÁËLk fhðk ÷køÞkt. ÃkAe Ä{oËuðu Mkðuo
sLkkuLke {hýøkrík çkíkkðeLku Mkðuo sLkkuLku MkktíðLkk ykÃke. (31) ÃkAeÚke Ä{o¿k Ä{oËuðu, rMkØËþk Ãkk{u÷kt
íku ¼ÂõíkËuðeLkwt ykiæðoËirnf f{o þk†kLkwMkkhu ÞÚkkþÂõík hk{«íkkÃkS ÃkkMku fhkÔÞwt. (32) {kíkk «u{ðíke
rËÔÞËun ÃkkBÞk çkkË, ©enrhyu {kuxk¼kE hk{«íkkÃkSLkkt Ä{oÃkíLke MkwðkrMkLkeçkkELku rð»ku rLkhtíkh
{kík]¼kð hk¾ð {ktzâku. (33) íÞkhçkkË MktMkkhÚke WËkMk ÚkE økÞu÷k Ä{oËuðu, íku ÃkAeLkk Mkkík{u {rnLku
suX {rnLkk{kt çkúkñýkuLku Mkkhe heíku s{kze Mktík]ó fÞko yLku Ãkkuíku Ãký ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLke MkkÚku çkuMkeLku sBÞk.
(34) çkúkñýkuLku s{kzâk íku s rËðMku, ÃkkuíkkLkwt {]íÞw Mk{eÃk{kt ykÔÞwt Au íku{ òýeLku Ä{oËuðu íkífk¤
Mkðuo MktçktÄeyku{ktÚke ykMkÂõík Ëqh fheLku ÃkkuíkkLkk Ãkwºk f]»ý{kt s {Lk ÃkhkuÔÞwt. (35) ÃkAe ÃkkuíkkLku rðþu
s rLk{øLk Au yuðk Ä{oËuðLkwt MkuðLk fhíkk ©enrh, suX MkwË rLkso¤k yufkËþeLke hkrºkyu òøkhý fhíkk
níkk. (36) yu ð¾íku, íku hkrºkyu rLkÿk hrník yLku MðÂMíkfkMkLku çkuXu÷k Ä{oËuðLkkt Lkuºkku ÂMÚkh ÚkÞkt yLku
Ãkwºk ©enrhLke RåAkÚke íku{Lku yufkyuf Mk{krÄ ÚkE. (37) íku Mk{krÄ{kt Ä{oËuðLku MkÂå[ËkLktË MðYÃk,
ïuíkðýoLkk íkus Mk{qn{kt f{¤Ãkºk Mk{kLk Lkuºkkuðk¤k ÷û{eÃkrík LkkhkÞýLkwt ËþoLk ÚkÞwt. (38 - 43)
yrík«MkLLk {w¾kh®ðËðk¤k, ðûkMÚk¤Lku rð»ku ©eðíMk÷Lkk r[öðk¤k, ¾e÷u÷k f{¤Lkk Ãkhkøk suðkt Ãke¤kt
huþ{e ð†ku Äkhý fhu÷k, fkiMíkw¼{rýÚke þku¼kÞ{kLk ftXðk¤k, hMkÃkkLkÚke WL{ík yuðk ¼{hkykuLkk
økýøkýkxðk¤e ðLk{k¤k Äkhý fhu÷k, çknw{qÕÞ {wøkx nkh yLku ÍktÍhku Äkhý fhu÷k, çkkswçktÄ yLku
fzkt ykrËf y÷tfkhkuyu Þwõík, yríkËþoLkeÞ, hkøkîu»kkrËÚke hrník, ¼õíkkuLkk ÓËÞf{¤{kt rðhks{kLk,
frx{u¾÷k Äkhý fhu÷k, Mkðuo sLkku îkhk ðtrËík, fkuxe fk{ËuðLke þku¼k nhLkkhk, ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLkwt ©uÞ
fhLkkhk, MkwLktËkrË Ãkk»koËkuÚke MkËkÞ MkuðkÞu÷k, [kh ¼ws ðzu þt¾ [¢ økËk yLku ÃkÈLku Äkhý fhu÷k,
÷û{eS Ãký su{Lkk [hýf{¤kuLke WÃkkMkLkk fhu Au íkuðk, ~Þk{MkwtËh ykLktËfkhe {qŠík su{Lke Au íkuðk
¼økðkLkLkwt ËþoLk ÚkÞwt. (44) ¼økðkLkLkk yk ËþoLkÚke yríkn»ko Ãkk{u÷k Ä{oËuðu íku s ¼økðkLkLkwt nkÚk{kt
{kuh÷eðk¤k, {Lkkunh Lkuºkkuðk¤k yLku hkÄkSyu Þwõík f]»ý MðYÃku ËþoLk fÞwO. (45) íÞkhçkkË Ä{oËuðu
íku s ©ef]»ýLku çkúñ[khe Mk{kLk ðu»kðk¤k yLku f]»ýMk{kLk Mkðuo ykf]ríkðk¤k MðÃkwºk ©enrh MðYÃk s
òuÞk. (46) Mk{krÄ{kt òuÞu÷k ©enrhLku nrh«MkkË «u{Ãkqðof ßÞkt Lk{Mfkh fhðk òÞ Au íÞkt íkku íku
©enrh ytíkÄkoLk ÚkE økÞk. ÃkAe Mk{krÄ{ktÚke òøkúík ÚkÞu÷k Ä{oËuðu íku MðÃkwºk ©enrhLku ÃkkuíkkLke ykøk¤
Mkuðk{kt hnu÷k òuÞk. (47) ÃkAe Ä{oËuð ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku yríkþÞ ¼uxâk yLku íku{Lkk Lkuºkku{kt y©w ykÔÞk.
ÃkAeÚke Ä{oËuðu çku nkÚk òuzeLku økËTøkËT ftXu ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLke Míkwrík fhe.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ¼Âõík{kíkkLku rËÔÞøkrík ykÃke yLku Ä{orÃkíkkLku rËÔÞ MðYÃk ËþoLk rLkYÃký Lkk{u
[k÷eMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 40 >>
yæÞkÞ - 41
(1) nu y®[íÞ «¼kððk¤k ©enrh ! ykÃkLke {kÞkÚke yMktÏÞ çkúñktzku WíÃkLLk ÚkkÞ Au yLku
íku {kÞkÚke s çkúñk rð»ýw yLku {nuþ Ãký yk çkúñktzLkk yrÄÃkríkyku y{u s Aeyu yu{ yr¼{kLk fhu
Au yuðk ykÃk ¼økðkLkLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (2) nu ¼økðLkT ! fk¤u fheLku Lkkþ Ãkk{u÷ku Ä{o su EïhLke
RåAkÚke nðu MktÃkqýo «ðíkuo Au yLku íku Ä{oLkwt Ëwü yMkwhkuÚke ÃkkuíkkLkk SðLke su{ su Eïh hûký fhu Au
íku Eïh ík{u s Aku. {kxu ík{khu rð»ku {khu ÃkwºkÃkýwt ½xíkwt LkÚke. Ãkhtíkw ÃkwºkYÃku sýkíkk ík{u MkkûkkíkT Eïh
s Aku. (3) nu «¼ku ! su Äk{{kt Mk¥ð, hs yLku ík{ku økwý «ðíkoíkk LkÚke, ßÞkt fk¤ Ãký ftE fhðk
þÂõík{kLk LkÚke, ßÞkt {kÞk Ãký ftE fhe þfíke LkÚke. íkku ÃkAe yntfkh fk{¢kuÄkrËf íkku þwt fhe þfu?
ykðk Äk{{kt ykÃk rçkhkòu Aku. (4) ð¤e, [tÿLke fktrík, MkqÞoLke «¼k yLku yÂøLkLkwt íkus Ãký ík{u s
ík{u Aku. ðes¤e yLku LkûkºkkuLke Mk¥kk, ÃkðoíkkuLkk Mk{qnLke ÂMÚkhíkk yLku Ãk]ÚðeLke øktÄ su MkËk ðíkuo Au íku
çkÄwt ík{khe s þÂõík Au. (5) nu Eïh ! s¤Lkku ík]róøkwý, hMkøkwý yLku SðLkøkwý Ãký ík{u s Aku.
ðkÞwLke MÃkþoYÃk Mkk{Úkeo, ËunLke {LkLkk çk¤YÃk þÂõík yLku [uükþÂõík íkÚkk rËþkykuLkku rËfTYÃk su yðfkþ
íku Ãký ík{u s Aku. (6) nu Eïh ! ykfkþ íkÚkk íkuLku ykr©ík su þçËLke íkL{kºkk, ÃkhkðkýeLkku LkkË,
©wríkLkwt {q¤ «ýð su Ãk~Þtíkeðkýe yLku rðrðÄ «fkhLkk ÃkËkÚkkuoLkwt Ãk]ÚÚkfhý fhLkkhe {æÞ{k yLku ði¾rhfk
yu Ãký ík{u s Aku íkÚkk Mkðuo RrLÿÞkuLkk rð»kÞkuLku «fkþLkkhk Ãký ík{u s Aku. (7) Mkðuo RLÿÞkuLkk Ëuðíkk
Ãký ík{u s Aku. íkuLke yLkwckLk þÂõík Ãký ík{u s Aku, Sð«kýe{kºkLke çkwrØLke rLkùÞþÂõík Ãký ík{u
s Aku, yLkwMktÄkLk hk¾ðkLke þÂõíkÃký ík{u s Aku, íkÚkk «f]rík ¼qíkkuLkwt ykãfkhý yntfkh yLku fk¤
Ãký ík{u s Aku. (8) nu Eïh ! yk ÷kuf{kt Lkkþðtík ÃkËkÚkkuo{kt su yðþu»kYÃk ík¥ð Au íku ík{u Aku yLku
rðrðÄ «fkhLkkt fkÞkuo{kt fkhýLkwt WÕ÷t½Lk fÞko ðøkh rLkYÃký fhu÷wt su yLkïh {n¥k¥ð íku Ãký ík{u s
Aku. (9) {kxu nu MktMk]ríkËw:¾nhý ©enrh ! ©uc, fku{¤ þhýu ykðu÷kLkwt hûký fhLkkh, íkeÚkkuoLkk WËTøk{
MÚkkLk¼qík yLku rþðçkúñkrËf Ãký rLkíÞ suLke Míkwrík fhu Au íkuðk ykÃkLkk [hýf{¤{kt nwt Lk{Mfkh fÁt
Awt. (10) nu {Lkkunh {qŠík ©e nrh ! Ãkqðuo ykÃku y{ku ËtÃkíkeLku su ð[Lk ykÃÞwt níkwt íku ík{u Ãkk¤u÷wt Au
yLku íkuÚke nwt Ãký {khk ½uh SðkuLkk fÕÞký yÚkuo «økx ÚkÞu÷k ykÃkLku MkkûkkíkT f]»ý s òýwt Awt. (11)
{kxu nwt yürMkrØykuðk¤k ! ðhËkÞe yuðk ykÃkLke ÃkkMkuÚke çku ðhËkLk {køkwt Awt. nu «¼ku ! {Lku yk Ëun
yLku ËunLkk MktçktÄeyku{kt ynt{{íðÃkýwt fËkrÃk Lk Úkkyku yLku MkkûkkíkT Eïh yuðk ykÃkLkk{kt {Lku
«u{¼Âõík Úkkyku. (12) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLke Míkwrík Mkkt¼¤eLku
rðLkÞÚke Lk{ú çkLke nrhf]»ý ¼økðkLk nMkeLku {Lkkunh ðkýeÚke çkkuÕÞk. (13) ©e nrhf]»ý ¼økðkLk
çkkuÕÞk - nu rÃkíkk ! hnMÞðk¤wt yLku W¥k{ yuðwt {khk MktçktÄe ¿kkLk su ík{u {u¤ÔÞwt Au íku çknw s MkkÁt
ÚkÞwt Au. fu{ fu yk ÷kuf{kt íkuLkk rMkðkÞ çkeswt ftE òýðkLkwt fu «kó fhðkLkwt hnuíkwt LkÚke. (14) nu rÃkíkk!
ðh«Ëkíkk yuðk çkúñkrËfLkku Ãký Rïh yuðku su nwt íku {khk Úkfe ík{u su ðh {køÞku Au, íku Ãkrðºk feŠíkðk¤k
yLku MkL{køkuo [k÷Lkkhk yuðk ík{Lku ík{khe RåAk {wsçk s «kó Úkþu. (15) nu hksLkT ! ÃkkuíkkLkk Ãkwºk
©enrhyu yk «fkhu fÌkwt íkuÚke ¼køÞþk¤e Ä{oËuð ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkkLke Mk{eÃku hnu÷k MkkiÚke
{kuxk Mkwík hk{«íkkÃkS íkÚkk MkkiÚke LkkLkk Mkwík RåAkhk{S «íÞu çkkuÕÞk (16) Ä{oËuð fnu Au - nu Ãkwºkku!
yk ÷kuf yLku Ãkh÷kuf{kt ík{kÁt rníkfkhe yLku hnMÞ{Þ yuðwt su ¿kkLk íku nwt ík{Lku fnwt Awt. íkuLku Mkkt¼¤eLku
íku ¿kkLkLku fËkrÃk rðMkkhe Ëuþku Lkrn Ãkhtíkw MkËk ÓËÞ{kt Äkhý fhßÞku. (17) nu Ãkwºkku ! ÷û{eS, hkÄkS,
þu»k, çkúñk, rð»ýw yLku LkhËkrËf {wrLkyku Ãký suLkk [hýf{¤Lke rLkíÞu WÃkkMkLkk fhu Au. (18) yLku
yk ÷kuf{kt y{u Ãký su Ãkh{kí{kLke WÃkkMkLkk fheyu Aeyu íku s Ãkh{kí{k, ík{khk Mkøkk¼kE yuðk
yk Lke÷ftX Lkk{u Au, íku{kt rçk÷fw÷ MktþÞ LkÚke. (19) {kxu nu Ãkwºkku ! yksÚke ík{khu MðÄ{uo Mkrník yk
ík{khk ¼kE Lke÷ftX Lkk{u ©enrhLke s ¼Âõík fhðe yLku íku{Lke yk¿kk{kt s MkËk ðíkoðwt. (20) nu Ãkwºkku!
{U fhu÷e yk yk¿kk{kt s ðíkoðkÚke yLku ík{khk MknkuËh f]»ýLkwt ykËhÃkqðof ¼sLk fhðkÚke yk ÷kuf yLku
Ãkh÷kuf{kt ík{kÁt Ãkh{fÕÞký rLkùu Úkþu s. (21) ík{khk yk ¼kE, ykÞwÄ Äkhý fÞko rðLkk s,
çkwrØYÃk ykÞwÄ ðzu, fr¤Þwøk yLku yÄ{oÚke yk Ãk]Úðe WÃkh ð]rØ Ãkk{u÷k {Lkw»Þkf]rík yMkwhkuLkku rLkùu
Lkkþ fhþu. (22) ð¤e íku ©e nrh yk Ãk]Úðe WÃkh Ëwü yMkwhkuyu ø÷krLk Ãk{kzu÷k MkØ{oLkwt MkwÃkuhu Ãkku»ký
fheLku MkØ{uo Mkrník ÃkkuíkkLke ¼ÂõíkLku ½uh½uh «ðíkkoðþu. (23) yLku WËkh {Lkðk¤k íku ©enrh, Ä{ofw¤{kt
ÃkkuíkkLkwt yk[kÞoÃkË MÚkkÃkeLku ÃkAe Mkðkuo¥k{ yLku {kÞkíkeík yuðk ÃkkuíkkLkk çkúñÃkwh Äk{ «íÞu sþu. (24)
ÃkAeÚke ík{khk ¼kE nrhf]»ýLkku s yk©Þ fhe hnu÷k ¼õíkku, ©enrhLke «rík{kLke «ríkrËLk Ãkqò fheLku
Mkðkuo¥k{ yuðe y÷kirff økrík Ãkk{þu yÚkkoíkT yûkhÄk{Lku Ãkk{þu. (25) ð¤e ík{khk ¼kE ¼økðkLk
f]»ýu çkktÄu÷e {ÞkoËk{kt hnu÷k ©enrhLkk ¼õíkku RÂåAík yuðe [íkwoðøko rMkrØLku Ãký rLkùÞ Ãkk{þu s.
(26) nu Ãkwºkku ! Mkðuo íkeÚkkuo{kt hnu÷e rð»ýw ¼økðkLkLke su «rík{kyku Au íku Mkðuo søkrÒkÞtíkk yuðk yk
©enrhLke s Au yu{ òýòu. (27 - 28) ð¤e, {nk¼khík Ãkwhkýku yLku ðuËku Ãký rLkøkwoý, rLkŠðfkhe,
MkðuoLkk ykÄkh yLku rLkhtsLk yuðk ©enrhLkwt fÚkLk fhu Au íku s yk ©enrh ÃkkuíkkLke {kÞkÚke {khk ÃkwºkÃkýkLku
yLku ík{khk ¼kík]¼kðLku yíÞkhu Äkhý fhe hÌkk Au yu {kuxwt ykùÞo Au. (29) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au
- nu hksLkT ! Ä{oËuðu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke hk{«íkkÃkS yLku RåAkhk{S íku rËðMkÚke ykht¼eLku ÃkkuíkkLkk
¼kE f]»ýLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk. (30) ÃkAe nu hksLkT ! suLku ÃkkuíkkLkk çku ¼kEyku ðnk÷k Au yuðk
íku nrhf]»ý Ãký ÃkkuíkkLkk çktLku ¼kEykuLku ÃkkuíkkLkk{kt «erík ÚkkÞ íku heíku rLkhtíkh ðíkoðk ÷køÞk. (31) nu
hksLkT ! rLkso¤k yufkËþeLke hkºkeLkk AuÕ÷k Ãknkuhu, Ä{oËuðu ÃkkuíkLkk çku ÃkwºkkuLku WÃkhkuõík «fkhu ¿kkLk ykÃÞwt
yux÷k{kt yÁýkuËÞ ÚkÞku (32) çkesu rËðMku yux÷u fu çkkhMkLkk rËðMku ©enrhLke RåAkÚke hk{«íkkÃkS
¼økðËTfÚkk ðkt[ðk {kxu yuf ði»ýð çkúkñýLku çkku÷kðe ÷kÔÞk. (33) MkóknrðrÄÚke çkkhMk ÃkAe íkuhMkÚke
ykht¼eLku íku çkúkñýLkk {w¾ Úkfe ¼køkðíkLke fÚkk Mkkt¼¤íkkt A rËðMk ðeíÞk. (34) íÞkhçkkË suXðËe
[kuÚkLku rËðMku þw¢ðkhu Mkðkhu Ä{oËuðu íku fÚkkLke Mk{kró ð¾íku, íku çkúkñýLku ykËhÃkqðof ¾qçk Ërûkýkyku
ykÃke. (35 - 36) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! ¾qçk Ërûkýk {¤ðkÚke çkúkñý hkS ÚkELku ÃkkuíkkLku ½uh økÞku.
ÃkAeÚke hk{«íkkÃkkrË MkçktÄe sLkku sBÞk. íÞkhçkkË økku{ÞÚke Mkkhe heíku ÷ªÃku÷k yLku íku WÃkh Ë¼o ÃkkÚkhu÷e
Ãk]Úðe WÃkh Ä{oËuð MðÂMíkfkMkLku çkuXk. (37) íÞkhçkkË Mðíktºk yLku Ãkqýofk{ yuðk Ä{oËuðu, Mkðuo rð»kÞku
yLku Mkøkkt MktçktÄeyku{ktÚke ÃkkuíkkLke ð]r¥k ¾U[e ÷ELku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt hnu÷k Eïh MðYÃk ÃkkuíkkLkk Ãkwºk
f]»ý{kt {LkLku òuze ËeÄwt. (38) íÞkhçkkË Mkðuo çktÄLkkuLkk fkhý¼qík Mkðuo f{kuoLkku Lkkþ fheLku ÃkAe íkífk¤
Ãkt[¼kiríkf ËunLkku íÞkøk fÞkuo. yLku yk «{kýu ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {wõík ÚkELku Ä{oËuð «Úk{Lkk suðku s
rËÔÞ Ëun ÃkkBÞk. (39) íku Mk{Þu Mðøko{kt Ëuðkuyu ËwtËwr¼ ðøkkzâkt, ykfkþ{ktÚke [tËLk íkÚkk Ãkw»ÃkkuLke ð]rü
fhe yLku rfLLkhkuyu økkLk fÞwO. (40) íku Ä{oËuð rËÔÞËunu ©ØkrË ÃkkuíkkLke †eyku Mkrník ÃkwºkYÃk nrhLke
Mkuðk fhíkk MkËkÞ ©enrhLke Mk{eÃku s hÌkk Ãký yLÞ ¼õíkkuLke su{ ©enrhLkk Äk{{kt Lk økÞk. (41)
ÃkAeÚke hk{«íkkÃkS ykrËf Ä{oÃkwºkku ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLkku rLk»«ký Ëun òuELku, ¿kkríksLkku Mkrník Mkhsw
øktøkkLkk rfLkkhu ykðeLku ðuËkuõík rðrÄÃkqðof yÂøLkMktMfkh fÞkuo. (42) Ä{oËuðLkwt ÃkkŠÚkð þheh ¼M{e¼qík
ÚkÞk ÃkAe þkuf{øLk, ÁËLk fhíkk yLku ðkhtðkh Ä{oËuðLkk økwýkuLkwt M{hý fhíkk Mkðuo MkçktÄesLkku Mkhsw
LkËe{kt MLkkLkkÚkuo økÞk. (43) nu hksLkT ! Ä{oËuðLkk ËunLku yÂøLkËkn ËuLkkhk hk{«íkkÃkS ykrË sLkkuyu
íku LkËe{kt MLkkLk fheLku Ä{oËuðLku ËkÄktsr÷ ykÃke. (44) íÞkhçkkË Mkðuo MktçktÄeyku Vhe MLkkLk fhe, þwØ
ð†ku Äkhý fhe †eykuyu Mkrník yríkÁËLk fhíkk Úkfk Ä{oËuðLku ½uh ykÔÞk. (45) íÞkt ÁËLk fhíkk
Ä{oËuðLkk ÃkwºkkrËf íkÚkk f]»ýþ{korËf MkçktÄeykuLku ykïkMkLk ykÃke íku sLkku ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk yLku
yLÞ †eyku Ãký hk{«íkkÃkkrËLke †eykuLku ykïkMkLk ykÃke ÃkkuíkkLku ½uh økE. (46) ÃkAe çktLku
LkkLkk¼kEykuyu Mkrník hk{«íkkÃkSyu rÃkíkkLkwt ykiæðoËirnf f{o ðuËkuõík rðÄeÚke fÞwO. (47) íku Mk{Þu
MkhMk ¼kusLk yLku ËrûkýkykuÚke Mktík]ó ÚkÞu÷k yLktík çkúkñýku yLku çkeò yÒkkÚkeo Þk[f sLkku ËuþkuËuþ{kt
hk{«íkkÃkSLkwt ÞþkuøkkLk fhðk ÷køÞk. (48) íÞkhçkkË, rÃkíkk ÃkkMkuÚke {¤u÷k f]»ý{tºkLkku rLkíÞu òÃk
fhíkkt íku hk{«íkkÃkS íkÚkk RåAkhk{SLku ÃkkuíkkLkk ¼kE Lke÷ftX{kt EïhÃkýkLke áZ{rík ÚkE.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt Ä{oËuð
rËÔÞøkrík ÃkkBÞk yu Lkk{u yufíkk÷eMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 41 >>
yæÞkÞ - 42
(1 - 2- 3) ßÞucrsík hkò fnu Au - nu {wrLk ! {Lkw»Þkf]rík ©e nrh yk Ãk]Úðe WÃkh sux÷ku
fk¤ rð[Þko íkux÷ku Mk{Þ ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {wfkÞu÷k yLku r[L{Þ Ëunðk¤k ¼Âõík yLku Ä{o íku ©enrhLke
Mk{eÃku fuðe heíku hÌkk ? íkÚkk yLÞ ¼õíkku su{ nrhLkk Äk{Lku Ãkk{u Au íku{ íku Mðíktºk yuðkt ¼Âõík yLku
Ä{o, íku ¼økðkLkLkk Äk{Lku fu{ Lk ÃkkBÞk ? yLku nu MkËTøkwÁ ! ¼økðkLk ©enrhf]»ýu ÃkkuíkkLkk {kíkk-rÃkíkk
¼ÂõíkÄ{oLku çkúñÄk{Lku Lk Ãk{kzíkkt ÃkkuíkkLke ÃkkMku s fu{ hkÏÞk ? ykÃk íkku MktþÞníkko Aku íkuÚke {khk yk
ºkýuÞ MktþÞku Ëqh fhku. (4) çkúñkLktË fnu Au - nu rLk»ÃkkÃk rþðhk{ rð« ! çkwrØ{kLk ßÞucrsík hkòyu
yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke ÔÞkÃkfuþ{wrLkyu, ©enrhLkwt M{hý fheLku fÌkwt. (5) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu
hksLkT ! su rLkso¤k yufkËþeyu Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLku WÃkËuþ ykÃÞku íku s yufkËþeyu Mk{Úko yuðk Ä{uo
Mk{krÄ{kt ÃkkuíkkLkk LkSf ykðíkk ytíkfk¤Lku òýeLku ÃkkuíkkLkk Ãkwºk f]»ýLku íku {]íÞwfk¤ fne çkíkkÔÞku. (6)
Ä{oËuð fnu Au - nu nrh ! nu f{¤Lkuºk nrh ! fk¤Lkk fkur¤ÞkYÃk yuðwt {kÁt yk þheh Ãkkt[ yÚkðk A
rËðMk{kt Ãkze sþu yu{ {Lku rLkùu sýkÞ Au. (7) nu ¼økðLkT ! yk þhehLkk LkkþLkku {Lku fþku ¼Þ
LkÚke fu{ fu Ãkt[{nk¼qíkLkk çkLku÷k yk ËunLkku íÞkøk fheLku nwt ík{khk rËÔÞ Äk{Lku Ãkk{eþ. (8) yLku íÞkt
¼õíkku MkkÚku rðrðÄ «fkhLke rËÔÞ ÷e÷kyku fhíkkt ykÃkLkwt yLku ík{khk Äk{Lke rð¼qríkykuLkwt nwt ËþoLk fheþ
{kxu yk þhehLkk ÃkíkLkLkku {Lku fþku ¼Þ LkÚke. (9 - 10) Ãkhtíkw nu Eïh ! {khk ÃkwºkÃkýkLku Ãkk{eLku
yÃkkh yiïÞo Zktfe hk¾Lkkh ykÃk {rhåÞkrËf Ér»kyku MkkÚku su su ÷e÷kyku fhku íku yLku yk ÷kuf{kt
ykÃk Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fhku íku nwt òuô íkuðe {khe ytíkhLke yr¼÷k»kk Au. (11) {khe yk RåAk òu Ãkqýo
fhðkLku ÞkuøÞ nkuÞ íkku ykÃk Ãkqýo fhþku yLku òu íku yÞkuøÞ nkuÞ íkku íkuLku Ãkqýo Lk fhþku. (12) nu hksLkT!
rÃkíkk Ä{oËuðu yk «{kýu «kÚkoLkk fhe íkuÚke ðýeoykuLkk økwÁ ¼økðkLk Lke÷ftX Mknus nMkeLku Ä{oËuð «íÞu
çkkuÕÞk : (13) nu íkkík ! òu ykÃkLke yuðe s RåAk nkuÞ íkku, yk Ãkt[¼qíkLkk ËunLkku íÞkøk fheLku ykÃk
MkÃkíLke, r[L{Þ Ëun ðzu {khe Mk{eÃk{kt MkËkÞ hnuòu. (14 - 15) nu Ä{o ! nwt yk {kºk ík{khk MkktíðLk
yÚkuo s LkÚke fnuíkku Ãkhtíkw íku MkíÞ s Úkþu. {wõíkkLktËkrË {wrLkyku MkkÚku sux÷ku Mk{Þ nwt yk Ãk]Úðe WÃkh
rð[heþ íkux÷ku Mk{Þ ÃkwÛÞfkhe yuðk ík{ku ík{khe ÃkíLke Mkrník, Ä{oLke MÚkkÃkLkkÚkuo yk Ãk]Úðe WÃkh {U
fhu÷e rðrðÄ «fkhLke ÷e÷kykuLku rLkíÞ òuþku. (16 - 17) nu hksLkT ! MkkûkkíkT ¼økðkLk yuðk ÃkkuíkkLkk
ÃkwºkÚke yk «fkhLkwt ðhËkLk Ãkk{eLku Ä{oËuð Ãkt[¼qíkLkk yk ËunLkku íÞkøk fheLku ÃkkuíkkLkk MktçktÄeyku Mkrník
ßÞkt MkwÄe ©enrh yk÷kuf{kt rð[Þko íÞkt MkwÄe ©enrhLke Mk{eÃk{kt s hÌkk yLku íku{Lkk Äk{{kt Lk økÞk
fu{ fu Ä{oËuðLku ¼økðkLkLkk Äk{Lke «kró íku fktE Ëw÷o¼ LkÚke. (18) nu hksLkT ! ík{u Ä{oËuðLkk ©enrhLke
Mk{eÃk Mkuðk MktçktÄe ºký «&™ku ÃkqAâk níkk íkuLkku {U W¥kh ykÃÞku. nðu íÞkhçkkË ©enrhLkwt çkeswt [rhºk
Mkkt¼¤ku. (19) nu hksLkT ! ÃkkuíkkLkk {kíkk-rÃkíkkLku rËÔÞøkrík ykÃÞk ÃkAe fkuE yuf Mk{Þ íku rð»ku ©enrh
MLkkLkkÚkuo ½uhÚke Lkef¤eLku Mkhsw LkËeyu økÞk. (20) íÞkt MLkkLkkrË fheLku íku ðýeohks Lke÷ftX MktæÞk fheLku
LkËeLkk íkx{kt ykÔÞk. (21) yLku íÞkt huíkeÚke {Lkkunh, Ãkrðºk, øke[, ð]ûkkuLke AkÞkÚke ykåAkrËík yLku
{Lkw»Þ Mkt[khhrník íku LkËe rfLkkhku òuELku íÞkt ÃkkuíkkLkk MðMðYÃkLkwt æÞkLk fhðk RåAk fhe. (22)
ykMkkuÃkk÷ðLkk ð]ûkLke AkÞk Lke[u Ãkrðºk ykMkLk WÃkh çkuMkeLku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt MðMðYÃkLkwt æÞkLk fÞwO.
(23) MkÂå[ËkLktË MðYÃk, yÃkrhrALLk, yûkhçkúñÚke Ãký MkkûkeYÃku Ãk]Úf hnu÷ku, yûkhçkúñLkk íkusÚke
yrÄf íkusðk¤ku yLku rLkíÞ yuðk MðMðYÃkLkwt æÞkLk fhíkk níkk. (24) nu hksLkT ! íku Mk{Þ{kt su{Lkwt
ËþoLk ËuðËþoLk íkwÕÞ Au yuðk LkkhË{wrLk ÃkkuíkkLkk íkusÚke Mkðuo rËþkykuLku «fkrþík fhíkk Úkfk ykfkþ {køkuo
íÞkt ¼økðkLkLke Mk{eÃku ykÔÞk. (25) {Míkf WÃkh Ãke¤k htøkLke MkwtËh sxkðk¤k íku LkkhË{wrLkyu ©enrhLku
Mkküktøk Lk{Mfkh fÞko yLku çku nkÚk òuzeLku økËTøkËT ftXu çkkuÕÞk fu....
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt LkkhËSLkwt
ykøk{Lk ÚkÞwu yu Lkk{u çkuíkk÷eMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 42 >>
yæÞkÞ - 43
(1) LkkhË{wrLk fnu Au - nu f]»ý ! rÃkíkk su{ ÃkwºkLkwt {w¾ swyu Au íku{ ykÃk f{¤fkuþ Mkh¾kt
Lkuºkku W½kzeLku {khe Mkk{u swyku. (2) nu «¼ku ! ykÃk ßÞkhu æÞkLk{kt LkÚke nkuíkk íÞkhu Lkuºkku ¾ku÷eLku {Lku
swyku Aku yLku íku ð¾íku nwt suðwt Mkw¾ Ãkk{wt Awt íkuðwt Mkw¾ ßÞkhu ykÃk æÞkLk{kt ÷eLk nku Aku íÞkhu ykÃkLkkt
{ª[kÞu÷k LkuºkkuÚke {Lku {¤íkwt LkÚke. (3) íkuÚke nu «¼ku ! Mk{krÄ{ktÚke Lkef¤eLku {khe MkkÚku ykÃk Mkt¼k»ký
fhku suÚke {Lku ykLktË ÚkkÞ. (4) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu LkkhËSLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku
«¼wyu íkífk¤ LkkhËS Mkk{u «u{Ãkqðof árü fhe. (5) íkuÚke ÓËÞf{¤{kt n»ko Ãkk{u÷k, Mkðoðu¥kk, {wrLk©uc
yLku çkúñkLkk Ãkwºk LkkhË ©enrh «íÞu rðLkÞÃkqðof çkkuÕÞk. (6) nu ¼økðLkT ! fkc{kt yÂøLk su{ MkðoþÂõíkÃkýu
hnu÷ku Au íku{ ík{kuÃký Ÿ[-Lke[ Mkðuo ¼qík«kýe{kºk{kt MkðoþÂõíkÃkýu hnu÷k Aku. (7) nu nhu ! {q¤«f]rík,
{q¤ÃkwÁ»k, yLÞ «ÄkLk ÃkwÁ»kku íkÚkk Mk¥ðkrËf økwýkuLku Ãký ûkku¼ Ãk{kzLkkh fk¤Lkk Ãký ykÃk yuf s
yrîíkeÞ Mðk{e Aku. (8) ykðk ykÃk, «kf]ík íkÃkMðe-çkúñ[kheykuLke {æÞu, ÃkkuíkkLke {kÞkÚke «kf]ík
çkúñ[khe suðk s sýkyku Aku. (9) nu LkkÚk ! Ä{ohûkf yuðk ykÃkLkwt yk ÷kuf{kt su ykøk{Lk ÚkÞwt Au
íku çknwt MkkÁt ÚkÞwt Au íkÚkk ykÃku yíÞkhu rÃkíkk Ä{oËuðLkk ½uh rLkðkMk fÞkuo Au íkuÃký çknw MkkÁt ÚkÞwt Au.
(10) nu ¼økðLkT ! ËMk rËðMkLkk Ãký Lkrn ÚkÞu÷k çkk¤f yuðk ík{u yÂøLkYÃk árü{kºkÚke s fkuxhk
ykrËf Ëwü f]íÞkrËfLkku Lkkþ fÞkuo íku Ãký MkkÁt ÚkÞwt. (11) nu ¼økðLkT ! Ãkqðuo Mk]rüfk¤u çkúñkLku,
yrík{Lkkunh yuðwt þu»kþkÞe LkkhkÞýYÃk ík{u Ëu¾kzâwt níkwt, íku s YÃk ík{kuyu yíÞkhu ík{khk {kíkk
«u{ðíkeLku çkíkkÔÞwt íku Ãký çknw MkkÁt ÚkÞwt Au. (12) ð¤e {kíkk ¼ÂõíkËuðeyu yLkuf sLkku {kxu hktÄu÷wt yLLk
ykÃk yuf ð»koLke yðMÚkkðk¤k yuf÷k s sBÞk yu ykÃkLkwt {nkLk [rhºk Ãký ½ýwt Mkkhwt Au. (13) ð¤e
yuf ð¾ík ykÃku ykÃkLkk þhehLkk yuf ¼køk{kt s Ä{oËuðLku Mk{økú rðï çkíkkÔÞwt níkwt íkuÚke Ä{oËuðu ykÃkLku
MkkûkkíkT ¼økðkLk {kLÞk yu Ãký çknw MkkÁ ÚkÞwt. (14 - 15) nu ¼økðLkT ! yuf ð¾ík ykÃkLkk sL{rËðMk
WíMkð Mk{Þu ykðu÷e †eykuyu, çku nkÚk ðzu ÃkøkLkku ytøkqXku {w¾{kt ÷ELku [qMkíkk ík{Lku òuELku, ykÃkLku
h{kzðkLkku MktfÕÃk fÞkuo íÞkhu íku MktfÕÃkLku òýeLku íku †eyku sux÷kt s çkk¤MðYÃkku Äkhe íku ËhufLku íku{Lkk
¾ku¤k{kt Ëu¾kÞk níkk. (16) nu Rþ ! {nk¼køÞþk¤e íku †eyku, ¼ðMkkøkh{ktÚke {wÂõík ykÃkLkkhk
yuðk ykÃkLku h{kzeLku ÃkkuíkkLkku {LkkuhÚk ÃkrhÃkqýo fÞkuo íku Ãký MkkÁt ÚkÞwt. (17) ð¤e ºký ð»koLke ðÞu ykÃkLke
{kÞkÚke fk÷eË¥k Lkk{Lkk yMkwhLku {kun Ãk{kzâku íkuÚke íku ðLk{kt ¼xfeLku {]íÞw ÃkkBÞku íku Ãký MkkÁt ÚkÞwt.
(18) ð¤e yuf Mk{Þu MkwðkrMkLke ¼k¼eLke ðªxe ykÃku ÷E ÷eÄe níke íÞkhu ík{Lku þkuÄíkk hk{«íkkÃkSLku
ykÃku ykÃkLkwt rðþwØ ¿kkLk ykÃÞwt níkwt. (19)ð¤e yuf Mk{Þu ÃkkÃke ¼qíkÞkurLkLku Ãkk{u÷k ¼qíkkuLkku {kuûk fhðk
{kxu ¼qríkÞk fqðk{kt ykÃku MLkkLk fhe ¼qíkkuLkku {kuûk fÞkuo níkku. (20) yuf Mk{Þu {nwzk ¾kðkLke ÷e÷k
fhíkkt ykÃku Ãkkt[ nòh økkÞkuLku {kuûk ykÃke ðLk{kt «ðuþ fÞkuo níkku. (21) ÃkAe íku ðLk{kt ûkwÄkíkwh
ðuýe{kÄð ykrË çkk¤fkuLke «kÚkoLkkÚke ykÃku çkfkþLk Lkk{Lkk yMkwhLkku økðo Wíkkhe, çkk¤r{ºkkuLku òtçkwzkt
¾ðzkÔÞk níkk. (22) ð¤e LkkhkÞý Mkhkuðh{kt s¤¢ezk fhíke ð¾íku ykÃku çkk¤Mk¾kykuLku [íkw¼wosYÃku
ËþoLk ykÃkeLku íku ðuýe{kÄð ykrËfLke fk¤k MkÃko Úkfe hûkk fhe níke. (23) ð¤e ÷kunøktshe Lkk{u økk{{kt
ÃkkuíkkLkk {k{kLku íÞkt hneLku ykÃku, íÞkt çknw fk¤Úke [k÷u÷k yÄ{oLkku Lkkþ fhe Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fÞwO íkÚkk
øktøkkÆeLk Lkk{Lkk {Õ÷Lkku økðo WíkkÞkuo níkku. (24) íÞkh ÃkAe {khk rÃkíkk çkúñkyu ykÃkLke Míkwrík fhe
íÞkhu ykÃku íku{Lku fÌkwt fu nwt ðLk{kt «ðuþ fheþ. (25 - 26) ð¤e yk yÞkuæÞkLkøkhe{kt s MkkûkkíkT Eïh
yuðk ykÃkLku {khðk {kxu ykðu÷k þw¼ yLku yþw¼ Lkk{Lkk çku {Õ÷kuLke MkkÚku ÞwØ fhíkk ík{khk ¼õík
yuðk ynªLkkt çkk¤fkuLkwt hûký fhðk ÃkkuíkkLke árü{kºkÚke s íku çktLku {Õ÷kuLkwt çk¤ þe½ú nhe ÷eÄwt níkwt.
(27) yLku nu «¼ku ! rð»kÞku{kt ðihkøÞðk¤k {kíkk «u{ðíkeLku Ä{o ¿kkLk ðihkøÞu Mkrník ¼ÂõíkLkwt rLkYÃký
fhLkkhe nrhøkeíkkLkku ykÃku WÃkËuþ fÞkuo. (28) yLku MkØ{orLkc ykÃkLkk {kíkk-rÃkíkk ¼Âõík yLku Ä{oLku
ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke ykÃku n{ýkt AkuzkÔÞkt íku Ãký ÞkuøÞ s fÞwO Au. (29) nu ¼økðLkT ! yk «fkhu ík{kuyu
Ãkqðuo fhu÷kt [rhºkku {U ík{Lku fÌkkt yLku nðu ÃkAe ¼rð»Þ{kt su [rhºkku ykÃk fhðkLkk Aku íku fnwt Awt íku
Ãký Mkkt¼¤ku. (30) nu Mðkr{LkT ! ík{u ðihkøÞLkk ðuøkÚke MkkÄLk MktÃkr¥kyu Þwõík rÃkíkkLkk ½hLkku íÞkøk fheLku
¼Þtfh yuðk rn{k÷ÞLkk {nkhÛÞ{kt «ðuþ fhþku. (31) ÃkAe fux÷kf {kMk MkwÄe íku {nkhÛÞ{kt rð[heLku
íÞktÚke ÃkAe Ãkw÷nk©{{kt sþku íÞkt íkÃk fhíkk ík{kÁt nwt ËþoLk sYh fheþ. (32 - 33) íÞkhçkkË íkÃkLke
Mk{kró fheLku, yLÞ íkeÚko{kt rð[hý fheLku, íÞkt hnu÷k yÄ{oLkku Lkkþ fheLku, Ä{oLke MktMÚkkÃkLkk fheLku,
árü{kºkÚke s ÷kufkuLku ÃkkðLk fhe fux÷ktf ð»kkuo çkkË Mkkihk»xÙ Ëuþ{kt sþku. (34 - 35) íÞkt røkhLkkhLke
ík¤uxe{kt ykðu÷k ÃkeÃk÷kýk økk{{kt hnuíkk Ãkrðºk çkúkñý Lkh®MknLkk ½uh MkkûkkíkT WØðkðíkkh ©e
hk{kLktË{wrLkLkkt ËþoLk fhe ykÃk ½ýku ykLktË Ãkk{þku yLku ÃkAe íku{Lkk rþ»Þ ÚkELku Mkkihk»xÙ{ktÚke fåA{kt
sþku. (36) fåAËuþ{kt ykÃk Mkkík ð»ko rLkðkMk fhþku. nu y®[íÞ «¼kððk¤k ©e nrh ! ykÃkLkk
rLkðkMkÚke «kËq¼qoík ÚkÞu÷ku Ä{o ÃkkuíkkLkk Ãkrhðkh MkkÚku MÚkkLk Ãkk{þu. (37) íÞktÚke ykÃk økZÃkwh sþku.
íÞkt W¥k{hkòLku ½uh rLkðkMk fheLku ykÃk íku hkòLke feŠík rLkùu ðÄkhþku. (38 - 39) íÞkt W¥k{krË
Mkðuo ¼õíkku rLkíÞÃkqò {kxu ík{khk [hýf{¤kuLke AkÃk {kxu «kÚkoLkk fhþu íkuÚke ík{ku Ãke¤k[tËLk yÚkðk
ftfwðhýk Ãkøk fheLku fkøk¤ WÃkh fu ð† WÃkh ykÃkLkk [hýkuLkk Ãkøk÷kt Ãkkzþku yLku íku Mkðuo ¼õíkku rLkíÞ
íkuLkwt ÃkqsLk fhþu. íkuLkkt nwt ËþoLk fheþ. (40 - 41) ð¤e, þw»f ðuËktíkeyku, þkõíkku, siLkku, Ãkk¾tzeyku
íkÚkk Ët¼e ði»ýðkuLkku ÃkkuíkkLkk íkusÚke Ãkhk¼ð fheLku ykÃk þwØ ¼køkðík Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fhþku íkÚkk «íÞuf
½uh ¼rõíkLkwt «ðíkoLk fhþku. íkuLkkt nwt, Ä{o yLku ¼Âõík ËþoLk fheþwt. (42) ð¤e nu f]»ý ! hkòykuÚke
Ãký yufºk Lk ÚkE þfu íkuðe ¼khu Mkk{økúeyku ðzu ykÃk suík÷Ãkwh{kt {nkrð»ýwÞkøk fhþku. (43) íku Þ¿k{kt
yZkh rËðMk MkwÄe Ërûkýk íkÚkk MkwtËh ¼kusLkkuÚke Mktík]ó ÚkÞu÷k çkúkñýku ÚkkfeLku Ërûkýk íkÚkk ¼kusLkLkku
íÞkøk fheLku Ãk÷kÞLk ÚkE sþu. (44 - 45) ð¤e ÷û{eLkk Äk{YÃk ©eLkøkh{kt çkËheÃkrík LkhLkkhkÞý
«¼wLke «ríkck rLkr{¥ku ÃkkuíkkLkk Mkt«ËkÞLke y[¤íkk yLku yLÞ {íkðkËeykuLkk Mkt«ËkÞkuLke {r÷LkíkkLku
çkíkkðþku. (46 - 47) ð¤e nu Eïh ! Ãkrðºk ðzíkk÷ Lkøkh{kt yMktÏÞ ¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃkðkLku {kxu
yrík{Lkkunh ®nzku¤k{kt rçkhkSLku ykÃk {Míkf WÃkh {wøkx yLku çknw{qÕÞ y÷tfkhku Äkhý fhþku íku Mk{Þu
Ëuðku MkwøktÄe{kLk [tËLkLke ð]rü fhþu íkuLkk nwt ËþoLk fheþ. (48 - 49) ð¤e yk Ãk]Úðe WÃkh ykÃku MÚkkÃku÷k
yufktríkf Ä{oLkk hûký yÚkuo yLku Mkt«ËkÞkr¼{kLke fwf{eo økwÁykuLkk {kLk¼tøk {kxu ík{ku yÞkuæÞk«MkkËS
íkÚkk h½wðehS Lkk{Lkk ík{khk Ë¥kfÃkwºkkuLku Mkðuo íÞkøkeøk]neLkk yk[kÞoÃkýkLku rðþu MÚkkÃkLk fhþku. (50)
nu nhu ! {U yk fnu÷kt {wÏÞ [rhºkku yLku þíkkLktËkrË {wrLkykuLku økkðk ÞkuøÞ yuðkt [rhºkkuLku ykÃk yk
Ãk]Úðe WÃkh fhþku, íku Mkðuo [rhºkkuLku nwt òuEþ. (51) nu søkíkLkk rLkÞk{f nhu ! ykÃk søkíkLkk rLkðkMk¼qík
nkuðk Aíkkt Ãký søkíkÚke Ãk]Úkf Aku, søkíkLkk Lkkþfíkko Aku, Mkðo ËuðkuLkk yrÄÃkrík Aku yLku yk søkíkLkwt
hûký fhku Aku yuðk ykÃkLku {khk ðkhtðkh Lk{Mfkh Au. (52) nu ¼økðkLkT !yZkh ykðhýkuÚke [khuÞ
íkhV ðurüík yuðkt yLktík çkúñktzku ykfkþ{kt hsfýLke {kVf su yûkh{kt Qzíkkt Vhu Au yuðk {kuxk
yûkhLkk Ãký yuf yrîíkeÞ ytíkÞko{e ykÃk Ãkh{kí{k ík{ku {khe WÃkh «MkLLk Úkkyku. (53) nu
Mðkr{LkkhkÞý! nu yûkhÄk{rLkðkMke ! {Lkw»ÞkuLkk {kuûk {kxu s ykÃku Ëun Äkhý fÞkuo Au, Ä{koðíkkh
nrh«MkkËLkk fw¤Lkk rð«kuLke Ä{oLke ÄwhkLku ðnLk fhíkk ykÃkLku {khk Lk{Mfkh Au. MkkÄwykuLkwt ykÃk yuf
s yk©ÞMÚkkLk Aku. (54) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ËuðŠ»k LkkhË Lke÷ftX Lkk{Äkhe «¼w
©enrhLke yk «{kýu Míkwrík fhe íku{Lku Lk{Mfkh fheLku íku{Lke yk¿kkÚke íku Mðøko÷kuf{kt økÞk.
ßÞucrsík MktðkË{kt LkkhË MíkðLk rLkYÃký Lkk{u íkUíkk÷eMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 43 >>
yæÞkÞ - 44
(1) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - LkkhËS Mðøko÷kuf{kt økÞk ÃkAeÚke Mkðuo ÷kufLkk fíkko çkúñkS
MkíÞ÷kuf{ktÚke ©enrhLke Mk{eÃku ykÔÞk. (2) ÃkkuíkkLkk íkusÚke «fkþ{kLk ytøkkuðk¤k, Ëuð íkÚkk ËkLkðkuyu
Ãkqsu÷k, [khuÞ {q¾uÚke ðuËkuå[kh fhíkk çkúñkS íÞkt ykÔÞk. (3) ÃkAeÚke ÷kufrÃkíkk çkúñkS ðýeoLÿ
©enrhLku ykËhÃkqðof çku nkÚk ðzu Lk{Mfkh fheLku økËTøkËT ðkýeÚke ©enrh «íÞu çkkuÕÞk. (4) çkúñk fnu
Au - nu f]»ý ! nu nhu ! çkËrhfk©{{kt ËwðkoMkk Ér»kLkk ©kÃkLkwt rLkr{¥k ÷ELku Ä{o, ¼Âõík, WØð yLku
yLÞ Ér»kyku MkkÚku ykÃk yk Ãk]Úðe WÃkh yðíkÞko Aku. (5) nu «¼ku ! íku çkÄk{ktÚke ík{khk {kíkkrÃkíkk
¼ÂõíkÄ{oLku ík{kuyu nk÷{kt ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke {wfkðu÷kt Au yLku íkuyku nk÷{kt rËÔÞËunu ík{khk Mk{eÃku
s Mkuðk{kt hnu÷kt Au. (6) ð¤e çkwrØ{kLk QØðS íkku nk÷{kt Mkkihk»xÙ Ëuþ{kt hnu÷k Au yLku íkuyku ykÃkLke
íkÚkk yLÞ Ëuþku{kt sL{u÷k çkeò Ér»k{wrLkykuLkk ykøk{LkLke õÞkhLkk hkn swyu Au. (7) ð¤e ykÃkLkwt
yk y«kf]ík yLku rËÔÞ yuðwt þheh Ãký íku WØðkrË ík{khk ¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃkðk {kxu s Au. (8) {kxu
Lkircf çkúñ[khe yuðk ík{u øk]níÞkøk fheLku Mkkihk»xÙËuþ{kt sELku yks MðYÃku ík{khk ¼õíkkuLku {¤ku. íku{Lku
Mkw¾ ykÃkðk {kxu ykÃk ynªÚke Lkef¤eLku íku{Lke Mk{eÃku òyku. (9) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT!
yk «{kýu çkku÷eLku çkúñk rðhk{ ÃkkBÞk. yux÷u ©enrhyu íku{Lkku Mkífkh fÞkuo ÃkAeÚke çkúñkS ðkhtðkh
íku{Lku «ýk{ fheLku MkíÞ÷kuf{kt ÃkkAk økÞk. (10) íÞkhÃkAe Mk{]rØyu Þwõík ÃkkuíkkLkwt ½h yLku MkçktÄesLkkuLkku
íÞkøk fhðkLke ©enrhyu RåAk fhe. íÞkhu y»kkZ {kMkLkk þwõ÷ÃkûkLke ËMk{e ríkrÚk ykðe. (11) íkÃkùÞko
fhðk {kxu yrík WíMkknðk¤k ©enrh, Ëþ{eLke Mkðkhu rLkíÞ MLkkLk fhðkLkk rLkr{¥ku ½uhÚke yuf÷k s
LkeféÞk (12) ©enrhyu íku ð¾íku fkiÃkeLk WÃkh ykåAkËLk ð† Äkhý fÞwO níkwt, fku{¤ {]øk[{oYÃk W¥kheÞ
ð† hkÏÞwt níkwt, ïuík Þ¿kkuÃkðeík yLku çkúñMkqºk, Ãk÷kþLkku Ëtz, ftX{kt íkw÷MkeLke çkuðze ftXe, {Míkf WÃkh
MkwðýoLkk Mkh¾e Ãke¤e sxk, ÷÷kx{kt fwtf{ [tÿf Mkrník QæðoÃkwtzÙ rík÷f, {wtsLke frx{u¾÷k, nkÚk{kt
sÃk{k¤k yLku s¤øk¤ýwt Äkhý fhu÷ níkkt. (13 - 14 - 15) íkktçkkLkwt f{tz÷wt íkÚkk r¼ûkkÃkkºk, LkkLke
zççke{kt çkk÷{wfwtË yLku þk÷eøkúk{Lku hk¾e íkuLku ð†{kt rðxk¤eLku íkuLku øk¤u çkktÄu÷ níkwt, íkÚkk MkwtËh
yûkhkuðk¤ku LkkLkku økwxfku ¾¼k WÃkh Äkhý fhu÷ níkku. (16 - 17) ykðk ©enrh ½uhÚke Lkef¤eLku MkhÞq
LkËeLkk íkxu økÞk yLku íÞkt LkËe Ãkkh fhðkLke RåAkÚke, íku rLkso¤ LkËe rfLkkhu ûký{kºk Úkku¼eLku LkkðLku
ykððkLke hkn òuíkk níkk. íku Mk{Þu ©enrhLkku þºkw fkuEf yMkwh íÞkt ykÔÞku. íkuýu ©enrhLku yuf÷k òuELku
íku{Lku Ÿ[feLku LkËe{kt Lkk¾e ËeÄk. (18) íku {kuxe MkhÞq LkËe{kt Ãkzu÷k yuðk ©enrh ÃkkuíkkLkk yiïÞo
«¼kðÚke Mkkzk ºký «nh sux÷k Mk{Þ MkwÄe íkheLku Mkk{k rfLkkhu ÃknkU[e økÞk. (19) su Mkk{k rfLkkhuÚke
yMkwhu ©enrhLku Lkk¾e ËeÄk níkk íÞktÚke ºký ÞkusLk Ëqh rðrðÄ «fkhLkkt ð]ûkkuÚke {Lkkunh yuðk íku LkËeLkk
ÃkkhLku ÃkkBÞk. (20) yk íkhV ©enrhLke {kÞkÚke {kurník ÚkÞu÷ku íku ËiíÞÃký rLkùuü ©enrhLku òuELku,
íku{Lku {]íÞw Ãkk{u÷k {kLkeLku yíÞtík n»ko Ãkk{eLku íÞktÚke økÞku. (21) ÃkAe íku ÃkkÃke yMkwh ßÞkt ßÞkt økÞku
íÞkt hnu÷k yMkwhkuLku Ãkkuíku fhu÷wt f{o fnuíkku níkku. ÃkAe íkuLkk yk{ fnuðkÚke fux÷kf yMkwhku ©enrhLku {]íÞw
Ãkk{u÷k {kLkíkk níkk yLku fux÷kf {kLkíkk Lk níkk. (22) ©e nrh MkhÞw LkËeLkk ÃkkýeÚke shkÞ Ãkhk¼ð
ÃkkBÞk Lkrn. Ãký Úkkuzku Mk{Þ íku LkËerfLkkhu rðhk{ fheLku ÃkAe íÞktÚke W¥kh rËþk{kt [kÕÞk. (23 - 24
- 25) «ríkrËLk ©enrhLku rð»ku su{Lkku «u{ ð]rØ Ãkk{u Au yuðk {kuxk¼kE hk{«íkkÃkS, [fkuhÃkûke su{
[tÿLke hkn swyu íku{ ©enrhLke hkn òuðk ÷køÞk. ©enrh ÃkqsLk Mk{Þu Ãký MLkkLk fheLku ½uh ykÔÞk Lkrn
íkuÚke yríkËw:¾e ÚkÞk. yuðk{kt ÃkkuíkkLkk yríkr«Þ r{ºk Lke÷ftXLku «kík:fk÷Lkk ykht¼Úke s þkuÄíkk Ãký
íku{Lku õÞktÞ Ãký Lk òuðkÚke ©enrhLkk çkk¤r{ºkku hk{«íkkÃkSLke ÃkkMku ykðe ÁËLk fhðk ÷køÞk. (26)
nu hksLkT ! íkuÚke hk{«íkkÃkSyu ÃkqAâwt fu nu çkk¤fku ík{u þk {kxu hzku Aku ? yux÷u çkk¤fkuyu fÌkwt fu
nu B÷kLk{w¾ðk¤k hk{«íkkÃkS ! y{khk r{ºk Lke÷ftX õÞkt økÞk Au íku fnku. (27) çkk¤fkuLkwt yk «{kýuLkwt
ð[Lk Mkkt¼¤eLku íkus ûkýu hk{«íkkÃkSyu ðLk, WÃkðLk, fXkuh íkÚkk yÞkuæÞkLkøkh{kt ©enrhLke þkuÄ fhe.
(28) hk{«íkkÃk yLku RåAkhk{ ykrËf çktÄwsLkkuyu ©enrhLke Mkðuo søÞkykuyu þku½ fhe Ãký íkuyku
õÞktÞ {éÞk Lkrn íkuÚke ÔÞkfw¤ ÚkELku {kuxk¼kE çkkuÕÞk (29) nu f]»ý ! nu íkkík ! nu nhu ! òu {khku
fktE yÃkhkÄ òuELku ík{u {khku íkífk¤ íÞkøk fÞkuo nkuÞ íkku {khku íku yÃkhkÄ ûk{k fhku yLku ík{u íkífk¤
½uh ÃkkAk ykðkuÞ (30)ð¤e nu MkkÄwøkwýuGkwõík ©e nrh ! ík{khk rðLkk {nkËw:¾Lkk Mkkøkh{kt nwt Ãkzâku
Awt íku {khku WØkh fhku yLku ík{khkt y{]íkíkwÕÞ ð[LkkuÚke {Lku þktrík Ãk{kzku. (31) yk «fkhLkkt ËeLkð[Lkku
ðkhtðkh Wå[ Mðhu çkku÷eLku, íku {kuxk¼kE ÃkkuíkkLkk ½uh ykðeLku {kunðþ ÚkELku VheÚke Ÿ[k Mðhu rð÷kÃk
fhðk ÷køÞk. (32) yhu ! ¾uËLke ðkík Au fu [tÿ®çkçk Mkh¾k {w¾kh®ðËðk¤k {khk¼kE ©e ½Lk~Þk{
{khku íÞkøk fheLku õÞkt økÞk nþu ? yhu ! {khk ¼kE ©enheLkku rLkíÞu ¼kusLk fhðkLkku yk Mk{Þ Ãký
ðeíke økÞku íku{ Aíkkt Ãký íku nsw MkwÄe ½uh ykÔÞk LkÚke. (33) yhu ! nwt õÞkt òô fu suÚke íku{Lkku {Lku
{u¤kÃk ÚkkÞ yLku íku{Lkk {w¾f{¤Lkkt ËþoLk fheLku {Lku þktrík ÚkkÞ. nwt õÞkt sRLku ©enrhLkk ð[LkYÃk
y{]íkLkwt ÃkkLk fÁt suÚke {Lku ík]ró ÚkkÞ. (34) ykunku ! {kÁt ¼køÞ MkkÁt níkwt íkku Ãký fu{ rðÃkheíkÃkýkLku
ÃkkBÞwt ? yhu ! ¼køÞLke rðÃkheíkíkkÚke y¿kkLke yuðk {U ©e nrhLkk hûký {kxu fu{ fkuE «ÞíLk Lk fÞkuo!
(35) nu rðÄkíkk ! íkwt Ãký rLkùÞ rLkËoÞ s Au. {khku yLku ©enrhLkk rðÞkuøkLkku ykðku ÷u¾ íku ÷ÏÞku
s fu{ ! (36) yhu ! ykùÞoLke ðkík Au fu ©enrhLkk rðÞkuøkYÃk {kuxwt fü ÚkÞu÷wt Au. su ©enrhLke MkkÚku
nwt s{íkku, Vhíkku, MkqE síkku, s¤ÃkkLk fhíkku íku ©e nrh rðLkk nwt fuðe heíku hne þfeþ ? (37 - 38)
ð¤e {khk rÃkíkk Ãký {khk ¼kE ©enrhLkk økwýkuÚke rðÏÞkík ÚkÞk níkk. íkÚkk {khk ¼kE ©e nrhLkk
Qæðohu¾krË r[nTLkkuðk¤k [hýf{¤kuÚke ytrfík ÚkÞu÷e yk ¼qr{{kt Ãký ÄkLÞ yLku ík]ý ÷íkkrËf Qøke
Lkef¤ðkÚke þkur¼ík ÚkE níke. ykðk ©e nrh rðLkk nðu {khu þwt fhðwt ? yLku õÞkt sðwt ? íku ©e nrh
{Lku õÞkt {¤u ? (39) nu hksLkT ! yk «{kýu ©enrhLkk økwýkuLkwt M{hý fheLku hk{«íkkÃkS rð÷kÃk
fhíkk níkk íku Mk{Þ{kt íku{Lkk þkufLkku Lkkþ fhLkkhe ykfkþðkýe ÚkE. (40) íku ykfkþðkýe Mkkt¼¤eLku
hk{«íkkÃkS, RåAkhk{S ykrËf çktÄwyku íkÚkk MkwðkrMkLke ykrË †eykuyu ÃkkuíkkLkk ¾uËLkwt {q¤ su þkuf
íkuLkku íÞkøk fÞkuo. (41) ykfkþðkýe çkku÷e fu, nu Ä{oÃkwºkku ! ík{khu ytíkh{kt {khk rðhnLkku ¾uË Lk fhðku.
fu{ fu fk¤u fheLku ykøk¤ WÃkh ykÃkýku rLkùu yuf s MÚk¤u rLkðkMk Úkþu. (42) yk «{kýu ykfkþðkýe
Mkkt¼¤eLku þkufhrník ÚkELku hk{«íkkÃkS yLku RåAkhk{S ykùÞo Ãkk{eLku ÃkkuíkkLkk MktçktÄesLkku MkkÚku
«kýr«Þ «¼w ©enrhLkwt MkËk æÞkLk fhíkk níkk. (43) hk{«íkkÃkS yLku RåAkhk{S yu ykfkþðkýeLkwt
ðkhtðkh M{hý fheLku ©enrhLkk ËþoLk rðLkk s fuð¤ Ëw:¾Úke s rËðMkku ÃkMkkh fhðk ÷køÞk. (44 -
45) nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe LkkLkk ¼kE RåAkhk{Syu yk{÷efk Lkk{u økk{{kt ðMkíkk. {LkMkkhk{
r{© Lkk{Lkk çkúkñýLke ËuðÞkLke Lkk{u †eÚkfe «kËwo¼kð Ãkk{u÷k [tÿMk{kLk {w¾ðk¤k {Lkkunh þhehðk¤k,
[Ãk¤ Lkuºkkuðk¤k, Ãkríkðúíkk yuðk ðrhÞk¤e çkkE Lkk{u fLÞkLkwt Ãkkrýøkúný fÞwO. (46) ÃkAe çkúñŠ»k yuðk
íku RåAkhk{Syu ðrhÞk¤e çkkE MkkÚku øk]nMÚk Ä{o Ãkk¤eLku hk{«íkkÃkS íkÚkk ÃkkuíkkLkk MkMkhk {LkMkkhk{Lke
yk¿kkÚke yu yk{÷efk økk{{kt s rLkðkMk fÞkuo. (47) nu hksLkT ! ©enrhyu ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLkk ½uh hneLku
su su [rhºkku fhu÷kt yLku ík{u su ÃkqAu÷kt íku Mkðuo {U ík{Lku fÌkkt. (48) nu hksLkT ! nðu ík{u {khe ÃkkMkuÚke
çkeswt þwt Mkkt¼¤ðkLku RåAku Aku íku fnku yux÷u nwt íkuLkwt rLkYÃký fÁt. (49) yk «{kýu rð»kÞku{ktÚke ykMkÂõík
íkkuzLkkh, ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLkwt sÞfkhe, ©enrhLke MkwtËh fÚkk su{kt ykðu÷e Au, Ëw:¾ rLkðkhý fhLkkh íkÚkk
÷û{eLkku su{kt rLkðkMk Au yuðk yk ©e nrh[rhºkLkku suyku ÃkkX fhþu yÚkðk çkeòykuLku su Mkt¼¤kðþu
íkuLkwt {Lk rLkùu ©enrh{kt s ¼ú{ý fhþu. íku rLk:MktþÞ ðkík Au.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrh
ðLkøk{Lk íkÚkk hk{«íkkÃk rðhnðýoLkLkk{u [wB{k÷eMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 44 >>
yæÞkÞ - 45
(1) ßÞucrsík hkò ÃkqAu Au - nu ÔÞkÃkfuþ {wrLk ! Ëw:¾uÚke Ãký íÞkøk Lk ÚkkÞ, yuðk ½hLkku íÞkøk
fheLku ÃkAe íku ©enrh MkhÞw LkËeLkk íkxÚke W¥kh rËþk{kt {wÏÞu õÞkt õÞkt MÚkkLkku{kt økÞk ? (2) su su
MÚkkLkkuyu «¼w økÞk íÞkt íÞkt íku{ýu ÃkkuíkkLkk ËunLkku rLkðkon fuðe heíku fÞkuo ? (3) íkÃk fhðk{kt yrík
WíMkknðk¤k íku ©enrhyu fÞk fÞk Ãkrðºk yk©{ku{kt ËuðkuLku Ãký Ëw»fh yLku yrík Wøkú íkÃk fÞwO. ? (4)
íku íkÃkLke Mk{kró fÞko ÃkAe çkeò õÞkt õÞkt MÚkkLkku{kt yLku õÞkt õÞkt ÃkkÃknhý íkeÚkkuo{kt ©enrh rð[Þko.
(5) íku íkeÚko MÚk¤ku{kt Vhíkk Vhíkk fux÷k ð»ko Mkkihk»xÙ{kt Ëuþ{kt ÃknkUåÞkt ? íkÚkk íÞkt WØðkðíkkh hk{kLktË
Mðk{eLkku Mk{køk{ õÞk økk{{kt ÚkÞku ? (6) nu çkúñLkT {wrLkðÞo ! ykÃk íkku ¼økðkLkLkkt Mkðuo [rhºkkuLkk
¿kkíkk Aku yLku {khu ©Økyu Mkrník ykÃkLkku ykþhku Au. íkuÚke {U yk ÃkqAu÷wt yLku Lkrn ÃkqAu÷wt Mkðuo ¼økðíkT
[rhºk {Lku fnku. (7) nu {wrLk ! y{]íkÃkkLkÚke {Lkw»Þ su{ ík]ó Úkíkku LkÚke íku{ hMk¿k yuðku su nwt íku yËT¼wík
f{oðk¤k ©enrhLkkt [rhºkku ©ðý fhðkÚke ík]ó Úkíkku LkÚke. (8) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - ßÞu»Xrsík hkòyu
rðLkÞÃkqðof yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke Mktíkku{kt ©uc yuðk ÔÞkÃkfuþ {wrLk ¼økðkLkLkk æÞkLk{ktÚke Lkef¤eLku {tË
{tË nMkeLku íku hkò «íÞu çkkuÕÞk. (9) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ík{u Ãkhçkúñ Ãkh{kí{k ©enrhLke
{Lkkunh fÚkkLku Mkkt¼¤ku. íku{kt MktûkuÃk{kt «¼w ©ernrhLkk ðLkrð[hý MktçktÄe [rhºkku fnu÷kt Au. (10) nu
hksLkT ! MkhÞw LkËeLkk íkehuÚke Lkef¤eLku íku ©enrh W¥kh rËþk{kt hnu÷k ~Þk{ ðýoLkk rn{k÷Þ Ãkðoík{kt
økÞk. rn{k÷Þ ÃkkðoíkeLkk rÃkíkk Au yuðwt Ér»kyku fnu Au. (11) ÃkAe ©enrhyu íku rn{k÷ÞLke ík¤uxe{kt
[k÷íkk [k÷íkk fux÷kf rËðMkku ÃkAe ½ýk MkÃkkuo, rþÞk¤ku yLku {]økkuðk¤k yríkrðþk¤ ðLk{kt «ðuþ fÞkuo.
(12) íku ðLk{kt økkÞku suðkt Ãkþwyku ([{he økkÞku), fMíkqhe {]økku, ðk½-®Mkn, ðkhkn, Ãkkzk yLku {kuxk
nkÚkeyku Ãký níkkt. (13) íkÚkk íku ðLk{kt çknw «fkhLkk Mkhkuðhku, LkËeyku, Ãkûkeyku, ÃkktËzk yLku V¤kuÚke
÷[u÷e zk¤eykuðk¤kt yMktÏÞ ð]ûkku Ãký níkkt. (14 - 15) ykðk rðfxðLk{kt Ä{oÃkwºk ©enrh çkúñ[Þo
Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fheLku rð[Þko. íku Mk{Þ{kt íkuyku ftË{q¤ íkÚkk V¤knkh fhíkk. Äeh yLku yríkfku{¤
ytøkkuðk¤k çkk¤f nkuðk Aíkkt Ãký ®nMkf «kýeykuÚke rLk¼oÞ Ëe½oárüðk¤k, ykí{rLkc, Mkqû{ çkwrØðk¤k,
økðohrník yLku Ãkøk{kt Ãkøkh¾kt rðLkkLkk ©enrh rð[hý fhíkk níkk. (16) ð¤e ðihkøÞLku ÷eÄu rð»kÞMkw¾{kt
yÁr[ðk¤k ©enrh Ëw:¾YÃk yuðk ðLkðkMkLku ½hÚke Ãký yrÄf Mkw¾YÃk {kLkíkk níkk. (17) ¼køkðíkLkk
Ãkkt[{kt MftÄ{kt fnu÷k ¼híkSLkk ykÏÞkLkLkku yÇÞkMk fhðkÚke su{Lku ðihkøÞçkwrØ ÚkÞu÷e Au yuðk íku
©enrhLku Ãkrðºk Ãkw÷nk©{{kt íkÃk fhðkLke yrík WíftXk ÚkE. (18) yuf rËðMk Ãkw÷nk©{ sðkLkk {køkuo
¼q÷k ÃkzðkÚke íku yk©{Lke rËþkLku ÷ûk{kt hk¾e [k÷íkkt [k÷íkkt ©enrhLku ºký rËðMk MkwÄe yLLk s¤
fktEÃký {éÞwt Lkrn. (19) ðkÞwÚke su{ Äò Ãkze òÞ íku{ [kuÚku rËðMku [k÷íkkt [k÷íkkt ©enrhLkwt þheh
yLLkLkk y¼kðu, {qAkoðþ ÚkELku Ãk]Úðe WÃkh Ãkze økÞwt. (20) Úkkuzk Mk{Þ ÃkAe {qAko Wíkhe økE íÞkhu
Äe{uÚke QXeLku ÃkkuíkkLkkt çku Lkuºkku W½kze [khuÞ íkhV òuíkkt Úkkuzu Ëqh yuf LkËe òuE. (21) ÃkAe ©enrh
Äe{u Äe{u [k÷eLku rn{k÷ÞLkk Ãkðoíkku{ktÚke Lkef¤u÷e íku LkËeyu ÃknkUåÞk yLku íkuu LkËe{kt ykÃk¥kfk¤Lkk
Ä{o«{kýu ÃkkuíkkLkwt rLkíÞf{o rðrÄÃkqðof fÞwO. (22) ÃkAe ©enrhyu íku LkËeLkwt s¤ÃkkLk fÞwO, íkuÚke ftEf þktrík
ÃkkBÞk. íÞkhçkkË LkËe rfLkkhu ykðu÷k ðzLkk ð]ûkLke AkÞk{kt rð©k{ fÞkuo. (23) íku Mk{Þu MkqÞo Ãký ÃkkuíkkLkk
r«Þ ©enrhLkk ðLkðkMkLkwt Ëw:¾ òuE þõÞku Lkrn íkuÚke Ãkrù{ rËþk{kt yMík ÃkkBÞku. (24) MkqÞkoMík Úkíkkt
©enrhyu MkkÞtfk¤Lke MktæÞk fheLku þÞLk fhðkLke RåAk fhe yLku ÃkkuíkkLkk hûký {kxu fw¤Ëuðíkk nLkw{kLkSLkwt
M{hý fÞwO. (25) íkuÚke íkífk¤ nLkw{kLkS ©enrhLke ykøk¤ ykðeLku çku nkÚk òuzeLku MkwtËh ð[Lkku çkkuÕÞk.
(26) nu MkíkTÃkwÁ»kkuyu Ãkk{ðk ÞkuøÞ ! ykÃk Ãkqðuo ËþhÚkLkk Ãkqºk hk{[tÿS níkk íku s Aku. nu nrh ! ykÃk
yíÞkhu WÃkðkMke Ãký Aku yLku Úkkfu÷k Ãký Aku, íkuÚke ÃkkuZe òyku. (27) yk «{kýu nLkw{kLkS ©enrhLku
fneLku íku{Lkk hûkýkÚkuo íku{Lke [kuíkhV yrLk{u»kÃkýu Vhðk ÷køÞk yLku ©enrhyu Ãký ÞkuøkrLkÿk fhe. (28)
yk{ fhíkkt {æÞhkrºkyu, ÃkkuíkkLkk xku¤kt MkkÚku, ¼Þtfh, íkkz suðkt Ÿ[ku, ¢kuÄe, Mkðuo ¼qíkrÃkþk[kuLkk
yrÄÃkrík yuðku ¼ihð íku ðzLkk ð]ûk Lke[u ©enrhLke Mk{eÃku ykÔÞku. (29) yLku ÃkkuíkkLkwtíkeûý rºkþq¤
Wøkk{eLku ©enrhLku ßÞkt {khðk {kxu íkiÞkh ÚkkÞ Au íÞkt íkku nLkw{kLkSyu rf÷rf÷kx þçË fÞkuo íku Mkkt¼¤eLku
¼Þ Ãkk{eLku íku ¼ihð ©enrhÚke Ëqh sELku Q¼ku hÌkku. (30) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! nLkw{kLkSLkku þçË
Mkkt¼¤eLku íku ¼ihðLke çkÄe ¼qíkkð¤ Ãký ftÃke økE yLku ºkkMk Ãkk{eLku ¼ihðLke su{ Ãk÷kÞLk ÚkE økE.
(31) ©enrh Ãkkuíku MkËk òøkúík yðMÚkk{kt s ðíkoíkk nkuE, yk Mkðuo ð]¥kktík òýíkk níkk Aíkkt Ãkkuíku ftE
Ãký çkkuÕÞk ðøkh ÃkkuZe s hÌkk yLku MkqÞkuoËÞ ÚkÞku íÞkhu QXâk. (32) ÃkAe MLkkLk fheLku rLkíÞrðrÄ
fÞkuo. ©enrhLku [kh rËðMkLkk WÃkðkMke òýeLku nLkw{kLkSyu MðkrËü V¤ku ÷kðeLku ©enrhLku Mk{Ãkoý
fÞko. (33) íÞkhçkkË ©enrhyu íku{Lkku ykËhMkífkh fÞkuo yLku ÞÚkuåA heíku íku V¤kuLku ykhkuøÞkt. íÞkhÃkAe
s¤ÃkkLk fheLku íku ðzÚke ykøk¤ [k÷ðkLke RåAk fhe. (34) ÃkAeÚke ©enrh yu çkk¤{qŠík nLkw{kLkSLku
yk®÷økLk fheLku {éÞk yLku çkkuÕÞk fu nu nLkw{kLk ! ík{khk «íkkÃk Úkfe s hkºkeyu ¼ihð îkhk {khwt {]íÞw
Lk ÚkÞwt. (35) Lknª íkku íku ¼Þtfh Ëu¾kððk¤k ¼ihðÚke nwt fuðe heíku Sðíkku hnuík ? nu fw¤Ëuðíkk nLkw{kLkS!
íkuLkk «ríkWÃkfkh{kt nwt þwt fÁt fu suÚke ík{ku «MkLLk Úkkð. (36) nu hksLkT ! yk «{kýu fneLkuu u ©enrh
Vhe ð¾ík nLkw{kLkSLku ¼uxâk yLku çkkuÕÞk fu nu nLkw{kLk ! ík{u nðu rMkÄkðku. yLku yk su {kÁt [rhºk
Au íkuLkwt ík{u rLkíÞu M{hý fhßÞku. (37) ©enrhyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke nLkw{kLkS hkS ÚkÞk yLku
íÞkhÃkAe ytíkÄkoLk ÚkÞk yLku ©enrh Ãký íÞktÚke W¥kh rËþk{kt ykøk¤ [kÕÞk. (38) ©enrh {køko{kt
ßÞkt ßÞkt hkrºk Ãkzíke íÞkt íÞkt rLk¼oÞ ÚkELku ËiðuåAkÚke {¤u÷kt ftË{q¤ fu V¤Lkku yknkh fhe íkÚkk s¤ÃkkLk
fheLku rLkðkMk fhíkk yLku fkuEf MÚkkLk{kt íkku WÃkðkMk fheLku íkÚkk s¤ÃkkLk fheLku rLkðkMk fhíkk yLku fkuEf
MÚkkLk{kt íkku WÃkðkMk fheLku Ãký hnuíkk. (39) yk{ fux÷kf rËðMkku MkwÄe [kÕÞk ÃkAe ~Þk{ðýoðk¤ku
rn{k÷Þ Ãkðoík íkuLku ðxkðeLku ykøk¤ ïuík ðýoLkk økøkLk [wtçke yLku [ktËe suðk sýkíkk rn{k÷ÞLkkt ËþoLk
fÞkO. (40) íÞkt ÃkþwÃkûkeyku LkÚke Ãký MkwðýkorËf ÄkíkwykuLke ¾kýku þku¼e hne níke, íÞkt {kuxe {kuxe
økwVkyku Au yLku íku ÃkðoíkLkwt Ér»kyku íkÚkk Ëuðíkkyku rLkíÞu MkuðLk fhu Au. (41) yk ïuík Ãkðoík fkuEf ¼køk{kt
MkkuLkk suðkt, fkuEf ¼køk{kt [ktËe suðk fkuE ¼køk{kt ÷kun{Þ íkku fkuEf ¼køk{kt W¥k{ {rýykuyu Þwõík
rþ¾hkuðk¤ku sýkÞ Au. yríkÃkhk¢{e ¼økðkLk ©enrhyu yk ÃkðoíkLku òuÞku. (42) yk ÃkðoíkLke ík¤uxe{kt
[k÷íkkt [k÷íkkt yuf ð¾ík ©enrh {køko ¼qÕÞk íÞkhu MkkûkkíkT rn{k÷Þu {qŠík{kLk MðYÃku ykðeLku íku{Lku
{køko çkíkkÔÞku. (43 - 44) rn{k÷Þu çkíkkðu÷k {køkuo ykøk¤ ðÄíkkt, ykøk¤ yøkkÄ s¤ðk¤e, Úkkuze
ðktfe[qtfe, Lk íkhe þfkÞ yuðe ¼Þtfh LkËe ykðe. íku{kt Mkk{k Ãkkýeyu íkheLku, hkrºkLkk «Úk{ ÃknkuhLku
ytíku íku LkËe{ktÚke çknkh Lkef¤eLku ©enrh {køkoLku ÃkkBÞk. íku {køko{kt ©enrhyu yríkrðþk¤ yLku yøkkÄ
s¤ðk¤ku yuf Ähku òuÞku. íkuLkk rfLkkhu ©enrhyu hkrºkÃkÞOík rLkðkMk fÞkuo. (45) íÞktÚke Mkðkhu ©enrh
[kÕÞk íku ºkesu rËðMku {wÏÞ hks{køkoLku ÃkkBÞk. yk «{kýu ©enrhyu ðLkLkkt ½ýkt Ëw:¾ku Ãkkh fÞkO. (46)
nu hksLkT ! ðýeohks ©enrh yk «fkhu rn{k÷ÞLke rðrðÄ «fkhLke þku¼k òuíkk òuíkk fux÷kf rËðMku
Ãkw÷nk©{ (çkúñkLkk Ãkwºk Ãkw÷n Ér»kLkku yk©{){kt ykðe ÃknkUåÞk. (47 - 48) ©enrhyu ynª ºkýuÞ
fk¤{kt MLkkLk fhe, {wõíkLkkÚk (rð»ýw) ¼økðkLkLke Ãkqò fhe, «ríkrËLk økkÞºke {tºkLkku sÃk fhe, yuf Ãkøku
Q¼k hne, çku nkÚk Ÿ[k hk¾e, MkqÞo{tz¤Lkk {æÞ{kt hnu÷k rnhÛÞ{Þ («fkþ{kLk) ¼økðkLk ©e
LkkhkÞýLkwt æÞkLk fheLku fkuEÚke Lk ÚkE þfu íkuðe yrík frXLk íkÃkùÞko fhe. (49) ©enrh Ãkkuíku MkqÞoËuðLkk
Ãký Eïh nkuðk Aíkkt Ãký ÷kufrþûkkÚkuo, ðuË{kt fnu÷k ç™~¢ Îï±Ý¢æ.... RíÞkrË ºký {tºkku ðzu MkqÞoËuðLke
rLkíÞu Míkwrík fhíkk níkk. (50) MkqÞoËuð ykùÞo ÚkkÞ íku{ s¤{ktÚke WËÞ ÚkkÞ Au. íku MkqÞoËuð, r{ºkËuð,
ðÁýËuð yLku yÂøLkËuðLku LkuºkLke su{ VhLkkhk Au,íkÚkk ÃkkuíkkLkkt rfhýkuÚke «fkþeLku íku íkus ðzu Mðøko÷kuf,
Ãk]Úðe÷kuf yLku ytíkheûkLku ÃkrhÃkqýo fhLkkhk Au yLku MÚkkðh støk{ MkðuoLkk MkkûkeYÃk Au yuðk íku MkqÞoLkkhkÞýLku
nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (51) nu Ëuð ! ykÃkLkkt rfhýku sz nkuðk Aíkkt Ãký ykÃkLkk yk©ÞLku ÷eÄu yk Mk{økú
søkíkLku «fkþu Au yLku Mk{økú rðïLkk ¿kkLkLkwt fkhý Au. ykðk yLkLÞ MkqÞoËuðLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt.
nu Mkðuo søkíkLku ÃkkðLk fhLkkh MkqÞoËuð ! ík{u su{ yk Mk{økú rðïLku ¼qhÛÞLke (yríkíkeðúðuøkðk¤wt Ãkûke)
{kVf ykí{YÃku swyku Au íku{s y{Lku Ãký swyku. (52) ð¤e ðkÞwÚke «urhík yuðk su MkqÞoËuð Ãkkuíku
Ëuð{Lkw»ÞkrËf «òykuLkwt hûký íkÚkk Ãkku»ký fhu Au, rðrðÄ «fkhu «fkþu Au, su Þ¿k fhLkkhLku ½ýwt ykÞw»Þ
ykÃku Au íkÚkk su Mkku{hMkLkwt ÃkkLk fhu Au yuðk íku MkqÞoLkkhkÞý yíÞkhu y{kÁt hûký fhku. (53) nu hksLkT
! ©enrhyu yk «{kýu «kÚkoLkk fhe íkuÚke MkqÞoLkkhkÞý «MkLLk ÚkÞk yLku íku{Lkk Úkfe Rü ðhËkLk «kó
fheLku íÞktÚke ©enrh Ërûký rËþk{kt [kuíkhV ykðu÷kt rðrðÄ «fkhLkkt ðLk-Ãkðoíkku{kt ÚkELku þe½úíkkÚke
[k÷eLku Ãkw÷nk©{Úke çkwxku÷Lkøkh{kt ÃkÄkÞko.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt Ãkw÷nk©{øk{Lk yLku MkqÞkuoÃkkMkLkk rLkYÃký Lkk{u rÃkMíkk÷eMk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 45 >>
yæÞkÞ - 46
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku çkwxku÷ÃkwhLkk {nkË¥k Lkk{u çkwrØþk¤e hkò níkku.
íkuLku ¼køkðíkLkwt yæÞÞLk fhLkkhe {kÞk Lkk{u çknuLk níkk. (2) íkuyku Ãkh{¼ÂõíkÚke ©enrhLkwt rLkíÞu ÃkqsLk
fhíkkt níkkt. íÞkt fux÷kuf Mk{Þ hneLku íku çktLkuLku MðMðYÃkLkwt rðþwØ ¿kkLk ykÃke ©enrh çkwxku÷ÃkwhÚke Lkef¤e
ykøk¤ ðLk{kt økÞk. (3) Ãkrðºk Ãkw÷nk©{Úke rLkf¤eLku ©enrh yk ðLk «íÞu ykÔÞk íÞkt MkwÄe{kt yuf
ð»ko sux÷ku Mk{Þ ðeíke økÞku. (4) rðrðÄ «fkhLkk ÃkûkeykuLkk yðksðk¤k yLku rðrðÄ «fkhLkkt ð]ûkkuðk¤k
íku økkZ yLku ¼Þtfh ðLk{kt, ÃkkuíkkLkk çkúñ[Þoðúík{kt áZ yuðk ©e nrh rð[hý fhíkk fhíkk yuf {kuxk
ðz ÃkkMku ykðe ÃknkUåÞk. (5 - 6) íku ðzLke Ãkqðo rËþk{kt {kuxwt Mkhkuðh níkwt yLku W¥kh rËþk{kt LkËe ðnuíke
níke íkuÚke íku ðz {Lkkunh ÷køkíkku níkku. íkuLke [kuíkhV {kuxe {kuxe ðzðkEyku ðªx¤kÞu÷e níke. yLku [khuÞ
rËþk{kt nkÚkeykuLkk xku¤kykuLkk þçËku Mkt¼¤kíkk níkk. yk ðzLke Lke[u ©enrhyu yuf ÞkuøkeykuLkk Ãký
økwÁ suðk yuf ÞkuøkeLku òuÞk. (7) íku Þkuøke {]øk[{oLkk ykMkLk WÃkh çkuXu÷k, sxkÄkhe, Þ¿kkuÃkðeíkLku
Äkhý fhu÷k, fkirÃkLk WÃkh ykåAkËLk ð† Äkhe hnu÷k yLku ftEÃký ðMíkwLkku Mktøkún rðLkkLkk níkk. (8)
{ËkuL{¥k nkÚke Mk{kLk [k÷ðk¤k ©enrhLku ÃkkuíkkLke Mk{eÃk{kt ykðíkk òuELku økkuÃkk¤ Lkk{Lkk íku ÞkuøkeLÿ
ÃkkuíkkLkk ykMkLk WÃkhÚke íkífk¤ Q¼k ÚkÞk. (9) íÞkhçkkË økkuÃkk¤ Þkuøkeyu ðýeohks ©enrhLku ykËhÃkqðof
Lk{Mfkh fÞko yLku íku{Lku çkkÚk{kt ÷ELku ¼uxeLku ÃkkuíkkLkku {Lkw»ÞsL{ MkV¤ fÞkuo. (10) íÞkhçkkË
økkuÃkk¤Þkuøkeyu ykríkÚÞ Mkífkh fÞkuo. íkuÚke ©enrhyu økkuÃkk¤Þkuøke ÃkkMku rLkðkMk fÞkuo yLku íku çktLku sý
yufçkeòLkk ËþoLkÚke yufçkeòLkk økkZ r{ºk nkuÞ íkuðe heíku hnuðk ÷køÞk. (11) nu hksLkT ! ©enrh Ãkkuíku
yüktøkÞkuøk òýíkk níkk íku{ Aíkkt Ãký ÷kufrþûkkÚkuo økkuÃkk¤ÞkuøkeLku økwÁ fheLku íku{Lke ÃkkMkuÚke MktÃkqýo
yüktøkÞkuøk þeÏÞk. (12) MktÃkqýoÞkuøk þk† ©enrhyu ©ðý{kºkÚke s þe¾e økÞk yLku íkuÚke xqtf
Mk{Þ{kt s yk Þkuøkþk†Lku økúný fhðkYÃke ©enrhLke fwþkøkúçkwrØ òuELku økkuÃkk¤ÞkuøkeLku ytíkh{kt íkfo
Úkðk {ktzâku fu, (13) yhu ! yk íkku yrík ykùÞoLke ðkík Au ! yk ÃkwÁ»k MkLkíkTfw{kh nþu fu Ë¥kkºkuÞ
nþu, frÃk÷{wrLk nþu fu LkkhkÞý{wrLk nþu ? fkhý fu yk rMkðkÞ yLÞ fkuELke çkwrØ ykðe nkuE þfu
s Lkrn. (14) nu hksLkT ! yk «{kýu íkfo fhíkkt íku økkuÃkk¤ÞkuøkeLku ©enrhLku rð»ku yrÄf «erík ÚkE yLku
©enrh Ãký íku økkuÃkk¤Þkuøke{kt rLk»fÃkx heíku «erík fhíkk níkk. (15) yufçkeò WÃkh økwÁ¼kð hk¾eLku,
ftË{q¤ íkÚkk V¤kuLkku yknkh fheLku, yLÞkuLÞ Mkuðk fheLku ©enrh yLku økkuÃkk¤Þkuøke íku ðzLkk ð]ûk Lke[u
yufð»ko ÃkÞOík MkkÚku hÌkk. (16) íku çktLkuyu ðkÞw, þeík, ðhMkkË íkkÃk ykrËLku MknLk fheLku, rLkíÞu ºkýuÞ
fk¤Lkwt MLkkLk fheLku íkeðú íkÃk fhíkk níkk. (17) yuf Mk{Þu æÞkLk{kt çkuXu÷k íku økkuÃkk¤Þkuøkeyu ©enrhLke
RåAkÚke ÃkkuíkkLkk ytíkh{kt yufkyuf «fkþ{kLk {nkíkusLkwt ËþoLk fÞwO. (18) yLku íku íkus{kt ðýeohks
©enrhLku MkkûkkíkT LkkhkÞý{wrLkYÃku òuÞk. íkuÚke íku{ýu ytíkh{kt rLkùÞ fÞkuo fu yk ðýeo Eïh s Au Ãký
çkeò fkuE LkÚke. (19) íÞkhÃkAe økkuÃkk¤Þkuøkeyu rLkíÞ ©enrhLke s ¼Âõík fhe yLku ÞkuøkkÇÞkMkÚke
þwØ yLku rLk{o¤ ÚkÞu÷k ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ©enrhLkwt s rLkhtíkh æÞkLk fhíkk níkk. (20) yLku íku æÞkLk
fhíkkt fhíkkt íku{Lku ËunLke yrík rðM{]rík ÚkE yLku áZ ykMkLk ðk¤eLku çkuXu÷k íku ÞkuøkeLkku Ãkt[¼kiríkf Ëun
Aqxe økÞku. (21) ÃkAe íku ÞkuøkeLkku yrík«fkþ{kLk Sðkí{k, ÞkuøkeLkk Ëun{ktÚke Lkef¤e rËÔÞ Ëun Äkhý
fhe, ©e nrhLku Lk{Mfkh fheLku íku{Lke f]ÃkkÚke ©enrhLkk yûkhÄk{{kt økÞku. (22) íÞkhçkkË yüktøkÞkuøk
rMkØ fhðkLku ÷eÄu suyku þe½ú r¢Þk fhLkkhk Au yuðk ðýeohks ©enrh ÃkkuíkkLkk Mk¾k økkuÃkk¤ÞkuøkeLke
ykiæðoËirnf r¢Þk fheLku íÞktÚke Ãkqðkor¼{w¾u [k÷e LkeféÞk. (23) ËunkLkwMktÄkLku hrník, ykí{ MðYÃk{kt
s Mktíkwü ÚkELku, LkkrMkfkLkk yøkú ¼køk Mkk{wt árü ÂMÚkh hk¾eLku, ÄLkw»k{ktÚke Aqxu÷k çkkýLke su{ þe½úíkkÚke
[k÷eLku ykrËðkhkn Lkk{u íkeÚko{kt ykÔÞk. (24) íÞkt ºký rËðMk hneLku, ©enrh íÞktÚke çktøkk¤ «Ëuþ{kt
ykðu÷k yLku ßÞkt [íkwoðýoLkk sLkku rLkðkMk fheLku hÌkk Au íku MkehÃkwhLkøkh{kt ykÔÞk. (25) íku LkøkhLkk
hkò rMkØðÕ÷¼u íÞkt rLkðkMk fhðk {kxu ©enrhLke çknw «kÚkoLkk fhe íkuÚke ©enrh [kíkw{koMkÃkÞOík íÞkt s
ðMÞk. yLku íku hkò íku{Lkwt rLkíÞ MkuðLk-ÃkqsLk fhíkk níkk. (26) ÃkkuíkkLkk rfÕ÷kðk¤k hkßÞ{kt ðýeohks
©enrhyu rLkðkMk fÞkuo íkuÚke íku hkò ÃkkuíkkLkwt yLku LkøkhðkMke yLÞ sLkkuLkwt Ãký {nk¼køÞ {kLkðk ÷køÞku.
(27) íku Lkøkh{kt rMkØÃkýkLkk yr¼{kLkðk¤k nòhku rMkØku ðMkíkk níkk. íku{kt fux÷kf íkku çkúñ[khe yLku
fux÷kf íkku rðíkhkøke níkk. (28) fux÷kf MktLÞkMke, fux÷kf Þrík, fux÷kf çkúkñýku, fux÷kf sxkÄkhe
yLku fux÷kf {tºkíktºk{kt rðþkhË níkk. (29) íku çkÄk rMkØku ÞkurøkLke, fk÷¼ihð íkÚkk ðeh ðøkuhuLke swËeswËe
WÃkkMkLkkLku ÷eÄu Lkøkh{kt rðÏÞkík ÚkÞk níkk. (30) yk çkÄk rMkØku{kt, {kºk fkiÃkeLkÄkhe, rLk»ft[Lk yLku
{kºk íkÃk WÃkh s «eríkðk¤k yufMkku rMkØku níkk íku{Lku Ãký hkòyu íÞkt hkÏÞk níkk. (31) rMkØðÕ÷¼
hkòyu ©enrhLku Ãký yk rMkØku MkkÚku s hkÏÞk níkk íkuÚke ©enrh, íku hkòLku Xøkíkk íku çkÄk rMkØku{kt fkuý
©uc Au íkuLke ÃkheûkkÚkuo íku{Lke ð[{kt s hÌkk. (32) ¼ûÞ, ¼kußÞ íkÚkk RÂåAík ðMíkwykuÚke íku hkò çkÄk
rMkØkuLkwt Mkkhe heíku Ãkku»ký fhíkku yLku íku Mkðuo rMkØku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkwt rMkØÃkýwt Ëþkoðíkk íku Lkøkh{kt ðMkíkk
níkk. (33) ÃkAe íku ð»kkoÉíkw{kt çkeò ð»kkuo fhíkkt yrík yrÄf ð]rü hkrºkrËðMk ÚkE íkuÚke ð]rüÚke ÔÞkfw¤
ÚkELku íku rMkØkuyu ÃkkuíkkLkk rMkØÃkýkLkku íÞkøk fÞkuo. (34) Xtze yLku ÃkðLkÚke ÚkhÚkh fktÃkíkk yuðk íku Mkðuo
rMkØku, fkuE yuf hkrºk ÃkAe íkku, fkuE Ãkkt[ hkrºk ÃkAe, fkuE Mkkík, fkuE ykX, fkuE Lkð hkrºk ÃkAe Äe{u
Äe{u íÞktÚke Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk. (35) íÞkhçkkË ßÞkhu çkÄk rMkØku síkk hÌkk yLku yuf÷k Lke÷ftX{wrLkLku
s çkuXu÷k òuÞk íÞkhu íku rððufe hkòyu Lke÷ftX ðýeoLku s Mkk[k rMkØ òÛÞk, çkeòykuLku Lknª. (36)
yríkðkÞw yLku yríkð]rüÚke Ãký rçk÷fw÷ ÔÞkfw¤ Lknª ÚkÞu÷k íku ðýeohksLku, rMkØðÕ÷¼ hkò yLku
LkøkhðkMkesLkku EïhLke su{ Ãkqsðk ÷køÞk. (37) su þkõík{íkðkrË rMkØku Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk níkk
íkuyku ©enrhLkku Wíf»ko MknLk Lkne fhe þfðkÚke íku{Lku {khðkLkk rðrðÄ WÃkkÞ fhðk ÷køÞk. (38) ßÞkhu
íku çkÄk WÃkkÞku rLk»V¤ økÞk íÞkhu íku{ktLkk yuf rMkØu {tºku÷k yzË ©enrhLkk Mkuðf økkuÃkk¤ËkMk WÃkh
LkkÏÞk. (39) íkuÚke økkuÃkk¤ËkMk íkífk¤ {qAko Ãkk{e økÞku. íkuLkk {w¾{ktÚke S¼ çknkh Lkef¤e økE,
{]ík:ÃkkÞ íkÚkk rLk[uü ÚkELku Lke[u s{eLk Ãkh ÃkzeLku Äq¤ ¼uøkku ÚkE økÞku. (40) rMkØðÕ÷¼ hkòyu
ßÞkhu yk ðkík Mkkt¼¤e íÞkhu økkuÃkk¤ËkMkLke ykðe ¼qtze Ëþk òuELku, Mkðuo LkøkhsLkkuLkk Mkkt¼¤íkkt s
íkuýu íku rMkØkuLku fÌkwt fu nu rMkØku ! rMkØÞkuøke yuðk ík{ku, yk økkuÃkk¤ËkMkLku çk[kððkLkku WÃkkÞ fhku. (41)
íÞkhu íku yr¼{kLke rMkØkuyu hkòLku fÌkwt fu nu hksLkT ! yk økkuÃkk¤ËkMk MkkÄwLku ÚkÞu÷ku WÃkÿð y{khkÚke
rLkðkhkÞ yuðku LkÚke. Aíkkt nu hksLkT ! yk Lke÷ftX {kuxk rMkØ Au íku íkuLkku WÃkkÞ fhþu. (42) nu hksLkT!
yk rMkØkuyu {íMkhÃkqðof yk «{kýu fÌkwt íkuÚke hkò íkÚkk LkøkhsLkkuyu sELku Lke÷ftX ðýeoLke «kÚkoLkk fhe.
íkuÚke ©enrhyu økkuÃkk¤ËkMk ÃkkMku sELku þkõík {íkðkËeykuyu fhu÷ku WÃkÿð òýe ÷eÄku. (43) nu hksLkT!
íku ÃkezkLkku Lkkþ fhðk ðýeohks ©enrhyu íku økkuÃkk¤ËkMk Mkk{u y{]íkárü fhe íkuÚke íkhík s íku MðMÚk
ÚkELku çkuXku ÚkE økÞku. (44) íkuÚke Mkðuo yrík rðM{Þ ÃkkBÞk yLku ÃkhMÃkh yu{ çkku÷ðk ÷køÞk fu yk
ðýeo íkku MkkûkkíkT Eïh Au Ãký {Lkw»Þ LkÚke. (45) økkuÃkk¤ËkMk {qAko{ktÚke QXíkkt s su rMkØu íkuLke WÃkh
{tºku÷k yËzÚke {khýLkku «Þkuøk fÞkuo níkku íku íkífk¤ (yr¼[kh «ÞkuøkLkku ¼kuøk çkLkeLku) {qŠAík ÚkE
økÞku. (46) ÃkAe íku rMkØLke {qAkoLkk rLkðkhý yÚkuo çkÄk rMkØkuyu «ÞíLkku fÞko Ãký íku{kt MkV¤íkk {¤e
Lkrn íku çkÄk rMkØku økðo hrník ÚkELku Lke÷ftX {wrLkLku fnuðk ÷køÞk. (47) nu Lke÷ftX ! nu «¼ku ! nu
ðýeo ! ykÃkLkk Mkuðf økkuÃkk¤ËkMk WÃkh yr¼[kh fhLkkh yk ÃkwÁ»k ykÃkLkk yÃkhkÄÚke s yk {qŠAík
ËþkLku ÃkkBÞku Au. Ãkhtíkw ykÃk íkku yrík ËÞk¤w Aku íkuÚke ykÃk íkuLke hûkk fhku. (48) nu hksLkT ! þkõík
rMkØkuLke «kÚkoLkk Mkkt¼¤eLku f]ÃkkMkkøkh ©enrhyu suLku ftXu «ký ykÔÞku Au íkuðk yr¼[kh fhLkkh ÃkwÁ»k
WÃkh f]Ãkkárü fhe íkuÚke íku íkífk¤ Q¼ku ÚkÞku. (49) ©enrhLkku yk «íkkÃk òuELku Mkðuo rMkØku rðM{Þ
Ãkk{e økÞk yLku íku{ýu ©enrhLke Ãkqò fhe yLku rMkØðÕ÷¼ hkò Ãký íku{Lku MkkûkkíkT ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý
òýeLku ÃkkuíkkLkk MktçktÄeykuyu Mkrník íku{Lkku ykr©ík ÚkÞku. (50) nu hksLkT ! yuf ð¾íku íku Ä{orLkc
rMkØðÕ÷¼ hkòyu íki÷tøk ËuþÚke ÃkkuíkkLkk Lkøkh{kt ykðu÷k yuf çkúkñýLku nkÚke íkÚkk fk¤kÃkwÁ»kLkwt ¼khu
ËkLk ÞÚkkrðÄ ykÃÞwt. (51) yk ËkLkLkku Mðefkh fhðkÚke íku çkúkñý íkífk¤ økkihðýoLkku {xe sELku
~Þk{ðýoLkku ÚkE økÞku yLku íkuLke ÷kufku íkuÚke ®LkËk fhðk ÷køÞk. (52) ÃkkuíkkLkk Ëku»k rLkðkhý yÚkuo íku
íki÷tøke çkúkñý ©enrhLkk þhýu ykÔÞku yLku þhýkøkrík{kºk Ëku»k{wõík ÚkÞu÷ku íku çkúkñý VheÚke økkih ðýoLkku
ÚkÞku. (53) nu hksLkT ! yk «{kýu ©enrhyu íku Lkøkh{kt þkõíkrMkØkuLkk yr¼{kLkLku Ëqh fhe, ¼køkðíkÄ{oLkwt
MÚkkÃkLk fÞwO yLku [kíkw{koMk Ãkqhku ÚkÞk çkkË íÞktLkk LkøkhsLkku íkÚkk íku Mkðo rMkØkuLke MkkÚku fk{kûkeËuðeLke
Mk{eÃku hnu÷k fkuEyuf økk{ «íÞu «Þký fÞwO.
ßÞucrsík MktðkË{kt rMkØkr¼{kLke rMkØkuLku ÃkhksÞ rLkYÃký Lkk{u AUíkk÷eMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 46 >>
yæÞkÞ - 47
(1 - 2) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku økk{Lke çknkh ðkze{kt QíkheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLke
hMkkuE çkLkkðíkk Lke÷ftXðýeo ykrËf rMkØkuLke ðkík Mkkt¼¤eLku, økk{{kt hnuíkku yuf çkúkñý íkífk¤ ¢kuÄÚke
çk¤íkku Úkfku íÞkt ykÔÞku. nu hksLkT ! íku {ãÃkkLkÚke ÷k÷[ku¤ ykt¾kuðk¤ku, {ktMkknkhe yLku þÂõíkLkku WÃkkMkf
níkku. íkuýu ykðeLku rMkØkuLku fÌkwt, (3) nu rMkØku ! ík{u Mkðuo ík{kÁt fÕÞký RåAíkk nku íkku íkífk¤ {khk
rþ»Þ ÚkE òyku yLku nu {q¾koyku ! ík{u su yk QæðoÃkwtzÙ ykrË rð»ýw¼õíkLkk r[öku Äkhý fÞko Au íkuLkku
íÞkøk fhku. (4) nu {qZsLkku ! {khk fÌkk «{kýu òu ík{u Lkrn fhku íkku nwt yk {tºku÷k {qXe yzËÚke n{ýkt
s ík{Lku Þ{Ãkwhe{kt ÃknkU[kze ËEþ. (5) nu hksLkT ! yk «{kýuLke ðkýe îkhk rMkØkuLku ¼Þ Ãk{kzLkkh
íku çkúkñý «íÞu ©enrh çkkuÕÞk fu, nu {q¾o ! íkwt yk çkÄk rMkæÄkuLku Lkknf þk {kxu MktíkkÃku Au. ! íkkhk suðku
íkwåA {kLkðe þwt fhe þfþu ? (6) ©enrhyu yk «{kýu fÌkwt yux÷u íku çkúkñý çkkuÕÞku fu nu ðýeo ! íkkhk{kt
òu Mkk{ÚÞo nkuÞ íkku ynª ykðe ò. íkuÚke ðýeo hMkkuE r¢ÞkLkku íÞkøk fheLku íku çkúkñýLke MkL{w¾ ðeh-
ykMkLk ðk¤eLku çkuXk. (7) íkuÚke ÃkkuíkkLke {khý rðãkÚke Mkðo rMkØkuLku ftÃkkðíkk íku çkúkñýu, ¼økðkLk
Lke÷ftXLku {khðk {kxu fk÷e¼ihð ykrËLkk {tºkku ðzu ðehkuLku {kufÕÞk. (8) Ãký íku Mkðuo ðehku ¼økðkLk
Lke÷ftXLke Mkk{wt Ãký òuE þõÞk Lkrn yLku ÃkkAk VheLku yr¼[kh fhLkkhk íku çkúkñýLku s{eLk WÃkh
Ãkkze LkkÏÞku íkuÚke íku {qAkoðþ ÚkE økÞku. (9) ûkýðkh ÃkAe íku QXâku yLku Lke÷ftXLkk Lkkþ {kxu íkuýu
½ýk WÃkkÞku fÞko Ãký íku Mkðuo rLk»V¤ økÞk. (10) ÃkkuíkkLkk økðoLkwt ¾tzLk ÚkðkÚke íku çkúkñý ykËhÃkqðof
Lke÷ftX ðýeoLku Lk{Mfkh fheLku ½uh økÞku yLku íku çkúkñýu ykÃku÷k yLLkLku s{eLku ©enrh íkÚkk rMkØkuyu
íÞkt s hkrºk rLkðkMk fÞkuo. (11) ½uhykÔÞk ÃkAe ËwüçkwrØ ÚkðkÚke íku çkúkñýu {æÞhkrºkyu {ã{ktMkÚke
fk¤¼ihðLkwt ÃkqsLk fÞwO yLku Lke÷ftXðýeoLku {khe Lkk¾ðk {kxu íkuLku {kufÕÞku. Ãkhtíkw ðýeo íkku íkuLkkÚke ÷uþ{kºk
Ãký ¼Þ ÃkkBÞk Lkrn. (12) rºkþq¤Äkhe, rËøktçkh yLku ¼ÞkLkf {w¾kf]ríkðk¤ku ¼ihð Lke÷ftX ðýeoLke
Mk{eÃku ykðeLku Úkkuzu Ëqh Q¼ku hÌkku, Ãkhtíkw ðýeo íkku íkuLkkÚke ÷uþ{kºk Ãký ¼Þ ÃkkBÞk Lkrn. (13) íku
½kíkfe ¼ihð «kík:fk¤ MkwÄe íÞkt Q¼ku hÌkku ÃkAe ÃkkuíkkLku {kuf÷Lkkh çkúkñýLku {khe Lkk¾ðk {kxu Ãk÷kÞLk
ÚkE síkk ¼ihð «íÞu ©e nrh çkkuÕÞk fu, (14) nu ¼qíkuþ ! íkkhu yu çkúkñýLkku ðÄ fhðkLkku LkÚke fu{fu
{U íkuLkwt yLLk ¾kÄwt Au. ÃkAe íku ¼ihðu çkúkñýLke ÃkkMku sELku Lke÷ftX ðýoLkeLkwt WÃkhkuõík ð[Lk íkuLku fne
Mkt¼¤kÔÞwt. (15) Lke÷ftX ðýeoLkwt ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku íku çkúkñý yrík ykùÞo ÃkkBÞku yLku ðýeoLku MkkûkkíkT
Eïh òýeLku íku{Lkku ykr©ík ÚkÞku (16) ÃkAeÚke ðuËrðÁØ fki÷kýoykrË økútÚkkuLkku íÞkøk fheLku, ¼køkðíkøkeíkk
ykrË økútÚkku ¼ýeLku ©enrhLkku ¼õík çkLÞku. (17) su rMkØkuLku yr¼[kh fhLkkh çkúkñýLkk fü Úkfe
©enrhyu AkuzkÔÞk níkk íku Mkðuo ©enrhLkk yiïÞo«íkkÃkLku òuELku íku{Lkk rþ»Þ ÚkÞk yLku íÞkhçkkË
©enrhLke yk¿kkÚke Ãk]Úðe WÃkh rð[hý fhðk ÷køÞk. (18) íÞkhçkkË ©enrh Lkð÷¾k Ãkðoík íkhV økÞk.
íÞkt Lkð ÷k¾ rMkØkuLkkt ykMkLkku ykðu÷kt Au. (19) ÞkuøkeykuLku Ãký suLkkt ËþoLk Ëw÷o¼ Au íkuðk «rMkØ
rMkØ{wõíkku su íÞkt Ãkðoík WÃkh hnu÷k Au íku MkðuoLkwt ©enrhyu yuf MkkÚku (yLkuf YÃk Äkhý fheLku) ËþoLk
fheLku íku{Lku n»koÃkqðof Lk{Mfkh fÞko. (20) íkÚkk íku rMkØkuyu Ãký ©enrhLku òuELku «eríkÃkqðof ¼økðkLk
Lke÷ftXLku Lk{Mfkh fÞko ©enrh Ãký ÃkkuíkkLkk ¼õík yuðk íku Mkðo rMkØkuLku ykLktË WÃkòðíkk Úkfk íku Ãkðoík
WÃkh ºký rËðMk hÌkk. (21) íÞkhçkkË, {Lkw»ÞkuLku yøkBÞ yuðk íku Lkð÷¾k Ãkðoík WÃkhÚke nÂMík{køkuo
Lke[u QíkheLku ©enrh Ãkkuíku yuf÷k s ðzðk fwtz Lkk{Lkk íkeÚko «íÞu økÞk. (22) íÞkt s{eLk{ktÚke yuf
MkkÚku ðkÞw yÂøLk yLku Ãkkýe ºkýuÞLkku r{r©ík Mk{wn Lkef¤íkku níkku íkuLku ©enrhyu ykùÞoÃkqðof òuÞku yLku
ºký rËðMk íÞkt hkufkÞk. (23) íÞktÚke yÂøLk rËþk{kt øktøkk LkËe yLku Mk{wÿLkku ßÞkt Mktøk{ ÚkkÞ Au íÞkt
©enrh økÞk íÞkt ºký rËðMk hkufkELku MLkkLk fÞwO. (24) íÞktÚke ÃkAe Lkkifk{kt çkuMkeLku Mk{wÿ¾kze Ãkkh
fheLku ©enrh frÃk÷k©{u økÞk. íku yk©{Lke [khu çkksw ½q½ðkxk fhíkku Mk{wÿ ykðu÷ku Au. (25) íÞkt
yuf {kMk MkwÄe hkufkELku frÃk÷ ¼økðkLkLkkt ËþoLk fÞkO yLku íÞkhçkkË søkLLkkÚkÃkwhe{kt ykÔÞk. (26)
íku søkLLkkÚkÃkwheLke ÃkkMkuLkk Mk{wÿ{kt íkÚkk #ÿãwBLk Lkk{u Mkhkuðh ykrË íkeÚkkuo{kt {Lkw»Þku ©ØkÃkqðof «ríkrËLk
MLkkLk fhu Au. (27) íku Lkøkh{kt ©e nrhyu ËMk {kMk MkwÄe rLkðkMk fÞkuo.íku ËhBÞkLk ËwüçkwrØðk¤k íku
yMkwhkuLku ÃkhMÃkh ÿkun fhðkÚke ¼Þtfh ÞwØ ÚkÞwt. (28) çku {kMk MkwÄe [k÷u÷k íku ÞwØ{kt, ©enrhLke
{kÞk{kt {kun Ãkk{eLku nòhku yMkwhku, þ†ku ðzu ÃkhMÃkhMk AuËkELku, {]íÞw ÃkkBÞk. (29) íÞkhÃkAe íku
Lkøkh{kt hnu÷k Ëiðe SðkuLku ©enrhyu çkkuÄ ykÃkeLku Ëwhk[khLkku íÞkøk fhkðe MkL{køkuo [÷kÔÞk. (30)
©enrhyu íku Mkðuo ËiðeSðkuLku y®nMkkrËf Mkðuo Ä{kuo íkÚkk f]»ý¼ÂõíkLkku WÃkËuþ ykÃÞku íÞkhçkkË íku
ËiðeSðkuyu Ãkqsu÷k ©enrh, íÞktÚke Ërûký rËþk íkhV [kÕÞk. (31) rËÔÞ ËunÄkhe Ä{oÇkÂõíkÚke MkËk
MkuðkÞu÷k íku ©enrh yuf÷k s, MkuíkwçktÄ Lkk{u íkeÚko{kt sðkLkku {LkkuhÚk fheLku, ykrËfq{o Lkk{u íkeÚko{kt ykÔÞk.
(32) íÞktÚke {nkyhÛÞ{kt rð[híkk ©enrh, {kLkMkÃk¥kLk{kt ykÔÞk. íÞkt MkºkÄ{ko hkòyu yrík¼kðÚke
©enrhLke Ãkqò fhe. (33) ©enrh, íÞkt yufktík{kt ykðu÷k yuf ykux÷k WÃkh ðkMk fhíkk níkk. íku Mk{Þu
íÞkt hnuLkkhk yMkwhkuyu ©enrhLku {khðk {kxu íku{Lke WÃkh ÃkÚÚkhkuLkku ðhMkkË ðhMkkÔÞku. (34) MktæÞk
Mk{ÞÚke çkeò rËðMku ÃkhkurZÞk MkwÄe yMkwhkuyu ÃkÚÚkhku LkkÏÞk. íkuLkku ©enrhLkk ykux÷kLke [kuíkhV Zøk÷ku
ÚkÞku. (35) ©enrhLku yufÃký ÃkÚÚkh ÷køÞku Lkrn. çkeò rËðMku Mkðkh{kt ©enrhf]ík ykðwt {kuxwt ykùÞo
òuELku hkò íkÚkk LkøkhsLkku rðM{Þ ÃkkBÞk. (36) yux÷u íku çkwrØþk¤e hkò {nkÃkwÁ»k ©enrhLku Ë¥kkºkuÞ
¼økðkLk òýeLku íku{Lkku ykr©ík ÚkÞku yLku íku{Lkwt s rLkíÞ ¼sLk fhðk ÷køÞku. (37) íÞkh ÃkAe nu
hksLkT ! Ä{o¿k íku hkòyu, Mkðuo yMkwhkuLku ©e nrhLkk îu»ke òÛÞk íkuÚke ÃkkuíkkLkk ¼Þtfh MkiLÞ îkhk íku Mkðuo
yMkwhkuLkku Lkkþ fÞkuo. (38) ÃkkÃke yMkwhkuLkku Lkkþ ÚkÞu÷ku òuE, MkºkÄ{ko hkòyu ©enrhLke Míkwrík fhe
íkuÚke ©e nrh «MkLLk ÚkÞk yLku ÃkAeÚke ðUfxkrÿ Lkk{Lkk {nkÃkðoík{kt ykÔÞk. (39) íÞkt ðUfxLkkÚk Lkk{u
rð»ýwLkk ËþoLk fhe ÃkAe íÞktÚke íkuyku rþðfkt[e økÞk. íÞktÚke íkuyku rð»ýwfkt[e økÞk yLku íÞktÚke íkuyku
©ehtøkûkuºk{kt ykÔÞkt. (40) íÞkt ysL{k yuðk ©enrhyu ÃkkÃkLkkrþLke fkðuhe LkËe{kt MLkkLk fÞwO. íku
fkðuheÚke ÃkqðorËþk{kt ykðu÷e økkZ ð]ûkkuÚke {Lkkunh ÷køkíke yuf Vq÷ðkze ©enrhyu òuE. (41) íÞkt
çku {kMk hkufkELku ði»ýðku MkkÚku [[ko fheLku íku Ëuþ{kt Úkíke Ãkþw®nMkk ykrË Ëwhk[khLkku Lkkþ fÞkuo. (42)
íku htøkûkuºkÚke Mkðkuo¥k{ MkuíkwçktÄ Lkk{u íkeÚko{kt økÞk. íÞkt Mk{wÿ MLkkLk fhe hk{uïh ¼økðkLkLkkt ËþoLk fÞkO.
(43) íku MkuíkwçktÄ hk{uïh{kt çku {kMk hkufkELku ©enrh ÃkAe íÞktÚke MkwtËhhks Lkk{u rð»ýwûkuºk{kt økÞk yLku
ÃkAe íÞktÚke ¼qíkÃkwhe Lkk{u íkeÚko{kt økÞk. (44) nu hksLkT ! íÞkt hk{kLkwò[kÞo {qŠíkLkwt ËþoLk-ÃkqsLk fheLku
íÞktÚke ©enrh fLÞkfw{khe økÞk. (45) íÞktÚke ©enrh ÃkÈLkk¼ sLkkËoLk Lkk{u íkeÚko{kt økÞk yLku íÞktÚke
ykrËfuþð Lkk{u rð»ýwMÚkkLk{kt ykÔÞk. (46) íÞkt çku nòh þ†Äkhe yMkwhku hnuíkk níkk. íkuyku ©enrhLku
{khðk RåAíkk níkk. Ãkhtíkw ©enrhyu íÞktLkk hkò Úkfe íku{Lkku Lkkþ fhkÔÞku. (47) Ãkqðuo {kLkMkÃk¥kLk{kt
su{ MkºkÄ{ko hkòyu yMkwhkuLkku Lkkþ fÞkuo níkku íkuðe s heíku yk çkwrØþk¤e hkòyu Ãký ©enrhLke ytíkÞko{e
«uhýkÚke yMkwhkuLkku Lkkþ fÞkuo. (48) íÞktÚke «¼w {÷Þk[÷ Lkk{Lkk fw÷Ãkðoíku økÞk. íÞkt Ãkkt[ rËðMk
hkufkELku Mkkûke økkuÃkk¤ Lkk{Lkk rð»ýwLke «rík{kLkkt ËþoLk fÞkO. íÞktÚke [tÿ¼køkk LkËe Þwõík Ãkwtzr÷f
(ÃktZhÃkwh) Lkk{u íkeÚko{kt ykÔÞk. (49) íÞkt çku {kMk MkwÄe hkufkELku [tÿ¼køkk LkËe{kt MLkkLk fheLku rLkíÞu
rðê÷LkkÚkSLkkt ËþoLk fÞkO. (50) ÃkAe Ä{ofw{kh, rðê÷LkkÚkSLku Lk{Mfkh fheLku «u{Ãkqðof ¼uxeLku
ËtzfkhÛÞ{kt økÞk. (51)ÃkAe ©e nrh íku ËtzfkhÛÞLke «Ërûkýk fheLku LkkrMkf Lkøkh{kt ykÔÞk. íÞkt
Mk{eÃk{kt hnu÷k ºÞtçkfuïh (rþðS)Lkkt ËþoLk fhe íkkÃke LkËe íkhV ykÔÞk. (52) íkkÃke LkËe{kt MLkkLk
fheLku íÞktÚke Lk{oËk LkËeyu sELku yrík ykLktË ÃkkBÞk. ÃkAeÚke {ne LkËeLku Ãkkh fheLku Mkkçkh{íke LkËeyu
ykÔÞk. (53) nu hksLkT ! íÞkhÃkAe ©enrh ¼e{LkkÚk yLku økkuÃkLkkÚk {nkËuð ykÔÞk. ÃkAe íku «¼w
Ãkt[íkeÚkoLku fhíkk fhíkk {ktøkhku¤ Lkøkh{kt ykÔÞk.
ÔÞkÃkfuþ ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrh íkeÚkkoxLk fhe {ktøkhku¤ ÃkÄkÞko íku Lkk{u Mkwzíkk÷eMk{ku
yæÞkÞ - 48
(1) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! «¼wyu yk «{kýu íkeÚkkuo{kt rð[hý fheLku sLkrþûkkÚkuo
Ãkkuíku ¼køkðíkÄ{oLkwt Ãkk÷Lk fhe fhkðeLku ÃkkuíkkLkk «íkkÃk ðzu íkeÚkkuo{kt hnu÷k yÄ{oLkk MkøkoLku {q¤{ktÚke W¾kze
LkkÏÞku. (2) MkíkTþk† Mkt{ík MktðkËkuÚke ©e nrhyu Ãkk¾tz økwÁykuLkku Ãkhk¼ð fÞkuo Lku {w{wûkwykuLke
Ãkk¾tzeøkwÁyku Úkfe hûkk fheLku íku{Lku MktMk]rík{ktÚke {wõík fhkÔÞk. (3) ©enrhyu Ãkkuíku íkÃk yLku çkúñ[ÞkorËf
rLkÞ{kuLkwt yk[hý fheLku íÞkøke íkÚkk íkeÚkoðkMkesLkkuLku yk[kh-rð[kh yLku ðíkoLk rþ¾ðkzâwt. (4- 5-
6) íku ©enrh hkøkîu»kkrËÚke hrník, MknLkþe÷, sxkÄkhe, rLkMÃk]ne, yÃkrhøkúne fuð¤ fkiÃkeLkÄkhe,
nu{tíkkrË Éíkwyku{kt Ãký hkrºkrËðMk ð†krËÚke hrník, ¾¼k WÃkh fkr¤Þkh {]øk[{o Äkhý fhu÷k, fuð¤
nkzfkt yLku [k{ze s çkkfe hnu÷k þhehðk¤k, yrLk{u»k Lkuºkkuðk¤k, [iíkLÞ{kºkLku «fkrþík fhLkkhk,
MðMðYÃk{kt MkËkÂMÚkík, ¼ÞsLkf MÚkkLkku{kt Ãký MkËk yufkfe, MkËk økk{ çknkh ð]ûk Lke[u s ðMkLkkhk,
rºkfk¤ MLkkLk yLku f]»ý ÃkqsLk fhLkkhk níkk. f]»ýÃkqsLkLkk ytíku ¼køkðíkLkk Ëþ{MftÄ{kt hnu÷e
hkMkÃkt[kæÞkÞeLkku rLkíÞ ÃkkX fhíkk. (7) ð¤e íku «¼w ºkýuÞ fk¤{kt Ãkqhf ykrË «kýkÞk{ku fhíkk yLku
MðuåAkÃkqðof Xtze{kt Ãký yÂøLkLkwt MkuðLk fhíkk Lk níkk. (8) ËunkLkwMktÄkLku hrník, fktxkfktfhkyku{kt Ãký
Ãkøkh¾kt rðLkk s [k÷íkk íkÚkk {køko{kt fkuEÃký {Lkw»ÞLku hMíkku ÃkqAíkk Lkrn. (9) ©enrh ¼Þtfh
ðLkÃkðoíkku{kt Ãký rLk¼oÞ ÚkELku rð[híkk íku{ Aíkkt Ãký fkuEÃký MÚk¤{kt ®Mkn, ðk½, MkkÃk, hkûkMkkrË,
½kíkf «kýeyku RíÞkrË íku{Lku ftE Eò fhíkk Lkrn. (10) ð¤e fkuE ð¾ík yLLk {¤íkwt, õÞkhuf V¤,
õÞkhuf {q¤ íkku õÞkhu ÃkktËzkt ¾kíkk íkku õÞkhuf ¼kusLk fÞko ðøkh s fuð¤ s¤ÃkkLk fheLku hnuíkk. (11)
fux÷kf rËðMkku MkwÄe {kºk ðkÞw ¼ûký fheLku hnuíkk. õÞkhuf yÞkhÞwt yLLk {¤u íkku s s{íkk, Lkrn íkku
WÃkðkMk fhíkk. õÞkhuf íkku f]åAðúíkÃkhkÞý hnuíkk. (12) h{ýeÞ Ãkt[rð»kÞku{kt MkËk yLkkMkõík hnuíkk
yLku †eòríkLke íkku øktÄ Ãký MknLk fhe þfíkk Lkrn. (13) nu rLk»ÃkkÃk hksLkT ! ©enrh Mkðuo yufkËþeyku
íkÚkk ¼økðkLkLkk sL{rËðMkkuyu yLLkLke øktÄ Ãký LkkrMkfkÚke ÷uíkk Lkrn. (14) íkuÚke fux÷kf yLÞ íÞkøke
íkÃkMðesLkku, yríkíkÃkMðe yuðk ©enrhLku òuELku, íku{Lkk suðwt Wøkú íkÃk fhðkLke RåAkÚke ©enrhLkku Mk{køk{
fhðk ÷køÞk. (15) íku{ Aíkkt Ãký suyku Ëunkr¼{kLke níkk íkuyku WÃkðkMkkrËLkk fükrËÚke ÃkezkRLku «¼wLke
Mk{eÃku hne þõÞk Lkrn. (íkku ÃkAe íku{Lkk suðwt íkÃkLkwt yk[hý íkku õÞktÚke fhe þfu ?) (16) yu çkÄk
íkku fkuE ºký, Ãkkt[, Mkkík Lku Ëþ rËðMk íku{Lkku Mk{køk{ fheLku Ãk÷kÞLk ÚkE økÞk. (17) {Lkw»ÞÚke Lk
ÚkE þfu íkuðe frXLk íkÃkùÞko fhíkkt yLku ðLkrð[hý fhíkkt Mkkík ð»ko yLku yuf{kMk sux÷ku Mk{Þ ðerík
økÞku. (18 - 19) íÞkhçkkË ©enrh rð¢{ Mktðík 1856Lkk ð»kuo, MkqÞo ËrûkýkÞLk{kt níkku íÞkhu, þwõ÷
MktðíMkh{kt, ©kðý ðËe AêLkk rËðMku ÷kus Lkk{u økk{{kt ykÔÞk. (20) Qæðohuíkk, rsíkurLÿÞ, Ëun{kt
Lkkzeyku Ëu¾kÞ Au íkuðk þhehðk¤k ©enrh ÷kus økk{Lke çknkh ykðu÷e ðkðLkk rfLkkhu ½ze ðkh çkuXk.
(21) MkíÃkwÁ»kku{kt {kLÞ yuLk MkËTøkwýkuÚke «rMkØ yuðk hk{kLktË Mðk{eLkk rþ»Þ Mkw¾kLktË Mðk{e íku ð¾íku
MLkkLk fhðk íku ðkð WÃkh ykÔÞk. (22) íku ð¾íku MkkÄwrLkc Mkw¾kLktËSyu ðkð WÃkh çkuXu÷k ðýeohks
Lke÷ftXLku òuÞk íÞkhçkkË æÞkLkrLkc yLku íkÃkkuÄLk yuðk ¼økðkLk Lke÷ftX «íÞu Mkw¾kLktË Mðk{e çkkuÕÞk.
(23) Mkw¾kLktË Mðk{e fnu Au - nu ðýeo ! ík{u õÞktÚke ykÔÞk Aku ? yLku õÞkt sðkLkk Aku ? yk «{kýu
ÃkqAâwt íkuÚke ðýeo çkkuÕÞk. (24) Lke÷ftXðýeo fnu Au - nu MktíkðÞo ! nwt W¥kh fkuþ÷ Ëuþ{ktÚke íkeÚkkoxLk
fhíkku fhíkku EïhuåAkÚke ynª ykÔÞku Awt. ykÃk fkuý Aku ? fkuLkk rþ»Þ Aku ? (25) yk «{kýu ÃkqAâwt
íkuÚke Mkw¾kLktËS çkkuÕÞk fu nu çkúñLkT ! íkÃk{kt Ár[ðk¤ku nwt Mkw¾kLktË Lkk{Lkku MkkÄw Awt Lku MkËTøkwÁ hk{kLktË
Mðk{eLkku rþ»Þ Awt. (26) hk{kLktË Mðk{eLkk íÞkøke rþ»Þku{kt {wõíkkLktËS yøkúuMkh Au yíÞkhu íkuyku
ynet, {khk Mkrník Ãk[kMk MkkÄwykuLke MkkÚku hnu Au. (27) íku {wõíkkLktËS rLkíÞ íkÃk, ¼økðËT¼Âõík,
yüktøkÞkuøk yLku çkúñrðãkÚke yrík {kuxk Au Aíkkt Ãký ykÃk suðk {wrLkykuLkk ËþoLkLke RåAk hk¾u Au.
(28) íku {wõíkkLktË {Lkw»Þkuyu ËþoLk fhðk ÞkuøÞ Au yLku y{khk suðk MkkÄwykuyu Ãký Mkuðk fhðk ÞkuøÞ
Au. íku{ Aíkkt Ãký ykÃk suðk íkÃkMðeykuLke Mkuðk fhðkLku yÚkuo økwÁ hk{kLktËMðk{eyu íku{Lku yºku ÷kus
økk{{kt hkÏÞk Au. (29) nu {wrLk ! ykÃk íkÃkMðeyu {khe MkkÚku ykðe {wõíkkLktË Mðk{eLku ykÃkLkwt ËþoLk
ykÃkðwt òuEyu yLku ykÃk òu íÞkt Lkrn ÃkÄkhku íkku íkuyku Ãkkuíku s ynª rLkùu ykðþu. (30) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mkw¾kLktËLkk ykðkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku, ykðk MkkÄwykuLkkt ËþoLk yu s íkeÚkoÞkºkkLkwt
V¤ Au yu{ òýeLku ©enrh {wõík{wrLkLkkt ËþoLk {kxu QXâk. (31) Mkw¾kLktËSLke MkkÚku {wõíkkLktË Mðk{eLkk
yk©{ «íÞu økÞk. íÞkt {wõíkkLktËkrË Mkðuo MkkÄwyku ©enrhLku òuELku ÃkkuíkkLkk MÚkkLkuÚke Q¼k ÚkELku ©enrhLke
MkL{w¾ ykÔÞk. (32) QXeLku Mkk{k ykðíkk {wõíkkLktËkrË Mkðuo MkkÄwykuLku ©enrhyu «ýk{ fÞko yLku
íku Mkðo MkkÄwykuyu «eríkÃkqðof ©enrhLku «ýk{ fÞko. ÃkAe ©enrh Lku {wõíkkLktËkrË MkkÄwyku ÃkhMÃkh fwþ¤
Mk{k[kh ÃkqAeLku ÞÚkkÞkuøÞ MÚkkLku çkuXk. (33) íÞkhçkkË MkkûkkíkT íkÃkLke {qŠík suðk ðýeohks ©enrhLku
òuELku {wõíkkLktËSyu {Míkf Lk{kðeLku ©enrh «íÞu çkkuÕÞk. (34) nu çkxwf çkúñ[khe ! ykÃkLkk ËþoLkÚke
nwt f]íkf]íÞ ÚkÞku Awt fkhý fu su ËþoLk ¾qçk «ÞkMkkuLku ytíku s ÚkkÞAu, íku ËþoLk {Lku rðLkk«ÞkMku «kó ÚkÞwt
Au. (35) ykÃk ËÞk¤wyu {khe WÃkh {kuxe f]Ãkk fhe Au fu{ fu ykÃkLku rð»ku s «erík Au íku{ Aíkkt Ãký
ík{u [k÷eLku yºku {khk yk©{u ykÔÞk Aku. (36) nu ðýeohks ! ykÃk suðk {kuxk ÃkwÁ»kLkk ykøk{LkÚke,
{khk suðk {w{wûkwLkwt rLkùu íkífk¤ fÕÞký ÚkkÞ Au. (37) nu ðýeoðÞo ! ÃkqðuoLkkt {khkt fkuý òýu õÞkt
þw¼f{kuoLku Ãkrhýk{u ykÃkLkwt yºku ykøk{Lk ÚkÞwt nþu ! yk{ fneLku íku {wõík{wrLkyu ©enrhLkwt ykríkÚÞ
fÞwO. (38) íÞkhçkkË LkuºkkuLku ykLktË ykÃkLkkhk, íkÃkÚke MkqÞoMk{kLk fktríkðk¤k, hkøkkrË hrník, þktík
MðYÃkðk¤k, ðýeohks Lke÷ftXLku òuELku yLÞ MkkÄwyku Ãký íku{Lkk ytíkh{kt rðrðÄ «fkhLkk íkfo fhðk
÷køÞk. (39) ynku ! yíÞkh MkwÄe ½ýk Þkuøkeyku yLku íkÃkMðeyku yk Ãk]Úðe WÃkh òuÞk Au Ãký yk{Lkk
suðk íkku fkuE yksrËLk ÃkÞOík òuÞk fu Mkkt¼éÞk LkÚke. (40) ynku ! yk ðýeoLkwt Mkwfku{¤ þheh õÞkt
yLku íku{Lkwt Wøkú íkÃk õÞkt ? yk fkuE Mkk{kLÞ {Lkw»Þ LkÚke Ãkhtíkw yMkkÄkhý yLku Mkðkuo¥k{ Au çkúñk, rþð
yÚkðk rð»ýw nkuðk òuEyu. (41) íkuÚke Mkðkuo¥k{ yk ðýeoLkwt su ËþoLk ÚkÞwt íku çknw s W¥k{ ÚkÞwt Au. nu
hksLkT ! yk «{kýu íku MkkÄwykuLkkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku ©enrh {wõíkkLktË Mðk{e «íÞu çkkuÕÞk, (42) nu
{wõíkkLktË {wrLk ! MkíkTþk†ku{kt fÌkk «{kýuLkk ík{u Mkk[k MkkÄw Aku. íkuÚke ykÃkLkk ËþoLkÚke {Lku ½ýku ykLktË
ÚkÞku Au. (43) nu {wrLk ! ík{u õÞk økwÁLkk yk©ÞÚke yk ½kuh fr¤fk¤{kt Ãký Mkðuo RrLÿÞkuLku SíkeLku
rLk¼oÞ Úkfk ©ef]»ýLkwt ¼sLk fhku Aku íku fnku. (44) yk «{kýu ÃkqAðkÚke {wõíkkLktË {wrLk çkkuÕÞk, nu çkxwf!
y{khk økwÁðÞoLkk [hýf{¤Lkk yk©ÞÚke s yk ÷kuf{kt y{u, rsíkurLÿÞ ÚkELku rLk¼oÞ Úkfk ©ef]»ýLkwt
¼sLk fheyu Aeyu. (45) ©eLke÷ftX ðýeo fnu Au - nu {wõíkkLktË {wrLk ! su økwÁLkk [hýf{¤Lkku yk©Þ
fheLku ík{u rsíkurLÿÞ ÚkELku rLk¼oÞ ÚkÞk Aku íku ík{khk økwÁ õÞkt «økx ÚkÞu÷k Au ? (46) nu rLk»ÃkkÃk
{wõíkkLktËS ! ík{khk íku økwÁLkwt Lkk{ þwt Au ? íku fkuLkk Ãkwºk Au ? íku{Lke Mk{krÄ fuðe Au yk çkÄwt {Lku
fnku. (47) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íkÃkf]þ Lke÷ftXðýeoyu yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke çkwrØþk¤e
{wõíkkLktËSyu òÛÞwt fu yk ðýeo yrík çkwrØ{kLk Au. {kxu íkuyku íku{ýu ÃkqAu÷k «&™kuLkku W¥kh fhðk ÷køÞk.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrh-{wõíkkLktË Mðk{e Mk{køk{ rLkYÃký Lkk{u yzíkk÷eMk{ku
yæÞkÞ - 49
(1) {wõíkkLktË Mðk{e fnu Au - nu çkúñ[kheS ! yÞkuæÞkLkøkh{kt ysÞ Lkk{u yuf Ãkrðºk
MkhðheÞ çkúkñý níkk. íku{Lkwt økkuºk f~ÞÃk níkwt. (2) nu çkúñ[khe ! íku{Lke þk¾k ykï÷kÞLke níke.
íkuyku ©ef]»ýLkk ¼õík, rsíkurLÿÞ, ÉøðuËe, MðÄ{o{kt rLkckðkLk, rðîkLk yLku çknw©wík níkk. (3) íku
çkúkñý yLku Mkw{rík Lkk{Lkk Ãkríkðúíkk †e Úkfe, ËwðkoMkk{wrLkLkku þkÃk Ãkk{u÷k Mk{Úko WæÄðS ©kðý {kMkLke
f]»ý sL{kü{eLkk (rð. Mkt. 1795) hkus Mkðkhu «økxâk. (4) íku ð¾íku ykLktrËík ÚkÞu÷k Ëuðíkkykuyu
ËwtËwr¼Lkk LkkË fÞko, Ãkw»Ãkð]rü fhe yLku økktÄðkuo íkÚkk rfLLkhkuyu økkLk fÞwO níkwt. (5) íÞkhçkkË ysÞ rð«u
ÃkkuíkkLku ½uh sL{u÷k ÃkwºkLkk ðuËkuõík heíku òíkf{korË MktMfkh fheLku íku{Lkwt Lkk{ hk{þ{ko Ãkkzâwt. (6) ÃkAe
íku hk{þ{ko ÃkkuíkLke çkk¤[uükykuÚke {kíkk-rÃkíkkLku ykLktË Ãk{kzíkk Úkfk, þwõ÷ ÃkûkLkk [tÿLke ÃkuXu rËðMku
rËðMku ð]rØ Ãkk{ðk ÷køÞk. (7) rÃkíkkyu çkwrØ{kLk yLku çkk¤¢ezk{kt yLkkMkõík hk{þ{koLkku Þ¿kkuÃkðeík
MktMfkh fÞkuo yLku ÃkAeÚke çkúñ[Þko©{{kt hneLku økwÁ ÃkkMkuÚke MkíkTþk†Lkku yÇÞkMk fÞkuo. (8) ÃkqðuoLkk
MktMfkhLku ÷eÄu çkkÕÞkðMÚkk{kt s íku hk{þ{ko Ä{o¿kkLk yLku ðihkøÞuÞwõík ©ef]»ýLke ¼Âõík fhðk ÷køÞk.
(9) ¼økðËT¼ÂõíkLku ÷eÄu íkuyku ½h{ktÚke yLkkMkõík ÚkÞk yLku íkeðú ðihkøÞLku ÷eÄu øk]níÞkøk fheLku
ykí{kLktË Lkk{Lkk Þkuøke ÃkwÁ»kLku {éÞk. (10) íku{Lke ÃkkMkuÚke Ëeûkk ÷ELku íkuyku hk{kLktË Mðk{e íkhefu
rðÏÞkík ÚkÞk. íÞkhçkkË íku ykí{kLktË Mðk{e ©ef]»ýMðYÃkLkwt rLkhkfkhÃkýu «ríkÃkkËLk fhu Au yu{ ßÞkhu
hk{kLktË Mðk{eyu òÛÞwt íÞkhu íkífk¤ íku{ýu økwÁLkku íÞkøk fhe ËeÄku. (11) Úkkuzk Mk{Þ çkkË ©ehtøkûkuºk{kt,
hk{kLkwò[kÞo ÃkkMkuÚke ði»ýðeËeûkk Ãkk{eLku íku{Lke f]ÃkkÚke, økku÷fÄk{{kt, hkÄk÷û{e ykËef su{Lkwwt MkuðLk
fhu Au íku ©ef]»ýLkk ËþoLk fÞkO. (12) hk{kLktË Mðk{e yk «{kýu ©ef]»ýLkkt ËþoLk Ãkk{eLku VheÚke
ËunkLkwMktÄkLkLku Ãkk{eLku ÃkkuíkkLku Ãkqýofk{ {kLkðk ÷køÞk. (13) íÞkhçkkË Ãkqðuo f]»ýkðíkkh{kt s ÃkkuíkkLkk
Mðk{e MðÞt ©ef]»ýu økwÁÃkË ykÃku÷k íku QØðkðíkkh hk{kLktË Mðk{e, yLkuf {w{wûkwykuLku Ä{o¿kkLk yLku
ðihkøÞu Mkrník ¼ÂõíkLkku WÃkËuþ fhðk ÷køÞk. (14) nu çkúñ[khe ! yk «{kýu hk{kLktË Mðk{eLkku Wíf»ko
ÚkÞku íkuLku hk{kLkwò[kÞoLkk yLÞ ði»ýðku MknLk fhe þõÞk Lkrn yLku íkuÚke íku{Lkku îu»k fhðk ÷køÞk. (15)
íkuÚke hk{kLktË Mðk{eyu íku Mkt«ËkÞLkk rík÷f ykrË r[nTLkkuLkku íÞkøk fheLku íkuLkk fhíkkt r¼LLk yLku LkðeLk
Ãký hk{kLkwò[kÞoLkk økútÚkLku Mkt{ík yuðku QØðMkt«ËkÞ MÚkkÃÞku. (16) økwÁ hk{kLktË Mðk{eLke f]ÃkkÚke
yk WØð Mkt«ËkÞ{kt íku{Lkk rþ»Þ yuðk f]»ý¼õíkku ÓËÞ{kt ©ef]»ýLkwt MkkûkkíkT ËþoLk fhu Au. (17)
ð¤e MkkûkkíkT QØðkðíkkh hk{kLktË Mðk{e suLke WÃkh f]Ãkk fhu Au íku sLkku økku÷f Äk{{kt y¾tz hkMk h{e
hnu÷k ©ef]»ýLkkt ËþoLk fhu Au. (18) {kxu y{u hk{kLktË Mðk{eLku ©ef]»ýÚke shkÃký LÞqLk òýíkk LkÚke.
{Lkw»ÞkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo yíÞkhu yk Ãk]Úðe WÃkh ©ef]»ý s hk{kLktË Mðk{eYÃku rð[he hÌkk Au. (19)
nu çkúñ[khe ! {kxu {w{wûkw †e-ÃkwÁ»kkuyu ÃkkuíkkLkk {kuûkLke «króLku yÚkuo Mkðo«fkhu íku hk{kLktË Mðk{eLkk
[hýf{¤kuLkku yk©Þ fhðku òuEyu. (20) nu Lke÷ftX ! ík{u ÃkqAu÷kt {khk økwÁLkk sL{ yLku f{o {ut
ík{Lku fÌkkt. {khk økwÁLkk yk sL{f{oLkwt ©ðýfeŠíkLk fhðkÚke ©kuíkk yLku ðõíkk çktLku sýk rLkùÞ Ãkrðºk
ÚkkÞ Au. (21) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu hk{kLktË Mðk{eLkk sL{, f{o Mkkt¼¤eLku
©enrhLku ÃkkuíkkLkk rÃkíkk Ä{o íkÚkk çkúñkLkkt ð[Lkku «{kýu WØðkðíkkhLke M{]rík ÚkE ykðe yLku ÃkAeÚke
{wõíkkLktË Mðk{eLku Lk{Mfkh fheLku çkkuÕÞk.... (22) ©enrh fnu Au - nu {wrLk ! {khk rÃkíkk Ä{oËuð Ãký
hk{kLktË Mðk{eLkk s rþ»Þ níkk. íkuÚke nwt Ãký ík{khku s Awt. {kxu {kÁt su{ ©uÞ ÚkkÞ íku «{kýu {Lku
WÃkËuþ ykÃkku. (23) ð¤e hk{kLktË Mðk{eLkwt ËþoLk {Lku su{ çkLku sÕËeÚke ÚkkÞ íku{ fhku. íÞkhçkkË
{wõíkkLktË Mðk{eyu ÃkqAðkÚke ©enrhyu ÃkkuíkkLkk sL{f{korË rð»ku MktûkuÃk{kt fÌkwt. (24) íÞkhçkkË {wõíkkLktË
Mðk{e çkúñ[kheLkwt ykËhÃkqðof MkL{kLk fheLku çkkuÕÞk fu nu ðýeo ! ík{u ÄLÞ Aku fu{fu ík{u yu{ òýku
Aku fu {khk rÃkíkk-økwÁ íku yk hk{kLktË Mðk{e s Au. (25) MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{e yíÞkhu ¼wsLkøkh{kt
Au. çkuºký {rnLkk{kt íkuyku ynª rLkùu ykðþu s. (26) òu ykÃkLku íku hk{kLktË Mðk{eLkk ËþoLk fhðkt
s nkuÞ íkku, {khk ð[Lk{kt MkðoÚke rðïkMk hk¾eLku Mðk{e ynª ykðu íÞkt MkwÄe ykÃku ynª ÷kus{kt hkufkðwt.
(27) nu hksLkT ! yk «{kýu {wõíkkLktË Mðk{eyu fÌkwt íkuÚke ykËh-Mkífkh Ãkk{u÷k íku ðýeo ÃkkuíkkLkk
çkúñ[Þko©{Lkwt Ãkk÷Lk fheLku {wfíkkLktË ykrË {tz¤{kt s hneLku ÷kus økk{{kt hkufkÞk. (28) {wõíkkLktËMðk{e
íkÚkk yLÞ MkkÄwyku ßÞkhu Akýkt, ÷kfzkt fu ÃkktËzkt ÷kððkLkwt fnu íÞkhu {kLkhrník ©enrh íku ðMíkwyku íkífk¤
÷kðíkk yLku hMkkuE Ãký fhíkk. (29) MkðorLkÞtíkk ©enrh ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ nkuðk Aíkkt Ãký {ktËk MkkÄwykuLke
yLLks¤ íkÚkk [hý [ktÃkðkrËLke Mkuðkyku n»koÃkqðof fhíkk. (30) çkúñkrËfLku Ãký Ëw»«kÃÞ yuðk ¿kkLk
ðihkøÞ íkÚkk yiïÞkorËf MkËTøkwýku yk ðýeo{kt òuELku {wõíkkLktËkrË MkkÄwykuLku Ãký ÃkkuíkkLkk økwÁ hk{kLktË
Mðk{e{kt su{ MLkunÃkqðof rLkck níke íkuðe s ©enrh{kt Ãký ÚkE. (31) nu hksLkT ! hk{kLktË Mðk{eLkk
ËþoLk {kxu ©enrh çkk¤fLke su{ ykøkún fhíkk níkk fu nu {wõíkkLktËS nsw MkwÄe Mðk{e fu{ Lk ykÔÞk
! [k÷ku ykÃkýu íÞkt ËþoLkkÚkuo sEyu. ykðe [uükyku fhíkk ©enrh ÷kus{kt Wøkú íkÃkùÞko fhíkk níkk.
(32) ðhMkkËLke Äkhkyku MknLk fhíkk, nu{tík Éíkw{kt Ãkkýe{kt hnuíkk yLku økúe»{ Éíkw{kt Ãkt[kÂøLk íkkÃkíkk
níkk. (33) yk Ãk]Úðe WÃkh fkuEÃký çkwrØ{kLk ÃkwÁ»k çkúñrðãk MktçktÄe «&™ku¥kh{kt íkÚkk MktMf]ík íku{s
«kf]ík þk†ku{kt Ãký ©enrhLku Síke þfíkku Lk níkku. (34) yLku ©enrhLkwt MkwtËh MðYÃk, íkeðú íÞkøk yLku
LkkLke yðMÚkkLku òuELku «&™ku¥kh fhLkkhk íku Ãktrzíkku Ãký ykùÞo Ãkk{e síkk níkk yLk íkuyku Ãký rLkhtíkh
©enrhLkwt ¼sLk M{hý fhíkk níkk. (35 - 36) hk{kLktË Mðk{eLkk ËþoLkLke ykþkÚke {wõíkkLktË ykrË
MktíkkuLkk {tz¤{kt hnu÷k ©enrh, [iºk{kMk Ãkqhku ÚkÞku Ãký hk{kLktË Mðk{e Lk ykÔÞk íkuÚke ytíkh{kt yrík
¾uË ÃkkBÞk yLku íkuÚke {wõíkkLktË Mðk{eLku Lk{Mfkh fheLku fÌkwt, nu {wrLk ! hk{kLktË Mðk{e ynª ykððkLkku
ykÃku su ðkÞËku fÞkuo níkku íku ðeíke økÞku íku{ Aíkkt Ãký Mðk{e ykÔÞk Lkrn. (37) íkuÚke nwt rLkùu f{¼køke
Awt. Lkrn íkku ytíkÞko{e, Mðíktºk yLku ËÞk¤w ytík:fhýðk¤k íku Mðk{e fu{ Lk ykðu ? (38) Mðk{eLkk
ËþoLk rðLkk {Lku ytíkh{kt ÷uþ{kºk þktrík LkÚke. íkuÚke Mðk{eLkk ËþoLkkÚkuo ¼qsLkøkh sðkLke {Lku RåAk Au.
{kxu ík{u {Lku yk¿kk ykÃkku. (39) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - ©enrh yk «{kýu çkkuÕÞk íkuÚke {wõíkkLktË
Mðk{eyu Mkw{Äwh ð[LkkuÚke Ä{oLktËLk ©enrhLku hkS fhíkkt fÌkwt fu, (40) nu ðýeohks ! ykÃkýk økwÁ íku
Mðk{eLke yk¿kk rMkðkÞ ík{khu ¼qsLkøkh Lk sðkÞ. Mðk{e ðiþk¾ {kMk{kt sYhÚke ynª ykðþu s.
(41) {kxu ík{u ®[íkkLkku íÞkøk fhku yLku ¾çkhËkh ÚkELku yk Mktík{tz¤{kt hnku yLku ykÃkýu çktLku n{ýkt
s Mðk{e WÃkh Ãkºk ÷¾eLku {kuf÷eyu. (42) ÃkAe Mðk{eLkku sðkçk ykðu íÞkhu íku{Lkku yr¼«kÞ òýeLku
su{ ½xu íku{ fhòu. {wõíkkLktË Mðk{eyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke ðýeo íÞkt ÷kus økk{{kt s hÌkk. (42)
íÞkhÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eyu hk{kLktË Mðk{e WÃkh Ãkºk ÷ÏÞku yLku ðýeoLku Ãký Ãkºk ÷¾ðk fÌkwt. (44)
ÃkAe Ä{oLktËLk ¼økðkLk ©enrhyu su{kt çknw yr¼«kÞ ykðe òÞ íkuðku Ãkºk ÷¾eLku {wõíkkLktË Mðk{eLku
ykÃÞku. (45) ÃkAe MkkÄw©uc {wõíkkLktËSyu íku çktLku ÃkºkkuLku ¼uøkk çkezeLku {Þkhk{ ¼è Lkk{Lkk çkúkñýLku
ykÃÞk. (46) ÃkAe Wíkkð¤u [k÷eLku íku {Þkhk{ ¼èu, Mkkík{k rËðMku ¼qsLkøkh{kt ÃknkU[eLku, øktøkkhk{
{Õ÷Lku ½uh hnu÷k Mðk{e hk{kLktËSLku Lk{Mfkh fheLku íku çktLku Ãkºkku ykÃÞk. 47) ÃkAe MkkÄwr«Þ hk{kLktË
Mðk{eyu íku çktLku Ãkºkku ðktåÞk yLku Lke÷ftX ðýeoLku ykðu÷k òýeLku yrík«MkLLk ÚkÞk. (48) ðýeoLkk Ãkºk
WÃkhÚke íku{Lkku ÃkkuíkkLku rð»ku yrík¼kð òýeLku íkÚkk {wõíkkLktË Mðk{eLkk Ãkºk WÃkhÚke ðýeoLke Wøkú íkÃkùÞko
òýeLku Mk{Úko hk{kLktË Mðk{eLkk Lkuºkku{kt yktMkw ykÔÞk yLku økËTøkËT ftX ÚkE økÞk. (49)íÞkhçkkË
{Þkhk{ ¼è ÷kðu÷k íku çktLku ÃkºkkuLke ðkík, hk{kLktË Mðk{eyu MkwtËhS ykrËf ¼õíkkuLku Mkt¼¤kðe yLku
ðýeoLke ¾qçk «þtMkk fhe. (50) íÞkhçkkË nu hksLkT ! Mk¼k{kt þku¼kÞ{kLk hk{kLktË Mðk{eyu ©ef]»ý
Lkk{Lku íku ðýeoLku hkS fhðk {kxu, çkúñ[khe íkÚkk {wõíkkLktË Mðk{eLkk ÃkºkkuLkk «íÞw¥kh YÃku çku Ãkºkku ÷ÏÞk.

ßÞucrsík MktðkË{kt {wõíkkLktË Mðk{eyu ¼qsLkøkh «íÞu hk{kLktË Mðk{eLku Ãkºk {kuf÷kÔÞku íku Lkk{u
ykuøkýÃk[kMk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 49 >>
yæÞkÞ - 50
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu «òLkk yrÄÃkrík ! hk{kLktË Mðk{eyu MðÞt çktLku Ãkºkku ÷¾eLku
íkuLku {nkuh-AkÃk {kheLku, çkezeLku, {Þkhk{ rð«Lku ykÃÞk. (2) íÞkhçkkË rð«ðÞo {Þkhk{ ¼è íku Ãkºkku
÷ELku Wíkkð¤u [kÕÞk íku Mkkík{u rËðMku ÷kus økk{{kt ykÔÞk. (3) {Þkhk{ rð«u ÷kus{kt ykðeLku íku Ãkºkku
{wõíkkLktË Mðk{eLku ykÃÞk. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eyu ©enrhLku MkkÚku hk¾eLku íku çktLku Ãkºkku ðktåÞk. (4) nu
hksLkT ! íku Ãkºkku{ktÚke hk{kLktË Mðk{eLkku yr¼«kÞ òýeLku ©enrh íku Mktík{tz¤{kt s hÌkk yLku Mkðuo MktíkkuLku
Þkuøkf¤kyku þe¾ðíkk níkk. (5) íku {wõíkkLktËkrË MkkÄwyku ©enrhLke f]ÃkkÚke Úkkuzk s Mk{Þ{kt yüktøk-
ÞkuøkLku Mkkhe heíku þe¾eLku ÞkuøkLke rMkØ ËþkLku ÃkkBÞk. (6) íÞkhçkkË ðiþk¾ yLku yzÄku ßÞuc {kMk
Ãký ðeíke økÞku íkku Ãký hk{kLktË Mðk{e Lk ykÔÞk íkuÚke hk{kLktË Mðk{e{kt s rLk{øLk yuðk ðýeohks,
Mðk{eLkk ËþoLk {kxu yríkÔÞkfw¤ ÚkE økÞk. (7) hk{kLktË Mðk{e Ãký, ðýeoLkk ËþoLk fhðkLke RåAkÚke,
W¥k{ hÚk{kt çkuMkeLku íkÚkk ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuÚke ðªx¤kELku ¼qsLkøkhÚke ÷kus ykððk {kxu LkeféÞk. (8 -
9) ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ ykðíkk yLku rðhnÚke ykt¾{kt yktMkwykuðk¤k ¼qsLkøkhðkMke sLkkuLku, Mðk{eyu
Mke{kzuÚke ÃkkAk ðkéÞk yLku {køko{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ykLktË ykÃkíkk Úkfk ÃkeÃk÷kýk økk{{kt {nuíkk
Lkh®MknLku ½uh ÃkÄkÞko. (10) ÃkAe Mðk{eyu fwtðhS rð«Lku ÷kus {kufÕÞku. íku rð« íku s rËðMku ÷kus{kt
ykÔÞku yLku {wõíkkLktËS «íÞu çkkuÕÞku. (11) nu {wõíkkLktË {wrLk ! ËÞk¤w ©e hk{kLktË Mðk{eyu ík{Lku
çkÄkLku çkku÷kÔÞk Au íkuÚke ík{u çkÄk yíÞkhu ÃkeÃk÷kýk økk{u [k÷ku. (12) nu hksLkT ! ykðwt y{]ík{Þ
ð[Lk Mkkt¼¤eLku {wõíkkLktËkrË MkkÄwyku yrík n»ko ÃkkBÞk yLku [tÿkuËÞ ÚkÞk ÃkAe íku Mkðuo ÷kusÚke ÃkeÃk÷kýk
sðk LkeféÞk. (13 - 14) {wõíkkLktËkrË Mktíkku, Ëtze ËuðkLktË, ¼õíkhks ÃkðoíkçkkE yLku hk{kLktË Mðk{eLkk
ËþoLkLke WíftXkðk¤k çkeò nrh¼õíkku Lke÷ftX ðýeoLku ykøk¤ fheLku Mkíðhu [kÕÞk. íku ð¾íku yríkËwçko¤
ËunLku ÷eÄu ðýeoLku ïkMk [Zâku yLku íkuÚke {qAko Ãkk{eLku s{eLk WÃkh Ãkze økÞk. (15) íku{Lku Z¤e Ãkzu÷k
òuELku Mkðuou Mktíknrh¼õíkku íku{Lke Mk{eÃku ykÔÞk yLku íku{Lke Mkuðkþw©q»kk fhe íkuÚke ûkýðkh{kt s VheÚke
íkuyku Mk[uíkLk ÚkÞk. (16) ÃkAe {wõíkkLktËkrË Mktíkkuyu ðýeoLku fÌkwt fu nu ðýeoLkT ! ík{u Þkuøk Äkhý fhku.
ykÚke ©enrhyu ÞkuøkÄkhý fhe yLku íkuÚke ©enrh ÄLkw»Þ{ktÚke Aqxu÷k çkkýLke su{ {køko{kt [k÷ðk ÷køÞk.
(17) ©enrhLke ÃkkA¤ Ëkuzíkk {wõíkkLktËkrË Mkðuo MkkÄw íkÚkk nrh¼õíkku, ðhMkkËLkk ÃkqhÚke ¼hu÷e yLku
¼Þtfh yuðe ykuÍík LkËeyu ykðe ÃknkUåÞk. (18) íku ðýeohks íkku íku LkËeLkk íkhtøkkuÚke Ãkhk¼ð Lkrn
Ãkk{eLku, Lkkð rðLkk s íku LkËe Ãkkh fhe økÞk. (19) Mkk{k rfLkkhu Q¼u÷k {wõíkkLktËkrË Mkðuoyu Lkkð{kt
çkuMkeLku íku LkËe Ãkkh fhe yLku íÞkhçkkË ðýeohksLku ÷ELku Mkðuo ÃkeÃk÷kýk økÞk. (20) ÃkAe suX{kMkLkk
(rð. Mkt. 1856) f]»ý ÃkûkLke îkËþeLku rËðMku Mkðkhu íku Mkðuo Mktíknrh¼õíkkuyu Lkh®Mkn çkúkñýLku ½uh hnu÷k
hk{kLktË Mðk{eLkkt ËþoLk fÞko. (21 - 22) ïuík ðýoLkk, þhehu Ãkwü, ïuíkktçkhÄkhe, hkíkk f{¤Lke Ãkkt¾ze
Mk{kLk Lkuºkkuðk¤k Ãkwýo[Lÿ Mk{kLk {w¾kh®ðËðk¤k Ãkw»ÃkLkk nkh Äkhý fhu÷k ÃkkuíkkLkk çktLku {sçkqík nkÚkðk¤k,
MkwtËh fÃkk¤ðk¤k, ¼õíksLkkuyu yrík «u{Ãkqðof [tËLkkrË ðzu Ãkqsu÷k, Mk¼k{kt MkwtËh ®MknkMkLk WÃkh
rðhks{kLk, ¼õíkðíMk÷ yuðk hk{kLktË Mðk{eLku Mkðuoyu «u{Ãkqðof «ýk{ fÞko. (23) ÃkAe Mðk{e Ãký
MkkÚku ykðu÷k Mk{Úko Ä{oÃkwºk ©enrhLku òuELku íkífk¤ ßÞkt Q¼k Úkðk òÞ Au íÞkt s ðýeo©uc ©e nrhyu
Mðk{eLku Mkküktøk Lk{Mfkh fhðk {ktzâk. (24) hk{kLktË Mðk{eyu ©enrhLkk çktLku nkÚk ÃkfzeLku, çkkÚk{kt
¼uxeLku íku{Lku ÃkkuíkkLke ÃkkMku çkuMkkzâk yLku Lk{Mfkh fhíkk {wõíkkLktËkrË MkkÄwykuLkku Ãký ÞÚkkÞkuøÞ Mkífkh
fÞkuo. (25) suðk økwýku Ãkkuíku Mkkt¼éÞk níkk íkuðk s þw¼økwýku Þwõík WØkðíkkh ©e hk{kLktË Mðk{eLku òuELku
©enrh «u{k©wÚke rðnTð¤ ÚkE Ãkh{kLktË ÃkkBÞk. (26) ÃkAeÚke yrLk{u»k LkÞLku çktLku yufçkeòLku ÃkhMÃkh
çku ½ze MkwÄe òuE hÌkk. (27) hk{kLktË Mðk{e ËunkLkwMktÄkLku hrník ÚkÞk yLku ÃkAe ÃkkAwt ËunLkwt yLkwMktÄkLk
ykðíkkt ©enrhLku òuE íku{Lkk MðkøkíkLkk Mk{k[kh ÃkqAðk ÷køÞk fu nu ðýeoLkT ! y{u ík{khu {kxu þwt fheyu
íku fnku. (28) yk «{kýu ©enrh «íÞu fnuíkk hk{kLktË Mðk{eLku, {wõíkkLktËSyu ðýeoLkwt Mk{økú ð]¥kktík
fne çkíkkÔÞwt. íku Mkkt¼¤e hk{kLktË Mðk{eyu ©enrhLke MÃkü heíku çknw «þtMkk fhe. (29) nu hksLkT !
©enrhLke {kÞkÚke {kun Ãkk{eLku, hk{kLktË Mðk{e, íku MkkûkkíkT ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk ©enrhLku òýe þõÞk
Lkrn. (30) «ríkrËLk {rhåÞkrËf Ér»kykuyu Mkrník su LkkhkÞý ¼økðkLkLkk ykøk{LkLke «íkeûkk Ãkkuíku
fhíkk níkk íku s LkkhkÞý ¼økðkLk ðýeoYÃku ÃkkuíkkLkk Mk{eÃk{kt s nkuðk Aíkkt Ãký hk{kLktË Mðk{e íku{Lku
yku¤¾e þõÞk Lknª. (31) ðýeohks ©enrh MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{eLke «eríkÃkqðof Míkwrík fheLku çkkuÕÞk
fu nu «¼ku ! ykÃkLkk ËþoLkÚke {khku {Lkw»Þ sL{ rLkùu MkV¤ ÚkÞku Au. (32) ©ef]»ýLkk Mkuðf MkkûkkíkT
QØð yuðk ík{Lku Ãkk{eLku {khk Mkðuo {LkkuhÚkku yíÞkhu MkV¤ ÚkÞk Au. (33) nu hksLkT ! hk{kLktË Mðk{eyu,
yk «{kýu çkku÷íkk ðýeoLkwt, yLÞ nrh¼õíkkuLkwt íkÚkk {wõíkkLktËkrË MktíkkuLkwt V¤krËfÚke ÞÚkkÞkuøÞ ykríkÚÞ
fÞwO. (34) ÃkAe hk{kLktË Mðk{eyu MkkÞtfk¤u, MLkkLk fheLku, ¼økðkLkLkwt ÃkqsLk fÞwO yLku íÞkhçkkË ÃkkuíkkLkk
¼õíkku MkkÚku yufkËþeLkwt òøkhý fÞwO. (35) íku Mk{Þ{kt hk{kLktË Mðk{e ©enrhLku íku{Lke sL{¼qr{,
økwÁ rÃkíkk økkuºk yLku yLÞ rðøkíkku Ãký ÃkqAíkk níkk. (36) yu «{kýu su fktE ÃkqAâwt íku Mkðuo, ©enrhyu,
¢{ðkh ÃkkuíkkLkk yLkw¼ð «{kýu ÞÚkkÚko«{kýu fne çkíkkÔÞwt. (37) rðMíkhkÃkqðof íku ð]¥kktík Mkkt¼¤eLku
hk{kLktË Mðk{e yrík «MkLLk ÚkELku çkkuÕÞk fu nu çkúñ[khe ! ík{u Ä{oËuðLkk Ãkwºk Aku íkuÚke {khk s Aku.
(38) fu{ fu, ík{khk {kíkkrÃkíkkyu «Þkøk{kt {khe ÃkkMkuÚke ði»ýðe Ëeûkk ÷ELku, {khe yk¿kkÚke ÃkkuíkkLkk
Ëuþ{kt y®nMkk ykrËf yrøkÞkh rLkÞ{ku MkkÚkuLke ¼ÂõíkLkwt «ðíkoLk fhíkk níkk. (39) yk «{kýu hk{kLktË
Mðk{eLkku ÃkkuíkkLkk rÃkíkk WÃkh ½ýku yLkwøkún Mkkt¼¤eLku ©enrh yríkþÞ hkS ÚkÞk. (40) ÃkAe {æÞhkrºk
ÚkE íÞkhu hk{kLktË Mðk{eLkk Mkðuo hku{rAÿku{ktÚke yLku ytøkLkk Mkðuo yðÞðku{ktÚke fkurxfkurx MkqÞo[tÿLkk
suðwt íkus LkeféÞwt. (41) Ëþu rËþkyku{kt íku íkus ÔÞkÃke økÞwt yLku íkuÚke hkrºkLkku ytÄfkh Ëqh ÚkE økÞku
yLku ÃkAe þhËÉíkwLkkt ðkË¤kt su{ ykfkþ{kt ÷Þ Ãkk{e òÞ íku{ íku íkus ÃkkAwt Mðk{eLkk þheh{kt ÃkkAwt
÷eLk ÚkE økÞwt. (42) ykðwt ykùÞo òuELku yLÞ ¼õíkku íkÚkk Lk]LkkxâÄkhe hnu÷k ©enrh Ãký yrík rðM{Þ
ÃkkBÞk yLku áZÃkýu íku{Lku WØðS s {kLkðk ÷køÞk. (43) íÞkh ÃkAe Eïh{qŠík MkËTøkwÁ hk{kLktË
Mðk{eyu çknw «fkhu su{Lke Ãkqò fhe Au íkuðk áZ rLkùÞuÞwõík ©enrh, Mðk{eLke Mk{eÃku s Mkw¾ Ãkqðof
rLkðkMk fhðk ÷køÞk. (44) nu hksLkT ! yríkËþoLkeÞ yLku MkwtËh ~Þk{ þhehðk¤k ©enrhLku òuELku
Mðk{eLkk rþ»ÞkuLku yrík ykùÞo Úkíkwt níkwt. (45) çkúñkrËfLku Ãký Ëw÷o¼ yuðk MkËTøkwýku íkÚkk yiïÞo,
íku Ä{oÃkwºk ©enrh{kt òuELku, hk{kLktË Mðk{e Ãký íku{Lku ©ef]»ýLkk ytþ {kLkíkk níkk. (46) íÞkhçkkË
yk Ãk]Úðe WÃkh çkÄu s yu ðkík «Mkhe økE fu, hk{kLktË Mðk{e ÃkkMku yuf çkk¤ ðÞLkk Þkuøke, ¿kkLke yLku
íkÃkMðe yuðk çkúñ[khe ykÔÞk Au. (47) íkuÚke swËk swËk «Ëuþku{ktÚke nòhku †e-ÃkwÁ»kku, Þkuøkeyku yLku
íÞkøkesLkku, ðýeoLkk ËþoLk fhðk {kxu ÃkeÃk÷kýk økk{ «íÞu ykððk ÷køÞk. (48) yLku ËþoLkkÚkeoyku
Mð{eLku ÃkqAðk ÷køÞk fu nu Mðkr{LkT ! ykÃkLke ÃkkMku Lkðk ðýeo ykÔÞk Au íku õÞk ? yux÷u hk{kLktË Mðk{e
yríkþÞ þktík, sxkÄkhe yLku f]þ þhehðk¤k ðýeohksLku íksoLke yktøk¤eLkk EþkhkÚke çkíkkðíkk níkk.
(49) íkÚkk íkuyku ËþoLkkÚkeoykuLke ykøk¤ çkúñ[kheLkwt {nkíBÞ Ãký fnuíkk níkk. íku Mkkt¼¤eLku Mkðuo sLkku
ykùÞo Ãkk{eLku íku{Lku Lk{Mfkh fheLku su{ ykÔÞk níkk íku{ ÃkkAk ð¤íkk níkk. (50) [tËLk Ãkw»ÃkkrË ÃkqòLke
Mkk{økúe ÷kððk{kt Mðk{e ©enrhLku «uhíkk yLku íkuÚke ©enrh Ãký, «ríkrËLk su íku Mkk{økúeyku «Úk{Úke s
÷kðeLku Mðk{eLke yLkw{rík Mkk[ðíkk yLku íkuÚke Mðk{e ©enrhLku ðþ ÚkE økÞk.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrh yLku hk{kLktË Mðk{e Mk{køk{ rLkYÃký Lkk{u Ãk[kMk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 50 >>
yæÞkÞ - 51
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ¼økðkLk Lke÷ftX, ÃkkuíkkLkk ykãMkLkkíkLk ©ef]»ý MðYÃku,
{qŠíkyku ykøk¤ Mðk{eyu yÃkoý fhu÷e rðrðÄ «fkhLke Ãkqò økúný fhíkk níkk. (2) yLku íku s ðýeo,
ÃkkuíkkLkk çkúñ[khe MðYÃku «ríkrËLk ©ØkÃkqðof MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{eLke Mkuðk fhíkk níkk. (3) Lke÷ftX
ðýeo{kt MkËkÞ «eríkðkLk yuðk hk{kLktË Mðk{e, ¼økðËT ¼Âõík{kt «eríkðk¤k yLku Ä{oLkwt fð[Lke su{
hûký fhLkkhk ©enrh WÃkh, yrík «MkLLk Úkíkk níkk. (4) íku Mðk{eLkk hkSÃkkÚke «kf]ík {Lkw»Þ Ãký ËwsuoÞ
fk{krËf þºkwykuLku íkífk¤ SíkeLku ¼økðkLkLkk Äk{Lku Ãkk{u Au. (5 - 6) «MkLLk ÚkÞu÷k hk{kLktË Mðk{eyu
[kíkw{koMk ðeíÞk çkkË rð. Mkt. 1857 (fkhíkf MkwË)Lkk ð»kuo «çkkuÄLke yufkËþeyu, MðÄ{oLkwt Ãkk÷Lk fhíkk
¼økðkLk ©enrhLku, {nkrËûkk ykÃkðkLke RåAk fhe. (7) MkËk Ãkrðºk yLku ËeûkkøkúnýLke RåAðk¤k
ðýeoyu, Mðk{eLke yk¿kkÚke ykøk÷k rËðMku (yux÷u fu ËMk{Lkk rËðMku) WÃkðkMk fheLku ºký yûkhLkk
‘©ef]»ý’ Lkk{Lkk {tºkLkku sÃk fÞkuo. (8) ÃkAe fkhíkf MkwË yufkËþeLku rËðMku «kík:fk÷{kt MkËTøkwÁ hk{kLktË
Mðk{eyu ©enrhLku ðuËkuõík heíku Äk{Äq{Ãkqðof Ëeûkk ykÃke. (9) nu hksLkT ! íku Mk{Þu hk{kLktË Mðk{eyu
ÃkkuíkkLkk Mkt«ËkÞLkku s ËeûkkrðrÄLkku òýfkh yuf çkúkñý çkku÷kÔÞku níkku íkuýu ykðeLku Mkki «Úk{ Mkðoíkku¼ÿ{tz¤
håÞwt. (10) ÃkAe rðrðÄ «fkhLkk htøkkuðk¤k íku {tz¤Lke ykXuÞ rËþkyku{kt íkuýu íkktçkkLkk ykX f¤þkuLkwt
Ãkqðo ykrË ¢{Úke MÚkkÃkLk fÞwO yLku {æÞ{kt yuf Mkwðýof¤þLkwt MÚkkÃkLk fÞwO. (11) íÞkhçkkË íku çkúkñýu
ÃkÕ÷ð, ð†, s¤ íkÚkk V¤kuyu Þwõík íku f¤þku{kt swËk swËk ËuðkuLke MÚkkÃkLkk fhe. (12){æÞLkk f¤þ{kt
hkÄkf]»ýËuðLke yLku yLÞykX f¤þku{kt, Ãkkðoíke íkÚkk MkqÞo ykrË ykX ËuðkuLke MÚkkÃkLkk fhe. (13)
íÞkhÃkAe íkuýu ðuË íkÚkk ÃkwhkýLkk {tºkku íku{ s Lkk{YÃk {tºkku îkhkyu Ãkkðoíke ykrË Ëuðkuyu Mkrník ©ef]»ýLkwt
ÃkqsLk fhe, íku{Lku ÄqÃk, Lkiðuã íkÚkk {nkrLkhksLk Mk{Ãkoý fÞko. (14) íku Mk{Þu rðrðÄ «fkhLkkt ðk®sºkku
ðkøkíkkt níkkt yLku ¼õíksLkku feíkoLk økkíkk níkk, íÞkhÃkAe íku çkúkñýu ðuËe{kt MÚkkÃku÷k yÂøLk{kt ½eLke yufMkku
ykX yknwríkyku ykÃkeLku nku{ fÞkuo. (15) íÞkhÃkAe Ãkqðkor¼{w¾u çkuXu÷k ðýeoLku, {nkí{k hk{kLktË
Mðk{eyu ykåAkËLk ð†u Mkrník fkiÃkeLk íkÚkk ykuZðkLkwt MkVuË ð† ykÃÞwt. (16) íÞkhçkkË økwÁ hk{kLktË
Mðk{eyu ¼økðkLkLke «MkkËeLke LkðeLk çkuðze LkkLkk {ýfkLke íkw÷MkeLke ftXe ©enrhLku ykÃke yLku ÷÷kx{kt
QæðoÃkwtzÙ rík÷f Mkrník økku¤ fw{fw{Lkku [ktË÷ku fÞkuo. (17) íÞkhçkkË hk{kLktË Mðk{eyu W¥khkr¼{w¾u
çkuMkeLku ©ef]»ýLkwt æÞkLk fheLku ÃkkuíkkLkk rþ»Þ ðýeoLkk s{ýk fýo{kt yk ‘Ï¢ír¢¢ùãæÜUëc‡¢ Î¢„¢ïùçS}¢’ yk
yükûkh{tºkLkku WÃkËuþ fÞkuo. (18) ÃkAe MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{eyu Ä{oLktËLk ©enrhLku íku {nk{tºkLkku
yÚko ÃkkuíkkLkk Mkt«ËkÞ yLkwMkkhu Mk{òÔÞku. (19) ÃkAeÚke ÃkkuíkkLkk ½uh ÃkkuíkkLkk rÃkíkk Ä{oËuðu su WÃkËuþ
fÞkuo níkku íku s Ä{kuo Mðk{eyu MktûkuÃk{kt fÌkk yLku íku WÃkhktík ykí{rLkðuËeLkk rðþu»k rLkÞ{ku Ãký fÌkk.
(20) ÃkAe Mðk{eyu ÃkkuíkkLkk rþ»ÞLke yÚkkoLkwMkkhu ‘MknòLktË‘ íku{ s ‘LkkhkÞý{wrLk’ yu{ çku Lkk{
Ãkkzâkt. (21) íÞkhçkkË ðýeoyu ÃkkuíkkLkk økwÁLkwt ykËhÚkfe ÃkqsLk fheLku íku{Lke «Ërûkýk fheLku ÃkAe íku{Lku
Ëtzðík «ýk{ fÞkO. (22) íku ÃkAe Ëeûkk Ãkk{u÷k ©enrhyu çkúkñý MkkÄw íkÚkk nrh¼õíkkuLkwt «eríkÃkqðof
ÃkqsLk fÞwO yLku ÃkAe çkúkñýu Ãký íku rðrÄLke ÞÚkkþk† Mk{kró fhe. (23) ÃkAe Ä{oLktËLk ©enrhyu
rðLkÞÃkqðof çktLku nkÚk òuzeLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku Q¼u÷k yrík«¼kðþk¤e hk{kLktË Mðk{eLke çku &÷kufku ðzu Míkwrík
fhe. (24 - 25) nu Mðkr{LkT ! Mk¥ðkrË ºký økwýÚke shkÞ ûkku¼ Lk Ãkk{íkk WØðSLku, ©ef]»ý ¼økðkLku
çkúkñýLkk ©kÃkÚke {wfkðeLku yk ÷kuf{kt ÃkkuíkkLkk ¿kkLkLkk «[kh {kxu çkËrhfk©{{ktÚke {kufÕÞk níkk. íku
WØðS ík{u s Aku. {kxu MkkûkkíkT ¿kkLkk[kÞo yuðk ykÃkLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (26) nu hksLkT ! yk
«{kýu hk{kLktË Mðk{eLkwt rþ»ÞÃkýwt økúný fheLku ©enrh «ríkrËLk ©ØkÃkqðof íku{Lke Mkuðk fhðk ÷køÞk.
(27) ÃkkuíkkLke Mkuðk{kt yrík«eríkðk¤k íku ©enrh ÃkkuíkkLkk rþ»Þ níkk Aíkkt Ãký, íku MkkûkkíkT LkkhkÞý
©enrh{kt Mk{Úko hk{kLktË Mðk{eLku rËLk«ríkrËLk yíÞtík Mk¾kÃkýwt Úkíkwt níkwt. (28) yLku íkuÚke fkuELke Mk{ûk
Lk fnuðkÞ íkuðe ÃkkuíkkLke ¾kLkøke ðkíkku Ãký hk{kLktË Mðk{e ©enrhLku fnuíkk yLku ÔÞðnkh MktçktÄe fkÞkuo
Ãký ©enrhLke Mk÷kn ÷ELku fhíkk. (29) yuf ð¾ík ¼økðkLkLke ¼ÂõíkLkwt «ðíkoLk fhíkkt fhíkkt hk{kLktË
Mðk{e ©enrhLke MkkÚku røkhLkkh ÃkðoíkLke Mk{eÃku ykðu÷k suíkÃkwh økk{u økÞk. (30) nu hksLkT ! íku økk{Lkk
WLLkz Lkk{Lkk hkòyu çknw «kÚkoLkk fhe íkuÚke ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ykLktË WÃkòðíkk Úkfk Þkuøkehks hk{kLktË
Mðk{eyu íÞkt rLkðkMk fÞkuo. (31) «¼w LkkhkÞý{wrLk ÃkkuíkkLkk økwýkuLku ÷eÄu hk{kLktË Mðk{eLkk yLÞ rþ»Þku
fhíkkt ðÄw rLkÞ{ku Ãkk¤eLku ðíkoíkk níkk. (32) íku ðýeo{kt MkíÞ, þki[, ËÞk ykrËf ykuøký[k÷eMk økwýku
MkËkÞ hnuíkk níkk yLku íku WÃkhktík Ãký çkúñÛÞíð, þhÛÞíðkrË yLkuf rËÔÞ økwýku níkk. (33) yLku íkuÚke
çkúñ¿k yuðk hk{kLktË Mðk{e Ãký, yLÞ rþ»Þku fhíkkt ©enrh{kt rðþu»k økwýkuu òuELku, íku{Lku yrÄfÃkýu
{kLkðk ÷køÞk. (34) nu hksLkT ! yk «{kýu LkkhkÞý{wrLkLku ÃkkuíkkLkk økwÁ hk{kLktË Mðk{eLke ÃkkMku hneLku
íku{Lke Mkuðk fhíkkt fhíkkt çku ð»ko ðeíke økÞkt. (35) íÞkhÃkAe hk{kLktË Mðk{eyu ÃkkuíkkLke Ä{oÄwhk ©enrhLku
MkkUÃke ytíkÄkoLk ÚkðkLke RåAk fhe yLku íkuÚke ÃkkuíkkLkk rþ»ÞkuLke Mk{ûk íku{ýu ©enrhLku fÌkwt.....(36) ©e
hk{kLktË Mðk{e fnu Au - “nu Ä{koí{s LkkhkÞý {wrLk ! ík{u «eríkÃkqðof {kÁt ð[Lk Mkkt¼¤ku yLku íku
«{kýu ðíkoðkLku {kxu ík{u MkðoÚkk ÞkuøÞ Aku. (37) nu LkkhkÞ{ {wrLk ! {khk rþ»Þku íÞkøke íkÚkk nrh¼õík
LkhLkkhe MkðoLku ík{khu ðkMkwËuð {nkíBÞ{kt fnu÷k Ä{kuo{kt ík{khu ðíkkoððk. (38) yLku f]»ý ¼økðkLkLke
su Mkuðk fhðkLke herík íkÚkk ¼økðkLkLkk Mkðuo WíMkðku ykrËLkku rLkýoÞ Ãký rðê÷LkkÚkSLkk fnuðk «{kýu
s Mk{sðku. (39) nu nhu ! Sð, {kÞk yLku EïhLkk MðYÃkLkku rLkùÞ íkku {Lku {kLÞ yuðk hk{kLkwò[kÞoLkk
økútÚk{ktÚke s ík{khu fhðku. (40) yLku {khk MÚkkLku ík{u ßÞkhu nku íÞkhu, ¼õíksLkku ð†-½huýktÚke ík{khe
Ãkqò fhu íkuLku ík{khu Mðefkhðe yLku nkÚke-½kuzk ykrËf WÃkh Mkðkhe Ãký fhðe. (41) nu ðýeo ! ík{khu
{khk yk rþ»ÞkuLke fr¤ÞwøkLkk Ëku»kku Úkfe hûkk fhðe fkhý fu {kºk ík{u s íku{Lkwt hûký fhðkLku Mk{Úko
Aku. (42) nu ðýeo ! ft[Lk, fkr{Lke yLku ¢kuÄkrËf ytíkh þºkwykuÚke fkuE fk¤u Ãkhk¼ð Lk Ãkk{u yuðk
yuf ík{u s Aku íku{ òýe s nwt ík{Lku {khk Mkðuo rþ»ÞkuLkk økwÁ íkhefu MÚkkÃkwt Awt. (43) MkðuoLkk økwÁ
Úkðk{kt ík{Lku yÁr[ Au íku{ Aíkkt Ãký yk fkÞo ík{khk rMkðkÞ çkeò fkuEÚke ÚkE þfu íku{ LkÚke s. (44)
nu MkL{íku ! nu nhu ! yMkkÄkhý økwýkuðk¤k MkkûkkíkT ¼økðkLk yLku MkðuoLkk Eïh yuðk yuf ík{u s yíÞkhu
{khk MÚkkLk WÃkh çkuMkðkLku ÞkuøÞ Au.” (45) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnuAu - nu hksLkT ! hk{kLktË Mðk{eLkwt ykðwt
ð[Lk Mkkt¼¤eLku, LkkhkÞý{wrLk íkífk¤ WËkMkeLk ÚkELku çkkuÕÞk. (46) LkkhkÞý {wrLk fnu Au - “nu «¼ku
! nwt ykÃkLku Mkk[wt fnwt Awt {Lku ft[Lk yLku fkr{LkeLkk «Mktøk{kt Mðk¼krðf heíku s yríkþÞ yÁr[ ðíkuo
Au. (47) yíÞkhu Mkðo rþ»ÞkuLke Ä{o{ÞkoËkLkwt hûký fhðk{kt ykÃk s Mk{Úko Aku.íkuÚke ík{u {Lku su økwÁÃkýwt
ykÃkðk RåAku Aku íkuLke rçk÷fw÷ ykð~Þfíkk LkÚke. {kxu yk rMkðkÞLke yLÞ fkuE Mkuðk{kt {Lku «uhku.”
(48) nu hksLkT ! ©enrhyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke {nk{wrLk hk{kLktË Mðk{e íku LkkhkÞý{wrLk{kt s ÃkkuíkkLkwt
økwÁÃkýwt MÚkkÃkLk fhðk {kxuLkwt ÃkkuíkkLkwt nkËo ©enrh «íÞu fnuðk ÷køÞk fu, (49) “ nu {wrLk ! nwt nðu yk
÷kuf{ktÚke QËkMkeLk ÚkÞu÷ku Awt. íkuÚke yk Ä{oÄwhk ík{Lku MkkUÃkeLku ÃkAe rLkrùík ÚkELku yk ËunLkku íÞkøk
fhðkLke {khe RåAk Au. (50) nu íkkík ! yk ÷kuf{kt ík{khk rMkðkÞ yLÞ fkuEÃký yk Ä{oÄwhkLku ðnLk
fhe þfu íkuðku nwt òuíkku LkÚke. {kxu {kÁt ð[Lk {kLkðkLku ík{u s MkðoÚkk ÞkuøÞ Aku.” (51) nu hksLkT !
yk «{kýu hk{kLktË Mðk{eyu ÃkkuíkkLkku yr¼«kÞ sýkÔÞku íkuÚke íku Lke÷ftXðýeo, hk{kLktË Mðk{eLkwt yrík
ykøkúnðk¤wt yk ð[Lk {kLkeLku çkkuÕÞk fu nu Mðk{e ! nwt ykÃkLke yk¿kk Ãkk¤eþ. ykÃk {khe WÃkh «MkLLk
Úkkyku.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrhyu hk{kLktË Mðk{eLke yk¿kk Mðefkhe yu Lkk{u yufkðLk{ku
yæÞkÞ - 52
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu ©enrhyu hk{kLktË Mðk{eLke yk¿kkLkku
Mðefkh fÞkuo yux÷u MkËTøkwÁ hk{kLktË Mðk{e Mk¼k{kt rçkhks{kLk ÚkELku ÃkkuíkkLkk rþ»Þku «íÞu çkkuÕÞk. (2)
hk{kLktË Mðk{e fnu Au - “{khk ykr©ík íÞkøke íkÚkk øk]nMÚkku ! Mkkt¼¤ku. {khk MÚkkLku hnu÷k yk LkkhkÞý
{wrLkLku {U ík{khk MkðuoLkk økwÁÃkýkLku rð»ku MÚkkÃkLk fÞko Au. (3) nu rþ»Þ sLkku ! yríkþÞ «ÞíLku Ãký «kó
Lk fhe þfkÞ íkuðk MkíÞ þki[krËf yMkkÄkhý økwýkuÚke Þwõík yk LkkhkÞý {wrLk, çkeò LkkhkÞý Ér»k
s Au. {kxu yksÚke ykht¼eLku ík{khu Mkðuoyu, Mkðo «fkhu íku{Lke yk¿kk{kt s ðíkoðwt.” (4) nu hksLkT !
økwÁyu yk «{kýu ð[Lk fÌkwt íku Mkkt¼¤eLku Mkðuo rþ»Þku çku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk fu, nu Mðkr{LkT ! su{ ykÃk
fnku Aku íku{ s y{u fheþwt. (5) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLke {kÞkÚke {Lkw»ÞYÃk ÚkÞu÷k ©enrh, ÃkkuíkkLke WÃkh
«MkLLk ÚkÞu÷k økwÁ hk{kLktË Mðk{e ÃkkMkuÚke MkíMktrøkSðLk{kt fnu÷kt çku ðhËkLk {u¤ðeLku yrík ykLktË
ÃkkBÞk. («Úk{ ðhËkLk yu fu ©ef]»ýLkk [hýf{¤{kt s rLkíÞu {Lku «erík Úkkyku yLku çkeswt ðhËkLk yu
fu, ¼økðkLkLkk ¼õíkLku yLLk ð†Lkwt Ëw:¾ nkuÞ íku íkÚkk ytíkfk¤Lkwt su yøkrýík ðªAeLke ðuËLkkLkwt Ëw:¾
ykððkLkwt nkuÞ íku {Lku Úkkyku Ãký ¼õík MkËkÞ Mkw¾e hnku.) (6) LkkhkÞý{wrLkLku MkðoLkk økwÁÃkýu MÚkkÃÞk
çkkË, ©enrh su{kt {wÏÞ Au íkuðk rþ»Þøký Mkrník hk{kLktË Mðk{e, ½ýkt ð]ûkkuðk¤k Výuýe økk{{kt ykÔÞk.
(7) íÞkt hk{kLktË Mðk{eyu {kuûkËk yufkËþeLkku {kuxku WíMkð fÞkuo yLku çkkhMkLku rËðMku nòhku MkkÄw íkÚkk
çkúkñýkuLku s{kzâk. (8) íkuhMkLku rËðMku «kík:fk¤u ¼ÿk LkËe{kt MLkkLk fheLku çkúkñýkuLku ËkLk ykÃÞkt. ÃkAe
{trËhu ykðeLku yufktík MÚkkLk{kt çkuXk. (9) íÞkhÃkAe hk{kLktË Mðk{eyu ÃkÈkMkLk ðk¤eLku Mk{krÄ fheLku
©ef]»ý{kt ÃkkuíkkLke ð]r¥k òuze ËeÄe yLku ©enrhLke RåAkÚke {Lkw»ÞËunLkku íÞkøk fÞkuo. (10) ËwðkoMkkLkk
©kÃkÚke {wõík ÚkÞu÷k, WØkðíkkh íku Mðk{e, ÃkqðuoLke su{ s rMkØ Ëunðk¤k ÚkÞk yLku çkËrhfk©{{kt sELku
f]»ý ¼ÂõíkLkwt «ðíkoLk fhðk ÷køÞk. (11) rð¢{ Mktðík 1858Lkk {køkMkh MkwË íkuhMkLku rËðMk økwÁðkhu
hk{kLktË Mðk{e ytíkÄkoLk ÚkÞk. (12) hk{kLktË Mðk{eLku rLk»«ký ÚkÞu÷k òuELku Mkðuo rþ»ÞkuLke ykt¾{kt
yktMkw W¼hkÞkt yLku Ëw:¾e ytík:fhýLku ÷eÄu rð¼úktík r[¥kðk¤k ÚkE økÞk. (13) íÞkh ÃkAeÚke Ëuþfk¤Lku
òýLkkhk ©enrhyu ÃkkuíkkLke çkwrØÚke ÄiÞo Äkhý fhe y{qÕÞ ð†kuÚke ykåAkrËík yuf fküLke Ãkk÷¾e
íkiÞkh fhkðzkðe. (14) ÃkAeÚke ©enrhyu MLkkLk fheLku, [tËLk, yçke÷, økw÷k÷, Ãkw»ÃkkrËÚke ÃkqsLk
fhkÞu÷k hk{kLktË Mðk{eLkk ÃkkŠÚkð þhehLku Ãkk÷¾e{kt ÃkÄhkÔÞwt. (15) íÞkh ÃkAe ©enrhLke su{ çkeò
ºký rþ»Þkuyu Ãký MLkkLk fheLku íku Ãkk÷¾e WÃkkze yLku íÞkhçkkË {w¾uÚke ¼økðËT feíkoLk-Lkk{ M{hý fhíkkt
fhíkkt íku Ãkk÷¾eLku ¼ÿk LkËeLku rfLkkhu ÷E økÞk. (16) íku rfLkkhu Ãkrðºk MÚk¤ WÃkh Ãkk÷¾e {qfeLku çkÄk
rþ»Þkuyu {¤eLku [tËLk-ÃkeÃk¤kLkk fküÚke r[íkk çkLkkðe. (17) íÞkhçkkË Mðk{eLkk ËunLku MLkkLk fhkðeLku,
r[¥kk{kt «MÚkkrÃkík fÞkuo. ÃkAe ©enrhyu yÂøLkMktMfkh fÞkuo yLku Mðk{eLkku Ëun ¼M{e¼qík ÚkE økÞku ÃkAeÚke
íku ¼M{Lku ¼kËh LkËe{kt ÃkÄhkðe ËeÄe. (18) íÞkh ÃkAeÚke ©enrh ykrËf Mkðuo rþ»Þkuyu íku LkËe{kt
MLkkLk fÞwO yLku nu hksLkT ! MðkÄk{ ÃkÄkhu÷k økwÁLku Mkðuo rþ»Þkuyu s¤Lke ytsr÷ ykÃke. (19) íÞkhçkkË
þkufÚke ÔÞkfw¤ ÚkÞu÷k íku Mkðuo rþ»Þku Výuýe økk{{kt ÃkkAk ykÔÞk yLku Mðk{eLkk ËuníÞkøkLkk rËðMku Mkðuoyu
WÃkðkMk fÞkuo. (20) ÃkAe ©enrhyu hk{kLktË Mðk{eLkwt yiæðoËirnf f{o ðuËkuõík rðrÄÚke ÞÚkkÞkuøÞ fÞwO.
(21) íku r¢Þk{kt nòhku çkúkñýku, íÞkøkesLkku, øk]nMÚkku, yríkrÚkyku íku{ s økk{ðkMkeykuLku MkwtËh ¼kusLk
s{kze ík]ó fÞko. (22 - 23) yk yðMkh WÃkh rðrðÄ Ëuþku{ktÚke hk{kLktË Mðk{eLkk nòhku rþ»Þku-
çkúñ[khe, MkkÄw íkÚkk øk]nMÚkku íÞkt Výuýe økk{{kt ykÔÞk níkk. íku Mkðuo yrík þkufkíkwh níkk. íku{Lkku þkuf
Ëqh fhðk {kxu ©enrhyu hk{kLktË Mðk{eLkk ËuníÞkøkÚke [kiË{kLku rËðMku {kuxe Mk¼k fhe. (24) ÃkkuíkkLkk
rLkíÞf{oÚke ÃkhðkheLku ©enrh, íku Mk¼k{kt MkwtËh ®MknkMkLk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk yLku íku{Lke ykøk¤
{wfwtËkLktË ykrËf Lkircf çkúñ[kheyku çkuXk. (25) íku{Lke ÃkkA¤ {wõíkkLktËkrË Mkðuo MkkÄwyku çkuXk, íÞkh
ÃkAe íku{Lke Mk{eÃku çkúkñý, ûkrºkÞ, ði~Þ yLku MkåAqÿ RíÞkrË ¼õíksLkku ÞÚkkÞkuøÞ heíku çkuXk. (26)
íÞkhÃkAe rLk»ÃkkÃk †eyku Ãký ÃkwÁ»kkuLkku MÃkþo Lk ÚkÞk íku{ çkuXe. yk «{kýu QØðkðíkkh hk{kLktË Mðk{eLkk
su fkuE ykr©ík sLkku níkk íkuyku ÞÚkkÞkuøÞ çkuXk. (27) Mkðuo íÞkøke øk]ne ¼õíksLkku çkuMke økÞk çkkË,
íku MkðuoLkk þkufLku Ëqh fhðk {kxu, Ä{o¿k yLku Ä{ofw{kh ©enrh Mkðuo «íÞu çkkuÕÞk fu, (28) LkkhkÞý{wrLk
fnu Au -“nu f]»ý ¼õík íÞkøkeyku ! yLku nu øk]nMÚk MkLLkkheyku ! ík{khu hk{kLktË Mðk{eLke ÃkkA¤ fËkrÃk
þkuf fhðku Lkrn. (29) ík{khu íkku hk{kLktË Mðk{eyu su yLkwøkún fÞkuo Au íkuLkwt s ®[íkðLk fhðwt fu{fu
íkuLkkÚke ík{khk ytík:fhý{kt MðÞt Mðk{e Ãkkuíku s MVwhkÞ{kLk Úkþu. (30) su{ ¼økðkLk ©ef]»ý rLkíÞ
Au íku{ s íku{Lkk ¼õík WØðS Ãký MkËk rLkíÞ Au {kxu yLÞ MkkÄkhý SðLke su{ ík{khu Mðk{eLkku
þkuf fhðku ½xu Lkrn. (31) nu sLkku ! Mðk{eyu ík{Lku MkØ{oLkkt su ð[Lkku fnu÷kt Au íkuLkwt ík{khu Mkðo «fkhu
Ãkk÷Lk fhðwt. (32) su{ Ãkrðºk ÃkwÁ»k, {ãÃkkºkÚke Ëqr»kík ÚkÞu÷k øktøkks¤Lku Ãký LkÚke Ãkeíkku íku{, øk{u
íkux÷wt {kuxwt V¤ ykÃkLkkÁt f{o òu Ä{uohrník nkuÞ íkku Ãký, çkwrØ{kLk ÃkwÁ»ku íku f{o fÞkhuÞ Lk s fhðwt.
(33) ©uc yLku ðuËkrË òýLkkhk sLkku, fu r¢ÞkLke «þtMkk fhu Au íkuLku Ä{o fnu Au yLku íkuyku suLke
®LkËk fhu Au íkuLku yÄ{o fnuðkÞ Au. (34) ÿÔÞ, þkiÞo, MkkIËÞo, rðãk, rLkhkuøkeíkk, W¥k{fw¤{kt sL{,
Ëw:¾ ËkrhÿíkkÚke {wÂõík yk çkÄwt Ä{oLkwt s V¤ Au. (35) yhu, Ä{oLkwt r[íkðLk fhíkkt fhíkkt Ãký òu
ËuníÞkøk ÚkkÞ íkku MðøkoLke «kró ÚkkÞ íkku ÃkAe yk ÷kuf{kt Ä{ko[hý fhLkkh íkku W¥k{÷kufLku Ãkk{u íku{kt
íkku fnuðkLkwt s þwt nkuÞ ! (36) Ä{oÚke «kó fhkÞu÷wt ÄLk s Mkk[wt Au. yÄ{oÚke «kó fhu÷wt ÄLk rÄ¬khLku
Ãkkºk Au. {kxu {kºk ÄLkLke ÷k÷[u fheLku, õÞkhuÞ Ãký þkïík Ä{oLkku íÞkøk fhðku Lkrn. (37) Ä{oÚke
s hkßÞ ÄLk, Mkw¾ yLku Mkðuo rMkrØykuLke «kró ÚkkÞ Au. {Lkw»ÞkuLku yk ÷kuf yLku Ãkh÷kufLkwt Mkw¾ Ãký Ä{oÚke
s «kó ÚkkÞ Au. (38) Ä{oLke ð]rØ Úkíkkt Mkðo Sð «kýe{kºkLke WLLkrík ÚkkÞ Au yLku íkuLkku ûkÞ Úkíkkt íkuyku
Ãký nÙkMk Ãkk{u Au {kxu MkËkÞ Ä{oLkwt MkuðLk fhðwt. (39) ©wrík M{]rík{kt fnu÷k Ä{oLkwt yk[hý fhðkÚke
{Lkw»Þku yk ÷kuf{kt feŠík {u¤ðu Au yLku Ãkh÷kuf{kt Ãký W¥k{ Mkw¾Lku Ãkk{u Au. (40) Ä{o s yuf yuðku
r{ºk Au fu su {]íÞw çkkË Ãký SðLke MkkÚku s ykðu Au yLku çkeswt çkÄwt íkku þhehLke MkkÚku s Lkkþ Ãkk{e
òÞ Au. (41) õÞkhuÞ Ãký fk{, ¢kuÄ, Wîuøk fu ¼ÞLku ÷eÄu Ãký Ä{oLkku íÞkøk Lk fhðku. ÃkkuíkkLkk SðLk
yÚkuo fu ÷ku¼Lku ÷eÄu Ãký Ä{oLkku íÞkøk Lk fhðku. (42) nu ¼õíksLkku ! {kxu ík{khu yk ÷kuf yLku Ãkh÷kuf{kt
MknkÞfkhe yuðk Ä{oLkwt rLkíÞ MkuðLk fhðwt yLku íku Ä{oLke MknkÞÚke yk Ëw»fh MktMkkh MkkøkhLku ík{u rLkùu
íkhe sþku. (43) nu Lk]Ãk ! ©enrhyu yk «{kýu MkwtËh çkkuÄ ykÃÞku íkuÚke Mkðuo rþ»Þkuyu þkufLkku íÞkøk
fÞkuo yLku {kuxk¼køkLkk íku çkÄk ©enrhLku økwÁ {kLkðk ÷køÞk. (44) ÃkAeÚke øk]nMÚk nrh¼õíkku ©enrhLku
«ýk{ fheLku íku{Lke yk¿kkÚke ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ «íÞu økÞk yLku íÞkøke rþ»Þku ©enrhLke Mk{eÃk{kt hÌkk.
(45) íÞkhçkkË {wfwËkLktËçkúñ[kheLku yøkúuMkh fheLku Mkðo íÞkøkeyku, nkÚk òuze, Lk{Mfkh fheLku
LkkhkÞý{wrLkLku fnuðk ÷køÞk fu, (46) “nu LkkhkÞý {wrLk, ! rLkøkwoý{qŠík yuðk ykÃkLku Lk{Mfkh Au. nu
Mðkr{ ! nu MknòLktË ! MkËTøkwýkuLkk ¼tzkh yuðk ykÃkLku Lk{Mfkh Au. (47) nu nrh ! yíÞkhu ykÃk
íkku hk{kLktË Mðk{eLkk MÚkkLku Aku. íkuÚke ík{u s y{khk Mðk{e Aku yLku y{u Mkðuo ykÃkLkk rþ»Þku Aeyu.
(48) íkuÚke rþ»ÞkuLku ykÃk, ykÃkLke yk¿kk{kt ðíkkoððk MkðoÚkk ÞkuøÞ Aku. nu «¼ku ! y{u SðLkÃkÞOík
ykÃkLke yk¿kk{kt s ðíkeoþwt.” (49) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mkðuo rþ»ÞkuLkk ykðkt rLk»fÃkx
ð[Lkku Mkkt¼¤eLku ©enrh «MkLLk ÚkELku íku Mkðuo íÞkøkesLkkuLku ÃkkuíkkLke yk¿kk{kt ðíkkoððk ÷køÞk. (50)
íÞkhçkkË Mkðuo rþ»ÞkuLku ¿kkLk, ðihkøÞ yLku Ä{uo hrník ©ef]»ý ¼økðkLkLke ¼ÂõíkLke yk Ãk]Úðe WÃkh ð]rØ
ÚkkÞ íkuðkt fkÞkuo{kt òuzeLku, LkkhkÞý{wrLk ÄkuhkSLkøkh «íÞu økÞk. (51) hMíkk{kt yLkuf ¼õíkkuyu
¼Âõík¼kðÚke íku «¼wLke Ãkqò fhe níke. íÞktÚke «¼w ¼kzuh ÚkELku {kýkðËh Lkk{Lkk økk{u økÞk. (52)
íÞktÚke ÃkªÃk¤e økÞk, ÃkAe yøkºkkE økÞk, íÞktÚke ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ykLktË ykÃkíkk Úkíkk fk÷ðkýe økÞk.
(53) íku çkÄkt økk{ku{kt yuf, çku, ºký fu Ãkkt[ rËðMk hkufkELku ©enrhyu ¼õíksLkkuLku WÃkËuþ ykÃkeLku
ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ä{o{kt «ðoíkkÔÞk.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt hk{kLktË Mðk{eyu ËuníÞkøk fÞkuo yLku LkkhkÞý{wrLkyu Mkðuo íÞkøkeykuLku WÃkËuþ
fÞkuo yu Lkk{u çkkðLk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 52 >>
yæÞkÞ - 53
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! hk{kLktË Mðk{eLke yk¿kkLku ÷eÄu ©enrh õÞkhuf ðknLk
WÃkh çkuMkíkk, íkku õÞkhuf LkðeLk ð†k÷tfkhku Ãký Äkhý fhíkk. (2) †eykuLku Ä{o{kt «ðoíkkððk õÞkhuf
íku{Lku WÃkËuþ ykÃkíkk Ãkhtíkw ÃkkuíkkLke y®[íÞ þÂõíkLkk «¼kðÚke õÞkhuÞ †eykrËf{kt ykMkõík Úkíkk Lkrn.
(3) yk Ãk]Úðe WÃkh Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fhðk {kxu rð[híkk ©enrh, yuf Mk{Þu Mk{wÿ rfLkkhu ykðu÷k {ktøkhku¤
Lkøkh{kt økÞk. (4) Mk{wÿ MLkkLk fhðk síkk ykðíkk sLkku, ©enrhLkkt ËMkoLk {kºkÚke s, íkífk¤ ¼ªík WÃkh
[eíkhu÷k r[ºkk{ýLke {kVf Mk{krÄðþ ÚkE síkk níkk. (5) íku {ktøkhku¤ LkøkhLke çknkh Mk{wÿ Mk{eÃku
yk{÷e íkÚkk ðzLkk ð]ûkkuLke AkÞk Lke[u ©enrhyu rLkðkMk fÞkuo. (6) nu hksLkT ! økkuðÄoLk¼kE ðrýf
¼õíkkuyu íku{Lke Ãkqò fhe yLku ©enrhyu {eXk s¤Lke yuf {kuxe ðkð íÞkt ¾kuËkðe. (7) íku ðkðLkk
Ãkqíkof{oLke Mk{króLkk rðrÄ{kt nrð»ÞkLkT ðzu ðÁýkrË Mkðuo ËuðkuuLku íkÚkk MðkrËü ¼kusLkku ðzu nòhku
çkúkñýkuLku Mktík]ó fÞko. (8) íku f{o{kt ©erð»ýwLke «rík»Xk rðrÄ ð¾íku ßÞkhu ©e nrh çkuXk íÞkhu {Þkhk{
ykrË rð«kuyu íku Lkkhký {wrLkLku [íkw¼wos rð»ýwMðYÃku òuÞk. (9) íku rð»ýw MðYÃkLkk nkÚk{kt þt¾krË þ†ku
Äkhý fhu÷kt níkkt, ~Þk{ðýeo {Lkkunh, frx WÃkh Ãkeíkktçkh Äkhý fÞwO níkwt, íku{Lke zkçke çkksw [íkw{wo¾ðk¤k
Ä{oËuð íkÚkk s{ýe çkksw ¼Âõík{kíkk níkkt. (10) {Þkhk{ ykrËf çkúkñýku ©enrhLke RåAkÚke s
¼ÂõíkÄ{oÞwõík ©e LkkhkÞý{wrLkLku yk «fkhu òuELku,yríkrðM{Þ ÃkkBÞk yLku ©enrhLku s MkkûkkíkT rð»ýw
{kLkðk ÷køÞk. (11) Mkðuo rð«kuyu yuf {wnqíkoÃkÞOík ©enrhLku WÃkhkuõík «{kýu òuÞk. íÞkhçkkË íku{ýu
«ýk{ fheLku Ãkqíkof{o MktçktÄe rðrÄ Mk{kó fheLku íku{ýu ©enrhLkku áZ yk©Þ fÞkuo. (12) ÃkAeÚke íku Mkðuoyu
yLÞ ËuðkuLke WÃkkMkLkkLkku íÞkøk fheLku, ©enrhLke yk¿kk{kt hneLku, Mkðo «fkhLkk ¼kðÚke yuf ©enrhLku
s MkËk ¼síkk níkk. (13) nu hksLkT ! yk «{kýu ðýeohks ©enrhyu íku çkúkñýkuLku ÃkkuíkkLkwt MðYÃk çkíkkðeLku
ÃkkuíkkLke ÞþfeŠíkLku rðMíkkhíkk Úkfk ðMktíkÉíkw ÃkÞOík {ktøkhku¤{kt hÌkk. (14) ÃkAe ©kðf ðrýfkuyu
ÃkkuíkkLkk íkeÚkOfhkuLkkt ËþoLk fhkððk {kxu ©enrhLku «kÚkoLkk fhe. íkuÚke ©nrhyu siLkþk†{kt ðýoÔÞk «{kýuLkk
íkeÚkOfhkuLkkt ËþoLk fhkÔÞkt. (15) ©enrhLke RåAkÚke íku ðrýfkuyu Mk{krÄ{kt É»k¼Ëuð ykrË íkeÚkOfhku
òuÞk. íÞkhçkkË Mk{krÄ{ktÚke Lkef¤eLku yíÞtík n»kkoÂLðík ÚkELku ©enrhLku fnuðk ÷køÞk fu, (16) nu
Mðkr{LkT ! ykÃkLke f]ÃkkÚke s y{Lku y{khk íkeÚkOfhkuLkk ËþoLk ÚkÞkt Au {kxu nu nrh ! nðu y{u ík{khk
s ¼õík Aeyu. yu{ fneLku íku{ýu ©enrhLkku yk©Þ fÞkuo. (17 - 18) nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe íku Lkøkh{kt
MkqÞo¼õíkku, ði»ýðku, þiðku, økýÃkríkLkk WÃkkMkfku íkÚkk MktLÞkMkeyku, rîòu, þkõíkku, †eyku yLku yLÞ
{íkÃktÚkeyku Ãký yufºk ÚkELku nòhkuLke MktÏÞk{kt ©enrhLke Mk{eÃku ykÔÞk. (19) ÃkAe íku Mkðuo sLkku
Þkuøkuïh yuðk íku ©e«¼wLku Lk{Mfkh fheLku çkkuÕÞk fu ðýeohks ! y{Lku y{khk RüËuðkuLkwt ykÃk ËþoLk
fhkðku. (20) ykÚke íku MkðuoLku ÃkkuíkkLke Mk{eÃku çkuMkkzeLku Mkðo¿k ©e MknòLktË {nk«¼wyu f]Ãkkárü ðzu,
ÃkkuíkkLkk «íkkÃkÚke íku MkðuoLku íkífk¤ Mk{krÄ fhkðe. (21) árü{kºkÚke íku{Lke Lkkzeyku ¾U[kE økE yLku
«ký Ãký ÷eLk ÚkÞk yLku íku Mkðoyu ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ÃkkuíkÃkkuíkkLkk RüËuðLkkt ËþoLk fÞko. (22) ðÕ÷¼
{íkðk¤k ði»ýðkuyu hkÄkS Mkrník ©ef]»ýLkwt {Lkkunh ËþoLk fÞwO. ©e Mkt«ËkÞLkk ði»ýðkuyu rð»ýwLku
÷û{eS MkkÚku òuÞk, hk{kLktËeykuyu MkeíkkS Mkrník {Lkkunh {qŠík ©ehk{Lkkt ËþoLk fÞko, þtfhMðk{eLkk
rþ»Þkuyu fuð¤ íkus s òuÞwt, þiðkuyu Ãkkðoíke Mkrník þtfhLkk ËþoLk fÞko, økýÃkríkLkk WÃkkMkfkuyu økýÃkríkLkk,
MkqÞoWÃkkMkfkuyu hrð{tz÷{kt íkuòu{Þ ÃkwÁ»kLkk yLku þÂõíkLkk WÃkkMkfku ÃkkuíkkLke EüËuðeLkkt ËþoLk fhðk
÷køÞk. (23) ÃkkuíkÃkkuíkkLkk yiïÞuoÞwõík yuðk ÃkkuíkkLkk RüËuðkuLkkt yk «{kýu ËþoLk fheLku íku Mkðuo {íkðkËeykuLkk
{LkkuhÚkku Ãkqýo ÚkÞk yLku íku Mkðuo yrík ykLktË ÃkkBÞk. (24) Mk{krÄ{kt ÃkkuíkÃkkuíkkLkk EüËuðLkkt ËþoLk Ãkk{u÷k
íku sLkku, þçkðík s{eLk WÃkh Ãkzâk níkk íku{Lku MknòLktË Mðk{eyu árü{kºkÚke íkhík s WXkzâk. (25)
íÞkhçkkË yríkrðM{Þ Ãkk{u÷k íku Mkðuo sLkkuyu ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ytíkh{kt su ËþoLk fhu÷kt íku ÃkhMÃkh fnuðk
÷køÞk yLku yu{ òýðk ÷køÞk fu íku Mkðuo YÃkLku Äkhý fhLkkh ðýeohks ©enrh s Au. (26) yLku ÃkAe
íku MkðuosLkkuyu ©enrhLku MkkûkkíkT Ãkhçkúñ ÃkwÁ»kku¥k{ òýeLku ÃkkuíkkLkk {íkku yLku økwÁykuLkku íÞkøk fheLku
©enrhLkku áZ yk©Þ fÞkuo. (27) yLku hk{kLktË Mðk{eLkk rþ»Þku su {wõíkkLktËS íkÚkk {wfwtËkLktËS ykrËf
su níkk íkuyku Ãký ykðwt yËT¼qík yiïÞo òuELku íku{Lku s f]»ý (©enrhLkwt f]»ý Lkk{ yLkkrË fk¤Lkwt Au.)
{kLkðk ÷køÞk. (28) ÃkAe íkuyku ©enrhLke yk¿kk{kt s rLkhtíkh ðíkeoLku íku{Lke s ¼Âõík áZÃkýu fhðk
÷køÞk. (29) íku LkøkhLkk ÞðLk hkòLkku Mkk¤ku fkS Lkk{u ÞðLk níkku. ©enrhLkk yk yiïÞoLke ðkík
Mkkt¼¤eLku íku íkífk¤ íÞkt ©enrhLke ÃkkMku ykÔÞku. (30) ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku íku çkkuÕÞku fu nu çkúñ[khe
! ík{u MkðuoLku íku{Lkk RüËuðLkkt ËþoLk fhkðku Aku íkku y{Lku Ãký y{khk ÃkÞøkBçkhLkkt ËþoLk fhkðku. (31)
íkku y{u Ãký ík{khk rþ»Þ ÚkEþwt. yk{ fÌkwt íkuÚke ©enrh çkkuÕÞk fu, nu ÞðLkuïh ! ík{u áZ ykMkLku çkuMkeLku
{khe Mkk{u swyku. (32) ÃkAe íku {wMk÷{kLku suðwt ©enrhLke Mkk{u òuÞwt fu íkhík s íkuLkk Lkkze «ký [uük
hrník çkLke økÞk yLku ÓËÞ{kt íkuLku ÃkÞøkBçkhLkk ËþoLk ÚkÞkt. (33) ÃkAe ©enrhyu árü fheLku íkuLku
Mk{krÄ{ktÚke WXkzâku. íÞkhÃkAe ykùÞo Ãkk{u÷k íku fkSyu Mk{krÄ{kt Ãkkuíku su òuÞwt níkwt íku yLÞ Mkðuo
ÞðLkkuLku fne Mkt¼¤kÔÞwt. (34) ÃkAeÚke íku fkS yLku íkuLkk çkLkuðe ð@ËeLk Lkk{u hkò, íku çktLku sýu ©enrhLku
Eïh òýe íku{Lkku yk©Þ fÞkuo yLku rLkhtíkh ©enrhLkwt s ¼sLk fÞwO. (35) yk «{kýu suýu suýu ©enrhLku
Eïh òýeLku íku{Lkku yk©Þ fÞkuo íku Mkðuo Ä{o{kt hneLku Mkðo «fkhu íku{Lkwt s ¼sLk fhðk ÷køÞk. (36)
nu hksLkT ! íkuykuyu ©enrhLkk «íkkÃkÚke {ã{ktMk yLku Ãkh†eMkuðLkðk¤k ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ÃktÚkLku yÄ{oðk¤ku
òýeLku íkuLkku íÞkøk fhíkk níkk. (37) yLku ©enrhLkk ykr©ík ÚkELku {ã, {ktMk, Ãkh†eMkuðLk, [kuhe,
ÃkkuíkkLke íkÚkk ÃkkhfkLke ®nMkk yLku ðx÷ðwt ykrËf MkðuoLkku íÞkøk fÞkuo. (38) su rþ»Þku íÞkøke ÚkÞk íkuyku
yü«fkhu çkúñ[Þo Ãkk¤íkk níkk yLku øk]nMÚkk©{eyku Mk{eÃkMktçktÄ ðøkhLke †eyku yLku rðÄðk †eykuLkku
MÃkþo fhíkk Lkrn. (39) MkÄðk †eyku ÃkríkðúíkkLkk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhíke yLku rðÄðkyku yü«fkhu çkúñ[Þo
Ãkk¤íke. (40) íku ©enrhLkk «íkkÃkÚke íku{Lkk Mkðuo rþ»Þku MðÄ{o, ¿kkLk, ðihkøÞ yLku {nkíBÞu Þwõík
¼ÂõíkÚke MktÃkLLk ÚkÞk. (41) yLku ïuíkËeÃk su{ yk Ãk]Úðe WÃkh Au íku{ Aíkkt Ãký Ãk]ÚðeÚke rð÷ûký Au
íkuðe s heíku, LkkhkÞý{wrLkLkk rþ»Þku yk ÷kuf{kt hnuðk Aíkkt Ãký yk ÷kufÚke rð÷ûký ðíkoíkk níkk. (42)
yk «{kýu íku Lkøkh{kt ÃkkuíkkLkku «kiZ «íkkÃk sýkðeLku nòhku sLkkuLku ÃkkuíkkLkk ykr©ík çkLkkðeLku ÃkAe
r©nrhyu íÞktÚke çkesu sðkLke RåAk fhe. (43) íÞkhu íku LkøkhLkk sLkku íkÚkk hkòyu çknw «fkhu «kÚkoLkk
fhe. íkuÚke MkíÃkwÁ»kkuLkk Mðk{e ©enrhyu íku s Lkøkh{kt [kíkwo{kMk ÃkÞOík rLkðkMk fÞkuo. (44) íku Mk{Þu
[khuÞ rËþkyku yLku ¾qýkyku{kt MkqÞo«fkþLke su{ ©enrhLkku «íkkÃk ÔÞkÃÞku. íkuLku Mkkt¼¤eLku, su {wrLkykuyu
ËwðkoMkkLkk ©kÃkÚke Ãk]Úðe WÃkh sL{ ÷eÄku níkku íku çkÄk ©enrhLke Mk{eÃk{kt ykððk ÷køÞk. (45) ÃkkuíkkLke
ÃkkMku ykðu÷k íku {wrLkykuLkku «¼w©e nrhyu ÞÚkkÞkuøÞ ykËhMkífkh fheLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku hkÏÞk. (46)
íku Mkðuo {wrLksLkku Ãký {nk«¼w ©enrhLkku «íkkÃk ðkhtðkh òuE Mkkt¼¤eLku, ©enrh s hkrÄfkÃkrík ©ef]»ý
Au yu{ áZÃkýu {kLkðk ÷køÞk. (47 - 48) ßÞkhu sL{k»x{eLke hkºku ©enrh ©ef]»ýLkwt ÃkqsLk fheLku
Mk¼k{kt çkuXk íÞkhu íku{Lku ~Þk{MkwtËh ©ef]»ýYÃku òuELku yk LkkhkÞý{wrLk Au íku s ©ef]»ý Au yu{ ÃkkuíkkLkk
ÓËÞ{kt {kLkðk ÷køÞk. (49) ÃkAe WØðkðíkkh ©e hk{kLktË Mðk{eLkk rþ»Þku íku {wrLksLkku, LkøkhsLkku
íkÚkk íÞkt hnu÷k yLÞ sLkkuyu Ãký ©ef]»ýMðYÃk íku nrhLku òuELku íkífk¤ íku{Lkku yk©Þ fhíkk níkk. (50)
ÃkAe íku Mkðuo {wrLkyku çku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk fu nu nrh ! y{u ík{khk s Aeyu. íkux÷k{kt «kík:fk¤ ÚkÞku
íkuÚke ©enrhyu MLkkLk fheLku ©ef]»ýLkwt ÃkqsLk fÞwO. (51) íÞkhçkkË nòhku MkkÄw yLku çkúkñýkuLku MðkrËü
¼kusLkÚke Mktík]ó fÞko. ÃkAeÚke «¼wyu Ãkkhýkt fÞko yLku íÞkhçkkË yLÞ sLkkuyu Ãký Ãkkhýkt fÞkO. (52)
ÃkAe ËuþktíkhÚke ykðu÷k Mkðo {wrLkyku áZ rLkùÞÃkqðof, Mkðkuo¥k{ yufktríkf ¼ÂõíkÚke MknòLktË «¼wLkwt
¼sLkMkuðLk fhðk ÷køÞk. (53) íku {wrLkyku{kt fux÷kf çkúñ[Þko©{{kt s hnuíkk níkk yLku fux÷kf
MktLÞMíkk©{{kt íÞkøke MkkÄwyku íkhefu hnuíkk níkk. (54) íÞkhÃkAe y¿kkLke sLkkuLku çkkuÄ fhðkLku yÚkuo,
Mkðo¿k ©enrhyu, íku Mkðuo Ãkrðºk MkkÄw-çkúñ[kheykuLku {tz¤ku çkktÄeLku swËk swËk «Ëuþku{kt sðkLke yk¿kk
ykÃke. (55) {wõíkkLktË íkÚkk {wfwtËkLktË ykrËf fux÷kf íÞkøkeykuLku økwÁíkwÕÞ {kLkeLku ©enrhyu ÃkkuíkkLke
Mk{eÃk{kt s hkÏÞk. (56) nu hksLkT ! íku Mkðuo LkøkhsLkku íkÚkk ð@ËeLk hkòLku MðÄ{o{kt hnuðkLkku çkkuÄ
fheLku, ©enrh ÃkkuíkkLkk rþ»Þøký Mkrník {ktøkhku¤Úke Vhe ÃkkAk fk÷ðkýe økk{u ÃkÄkÞko.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt {ktøkhku÷{kt LkkhkÞý{wrLkyu Mð«íkkÃk sýkÔÞku yu Lkk{u ºkuÃkLk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 53 >>
yæÞkík - 54
(1 - 2) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - fk÷ðkýe ™økh{kt Sðý Lkk{u çkúkñýLku ½uh hnu÷k ©enrhLke
f]ÃkkÚke Mkutfzku yLku nòhku ¼õíkkuLku ÞkuøkeykuLke su{ Mk{krÄ rMkØ ÚkE yLku íku{Lkk «íkkÃkÚke Mkðuo Þkuøkf¤kyku
rðLkk «ÞkMku Ãký rMkØ ÚkE. (Þ{, rLkÞ{, ykMkLk, «kýkÞk{, «íÞknkh, Äkhýk, æÞkLk yLku Mk{krÄ
yu ykX ÞkuøkLkkt ytøkku Au.) (3) Mkðuo ¼õíkku ¼Âõík¼kðÚke ©enrhLku Ãkqsíkk yLku W¥k{ ¼kusLkkrËf s{íkk.
©enrh Mk{krÄ îkhk ÃkkuíkkLkk yûkhÄk{Lkwt MkðkuoÃkrh yiïÞo ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku sýkðíkk níkk. (4) ÃkAe
íku ¼õíkku Ãký Mk{krÄ{kt yÃkrhr{ík yiïÞo òuELku, òøÞk ÃkAe Ãkkuíku òuÞu÷k íku yiïÞoLke çkeòyku ykøk¤
ðkík fhíkk. (5) íku Mkkt¼¤eLku Ëiðe MktÃkr¥kðk¤k Sðkuyu ÃkkuíkkLkk{kt hnu÷k Ëku»kkuLkku íÞkøk fheLku íku «¼wLkku
yk©Þ fÞkuo. (6) yLku ©enrh Ãký íku{Lku ÃkkuíkkLkku yk©Þ áZ ÚkkÞ íku {kxu Ä{o{kt hnu÷k íÞktLkk sLkkuLku
ykLktË ykÃkíkk Úkfk íku økk{{kt çku {kMk hkufkELku íÞktÚke yk¾k Lkk{u økk{{kt ÃkÄkÞko. (7) íÞkt LkkhkÞý
rð«u su rËðMku ©enrhLkwt {nkÃkqsLk fÞwO. íku s rËðMku «¼w íÞktÚke ÃkeÃk÷kýk økk{u Ãký ÃkÄkÞko níkk. (8)íku
yk¾k yLku ÃkeÃk÷kýk økk{{kt A {kMk MkwÄe (yuf MkkÚku çku MðYÃku hneLku) rLkðkMk fheLku ÃkAe ykuÍík
LkËeLkk rfLkkhu çknwYÃk ykÃkLkkh rð»ýwÞkøk fÞkuo. (9) íku rð»ýwÞkøkLkk {nkuíMkð{kt ËuþËuþktíkhÚke çknw
sLkku ykÔÞk níkk. ©enrhyu íku{Lke Mkt¼kðLkk fhe yLku ¼kusLkkrËfÚke íku{Lkku Mkífkh fhe íku{Lku hkS
fÞko. (10) íku rð»ýwÞkøkLke ÃkqýkonqríkLkk rËðMku çknw çkúkñýkuLku s{kzâk íkÚkk íku{Lku ð†k¼q»ký yLku ÞÚkuü
ÄLk-Ërûkýkyku ykÃke. (11) ð¤e ©enrhyu íku çkúkñýkuLku fLÞkËkLk {kxu íku{ s çkxwfrð«kuLku sLkkuE Ëuðk
{kxu íku{Lku ½ýwt ÄLk ykÃÞwt. (12) ©enrhyu íku{Lku MkUfzku ËqÄk¤e, økkÞku, hÚk ½kuzk ykrË ðknLkku yLku
Mkwðýo {wrÿfkyku rðrÄÃkqðof ykÃke. (13) Mkkihk»xÙ ËuþLkk rð«kuLku íkÚkk ykðu÷k yLÞ ík{k{ rð«kuLku
©enrhyu A {kMk MkwÄe íku{Lke RåAk {wsçk s{kzâk. (14) A {kMk MkwÄe çkúñ¼kusLk fhkððkÚke
©enrhLke feŠík rðMíkkh Ãkk{e. íÞkh ÃkAe ÃkeÃk÷kýk{kt ËþnhkLkku WíMkð (suX MkwË ÃkzðkÚke Ëþ{ MkwÄeLkwt
ðúík) fheLku ÃkkuíkkLkk Mkuðfku MkkÚku íÞktÚke {u½Ãkwh økÞk. (15) íÞkt suXk¼kE ykrËf ¼õíkkuyu «¼wLke Mkuðk
fhe. íÞkt «¼w çku {kMk hkufkELku íÞktÚke {kýkðËh ÃkÄkÞko. (16) íÞkt {Þkhk{ ¼èu Ãkkuíkkk ½uh «¼wLku
ÃkÄhkðe, ÃkkuíkkLkk ¼kE økku®ðËhk{ MkkÚku «eríkÃkqðof ©enrhLke Mkuðk fhe. (17) nu þºkwLku nýLkkh hksLkT!
yLÞ ¼õíkkuyu Ãký ¼kðÚke Ãkqsu÷k ©enrhyu, ¾qçk ÄLk ðkÃkheLku sL{kü{eLkku {nkuíMkð fÞkuo. (18)
íku WíMkð{kt ©enrhyu ¼økðkLkLke ¼Âõík{kt çkkÄ Lk ykðu íkuðe heíku Ä{oðkíkko ðzu {Þkhk{ ykrËf ¼õíkkuLku
Mktíkku»k Ãk{kze, Ãkkuíku Ãký Mktíkwü ÚkÞk. (19) yu ð¾íku ¼kzuhÚke ykðu÷k hksÃkwºkkuyu ©enrhLku ÃkkuíkkLkk
Lkøkh{kt ÃkÄkhðk «kÚkoLkk fhe íkuÚke ¼õíksLkkuLke MkkÚku ©enrh íÞktÚke ¼kzuh ÃkÄkÞko. (20) ©enrhLku
ykðíkk Mkkt¼¤e Ëuðhk{¼kE ykrËf ¼õíksLkku yríkn»koÃkqðof íkífk¤ ©enrhLku ÷uðk {kxu MkL{w¾ økÞk.
(21) ÃkkuíkkLku ðkhtðkh Lk{Mfkh fhíkk {Þkhk{ ykrË ¼õíkkuLkk {Míkfu íkÚkk Akíke{kt ©enrh ÃkkuíkkLkk
[hýf{¤ku [ktÃkeLku Ëuðhk{ ykrËf ¼õíkkuLke MkkÚku ¼kËhðk MkwË Aê (frÃk÷k Aê) Lku rËðMku ©enrhyu
¼kzuh økk{{kt «ðuþ fÞkuo. (22) nu hksLkT ! íÞkt ðk½S, {w¤S, ðehS, Ëuþ¤S ykrË ûkrºk ¼õíkkuyu
«eríkÃkqðof ©enrhLke Mkuðk fhe. (23) yLÞ çkúkñý, ði~Þ yLku þqÿ òríkLkk ¼õíkku íku{ s †e ¼õíkkuyu
Ãký ÞÚkkþÂõík ðýeohks ©enrhLkwt ÃkqsLk fÞwO. (24) «¼wyu íÞktLkk ¼õíkkuLke MkuðkLkku ytøkefkh fÞkuo. íÞktLkk
¼õíkkuyu ÃkqAu÷k «&™kuLkk W¥khku fheLku íku{Lku ykLktË ykÃÞku yLku yLLkfqxkuíMkðÃkÞOík íÞkt s rLkðkMk fÞkuo
(25) íÞkhçkkË nòhku nrh¼õíkkuÚke ðªx¤kÞu÷k »kziùÞoMktÃkLLk ©enrh ¼kzuhÚke {kuzk økk{u ÃkÄkÞko.
hMíkk{kt økk{kuøkk{ nrh¼õíkkuyu íku{Lke Ãkqò fhe. (26) íÞkt Ë÷wS ykrËf ûkrºkÞ ¼õíkkuyu íku{Lkwt ÃkqsLk
fÞwO yLku ¼kusLk fhkÔÞkt. íÞkt Ãkkt[ rËðMk hkufkELku ÃkAe íÞktÚke ©enrh y÷iÞk Lkk{Lkk økk{ «íÞu ÃkÄkÞko.
(27) íÞkt LkkhkÞýS ykrË MkwÚkkh ¼õíkkuyu íku{Lkku Mkífkh fÞkuo yLku íÞktÚke ÃkAe, «¼w ÃkkuíkkLkk ¼õíkku
MkkÚku þu¾Ãkkx økk{u ÃkÄkÞko. (28) íÞkt ÷k÷S MkwÚkkhu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk íkÚkk {kíkk MkkÚku «¼wLke Mkkhe heíku
Ãkqò fhe íkuÚke «¼w «íÞuLke íku{Lke ¼ÂõíkLke ð]rØ ÚkE yLku íkuÚke íku{Lke ¼ÂõíkLku ðþ ÚkELku «¼w ßÞkhu
ßÞkhu þu¾Ãkkx{kt ykðu íÞkhu íÞkt s Qíkhíkk. (29) íÞkhÃkAe Eïh{qŠík ©enrh ðMktíkÃkt[{eLkk rËðMku
þu¾Ãkkx økk{uÚke rðrðÄ «fkhLkkt ð]ûkkuÚke þkur¼ík ¼kËhk økk{u ÃkÄkÞko. (30) íku økk{Lke Ãkrù{ rËþk{kt
Mkðuo LkËeykuÚke Ãkrðºk s¤ðk¤e yLku yLkuf ÃkûkeykuÚke MkuðLk fhkÞu÷e Ÿzk Lkk{Lke LkËe ykðu÷e Au. (31
- 32) íku LkËe{kt MLkkLk fhðkLkk rLkr{¥ku íÞkt sE ©enrh, ½ôLkk ¾uíkhku{kt, fqðk{ktÚke [k{zkLkk fkuMkku
ðzu Ãkkýe fkZíkk ¼økðËT ðkíkko, &÷kufku yLku feíkoLkku þe¾ðíkk níkk. (33) f{¤Lkuºk ©enrh ÃkkuíkkLkk ¼õíkku
MkkÚku yuf {kMk MkwÄe íku LkËe{kt rðrðÄ «fkhLke s¤¢ezkyku «ríkrËLk fhíkk níkk. (34) íkuÚke íku LkËe
Mkðo ÃkkÃkkuLkku Lkkþ fhLkkhe, íkeÚkkuo¥k{ yLku nrhsLkkuLku MkËkÞ MkuðLk fhðk ÞkuøÞ ÚkðkÚke Mk{økú Ãk]Úðe{kt
«ÏÞkík ÚkE. (35) ykðe Ÿzk LkËeÚke þku¼eík ¼kËhk økk{{kt ©enrhyu MkwÚkkh rð©k{Lku ½uh rLkðkMk
fÞkuo yLku íÞkt ðMktíkÃkt[{eLkku {nkuíMkð fÞkuo. (36) yk WíMkð ð¾íku Mk¼k{kt rçkhks{kLk Þkuøkuïh
©enrhLkwt {q¤S þ{ko, MkwtËhS þ{ko RíÞkrËf rð«kuyu yíÞtík ¼Âõík¼kðÃkqðof ÃkqsLk fÞwO. (37)
íÞkhÃkAe ¼õík©uc híLkhk{, ðÄo{kLk, Ëuðhk{, ÷kÄkhk{ ykrË ði~Þkuyu íkÚkk {kðS, hk{S ykrËf
MkwÚkkhkuuyu íkÚkk LkkÚkS ykrËf þqÿ ¼õíkkuyu ©enrhLke [tËLkÃkw»ÃkkrËf ðzu Ãkqò fhe. (38) yk Mkðuo{kt
rð©k{ yuðk W¥k{¼õík níkk fu íku{Lkk MktfÕÃk{kºkÚke s íkwåA yuðe fezeyku, Ãký ÃkkuíkkLkk ËunLkku íÞkøk
fheLku Mðøko{kt síke. (39) yk Mkkt¼¤eLku ßÞucrsík hkòyu ÃkqAâwt fu - çkúñLkT ! yu rð©k{Lkk MktfÕÃkÚke
yÄ{ fezeyku, {Lkw»ÞLku Ãký Ëw÷o¼ yuðk Mðøko÷kufLku fuðe heíku Ãkk{e ? yLku íku rð©k{u fuðku MktfÕÃk
fÞkuo ? (40) ©enrhLkk f]ÃkkÃkkºk nkuðkÚke {nk¼køÞþk¤e yuðk nu ÔÞkÃkfuþ {wrLk©uc ! nwt ík{khku
þhýkøkík Awt. íkuÚke {ut ÃkqAu÷wt. yk Mkðuo ð]¥kktík {Lku f]Ãkk fheLku fnku. (41) çkúñkLktË{wrLk fnu Au - nu rþð»kuo
! LkeríkrLkÃkwý hkòyu yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke ík¥ð¿k yuðk íku ÔÞkÃkfkLktË{wrLk íku hkòLku MktçkkuÄeLku çkkuÕÞk
fu nu Lk]Ãk ! ík{u Mkkt¼¤ku. (42) nu hksLkT ! yuf ð¾íku rð©k{¼õík ÃkkuíkkLku ½uh s{eLku çkuXu÷k ©enrhLku
Lk{Mfkh fheLku ÃkþwykuLku {kxu ½kMk ÷kððk {kxu ¾uíkh{kt økÞk. (43) íÞkt ½kMk ÷íkkyku yLku ð]ûkkuÚke
ykåAkrËík ÄhíkeLkkt rAÿku{ktÚke yMktÏÞ fezeyku Lkef¤e. (44) fk[tzk ykrËf ®nMkf stíkwyku, íku
fezeykuLku íku{Lkk Mkrník¾kE síkkt níkkt. íku òuELku rð©k{ ¼õíkLku ËÞk ykðe íkuÚke íkuýu íkífk¤ MktfÕÃk
fÞkuo fu, (45) nu MknòLktË ! nu f]»ý ! nu Mðkr{LkkhkÞý ! nu Eïh ! ykÃk yuf s Mkðuo «kýe{kºkLkk
Ëw:¾Lkwt rLkhkfhý fhLkkhk Aku. (46) íkuÚke nu «¼ku ! ÃkkuíkkLkkt f{kuoÚke yk ¼ðMkkøkh{kt ¼{íkk yk fezeLkk
ËunÄkhe SðkuLkwt yk ¼ú{ý yxfe òÞ yLku íkuykuLku MðøkoLke «kró ÚkkÞ yuðku {khku MktfÕÃk Au. íku MktfÕÃkLku
ykÃk MkV¤ çkLkkðku. (47) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ði~ÞðÞo rð©k{u íkuLkku ytíkh{kt suðku yk
MktfÕÃk fÞkuo fu íkhík s íku Mkðo fezeykuLkk Ëun íkífk¤ Ãkze økÞk. (48) íÞkhçkkË fezeLkk Ëun{ktÚke Lkef¤eLku
íku Mkðuo Sðku W¥k{ ËuðYÃku ÚkE rËÔÞ rð{kLkku{kt çkuMkeLku rð©k{ ¼õíkLkk Ëu¾íkkt s Mðøko{kt økÞk. (49)
ykðwt ykùÞo òuELku rð©k{ yrík rðM{Þ ÃkkBÞk yLku íÞkhçkkË ½kMkLkk ¼khk ÷ELku çknwMktÃkr¥kÃkqýo
ÃkkuíkkLku ½uh ykÔÞk. (50) ÃkAe íku W¥k{¼õík rð©k{ LkkhkÞý{wrLkLke ÃkkMku ykðeLku yåÞwík yuðk
©enrhLku Lk{Mfkh fheLku íku{Lke ykøk¤ çkuXk. (51) ÃkAe Mkðo¿k yuðk ©enrhLkk ÃkqAðkÚke rð©k{u
ðLk{kt çkLku÷wt çkÄwt ð]¥kktík fne Mkt¼¤kÔÞwt. (52) ÃkAe ÔÞkÃkf yuðk íku LkkhkÞý{wrLk ¼økðkLk Ãký íku rð©k{
¼õíku fnu÷wt Mkðo ð]¥kktík Mkkt¼¤eLku, {w¾kh®ðË ykøk¤ ïuík Y{k÷ hk¾eLku {tË nkMÞ fheLku rð©k{ «íÞu
çkkuÕÞk. (53) nu ði~ÞÃkrík rð©k{¼õík ! {khku yk «íÞûkÃkýu Ëu¾kíkku nrhf]»ý Lkk{Lkku yðíkkh nk÷{kt
ÚkÞu÷ku Au íku s Mkðuo yðíkkhkuLkwt fkhý Au íku{ ík{u rLkùÞ òýku. (54) yíÞkhu yk Ãk]Úðe WÃkh
nrhf]»ýkðíkkh YÃku rð[híkk yuðk {Lku ¼sLkkhk ík{khk MktfÕÃkÚke íku fezeyku Mðøko{kt òÞ íku{kt ftE
ykùÞo LkÚke. (55) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhyu yk{ fÌkwt íkuÚke MkËTçkwrØðk¤k íku rð©k{u
ÃkkuíkkLku f]íkkÚko {kLke [fkuh Ãkûke su{ [tÿLku òuE hnu íku{ ©enrhLke Mkk{wt òuE hÌkk. (56) nu hksLkT
! rð©k{Lkk MktfÕÃkÚke fezeykuLkk Mðøkoøk{Lk rð»ku ík{u {Lku su ÃkqAâwt níkwt íku {U ík{Lku fÌkwt. (57) yk
«{kýu rð©k{Lkk ½uh hkufkELku Þkuøkuïh ©enrhyu «ríkrËLk rð©k{Lke Ãkqò ytøkefkh fhe. íÞkt ËkuZÅ
{kMk ÃkÞOík ©enrhyu rLkðkMk fÞkuo yLku ÃkAe íÞktÚke òuzeyk økk{u ÃkÄkÞko.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrh yk¾k-ÃkeÃk÷kýk ykrËf økk{ku{kt «íkkÃk sýkðeLku òuzeyk økk{u
ÃkÄkÞko yu Lkk{u [kuÃkLk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 54 >>
yæÞkÞ - 55
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku òuzeyk økk{{kt ÃkkuíkkLkk yswoLk ykrË ¼õíkkuÚke
Mkífkh Ãkk{eLku ©enrh fux÷kf rËðMk íÞkt hkufkELku Mk{wÿ ¾kzeyu økÞk. (2) Lkkð îkhk íku ¾kze Ãkkh
fheLku ©enrh ytòh Lkøkh{kt ÃkÄkÞko. íÞkt fux÷kuf Mk{Þ hkufkELku ©enrh ¼wsLkøkh{kt ÃkÄkÞko. (3)
©enrh ykÔÞk Mkkt¼¤eLku MkwtËhS ykrËf LkøkhsLkku rðrðÄ «fkhLkk ðkStºkku ÷ELku ©enrhLke MkL{w¾
LkøkhLkk ÃkkËhu økÞk. (4) MkíÃkwÁ»kkuLkk yk©Þ¼qík yLku Ãkqýofk{ yuðk ©enrhLke Mk{eÃku sELku ÃkwhkýÃkwÁ»k
Ãkh{kí{k ©enrhLku íku Mkðuo sLkkuyu yríkn»koÃkqðof Mkküktøk «ýk{ fÞko. (5) Mkk{k ykðu÷k íku Mkðuo sLkkuLkku
©enrhyu ÞÚkkÞkuøÞ Mkífkh fÞkuo. ÃkAe íku Mkðo sLkkuyu «kÚkoLkk fhe íkuÚke Ä{o{kt fwþ¤ yuðk MkkÄwyku «íÞu
©e nrh çkkuÕÞk : (6) nu Mktíkku ! yk LkøkhðkMkesLkkuyu ©ØkÃkqðof ÷kðu÷kt yk rðrðÄ «fkhLkk hÚk ykrËf
ðknLkku WÃkh ík{u {khe yk¿kkÚke çkuMkku. (7) ©enrhLkk fnuðkÚke ðknLk{kt çkuMkðkLke ÞkuøÞíkkðk¤k
{wõíkkLktË, {wfwtËkLktË ykrËf {wrLkyku íkífk¤ íku ðknLkku{kt çkuXk yLku yLÞ fux÷kf íkku ÃkkuíkkLku çkuMkðwt
y½rxík Mk{SLku Lk s çkuXk. (8 - 9) ðknLkkYZ {wrLksLkkuLke ÃkkA¤ ©enrh, ÷k÷htøkLkk, Ÿ[k, MkwLke÷
yLku ©uc ½kuzk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ©enrhLkk ½kuzkLke ykøk¤ AzeËkh [ktËeLke Aze ÷ELku Q¼ku
hÌkku. ©enrhLke [khu çkksw [{fíkk ¼k÷kðk¤k ½kuzuMðkhku níkk yLku yLÞ {wrLksLkku ©enrhLke ÃkkA¤
ÃkøkÃkk¤k [k÷íkk níkk. (10) nu hksLkT ! ©enrhLke ykøk¤ þ†Äkhe Ãkk»koËku níkk yLku íkuLke ykøk¤
ðk®sºkkuðk¤k, rðrðÄ «fkhLkkt ðk®sºkku ðøkkzíkk níkk. (11) ykðe heíku Mkðuo sLkkuyu Mkrník Ä{oLktËLk
©enrhyu ½kuzkLke ÷økk{ nkÚk{kt Ík÷eLku hks{køkuo ÚkELku Lkøkh{kt «ðuþ fÞkuo. (12) íku Lkøkh{kt ©uc
çkúkñýkuLkk Mk{qnku ytøku Mkrník ðuËÃkXLk fhíkk níkk. ð¤e íku Lkøkh{kt çkúkñýkrËf Mkðuo ðýkuo MðÄ{oLkwt Ãkk÷Lk
fhíkk Úkfk Mkw¾Ãkqðof rLkðkMk fhíkk níkk. (13) ð¤e íku Lkøkh [kuíkhV ¾qçk Ÿ[k økku¤ yLku ÷ku¾tzLke
Mkktf¤ku íkÚkk ¾e÷kðk¤k {kuxk ËhðkòykuÚke Mkwþkur¼ík yuðk ïuík rfÕ÷kÚke hûkkÞu÷wt níkwt. (14) nu hksLkT
! [kíkf yLku fkuÞ÷kuLkk f÷hðÚke økwtrsík yuðk yLkuf ð]ûkkuÚke {Lkkunh ÷køkíke ðkzeyku Ãký íku LkøkhLke
çknkh níke. (15) LkøkhLke ÃkqðorËþkÚke ftEf ËrûkýíkhV Úkkuzu Ëqh ¼wstøk Lkk{u Ãkðoík WÃkhÚke s yk
LkøkhLkwt Lkk{ ¼ws Ãkzâwt Au. (16) LkøkhÚke Ãkrù{ rËþkyu n{eh Lkk{Lkwt {kuxwt Mkhkuðh Au. rLk{o¤ s¤
yLku MðåA rfLkkhkðk¤k íku Mkhkuðh{kt {Lkw»Þ{qŠík ¼økðkLk ©enrh «ríkrËLk MLkkLk fhíkk níkk. (17)
¼økðkLkLke ykhrík Mk{Þu íku Lkøkh{kt «íÞuf {trËh{kt Zku÷, Ík÷h yLku çkeò ðk®sºkkuLkk ÃkkÃkLkkþf æðrLk
Úkíkk níkk. (18) hks{køkuoÚke ðkhtðkh síkk-ykðíkk Ãkðoík suðk {kuxk nkÚkeykuLkk ½txLkkË íkÚkk yïkuLkk
nýnýkx «ríkrËLk rLkhtíkh Úkíkk níkk. (19) s¤ Aktxu÷k {køkkuoðk¤wt, ðk¤eLku MkkV fhu÷wt, {køkkuo{kt XuhXuh
Ãkw»Ãkku ÃkkÚkhu÷wt, îkhu îkhu MkwðýoLkk fwt¼ku MÚkkÃkLk fhu÷wt yk ¼qsLkøkh ÃkkuíkkLke yrÄf þku¼k ðzu yk Ãk]Úðe
WÃkh rðÏÞkík Au. (20) Vhfíke ÄòÃkíkkfkykuÚke yrík{Lkkunh ÷køkíkk íku Lkøkh{kt rðþk¤ frx«uËþðk¤e
MkwtËh fuþkuðk¤e íkÚkk MkwtËh yk¼q»kýkuÚke Mkwþkur¼ík †eyku, {Äwh ftXu ¼økðkLkLkkt feíkoLkku økkíke níke. (21)
ð¤e íku Lkøkh{kt MkkuLkkLkkt rþ¾hkuðk¤kt, yrík rðþk¤, Mkðuo sLkku su{kt ÃkqsLk fhu Au íkÚkk rðrðÄ «fkhLkkt
Ãkûkeyku ßÞkt f÷hð fhu Au íkuðkt W¥k{ rLkðkMkku, òýu fu [tÿ{tz¤Lku MÃkþoíkkt nkuÞ íkux÷kt Ÿ[kt níkkt. (22)
ykðk ¼qsLkøkh{kt ¼økðkLk Mðkr{LkkhkÞý ÃkÄkÞko Au íku{ òýeLku íku LkøkhLke †eyku Ãký íku{Lkkt ËþoLk
fhðk {kxu íkífk¤ ½hLke çknkh Lkef¤ðk ÷køke. (23) íku{kt fux÷ef Lkkheyku ©enrhLkk ËþoLk fhðkLku
yxkheyku WÃkh [Ze, fux÷ef íkku ËþoLkLkk ÷ku¼{kt ÃkkuíkkLkwt ykuZðkLkwt ð† Ãký ¼q÷e økE níke yLku [fkuhe
su{ [tÿLku swyu íku{ Mkðuo †eyku ©enrhLkk {w¾kh®ðËLku òuE hne. (24) fux÷ef †eyku ¼kusLk fhíke
níke, fux÷ef ÷ªÃkíke níke, fux÷ef þÞLk fhíke níke íku Mkðuo r¢ÞkykuLkk íkífk¤ íÞkøk fheLku íku †eykuyu
Mk{eÃku ykðu÷k LkkhkÞý{wrLkLku Lk{Mfkh fÞko. (25)LkkhkÞý{wrLk{kt r[¥k ÃkhkuðkÚke fux÷ef †eyku íkku
ytøkkuytøk{kt Äkhý fhðkLkk yk¼q»kýku{ktÚke {kºk yuf s yk¼q»ký Wíkkð¤uÚke ÃknuheLku ©e nrhLke Mk{eÃku
ÃknkU[e økE. (26 - 27) Lkðk Mkt«ËkÞðk¤k MknòLktË Mðkr{Lku swLkk Mkt«ËkÞ{kt hnu÷kt y{ku fu{ òuEyu
? yu{ çkku÷eLku fux÷ef †eyku ©enrhLkk ËþoLkkÚkuo Lk økE yLku ½h{kt s hne. íku{ Aíkkt Ãký ½hLke Mkðuo
r¢Þkyku fhíkkt fhíkkt íku{Lku ©enrhLkkt s ËþoLk ÚkÞkt. (28) nu hksLkT ! f{¤Ãkºk Mk{kLk Ëe½oLkuºkkuðk¤k
þku¼kLkk Äk{ yLku sLkkuLkk LkuºkkuLku ykLktË Ãk{kzLkkhk ©enrhyu, {tËnkMÞ ðzu Mkðo †eykuLke ð]r¥k
ÃkkuíkkLkk{kt ¾U[e ÷eÄe. (29) ÃkAe ËþoLkkÚkuo ykðu÷e íku {nkÃkwÛÞþk¤e †eykuyu, ykLktËftË,f]ÃkkÄk{
yLku {Lkkunh MðYÃkðk¤k ©eMðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLku Ãknu÷kt suðk Mkkt¼éÞk níkk íkuðk s òuELku ÃkkuíkkLkkt
Lkuºkku f]íkkÚko fÞko. (30) {]øk÷eLkkt çkå[ktLke ykt¾ku Mk{kLk Lkuºkkuðk¤e, «VwÂÕ÷ík ðËLkðk¤e, {Lkkunh
MðYÃkðk¤e †eyku su yxkheyku{kt Q¼u÷e níke íku{Lkkt Lkuºkku Ãký ¼økðËT ËþoLkÚke MkV¤ ÚkÞkt yLku íku{ýu
Mkwðýo Ãkw»Ãkku íkÚkk yûkík ðzu ©enrhLku ðÄkÔÞk. (31) ð¤e nkÚk{kt ÃkqòÃkkºkkuðk¤k çkúkñýkuyu rðrðÄ
«fkhLke ¼uxku Mkrník ftfw, [tËLk íkÚkk Ãkw»Ãkku ðzu hMíkk{kt XufXufkýu ©enrhLke Ãkqò fhe. (32) íku ð¾íku
LkøkhðkMke sLkku yu{ çkku÷íkkt níkk fu ynku ! Mk{Úko yuðk ©enrh MkkÚku hnu÷k yk {wrLksLkkuyu Ãkqðuo yuðwt
þwt íkÃk fÞwO nþu fu suÚke íkuyku ©enrh MkkÚku nk÷{kt Mk¾k¼kðu hnu÷k Au. (33 - 34) yk «{kýuLke
Lkøkh[[koLku Mkkt¼¤íkk, íku{Lku ykLktË Ãk{kzíkk, rLkhkr¼{kLke çkúkñýku îkhkyu ðirËf {tºkkuÚke Míkwrík
fhkÞu÷k ©enrh Mkðuo sLkku WÃkh ÃkkuíkkLke f]ÃkkárüÚke y{]ík ðhMkkðíkk ðhMkkðíkk Äe{u Äe{u íÞktLkk hkòLkk
{nu÷ Mk{eÃku ykÔÞk íÞkhu íku hks{nu÷{kt hnu÷e hkýeykuyu MkwðýoÃkw»ÃkkuÚke ©enrhLku ðÄkÔÞk yLku çkku÷e
fu (35) hkýeyku fnu Au - nu f]ÃkkLkkÚk ! nu nhu ! y{u f{oÃkkþÚke çktÄkÞu÷kt Aeyu. fÁýkYÃk y{]íkLkk
Ãkwh ðnkðíke ykÃkLke f]Ãkkárü y{khe WÃkh fhku. (36) nu ¼økðLkT ! ykÃk íkku çkËrhfk©{r«Þ yuðk
MkkûkkíkT LkkhkÞý Aku. fu{fu ykÃkLku rð»kÞku{kt Mknus Ãký ykMkÂõík nkuÞ yu{ y{Lku sýkíkwt LkÚke. (37)
ík{khku yk yðíkkh íkku søkíkLkk fÕÞkýLku yÚkuo s Au {kxu søkík{kt hnu÷k yuðk y{kÁt fÕÞký fhku.
(38) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! hkýeykuyu yk «{kýu Míkwrík fhe íkuÚke «¼w çkkuÕÞk fu nu rLk»ÃkkÃk
hkýeyku ! ík{u su fÕÞký {khe ÃkkMkuÚke {køkku Au íku ¼rð»Þ{kt sYhÚke Úkþu. (39) nu hksLkT ! ©enrh
yk «{kýu hkýeykuLku ð[Lk ykÃkeLku, hks{nu÷Úke ykøk¤ ykðu÷kt MkwtËhS MkwÚkkhLkk ½uh ÃkÄkÞko. (40
- 41) rðrðÄ «fkhLkkt íkkuhýkuÚke þku¼íkwt, [khuÞ çkksw yLÞ ¼wðLkkuÚke ðªx¤kÞu÷wt, MkðoMktÃkr¥kÚke ¼hu÷wt,
MkËkÞ Qs¤wt, rLk{o¤, fÃkkuík yLku fkuÞ÷, íku{s Ãkktshk{kt hk¾u÷k ÃkkuÃkx-{uLkkLkk rf÷rf÷kxÚke økkS
hnu÷wt íku ½h níkwt. (42) Mkðuo sLkku suLkkt [hýf{¤ku Ãkqsu Au yuðk ÃkwÁ»kku¥k{ ©enrh ÃkkuíkkLkk Mkuðfku MkkÚku
MkwtËhS MkwÚkkhLku íÞkt QíkÞko yLku íku «¼wyu ÃkkuíkLkk rþ»Þku íkÚkk yLÞ {wrLksLkkuLku, íku Lkøkh{kt ÞÚkk½rxík
Wíkkhku ykÃÞku. (43) nu hksLkT ! íÞkhÃkAe MkwtËhS ykrËf ¼õíkku Úkfe yríkrÚk Mkífkh fhkÞu÷k,
yrík«¼kðþk¤e, WËkh Mð¼kððk¤k yLku ÃkkuíkkLkk rþ»ÞøkýÚke ðªx¤kÞu÷k ©enrhyu MkwtËh þGÞk{kt
þÞLk fÞwO.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©e MknòLktË Mðkr{Lkwt ¼wsLkøkh{kt ykøk{Lk rLkYÃký Lkk{u Ãkt[kðLk{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 55 >>
yæÞkÞ - 56
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ÃkAe hkrºk ðeíkeLku «kík:fk¤ Úkíkkt {wrLksLkkuyu økkÞºke
MktæÞk fhe. (2) ÃkAe «kík:fk¤{kt rLkíÞf{o fheLku LkkhkÞý{wrLkyu yuf MkÃkkx, h{ýeÞ yLku þwØ MÚk¤u
{kuxe Mk¼k fhe. (3) íku Mk¼kLkk {æÞ¼køk{kt ©enrhLkk ®MknkMkLkLke ykMkÃkkMk, øk]nMÚkku, íÞkøkeyku íkÚkk
†eyku ÃkkuíkÃkkuíkkLke {ÞkoËk «{kýu çkuXk. (4) Mkðuo sLkkuLkk çkuMke økÞk ÃkAe íkÃkkurLkrÄ, ËeLkçktÄw, ËÞk®MkÄw
©enrh íku Mk¼k{kt ÃkÄkÞko. (5) «eríkÃkqðof ÃkkuíkkLke Mkuðk{kt hnu÷k {wrLkykuLkk y¿kkLkLkk ðíkof, ËuðkrÄËuðku
Ãký ßÞkt {Míkf Lk{kðu Au íkuðkt íkÚkk MkwøktÄËkh W¥k{ Ãke¤k [tËLkÚke y[oLk fhk÷uÞk [hýkh®ðË{kt Äkhý
fhu÷e ÃkkËwfkLke þku¼kyuÞwõík, (6) MkwtËh frx WÃkh ïuík òzwt ð† Äkhý fhu÷k, Ãkk½{kt Ãkw»ÃkLkk íkkuhk
Äkhý fhu÷k zkçkk ¾¼k WÃkh ykzAkuz (ºkktMkku) ¾uMk Äkhe hnu÷k yLku ftX{kt Ãkw»ÃkLkk nkh Äkhý fhe
hnu÷k ©enrh Mk¼k{kt ÃkÄkÞko. (7) Mk¼k{kt çkuXu÷k Mkðuo ¼õíksLkku ©enrhLku ykðíkk òuELku yríkn»ko
ÃkkBÞk yLku nu Mðkr{LkT ! yk ÷kuf{kt ík{khku sÞsÞfkh Úkkyku yu{ Wå[Mðhu çkku÷ðk ÷køÞk. (8)
ÃkAe Þkuøkuïh ©enrh Mkðuo Mk¼ksLkkuLku ÃkkuíkkLke f]ÃkkárüÚke ykLktË ykÃkeLku Ÿ[k ®MknkMkLk WÃkh rçkhks{kLk
ÚkÞk. (9) ÃkAe ©eS{nkhksLke {Lkkunh {qŠík òuELku, {wrLk©uc çkúñkLktË Mðk{eyu Lkðkt feíkoLkkuÚke íku{Lkkt
ÞþkuøkkLk fÞko. (10) {wõíkkLktË {wrLkyu Ãký ©enrhLkk Wßsð¤ ÞþkuøkkLk fÞko. rLkíÞkLktË ykrË
{wrLkykuyu Míkkuºkku ðzu ©enrhLke Míkwrík fhe. (11) íku Mk{Þu yuf Ët¼e Ãkh{ntMk ¾kuxe Mk{krÄÚke Lke÷ftX
«¼wLku Síkðk {kxu íÞkt ykÔÞku. (12 - 13) y÷VeLke ðå[u rAÿ çkLkkðeLku íkuLku øk¤k{kt Äkhe hnu÷ku,
{Míkfu {wtzku fhkðu÷ku, rþ¾k yLku Þ¿kkuÃkðeíkhrník, nkxfuïh {nkËuðLkku ¼õík, rþðkLktË Lkk{Lkk çkúñ[khe
Mkrník, Ÿ[ku yr¼{kLke, Ãkwü ytøkkuðk¤ku yLku {kuxuÚke çkku÷Lkkhku íku Ãkh{ntMk níkku. (14) ÃkAe íku
Ãkh{ntMk ©enrhLkwt ËþoLk fheLku íku{Lke Mk{ûk ykt¾ku çktÄ fheLku çkuMke økÞku. íkuÚke ©enrh, íkuLke MkkÚkuLkk
rþðkLktË çkúñ[khe «íÞu çkkuÕÞk fu, (15) nu çkúñ[khe ! yk Ãkh{ntMku ¼ktøk RíÞkrËf {kËf ðMíkw ÃkeÄu÷wt
Au fu þwt ? fu íkuyku ®LkÿkÚke ½uhkÞu÷k Au fu þwt ? fu{ fu íku{Lkkt çktLku Lkuºkku ÷k÷ ÚkÞu÷kt Au. (16) yk{
ÃkqAðkÚke rþðkLktË ©enrh «íÞu çkkuÕÞk fu, nu Mðkr{LkkhkÞý «¼ku ! {kuxu¼køku íkku yk Ãkh{ntMk MkËk
Mk{krÄ yðMÚkk{kt s hnu Au. (17) íkuÚke ©enrhyu Ãkh{ntMkLku ÃkqAâwt fu, nu Ãkh{ntMk ! ík{khe yk Mk{krÄ
Mkns Mk{krÄ Au fu nXÞkuøkÚke ÚkÞu÷e Au íku fnku. (18) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhyu
yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke ¢kuÄkÂøLkÚke çk¤íkku íku Ãkh{ntMk «¼w «íÞu çkkuÕÞku, (19) nu ðýeoLkT ! ík{u ynª
fuð¤ Ãkk¾tz [÷kðku Aku yLku íkuLkkÚke ðþ ÚkELku yk Mkðuo sLkku ík{Lku Ãkh{uïh fnu Au. (20) nu
Mðkr{LkkhkÞý ! ík{u yLÞ sLkkuLku Ãký Mk{krÄ fhkðku Aku íku{ {U Mkkt¼éÞwt Au. íku òu Mkk[wt nkuÞ íkku ík{u
{Lku Ãký Mk{krÄ fhkðku. (21) Mk{krÄLke «króÚke nwt yk ÷kuf{kt «ÏÞkík Awt. sLkkuLkk økwÁ yLku Eïh
yuðk ykÃkLkwt yiïÞo òuðk {kxu nwt ík{khe ÃkkMku ykÔÞku Awt. {kxu ík{khk{kt Mkk[e Mk{krÄLkwt ¿kkLk nkuÞ íkku
íku {Lku çkíkkðku. (23) nu hksLkT ! ¢kuÄ WíÃkLLk fhLkkhkt ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku Ãký ¢kuÄ hrník ©enrh,
íku Ãkh{ntMkLkk yr¼{kLkLkwt ¾tzLk fhíkk Úkfk íkuLkk «íÞu çkkuÕÞk fu, (24) ©enrh çkkuÕÞk - “nu r¼ûkwf!
MðÄ{o{kt hnu÷k Ãkh{ntMkku yLÞ «íÞu õÞkhuÞ fwÂíMkík ð[Lkku çkku÷íkk LkÚke. (25) Ãký su Ãkk¾tze
Ãkh{ntMkku Au íkuyku ykðkt fwÂíMkík ð[Lkku çkku÷u Au Ãký íku{Lkk fwð[LkkuÚke MkíÃkwÁ»kkuLku þwt ÚkðkLkwt Au. ?”
yk{ fneLku ©enrhyu, LkÚkwS fkÞMÚkLke Ëefhe ÷kÄeçkkELku ÃkkuíkkLke Mk{eÃku çkku÷kÔÞkt. (26) nu hksLkT!
íkuÚke ÷kÄeçkkE íkífk¤ ©enrhLke Mk{eÃku ykÔÞkt yLku Mkðuo †eykuLke ykøk¤ Ãkzu÷e ½kMkLke MkkËze WÃkh
©eSLke yk¿kkÚke çkuXkt. (27) «kýkuLkwt ykf»koý yLku rðMksoLk fhðk{kt Mðíktºk yuðkt ¼õíksLk ÷kÄeçkkE
Mkk{wt ©enrhyu Úkkuzwt nMkeLku ßÞkt íku{Lke Mkk{wt òuÞwt íÞkt íkku íku çkkE Mk{krÄLku Ãkk{e økÞkt. (28) yLku
MkðuoLkk Ëu¾íkkt s íkuLkk Lkkze «ký Mktfu÷kE økÞkt yLku íku{Lkku Ëun y[uíkLk ÚkELku s{eLk WÃkh Ãkze hÌkku.
(29) ÃkAeÚke ÷kÄeçkkELkk ¼kE nhS Mk¼k{kt çkuXk níkk íku{Lku ©enrhyu Mk{eÃk{kt çkku÷kÔÞk yLku
þktríkÚke fÌkwt fu, (30) nu çkwrØ{kLk ! Mk{krÄ{kt økÞu÷kt yk ík{khk çknuLkLkk çktLku {rýçktÄ{kt (fktzw yLku
fh ðå[uLkku MkktÄku yÚkkoíkT nkÚkLkk {q¤Lku {rýçktÄ fnu Au.) ÄøkÄøkíkk çku ytøkkh {qfku. (31) ©enrhLke
yk¿kkÚke nhSyu Mk¤økíkk çku ytøkkhk [erÃkÞkÚke ÃkfzeLku ÷kÄeçkkELkk {rýçktÄ WÃkh {qõÞk. (32)
íkuÚke ÷kÄeçkkELke [k{ze ykrËf çk¤eLku íÞkt ¾kzk Ãkzâk yLku ytøkkhk íku ¾kzk{kt Ãkzâkt. íku òuELku MkðuosLkku
«¼w «íÞu çkkuÕÞk fu, (33) “nu «¼ku ! nu nhu ! yk ytøkkhkÚke ÷kÄeçkkELkk çktLku nkÚk{kt, yk «íÞûk
Ëu¾kíkk ¾kzk Ãkzâk Au. íkuÚke yk ytøkkhkLku nkÚk WÃkhÚke íkífk¤ Lke[u Ãkkze Lkt¾kðku.” (34) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mk¼ksLkkuyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke nhSLke Ä{oÃkíLke y{he «íÞu ©e nrhyu
fÌkwt fu, nu Mkíke ! Mkqíku÷kt yk ÷kÄeçkkELku Ÿ[k MðhÚke çkku÷kðku. (35) ©enrhyu yk{ fÌkwt íkuÚke
y{heçkkEyu çknw «fkhu íku ÷kÄeçkkELku çkku÷kÔÞk Aíkkt Ãký íku Mk{krÄ{ktÚke QXâk Lkrn. íÞkhu ©enrhyu
MðÞt íku{Lku Äe{uÚke çkku÷kÔÞk. (36) ÞþMðe ÷kÄeçkkELku, «¼wLke ðkýe Mkkt¼¤eLku, íku s ûkýu ËunLke
M{]rík ÚkE yLku íkuÚke ©enrhLku «ýk{ fheLku ÃkkAkt íkuyku ½kMkLke MkkËze WÃkh çkuMke økÞkt. (37) nu hksLkT!
©enrhLke «uhýkÚke ÷kÄeçkkE rðrðÄ ÷kuf{kt sELku íÞkt ¼økðkLk MktçktÄe yiïÞo Ãkkuíku òuÞu÷wt níkwt íku Mkðuo
rðMíkkhÃkqðof fnuðk ÷køÞk. (38) Mk¼k{kt çkuXu÷k MkðuosLkku, Ãký ÷kÄeçkkELkwt ð]¥kktík Mkkt¼¤eLku íkÚkk
©enrhyu fhkðu÷e Mk{krÄ òuELku rðM{Þ Ãkk{e økÞk. (39) ÃkAeÚke Ãku÷k Ët¼e Ãkh{ntMkLku Mk{krÄLkk
rLkr{¥ku çkeòLku fuð¤ XøkLkkhku òýeLku íku MkðuosLkku çkúñkrËfLkk Ãký Eïh yuðk Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk
«íÞu çkkuÕÞk fu, (40) Mk¼ksLkku çkkuÕÞk -“nu «¼w ! ík{khku yk nrhf]»ý Lkk{u yk yðíkkh yk Ãk]Úðe
WÃkh òu n{ýkt Lk ÚkÞku nkuík íkku ykðk Ët¼eykuLku y{u fuðe heíku òýe þfík ? (41) ÃkAeÚke {{o{kt
çkkuÕÞk fu ¼økðLkT ! yk Ãkh{ntMkLke Mk{krÄ MkíÞ Au {kxu y{Lku yk¿kk ykÃkku suÚke y{u íkuLkk çktLku nkÚk
WÃkh ytøkkh {wfeyu.” (42) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mk¼ksLkkuLke ykðe ðkýe Mkkt¼¤eLku,
rLkMíkus ÚkELku Lke[w {w¾ fheLku rþðkLktË çkúñ[khe íkÚkk Ãkh{ntMk çktLku sýk íÞktÚke ÃkkuíkkLkk MÚkkLk ¼ýe
hðkLkk ÚkE økÞk. (43) íku{Lkk økÞk ÃkAe nu Ä{ofw{kh ! nu ½Lk~Þk{ ! nu Ët¼eykuLkk Ët¼Lkku Lkkþ fhLkkh!
yk ÷kuf{kt ík{khku sÞsÞfkh Úkkyku. yk{, {kuxku WËT½ku»k ÚkÞku. (44) yk WËT½ku»k Mkkt¼éÞk ÃkAe
©enrh íÞktÚke QXeLku ÃkkuíkkLkk Wíkkhu ÃkÄkÞko yLku íÞkhçkkË Mkðuo íÞkøkesLkku yLku ÃkAe øk]nMÚkku Ãký
ÃkkuíkÃkkuíkkLkk MÚkkLkfu økÞk. (45) nu hksuLÿ ! Mkðkuo¥k{ yLku ykùÞofkhe yuðwt ©enrhLkwt yk [rhºk, su
sLkku «ríkrËLk Mkkt¼¤þu íkuyku yríkþÞ Mkw¾ Ãkk{þu yLku Ãku÷k Ët¼e Ãkh{ntMk suðkykuLku Ãký òýþu.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt Ët¼e Ãkh{ntMk ÃkhksÞ Lkk{u AÃÃkLk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 56 >>
yæÞkÞ - 57
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! su [rhºk{kt ©enrhLkku yrík ykùÞofkhe «íkkÃk
Mk{kÞu÷ku Au íkuðwt yk rMkðkÞLkwt çkeswt yuf nrh[rhºk Mkkt¼¤ku. (2) Ä{oLktËLk ©enrh yuf Mk{Þu nehS
MkwÚkkhLkk ½hLkk rðþk¤ yktøkýk{kt rçkAkðu÷ MkwtËh Ãk÷tøk WÃkh rçkhks{kLk níkk. (3) íku Mk{Þu ©enrhyu
ïuík ð†ku Äkhý fÞkO níkkt, ¼k÷{kt fw{fw{Lkku MkwtËh [ktË÷ku fÞkuo níkku, fk{ËuðLkk ÄLkw»Þ Mkhfe ¼úqfwxe
níke, rðþk¤ ð]ûk:MÚk¤ níkwt yLku íkuÚke yrík {Lkkunh ÷køkíkk níkk. (4) íku{Lke Mk{ûk {wfwËkLktËkrË [kh
{wrLksLkku çkuXk níkk. íku{Lke ÃkkA¤ øktøkkhk{, nehS, ðÕ÷¼ ykrË Mkðo ¼õíksLkku çkuXk níkk. (5)
®MknkMkLk WÃkh çkuXu÷k ©enrhLkk zkçkk [hýLke Mk{eÃku çkwrØþk¤e ¼õíksLk MkwtËhS çkuXk níkk. MkðoLke
ÃkkA¤ çkÄe †eyku yufçkkswyu çkuXe níke. (6) çkÄkt çkuMke økÞk ÃkAe ©enrh økt¼ehðkýeÚke Mkðuo
¼õíksLkku «íÞu çkkuÕÞk fu, (7 - 8)¼økðkLk fnu Au - nu ¼õíkku ! su ¼õík MðÄ{o{kt hneLku, {Lkw»Þf]rík
yLku {tËnkMÞu Þwõík yuðe yk su (©e nrh ÃkkuíkkLkku rLkËuoþ fhu Au) ¼økðkLkLke {qíkoLkwt rLkhtíkh æÞkLk fhu
Au íkuLke rLkhkðhý árü ÚkkÞ Au yLku rLkhkðhý árüÚke yk çkúñktzLke ytËh íkÚkk çknkh MkðofktE swyu
Au. (9) ð¤e fk{¢kuÄkrËf ytíkhþºkwyku Au íku Ãký íku ¼õíkLkku Ãkhk¼ð fhðkLku fËkrÃk þÂõík{kLk Úkíkk
LkÚke. (10) yLku ytíkhþºkwykuÚke Ãkhk¼ð Lkrn Ãkk{u÷ku íku ¼õík Ãký, ¼õíkðíMk÷ ¼økðkLk ÃkkuíkkLke
WÃkh su{ hkS ÚkkÞ íkuðe s heíku MkËk ðíkuo Au. (11) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu íkusMðe hkòLkk Ãkwºk
ßÞucrsík ! yk «{kýuLke yLkuf «fkhLke ¼økðËT ðkíkko, «kík:fk÷Úke {æÞkLkfk¤ MkwÄe ©enrhyu MkwtËhS
ykrË ¼õíksLkku Mk{ûk fhe. (12) Mkðuo MkíMktøkesLkkuyu Ãký ¼økðËTMktçktÄe yk ðkíkko yufkøkúr[¥ku Mkkt¼¤e
yLku yrík n»ko ÃkkBÞk yLku íÞkh ÃkAe Mkðuo, ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku ©enrhLke yk¿kkÚke ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh
økÞk. (13) ¼õík©uc MkwtËhSyu ÃkkuíkkLkk ½uh sELku ¼kusLk fÞwO. íÞktÚke ÃkkuíkkLkk çkeò rLkðkMkMÚkkLku sELku
yuf ÃkrðºkkMkLk WÃkh çkuMkeLku Ãkqðkuoõík«fkhu ©enrhyu fnu÷wt æÞkLk fhðk ÷køÞk. (14) áZ MðÂMíkfkMkLku
çkuMkeLku [t[¤íkkyu hrník, çktLku nkÚkLku ¾ku¤k{kt hk¾eLku, LkkrMkfkLkk yøkú¼køk Mkk{wt árü hk¾eLku ©enrhyu
fhu÷e æÞkLkLke ðkíkkoLkwt ®[íkðLk fhðk {ktzâwt. (15 - 16) ÃkAe Mkðuo RrLÿÞkuLku ÓËÞ MkL{w¾ fheLku
[hýf{¤Úke rþ¾kÃkÞOík ©enrhLke {qŠíkLkwt ÓËÞ{kt s æÞkLk fÞwO fu íkhík s MkwtËhSLke árü ©enrhLke
f]ÃkkÚke rLkhkðhý ÚkE økE yLku íku árü ÃkkuíkkLkk ½hLke Ëeðk÷kuLku ¼uËeLku yLÞLkk ½h{kt «ðuþe. (17)
íkuÚke yLÞLkk ½h{kt Ãkzu÷e [esðMíkwyku ÃkkuíkkLke LkSf{kt s Ãkze nkuÞ íkuðe heíku MkwtËhS¼kEyu òuE.
(18) ð¤e íku ½hLke Ëeðk÷ ¼uËeLku íku{Lke árü yLÞLkk ½h{kt «ðuþe yLku MkwtËhSyu íku ½h{ktLkk Mkðuo
ÃkËkÚkkuouLku Ãký ÃkkuíkkLke Mk{eÃk{kt s nkuÞ íkuðe heíku òuÞk. (19) íÞkhçkkË íku{Lke árü íku ½hLke Ëeðk÷kuLku
Ãkkh fheLku, ºkeò ½h{kt «ðuþe yLku íÞkt hnu÷e ðMíkwyku Ãký MkwtËhSyu òuE. (20) yk «{ký fux÷ktf
½hLku Ãkkh fheLku, su ½h{kt MkíÃkwÁ»kkuLkk økwÁ ©enrh níkk íku ½h{kt MkwtËhSLke árü økE. (21) yLku
MkwtËhSyu ÃkkuíkkLke rËÔÞárüÚke íÞkt hnu÷k ¢kuÄLkkþf ©enrhLkwt ËþoLk fÞwO. (22) íku ð¾íku økýÃkíkhk{
Lkkøkhrð« ¾¼u ÷k÷ W¥kheÞ ð† Lkk¾eLku MkwtËh Míkkuºkku ðzu ©enrhLke Míkwrík fhíkk níkk. (23) ÃkAe
Mkkíku ÷kuf{kt su su fktE ¼kuøkði¼ð yiïÞkorË hnu÷wt Au íku MkðuoLku ©enrhLke RåAkÚke Ëu¾ðk ÷køÞk. (24)
íÞkhçkkË Ä{o¿k yuðk MkwtËhSyu yk {]íÞw÷kuf{kt hnu÷k Mkðuo yiïÞkuo ðøkuhu Ãký rËÔÞárüÚke òuÞwt. (25)
ÃkAe MkwtËhSyu íkuLke WÃkh hnu÷ku Mðøko÷kuf òuÞku, íkuÚke WÃkh {n÷kuof òuÞku, íkuÚke WÃkh sLk÷kuf òuÞku,
íkuÚke WÃkh íkÃk÷kuf òuÞku yLku íkuÚke WÃkh hnu÷ku MkíÞ÷kuf òuÞku. (27) íku Mkðuo ÷kuf, yLku íkuLkk ¼kuøk
yiïÞkorËfLku, ¼økðkLkLkk æÞkLkÚke «kó ÚkÞu÷e rËÔÞárüLku ÷eÄu MkwtËhSyu, ÃkkuíkkLke Mk{eÃk{kt s nkuÞ
íku{ òuÞk íÞkhçkkË ði~ÞðÞo MkwtËhSyu «f]ríkÚke Ãkh rËÔÞ yûkhÄk{{kt rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh rçkhks{kLk
¼ÂõíkÃkwºk ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLku Ãký rËÔÞárü ðzu òuÞk. (29) {Lkkunh ð†ku þheh WÃkh Äkhý
fhu÷k, nkÚkLke [uükyku ðzu ¼õíksLkkuLkk {LkLku nhe ÷uíkk, ÃkkuíkkLke MkL{w¾ Q¼u÷k [khuÞ ðuËku MkwtËh
{tºkkuå[kh ðzu su{Lke Míkwrík fhu Au, (30) çktLku [hýku{kt LkqÃkwh íkÚkk fzk Äkhe hnu÷k, þku¼kÞ{kLk çktLku
nkÚkku{kt çkkswçktÄ íkÚkk ftfý Äkhe hnu÷k frx WÃkh Mkwðýo {u¾÷k Äkhe hnu÷k fýkuo{kt fwtz¤ íkÚkk Ãkw»ÃkøkwåA
Äkhe hnu÷k (31) þt¾Lkk Mkh¾e hu¾kykuðk¤k ftX{kt, MkwøktÄeÞwõík Ãkw»ÃkLkk nkhku fu suLke WÃkh ¼ú{hku
økwtòhð fhu Au íkÚkk Lkûkºkku suðe «fkþ{kLk {kuíkeLke {k¤kykuLku Äkhý fhíkk, {Míkf WÃkh {wøkx Äkhe,
Ãkwü yLku økku¤ çku nMík ðzu y¼ÞËkLkLkwt ðhËkLk ykÃkíkk, f]Ãkk®MkÄw, rfþkuh yðMÚkkðk¤k,{tËnkMÞÞwõík
{w¾kh®ðËðk¤k, [Ãk¤Lkuºkkuðk¤k. (33 - 34) ÷û{eSLkk MÚkkLk¼qík WLLkík ðûkMÚk¤ðk¤k, ðûk:MÚk¤{kt
hnu÷k ©eðíMkLkk r[nTLkÚke þku¼kÞ{kLk, ¼k÷{kt fwtfw{ [tÿfðk¤k, ¼ÂõíkÄ{o, {wõík ÃkwÁ»kku, {qŠík{kLk
»kziùÞkuo, þt¾[¢krË ykÞw»kku, yLktík Ãkk»koËku yLku yrý{krËf yü rMkrØykuyu çknw s ¼Âõík¼kð Ãkqðof
su{Lku ðtËLk fÞwO Au íkuðk ©enrhLku òuÞk. (35) íÞkhçkkË ¼økðËTRåAkÚke íku{Lke rËÔÞ árü çktÄ ÚkE
økE yLku íkuÚke ÃkkuíkkLkk ykMkLk rMkðkÞ çkeswt ftEÃký MkwtËhS¼kEyu Lk òuÞwt. (36) ÃkAe nu hksLkT!
rðM{Þ Ãkk{e økÞu÷k MkwtËhS¼kE çkkuÕÞk fu, ynku ! yu ykùÞoLke ðkík Au fu ©e LkkhkÞý{wrLkLke {qŠíkLkk
æÞkLk Mk{kLk çkeòu fkuEÃký ÃkwÁ»kkÚko yk yr¾÷ çkúñktz{kt fkuEÃký Mk{Þu LkÚke. (37) íku ©enrhLke
{qŠíkLkk æÞkLkÚke íkku {U yk çkúñktzLkk íkÚkk ËuðkuLkk Mk{økú yiïÞkuo òuÞkt yLku ¼økðkLkLkk Äk{Lkwt yiïÞo Ãký
yk árüÚke òuÞwt. (38) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu Lk]Ãk ! yk{ fneLku, íkífk¤ MkwtËhS íku ½h{ktÚke QXeLku
¼økðkLkLke Mk{eÃku ykðeLku, íku{Lku Lk{Mfkh fheLku çkuXk. (39) ÃkAe ©e nrhyu MkwtËhSLku ÃkqAâwt fu, nu
MkwtËhS ! ík{u n{ýkt fkuE yrLkðo[LkeÞ y÷kirff ðMíkw òuE nkuÞ íku{ {Lku sýkÞ Au. (40) nu hksLkT!
©e nrhLkwt ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku MkwtËhS¼kE çkkuÕÞk fu, nu yÔÞÞ «¼ku ! y{khk íkku ykÃk s yuf
Mðk{e Aku íkuÚke yuðwt y÷kirff ËþoLk ÚkkÞ íku{kt ykùÞofkhe þwt Au ? yk ykÃkLkkt ËþoLk ÚkkÞ Au íku s
ykùÞofkhe Au. (41) yk «{kýu «u{Úke ©enrhLku fneLku, hksði¼ððk¤k MkwtËhSyu Mknfwxwtçk {Lkw»Þkf]rík
©enrhLke Ãkqò fhe. (42) rðrðÄ «fkhLkkt MkwøktrÄík ÿÔÞku, ftfwÞwõík [tËLk yLku MkUfzku Ãkw»ÃkLkk nkhíkkuhkykuÚke
©enrhLke Ãkqò fhe. (43) íkÚkk íku{ýu srhÞkLke ð†ku íkÚkk rðrðÄ «fkhLkk y÷tfkhkuÚke ©enrhLke Ãkqò
fhe ÃkAe íku{ýu ¼økðkLkLke ykøk¤ MkUfzku MkkuLkk {nkuhLke ¼ux Ähe. íÞkhÃkAe çkhVe ykrËf Lkiðuã ÄheLku
«¼wSLke ykhíke Wíkkhe. (45) íÞkhçkkË {nkfeŠíkðkLk MkwtËhSyu, Mknfwxwtçk «¼wLkk ÃkkË«ûkk÷Lk fheLku
íku «MkkËeLkwt s¤ {Míkfu [zkðeLku ÃkkuíkkLkk fw¤Lku ÃkkðLk fÞwO. (46) íÞkhçkkË ËþoLk{kt rík÷fYÃk yuðk
¼økðkLk ©enrhLku MkwtËhSyu Mkküktøk «{ký fheLku økËTøkËT ðkýeÚke íku{Lke Míkwrík fhe.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt MkwtËhSyu rËÔÞárüÚke MkðoËþoLk fÞwO yu Lkk{u Mk¥kkðLk{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >>1>>
yæÞkÞ - 58
(1) MkwtËhS Míkwrík fhu Au - nu Mðíktºk ¼økðLkT ! MkËkLktË MðYÃk yuðk ykÃk ©enrhLku nwt Lk{Mfkh
fÁt Awt. f{¤ Mkh¾kt Lkuºkkuðk¤k, {nkðúíkkuðk¤k, ïuíkð†kuðk¤k, MkËTøkwýkuLkk ¼tzkh, ftX{kt Ãkw»ÃkLkk nkh
íkÚkk fkLkku{kt Ãkw»ÃkøkwåAku Äkhý fhe hnu÷k ykÃkLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. (2) nu søkíkLkk Eïh ! yk
rðïLkk Mðk{e su çkúñkrËf íkÚkk RLÿkrËf Ëuðku yLku MkÃíkÉr»kyku Ãký ykÃkLke WÃkkMkLkkÚke s yk çkúñktz{kt
ÃkkuíkÃkkuíkkLkk yrÄfkhLku ÃkkBÞk Au. yuðk Mðíktºk yLku yiïÞoðkLk ykÃk©e {khk ÓËÞ{kt yríkþÞ Mkw¾
ykÃkku. (3) nu «¼ku ! ©e nrh ! Mðíktºk yiïÞoðk¤k ík{kuyu ykÃku÷k Mkk{ÚÞoÚke s ykfkþ, ðkÞw, íkus,
s¤ yLku Ãk]Úðe yu Ãkt[{nk¼qíkku ÃkwÁ»kLkk ðihks Lkk{u ËunYÃk yk á~Þ{kLk çkúñktzLkwt MksoLk fhu Au. yuðk
ykÃkLkwt yk «íÞûk MðYÃk {khk Lkuºkku ykøk¤ rLkhtíkh hnku. (4) nu MkðoÔÞkÃke Ãkh{kí{k ! òu ykÃkLkku
yk Ãk]Úðe QÃkh ykrð¼koð Lk ÚkÞku nkuík íkku, MðkÚko{kt «{¥k ÚkÞu÷k yk MktMkkhesLkku, MkíMktøk fhðku íkÚkk
MkËk[khLkwt yk[hý fhðwt RíÞkrËf Ä{o Au yLku ®nMkk [kuhe fwMktøkkrËYÃk yÄ{o Au yuðku rððuf fuðe heíku
òýe þfík ? {kxu ykÃkLkku yðíkkh, yk çkkçkíkLkwt ¿kkLk ykÃkðk {kxu s ÚkÞku Au. (5) nu ¼økðLkT ! †eMktøk,
{ã{ktMkkrËfLkk MkuðLkÚke ðýoMktfhíkk ÷kðLkkhk yLku sLkkuLku ÃkkÃk Ãk{kzLkkhk þkõíkÃktÚkLkk fki÷{køkoLkku ykÃku
y{khk Mkw¾Lku {kxu yk Ãk]Úðe WÃkhÚke Lkkþ fhu÷ku Au. yuðk ©enrh yk Ãk]Úðe WÃkh ykÃk r[hfk¤ÃkÞoLík
sÞ Ãkk{ku. (6) nu Ãkh{ÃkwÁ»k Ãkh{kí{k ! ík{kÁt Lkk{feíkoLk, fÚkk©ðý, ËþoLk, æÞkLk, økwýrLkYÃký,
Lk{Mfkh, ík{kÁt Mk¾kÃkýwt RíÞkrËf {Lkw»ÞkuLkkt ÃkkÃkkuLku íkífk¤ Lkkþ fhLkkÁt Au. yuðk ykÃk ytík:þºkwyku
Úkfe {khe hûkk fhku. (7) nu ¼økðLkT ! su yûkhÄk{{kt MkqÞo Ãký «fkþ LkÚke fhe þfíkku, [tÿ, íkkhk
yLku rðãwík Ãký «fkþ LkÚke fhe þfíkkt íkku ÃkAe yÂøLkLkwt íkku ÃkqAðwt s þwt ? yuðk yûkhÄk{{kt
hkÄkh{krËÚke MkuðkÞu÷k yLkkrË f]»ý su ¼økðkLk Au íku s ykÃk Aku. (8) nu ¼økðLkT ! rºkfqxk[¤ Ãkðoík{kt
ykðu÷k Mkhkuðh{kt ßÞkhu {økhu nkÚkeLku Ãkfzâku níkku íÞkhu MkqtZ{kt f{¤ ÃkfzeLku íku nkÚkeyu ykÃkLkwt M{hý
fÞwO níkwt íku ð¾íku ykÃku su{ nkÚkeLku {økh Úkfe AkuzkÔÞku níkku íku{ nu yåÞwík ! yk «íÞûk MktMkkhYÃk økúknLke
ÃkezkÚke y{Lku Akuzkðku. (9) nu ¼økðLkT ! Qæðohu¾krË r[öku ðzu þku¼kÞ{kLk yLku fuð¤ {LkÚke s
æÞkLk fhðk ÞkuøÞ ík{khk çktLku [hýf{¤ku yíÞkhu yk Ãk]Úðe WÃkh ík{khk ykr©ík sLkkuLkk fÕÞkýLku
yÚkuo rð[hu Au. yuðk ykÃk Ãkh{kí{kLku {khk Lk{Mfkh Au. (10) nu «¼w ! yÄ{oLkkþf íkÚkk ðuË yLku
WÃkrLk»kËku îkhk òýe þfkÞ yuðk yLku hk{«íkkÃkSLkk ÷½wçktÄw yuðk ©enrh ykÃkLku {khk Lk{Mfkh Au.
(11) nu «¼ku ! {q¤ «f]rík, íkuLkku yrÄckíkk ÃkwÁ»k, MkðuoLkku ûkku¼ fhLkkhku fk¤, «ÄkLkÃkwÁ»k, {nËkrË
[kuðeMk ík¥ð, yk MkðuoLkk yuf yrîíkeÞ Mðk{e yuðk ykÃkLku {khk Lk{Mfkh Au. (12) nu Mðkr{LkT !
ßÞkhu ßÞkhu hkuøkkrËÚke {khk ËunLke ÃkhkÄeLkíkk ÚkkÞ íÞkhu íÞkhu ík{kÁt Mðkr{LkkhkÞý Lkk{ s {khe
S¼u ykðu Ãký çkeswt fktE Lk ykðu. (13) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu MkwtËhSyu
«eríkÃkqðof Míkwrík fhe yux÷u f{¤Mkh¾kt Lkuºkðk¤k LkkhkÞý{wrLk {tË nkMÞ fheLku çkkuÕÞk fu, (14)
¼økðkLk fnu Au - nu MkíÃkwÁ»k MkwtËhS ! ík{kuyu yríkþÞ «u{Úke {khe Mkuðk fhe Au íkuÚke nwt ík{khe WÃkh
«MkLLk ÚkÞu÷ku Awt {kxu {khe ÃkkMkuÚke ík{u ðhËkLk {køkku. (15) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - ©enrhyu yk
«{kýu fÌkwt íkuÚke YÃkðíke Mkwík MkwtËhS çkkuÕÞk fu, (16) nu nhu ! ykÃkLkk yLkwøkúnÚke ykÃkLkk ¼õíksLkkuLku
ËuðkuLku Ãký Ëw÷o¼ yuðku õÞku ÃkËkÚko yk ÷kuf{kt «kó Úkíkku LkÚke ? yÚkkoíkT çkÄwt s «kó ÚkkÞ Au. (17)
íku{ Aíkkt Ãký ykÃkLke [hýhs ðzu {kÁt r[¥k Ãkrðºk ÚkÞu÷wt Au. íkuÚke ykÃkLkk [hý rMkðkÞ çkeS fkuE
ðMíkwLke ykÃkLke ÃkkMkuÚke yÃkuûkk hk¾íkku LkÚke. (18) nu «¼ku ! yk «{kýu ík{khe ÃkkMkuÚke ðhËkLk {ktøkðkLke
{khe fkuE RåAk LkÚke íku{ Aíkkt Ãký òu ðhËkLk ykÃkðkLke ykÃkLke RåAk s nkuÞ íkku {Lku ºký ðhËkLk
ykÃkku. (19) økkurÃkfkykuLku su{ ©ef]»ýLku rð»ku «u{¼Âõík níke íkuðes áZ ¼Âõík {Lku ykÃkLkk{kt Úkkyku.
(20) yíÞkhu ík{u su{ {wõíkkLktË ykrËf ík{khk ¼õíkkuLke fk{krËf ytík:þºkwykuÚke hûkk fhku Aku íku{
s {khe Ãký hûkk fhku. (21) nu «¼ku ! Ãkt[{nk¼qíkLkk yk ËunLku Äkhý fhLkkh ykí{k{kt s {Lku MkËkÞ
{khkÃkýkLke ¼kðLkk Úkkyku Ãký yu rMkðkÞ yLÞ fþk{kt Ãký {{íð Lk Úkkyku. (22) nu Mkðuoïh !
ykÃkLkk yk ËkMk yLku þhýkøkík WÃkh yríkf]Ãkk fheLku, {Lku WÃkhkuõík ºký ðhËkLk ykÃkku. (23) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ÃkkuíkkLkk ¼õík MkwtËhSLke yrík«þtMkkÃkkºk ðkýe Mkkt¼¤eLku LkkhkÞý{wrLk yrík
«MkLLk ÚkÞk. ÃkAe nMkeLku MkwtËhS «íÞu çkkuÕÞk fu, (24) ©e nrh fnu Au - nu MkwtËhS¼kE ! {khe
ÃkkMkuÚke ík{u su ðhËkLk {køÞkt Au íku {khe f]ÃkkÚke «kó Úkþu s. (25) nu íkkík ! {khk{kt «u{÷ûkýk ¼Âõíkyu
Þwõík, rLk»fk{ yLku ÞþMðe yuðk ík{Lku Lk ykÃke þfkÞ yuðe fkuE Ãký ðMíkw nwt òuíkku LkÚke. (26) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhyu yk «{kýu MkwtËhSLku ðhËkLk ykÃkeLku ÃkAe íku{ýu ykÃku÷wt Mkðo ÃkqòÿÔÞ
MkwtËhSLkk Ëu¾íkkt s çkúkñýkuLku ykÃke ËeÄwt. (27) ©enrhyu yu çkÄwt çkúkñýkuLku ykÃke ËeÄu÷wt òuELku
fåALkk ¼õíkku ykùÞo ÃkkBÞk yLku fux÷kf íku Mkkt¼r¤Lku rðM{Þ ÃkkBÞk. (28) nu hksLkT ! yk «{kýu
©enrh ÃkkuíkkLkwt yiïÞo ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkku íkÚkk yLÞ sLkkuLku sýkðíkk níkk. yux÷kf{kt Éíkwhks økúe»{Éíkw
ykðe. (29) íku Mk{Þ{kt ©enrh yLÞ {Lkw»ÞkuÚke Lk MknuðkÞ íkuðe {erZÞkð¤Lkku çku «MÚk (çkþuh sux÷ku)
sux÷ku ½kxku hMk, Ãkkºk{kt ¼heLku «ríkrËLk Ãkeíkk níkk. (30) yLku íku ©e nrh, {erZÞkð¤Lkk hMk WÃkh
¼kusLk Mk{Þu yuf þuh sux÷kt ÷k÷ {h[ktLkku ÷kzw ðk¤eLku «ríkrËLk s{íkk níkk. (31) yLku íÞkhÃkAe
íkuLke WÃkh ¾qçk ¾kxe ðeMk fk[e fuhe s{e síkk níkk yLku íkuLke WÃkh ðeMk fk[kt ÷eçkwt «ríkrËLk [qMkíkk
níkk. ! (32) nu hksLkT ! sLkLkk fÕÞkýLku yÚkuo Lkhkf]rík Äkhý fhLkkh ©enrh, økúe»{Éíkw ðeíÞkçkkË
ð»kkoÉíkwLku ÃkkBÞk. su Éíkw{kt rðrðÄ «fkhLkk stíkwykuLkku WËT¼ð ÚkkÞ Au. (33) ð»kkoÉíkwLku òuE ykLktË
Ãkk{íkk íku «¼w ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkku MkkÚku «ríkrËLk MLkkLk fhðk {kxu n{eh Mkhkuðh «íÞu síkk níkk. (34)
íÞkt íku MkhkuðhLkk rLk{o¤ s¤{kt ¼õíkku MkkÚku «ðuþ fheLku ©e nrh íku{Lke MkkÚku rðrðÄ «fkhLke s¤¢ezk
fhíkk níkk. (35) çku nkÚk Ãkøk yLku Ãkz¾ktykuÚke s¤¢ezk fhíkk nehS¼kE, MkwtËhS¼kE íkÚkk øktøkkhk{
ykrË Mkðo nrh¼õíkkuLke ©e nrh «þtMkk fhíkk níkk. (36) yríkÃkwÛÞþk¤e nehS ykrËf ¼õíkku Ãký
Ãkkuíku nMkíkk Úkfk ftEf fkiíkwf fheLku «¼wLku nMkkðeLku íku{Lke MkkÚku h{íkk níkk. (37) ÃkAe «¼w ¼õíksLkku
«íÞu çkkuÕÞk fu, nu ¼õíkku ! nwt yk s¤{kt zqçkfe {kÁt Awt. ík{u Mkki MkkðÄkLk ÚkELku {Lku s¤{ktÚke þkuÄe
fkZòu. (38) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mkðo¿k ©enrhyu MkíMktøkeykuLku yk «fkhu fneLku íku
çkÄkLkk Ëu¾íkkt s þhehLkk MkkíkuÞ rAÿkuLku YtÄeLku yøkkÄ s¤{kt zqçkfe {khe. (39) íku ð¾íku øktøkkhk{
ykrËf Mkðuo ¼õíksLkku, ßÞktÚke ©enrhyu zqçkfe {khe níke íÞkt yLku íkuLke ykMkÃkkMk ©e nrhLku þkuÄðk
÷køÞk. (40 - 41) s¤{kt çku Ãknkuh MkwÄe þkuÄðk Aíkkt ©enrh Lkrn {¤ðkÚke Mkðuo ¼õíksLkku yÄehk
ÚkELku ÁËLk fhðk ÷køÞk. ÃkAeÚke {Lk{kt Úkkuze Äehs hk¾eLku íku Mkhkuðh{ktÚke çknkh Lkef¤eLku {nk«¼wLke
«kÚkoLkk fhðk ÷køÞk. (42) nu fk{¢kuÄkrËfÚke hrník ©e nrh ! «f]rík Úkfe Ãkh ©e nrh ! ykÃkLku y{u
Lk{Mfkh fheyu Aeyu. nu Þkuøkuïh ! ík{khk rðLkk y{u Mkki yrík Ëw:¾e Aeyu. ykÃk íkífk¤ yk s¤{ktÚke
çknkh ykðeLku y{Lku ËþoLk ykÃkku yLku y{Lku þktrík Ãk{kzku. (43) nu «¼ku ! y{u íkku MkËkÞ fuð¤
ykÃkLkk s þhýu Aeyu. íkuÚke ík{kÁt {w¾ËþoLk fÞko rðLkk y{u fuðe heíku ®[íkkhrník ÚkEyu ? {kxu nu
ËÞk¤w ©enrh ! ík{u y{khe Mk{eÃku ykðku yLku y{Lku WÃkËuþLkkt ð[Lkku fnku. (44) nu nhu ! su {Lkw»Þu
ík{khk Wßsð¤ Þþ, þe½ú økrík, rðÏÞkík økwýku, MkwtËh Mð¼kð RíÞkrË {kºk Mkkt¼éÞwt s nkuÞ íkku Ãký
íkuLkk Mkðo ÃkkÃkku ftÃke QXu Au. (45) nu MkËkLktË {qŠík ! ykðk økwýðk¤k ykÃk, ykÃkLkk ¼õíkkuÚke Ëqh hnuðkLku
õÞkhuÞ Ãký ÞkuøÞ LkÚke. íkuÚke nu «¼ku ! y{khe Mk{eÃku ykðeLku ík{khk ¼õík y{Lku økt¼eh ðkýeÚke
çkku÷kðku yLku ËþoLk ykÃkku. (46) nu hksLkT ! yk «{kýuLke nrh¼õíkkuLke «kÚkoLkk Mkkt¼¤eLku ©e nrh íkwhík
s íku MkhkuðhLkk s¤ WÃkh Ëu¾kÞk. (47) «¼wLku Ãknu÷ktLke su{ s s¤{kt íkhíkk òuELku Mkðuo ¼õíkku yrík
ykLktrËík ÚkE økÞk yLku çku nkÚk òuzeLku íku{Lku {LkMfkh fhðk ÷køÞk. (48) íku Mk{Þu ©e nrhLkk ËþoLk
fhðk {kxu ytíkheûk{kt Ëuðíkkyku ykÔÞk níkk. íkuyku ©enrhLke yk yËT¼qík s¤¢ezk òuELku ykLktË ÃkkBÞk
yLku Ãkw»ÃkkuLke ð]rü fhðk ÷køÞk. (49) íku Ãkw»Ãkð]rüLku òuELku íku ¼õíksLkku íkÚkk yLÞ sLkku Ãký yrík
ykLktË ÃkkBÞk ÃkAe «¼w íku MkðuoLku ykLktË Ãk{kze s¤{ktÚke çknkh LkeféÞk. (50) íÞkh ÃkAe ©enrh
Ãký MkhkuðhLkk rfLkkhu ð†ku çkË÷eLku, [k¾zeyku ÃknuheLku ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLke MkkÚku íÞktÚke ÃkkuíkkLkk Wíkkhu
ÃkÄkÞko. (51) íÞkt ©e nrh ÃkkuíkkLkk ykMkLku rçkhks{kLk ÚkE, ¼õíkkuLke Mkuðk ytøkefkh fheLku «køkS
Ãkwhkýe Úkfe ¼økðíkTfÚkk Mkkt¼¤ðk ÷køÞk. (52) nu Ãk]ÚðeÃkrík hksLkT ! «rík ð»ko yk «{kýu ©enrh
ÃkkuíkkLkk ¼õíkku MkkÚku íku n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhíkk íkuÚke yk Ãk]Úðe WÃkh íku yuf W¥k{ ÃkkÃk rðLkkþLkwt
íkeÚko íkhefu «ÏÞkík ÚkÞwt. (53) su {Lkw»Þ yk Mkhkuðh{kt íkeÚko rðrÄ fheLku ©kØ, ËkLk, sÃk, ËuðÃkqsLk
íkÚkk MíkkuºkÃkkX RíÞkrË fhþu íkuLku þk†{kt Ãkw»fh íkeÚkoLkwt su V¤ fÌkwt Au íku rLkùu Ãkk{þu.

ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrhf]ík n{eh MkhkuðhMLkkLk ÷e÷k rLkYÃký Lkk{u yêkðLk{ku
yæÞkÞ - 59
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ¼qs Lkøkh{kt «ríkrËLk yk «fkhLke ÷e÷kyku fhíkk
©e nrhyu ßÞkhu çkesu økk{ sðkLke RåAk fhe íÞkhu (2) nrhrðÞkuøkLku ÷eÄu MkwtËhS yrík Ëw:¾e ÚkE
økÞk. íku{Lkkt Lkuºkku{kt yktMkw ykÔÞkt yLku þhehu ÃkhMkuðku ð¤e økÞku. ËeLk ÚkELku íkuyku çkkuÕÞk fu, (3) MkwtËhS
fnu Au - nu Mðkr{LkT ! ykÃku yk Lkøkh AkuzeLku çkesu økk{ Lk sðwt. fu{ fu {kÁt þheh, ½h yLku ðMíkw{kºk
{U ykÃkLku s yÃkoý fhu÷wt Au. (4) nu ¼økðLkT ! yk su fktE {kÁt Au íku Mkðuo ykÃkLkwt s Au yu{ rLkùu
òýe MktíkkuLke MkkÚku {khu ½uh rLkðkMk fhku. (5) nu f]»ý ! sðkLku yÚkuo íkíÃkh ÚkÞu÷k ík{hk {LkLku þktík
fhku. ynªÚke sðkLkku su MktfÕÃk Au íkuLku þktík Ãkkzku. ykÃk çkesu sþku Lkrn yLku {wrLksLkkuuLku Ãký Ëuþktíkh
sðk {kxu yk¿kk fhþku Lkrn. (6) nu ¼økðLkT ! MktÃkr¥kðk¤k {khk yk ½h{kt, òu ykÃk {wrLksLkku MkkÚku
rLkðkMk Lk fhku íkku {khu Ãký ynª hnuðkLkwt þwt «ÞkusLk Au ? (7) nu ©enrh ! ykÃkLkkt ËþoLk rðLkk {kÁt
r[¥k rLkhtíkh ¾uË Ãkk{þu. {kxu nwt Ãký yk MktMkkhLke MÃk]nk íÞS ËELku, ík{khku ykr©ík íÞkøke ÚkELku,
rLkhtíkh ík{kÁt ËþoLk fheþ. (8) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - yk «{kýu «kÚkoLkk fhíkkt yLku n{ýkt s ©enrh
çkeò økk{u sþu yuðe ®[íkkÚke Ëw:¾Mk{wÿ{kt rLk{øLk MkwtËhSLku òuELku ©enrh íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk fu, (9)
©enrh fnu Au - nu Mkwþe÷ ! ík{u ¾uË fhþku Lkrn. ßÞkt MkwÄe ík{khe RåAk nþu íÞkt MkwÄe nwt ík{khu ½uh
rLkðkMk fheLku hneþ. (10 - 11) çkeò økk{Lkk {khk ¼õíkku {Lku çkku÷kðþu íkku nwt su íku økk{{kt sELku,
íÞktLkk ¼õíkkuLku ËþoLk ykÃkeLku Vhe ÃkkAku ík{khk ½uh s ykðeþ. yk{ fneLku ©enrh ÂMÚkh {Lk fheLku
MkwtËhS MkwÚkkhLku ½uh hÌkk. (12) Ä{oLkwt MÚkkÃkLk yLku yÄ{oLkku Lkkþ fhíkk íku «¼w õÞkhuf õÞkhuf ¼qsÚke
çkeò økk{ku{kt sE ykðíkk níkk. (13 - 14) su íku økk{ku{kt yrík ÃkwÛÞþk¤e sLkku, ©enrhLku «u{Ãkqðof
s{kzíkk yLku íku{Lkwt ÃkqsLk fhíkk. íku MkðuoLku yÃkkh Mkw¾ ykÃkeLku ©e nrh ÃkkuíkkLkk ¼õíkku MkkÚku íku økk{uÚke
Vhe ÃkkAk MkwtËhSLkk ½uh ykðeLku ¼økðËT fÚkk Mkkt¼¤íkk. ykðe heíku MkwtËhSLku ykLktË Ãk{kzíkk Úkfk
©e nrh íÞkt s hÌkk. (15) nu hksLkT ! yk «{kýu ðkhtðkh MkwtËhSLku ½uh síkk ykðíkk ©e nrhLku, nehS,
MkwtËhS íkÚkk øktøkkhk{ ykrË ¼õíksLkku «ríkrËLk ©ØkÃkqðof MkuðLk fhðk ÷køÞk. (16) nu hksLkT !
MkwtËhSLku ½uh yk «{kýu ÷e÷k [rhºkku fhíkkt ð»kkorËf [khuÞ Éíkwyku yLkw¢{u ÃkMkkh ÚkE økE. (17)
ÃkAe ðMktíkÉíkw ykðe. yux÷u ©e nrh MkwtËhSLku ½uhÚke Lkef¤eLku øktøkkhk{Lku ½uh økÞk. (18) íÞkt fux÷kf
rËðMk hneLku ©enrh íÞktÚke {kLkfqðk ykrË yLkuf økk{ku{kt økÞk. (19) ßÞucrsík hkò fnu Au - nu
MkËTøkwÁ ! ¼ÂõíkÃkwºk ¼økðkLk MkwtËhSLkk MktÃkr¥kðkLk ½hLkku íÞkøk fheLku øktøkkhk{¼kELkk ½uh fu{ hnuðk
÷køÞk níkk ! (20) nu rLk»ÃkkÃk {wrLk ! {U ÃkqAu÷wt yk fkhý òu nwt Mkkt¼¤ðk ÞkuøÞ nkuô íkku {Lku yu
[rhºk MkrðMíkkh Mkt¼¤kðku. (21) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nu rþð»kuo ! MkËTøkwhkuyku{kt yøkúøkÛÞ íku ÔÞkÃkfuþ
{wrLk, ¼økðíkT fÚkkLku Mk{krÄÚke Ãký yrÄf {kLkíkk níkk. íku{Lku hkòyu ßÞkhu yk{ ÃkqAâwt íÞkhu íkuyku
çkkuÕÞk fu, (22) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku ¼qsLkøkh{kt søkSðLk Lkk{u yuf çkúkñý níkku.
íku íÞktLkk hkòLkku «ÄkLk níkku yLku çkúkñýku{kt yøkúuMkh níkku. íkuÚke yk ÷kuf{kt òýeíkku níkku. (23) íku
rþð-ÃkkðoíkeLkku WÃkkMkf, ËkLkuïhe, hksLkerík òýLkkh, Lke[ Mð¼kðLkku, Lkøkh{kt ÃkkuíkkLke s yký «ðíkkoðLkkh
yLku ¢qh Mð¼kðLkku níkku. (24) Ëwü çkwrØðk¤ku íku søkSðLk, yûkhkíkeík ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞýLkku rLkhtíkh
îu»k fhíkku níkku. (25) íku îu»kLku ÷eÄu ÃkkuíkkLkk Mkuðf, ËefheLkk Ãkwºk, çkuLk,†e yk ð»kuo fu suyku Mðkr{LkkhkÞýLkk
ykr©ík níkkt íku{Lku Ãký rLkíÞu MknòLktË Mðk{eLkk Lkk{Úke s ({~fhe{kt) çkku÷kðíkku níkku. (26) ykx÷wt
s Lkrn Ãký Ëwü çkwrØðk¤ku íku, ©enrhLkk {kuxk MktíkkuLkk {Míkf WÃkh ÃkkuíkkLkk Mkuðfku îkhk, Äq¤Lkk xkuÃk÷k
Ÿ[fkðíkku níkku. (27) yuf ð¾ík MkwtËhS¼kE {ktËk ÚkÞk. íku{Lke ¾çkh-ytíkh òuðk {kxu íku søkSðLk
çkúkñý ÃkkuíkkLkk Mkuðfku MkkÚku MkwtËhSLku ½uh ykÔÞku. (28) íkuÚke MkwtËhSLkk ¼kE nehSyu íkuLkwwt MkL{kLk
fheLku yuf MkwtËh ykMkLk WÃkh çkuMkkzâku. (29) ÃkAe þGÞk{kt Mkqíku÷k MkwtËhS¼kELku ËunMktçktÄe ykhkuøÞ
Mk{k[kh ÃkqAeLku hks{tºke søkSðLk nehS «íÞu çkkuÕÞku fu, (30) nu nehS ! ík{u Mkðuo MkíMktrøkyku
Mðkr{LkkhkÞýLku ¼økðkLk fnku Aku íku ík{khk MknòLktË Mðk{e yíÞkhu õÞkt Au ? (31) íÞkhu nehSyu
søkSðLkLku fÌkwt fu nu rîs©uc søkSðLk ! MknòLktË Mðk{e yíÞkhu {kLkfqðk økk{{kt rçkhksu Au. (32)
ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! nehS yLku søkSðLk ðå[u yk «{kýuLkku ðkíkko÷kÃk [k÷íkku níkku
íÞkhu s ©enrh íku{Lkk ½hLke {uze WÃkhÚke QíkheLku ßÞkt íku çktLku níkk íÞkt Ãkkuíku ykÔÞk ! (33) yu ð¾íku
©enrh MkwtËhSLkk Ãkrù{kr¼{w¾ çkkhLkk ½h{kt økwóÃkýu hÌkk níkk yLku íku{Lkk s{ýk [hýLkku ytøkqXku
ÃkkõÞku níkku. íku{Lke ÃkkA¤ {wfwtËkLktË ðýeo Ãký níkk. (34) íkuÚke nehSyu íku{Lku ykMkLk ykÃÞwt yLku
Mkðuoyu ©enrhLku Lk{Mfkh fÞko. íku ð¾íku {kLkLku ÷eÄu {q¾o søkSðLku ©enrhLku Lk{Mfkh Lk fÞko yLku «¼wLku
Mkt¼¤kððk {kxu íku MkwtËhSLku fnuðk ÷køÞku fu, (35) søkSðLk fnu Au - nu MkwtËhS ! su{kt {kuxk Þ¿kfwtzku
nkuÞ yLku ðuË{tºkkuLkku ½ku»k Úkíkku nkuÞ íkuðk Þ¿kkuÚke {Lkw»Þ MðøkoLku Ãkk{eLku Ëuðíkk ÚkkÞ Au. (36) nu MkwtËhS
! su{kt {kuxk Þ¿kfwtzku nkuÞ yLku ðuË{tºkLkku ½ku»k Úkíkku nkuÞ íkuðk Þ¿kkuíke {Lkw»Þ MðøkoLku Ãkk{eLku Ëuðíkk ÚkkÞ
Au. (37) ðuË ¼ÛÞkLke MkV¤íkk Ãký Þ¿kf{oÚke s Au yLku Þ¿k rMkðkÞ çkeò fkuE f{oÚke ËrhÿíkkLkk
Ëw:¾Lkku Lkkþ Úkíkku LkÚke. (38) Þ¿kÚke s feŠíkLke ð]rØ ÚkkÞAu, ÷û{eLke ð]rØ ÚkkÞ Au, ykÞw»Þ ðÄu Au
yLku Ëuðíkkyku Ãký yíÞtík «MkLLk ÚkkÞ Au. (39) su økwÁ ÃkkuíkkLkk rþ»Þku ÃkkMku Ãkqðuo fnu÷k Þ¿kku LkÚke
fhkðíkku yLku {kºk þkr÷økúk{Lkk Ãkk»kkýLku rð»ýw {kLkeLku rþ»Þku ÃkkMku íku{Lkwt rLkíÞÃkqsLk fhkðu Au íku økwÁ
íkku rþ»Þøký Mkrník Lkhf{kt Ãkzu Au. (40) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! {q¾o søkSðLkLkwt ykðwt
{{o¼uËf ð[Lk Mkkt¼¤eLku, ©enrh ÷uþ{kºk Ãký ûkku¼ ÃkkBÞk rðLkk íku fw{ríkðk¤k SðLkLku fnuðk ÷køÞk
fu, (41) ©enrh fnu Au - nu rð« ! ðuËku{kt yï{uÄkrË rðrðÄ «fkhLkk Þ¿kku fnu÷k Au yLku íku{kt çknw
«fkhLke Ãkþw®nMkk fhðkLkwt Ãký fÌkwt Au. (42) su{ íkwt Ãkþw®nMkkðk¤k Þ¿kLke çknw «þtMkk fhu Au íku{s
Ãkqðuo Mkku{f Lkk{Lkk hkòLkku Ãkwhkurník Ãký ykðe «þtMkk fhíkku níkku. íkuÚke íku hkòyu ÃkkuíkkLkk stíkw Lkk{Lkk
ÃkwºkLkwt çkr÷ËkLk ykÃkeLku Lkh{u½ Þ¿k fhkÔÞku níkku. (43) íku Þ¿kV¤Úke íku Mkku{f hkò, stíkw Ãkwºk yLku
çkeò Mkku Ãkwºkkuyu Mkrník Ëun Ãkzâk ÃkAe Lkïh Mðøko÷kufLku ÃkkBÞku. (44) hkò Mkku{fu íkuLkk ÃkwhkurníkLku
Ãkw»f¤ ÄLk ykÃÞwt níkwt. íkuLkk ðzu yk ÷kufLkk ¼kuøk ¼kuøkðeLku íku Ãkwnkurhík ßÞkhu {]íÞw ÃkkBÞku íÞkhu íku Lkhf{kt
økÞku. (45 - 46) ð¤e nu rð« ! {Lkw»ÞkuLku yk÷kuf yLku Ãkh÷kuf{kt òu {kºk Þ¿kku fhðkÚke s Mkw¾
{¤e síkwt nkuÞ íkku, fux÷kf Ëuðku, yMkwhku, {Lkw»Þku, Ér»kyku yLku hkòyku rðøkuhu Ãkkuíkkk ½hLkku íÞkøk fheLku
ðLk{kt sELku Wøkú íkÃkùÞko îkhk {kºk rð»ýw ¼økðkLkLke s ykhkÄLkk þk {kxu fhu Au ? ¼økðkLkLke
ykhkÄLkk rðLkk Võík Ãkûkku ðzu yk÷kuf íkÚkk Ãkh÷kuf{kt {Lkw»ÞkuLku su Mkw¾ {¤u íku íkuíkku yÕÃkfk÷eLk s
nkuÞ Au. (47) {kxu nu rîs ! yk ÷kuf íkÚkk Ãkh÷kuf{kt yûkík Mkw¾ RåALkkhu ¼økðkLk rð»ýwLkwt s rLkíÞu
¼Âõík¼kðÚke ÃkqsLk, æÞkLk íkÚkk feíkoLk fhðwt. (49) íku ¼økðkLk rð»ýw yk ÷kuf{kt þkr÷økúk{YÃku hnu÷k
Au. Ãkhtíkw ík{u çkwrØLkk r{ÚÞkr¼{kLkLku ÷eÄu þkr÷økúk{Lkk ÃkqsLkLke ®LkËk fhku Aku. (50) nu søkSðLk!
ík{u íkwåA V¤ðk¤k Þ¿kLke ðkhtðkh «þtMkk fhku Aku yLku yûkÞV¤ ykÃkLkkhe þkr÷økúk{ ÃkqòLke ®LkËk
fhku Aku. ykðe ðuËþk† rðÁØ ík{khe çkwrØ õÞk ÃkkÃku fheLku ÚkE Au ? (51) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au
- nu hksLkT ! ©enrhyu, søkSðLkLkwt su{ rník ÚkkÞ íku{ íkuLku Mk¼k{kt fÌkwt. íkuÚke fk¤k LkkøkLku ÷kík {khðkÚke
íkuLku su{ ¢kuÄ [zu íku{ ¢kuÄkÂøLk çk¤íkku íku søkSðLk ©enrhLke ®LkËk fhðk ÷køÞku.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt «Úk{ ytþ{kt ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt
©enrh-søkSðLk MktðkË rLkYÃký Lkk{u ykuøkýMkkEX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 59 >>
yæÞkÞ - 60
(1) søkSðLk fnu Au - nu {q¾o ! çkúkñýkrËf ºký ðýuo Þ¿kku fhðk òuEyu fu Lkrn íkuLkwt ík{Lku
¿kkLk s LkÚke yLku òu nkuík íkku, ík{u WÃkhkuõík «fkhu {Lku fÌkwt íku{ çkkuÕÞk s Lk nkuík. (2) nu Mðkr{LkkhkÞý!
su rððufesLkkuLku íku ¿kkLk Au íku íkku Ãkkuíku Þ¿kku fhuAu yLku çkeòyku ÃkkMku Ãký rðrðÄ «kfhLkk Þ¿kku fhkðu
Au. (3) ík{u íkku Þ¿kf{o fhðk ÞkuøÞ çkúkñý nkuðk Aíkkt Ãký Þ¿k þkLkk fhku ? yLku Þ¿kLkku rLk»kuÄ fhíkkt
ík{Lku þh{ Ãký õÞkt ykðu Au ? (4) yk÷kuf{kt çkúñ[khe ykrËf íÞkøkesLkku, ÃkkuíkkLkk ½hLkku íÞkøk fheLku
{kuxu ¼køku ðLk{kt s rLkðkMk fhu Au. (5) {kxu nu fÃkxe ! ík{u çkúñ[khe íÞkøke ÚkELku yu Ä{oLkwt WÕ÷t½Lk
fheLku ynª ¼qsLkøkh{kt ðkMk fÞkuo Au íku MkËtíkh yÞkuøÞ Au. (6) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT!
íku {q¾o søkSðLku yk «{kýu fÌkwt íkuÚke ¼økðkLk LkkhkÞý{wrLk Ãký nMkeLku, íku fw÷ktøkkh (ÃkkuíkkLkk fw¤{kt
ytøkkhk Mk{kLk) søkSðLkLku fnu Au, fu (7) ¼økðkLk fnu Au - nu hks{tºke ! ík{u yufkøkú r[¥kÚke {khe
ðkík Mkkt¼¤ku. íku{kt ík{khe çkÄe þtfkykuLkwt Mk{kÄkLk ÚkE sþu. (8) nu rîs ! çkúkñýkrË ºký ðýkuoyu
Þ¿kku fhðk fu Lkrn íkuLkwt ¿kkLk {Lku LkÚke yu{ ík{khu fnuðwt òuEyu Lkrn fu{fu (9) ík{Lku rððufe skýeLku,
Þ¿kku fhðk fu Lk fhðk íku MktçktÄLkku rððuf nwt ík{Lku fnwt Awt. ðuËku{kt Þ¿kku fnu÷k Au yLku Þ¿kku ðzu ËuðkuLku
ÃkqsðkLkwt Ãký íku{kt fnu÷wt Au. (10) íku{ktÚke su Þ¿kku{kt Ãkþw®nMkk ÚkkÞ Au íku ®nMkk{Þ Þ¿k fnuðkÞ Au
yLku íkuLkkÚke hòuøkwý yLku ík{kuøkwýe ¼ihðkrË ËuðíkkykuLkwt ÃkqsLk ÚkkÞ Au. (11) yLku su Þ¿kku{kt Ãkþw®nMkk
Úkíke LkÚke íku y®nMkk{Þ Þ¿k fnuðkÞ Au yLku íkuLkkÚke rð»ýw yLku íkuLkk ytøk¼qík MkkÂ¥ðf ËuðkuLkwt ÃkqsLk
ÚkkÞ Au. (12) íku çktLku{ktÚke ®nMkk{Þ Þ¿kku yÕÃkV¤ ykÃkLkkhk Au. ºký ðýoLkk sLkkuyu yu ®nMkk{Þ
Þ¿kku Lk fhðk. íku{ýu íkku {nkV¤Lku ykÃkLkkhk y®nMkk{Þ Þ¿kku ©ØkÃkqðof rLkhtíkh fhðk. (13) su {Lkw»Þku
hòu yLku ík{kuøkwýLkk Ëuðíkkykuðk¤k, MðøkkorË Lkkþðtík V¤Lku ykÃkLkkhk rðrðÄ «fkhLkk ®nMkk{Þ Þ¿kku
fhu Au, íku{Lku rððufe{wrLksLkkuyu yMkwh fnu÷k Au. (14) nu rîs ! fwçkwrØðk¤k ík{u íkku, íku yMkwhkuLkk
{íkLkku yk©Þ fheLku Þ¿kkuÚke ÃkkuíkkLku f]íkkÚko {kLkku Aku yLku rð»ýwLke ÃkqòÚke ÃkkuíkkLku f]íkkÚko {kLkíkk LkÚke.
(15) ík{khe çkwrØ rLkùu ykMkwhe Au. fkhý fu {kuûk «Ëkíkk ©erð»ýwLkku íÞkøk fheLku fuð¤ Þ¿kÚke s
{kuûk Úkþu yu{ ík{u {kLkku Aku. (16) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íku rîsu fnu÷k ®Lkãð[LkkuLkku
yk «{kýu W¥kh ykÃkeLku ¼økðkLk ©enrh, íkuýu fnu÷k çkeò «&™kuLkku W¥kh ykÃkðk ÷køÞk. (17 - 18
- 19) ¼økðkLk fnu Au - nu rð« ! þwfËuðS, LkkhËS, LkðÞkuøkuïhku, É»k¼-ËuðS, Ë¥kkºkuÞ, MkLkfkrËf
[khfw{khku, frÃk÷{wrLk RíÞkrËf íÞkøke çkúñ[kheyku Ãkqðuo ÚkE økÞk yLku íku Mkðuoyu su{ Lkøkh íkÚkk økk{ku{kt
rLkðkMk fÞkuo níkku íku s «{kýu íÞkøke çkúñ[khe yuðku nwt Ãký økk{ ykrËf{kt yLkkMkÂõíkÃkýu rLkðkMk
fÁt Aw yu{ ík{u rLkùu òýku. (20) Ãkqðuo ÚkE økÞu÷k {wrLkyku fhíkkt, yíÞkhu {kÁt õÞwt ðíkoLk rðÃkheík
Au íku {Lku sýkðku. (21) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! nrh«MkkËLkk Ãkwºk ©enrhyu yk «{kýu
fÌkwt íkuÚke fwçkwrØðk¤ku íku søkSðLk VheÚke ©enrh «íÞu çkkuÕÞku fu, (22) søkSðLk fnu Au - nu MknòLktË!
MðÞt Eïh s Mk{Úko Úkfk yk ÷kuf{kt frÃk÷, LkkhË, Ë¥kkºkuÞ YÃku ÚkE økÞk yLku çkeò {wrLkyku Ãký
íku{Lkk suðk Mk{Úko ÚkE økÞk. (23) nu ¼kE ! ykÄwrLkf yuðk ík{u, þwt EïhíkwÕÞ frÃk÷krËf Mk{kLk
Aku ? fu suÚke íku{Lkk áüktíkÚke ík{u {khk «&™kuLkku W¥kh fÞkuo ! (24) nu y¿kkrLk ÃkwÁ»k ! {rýLkwt áüktík
su{ ÷ku¾tz{kt ½xu Lkrn íku{ ík{khu rð»ku frÃk÷krËLkwt á»xktík ÞkuøÞ LkÚke fkhý fu MkqÞoLkk Mkh¾e fktríkðk¤k
íku frÃk÷krËfku õÞkt yLku ÃkíktrøkÞk suðk ík{u õÞkt ? ÔÞkÃkfuþ {wLke fnu Au - nu hksLk ! íku Ëwü søkSðLkLku
yLkuf «fkhLkk yrík fXkuh ðkõÞku «¼wLku fnwt íku{ Aíkk Ãký ©enhe íkuLkk «íÞu VheÚke rníkfkhe ð[Lk
çkkuÕÞk. (25) ¼økðkLk fnu Au - nu søkSðLk ! su{ þwÿu çkúkñý WÃkh fkuEÃký «fkhu îu»k fhðku òuEyu
Lkrn íku{, ík{khu {khe WÃkh îu»k fhðku òuEyu Lkrn fkhý fu nwt íkku MkËkÞ rLkËkuo»k, MkðuoLkku r{ºk yLku
çkúñMðYÃk Awt. (27) nu rîs ! {U Ãkqðuo Äkhý fhu÷k f]»ýkðíkkh{kt {khk WÃkh îu»k fhðkÚke ftMk, rþþwÃkk÷
yLku yLÞ ÃkkÃke yMkwhku ðtþu Mkrník Lkkþ ÃkkBÞk níkk. (28) {kxu yk÷kuf yLku Ãkh÷kuf{kt òu ík{u ík{kÁt
©uÞ RåAíkk nku íkku {khk WÃkh îu»k fhðkLkwt yLku ¼økðkLkLke ®LkËk fhðkLkwt yu çktLku íkwt Akuze Ëu. (29)
Þ¿kLku ðuËYÃku rLkYÃký fhLkkh nwt s Awt, RLÿkrËf YÃku íkuLkk ¼køkLkku ¼kuõíkk Ãký nwt s Awt, íkuLkku fíkko Ãký
nwt s Awt, íkuLkku «ðíkof Ãký nwt s Awt. nwt fktE Mkk{kLÞ «kf]ík {Lkw»Þ LkÚke. (30) nu rîs ! þwfkrË {wrLkyku
Ãký su ©ef]»ý Ãkh{kí{kLkk [hýf{¤kuLkwt æÞkLk fhu Au, çkúñkrË Ëuðku Ãký LkkÚku÷k çk¤ËLke su{ yk¿kktrfík
ÚkELku suLkk ðþ{kt hnu Au, íku{Lkk Äk{{kt hkÄk yLku ÷û{eS Ãký rLkhtíkh su{Lkwt MkuðLk fhu Au íkuðk
©ef]»ýYÃk {Lku, ík{u rLkíÞ ¼òu yLku íkuÚke ík{u Ãkh{Mkw¾Lku Ãkk{þku. (31) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu
hksLkT ! yk «{kýu ©enrhLkk ð[Lk Mkkt¼¤eLku Ãkøk ðzu «nkh Ãkk{u÷k fk¤k Lkkøk suðku ¢kuÄkÞ{kLk ÚkRLku
íku søkSðLk ©enrhLku fxkûk Ãkwðof fnuðk ÷køÞku fu (33) søkSðLk fnu Au - nu MknòLktË ! ík{u
yk{ fnku Aku íku{ Aíkkt Ãký, su fktE rðÃkheíkíkk ÚkkÞ, íkku yk MkwtËhS ykrË ík{khk ¼õíkkuÚke æÞkLk
fhðk ÞkuøÞ su{Lkk [hýf{¤ Au yuðk Ãký ík{u hnku Lkrn íkku ÃkAe þwfkrË {wrLkyku suLkk [hýf{¤kuLke
Mkuðk fhu Au, çkúñkrË Ëuðku suLke yk¿kk{kt ðíkuo Au yLku hkÄk-÷û{e suLkwt MkuðLk fhu Au. yuðk f]»ý íkku
ík{u ÚkE s õÞktÚke þfku ? (34) nu çkúñ[khe ! nwt íkku òu fu íkLku òýwt s Awt fu yk MknòLktË {Lku fuð¤
Auíkhu s Au íku{ Aíkkt Ãký íkkhk íku yiïÞoLku nwt ykøk¤ sYhÚke òuE ÷Eþ. (35) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu
Au - nu hksLkT ! ©enrhLku yk «{kýu fneLku, ËwüçkwrØðk¤ku yLku suLkwt {]íÞw Mk{eÃk{kt ykÔÞwt Au yuuðku
íku søkSðLk, íÞkh ÃkAe MkwtËhSLkk ½uhÚke Lkef¤eLku, Mkíðhu, ÃkkuíkkLkk y{tøk¤ ½h «íÞu økÞku.
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©e nrh ÃkkMku ðkË{kt søkSðLk ÃkhksÞ ÃkkBÞku íkuLkk{u MkkEX{kuu
yæÞkÞ - 61
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ¢kurÄík ÚkELku søkSðLk ½uh økÞku. ÃkAeÚke ©e nrhyu
MkwtËhSLkk {kuxk¼kE nehSLku, søkSðLk nðu þwt fhu Au íku òýðk {kxu {kufÕÞku. (2) nehSyu
søkSðLk ÃkkMku sELku íkuLkku çkÄku yr¼«kÞ òýe ÷ELku, ÃkkAk ©enrh ÃkkMku ykðeLku íku sýkÔÞku.
(3)nehSyu søkSðLkLkku Mkðuo yr¼«kÞ fÌkku íku Ä{oÃkwºk ©enrhyu Mkkt¼éÞku yLku ÃkAeÚke {Lkw»Þ[rhºk
fhíkkt ©e nrh, nehS «íÞu çkkuÕÞk fu, (4) ¼økðkLk fnu Au - nu nehS ! çknw{kLke yLku yrík¢kuÄe
Mð¼kððk¤k yk søkSðLkLku {khe WÃkh yríkîu»k nkuðkÚke, íku rLkùu {kÁt yÃk{kLk fhþu s. íku{kt shk
Ãký þtfk LkÚke. (5) nu rnhS ! ík{khk ½h{kt òu nwt AkLkku{kLkku hneþ íkku Ãký søkSðLk íku òýeLku
ík{kÁt ½h ÷qtxþu. (6) {kxu y{khu ík{khk ½h{kt hnuðwt fu çkesu sðwt íkuLkku rð[kh fheLku y{kÁt yLku
ík{kÁt su{ MkkÁt ÚkkÞ íku{ fnku. (7) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - ©enrhyu {Lkw»Þ[rhºk fheLku yk «{ký
fÌkwt. íkuÚke yÄehk çkLku÷k nehSyu ©enrhLku fÌkwt fu ©e nrh ! ykÃkLke RåAk nkuÞ íku{ fhku. (8) íÞkh
ÃkAe yÄ{o þºkw ©enrh nMkíkkt nMkíkkt {Õ÷ku{kt {wÏÞ yuðk øktøkkhk{ {Õ÷ Lkk{Lkk ¼õíkLku fnuðk ÷køÞk
fu (9) ¼økðkLk fnu Au - nwt ík{Lku rðLktíke fÁt Awt fu ík{u {Lku ík{khk ½h{kt hk¾eLku {kÁt hûký fhku.
(10) nu øktøkkhk{ ! ík{khk ½uh ykðeLku nwt hneþ. íku ßÞkhu Ëwü søkSðLk òýþu íÞkhu ík{kÁt ½h
Ãký ÷qtxþu yLku ík{Lku Ëtz Ãký fhþu. (11) nu ¼kE ! òu yk çkÄwt Ëw:¾ ík{khkÚke MknLk ÚkkÞ íku{
nkuÞ íkku y{u ík{khu ½uh hneyu, Lkrn íkku ík{khu ½uh hneyu Lkne. (12) nu hksLkT ! {Lkw»Þ[rhºk fhíkk
©e nrhyu yk «{kýu fÌkwt íÞkhu íku øktøkkhk{ çku nkÚk òuzeLku, {Lkkunh ðkýeÚke ©e nrhLku fnuðk ÷køÞk
fu, (13) øktøkkhk{ fnu Au - nu «¼ku ! ykÃku ykÃkLkku su yr¼«kÞ (søkSðLk {khk ½hLku ÷qtxe sþu
fu {Lku Ëtz Ëuþu RíÞkrË) {Lku fÌkku íku ÞkuøÞ LkÚke. (14) fkhý fu {khk Ëun Mkrník, yk Ãkwºk, ÄLk, †e,
ðknLk, ½h yu ykrËf su su {Lku r«Þ Au íku Mkðo {U ykÃkLku s yÃkoý fhu÷wt Au. (15) nu nrh ! ßÞkhÚke
{U MkíMktøk fÞkuo Au íÞkhÚke s {U {kÁt yk {Míkf yLku çkeswt MkðoMð ík{khu yÚkuo s {kLku÷wt Au. (16)
{kxu nu «¼ku ! ík{u {Lk{kt shk Ãký þtfk ÷kÔÞk ðøkh, {khk ½hLku ykÃkLkwt s ½h òýeLku íÞkt yð~Þ
ÃkÄkhku. (17) ©e nrh fnu Au - nu {Õ÷LkkÚk ! òu ík{khku ykðku s rLkùÞ nkuÞ íkku yíÞkhu nwt [k÷ðkLku
yMk{Úko Awt. ( ÃkøkLkku ytøkqXku ÃkkfðkÚke) íkuÚke {Lku çkuMkðk {kxu fkuE ðknLk {tøkkðku. (18) ÔÞkÃkfuþ{wrLk
fnu Au - nu hksLkT ! ©e nrh yk «{kýu çkkuÕÞk. íkuÚke øktøkkhk{u Wífx Lkk{Lkk {Õ÷Lku fÌkwt fu nu rLk»ÃkkÃk
Wífx ! «¼wLku çkuMkðk {kxu ík{u Ãkk÷¾e, hÚk fu yï ÷E ykðku. (19) nu hksLkT ! øktøkkhk{u «uhu÷ku
íku Wífx{Õ÷, íkífk¤ íku s fkh¼khe søkSðLkLkk ½uh sELku, íÞktÚke íkuLke ÃkíLkeyu ykÃku÷ku W¥k{ hÚk
÷E ykÔÞku. (20) MkkuLkuhe çkwèkËkh huþ{e ð†Úke {Zu÷ku, íkuLkk [k÷ðkÚke {u½ Mk{kLk yðks Úkíkku, rðþk¤
¾qçk ËuËeÃÞ{kLk yLku çku MkwtËh çk¤Ë òuzu÷ku íku hÚk níkku. (21) íÞkh ÃkAe {wfwtËkLktË ykrËLke MkkÚku Ä{oÃkwºk
©e nrh MkwtËhSLkk ½uhÚke Lkef¤eLku hÚk{kt rçkhks{kLk ÚkÞk. íku ð¾íku ¼õíksLkkuyu Wå[ Mðhu {tøk¤fkhe
sÞ sÞfkh fÞkuo. (22 - 23) ytøk{kt Ãke¤k [tËLkLke y[koÚke Mkwþkur¼ík, Ëuðku Ãký su{Lke feŠíkLkwt økkLk
fhu Au, {tËnkMÞ ðzu ¼õíksLkkuLkk {LkLku nhe ÷uLkkh, Akíke WÃkh Ãkw»ÃkLkk nkhÚke Mkwþkur¼ík [kuÃkkMk
¼õíksLkkuLkk Mk{wnÚke ðªx¤kÞu÷k, MðYÃkkLktË{kt Mktíkwü,÷÷kx{kt ftfwLkk [ktÕ÷kyu Þwõík, ¼økðkLk ©enrhLku
òuELku, hks{køko WÃkh Q¼u÷kt †e-ÃkwÁ»kku íku{Lku «u{Ãkqðof {kÚkwt Lk{kðeLku «ýk{ fhðk ÷køÞk yLku ÃkhMÃkh
fnuðk ÷køÞkt fu, (24) ÃkwÁ»kku fnu Au - nu çkwrØþk¤e sLkku ! Ä{koðíkkh nrh«MkkË yLku ¼ÂõíkËuðe Úkfe
yk «íÞûk Ëu¾kíkk LkkhkÞý{wrLk, òu yk Ãk]Úðe WÃkh «økx ÚkÞk Lk nkuík íkku yk MktMkkhLkk rðrðÄ íkkÃkÚke
íkÃku÷k yuðk ykÃkýku {kuûk fuðe heíku Úkkík ? fu su {kuûkLku Ãkk{ðkÚke yk SðLku Vhe ð¾ík {kíkkLkk WËh{kt
ykððwt Ãkzíkwt LkÚke. (25) †eyku fnu Au - nu Mk¾eyku ! þw¼V¤ ykÃkLkkÁt, yrík {Lkkunh, æÞkLk fhðk
ÞkuøÞ yk LkkhkÞý{wrLkLkk {w¾kh®ðËLkwt «u{Úke ËþoLk fhku. {wrLksLkkuLkk LkuºkYÃk ¼{hkyku ðzu íkuLkwt MkËkÞ
MkuðLk fhkÞ Au yLku íku {wrLksLkkuLkk ÓËÞLkk y¿kkLkYÃk ytÄfkhLku nhu Au. (26) ÃkwÁ»kku fnu Au - yufktríkf
{kuûkfkhe Ä{o ßÞkhu yk Ãk]Úðe WÃkh ûkÞ Ãkk{u Au yLku Ëw:¾fkhe yÄ{oLke ð]rØ ÚkkÞ Au íÞkhu, Ä{oLke
MÚkkÃkLkk yLku yÄ{oLkk Lkkþ yÚkuo su ¼økðkLk «økx ÚkkÞ Au íku s «íÞûkÃkýu Ëu¾kíkk yk LkkhkÞý{wrLk
s Au. Ãký çkeò fkuE LkÚke. (27) †eyku fnu Au - nu Mk¾eyku ! yk ©enrhyu çkkÕÞkðMÚkkÚke s yÄ{oLku
Ëqh fhe ËeÄku Au yLku Ä{oLku íkku MkËk ÓËÞ{kt Äkhý fhu÷ku Au. ykðk yk ©enrh WÃkh, ykÃkýku «ÄkLk
søkSðLk rLkíÞ îu»k hk¾u Au. {kxu íku søkSðLkLku rÄ¬kh Au. (28) ÃkwÁ»kku fnu Au - nu MkßsLkku ! yk
ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý {wrLk ßÞkt ßÞkt òÞ Au íÞkt íÞkt ÃkkuíkkLkk Mkt«ËkÞLke MÚkkÃkLkk fhu Au yLku íkuÚke ÃkwÁ»kku
íkÚkk †eyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ä{o{kt s ðíkuo Au yu s íku{Lkwt {kuxwt Mkk{oÚÞ Au. (29) †eyku fnu Au - nu Mk¾eyku!
yk Mkðkuo¥k{ LkkhkÞý {wrLkLkk [hýku{kt hnu÷e íkw÷MkeLke W¥k{ MkwøktÄ ÷eÄk ÃkAe, fux÷kf ¼õíkku íkku
¼økðkLk rMkðkÞ yLÞ fktE Ãký, {Lk{kt RåAíkk s LkÚke. {kxu ykÃkýu Ãký ykÃkýk fÕÞký {kxu yksÚke
rLkùu yk LkkhkÞý ¼økðkLkLkwt s ¼sLk fheþwt. (30-31)ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu
sLkkuLkku MktðkË Mkkt¼¤íkkt Mkkt¼¤íkkt hks{køko WÃkhÚke ©enrh ÃkMkkh Úkíkk níkk íku Mk{Þ{kt ¼õíksLkku rðrðÄ
«fkhLke ¼uxMkk{økúeyku ©e nrhLku yÃkoý fheLku, ©enrhLku «ýk{ fhíkk níkk. (32) ¼õíksLkkuLkku ¼kð
òuELku ©e nrhyu yk Mkðuo ¼uxkuLkku Mðefkh fÞkuo yLku ÃkAe íkhík s íku ¼uxku MkwÃkkºk çkúkñýkuLku ËkLk{kt ykÃke
ËeÄe yLku íÞkhçkkË øktøkkhk{Lkk Mk{]rØÚke Þwõík ½h{kt ÃkÄkÞko. (33) ÃkkuíkkLkk ½uh «¼wSLku ÃkÄkhu÷k
òuELku, øktøkkhk{¼kE ©e nrhLke Ãkqò fhðk ÷køÞk, Ãkhtíkw yrík «u{Lku ÷eÄu rðnTð¤ çkLku÷k øktøkkhk{¼kE
ÃkqòrðrÄLkk ¢{Lku ¼q÷e økÞk. (34) ©enrhLkku ÞkuøÞ ykríkÚÞ Mkífkh fheLku, ÃkkuíkkLkwt MktÃkr¥kyu Þwõík
½h ©e nrhLkk rLkðkMkLku yÚkuo yÃkoý fÞwO. (35) ÃkkuíkkLkk ÃkkÚko íkuÚke rLkùu Mkuðkíkk MknòLktË Lkk{u ©e
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk, íku ½h{kt rLkðkMk fheLku hÌkk. (36) «u{e nrh¼õík øktøkkhk{¼kEyu {Lkw»Þ-
íkLkÄkhe ©enrhLke, Mk{ÞkLkwMkkh MkuðfLke su{ Mkuðk fhe. (37-38) nu hksLkT ! ©e nrhLkk rþÕÃke
nrh¼õíkkuyu ðiþk¾ MkwË (14) (Lk]®Mkn sÞtíke) Lkk rËðMku øktøkkhk{¼kELkk «ktøký{kt, Ãkqðkor¼{w¾ðk¤ku,
rðþk¤, þku¼kÞ{kLk, {Lkkunh {tzÃk çkLkkÔÞku. (39) yLku íkuLke ðå[u rðrðÄ «fkhLkk htøkðk¤wt {Lkkunh
yLku çknwhtøke Ãkw»ÃkkuÚke þku¼kÞ{kLk ®MknkMkLk íkiÞkh fÞwO. Ãkw»ÃkkuLku ÷eÄu íkuLke ykMkÃkkMk ¼ú{hku økwtòhð
fhíkk níkk. (40) íku ®MknkMkLk WÃkh yûkhkrÄÃkrík ©eÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý Ä{ofw{kh rçkhks{kLk ÚkÞk
yLku íku{Lke ykMkÃkkMk íÞkøkeyku íkÚkk øk]nMÚkku çkuXk. (41)íku Mk{Þu MkwtËhS ykrË ¼õíkkuyu ©enrhLke
Ãkqò fhðk {kxu yk¿kk {køke yLku ©enrhyu hkS ÚkELku íku{ fhðkLke yk¿kk ykÃke. (42) nu hksLkT!
íkuÚke ykLktrËík ÚkÞu÷k MkwtËhS ykrË ¼õíkku W¥k{ «fkhLke Ãkqò Mkk{økúe ÷kÔÞk. (43-44) ÃkAe Mkðuo
¼õíksLkkuyu íku Mkk{økúe ðzu ðkhkVhíke ©enrhLke Ãkwò fhe MkwtËhSyu ÃkkuíkkLkk ¼kR nehS MkkÚku ©e nrhLkk
þhehu [hýLkk ík¤ktÚke rþ¾kÃkÞOík MkwøktÄe{kLk {÷Þkøkh [tËLkLkku ÷uÃk fÞkuo. (45 - 46) íÞkhçkkË
Ëuðhk{, «Þkøk, LkkhkÞý ykrË MkwÚkkh ¼õíkku íkÚkk íkuÚke r¼LLk òríkLkk ðÕ÷¼, rþðhk{ yLku øktøkkhk{
íkÚkk Wífx ykrË {Õ÷ku rðøkuhuyu MkwtËh ð†k¼q»kýku íkÚkk nkhíkkuhkykuÚke ©e nrhLkwt ÃkqsLk fÞwO. (47)
íÞkh ÃkAe ÷kÄeçkkE, ÃkwS, y{he, Mkqhe íkÚkk ÷nhe RíÞkrË çkkE nrh¼õíkkuyu Ãký rðrðÄ WÃk[khku
ðzu ©e nrhLkwt ÃkqsLk fÞwO yLku ykLktË Ãkk{e. (48) nu hksLkT ! ÃkAe íku Mkðuo MkíMktøkeyku ©enrhLkk øk¤k{kt,
{Míkf WÃkh, íku{s çkeò Mkðuo ytøk{kt Ãkw»ÃkLkk yk¼q»kýku Ãknuhkðe, ¼k÷{kt yûkík MkkÚku ftfwLkku [ktË÷ku
fhe, Lk{Mfkh fhe, ykhíke WíkkheLku íku «¼wLke Míkwrík fhðk ÷køÞk.
ßÞucrsík MktðkË{kt ©e nrh øktøkkhk{Lku ½uh ÃkÄkÞko yLku MkwtËhS ykrË ¼õíksLkkuyu ÃkqsLk fÞwO yu
Lkk{u yufMkX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 61 >>
yæÞkÞ - 62
(1) MkíMktøkeyku fnu Au - nu EïhkrËïh ! ykÃk yk rðïLkk WíÃkr¥k, rðLkkþ yLku «÷ÞYÃk
fkÞoLku yÚkuo, {kÞkLkk ºký økwýkuLku ytøkefkh fheLku yk rðïLkwt MksoLk, Ãkk÷Lk yLku Mktnkh fhku Aku íku{
Aíkkt Ãký íku {krÞf økwýku ykÃkLku çktÄLkfíkko LkÚke. (2) nu nhu ! nu f]»ý ! nu økku®ðË ! nu LkkhkÞý ! yk
«{kýu ykÃkLkkt yk Lkk{kuLkku Wå[kh su fkuE sLkku ytíkfk¤u Ãký fhu íkku [ktzk¤ òríkLkku nkuðk Aíkkt Ãký
yk {krÞf ËunLkku íÞkøk fheLku ykÃkLkk yûkhÄk{{kt òÞ Au. (3) nu ¼økðLkT ! yk Ãk]Úðe{kt su {Lkw»Þku
ÃkkuíkkLkk Mkíf{kuo ðzu hkòyku yLku yLÞsLkku ÃkkMkuÚke {kuxkE {u¤ðu Au yLku íku {kuxkELku ÷eÄu ík{kÁt þhý
økúný fhíkk LkÚke, íku{Lke íku {kuxkELku yk ÷kuf{kt yLÞ çk¤ðkLk sLkku îkhk ykÃk íkwhík nhe ÷ku Aku.
(4) nu ©enrh ! su {Lkw»Þku MkËkÞ ykLktË{qŠík, Ëw:¾{ktÚke {wfkðLkkh íkÚkk ¼ÂõíkÄ{oLkk hûkf Eïh
yuðk ykÃkLku «{ký fhu Au íkuyku Ãkkuíku yk MktMkkhMkkøkh{ktÚke íkhu Au yLku çkeòykuLku Ãký íkkhu Au. (5)
nu ©enrh ! MktLÞkMke, çkúñ[khe, øk]nMÚk, ðkLk«MÚk, Ãktrzík, {Lkw»Þ fu Ëuðíkk yk Mkðuo òu ík{khe ¼Âõík
fhu íkku s íkuyku MkkÚkof Lkk{ðk¤k Au yÚkkoíkT ík{khe ¼Âõík rðLkk íkuyku Lkfk{k Au. (6) nu økðkorË rðfkhu
hrník ¼økðLkT ! ðkMkwËuð yuðk ykÃkLkku íÞkøk fheLku su sLkku, [tÿ RLÿ ðÁýkrË yLÞ ËuðkuLke WÃkkMkLkk
fhu Au íkuyku ¼økðkLkLkk Äk{ ykøk¤ LkhfíkwÕÞ,yuðkt íku ËuðíkkykuLkkt MÚkkLkLku Ãkk{u Au yLku suyku rLkhkfkh
fuð¤ ykí{MðYÃkLke WÃkkMkLkk fhu Au íkuyku yrík y¿kkLk Mkh¾e çkúñMkw»kwró{kt ÷eLk ÚkkÞAu. (7) nu
¼økðLkT ! su {Lkw»Þku yLktík, Wßsð¤, çkúñLkk íkusLkk Mk{qn{kt hnu÷k EïhLku rLkhkfkh òýeLku
çkeòykuLke ykøk¤ Ãký rLkhkfkhÃkýkLkku WÃkËuþ fhu Au íkuyku ÔÞkrÄLkk MÚkkLk¼qík Ëunku{kt rLkhtíkh ¼xõÞk
fhu Au. (8) {kxu nu rËÔÞ{qŠík ! y{u íkku ykÃkLku r[ËkLktË [hýf{¤, r[ËkLktË nMíkf{¤, r[ËkLktË fýo,
r[ËkLktË YÃkðk¤k òýeLku s ykÃkLku Lk{Mfkh fheyu Aeyu. (9) nu ¼økðLkT ! suLkk [hýkuÚke {Lkw»ÞkuLkk
ÃkkÃkYÃke íkkÃkLku nhLkkhe yLku {kuûkËkºke øktøkk LkËe WíÃkLLk ÚkE, suLkwt ð]ûk:MÚk¤ ÷û{eSLkwt rLkðkMkMÚkkLk
Au,íku MkkûkkíkT Eïh ykÃk Aku yLku y{ku ykÃkLkk ¼õík Aeyu. íkuÚke ykÃk y{khe WÃkh «MkLLk Úkkyku.
(10) nu rð¼ku ! Lke÷ftX Lkk{Äkhe Eïh ykÃkLku y{khk Lk{Mfkh fhu Au. yLktík Lkk{Äkhe, r[Ëkfkþ
Äk{ðk¤k, f{¤Ãkºk Mk{kLk Ëe½o Lkuºkkuðk¤k, økwýkíkeík, yLkuf Ãkw»Ãknkhku Äkhý fhu÷k yLku ïuíkktçkhÄkhe
ík{Lku y{khk Lk{Mfkh Au. (11) Mkw¾Ëw:¾krË îtîÚke hrník, {tËnkMÞu Þwõík, rºk÷kufÃkrík, MkðuoLkk ykrË
fkhý, {nkÃkkÃkkuLkk rLkðkhf, zkçkk fýo{kt ~Þk{ rík÷Lkk r[öLku Äkhe hnu÷k, Ëuþfk¤Úke yÃkrhrALLk,
hkøkîu»kkrËfÚke hrník yuðk ík{Lku y{khk Lk{Mfkh Au. (12) nu yÔÞÞ ! nrhf]»ý íkÚkk nrh Lkk{ðk¤k,
çkúñÃkwhkrÄÃkrík yLku fk¤{kÞkrË yLktík þÂõíkykuLkk Mðk{e yLku Mkðo ytíkÞko{e yuðk ík{Lku y{khk
Lk{Mfkh Au. (13) suLke f]Ãkk {u¤ððk Þkuøkeyku ftË{q¤krËfÚke rLkðkon fheLku Wøkú íkÃkùÞko fhu Au yuðk
ykÃk MknòLktË {nk«¼wLku y{khk Lk{Mfkh Au. (14) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mkðuo ¼õíksLkku
yk «{kýu LkkhkÞý{wrLkLke Míkwrík fheLku yrík n»ko ÃkkBÞk. (15 - 16) íÞkhçkkË ÷nhe, Mkqhe, y{he
ykrË rð« †eykuyu, rLk»ÃkkÃk yuðk øktøkkhk{ íkÚkk MkwtËhSLku ykøk¤ fheLku, yÚkoøkt¼eh ð[Lkku ðzu
LkkhkÞý{wrLkLke «kÚkoLkk fhe. (17) nu «¼ku ! ¼økðkLkLku yÃkoý fÞko rðLkkLkwt Ãkºk, Ãkw»Ãk, V¤, s¤, ftË{q¤
fu ËqÄ ftE Ãký ykÃk økúný fhíkk LkÚke. (18) Ãkhtíkw ÃkkuíkkLkk nkÚku s hktÄu÷wt yLku ¼økðkLkLku Lkiðuã fhu÷wt
s ykÃk s{ku Aku íku Ä{ohûkf yuðk ykÃkLku Mkðkuor[ík s Au. (19) íku{ Aíkkt Ãký nu ¼økðLk ! «ríkrËLk
hMkkuE fhíke ð¾íku Lkef¤íkk Äw{kzkÚke, ík{khkt hkíkkt yLku Ãkkýe Lkf¤íkkt Lkuºkku òuELku y{Lku ÓËÞ{kt ½ýwt
Ëw:¾ ÚkkÞ Au. (20) íkuÚke ykÃkLkk ¼õík yuðk y{khe WÃkh ËÞk fheLku y{khkt hktÄu÷k [kh «fkhLkk
(¼ûÞ, ¼kußÞ, ÷uÌk yLku [ku»Þ) ykÃk økúný fhku. (21) ð¤e M{]rík{kt yu{ fÌkwt Ãký Au fu MktLÞkMke
yLku çkúñ[khe yu çktLku hktÄu÷k Ãkkfk yLLkLkk n¬Ëkh Au. íkuÚke Ãkkfe hMkkuE s{ðk{kt ykÃkLku Ëku»k ÷køkþu
Lkrn. (2) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yk «{kýu íku çkkEykuyu «kÚkoLkk fhe yux÷u ©e nrh
ÃkkuíkkLkku Ä{o s¤ðkÞ íku «{kýu çkkuÕÞk. (23) ¼økðkLk fnu Au - nu Ä{o¿k †eyku ! {khk rLkr{¥ku ík{u
Mkðuo ytíkh{kt çknw Ëw:¾ Ãkk{ku Aku íku{ ík{u {khe çknw «kÚkoLkk fhe. (24) nu ¼ÿ †eyku ! y{khk ËuþLkk
çkúkñýkuLkk yk[kh «{kýu íkku çkeò fkuELkk nkÚkLke hMkkuE {khu s{ðk ÞkuøÞ Úkíke LkÚke íku{ Aíkkt Ãký
¼Âõík{køko{kt ík{khe «eríkLku ÷eÄu, çkúkñýLke fhu÷e hMkkuE nwt s{eþ. (25) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au -
nu hksLkT ! ©e nrhyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke íku †eyku yíÞtík n»ko Ãkk{e yLku «¼wyu ykÃku÷k «MkkËeLkk
Ãkw»Ãknkhku ÷ELku «¼wLku «ýk{ fÞkO. (26) ÃkAe ¼õíkkÄeLk ¼økðkLku, rð«†e ÷nheLke fhu÷e hMkkuE
økúný fheLku íkuLku íkÚkk yLÞ †eykuLku hkS fhe. (27) ÃkAeÚke ©e nrhLke «uhýkÚke {wõíkkLktËkrË W¥k{
økðiÞk Mktíkkuyu, Lkðkt feíkoLkku ðzu ©enrhLkwt ÞþkuøkkLk fÞwO. (28) yu ð¾íku, ðeýk {]ËtøkLku ðøkkzíkk yLku
økkLk fhíkk {wõíkkLktËkrË økðiÞkykuLke MkkÚku ©enrh Ãký [Ãkxe ðøkkze, íkk÷ ykÃkeLku yrík «u{Úke feíkoLkku
økkðk ÷køÞk. (29) yk feíkoLkøkkLkÚke Mkðo Mk¼ksLkku yíÞtík ykLktrËík ÚkÞk yLku íkuÚke íku{Lku ËunLke M{]rík
Ãký Lk hne. (30) íku Mk{Þu hks{tºke søkSðLk ÃkkuíkkLkk Mkuðfku MkkÚku MkkÞtfk¤u, ËuðËþoLk fhðk ½hLke
çknkh LkeféÞku. (31) íku su su Ëuð{trËhku{kt økÞku íÞkt Mkðuo Xufkýu íkuýu Ëuð WÃkh Ãkw»Ãk [Zkðu÷kt òuÞkt
Lkrn. (32) íkuÚke ËwçkworØ søkSðLk, íku ÃkqòheykuLku ÃkqAðk ÷køÞku fu nu Ãkqòheyku ! ík{u ËuðLku Ãkw»Ãk fu{
[ZkÔÞkt LkÚke ? (33) nu hksLkT ! hks{tºke søkSðLku yk «{kýu ÃkqAâwt. íkuÚke ¼ÞÚke ftÃkíkk íku Ãkqòheyku
çkkuÕÞk fu, (34) Ãkqòheyku fnu Au - nu ¼kE ! MkíMktøke rþÕÃkeykuyu, çk{ýk ÃkiMkk ykÃkeLku çkÄkt Ãkw»Ãkku
¾heËe ÷eÄkt Au yLku øktøkkhk{Lkk yktøký{kt {kuxku Ãkw»Ãk{tzÃk çkLkkÔÞku Au. (35) nu {tºkehks ! íku {tzÃk{kt
Mðkr{LkkhkÞý çkúñ[kheLkku ðu»k Äkhý fheLku nòhku ¼õíkku Mkrník yíÞkhu íÞkt s çkuXk Au. (36) íku{Lkk
ÃkqsLk {kxu ykÃkýk LkøkhsLkku Ãkw»ÃkLkk nkhíkkuhkyku ÷ELku íku{Lke Mk{eÃku òÞ Au yLku ÃkqsLk fheLku ÃkkAk
ykðu Au. (37) íkuÚke fkuE {k¤eLke ÃkkMku Ãký Ãkw»Ãkku LkÚke. {kxu y{u õÞktÚke Ãkw»Ãkku ÷kðeLku Ëuð WÃkh [Zkðeyu
? {kxu Ëuðku Ãkw»Ãkrðnkuýk Au. (38) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnuAu - nu hksLkT ! ËuðÃkqòheykuyu yk «{kýu fÌkwt.
íkuÚke ¢kuÄkÂøLkÚke çk¤íkku íku {qZ søkSðLk íÞktÚke ÃkkuíkkLku ½uh økÞku. (39) ÃkAe hkºkeLkku Ãknu÷kuÃknkuh ðeíÞk
çkkË íku Ëwü søkSðLku ÃkkuíkkLkk Ëqík hk{®MknLku fÌkwt fu, (40) nu hk{®Mkn ! MkwÚkkhku yLku {Õ÷kuLkk økwÁ
Mðkr{LkkhkÞýLke [uükyku òuðk {kxu íkwt øktøkkhk{ {Õ÷Lkk ½uh ò. (41) nu hksLkT ! søkSðLkLke yk¿kk
{kLkeLku íku Ëqík øktøkkhk{Lkk ½uh økÞku yLku íÞkt yktøkýk{kt Ãkw»Ãk{tzÃk òuELku ykùÞo Ãkk{e økÞku. (42)
ÃkAe ¼økðkLk{kt Ëku»k¼kð Ãkh¾Lkkh Ëwü çkwrØðk¤k íku Ëqíku, Ãkw»Ãk{tzÃk{kt ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkkt
ËþoLk fÞkO yLku íÞkhçkkË fxkûkÃkqýo ðkõÞku ðzu íku ftEf çkku÷ðk økÞku íkuÚke øktøkkhk{ {Õ÷u íkuLku fÌkwt fu,
(43) nu {qZ ! òu íkwt yk ÷kuf{kt çknw rËðMk SððkLke RåAk hk¾íkku nkuÞ íkku {khe Mk{eÃkuÚke íkífk¤
[kÕÞku ò yLku òu {hðkLke RåAk nkuÞ íkku s {khe ÃkkMku Q¼ku hnu. (44) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au -
nu hksLkT ! {Õ÷krÄhks øktøkkhk{u yk «{kýu fÌkwt yux÷u íku Ëqík íkhík s ÃkkAk søkSðLk ÃkkMku sELku
yk Mkðuo ð]¥kktík íkuLku fÌkwt. (45) nu çkwrØ{kLk y{kíÞ ! su Mðkr{LkkhkÞýLke [uük òuðk {kxu ík{u {Lku
{kuõÕÞku níkku íku íkku yíÞkhu ¼økðkLk ÚkELku ¼õíksLkkuÚke ðªx¤kELku øktøkkhk{Lkk yktøkýk{kt Ãkw»Ãk{tzÃk{kt
çkuXu÷k Au. (46) nu ßÞucrsík hksLkT ! ËqíkLke ykðe ðkýe Mkkt¼¤eLku, ÃkkhfkLkk Wíf»koLku MknLk Lk fhLkkh
søkSðLk, íkwhtík ¢kuÄkÞ{kLk ÚkELku ÃkkuíkkLkk ¼kE hk{[tÿ «íÞu çkkuÕÞk fu, (47) nu fkÞorLkÃkwý hk{[tÿ¼kE
! ík{u MkuðfkuLku MkkÚku ÷ELku íkífk¤ øktøkkhk{ {Õ÷Lkk ½uh òyku. (48) yLku íkuLkk yktøkýk{kt Ãkw»Ãk{tzÃk{kt
çkuXu÷k øktøkkhk{Lkk økwÁ Mðkr{LkkhkÞýLku ÞwÂõíkÚke {khe ÃkkMku ÷kðku. (49) nu ¼kE ! ík{u íku {kÞkðeLku
{khe ÃkkMku ÷kðþku yux÷u íkuLku fkhkøk]n{kt çktËeðkLk fheLku ÃkAe ík{kuLku íkuLkwt EïhÃkýwt çkíkkðeþ. (50)
yLku òu íku Mðkr{LkkhkÞý Mkk[k Eïh nkuÞ íkku yuf Mkk{kLÞ r¼ûkwfLke su{ økk{kuøkk{ Ãkkuíku fu{ ¼xfu
Au ? íkuÚke íkuLkk{kt EïhÃkýkLkku ¼ú{ íkku ík{khu Lk s hk¾ðku. (51) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - yk «{kýu
søkSðLku ÃkkuíkkLkk ¼kELku fÌkwt. yk çkksw ©e nrh Ãký Ãkw»Ãk{tzÃk{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíkku «íÞu çkkuÕÞk fu, (52)
nu MkíMktøkeyku ! su{Lku {tºkeLke çkef ÷køkíke nkuÞ íkuyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ½uh òyku yLku suuyku íkuLkkÚke zhíkk
Lk nkuÞ íkuuyku ynª {khe Mk{eÃku Mkw¾uÚke çkuMkku.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt, ÔÞkÃkfuþ-
ßÞucrsík MktðkË{kt søkSðLkf]ík Ëwü rð[kh rLkYÃký Lkk{u çkkMkX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 62 >>
yæÞkÞ - 63
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©e nrhyu yk «{kýu fÌkwt. íkuÚke Mkðuo MkíMktøkeyku
søkSðLkLkk ¼ÞLkku íÞkøk fheLku ÂMÚkh r[¥ku íÞkt s çkuXk. (2) íÞkh ÃkAe ©e nrhyu yuf {kuxk ÃkwÁ»kLku
íku ½hLkk yktøkýkLkk {wÏÞ îkh ÃkkMku çkuMkkzeLku íkuLku fÌkwt fu, nu rLk»ÃkkÃk ! fkuE Ãký yòÛÞk {Lkw»ÞLku {khe
ÃkkMku ykððk ËEþ Lkrn. (3) nu hksLkT ! yk «{kýu fneLku ÃkAe «¼wyu {wõíkkLktËkrË Mktíkku ÃkkMku feíkoLkku
økðzkÔÞkt. (4) ÃkAe søkSðLku {kuf÷u÷ku, íkuLkku ¼kE hk{[tÿ øktøkkhk{ {Õ÷Lkk yktøkýkLke Mk{eÃk{kt
ykðe ÃknkUåÞku. (5) íkuLke MkkÚku yrsík yuðk nòhku ÃkËkíke MkirLkfku níkk yLku Ä{oÃkwºk ©e nrhLku {khe
Lkk¾ðkLkk Ëwü ykþÞÚke íku íÞkt ykÔÞku níkku. (6) ÃkAe îkh WÃkh Q¼u÷k íku hûkf ÃkwÁ»ku ÃkkÞË¤ MkkÚku
ykðu÷k hk{[tÿLku òuELku íkwhík ©enrhLke Mk{eÃku sELku fÌkwt fu, (7) nu «¼ku ! søkSðLku {kuf÷u÷ku íkuLkku
¼kE hk{[tÿ, ÞkuØkykuLku MkkÚku ÷ELku ík{Lku Ãkfzðk {kxu ynª ykðeLku Q¼ku Au. (8) ÃkAe øktøkkhk{
íkÚkk yËk¼kE yu çktLku ðehkuLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku çkku÷kðeLku ©enrh {u½Mk{kLk økt¼eh ðkýeÚke çkkuÕÞk fu,
(9) ©e nrh fnu Au - fu nu çkwrØ{kLkku ! ík{u çktLku Mkkhe {þk÷ ÷ELku hk{[tÿ ÃkkMku òyku, Ãký íkuLke
MkkÚku ík{u ÞwØ fhþku Lkrn. (10) nu hksLkT ! ©e nrhLkwt ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku íku çktLku íÞktÚke QXeLku ðk¤tË
ÃkkMkuu {þk÷ «økxkðeLku hk{[tÿ Q¼ku níkku íkuLke Mk{eÃku økÞk. (11) íkuyku íÞkt íkuLke Mk{eÃku sELku,
søkSðLk rð«Lku r«Þ yuðku su hk{[tÿ íkuLkk «íÞu yrík fXkuh ð[Lk çkkuÕÞk fu, (12) nu yMkÇÞ !
ËwüçkwrØðk¤k íkkhk ¼kEyu {kuf÷ðkÚke íkwt y{khk økwÁ Mðkr{LkkhkÞýLku Ãkfzðk {kxu yk ÃkËkíkeykuLku
÷ELku yíÞkhu ynª ykÔÞku Awt. (13) íku íkkhk suðk ËiíÞku {kxu fktE LkðkE suðwt LkÚke íkku Ãký nu r«Þ!
y{u íkLku fneyu Aeyu fu íkwt íkífk¤ íkkhu ½uh ÃkkAku Vh. (14 - 15) yLku òu íkwt rLkðioh, MkËk þktík yLku
rLkhÃkhkÄe yuðk y{khk økwÁLku çk¤sçkheÚke Ãkfzðk «ÞíLk fheþ íkku yk ÃkËkíkeykuyu Mkneík íkLku y{u
s{Ãkwhe{kt rLkùu ÃknkU[kze ËEþwt. (16) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yu çktLku sýu hk{[tÿLku
yk «{kýu fÌkwt yLku ©e nrhLke RåAkÚke íku çktLkuLku fk¤Mk{kLk Ëu¾eLku hk{[tÿ íkhík s ÃkkuíkkLku ½uh ÃkkAku
økÞku. (17) íÞkt ÃkkuíkkLkk ¼kE søkSðLk ÃkkMku sELku íkuýu fÌkwt fu, nu ¼kE ! íku Mðkr{LkkhkÞý íkku Eïh
Au yux÷u íku {khkÚke Ãkfze þfkÞ íku{ LkÚke. (18) yk íkhV íku çktLku ðeh¼õíkkuyu Ãký ¼økðkLkLke Mk{eÃku
ykðeLku Mkðuo ð]¥kktík fne Mkt¼¤kÔÞwt. (19) ©e nrhyu Ãký íku Mkðuo nfefík Mkkt¼¤eLku ¾e{S Lkk{Lkk
{Õ÷Lku Víkun{n{Ë Lkk{Lkk B÷uåAhks ÃkkMku {kufÕÞku. (20) fkÞorLkÃkwý ¾e{S, íkífk¤ íku B÷uåAhks
ÃkkMku ykÔÞku yLku MkUfzku ÞðLkkuÚke Mkuðkíkk íku ÞðLkhks «íÞu çkkuÕÞku fu, (21) nu B÷uåAkrÄhks ! y{u
«òsLkkuLkk ík{u s yuf þkMkLkfkh Aku fu ík{khk rMkðkÞ çkeòu søkSðLk Lkk{Lkku Lkkøkh Ãký þkMkLkfkh
Au ? (22) nu {÷uåAhks ! íku Äqíko©uc yLku {ËkuL{¥k søkSðLk y{khk økwÁ Mðkr{LkkhkÞýLkwt yÃk{kLk
fhðk {kxu ðkhtðkh «ÞíLk fhu Au. (23) {kxu ykÃk íku LkkøkhLku ðkhku. Lkrn íkku íkuLke MkkÚku y{khk {Õ÷kuLkwt
rLkùu ÞwØ Úkþu. (24) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ykðwt Mkkt¼¤eLku Víkun{n{Ëu íkífk¤ ÃkkuíkkLkk
fkÞoËûk ËqíkLku søkSðLk ÃkkMku {kufÕÞku. (25) ÃkAe MktËuþku ÷E sLkkh íku Ëqík íkhík søkSðLkLke ÃkkMku
ÃknkUåÞku yLku B÷uåAhksLkku MktËuþku yk «{kýu fÌkku. (26) Ëqík fnu Au - nu ËeðkLkS ! ykÃkýk hkò
Víkun{n{Ëu yu{ fnuðzkÔÞwt Au fu ík{khu Mðkr{LkkhkÞý Lkk{u {kuxk ÃkwÁ»kLke ®LkËk Lk fhðe. (27) nu
rîs ! Þkuøke yLku {kuxk ÃkwÁ»k yuðk Mðkr{LkkhkÞýLke ®LkËkÚke ík{kÁt ykÞw»Þ, ÷ßò yLku ÷û{eLkku rLkùu
Lkkþ Úkþu yLku yux÷wt s Lkrn Ãký çkeswqt su fktE nþu íkuLkku Ãký Lkkþ Úkþu. (28) yLku {khe yk yk¿kkLkku
yLkkËh fheLku òu íkwt Mðkr{LkkhkÞýLkwt yÃk{kLk fheþ íkku nwt ík{khku ðÄ fheþ. (29) ÔÞkÃkfuþ {wrLk
fnu Au - nu ßÞucrsík hksLkT ! Víkun{n{ËLke yk «{kýuLke yk¿kk søkSðLkLku Mkt¼¤kðeLku íku Ëqík
ÃkkAku hkòLke ÃkkMku ykÔÞku. (30) ÃkAe çkwrØ{kLk Víkun{n{Ëu ¾e{S {Õ÷Lku fÌkwt fu nu {Õ÷ ! ík{u
Mðkr{LkkhkÞýLke ÃkkMku òyku. (31) yLku íÞkt sELku íku{Lku {kÁt yk ð[Lk fne Mkt¼¤kðsu fu, nu nrh!
yk þnuh ík{kÁt Au {kxu ík{u rLk:þtf ÚkELku ík{khe RåAk{kt ykðu íÞkt MkwÄe Mkw¾uÚke ynª ðMkòu. (32)
©e ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - yk «{kýu Víkun{n{Ëu fÌkwt íkuÚke ¾e{S {Õ÷ ©e nrhLke ÃkkMku ykÔÞku
yLku ©e nrhLku çkÄwt ð]¥kktík fÌkwt. íkuÚke ©enrhyu Ãký Víkun{n{ËLke «þtMkk fhe. (33) Yze çkwrØðk¤k
Víkun{n{ËLke MknkÞLku ÷eÄu, ©enrhLkku îu»ke søkSðLk Lkkøkh, {nk«¼w ©eMðkr{LkkhkÞýLkwt fËkrÃk ftE
Ãký yrLkü fhðk þÂõík{kLk ÚkÞku Lkrn. (34) yk «{kýu Víkun{n{Ë îkhk søkSðLkLkku Ãkhk¼ð
fhkðeLku çkesu rËðMku Mkðkhu søkSðLkLkk s hÚk{kt çkuMkeLku, ©e nrh ¼qsLkøkhÚke {kLkfqðk økk{u ÃkÄkÞko.
(35) {wrLkykuLke MkkÚku ©e nrhLku ykðíkk Mkkt¼¤eLku íku økk{Lkk þk{S ykrË ¼õíkku, ðk®sºkku Mkrník
©enrhLke MkL{w¾ økÞk. (36) ÃkAe Mkðuo MkíMktøkeyku {køko{kt ykðíkk ©e nrhLku ËqhÚke s òuELku, yrík
n»koÃkqðof Mkk{u Ëkuze sELku, Mkk»xktøk «ýk{ fhðk {ktzâk. (37) yux÷u yríkþÞ feŠík{kLk «¼wyu MkL{w¾
ykðu÷k íku ¼õíkkuLkku ÞÚkkÞkuøÞ Mkífkh fÞkuo yLku Mkðuo ¼õíkøký Mkrník þk{SLku ½uh sELku íÞkt rLkðkMk
fÞkuo. (38) Mktíkkuyu íku{Lkku Wíkkhku økk{Lke çknkh ykðu÷e ðkze{kt fÞkuo. ÃkAe þk{S ykrËf ¼õíkkuyu
©enrhLkku íkÚkk MktíkkuLkku ykríkÚÞ Mkífkh fÞkuo. (39 - 40) f{kS, ðk½S, yËk¼kE ykrË ûkrºkÞ
¼õíkku, {Õ÷w yLku ~Þk{S çku rîs ¼õíkku, fhMkLk, {q¤S yLku rð©k{ yu ºký ði~Þ ¼õíkku íkÚkk {kLke,
h{k, Ëþk ykrË †e ¼õíksLkku ¼Âõík¼kðÚke ©enrh {nk«¼wLke Mkuðk fhíkk níkk. (41) Mkðuo îkhk
ÃkqòÞu÷k ¼økðkLk ©enrh, fkuEyuf Ãkrðºk rËðMku, íÞkøke øk]neÚke ðªx¤kELku íku økk{Úke Úkkuzu Ëqh W¥kh
rËþk{kt ykðu÷k yuf ËuðMÚkkLk íkhV økÞk. (42) íku MÚkkLk{kt rLk{o¤ s¤ðk¤k øktøkk Lku s{wLkk Lkk{Lkk
çku fwtz Au yLku íkuLke Mk{eÃk{kt Ãkqðkor¼{w¾ðk¤wt MkwtËh rþð{trËh Au. (43) ßÞkhÚke ©enrhyu Mktíkku MkkÚku
íku çku fwtz{kt MLkkLk fÞwO íÞkhÚke íku çktLku fwtz yk ÷kuf{kt {nkíkeÚko MÚkkLk íkhefu «rMkØ ÚkÞk. (44) íÞkt
©enrhyu çkúkñýkuLku ¼khu Ërûkýkyku ykÃkeLku ÃkkAk økk{{kt ykðeLku ÃkkuíkkLkk Wíkkhu ÃkÄkÞko. (45) ÃkAe
{kLkfqðk økk{Lkk nrh¼õíkkuLku hkS fhðk {kxu ©e nrh fux÷kf rËðMk íÞkt hneLku ÃkAe fuhkfkux økk{u
ÃkÄkÞko. (46) íku økk{Úke Ãkrù{ rËþk{kt Lkkøkðíke LkËeLke Mk{eÃk{kt þeík¤ s¤Lkk Ãkkt[ fwtzku ykðu÷k
Au. (47) íÞkt MkËkçkk Lkk{Lkk ¼õík çkkEyu ÃkkuíkkLke ¼Âõík ðzu Mktíkku»k Ãk{kzu÷k ©e nrh, Mkkík rËðMk
MkwÄe íku fwtzkuLkk rfLkkhu hÌkk yLku rLkíÞu íku{kt MLkkLk fhíkk níkk. (48) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLke MkkÚku ykðu÷k
¼qsLkk MkwtËhS ykrË nrh¼õíkkuLku íÞktÚke ÃkkAk ðk¤eLku Ãkkuíku hk{Ãkwh Lkk{Lkk økk{{kt ÃkÄkÞko. (49)
ÃkAe íku økk{Lke Ãkqðo rËþk{kt ½ýk ð¾íkÚke Ãkze hnu÷e þe÷k WÃkh yuf Ãknkuh MkwÄe çkuMke hneLku ©enrh
íÞktÚke ykøk¤ [kÕÞk. (50) nu hksLkT ! Eïh{qŠík ©e nrh ßÞkt ßÞkt síkkt íÞkt íÞkt {køko{kt ¼õíksLkku
íku{Lke Ãkqò fhe ðtËLk fhíkk. yk{ fhíkkt fux÷kf rËðMku ©enrh íkuhk Lkk{Lkk «rMkØ Mk{]rØÞwõík økk{{kt
ykÔÞk.
ßÞucrsík MktðkË{kt ©enrh søkSðLkLkku Ãkhk¼ð fhkðeLku íkuhk økk{u ÃkÄkÞko. yu Lkk{u ºkuMkX{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 63 >>
yæÞkÞ - 64
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu ßÞucrsík hksLkT ! ÃkkuíkkLkk økk{Lke Mke{{kt ©enrhLku ykðíkk
Mkkt¼¤eLku íku LkøkhLkk nrh¼õíkku ðk®sºkkuLkk LkkËÚke Ëþu rËþkyku øksðíkk, íkífk¤ ©e nrhLke MkL{w¾
økÞk. (2) çkúñ[kheyku, nòhku çkúkñýku yLku MkkÄwykuÚke ðªx¤kÞu÷k yLku ykðíkk ©e nrhLku ËqhÚke s
òuELku, íku LkøkhðkMkeyku Wíkkð¤uÚke ©enrhLke MkL{w¾ Ëkuzâk. (3) ÃkAe LkkhkÞý{wrLkLke Mk{eÃk{kt ÃknkU[e
íku nrh¼õíkku yríkn»ko ÃkkBÞk, íku{ýu ©e nrhLku «ýk{ fÞko yLku íku{Lkk Lkuºkku{kt «u{k©w ðnuðk ÷køÞk.
(4) ©enrhyu Ãký íku ¼õíksLkkuLkku ÞÚkk½rxík Mkífkh fÞkuo yLku Ãkrðºk feŠíkðk¤k íku íkuhk økk{Lkk ¼õíksLkku
MkkÚku Ãkwh{kt «ðuþ fÞkuo. (5) íku Lkøkh{kt {kU½k Lkk{u MkwÚkkh ¼õíkLkk W¥khkËk îkhLkk ½h{kt ©e nrhyu
Ãkk»koËkuyu Mkrník Wíkkhku fÞkuo. (6) ÃkAe «¼wLke MkkÚku ykðu÷k MkkÄw çkúñ[khe çkúkñýku íkÚkk ËþoLkkÚkuo ykðu÷k
yLÞ LkhLkkhesLkkuyu ÞÚkkÞkuøÞ Wíkkhku fÞkuo. (7) ÃkAe íku LkøkhLkk MkíMktøkesLkkuyu {wrLksLkku Mkrník ©e
nrhLkwt ÞÚkkÞkuøÞ ykríkÚÞ fÞwO yLku «¼wLke Mkuðk fhe. (8) nu hksLkT ! íku{kt {kÄðS, LkkøkS, ðhÄkS,
{ku½kS yLku rþ½S yk Ãkkt[ þwØ ÓËÞðk¤k MkwÚkkh ¼õíkkuyu «u{Úke ©enrhLke Mkuðk fhe. (9) íkÚkk
{kLke, {uLkk, fwtðh, «u{k íkÚkk s{wLkk - yk Ãkkt[ çkkE nrh¼õíkkuyu Ãký «u{Úke ©e nrhLke Mkuðk fhe.
(10) nu hksLkT ! nrh¼õíkkuLke MkuðkÚke yrík «MkLLk ÚkELku, íku ¼õíkkuLku ykLktË ykÃkðk {kxu ©e nrh
fux÷kf {kMk íÞkt ðMÞk íkuÚke íku{Lkk rLkíÞËþoLkÚke ¼õíkku Ãký ¾qçk «MkLLk ÚkÞk. (11) nu hksLkT, yk
«fkhu íku Lkøkh{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku «MkLLk fhíkkt ©enrhyu íÞkt yLkuf «fkhLkkt [rhºkku fhu÷kt Au íku{ktLkwt
yuf [rhºk fnwt Awt íku ík{ku Mkkt¼¤ku. (12) yuf ð¾ík ®þ½S Lkk{u MkwíkkhLkk MkÃkkx yktøkýk{kt Mk¼k
fheLku íku{kt yuf {kuxk ykMkLk WÃkh ©e nrh W¥khkr¼{w¾u rðhks{kLk ÚkÞk níkk. (13) yLku ÃkAe ÓËÞ{kt
yufkøkú r[¥kÚke ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLkwt rník ®[íkðeLku {wõíkkLktËkrË MkkÄwyku «íÞu çkkuÕÞk fu (14)©enrh fnu
Au - nu W¥k{ ¼õíksLkku !Mkðuo «kýeyku{kt ytíkÞko{eÃkýu nwt hnu÷ku Awt yu{ òýeLku {kÁt ¼sLk fhku. (15)
íÞkøke, øk]nMÚk íkÚkk †eykuLkk su Ä{kuo {U (nrhøkeíkk{kt) fnu÷k Au íku ík{khu Mkðoyu áZ fheLku Ãkk¤ðk.
(16 - 17) nu rLk»ÃkkÃk ¼õíksLkku ! SðkuLkk fÕÞký yÚkuo yíÞkhu íkku nwt yk MkíMktøk{kt hÌkku Awt Ãký
fËk[ nwt yk MkíMktøk{ktÚke yLÞºk [kÕÞku òô íkku Ãký ík{khu yk MkíMktøk{ktÚke õÞktÞ yk½kÃkkAk Úkðwt
Lkrn. Ãkhtíkw yÔÞÞ {qŠík yuðk {Lku MkËkÞ ÓËÞ{kt hk¾eLku MkíMktøk{kt s hnuðw. (18) nu ¼õíkku !
Ä{o¿kkLkkrË MkkÚkuLke ¼Âõík MkíMktøkÚke ðÄu Au, MkíMktøkÚke s Þþð]rØ ÚkkÞ Au yLku MkíMktøkÚke s ¼økðkLkLke
«kró ÚkkÞ Au. (19) nu íkÃkMðeyku ! Ä{oLkk ðtþ¼qík ¿kkLkðihkøÞkrËÚke Þwõík MkíMktøk ßÞkt ßÞkt hnu
Au íÞkt íÞkt MkíMktøkr«Þ yuðku nwt Ãký hnwt Awt. (20) ykðk íku MkíMktøk{kt hnu÷k ík{kÁt Ãkt[¼qíkkí{f yk
þheh ßÞkhu Ãkze sþu íÞkhu nwt ík{kuuLku {khk yûkhÄk{{kt ÷E sEþ. (21) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au
- nu hksLkT ! {wõíkkLktËkrË Mkðuo ¼õíkkuLkuu yk «{kýu fneLku ÃkAe ÃkkuíkkLkk ËþoLkkÚkuo ykðu÷ íku íkuhk økk{Lkk
hkò ËuðS¼kE «íÞu ©e nrh çkkuÕÞk fu, (22) ©e nrh fnu Au - nu hksLkT ËuðS ! ík{u ûkrºkÞku yuf
{kuxku yÄ{o fhku Aku fu ík{khu íÞkt ßÞkt ÃkwºkeLkku sL{ ÚkkÞ Au íÞkhu ík{u íkuLku {khe Lkt¾kðku Aku. (23)
{kxu ÃkwºkeLkk LkkþYÃk yÄ{o ík{u Lk fhku. òu yk yÄ{o ík{u Lkrn fhku íkku yk÷kuf yLku Ãkh÷kuf{kt ík{u
{nkMkw¾ Ãkk{þku. (24) yLku {khk fnuðkÚke òu ík{u yk yÄ{o Lkrn yxfkðku íkku ¼rð»Þ{kt íkk{ú
ðýoðk¤ku hkò (ytøkúus) ík{Lku íku{ fhíkkt çk¤sçkheÚke yxfkðþu. (25) nu ËuðS hksLkT ! {U fÌkkt
«{kýu s ykøk¤ ¼rð»Þ{kt rLkùÞ ÚkðkLkwt Au íku{kt ík{khu shk Ãký MktËun hk¾ðku Lkrn. (26) yÄ{o
ÃkhkÞý yuðk nk÷Lkk hkòykuLkk {kLk¼tøk {kxu yk÷kuf{kt Mkkhe LkeríkÚke yLÞ hkòykuLku ðþ fhu íkuðku
hkò Úkþu. (27) ©e nrh fnu Au - nu hksLkT ! {U æÞkLk ðzu EïhLkku yk MktfÕÃk òÛÞku Au íku íkLku
fÌkku Au íku{kt nwt Mknus Ãký r{ÚÞk çkku÷íkku LkÚke. (28) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu ßÞucrsík hksLkT
! yk «{kýu Ëuðrsík hkòLku ð[Lkku fneLku ¼økðkLk MknòLktË Mðk{e þÞLk fhðk {kxu íku Mk¼kMÚkkLkuÚke
{kU½kSLku ½uh ÃkÄkÞko. (29) ÃkAe W¥khkr¼{w¾Lkk íku ½h{kt W¥kh íkhVLkwt ykurþfwt fheLku, Ãkqðo íkhVLkwt
{w¾ hk¾eLku ©e nrh s{ýk Ãkz¾u ÃkkuZe økÞk. (30) Mk¼k{ktÚke ©e nrhLkk økÞk ÃkAe Ëuðrsík hkò,
{wõíkkLktËkrË MkkÄwyku yLku yLÞsLkku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkk MÚkkLku økÞk. (31) ÃkAe þiÞk{kt ÃkkuZu÷k ©e nrhyu
yÄohkrºkLkku Mk{Þ ÚkÞu÷ku òýeLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku çkuXu÷k ®þ½S ykrËf ¼õíksLkkuLku fÌkwt fu, (32) ©e
nrh fnu Au - nu ¼õíkku ! nwt yíÞkhu fk¤k ík¤kð Lkk{u økk{ òô Awt. íÞkt hnuðkLke {Lku ¾qçk Ár[ ðíkuo
Au. (32) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! RrLÿÞkuLku ðþ fhLkkh íku «¼w ¼õíkkuLku yk «{kýu fneLku
íku s Mk{Þu zwtøkhS Lkk{Lkk ÃkkuíkkLkk MkuðfLke MkkÚku íku ½hLke çknkh LkeféÞk. (34) ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ Ëkuze
ykðíkk {kðS yLku ®þ½S ykrË ¼õíkkuÚke ykøk¤ Lkef¤e sELku ©enrh, íkuhk økk{Lke ¼køkku¤Lkk
Ëhðksu ÃknkUåÞk. (35) ©enrhLke «uhýkÚke ®þ½Syu íÞktLkk îkhÃkk¤Lku fÌkwt fu nu îkhÃkk¤ ! íkwt yk «¼wLku
çknkh sðkLku {kxu îkh W½kz. (36 - 37) nu hksLkT ! yk{ fnuðkÚke íku îkhÃkk¤ ßÞkt ËhðkòLke
[kðe ®þ½SLku ykÃkðk òÞ Au íÞktíkku ©enrh çkkuÕÞk fu ®þ½S ! yk íkku íkk¤wt s ¾hkçk Au. yu{ fneLku
íku {kuxwt íkk¤wt ÃkkuíkkLkk yuf nkÚk ðzu s W½kze LkkÏÞwt. yk yËT¼wík fkÞo òuELku {kðS yLku ®þ½S çktLku
rðM{Þ Ãkk{e økÞk. (38) íÞkhçkkË zwtøkhMkrník MknòLktË Mðk{eyu íku ËhðkòLkk {kuxk f{kz MðÞt
W½kzeLku íÞktÚke çknkh [k÷e LkeféÞk. (39) íÞkhçkkË ©e nrhyu ®þ½S íkÚkk {kðSLku ÃkkuíkkLke MkkÚku
ykððkLke Lkk Ãkkze. íkuÚke íku çktLku ¼õíkku VheÚke Ëhðkòu çktÄ fheLku þkufkíkwh ÚkELku ÃkkAk ÃkkuíkkLku ½uh ykÔÞk.
(40) íÞkh çkkË íkuhk økk{Úke fk¤k ík¤kð síkkt hMíkk{kt yuf [kuhMk ¾uíkh ykÔÞwt. ©enrhyu íkuLke çknw
«þtMkk fhe yux÷u Mkuðf zwtøkhS Ãký íku «¼w «íÞu çkkuÕÞk fu, (41) nu rMkØuþ ! {æÞhkrºkyu [k÷íkk
yuðk ykÃkLku {kxu íkku yk ¾uíkh hkíkðkMkku fhðk ÞkuøÞ Au {kxu ykÃk ynª s hkík hnku. (42) zwtøkhSLkwt
ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©enrhyu fÌkwt fu nu zwtøkhS ! nwt yk ¾uíkh{kt ÃkkuZe sEþ. yk{ fneLku íku zwtøkhSLku
Auíkhðk {kxu, íku ¾uíkh{kt økÞk. (43) ÃkAeÚke zwtøkhSyu ÃkkuíkkLkk ð† ðzu, ©e nrhLku ÃkkuZðk {kxu íku
¾uíkh{kt MkwtËh ÃkÚkkhe fhe íkuÚke «¼w Ãkkuíku íkuLke WÃkh ÃkkuZe økÞk. (44) ÃkAe ©e nrhLku Äku¤ku [kuVk¤
ykuZkzeLku zwtøkhS Äe{u Äe{u ©e nrhLkk [hý [ktÃkðk {ktzâk. (45) nu hksLkT ! fÃkxÚke Mkqíku÷k ©e nrhLku,
çkeò Mkk{kLÞ {Lkw»ÞLke su{ Ÿ½e økÞu÷k òýeLku zwtøkhS Ãký MkqE økÞk. (46 - 47) yLku ßÞkhu
rLkÿkYÃke ysøkhÚke íku zwtøkhS Í÷kE økÞk yuLk ËunLke M{]rík síke hne yux÷u íku «¼w íkífk¤ íku
ykMkLk{ktÚke QXeLku, íku íkuhk LkøkhLkk {kuxk hks{køkoÚke Ãkrù{ rËþk íkhV Mk{wÿ çkksw [kÕÞk. (48)
ÃkAe íku Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk Ãkrù{ rËþk íkhV Wíkkð¤uÚke [k÷íkk níkk, íÞkhu «kík:fk¤{kt fkuE yuf
çkeò ¾uíkh{kt ykðe ÃknkUåÞk yLku íÞkt íku ¾uíkhLkk ¾uzqíkLku òuÞku. (49) ÃkAe íÞktÚke ©enrh, ÃkkuíkkLke
{kuszeyku yLku [kuVk¤Lku Ãký VUfe ËELku, ÄLkw»Þ{ktÚke Aqxu÷k çkkýLke su{ [k÷e LkeféÞk. (50) nu
ßÞucrsík hksLkT ! íku «¼w yuf÷k yLku {kºk fkuÃkeLkÄkhe nkuðkÚke {køko{kt fkuEyu Ãký yk Mðkr{LkkhkÞý
Au íku{ yku¤ÏÞk Lkrn yLku íkuÚke {køko{kt ykðu÷k økk{kuLku WÕ÷t½eLkuu ©e nrh Lkef¤e økÞk. (51) yk{
su ¾uíkh{ktÚke Ãkkuíku hkºku Lkef¤u÷k. íÞktÚke Mkkík fkuþ Ëqh ykðu÷k Mk{wÿ ÃkkMku Ãkkuíku ykðe ÃknkUåÞk. (52)
íku Mk{wÿ{kt yLkuf {wõíkk{rýyku yLku híLkkuLkk Zøk÷k níkk íkÚkk nkÚke suðkt s¤[hku, {økhku yLku rík{tøk÷
Lkk{Lkk {nk{íMÞku rðøkuhu s¤stíkwykuLkk Mk{qnku íkuLkk s¤{kt níkk. íkuLkwt s¤ yøkkÄ níkwt yLku íku Mkkøkh
Mkíkík øksoLkk fhíkku níkku.
ßÞucrsík MktðkË{kt WËkMkeLk ©e nrh Mk{wÿøk{Lk rLkYÃký Lkk{u [kuMkX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 64 >>
yæÞkÞ - 65
(1-2-3) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Ãkk»koËðÞo zwtøkhSyu òøkeLku íku ¾uíkh{kt ykMkLk
WÃkh ßÞkhu ©enrh Lk òuÞk íÞkhu ytíkh{kt yíÞtík ¾uË ÃkkBÞk. ÃkAe þkufkíkwh ÚkE, ÄiÞohrník ÚkE, Lkuºkku{kt
yktMkw MkkÚku, rLkhkÄkh suðk ÚkEøkÞk. íÞktÚke íkífk¤ QXeLku ©e nrhLkwt ®[íkðLk fhíkkt fhíkkt fk¤k ík¤kð
Lkk{u økk{{kt økÞk. (4) íku økk{{kt ¼e{S MkwÚkkhLkk çku Ãkwºkku nh¼{ yLku {LkS¼kE zwtøkhLku {éÞk.
zwtøkhS íku{Lku ÃkqAðk ÷køÞk fu, (5) nu çkwrØ{kLkku ! Ä{ofw{kh ©e nrh n{ýkt òu ík{khu ½uh ykÔÞk
nkuÞ íkku íku{Lku yk «{kýu fnuòu fu, (6) {nkhks òu yíÞkhu ík{khu ½uh økwóÃkýu hnuðk RåAíkk nkuÞ
nwt íkuhk økk{{kt sELku íÞkt {wõíkkLktË Mðk{eLke ÃkkMku hneþ. (7) zwtøkhSyu yk{ fÌkwt yux÷u íku çku
¼kEyku çkkuÕÞk fu nu ¼kE ! òu y{khu ½uh ©e nrh ykÔÞk nkuÞ íkku íku{Lku ík{khe yk ðkík rLkðuËLk
fheyu Lku ! (8) Ãkhtíkw nu {nkí{LkT ! íku «¼w nsw MkwÄe y{khu ½uh ykÔÞk s LkÚke íkuÚke ík{khe ðkík fkuLku
rLkðuËLk fheyu ? (9) nu r{ºk ! ËÞk¤w yuðk ©e nrh ík{khku íÞkøk fheLku Ãkkuíku yuf÷k s õÞk MÚkkLkuÚke
[kÕÞk økÞk ? yLku MkkðÄkLk yuðk ík{u Ãký ©enrhÚke õÞk MÚkkLkuÚke rð¾qxk Ãkzâk ? (10) nu Mk{Úko
zwtøkhS ! ©e nrh yLku ík{kÁt yk ð]¥kktík Mkkt¼¤ðk y{u RåAeyu Aeyu íku y{Lku rðMíkkhÚke fnku. (11)
yu çku sýLkk ÃkqAðkÚke zwtøkhS çkkuÕÞk fu, nu rLk»ÃkkÃk MkwÚkkhku ! {æÞhkºkeyu y{u çktLku íkuhk økk{{ktÚke
çknkh Lkef¤eLku Mke{kzkLkk yuf ¾uíkh{kt økÞk. (12) íÞkt {U fhe ykÃku÷e ÃkÚkkhe{kt ©e nrh Mkqíkk yLku
nwt Ãký yríkn»koÚke íku «¼wLkk [hý [ktÃkíkku Úkfku rLkÿkÄeLk ÚkE økÞku. (13) íkuÚke MkqE økÞu÷k {Lku Akuze
ËELku «¼w Ãkkuíku yuf÷ks [kÕÞk økÞk yLku Ëhuf MÚkkLk{kt íku{Lke þkuÄ fhíkku yíÞkhu ík{khe ÃkkMku ykÔÞku
Awt. (14) nu hksLkT ! MkËTçkwrØðk¤k zwtøkhSyu yk «{kýu íku çku ¼kEykuLku fÌkwt yux÷u íku çktLku ¼kEyku
Ãký íkífk¤ ©enrhLku þkuÄðk {kxu íku ºkýuÞ ¼õíkku, su ¾uíkh{ktÚke ©e nrh [kÕÞk økÞu÷k íku ¾uíkh{kt
VheÚke ykÔÞk yLku íÞkt Ãkrù{ rËþk{kt íku «¼wLkk Mkku¤u r[öu Þwõík yuðkt y¾tz Ãkøk÷kt Ãkzu÷kt íku òuELku
íkuyku rËþk{kt [kÕÞk. (17) ÃkAe íku ºkýuÞ ¼õíkku fwts÷íkkykuðk¤k MÚkkLkku, Ëwøko{ MÚkkLkku, Ãkðoíkku, ðLk-
WÃkðLk ðøkuhu{kt ©e nrhLku þkuÄíkk níkk. íku Mk{Þu ðLk{kt økkuðkr¤ÞkykuLku òuELku íku ¼õíkkuyu íku{Lku ÃkqAâwt
fu (18) nu økkðk¤ku ! ík{u ynª økkÞku [khíkkt [khíkkt, ~Þk{ ðýoLkk fkuE íkÃkMðeLku òuÞk Au ? òu òuÞk
nkuÞ íkku y{Lku fnku. (19) nu hksLkT ! ðLk{kt {¤íkk Ëhuf {Lkw»ÞLku íkuyku yk «{kýu ÃkqAíkk níkk. íku{
Aíkkt Ãký fkuE MÚk¤uÚke ©enrhLkku Ãk¥kku Lk ÷køÞku íÞkhu íkuyku Mðk{eLkk rðhnÚke rLkMíkus ÚkELku ©enrhLku
þkuÄðk {kxu Vhe ÃkkAk íkuhk økk{{kt ykÔÞk. (20) yLku íÞkt çkeò {wrLkyku MkkÚku yÇÞkMk fhðk hnu÷k
{wõíkkLktËSLku {éÞk. (21) yk ºkýuÞ ¼õíkkuLku rLkMíkus yLku n»ko ðøkhLkk òuELku, {wõíkkLktËS íku{Lku
MkktíðLkk ykÃkðk {kxu {Äwh ð[Lku çkkuÕÞk fu, (22) {wõíkkLktË {wrLk fnu Au - nu Mk{Úko zwtøkhS, {LkS
yLku nh¼{S¼kE ! ík{u çkÄk rLkMíkus {w¾ðk¤k fu{ Aku. (23) suLkk [hý f{¤{ktÚke Lkef¤íke øktøkk
LkËe yk ºkýuÞ ÷kufLku ÃkkðLk fhu Au yuðkíku «¼wLkk [hýkuLkku yk©Þ fhLkkh ík{u Aku. íku{ Aíkkt ík{khkt
ðËLkLkku B÷kLk fu{ Au ? (24) su ©enrhLku «MkLLk fhðk hkòyku Ãký hkßÞLkku íÞkøk fheLku ðLk{kt òÞ
Au íkuðk ©e nrhLkk ík{u ¼õík Aku. íkku ÃkAe ík{khu yk þkufkðMÚkk fu{ «kó ÚkE Au ? (25) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! {wõík{wrLkyu yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke íku ºkýuÞ{kt nrhLku r«Þ yuðk zwtøkhSyu,
suðe heíku ©e nrhyu ÃkkuíkkLkku íÞkøk fÞkuo níkku íku Mkðuo ð]¥kktík Mðk{eLku fÌkwt. (26) yk{ zwtøkhSyu fnu÷e
Ëw:¾Ë ðkík Mkkt¼¤eLku {wõíkkLktËS Ãký yríkËw:¾e ÚkÞk. Ãký ÃkAe Äehs ÄkheLku, ¼økðËTðkíkko fheLku
íku ºkýuÞLku MkktíðLk ykÃÞwt. (27) íÞkh ÃkAe nh¼{ yLku {LkSyu MkktíðLkk Ãkk{eLku þkufkíkwh ÓËÞu s
fk¤k ík¤kð Lkk{u ÃkkuíkkLkk økk{u ÃkkAk VÞko (28) íku{Lkk økÞk çkkË {wõíkkLktË Mðk{eyu çkkuÄ ykÃku÷k
yLku yrík Ëw:¾e ÓËÞðk¤k íku zwtøkhS íku{s yæÞÞLkLkku íÞkøk fheLku çkeò {wrLkyku Ãký MkËkÞ ©e nrhLkwt
®[íkðLk fhíkk Úkfk íÞkt íkuhk økk{{kt s hÌkk. (29)nðu yk íkhV ©e nrhyu MkÂå[ËkLktË yuðk ÃkkuíkkLkk
ykí{ MðYÃk{kt rLk{øLk ÚkELku, ¼Þtfh yLku yøkkÄ yuðk íku Mk{wÿ{kt «ðuþ fÞkuo yLku íku{kt ºký ÞkusLk
[kÕÞk økÞk. (30) íÞkhu íkuhk økk{{kt hnu÷k {wõíkkLktËkrË ¼õíkkuLke «u{ËkuheÚke ¾U[kÞu÷k íku «¼wLku
ÃkkuíkkLkk ËunLke Vhe M{]rík ÚkE ykðe yLku íÞkhu ÃkkuíkkLke ykMkÃkkMk [kuíkhV Mk{wÿLku òuÞku. (31) ©enrhyu
Mk{wÿ íkhV f]Ãkkárü fhe yux÷u íku Mk{wÿu Ãký EïhLku ÃkkuíkkLkk íkhtøkkuÚke Mkkhe ÃkuXu MLkkLk fhkðeLku, Lk{Mfkh
fheLku çku nkÚk òuzeLku íku «¼w «íÞu fÌkwt fu, (32) Mk{wÿ fnu Au - nu yåÞwík ! {kºk ÷e÷kLku {kxu {Lkw»ÞËun
Äkhý fhLkkh Ãký nfefík{kt íkku MkkûkkíkT Ãkhçkúñ yuðk ykÃkLku {khk «ýk{ Au. nu nhu, ík{u su fkÞo {kxu
ykÃk ynª {khk s¤{kt ykÔÞk Aku íku {Lku fnku. (33) ÔÞkÃkfuþ{wrLk fnu Au - nu Lk]Ãk ! Mk{wÿ{Lkw
tykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku Þkuøkuïh ¼økðkLk ©e nrh økt¼eh ðkýeÚke Mk{wÿLku «MkLLk fhðk {kxu çkkuÕÞk fu,
(34) ¼økðkLk fnu Au - çkËheðLk íkÃkMðeykuyu Mkuððk ÞkuøÞ Au íkuÚke nwt yÄo hkrºkyu çkËrhðLk sðk
íkuhk økk{Úke LkeféÞku níkku. (35) nu Mkkøkh ! íku nwt Eïh RåAkÚke ík{khe ÃkkMku ykðe økÞku Awt {kxu
{Lku çkËrhfk©{{kt sðkLkku {køko ykÃkku. (36) {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©e nrhyu yk «{kýu fÌkwt
íkuÚke íku Mk{wÿ çku nkÚk òuzeLku ©e nrhLku «ýk{ fheLku çkkuÕÞku fu, (37) Mk{wÿ fnu Au - nu nrh ! nu
f]»ý ! ykÃkLkk ËþoLkÚke {Lku Mkðuo «kó ÚkE økÞwt Au. {khe ÷û{e yÚkðk þku¼k Ãký ðÄe Au yLku {køko
ykÃkðk {kxu {Lku ÃkqAâwt íku Ãký çknw MkkÁt ÚkÞwt. (38) nu ðkMkwËuð ! çkËrhfk©{{kt síkk ykÃkLku {khk
Lk{Mfkh Au. nwt ykÃkLku íÞkt sðkLkku {køko ykÃkwt Awt Ãký ykÃk {kÁt ykx÷wt ð[Lk Mkkt¼¤ku. (39 - 40)
nu yÔÞÞ Ãkh{kí{k ! Ãkqðuo hk{YÃku ‘nu Mk{wÿ ÷tfk{kt sðkLkku {Lku {køko ykÃk’ yu{ {Lku fÌkwt íÞkhu {U
ykÃkLku fÌkwt níkwt fu nu hk{ ! òu ykÃk ÷tfk{kt sðk {køkíkk nku íkku, {khe WÃkh Mkuíkw çkktÄeLku ík{u ÷tfk
«íÞu òyku. (41) nu «¼ku ! ËþhÚk Ãkwºk hk{ {khe WÃkh Mkuíkw çkktÄeLku íkuLke WÃkh ÚkELku ÷tfk{kt økÞk
níkk. íku s «{kýu ykÃk Ãký fkuE LkkifkLkku yk©Þ fheLku íkuLkk ðzu çkËrhfk©{{kt òyku. (42) nu «¼ku
! yk rMkðkÞ Ãký çkeò fkuE heíkÚke íÞkt sðk RåAíkk nku íkku íku{kt fkuE ykùÞo LkÚke fu{ fu ykÃkíkku
MkkûkkíkT Ãkh{kí{k s Aku. (43) yk «{kýu Lkwt MíkwríkÃkqðofLkwt Mk{wÿLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku «MkLLk ÚkÞu÷k yåÞwík
¼økðkLk Mk{wÿ «íÞu çkkuÕÞk fu nu rLk»ÃkkÃk ! ík{kÁt fÕÞký Úkkyku. ík{u yk «fkhu MkL{kLkÃkqðof {Lku fÌkwt
íku {køko ykÃÞk çkhkçkh s Au. (44) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Lke÷ftX «¼wyu Mk{wÿ «íÞu
yu{ fneLku, ËÞk ÷kðeLku íkuLkk Ëu¾íkkt s ¼õíkkuLkk rník {kxu ÓËÞ{kt yu{ rð[kh fÞkuo fu, (45 - 46)
òu nwt yíÞkhu MðuåAkÚke çkËrhfk©{{kt sEþ íkku yk ÷kuf{kt {kÁt yk þheh hnuþu Lkrn íkku ÃkAe nwt
s yuf su{Lkwt SðLk Awt yuðk {khk W¥k{ LkhLkkhe ¼õíkku, {khkt ËþoLk rðLkk fuðe heíku Sðe þfþu ?
(47) íkÚkk íku rMkðkÞLkk Ãký su {khk MkkÄkhý ¼õíkku Au íkuyku Ãký yk Ãk]Úðe WÃkh yLkkÚk suðk çkLke
sþu. (48) {kxu íku Mkðuo ¼õíkkuLkk ©uÞ MkkÁ Ãký {khu ynªÚke s÷Ëe Lkef¤Lku íku{Lku {¤ðwt sYhe Au
Ãký çkËrhfk©{{kt sðwt ÞkuøÞ LkÚke. (49) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnuAu - nu hksLkT ! ËÞkMkkøkh yLku ¼õíkr«Þ
íku «¼w ÃkkuíkLkk ÓËÞ{kt yuðku rð[kh fheLku íku Mk{wÿLkk ¾khk s¤{kt rð[hðkÚke ¼ªòELku íkífk¤ çknkh
LkeféÞk yLku Mk{wÿ Ãký ©enrhLku Lk{eLku ÃkkuíkkLkk s¤{kt s ytíkoÄkLk ÚkÞku.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt ©e
nrhf]ík Mk{wÿøk{Lk yLku çkrnŠLkMkhý rLkYÃký Lkk{u ÃkktMkX{kuu yæÞkÞ MktÃkqýo >> 65 >>
yæÞkÞ - 66
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Mk{wÿ{ktÚke çknkh LkeféÞk ÃkAe íkuLkk rfLkkhu s ÃkkuíkkLkwt
{æÞknTLk f{o fheLku ©enrh fk¤k ík¤kð økk{u sðk LkeféÞk. (2 - 3) [hýf{¤{kt Ãkøkh¾k rðLkkLkk,
yríkfku{¤ ytøkkuðk¤k, økúe»{ÉíkwLkk íkkÃkÚke íkÃke økÞu÷k, {kºk fkiÃkeLkÄkhe, WÃkðkMke, ~Þk{MkwtËh þhehðk¤k,
¾qçk ík]»kkÚke ftX{kt þku»k Ãkzíkkt fkuELke Ãký MkkÚku çkku÷ðk{kt yþõík yuðk íku «¼w {køko{kt þe½ú [k÷íkk
Úkfk fk¤k ík¤kð økk{Lke Mke{{kt ykðe ÃknkUåÞk. (4) íÞkt {køko{kt, ÃkkuíkkLkk ¾uíkh{kt síkk yuf ûkrºkÞLku
©e nrhyu òuÞk. (5) íkuLkk {kÚkk WÃkh Lkðku þwØ s¤Úke ¼hu÷ku ½zku òuELku «¼wyu íkuLku ÃkqAâwt fu, (6)
nu ûkrºkÞ ! ík{khk yk ½zk{ktLkwt Ãkkýe òu çkúkñýLku Ãkeðk ÞkuøÞ nkuÞ íkku íku {Lku ykÃkku. (7) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©e nrhLkwt ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku íku ûkrºkÞu yk «{kýu fÌkwt fu, nu rLk»ÃkkÃk
íkÃkÂMðLkT ! {U yk [kuÏ¾wt s¤ s ¼hu÷wt Au {kxu ykÃk Mkw¾uÚke íku Ãkeðku. (8) nu hksLkT ! íku ûkrºkÞu yk
«{kýu fÌkwt yux÷u Ä{ofw{kh ©enrhyu ÃkkuíkkLke ík]»kk «{kýu íku{ktÚke Ãkkýe ÃkeÄwt. (9) íku s¤ÃkkLkÚke «MkLLk
ÚkELku ©enrh íÞktÚke çkÃkkuh ÃkAe, økkÞkuLke fkuZkuÚke þku¼íkk íku fk¤k ík¤kð økk{u økÞk. (10) nu hksLkT!
íku økk{{kt ¼e{S MkwÚkkhLke ½zðkLke fkuZe{kt çkeòyku Lk Ëu¾u íku{ ©e nrh çkuXk. (11) yk íkhV Ãku÷ku
ûkrºkÞ Ãký ©e nrhLke f]ÃkkÚke Eïh{qŠík LkkhkÞý {wrLkLku s òuíkku Úkfku íku MÚkkLkuÚke ÃkkuíkkLkk ¾uíkh{kt økÞku.
(12) ÃkAe Ãkrðºkkí{k íku ûkrºkÞ ¾uíkh{kt su su fkÞo fhíkku níkku íku Mkðuo{kt ÃkkuíkkLke ykøk¤ ©e nrhLku
s òuíkku níkku. (13) nu hksLkT ! íkuÚke {wtÍkELku íku ûkrºkÞ þhehu ð† ykuZeLku ¾uíkh{kt MkqE økÞku. (14)
ð¤e çkwrØðk¤k íku ûkrºkÞu, Ãkkuíku su íkÃkMðeLku s¤ ÃkkÞwt níkwt íku íkÃkMðeLku ÃkkuíkkLke ÃkÚkkhe{kt Ãký ÃkkuíkkLke
Ãkz¾u Mkqíku÷k òuÞk. (15) íÞkhu íku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[khðk ÷køÞku fu ynku ! yk þwt ÚkÞwt ? çkeS Mkðuo
r¢ÞkykuLke {khk Ãkz¾u Ãký nwt yk íkÃkMðeLku Mkqíku÷k òuô Awt ! (16) yk «{kýu M{hý fhíkku Úkfku íku
íÞktÚke QXeLku ÃkkuíkkLku ½uh økÞku. nðu yk çkksw ¼e{S MkwÚkkhLke fkuZe{kt ©enrh çkuXk níkk íÞkt fkuE †e
ykðe, íkuýu ©enrhLku íÞkt çkuXu÷k òuELku ¼e{S ÃkkMku sELku fÌkwt fu, (17) nu ¼e{S yLku yLÞ MkðuosLkku!
yíÞkh MkwÄe su økwÁLku ík{u þkuÄku Aku íku íkku ík{khe fkuZe{kt s Au. (18) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu
hksLkT ! ¼e{S íkÚkk íkuLkk MktçktÄesLkku, íku †eLkwt ykðwt y{]íkMk{kLk ðkõÞ Mkkt¼¤eLku íkífk¤ ½uhÚke Lkef¤eLku
çknkh økÞk. (19) yLku çkÄkLke MkkÚku fkuZe{kt sELku LkkhkÞý{wrLkLkkt ËþoLk fhe íku{Lkk [hý{kt Ãkzâkt
yLku íku{Lku ÃknuhðkLkkt ð†ku ykÃÞk. (20) ÃkAe ¼õíkkÄeLk ¼økðkLk Ãký ¼e{Syu ykÃku÷kt ïuíkð†ku
ÃkrhÄkLk fheLku nMkíkk nMkíkk ¼e{SLkk ½h{kt økÞk. (21) nu Lk]Ãk ! íÞkt MLkkLk fheLku ©enrh Ãkkuíku sBÞk
yLku ¼e{S ykrË íku ½hLkk {Lkw»ÞkuLku s{kzâk. (22) íÞkhçkkË ¼e{SLkk yktøkýk{kt Mk¼k fheLku
©enrh MkwtËh fLkfLkk ®MknkMkLk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íku ð¾íku ©enrh [tÿ{kLke su{ þku¼íkk níkk. (23)
íÞkhçkkË íkuhk økk{{ktÚke {wõíkkLktËkrË {wrLkykuLku çkku÷kððk {kxu ©enrhLke yk¿kkÚke ©uc rþÕÃke
¼e{S¼kEyu íkífk¤ Ëqík {kufÕÞku. ÃkAe íku Ëqík íkuhk økk{u økÞku yLku {wõíkkLktËSLke ÃkkMku sELku fÌkwt
fu ykÃk Mkðuo MktíkkuLku {nkhks çkku÷kðu Au. yux÷u {wõíkkLktËS íkÚkk çkeò Mktíkku ¼e{SLkk økk{u ykÔÞk.
(24) yLku íku økk{{kt ¼e{SLkk yktøkýk{kt ©enrhLku rçkhksu÷k òuELku íku Mkðuo {wrLkykuyu ©enrhLku
Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fÞko. (25) yLku ©enrh Ãký, ËtzðíkT «ýk{ fhíkk íku Mkðuo {wrLksLkkuLku òuELku
íkífk¤ ÃkkuíkkLkk ykMkLkuÚke QXeLku íku MkðuoLku {éÞk. (26) íÞkhçkkË ÃkkuíkkLkk Ãkk»koË zwtøkhSLku òuELku,
{nk¼køÞþk¤e íku zwtøkhSLku nMkíkkt nMkíkkt ðkhtðkh {éÞk yLku íku{Lke ¾qçk «þtMkk fhe. (27) ÃkAeÚke
{wõíkkLktËkrË ykðu÷k {wrLkykuLkku ÞÚkkÞkuøÞ Mkífkh fheLku, ©enrh VheÚke Ÿ[k h{ýeÞ ykMkLk WÃkh
rçkhks{kLk ÚkÞk. (28) ÃkAeÚke ©enrhyu ÃkkuíkkLke ykøk¤ çkuXu÷k {wõíkkLktËkrË {wrLkLku, Ãkkuíku íkuhk økk{Lkk
ËhðkòLke çknkh LkeféÞk ÃkAe Ãkrù{ rËþk{kt ðLk íkÚkk Mk{wÿ rðþuLkwt ð]¥kktík yÚkRrík fÌkwt. (29) yLku
íku Mkkt¼¤eLku {wrLk©uc {wõíkkLktËSyu fÌkwt fu, nu ¼økðLkT ! ík{u Ãkkuíku rð[kh fheLku Mk{wÿ{ktÚke ynª ÃkkAk
ÃkÄkÞko íku çknw ykLktËLke ðkík Au. (30) ð¤e nu nrh ! MkqÞo ðzu su{ yk ºkýuÞ ÷kuf «fkrþík Au íku{
ykÃkLkk ykððkÚke yk MkíMktøk «fkþ{kLk ÚkÞku Au yLku y{u Ãký {]ík:«kÞ níkk íku Srðík ÚkÞk Aeyu.
(31) yux÷wt s Lkrn Ãký nu nrh ! ykÃkLkwt ¼kusLk, þÞLk, s¤ÃkkLk, øk{Lk, ¼k»ký yLku MkËTçkkuÄ yu
Mkðuo Ãký y{khk fÕÞkýLku yÚkuo s Au. (32) ík{u íkku MkkûkkíkT Lkhr«Þ LkkhkÞý Aku íkuÚke ík{Lku yk
MktMkkh{ktÚke rLkhtíkh WËkMkeÃkýwt s hnu íku{kt fktEs ykùÞo LkÚke. (33) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu
hksLkT ! yk «{kýu {wõíkkLktË {wrLk çkkuÕÞk. ÃkAe íku fk¤k ík¤kð økk{Lkk nrh¼õíkkuyu ©e nrhLke Ãkqò
fhe íku ¼õíkkuLkkt Lkk{ ík{Lku sýkðwt Awt. (34) ¼e{S, nh¼{, {LkS íkÚkk hðS ðøkuhu ¼õíkkuyu [tËLk
íkÚkk Ãkw»ÃkLkk nkhíkkuhkykuÚke íku{Lkwt ÃkqsLk fÞwO. (35 - 36) ÃkAe {kU½eçkkE, suXeçkkE, fuMkhkçkkE, ysw,
Ëurðfk, ¼kLkw{íke rðøkuhu çkkE nrh¼õíkkuyu Ãký ftfw, fuMkh, fMíkqhe ykrË MkwøktÄe{kLk ÿÔÞku íkÚkk y{qÕÞ
ð†k÷tfkhkuÚke ©e nrhLke Ãkqò fhe. (37) ÃkAe íku ¼e{S ykrË Mkðuo ¼õíkkuyu ©enrhLke ykhíke WíkkheLku
ðtËLk fÞwO yLku ©enrh Ãký íku ¼õíkku MkkÚku ðkhtðkh ðkík[eík fhe, çkuMkðwt, Mkqðwt, MLkkLk fhðwt RíÞkrËf
r¢Þkyu fheLku íku MkðuoLku ykLktË Ãk{kzíkk níkk. (38) nu hksLkT ! yk «{kýu {U ©enrhLkwt Ãkrðºk [rhºk
ík{Lku fÌkwt. íku Mkkt¼¤ðk {kºkÚke s {Lkw»ÞLku Vhe ð¾ík {kíkkLkk WËh{kt ykððwt Ãkzíkwt LkÚke. (39) nu
hksLkT ! nðu {ktzðe Lkøkh{kt ©e nrhyu fhu÷wt yuf [rhºk ík{u Mkkt¼¤ku. su Mkkt¼¤eLku ík{u f]íkf]íÞ ÚkE
sþku. (40) nu hksLkT ! yuf Mk{Þu ©enrh Mktíkðýeo Ãkk»koËkuyu Mkrník Mk{wÿ rfLkkhu ykðu÷k {kztðe
Lkøkh{kt ÃkÄkÞko. (41) ©enrhLku ÃkkuíkkLkk Lkøkh{kt ykðíkk òýeLku, íku LkøkhLkk sLkku, ðk®sºkku ðøkkzíkk
©e nrhLke MkL{w¾ økÞk. (42) yïkYZ yLku Ãkqýo[tÿ Mk{kLk {w¾kh®ðËðk¤k ©enrhLku òuELku Mkðuo
LkøkhsLkku ¼qr{ WÃkh ÃkzeLku íku{Lku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fhðk ÷køÞk. (43-44) ÃkAeÚke QXeLku
Mkðkuo¥k{ ©enrhLkk [hýkuLkku MÃkþo fhe ykLktË ÃkkBÞk yLku íÞkhçkkË Mkðuo ¼õíkkuyu ©enrhLku íkÚkk nrhLku
r«Þ yuðk {wfíkkLktËkrË {wrLkykuLku «ýk{ fÞko. (45) ÃkAe íku Lkøkhe{kt ¼õíksLkkuyu ©enrhLkwt ðtËLk-
ÃkqsLk fÞwO yLku íku{Lku Ãkw»ÃkkuÚke ðÄkÔÞk yLku íÞkhçkkË ©enrhyu {wrLkykuLke MkkÚku xtfþk¤ Lkk{Lkk MÚkkLku
Wíkkhku fÞkuo. (46) nu hksLkT ! íÞktLkk Mkðuo MkíMktøkeykuyu çknw MðkrËü yuðkt [kh «fkhLkkt yLLkÚke ©enrh
íkÚkk {wõíkkLktËkrË {wrLkykuLku s{kzâk. (47) íku s rËðMku ykí{rLkc yuðk íku «¼w ÃkkuíkkLkk ¼õíkMk{wËkÞ
Mkrník Mk{wÿÚke W¥kh rËþk{kt ykðu÷k Mkhkuðh «íÞu økÞk. (48) yLku íku MkhkuðhLkk rfLkkhu yuf {kuxk
ðz Lke[u {kuxk ykMkLk WÃkh íku MknòLktË Mðk{e ‘sÞ MkÂå[ËkLktË’ yu{ çkku÷eLku rðhks{kLk ÚkÞk. (49)
ÃkAe íku Mk¼k{kt ©enrhLke ykøk¤ {wõíkkLktË, çkúñkLktË, rLkíÞkLktË ykrËf {wrLkyku Ãký çkuXk. (50) yLku
íku s «{kýu çkúkñýku, ûkrºkÞku, ði~Þku yLku þwÿku yLku MkÄðk yLku rðÄðk Mkðuo †eyku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLke
{ÞkoËk «{kýu íku Mk¼k{kt çkuXkt. (51) Mkðuo íÞkøke-øk]nesLkku Mk¼k{kt çkuXk çkkË {ktzðeLkk ¼õíksLkku
©enrhLke Ãkqò fhðk {kxu, ÃkqòÃkkºkku rðøkuhu ÷ELku íÞkt ykÔÞk. (52) íÞkhÃkAe {wfwtË çkúñ[kheyu
©enrhLke Mk{eÃk{kt çkku÷kðu÷k nrh¼õíkkuyu ©e nrhLke Ãkqò fhe, íku ¼õíkkuLkk Lkk{ fnwt Awt íku Mkkt¼¤ku.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©enrh {ktzðe ÃkÄkÞko yLku íÞkt Mkhkuðh rfLkkhu Mk¼k fhe yu Lkk{u AkMkX{ku
yæÞkÞ - 67
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! MkkiÚke «Úk{ ð]ØkrË çkúkñýkuyu MkwøktÄe [tËLk íkÚkk
Ãkw»ÃkkuÚke ©enrhLkwt ÃkqsLk fhe íku{Lke ykøk¤ [ktËeLke {wÿkyku ¼ux Ähe. (2 - 3) íÞkhçkkË çkwrØ{kLk
MkwtËhS, ÷k÷S, hk½ð, fhþLk, çku hk{S¼kE, MkwtËh ðkýe çkku÷Lkkhk LkkhkÞýS¼kE, rð©k{, Wøkú
Mð¼kððk¤k nehS, {LkS, Äh{þe íkÚkk çkÄk ¼õíkkuyu MkwøktÄe{kLk [tËLk Ãkw»ÃkkrËfÚke ©e nrhLke Ãkqò
fhe. (4) ÃkAe íku ¼õíkkuyu çknw{qÕÞ yk¼q»kýku, rðrðÄ htøke ð†ku yLku Ãkw»ÃkLkk nkhíkkuhkyku ©enrhLku
yÃkoý fÞko. (5) ÃkAe íku ¼õíkkuyu ©enrhLke ykøk¤ ½ýkt Lkkr¤Þuh, Mkkfh, ÿkûk, MkkuÃkkhe, R÷kÞ[e,
÷®ðøk rðøkuh {qõÞkt. (6) nu hksLkT ! yk «{kýu ©enrhLke MkwtËh Ãkqò-Míkwrík fheLku ÃkAe íku ¼õíkku Mk¼k{kt
ÞÚkkÞkuøÞ çkuXk. (7) ÃkAe økku{íke, ðk[k, Zçke ykrËf †eyku Ãký ©e nrhLkwt ÃkqsLk fheLku íku «¼w{kt
s yufkøkú r[¥k hk¾eLku íku Mk¼k{kt yufçkkswyu ÞÚkkÞkuøÞ heíku çkuXe. (8) yk «{kýu Mkðuo ¼õíksLkku
Mk¼k{kt çkuMke økÞk. ÃkAeÚke MkËTøkwýkuLkk Mkkøkh, ftfwLkk [ktË÷kÚke þku¼kÞ{kLk ÷÷kxðk¤k, ftX{kt nkh
Äkhý fhu÷k ©enrh MkkÄwyku «íÞu çkkuÕÞk fu, (9 - 10) ¼økðkLk fnu Au - nu íkÃkMðeyku ! f{oÚke ûkku¼
Ãkk{Lkkhk yk ÷kuf{kt Ëiðe yLku ykMkwhe yu{ çku «fkhLkku Mkøko hnu÷ku Au yLku yu çku «fkhLkk Mkøkkuo{kt
WíÃkLLk ÚkÞu÷k {Lkw»ÞkuLkkt ÷ûkýku ík{u yufkøkú r[¥ku Mkkt¼¤ku. fkhý fu íku òýðkÚke rððufesLkku ykMkwhe
Mkøkoðk¤k {Lkw»ÞkuLkku Mktøk fhíkk LkÚke. (11-12-13) nu rLk»ÃkkÃk íkÃkMðeyku ! y®nMkk, MkíÞ, y¢kuÄ,
[kze Lk fhðe, þktrík, Mkh¤íkk, MðkæÞkÞ, y¼Þ, ytík:fhýLke þwrØ, ¼økðËT-«MkLLkíkk {kxu s Þ¿kLkwt
yLkwckLk, íkÃkùÞko, RrLÿÞkuLkwt Ë{Lk, LÞkÞÚke {u¤ðu÷k ÄLkLkwt ËkLk, ûk{k, íÞkøk, ykí{k yLku «f]ríkLkk
MðYÃkLkku rððuf, Sð«kýe{kºk Ãkh ËÞk, Ãkt[rð»kÞku{kt rLk:MÃk]níkk, y[Ãk¤íkk, fku{¤íkk, íkus, ÷kuf÷ßò,
Ä]rík, þkiÞo RíÞkrË økwýku su{kt nkuÞ Au íkuðk {Lkw»ÞkuLku ¼økðËT yk¿kk yLkwMkkhu «ð]r¥k fhLkkhk òýe íku{Lku
ËiðeMkøkoLkk òýðk. (14) su sLkku MkíÃkwÁ»kkuLkku Mk{køk{, MðÄ{o yLku Ãkrðºk ¼økðíkT fÚkkLkku õÞkhuÞ
Ãký íÞkøk fhíkk LkÚke íku{Lku Ëiðe MkøkoLkk òýðk. (15) su {Lkw»Þ «ríkrËLk «kík:fk¤u QXeLku MLkkLk
fhu yLku ¼økðkLkLkkt feíkoLk økkÞ íkÚkk ¼økðkLkLke æÞkLk-Ãkqò fhu íkuLku Ëiðe MkøkoLkk òýðk. (16) ð¤e
su sLkku ¼økðËT ¼õíkkuLkk {køkuo s [k÷u Au yLku ¿kkLkkrË ytøku Mkrník {khe «u{÷ûkýk ¼Âõík fhu Au
íkuLku Ëiðe MkøkoLkk òýðk. (17) ð¤e su sLkku yÄ{eo {Lkw»ÞkuLkku Mktøk ytík:fhýÃkqðof LkÚke s RåAíkku
yLku Ëhuf fkÞo{kt Ãký ÃkkuíkkLke ErLÿÞkuLku ðþ{kt hk¾eLku ðíkuo Au íkuLku Ëiðe MkøkoLkk òýðk. (18) su sLkku
MkËkÞ MkËTøkútÚkkuLkku yÇÞkMk fhu Au yLku MkíÃkwÁ»kkuLke ykøk¤ MkËkÞ rLk{koLkeÃkýu ðíkuo Au íkuLku Ëiðe MkøkoLkk
òýðk. (19 -20) økðo, Wîuøkfkhe, Mð¼kð, y¿kkLk, ¢kuÄ, Ët¼, {íMkh, yr¼{kLk, {kLk, ÷ku¼,
{nkþºkw su fk{, ®nMkk, ÿkun RíÞkrËf Ëku»kÞwõík Mð¼kð suLkk{kt hnu÷k Au íkuðk {Lkw»ÞkuLku ¼økðËT
yk¿kkLkku ÷kuÃk fhLkkhk òýe íku{Lku ykMkwhe Mkøkoðk¤k òýðk. (21) ð¤e su sLkku {ktMkknkh fhu Au,
Mkwhk fu {ãLkwt ÃkkLk fhu Au yLku ÔÞr¼[kh fhu Au íku{Lku ykMkwhe MkøkoLkk òýðk. (22) su sLkku Ãkkuíku
¼økðkLk ©ef]»ýLke yk¿kk Ãkk¤íkk LkÚke yLku çkeò sLkku su ¼økðËT yk¿kk{kt ðíkoíkk nkuÞ íku{ktÚke íku{Lku
Ãkkzu Au íku sLkkuLku ykMkwhe MkøkoLkk òýðk. (23) ð¤e su sLkku yk rðïLkk fíkko Eïh LkÚke Ãký fk¤,
f{o yLku {kÞkrËf Au yu{ {kLku Au yLku çkeòykuLku Ãký íku{ sýkðu Au íku sLkku ykMkwhe MkøkoLkk òýðk.
(24) ð¤e suyku ‘nwt çkúñ Awt’ yu{ yîiík þk†kuLkk ¿kkLkÚke çkeòLke ykøk¤ EïhLku rLkhkfkh fnuAu
íku sLkkuLku ykMkwhe MkøkoLkk òýðk. (25) nu ÄiÞoðkLk sLkku ! su sLkku [krzÞkÃkýwt fhu Au, ÃkþwLke MkkÚku
{iÚkwLk fhu Au, [kuhe fhu Au íkuðk sLkkuLku Ãký ykMkwhe MkøkoLkk òýðk. (26) nu Mktíkku ! yk «{kýu {U
MktûkuÃk{kt Ëiðe yLku ykMkwhe Mkøkoðk¤kykuLkkt ÷ûkýku ík{Lku fÌkkt. íku{kt Ëiðe Mkøkoðk¤k ík{khu rLkhtíkh {khe
yk¿kk{kt s ðíkoðwt. (27) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnuAu - nu hksLkT ! yk «{kýu ©e nrh çkwrØ{kLk {wrLksLkku
ykøk¤ ðkík fhíkk níkk íkuðk{kt íÞkt ¾iÞku¾ºke Lkk{u ðuËkLíke ÃkwÁ»k ykðe [Zâku. (28) íku «ríkÃkûkeykuLku
SíkLkkhku, «&™ku¥kh fhðk{kt Mk{Úko, Mkqû{¿kkLkðk¤ku yLku nòh rþ»ÞkuÚke ðªx¤kÞu÷ku níkku. (29) ð¤e
{w¾uÚke íku yu{ çkku÷íkku níkku fu, yk Mk½¤wt rðï MkÂå[ËkLktË, çkúñ Au, çkeswt ftE LkÚke. ð¤e ðiïËuðkrË
MktçktÄe su f{o íkÚkk rÃkºke MktçktÄe ©kØkrË su f{o íkuLkku íkuýu íÞkøk fhu÷ku níkku. (30) íkuýu ykðeLku ©enrhLku
«ýk{ fÞko yLku ©enrhyu íkuLkku Mkífkh fÞkuo yLku ©enrhLke yk¿kkÚke ¼økðkLk Mk{eÃku s ykøk¤ çkuXku.
(31-32) ÃkAe MkËTøkwÁ ©enrhyu ‘Mkðo{T ¾ÂÕðË{T çkúñ’ RíÞkrËf ©wríkMk{qnLkku rðÃkheík yÚko ykÃkýu
òýu÷ku Au yu{ òýe-Mk{SLku íkuLkku ÞÚkkÚko yÚko íku ¾iÞk ¾ºkeLku Mk{òÞ íku nuíkwÚke íkuLke ykøk¤ ©wrík
M{]ríkLkkt Mkqºkku MkkÚku Mkðuo MktþÞkuLkku Lkkþ fhLkkhe ðkíkku fhe. (33) ÃkAe íku ðkíkkuLku Mkkt¼¤eLku ¾iÞku Ãký
Sð-Eïh - {kÞkLkk ¼uË yLkkrËLkk Au yu{ MkíÞ {kLkðk ÷køÞku yLku ðirËf Ëuð-rÃkºke MktçktÄe f{oLku
Ãký MkíÞ {kLke Ãkkuíku ykÂMíkf çkLÞku. (34) nu hksLk ! ykÂMíkf çkLÞk çkkË ÃkkÃkÚke ¼Þ Ãkk{u÷ku íku ¾iÞku
÷kufkuLkk rníkfíkko yk LkkhkÞý{wrLkLku Ãkhçkúñ ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý òýeLku íkífk¤ íku{Lkku ykr©ík ÚkÞku.
(35)©e nrhLkk yk©ÞÚke íku s ûký{kt f]íkkÚko ÚkE, íku Mk¼k{kt ykðu÷k ÃkkuíkkLkk MkUfzku rþ»ÞkuLku íku fnuðk
÷køÞku fu, (36) nu rþ»Þku ! nu sLkku ! yk MknòLktË Mðk{e Ãkkuíku MkkûkkíkT ¼økðkLk Au. ík{u {khk yk
ð[Lkku{kt yýw{kºk Ãký MktþÞ fhþku Lkrn. (37) nu hksLkT ! ÃkAeÚke íku ¾iÞk¾ºkeLkk rþ»Þku{kt su Ëiðe
MktÃkr¥kðk¤k níkk íkuyku MðøkwÁLkk ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku MknòLktË Mðk{eLku s ytík:fhýÃkqðof ¼økðkLk
{kLkðk ÷køÞk. (38) yLku su fux÷kf ykMkwhe MktÃkr¥kðk¤k níkk íku íkku ¾iÞkLkk ð[LkLku ¾kuxwt {kLkeLku ÃkhMÃkh
çkku÷ðk ÷køÞk fu, (39) nu sLkku ! ykÃkýk Ëu¾íkkt s yk ¾iÞkLku su{ýu ðþ fhe ÷eÄku Au íku MknòLktË
Mðk{e, rLkùu $ÿò¤ rðãkLku òýu Au. (40) íku{ Aíkkt Ãký, íku{Lkwt Ãký rník ÚkkÞ yu{ {Lk{kt ®[íkðLk
fheLku ©enrh, íku Mk¼k{ktÚke QXeLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. (41 - 42) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT!
©e nrh «ríkrËLk «kík:fk¤{kt MLkkLk yLku ykröf f{o fheLku íku Mkhkuðh fktXu Mk¼k fhíkk yLku íku{kt þk†kuLkkt
«{kýkuÚke yÄ{oLkwt ¾tzLk fhíkk yLku ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku {nkuíMkð fhkðíkk. ykðe heíku ©enrh {wrLksLkku
MkkÚku yuf {kMk MkwÄe {ktzðe Lkøkh{kt hÌkk. (43) nu hksLkT ! yuf Mk{ÞLke ðkík Au fu ¾iÞk ¾ºkeyu
©e nrhLkwt ¼sLk fhíkk Úkfk, yufktík{kt çkuMkeLku ©e nrh{kt «eríkÞwõík {LkÚke ÃkkuíkkLkk {Lk{kt MktfÕÃk fÞkuo
fu, (44) ËÞk¤w yLku ¼õíkMktfÕÃkLku òýLkkhk MknòLktË {nk«¼w yíÞkhu ßÞkt Ãký nkuÞ íÞktÚke íkífk¤
ynª {ktzðeLkøkh{kt ykðeLku {Lku ËþoLk ykÃku. (45) íku ð¾íku ftÚkfkux Lkk{u økk{{kt rçkhksu÷ ©enrh
¾iÞk¾ºkeLkku yk MktfÕÃk òýeLku íÞktÚke íkífk¤ «kík:fk¤u [k÷e LkeféÞk. (46) yuf÷k, ¼kusLk fÞko
rðLkkLkk, ïuík ð†Äkhe, fktxkfktfhkÚke ðªÄkÞu÷k [hýf{¤ðk¤k, (fkhý fu Ãkøkh¾kt rðLkkLkk níkk)
f{¤LkÞLk yLku økshks Mkh¾e [k÷ðk¤k ©e nrh níkk. (47) nu hksLkT ! ¼õíkðíMk÷ ¼økðkLk su
rËðMku Mkðkhu ftÚkfkuxÚke [kÕÞk íku s rËðMku çkÃkkuhu {ktzðe Lkøkh{kt ¾iÞk ¾ºkeLku ½uh ykðe ÃknkUåÞk. (48)
ÃkAe MknòLktË Mðk{eLku ykðu÷k òuE ¾iÞkyu íku{Lkk [hýku{kt Ãkze ðtËLk fÞwO yLku yrík«u{Úke íku{Lkwt
ykríkÚÞ fÞwO. (49) ÃkAe h{ýeÞ ykMkLk WÃkh çkuXu÷k ©e nrhLku ¾iÞku ¾ºke çku nkÚk òuzeLku, Lk{Mfkh
fheLku, íku{Lke «kÚkoLkk fheLku íku{Lku fnuðk ÷køÞku fu, (50) nu fku{¤ þhehðk¤k ! {U {qZu ykÃkLkk ËþoLkLku
{kxu {kºk {LkLkk MktfÕÃkÚke s çkku÷kÔÞk íku{ Aíkkt Ãký ykÃk ¼økðkLk ¼khu Ãkrh©{ fheLku {khu ½uh
ÃkÄkÞko Aku. (51) nu ¼økðkLk ! {khku yk yÃkhkÄ ykÃk ûk{k fhku. MkðuoLkk ytíkÞko{e yuðk ykÃkLku nwt
Lk{Mfkh fÁt Awt. nu hksLkT ! ¾iÞkyu yk «{kýu fÌkwt. íkuÚke çkwrØ{kLk ¾iÞk «íÞu ¼økðkLk ©e nrh çkkuÕÞk
fu, (52) nu rLk»ÃkkÃk ! {khk ykððkLkku ©{ òuELku ík{u ¾uË Lk fhþku fkhý fu ©{ íkku Ëunkr¼{kLke
ÃkwÁ»kLku nkuÞ Ãký Ëunkr¼{kLku hrník yuðk {Lku ©{ þkLkku ? (53) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - íÞkhçkkË
fkuEf Mk{Þu, «¼w ©enrh, ¾iÞkLku íkÚkk Mkðuo {wrLkyku íkÚkk nrh¼õíkkuLku çkku÷kðeLku íÞktÚke Mk{wÿíkxu ÃkÄkhíkk
níkk. (54) ÃkAe ©enrhyu íÞkt MkðoLke MkkÚku MLkkLk fÞwO yLku çkúkñýkuLku ¼khu ËkLk ykÃÞwt yLku ÃkAe ÃkkuíkkLkk
rLkðkMkMÚkkLku ÃkkAk ÃkÄkÞko. (55) nu hksLkT ! íku Mk{Þu Ãký ©e nrh ÃktËh rËðMk {ktzðe{kt hÌkk níkk
yLku íÞkt ÃkkuíkkLkk Wíkkhu «ríkrËLk çkúñ[khe, MkkÄw Ãkk»koËku yLku çkúkñýkuLku s{kze ÃkAe Ãkkuíku Ãký s{íkk.
íÞkh ÃkAe íÞktÚke çkesu økk{ sðk LkeféÞk.
ßÞucrsík MktðkË{kt {ktzðe Lkøkh{kt ¾iÞku¾ºke MkíMktøke ÚkÞku yLku ©eSyu Ãkh[ku ykÃÞku yu Lkk{u
MkzMkX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 67 >>
yæÞkÞ - 68
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! «kÚkoLkk fhíkk {ktzðeLkk MkíMktøkeykuLkk Mkðuo {LkkuhÚkku
Ãkqhk fheLku Ä{oÃkwºk ©e nrh, {ktzðe Lkøkh{ktÚke çknkh LkeféÞk. (2) ©enrhLke ÃkkA¤ {wrLksLkku níkk.
íku Mkðuo {ktzðe LkøkhLkk Mke{kzu ykÔÞk. íÞkt nrhrðÞkuøkÚke Lkuºkku{kt yktMkwðk¤k {ktzðeLkk nrh¼õíkkuLku ÃkkAk
ðk¤eLku ©e nrh ykøk¤ [kÕÞk. (3) ÃkAe íku MkíMktøkeyku ßÞkt MkwÄe «¼wLkk ËþoLk ÚkÞkt íÞkt MkwÄe íkuyku
íÞkt s Q¼k hÌkk yLku íÞkhçkkË ©eSLku Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk. (4) ÃkAe ©enrh Ãký
{køko{kt [k÷íkkt [k÷íkkt MkqÞkoMík Mk{Þu çk¤rËÞk økk{{kt ykÔÞk. (5) ©enrhLku y[kLkf ÃkÄkhu÷k òuELku
íku økk{Lkk ¼õíksLkkuyu íku{Lku Qíkhðk {kxu MkwtËh rLkðkMkMÚkkLk ykÃÞwt. (6) íÞktLkk {w¾e øktøkkËkMk, çku
fhþLk¼kE, çku {u½S¼kE, çkwrØ{kLk Wfk¼kE, híLkk¼kE, ËuðS¼kE, økkuðk¼kE rðøkuhu MkíMktøkeykuyu
íÞkt rLkðkMk fhe hnu÷k ©e nrhLkwt ykríkÚÞ fÞwO. (7) íku ð¾íku ©uck, Ëurðfk, ðehk, nehk yLku ¼kLkw{íke
yu Ãkkt[ Mºkeyku Ãkkýe ¼he ÷kððwt ykrËÚke ©enrhLke Mkuðk fhíke níke. ykðe heíku MkíMktøkesLkkuÚke Mkuðkíkk
©enrh, íku çk¤rËÞk økk{{kt Mkkík rËðMk hÌkk. (8) ykX{k rËðMku «kík:fk¤u QXeLku ©enrh íÞktÚke ¼qs{kt
ykðu÷k n{eh Mkhkuðh «íÞu ykÔÞk. (9) nu hksLkT ! íku ð¾íku ÃkkuíkkLke Mkk{u ykðíkk Ëwü çkwrØðk¤k
hks{tºke søkSðLku ÃkkuíkkLkk Ëqík îkhk ©e nrhLku ¼qsLkøkh{kt «ðuþðkLke {LkkE fhe. (10)íkuÚke
©eMðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk íÞktÚke ÃkqðorËþk{kt ykðu÷k yLku rðrðÄ «fkhLkkt ð]ûkkuÚke ÔÞkó þçkhk{tzÃk
Lkk{u MÚkkLk{kt økÞk. (11) íÞkt rðþk¤ [kuøkkLk{kt Mk¼k fheLku, íkkhk{tz¤Lkk {æÞ{kt [tÿLke {kVf
{wrLk{tz¤Úke ®ðx¤kÞu÷k ©e nrh {kuxk ykMkLk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. (12) íÞkh ÃkAe MkwtËhS ykrË
Mkðuo ¼qsLkøkhLkk nrhÇkõíkku, þçkhk{tzÃk{kt ©eS ÃkÄkÞko Au íku{ òýeLku, ©eSLku yÚkuo nkÚk{kt ¼uxMkk{økúeyku
÷ELku íkífk¤ Mknfwxwtçk íÞkt ykÔÞk. (13) ÃkAe øktøkkhk{ ykrË ¼õíksLkkuyu ©enrhLkkt ËþoLk fhe
Mkküktøk «ýk{ fÞko yLku yLkuf «fkhLke ¼ux Mkk{økúeyku ©enrhLku yÃkoý fhe. (14) ©e nrhyu MkðuoLkku
ÞÚkkÞkuøÞ Mkífkh fÞkuo, íÞkhçkkË MkwtËhS yLku øktøkkhk{Lku ykøk¤ fheLku Mkðuo nrh¼õíkku Mk¼k{kt çkuXk.
(15) íÞkhçkkË MkwtËhSLkk yríkykøkúnÚke WËkh {Lkðk¤k ©enrh, íku þçkhk{tzÃkÚke MkwtËhSLku ½uh økÞk
yLku íÞkt økwóÃkýu hÌkk. (16) yLku Mkðuo {wrLkyku Mkðuo SðkuLkk fÕÞký yÚkuo ©eS yk¿kk «{kýu íÞktÚke
swËkt swËkt økk{ku{kt rð[hý fhðk økÞk. (17) MkwtËhSLkk ½uh rLkðkMk fhe hnu÷k ©enrhyu, íku ð¾íku
{køko{kt ykðíkk þíkkLktË Lkk{Lkk ©uc{wrLkLku òuÞk. (18 - 19) «VwÂÕ÷ík ÷k÷ f{¤ Mk{kLk
[hýf{¤ðk¤k, yrík Ãkwc st½kykuðk¤k, økku¤kfkh òLkwðk¤k, nkÚkeLke MkqtZ Mk{kLk MkkÚk¤kuðk¤k, økku¤
økt¼eh Lkkr¼ðk¤k, ykòLkçkknw, íkÃkMðe, ~Þk{ þhehðk¤k, {]øk[{o Äkhý fhu÷k, Ãke¤e sxkðk¤k,
Ëwçko¤ Ëunðk¤k, Mkw¾kLktËkrË MkkÄwykuyu Mkrník yLku {Mík nkÚkeLke {kVf ykðíkk þíkkLktË {wrLkLku
©enrhyu òuÞk. (20) nu hksLkT ! {kLk ykrËf rðfkhkuÚke hrník íku «¼wyu þíkkLktË {wrLkLku ÃkkuíkkLke Mk{eÃku
ykðu÷k òuELku, íkífk¤ ykMkLk WÃkhÚke QXeLku, íku{Lke Mkk{u sELku íku{Lku Ãkøku ÷køÞk. (21) íkuÚke þíkkLktË
{wrLk ©enrhLku ¼uxeLku yufkøkú árüÚke ½ze¼h ©enrhLku òuE hÌkk yLku ÃkAe ËunLke M{]rík ÷kðeLku ©enrhLku
«ýk{ fheLku Ãkkuíku íku{Lke Mk{ûk Q¼k hÌkk. (22) ÃkAeÚke ÃkkuíkkLku «u{Úke Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fhíkk
yLÞ {wrLkykuLku Ãký ©enrh «u{Úke {éÞk yLku íÞkhçkkË ÃkkuíkkLku ykMkLku rçkhkßÞk. (23) ÃkAe
MðMðYÃk{kt s ykLktË Ãkk{Lkkhk ¼økðkLk ©enrhLku, þíkkLktËkrË Mkðuo {wrLksLkku Vhe ð¾ík «ýk{ fheLku
íku{Lke Mk{ûk ík]ýLke rðþk¤ MkkËze WÃkh çkuXk. (24) MkwtËhSyu MkðuoLkwt ykríkÚÞ fÞwO. íÞkhçkkË WËkh
r[¥kðk¤k ©enrhyu þíkkLktË{wrLkLku fwþ¤ Mk{k[kh ÃkqAâk. ÃkAe ©e nrh þíkkLktË {wrLk «íÞu çkkuÕÞk fu,
(25) ¼økðkLk çkkuÕÞk - nu MkkÄw ! ík{khk ËþoLkÚke {Lku ½ýku ykLktË ÚkÞku Au. su fkÞo {kxu {U ykÃkLku
«uÞko níkk íku {kÁt fkÞo ÚkÞwt Au fu fu{ ? (26) ÔÞkÃkfuþ {wrLk çkkuÕÞk - nu hksLkT ! su fkÞo {kxu þíkkLktË
{wrLk ©enrhÚke Ëqh økÞk níkk, íku fkÞo {U rMkØ fÞwO Au yu{ þíkkLktË {wrLkyu ©enrhLku fÌkwt. (27)
þíkkLktËSyu yk «{kýu fÌkwt yux÷u ©enrhyu ÃkkuíkkLkk ftX{ktÚke Ãkw»ÃkLkk nkh fkZeLku íku{Lku ykÃÞk yLku
íkuÚke þíkkLktËS ykLktË ÃkkBÞk. íÞkh ÃkAe fux÷kuf Mk{Þ íkuyku «¼wLke ÃkkMku hÌkk yLku íÞkhçkkË «¼wLke
yk¿kk ÷E íÞktÚke çkeò MÚk¤u (çkËrhfk©{{kt) økÞk. (28) çkúñkLktË{wrLk fnu Au - nu rþðhk{ rð«ðÞo!
{nŠ»k yLku økwÁ yuðk ÔÞkÃkfuþ {wrLkyu ßÞucrsík hkòLku þíkkLktË ©enrh Mk{køk{YÃke fnu÷e ðkíkku
Mkkt¼¤eLku, íku hkò rðLkÞÃkqðof ÔÞkÃkfuþ {wrLkLku ÃkqAðk ÷køÞku fu. (29) ßÞucrsík hkò fnu Au - nu
{wrLkðÞo ! íku þíkkLktË {wrLk ©enrhLke ÃkkMku õÞktÚke ykÔÞk ? ©e nrhyu íku{Lku õÞkt yLku þk {kxu {kufÕÞk
níkk. ? yLku íkuyku VheÚke õÞk MÚk¤u økÞk ? (30) nu ©uc çkwrØ{kLk ! nwt ºký «&™kuLkk W¥kh Mkkt¼¤ðkLke
RåAk hk¾wt Awt. íkuÚke ík{ku {Lku íku fnku. (31) çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nu rþð»kuo ! íku ©uc hkòyu ÃkqAu÷k
«&™kuLkk W¥kh {wrLkhks ÔÞkÃkfkLktË fnuðk ÷køÞk. (32) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! yuf ð¾ík
{ktøkhku¤{kt ©enrhyu yufktík{kt þíkkLktË {wrLkLku fÌkwt fu, (33) ©enrh fnu Au - nu {wrLk ! yk ¼hík¾tz{kt
fk{Á Lkk{u yuf yÃkrðºk Ëuþ Au yLku íku{kt fk{kÏÞk Lkk{Lke «rMkØ Ëuðe Au. (34) nu {wrLk ! íku ËuðeLke
Mk{eÃk{kt yuf økk{ Au íku økk{{kt ði~ÞLkk ½uh, {Lkw»ÞkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo, {khk ytþÚke Ë÷wS Lkk{Lkk
yuf MkËTøkwÁ Au. (35) íkuLke MkkÚku íku ði~ÞLku ½uh Ë÷wSLkk Mkh¾e s yuf †e Ãký Au. íku †e ðøkh s
Ë÷wSLku yºku ÷kððkLku yÚkuo ík{u s÷ËeÚke íÞkt òyku. (36) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©enrhyu
yk «{kýu yk¿kk fhe íkuLku {kÚku [ZkðeLku þíkkLktË{wrLk {ktøkhku¤Úke Ë÷wSLke ÃkkMku sðk {kxu LkeféÞk.
(37) þe½úøkríkÚke [k÷eLku þíkkLktËS íku s rËðMku MkqÞkoMík Mk{Þu y{ËkðkË{kt ykðe ÃknkUåÞk. (38)
þíkkLktË{wrLk ©eLkøkh{kt hkíkðkMkku hneLku çkesu rËðMku Mkðkhu LkeféÞk. íku fze þnuh{kt hk{ËkMk Lkk{u MkkÄwLku
{éÞk. (39) þíkkLktËSLku òuELku Þkurøkhks hk{ËkMk íkífk¤ ÃkkuíkkLkk ykMkLk WÃkhÚke Q¼k ÚkELku íku{Lku
nuíkÚke {éÞk. (40) þíkkLktËSyu Ãký ykËhÃkqðof íku{Lku Lk{Mfkh fÞko. ykfkþ su{ MkqÞo yLku [tÿÚke
þku¼u Au íku{, íku çktLku yuf s ykMkLk WÃkh çkuXk íkuÚke íku ykMkLk Ãký þku¼e QXâwt. (41) ÃkAe Yze
çkwrØðk¤k íku hk{ËkMku íku{Lkku yríkrÚk Mkífkh fÞkuo yLku fwþ¤ Mk{k[kh ÃkqAâk. ÃkAe þíkkLktË çkkuÕÞk fu,
(42) þíkkLktËS fnu Au - nu hk{ËkMk ! ík{Lku nwt su ðkík fnwt Awt íku økwó hk¾ðkLke Au íku{ Aíkkt Ãký
íku ðkík su{ Au íku{s nwt ík{Lku fnwt Awt íku ík{u Mkkt¼¤ku. (43 - 44) nu Mkwðúík ! {nkí{k hk{kLktË Mðk{eLkk
rþ»Þ Lke÷ftX ðýeo Au íku MðÞt hkrÄfkS yLku ÷û{eSLkk Ãkrík ©ef]»ý s Au yu{ ík{u rLkùu òýku. fu{fu
íku ðýeo MkËkÞ »kziïÞuoÞwõík s Au. (45) íku Lke÷ftX «¼wLkk {kºk yuf s ð¾ík ËþoLk fhðk {kºkÚke s
nwt yk çkúñktzLke ytËh yLku çknkh MðíktºkÃkýu rLkhkðhý rð[he þfwt Awt. (46) {kxu ík{u Ãký MkkûkkíkT
Lke÷ftX ðýeoLku s «eríkÚke ¼òu, rLkhtíkh yu{Lkwt s æÞkLk Ähku, rLkhtíkh yu{Lke yk¿kk{kt s ðíkkuo yLku
«MkLLk hnku. (47) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - þíkkLktË {wrLkyu, fnu÷e yk Lke÷ftX ðýeoLke ðkík Mkkt¼¤eLku
hk{ËkMk {wrLk yrík ykLktË ÃkkBÞk yLku ÃkAe íku{ýu þíkkLktËSLke MkwtËh heíku Ãkqò fhe. (48) ÃkAe
hk{ËkMku nkÚk òuzeLku þíkkLktËSLku fÌkwt fu nu {wrLk ! su{ ík{u fnku Aku íku{ nwt Ãký Lke÷ftX ðýeoLku MkkûkkíkT
ÃkwÁ»kku¥k{ òýwt Awt. (49) yk «{kýu ÃkhMÃkh ¼økðkLkLke ðkíkku fhíkk çktLku sýLku òuELku «¼wÚke rð{w¾
yuðku h½wLkkÚkËkMk Lkk{u MkkÄw çkkuÕÞku fu, (50) nu rð« þíkkLktË ! yu {kÞkðe çkúñ[khe Lke÷ftXLke ðkík
íkku ík{khu õÞkhuÞ Lk s fhðe. fu{fu íkuLke ðkík fhðk {kºkÚke s {Lkw»ÞLke çkwrØ ¼ú{e òÞ Au. (51)
nu hksLkT ! Mk{økú {Lkw»ÞkuLkk økwÁ hk{kLktË Mðk{eLkk, fwçkwrØðk¤k rþ»Þ h½wLkkÚkËkMku yk «{kýu fÌkwt íkuÚke
þíkkLktËSyu ¼økðkLkLke ðkíkku çktÄ fhe. íÞkh ÃkAe íku{ýu ¼økðkLkLkk feíkoLkku fheLku hkrºkyu {]øk[{o
WÃkh þÞLk fÞwO.
ßÞucrsík MktðkË{kt þíkkLktË hk{ËkMk Mk{køk{ rLkYÃký Lkk{u yzMkX{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 68 >>
yæÞkÞ - 69
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe çkesu rËðMku þíkkLktË {wrLk Mkðkhu QXeLku
nrhfeíkoLk fhe çkeò MktíkkuLke MkkÚku MLkkLk fhðk MkkÁ íÞktÚke W¥kh rËþk íkhV økÞk. (2) íku W¥kh rËþk{kt
ykðu÷k yuf Mkhkuðh{kt sELku, hk{ËkMk íkÚkk yLÞ MktíkkuLkk Ëu¾íkkt s þíkkLktË {wrLkyu íkuLkk rLk{o¤ s¤{kt
«ðuþ fÞkuo. (3) ÃkAe hk{ËkMkkrËfu íku{Lku s¤{kt Ÿzu Quzu MkwÄe síkk òuÞk. ÃkAe Lk Ëu¾kÞk íÞkhu íkuyku
ÃkhMÃkh yu{ {kLkðk ÷køÞk fu þíkkLktËS zqçke økÞk. (4) íÞkhçkkË Mkðo¿k hk{ËkMk íkÚkk yLÞ {wrLkykuyu
MLkkLk fÞwO yLku ÃkAe hk{ËkMk yLÞ {wrLkykuLkk þkufLkwt rLkðkhý fheLku ÃkkuíkkLkk yk©{u ykÔÞk. (5)
ÃkAeÚke þíkkLktËS s¤{ktÚke çknkh Lkef¤eLku rLkhkðhý økríkÚke [kÕÞk íku ½ýk rËðMkku fk{Át ËuþLkk
{køkuo [kÕÞk. (6 - 7) ÃkAe fux÷uf {rnLku íku {wrLk rðrðÄ «fkhLkk ðLk-WÃkðLk-Ãkðoíkku, LkËeyku, Mkhkuðhku,
Lkøkhku, økk{ku, ¾uíkhku, fkuíkhku íkÚkk LkuMkzk ðøkuhuLku Ãkkh fheLku fk{Á Ëuþ{kt ÃknkUåÞk. (8) nu hksLkT !
þíkkLktË {wrLk yuf÷k Ãkkuíku rð[hý fhíkk fhíkk ©e nrhLke RåAkÚke MkËTøkwÁ Ëw÷o¼SLkk økk{u sE ÃknkUåÞk.
(9) ©enrhyu þíkkLktË {wrLkLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku {kuf÷u÷k þíkkLktË {wrLk íÞkt ykðe ÃknkUåÞk Au íku{ òýeLku
íku økk{{kt hnu÷k Mk{Úko Ëw÷o¼S Ãký ÃkkuíkkLkk rþ»ÞkuLke MkkÚku íku {wrLkLke MkL{w¾ økÞk. (10) ÃkAe økk{Lke
Mk{eÃk{kt s íkÃkMðe íku {wrLkLku òuE, ‘nwt çknw f]íkf]íÞ ÚkÞku Awt’ yu{ çkku÷eLku Mk{Úko Ë÷wSyu íkífk¤ íku
{wrLkLku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fÞko. (11) Þkuøke rþðkLktËSyu íku{Lku çku nkÚk ÃkfzeLku WXkzâk. ÃkAe
Ë÷wS íkÚkk íku{Lkk rþ»ÞkuLku yrík n»koÃkqðof ¼uxâk. (12) ÃkAeÚke MkËTøkwÁ Ë÷wS Ãký íku {wrLkLku Lk{Mfkh
fheLku, {wrLkLku ykøk¤ fheLku íÞktÚke Mk{]rØðkLk ÃkkuíkkLkk ½uh økÞk. (13) íÞkt Ë÷wSyu íku {wrLkLku ykMkLk
[hý ÄkuÞkLkwt s¤ íkÚkk yæÞo ykÃÞwt íku{Lkk fwþ¤ Mk{k[kh ÃkwAâk yLku ÃkAe íku {wLkeLke Ãkwò fhe. (14)
íÞkhçkkË {nkí{k Ëw÷o¼Syu yríkn»koÃkqðof ÷kðu÷wt MkwøktÄe{kLk yLku MðkrËü yuðwt [kh «fkhLkwt yLLk
íku {wrLk sBÞk. (15) nu hksLkT ! MkËTøkwÁ Ëw÷o¼SLkk ËþoLkÚke, rð»ýwË¥kLkk Ãkwºk þíkkLktË {wrLkLku {køko{kt
Ãkzu÷ku Ãkrh©{ Ëqh ÚkE økÞku yLku hkrºkyu íku {wrLk s{eLk WÃkh rçkAkðu÷k MkwtËh ykMkLk WÃkh ÃkkuZe økÞk.
(16) çkesu rËðMku «kík:fk¤u QXeLku MLkkLkkrË rLkíÞ f{oÚke ÃkhðkheLku {wrLk, ¼Âõík¼kðÃkqðof MkËTøkwÁ
Ëw÷o¼SLku «ýk{ fheLku íku{Lke ÃkkMku çkuXk. (17) ÃkAe nkÚk òuzeLku çkuXu÷k íku {wrLkLku, Mk{Úko Ëw÷o¼S
Ãký Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkkLke {u½ Mk{kLk økt¼eh ðkýeÚke íku {wrLk «íÞu çkkuÕÞk fu, (18) MkËTøkwÁ Ëw÷o¼S
fnu Au - nu MkkÄw ! Ä{ofw{kh ©e nrhyu {khe WÃkh {kuxe f]Ãkk fhe Au. fkhý fu íku{Lku {Lku ÃkkuíkkLkku
òýeLku ykÃkLku {khe ÃkkMku {kufÕÞk Au. (19) nu rð«»kuo ! òu yu{ Lk nkuÞ íkku, {nk¼køkðík yLku ËqhLkk
«Ëuþ{kt hnu÷k ykÃkLkk ËþoLkLke ykfktûkkðk¤k {Lku ík{kÁt ËþoLk õÞktÚke ÚkkÞ ? (20) nu {wrLk ! ¼økðkLk
©enrhyu ykÃkLku {khe Mk{eÃku þk {kxu {kuf÷u÷k Au ? ©enrh fwþ¤ íkku Au Lku ? yíÞkhu íkuyku þwt fhu
Au ? (21) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - Mk{Úko MkËTøkwÁ Ëw÷o¼Syu yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke rð«ðÞo þíkkLktËS
ÃkqßÞ yuðk íku Ëw÷o¼S «íÞu çkkuÕÞk fu, (22) þíkkLktË {wrLk fnu Au fu - nu MkËTøkwÁ Ëw÷o¼hk{ ! MknòLktË
«¼w nk÷{kt Mkkihk»xÙ Ëuþ{kt {wrLksLkku MkkÚku fwþ¤ Au. (23) nu MkËTøkwÁ ! ¼økðkLk ©e nrh yíÞkhu
yÄ{oLkku Lkkþ yLku ¼køkðík Ä{oLke MÚkkÃkLkk fhíkk Úkfk {wrLkyku Mkrník Mkkihk»xÙ ËuþLkk økk{ku{kt rð[hý
fhu Au. (24-25) fkuEf ð¾ík íku «¼w økk{{kt Mk¼k fheLku íku{kt økkLkfíkko {wrLkykuLku çkku÷kðeLku íku{Lke
ÃkkMku MkðorLkÞtíkk ¼økðkLkLkk feíkoLkku økðzkðeLku Ãkkuíku «MkLLk ÚkELku íku {wrLkykuLku ÃkkuíkkLkkt ð†ku, nkhíkkuhk
yLku «MkkËeLkku Úkk¤ Ãký ykÃku Au. (26) íku «¼w fkuEf økk{{kt nòhku çkúkñýkuLku s{kzu Au yLku fkuEf
økk{{kt {Lkw»ÞkuLku yËT¼qík Mk{krÄ Ãký fhkðu Au. (27) íku «¼w fkuEf økk{{kt çkúkñýku ÃkkMku ½ýkt
fLÞkËkLk yÃkkðu Au íkku õÞkhuf rð«çkxwfkuLku WÃkðeík yÃkkðu Au. (28) ð¤e íku «¼w Ëhuf økk{u Mk¼k{kt
Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ yLku Ãkh{uïhLke ¼ÂõíkLke ðkíkku fhu Au. (29) íku «¼w ÃkkuíkkLkk økwÁ hk{kLktË Mðk{eyu
çkktÄu÷kt yLLkûkuºkku{kt ykðu÷k Þkrºkf íÞkøkesLkkuLkwt Ãkkuíku hûký fhu Au. (30) nu ykí{rLkc MkËTøkwÁ !
ykðkt fkÞkuo fhíkkt íku «¼wyu, ík{Lku çkku÷kððkLku {kxu {Lku ynª ík{khe ÃkkMku {kufÕÞku Au. (31) íkuÚke
yu {Lkw»Þkf]rík ©e nrhLkk Ëw÷o¼ ËþoLk fhðk {kxu ík{ku {khe MkkÚku [k÷ku. nu Mk{Úko ! íku{kt ík{kuyu rð÷tçk
fhðku ½xu Lkrn. (32) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! þíkkLktË{wrLkLkwt ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku MkËTøkwÁ
Ëw÷o¼S ¾qçk hkS ÚkÞk. ÃkAe íkÃkMðe þíkkLktË {wrLk «íÞu íku çkkuÕÞk fu, (33) nu {wrLk ! òu nwt n{ýkt
ík{khe MkkÚku ©enrhLkk ËþoLku ykðwt, íkku su{ s¤ rðLkk {kA÷eyku Ëw:¾e ÚkkÞ íku{ {khk rþ»Þku {khk
rðLkk Ëw:¾e ÚkE sþu. (34) {kxu {khk yk rþ»Þku Ëw:¾ Ãký Lk Ãkk{u, yLku ¼økðkLkLke ¼ÂõíkÚke Ãkze
Ãký Lk òÞ íkuðku WÃkkÞ fheLku nwt íku ©enrhLke Mk{eÃku rLkùu ykðeþ s. (35) nu çkúñLkT ! yíÞkhu íkku
nwt íku «¼wLkk ËþoLk {kxu Lkrn ykðe þfwt. nu hksLkT ! yk «{kýu Ëw÷o¼hk{u þíkkLktË{wwrLkLku fÌkwt yLku ÃkAe
fux÷kf {kMk MkwÄe íku {wrLkLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku hkÏÞk. (36) MkËTøkwÁ Ëw÷o¼Syu «ríkrËLk ¼økðËT ðkíkkuÚke
þíkkLktË {wrLkLku ykLktË ykÃÞku. ÃkAe yuf rËðMku íku{ýu þíkkLktË{wrLkLku fÌkwt fu, nu {wrLk ! nðu ík{u, yíÞkhu
ßÞkt Ä{oÃkwºk ©enrh hnu÷k Au íku MÚkkLk{kt ÃkkAk òyku. (37) yLku íku{Lku {khku MktËuþku fnuòu fu, nu
nrh ! ík{u çkku÷kðu÷k Ëw÷o¼hk{ Úkkuzk Mk{Þ ÃkAe rLkùÞ ykðþu s. (38) nu þíkkLktË {wrLk ! W¥kh
rËþk{kt hnu÷k LkhLkkhkÞý ËuðLkkt ËþoLk ík{khu fhðkt suðk Au. íÞkt «íkkÃk¼kLkwt Lkk{u çkwrØþk¤e hkò
hnu÷ku Au. (39) ík{khu WÃkËuþ ykÃkeLku {w{wûkw «íkkÃk¼kLkwt Lkk{u hkòLkwt fÕÞký fhðwt. nu þíkkLktË ! òu
ík{u yk çku fkÞkuo Ãkqhkt Lkrn fhku íkku íkuLku yÚkuo ík{khu yð~ÞÃkýu çkeòu Ëun Ähðku Ãkzþu. (40 - 41)
nu hksLkT ! {nkí{k Ëw÷o¼Syu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke þíkkLktËS íkífk¤ íÞktÚke QXeLku, íku{Lku yLku íku{Lkk
suðk Mkku¤ rþ»ÞkuLku «ýk{ fheLku Mkðo ytíkÞko{e Ãkh{kí{k ©e nrhLke ÃkkMku sðkLku íkíÃkh ÚkÞk. (42)
ÃkAe Ëw÷o¼S þíkkLktËSLku ¼uxâk yLku íÞkh ÃkAe íku{Lku ð¤kððk {kxu ÃkkuíkkLkk rþ»Þkuyu Mkrník íkuyku
þíkkLktËSLke ÃkkA¤ økk{ çknkh ykðu÷k yuf ðzLkk ð]ûk MkwÄe økÞk. (43) íÞktÚke Ëw÷o¼hk{ yLku íku{Lkk
rþ»ÞkuLku ÃkkAk ðk¤eLku, þíkkLktË {wrLk ykøk¤ [k÷e LkeféÞk. (44) íku Ëw÷o¼hk{ ykrË, ßÞkt MkwÄe íku
{wrLkLkkt ËþoLk ÚkÞkt íÞkt MkwÄe íkuyku Mkðuo íÞkt Q¼k hÌkk ÃkAe íku rËþk{kt Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh
økÞk. (45) ÃkAe íku þíkkLktË {wrLk ½ýk Ëuþ-«ËuþkuLku ÃkMkkh fheLku fux÷kf {rnLku økwshkík{kt ykÔÞk.
(46) økwshkík{kt ykðu÷k ðeMkLkøkh{kt rLkðkMk fhe hnu÷k ÃkkuíkkLkk økwÁ¼kE Mkw¾kLktËkrË {wrLkykuLku
{éÞk. (47 - 48) Mkw¾kLktËkrË {wrLkykuyu íku{Lkku ykËh Mkífkh fÞkuo yLku þíkkLktË {wrLk íku{Lkk {tz¤{kt
fux÷kf rËðMkku hÌkk. ÃkAe ytíkÞko{e ©e nrhLkk ykf»koýÚke íku rîs ©uc þíkkLktË, Mkw¾kLktË íkÚkk íku{Lkk
{tz¤Lke MkkÚku ðeMkLkøkhÚke ¼qsLkøkh økÞk yLku íÞkt nehSLkk ½uh ©enrhLkkt ËþoLk fÞko. (49) íku ©enrh
yrík Wßsð¤ ykMkLk WÃkh Mkw¾uÚke rçkhks{kLk níkk, íku{Lkk [hýf{¤ WÃkh MkwøktÄe{kLk Ãke¤k [tËLkLkku
÷uÃk fhu÷ku níkku, {tËnkMÞu Þwõík {w¾kh®ðË níkwt, ftX{kt [tÃkkLkk Ãkw»ÃkLkk nkh Äkhý fÞko níkk yLku {u½
Mkh¾k ~Þk{ þhehðk¤k níkk. (50) ©e nrhLkkt ËþoLk fhe þíkkLktËkrË {wrLkykuyu íku{Lku Mkküktøk ËtzðíkT
«ýk{ fÞko yLku ©enrh Ãký íku{Lku ykMkLk WÃkhÚke QXeLku yríkn»koÃkqðof íku{Lku {éÞk yLku ÃkAe ÃkkuíkkLke
Mk{eÃku çkuMkkzâk. (51) ÃkAe ©enrh ÃkkuíkkLkk ykMkLk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk yLku Mkwðúík {wrLkLkk økwÁ
{wrLkLku ÃkqAâwt fu nu {wrLk ! MkËTøkwÁ Ëw÷o¼hk{u þwt fÌkwt ? yíÞkhu íkuyku fwþ¤ íkku Au Lku ? (52) ÔÞkÃkfuþ
{wrLk fnu Au - nu hksLkT ! Eïh{qŠík ©enrhyu yk «{kýu ÃkqAâwt íkuÚke þíkkLktË {wrLkyu yÚkurík ðkík nrhf]»ý
¼økðkLkLku fne Mkt¼¤kðe. ÃkAe ©enrh íku ðkík Mkkt¼¤eLku fktE Ãký çkkuÕÞk Lkrn. (53) íÞkh ÃkAe «¼wyu
Mkkhe heíku s{kzu÷k yLku «ríkrËLk ykLktË Ãk{kzu÷k íku þíkkLktË {wrLk ©e nrh ÃkkMku yuf {kMk hneLku, ©e
nrhLke «uhýkÚke ¼qsÚke Lkef¤eLku íÞkøkeLkk MÚkkLkYÃk çkËrhfk©{{kt síkk níkk. (54) nu hksLkT ! ík{u
{Lku þíkkLktË {wrLkLkwt øk{Lk-ykøk{Lk YÃk su [rhºk ÃkqAâwt níkwt íku {U ík{Lku fÌkwt Au. ºkýu fk¤{kt yk MktÃkqýo
[rhºk Mkkt¼¤ðk {kºkÚke s {Lkw»ÞLkk Mk{økú ÃkkÃkkuLkku rLkùu Lkkþ ÚkE òÞ Au.
ßÞucrsík MktðkË{kt þíkkLktË {wrLk fk{Á Ëuþ{kt sE ykðeLku çkËrhfk©{{kt økÞk yu Lkk{u yøkÛÞku
rMk¥kuh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 69 >>
yæÞkÞ - 70
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! þíkkLktË {wrLk çkrÿfk©{{kt sðk LkeféÞk ÃkAe
søkSðLkLku yuðe ¾çkh Ãkze økE fu {khe {LkkE Aíkkt MknòLktË Mðk{e ynª ðMku Au íkuÚke íku «¼w íÞktÚke
çkesu økk{ sðk íkíÃkh ÚkÞk. (2) íku{Lku síkk òýeLku MkwtËhS ykrË MkíMktøkeyku íkífk¤ çkeò fk{ Ãkzíkkt
{qfeLku ©enrhLke ÃkkMku ykÔÞk. (3) Mkðuo MkíMktøkeyku nkÚk òuzeLku LkkhkÞý{wrLkLku Lk{Mfkh fheLku Q¼k
hÌkk. íku Mk{Þu ©enrhLke ykr©ík †eyku Ãký íÞkt ykðe. (4) ÷kÄeçkkE RíÞkrËf †eyku Ãký ykt¾{kt
yktMkw MkkÚku ËqhÚke «¼wLku «ýk{ fheLku Q¼e hne. íÞkhçkkË øktøkkhk{ íkÚkk MkwtËhS ykrË MkíMktøkeyku
«¼wLku Lk{Mfkh fheLku çkkuÕÞk fu, (5) nu ¼økðLkT ! ykÃku ynªÚke õÞktÞ Ãký sðwt Lkrn, ynª s hnuðwt.
{q¤{kÞk yûkh ÃkwÁ»kkrËLkk rLkÞtíkk yuðk ykÃk ÃkwÁ»kku¥k{Lku, yríkíkwåA yLku Ãkk{h yuðku søkSðLk þwt
fhe þfðkLkku Au ? (6) nu «¼ku ! òu fËk[ ík{ku MðuåAkyu sðk {køkíkk nku íkkuÃký ík{khk rðhnLkk
Ëw:¾Úke Ëw:¾e yuðk y{khk Mkw¾Lku {kxu Ãký ykÃk yºku yuf {kMk ÃkÞOík íkku sYhÚke hnku íku{ Aíkk Ãký
nu «¼ku ! ykÃkLku çkesu õÞktf yð~ÞÃkýu sðkLkwt ÚkkÞ íkkuÃký yuf {kMk Ãknu÷k ykÞ õÞktÞ sþku Lkrn.
(8) nu hksLkT ! yk «{kýu Mkðuo MkíMktøkeykuyu ½ýe «kÚkoLkk fhe. íkku Ãký yÔÞÞ yuðk íku «¼w, Ãkk»koËku
MkkÚku MkwtËhSLkk ½uhÚke çknkh LkeféÞk. (9 - 10) LkðeLk {u½Mk{kLk ~Þk{ MkwtËh Ëunðk¤k, MkwtËhS MkwÚkkhu
hnuðk {kxu yrík ykøkún fÞkuo Aíkkt Ãký íkuLkk ½uhÚke Lkef¤u÷k, Ãkqýo [tÿ Mk{kLk {w¾kh®ðËðk¤k, þt¾Mk{kLk
ftXðk¤k, Mkw¾fkhe, ftX{kt yLkuf nkhkuLku Äkhe hnu÷k, rðþk¤ ¼k÷{kt yûkík Mkrník fw{fw{Lkku økku¤ [tÿf
fhu÷k, fýo WÃkh Ãkw»ÃkLkk økwåA Äkhý fhe hun÷k íku «¼w LkøkhsLkkuLkk {LkLku nhe ÷uíkk níkk. (11)
©enrhLku hkufðk {kxu yrík ykøkúnÚke nehSyu çknw «fkhu rðLktíkeyku fhe íku{ Aíkkt Ãký ©enrh hkufkÞk
Lkrn. (12) íÞkhu WËkMk {Lkðk¤k MkwtËhS yrík «fkrþík, MkwðýoLkk f¤þðk¤ku yLku {u½ Mk{kLk æðrLk
ÚkkÞ íkuðku hÚk íkífk¤ ÷kÔÞk. (13) «Þký ð¾íku MkwtËhSyu ©enrhLku hÚk{kt çkuMkðk {kxu «kÚkoLkk fhe.
yux÷u «kík:fk¤ su{ ÷kuf«fkþf MkqÞoLkkhkÞý WËÞk[¤ WÃkh ykhkuný fhu íku{ Ëuðþ{koLkk Ãkwºk ©e
nrhyu hÚk WÃkh ykhkuný fÞwO. (14) ÃkAe MkkhrÚkyu hÚk [÷kÔÞku. yïkuðk¤ku íku hÚk çkòh {æÞu ykÔÞku
íÞkhu (15) ¼økðkLkS¼kE Lkk{Lkk MkwÚkkh ¼õíku ©enrhLke y{qÕÞ ð†k¼q»kýku íku{s MkwøktÄeËkh Ãkw»Ãkku
ðzu Ãkqò fhe. (16) ÃkAe ©e nrhLkk yríkr«Þ {Õ÷hks øktøkkhk{ ¼õíku ©enrhLke Ãkqò fhe. ÃkAe
LkøkhðkMke sLkkuLku ÃkkuíkkLke f]ÃkkárüÚke çknkh LkeféÞk. (17) ¼økðkLk ©enrhyu ¼Âõík¼kðÚke ÃkkuíkkLku
«ýk{ fhLkkhk íku ÄrLkf ¼õíksLkkuLku ËhðksuÚke ÃkkAk ðkéÞk yLku ÃkAe ðkÞwðuøke íku hÚk{kt çkuMkeLku íÞktÚke
¼e{ ðkðu ykÔÞk. (18) ©enrhLke ÃkkA¤ ykðíkk LkhLkkhe nrh¼õíkku ½ýk Ãkrh©{ ÃkAe íku ¼e{
ðkðu ykðe ÃknkUåÞk. (19) {nk¼køÞþk¤e íku Mkðuo MkíMktøkeyku LkkhkÞý{wrLkLke ÃkkMku ykðe íku{Lke [kuÃkkMk
ðªx¤kE ðéÞk yLku ÃkAe çkkuÕÞk fu, (20) nu «kýr«Þ ©e nrh ! ík{u ÃkkAk ¼wsLkøkh s÷ËeÚke ÃkÄkhòu.
nu Mðkr{LkT ! {Lk f{o ð[Lku fheLku y{u ík{khk s Aeyu. (21) nu ¼økðLkT ! ÃkkÃkYÃke ½kMkLku çkk¤e
Lkk¾Lkkh, yÂøLkYÃke ykÃkLkk ËþoLk rðLkk y{Lku yrík fü Úkþu. {kxu f]Ãkk fheLku y{Lku s÷ËeÚke Vhe
ËþoLk ykÃkòu. (22) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ¼qsðkMke MkíMktøkeyku yk «{kýu çkku÷íkk níkk
íÞkhu yrík Ëw:¾e yLku ykt¾{ktÚke yktMkwykuLke Äkhk ðne hne Au íkuðk MkwtËhSLku òuELku ©enrh çkkuÕÞk
fu, (23) nu çkwrØ{kLk ! ík{u ík{khk {Lk{kt {khk rðhnLkwt Ëw:¾ ÷økkzþku Lkrn. fkhý fu nwt ík{Lku ËþoLk
ykÃkðk {kxu Vhe ð¾ík sYhÚke ynª ykððkLkku s Awt. yu{ fneLku íku MkwtËhSLku Akíke{kt ©enrhyu [hý
[ktÃÞk. (24) ÃkAe MkkhrÚkyu hÚk ntfkÞkuo. íku òuíkòuíkk{kt çknw Ëqh Lkef¤e økÞku. (25) íku hÚk [k÷ðkÚke
ßÞkt MkwÄe Ÿ[e Qzíke Äq¤ yLku æðs Ëu¾kÞkt íÞkt MkwÄe íku Mkðuo MkíMktøkesLkku «¼wLkk sðk{kt s r[¥k
hk¾eLku íku ðkðLke ÃkkMku szðíkT ÚkELku Q¼k hÌkk. (26) ÃkAe ©enrhLkk ËþoLkLke ykþk ðøkhLkk Mkðuo
MkíMktøkeyku íÞktÚke ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk yLku MðÄ{o{kt hneLku ©enrhLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk. (27 - 28)
©e nrh{kt yrík«u{ðk¤k MkwtËhS¼kELku íkku, ©enrhLkk rðÞkuøkLkk rËðMkÚke ykht¼eLku, ©enrhLkk rðhnLku
÷eÄu Úkkuzku Úkkuzku íkkð ykÔÞku yLku Ëun hÌkku íÞkt MkwÄe LkkhkÞý{wrLkLke fÚkk feíkoLk fhe fheLku rËðMkku økkéÞk.
(29) yLku íÞkhÚke yk søkík{ktÚke WËkMk ÚkE økÞu÷k yLku ¼økðËT ¼õíkku su{Lku r«Þ Au yuðk MkwtËhS,
¼økðkLkLkk økwýkuLkwt rLkíÞ M{hý fhíkk Úkfk ½h{kt yríkrÚkLke su{ s hÌkk. (30) íku s «{kýu ÷kÄeçkkE
yLku {kíkkS yu çktLku †eyku Ãký, rð»kÞku{kt yLkkMkÂõíkðk¤kt ÚkELku, yrík Mk{]rØðk¤k ÃkkuíkkLkk ½h{kt
yríkrÚkLke su{ s hÌkkt. (31) nu hksLkT ! íku ðkðÚke hÚk{køkuo Lkef¤u÷k íku søkíkTMk]ük LkkhkÞý ¼økðkLk
¾ku¾hk Lkk{Lkk økk{u ÃkÄkÞko. (32) íÞkt {kðS MkwÚkkh ¼õík, íku{Lke {kíkk, W¥k{ Mð¼kððk¤e
fwtðhçkkE yLku ¼kLkw{íke RíÞkrËyu ©e nrhLke Mkuðk fhe yLku ©e nrh íÞkt Ãkkt[ rËðMk hkufkÞk. (33)
ÃkAe ¼õíkðíMk÷ ¼økðkLk íÞktÚke zkuý økk{u ÃkÄkÞko. Ãknu÷kt {ktzðe LkøkhÚke íku økk{{kt ©e nrh ðkhtðkh
ÃkÄkhíkk níkk. (34) zkuý økk{{kt Úkku¼ý, LkeÃk, hkò RíÞkrËf MkwÚkkh ¼õíkkuyu ©e nrhLke Ãkqò fhe
yLku «¼w íÞkt Mkkík rËðMk hkufkELku çktËhk Lkk{u økk{{kt ÃkÄkÞko. (35) íÞkt hkÞ®Mkn Lkk{u ûkrºkÞ íkÚkk
ûkrºkÞkýe SòçkkE íkÚkk ÃkwheçkkEyu ©enrhLkwt ÃkqsLk fÞwO yLku «¼w íÞkt yuf rËðMk hkufkÞk. (36) íÞktÚke
«¼w ytòh Lkøkh{kt økÞk. íÞkt f[hk¼kE, AøkLk¼kE, ¾uíkMke¼kE rðøkuhu Mkðo nrh¼õíkkuyu ©e nrhLke
Ãkqò fhe. (37) íkÚkk ysw, fw{khe, hkýe, neY, Ëurðfk yk çkÄe †eykuyu Ãký íku «¼wLke «eríkÃkqðof
Ãkqò fhe Lk{Mfkh fÞko. (38) ©e nrh fux÷kf rËðMk íÞkt hkufkELku ÃkAe ¼[kW økk{u ÃkÄkÞko. íÞkt
f{oý¼kE, sÞhk{¼kE ykrËf ¼õíkkuyu íku{Lkwt ÃkqsLk fÞwO. (39) íÞkt ©enrh yuf Ãk¾ðkrzÞwt hkufkÞk.
ÃkAe íÞktÚke ©enrh yÄkuE økk{u ÃkÄkÞko. íÞkt f[hk¼õík ykrËyu ©enrhLkwt MkL{kLk fÞwO. ©e nrh íÞkt
ykX rËðMk hÌkk. (40) íÞktÚke «¼w ftÚkfkux økk{u ÃkÄkÞko, íÞkt ÃkË{þe, {q¤S ykrË ¼õíkkuyu «¼wLku
hkÏÞk. (41-42) íÞkt {q¤Syu Lkhkf]rík ©enrh{kt rLk»fÃkxÃkýu r{ºkíkk fhe íkuÚke íku{Lke WÃkh «MkLLk
ÚkELku ©e nrhyu {q¤SLku Ãkh{ntMk çkLkkðeLku {wrLk{tz¤{kt hkÏÞk. «¼w ftÚkfkux{kt A rËðMk hkufkELku
íÞktÚke [ktÿkÞýe økk{u økÞk. (43) íku [ktÿkÞýe økk{{kt, ©enrh õÞkhuf ð]ûkkuLke fwts{kt MktíkkELku çkuMkíkk,
yLku {wrLksLkku [khuÞ íkhV íku{Lku þkuÄíkk yLku ÃkAe íku fwts{ktÚke s ©enrhLku þkuÄe fkZíkk níkk. (44)
íku økk{{kt suXku yLku nrh yu çku çkúkñýkuyu, ËuðS yLku hðS yu çku MkwÚkkhkuyu íkÚkk Ëurðfk yLku ÞþkuËk
ykrË †eykuyu «u{Ãkqðof ©enrhLkwt ÃkqsLk fÞwO. (45) ÃkAe Mkðuo ¼õíksLkkuLku hkS fhíkk Úkfk ©e nrh
íÞkt hkrºk hkufkÞk yLku ÃkAe íÞktÚke «ÏÞkík Ä{zfkÃkwhe{kt ÃkÄkÞko. (46) nu hksLkT ! íku Ä{zfkÃkwhe{kt
ËuðkrÄÃkrík ¼økðkLk ©enrhyu ÃkkuíkkLkk Ãkk»koËku MkkÚku,yLkuf «fkhLke hks÷û{eyu Þwõík yuðk ÷kÄkS
hkòLkk {nu÷{kt rLkðkMk fÞkuo, íku hkòLke hkßÞ÷û{e òuELku yLÞ hkòyku Ãký íkuLke E»Þko fhíkk níkk.
(47) ÃkAe ¼økðkLk{kt rLkckðk¤k íku hkòyu «eríkÃkqðof ©enrhLkwt ykríkÚÞ fÞwO yLku yuf MkuðfLke {kVf
©enrhLke Mkuðk fhe. (48) ÃkAe íku hkòLkk ½h{kt yuf MkwtËh [kf¤k WÃkh rðhks{kLk ÚkÞu÷k ©enrhLku
«ýk{ fheLku hðS Lkk{Lkk yuf ¼õíku ©e nrhLku fÌkwt. (49) hðS¼kE fnu Au - nu nrh ! ÃkhMÃkh
Mk¾e¼kð ðk¤kt {kíkkS yLku ÷kÄkçkkE çktLku, «khçÄf{o Ãkqhkt ÚkðkÚke yuf MkkÚku ÃkkuíkkLkku Ëun AkuzeLku ykÃkLkk
Äk{{kt økÞkt Au. (50) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! feŠík{kLk ©e nrhyu hðS¼kELkk ð[Lkku
Mkkt¼¤eLku, ÃkkuíkkLke Mk{eÃku hnu÷k ¼õíkku ykøk¤ ÷kÄeçkkE íkÚkk {kíkkSLke «þtMkk fhe. (51) ßÞucrsík
hkò ÃkqAu Au - nu ÔÞkÃkfuþ {wrLk ! Mk¾e¼kððk¤kt {kíkkS yLku ÷kÄeçkkE yu çktLku ÃkkuíkkLkk þhehLkku
yuf MkkÚku íÞkøk fheLku, MkkÚku s ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. (52 - 53) yk «{kýu ykÃku su n{ýkt fÌkwt
íku nwt ík{Lku ÃkwAwt Awt fu, íku çktLku ðå[u Mk¾e¼kð fuðe heíku ÚkÞku ? yLku çktLku yuf MkkÚku ¼økðLkLkk Äk{{kt
fu ßÞkt fk¤{kÞkLke fkuE «fkhu økrík LkÚke íÞkt fuðe heíku økÞk ? (54) nu ÔÞkÃkfuþ {wrLk ! ík{u {khku
yk MktþÞ Ëqh fhku. fu{fu ykÃk íkku MktþÞ níkko Aku. çkúñkLktË {wrLk fnu Au - nu rþð»kuo ! ÔÞkÃkfuþ {wrLk,
ßÞucrsík hkòyu ÃkqAu÷k «&™Lkku W¥kh fhðk ÷køÞk.
Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt, ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt , «Úk{ ytþ{kt,
ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík MktðkË{kt, ©e nrh Ä{zfkøk{Lk rLkYÃký Lkk{u rMk¥kuh{ku yæÞkÞ MktÃkqýo >> 70 >>
yæÞkÞ - 71
(1) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu ßÞucrsík hksLkT ! ík{u ©ØkÃkqðof {kíkkS yLku ÷kÄeçkkLke
Ãkrðºk fÚkk Mkkt¼¤ku íku{kt ík{khk «&™kuLkk W¥kh Ãký ykðe sþu. (2) nu hksLkT ! yuf ð¾ík ÄkuhkS
Lkøkh{kt hk{k Lkk{Lkk çkkEyu ©e nrhLku fÌkwt fu nu {nkhks ! {U ík{khku yk©Þ fÞkuo Au íkuÚke {khk
MktçktÄeykuyu {khku çkrn»fkh fÞkuo Au. ík{khk rMkðkÞ {kÁt fkuE LkÚke. nwt ík{khe þhýkøkík Awt. {kxu ík{u
{khe hûkk fhku. (3) nu hksLkT ! íku †eyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke ©enrh íku{Lku çkeswt ‘{kíkkS’ yuðwt Lkk{
ÄhkðeLku íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk fu, (4) ©enrh fnu Au - nu fÕÞkýe ! ík{u yk ÄkuhkSÚke ¼qsLkøkh «íÞu
òyku. íÞkt {khk{kt s rLk{øLk yuðkt ÷kÄeçkk Lkk{u †e Ãký hnu Au. ík{kÁt fÕÞký Úkkyku. (5) nu ¼økðíkT
r«Þ {kíkkS ! ík{u ÷kÄeçkkLke MkkÚku Mk¾eÃkýwt fheLku íku{Lke MkkÚku hneLku s ¼rõík fheLku {kÞkÚke Ãkh
yuðk {Lku ¼òu. (6) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au - nu hksLkT ! ©e nrhyu yk «{kýu fÌkwt íkuÚke íku {kíkkS
yåÞwík yuðk ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku, çkeò çkkEyku MkkÚku ÄkuhkSÚke ¼qsLkøkh økÞkt. (7) ÃkAe íkÃkMðe
{kíkkS, ¼qsLkøkh{kt ÷kÄeçkkLkk Mk{]rØðk¤k ½uh økÞkt yLku ÷kÄeçkk Ãký íku {kíkkSLku òuELku ÃkkuíkkLkk
ykMkLk WÃkhÚke QXeLku íku{Lku n»koÃkqðof ¼uxâkt. (8) ÃkAe {kíkkSyu ÷kÄeçkkELku Lk{Mfkh fÞko yLku
÷kÄeçkkyu Ãký {kíkkSLku fwþ¤ Mk{k[kh ÃkqAeLku íku{Lkku ykríkÚÞ Mkífkh fÞkuo. ÃkAe ykMkLk WÃkh çkuMkeLku
{kíkkS, ÷kÄeçkkLku fnuðk ÷køÞk fu, (9) nu çkwrØþk¤e ÷kÄeçkk ! Ä{oÃkwºk ©enrhyu {Lku ík{khe Mkuðk{kt
{kuf÷e Au {kxu nwt ík{khe rþ»Þk ÚkELku rLkhtíkh ík{khe Mkuðk fheþ. (10) nu ¢kuÄhrník ! ykÃk LkkhkÞý
ÃkhkÞý nkuðkÚke {kuxk Aku. íkuÚke nu çknuLk ! rLk»ft[Lk yuðe {Lku ykÃkLke ÃkkMku hk¾ku. (11) nu hksLkT!
yk «fkhu {eXe ðkýeÚke íkífk¤ hkS ÚkÞu÷kt ÷kÄeçkk, íku {kíkkS «íÞu çkkuÕÞkt fu, (12) nu {kíkkS!
©enrhyu «uhðkÚke ík{u {khe ÃkkMku ykÔÞkt Aku. íku ík{kuyu {khe WÃkh çknw {kuxku WÃkfkh fÞkuo Au. (13)
ð¤e ík{u ©enrhLku {kxu, {kíkk-rÃkíkk, Mk¾eyku, çknuLk, ¼kE rðøkuhuLkku íÞkøk fheLku yíÞkhu ynª ykÔÞkt
Aku íku ík{u ÞkuøÞ s fÞwO Au. (14) nu {kíkkS ! ík{u çkeS Mkðuo ®[íkkLkku íÞkøk fheLku Mkw¾uÚke {khe Mk{eÃku
hnku. ykÃkýu çktLku íkÃkÚke ¼økðkLkLku «MkLLk fheLku, íku{Lkk Äk{{kt sEþwt. (15) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au
- nu hksLkT ! ÷kÄeçkkLkkt ykðk y{]íkíkwÕÞ ð[Lkku Mkkt¼¤eLku, yrík MðYÃkðkLk Aíkkt rð»kÞku{kt rðhõík
yuðkt íku {kíkkS, ÷kÄeçkkLkk ½uh ÂMÚkh {Lk hk¾eLku hÌkkt. (16) ÃkAe ÷kÄeçkkLkk ½h{kt s íku çktLku sýkt,
Mkøke çknuLkkuLke su{ s rLkhtíkh ÃkhMÃkh n¤e {¤eLku «u{Ãkqðof hnuðk ÷køÞkt. (17) rLk»fÃkxðk¤kt íku çktLku
¼kusLk, þÞLk, s¤ÃkkLk, íkeÚkoÞkºkk íkÚkk ¼økðíkT MktçktÄe MkðofktE r¢Þk íku MkkÚku s fhíkkt níkkt. (18)
yk «{kýu «ríkrËLk ¼kusLkkrËf r¢Þk Ãký MkkÚku s fhíkkt fhíkkt çktLku ðå[u áZ Mk¾e¼kð ÚkÞku yLku íku{Lke
ðå[u fþku Ãký ytíkhkÞ hÌkku Lkrn. (19) «ríkrËLk çktLku sý ¼økðËT ðkíkko fhíkkt, ÃkhMÃkh Mkuðk fhíkkt,
yLku «eríkÃkqðof ¼økðkLkLkwt ¼sLk fhíkkt níkkt. (20) ÃkAe yuf Mk{Þu [iºk {kMkLkk f]»ýÃkûkLke íkuhMkLku
rËðMku, fÕÞkýe ÷kÄeçkkEyu ÃkkuíkkLkku ytíkfk¤ Mk{eÃku ykÔÞku Au íku{ òýeLku {kíkkS «íÞu fÌkwt fu, (21)
nu Mkwþe÷ {kíkkS ! ykðíke fk÷u Mkðkhu nwt yk Lkkþðtík ËunLkku íÞkøk fheLku ¼økðkLkLkk yûkhÄk{Lku
Ãkk{eþ. ík{u yk ½h{kt hneLku Ä{o Ãkk¤eLku ¼økðkLkLkwt ¼sLk fhòu. (22) ÔÞkÃkfuþ {wrLk fnu Au -
nu hksLkT ! ÷kÄeçkkLkwt ykðwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku {kíkkSyu ÷kÄeçkkLku fÌkwt fu, nu r«Þ ÷kÄeçkk ! ík{khk rðLkk
nwt ynª ûký{kºk Ãký hne þfwt íku{ LkÚke. {kxu nwt Ãký yk þhehLkku íÞkøk fheLku ík{khe MkkÚku s ykðeþ.
(23) íku Mkkt¼¤eLku ÷kÄeçkk çkkuÕÞkt fu, nu {kíkkS ! òu ík{khku yk rð[kh áZ s nkuÞ íkku, ykÃkýu çktLku
sýkt ykðíkefk÷u Mkðkhu, yk Ãkt[¼qíkkí{f ËunLkku íÞkøk fheþwt. (24 - 25) nu hksLkT ! yk «{kýuLkku
Ãkkfku rð[kh fheLku íku{ýu íku s ûkýu ¼kE rþðhk{Lku íkÚkk nhS yLku øktøkkhk{ {Õ÷Lku çkku÷kÔÞk yLku
íku{Lke Mk{ûk ÃkkuíkkLkku rð[kh fÌkku. íku{Lkku yu rð[kh Mkkt¼¤eLku øktøkkhk{ çkkuÕÞk fu nu {kíkkS yLku nu
÷kÄeçkk ! ík{khk çktLkuLkku yk rð[kh ©uc Au. (26) nu hksLkT ! íÞkh ÃkAe øktøkkhk{ {Õ÷, rþðhk{
íkÚkk nhSLke MkkÚku ÃkkuíkkLkk ½uh økÞk yLku {kíkkS íkÚkk ÷kÄeçkk Ãký nrhM{hý fheLku ÃkkuíkkLkk ykMkLku
MkqE økÞkt. (27) hkºke ðeíÞk çkkË Mkðkh{kt íkuyku MLkkLk fheLku ¼økðíkT ÃkqsLk fheLku ÃkkuíkkLkk ½h{kt s
yufktík{kt çkuXkt. (28) ÃkAe nu Lk]Ãk ! økki{ÞÚke ÷ªÃku÷e, sð-ík÷ Lkk¾u÷e, Ãkrðºk ¼qr{ QÃkh, Ë¼koMkLk
Lkk¾eLku íku WÃkh çktLku sýk çkuXkt. (29) MðÂMíkfkMkLku çkuMke, çku nkÚk ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt hk¾eLku LkkrMkfkøkú
árü ÂMÚkh fheLku þhehLkku íÞkøk fhðk {kxu íku{ýu ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ©e nrhLkwt æÞkLk fÞwO. (30) íÞkhu
¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞý çktLkuLkk Ëun{kt nuíkq¼qík f{oLkku Lkkþ ÚkÞu÷ku Au íku{ òýeLku, íku çktLkuLku ÃkkuíkkLkk
Äk{{kt ÷E sðk {kxu íkífk¤ íku MÚk¤u ÃkÄkÞko. (31 - 32) MkÂå[ËkLktË MðYÃk, ÃkkuíkkLkk íkusÚke MkqÞoMk{kLk
«fkþ{kLk yLku íkuÚke Mkðuo rËþkyku{ktÚke ytÄfkhLkku Lkkþ fhLkkh, {køko{kt rMkØ, [khý, øktÄðo, {nŠ»k
ykrË ¼õíksLkkuyu suLku ðtËLk fÞwO Au íkuðk yLku {qŠík{kLk ðuËku íkÚkk çkúñkÁÿkrËfu ¼Âõík¼kðÃkqðof Ãkqsu÷k,
(33- 34-35) rËÔÞ rð{kLk{kt çkuXu÷k, rËÔÞ ð†ku Äkhý fhu÷k, ¼õík Ëw:¾níkko, fkurx fk{ËuðLku Ãký
÷ßò Ãk{kzðk MðYÃk, «¼kð, Ãký WËkhíkk, yðMÚkk yLku þe÷ ðøkuhu{kt yufMkh¾k, [iíkL{Þ Ëunðk¤k,
yLktík {wfíkkuÚke ðªx¤kÞu÷k nkuðkÚke yrík «¼kðþk¤e, yrík{qÕÞðkLk MkkuLkuhe Ãkk½{kt Ãkw»ÃkLkk íkkuhkykuLku
Äkhý fhe hnu÷k, ¼økðkLk ©e MknòLktË Mðk{e íku MÚk¤u ykÔÞk. (36) ÃkAe ©e nrhLkk ytøk{ktÚke
Lkef¤íkk yrík «fkþLku ÷eÄu {kíkkS yLku ÷kÄeçkkyu Lkuºkku W½kzâk yLku ÃkkuíkkLke MkL{w¾ «¼wLku òuÞk.
íkuÚke íku çktLkuyu íku{Lku Lk{Mfkh fÞko. (37) ÃkAe yuf ¼økðkLkLkk s MktçktÄðk¤kt íku çktLku sýu ©enrh{kt
ÃkkuíkkLkk {LkLke ð]r¥k òuze ËeÄe yLku Mkðuo MktçktÄeykuLkk Ëu¾íkkt s Þkuøkf¤kÚke ÃkkuíkkLkk ËunLkku íÞkøk fÞkuo.
(38) nu hksLkT ! íku Mk{Þu Mðøko{kt ËwËwtr¼ykuLkk LkkË ÚkÞk yLku Ëuðíkkykuyu [tËLk yLku Ãkw»Ãkð]rü fhe.
(39) ÃkAe ¼økðkLk Ä{ofw{kh, rËÔÞ ËunÄkhe íku çktLkuLku, rËÔÞ rð{kLk{kt çkuMkkzeLku ÃkkuíkkLkk yûkhÄk{{kt
÷E økÞk. (40) íÞkh ÃkAe rþðhk{krË íku{Lkk MktçktÄeykuyu íku çktLkuLkk ËunLkku ykiæðoËirnf MktMfkh fÞkuo.
(41) nu hksLkT ! ík{u {Lku {kíkkS íkÚkk ÷kÄeçkkLkk ËuníÞkøk MktçktÄu su «&™ ÃkqAâku níkku íkuLkku {U
rðMíkkhÃkqðof yk W¥kh fÞkuo Au. nu hksLk ! yk fÚkk ÃkAe nðu ¼økðkLkLkk yÃkhkÄÚke Ëwükí{kt yLku ©enhe
îu»ke nrhLkk îu»ke søkSðLkLke yk ÷kuf{kt þwt ËwËoþk ÚkR íku Mkkt¼¤ku. (43) nu hksLkT ! søkSðLku rLk»kuÄ
fhðkLku ÷eÄu ©enrh ¼qsLkøkhÚke Lkef¤e økÞk. íÞkhçkkË EïhRåAkÚke íku {tºke WÃkh y[kLkf s íku
LkøkhLkku hkò fkuÃkkÞ{kLk ÚkÞku. (44) yLku íkuÚke íku ¢kurÄík hkòLkk þ†Äkhe MkUfzku MkirLkfkuyu, íku LkøkhLkk
[kufLke ðå[u s søkSðLk yLku íkuLkk ¼kEykuLkkt {Míkfku ík÷ðkh ðzu AuËe LkkÏÞkt. (45) ÃkAe íku B÷uåA
MkirLkfkuyu søkSðLkLkk çknw MktÃkr¥kðk¤k yLku hks¼ðLk suðk ½hLku ÷qxâwt yLku íku{Lkwt {r÷Lk Ãkkýe
søkSðLkLkk {w¾{kt LkkÏÞwt. (46) ÃkAe ¼kEyku Mkrník ßÞkhu søkSðLk «kýhrník {køko{kt Ãkzâku
íÞkhu íku{Lkk ËunLku fqíkhkyku yk{íku{ [qtÚkðk ÷køÞk. (47) íÞkhu íku Lkøkh{kt ¾qçk nknkfkh {[e økÞku
yLku íku ð¾íku LkøkhðkMke sLkku çkku÷íkk níkk fu, Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLkLkk yÃkhkÄLkwt V¤ søkSðLkLku
{éÞwt Au. (48) (nðu ÃkkAe Ä{zfkLkk hkòyu ©e nrhLkwt ykríkÚÞ fÞwO níkwt. íku fÚkk fnu Au.) nu hksLkT!
÷kÄkS hkòyu ÃkkuíkkLkk ½uh hnu÷k LkkhkÞý ¼økðkLkLkwt ½ýe Mkk{økúeÚke rðrÄðíkT, ÃkqsLk fheLku íku{Lku «ýk{
fÞko. (49) íÞkhçkkË fÕÞký¼kE, ®çkËw¼kE, hk{k¼kE yLku çkwrØ{kLk hkÞÄýS yk [kh hksÃkwºkkuyu
©e nrhLkwt ÞÚkkrðrÄ ÃkqsLk fÞwO. (50) ÃkAeÚke ðkÞw, Sðe, {kLke, {kuxe, SS, fŠýfk RíÞkrË íku{Lkk
MktçktÄðk¤e †eykuyu Ãký yLkLÞ ¼ÂõíkÚke ©e nrhLke Mkuðk fhe. (51) nu hksLkT ! fŠýfkçkkE Mkðuo
¼õíkku{kt yrÄf níkkt fu{fu ¼kusLkkrËf Mkðuo r¢Þkyku ð¾íku íkuyku yuf ©e nrhLku s Ëu¾íkkt níkkt. (52)
{kLkLkeÞ fŠýfkçkkELke ¼ÂõíkLku ÷eÄu íku «¼w ÷kÄkS hkòLkk ½uh, Mkðuo ¼õíkkuLku ykLktË Ãk{kzíkk Úkfk
yuf {kMk ÃkÞOík íÞkt hÌkk. (53) nu hksLkT ! ¼økðkLk ©e nrhyu fåA Ëuþ{kt yk «{kýu Mkkík ð»ko
MkwÄe ÷e÷kyku fheLku íku Ëuþ{ktÚke yÄ{oLku {q¤{ktÚke W¾kze LkkÏÞku. (54) yÄ{eo ÃkwÁ»kkuLkk {kLkLkwt AuËLk
fhLkkh LkkhkÞý {wrLkyu íku Ëuþ{kt Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fheLku ½uh½uh ¼økðkLkLke yufktríkfe ¼Âõík «ðíkkoðe.
(55) ð¤e íku Ëuþ{kt LkkhkÞý {wrLk su su MÚkkLku økÞk, ßÞkt ßÞkt Ãkkuíku hÌkk íku Mkðo MÚkkLkku ÃkkÃk nhLkkhkt
íkeÚkkuo ÚkÞkt. (56) íku çkÄkt íkeÚkkuo{kt Ãký ¼qsLkøkh íkku Mkðkuo¥k{ yrÄf ÃkwÛÞ íkeÚko ÚkÞwt. íkuLkk ËþoLk {kºkÚke
{Lkw»ÞLkk ÃkwÛÞ{kt ð]ræÄ ÚkkÞ Au. (57) yk «{kýu ÷wçÄSík hkòyu ©e nrhLkwt ÃkqsLk fÞko ÃkAe «u{Úke
Míkwrík fhe yLku «¼wLku «MkLLk fÞko. íÞkhçkkË ©e nrh Ä{zfkÚke økZÃkwh ÃkÄkÞko. (58) økZÃkwh{kt y¼Þ
hkòyu ÃkkuíkkLke ¼ÂõíkÚke ©e nrhLku ðþ fhe ÷eÄk yLku ©e nrh Ãký ßÞkt MkwÄe yk Ãk]Úðe WÃkh rð[Þko
íÞkt MkwÄe íku hkòLkk Ëhçkkh{kt s rLkðkMk fheLku hÌkk. (59) fåA ykrËf ½ýk «Ëuþku{kt su{Lkku «íkkÃk
«Mkhu÷ku Au, yLkuf çkúñktzkuLkk Eïhku Ãký su{Lkk [hýf{¤ku{kt {Míkf Lk{kðu Au, nòh {w¾kuÚke
þu»kLkkhkÞý Ãký su{Lke feŠíkLkk ÞþkuøkkLk fhu Au yuðk ©e MknòLktË Mðk{e {nk«¼w y{khk Mk{økú
{tøk¤Lku yrík rðMíkkhku. (60) nu ËkLkuïh ßÞucrsík ! ík{kuyu ÃkqAu÷kt íku{ s Lkrn ÃkqAu÷kt fåA Ëuþ{kt
©e nrhLkkt ÷e÷k [rhºkku {U ík{Lku MktûkuÃk{kt fne Mkt¼¤kÔÞkt. yk ÷e÷k Mkf¤ ÃkwÁ»kkÚkoLku Ãkqýo fhLkkhe
Au yLku íkuLkk ©ðý {kºkÚke s {Lkw»ÞLkku fk¤¼Þ íkífk¤ Lkkþ Ãkk{u Au.
MktðkË{kt «Úk{ ytþ{kt ©e nrh Ä{zfkÚke økZÃkwh sðk LkeféÞk yu Lkk{u Rfkuíkuh{ku yæÞkÞ
MktÃkqýo >> 71 >>
>> «Úk{ ytþ Mkt…qýo >>

182 MkíMktrøk¼q»ký
U
Âî‚eÞ ykþ
yæÞtÞ - 1
(1) ßÞucrs‚ htò …qAu Au - nu „wÁðÞo ÔÞt…fuþ {wr™ ! Ä{oÄthf y™u Ä{o…tu»tf ¼„ðt™
©enrh Ä{zftÚte „Z…wh …ÄtÞto íÞthu hM‚t{tk fÞtk fÞtk „t{tu{tk …ÄtÞto n‚t ? y™u nu
{wr™ ! „Z…wh{tk õÞthu …ÄtÞto ? (2) „Z…wh™t ‚u y¼Þhtò™u fux÷e …í™eytu n‚e ? y™u
‚u Œhuf™u fux÷tk Ëk‚t™ n‚tk ? y™u ‚u htò™u ËíËk„ fuðe he‚u ÚtÞtu ? (3) ‚u y¼Þ®Ën
htò™u ©enrh™u rð»tu Ä{o y™u ¼Âõ‚ «r‚rŒ™ yuðtk fuðe he‚u ð]ÂØ …tBÞtk fu suÚte fhe™u
¼„ðt™ …ý ‚u{™u ðþ ÚtE™u ‚u{™t Œhƒth{tk r™ðtË fhe™u hÌtt ? (4) nu {wr™ !
…wÛÞfthe y™u «þkËtÞtuøÞ yt Ëðuo ð]¥ttk‚ f]…t fhe™u ‚{u {™u fntu, fu{ fu nwk ‚tu ‚{thtu
rþ»Þ Awk. (5) ©e ƒúñt™kŒ {wr™ fnu Au - nu rþð»tuo ! «§ …qAðt{tk «ðeý yuðt ‚u htòyu
yt «{týu …qAÞwk ‚uÚte ÔÞt…fuþ {wr™yu …tu‚t™t {™{tk ¼„ðt™™e ÷e÷t™wk M{hý fhe™u
fÌtwk fu, (6) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu hts™T ! ðiþt¾ {tË ðeíÞtuu íÞthu ©enrh Ä{zft
„t{Úte ™ef¤e™u ¼[tW „t{u ytÔÞt y™u íÞtk ¼õ‚tuyu ‚u{™e Ëuðt fhe. ©enrh íÞtk ƒu
rŒðË hÌtt. (7) ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u ¾tht Ë{wÿ™wk hý …Ëth fhe™u nt÷th Œuþ{tk
ytðu÷t …ª…¤e ™t{u „t{{tk ytÔÞt. (8) íÞtk „ýuþ ytrŒ ¾u‚e«Ät™ ði~Þ ¼õ‚s™tuyu
Ä{oMÚtt…f ©enrh™e Ëuðt fhe y™u {t™eƒtE, ht{tƒtE RíÞtrŒ Mºteytuyu …ý ÞÚttþÂõ‚
©enrh™e Ëuðt fhe. (9) ©enrh …ª…¤e „t{{tk ƒu rŒðË hne™u htsftux …ÄtÞto. íÞtk
÷û{eƒtE ™t{u htsfLÞtyu ©enrh™wk ¼Âõ‚¼tðÚte …qs™ fÞwO. (10) ©enrh™e f]…tÚte ‚u
÷û{eƒtE™u Ë{„ú Þtu„f¤t™e «tÂó ÚtE. yuf rŒðË íÞtk htuftE™u, «¼w íÞtkÚte ™eféÞt.
(11) ‚u «¼w ßÞtk ßÞtk „Þt íÞtk íÞtk {t„o{tk …wÛÞþt¤e yuðtk ½ýtk {™w»Þtuyu …tu‚t™t
ytí{t™t ytíÞkr‚f fÕÞtý {txu ©enrh™tu áZ yt©Þ fÞtuo. (12) y™u ©enrh …ý «u{e
¼õ‚tu™u …tu‚t™wk y™k‚ y™u rŒÔÞ yuðwk yiïÞo Œu¾tz‚t Útft y»ttZ {tË{tk ËhÄth ™t{u
„t{{tk …ntUåÞt. (13) íÞtk ©enrh™t [hýf{¤{tk s ytËõ‚ yuðt ‚wk„S y™u ðirhS
™t{™t ƒu hts…wºttuyu ƒnw ytŒh…qðof ©enrh™e Ëuðt fhe. (14) ‚wk„Syu ©enrh™t
[hýtu™e hs™u …tu‚t™t þheh W…h Äthý fhe ‚uÚte y¢qhS ‚wÕÞ ÚtÞt y™u ƒeò ðirhS
ƒwÂØ{tk rðŒwhS Ë{t™ n‚t. (15) ‚u W…htk‚ ðuht¼tE, ¼e{S¼tE, nft¼tE ð„uhu
ûtrºtÞ ¼õ‚tu …ý, Ëk‚tu™t …r‚ ©enrh™e, ƒnw n»to…qðof Ëuðt fh‚t n‚t. (16) ð¤e
nË™, frh{, {qfhÞS, nÞS ytrŒ {wË÷{t™ ¼õ‚tuyu …ý, ©Øt…qðof ©enrh™e Ëuðt
fhe. (17) htsfw{th ‚wk„S ytrŒf ¼õ‚tuyu ©enrh™e ƒnw «fthu «tÚto™t fhe yux÷u
©enrh íÞtk ðMÞt. yux÷t{tk sL{tü{e ytðe. (18) ©enrhyu ‚u rŒðËu W…ðtË fhe™u,
rðrðÄ «fth™e Ët{„úeytu ðzu, …tu‚t™t ¼õ‚tu ËtÚtu, ©ef]»ý ¼„ðt™™t sL{tuíËð™tu
«er‚…qðof WíËð fÞtuo. (19) ‚u rŒðËu ËUfztu ƒútñýtu y™u yLÞs™tuyu ©enrh™wk …qs™
fÞwO. …Ae ™ð{e™t rŒðËu ©enrhyu ËUfztu ƒútñýtu ‚Útt ËtÄwytu™u s{tze™u …Ae …tu‚u
sBÞt. (20-21) …Ae Ë¼t{tk rƒhtsu ÷ t ©enrhyu , Œu þ Œu þ tL‚h{tk Ú te …tu ‚ t™tk Œþo ™ u
ytðu÷t ¼õ‚s™tu™u …tu‚…tu‚t™t ½uh sðt™e yt¿tt yt…e. íÞthu nu hts™T ! ftrhÞtýeÚte
ytðu÷t {tk[t¾t[h ƒu ntÚt òuze™u ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (22) {tk[t¾t[h fnu Au
- nu Mðtr{™T ! nwk ‚{thtu rþ»Þ Awk y™u ‚{u {tht „wÁ Atu. ‚uÚte {the W…h f]…t fhe™u
{tht ftrhÞtýe „t{{tk …Äthtu. (23) nu nrhf]»ý «¼tu ! {tht „t{{tk ƒúñt™kŒtrŒf
{wr™s™tu y™u ¼„wS ytrŒf Ëuðftuyu Ërn‚ ‚{tht yt„{™Úte {thtu sL{, Ä™, Ät{
Ëðuo ËV¤ ÚtE sþu. (24) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - {tk[t¾t[hu yt «{týu ¼Âõ‚…qðof
«tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrh «ËÒt ÚtE™u ƒtuÕÞt fu nu r™»…t… ! nwk ‚{tht „t{{tk yð~Þ
ytðeþ. (25) ynª yt ËhÄth „t{{tk «ƒturÄ™e yuftŒþeyu nrh¼õ‚tu {thtk Œþo™tÚtuo
ytðþu ‚u{™u nwk Œþo™ yt…e™u …Ae ynªÚte nwk r™ùu s ‚{tht „t{{tk ytðeþ. (26)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu «ËÒt ÚtE™u yt «{týu fÌtwk ‚uÚte
{tk[t¾t[h yt™kŒ …tBÞt y™u Œþ{™t htus ËqÞtuoŒÞ Ë{Þu ©enrh™u ™{Mfth fhe™u íÞtkÚte
…tu‚t™t „t{ sðt ™eféÞt. (27) yÒtûtuºt [÷tð™tht ‚u {tk[t¾t[h ƒesu rŒðËu yux÷u
fu yuftŒþe™t rŒðËu, hM‚t{tk ytðu÷t, [thuÞ ðýo™t {™w»Þtu su{tk r™ðtË fhe™u hnu÷t
Au y™u ËwkŒh „Zðt¤t, „Z…wh „t{{tk ytðe …ntUåÞt. (28) ¼„ðt™{tk ¼Âõ‚ðt¤t,
htòytu{tk Ëðo{tLÞ, ËŒt ÄiÞoðt™ y™u «ò™wk …t÷™ fhðt{tk «ðeý yuðt y¼Þ ¾t[h
(yu ¼ ÷¾t[h) ‚u „Z…w h „t{™t htò n‚t. (29) ™t„u þ y™u hý„t{e ™t{™t
htòytu™e y™w¢{u Ëwh«¼t y™u Ëtu{tŒuðe ™t{™e …wºteytu, ‚u yu¼÷¾t[h™e …í™eytu
n‚e. (30) ‚u ƒk™u Mºteytu …r‚ðú‚t™tu Ä{o áZ fhe™u …t¤‚e n‚e y™u r™»…t… yuðe ‚u
Mºteytu …tu‚t™t …r‚™e ¼Âõ‚…qðof Ëuðt fh‚e n‚e. (31) y¼Þ htò™u Ëwh«¼t Útfe
sÞtƒt (Sðwƒt), ÷r÷‚t (÷tzwƒt), …tk[t÷e y™u ™t™eƒt ™t{™e [th …wºteytu n‚e.
(32) ËŒt[th y™u Ä{o{tk Yze ƒwÂØðt¤t y¼Þ htò™u Ëtu{tŒuðe Útfe, r…‚t™u r«Þ ‚Útt
ƒwÂØþt¤e, W¥t{ (ŒtŒt ¾t[h) ™t{™tu yuf …wºt n‚tu. (33-34) ‚u …wºt {Äwh ðtýeðt¤tu,
[‚w h , þ{trŒ„w ý u Þ w õ ‚, [trhºÞðt™, yËq Þ t hrn‚, r™hk ‚ h ©enrh™t [hýf{¤™t
yt©Þðt¤tu , ËthtËth™tu rððu f Ë{s™th, nrh¼õ‚tu ™ w k {tntíBÞ òý™th, …rðºt
feŠ‚ðt¤tu, yuftkr‚f ¼õ‚tu™e …qò fh™th y™u «n÷tŒS™e {tVf r™hk‚h ¼Âõ‚ðt¤tu
n‚tu. (35) nu hts™T ! W…h fnu÷ Ëk‚r‚{tkÚte sÞt y™u ÷r÷‚t rðÄðt…ýt™u …t{u÷tk
n‚tk. ‚u{™tk yk„tu …ý f]þ ÚtÞu÷tk n‚tk. ‚u ƒk™u ‚u{™t r…‚t™u ½uh s hnu‚tk n‚tk. (36)
‚u ƒk™u ƒnu™tu ËðtO„ËwkŒh, ËíÞ…htÞý, ©enrh{tk «er‚ðt¤tk, ËkËth{t„oÚte WŒtËe™ y™u
rs‚urLÿÞ n‚tk. (37) ð¤e ‚uytu ÞþMðe ƒúñ[Þo ðú‚ðt¤tk, þtk‚, ŒÞt¤w y™u nrhf]»ý
…Œ«tÂó {txu r™hk ‚ h rðrðÄ «fth™tk f] å A [tk ÿ tÞýtrŒf ðú ‚ tu fh‚tk n‚tk . (38)
y¼Þhtò™u Ëtu { tƒtE ™t{u , ¼„ðt™{tk yr‚¼Âõ‚ðt¤tk ƒnu ™ n‚tk y™u ¼„ðt™{tk
¼Âõ‚ðt¤t ‚Útt ÔÞðnthftÞo{tk fwþ¤‚tðt¤t „t÷ð ™t{™t Ët¤t n‚t. (39) yt Ëðuo
ËkƒkÄes™tu™e ËtÚtu, MðÄ{or™c ƒwÂØ{t™ y¼Þhtò «r‚rŒ™ r™Þ{…qðof ©e{ŒT¼t„ð‚T™e
fÚtt™wk ©ðý fh‚t n‚t. (40) …tu‚u Ëtk¼¤u÷e ‚u fÚtt, htºtu …tu‚t™t ƒkÄws™tu ytrŒf™u
fnu‚t y™u …tu‚u …ý {™{tk ‚u™wk ËŒtÞ M{hý fh‚t n‚t. (41) ðthkðth ‚u fÚtt™t
®[‚ð™Úte ©uc htsðe yu¼÷¾t[h™u …tu‚t™wk rn‚ ÚttÞ ‚uðtu yuf rð[th ytÔÞtu fu, (42)
yt …]Úðe W…h ßÞthu ßÞthu yÄ{o™e ð]ÂØ ÚttÞ Au y™u Ä{o™e ø÷tr™ ÚttÞ Au íÞthu íÞthu
Œhuf Þw„{tk ¼„ðt™ r™ùu yð‚th Äthý fhu s Au. (43) yíÞthu yt …]Úðe W…h yÄ{o™e
ð]ÂØ ÚtÞu÷e Œu¾tÞ Au. fu{ fu, þqÿtu Âîs suðt y™u Âîòu þqÿ suðt yt[thðt¤t Œu¾tÞ
Au. (44) ËkLÞtËeytu „]nMÚt suðt y™u „]nMÚttu ËkLÞtËeytu suðt r™Äo™ sýtÞ Au y™u
½uh ½uh Mºteytu …ý ÔÞr¼[trhýe sýtÞ Au. (45) yt …]Úðe W…h ƒútñýtu, ûtrºtÞtu y™u
ði~Þtu Œuðe™t r™r{¥tÚte Ëwht…t™ fhu Au y™u y…rðºtfthe {ã{tkË …ý ¼ûtý fhu Au.
(46) ð¤e yt …]Úðe W…h rðÄðt Mºteytu …ý …wÁ»ttu™t M…þo{tk, ‚u{™e ËtÚtu rð™tuŒ
fhðt{tk , Ëthtk ðMºtt¼q » týtu …nu h ðt{tk , y™u rðrðÄ «fth™t ¾t™…t™trŒf{tk ytËõ‚
ntuðtÚte ŒwüƒwÂØðt¤e sýtÞ Au. (47) yt{ yíÞthu yÄ{o™e «ð]Â¥t ½ýe ð]ÂØ …t{e Au
y™u ¼„ðŒT ¼õ‚tuÚte òuE …ý ™ þftÞ yux÷tu fr¤Þw„ ÔÞtÃÞtu Au. (48) {txu þtMºt{tk
fÌtt «{týu ¼„ðt™™t «r‚¿tt ð[™ ‘Ä{ohûtý {txu Þw„ Þw„{tk nwk «„x ÚttW Awk.’ ‚u
y™wËthu íÞthu ftuEf MÚt¤{tk ¼„ðt™™tu «tŒw¼toð yð~Þ ÚtÞtu ntuðtu òuEyu. (49) yt{
yíÞthu ¼„ðt™ õÞtkf «„x ÚtÞt s ntuðt òuEyu yu {thtu ‚fo ²Î¢ ²Î¢ çã {}¢üS² yu
þtMºttuõ‚ ð[™ îtht «{tý ÚttÞ Au. (50) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
y¼Þhtò yt «{týu …tu‚t™t {™{tk rð[th fhu Au, yuux÷t{tk hts©uc {tk[t¾t[h Úttuzt
Ëu ð ftu ËtÚtu , y¼Þ htò™t {™tu n h ¼ð™{tk ytðe …ntU å Þt. (51) y¼Þ htòyu ,
…tu‚t™t r{ºt y™u rn‚uåAw ‚u {tk[t¾t[h™tu, fkŒ{q¤ V¤V¤trŒfÚte (yuftŒþe ntuðtÚte)
W¥t{ he‚u ytr‚ÚÞ Ëífth fÞtuo. (52) …Ae ‚u{™t fwþ¤ Ë{t[th …qAÞt. íÞthƒtŒ
y¼Þhtòyu Ëífthu÷t, [kŒ™trŒfÚte …qsu÷t y™u V¤tnthÚte ‚]ó ÚtÞu÷t ‚u {tk[t¾t[h,
y¼Þhtòyu yt…u÷t ytË™ W…h ƒuXt y™u ‚u{™e Ë{e…{tk y¼Þhtò …ý ƒuXt. (53)
íÞth …Ae y¼Þhtò™e ƒk™u Mºteytu, ‚u{s …wºt-…wºteytu ð„uhu …ý ƒuXtk. …Ae y¼Þhtò
{tk[t¾t[h™u …qAðt ÷tøÞt fu,
Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk {tk[t¾t[h Œw„o…wh{tk ytÔÞt yu ™t{u «Út{ yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 1 >>
yæÞtÞ - 2
(1) y¼Þhtò fnu Au - nu {tk[t¾t[h ! nu Ä{o¿t ! yíÞthu yt… õÞtkÚte …Äthtu Atu ?
nwk ‚{thtu r{ºt Awk ‚uÚte ‚{tÁk yt„{™ {tht rn‚™u {txu s Au. (2) y¼Þhtòyu
ytŒhÚtfe yt «{týu …qAÞwk ‚uÚte {tk[t¾t[h ƒtuÕÞt fu, nu hts™T ! yíÞthu ËhÄth ™„h{tk
y{tht „wÁ ©eËnò™kŒ Mðt{e rƒhts{t™ Au. (3) ‚u „wÁ™tk Œþo™ fhðt nwk ËhÄth „Þtu
n‚tu. ‚u{™wk Œþo™ fhe™u r™¼oÞ ÚtÞu÷tu nwk, {thu ½uh s‚tk hM‚t{tk ynª ‚{™u {¤ðt
ytÔÞtu Awk. (4) nu hts™T ! nwk suðe he‚u ‚u{™tk Œþo™ fhe™u yt ËkËth™t ¼ÞÚte r™¼oÞ
ÚtE „Þtu Awk, ‚uðe s he‚u ‚u «¼w™tk Œþo™ fhe™u ƒeò nòhtu s™tu …ý ËkËth™t ¼ÞÚte
hrn‚ ÚtE „Þt Au. (5) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt Ëtk¼¤e™u y¼Þhtòyu
VheÚte {tk[t¾t[h™u …qAÞwk fu nu hts™T ! ‚{tht ‚u „wÁ fuðt „wýtuÚte Þwõ‚ Au ? y™u ‚{tht
‚u „wÁ ftuE {nt…wÁ»t ntuÞ ‚u{ {™u sýtÞ Au. (6) y™u òu ‚u{ ™ ntuÞ ‚tu, ‚{tht
suðt {ntƒwÂØþt¤e htò, ytðt ð]Âü™t Ë{Þ{tk ‚u{™tk Œþo™ fhðt þtÚte òÞ ? {txu
nwk yu{ {t™wk Awk fu, ‚{tht „wÁ Ët{tLÞ {™w»Þ ™rn ntuÞ, …ý ftuE {nt™ …wÁ»t s nþu.
(7) ‚u{ A‚tk …ý nu hts™T ! Sðtu™t fÕÞtý yÚtuo yt …]Úðe W…h rð[hý fh‚t ‚{tht
„wÁ™t „wýtu y{™u f]…t fhe™u fntu. (8) {tk[t¾t[h fnu Au - nu y¼Þhtò ! {tht ‚u
„wÁ™t „wýtu, rðM‚th…qðof ‚tu nòh {w¾ðt¤t þu»tS …ý fne þfðt™u Ë{Úto Út‚t ™Úte,
‚tu …Ae {kŒƒwÂØðt¤tu nwk ‚tu þe he‚u Ë{Úto ÚtE þfwk ? (9) ‚u{ A‚tk …ý ‚{u …qAtu Atu
‚uÚte nwk Ëkûtu…{tk ‚u™wk ðýo™ fÁk Awk, ‚u ‚{u ‚{tht ƒkÄws™tu ËtÚtu yuft„ú r[¥tu Ëtk¼¤tu.
(10-13) nu hts™T ! ƒeòytu{tk yr‚Œw÷o¼ yuðt ËíÞ, þti[, ŒÞt, Ëh¤‚t, íÞt„,
þtkr‚, ‚…, Ë{‚t, Ëk‚tu»t, RrLÿÞ Œ{™, þt† rð[th, r‚r‚ûtt, y÷tu¼, ¿tt™, ‚us,
Œût‚t, M{] r ‚, þti Þ o , rðhrf‚, yi ï Þo , þ{, ËtI Œ Þo , {] Œ w ‚ t, Mð‚k º t‚t, fti þ ÷, Äi Þ o ,
«„Õ¼‚t, rð™Þ, {™™e …xw‚t, ¿tt™urLÿÞtu™e …xw‚t, f{uorLÿÞ™e …xw‚t, yiïÞo, þe÷,
„tk¼eÞo, r™{tor™‚t, ÂMÚth‚t, ytÂM‚f‚t, …qßÞ‚t y™u feŠ‚ yt ƒÄt {nt„wýtu y™u ‚u
W…htk‚ ƒeò y™k‚ „wýtu ‚u{™t{tk r™íÞ hnu÷t Au. (14) {txu ytðt y™k‚ rŒÔÞ„wýtuyu
Þwõ‚, {tht „wÁ™u nwk {™w»Þ‚™Äthe Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{™thtÞý s {t™wk Awk y™u yt… …ý
yt…™t ƒkÄwytu Ërn‚ ‚u{™u …wÁ»ttu¥t{™thtÞý s òýtu. ‚u{ fhðtÚte ‚{u yt ËkËthÚte
{wõ‚ ÚtE sþtu. (15) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu Ëtk¼¤e™u
y¼Þhtò «ËÒt‚tÚte htu{tkr[‚ ÚtE™u, ‚u Ënò™kŒ Mðt{e™t MðY… y™u «‚t… rð»tu
{tk[t¾t[h™u …qAðt ÷tøÞt. (16) y™u nu hts™T ! {tk[t¾t[hu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu
su «‚t… òuÞtu-òÛÞtu n‚tu ‚u ‚u{ýu y¼Þhtò™u fne Ëk¼¤tÔÞtu. (17-19) íÞth …Ae
{tk[t¾t[hu ©enrh™wk MðY… «u{…qðof ðýoÔÞwk fu, ‚u ©enrh rfþtuhtðMÚttðt¤t, {™tunh,

f{¤÷tu[™, ™e÷f{¤™t …ºt Ë{t™ ~Þt{ ËwkŒh ïu‚ ð†Äthe, Ëwðýo™tk fztk, ƒtswƒkÄ,
nth RíÞtrŒf y™k‚ yt¼q»týtuÚte rð¼qr»t‚, nM‚{tk [¢™t r[öðt¤t, [hý{tk Qæðohu¾t
‚Útt f{¤™t r[öðt¤t, [kÿ®ƒƒ Ë{t™ {w¾th®ðŒðt¤t, ðût:MÚt¤{tk ©eðíË™t r[öðt¤t,
Ëw k Œ h ¼] f w r xðt¤t, yr‚MðY…ðt™ y™u æÞt™ fhðt Þtu ø Þ Au . (20) ©enrh™w k ytðw k
yiïÞoðt¤wk MðY… y™u y÷tirff «‚t… Ëtk¼¤e™u y¼Þhtò y™u ‚u{™t fwxwkƒes™tu yr‚
ytùÞo …tBÞt y™u htu{tkr[‚ ÚtE™u yr‚ n»to …tBÞt. (21) {tk[t¾t[h™t {w¾uÚte yu rŒÔÞ
«‚t… Ëtk¼¤e™u n»to …t{u÷t ‚u y¼Þhtòyu …tu‚t™t ËkƒkÄeytuyu Ërn‚, ‚u Ënò™kŒ
Mðt{e Ëtûtt‚T ÷û{e…r‚ f]»ý s Au, yu{ r™ùÞ fÞtuo y™u …Ae ƒtuÕÞt fu, (22) nu
hts™T ! ytsÚte y{u Ëðuo …ý {™, f{o y™u ð[™Úte ‚u Ënò™kŒ Mðt{e™t s rþ»Þ
Aeyu, yu{ ‚{u r™ùu òýtu y™u nu «¼w ! yt… …ý y{™u ‚{tht ŒtË s òýtu. (23)
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! y¼Þhtòyu yt{ fÌtwk ‚uÚte, ‚u{™u ©enrh™tu áZ
r™ùÞ ÚtÞtu Au yu{ {tk[t¾t[hu òÛÞwk y™u …Ae ƒthË™t rŒðËu …thýtk fhe™u ‚uytu
…tu‚t™u „t{ ftrhÞtýe sðt ™eféÞt. (24) y™u íÞtk …tu‚t™u ½uh ©enrh …Äthu íÞthu ‚u{™u
«ËÒt fhðt {txu, yr‚¼tð…qðof ‚u{™t Ëífth {txu, rðrðÄ «fth™e Ët{„úeytu ‚u{ýu
‚iÞth fhtðe. (25) yt ƒtsw ËhÄth{tk ©enrhyu «ƒturÄ™e yuftŒþe™tu WíËð fÞtuo y™u
íÞth …Ae …tu‚t™t ð[™…t÷™™u yÚtuo íÞtkÚte ftrhÞtýe sðt ™eféÞt. (26) ©enrh™u
ytð‚t Ëtk¼¤e™u {tk[t¾t[h ½ýt «ËÒt ÚtÞt y™u «VwÂÕ÷‚ {™u ‚u ©enrh™e ËL{w¾
„Þt. (27) ½ýt ½tuzuËðthtuyu Ërn‚ rðrðÄ «fth™tk ðt®sºttu™t ™tŒÚte rŒþtytu™u „wkrs‚
fh‚t, {tk [ t¾t[hu {t„o { tk ytð‚t ©enrh™u òu Þ t. (28) yr‚ ðu „ ðt¤t yï W…h
rƒhts{t™, [tu…tË {wr™ Ë{qntu Ërn‚, ntÚt{tk yût‚…tºttu ÷E™u Q¼u÷t ½ýt s™tuyu
[k Œ ™ …w » …nthtrŒÚte …q s u ÷ t, ¼„ðt™™w k Œþo ™ {tk [ t¾t[hu fÞw O . (29) ¼„w S ytrŒf
…t»toŒtuyu Ërn‚ ¼„ðt™ ©enrh™u, {tk[t¾t[hu …tu‚t™t ËwkŒh r™ðtËMÚtt™{tk W‚tÞto y™u
yLÞ ¼õ‚s™tu ™ u „t{{tk yLÞ søÞtytu { tk ÞÚtt½rx‚ W‚tht ytÃÞt. (30) …Ae ‚u
htòyu ‚Útt yLÞ s™tuyu ™thtÞý{wr™™e ‚Útt yLÞ íÞt„e„]ne™e Ëuðt, ŒtË™e {tVf
«er‚…qðof fhe. (31) rð«ðÞo ht½ð, ðifwkXtrŒ ƒútñýtu ‚u{s ht{®Ën, ðu÷S, ðM‚t¾t[h,
rð¢{S ytrŒ ûtrºtÞ ¼õ‚tuyu …ý ‚u{™e Ëuðt-…qò fhe. (32) ‚Útt f{t¼tE, ht½ð,
ðeht¼tE, Œu ð S, ft™S, „tu ƒ h, neht¼tE, …tk [ t¼tE ytrŒf ði ~ Þ ¼õ‚tu y u …ý
©enrh™e …qò fhe. (33) ‚u{s Œurðft ytrŒ r™{o¤ {™ðt¤e Mºteytuyu …ý …tu‚t™e Ä™-
þÂõ‚ y™w Ë thu ©enrh™e Ëu ð t fhe. (34) fth‚f Ëw Œ …q Š ý{t™u rŒðËu {w õ ‚t™k Œ trŒ
ËtÄwytu ‚Útt {tk[t¾t[h ytrŒ nòhtu „]nMÚttuyu [kŒ™-…w»…trŒÚte «¼w™e …qò fhe. (35)
‚u W…htk‚ …w»…Úte „qkÚtu÷t {w„xtu, rðrðÄ «fth™tk huþ{ ytrŒ ðMºttu y™u ½ýtk ÿÔÞ ðzu
…ý ‚u{ýu ©enrh™e rðrÄ…qðof …qò fhe. (36) ‚u rŒðËu ‚tu nrh¼õ‚tuyu ËqÞtuoŒÞÚte
{tkze™u ½ze¼h rŒðË ƒtfe hÌttu n‚tu íÞtk ËwÄe, ft{¢tuÄtrŒf™u áÂü{tºtÚte s ƒt¤e
™t¾™th ‚u «¼w™e …qò fhe.(37) nrh¼õ‚tuyu …qò fhe ‚ux÷t Ë{Þ ŒhBÞt™, ‚u{ýu
y…oý fhu÷e Ëtfh{tkÚte, yuf yuf „tk„ztu Ëtfh s ©enrh sBÞt. (38) …tu‚t™e yt„¤
¼ux{tk {wftÞu÷e nòhtu [tkŒe™e {wÿtytu{tkÚte, ©enrh ðthkðth ¾tuƒu¾tuƒt ¼he™u [thuÞ
ƒtsw WAt¤‚t n‚t. (39) ¼„ðt™u W At¤u ÷ e ‚u {w ÿ tytu ™ u ÷E™u fu x ÷tf ƒú t ñýtu ,
ûtrºtÞtu, ði~Þtu y™u þqÿtuyu …tu‚t™t Œrhÿ…ýt™tu ™tþ fÞtuo. (40) yt «{týu ðthkðth
ÿÔÞð]Âü fh‚t ‚u ¼„ðt™™u {tk[t¾t[h ytrŒf nrh¼õ‚tuyu Ëtûtt‚T htÄtrðnthe f]»ý
MðY…u s òuÞt.(41) ‚u Ëðuoyu ytùÞo …t{e™u ÷û{e…r‚ MðY…™tk Œþo™ fhe™u ™{Mfth
fÞto ‚uðt{tk ‚tu, ‚u s MðY…, …nu÷tk™e {tVf s, Ä{o…wºt ©enrh MðY…u s Œu¾tðt ÷tøÞt.
(42) {tk[t¾t[h ytrŒf ¼õ‚s™tuyu ytðtk rŒÔÞ [rhºt fh‚t ‚u ¼„ðt™™e yth‚e-
M‚wr‚ fhe y™u …Ae ‚u{™e Ë{ût Q¼t hÌtt. (43) ‚uÚte «ËÒt ÚtÞu÷t ©enrhyu ‚u{™u
nth-‚tuht ytÃÞt y™u ‚u{™e At‚e{tk …tu‚t™t yr‚ ÷t÷ hk„™t [hýth®ðŒ [tkÃÞt. (44)
…Ae «ËÒt ÚtÞu÷t ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu ÞÚtt½rx‚ Ë¼t{tk ƒuXt y™u íÞthƒtŒ {tk[t¾t[hu
yr‚rð™Þ…qðof ©enrh™e «tÚto™t fhe. (45) nu Ëðuor™Þk‚t ©enrh ! ‚{tht ŒtË W…h f]…t
fhe™u {thu ½uh ƒnwft¤…ÞO‚ Ëw¾uÚte r™ðtË fhe™u hntu, ‚uÚte ©enrhyu fÌtwk fu nu hts™T !
nwk yt¾e ðËk‚É‚w ËwÄe ‚{thu ½uh s hneþ. (46) …wÁ»ttu¥t{ yuðt nrhf]»ý ™t{™t ‚u
™thtÞý «¼wyu …tu‚t™e y÷tirff y™u {ÄwhðtýeÚte {tk[t¾t[h™u yt «{týu fne™u …Ae
Ëðo nrh¼õ‚tu™u Œþo™™wk Ëw¾ yt…‚t Útft, ‚u htò™t Œhƒth{tk r™ðtË fhe™u hÌtt. (47)
…Ae {tk[t¾t[hu Œq‚ {tuf÷e™u y¼Þhtò™u ËkŒuþtu {tufÕÞtu fu, ¼„ðt™ ftrhÞtýe „t{{tk
{thu ½uh …Äthu÷t Au. ‚u Œq‚ð[™ Ëtk¼¤e™u y¼Þhtò „Z…wh{tkÚte ‚íft¤ ftrhÞtýe
ytððt ™eféÞt. (48) ‚u{™t Mºte, …wºt, …wºte RíÞtrŒ Ëðuo ËkƒkÄes™tu …ý y¼Þhtò™e
…tA¤ Ëw k Œ h ðtn™tu { tk ƒu X tk . ‚u { ™e …tA¤ ‚u { ™t fth¼theytu …ý ½tu z u Ë ðth ÚtE™u
„Z…whÚte ™eféÞt. (49) {tk[t¾t[hu su rŒðËu Œq‚ {tufÕÞtuu n‚tu ‚u s rŒðËu, y¼Þhtò
…tu‚t™t ËkƒkÄeytu Ërn‚, ©enrh™tk Œþo™ fhðt™t yuf{tºt nu‚wÚte s, ftrhÞtýe „t{{tk
ytðe …ntUåÞt. (50) {tk[t¾t[h …ý y¼Þhtò™u ytð‚t òýe™u yr‚n»to…qðof ‚u{™e
ËL{w¾ „Þt, ‚u{™u ¼uxât y™u …tu‚t™t Œhƒth{tk ‚u{™u W‚thtu ytÃÞtu. (51) …Ae
©enrh™t Œþo™™e yr‚ WífkXtðt¤t y™u rðrðÄ «fth™t …qòÿÔÞÞwõ‚, y¼Þhtò™u ‚u{™t
Mºte- …wºttrŒfu Ërn‚, {tk[t¾t[h ‚íft¤ ©enrh™e …tËu ÷tÔÞt. (52) {™w»Þ‚™Äthe,
Ëí…wÁ»ttu™t Mðt{e, íÞt„e- „]neytuÚte ðuÂü‚, ©enrh ¼„ðt™™u, {tk[t¾t[h™t {w¾uÚte
suðt …tu‚u Ëtk¼éÞt n‚t ‚uðt s «íÞût òuE™u, y¼Þhtòyu …rh…qýo ÚtE™u ©enrh™u
yr‚n»to … q ð o f «ýt{ fÞto .
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh y™u y¼Þhtò Ë{t„{ r™Y…ý ™t{u Âî‚eÞ
yæÞtÞ Ëk…qýo >> 2 >>
yæÞtÞ - 3
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðoyk‚Þto{e ©enrhyu Ë„tkËkƒkÄe ËtÚtu ytðu÷t
y¼Þhtò™tu ytŒhËífth fÞtu o y™u Ëw ð ýo ™ t ®ËntË™ W…h ƒu X u ÷ t «¼w ™ w k ‚u Ëðu o y u
«u { …q ð o f …q s ™ fÞw O . (2) íÞthƒtŒ «¼w ™ e yth‚e-M‚w r ‚ fhe ™{Mfth fhe™u …tu ‚ t™t
ËkƒkÄeytu™e «uhýtÚte y¼Þhtòyu «u{¼tðÚte ©enrh™u «tÚto™t fhe. (3) nu ™thtÞý
{wr™ ! nu f]»ý ! nwk ‚{thtu ŒtË Awk. yt… {tht yr¼ü {™tuhÚttu …qýo fhtu. (4) {wr™ytu
y™u Ëuðftu Ërn‚ yt…™u „Z…wh ÷E sðt {txu nwk ynª fwxwkƒu Ërn‚ ytÔÞtuu Awk. ‚uÚte
{wr™ …t»toŒtuyu Ërn‚ yt…©e yíÞthu „Z…wh …Äthtu. (5) nu Mðtr{™T ! yíÞthu òu yt…
„Z…wh ™nª …Äthtu ‚tu, ƒ¤ðt™ ft¤™t ðu„Úte ûteý …t{‚tu {thtu {™tuhÚt fuðe he‚u rËØ
Útþu ? (6) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! y¼Þhtò™e ytðe «tÚto™t Ëtk¼¤e™u
©enrh ƒtuÕÞt fu nu r™»…t… ¼õ‚ ! ËkƒkÄes™tu Ërn‚ ‚{thtu þwØ¼Âõ‚¼tð nwk Ëðo«fthu
òýwk Awk. (7) ‚u{ A‚tk …ý n{ýtk ‚tu nwk {tk[t¾t[h™e «tÚto™t™u ÷eÄu {ntËwŒ …k[{e
ËwÄe ‚tu ynª s hneþ. (8) ðËk‚tuíËð fhe™u …Ae nwk Vt„ý ËwŒ …q™{ W…h ‚{tht
™„h{tk {wr™ ‚Útt …t»toŒtuyu Ërn‚ r™ùu ytðeþ. (9) ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte
y¼Þ htò ƒtuÕÞt fu, nu ¼„ð™T ! ðËk‚ …k[{e ËwÄe nwk …ý Ënfwkxwƒ ynª ‚{the …tËu
s hneþ y™u …AeÚte yt…™e ËtÚtu s {thu ½uh sEþwk. ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - (10) nu
hts™T ! ©enrhyu yt «{týu y™w{r‚ yt…e yux÷u y¼Þ htò Ënfwxwkƒ íÞtk s htuftÞt
y™u ½hftÞo {txu …tu‚t™t Ët¤t „t÷ð™u „Z…wh {tufÕÞt. (11) …tu‚t™t y™u …tu‚t™t
ËkƒkÄeytu rð»tu ©enrh™e …qýo f]…t áÂü òuE™u, y¼Þhts …tu‚t™u {™{tk …qýoft{ {t™ðt
÷tøÞt. (12) ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞýu {tk[t¾t[h™t Œhƒth{tk hne™u, Ëðos™tu™t rn‚tÚtuo
‚u „t{{tk yuf rðþt¤ ‚¤tð ¾tuŒtÔÞwk. (13) ©enrh ‚u ‚¤tðu „Þt y™u íÞtk ‚u™t rf™tht
W…h yuf ƒtð¤™t ð]ût ™e[u Ë¼t fhe™u íÞtk yuf ËwkŒh ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt.
(14) nu hts™T ! ‚u ð¾‚u, ‚u Ë¼t{tk si™tu™t „whw, {w{‚e ƒtkÄu÷t y™u {r÷™ ðMºttuðt¤t
ºtý ™tÂM‚f ËtÄwytu íÞtk ytÔÞt. (15) ‚u{™e ft¾{tk Q™™t Ëq‚hÚte „qkÚtu÷e Sðsk‚w
ðt¤ðt™e Ëtðhýe n‚e, ði r Œf yt[thÚte ¼ú ü , …t…e y™u ™tÂM‚f yu ð t ‚u ºtýu Þ
©enrh™e ™Sf{tk ytðe™u Q¼t hÌtt. (16-18) ‚u {qZ ™tÂM‚ftu …hM…h ðt‚ fhðt
÷tøÞt fu, nu ‚…Mðeytu ! Ëðuos™tu yÒttrŒ™t Œt™Úte, s÷trŒ™t M™t™Úte, Þ¿ttrŒ {txu™t
fwkz ¾tuŒðtÚte, Ëhtuðh-ðtð-fqðt ¾tuŒðtÚte, ðirŒf f{o fhðtÚte, ƒúñ¼tus™ fhtððtÚte,
„tÞ-Œuð ytrŒf™tk Œþo™trŒf f{tuoÚte ‚uytu fuð¤ …t…Y… f{o s r™»…tŒ™ fhu Au y™u ‚uÚte
‚uytu ¼Þkfh Œw:¾™u ¼tu„ðu Au. (19) {txu ¿tt™e yuðt yt Ënò™kŒ Mðt{eyu …ý yt
‚¤tð ¾tuŒtððt Y…e yË‚TftÞo s fÞwO Au fu{ fu ‚u ¾tuŒðt{tk ½ýt Sðtu ™tþ …t{u Au.
(20) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu …hM…h ƒtu÷‚t ‚u ™tÂM‚f Ët{u
{w¾ Vuhðe™u ©enrhf]»ýyu ð¢áÂü fhe. (21) ‚uÚte ‚u{tk™t yuf™u ‚u s ûtýu Ë{trÄ ÚtE
‚u Œun¼t™ ¼q÷e™u ‚íft¤ s{e™ W…h …zâtu. (22) yux÷u ƒtfe™t ƒu sýt ‚h‚ s, ‚u
«¼w™e Ë{e…uÚte Œqh sE™u Q¼t hÌtt. (23) íÞthƒtŒ su si™ ËtÄw™u Ë{trÄ ÚtE n‚e
‚u , nrh RåAtÚte Úttu z eðth hne™u Ë{trÄ{tk Ú te òøÞtu u íÞthu ¼„ðt™u ‚u ™ u …q A Þw k fu ,
(24) nu ËtÄw ! n{ýtk ‚{u s{e™ W…h …ze „Þt n‚t ? nu hts™T ! ©enrhyu yt{ …qAÞwk
yux÷u ‚u íÞt„e ©enrh™u fnuðt ÷tøÞtu fu (25) nu Mðtr{™thtÞý ! nwk n{ýtk s{e™ W…h
fu{ …ze „Þtu ‚u™wk fthý {™u ¾ƒh ™Úte fu{fu ‚u ð¾‚u {™u Œun™e rðM{]r‚ ÚtE „E n‚e.
…ý {U ‚{™u y{tht „wÁY… ‚eÚtOfhtuÚte Þwõ‚ òuÞt. (26-27) y™u y{tht „wÁ [tuðeË
‚eÚtOfhtuyu …ý f]…t fhe™u {™u fÌtwk fu, nu ‚…Mðe ! ©wr‚ytu{tk yÔÞÞ yuðt su rð»ýw™wk
ðýo™ fhu÷wk Au ‚u s yt Mðtr{™thtÞý …tu‚u Au. yt Mðtr{™thtÞý rËðtÞ ƒeòu ftuE
¼„ðt™ ™Úte s. ‚u s Ëðuo™t fthý y™u Ëðuo™t r™Þk‚t Au. (28) nu íÞt„e ! ‚U {t™u÷t
sz f{tuo ðzu ‚thtu fŒtr… {tuût Útþu s ™rn, …hk‚w {tuût ‚tu ©enrh™t yt©ÞÚte s Útþu.
‚u{™t rËðtÞ ƒeò ftuE™t yt©ÞÚte {tuût Útþu ™rn. (29) yt «{týu {™u fne™u y{tht
„wÁ ‚eÚtOfhtu yk‚æÞto™ ÚtE „Þt y™u nu Mðtr{™T ! ‚u …Ae ‚{u {™u ƒtu÷tÔÞtuu ‚uÚte
Ë{trÄ{tkÚte nwk ‚íft¤ òøÞtu Awk. (30) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu
©enrh™u fne™u, ©enrhyu ‚u™u ƒnw ðtÞtuo ‚u{ A‚tk …ý íÞtkÚte ¼t„e™u ƒeò ƒu ™tÂM‚f
ËtÚteŒthtu Q¼t n‚t íÞtk ‚u{™e òuzu s‚tu hÌttu. (31) yt[thne™ yuðt ‚u ºtýuÞ ËtÄwytu
{¤e™u …hM…h ©enrh ËkƒkÄe s ðt‚tu fh‚t fh‚t íÞtkÚte ƒhðt¤t þnuh{tk „Þt. (32)
nu hts™T ! íÞtk ƒhðt¤t{tk sE™u …ý Ë{trÄ{tk su ý u ©enrh™w k yi ï Þo òu Þ w k n‚w k ‚u
{kŒƒwÂØðt¤t íÞt„eyu …ý, {tuxt …ht¢{ðt¤t ‚u ©enrh™u ¼„ðt™ ™ {tLÞt y™u Q÷xt™wk
ƒeòytu™e ËtÚtu {¤e™u ‚uýu ©enrh™e ½ýe ®™Œt fhe. (33) nu ßÞucrs‚T ! ™tÂM‚ftu
y™u {q¾toytu yt{ s fhu ! ‚u{tk ‚{thu fkE ytùÞo …t{ðwk ™rn. fu{ fu ‚uytuyu …qðosL{{tk
fu yt sL{{tk ¼„ð‚T «ËÒttÚtuo fkE…ý Ëwf]‚ fhu÷wk ntu‚wk ™Úte. (34-35) íÞth ƒtŒ
ïu ‚ tk ƒ hÄthe Ëðo r ™Þk ‚ t ™thtÞý{w r ™ ¼„ðt™ Ë¼t{tk Ú te QXe™u , …tŒw f tytu …nu h e™u ,
íÞtkÚte „t{ ‚hV sðt ÷tøÞt. ‚u ð¾‚u Ëw¿t y™u r™»…t… yuðt {wõ‚t™kŒtrŒ {wr™s™tu
{] Œ k „ y™u ¾k s he ytrŒf ðt®sºttu ðzu ©enrh™e yt„¤ fe‚o ™ tu „t‚t n‚t.
(36) ©enrh™t {M‚f W…h …ntu¤wk ËVuŒ ðMºt [kŒhðt™e su{, Ëtu{÷t¾t[h ytrŒ [th
…t»toŒtuyu ÄÞwO n‚wk. (37) «Út{ {wõ‚t™kŒtrŒ ËtÄwytu, íÞth …Ae …t»toŒtu, íÞth …Ae
„]nMÚttu y™u íÞth …Ae Mºteytu yu{ Ëðuo ¼õ‚s™tu fe‚o™tu „t‚tk „t‚tk [t÷‚tk n‚tk.
ytðe he‚u Äehu Äehu ©enrh ftrhÞtýe „t{{tk «ðu~Þt. (38) ‚u „t{{tk …ý …tu‚t™t
MðY…™tk Œþo ™ fh‚t ¼õ‚s™tu ™ u …tu ‚ t™e f] … táÂüÚte yt™k Œ …{tz‚t Útft ©enrh,
{tk[t¾t[h™t r™ðtËMÚtt™u ytðe …ntUåÞt. (39) ‚u hts{nu÷™e nthƒkÄ Ätu¤e nðu÷eytu
™uºttu™u yt™kŒ …{tzu ‚uðe n‚e, ‚Útt ‚u{tk …w»f¤ rhÂØ rËÂØytu n‚e, f{¤, sð, {íMÞ,
ytrŒf r[nT™Þwõ‚ ¼„ð‚T [hýt®ðŒÚte Ëwþtur¼‚ n‚tu. ‚u y™uf ntÚteytu y™u yïtu™t
™tŒÚte „wkS hÌttuu n‚tu. (40) nu hts™T ! ytðt htsŒhƒth{tk ytðe™u «¼w ‚u ½h{tk yuf
ðurŒft W…h Ztur÷Þt W…h ƒuXt y™u …Ae h{ýeÞ [hýf{¤ðt¤t y™u þtk‚ yuðt ©enrhyu
…tu‚t™t fkX{tkÚte ïu‚…w»…nthtu ftZe™u {wr™s™tu ‚Útt „]nMÚttu™u ytÃÞt. (41) ©enrh™t
yt «ËtŒÚte ‚u Ëðuo ¼õ‚tu htS ÚtÞt y™u …Ae ©enrh™e yt¿ttÚte ‚u Ëðuo ¼tus™ fhðt
…tu‚…tu‚t™t MÚtt™u „Þt. (42) y™u …Ae ¼„ðt™ …ý QXe™u, hËtuE ‚iÞth ÚtE fu ™rn?
yu{ …qA‚t Útft, ƒuºtý …t»toŒtu™u ËtÚtu ÷E™u …tfþt¤t{tk …ÄtÞto. (43) …Ae {wfwkŒ
ƒúñ[theyu ©enrh™u M™t™ fhtðztÔÞwk y™u íÞthƒtŒ ©enrh þwØ …e‚tkƒh Äthý fhe™u
ƒútñýtuyu fhu÷e hËtuE sBÞt. (44) …Ae s¤Úte ntÚt y™u {w¾f{¤ ÄtuE™u, {w¾ðtË
÷E™u …Ae ©enrhyu …tu‚t™tk ðMºttu …rhÄt™ fÞtO. (45) íÞthƒtŒ ™thtÞý{wr™ ¼„ðt™
Ëw ¾ þGÞt{tk Úttu z eðth …tu Z e „Þt y™u …Ae Ë¼t{tk …ÄtÞto . Ë¼t{tk Ëðu o s™tu ™ u
¼„ðŒTËkƒkÄe ðt‚tuÚte ‚]ó fÞto y™u …Ae …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto. (46) yt «{týu
r™íÞu ™ðe™ ÷e÷tytu fh‚tk fh‚tk, {™w»Þtu™u yt™kŒfthe yuðe {t½ {tË™e …k[{e r‚rÚt
ytðe. (47) ©enrhyu {tk[t¾t[h™u ½uh rð»ýwÞt„ fÞtuo. …AeÚte ythk¼u÷tu yr‚ÁÿÞt„
Ë{tó fhe™u íÞtk ytðu÷t rð«tu™u ¼tus™ ‚Útt ŒÂûtýtytuÚte ‚]ó fÞto. (48) ‚u {ntuíËð
«Ëk„u Œuþtk‚h{tkÚte ytðu÷t ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™u ½uh sðt™e yt¿tt yt…e™u ©enrh Ë¼t{tk
rðhts{t™ ÚtÞt. (49) ‚u ð¾‚u y¼Þhtòyu VheÚte ©enrh™u „Z…wh …Äthðt rð™k‚e
fhe. ‚u Ú te {w õ ‚t™k Œ trŒ {w r ™s™tu ËtÚtu ©enrh {t½ Ëw Œ ŒË{™e htrºtyu ftrhÞtýeÚte
„Z…w h sðt ™eféÞt. (50) nu ËŒT ƒ w Â Øðt¤t htò ! ‚u ð¾‚u „ú t {ðtËes™tu y™u
{tk [ t¾t[h …ý ©enrh™u ð¤tððt „t{™e ¼t„tu ¤ Ëw Ä e ytÔÞt y™u …Ae ©enrh™e
yt¿ttÚte …tAt ðéÞt y™u íÞth ƒtŒ Ënò™kŒ Mðt{e {nt«¼wyu (Ëk. 1861 {t½ ËwŒ-
11) yuftŒþe™e Ëðthu „Z…wh ™t{u ™„h{tk «ðuþ fÞtuo.

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh „Z…wh «ðuþ r™Y…ý ™t{u ºteòu yæÞtÞ Ëk…qýo >>3>>
yæÞtÞ - 4
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu ßÞthu ‚u ™„h{tk «ðuþ fÞtuo íÞthu
‚u{™e ËL{w¾ ytðu÷t, y¼Þhtò™t Ët¤t „t÷ðu y¼Þ Ërn‚ ©enrhS™wk Œþo™ fhe
‚íft¤ ½tuzt W…hÚte Q‚he™u ™thtÞý {wr™™u ™{Mfth fÞto. (2) ©enrhyu …ý ‚u{™tu
ytŒhËífth fÞtuo. …AeÚte ‚u „t÷ð ½tuzt W…h Ëðth ÚtÞt y™u fýor«Þ ðt®sºttu ð„tz‚t
ð„tz‚t, ¼„ðt™ ËtÚtu [tÕÞt. (3) yt «{týu y¼Þhtòyu ©enrh™u hts{t„o W…h
VuhÔÞt y™u …Ae «u{…qðof ©enrh™u …tu‚t™t Œhƒth{tk ÷tÔÞt. (4) …Ae „t÷ð ‚Útt
y¼Þ®Ën htòyu …tu‚t™t Œhƒth{tk™t yuf ËwkŒh {ft™{tk ©enrh™u W‚thtu ytÃÞtuu. y™u
ƒeò {w r ™-…t»to Œ tu ™ u …ý yLÞ r™ðtËMÚtt™tu { tk ÞÚttÞtu ø Þ W‚thtu ytÃÞtu . (5) …Ae
y¼Þhtò, …tu‚t™t …wºt W¥t{¾t[h Ërn‚ …tu‚t™tu Œun ‚Útt Þ®ífr[‚T Ëðuo ftkE ðM‚w
{tºt, ©enrh™u Ë{…o ý fhe™u «u { …q ð o f ŒtË¼tðu ©enrh™e Ëu ð t fh‚t n‚t. (6)
¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ ©enrh y¼Þhtò™e Ëðo «fthu hûtt fh‚t n‚t. ‚u htò™e ËuðtÚte
Ëk‚]ó ÚtÞu÷t Ëðuo {wr™s™tu …ý, y¼Þhtò™t Þþtu„t™ fh‚t n‚t. (7) ‚u …Ae ƒthË™t
rŒðËu y¼Þhtòyu Ëðuo {wr™ytu y™u …t»toŒtuyu Ërn‚ ©enrh™u ËwkŒh …fðt™tu s{tzât
y™u íÞth …Ae …tu‚u sBÞt. (8) íÞth …Ae ©enrh Œw„o…wh{tk …ÄtÞto Au ‚u Ë{t[th òýe™u
ƒeò Œuþ™t ¼õ‚tu …ý ©enrh™t Œþo™tÚtuo „Zzt{tk ytððt ÷tøÞt. (9) ‚u ¼õ‚tu™t
r[¥t™e ð]Â¥t ©enrh{tk s n‚e. ‚uÚte ‚u{™tk …t…tu ™tþ …t{e „Þtk n‚tk. ‚u ¼õ‚tu ƒúñt™kŒ
Mðt{e hr[‚ fe‚o ™ tu Wå[Mðhu „t‚t „t‚t ytð‚t n‚t. (10) …tu ‚ t™e Ë{e…u ‚u
¼õ‚s™tu ™ u ytð‚t òu E ™u «¼w ‚íft¤ …tu ‚ t™t ytË™u Ú te …tu ‚ t™t …t»to Œ tu fh‚tk …ý
yt„¤ [t÷e™u ‚u ¼õ‚s™tu™e ËL{w¾ „Þt. (11) þk¾ Ë{t™ fkX™u rðþu …w»…™t nth
Äthý fhu÷t, fýo™u rð»tu …w»…™t „wåA Äthu÷t, ntÚt{tk …w»…™t fkfý ‚Útt ƒtswƒkÄ Äthu÷t,
{M‚f W…h …w»…™t ‚tuht Äthu÷t, […¤™Þ™, ïu‚tkƒhÄthe y™u y™k‚ Œuþ ‚Útt ft¤™t
…rhåAu Œ Úte hrn‚ yu ð t ©enrh™u ËL{w ¾ ytðu ÷ t òu E ™u , íÞtk ytðu ÷ t, Mºte, …w Á »ttu ,
ytƒt÷ð]Ø Ëti s™tuyu ntÚt òuze™u «u{…qðof ©enrh™u ™{Mfth fÞto. (12) ‚u{tk™t fux÷tf
‚tu, {kŒntMÞðt¤wk y™u …tfu÷t ®ƒƒV¤ suðt ÷t÷ yÄhtucðt¤wk ©enrh™wk {w¾th®ðŒ òuE™u
{™{tk yr‚ yt™kŒ …tBÞt. (13) ƒeò fux÷tf ¼õ‚s™tuyu ‚tu …qðuo™t …wÛÞÚte «tó ÚtÞu÷t
y™u …e¤t [kŒ™Úte [[uo÷tk ‚u «¼w™tk [hýf{¤tu{tk {M‚f ™{tðe™u n»tto©w ðzu ‚u [hýtu™u
ÄtuÞtk. (14) ƒeò fux÷tf ¼õ‚s™tu ‚tu, ½™~Þt{, ftu{¤ ‚Útt [¢trŒ r[nT™tuyu Þwõ‚
©enrh™tu nM‚f{¤ …tu‚t™tk {M‚ftu W…h Äthý fhe™u …tu‚t™u f]‚tÚto {t™‚t n‚t. (15)
fux÷tf ¼õ‚tu ‚tu ƒu ntÚt òuze™u «¼w™e yt„¤ szð‚T ÚtE™u, ™uºttu™e áÂü ÂMÚth ht¾e™u
©enrh™e ËL{w¾ hnu‚t n‚t. (16) …Ae {nt¼tøÞþt¤e ‚u Ëðuo s™tu™tu «¼wyu Ëífth
fÞtuo y™u „t÷ð …tËu ‚u Ëðuo™u ÞÚttÞtuøÞ W‚thtu y…tÔÞtuu. (17) ‚u ƒÄt ¼õ‚s™tu „Þt
…Ae ©enrh, íÞtkÚte y¼Þhtò™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu …ÄtÞto. {wr™s™tu ‚u W‚tht™u
ƒú ñ MðY… ™thtÞý™tu yt©{ fnu ‚ t n‚t. (18) …Ae Vt„ý Ëw Œ …q Š ý{t™u rŒðËu
y¼Þhtòyu …tu‚t™t Ëuðftu …tËu rðrðÄ «fth™tu hk„ {k„tÔÞtu y™u ½ýtu „w÷t÷ …ý
{k „ tÔÞtu . (19) íÞthƒtŒ Vt„ý ðŒ yu f {™t Vq ÷ Œtu ÷ ™t rŒðËu ¼Âõ‚™k Œ ™ ©enrh
r™íÞf{o Ú te …hðthe™u …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ËtÚtu hk „ u h{ðt {txu …tu ‚ t™t W‚tht™e ƒnth
ytk„ýt{tk ytÔÞt. (20) nu hts™T ! ‚u [tuf{tk ytðu÷t ÷ªƒ‚Á nuX¤ yuf ytux÷t W…h
¼õ‚tuyu yuf ËwkŒh ƒuXf h[e n‚e. r™{o¤ Þþðt¤t, f{¤™Þ™ y™u Ëtu{÷trŒf …t»toŒtuyu
Ërn‚ ™thtÞý{wr™ ‚u™e W…h ƒuXt ‚u ð¾‚u yr‚ yiïÞofthe ‚u MÚtt™fu, ©enrh™e ËtÚtu
hk„ h{ðt™e RåAtÚte ƒúñt™kŒtrŒ {wr™ytu y™u yLÞ ËíËk„es™tu …ý íÞtk ytÔÞt. (21)
‚u ð¾‚u y¼Þhtò™t ytk„ýt{tk ™„thtk, {]Œk„tu, «ýð, ¼uhe, ‚t÷ ‚Útt ÍtkÍ ð„uhu
ðt®sºttu ™ t „„™¼u Œ e ™tŒ Útðt ÷tøÞt. (22) {w õ ‚t™k Œ trŒ ËtÄw y tu y™u nrh¼õ‚tu
fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt y™u ‚u{™tÚte Œqh hne™u Mºteytu …ý ‚u yðËhu n»toÚte fe‚o™tu „tðt
÷t„e. (23) rŒÔÞ áÂüðt¤t ©enrhyu ‚u Ëðuo ¼õ‚tu™tu {™tuhÚt òýe™u ‚u{™u htS fhðt
{txu hk„tuíËð™u yÚtuo ™ðtk ðMºttu Äthý fÞtO. (24) …Ae yuf ÷tkƒt ðMºtÚte fuzâ ƒtkÄe™u
©enrh r…[fthe ¼he™u ðthkðth Ëk‚ nrh¼õ‚tu W…h hk„ Wztzðt {tkzât y™u ¾tuƒt ¼he™u
„w÷t÷ ™t¾ðt {tkzât. (25) íÞth …Ae ƒúñt™kŒ y™u r™íÞt™kŒ {wr™yu EþthtÚte «uhýt
fhe ‚u Ú te ËtÄw y tu u y u …ý r…[ftheytu ðzu hk „ Atk x e™u Ëðu o ™ u ÷t÷ fhe ŒeÄt. (26)
Ëtu{÷trŒ …t»toŒtuyu …ý ©enrh W…h ðthkðth ¾tuƒt ¼he™u „w÷t÷ Wztzâtu ‚uÚte ©enrh
…ý ÷t÷ yk„tuðt¤t ÚtE „Þt. (27) …Ae hk„Úte ¼ªòÞu÷ ðMºttuðt¤t y™u „w÷t÷Úte
÷t÷ ÚtE „Þu ÷ tk ™u º ttu ð t¤t ©enrh, ‚u ytu x ÷t W…hÚte ™e[u Q‚he™u ƒú ñ t™k Œ y™u
r™íÞt™kŒ {wr™ytu W…h hk„ Wztze™u nËðt ÷tøÞt. (28) ‚uÚte yf¤tE™u r™íÞt™kŒ Mðt{e
„w÷t÷™e {qXe ¼he™u ©enrh™t {w¾th®ðŒ W…h ™t¾ðt ÷tøÞt íÞtk ‚tu {wõ‚t™kŒ {wr™yu
‚íft¤ íÞtk ytðe™u ‚u{™u ðtÞto. (29) …Ae {wfwkŒ ƒúñ[the ÷tÔÞt n‚t ‚u ÷t÷ hk„ ¼hu÷tu
½ztu {wõ‚t™kŒ {wr™yu ©enrh W…h huze ‚u{™u ™ðhtðe ŒeÄt. ©enrh™u ytðwk M™t™ fhtððwk
‚u ƒeòytu {txu yr‚Œw÷o¼ Au. (30) ©enrhyu …ý {wõ‚{wr™™e W…h hk„ ™tÏÞtu y™u
{tu„ht™e f¤e Ë{t™ Œk‚…krf‚ðt¤t ƒúñt™kŒ {wr™™wk {w¾ „w÷t÷Úte ÷ª…e ŒeÄwk (31-33)
yux÷u …Ae Ëw¾t™kŒ, y¾kzt™kŒ, ƒwÂØ{t™ y™u ÞwÂõ‚ðt¤t r™»fw¤t™kŒ, ¿tt™e [i‚LÞt™kŒ,
…q ý to ™ k Œ , f] … t™k Œ , Þtu „ ehts yŒT ¼ w ‚ t™k Œ , ytí{t™k Œ , ËŒt™k Œ , yu f ©enrh{tk s yu f

áÂüðt¤t rs¿ttËt™kŒ ð„uhu {wr™ytu ‚Útt yLÞ ¼õ‚s™tuyu …ý, …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u
{t™ yt…™tht ©enrh W…h yr‚þÞ hk„ y™u „w÷t÷ Wztzâtu. (34) …Ae {wr™ytuyu Ë{Úto
©enrh™e r…[fthe …ý Ae™ðe ÷eÄe. ‚uÚte ©enrh ÷ßò™u Äthý fhðt Y… ÷e÷t fhe™u
íÞtkÚte …tu‚t™t W‚thu s‚t hÌtt. (35) nu hts™T ! yt «{týu ©enrh™u s‚t òuE™u,
yt™kŒt™kŒ {wr™yu yt„¤ ytðe™u …qAÞwk fu Mðtr{™T ! r™»fk[™ yuðt yt ‚{tht ËtÄwytu
y™u nrh¼õ‚tuÚte ‚{u …ht¼ð …tBÞt fu ™nª ? (36) nu hts™T ! {wr™ yt «{týu …qA‚t
n‚t yuðt{tk ©enrh™t Ëuðftu íÞtk ytðe …ntUåÞt. (37) ‚u{tk Ëtu{÷t¾t[h, ¼„wS,
™tòòu„eyt, ðehtS, Ëwht¾t[h, h‚™S, ¼e{tS, {wfwkŒ ƒúñ[the, sÞt™kŒ ðýeo ð„uhu
n‚t. (38) ‚u{™e …tA¤ Sðt¾t[h, ðM‚t¾t[h, ŒtŒt¾t[h, yu¼÷¾t[h, n‚t. yt
ƒÄt ©enrh™e Ë{e…{tk ytðe …ntUåÞt. (39) yt ƒÄt ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu «¼tu !
yt r¼ûtwf suðt íÞt„eytuÚte ‚{u þwk ¼Þ …t{tu Atuu ! [t÷tu, yt…ýu ‚u {wr™ytu™u ‚tu n{ýtk
s S‚e ÷eþwk. (40) nu hts™T ! …t»toŒtuyu yt «{týu M‚wr‚…qýo «tuíËtrn‚ fÞto ‚uÚte
¼õ‚ðíË÷ ©enrh VheÚte {wr™s™tu ËtÚtu hk„ h{ðt ‚iÞth ÚtÞt. (41-42) ƒnu[h,
„tu … e¼è, ÷t÷S, ¼„ðt™S, ht{[k ÿ y™u yLÞ Âîòu y u hk „ ¼hu ÷ t ½ýt Ëtu ™ t™t
½ztytu ðthkðth íÞtk ÷tðe™u {qfðt ÷tøÞt y™u yLÞ ¼õ‚s™tuyu „w÷t÷™t ½ýt Z„÷t
fhðt {tkzât. (43-44) {wr™©uc {nt™w¼tðt™kŒS yt òýe „Þt ‚uÚte ‚u{ýu ƒúñt™kŒ
‚Útt r™íÞt™kŒ {wr™™u ðt‚ fhe íÞtk ‚tu, hk„ ™t¾tu, „w÷t÷ ™t¾tu yu{ Wå[ MðhÚte ƒtu÷‚t
Ëtu{÷t¾t[h ytrŒ …t»toŒtu y™u y¼Þ ytrŒ htòytuÚte ðuÂü‚ ©enrh ‚u hk„ h{ðt™t
MÚtt™ Ë{e…u ytðe …ntUåÞt. (45) hk„Úte ÷t÷ ÚtÞu÷t ¼ªòÞu÷tk ðMºttuðt¤t, „w÷t÷Úte
ht‚t {w¾f{¤ðt¤t, ntÚt{tk Ëtu™t™e r…[ftheðt¤t, Mð‚kºt, ƒútñý¼q»tý, fkX{tk …w»…™t
nth …nuhu÷t, {ŒtuL{‚T ntÚte suðe [t÷ðt¤t y™u fÁýtÚte ¼hu÷tk ™uºttuðt¤t ©enrh n‚t.
(46) nu hts™T ! {u½ su{ ðtŒ¤tu ðzu s¤ ðhËtðu ‚u{ ƒúñt™kŒtrŒ Ë{„ú {wr™ytu, ©enrh
y™u ‚u{™t …t»toŒtu W…h …tu‚…tu‚t™e r…[ftheytu ðzu hk„™e hk„e™ ð]Âü fhðt ÷tøÞt.
(47-48) …Ae ©enrh y™u ‚u{™t …t»toŒtu W…h yƒe÷ „w÷t÷™e ð»tto fhe íÞth ƒtŒ
‚u {wr™ytu Ëtu{÷t¾t[h™t {w¾ W…h ƒ¤sƒheÚte „w÷t÷ [tu…zðt „Þt ‚ux÷t{tk ‚tu
©enrhyu yf¤tE™u ‚u {wr™ytu W…h ¾qƒ hk„ y™u „w÷t÷ ™t¾e™u ‚u{™u ÔÞtfw¤ fhe
{qõÞt. (49) ‚uÚte «¼w™t …t»toŒtu yt hk„¢ezt{tk {wr™ytu ntÞto y™u ©enrh s SíÞt Au
yu{ ‚u {wr™ytu™u fne™u …Ae (50) ‚u{™tk {M‚ftu W…h …tk[ «fth™t hk„ huze™u ‚u{™t
{tUZtytu W…h „w÷t÷ [tu…zðt ÷tøÞt. (51) ‚uÚte ƒúñt™kŒtrŒ {wr™ytuuyu …ý ©enrh™t
‚u Ëðuo …t»toŒtu™u hk„ ‚Útt „w÷t÷Úte h„ŒtuéÞt ‚u ð¾‚u Ëðo {wr™ytu ‚Útt …t»toŒtu™tk {tkfzt
suðtk {w¾ òuE™u ©enrh nËðt ÷tøÞt. (52) …Ae ©enrhyu yu¼÷¾t[h, Sðt¾t[h
‚Útt [tu…tË hnu÷ yLÞ ¼õ‚s™tu W…h VheÚte hk„ y™u „w÷t÷ Wztzâtu. (53) íÞth …Ae
Ëðu o {w r ™ytu ™ u …tËu ƒtu ÷ tðe™u ©enrh ‚u { ™u «u { …q ð o f ¼u x ât y™u ‚u Ú te {w r ™ytu …ý
…tu‚t™t sL{™u ËV¤ {t™ðt ÷tøÞt. (54) nu hts™T ! ‚u hk„tuíËð™tk Œþo™ fhðt {txu
rð{t™{tk ytðu÷t ŒuðŒuðeytu™t {w¾™u …ý ©enrhyu yt «{týu Wztzu÷tu hk„ y™u „w÷t÷
M…~Þto. (55) [thuÞ ƒtsw yt hk„ y™u „w÷t÷ s{e™ W…h …zðtÚte íÞtk™e Ë{„ú ¼qr{
hk„„w÷t÷™t ftŒð{Þ ƒ™e „E y™u Ÿ[u „w÷t÷ QzðtÚte y¼Þhtò™e nðu÷eytu …ý
÷t÷ ƒ™e „E. (56) …Ae y¼Þhtò yï ÷tÔÞt ‚u W…h Ëðth ÚtE ©enrh íÞtkÚte
…tu‚t™t Ëuðftu ËtÚtu ½u÷t ™Œeyu …ÄtÞto. (57-58) ©enrhyu íÞtk M™t™ fhe™u ™ðtk ðMºttuu
Äthý fÞtO y™u …Ae ½tu z u ï th ÚtE™u ¼õ‚s™tu ËtÚtu VheÚte y¼Þhtò™t Œhƒth{tk
…ÄtÞto. …Ae íÞtk ƒútñýtu, ËtÄw-ƒúñ[theytu ‚Útt …t»toŒtu™u s{tze™u sBÞt y™u …tu‚t™t
W‚thu ytÔÞt. (59) nu hts™T ! yu¼÷¾t[h™t Œhƒth{tk yt «{týu r™íÞ ™ðe ÷e÷t
fh‚t y™u WŒth feŠ‚ðt¤t ©e Ënò™kŒ Mðt{e™e yt ÷e÷tytu™u su ¼õ‚ r™íÞ Võ‚ fnu
yÚtðt Ëtk¼¤u ‚tu …ý ‚u ƒk™u sýt ™thtÞý{wr™{tk yð~Þ ¼Âõ‚ðt¤t ÚttÞ Au.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhf]‚ hk„tuíËð r™Y…ý ™t{u [tuÚttu yæÞtÞ Ëk…qýo >>4>>
yæÞtÞ - 5
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! nðu y¼Þ®Ën htò™u, ©enrh™u rð»tu Ä{o
‚Útt ¼Âõ‚™e ð] Â Ø fu ð e he‚u ÚtE ‚u ™ e fÚtt nw k ‚{™u fnw k Aw k ‚u ‚{u Ëtk ¼ ¤tu (2)
ËqÞo™thtÞý su{ Ÿ[t WŒÞt[¤™u …t{u ‚u{, ‚u s rŒðËu {æÞtö …Ae, ©enrh Ë¼t{tk
ytðe™u …tu‚t™t Ÿ[t ®ËntË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (3) ©enrh™e [thuƒtsw íÞt„e y™u
„]nMÚt ¼õ‚s™tu ƒuXt n‚t. yu¼÷¾t[h, ‚u{™t …wºt ŒtŒt¾t[h Ërn‚ ©enrh™e ËL{w¾
ƒuXt. (4) {wf‚t™kŒtrŒ {tuxt Ëk‚tu™wk {tntíBÞ fnu‚t yuðt «¼w ©enrh™u, yu¼÷¾t[hu
Œkzð‚T «ýt{ fhe™u ntÚt òuze™u fÌtwk fu, (5) yu¼÷¾t[h fnu Au - nu «¼tu ! yt… ËtÄw
y™u ƒúñ[theytuyu Ërn‚ [t‚w{toË …ÞO‚ {thu ½uh s hntu. nwk ©Øt…qðof r™íÞu yt…™e
Ëuðt fheþ (6) {wr™s™tuyu Ëuðu÷t yt…©e™tk Œþo™ fhðt™u {tÁk {™ r™íÞ RåAu Au. {txu
yt… {wr™s™tu ËtÚtu ynª {thu ½uh s hntu. (7) nwk ‚{™u ðu[tý ÚtE „Þu÷tu ‚{thtu Ëuðf
Awk y™u yt… Ë{Úto {tht Mðt{e Atu. ‚uÚte ŒÞt fhe™u yt… {the «tÚto™t™tu Mðefth fhtu.
(8) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu y¼Þhtòyu þwØ¼tðÚte «tÚto™t
fhe yux÷u ‚u{™e «þkËt fhe™u ©enrhyu ‚u{™u fÌtwk fu, (9) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu hts™T
! ‚{tht þwØ ¼tð™u nwk òýwk Awk. {txu ‚{thtu {™tuhÚt sYh ËV¤ Útþu ‚u{tk ËkþÞ ht¾þtu
™rn. (10) nu hts™T ! ßÞtk ËwÄe ‚{the RåAt nþu íÞtk ËwÄe {wr™ytuyu Ërn‚ nwk ynª
‚{tht ½uh s hneþ. y¼Þhtò™u yt «{týu fne™u …Ae Œuþtk‚hÚte ytðu÷t ¼õ‚s™tu™u
©enrh fnuðt ÷tøÞt fu, (11) nu ¼õ‚s™tu ! nðu Ëðthu ‚{u Ëti …tu‚…tu‚t™t ½hu òytu
y™u nu ‚…Mðe {wr™s™tu ! ‚{u Ëti MðMÚt ÚtE™u ynª htsŒhƒth{tk s r™ðtË fhtu. (12)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu yt¿tt yt…e ‚uÚte ƒesu rŒðËu
«¼t‚u, Œuþtk‚hÚte ytðu÷t ¼õ‚s™tu {wr™ytu™u ‚Útt ©enrh™u «ýt{ fhe™u Ëti …tu‚…tu‚t™u
„t{ sðt ™eféÞt (13) …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrhyu {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu™u fÌtwk fu, nu Ëk‚tu
! suðe ykƒhe»t htò™u f]»ý™u rð»tu ¼Âõ‚ n‚e ‚uðe s yt y¼Þhtò™u {thu rð»tu áZ
¼Âõ‚ Au (14) y™u ‚u{™u {tht ËkƒkÄe Ëuðt- ftÞtuo{tk ©Øt …ý ¾qƒ Au, ð¤e ‚u Ë{Úto
htòyu {™, ft{ y™u ÷tu¼™u ðþ fÞto Au y™u ‚u Œt™e …ý Au. (15) ð¤e ‚u r™{to™e
Au, ÄiÞoðt™ Au, ËíÞðtŒe Au, {íËh hrn‚ Au, Sð Eïh™tk MðY…tu™t ¿tt™ðt¤t Au,
Ëí…wÁ»ttu™wk ËL{t™ fh™tht Au. ðihtøÞðt™ Au (16) ð¤e ‚u MðÄ{o{tk áZ Au, f]»ý™e
«r‚rŒ™ «u{Úte ¼Âõ‚ fhu Au, {txu ði»ýðtu{tk y„úuËh Au (17) ð¤e ‚u{™e ƒu …í™eytu,
…wºt ŒtŒt¾t[h y™u sÞt, ÷r÷‚t ytrŒ …wºteytu yt Ëðuos™tu, nwk su{ htS Úttô ‚u{
r™hk‚h ð‚uo Au. (18) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu r™»…t… ! yt «{týu y¼Þhtò™t
‚Útt ‚u{™t …wºttrŒf fwxwkƒ™t ËŒT„wýtu ƒúñt™kŒtrŒ {wr™ytu yt„¤ Ëw…uhu ðýoðe™u ‚u{™u
htS fhðt ©enrh ‚u ™„h{tk ðMÞt (19) ©enrh™e ËtÚtu {wr™s™tu …ý íÞtk hÌtt y™u
‚u y tu «¼w ™ tk Œþo ™ -M…þto r ŒfÚte «r‚rŒ™ yr‚ yt™k Œ …t{‚t n‚t.
(20) ð¤e r™{o ¤ {™ðt¤e sÞt y™u ÷r÷‚t ™t{™e y¼Þhtò™e …w º teytu ™ u …ý
©enrh™u rð»tu ËŒtÞ y™LÞ ¼Âõ‚ n‚e. (21-22) ËŒT„wýtu™t …tºt yuðt ‚u y¼Þhtò™u
r™íÞu Ëí…w Á »ttu ™ t Ëk „ Úte, ¼„ð‚T f Útt©ðýÚte, ¼„ðt™™e yt¿tt{tk ËŒtÞ ð‚o ð tÚte
¼„ðt™ ©enrh{tk rŒ™«r‚rŒ™ ¼Âõ‚ ð]ÂØ …t{‚e n‚e y™u ‚uÚte ©enrh y¼Þhtò™u
ðþ ÚtE™u íÞtk hÌtt. (23) [i º t Ëw Œ ™ð{e™t htu s ¼„ðt™™tu «t„xârŒ™ ntu ð tÚte
y¼Þhtòyu ‚u rŒðËu rðrÄ…q ð o f ¼„ðt™™e {nt…q ò fhe. (24) rðrðÄ «fth™t
W…[thtuÚte …qòÞu÷t ©enrhyu y¼Þhtò™u …tu‚t™t MðY…{tk {íMÞ-fåAtrŒf yð‚thtu™wk
Œþo™ fhtÔÞwk. (25-28) ™ðe™ {u½ Ë{t™ ~Þt{, …e‚tkƒhÄthe, rfþtuh{qŠ‚, {™tunh,
fýo{tk fwkz¤ Äthý fhu÷t, {w„xÄthe, ƒtswƒkÄ y™u fztkÚte {™tunh ¼wòytuðt¤t, [thuÞ
nM‚{tk þk¾, [¢, „Œt y™u …ÈÄthe hnu÷t, ÓŒÞ{tk ©eðíË r[nT™ðt¤t, ¾qƒ …wÛÞþt¤e,
¼õ‚tuyu y…oý fhu÷ ‚w÷Ëe r{r©‚ …w»…™e {t¤tytu {tÚttÚte …„ ËwÄe Äthý fhe hnu÷t,
[kÿ™e ftÂL‚ Ë{t™ r™{o¤ntMÞu Þwõ‚, fhtuztu ËqÞo™t ‚usÚte …ý yrÄf «ftþ{t™, y™u
…tu‚t™t ½ýt Ëuðftu ðzu «u{Úte Ëuð™ fht‚t yð‚thtu™u Œu¾tzât. (29) nu ™]… ! yÂø™{tk
su{ ßðt¤t ÷e™ ÚtE òÞ ‚u{ yt Ëðuo yð‚thtu, y¼Þhtò™t Œu¾‚tk s, ©enrh{tk ÷e™
ÚtE „Þt. (30) ‚u ð¾‚u ©enrh™e f]…tÚte s y¼Þhtò™u MðÞk «rËØ ÞþtuŒt™kŒ ©ef]»ý
¼„ðt™™wk Œþo™ ÚtÞwk. (31) ‚u ¼„ðt™ ƒu ntÚt ðzu {™tunh {tuh÷e ð„tz‚t, huþ{e
…e‚tkƒhÄthe, nth Äthý fhu÷t, ~Þt{{u½ Ë{t™ ftÂL‚ðt¤t, Y… ÷tðÛÞ ‚Útt þtu¼t™t
Ät{Y…, ‚Útt htÄtS™t {w¾[kÿ™u òu™tht n‚t. (32) nu hts™T ! su{ {íMÞtrŒ yð‚thtu
©enrh{tk ÷e™ ÚtÞt ‚u s «{týu ÞþtuŒt™kŒ ©ef]»ý …ý ©enrh™e RåAtÚte ©enrh{tk ÷e™
ÚtE „Þt. íÞthu ‚u ©ef]»ý™t …ý fthý {q¤ MðY… ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u òuE™u
y¼Þhtò …tu‚t™u …qýoft{ {t™ðt ÷tøÞt. (33) …Ae ËkƒkÄeytuyu Ërn‚ y¼Þhtòyu
«u{…qðof ©enrh™e yth‚e W‚the y™u íÞthƒtŒ M‚wr‚ fhe™u ytŒh…qðof ™{Mfth fÞto.
(34) …Ae ©enrh y™u ‚u{™e …tA¤ y¼Þhtò ‚Útt Ëtu{÷t¾t[h RíÞtrŒ …t»toŒtu ‚u
Ë¼t{tkÚte QXe™u ©enrh™t W‚thu …ÄtÞto. (35) …qýoft{ yu¼÷¾t[h, Yze ƒwÂØðt¤t
ŒtŒt¾t[h, ‚Útt …wºte sÞt ytrŒf Ëðo ËkƒkÄes™tu ¼„ðt™™e «r‚rŒ™ Ëuðt fh‚t n‚t.
(36) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - yt «{týu ©enrh ÷e÷t fh‚tk y™u y¼Þhtò™u yuftkr‚f
Ä{o™tu ƒtuÄ yt…‚tk yt…‚tk, «ƒturÄ™e yuftŒþe ytðe. (37) ‚u rŒðËu ©enrhyu Ëðthu
«t‚:ft¤{tk ¼„ðt™™tu WíËð fÞtu o y™u …Ae ¢tu Ä ™tþf ¼„ðt™ ©enrh Ë¼t{tk
rƒhts{t™ ÚtÞt y™u y¼Þhtò™u fnuðt ÷tøÞt fu, (38) ©enrh fnu Au - nu ™]… !
[¢ð‚eo htòytu™u …ý su™tk Œþo™ Œw÷o¼ Au yuðt yt ƒÄt {wr™ytu ‚{tht Ëk‚tu»t™u {txu,
‚{tht yt Œhƒth{tk [t‚w o { tË …ÞO ‚ hÌtt. (39) nðu nw k ‚u {w r ™ytu ™ u Œu þ tk ‚ h{tk
{w{wûtwytu™t fÕÞtý™u {txu rð[hý fhðt {tuf÷eþ fu{ fu yu Ëk‚…wÁ»ttu s yt ËkËth{tkÚte
{™w » Þtu ™ tu WØth fh™tht Au . (40) ð¤e ƒeò Œu þ tu { tk hnu ÷ t ¼õ‚s™tu …ý {tht
Ë{t„{™e ðthkðth «‚eûtt fhe hÌtt Au ‚uÚte nwk nðu Ít÷tðtz Œuþ{tk (Ëtiðeh Œuþ{tk)
sEþ. (41) ‚{u ‚{tht ƒkÄws™tu Ërn‚ y®nËtrŒ r™Þ{tu™wk …t÷™ fhßÞtuu y™u suðtk
{thtk Œþo™ fÞtO Au ‚u™wk ðthkðth æÞt™ y™u „t™ fhßÞtuu. (42) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu ßÞucrs‚ hts™T ! yt «{týu ©enrhyu fÌtwk ‚u Ëtk¼¤e™u y¼Þhtò ‚u{™t
…wºttrŒftu Ërn‚ ðthkðth rð÷t… fhe™u ©enrh™u «tÚto™t fhðt ÷tøÞt fu, (43) nu «¼w
! y{u r™íÞ yt…™t {w¾th®ðŒ™tk Œþo™ fhe™u s Sðeyu Aeyu. nðu y{™u yt „]nY…
ykÄtht fqðt{tk ™t¾e™u yt… s‚t hnuþtu, ‚tu …Ae yt…u s„‚™t Sðtu™tu WØth fhðt
yð‚th Äthý fÞtuo Au ‚u™tu yÚto þtu ? (44) {íMÞtu™wk Sð™ su{ s¤ Au ‚u{ y{tÁk
Sð™ yt… Atu. ‚u yt… sþtu …Ae y{u þe he‚u Sðeþwk ? (45) nu ™thtÞý {wr™ ! òu
‚{thu Ít÷tðtz Œuþ{tk sðwk s ntuÞ ‚tu y{™u Ëðuo™u …ý íÞtk ‚{the ËtÚtu s ÷E òytu.
™rn ‚tu …Ae ‚{u ynª hntu fu{ fu y{u yt…™t ð„h r™ùu Sðe þfeþwk ™rn. (46) nu
«¼w ! y{u ‚{thtu rðÞtu„ Ën™ ™nª s fhe þfeyu. ‚uÚte y{u r™ùu ‚{the ËtÚtu s
ytðeþwk. (47) {thu yt htßÞ™e ®[‚t ™Úte fu{fu ‚u ‚tu {U yt…™u y…oý fhu÷wk Au. y™u
yÒtðMºttrŒ ‚tu y{u ßÞtk sEþwk íÞtk ‚{u yt…þtu s. fu{ fu ‚{u ‚tu y™k‚ ƒúñtkztu™wk
…tu»tý fh™tht Atu. (48) nu hts™T ! y¼Þhtò y™u ‚u{™t ËkƒkÄes™tu™wk ytðwk r™»f…x
ð[™ Ëtk¼¤e™u, ‚u™e ¼Âõ‚™u ðþ ÚtE™u ©enrh «ËÒt ÚtE™u ƒtuÕÞt fu, (49) nu y¼Þ!
‚{u ®[‚t Atuze Œtu. ‚{the ¼Âõ‚Úte ‚{u {™u ðþ fÞtuo Au y™u ‚{tht yuftkr‚f Ä{oÚte
nwk «ËÒt ÚtÞtu Awk. (50) y™u ‚uÚte ‚{tht yt Œhƒth{tk nwk r™ùu s r™hk‚h r™ðtË fheþ.
ƒeò Œuþ{tk hnu÷t ¼õ‚s™tu™t htS…t {txu nwk ƒesu sE™u …ý ðthkðth ynª s …tAtu
ytðeþ. (51) nu r™»…t… hts™T ! ‚{u y™u ‚{tht …wºttrŒfu Œk¼u hrn‚ ¼Âõ‚Úte r™ùu
{™u yíÞk‚ ðþ fhe ÷eÄtu Au. nwk yt Ët[wk s fnwk Awk. (52) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu ßÞu c rs‚ hts™T ! yt «{týu ©enrh …tËu Ú te ðhŒt™ {u ¤ ðe™u y¼Þ®Ën htò
y™u ‚u™t ËkƒkÄeytu yr‚ n»to …tBÞt y™u Ä{o™kŒ™ ©enrh …ý ‚u{™t Œhƒth{tk s
Ëw ¾ …q ð o f r™ðtË fhe™u hÌtt …Ae íÞtk yk Œ h™t ytu h zt{tk ©enrhyu yu f Ëw k Œ h
®ËntË™{tk htÄtf]»ýŒuð™e MÚtt…™t fhe. y¼Þhtò yuf Yze ƒwÂØðt¤t ƒútñý …tËu
‚u ™ e r™íÞ Ëu ð t fhtð‚t n‚t.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu y¼Þhtò™u ðhŒt™ ytÃÞwk yu ™t{u …tk[{tu
yæÞtÞ - 6
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tu‚t™t ¼õ‚™u ðh«Œt™ fh™tht ¼„ðt™™tu
yr‚©u c hts„] n {tk ËŒt r™ðtË ÚtðtÚte «ÏÞt‚ ‚u ™„h™t s™tu ™ t ½u h ½u h {ntu í Ëð
QsðtÞtu . (2) ¼„ðt™ ©enrhyu Ëtu { trŒ …t»to Œ tu ™ e ËtÚtu ‚u ™„h{tk «íÞu f MÚtt™u
rð[he™u ‚u ™„h™t s™tu™u {nt¼tøÞþt¤e ƒ™tÔÞt. (3) õÞthuf {wr™ y™u „]nMÚttuÚte
ðuÂü‚ ©enrh, Ÿ[t htuÍt ½tuzt W…h ƒuËe™u, s{ýt ntÚtu ÷„t{ …fze™u {wr™ ytrŒf™u
htS fhðt {txu, ÷tkƒt hM‚t W…h yï™u Œtuztð‚t n‚t. (4) õÞthuf ©enrh …tu‚t™t
…t»toŒtu™e yt„¤ {t„o{tk yï™u Äe{u Äe{u [÷tðe™u ‚u{™e «þkËt fh‚t n‚t. ‚tu õÞthuf
©enrh, „s„r‚Úte …„…t¤t [t÷e™u …]Úðe™u …tu‚t™t [hýr[nT™tuÚte ykrf‚ fh‚t n‚t.
(5) õÞthuf ftuEf ¼õ‚s™™u {tkŒt òýe™u, …w»…tu™t nth Äthý fhu÷t ©enrh y¼Þhtò™u
½uhÚte ‚íft¤ ‚u ¼õ‚™e ¾ƒh ftZðt ‚u™t ½uh s‚t. (6) ŒÞt¤w ©enrh ‚u {tkŒt ¼õ‚™u
Œþo™ yt…e …Ae íÞtkÚte ½u÷t ™Œeyu sE íÞtk M™t™ fhe™u íÞtkÚte htsŒhƒth{tk ytð‚t
n‚t. (7) nu hts™T ! …Ae Ëk‚tu™tk ËUfztu {kz¤tu ƒtkÄe™u ©enrhyu ‚u{™u Œuþtk‚h{tk rð[hý
fhðt {txu {tufÕÞt (8) y™u …tu‚u, y¼Þ¾t[h ‚Útt ‚u{™t ËkƒkÄes™tu™u yt™kŒ …{tz‚t,
«r‚rŒ™ Ëðthu ƒútñý …tËu fÚtt fhtð‚t Útft, …tu‚t™e yûthytuhze{tk Ëw¾uÚte r™ðtË
fh‚t n‚t. (9) yuf rŒðË htºtu yËwhtuyu {tuxtu W…ÿð fÞtuou ‚uÚte …tu‚t™t Ëuðftuyu Ërn‚
©enrh ‚u htºtu „Z…whÚte ‚íft¤ ™ef¤e „Þt. (10) ©enrh ƒesu rŒðËu nt÷th Œuþ™u
WÕ÷k½e™u, [tuÚtu rŒðËu ðt„z Œuþ{tk …ntUåÞt. (11) nu hts™T ! …tk[{u rŒðËu ðt„z Œuþ™u
ytu¤k„e™u Aêu rŒðËu ©enrhyu r™¼oÞ Útft fåA Œuþ{tk «ðuþ fÞtuo. (12) íÞtk su su
„t{tu{tk …tu‚t™t ¼õ‚s™tu ðË‚t n‚t íÞtk ƒÄu ©enrh yuf {tË ËwÄe rð[Þto. (13) …Ae
su Ëhtuðh{tk Œût…wºttuyu ™thtÞý™e ythtÄ™t fhe™u ƒúñÄt{™e «tÂó fhe n‚e ‚u ™thtÞý
Ëhtuðh™t ™t{™t ‚eÚto{tk ©enrh „Þt. (14) íÞtk ©enrhyu M™t™ fÞwO, fÕÞtýfthe ©e
rð»ýw™tk Œþo™ fÞtO y™u ƒútñýtu™u Œt™ ytÃÞtk. ‚u Ëhtuðh‚xu ©enrh A rŒðË hÌtt.
(15) …Ae íÞtk r™ðtË fh‚t …tu‚t™t ¼õ‚tuyu ©enrh™e …qò fhe y™u …Ae Ët‚{u rŒðËu
©enrh íÞtkÚte ™eféÞt. (16) hM‚t{tk su su {™w»Þtu {éÞt ‚u{™tk …t…tu™tu ™tþ fhe™u
©enrh «rËØ ¼ws™„h{tk …ÄtÞto. (17) ƒnw ð¾‚u ©enrh™u ytð‚t Ëtk¼¤e™u ËwkŒhS
‚Útt „k„tht{ ytrŒf ¼õ‚s™tu ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (18) ©enrh™u …tu‚t™e Ë{ût
òu‚tk s, ™uºttu{tk n»tto©wðt¤t ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚ fhðt ÷tøÞt.
(19) Ëðuo ¼õ‚tu™tu ÞÚttÞtuøÞ Ëífth fhe™u ©enrh, ËwkŒhS™u ½uh …ÄtÞto íÞtk ËwkŒhSyu
©enrh™e …q ò fhe y™u ©enrh «er‚…q ð o f íÞtk r™ðtË fhe™u hÌtt. (20) Ëw k Œ hSyu
«¼tðÞwõ‚ ©enrh™wk ytr‚ÚÞ fÞwO ‚uÚte ‚uytu Ëk‚t… hrn‚ ÚtE „Þt y™u «u{…qðof ‚u
«¼w™tk Œþo™ fhe™u ‚uytu nr‚ n»to …tBÞt. (21) ¼ws{tk ËwkŒhS™t r{ºt hðS ™t{u yuf
W¥t{ ðiã n‚t. nu r™»…t… hts™T ! «¼wyu ‚u hðS Ët{wk f]…táÂü fhe. (22) y™u ‚u
áÂü{tºtÚte s ‚u™t{tk y÷tirff þÂõ‚ ytð‚tk, ‚u yLÞ {™w»Þtuu™tk yk‚h{tk «ðuþ fhe™u
‚u{™t ËkfÕ…tu òýe™u, Ëðo {™w»Þtuu™u ËkfÕ…tu fnu‚t. (23) …Ae ðiã©uc hðS «íÞu
©enrh ƒtuÕÞt fu nu ƒwÂØ{t™T ! ‚{thu ftuE ft¤u …t¾kze yuðt si™ {t„o™u y™wËh‚t …wÁ»t™t
yk‚:fhý{tk «ðuþ fhðtu ™rn. (24) y™u òu yuðt ™tÂM‚f™t yk‚h{tk ‚{u «ðuþ fhþtu,
‚tu ‚u s Ë{Þu ‚{tÁk yt Ët{ÚÞo ™tþ …t{e sþu. (25) …Ae Ëtiht»xÙ Œuþ™t ¼õ‚tuyu
…tu‚t™u íÞtk …Äthðt ©enrh™u yr‚ «tÚto™t fhe. ‚uÚte ©enrh ¼wsÚte ™ef¤e™u Ëtiht»xÙ{tk
ytðu÷t y„ºttE „t{u …ÄtÞto. (26) íÞtk …ðo‚¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tuyu yr‚n»to…qðof
©enrh™e …q ò fhe. ©enrhyu íÞtk sL{tü{e™tu {ntu í Ëð fÞtu o . (27) ™ð{e™t htu u s
Ä{o™kŒ™ ©enrhyu …thýtk fÞtO. y™uf ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u «ýt{ fÞto. íÞthƒtŒ ©enrh
y„ºttEÚte ™eféÞt. (28) Ëtiht»xÙ Œuþ™t „t{tu„t{ yuf yuf {tË ËwÄe rð[hý fhe™u
©enrh «rËØ frhÞtýt „t{u …ÄtÞto . (29) ‚u „t{Úte W¥thrŒþt{tk …q ð o ‚hV™t
s¤«ðtnðt¤e ft¤w¼t ™t{™e ™Œe{tk ©enrhyu {wr™ytu Ërn‚ ½ýe ð¾‚ M™t™ fhu÷wk
Au. (30) íÞtk {fðtýt ft¤t ¼õ‚™u ½uh ©enrh Q‚Þto y™u íÞtk™t htò Œunt¾t[hu
©enrh™e …qò fhe. {u™ƒtE y™u {tkftƒtE ™t{™e Mºteytuyu …ý ©enrh™e …qò fhe.
(31) Œunt¾t[h™wk {t™ ðÄth™tht ©enrh W¥thrŒþt ‚hV òu‚t n‚t yux÷t{tk s ‚u
‚hVÚte þ‚t™kŒ {wr™ ‚u „t{{tk ytðe …ntUåÞt. (32) ™e÷{u½ Ë{t™ þheh™e ftkr‚ðt¤t
sxtÄthe, ht‚tk ™uºttuðt¤t, ÷t÷f{¤ Ë{t™ [hý‚÷ðt¤t, ïu‚ Œk‚…kÂõ‚ðt¤t, …tfu÷t
®ƒƒV¤ Ë{t™ ÷t÷ yÄhtucðt¤t, {¥tntÚte suðe [t÷ðt¤t, …wcMfkÄtuðt¤t, ytò™ƒtnw,
rðþt÷ ¼t÷ y™u rðþt¤ ðût:MÚt¤ðt¤t ‚u þ‚t™k Œ {w r ™ n‚t. (33) ƒŒrhft©{Úte
ytð‚t ‚u {wr™™u òuE™u ©enrh ‚íft¤ …tu‚t™t ytË™ W…hÚte Q¼t ÚtE™u, ‚u{™e ËL{w¾
„Þt. (34) ƒt¤f su{ …tu‚t™tk {t‚t-r…‚t™u òuE™u n»toÚte Œtuzu ‚u{, ©enrh™u òuE™u
‚u þ‚t™kŒ {wr™ yr‚ n»to…qðof ©enrh™e ËL{w¾ Œtuzât y™u ‚u{™t [hýtu{tk …zât. (35)
«¼w ©enrh, ‚u {wr™™u ƒtÚt{tk ÷E™u {éÞt y™u …Ae ‚u{™u {™tunh …÷k„ W…h …tu‚t™e
Ët{u ƒuËtzât. …Ae ©enrhyu ‚u{™t fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. (36) «¼wyu þ‚t™kŒ {wr™™tu
Ëífth fÞtuo. …Ae ‚u {wr™ «¼wyu Ëwðýo™tu Útt¤ ¼he™u …Uzt-ƒhVe ytÃÞtk n‚tk ‚u sBÞt.
(37) …Ae ‚u {wr™yu {w¾ «ûtt÷™ fÞwO y™u íÞthƒtŒ þe‚¤ s¤…t™ fhe™u yr™{u»t
™Þ™u ©enrh™t {w¾th®ðŒ Ët{wk «u{…qðof òuE hÌtt. (38) …Ae f{¤™Þ™ ©enrhyu h{t,
„k„t, y{he, hr‚ ytrŒf ƒtEytu yt„¤ ‚u {wr™™e ½ýe «þkËt fhe. (39) ‚u Ë{Þ{tk
Ëuðf {tuf÷e™u ƒtu÷tðu÷t {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu, z¼tý ™„hÚte íÞtk ytðe …ntukåÞt. (40)
©enrhyu ‚u Ëðuo Ëk‚tu™tu ytŒhËífth fÞtuou y™u Ëðuo™u nu‚…qðof {éÞt. …Ae ‚u Ëðuo Ëk‚tu
þ‚t™k Œ S™u ™{Mfth fhe™u ‚u { ™u {éÞt. (41) ©enrhyu …ý ‚u Ëðu o {w r ™ytu ™ tu
ytŒhËífth fÞtuo y™u …Ae ‚u{™u …tu‚t™e …tËu s htÏÞt y™u …Ae {irÚt÷ Œuþ™t þ‚t™kŒ
{wr™ ‚tu, ©enrh™e s ƒeS {qŠ‚Úte ytfŠ»t‚ ÚtE, ßÞtk ©eS™e RåAt n‚e ‚u MÚt¤u sðt
frhÞtýt „t{Úte ™ef¤e „Þt. (42) y™u …Ae ©enrh …ý ‚u „t{ðtËeytu™u ƒnw yt™kŒ
…{tze™u íÞtkÚte Ëw¾…wh „t{u sðt ™eféÞt. (43) íÞtk A rŒðË htuftE™u «¼w Ëthk„…wh
…ÄtÞto . íÞtk ytðe™u ©enrhyu , …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu ™ u fÌtw k fu nu ¼õ‚tu ! ytð‚e ft÷u
yÒtfqxtuíËð Au. (44) ‚uÚte ‚u ƒútñý ¼õ‚tuyu ƒesu rŒðËu yÒtfqx {txu rðrðÄ «fth™tk
þtf y™u …fðt™ ƒ™tÔÞtk. (45) …Ae ‚u ƒútñýtuyu ¼„ðt™™u ™iðuã fÞwO y™u ƒ™tðu÷tk
‚u ‚u Ëðu o yr‚Ëw k Œ h y™u Ëw „ k Ä eŒth …fðtÒt™tu {tu x tu Z„ ©enrh «¼w Ë{ût fÞtu o .
(46) …Ae ©enrh ‚u{tkÚte {wfwkŒðýeoyu …ehËu÷ ƒnw «fth™tk þtf, …fðtÒt y™u ¼t‚
ytrŒ MðÞk sBÞt y™u ƒeò {wr™ytu, …t»toŒtu y™u yïËðthtu™u s{tzât. (47) íÞth …Ae
©enrhf]»ý ¼„ðt™ {wr™ytu™e ËtÚtu íÞtkÚte ™ef¤e™u, …týe {txu Ëw¾fthe htusft ™t{u
„t{{tk «Œtu»t Ë{Þu ytÔÞt. (48) íÞtk ftfwS y™u {t™®Ën ™t{u ƒu ûtrºtÞ ¼õ‚tuu,
rþðht{ y™u h½w™tÚt ™t{u ƒútñý ¼õ‚tuyu y™u neht¼tE ™t{™t ði~Þ¼õ‚u «u{…qðof
©enrh™e Ëuðt fhe. (49) …Ae ð¤tððt {txu ytðu÷t yt Ëðuo nrh¼õ‚tu™u, htusft
„t{™t Ëe{tzuÚte …tAt ðt¤e™u ©enrhyu íÞtkÚte yï™u ŒtuztÔÞtu. (50) íÞtkÚte ©enrh ƒtuÁ
„t{u ytÔÞt. íÞtk ht½ðS ™t{™t ðrýf ¼õ‚™e …qò yk„efth fhe™u íÞtkÚte ©enrh ƒwÄus
„Þt. (51) ‚u „t{{tk ©enrh™e «ËtŒe™t ƒu yÒtfýtu s{ðtÚte ¾tuzt¼tE, ‚uò¼tE,
nXe¼tE ð„uhu ûtrºtÞ ¼õ‚tu W¥t{ «u{÷ûtýt ¼Âõ‚ðt¤t ÚtÞt n‚t y™u …Ae ‚u{™t
Ë{t„{Úte ‚u{™e ¿ttr‚™t ƒeò {™w»Þtu …ý ¼Âõ‚ðt¤t ÚtÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh ƒwÄus …ÄtÞto yu ™t{u Aêtu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 6 >>
yæÞtÞ - 7
(1) ßÞucrs‚ htò …qAu Au - nu Âîs©uc ÔÞt…fuþ {wr™ ! ‚{u su ƒwÄus „t{ fÌtwk íÞtk
…nu÷tk ftuE ð¾‚ ©enrh ‚u Ëk…Â¥tðt™ ûtrºtÞ ¾tuzt¼tE™u ½uh …ÄtÞto n‚t ? (2) ð¤e
‚u{ýu yt…u÷t yÒt{tkÚte ©enrhyu yÒt™t {tºt ƒu fý s fu{ ¾tÄt ? ðÄw fu{ ™ ¾tÄt?
(3) y™u nu ËŒT „ w Á ! ƒeòytu Ú te ™ sE þftÞ ‚u ð t ƒŒrhft©{{tk þ‚t™k Œ {w r ™™u
©enrhyu õÞt MÚtt™fuÚte y™u þt {txu {tufÕÞt n‚t ? (4) nu «¼tu ! yt… ‚tu ËkþÞn‚to
Atu. ‚uÚte {tht W…h™t ËkþÞtu Œqh fhtu. (5) ©e ƒúñt™kŒ Mðt{e fnu Au - nu Âîshts
rþð»tuo! ßÞucrs‚ htòyu …qAu÷t yt ºtýuÞ «§tu™e «þkËt fhe™u ÔÞt…fuþ {wr™ n»to…qðof
‚u™tu W¥th fhðt ÷tøÞt. (6-7) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©enrh
™e÷fkX ðýeoY…u ‚eÚtoÞtºtt fh‚t fh‚t y™u Œuþ«Œuþtu{tk rð[h‚t Útft ŒiðRåAtÚte, …nu÷tk
yuf ð¾‚, …þwytu™u r«Þ y™u ÷ªƒzt ytrŒf ð]ûttuÚte {™tunh ÷t„‚t yt ƒwÄus „t{{tk
ytÔÞt n‚t. (8) ftr¤Þth {]„[{o™u Äthe hnu÷t, ‚…Mðeðuþu {ntí{t sýt‚t, ÷÷tx{tk
fw{fw{™tu [kÿf Ërn‚ Qæðo…wkzÙ r‚÷fðt¤t, sxtÞwõ‚, f]þ þhehðt¤t, ytu„ýeË ð»to™e
ðÞ™t, yr™{u » t ™Þ™tu ð t¤t, þw f S su ð t y™tËõ‚ y™u ftu E …ý ðM‚w ™ tu Ëk „ ú n ™rn
fhðtðt¤t ‚u ðýeo n‚t. (9) ¼qÏÞt ©enrh ‚u „t{{tk ¾tuzt¼tE ûtrºtÞ™t ½uh yÒtûtuºt
[t÷u Au ‚u{ Ëtk¼¤e™u ‚u{™u ½uh „Þt. (10) yÒt™e Þt[™t fh‚tk ©enrh™u Ët{tLÞ ËtÄw
òýe™u ‚u { ýu ƒnw sq ™ e ÚtE „Þu ÷ e sw ð th ftu X e{tk Ú te ftZe™u ðýeo ™ u yt…e. (11)
Œw„OÄÞwõ‚ ÷„¼„ yZeþuh sux÷e ¾tuhe swðth ÷E™u ðýeoyu ¾tuzt¼tE™u fÌtwk fu, nu
ƒwÂØ{t™T ! {the …tËu þtr÷„út{ Au. (12) ‚u{™u ™iðuã Ähtððt {txu {thu ÷tux™tu htux÷tu
½zðtu …zþu. …hk‚w yt òh™t htux÷t ™rn ÚttÞ. {txu htux÷t ÚttÞ ‚uðtu ftuE…ý y™ts™tu
÷tux {™u yt…tu. (13) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ðýeoyu yt «{týu fÌtwk
‚uÚte ¾tuzt¼tE ƒtuÕÞt fu, nu ƒúñ[the ! yt ð»tuo ‚tu Œwft¤ …zâtu Au, {txu yt swðth yt…wk
Awk. (14-15) nu ƒxwf ! {thu ‚{™u ƒeò yÒt™tu ÷tux yt…ðtu Au …ý swðth rËðtÞ ƒeswk
fkE …ý ™Úte. ‚{™u ƒeswk õÞtkÚte yt…wk ? nu hts™T ! ¾tuzt¼tE™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u,
ðýeo ‚u òh ÷E™u, ¾tuzt¼tE™t ytk„ýt{tk yuf ÷ªƒzt™t ð]ût™e AtÞt ™e[u ytux÷t W…h
ƒu X t y™u ‚u { ™e W…h f] … tr™r{¥tu sw ð th{tk Ú te ƒu Œtýt ðýeo sBÞt.
(16) ƒtfe™e swðth™t Œtýt ‚u ytux÷t W…h s hnuðt ŒE™u ðýeo MðY… ©enrh [t÷‚t
ÚtÞt. ©enrh swðth™t {tºt ƒu fý sBÞt n‚t ‚u™t …wÛÞu fhe™u ¾tuzt¼tE Ënfwxwkƒ
©enrh{tk y[¤ ¼Âõ‚ðt¤t ÚtÞt. (17) ¾tuzt¼tE™u yÒtŒt™ f{o™wk su V¤ {éÞwk ‚ux÷wk
ƒÄwk V¤ ƒeò ftuE™u {¤u ¾Ák ? - ™ s {¤u. (18) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu hts™T!
nðu yütk„Þtu„e þ‚t™kŒS ƒŒrhft©{{tk fuðe he‚u „Þt ‚u «§™tu W¥th nwk fnwk Awk ‚u
Ëtk¼¤tu. (19-20) yuf Ë{Þu ¼õ‚Œw:¾ n‚to ©enrhf]»ý ¼„ðt™u {™{tk ËkfÕ… fhe™u
þ‚t™kŒ {wr™™u «uhýt fhe ‚uÚte ‚u {wr™, ¼ws™„h{tk hnu÷t ©enrh™u ™{Mfth fhe™u
íÞtkÚte ‚íft¤, Ä™w»t{tkÚte Aqxu÷t ƒtý™e …uXu [t÷e ™eféÞt. ‚eðú ðu„Úte s‚t yt {wr™™u
òuE™u ƒÄt ¼wsðtËe s™tu …ý ytùÞo …t{e „Þt. (21) Ëðou o™t Œu¾‚tk s ‚u {wr™
¼ws™„hÚte ™ef¤e™u ½ýu Œqh ™ef¤e „Þt. …Ae Ëðuo s™tu™u ‚u {wr™ Œu¾t‚t ƒkÄ ÚtÞt
íÞthu ‚u Ëðuos™tu …tu‚…tu‚t™u ½uh …tAt ð¤e „Þt. (22) nu hts™T ! W¥th rŒþt{tk [t÷‚t
‚u {wr™ fux÷tf rŒðËu „k„tîth ™t{™t ‚eÚto{tk ytÔÞt …Ae íÞtkÚte …Âù{ rŒþt{tk [tÕÞt.
(23) íÞtkÚte …[tË ftuþÚte …ý Œqh [tÕÞt íÞthu yuf ð™ ytÔÞwk. ‚u ð™{tk ‚u{ýu yuf
Þtu„e™tu yt©{ òuÞtu. (24) íÞtk ð]ûttu™e zt¤eytu{tk …ûteytu rf÷rf÷tx fh‚tk n‚tk. ™Þ™
{™tunh y™u ‚…Mðes™tu™u yr‚r«Þ ‚u yt©{ n‚tu. (25) ‚u{tk þe‚¤ y™u Ëw„kÄeÞwõ‚
s¤ðt¤tk s¤tþÞtu n‚tk ‚uÚte ‚u h{ýeÞ ÷t„‚tuu n‚tu. íÞtk {™tunh ftr¤Þth {]„ n‚tk,
y™u V¤ …w»…™tu íÞtk …th ™ n‚tu. (26) Âîòu¥t{ þ‚t™kŒ {wr™yu ‚u yt©{{tk, yuf
{w { w û tw , f] » ý Œþo ™ ™e ÷t÷Ëtðt¤t, y‚e‚ yu ð t yu f ‚…Mðe™u òu Þ t. (27-28) ‚u
yt©{™e Ë{e…u htrºtðtËtu fhe™u ‚u {wr™ Ëðthu íÞtkÚte ™eféÞt. ‚u ºteË ftuË Œqh „Þt
íÞthu ‚u{™e yt„¤ [t÷‚e nrhf]»ý {nthts™e {qŠ‚ ƒtu÷e fu nu «þtk‚ {wr™ ! ‚{u ‚u
y‚e‚ ‚…Mðe™t yt©{{tk þt {txu ytÔÞt n‚t ? y™u nðu íÞtkÚte yt„¤ þt {txu òytu
Atu ? ‚u fntu. (29) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©e nrhf]»ýu yt
«{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u {wr™yu yt„¤ [t÷ðt™wk ƒkÄ fhe™u, ºteË ftuË …tAt Vhe™u, ËtÞkft¤u
‚u yt©{{tk Vhe …tAt ytÔÞt. (30) …qðuo fnu÷t ‚u ‚…Mðe, yr‚rÚtY… þ‚t™kŒS™u òuE
‚íft¤ …tu‚t™t ytË™ W…hÚte QXât y™u ‚u {wr™™tk [hýtu{tk …zât. (31) …Ae þ‚t™kŒ
{wr™™t [hýtu{tkÚte Q¼t ÚtE™u ‚u y‚e‚ Þtu„eyu þ‚t™kŒ {wr™™u ntÚt …fze™u Œ¼o™t
ytË™ W…h «u{…qðof ƒuËtzât. (32) …Ae ‚u Þtu„eyu þ‚t™kŒ {wr™™u fwþ¤ Ë{t[th
…qAe™u ‚u{™tu ytŒhËífth fÞtuo y™u ƒu ntÚt òuze™u rð™Þ…qðof ‚uytu þ‚t™kŒS™u fnuðt
÷tøÞt fu (33) ¼„ðŒT - Œþo ™ ™tu W…tÞ òý™th nu rðît™T ! ynª nw k ½ýtk ð»ttu o Ú te
¼„ðt™™tk Œþo™™e RåAtÚte, ƒeòytu™u Wîu„ ™ ÚttÞ ‚uðe ‚eðú ‚…ùÞto fÁk Awk. (34)
y™u {tht ‚…™t V¤Y…u Ëtûtt‚T rþðS suðt Þtu„e yuðt yt…™wk {™u Œþo™ ÚtÞwk Au. ‚uÚte
{™u ¼„ðŒT Œþo™Y… ¼„ðt™™e «tÂó ÚttÞ ‚u{ ‚{u fhtu. (35) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! ‚u ‚…Mðeyu ytðe he‚u «tÚto ™ t fhe ‚u Ú te nËe™u þ‚t™k Œ {w r ™yu ‚u
‚…Mðe™u ÞÚttÚto ¿tt™ ÚttÞ ‚uðe he‚u ‚u{™e yt„¤ ¼„ðt™ ©enrh ËkƒkÄe ðt‚tu fhe.
(36) ‚u™tÚte ‚u ‚…Mðe™u yk‚h{tk þtkr‚ ÚtE y™u ‚uÚte ‚u{ýu þ‚t™kŒS™u ÔÞtË…wºt
þwfŒuð òýe™u ‚íft¤ {t™ hrn‚ ÚtE™u ƒtuÕÞt fu nu Mðt{e ! nwk ‚{thtu ŒtË Awk. (37)
yt «{týu ‚u ‚…Mðe™e «tÚto™tÚte þ‚t™kŒSyu f]…t fhe™u, ‚u™u Wîð Ëk«ŒtÞ™t yr„Þth
r™Þ{tu™tu W…Œuþ fÞtuo. yt yr„Þth r™Þ{tu ÄthðtÚte ‚u ‚…Mðe™tk …t… {tºt ƒ¤e „Þtk
y™u …Ae þ‚t™kŒ {wr™ ‚u{™u fnuðt ÷tøÞt fu, (38) ©e þ‚t™kŒ {wr™ fnu Au - nu Þtu„e!
‚{u MðÂM‚ftË™u ƒu Ë tu , …Ae RrLÿÞtu ™ e ð] Â ¥tytu ™ u rð»tÞtu { tk Ú te …tAe ¾U [ e™u ‚{tht
r[¥t{tk ðt¤tu y™u ‚uÚte rðûtu…hrn‚ ÚtÞu÷t ‚{tht r[¥t{tk ©enrh™tk Œþo™ ‚{™u Útþu.
(39) nu hts™T ! þ‚t™kŒ {wr™yu fÌtt «{týu ‚u Þtu„eyu fÞwO. y™u ‚uÚte ‚u Þtu„e™u
yk‚áÂüÚte ‚íft¤ s ©enrh™u rð»tu Ë{trÄ ÚtE. (40) ‚uÚte ‚u{™t yk‚h{tk yr‚þÞ
«ftþ ÚtÞtu y™u ‚u «ftþ{tk ‚u{ýu Ä{o™kŒ™ ©enrh™tk Œþo™ fÞtO. (41-42) y™uf ËqÞo-
[kÿ fh‚tk …ý yrÄf ftkr‚ðt¤t, rfþtuh{qŠ‚, {w„x y™u fwkz¤Äthe, {™tunh, yt¼q»týtuÚte
y÷kf]‚, {qÕÞðt™ ðMºttu Äthý fhu÷t, y™k‚ …t»toŒtu ðzu ËuðtÞu÷t, {kŒntMÞÚte ¼õ‚tu™t
{™™u nh™tht, rþðƒúñtrŒf …ý su{™e M‚wr‚ fhu Au ‚uðt Ëðuoïh ¼„ðt™ ©enrh™wk
‚u{ýu Œþo™ fÞwO. (43) ‚u ‚…Mðe™t ÓŒÞ{tk yt «{týu ¼„ðt™™tk Œþo™ ÚtÞtk ‚uÚte ‚uytu
…tu‚t™u …qýoft{ {t™ðt ÷tøÞt. …Ae þ‚t™kŒ{wr™™e yt¿ttÚte ‚u ‚…Mðeyu ƒesu rŒðËu
«t‚:ft¤u ŒuníÞt„ fÞtuo. (44) ŒuníÞt„ …Ae ‚u ‚…Mðe rŒÔÞ ¼t„ð‚e ‚™w Äthý fhe™u,
rŒÔÞ rð{t™{tk ƒuËe™u, ©enrh™t yûthÄt{{tk „Þt. (45) yt{ ‚u ‚…Mðe™u yûthÄt{{tk
„r‚ fhtðe™u …Ae Vhe …tAt þ‚t™kŒ{wr™ íÞtkÚte ‚…Mðeytu™u r«Þ yuðe W¥thrŒþt{tk
[tÕÞt. (46) W¥th rŒþt{tk fux÷tf rŒðË [tÕÞt …Ae, þ‚t™kŒ {wr™, …tðo‚e™t r…‚t
rn{t÷Þ™e ‚¤uxe{tk ytðe …ntUåÞt. (47) íÞtk V¤Vq÷ðt¤tk rðrðÄ «fth™tk ð]ûttu ytðu÷tk
Au y™u {]„÷tk, ntÚte y™u ®Ën ð„uhu rðrðÄ «fth™tk …þwytu hnu÷tk Au. (48) íÞtk [thuÞ
ƒtsw Vh‚tk Vh‚tk, yuf søÞtyu þ‚t™kŒ{wr™™u íÞtk hnu÷e htsËu™t™tu ¼uxtu ÚtÞtu. {wr™yu
‚u Ëu™t™t htò y™u {kºte™u f]»ýtu…Œuþ fÞtuo y™u ‚u{™u ©enrh™t ytr©‚ fÞto. (49)
þ‚t™kŒ {wr™ ‚u htò y™u {kºte …tËu íÞtk ƒu rŒðË hÌtt y™u ‚u{™t Ëðuo ËkþÞtu Œqh fÞto
y™u …Ae ‚uytuyu …ý …tu‚t™wk …rh…qýo fÕÞtý ÚtÞu÷wk òýe™u ‚u {wr™™e …qò fhe. (50)
íÞthƒtŒ ËŒT„wÁ Œ÷wSyu …qðuo fnu÷t ð[™™wk M{hý fhe™u þ‚t™kŒ{wr™ íÞtkÚte ™ef¤e™u
ƒŒrhft©{ ‚hV „Þt y™u íÞtk hM‚t{tk yu f ™Œe ytðe. (51) ft¤t ¼{h su ð t
…týeðt¤e, rðþt¤ …xðt¤e, ƒnw ƒef ÷t„u ‚uðe y™u ‚u{tk su ftkE …zu ‚u …ÚÚth Ë{t™
ÚtE òÞ ‚uðe rþ÷t ™t{™e ‚u ™Œe n‚e. (52) ‚u rþ÷t ™Œe™t ËwkŒh rf™tht W…h Vh‚t
þ‚t™kŒ {wr™™u, rf™tht W…h™t „tuðt¤tuyu fÌtwk fu nu {wr™Lÿ ! yt ™Œe{tk ‚{u «ðuþ fhþtu
™rn, y™u òu fhþtu ‚tu r™rù‚…ýu ‚{u …t»ttý ÚtE sþtu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk þ‚t™kŒ {wr™™wk rþ÷t ™Œe «íÞu yt„{™ r™Y…ý ™t{u
Ët‚{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 7 >>
yæÞtÞ - 8
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! „tuuðt¤tuyu fnu÷tk ð[™tu™e …heûtt fhðt {txu
þ‚t™kŒ {wr™yu ‚u ™Œe™t s¤{tk …tu‚t™e ÷tfze ƒtu¤e. (2) ‚u ™Œe™t s¤Úte suðe ‚u
÷tfze ¼e™e ÚtE ‚uðe ‚h‚ s ‚u …ÚÚth ƒ™e „E. ‚uÚte ®[‚t‚wh ÚtE™u {wr™ ‚u ™Œe™t
rf™thu s ƒuËe „Þt. (3) íÞth …Ae þ‚t™kŒ{wr™, …tu‚t™u ™h™thtÞýŒuð™e «tÂó fuðe
he‚u Útþu yu{ {™{tk rð[thðt {tkzât. íÞtk ‚tu ™h™thtÞýŒuð™t …t»toŒtu ‚u{™e Ë{e…u
ytÔÞt. (4) yr‚ ËwkŒh, þtk‚ «f]r‚™t, ÞwðtðMÚttðt¤t, ‚…Úte f]þ ÚtÞu÷t, ði»ýðtu{tk
W¥t{ ðŠý ðuþðt¤t ‚u …t»toŒtu n‚t. (5) …tu‚t™e Þtu„f¤tÚte ‚u …t»toŒtuyu þ‚t™kŒ{wr™™u
™Œe™u Ët{u rf™thu {qfe ŒeÄt y™u íÞth …Ae ‚u {wr™™t Œu¾‚tk s yká~Þ ÚtE „Þt. (6)
yt ƒÄwk òuE™u {wr™ yr‚ ytùÞo …tBÞt. …Ae íÞtkÚte ‚uytu yt„¤ [tÕÞt. ð™, …ðo‚tu™u
WÕ÷k½e™u ƒŒrhft©{{tk ytÔÞt. (7) íÞtk [k…t, ytËtu…t÷ð, fŒkƒ, ytkƒt, [kŒ™™tk ð]ûttu
n‚tk ‚Útt V¤Vq÷™t ¼thÚte ÷[e …zu÷tk y™uf «fth™tk yLÞ ð]ûttu …ý n‚tk. (8) rðrðÄ
«fth™tk …ûteytu™tk òuz÷tkytu íÞtk ËwkŒh yðtsÚte f÷hð fh‚tk r™¼oÞ…ýu rð[h‚tk n‚tk
y™u …þwytu …ý ©enrh™t [hýf{¤™wk ËŒtÞ æÞt™ fh‚tk r™¼oÞ…ýu rð[h‚tk n‚tk. (9)
ð¤e ‚u ƒŒheð™{tk MðåA y™u þe‚¤ s¤ðt¤tk y™u ¾e÷u÷tk f{¤tuðt¤tk s¤tþÞtu n‚tk
y™u íÞtk {k Œ Ëw „ k Ä e{t™ ðtÞw ðt‚tu n‚tu . (10) þ‚t™k Œ {w r ™yu , íÞtk ytðu ÷ e
Œþo™{tºtÚte s Ëðo…t…tu™t ™tþ fh™the ¼t„ehÚte „k„t{tk M™t™trŒ r™íÞ¢{ fhe™u ‚u
ð™{tk ytðu ÷ t ƒŒheð] û t ‚hV „Þt. (11) yt [‚w Þ w o „ {tk {w r ™ytu ‚u ™ u ËíÞw „ {tk
{wÂõ‚«Œt, ºtu‚tÞw„{tk Þtu„rËØt, ît…h{tk rðþt÷t y™u fr¤Þw„{tk ƒŒhe ‚hefu fnu Au.
(12) sxtÄthe rþðS …ý ‚u ƒŒheð]ût™t Œþo™ {tºtÚte s ƒúñníÞt Ë{t™ ƒúñf…t÷Úte
‚íft¤ {wõ‚ ÚtÞt n‚t. (13) ‚u™e Ë{e…{tk ™thŒe, {tfOzuÞe, ™th®Ëne, „tÁze y™u
ðthtne „t{™e …tk[ rþ÷tytu ytðu÷e Au. (14) ¼ûÞt¼ûÞ Ëðuo™wk ¼ûtý fhðtÚte Œw:¾e
ÚtÞu÷tu yrø™, ÔÞtË{wr™ Útfe «uhýt …t{e™u, yt ƒŒhe ð]ût™t {tºt Œþo™ fhðtÚte su ‚u
r™ðthe ™ þftÞ ‚uðtk …t…tuÚte {wõ‚ ÚtÞtu n‚tu. (15) ‚u yÂø™ ƒŒheð]ûttuÚte Úttuzu Œqh
su MÚtt™{tk hÌttuu n‚tu ‚u MÚt¤ Ëðo…t…™tþf yÂø™‚eÚto ™t{u rðÏÞt‚ ÚtÞwk Au. (16) y™k‚
ƒúñtkztu™t yËkÏÞ Œuðtu, y™u ‚u ƒúñtkztu™t yÄeïhtuyu, ‚u ƒŒheð]ût™e ™e[u yt©Þ fhu÷tu
Au. (17) nu hts™T ! W…htuõ‚ Œuðtu y™u yÄeïhtu™u sYrhÞt‚ «{týu yt©Þ {txu yðftþ
yt…u Au ‚uÚte {wr™s™tu ‚u ƒŒheð]ût™u rðþt÷t ™t{Úte ytu¤¾u Au. (18) þ‚t™kŒ {wr™yu
‚u ƒŒheð]ût ™e[u yuf ytux÷t W…h, ËwkŒh ytË™ W…h rðhts{t™ ™hu Þwõ‚ Ä{o…wºt
™thtÞý™wk Œþo™ fÞwO. (19) {™tunh MðY…ðt¤t, yËkÏÞ ƒúñtkztu™t htò, Ëwðýo suðe
…e¤e sxtðt¤t, y«tf] ‚ rŒÔÞ{q Š ‚, ‚…™t «¼tðÚte Ëq Þ o { t™ yr‚ Œu Œ eÃÞ{t™ yu ð t
™thtÞý ¼„ðt™™w k Œþo ™ fÞw O . (20-22) ‚tht{k z ¤{tk [k ÿ ™e su { {w r ™ {k z ¤{tk
rðhts{t™, ht‚t ®ƒƒV¤ Ë{t™ yÄhtucðt¤t, Wßßð¤ Œk‚…kÂõ‚ðt¤t, ™thŒ{wr™ îtht
M‚wr‚ fhtÞu÷t, su{™t [hýf{¤™tk WØðS yr™{u»t áÂüÚte Œþo™ fhe hÌtt Au ‚uðt,
þhŒ…qŠý{t™tk [kÿË{t™ {w¾ðt¤t, Œuð‚tytu y™u {wr™ytuyu su{™t Þwø{ [hý™e …qò
fhe Au ‚uðt, rðþt¤ ¼t÷{tk Œþo™eÞ r‚÷f Äthe hnu÷t, fkX{tk Ëw„kÄe{t™ …w»…™t nth
Äthe hnu÷t, {]„[{o Äthý fhu÷t, ïu‚ y™u Wßßð¤ W¥theÞ ðMºt Äthe hnu÷t y™u Ë{„ú
ðu Œ hnMÞ™u r™Y…ý fh™tht ™thtÞý{w r ™™u ŒeXt. (23) þ‚t™k Œ {w r ™ ‚íft¤ ‚u { ™e
Ë{e…u sE™u òýu fu ~Þt{ðýo™tu Œkz ntuÞ ‚u{ s{e™ W…h Ëtütk„ Œkzð‚ fhðt ÷tøÞt.
(24) yux÷u ™h y™u ™thtÞý ƒÒtu ‚íft¤ …tu‚t™t ytË™uÚte QXe™u, ‚u {wr™™t ƒuW ntÚt
…fze™u ‚u{™u «u{…qðof ¼uxât. (25) …Ae ‚…tur™c {wr™ytu …ý þ‚t™kŒ{wr™™u fwþ¤
Ë{t[th …qAe™u yr‚ ytŒhÚte ‚u{™u «u{…qðof ¼uxât. (26) Eïh{qŠ‚ ™thtÞýu Ëífthu÷t
‚u {wr™™tu, yLÞ Ë{„ú Ér»tytu îtht …ý ytr‚ÚÞËífth fhtÔÞtu. …Ae þ‚t™kŒS ntÚt
òuze™u Œ¼o™t ©uc ytË™ W…h ƒuXt. (27) W¥t{ ðú‚ðt¤t þ‚t™kŒS™u Mðt„‚ fwþ¤trŒ
…qAe™u Ä{o«ðo‚f ©e ™thtÞý {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte {wr™ «íÞu ƒtuÕÞt, (28) ©e
™thtÞý ¼„ðt™ ƒtuÕÞt : nu þ‚t™kŒ {wr™ ! Ä{o™u ½uh yð‚hu÷ ™thtÞý {wr™ yuðtu
su nwk, ‚u {the f]…t su™e W…h ÚttÞ Au ‚u™u ftuE…ý {trÞf ðM‚w ytðhý fhe þf‚e ™Úte.
(29) ‚{™u ynª {tht MðY…™wk Œþo™ ÚtÞwk Au ‚u …ý {tht y™w„únÚte s ÚtÞwk Au, ™rn
‚tu {hýÄ{oðt¤t ‚{thtÚte ynª yðtÞ s þe he‚u ! y™u Œþo™ …ý þe he‚u ÚttÞ ? (30)
nu þ‚t™kŒ {wr™ ! ‚{u ™thtÞý{wr™™t {tuf÷ðtÚte r™„woý yuðtk {thtk Œþo™ fhðt™u yÚtuo
yºtu {the Ë{e…u ytÔÞt Atu. (31) {txu nu ƒwÂØ{t™T ! ‚{u {tÁk Œþo™ fhtu y™u «r‚rŒ™
nwk fnwk Awk ‚u fÚtt Ëtk¼¤e™u, yºtu Úttuzt rŒðË ËwÄe Ëw¾uÚte hntu. (32) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - yt «{týu fnuðtÚte þ‚t™kŒS íÞtk A {tË ËwÄe hÌtt y™u íÞtk r™íÞ «íÞu ™h
¼„ðt™™u y…oý fhtÞu÷tk MðtrŒü ƒtuh™tk V¤ s{‚t n‚t. (33) íÞtk ‚u þ‚t™kŒu ™thtÞý
«¼w™t {w¾f{¤Úte «r‚rŒ™ yuftÂL‚f Ä{o™u Ëtk¼¤e™u ƒúñ…wºt ™thŒS™e su{ Ä{o™e
áZ‚t fhe. (34) íÞthƒtŒ ‚u {wr™, WîðS …tËuÚte ™thtÞý ¼„ðt™{tk r™Œtuo»t…ýt™t
¿tt™™e ÞwÂõ‚ þe¾e™u …Ae ‚u ¼„ðt™™t {tntíBÞ ¿tt™™e ÞwÂõ‚™u …ý þeÏÞt. (35)
…Ae ‚u {wr™, ™thŒS …tËuÚte ¼„ðíËuðt™tu …qhu…qhtu «fth þeÏÞt y™u þwØ r[¥tðt¤t
ÚtE™u, Ëðuor™Þk‚t ¼„ðt™™t ŒtË¼tð™e her‚™u …ý ©e™h™e …tËuÚte þeÏÞt. (36) ‚Útt
{w r ™©u c ‚u þ‚t™k Œ S, ™thŒS y™u ©e™h ¼„ðt™ …tËu Ú te Ëk û tu … {tk fnu ÷ ðu Œ ™t
hnMÞY… yt ËíËkr„¼q»tý™u Ëtk¼¤‚t n‚t. (37) íÞth …Ae þ‚t™kŒ {wr™yu ™thtÞý
¼„ðt™ «íÞu, {t™Ë Ëhtuðh™tk Œþo™ fhðt™e RåAt «„x fhe. ‚uÚte ¼„ðt™ ‚u {wr™
«íÞu ƒtuÕÞt fu nu ƒúñ™T ! ‚{tu ‚u™tk Œþo™ sYh fhtu. …hk‚w ‚u{tk M™t™ fhþtu ™rn fu{
fu yr‚þÞ Xkze™u ÷eÄu r™ùu‚™ ÚtE sðtþu. (38) nu hts™T ! ™thtÞý ¼„ðt™u yt «{týu
fÌtwk ‚uÚte rð»ýwŒ¥t™t …wºt þ‚t™kŒ {wr™ ‚u s yðËhu íÞtkÚte …wÛÞfthe «rËØ {t™Ëhtuðh
«íÞu „Þt. (39) ‚u Ëhtuðh rðþt¤ W¥t{ Ëwðýo Ë{t™ f{¤tu su{tk ¾e÷u÷tk Au ‚uðwk,
Ët„h Ë{t™, ƒeò þ‚…ºttrŒ rðrðÄ «fth™tk f{¤tu™e þtu¼tÚte Ëwþtur¼‚ yuðwk ‚u Ëhtuðh
n‚w k . (40-44) s¤fq f ze-rxÂè¼f, ŒtíÞq n , ƒ…i Þ tu (ft¤fk X f) ‚u { ™t {Äw h fu f thðÚte
„wkòÞ{t™, fturf÷t, fthzuð, ËthË y™u ¼ú{htuÚte Ëuð™ fhtÞu÷wk, s¤sk‚wytuyu fk…tðu÷t
f{¤™t …ht„tuÚte r{r©‚ þe‚¤ Ëw„kÄe s¤ðt¤wk, ftŒðfe[zÚte hrn‚, ËwkŒh ‚xðt¤wk,
ËŒtÞ nkËtu™t r™ðtËMÚtt™ðt¤wk, fŒkƒ, fwkŒ, rþhe»t, [k…f, [kŒ™ ytrŒ ð]ûttuÚte ÔÞtó,
V¤ …w»…tuÚte Þwõ‚, rðrðÄ «fth™t ytkƒt ytrŒf ð]ûttuÚte Þwõ‚ Œuð‚tytu, ŒiíÞtu, Ë…tuo,
htûtËtu, rËØtu, rfÒthtu, {™w»Þtuu y™u …þwytu ð„uhu su™wk r™hk‚h s¤…t™ fhu Au, Ëwþtur¼‚
…„rÚtÞtk™e …kÂõ‚Úte þtu¼tÞ{t™, htsnkËtu (÷t÷ [tk[ y™u ÷t÷ [hýtuðt¤t) Ät‚oht»xÙ
™t{™t nkËtu (ft¤e [tk[tu y™u ft¤t [hýtuðt¤t) y™u {ÂÕ÷ftût ™t{™t nkËtu (Äq{úðýoðt¤e
[tk[tu y™u Äq{úðýo [hýtuðt¤t) y™u nkËeytu ðzu òýu Ëhtuðh ïu‚…ýt™u …tBÞwk ntuÞ ‚u{
sýt‚wk n‚wk. ytðt Ëhtuðh «íÞu þ‚t™kŒ {wr™ „Þt. (45) ‚u Ë{Þu þ‚t™kŒ {wr™ ™thtÞý
¼„ðt™™w k ð[™ ðeËhe „Þt y™u ‚u Ëhtu ð h™w k ytftþ su ð w k MðåA …týe òu E ™u ‚u
Ëhtuðh{tk M™t™ fhðt ÷tøÞt. ‚uÚte yr‚þÞ Xkze™u ÷eÄu Äúqs‚t Äúqs‚t ‚íft¤ ‚u Ëhtuðh™e
ƒnth ™eféÞt. (46) y™u ‚uytu Xkze™u ÷eÄu ‚u Ëhtuðh™t ftkXu s ftc™e …uXu …ze „Þt.
‚uÚte íÞtk hnu‚t fux÷tf {™w»Þtu ‚u {wr™ {txu íÞtk yÂø™ ÷tÔÞt. (47) y™u ‚u yÂø™™u
Ä{ýÚte ðÄw «Œeó ƒ™tðe™u {wr™™u ‚…tzât. ‚uÚte ‚tu ‚u ËtðÄt™ ÚtE™u íÞtkÚte QXât.
(48) nu hts™T ! …Ae ËŒT„wÁ þ‚t™kŒSyu ‚u Ëðuo …tu‚t™t rn‚f‚to {™w»Þtu™u {Äwh
ð[™tuÚte htS fÞto y™u …Ae …tu‚u íÞtkÚte ™thtÞý™u AtÞt fhe hnu÷t, ð]ûttu¥t{ ƒŒheð]ût
…tËu ytÔÞt. (49) ƒŒheð]ût ™e[u ƒuXu÷t ™h™thtÞýŒuð™tk Œþo™ fhe™u ‚u{™u ™{Mfth
fÞto. ‚u ð¾‚u ™h™thtÞý ¼„ðt™u …qAÞwk su ‘nu r™»…t… ! ‚{tuyu {t™Ëhtuðh òuÞwk ?’
(50) ‚uÚte {wr™yu {t™Ëhtuðh™wk ƒÄwk ð]¥ttk‚ fÌtwk. ‚u ƒŒrhft©{{tk {wr™ A {tË ËwÄe
hÌtt, ‚u{ A‚tk …ý nwk ynª ƒnw hÌttuu ™Úte. (¼„ð‚T Œþo™trŒ™t Ëw¾™u ÷eÄu) yu{ òý‚t
n‚t. (51) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ ! …Ae Ä{o…wºt ™thtÞý, þ‚t™kŒ
{wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu nu þ‚t™kŒ {wr™ ! su MÚt¤u nwk hnwk Awk íÞtk ‚{u òytu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk þ‚t™kŒ {wr™ ƒŒrhft©{{tk hÌtt yu ™t{u ytX{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 8 >>
yæÞtÞ - 9
(1) ©e þ‚t™kŒ {wr™ fnu Au - fuð¤ ¼Âõ‚Úte s ðþ Út™tht nu yrs‚ ! ¼Âõ‚ rËðtÞ™tk
yLÞ ËtÄ™tuÚte {n¥ð «tó fh™tht {™w»Þtu y™u Œuðtu™u …ý ðuŒtuõ‚ f{o, ƒnwft¤ …ÞO‚
‚…-Þ¿ttrŒ …q ‚ o f {o , y™u f rðÄ Œt™ðú ‚ s… y™u Þtu „ -Ëtk Ï ÞtrŒfu fhe™u su ¼„ðt™™tk
[hýf{¤tu ™ e «tÂó Út‚e ™Úte yu ð t yt…©eyu {thtu Ëífth fÞtu o Au ‚u Ú te nw k ÄLÞ‚t
y™w¼ðwk Awk. (2) su ¼õ‚tu yt…™tk [hýf{¤tu™t Ëw„kÄe hË{tk s ÷wçÄ Au ‚Útt ‚{tht
™t{fe‚o™{tk s r™{ø™ Au ‚uðt ¼õ‚tu ðzu …qòÞu÷t yt…©e yt ŒtË W…h r™hk‚h f]…t
fhòu. (3) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ™h™thtÞý ¼„ðt™™u yt «{týu
fne™u , ‚u { ™u «ŒÂûtýt ‚Útt ™{Mfth fhe™u , ™u º ttu { tk «u { t©w ËtÚtu þ‚t™k Œ S ‚u
yt©{{tkÚte ™eféÞt. (4) …Ae fux÷tkf yhÛÞtu, …ðo‚tu, ™Œe y™u «Œuþtu™u …th fhe™u
fu x ÷tf {tËu ‚u y tu {t™‚÷e ™„he{tk ytðe …ntU å Þt. (5) nu hts™T ! ‚u ™„he{tk
fth¼theytuÚte ËuðtÞu÷tu y™u s„‚™u S‚e þfu ‚uðtu «‚t…¼t™w ™t{u nXÞtu„e htò n‚tu.
(6) ‚u htò ftuE ð¾‚ «tý™u ™uºttrŒ ™ð Äthtu™u YkÄe™u ¼úqfwrx™t {æÞ ¼t„{tk hnu÷t
[kÿ{tk ÷tðe, ytu{fth {kºt™tu s… fhe, íÞtk yuft„úr[¥tÚte A {tË …ÞO‚ «tý™u htufe
ht¾‚tu n‚tu. (7) ftuE ð¾‚ ‚u …tk[ ð»to, ƒu ð»to, yuf ð»to yÚtðt ƒu {tË, ºtý {tË
fu …Ae Ët‚ ð»to fu ytX ð»to ËwÄe ÞÚtuåA he‚u ‚u [¢{tk «tý™u ht¾‚tu n‚tu. (8) ‚u htò™t
ºtýËtu rþ»Þtu …ý Ë{trÄðzu ‚u [¢{tk «tý Ähðt y™u {qfðt{tk, ‚u htò™e su{ Mð‚kºt
n‚t. (9) …wºttrŒf ‚Útt Ëðuo ƒkÄwytu …ý ‚u™e yt¿tt{tk r™hk‚h ð‚o‚t n‚t ‚uÚte ‚u™wk
htßÞËk½ r™»fkxf n‚wk. ‚uÚte ‚u htò, …tu‚t™t htßÞ™t …t÷™trŒ™e ®[‚tÚte {wõ‚ n‚tu.
(10-11) yr‚ {tuuxt ‚u «‚t…¼t™w htò yuf Ë{Þu, ƒútñý …tËu Ë¼t{tk ©e{ŒT¼t„ð‚
ðk [ tð‚t n‚t. ‚u Ë{Þu rs‚u r LÿÞ, r{‚tnthe, ‚…tu r ™rÄ, {nt™ y™u ƒeòytu ™ w k {t™
ðÄth™tht þ‚t™kŒ{wr™ íÞtk ytðe …ntUåÞt. (12) {wr™™u íÞtk ytðu÷t òuE™u ‚u htò
‚íft¤ …tu‚t™t ytË™ W…hÚte QXât y™u ‚u{™t ƒu ntÚt …fze™u, Œtuhe™u, …tu‚t™t ytË™u
ƒuËtzât. (13) …Ae ‚u{™u ™{Mfth fhe, ‚u{™wk ytr‚ÚÞ fÞwO y™u …Ae ƒu ntÚt òuze™u
rð™Þ…qðof ðtkft ð¤e Äe{uÚte …qAÞwk. htò fnu Au - (14) nu ËŒT„wÁ ! ¼„ð‚T«tÂóY…
{tht ©uÞ™u ËtÁ ½ýt Ë{ÞÚte nwk Þtu„ËtÄ™t ‚Útt ©e{ŒT¼t„ð‚trŒ fÚtt ©ðý fÁk Awk.
(15) ‚tu …ý r™ùu {tÁk ‚u fÕÞtý Útþu s ‚uðtu r™ùÞ {™u Út‚tu ™Úte. ‚uÚte {™u su «fthu
‚uðtu r™ùÞ ÚttÞ ‚uðe fÚtt fhtu. (16) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu hts™T ! r™»f…xe
«‚t…¼t™w htòyu yt «{týu …qAÞwk ‚uÚte þ‚t™kŒ {wr™ ‚u «§™tu Ëífth fhe™u ƒtuÕÞt
fu - (17) ©e þ‚t™kŒ {wr™ fnu Au - nu «‚t…¼t™w htò ! ÞÚttÚto fÕÞtý™u yÚtuo ‚{u
su ðt‚to …qAe Au ‚u „wó ht¾ðt ÞtuøÞ Au ‚u{ A‚tk …ý ‚{™u {w{wûtw òýe™u nwk fnwk Awk.
(18) Ëðtu o ¥ t{ Þþðt¤t ©enrhf] » ý ™t{u ¼„ðt™ yíÞthu yt …] Ú ðe W…h, …rðºt
feŠ‚ðt¤t Ä{toð‚th nrh«ËtŒ y™u ‚u{™tk …í™e ©e¼Âõ‚Œuðe™u ½uh «„x ÚtÞt Au. (19)
{ntÞtu„e ©enrhf]»ý {nt«¼wyu fnu÷t yr„Þth r™Þ{tu™wk …t÷™ fhe™u, ‚{u Ëðo …t…tu™tu
™tþ fh™th, ‚u «¼w™tu Ëðo «fthu yt©Þ fhtu. (20) ‚u{™t yt©ÞÚte y™uf „tiníÞtht,
„¼oníÞtht y™u ƒeò [tkzt÷trŒ {™ww»Þtu …ý …wÁ»ttu¥t{™thtÞý™u …t{u÷t Au. (21) ©e
ÔÞt…fuþ fnu Au - nu hts™T ! þ‚t™kŒ {wr™yu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u htòyu ‚íft¤
yr„Þth r™Þ{tu „ú n ý fhe™u …t…r™ð] ¥ tt ©enrh™tu yt©Þ fÞtu o
(22) …Ae þ‚t™k Œ {w r ™™tk ð[™ {w s ƒ, ©enrhf] » ý™t M{hý™u {txu ytË™u ƒu Ë e™u
yuft„úr[¥t fÞwO yux÷u ‚u™u Ë{trÄ{tk yr‚þÞ ‚us Œu¾tÞwk. (23) ‚u Ë{trÄ{tk ‚uýu,
„wsht‚{tk ytðu÷t z¼tý „t{{tk W¥t{ ÷e÷t[rhºttu fh‚t ¼„ðt™©e Mðtr{™thtÞý™wk

Œþo™ fÞwO. (24-26) Ë¼t{tk Ÿ[t {k[ W…h rðhts{t™ ™ûtºttuÚte [kÿ{t™e {tVf …tu‚t™t
y™uf ËuðftuÚte ðªx¤tÞu÷t, [thuÞ ƒtswÚte …tu‚t™t ¼õ‚s™tu ðzu y…oý fht‚t rðrðÄ
Ëw„kÄe{t™ …w»…™t nthtu™u …tu‚t™e ™t™e Aze ðzu „úný fh‚t, {kŒntMÞu Þwõ‚, y{qÕÞ
srhÞt™e ðMºttu Äthý fhu÷t, fzt, ƒtswƒkÄ y™u {tu‚e™t nthÚte y÷kf]‚, (27-29)
™ðÄÁ fËwkƒtÚte hk„u÷e …t½{tk {™tunh …w»…™t ‚tuhtytu Äthý fhu÷t, ztƒt fýo{tk ~Þt{
®ƒŒw™u Äthe hnu÷t, ‚u{™t {M‚f W…h …t»toŒu ËwðýoŒkzðt¤t y™u Œþ yð‚th™t r[ºtðt¤wk
Aºt ÄÞwO Au. ft{ŒuðÚte …ý yr‚ {™tunh, fkX{tk …w»… y™u Ëwðýo hí™trŒ™e {t¤tytu Äthe
hnu÷t, rŒÔÞ ‚usðt¤t, f{¤ Ëh¾tk «VwÕ÷ ™uºttuðt¤t ‚u ©enrhf]»ý ¼„ðt™™wk «er‚…qðof
Œþo™ fÞwO. (30) VheÚte «‚t…¼t™w htòyu Ë{trÄ{tk ‚u s ©enrhf]»ý ¼„ðt™™u „tu÷tuf
Ät{{tk, htrÄft Ërn‚ ©ef]»ý MðY…u ŒeXt y™u ‚uÚte yr‚ n»to …tBÞt y™u íÞthƒtŒ
Ë{trÄ{tkÚte QXât. (31) …AeÚte ‚u htòyu ƒu ntÚt òuze™u, Þtu„uïh þ‚t™kŒ Mðt{e™u
™{Mfth fhe™u {Äwh ðtýeÚte ‚u{™u fÌtwk fu, (32) nu ƒúñ™T ! yt…™e f]…tÚte s {™u
Ë{trÄ{tk Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý™wk Œþo™ ÚtÞwk Au. ‚uÚte «¼w Œþo™ {tºtÚte s {tÁk
Ë{„ú ftÞo …qýo ÚtE „Þwk Au. nðu {thu fkE fhðt™wk hnu‚wk ™Úte. (33) {tÞtÚte ò„]‚ nu
þ‚t™kŒ {wr™ ! …htu…fthe y™u rËØtu{tk ©uc yuðt yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. yt…™t
yt ŒtË W…h f]…t fhe™u yt… {the Ë{e…u s hntu. (34) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T ! htòyu yt «{týu «tÚto™t fhe ‚uÚte þ‚t™kŒ {wr™ fux÷tuf Ë{Þ íÞtk hÌtt y™u
¿tt™ðt‚to fhe™u ‚u htò™t {tun™tu ™tþ fÞtuo. (35) …Ae ‚u htò, þ‚t™kŒS {wr™™e
¿tt™ðt‚toÚte r™{tuone ÚtÞtu y™u …tu‚t™t …wºt™u htßÞ ËtU…e™u …AeÚte …tu‚u Ë{trÄ îtht
[¢™u ¼uŒe ƒúñhkÄú™u …tBÞtu. (36) …Ae ƒúñhkÄú™u …ý ¼uŒe™u íÞtkÚte ™ef¤e ‚íft¤ rŒÔÞ
MðY…u ÚtE, rŒÔÞ rð{t™{tk ƒuËe, ¼„ðt™™t ‚uòu{Þ Ät{™u …tBÞtu. (37) ‚uÚte ‚u™tu
…k [ ¼i t i r ‚f Œu n …] Ú ðe W…h …ze „Þtu . íÞth ƒtŒ ‚u ™ t …w º ttrŒf Ëk ƒ k Ä es™tu y u ‚u ™ tu
yÂø™ËkMfth ytrŒ rðrÄ fÞtuo. (38) ‚u «‚t…¼t™w htò ©enrh™t Ät{{tk „Þt ‚uÚte
þ‚t™k Œ {w r ™ …ý ‚u ™„heÚte ŒÂûtý rŒþt ‚hV „Þt. (39) {w r ™ íÞtk Ú te ®nŒ÷tðtŒ
(niÿtƒtŒ) ™t{™t þnuh{tk ftuE yuf íÞt„e ËtÄw …wÁ»t™t yt©{{tk ytÔÞt. (40) ‚u
yt©{{tk ht{t™ws Ëk«ŒtÞ™tu ftuE {w{wûtw y™u ©enrh™t Œþo™™e RåAtðt¤tu ðiht„e ftuE
ði»ýð ¼„ðŒT¼õ‚ hnu‚tu n‚tu. (41) þ‚t™kŒ {wr™™u òuE™u W¥t{ ƒwÂØðt¤t ‚u ði»ýðu,
‚íft¤ …tu‚t™t ytË™ W…hÚte QXe™u, y{]‚ Ëh¾e ðtýeÚte ytŒh fhe™u ‚u{™u ytË™
ytÃÞw k . (42) yt «{týu ytr‚ÚÞ …t{u ÷ t y™u ytË™u ƒu X u ÷ t þ‚t™k Œ {w r ™™tk Œþo ™
{tºtÚte s ‚u ði»ýð™t yk‚h{tk þtkr‚ ÚtE ‚uÚte ‚uýu þ‚t™kŒ{wr™™u ftuE {nt…wÁ»t òÛÞt.
(43) nu hts™T ! nXÞtu„e yuðt ‚u ði»ýðu þ‚t™kŒ {wr™™u …qAÞwk fu, su W…tÞÚte ©enrh™e
«tÂóY… {tÁk ©u Þ ÚttÞ ‚u ð tu W…tÞ {™u fntu . (44) …Ae þ‚t™k Œ {w r ™yu ‚u ði » ýð
ðiht„e™u yr„Þth r™Þ{tu ÄhtÔÞt. (®nËt ™ fhðe, …hMºte™tu Ëk„ ™ fhðtu, {tkË ¼ûtý
™ fhðwk, {ã…t™ ™ fhðwk, rðÄðt™tu M…þo ™ fhðtu, ytí{½t‚ ™ fhðtu, [tuhe ™ fhðe,
ftuE™u f÷kf ™ ÷„tzðwk, ftuE Œuð™e ®™Œt ™ fhðe, su™wk ¾…‚wk ™ ntuÞ ‚u™wk ™ ¾tðwk, rð{w¾
Sð™t {w¾ Útfe fÚtt …ý ™ Ëtk¼¤ðe) y™u …kŒh rŒðË ‚u yt©{{tk hÌtt. (45) y™u
‚ux÷t rŒðË{tk nrhf]»ý™t ¼õ‚ þ‚t™kŒS™t ¿tt™tu…ŒuþÚte ‚u ði»ýð ËkþÞ hrn‚ ÚtE™u
©ef]»ý™u s …h{uïh ‚hefu {t™ðt ÷tøÞtu. (46) …Ae Ëtu¤{t rŒðËu Ëðthu M™t™ fhe™u
©enrh™wk M{hý fhe™u Ë{trÄrËØ yuðt ‚u ði»ýðu Þtu„f¤t ðzu ŒuníÞt„ fÞtuo. (47) ‚u
Ë{Þu rŒÔÞŒun …t{u÷t ði»ýðtÄeþ ‚u ðiht„e™u Ë{Úto {nt«¼w ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™
…tu‚t™t ‚uòu{Þ rŒÔÞ ƒúñÄt{{tk ÷E „Þt. (48) ‚u ði»ýð™t ƒúñÄt{ «Þtý ƒtŒ
þ‚t™k Œ {w r ™ íÞtk Ú te ™ef¤e™u yðk r ‚ ™t{™t ™„h{tk ytÔÞt íÞtk [thu Þ ðýo ™ t s™tu
r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t. (49) þ‚t™kŒ {wr™, ‚u yðkr‚ ™„h{tk ytðu÷t ht{t™wò[tÞo
Ëk«ŒtÞ™t {nk‚ yuðt ðiht„e ði»ýð™t ¼„ðL{krŒh{tk „Þt. (50) ‚u Ë{Þu, ‚u {nk‚™tu
„tu … t¤ŒtË ™t{™tu rþ»Þ …ý „w s ht‚{tk Ú te íÞtk ytÔÞtu u y™u „w Á ™t …q A ðtÚte ©enrh
ËkƒkÄe ðt‚ fhðt ÷tøÞtu fu, (51) nu „wÁ ! nt÷{tk „wsohŒuþ{tk Mðtr{™thtÞý ™t{u
{nt…wÁ»t ÚtÞt Au y™u ‚u, {tuxt htòytu™u …ý Œw÷o¼ yuðwk r{ütÒt s{u Au. (52) y™u
‚u{™t ËtÄwytu ‚tu y™ts™t Œtýtytu™t ÷tux™t „tu¤tytu fhe™u ‚u™u y{]‚™e su{ s{u
Au. (53) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u {nk‚™e yt„¤ „tu…t¤ŒtËu
ðt‚ fhe ‚u™u Ëtk¼¤e™u, ™Sf{tk Q¼u÷t þ‚t™kŒS, yu „tu¤tytu fuðt «fth™t nþu yu{
{™{tk ‚fo fhe™u {krŒh{tkÚte [t÷e ™eféÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk þ‚t™kŒ {wr™yu «‚t…¼t™w ð„uhu™tu {tuût fÞtuo yu ™t{u ™ð{tu
yæÞtÞ - 10
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - (1) nu hts™T ! ¼tus™ fÞto ð„h þ‚t™kŒ {wr™ ‚u ™„heÚte
ƒnth ™ef¤e™u yt„¤ [t÷‚tk [t÷‚tk ßÞthu ºteË ftuþ Œqh „Þt (2) íÞthu ƒu [tuhtuyu
ytðe™u þ‚t™kŒ {wr™™t þheh W…h™tk ƒk™u ðMºttu ÷E ÷eÄtk íÞthu {wr™™u M{hý ÚtÞwk fu
{tÁk fti…e™ ðMºt ‚tu ‚u {nk‚™t {krŒh{tk hne „Þwk Au (3) ‚uÚte rŒ„kƒh þ‚t™kŒS ‚u
[tuhtu™wk …ý þw¼ RåA‚t Útft ƒthiÞt ™t{u ™„h™t yhÛÞ™u WÕ÷k½e™u yuf yt©{{tk ytðe
…ntUåÞt. (4) íÞtk ht{M™une ™t{™t ËtÄwyu þ‚t™kŒS™u «ðuþ fhðt ŒeÄtu y™u ‚u ËtÄwyu
yt…u÷wk þwØ yÒt s{e™u þ‚t™kŒS htrºtyu ‚u yt©{{tk s hÌtt. (5) «¼t‚u ‚u ËtÄwyu
ƒtu÷tðu÷t ðt¤kŒu, þ‚t™kŒ {wr™™wk rþ¾tyu Ërn‚ {wkz™ fÞwO íÞthu {wr™ ‚u ðt¤kŒ «íÞu
ƒtuÕÞt fu (6) nu ðt¤kŒ ! nwk …h{nkË ™Úte. nwk ‚tu rð»ýw¼õ‚ yuðtu ËtÄw Awk. ‚u {the
rþ¾t fu{ {qkze ™t¾e ? íÞthu ‚u ðt¤kŒ ƒtuÕÞtu fu (7) nu {wr™ ! {U ‚{™u …h{nkË òýe™u
‚{the rþ¾t ftZu÷e Au. ‚uÚte nu {nt…wÁ»t ! ‚{u {thtu yt y…htÄ ût{t fhtu. (8) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt fu, nu ßÞucrs‚ ! ™tr…‚u yt «fthu Œe™ ¼tðÚte «tÚto™t fhe ‚uÚte
‚u r¼ûtwf þ‚t™kŒ{wr™ þtk‚ ÚtÞt y™u …Ae M™t™ fhe™u ht{M™une ËtÄwyu htkÄu÷t yÒt™u,
‚u ËtÄw™e ËtÚtu …tu‚u sBÞt. (9) …Ae rððufe ‚u ht{M™uneyu þ‚t™kŒS™u fÌtwk fu, nu
Ëí…wÁ»t ! ‚{u ƒesu õÞtkÞ sþtu ™rn, ynª s hntu. yt{ fne™u ht{M™une …tu‚t™t rþ»Þtu
Ërn‚ {æÞtnT ™ u ytht{ fhðt ÷tøÞt. (10) ‚u ð¾‚u ƒw Â Ø{t™ þ‚t™k Œ {w r ™ ‚u
yt©{{tkÚte ™ef¤e „Þt y™u …kŒh rŒðËu ðz™„h …ntUåÞt y™u …Ae rðË™„h „Þt.
(11) íÞth ƒtŒ {wr™ y{ŒtðtŒ „Þt. íÞtkÚte ™rzÞtŒ y™u ðËtu ™t{™tk ™„htu{tk sE™u
…tAt ‚u y tu y{ŒtðtŒ ytÔÞt. (12) íÞtk Ú te {i r Út÷ yu ð t ‚u þ‚t™k Œ {w r ™ su ‚ ÷…w h
(™thtÞýûtuºt) ytÔÞt. íÞtk …Âù{ rŒþt{tk ytðu÷t Sýo ÚtÞu÷ rfÕ÷t™t Œhðtò{tk htrºt
htuftÞt. (13) «t‚:ft¤u þ‚t™kŒ {wr™yu, „tuðíËtu™u [th‚t ƒt¤ftu™u …qAÞwk fu nu ƒt¤ftu!
htºtu ‘Mðtr{™thtÞý, Mðtr{™thtÞý’ ytðwk ftuý ƒtu÷‚wk n‚wk ? (14) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T! yt{ …qAðtÚte ‚u ƒt¤ftu ƒtuÕÞt fu nu {wr™ ! yt Ëhtuðh™t rf™thu
Mðtr{™thtÞý™t ËtÄwytu hnu Au ‚u ƒÄt htrºtyu ‘Mðtr{™thtÞý, Mðtr{™thtÞý’ yu{
ƒtu÷u Au. (15) ƒt¤ftuuyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte þ‚t™kŒ {wr™, ƒt¤ftu™t ƒ‚tðu÷t {t„uo
©e Mðtr{™thtÞý yt©{{tk „Þt. (16) íÞtk ©ef] » ý™e {q Š ‚™w k Œþo ™ fhe™u {w r ™ ‚u
{qŠ‚™e yt„¤ Q¼t hÌtt. yuðt{tk ytþS¼tE, ytþtht{ ƒútñý™e ËtÚtu íÞtk ytÔÞt.
þ‚t™kŒ {wr™™u rŒ„kƒh òuE™u ‚uytu fnuðt ÷tøÞt fu, (17) nu ËtÄw ! „Äuzt™e su{ W½tzt
yk„u „{u ‚u{ ¼{ðt {tºtÚte s ‚{tht ytí{t™wk fÕÞtý fŒtr… ™nª s ÚttÞ. (18) ‚u{
s Œk¼Úte …tu‚t™t Œun™u zk¾ Œu‚t {åAhtrŒf™u ™rn htufðtÚte …ý fkE {tuût ™ ÚttÞ …hk‚w
nu ËtÄw ! ©enrh y™u ‚u{™t Ëí…wÁ»ttu™e «tÂó yt Sðtí{t™u ßÞthu ÚttÞ. (19) íÞthu
s yt Sðtí{t™tu ‚íft¤ {tuût ÚttÞ. ‚u rËðtÞ ‚tu yLÞ fturx W…tÞu …ý fÕÞtý ™ s
ÚttÞ ‚u r™:ËkŒun Au. (20) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ytþS¼tE, þ‚t™kŒ
{wr™ ËtÚtu yt «{týu ðt‚to÷t… fhu Au ‚u Ë{Þu, yLÞ ftuEyu ðúò™kŒ Mðt{e™u ¾ƒh
yt…ðtÚte ‚uytu íÞtk ytðe …ntUåÞt. (21) ðúò™kŒu, þ‚t™kŒ {wr™ yt„¤ ƒu rŒðË ËwÄe
¼„ðŒTðt‚to fhe. þ‚t™kŒ {wr™yu yr‚ ƒwÂØ y™u ©Øt…qðof ‚u ðt‚to™u „úný fhe. (22)
…Ae ðúò™kŒ {wr™™u …qAÞwk fu nu rŒ„kƒh {wr™ ! þwk ‚{thu {tuût™e RåAt Au ? íÞthu þ‚t™kŒ
{wr™yu fÌtwk, fu {thu {tuût™e EåAt Au. …Ae ðúò™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt fu, (23) òu ‚{thu
{tuût™e RåAt ntuÞ ‚tu, ‚{u ðMºttu …nuhtu y™u ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u «ð‚toðu÷t
ËíËk„{tk hntu. íÞthu þ‚t™kŒS ƒtuÕÞt fu, (24) {™u W…htuõ‚ ËíËk„{tk hnuðt™e EåAt
Au ‚uÚte nwk r™:þkf…ýu ðMºttrŒ Äthý fheþ. …Ae ðúò™kŒu, þ‚t™kŒS™u ytåAtŒ™u ðMºtu
Ërn‚ ftu…e™ y™u W¥theÞ ðMºt ytÃÞwk. (25) þ‚t™kŒ {wr™yu {™{tk rð[tÞwO fu yt
ðúò™kŒ {wr™™e fkEf yt¿tt nwk …t¤wk yu{ {™{tk rð[the™u …tu‚u ºtýuÞ ðMºttu™u yk„efth
fhe Äthý fÞtO. …Ae …qAðt ÷tøÞt fu, (26) nu r™»…t… {wr™ ! ƒwÂØþt¤e {wõ‚t™kŒ,
Ëk‚tu{tk y„úýe yuðt ht{ŒtË Mðt{e ‚Útt yt™kŒt™kŒ {wr™ yt ºtýuÞ yíÞthu õÞtk Au ‚u
f]…t fhe™u {™u sýtðtu. (27) nu Ëwðú‚ ! {iurÚt÷ Œuþ{tk sL{u÷t yuðt {™u þwk yt… ™Úte
òý‚t ? {tÁk ™t{ þ‚t™kŒ Au y™u ‚{u ðúò™kŒ ™t{™t Þtu„ehts Atu. (28) nu hts™T!
þ‚t™kŒ {wr™yu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ðúò™kŒ {wr™ …tu‚t™t ytË™uÚte QXe™u, þ‚t™kŒ
{wr™™u ¾qƒ n»toÚte {éÞt. íÞth …Ae ƒeò Ëk‚tu …ý {éÞt. (29) Ëðuoyu ‚u{™u ™{Mfth
fÞto y™u s{tzât …Ae þ‚t™kŒS íÞtk ƒu rŒðË hÌtt y™u …Ae íÞtkÚte z¼tý sðt ™eféÞt.
(30) íÞtk ©enrh™e yt¿ttÚte ht{ŒtË¼tE ytrŒf yufËtu Ëk‚tu hnu‚t n‚t. ht{ŒtË
Mðt{eyu þ‚t™kŒS™u ƒtu÷tÔÞt. ƒÄt Ëk‚tuyu «er‚…qðof þ‚t™kŒS™u ™{Mfth fÞto. (31)
…Ae þ‚t™kŒS …ý ht{ŒtË ytrŒ {wr™ytu™u ™{Mfth fhe™u, ‚u{ýu yt…u÷t ytË™ W…h
ƒuXt. …Ae ht{ŒtË ‚Útt yLÞ {wr™ytuyu þ‚t™kŒS™t fwþ¤ Ë{t[th …qAe ‚u{™wk ytr‚ÚÞ
fÞwO. (32) …Ae þ‚t™kŒSyu ‚u ƒÄt {wr™ytu «íÞu, …tu‚u ßÞtk ßÞtk „Þt n‚t ‚u Ëðuo
ðt‚tu îtht Ëðuo {wr™ytu™u hks™ …{tzât y™u …Ae ‚u{™e Ë{e…u r™ðtË fÞtuo (33) íÞth
…Ae ytX{u rŒðËu, ‚u þ‚t™kŒS™u ©enrh™t Œþo™™e WífkXtðt¤t òýe™u ht{ŒtË¼tE
‚u{™u fnuðt ÷tøÞt fu, (34) nu ‚…tuÄ™ ! Ë{trÄrËØ yuðt „tu®ðŒht{ ƒútñý ËtÚtu
‚…:r«Þ yuðt MðY…t™kŒ ytrŒf …tk[ Ëk‚tu ‚{the ËtÚtu ytðþu. (35) ‚u{tkÚte ‚{thu
MðY…t™kŒ Mðt{e™e yt¿tt{tk r™hk‚h ð‚oðwk. nu hts™T ! íÞth …Ae þ‚t™kŒ{wr™, ht{ŒtË
Mðt{e™u ‚Útt yLÞ {wr™ytu™u ™{Mfth fhe™u z¼týÚte [tÕÞt. (36) þ‚t™kŒS™e …tA¤
MðY…t™k Œ S, y¾k z t™k Œ S, «¼w ‚ t™k Œ S, r™íÞt™k Œ S [tÕÞt. (37) ‚u { ™e …tA¤
fr…÷u ï ht™kŒ S y™u íÞth …Ae Ë{trÄðt¤t „tu ® ðŒht{ rð« [tÕÞt. yt «{týu Ëðu o
{wr™ytu Ërn‚ þ‚t™kŒS ftuft „t{u ytÔÞt. (38) íÞtkÚte …åA{ „t{u ÚtE™u fwkz¤ „t{u
ytÔÞt. íÞtkÚte ®™„t¤t „t{ …tËu™e ËwkŒh ™Œe «íÞu „Þt. (39) MðY…t™kŒS ytrŒf
Ëk‚tu ‚u ™Œe{tk M™t™ fhe™u …tu‚…tu‚t™tk ðMºttu Äthý fh‚t n‚t yuðt{tk þ‚t™kŒS íÞtkÚte
yuf÷t s [t÷e ™eféÞt. (40) ËŒt Ë{trÄr™c ™trËft„ú áÂüðt¤t, Œunt™wËkÄt™u hrn‚,
¼e™t fuþðt¤t, ftu{¤ [hýðt¤t þ‚t™kŒS, yr‚ðu„Úte {t„o{tk {ŒtuL{¥t ntÚte™e su{
[t÷‚t n‚t. (41) ‚u {wr™™t ðûtMÚt¤™t M…þoÚte, yr‚þÞ {tuxwk y™u Ÿ[wk yuðwk ÷e{zt™wk
ð]ût {q¤{tkÚte Q¾ze™u Œzuztx fh‚wk su{ ðtÞwðkxtu¤Úte …zu ‚uðe he‚u s{e™ W…h …zâwk.
(42) nu hts™T ! yt òuE™u þ‚t™kŒS …tA¤ Œtuz‚t, ¼e™tk f…ztkðt¤t, ‚u Ëðo {wr™ytu
yr‚ ytùÞo …tBÞt y™u þ‚t™k Œ S …zu ÷ t ÷e{ztÚte yt„¤ [tÕÞt.
(43) íÞthu r™íÞt™kŒ {wr™, þ‚t™kŒS™e yt„¤ sE™u ƒu ntÚt …ntu¤t fhe Ë{trÄ{tkÚte
ò„ú‚ ÚtÞu÷t þ‚t™kŒS «íÞu ƒtuÕÞt fu, (44) nu «¼tu ! nrhf]»ý{tk s ð]Â¥t ht¾™th
ht{ŒtË Mðt{eyu ‚{™u MðY…t™kŒ Mðt{e™e yt¿tt{tk ð‚oðt™wk fÌtwk Au, (45) ‚u{ A‚tk
…ý ‚{u MðY…t™kŒ Mðt{e™tu íÞt„ fhe™u yt… yuf÷t s yt„¤ fu{ òytu Atu ? nu hts™T
! r™íÞt™kŒSyu yt{ fÌtwk ‚uÚte þ‚t™kŒS íÞtks Úttu¼e „Þt. (46) íÞthƒtŒ …tA¤Úte
ytðe „Þu ÷ t ƒÄt {w r ™ytu Ú te ðªx¤tÞu ÷ t þ‚t™k Œ S yt„¤ [tÕÞt y™u y¼Þhtò™t
Œw„o…wh ™„h{tk ytÔÞt. (47) ‚u Œw„o…wh ™t{™t MÚtt™™wk {tntíBÞ òý™tht þ‚t™kŒ{wr™
y¼Þhtò™t yt„únÚte íÞtk yuf …¾ðtrzÞwk hÌtt y™u …Ae íÞtkÚte ™ef¤e™u su‚…wh „Þt.
(48) íÞtkÚte …Ae ‚u {wr™ytu ËtÚtu þ‚t™kŒS Výuýe „t{{tk ytÔÞt. íÞtk ¼tus™ fhe™u
s¤…t™ fhe™u ‚íft¤ ‚u „t{uÚte ™eféÞt. (49) ËíËk„es™tu ‚u {wr™™u ¼t„tu¤ ËwÄe
ð¤tðe™u ßÞtk „t{{tk …tAt ytÔÞt íÞtk, ‚u s ð¾‚u ©eS {nthts ‚u Výuýe „t{ …ÄtÞto.
(50) Ëw k Œ h ïu ‚ ðMºttu ™ u Äthý fhu ÷ t, …t»to Œ tu Ú te ðªx¤tÞu ÷ t, fÁýt{Þ ™u º ttu ð t¤t
{u½Ë{t™ „k¼eh ðtýeðt¤t r™h…uÂût‚ y™u s™tu™t ft{¢tuÄtrŒf þºtwytu™t r™ðthý {txu
…]Úðe W…h rð[h‚t yuðe ©enrh íÞtk …ÄtÞto. (51) Ëðuo ËíËk„eytuyu ©enrh™wk …qs™
fÞwO, ‚u{™u ™{Mfth fÞto y™u s{tzât. …Ae ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ! yt…™t Œþo™tÚtuo s
þ‚t™kŒ {wr™ ynª ytÔÞt n‚t. (52) y™u nsw „t{™t Ëe{tzuÚte s ‚uytu s‚t nþu,
yt…™e yt¿tt ntuÞ ‚tu ‚u þ‚t™kŒS™u y{u …tAt ƒtu÷tðeyu. yt «{týu ËíËk„eytuyu
«tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrh ƒtuÕÞt fu, (53) nu r™»…t… ¼õ‚tu ! ‚{thu yu þ‚t™kŒS™u …tAt
ƒtu÷tððt™e sYh ™Úte. fu{ fu rð[hý fh‚t yuðt ‚u {wr™™tk Œþo™ su Sð™u Útþu ‚u™wk
…ý fÕÞtý Útþu. (54) ©e ÔÞt…fuþ fnu Au- nu hts™T ! ¼õ‚tu™u yt «{týu fne™u
ÄŠ{ctu{tk ©uc yuðt ©enrh íÞtkÚte ftrhÞtýe ™t{u „t{ «íÞu …ÄtÞto y™u þ‚t™kŒtrŒ
{w r ™ytu ‚tu ðk Ú t÷e „t{™t {t„u o [tÕÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk þ‚t™kŒ {wr™™t ð]¥ttk‚-ðýo™ ™t{u Œþ{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 10 >>
yæÞtÞ - 11
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ hts™T ! ðkÚt÷e „t{™u {t„uo s‚tk, ƒtð¤™tu
yuf ¾qƒ yýeŒth ftkxtu þ‚t™kŒS™t s{ýt …„{tk ðtøÞtuu y™u …„™e ykŒh ðå[uÚte
¼tk„e „Þtu. (2) þ‚t™kŒS™t …„{tkÚte ‚u Œw»fh ftkxtu MðY…t™kŒtrŒ ftZ‚t n‚t íÞthu
þ‚t™kŒS ò„ú‚tðMÚtt{tk ytÔÞt y™u ‚uÚte ‚u {wr™ytu™u ‚{u þwk fhtu Atu ? - ‚u{ …qAðt
÷tøÞt. (3) ‚uÚte ‚u {wr™ytu þ‚t™kŒS™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu r™»…t… {wr™ ! ‚{tht
[hý{tk ftkxtu ðt„e™u ykŒh ¼tk„e „Þtu Au ‚u™u y{u {nt{w~fu÷eÚte ƒnth ftZðt™tu «Þí™
fheyu Aeyu. (4) nu hts™T ! MðY…t™kŒtrŒ {wr™ytuyu yt «{týu fÌtwk íÞthu þ‚t™kŒSyu
ftkxtðt¤t …„™u …ÚÚth W…h òuhÚte …Atzâtu y™u …Ae íÞtkÚte [tÕÞt ‚u yuf ftuþ sux÷t
Œqh „Þt íÞthu, (5) ½tuzuËðth nu{k‚®Ën htò, ½ýe ¼uxËtu„tŒtu ÷E™u {t„o{tk Ët{t
{éÞt. þ‚t™kŒ {wr™™u òuE™u ‚u htòyu ‚u{™e …qò fhe. (6) y™u …Ae ‚u {wr™™u ƒhVe
s{tze y™u …Ae ƒeò {wr™s™tuyu ftkxtu ðtøÞtu RíÞtrŒf þ‚t™kŒ ËkƒkÄe ð]¥ttk‚ fÌtwk. (7)
…Ae ‚u htò y™u {wr™ytuyu þ‚t™kŒS™t …„™wk yð÷tuf™ fÞwO …ý ftkxtu fu ‚u™u ðt„ðt™tu
½t fkE…ý ™rn òuE™u ytùÞo …t{e „Þt. (8) …Ae ‚u htò, þ‚t™kŒS y™u {wr™ytu™u
™{Mfth fhe™u …tu ‚ t™t ½h ‚hV [tÕÞt y™u þ‚t™k Œ S íÞtk Ú te ðk Ú t÷e „t{u „Þt.
(9) ‚u „t{{tk yuf ƒútñýu yt {wr™™u Ëtûtt‚T þwfŒuðS òýe™u, ‚u{™u «er‚…qðof ËwkŒh
¼tus™ s{tzâwk. (10) {wr™yu ‚u™u ©enrh™tu yt©Þ fhtÔÞtu y™u ‚u™u ËkËth™t ¼ÞÚte
{wõ‚ fhtÔÞtu. …Ae ‚u™tÚte …qòÞu÷t ‚u þ‚t™kŒ {wr™yu íÞtk s htrºt r™ðtË fÞtuo. (11)
«¼t‚u {wr™ íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. {t„o{tk nrhRåAtÚte …ðo‚¼tE {éÞt. ‚u{™t îtht
©enrh™t Ë{t[th òýe™u , þ‚t™k Œ S VheÚte Výu ý e „t{{tk „Þt. (12) ‚u htrºt
Výuýe{tk hne™u, ƒesu rŒðËu þ‚t™kŒS su‚…wh „Þt. …Ae íÞtkÚte ƒeò ftuEf „t{u „Þt.
(13) ‚u „t{{tk þ‚t™kŒtrŒ {wr™ytu hÌtt y™u íÞtkÚte ‚u{ýu yuf÷t „tu®ðŒht{ ƒútñý™u
frhÞtýt „t{u {tufÕÞt. (14) íÞtk Ë¼t{tk rƒhtsu÷ ©eS{nthts™u „tu®ðŒht{u «ýt{
fÞto íÞthu …tu‚t™t ¼õ‚ „tu®ðŒht{™u òuE ©enrh ‚íft¤ …tu‚t™t ytË™uÚte QXât y™u
Ë{trÄr™c „tu®ðŒht{™u {éÞt. (15) ©enrhyu „tu®ðŒht{™tu ytŒh fÞtuo y™u þ‚t™kŒS™wk
ð] ¥ ttk ‚ …q A Þw k íÞthu ‚u rð«u …tu ‚ u su ð w k òu Þ u ÷ w k ‚u Ëðu o ð] ¥ ttk ‚ ©enrh™u fÌtw k .
(16) yt Ëðuo ð]¥ttk‚ Ëtk¼¤e™u {kŒ {kŒ nË‚t ©enrh, íÞt„e-„]ne «íÞu ƒtuÕÞt fu, (17)
nu ¼õ‚s™tu ! yt þ‚t™kŒS ËŒtÞ rðhtx™thtÞý ËtÚtu yufíð…ýu fhe™u ð‚uo Au y™u
‚uÚte s yt {wr™™u fkxtftrŒf …ŒtÚttuo …ý Vq÷™e su{ Œw:¾ŒtÞe Út‚t ™Úte. (18) yt
«{týu {wr™ytu yt„¤ ðt‚ fhe™u ©enrh …tuZe „Þt. íÞthƒtŒ yLÞ {wr™ytuyu …ý
…tu‚…tu‚t™u ytË™u sE™u þÞ™ fÞwO. (19) htrºt ðeíÞt ƒtŒ, ƒesu rŒðËu ƒútñ{wnq‚o{tk
QXe™u ©enrhyu M™t™ fÞwO y™u …Ae ïu‚ ðMºttu Äthý fhe™u Ë¼t{tk …ÄtÞto. (20) ‚u
Ë¼t{tk ytu A tzu Ërn‚ rƒAtðu ÷ t yr‚ Ëw k Œ h Ztu r ÷Þt W…h rðhts{t™ ÚtE™u ©enrh
þ‚t™kŒ {wr™™e ðtx swðu Au yuðt{tk s þ‚t™kŒ {wr™ ©enrh™e Ë{e…u ytðe …ntUåÞt.
(21) ytò™ƒtnw , ftu { ¤, ~Þt{þheh, …tk [ {w r ™ytu Ú te ðªx¤tÞu ÷ t Ëw k Œ h ™u º ttu ð t¤t,
{ŒtuL{¥t ntÚte Ëh¾e [t÷ðt¤t, su™t [hýf{¤™tk ‚r¤Þtk ht‚tk y™u ftu{¤ Au ‚uðt,
™trËft„ú áÂüðt¤t, þ‚t™kŒS íÞtk ytÔÞt. (22-23) {wr™ËL{t™ «Œt‚t, frx W…h
÷t÷ ðMºt Äthe hnu÷t, {M‚f W…h ~Þt{ Y{t÷ ƒtkÄu÷t, ƒk™u ¾¼tytu W…h ËwkŒh r[rºt‚
ðMºt™u (ƒtuhe) Äthý fhe hnu÷t, Ëðo÷tuf rn‚f‚to, yuðt ©enrh™e Ë{ût þ‚t™kŒS ßÞtk
Œkzð‚ fhðt {tkzu Au íÞtk ‚tu yLÞ {wr™s™tu™e ËtÚtu, Œuðtu™t fü™u …ý nh‚t yuðt ©enrh,
‚íft¤ …tu ‚ t™t ytË™u Ú te QXe™u þ‚t™k Œ S™u nu ‚ Úte {éÞt y™u …Ae …tu ‚ u , …tu ‚ t™t
Ztur÷Þt W…h rƒhtßÞt. y™u ©enrhyu su{™tu ntÚt …fzâtu Au yuðt þ‚t™kŒ {wr™ …ý
©enrh™u ™{Mfth fhe™u ‚u{™e Ë{ût ƒuXt. (24) ©enrhyu {wr™™t fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt.
y™u …Ae ‚uytu ßÞtk ßÞtk rð[Þto n‚t ‚u Ëðuo ð]¥ttk‚ …qAÞwk. (25) …AeÚte ‚u {™wðÞuo
…tu‚u ßÞtk ßÞtk „Þt n‚t y™u su su ƒLÞwk n‚wk ‚u Ëðuo ð]¥ttk‚ ©enrh™u fne Ëk¼¤tÔÞwk.
(26) yt Ëðuo Ëtk¼¤e™u ©enrh «ËÒt ÚtÞt. …Ae Ë¼t{tkÚte ‚u þ‚t™kŒS™e ËtÚtu QXe™u
¼tus™ fhðt {txu …tfþt¤t{tk …ÄtÞto. (27) íÞtk M™t™ fhe™u «¼w ©enrh MðtrŒü ¼tus™
sBÞt y™u «ËtŒe ‚…Mðe þ‚t™k Œ S™u yt…e™u …tu ‚ u VheÚte Ë¼t{tk …ÄtÞto .
(28) Mð¼õ‚tu Ú te ðu Â ü‚ «¼w ‚u Ë¼t{tk Ëw k Œ h ytË™ W…h rƒhtßÞt y™u íÞtk
þ‚t™kŒS™u ƒhVe s{tze™u {kŒ {kŒ nË‚t nË‚t ‚u {wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu, (29) nu ƒúñ™T
! yt ÷tuf{tk y{tht Ëðo ËtÄwytu ‚tu, ½e ytrŒf rðfthe [efýt …ŒtÚto y™u ¾tkz ytrŒf
r{ü …ŒtÚttuo s{‚t ™Úte. (30) ‚tu …Ae {tht ¼õ‚ yuðt ‚{u, ‚u ðM‚wytu fu{ s{tu Atu ?
nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte {wr™ ƒtuÕÞt fu, (31) nu Mðtr{™T ! yt…™t
Ëk‚tu fE ðM‚wytu s{u Au y™u fE ðM‚wytu ™Úte s{‚t ‚u ƒÄe rð„‚ nwk òý‚tu ™Úte.
yt ðt‚ ‚tu yt… yíÞthu s sýtðtu Atu. (32) ‚uÚte ytsÚte nðu nwk yt…u íÞt„ fhtðu÷t
…ŒtÚttuo õÞthuÞ „úný ™nª fÁk y™u ËíËk„{tk hne™u Ëðuo™u yt ðt‚ ¼ýtðeþ. (33) nu
hts™T ! ytðtk ð[™ Ëtk¼¤e™u Ënò™kŒ {nt«¼w yr‚ «ËÒt ÚtÞt y™u þ‚t™kŒS™t
Ëtk¼¤‚tk s yLÞ {wr™ytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (34) nu Ëk‚tu y™u ËíËk„es™tu, yt…ýt WØð
Ëk«ŒtÞ{tk yt þ‚t™kŒS þtMºttu{tk rðît™ Au y™u yr‚ {tuxt Au. (35) …qðosL{{tk ‚uytu
{iºtuÞ ™t{u Ë{Úto Ér»t n‚t. ‚uÚte ‚{u Ëðuo {wr™™e …qò fhtu. (36) ©e ÔÞt…fuþ fnu
Au - nu ßÞucrs‚ ! ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte Ëðuo Ëk‚tuyu ‚Útt ™r[fu‚trŒ Ëðuo
ËíËk„eytu ©enrh™t fnuðt «{týu s ‚u {wr™™e …qò fhe, ‚u{™e yth‚e W‚the y™u
™{Mfth fÞto. (37) Ëðuo {wr™, ËíËk„eytuyu ‚Útt MðÞk ©enrhyu …ý ytŒh fhu÷t ‚u
þ‚t™kŒS™u «r‚rŒ™ ©enrh™wk Œþo™ fh‚tk fh‚tk Ët‚-ytX rŒðË …Ëth ÚtE „Þt. (38)
íÞth …Ae yuf rŒðË nrhRåAtÚte þ‚t™kŒS Ë¼t{tkÚte QXât ™u [tÕÞt ‚u ytze ¼ª‚
ytðe ‚u ¼ª‚ ËtUËht «ðuþ fhe™u ƒnth ™ef¤e „Þt. (39) íÞthu þ‚t™kŒS™u Ë¼t{tk
™ òuðtÚte ©enrh …t»toŒtu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu …t»toŒtuu ! {wr™©uc þ‚t™kŒS ynªÚte õÞtk
„Þt ? ‚u{™e …tA¤ ‚{u Œtuztu y™u ‚u{™u þtuÄe ÷tðtu. (40) yt «{týu ©enrh™e
yt¿ttÚte, ‚íûtý …t»toŒtu [thuÞ rŒþt{tk þ‚t™kŒS™u þtuÄðt {txu Œtuzât. (41) ‚u{tkÚte
yuf …t»toŒu þ‚t™kŒS™u {t„o{tk yïðu„Úte s‚t òuÞt. ‚uÚte ‚u ©enrh™e …tËu ytÔÞtu.
(42) ƒwÂØ{t™ ‚u …t»toŒ ©enrh™u fnuðt ÷tøÞtu fu, nu s„ŒT„wÁ ! þ‚t™kŒ ‚tu yïðu„u
[tÕÞt òÞ Au. (43) nu ™]…tu¥t{ ! »tziïÞo Ëk…Òt ¼„ðt™ …wÁ»ttu‚{™thtÞý …t»toŒ™wk
ytðwk ðtõÞ Ëtk¼¤e™u, ‚íûtý Þtu„eðÞo þ‚t™kŒS™e …tA¤ Œtuzât. (44) Ëtu{÷t-¼„wS
ytrŒf Œþ …t»toŒtuÚte Þwõ‚, ŒtuzðtÚte su{™t [hý{tkÚte yuf {tusze ™ef¤e „E Au ‚uðt,
yk ‚ Þto { e, Œu ð tu Ú te ™{Mfth fhtÞu ÷ t, yM‚ÔÞM‚ ðMºttu ð t¤t, fk X {tk Ëw þ tu r ¼‚ …w » …™t
nthtuðt¤t …h{uïh ©enrh Œtuz‚t n‚t. (45) ©enrh, frhÞtýt „t{™e ™Sf{tk ytðu÷e
ft¤w¼t ™Œe™u rf™thu ytðe, ‚u™t rf™thu Q¼t hne™u, þ‚t™kŒ õÞtk Au ? þ‚t™kŒ õÞtk
Au ? yt{ ƒtu ÷ ðt ÷tøÞt. (46) ‚u ð¾‚u , ©enrh™e Ë{e…Úte Œtu z ‚t ½tu z u ytð‚t
Ëtu{÷tu¾t[h þ‚t™kŒ™e Ë{e…u ytðe™u yïÚte ™e[u Q‚he þ‚t™kŒS™e yt„¤ Q¼t
hne, ‚u{™u ƒu ntÚt ðzu htufe™u ƒtuÕÞt fu, (47) nu {wr™ ! y{tht Mðt{e ©enrhyu ‚{tu™u,
‚u { ™e …tËu ƒtu ÷ tÔÞt Au , ‚u Ú te ‚u { ™e …tËu [t÷tu . ‚u Ú te þ‚t™k Œ S …tAt ðéÞt y™u
©enrh™e Ët{u ytðe™u Q¼t hÌtt. (48) ™uºttu{tkÚte ytkËw Ëth‚t þ‚t™kŒS™u ©enrhyu
…qAÞwk fu, nu {wr™ ! yt… òytu Atu ? íÞthu y¾kz {qŠ‚™u Œu¾™tht ‚u þ‚t™kŒS ©enrh
«íÞu ƒtuÕÞt fu, (49) nu «¼w ! „{™ fu yt„{™ yu ƒu{tkÚte yufuÞ {thu ytÄe™ ™Úte.
fthý fu á~Þ{t™ Ë{„ú rðï fX…q‚¤e™e {tVf ‚{tht ðþ{tk s Au. (50) yt «{týu
ƒtu÷‚t þ‚t™kŒS™tk y©wytu™u ©enrhyu …tu‚t™t ðMºtÚte ÷qATÞtk y™u ‚u{™u yuf y÷Ve
yt…e. (51) …Ae ©enrh™e «uh ýtÚte, þ‚t™k ŒS «¼w ™ u ™{Mfth fhe™u íÞtk Ú te [t÷e
™eféÞt. ©enrh ‚u{™u s‚t ßÞtk ËwÄe Œu¾e þõÞt íÞtk ËwÄe ‚u ™Œe™t ftkXu Q¼t hÌtt
y™u …AeÚte Vhe …tAt frhÞtýt „t{u …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. (52-53) …tu‚t™t ytË™
W…h rƒhtS™u ©enrhyu …tu‚t™e Ë{e…{tk ƒuXu÷t ¼õ‚tu™u fÌtwk fu nu ¼õ‚tu ! ¼tus™ ‚Útt
s¤…t™trŒf™e M{]r‚yu hrn‚ yuðt yt {wr™™tu Œun, ½tuzuËðth su{ ½tuzt™u [÷tðu Au ‚u{,
{the {qŠ‚ îtht s [t÷u Au. yu …wÛÞþt¤e Sðtí{tytu™t ©uÞ™u ËtÁ …]Úðe W…h [t÷u Au.
(54) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh Mð¼õ‚tu™u yt «{týu fne™u …tu‚t™t
ytË™uÚte QXe™u íÞt„e-„]ne ¼õ‚tu Ërn‚ íÞtkÚte Ëw¾…wh ytrŒ „t{tu{tk …ÄtÞto. (55)
nu hts™T ! ©enrh, ‚u ¾tuzt¼tE ûtrºtÞ™t {tºt ƒu yÒt™t fý s sBÞt y™u ðÄw fu{ ™
sBÞt EíÞtrŒ su ‚{u …qAÞwk n‚wk ‚u{ s þ‚t™kŒ {wr™™wk ƒŒheð™-„{™ ð]¥ttk‚ …qAÞwk n‚wk
(y.7. &÷tu. 1 Úte 3{tk) ‚u Ëðuo {U ‚{™u ËrðM‚th fÌtwk. (56) ©enrh ‚Útt ‚u{™t
¼õ‚tu™wk {ntíBÞ sýtð™tÁk, …rðºt y™u …t…™t …ðo‚™tu ™tþ fh™tÁk yuðwk yt ytÏÞt™
Au. ‚u™tu su {™w»Þ ºtýuÞ ft¤{tk «r‚rŒ™ …tX fhu fu Ëtk¼¤u ‚tu ‚u s™tu ¼„ðt™ y™u
¼„ðt™™t ¼õ‚™tu {rn{t sYh …t{þu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk þ‚t™kŒ {wr™ [rhºt r™Y…ý ™t{u yr„Þth{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 11 >>
yæÞtÞ - 12
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - ©enrh ƒwÄus „t{Úte ™ef¤e™u ƒeòk fÞtk fÞtk „t{tu y™u
™„htu { tk „Þt, ‚u fÚttytu fnw k Aw k , ‚u ‚{u ytŒh…q ð o f Ëtk ¼ ¤tu . (2) Ëw h ‚ þnu h ™t
ËíËk„eytu ƒwÄus „t{{tk ytÔÞt n‚t. ‚u Ëwh‚ y™u ƒwÄus „t{™t ËíËk„eytuuyu ©enrh™e
…q ò fhe. …Ae ƒw Ä u s {tk yu f rŒðË htu f tE™u ©enrh íÞtk Ú te ™eféÞt.
(3) …tu‚t™t ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh ðtiXt™t {t„uo „Þt. ðtiXtÚte ºtý ftuþ Œqh ytðu÷t
yuf ™t™t Ëhtuðh™u rf™thu ytðe …ntUåÞt y™u íÞtk htrºt r™ðtË fÞtuo. (4) …Ae íÞtkÚte
«t‚:ft¤{tk QXe™u ©enrh, {t„o{tk ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ W…òð‚t Útft, Ëk„ðft¤u, ƒnw
ð]ûttuðt¤t ðtiXt „t{u ytÔÞt. (5) ©enrhyu íÞtk ™Œe™t …qðorŒþt™t ‚xu hne™u, rŒðËu
nòhtu s™tu™u Œþo™ ytÃÞtk y™u htºtu y™uf Œeðtytu™t «ftþ{tk …tu‚t™wk Œþo™ yt…‚t
n‚t. (6) htºtu ƒnw Œeðtytu™t «ftþ{tk, ‚uòu{Þ ©enrh™u òuE, yuf „tuMðt{e …tu‚t™t
rþ»Þ™u …qAðt ÷tøÞtu fu nu Ëw¿t ! ytx÷t ƒÄt Œeðtytu™wk ‚u÷ Mðtr{™thtÞý™u ftuý yt…u
Au ? yt{ ‚u ytùÞo …t{‚tu n‚tu. (7) ‚u htrºt ðeíÞt ƒtŒ «¼t‚u Mð¼õ‚tuu ËtÚtu ©enrh
rºtðu ý e Ëk „ {{tk M™t™ fhe™u ƒú t ñýtu ™ u rðrðÄ «fth™tk Œt™ yt…‚t n‚t. (8) ‚u
ƒútñýtu™u ©enrhyu Ëtu™wk, s{e™, hÚt, ntÚte, „tÞ, ½tuzt rð„uhu™wk Œt™ fÞowo k …Ae íÞtkÚte
…Âù{{tk ytðu÷t rþðt÷Þ{tk rþðS™t Œþo™tÚtuo „Þt. (9) íÞtk rþðS™tk Œþo™ fhe™u,
WŒth yuðt ©enrhyu, ‚u …qòhe™u ½ýwk Ä™ y™u {qÕÞðt™ ðMºttu ytÃÞtk. (10) …Ae
¼„ðt™ ‘sÞ ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u, ‚íft¤ íÞtkÚte ™ef¤e™u, …rðºt y™u ð]ûttuÚte Þwõ‚ yuðt
…tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u ytÔÞt. (11) íÞtk ©enrhyu M™t™ fÞw O . …Ae …tu ‚ t™t ¼õ‚
ƒú t ñýtu y u htk Ä e™u ‚i Þ th fhu ÷ tu Útt¤ s{e™u ‚u { tk ™ t yÒt™e «ËtŒe nòhtu ËtÄw y tu ™ u
s{tze. (12) íÞth ƒtŒ Ëtks™t Ë{Þu ½tuzuËðth ÚtE™u ƒÄtk™u Œþo™ ytÃÞtk y™u …Ae
½tuzt™u ¾u÷ð‚t Útft íÞtkÚte yzÄtu ftuþ Œqh ™ef¤e „Þt. (13) Vhe …tAt íÞtkÚte Ëk½™e
Ë{e…{tk ytÔÞt y™u Ëðuo™u Œþo™ yt…e™u, Vhe …tAt íÞtkÚte Œqh ™ef¤e „Þt. (14) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ƒu-ºtý ð¾‚ Ëk½{tk ytðe íÞtkÚte …tAt
Œqh „Þt. yt{ ytð™-òð™ îtht …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u Au‚he™u …tu‚u íÞtkÚte {t‚h ™t{™t
„t{u „Þt. (15) Ëk‚ðýeo y™u „]nMÚttuÚte ðªx¤tÞu÷t ©enrhyu, {t‚h „t{™u s÷ŒeÚte
ðxtðe™u íÞtkÚte z¼tý ‚hV «Þtý fÞwO. (16) íÞtk rðît™ {Þtht{, „tu®ðŒht{, fwƒuhS,
r™¼oÞht{, ¼tEht{ y™u nrhf]»ý ytrŒf ƒútñýtu ‚Útt (17) ƒu h½w™tÚtŒtË, rð»ýw„wó,
htÞS, «Þt„ŒtË ytrŒ ði~Þ ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e Ëuðt fhe. (18) ‚u{ s ËtfhƒtE,
Œ¥tt, rþðt, ytrŒ Mºteytuyu, {wr™ytuyu Ërn‚ ©enrh™wk ytr‚ÚÞ fÞwO. (19) ‚u Ëðuo
¼õ‚s™tuyu, ©enrh™u íÞtk hnuðt {txu ¾qƒ yt„ún fÞtuo ‚uÚte ¼„ðŒT ðt‚to fh‚t Útft,
©enrh Ë‚‚ yuf {tË ËwÄe ‚u z¼tý „t{{tk hÌtt. (20) «¼wyu suðe he‚u ™thtÞýûtuºt{tk
(su ‚ ÷…w h {tk ) rþðÞt„ y™u rð»ýw Þ t„ fÞto n‚t ‚u ð e s he‚u ynª z¼tý „t{{tk
©enrhyu {ntÁÿÞt„ fÞtuo. (21) yt {ntÁÿ{tk ƒútñýtu [thuÞ rŒþtytu™u „sðe {qfu ‚uðt
Wå[ Mðhu fhe™u s{tu-s{tu, Œt™-ŒÂûtýt yt…tu-yt…tu yu{ ƒtu÷‚t n‚t. (22) ‚u Þ¿t{tk
…tÞË ytrŒ nrð»ÞtÒtÚte ‚]ó ÚtÞu÷t Œuðtu y™u ½ýe ŒÂûtýtytuÚte ‚]ó ÚtÞu÷t ƒútñýtuyu,
©enrhf] » ý {nt«¼w ™ tk Þþtu „ t™, …] Ú ðe÷tu f ‚Útt Mð„o ÷ tu f {tk ÔÞt…u , ‚u ð e he‚u „tÞtk .
(23) ‚u Þ¿t{tk Œu þ tk ‚ h{tk Ú te ytðu ÷ t y™u f ¼õ‚s™tu y u ½ýt ¼Âõ‚¼tðÚte y{q Õ Þ
yt¼q»týtu y™u ðMºttu ðzu ©enrh™e …qò fhe y™u ¼õ‚tÄe™ ¼„ðt™u ‚u Ëuðtytu Mðefthe.
(24-25) ‚u Þ¿t …qhtu ÚtÞtu …Ae, íÞtk y™uf ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u …tu‚…tu‚t™t „t{
…Äthðt {txu «tÚto™tytu fhe. ©enrh ‚u Ëðuo ¼õ‚tu™u htS fhðt {txu ‚u z¼tý „t{uÚte
yLÞ y™uf „t{tu «íÞu sðt {txu [t÷e ™eféÞt. (26-27) ßÞucrs‚ htò fnu Au - nu
ÔÞt…fuþ {wr™ ! yt…u fÌtwk fu, «¼wyu ™thtÞýûtuºt{tk rð»ýwÞt„ y™u ÁÿÞt„ fÞtuo y™u
z¼tý{tk {ntÁÿÞt„ fÞtuo. ‚tu ‚u ƒk™u MÚtt™tu{tk ©enrhyu ‚u Þ¿ttuu yuf s Ë{Þu fhu÷t
fu swŒt swŒt Ë{Þu fhu÷t ‚u f]…t fhe™u {™u fntu. (28-30) ‚u{s ©enrhyu õÞt MÚtt™uÚte
ytðe™u …qðuo fnu÷t Þ¿t {ntuíËðtu fÞto y™u ‚u ƒk™u MÚtt™tuyu þwk þwk ÷e÷t[rhºttu fÞtO ‚Útt
©e™„h{tk …ý ©enrhyu ƒeòk õÞtk ÷e÷t[rhºttu fÞtO ? ‚u MÚtt™tu{tk Œuþtk‚hÚte ytðu÷t

¼õ‚s™tu y u ©enrh™u …tu ‚ t™u „t{ ‚u z e sðt{txu fhu ÷ e «tÚto ™ tytu Ëtk ¼ ¤e™u «¼w ‚u
MÚtt™uÚte fÞtk fÞtk „t{-™„htu{tk „Þt ? nu ƒúñ™T ! {U …qAu÷t yt Ëðuo «§tu™tu W¥th,
yt… f]…t fhe™u rðM‚th…qðof {™u fntu. yt «§tu™t W¥th fhðt {txu yt… Ëût{ Atu, fthý
fu yt…™tÚte ftkE yòÛÞwk ™Úte. (31) ©e ƒúñ{wr™ fnu Au - nu rþðht{ rð« ! htòyu
yt «{týu …qAÞwk ‚uÚte …h{ ¼t„ð‚ ÔÞt…fuþ {wr™, yk‚h{tk {nt«¼w™wk M{hý fhe™u
yk‚hTáÂüÚte ©enrh™tk ÷e÷t[rhºttu™u òuE™u …Ae ‚u htò «íÞu ƒtuÕÞt. (32) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚{tht «§tu™t W¥th nwk fnwk Awk, ‚u™u Ëtk¼¤ðtÚte ‚{thtu ytí{t
«ËÒt Útþu. {txu ‚{u ytŒh…qðof ‚u™wk ©ðý fhtu. (33) nu hts™T ! yuf Ë{Þu Ä{o™kŒ™
©enrh, fåA{tkÚte ytðe™u „Z…wh{tk r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t. ‚u ð¾‚u {rAÞtð „t{™t
htò Ëqh®ËnS íÞtk ytÔÞt y™u «ýt{ fhe™u ©enrh™u «tÚto™t fhe fu, (34) nu «¼w !
yíÞthu nwk ynª, yt…™u Ëðuo {wr™s™tu ËtÚtu {tht ™„h{tk ÷E sðt {txu ytÔÞtu Awk. (35)
‚uÚte yt… ŒÞt¤w Ëuðf W…h f]…t fhe™u, Ëðuo {wr™s™tu ËtÚtu yíÞthu {rAÞtð …Äthtu.
(36) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ™]… Ëqh®ËnS {ntí{tyu «tÚto™t
fhe. ‚uÚte ©enrh ™t™t ¼õ‚u ÷tðu÷t yï W…h Ëðth ÚtE „Z…whÚte [t÷e ™eféÞt. (37)
©enrh™e …tA¤ Ëqh®ËnS htò, y÷iÞt¾t[h, ™tò-òu„eyt, y¼Þ¾t[h, ŒtŒt¾t[h
Ëtu { ÷t¾t[h y™u ƒeò y™u f ½tu z u Ë ðthtu n‚t. (38) ‚u ½tu z u Ë ðthtu …tA¤ ‚eûý
þMºttu ð t¤t ½ýt …Œtr‚ytu …ý n‚t y™u ‚u { ™e …tA¤ y™u f {w r ™s™tu n‚t. ‚u { ™e
…tA¤ ¼„ð‚TŒþo™™e ÷t÷Ëtðt¤t y™uf ¼õ‚tu …ý [tÕÞt. (39-40) „t{™e ¼t„tu¤u,
ytƒt÷ð]Øtuyu ©enrh™tk Œþo™ fhe ‚u{™u «ýt{ fÞtO. ‚u Ëðo W…h ©enrh f]…táÂüÚte òu‚t
n‚t, íÞthu ™uºttu{tk y©wðt¤e, [tkÿtÞýtrŒf ðú‚tuÚte f]þftÞ sÞt ytrŒf ƒtEytuyu ntÚt
òuze™u, rð™{ú ðtýeÚte ©enrh™e M‚wr‚ fhe™u ƒtu÷e fu, (41)sÞt ytrŒf Mºteytu fnu
Au - nu «týÚte …ý yrÄf r«Þ ! nu nhu ! nu r™íÞ yt™kŒ {qŠ‚ ! y{u yt…™t þhý{tk
Aeyu. ßÞthu y{™u yt…™t {w¾th®ðŒ™tk Œþo™ Út‚tk ™Úte íÞthu y{tht r[¥t{tk ƒnw ¾uŒ
ÚttÞ Au. (42) yt…™t ŒtË yuðtk y{u r™íÞu «t‚:ft¤{tk QXe™u ßÞthu, Ënw Sðtu™e
«er‚fh yuðt yt…™t {w¾th®ðŒ™tk Œþo™ fheyu Aeyu, íÞthu y{thtu ytí{t ½ýt yt™kŒ™u
…t{u Au. (43) ‚u yt…™tk {w¾th®ðŒ™tk Œþo™Y… Ëw¾{tk yk‚htÞ fh™tht yt Ëqh®Ën
ytrŒ htòytu yt…™u ynªÚte ƒeò „t{ ÷E sðt™tu «Þí™ fhu Au, ‚u f]‚æ™e Au. (y{thu
½u h hne™u , y{tÁk yÒt s{e™u , y{tht s Ëw ¾ {tk rðæ™ fhu Au ) ‚u Ëðu o ™ u ‚u { ™t
…tu‚…tu‚t™t „t{ {tuf÷e ŒE yt… ynª s r™ðtË fhe™u, Ëðuo ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…tu.
(44) nu «¼w ! ‚{u ht‚t hk„™t yï W…h ƒuËe™u «r‚rŒ™ y{tht rðþt¤ ytk„ýt{tk
[thuƒtsw ßÞthu yï™u ¾u÷tðtu Atu, íÞthu ‚{thtk Œþo™ fhe™u y{thtk ™uºttu ËV¤ ÚtE òÞ
Au. (45) ytðtk yt…™tk Œþo™ rð™t y{u yr‚Œw:¾e ÚtE sEþwk y™u y{tht Œw:¾™t
rŒðËtu fu{ …Ëth Útþu ? r[hft¤ ‚… fh™th ‚…Mðeytu™u …ý yt…™tk Œþo™ Œw÷o¼ Au.
(46) ð¤e yt… ‚tu …htu…fthe y™u ¼ð¼Þnthe Atu y™u ‚uÚte s, ŒiðeSðtu™t fÕÞtý
fhðt {™w»ÞY… Ähe™u yt …]Úðe W…h rð[htu Atu. ð¤e yt… „qZ MðY…ðt¤t yÚtto‚T su
MðY…™u ¼õ‚s™tu s òýe þfu ‚uðt Atu ‚u{ A‚tk …ý, yt…™e f]…tÚte y{u yt…™u Ëðuoïh
òýeyu Aeyu. (47) ‚uÚte nu nrhf]»ý ! yt… rËðtÞ yLÞ ftuE ŒuðŒuðtrŒf™u rð»tu y{™u
r™ct ™Úte y™u fŒt[ yLÞ õÞtkÞ òu y{™u …qßÞ ƒwÂØ ÚttÞ ‚tu ‚u ‚{tht ¼õ‚™u rð»tu
s Úttytu. yt «fthu ‚{tht …htÞý yuðe y{tht W…h ‚{u «ËÒt Úttytu y™u ynªs hntu.
(48) yíÞthu yt… su su MÚtt™u sþtu íÞtk Ëðo {™w»Þtu yt…™t h{ýeÞ MðY…™tk Œþo™
fhþu y™u ‚u{™u {tuxt WíËð suðtu yt™kŒ Útþu. (…hk‚w y{u ‚tu Œw:¾e s Útðt™tk) (49-
50) yÄ{o™tu ™tþ fh™tht, ïu‚tkƒhÄthe, fkX{tk ¼ú{h™t „wkòhðt¤t ïu‚ …w»…™t nth
Äthý fh™tht, yu ð t yt… ßÞthu y{the yt„¤ ¼„ðŒT ðt‚to fhtu Atu íÞthu y{u
yt™kŒ{tk „hftð ÚtE sE™u, yt á~Þ{t™ s„‚™u ™tþðk‚ y™u ‚wåA òuEyu Aeyu. nu
yåÞw‚ ! Ëðuo «fthu y{tÁk rn‚ fh™tht yuðt yt…™tu rðÞtu„ y{u fuðe he‚u Ën™ fheþwk
? ‚uÚte yt… ynª s r™ðtË fhe™u hntu. (51) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
yt «{týu ƒtu÷‚e y™u ÁŒ™ fh‚e, ‚u Mºteytu™tk ð[™tu Ëtk¼¤e™u, fÁýtËt„h ©enrh
‚u †eytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (52) nu sÞt ytrŒf ! {ntðú‚Äthe Mºteytu ! ‚{u Ëðuo yt
«fthu þtuf ™ fhtu. y™u …tu‚…tu‚t™u ½uh òytu. Úttuzt s rŒðËtu …Ae r™ùu nwk …tAtu ynª
ytðeþ. (53) nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu Mºteytu ™ u fÌtw k y™u ‚u { ™u ‚Útt
y¼Þhtò™u ‘sÞ ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u íÞtkÚte …tAt ðtéÞtk y™u íÞthƒtŒ íÞtkÚte yï™u
Œtu z tÔÞtu . (54) ©enrh™e …tA¤ ŒtŒt¾t[h, Ëw h t¾t[h ytrŒf ½tu z u Ë ðthtu n‚t y™u
‚u{™e …tA¤ ¼„wS, h‚™S ytrŒf …t»toŒtu y™u Ëk‚tu …ý n‚t. (55) …Ae yk‚oÞt{e
©enrh™wk Œw÷o¼ Œþo™ ßÞtk ËwÄe ÚtÞwk íÞtk ËwÄe Sðwƒt ytrŒf Ëðuo ƒtEytu íÞtk s Q¼e
hne. (56) íÞth …Ae nu hts™T ! yuf{tºt «¼w{tk s r[¥tðt¤e ‚u Mºteytu, yá~Þ ÚtÞu÷t
«¼w™u, {™tuð]Â¥tÚte «ýt{ fhe™u, …tu‚…tu‚t™u ½uh „E y™u ©enrh™tu rðÞtu„ Ën™ ™
ÚtðtÚte, ht‚-rŒðË Œw : ¾{tk r™„o { ™ fh‚e n‚e.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh Œw„o™„hÚte …ÄtÞto ™t{u ƒth{tu yæÞtÞ Ëk…qýo
>> 12 >>
yæÞtÞ - 13
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu ðtÞwðu„u yï ŒtuztÔÞtuu ‚uÚte ‚u{™tk
ðMºttuu nðt{tk Vhfðt ÷tøÞtk. y™u {t„o{tk yt„¤ sE™u, …tA¤ ytð‚t ½tuzuËðthtu,
{w r ™s™tu y™u …t»to Œ tu ™ e «‚eûtt fh‚t ©enrh Q¼t hÌtt. (2) ntÚt{tk [{f‚t
¼t÷tytuðt¤t ½tuzuËðthtu, …Œtr‚ytu, ËtÄw ‚Útt ƒúñ[theytu ð„uhu ©enrh™e …tËu ytðe
…ntU å Þt y™u ½ýtu yt™k Œ …tBÞt. (3) Ëðo u o Ëu ð ftu Ú te ðu Â ü‚ ©enrh, {t„o { tk yi ï Þo
«Œþo™Úte Ëwht¾t[h™u yt™kŒ W…òð‚t Útft Ëthk„…wh „t{{tk ytðe …ntUåÞt y™u íÞtkÚte
ðt„z „t{{tk …ÄtÞto. (4) ©enrhyu íÞtk htºtu ¼tuòS ™t{™t ûtrºtÞ™u íÞtk r™ðtË fÞtuo
y™u íÞtk Ëqh®ËnS, ¼e{S, {q¤S, Œuþ÷S ytrŒf ûtrºtÞtuyu ©enrh™wk Ëuð™-…qs™ fÞwO.
(5) …Ae ¼tuòS ytrŒf ¼õ‚tuyu ©enrh™u íÞtk hnuðt {txu ¾qƒ «tÚto™t fhe …hk‚w ©enrh
íÞtk htuftÞt ™rn y™u ƒeò rŒðËu íÞtkÚte fkÚttrhÞt „t{u …ÄtÞto. (6) su „t{{tk …tu‚u
…nu÷tk …tk[ ð¾‚ …ÄtÞto Au ‚u fkÚttrhÞt „t{{tk ©enrh …ÄtÞto, íÞthu ft™S, ÷t÷S,
nhS, {Ät¼tE, nrh ‚Útt rðhtx ytrŒ ¼õ‚tuyu ¼tðÚte ©enrh™e …qò fhe. (7) íÞtk
yð÷ƒtEyu ©enrh™u …tu‚t™u ½uh ‚uztðe™u …qò fhe y™u ©enrh ‚Útt {wr™ytu™u MðtrŒü
¼tus™ s{tzâtk …Ae ©enrh íÞtkÚte ™eféÞt. (8) íÞtk {t„o{tk ÷ªƒze ™huþ nrh®Ën
htòyu , ¼„ðt™™u …tu ‚ t™u íÞtk …Äthðt™e rð™k ‚ e fhðt {tu f ÷u ÷ t ™thtÞý¼tE Ëtu ™ e
{éÞt. (9) su { ™t ntÚt{tk …ð™{tk Vhf‚e Äòytu Au , ‚u ð t ËU f ztu ½tu z u Ë ðthtu y™u
…Œtr‚ytu Ú te ðu Â ü‚ y™u ƒw Â Ø{t™ yu ð t ‚u Ëtu ™ e ¼õ‚, Œw k Œ w r ¼ ytrŒf ðt®sºttu Ú te
rŒþtytu™u „wksð‚t n‚t. (10-11) hÚt{tk rƒhtsu÷t ©enrh™u «ýt{ fhe™u ƒu ntÚt òuze™u
‚u Ëtu™eyu ©enrh™u fÌtwk fu nu Mðtr{™T ! y{tht htò nrh®Ënu yt…™u ‚uzðt™u yÚtuo {™u
{tufÕÞtu Au y™u ‚uÚte nwk yt…™e …tËu ytÔÞtuu Awk. nu «¼w ! ‚u ƒwÂØ{t™ htò yt…™t
yt„{™™e htn òuE hÌtt Au. (12) ‚uÚte ‚u htò W…h f]…t fhe™u yt… ÷ªƒze ™„h{tk
…Äthtu. nu Ë{Úto ©enrh ! yt…™t íÞtk …ÄthðtÚte ‚u htò™wk r™ùu fÕÞtý Útþu. (13)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëtu™e ¼õ‚u yt «{týu «tÚto™t fhe yux÷u r™:M…]ne
yuðt ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ËL{‚u ! ‚u nrh®Ën htò™tu Ëðou o ¼tð ‚Útt fw¼tð nwk òýwk
s Awk. (14) …hk‚w {thu {rAÞtð „t{u sðt™e ¾qƒ W‚tð¤ Au, ‚uÚte yt Ë{Þu ‚u htò™u
{tÁk Œþo™ ™rn ÚttÞ. (15) ©e ÔÞt…fuþ {wwr™ fnu Au - nu r™»…t… ! ©enrhyu ‚u Ëtu™e™u
yt «{týu fÌtwk y™u …Ae ŒtŒt¾t[h ‚Útt ÔÞðnthŒût yuðt Mð…t»toŒ Ëtu{÷t¾t[h™u ‚u
htò™e …tËu {tufÕÞt. (16) y™u …Ae ƒ¤Œtu òuzu÷t ‚u hÚt™e ÷„t{ ©enrhyu …tu‚u
ntÚt{tk ÷eÄe y™u MðÞk …tu ‚ u hÚt [÷tðe™u ÷ªƒze „t{™e ™Sf{tk ytÔÞt. íÞthu ‚u
Ëtk ¼ ¤e™u , ™„hðtËe ¼õ‚s™tu ‚íft¤ íÞtk , ytŒh…q ð o f Ët{u ytÔÞt. (17-19) nu
hts™T ! ‚u ¼õ‚s™™tk ™t{tu Ëkûtu…{tk fnwk Awk ‚u Ëtk¼¤tu. r™¼oÞht{, ™kŒht{, rþðht{
þwõ÷, ¼qŒh, Œ÷™ yt ƒÄt ƒútñýtu ©enrh™e Ë{e…u „Þt. feft¼tE, Sðý, hýAtuz,
ft™S, ¼„ðt™S, ÷ðS Ëðuo Yze ƒwÂØðt¤t Ëtu™e nrh¼õ‚tu …ý íÞtk ytÔÞt ‚Útt su™u
¼„ðt™ s r«Þ Au ‚uðt Sðý ™t{u ði~Þ ¼õ‚ …ý Œþo™ fhðt íÞtk ytÔÞt n‚t. (20)
neht y™u ®ËÄw ytrŒf ƒtEytu …ý ©enrh™tk Œþo™u íÞtk ytðe n‚e. yt Ëðuo ¼õ‚tuyu
©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ™„h{tk …Äthðt ½ýe «tÚto™t fhe, …hk‚w ©enrh ÷ªƒze
™„h™e yk Œ h ™ «ðu ~ Þt. (htò y™u y{tíÞ™e Ëßs™‚t™t y¼tðu ) (21) ‚u Ú te
Œuþft¤™u ytu¤¾ðt{tk [‚wh yuðt ¼õ‚s™tuyu íÞtk s ©enrh™e …qò fhe. htò y™u
fth¼theyu «¼w W…h Äq¤ ™t¾ðt {txu fux÷tf Œwüs™tu™u {tufÕÞt n‚t. ‚u{tkÚte fux÷tf
Œhðtò W…h, fux÷tf ftux W…h y™u fux÷tf ™e[u Q¼t hne™u, ©enrh™u òu‚t n‚t. (22)
‚u Äq¤™e …tux÷eytu ÷E™u, „tu…wh ytrŒ MÚtt™u Q¼u÷t ‚u Ëðuos™tu W…h …ý ©enrhyu
f]…táÂü fhe. y™u íÞtkÚte ™eféÞt ‚u ¼÷ „t{™t ‚¤tðu ytÔÞt y™u íÞtk ðz™t ð]ût ™e[u
ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (23) íÞtk ‚tu ÷ªƒze{tk …tA¤ hnu÷t Ëtu{÷t¾t[h y™u
ŒtŒt¾t[h íÞtk ytðe …ntUå Þt. ‚u{ ™e …tËu Ú te ©enrhyu , nrh®Ën htò™tu fth¼the™t
ðþ{tk ð‚oðtY… Œwü yr¼«tÞ òÛÞtu. ‚u{ A‚tk …ý ©enrh fkE ƒtuÕÞt ™rn. (24) íÞth
…Ae ‚u ðz™t ð] û t ™e[u , ƒt…w S , ¼tu ò S, zw k „ hS, ¼÷ „t{™t htò ò÷{®Ën,
ËhŒthS ytrŒf ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e …qò fhe. (25) ¼÷ „t{™t Ëðuo ¼õ‚s™tu™u
…tu‚t™tk {Äwh ð[™tuÚte yt™kŒ yt…e™u ‚u Ëðuo™u ‚Útt ™h¼uht{ ytrŒ ÷ªƒze™t ¼õ‚tu™u
…tu ‚ t™t Ë{e…u Ú te …tAt ðt¤e™u , íÞtk Ú te ¼„ðt™ …tu ‚ u rþÞtýe „t{u …ÄtÞto . (26)
rþÞtýe „t{u ©enrh Ët‚ ð¾‚ …ÄtÞto n‚t .y™u ‚u{tkÚte fti÷{‚™wk Ë{q¤ r™fkŒ™ fhe™u,
Ä{uo Ërn‚ ¼Âõ‚™e MÚtt…™t fhu÷e. (27) «¼w™u …Äthu÷t Ëtk¼¤e™u ‚u „t{™t n»toÚte
rðnð¤ ÚtÞu ÷ t r[¥tðt¤t ¼õ‚s™tu , ‚íft¤ ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt.
(28) {t„o{tk ytð‚t ©enrh™u òuE™u, rþÞtýe „t{™t ¼õ‚s™tuyu ‚íûtý Œkzð‚T «ýt{
fhe™u «u{…qðof ©eS™tu [hýM…þo fÞtuo. (29) «ýt{ fh‚t ‚u ¼õ‚s™tu™wk ©enrhyu
ÞÚttur[‚ ËL{t™ fÞwO. …Ae fe‚o™ fh‚t nrh¼õ‚tuÚte ðuÂü‚ yuðt ©enrhyu ‚u ™„h{tk
«ðuþ fÞtuo y™u {u½S ™t{™t ði~Þ ¼õ‚™u ½uh …ÄtÞto. (30) ‚u {u½S™u, Ëk‚tu™e Ëuðt{tk
‚í…h yuðtu htò¼tE ™t{u ËŒT„wýe …wºt n‚tu ‚Útt ‚u {u½S™t, ~Þt{S, {q¤S y™u
{tðS ™t{™t ºtý ¼tEytu …ý ©enrh™t ¼õ‚ n‚t. (31) {u½S™t rðþt¤ ytk„ýt{tk
„tzt™e W…h rƒAtðu÷ „tŒe‚rfÞt W…h rƒhts{t™ ©enrh™wk Ëðuo ¼õ‚tuyu ytr‚ÚÞ fÞwO.
(32) íÞth ƒtŒ rþðht{, rðê÷, nrh, {whtrh, ðehS, ™t™S ð„uhu ƒútñýtuyu ©enrh™e
{hS òuE™u ‚u{™wk …qs™ fÞwO. (33) íÞth ƒtŒ {u½S, ¼e{S, {q¤S, {tu‚e¼tE ytrŒf
ðrýf ¼õ‚s™tuyu ‚Útt «u{S ð„uhu ði~Þ ¼õ‚s™tuyu ©enrh™wk …qs™ fÞwO. (34) íÞth
ƒtŒ …ÚtwS, nh{S ð„uhu ûtrºtÞ ¼õ‚tuyu …qò fhe. íÞth …Ae ƒúñûtrºtÞ yuðt nrh¼tE,
h‚™¼tE y™u h½w¼tEyu …ý …qò fhe. (35) ‚u nrh¼tE y™u h‚™¼tEyu ƒk™u sýt
‚tu, ©enrh™e «ËÒt‚t™u yÚtuo, …tu‚t™t Ëw¾-Ë{]ÂØðt¤t ½h™tu íÞt„ fhe™u …tu‚t™t ºtý
ºtý …wºttu Ërn‚ …h{nkË ÚtÞt n‚t. (36) íÞth ƒtŒ htò¼tE ™t{™t B÷uåAu, fwrðŒ
òr‚™t Sðht{ y™u ykƒt÷t÷u y™u yLÞ y™uf ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e …qò fhe. (37)
íÞth …Ae suXe, {u½tfw{the, ~Þt{t, neht ytrŒf ƒtEytuyu …ý «u{…qðof ©eS™e …qò
fhe ‚u{™u ™{Mfth fÞto. (38) …Ae yt Ëðuo ¼õ‚s™tuyu «¼w™e yth‚e W‚the y™u íÞth
ƒtŒ ¼õ‚™t {™tuhÚttu™u …qýo fh‚t ©enrh íÞtk Ët‚ rŒðË htuftÞt, íÞth …Ae ©enrh
íÞtkÚte ‚tðe ™„he «íÞu …ÄtÞto. (39) nu hts™T ! íÞtk ‚{u, yûtÞ y™u {Œo™ ™t{™t
‚{tht ƒu ¼tEytuyu ‚Útt ¼thS, …wòkS, h½wS, yswS ð„uhu ‚{u ƒÄtyu ©enrh™e Ëuðt
fhe n‚e. (40) íÞth …Ae furþ™e ™t{™e Mºteyu ‚u{ s Sðt ™t{™t ÷wnthu …ý ©eS™e
Ëuðt fhe. ©enrh íÞtk htrºt htuftE™u ƒesu ¼tus™ fhe™u íÞtkÚte ™eféÞt. (41) íÞtkÚte
©enrh Œuðr¤Þt ™t{™t „t{{tk ò÷{®Ën ¼õ‚™u ½uh „Þt. íÞtk ‚u{™e {t‚t furþ™eƒtEyu
©enrh™tu Ëífth fÞtuo. ©enrh htºtu íÞtk s htuftÞt. (42) ¼„ðt™{tk s «er‚ðt¤tk ‚u
furþƒtE, y™wƒt ytrŒf Mºteytuyu ©enrh™wk ytr‚ÚÞ fÞwO ‚Útt ‚u{™wk …qs™ fÞwok. ƒesu
rŒðËu Ëðthu ò÷{®Ën™e {t‚t™t ¼tE ßÞucrs‚u M‚wr‚ fhe y™u íÞth ƒtŒ ©enrh
Œuðr¤ÞtÚte rðŒtÞ ÚtÞt. (43) …tA¤ ð¤tððt {txu ytð‚t Œt{tuŒh ðrýf y™u «t„S
rð« ƒk™u™u ©enrhyu fÌtwk fu nðu ‚{u …tAt ð¤tu. …Ae …tu‚t™tu yï Œtuztðe™u ©enrh
Œuðr¤Þt™e Ëe{ ƒnth ™ef¤e „Þt. (44) nu fw¤™kŒ™ hts™T ! íÞtkÚte ©enrh ŒŒwft „t{u
ytÔÞt. y™u íÞtk y÷ÇÞ ™t{™t ©uc ûtrºtÞ ¼õ‚™u ½uh r™ðtË fÞtuo. (45) íÞtk „tizS,
ðÕ÷¼, Sðht{, ¾kÄtS, {tu™tS ð„uhu ûtrºtÞ ‚Útt ƒútñýtrŒ ¼õ‚tuyu ©enrh™e Ëuðt
fhe. (46) ‚u Ëðou ¼õ‚tu™u yt™kŒ …{tze, ©enrhyu „t{™t ‚¤tð{tk M™t™ fÞwO y™u
íÞth ƒtŒ ¼õ‚tu ‚Útt {wr™ytu ËtÚtu íÞtkÚte {rAÞtð „t{u sðt «Þtý fÞwO. (47) íÞtk
yÄ{o™tu ™tþ fhe, Ä{o™wk MÚtt…™ fhe™u …tu‚t™t «‚t…™tu rðM‚th fh‚t Útft ©enrh yuf
{tË ËwÄe r™ðtË fhe™u hÌtt. (48) íÞtk Ëqh®Ën ™t{™t htò™t Œhƒth{tk ©enrhyu
r™ðtË fÞtuo y™u Œuþtk‚hÚte …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u íÞtk ƒtu÷tÔÞt. (49) Ëqh®Ën htòyu
…ý [‚wŠðÄ ¼tus™tu (¼ûÞ, ¼tußÞ, ÷uÌt y™u [tu»Þ) ðzu ¼õ‚tu Ërn‚ ¼„ðt™™u ‚]ó
fÞto y™u …Ae rðrðÄ ò‚™t ƒnw{qÕÞ hí™ srz‚ yt¼q»tý, ykƒh, hí™, …w»…nth y™u
Ëw„kÄe{t™ [kŒ™trŒ ðzu ©enrh™e Ëðtuo¥t{ …qò fhe. (50) ‚u htò™tk ‚uòuƒtE ™t{™tk
Ä{o…í™e y™u Œurðft ™t{™e Œefheyu ©enrh™e yt¼q»týtrŒfÚte …qò fhe, ƒeò …ý
y™uf ™h™the s™tuyu ©enrh™e …qò fhe. (51) ‚u htò y™u ‚u™t fwxwkƒeytuyu ©eS™e
su …qò fhu÷e ‚u™u òuE™u Œuþtk‚hÚte ytðu÷t ™h™the ¼õ‚s™tu yr‚ ytùÞo y™u n»to
…t{e™u ©enrh™t «‚t…™tk Þþtu„t™ fhðt ÷tøÞt. (52-53) nu hts™T ! Ëqh®Ën htò™t
Œhƒth{tk «¼wyu Œt{tuŒh ¼„ðt™™e {qŠ‚™e MÚtt…™t fhe y™u Ëðuo™u sýtÔÞwk fu yt
{qŠ‚{tk nwk s hÌttu Awk y™u ‚uÚte {tht Âîs òr‚™t ¼õ‚s™tuyu «r‚rŒ™ Þí™…qðof yt
{qŠ‚™wk Ëuð™-…qs™ fhðwk. yt «{týu íÞtk™t htò ‚Útt yLÞ ¼õ‚s™tu™u W…Œuþ fÞtuo.
y™u ‚u „t{™t ‚¤tð{tk «r‚rŒ™ yuf {tË ËwÄe M™t™ fÞwO. íÞth …Ae ©enrh, yt …]Úðe
W…h rðÏÞt‚ yuðt rËØ…wh ™t{™t ‚eÚtoûtuºt{tk …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh {rAÞtðtrŒf „t{tu{tk rð[hý r™Y…ý ™t{u ‚uh{tu
yæÞtÞ - 14
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu, rËØ…wh{tk ®ƒŒw Ëhtuðh{tk ÞÚttrðrÄ
M™t™ fhe™u , …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu …tËu ƒú t ñýtu ™ u Œt™ y…tÔÞtk . (2) ‚u Œt™{tk [tk Œ e,
{wf‚t, Ëwðýo yt¼q»tý, ðMºt, „tÞtu, yïtu, ‚tkƒt-r…¥t¤™tk ðtËýtu RíÞtrŒf y…tð‚t
n‚t. (3) {™™u r«Þ ÷t„u ‚uðtk W¥t{ …fðt™tu ðzu, ©enrhyu, ƒútñýtu™u ‚u{s yLÞ
yÒttÚteo s™tu™u Ëk‚]ó fÞto. (4-5) íÞtk ðiþt¾ {tË™e …qŠý{t W…h Œuþtk‚hÚte nòhtu
™h™the s™tu ytðu÷t. „wó…ýu fhe™u ‚eÚtoMÚt¤{tk hnu÷tu yÄ{o …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u ™
ÔÞt…u ‚u nu‚wÚte ‚u{™u Ä{tuo…Œuþ fhðt {txu ©enrhyu, ËhMð‚e ™Œe™t rf™thu htrºt™t
Ë{Þu Ë¼t fhe. Ëðuo ¼õ‚s™tu ©enrh™e [tu‚hV ƒuËe „Þt. (6) ©enrhyu Ëti «Út{
‚u{™u ‚eÚtorðrÄ™tu W…Œuþ fÞtuo. y™u íÞth ƒtŒ …tu‚t™e ¼Âõ‚ fhðt™tu ‚u{s Ä{o-yÄ{o™t
rððuf™tu W…Œuþ fÞtuo. (7) íÞtk ™Útwht{ rð« ‚Útt ©enrh yt„¤ Ëwðýo™e Aze Äthðt™e
Ëuðt fh™th ¼„ðt™¼tE rð« ‚Útt ðrýf sw{¾ y™u Œ÷þt ¼õ‚ ‚Útt y™uf yLÞ
¼õ‚s™tuyu ©enrh™e …qò fhe. (8) ‚u ¼õ‚tuyu ÞÚttÞtuøÞ rðrÄ…qðof fwkfw{trŒfu fhe™u
©enrh™e …qò fhe y™u …Ae yth‚e W‚the y™u íÞthƒtŒ Y…t{ntuhtu™e ¼ux {qfe «ýt{
fhðt ÷tøÞt. (9) …tu‚u …qðuo fhu÷t ‚eÚto ËkƒkÄe W…ŒuþÚte «ËÒt ÚtÞu÷t ¼õ‚tu îtht …qòÞu÷t
©enrh, rËØ…wh{tk A rŒðË hne íÞtkÚte ŸÍt ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (10) ‚u „t{{tk yuf
…wºtðt¤e ‚…ÂMð™e, ƒnw …wÛÞþt÷e, ©enrh™tk ¼õ‚, ËŒt Äehsðt™ yuðtk ƒútñý ¼õ‚
sÞfw k ð hƒtE n‚tk . (11) ‚u Ëw þ e÷ Mð¼tððt¤tk , ©ØtÞw õ ‚, ft{¢tu Ä trŒfÚte hrn‚,
©enrh{tk s r™ctðt™ y™u ËíËk„es™tu su™u r«Þ Au yuðt ‚u ƒtE nrh¼õ‚ n‚tk. (12)
‚u sÞfwkðhƒtE™u ßÞthÚte ©enrhyu yu{ fÌtwk n‚wk fu, nu ¼ÿu ! nðuÚte ‚thu yÒt s{ðwk
™rn, íÞthÚte ‚u ƒtEyu Œun Atuzâtu íÞtk ËwÄe yÒt „úný fÞwO s ™ n‚wk. (13) ‚u
sÞfwkðhƒtE yt¾t rŒðË{tk yuf s ®þ„tuzwk yÚtðt yuf s ¾thuf yÚtðt …tþuh Atþ s
÷u ‚ tk . (14) ytðtk ‚u ƒú t ñý ƒtE nrh¼õ‚u , ©enrh™u …tu ‚ t™u ½u h …Ähtðe™u ‚u { ™u
MðtrŒü ŒqÄ…tf ytrŒf ¼tus™ «er‚…qðof s{tzât. (15) íÞth …Ae ‚u ƒtE y™u ‚u™t
™Útw ™t{™t …wºtu ©enrh™e ÞÚttþÂõ‚ …qò fhe y™u …Ae ‚u{™u ™{Mfth fhe™u yr‚ yt™kŒ
…tBÞt. (16) íÞth …Ae f÷tu, ft{hts, {tuhtrh, fwþ¤, {q÷S y™u ytrŒf ði~Þtuu ‚u{
s yLÞ ¼õ‚s™tuyu …ý ©enrh™wk …qs™ fÞwO. (17) íÞth …Ae Y…ðk‚e {týuf ytrŒf
Mºteytuuyu …ý ¼Âõ‚¼tðÚte ©enrh™e …qò fhe. ŸÍt „t{{tk ºtý rŒðË hne™u ©enrh
íÞtk Ú te [t÷e ™eféÞt. (18) ‚u Ë{Þu ðz™„h r™ðtËe ¼õ‚s™tu , ©enrh rðË™„h
…Äthþu ‚u Ëtk ¼ ¤e™u ‚íûtý ytŒh…q ð o f ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (19-20) ‚u { tk
ytrŒíÞht{, ¼e¾t¼tE, Ëq h sht{, ð™{t¤e, EíÞtrŒ ½ýt ƒú t ñýtu ‚Útt sw { ¾ht{
RíÞtrŒf ði~Þ ¼õ‚tu n‚tk. ½tuzuËðthtuÚte ðuÂü‚ ©enrh™u {t„o{tk ytð‚t Œu¾e™u yt Ëðouo
¼õ‚s™tu ‚íft¤ Ëtütk„ Œkzð‚ «ýt{ fhe™u fnuðt ÷tøÞt fu, (21) nu Mðtr{™T ! yt…™u
y{tht ðz™„h „t{u ÷E sðt {txu™tu y{thtu {™tuhÚt ½ýt ËÞ{ …nu÷tk™tu Au ‚u™u yt…
…qýo fhtu. (22) y{tht ðz™„h™t ytƒt÷ð]Ø Ëti ™h™the s™tu r™íÞ ‚{thtk Œþo™ Ík¾u
Au. {txu ‚u{™e W…h f]…táÂü fhe yt… íÞtk …Äthtu. (23) nu ™]… ! ðz™„h r™ðtËe
¼õ‚s™tu™e ytðe «tÚto™t Ëtk¼¤e™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ¼õ‚tu ‚{u ðthkðth {™u «tÚto™t
fhtu Atu ‚u Ú te ‚{the ËtÚtu nw k sYhÚte ðz™„h ytðeþ. (24) yt «{týu ©enrhyu
ðz™„h™t ¼õ‚s™tu™u fÌtwk y™u …Ae ‚u Ëðuo ¼õ‚tu™u yt„¤ fÞto. y™u íÞtkÚte s …tu‚u,
ð]ûttuÚte Ëwþtur¼‚ yuðt ðz™„h „Þt. (25) yt …nu÷tk ©enrhyu Ët‚Úte ytX ð¾‚
ðz™„h{tk …Äthe …t…Y… fti÷trŒf fw{t„tuo™wk ¾kz™ fhe, Ä{oÞwõ‚ ¼Âõ‚ «ð‚toðe n‚e.
(26) yt ðz™„h{tk ™t„Äht ‚¤tð™t ‚x W…h Ë¼t{tk rƒhts{t™ ©enrh™tk Œþo™ fhe
nòhtu ™„hðtËes™tuyu …tu‚t™tk ™uºttu™u ËV¤ fÞtO. (27) íÞtk™t htÞht{ ƒútñýu, …t»toŒtu
y™u {wr™ytuyu Þwõ‚ ©enrh™tk Œþo™ fÞtO y™u ‚u{™u ½uh …Ähtðe™u MðtrŒü ¼tus™tu ðzu
‚]ó fÞto y™u …Ae ©enrh™e …qò fhe™u ƒtuÕÞt fu, (28) nu Mð‚kºt ©enrh ! ‚{u Œiðe
Sðtu™t fÕÞtý™u {txu r™íÞ rð[hý fhtu Atu. ‚uÚte {tht {]‚ r…‚t™tu …ý {tuût ÚttÞ yuðwk
{™u ðhŒt™ yt…tu. íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (29) nu ƒútñý ! ‚thtu {™tuhÚt …qýo Útþu.
yt «{týu ðhŒt™ yt…e™u ©enrh íÞtkÚte ð™{t¤e ƒútñý™u ½uh …ÄtÞto. (30) nu hts™T!
íÞtk ð™{t¤e ‚Útt {w„xht{ ytrŒ ƒútñýtuyu ©enrh™e …qò fhe ‚Útt nwÕ÷tË, [‚wht,
suXe, Œtu÷t, {týuf RíÞtrŒ nòhtu Mºteytuyu …ý ©enrh™e …qò fhe. (31) …Ae ™h®Ën,
Sðht{, «¼wŒtË, Sðý ytrŒ ði~Þ ¼õ‚tuuyu ©enrh™e Ëuðt fhe. …Ae «¼w íÞtkÚte
Ëqhsht{ ƒútñý™u ½uh …ÄtÞto. ¼Âõ‚ðt¤t Ëqhsht{u ©enrh™e …qò fhe ‚u™t {™w»Þ
sL{™u ËtÚtof fÞtuo. (32) Ëí…wÁ»ttu™wk …qs™ fh™tht nu htò ! ©enrhyu ‚u ðz™„h{tk
…tk[ rŒðË htuftE™u, íÞtk ßÞtk ßÞtk ¼õ‚s™tu™tk ½h n‚tk íÞtk íÞtk MðÞk «¼w …wÁ»ttu¥t{u
sE™u ‚u ¼õ‚tu™e …qò yk„efth fhe. (33) íÞth …Ae Aêt rŒðËu «¼t‚u, yr‚ WŒth
Mð¼tððt¤t ©enrh, [k[¤ Ÿ[t yï W…h ƒuËe íÞtkÚte rðŒtÞ ÚtÞt, ‚u ™„h™tu Ëe{tztu
„Þtu …Ae yï™u yr‚ðu„Úte Œtuztðe™u rðË™„h{tk …ÄtÞto. (34) ‚u Ë{Þu rðË™„h™t
nrh¼õ‚tu ft¤{tÞt™t r™Þk‚t yuðt ©enrh™u, …tu‚t™t „t{™e Ëe{tzu ytðu÷t Ëtk¼¤e™u,
‚íûtý ‚u{™e ËL{w¾ „Þt. y™u yt ËkËth{tk yuf Ët[t ƒkÄw ©enrh™tk ½tuzuËðth Y…u
Œþo ™ fÞtO . (35) nu Äht…r‚ ! Œþo ™ Úte yr‚ n»to …t{e™u , nrh¼õ‚tu y u áÂü„tu [ h
©enrh™u «ýt{ fÞtO. y™u íÞth …Ae ƒútñýtu™t ðuŒ½tu»t ðt®sºttu™t rðrðÄ ™tŒ y™u
fe‚o ™ tu ™ t „t™ Ërn‚ ‚u ¼õ‚s™tu ©enrh ËtÚtu …tu ‚ t™t ™„h{tk …ÄtÞto . (36) íÞtk
Ëuðftuyu Ërn‚ ©enrh™u ÞtuøÞ W‚thtu ytÃÞtu y™u ‚u{™wk n»to…qðof ÞÚttur[‚ ytr‚ÚÞ fÞwO.
y™u …tu ‚ t™e yr¼÷t»tt™w k yt ¼„ðŒT Œþo ™ Y… V¤ {éÞw k yu { r™ùÞ fÞtu o . (37)
{tu‚eht{, ƒ¤Œuð, yr{ht{, ðúsSð™, ðÕ÷¼, y{q÷¾ y™u Ëqhsht{ ytrŒf ƒútñýtu
©enrh™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt. (38) ¼„ðt™ ©enrhf]»ý{tk ËŒt ¼Âõ‚Þwõ‚ yuðt ht{uïh
rð«, ©enrh ‚Útt {wr™ytu™u su su fkE …ŒtÚttuo òuEyu ‚u «u{…qðof ÷tðe™u yt…‚t n‚t.
(39) ‚u ¼qŒuðtu{tk {tu‚eht{ rð« ðuŒþtMºt™t ‚¥ð™u òý™tht y™u Ënò™kŒ {nt«¼w™t
{nt™ ¼õ‚ n‚t. (40) yuf Ë{Þ™u rð»tu ‚u {tu‚eht{u, ©enrhyu fnu÷wk ðtõÞ Ëtk¼¤e™u,
©enrh Ëtûtt‚T ™thtÞý Au yuðtu r™ùÞ fÞtuo n‚tu. (41) ßÞucrs‚ htò fnu Au - nu {wr™!
‚u ƒútñý «íÞu ©enrhyu su ð[™ fÌtwk y™u su ð[™™u Ëtk¼¤e™u ‚uýu yt ©enrh s
…h{uïh Au yuðtu r™ùÞ fÞtuo n‚tu, ‚u ð[™ ‚{u {™u fntu. (42) ©e ƒúñ {wr™ fnu Au
- nu rðît™ rþðht{ ! ßÞucrs‚ htòyu yt «§ …qAÞtu ‚uÚte ðõ‚tytu{tk ©uc yuðt
ÔÞt…fuþ {wr™ ©enrh™wk M{hý fhe ‚u htò «íÞu ƒtuÕÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh™wk rËØ…wh, ðz™„h ytrŒ „t{tu{tk rð[hý r™Y…ý
™t{u [tiŒ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 14 >>
yæÞtÞ - 15
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ftuE yuf Ë{Þu …tu‚t™t …t»toŒtuÚte ðuÂü‚
Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh ðz™„hÚte ®…z‚thf (®…ztrhÞt) ™t{™t Ëhtu ð hu ytÔÞt. (2) íÞtk
ËhtuðhÚte Úttuzuf Œqh {ntuh ytðu÷tk ytkƒt™t ð]ût ™e[u ËwkŒh AtÞtðt¤e y™u …rðºt søÞt
òuE™u, ©enrh …tu‚t™t …t»toŒtu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (3) nu …t»toŒtu ! Ë{]ÂØÚte …qýo yt
Ët{u Œu¾t‚t rðË™„h{tk yíÞthu «ðuþ fhðtu ™Úte. (fthý fu íÞtk yËwhf]‚ W…ÿð™e
Ëk¼tð™t Au) ‚u r™Á…ÿðe ÚttÞ íÞtk ËwÄe yt…ýu Ëðuoyu yt ytkƒt ™e[u hnuðwk. yt «{týu
…t»toŒtu™u fne ‚u{ýu h[u÷ ytË™ W…h …Âù{tr¼{w¾u ƒuËe™u ©enrh …t»toŒtu™u Wvuþe™u
fnuðt ÷tøÞt fu, (4-5) nu …t»toŒtu ! yt ™„h{tk ËqÞoþ{to ytrŒ ƒútñýtu, …qkòu, …e‚tkƒh
ytrŒf ði ~ Þ ¼õ‚tu y™u yLÞ {tht ¼õ‚tu u Au . ‚u y tu ytr©‚ ÚtÞt Au , ‚u Ú te ‚u { ™t
¿ttr‚s™tuyu ‚u{™u Ët‚ ð»toÚte LÞt‚ ƒnth {qfu÷t Au. (6) ‚u Ëðuo ¼õ‚tu yt «{týu
¿ttr‚s™ ËtÚtu™t ÔÞðnth™e ‚wåA yu»týtytu™tu íÞt„ fhe, ËŒt™kŒ{tk {ø™ hne MðÄ{o{tk
ð‚uo Au y™u ‚uÚte s yt s„‚™u ‚wåA {t™e ‚u ƒÄt y™LÞ ¼Âõ‚Úte {tÁk ¼s™ fhu Au.
(7) nu …t»toŒtu ! {thu ÷eÄu, su{™tu ƒkÄws™tuyu íÞt„ fhu÷tu Au y™u suytu {thtk ytr©‚
Au yuðe nãt ‚Útt WŒÞfw{the ytrŒf ËUfztu Mºteytu {tÁk ¼s™ fhu Au. (8) Œwso™tu™tu
W…ÿð ntuðt A‚tk …ý, nwk {tht yt ƒÄt ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt {txu s, ynª ytÔÞtu
Awk. {ntí{t Þtu„e…wÁ»ttu æÞt™ fhu Au ‚u{ A‚tk …ý, ‚u{™u …ý {tÁk Œþo™ Út‚wk ™Úte.
(9) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh …tu‚t™t …t»toŒtu ËtÚtu yt «{týu ðt‚
fh‚t n‚t íÞthu ®…zthf ‚¤tðu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ …ÄtÞto Au yuðe ðt‚ rðË™„h{tk
Útðt ÷t„e. (10) yt Ëtk¼¤e™u …whr™ðtËe Ëðuo ËíËk„eytu, «¼w™tk Œþo™ {txu ®…ztrhÞt
‚¤tðu ‚íft¤ „Þt. (11) ‚u ƒÄt ¼uxËt{„úe ÷E™u ytÔÞt n‚t. ‚u{ýu ‚¤tðÚte Úttuzu
s Œqh ytkƒt ™e[u ƒuXu÷t ™thtÞý{wr™ ¼„ðt™™wk Œþo™ fÞwO. (12) …tu‚t™t MðY…™u
y™w Y … s Ë{„ú yðÞðtu ð t¤t, Œu ð trÄ…r‚, Qæðo h u ¾ t æðsf{¤ fw k ¼ „tu … Œ ÔÞtu { trŒ
r[öÚte ykrf‚ {™tunh [hýf{¤tu ðzu …]Úðe™u Ëwþtur¼‚ fh‚t y™u MðÞkËuðftuÚte Ëuð™
fhtÞu÷t ©enrh n‚t. (13) …Ae ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhe™u
ytŒh…qðof ©enrh™t [hýf{¤tu™tu M…þo fh‚t n‚t. (14) ytðu÷t ¼õ‚s™tu™tu ©enrhyu
ÞÚttÞtuøÞ Ëífth fhe™u …tu‚t™e Ë{e…u ƒuËtzât y™u ‚{u Ëðuo Ëw¾e ‚tu Atu ™u ? yu{ fwþ¤
Ë{t[th …q A T Þ t. (15) yt «{týu ©enrh™w k y{] ‚ ‚w Õ Þ ð[™ Ëtk ¼ ¤e, n»ttu o Õ ÷trË‚
ÚtÞu÷t ‚u ¼õ‚s™tu ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (16) Ëðuo ËíËk„es™tu fnu Au - nu ¼„ð™T!
su{ „tuðt¤™e f]…tÚte „tÞtu Ëw¾e ntuÞ Au ‚uðe he‚u ‚{tht ¼õ‚ yuðt y{u Ëðuo, yt…™e
f]…tÚte Ëw¾eÞt Aeyu. (17) su{ {t‚t …tu‚t™t ƒt¤f™e Ëk¼tð™t ðthkðth fhu Au ‚u s
«{týu yt… …ý y{the Ëk¼tð™t r™hk‚h fhtu Atu y™u y{tu™u õÞthuÞ …ý ðeËhe s‚t
™Úte. yíÞthu …ý yt…u su Œþo™ ytÃÞtk Au ‚u yt…u y{tht W…h {tuxe f]…t fhe Au. (18)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ŒÞtht{ ytrŒf Ëðuo ËíËk„eytuyu yt «{týu õÌtwk
y™u …Ae ‚u{ýu Ëw„kÄe{t™ [kŒ™-…w»…trŒfu fhe™u ©enrh™e …qò fhe. (19-20) íÞth
…Ae Œw÷o¼t, Qs¤e, suce, ÓŒÞt, WŒÞfw{the, Ëwðýtuo, s‚™, ¿tt™e, …qkS, Ëtkf¤e ð„uhu
ƒtEytuyu ytðe™u …t»toŒtuÚte ðuÂü‚ yuðt ©enrh™e [kŒ™-…w»…trŒÚte …qò fhe y™u …Ae
‚u{™u V¤tnthÚte ‚]ó fÞto y™u íÞthƒtŒ ‚u «¼w™u ™{Mfth fhe™u Mºteytu™e Ë¼t{tk sE™u
ƒuXe. (21) ‚u ™h™the ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u {w¾ðtË ytÃÞtu, …Ae ‚u{™e yth‚e fhe
y™u íÞthƒtŒ, nu ©enrh ! ‚{u y{tht ™„h{tk …Äthtu yu{ ðthkðth ©enrh™u «tÚto™t
fhe. (22) nu hts™T ! ‚u Ë{Þ{tk ƒútñý™t ðu»tu fti÷{‚t™wÞtÞe {qZ yuðtu þtu¼tht{
™t{™tu yËwhtkþ ƒútñý …tu‚t™t {‚™t s™tu™u fnu‚tu n‚tu fu, (23) þtu¼tht{ ƒtuÕÞt
fu - nu yËwhtu ! ftii÷{‚ «r‚…tŒf þtMºttu{tk su þtõ‚ {‚ fÌttu Au ‚u Ë™t‚™ Au y™u
‚u{tk fti÷{‚t™wÞtÞeytu rºt…whtËwkŒhe ™t{™e Œuðe fti÷þtMºtt™wËthu rðrÄ…qðof …qs™ fhu
Au. (24) yt…ýt {‚™wk Mðtr{™thtÞý ™t{™tu ftuE íÞt„e yr‚¾kz™ fhu Au, ‚uÚte ‚u
Mðtr{™thtÞý …tËu ‚{u òytu y™u ‚u yt…ýt þºtw™tu ™tþ fhtu. (25) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! ‚u þtu¼tht{ yËwhu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte …[tË Œwü ƒwÂØðt¤t yËwhtu
‚íft¤ íÞtkÚte QXe™u, ©enrh™u {thðt {txu, …ªztrhÞt ‚¤tð Ë{e…u ytÔÞt. (26) ntÚt{tk
÷tuZt™e fzeytuðt¤e ÷tfzeytu Äthý fhu÷t, ¢tuÄÚte ÷t÷[tu¤ ™uºttuðt¤t, þMºtÄthe, ¢qh,
¼ihð™t W…tËf, y™u {ã…t™ fh™tht yuðt ‚u yËwhtu ©enrh™u {thðt {txu ytÔÞt. (27)
‚u Ë{Þu {tu‚eht{ ™t{™tu ƒútñý ‚u™e {t‚t Ä™ð‚e Ërn‚ y™u yLÞ ftuE yuf ƒútñý
ƒt¤f ËtÚtu ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu íÞtk ytÔÞtu. (28) þtu¼tht{u {tuf÷u÷t fux÷tf
yËwhtu …ý ‚u {tu‚eht{™e ËtÚtu {¤e™u ßÞtk nòhtu ¼õ‚s™tu Ërn‚ ©enrh ƒuXt n‚t,
‚u ytkƒt™t ð]ût ™e[u ytÔÞt. (29) nòhtu ¼õ‚s™tuyu Ëne‚ ©enrh ‚u ytkƒt™t ð]ût
™e[u s ƒuXt ntuðt A‚tk …ý, ‚u{™e RåAtÚte, ‚u yÄ{ yËwhtu íÞtk ©enrh™u òuE þf‚t
™ n‚t. y™u Œwü™t Ë{t„{™u ÷eÄu, …tu‚t™e {t‚tyu Ërn‚ ‚u {tu‚eht{ …ý ©enrh™u
òuE þõÞt ™rn. (30) íÞtk ƒuXu÷t Ëðuo ¼õ‚s™tu {tu‚eht{ ‚Útt Œwü ƒútñýtu™u òu‚t
n‚t. …hk‚w ©enrh™e RåAtÚte ‚u {tu‚eht{ ‚Útt Œwü ƒútñýtu yt…ý™u òuE þf‚t ™Úte
yuðwk ‚uytu òýe þõÞt ™rn. (31) ©enrh™u íÞtk ™ òuÞt ‚uÚte ¾krz‚ {™tuhÚtðt¤t ‚u
Œwütuu, ©enrh™u ƒesu þtuÄðt {txu, ™e[tk {w¾ fhe™u Vhe …tAt rðË™„h{tk þtu¼tht{ …tËu
ytÔÞt. (32) ‚u Œwü ƒútñýtu ‚u{ s {tu‚eht{ y™u ‚u™e {t‚t yt Ëðuo ©enrh™tk Œþo™
…tBÞt ð„h s …tu‚…tu‚t™t ½uh „Þtk y™u ½uh …ý ƒkÄws™tu ð„uhuyu ‚u{™tu ½ýtu r‚hMfth
fÞtuo. (33-34) ‚u Œwü ƒútñýtu™t „Þt …Ae, ð]ût ™e[u ƒuXu÷t s„‚Táüt ©enrhyu Ëðuo
¼õ‚s™tu™u …tu‚t™e …tA¤ ™ ytððt™e yt¿tt fhe y™u …Ae …tu‚u íÞtkÚte Mð…t»toŒtuyu
Ërn‚ ™ef¤e™u ¼qs™„h …ÄtÞto. íÞtk ™„hðtËes™tuyu ©enrh™tu ¾qƒ ytŒh Ëífth fÞtuo
y™u …Ae ©enrhyu ËwkŒhS ¼õ‚™u ½uh r™ðtË fÞtuo. (35) nu hts™T ! rðË™„h™t ‚u
rð« {tu ‚ eht{u ©enrh™t yi ï Þto r Œf Ëtk ¼ éÞt n‚t. ‚u ý u fk E f ft{fts™t «Þtu s ™Úte
…tu‚t™t „t{uÚte ©uc yuðt ¼ws™„h «íÞu «Þtý fÞwO. (36) ‚u {tu‚eht{™u {w{wûtw òýe™u
©enrhyu …tu‚t™e …tËu ƒtu÷tÔÞtu y™u ©enrh™tk, þtkr‚ …{tzu ‚uðtk ð[™tu Ëtk¼éÞtk y™u
‚uÚte ‚h‚ s ‚u ©enrh™u …„u ÷tøÞtu. (37) ™{Mfth fh‚t {tu‚eht{ «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt
fu nu Âîs ! yuf Ë{Þu nwk, ‚{tht „t{™t ®…zturhÞt ‚¤tð …tËu, ytkƒt™t ð]ût …tËu nòhtu
nrh¼õ‚tu™e Ë¼t fhe™u ƒuXtu n‚tu. (38-39) íÞtk ‚{u ‚{the {t‚t ‚u{s yLÞ ftuuE
yuf ƒútñý ƒt¤f Ërn‚ {thtk Œþo™ fhðt ytðu÷t ‚u ð¾‚u {™u {thðt™e Œwü RåAtðt¤t
yLÞ ƒútñýtu ËtÚtu ‚{u ytðu÷t ‚uÚte nwk íÞtk s ƒuXtu n‚tu ‚u{ A‚tk …ý, {the RåAtÚte
‚{™u Œu¾t‚tu ™ n‚tu. (40) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ ! ©enrh™wk ytðwk
ð[™ Ëtk¼¤e™u {tu‚eht{ y…th ytùÞo …tBÞt. y™u yt Ënò™kŒ Mðt{e Ëtûtt‚T Eïh
Au yu{ r™ùÞ fhe, ‚uytu ©enrh™u r™hk‚h ¼sðt ÷tøÞt. (41) nu hts™T ! ‚{u …qAu÷wk
yt ytÏÞt™ {U ‚{™u ËrðM‚th fÌtwk. nðu rðË™„h ËkƒkÄe ðÄw …wÛÞfthe y™u …rðºt fÚtt
nwk fnwk Awk ‚u ‚{u Ëtk¼¤tu. (42) ‚u {tu‚eht{u …qò fÞto ƒtŒ „ýuþS, [u÷S ytrŒ nòhtu
¼õ‚tuyu ‚u{s Qs¤eƒtE ytrŒf y™uf ƒtEytuyu …ý «er‚Úte, rðrÄð‚T he‚u ©enrh™e
…qò fhe. (43) ðz™„h ‚Útt rðË™„h{tk Ä{oMÚtt…™tÚtuo ©enrh íÞtk yZe {tË sux÷wk
htuftÞt y™u ‚u Ë{Þ ŒhBÞt™ íÞtk ƒútñýtu™u [‚wŠðÄ «fth™tk ¼tus™tu s{tzâtk. (44)
íÞtk hÚtÞtºtt™t rŒðËu ©enrhyu ¼thu Ët{„úeytuÚte ©ef]»ý™tu WíËð fÞtuo. y™u ‚u rŒðËu
©enrh™tk Œþo™ fhðt nòhtu s™tu íÞtk ytÔÞt n‚t. (45) ‚u Ë{Þu …tu‚t™t ™„h{tk
©enrh™u ‚u z tððt {txu , ©e™„hÚte ½ýt ËíËk „ eytu íÞtk ytðu ÷ t. ‚u Ëðu o ¼õ‚s™tu y u
©enrh™u ©e™„h …Äthðt ¾qƒ rð™k‚e fhe ‚uÚte ©enrh ‚u{™u fnuðt ÷tøÞt fu, (46) nu
¼õ‚tu ! sL{tü{e™tu WíËð fhðt {txu nwk sYh ©e™„h ytðeþ. yíÞthu ‚tu yt… Ëðuo
¼õ‚s™tu ©e™„h …tAt òð. ©enrhyu yt{ yt¿tt fhe ‚uÚte ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu ©e™„h
…tAt ytÔÞt. (47) íÞth …Ae ©enrh fu x ÷tu f Ë{Þ íÞtk hÌtt. yu f Ë{Þu …tu ‚ t™t
¼õ‚s™tu ™ u ©enrhyu sýtÔÞw k fu , nu ¼õ‚s™tu ! ¼„ð‚T « ËÒttÚtu o ‚{thu [t‚w { to Ë
ðú‚trŒY… ‚… fhðwk. (48) yt «{týu ¼õ‚s™tu™u yt¿tt yt…e y™u ‚u{™u Ëw¾ yt…e™u
©tðý {tË™e …k[{e™t htus, ©enrh rðË™„hÚte [t÷e ™eféÞt. (49) ¼õ‚s™tu «¼w™u
„t{™t Ëe{tzt ËwÄe ð¤tððt ytÔÞt y™u rðË™„h™t Ëe{tzu Q¼t hne™u, ¼õ‚s™tu
©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (50) ¼õ‚s™tu fnu Au - nu «týðÕ÷¼ ! y{tht yt… s yuf
Mðt{e Atu. y{tu™u ytðwk Ëw¾ yt…ðt {txu, nðu Vhe õÞthu yt ™„h{tk …Ähtþtu ? (51)
{tA÷tkytu™u su{ s¤ yu s Sð™ Au ‚u{ yt… …ý y{tht Sð™Y… Atu. ‚uÚte yt… rð™t
{]‚:«tÞ ÚtE s‚tk yuðt y{tÁk hûtý fhðt yt… sYhÚte …w™: …Äthòu. (52) ©e ÔÞt…fuþ
{w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ƒtu ÷ ‚tk , «u { t©w ™ u º ttu ð t¤t …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu ™ u
©enrhyu íÞtkÚte …tAt ðtéÞt. ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u …Ae ©enrh íÞtkÚte
[t÷e ™eféÞt. (53) {t„o{tk su su „t{ y™u ™„htu ytðu ‚u{tk …Äthe, ¼õ‚s™tu™e …qò
yk„efth fhe, ‚u{™u Œþo™trŒf™wk Ëw¾ yt…‚t Útft, «¼w {tuxuht ™t{™t „t{{tk …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu {tuxuht „t{u sðt «Þtý fÞwO yu ™t{u …kŒh{tu
yæÞtÞ - 16
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u „t{{tk ði~Þ©uc ¼qÄhS ‚Útt …wÁ»ttu¥t{ŒtËu
¼Âõ‚¼tðÚte ©enrh™e …qò fhe y™u ‚u htrºtyu ©enrhyu íÞtk s r™ðtË fÞtuo. (2) ƒesu
rŒðËu «¼t‚u, ‚u ƒk™u ¼õ‚tuyu ©enrh™u íÞtk htuftðt {txu ƒnw s «tÚto™t fhe, …hk‚w ©enrh
íÞtkÚte ™eféÞt. íÞthu „t{ ƒnth s‚t ©enrh™e …tA¤ …tA¤ ‚u ƒk™u ¼õ‚tu …ý [t÷ðt
÷tøÞt. (3) …Ae ©enrh™e yt¿ttÚte ‚u ƒk™u ¼õ‚tu, ©enrh fh‚tk …nu÷tk ©e™„h „Þt
y™u íÞtk yLÞ ¼õ‚ Ë{wŒtÞ™u sýtÔÞwk fu, nu ¼õ‚tu ! ©enrh ynª …Äthu Au. (4) ‚u{™tk
ytðtk y{]‚{Þ ð[™tu Ëtk¼¤e™u ©e™„h™t ¼õ‚s™tu yt™krŒ‚ ÚtÞt y™u …hM…h fnuðt
÷tøÞt fu, (5) ™h™the ¼õ‚s™tu fnu Au - nu r™»…t… ¼õ‚s™tu ! yt…ýtk {tuxtk ¼tøÞ
Au fu yt ™„h{tk su «¼w™t yt„{™™e «r‚rŒ™ yt…ýu RåAt ht¾eyu Aeyu, su{™t {txu
yt…ýu ÷tuf÷ßò™tu íÞt„ fÞtuo Au, su{™tk Œþo™ fhðt {txu yt…ýu ÔÞtfw¤ Aeyu, ‚u «¼w
ynª …Äthe hÌtt Au. (6) ‚uÚte yt…ýu Ëti, ‚íft¤ ‚u{™e ËL{w¾ sEyu y™u ©enrh™u
y…oý fhðt {txu yuðe rðrðÄ «fth™e ¼uxËt{„úeytu ÷Eyu, fu su™u òuE™u ©enrh «þkËt
fhu. (7) nu ¼õ‚tu ! ©enrh™t yt„{™ Ë{Þu {k„¤ {txu rðrðÄ «fth™tk ðt®sºttu ÷E
sEyu , Ëtu ™ t™t …tºttu { tk …q ò {txu W…[thtu ÷E sEyu y™u ‚u { ™u ðÄtððt {txu
{tU½t{q÷™t {tu‚e …ý ÷E sEyu. (8) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsuLÿ ! …tu‚…tu‚t™t
Ë{qn{tk yt «{týu ƒtu÷‚tk ™h™the s™tu, …qðuo fne yuðe ¼uxËt{„úeytu ÷E™u ©enrh™e
ËL{w¾ „Þt. (9) Ëðuo ™„hðtËe s™tu™u ŒqhÚte ytð‚t òuE™u, ©enrhyu ‚íft¤ …tu‚t™t
Ÿ[t yï™u ŒtuztÔÞtu y™u ‚u ¼õ‚s™tu™t Ë{e…u …ntU[e „Þt. (10) ¼„ðŒt„{™™t
n»toÚte «VwÂÕ÷‚ ÚtÞu÷t ¼õ‚s™tu ytŒh…qðof ‚u «¼w™u Ëtütk„ ™{Mfth fhðt ÷tøÞt.
(11) Ëðo¿t yuðt ©enrhyu …ý ‚u ¼õ‚tu™wk ÞÚttÞtuøÞ ËL{t™ fÞwO …Ae ‚u ¼õ‚tuyu rðrðÄ
«fth™e ¼uxËt{„úeytu, «¼w™u «er‚…qðof y…oý fhe. (12) ©enrhyuu ‚u ¼uxtu yk„efth
fhe y™u ‚u™e «þkËt fhe. …Ae ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e …qò fhe y™u íÞth ƒtŒ {wr™ytu
Ërn‚ ©enrh …wh{tk …ÄtÞto. (13-14) y™ufrðÄ …k¾eytu™t f÷hðÚte „wks‚t ƒ„e[tytu
y™u ËwkŒh W…ð™tuÚte h{ýeÞ, {tuxt y™u y¼uã rfÕ÷tðt¤wk, Ëwðýo{Þ ŒhðtòÚte Þwõ‚
yuðt ™„hîthðt¤wk, …ðo‚ Ë{t™ Ÿ[t {ŒtuL{¥t ntÚteytu y™u ™Ëftuhtk îtht {u½ Ë{t™
™tŒ fh‚t yïtuÚte …Þtoó y™u ™„hs™tu™e ytð™-òð™Úte ÔÞtó yuðwk ™„h ©enrhyu
r™ntéÞwk. (15-17) rfÕ÷t™e [thuÞ ƒtsw fhu÷e ¾tEytu™u ÷eÄu þºtwytu™u {txu y„BÞ,
‚tkƒt-r…¥t¤{Þ ftuct„thtuðt¤wk, Œuð ÞtuøÞ Ëk…Â¥tytuÚte ¼h…qh, nthƒkÄ Ë¼tMÚtt™tuðt¤e
y™u ytftþM…þeo Ëw ð ýo { Þ nðu ÷ eytu ð t¤w k , yLÞ y™u f r™ðtËMÚtt™tu Ú te Ëw þ tu r ¼‚,
…hðt¤tk ‚Útt ðiŒÞtorŒf W¥t{ {rýsrz‚ ytux÷t, ¾qkxeytu, ™usðt, „ðtût rAÿtu, „tu¾
yxtheytu ð„u h u W…h ƒu X u ÷ tk …thu ð tk , {tu h , …tu … x, ytrŒ …ûteytu ™ t f÷hðÚte „w k s ‚w k ,
ðÄtððt {txu ¾qƒ ðuhtÞu÷ þufu÷e ztk„h™e Ätýe, ð]ûttu y™u …w»…tuÚte Ëwþtur¼‚, þuheytu,
ƒòhtu y™u …týe™tu Akxftð fhu÷t hts{t„tuoðt¤wk, ytftþ{tk Ÿ[u ft[™tk Vt™Ëtu{tk y™uf
Œeðtytu «„xtðe™u ßÞtk htºtu …ý ysðt¤wk fhtÞ Au ‚uðwk, ËwkŒh Ä{oþt¤tytuyu Þwõ‚ yuðwk
su ©e™„h ‚u ©enrhyu òuÞwk. (18) hts{t„oÚte þnuh{tk «ðuþ fh‚t y™u ½tuzËðthtuÚte
ðuÂü‚, Ëðuoïh ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu ™„h™e n»toÄu÷e Mºteytu ‚íft¤ íÞtk ytðe.
‚u{tk fux÷ef ‚tu Œþo™ fhðt {txu nðu÷eytu W…h [Ze. (19) Œþo™™e ‚eðú ‚t÷tðu÷e™u
÷eÄu, W‚tð¤{tk ¼q÷Úte fux÷ef Mºteytuyu fkfý ƒu ntÚt{tk Äthðt™u ƒŒ÷u yuf s ntÚtu fkfý
…nuÞwO,ðMºtt¼q»tý …ý ytztkyð¤tk …nuÞtO, fwkz¤ ƒu fýo™u ƒŒ÷u yuf s fýo{tk …nuÞwO.
yks™ ƒu ™uºttu™u ƒŒ÷u yuf s ™uºt{tk ytkßÞwk ‚Útt fux÷ef Mºteytu ¼tus™ …z‚wk {qfe™u
Œþo™ fhðt ytðe. (20) ‘©enrh …Äthu Au’ yuðwk Ëtk¼¤e™u fux÷ef Mºteytu M‚™…t™ fh‚tk
ƒt¤ftu™u …ý Atuze™u [t÷e ™ef¤e. fux÷ef Mºteytu ðMºt ytuZðt™wk …ý ¼q÷e „E, fux÷ef
Œ¤ýwk …z‚wk {qfe™u ytðe, fux÷ef þÞ™ Atuze™u ‚íft¤ Œþo™tÚtuo ytðe. (21) f{÷÷tuu[™
©enrhyu y{e¼hu÷tk ™uºttu ðzu, Ëðuo {™w»Þtuu™tk ™uºttu™u ËV¤ fÞtO y™u …tu‚t™t ntÚt™e
[uüt ðzu Œþo™tÚtuo ytðu÷e Mºteytu™tk {™ nhe ÷eÄtk. (22) ðthkðth ©enrh™t ™t{™wk
©ðý fhðtÚte ‚u Mºteytu™wk r[¥t ©enrh{tk s [tuxâwk n‚wk. ©enrh™tk Œþo™ fhe™u ‚u Ëðuo
‚íft¤ …t…hrn‚ ÚtE „E y™u …tu‚t™tk ™uºttu îtht yk‚h{tk «ðuþu÷t yt™kŒ{qŠ‚ ©enrh™u,
{™Úte yt®÷„™ fhe™u ‚u Ëðuo yr‚þÞ yt™kŒ …t{e. (23) su ©enrhyu {™tunh yï™e
÷„t{ ntÚt{tk …fzu÷e Au y™u …tu‚t™e ™trËft yt„¤ Y{t÷ htÏÞtu Au, ‚u ©enrh™tk Œþo™
fhe™u, nðu÷e W…h ƒuXu÷e y™u «VwÕ÷ {w¾ðt¤e Mºteytuyu, y™k‚ ËŒT„wýtuðt¤t ©enrh™u
…w » …tu ‚Útt yût‚Úte ðÄtÔÞt. (24-25) nu hts™T ! Ëk ‚ tu ™ t …r‚ ¼„ðt™ ©enrh,
hts{t„o{tk ßÞtk ßÞtk „Þt íÞtk íÞtk, Âîss™tuyu áZ ¼Âõ‚¼tðÚte, [kŒ™trŒf ðzu y™u
hí™srz‚ yt¼q»týtu ðzu, ©enrh™e …qò fhe. y™u íÞth …Ae ¼õ‚s™tuyu rðrðÄ «fth™e
¼u x Ët{„ú e ytu ‚u { s nòhtu Ëtu ™ t-Y…t™e {w ÿ tytu ©enrh™u y…o ý fhe. (26) WŒth
Mð¼tððt¤t ©enrhyu ‚u ƒÄwk s ƒútñýtu™u yt…e ŒeÄwk y™u …Ae hts{t„o W…h Äe{u Äe{u
«Þtý fh‚t, «ÏÞt‚ {týuf[tuf{tk ytÔÞt. (27) íÞtk y™uf s™tu™e yðhsðhÚte, ‚u{
s y™uf ntÚte, hÚt, …t÷¾e, „tze, ½tuzt, Ÿx, ƒ¤Œ RíÞtrŒfÚte ‚u™tu hts{t„o ËŒtÞ
¼ezðt¤tu hnu Au. (28) nu hts™T ! íÞtk [tu‚hV ðM‚wytu ðu[ðt {txu™e Œwft™tu nthƒkÄ
ytðu÷e Au, rðrðÄ «fth™t fM‚qhe ytrŒ …ŒtÚttuo …ý {nufe hÌtt Au, (29) ‚u hts{t„o™e
ƒk™u ƒtsw ytðu÷e Œwft™tu™e yt„¤, Ëtu™wk, [tkŒe, {tu‚e, «ðt÷, {rý, ‚tkƒt-r…¥t¤™tk
ðtËýtu ‚u{ s yÒt ðMºttrŒf™t Z„÷tytu òuðt {¤u Au. (30) ytðt hts{t„o W…h
©enrh™u ytð‚t òuE, y™uf Mºte-…wÁ»ttu {t„o™e ƒk™u ƒtsw nthƒkÄ Q¼t hne™u, Ëk‚tu™t
…r‚ y™u Œuð‚tytu™t …ý „wÁ yuðt ©enrh™u «ýt{ fhe™u, …tu‚t™tu {™w»Þ sL{ ËtÚtof
fh‚tk n‚tk. (31) {wr™ytu y™u ¼õ‚ð]kŒtuÚte ðuÂü‚, fkX{tk ‚w÷Ëe{t¤t y™u …w»…{t¤tytu
Äthý fhu÷t ©enrh, yufr[¥tu …tu‚t™wk Œþo™ fh™th s™tu W…h f]…táÂü fh‚t n‚t. (32)
{t„o{tk yt nrh¼õ‚tuuyu ©enrh™u «u{Úte …qs‚tk y…oý fhu÷t fux÷tf nth‚tuhtytu™u ©enrh
ÞÚttÞtuøÞ he‚u {M‚fu, ntÚtu y™u fkX{tk Äthý fh‚t n‚t. (33) ©enrh™e yt„¤ y™uf
¼õ‚tus™tu™e ¼ez n‚e. ‚u{™u «¼w ntÚt™t Ëkfu‚Úte nu ¼õ‚tu ! yt„¤ [t÷tu, yt„¤
[t÷tu yu{ fnu‚t n‚t. (34) ‚u ð¾‚u, fwƒuh®Ën ™t{™t AzeŒthu nu «¼w ! nu f]»ý ‚{thtu
sÞ sÞfth Úttytu y™u yt… ¼õ‚tu™wk fÕÞtý fhtu. yu{ Wå[ Mðhu Aze …tufthe. (35)
ð¤e ‚u Ë{Þu , yïtYZ yu ð t Ëtu { ÷t¾t[h y™u Ëq h t¾t[h ©enrh™t {M‚f W…h,
ËwðýoŒkzðt¤tk ƒu [t{htu Ztu¤‚t n‚t. (36) yt ƒu …t»toŒtu™t fkX{tk, ¼„ðt™u …w»…{t¤tytu
…nuhtðe. y™u …Ae ðtk®sºttu y™u ðuŒ ½tu»t™wk ©ðý fh‚t fh‚t ©enrh, íÞtkÚte ™ðtðtË
™t{™t «rËØ MÚtt™{tk …ÄtÞto, su Þãtr… ™ðtðtË ‚hefu s ytu¤¾tÞ Au. (37) íÞtk ftuE
{nt¼tøÞþt¤e ði~Þ (…xu÷) ¼õ‚™t ™ðt {ft™{tk ©enrhyu …t»toŒtuyu Ërn‚ r™ðtË
fÞtuo. (38) íÞth …Ae ™„hðtËes™tuyu ¼„ðt™ ©enrh™wk ‚u{ s yLÞ ƒúñ[the, Ëk‚
y™u …t»toŒtu™wk Ëthe he‚u ytr‚ÚÞ fÞwO. (39) ‚u ™„hðtËe ¼õ‚s™tu, «r‚rŒ™, y™uf
«fth™tk [‚wŠðÄ ¼tus™tuÚte ©enrh™u ‚]ó fh‚t y™u ¼Âõ‚¼tðÚte ‚u{™e Ëuðt fh‚t. ‚u
òu E ™u ©enrh …ý ‚u { ™e «Ëk þ t fh‚t. (40) íÞtk ¼Âõ‚{t„o ™ w k …tu » tý fh‚t Útft
©enrhyu …tu‚t™t ¼õ‚s™tu …tËu, y™uf «fth™e ƒnw{qÕÞ Ët{„úeytu ðzu, sL{tü{e™t
rŒðËu, ©ef]»ý {ntuíËð fhtÔÞtu. (41) ‚u ™„h{tk ©enrhyu Ár[fh r«Þ ¼tus™tu ðzu
nòhtu ƒú t ñýtu ™ u ‚] ó fhe™u ‚u { ™u ¾q ƒ s ŒÂûtýtytu yt…e y™u htò™e su { ƒÄt
™„hs™tu ™ u ðþ fhe ÷eÄt. (42) ‚u Ë{Þu , ytsw ƒ tsw ™ tk „t{tu ‚Útt ™„htu { tk Ú te,
©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu, y™uf Mºte-…wÁ»ttu ©e™„h{tk ytð‚tk y™u r™Šðfthe ©enrh™wk
Œþo™ fhe, ‚u{tkÚte fux÷tkf …tAt s‚tk y™u fux÷tkf ‚tu ©enrh™tk Œþo™tÚtuo ©e™„h{tk s
r™ðtË fhe™u hnu‚tk n‚tk.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh y{ŒtðtŒ{tk …ÄtÞto yu ™t{u Ëtu¤{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 16 >>
yæÞtÞ - 17
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q… ! íÞth …Ae ©tðý ðŒ Œþ{™u rŒðËu Ëtks™t
Ë{Þu íÞtk ™ðtðtË{tk {tuxe Ë¼t ÚtE ‚u{tk Mºte-…wÁ»ttu ÞÚtt½rx‚ he‚u ƒuXtk. (2) ‚u
Ë¼t{tk ËtÄw , ƒú ñ [the, …t»to Œ tu y™u „] n MÚttu yu Ëðu o …tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ t «{týu
ÞÚtt½rx‚ ƒuXt. (3) ™Útw¼è ytrŒf …wÁ»ttu ‚Útt „k„tƒtE ytrŒf Mºteytu ‚u{s nòhtu
¼õ‚s™tu ‚u Ë¼t{tk Ëw¾…qðof ƒuXt. (4) ‚u rËðtÞ y™uf rð{w¾ s™tu …ý ntkËe{~fhe
fh‚tk fh‚tk, fti‚wf òuðt {txu íÞtk ytÔÞtk y™u ‚u Ë¼t™e Ë{e…{tk ð]ût™e su{ sz…ýu
Q¼t hÌtt. (5) ËqÞo Ë{t™ ftÂL‚ðt¤t rðît™tu ‚u{ s ÷tuf{tk «r‚Âc‚ yuðt yLÞs™tu,
‚u Ë¼t{tk ytðe™u yt„¤ ƒuXt. (6) nu hts™T ! yt «{týu Ëðuos™tu ƒuËe „Þt …Ae
{wr™MðY… ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™, ¼„wS ytrŒf …t»toŒtu Ërn‚ ‚u Ë¼t{tk …ÄtÞto.
(7) „tu¤tfth, …wü, ËwkŒh ƒk™u ƒtswƒkÄtu{tk Vq÷tu™t fkfý Äthe hnu÷t, þk¾ Ë{t™ fkX{tk
¼ú{htu™t „wkòhðu Þwõ‚ yuðe …w»…{t¤tytu™u Äthý fhu÷t, fýtuo{tk …w»…„wåA Äthý fhu÷t,
rðþt¤ ÷÷tx{tk Qæðo…wkzÙ Ërn‚ ÷t÷ „tu¤ fw{fw{™tu [tkŒ÷tu fhu÷t y™u …t½{tk Íq÷‚t
…w»…™t ‚tuhtytu™u Äthý fhu÷t ©enrh ‚u Ë¼t{tk …ÄtÞto. (8) Ë¼t{tk …Äthu÷t ©enrh™u
òuE Ëðuo Ë¼ts™tu, ‘nu M‚wr‚ fhðt ÞtuøÞ ©enrh ! yt ÷tuf{tk ‚{thtu sÞ sÞfth Úttytu’
yt «{týu yuf ËtÚtu ƒtu÷e™u ‚u Ëðouo ytŒh…qðof Q¼t ÚtÞt. …Ae s„‚TrðÄt‚t ©enrhyu
…tu‚t™t ntÚt™e [uüt ðzu ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu™u …tu‚…tu‚t™t MÚtt™u ™e[u ƒuËe sðt Ëkfu‚ fÞtuo
y™u íÞthƒtŒ …tu‚u …ý Ÿ[t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (9) …Ae ©enrhyu {u½ Ë{t™
„k¼eh ™tŒu Ëðouo™u ‘sÞ ËÂå[Œt™kŒ’ fÌtwk y™u [tu‚hV hnu÷t ¼õ‚s™tu W…h f]…táÂü fhe
y™u Ëðou o {wr™s™tu™u ƒu ntÚt òuze™u ™{Mfth fÞto. (10) Œuðt™kŒ Mðt{e ytrŒf „ðiÞt
Ëk‚tu ©enrh™e ËL{w¾, su Þþ™t ©ðý {tºtÚte …t…es™tu …ý ‚íft¤ ‚u …t…Úte {wõ‚ ÚtE
òÞ Au ‚uðwk, ‚u «¼w™wk r™{o¤ Þþtu„t™ fhðt ÷tøÞt. (11) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ŒÂûtý
Œuþ{tkÚte, [thuÞ ðuŒ ¼ýu÷tu, fuþð ™t{u …krz‚ ƒútñý ‚u Ë¼t{tk ytÔÞtu. (12) ‚u™t
…Ae ‚u™tu r{ºt yuf ðiht„e ¢tuÄÚte ÷t÷½q{ ™uºttuðt¤tu, Ëk…qýo…ýu {qZ, ÷tkƒe sxtðt¤tu
y™u ™e[ ƒwÂØðt¤tu …ý íÞtk ytÔÞtuu. (13) ‚u ƒk™u™u ytðu÷t òuE™u ‚íft¤ ©enrh
…tu‚t™t Ÿ[t ytË™uÚte ™e[u Q‚Þto y™u ™e[u yuf „tu¤ ËwkŒh [tf¤t W…h ƒuXt. (14)
‚u fuþð ƒútñý ‚u™t ËuðftuÚte Ëuð™ fht‚tu Útftu, ©enrh™e Ë{e…{tk ƒuXtu y™u {q¾o
[er…Þtðt¤tu ðiht„e ‚tu ©enrh™u y…þçŒtu ƒtu÷‚tu Útftu, ©enrh™e Ë{e…{tk ƒuXtu. (15)
‚uÚte ¼õ‚ðÞo suËk„¼tEyu ‚u ðiht„e™u fÌtwk fu, nu y…þçŒtu ƒtu÷™th ! yt ©enrh™t
ftkE…ý y…htÄ rð™t ‚wk ‚u{™u y…þçŒtu ƒtu÷u Au ‚uÚte y{u ‚™u {theþwk. (16) ðiht„e™u
yt «{týu fnu‚t suËk„¼tE™u, ©enrhyu ¢tuÄÚte ÷t÷™uºttu fhe™u fÌtwk fu nu {q¾o ‘‚™u ftkE
¾ƒh ™Úte.’ yt{ ‚u{™tu r‚hMfth fhe™u …Ae …tu‚u ftkE ƒtuÕÞt ™rn. (17) íÞthu …tu‚t™e
…krz‚tE™t yr¼{t™ðt¤tu ynkfthe y™u Œuntí{ƒwÂØðt¤tu ‚u fuþðrð«, Ëtûtt‚T ™thtÞý
©enrh™u fnuðt ÷tøÞtu fu, (18) nu yËtÄw ! yr‚f…xe, Äq‚o y™u þqÿ suðe ftkr‚ðt¤t,
rðrðÄ «fth™t ÞûttrŒ ðþefhý {kºttu y™u RLÿò¤ ytrŒ rðãtytu ËtÄu÷e Au, (19) ™u
{kºt‚kºt ðzu, ‚{u ½ýt s™tu™u ðþ fÞto Au, ‚uÚte ‚{u ‚u{™u su{ fntu ‚u{ s ‚u s™tu fhu
Au y™u yux÷wk s ™rn ‚uytu ‚{™u Eïh …ý fnu Au. (20) y™u òu yt{ ™ ntuÞ ‚tu,
‚{u {tht «§tu™t W¥th fhtu. nu ™]… ! ©enrh™u yt{ fne™u ‚u fuþðrð«, ËkMf]‚ ¼t»tt{tk,
…tu‚t™u „{‚tu «§ ©enrh™u …qAðt ÷tøÞtu. (21-22) {™w»Þ[rhºt fh‚tk ©enrh fnuðt
÷tøÞt fu nu rð« ! nwk ‚tu ËkMf]‚ ¼ÛÞtuu ™Úte. ‚uÚte «tf]‚ ¼t»tt{tk ‚{tht «§tu™t W¥th
fheþ. íÞthu ‚u rð« ƒtuÕÞtu fu, ßÞthu ‚{u s ËkMf]‚ ¼ÛÞt ™Úte ‚tu …Ae ‚{tht rþ»Þtu
ËkMf]‚ fu ðuŒ õÞtkÚte þeÏÞt Au ? (23) íÞthu íÞtk ƒuXu÷t Ëtu¤ ð»to™t, {r÷™ ðMºttuðt¤t
yuf y¿tt™e [thý…wºt™u ƒ‚tðe™u ©enrh, ‚u fuþðrð«™u fnuðt ÷tøÞt fu (24) nu rð« !
yt [thý…wºt yk„u Ërn‚ [thuÞ ðuŒtu™u Yze he‚u òýu Au y™u ‚uÚte Ë{Úto yuðtu [thý…wºt
y{thtu „wÁ Au y™u {tht rþ»Þtu™u ¼ýtð™th …ý ‚u s Au, …ý nwk ™Úte. (25) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu hts™T ! ©e™thtÞý {wr™ fuþðrð«™u yt «{týu fne™u …Ae
‚u [thý…wºt™u fnuðt ÷tøÞt fu nu r™»…t… ! {the yt„¤ ‚wk su ðuŒtu™tu …tX fh‚tu n‚tu,
‚u …tX ‚wk yt rð« yt„¤ fh. (26) nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu «uhu÷tu ‚u [thý…wºt
{Äw h ðtýeÚte, ythtu n -yðhtu n Ërn‚, Éøðu Œ trŒ [thu Þ ðu Œ tu , ytrŒÚte yk ‚ Ëw Ä e, ‚u
fuþðrð« Ë{ût ƒtu÷e „Þtu. (27) [thý…wºtu fhu÷t [‚wðuoŒ™tu …tX Ëtk¼¤e™u Þtu„tÄeþ
©enrh «VwÂÕ÷‚ ÚtÞt y™u ‚u™u fnuðt ÷tøÞt fu nu [thý…wºt ! ‚wk ‚u ðuŒtu™t yÚto™u òýu
Au …hk‚w yt s™tu ðuŒtÚto™u òý‚t ™Úte. (28) ‚uÚte yt fuþðtrŒ …krz‚tu òýu ‚uðe he‚u,
‚wk ‚u [thu ðuŒ{kºttu™t yÚto …ý M…»x he‚u fnu. (29) ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte
ƒwÂØ{t™ ‚u [thý…wºtu, ‚u fuþðtrŒ Ëðuo Ë¼ts™tu Ë{S þfu ‚u «{týu, ‚u {kºttÚttuo™e
ÔÞtÏÞt fhe. (yÚtto‚T {kºttu™t yÚto fÌtt). (30) yt Ëtk¼¤e™u ytùÞo …t{e „Þu÷t, ‚u
f…xe fuþðrð«u ©enrh™u fÌtwk fu ‚{u yt þqÿ™u ðuŒ fu{ ¼ýtÔÞt Au ? (31) íÞthu ©enrh
ƒtuÕÞt fu, {U ‚{™u …nu÷tk ‚tu fÌtwk fu, nwk ‚tu ËkMf]‚ ¼ÛÞtuu s ™Úte. ‚uÚte yt [thý…wºt™u
{U õÞtkÚte ðuŒ ¼ýtÔÞt ntuÞ ? (32) nu rð« ! ÿÔÞ™t ÷tu¼Úte ‚{u ƒútñýtuyu s yt
þqÿ™u ðuŒ ¼ýtÔÞt Au, {txu ‚{u Ëðuo ƒútñýtu ðuŒ rð¢Þ fh™tht Atu. (33) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu yt{ fÌtwk ‚uÚte ‚u ƒwÂØ{t™ ŒtÂûtýtíÞ fuþð …krz‚
{™{tk rð[th fhðt ÷tøÞtu fu, (34) õÞtk yr‚þÞ frX™ Wå[thðt¤t y™u yr‚„n™
yÚtoðt¤t yt ðuŒtu y™u õÞtk yt {q¾o {r÷™ r[¥tðt¤tu [thý…wºt (35) ðuŒtu ¼ýðt™tu
su yrÄfthe ™Úte ‚uðt yt [thý…wºtu, þwØ Mðhu y™u yÚtuo Ërn‚, [thuÞ ðuŒ™t {kºttu™tu
yM¾r÷‚…ýu {the Ë{ût su …tX fÞtuo Au, (36) ‚u Ët{ÚÞo yt [thý…wºt™wk ™Úte s, …hk‚w
yt Mðtr{™thtÞý™wk s Au, ‚u{tk ftkE ËkþÞ ™Úte. ‚uÚte ©e Mðtr{™thtÞý ftuE «tf]‚
{™w»Þ ™Úte …hk‚w Eïh s Au. (37) nu hts™T ! yt «{týu ‚u …krz‚tu™t yk‚h{tk ©e
Mðtr{™thtÞý Eïh s Au ‚uðtu r™ùÞ fÞtuo y™u …Ae r™htr¼{t™e ÚtE, ™uºt{tk «u{t©w
ËtÚtu, ƒu ntÚt òuze™u ©enrh™u fnuðt ÷tøÞtu fu, (38) nu «¼tu ! ‚{u …tu‚u, …tu‚t™e
{tÞtÚte, ‚{tÁk yiïÞo Ztkfu÷wk Au ‚uÚte ƒúñtrŒf Œuðtu …ý ‚{™u ytu¤¾e þf‚t ™Úte. ‚tu
…Ae, nwk «tf]‚ {™w»Þ ‚tu ‚{™u õÞtkÚte ytu¤¾e þfwk ? (39) ft{¢tuÄtrŒfÚte hrn‚ yuðt
yt…™u , {U yÞtu ø Þ ð[™tu fÌttk Au ‚u Ú te nw k rÄ¬th™u …tºt Aw k . nu rðþt¤ feŠ‚ðt¤t
{nt…wÁ»t ! ‚{u {thtu y…htÄ ût{t fhtu. (40) nu ƒúñÛÞ Œuð ! ðuŒ ‚Útt þtMºttu™t fthý,
s„íf‚to, rðï…r‚, rðïk¼h, yÔÞ„ú, Ä{o ‚Útt ¼Âõ‚™t hûtf, y™u {ntí{tytu™t …ý
„wÁ yuðt Ëtûtt‚T ™thtÞý, yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk (41) ‚{u ËíÞMðY…, Ë™t‚™,
y…th Ëw¾{Þ, ‚uòu{Þ, yr‚Ëqû{, y™k‚fturx ƒúñtkz™t ytÄth, ƒúñ™t …ý «uhf Atu.
‚uÚte ‚{u Ëtûtt‚T ¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ Atu. (42) {thtk f{tuoÚte, yt ËkËth{tk nwk rð»tÞY…e
…týe{tk …zâtu Awk y™u ‚u{tk ¢tuÄ-{t™-ft{-{Œ-{íËh y™u ÷tu¼ Y…e {½htu {™u ûttu¼
…{tzu Au. nu «¼w ! ytðt ËkËthËt„h{tk nwk zqƒe hÌttuu Awk ‚u{tkÚte {™u ‚íft¤ W„the ÷tu.
nwk yt…™u þhýu ytÔÞtu Awk. (43) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu
«tÚto™t fhe™u, ‚íft¤ ‚u fuþð…krz‚ ©eS™t [hý{tk …zâtu. «¼w™t [hýM…þoÚte ‚u™tk ƒÄtk
…t…tu ƒ¤e™u ¼M{ ÚtE „Þtk. íÞth …Ae Q¼t ÚtE™u ‚u ©enrh™u fnuðt ÷tøÞtu fu, (44)
nu ËtÄw ©u c ! ytsÚte nw k ‚{thtu ŒtË Aw k . yt… ‚tu þhýt„‚ «r‚…t÷f Atu . ‚u Ú te
sL{{hý™t Œw:¾{tkÚte nwk {wõ‚ Úttô ‚uðe he‚u ‚{u {tÁk rn‚ fhtu. (45) ytðe he‚u
«tÚto™t fh‚t fuþð …krz‚™u, ‚u™e ËtÚtu ytðu÷t ðiht„eyu fÌtwk fu, nu rðît™T ! nwk ‚{™u
…nu÷uÚte fnu‚tu ™ n‚tu fu yt Mðt{e {kºt-‚kºtðt¤tu Au. (46) ‚u {kºt-‚kºt™t «Þtu„tu yt
Mðtr{™thtÞýu n{ýtk s {the W…h ºtý ð¾‚ fÞto. ‚tu…ý {tht „wÁ™e f]…tÚte nwk ‚u{™u
ðþ ™ ÚtÞtu y™u ‚{u ‚tu ‚u{™u ðþ ÚtE „Þt ! yt þwk fÞwO ! (47) nu hts™T ! ðiht„e™wk
ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u …krz‚ fuþðu ‚u™u fÌtwk fu ‘nu r¼ûtwf ! ‚wk {q¾o Au’ yt «{týu ‚u™u
r‚hMf]‚ fhe™u, …tu‚t™t Ëuðftu îtht ‚u™u Ë¼t{tkÚte ftZe {wftÔÞtuu. (48) íÞthƒtŒ Ëðuo
Ë¼ts™tu ™ e Ë{ût ‚u fu þ ð rð«u ©enrhyu fnu ÷ t yr„Þth r™Þ{tu „ú n ý fÞto y™u
©enrh™tu ytr©‚ ÚtÞtu y™u ƒtuÕÞtu fu, (49-51) ‘nu Mð‚kºt {q‚uo ! {™u yt… Ëtûtt‚T
¼„ðt™ {éÞt Atu. ‚uÚte nðu nwk rððtŒ ™nª fÁk. ‚{tht ËtÄwytu™e su{ nwk …ý íÞt„e
ÚtE r™hk‚h yt…™wk fe‚o™-¼s™ ‚Útt æÞt™ fheþ.’ yt Ëtk¼¤e™u ‚u™e {t‚tyu ©enrh™u
«tÚto™t fhe fu nu ¼„ð™T ! {thtu yt yuf s …wºt Au y™u ‚u òu rððtn ™nª fhu ‚tu nwk
r™ðOþ ÚtEþ. íÞthu ©enrh, fuþð …krz‚™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu ƒwÂØ{™T ! ‚{thu rððtn
yð~Þ fhðtu. nwk ‚{tÁk fÕÞtý fheþ. (52) ‚{u ‚{tht fÕÞtý™e ®[‚t ™ fhþtu. ‚{thu
ËŒtÞ yuftkr‚f Ä{o{tk hnuðwk y™u r™hk‚h {tÁk ðkŒ™, æÞt™ y™u „t™ fhðwk. (53) nu
hts™T ! ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚u fuþð …krz‚ {™{tk n»to …t{e™u ©enrh™u fnuðt
÷tøÞtu fu ‘nu ¼„ð™T ! ßÞthu ‚{u yt ™„h{tk …Äthtu íÞthu {tÁk yÒt „úný fhþtu’ yuðwk
ðhŒt™ ‚{u {™u yt…tu. (54) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu hts™T ! yt Ëtk¼¤e™u
f{¤™Þ™ ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu rð« ‚{thtu {™tuhÚt rËØ Útþu. íÞth …Ae ïu‚tkƒhÄthe
y™u su™t «‚t…™e ð]ÂØ ÚtE Au ‚uðt ©enrh ‚u [tf¤t W…hÚte QXe™u …w™: …tu‚t™t ytË™
W…h rƒhtßÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk fuþð …krz‚™u ©enrhyu …tu‚t™tu «‚t… sýtÔÞtu yu ™t{u
Ë¥th{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 17 >>
yæÞtÞ - 18
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞth …Ae Ë¼t{tk {]Œk„trŒf y™uf ðt®sºttu
ðt„ðt ÷tøÞtk. ™ÚÚtw ytrŒf ðt¤kŒtu ntÚt{tk {þt÷ ÷E™u íÞtk Q¼t hÌtt. (2) nu ™]…!
‚u Ë{Þ{tk, {Äwh Mðhðt¤t Œuðt™kŒ ytrŒ Ëk‚tu fe‚o™ „tðt ÷tøÞt y™u ‚t¤eytu ð„tze™u
©enrh™tk Þþtu„t™ fhðt ÷tøÞt. (3) ‚u ð¾‚u, ¼õ‚s™tuyu y…oý fhu÷t Vq÷™tk nth-
‚tuht y™u „wåAtu, ©enrh …tu‚t™e Aze îtht „úný fh‚t y™u ÞÚttÞtuøÞ he‚u fkXtrŒ
yk„tu{tk Äthý fh‚t n‚t. (4) íÞth …Ae ©enrh …tu‚t™t ytË™ W…hÚte Q¼t ÚtE,
yth‚e ËkƒkÄe …Œtu ƒtu÷e™u, ¼„ðt™™e yth‚e fhðt ÷tøÞt. (5) yth‚e …Ae ©enrh
ðtËwŒuð, …tu‚t™t ¼õ‚Ë{qn ËtÚtu ƒu ntÚtu ‚t¤e ð„tze™u, {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte,
‘nu f] » ý, nu {w h the, nu ™hË¾t, nu ¼„ð™T ! nu ™k Œ …w º t !’ RíÞtrŒf Ëk ƒ tu Ä ™tu ð t¤w k ,
…t…™tþf ™thtÞý™wk ™t{ Wå[ Mðhu ƒnw ð¾‚ ƒtuÕÞt. (6) íÞth …Ae …tu‚t™e yt„¤
y™u [thu ƒtswu yuf …„u Q¼u÷t …tu‚t™t ¼õ‚s™tu ËtÚtu ©enrhyu ©ef]»ý™e M‚wr‚ fhe
y™u …Ae ‚u{ýu ‚u ¼õ‚tu™u ™{Mfth fÞto. (7) …Ae ‚u ¼õ‚tuyu …ý ‘sÞ Mðtr{™thtÞý’
yu{ Wå[ Mðhu ƒtu÷e™u ©enrh™u ytŒh…qðof ™{Mfth fÞto. …Ae Ëðuo …tu‚…tu‚t™t MÚtt™u
ƒu X t. (8-9) ‚u Ë{Þu ©e™„h™t nu { k ‚ trŒf ƒú t ñýtu , MðtË™u rƒhts{t™ ©enrh™u
™{Mfth …qs™ fhe ßÞtk M‚wr‚ fhu Au, ‚uðt{tk Œuð„ýtuÚte ðuÂü‚, {™tunh, ËqÞo Ë{t™
rð{t™{tk ytYZ ÚtE™u, Ë{Úto RLÿhtò, ‚u Ë¼tMÚt¤u ytÔÞt. (10-11) [kÿ™e ftkr‚
Ë{t™ Aºt™u {M‚f W…h Äthe hnu÷t, ƒu ïu‚ [t{htuÚte þtu¼‚e …rh…qýo Œuð÷û{e™u Äthý
fh‚t, rËØtu-[thýtu y™u „kÄðtuo su™wk Þþtu„t™ fhu Au ‚uðt Mð„o…r‚ RLÿhtò …qðo rŒþt{tk
y[t™f WŒÞ …t{u÷t ËqÞo™e su{ ytftþ{tk yæÄh Q¼t. (12) íÞth …Ae, ðiŒqÞo{rý
Ë{t™ …tu‚t™t þheh™e ftkr‚Úte Ëðuo rŒþtytu™u «ftrþ‚ fh‚t, …tu‚t™t Ëuðf s¤[htuÚte
Þwõ‚, MðhtßÞ÷û{eÚte y÷kf]‚, …Âù{ rŒþt™t yrÄ…r‚ ðÁýŒuð …ý íÞtk ytÔÞt. (13)
™Œe-™t¤tk, ftÂL‚ðt¤t ™t„htòu, ËtæÞ Ëw¿t þwftuyu Þwõ‚ yuðt ‚u ðÁýŒuð, rð{t™{tk
ƒu Ë e™u ytftþ{tk …Âù{ rŒþt{tk Q¼t hÌtt. (14) íÞth …Ae òk ƒ ™Œ Ëw ð ýo su ð t
ðýo ð t¤t, Þût-rfÒthtu Ú te ðu Â ü‚, W¥thrŒþt™t yrÄ…r‚ fw ƒ u h ¼k z the yr‚ ‚u s Mðe
rð{t™{tk ‚u MÚt¤u ytÔÞt. (15) …tu‚t™t þheh™t ‚usÚte Ëðuo rŒþtytu™u «ftrþ‚ fh‚t,
W¥t{-ðMºtt¼q»týtuÚte h{ýeÞ fwƒuh ¼kzthe ytftþ{tk W¥th rŒþt{tk Q¼t hÌtt. (16) ‚u
s «{týu , Ëq Þ o … w º t, ŒÂûtý rŒø…r‚, Ëtûtt‚T Þ{htò …ý r…‚] y tu ™ e ËtÚtu , r™Šðfthe
©enrh™tk Œþo ™ {txu ‚u MÚt¤u ytÔÞt. (17) …t…es™tu u ™ u ÞÚttÚto he‚u Œk z ™tht y™u
rð{t™{tk þtu¼e hnu÷t ‚usMðe Þ{hts, ytftþ{tk ŒÂûtý rŒþt{tk Q¼t hÌtt. (18) nu
hts™T ! ‚u Ë¼t™t MÚt¤u, ytftþ{tk yæÄh hnu÷t Ëðuo $ÿtrŒ Œuðtu y™u rŒø…t÷tuyu, ‚u
Ë¼t{tk Wå[tË™u rƒhts{t™ Ëðo™u ytùÞofthe, ÷÷tx{tk fw{fw{™tu „tu¤ [tkÕ÷tu fhu÷t,
{wr™ytu™t …r‚, …h{uïh ©enrh™tk Œþo™ fhe, ‚íft¤ ‚u{™u ™{Mfth fÞto y™u íÞth ƒtŒ
©enrh ‚u{™e Ët{u swyu ‚u {txu, ‚uytu ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. (19) RLÿ ð„uhu
Œuð‚tytu fnu Au - nu ©enrh ! ½ýt Ë{ÞÚte nwk RLÿ, ynª yt…™t Œþo™tÚtuo ytðe™u,
…qðo rŒþt{tk Q¼tu Awk. yt… {the Ët{wk f]…táÂü fhtu. (20) nu Œuðtu™t Œuð ! nu Mðtr{™T!
Ëðuo ÷tuf™t …t÷f, y™k‚ fturx ƒúñtkztu™t yrÄ…r‚ y™u W¥t{ …rðºt feŠ‚ðt¤t yt…™u
nwk ™{Mfth fÁk Awk. (21) nu Ä{o™kŒ™ ©enrh ! …Âù{ rŒþt{tk hnu÷tu nwk ðÁý, yt…
¼„ðt™ {the Ët{wk f]…táÂü fhtu. suÚte fhe™u nwk Ëk…qýo…ýu Ëw¾e Úttô. (22) nu «¼tu !
yt…™e ËtÚtu ðt‚tu fhðt™e RåAtÚte nwk ½ýt Ë{ÞÚte ynª W¥th rŒþt{tk Q¼tu Awk. yt…
f]…t fhe™u {the ËtÚtu ðt‚[e‚ fhtu. (23) ‚u s «{týu ŒkzÄh Þ{hts …ý Äe{u hne™u
©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu …h{tí{™T ! nwk ‚{™u «ËÒt fhðt {txu ynª yt…™e Ë{e…u
ytÔÞtuu Awk. ‚uÚte yt… {the W…h «ËÒt Úttytu. (24) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
yt «{týu Œuð‚tytu™e «tÚto™t Ëtk¼¤e, {kŒntMÞuÞwõ‚ ©enrhyu ‚u{™t Ët{u f]…táÂü fhe.
(25) ©enrh™e f] … táÂü {tºtÚte s yr‚ yt™k r Œ‚ ÚtE™u ‚u Œu ð ‚t, …tu ‚ …tu ‚ t™tk
rð{t™tu{tkÚte ™e[u Q‚he™u, ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (26) nu hts™T!
©enrhyu su suðt yrÄfth™u …tºt n‚t ‚u «{týu RLÿtrŒ Œuðtu™tu ÞÚttÞtuøÞ Ëífth fÞtuo.
(27) íÞth ƒtŒ, RLÿtrŒ Œuðtu yihtð‚ ntÚte™e ËqkZ{tk ytftþ„k„t™wk s¤ ÷tÔÞt n‚t,
‚u™t ðzu ©enrh W…h yr¼»tuf fhe ‚u{™wk …qs™ fÞwO. (28) ‚u …qs™ ™kŒ™ð™{tkÚte ÷tðu÷t
Ëw„kÄe{t™ …w»…tu, [kŒ™, yût‚, fM‚qhe, fw{fw{, r{ü …tfu÷tk V¤tu, nth, yt¼q»týtu,
‚u{s rŒÔÞ y™u {™tunh yuðtk ð†hí™trŒf ðzu fhe™u fÞwO. (29-30) …Ae ‚u Œuðtuyu
©enrh™e yth‚e fhe y™u íÞth ƒtŒ ©enrh™wk [hýtuŒf {M‚fu [ZtÔÞwk y™u …tu‚t™tu sL{
ËV¤ fÞtuo. su [hýtuŒf™u „k„tY…u «tó fhe, ¼M{tðþu»t þhehðt¤t Ë„h htò™t …wºttu,
Þtu„eytu™u …ý Œw÷o¼ yuðt {tuût™u …t{e „Þt. ytðwk W¥t{ [hýtuŒf ‚u Œuðtu …tBÞt. (31)
nu hts™T ! «f]r‚Úte …h yuðt Ä{o™kŒ™ ©enrh™wk yt «{týu …qs™ fhe, ‚u RLÿtrŒf Œuðtu,
ƒu ntÚt òuze™u „ŒT„ŒT ðtýeÚte ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. (32) Œuðtu fnu Au - nu
¼Âõ‚{t‚t™t …wºt ! nu nrhf]»ý ! ‚{u …wÁ»ttu¥t{ Atu. yt ƒúñtkz{tk yt…™t Ë{t™ ƒeòu
ftuE …wÁ»t y{u òuÞtu ™Úte. nu fÕÞtý{q‚uo ! su «f]r‚Úte yt rðï Wí…Òt ÚtÞwk Au ‚u …ý
‚{tht yt¿ttkrf‚ Ëuðf (…wÁ»t)™e yt¿ttkrf‚ ŒtËe Au. (fu{ fu ‚u «f]r‚™tu yrÄct‚t …wÁ»t
…ý ‚{thtu Ëuðf Au.) (33) Ë{„ú Sð«týe{tºt™t ‚Útt RrLÿÞtu™t Œuðtu™t …ý yuf{tºt
yt… s r™Þk‚t Atu, «f]r‚ y™u …wÁ»t™tu r™Þk‚t su ft¤ ‚u™t …ý yt… r™Þk‚t Atu. (34)
yt ËkËth{tk [tu‚hV …wÁ»tð„o …k[rð»tÞ{tk ytËõ‚ ntuðt™u ÷eÄu, hòu„wý ftÞo¼q‚ su
#rÿÞtrŒ ‚u ðzu …k [ rð»tÞtu ™ w k Ëw ¾ ¼tu „ ðu Au ‚u Ú te «íÞût yu ð t yt…™u …w Á »ttu ¥ t{Y…u
ytu ¤ ¾e þft‚t ™Úte. {txu nu ðtËw Œ u ð ! …k [ rð»tÞÚte …] Ú tfT yu ð tu fÞtu u …w Á »t yt…™u
…w Á »ttu ¥ t{Y…u òýðt™u þÂõ‚{t™ ÚttÞ ! (35) nu Ëw ¾ MðY… ! Ëk Ë th{tk su {™w » Þtu
r™»f…x…ýu yt…™u ¼su Au ‚u™tu yt… {tuût fhtu Atu y™u su ™Úte ¼s‚t ‚u™u yt… yr‚
ŒtÁý ™hf ¼tu„ðtðtu Atu, ‚u{ A‚tk yt… yf‚to Atu fthý fu ‚{u ‚tu f{to™wËthu V¤
«Œt‚t Atu. (36) nu ¼„ð™T ! yt …]Úðe W…h ¼thY… y™u yr‚ …ht¢{e yuðt y™uf
yËwhtu™u, yt…u …qðtoð‚thtu{tk nÛÞt Au. yt yð‚th{tk …ý htò ytrŒf îthtyu ytðt
yËwhtu™tu yt…u ™tþ fhtðe™u …tu‚t™t ¼õ‚tu™u yËwhtu™t ¼ÞÚte {wõ‚ fÞto Au. (37) nu
Mðtr{™T ! þtï‚, rŒÔÞ ði ¼ ðþt¤e, ftÞo { tºt™t fthý, r[Œtr[ŒÚte …h, þw Ø MðY…,
…h{nkË…r‚, yt™krŒ‚Y…ðt¤t ~Þt{ þheh, æÞt™ fhðt ÞtuøÞ, ©enrh ™t{u, ™thtÞýY…,
{wr™Y… yuðt yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (38) nu y…th {rn{tðt¤t ¼q{™T !
‚{u ‚{tht y…rhr{‚ yiïÞo™u Ztkfe™u «tf]‚ ƒúñ[the™e su{ hne™u, yt …]Úðe W…h
s™tu™t fÕÞtý™u yÚtuo rð[hý fhtu Atu, ‚uÚte Œw:¾nthe, ™thtÞý {wr™Y… yt…™u y{u
™{Mfth fheyu Aeyu . (39) ht{«‚t…S™t ÷½w ƒ k Ä w , RåAtht{S™t {tu x t¼tE y™u
nrh«ËtŒS™t …wºt Y…u hnu÷t yuðt yt… ¼„ðt™ ©enrhf]»ý™u y{u ™{Mfth fheyu
Aeyu. (40) ¼õ‚tu™t f÷uþ nh™tht, ¼õ‚tu™t Þþ™u ðÄth™tht, ƒúñt™kŒ{tk hnu™tht,
ËŒt™kŒ MðY…, ½™~Þt{ {qŠ‚ yuðt yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (41-43) nu
Ëðo ¿ t ©enrh ! Ëðo þ Âõ‚{t™ yu ð t ‚{tu y u , …q ð u o ðu Œ „¼o ƒú ñ t™e «tÚto ™ tÚte, …rðºt
ðthtnMðY… Äthý fhe™u , ƒú ñ t™e ™trËft{tk Ú te ‚íft÷ ™ef¤e™u , «÷Þ™t s¤{tk
«ðu þ e™u , s¤{tk zq ƒ u ÷ e …] Ú ðe™u su ð e he‚u WØth fÞtu o n‚tu ‚u ð e he‚u nu Œu ð trÄŒu ð !
yð‚thtu{tk …h{ŒÞt¤w yuðt ‚{u, yt ËkËthËt„h{tk zqƒ‚t yuðt y{thtu WØth fhtu.
(44) nu {t™¾kzf ©enrh ! yt…™e yt¿ttÚte y{tu ÷tuf…t÷…ýwk fheyu Aeyu. y{™u
y{thtu ÷tuf…t÷…ýt™tu „ðo …ht¼ð ™ fhu, ‚uðtu yt… y{™u W…Œuþ yt…tu. (45) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ hts™T ! ‚u Ëðuo Œuðtuyu yt «{týu M‚wr‚ y™u «tÚto™t
fhe íÞthu ¼„ðt™ ©enrhf]»ý nËe™u, {u½Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte, ‚u Ëðuo «íÞu ƒtuÕÞt.
(46) ©enrh fnu Au - nu rŒø…t÷tu ! ‚{tuyu «u{Úte {tÁk Œþo™, M…þo, …qs™, M‚wr‚
RíÞtrŒf fÞwO Au, ‚uÚte ‚{tht Ëðuo™wk ËðoŒt fÕÞtý Úttytu. (47) ytí{t ËŒt þtï‚,
r™Šðfthe, ÔÞt…f, [i‚LÞY…, ŒunÚte …]ÚtfT, yAuã, y¼uãtrŒ„wýuÞwõ‚, ¿tt‚t, yrð™tþe
Au . (48) y™u ‚u ytí{t™u ytr©‚ yt Œu n ‚tu rðfthe ÔÞtÃÞ, ytí{tÚte r¼Òt,
AuãtrŒ÷ûtýu Þwõ‚, ™tþðk‚, szMðY… y™u þw¼tþw¼ f{tuoÚte h[tÞu÷tu Au. (49) yt Ë‚T
(ytí{t) yË‚T (Œun)™wk MðY… òýe™u, ytí{t™u ŒunÚte swŒtu {t™e™u, ƒúñMðY…u ÚtE™u
‚{u ƒÄt, r™hk‚h {the ¼Âõ‚ fhtu. (50) r™hk‚h {the ¼Âõ‚Úte, Äe{u Äe{u {tht rð»tu™tu
‚{thtu «u { ¼tð ð] Â Ø …t{þu y™u ‚u Ú te ‚{tÁk Œu n tr¼{t™ ™tþ …t{þu , y™u ‚u Ú te
÷tuf…t÷…ýt™tu „ðo ‚{™u …ht¼ð ™rn fhu. (51) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
…h{tí{t ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte RLÿtrŒ Œuðtu yr‚ yt™kŒ …tBÞt y™u íÞth …Ae
©enrh™u «ýt{ fhe. ‚u{™e yt¿tt™wËthu, ‚u Ëðouo …tu‚…tu‚t™t MÚtt™fu „Þt y™u íÞth …Ae
{nt«¼w S …ý íÞtk Ú te …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto .

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk RLÿtrŒ Œuðtuyu ©enrh™e M‚wr‚ fhe yu ™t{u yZth{tu
yæÞtÞ - 19
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©e ™thtÞý{wr™ ¼„ðt™u ‚u ™ðt ðtË{tk htºtu
þÞ™ fÞwO y™u …Ae ƒútñ{wnq‚o{tk QXe™u þti[rðrÄ fÞtuou. (2) …Ae «¼wyu M™t™ fhe,
yuf …rðºt ðMºt …nuhe y™u ƒeswk yuf ðMºt ytuZe™u, …rðºt ytË™ W…h ƒuËe™u, …tu‚t™wk
ytnTr™f su ËkæÞt-ðkŒ™trŒf f{o ‚u fÞwO. (3) …Ae y™uf íÞt„e y™u „]nMÚt ¼õ‚tuyu,
©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u íÞth ƒtŒ ©enrh Ë¼t{tk yuf Ÿ[t ytË™ W…h rðhts{t™
ÚtÞt. (4) y™u ©enrh™u [tu‚hV „]nMÚt, íÞt„e y™u ƒtEytu ð„uhu …tu‚…tu‚t™tk Ë{qntu{tk
ÞÚttÞtuøÞ {ÞtoŒt…qðof ƒuXt. (5) ¼õ‚s™tu Ë¼t{tk ƒuËe „Þt íÞth …Ae Ëk‚tu™t …r‚
©enrh {u½Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte ‚u ¼õ‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (6) ©enrh fnu Au -
‘nu ¼õ‚s™tu ! ytsu yuftŒþe™e Ëðtuo¥t{ r‚rÚt Au. ‚uÚte ‚u r™r{¥tu M™t™ fhðt {txu
nwk Ëtƒh{‚e ™Œeyu sô Awk. (7) ‚uÚte ‚{u Ëðuo ¼õ‚s™tu …ý, …tu‚…tu‚t™tk ðMºttu ‚Útt
s¤…tºttu ð„uhu ÷E™u, ¼„ðt™™tk fe‚o™tu „t‚tk „t‚tk yt„¤ [t÷tu.’ (8) yt{ fne™u
©enrh ‚u Ë¼t{tkÚte QXât. y™u ™t™t¼tE ™t{™t Ëuðf yuf Ÿ[tu ½tuztu ÷tÔÞt n‚t ‚u™e
W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (9) ‚u{™e …tA¤ ŒtŒt¾t[h, Ëqht¾t[h, Ëtu{÷t¾t[h, {q¤S
ð„uhu …t»toŒtu …ý …tu‚…tu‚t™t ½tuzt W…h Ëðth ÚtÞt. (10) ‚tht{kz¤{tk su{ [kÿ{t
þtu¼u, ‚u{ ¼õ‚tuu™tk {kz¤{tk ©enrh þtu¼‚t n‚t. ‚u ™ðtðtËÚte Ëti Äehu Äehu [tÕÞt.
(11-13) þMºtÄthe …Œtr‚ytu Ëti ©enrh™e …tA¤ [t÷‚t n‚t. RåAtht{, „tu®ðŒ¼tE,
neht[k Œ , rºtf{, ƒu [ h, hýAtu z , ft¤eŒtË, …h»ttu ¥ t{, {týu f ÷t÷, ÷t÷ŒtË „tu h t,
~Þt{÷t÷, nrhr«Þ, Œt{tuŒh yt ƒÄt ði~Þ ¼õ‚tu y™u ƒeò …ý ¼õ‚s™tu ©enrh™e
ËtÚtu M™t™ fhðt s‚t n‚t. ðt®sºttu ð„tz™tht ËtiÚte yt„¤ [t÷‚t n‚t. (14-15)
‚u ™ e …tA¤ ™ÚÚtw ¼ è, ®n{‚ht{, ™tÚtw h t{, „ý…‚ht{ ytrŒf ƒú t ñýtu ‚Útt yLÞ
ËíËk„eytu n‚t. íÞth …Ae ntÚt{tk ‚wkƒe…tºttu ÷E™u Ëðuo {wr™s™tu [t÷‚t n‚t. y™u
‚u{™e …tA¤ Ëðuo™t „wÁ, Ëtûtt‚T ©enrh, ½tuzuËðth ÚtE™u ™eféÞt. (16) …tu‚t™wk Œþo™
fh™th s™Ë{qn™u Mð™uºttuÚte fÁýtY… s¤™wk ®Ë[™ fh‚t, ïu‚tkƒhÄthe, W¥t{ …w»…nthtu™u
Äthe hnu÷t, yuf ntÚt ðzu ™trËft yt„¤ W¥t{ Y{t÷ Äthe hnu÷t y™u ƒeò ntÚt{tk
½tuzt™e ÷„t{ …fze hnu÷t ©enrh þtu¼‚t n‚t. (17) «¼w™e …tA¤ ‚Útt ytswƒtswyu
¼„wS ytrŒf …t»toŒtu n‚t. ‚u{™e …tA¤ „]nMÚt …wÁ»ttu n‚t. ‚u{™e …tA¤ Mºte ð]kŒ
[t÷‚wk n‚wk. (18-19) ytkƒ÷e ytrŒ y™uf ð]ûttu Þwõ‚ …tŒþtn ðtze (þtneƒt„)™e
Ë{e…{tk ©enrh ytðe …ntU å Þt íÞtk ‚tu Ëðu o ¼q ‚ tu ™ tu htò, ŒrhÞt¾t™ ™t{™tu ¼q ‚
{™w»ÞY… Äthý fhe™u ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞtu. (20) fkX{tk rðrðÄ …ÚÚth{rýytu™u Äthý
fhu÷tu, ™e÷ðMºt …nuhu÷tu, rð¾htÞu÷t fuþðt¤tu, ‘nu nrhf]»ý, nu f]»ý, nu ¼„ðt™T !
Q¼t hntu, Q¼t hntu’ yt «{týu Wå[ Mðhu ƒtu÷‚tu, ntÚt{tk ~Þt{ hk„™wk …tºt Äthe hnu÷tu
‚u ¼q‚ íÞtk ytÔÞtuu. (21) yr‚ Ëh¤ Mð¼tð™t ©enrhyu ‚u ¼q‚™tu yt‚o™tŒ Ëtk¼éÞtu
y™u Þð™òr‚™tu ftuE íÞt„e Vfeh ytðu Au yu{ {t™e™u hM‚t{tk yuf ð]ût ™e[u …tu‚u
Q¼t hÌtt y™u …tu‚t™e Ë{e…u ytðu÷t ‚u ¼q‚™u, f]…t fhe™u, …tu‚t™t [hýth®ðŒ ytÃÞt.
(22) «u{t©wÚte Þwõ‚ ‚u ŒrhÞt¾t™u ©enrh™tk Ëðo…t…™tþf ‚u [hýth®ðŒ ½zeðth ËwÄe
{M‚f W…h y™u At‚e W…h Äthý fÞto. (23) ‚uÚte ‚u™tk Ë{„ú …t…-f{tuo ™tþ …tBÞtk.
ðtË™t™tk ƒkÄ™ ‚qxe sðtÚte, ©enrh™tk Œþo™ fh‚tk ‚u ¼q‚uþ™wk þheh ™tþ …tBÞwk y™u
íÞtk s …zâwk. (24) ¼q‚Œun™tu íÞt„ fhe™u ‚u™tu ytí{t, ©enrh™e RåAtÚte ‚íft¤ rŒÔÞ
¼t„ð‚e‚™w …tBÞtu y™u W¥t{ {wõ‚ suðtu ÚtE „Þtu. (25) íÞth …Ae ‚u ©enrh™u «ýt{
fhe™u ©eS™e RåAtÚte ‚u{™t …t»toŒtu, ¼„ð‚T Ät{{tkÚte rŒÔÞ rð{t™ ÷tÔÞt n‚t, ‚u{tk
‚u ‚íft¤ ƒuXtu. (26-27) ‚uýu rŒÔÞ ðMºt, rŒÔÞ {t¤t, rŒÔÞ yt¼q»tý, rŒÔÞ [kŒ™trŒ
÷u … , rŒÔÞ rfhexfw k z ¤ Äthý fÞtO n‚tk . ð¤e ‚u Y…-÷tðÛÞ y™u ËtI Œ Þo Ú te Þw õ ‚,
Þtið™tðMÚttðt¤tu, f{¤…ºt Ë{t™ rðþt¤ ™uºttuðt¤tu, [‚wƒtonw y™u ÷û{eÚte þtu¼tÞ{t™
n‚tu. (28) Ë{e…u hnu÷t Ëðuo s™tu™tk Ëtk¼¤‚tk s Ëðo¿t ©enrhyu {u½ Ë{t™ „k¼eh
ðtýeÚte rð{t™{tk ƒuXu÷t ‚u ŒrhÞt¾t™™u …qAÞwk, (29) ©enrh …qAu Au - ‘nu {nt¼tøÞþt¤e!
nwk Eïh Awk yuðwk ¿tt™ ‚U ftu™t ËíËk„Úte {u¤ÔÞwwk ? fu su ËíËk„™t «‚t…Úte {ntí{tytu™u
…ý Œw÷o¼ yuðwk yt ¼t„ð‚e‚™wk Y… {wõ‚…ýwk ‚™u «tó ÚtÞwk.’ (30-31) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu …qAÞwk ‚uÚte yr‚ n»to …t{e™u ‚u ƒtuÕÞtu
fu, ‘nu «¼w ! yuf ð¾‚, [t‚w{toË{tk yt…™e yt¿ttÚte ÷tuffÕÞtý yÚtuo rð[h‚t yt…™t
Ëk‚tu, yt {tht h{ýeÞ yt©{u (ŒrhÞt¾t™™t ½q{xu) ytÔÞt y™u ‚u™u òuE™u ‚u{tk r™ðtË
fÞtuo. (32) [t‚w{toË ntuðtÚte ‚u Ëk‚tu rŒðË-htrºt {u½Ätht™u Ën™ fh‚t, õÞthuf yÒt
‚tu õÞthuf V¤, ‚tu õÞthuf {tºt …tkŒztk s{‚t y™u õÞthuf ‚tu r™htnth W…ðtË fh‚t.
(33-34) ‚u ‚{tht ËtÄw y tu ™ t «r‚rŒ™ Œþo ™ Úte, fÚttðt‚to ™ t ©ðýÚte, fe‚o ™ trŒf™t
©ðýÚte {thtk Ë{„ú …t…tu ™tþ …tBÞtk y™u {tÁk yk ‚ :fhý r™{o ¤ ÚtE „Þw k . ‚u Ú te
{™w»Þtuu™tu ¼tu„ ÷uðtu RíÞtrŒf ®nËtytu {U ƒkÄ fhe y™u {™u yt…™tk Œþo™™e yr‚ ‚eðú
RåAt ÚtE. (35) nu nrh ! yt… ‚tu yk‚Þto{e Atu ‚u {the RåAt …qhe fhðt {txu yt…u
{™u Œþo™ ytÃÞtk y™u yt…™t [hýM…þo™wk Ëw¾ ytÃÞwk. (36) nu «¼w ! …t…ec yuðtu
nwk yÄ{ y™u ™e[ yuðe ¼q‚Þtur™ …tBÞtuu n‚tu. ‚u yt…™t M…þo {tºtÚte s nwk ‚íft¤
{w õ ‚¼tð™u …tBÞtu u Aw k . (37) nu nrhf] » ý ! ytðt {ntíBÞðt¤t, ‚u ò u { k z ¤{tk hnu ÷ t,
©enrh ™t{™t, ¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ yuðt yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. nu ¼thu …ht¢{e !
yíÞthu yt…™t yt yð‚thÚte Sðtí{tytu suðe he‚u f{o™t ƒkÄ™Úte {wÂõ‚ …t{e hÌtt Au
‚u{ …nu÷tk, yt…™t ƒeò {íMÞtrŒf yð‚thtuyu fhe™u …tBÞt ™Úte. (38) …tu‚t™tk f{tuo
ðzu Œw:¾™t MÚtt™Y… yuðt yt {]íÞw÷tuf{tk ðthkðth ¼ú{ý fh‚t su Sðtu, ¼Þnthe ‚Útt
Ëk‚tuyu Ëuðu÷tk yt…™t [hýf{¤™tu yt©Þ fhþu, ‚tu ‚u™t M…þo {tºtÚte s, ‚u {the su{
‚íft¤ {wÂõ‚™u …t{þu. (39) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u yt «{týu ƒtuÕÞtu
‚u™u Ëtk¼¤e™u ©enrhyu ‚u™u fÌtwk fu, ‘nu r™»…t… ! ‚wk ¼Þhrn‚ {tht ðifwkX Ät{{tk ò.’
íÞth …Ae ©enrh™u «ýt{ fhe™u ‚u ðifwkX{tk „Þtu. (40) ŒrhÞt¾t™™e ËtÚtu hnu÷t ƒeò
¼q‚tu™tu …ý, ŒÞt¤w ©enrhyu, f]…táÂü fhe™u ‚íft¤ {tuût fÞtuo. y™u …Ae íÞtkÚte ©enrh,
{™w » Þtu u ™ e ¼ezÚte ÔÞtó yu ð t rf™thtðt¤e Ëtƒh„k „ tyu „Þt. (41) {w r ™ytu Ërn‚
©enrh™t «r‚rŒ™ M™t™ fhðtÚte - {tht Ë{t™ …t… nh™the ƒeS ftuE ™Œe ™Úte - yuðt
„ðoð¤e, {™w»Þtu™tk …t…tu™tu ™tþ fhe ‚u{™u {tuût yt…™the nwk s Awk. yu{ {t™e™u, ©e
rð»ýw™t [hýf{¤Úte «„xu÷e „k„t ™Œe™u …ý yð„ý™the, (yÚtto‚T {tuûttrŒ yt…ðt{tk
„k„tÚte …ý yrÄf) yuðe ‚u Ëtƒh{‚e, ytftþ„k„t su{ Mð„o™u …rðºt fhu Au, ‚u{ s
yt ™Œe …]Úðe™u …rðºt fhu Au. (42) ð¤e ‚u ™Œe™tu ð]ûttuÚte þtur¼‚ ‚x ‚Útt y{]‚‚wÕÞ
r™{o¤ s¤ ‚u™wk Ëtu Þtus™ ŒqhÚte …ý, òu ftuuE s™, «t‚:ft¤u yk‚:fhý{tk yufð¾‚ …ý
M{hý fhu ‚tu ‚u, ‚Útt {]íÞw …t{u÷t «týe™t ntzft™tu yuf fxftu …ý òu yt Ëtƒh{‚e
™Œe{tk …zu ‚tu ‚u «týe …ý Ëðo …t…tuÚte {wõ‚ ÚtE™u, ‚íft¤ ¼„ðŒTÄt{™u …t{e òÞ
Au. (43) Œhuf Þw„{tk r¼Òt r¼Òt fÕÞtýfthe ™t{tu Äthý fh‚e (ËíÞw„{tk f]‚ð‚e,
ºtu‚tÞw„{tk {rýfŠýft, ît…hÞw„{tk [kÿtð‚e y™u fr¤Þw„{tk Ëtƒh{‚e) ‚u{s Œuð-ŒiíÞ
™h-™t„-{wr™s™ y™u htòytu …ý «r‚rŒ™ su™u ™{Mfth fhu Au, su™wk Œþo™ fhu Au y™u
su ™ tu M…þo fhu Au yu ð e yt Ëtƒh{‚e, [k [ ¤ ‚hk „ Y… …tu ‚ t™t ntÚt ðzu , ©enrh™t
[hýf{¤™tu M…þo fh‚e ntuÞ ‚u{ sýt‚e n‚e. (44) ©enrh™t rðrðÄ «fth™t ðú‚trŒ
fhðtÚte su V¤™e «tÂó ÚttÞ Au, ‚u s «tÂó, yt ™Œe{tk M™t™ fh™thtytu™u ‚íft¤ ÚttÞ
Au. ‚uÚte yt ÷tuf{tk Ëtƒh{‚e™u Ë{t™ Ëuððt ÞtuøÞ ƒeS ftuE ™Œe ™Úte. (45) …tu‚t™t
s¤{tk, {wr™ytu ËtÚtu ¢ezt fh‚t {™w»Þ ŒunÄthe Ä{o™kŒ™ ©enrh™u òuE™u, …tu‚t™e þtuõÞ
(„k„t)™u, nu Ë¾e ! yt {tht s¤{tk yt…ýt r«Þ ¼„ðt™ ‚™u s¤¢ezt {txu ƒtu÷tðu
Au {txu ‚wk ynª ytð, yu{ …tu‚t™t Ÿ[tk {tuòytu îtht òýu Ëtƒh{‚e fnu‚e ntuÞ, ‚u{
sýt‚e n‚e. (46) ®Ëntu™tk xtu¤tk™u òuE™u ntÚteytu su{ …÷tÞ™ ÚtE òÞ Au ‚u{, yt
™Œe™t rf™tht {tºt™u òuE™u ¼q‚r…þt[trŒ ™tËe òÞ Au. yt ™Œe™t s¤™wk yuf ƒwkŒ,
…ý yk‚ft¤u òu ftuE «týe …eðu ‚tu ‚íft¤, ‚u Œuðtu™u …ý Ëuððt ÞtuøÞ „r‚™u r™ùu …t{u
Au. (47) ËUfztu «tÞÂù¥ttuÚte …ý su þwØ ™ ÚtE þfu ‚uðt yÄ{ Sðtu …ý òu yt ™Œe™t
rf™thu Œun íÞt„ fhu ‚tu, ‚u™u ÷uðt {txu ytðu÷t Þ{Œq‚tu™u, ¼„ðt™™t …t»toŒtu fnu Au
fu, nu Þ{Œq‚tu ! ‚uýu ‚tu Ëtƒh{‚e™u rf™thu ŒuníÞt„ fhu÷tu Au ‚uÚte ‚u Sð™u ‚íft¤
¼„ðŒT Ä t{™u …{tzu Au . (48) ‚u ™Œe™t …rðºt, Ëw k ð t¤e y™u ïu ‚ hu ‚ eðt¤t rf™thu ,
fux÷tf {wr™s™tu RüŒuð ©enrh™wk æÞt™ fhu Au, fux÷tf ™Œe™t s¤{tk ðMºttu Äwyu Au.
fux÷tf ©enrh™e …qò fhu Au y™u fux÷tkf ¼e™tk ðMºttu™u Ëqfðu Au. (49) ËUfztu ƒútñýtu
«t‚:ft¤{tk ßÞthu ËqÞo™u yæÞo yt…u Au íÞthu ‚u™u X…ftu yt…u Au fu nu rððufþqLÞ ™Œe !
{r÷™ s™tu™e {tVf rððufhrn‚ ‚thtu yt Mð¼tð fuðtu Au ? nu {nt…tr…c s™tu™u …ý,
‚wk M™t™ {tºtÚte s ©enrh™t Ät{™u …{tzu Au ! (50) ©e ™thtÞý {wr™™tk [hýtuÚte …rðºt
ÚtÞu÷t s¤ðt¤e ‚u Ëtƒh{‚e ™Œe™t ËwkŒh „wýtu …t…es™tu™tu WØth fh™th Au. ‚u „wýtu™u
fnuðt {txu nòh {w¾ðt¤t þu»tS …ý Ë{Úto ™Úte, ‚u „wýtu™u òuðt {txu nòh ™uºttuðt¤tu
#ÿ …ý Ë{Úto ™Úte. ‚uÚte nu hts™T ! yu „wýtu fnuðt™u nwk ‚tu þe he‚u þÂõ‚{t™ ÚtE
þfwk ? (51) ‚u ™Œe™t ‚x W…h ytðu÷t ËwkŒh yt©{™e Ë{e…{tk ytðu÷t ytht™tk
…„rÚtÞtkyu sE™u, ð]ûttu™e AtÞt{tk, ftu{¤ {™tunh y™u Ëw¾fthe ytË™ W…h, ‚thtytuÚte
ðªx¤tÞu÷t [kÿ{t™e su{ íÞt„e-„]ne ¼õ‚s™tuÚte ðªx¤tE™u, f{¤™Þ™ ¼„ðt™ ©enrh
rðhts{t™ ÚtÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh Ëtƒh{‚e ™Œeyu M™t™tÚtuo …ÄtÞto yu ™t{u
ytu„ýeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 19 >>
yæÞtÞ - 20
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©e Mðtr{™thtÞý {nt«¼w íÞtk ûtýðth ƒuËe™u
…Ae QXât y™u …Ae …tu‚t™t ¼õ‚s™tu ËtÚtu Ëtƒh{‚e™t s¤{tk «ðuþe™u M™t™ fhðt
÷tøÞt. (2) ‚u Ë{Þu, {™w»ÞŒunÄthe, ©enrh y™u {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðuo {wr™ytu su ¢ezt
fhðt{tk yr‚ ytŒhðt¤t y™u n»ttoÂLð‚ n‚t, ‚uytuyu …hM…h yufƒeò W…h ¾tuƒt ¼he™u
s¤ ƒnwðth VUõÞwk. (3) s¤¢ezt™t ©{Úte {wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytu™u Úttfe „Þu÷t òýe™u,
‚u s¤¢ezt ƒkÄ fhe™u, ©enrhyu ™Œe™t y„tÄ s¤{tk «ðuþ fÞtuo. nu hts™T ! ¼õ‚ð]kŒ
su{™tk fe‚o™tu™wk „t™ fhu Au, yuðt ‚u «¼w, y„tÄ s¤™t ytu½ ËL{w¾ Q¼t hÌtt. (4)
©enrh™e [thuÞ ‚hV ðªx¤tE™u Q¼t hnu÷t, Ëðuo íÞt„e„]ne ¼õ‚s™tu, ©enrh™u «ËÒt
fhðt {txu, ‚u «¼w™t …rðºt Þþtu„t™ðt¤tk fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt. (5) fux÷tf {wr™ytu
y™u „]nMÚttuyu, y™uf sL{™tk …t…tu™u AuŒðt{tk ð@Ë{t™ yuðt ‚u «¼w™t [hýtuŒf™wk
…t™ fh‚t n‚t, fux÷tf ‚u «¼w™e ytË…tË …„ ðzu ‚h‚t n‚t, fux÷tf ntÚt ðzu ‚h‚t
n‚t, fux÷tf yuf …z¾u hne™u ‚h‚t n‚t y™u fux÷tf [¥tt…tx ÚtE™u ‚h‚t n‚t. (6)
‚u ™Œe™t s¤{tk ©enrh zqƒfe {the™u, s¤{tk s {wnq‚o …ÞO‚, MðMðY…™wk æÞt™ fhe™u …Ae
s¤™e ƒnth ™ef¤‚t. ‚u òuE™u Ëðuo {wr™ytu y™u „]nMÚttu, ytùÞo{tk …ze s‚t. (7)
©enrh™e ™Sf sðt™e RåAtÚte, ‚hýf¤t{tk «ðeý yuðt y™uf {wr™ytu y™u …t»toŒtu,
‚h‚t ‚h‚t ßÞtk ©enrh™e Ë{e…u òÞ Au, íÞtk ‚tu ©enrhyu VheÚte s¤{tk zqƒfe {the.
(8) s¤{tk þe½ú„r‚Úte ‚h‚t ©enrh, …tu‚t™u [thuÞ ƒtswyu þtuÄ‚t ‚u {wr™ ytrŒ s™tu™u,
s¤™e ykŒh, ftuE Xuftýu …tu‚t™tu yuf ntÚt ƒ‚tð‚t, ‚tu ftuEf Xuftýu {M‚f ƒ‚tð‚t,
‚tu ftuEf Xuftýu …]c ¼t„ ƒ‚tð‚t, ‚tu ftuEf Xuftýu yuf …„ ƒ‚tð‚t, ‚tu ftuEf Xuftýu
yt¾wk þheh ƒ‚tð‚t n‚t. (9) nu hts™T ! ‚u y„tÄ s¤{tk {wr™ytrŒf s™tuyu ©enrh™u
þtuÄe ftZât y™u …t»toŒtuyu Ërn‚ ©enrh W…h ¾tuƒt ¼he™u ¾qƒ …týe Atkxâwk y™u
©enrhyu ‚u{s …t»toŒtuyu …ý {wr™s™tu W…h ¾qƒ s¤ VuõÞwk. (10) yt{ Ët{tËt{e s¤
Wztz‚t ƒk™u …ûttu, yufƒeò™u fnuðt ÷tøÞt fu, òð nðu, ‚{u ‚tu nthe „Þt Atu. yt{
rð™tuŒ fhe™u Ëðuo, ©enrh™e ËtÚtu s¤¢ezt fh‚t n‚t. (11) ‚u Ë{Þu RLÿtrŒ Œuðtu …ý
rð{t™ ÷E™u íÞtk ytÔÞt. y™u ©enrh™e s¤¢ezt òuE™u ‚u{tk ytËõ‚ r[¥tðt¤t ÚtÞt.
‚uÚte ‚u Ëðuo …t»toŒtu y™u {wr™ytu suðt {™w»ÞY… Äthý fhe™u, ‚u{™e ËtÚtu ¼¤e „Þt.
(12) nu hts™T ! {™w»ÞY… ÚtÞu÷t ‚u Œuðtu™u …tu‚t™e ËtÚtu s¤¢ezt fhðt™tu ËkfÕ… òýe™u,
‚u ËkfÕ… …qýo fhðt {txu, ¼„ðt™ ©enrhyu ‚u Ëðuo™e ËtÚtu ƒnw «fth™e s¤¢eztytu fhe.
(13) ‚u Ú te Ëðo Œu ð tu yt™k Œ …tBÞt y™u íÞth …Ae ©enrh™u «ýt{ fhe™u ‚u Ëðo
…tu‚…tu‚t™t MÚtt™fu „Þt. …Ae s¤{tk Q¼t hne™u ©enrhyu ËkæÞt fhe, ðuŒ{kºttu ðzu
ËqÞo™thtÞý™u yæÞo y…oý fÞto. (14) ‚u ð¾‚u ƒúñ[the„ýÚte ðuÂü‚ ©enrhyu …tu‚t™t
ƒk™u ntÚt Ÿ[t ht¾e™u, ËqÞtuoL{w¾ ™uºttu ht¾e™u, …tu‚t™e þt¾t™t Ët{ðuŒ™t {kºttu îtht
yu ËqÞtuo…MÚtt™ fÞwO y™u ƒtfe™e M‚wr‚™tu {™{tk s …tX fÞtuo. (15) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! y™trŒ ðuŒ{t„o™t «ð‚of ©enrhf]»ý ¼„ðt™u ËqÞoM‚wr‚ Ë{tó
fhe™u, ƒúñÞ¿t fÞtuo y™u íÞth …Ae ™Œe{tkÚte ƒnth ™ef¤e™u ðMºttuu™u Äthý fÞtO. (16)
¼õ‚s™tuyu su™wk Þþtu„t™ fÞwO Au ‚uðt ©enrhyu ™Œe™t rf™thu Q¼u÷e Mºte¼õ‚tu™u íÞtkÚte
…tAt ð¤ðt™e yt¿tt fhe y™u …tu‚u ½tuzuËðth ÚtE™u {tuxuht ™t{™t „t{{tk …ÄtÞto. (17)
íÞtk™t …wÁ»ttu¥t{ ytrŒf ¼õ‚s™tuyu òÛÞwk fu ‘©enrh …Äthe hÌtt Au.’ ‚uÚte ‚u Ëðou o,
ntÚt{tk …q ò …tºttu ÷E™u , ðt®sºttu ð„ztð‚t Útft ©enrh™e ËL{w ¾ ytÔÞt. (18)
{wr™ytuyu Ërn‚ ©enrh™u {t„o{tk ytð‚t òuE™u, ‚íft¤ ‚u Ëðuo ¼õ‚tu, ©enrh™u Ëtütk„
Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt, ©enrhyu ‚u Ëðouo™wk ËL{t™ fÞwO y™u …Ae ‚u …wÁ»ttu¥t{ ytrŒf
¼õ‚s™tu, ©enrh™t [hýÞw„÷™e …qò fhðt ÷tøÞt. (19) «ËÒt ÚtÞu÷t ©enrhyu ‚u
¼õ‚tu™t ÓŒÞ{tk …tu‚t™tk rŒÔÞ [hýth®ðŒ ytÃÞtk. ‚u ð¾‚u ¼õ‚s™tuyu fkEf h{qs
fhe™u ©enrh™u nËtÔÞt. íÞth …Ae ¼õ‚s™tu ™ u yt„¤ fhe™u ©enrh {tu x u h t „t{{tk
«ðu~Þt. (20) nu hts™T ! ‚u „t{{tk ¼qÄhS ™t{u nrh¼õ‚ hnu‚t n‚t. ‚u{ýu …t»toŒtuyu
Ërn‚ ©enrh™u …tu‚t™u ½uh …ÄhtÔÞt y™u ‚u Ëðouo™u íÞtk s r™ðtË fhtÔÞtu. (21) …Ae
‚u ¼qÄhS ytrŒf nrh¼õ‚tu y™u fkfwƒtE ytrŒf Mºteytuyu, rðrðÄ «fth™e ËwkŒh MðtrŒü
fu h eytu y™u fu ¤ tk ð„u h u V¤trŒfÚte, Ëk ‚ tu y u Ërn‚ ©enrh™u ‚] ó fÞto .
(22) íÞth ƒtŒ feŠ‚{t™ ©enrh, …t»toŒtuyu Ërn‚ Ë¼t{tk …Äthe íÞtk Ë{÷kf]‚ Ÿ[t
{k[ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt y™u íÞtk rðît™ {wr™s™tu ËtÚtu y™uf «fth™t þtMºteÞ «§-
W¥thtu fh‚t n‚t. (23) íÞth …Ae {™tu n h Mðhðt¤tk ðt®sºttu y u Ërn‚, {w r ™s™tu
fe‚o ™ tu ™ w k „t™ fh‚t n‚t ‚u ™ w k ©ðý ©enrhyu fÞw O y™u …Ae íÞtk Ú te QXe™u …tu ‚ t™t
r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto . (24) yr‚ …ht¢{e ©enrhyu htºtu íÞtk þÞ™ fÞw O y™u …Ae
ƒú t ñ{w n q ‚ o { tk QXe™u þti [ rðrÄ fh‚t n‚t. …Ae Ëtƒh{‚e{tk M™t™trŒ fhe™u , …tu ‚ t™w k
ËkæÞt ðkŒ™trŒf su r™íÞf{o™u ‚u fh‚t n‚t. (25) nu ßÞucrs‚ htò ! ¼õ‚tu îtht
[hýtu{tk [kŒ™ [[toÞu÷t ©enrh, ¼„ðt™™u ™iðuã fhe™u, yr‚ MðtrŒü yuðwk [‚wŠðÄ
¼tus™ sBÞt y™u …Ae …ehËðt {txu Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk …ÄtÞto. (26) ztƒt ¾¼u ¾uË
™t¾e™u, ‚u™tu yuf Auztu ™tr¼Úte ™e[u ËwÄe ht¾e™u, ƒeò Auzt™u {sƒq‚ he‚u fuz W…h
ðªxe™u, …ehËðt{tk [‚wh yuðt ©enrh, Ëk‚tu™e …krf‚{tk, ‚u{™tk …tºttu{tk, ½eðt¤t ËwkŒh
÷tzðt …ehËðt ÷tøÞt. (27) ©enrhyu Ëtu { ÷t¾t[h y™u ¼„w S ytrŒf …t»to Œ tu ™ tk
…tºttu{tk ƒçƒu ÷tzw yrÄf …ehMÞt y™u Ëk‚tu™tk …tºttu{tk ŒqÄ-Œnª™e …w»f¤ Äthtytu fhe.
(28) yt «{týu Ëk‚]ó fhu÷t ‚u Ëk‚-…t»toŒtuyu, ©enrh ‚u{s Ëk‚tu™u rð»tu áZ ¼Âõ‚ðt¤t,
‚u ¼qÄhS ytrŒf nrh¼õ‚tu™e ½ýe «þkËt fhe. (29) y™u ©enrhyu …ý Ëk‚-…t»toŒtu™e
yt„¤, ™Œeðt¤t ‚u {tuxuht „t{™e ½ýe «þkËt fhe íÞtk …tk[ rŒðË hne™u …Ae Aêt
rŒðËu, ©enrh y{ŒtðtŒ{tk ™ðt ðtË{tk …tu‚t™u r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto. (30) ¼õ‚ðíË÷
©enrh ™ðtðtË{tk yï W…hÚte Q‚Þto y™u Ë¼t{tk …Äthe, íÞtk Ÿ[t ytË™u rƒhts{t™
ÚtÞt. (31) nu hts™T ! ©enrh™e [thu Þ ƒtsw íÞt„e, „] n MÚt y™u …r‚ðú ‚ t Mºteytu
…tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt «{týu ƒuXt. (32) Ëðou o ƒuËe „Þt …Ae {wr™s™tu ƒúñt™kŒ Mðt{e
hr[‚ fe‚o™ „tðt ÷tøÞt. nu hts™T, ‚u …Œtu™tu þçŒtÚto yuðtu n‚tu fu, (33) «u{Úte
rðnTð¤ ÚtÞu÷e „tu…e, Þ{w™t ™Œe™t {t„uo Q¼u÷t «týðÕ÷¼ ©ef]»ý™u òuE™u fnu‚e n‚e
fu, (34) „tu…e fnu Au - nu f]»ý ! ‚™u ƒt¤f òýe™u nwk ftkE ðÄw ƒtu÷e ™Úte. …hk‚w ‚wk
ƒtu÷u Au ‚uÚte, nwk ‚thtk ÷ûtýtu Ëthe…uXu ƒÄt™u sýtðwk Awk. (35) nu f]»ý ! ƒÄt s™tu ‚™u
™t™t ƒt¤f suðtu Œu¾u Au …ý ‚wk ‚uðtu ™Úte fthý fu ð™{tkÚte ‚wk „tuðt¤tu™e ËtÚtu ytðu
Au íÞthu {tuxtytu™e su{ „so™t fhu Au. yt{ {tuxtu ntuðt A‚tkÞ …ý ‚™u Ënus …ý þh{
ytð‚e ™Úte. (36) nu r«Þkfh ! y{u ‚™u yuf At™e ðt‚ …qAeyu Aeyu fu su ðt‚tu
Ëtk¼¤e™u ‚íft¤ ‚™u ‚tht [rhºt™wk ¿tt™ Útþu. (37) ‚thtk {t‚t-r…‚t ™kŒÞþtuŒt ‚tu
„tihðýo™tk Au ‚u{ A‚tk …ý ‚wk ‚tu ~Þt{ ðýo™tu Au ! ‚uÚte ‚wk ™kŒÞþtuŒt™tu …wºt Awk fu
fu{ yuðe y{™u þkft ÚttÞ Au. (38) ™kŒÞþtuŒt ‚tu Ëh¤ Mð¼tð™tk Au y™u ‚wk ‚tu [tuh
y™u f…xe sýtÞ Au ! ‚uÚte y{™u þkft ÚttÞ Au fu ‚wk ™kŒÞþtuŒt™tu s …wºt Awk fu fu{ ?
(39) Mð¼tðÚte ‚tu ‚thtk {t‚t yÚtðt r…‚t, ƒu{tkÚte ftuE…ý ‚tht suðwk ™Úte ‚tu …Ae
WåAÙk¾÷ ytðtu ‚wk ftu™t suðtu Au ? ‚uÚte y{™u þkft ÚttÞ Au. (40) {txu nu ƒúñt™kŒ
r«Þuïh ! ‚wk {the Ëtze™tu …t÷ð Atuze Œu. nu Mðtr{™T ! yuf ðt‚ r™ùu Au fu, ™kŒÞþtuŒt™tu
…wºt ytðtk ÷ûtýtuðt¤tu ™ s ntuÞ. y™u ‚uÚte ‚tu nsw ËwÄe yt ðús{tk ‚the ËtÚtu ftuE
rððtn fh‚wk ™Úte. (41-42) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …qðuo f]»ýtð‚th{tk
„tu…eytuyu W…h «{týu ÷tkA™ðt¤tk ð[™tu …tu‚t™u fÌttk n‚tk, ‚u {nuýtk™t yÚttuoðt¤tk
fe‚o ™ tu Ëtk ¼ ¤e™u , ¼Âõ‚™k Œ ™, þhŒÉ‚w ™ t f{¤™e þtu ¼ t™u …ý nh™tÁk …tu ‚ t™w k su
{w¾th®ðŒ, ‚u™e ytztu ïu‚ Y{t÷ ht¾e™u ¾qƒ nË‚t n‚t. (43) ©enrhyu {wõ‚t™kŒtrŒ
Ëk‚tu yt„¤ ‚u fe‚o™tu™e ¾qƒ «þkËt fhe y™u ©enrhyu Vhe ð¾‚ ‚uðt s yÚttuoðt¤tk
ƒú ñ t™k Œ Mðt{e™tk fe‚o ™ tu {w r ™ytu …tËu „ðztÔÞtk . (44) ‚u Ë{Þu , neht[k Œ ™t{™t
nrh¼õ‚u, ©eS™t fkX{tk, {M‚f W…h, y™u ƒk™u ¼wòytu{tk y™w¢{u nth‚tuht y™u fztk
Äthý fhtÔÞtk. (45) ftuE yuf ð¾‚, ntÚt{tk ®þ„eytu (Ëtƒh™t þª„zt{tkÚte ƒ™tðu÷wk
‚u ™t{™wk ytÞwÄ) ÷E™u yuf yËwh ©enrh™u {thðt {txu ‚í…h ÚtÞu÷tu. ‚u ð¾‚u, ði~Þ
òr‚™t yt neht[kŒu, ytÞwÄu Ërn‚ ‚u yËwh™t ntÚt …fze ÷E™u …Ae …tu‚u Ë{trÄ fhe
÷eÄe n‚e. (46) ‚u Ë{trÄ™u ÷eÄu, neht[kŒ™e ƒk™u {wêeytu yr‚ áZ ƒ™e „E n‚e ‚u
…t…e yËwhu, neht[kŒ¼tE™e {qXeytu{tkÚte …tu‚t™t ntÚt Atuztððt ƒnw «Þí™ fÞtuo n‚tu.
…ý ‚u{tk ‚u r™»V¤ s hÌttu n‚tu. ‚uÚte Œw:¾ …t{e™u [th ½ze ËwÄe ‚u{™tu ‚u{s íÞtk Q¼tu
hÌttuu n‚tu. (47) nu hts™T ! ƒu {wnq‚o (3 f÷tf) …Ae neht[kŒ Ë{trÄ{tkÚte òøÞt íÞthu
‚u{ýu ‚u{™e ƒk™u {wêeytu ¾tu÷e, íÞthu ‚u yËwh™t ntÚt {wõ‚ ÚtÞt. …Ae ‚u yËwh íÞtkÚte
Sð ÷E™u ™tXtu. yt «{týu ©e™„h{tk «r‚rŒ™ rðrðÄ «fth™e ÷e÷tytu fh‚t ©enrh
Ë¼t{tk Ú te QXe™u …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto .

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh s¤¢ezt ðýo™ ‚Útt …w™: ©e™„h{tk „{™ r™Y…ý
™t{u ðeþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 20 >>
yæÞtÞ - 21
(1) ßÞucrs‚ htò fnu Au - nu {wr™ðÞo ƒúñ™T ! y„tW™t yæÞtÞ{tk, ‚{tuyu su yËwh™e
ðt‚ fhe, ‚u fÞtk MÚt¤uÚte y™u fÞtk MÚtt™tu{tk ©enrh™u {thðt ytðu÷tu ? (2) ‚u Œwü y™u
…t…e yËwh, ©enrh™u Ë{e…u ftuE™e ËtÚtu fu yuf÷tu s ytðu÷tu ? y™u þtÚte ¼„ðt™™u
{thðt ytðu÷tu ? (3) fu suÚte, neht[kŒ þuXu ‚u ŒwƒwoÂØ yËwh™t ƒu ntÚt …fze™u Ë{trÄ
fhe ÷eÄe n‚e. (4) nu {wr™ ! {thtu yt ËkþÞ yt… Œqh fhtu. fthý fu ƒeò ftuE …ý
‚{the Ë{t™ ËkþÞn‚to sýt‚t ™Úte. (5) ©e ƒúñt™kŒ {wr™ fnu Au - nu rþð»tuo !
ßÞucrs‚ htòyu rð™{ú…ýu yt «{týu …qAÞwk ‚u Ëtk¼¤e™u ‚u{™e «þkËt fhe™u, ‚…Úte
f] þ ftÞ ‚u {w r ™ ƒtu Õ Þt fu , (6) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ©e™„h™t
nrh¼õ‚tuyu yuf ð¾‚ òÛÞwk fu ©enrh ðªAeyt „t{u …ÄtÞto Au. (7) ‚uÚte ™ÚÚtw¼è
ytrŒf …tk[ ËíËk„eytu, ©enrh™u …tu‚t™t „t{{tk ‚uze ÷tððt {txu, ‚íft¤ hÚt ÷E™u
ðªAeyt „t{u „Þt. (8) ‚u{™e …tA¤ f]»ýt™kŒ Mðt{e, ¼tEht{ŒtË Mðt{e ytrŒf Œþ
Ëk‚tu …ý, «¼w™tk Œþo™tÚtuo ‚u „t{u „Þt. (9) {tuxt ¼tøÞþt¤e ‚u ËtÄwytu ËíËk„eytuyu,
ðªAeyt{tk, Sðýr„rh ™t{™t y‚e‚™t {X™t ytk„ýt{tk ƒuXu÷t ©enrh™wk Œþo™ fÞwO.
(10) {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu, skƒt÷ y™u y{]‚ht{ ytrŒ ƒútñýtu ‚Útt Œuþtk‚hÚte ytðu÷t
ƒeò ËŒT„wýe ¼õ‚tuÚte Þwõ‚, þk¾ Ë{t™ fkX{tk ïu‚ …w»…nthtu™u Äthe hnu÷t ‚u ©enrh™e
Ë{e…u ytðe™u, f]»ýt™kŒtrŒ ¼õ‚s™tu Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (11) ¼„ðt™ ™e÷fkXu
…ý, ‚u Ëðu o ™ u …tu ‚ t™e Ë{e…u ytðu ÷ t òu E ™u , ‚íft¤ ytË™ W…hÚte QXe™u , Ëðu o ™ w k
ÞÚttÞtuøÞ ËL{t™ fhe™u, ‚u ƒÄt™u «u{…qðof {éÞt. (12) ‚u ð¾‚u «¼w™e {qŠ‚ òuE™u
f]»ýt™kŒ™tk ™uºttu ‚íft¤ ÂMÚth ÚtE „Þtk y™u ‚u {wr™™u Ë{trÄ ÚtE „E. ‚uÚte ‚u{™tu
Œu n …] Ú ðe W…h …ze „Þtu . (13) ¼„ðt™ ©enrhyu …tu ‚ t™e f] … táÂüÚte ‚u {w r ™™u
Ë{trÄ{tkÚte s„tzât. íÞthu ò„ú‚ ÚtÞu÷t ‚u f]»ýt™kŒ, ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (14)
‘…tu‚t™t yiïÞo™t yr¼{t™™tu …ý íÞt„ fhe™u ð]»t¼t™w …wºte htÄt y™u ÷û{eS …ý
su™t [hýhs™wk Ëuð™ fhu Au, ‚u{s ƒúñt, rþð y™u {wr™s™tu …ý r™hk‚h su «¼w™t
Þþtu„t™ fhu Au, ‚u s …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™, ‚{u s Atu.’ (15) nu hts™T ! íÞt„e©uc
f]»ýt™kŒ yt «{týu ƒtu÷ðt ÷tøÞt íÞthu ©enrhyu …tu‚t™t ytË™uÚte QXe™u ‚u{™u fÌtwk
fu, nu {wr™ ! ‚{u ytðwk ƒtu÷þtu ™rn. yu{ fne™u ©enrh …tu‚t™t ytË™u ƒuXt. (16)
íÞth …Ae ©enrh™e Ë{e…u ƒuXu÷t {wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytu …ý, ©e™„hÚte ytðu÷t ht{ŒtË
ytrŒ Ëðuo Ëk‚tu™u {éÞt. …Ae …w™: ‚uytu …tu‚t™tk ytË™tu W…h ƒuXt. (17) …Ae ‚u
„t{™t nrh¼õ‚tu îtht ©enrhyu ytðu÷t ËðoíÞt„e ‚Útt „]nMÚttu™wk ÞÚttÞtuøÞ ytr‚ÚÞ
fhtÔÞwk y™u íÞth ƒtŒ ©enrh™tk {w¾f{¤™tk Œþo™ fh‚t Útft, ‚u Ëðou o ©enrh™e [thuÞ
ƒtsw ƒuXt. (18) ‚u Ëðuo™t {™™e ð]Â¥t™u …tu‚t™t{tk ¾U[e™u, ™thtÞý ©enrh „k¼eh
ðtýeÚte ‚u{™u fnuðt ÷tøÞt fu, (19) ©e ™thtÞý {wr™ fnu Au - Ë‚T…wÁ»ttu{tk {t™™eÞ
yuðt nu ht{ŒtË ! Âîòu¥t{ yuðt nu ™ÚÚtw ¼è ! ‚{u Ëðuo yíÞthu {thtk Œþo™ {txu ynª
ytÔÞt Atu ‚u ËtÁk ÚtÞwk. (20) fthý fu, ht{t™kŒ Mðt{e™t Œþo™ ‚wÕÞ y™u ð]Ø yuðt
yt…™wk Ëtûtt‚T Œþo™ {™u yíÞthu ÚtÞwk, ‚uÚte {thtu rŒðË ËV¤ ÚtE „Þtu Au. (21) nu
ÄŠ{ctu ! nu …rðºt ht{ŒtË ! yt… òu yíÞthu ynª ™ ytÔÞt ntu‚ ‚tu, nwk ynªÚte ™ef¤e™u
ƒeò MÚt¤u r™ùu sðt™tu s n‚tu. (22) {U n{ýtk s {tht ÓŒÞ™u rð»tu yt…™t yt„{™
yk„u ®[‚ð™ fÞwO n‚wk y™u ‚h‚ s yt…™wk Œþo™ ÚtÞwk ‚u ƒnw ËtÁk ÚtÞwk. (23) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©enrhyu ht{ŒtË y™u ™ÚÚtw ¼è™u yt «{týu fÌtwk
‚uÚte ƒwÂØþt¤e ™ÚÚtw ¼è, Ë{Þ™u y™wËhe™u, ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (24) rð« fnu
Au - nu Mðtr{™T ! Ëðuos™tu su{ ƒes™t [kÿ{t™t Œþo™™e RåAt ht¾u Au, ‚u{ ©e™„hðtËe
Ëðu o ¼õ‚s™tu , yt…™tk Œþo ™ ™e RåAt ht¾u Au . (25) ‚u Ú te ©e™„h™t ¼õ‚s™tu y u
‚{tu™u ƒtu÷tððt {txu, y{™u ‚{the …tËu {tufÕÞt Au. ‚uÚte y{the W…h f]…t fhe™u yt…
©e™„h …Äthtu. (26) yt…™t …ÄthðtÚte ©e™„h™t s™tu™wk ½ýwk ©uÞ Útþu y™u ËíËk„
…ý rŒ™«r‚rŒ™ ð]ÂØ …t{þu. (27) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ™ÚÚtw ¼èu
yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Âîòu¥t{ ! yíÞthu nwk ‚{the ËtÚtu s ‚{tht
©e™„h{tk ytðwk Awk. (28) ‚u{ A‚tk …ý ‚{u Ëðuo ËíËkr„s™tu {tht Œþo™™wk Ëw¾ ™nª
…t{tu , fthý fu ©e™„h{tk yËw h Ëk ƒ k Ä e {tu x tu W…ÿð Útðt™tu Au .
(29) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ™ÚÚtw ¼è™u fne™u, ©enrh íÞtkÚte
QXât y™u ‚u ¼õ‚s™tuyu ÷tðu÷t hÚt{tk ƒuËe™u ðªAeyt „t{uÚte ©enrh Ëk‚tuyu Ërn‚
™eféÞt. (30) {u ½ Ëh¾tu þçŒ fh‚t y™u ðtÞw ð u „ u [t÷‚t hÚt{tk ƒu Ë e™u , {t„o { tk
{wr™s™tu™u yt™kŒ …{tz‚t Útft, ©enrh ©e™„h{tk ytðe …ntUåÞt. (31) ‚u ™„h{tk
hnu÷t Œuðt™kŒ Œkze ytrŒf Ëk‚tu y™u neht[kŒ ytrŒ „]nMÚttu ©enrh™wk yt„{™ Ëtk¼¤e,
ytŒh…qðof ©enrh™u ÷uðt {txu ËL{w¾ „Þt. (32) „k„t, ykƒt ytrŒ ƒtE nrh¼õ‚tuu
…ý, ©eS™wk yt„{™ Ëtk¼¤e™u, ™Œeytu su{ Ë{wÿ™u {¤ðt òÞ, ‚u{ ‚íft¤, ©enrh™e
ËL{w¾ „E. (33) ‚u Ëðuos™tu s÷ŒeÚte Ëtƒh{‚e ™Œe™e …th Q‚Þto. y™u íÞtk ‚tu
{t„o{tk ËL{w¾ ytð‚t ‚…tur™rÄ ©enrh™wk Œþo™ ÚtÞwk. (34) ‚u ©enrhyu ft¤t Auztðt¤e.
½txe ðtkft™uhe ËwkŒh Ätu¤e Ätuu‚e frx¼t„ W…h Äthý fhe n‚e, „¤t{tk ¼„ðt hk„™e
ðå[{tk rAÿðt¤e y÷Ve Äthý fhe n‚e. {M‚fu Íeýwk huþ{e ð† ƒtkæÞwk n‚wk, ¾¼t W…h
¼„ðt hk„™tu ¾uË Äthý fÞtuo n‚tu y™u ‚uytu hÚt{tk rƒhts{t™, f]þftÞ, ½™~Þt{ y™u
Ëk‚tuÚte ðuÂü‚ n‚t. (35) ©enrh™tk Œþo™Úte n»ttuoÕ÷trË‚ ÚtE™u Ëðuo ¼õ‚s™tu ©eS™e
ËL{w¾ Œtuzât y™u ‚u{™e Ë{e…u sE, ‚íft¤ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (36) …Ae
Q¼t ÚtE™u, ™uºttuu{tk n»tto©wðt¤t, ©e™„hr™ðtËe ¼õ‚s™tuyu, ©enrh™u ™{Mfth fÞto
y™u ‚uÚte ‚u{™t rºtrðÄ ‚t…tu ™tþ …t{e „Þt. (37) ©enrhyu …ý ÞÚttÞtuøÞ ‚u{™wk
ËL{t™ fÞwO. …Ae ‚u ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u ¼ux Ët{„úeytu y…oý fhe y™u ‚u{™t fkX{tk
…w»…{t¤tytu ythtu…e. (38) ‚us «{týu „k„tƒt ytrŒf ¼õ‚tuyu …ý ©enrh™u ¼ux {qfe
‚u{™e …qò fhe y™u …Ae ‚u{™u ™{Mfth fÞto. íÞthƒtŒ ©enrhyu, ©e™„h™t Œhðtò{tk
«ðuþ fÞtuo. (39) yíÞthu su ytMxturzÞt Œhðtò ‚hefu ytu¤¾tÞ Au íÞtkÚte ©enrhyu
…wh{tk «ðuþ fÞtuou. ™„hs™tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrh ykƒtƒt™u ½uh …ÄtÞto.
(40) ©enrh ‚u ƒtE™t ½h™e ™Sf, hÚt{tkÚte ™e[u Q‚Þto y™u {kŒ {kŒ nË‚t Útft ‚u
ƒú t ñý ƒtE™t ½h™e ðå[u Q¼t. (41) ‚u ð¾‚u , hýAtu z ™t{™t ði ~ Þ™e {t‚t
ðú s fw { the™u , ©enrh™tk Œþo ™ {tºtÚte s, Œw ÷ o ¼ yu ð e Ë{trÄ ÚtE „E.
(42) Ë{trÄ™u ÷eÄu ‚u ƒtE™tk ™tze«tý Ëkfu÷tE „Þtk y™u ‚u™tu Œun …]Úðe …h …ze „Þtu.
…Ae «¼wyu ‚u™u Ë{trÄ{tkÚte WXtze™u, …tu‚u ykƒtƒtE™t ½h{tk «ðuþ fÞtuo. (43) íÞtk,
©enrh™t „w Á ¼tE h½w ™ tÚtŒtËu þX‚t…q ð o f „tu X ðu ÷ tk y™u f ytË™tu { tk Ú te Ëti Ú te {tu x t
ytË™ W…h ©enrh ƒuËe „Þt. (44) MðÞk rËØ ©enrhyu, {wõ‚t™kŒ {w™eïh™u MðËL{w¾
ytË™ W…h ƒuËtzât, …tu‚t™t ztƒt …z¾u hnu÷t ytË™ W…h Þtu„e ht{ŒtË Mðt{e™u
ƒuËtzât, (45) …tu‚t™e s{ýe ƒtsw™t ytË™ W…h yt™kŒt™kŒ {wr™™u ƒuËtzât y™u
…tu‚t™e …tA¤ hnu÷t ytË™ W…h Ëw¾t™kŒ {wr™™u ƒuËtzât. (46-47) f]»ýt™kŒtrŒ yLÞ
{w r ™s™tu , {w õ ‚t™k Œ trŒ [thu Þ {w r ™ytu ™ e ytsw ƒ tsw ƒu X t. ‚u Ú te ©enrh™t îu » te y™u
ht{t™kŒ Mðt{e™t rþ»Þ h½w™tÚtŒtË™u ƒuËðt {txu yuf …ý ytË™ ƒtfe hÌtwk ™nª. ‚uÚte
WŒtËe™ {w¾ðt¤tu ÚtE™u ‚u Ëðo™e …tA¤ Q¼tu hÌttuu. íÞthu ©enrhyu ‚u h½w™tÚtŒtË™u
íÞtk …tA¤ s, ™e[u …tÚthu÷t ytË™ W…h ƒuËtzâtu. (48) {wr™-ðýeo y™u ƒútñýtuÚte
Þwõ‚ yuðt ©enrh …h{tí{t™tu neht[kŒ¼tE ytrŒ ËíËk„es™tuyu yr‚ «u{…qðof yr‚rÚt
Ëífth fÞtuou. (49) …Ae ‚u rð« ykƒtƒtE™u ½uh, ËtÞkft¤u Ë¼t ÚtE. ‚u{tk ©enrh™e
yt¿ttÚte Mºte-…wÁ»t „]nMÚttu, {wr™s™tu, rðÄðtytu y™u rðît™ ƒútñýtu …ý …tu‚…tu‚t™e
{ÞtoŒt…qðof ƒuXtk. (50) nu hts™T ! yufðeË ðÞ™t, fkX{tk suýu ‚w÷Ëe™t ftc™e ƒuðze
Íeýe fkXe Äthý fhe Au ‚uðt [k[¤ {qŠ‚, ¼„ðt™ ™e÷fkX ©enrh ‚u Ë¼t{tk …ÄtÞto y™u
ËwkŒh yr‚ Ÿ[t ytË™ W…h ‚íft¤ rƒhts{t™ ÚtÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh, ©e™„h{tk …ÄtÞto yu ™t{u yufðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 21 >>
yæÞtÞ - 22
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ™„h™t neht[kŒ ytrŒf Ëðuo nrh¼õ‚tu ©enrh™e
…qò fhðt {txu íÞtk ytÔÞt. (2) ©enrh™e yt¿tt {u¤ðe™u ‚u ¼õ‚s™tuyu ©enrh™t
÷÷tx{tk fw{fw{™tu [tkŒ÷tu-r‚÷f fÞtO y™u …e¤tk …e‚tkƒh ÄhtÔÞtk. (3) yr‚ f]þftÞ,
su™t þheh™e ™tzeytu ƒnth W½tze sýtÞ Au ‚uðt, ½™~Þt{, ©enrh™t þheh W…h ftu{¤,
÷t÷, hk„™tu, huþ{e [tuVt¤, neht[kŒ ytrŒf ¼õ‚s™tuyu ytuZtzâtu. (4) ‚Útt fkX{tk
…w » …nthtu , ntÚt{tk …w » …™tk fztk y™u fýo { tk …w » …„w å Atu Äthý fhtÔÞtk . (5) …Ae ‚u
¼õ‚s™tu y u ©enrh™e …t½{tk , [thu Þ ‚hV …w » …™e {t¤tytu ð t¤t {w „ x ytfth ¾q k … ™u
Äthý fhtÔÞtuu. suÚte ¾qk…{tk [tu‚hV hnu÷e …w»…{t¤tytu ¾¼t ytrŒf Ëðuo yk„tu™u [thu
ƒtsw M…þo fh‚e n‚e. (6-7) «VwÂÕ÷‚ {w¾th®ðŒðt¤t ©enrh …tu‚t™t fkX{tkÚte …w»…™t
nth ftZe™u ¼õ‚s™tu™u yt…ðt ÷tøÞt. ‚u{s ‚u ¼õ‚s™tu™t ÓŒÞ{tk …tu‚t™t [hýth®ðŒ
yt…ðt ÷tøÞt. ‚ux÷e ðth{tk ‚tu, ‚u Ë¼t{tk ‚u÷™t Œeðt ÚtÞt. ‚u Œeðtytu™tuu «ftþ òuE,
¼õ‚s™tu ËtÚtu ©enrh ‘™thtÞý-™thtÞý’ yuðtu þçŒtuå[th fhðt ÷tøÞt. (8) ‚u Ë{Þu
nòhtuu {™w»Þtuu, […¤ y™u {tÄwhe yuðe ©enrh™e {qŠ‚ òuE™u, ‚u{™e f]…tÚte ‚íûtý
Ë{trÄ™u …tBÞt. (9) ‚uÚte ‚u{™tk ™uºttu r™{u»t hrn‚ ÚtE „Þtk. y™u ‚u{™tk ™tzeytu ‚Útt
«tý Ëkfu÷tE „Þtk. ‚uÚte Ë{trÄMÚt s™tu™t ftc y™u …t»ttý ‚wÕÞ Œuntu, s{e™ W…h Z¤e
…zât. (10) nu hts™T ! ©enrhyu …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu …tËu , …] Ú ðe W…h …zu ÷ t
Ë{trÄðt¤tytu™t sz Œuntu™u, ftc™e su{ W…htW…he ¾zftðe™u {tuxtu Z„÷tu fhtÔÞtu y™u
‚u™e W…h ðMºt™wk ytåAtŒt™ fhtÔÞwk. (11-12) ‚u Œuntu™tu Z„÷tu fÞto …Ae, Ë{trÄ{tk
su su {™w»Þtu, su su ÷tuf{tk „Þt n‚t, íÞtkÚte ©enrh MðÞk yÚtðt ‚u{™e «uhýtÚte yLÞ
ftuE {™w»Þ, su Ë{Þu, su™u ƒtu÷tðu, ‚u Ë{Þu, ‚u s {týË, Z„÷t™e W…hÚte fu ð[÷t
ftuE …ý ¼t„{tkÚte ƒnth ™ef¤e™u, ©enrh™e Ë{e…{tk ytð‚t. (13) …tu‚t™e Ë{e…u
ytðu÷t s™tu™u ƒuËtze™u ©enrh …qA‚t fu, ‘nu Ë{trÄ …t{u÷t s™tu ! ‚{u {tht fÞt fÞt
Ät{{tk „Þt n‚t ? y™u íÞtk ‚{u þwk þwk òuÞwk ? (14) íÞtkÚte ‚{u ynª …tAt fu{ ytÔÞt?
‚u Ëðuo {™u fntu. nu r™»…t…tu ! ‚{u yt Ëðuo fntu suÚte Ëðuo Ë¼ts™tu ËkŒun hrn‚ ÚttÞ.’
(15) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðuo Ë¼ts™tu™t Œu¾‚tk s «¼wyu yt «{týu
…q A Þw k ‚u Ú te ‚u Ë{trÄðt¤t s™tu y u ©enrh™u ™{Mfth fhe™u , …] Ú tf …] Ú tf…ýu ©enrh™u
sýtððt ÷tøÞt fu, (16) fux÷tfu yu{ fÌtwk fu, nu «¼tu ! «f]r‚Úte …h yuðt ƒúñÄt{{tk
‚{u y{™u ÷E „Þt. íÞtk y{u htÄt-÷û{e™u yt…™wk Ëuð™ fh‚t òuÞt. (17) fux÷tfu fÌtwk
fu nu nrh ! ßÞtk r™íÞ WíËð ÚttÞ Au yuðt ïu‚îe…{tk, y{u yt…™u, r™hÒt{wõ‚tuÚte Ëuð™
fht‚t ðtËwŒuð MðY…u òuÞt (18) ð¤e fÌtwk fu, y™k‚ yiïÞoðt¤t „tu÷tufÄt{{tk y{u
yt…™u htrÄftS™u r«Þ yu ð t ©ef] » ý MðY…u òu Þ t. (19) fu x ÷tfu yu { fÌtw k fu ,
{ntði f w k X Ät{{tk , y{u yt…™u , {nt÷û{e y™u rð»ðfËu ™ trŒ …t»to Œ tu Ú te Þw õ ‚ yu ð tk
ðifwkXtrÄ…r‚ ¼„ðt™ MðY…u òuÞt. (20) fux÷tf yu{ fnu‚t n‚t fu, ðifwkX÷tuf{tk, y{u
‚{™u s, ÷û{e y™u ™kŒ-Ëw™kŒtrŒ Ërn‚ rð»ýwMðY…u òuÞt. (21) ƒeò fux÷tf fnu‚t
n‚t fu , ûtehËt„h{tk , y{u ‚{™u s, þu » tþtÞe MðY…u y™u ÷û{eÚte Ëu ð ™ fht‚t
Þtu„uïhY…u òuÞt. (22) fux÷tf fnu‚t n‚t fu, ©enrh ! ƒŒrhft©{{tk, y{u ‚{™u s,
fÕ……ÞO‚ ‚… fh‚t ©e™h™thtÞý MðY…u òuÞt. (23) fux÷tf fnu‚t n‚t fu, nu nrhf]»ý!
ËqÞo{kz¤{tk, y{u ‚{™u s, rnhÛÞ{Þ…wÁ»t MðY…u òuÞt. (24) y™u ð¤e fux÷tf yu{
fnu‚t n‚t fu, «ftþ{t™ yÂø™{kz¤{tk, y{u ‚{™u s, ÷tuf ðkrŒ‚ Þ¿t…wÁ»t MðY…u òuÞt.
(25) yt ËðuoMÚtt™tu{tk hnu÷t yt…™u ‚Útt yt…™t yiïÞo™u y{u òu‚t n‚t. ‚uðt{tk ‚{u
y{™u ƒtu÷tÔÞt. ‚uÚte y{u ynª yt…™u Ë{e…u …tAt ytÔÞt Aeyu. (26) íÞth …Ae Wå[
Mðhu fhe™u Út‚t ‘™thtÞý’ yuðt þçŒ™e ËtÚtu, ¼„ðt™™e {qŠ‚ Ët{wk òuE Mºteytu …ý
Ë{trÄ™u …t{e „E. íÞthu …wÁ»ttu™e {tVf s, ‚u{™tk …ý þhehtu™tu ¾zf÷tu, ©enrhyu
fhtÔÞtuu. (27-28) …Ae ©enrhu ‚u Mºteytu™u Ë{trÄ{tkÚte WXtze™u, y„tW™e {tVf ‚u{™u
…qAÞwk. ‚uÚte ‚u ƒtEytuyu Ë{trÄ{tk …tu‚u su su ÷tuf{tk „E n‚e y™u íÞtk su ði¼ðtrŒf
òuÞwk n‚wk ‚u Ëðuo, ©enrh™e Ë{ût rðM‚th…qðof fnu‚e n‚e. (29) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrh™u fnu‚t, Mºte …wÁ»ttu™tk ÞÚttþt† ð[™tu Ëtk¼¤e™u,
þtMºt¿t …krz‚tu …ý ytùÞo …t{e „Þt. (30) ËíÞtËíÞ™t ðM‚w rððuf™u òý™tht ‚u
…krz‚tuyu …tu‚…tu‚t™t yk‚:fhý{tk ƒnw Ë{Þ ËwÄe fw‚fuo hrn‚ y™u {tuût«Œ rð[th fÞtuo
fu, (31) yntu ! ytùÞo™e ðt‚ Au fu, Ë{trÄ{tkÚte ò„ú‚ ÚtÞu÷tk yt s™tuyu, su ‚u
÷tuf{tk ¼„ðt™™t yiïÞo™wk yæÞÞ™ fÞwOk ™Úte ‚u{ A‚tk …ý, ‚uytu þtMºt «{týu s fnu
Au . ‚u Ú te ‚u { ™e Ë{trÄ r{ÚÞt ™Úte s. (32) su { ™t Œþo ™ {tºtÚte s {™w » Þtu ytðe
Ëðtuo¥t{ Ë{trÄ™u …t{e òÞ Au ‚uÚte yt ©enrh rËðtÞ, ƒeòu ftuE Eïh ntuE s þfu
™rn. {txu yt…ýu yt…ýt ytíÞkr‚f fÕÞtý {txu, r™ùu ©enrh™tu s yt©Þ fhðtu òuEyu.
(33-34) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu r™ùÞ fhe™u ‚u þtMºtðu¥tt

Ëðuo …krz‚tu …tu‚t™wk ‚™, {™, Ä™ y™u y™uf sL{tu™wk f{o, yt Ëðuo, ©e Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™™u Ëðuo «fthu y…oý fhe™u, ‚u s Ë{Þu ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. ‚u yt©ÞÚte
ËkËth¼Þ r™ùu ™tþ …t{e òÞ Au. (35-36) ‚u Ë{Þu ©e™„h{tk™t fux÷tf r™»…t…
s™tuyu Ëtk¼éÞwk fu, ©enrh™e {qŠ‚™tk Œþo™ {tºtÚte s Mºte …wÁ»ttu Ë{trÄ …t{e™u swŒtk
swŒtk Ät{tu™wk yiïÞo swyu Au. ytðtu {tuxtu WŒT½tu»t Ëtk¼¤e ‚u Ëti s™tu ytùÞo …tBÞt.
fezeytu™e su{ ÷tE™tu ÚttÞ ‚u{, {™w»Þtuu™e ÷tE™tu ©enrh™tk Œþo™ {txu s‚e n‚e ‚u{tk
fux÷tf ‚tu ‚u «¼w™tk Œþo™ fhe™u …tAt Vh‚t n‚t. (37) ytðu÷t ™„hðtËeytu™u yt
«{týu yiïÞo ƒ‚tðe™u, …Ae ¼tus™ fhðt {txu ©enrh Ë¼t{tkÚte QXe™u …tu‚t™t …rðºt
r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto. (38) íÞtk M™t™ fhe™u ©enrhyu yuf ÄtuÞu÷wk þwØ ïu‚ ðMºt …nuÞwO.
y™u ƒeswk yuf ðMºt ytuZe™u, W¥t{ ƒtòuX W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (39-40) M™t™Úte
þw Ø ÚtE™u , hu þ {e ðMºt …nu h e™u , …tu ‚ u htk Ä u ÷ tk r{üt™tu Ú te ¼hu ÷ tu Ëtu ™ t™tu Útt¤, rð«
ykƒtƒtEyu, ©enrh™e yt„¤ {qõÞtu y™u ©enrh™e Ë{ût Q¼tk hÌttk. íÞthu Ä{ohûtf ©e
nrhf]»ý {nt«¼w, ykƒtƒt™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu ykƒtƒtE ! ‚{u rðÄðt Atu ‚u{ A‚tk
…ý yt ƒnw{qÕÞ huþ{e ðMºt™u Äthý fhtu Atu ‚uÚte ‚{thtu yt Útt¤ nwk ™rn s{wk. (41)
‚{u ynª {the ËL{w¾ hnuþtu ™rn. ƒesu s‚tk hntu. ©enrhyu yt{ fÌtwk ‚u{ A‚tk …ý
ykƒtƒtE íÞtkÚte ¾MÞtk ™rn íÞthuu Þtu„ehts ©enrh ykƒtƒtE ‚hV ŸÄt Vhe™u ƒuXt.
(42) íÞthƒtŒ ykƒtƒt ƒtuÕÞtk fu nu «¼w ! ‚{u su{ fnuþtu ‚u{ s nwk r™hk‚h fheþ. ytðtk
ð[™tu Ëtk¼¤e™u ©enrh «ËÒt ÚtE „Þt y™u …Ae Útt¤ s{ðt ÷tøÞt. (43) ŒqÄ…tf-
…qhe, Ëtfh™tu fkËth, fu¤t-htux÷e ‚Útt y™uf MðtrŒü þtf Útt¤{tk n‚tk ‚u, ©enrh s{ðt
÷tøÞt. (44) ‚Útt Œuð‚t{tk þufu÷e ËwkŒh ƒtxe, ƒeò ftuEÚte …ý ¾tE ™ þftÞ ‚uðtu
÷t÷ {h[tk™tu ÷tzw, Ëw„kÄÞwõ‚ ËwkŒh ïu‚ ¼t‚ rð„uhu ©enrh s{ðt ÷tøÞt. (45) ©e
ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu «r‚rŒ™ y™u f «fth™tk …t…™tþf
÷e÷t[rhºttu fh‚tk fh‚tk ©enrh™u ©e™„h{tk Œþ rŒðËtu ðe‚e „Þt. (46) …Ae
yr„Þth{t rŒðË™e htºtu , W¥t{ht{ ™t{™tu yu f ƒú t ñý ‚u ™„h™t htò (f÷u f xh)
…tËu Ú te …tu ‚ t™u ½u h ytÔÞtu (47) ‚u ƒú t ñý Ëw þ e÷, þtMºt¿t y™u ytí{¿tt™™e
÷t÷Ëtðt¤tu n‚tu. ¼tus™ fhe™u Ëw¾…qðof ƒuXu÷t ‚u ƒútñý™u ‚u™e r«Þ …í™e fnuðt ÷t„e
fu, (48-49) nu Mðtr{™tÚt ! Ënò™kŒ Mðt{e Ëtûtt‚T …h{uïh s Au yu{ ‚{u r™ùu
òýtu. fthý fu ‚u{ýu áÂü{tºtÚte s {™u y™u ƒeòk ½ýtk Mºte…wÁ»ttu™u Ë{trÄ fhtðe y™u
‚u Ë{trÄ{tk „tu÷tuf Ät{{tk {U ‚Útt yLÞ s™tuyu, ‚u ©enrh™u s, htÄt…r‚ ©ef]»ý MðY…u
òuÞt. (50) nu hts™T ! yt «{týu …tu‚t™e Mºteyu fÌtwk ‚uÚte W¥t{ht{u …tu‚t™e …í™e™u
fÌtwk fu ‘nu r«Þu ! nðu õÞthu «t‚:ft¤ ÚttÞ ™u ‚h‚ s nwk, ‚u ©enrh™tk Œþo™u sô’. (51)
yt{ fne™u ©enrh™tk Œþo™™e ‚eðú EåAtðt¤tu ‚u ƒútñý, ©enrh™t „wýtu™wk M{hý fh‚tk
fh‚tk htºtu …÷k „ {tk …tu Z e „Þtu . (52) «t‚:ft¤{tk M™t™-Ëk æ ÞtrŒ fhe™u ‚u ƒw Â Ø{t™
ƒútñý hÚt{tk ƒuXtu y™u ËthrÚtyu ‚u [÷tÔÞtu, y™u s÷ŒeÚte ‚u ©enrh™e Ë{e…u …ntU[e
„Þtu .
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©e™„h{tk ©enrh™t «‚t… ðýo™ ™t{u ƒtðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 22 >>
yæÞtÞ - 23
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞtk W¥t{ht{ rð« hÚt{tkÚte ™e[u W‚he™u
©enrh™t r™ðtËðt¤t ½h{tk sE™u ©enrh™u {éÞt y™u ‚u{™u ytŒh…qðof ™{Mfth fÞtuo.
(2) íÞtk …tu‚t™t ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ y™u {™tunh ïu‚ðMºtÄthe ©enrh, Ë„ze Ë¤„tðe™u
‚t…‚t n‚t. (3) rð«u, ‚u «¼w™u ™{Mfth fÞto íÞthu, ©enrhyu ‚u{™u ƒuËðt {txu ytË™
ytÃÞw k . ‚u ™ e W…h W¥t{ht{ rð« ©enrh™e ËL{w ¾ ƒu X t. íÞth …Ae ‚u rðît™ rð«u
©enrh™u …qAÞwk fu, (4) rð« fnu Au - nu Ët{Úteoðt™ ©e™thtÞý {wr™ ! Þtu„þt† y™u
„e‚t-¼t„ð‚trŒ þtMºttuu{tk ƒu «fth™tu ËrðfÕ… y™u r™ŠðfÕ… (Ëƒes y™u r™ƒeos)
Ë{trÄÞtu„ sýtÔÞtu Au ‚u™e {™u ¾ƒh Au. (5) r™íÞ yÇÞtË y™u yt¤Ë hrn‚ nXÞtu„
fhe™u, Þtu„e…wÁ»ttu ËrðfÕ… Ë{trÄÞtu„™u …t{u Au. (6) Þtu„e rs‚urLÿÞ ÚtE nXÞtu„™e
Ë{„ú r¢Þtytu™u òýe™u, ‚u r¢Þtytu ðzu «tý™u ƒúñhkÄú{tk ÷E sE™u, íÞtk hnu Au. (7)
‚u ËrðfÕ… Ë{trÄ™u ‚tu nwk Ëw÷¼ {t™wk Awk. …ý ƒeòu r™ŠðfÕ… Ë{trÄÞtu„ Au ‚u™u nwk
yr‚Œw÷o¼ {t™wk Awk. fu{ fu r™ŠðfÕ… Ë{trÄ{tk hnu÷t Þtu„e™u ‚tu, yÂø™Úte ƒ¤‚t …tu‚t™t
Œun™e …ý M{]r‚ hnu‚e s ™Úte. (8) nu Mðtr{™T ! ‚uÚte nwk …qAwk Awk fu yt… su Ë{trÄ
fhtðtu Atu ‚u ËrðfÕ… Ë{trÄ Au fu r™ŠðfÕ… Ë{trÄ Au ? rðît™ rð«u yt «{týu …qAÞwk
yux÷u ©enrh ‚u rð« «íÞu ƒtuÕÞt fu, (9) ©enrh fnu Au - nu {nt¼tøÞþt¤e ! nwk su
Ë{trÄ fhtðwk Awk ‚u ‚{u swytu. nu hts™T ! yt{ fne™u …tu‚t™e Ë{e…u hnu÷t yuf ËtÄw
y™u yuf ƒútñý «íÞu ƒtuÕÞt fu, (10) nu „tu…t÷t™kŒ ! nu „tu®ðŒht{ ! yt{ ‚u{™u
ËkƒtuÄe™u, ©enrhyu ‚u{™e W…h f]…táÂü fhe. (11) íÞtk ‚tu ©enrh™e áÂü{tºtÚte s ‚u
ƒk™u™u Ë{trÄ ÚtE „E. y™u ‚u{™t Œuntu Ëqft ÷tfzt suðt ÚtE™u ‚íft¤ s{e™ W…h …ze
„Þt. (12) …Ae ‚u ËtÄw y™u ƒútñý™e sk½tytu W…h, …tË…tËu, ºtý-ºtý, Ä„Ä„‚t
yÂø™™t ÷t÷[tu¤ yk„tht, MðÞk ©enrhyu s {qõÞt. (13) ‚u{™tu Œun yk„thtÚte ƒ¤ðt
÷tøÞtuu. ‚u{ A‚tk ‚u ƒk™u Ë{trÄ{tk ntuE Œun¼t™u hrn‚ n‚t, ‚uÚte ‚u{™u ftkE ¾ƒh …ze
™rn. y™u ‚u Œun ƒ¤ðt™u ÷eÄu Wí…Òt ÚtÞu÷e Œw„OÄ yt¾e Ë¼t{tk «Ëhe „E. (14-
15) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u sk½t ytrŒf ºtý MÚtt™tu W…h
ƒnw Ë{Þ ËwÄe ©enrhyu ƒ¤‚tk yk„tht {qfe htÏÞt. ‚u{ A‚tk …ý Ë{trÄMÚt s™tu™u
‚u{™t ƒ¤‚t Œun™e fkE …ezt ÚtE s ™rn, ‚u òuE™u W¥t{ht{ yr‚ ytùÞo …tBÞt y™u
‚íft¤ ©enrh™t [hýtu{tk ™{e …zât. …Ae ©enrh™u ðkŒ™ fhe™u {Äwh ðtýeÚte M‚wr‚ fh‚t
Útft ƒtuÕÞt fu, rð« fnu Au - (16) ‘nu rŒÔÞ ŒunÄthe ! yt… ‚tu ƒŒrhft©{™t yrÄ…r‚,
™hË¾t Ëtûtt‚T ™thtÞý s Atu. ‚uÚte s ‚{tu™u òuE™u …þw…ûteytu™u …ý Ë{trÄ ÚttÞ s,
yu{tk ytùÞo þwk ? (17) nu «¼w ! yt…u yt ƒk™u™t Œun W…h, ƒnw Ë{ÞÚte {qfu÷t
yk„thtytu™u, nðu yt… f]…t fhe™u ‚íft¤ ™e[u …tze ™t¾tu y™u …Ae ƒk™u™u ò„]‚ fhtu.’
(18) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u rð«u yt «{týu «tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrhyu
‚u ËtÄw y™u ‚u ƒútñý™u Ë{trÄ{tkÚte ò„]‚ fÞto. …Ae ‚u ƒk™u …tËuÚte ©enrh™wk yiïÞo
Ëtk¼¤e™u ‚u ƒútñý yr‚ ytùÞo …tBÞtu. (19) íÞth …Ae ‚u rð« ©enrh™tu ytr©‚ ÚtÞtu.
…Ae ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ‚u rð« hÚt{tk ƒu Ë e™u …tu ‚ t™u ½u h „Þtu . y™u íÞthÚte
ythk¼e™u, ‚u rð« …tu‚t™tk Ë„tkËkƒkÄeytu Ërn‚ ©enrh™u s ¼sðt ÷tøÞtuu. (20-21)
yt «{týu ©enrh™t yiïÞo™tu sÞ½tu»t ™„h{tk Ëtk¼¤e™u, ƒu rŒðË …Ae ®ƒŒw ™t{™t
htò, fu su ©e™„h™t ffo ™t{™t htò™t r…‚t n‚t, ‚u ‚íûtý …t÷¾e{tk ƒuËe ËUfztu
Ëuðftuyu Ërn‚ ©enrh™e …tËu „Þt. (22) Ë¼t{tk rƒhtsu÷t ©enrhyu Q¼t ÚtE™u ‚u
htò™tu Ëífth fÞtuo, y™u …Ae …tu‚u …tu‚t™t ytË™u rƒhtßÞt. ‚u htò …ý ©enrh™u
™{Mfth fhe™u ©enrh™e ËL{w¾ ytË™ W…h ƒuXtu. ‚Útt yLÞs™tu …ý ÞÚtt½rx‚ he‚u
ƒuXt. (23) ©enrh™e Ë{e…u ƒuXu÷t ™thtÞýŒtË ™t{u ËtÄw™u y¾kz Ë{trÄ{tk ƒuXu÷t
òuE™u, ‚u htò yr‚ ytùÞo …tBÞtuu. (24) …Ae ‚u htòyu «¼w™e …qò fhe y™u yuf
nòh Y…t{wÿtytu ¼ux {qfe™u, ©enrh™u ™{Mfth fÞto. (25) ‚u htò™t Œu¾‚tk s ‚íft¤
©enrhyu ‚u Ëðuo {wÿtytu ƒútñýtu™u Œt™{tk yt…e ŒeÄe. …Ae ‚u htòyu ©enrh™e yt„¤
…‚tËtk™e ¼ux Ähe. ©enrhyu ‚u …‚tËtk …ý ðnU[tðe ŒeÄtk. (26) íÞth ƒtŒ ©eS™e
yt¿ttÚte {wõ‚t™kŒ Mðt{eyu, ‚u htò™u ©enrh ËkƒkÄe ½ýe ¿tt™ðt‚to fhe, su Ëtk¼¤e™u
‚u htò™wk yk‚:fhý þwØ y™u Ëtr¥ðf ÚtE „Þwk. (27) …tk[ ½ze ËwÄe ‚u htò ©enrh™e
Ë{e…u ƒuËe™u …Ae íÞtkÚte QXâtu y™u ©enrh™u fnuðt ÷tøÞtu fu, (28) htò fnu Au -
‘nu Ëk‚tu™t …r‚ ! ytsÚte nwk yt…™tu ŒtË Awk. ‚uÚte {thu ÷tÞf su ftkE Ëuðt ntuÞ ‚u {™u
sYhÚte fnußÞtu. (29) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrh™u fne™u,
‚u ®ƒŒw htòyu ©enrh™u {nt…wÁ»t òýe™u ‚u{™u ™{Mfth fÞto y™u …Ae íÞtkÚte ‚u …tu‚t™t
r™ðtËMÚtt™u „Þtu . (30) ‚u s rŒðËu ËtÞk f t¤u , Œw ÷ o ¼ ht{ y™u ŒÞtht{ ™t{™t ƒu
ƒútñýtu ©enrh™e …qò fhðt {txu Ë¼t{tk ytÔÞt. (31) yt ƒu rð«tuu fÞt ? ‚tu fnu Au
fu, ©eS™u «ËÒt fhðt {txu su{ýu …tA¤Úte ËkLÞtËe ÚtE™u {tÄðt™kŒ y™u …qýto™kŒ ™t{tu
Äthý fÞtO n‚tk. (32-34) ‚u ƒk™u sýt, Ÿ[t ytË™u rƒhts{t™, ©enrh™t [hýf{¤™u,
‚tkƒt™t …tºt{tk, þwØ s¤Úte «ûtt÷e™u ‚u [hýt®ðŒ™e »ttuzþtu…[thÚte …qò fh‚t n‚t.
íÞth …Ae ‚u{ýu ©enrh™t ÷÷tx{tk fw{fw{™wk r‚÷f fÞwO y™u …t½{tk ‚w÷Ëe™t ‚tuht Äthý
fhtÔÞt. Ëw„kÄ{tk {¥t ¼{htytu™t „wkòhðu Þwõ‚, Ëw„kÄe{t™ ‚w÷Ëe…ºttu™t nth ©eS™t
fkX{tk ythtuÃÞt. (35) …Ae ‚u{ýu ©enrh™u ‚w÷Ëe™t ƒtswƒkÄ ÄhtÔÞt y™u ƒk™u ntÚt™t
ftkzt …tËu, ‚w÷Ëe™tk fztk Äthý fhtÔÞtk. (36) yt{ ‚w÷Ëe™t nth ytrŒf yt¼q»týtuÚte,
‚u{s yLÞ ƒeò …w»…nthtuÚte ©enrh þtu¼‚t n‚t. …Ae ‚u ƒk™u sý ©enrh™e yt„¤
Äq…-Œe… y™u ™iðuã Äh‚t n‚t. (37) …Ae f…qhÚte ©enrh™e yth‚e W‚the y™u ‚u{™e
ËL{w¾ ‚uytu ƒu ntÚt òuze™u M‚wr‚ y™u …w»…tksr÷ fh‚t n‚t. (38) …Ae ©enrh™wk
[hýtuŒf fu su {tk„ÕÞY… y™u …t… rð™tþf Au, ‚u™wk …t™ fhe, ‚u™u {M‚fu [Ztðe™u,
‚u ƒk™u ƒtuÕÞt fu, y{u ‚tu yt sL{{tk f]‚f]íÞ ÚtE „Þt. (39) ‚u{™e …qòÚte «ËÒt ÚtÞu÷t
©enrhyu, ‚u{™t ÓŒÞ{tk …tu‚t™t [hýth®ðŒ ytÃÞt y™u …tu‚t™t fkX{tkÚte …w»…{t¤tytu
ftZe™u ‚u{™u yt…e. (40) íÞth …Ae MðÞk ©enrhyu ¼„ðŒT …Œ „tÞwk y™u ‚u{™e ËtÚtu
Ëðouo {wr™ytu …ý ‚u …Œ „tðt ÷tøÞt. (41) yu …Œ™tu þçŒtÚto yuðtu n‚tu fu nu Ëk‚tu !
‚{u ßÞtk nwk r™íÞ r™ðtË fÁk Awk ‚u Œuþ{tk òð. íÞtk Ëðuo™t {™tuhÚt …qýo fh™th ðËk‚
É‚w ËŒt ð‚uo Au. (42) íÞtk MVrxf {rý suðtk …w»…tu Au, ‚u …w»…tu™t …th™u ftuE …t{‚wk
™Úte. (43) yt y™u yLÞ yÚttu o ð t¤w k ‚u …Œ Ëtk ¼ ¤e™u íÞtk Ë¼t{tk ƒu X u ÷ t Ëðu o
™h™theytu™u ©enrh™e RåAtÚte, ‚íûtý Ë{trÄ ÚtE „E. (44) ‚u ð¾‚u {tºt W¥t{
™h™the s™tu™u s Ë{trÄ ÚtE y™u ƒeò™u ™ ÚtE yuðwk ™ n‚wk. suýu suýu yu …Œ Ëtk¼éÞwk
‚u Ëðou ™u, yÚtto‚T …tºt y™u fw…tºt Ëðuo™u Ë{trÄ ÚtE „E. (45) nu hts™T ! Ë{trÄ{tk
„Þu÷t ‚u Ëðuos™tu™u ©enrhyu WXtzât. y™u ‚u Ëðuos™tu, Ë{trÄ{tk ‚u{ýu òuÞu÷wk Ëðou o
ytùÞo, ©enrh™e Ë{ût fnu‚t n‚t. (46) yLÞs™tu, yt yiïÞo ËkƒkÄe ðt‚tu Ëtk¼¤e™u
‚u{™t ÓŒÞ{tk …h{t™kŒ …tBÞt. (47) nu hts™T ! yt «{týu «r‚rŒ™, ™ðe ™ðe ÷e÷tytu
fh‚tk ©enrh™tu «‚t… ‚u ©e™„h{tk , yrÄf ð] Â Ø …tBÞtu . (48) «r‚rŒ™ ©enrh™t
«‚t…™u òu E y™u Ëtk ¼ ¤e™u , Ëðu o ™„hs™tu „] n ftÞo ™ tu íÞt„ fhe™u ©enrh™e Ë{e…u
ytðe, Ë¼t™e [thuÞ ƒtsw Q¼t hne™u, ©enrh™tk Œþo™ fh‚t n‚t. (49) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ntÚt{tk rºtþq¤ ÷E™u, f…t¤{tk ®ËŒqh™wk r‚÷f fhe™u,
÷t÷½q{ ™uºttuðt¤tu, ykƒtht{ ™t{™tu yuf þÂõ‚…kÚte ƒútñý,íÞtk ©enrh™e Ë{e…u ytÔÞtu.

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©e™„h{tk ©enrh™t «‚t… ðýo™ ™t{u ºtuðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 23 >>
yæÞtÞ - 24
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u ykƒtht{ ƒútñý sÞ ykƒu ! yu{ fne™u
™thtÞý {wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu, (2) nu ƒúñ[the ! yt Ë¼t{tk hnu÷t Ëðuo s™tu ‚{™u
¼„ðt™ òýu Au. …hk‚w s„Œkƒt {t‚t™tu Ëuðf y™u Ëðuo™tu „wÁ yuðtu nwk, ‚{™u ¼„ðt™
™Úte {t™‚tu. (3) Eïh ‚tu yuf ƒnw[he {t‚t s Au, ‚u™t rËðtÞ ƒeòu ftuE Eïh
fnuðztððt™u ÞtuøÞ s ™Úte su Œuðe …tu‚t™e M‚wr‚ fh‚t ykÄs™tu™u ‚íft¤ áÂü yt…u Au,
(4) ð¤e …tk„¤t™u …„ yt…u Au, {qk„tytu™u ðt[t yt…u Au, ƒrÄhtu™u fýo yt…u Au y™u
ÿrhÿtu™u Ä™ yt…u Au. (5) nu ƒútñý ! ytðe ƒnw[he Œuðe™u nwk Ë{Úto {t™wk Awk y™u ƒt¤t
Y… ‚u ƒnw[he™wk …rðºt fe‚o™trŒf nwk, r™íÞu ytŒh…qðof fÁk Awk. (6) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu {ntí{™T ! kfwƒwÂØðt¤tu y™u ©enrh™u yt «{týu fnu‚tu, ‚u ykƒtht{ ƒútñý,
Ë¼t{tkÚte su{ ƒ™u ‚u{ s÷ŒeÚte ™ef¤e òÞ, ‚u {txu ƒúñtrŒf™t …ý r™Þt{f, ¼„ðt™
©enrh htu»t …qðof ‚u™u fnuðt ÷tøÞt fu, (7) ©enrh fnu Au - nu {q¾o Âîs ! su ƒnw[he™u
‚wk Eïh fnu Au, ‚u ƒnw[he™wk ™t{ ftuE…ý þtMºt{tk òuÞwk fu Ëtk¼éÞwk …ý ™Úte. (8) {txu
Œuðe…ýtÚte s hrn‚ yuðe ‚u ûtwÿ ƒnw[he™u ‚wk Eþt {t™u Au y™u ŒuðíðÄ{oðt¤tu y™u
ËÂå[Œt™kŒ MðY… yuðt {™u ‚wk Eïh ™Úte {t™‚tu, ‚uÚte ‚wk {qh¾ sýtÞ Au. (9) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ë{Úto ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u ykƒtht{
ƒútñý, …„Úte ÷t‚ {htÞu÷t Ët…™e su{, ¢turÄ‚ ÚtE, ©enrh™e ®™Œt fh‚tu Útftu, íÞtkÚte
[tÕÞtu „Þtu. (10) íÞth …Ae Œwü ‚u ykƒtht{u, ©e™„h{tk sux÷t ytËwhe {r‚ðt¤t s™tu
n‚t, ‚u Ëðuo™u ¼u„t fÞto. y™u …Ae ‚u Ëðuo™u ÷E ‚u ÷tu÷k„h ™t{u yËwh …tËu „Þtu.
(11) Ëðuo ytËwhe s™tuyu ŒiíÞhts ÷tu÷k„h™u ™{Mfth fÞto. …Ae ÷tu÷k„hu ykƒtht{
ytrŒf yËwhtu™u yuftk‚{tk …tu‚t™e Ë{e…u ƒtu÷tðe yt{ y[t™f ytððt™wk «Þtus™ …qAðt
÷tøÞtu. (12) fuð¤ Ë¼t{tk s ði»ýðs™ ntuðt™tu Œk¼ fh™th nu s™tu ! ‚{u {the Ë{e…u
ytÔÞt ‚u ƒnw ËtÁk fÞowok. nðu ‚{u su fthýÚte {the …tËu ytÔÞt Au ‚u {™u fntu. (13)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tu‚t™t „wÁ ÷tu÷k„hu yt «{týu …qAÞwk ‚uÚte
ykƒtht{ ytrŒf Ëðuo Äq‚tuo, ntÚttu òuze™u ‚u™u fnuðt ÷tøÞt fu, (14) yËwhtu fnu Au -
nu Yze ƒw Â Øðt¤t ! n{ýtk Ú te yt…ýt ™„h{tk , {ntÞþðt¤tu , ~Þt{ þhehðt¤tu ,
ƒúñ[the™tu ðu»tðt¤tu, Mðtr{™thtÞý ytðu÷tu Au. (15) ‚u ßÞthÚte yt ™„h{tk ytÔÞtu
Au íÞthÚte Ëðuo ™„hðtËes™tu, Ëðuo r¢Þtytu{tk ‚u Mðtr{™thtÞý™u EïhY…u s swyu Au.

(16) su su s™tu ‚u{™e …tËu òÞ Au ‚u Ëðuo™u Ë{trÄ fhtðe ‚u{™u ðþ fhe ÷u Au. (17)
{txu nu ËtÄw ! yt ™„h{tk yt…ýe ytSrðft™tk ËtÄ™tu ™tþ …tBÞtk Au. y™u ‚uÚte yt…ýu
«r‚ctne™ ÚtE sEþwk. (Ëðuo™u ËíËk„ ÚtðtÚte, ƒÄt s™tu þtõ‚{‚™tu íÞt„ fhe Œuþu y™u
‚uÚte yt…ý™u ftuE {t™þu ™rn.) (18) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ƒwÂØþt¤e hts™T!
yËwhtuyu yt «{týu fÌtwk ‚u Ëtk¼¤e™u, yÄ{oðkþe s™tu su™u r«Þ Au y™u ytËwhe ™er‚™tu
¿tt‚t yuðtu yËwhtrÄ…r‚ ÷tu÷k„h, ‚u yËwhtu™u fnuðt ÷tøÞtu fu, (19) ÷tu÷k„h fnu Au
- ‘nu ËtiBÞ s™tu ! ‚{u su{ fntu Atu ‚uðwk s ð]¥ttk‚ ƒeòytuyu …ý {™u fnu÷wk Awk. ‚uÚte
yt Mðtr{™thtÞý yt…ýwk {q¤ W¾tzðt s yt ™„h{tk ytÔÞt ntuÞ yu{ {™u …ý sýtÞ
Au. (20) nu r™»…t…tu ! ‚uÚte yt…ýt þºtw ‚u Mðtr{™thtÞý™tu …ht¼ð ÚttÞ ‚uðt W…tÞ
yt…ýu ‚íft¤ fhðt òuEyu, ‚u{tk ftkE ËkþÞ ™Úte.’ (21) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T ! yt «{týu yËwhtu™u fne, …tu‚t™t rþ»Þtu{tk ytí{ƒwÂØðt¤tu y™u ©enrh{tk
Œwü ƒwÂØðt¤tu, ‚u ÷tu÷k„h ƒtðtu, ‚íft¤ {Õ÷hts …tËu „Þtu y™u ‚u™u ©enrh ËkƒkÄe
…tu ‚ t™w k Œw : ¾ fnu ð t ÷tøÞtu . (22) ‚u Ë{Þu , Ë¼t{tk ƒu X u ÷ t nòhtu s™tu ™ u ©enrh™e
RåAtÚte Ë{trÄ ÚtE „E. (23) ‚u{tkÚte fux÷tf ‚tu, „tu÷tufÄt{{tk, htË{kz…{tk sE™u
htË h{ðt ÷tøÞt. ‚uÚte ‚u Ë{trÄMÚt s™tu™t Œun yt ÷tuf{tk, Ë¼t{tk ™]íÞ fhðt ÷tøÞt.
(24) fux÷tf ‚tu ïu‚îe…{tk „Þt. y™u íÞtk r™hÒt{wõ‚tu ËtÚtu ðtËwŒuð ¼„ðt™™e …qò
fhðt ÷tøÞt. ‚uÚte ‚u Ë{trÄMÚt s™tu™t Œun, yt ÷tuf{tk, Ë¼t{tk …ý …qò fh‚t ntuÞ
‚u{ sýtðt ÷tøÞt. (25) fux÷tf s™tu r™ù÷ áÂüðt¤t ÚtE „Þt y™u …tu‚t™t «týtu™u
yk‚Þto{e ©enrh{tk ÷e™ fhe, yk‚háÂüÚte ©enrh Ët{wk òuE™u nËðt ÷tøÞt. (26) su™u
ƒuXtk ƒuXtk Ë{trÄ ÚtE „E n‚e, ‚u ƒuXu÷e ÂMÚtr‚{tk s hÌtt y™u su™u Q¼tk Q¼tk Ë{trÄ
ÚtE „E n‚e, ‚u Q¼u÷e ÂMÚtr‚{tk s hÌtt. (27) ©enrh™e f]…tÚte fux÷tf s™tu ðifwkX{tk
„Þt. y™u íÞtk ÷û{e rð»ýw™tk Œþo™ fhe™u, ƒu ntÚt òuze™u M‚wr‚ fh‚t n‚t. ‚uÚte ‚u
Ë{trÄMÚt s™tu™t Œuntu yt ÷tuf{tk, ynª Ë¼t{tk, …ý ƒu ntÚt òuze hnu÷t sýt‚t n‚t.
(28) ð¤e fux÷tf ‚tu, ©enrh™e f]…tÚte «tó ÚtÞu÷e Þtu„f¤t îtht, ©enrh™e s «uhýtÚte
«tý Ëkfu÷e™u, ntÚt-™uºt ytrŒ þheh™t ftuE…ý yuf ¼t„{tk «tý™wk MÚtt…™ fh‚t n‚t.
(29) Ë{trÄ{tk „Þu ÷ tk ‚u Mºte …w Á »ttu ™ u WXtzðt {txu , ©enrhyu …tu ‚ t™t ftu { ¤
‚r¤Þtðt¤t [hýtu { tk Ëw k Œ h …tŒw f tytu Äthý fhe. (30) ‚u …tŒw f t{tk ntÚteŒtk ‚ ™e ƒu
¾e÷eytu n‚e. y™u ‚u{tk hnu÷e f{¤tf]r‚{tk, [t÷‚e ð¾‚u, ðthkðth [xf [xf æðr™
Út‚tu n‚tu. (31-32) ©enrh™t [t÷ðtÚte ‚u …tŒwftytu™tu [x [x yðts Út‚tu n‚tu. íÞthu
‚u s™tu, Ë{trÄ{tk su su ÷tuf{tk „Þt n‚t. ‚u ‚u ÷tuf{tk, ‚u{ýu þçŒ Ëtk¼éÞtu. y™u
‚u Ú te …w ™ : …tu ‚ t™t þheh{tk ytðe, ‚u Ëðu o ò„ú ‚ tðMÚtt™u …tBÞt. y™u …w ™ : ©enrh™w k
{w¾th®ðŒ òuE™u yr‚ yt™kŒ …tBÞt. (33) ‚u yt™kŒ™t Ë{Þu s ŒwƒwoÂØ ÷tu÷k„h ƒtðtu
{Õ÷hts™u, …tu‚t™u ©enrh ƒtƒ‚™wk Œw:¾ n‚wk ‚u fnu‚tu n‚tu. nu hts™T ! ‚u Œw:¾ Ëtk¼¤e™u
{Õ÷hts, ‚íft¤ ÷tu÷k„h «íÞu ƒtuÕÞtu fu, (34) nu rðît™ ! Ënò™kŒ Mðt{e Útfe ‚{™u,
‚{tht fnuðt «{týu™wk ƒnw Œw:¾ ntuÞ ‚tu, ‚u™t r™ðthý {txu, ‚{u su W…tÞ rð[tÞtuo ntuÞ,
‚u ‚{thu {the yt¿ttÚte r™:ËkþÞ…ýu fhðtu s. (35) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
ßÞucrs‚ ! ‚u {q¾o {Õ÷htsu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u ÷tu÷k„h yËwh, yr‚ n»to …t{e,
y™u f yËw h tu ËtÚtu , …tu ‚ t™t MÚtt™fu Ú te íÞtk Ë¼t{tk ytÔÞtu u . (©enrh yk ƒ tƒt™t ½u h
rðhts{t™ n‚t, ‚u ½h™e søÞtyu nt÷{tk yuf {krŒh Au su {Œ™„tu…t¤™e nðu÷e …tËu
ytðu÷wk Au.) (36-37) su™tk ™uºttu y™u {w¾f{¤™e ËL{w¾ ¼õ‚s™tu ƒuXt Au ‚uðt y™u
Ëðuo™t „wÁ yuðt ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ßÞtk rƒhts{t™ Au íÞtk ‚u yËwh ytÔÞtuu.
yr‚ Ÿ[tu , ÷tk ƒ e sxtðt¤tu , ¼q k z su ð tu yðts ftZ‚t {w ¾ ðt¤tu , Ëðu o ™ u yr‚¼Þ
W…òð™thtu, ÷tkƒwk y™u òzwk Qæðo…wkzÙ r‚÷f fhu÷tu, ntÚt{tk ‚eûý þMºt Äthý fhu÷tu, „tkòu
ytrŒf …eðtÚte ÷t÷ ™u º ttu ð t¤tu , ËŒt ¢tu Ä Þw õ ‚, Œw ü Mð¼tððt¤tu , {Œtu L {¥t, {tu x t™t
ÿtunÚte {tÁk ¼qkzwk Útþu ‚u{ Ë{sðt™t rððufÚte hrn‚, y™u {M‚f W…h sxt{tk {tuh…ªAw
¾tuËu÷tu ‚u ÷tu÷k„h íÞtk ytÔÞtuu. (38) ‚u™e …tA¤, yrðãtÚte ¼hu÷t ÓŒÞðt¤t y™u
Œwü r[¥tðt¤t yuðt nòhtu ™„hs™tu …ý, ÷tu÷k„h™e RåAtÚte s, ‚u ©enrh™u {thðt
{txu, {tuxtu þtuhƒftuh fh‚t íÞtk ytÔÞt. (39) y™u ‚u{tk™t fux÷tf {tuxuÚte ƒtu÷ðt ÷tøÞt
fu, ËtÄwytuyu Ërn‚ ‚u Ënò™kŒ™u …fztu, ƒtkÄtu, ßÞthu fux÷tf fnuðt ÷tøÞt fu, ‚u{ ™
fhþtu. yt «{týu ƒtu÷‚t ntÚt{tk ðtkË™e ÷tfzeytu y™u Äq¤ ¼hu÷e ftuÚt¤eytu ÷E™u íÞtk
ytÔÞt. (40) su MÚt¤u Ëk‚tu™t ytí{tY… ¼„ðt™ rƒhts{t™ n‚t, ‚u MÚt¤™u ½uhe ÷E
‚u ƒÄt {qZ íÞtk Q¼t hÌtt. …Ae ÷tu÷k„hu ‚u™t Ëuðftu ËtÚtu ‚u ½h{tk «ðuþ fÞtuo y™u
‚u { tk nrhf] … tÚte ¼„ðt™™u òu Þ t. (41) {u ½ su ð t ~Þt{, f] þ ftÞ, sxtÄthe, ™u º ttu ™ u
yt™kŒ W…òð™tht, {M‚fu ËwkŒh …e¤wk ðMºt Äthe hnu÷t, þheh W…h r™{o¤ [tuVt¤ ytuZe
hnu÷t y™u yuf ntÚt ðzu ½h™wk ÷tfzwk …fze™u Q¼u÷t yuðt ©enrh™u òuÞt. (42) yt
«{týu ©enrh Q¼t n‚t ‚uÚte ‚u{™t ytË™ W…h ‚u {q¾o ÷tu÷k„h ƒuËe „Þtu y™u ‚u™e
ytË…tË ƒeò yËwhtu …ý ƒuËe „Þt. ©enrh ßÞthu ‚u yËwhtu™e Ë{e…u Q¼t hÌtt íÞthu
‚u f…xe yËwhtu, ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (43) nu Œwü ! ‚wk …t¾kz fu{ fhu Au ? ‚tht
…t¾kzÚte ÷tuftu Ë{trÄ …t{e òÞ Au y™u ‚uÚte ‚uytu ¼úr{‚ ÚtE™u, ‚u Ëðuo™t „wÁ yuðt
y{thtu íÞt„ fhe™u, …t¾kzÚte „wÁ ƒ™u÷tu yuðtu ‚wk, ‚u ‚thtu yt©Þ fhu Au. (44) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yËwhtu™t yt «{týu fnuðtÚte, ©enrhyu ‚u{™u fÌtwk
fu rð™{ú Ëßs™tu ! {U þwk …t¾kz fÞwO ‚u yt… fntu, yt ÷tuf{tk MðÄ{o{tk hnu÷t {tuxt
…wÁ»ttu™tu îu»t fhu Au ‚u s …t¾kze ntuÞ Au, ƒeò ™rn. (45) ‚u {tuxt …wÁ»ttu™tu ÿtun
fhðtÚte, …t…e …wÁ»ttu ¢turÄ‚ ÚttÞ Au y™u …Ae ½tuh ™hf{tk …zu Au. ‚uÚte „]nMÚt s™tuyu
‚tu rðþu»t…ýu fhe™u yÄ{o™tu ËðoÚtt íÞt„ fhe™u MðÄ{o{tk s ð‚oðwk òuEyu. (46) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™wk ytðwk ÞÚttþtMºt ð[™ Ëtk¼¤e™u, yËwhtuÚte
ðuÂü‚ ‚u yËwhuþ ÷tu÷k„h, ‚íft¤ ¢tuÄtÞ{t™ ÚtÞtu y™u …tu‚t™t Ëðuo yËwhtu™u fnuðt
÷tøÞtu fu, nu ŒiíÞtu ! yt…ýt þºtw, yt Ënò™kŒ™u ‚íft¤ {the ™t¾tu. (47) yt{ fne™u
‚u …t…e yËwhu, ©enrh™t {M‚f W…h™wk ðMºt ¾U[e ÷eÄwk. ©enrh …tu‚u ËðoþÂõ‚{t™ ntuðt
A‚tk, É»t¼Œuð™t …wºt sz¼h‚™t {t„o™u y™wËÞto n‚t, ‚uÚte ‚u ftkE…ý ƒtuÕÞt ™rn.
(48) …Ae yLÞ yËwhtuyu ©enrh™wk {tuxwk ytË™ ¾U[e ÷eÄwk, ‚u{™tu [tuVt¤ ¾U[e ÷eÄtu.
y™u …Ae ®þ„eÞtu (Ëtƒh™t ®þ„zt{tkÚte ƒ™tðu÷wk ‚u ™t{™wk ytÞwÄ) ÷E™u yuf yËwh
©enrh™u {thðt {txu yt„¤ ÄËe ytÔÞtu. (49) íÞthu neht[kŒ ™t{™t ði~Þ ¼õ‚u ‚u
ytÞwÄu Ërn‚, ‚u yËwh™t ƒk™u ntÚt ‚íft¤ …fze ÷eÄt y™u Ë{trÄ{tk s‚t hÌtt. …Ae
yr‚ƒ¤ðt™ yuðt ‚u yËwhu neht[kŒ™t ntÚt{tkÚte Aqxðt «Þí™tu fÞto …ý ‚u{tk ‚u ËV¤
™ s ÚtÞtu. (50) yux÷t{tk ‚tu, ƒ¤ðt™ {wfwkŒt™kŒ ƒúñ[theyu {tuxuÚte ½tkxt …tze™u yLÞ
yËwhtu™u r‚hMfth…qðof Œqh fhe, …tu‚t™u ƒk™u ntÚt ðzu ©enrhf]»ý™u íÞtkÚte Ÿ[fe™u, ‚u
½h™e ykŒh™t ¼t„{tk s‚t hÌtt. (51) …Ae ‚u ½h™tk {sƒq‚ ƒthýtk ykŒhÚte ƒkÄ fhe
ŒeÄtk y™u ©enrh™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt. ƒnth hnu÷t yËwhtu, ©enrh™e {tÞtÚte {tun
…t{e™u ykŒhtu ykŒh s ÷zðt {tkzât. (52) ‚u yËwhtu ©enrh™u {thðt {txu su ÷tfzeytu,
…Útht, Äq¤™e ftuÚt¤eytu y™u #xtu™tk htuztk ytrŒf su ÷tðu÷t ‚u™t ðzu s, ‚u {q¾o yËwhtu
y™u yrðãtÚte ƒnth Q¼u÷t …whðtËe s™tu ƒnw fü …tBÞt. (53) nu hts™T ! íÞth …Ae
½h™e ykŒh hnu÷t, ƒúñtrŒf™t …ý Eïh Ä{o™kŒ™ ©enrhyu, …tu‚t™e Ë{e…{tk ƒuXu÷t
¼õ‚s™tu™t Œu¾‚tk {™w»Þ÷e÷t fhe™u Ëðuo ¼õ‚tu «íÞu ƒtuÕÞt fu,
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©e™„h{tk yËwh W…ÿð r™Y…ý ™t{u [tuðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 24 >>
yæÞtÞ - 25
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu r™»…t… ¼õ‚s™tu ! y{tht ÷eÄu ‚{™u ƒÄt™u y[t™f
{tuxt y™u yËÌt, yuðtu yt yËwhtu™tk W…ÿð ÚtÞtu ‚u Œw:¾™e ƒtƒ‚ Au. (2) yt W…ÿð{tk
‚u yËwhtu ‚{thtk ½h-ƒth ÷qkxe ÷uþu y™u ‚{thtk „tÞ ¼UË ytrŒ …þwytu …ý nhe sþu.
(3) ‚uÚte nu ¼õ‚s™tu ! su nwk ynªÚte s‚tu hnwk ‚tu, ‚u W…ÿð ‚íft¤ þ{e òÞ …ý yu
rËðtÞ ftu E he‚u ‚u W…ÿð þtk ‚ ÚttÞ ‚u { sýt‚w k ™Úte. (4) ‚u Ú te ‚{u {™u ½tË{tk
Ëk‚tze™u, ‚u™tu ¼thtu ƒtkÄtu. y™u …Ae ‚u ½tË™e ËtÚtu {™u yt ™„h{tkÚte ƒnth ftZtu.
(5) yÚtðt {™u ftuE hts…wÁ»t™tu ðu»t …nuhtðe™u fu Mºte™tu ðu»t …nuhtðe™u, s¤ ™ef¤ðt™t
{t„uo („h™t¤t™t {t„uo) {™u yt ™„h™e ƒnth ftZtu. (6) yÚtðt ‚tu Q‚hðt™t ftuE
ytht fu ftuE ™t™e ƒthe™t {t„ouo y{™u yt ™„h™e ƒnth ftZtu. nu hts™T ! yt «{týu
{™w»Þ™e su{ ¼Þ¼e‚ ÚtE™u ðthkðth yt «{týu fnu‚tk ©enrhf]»ý «íÞu ™ÚÚtw ¼è ƒtuÕÞt
fu, (7) nu Mðtr{™T ! yt… ‚tu Ëtûtt‚T ™thtÞý Atu. ‚u{ A‚tk ytðtu {™w»Þ ¼tð ƒ‚tðe,
‚{tht ytr©‚ yuðt y{tht ÄiÞo™u fu{ nhtu Atu ? (8) nu rð¼tu ! r™¼oÞ yuðt ‚{thu
rð»tu ¼Þ…ýwk, Eïh yuðt ‚{thu rð»tu {™w»Þ¼tð yt Ëðuo ‚tu yËwhtu™u {tun …{tz™the
{tÞt Au. ‚u yíÞthu yt… y{™u ƒ‚tðe hÌtt Atu. (9) nu hts™T ! Ëwþe÷ ™ÚÚtw ¼è ßÞtk
©enrh™e yt «{týu «tÚto ™ t fhu Au íÞtk ‚tu , ©enrh™e RåAtÚte ‚u ™„h™t htò™u
÷tu÷k„htrŒf]‚ W…ÿð™e ¾ƒh …ze. (10) ‚uÚte ÷tu÷k„htrŒf yËwhtu™u íÞtkÚte ftZe {qfðt
y™u ©e ™thtÞý {wr™™wk hûtý fhðt {txu, ‚u ™„h™t ®ƒŒw ™t{™t htòyu, ‚íft¤ …tu‚t™tu
Œq‚, ©enrh™e Ë{e…u {tufÕÞtuu. (11) ‚u htsŒq‚™u ytðu÷tu òuE™u, ‚u yËwhtu y™u ƒeò
s™tu ‚u Ëðuo, ykƒtƒt™t ½uhÚte ‚íft¤ …÷tÞ™ ÚtE „Þt. (12) …Ae ‚u htsŒq‚u ©enrh™u
«ýt{ fÞto y™u ©enrh™e «uhýtÚte, ÷tu÷k„htrŒf yËwhtuyu ©enrh™wk ðMºttrŒf su ftkE
÷E ÷eÄwk n‚wk ‚u Ëðuo, ‚u yËwhtu …tËuÚte ÷E ÷E™u …tAwk ©enrh™u ËtuÃÞwk. (13-14) Ëðuo
W…ÿð þtk ‚ ÚtE „Þtu íÞth …Ae ‚u htsŒq ‚ íÞtk Ú te …tu ‚ t™t MÚtt™u …tAtu VÞtu o u . …Ae
{t™Y…e þºtw™tu ™tþ fh™tht Ä{o™kŒ™ ©enrh ykƒtƒt™t ½h yt„¤ …w™: Ë¼t{tk …ÄtÞto
y™u …tu ‚ t™t Ÿ[t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. y™u ‚u { ™e [thu Þ ‚hV ¼õ‚s™tu
…tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt…qðof ƒuXt. (15) [kÿ{t su{ …tu‚t™t rfhý ðzu Ëðuo yti»trÄytu™wk
…tu»tý fhu Au ‚u{, ©enrh …ý …tu‚t™e {Äwh ðtýeÚte, ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ W…òð‚t Útft
ƒtuÕÞt fu, (16) ‘nu {wfwkŒt™kŒ ðŠý ! y{the y™u yËwhtu ðå[u ËkðtŒ [t÷‚tu n‚tu, íÞthu
‚{tht {™{tk yuftyuf þwk ÚtÞwk fu ‚{u y{™u yufŒ{ Ÿ[fe™u ½h{tk …qhe ŒeÄt ‚u fntu.
(17) nu neht[kŒ ! ‚u ð¾‚u ‚{™u …ý {™{tk yuftyuf þwk ÚtÞu÷wk fu yËwhtuÚte ¼Þ …t{e™u
‚{u Ë{trÄ fhe™u {tht Ät{{tk s‚t hnu÷t ? (18) nu Ë¼ts™tuu ! yt…ýt{tk Œuðt™kŒ
™t{™t ËkLÞtËe ƒnw ƒ¤ðt™ sýtÞ Au, …ý yËwhtu™t W…ÿð ð¾‚u ‚uytu ¾ƒh ™ …zu
‚u{ …÷tÞ™ ÚtE „Þu÷t. yntuntu þwk yu{™e þqhðeh‚t !’ (19) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - yt «{týu {{oð[™tu îtht …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u fxtût fhe™u ©enrh, …tu‚t™t {w¾
yt„¤ ytztu Y{t÷ ht¾e™u yr‚þÞ nË‚t n‚t. (20) nu ¼õ‚tu ! {U ƒŒhe™wk Ëk[t÷™
fuðe he‚u fÞwO ‚u swytu. ‚u™t îtht yu {™w»Þtuu™e ƒÄe ¼ez „E. (21) y™u ‚u {™w»Þtuu™t
sðtÚte yt…ýu Ëðuo ynª Ëw¾Úte ƒuXt Aeyu. yt{ fhe™u ©enrh þtkr‚Úte „k„t{t ™t{™tk
Mºte¼õ‚ «íÞu ƒtuÕÞt. (22-24) ‚u „k„t{t yt ËíËk„{tkÚte WØðtð‚th ©e ht{t™kŒ
Mðt{e …w™: ƒŒrhft©{{tk …ÄtÞto íÞthÚte ‚u{™t rðhn™u ÷eÄu, yt ™ð {tË ËÄe «r‚rŒ™
{tºt yuf s ð¾‚, {eXt ð„h™tu ËtÚtðtu …e‚tk, y™u [¢tðtfe™e su{ r™hk‚h Mðt{e™tu
þtuf fh‚tk, f]þftÞ, MðÄ{or™c, [tkÿtÞýtrŒ {ntðú‚tu fh™th ‚…Mðe, hËtuE f¤t{tk yr‚
«ðeý y™u ¼õ‚s™tu™u yr‚ r«Þ n‚t. (25) ©enrh fnu Au - nu fÕÞtýe ! su ht{t™kŒ
Mðt{e™u ‚{u Ëtûtt‚T Eïh {t™tu Atu ‚u, …qðtoð‚th{tk WØðS n‚t, y™u ŒwðtoËt™t ©t…™u
÷eÄu ynª ytÔÞt n‚t. (26-27) ‚u ©t…Úte {wõ‚ ÚtE™u ‚uytu …w™: ƒŒrhft©{{tk „Þt
Au. ‚uÚte yk‚h{tk «tf]‚ {™w»Þ™t {]íÞw™e su{, yrð™tþe yuðt ‚u ht{t™kŒ Mðt{e™tu
{]íÞw™tu þtuf fhðtu ÞtuøÞ ™Úte. ‚uÚte nu {nt¼tøÞþt¤e ! ytsÚte nðu ‚{u yk‚h{tk þtkr‚
…t{tu. (28-31) y™u nðu ‚{thu {tºt ËtÚtðtu ™ ¾tðtu, …hk‚w yÒt …ý s{ðwk. ©enrhyu
yt «{týu fÌtwk ‚u{ A‚tk …ý, „k„t{tyu ©enrh™wk ð[™ ™ {tLÞwk. íÞthu ‚u „k„t{t™tu
þtuf ‚íft¤ ™tþ fhðt {txu, ŒÞt¤w ©enrh, ht{t™kŒ Mðt{e™t suðt s Mðhu, ‚u Mðt{e™e
su{ s, yr‚n»to…qðof „k„t{t ËtÚtu ƒtuÕÞt. ‚uÚte Yze ƒwÂØðt¤tk ‚u „k„t{t …ý, ht{t™kŒ
Mðt{e™t suðtu s, ‚u ©enrh™tu Mðh Ëtk¼¤e™u, ‚íft¤ ËkþÞ-hrn‚ ÚtE™u, ËkËth™tk Œw:¾tu
nh™tht ©enrh™t …„u ÷tøÞt. …Ae ‚u{™u ðkŒ™ fhe™u, ™uºttu{tk «u{t©w ËtÚtu, ©enrh™u
fnuðt ÷tøÞt fu, (32) „k„t{t fnu Au - nu «¼tu ! ðuŒ{tk su …hƒúñ y™u «f]r‚Úte …h
™thtÞý fÌtt Au ‚u, ‚{u s Atuu ‚u{ A‚tk …ý ‚{u Ä{o™kŒ™ Y…u ¼tËtu Atu y™u {the
ËtÚtu ßÞthu ƒtu÷tu Atu íÞthu ‚tu ht{t™kŒ Mðt{e Y…u ¼tËtu Atu. (33) nu Ä{toí{s ! …qðo
f]»ýtð‚th{tk yt…u, yt…™t ¼õ‚s™tu™u …ezt fh™tht yËwhtu™tu, ðthkðth ™tþ fhe™u, ‚u
¼õ‚s™tu™e yt…u hûtt fhe n‚e, ‚uÚte nwk ¼õ‚-rn‚fthe yuðt yt…™u þhýu ytðe Awk.
(34) ð¤e su™tu {rn{t y…th Au, su ft¤™t …ý ft¤ Au, ‚u™tu ytrŒ {æÞ y™u yk‚
™Úte ‚uðt nu ŒuðtrÄ…r‚ ! ytsÚte {U yt…™u RüŒuð {tLÞt Au. (35) ‚uÚte yt…, {™u
‚{the ŒtËe ‚hefu Mðefthtu y™u nwk Þ®íf®[‚ V¤-…w»…™e Ëuðt fÁk ‚u, yt… «ËÒt ÚtE™u
„úný fhtu. fthý fu yt… ‚tu ¼õ‚ðÕ÷¼ Atu. y™u ¼õ‚tu™wk rn‚ fhðt{tk ËŒtÞ ‚í…h
Atu . (36) {w r ™s™tu …ý, «r‚rŒ™ «t‚:ft¤{tk yt…™tk ht‚tk ‚r¤Þtk ð t¤tk {™tu n h
[hýf{¤™wk æÞt™ fhu Au, y™u su [hýf{¤™e «tÂó™u yÚtuo, fux÷tÞ htòytu htßÞ™tu
íÞt„ fhe™u ð™{tk „Þt Au, yuðt yt… …wÁ»ttu¥t{™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. (37) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu htsuLÿ ! yt «{týu „k„tƒt™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u, «ËÒt ÚtÞu÷t ËtÄw…t÷f
©enrh, ‚u ƒw Â Øþtr÷™e™u Äehu hne™u {Äw h ð[™Úte fnu ð t ÷tøÞt fu , (38-40) ©e
¼„ðt™ fnu Au - nu ‚…ÂMð™e ! nwk suðtu Awk ‚uðtu s, ÞÚttÚto MðY…u fhe™u ‚{u {™u òÛÞtuu
Au, y™u ‚uÚte ‚{the ¼Âõ‚ ËwáZ ÚtE Au. {txu nwk «ËÒt ÚtÞtu Awk. ‚uÚte yLÞ Mºteytu™u
yr‚Œw÷o¼ yuðwk ðhŒt™ nwk ‚{™u yt…wk Awk. nu „k„u ! „{u ‚u MÚt¤u ßÞthu ßÞthu nwk ‚{™u
{¤eþ, íÞthu íÞthu , ‚{u htk Ä u ÷ t [‚w Š ðÄ (¼ûÞ, ¼tu ß Þ, ÷u Ì t, [tu » Þ) ¼tu s ™tu , nw k
ht{t™kŒ Mðt{e™e {tVf, yuf ð¾‚, sYhÚte s{eþ s. (41) nu fÕÞtrý ! {tÁk yt ð[™
‚{u ËíÞ s {t™òu. {tÁk ð[™ õÞthuÞ …ý r{ÚÞt ntu‚wk s ™Úte. nu hts™T ! yt «{týu
©enrhyu „k „ tƒt™u ðhŒt™ yt…e™u ‚u { ™u htS fÞto . (42) íÞth …Ae {™{tk þtk r ‚
…t{u÷t ‚u „k„tƒtyu, ©enrh™e yt¿tt™wËthu yÒt „úný fÞwO. …Ae ©enrh fux÷tf rŒðËtu
©e™„h{tk hÌtt y™u íÞtk „k „ t{tyu ƒ™tðu ÷ e hËtu E s{‚t n‚t. (43) ©e™„h{tk
rƒhtsu ÷ ©enrh™tk Œþo ™ {txu , sw Œ tk sw Œ tk „t{tu y™u ™„htu { tk Ú te, ËU f ztu ¼õ‚s™tu
(Mºteytu y u Ërn‚) ¼u x Ët{„ú e ÷E™u ytð‚t n‚t. (44) Œu þ Œu þ tk ‚ hÚte ytð‚t ‚u
¼õ‚s™tu™e yt„¤, ¼õ‚ðíË÷ ©enrh, Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚™e ðt‚to fhe™u,
‚u ¼õ‚s™tu™u Ëw¾ yt…‚t n‚t. (45-46) ©enrh{tk s ð]Â¥t ht¾™tht ‚u ©e™„h y™u
„út{tk‚h r™ðtËe ¼õ‚s™tu™tk ™uºttu™u yt™kŒ yt…™tht y™u s„‚T„wÁ, yuðt ©enrh™u,
…tu‚t™u „t{ ‚uze ÷tððt {txu, ™thtÞýûtuºt-su‚÷…whÚte „tu®ðŒt™kŒ Mðt{e, Sðý¼tE,
ytþS¼tE ‚Útt Q„h[k Œ ð„u h u ¿tt™e…w Á »ttu íÞtk ytÔÞt. (47) ‚u ¼õ‚tu ™ e «tÚto ™ t
Ëtk ¼ ¤e™u , ©enrh, {u ½ su ð tu yðts fh‚t hÚt{tk ƒu Ë e™u , rð« yk ƒ tƒtE™t ½u h Úte
™ef¤e™u , ™thtÞýûtu º t su ‚ ÷…w h sðt {txu ©e™„hÚte ™eféÞt. (48) {u ½ Ë{t™
ftkr‚ðt¤t, fkX{tk …w»…nth Äthe hnu÷t ©e™„h™t ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ïu‚tkƒhÄthe, «ËÒt
{w ¾ th®ðŒðt¤t, Mð¼õ‚tu ™ e M{] r ‚ðt¤t, rðþt÷ ¼t÷{tk ÷t÷ [k ÿ fðt¤t, ¼õ‚s™tu y u
Ëu ð ™-…q s ™ fhu ÷ t [hýf{¤tu ð t¤t ©enrh, (49) [k z tu ¤ t ™t{™t ‚¤tð™u ðxtðe™u
ytkƒt™t ð]ût ™e[u Q¼t hÌtt. …tu‚t™u ð¤tððt ytðu÷t ¼õ‚s™tu™u íÞtkÚte …tAt ðtéÞt.
y™u …Ae ðtÞwðu„e hÚt îtht ©enrh su‚÷…wh …ntUåÞt. (50) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! ‚U {™u su ytÏÞt™ …qAÞwk n‚wk (yæÞtÞ-21, &÷tuf ™k. 1 Úte 3) ‚u {U
ËrðM‚th fÌtwk. (51) yr‚ …rðºt, …t…rð™tþf, Ëðuo …wÁ»ttÚto™wk yt…™tÁk yt nrh[rhºt
{U ‚{™u fÌtwk. su s™tu ºtýuÞ ft¤{tkÚte „{u íÞthu yt™tu …tX fhu yÚtðt ©ðý fhu ‚tu
‚u …rðºt yk‚:fhýðt¤t ÚtE™u, ©enrh™t [hýth®ðŒ™u …t{u Au.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh su‚÷…wh …ÄtÞto yu ™t{u …[eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 25 >>
yæÞtÞ - 26
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - (1-3) nu {nthtò ! ‚{tuyu y„tW ‘„yÿ¢ï~¢ï ç±c‡¢é²¢x¢¢™:: ’
RíÞtrŒf ºtý &÷tuftu ðzu (yæÞtÞ 12, &÷tuf 26, 27, 28) su‚÷…wh{tk ©enrhyu y„tW
fhu÷t ÁÿÞt„ y™u rð»ýwÞt„ ËkƒkÄe ‚Útt ßÞtk [thuÞ ðýo™t ÷tuftu r™ðtË fhu Au ‚u z¼tý
„t{{tk ©enrhyu fhu÷t {ntÁÿÞt„ ËkƒkÄe su fÚtt {™u …qAe n‚e, ‚u nðu nwk fnwk Awk. ‚{u
ËtðÄt™ ÚtE™u yu f t„ú r[¥tÚte ‚u Ëtk ¼ ¤tu . (4) nu hts™T ! yu f ð¾‚ ¼tŒht ™t{™t
„t{{tk Ä{o™kŒ™ ©enrh rƒhts{t™ n‚t. íÞthu …tu‚t™e Ë{e…{tk hnu÷t ¼õ‚s™tu «íÞu
©enrh ƒtu Õ Þt fu , (5) yt…ýu Ëðu o …rðºt su ‚ ÷…w h {tk sE™u , ƒnw ŒÂûtýtytu yt…e™u
{ntÁÿ Þ¿t fheþwk. (6) {txu ‚{tht{tkÚte ƒu ÞtuøÞ …wÁ»ttu s÷Œe su‚÷…wh òytu y™u íÞtk
hnu÷t „tu®ðŒMðt{e™u yu{ fntu fu, (7) nu „tu®ðŒMðt{e ! ‚{thu ËŒt Þ¿t{tk s ÷t„u÷t
hnuðwk, fu{ fu Þ¿t fhðt{tk ‚{™u su {U yt„uðt™ fÞto Au. {txu ‚{thu {tht ytððt™e …ý
htn ™ òuðe. fthý fu fåA Œuþ™t nrh¼õ‚tu™t «u{™u ytÄe™ ÚtE™u fŒt[ {thu fåA{tk
sðw k …ý …zu . yt{ ytu A t þçŒtu { tk ½ýt yÚto ð t¤w k ðtõÞ fne™u , ƒu Þtu ø Þ ÔÞÂõ‚ytu ™ u
su‚÷…wh {tufÕÞt. íÞthƒtŒ ¼„ðt™ ©enrh …ºt ÷¾‚t n‚t. (™tUÄ : yt™t y™wËkÄt™{tk
yuðe fÚtt Au fu, yuf ð¾‚ ¼ws{tk ËwkŒhS Œeðt™ ytrŒf nrh¼õ‚tu yt„¤ ©enrh íÞt„
ðihtøÞ ËkƒkÄe y™u íÞt„e Útðt ËkƒkÄe ðt‚to fh‚t n‚t. íÞthu ËwkŒhS ƒtuÕÞt fu nu «¼w!
yu ‚tu Þw „ tk ‚ ™e ðt‚tu Au . yt fr¤Þw „ {tk ‚tu su r™Äo ™ ntu Þ , „heƒ ntu Þ ‚u s íÞt„e
ÚttÞ. Ä™ðt™ ntu Þ ‚u ™ ÚttÞ. ‚tu …Ae htò {nthtò ‚tu ÚttÞ s fu { ? ytðw k ‚u { ™w k
yr¼{t™ W‚thðt ©enrh rð[th fh‚t n‚t ‚u ð t{tk ¼tŒht „t{™t nrh¼õ‚tu u ©eS™u
yt„ún…qðof …tu‚t™u „t{ ÷E „Þt. íÞtkÚte {tuxt {tuxtytu™u íÞt„e Útðt™tu yt …ºt ÷¾u÷
Au.) (8-9) MðÂM‚ ©e …tk[t¤ Œuþ y™u Ëtiðeh Œuþ{tk r™ðtË fh‚t, {q¤S, Ëtu{÷t¾t[h,
y÷iÞt ¾t[h, yòuS, Sðt¾t[h, f{¤, Ëwht¾t[h, {t‚htu ÄtÄ÷, ©enrh™u r«Þ yuðt
{tk [ t¾t[h, ¼„ðÂÒtc ƒw Â Øðt¤t ™tò òu „ eÞt, ÷tÄt¼tE, fýƒe ðu h t¼tE, ©eS{tk
«r‚ðt¤tu ft¤wS, {t{iÞt …x„h RíÞtrŒf Ëðuo yuf Ár[ðt¤t ‚{u Ëðuoyu, fåA Œuþ{tkÚte
{U ÷¾u÷tu þw¼tþeðtoŒðt¤tu yt …ºt, yuftk‚{tk ðtk[ðtu y™u ðk[tððtu, Eïh yuðtu nwk ‚{™u
yt¿tt fÁk Awk fu yt …ºt {¤u fu ‚h‚ s, ÷û{eÚte ¼hu÷t ‚{tht ½hƒth™tu íÞt„ fhe ‚{thu
ËtÄw ÚtE sðwk y™u su‚÷…wh{tk hnu‚t {wr™ðÞo ht{ŒtË Mðt{e …tËu sE …Ae ynª ytððwk.
yt su ÷ÏÞw k Au ‚u ‚{tÁk rn‚fthe s Au ‚u { r™:þk f …ýu {t™òu . (10) nu rððu f e
¼õ‚s™tu ! ‚{u …ý ‚{tht r™{o ¤ r[¥t{tk rð[th fhe sw y tu . …q ð u o r«Þðú ‚ htò™t frð
ytrŒf …wºttu fu suytu ™ðÞtu„uïhtu n‚t, ‚u y™u ‚uðe s he‚u ƒeò …ý fux÷tf [¢ð‚eo
htòytu ¼„ð‚T «ËÒttÚtu o , Ë{„ú …] Ú ðe™tk htßÞtu u ™ tu …ý íÞt„ fhe™u , Ëk L ÞM‚t©{™u
Ëu ð ‚t n‚t. ‚u Ú te nu ¼õ‚tu u ! …q ð u o ™ t htòytu ™ e su { ‚{u …ý ½h y™u fw x w k ƒ ™tu íÞt„

fhe™u, ËtÄw ðu»tu {the …tËu ytðtu. yt «{týu ËŒtÞ ‚{tÁk rn‚ ÚttÞ ‚uðe nwk yt¿tt fÁk
Awk. (11) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhf]»ý {nt«¼wyu yt «{týu yt
…ºt ÷¾e™u, yuf ¼õ‚ ËtÚtu, ‚u …ºt ‚u{™u {tuf÷tÔÞtu. (12) su su „t{ fu ™„h{tk ‚u
«¼w™tu …ºt {éÞtu íÞtk Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf su ‚u nrh¼õ‚tuyu ‚u …ºt™u yuftk‚{tk ƒuËe™u
yuft„ú r[¥tu ðtkåÞtu. (13) ©enrh™tu yr¼«tÞ òýe™u ¼„ðŒT yt¿tt™u s {wÏÞ…ýu fhe™u
{t™™tht, ‚u Ëðo u o nrh¼õ‚tu ‚íft¤ …tu ‚ t™t ½h y™u fw x w k ƒ ™tu íÞt„ fhe™u su ‚ ÷…w h
ytÔÞt. (14) yuftfe {™{tk nrh™wk M{hý fh‚t y™u {nt¼tøÞþt¤e ‚u Ëðuo íÞtk ytðe
…ntU å Þt y™u …„h¾tk ™ tu íÞt„ fhe™u , ¼„ðtk ðMºt Äthý fhe, þ{Œ{trŒyu Þw õ ‚ yu ð t
íÞt„e ÚtÞt. (15) …ºt {tufÕÞt …Ae fux÷tf rŒðËtu ËwÄe ©enrh ¼tŒht „t{{tk s r™ðtË
fhe™u hÌtt n‚t. yu { fh‚tk Œe…tð÷e™t rŒðËtu ytÔÞt. rŒðt¤e™t rŒðËu ¼õ‚s™tu y u
©enrh™wk …qs™ fhe™u ‚u{™u ËwkŒh ¼tus™tu s{tzâtk. (16) ‚u Ë{Þu, su s™tuyu {™tunh
©enrh™wk Œþo™ fÞwO ‚u Ëðou ™u ‚íft¤ Ë{trÄ ÚtE „E y™u ‚uytu™t «tý [uüthrn‚ ÚtE
„Þt. (17) …Ae ¼õ‚ðíË÷ ©enrhyu ‚u Ë{trÄMÚt s™tu™u Ë{trÄ{tkÚte ò„ú‚ fÞto y™u
íÞth …Ae ¼õ‚tu y u y…u o ÷ tk [‚w ð o Š ðÄ ¼tu s ™ fÞtO . (18) nu hts™T ! rð.Ëk . 1864™e
ytËtu ðŒe y{tðtMÞt su rŒðt¤e ‚u rŒðËu , ¼õ‚s™tu W…h f] … t fhe™u ©enrh ¼tŒht
„t{{tk hÌtt. (19) ‚u ¼tŒht „t{{tk hnu ÷ t Ëðu o ™h™the s™tu y u «r‚rŒ™©enrh™u
s{tzât, Œþo ™ fÞtO , M…þo fÞtu o , ™{Mfth fÞto , …q s ™ fÞw O ‚u Ú te ‚u Ëðu o s™tu ™ u ‚Útt ‚u
„t{™u …ý nw k f] ‚ tÚto {t™w k Aw k . (20) ‚u ¼õ‚tu ™ w k , …tu ‚ t™e f] … táÂüÚte r™hk ‚ h yr‚©u Þ
fhe ‚u{™e W…h y™w„ún fh‚t ©enrh, …Ae ƒu Ëuðftu™u ËtÚtu ÷E™u, íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt.
(21) ‚u íÞtk Ú te ftu X trhÞt ™t{™t „t{{tk ytÔÞt. íÞtk hnu ‚ tk yt™k r Œ™eƒtE, fu su { ™u
yk ‚ h{tk r™íÞ nrhf] » ý {nthts™t Œþo ™ Úte yr‚ yt™k Œ «ðo ‚ ‚tu n‚tu , ‚u { ™u ©enrhyu
Œþo ™ ytÃÞtk . (22) ‚u ƒtE™u r™íÞu , …tu ‚ t™t yk ‚ h{tk , f{¤™Þ™ ©enrh™tk Œþo ™ Út‚tk
s n‚tk ‚u{ A‚tk …ý ‚u™wk yk‚h ðthkðth «íÞût ©enrh™u {¤ðt {txu ‚÷Ë‚wk n‚wk. ‚uÚte
©enrhyu ‚u ™ u Ëtûtt‚T Œþo ™ ytÃÞw k . (23) ‚u ƒtE™u yk ‚ h{tk Œu ¾ t‚e {q Š ‚ y™u ƒnth
{™w»ÞŒunu hnu÷t Ëtûtt‚T ©enrh, yu ƒk™u™wk yiõÞ…ýwk ©enrhyu f]…t fhe™u, ‚u ƒtE™u Ëthe
…u X u sýtÔÞw k …Ae …tu ‚ t™t Ëu ð f ÷t÷S ¼„‚™u ËtÚtu ÷E™u íÞtk Ú te ©enrh ¼u ÷ „t{u
…ÄtÞto . (24) ‚u „t{{tk , ŒÞt¤w ©enrhyu yu f ƒú t ñý™u ðMºttu u y™u …U z t ytÃÞt. y™u
…Ae íÞtkÚte {tr¤Þt ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (25) íÞthu rŒðË …qhtu Útðt{tk [th ½ze ƒtfe
n‚e ‚uÚte ©enrhyu …tu‚t™t Ëuðf ÷t÷S™u fÌtwk fu yíÞthu yt…ýu yt „t{{tk ™nª hneyu
…hk‚w yt hý yíÞthu yt…ýu …th fhe sEyu. (‚u ð¾‚u hý{tk ÚtE™u fåA{tk sðt™tu {t„o
n‚tu) (26) yt{ fne™u ©enrh Ëuðf™e ËtÚtu ¾qƒ s÷Œe [t÷ðt ÷tøÞt. hý™e ð[{tk
…ntUåÞt yux÷u ©enrh fnu Au fu ËtÄtu! {™u ¼q¾ y™u ‚hË ÷t„e Au. (27) ©enrh …tu‚t™t
Ëuðf™u yt{ fnu Au íÞtk ‚tu, r……tËw yuðt yuf {nt…wÁ»tu íÞtk ytðe™u, ©enrh …tËu s¤™e
Þt[™t fhe. (28) íÞthu Ä{o¿t yuðt ‚u «¼wyu fÌtwk fu nu Ëwðú‚ ! ‚{u {the Ë{e…u ytðtuu
y™u yt s¤ …t™ fhtuu . yu{ fne™u …tu‚t™e …tËu yuf …¤ sux÷wk s¤ n‚wk, ‚u ƒÄwk s ‚u
{nt…w Á »t™u …tE ŒeÄw k . (29) ©enrh™u …tu ‚ t™u ‚tu ‚] » tt n‚e s, ‚u { A‚tk …ý ‚u ‚] » tt
…ezt Ën™ fhe, ©Øt…q ð o f …tu ‚ t …tËu ™ w k …týe ‚u {nt…w Á »t™u …tE ŒeÄw k , ‚u {w r ™ ‚tu
©enrh™e yt ŒÞt¤w‚t òuE™u íÞtkÚte [t÷‚t ÚtÞt. (30) íÞth ƒtŒ …tu‚t™t Ëuðf ÷t÷S™u
‚]»ttÚte ytfw¤ÔÞtfw¤ ÚtÞu÷t òuE™u, Ë{wÿ™t ¾tht s¤™u, …tu‚t™t yiïÞoÚte ‚íft¤ {eXwk
fh‚t n‚t. (31) …Ae yr‚ ‚] » tt‚w h yu ð t ©enrh, s¤…t™ fhe™u yt™k Œ …tBÞt. y™u
…Ae Ëu ð f ÷t÷Syu …ý ‚u {eXt s¤™w k …t™ fÞw O y™u Ëw ¾ …tBÞt, íÞth …Ae ©enrh
{t„o { tk „shts™e su { yt„¤ [tÕÞt. (32-33) ÷t÷S ¼õ‚™u Ëk þ Þ ÚtðtÚte ‚u y tu
©enrh™e …tA¤ hÌtt y™u …Ae su s¤ …tu‚u …eÄu÷wk, ‚u Vhe ð¾‚ yt[{™ fhe™u [tÏÞwk
‚tu …nu ÷ tk ™ e su { ¾tÁk s ÷tøÞw k . …Ae ‚u y tu W‚tð¤Úte [t÷e™u …tAt ©enrh™e ËtÚtu
…ntU[e „Þt. ytðtk ÷e÷t[rhºttu fh‚t, ©enrh ÷t÷S™e ËtÚtu hý™u …th fhe™u, íÞtk Q¼t
hÌtt. (34) yux÷t{tk …tu‚t™t „wÁ ht{t™kŒ íÞtk rŒÔÞŒunu ytÔÞt. ‚u{™u ©enrhyu ™{Mfth
fÞto. (n{ýtk ©enrh …tËuÚte yuf …¤ sux÷wk s¤ …ý yt „wÁyu s …eÄwk n‚wk) y™u …Ae
W¥th rŒþt{tk yt„¤ [tÕÞt ™u htrºtyu ð™{tk s hÌtt. (35) ‚u htrºt ðeíÞt ƒtŒ WL{¥t™e
su{ rð[h‚t ©enrh, r™{o¤ s¤ðt¤t y™u …ûteytu™t rf÷rf÷txðt¤t yuf Ëhtuðh™u rf™thu
ytÔÞt. (36) ‚u{tk ©enrhyu y™u ÷t÷S ¼õ‚u M™t™ fÞwO. íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. [t÷‚tk
[t÷‚tk Úttfe „Þu÷t ©enrh, ÷t÷S ¼õ‚™u fnuðt ÷tøÞt fu, (37) nu ƒwÂØ{™T ! [t÷ðtÚte
nwk Úttfe „Þtu Awk ‚uÚte ‚{u òu ntÚt ðzu {tht …„ Œƒtððt™e Ëuðt fhtu ‚tu yt…ýu yt…ýt
sðt™t MÚtt™u s÷ŒeÚte …ntU[e þfeyu. (38) yt «{týu …tu‚t™e {Äwh ðtýeÚte ©enrh,
÷t÷S ¼õ‚™u yt™kŒ yt…‚t, ð™{tk yt„¤ [tÕÞt. y™u íÞtk ƒeswk yuf Ëhtuðh ytÔÞwk.
(39) ft{Œuð™u …ý {tun …{tzu ‚uðe ©eS™e {™tunh {qŠ‚ òuE™u íÞtk ƒuXu÷e Mºteytu™u
‚íft¤ Ë{trÄ ÚtE „E, y™u ‚uÚte ‚u{™t Œuntu s{e™ W…h Z¤e …zât. (40) ‚u Ëhtuðh™u
ðxtðe™u ©enrh yt„¤ [tÕÞt. íÞtk {t„o{tk h{‚tk ƒt¤ftu, ©enrh™u òuE, …hM…h ƒtu÷ðt
÷tøÞtk fu, nu ƒt¤ftu ! swytu yt ƒu sý{tkÚte, su yt„¤ [t÷u Au ‚u, «f]r‚Úte …h Ëtûtt‚T
™thtÞý Au, ‚u{™tk Œþo™ fhe ÷tu. (41) Ä™w»Þ{tkÚte ƒtý Aqxu ‚u he‚u «¼w íÞtkÚte [tÕÞt.
‚u Ëðuo ƒt¤ftu™u ðxtðe™u ytÄtuE „t{u ytÔÞt. (42) ‚u ™„h{tk ¼õ‚s™tuyu ƒu rŒðË
ËwÄe ©enrh™u …qßÞt y™u s{tzât. …Ae f]…t fhe™u ©enrhyu ÷t÷S Ëuðf™u fÌtwk fu, (43)
nu ÷t÷S ! ‚{u Œw:¾ðt¤t yt ËkËthË{wÿ{tk þwk ft{ …zât Atu ? ‚{u Ëðtuo¥t{ ÞþMðe,
íÞt„e ƒ™tu . íÞt„e ÚtE r™hk ‚ h {the ËtÚtu hne™u {thtk ÷e÷t[rhºttu ™ w k yð÷tu f ™ fhtu .
Vhe Vhe ytðtu Ë{Þ ytðþu ™rn. (44) ÷t÷S ¼õ‚™u yt «{týu fne, ‚u{™e {hS
òuE™u, f]…tr™rÄ ¼„ðt™u, ‚u s Ë{Þu ÷t÷S Ëw‚th™u íÞt„t©{™e Œeûtt yt…e™u ‚u{™wk
{w r ™hts r™»fw ¤ t™k Œ yu ð w k ™t{ …tzâw k . (45) …Ae yÄtu E Úte ™ef¤e™u {t„o { tk ytð‚tk
„t{tu ™ t ¼õ‚s™tu ™ u Œþo ™ Ëw ¾ yt…‚t yt…‚t, Ënò™k Œ {nt«¼w ¼w s ™„h{tk …ÄtÞto .
(46) ¼ws™„h{tk ËwkŒhS, nehS, „k„tht{ RíÞtrŒf ¼õ‚tuu™t «u{™u ðþ ÚtE™u ©enrh
½ýt {tË ËwÄe ¼ws™„h{tk hÌtt. (47) ¼ws™„h{tk ©enrhyu yuf rŒðË Ëk‚tu™u …tu‚t™e
Ë{e…u ƒtu÷tÔÞt. íÞthu …tu‚t™t …ºtÚte s, su ¼õ‚s™tu ËtÄw ÚtE „Þt n‚t, ‚u Ëtu{÷trŒf
…ý íÞtk ytÔÞt. (48) ©enrhyu ƒtu÷tðu÷t ‚u Ëk‚tu ytÔÞt ‚u™e ËtÚtu ™ðt ËtÄw ÚtE „Þu÷t
Ëtu { ÷trŒf …ý íÞtk ytÔÞt. ‚u { ™u òu E ™u ©enrh, ‚íft¤ ËL{w ¾ QXât y™u ‚u { ™u
n»to…qðof {éÞt. (49) ™ðt y™u sq™t Ëk‚tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae rðfthhrn‚
‚u {w r ™ytu ™ u òu E ™u ©enrh ¾q ƒ Ëk ‚ tu » t …tBÞt. (50) ©enrhyu ‚u { ™u fÌtw k fu nu rËØtu !
y{u ‚{tÁk Mðt„‚ fheyu Aeyu . ‚{u Ëti Ëw ¾ e ‚tu Atu ™u ? - yt{ …q A e ‚u { ™tu
ytr‚ÚÞËífth fÞtuo. …Ae …tu‚t™e {Äwh ðtýeÚte ‚u{™u yt™kŒ W…òð‚t Útft, ½ýt rŒðË
‚u {wr™ytu™u …tu‚t™e …tËu htÏÞt. (51) nu hts™T ! ©enrh™tu «r‚rŒ™ M…þo fhðtu, ‚u{™wk
Œþo™ fhðwk, ‚u{™e ËtÚtu ðt‚to÷t… fhðtu ‚u ytrŒf ðzu, {ntËw¾ðt¤t ‚u {wr™ytu™u, yrÄf
Ëw ¾ u Þw õ ‚ fh‚t Útft ©enrh, Ëtu { ÷trŒf ™ðt {w r ™ytu ™ u fnu ð t ÷tøÞt fu ,
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ¼ws™„h{tk ©enrh {wr™ytu™u {éÞt yu ™t{u AðeË{tu
yæÞtÞ - 27
(1-2) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu W¥t{ ðú‚ fh™thtytu ! ‚{u …nu÷tk su{ {the yt¿tt {t™e™u,
‚{thtk Ë{]ÂØðt¤t ½h ‚Útt fwxwkƒ™tu íÞt„ fhe™u ËtÄw ÚtÞt ‚uðe s he‚u Vhe ð¾‚ {the
yt¿tt {t™e™u, nðu ‚{u ƒÄt …tu‚…tu‚t™u ½uh òytu y™u „]nMÚtt©{{tk hne™u s {tÁk
¼s™-fe‚o™ fhtu. (3) nu {nt¼tøÞþt¤eytu ! ‚{tÁk fÕÞtý Úttytu. nu hts™T ! y[t™f
ð@…t‚ Ë{t™ ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u, ‚u ™ðt Ëk‚tu ƒtuÕÞt fu, (4) ™ðt Ëk‚tu
fnu Au - nu «¼w ! yt…™u «ËÒt fhðt {txu y{u Ëti ½hƒth íÞt„e™u ynª ytÔÞt Aeyu.
…hk‚w y{thtk f{¼tøÞ Au fu ytðwk ð[™ yt… y{™u fntu Atu. (5) nu Mðtr{™T ! …nu÷tk
yt…u y{™u ntÚte W…h ƒuËtzât Au, nðu yt… y{™u «ð]Â¥t{t„o „úný fhðtY… „Äuzt
W…h ƒuËtzþtu ™rn. (6) «ð]Â¥t {tºt™wk {q¤ fthý s ½h Au yu{ {tuxt…wÁ»ttuyu þtMºt{tk
fÌtwk Au. ‚uÚte ytðt ½h{tk hne™u y{u r™ð]Â¥t {t„o™tu yt©Þ fhe, ‚{tht „wý fuðe he‚u
„tEþwk ! (7) {txu nu nrh ! ½h Y… ykÄtht fqðt{tkÚte y{™u ƒnth ftZe™u, nðu Vhe …tAt
‚u ykÄtht fqðt{tk sðt™wk fnuþtu ™rn. (8) ½h Y…e ykÄtht fqðt{tk …zu÷ {™w»Þ õÞthuÞ
‚u fqðt{tkÚte ƒnth ™ef¤e þf‚tu ™Úte. {txu ‚u ykÄtht fqðt{tkÚte y{™u ƒnth ftZe™u …Ae
‚{u s y{™u ‚u{tk …tAt fu{ ™tk¾tu Atu ? (9) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
‚u Ëðuo ™ðt {wr™ytuyu yt «{týu «tÚto™t fhe yux÷u {kŒ {kŒ nËe™u, {u½„k¼eh ðtýeÚte
©enrh {wr™ytu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (10) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu {ntðú‚Ätheytu ! ‚{u
{™{tk yu{ ™ {t™þtu fu, y{u f{¼t„e Aeyu ‚uÚte yt Ëk‚{kz¤{tkÚte ™ef¤e™u y{thu
½uh sðwk …zu Au. …hk‚w {the yt¿ttÚte ‚{u ½uh òytu y™u íÞtk …ý {tÁk ¼s™ fhðt{tk
‚{™u ftu E ò‚™tu yk ‚ htÞ Útþu ™rn. (11) nu ËtÄw y tu ! ‚{the {thV‚u s yt
¼ws™„h{tk {U fux÷tkf ftÞtuo fhtÔÞtk Au. (ËwkŒhS™wk yr¼{t™ W‚thðt™wk RíÞtrŒ) y™u
‚{tht ½uh „Þt …AeÚte …ý fux÷tkf ftÞtuo ‚{tht îtht s fhtððt™tk Au. (12) ‚u Ëðouo{tk
‚{u {™u {ŒŒY… Úttytu ‚uÚte s nwk ‚{™u ½uh …tAt {tuf÷e hÌttuu Awk. nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u
yíÞthu yt su ftÞo fÞwO Au ‚u ƒeòytuÚte ‚tu Mð¡{tk …ý ™ ÚtE þfu. {txu ‚{™u Ëðuo™u
ÄLÞ Au. (13) nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u ‚tu s„‚T ÔÞðnth s¤f{¤ð‚T fhtu Atu. ‚uÚte ‚u™tÚte
yr÷ó Atu. {txu ‚{u …h{nkË™tk Ëðuo ÷ûtýtuÚte …qýo s Atu. y™u ‚uÚte {tht ytí{t fh‚tk
…ý {™u ðnt÷t Atu. (14) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu
W…Œuþ ytÃÞtu ‚uÚte ™ðt ‚u Ëðuo …h{nkËtuyu ËkLÞM‚t©{™tu ðu»t W‚the, VheÚte …tu‚t™t
„]nMÚtt©{™tu ðu»t Äthý fÞtuo. (15) y™u …Ae ©enrh™u «ŒÂûtýt fhe ™{Mfth fÞto y™u
…Ae ©enrh™wk M{hý fh‚tk fh‚tk ½ýt r¾Òt ÚtE™u …tu‚t…tu‚t™t ½uh „Þt. (16) ©enrh
‚tu íÞtk ¼ws™„h{tk s hÌtt. ¼õ‚s™tu …tËuÚte þwØ ft[wk yÒt ÷E …tu‚u MðÞk hËtuE
ƒ™tðe™u s{‚t n‚t y™u r™íÞu ¼õ‚tu™t ÓŒÞ{tk yt™kŒ W…òð‚t n‚t. (17) íÞtk
Sðht{ ™t{u ƒútñý™e {t‚t nheƒtE ™t{u …rðºt ƒútñýe n‚e ‚u™u ©enrh{tk yr‚þÞ
M™un n‚tu. (18) ‚u ƒtE ßÞthu ßÞthu ©enrh™u s÷uƒe ‚Útt Ëw¾ze s{tz‚e íÞthu íÞthu
MðÞk ©enrh, ‚u sux÷e Ëw¾ze ‚Útt s÷uƒe s{tz‚e ‚u ƒÄe s s{e s‚t. (19) y™u ‚tuu
s ‚u htS Út‚e. ©enrh òu ‚u™e Ár[ fh‚tk Ënus …ý ytuAwk s{u ‚tu, ‚u nheƒtE Ët‚
rŒðË™t W…ðtË fh‚e. ¼„ðt™™u s{tzðt{tk ‚u ™ u ytðe «er‚ n‚e. (20-22) ‚u
nheƒtE fh‚tk …ý yrÄf M™unðt¤t ©enrh{tk s r[¥tðt¤t, áZ ƒúñ[Þo y™u [tkÿtÞýtrŒf
ðú‚tu fh™th ËwkŒhS ytrŒf Ë{„ú ¼õ‚tu™u òuE, «ËÒt r[¥tðt¤t, ©enrh, íÞtkÚte su su
„t{ s‚t, íÞtkÚte ¼õ‚s™tu™t Ëk‚tu»t™u yÚtuo ðthkðth ‚u ¼ws™„h{tk s …tAt ytðe™u
íÞtk s r™ðtË fhe™u hnu ‚ t. (23) fu x ÷tf {rn™tytu Ëw Ä e ‚u ¼õ‚tu u ™ w k r«Þ fhe™u ,
¼„ðt™ ©enrh, Ëk‚tuyu Ërn‚, fåA Œuþ{tk Vh‚tk Vh‚tk {tkzðe™„h{tk …ÄtÞto. (24)
íÞtk ¼õ‚s™tu y™u {wr™ytuyu ©enrh™tu ytŒhËífth fÞtuo y™u ©enrh íÞtk ŒtuZ {tË ËwÄe
htuftÞt. ‚u Ë{Þ™e fÚtt {U ‚{™u …nu÷tk fhe s Au. (ykþ - 1, yæÞtÞ - 66 y™u 67)
(25) nu hts™T ! ©enrhyu {tkzðe™„h{tk fhu÷e ÷e÷t (y„tW {U fne Au ‚u rËðtÞ™e),
nw k fnw k Aw k ‚u ‚w k Ëtk ¼ ¤. yu f ð¾‚ ©enrh ¼w s ™„hÚte {tk z ðe™„h{tk …ÄtÞto y™u
©enrhyu ƒtu ÷ tððtÚte Œu þ Œu þ tk ‚ h{tk Ú te Ëk ‚ tu …ý íÞtk ytÔÞt. (26) Mðtr{™thtÞý !
Mðtr{™thtÞý ! yu{ ƒtu÷‚t, ŒuþŒuþtk‚hÚte ytðu÷t Ëk‚tu™tu ©enrhyu ytŒhËífth fÞtuo
y™u Ëk‚tu Ërn‚ ©enrh ½ýt rŒðË ‚u {tkzðe™„h{tk htuftÞt. (27) Ë¼t{tk ©enrh,
ËtkÏÞ, Þtu„, ðuŒtk‚ y™u …k[htºt ËkƒkÄe ½ýe fÚtt fh‚t. ‚u™wk Ëðouo {wr™ytu yk‚h{tk {™™
fh‚t. (28) ËwkŒh ytË™ W…h rðhts{t™ ©enrhyu, …tu‚t™e ðt‚to™wk {™™ fh‚t ‚u Ëðuo
{wr™ytu™u òuÞt y™u ‚uÚte «ËÒt ÚtE™u ‚u {wr™ytu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (29) nu Ëk‚tu !
‚{u Ëðuo Ënus…ý rð÷kƒ fÞto rËðtÞ, Ëíðhu ynªÚte Ëwþtur¼‚ ©e™„h{tk òytu. (30)
y™u íÞtk ™„h™e ƒnth r™ðtË fhðtu y™u [t‚w{toË{tk «r‚rŒ™ {the fÚtt, fe‚o™ y™u
Ë‚TþtMºt™wk yæÞÞ™ fhðwk. (31) su‚÷…wh{tk {ntÁÿ Útþu íÞtk y™uf ƒútñýtu ƒúñ¼tus™
fhþu y™u …w»f¤ ŒÂûtýtytu {u¤ðþu. (32) ‚u Þ¿t{tk, „tu®ðŒt™kŒ Mðt{e òu ‚{™u íÞtk
ƒtu÷tðu ‚tu yð~Þ sòu. …ý ‚u rËðtÞ íÞtk sþtu ™rn. (33) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- yt «{týu ©enrhyu yt¿tt fhe ‚uÚte ‚u Ëðou o …h{nkËtu, ™thtÞý ¼„ðt™™u ™{Mfth
fhe™u íÞtkÚte ©e™„h sðt {txu ™eféÞt. (34) …Ae ‚u {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðo Ëk‚tu ©enrh™wk
Ëkfe‚o™ fh‚t Útft, ©e™„h™e W¥thu, ðtÞÔÞ ¾qýt{tk, Ëtƒh{‚e™u rf™thu, r™ðtË fhe™u
hÌtt. (35) Ëðuo Ëk‚tu™u ð¤tððt {txu ©enrh …t (1/4 „tW) „tW Œqh ËwÄe ‚u{™e ËtÚtu
„Þt. …Ae ‚u{™u ð¤tðe™u nrh …tAt {tkzðe™„h{tk ytÔÞt. (36) nu hts™T ! ©enrh
yt «{týu fåA Œuþ{tk ÷e÷tytu fh‚t n‚t. Úttuztf Ë{Þ …AeÚte ‚u{™e s RåAtÚte
su‚÷…wh{tk {ntÁÿ Þ¿t ÚtÞtu. (37) ©enrh™e yt¿tt™wËth „tu®ðŒt™kŒ Mðt{e ‚u Þ¿t
fhtð‚t n‚t. ™t™t¼tE (™tr[fu ‚ ) ™t{™t ƒú t ñý ¼õ‚ ‚u ™ t Þs{t™ n‚t. (38)
„tu ® ðŒt™k Œ Mðt{eyu r™{k º tu ÷ t, Œu þ Œu þ tk ‚ hÚte ¼õ‚s™tu y™u Ëk ‚ -{w r ™ytu ‚u Þ¿t
{ntu í Ëð{tk ytÔÞt n‚t. …hk ‚ w Ënò™k Œ {nt«¼w S íÞtk ytÔÞt ™ n‚t. (39)
ŒuþŒuþtk‚hÚte íÞtk ytðu÷t nòhtu ¼õ‚s™tu™u, fwxwkƒu Ërn‚ nòhtu ƒútñýtu, {wr™ytu™u
‚Útt y™uf yLÞs™tu™u, „tu®ðŒt™kŒ Mðt{e s{tz‚t n‚t. (40) ƒútñýtu™u r«Þ yuðt
…w»f¤ ½e y™u ËtfhÞwõ‚ ÷tzw, rðrðÄ «fth™t þtf ‚Útt Ëw„kÄe{t™ Œt¤-¼t‚ rð„uhuÚte
Ëðo r™{krºt‚tu™u s{tzât. (41) nu hts™T ! Ëkð‚ 1864™t ð»to{tk Ë‚‚ Ët‚ rŒðËtu
ËwÄe ƒútñýtuÚte [tkzt¤ …ÞO‚ Ëðou ™u ‚u „tu®ðŒt™kŒ Mðt{eyu s{tzât. (42) ðiþt¾ ËwŒ
…qŠý{t™t rŒðËu ‚u Þ¿t™e Ë{tÂó fhe. íÞth ƒtŒ ‚u Þ¿t™e Ët{„úeytu ÷E ÷E™u ƒútñýtu
…ý Úttfe „Þt. (43) ‚u Ëðou ƒútñýtu™u ‚u{™e RåAt {wsƒ™e ŒÂûtýtytu yt…e. …Ae
‚u Ëðu o Þ¿t™e ‚u { s ©enrh™e «þk Ë t fh‚t Útft …tu ‚ …tu ‚ t™t „t{ „Þt. (44) ‚u
{ntuíËð{tk ŒuþŒuþtk‚hÚte ytðu÷t ¼õ‚s™tu y™u {wr™ytu™u ©enrh™wk Œþo™ ™ ÚtÞwk ‚uÚte
{ntu í Ëð™e …q ý to n w r ‚ ƒtŒ ‚u Ëðu o r¾Òt ÓŒÞu …tu ‚ …tu ‚ t™t MÚtt™fu „Þt.
(45) ¼õ‚s™tu …tu‚t™t Œþo™ rð™t Œw:¾e Au yu{ òýe™u fåA Œuþ{tk r™ðtË fhe hnu÷t
©enrh íÞtkÚte ™eféÞt. (46) …tu‚t™e ËtÚtu ƒËtu {wr™ytu™u ÷E, {t„o{tk ytð‚tk ™„htu-
„t{tu™u ðxtðe™u ©enrh «ÏÞt‚ yuðt …tk[t÷ Œuþ{tk ytÔÞt. (47) íÞtk ftrhÞtýe „t{u
©enrh …ÄtÞto íÞthu ðhËtŒ ½ýtu ðhË‚tu n‚tu. ©enrh fux÷tf rŒðËtu íÞtk htuftÞt y™u
yÒtfqxtuíËð fÞtuo. (48) ‚u Ë{Þu ©enrh™t yt„{™™t Ë{t[th òýe™u ©e™„h ‚u{s
Œuþtk‚hÚte ytðu÷t {wr™ytuyu ‚Útt ¼õ‚s™tu™u ©enrhyu f]…t fhe™u Œþo™ ytÃÞtk. (49)
yÒtfqxtuíËð …qhtu ÚtÞtu …Ae ©enrhyu Ëk‚tu™tk ƒu {kz¤ fÞtO. ‚u{tkÚte yuf™u Ëwh‚ y™u
ƒeò™u ©e™„h «íÞu {tufÕÞtk. (50) …AeÚte „wsht‚™t nrh¼õ‚tuyu «tÚto™t fhe ‚uÚte,
©enrh Ëtu { ÷t¾t[h ytrŒf ½tu z u Ë ðthtu y™u …„…t¤t [t÷‚t ¼õ‚s™tu y u Ërn‚
ftrhÞtýeÚte ™ef¤e ðZðtý „t{u …ÄtÞto. (51) nu hts™T ! íÞtk ‚w÷Ëe ™t{u ƒútñýu yu{
fÌtwk n‚wk fu nu nrhf]»ý ! ‚{u Þ¿t fhtu. ‚u™u {txu Ä™ nwk yt…eþ. ‚u™wk yt «r‚¿ttð[™
¾tuxwk {t™e™u ©enrh, íÞtkÚte ht{r„rh ™t{u „t{{tk …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh ht{r„rh ™t{u „t{{tk …ÄtÞto yu ™t{u ËíÞtðeË{tu
yæÞtÞ - 28
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u ht{r„rh „t{{tk ¼õ‚s™tuyu «u{Úte ©enrh™wk
…qs™ fÞwO. íÞtk yuf htºte htuftE™u ƒesu rŒðËu ©enrh ŒŒwft …ÄtÞto. (2) ©enrh ŒŒwft
„t{{tk ËíÞtðeË ð¾‚ …Äthu ÷ t Au . …Ae íÞtk Ú te {t„o { tk ytð‚tk {rAÞtð, ðªAeyt
ytrŒf „t{tu™u ðxtðe™u ©enrh su‚÷…wh …ÄtÞto. (3) ©enrh íÞtk yuf htrºt htuftÞt …Ae
«t‚:ft¤u íÞtkÚte ™ef¤e™u z¼tý ytÔÞt y™u íÞtkÚte W{huX …ÄtÞto. (4-5) íÞtk «rËØ
™h¼uht{ y™u ‚u{™t …wºt ™htu¥t{, ‚u{ s „k„tŒ¥t, ™kŒht{, {ÂÕ÷ftswo™, nrh, Eïh
RíÞtrŒf ƒú t ñýtu y u ‚u { s ¼õ‚s™tu u y u ©enrh™w k …q s ™ fÞw O . …Ae ©enrhyu Y…ht{
™t{™t ƒútñý™u ½uh r™ðtË fÞtuo. (6-7) ‚u Y…ht{™t …wºt ™kŒwht{ Ëðou o ¼õ‚s™tu{tk
©u»X, rs‚urLÿÞ y™u Ëwþe÷ n‚t. ‚u ‚u{s Y…ht{™tk Mºte, …wºte y™u Ëðuo ËkƒkÄes™tu
…ý …tu‚t™t Mðt{e ©enrh™u s{tze, …qò fhe, ™{Mfth fhe, &÷tuftu ðzu ËwkŒh M‚wr‚ fhe
…tu‚t™tu sL{ ËV¤ fh‚tk n‚tk. (8) ‚u Ëðuos™tuyu «tÚto™t fhe ‚uÚte, ‚u{™u …qsðt {txu
®n„¤tuf™t hk„Úte, ft„¤ W…h y™u ðMºt W…h, ¼„ðt™u …tuu‚t™t [hýth®ðŒ™e At…tu
…tze yt…e. (9) ‚u Ë{Þu fux÷tf s™tu, ©enrh™e ytùÞofthe {qŠ‚ òuE™u, ‚tu fux÷tf
‚u{ýu fhtðu÷e Ë{trÄ òuE™u, ‚íft¤ ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. (10) szð‚T yuðt nrhf]»ý
™t{™t ƒútñý…wºt™u, áÂü{tºtÚte s ÉøðuŒtrŒ™t {kºt ¼ýtð‚t ©enrh™u òuE™u fux÷tf
ƒútñýtu …ý ‚íft¤ ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. (11-12) Mðtr©‚ s™tu™u, MðÄ{o{tk MÚtt…™
fh‚t ©enrh™u òu E ™u , ‚u ™„h™t fu x ÷tf ËŒt[the ƒú t ñýtu , ‚u { ™u Ëtûtt‚T ™thtÞý
òýðt ÷tøÞt y™u …wÁ»tËqõ‚™t {kºttu ðzu, ©enrh{tk ytðtn™trŒf W…[thtu r™ðuŒ™ fhe,
yth‚e-M‚wr‚ fhe™u, «u{Úte ‚u{™u ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. (13) …Ae r™Šðfthe y™u Ë{Úto
‚u ©enrhyu, …tu‚t™t fkX{tkÚte …w»…nthtu ftZe™u ƒútñýtu™u ytÃÞt. Ët‚ rŒðË íÞtk htuftE™u
©enrh [tk„t ™t{u „t{{tk …ÄtÞto. (14) ÷û{ý y™u ™Útw ¼õ‚u íÞtk ©enrh™e …qò fhe.
íÞtkÚte «¼w, ƒnwð]ûttuðt¤t htuý „t{u …ÄtÞto. (15) íÞtk B÷uåA Þtur™ {w{™t ™t{™tu
fwÂíË‚ …kÚt [t÷‚tu n‚tu. ©enrhyu íÞtk ytðe, ‚u …kÚt™t {wÏÞ „wÁ™u …tu‚t™wk yŒT¼w‚
MðY… ƒ‚tðe, ‚u™u …tu‚t™tu ytr©‚ fÞtuo. (16) ¼„ðt™u yt…u÷e ¼„ðe fkÚtt Äthý
fhe™u, …tu‚t™t …t…Y… Mð{‚™tu íÞt„ fhe, ‚u „wÁ ©enrh™e ËtÚtu [t÷ðt ‚iÞth ÚtÞtu.
(17) [t÷ðt™u ‚í…h ÚtÞu÷t ‚u „wÁ™u (ftft™u) òuE™u, ‚u™t Ëðuo rþ»Þtu ÁŒ™ fh‚t Útft
©enrh™u «tÚto™t fhðt ÷tøÞt fu, nu nhu ! y{tht yt „wÁ™u ‚{the ËtÚtu ™ ÷E òð.
(18) yt «{týu «tÚto™t Ëtk¼¤e™u ©enrh ‚u ƒwÂØ{t™, „wÁ «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu r™»…t…
! {the yt…u÷e fkÚtt …tAe ÷tðtu. y™u ‚{u ynª s hntu. y™u r™¼oÞ ÚtE™u r™íÞ «íÞu
{tÁk M{hý fhtu. (19) nu ËtÄtu ! ßÞthu ‚{tht Œun™tu yk‚ft¤ ytðþu íÞthu, nwk ‚{™u
«f]r‚Úte …h yuðt {tht Ät{{tk ÷E sEþ. (20) yt «{týu ‚u „wÁ™u (ftft™u) fne™u
©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u ƒtu[tËý „t{u, ftþeŒtË ¼õ‚™u ½uh …ÄtÞto. (21) íÞtk ¼õ‚hts
ftþeŒtËu ©enrh™wk …qs™ fÞwO y™u s{tzât. …Ae ‚u ¼õ‚™t „tzt{tk ƒuËe™u ©enrh ƒwÄus
„t{u …ÄtÞto. (22) ‚u „t{{tk nXe¼tE ™t{™t ¼õ‚™u Mð¡{tk ©enrh™tk Œþo™ ÚtÞtk
n‚tk. ‚uðtk s Œþo™ ©enrhyu ‚u™u «íÞût «{tý ytÃÞtk. y™u …Ae íÞtkÚte ™ef¤e™u Vhe
…tAt …tu ‚ u su ‚ ÷…w h …ÄtÞto . (23) ©enrh „t{™t Ëe{tzu ytÔÞt Au ‚u { òýe™u
ytþS¼tE, Sðý¼tE nrh¼õ‚tu ©enrh™e ËL{w¾ sðt ‚iÞth ÚtÞt. (24) ntÚt{tk
rðrðÄ «fth™e ¼uxËt{„úeytuðt¤t y™u yr‚þÞ n»ttuoÕ÷trË‚ ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu, {tk„r÷f
ftÞo {txu, rðrðÄ «fth™tk ðt®sºttu ð„tz‚t Útft ©enrh™e ËL{w¾ sðt ÷tøÞt. (25)
‚u{™e …tA¤ ËwkŒh yk„tu y™u ™uºttuðt¤e, Y…-÷tðÛÞÚte ¼hu÷e Mºteytu …ý ©enrh™e
ËL{w¾ sðt ™ef¤e. (26) ‚u Mºteytuyu Ëtfh r{r©‚ s¤ ¼hu÷t, yuf™e W…h yuf
„tuXðu÷t, yr‚ Qs¤t yuðt Ëwðýo{Þ f¤þtu, {M‚f W…h Äthý fÞto n‚t. (27) ‚u Ëðuo
Mºteytu Wå[ Mðhu ©enrh™tk fe‚o ™ tu „t‚e n‚e. f…t¤{tk fk f w ™ t [tk Õ ÷tðt¤e, W¥t{
ðMºtt¼q»tý Äthý fhu÷e, Ëti¼tøÞð‚e ‚u Þwð‚eytu n‚e. (28) ‚u Mºteytu™e yt„¤
[t÷‚t nrh¼õ‚tu Íz…Úte …tu‚t™t „t{™t Ëe{tztyu …ntUåÞt y™u íÞtk ytð‚t ©enrh™u
«u{…qðof r™ntéÞt. (29) ©enrh ÷t÷ hk„™t yï W…h rƒhts{t™ n‚t. ‚u yï „Áz
„r‚yu Œtuz‚tu n‚tu. y™u ‚uÚte Œþoftu™u …ûtehts „Áz™e ¼útkr‚ W…òð‚tu n‚tu. y™uf
ƒúñtkztu™t yrÄ…r‚ ‚u ©enrh, ntÚt{tk [{f‚t ¼t÷t Äthý fhu÷t ½tuzuËðthtu ‚Útt þqhðeh
…t»toŒtuÚte ðuÂü‚ n‚t, ‚Útt ‚uytu ïu‚ ð†Äthe, […¤ ™uºttuðt¤t y™u «MðuŒ®ƒŒwytuÚte
Þwõ‚ {w¾th®ðŒðt¤t n‚t. (30) ©enrh™u Ë{e…{tk ytðu÷t òuE™u, ‚u nrh¼õ‚tu, ‚u{™u
Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. y™u …Ae «u{Úte ©enrh™u …w»…{t¤tytu y…eo. (31)
©enrhyu …ý ‚u Ëðu o ™ w k ÞÚttu r [‚ ËL{t™ fÞw O , ¼õ‚s™tu y u yt…u ÷ e ¼u x Ët{„ú e ytu
Mðefthe, y™u nrh¼õ‚ ƒtEytu y u yt…u ÷ w k Ëtfh r{r©‚ s¤…t™ fÞw O . (32) yLÞ
…t»toŒtu™u …ý ‚u r{ü s¤™wk …t™ fhtÔÞwk. …Ae ©enrh {™{tk ËkfÕ… fhðt ÷tøÞt fu {tht
Ëk‚tu ßÞtk ßÞtk ntuÞ, íÞtkÚte ynª {the Ë{e…{tk ytðu. yux÷t{tk ‚tu, Ëðuo Ëk‚tu ©enrh™e
Ë{e…u ytðe …ntUåÞt. (33-34) ¼„ðtk ðMºtÄthe, SýofkÚttÄthe, ¾¼t W…h ‚Útt {M‚f
W…h …wM‚ftu y™u ƒeS W…Þtu„e ðM‚wytu Äthe hnu÷t, ™tËt„úáÂüðt¤t «u{…qðof ‘nu nhu
! nu Ä{o™kŒ™ ! nu nrhf]»ý !’ ytðt þçŒtuu Wå[th‚t, ‚…Úte f]þ ÚtE „Þu÷e ftÞtðt¤t,
ft{¢tuÄtrŒ yk‚hþºtwytu™u S‚™tht, ©enrh™tk Œþo™ {tºt™e s RåAtðt¤t, y™u ©enrh™u
r«Þ yuðt ‚u Ëðuo {wr™ytu íÞtk ytÔÞt. (35) …tu‚t™e Ë{e…u ytð‚t ‚u {wr™ytu™u òuE™u,
Ä{o™kŒ™ ©enrh, ‚íft¤ yï W…hÚte ™e[u Q‚Þto. y™u n»tto©wðt¤t y™u Œkzð‚T fh‚t
‚u Ëðuo {wr™s™tu™u «u{Úte {éÞt. (36) [ftuh …ûte su{ [kÿ™e Ët{wk òuE hnu, ‚uðe he‚u
‚u {wr™s™tu ©enrh™t {w¾th®ðŒ Ët{u òuE hÌtt y™u ‚uÚte ‚u{™u ½ýt Ë{ÞÚte ©enrh™t
rðÞtu„™wk Œw:¾ n‚wk ‚u Œqh ÚtÞwk y™u ðthkðth ©enrh™tk Œþo™ fhe, ‚u{™tk ™uºttu …rh…qýo
ÚtÞtk. (37) ©enrhyu «ËÒt ÚtE™u …tu‚t™t fkX{tkÚte …e¤t …w»…™t nth ftZe™u, ‚u Ëk‚tu™u
ytÃÞt. y™u …Ae …tu‚u yï W…h Ëðth ÚtÞt. íÞthu nrh¼õ‚tuyu ©enrh™tu sÞsÞfth
fÞtuou. y™u, (38) ‚u™e ËtÚtu s ÍtkÍ, {]Œk„, þk¾, Z¬t Ëwrþht, „tu{w¾ RíÞtrŒ y™uf
«fth™tk ðt®sºttu …ý ðt„ðt ÷tøÞtk. (39) ‚uÚte nrh¼õ‚tuu ykŒhtuykŒh su ftkE ƒtu÷‚t
‚u …ý Ëk¼¤t‚wk ™rn. ‚uÚte ©enrh …tu‚t™e fh[uüt ðzu nrh¼õ‚tu™u yuf ƒtswyu ¾Ëuze™u
{t„o fh‚t Útft, su‚÷…wh{tk «ðu~Þt. (40) ‚u ™„h{tk ƒútñýtrŒ [thuÞ ðýo™t s™tu
r™ðtË fhe™u hnu Au y™u MðÄ{o{tk hne™u ðirŒf rðrÄÚte ÷û{e…r‚ Þ¿t™thtÞý ©erð»ýw™e
…q ò , r™íÞ «íÞu fhu Au . (41) ‚u ™„h{tk , rðrðÄ W¥t{ «fth™e ztk „ h™t [tu ¾ t™t
¼t‚™e Ëw„kÄ fu su yÂï™efw{thtu™u r«Þ Au, ‚u ðtÞwÚte [thuÞ ƒtsw Vu÷t‚e n‚e. ‚u™e
Ëw„kÄ {™w»Þtuu™u ytð‚e n‚e. (42) ð¤e ‚u ™„h™t hts{t„tuo W…h Ëw„kÄe{t™ s¤™tu
Ak x ftð fhu ÷ tu n‚tu . íÞtk Ëw ð ýo ™ e {t¤tytu Äthý fhu ÷ t, [k Œ ™…w » … y™u ƒnw { q Õ Þ
ðMºtt¼q»týtuÚte rð¼qr»t‚, y™uf ðýo™t s™tu íÞtk r™ðtË fhe™u hnu‚t n‚t. (43) ð¤e
‚u ™„h æðs-‚tuhýtu y™u y„hƒ¥te™t Äq…ðt¤tk y™uf ½htu, y™uf …ûteytu, y™u {™w»Þ
‚u { s …ûteytu ™ t yðtsÚte Ë{÷k f ] ‚ n‚w k . Ëtk s u …þw y tu ™ e ¾heytu Ú te Qzu ÷ e Äq ¤ ™e
hsfýtuÚte ‚u ™„h AðtE „Þu÷wk n‚wk. (44) ytðt ‚u ™„h™t hts{t„o W…h, ËtiÚte
yt„¤ ðt®sºttu ð t¤tytu , ‚u { ™e …tA¤ ËtÄw ‚Útt ðýeo Ëk L ÞtËeytu , ‚u { ™e …tA¤
þMºtÄthe …t»toŒtu y™u ‚u{™e …tA¤ ©enrh yt ƒÄtk Äehu Äehu [t÷‚tk n‚tk. (45)
©enrh™e …tA¤ ½tuzËðthtu, ‚u{™e …tA¤ „]nMÚttu y™u ‚u{™e …tA¤ Mºteytu [t÷‚e
n‚e. ‚u Ë{Þu …tu ‚ t™t ½h™e yxtheytu { tk Q¼u ÷ e Mºteytu , Ë{„ú ËtÄw s ™tu su { ™t
Þþtu„t™ fhu Au ‚uðt ©enrh™wk, y™uf «fth™tk ÿÔÞtuÚte, Ëw…uhu …qs™ fh‚e n‚e. (46)
…tu‚t™t …qs™™t V¤Y…u, …tu‚t™e {qŠ‚ ‚u Ëðuo™tk yk‚h{tk ËŒtÞ Œu¾t‚e s hnu yuðwk fne™u
©enrh íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. (47) ©enrh™e yt„¤ [t÷‚t ƒútñýtu, {™w»ÞŒun Äthe
©enrh™u, ©ðý fhðt ÞtuøÞ ðuŒ{kºttuÚte ytþeðtoŒ yt…‚t n‚t fu, (48) nu f]»ý ! nu
f{¤÷tu[™ ! nu Mðtr{™T ! ‚{u Ä{o…tu»tf Atu. y™u yt÷tuf{tk ƒnw ft¤Úte Ä{o™wk MÚtt…™
fh‚t Útft ‚{u Ëðtuo…he ð‚tuo Atu. (49) yt «{týu ‚u ƒútñýtu™t ytþeðtoŒ ©ðý fh‚t
‚u ©enrh™u, ™„hs™tu ™{Mfth fhe™u, fkX{tk …w»…nthtu …nuhtðe™u, ¼uxËt{„úeytu y…oý
fh‚t n‚t. (50) Y…t{wÿtytu Ërn‚™e ‚u Ëðou o ¼uxtu ©enrhyu, ƒútñýtu™u Œt™{tk yt…e
ŒeÄe y™u ™„hðtËeytu™u ¾qƒ yt™kŒ …{tz‚t Útft, ™„h ƒnth {wr™ytu {txu™tu su
yt©{ n‚tu, íÞtk …ÄtÞto. (51) nu hts™T ! y™uf «fth™tk ð]ûttuÚte ‚u yt©{ h{ýeÞ
÷t„‚tu n‚tu. íÞtk rðrðÄ «fth™tk …ûteytu™t f÷hððt¤wk, y{]‚‚wÕÞ s¤ðt¤wk, ŒuðËhtuðh
™t{™w k Ëw k Œ h Ëhtu ð h Au . ‚u ™ t rf™thu ©enrhyu {w r ™ytu Ërn‚ r™ðtË fÞtu o .
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh …w™: su‚÷…wh …ÄtÞto yu ™t{u yêtðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 28 >>
yæÞtÞ - 29
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! {Þtht{, ŒÞtht{, ƒu ytþtht{, Œuðht{,
Q„h[kŒ ytrŒf ƒútñýtu ©enrh™e Ëuðt fh‚t n‚t. (2) ytþS, ftfwS, „k„tŒtË,
þkfh, Sðý, {™tunh, htÞS ytrŒf ði~Þtu …ý ©enrh™e Ëuðt fh‚t n‚t. (3) hr¤Þt‚,
Y¾e, h{t, Íðuh ytrŒf ƒtEytu …ý ytŒh…qðof ©enrh™e Ëuðt fh‚e n‚e. (4) ‚u
yt©{{tk Ëw¾…qðof hnu÷t ©enrh™wk yt ƒÄt ¼õ‚tuyu ytr‚ÚÞ y™u …qs™ fÞowok. y™u …Ae
ƒu ntÚt òuze™u rð™k‚e…qðof ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (5-6) ¼õ‚s™tu fnu Au - nu
s„ÒttÚt ! nu «¼w ! y{thtk yntu¼tøÞ Au fthý fu ytð‚e ft÷u {fhËk¢tkr‚™t rŒðËu
y{u yt…™wk {wr™ytuu Ërn‚ …qs™ fhe þfeþwk y™u s{tze þfeþwk. nu hts™T ! yt «{týu
¼õ‚s™tu™tk ð[™ Ëtk¼¤e™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, (7) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚s™tu !
ytð‚e ft÷Úte ËqÞo™thtÞý W¥thtÞ™{tk „r‚ fhþu. íÞthu y{u …ý ðurŒÞt ƒútñýtu™u
s{tzeþwk. (8) ‚u ƒúñ¼tus™™u yÚtuo ‚{u ƒu ÿtuuý (64 þuh) sux÷wk ½e, ½ô™tu ÷tux, þtf
RíÞtrŒf su ftkE W…Þtu„e Ët{„úe ntuÞ ‚u Ëðouo ÷tðtu. (9) yt Ëtk¼¤e™u, ‚u ¼õ‚s™tu
yt ƒÄe Ët{„úe ÷tððt {txu ßÞtk ©enrh™e …tËuÚte QXât íÞtk ‚tu ©enrh Vhe ƒtuÕÞt fu,
(10-11) nu þtk‚ Mð¼tððt¤t ¼õ‚s™tu ! y{u {tºt ðuŒ ¼ýu÷t ƒútñýtu™u s s{tzeyu
y™u yLÞ ƒútñýtu™u ™ s{tzeyu ‚u Xef ÷t„‚wk ™Úte. ‚uÚte ‚{u yíÞthu su‚÷…wh „t{{tk
òytu y™u ƒÄt s ƒú t ñýtu ™ u s{ðt™w k r™{k º tý yt…tu . WŒth ©enrh™w k ytðw k ð[™
Ëtk¼¤e™u, nrh¼õ‚tuu QXât íÞthu ©enrh, ¼õ‚s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (12) nu ¼õ‚s™tu!
yt yt¾t Œþftu þ e (Œþftu E ‚t÷w f tu ) rðM‚th{tk , ßÞtk ßÞtk ƒú t ñýtu ntu Þ , íÞtk íÞtk
yt…ýt Œq‚ {tuf÷e™u, ‚u Ëðuo™u ynª {the …tËu ‚uztðtu. (13-14) ¼õ‚s™tu™u yt «{týu
fÌtwk …Ae {™w»Þ÷e÷t fh‚tk …tu‚u Ëk‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu {wõ‚t™kŒ {wr™ ! nu ht{ŒtË
Mðt{e ! nu yLÞ „]nMÚt ¼õ‚s™tu ! rð»ýwÞt„ îtht nwk rð»ýw™wk …qs™ fheþ. fthý fu
‚u{tk ©erð»ýw™t yk„…ýu ƒeò ƒúñtrŒf Œuðtu™wk …ý …qs™ Útþu. (15-16) ©enrh™wk ytðwk
ð[™ Ëtk¼¤e™u, ‚u {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðuo ¼õ‚s™tu ƒtuÕÞt fu, ©erð»ýw™wk …qs™ nwk fheþ yu{
su ‚{u fÌtwk Au ‚u W¥t{ s Au. nu nrh ! ‚u Þ¿t yð~Þ…ýu fhe™u ‚{tuyu s fhðtu. fthý
fu ‚{u fhu÷t Þ¿tÚte Ëðouo Sðtu™wk fÕÞtý Útþu. (17-18) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu
ßÞu c rs‚ hts™T ! Ëðo u o ¼õ‚tu y u yt «{týu fÌtw k yu x ÷u {nt«¼w y u yt WíËð{tk ,
™t™t¼tE ™t{™t ƒútñý ¼õ‚, ytþS¼tE, y~÷t÷e™t ðuýeŒtË ‚Útt Sðý¼õ‚™u
{wÏÞ…ýu fhe™u r™Þwõ‚ fÞto. y™u …Ae ŒuþŒuþtk‚h{tk fw{fw{ …rºtftytu {tuf÷e. (19-
20) …Ae ©enrh „tztk y tu ¼he™u ½ô, [tu ¾ t, yzŒ, [ýt, ‚÷, ‚w ð u h , sð, {„,
RíÞtrŒf y™uf ÄtLÞtu, ‚Útt ¾tkz, Ëtfh, ½e, „tu¤, ðMºttu, …tºttu, ÷tfztk rð„uhu Ët{t™
{k „ tððt ÷tøÞt. (21) Ëk ‚ …r‚ ©enrh, fk f w , ™tr¤Þu h , ™tztAze rð„u h u Þ¿ttu … Þtu „ e
Ët{„úeytu …ý „tztkytu{tk ¼he™u {k„tððt ÷tøÞt. (22) …Ae …t»toŒtu Útfe Ëuðt‚t ©enrh
…tu‚t™t {ntu÷{tk ytÔÞt y™u íÞtk ftu{¤ …÷k„{tk …tu‚u …tuZe „Þt. (23) htrºt ðeíÞt
…Ae ƒútñ{wnq‚o{tk ©enrh QXât y™u þti[rðrÄ fhe™u …Ae ŒuðËhtuðh{tk M™t™ fÞwO. (24)
íÞth …Ae yuf þwØ ð† …nuÞowk y™u ƒeswk yuf þwØ ð† ytuZe™u, þwØ ytË™ W…h ƒuËe™u
…tu‚t™wk ytnr™f f{o fÞwO. (25) …Ae {fhËk¢tkr‚™t …wÛÞft¤{tk ©enrhyu ðirŒf ƒútñýtu™u
…tu‚t™e …tËu ƒtu÷tðe™u ‚u{™u rðrðÄ «fth™tk ðMºttrŒf Œt™tu ytÃÞtk. (26) ðuŒ ¼ýu÷t
y™u ðu Œ ™rn ¼ýu ÷ t yu Ëðo u o ƒú t ñýtu , ƒú ñ [theytu y™u íÞt„e ËtÄw y tu ™ u [‚w Š ðÄ
«fth™tk ¼tus™ s{tzâtk y™u …Ae Ä{o«ð‚of ©enrh …tu‚u sBÞt. (27) …Ae ¼õ‚s™tuyu
©enrh™e …qò fhe. íÞth ƒtŒ ©enrhyu íÞtkÚte ‚u ¼õ‚s™tu ËtÚtu, ½ôÚte ¼hu÷tk „tztkytu
÷E™u, su‚÷…wh{tk «ðuþ fÞtuo. (28) ‚u Ë{Þu ©enrhyu {M‚f W…h fËwkƒe hk„™wk ftu{¤,
ËwkŒh ðMºt Äthý fhu÷wk n‚wk, Ëtu™uhe rf™¾tƒ™tu ÷t÷ …tÞò{tu Äthý fÞtuo n‚tu, yk„u
yk„h¾wk Äthý fÞwO n‚wk. frx W…h ÷t÷ …xftu ƒtkæÞtu n‚tu, srhÞt™e ht‚wk W¥theÞ ðMºt
¾¼t W…h ™tÏÞwk n‚wk. (29) s{ýt ntÚt{tk Aze þtu¼e hne n‚e, fkX{tk …w»…nthtu n‚t,
ztƒtu ntÚt fuz W…h {qõÞtu n‚tu, {kŒntMÞu Þwõ‚, su{™e …tA¤ …Œtr‚„ý íðhtÚte [t÷e
hÌttu Au ‚uðt, s÷ŒeÚte [t÷ðt™u ÷eÄu su{™t {M‚f W…h™t ‚tuht ðthkðth nt÷e hÌtt Au
‚uðt ©enrhyu …wh{tk «ðuþ fÞtuo. (30) …Ae ©enrh Ëti «Út{ ƒútñýtu™t ½uh „Þt. íÞthu
…tu‚t™u ½hu ©enrh …ÄtÞto Au yu{ òýe™u, rð« Mºteytu ½h™e ƒnth ™ef¤e. (31) [ftuh
…ûte su{ [kÿ{t™u swyu, ‚u{ ‚u rð« Mºteytu, ©enrh™u ™{Mfth fhe™u, ‚u{™t {w¾th®ðŒ
Ët{wk òu‚e, [thuÞ ‚hV Q¼e hne. (32) ‚u Mºteytu™t r[¥t™u nhe ÷u‚t y™u ‚u{™tk
™uºttu™u yt™kŒ W…òð‚t Útft ©enrh {u½ Ë{t™ „k¼ehðtýeÚte, ‚u Mºteytu «íÞu ƒtuÕÞt
fu, (33-34) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu rð« Mºteytu ! ‚{u MðÄ{o r™c Atu, ‚uÚte {™u
r«Þ Atu. ‚{™u òu ©Øt ntuÞ ‚tu, ‚{u Œhuf sý, ƒçƒu ÿtuý ½ô (64 þuh) Œ¤e yt…tu.
y{thu ƒútñýtu {txu ÷tux òuEyu Au. (35) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™wk
ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚u rð« Mºteytu fnuðt ÷t„e fu nu Mðtr{™T ! ‚{u ‚tu Ëtûtt‚T ¼„ðt™
Atu y™u y{u ‚tu yt…™e ŒtËeytu Aeyu. (36) ‚uÚte nu Mðtr{ ! nu f{¤÷tu[™ ! ½ô
‚tu y{u sYh Œ¤e yt…eþwk. ‚u{s, nu nrh ! ‚u rËðtÞ …ý, yt Þ¿t™wk ƒeswk ftkE …ý
ftÞo ntuÞ ‚u …ý fheþwk. (37) nu s„Œeïh, yLÞ su …ý ftkE ftÞo ntuÞ ‚u yt… y{™u
Ëw¾uÚte fnuòu, fthý fu y{u ‚tu ‚{the ŒtËeytu Aeyu. (38) nu hts™T ! ‚u Mºteytu™e
ytðe rððufÞwõ‚ ðtýe Ëtk¼¤e ©enrh «ËÒt ÚtÞt y™u …tu‚t™t fkX{tkÚte …w»…nthtu ftZe™u
‚u{ýu, ‚u Mºteytu™u ytÃÞt. (39) íÞth …Ae ‚u Œhuf Mºteytu™u ƒçƒu ÿtuý (64 þuh) ½ô
Œ¤ðt {txu yt…e™u, ©enrh íÞtkÚte [tÕÞt. (40-41) fkX{tk …w»…™t nth Äthý fhu÷t
©enrh íÞtk Ú te ™ef¤e™u s÷ŒeÚte ËŒT ƒ w Â Øðt¤t ði ~ ÞðÞo „k „ tŒtË ‚u { s yLÞ ði ~ Þ
¼õ‚tu™tk ½htu ðå[u ytÔÞtk y™u ‚u{™t ytk„ýt{tk yuf ËwkŒh {k[ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
‚u Ú te ytsw ƒ tsw { tk hnu ‚ e Ëðu o ði ~ Þ Mºteytu y u íÞtk ytðe™u , ©enrh™u ™{Mfth fÞto .
(42-43) y„tW su{ rð« Mºteytuyu fÌtwk n‚wk ‚u{s, ‚u Ëðuo ði~Þ Mºteytuyu ƒu ntÚt
òuze™u «¼w™u fÌtwk. ‚uÚte yåÞw‚ yuðt ©enrhyu, nËe™u, Ëðuo Mºteytu™u ƒçƒu ÿtuý ½ô
Œ¤ðt {txu ytÃÞt. ði~Þ Mºteytuyu yr‚ yt™krŒ‚ ÚtE™u ‚u MðeftÞto. …Ae ©enrh ‚íft¤
‚u ði ~ Þ ðtË{tk Ú te ™eféÞt. (44) {t„o { tk [t÷‚tk , yu f ðu ~ Þt Mºte™u ‚u ™ t ½h™t
ytk„ýt{tk Q¼u÷e òuE™u ‚u™wk fÕÞtý fhðt {txu, f]…t fhe™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, (45)
nu yËtrÄ ! nu …r‚‚ ðu~Þt ! òu ‚wk MðÞk ‚the ò‚u s, y{tht ƒu ÿtuý ½ô Œ¤e yt…eþ
‚tu nwk ‚tÁk fÕÞtý r™ùu fheþ s. ‚u{tk ‚wk sht …ý ytþkft fheþ ™rn. (46) ŒÞt¤w
©enrh yt «{týu ƒtuÕÞt ‚uÚte ‚u ðu~Þt Mºte ¾qƒ yt™kŒ …t{e y™u ‚uýu ytŒh…qðof
©enrh™u ™{Mfth fÞto. y™u ©enrh …tËuÚte ƒu ÿtuý ½ô Œ¤ðt {txu ÷eÄt. (47-48) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yÔÞÞ yÚtto‚T r™Šðfthe yuðt ©erh, yt «{týu
su‚÷…wh{tk ½htu½h VÞto. y™u ‚u s «{týu „t{ y&÷t÷e{tk …ý VÞto. y™u íÞtk …ý
Mºteytu™u ƒçƒu ÿtuý ½ô Œ¤ðt {txu yt…e™u, ËqÞtoM‚ Ë{Þu …tAt …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u
…ÄtÞto. (49) ïu‚ y™u …e¤tk …w»…™t nth fkX{tk Äthý fhu÷t, ¼õ‚s™tu™tk ™uºttu™u yt™kŒ
yt…™tht …t»toŒtuÚte ðuÂü‚, {t„o{tk [t÷‚t, „tÞtu™e ¾heytu ðzu Qzu÷e Äq¤™e hsfýtuÚte
ÔÞtó {w¾th®ðŒðt¤t, y™u {™w»Þ ¼tð™u ÷eÄu ©enrh Úttfe „Þu÷t sýt‚t n‚t. (50)
nu hts™T ! íÞtk {wr™s™tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrh sBÞt y™u s¤…t™ fÞwO.
…Ae W{t¼tE ™t{™t yuf ¼õ‚u ËwkŒh Ëuðt fhe ‚uÚte ©enrh ©{hrn‚ ÚtE, ËwkŒh þGÞt{tk
…tu Z e „Þt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu {ntÞ¿t™e ‚iÞthe fhtðe yu ™t{u ytu„ýºteË{tu
yæÞtÞ - 30
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! htrºt™t AuÕ÷t …nuthu (1 «nh = 3 f÷tf)
©enrh QXât y™u yÁýtuŒÞ Ë{Þu M™t™trŒf õÞwO. y™u …Ae þwØ ytË™u ƒuËe™u …tu‚t™wk
ytnTr™f f{o fÞwO. (2-3) …Ae ïuu‚ ðMºtut Äthý fÞtok y™u fkX{tk …w»…{t¤tyut Äthý fhe.
…Ae þqhðeh Ëtu{÷t¾t[h, ¼„wS ytrŒf …t»toŒtuÚte ður»x‚ ©enrhyu, …tu‚t™t ¼f‚s™tuyu
Þ¿t {txu™e ¾qƒ Ët{„úeytu ÷tðe™u ‚u yt©{{tk y™u ‚u™e ™Sf{tk {qfe n‚e, ‚u Ëðuo™t
Z„÷tytu r™ntéÞt. (4) MðMÚtt™{tk hne™u ©enrh yt «{týu æÞt™ ht¾‚t. …Ae Úttuztf
s rŒðË{tk ‚u Þ¿t {txu™e Ëðuo Ët{„úe s÷ŒeÚte ‚iÞth ÚtE „Þu÷e òuE™u ©enrh íÞktÚte
Ëk‚tu™t r™ðtËMÚtt™u „Þt. (5) nu hts™T ! …tu‚u Œq‚tu {tuf÷e™u r™{kºtu÷t, ŒuþŒuþtk‚hÚte
¼õ‚s™tu, ‚u Ë{Þu íÞtk ytððt ÷tøÞt. (6) yk‚Þto{e ntuðtÚte ©enrhyu fth‚f {tË{tk
s ŒuþŒuþtk‚h{tk ¼õ‚s™tuyu sýtÔÞwk n‚wk fu yt …tu»t {tË{tk su‚÷…wh{tk {tuxtu Þ¿t Útþu.
‚uÚte ƒnw Œqh ytðu÷t Œuþtu™t nrh¼õ‚tu …ý íÞtk su‚÷…wh{tk ytÔÞt n‚t. (7-10) ‚u{tk
r{rÚt÷t, ftuþ÷, ftþe, „tiz Œuþ, rf÷rf÷t ™„h™t, Wíf÷, ƒk„t¤, «Þt„, „Þt, {Útwht,
«tk ‚ , þq h Ëu ™ ‚Útt yðk r ‚ «tk ‚ , ð] k Œ tð™, þtu ý ¼ÿ ™Œe ftk X t™t ðíË½tu » tðtËe, Þ{w ™ t
«tk‚, þt÷t™„h, ™u…t¤™t, {tkzðe™„h™t s™tu ‚u{s …qðo rŒþt™t ƒeò nòhtu s™tu íÞtk
ytÔÞt. (11) ð¤e, nrhîth, ft~{eh, fwÁûtuºt ‚Útt …w»fh ‚eÚto™e Ë{e…{tk hnu™th s™tu
…ý íÞtk ytÔÞt. (12) ytƒw, {thðtz, ÄLðŒuþ™t rËØ…wh™t nòhtu s™tu su‚÷…wh{tk
ytÔÞt. (13) W¥th rŒþt™t ½ýt s™tu, ®ËÄ, fåA ‚u{s …Âù{ rŒþt{tk hnu™tht s™tu
…ý íÞtk ytÔÞt. (14) ð¤e Ëtirðh, yk„, …tk[t¤, Ëtiht»xÙ y™u yt¼eh Œuþ™t …ý ËUfztu
÷tuftu íÞtk ytÔÞt. ‚Útt ŒÂûtý rŒþt{tk hnu÷t s™tu …ý ytÔÞt. (15) Ëu‚wƒkÄ ht{uïh,
ðU f xtrÿðtËe, ©ehk „ ûtu º t™t y™u ftk [ e…w h ™t s™tu …ý íÞtk ytÔÞt. (16-18) ‚Útt
{÷Þt[¤, ŒkzfthÛÞ, ®ðæÞt[÷ðtËe, ‚t…e‚xðtËe, {ne ‚Útt ™{oŒt‚xðtËe, [htu‚h,
¼t÷, ŒkZtÔÞ, ‚Útt „wsht‚ rð„uhu «tk‚tu™t nòhtu s™tu, „tztytu{tk …tu‚t™e Ët{„úeytu
¼he ¼he™u, ¼„ðt™™tk Œþo™ fhðt {txu, WíËtnÚte, Mºteytu, ƒt¤ftu y™u ð]Øtu Ërn‚
íÞtk ytÔÞt. (19) Ä{or™c yuðe ËÄðt y™u rðÄðt Mºteytu ‚u{s Þ¿t Ë{tÂó …Ae ŒÂûtýt
{u ¤ ððt™e RåAtðt¤t nòhtu ƒú t ñýtu …ý su ‚ ÷…w h {tk ytÔÞtk . (20) Œu þ Œu þ tk ‚ hÚte
ytðu÷t s™tu™u ÷eÄu, su‚÷…wh™e [thuÞ ƒtsw ºtý Þtus™ (÷„¼„ 21.25 rf. {e.)
ËwÄe™e søÞt{tk {™w»Þ™e ¼thu ¼ez ÚtE. (21) ‚u ™„h™e [thuÞ ƒtsw ºtý Þtus™ ËwÄe™e
¼qr{, AyuÉ‚wytu{tk {™w»Þtu™u Ëw¾tfthe, …wÛÞ{tk ‚íft¤ ð]ÂØ fh™the y™u …t… {tºt™u
nh™the n‚e. (22) ð¤e ‚u ¼qr{{tk ytðu÷t Œhuf „t{{tk ‚u{s ð™{tk, z„÷u ™u …„÷u,
y{]‚ s¤ðt¤t ËwkŒh fqðt, ðtð y™u Ëhtuðhtu ytðu÷tk Au. (23) su™tk Œþo™{tºtÚte s
…tð™ ÚtE sðtÞ yuðe Ëtƒh{‚e ™Œe …ý ‚u s ¼qr{{tk ytðu÷e Au. ‚u Ëtƒh{‚e{tk
©enrh y™u Ëk‚tuyu M™t™ fÞowok Au ‚uÚte ‚u Ëtƒh„k„t ‚hefu …ý ytu¤¾tÞ Au. (24) ‚u
¼qr{ W…h þuhze y™u fu¤™tk ¾u‚htu Au, y™u íÞtk ztk„htu yt…{u¤u s …tfu Au. (25) ‚u
™„h™e ytsw ƒ tsw ™ e ºtý Þtu s ™ Ëw Ä e™e ¼q r { ytðe Au . y™u ‚u { tk …ý, ‚u ™„h-
su‚÷…wh™e ¼qr{™u ‚tu ftuE W…{t yt…e þftÞ ‚u{s ™Úte. ™thtÞý ûtuºt™e (su‚÷…wh™e)
yt ¼qr{ ‚tu y™w…{ s Au. (26) íÞtk {nwzt, ytkƒt y™u htÞýtu™tk yËkÏÞ ð]ûttu Au.
‚u rËðtÞ …ý ƒeòk y™uf Ëw¾tfthe ð]ûttu íÞtk Au. (27-31) ‚u{tk Q{hztu, …ª…¤tu, ftuXe,
ƒtu h ËÕ÷e, „w k Œ t, ðz, fu Ë q z tu , …e÷w z e, ÷ªƒw z e, ™thk „ e, fŒk ƒ , ÷e{zt, ¾sq h e-‚tze,
…tx÷, ™tr¤Þuhe, Ëtu…the, ytkƒ÷eytu, ytËtu…t÷ð, ¾eszeytu, ƒtuhzeytu, …ª…¤tu, fu¤,
VýË, htu n eztu , …w k ™ t„, [k … t, fhýtu , ƒe÷e, yt{ú t ‚f, òk ƒ w z t, yt{¤tk , ™t„fu Ë h,
ƒfw÷, ƒeòuhtk ð„uhu ð]ûttu y™u fu‚fe, òr‚, þ‚…ºt, {ÂÕ÷ft, yr‚ {wõ‚t, fw{the sqE,
ƒkÄwSðf, …e‚ÿð, fwhkx ð„uhu ÷‚tytu ‚u{ s ¾zqhe, ŒuðŒth, ƒúñŒth, ÷t÷ hturnzt
RíÞtrŒf ð]ûttu™e zt¤eytu V¤Vq÷Úte ÷[e …zu÷e Au y™u ‚u™e W…h …ûteytu rf÷rf÷tx fhe
hÌttk Au . (32-34) ytðt su ‚ ÷…w h {tk {w r ™yt©{{tk , {w r ™ytu ™ t {æÞ{tk yr¾÷
ƒúñtkztu™t Äýe ©eMðtr{™thtÞý ™t{u Eïh rƒhts{t™ ÚtÞu÷t Au. ‚u ð¾‚u, su{ [th
Ë{wÿtu™wk …týe {ÞtoŒt ytu¤k„e™u ytð‚wk ntuÞ ‚uðe s he‚u, [thuÞ rŒþtytu{tkÚte s™tu™u
ytð‚t òýe™u, ‚íft¤ ©enrh ‚u {wr™{kz¤{tkÚte ƒnth ™eféÞt y™u …tu‚t™e yt„¤
hnu÷t ¼õ‚s™tu™u s÷ŒeÚte ¾Ëuze™u, …tu‚u ƒnth ðz™e ™e[u yuf ytË™ W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. (35) ŒuþŒuþtk‚hÚte ytðu÷t ¼õ‚s™tu, [ftuh…ûte su{ [kÿ™u swyu ‚uðe he‚u, Ÿ[t
{k[ W…h rƒhts{t™, ©enrh™tk Œþo™ fh‚t n‚t. (36) fkX{tk „wkònth y™u …w»…nth
Äthý fhu÷t ïu‚tkƒhÄthe, ft™{tk …w»…„wåA Äthý fhu÷t, ntÚt{tk …w»…™tk fztk Äthý
fhu÷t, {k[ W…h rƒhts{t™, […¤ y™u {™tunh ™uºttu ðzu ¼õ‚s™tu W…h f]…táÂü fh‚t,
{M‚f W…h „wkòV¤ y™u …w»…™t ‚tuht Äthý fhu÷t, y™u ntÚt{tk „wkòV¤™t ƒtswƒkÄ Äthý
fhu÷t ©enrh™tk Œþo™ fÞtO. (37) …Ae n»ttuoÕ÷trË‚ ÚtE™u ‚u s™tu, ‘nu Mðtr{™thtÞý !
‚{thtu sÞ sÞfth «ðo‚tu.’ yt{ ƒtuu÷e™u, ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt.
(38) ©enrh™tk Œþo™Úte yt™krŒ‚ ÚtE™u Mºteytu …ý fe‚o™tu „t‚e n‚e. ‚Útt ©enrh™u
…k[tk„ Œkzð‚ «ýt{ fh‚e n‚e. (39) ½ýt Ë{ÞÚte Œþo™™e yr¼÷t»ttðt¤t ‚u Ëðuo
s™tuyu ©enrh™e {w¾th®ðŒ™tk ½ýeðth ËwÄe Œþo™ fÞtO ‚u{ A‚tk …ý ‚uytu™u ‚]Âó ™ ÚtE.
(40) ©enrhyu ŒuþtŒuþtk‚hÚte ytðu÷t ‚u ¼õ‚s™tu™tu ÞÚttÞtuøÞ Ëífth fÞtuo. y™u …Ae
yt¿tt fhe fu, nu r™»…t…tu ! nðu ‚{u òytu y™u W‚tht…týe fhtu. (41-42) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™e ytðe yt¿tt Ëtk¼¤e™u, Ëðou n»ttuoÕ÷trË‚ ÚtÞu÷t ‚u
¼õ‚s™tuyu ™e[u, …]Úðe W…h {qfu÷e …tu‚t™e ÷tfzeytu, …„h¾tk y™u ¼t‚t™e …tux÷eytu
÷E™u, ™thtÞýûtuºt™u {æÞ{tk ht¾e™u, ‚u™e ytswƒtsw W‚tht fÞto. (43) ‚u{tk fux÷tfu
fqðtftkXu, ‚tu fux÷tfu ™Œe- ftkXu, ‚tu fux÷tfu ËhtuðhftkXu yu{ ™thtÞýûtuºt™e Ë{e…{tk
W‚tht fÞto. (44) ð¤e ‚u{tk fux÷tf ƒtsw™tk „t{tu{tk Q‚Þto, fux÷tf {Xtu{tk Q‚Þto,
fux÷tf ð]ûttu™e ½txe AtÞt{tk Q‚Þto. (45) ™thtÞýûtuºt™e [tu‚hV ßÞtk ßÞtk ¼õ‚tuyu
W‚tht fÞto, íÞtk íÞtk ©enrhyu ‚u{™t hûtý {txu y{htS, su÷S ytrŒf ûtrºtÞ ¼õ‚tu™u
{qõÞt n‚t. (46) y{htSyu yuf B÷uåA™u {the ™tÏÞtu, fthý fu ‚u B÷uåAu …tu‚t™e ™sh
Ë{ût s yuf {]„™u {the ™tÏÞtu n‚tu. ‚uÚte ËUfztu B÷uåAtu y{htS™e Ët{u ytðu÷t.
y{htSyu yuf÷u ntÚtu ‚u ƒÄt™u {the ™t¾u÷t. (47) ¼õ‚s™tu™t hûtýtÚtuo, ©enrhyu
y{htS™e ËtÚtu, ‚u{™t suðt s yuf þqhðeh ðÕ÷¼S ™t{™t ƒútñý y™u ƒeò þqhðeh
ÞtuæÄtytu™u …ý {tufÕÞt n‚t. (48) íÞth …Ae {wfkŒ ƒúñ[the ©enrh™u s{ðt {txu
ƒtu÷tððt ytÔÞt. ‚uÚte ©enrh ‚u Ÿ[t {k[ W…hÚte QXe™u, rð« „k„tƒt™u ½uh …ÄtÞto.
(49) íÞtk ©enrhyu M™t™ fÞwO. …Ae yuf ð† …nuhe™u ‚Útt ƒeswk yuf ðMºt ytuZe™u þwØ
ytË™ W…h ƒu Ë e™u „k „ tƒtyu …ehËu ÷ w k Ëw k Œ h ¼tu s ™ s{ðt ÷tøÞt.
(50) ©enrh ¼tus™ fh‚tk fh‚tk ð[{tk ðthkðth s¤…t™ fh‚t n‚t. íÞth …Ae ytuzfth
¾tE™u, s¤ ðzu ntÚt ÄtuE™u {w¾ «ûtt÷™ fÞwO. (51) íÞth …Ae Ëuðf Ëtu{÷t¾t[hu
{w¾ðtË ytÃÞtu ‚u sBÞt y™u …Ae ËwkŒh ðMºttuu Äthý fÞtO. íÞth ƒtŒ nrh¼õ‚tuyu
©enrh™t [hýtu™e …qò fhe. íÞth …Ae ™t„tosw™ ƒkŒes™ (ƒkŒes™tu yux÷u «M‚tð™u Ëáþ
ð[™ ƒtu÷™tht, r™{o¤ «¿ttðt¤t ¼tx [thýtu) îtht Þþtu„t™ „ðt‚t ‚u ©enrh, ht‚t
hk„™t yï W…h Ëðth ÚtE™u íÞtkÚte …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk y™uf Œuþ™t ¼õ‚s™tu ©enrh™t Ë{t„{ {txu su‚÷…wh{tk
ytÔÞt ‚u ™t{u ºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 30 >>
yæÞtÞ - 31
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™{tk yuf ½ze (24 r{r™x)
{tºt htuftE™u, Ä{o«ð‚of ©enrh, íÞtkÚte ™ef¤e™u ytËtu…t÷ð™t ð]ût ™e[u ytux÷t W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt. (2) ‚u …Ae Ëðuo Ëk‚tu, „]nMÚttu y™u Mºteytu yu Ëðuo …ý ©enrh™u «ýt{
fhe™u , …tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ t «{týu ‚u ytu x ÷t™e [thu Þ ƒtsw ƒu Ë e „Þt.
(3) ÿtrðz, ftþe, {ntht»xÙ, „wsht‚ y™u „tiz Œuþ™t, ðuŒ™u òý™tht rð« …krz‚ut, ƒÄt
fh‚tk yt„¤ ƒu X t. (4) ð¤e íÞtk LÞtÞþt†¿t, ðu Œ tk ‚ e, {e{tk Ë f, ði r Œf ÔÞtfhý
òý™tht, …whtýe, y™u ßÞtur‚»tþt†¿t …krz‚tu …ý ƒuXt. (5) ‚u …ife Þ¿tf{o{tk r™…wý
ƒútñýtu «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu rðrÄ¿t ƒútñýtu ! ‚{u ‚íft¤ sE™u Þ¿tthk¼ fhtu. (6)
nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu yt¿tt fhe ‚uÚte ‚u ƒútñýtu ‘ƒnw ËtÁ {nthts’ yu{ fne™u
íÞtkÚte QXât. y™u ‚u yt©{™e [thuÞ ‚hV Þ¿t ÞtuøÞ ¼qr{ þtuÄðt ÷tøÞt. (7-8) ‚u
hts{nu÷Úte yÂø™¾qýt{tk, hts{t„o™e ™Sf{tk, [thuÞ ƒtsw Ë{Út¤, …rðºt, rðþt¤
y™u Œtu»t hrn‚ s{e™ òuE™u, ‚u ƒútñýtuyu, ‚u™u Atý-{txeÚte ÷ª…tðe™u, ‚u™e W…h
fu¤™t M‚k¼tu, y™u ytËtu…t÷ð ‚u{s ytkƒt™tk ‚tuhýtuÚte Þwõ‚, yuðtu ËwkŒh {kz… fhtÔÞtu.
(9) rðrÄ¿t ƒútñýtuuyu, ‚u {kz…{tk, rþÕ…eytu …tËu ÞÚttþtMºt yŒT¼w‚ Þ¿tfwkz fhtÔÞtu y™u
…Ae ‚u ™ u yrƒ÷-„w ÷ t÷trŒf ÿÔÞtu ðzu Ëw þ tu r ¼‚ fÞto u . (10) ¼„ðt™ ©enrhf] » ý™e
yt¿tt™w Ë thu ™t™t¼tE ™t{™t Þs{t™ ƒú t ñý, ƒú ñ r™c y™u ƒú ñ ðtŒe ƒú t ñýtu ™ u
ðÁýe{tk r™Þw õ ‚ fh‚t n‚t. (11-15) ‚u { tk ðu Œ ¿t nrhht{, ‚u { ™t …w º t ™Útw h t{,
…w Á »ttu ‚ {, f] … tþk f h, ƒu ftþeht{, rþðht{ ÞtÂ¿tf, nu { k ‚ ht{, {tu ‚ eht{, …w Á »ttu ¥ t{,
rð«Š»t Œe™t™tÚt, rþðht{, «t„S y™u ƒeò …ý, „w s ht‚ ‚u {s yLÞ Œu þ ™t ½ýt
ƒútñýtu™u ðÁýe{tk ÷eÄt. ðÁýe{tk ðhu÷t Ëðuo ƒútñýtuyu ßÞthu Þ¿tthk¼ fÞtuo íÞthu,
Þ¿tŒþo™ {txu htòytu, htýeytu ‚Útt ‚u{™t Ëðuo «òs™tu-ƒútñý, ûtrºtÞ, ði~Þ y™u þqÿ
‚u{s Œuþtk‚hÚte ytðu÷t Ëðuo s™tu ‚u Þ¿tMÚtt™u ytÔÞt. ‚u ð¾‚u ¼rf‚Ä{o™t Ëk…tu»tf,
Ä{o™kŒ™ ©enrh …ý ‚u ytux÷t W…hÚte QXe™u ytÔÞt. (16-17) ‚u Ë{Þu ©enrhyu yuf
…e‚tkƒh …nuÞwO n‚wk y™u ƒeswk yuf …e‚tkƒh {M‚f W…h Äthý fÞwok n‚wk. yk„ W…h ò{tu
…nuhe™u ‚u™e W…h Ëtu™uhe ÷t÷ ð† ƒtkæÞwk n‚wk, ¾¼t W…h ¾uË Äthý fÞtuo n‚tu. fkƒw
(þk¾Ë{t™) Ë{t™ {™tunh fkX{tk …w»…nthtu Äthý fÞto n‚t, ft™{tk …w»…™t „wåA Äthý
fÞto n‚t, ©uc ht‚t-…e¤t [kŒ™Úte [hýth®ðŒ [[uo÷tk n‚tk y™u Íz…Úte [t÷ðt™u ÷eÄu
‚u{ýu {M‚f W…h ƒtkÄu÷t ‚tuhtytu nt÷e hÌtt n‚t. (18) ‚u Þtu„uïh f]»ý™u ytðu÷t
òuR™u, {wÏÞ Þs{t™ ™t™t¼tE rð« Ërn‚ Ëðuo Âîòu, ‚íft¤, yufËtÚtu ytŒh…qðof Q¼t
ÚtÞt. y™u ‚u Ëðuoyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrh ‚u {kz…{æÞu Ëwðýo ®ËntË™ W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt (19) ÞwrÄÂch™t htsËqÞ Þ¿t™e su{, ©enrh™t yt Þ¿t{tk …ý, þtMºt
«{týu, ƒÄe Ëwðýo{Þ Ët{„úeytu òuE™u, ‚u yðËh W…h Œþo™ fhðt {txu ytðu÷t Ëðuo
s™tu yk ‚ h{tk yr‚ rðM{Þ …tBÞt. (20) ð¤e ‚u Ë{Þ{tk , [tu ‚ hV s™tu Ú te ðu Â ü‚
Þ¿t{kz…{tk, Wå[ Mðhu ðuŒ„t™ fh‚t ƒútñýtu, yÂø™fwkz{tk ŒqÄ…tf-Ëtfh RíÞtrŒ, rð»ýw
Œuð‚t ËkƒkÄe nw‚ ÿÔÞtu™e, Mðtnt ƒtu÷e™u ytnwr‚ytu yt…‚t n‚t. (21) y™u ‚u ntu{
Ë{Þu , rð«tu ™ t ðu Œ „t™™tu æðr™, Mðtnt... Mðtnt þçŒtu ™ tu æðr™, y™u yr‚ n»to … q ð o f
ðtŒftu y u ð„tzu ÷ y™u f rðÄ ðt®sºttu ™ t æðr™™u Ëtk ¼ ¤e™u , Œu ð tu …ý ‚íft¤ ytftþ{tk
ytðe™u Q¼t. (22) …tu‚t™t „ýu Ërn‚ RLÿtrŒf Œuðtu, Ëðuo ÷tuf…t÷tu, „tkÄðo, rðãtÄh,
[thýtu, rËØtu, ™t„tu ‚Útt {wr™s™tu Ëðuo ytÔÞt. (23) ytrŒ Œuð ©enrh ‚Útt ‚u{™t
Þ¿t™u òuE, rð{t™tu{tk hnu÷t rŒø…t÷trŒ Œuðtu y™u ‚u{™e Mºteytu, yk‚h{tk yr‚ «ËÒt
ÚtÞtk y™u Þ¿t W…h ‚u{s ©enrh™e W…h [kŒ™™e ð]Âü fhðt ÷tøÞt. (24) rðïtðËw
ytrŒf „tkÄðtuo {Äwh Mðhu „t™ fhðt ÷tøÞt. [thýtu y™u rËØtu M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt, y™u
yr‚ «ËÒt ÚtR™u y™uf rðãtÄhtu, yÃËhtytu ËtÚtu ™]íÞ fhðt ÷tøÞt. (25) ©enrhyu
ËwkŒh ðtýeÚte ytftþ{tk hnu÷t yt Ëðo Œuð‚tytu™wk ÞÚttÞtuøÞ ËL{t™ fÞwO. (26) …tu‚t™t
Œþo™tÚtuo WíËtn…qðof s™tu, Ët„h™tk {tuòk™e su{, ‚u Þ¿t¼qr{™e [thuÞ ƒtswÚte ytð‚t
n‚t ‚u Ëðuo™u Ä{o™kŒ™ ©enrhyu òuÞt. (27) ftuþ ftuþ ËwÄe ‚u Þ¿t¼qr{™e [thuÞ ‚hV
{™w»Þtu™e ¾qƒ s ¼ez n‚e y™u ‚uÚte ‚u{tk™t fux÷tf …hM…h yufƒeò s™tu W…h …z‚t
n‚t. (28-29) y„tþeytu, Ÿ[tk ËwkŒh ½htu, yxtheytu, At…htk, Œhðtò, Þ¿tMÚtt™,
rfÕ÷t, ytux÷t, Ÿ[tk ð]ûttu W…h {q¤Úte zt¤ ËwÄe, ©enrh™e ytswƒtsw yu{ Œhuf MÚt¤u
{™w»Þtu™e ¼ez òuE, ©enrh nËðt ÷tøÞt. (30) Œþo™tÚtuo ytðu÷t ‚u {™w»Þtu™tu ftu÷tn÷
…ý yux÷ut ƒÄtu n‚tu fu, Ë{e…{tk hnu÷tu yLÞ s™ þwk ƒtu÷u Au ‚u …ý Ëk¼¤t‚wk ™ n‚wk.
(31) …Ae yæðÞwo ytrŒf ƒútñýtu™e «uhýtÚte nrhf]»ý {nt«¼w ®ËntË™ W…hÚte QXÞt
y™u ntÚt™e ‚t¤e ð„tze ‚u Ëðuo s™tu™u {ti™ Útðt fÌtwk. (32-33) …Ae ‚u Þ¿t fhtð™tht
rð«tuyu Œþtkþ …tXÚte ntu{ fÞtuo. rð.Ëk. 1865 ™t …tu»t ËwŒ yü{e™u þr™ðthu ythk¼u÷
‚u {ntÞ¿t™e …qýtonwr‚ yZth rŒðË …Ae …tu»t ðrŒ ŒË{™u {k„¤ðth™t htus fhe. (34)
‚u Ë{Þu …]Úðe W…h y™u ytftþ{tk ŒwkŒwr¼ ytrŒf ðt®sºttu ðthkðth ðtøÞtk y™u ƒk™u MÚt¤u,
ðthkðth, sÞsÞfth «ðo‚tu yuðtu æðr™ ÚtÞtu. (35) íÞthƒtŒ ËqÞoË{t™ ftkr‚ðt¤t ‚u
ÞtÂ¿tf rð«tuyu {kºt …w»…tksr÷ fhe™u, Ë{„ú rð»ýwÞt„ f{o™e Ë{tÂó fhe. (36) …tu‚u
«ð‚toðu÷t ËL{t„uo [t÷‚t s™tu™t fü nh™th ©enrhyu, ÞtÂ¿tf ƒútñýtu™u Ëtu™tY…t™e
{ntuhtu™e ŒÂûtýt yux÷e ƒÄe yt…e fu, ‚u rð«tu™e Ä™÷t÷Ët rƒ÷fw÷ ™tþ …t{e „E.
(37) ©enrhyu ‚u ƒú t ñýtu ™ u {w õ ‚t, {týu f , hí™, ðtze, ¼q r {, ¾u ‚ h, ntÚte, ½tu z t,
…t÷¾e, „tztk, ƒ¤Œ, „tÞtu, hÚt rð„uhu ytÃÞwk. (38) rðrðÄ «fth™tk nw‚ ÿÔÞtuÚte Ëthe
he‚u Ëk‚]ó ÚtÞu÷t ‚u RÿtrŒf Ëðuo Œuðtu, Þ¿t ð¾‚u ƒútñýtuyu yt…u÷t ‚u{™t ¼t„tu ÷E™u
Þ¿ttL‚u , ©enrh™u ™{Mfth fhe™u , …tu ‚ …tu ‚ t™t Ät{{tk „Þt. (39) ‚u Œhu f Œu ð tu y u
…tu‚…tu‚t™t MÚtt™fu, ‚u{™e Ë¼tytu{tk ©enrh™t rð»ýwÞt„™e ¾qƒ «þkËt fhe y™u …Ae
«r‚rŒ™ ©nrh™u s Ëuððt ÷tøÞt. (40) íÞth …Ae ntÚt{tk ™u‚h™e Ëtuxeðt¤t, fýout{tk
„wòkV¤Úte Ëwþtur¼‚, {w¾th®ðŒðt¤t y™u {™tunh ntMÞu Þwõ‚ yuðt ©enrh, Þ¿t{kz…{tkÚte
QXe™u, ½tuzuËðth ÚtR™u, …t»toŒtuyu Ërn‚, ƒútñýtu™e …tfþt¤t (hËtuzwk) òuðt …ÄtÞto.
(41) [thuÞ ƒtsw hnu÷t ¼õ‚s™tu ©enrh™u ™{Mfth fh‚t n‚t. yï™t [t÷ðt™u ÷eÄu
©enrh™t {M‚f W…h™t ‚tu h tytu …ý nt÷‚t n‚t. [tk Œ e {Zu ÷ e Ëtu x eÚte þtu ¼ tÞ{t™
¼qsðt¤t, ©enrh …tfþt¤t ‚hV s‚t n‚t. ‚u{™e yt„¤ AzeŒth ƒtu÷‚tu n‚tu fu, ‘nu
«¼w ! nu Mðtr{™T ! yt [thuÞ ƒtsw hnu÷t s™tu™u ‚{u swytu ! ‚{thtu sÞ Úttytu ! ‚{thtu
sÞ Úttytu !’ (42) nu Âîòu ! y{tht MÚtt™uÚte ¾Ëtu.. ¾Ëtu, M™t™ fhtu.. M™t™ fhtu,
ynªÚte òytu.. òytu, [thuÞ ƒtsw hnu÷t ƒútñýtu™u {tuŒftrŒ ÷E sE™u yt…tu.. yt…tu,
÷tu.. ÷tu, {qftu.. {qftu, yt «{týu hËtuRÞt ƒútñýtu …tfþt¤t{tk …hM…h ƒtu÷‚t n‚t.
(43) nu hts™T ! ‚u …tfþt¤t{tk ‚u ƒútñýtuyu ƒ™tðu÷ ¾qƒ ½e y™u ËtfhÞwõ‚ ÷tzwytu™t,
…ðo‚ Ë{t™, y™uf Z„ n‚t. y™u íÞtk Ëw„kÄeŒth ¼t‚™t {tuxt „ks ¾zõÞt n‚t, su™e
Ëw„kÄÚte yt¾e …tfþt¤t Ëw„kÄeŒth ƒ™e „E n‚e. (44) Ëí…wÁ»ttu™t Mðt{e ©enrh,
…tfþt¤t òuÞt …Ae, ƒútñýtu s{‚t n‚t ‚u MÚtt™u …ÄtÞto. íÞtk «r‚rŒ™ ƒtðeË ƒtðeË
nòh ƒútñýtu™e …kÂõ‚ytu ƒuËe™u s{‚e n‚e. (45) ‚u MÚtt™u M™t™trŒÚte þwØ ÚtÞu÷t,
huþ{e ðMºttu …nuhu÷tk (yƒturxÞtk), y™u ÷÷tx{tk ËwkŒh rºt…wkzÙtrŒ r‚÷f fhu÷t ƒútñýtu
¼tu s ™ fhðt {txu ƒu X t n‚t. (46) ‚u { ™t …rzÞt-…‚ht¤tytu { tk , …ehË™tht ƒú t ñýtu
¼t‚-Œt¤-þtf-÷tzw rð„uhu {qf‚t n‚t. (47) ƒÄwk …ehËtE „Þwk …Ae Wå[ Mðhu fux÷tf
ƒútñýtu, ‘nhnh {ntŒuð’ fux÷tf ‘sÞ ykƒu’, y™u fux÷tf ‘sÞ Mðtr{™thtÞý’ yu{
ƒtu÷‚t n‚t. (48) …Ae …hM…h s{ðt™e yt¿tt ÷E, ‚u ƒútñýtu ¼tus™ fhðt ÷tøÞt.
«er‚…qðof s{‚e ð¾‚u ‚uytu …hM…h ƒtu÷‚t n‚t fu, (49) ‘nu ¼tEytu, yt Ëtûtt‚T
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ yt…ý™u s{tzu Au. {txu yt Œun™u r{ÚÞt {t™e™u, s{ðt ÞtuøÞ
yt ÷tzwytu™u, Œun …z‚tk ËwÄe ¾qƒ Ëthe he‚u s{tu.’ (50-51) su ƒútñý fuð¤ ðuŒtL‚™u
s ¼ýu Au ‚u™u …krz‚tu fr™c ƒútñý fnu Au (yÚtto‚T su [th ðuŒ sux÷t s yux÷u fu [th
s ÷tzw s{u Au ‚u fr™c rð« Au) y™u su A yk„tuyu Ërn‚ ðuŒ™u ¼ýu Au ‚u™u …krz‚tu
{æÞ{ ƒútñý fnu Au (yÚtto‚T ŒË ÷tzw ¾t™th ƒútñý, {æÞ{ rð« Au) y™u su ftuE
…Œ¢{Úte Þwf‚ yuðt ðuŒtu™u …h{©ØtÚte ¼ýu Au (yÚtto‚T ‚u™t sux÷t ÷tzw s{u Au) ‚u™u
W¥t{ rð« fÌttu Au. (52) s{‚tk s{‚tk, ¾qƒs s{ðtÚte òu ftuE ƒútñý {]íÞw …t{u ‚tu,
yt…ýt fw¤{tk r™ùu ¾qƒ «þkËt™u …tºt ÚttÞ Au. (53) nu hts™T ! ¼tus™ Ë{Þu, ‚u
ƒú t ñýtu , …hM…h, ytŒh…q ð o f yt «fth™tk rð™tu Œ fthe ðtfÞtu ƒtu ÷ ‚t n‚t. ‚u Ëðu o
ƒútñýtuyu ƒúñÛÞŒuð ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrhyu ‚u Ëðuo ƒútñýtu™e «ŒÂûtýt
fhe ‚u{™u ™{Mfth fÞto y™u …Ae …tu‚u, …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk su‚÷…wh{tk fhu÷ {ntrð»ýwÞt„™e Ë{tÂó ™t{u yufºteË{tu
yæÞtÞ - 32
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ë{„ú ðuŒtu, Ë{„ú Þ¿ttu, Ë{„ú Þtu„þt† y™u
ytË™ «týtÞt{trŒf Ë{„ú Þtu „ r¢Þtytu …ý, su , ™thtÞý …htÞý Au , (2) Ëk … q ý o
¿tt™þt†, ‚…, Ä{o, Mð„torŒ y™u Ëðo„r‚ …ý, su ¼„ðt™ ™thtÞý …htÞý Au, (3)
yu ð t ‚u ©enrhyu , …tu ‚ t™t MðY… rð»ýw , ‚u { ™t Þt„Úte …tu ‚ u yt «{týu …tu ‚ t™t s
yk„¼q‚ yuðt Ë{„ú Œuðtu™wk …qs™ fÞwO. (4) ½ýe ¼thu ¼thu Ët{„úeytuÚte ©enrhyu su
yt rð»ýwÞt„ fÞtuo ‚u Ëtk¼¤e™u, yLÞºt hnu÷ htòytu ‚Útt ™h™thes™tu ytùÞo …t{e
„Þt. (5) rð»ýwÞt„ [t÷‚tu n‚tu íÞthu yuf rŒðË, ËtÞkft¤u, Þ¿t Ë{e…u {tuxe Ë¼t ÚtE
n‚e. y™u íÞtk y™uf Œeðt «ftrþ‚ fÞto n‚t. (6) ‚u Ë{Þu ©enrh …tu‚u íÞtk …ÄtÞto y™u
{kŒntMÞu Ërn‚ Ëðuo™u sÞ ËÂå[Œt™kŒ fne™u, …tu‚t™t {tuxt ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
(7) ©enrh™u Ë¼t{tk ytðu÷t òýe™u ‚íft¤ íÞt„e, „]ne y™u Mºteytu Ëðuo ¼„ðŒT
Œþo ™ tÚtu o íÞtk ytÔÞt. (8) íÞtk ytðu ÷ t Ëðu o ¼õ‚s™tu y u ¼Âõ‚¼tð…q ð o f , Œu ð trÄ…r‚
Ëtûtt‚T ©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u …Ae ntÚt{tk …w»…nthtu ÷E™u ‚u Ëðuo …tu‚…tu‚t™t MÚtt™u
{ÞtoŒt…qðof ƒuXt. (9) „]nMÚttu™e yt„¤ Ëti«Út{ rðît™ y™u …Ae yLÞ Ëðuo ƒútñýtu
ƒuXt. íÞthu rðît™ ƒútñýtu «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (10) ¼„ðt™ fnu Au - nu Âîòu !
{nŠ»tytuyu þtMºttu{tk {tÞt, Eþt™e, {ntŒw„to, …tðo‚e, ykrƒft ð„uhu ™t{tuÚte, …t…™u
nh™the su Œu ð e fnu ÷ e Au , (11) ‚u Œu ð e™w k …q s ™, ƒú t ñýtrŒf [thðýo ™ t s™tu y u ,
{ã{tkËtrŒÚte fhðwk, fu ‚u rËðtÞ™e Ët{„úeytu ðzu fhðwk ? su ÞtuøÞ ntuÞ ‚u fntu. (12-
13) nu r™»…t…tu ! òu ‚{u yu{ fnu‚t ntu fu, ðuŒtrŒf Ë‚TþtMºttu{tk, ‚u Œuðe™wk …qs™ {ã-
{tkËtrŒf ðzu fhðt™wk fÌtwk Au ‚tu, ‚u Ë‚TþtMºttuu™tk «{tý¼q‚ ðtõÞtuu {™u fntu. (14-15)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu …qAÞwk. ‚uÚte rðît™tu{tk {wÏÞ
yuðt r™¼oÞht{, ytþtht{ ‚Útt Y…þkfh yu ºtý þtMºteytu ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu nu
nrh ! Œuðe …qs™™t su «fth þt†{tk fÌtt Au ‚u y{u ‚{™u fneyu Aeyu, ‚u Ëtk¼¤tu.
(16) þtMºteytu fnu Au - nu ¼„ð™T ! ƒútñýu Œuðe™wk …qs™ Ëw„kÄe{t™ ½e ðzu fhðwk,
ûtrºtÞu Ëw„kÄe{t™ ŒqÄ ðzu fhðwk. (17) nu Œuðuïh ! ði~Þtuyu ‚u …qs™ {ÄÚte fhðwk y™u
þqÿtuyu ‚u …qs™ {ãÚte fhðwk y™u Œuðe…qs™ ƒtŒ þqÿu {ã™u {tºt ËqkÄe™u íÞt„ fhðwk, …ý
‚u™wk …t™ ‚tu ™ s fhðwk. (18-19) nu Ä{toð‚th ! nu nrh«ËtŒ™t …wºt ! {txu ƒútñýtrŒ
Ëðouo ðýtuoyu …qhý…tu¤e, ÷tzw, ŒqÄ…tf, fkËth, {Ä, ½e, Ëtfh, s÷uƒe, ðztk, ÿtût, þehtu,
…qhe, yLÞ ¼ûÞ ¼tußÞtrŒ …fðt™tu ‚Útt ËwkŒh þtf ð„uhu ðzu s Œuðe™wk …qs™ fhðwk. (20-
23) nu rð¼tu ! su s™tu s„Œkƒt Œuðe™wk yt rËðtÞ yLÞ he‚u …qs™ fhu Au ‚u{s ‚u Œuðe™u
{ã{tkËtrŒÞwõ‚ ™iðuã Ähtðe™u ¾tÞ Au ‚u Ëðuos™tu [tkzt÷ suðt Au. nu hts™T ! yt «{týu
™h¼u h t{ ytrŒf rðît™tu y u , ðu Œ M{] r ‚ …w h týtrŒf™tk ËU f ztu «{tý ð[™tu Ú te Œu ð e…q ò
rð»tÞf «§tu ™ tu W¥th fÞtu o . ‚u Ëtk ¼ ¤e ©enrh VheÚte ‚u Ëðo «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu
þtMºtes™tu ! òu yt{ s ({ã{tkËtrŒf™tu r™»tuÄ) Au ‚tu, ‚{tht{tkÚte yuf rðît™ Q¼t
ÚtE™u Œuðe…qs™{tk {ã{tkË™tu r™»tuÄ Au ‚u ðt‚, yt yt¾e Ë¼t Ëtk¼¤u ‚u «{týu fntu.
(24-27) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q… ! ©enrhyu yt{ fÌtwk ‚uÚte ‚u{tkÚte ™h¼uht{
þtMºte Q¼t ÚtE™u Ëðo Ë¼ts™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu Ë¼ts™tu ! [thuÞ ðýo™t s™tuyu
y{u …nu÷tk fÌtwk Au ‚us «{týu ‚u Œuðe™wk …qs™ y™u ™iðuã fhðwk. y™u ‚u rËðtÞ yLÞ
ftuE yÞtuøÞ he‚u ‚u Œuðe™wk suytu …qs™ fhu Au y™u ‚u™u {ã{tkËuÞwõ‚ ™iðuã Ähe™u ‚u™wk
suytu ¼ûtý fhu Au, ‚u Ëðuo s™tu r™ùu yËwh y™u [kzt¤ Ë{t™ s Au. ‚uÚte yt…ýu Ëðuoyu
Œuðe™wk …qs™-™iðuã y{u fnu÷e þtMºttuõ‚ rðrÄ…qðof s fhðwk …ý ‚u rËðtÞ ƒeS ftuE he‚u
™ s fhðwk. (28) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëtûtt‚T ©enrh, «r‚rŒ™,
fti÷{t„oY…e yÄ{o™tu ™tþ fhtððt {txu ƒútñýtu îtht s, {ã{tkË Þwõ‚ Œuðe…qs™™e ®™Œt
fhtð‚t n‚t y™u Ä{oð]ÂØ fhtð‚t n‚t. (29) …Ae Þ¿t™e Ë{tÂó ð¾‚u, ©enrhyu ‚u
Ëðo þtMºteytu ‚u { s ƒeò y™u f ƒú t ñýtu ™ u ½ýe ŒÂûtýt yt…e y™u …Ae ‚u Ëðo u o ™ u
…tu‚…tu‚t™t „t{ sðt™e yt¿tt yt…e. (30) …Ae ƒesu rŒðËu Ëðthu «t‚:ft¤u, ‚u Ëðuo
ƒútñýtu ©enrh™u «ýt{ fhe™u …tu‚…tu‚t™u ½hu sðt rðŒtÞ ÚtÞt. y™u ‚u ËtÚtu ©enrh™e
feŠ‚ rŒ„k‚{tk ÔÞt…e „E. (31-32) yt «{týu Þ¿t{tk «r‚rŒ™ nòhtu ƒútñýtu™u ¼tus™
fhtð‚t ©enrhyu, ‚u Þ¿t{tk yŒT¼w‚ «‚t… sýtÔÞtu n‚tu. nu hts™T ! ‚{u ©Øt…qðof fÚtt
©ðý fhtu Atu ‚uÚte nwk ‚{™u, ‚u «tiZ «‚t…, Ëkûtu…{tk …ý fne Ëk¼¤tðwk Awk. nu hts™T!
yt «‚t…™wk ©ðý fh™th s™tu™t ÓŒÞ{tk ‚íft¤ ¿tt™Y…e «ftþ ÚttÞ Au y™u y¿tt™Y…e
ykÄfth™tu ™tþ ÚttÞ Au. (33-34) ‚u rð»ýwÞt„ [t÷‚tu n‚tu íÞthu yuf rŒðË, ©enrh™t
þºtw yuðt þÂõ‚…kÚte …[eËuf ƒútñýtu, ‚u rð»ýwÞt„ ƒkÄ fhtððt {txu, Aq…e he‚u ©e™„h
„Þu÷t. y™u ©e™„h™t htò™u rð™k‚e fhe™u, Þ¿t {txu [thuÞ ƒtswÞyuÚte ½e ytð‚wk n‚wk
‚u™u htuftÔÞwk n‚wk. (35) y™u …Ae ©enrh™t «‚t…Úte y¿tt™, yuðt ‚u {q¾o þÂõ‚…kÚte
Âîòuyu rð[tÞwO fu nðu Þ¿t™t ¼kzth{tk ½e Úttuzwk s hÌtwk nþu. ‚uÚte ‚u Ëðuo, ft[wk ËeÄwk Ët{t™
y™u ½e ÷uðt Þ¿t™t ¼kzth{tk „Þt. (36) y™u íÞtk su {wÏÞ ÔÞÂõ‚ytu ntsh n‚e ‚u{™u
fÌtwk fu nu s™tu ! y{u ƒtðeË nòh ƒútñýtu s{™tht Aeyu. ‚uÚte ‚u «{týu y{™u ËeÄwk
Ët{t™ ‚Útt ½e yt…tu. (37) nu hts™T ! yt «{týu ‚u Âîòuyu {tkøÞwk ‚uÚte, ¼kzth™e
Œu¾hu¾ ht¾™tht s™tuyu ©Øt…qðof, ½e rËðtÞ™wk ‚u{ýu {tkøÞwk ‚ux÷wk ËeÄwk ytÃÞwk. (38)
ftuXth{tk Úttuzwkf ½e ntuðt™u ÷eÄu ftuXth™t ¼kztheytu™u ½e yt…ðt{tk rð÷kƒ ÚtÞtu. (39)
‚uÚte íÞtk Q¼u÷t ytX nòh ƒútñýtu, ‘nu ¼kzthe ! ‚{u y{™u ½e yt…tu.... ½e yt…tu,’
yu «{týu ƒq{tu …tzðt ÷tøÞt. (40) yt «{týu ftu÷tn÷ ÚtðtÚte, yt™kŒt™kŒ {wr™ ‚íft¤
©enrh …tËu ytÔÞt y™u fnuðt ÷tøÞt fu, (41) nu nrhf]»ý {nt«¼w ! ƒútñýtu ðthkðth
¼kztheytu …tËu ½e {t„e hÌtt Au. y™u ¼kzth{tk ÚttuzwkfuÞ ½e ™Úte. ‚tu ytðt {w~fu÷
Ë{Þ{tk, nðu ¼kztheytuyu þwk fhðwk ‚u ‚{u fntu. (42) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T! yt™kŒt™kŒ{wr™yu yt «{týu sýtÔÞwk. ‚uÚte f]…tËt„h ©enrh, ‚íft¤ ®ËntË™
W…hÚte QXât y™u ½e™t ftuXthu …ÄtÞto. (43) …t»toŒtuÚte ðuÂü‚ ïu‚tkƒhÄthe, ntÚte™e
ËqkZ Ëh¾tu ztƒtu ntÚt frx W…h {qfe™u s{ýt ntÚt{tk ™t™fze Aze n÷tð‚t, …w»…nthtuÚte
þtur¼‚ fkXðt¤t, ÷û{e™t yt©ÞMÚtt™ y™u ysL{t yuðt ©enrh, (44) ½e™t ftuXth{tk
ytÔÞt. y™u …Ae yuf fwÕ÷t{tk {tºt ºtý ÿtuý (96 þuh) ½e n‚wk ‚u™u …tu‚t™e Aze™t
M…þo {tºtÚte s yûtÞ…tºt ƒ™tÔÞwk. (45) y™u …Ae ƒtuÕÞt fu, nu ¼kztheytu ! ‚{u yt
fwÕ÷t{tkÚte s, su™u òuEyu ‚ux÷wk ½e, WŒth{™Úte yt…tu y™u ½e ¾qxþu ‚uðe ®[‚t fhþtu
s ™rn. (46-47) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu fne™u …Ae ©enrh,
…tu‚t™t ytË™u …ÄtÞto. y™u {q¤S ytrŒf ¼kztheytuyu, ƒtðeË nòh ƒútñýtu™u ‚u{™u
{tkøÞwk ‚u fh‚tk …ý ðÄw ½e, ‚u s fwÕ÷t{tkÚte ftZe ftZe™u ytÃÞwk. (48) nu hts™T ! ‚u{
A‚tk …ý yk‚u ‚tu fwÕ÷t{tk n‚wk ‚ux÷wk ™u ‚ux÷wk s, ºtý ÿtuý sux÷wk ½e hÌtwk. ©enrh™tu
ytðtu «‚t… òuE™u, ‚u ƒútñýtu{tk™t fux÷tf ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. (49) ÷E „Þu÷t
ËeÄtËt{„ú e {tk Ú te ‚u Âîòu y u ÷tzðt ƒ™tðe™u ‚u ™ t {tu x t …ðo ‚ su x ÷t Z„÷t fÞto .
þÂõ‚…kÚte ƒútñýtu ‚u{tkÚte s{tÞ yux÷w sBÞt y™u …Ae yÒt ¾qxâwk Au yu{ sýtðe™u
Þ¿t™e LÞq™‚t sýtððt {txu, Œuð Ëhtuðh{tk ÷tzðt ™t¾e Œu‚t n‚t y™u fux÷tf ƒútñýtu,
÷tzðt [tuhe™u, ytswƒtsw™tk ð]ûttu ™e[u ™t¾e Œu‚t n‚t. (50) nu hts™T ! ƒútñýtuyu yt
«{týu fÞwO ‚u{ A‚tk …ý, ™„h™t Ëðo s™tu™u s{tzât …Ae …ý, ÷tzðt™t Z„÷t fÞto
n‚t ‚u{tkÚte ‚u Ënus …ý ytuAt ÚtÞt ™ n‚t. yt «{týu, s™Ë{qn™u …tu‚t™wk yiïÞo
ƒ‚tðe™u , ©enrh …tu ‚ t™t yt©{u …ÄtÞto .
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk su‚÷…wh Þ¿t{tk, ©enrh «‚t… Œþo™ ™t{u ƒºteË{tu
yæÞtÞ - 33
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! þw»fðuŒtk‚ y™u fti÷ {t„o™wk WåAuŒ™ fh™tht
©enrh, ytðtu «tiZ «‚t… Œþtoðe™u, …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™t rn‚™wk ®[‚™ fh‚t Útft, htºtu
ËwkŒh þGÞt{tk …tuZe „Þt. (2) ƒesu rŒðËu ƒútñ{wnq‚o{tk QXe™u ŒuðËhtuðh{tk M™t™ fhe,
ƒu ðMºttu Äthý fhe™u , ©enrhyu …tu ‚ t™w k Ëk æ Þtðk Œ ™trŒ r™íÞ f{o fÞw O .
(3) íÞth …Ae …tu‚t™t Œþo™™e RåAtðt¤t, ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt {txu, …tu‚t™t
¼õ‚s™tu™u yt™kŒ …{tz‚t Útft ©enrh, ‚íft¤ Ë¼t{tk ytÔÞt. (4-5) ¼„wS ytrŒf
Ëþ† …t»toŒtuÚte ðuÂü‚, …e¤t [kŒ™Úte [[uo÷t [hýtu{tk ËwkŒh …tŒwftytu …nuhe™u, rðþt¤
ðût:MÚt¤ W…h {™tunh …w»…nthtu …nuhe™u, su{™e W‚tð¤e [t÷™u ÷eÄu …w»…™t ‚tuhtytu™e
…kÂõ‚ nt÷‚e n‚e yuðt ©enrh™tk Œþo™ Ëðou o Ë¼ts™tu ¾qƒ ¼Âõ‚¼tðÚte fh‚t n‚t.
(6) nu r™»…t… ! ©enrh ßÞthu ‚u Ë¼t{tk Ÿ[t ytË™u rƒhts{t™ ÚtÞt íÞthu y™k‚
{wr™ytu, „]nMÚt …wÁ»ttu y™u Mºteytu [thuÞ ƒtswyuÚte íÞtk ytÔÞt y™u ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu
nu nrhf]»ý ! ‚{thtu sÞsÞfth «ðo‚tu. (7) ntÚt{tk {t¤tytu Äthe hnu÷t ‚u Ëðuo s™tuyu,
©enrh™u ¾qƒ ytŒh…qðof ™{Mfth fÞto y™u …Ae ‚u Ëðuo ÞÚttÞtuøÞ he‚u ‚u Ë¼t{tk ƒuXt.
(8) ‚u Ë¼t{tk hnu÷e Mºteytu «u{…qðof ËwkŒh fe‚o™tu „t‚e n‚e, ‚u Ëtk¼¤e™u WŒth
{™ðt¤t ©enrhyu Mºteytu™t ©ef]»ý{tk «er‚ðt¤t Mð¼tð™e ¾qƒ «þkËt fhe. (9) …Ae
©enrh™e …qò fhðt WíËwf Ëðuo {wr™s™tu, ntÚt{tk …qò…tºttu ÷E™u íÞtk Q¼t hÌtt. (10)
…tu‚t™e yt„¤ …qò fhðt Q¼u÷t {wr™s™tu™u òuE WŒth {™ðt¤t ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu
{nt¼tøÞþt¤e s™tu ! nwk «ËÒt Awk. ‚{the RåAt ntuÞ ‚u «{týu ‚{u {the …qò fhtu.
(11) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrhyu yt¿tt fhe ‚uÚte Q¼u÷t
‚u {w r ™ytu y u Ëk ‚ …r‚ ©enrh™e …q ò ™tu ythk ¼ fÞtu o . (12-15) ‚u { tk Ëti «Út{ ‚tu
ht{ŒtË Mðt{e, ÞþMðe {w õ ‚t™k Œ , ƒú ñ t™k Œ , r™íÞt™k Œ , yt™k Œ t™k Œ yt …tk [ Ëk ‚ tu y u ,
©enrh™t WÒt‚ ÷÷tx{tk fw{fw{[kÿfuÞwõ‚, {™tunh fuËh- [kŒ™™wk r‚÷f fhe™u ‚u{™t fkX{tk
„w÷tƒ™tk …w»…tu™t nth …nuhtÔÞt. …Ae ©enrh™tk ftkztytu{tk …w»…™tk fztk ÄhtÔÞtk, …wü
ƒtnwytu{tk ƒtswƒkÄ ÄhtÔÞt, fýtuo{tk …w»…„wåA ÄhtÔÞtk y™u {M‚f W…h …w»…™t ‚tuht
ÄhtÔÞt. (16) …Ae ‚u {wr™ytuyu ©enrh™e yt„¤ ™tr¤Þuh ytrŒ V¤tu {qõÞtk. y™u …Ae
‚w÷Ëe™e {t¤tytu Ähtðe. y™u …Ae [hýtu{tk ‚Útt ÓŒÞtrŒ yk„tu{tk yr‚n»to…qðof …w»…tu
[ZtÔÞtk. (17) …Ae ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ht{ŒtËtrŒ Ëk‚tuyu, ßÞtk ©enrh™wk …qs™
fÞwO íÞtk ‚tu, ©enrh™e …qò fhðt {txu ƒeò ŒË Ëk‚tu ytÔÞt. (18-22) MðÞk«ftþt™kŒ,
ƒwÂØ{t™ y¾kzt™kŒ, {wr™©uc r™»fw¤t™kŒ, {wr™©uc „tu…t¤t™kŒ, ËŒT„wÁ {nt™w¼tðt™kŒ,
þw f t™k Œ , ð] Ø ytí{t™k Œ , ¿tt™e [i ‚ LÞt™k Œ , „tu ® ðŒt™k Œ , ©enrh{tk yrÄf ¼Âõ‚ðt¤t
…h{t™kŒ yt ŒË Ëk‚tuyu fuËh, fM‚qhe y™u Ëw„kÄe [kŒ™ ðzu ©enrh™e …qò fhe. …Ae
þtu¼t™u yÚtuo ©enrh™e yt„¤ …w»… fkŒ{q¤, V¤, Ähtu, fe‚o™tu™tk ËkþtuÄ™ fhu÷tk …wM‚ftu
RíÞtrŒ {q õ Þtk . …Ae ©enrh™t fk X {tk ÷t÷ [ýtu X eytu ™ t {™tu n h nthtu y™u ¼ú { htu ™ t
„w k ò hððt¤t …w » …™t nth …nu h tÔÞt. (23) {w r ™ytu y u y…o ý fhu ÷ t „w k ò V¤™t þu ¾ h
(‚tuht) y™u „wåAtu™u, ©enrhyu, ‚u Ëk‚tu™e «er‚™u yÚtuo {M‚f y™u fýtuo{tk Äthý fÞto.
(24) nu hts™T, ‚u Ëk‚tuyu ©enrh™t ftkzu y™u ƒtnwytu{tk, „wkòV¤™t ËwkŒh ƒtswƒkÄ y™u
fztk, «er‚…qðof Äthý fhtÔÞtk. (25-26) …Ae ‚uytuyu s„Œeïh ©enrh™u ™{Mfth fÞto
y™u Ë{e…{tk Q¼t hÌtt. …Ae íÞt„e ði»ýðt™kŒtrŒ Ëðou o …wM‚ftu ÷¾™tht Ëk‚tu ‚Útt
Œuðt™kŒtrŒ Ëðuo fwþ¤ „ðiÞtytu, «u{t™kŒ {wr™™e ËtÚtu, ©enrh™e …qò fhðt {txu íÞtk
ytÔÞt. (27) nu hts™T ! „wkòV¤™e {t¤t Äthý fhe hnu÷t ‚u ©enrh™e, Ëðuo {wr™ytuyu
[kŒ™Úte …qò fhe. …Ae {M‚f W…h Ëtu…the™t ‚tuht ‚Útt fýtuo{tk Ëtu…the™t „wåA ytrŒf
ÄhtÔÞt. (28) …AeÚte, Ëðu o Ëk ‚ tu y u …q s u ÷ t ©enrh™e Ë{e…{tk sE™u …q ý to ™ k Œ ‚Útt

f]…t™kŒtrŒ Ëðuo Ëk‚tuyu yr‚«u{Úte ©enrh™wk …qs™ fÞwO. (29) ð¤e fux÷tf {wr™s™tuyu
‚u Ë¼t{tk, …tu‚t™t Mðt{e ©enrh™wk, þwØ [kŒ™trŒf ‚Útt …w»…trŒf ðzu …qs™ fÞwO y™u
…Ae rð™tuŒfthe ð[™tu ðzu yåÞw‚ ©enrh™u ¾qƒ nËtÔÞt. (30) ð¤e ½ýt Ëk‚tu, ½ýt
«Þí™…qðof …tu‚u ht‚t [kŒ™™t ‚Útt ht‚tk ƒes™t nth, ‚tuht, fztk ‚Útt ƒtswƒkÄ ÷tÔÞt
n‚t ‚u ‚u{ýu ©enrh™u ÄhtÔÞt. (31-32) fux÷tf Œtk‚ ð„h™t ð]Ø {wr™ytu yíÞk‚ nË‚t
Útft, Äehsðt™ ntuuðt A‚tk …ý ©enrh{tk «u{™u ÷eÄu …hðþ ƒ™e™u ‚u{™e ËL{w¾ Œtuz‚t
n‚t, yuðt ‚u {wr™ytuyu, …tu‚t™t RüŒuð™t ÷÷tx{tk ËwkŒh r‚÷f fÞwO y™u …Ae ½ô
ytrŒf y™ts™t Œtýtytu™t nth ‚Útt ‚tuhtytu ©enrh™u y…oý fÞto. (33) fux÷tf Ëk‚tuyu
©enrh™t ÷÷tx{tk fuËh r{r©‚ [kŒ™™e y[to fhe yfo…w»…™t nth ‚Útt ‚w÷Ëe™t nth
y…o ý fÞto . (34) fu x ÷tf {w r ™s™tu y u [k Œ ™ [tu ¾ t y™u …w » …trŒ rðrðÄ «fth™t
W…[thtuÚte ©enrh™wk …qs™ fÞwO y™u …Ae «ËÒt {w¾th®ðŒðt¤t ©enrh™u òuE ‚u Ëðuo
ƒtuÕÞt fu, (35) nu Mðtr{™T ! y{thtk yt s¤ ¼hu÷tk …tºttu{tk, yt… yt…™t [hý™tu
yk„qXtu ƒtu¤tu fu suÚte fhe™u y{thtk ‚u …tºttu{tk™wk s¤ „k„tuŒf ÚttÞ. (36) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëk‚tu™t M™untÄe™ ©enrhyu, yt «{týu™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u,
‚u …tºttuu{tk Mð[hý™tu yk„qXtu ƒtuéÞtu. (37) …Ae y¼õ‚tu™u Œw÷o¼ yuðt ‚u [hýtuŒf™wk
…t™ fhe ‚Útt {M‚fu [Ztðe™u, ‚u Ëðouo {wr™s™tu …tu‚t™u f]‚tÚto {t™ðt ÷tøÞt. (38) ð¤e
fux÷tf {wr™ytu, ƒnw «fth™e Ët{„úeytu ðzu ©enrh™e …qò fhðt {txu ©enrh™e Ë{e…u
ytÔÞt y™u ßÞtk ‚u{ýu …qýo[kÿ ‚wÕÞ ©enrh™wk {w¾th®ðŒ r™ntéÞwk íÞtk ‚tu, (39) ntÚt{tk
…w»…™e {t¤tytu ÷E™u Q¼u÷t ‚u Ëðou o {wr™s™tu™u ‚íft¤ Ë{trÄ ÚtE „E y™u ‚u{™tk
™uºttu ÂMÚth ÚtE „Þtk y™u …qò fh‚t {wr™ytu™wk r[ºt ŒtuÞowk ntuÞ ‚u{ Œu¾tðt ÷tøÞt. (40)
…qs™ fÞto ƒtŒ ‚u {nŠ»tytuyu, ©enrh™u ™iðuã {txu rðrðÄ «fth™tk V¤tu y…oý fÞto.
(41) íÞth ƒtŒ ðt®sºttu™t ™tŒ ËtÚtu ™e[u sýtðu÷ yÚtoðt¤e yth‚e „tE™u yuf nòh
ŒeðtytuÚte Þwõ‚ yuðe yth‚e «„xtðe™u, ©enrh™e yth‚e W‚the. (42) nu Œuð ! ‚{thtu
sÞ Úttð. ‚{thtu sÞ Úttð. þºtwytu™t Ë{qntu™u S‚™tht y™u sL{{hý™t ¼Þ™u nh™tht
yuðt nu ™thtÞý ! yt…™tu sÞ sÞfth Úttytu. nu r™Šðfthe ! ‚{tÁk yt áÂü„tu[h MðY…,
y{tht ÓŒÞ{tk ËŒtÞ r™ðtË fhe™u hntu. „wkòV¤™t nthtuÚte yr‚ {™tunh, yiïÞofthe,
{™w»Þtu™t ðt™h suðt Mð¼tð™u Œqh fh™th, Ëðo™wk r™Þ{™ fhðt{tk Ët{Úteoðt¤wk yuðwk
yt…™wk yt áÂü„tu[h MðY… Au ‚u{tk, [k[¤, …k[rð»tÞtu{tk ¼{‚wk y™u ‚uÚte æÞt™trŒ{tk
Ëw¾ ™ …t{™tÁk, yuðwk y{tÁk {™ ÂMÚth Úttytu. (43) nu rð¼tu ! y„tW {wr™s™tu y™u
ƒeò ¼õ‚s™tu, yÂî‚eÞ Ëw¾ðt¤t, yt…™t yt MðY…™wk ÓŒÞ{tk y™u ƒnth æÞt™ fhe™u,
yk‚ft¤u þheh™tu íÞt„ fhe, ‚{tht yûthÄt{™u …tBÞt Au. ‚uÚte ‚u yŒT¼w‚Y… Äthe yt…,
yÄ{o Útfe y{the hûtt fhtu. fthý fu y{u …ý yt…™t ¼õ‚tu s Aeyu. nu «¼w ! ytðt
MðY…ðt¤t yt…™tu sÞ Úttytu. (44) rðrðÄ «fth™t ðMºtt÷kfthtuÚte rð¼qr»t‚ nu ©enrh!
nu fk ƒ w Ë{t™ fk X {tk rðrðÄ …w » …nthtu ™ u Äthý fh™tht! nu »tzi ï Þo Ëk … Òt ©enrh !
¼õ‚s™tuÚte ËuðtÞu÷t yt…™e y{u «tÚto™t fheyu Aeyu fu, y{™u r™hk‚h yt…™t {u½
Ë{t™ ËwkŒh ftkr‚ðt¤t MðY…™tk Œþo™ Úttytu. (45) nu Œuðþ{to™t …wºt ! nu …wÁ»ttu¥t{!
yt… y…rh{uÞ (y™k‚ y™u y{t…) Atu, yt…™t „wýtu™wk „t™ fhðt ËhMð‚e y™u þu»tS
…ý Ë{Úto ™Úte. y{tht {txu {ntft¤ …ý su™tu ™tþ fhe ™ þfu ‚uðt yt…™tk „tu÷tuf
ƒúñ…whtrŒf Ät{™tk Ëw¾tu™tu íÞt„ fhe, {™w»Þ r™Š{‚ Œw:¾tu™tu «tf]‚ s™™e …uXu Ën™
fhe™u yt ËkËth{tk rð[hý fh‚t yt…™tu sÞsÞfth «ð‚tuo. (46) nu f]»ý ! nu {whtrh !
nu ™ðe™ {u½ Ë{t™ þheh™e ftkr‚ðt¤t, nu «þtk‚ ! ‚{u s y{tht {t‚t-r…‚t Atu ‚u{
s r{ºt y™u „wÁ …ý ‚{u s Atu. nu {ntí{™T ! ‚{u s y{™u r™hk‚h Ëw¾ yt…™tht
Atu, y{tht ƒkÄw y™u ¼út‚t …ý ‚{u s Atu, ‚u{s y{tÁk y÷tirff ÿÔÞ …ý ‚{u s Atu.
ËŒt y{tÁk rn‚t[hý f™tht nu Œuð! ‚{thtu sÞ sÞfth Úttytu. (47) nu fÁýt™e {qŠ‚!
yt «íÞût…ýu Œu¾t‚wk yt¾wk rðï ‚tu yt…™wk þheh Au. nu y{]‚Úte …qýo ! ËqÞo y™u [kÿ
‚tu yt…™tk ™uºttu Au. {tÞt y™u Ëðo™u ¼Þ …{tz™th ft¤ ‚tu yt…™e þÂõ‚ytu Au. yt{
yt… ‚tu y…rh{uÞ MðY…ðt¤t Atu, s„‚™t …tu»týf‚to Atu. nu Œuð ! yt… ËŒtÞ y{the
W…h «ËÒt hntu. (48) ytðt yÚtoðt¤e yth‚e™t …Œ™wk „t™ fhe™u …Ae ‚u™e Ë{tÂó
ð¾‚u ™{Mfth fhe™u, {wr™ytu ©enrh™u fnu Au fu nu …wÁ»ttu¥t{ ! …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u Ëw¾
yt…e™u htS Út™th yuðt yt… Ënò™kŒ Mðt{e™u y{u ðkŒ™ fheyu Aeyu. yt¤ËÚte
hrn‚, ‘nu …wÁ»ttu¥t{’ yuðe he‚u ËkƒtuÄtÞu÷t, yuðt yt…™t Ënò™kŒ ™t{™t M{hý{tºtÚte
s yr‚¼Þt™f yuðt Þ{Œq‚tu …ý ‚íft¤ ™tËe òÞ Au. ytðt {tuxt {tntíBÞðt¤t yt…™u
y{u ðkŒ™t fheyu Aeyu. (49) nu Ënò™kŒ ! nu fÁýtËt„h ! ðtËwŒuðt™kŒ ƒúñ[the
rðhr[‚, ËkËthËt„h™u ‚th™th, yt M‚tuºt™tu …tX, ºtýuÞ ft¤{tk su s™tu fhu ‚u{™u, ‚{u
‚{tÁk Œþo™ yt…òu. yuðe y{u yt… ŒÞt¤w …tËu «tÚto™t fheyu Aeyu. (50) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! {wõ‚t™kŒtrŒ ‚u Ëðouo {wr™ytuyu Ä{o™kŒ™ ©enrhf]»ý ¼„ðt™™e
yt «{týu …t…™tþf r™hts™ fhe, Ëðo Œþo™ fh™thtytu™u yt™kŒfthe yuðt ‚u ™thtÞý™e
„ŒT„ŒT fkXu M‚wr‚ fhe.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk, {wr™s™tuyu ©enrh™wk …qs™-M‚ð™ fÞwO yu ™t{u ‚uºteË{tu
yæÞtÞ - 34
(1) Ëðuo {wr™s™tu M‚wr‚ fhu Au - nu f]»ý ! ynª su‚÷…wh{tk hnu÷tk yt ð]ûttu, yt
ŒuðËhtuðh, yt ¼qr{, yt…™u r™ðtË fhðt™tu yt {nu÷, yt ðtze-ðtð, yt yt©Þ, ‚Útt
yt ™thtÞý ûtuºt yt ƒÄwk s, yt…™t ËkƒkÄ™u ÷eÄu f]‚tÚto ÚtÞu÷wk Au. (2) nu ©enrh !
y{tÁk {™, ƒw Â Ø, r[¥t, ynk f th, íð[t, ™u º ttu , ™trËft, rsnT ð t, fýu o r LÿÞ ‚u { s
nM‚…tŒtrŒ yLÞ RrLÿÞtu yt…™t rËðtÞ ƒeò yLÞ ftuE …ŒtÚto™wk „úný ™ fhtu. (3)
nu Ëðu o ï h ! yt…™t ËŒT „ w ý tu , Þþ-feŠ‚ ¿tt™, ði h tøÞ, ¼Âõ‚, ðtýe, [rhºttu , Ëw ¾ ,
{tntíBÞ, MðY… y™u Ät{tu yu Ëðuo y…th Au. (4) yt…™t yt y…th ËŒT„wýtrŒf™wk
÷uþ{tºt …ý ðýo™ fhðt {txu Ëtûtt‚T þu»tS y™u ËhMð‚eS …ý Ë{Úto ™Úte fthý fu
yt… ‚tu y™k‚ Atu. ‚uÚte y{u ‚tu yt…™u fuð¤ ðkŒ™ fheyu Aeyu. (5) ð¤e y™uf
«Þí™tuÚte …ý Aqxe ™ þfu ‚uðt ft{, ¢tuÄ, ÷tu¼, {t™, MðtŒ, „ðo, {íËh, Œk¼ - yt
ƒÄt ƒ¤ðt™ þºtwytu™u, y{u yt÷tuf{tk, ytsL{u, ‚{the f]…táÂüÚte S‚u÷t Au. ytðt
«¼tðþt¤e yt… ‚tu yÂî‚eÞ s Atu. (6) yt…™t ËkfÕ…{tºtÚte s «íÞût…ýu á~Þ{t™
yuðwk rþþw{th [¢ ËqÞo[kÿÚte «ftþ{t™ yuðt htrºt-rŒðË, r™hk‚h VÞto s fhu Au, ‚u{
s yt …]Úðe …ý s¤{tk ÂMÚth hne Au, ytðt yiïÞoþt¤e, ‚{u, y{tht Mðt{e Atu. {txu
y{u f]‚tÚto ÚtÞt Aeyu. (7) nu ©enrh ! ðMºt{tk „qkÚttÞu÷t ‚týtðtýt™e su{, yt yt¾wk
rðï ‚{tht{tk ytu‚«tu‚ hnu÷wk Au. ‚u{ A‚tk …ý, ‚u rðïÚte yt… r¼Òt Atu. fthý fu
rðï™tu rð™tþtrŒ ftu E …ý „w ý yt…™t{tk ™Úte. (rðï ‚tu ™tþðk ‚ Au y™u yt…‚tu
yrð™tþe Atu ‚uÚte yt… r¼Òt Atu.) (8) nu Mðtr{™T ! ft¤™t ƒ¤ðt™T ðu„Úte ßÞthu y™uf
ƒúñtkztu ™tþ …t{u Au íÞthu, su ‚{u …tu‚t™t ¼õ‚s™tu îtht Ëuð™ fht‚t Útft …tu‚t™t
y÷tirff Ät{{tk ðtËwŒuð MðY…u hntuu Atu, ‚u s ‚{u y{tht «týðÕ÷¼ Úttytu. ‚{tht
rËðtÞ y{™u ƒeswk ftkE r«Þ ™ Úttytu. (9) nu Ëðtuo¥t{ «¼tu ! yûthÄt{{tk y™u ‚u{tk
hnu÷t y„rý‚ {wõ‚tu{tk sux÷wk ‚us hÌtwk Au ‚ux÷wk ‚us ‚tu ‚{tht ntÚt™e x[÷e ytk„¤e™t
™¾[kÿ{tk s hÌtwk Au. yuðt yiïÞuoÞwõ‚ yt… ©enrh™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (10)
nu ©ef]»ý ! nu nrhf]»ý ! nu …wÁ»ttu¥t{ ! nu Mðtr{™T ! nu ‚…:r«Þ ! nu «¼tu ! yr‚fXý
yuðtu y{thtu yk‚Ë{Þ ytðu íÞthu, Ä{ohûtf, „k¼eh ðtýeyu Þwõ‚, y™u …w»…nthtuÚte
rð¼qr»t‚ yuðt yt… y{™u Œþo™ yt…ßÞtu. (11) ð¤e, …tu‚t™t W…h™t ‚Útt ™e[u™t
Œtk ‚ tu ðå[u ht‚e rsbt™tu yu f ¼t„ ÷tðe™u Œtk ‚ ™u Œƒtðe™u ƒu X u ÷ t, [k ÿ Ë{t™
ïu‚tkƒhÄthe, {w¾th®ðŒ yt„¤ Y{t÷ ht¾e™u {kŒ{kŒ nË‚t yt Ë¼t{tk rƒhts{t™ yt…
«¼w™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (12-13) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
{wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytuyu yt «{týu {nt«¼w™e M‚wr‚ fhe, ‚u{™u «ýt{ fhe™u, …qs™™e
Ë{tÂó fhe íÞtk ‚tu ©enrh™u ¼tus™ fhðt™tu Ë{Þ ÚtÞtu. ‚uÚte ytþt¼tE ™t{™t ¼õ‚
©enrh™u ƒtu÷tððt {txu ytÔÞt. ‚uÚte ‚u Ë{Þu ©enrh Ë¼t{tkÚte QXât y™u yuf Ëuðf
yï ÷tÔÞtuu n‚tu, ‚u™e W…h Ëðth ÚtÞt. (14) …Ae Ëtu{÷tu¾t[h, W{t¼tE ytrŒf
…t»toŒtuÚte ðuÂü‚ ©enrh, ‚u {wr™ yt©{uÚte, rð« „k„tƒt™u ½uh ¼tus™ fhðt {txu …ÄtÞto.
(15) …Ae íÞtk, ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ yï W…hÚte Q‚Þto. „k„tƒt™t ½h™e ykŒh™tu y™u
ƒnth™tu ¼t„ „tÞ™t Atý™e „thÚte ÷ª…u÷tu Au. (16) ‚u ½h{tk, ½ýe Mºteytu «¼w{tk
«u{{ø™ ÚtE™u, Wå[ Mðhu, fe‚o™tu „t‚e n‚e. (17) [thuÞ ƒtswÚte ðt¤e-Íqze™u MðåA
fhu÷t ‚u ½h{tk ©enrhyu «ðuþ fÞtuo y™u ‚u ½h™t ytk„ýt{tk, ÷ªƒzt ™e[u yuf ËwkŒh
ytux÷t W…h ©enrh rðhts{t™ ÚtÞt. (18) ©enrh™u ðurŒft (ytux÷t) W…h ƒuXu÷t òuE™u,
„k„t{t ƒtuÕÞtk fu, nu «¼w ! ‚{u nðu M™t™ fhe s ÷tu, fu{ fu hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au.
(19) {txu nu f]»ý ! nu Mðtr{™T ! ‚{u M™t™ fhðt{tk rð÷kƒ ™ fhþtu. ™rn ‚tu ‚iÞth
ÚtÞu÷e hËtuE r™ùu Xkze ÚtE sþu. (20) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! „k„tƒtyu
yt «{týu fÌtwk ‚uÚte, r™Šðfthe ©enrh, ðMºttu W‚the, ‚íft¤ M™t™ fhðt {txu, ‚u ½h{tk
ytðu÷e M™t™ fhðt™e [tufze{tk ƒtòuX W…h ƒuXt. (21) ‚u Ë{Þu {tºt yuf ð†Äthe
©enrh, …tu‚t™t ÷t÷ ‚r¤Þtðt¤t ƒk™u [hý s¤ ¼hu÷e ‚tkƒtfqkze{tk {qfe™u, ƒtòuX W…h
ƒu X t. (22-23) …Ae {w f w k Œ t™k Œ y™u sÞt™k Œ yt ƒk ™ u ðýeo y tu y u ‚u ‚tk ƒ tfq k z e{tk s
©enrh™t …„™u ½Ëe™u ÄtuÞt y™u …Ae ƒtòuX W…h MðÂM‚ftË™u rƒhts{t™ ©enrh W…h
‚u ƒÄwk s¤ Äe{u Äe{u huz‚t n‚t. ytðe he‚u yt ƒk™u ðýeoytuyu Œþ ½zt s¤ huze™u
©enrh™u M™t™ fhtÔÞwk. (24) …Ae {wfwkŒ ƒúñ[theyu yt…u÷t ftuht ð†Úte, ©enrh™u yk„
÷qATÞwk y™u …AeÚte yuf ð† …nuÞwO y™u ƒeswk yuf ð† ytuZâwk. (25) íÞth …Ae ©enrh
…tŒwftytu …nuhe™u, ËwkŒh AtkÞtðt¤t ‚u rðþt¤ ytk„ýt{tk ytÔÞt. {kŒntMÞu Þwõ‚ ©enrh
íÞtk …rðºt ytË™ W…h ¼tus™ fhðt ƒuXt. (26) nu hts™T ! yuftkr‚f y™u «¼w™t Œþo™™e
ytftkûttðt¤tk ½ýtk ™h™the ¼õ‚s™tu, ©enrh™e [thuÞ ƒtsw {ÞtoŒt…qðof ƒuXtk. (27-28)
…Ae ƒúñ[theyu, …tu‚t™t ¼õ‚s™tu W…h f]…táÂü fh‚t ©enrh™e s{ýe ƒtswyu, …eðt
{txu™t s¤™tu ÷tuxtu {qõÞtu. y™u ©enrh™e yt„¤ yuf ËwkŒh …tx÷tu {qõÞtu. y™u …Ae
„k „ tƒtyu ™e[u {q f u ÷ tu Ëtu ™ t™tu ¼tu s ™-Ët{„ú e Úte ¼hu ÷ tu Útt¤, ƒú ñ [theyu ÷E,
©enrh™e yt„¤ {qfu÷t …tx÷t W…h {qõÞtu. …Ae ©enrh ‚u Útt¤{tkÚte r{üt™ ythtu„ðt
{tkzât. (29) ‚u ð¾‚u ©enrhyu yuf ð† ƒu ft™ W½tzt ht¾e™u {tÚtt W…h ytuZu÷wk n‚wk,
ztƒt [hý™u MðÂM‚ftË™u ðt¤e ‚u™t ËtÚt¤ W…h ztƒtu ntÚt {qfe, s{ýt [hý™u …ý
MðÂM‚ftË™u ðt¤e ‚u™t ò™w W…h s{ýt ntÚt™e ftUýe {qfe™u ‚u ntÚt ðzu, yÒt™t „útË
„úný fh‚t n‚t y™u ðthkðth s¤…t™ fh‚t n‚t. (30) {w¾{tk „útË ÷eÄu÷t ©enrh
ƒtuÕÞt fu, nu Ëtu{÷t¾t[h ! nu Ëqht¾t[h ! y™u nu yLÞ ¼õ‚s™tu ! y{u y™uf Œuþtu{tk,
Mºteytuyu ƒ™tðu÷e ½ýef hËtuE òuE Au (sBÞt Aeyu). (31) …ý, ‚u{tk yt „k„tƒt™e
hËtuE ‚tu yŒT¼w‚ Au. fthý fu ytí{tht{ yuðt {™u …ý, ‚u{™e hËtuE s{ðt{tk yrÄf
yt™kŒ ÚttÞ Au. (32) nu hts™T ! yt «{týu ©enrhyu fhu÷e «þkËt Ëtk¼¤e™u, ðt[t¤,
©enrh™u r«Þ y™u ©enrh™u rð»tu yr‚þÞ «u{ðt¤tk, „k„tƒt ©enrh «íÞu ƒtuÕÞtk fu,
(33) „k„tƒt fnu Au - ¼õ‚s™tu™t {™tuhÚttu …qýo fhðt{tk fÕ…ð]ût Ë{t™ nu «¼w ! yt
Útt¤{tk {qfu÷wk ƒÄwk s ¼tus™ ‚{u Äe{u Äe{u s{tu. (34) nu Ä{o™kŒ™ ! ƒesu õÞtkf sðt
{txu yt… s{ðt{tk W‚tð¤ fhþtu ™rn. nu ©enrh ! yt…™u ¼tð‚e yuðe yt ŒÂûtý
‚hV™t „qk[¤tðt¤e s÷uƒe s{tu. (35) [tkŒe™t …tºt{tk …w»f¤ ½eÚte Ätu¤tu Œu¾t‚ut þehtu
y™u ½e-ËtfhÚte Þwõ‚ yuðtu fkËth …ý s{tu. (36) …Ae yt… Ëuðut, ŒqÄ…tf-…qhe, ½uƒh
‚Útt {tkzt s{tu. (37) nu «¼w ! …Ae yt… ƒehks, {tu‚iÞt÷tzw, hª„ý™wk þtf y™u
¾thuf™wk htÞ‚wk s{tu. (38) ð¤e ¼qksu÷t hª„ý™t ¼zÚtt ËtÚtu Œnª {u¤ðe™u, ‚u™u {t¾ý
[tu…zu÷t htux÷t ËtÚtu, yt… [‚whtE…qðof s{tu y™u y{™u ‚uðtk Œþo™ fhtðut. (39) nu
¼f‚tÄe™ ! ‚{u ¾tòk, Ëtxt, Ëq‚hVuýe, MðtrŒü yÚttýwk, …t…z y™u rðrðÄ «fth™tk
þtf s{tu. (40) ð¤e ŒnªÚtht, Œt¤ ËtÚtu [qh{t™t ÷tzw, ŒqÄ ËtÚtu {t÷…qyt y™u „h{týwk
s{ut. (41) nu Mðtr{™T ! fu¤tk-htux÷e, Xtuh, Œnª{tk ƒ™tðu÷ xªzut¤t™wk MðtrŒü þtf ‚Útt
…Uzt s{ut. (42) nu ŒuðtrÄŒuð ! yt Xkzwk y™u Ëw„kÄe{t™ s¤ nwk Ëtƒh„k„t{tkÚte ÷tðe
Awk ‚u™wk ‚{u …t™ fhtu. (43) Sðk‚e, {uÚte, ÷qýe, Ë»to… (Ëðt™e), {q¤t y™u ‚tkŒ¤ò™e
¼tS s{tu ‚Útt ðztk …ý s{tu. (44) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! „k„tƒt™tk
ytðtk «u{ ¼hu÷tk ð[™tu ©enrhyu Ëtk¼éÞtk. …Ae ©enrhyu Œnª™e ƒ™tðu÷e „h{ fZe
ËtÚtu ¼t‚ s{e™u s¤…t™ fÞowk. (45) …Ae {wfwkŒt™kŒ ƒúñ[theyu {w¾ «ûtt÷™ fhtÔÞwk.
…Ae ©enrhyu {w¾ðtË „úný fÞtuo y™u …Ae ‚íft¤ …tu‚t™tk ðMºttu Äthý fÞtO. (46)
yt «{týu „k„tƒt™e Ëuðt™tu Mðefth fhe™u, …Ae ßÞtk {wr™s™tu ©enrh™t yt„{™™e
ðthkðth «‚eûtt fhu Au íÞtk „Þt. (47) íÞtk Ëk‚tu™e s{ðt™e …kÂõ‚ ÚtE n‚e. Ëw„kÄe{t™
[kŒ™Úte …qsu÷t [hýf{¤ðt¤t ©enrh, Íeýt ïu‚ ¾uË™u ztƒt ¾¼t W…h ™t¾e, ‚u™u fuz
W…h {sƒq‚ he‚u ƒtkÄe™u ‚u Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk …ehËðt {txu …ÄtÞto. …kÂõ‚{tk Íz…Úte
Vhe™u, ½eÚte ïu‚ sýt‚t ƒçƒu ÷tzw, …tu‚t™t ƒu ntÚt ðzu, ‚u Ëk‚tu™t …tºttu{tk …ehMÞt.
(48-49) ©enrh™e òuzu, yt„¤-…tA¤ {wr™ytu ÷tzwytu™tk …tºttuu ÷E™u y™u {Äwh ðtýe
ƒtu÷‚t Útft [t÷‚t n‚t. ‚u{ýu …fzu÷tk …tºttu{tkÚte, s÷Œe s÷Œe ƒçƒu ÷tzwytu ÷E™u,
©enrh, …kÂõ‚{tk ƒuXu÷t Ëk‚tu-…t»toŒtu y™u yLÞ s™tu™u ðthkðth …ehË‚t n‚t. (50)
¼tus™ fhðt ƒuXu÷t ‚u s™tu ½ýe ™t …tz‚t n‚t ‚u{ A‚tk …ý, ©enrh ftuEf Ëk‚tu™tk
…tºttuu{tk ƒu, ‚tu ftuE™u ºtý, ‚tu ftuE™u …tk[ ÷tzðt ðthkðth …ehË‚t n‚t. (51) «¼w™e
[hýhs™u …ý {tÚtu [ztð‚t ‚u Ëðouo Ëk‚tu yu{ {t™‚t fu yntu ! yt ‚tu ©enrh™tu «ËtŒ
Au. ‚uÚte ©enrhyu …ehËu÷t ƒÄt ÷tzðt ‚uytu s{e s‚t n‚t. (52) nu hts™T ! …Ae
ntÚt…„ ÄtuE™u, ½tuzuËðth ÚtE™u, ©enrh íÞtkÚte …t»toŒtuuyu Ërn‚ {wr™ yt©{{tk …ÄtÞto.
yt «{týu su ‚ ÷…w h {tk ½ýt rŒðËtu Ëw Ä e …tu ‚ u sBÞt y™u Ëk ‚ tu ™ u s{tzât ‚u { s
…whðtËeytu™u …ý ½ýtu yt™kŒ yt…e …tu‚u sÞsÞfth «ðo‚tÔÞtu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh-{wr™ ¼tus™÷e÷t ðýo™ ™t{u [tuºteË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 34 >>
yæÞtÞ - 35
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ËkæÞt Ë{Þu ‚u Þ¿t¼qr{ …tËu yuf rðhtx Ë¼t
ÚtE y™u ‚u{tk ™tr…‚tu (ðt¤kŒtu) {þt÷tu ÷E™u [thuÞ ‚hV Q¼t n‚t. (2) …Ae Ëtûtt‚T
«¼w ™thtÞý ‚u Ë¼t{tk …ÄtÞto y™u Ëðou Ë¼ts™tu W…h f]…táÂü fhe™u, yuf Ÿ[t ËwkŒh
{k[ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (3) …Ae ™„hðtËe y™u Œuþtk‚hÚte ytðu÷t Ëðouo ¼õ‚s™tu
‚Útt íÞt„es™tu, ©enrh™u ™{Mfth fhe™u, ÞÚttÞtuøÞ {ÞtoŒt…qðof ‚u Ë¼t{tk ƒuXt. (4)
…Ae Ëðouoyu «tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ¼õ‚s™tu ! ‚{thtu suðtu {™tuhÚt ntuÞ
‚u «{týu ‚{u Ëðuo {the …qò fhtu. (5) nu hts™T ! ©enrh™wk ytðwk WŒth ð[™ Ëtk¼¤e,
‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu yt™krŒ‚ ÚtE „Þt y™u …Ae …qò™e Ët{„úeytu ÷E™u, ©enrh™e Ë{e…u
„Þt. (6) …Ae ‚u Ëðuo ¼õ‚tu ÞÚttþÂõ‚, rðrðÄ «fth™t W…[thtu ðzu «ËÒt r[¥tÚte,
s„‚Tr™Þk‚t ©enrh™e …qò fhðt ÷tøÞt. (7) ‚u{tk fux÷tf {nt¼tøÞþt¤e ¼õ‚tuyu ÷t÷
hk„™tu Ëtu™uhe ƒwètŒth Ëwhðt¤ ©enrh™u y…oý fÞtuo. (8-9) ¼õ‚s™tu™t «u{™u ðþ ÚtE™u
©enrhyu ‚u Ëwhðt¤ Äthý fÞtuo. …Ae ¼õ‚s™tuyu, Ëtu™uhe rf™thðt¤tu ƒnw{qÕÞ ÷t÷
hk„™tu ËtVtu ©enrh™t {M‚f W…h ÄhtÔÞtu. y™u ƒnw{qÕÞ ÷t÷ hk„™tu Ëtu™uhe ƒwètŒth
ò{tu (yk„h¾wk) ©enrh™u Äthý fhtÔÞtu. (10) fux÷tf ¼õ‚s™tuyu Ëtu™uhe [¤f‚t ‚th™wk
fËwkƒe þu÷wk ©enrh™u y…oý fÞwO. ‚u ©enrhyu fuz W…h ðªxt¤e™u ƒtkæÞwk. (11) fux÷tf
¼õ‚tuyu ¾¼u Äthý fhðt™tu ƒnw{qÕÞ ¾uË ©enrh™u y…oý fÞtuo y™u …Ae ™{Mfth fhe™u
íÞtkÚte Úttuzt Œqh ¾Ëe™u ‚u Ëðuo Q¼t hÌtt. (12) …Ae ƒeò ¼õ‚tuuyu ©enrh™e Ë{e…u
ytðe, ©enrh™wk …qs™ fÞwo y™u …Ae ‚u{™t fkX{tk f{¤™t {æÞ¼t„ suðe, ïu‚ {tu‚e™e
{t¤tytu …nuhtðe. (13) fux÷tf ¼õ‚s™tuyu ©enrh™tk [hýtu{tk ½q½heytuðt¤tk ™q…wh
Äthý fhtÔÞtk y™u frx«Œuþ W…h Ëwðýo™e {u¾÷t Äthý fhtðe. (14) fux÷tfu ©enrh™t
{rýƒkÄ (nÚtu¤e™t {q¤™u {rýƒkÄ fnu Au)™t ËkrÄ ¼t„ W…h Ëtu™t™e ƒu …tU[eytu Ähtðe,
ytk„¤eytu{tk ðªxeytu Ähtðe y™u ƒtnwytu{tk ƒtswƒkÄ ÄhtÔÞt. (15) fux÷tf ¼õ‚tu
©enrh™t fýtuo{tk fwkz¤ y™u fkX{tk y™uf …w»…nthtu Ähtðe, ©enrh™u ðthkðth ™{Mfth fhðt
÷tøÞt. (16) ð¤e fux÷tfu, ©enrh™t rðþt¤ y™u WÒt‚ f…t¤{tk, [kÿ™tk ®ƒƒ Ëh¾tu
„tu¤tfth [tkŒ÷tu y™u yût‚ ËtÚtu™wk fw{fw{ r‚÷f fÞwO y™u …Ae ©enrh™u «ýt{ fÞto.
(17) ¼õ‚s™tuyu ©enrh™t fkX{tk …w »…nthtu …nu htÔÞt y™u …Ae Ëtu ™ tY…t™e nòhtu
{wÿtytu ‚Útt neht-{týuf rð„uhu™e ©enrh™t [hý{tk ¼ux {qfe. (18) ‚u{s y™uf hí™tu,
{tu‚e{týufÞwõ‚ yt¼q»týtu y™u y{qÕÞ ðMºtt÷kfthtu™e „tkËzeytu, …ý ©enrh™u ¼ux Ähe.
(19) ¼õ‚s™tuyu yt…u÷e ‚u Ëðuo ¼uxËt{„úeytu, ©enrhyu ‚íûtý ƒeò ƒútñýtu™u yt…e
ŒeÄe. …Ae …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te …w » …nthtu ftZe™u , ¼õ‚s™tu ™ u yt…‚t n‚t y™u ‚u
¼õ‚s™tu™t ÓŒÞ{tk …tu‚t™t [hýth®ðŒ [tk…‚t n‚t. (20) …Ae áZ he‚u f{h fËu÷t
©enrh, Ë¼t{tk Q¼t ÚtE™u, ‚t¤eytu ð„tze™u «¼w™tk «rËØ ™t{tu™wk Wå[thý fhðt
÷tøÞt. (21) nu ht{ ! nu f]»ý ! nu „tu®ðŒ ! nu nhu ! nu ©e{ÒtthtÞý ! yt «{týu
Wå[ Mðhu «¼w ™ tk ™t{tu å [thý fhðt ÷tøÞt. (22) ©enrh™e ËtÚtu {w õ ‚t™k Œ trŒ Ëðo u o
íÞt„eytu ‚u{s ¼õ‚s™tu …ý ‚t¤eytu ð„tze™u Wå[ Mðhu ¼„ðÒtt{ Ëkfe‚o™ fhðt
÷tøÞt. (23) íÞthu yr‚ íðhtÚte ‚t¤eytu ð„tze™u fe‚o™ fh‚t ‚u ¼õ‚s™tu™u òuE™u,
©enrhyu …tu‚t™t ƒu ¼ws Ÿ[t fhe™u, ‚u Ëðou™u yuf ËtÚtu þtk‚ fÞto. (24) …Ae ©enrh,
nu ™h™thtÞý ! nu ©e{ÒtthtÞý ! nu Mðtr{™thtÞý ! yt «{týu yr‚ W‚tð¤Úte, ƒnw
ðth ƒtu÷e™u, ‚t¤eytu ð„tze™u Äq™ fhðt ÷tøÞt. (25) ©enrh™e {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýe
Ëtk¼¤e™u, Ëðuo íÞt„e-„]ne ¼õ‚s™tu …ý, yr‚ íðhtÚte ‚t¤eytu ð„tze™u, Wå[ Mðhu,
©enrh™e ËtÚtu ™t{ Ëkrf‚o™ fhðt ÷tøÞt. (26) ‚u ð¾‚u, ¾qƒ {tuxtu y™u …t…™tþf
yuðtu, ‚u ‚t¤eytu™tu yðts, Ëðuo rŒþtytu{tk ÔÞtÃÞtu y™u …t…™tu ™tþ fh‚tu ‚u rºt÷tuf{tk
«Ëhe „Þtu. (27) ytðe he‚u yuf {wnq‚o ËwÄe ™t{ÄwLÞ fhe. …Ae ‚t÷eytu ð„tzðt™u
÷eÄu , …tu ‚ t™t þheh W…hÚte ßÞtk …w » …trŒ ¾ÞtO Au ‚u ð t ytË™ W…h ©enrh, …w ™ :
rƒhts{t™ ÚtÞt. (28) ytðe he‚u fe‚o ™ ¼Âõ‚™t ÚttfÚte ©enrh™t {w ¾ th®ðŒ …h
«Mðu®ƒŒwytu ðéÞtk n‚tk. …tu‚t™t Œþo™Úte yuf ËtÚtu Ë{trÄ …t{u÷t, ntÚt òuzu÷t y™u
…tu‚t™e s Ët{wk òuE hnu÷t ƒnws™tu™u òuE, nË‚t Útft, ©enrh ytË™ W…h ƒuXt. (29)
nu hts™T ! …tu‚u ‚tu Ëtûtt‚T MðÞk ¼„ðt™ s Au, ‚u{ A‚tk …ý {™w»Þtuu™u W…Œuþ Œuðt
{txu «r‚rŒ™ ËtÞkft¤u, ©enrh ytðe he‚u nrh™t{ Ëkrf‚o™ fh‚t n‚t. (30) íÞth …Ae
Ëðuo ¼õ‚tuyu ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u ‚u{™e yt„¤ yuf …„u Q¼t hne™u
y™u ƒu ntÚt òuze™u ytŒh…qðof ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. (31) Ëðuo ¼õ‚s™tu fnu
Au - nu nrhf]»ý ! ™ðe™ {u½™t Ëh¾e ~Þt{ ftkr‚ðt¤t þheh W…h [kÿ™tk rfhýtu Ëh¾tk
ïu‚ ðMºttuu™u Äthý fh‚t, yr‚ ËwkŒh ztƒt fýo{tk ~Þt{®ƒŒwY… r[ö™u Äthý fh‚t yuðt
yt…™tu «¼tð …]Úðe W…h rðM‚htu. (32) hts{t„o W…h [tu‚hV {™w»Þtu™e ¼ez ðå[u,
[…¤ y™u ‚Áý, ÷t÷ yï™u yr‚ ðu„Úte Vuhð‚t, y™u ‚uÚte ðtÞw ðzu su{™tk ðMºttu Vhfe
hÌttk Au yuðt yt…™u y{u ðthkðth ™{Mfth fheyu Aeyu. (33) ÁrÄh y™u {¤{Þ,
…k[¼q‚™tu ƒ™u÷tu, {w¾ ytrŒf ™ð rAÿtuðt¤t yt Œun{tk hnu÷tu Sðtí{t, su Eïh™e
Ë¥ttÚte yt Œun{tk hÌttuu Au, ‚u Eïh ‚u, ‚{u s Atu. (34) y™uf rðrðÄ «fth™tk ðú‚,
s…, Þ¿t, ‚eÚto , Œt™-…q ò , Þ{-r™Þ{trŒÚte …ý su «tó Út‚w k ™Úte ‚Útt ðu Œ tu su ™ u
…h{Ät{ fnu Au ‚u Ät{™t yrÄct‚t …ý yt… yuf s Atu. (35) nu ™hË¾t ! nu
™thtÞý ! yËkÏÞ ƒúñt, rð»ýw, rþð, {tÞt-…wÁ»t, …]Úðe ytrŒf ytðhýtu Ërn‚ y™uf
ƒúñtkztu, ‚{tht yuf s htu{ rAÿ{tk yýw™e su{ r™hk‚h Qz‚tk Vhu Au. (36) nu nrh !
[hýtu{tk ©uc [t¾zeytu Äthý fhu÷t, fuz W…h ntÚt {qfe™u ftuE ¼õ‚s™™e ËtÚtu ðt‚to÷t…
fh‚t yuðt yt…™u rð»tu, ƒt¤f™wk {™ su{ {t‚t{tk hnu Au ‚u{, r™hk‚h y{tÁk {™ ÂMÚth
hntu. (37) nu nrh ! y™uf sL{™tk …t… ™tþ fh™th y™u ©ðý {tºtÚte {™w»Þtu™u
yt™krŒ‚ fh™th yuðwk yt…™wk fÚtt{]‚, ‚u™wk s ©ðý y{tht ƒk™u fýo fhu y™u rð»tÞY…e
ðt‚to y{tht fýo ™ s Ëtk¼¤u. (38) nu nrh ! y{u yuf ‚{tht s [hýf{¤™t yt©Þu
Aeyu. ‚uÚte ßÞthu, y{™u ftuE fXý ft¤ ytðe …zu y™u ‚u ð¾‚u yr‚ áZ {™Úte y{u
yt…™wk M{hý fheyu íÞthu yt… ‚íft¤ ‚u frX™ ft¤Úte y{the hûtt fhßÞtu. (39) nu
«¼w ! yt… f]…t fhe™u yt…™u rð»tu ¼Âõ‚ðt¤t y™u yuf{tºt ‚{tht [hýf{¤{tk s
ytËõ‚ r[¥tðt¤t s™tu™tu Ë{t„{ «r‚rŒ™ y{™u yt sL{{tk yt…ßÞtuu. …hk‚w yt…™tÚte
su rð{w¾ ntuÞ ‚u™tu Ëk„ fŒtr… Œuþtu ™rn. (40-41) su™e yuðe áZ «r‚¿tt Au fu, ‘yt
¼qr{{tk su ftuE {™w»Þ, rþûtt…ºte ytrŒf{tk {U fnu÷t y®nËtrŒf Ä{tuo™wk …t÷™ fhe,
ƒúñtrŒf Œuðtu™tu Eïh yuðtu su nwk ‚u {™u ¼su Au, ‚u™u yk‚ft¤u, {tht Ät{{tk ‚uze sðt
{txu nwk ‚íft¤ Ëk‚tu Ërn‚ r™ùu ytðeþ s’, yt «{týu™e áZ «r‚¿ttðt¤t, ¼õ‚tu™t
yt©ÞMÚtt™, þhýu ytðu÷t s™tu™e …ezt nh™tht, Ä{ofw¤{tk [kÿ™e {tVf «ftþ{t™, y™u
™thtÞý {wr™Y… yuðt ©enrh™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (42) nu «¼w ! su{™wk ƒúñ
Ät{ Au, su{™wk rŒÔÞ Œþo™ ðtËwŒuð MðY… Au ‚Útt su ¼õ‚s™tu™u yt™kŒfthe Au yuðt
nu Mðtr{™thtÞý ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu. (43) su …h{…wÁ»t, Ë¥ðtrŒf
{trÞf „wýtuyu Þwõ‚ ÚtE™u, yt rðï™e Wí…Â¥t {txu, ƒúñt, rþð ytrŒ ™t{tu™u Äthý
fhu Au. (44) ‚u {ntrð»ýw™t …ý yk‚Þto{e, ¼õ‚hûtf, ht{f]»ýtrŒf yð‚thY…, …rðºt
feŠ‚ðt¤t, ƒúñ[the, ©enrhf]»ý ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu. (45) nu ©enrh ! su{ýu
ƒk™u fýtuo{tk [ýtuXe™t „wåA ¾tuMÞt Au, [ýtuXe™t nth …nuÞto Au, [ýtuXe™t ‚tuht ¾tuMÞt
Au, y™u ƒk™u ntÚt W…h [ýtuXe™t ƒtswƒkÄ ƒtkæÞt Au yuðt yt…™u y{u ™{Mfth fheyu
Aeyu. (46) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëk‚tu y™u ¼õ‚s™tuyu ™thtÞý {wr™
¼„ðt™™e yt «{týu M‚wr‚ fhe™u ‚u{™u ytŒh…qðof «ýt{ fÞto. (47) …Ae W¥t{ „ðiÞt
Œuðt™kŒtrŒ Ëk‚tuyu ðtrskºttu Ërn‚, …h{tí{t™tk y™uf fe‚o™tu „tÞtk. (48) …Ae ŒÞt¤w
Ä{o™kŒ™ ¼„ðt™ ©enrhyu, …tu‚t™t ntÚt™t Eþtht ðzu, Ëðuo ¼õ‚s™tu™u ™e[u ƒuËtzât
…Ae ‚u Ëðuo™u þtk‚ fhe™u ƒÄt™u Ëk¼¤tÞ ‚uðe he‚u, …tu‚u {Äwh ðtýeÚte ƒtuÕÞt fu...
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk Ëðuo ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e M‚wr‚ fhe yu ™t{u …tkºteË{tu
yæÞtÞ - 36
(1) ©e ™thtÞý {wr™ fnu Au - nu {tht ytr©‚ Ëðo {wr™ytu ‚Útt „]nMÚt Mºte-…wÁ»ttu !
yu f t„ú r[¥tÚte ‚{u {tÁk ð[™ Ëtk ¼ ¤tu . (2) nu ¼õ‚s™tu ! yu f ƒeòÚte W¥thtu ¥ th
Œþ„ýtÚte yrÄf yuðtk, …]Úðe, s¤, ‚us, ðtÞw ytrŒf ytX ytðhýtuÚte Þwõ‚ yt ƒúñtkz
hÌtwk Au. (3) ‚u ƒúñtkztu™e W…h y™u ™e[u {¤e™u, fw÷ [tiŒ ÷tuf hÌtt Au. ‚u ƒúñtkz™t
AuÕ÷t ytðhý™wk ™t{ {tÞt Au. (4) ‚u{™tÚte yt„¤ …h{ÔÞtuu{ ™t{u r[Œtftþ Au, su
r[Œtftþ{tk ËqÞtorŒ™e ftkr‚ ¾ãtu‚ suðe Au. (5) ‚u r[Œtftþ{tk yt™kŒ{Þe, yrð™tþe
y™u y{]‚™t rËkÄw Ë{t™ yuf {tuxe ™Œe ytðu÷e Au, ‚u ™Œe™t ‚x W…h ƒúñ÷tuftrŒf
ƒeò ÷tuf ytðu÷t Au. (6) nu r™»…t… ¼õ‚s™tu ! ‚u ™Œe™e {æÞ{tk rðM‚]‚, Ë™t‚™,
½ýt ‚usÚte «ftþ{t™ y™u y÷tirff Ëw¾ðt¤tu Ë¥ttí{f îe… ytðu÷tu Au. y™u íÞtk (7-
8) rŒÔÞ y™u ‚uòu{Þ, V¤-…w»…™t ¼thÚte ÷[e …zu÷tk ð]ûttuðt¤tu, …ûteytu™t f÷hðÚte
Þwõ‚, „tu¤tfth, {tuxt rfÕ÷t Ë{t™, Ëwðýo{Þ, yr‚ rðþt¤ yuðt [th ŒhðtòytuÚte
Þwõ‚, ©uc yŒT¼w‚ þ‚þ]k„ ™t{u yuf …ðo‚ ytðu÷tu Au. (9) ‚u™wk Ëwƒ÷ ytrŒf îth…t÷tu
hûtý fhu Au, ËwŒþo™trŒf ytÞwÄtu íÞtk {qŠ‚{t™ r™ðtË fhe™u hÌttk Au y™u Ëðuo rËÂØytu
…ý íÞtk r™ðtË fhe hne Au. (10) ytðt ‚u …ðo‚™e {æÞ{tk ftuxt™ftuxe ËqÞoÚte …ý yrÄf
‚uòu{Þ yuu ðwk {tÁk „tu÷tuu f Ät{ ytðu÷wk Au. (11) ‚u Ät{ rŒÔÞ Œunðt¤t {wõ‚ s™tuÚte
y™u yLÞºt Œw÷o¼ yuðtk y™k‚fturx {krŒhtuÚte Ëwþtur¼‚ Au. (12) ‚u „tu÷tuf Ät{™e
{æÞ{tk y„rý‚ Ëq Þ o ™ e su { «ftþ{t™, y™k ‚ , y™trŒ, …rh…q ý o , r[Œtftþ y™u
Œuþft¤trŒfÚte y…rh{uÞ (y{t…) yuðwk ‚us hnu÷wk Au. ‚u ‚us™u ðuŒtu yûth, y{]‚, ƒúñ
RíÞtrŒ MðY…u fnu Au. (13) ‚u ‚us™u, {the f]…tÚte Þtu„ rËÂØ™u …t{u÷t y™u ‚…Úte f]þ
ÚtE „Þu÷t sxtÄthe {wr™ytu, …tu‚t™t Œun{tk A [¢tuu™u s÷ŒeÚte ¼uŒe™u, ƒúñhkÄú{tk swyu
Au. y™u ðuŒ{tk …ý fÌtwk Au fu, ËÂå[Œt™kŒ MðY… ‚u ‚us Ëðo™t yt©ÞY… Au. (14)
nu ¼õ‚tu ! ‚u yt yûth, ƒúñ ð„uhu Ëk¿ttðt¤wk {tÁk ƒúñ…whÄt{, ËðoÚte ©uc Au y™u íÞtk
ft¤{tÞtrŒf™wk Ët{ÚÞo [t÷‚wk ™Úte yu{ ‚{u r™ùu òýòu. (15) íÞtk rŒÔÞ ŒunÄthe, rŒÔÞ
ðMºtt÷kfthðt¤t, y{trÞf RrLÿÞtu y™u «týtuðt¤t, {wõ‚s™tu r™ðtË fhu Au. (16) ‚u
Ät{{tk {ntí{t yuðt Ëðuo {wõ‚tu™tk MÚtt™, Ë{]ÂØ, yiïÞo, Y…, ¼tu„, Ëw¾ yt ƒÄwk Ëðo
Ë{t™ Au. (17) y™u ßÞtk ¼tu„trŒf™wk LÞq™trÄf…ýwk Œu¾tÞ Au, ‚u ‚tu y™w¼ð fh™tht
¼õ‚tuu™e RåAt™u fthý s Au …hk‚w ƒeswk ftkE fthý ™Úte. (18) ‚u {tht ƒúñ…wh Ät{{tk,
‚uòu{Þ rŒÔÞ ®ËntË™ W…h ðtËwŒuð, …hƒúñ …wÁ»ttu¥t{ yuðtu nwk, ËŒtÞ rðhts{t™ hnwk
Awk. (19) íÞtk htÄt÷û{e ytrŒf y„rý‚ Ëuðftu ËŒtÞ {tht Þw„÷ [hýf{¤™e Ëuðt fhu
Au y™u {thtk „wýt™w„t™ fhu Au. {qŠ‚{t™ »tziïÞoÚte Þwõ‚, ™ðe™ {u½Ë{t™ ~Þt{, y™uf
ƒúñtkz™tÞf, ƒúñtrŒfÚte ðkrŒ‚ yuðtu nwk, íÞtk r™íÞ ËŒt rfþtuh yðMÚtt{tk hnu÷tu Awk.
(20-21) nu ¼õ‚s™tu ! …qðuo ƒúñtyu ðthkðth «tÚto™t fÞtoÚte, ‚u s nwk yt ¼qr{™tu ¼th
W‚thðt, ðtËwŒuð-ŒuðfeS Útfe f]»ý MðY…u «„x ÚtÞtu n‚tu y™u …]Úðe™tu ¼th W‚the,
$ÿtrŒf {tht ¼õ‚tu™u ¾qƒ Ëw¾ yt…e …w™: {tht Ät{{tk …tAtu „Þtu n‚tu. (22) nu s™tu !
…qðuo Ë]Âü Ëso™ Ë{Þu ðuŒtuyu M‚wr‚ fhe n‚e fu nu «¼tu ! ‚{u y¿tt™™tu ™tþ fhtu. ‚uÚte
‚u s nwk, yíÞthu nrh«ËtŒ rð«™u ½uh «„x ÚtE™u, Ëðuo Sð«týe {tºt™t y¿tt™™u Œqh
fÁk Awk. (23-25) Ë{trÄ ‚Útt æÞt™-Äthýt fhtð™th, ‚u{s Mºte …wÁ»ttu™t y¿tt™™tu
™tþ fhðt {txu yð‚th ÷u™th yuðt {tÁk, ™e÷fkX, ™thtÞý, nrh, Mðtr{™thtÞý, f]»ý,
nrhf]»ý ytðwk ™t{, su s™tu òýu-yòÛÞu ÷uþu, ‚u™u yk‚ft¤ Ë{Þu {tÁk y™u {tht
{wõ‚tu™wk Œþo™ yð~Þ Útþu. (26) yux÷wk s ™rn, …hk‚w {tht y™u {tht {wõ‚tu™t Œþo™Úte
‚u, {tÞtrŒf yütðhýtu™u ¼uŒe™u, «f]r‚Úte …h, yuðt {tht yûthÄt{™u …t{þu. (27)
nu s™tu ! Ëí…wÁ»t™tu Ëk„ fhe™u, ytðt yiïÞoþt¤e {™u ytu¤¾tu y™u ßÞtk ËwÄe {™u
™rn òýtu, íÞtk ËwÄe ‚{u ¼ðËt„h ‚he ™nª þftu y™u íÞtk ËwÄe ‚{tht {tÚtu r™hk‚h
ft¤™tu ¼Þ …ý hnuþu s. (28) ‚uÚte ‚{u Ëðuo, {™u ‚¥ðÚte ÞÚttÚto he‚u òýtu. y™u ‚u{
fhðtÚte ‚{™u ƒ¤ðt™ ft¤™tu …ý ¼Þ hnuþu ™rn. (29) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T! yt «{týu Ä{o™kŒ™ ¼„ðt™ ©enrhyu …tu‚t™t ¼õ‚s™tu «íÞu fÌtwk. y™u …Ae
…tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu ™ u , …tu ‚ t™w k ‚¥ðu Ërn‚ ¿tt™ ÚttÞ ‚u {txu , «er‚…q ð o f , ©enrh …w ™ :
…tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (30) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚tu ! y™uf
«fth™t Rü Ëtu{trŒf Þt„tu, y™uf „k„trŒf ‚eÚttuo, f]åA[tkÿtÞýtrŒf ‚…tu, yuftŒþe
ytrŒf ðú‚tu, y™uf «fth™tk rðrðÄ Œt™tu, ËtkÏÞÞtu„þtMºttrŒfu fhe™u …ý …t{ðt ÞtuøÞ
nwk s yuf r™Y…ý fhtÞu÷tu Awk. (31) nu {tht r«Þs™tu ! y™k‚fturx {ntrð»ýwytu y™u
y™k‚fturx ƒúñtkztu™tu yk‚Þto{e ‚Útt yt©ÞMÚtt™ …ý yuf nwk s Awk. (32) ftc{tk su{
yÂø™ hÌttu Au ‚u{, ‚u y™k‚ftuxe ƒúñtkztu™tk þhehtu{tk ûtuºt¿t Y…u nwk hnu÷tu Awk. yÚtto‚T
ft»X{tk yÂø™ hnu÷tu ntuðt A‚tk …ý, ‚u ftcÚte r¼Òt hnu÷tu Au, ‚uðe he‚u ƒúñtkztu{tk
¼„ðt™ hnu÷t Au ‚u{ A‚tk …ý ‚u, ƒúñtkztuÚte r¼Òt…ýu fhe™u hnu÷tk Au. (33) f]…tyu
fhe™u, yíÞthu nwk {™w»Þtf]r‚ Äthý fhe, yt …]Úðe W…h y™k‚Sðtu™t fÕÞtý™u yÚtuo
rð[hý fÁk Awk. (34) ‚{thu {txu nwk «tf]‚ {™w»Þ™e su{ s ¼q¾, ‚hË, ‚t…™u Ën™
fÁk Awk y™u Œwü {™w»Þtu {the ®™Œt fhu Au, ‚u™u …ý nwk Ën™ fÁk Awk. (35) yt {thtu
nrhf]»ý yð‚th {wÏÞ‚: ‚tu, yt …]Úðe W…h yuftkr‚f Ä{o™t MÚtt…™™u yÚtuo y™u fti÷trŒ
y™uf fwÂíË‚ …kÚttu™t ™tþ {txu s Au. (36) ‚uÚte yt ¼qr{ …h yuf ‚]ý …ý nwk ‚tuz‚tu
™Úte, ‚tu …Ae ƒeS ftuE níÞt ‚tu fÁk s õÞtkÚte ? (37) nrhf]»ý yuðt {thtu yt©Þ
{qfe, òu ‚{u yLÞt©Þ fhþtu ‚tu, su ft¤ Y…e ys„h y™k‚ftuxe ƒúñtkztu™u yuf ËtÚtu
„¤e òÞ Au, ‚u ‚{™u …ý r™ùu „¤e sþu. (38) ‚uÚte nu Ëðuo ËíËk„e íÞt„e y™u „]nMÚt
™h™the s™tu ! ‚{thu ƒÄtyu …tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hne™u, yuf {thtu s yt©Þ áZ…ýu fhðtu.
(39) {tÁk yt ¿tt™, ‚{thu rð{w¾™u ™ fnuðwk. ‚u{s su ËíËk„e ntuÞ, …hk‚w {tht{tk Œtu»t
òu‚t ntuÞ ‚u{™u …ý yt ¿tt™ ™ fnuðwk. (40) nu Ëßs™tu ! yt ¿tt™ ‚{thu ytÂM‚f,
Ä{or™c, r™»f…x y™u ƒwÂØ{t™ {™w»Þ ntuÞ ‚u{™u yt…ðwk. (41) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrhyu W…Œuþ fÞtuo ‚uÚte ‚u Ëðou ËíËk„eytu, ©enrh™u
™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ! y{u Ëðo «fthu yt…™t s ŒtË Aeyu. ‚uÚte ‚u
ft¤Úte y{the hûtt fhßÞtu. (42) yt «{týu W…Œuþ yt…e™u Ëðou™tk {™ nhe ÷u‚t,
{ntÞtu„uïh ©enrh, …w™: …tu‚t™e {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte íÞt„e-„]ne «íÞu fnuðt
÷tøÞt fu ,
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu MðÞk …tu‚t™tu y™u …tu‚t™t Ät{™tu {rn{t fÌttu
yu ™t{u AºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 36 >>
yæÞtÞ - 37
(1) ©e™thtÞý {wr™ fnu Au - nu ËíËk„eytu y™u {wr™s™tu ! ‚{u ßÞthu {tÁk ¼s™ fhðt
ƒuËtu íÞthu Ëti «Út{ ‚{thu rËØtË™ ðt¤e™u ƒuËðwk y™u …Ae ™trËft™t y„ú ¼t„ Ët{wk
áÂü ht¾ðe. (2) íÞth …Ae ¼s™ fh™tht {™w»Þyu …tu‚t™t Œun{tk ßÞtk «tý y…t™
ðtÞw™e „úkrÚt Au íÞtk áÂü™u ðt¤ðe. (3) þw¼tþw¼ ËkfÕ…tuu™u ƒkÄ fhe™u, ‚u MÚtt™fuÚte
WŒT ¼ ðu ÷ tu y™u íÞtk ÂMÚth ÚtÞu ÷ tu ïtËtu ï tË òu ð tu . (4) ïtËtu ï tË™u òu ‚ t y™u
ytí{MðY…™wk ®[‚™ fh‚t yuðt ‚{thu, ßÞthu ‚u ytí{t{tk {the {qŠ‚ Œu¾tÞ íÞthu {the
{q Š ‚™w k Œþo ™ fhðw k . (5) ïu ‚ ð†Äthe, …w ü , …w » …nthtu Ú te Ëw þ tu r ¼‚ fk X ðt¤e, «ËÒt
{w¾th®ðŒðt¤e, …t½{tk ‚tuht ¾tuËu÷e, yuðe ‚u {qŠ‚ òuðe. (6) ð¤e, s{ýt ™uºtÚte
™e[u™t ¼t„{tk y™u ™trËft™e …tËu yuf ‚÷ Au ‚Útt ztƒt ft™{tk yuf ~Þt{®ƒŒw Au ‚u™wk
Œþo™ fhðwk. (7) nu ¼f‚tu ! ‚u {qŠ‚ ‚{tht ytí{tÚte swŒe swytu íÞthu …ý ‚u {qŠ‚™u
{trÞf r{ÚÞt ™ Ë{sðe, …hk‚w ‚u™u ËŒt ËíÞ s Ë{sðe. (8-9) «tý ‚Útt y…t™™wk
su WŒT„{MÚtt™ ‚Útt ‚u™u hnuðt™wk su MÚtt™ ‚u …ý ‚{thu òuðwk.y™u «týt…t™ ‚u{s MÚtq¤
Ëqû{ y™u fthý þhehÚte r¼Òt y™u ‚u™t áüt yuðt Sðtí{t{tk s ‚{thu ð]Â¥t ht¾ðe
y™u ‚u áüt ‚u s {tÁk Ët[wk MðY… Au yu{ ‚{thu {t™ðwk. (10) nu íÞt„eytu y™u „]nMÚt
™h™the s™tu ! ‚{thu yt «{týu r™hk‚h ®[‚™ fhðwk. y™u yu{ fhðtÚte ‚{™u Ëðuo
r¢Þt{tk {tÁk Œþo™ Útþu. (11) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëtûtt‚T ©enrhyu Mð{w¾u
…tu‚t™t {rn{t™e yt «{týu ðt‚ fhe ‚u Ëtk¼¤e™u Ëðuo ¼f‚s™tu «ËÒt ÚtE „Þt. (12)
…Ae ©enrhyu ‚u Ëk‚tu™u ™{Mfth fÞto y™u sÞ ËÂå[Œt™kŒ fÌtt y™u ‚u Ëk‚tuyu …ý
©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrh íÞtkÚte QXe™u …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto. y™u Ëðuo
nrh¼f‚tu …ý ©enrh™e ðt‚™wk M{hý fh‚tk fh‚tk …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u „Þt. (13) …Ae
‚u {ntu÷{tk ŒÂûtý rŒþt{tk {w¾th®ðŒ ht¾e™u Q¼u÷t ŒÞtËt„h ™thtÞý {wr™ …tu‚t™t
Ëuðftu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (14) nu Ëuðftu ! ŒuþŒuþtk‚hÚte ytðu÷t nrh¼f‚tu™t sÞtk ßÞtk
W‚tht ntuÞ íÞtk ƒÄu sE™u ‚{thu sE™u fnuðwk fu, (15) ‘ nu ¼õ‚s™tu ! ©enrhyu ‚{™u
ƒÄt™u yt¿tt fhe Au fu, „wsht‚{tkÚte ytðu÷t nrh¼õ‚tu rËðtÞ™t ƒeò ƒÄt nrh¼õ‚tuyu
ytð‚e ft÷u Ëðth{tk …tu‚…tu‚t™t „t{ «íÞu sðt ™ef¤ðwk.’ (16) ©enrhyu …tu‚t™t
Ëuðftu™u yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u Ëðuo Ëuðfutyu, nrh¼õ‚tu™t W‚thu sE™u, ©enrhyu fhu÷e
yt¿tt, ‚u Ëðuo™u Ëk¼¤tðe. (17) íÞth …Ae Þtu„uïh ©enrhyu Þtu„®™ÿt™u „úný fhe.
…Ae ƒesu rŒðËu ƒútñ{wnq‚o{tk QXe™u M™t™trŒ fÞwO. (18-19) …Ae …tu‚t™wk ytnTr™f
f{o fhe, ïu‚tkƒh Äthe™u, …t»toŒtuyu Þwf‚ ©enrh suðt ‚u {ntu÷{tkÚte ƒnth ™eféÞt íÞtk
‚tu, ŒuþŒuþtk‚h™t nrh¼f‚tu fu su{ýu ©enrh™t Ëuðftu îthtyu ©enrh™e yt¿tt Ëtk¼¤u÷e
‚u Ëðu o , WŒtË {™ðt¤t ÚtE™u , ©enrh™t r™ðtËMÚtt™u ytÔÞt. (20) nðu …tu ‚ t™u
©enrh™tu rðÞtu „ Útðt™tu Au ‚u òýe™u , {™{tk yr‚Œw : ¾ …t{u ÷ t, ‚u nrh¼f‚tu ™ u
™u º ttu { tk Ú te ytk Ë w y tu ðnu ‚ tk n‚tk . ‚u Ëðu o …tu ‚ t™tk …tu x ÷tk y™u ÷tfzeytu ™e[u {q f e™u ,
©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚ «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (21-22) íÞthu ¼f‚ðíË÷ ©enrh ‚u{™u
fnuðt ÷tøÞt fu, nu ËL{r‚ðt¤t ¼f‚s™tu ! nwk ‚{™u {¤ðt {txu s ytðwk Awk. ‚uÚte ‚{u
{t„o{tk …nu÷tk yt„¤ òytu. (23) …Ae {w¾{tk Veýðt¤t, ht‚t ðýo™t, ƒ¤ðt™ yï
W…h ©enrh Ëðth ÚtÞt. y™u …Ae ÷tkƒt {t„uo ‚u yï™u ŒtuztÔÞut. (24) nrh¼f‚tuyu
ŒqhÚte s {t„o{tk ytð‚t ½tuzuËðth, fkX{tk …w»…{t¤tytu f{¤÷tu[™, {w¾th®ðŒ W…h ïu‚
«MðuŒ ®ƒŒwytuðt¤t, y™u ÷tufðkrŒ‚ ©enrh™u òuÞt. ‚u{™e …tA¤ ½tuzuËðth ÚtE™u ytð‚t
…t»toŒtu™t ntÚt{tk, [¤ftx {th‚tk nrÚtÞthtu þtu¼‚tk n‚tk. (25) íÞthu Ëðuo ¼f‚s™tuu
ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu, nrh ytÔÞt.. nrh ytÔÞt.. …Ae ‚u{™u yt™kŒ yt…ðt {txu ©enrh
‚u{™e ËtÚtu Äe{u Äe{u [t÷‚t n‚t. ‚u su‚÷…whÚte …tk[ ftuþ Œqh ËwÄe „Þtk (26) íÞtk
ytkƒt™t ð]ût™e AtÞt{tk Q¼u÷t ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ‚u Ëðuos™tu ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt
fu, (27) ¼õ‚s™ut fnu Au - nu ¼„ð™T ! y{the ðtýe r™hk‚h yt…™t s „wý„t™ „tÞ,
y{tht ft™ ‚{the s fÚtt™wk ©ðý fhu, y{thtk ™uºttu ‚{tht s yŒT¼w‚ MðY…™u swyu,
y{tht ƒk™u ntÚttu ‚{the s Ëuðt fhu, y{tÁk {™ ‚{tht s [hýf{¤{tk hnu, y{tht
[hýtu ‚{the fu ‚{tht ¼õ‚tu™e Ëuðt fhðt{tk, fu ‚eÚto{tk s „{™ fhu. (28) ð¤e nu
…wÁ»ttu¥t{ ! y{tht yk‚ft¤u, yt… yt s MðY…u, y{™u Œþo™ ŒE ‚{tht Ät{{tk ÷R
sòu. (29-30) ð¤e yt „wsht‚ ŒuþðtËe Ëðuo ™h™the nrh¼f‚tu {nt¼tøÞþt¤e Au.
fu{ fu Œuð‚tytu™u …ý Œw÷o¼ yuðwk yt…™wk Ëk‚tuyu Ërn‚ Œþo™ ‚uytu, Œhuf WíËð{tk …t{u
Au . y{u ‚tu f{¼t„e Aeyu fthý fu y{u „w s ht‚ Œu þ Úte Œq h hneyu Aeyu .
(31) {txu nu ©enrh ! ft{¢tuÄtrŒf ƒ¤ðt™ þºtwytuÚte, „wsht‚Œuþ r™ðtËe nrh¼f‚tu
fh‚tk …ý rðþu»t…ýu fhe™u, ‚{u y{the hûtt fhòu. (32-33) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! Œuþtk‚h™t y™k‚ ¼f‚s™tu „wsoh, ftþeht{, ƒwØ Âîs {Õ÷the,þfxw ytrŒfu
©enrh™e yt «{týu «tÚto™t fhe …Ae «¼wyu y¼ÞŒt™™e {wÿt{tk ‚u{™tu ntÚt Ÿ[tu fÞtuo
y™u …Ae sÞ ËÂå[Œt™kŒ fhe™u …tu‚t™t yï™u Œtuztðe {qfÞtu. (34) …t»toŒutyu Ërn‚
Ä{o…wºt yï Œtuztðe™u s‚t Œu¾t‚t ƒkÄ ÚtÞt íÞtk ËwÄe Œuþtk‚h™t ‚u Ëðuo ¼f‚s™tuyu,
íÞtk s Q¼t hne™u, ©enrh™tk Œþo™ fÞtO. (35) ßÞthu ½tuztytu™e ¾heytuÚte Qz‚e Äq¤
…ý Œu¾t‚e ƒkÄ ÚtE „E íÞthu ‚u rŒþt{tk ™{Mfth fhe™u, Ëðo¼f‚s™tu …tu‚…tu‚t™t Œuþ
‚hV sðt ÷tøÞt. (36) ©enrh™tk Þþtu„t™ „t‚t „wsht‚ Œuþ™t ¼f‚s™tuu ËtÚtu, «¼w
…ý, Äe{u Äe{u [t÷e™u, …tu‚t™t {ntu÷ Y… yt©{{tk …w™: …ÄtÞto. (37) íÞtk ©enrhyu
¼tus™ fÞwO y™u …Ae yu÷tÞ[e s{‚t Útft ytËtu…t÷ð™t ð]ût ™e[u, ytux÷t W…h ƒuËe™u,
Mð¼f‚tu ËtÚtu rðrðÄ «fth™e ƒnw ðt‚tu fhe. (38) ‚u rŒðËu ËtÞkft¤u Ä{o™kŒ™ ©enrhyu
{w r ™s™tu ËtÚtu ™thtÞý Äw L Þ fhe y™u …Ae …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™{tk …ÄtÞto .
(39) ÔÞtfhýþt† ¼ý™tht ƒÄt Ëk‚tu íÞtk ytðu÷e Œuððtze{tk ytÔÞt. ‚u Œuððtze{tk yuf
rðþt¤ y™u y«r‚{ yuðwk ƒtuhËÕ÷e™wk ð]ût ytðu÷wk n‚wk. (40) ‚u ð]ût™tk Œþo™ fhðt
{tºtÚte s, …t…tu ™ tu ™tþ ÚttÞ Au . ‚u ™ e ™e[u ytðu ÷ t ytu x ÷t W…h ©enrh «r‚rŒ™
rðhts‚t. y™u ‚u ð]ût™tk …w»…tu™u ©enrh „úný fh‚t. (41) ‚u ð]ût ™e[u fux÷tf {wr™ytu
fe‚o™tu „t‚t, fux÷tf yk‚h{tk ©enrh™wk æÞt™ Äh‚t, htºtu …ý fux÷tf, Œeðt™t «ftþ{tk
þtMºttu™wk yæÞÞ™ fh‚t n‚t. (42-43) nu r™»…t… ! ‚u Ë{Þ{tk, {nt™w¼tðt™kŒtrŒ
fux÷tf {wr™ytuyu, y[t™f W¥thrŒþt ‚hVÚte ytftþ {t„uo ytð‚tu, [thuÞ rŒþtytu y™u
[thuÞ ¾qýtytu™u «ftrþ‚ fh‚ut, yuf {tuxtu ‚us™tu „tu¤tu, ©enrh™e RåAtÚte òuÞtu. ‚uÚte
‚u™u òu™tht Ëðuo {wr™ytu, ‚u™u ™rn òu™th {wr™ytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (44) nu Ëk‚tu ! W¥th
rŒþt{tk swytu, ytftþ{tk ytðe hnu÷e yt „tu¤tf]r‚{tkÚte þwk ‚us ytðu Au ! yntu, yt
yuf yŒT¼w‚ ytùÞo Au ! (45-46) yt «{týu {nt™w¼tðt™kŒtrŒ {wr™ytuyu, {wõ‚t™kŒ,
ƒúñt™kŒ, r™íÞt™kŒ ytrŒf Ëk‚tu™u fÌtwk. ‚uÚte ‚u Ëðuoyu íÞtk ytðe ytftþ{tk òuÞwk. y™u
…Ae …hM…h yu{ ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu, yntu ! yt fux÷wk ƒÄwk ‚us Œu¾tÞ Au ! yux÷t{tk ‚tu,
‚u ytùÞofthe „tu¤tu, ‚u ðtze W…h ytÔÞtu. (47) ‚uÚte ‚u™t ‚usÚte ƒtuhËÕ÷e™tk …tkŒztk
…ý ‚uòu{Þ ƒ™e „Þtk. ðtze™e ™Sf ytðe ‚u „tu¤tu ºtý ¼t„{tk ðnU[tE „Þtu y™u
…Ae ©enrh™t r™ðtËMÚtt™ ‚u {ntu ÷ {tk «ðu ~ Þtu . (48) ‚u „tu ¤ t™u {ntu ÷ {tk «ðu þ ‚tu
òuE™u, íÞtk hnu÷t Ëk‚tu y™u yLÞ s™tu …ý {™{tk ƒnw s ytùÞo …tBÞt. (49) ‚u ‚us™t
„tu¤t{tkÚte ðnU[tÞu÷t ºtý ¼t„{tkÚte, ƒúñtkz™t r™Þk‚t, rºt„wýtí{f yuðt ƒúñt, rð»ýw
y™u {nuþ yu{ ºtý Œuðtu «„x ÚtÞt. (50) {ntu÷{tk rƒhts{t™ y™u Mð…t»toŒtuÚte ðuÂü‚
©enrh™t [hý{tk, ‚u ºtýuÞ Œuðtu Ëtütk„ ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. (51) nu hts™T ! íÞth
…Ae ‚u ƒú ñ trŒf Eïhtu y u {M‚f ™{tðe …tu ‚ …tu ‚ t™t {w „ x™t y„ú ¼ t„Úte ©enrh™t
Þw„÷[hý™tu M…þo fÞtuo y™u …Ae QXe™u ©enrh™wk …qs™ fÞwO. y™u ¼uxtu y…oý fhe. …Ae
™uºttu{tk n»tto©wðt¤t ‚u Œuðtuyu ðuŒðtýeÚte ©enrh™e M‚wr‚ fhe.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh™tk Œþo™tÚtuo ºtý Œuðtu ytÔÞt yu ™t{u ËtzºteË{tu
yæÞtÞ - 38
(1) ƒúñtrŒf Œuðtu fnu Au - nu nrhf]»ý «¼tu ! ‚{thtu sÞsÞfth «ð‚tuo. {™tunh, ht‚tk
‚r¤Þtk ð t¤t, yr‚ftu { ¤, …r‚‚…tð™e yu ð e ©u c „k „ t ™Œe™t WŒT ¼ ðMÚtt™Y…, y™u f
sL{tu™t …t…tu™u nh™th, yuðtk yt…™t [hýf{¤tu{tk y{u ðthkðth ™{Mfth fheyu Aeyu.
(2) nu ™hË¾t ! …qðuo ðuŒtuyu M‚wr‚ fhe n‚e fu, ‘ nu «¼w ! Sð«týe{tºt™e yrðãt
‚{u Œqh fhut’. ‚u ð[™™u yíÞthu ‚{u ËtÚtof fhðt {txu Sðtu W…h ŒÞt fhe™u ‚{u s
{™w » Þ‚™ Äthe ÚtÞt Atu . Sð«týe {tºt™e yrðãt Œq h fhe™u , Ëw ¾ yt…™th ‚{tht
rËðtÞ ƒeòu ftuE ™Úte. (3) nu {nt…ht¢{e ! su™tÚte ytðhýu Ërn‚ yËkÏÞ ƒúñtkztu
Wí…Òt ÚtÞtk Au, ÷Þ …t{u Au y™u …t÷™ ÚttÞ Au ‚Útt ðuŒut su™u r™„woý y™u Ëðo™t
yt©ÞY… fnu Au, yuðwk yûthƒúñ ‚u ‚tu ‚{tÁk þheh Au. (4) yt{ yt Sðtu™e yrðãt
Œqh fhe™u ‚u™u ‚{tht Ät{™e «tÂó ÚttÞ ‚ux÷t {txu s {™w»Þtf]r‚ Ähe™u yð‚hu÷t yt…™wk,
yt ËkËth{tk su su™tu ¼s™ ™Úte fh‚t, ‚uytu õÞtkÞ Ëw¾ …t{‚t ™Úte. yt …]Úðe su™wk
÷ÞMÚtt™ Au ‚Útt ûtý¼k„wh yuðt yt Œun{tk ËíÞtí{ y™u ynk{{íð™e ƒwÂØðt¤t fwÂíË‚
s™tu, ËðoSð rn‚tðn yuðt Ä{o™kŒ™, yt…™e ™ð«fth™e ¼Âõ‚ su ™Úte fh‚t, ‚uytu
ftuE …ý Þtur™{tk Ënus …ý Ëw¾ …t{‚t ™Úte y™u ½ýt s ¼Þðt¤e fextrŒf Þtur™ytu{tk
¼BÞt s fhu Au. (5) y™uf sL{tu™tk …t…tu nh™the, ‚{the …rðºt fÚtt™wk, ytŒh…qðof,
su s™tu ©ðý fhu Au, ‚u Ëðuo yt ÷tuf{tk ÞþMðe ÚtE™u {nt Ëw¾eÞt ÚttÞ Au y™u «thçÄ
f{o™u yk‚u Œun™ut íÞt„ fhe, ‚{tht yrð™tþe yûthÄt{™u …t{u Au. (6) nu Ëðtou¥t{ «¼w!
y{u Ë{Úto fnu ð tEyu Aeyu ‚u { A‚tk …ý, ®Ën su { {] „ ÷t™u …fzu ‚u { , ƒ¤ðt™
ft{¢tuÄtrŒf þºtwytuyu y{™u …fzu÷t Au. …hk‚w yíÞthu ‚{the f]…tÚte, ‚{tht ¼f‚s™tu,
rð™t «ÞtËu, ‚{tht yt©Þ {tºtÚte s yt yk‚:þºtwytu™u S‚u Au. yt s yt…™wk {tuxwk
yiïÞo Au. (7) …tu‚t™t [hýf{¤™t {tÄwÞoÚte s ¼f‚s™tu™t {™™u nh™tht nu ©enrh!
rºt„wýtí{f y™u Ëðuo™t yrÄ…r‚ yuðt su y{u, ‚u ‚{tht [hýth®ðŒ™tu yt©Þ fhe™u,
‚{the yt¿ttÚte yt rðï™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u ÷Þ fheyu Aeyu . ‚u ftÞo ™ w k y{™u
ynk{{íð ™ ÚttÞ ‚uðe y{the W…h yt… f]…táÂü fhtu, fu{fu y{u ‚tu yt…™t ¼f‚
Aeyu. (8) nu Mðtr{™T ! yt ÷tuf{tk yt…™u þhýu ytðu÷t Ëk‚tu y™u „]nMÚttu …tu‚…tu‚t™t
Ä{o{tk hne™u, ft„¤{tk r[rºt‚ fu {wrÿ‚ fhu÷e ‚{the «r‚{tytu y™u ‚{u …tze yt…u÷tk
ht‚tk [hýth®ðŒ, ‚u ™ u «r‚rŒ™ «u { Úte …q s u Au , ‚u ð t ¼õ‚s™tu { tk y{thtu r™ðtË
sL{tusL{ Úttytu. (9) nu ¼„ð™ ! yt… ‚tu ftc{tk hnu÷tk yÂø™™e su{, rðrðÄ «fth™t
Œuntu{tk hnu÷t Sðtí{tytu{tk, …tºt™e ‚th‚BÞ‚tÚte hnu÷t Atu y™u r¼Òt…ýu ‚uÚte ƒnth
…ý hnu÷t Atu. ‚uÚte yt… ‚tu yk‚Þto{e Atu. {txu y{u yt…™tÚte ¼Þ …t{e™u, ‚{the
yt¿tt{tk s r™hk‚h ð‚eoyu Aeyu. (10) nu y™k‚ rŒÔÞ fÕÞtýfthe „wý™t Ët„h ! «Út{
Ë]Âüft¤{tk {nt…wÁ»t™u «f]r‚ ËtÚtu rðnth fh‚tk, ‚u™t ©{™u ÷eÄu …hËuðt™wk s¤ Wí…Òt
ÚtÞwk y™u ‚u s¤ …ý yrÄf Ëw¾fthe y™u y…rhr{‚ ƒúñtkztu™u Äthý fh™tÁk Au. nu
¼„ð™T ! ytðt {tuxt ‚u {nt…wÁ»t …ý yt…™t ŒtË Au. ‚tu …Ae y{u ‚tu ‚{tht ŒtË
s Aeyu ‚u{tk ‚tu fnuðt™wk s þwk ntuÞ ! (11-12) nu ¼„ð™T ! y„rý‚ ËqÞo[kÿ™tk rfhýtu
suðwk yr‚ ïu‚ y™u yûth ™t{™wk su „tZ ‚us, ‚u{tk ½™~Þt{ {qŠ‚ ‚{u, {wõ‚tuyu Ërn‚,
ËŒtÞ hnu÷t Atu. nu r™hks™ ! y{tÁk ft{, ßÞthu ƒeò ftuEÚte ÚtE þõ‚wk ™Úte íÞthu
‚{u ‚íft¤ «„x ÚtR™u ‚u ftÞo …qÁk fhtu Atu. ‚{u r™„woý, ðuŒtu y™u ƒúñtrŒ™wk r™Þ{™
fh™th, ytrŒ y™u yk‚Úte hrn‚, {tÞtÚte …h, yÂî‚eÞ, Ëðoºt …rh…qýo, ¿tt™MðY… y™u
…h{‚¥ð Aut.y{tht yÇÞwŒÞ {txu yt… yt ƒúñtkz{tk rð[htu Atu ‚uÚte y{thtk yntu¼tøÞ
Au.(13) nu ™thtÞý {wr™ ! ËíÞMðY…, s„‚Tf‚to ‚{™u {qfe™u, fux÷tf ËqÞo W…tËftu
ËqÞo™u s„íf‚to fnu Au, [kÿ™t W…tËftu [kÿ™u, þÂõ‚…kÚteytu {tÞt™u, ft¤™t W…tËftu
ft¤™u , yÂø™™t W…tËftu yÂø™™u , si ™ tu f{o ™ u , fu x ÷tf y{™u ºtý Œu ð tu ™ u , RLÿ™t
W…tËftu RLÿ™u y™u „ý…r‚™t W…tËftu „ý…r‚™u s„íf‚to fnu Au . ytðw k ‚u y tu
©wr‚ytu™t ¿tt™™u fthýu ™rn, …ý …tu‚t™e {q¾toE™u fthýu fnu Au. (14) nu yrs‚ !
nu Œuð ! ðuŒtrŒ Ä{oþtMºttu ‚{thtk s „wý„t™ fhu Au, ‚{u s ËqÞtorŒ Ëðuo Œuðtu™u «ftþ
fhðt™e þÂõ‚ yt…tu Atu, ‚{thtÚte s Ëðuo þtMºttu ÚtÞtk Au {txu ðuŒtu ‚{™u Ëðo þtMºttu™t
fthý…ýu r™Y…ý fhu Au. (15) ‚uÚte nu «¼w ! ‚{u s s„íf‚to Atu. ð¤e nu yÔÞÞ !
«÷Þ Ë{Þu «f] r ‚ …w Á »t {q ¤ {tÞt{tk ÷e™ ÚttÞ Au y™u …Ae ‚u {tÞt …ý ßÞthu
yûthƒúñ™t ‚us{tk ÷e™ ÚttÞ Au, íÞthu ‚{u yuf÷t s hntu Atu. ‚uÚte s …qðuo fnu÷t Ëðuo™t
yt… Mðt{e y™u r™Þk‚t Atu.(16) nu ysL{t ! {åA, fåAtrŒf su ‚{tht yð‚thut Au
‚u Ë„wý Au y™u ©wr‚ytuyu {tÞtÚte …h y™u r™htfth…ýu yuf yÂî‚eÞ ƒúñ fnu÷ Au
‚u r™„woý Au,yt «{týu su s™ut, {™Mðe …ýu …tu‚t™t ¿tt™t¼tË{tk fnu Au, ‚uytu yt
÷tuf{tk yr‚ y¿tt™e Au. (17) nu nrh ! ‚{the W…tË™tÚte yËkÏÞ Sðtu {wf‚ ÚtE™u
yiïÞoðt™ ÚttÞ Au. ‚u{ A‚tk …ý ‚uytu ‚{tht Ë{t™ Út‚t ™Úte. fthý fu yiïÞo {éÞt
A‚tk …ý, s„‚ f‚]oíð™t y¼tð™u fthýu ‚{tht ‚wÕÞ ™ s ÚttÞ. ‚uÚte ‚{u s yuf Ëðo™t
Mðt{e Atu. {txu su s™tu ‚{™u y™u {wf‚tu™u yufËh¾t fnu Au ‚u{™u fwÂíË‚ ƒwÂØðt¤t
òýðt. (18) nu ¼„ð™T ! su Þtu„e …wÁ»ttuyu «tý y™u RrLÿÞtu ðþ fÞtO ntuÞ ‚uytu …ý
[k[¤ {™Y…e yï™u ftuR he‚u ðþ fhe þf‚t ™Úte. …hk‚w s„ŒT„wÁ yuðt ‚{tht [hýtu™tu
yt©Þ fhe {w{wûtws™ut, yŒBÞ yuðt {™Y…e yï™u ðþ fhe™u,™tift©Þðt¤t s™tu su{
Ë{wÿ™u …th fhe òÞ Au ‚u{, yt ËkËthËt„h™u rð™t «ÞtËu ‚he òÞ Au. (19) {txu
ƒwÂØþt¤e s™tu, …þw®nËtyu hrn‚, y™uf «fth™e ¼thu Ët{„úeytuÚte rðrðÄ «fth™t Þ¿ttu
ðzu ‚{tÁk …qs™ fhu Au. y™u ‚uÚte Þ¿ttu™t yrÄ…r‚ yuðt yt…™e yr‚þÞ «ËÒt‚t ÚttÞ
Au . yt…™e ‚u «ËÒt‚t™u y{u Œu ð tu …ý r™hk ‚ h RåAeyu Aeyu .
(20) nu ¼„ð™T ! su ft¤ ðzu Ë¥ð, hs y™u ‚{ yu ºtýuÞ «f]r‚„wýtu Ëti «Út{ {tÞt{tk
ûttu¼ …tBÞt y™u ‚uÚte yt s„‚T WŒT¼ÔÞwk, su ft¤Úte yt ƒúñtkz™tk Ëðuos™tu y™u y{u
ºtýuÞ Œuðtu …ý r™hk‚h ¼Þ …t{eyu Aeyu, y™u su ft¤ yt ƒúñtkz{tk MÚtq¤ y™u Ëqû{Y…u
„r‚ fhu Au yuðtuu {ntƒ¤ðt™ ‚u ft¤ …ý, yt…™e ¼úqfwrx™tk Œþo™ {tºtÚte s yíÞk‚
¼Þ …t{u Au. (21) nu ðhŒ ! yt «íÞût sýt‚ut yÂø™ ‚u ‚{tÁk {w¾ Au, yt …]Úðe
‚{thtk [hý Au, Mð„o ‚{thwk {M‚f Au, rŒþtytu ‚{tht ft™ Au, ytftþ ‚{the ™tr¼
Au, s¤ ‚{tÁk ðeÞo Au, ËqÞo ‚{thtk ™uºttu Au, yt™kŒfthe [kÿ ‚{tÁk {™ Au. (22) nu
y[¤ ©enrh ! Ë{wÿ ‚{tÁk WŒh Au, y{u ƒúñt-rð»ýw y™u {nuþ ‚{tÁk r[¥t-ynkfth
y™u ƒwÂØ Aeyu, {u½tu ‚{tht fuþ Au, Ä{o ‚{tÁk bŒÞ Au, yti»trÄytu ‚{thtk Ykðtztk Au,
÷tuf…t÷tu y™u rŒfT…t÷ut ‚{tht ƒu ƒtnwytu Au, «ò…r‚ ‚{tÁk „wbtk„ Au. (23) nu
ysL{t ! y{tht yr‚ {tk„ÕÞ {txu yt…u ytùÞofthe nòh{M‚fðt¤wk …wÁ»ttð‚th ™t{™wk
Y… Ähe™u, rðrðÄ «fth™e ™rð™‚tðt¤wk yt ƒúñtkz ËsÞwO Au y™u ‚{tht ÞÚttÚto hûtýÚte
‚u r™hk‚h hÌtwk Au. (24) nu rð»ýw ! ‚{u s {íMÞ, ðthtn, ™]®Ën, ðt{™, …hþwht{,
ht{[kÿ, ƒ÷ht{, ƒwØ y™u fÂÕf ytrŒf yð‚thtu Äthý fhe™u yt ƒúñtkz™e hûtt fhu÷e
Au, ‚uÚte ‚{u s Ët[t hûtýf‚to Atu. ‚u{ A‚tk …ý Ér»tytuyu hûtýf‚to ‚hefu y{™u
ðýoÔÞt Au, ‚u ¾tuuxwk s Au. fu{ fu y{u ‚tu r™r{¥t {tºt s Aeyu, fthý ‚tu yt… s Atu.
(25) nu Ëðtoí{™T ©enrh ! yºtu Œu¾t‚wk yt ŒuðËhtuðh …ý f]‚tÚto Au fu{ fu yt… {wr™-
ðýeo y™u …t»toŒtu ËtÚtu «r‚rŒ™ yt Ëhtuðh{tk M™t™ fhe™u rðrðÄ «fth™e s¤¢ezt fhtu
Atu. su s™u yt {ntu÷ ƒkÄtÔÞtu Au ‚u …ý yr‚ f]‚tÚto Au. (26) nu r«Þ ©enrh! æðs,
f{¤, ykfwþtrŒ r[ötuðt¤t ‚{tht [hýtuÚte ykrf‚ yt ƒÄe ¼qr{ …ý ÄLÞ Au. fthý fu
ysL{t, ©enrh, y™u …wÁ»ttu¥t{ yuðt ‚{u, rðrðÄ «fth™t Þ¿ttu fhe, Þ¿t ¼t„ ¾t™tht
yuðt y{tÁk ƒnw{t™ rðM‚thtu Atu.(27) nu ÞþMðe ! ‚{u su{ ¼f‚tuyu Þwf‚ yt {ntu÷{tk
r™ðtË fhe hÌtt Atu, ‚uðe he‚u y{u …ý ynª hneyu ‚uðe yt… f]…t fhtu. fthý fu ynª
hnuðtÚte ‚{tÁk y™u ‚{tht ¼f‚tu™wk ðthkðth Œþo™ fhðt™ut Þtu„ {¤u y™u ‚u Œþo™Úte
y{u ƒkÄ™ hrn‚ ÚtE™u yûthÄt{™u …t{eyu. {txu yt… f]…t fhe™u, y{thut yt {™tuhÚt
…qýo fhtu. (28) nu …htí…h ©enrh ! yûthƒúñ, {q¤{tÞt yrÄct‚t {nt…wÁ»t, ™thŒtrŒ
{wr™ytu, y™k‚ {wf‚tu, þu»tS, rþðS, ƒúñtrŒf Œuðtu yt Ëðuo …ý, ‚{the [hýhs™u
ðthkðth {M‚f W…h [ztðe™u …rðºt ÚttÞ Au. nu ËðoŒtu»t nh™tht ©enrh ! ‚{u y{tht
bŒÞ{tk r™hk‚h r™ðtË fhtu y™u y{tht y¿tt™™tu ™tþ fhtu. (29) nu «¼tu ! ‚{the
Ëuðt fhe™u ‚{tht Ëuðftu …ý Œtu»thrn‚ ÚtE™u, {]íÞw™t ¼Þ Útfe {wf‚ ÚtE òÞ Au y™u
‚u {]íÞw™t {tÚtt W…h …ý …„Úte «nth fhu Au. ðuŒtu …ý Ëðuo …ŒtÚttuo™tu r™»tuÄ fhe™u,
©enrh™u ™ur‚ ™ur‚ ðýoðe™u Ëuððt ÞtuøÞ yuf{tºt ©enrh s Au yu{ «r‚…tŒ™ fhu Au.
ytðt nu ¼„ðt™, y{u ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu. (30) nu r™{to™e {nt«¼w ! ‚{the
{tÞt™t «¼tðÚte, fux÷tf s™ut, ËíÞþti[trŒ „wýtu™t yt©Þðt¤t y™u ƒÄe s ò‚™t
„kÄ y™u hËu Þwf‚ yuðt yt…™tu íÞt„ fhe™u, {trÞf ºtý „wý™u ðþ ‚Útt ft¤™u ytÄe™
yuðt y{™u, …tu‚t™t Ëw¾™u {txu ¼su Au. {ntƒ¤ðt™ {tÞt™t …r‚ y™u f{¤ suðt
þtu¼tÞ{t™ nM‚ðt¤t, y™u {kŒntMÞu Þwf‚ {w¾th®ðŒðt¤t, yt…™u y{u ™{Mfth fheyu
Aeyu. (31) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ htò ! yiïÞoþt¤e ‚u ƒúñtrŒf
Œuðtuyu yt «{týu ©enrh™e M‚wr‚ fhe. …Ae ©enrhyu ‚u{™tu ytŒhËífth fÞtuo y™u
íÞthƒtŒ ‚uytu ©enrh™e Ë{e…u ytË™ W…h ƒuXt. (32) ‚u{™e «er‚™u yÚtuo Ä{o™kŒ™
©enrh, {u½ Ë{t™ „k¼eh {Äwh ðtýeÚte ‚u Œuðtu™u Wvuþe™u ƒtuÕÞt fu, (33) nu Œuðtu¥t{
ºtýuÞ Œuðtu ! ‚{™u su{ nwk r«Þ Awk, ‚uðe s he‚u, {tÁk M{hý fh™tht ‚{u …ý {™u r«Þ
Atu. (34-35) ‚uÚte ‚{tht rn‚™u {txu nwk yuf ðt‚ fnwk Awk ‚u ‚{u Ëtk¼¤tu. nu ƒúñtrŒ
Œuðtu ! ‚{u yt rðï™e Wí…Â¥t ytrŒ fhðt™u yÚtuo, {thtk yr™ÁØ, «ãwB™ y™u Ëkf»toý
yt Ë„wý MðY…tu™wk æÞt™ fhþtu ‚tu ‚u Wí…¥ÞtrŒ ftÞo™u fhðt {txu ðthkðth sL{ {hý™u
…t{þtu. ‚uÚte nu Rïhtu ! ‚{u {tht r™„woý y™u rŒÔÞ yuðt ðtËwŒuð MðY…™e W…tË™t
fhtu. (36) ‚u r[k‚ð™Úte ‚{u ‚íft¤ {trÞf W…trÄÚte hrn‚, r™„woý y™u Wí…¥ÞtrŒ
ftÞo{tk yÁr[ðt¤t ÚtE™u {tht Ät{{tk sþtu y™u íÞtk rŒÔÞ Œunu {the Ëuðt{tk hnuþtu.
(37-38) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚uytu yt™krŒ‚ ÚtE™u
ƒtuÕÞt fu, nu ©enrh ! y{tÁk yntu¼tøÞ Au fu ‚{u y{the W…h f]…t fhe™u y{™u yt
W…Œuþ ytÃÞtu. nu ¼„ð™T ! ytsÚte y{u „wýW…trÄ hrn‚ y™u ðtËwŒuð MðY… yuðt
‚{tht s W…tËf Aeyu. …Ae ©enrh ƒtuÕÞt fu nu Œuðtu ! nðu ‚{u MðMÚtt™u òytu. nu
hts™T! …Ae ‚u Œuðtuyu ©enrh™e «ŒÂûtýt fhe y™u ‚u{™u ðthkðth ™{Mfth fÞto. (39)
íÞth …Ae nu ™]… ! Œuð©uc y™u ysL{t yuðt ‚u ºtýuÞ Œuðtu, …tu‚…tu‚t™t ËqÞo Ë{t™
«ftþ{t™ rð{t™{tk ƒuËe™u, suðe he‚u ytÔÞtk n‚t ‚uðe s he‚u …tu‚…tu‚™t Ät{{tk „Þt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk rºtŒuð M‚wr‚ r™Y…ý ™t{u ytzºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>38>>
yæÞtÞ - 39
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]… ! ƒúñtrŒ ºtýuÞ Œuðtu …tu‚…tu‚t™t Ät{{tk „Þt …Ae
htºtu ©enrh …tuZe „Þt y™u ƒesu rŒðËu Ëðthu ƒútñ{wnq‚o{tk òøÞt. (2) ©enrhyu M™t™
ËkæÞtu…tË™trŒ r™íÞ f{o fÞwO. íÞth ƒtŒ ¼õ‚tu™u Œþo™ ytÃÞt. y™u …AeÚte ¼tus™ Ë{Þu
VheÚte M™t™ fÞwO. (3) …Ae {ntu÷{tk hnu÷t ‚u yåÞw‚ …h{tí{tyu …e‚tkƒh Äthý fÞwO
y™u [hýtu{tk …tŒwftytu …nuhe. (4-5) …Ae íÞtk ËwkŒh ytË™ W…h rƒhtS™u ©enrh
¼tus™ fhðt ÷tøÞt. ytswƒtsw ¼õ‚s™tu ƒuXt n‚t. {wfwkŒ ƒúñ[the Y{t÷ ðzu {t¾tu
Wztze hÌtt n‚t. ‚u Ë{Þu, Ä{or«Þ yuðtk sÞt, „k„t, h{t, ÷r÷‚t, y{he, {u™t, hr‚
ð„uhu Mºteytu, ‚u{ýu fýtuo…fýo Ëtk¼¤u÷e ðt‚, ©enrh™u …qAðt ÷t„e fu, (6) nu «¼tu!
„Eft÷u htrºt™t …nu÷t s «nh{tk (1 «nh = 3 f÷tf, htrºt™t fw÷ [th «nh ntuÞ Au)
{wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytuyu, Œuððtze{tk, W¥th rŒþt ‚hVÚte, ytftþ{tk ytð‚wk „tu¤tfth ‚us
òuÞwk n‚wk. (7) ðtze{tkÚte Ënus yt„¤ sE™u, ‚u ‚us ºtý¼t„{tk ðnU[tE™u yt {ntu÷{tk
«ðu~Þwk n‚wk. nu …r‚‚ …tð™ ! yLÞ ËíËk„eƒtEytu …tËuÚte y{u ytðwk Ëtk¼éÞwk Au. (8)
nu nrh ! nu {ntÞtur„ ! ‚uÚte y{u yt…™u …qAeyu Aeyu fu, ytùÞofthe {tuxtu ‚us™tu „tu¤tu
Œu¾tÞtu n‚tu, ‚u þwk n‚wk ? (9) ð¤e nu Mðtr{™T ! ‚{u r™ðtË fhtu Atu ‚uðt yt {ntu÷{tk
s, ‚u ‚us ºtý ¼t„{tk ðnU[tE™u, fu{ «ðu~Þwk ? (10) nu f]»ý ! nu «¼tu ! ‚{u y{thtu
yt ËkþÞ Œqh fhtu. nu hts™T ! ßÞt ytrŒf ‚u Ëðuo ƒtEytuyu yt «{týu …qAÞwk yux÷u
nËe™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, (11) ©enrh fnu Au - nu ‚…ÂMð™eytu ! yt yt©{™u W…÷ûte™u
ðtðtu, fqðtytu, {t„tuo, ð]ûttu y™u MÚt¤tu rð„uhu {tht ¼õ‚s™tu™u {thtk Œþo™™wk M{hý
fhtðu Au. (12) ð¤e yt ™thtÞýûtuºt ‚tu rðþu»t…ýu {tÁk M{hý fhtðu Au, ‚uÚte ‚u
MÚtt™™t Œþo™ {tºtÚte s, Ëðuo …t…tu ™tþ …t{u Au. (13) ytðt yt ™thtÞýûtuºt{tk,
ƒúñt, rð»ýw y™u {nuþ ºtýuÞ Œuðtu, «r‚rŒ™ ynª {tht Œþo™tÚtuo ytðu Au. (14) „E
htºtu {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tuyu, W¥thrŒþt{tkÚte ytðu÷t ‚u Œuðtu™wk ‚us, ‚us„tu¤t Y…u, {the
RåAtÚte s òuÞwk n‚wk. (15-16) nu ftÞo«ðeý ƒtEytu ! ‚u ‚us™tu „tu¤tu, ƒúñtrŒf-Œuðtu™wk
rð{t™ n‚wk. nu r™»…t…tu ! ‚u „tu¤tu ºtý ¼t„{tk ðnU[tE™u …Ae, {ntu÷{tk «ðu~Þtu, fu{
fu ºtýÞu Œuðtu™t rð{t™tu swŒtk swŒtk ÚtE …Ae ‚uytu {thu Œþo™u ytÔÞt. (17) ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au- ©enrhyu yt «{týu fÌtwk. íÞthu ‚u Ëðuo Ëk‚tu y™u ‚u Ëðuo Mºteytu yu{ s
{t™‚tk n‚tk fu yt ©enrhÚte {tuxwk ftuE s ™Úte. (18) nu hts™T ! ©enrhyu ytðtk ‚tu
nòhtu ÷e÷t[rhºttu su‚÷…wh{tk fÞtO Au. ‚u{tkÚte yt yuf s [rhºt y™u ‚u …ý Ëkûtu…{tk
s, {U ‚u{™u fÌtwk Au. (19) nu hts™T ! su s™tu, ºtýuÞ ft¤{tkÚte „{u íÞthu ©enrh™wk
yt …rðºt y™u …t…rð™tþf yuðwk ÷e÷t[rhºt, «r‚rŒ™ Ëtk¼¤þu ‚u™u ©enrh™u rð»tu ¼Âõ‚
r™ùu s ð]ÂØ …t{þu y™u ‚u™tu sL{ ËV¤ Útþu. (20) nu hts™T ! nðu ©enrh™wk ƒeswk yuf
…h{…rðºt ÷e÷t[rhºt fnwk Awk ‚u Ëtk¼¤tu. ‚u™wk ©ðý fh™th s™tu™tk …t…tu, ‚íft¤ ¼M{
ÚtE òÞ Au. (21) nu …hk‚… ! ytþS¼tE ytrŒ ™„hðtËe ¼õ‚s™tuyu, yuf rŒðË,
©enrh™u ƒuËðt {txu, Œuððtze{tk ðz™t ð]ût™e zt¤u ®nztu¤tu ƒtkæÞtu. (22) ‚u ®nztu¤tu
Ëwðýo™t f¤þtuðt¤tu, Ëtu™uhe ðMºttrŒfÚte y÷kf]‚, [th îthðt¤tu y™u rðrðÄ «fth™tk
yt¼q»týtuÚte Ëwþtur¼‚ n‚tu. (23) ‚u{tk ©enrh™u {txu, ftu{¤ ‚rfÞtu, ËwkŒh ïu‚ ytuAtz
y™u „t÷{þwrhÞtk rƒAtÔÞtk n‚t. (24) Ëtuu™uhe ‚tth™tu, ÷t÷ ƒwètŒth Ëwhðt¤ Äthý
fhe™u , WŒth Mð¼tððt¤t, ©e™thtÞý {w r ™, ¼f‚tu ™ t {™tu h Úttu …q ý o fhðt {txu ,
®nztu¤t{tk rƒhtßÞt. (25) ‚u Ë{Þu ©enrhyu Ëtu™uhe ‚th™ut ÷t÷, ƒwètŒth srhÞt™e
ò{tu Äthý fÞtuo n‚tu. ËwkŒh fËwkƒe þu÷wk fuzu ðªxtéÞwk n‚wk y™u ¾¼t W…h ¾uË Äthý fÞtuo
n‚tu. (26) fÁý‚t y™u ‚Áý‚tÚte Þwf‚, ntÚt™t ÷xftk fhe ¼f‚s™tu™t {™™u nhe
÷u™tht, ËŒtÞ MðMðY…{tk s {ø™ hne rð[h™tht, fwkz¤trŒ yt¼q»týtuÚte þtu¼tÞ{t™
y™u fk X {tk …w » …{t¤tytu Äthe hnu ÷ t ©enrh rnk z tu ¤ t{tk rƒhtßÞt. (27) ®nztu ¤ t{tk
rƒhtsu÷ ©enrh™e [thuÞ ƒtsw þ†Äthe, þqhðeh, þºtwrs‚ y™u Ëk„út{fwþ¤ yuðt ËUfztu
…t»toŒtu Q¼t n‚t. (28) ‚u Ë{Þu yt™kŒt™kŒ{wr™, ®nztu¤t™e Œtuhe …fze™u, ‚u™u Äe{u
Äe{u ¾U[e™u ©enrh™u ®nztu¤t{tk Íw÷tððt ÷tøÞt. (29) Ëtu{÷t¾t[h y™u Ëwht¾t[h yu
ƒk™u ©enrh™t …z¾u Q¼t hne™u Ëwðýo™t ntÚttðt¤t, ËwkŒh ïu‚ [t{htu ©enrh™e W…h
Äe{u Äe{u n÷tð‚t n‚t. (30) ‚u ð¾‚u ŒwŒwkr¼ ytrŒf ðt®sºttu, þk¾tu, ÍtkÍ, {]Œk„,
‚t÷ y™u „tu{w¾ ytrŒ™ut ËwkŒh ½tu»t ÚtÞtu n‚tu. (31) ‚u ½tu»t rŒ„k‚{tk ÔÞt…e „Þtu.
®nztu¤t{tk rƒhts{t™ ©enrh, ®nztu¤t™t [thuÞ îth{tkÚte y™w¢{u ðthtVh‚e, Ë¼ts™tu
W…h f]…táÂü fh‚tk n‚tk (32) ‚u Ë¼t{tk …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt…qðof ƒuXu÷t yËkÏÞ s™tu™e
„ý™t fhðt {txu ‚tu, MðÞk ƒ]nM…r‚ …ý Ë{Úto ™ ÚtE þfu, ‚tu …Ae nwk ‚tu „ýe s fuðe
he‚u þfwk ? (33) ‚u Ë¼t{tk [thuÞ ƒtsw ƒuXu÷t Ëðuos™tu, ©enrh™u …w»…nthtu y…oý fh‚t
n‚t. ©enrh ‚u ®nztu¤t™t [thuÞ îthtu{tkÚte, Íz…Úte ‚u Ëðuo …w»…nthtu „úný fh‚t n‚t.
(34) ©enrh, fux÷tf nthtu ƒu ntÚt ðzu, fux÷tf …„ ðzu, fux÷tf ztuf ðzu, y™u fux÷tf
…tu‚t™e ™t™fze Aze ðzu „úný fh‚t n‚t. (35) ‚u{t™tk fux÷tf nthtu ©enrh …tu‚t™t
{M‚f W…h, fux÷tf fkX{tk, fux÷tf ¾¼t W…h y™u fux÷tf ƒtnwytu W…h Äthý fh‚t n‚t.
y™u fux÷tf …w»…nthtu „úný fhe™u …Ae ©enrh, ‚u™u ®nztu¤t W…h y™u ‚u ðz™t ð]ût™e
zt¤eytu W…h …ý ÷xftð‚t n‚t. (36-37) Aze™t ƒk™u Auztytu W…h, „úný fhu÷t
fux÷tf …w»…nthtu ÷xftÔÞt n‚t.‚uÚte ‚u yr‚ËwkŒh ÷t„‚e Aze™u, ftðz™e su{, ¾¼t W…h
{qfe™u, […¤ ™uºttuðt¤t ©enrh, ¼f‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt {txu [tu‚hV sut‚t n‚t. (38)
yuðt{tk þhehu Sýoð†Äthe, ftuE yuf ƒútñý, Œqh Œuþtk‚hÚte, ©enrh™t Œþo™tÚtuo íÞtk
ytÔÞut. (39-41) …hk‚w íÞtk nòhtu {™w»Þtu™e ¼thu ¼ez n‚e, ‚uÚte ‚u ©enrh™e Ë{e…{tk
sE ™ þõÞtu . ‚u Ú te þtu f t‚w h , „ŒT „ ŒT ð týeyu Þw f ‚, ™u º ttu { tk y©t©w ð t¤tu ƒk ™ u ntÚt{tk
ËwkŒh ftfzeytu ÷E™u, ŒÂûtý rŒþt ƒtsw Q¼u÷tu ‚u ƒútñý …tu‚t™t yk‚h{tk rð[thðt
÷tøÞtu fu ƒnw Œw:¾™e ðt‚ Au fu, ©enrh™e Ë{e…{tk {thtÚte sE þft‚wk ™Úte. nðu nwk
þtu W…tÞ fÁk fu suÚte fhe™u, nwk ©enrh™e Ë{e…{tk sR þfwk ? (42) nwk ¼tøÞne™ Awk
‚uÚte {™u ‚uðtu W…tÞ …ý ytðz‚tu ™Úte ! òu {™u yuðtu W…tÞ ytðzu ‚tu nwk yt ËwkŒh
ftfzeytu {ntí{t y™u Ëðo yk‚Þto{e yuðt ©enrh™t ntÚt{tk yt…wk. (43) yt «{týu ‚u
ƒútñý {™{tk rð[thu Au íÞtk ‚tu Ëðo yk‚Þto{e ©enrh …tu‚u ®nztu¤t{tkÚte ™e[u Q‚Þto,
y™u …t»toŒtuyu {™w»Þtu™u ¾Ëuze, ¼ez{tkÚte {t„o fÞtuo yux÷u ©enrh, ËeÄt s, ftfze ÷E™u
W¼u÷t ‚u ƒútñý …tËu s ytÔÞt. (44-45) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ©enrhyu fuz W…h ËwkŒh
÷t÷ ð† f{h W…h ƒtkæÞwk n‚wwk, ¾¼u ïu‚ ¾uË Äthý fÞtuo n‚tu, {M‚f W…h ËqÞo™tk rfhýut
Ë{t™ ïu‚ ËtVtu ƒtkæÞtu n‚tu, ƒ„÷{tk ™t™e Aze ht¾e n‚e, [hý{tk …tŒwftytu Äthý
fhe n‚e, …tu‚t™tu fkƒwË{t™ fkX …w»…nthtuÚte þtu¼tÞ{t™ n‚tu y™u ft™{tk …w»…™t „wåA
¾tuMÞt n‚t, ntÚtu …w»…™tk fztk Äthý fÞtO n‚tk, y™u ntÚt™t Ëkfu‚ ðzu, ‘Œqh ¾Ëut...Œqh
¾Ëtu’ yu{ ƒtu÷‚t ƒtu÷‚t ©enrh, ‚u ƒútñý …tËu ytÔÞt. (46) ©enrh™u …tu‚t™e …tËu
ytðu÷t òuE™u, ‚u ƒútñýuu ©enrh™e …qò fhe …Ae ™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu, nu nhu !
yt… ‚ut yk‚Þto{e Atu. ‚{u {thtu ËkfÕ… …qýo fÞtuo Au. yt{ fne™u …Ae …tu‚t™e …tËu™e
ftfze, ‚u Ä{o…wºt™u yt…e. (47) ‚u ƒútñý™t «u{™u ðþ ÚtR™u, ©enrhyu ftfze „úný
fhe™u ‚u™u htS fÞtuo. y™u …Ae …tu‚t™t Ëuðf Œt{tuŒh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (48) nu r™»…t…
Œt{tuŒh ! ‚{u yt ƒútñý™u W‚thtu yt…òu, y™u «r‚rŒ™ ‚u™t ¼tus™™e ÔÞðMÚtt …ý
fhòu. (49) …Ae …tu‚t™t ƒk™u ntÚt{tk hnu÷e ftfze™u s{‚t Útft, ©enrh …w™: ®nztu¤t{tk
rƒhts{t™ ÚtÞt. (50) Œtk‚ ðzu [tððt™e r¢Þt™wk [t‚wÞo sýtð‚t ©enrh [thuÞ ƒtsw
hnu÷t Ëðo ¼f‚s™tu™t Œu¾‚tk s ftfze sBÞt. …Ae {wf‚t™kŒ {wr™ ntÚt òuze™u ©enrh
«íÞu ƒtuÕÞt fu, (51) nu nhu ! f]…t fhe™u y{™u …ý yt ftfze™tu Úttuztu «ËtŒ yt…tu.
íÞthu ©enrhyu ftfze™e Úttuzef «ËtŒe yt…e™u fÌtwk fu, yt «ËtŒ ‚{u yuf÷t s s{e ™
sþtu, …ý ƒeò ËtÄwytu™u …ý Úttuztu Úttuztu yt…òu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ƒútñý™e ftfze sBÞt yu ™t{u ytu„ý[t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 39 >>
yæÞtÞ - 40
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu fw¤™kŒ™ ! yuf rŒðËu Ë¼t{tk rƒhts{t™ f]…tr™rÄ
©enrh íÞtk, ƒuXu÷t Ëðouo „]nMÚttu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (2) nu nrhr«Þ ¼õ‚s™tu ! yíÞthu
nwk su fnwk, ‚u ð[™™wk …t÷™ suytu fhðt™t ntu, ‚u Ëðuo, Ë¼t{tkÚte QXe™u ynª {the Ë{e…u
ytðtu. (3) y™u nu r™»…t…tu ! yufƒeò™e ytk„¤e …fze™u, {the ztƒe y™u s{ýe
ƒtswyu nthƒkÄ Q¼t hntu. (4-5) nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte, nrh¼õ‚tu
©enrh™e ËL{w¾, yufƒeò™e ytk„¤e …fze™u, ‚u{™e ntƒe-s{ýe ƒtswyu nthƒkÄ Q¼t
hÌtt, ©enrhyu …tu‚t™e ytk„¤e ðzu ‚u{™e ËkÏÞt „ýe. …Ae ‚u ¼õ‚tuu™u fÌtwk fu nu
¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëðuo „]nMÚtt©{™tu íÞt„ fhe™u, …h{nkË ÚtE òytu. {tÁk yt ð[™ ‚{u
rn‚fthe {t™tu. (6) nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u ¼õ‚s™tu ƒtuÕÞt fu,
nu «¼tu ! r…‚t su{ …wºt™tu rn‚fthe s ntuÞ Au ‚u{, ‚{u …ý y{tht rn‚uåAw s Atu.
(7) ‚uÚte nu «¼w ! yt ËkËthËt„h{tk zqƒ‚t y{™u, ‚u{tkÚte ‚íft¤ ƒ[tððt {txu s,
yt…u f]…t fhe™u …h{nkË Útðt™wk sýtðe™u, y{the W…h yr‚þÞ f]…t fhe Au. (8) {txu
nu f]»ý ! nu «¼w ! y{u ‚íft¤ yt…™e yt¿tt™wk …t÷™ fhe™u, yíÞthu s, r™ùu …h{nkË
ÚtEþwk. (9) nu «¼w ! yt …]Úðe W…h ft{¢tuÄtrŒf yk‚:þºtwytu™u S‚™tht, ‚¥ð¿tt™trŒ{tk
r™…wý, þtk‚ Mð¼tððt¤t, y™u r™íÞ ‚{tÁk æÞt™ fh™tht ‚{tht ¼f‚s™tu rð[hu Au.
(10) nu «¼w ! ytðt Ëí…wÁ»ttu™t Ë{t„{{tk y{™u ht¾e™u, yt… y{tÁk ËŒtÞ hûtý
fhtu Atu ‚uÚte y{™u ‚íft¤ …h{nkË ƒ™tðtu y™u r™:ËkþÞ ÚtR™u y{thtk „]nƒkÄ™ ‚tuztu.
(11-12) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt s„‚ r{ÚÞt Au y™u ©enrh s
ËíÞ Au {txu yt…ýu ©enrh™e yt¿tt yð~Þ …t¤ðe s òuRyu. ytðe ‚u ¼f‚tu™e áZ‚t
òuR™u, ©enrh ‚u{™e W…h «ËÒt ÚtÞt. y™u …Ae nËe™u ‚u ¼f‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu,
nu ËŒTƒwÂØþt¤eytu! ‚{™u ytðe áZ‚t Au ‚uÚte ‚{u Ëðuo …h{nkË s Atu. (13) ‚{™u
„]nMÚtt©{ Atuze™u …h{nkË Útðt™wk su {u fÌtwk n‚wk, ‚u ‚tu ‚{the áZ‚t™e …heûtt fhðt
{txu s fÌtwk n‚wk. …hk‚w ‚u{ ¾hu¾h s fhðt {txu {U ‚{™u fÌtwk ™Úte. (14) {txu {the
yt¿ttÚte ‚{u Ëðuo „]nMÚtt©{{tk s hne™u, ytðe áZ‚t ht¾e™u, {tÁk ¼s™ fh‚t hnuòu.
(15) nu ¼f‚s™tu ! su™t ÓŒÞ{tk ¿tt™ ðihtøÞtrŒ Ërn‚ Ä{o hnu÷tu Au, ‚u™t ÓŒÞ{tk
yt Ë¼tyu Ërn‚ nw k r™hk ‚ h r™ðtË fhe™u hÌtu t Aw k y™u , (16) su ™ t ÓŒÞ{tk
ft{¢tuÄtrŒfÞwõ‚ yÄ{o hnu÷tu Au ‚u™t ÓŒÞ{tk nwk fŒtr… r™ðtË fh‚tu s ™Úte. (17)
‚u Ú te yt ½tu h fr¤Þw „ {tk , {tht ytr©‚s™tu y u …tu ‚ …tu ‚ t™t Ä{o { tk áZ…ýu hnu ð w k y™u
yÄ{o Ú te zh‚t hnu ð w k . (18) nu Ë¼ts™tu ! nðu Ëti …tu ‚ …tu ‚ t™t W‚thu òytu y™u
¼„ðt™™u ™iðuá Ähðt {txu hËtuE ‚iÞth fhtu. nðu nwk …ý yíÞthu ynªÚte QXwk Awk. (19)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™ ! ©enrh™wk yt÷tuf y™u …h÷tuf{tk rn‚f‚to ð[™
Ëtk¼¤e™u, Ëðuos™tu yr‚ yt™kŒ …tBÞt. (20) íÞth …Ae ©enrh Ë¼t{tkÚte QXât. y™u
…Ae Ëtu{÷trŒ …t»toŒtuyu Ërn‚, íÞtk ytðu÷t rfÕ÷t™t Œhðtò Ë{e…u hnu÷ ftuXt W…h,
[Zât. (21-22) ‚u{™e ËtÚtu hnu÷t þtk‚ Mð¼tððt¤t „tuðÄo™ ði~Þ y™u «tkr‚s „t{™t
‚w÷òht{ ði~Þ yu ƒk™u™t, ƒu ƒtswyuÚte ntÚt …fze™u, ©enrh ‚u ftuXt W…h [Zât y™u
íÞtk yuf ËwkŒh ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt. (23-24) …Ae y¾kz Ë{trÄ™u ÷eÄu su™u
Œun¼t™ ™Úte yuðt „tuðÄo™ht{ y™u ‚w÷òht{ …ý ©enrhyu ƒ‚tðu÷ ytË™ W…h ƒuXt.
…Ae ©enrhyu ‚w÷òht{™u …qAÞwk fu ‚{u fE ¿ttr‚™t Atu ? y™u ‚{u ftu™t …wºt Aut ?
‚uÚte ƒwÂØ{t™ ‚w÷stht{ ƒtuÕÞt fu, (25) nu «¼w ! nwk ftuE™tu …wºt ™Úte, ftuE™tu ËkƒkÄe
™Úte, ftuE™tu …ý þºtw fu r{ºt …ý ™Úte, nwk ftuE™tu …ý Ë{ fu rð»t{ ™Úte. (26) nu
f]»ý ! nwk ƒt¤, ‚Áý fu ð]Ø …ý ™Úte. {thtu ftuE Œuþ, òr‚ fu yt©{ ™Úte. (27) nu
«¼w ! nwk ‚tu ËÂå[Œt™kŒ MðY… Awk y™u ËŒtÞ fwxMÚt, r™Šðfthe, «r‚÷tu{ MVqŠ‚ðt¤tu,
MðÞk«ftþ, ¿tt‚t, yr‚Ëqû{ y™u yûth MðY… Awk. (28) yAuã, ƒ¤e ™ þfu ‚uðtu,
¼ªòÞ ™rn ‚uðtu, þtu»ttÞ ™rn ‚uðtu, Ë™t‚™, r™íÞ y™u yrð™tþe yuðtu nwk ‚{thtu ŒtË
Awk. (29) nu ©enrh ! Ëw¾-Œw:¾, {]íÞw-sL{, þe‚-W»ý, ûtwÄt-‚]»tt y™u {t™-y…{t™
yu Ëðuo rðfthðt¤t …k[¼q‚™t Œuntr¼{t™e …wÁ»t™u ntuÞ Au, …hk‚w ‚{tht ŒtË yuðt {™u
‚u{tk™wk ftkE ™Úte. (30) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - ‚w÷òht{ yt «{týu ƒtuÕÞt ‚uÚte
‚u™e áZ‚t òuðt {txu {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte ©enrhyu ‚u{™u fÌtwk fu, (31) ¼„ðt™
fnu Au - nu ‚w÷òht{ ! ‚{u fntu Atu ‚uðe ytí{r™ct, y…õð ƒwÂØðt¤t ‚{tht{tk õÞthuÞ
…ý Ëk¼ðe þõ‚e ™Úte. (32) y™u òu fŒt[ ‚{tht{tk yuðe ytí{r™ct ntuÞ ‚tu, òu
nwk ‚÷ðth ðzu ‚{tht Œun™t xwfzt fhe ™t¾wk ‚tu þwk ‚{™u Mnus …ý fü ™ ÚttÞ ? (33)
y™u ‚{tht yk„™wk AuŒ™ ÚttÞ íÞthu ytu {t.. ytu ƒt…t.. ytu ¼tE nwk {he „Þtu.. {he
„Þtu hu.. þwk yt{ yt… ™ ƒtu÷tu ? íÞthu ‚w÷òht{ fnuðt ÷tøÞt fu, (34) nu {nthts
! yt…™e f]…tÚte {™u õÞthuÞ …ý yt …k[¼q‚tí{f Œun{tk ynkƒwÂØ ™Úte ‚uÚte, nwk hzwk …ý
™rn y™u nwk {he „Þtu hu.. yu{ ƒtu÷wk …ý ™rn. (35) nu hts™T ! ðrýf©uc ‚ww÷òht{u
yt «{týu fÌtw k íÞthu ©enrhyu (‚u ™ e …heûtt fhðt {txu ) ‚÷ðth ftZe. (36) y™u
‚w ÷ òht{™u {thðt {txu ©enrh ‚i Þ th ÚtÞt. íÞthu ËŒtÞ ytí{r™c yu ð t ‚w ÷ òht{,
¼õ‚ðíË÷ ©enrh™e yt„¤ …tu‚t™wk {M‚f Ähe™u, …w™: ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ! yt…™e
RåAt ntuÞ ‚u «{týu r™:þkf…ýu fhtu. (37-38) nu ¼„ð™T ! ‚÷ðthÚte yt …k[¼q‚tí{f
Œun ™tþ …t{þu …hk‚w ƒúñY… yuðtu nwk ‚tu ™tþ ™rn …t{wk. …Ae ©enrh ‚hðth BÞt™ fhe™u
íÞtkÚte ‚w÷òht{™u ËtÚtu ÷R™u ƒeò ftuXt W…h ßÞtk Ëtu{÷t¾t[h ytrŒ …t»toŒtu n‚t íÞtk
…ÄtÞto. fthý fu …tu‚t™u ‚tu ‚w÷òht{™e ÂMÚtr‚™e ¾ƒh Au …ý ƒeòytu™u ‚u ÂMÚtr‚
Œu¾tzðt™u yÚtuo íÞtk …ÄtÞto. (39) …Ae Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf …t»toŒtu îthtyu …ý ©enrhyu
‚w÷òht{™u ƒnw rƒðztÔÞt, ‚u{ A‚tk …ý ‚w÷òht{ ftuE …ý «fthu Ënus …ý ¼Þ …tBÞt
™rn. íÞthu ©enrh …tu‚t™t …t»toŒtu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (40) ©enrh fnu Au - nu Ëtu{÷t-
y÷iÞt-Ëwht¾t[h ! yt ‚w÷òht{u …tu‚t™e Mºte ËtÚtu, yuftk‚{tk hne™u …ý ½ýt rŒðËtu
ËwÄe ƒúñ[Þoðú‚ …téÞwk n‚wk. (41) ‚uÚte yt ÷tuf{tk ‚u{™e ƒnw xeft ÚtE n‚e. ™t™t¼tE
™t{™t rðît™ ƒútñýu …ý ‚u{™u ƒnw Ë{òÔÞt A‚tk …ý, ‚u{™wk ð[™ …ý yt ‚w÷òht{u
{tLÞwk ™ n‚wk. (42) íÞthu ™t™t¼tR rð«u, ‚u ðt‚ {™u sýtðe. nu ¼f‚tu ! íÞth …Ae
{U yt¿ttÚte yt ‚w ÷ òht{™u ƒ¤sƒheÚte „] n MÚtt©{{tk htÏÞt Au . (43) {txu yt
‚w÷òht{ ƒnw {nt™ Au. yt{ ©enrhyu ‚u ‚w÷òht{™e «þkËt fhe, ‚u Ëtk¼¤e™u Ëðuo
rðM{Þ …tBÞt y™u …Ae ‚uytu ‚w÷òht{™u {nt™ {t™ðt ÷tøÞt. (44) …Ae Ëtu{÷t¾t[h
ytrŒ …t»toŒtu™e y™w{r‚ ËtÚtu ©enrh, ‚u ftuXt …hÚte ™e[u Q‚Þto, íÞtk ¼e¾t¼tR ™t{u
yf ði~Þ ytÔÞtu. (45) ‚uýu ©enrh™u ¼tus™ {txu …Äthðt™e rð™k‚e fhe ‚uÚte „tuðÄo™
y™u ‚w÷òht{ yu ƒk™u™t ntÚt …fze™u, ©enrh ¼tus™ fhðt …ÄtÞto. (46) {t„o{tk
[t÷‚tk [t÷‚tk ©enrhyu ‚u{™u fÌtwk fu nu rËØtu ! yíÞthu nwk ‚{™u ËtÄw™e …kÂõ‚{tk s
s{tzðt {txu ƒuËtzeþ íÞthu ‚u ƒk™u ¼f‚tuyu fÌtwk fu nu ™tÚt ! ¼÷u, ƒnw ËtÁk. (47)
nu hts™T ! ƒk™u ¼f‚s™tu ËtÚtu rð™tuŒ fh‚tk fh‚tk ©enrh, ¼e¾t¼tR™u ½uh …ÄtÞto, …Ae
íÞtk M™t™ fÞwO y™u ƒútñýu ƒ™tðu÷e hËtuE sBÞt. (48-49) y™u …Ae s{‚tk ðÄu÷e,
yr‚MðtrŒü hËu t R™e «ËtŒe, ‚w ÷ òht{ y™u „tu ð Äo ™ ¼tR™u s{tze. ¼f‚s™tu y u
©enrh™e M‚w r ‚ fhe. íÞthƒtŒ, …tu ‚ t™t ytË™u Ú te QXe, {w ¾ ðtË ÷R, …tu ‚ t™tk
ðMºtt¼q»tý …nuhe, ¼e¾t¼tR™e …qò Mðefthe™u …Ae íÞtkÚte ©enrh …tu‚t™u r™ðtËMÚtt™u
…ÄtÞto . (50) nu …] Ú ðe…r‚ hts™T ! ¼„ðt™ ©enrh, su ‚ ÷…w h {tk yt «{týu rðrðÄ
«fth™tk [rhºttu fh‚t n‚t. Þþfthe, yr‚…rðºt y™u …t…™tu ‚íft¤ ™tþ fh™tÁk yt
[rhºt {U ‚{™u fÌtwk.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ‚w÷òht{ ¼õ‚™e …heûtt fhe yu ™t{u [t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 40 >>
yæÞtÞ - 41
(1) ßÞucrs‚ htò fnu Au - nu ÔÞt…fuþ {wr™ ! yt…u fÌttk ‚u rËðtÞ …ý, su‚÷…wh{tk
©enrhyu yLÞ su ftuE ÷e÷t[rhºttu fÞto ntuÞ ‚u, {™u f]…t fhe™u fntu. (2) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yuf rŒðË ‚u {wr™yt©{{tk, nòhtu ¼õ‚s™tu™e Ë¼t ¼htÞu÷e
n‚e, ‚u{tk ©enrh yuf Ÿ[t ytË™ W…h rƒhts{t™ n‚t. (3) yuðt{tk yuf {t¤e íÞtk
ytÔÞtu. ‚uýu ©enrh™u «ýt{ fÞto y™u [k…t™tk …w»…tuÚte ¼hu÷e yuf Atƒze ©enrh™e
yt„¤ {qfe. (4-5) Atƒze{tk …w»…tuu òuE, ©e™„hÚte ytðu÷t ‚u {t¤e™u, ©enrhyu …qAÞwk
fu r™»…t… ! þwk yt …w»…tu ‚{u {thu {txu ÷tÔÞt Atu ? íÞthu ‚u {t¤e ƒtuÕÞtuu fu nu «¼w !
yt [k…t™tk …w»… nwk yt…™t {txu s ÷tÔÞtuu Awk. (6) {txu nu Ëk‚tu™t …r‚ ! f]…t fhe™u
yt… yt …w»…tuu yk„efth fhtu. ‚u {t¤e™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u ©enrhyu, ‚u Atƒze{tk™tk

…w»…tu ËqkÎÞtk. (7) …Ae «ËÒt ÚtE™u ©enrh Ëðuo {wr™ytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu {wr™ytu !
‚{u ƒÄt ðthtVh‚e ytðe™u {the …tËuÚte yuf yuf …w»… ÷E òð. (8) nu hts™T !
©enrhf] » ýu yt «{týu fÌtw k ‚u Ú te ‚íûtý Ëðu o {w r ™ytu , ðthtVh‚e Ë¼t{tk Ú te QXe™u
©enrh™e Ë{e…u sðt ÷tøÞt. (9) …Ae yåÞw‚ ©enrhyu, ‚u Ëðou o {wr™ytu™u Œuð‚tytu™u
…ý r«Þ, Ëw„kÄeŒth, y™u Ëtu™uhe …e¤t hk„™wk, [k…t™wk yuf yuf …w»… ytÃÞwk. (10)
{nt¼tøÞþt¤e ‚u {wr™s™tu, ©enrh™e «ËtŒe™wk yufyuf …w»… „úný fhe™u, …Ae Ëti …w™:
Ë¼t{tk …tu‚t…tu‚t™t ytË™u ƒuXt. (11) …Ae Ëðuo „]nMÚttu™u …ý ðthtVh‚e ƒtu÷tðe™u,
Œhuf™u yuf yuf [k…t™wk …w»… ytÃÞwk. (12) ‚u{ A‚tk …ý ‚u Atƒze{tkÚte …w»…tu sht …ý
ytuAtk ™ ÚtÞtk. …Ae ©enrh, Ë¼t{tk ƒuXu÷e Ëðou o Mºteytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (13) nrh™u
r«Þ yuðe nu Mºteytu ! nwk yt …w»…tu ‚{™u yt…wk Awk ‚u, ‚{u íÞtk ƒuXtk ƒuXtk s, ƒÄt yuf
yuf …w»… „úný fhtu. (14) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu …tu‚t™t
ytË™ W…h ƒuXtk ƒuXtk s ©enrhyu, ‚u Atƒze{tkÚte …w»…tu ÷E™u, ðthkðth ¾tuƒt ¼he
¼he™u, Mºteytu™e Ë¼t{tk VUõÞt. (15) ©enrhyu VUfu÷tk …w»…tu{tkÚte, ‚u Œhuf Mºteytuyu
«ËtŒe™wk yuf yuf …w»… ÷eÄwk y™u ytŒh…qðof ©enrh™u ™{Mfth fÞto. (16) ðthkðth yt
«{týu ¾tuƒt ¼he ¼he™u …w»…tu ytÃÞtk A‚tk …ý ‚u ðtkË™e Atƒze{tkÚte …w»… sht …ý
ytuAtk ™ ÚtÞtk. …Ae ©enrh ‚u {t¤e «íÞu ƒtuÕÞt fu, (17) nu {t¤e ! ƒtfe hnu÷tk yt
…w»…tuu{tkÚte ‚wk {tht {txu nth, ‚tuht, „wåAtu, fztk rð„uhu ƒ™tð. (18) …Ae ‚u {t¤eyu
©enrh™e …qò fhe. …Ae ƒtfe™tk ðÄu÷tk …w»…tu{tkÚte ‚uýu ËwkŒh [tŒh ƒ™tðe™u rƒAtðe.
(19) {™tunh nth ƒ™tðe™u ©enrh™t fkX{tk …nuhtÔÞt. …w»…™tk fztk ƒ™tðe™u ©enrh™t
{rýƒkÄ W…h …nuhtÔÞtk. (20) „wåAtu ƒ™tðe™u ©enrh™t ft™ W…h ÄhtÔÞtk, ©enrh™e
…t½{tk ËwkŒh ‚tuhtytu ÷xftÔÞt. (21) ƒtswƒkÄ ƒ™tðe™u ©enrh™t ƒtnwytu{tk ƒtkæÞt,
y™u …Ae …w»…tuu™tu …k¾tu ƒ™tðe™u ©enrh™e yt„¤ {qfe, ©enrh™u ™{Mfth fÞto. (22)
…Ae «ËÒt ÚtE™u ©enrhyu, ‚u {t¤e™u …tu‚t™u rð»tu áZ ¼Âõ‚ ÚttÞ ‚uðwk ðhŒt™ ytÃÞwk,
yt ÷tuf™e ½ýe Ëk…Â¥t yt…e y™u ÞþfeŠ‚ …ý yt…e. (23) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu
y{ŒtðtŒÚte yu f ËíËk „ e nrh¼õ‚, ©enrh™t Œþo ™ tÚtu o ‚u Ë¼t{tk ytÔÞtu u .
(24) ‚uýu ©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u …tfu÷tk fu¤tk™e yuf ÷q{ ©enrh™e yt„¤ {qfe.
yuðt{tk ht{t™kŒ Mðt{e …ý yLÞ MðY… Äthý fhe™u, ©enrh™tk Œþo™tÚtuo íÞtk ytÔÞtk.
(25-27) fuþðt¤t …tu‚t™t {M‚f W…h ïu‚ ð† ƒtkÄu÷t, Ëwhðt¤ y™u yk„h¾wk …nuhu÷t,
¾¼t W…h ¾uË Äthý fhu÷t, frx W…h …e¤wk ð† ƒtkÄu÷t, yuðt ht{t™kŒ Mðt{e, ©enrh™e
…tA¤ Q¼t hne™u, ©enrh ‚Útt Ëk‚tu™t Œþo™ fh‚t n‚t yuðt{tk ©enrhyu …tA¤ òuÞwk
‚tu, ðu»ttk‚h fhu÷t ht{t™kŒ Mðt{e™u òuÞt. …Ae nrh¼f‚u su fu¤t™e ÷q{ {qfe n‚e ‚u
÷R™u, ©enrh ht{t™kŒ Mðt{e «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu „wó…ýu hnu÷t ‚usMðe {nt…wÁ»t ! yt
fu¤tk™e ÷q{ yt… „úný fhtu. (28) íÞthu Mðt{e ‚u ÷uðt™tu rð[th fhu Au íÞtk ‚tu,
©enrh™tk Œþo™ {tºtÚte s Ë{trÄ ÚtðtÚte ‚u{™tu Œun {t„o{tk s, s{e™ W…h …ze „Þtu.
(29) ™x su{ {tÚtwk ™e[u y™u …„ W…h ht¾e™u [t÷u, ‚u™e {tVf A-Ët‚ „tuXe{zt ¾tE™u
Mðt{e™tu Œun s{e™ W…h …zâtu. (30) …Ae ‚u Ëtûtt‚T WîðS, ½zeðth …Ae, Ë{trÄ{tkÚte
Äehu Äehu QXât y™u …w™: …qðoð‚T ÂMÚtr‚{tk Q¼t hÌtt. (31-32) ƒwÂØ{t™ ht{t™kŒ
Mðt{eyu ½zeðth ©enrh™u ™ehÏÞt yux÷t{tk ‚tu, ©enrh ht{t™kŒ Mðt{e™u ËL{w¾ ÚtR,
fu¤tk™e ÷q{ ‚u{™e yt„¤ Ähe™u ƒtuÕÞt fu, (33-34) nu «¼tu ! fu¤tk™e yt ÷q{, yt…™t
{txu s Au ‚u™u yt… „úný fhtu. íÞthu ‚u Ë{Úto {nt…wÁ»t …tu‚t™t ntÚtðzu, ©enrh™t
ntÚt{tkÚte ßÞtk fu¤tk™e ÷q{ „úný fhu Au, íÞtk ‚tu nu hts™T ! Vhe ð¾‚ ©enrh™e f]…táÂü
…t{e™u, Mðt{e™u Ë{trÄ ÚtE „E. ‚u{™t ™uºttu ÂMÚth ÚtE „Þtk y™u …nu÷t™e su{ s
‚u{™tu Œun …]Úðe W…h Z¤e …zâtu. (35-36) yt «{týu [th ð¾‚, ©enrhyu ntÚt{tk
÷q{ ÷R™u, nu {wr™ ! yt… yt „úný fhtu, yu{ fne™u, [th ð¾‚ Ë{trÄ fhtðe. ht{t™kŒ
Mðt{e yt «{týu yLÞ ðu»t Äthe™u ‚u {wr™ yt©{{tk ºtý rŒðË hÌtt y™u y‚w÷ Ëw¾
…t{e™u …Ae íÞtkÚte [tÕÞt „Þt. (37) nu hts™T ! {wr™ yt©{{tk hnu÷t ‚u nrhf]»ý
¼„ðt™, ftuE yuf rŒðËu, ‚u rðþt¤ hts{nu÷™e y„tþe{tk [zât. (38) ŒuðËhtuðh{tk
M™t™ fhe, …e‚tkƒh …nuhe™u y„tþe{tk yuf …rðºt ytË™ W…h ƒuXt.(39) ‚u Ë{Þu
©enrh™u [kŒ™™e y[to fhe n‚e, ‚u{™t {w¾th®ðŒ W…h «¼t‚™t ËqÞo™tk ftu{¤ rfhýtu
…z‚tk n‚tk, y™u ¼f‚s™tuyu …w»…nthtrŒf rðrðÄ «fth™tk ÿÔÞtu ðzu ©enrh™u y÷kf]‚ fÞto
n‚t. (40-41) …tu‚t™wk ytnTr™f f{o fÞto …Ae, …tu‚t™t ¼f‚s™tu ¼Âõ‚¼tð…qðof …ºt
…w»…trŒf su ðM‚wytu ÷tÔÞt n‚t ‚u W…h «er‚ Œþtoðe™u, s„‚T…r‚ ©enrh, íÞtk ƒuXu÷t
Úttuztf {wr™s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ƒúñt™kŒ {wr™ ! nu {wf‚t™kŒ {wr™! {™u yíÞthu ¾qƒ
¼q¾ ÷t„e Au. (42) {txu ‚{u ƒk™u {the ¼q¾ {xtzðt™tu W…tÞ fhtu. ©enrh yt{ fnu
Au íÞtk ‚tu ‚u{ýu y„tþe™t …qðo¼t„{tk Sðht{ rð«™u òuÞtu. (43) …rðºt…ýu ntÚt{tk
yuf …tºt{tk, „tÞ™t ŒqÄ{tkÚte ƒ™tðu÷, {t¾ý [tu…zu÷t, ƒu {X™t htux÷t ÷R™u ‚u rð«
Q¼tu n‚tu. (44) …w»…™t ‚utht Äthe hnu÷t ©enrhyu ‚u ƒútñý™u …qAÞwk fu nu Âîs ! ‚{u
y{tht {txu þwk ÷tÔÞt Atu ? nu r™»…t… ! nwk ûtwÄt‚wh Awk ‚uÚte ‚{u su ÷tÔÞt ntuÞ ‚u, {™u
yt…tu. (45) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt{ fne™u, ‚u ¼f‚™e ¼Âõ‚™u
ytÄe™ ÚtR™u, «¼w …tu‚t™t ytË™ W…hÚte QXe ‚u rð«™e …tËu „Þt. y™u ‚u™t ntÚt{tkÚte
‚u {X™t ƒu htux÷tytu „úný fÞto. (46) …Ae …ut‚t™t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtE, ztƒt
ntÚt{tk ‚u {t¾ý [tu…zu÷t htux÷tyut ht¾e™u, s{ýt ntÚt ðzu, ytftþ{tk hnu÷t Œuð‚tytu
y™u …]Úðe W…h hnu÷t ¼f‚s™tu™t Œu¾‚tk s, ‚u htux÷tytu™t ™t™t „útË ÷R™u s{ðt
÷tøÞt.(47) yu{ s{‚tk s{‚tk AuÕ÷u ƒtfe hnu÷t htux÷t™tu yuf [‚wÚttOþ ¼t„ ƒtfe hÌtut
íÞthu, ‚u htux÷t™t MðtŒ™e «þkËt fh‚t ©enrh ƒtuÕÞt fu, (48) nu Ëk‚tu ! nu Ëtu{÷t-
Ëqht¾t[h! ‚{u {tht yt WÂåAü htux÷t™t «ËtŒ™e ytþt ht¾þtu s ™rn, (fthý fu ‚u™e
¼Âõ‚™t ¼tð™u ÷eÄu s nwk ûtwÄt‚wh ÚtÞtu n‚tu) yt{tkÚte ‚{™u yuf…ý xwfztu {¤þu ™rn.
(49) nu hts™T ! yt «{týu ƒtu ÷ ‚t y™u nË‚t ‚u „tu ® ðŒ «íÞu , Þw Â õ‚™u òý™th
ƒúñ{wr™, {{oð[™Úte ©enrh™u nËtð‚t Útft ƒtuÕÞt fu, (50-51) nu «¼w ! MðtŒ™e
¾ƒh ‚tu su ¾tÞ ‚u™u ¾ƒh …zu ! nu Ä{o™kŒ™ ! ‚{u s{tu Atu ‚u htux÷t{tkÚte y{™u ‚tu
ftkE …ý {éÞwk ™Úte. ‚uÚte ‚u™tu MðtŒ fuðtu Au ‚u™e y{™u þe ¾ƒh …zu ? (52) {txu
‚u™tuu MðtŒ fuðtu Au ‚u sýtððt™e yt…™u RåAt ntuÞ ‚tu, y{u Ëðouo ‚{tht r¼ûtwftu Aeyu,
‚uÚte y{™u …ý Úttuzef «ËtŒe yt…tu. (53) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
ÞwÂõ‚ðt¤tk ð[™tuÚte ƒúñ{wr™yu ©enrh™u «ËÒt fÞto ‚uÚte ©enrhyu ‚u {wr™™u …tu‚t™e
«ËtŒe yt…e. y™u …Ae ‚u «ËtŒe Ëk‚tu{tk ðnuk[e™u, ƒúñ{wr™ …tu‚u …ý ‚u s{e™u yr‚
yt™kŒ …tBÞt. (54) yt «{týu ¼Âõ‚¼tðÚte ‚u Sðý rð« ƒu {X™t htux÷t ÷tÔÞt n‚t,
‚u™u y{]‚ Ë{t™ „ýe™u, ŒÞt¤w ©enrh sBÞt y™u Ëk‚]ó ÚtÞt. nu hts™T ! Þ¿ttu …ý su
«¼w™u ‚]ó fhðt™u yÚtuo Ëk…qýo Út‚t ™Úte, ‚u «¼w «u{™t ƒu htux÷tÚte ‚]ó ÚtÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh÷e÷t ðýo™ ™t{u yuf‚t÷eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>41>>
yæÞtÞ - 42
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yuf Ë{Þu ¼„ðt™ ©e Ënò™kŒ Mðt{e, …Âù{
…k[t÷ ŒuþÚte su‚÷…wh{tk …ÄtÞto. (2) ‚u{™e ËtÚtu Ëtiht»xÙ, …tk[t÷, Ít÷tðtz, fåA,
nt÷th rð„uhu Œuþtu y™u ®ËÄw ftkXt™t s™tu …ý n‚t. (3-4) ©enrh™e …tA¤ ŒtŒt¾t[h,
WŒth y™u ÞþMðe {tk [ t¾t[h, ƒw Â Øþt¤e ðM‚t¾t[h, Ëtu { ÷t¾t[h, Ëq h t¾t[h,
y÷iÞt¾t[h, ™tòu yt ƒÄt ûtrºtÞtu …ý …tu‚…tu‚t™tk ðtn™tu{tk ƒuËe™u su‚÷…wh ytÔÞt.
(5) ‚u{™e …tA¤ sÞt, ÷r÷‚t, h{t, ht{t, y{]‚t, yrŒr‚, hr‚, …tk[t¤e, òn™ðe,
{u™t y™u y{he ytrŒf Mºteytu …ý su‚÷…wh{tk ytðe. (6) yåÞw‚ ©enrhyu, ËtÚtu
ytðu÷t ‚u Ëðou o ûtrºtÞtu™u ‚Útt Mºteytu ð„uhu™u ÞÚttÞtuøÞ W‚tht ytÃÞt y™u …Ae …tu‚u
…ý …tu‚t™t W‚thu r™ðtË fÞtuo. (7) ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu yr‚ n»to…qðof ytðu÷t
ËUfztu {wr™s™tu íÞtk {wr™ yt©{{tk Q‚Þto n‚t. (8) ‚u Ë{Þu {wr™ð]kŒtuyu Ë{t[th ytÃÞt
‚uÚte „wsht‚ Œuþ™t s™tu …ý íÞtk ytÔÞt y™u ©enrh™tk Œþo™ fhe™u, ‚u ™„h{tk s
Q‚Þto. (9) ‚u Ëðouo {wr™ ytrŒf™tk ™uºttu™u ©enrh «r‚rŒ™ yt™kŒ …{tz‚t n‚t. ©enrh
„úe»{É‚w{tk yuf rŒðË M™t™ fhðt {txu ŒuðËhtuðhu „Þt. (10) yt„¤ [t÷‚t Ëþ†
…t»toŒtuÚte þtu¼tÞ{t™, …tA¤ ‚Útt yz¾u…z¾u Ëuðftu ËtÚtu, Ëuðftuyu rþh W…h ÷t÷ Aºt
Äthý fhu÷t, ÷t÷ Aºt™u ÷eÄu su{™tk ðMºttu …ý ÷t÷ Œu¾tÞ Au ‚uðt …tu‚t™e yt„¤
{w r ™s™tu fe‚o ™ fhe hÌtt Au ‚u ð t ©enrh, …„…t¤t, Œu ð Ëhtu ð h{tk M™t™ fhðt {txu
…ÄtÞto. (11) ftŒðu hrn‚, r™{o¤ s¤Úte ¼hu÷t, ¾e÷u÷tk ÷t÷ f{¤tuðt¤t, su™t rf™thu
y™ufrðÄ ð]ûttu y™u …ûteytu hnu÷tk Au, ‚uðt ‚u ŒuðËhtuðh™t rf™thu ©enrh ðMºttu W‚the™u,
‚u Ëhtuðh™t …týe{tk «ðu~Þt. (12) ©enrh™e …tA¤ {wr™ytu y™u „]nMÚttu …ý …týe{tk
«ðu~Þt. …Ae ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚, ht‚tk f{¤ Ëh¾tk [hýtuðt¤t ©enrh, íÞtk …z¾t¼uh
‚h‚t n‚t y™u «u { …q ð o f ‚u ¼õ‚s™tu ™ e ËtÚtu s¤¢ezt fh‚t n‚t. (13) ¾q ƒ
n»ttuoÕ÷trË‚ ÚtÞu÷t ‚u „]nMÚttu y™u {wr™ytu ðthkðth ¾tuƒt ¼he¼he™u ©enrh™e W…h s¤
Wztz‚t n‚t. …Ae ©enrh y™u ‚u{™t …t»toŒtu …ý, ¾tuƒt ¼he¼he™u ¾qƒ s s¤, ‚u
{wr™ytu y™u „]nMÚttu W…h Wztz‚t n‚t. (14) …t»toŒtuyu VUfu÷t ¾qƒ s¤Úte Ëk‚tu ÔÞtfw¤
ÚtE™u, ©enrh™e Ë{e…uÚte Œqh s‚t hÌtt íÞthu …t»toŒtu ‚u Ëk‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu Ëk‚tu !
‚{u Œið™e „r‚ swytu ! y{u Úttuztf s Aeyu y™u ‚{u ½ýt Atu ‚u{ A‚tk, ‚{u y{thtÚte
nthe sE™u Œqh ¼t„e hÌtt Atu. (15) nu hts™T ! Ëtu{÷t ytrŒf …t»toŒtu yt «{týu ƒtu÷e
hÌtt Au íÞtk ‚tu, Ëðuo {wr™ytuyu …t»toŒtu™e [thuÞ ƒtsw ðªx¤tEð¤e™u ‚u{™e W…h ¾qƒ
s¤ VUfe™u ‚u{™u ÔÞtfw¤ fhe {qõÞt. y™u …t»toŒtuyu …ý {wr™ytu™e W…h s¤ ™tk¾e ‚u{™u
¾qƒ yf¤tðe {qõÞt. (16) Ëðuoïh ©enrh s¤{tk zqƒfe {the™u …t»toŒtu y™u Ëk‚tu™e
ð[{tk ™eféÞt. …Ae Ëðouo™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu ¼õ‚s™tu ! nðu yt ÷e÷t ƒkÄ fhtu. Ëðouo
{the Ë{e…{tk ytðtu y™u {tht [hý™tu M…þo fhtu . (17) yt{ fne™u y¾k r z‚i ï Þo
¼„ðt™ ©enrhyu s¤{tk zqƒfe {the y™u íÞtkÚte Úttuzuf Œqh ™eféÞtk. ‚u{™t [hýf{¤™tu
M…þo fhðtk {txu, {wr™ …t»toŒtu ‚u{™e …tËu „Þt, íÞtk ‚tu ð¤e ©enrh ‚u MÚtt™uÚte Œqh ¾Ëe
„Þt. (18) …ý ©enrh™tu M…þo fhðt™e RåAtðt¤t fux÷tf Ëk‚tu …]c¼t„Úte ‚h‚t ‚h‚t
©enrh™e Ë{e…{tk „Þt, fux÷tf ntÚt …„Úte ‚h‚t, fux÷tf At‚eÚte ‚h‚t y™u fux÷tf
…z¾tkÚte ‚h‚t ‚h‚t ©enrh™e Ë{e…{tk …ntUåÞt. (19) {nt…wÛÞþt¤e ‚u Ëk‚-…t»toŒtu
ßÞtk ©enrh™tu M…þo fhðt òÞ Au íÞtk ‚tu ©enrh íÞtkÚte …ý Œqh ¾Ëe „Þt. …Ae ßÞthu
‚u {wr™ …t»toŒtu W…h ©enrhyu ŒÞt fhe íÞthu s ‚uytu, ©enrh™t [hýtu™tu M…þo fhe þõÞt.
(20) …Ae ðthkðth nË‚t y™u ©enrh™u nËtð‚t, ©enrh™wk [hýtuŒf …e‚t, ‚u {wr™-
…t»toŒtu, Œið EåAtÚte Œun™wk ¼t™ ¼qÕÞt y™u ©enrh rð™t y„tÄ s÷{tk «ðu~Þt. (21)
íÞtk ‚u{™u Œun™e M{]r‚ ÚtE ‚uÚte Úttuzt WÂîø™ ÚtE …hM…h ‚uytu ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu nu
{wr™ytu ! nu …t»toŒtu ! yt…ýu s¤¢eztÚte ¾qƒ Úttfe „Þt Aeyu y™u ‚uÚte nðu ‚hðt {txu
yþÂõ‚{t™ Aeyu. ‚uÚte nðu yt…ýu Ëðouo ynª s zqƒe sEþwk, yu{ ÷t„u Au. yt{ {t™e™u
‚uytu ¼„ðt™ ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. (22) nu nrh«ËtŒ …wºt nrhf]»ý ! nu f]»ý
! nu y«{uð yiïÞo ! nu „ðohrn‚ ! nu …rðºt feŠ‚{t™ ©enrh ! y{u Ëðuo yt…™u þhýu
Aeyu. Ë{wÿ suðt yt ŒuðËhtuðh{tk zqƒ‚t y{tu Ëðuo™wk yt… hûtý fhtu. (23) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u{™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u, ©enrh ‚íft¤ ‚u{™e Ë{e…u
„Þt y™u ƒtu Õ Þt fu , nu r™{o ¤ ytþÞðt¤t {w r ™ …t»to Œ tu ! ‚{u ¼Þ …t{þtu ™rn.
yufáÂüÚte {the Ët{wk swytu. (24) ©enrh™e yt¿tt {wsƒ ‚u Ëðouo yuf s áÂüÚte ¼„ðt™
©enrh Ët{wk òuðt ÷tøÞt. íÞthu ft¤-{tÞt™t r™Þk‚t ©enrhyu, …tu‚t™t Þtu„uïÞoÚte ‚u
{wr™ …t»toŒtuu™u Ëhtuðh™t rf™tht ‚hV ¾UåÞt. (25) yt «{týu ©enrh™t ytf»toý {tºtÚte
s ‚u Ëðuo, ‚íft¤ rf™thu ytðe „Þt y™u ‚u{™wk Œw:¾ Œqh ÚtE „Þwk. …Ae ‚u Ëðuo {wr™-
…t»toŒtu yufƒeò™e Ët{wk rðM{Þ…qðof òuðt ÷tøÞt. (26) nu hts™T ! Ëhtuðh™u rf™thu
[thuÞ ƒtsw Q¼u÷t s™tu™t Œu¾‚tk s, MðÞk ©enrh ‚tu yuf÷t s ŒuðËhtuðh™t y„tÄ
s¤{tk ‚h‚tk ‚h‚tk, ûtý{tºt{tk s rf™thu ytðe „Þt. (27) …Ae ©enrhf]»ý Vhe ð¾‚
‚u s¤{tk …ze™u, ‚h‚tk ‚h‚tk Ëhtuðh™t {æÞ{tk …ntU[e „Þt. íÞthu rf™thu Q¼u÷e Ëðuo
Mºteytu ƒtu÷ðt ÷t„e fu, (28) nu Ë¾eytu ! ©enrh™tk ÷t÷ y™u f{¤…ºt Ë{t™ ftu{¤,
y™u su [hýtu{tk sð, ykfwþ, y™u Qæðohu¾trŒ Ëtu¤ r[nT™tu hnu÷tk Au yuðtk [hýf{¤
swytu. (29) ƒeS Mºteytu ƒtu÷e fu, ©enrh™e sk½tytu swytu, ‚u fuðe „tu¤tfth y™u ftu{¤
Zª[ýu Þwõ‚ Au. ¼tøÞþt¤e ¼õ‚s™tu™u ‚u ËtÚt¤tu W…h ntÚt {qfe™u, ƒk™u ntÚt ðzu ‚u™e
Ëuðt fhðt™wk ¼tøÞ «tó ÚttÞ Au. (30) nu Ë¾eytu ! ò™wytu Ërn‚ ©enrh™e ƒu ËtÚt¤tu
(QÁ¼t„) sw y tu . …w Û Þðk ‚ e {týfe ½tu z e, «r‚rŒ™ ‚u ™ w k ðn™ fhu Au . (31) fu x ÷ef
Mºteytu ƒtu÷e fu, ¼e™wk ð† [tUxe hÌtwk Au ‚uðt ©enrh™tu fxe «Œuþ swytu, þe‚¤ WŒh{tk
hnu÷t ™t¼e fq…™u swytu fu ßÞtkÚte ƒúñt Wí…Òt ÚtÞt n‚t. (32) fux÷ef Mºteytu ƒtu÷e
fu , {™tu n h M‚™u Þw õ ‚, yr‚rðþt¤, Œþo ™ fhðt Þtu ø Þ, «er‚ Wí…Òt fh™th, yu ð w k
©enrh™wk ðûtMÚt¤ swytu, fu su™tu yt©Þ {qfe ÷û{eS sht …ý Œqh Út‚tk ™Úte. (33)
fux÷ef Mºteytu ƒtu÷e fu Ëtæðeytu ! ©enrh™tk ƒk™u …wü ytò™ƒtnwytu™wk yt…ýu {™{tk
ËŒt M{hý fhðwk òuEyu, su ¼õ‚s™tu™u ËkËth ¼ÞÚte y¼Þ fhtðu Au. (34) fux÷ef
Mºteytu ƒtu÷e fu, nu Mºteytu ! fkƒw Ë{t™ fkXu Þwõ‚ y™u [kÿ®ƒƒ Ë{t™ ©enrh™wk {w¾th®ðŒ
‚{u fu{ òu‚t ™Úte ! ‚u™u òuE™u f{¤ …ý ÷ßò …t{e òÞ Au. (35) fux÷ef Mºteytu
ƒtu÷e fu, nu Ë¾eytu ! ©enrh™e r‚÷…w»… Ë{t™ ™{ýe ™trËft ‚u{ s ‚u™e Ë{e…{tk
s{ýt „t÷{tk hnu÷tu ~Þt{ r‚÷ …ý yt…ýu ËŒt æÞt™ fhðt ÞtuøÞ Au. (36) fux÷ef
Mºteytu ƒtu÷e fu, nu yƒ¤tytu ! ©enrh™tk ¼t÷ Ërn‚ yt [k[¤ ™uºttu swytu. ©enrh™tu
ztƒtu ft™ y™u ‚u{tk hnu÷wk ~Þt{®ƒŒw …ý «u{Úte swytu. (37) ƒeS fux÷ef Mºteytu ƒtu÷e
fu nu Ë¾eytu ! ©enrh™wk {™tunh rþ¾tyuÞwõ‚, yuðwk {M‚f ‚tu swytu ! ßÞthu ‚u {M‚f
W…h …t½ Äthý fhe™u ‚u{tk …w»…™t ‚tuht ¾tuËu Au íÞthu ‚tu Mnus Mnus nt÷‚t ‚u ‚tuhtytu
yt…ýt r[¥t™u [tuhe ÷u Au. (38) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - Mºteytu …hM…h yt «{týu
ƒtu÷‚e n‚e yux÷eðth{tk r™Šðfthe ©enrh, ‚u ŒuðËhtuðh{tk ‚h‚t ‚h‚t ‚u™e ŒÂûtý
ƒtsw™t rf™tht ‚hV „Þt. (39-40) íÞtk ©enrhyu ‚íft¤ {qÕÞðt™ ðMºtt¼q»tý Äthý
fÞto. …Ae fwƒuh®Ën ™t{™t {t¤eyu ©enrh™e …qò fhe. ‚uýu ©enrh™t fkX{tk …w»…nthtu
ÄhtÔÞt y™u …t½ W…h, [thuÞ ƒtswyuÚte ™e[u …w»…nthtu ÷xfðtÚte {™tunh ÷t„‚tu yuðtu
…w»…™tu {w„x Äthý fhtÔÞtu. (41) …Ae ©enrh, ÷t÷ {týuf suðt hk„™e {týfe W…h
Mðth ÚtÞt y™u ‚u{™e …tA¤ ntÚt{tk [¤f‚t ¼t÷tðt¤t, Ëwþtur¼‚ ½tuzuËðthtu …ý n‚t.
(42-43) ËtiÚte yt„¤ ðt®sºttu ð„tz™tht n‚t. ‚u{™e …tA¤ ËUfztu Ëk‚tu n‚t, íÞth
ƒtŒ nòhtu „]nMÚttu n‚t, íÞthƒtŒ ©enrh y™u ‚u{™e ytswƒtsw yt„¤…tA¤ ËUfztu
þ†Äthe ½tuzuËðth …t»toŒtu n‚t y™u ‚u Ëðouo™e …tA¤ nòhtu Mºteytu fe‚o™tu „t‚e n‚e.
(44-45) yt «{týu™t ‚u yMðthtu™e yt„¤ AzeŒth Wå[ Mðhu fhe™u …tufth‚tu n‚tu fu
nu «¼tu ! yt …]Úðe W…h yt…™tu sÞ sÞfth «ðo‚tu. …t½{tk ‚tuht Äthý fhu÷t ©enrh,
ƒkŒqftu™t ËUfztu Äztftytu ðthkðth fhtð‚t n‚t. yt «{týu ©enrhyu ‚u ŒuðËhtuðh™e …tk[
ðth «ŒÂûtýt fhe. (46) íÞthƒtŒ ©enrh, ‚u ËhtuðhuÚte Ë¼tMÚtt™{tk ytÔÞt. y™u íÞtk,
{M‚f W…hÚte …w » …™tu {w „ x W‚the™u ytþS¼tR ™t{™t ¼õ‚™u ytÃÞtu . (47) ‚u
ytþS¼tEyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrh íÞtkÚte …tu‚t™u W‚thu …Äthe, W¥thtŒt
îthðt¤t …tu‚t™t r™ðtË{tk «er‚…qðof hnuðt ÷tøÞt. (48) nu hts™T ! ‚u Ëhtuðh{tk
©enrh, «r‚rŒ™ M™t™ fh‚t n‚t y™u ‚uÚte s ‚u Ëhtuðh ‘™thtÞý ‚eÚto’ ™t{u W¥t{
‚eÚto ÚtÞwk. (49) ‚eÚttuo{tk ©uc yuðt yt ™thtÞý ‚eÚto{tk su {™w»Þ M™t™ fhe, Œt™
yt…e, ©tØ fhu ‚tu, „Þt ™t{™t ‚eÚto{tk ©tØ fhðtÚte su V¤ {¤u, ‚ux÷wk V¤ r™ùu …t{u
Au. (50) su {™w»Þ yt ™thtÞý ‚eÚto{tk Œt™, æÞt™, ‚…, …qò, M™t™, …tX, s…, Þ¿t,
‚Útt ƒúñ¼tus™ fhtðþu ‚u {™w»Þ Œt™trŒ™wk …rh…qýo V¤ …t{þu. (51) nu hts™T ! ºtýuÞ
ft¤{tkÚte „{u íÞthu, su {™w»Þ ©enrh™e s¤¢ezt™wk yt …h{…rðºt [rhºt Ëtk¼¤u, ‚u
rŒ™ƒkÄw ©enrh™t yûthÄt{™u r™ùu ‚íft¤ …t{þu.
Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-ßÞucrs‚
ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh s¤¢ezt ðýo™ ™t{u ƒu‚t÷eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 42 >>
yæÞtÞ - 43
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ŒÞtyu fhe™u {™w»Þtf]r‚ Äthý fh™th ¼„ðt™
©enrh, yuf rŒðË, su‚÷…wh™e ƒnth ytðu÷t ËwkŒh ŒuðËhtuðhu …ÄtÞto. (2) ‚u Ëhtuðh™t
rf™thu, ðz™tk ð]ûttu™e þe‚¤ AtÞt{tk Ë¼t ÚtE. ‚u Ë¼t{tk Mºte-…wÁ»ttu, yufƒeò™u yzu
™rn ‚u he‚u, swŒt swŒt {ÞtoŒt…qðof ƒuXtk. (3) ‚u Ë¼t{tk ©enrh Ÿ[t ytË™ W…h
rƒhts{t™ n‚t. Œu þ tk ‚ hÚte ytðu ÷ t ‚u Ëðu o ¼õ‚s™tu y u ©enrh™e W¥t{ V¤tu y™u
ðMºtt¼q»týtuÚte …qò fhe. y™u ‚u{™u «ýt{ fÞto. (4) {wr™s™tu ntÚt{tk [kŒ™™tk …tºttuu
÷E™u Q¼t n‚t. ©enrh™e {hS òuE™u, ‚u{ýu, ©enrh™t yk„ W…h {r÷Þt„h [kŒ™™e
y[to fhe. (5) y™u …Ae {wr™s™tuyu …w»…nth, ‚tuht, „wåAtu, ƒtswƒkÄ y™u fztk ©enrh™u
ÄhtÔÞtk y™u …Ae Äq…Œe… Ërn‚ ¼tð…qðof ©enrh™e yth‚e W‚the™u «ýt{ fÞto. (6)
…Ae ytþS¼tE s{ðt {txu ƒtu÷tððt ytÔÞt, ‚uÚte yuf W¥t{ yï W…h rƒhts{t™ ÚtE
©enrh íÞtkÚte ™„h{tk …ÄtÞto. íÞtk ¼tus™ fhe™u «¼w …w™: ‚u r™{o¤ s¤ðt¤t ŒuðËhtuðhu
…ÄtÞto. (7) nu hts™T ! yuf {wnq‚o …ÞoL‚ (1 {wnq‚o=1 [tu½rzÞwk=1.5 f÷tf), yk„{tk
[k Œ ™™e y[to ð t¤t ©enrhyu , Œu ð Ëhtu ð h{tk M™t™ fÞw O . ‚u Ú te ‚u Ëhtu ð h™w k s¤ …ý
Ëw„kÄe{t™ ÚtE „Þwk. (8) …Ae ‚u ðtËwŒuð ¼„ðt™ ðMºttu Äthý fhe™u Œuððtze{tk „Þt
y™u íÞtk {wr™{kz¤ {æÞu ƒuXt. (9) íÞtk ©enrhyuu ËtkÏÞ, Þtu„, ðuŒtk‚ ‚Útt …k[htºt™tk
hnMÞtu Ë{òð‚e ½ýe ƒÄe ¼„ðŒTðt‚to fhe. (10) ‚u Ëtk¼¤e™u {wr™s™tu yr‚ «ËÒt
ÚtÞt y™u ‚u Ëðuo ©enrh™u …„u ÷tøÞt. …Ae …t»toŒtu™e ËtÚtu, ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u
…tu ‚ t™t {ntu ÷ «íÞu …ÄtÞto . (11) ‚u {ntu ÷ ™t rðþt¤ [tu „ t™{tk , {w r ™ytu y™u
ËíËk „ eytu y u ¼u „ t {¤e™u ‚u htºtu ò„hý fÞw O y™u ¾q ƒ n»to … q ð o f ©ef] » ý™tk fe‚o ™ tu
„tÞtk. (12) íÞtk ƒtòuX W…h ƒuËe™u ©enrhyu fe‚o™tu Ëtk¼éÞtk. y™u …Ae f]…t fhe™u
©enrh, ‚u {wr™ytu «íÞu, {u½Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte ƒtuÕÞt fu, (13) ©enrh ¼„ðt™
fnu Au - nu {wr™ ytrŒf ¼õ‚s™tu ! yt Ë¼t{tk, yt…ýt Ëðouo™t Œuntu, yËkÏÞ ËqÞo Ë{t™
‚uòu{Þ Au y™u ‚u{tkÚte y™k‚ ‚us ™ef¤e hÌtwk Au yu{ nwk Œu¾wk Awk. (14) nu s™tu ! yt
s„‚{tk sÞ-…htßÞ, Ëw¾-Œw:¾, Þþ-y…Þþ, ð„uhu su ftkE ÚttÞ Au ‚u Võ‚ {the s
RåAtÚte ÚttÞ Au. ‚u™tu fh™th ƒeòu ftuE ™Úte. (15) nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u yíÞthu s
swytu™u ! ûtrºtÞtu ƒt¤fe™u ŒqÄ…e‚e fh‚t ({the ™t¾‚t) n‚t ‚u yÄ{o y{™u sht …ý
…ËkŒ ™ n‚tu. ‚uÚte nðu (yk„úuòuyu yt fwrhðts ƒkÄ fhðt™tu ftÞŒtu ½zâtu n‚tu) fÞtu
ûtrºtÞ ‚u yÄ{to[hý yt[he þfu Au ? (16) nu ¼f‚tu ! {the ƒtkÄu÷e Ä{o-{ÞtoŒt su
s™tu™u Y[r‚ ™Úte ‚u s™tu™u þtuÄe™u, Ëðo™u, yuf ËtÚtu s, nwk ft¤ MðY…u Œkz Œô Awk,
‚u ftuý ™Úte òý‚wk ? (17) nu ¼f‚s™tu ! yt {™w»ÞÄthe ‚™{tk nwk ßÞthu ftuE Ëw¾
yÚtðt Œw:¾ „úný fÁk Awk, íÞthu yt ÷tuf{tk …ý r™:þkf…ýu ‚u s «{týu Ëw¾ yÚtðt Œw:¾
«ð‚uo Au. {txu ft¤ MðY…u …ý nwk s Awk. (18) nu ¼f‚s™tu ! {the yt¿ttÚte ßÞthu ‚{u
Ëðuoyu »txThË™tu íÞt„ fÞtuo,íÞthu yt s„‚{tk ftuE™u …ý ¾tðt {txu ÄtLÞ hÌtwk ™rn.
(19) ð¤e, ßÞthu {U „Z…wh{tk „wó…ýu hne™u {M‚f W…h fuþ ðÄthu÷t, íÞthÚte s yt
…]Úðe W…h™t Ëðuo htòytu r™M‚us ÚtE „Þt. (20) su ð»tuo {U „Z…wh{tk hne™u ŒtuZ {tË
ËwÄe {kŒðtz „úný fÞtuo n‚tu ‚u ð»tuo yt …]Úðe W…hÚte ½ýt ŒunÄtheytu™tu ™tþ ÚtE „Þut
n‚tu. (21) fthý fu yt ƒúñtkz y™u {tht yt Œun™wk yufíð…ýwk Au. ‚uÚte {tht þheh{tk
su su ftkE ÚttÞ Au, ‚u Ëðuo yt ƒúñtkz{tk ÚttÞ Au y™u Œu¾tÞ Au. (22) {txu nu {wr™s™tu!
ËíËk„eytu ! nu Mºteytu ! ‚{u Ëðuo {tÁk yt ð[™ Ëtk¼¤tu fu, yt ƒúñtkz{tk su ftkE r¢Þt
ÚttÞ Au ‚u™tu f‚to {tht rËðtÞ ƒeòu ftuE s ™Úte. (23) ‚uÚte yt÷tuf{tk òu, ‚{™u fkE
Ëw¾ fu Œw:¾ ytðu, ‚tu ‚u Ë{Þ{tk Äehs ht¾e™u, ÂMÚth ƒwÂØ ({thu rð»tu y[¤ r™ct,
©Øt y™u ytþhtu) ht¾òu. nwk yð~Þ {tht ¼f‚s™tu™e Ëðo «fth™e hûtt fheþ. (24)
y™u {thu rð»tu ÂMÚth ƒwÂØ ht¾‚tk-ht¾‚tk òu ‚{thtu Œun …ze sþu, ‚tu yt„¤ ‚{™u rŒÔÞ
Ëw¾™e «tÂó Útþu, …hk‚w nu s™tu ! ‚{u òu {the yt¿tt™wk WÕ÷k½™ fhþtu ‚tu …Ae, Ëti
Ëti™t f{o™wk V¤ ¼tu„ðþtu. (25) ‚{thu, {thu rð»tu ÂMÚth ƒwÂØ htÏÞt rËðtÞ ftkR fhðt™wk
s ™Úte. ‚{u r™Âùk‚ ÚtR™u yt÷tuf{tk hnußÞtu fthý fu, yûthÚte …ý …h, …wÁ»ttu¥t{ yuðtu
nw k ‚{™u Ëtûtt‚T {éÞtu Aw k . (26-27) …w Û Þfthe yt ™thtÞýûtu º t, …t…rð™tþf yt
{wr™yt©{, yt Œuððtze, yt ŒuðËhtuðh, yt søÞt, yt Þ¿t¼qr{, yt Ë¼t, yt {ntu÷
RíÞtrŒ Ëðo, r™hk‚h M{hý fhðt ÞtuøÞ Au. ‚u™tÚte Œuntk‚ft¤u ‚{™u sYh {the M{]r‚
ÚtR ytðþu. nu r™»…t… ¼f‚s™tu ! y™u ‚uÚte Œw:¾Ët„h yt Œun™tu íÞt„ fhe™u, ‚{u
{tht Ät{™u …t{þtu. (28) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©e nrhf]»ý ¼„ðt™u
MðÞk, …tu‚t™t yiïÞo fÚt™™e ðt‚tu fhe, ‚u Ëtk¼¤e™u Ëðuo {wr™s™tu y™u ËíËk„eytu,
yk‚h{tk yr‚ «ËÒt ÚtÞt. (29) íÞth …Ae Ëðuo {wr™s™tu™u ™{Mfth fhe™u ©enrh,
…tu‚t™t ytË™ W…hÚte Q¼t ÚtÞt y™u …Ae íÞtkÚte …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u ytðe, ftu{¤
þGÞt{tk …tuZe „Þt. (30) ƒesu rŒðËu ©enrh ƒútñ{wnq‚o{tk QXât, þit[ rðrÄ y™u M™t™
fhe™u, r™{o¤ ðMºttu Äthý fÞto y™u …Ae …tu‚t™wk ËkæÞtðkŒ™trŒ r™íÞ f{o fÞwO. (31)
íÞth …Ae ¼f‚s™tuyu, [kŒ™ [tu¾t y™u …w»…nthtu ðzu ©enrh™e …qò fhe. …Ae ©enrh
MðtrŒü ¼tus™ sBÞt y™u íÞthƒtŒ «er‚…qðof, {wr™s™tu™u …ý ‚u™e «ËtŒe s{tze.
(32) ©enrh™t Œþo™ {txu ‚u su‚÷…wh{tk «r‚rŒ™ fux÷tÞ nrh¼f‚tu ytð‚t n‚t. ‚u{tkÚte
½ýt Œþo™ fhe™u …tAt s‚t y™u ½ýt ‚tu íÞtk s htuft‚t. (33) fux÷tf nrh¼f‚tu
©enrh™u ðthkðth «tÚto™t fh‚t fu, nu ©enrh ! y{the W…h f]…t fhe™u y{tht „t{{tk
…Äthtu. (34) ©enrh …ý ‚u{™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u, ‚u{™e W…h f]…t fhe™u, õÞthuf
su‚÷…whÚte ™ef¤e™u {wr™ytu Ërn‚ ‚u{™u „t{ s‚t, ‚tu ftuEf ð¾‚ …tu‚u yuf÷t …ý
s‚t n‚t. (35) su ‚u „t{-™„htu{tk sR™u, íÞtk™t ¼f‚s™tu™u …tu‚t™t Œþo™Úte yt™kŒ
yt…e™u, ©enrh, íÞtk ƒu, ºtý, …tk[ fu Ët‚ rŒðË htuftR™u …tAt su‚÷…wh …Äth‚t n‚t.
(36-37) yt «{týu ytí{r™c ‚w÷òht{ ði~Þ ¼f‚ ‚u{s yLÞ ¼f‚s™tu …tu‚t™e
yt¿tt{tk ÞÚttÚto…ýu ð‚uo Au fu ™rn ‚u™e …heûtt fh‚t ©enrh, Þ¿t™e Ë{tÂó ƒtŒ …ý,
ŒtuZ {tË ËwÄe yÄ{o™tu ™tþ fh‚t y™u ¼f‚s™tu™u yt™kŒ yt…‚t Útft, su‚÷…wh{tk
r™ðtË fhe™u hÌtt y™u …Ae íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (38) ht‚t hk„™t yhƒe ½tuzt W…h
rðhts{t™ ÚtR, {tu„htu-[kÿ ‚Útt nkË suðt ïu‚ ðMºttu Äthý fhe, …t½{tk ‚tuht Äthý
fhe, {w¾th®ðŒ yt„¤ ïu‚ Y{t÷ Äthe hnu÷t, {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte …t»toŒtu ËtÚtu
ðt‚to÷t… fh‚t, Ëðuoïh ©enrh íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (39) ‚u{™e …tA¤ ½tuzuËðthtu
n‚t. ‚u{ýu ½tuzt Œtuztðe™u ©enrh™e Ë{e…{tk sE™u fÌtwk fu, nu nrhf]»ý {nt«¼w !
{wr™ytu, ð]Øtu, ƒt¤ftu, Mºteytu rð„uhu yt…™e …tA¤ ytðu Au ‚uÚte yt… Q¼t hntu. ‚uÚte
©enrh yuf ™t™e ‚÷tðze …tËu Q¼t hÌtt. …Ae Ëðuo nrh¼õ‚tu ©enrh™e Ë{e…u ytÔÞt
y™u ‚u{™u ¼tð…qðof ™{Mfth fÞto. (40) y™u ‚u Ëðuo ¼f‚s™tu, ™uºttu{tk y©t©w ËtÚtu
ÁŒ™ fh‚tk fh‚tk Œuþtk‚h s‚t Sð™«tý ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (41) nrh¼f‚tu fnu
Au - nu «¼w ! nu Mðtr{ ! yt… ŒÞt¤w, y{™u Ëðuo ¼f‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt, yt …wh{tk
…w™: s÷Œe …Äthòu. (42) nu Ä{o™kŒ™ ! ‚{u s y{tht RüŒuð Atu, ‚{u s y{thtk {t‚t-
r…‚t Atu. y{tht Mðtr{ …ý yuf ‚{u s Atu. ‚uÚte ‚{u ðthkðth y{the ¾ƒh ht¾ßÞtu.
(43) nu «¼w ! ‚{tht ŒtË yuðt y{™u Ëw¾ ÚttÞ y™u y{tht Œtu»t{tºt ™tþ …t{u ‚uðe
yt…, y{tht W…h f]…táÂü fhtu. suÚte fhe™u, y{u r™Œtuo»t ÚtR™u Ëw¾…qðof ‚{tÁk ¼s™
fhe þfeyu . (44) nu „w ý „ú t nf ©enrh ! ¼f‚s™tu ™ e {™tu f t{™tytu …q ý o fhðt{tk
fÕ…ð]ût Ë{t™ yuðt ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ‚{™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (45)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …Ae Ä{o…wºt ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ¼f‚s™tu !
y{u yt …w h {tk sYh …tAt ytðeþw k . ‚{u Ëðu o yíÞthu nðu …tAt òð. (46) nu
{nt¼tøÞþt¤eytu ! ‚{u ®[‚t ™ fhþtu y™u nðu ynªÚte yt„¤ ytðþtu ™rn. yt{
fne™u …Ae, Ëðuo ¼f‚s™tu™u ‘sÞ ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u ©enrhyu …tu‚t™tu ½tuztu Œtuztðe
{qfÞtu. (47) …tu‚t™e …tA¤ ytð‚t …Œtr‚ytu y™u ½tuzuËðthtu™u ËtÚtu ht¾e™u, {t„o{tk
su su MÚt¤u …tu‚t™t ¼f‚s™tu hnu‚t n‚t ‚u Ëðuo™u Œþo™ yt…‚t yt…‚t, ©enrh, …Âù{
rŒþt ‚hV „Þt. (48) nu hts™T ! ©enrhyu ½tuztu Œtuztðe {qfÞtu …Ae, su‚÷…wh™tk s™tu,
©enrh™tk Œþo™ ÚtÞtk íÞtk ËwÄe ‚u ƒÄt íÞtk s Q¼t hÌtt. y™u ßÞthu Œþo™ Út‚tk ƒkÄ ÚtÞtk
íÞthu ‚u rŒþt ‚hV ™{Mfth fhe™u Ënw …tu‚…tu‚t™u „t{ „Þtk y™u Ëðuo {wr™s™tu, f{¤™uºt
©enrh™wk M{hý fh‚t fh‚t, s™fÕÞtý yÚtuo, yLÞ rðrðÄ Œuþtu{tk rð[hðt {txu „Þt.
(49) yt ÷utf{tk, su {™w»Þtu, ºtýuÞ ft¤{tkÚte „{u íÞthu …ý, Ëðuo …t… nh™tÁk, Ë{„ú
÷e÷t™t ËthY…, su™wk ©ðý {tºt s yr‚þÞ Ëw¾fthe Au ‚uðwk, ËkËthËt„h{tkÚte ‚íft¤
‚th™tÁk, yt nrh[rhºtY…e y{]‚™wk …t™ fhþu, ‚uytu {]íÞw™t ¼ÞÚte hrn‚ Útþu y™u
©enrh™u rð»tu ‚u{™ut «u{¼tð r™ùu ð]ÂØ …t{þu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh su‚÷…wh{tkÚte …ÄtÞto yu ™t{u ‚u‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 43 >>
yæÞtÞ - 44
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - ®Ën Ë{t™ nu htò ! „wsht‚ ytrŒ Œuþtu{tk, „t{tu„t{
y™u Œhuf ™„htu{tk ðt‚tu Útðt ÷t„e fu, (2) nu s™ut ! ƒeòyut su™tu ËkfÕ… …ý ™ fhe
þfu ‚uðt {tuxt Þ¿ttu, yt Ënò™kŒ Mðt{e, ytðt ½tuh fr¤Þw„{tk …ý, Œhuf ð»tuo fhu Au
‚uÚte ‚u r™ùu ¼„ðt™ s Au yu{ òýtu. (3) nu ßÞucrs‚ ! Ëðuo s™tu …hM…h ytðe ðt‚tu
fh‚t n‚t ‚u Ëtk¼¤e™u …tr…c yËwhtu yk‚h{tk ƒ¤e QXât. y™u ‚uÚte ¼f‚s™tu ËtÚtu
‚uytu rððtŒ fhðt ÷tøÞt fu, (4) yËwh s™tu fnu Au - nu s™ut ! Mðtr{™thtÞýu yt
rð»ýwÞt„ fÞtuo ‚u™e y{™u ¾ƒh ™ n‚e. ‚uÚte s ‚u r™Šðæ™u Þ¿tË{tÂó fhe™u su‚÷…whÚte
yLÞ Œuþtu{tk s‚t hÌtt Au. (5) Ënò™kŒ Mðt{eyu y{the yòý{tk ‚u Þ¿t{ntuíËð fÞtuo
n‚tu …ý nðu y{u ¼u„t ÚtÞt Aeyu, ‚uÚte nðu ‚u Mðtr{ Þ¿t{ntuíËð fuðe he‚u fhþu ?
(6) nu s™tu ! yt „wsht‚ Œuþ{tk, ¿tt™Þtu„e yuðt y{the, Þ{Œq‚ Ë{t™ Ëu™t ytðþu
íÞthu …t¾k z e yt Mðtr{™thtÞý™e ðt‚ Au ! yíÞthu ‚tu ƒnw þw k fneyu !
(7) nu s™tu ! ytsÚte y{u «r‚¿tt fheyu Aeyu fu , ÷t¾tu Yr…Þt ¾[eo ™ u …ý ‚u
Mðtr{™thtÞý™t {‚™u y{u W¾tze ftZeþwk. (8) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
rððtŒ{tk yËwhtuyu sýtðu÷e yt ðt‚, „t{u „t{{tk Íz…Úte «Ëhe „R. (9) Þ¿t¼wõ‚t
©enrh yt ðt‚ Ëtk¼¤e™u {wr™yut «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ‚…Mðeytu ! yt…ýu ƒeòu yuf Þ¿t
fheyu. (10) ‚uÚte n»to …t{e™u ‚u ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ‚{u yt …w™: Þ¿t fhðt™ut rð[th
ƒnw Ëthtu fÞtuo. (11) nu ©enrh ! y™uf Sðtu™t fÕÞtý yÚtuo, ‚{u Þ¿t fhtðtu s. fthý
fu yt÷tuf{tk Þ¿t™t «ðo‚f, Þ¿trðrÄ r™Y…ý fh™th y™u hûtýf‚to …ý ‚{u s Atu.
(12) nu hts™T ! ‚u Ú te ™thtÞý{w r ™yu Œq ‚ tu {tu f ÷e™u , …tu ‚ u n‚t ‚u …Âù{ rŒþt{tk ,
Mð¼õ‚tu™u …tu‚t™e …tËu ƒtu÷tÔÞt. (13) ‚íft¤ ‚u Ëðou o ¼õ‚s™tu íÞtk ytÔÞt. ‚uytuyu
©enrh™wk …qs™ fhe ðkŒ™ fÞto. …Ae Œuðþ{to™t …wºt ©enrh, ‚u Ëðo™e ËtÚtu, …Âù{
‚hVÚte Vhe su‚÷…wh …ÄtÞto. (14-15) ytþS¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tuyu, ©enrh Ërn‚
{wr™ytu™u, su‚÷…wh{tk ºtý rŒðË htÏÞt. nu hts™T ! íÞth …Ae ©enrh, y{ŒtðtŒ™e
…tËu, ytftþ suðtk Ÿ[t ytkƒ÷e™tk ð]ûttu™e h{ýeÞ yuðt ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ (y{ŒtðtŒ™wk
W…™„h) „t{u „Þt. (16) ™t™t¼tE ™t{u rð«™t ¼týus ™ÚÚtwht{ rð« ‚u „t{{tk hnu‚t
n‚t. ‚uytu ©enrh™u rð»tu yr‚áZ yt©Þðt¤t n‚t. ©enrh™t {ntuíËðtu fhðt{tk ‚uytu
[‚wh y™u «ðeý n‚t. (17) ™tÚteƒtE ™t{u …r‚ðú‚t Mºte, ‚u{™tk Ä{o…í™e n‚tk. ‚uytu
…ý yuðtk s ¼„ðŒT¼õ‚ n‚tk. ‚u Œk…r‚™e «tÚto™tÚte, ©enrhyu ‚u{™u íÞtk r™ðtË fÞtuou.
(18) ‚u Œk…r‚yu ©enrh™wk …qs™ fÞow ok y™u …Ae Ëk‚tu™t …r‚ ©enrh™u ¼tus™ fhtÔÞwk.
‚Útt {wr™ ytrŒf ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™u ½uh ‚uztðe™u ‚u Ëðuo™u …ý ¼tus™ fhtÔÞwk. (19-
20) ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk ©enrh …ÄtÞto Au, ‚uÚte ©e Mðtr{™thtÞý íÞtk sYh Þ¿t fhþu
s, yu{ {t™e™u Ëðuo ËíËk„eytu ‚Útt ƒeòk …ý y™u Mºte-ƒt¤ftu y™u ð]Ø s™tu …ý íÞtk
ytÔÞtk. (21) íÞtk ytðu÷t ËíËk„eytu ©enrh™tk Œþo™ fhe™u yr‚þÞ htS ÚtÞt y™u
r™íÞu Œþo™™e RåAtÚte, ‚u „t{{tk s r™ðtË fhe™u hÌtt. (22) „t{{tk Q‚hðt™e søÞt
™rn ntuðtÚte, „t{™e ƒnth, yt{÷eytu ytrŒf™tk ð]ût ™e[u {wr™s™tu Q‚Þto n‚t. (23)
íÞtk {wr™s™tu, yŒT¼w‚ [rhºttuðt¤t ©enrh™tk fe‚o™tu™wk „t™ fh‚t n‚t. y™u ‚u fe‚o™tu™u
Ëtk¼¤e™u, íÞtk ytðu÷t yLÞs™tu yr‚ yt™kŒ …t{‚t n‚t. (24) «r‚rŒ™ «t‚:ft¤u
{wr™s™tu ‚Útt „ðiÞt Ëk‚tu ËtÚtu, ©enrh ¾tu¾htÚte ftkfrhÞt Ëhtuðhu M™t™tÚtuo s‚t n‚t.
(25) ‚u ftkfrhÞt Ëhtuðh™tk r™{o¤ s¤{tk M™t™ fhe™u, ©enrh ftuEf ð¾‚ ‚u Ëhtuðh™t
„h™t¤t W…h ƒuË‚t, ‚tu ftuEf rŒðË íÞtkÚte ŒÂûtý rŒþt{tk ytðu÷t ytux÷t W…h ƒuË‚t.
(26) ‚tu fÁýtr™rÄ ©enrh, ftu E f rŒðË ‚u ™ e Ë{e…{tk ytðu ÷ tk ½txe y™u þe‚¤
AtÞtðt¤tk ytkƒ÷e™tk ð]ûttu ™e[u, …rðºt søÞt W…h ƒuË‚t. (27) ‚thtytuÚte ðuÂü‚
[kÿ{t™e su{, ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh, «r‚rŒ™, yt ƒÄtk MÚt¤tuyu yuftŒ ½ze ƒuË‚t
y™u fe‚o™„t™ ‚Útt ¼„ðŒTðt‚to fh‚t n‚t. (28) íÞth ƒtŒ íÞtkÚte, QXe™u „ðiÞtytu™e
ËtÚtu fe‚o™ „t‚t „t‚t, …tu‚u …w™: ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk …Äth‚t. (29) ‚u „t{™e
¼t„tu¤u ytkƒ÷eytu™t ð]ût ™e[u Ë¼t fhe™u, ©enrh yuf {tuxt ytË™ W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. y™u ‚u Ë¼t{tk W…ÂMÚt‚ Ëðuos™tu™u …tu‚t™wk yk‚oÞt{e…ýwk sýtð‚tk ƒtuÕÞt fu, (30)
©enrh fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! yt «Œuþ{tk Þ¿t fhðt {txu yt™t suðwk ƒeswk ftuE „t{
™Úte. …hk‚w ynek søÞt™e ½ýe Ëkfztþ Au ‚uÚte yt…ýtu Þ¿t ynª „t{{tk …qhtu Útþu ™rn.
(31) …hk‚w nu s™tu ! „t{™e ƒnth, Þ¿tfwkz{tk ntu{ Útþu. y™u ‚u ntu{™u òuE™u ƒÄtk
{™w»Þtu yu{ fnuþu su, ©enrhyu yt Þ¿t ƒnw Ëthtu fÞtuo. (32) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u Ëðou o nrh¼õ‚tu yk‚h{tk …h{ yt™kŒ
…tBÞt. (33) ‚u s Ë{Þu, ©e™„h™t þt¾t™„h „tu{‚e…wh{tk, yËwhtu™wk yuf {tuxwk ËiLÞ
ytðe …ntUåÞwk. (34) ‚u Ë{Þu, ©enrhyu ½ýt {wr™ytu™u r¼ûtt {t„ðt {txu, ©e™„h
{tufÕÞt n‚t. (35) ‚u Ëðouo {wr™ytu, ©enrh™t Œþo™™e RåAtÚte íÞtk ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk
ytÔÞt y™u ©enrh™wk Œþo™ fÞowok. (36) Íz…Úte [t÷e™u ytðe „Þu÷t ‚u {wr™ytu™e …tA¤,
Þtu„uïht™kŒ ytrŒf ð]Ø Ëk‚tu Äe{u Äe{u ytð‚t n‚t. ‚u{™u òuE™u yËwhtu ƒtuÕÞt fu,
(37) nu Mðtr{™thtÞýeyt ËtÄwytu ! ‚{u õÞtk òðtu Atu ? ½ýt Ë{ÞÚte y{u ‚{™u
þtuÄeyu Aeyu, ‚u yts ™Ëeƒòu„u ‚{u ntÚt{tk ytÔÞt Atu. (38) {txu nu ði»ýðtu ! ‚{u
ynª y{the …tËu ytðtu. y{u ‚{the …qò fheyu. nu hts™ ! ‚u yËwhs™tuyu yt «{týu
‚u ËtÄwytu™e {~fhe fhe™u ‚u{™tk ðMºttu ¾U[e ÷eÄtk. (39) ‚u Œwüs™tuyu Ëk‚tu™u „t¤tu
ŒeÄe y™u r™h…htÄe ‚u Ëk‚tu™u {w¬t, ÷t‚tu y™u [er…Þt ytrŒ ðzu {th {tÞtuo. (40)
…Ae f]þftÞ ‚u Ëk‚tu™t {tÚtt W…h, ÷tfzt™t ¼tht W…ztðe™u ‚u{™u …tu‚t™t …ztð{tk ÷E
„Þt. (41-42) íÞtk fux÷tf yËwhtu ƒtu÷‚t n‚t fu, yt …t¾kzeytu™u ƒtkÄe Œtu, fux÷tf
ƒtu÷‚t n‚t fu, yt Mðtr{™thtÞýeytu™tk ™tf-ft™ ft…e ÷tu, fux÷tf ƒtu÷‚t n‚t fu ‚u{™u
{thtu. yt «{týu ƒtu÷‚t ‚u yËwhtuyu Ëk‚tu™u ƒnw Œw:¾ ytÃÞwk y™u …Ae ‚u{™u íÞtkÚte
ƒnw r‚hMfth…qðof ftZe {qõÞt. (43) yr‚þÞ {th™t Œw:¾™u ÷eÄu ™uºttuu{tk ytkËw ËtÚtu,
‚u Ëk‚tu ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk ©enrh Ë¼t fhe™u rðhts{t™ n‚t ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt y™u
©enrh™u «ýt{ fhe™u, yËwhtuyu ŒeÄu÷t Œw:¾™wk r™ðuŒ™ fÞwO. (44-45) ‚u Ëtk¼¤e™u
ŒÞt¤w ©enrh™tk ™u º ttu { tk …ý ytk Ë w ytÔÞtk . …tu ‚ u ËtÄw … ýu ð‚o ‚ t n‚t, ‚u Ú te ‚tu
ËkfÕ…{tºtÚte s ‚u yËwhtu™tu ™tþ fhðt Ë{Úto ntuðt A‚tk …ý ©enrhyu ‚uðtu ËkfÕ… …ý
™ fÞtuo. ©enrh {™{tk òý‚t n‚t fu, yËwhtuyu Ë‚T…wÁ»ttu™tu ÿtun fÞtuo Au ‚uÚte ‚u{™wk
r™ùu {]íÞw s Au. (46) …Ae ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Ëk‚tu ! ‚u {qZ yËwhtuyu, r™h…htÄe
yt Ëk‚tu™u Œw:¾ ŒeÄwk Au ‚uÚte ‚u{™wk yt÷tuf{tk …ý þwk ËtÁk Útþu ? (47) nu r™»…t…tu!
yt ÷tuf{tk {™w»Þ™u ßÞthu ftuE ¼Þ ytðu Au íÞthu, Ëti «Út{ ‚u …tu‚t™e Ëk…Â¥t™u Ë÷t{‚
MÚt¤u {qfe Œu Au. (48) nu {wr™s™tu ! ‚{u ‚tu {the Ëk…Â¥t Atu. ‚uÚte ‚{™u Ëðuo™u nwk r™¼oÞ
MÚt¤u {tuf÷wk Awk. ‚{u ƒÄt Ëwh‚ þnuh{tk òð. (49) íÞtk yk„úus „ðo™h ™er‚…qðof htßÞ
fhu Au. ‚uÚte ‚u ‚{tÁk hûtý sYh fhþu s. (50) {txu {wõ‚t™kŒ {wr™ rËðtÞ, ‚{u ƒÄt
Ëwh‚ þnuh{tk s òð …ý yt …uït™t htßÞ{tk ftuE…ý Xuftýu ‚{u hnuþtu ™rn. (51)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrhyu yt¿tt fhe, ‚uÚte ‚u ‚…Mðe
Ëk‚tu, Ë¼t{tkÚte QXe™u ©enrh™u «ýt{ fhe™u, Ëwh‚{tk sðt ™eféÞt y™u …Ae ©enrh
…tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto .

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ yËwh W…ÿð ðýo™ ™t{u [wB{t÷eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 44 >>
yæÞtÞ - 45
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™t r™ðtËMÚtt™u, su ûtrºtÞtu ©enrh™e
Ëuðt{tk hÌtt n‚t, ‚u{™u ©enrhyu htrºt™t ƒu «nh ËwÄe ûtrºtÞÄ{o ËƒkÄe Ä{tuo…Œuþ fÞtuo
y™u …Ae htrºt™tu yuf «nh …÷k„{tk …tuZe „Þt. (1 «nh=3 f÷tf) …Ae «t‚:ft¤u
QXe™u, …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (3) nu ¼õ‚tu ! yt…ýu M™t™ fhðt {txu
ftk f rhÞt Ëhtu ð hu sEyu . ð] Ø tu , Mºteytu y™u ƒt¤ftu ynª s hnu . (4) nu hts™T !
¼õ‚s™tu™u yt{ fne™u …tu‚u ½tuzuËðth ÚtÞt. ½tuztyu …ý òÛÞwk fu …tu‚t™e W…h MðÞk
©enrh ¼„ðt™ Mðth ÚttÞ Au, ‚uÚte òýu s{e™ W…h …„ s ™ {qf‚tu ntuÞ, ‚u{ yr‚
‚eðú ðu„u Ëhtuðh ‚hV [tÕÞtu. (5) ©enrh™e yt„¤, …tA¤ y™u ƒk™u ƒtswyu þ†Äthe
…Œtr‚ytu hûtýtÚtuo n‚t. (6) Ëhtuðh{tk M™t™trŒ fhe™u, yËwhËknthf ¼„ðt™ ©enrh
‚u™e Ë{e…{tk ytðu÷e yt{÷eytu™tk ð]ûttu™e ™e[u r™íÞu ƒuË‚t n‚t ‚u ytux÷t W…h, yuf
ËwkŒh ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (7) íÞtk yuf fe‚o™ …tu‚t™t Ëuðf …tËu „ðztÔÞwk y™u
…Ae {u½ Ë{t™ „k¼eh ðtýeÚte Ëðuo …Œtr‚ytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (8) nu þ†Ätheytu ! ‚{u
‚{thtk þMºttu ntÚt{tk s ht¾ßÞtu y™u ‚u™tu W…Þtu„ fhðt {txu ËtðÄ hnußÞtu. (9-10)
nu hts™T ! …Ae ©enrh yï W…h Ëðth ÚtE™u …w™: ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk ytÔÞt. y™u
íÞtkÚte …qðorŒþt{tk ytðu÷e ytkƒ÷eytu™t ð]ût ™e[u, ƒtòuX W…h, ûtý {tºt íÞtk ƒuXt y™u
…Ae ‚u™e W…h {wõ‚t™kŒ Mðt{e™u ƒuËtze™u, …tu‚u ¼tus™ fhðt {txu „t{{tk …ÄtÞto. (11)
©enrh yuf rð«™t ½uh …ÄtÞto, íÞtk ‚u{ýu M™t™ fÞowok. …Ae ytË™ W…h ƒuËe™u, ¼tus™
fhðt™e þYyt‚ fhe. (12-15) ‚u Ë{Þu, ŒÞt¤S, ƒtSS, ð™®Ën, Y…S, Ít÷tS,
¼„wS, suXeS, zwk„hS, þtŒq÷oS, ¼t™w®Ën, ftrþÞtS, ðuht¼tE, y„htS, su÷S,
ƒt÷tS ytrŒf ûtrºtÞtu , ™h®Ën rð«, {tu ™ tS y™u Œu ð S yu ƒu ði ~ Þtu u RíÞtrŒf
¼õ‚s™tu, {ft™™tk ƒthýtk ƒkÄ fhe™u, ‚u™e yt„¤ Q¼t hne™u ©enrh™e [tufe fh‚t
n‚t. nu hts™T ! ‚u ð¾‚u „tu{‚e…wh{tk …ztð ™tk¾e™u hnu‚t ‚u yËwhtu{tkÚte ºtý nòh
yËwhtu, r™h…htÄ ©enrh™u {the ™t¾ðt {txu, «¼w s{‚t n‚t ‚u Xuftýu íÞtk ytðe
…ntUåÞt. (16-17) sxtÄthe, ft¤t {uþ suðt, Zt÷-‚÷ðth y™u ‚ehft{Xtk Äthý fhu÷t,
¾qƒ ƒ¤ðt™ ¼Þt™f, Ä™ y™u WŒh…tu»tý yÚtuo s Ë‚‚ «ð]Â¥tþe÷, …tk[ ntÚt Ÿ[t,
Mºte ÷k…x, r‚÷f ytrŒ Ä{o r[nT™tu Äth‚t, Ë™t‚™ ðirŒf {t„o™t rð™tþf, ¢tuÄtðuþÚte
÷t÷ ™uºttuðt¤t ‚u Ëðuo yËwhtu íÞtk ytÔÞt. (18-19) ƒk™u ƒtswyuÚte Mðtr{™thtÞý õÞtk
Au ? Mðtr{™thtÞý õÞtk Au ? yu{ ÷tuftu™u …qA‚t, ‚íft¤ ‚u yËwhtu™u ytðu÷t òuE™u,
ŒÞt¤S ytrŒf ©enrh™t îth…t÷tu ƒtuÕÞt fu nu yËwhtu ! ytx÷e W‚tð¤u õÞtk òytu Atu?
‚u s÷Œe ƒtu÷tu. (20) ¾ƒzŒth ! ‚{u ƒÄtk ynª s Q¼t hntu. ™nª ‚tu, ŒwüƒwÂØðt¤t
‚{™u ƒÄt™u, y{u n{ýtk s Þ{…whe{tk …ntU[tze ŒEþwk. (21) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! îth…t¤tu yËwhtu™u ßÞtk yt «{týu fnu Au íÞtk ‚tu ‚u yËwhtuyu, ‚u{™e
ƒkŒqftu{tkÚte nòhtu „tu¤eytu, ‚u îth…t÷tu W…h ðhËtðe. (22) …hk‚w …rðºt feŠ‚ðt™
©enrh™t «‚t…Úte, ‚u { tk Ú te yu f …ý „tu ¤ e, ©enrh™t Ëu ð ftu ™ u M…þeo …ý ™rn.
(23) …Ae ‚u Ëuðftuyu …ý ¢tuÄu ¼htE™u, …tu‚…tu‚t™tk Ä™w»Þƒtý [ztðe™u, su{ …ðo‚tu
W…hÚte {u½™e s¤Ätht …zu ‚u{, ‚u Ëðuo yËwhtu W…h ƒtýð]Âü fhðt ÷tøÞt. (24-25)
‚uÚte fux÷tf yËwhtu™tk {M‚ftu, ‚tu fux÷tf™e ËtÚt¤tu, ‚tu fux÷tf™t ntÚt-…„ ‚tu fux÷tf™e
™trËft, fux÷tf™e òk½tu RíÞtrŒf yk„tu, Ëuðftu™tk ƒtýtuÚte ðªÄtE™u ™e[u s{e™ W…h
…zât. (26) ‚u ûtrºtÞtu™tk ƒtýtuÚte fux÷tÞ yËwhtu™tk {M‚ftu AuŒtE™u ™e[u s{e™ W…h
…zâtk n‚tk fu su{ýu, ¢tuÄ™u ÷eÄu, …tu‚t™t Œtk‚ ðzu ntuX Œƒtðe htÏÞt n‚t. (27) …tu‚t™t
yËwhtu™u {hðtÚte, ‚u{™u ytuAt ÚtÞu÷t òuE™u, ‚u{™tu „wÁ ¾qƒ ¢turÄ‚ ÚtÞtu. …Ae ‚u
fux÷tf ¢qh yËwhtu Ërn‚ ©enrh™t îth…t÷ ûtrºtÞtu …tËu ytÔÞtuu y™u ƒtuÕÞtu fu, (28)
nu Œwü Mðtr{™thtÞrýÞtytu ! ‚{u Q¼t hntu.. Q¼t hntu.. ‚{u ™tËe ™ sþtu. ‚{u
ûtrºtÞtu ÚtE™u y{™u íÞt„eytu™u {thtu Atu ! (29-30) nu {q¾toytu ! ‚{u ûtý {tºt …ý
òu ynª Q¼t hnuþtu ‚tu, Ët… suðtk {thtk ƒtýtu ðzu nwk ‚{™u Ëðou o™u n{ýtk s ðªÄe
™t¾e™u, ‚{™u r™»«tý fhe ™t¾eþ. nu hts™T ! yt{ ƒtu÷‚t ‚u ¾¤ yËwh „wÁ «íÞu
ûtrºtÞtu ƒtuÕÞt fu, (31-32) nu yËwhtu™t „wÁ ! þqhtytu ƒnw ƒtu÷u ™rn. y™u ƒnw ƒtu÷u
‚u þqhðeh ntuÞ ™rn. ð¤e y{u ftkE íÞt„e ™Úte y™u ‚{u ‚tu íÞt„e™t ðu»t{tk f…xe yËwhtu
s Atu. ‚uÚte ‚{thtu ™tþ fhðt{tk shtÞ Œtu»t ÷t„ðt™tu ™Úte. (33) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u yËwh „wÁ™u fne™u, ‚u r™¼oÞ ûtrºtÞtu, ‚u{™e W…h
ƒtýð»tto fhðt ÷tøÞt. ‚u yËwhhtsu, …tu‚t™e W…h ytð‚tk ƒtýtu™u, …tu‚u ƒtý VUfe™u AuŒe
™tÏÞt y™u {tu x u Ú te ƒq { …tze. (34) …Ae ‚u Œi í Þhtsu , nrh¼õ‚ y™u {ntþq h ðeh
ðuht¼tE™t ft™™t {q¤{tk, ‚eûý ‚÷ðth™tu ½t fÞtuo. (35) ‚uÚte ðuht¼tE™tu ztƒtu ft™
f…tE™u ™e[u …zâtu . …Ae {ntí{t ‚u ðu h t¼tEyu , ‚u Œi í Þhts™u …tk [ ƒtýtu Ú te ðªÄe
™tÏÞtu. y™u ‚uÚte ‚u yËwhhts íÞtkÚte ™tËðt ÷tøÞtu. (36) ûtrºtÞtu™e ntshe{tk s ‚u™u
™tË‚tu òuE™u, {ntƒ¤ðt™ ŒÞt¤Syu ‚eûý ¾z„ ðzu, ‚u yËwhhts™wk ŒtZe-{qA y™u
sxtyu Ërn‚™wk {M‚f AuŒe ™tÏÞwk. (37) ðtÞwÚte su{ ð]ût …zu ‚uðe he‚u ‚u yËwhhts™wk
Äz s{e™ W…h …ze „Þwk. ‚u™u òuE™u ytftþ{tk Œuðtu fnuðt ÷tøÞt fu, ‚{u ƒnw s ËtÁk
ftÞo fÞwO. ‚{™u ™{Mfth Au, ‚{thtu sÞsÞfth Úttytu. (38) …tu‚t™tu „wÁ {htÞtu ‚uÚte
‚u™wk ðuh ÷uðt ƒeò Ë¥ttðeþ yËwhtu, ‚u ûtrºtÞtu™e Ët{u ytÔÞt. (39) …Ae ‚u Œwü
yËwhtuyu „Œt, ¼qk„¤tu, rºtþq¤, {tuxt ¼t÷t, „wóe, ‚tu{h, ƒtý, ¾z„, …xt ytrŒf
þMºttu ðzu ‚u ûtrºtÞtu W…h «nth fÞto. (40) ÞwØ{tk þqhðeh ‚u …t»toŒtuyu, ‚u Ëðuo yËwhtu™tk
{tÚttk ÄzÚte swŒtk fhe ™tÏÞtk. y™u …Ae {M‚f ð„h™tk ‚u{™t Äztu (þhehtu™u) …ý ƒtý
ðzu ðªÄe™u s{e™ W…h …tze ™tÏÞt (41) …Ae ƒtfe ƒ[u÷t yËwhtu, su Ëk„út{¼qr{{tk
nòhtu yËwhtu …tu‚t™t …t…u {]íÞw …t{u÷t ‚u ¼qr{™tu íÞt„ fhe™u, íÞtkÚte …÷tÞ™ ÚtE
„Þt. (42) y™u ©enrh™t ¼ÞÚte ¼t„e Aqxu÷t ‚u yËwhtu, yt …]Úðe W…h ßÞtk ßÞtk
hÌtt íÞtk íÞtk su{ [tuh htò™e ƒefÚte Ëk‚tE™u hnu, ‚uðe he‚u hnu‚t n‚t. (43-44)
nu hts™T ! yt «{týu ðiþt¾ ðŒ [‚wÚteo™u rŒðËu, yËwhtu ‚Útt ûtrºtÞ nrh¼õ‚tu ðå[u
½tuh Ëk„út{ ÚtÞtu n‚tu. ‚u{tk …tu‚t™t ¼õ‚tu™tk ƒtýtuÚte su™tk Œun y™u …t… …ý ™tþ ÚtE
„Þtk Au ‚uðtk, ‚u yËwhtu™u f]…t¤w ©enrhyu ËíËk„{tk sL{ ÄhtÔÞtuu y™u …Ae ‚u{™u …tu‚t™t
rŒÔÞ Ät{™wk Ëw¾ ytÃÞwk. (45) …Ae ™ÚÚtwht{ rð«™u ½uh s{‚t ©enrh, ¼tus™ sBÞt
…Ae íÞtkÚte s÷ŒeÚte ƒnth ™eféÞt. (46) {tºt ðu»tÄthe íÞt„e ‚u yËwhtu™u {hu÷t òuE™u,
ŒÞt¤w ©enrh, ht{ŒtËtrŒf {tuxt Ëk‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (47) nu {wõ‚t™kŒ, ƒúñt™kŒ,
ht{ŒtË ytrŒf ËŒT„wÁytu ! ‚{thu y™u ftuE ËíËk„eytuyu ynª hnuðwk ™rn. (48)
©enrhyu yt «{týu ËŒT„wÁytu™u yt¿tt yt…e …Ae htÞÄýS, …qkòS y™u sÞ{÷S yuf
yï ÷tÔÞt n‚t, ‚u™e W…h ©enrh Ëðth ÚtÞt. (49) y™u íÞtkÚte ðnu÷t÷ ™t{™t „t{u
…ÄtÞto. íÞtk suËk„¼tE ™t{™t ¼õ‚u ©enrh™e …qò fhe y™u ‚u™t ½uh ©enrhyu htºtu
r™ðtË fÞtuo. (50) ƒesu rŒðËu íÞtkÚte ©enrh ËwkŒh þ¤fe ™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk
¼Âõ‚ðt¤t ŒÞt¤S ûtrºtÞu ©enrh™e …qò fhe. y™u ‚u ¼õ‚™u yt™kŒ yt…‚t Útft, ‚u
htºtu ©enrh ŒÞt¤S¼tE™u ½uh r™ðtË fhe™u hÌtt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk yËwh …htsÞ ™t{u r…M‚t÷eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 45 >>
yæÞtÞ - 46
(1-3) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ƒesu rŒðËu ©enrh yïtYZ ÚtE™u ‚u þ¤fe
„t{Úte ™ef¤e™u ¾the ™Œe™u rf™thu ytÔÞt. ‚u ð¾‚u , ytftþ{tk yá~Þ …ýu hnu ÷ t
Œuðtu™e RåAt, ©enrh™u y[t™f rðæ™ fhðt™e n‚e ‚u ©enrh yk‚Þto{e…ýu òýe „Þt.
‚uÚte ‚u s ûtýu yï W…hÚte fqŒe™u …å[eË ntÚt Œqh W¥th ‚hV™t rf™tht W…h …zât y™u
…Ae òýu ytðe he‚u …zât s ™Úte, ‚u{ íÞtk Q¼t hÌtt. (4) ð¤e ©enrh™tu yï …ý
íÞtkÚte Ët‚ ntÚt Œqh ™Œe{tk …zâtu. …Ae íÞtkÚte ‚íft¤ QXe™u …tAtu ©enrh™e …tËu „Þtu.
(5) …Ae ©enrh ‚íft¤ ‚u yï W…h Ëðth ÚtÞt y™u íÞtkÚte yt„¤ [t÷‚tk [t÷‚tk,
htÞÄýS ytrŒf …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (6) ©enrh fnu Au - nu htÞÄýS
y™u yLÞ …t»toŒtu ! ‚Útt nu ½tuzuËðthtu ! ‚{u Ëðou o {the ðt‚ Ëtk¼¤tu. {the yt {qŠ‚
Au ‚u ƒnw s Œw÷o¼ Au. (7-8) ‚uÚte Œuðtu …ý yu{ rð[thu Au fu òu {nthts MðÄt{ …Äthu
‚tu y{™u Mð‚kºt he‚u yu{™wk Œþo™ ÚttÞ y™u nu r™»…t…tu ! ‚uÚte s ‚uytu MðuåAt…qðof,
{™u ðthkðth rðæ™ fhu Au y™u nwk ðthkðth ‚u rðæ™tuÚte yt {qŠ‚™u (MðÞk™u) ƒ[tðwk Awk.
(9) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ðt‚to÷t… fh‚t ©enrh, ËtŒht
™t{u „t{{tk …ÄtÞto y™u íÞtk Ä{oþt¤t{tk Q‚Þto. (10) Ëk‚tu™t …r‚ ©enrhyu htºtu
Þtu„r™ÿt „úný fhe. íÞth …Ae ©enrh, {æÞ htrºtyu [{fe™u òøÞt y™u {™w»Þ÷e÷t
fhðt ÷tøÞt. (11) …Útthe{tk Ú te WXe™u …tu ‚ t™e Ë{e…u hnu ÷ t …t»to Œ tu ™ e ‚÷ðth™u
BÞt™{tkÚte ƒnth ftZe™u y™u [thuÞ ƒtsw, yt{‚u{ Vuhððt {tkze. ‚u òuE™u zwk„hS …t»toŒ
ƒtuÕÞt fu, (12) nu «¼w ! yt…™tu yï ƒtkæÞtu n‚tu ‚u Aqxe „Þu÷tu ‚u™u {U Vhe ð¾‚
ƒtkÄe ŒeÄtu Au. ‚u Ëtk¼¤e™u ©enrh ‚hðth BÞt™ fhe™u …w™: …tuuZe „Þt. (13) nu hts™T !
‚{u Ë{òu fu {wr™™t yËwh ËkƒkÄe su Œw:¾ n‚wk ‚u™wk r™ðthý fhðt {txu s ©enrhyu,
‚÷ðth yt{‚u{ [thuÞ ƒtsw ½w{tðe. (14) y™u òu yu{ ™ Ë{Syu ‚tu, nðu …Ae Ëðo™wk
r™Þ{™ fhðt {txu ƒ¤ðt™ htò ytðu Au ‚u{ òý™tht y™u y®nËf, yuðt Ëðo¿t y™u
ËðoÚtt r™Œtuo»t ©enrh™u, ‚÷ðth ½w{tððt™wk {™w»Þ[rhºt fhðt™e þe sYh Au ? (15-
16) nu hts™T ! ‚u htºte ðeíÞt ƒtŒ Ä{o™kŒ™ ©enrh «t‚:ft¤u QXe™u, ½tuzuËðth ÚtE,
yLÞ ½tu z u Ë ðthtu ËtÚtu ËtŒht „t{™e ƒnth ™eféÞt. …Ae s„ŒT „ w Á ©enrh hM‚t{tk
ytð‚t rhÿtu÷ (rðÿtu÷) „t{™u ðxtðe™u, ytòu÷ „t{{tk …ÄtÞto. ‚u „t{{tk ƒnw s™tu
r™ðtË fhe™u hnu‚t n‚t. (17) ‚u „t{™e ¼t„tu¤u ½ýt s™tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto.
©enrh™u ytu¤¾‚e ™ ntuðt A‚tk …ý ‚u{™tk [hý M…þo fhðt {txu ytðu÷e Mºteytu™u
©enrh fnuðt ÷tøÞt fu, (18) nu Mºteytu ! ‚{u swytu, nwk ‚tu ïu‚ ð†Äthe Awk. (yÚtto‚T
„]nMÚt Awk) ‚uÚte nwk Mðtr{™thtÞý ™Úte. {txu ‚{u {tht [hýM…þo fhþtu ™rn. (19) yt
¼„ðtk ð†ðt¤t …w Á »t Au ({w f w k Œ t™k Œ ƒú ñ [the) ‚u Mðtr{™thtÞý …tu ‚ u Au . {txu nu
Mºteytu ! ‚{u ‚u{™e Ë{e…u sE ‚u{™tu [hýM…þo fhtu. (20) nu hts™T ! ©enrhyu yt
«{týu yŒT¼w‚ ð[™ {~fhe{tk fÌtwk. ‚uÚte {wfwkŒt™kŒ ƒu ntÚt òuze™u ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt
fu, (21) nu f]…t™tÚt ! yt… »tziïÞo Ëk…Òt ¼„ðt™ ÚtE™u {the {~fhe ™ fhtu. fthý
fu yt Mºteytu™t M…þoŒtu»tÚte {thu W…ðtË fhðtu …zþu. ‚uÚte {™u yt Mºteytu™t M…þoÚte
ƒ[tðtu. (22) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu {wfwkŒt™kŒ ðýeo™e ntkËe-
{~fhe fhe™u nË‚t Útft ©enrh, íÞtk Ú te ™ef¤e™u rðò…w h „t{u …ÄtÞto . (23) íÞtk
«Þt„S y™u ðSƒt ™t{u Œk…r‚ hnu‚tk n‚tk. ‚u{™t ¼Âõ‚¼tðÚte ¾uk[tE™u ©enrh, ‚u{™u
½uh ƒth ð¾‚ …ÄtÞto n‚t. (24) Ëðuoïh ©enrh, ‚u rðò…wh „t{™e Ë{e…u ytðu÷t,
«Þt„S™t ¾u‚h{tk ½tuzt W…hÚte ™e[u Q‚Þto y™u ðSƒt™t ¼tE ði~ÞðÞo ŒuðS¼tE
«íÞu ƒtuÕÞt fu, (25-26) nu ŒuðS ! ‚{u rðò…wh „t{{tk sE™u íÞtk hnu÷e nrh¼õ‚
Mºteytu™u fntu fu, ©enrh™wk {k„¤ Œþo™ su{™u ÚtÞwk Au ‚uðe nu Mºteytu ! ‚{tht ™„h{tk
{w õ ‚t™k Œ Mðt{e ytðu Au , ‚u ûtw Ä t‚w h Au . ©enrh™e ytðe yt¿tt «{týu , Œu ð Syu
rðò…wh{tk sE™u, nrh¼õ‚ Mºteytu™u yt «{týu fÌtwk. (27) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au. -
nu ßÞucrs‚ hts™T ! yt{ Ëkt¼¤e™u {wõ‚t™kŒ Mðt{e {txu ‚u Mºteytu …Uzt ‚Útt fu¤tk ÷E™u
‚íft¤ n»to…qðof ËL{w¾ „E. (28) ‚u Ëðo Mºteytu «Þt„S ¼õ‚™t ¾u‚h{tk …ntU[e.
…ý íÞtk Ëk‚tu™t ¼q»týY… {wõ‚t™kŒ Mðt{e òuÞt ™rn. …ý ytkƒ÷eytu™t ð]ût ™e[u, ËwkŒh
ytË™ W…h, …tu‚t™t ËwkŒh ïu‚ ¾uË {M‚fu Ërn‚ yt¾t yk„ W…h ytuZe™u Ëq‚u÷t ©e
nrhf]»ý™u òuÞt. zwk„hS y™u W{t¼tE ™t{™t ƒu …t»toŒtu ‚u{™e Ëuðt fh‚t n‚t. (29-
30) íÞthu ËðoftÞo{tk fwþ¤ yuðe rð¾uŒt ™t{u ƒtE ƒtu÷e fu, nu ¼„ð‚T r«Þ Ë¾eytu
hr¤Þt‚, ðSƒt, ™kŒt, ÷nuhfe ! yt Ëq‚t Au …wÁ»t, {wõ‚t™kŒ Mðt{e ™Úte, …ý ¾tuxe
r™ÿt™tu ZtU„ fhe™u yt…ýe fËtuxe fhðt {txu ©e nrh Ëq‚t Au. {txu nu Mºteytu ! yt…ýu
÷tðu÷e Ëðo ¼uxËt{„úeytu, yt…ýu yt Ëq‚u÷t {nthts™e yt„¤ s {qfeyu (31) nu
hts™T ! rð¾uŒtƒtE yt «{týu ƒtu÷e yux÷u ¼õ‚ðíË÷ yåÞw‚ ©enrh, …tu‚u ytuZu÷wk ð†
Œqh fhe™u QXât. (32-33) y™u …Ae s{ýt ntÚt™e {qXe™u …tu‚t™t {w¾th®ðŒ yt„¤
ht¾e™u nË‚t Útft rð¾uŒtƒtE™u fnuðt ÷tøÞtk fu, nu {nt¼tøÞþt¤e ! ‚{u fuðe he‚u
òÛÞwk fu yt {nthts s Ëq‚t Au ? ©enrh yt{ …]åAt fh‚t n‚t ‚u Ë{Þ{tk, ƒÄe
Mºteytuyu …tu‚t™e ÷tðu÷e ¼uxËt{„úeytu, ©enrh™e ËL{w¾ {qfe y™u «u{…qðof «ýt{
fhðt ÷t„e. (34) …Ae ËðtO‚Þto{e ¼„ðt™ ©enrh …ý, ¼õ‚tu™t «u{™u ðþ ÚtE™u,
‚u ¼uxtu{tkÚte yuf fu¤t™e ÷q{{tkÚte, fu¤tk™e At÷ ftZe ™t¾e™u …tu‚u s{ðt ÷tøÞt. (35)
nu hts™T ! ‚uÚte ‚u Mºteytu ¾qƒ n»to …t{e. …Ae ‚u Mºteytuyu ©enrh™u «tÚto™t fhe ‚uÚte
‚u Ëðo™u htS fhðt {txu ©enrh rðò…wh „t{{tk …ÄtÞto. (36) íÞtk™tk ™„hs™tuyu
yr‚¼tð…qðof ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ‚u Ëðo Mºteytu™t ½uh ©enrhyu …Äht{ýe fhe
y™u Œhufu …tu‚…tu‚t™u ½uh ©enrh™e …qò fhe. …Ae ©enrh ðSƒt™u ½uh …ÄtÞto. (37)
{wfwkŒ ƒúñ[theyu íÞtk [‚wŠðÄ …fðt™tu (÷uÌt, ¼ûÞ ¼tußÞ, [tu~Þ) ™e hËtuE fhe n‚e
‚u ©enrh sBÞt y™u s¤…t™ fÞwO. ©enrhyu ðSƒt™u ½uh htrºt r™ðtË fÞtuo. (38) …Ae
ƒesu rŒðËu Ëðthu ½tuzuËðth ÚtE™u {uW ™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk ¼q»tý ¼tðËth ytrŒf
¼õ‚s™tuyu ©enrh™u htuftðt {txu ƒnw «tÚto™t fhe, …hk‚w íÞtk htuftÞt ™rn. (39) ‚uÚte
©enrh™u ð¤tððt {txu, ¼õ‚s™tu „t{™t Ëe{tzt ËwÄe „Þt. …Ae Ä{o™kŒ™ ¼„ðt™
©enrh íÞtk Ú te ™ef¤e™u , ËtÞk f t¤u ÷tk ½ ýs ™t{u „t{{tk ht{[k ÿ ™t{™t ¼õ‚™u ½u h
…ÄtÞto. (40-41) íÞtk „ýuþ ™t„h, sw{¾ht{ ytrŒ …wÁ»ttu ‚Útt {u™t, Ëtu™t ytrŒ
Mºteytuyu ©enrh™e Ëuðt fhe. ‚u rŒðËu, ©enrh ‚u „t{{tk s hÌtt. …Ae ƒesu rŒðËu
íÞtk Ú te fhSËý „t{u …ÄtÞto . íÞtk „tu ® ðŒ¼tE, ™tr[fu ‚ (™t™S¼tE) ytrŒf ½ýt
¼õ‚s™tu r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t. (42) ‚u „t{{tk ©enrhyu …tk[ rŒðË htuftE™u „tu®ðŒ
ytrŒf ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™wk Œw÷o¼ Œþo™ Ëw¾ ytÃÞwk y™u …Ae Aêu rŒðËu ½tuzuËðth ÚtE™u
íÞtk Ú te ™eféÞt. (43) „tu ® ðŒ ytrŒ ¼õ‚tu ð¤tððt {txu ytÔÞt n‚t ‚u { ™u „t{™u
Ëe{tzuÚte …tAt ð¤e™u, ÷tuf…tð™ ©enrh íÞtkÚte …txý ™t{u ™„h{tk …ÄtÞto. (44) íÞtk
ŒÞt¤S y™u …wÁ»ttu¥t{ yu ƒk™u ¼tEytuyu, ©enrh™u …tu‚t™u ½uh htÏÞt. ©enrh íÞtk yuf
htrºt htuftE™u ƒesu rŒðËu Ëðthu [t÷e ™eféÞt (45) rð[hý fhe™u …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™wk
{k„÷ RåA‚t Útft ¼„ðt™ ©enrh, ½ýt «Œuþtu ðxtðe™u, fåA{tk …ÄtÞto. (46) nu
hts™T ! ŒÞt¤S ytrŒf …tu ‚ t™t ûtrºtÞ ¼õ‚s™tu îtht yËw h tu ™ tu ™tþ fhtÔÞtu ‚u ™ w k
r™Y…ý fh‚wk, ©enrh™wk yt [rhºt, su {™w»Þ n»to…qðof Ëtk¼¤u, ‚u õÞthuÞ yËwhtuÚte ¼Þ
…t{þu ™rn.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh „wsht‚{tk Vhe™u fåA{tk …ÄtÞto yu ™t{u Au‚t÷eË{tu
yæÞtÞ - 47
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu fåA{tk …Äthe™u, ËwkŒhS¼tE™t ½uh
r™ðtË fÞtuo. y™u ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ™t Ëk„út{{tk su yËwhtu {h‚tk ƒ[e™u ™tËe „Þt
n‚t ‚u{™t «íÞu …ºt ÷ÏÞtu fu, (2) nu yËwhtu ! h{ýeÞ ©e™„h{tk r™ðtË fh‚t y™u
yr‚ ƒ¤Úte WØ‚ ÚtÞu÷t ‚{u Ëðuo yËwhtu, ¼ws™„h r™ðtËe {tht, Ënò™kŒ Mðt{e™t
sÞ©ef]»ý ðtk[þtu. (3) ¼„ðt™™t «‚t…Úte ynª y{u ûtu{fwþ¤ Aeyu. ‚{u …ý ‚{tht
fwþ¤ Ë{t[th y{™u ÷¾òu. (4) nu WØ‚tu ! y{u õÞthuÞ ‚{the ËtÚtu Í½ztu fÞtuo ™
n‚tu, ‚u{ A‚tk …ý ‚{tuyu ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk ytðe™u y{the ËtÚtu ÞwØ fÞwO, ‚u ‚{u
ƒnw ¾tuxwk fÞwO Au. (5) ‚u{ A‚tk …ý ‚u yk„u y{™u ‚{thu {txu Ënus …ý îu»t ™Úte.
fthý fu íÞt„™u {t„ou ‚tu, y{u y™u ‚{u, ƒk™u yuf s Aeyu. (6) nðu y{u z¼tý „t{u
Þ¿t fhðt™t Aeyu ‚uÚte ‚u WíËð{tk, y{tÁk yrn‚ RåA™tht ‚{u Ëðuo íÞtk r™:þkf…ýu
yð~Þ ytðòu s. (7) íÞtk y{u y{thtÚte ƒ™þu ‚ux÷e ‚{the ÞÚtt½rx‚ Ëuðt[tfhe
sYhÚte fheþwk. (8) nu íÞt„eytu ! òu fu ‚{u ¾tu¾ht {nu{ŒtðtŒ{tk ytÔÞt n‚t íÞthu
‚u Ë{Þu y{the …tËu …t… hrn‚ s™tu ƒnw Úttuzt n‚t. ‚uÚte ‚u ð¾‚u y{u, yt…™e
ÞÚtt½rx‚ Ëuðt fhe þõÞt ™ n‚t. (9) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu
xqkftu …ý yÚto„k¼eh …ºt ÷¾e™u yuf Ëuðf {thV‚u ©e™„h{tk yËwhtu «íÞu {tufÕÞtu. (10)
íÞtk hnu÷t yËwhtu y™u ‚u{™t „wÁytuyu ©enrh™tu Ët{-Œt{-Œkz-¼uŒÚte ¼h…qh …ºt ðtkåÞtu
y™u yk‚h{tk ƒ¤e QXât y™u ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu, (11) nu r™»…t…tu ! y¿tt™e y™u „wÁ
hrn‚ ‚u Ënò™kŒ Mðt{eyu yt…ýt fux÷tf ËtÄwytu™u {htðe ™tÏÞt Au. ‚uÚte nðu yt…ýu
‚u™e ðt‚ õÞthuÞ ™ fhðe. nu hts™T ! yt{ fne™u ‚u {q¾o yËwhtu ƒuËe hÌtt. (12) nu
hts™T ! …Ae Ä{o ™ k Œ ™ ¼„ðt™ ©enrh íÞtk Ú te ™ef¤e™u , ¼õ‚tu ™ t «u { ™u ðþ ÚtE™u
{t™fqðt ™t{u „t{{tk …ÄtÞto. (13) íÞtk ©enrh, fuþð ™t{™t rð«™u ½uh ŒË rŒðË ËwÄe
hÌtt y™u …Ae íÞtkÚte ŒnªËht „t{u …ÄtÞto. (14) íÞtk rð«™u ½uh ¼tus™ fhe™u …Ae
©enrh ht{…wh ™t{u „t{{tk …ÄtÞto. íÞtk hðS ™t{™t ði~Þ¼õ‚™u ½uh r™ðtË fhe™u hÌtt
(15) ©enrh hðS ¼õ‚™u ËtÚtu ÷E™u, ht{…whÚte ™Sf, …Âù{ rŒþt{tk ytðu÷e „k„t
™Œeyu „Þt y™u íÞtk ©enrhyu ‚u™e Ët{u™t rf™thu ytðu÷wk yuf ËwkŒh MÚt¤ òuÞwk. (16)
‚u MÚt¤u yuf „ti{w¾{tkÚte r™hk‚h …týe ™ef¤e™u, rþðS™tu yr¼»tuf fh‚wk n‚wk y™u íÞtk
rðrðÄ «fth™tk ð]ûttu ytðu÷tk n‚tk y™u ‚u™e W…h rðrðÄ «fth™tk …k¾eytu f÷þtuh fhe
hÌttk n‚tk. (17) nu hts™T ! …kŒh rŒðË ËwÄe ©enrh íÞtk r™ðtË fhe™u hÌtt y™u
«r‚rŒ™, …t»to Œ tu y u Ërn‚ ©enrhyu , ‚u ‚eÚto M Útt™{tk M™t™ fÞw O . íÞth …Ae ©enrh
ytË™eWk „t{{tk …ÄtÞto. (18) íÞtkÚte ©enrh {tkzðe ™„h{tk …ÄtÞto. íÞtk …tk[ rŒðË
ËwÄe htuftE™u …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u Ëw¾ ytÃÞwk. y™u …Ae íÞtkÚte ™eféÞt. (19) {t„o{tk
ft¤t‚¤tð ™t{u „t{ ytÔÞwk, íÞtk ¼t{S ¼õ‚™u ½uh …tk[ rŒðË ËwÄe r™ðtË fÞtuo. …Ae
íÞtk Ú te ‚u h t ™t{u „t{{tk …ÄtÞto . (20) íÞtk f{¤÷tu [ ™ ©enrhyu «t„S rð« …tËu
¼t„ð‚T …whtý ðk[tðe™u Ëtk¼éÞwk. (21) ‚u Ë{Þu íÞtk Ëwh‚Úte Ëk‚tu ytÔÞt. ©enrhyu
‚u { ™tu ytŒh-Ëífth fÞtu o . …Ae ‚u Ëk ‚ tu ©enrh™u ytŒh…q ð o f ™{Mfth fhe™u ƒu X t.
íÞthƒtŒ ©enrhyu …qAÞwk ‚uÚte ‚u Ëk‚tu ƒtuÕÞt fu, (22) {wr™ytu fnu Au - nu Mðtr{™T!
yíÞthu Ëwh‚{tk MðY…t™kŒ y™u ÔÞt…ft™kŒ Mðt{e™tk {kz¤tu Au. ‚u{tkÚte ¼t„e™u y{u ynª
ytÔÞt Aeyu. (23-24) fthý fu nu «¼w ! ‚u Ëk‚tu ßÞtk hÌtt Au ‚u™e ™Sf{tk s yuf
fqðtu Au ‚u™wk s¤ yr‚þÞ ¾tÁk s¤ Au. …hk‚w ‚u {wr™ytuyu yuðe fzf yt¿tt fhe Au fu,
Ëðuo Ëk‚tuyu fu ¾tÁk s¤ s …eðwk, …hk‚w ftuEyu {eXwk s¤ …eðwk ™rn. yux÷wk s ™rn …ý
¾tðt™t yÒt™tu …ý fzf r™Þ{ fÞtuo Au. (25) nu nrhf»ý ! ‚uÚte fux÷tf Ëk‚tu {tkŒt
ÚtE „Þt Au, fux÷tf s‚t hÌtt Au, y™u fux÷tf {]íÞw …t{e™u ‚{tht yûthÄt{{tk „Þt
Au. (26) nu ©enrh ! yt ð]¥ttk‚ ‚{™u sýtððt {txu y{u ‚íft¤ W‚tð¤u ynª ytÔÞt
Aeyu. nðu y{tht Ëðuo™wk su{ fÕÞtý ÚttÞ ‚u{ fhtu. (27) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T ! «u { t™k Œ ytrŒ …tk [ {w r ™ytu y u yt «{týu fÌtw k ‚u Ú te ‚h‚ s ©enrhyu
yt™kŒt™kŒ Mðt{e™u fÌtwk fu, (28) nu {wr™ ! yt ‚uht „t{uÚte ‚{u ‚h‚ s Ëwh‚ òð.
y™u íÞtk sE™u, Ëk‚tu™u su{ Ëw¾ ÚttÞ ‚u{ fhtu. (29) …Ae {wõ‚t™kŒ y™u ƒúñt™kŒ
Mðt{e™u ©enrhyu fÌtwk fu nu {nt ƒwÂØðt™ Ëk‚tu ! ‚{u ƒk™u ynªÚte Ëk‚tu™u ËtÚtu ÷E™u
z¼tý òytu. (30) nu ËŒT„wÁytu ! íÞtk ‚{u Þ¿t™e Ët{„úe ‚iÞth fhtðßÞtu. nwk íÞtk Þ¿t
fhððt r™ùu ytðeþ. (31) nu ™]… ! ©enrh™e yt¿tt {tÚtu [ztðe™u, ‚íft¤ ‚u ƒk™u
ËŒT„wÁytu, ©enrh™u «ýt{ fhe™u ‚uht „t{uÚte z¼tý sðt {txu [t÷e ™eféÞt (32) ‚u
ƒk™u Ëk‚tu …kŒh rŒðËu z¼tý …ntUåÞt y™u íÞtk Þ¿t™e Ëðo Ët{„úe yufXe fhtððt ÷tøÞt.
(33-34) …Ae yÄ{o ™ tþf, yå[w ‚ ©enrhyu , Œu þ Œu þ tk ‚ h™t Ëðu o ËíËk „ eytu «íÞu
fkftu‚heytu ÷¾e {tuf÷e fu, z¼tý{tk {ntÁÿ Útþu y™u nwk …ý íÞtk sYhÚte ytðeþ. ‚uÚte
‚{u Ëðuo ¼õ‚s™tu …ý íÞtk sYhÚte ytðòu. (35) nu …hk‚… hts™T ! íÞth …Ae Úttuzt
rŒðË ©enrh ‚uht „t{{tk hÌtt y™u …Ae ¼ws™„h{tk ytÔÞt. (36) ©enrh íÞtk, ËkŒhS
¼õ‚™u ½uh [t‚w{toË ËwÄe r™ðtË fhe™u hÌtt. íÞtk «r‚rŒ™, „k„tht{ ytrŒf ¼õ‚s™tuyu
©enrh™e Ëuðt fhe. …Ae ©enrh íÞtkÚte ™eféÞt. (37) „t{™e ¼t„tu¤ ËwÄe …tu‚t™u
ð¤tððt ytðu÷t ¼õ‚s™tu™u …tAt ðt¤e™u …Ae, ©enrh, ykòh „t{u …ÄtÞto. íÞtk [t„t
™t{™e rð« ƒtEyu ©enrh™e …qò fhe. …Ae ©enrhyu íÞtk s r™ðtË fÞtuo. (38) íÞtk
…tk[ rŒðË ËwÄe htuftE™u, ©enrhyu ¼õ‚s™tu™u Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚™tu W…Œuþ
fÞtuo. …Ae ©enrh íÞtkÚte ¼[tW „t{u …ÄtÞto. (39) íÞtk ÷û{ý y™u ðt½S ™t{™t ðrýf
¼õ‚s™tu™u ½uh, ©enrh MðÞk þtf-ƒtxe ƒ™tðe™u sBÞt y™u …Ae íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt
(40) ßÞthu ©enrh [t÷ðt ÷tøÞt íÞthu zwk„hS ytrŒf …t»toŒtu ©enrh™wk ðÄu÷wk «ËtŒe™wk
yÒt s{e™u ©enrh™e …tA¤ [tÕÞt. (41) hM‚t{tk ©enrhyu …„h¾tk rð™t™tu yuf „heƒ
ƒútñý òuÞtu. ‚uÚte …tu‚t™tk …„h¾tk y™u [tuVt¤ ©enrhyu ‚u ƒútñý™u yt…e ŒeÄtk. (42)
©enrh™u ð¤tððt {txu ¼[tW „t{™t ¼õ‚s™tu …ý ©enrh™e …tA¤ ytÔÞt n‚t. ‚u Ëðuo
…ý ©enrh™u «ýt{ fhe™u, ‚u MÚtt™uÚte …tAt ðéÞt. …Ae ©enrh …tu‚t™t …t»toŒtu «íÞu
ƒtuÕÞt fu, (43-44) nu …t»toŒtu ! ‚{u ƒÄt ynªÚte {the ËtÚtu ™ ytðþtu …ý „wsht‚{tk
òð. yt{ …tu‚t™t Ëuðftu™u yt¿tt fhe …tu‚u yuf÷t s [t÷e ™eféÞt. nu r™»…t… hts™T!
©enrh [t÷‚tk [t÷‚tk, ¼[tW „t{Úte Œqh ytðu÷t yuf fqðt™e Ë{e…u ytÔÞt. (45-46)
íÞtk y„tWÚte s fux÷ef …tu‚t™e ¼õ‚ Mºteytu Œþo™tÚtuo ƒuXe n‚e. ‚u{ýu Œe™ð[™tuÚte
©enrh™u ƒnw «tÚto™t fhe. ‚uÚte ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ íÞtk yuf ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u ƒuXt
y™u ‚u Ëðuo™u htS fhðt {txu, ‚u{ýu yt…u÷tk fu¤tk sBÞt. (47) …Ae ©enrh íÞtkÚte
™ef¤e™u yÄtuE ™t{u „t{{tk ytÔÞt. y™u íÞtk htÞÄýS ™t{u htò™t yk‚:…wh{tk Úttk¼÷t
…tA¤ Ëk‚tE™u Q¼t hÌtt (48) Ëk‚tÞu÷t ©e nrh™u òuE™u fŠýft ™t{™e htýeyu {Äwh
ntMÞ fhe™u, ©enrh™u «ýt{ fÞto y™u …Ae ©enrh™u …tu[t „tŒ÷tðt¤t …÷k„ W…h
ƒuËtze™u fwþ¤ Ë{t[th …qAÞt. (49) ©enrh ‚u htýe™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu r™»…t… htýe!
{tÁk yt„{™, ‚{u yíÞthu „wó s ht¾ßÞtu. nwk ûtwÄt‚wh Awk. ‚uÚte su fkE ¾tðt™wk ‚iÞth
ntuÞ ‚u {™u yt…tu. (50) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu hts™T ! rð™ÞÞwõ‚ fŠýftƒtE
©enrh «íÞu ƒtuÕÞtk fu, nu Ëk‚…r‚ ! y{u ‚tu ûtrºtÞ Aeyu. ‚uÚte {U ƒútñý {txu …rðºt…ýu
ht¾u÷wk fuð¤ Œnª s ‚{thu s{ðt ÞtuøÞ Au. ‚u rËðtÞ ƒeswk ftkE ™Úte. {txu ¼„ð™T !
‚{thu Œnª …eðwk ntuÞ ‚tu yt…wk. (51) nu hts™T ! yuf÷wk Œnª s …eðt ÞtuøÞ Au yu{ òýe™u
©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ËwkŒh ™uºttuðt¤e fŠýftƒtE ! nwk Œnª s …eþ, ‚{u ‚u ÷tðtu. íÞthu
htýe ºteË «MÚt (÷„¼„ 60 þuh) sux÷wk Œnª ÷tÔÞtk. …qðuo f]»ýtð‚th™e su{ s, ©enrh
‚u ƒÄwk s Œnª, yksr÷ytu ¼he ¼he™u, ‚íft¤ …t™ fhe „Þt. (52) ‚u{ A‚tk …ý
…tu‚t™t [rhºt™wk fŠýftƒtE™u r™íÞu M{hý hnu ‚u nu‚wÚte ©enrhyu fÌtwk fu nS {the ¼q¾
þ{e ™Úte. íÞth …Ae ‚u{™u ½uh hne™u, …tu‚u hËtuE fhe™u ©enrh sBÞt y™u ‚]ó ÚtÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh rðrðÄ „t{tu{tk rð[Þto yu ™t{u Ëwz‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 47 >>
yæÞtÞ - 48
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞth …Ae {nt¼tøÞþt¤e ‚u fŠýftƒtEyu,
©enrh™tk ƒk™u [hýtu{tkÚte fw÷ yZth ¼tk„u÷t ftkxt ftZât. (2) ©e ™thtÞý {wr™ ¼„ðt™u
fŠýftƒtE™u ËŒtÞ ytí{r™c y™u ft{trŒf Œtu»t™t hk[{tºtÚte hrn‚ òýe™u s, ‚u ƒtE
…tËu …„{tkÚte ftkxt fZtÔÞt. (3-5) íÞth …Ae ©enrh™u «ËÒt òuE™u ‚u htýe ‚Útt {tu™e,
{tuxe, SS, Sðe, ytrŒf ƒeS Mºteytu ©enrh™e …qò {txu ð†t÷kfthtrŒf y™uf …qò™tk
ÿÔÞtu ÷tðe. ‚uytuyu …qò fÞto …Ae ßÞtk ©enrh™e Ët{wk òuÞwk, íÞtk ‚tu ‚u s ûtýu ‚u{™u
Ë{trÄ ÚtE „E. Ë{trÄ{tk s ©enrh™e RåAtÚte þ‚©wk„ …ðo‚™tk rþ¾htu W…h ‚u{ýu
{™tunh htË{kz…tu òuÞt. (6) ‚u Mºteytuyu, ‚u Ëðuo {kz…tu{tk, Ëk‚…r‚ ©e™thtÞý {wr™™u
s, ztƒu …z¾u htrÄftyu Þwõ‚ ©ef]»ý MðY…u òuÞt. (7) ð¤e ‚u ©ef]»ý™u, „tur…ftytuyu
«u{Úte Ähtðu÷ yŒT¼w‚ Mºteðuþ™u Äthý fhu÷tk, ‚u fŠýftƒtE ytrŒf Mºte¼õ‚tuyu òuÞt.
(8-9) Ë{trÄ{tk fŠýft ytrŒf ƒtEytuyu, ©ef]»ý™u rŒÔÞ ðMºtt÷kfthtuÚte Þwõ‚, {kŒntMÞu
Þwõ‚, ÷ßòþe÷, ™ðe™ Þtið™ðt¤e ™the MðY…u, ƒu ½ze ËwÄe òuÞt y™u …Ae ‚u {kz…tu{tk
‚u ©ef]»ý™u s …w™: ™thtÞý {wr™ MðY…u òuÞt. …Ae ‚u Mºteytu ¾qƒ yt™kŒ …t{e™u
Ë{trÄ{tkÚte ò„]‚ ÚtE. (10) …Ae ©enrh™e «uhýtÚte, ‚u Mºteytu, «u{…qðof ©enrh™tk
fe‚o™tu „tðt ÷t„e. …Ae htÞÄýS™u ©enrhyu fÌtwk fu, ‚{u y{the ËtÚtu z¼tý [t÷tu.
yt{ fne™u ©enrh yÄtuE „t{uÚte [tÕÞt. (11) ©enrh™e ËtÚtu htò htÞÄýS ‚Útt
#Œw¼t ytrŒf [th yËðthtu y™u yLÞ s™tu …ý [tÕÞt. (12-13) yt{ ¼õ‚s™tuÚte
ðuÂü‚ ©enrh, Ë¥ttsÞ ™t{u htò™t, {tr¤Þt ™t{u „t{{tk ËqÞtoM‚ …nu÷tk …ntUåÞt. íÞthu
íÞtk ™ e htýeƒtfw { theyu (Ë¥ttsÞ htò™e {t‚t), ©enrh …tu ‚ t™u íÞtk …Äthu Au ‚u {
Ëtk¼¤e™u, ‚íft¤, {u½ Ëh¾tu ™tŒ fh‚tu y÷kf]‚ hÚt, …tu‚t™t …wºt Ërn‚, ©enrh™e
ËL{w¾ {tufÕÞtu. (14) Ë¥ttsÞ htòyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ‚u™t ¾qƒ yt„únÚte
©enrh, hÚt{tk ƒuË e™u htßÞ÷û{eÚte Ë{] Ø yu ð t ‚u ™ t yk ‚ :…w h{tk …ÄtÞto . (15) íÞtk
htýeƒtfw{the (Ë¥ttsÞ™e {t‚t) y™u ‚u{™e …wºtðÄq (Ë¥ttsÞ htst™e Mºte) ò{eƒtEyu
©enrh™u s{tzât y™u …Ae …q ò fhe. íÞthƒtŒ Ë¥ttsÞ htòyu ©enrh™t [hýtu { tk
™{Mfth fÞto íÞthu ©enrhyu ‚u htò™t {M‚f W…h …tu‚t™tu nM‚f{¤ {qõÞtu. (16) ‚u
htrºtyu ©enrh {tr¤Þt „t{{tk s htuftÞt. y™u «¼t‚u QXe™u íÞtkÚte ¾t¾hu[e ™t{™t
„t{u …ÄtÞto. y™u ‚u „t{™t ‚¤tð™u rf™thu Q‚Þto. (17) ©enrhyu íÞtk þti[rðrÄ fhe™u
…Ae M™t™ fÞwO. y™u …Ae ðMºttu …nuhe™u, ðz™t ð]ût ™e[u ƒuËe™u …tu‚t™wk r™íÞf{o fÞwO.
(18) …Ae ©enrh ½tuzuËðth ÚtÞt. y™uf s™tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ©enrh,
htÞ®Ën…wh ™t{u ™„h™u ðxtðe™u n¤ðŒ „t{u …ÄtÞto. (19) íÞtk rþðht{ ÞtÂ¿tf ytrŒf
Ëðuo ËíËk„eytu ‚Útt yLÞ ™„hs™tu, ©enrh …tu‚t™u „t{ …Äthu Au ‚u{ Ëtk¼¤e™u, (20)
‚íft¤, rðrðÄ «fth™tk ðt®sºttu ð„tz‚t Útft, ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt y™u {t„o { tk
©enrh™u ytð‚t òuE™u, ‚u ¼õ‚s™tu ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (21)
©enrh™u rðrðÄ «fth™e ¼u x tu y…o ý fhe y™u ©enrh™t fk X {tk …w » …nthtu …nu h tÔÞt.
©enrhyu ‚u ƒÄt™tu Ëífth fÞtuo. …Ae ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu ©enrh™e yt„¤ [t÷ðt ÷tøÞt.
(22) ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh, Äe{u Äe{u [t÷‚tk [t÷‚tk n¤ðŒ „t{™e Ë{e…u ytðu÷t
yuf ËwkŒh Ëhtuðh W…h …ÄtÞto. (23) ËwkŒh ythtytuÚte Ëwþtur¼‚, yr‚þÞ rðþt¤,
r™{o¤ s¤ðt¤wk, [tu‚hV rðrðÄ «fth™tk …ûteytu y™u ËkæÞtðkŒ™ fh‚t y™uf ƒútñýtuðt¤wk
‚u Ëhtuðh n‚wk (24-25) Þtur„hts ©enrh íÞtk ½ze¼h ƒuXt. …Ae íÞtkÚte ‚uytu …w»f¤
nðu ÷ eytu Ú te þtu ¼ tÞ{t™, yr‚þÞ Ëw þ tu r ¼‚, [thu Þ ðýo ™ t {™w » Þtu ™ t ðËðtxðt¤w k ,
«ýðtrŒ ðt®sºttu™t ™tŒðt¤wk, ¾qƒ ‚tuhýtu ƒtkÄu÷wk, ©enrh{tk ¼Âõ‚ðt¤t ™h™the s™tuÚte
«rËØ, ‚u n¤ðŒ ™t{u ™„h{tk «ðu~Þt. (26) ©enrh n¤ðŒ „t{™t hM‚t{tk [t÷‚t n‚t
íÞthu ƒútñýtu ðuŒtuå[th fh‚t n‚t ‚Útt ðt®sºttu ðt„‚tk n‚tk ‚u Ëtk¼¤‚tk Ëtk¼¤‚tk
©enrh, Eïh™t{u rð«™u ½uh …ÄtÞto. (27) ‚u ƒútñý™t ½h™t rðþt¤ ytk„ýt{tk ©enrh
ƒtòuX W…h ƒuXt. íÞtk ði~Þ¼õ‚ y{h ‚Útt hýAtuz, ‚u{s ™t„htu …ý ©enrh™wk Ëuð™
fh‚t n‚t. (28-29) …Ae {tuhthe, ™thtÞý, Sðht{, sŒwht{, {kfwkŒ, nrhf]»ý, zwk„h,
{tÄð, fuþð, rþðht{ ÞtÂ¿tf yt ƒÄt rð«tuyu …wÁ»t Ëwõ‚{tk fnu÷t ¨ãd àæè¯æüÎè {kºttuå[th
ËtÚtu ©enrh™tk [hýf{¤ Ätu Þ tk , rðrðÄ W…[thtu Ú te …q s ™ fÞw O , y™u …Ae ©enrh™t
[hýtuŒf™wk …t™ fÞwO, ‚u™u {M‚fu [ztÔÞwk y™u ƒtfe ðÄu÷wk [hýtuŒf …tu‚t™tk ½htu{tk Atkxâwk.
(30) þu»tS, {nuþ, ÷û{e, ƒúñt y™u {nŠ»tytu …ý su [hýtuŒf™u r™hk‚h RåAu Au,
‚u yt ƒútñýtu™u {éÞwk. ‚uÚte ‚u{™tu yt {™w»Þ sL{ ËV¤ ÚtÞtu. íÞth …Ae ‚u rð«tuyu
©enrh™e yth‚e W‚the (31-32) nu hts™T ! …Ae yt™kŒe, «u{ð‚e, ht{t, yð÷,
{t÷e, …kwS, suXe, {q¤e, ƒu …q‚¤eƒtE, ƒu™e, Yze y™u ÷tzwƒt ytrŒf Mºteytuyu y{qÕÞ
ðMºtt¼q»tý, [kŒ™-fuËh …w»…trŒf ðzu Ä{o™kŒ™ ©enrh™wk …qs™ fÞwO y™u …Ae ™{Mfth
fÞto. (33) ‚u Ëðuo s™tuyu ©enrh™u Ëtfh, ƒhVe y™u ºtý ÿtuý (1 ÿtuý = 32 þuh)
su x ÷t …U z t {q õ Þt n‚t, ‚u ™ e ©enrhyu «þk Ë t fhe y™u …Ae ¼„ðt™ ©enrh, Ëðu o
nrh¼õ‚tu™e Ë{ût ‚u …Uzt ytrŒ s{ðt ÷tøÞt. (34) …Ae ©enrhyu ¼õ‚s™tu™u fÌtwk
fu, {™u ¼q¾ ÷t„e Au, nðu ¼tus™™u fux÷eðth Au ? íÞthu ¼õ‚s™tuyu fÌtwk fu, ¼tus™
‚iÞth Au. íÞthu «¼w ‚u ƒtòuX W…hÚte QXe™u ¼tus™tÚtuo …ÄtÞto. (35) rþðht{ ÞtÂ¿tf™t
½uh …Äthe íÞtk M™t™ fhe™u yuf ytË™ W…h ©enrh ƒuXt. …Ae ‚u rð«u …ehËu÷wk {Äwh
yÒt s{e™u ©enrh …tu‚t™u W‚thu …ÄtÞto. (36) ºtý ÿtuý sux÷t …Uzt ytrŒf sBÞt …Ae
…ý ©enrhyu ¼tus™ fÞwO ‚u òuE™u …whðtËe s™tu ƒnw ytùÞo …tBÞt. ‚u htrºtyu n¤ðŒ
„t{{tk hne™u …Ae ƒesu rŒðËu Ëðthu íÞtkÚte ©enrh ™eféÞt. (37) ¼õ‚s™tu „t{™e
¼t„tu¤ ËwÄe ©enrh™u ð¤tððt {txu „Þt. …Ae íÞtkÚte ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ‚u Ëðuo
…tAt ðéÞt y™u ©enrh, Äútk„Äút ™„h sðt {txu [tÕÞt. (38) íÞtk …e‚tkƒh, ƒu[h,
s„ÒttÚt, {q¤S fuþð, fÕÞtý, Eïh, ht½ð rð„uhu rð«tu, ™ÚÚtw ûtrºtÞ y™u suXtu, {tÄð,
ht½ð, rºtf{ ytrŒf ði ~ Þtu y u ©enrh™e …q ò fhe. …Ae Ëq Þ o Ë {t™ ftk r ‚ðt¤t ©enrh
Äútk„ÄútÚte {uÚttý „t{u …ÄtÞto. (39-40) íÞtk …qkòS ™t{u ûtrºtÞ ¼õ‚™t yr‚…rðºt
½h{tk ©enrh Q‚Þto y™u …tu‚u s ¾tuŒtðztðu÷ Ëhtuðh{tk «r‚rŒ™ M™t™ fh‚t n‚t. íÞtk
…qkòS, ftfw¼tE, ytrŒf ¼õ‚s™tu, ‚Útt Sƒt ytrŒf Mºteytu, „tu®ðŒht{ y™u Œuðht{
ƒútñýtu yzw¼tE ytrŒf ði~Þ ¼õ‚tu y™u yLÞ ¼õ‚s™tu ÞÚttþÂõ‚, fr¤Þw„™t Œtu»ttu™tu
rð™tþ fh™tht ©enrh™e «r‚rŒ™ Ëuðt fh‚t n‚t. (41) {uÚttý{tk ©enrh ŒË rŒðË
hÌtt. «r‚rŒ™ ðthtVh‚e yt Ëðuo nrh¼õ‚tu™u ½uh …Äthe™u ©enrh „tu®ðŒht{u htkÄu÷
r{ütÒt sBÞt y™u ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ ytÃÞtu. (42) …Ae yuftŒþe™u rŒðËu «t‚:ft¤u,
þºtwS‚ ½tuzuËðthtu ðuÂü‚ ©enrh, íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (43) {t„o{tk ytðu÷t ¾uhðt
„t{™u ðxtðe™u, ©enrh ðtÞkðŒh „t{u ytÔÞt. íÞtk …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u Œþo™ ytÃÞtk.
(44) …Ae íÞtkÚte {rAÞtð „t{u …ÄtÞto. íÞtk Ëqh®Ën ™t{™t htò™u ½uh sBÞt y™u
htrºtyu htuftÞt. …Ae ƒesu rŒðËu íÞtkÚte ¼t‚ „t{u …ÄtÞto. (45) íÞtkÚte ©enrh su‚÷…wh
…ÄtÞtO íÞtk „k„tƒt™u ½uh s{e™u …Ae ©enrh …tu‚t™u W‚thu sE™u …tuZe „Þt. (46) …Ae
ƒútñ{wnq‚o{tk QXe™u ŒuðËhtuðh{tk M™t™ fhe, …tu‚t™tu r™íÞrðrÄ fÞto …Ae Ëðth …ze
íÞthu íÞtkÚte ™ef¤ðt™u ‚iÞth ÚtÞt. (47) ytþS¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tuyu, ©enrh™u íÞtk
htuftðt {txu ¾qƒ «tÚto™t fhe ‚u{ A‚tk …ý, ©enrh íÞtk htuftÞt ™rn. (48) íÞthu
¼õ‚s™tu ©nrh™e …tA¤ [tÕÞt. ©enrh z¼tý™t {t„u o [tÕÞt. ‚u s‚÷…w h „t{™e
Ëe{{tk ntÚt{tk yu f ð] û t™e zt¤ …fze™u ©enrh ƒtu Õ Þt fu , (49-50) nu r™»…t…
¼õ‚s™tu ! {thu {txu hËtuE fh™the „k„tƒt ytrŒf Mºteytu y™u hËtuE{tk {ŒŒY… Út™th
…wÁ»ttu rËðtÞ ƒeò ftuEyu ynªÚte yt„¤ {the ËtÚtu ytððwk ™rn. y™u ‚u{ A‚tk …ý
su ytðþu ‚u „wÁÿtune „ýtþu. (51) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt{ fne™u
‚u Ëðuo™u sÞ ËÂå[Œt™kŒ fÌtt y™u …Ae …tu‚t™tu ©uc yï Œtuztðe {qõÞtu y™u {t„o{tk
…tu‚t™e …tA¤ ytð‚t yËðthtuyu Ërn‚ ©enrh, ËtÞkft¤u z¼tý ™„h{tk …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh z¼tý™„h{tk …ÄtÞto yu ™t{u yz‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 48 >>
yæÞtÞ - 49
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™u …tu‚t™t „t{™e Ë{e…{tk ytðu÷t
òýe™u, íÞtk™t ytƒt÷ð]Ø Ëti ftuE s™tu, ‚íft¤, ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (2) ‚u Ëðuo
¼õ‚tu ntÚt{tk ¼uxËt{„úeytu ÷E™u, rðrðÄ «fth™tk ðt®sºttu ð„tz‚t, Wå[ Mðhu fe‚o™tu
„t‚t, ‚Útt ntÚt{tk …qò…tºttu ÷E™u ËL{w¾ „Þt. (3) …Ae ‚u ƒÄt{tk y„úuËh h½w™tÚtŒtË
¼õ‚u, ©enrh™u ™{Mfth fhe, ©enrh™t ÷÷tx{tk fw{fw{ yût‚™tu [tkŒ÷tu fÞtuo, (4)
©eS™t fkX{tk …w»…nthtu …nuhtÔÞt y™u …Ae …tu‚u ÷tðu÷e ‚u Ëðuo ¼uxËt{„úeytu ©enrh™u
y…oý fhe. íÞth …Ae ƒeò Ëðuo ¼õ‚s™tuyu …ý ™{Mfth fhe™u, ©enrh™u, ¼uxËt{„úeytu
y…oý fhe. (5) ©enrhyu ‚u Ëðuo™tu ÞÚttÞtuøÞ Ëífth fÞtuo y™u …Ae „tÞtu™e ¾heytu
ðzu Qzu÷e Äq¤™e hsfýtuÚte ÔÞtó yuðt z¼tý{tk ©enrhyu «ðuþ fÞtuo. (6) [thuÞ ðýo™t
s™tu ™ t ðËðtxðt¤t, ðt®sºttu ™ t ™tŒÚte „w k r s‚, ½u h ½u h ƒthýtk …h ‚tu h ýtu ƒtk Ä u ÷ t,
(7) WÒt‚ ðût:MÚt¤ðt¤e y™u ðMºtt¼q»týtuÚte Ëwþtur¼‚ ™theytu ‚u{s y÷kf]‚ ™htuÚte
ÔÞtó, (8) ðtðtu, fqðt, ðtzeytu, y™u rðrðÄ «fth™t ƒ„e[tytuðt¤t y™u {t„o{tk Xuh
Xuh …w»…tu y™u ™ðtkfwhtu ðuhu÷t Au ‚uðt z¼tý „t{{tk ©enrh «ðu~Þt. (9) ½tuzuËðth ÚtE™u
z¼tý „t{™t hts{t„o W…hÚte …Ëth Út‚t ©enrh, {t„o { tk s™tu ™ e …q ò Mðefth‚t
Mðefth‚t h½w™tÚt¼tE™t ¼wð™u …ÄtÞto. (10) ©enrhyu íÞtk W‚thtu fÞtuo. íÞtk ¼õ‚s™tuyu
‚u{™wk ytr‚ÚÞ fÞwO. Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf …t»toŒtuÚte hÂût‚ ©enrhyu htºtu íÞtk þÞ™ fÞw.O
(11) ƒesu rŒðËu ƒútñ{wnq‚o{tk ©enrhyu M™t™ fhe, …tu‚t™wk ËkæÞtðkŒ™ ytrŒf r™íÞ f{o
fÞwO. (12) íÞth …Ae …tu‚t™t W‚tht™e [thuÞ ƒtsw, …tu‚t™t Œþo™ {txu, Q¼u÷t ½ýt
¼õ‚s™tu™u òuE™u, ©enrh …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™™e ƒnth ™eféÞt. (13) íÞthu y™uf
¼õ‚s™tuyu ©enrh™wk Ëuð™-…qs™ fhe ‚u{™u ™{Mfth fÞto. y™u ËðoþÂõ‚{t™ ©enrhyu
…tu‚t™e f]…táÂü ðzu ‚u Ëðuo™u yt™kŒ ytÃÞtu. íÞth ƒtŒ ©enrh Ë¼t{tk …ÄtÞto. (14)
©enrh ‚u Ë¼t{tk {k[ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. íÞth …Ae {wõ‚t™kŒtrŒ íÞt„es™tu y™u
yLÞ Ëðuo „]nMÚt ™h™theytu …ý, ©enrh™u «ýt{ fhe™u, …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt «{týu
Ë¼t{tk ƒuËe „Þtk. (15) ©enrhyu ƒu ½ze ËwÄe íÞtk ƒuËe™u Ëðuo™u Œþo™ ytÃÞtk. …Ae
íÞtkÚte QXe™u ‚u {wr™s™tuyu (ËkŒ¼o y. 47, &÷tuf. 29 Úte 32) yufXe fhu÷e Þ¿tËt{„úe
òuðt …ÄtÞto. (16) …Ae íÞtkÚte ¼tus™ fhðt „k„tƒt™u W‚thu …ÄtÞto. íÞtk M™t™ fhe™u
©enrhyu ¼tus™ fÞwO y™u …Ae Vhe …tAt Ë¼tMÚtt™u …ÄtÞto. (17) íÞtk Ÿ[t ytux÷t
W…h rƒAtðu÷ „tŒe-‚rfÞt W…h ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt. y™u [kÿ™e ytswƒtsw su{
‚th÷tytu þtu¼u, ‚u{ ©enrh™e ytswƒtsw ¼õ‚s™tu þtu¼‚t n‚t. (18) ©enrhyu ‚u
Ëðuo™e W…h f]…táÂü fhe y™u ‚u{™u yuftkr‚f Ä{o™tu W…Œuþ fÞtuo. …Ae ßÞthu {tºt yuf
½ze rŒðË ƒtfe hÌttu íÞthu, (19) nu hts™T ! ©enrh™e «uhýtÚte Œt{tuŒh¼õ‚ ƒeò Œþ
¼õ‚s™tu™e ËtÚtu, ©e™„hÚte ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt. (20) ‚u Ëðoyu ïu‚tkƒhÄthe ©enrh™u
«ýt{ fÞto y™u yuf yŒT¼w‚ ð† y…oý fÞwO. (21-25) ‚u ð† ‚uh ntÚt ÷tkƒw y™u
…tuýt[th ntÚt …™tðt¤w (…ntu¤wk), ƒnw {qÕÞ, ‚u™e ÷kƒtE™e yuf ƒtswyu yuf ntÚt y™u
ŒtuZ ðnU‚ (a distance between extended thumb and the little finger) sux÷wk y™u
ƒeS ƒtswyu yuf ðnU‚ sux÷wk, Ëtu™t™t ‚th™t AuztÚte Ëwþtur¼‚, ‚u™t ƒk™u …z¾u [th
ytk„¤ …ntu¤e …e¤e Ëwðýo™t ‚th™e fËƒe rf™thðt¤wk n‚wk. ð¤e ‚u™e ðå[u ÷tkƒe y™u
ðtkfze Ëwðýohu¾tytuÚte ƒ™tðu÷ ËwkŒh Ëtu™t™t ƒwètytuÚte þtu¼tÞ{t™ n‚wk. y™u ‚usMðe
„w÷tƒe hk„™wk ‚u ð† n‚wk. (26) ©enrhyu Ë¼t{tk hnu÷t Ëðo s™tu™u ‚u ð† ƒ‚tÔÞwk y™u
…tu‚u yr‚«ËÒt ÚtÞt. (27) ‚u s Ë{Þu ðztuŒht r™ðtËe ™tÚt¼õ‚u …ý ©enrh™e …qò
fhe y™u ÷t÷ hk„™tu Ëtu™uhe ƒwètŒth Ëwhðt¤ ©enrh™u y…oý fÞtuo. (28-29) ™tÚt ¼õ‚u
y…oý fhu÷ Ëwhðt¤ y™u srhÞt™e ò{tu yåÞw‚ ©enrhyu Äthý fÞtuo y™u ‚u{ýu s y…oý
fhu÷wk, ƒnw þtur¼‚ rf™thðt¤wk fËwkƒ÷ ð† fuz W…h ƒtkæÞwk y™u …Ae Œt{tuŒh ¼õ‚™u htS
fhðt {txu ‚uytu ÷tÔÞt n‚t ‚u, ©e™„h™wk ƒnw{qÕÞ ð†, {M‚f W…h ƒtkæÞwk. (30) ¾¼t
W…h W¥theÞ ð† (¾uË) Äthý fhe hnu÷t s„‚…r‚ ©enrh™t {M‚f W…h, yt™kŒ{wr™yu
Aºt Äthý fÞwO. (31) Ëtu™t™t ftk„htðt¤wk, Ëtu™uhe, Œþ yð‚thtu™t r[ºtðt¤wk, [thuÞƒtsw
÷xf‚t Ëwðýo™t ‚thðt¤wk ‚u Aºt n‚wk. (32) sÞt™kŒ ðýeo Ëwðýo™t ntÚttðt¤tu …k¾tu
©enrh™u ™t¾‚t n‚t y™u {wfwkŒ ƒúñ[the ©enrh™u [t{h Ztu¤‚t n‚t. (33) nu hts™T !
‚u ð¾‚u …ýð, yt™f, „tu{w¾, ¼qk„¤tu y™u ƒeòk …ý fux÷tkf ðt®sºttu ðt„‚tk n‚tk.
(34) ©enrh ‚u Ëtk¼¤‚t n‚t. …Ae …tu‚u …nu÷tk Äthý fhu÷tk ïu‚ ðMºttu ( fu su W‚the™u
™ðkt ðMºttu Äthý fÞtO n‚tk ‚u) Œt{tuŒh ¼õ‚™u ytÃÞtk. (35) …Ae {nt«¼w ‚u ¼õ‚™u
¼uxÞt y™u …tu‚t™tk [hýf{¤tu ‚u{™e At‚e{tk ytÃÞtk. íÞtk ‚tu …Âù{ Œuþ{tk sL{u÷tu
…tu‚t™tu yï ytðe …ntUåÞtu (36) ‚u yï™e …eX W…h {qfu÷wk Ëtu™t™wk …÷tý ¼ws™„h{tk
ƒ™tðu÷wk n‚wk, y™u ‚u™t …„{tk ƒtkÄu÷e ½q½heytu, nkË™e su{, ðthkðth ËwkŒh ™tŒ fh‚e
n‚e. (37-38) ytðt yï W…h ©enrh Ëðth ÚtÞt y™u z¼tý™t, y™uf ŒeðtytuÚte
«ftrþ‚ {t„o …h ÚtE™u , Œhu f MÚt¤u Vh‚t Vh‚t rð« „k „ tƒt™u W‚thu …ÄtÞto . íÞtk
„k„tƒtyu htkÄu÷e hËtuE s{e™u …Ae ©enrh, …w™: yï W…h ƒuËe™u h½w™tÚt ¼õ‚™u ½uh
…ÄtÞto. (39) íÞthu ht{ŒtË {wr™yu ©enrh™u fÌtwk fu, òu yt… ynª s htuftþtu ‚tu yt…™tk
Œþo™™e ytËÂõ‚™u ÷eÄu ftuE Þ¿t™wk ft{ ™nª fhu. ‚uÚte n{ýtk yt… ƒeòk „t{tu{tk
…Äthtu. íÞth …Ae ©enrh ‚u htºtu, h½w™tÚt ¼õ‚™u ½uh hÌtt y™u ƒesu rŒðËu Ëðthu yLÞ
„t{tu{tk …ÄtÞto. (40) ŒË rŒðË ËwÄe, ‚u ‚u „t{tu™t ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™t Œþo™™wk Ëw¾
yt…e™u …w™: …tu‚u ËtÞkft¤u z¼tý „t{u …ÄtÞto. (41) ©e nrh yï W…hÚte Q‚he™u,
Þ¿t {txu, Mºte-…wÁ»ttu ßÞtk ft{ fh‚t n‚t ‚u™wk r™heûtý fhðt {txu, ‚u MÚt¤u …ÄtÞto.
(42) íÞtk nthƒkÄ {qfu÷e y™uf ¾tkzýeytu{tk, Mºteytu ËwkŒh ztk„h ¾tkz‚e n‚e, fux÷ef
†eytu ½ô Œ¤‚tk Œ¤‚tk fe‚o™tu „t‚e n‚e. (43) íÞtk ËUfztu …wÁ»ttuyu y™uf «fth™e
[esðM‚wytu ðthkðth, yuf søÞtyuÚte ÷tðe™u ƒeS søÞtyu {qfe n‚e. s{e™ W…h ËUfztu
[esðM‚wytu {qfu÷e n‚e ‚uÚte òýu [esðM‚wytu™e s s{e™ ntuÞ ‚uðtu ¼tË Út‚tu n‚tu.
(yÚtto‚T s{e™ Œu¾t‚e s ™ n‚e ‚ux÷e ƒÄe yËkÏÞ Ët{„úeytu s{e™ W…h {qfe n‚e).
(44) Þ¿tËt{„ú e ™t Ëðo MÚt¤u Vhe™u , ‚u ™ u òu E ™u , ©enrh yr‚ «ËÒt ÚtÞt. …Ae
ytftþ{tk [kÿ su{ ‚th÷tytuÚte ðªx¤tÞu÷tu ntuÞ Au ‚u{, ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh,
Ë¼t{tk rðhts{t™ ÚtÞt. (45) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ©enrhyu,
[k…t™t …w»… Ë{t™ ÷t÷ ƒwètŒth Ëwhðt¤ Äthý fÞtuo n‚tu, ‚Útt ‚uðtu s ƒnw{qÕÞ, Ëw¾fthe
ò{tu Äthý fÞtuo n‚tu. (46) ‚Útt yr‚ Ëwþtur¼‚, Ëtu™uhe ‚th™t Auztðt¤wk «þkË™eÞ,
ƒnw{qÕÞ, srhÞt™e, fËwkƒe ð† {M‚fu ƒtkæÞwk n‚wk, …tu‚t™t …wü ¾¼t W…h ¾uË Äthý
fÞtuo n‚tu y™u fuz W…h ËwkŒh ð† ƒtkæÞwk n‚wk. (47) nu hts™T ! ©e nrh …tu‚t™e fÁýt{Þ
áÂüÚte ¼õ‚s™tu ™ t ÓŒÞ{tk …h{t™k Œ ™e ð] Â Ø fh‚t n‚t. ‚u Ë{Þu …Âù{ rŒþt{tk
{w ¾ th®ðŒ ht¾u ÷ t ©nrh …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu «íÞu ƒtu Õ Þt fu . ...
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh z¼tý …ÄtÞto yu ™t{u ytu„ý…[tË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 49 >>
yæÞtÞ - 50
(1) ©enrh fnu Au - nu ™h™the ¼õ‚s™tu ! ‚{u ƒÄt, {thu {txu ytx÷tu ƒÄtu …rh©{
r™íÞ fhtu Atu ‚uÚte ‚{™u ÄLÞðtŒ Au. (2) nu hts™T ! ftÞof‚toytu™e yt «{týu «þkËt
fhe™u …Ae ©enrh, „k„tƒt «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu r™»…t… „k„tƒt ! ‚{u s÷Œe hËtuE ‚iÞth
fhtu, {™u ¼q¾ ÷t„e Au. (3) …Ae ©enrh ¼õ‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu rð»ýws™ r«Þ
¼õ‚tu ! ‚{thu nk { u þ tk , r™»ft{ hne™u , Ä{u o Ërn‚ ©enrh™e ¼Âõ‚ fhðe. (4) yt
«{týu™e Úttuzef ¼rf‚ …ý, ËkËth¼ÞÚte hûtý fhu Au y™u ¼rf‚ fh™thtytu™t {t„o{tk
ytð‚tk rðæ™tu™u …ý ‚u Œqh fhu Au. (5) ytðe ¼Âõ‚™tu yt©Þ fhe™u, yÄ{s™tu …ý,
yt ƒúñtkz{tk {tuxt ƒúñtrŒfu …ý …qsðt ÞtuøÞ ÚttÞ Au y™u òu ƒñtrŒftu …ý ytðe
¼rf‚yu hrn‚ ntuÞ ‚tu, {™w»Þtu îtht ‚uytu ®™Œt™u …tºt ÚttÞ Au. (6-7) ¼Âõ‚Úte s
Þtu „ e ™thŒ, þw f Œu ð , ™ð Þtu „ u ï htu , Ë™ftrŒf, rþð, ƒú ñ t, «n÷tŒ, Äú w ð , MðtÞk ¼ w ð
{™w, n™w{t™, WØð, y¢qh, „tu…eytu, „Áz, …]Útw (ðu™htò™tu …wºt) r«Þðú‚, rð¼e»tý
rð„uhu y™u yLÞ …ý ½ýt ¼õ‚tu yt÷tuf{tk Þþ-feŠ‚ y™u …h÷tuf{tk ¼„ðØt{™u …tBÞt
Au. (8) nu {ntðú‚Ätheytu ! suytu r™{to™e…ýu W…htuõ‚ ¼Âõ‚ fhu Au ‚u{™e W…h nwk
«ËÒt Úttô Awk. (9) Wå[fw¤{tk sL{u÷t s™tu …ý òu yt «fth™e ¼Âõ‚Úte hrn‚ ntuÞ
‚tu, ‚uytu {tuût …t{‚t s ™Úte. (10) su …wÁ»t Ëðo ðuŒtu™tu ¿tt‚t ntuÞ, …ý {the ¼Âõ‚yu
hrn‚ ntuÞ yÚtðt ‚tu ¼Âõ‚ rð™t™e ftuE ƒtE ntuÞ ‚tu, ‚u ƒk™u™t Ëk„™tu ËðoÚtt íÞt„
s fhðtu. (11) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëk‚…r‚ ©enrh™u yt «{týu ¼Âõ‚
ËkƒkÄe ðt‚tu fh‚tk yzÄe htrºt ðe‚e „E. ‚u ð¾‚u {wfwkŒ ƒúñ[the ©enrh™u ¼tus™ {txu
ƒtu÷tððt {txu ytÔÞt n‚t. (12) ‚uÚte ‚u{™u yu{ fnuðt™e ½ýe RåAt n‚e fu, nu f]»ý
! hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au. ‚u Xkze ÚtE òÞ Au {txu ‚{u s÷Œe QXtu. (13) …ý ‚u{™u
‚u{ fnuðt™tu yðftþ s ™ {éÞtu y™u ¼Âõ‚™e yt «{týu ðt‚ fh‚tk fh‚tk, {æÞhtrºt
…ý ðe‚e „E. y™u htrºt …qhe Útðt™u {tºt A ½ze (yÚtto‚T «t‚:ft¤ Útðt™u 2 f÷tf y™u
24 r{r™x ƒtfe n‚e íÞthu) ƒtfe hne. (14) ‚u ð¾‚u fqfzt™tu yðts Ëtk¼¤e™u {wõ‚t™kŒ
Mðt{e ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu nu, nrhf]»ý ! nðu ‚tu fqfzt ƒtuÕÞt ! (15) nu hts™T ! íÞthu
Ä{o™kŒ™ ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Mðt{e ! fqfzt™tu yðts ‚tu {U …ý Ëtk¼éÞtu y™u htrºt
‚tu nðu Úttuzef s ƒtfe hne Au. (16) {txu nu {wfwkŒt™kŒ ! hËtuE ÚtE „E Au ? íÞthu
™iÂcf y„úýe {wfwkŒt™kŒ ðýeo ƒtuÕÞt fu, (17) nu Mðtr{™T ! yuf ð¾‚ ƒ™tðu÷e hËtuE
‚tu Xkze …ý ÚtE „E y™u yt ftÞof‚toytuyu …ý ‚u htkÄu÷e ¾e[ze, nsw ËwÄe ¾tÄe ™Úte.
(18) nu «¼tu ! òu yt… yt …w™: ƒ™tðu÷e hËtuE s{tu ‚tu, yt ftÞof‚toytu …ý htkÄu÷e
¾e[ze s{u. (19) {wfwkŒt™kŒu yt{ fÌtwk ‚uÚte Ëk‚…r‚ ©enrh ‚íft¤ Ë¼t{tkÚte QXât y™u
ftÞof‚to ¼õ‚s™tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (20) nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëðuo nðu M™t™ fhe™u
¼tus™ fhe ÷tu. yt «{týu ‚u Ëðuo™u yt¿tt fhe™u …tu‚u …ý M™t™ fhðt …ÄtÞto. (21)
r™íÞrðrÄ fÞto …Ae ©enrhyu ¼tus™ fÞwO. …Ae …tu‚u Ë¼t{tk rƒhtßÞt y™u Ëk‚tu™u …qAðt
÷tøÞt fu nu Ëk‚tu ! nsw fux÷wk ft{ ƒtfe Au ? (22) íÞthu ht{ŒtË{wr™yu fÌtwk fu, nu
¼„ð™T ! nsw [th…tk[ rŒðË™wk ft{ ƒtfe Au. (23) nu hts™T ! ‚uÚte ©e nrhyu rð[tÞwO
fu òu nwk ynª z¼tý{tks hneþ ‚tu yt Þ¿t ËƒkÄe ftÞo s÷ŒeÚte Útþu ™ne. ‚uÚte ‚uytu
‚íft¤ Ë¼t{tkÚte QXât (24) y™u ½tuzuËðth ÚtE™u, z¼tý{tkÚte ƒnth ™ef¤e, „t{™e
¼t„tu¤u ytÔÞt. y™u …tu‚t™u ð¤tððt {txu ytðu÷t ¼õ‚s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (25) nu
ËŒT{r‚ r«Þs™tu ! {tht Ëuðf yt Œt{tuŒh ¼õ‚u, ytze Œtuhu÷e yt hu¾t™u WÕ÷k½e™u,
‚{thu ftuEyu {the …tA¤ ytððwk ™rn. (26) {the yt¿tt™wk WÕ÷k½™ fhe™u, {tht Œþo™™t
÷tu¼u …ý òu ‚{u {the …tA¤ ytðþtu ‚tu ‚{u „wÁÿtune „ýtþtu. (27) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! yt{ fne™u, ½tuzuËðthtuÚte ðuÂü‚ ©enrh, z¼týÚte «t‚:ft¤u ™eféÞt
y™u Ëk„ðft¤u (ËqÞtuoŒÞ ƒtŒ 4 f. 48 r{. …Ae™tu Ë{Þ) ntÚthtu÷e „t{u …ÄtÞto. (28)
‚u „t{™t yrÄ…r‚, ðeh y™u þºtw¼Þtðn yuðt ¼„wS ©enrh™u …tu‚t™u ½uh ÷E „Þt
y™u ‚u{™wk ytr‚ÚÞ fÞwO. ©enrhyu ‚u ¼„wS™u ½uh s W‚thtu fÞtuo. (29) íÞtk, ¼„wS,
¼q¾ýŒtË, Ä™S, ðM‚t ytrŒ …wÁ»ttu y™u yrŒr‚ ytrŒf Mºteytu, ©enrh™e «r‚rŒ™
Ëuðt fh‚e n‚e. (30) ‚u Ëðuo™u ©enrh, …tu‚t™t Œþo™-M…þtorŒ™wk «r‚ûtý Ëw¾ yt…‚t
n‚t. ‚u Ë{Þu ©e nrhyu ‚uztðu÷t Ëk‚tu …ý íÞtk ytÔÞt. (31) ‚u Ëðuo Ëk‚tu ©enrh™u
Ëtütk„ ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. ‚u òuE™u ©enrh …ý ytË™ W…hÚte ‚íft¤ QXât y™u
Ëðuo Ëk‚tu™u {éÞt. …Ae …w™: …tu‚t™t ytË™ W…h rƒhtßÞt. (32) nu {nt¼tøÞþt¤e
Ëk‚tu ! y{u ‚{tÁk Mðt„‚ fheyu Aeyu. ‚{u fntu, y{u ‚{tÁk þwk ft{ fheyu ? nu Ëk‚tu !
‚{u sE™u W‚tht fhtu. nu Ëk‚tu ! ‚{tÁk fÕÞtý Úttð. (33) nu hts™T ! ©enrh, Ëk‚tu™u
yt «{týu fnu Au íÞtk ‚tu ‚u s Ë{Þu, {nt¼t„ð‚T …ðo‚¼tE ™t{u ¼õ‚, ‚u Œuþ™t
ËíËk„eytu Ërn‚ íÞtk ytÔÞt. (34) Ëk‚ …wÁ»ttu …ý su™tu Ëífth fhu Au ‚uðt …ðo‚¼tE™u
{¤e™u, ©enrhyu ‚u{™t fwþ¤ Ë{t[th …qAÞt. y™u …Ae ‚u{™u …tu‚t™e …tËu ƒuËtzât.
íÞthƒtŒ, ©enrh, …ðo‚¼tE™t W‚tht™wk MÚtt™ ™¬e fh‚t n‚t. (35-36) íÞth …Ae
©enrh™u «ýt{ fhe™u, ©eS™e yt¿ttÚte …ðo‚¼tE …tu‚t™t W‚thu sðt Q¼t ÚtÞt. íÞthu
…ðo‚¼tE™e «þkËt fh‚tk {nt™w¼tðt™kŒ Mðt{e ƒtuÕÞt fu, nu {nthts ! ‚{tht ¼õ‚tu{tk
yt …ðo‚¼tE ¾qƒ {nt™ y™u Ë{Úto Au. (37) nu hts™T ! íÞthu yåÞw‚ ¼„ðt™ Ä{o™kŒ™
ƒtuÕÞt fu nu {wr™ ! ‚{u fntu Atu ‚u{s yt …ðo‚¼tE™tu {rn{t y™u Ët{Úteo ½ýe Au.
(38) yt÷tuf{tk yíÞthu ‚uytu {™w»ÞŒunÄthe Au, ‚u{ A‚tk …ý ‚uytu rºt÷tufe™t yk‚Þto{e
Au. ©enrhyu yt{ fÌtwk …Ae {nt™w¼tðt™kŒ Mðt{eyu, ©enrh™u ™{Mfth fÞto. (39) …Ae
‚u {wr™ ‚Útt ƒeò {wr™ytu ©enrh™u «ýt{ fhe™u íÞtkÚte QXât y™u „t{ ƒnth „Þt.
íÞtk ytðu÷e yt{÷eytu™t ð]ût ™e[u ‚u Ëti Q‚Þto. (40) nu hts™T ! ƒeò rŒðËu …tu‚t™e
…tËu ytðu÷t ‚u {wr™ytu™u, r™Šðfthe ©enrhyu fÌtwk fu, nu {wr™ytu ! Œuð‚tytu™u …ý Œw÷o¼
yu ð w k {tÁk Œþo ™ , ‚{thu htrºt™t Ë{Þu , «er‚…q ð o f fhðw k . …hk ‚ w rŒðËu Œþo ™ fhðt ™
ytððwk. (41) fu{fu rŒðËu ‚tu ‚{thu, r™íÞu Œun r™ðton {txu yLÞ „t{tu{tk r¼ûttÚtuo sðwk.
©enrh™e yt¿tt {wsƒ Ëk‚tuyu …ý ‚u{ s fÞwO. (42) r¼ûtt {t„e™u Œunr™ðton fh‚t ‚u
Ëk‚tu™u, ©enrh ËtÞkft¤Úte ythk¼e™u htrºt™t ºtý «nh ËwÄe, ¼„wS™t ytk„ýt{tk Ë¼t
fhe r™íÞu Œþo™ yt…‚t n‚t. (43) ïu‚tkƒhÄthe, [k[¤{qŠ‚, ¿tt™-ðihtøÞ-Ä{o-¼Âõ‚™tu
W…Œuþ fh‚t, {M‚f W…h Íqfe hnu÷t ‚tuhtðt¤t, Mð¼õ‚tu™u «u{Úte r™nt¤‚t, Œw:¾e
s™tu™e …ezt nh™tht ©enrh, (44) …tA÷e htrºt™tu ßÞthu yuf «nh ƒtfe hnu‚tu íÞthu
Ë¼t{tkÚte QXe™u Œeðtu fhtð‚t n‚t. (45) y™u ‚u Œeðt™t «ftþ{tk Œhhtus ©enrh
[t÷e™u, Ëk‚tu™t W‚thu s‚t n‚t y™u íÞtk Ëk‚tu ©enrh™u ™{Mfth fh‚t y™u …Ae ©enrh,
‚u {wr™{kz¤™t {æÞ{tk ƒuË‚t n‚t. (46) …wüŒunðt¤t, Ëðo …t»toŒtuÚte Ëuð™ fhtÞu÷t,
y{]‚{Þ ðtýeðt¤t, fÁýt™t Ät{, ntÚt{tk ‚w÷Ëe™e {t¤t Äthe hnu÷t, ïu‚tkƒhÄthe,
¼õ‚s™tu™tk ™uºttu™u yt™kŒ yt…™tht ©enrh, {wr™{kz¤™e {æÞu ƒuË‚t. (47) {wr™ytu™t
…qAðtÚte, ©enrh ftuEf rŒðËu ðihtøÞ™t Wíf»to™e, ‚tu ftuEf rŒðËu Ä{o, ¿tt™, fu ¼Âõ‚™t
Wíf»to™e ðt‚tu fh‚t n‚t. (48) ð¤e ftuEf rŒðË ©enrh ‚u Ëk‚tu™u ‚u{™t {™™tk ½tx-
ËkfÕ…tu …qA‚t. ‚uÚte ‚u Ëk‚tu r™»f…x…ýu …tu‚…tu‚t™t ½tx ËkfÕ…tu, ©enrh™u fnu‚t. (49-
50) ‚u{tkÚte ¿tt™e Ëk‚tu yu{ Ë{s‚t fu, Ëtûtt‚T Eïh™e …tËu sqXwk ™ ƒtu÷ðwk fu{fu
yk‚Þto{e EïhÚte þwk yòÛÞwk Au ? yu{ òýe™u íÞt„e {t„o{tk …tu‚t™tu ËkfÕ… yÞtuøÞ
ntuÞ ‚tu …ý, Œk¼u hrn‚ ÚtR™u, ‚u ½tx-ËkfÕ… ©enrh™u fne Œu‚t. (51) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ T ! yt «{týu yuf Ëk‚u fnu÷tu yÞtuøÞ ËkfÕ… Ëtk¼¤e™u
©enrh™u WŒtË ÚtÞu÷t òuE™u, ‚u {wr™ …ý WŒtË ÚtE, ‚u s htrºtyu, {wr™{kz¤{tkÚte [t÷e
™eféÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ntÚthtu÷e „t{u ©enrh y™u {wr™Ë{t„{ ™t{u …[tË{tu
yæÞtÞ - 51
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ntÚthtu÷e „t{uÚte ™ef¤u÷t ‚u Ëk‚ yuf÷t s,
÷‚t, ð]ût, {wks y™u Œ¼tuoðt¤t yuf ½™½tuh ð™{tk „Þt. (2) íÞtk ðt½ y™u hªA™t yr‚
¼Þkfh yðtòu {™w»Þ{tºt™u ¼Þ Wí…Òt fh™th n‚t y™u htºtu ‚{htk™t rƒnt{ýt yðtòu
Út‚t n‚t. (3) íÞtk Ët„, ‚tz, ‚{t÷, ytkƒt, {nwztk, fuËqztk, ƒe÷e ‚Útt yLÞ ¾qƒ Ÿ[tk
ð]ûttu n‚tk. (4) íÞtk y™uf MÚt¤u …ûteytu™tk òuz÷tkyut Qz‚tk n‚tk y™u íÞtk ftr¤Þth
{]„tu™tk xtu¤tk …ý n‚tk. (5) ‚u ð™{tk ytðu÷tk r™{o¤ s¤ðt¤tk Ëhtuðhtu Þtu„e …wÁ»tut™u
r™íÞ yt™kŒ yt…‚tk n‚tk. ‚u Ëhtuðh™t rf™tht™tu yt©Þ fhe™u íÞtk „tÞtu, „tuðt¤tu y™u
…ûteytu r™ðtË fhe™u hÌttk n‚tk. (6) ytðt ð™{tk, …qðuo fnu÷t ‚u Ëk‚, s¤ ‚Útt V¤
yu ƒk™u™tu íÞt„ fhe™u, MðÂM‚ftË™u ƒuËe, yuft„ú r[‚u ©enrh™wk æÞt™ fhðt ÷tøÞt. (7)
™ðe™ {u ½ Ë{t™ ‚u s Mðe Œu n ðt¤t, {Äw h ðtýeðt¤t, {tu „ ht y™u [k ÿ {tk Ë{t™
ïu‚tkƒhÄthe, ftu{¤ [hýth®ðŒðt¤t, þk¾Ë{t™ fkX{tk …w»…nthtuÚte þtu¼tÞ{t™, y™k‚
™t{Äthe, {kŒntMÞu Þwf‚ {w¾{tk ËwkŒh Œtz{™e f¤eytu suðt Œtk‚ðt¤t ©enrh™wk æÞt™
fhðt ÷tøÞt. (8) …Ae …tu‚t™t W‚tht{tk hnu÷t ‚u ™thtÞý {wr™ f]…t¤w ©enrh, ƒesu
rŒðËu Ëðthu Ë¼t{tk ytðe™u, {wr™{kz¤ «íÞu ƒtuÕÞt fu, (9) nu Ëk‚tu ! „Rft÷u su {wr™™tu
ËkfÕ… Ëtk¼¤e™u nwk WŒtË ÚtE „Þtu n‚tu y™u ‚u{™u X…ftu yt…e™u nwk {tht W‚thu ytð‚tu
hÌttu n‚tu, (10) ‚u {wr™ ‚{tht {kz¤{tkÚte õÞtk „Þt ? ‚u{™u „{u íÞtkÚte, „{u ‚u he‚u
…ý þtu Ä e ftZtu . (11) nu r™»…t…tu ! ‚u {w r ™ r™hk ‚ h Ä{o , ¿tt™, ði h tøÞ y™u
{tntíBÞ¿tt™uÞwf‚ yuðe {the ¼Âõ‚ fhu Au ‚uÚte ‚u ƒnw {nt™ Au. (12) ‚u Ëwþe÷,
ËŒT „ w ý e, ËŒT r ðãtðt¤t, Ëí…w Á »ttu ™ u r«Þ y™u {the fÚtt fe‚o ™ ™t ©ðý{tk r™íÞ
©îtðt¤t Au. ‚uÚte ‚{u ‚u{™u sYh þtuÄe ftZtu. (13) nu Ëk‚tu ! yíÞthu ‚{u ƒÄt, yt
ntÚthtu÷e „t{™e Ë{e…™t „t{tu{tk VhßÞtu y™u ßÞthu nwk ƒtu÷tðwk íÞthu ‚{u Ëðuo z¼tý
„t{u ytðßÞtu. (14) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™e yt¿ttÚte su Ëk‚tu,
WŒtË ÚtE™u [t÷e ™ef¤u÷t ‚u {wr™™u þtuÄðt {txu ™eféÞt n‚t, ‚uytu™u ‚u {wr™ ™ {éÞt,
‚u Ú te ‚u Ëk ‚ tu ntÚthtu ÷ e „t{™e ƒtsw { tk ytðu ÷ tk „t{tu { tk „Þt. (15) ƒthðx {q ¤
(ƒth¼tR™t {w ð tzt) „t{tu { tk ¼tu s ™ fhðt {txu , ©enrh ½tu z u Ë ðth ÚtR™u ntÚthtu ÷ e
„t{u Ú te ƒthðx {w ð tzt™t {t„u o [tÕÞt. (16-17) íÞtk {t„o { tk ™t„tsw o ™ trŒ ƒk r Œs™tu
(«M‚tð™u Ëáþ ð[™ ƒtu÷™tht r™{o¤ «¿ttðt¤t ¼tx[thýtu) ©enrh™e yt„¤, ðt®sºttu
Ërn‚ fe‚o™tu „t‚t n‚t. …Œtr‚ytu y™u ½tuzuËðthtu ©enrh™e ËtÚtu n‚t. ‚uðe he‚u s‚tk
s‚tk ©enrh, ‚u {wr™ ßÞtk ©enrh™wk æÞt™ Ähe™u ƒuXt n‚t íÞtk ™Sf{tk …ntUåÞt. íÞthu
ðt®sºttu™tu y™u fe‚o™tu™tu ™tŒ Ëtk¼¤e™u, ‚u æÞt™tðMÚt {wr™™wk {™ ‚íft¤ ¾U[tÞwk y™u
‚uÚte æÞt™ fhðwk …z‚wk {qfe™u, íÞtkÚte QXe™u, ‚u ©enrh™e …tËu ytÔÞt y™u ©enrh™u
Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (18-19) …Ae ŒÞt¤w ©enrh íÞtk {t„o{tk s Q¼t
hÌtt y™u ºtý rŒðË ËwÄe yÒt-s¤ rð™t hnu÷t ‚u {wr™™u Ëtkíð™t yt…e y™u nu {wr™!
yu{ fne™u s¤…t™ fhtÔÞwk. (20) …Ae ©enrhyu ‚u {wr™™u …Uzt s{tzât y™u …Ae ‚u{™u
yt„¤ fhe™u (…tu ‚ t™e ËtÚtu ÷E™u ) {t„o { tk [t÷‚tk [t÷‚tk ûtýðth{tk ƒth¼tE™t
{w ð tzt™t „t{tu { tk …ntu å Þt. (21) ‚u „t{tu { tk ¼f‚s™tu y u …tu ‚ …tu ‚ t™u ½u h ©enrh™e
«u{Úte …Äht{ýe fhtðe™u, ‚u{™wk …qs™ fÞwO y™u ¼tus™ fhtÔÞwk. ©enrhyu …ý ‚u{™u
yt™kŒ …{tzâtu. y™u …Ae ‚uytu …w™: ntÚthtu÷e „t{u …ÄtÞto. (22) íÞtk ûtrºtÞ ¼„wS™t
ytk„ýt{tk ©enrh Ë¼t fhe™u rðhts{t™ n‚t íÞthu, z¼týÚte ht{ŒtË{wr™yu yuf …ºt
yt…e™u {tuf÷u÷t Œt{tuŒh ði~Þ ¼f‚u, ©enrh™u ‚u …ºt ytÃÞtu. (23) …Ae ïu‚tkƒhÄthe
©enrhyu ‚u …ºt ðk[tðe™u Ëtk¼éÞtu y™u …Ae Œt{tuŒh «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu Œt{utŒh ! Þ¿t
ËƒkÄe ƒÄw ft{ Ëk…qýo ÚtE „Þwk Au ? (24) Œt{tuŒh ¼õ‚ ƒtuuÕÞt fu nu «¼w ! Þ¿t™wk ƒÄwk
s ft{ Ëk…qýo ÚtE „Þwk Au y™u ŒuþŒuþtk‚hÚte ½ýt ðurŒÞt ‚Útt þtMºte ƒútñýtu …ý ytðe
„Þt Au. (25) ð¤e, nu Ëk‚…r‚ ! Þ¿t {txu™tu {kz… …ý ‚iiÞth ÚtR „Þtu Au y™u ytsÚte
ythk ¼ e™u …h{rŒðË Ëw Ä e{tk Þ¿tthk ¼ ™w k þw ¼ {w n q ‚ o …ý Au . (26) nu nrhf] » ý !
ht{ŒtË{wr™yu fÌtwk Au fu, yt… ßÞthu …Äthþut íÞthu s Þ¿tthk¼ Útþu. ‚uÚte yt… z¼tý
„t{u …Äthut. (27) Œt{tuŒh ¼f‚u yt{ fÌtwk ‚uÚte ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ði~Þ ©uc ! ‚{u
z¼tý òytu. nwk ‚{the …tA¤ s ytðwk Awk. yu{ fne™u ©enrh {ti™ hÌtt. (28) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu r™íÞ ™ðe ÷e÷t fh‚t ©enrh, ‚u ntÚthtu÷e
„t{{tk ¼„wS™u ½uh …kŒh rŒðË hÌtt. y™u …Ae íÞtkÚte ©enrh ½tuztËh „t{u …ÄtÞto.
(29) ‚u „t{, r™{o¤ s¤ðt¤e ðtºtf ™Œe™t rf™thu ytðu÷wk Au. íÞtk …rðºt ƒútñýtrŒ
[thuÞ ðýtuo r™ðtË fhe™u hnu Au. (30) ‚u „t{{tk ½ýtk Ÿ[t Ÿ[t ½htu ytðu÷tk Au, …hk‚w
[thuÞ ‚hV ð]ûttu™e ½txe AtÞt™u ÷eÄu ‚u {ft™ut Œu¾t‚tk …ý ™Úte. (31) {ntƒwÂØþt¤e
ò÷{®Ën ‚u „t{™t yrÄ…r‚ n‚t. ‚u y tu ytŒh…q ð o f ©enrh™e ËL{w ¾ ytÔÞt y™u
©enrh™u …tu‚t™t yk‚:…wh{tk ÷E „Þt. (32) íÞtk ‚uýu, Qs{t ™t{™e ‚u™e …wºteyu y™u
r„÷S ytrŒf ËkƒkÄes™tuyu yr‚ ¼tð…qðof ©enrh™wk …qs™ Ëuð™ fÞwo. (33) ËtÞkft¤u
©enrh Ë¼t fhe™u rƒhts{t™ n‚t íÞthu Ëwh‚Úte ytðu÷t ¼f‚s™tuyu, ©enrh™u Ëwhðt¤
y…oý fÞtuo. (34) …Ae [k[¤ {qŠ‚ ©enrhyu, ‚u Ëtu™uhe Ëwhðt¤ Äthý fÞtuo ‚Útt {M‚f
W…h ‚thðt¤e Ëw k Œ h …t½ ƒtk Ä e. (35) …Ae […¤ ™u º ttu ð t¤t ©enrhyu , ‚u Ëw h ‚™t
¼f‚s™tuyu yt…u÷tu ò{tu Äthý fÞtuo. y™u ‚u{ýu s yt…u÷wk Ëtu™uhe fËƒe ð† fuzu ƒtkæÞwk.
(36) …Ae ‚u ¼f‚s™tuyu ©enrh™u Ëtu™uhe ¾uË ÄhtÔÞtu, ntÚt{tk Ëwðýo™tk fztk ÄhtÔÞtk
y™u ytk„¤eytu{tk Ëwðýo™e ðªxeytu …nuhtðe. (37) ð¤e ‚u{ýu ©enrh™t ƒtnwytu{tk
Ëwðýo™t ƒtswƒkÄ ƒtkæÞt y™u fkX{tk ïu‚ {tu‚eytu™e {t¤t …nuhtðe. (38) ©enrh™t
{M‚f W…h™e …t½{tk Ëwðýo™t ‚tuht Äthý fhtÔÞt. …Ae ò÷{®Ën htò™e …t÷¾e™e
yk Œ h™w k nU z ÷ …fze™u , ©enrh …t÷¾e{tk rƒhtßÞt. (39) …Ae Ëðu o ¼e÷tu ™ t htò
ò÷{®Ën …tu ‚ u , …t÷¾e™t yLÞ Ÿ[f™tht …Á»ttu ™ e ËtÚtu , …tu ‚ t™t ¾¼u ©enrh™e
…t÷¾e ÷E™u [tÕÞt. (40) {ã…t™™e fwxuððt¤t htò™wk …ý, ytðwk r™{to™e…ýwk y™u
…tu‚t™t «íÞu ytðtu «u{¼tð òuR™u, ©enrh «ËÒt ÚtÞt. y™u …Ae yÚto„k¼eh ðtýeÚte
‚u htò «íÞu ƒtuÕÞt fu, (41) nu ò÷{®Ën hts™T ! ‚{u r™hk‚h ™thtÞý ! ™thtÞý yu
™t{™t {kºt™ut s… fhtu, y™u ËŒtÞ {thtu yt©Þ fhtu. ‚uÚte nwk r™ùu ‚{tÁk fÕÞtý fheþ.
(42) nu hts™T ! ‚{u {the …t÷¾e W…tzþut ™rn. ©enrhyu ‚u htò™u yt{ fne™u …Ae
íÞtk ËUfztu Œeðtytu «„xtÔÞt n‚t ‚u™t «ftþ{tk, ©enrh {t„o{tk yt„¤ ðæÞt (43)
©enrh™e yt„¤ ðt®sºttu ð„tz™thtytu , Ztu ÷ ºttk Ë t ytrŒf™tu ™tŒ fh‚t n‚t ‚u ™ u
Ëtk¼¤‚tk Ëtk¼¤‚tk ©enrh Äe{u Äe{u yt„¤ ðæÞt. (44) ‚u ykƒtƒt ™t{u rð«ƒtR™u
½uh …ÄtÞtO. íÞtk ykƒtƒt ‚Útt ‚u{™e …wºte hr¤Þt‚u ‚u{s ŒÞtht{, ytþtht{ ytrŒf
s™tuyu ©enrh™wk …qs™ fÞwO. (45) …Ae ykƒtƒtyu yt…u÷t Ëtfh r{r©‚ s¤™wk ©enrhyu
…t™ fÞwO y™u ËtÚtu™t yLÞ ¼f‚s™tu™u …ý ‚u …tÞwk. y™u …Ae íÞtkÚte …w™: ò÷{®Ën™t
yk‚:…wh{tk …ÄtÞto. (46-47) y™u íÞtk rð« ykƒtƒtyu htkÄu÷e hËtuE sBÞt. y™u …Ae
ðýeohtsu yuf Œq‚ {thV‚u z¼tý „t{u ËkŒuþut {tuf÷tÔÞtu fu, su™u {tht Œþo™™e RåAt ntuÞ
‚uytu ynª ½tuztËh „t{u ytðu. …Ae þÞ™ fhðt {txu ©enrh, ‚u htò™t ½h{tk, yuftk‚
MÚt¤{tk …rðºt ¼t„{tk …ÄtÞto. (48-49) …t»toŒutyu ðuÂü‚ ©enrh, ‚u ½h™e {uze W…h
ËwkŒh þGÞt{tk …tuZe „Þt. …Ae ¼„ðt™u Œq‚ îtht fnuðztðu÷ ËkŒuþtu {¤‚tk™e ËtÚtu s,
Œu þ Œu þ tk ‚ hÚte ytðu ÷ t ¼f‚s™tu , ©enrh™tk Œþo ™ tÚtu o «t‚:ft¤{tk s, ½tu z tËh „t{{tk
ytðe …ntUåÞt. ËŒtÞ yÕ… ®™ÿtðt¤t ¼„ðt™ ©enrh …ý, ‚u ¼f‚tu™wk yt„{™ ÚtÞwk
Au yu{ òýe™u ‚íft¤ QXe „Þt. (50) s÷ŒeÚte M™t™ fhe™u, …tu‚t™wk r™íÞ ytnTr™f
f{o fhe™u, ©enrhyu yt„÷u rŒðËu Äthý fhu÷t ðMºtt÷kfthtu ƒesu rŒðËu …ý Äthý fÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ½tuztËh „t{{tk ©enrh [rhºt ™t{u yuftð™{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 51 >>
yæÞtÞ - 52
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞth …Ae ©enrh, Ëtu™uhe Ëts ™t¾e™u
þý„thu÷t y™u {tÚtu f÷„eðt¤t yï™e …eX W…h Ëðth ÚtÞt. (2) yu yï ¾qƒ Ÿ[tu
n‚tu y™u ‚u™t ËwkŒh …„tu{tk nkË™t suðtu yðts fh‚e ½q½heytu ƒtkÄu÷e n‚e. ‚u yï
W…h ƒuËe™u ©enrhyu Ëðuo ¼f‚s™tu™u Œþo™ ytÃÞtk y™u …Ae …w™: ‚uytu …t÷¾e{tk
rƒhts{t™ ÚtÞt. (3) nòhtu ¼f‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh, …t÷¾e{tk ƒuËe™u, ½tuztËh
„t{{tk ƒÄu Xuftýu VÞto y™u …Ae «t‚:ft¤u íÞtkÚte ™eféÞt (4) ©enrh™e …tA¤, ‚u
„t{™tu htò ò÷{®Ën …ý …tu‚t™t Œþnòh ¼e÷tu™u ÷E™u [tÕÞtu. (5-6) ‚u htòyu
Þw f ‚, Ëðo Þ¿t…r‚ Mðt{e©e Ënò™k Œ S {nthts, {t„o { tk ‚u htò ‚Útt …tu ‚ t™t
Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf …t»toŒtu™u …tu‚t™t Œþo™trŒf ðzu yt™kŒ …{tz‚t n‚t. ‚u Ëðuo ßÞthu
¾uze ™Œe™t rf™thu …nUåÞt íÞthu, …Âù{ …tk[t÷ ŒuþÚte Ëwht¾t[h ytrŒf ©enrh™t ¼f‚tu
…ý íÞtk ytðe …ntUåÞt. (7) Ëwht¾t[h™e ËtÚtu {t{iÞtu, yt÷iÞtu, ðM‚t¾t[h, {t‚htu
ÄtÄ÷, {q¤S, Sðt¾t[h, ™tò òu„eÞt, „t÷ð yu ytrŒf ¼f‚s™tuu …ý n‚t. (8)
¾uze ™Œe™t rf™thu hnu÷t ‚u «¼w™t Œþo™ fhe™u, ‚u Ëðuo ¼f‚s™tu ‚íûtý ½tuzt W…hÚte
™e[u Q‚Þto y™u ytŒh…q ð o f ©enrh™u Œk z ð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (9) …Ae ‚u { ýu
©enrh™e ytŒh…qðof …qò fhe. íÞth ƒtŒ …tu‚u ytýu÷tk Ëwðýo™tk fztk ytrŒf yt¼q»týtu
©enrh™u ÄhtÔÞtk. (10) ¼f‚ðíË÷ ¼„ðt™u ‚u Ëðuo™u fwþ¤ Ë{t[th …qAÞt. y™u …Ae
yï™tu íÞt„ fhe …t÷¾e{tk ƒuËe™u ‚u ¾uze ™Œe™t Ët{u™t rf™thu „Þt. (11) …Ae íÞtkÚte
©enrh yt„¤ [tÕÞt. {æÞtö Ë{Þu, yuf htÞý™t ð]ût ™e[u fqðtu n‚tu íÞtk ytÔÞt. íÞtk
htuftE™u ¼tÚtwk-xe{ý fÞwO. (12) {æÞtö ƒtŒ íÞtkÚte ©enrh Vhe …t÷¾e{tk ƒuËe™u [t÷e
™eféÞt. ‚u …t÷¾e™e ytswƒtsw [{f‚t ¼t÷tytuÚte þtu¼tÞ{t™ ½tuzuËðthtu n‚t. (13)
nòhut {™w»Þut y™u yïtuu …tu‚t™t …„ ðzu yux÷e ƒÄe Äq¤ Wztz‚t n‚t fu, yt¾wk ytftþ
Äq¤™e hsfýtuÚte AðtE s‚wk ‚uÚte ‚u s{e™ suðwk ÷t„‚wk y™u s{e™ W…hÚte ƒÄe Äq¤ Qze
sðt™u ÷eÄu, ‚u [tuÏ¾e ytftþ suðe ÷t„‚e n‚e. (14) ytðe he‚u ©enrh ßÞtk ßÞtk
s‚t íÞtk íÞtk, nòhut ¼f‚s™tu ytŒh…qðof ©enrh™u ™{Mfth fh‚t. yt{, ËtÞkft¤u
©enrh z¼tý …ntUåÞt, (15) ‚u ð¾‚u z¼tý „t{{tk y™uf Œeðtytu «„xtððt{tk ytÔÞt
n‚t. ‚u™t «ftþ{tk, [t÷e™u ©enrh, h½w™tÚt ¼f‚™u ½uh …ÄtÞto. (16) nu ßÞucrs‚
hts™T ! ©enrhyu …tu‚t™e ËtÚtu ytðu÷t ò÷{®Ën htò™u W‚thtu y…tÔÞtu. y™u …Ae …tu‚u
…qðtuof‚ þtu¼tÞwf‚ (&÷tu.1 y™u 2) yuf ËwkŒh yï W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (17) yuf
¼f‚u ©enrh W…h Aºt ÄÞwO, ƒeò yuf ¼f‚ ©enrh™u [t{h Ztu¤ðt ÷tøÞt. ytðe þtu¼tyu
Þwf‚, y™u …tu‚t™e yt„¤ ðt®sºttu™t ™tŒ Út‚t n‚t, ‚u Ëtk¼¤‚t Ëtk¼¤‚t ©enrh,
„k„tƒt™u W‚thu …ÄtÞto. (18) íÞtk ©enrh M™t™ fhe™u [‚wŠðÄ ¼tus™ sBÞt y™u …Ae
þÞ™ fhðt {txu htòS ™t{u ¼f‚™t ½uh …ÄtÞto. (19) ‚u ¼f‚™t ½h{tk ©enrh …÷k„
W…h ƒuXt. yux÷t{tk ‚tu h½w™tÚt, {Þtht{ rð«, ðË™ŒtË ð„uhu ¼f‚ut íÞtk ytÔÞt y™u
©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (20) nu «¼w ! ‚{the ËtÚtu yt ƒÄt nòhtu ¼e÷ òr‚™t ÷tuftu
ytÔÞt Au ‚u ƒÄt, n{ýtk s yt yt¾t „t{™u sYh ÷qkxe ÷uþu. (21) ‚uÚte ƒÄt ™„hs™tu
¾qƒ ¼Þ …tBÞt Au. ‚uÚte òu yt ¼e÷ut ynªÚte òÞ ‚tu s ƒÄt™u þtkr‚ ÚttÞ ‚u{ ÷t„u
Au. yLÞÚtt yt…‚tu Ë{Úto Atu ‚u, ƒÄt™u þtkr‚ ÚttÞ ‚u{ fhtu. (22) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu r™»…t… hts™T ! íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚tu ! ‚{u fntu Atu ‚u «{týu,
yt ¼e÷tuÚte ¼Þ …t{ðt suðwk ™Úte. ‚u{ A‚tk …ý ‚{u Ëðuo su{ r™¼oÞ Úttð, ‚u{ nwk
fheþ. (23) yt{ fne™u ©enrh, ‚íûtý st÷{®Ën htò™t W‚thu …ÄtÞto. ‚u{™u òuE™u
‚u htò ‚íft¤ QXe™u, ytŒh…qðof ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞtu. (24) ‚u htòyu ©enrh™u
½ýt ytŒh…qðof ™{Mfth fÞto y™u ©enrh™u ƒuËðt {txu ytË™ ytÃÞwk. …Ae ‚u™e W…h
ƒuËe™u, ©enrh {Äwh ðtýeyu ƒtuÕÞt fu, (25) nu hts™T ! ‚{tht yt Ëuðftu (¼e÷s™tu)Úte,
yt ™„hs™tu ¾qƒ ¼Þ …t{u Au ‚uÚte ‚{u ‚{tht yt Ëuðftu™u ytð‚e ft÷u …tAt ‚u{™t
MÚtt™u {tuf÷e Œuòu. (26) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu {nt hts™T ! yt «{týu ‚u
ò÷{®Ën htò™u fne™u …Ae ©enrh, htòS ¼f‚™u ½uh þÞ™ fhðt {txu …ÄtÞto y™u
íÞtk sE™u ËwkŒh þGÞt{tk …tuZe „Þt. (27) ©enrh™e yt¿tt …t¤ðt™u yÚtuo, ò÷{®Ën
htòyu …ý ™„tÁk ð„ztðztðe™u (Ëðuo ¼e÷tu™u ¼u„t fhðt {txu) yï W…h Ëðth ÚtE™u,
‚íft¤ íÞtk Ú te ™ef¤ðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt. (28) ‚u { ™e …tA¤ nòhtu ¼e÷s™tu …ý
…tu‚…tu‚t™e [esðM‚wytu ÷R™u, sðt™u yÚtuo ‚iÞth ÚtÞt. (29) ò÷{®Ën htò sE hÌtt
Au ‚u{ Ëtk¼¤e™u f]…tr™rÄ ©enrh, Ëtu™uhe ðMºttu Äthý fhe™u yï W…h Ëðth ÚtÞt.
(30) yÁýtuŒÞ Ë{Þu, yÔÞÞ ©enrh ½tuzuËðth ÚtE™u MðMÚtt™uÚte ™eféÞt. ‚u htò™e
ƒÄe Ëu™t™e [thu ƒtsw Vhe™u, …Ae …tu‚u ‚u htò …tËu „Þt. (31) …hM…h™t ntÚt …fze™u
nthƒkÄ Q¼u÷t ‚u Œhuf ¼e÷tu™u, ©enrhyu ƒçƒu ÷tzw y…tÔÞt. (32) y™u …Ae ¼e÷tuÚte
ðuÂü‚ ò÷{®Ën™e ËtÚtu yuf ftuþ Œqh ËwÄe ‚u Ëðuo ¼e÷tu™u ð¤tððt {txu „Þt. …Ae
íÞtkÚte ©enrh …tu‚u ‚u ò÷{®Ën htò ËtÚtu …w™: z¼tý „t{{tk …ÄtÞto. (33) …tu‚t™tk
srhÞt™e ðMºttu W‚the™u …Ae, ©enrh „t{™e ƒnth ytðu÷t ytkƒt y™u ytËtu…t÷ð™tk
‚tuhýtuÚte y÷kf]‚, Þ¿t{tk ¼t„ ÷u™th s™tu™u ƒuËðt {txu ƒ™tðu÷ Þ¿t{kz…{tk …ÄtÞto.
(34) ©enrh™u ytðu÷t òuE™u, Ëðuo ƒútñýtuyu ytŒh…qðof Q¼t ÚtE™u ©enrh™u ™{Mfth
fÞto. y™u …Ae íÞtk Ë¼t{tk yuf {tuxt ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. y™u ƒtuÕÞt fu,
(35) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu rð«tu ! ™{oŒt‚x r™ðtËe yt ËqÞoht{ ƒútñý, ƒwÂØ y™u
rðãt{tk, ‚{tht Ëðuo fh‚tk yrÄf Au. ‚uÚte ‚{tht{tk yu s {wÏÞ Au. (36) íÞthu …qýto™kŒ
y™u Œuðt™kŒ Œkze ytrŒf {wr™s™ut ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ! yt… fntu Atu ‚u ƒnw s ËtÁk Au.
yt{ fne™u ‚u{ýu ©enrh™t ð[™™e «þkËt fhe. (37) nu ßÞucrs‚ hts™T ! yt{ fne™u
…Ae ©enrhyu , ‚u Ëq Þ o h t{ rð«™u ytË™ W…h ƒu Ë tzât y™u …Ae ‚u { ™t ÷÷tx{tk
fw{fw{™tu ËwkŒh [tkÕ÷tu fÞtuo. (38) …Ae ƒútñýr«Þ ¼„ðt™u, ‚u ËqÞoht{ rð«™u …t½ze,
¾uË, ƒu Ätu‚e, Ëtu™t™e fkXe y™u ƒnw {qÕÞ Ëtu™t™e ðªxe yt…e. (39) íÞth …Ae Þ¿ttrŒ
f{o{tk, ËqÞoht{™t {wÏÞ…ýt ™e[u, ðhu÷t Ëðuo r™Œtuo»t …rðºt y™u rðît™ ƒútñýtuyu, ‚u
{kz…{tk ÞÚttþt† Þ¿tfwkz ƒ™tÔÞtu. (40) ‚u{tk Wå[ Mðhu ðuŒ™t {kºttu ƒtu÷e™u, Œþtkþ ntu{
fhe™u ‚u ƒútñýtuyu Þ¿t™e …qýtonwr‚ fhe. (41) ¼thu y™u ½ýef Ët{„úeytu ðzu ©enrhyu
fhtðu÷ ‚u Þ¿t yr‚W‚{ n‚tu. ‚u{tk …w»f¤ Ët{„úeytu nut{ðtÚte, RLÿtrŒf Œuðtu …ý Ëk‚]ó
ÚtÞt. (42) ‚u Þ¿t ŒhBÞt™, ©enrh …tËuÚte ¾qƒ ŒÂûtýtytu {u¤ðe™u ‚Útt ¾qƒ ½e-Ëtfhu
Þwf‚ ÷tzðt s{e™u rð«tu ‚Útt yLÞ yÒttÚteos™tu ©enrh™tk Þþtu„t™ „tðt ÷tøÞt. (43-
44) ©enrh ‚u Þ¿tþt¤t{tk [th ½ze (24 r{r™x=1 ½ze) ËwÄe ƒuXt y™u ƒútñýtu™u ¾qƒ
ŒÂûtýtytu yt…e …Ae íÞtkÚte ©enrh, ƒútñýtu ÷tzðt s{‚t n‚t ‚u …kÂõ‚{tk ytÔÞt.
(45) Wäð÷ ÷tzðt y™u …fðt™tu™t íÞtk …ðo‚ suðzt y™uf Z„÷tytu fÞto n‚t. (46)
‚u MÚtt™u ‘ yt …fðt™ s{tu,’ ‘nu …ehË™thtytu y{™u {qftu....{qftu’ yt «{týu™t þçŒtu,
rð«tu ðthkðth Wå[ Mðhu fh‚t n‚t. (47) Ëí…wÁ»ttu™u …t{ðt ÞtuøÞ ‚u «¼w ©enrhf]»ý,
ƒtñýtu™wk yt ¼tus™MÚtt™ òuR, ‚u™e «ŒÂûtýt fhe …Ae íÞtkÚte …tu‚t™u W‚thu …ÄtÞto.
(48) h½w ™ tÚt ¼f‚™u ½u h r™ðtË fhe hnu ÷ t ©enrh, ‚u ™ e y„tþe{tk Q¼t hne™u ,
«t‚:ft¤{tk õÞthuf ïu‚tkƒh Äthý fhe™u ¼f‚s™tuu™u Œþo™ yt…‚t. (49) õÞthuf ÷t÷
hk„™t, ‚ut õÞthuf òkƒwrzÞt hk„™t, ‚tu õÞthuf Ëwðýo{Þ srhÞt™e ðMºttu Äthý fhe™u,
¼f‚s™tu™u Œþo™ yt…‚t. (50) ©enrh Ëtu™uhe ƒwètŒth huþ{e ðMºttu Äthý fhe™u õÞthuf
Ÿ[t yï W…h ƒuËe™u, ‚ut õÞthuf …t÷¾e{tk ƒuËe™u Ë¼t{tk …Äth‚t. (51) nu hts™T
! õÞthuf ©enrh ½ýt ¼f‚s™tuyu Ërn‚, ‚tu õÞthuf fux÷tf yËðthtuyu Ërn‚, ‚tu õÞthuf
‘nu nrh ! ƒnth„t{Úte ytðu÷t yt ¼f‚s™tu W…h yt… f]…táÂü fhtu’ yt «{týu Wå[
Mðhu fhe™u ƒtu÷‚t AzeŒthtuyu Ërn‚, ‚tu õÞthuf ©enrh …tu‚u yuf÷t s ½q½heytuðt¤e
[t¾zeytu …„{tk …nuhe™u, Ë¼t{tk …Äth‚t n‚t.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk z¼tý{tk Þ¿t …qýtonwr‚ ™t{u ƒtð™{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>52>>
yæÞtÞ - 53
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ hts™T ! ©enrhyu W…htuf‚ {ntÁÿ Þ¿t
{ntuíËð fÞtuo n‚tu ‚u ð¾‚u, ðå[u yuf ð¾‚, …tu‚t™t W‚thuÚte h{t ™t{u ¼f‚ƒtE™t ½uh
…ÄtÞto n‚t. (2) íÞtk y{he ™t{u rð« ƒtEyu hËtuE ƒ™tðe n‚e ‚u sBÞt y™u …Ae
z¼tý „t{™e ƒnth ytðu ÷ t, ƒu Ë ðt {txu ™ t Ÿ[t {k [ MÚtt™u …ÄtÞto .
(3) yï W…hÚte ™e[u Q‚he, ©enrh ‚u {k[ W…h rƒAtðu÷t yuf ËwkŒh Ztur÷Þt W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt y™u …Ae …tu‚t™t ¼õ‚s™tu «íÞu „k¼eh ðtýeÚte, Äe{u hne™u ƒtuÕÞt fu,
(4) nu r™»…t… ¼f‚s™tu ! òu ‚{thu Ëðuo™u {the …qò fhðe ntuÞ ‚tu, ‚{u ƒÄt {the ËtÚtu
Ëw¾{Þ MÚt¤u ytðtu. (5) yu{ fne™u ©enrh íÞtkÚte QXât y™u ½tuzuËðth ÚtE™u, z¼tý
„t{™e W‚h rŒþt{tk ytðu÷t yuf ËwkŒh ‚¤tð™e Ë{e…u …ÄtÞto. (6-7) ‚u ‚¤tð™e
Ë{e…{tk yuf Ÿ[tu {k[ ƒtkæÞtu n‚tu y™u ‚u™e W…h ËwkŒh ytuAtzu Ërn‚ …tÚthu÷t „tŒe-
‚rfÞt W…h ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt fu ‚h‚ s, nòhtu ¼f‚s™tuu, y™uf «fth™e rðrðÄ
¼uxËt{„úeytu ÷R™u, ©enrh™e Ë{e…u ytÔÞt. (8) Ëðuo ¼f‚s™tuyu ©enrh™wk ÞÚttrðrÄ
…qs™ fÞwO. …Ae ðztuŒht™t ™tÚt¼f‚u ©enrh™u Ëtu™uhe ƒwètŒth Ëwhðt¤ y™u ò{tu y…oý
fÞto y™u ©enrhyu ‚u Äthý fÞto. (9) …Ae Œt{tuŒh ¼f‚ ©e™„h{tk ƒ™u÷wk su ËwkŒh
huþ{e ð† ÷tÔÞt n‚t (y. 49, &÷tu. 21 Úte 25 {tk sýtðu÷wk), ‚u ð†™tu yuf ƒtsw™tu
÷tkƒtu srhÞt™e Auztu Aqxtu {qfe™u, ©enrhyu ‚u™tu {M‚f W…h ËtVtu ƒtkæÞtu. (10) ‚u ËtVt
W…h ftuEf nrh¼õ‚u {tu‚e™t „wåA, ïu‚{tu‚e™t ‚tuht y™u ËwkŒh Ëtu™uhe f÷„e Äthý
fhtðe. (11-12) ƒeò yuf nrh¼õ‚u, ‚u ËtVt™t …u[™e ™e[u, ™ð„ún™t hí™tu szu÷wk,
ËwkŒh rðþt¤ y™u ‚usMðe Ëwðýo…ºt (™ð„Á) ƒtkæÞwk y™u þtu¼tÞ{t™, Ëtu™uhe, fËƒe
Auztðt¤wk yuf ð† fuzu ƒtkæÞwk. (13) ©e™„h™t …wÁ»ttu¥t{ Ëtu™eyu, «¼w™t ¼t÷{tk ht‚t
[tkŒ÷t Þwõ‚, yr‚ ftkr‚ðt¤wk Ëwðýor‚÷f ÄhtÔÞwk. (14) ‚u Ëtu™e ¼õ‚™e …wºte rŒðt¤eƒu™u
©enrh™t fýtu o { tk y™u f ™k „ srz‚, {q Õ Þðt™, {fhtfth fw k z ¤ ÄhtÔÞt.
(15) Sðt¾t[h™e ƒu …w º teytu - y{÷t y™u y{heyu , ©enrh™t ƒk ™ u ƒtnw y tu W…h
Ëtu™t™t ƒtswƒkÄ ÄhtÔÞt. (16) h½w™tÚt ™t{™t ¼õ‚s™u h{tƒtEyu ©enrh™u Ähtððt
{txu yt…u ÷ e Ëtu ™ t™e ÷tk ƒ e fk X e ÷E™u ‚u ƒnw { q Õ Þ fk X e ©enrh™u …nu h tðe. (17)
sÞtƒtEyu, …tk[ Ëuhtuðt¤e Ëwðýo™e fkXe ©enrh™t fkX{tk …nuhtðe y™u ¾u{eƒtEyu ƒu
Ëu h tu ð t¤e {tu ‚ e{t¤t ©enrh™u …nu h tðe. (18) nu hts™T ! ðehŒtË ¼õ‚™e ƒnu ™
Œu r ðftƒtEyu ©enrh™t fk X {tk Ëtu ™ t™e {™tu n h {tu n ™{t¤t …nu h tðe. (19-20) Ëw h ‚
r™ðtËe r¼ûtw f tŒtË™e …w º te {nt÷û{eƒtE™e «u h ýtÚte, ðrýf ¼õ‚ „tu ® ðŒ¼tEyu
©enrh™t fkX{tk hí™fkXt¼hý („kXtu) ÄhtÔÞtu y™u …Ae ‚u{ýu «¼w™t {rýƒkÄ (nÚtu¤e™t
{q¤™u {rýƒkÄ fnuðtÞ) W…h Ëtu™t™tk fztk y™u …tUr[Þtu Äthý fhtÔÞtk. (21-22) Ëwh‚
r™ðtËe ¼õ‚ðÞo ¼t÷[kÿ ¼õ‚u ©enrh™e ƒk™u ntÚt™e y™tr{ft ytk„¤eytu{tk, ÷e÷tk
y™u ËVuŒ hk„™tk hí™tusrz‚, ËwkŒh ƒu Ëwðýo™e ðªxeytu Ähtðe y™u …Ae ‚so™e ƒk™u
ytk„¤eytu{tk …ý ƒu yufËh¾e Ëwðýo™e ðªxeytu Ähtðe. (23) …Ae ‚u{ýu ¾qƒ ¼tðÚte
©enrh™e ƒk™u {æÞ{t ytk„¤eytu{tk …tk [ ytk x tðt¤t Ëtu ™ t™t ðu Z ÄhtÔÞt. y™u …Ae
Ëk‚…r‚ ©enrh™u «er‚…qðof ðkŒ™ fÞto. (24) íÞth ƒtŒ ËŒTƒwÂØðt¤t ‚u ¼t÷[kÿ ¼õ‚u,
yt™k Œ t™k Œ {w r ™™e «u h ýtÚte, ©enrh™t ƒk ™ u ntÚt™t yk „ q X tytu { tk A ¾q ý tytu ð t¤e,
Ëwðýo™e yk„qXeytu Ähtðe. (25) …Ae ™t™e ™t™e ½q½heytu™tu ËwkŒh yðts ÚttÞ Au ‚uðt
ƒu ÍtkÍh y™u ËwkŒh ftkr‚ðt¤tk Ëwðýo™tk ƒu Ëtkf¤tk, ©enrh™t [hý{tk ¢{ðth Äthý
fhtÔÞtk. (26) nu hts™T ! íÞth …Ae Ëwh‚™t ¼„ðt™S ™t{u ûtrºtÞ ¼õ‚u ©enrh™e fuz
W…h Ëwðýo™t Ztu¤ðt¤e, [tkŒe™e frx{u¾÷t Äthý fhtðe. (27) íÞth …Ae Œt{tuŒheƒtEyu
©enrh™e …qò fhe. ‚u{ýu ©enrh™t fkX{tk ƒnw Ëw„kÄe{t™ f…qh™e ƒuðze {t¤t Ähtðe.
(28) y™u …t½{tk f…qh™t ‚tuht ÄhtÔÞt y™u ©enrh™tk yk„tu{tk f…qh™t fwkz¤ ytrŒf
yt¼q » týtu …ý ÄhtÔÞtk . (29) íÞthƒtŒ ƒeS Mºteytu y u …ý, fw { fw { Úte ©enrh™tk
[hýtu™e …qò fhe y™u ©enrh™e yt„¤ ¼uxËt{„úeytu {qfe™u, ‚u{™u ™{Mfth fhe™u,
ÞÚttMÚtt™u „E. (30) Ëqh®Ën htòyu, ©enrh™t rþh W…h Œþtð‚th™wk r[ºtý fhu÷wk Aºt
Äthý fÞwO n‚wk. Ëtu{÷tu¾t[h ©enrh™u …k¾tu ™t¾‚t n‚t y™u ƒeò ƒu ¼õ‚s™tu ©enrh™u
[t{h Ztu ¤ ‚t n‚t. (31) y™u f nrh¼õ‚tu y u , y™u f …w » …nth y™u ‚tu h tytu ÷tðe™u ,
©enrh™t yk„tuyk„{tk ðthkðth …nuhtÔÞt n‚t. (32) …Ae ¼t÷[kÿ, „tu®ðŒ, Œt{tuŒh
y™u ™tÚt ¼õ‚u, f…qh ðzu ©enrh™e yth‚e W‚the. (33) ‚u ð¾‚u ¼õ‚s™tu ytðt
yÚtoðt¤t &÷tuftu Wå[th‚t n‚t fu, nu rŒÔÞ{qŠ‚ ! nu nrhf]»ý ! yt …]Úðe™u rð»tu ‚{thtu
sÞsÞfth Úttð. nu ™thtÞý ! Ëðuo™t „wÁ, Ëðuo™u rn‚tu…Œuþ fh™tht, «f]r‚Úte …h, y™k‚
yiïÞoðt¤t, yuðt yt…©e Ënò™kŒ Mðt{e™u, y{u ðthkðth ™{Mfth fheyu Aeyu. (34)
yr‚ «ftþ{t™ ‚uòuhtrþ{tk hnu÷t, rŒÔÞ ‚uòu{Þ, rŒÔÞ ði¼ðu Þwõ‚ yuðt …tu‚t™t Ät{{tk
r™íÞu hnu÷t, yt…©eyu y{the W…h yr‚f]…t fhe™u, y{™u yt Þ¿t™t ftÞo{tk Ët{u÷ fÞto
Au ‚u y{tÁk yntu¼tøÞ Au. {txu ‘nu yåÞw‚ ! nu {ntí{™T ! nu nhu! yt…™tu sÞsÞfth
Úttytu. (35) Ä{oŒuð Útfe yð‚th Äthý fh™th nu …wÁ»ttu¥t{ ! yt y„tÄ ËkËthËt„h
…th Q‚hðt {txu, y{thu yt…™tk [hýf{¤ s ËwkŒh ™tiftY… Au. nu «¼w ! yt… ËŒtÞ
y{tÁk {k„¤ fhtu y™u sÞfthe «ð‚tuo. (36) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
¼t÷[k ÿ trŒ ¼õ‚s™tu y u yt «{týu ©enrh™e yth‚e-M‚w r ‚ fÞtO y™u …Ae ©enrh™u
™{Mfth fhe™u Ë¼t{tk ƒuXt. (37) ‚u ð¾‚u, yuf ¾qƒ ÷tkƒtu, ðthkðth S¼™t ÷ƒftht
{th‚tu, yr‚ ¢tuÄtÞ{t™ yuf ft¤tu ™t„ ‚u Ë¼t{tk ytÔÞtu. (38) ƒÄu Vh‚tu Vh‚tu ‚u Ë…o
Ëðo Ëk‚tu™e ð[{tk, …tu‚t™e Ëðuo #rLÿÞtu ©enrh{tk òuze™u rËØtË™u ƒuXu÷t ËÂå[Œt™kŒ{wr™
…tËu „Þtu. (39) ‚u {wr™™t …„ W…h ÚtE™u, …eX W…h Vhe™u, ‚u{™t {M‚f W…h ytðe™u
‚u Ë…o, ûtý{tºt íÞtk hÌttu y™u …Ae ‚u {wr™™t Œun W…hÚte ™e[u Q‚Þtuou. (40) …Ae
íÞtkÚte ‚u Ë…o, ftuEf {wr™™t …„ W…h, ‚tu ftuEf™t ntÚt W…h, ‚tu ftuEf™t ¾tu¤t{tk Vh‚tu
Vh‚tu, Mºteytu™e Ë¼t{tk „Þtu. (41-42) Mºteytu™e Ë¼t{tk …ý Vh‚tu Vh‚tu ‚u Ë…o,
Œnu„t{ r™ðtËe yuf Mºte™e …eX W…h [ze™u, ËÂå[Œt™kŒ {wr™™e su{ s ‚u ƒtE™t {M‚f
W…h …ý ûtý{tºt {txu hne™u, yuft„ú áÂüÚte ©enrh™e ËL{w¾ òuðt ÷tøÞtu. (43)
©enrhyu …ý f]…t fhe™u, ûtýðth {txu ‚u Ë…o Ët{u òuÞwk. ‚u áÂü{tºtÚte s ‚u Ë…o
…t…hrn‚ ÚtE „Þtu y™u ‚uÚte ‚íûtý ‚u™u Ët[wk ¿tt™ ÚtÞwk. (44) …Ae ‚u Mºte™t Œun
W…hÚte ™e[u Q‚he™u, ‚u Ë…o, yk‚hÚte ©enrh™u …„u ÷t„e™u, ßÞtkÚte ytÔÞtu n‚tu ‚u
MÚtt™{tk …tAtu s‚tu hÌttu. (45) …Ae ‚u Ë…o™wk þheh «thçÄ f{o™t Þtu„u fhe™u ßÞtk ËwÄe
hÌtwk íÞtk ËwÄe ‚u ftuE Sð™e ®nËt fh‚tu ™rn. Ë¼tyu Ërn‚ ©enrh™wk M{hý fh‚tu ‚u Ë…o
Œun™u {qõÞt …Ae ©enrh™t Ät{™u …tBÞtu. (46-47) nu hts™T ! ‚u Ë…o ¼„ðŒT-Ät{™u
…tBÞtu ‚u{tk ‚wk ftkE rðM{Þ ™ …t{eþ. fthý fu ©enrh™t ¼õ‚s™tu™t Œþo™Úte …ý y™uf
yÄ{ Sðtí{tytu, ¼„ðt™™tk Ät{™u …t{e „Þt Au, ‚tu …Ae Ëtûtt‚T …hƒúñ …h{tí{t™tk
Œþo™ fhe™u ‚u Sð, ¼„ðt™™t Ät{™u …t{u ‚u{tk þwk ytùÞo Au ? (48-49) ‚u ð¾‚u Ëðuo
íÞt„e Ëk‚tu y™u ðihtøÞðt™ ƒtEytu …ý, ‚u Ët…Úte ËðoÚtt r™¼oÞ hnu÷e òuE™u, ©enrh
‚u{™e W…h ¾qƒ «ËÒt ÚtÞt ‚u Ëðuo™e ¾qƒ «þkËt fhe, y™u …Ae …tu‚t™t fkX{tkÚte
…w»…{t¤tytu W‚the™u ‚u Ëðou ¼õ‚s™tu™u yt…e. (50) …Ae y…htö ft¤u (rŒðË™tu [tuÚttu
ft¤) ©enrhyu ‚uztðu÷t nòhtu ¼õ‚s™tu, ©enrh™u y…oý fhðt {txu …w»…nthtu ÷E™u íÞtk
ytÔÞt. (51) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ©enrhyu f]…t fhe™u fux÷tf™t …w»…nthtu …tu‚t™e Aze
ðzu ÷eÄt. fux÷tfu …tu‚t™t …w»…nth {k[ W…h hnu÷t {wfwkŒ ƒúñ[the™u yt…u÷t, ‚u ‚u{™e
…tËuÚte ÷E™u ©enrhyu fkX{tk Äthý fÞto. fux÷tf™t …w»…nthtu ©enrhyu ÷E™u, ‚u {k[™t
M‚k¼tu W…h ÷xftÔÞt y™u ‚uÚte ‚u M‚k¼tu …ý Vq÷{Þ ƒ™e „Þt.

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh™wk …qs™-r™Y…ý ™t{u ºtu…™{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>53>>
yæÞtÞ - 54
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼õ‚s™tu™t …w»…nthtu Mðefth‚tk, Mðefth‚tk,
ËtÞkft¤ ÚtÞtu. ‚uÚte ‚u Ë{Þu ©enrh™e yt„¤ y™uf Œeðtytu fÞto. ‚u ð¾‚u ¼õ‚s™tu™e
ËtÚtu ©enrhyu …ý, ©ef] » ýtrŒ ¼„ð™T ™t{tu ð t¤e Ëk æ Þt yth‚e fhe. (2-3) …Ae
ƒwÂØ{t™T y™u ntÚt{tk {tuxe [tkŒe™e Azeðt¤t fwƒuh®Ën ‚Útt ¼„ðt™S ™t{u AzeŒthtuyu
ðthkðth ©enrh™u rð™k‚e fhe fu, ‘nu «¼w ! yt ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ yt…tu.’ yt{ fÌtwk
‚uÚte ©enrh, {k[ W…hÚte ™e[u Q‚Þto, y™u …qðtuoõ‚ þtu¼tÞwõ‚ (y. …h, &÷tu. 1 y™u
2), {w¾{tk [tufXtðt¤t yï W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (4-5) ËwkŒh ½tuzt W…h Ëðthe fhe™u,
Aºt-[t{hu Þwõ‚ ©enrh, Œeðtytu™t «ftþ{tk ‚u ™„h{tk kVÞto. ßÞtk ßÞtk s™Ë{wŒtÞ n‚tu
‚u Ëðuo MÚt¤u, yï W…hÚte Q‚he™u, ©enrh Ëðuo™u Œþo™ yt…‚t. yt «{týu «r‚rŒ™
s™tu™u yt™kŒ yt…‚t n‚t. (6) ‚u Œhuf MÚt¤u Ëðuos™tu ƒu ntÚt òuze™u ©enrh™u ytŒh…qðof
™{Mfth fh‚t. yt «{týu ‚u ‚¤tð™t rf™thu, ŒË rŒðË ËwÄe ©enrhyu r™ðtË fÞtuo y™u
rð«tu™u [‚wŠðÄ ¼tus™tu s{tzâtk (7) ‚u rð«tu™e ËtÚtu þtõ‚ {‚™t rð«tu …ý s{‚t n‚t.
‚u Ë{Þu ÷tuftu îtht ©enrhyu fhu÷t Þ¿t™e «þkËt Ëtk¼¤e™u, ‚u Ëðuo þtõ‚ {‚ðtŒe rð«tu,
ðhËtŒÚte su{ sðtËtu ËwftE òÞ ‚u{ ËwftE s‚t n‚t. (8) …Ae ‚u fti÷{‚ðtŒe rð«tuu
yu f tk ‚ {tk ƒu Ë e™u …hM…h yt «{týu fnu ð t ÷tøÞt fu , nu fti ÷ Âîòu ! ðt{{t„eo yu ð t
yt…ýtu, yt Mðtr{™thtÞý îu»t fhu Au. (9) {txu ‚u Mðtr{™thtÞý™t Þ¿t{tk yt…ýu
yð~Þ rðæ™ fhðw k s. yu { r™ùÞ fhe™u ‚u { ýu rð[tÞw O fu , ßÞthu yt…ýu Ëti «Út{
fxwð[™tu ƒtu÷eþwk íÞthu ‚uytu …ý fxwð[™tu ƒtu÷þu. (10) ‚uÚte ‚u Œwðo[™tuÚte ©enrh™t
Ëuðftu™t ÓŒÞ{tk rðûtu… Útþu y™u …Ae ‚uytu ¢tuÄðuþÚte yt…ýe ËtÚtu ¼Þkfh ÞwØ fhþu.
(11) ‚u ÞwØ{tk ‚u{™t fux÷tf ƒútñýtu™tk yk„ AuŒtE sþu y™u ‚u{tkÚte ÷tune™e Äthtytu
ðnuþu ‚uÚte ‚uytu {]íÞw …t{þu. (12) nu rð«tu ! íÞthu Mðtr{™thtÞýu ‚iÞth fhtðu÷e, Þ¿t
{txu™e rðrðÄ «fth™e {t÷-Ët{„úeytu, rð«tu {txu ‚iÞth fhtðu÷ …fðt™tu y™u ÷tzðtytu
yt…ýu ÷qkxe ÷Eþwk. (13) y™u ‚uÚte s„Œeïh fnuðt‚t yt Mðtr{™thtÞý™tu Þ¿t, ÞwØ™t
rðæ™™u ÷eÄu y…qýo s hnuþu. (14) nu þtõ‚{‚ðtŒe rð«tu ! yt…ýu rðæ™ fhðwk s Au.
‚uÚte ‚{u Ëðuo …ehË™tht rð«tu …ý ytð‚e ft÷u Ëðou ƒútñýtu™u …hM…h f÷uþ ÚttÞ ‚u he‚u
s …kÂõ‚{tk …ehËòu. (15-16) nu þtõ‚tu ! yt{ fhðtÚte nrh…ût™t fux÷tf ƒútñýtu
‚{™u ‘‚{u yt{ fu{ …ehËtu Atu ?’ yu{ fnuþu. íÞthu ‚{thu ‚u{™u y…þçŒtu ƒtu÷ðt y™u
‚u { ™u {thðt. yt{ fhðtÚte yt…ýtu Ëk f Õ… r™:Ëk Œ u n he‚u rËØ Útþu .

(17) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tr…c ðt{{t„eoytuyu yuftk‚{tk fhu÷tu ytðtu
rð[th, Ëðo¿t ©enrh òýe „Þt. ‚uÚte ƒesu rŒðËu ©enrh …tu‚u ƒútñýtu™t hËtuzu …ÄtÞto.
(18) fkwŒ …w»… ({tu„ht™e f¤e) y™u [kÿ{t Ë{t™ ïu‚tkƒhÄthe, ntÚteŒtk‚™e f{¤tfth
¾e÷eðt¤e …tŒwftytuÚte (‚u{tk [t÷ðt™u ÷eÄu ‚u f{¤ ðthu½zeyu ƒkÄ-W½tz ÚttÞ) Ëwþtur¼‚
[hýtuðt¤t, ËwkŒh [t÷u Þwõ‚, …w»…nthtu Äthý fhu÷t y™u ©uc …t»toŒtuÚte ðuÂü‚ ©enrh
íÞtk …ÄtÞto. (19) ÷tzðt ytrŒf Ët{„úeytu ßÞtk ‚iÞth fhe™u {qfe n‚e ‚u MÚtt™u ©enrh
ytÔÞt íÞthu ƒútñýtuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. …Ae ¼„ðt™ {wfwkŒ ©enrhyu, hËtuzt{tk
hnu÷t ƒútñýtu™u ƒnth ƒtu÷tðe™u fÌtwk fu, (20) nu ƒútñýtu ! yt …fðt™tu ‚iÞth fhðt
{txu, ‚{u htºtu ½ýtu s ©{ fÞtuo Au ‚uÚte nðu Vhe ð¾‚ yt hËtuzt{tk …uËþtu ™rn y™u
‚{u su ©{ fÞtuo Au ‚u™t {nu™‚týt …uxu Y…t{ntuhtu, rð™Þ…qðof Mðefthtu. …Ae ©enrhyu
nrh¼õ‚ Âîòu™u fÌtwk fu, nu r™{o¤ r[¥tðt¤t rð«tu ! ‚{u ƒÄt M™t™ fhe™u hËtuzt{tk
«ðuþtu. (21) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]… ! …Ae nòhtu ËíËk„e ƒútñýtu M™t™
fhe™u …tfþt¤t{tk «ðu~Þt. hËtuzwk ËíËk„e ƒútñýtuyu fƒsu fÞwO Au ‚u{ òuE™u WŒth
r[¥tðt¤t ©enrhyu ‚u™t îth W…h …t»toŒtu™u Q¼t htÏÞt. (22) …Ae fwƒwÂØðt¤t þtõ‚
rð«tu™tu {r÷™ ytþÞ n‚tu, ‚u{ A‚tk …ý, ¼Þkfh þ†tuuðt¤t …t»toŒtuÚte ¼Þ …t{e™u,
‚u Ëðuo hËtuztÚte Œqh yuftk‚ MÚt¤u s‚t hÌtt. y™u ©enrh™t «‚t…Úte ‚u{™tu {r÷™ ytþÞ
…q ý o ÚtÞtu ™rn. (23) íÞthƒtŒ ©enrh s{e …hðthe™u …w ™ : íÞtk ytÔÞt. íÞthu íÞtk
¾u‚htu{tk nòhtu ƒútñýtu™e s{ðt {txu™e …krf‚ytu ÚtE n‚e. (24) ‚u …kÂõ‚{tk ‘÷tðtu-
÷tðtu’ ‘{qftu-{qftu’ þçŒtu™t ftu÷tn÷™u ÷eÄu, ƒeò ftuE™wk fþwk s Ëk¼¤t‚wk …ý ™ n‚wk.
(25) ‚u …kÂõ‚ytu{tk …ehËðt {txu, ÷tzwytuÚte ¼hu÷tk „tztk [thuÞ ƒtsw Vh‚tk n‚tk. ‚u
Œhuf „tztk™t hûtýtÚtuo, „tztŒeX yuf …ehË™th y™u {tuxe ztk„tuðt¤t ƒu hûtftu n‚t. (26)
‚uðt{tk, Í½ztu fhðt™t nu‚wÚte ¼„ðt™™t îu»te yuf ƒútñýu, ‚u „tzt{tkÚte ÷tzðt [tuÞto.
(27) ©e™„hr™ðtËe „ýuþ ƒútñý ‚u™wk f{o òýe „Þt ‚uÚte ‚u{ýu, ‚u ƒútñý™u [tuhe
fh‚tk htuõÞtu. íÞthu ‚u [tuh ƒútñýu, „ýuþ¼tE™t f…t¤{tk {tuxwk þftuÁk (yuf «fth™wk
ðtËý) {tÞwO yux÷u ‚u{™u ÷tune ™eféÞwk. (28-29) yt òuE™u ©enrhyu, ƒútñýtu™e ‚u
…kÂõ‚™e [thuÞ ƒtsw, ¾¼u {tuxe ztk„tuðt¤t íÞt„eytu™u ‚íft¤ Q¼t htÏÞt y™u ‚u™e Vh‚u
þMºtÄthe …t»toŒtu, ¼e÷tu y™u ËíËk„eytu™u Q¼t htÏÞt. (30) y™u ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu™e
ytswƒtsw, ðt{{t„eoytu™u yr‚¼Þ …{tzu ‚uðt y™u ËqÞo™tk rfhýtu Ë{t™ ntÚt{tk ‚usMðe
¼t÷tytu Ÿ[t ht¾e™u, ½tuzuËðthtu Vh‚t n‚t. (31) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
íÞth …Ae ©enrh …fðt™tu™t Z„÷t …tËu ytÔÞt y™u íÞtk ytðu÷t {™tunh ytkƒt™t ð]ût™e
zt¤e …fze™u Q¼t hÌtt y™u …Ae ƒtuÕÞt fu, (32) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu Âîòu ! yt…ýu
Ëðuo ƒúñMðY… Aeyu. ‚uÚte yt…ý™u …t… fu …wÛÞ fkE …ý M…þo‚wk ™Úte. (33-34) ‚uÚte
nu r™»…t…tu ! òu ‚{tÁk y™u y{tÁk …hM…h ztk„tuÚte, {w¬tytuÚte fu yufƒeò™t ðt¤
…fze™u ÞwØ Útþu ‚tu, {tht yt Ëðuo …Œtr‚ytu ‚{thtu sYh ™tþ fhþu y™u y{thu ‚tu ‚u
s ƒúñÞ¿t Útþu yu{ ‚{u r™ùu òýòu. (35) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚
htò ! yt{ fne™u, ©enrhyu …tu‚t™t ntÚt™e [uüt ðzu …t»toŒtu™u ƒkŒqftu™t Äztft fhðt™e
yt¿tt fhe. (36) ‚uÚte ‚u Ë{Þu, …t»toŒtuyu ÓŒÞ¼uŒe y™u fýo¼uŒe nòhtu Äztftytu yuf
ËtÚtu fÞto. (37) ‚u Äztftytu™t yðts™u ÷eÄu Œt¤ ¼hðt {txu™e {tuxe {tuxe ftuXeytu
su hËtuzt{tk n‚e ‚u Vqxe „E y™u ‚u{tkÚte [thuÞ ƒtsw Œt¤ ðnuðt ÷t„e. (38) ‚u
Äztftytu™t yðtsÚte ¼Þ …t{e™u, ðt{{t„eo ƒútñýtu {ti™ „úný fhe™u [‚wŠðÄ ¼tus™tu
s{ðt ÷tøÞt. (39) …hM…h yr‚¼tð…q ð o f ÷tzðt s{‚t ‚u rð«tu ™ u òu E , îu » thrn‚
©enrh, ‚u{™e W…h «ËÒt ÚtE™u ƒtuÕÞt fu, (40) ©enrh fnu Au - nu ƒútñýtu ! su ðŒtu
ðuzu Ä{o-yÄ{o òýe þftÞ Au, su ðuŒtu þt† {tºt™wk {q¤ Au, (41) su ðuŒtuÚte ƒútñýtrŒf
ðýo rð¼t„ y™u ƒúñ[ÞtorŒ yt©{ rð¼t„ ð‚uo Au, su ðuŒtu {tht þhehY… Au, yuðt
‚u ðuŒtu™wk yæÞÞ™ fhe™u ‚u™u ‚{u Äthe hÌtt Atu. ‚uÚte nu rð«tu ! ‚{u {™u ¾qƒ ðnt÷t
Atu. (42) {tht MðY…¼q‚ ðuŒtu™u su Äthe hÌtt Au ‚uðt rð«tu™wk su …qs™ fhu Au, ‚u {tÁk
s …qs™ fhu Au, ‚u{™u su ‚]ó fhu Au ‚u {™u s ‚]ó fhu Au, ‚u{™tu su ÿtun fhu Au ‚u {thtu
s ÿtun fhu Au y™u ‚{™u su «ËÒt fhu Au ‚u {™u s «Ë™ fhu Au, yu{ nw {t™wk Awk. (43)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu™e {Äwh ðtýeÚte ©enrhyu ‚u Ëðuo
ƒútñýtu™u htS fÞto. …Ae ©enrhyu ‚u Ëðuo ƒútñýtu™e «ŒÂûtýt fhe, ‚u{™u ™{Mfth fÞto
y™u íÞth ƒtŒ …tu‚t™u r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto. (44) nu hts™T ! íÞth …Ae ƒesu rŒðËu,
‚u Ëhtuðh™t rf™thu yuf ÷t¾ {™w»Þtu™e rðþt¤ Ë¼t ÚtE. ©enrh ‚u Ë¼t{tk yuf ËwkŒh
®ËntË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (45) íÞtk ©enrhyu ƒútñýtu™e ËtÚtu ½ýt «§ W¥thtu fÞto
y™u ‚u{™u …w»f¤ ŒÂûtýtytu yt…e™u ‚u{™wk Œrhÿ…ýwk Œqh fÞwO. (46) ‚u Þ¿t™tk Œþo™u
ytðu÷t nòhtu {™w»Þtu{tk ½ýt ‚Mfhtu …ý n‚t. ‚u ƒÄt ‚Mfhtu{tk nrh‚eÚto (ðz‚t÷ „t{)
r™ðtËe, (47) ËwkŒh…„e, òuƒ™…„e, ‚¾tu…„e, sËtu…„e y™u ƒtŒh yt …tk[ sýt,
[tuhe fhðt{tk ¾qƒ «ðeý y™u y„úuËh n‚t. (48) ‚u z¼tý „t{{tk [tuhe fhðt™e ÞtuøÞ
‚f þtuÄ‚tk þtuÄ‚tk, ‚u ‚Mfhtu™u ¼q¾-‚hË y™u y®™ÿtÚte ºtý rŒðËtu ðe‚e „Þt. …Ae
{™w » Þtu ™ t Ëk ½ {tk Vhe™u ‚u ‚Mfhtu {æÞhtrºtyu ½tu z þt¤{tk „Þt. (49) íÞtk …tk [ t¤
Œuþ{tkÚte ytðu÷t ûtrºtÞtu™t y™uf ò‚ðt™ yïtu ƒtkÄu÷t n‚t. ‚u yïtu™u [tuhðt {txu
ytðu÷t ‚u ‚Mfhtuyu Œhuf ½tuzt™e ƒtsw{tk ©enrh™u òuÞt. (50) yï™t {tuZt™wk [tufXwk
…fze™u ‚u™e yt„¤ Q¼u÷t, f{h W…h fËe™u ð† ƒtkÄu÷t, ntÚt{tk ‚eûý ‚÷ðth Äthý
fhu÷t y™u ïu‚tkƒhÄthe ©enrh n‚t. (51) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Œhuf
yï™e …tËu ©enrh™u Q¼u÷t òuE™u ‚u Ëðuo ytùÞo …t{e „Þt. y™u ‚uÚte ‚uytu ©enrh™u,
™h™t Ë¾t ™thtÞý s {t™ðt ÷tøÞt. …Ae ‚íft¤ ‚u [tuhtu ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt y™u
©enrh™u ™{Mfth fhe™u íÞtkÚte ‚uytu ‚u{™u „t{ ðz‚t÷ …tAt „Þt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk Þ¿tîu»te þtõ‚ {‚ðtŒeytu™t …htsÞ ™t{u [tu…™{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 54 >>
yæÞtÞ - 55
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ðt{{t„eo ƒútñýtuyu Þ¿t{tk rðæ™
fhðt™tu {™Ëqƒtu fÞtuou n‚tu. ‚u™tu ©enrhyu ÞwÂõ‚…qðof ™tþ fÞtuo. íÞth …Ae ‚u WíËð{tk
yuf rŒðË (2) yuf {tuxe Ë¼t{tk, yuf Ztur÷Þt W…h „tŒe ‚rfÞtu ™k¾tðe™u, WŒÞt[÷™t
ËqÞo™e su{ þtu¼‚t, ©enrh rðhts{t™ ÚtÞt n‚t. (3) …tu‚t™e [thuÞ ƒtsw ƒuXu÷t Ëðuo
nrh¼õ‚tu™u, f]…t fhe™u Œþo™ ytÃÞtk y™u …Ae …tu‚u ûtý{tºt …tuZe „Þt. (4) ‚u ð¾‚u
Ëwh‚™tu r™ðtËe, WL{‚, y¿tt™e y™u ËŒtÞ r™ÿt hrn‚ yuðtu yuf {™w»Þ, {k[ W…h
[Ze „Þtu y™u ©enrh™e ƒtsw{tk s ËqE „Þtu. (5-7) íÞtk ‚tu ©enrh ò„e „Þt y™u
÷„thuf ¢tuÄtÞ{t™ ÚtE™u …t»toŒtu™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu …t»toŒtu ! ‚{™u ÄLÞ Au, ‚{u
yíÞthu {tÁk fuðwk hûtý fhtu Atu ! (fxtût ð[™ Au) nu hts™T ! …Ae yåÞw‚ ©enrh ¾qƒ
WŒtË ÚtE „Þt y™u …tu ‚ t™tk yk „ tu W…hÚte fztk - fw k z ¤ ytrŒf yt¼q » týtu y™u ðMºttu
W‚the™u, ‚u Ë¼t{tk [thuÞ ƒtsw VUfe ŒeÄtk. (8) …Ae f{¤÷tu[™ ©e Ënò™kŒ Mðt{e,
þheh W…h {tºt yuf s ð† ht¾e™u, ‚u {k[ W…hÚte Q‚he™u, ™e[u s{e™ W…h ƒuËe „Þt.
(9) ©enrh™u fwhtS ÚtÞu÷t òuE™u Ëðuo …t»toŒtu y™u ¼õ‚s™tu™u {™{tk yr‚Œw:¾ ÚtÞwk.
…hk‚w ©enrh™u rhËtÞu÷t òuE™u, ‚u{™t{tkÚte ftuE…ý ©enrh™e …tËu sðt™e ®n{‚ fhe
þõÞt ™rn. (10) íÞthu yr‚ WŒth, y™u Ëtkíð™t yt…ðt{tk «¼tðþt¤e yuðt ht{ŒtË
{wr™, Äe{u Äe{u ©enrh™e …tËu „Þt y™u ƒtuÕÞt fu, (11) ht{ŒtË {wr™ fnu Au - nu
«¼w ! yt …t»to Œ tu fŒt[ yt…™t hûtý™e sðtƒŒthe [q f e òÞ ‚tu …ý, yt…™u yt
WŒtËe™…ýwk ÞtuøÞ ™Úte. fu{ fu yt… ‚tu Eïh Atu. ‚uÚte yt…™u ftuE™t hûtý™e sYh
™Úte. (12) y™u òu yt…u yt{ s fhðwk n‚wk ‚tu, ynª ƒÄt™u ¼u„t þt {txu fÞto ? y{u
‚tu Sð Aeyu ‚uÚte «{tŒtrŒf™u ÷eÄu y{the ƒwÂØ Œqr»t‚ s ntuÞ y™u ‚uÚte yt¿tt…t÷™{tk
yËtðÄ‚t ‚tu ÚtE s òÞ. {txu nu yÔÞÞ ! ‚{u htu»t™tu ‚íft¤ íÞt„ fhtu. (13) nu
ŒÞt™t Ët„h ! f]…t fhe™u y{the W…h yt… htS Úttð. yt… ‚tu f]…t¤w Atu ‚uÚte y{thtu
y…htÄ {™{tk ÷tðþtu ™rn. (14) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ hts™T !
ht{ŒtË {wr™yu yt «{týu «tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrh htS ÚtE „Þt y™u ¼õ‚s™tuyu
yt…u÷tk ðMºtt¼q»týtu …w™:Äthý fÞtO. (15) ‚uÚte ‚u ht{ŒtËtrŒf Ëðuo ¼õ‚s™tu …ý
yt™krŒ‚ ÚtE „Þt y™u yufËtÚtu Wå[ Mðhu ƒtu÷e WXât fu nu s„ŒT„wÁ ! yt…™tu yt …]Úðe
W…h sÞsÞfth Úttytu. (16) «ËÒt {w¾th®ðŒðt¤t ©enrh, {u½Ë{t™ „k¼eh ðtýe ðzu
ht{ŒtËtrŒf ¼õ‚s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ¼õ‚s™tu ! Þ¿t ËkƒkÄe yt…ýtu yt {ntuíËð
r™Šðæ™u …qýo ÚtÞtu Au. (17) nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u …ý ƒnw rŒðË ËwÄe {thtk Œþo™™wk Ëw¾
÷eÄwk Au. ‚uÚte nðu ‚{u Ëðuo …tu‚…tu‚t™t Œuþ{tk òð y™u nwk …ý nðu ynªÚte ™ef¤ðt™tu
rð[th fÁk Awk. (18) nu ¼õ‚s™tu ! {U {wÏÞíðu fhe™u «r‚…tŒ™ fhu÷t yr„Þth r™Þ{tu
(®nËt ™ fhðe, ÔÞr¼[th ™ fhðtu, {tkË ™ ¾tðwk, {ã…t™ ™ fhðwk, rðÄðt Mºte™tu M…þo
™ fhðtu, ytí{½t‚ ™ fhðtu, [tuhe ™ fhðe, ftuE™e W…h r{ÚÞtðtŒ ythtu…ý ™ fhðtu,
ftuE…ý Œuð™e ®™Œt ™ fhðe, su™wk ¾…‚wk ™ ntuÞ ‚u™wk ¾tðwk ™rn, rð{w¾ Útfe fÚtt …ý
Ëtk¼¤ðe) «{týu yt[hý fhe™u, Ëðuoïh yuðt {tÁk s ¼s™ fhßÞtu. (19) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! rð¼w ©enrhyu, yt «{týu …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u yt¿tt fhe
y™u …Ae …tu ‚ u z¼tý „t{u Ú te yLÞºt sðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt.
(20) ©enrhyu z¼tý „t{{tk su su ÷e÷tytu fhe Au ‚u™u Ëk…qýo…ýu fnuðt {txu ‚tu, þu»t,
þthŒt y™u {nuþ …ý Ë{Úto ™Úte. ‚tu …Ae nwk ‚tu õÞtkÚte þÂõ‚{t™ Úttô ? (21) ‚uÚte
nu r™»…t… hts™T ! ©enrhyu, ‚u (fwþtð‚e™„he{tk) z¼tý „t{{tk fhu÷tk y™uf ÷e÷t-
[rhºttu { tk Ú te, Ëðo … t…tu ™ u ™ttþ fh™th yt {ntÁÿ Þ¿t{ntu í Ëð™e ÷e÷t {U yt…™u
Ëk¼¤tðe. (22) ©enrhyu z¼tý{tk suðtu Þ¿t fÞtuo ‚uðtu ‚tu, ftuE htòyu …ý fÞtuo ntuÞ
‚u{ òuÞwk fu Ëtk¼éÞwk ™Úte. (23) ©enrhyu yt …]Úðe W…h™t htòytu™u …ý rðM{Þ
…{tz‚t yt {ntÞ¿t™e Ë{tÂó Ëk. 1866™t …tu»t ËwŒ …qŠý{t™u rŒðËu fhe. (24)
z¼tý{tk ©enrh™tk suýu Œþo™ fÞtO nþu, ‚u{™tu M…þo fÞtuo nþu, ‚u{™u ™{Mfth fÞto nþu,
‚u{™e …qò fhe nþu, ‚u{™u s{tzât nþu ‚u Ëðuo {™w»Þtu™u nwk {nt¼tøÞþt¤e {t™wk Awk.
(25) yhu, yt ™„he™u …ý ÄLÞ Au. fthý fu, ©enrh™t ËkƒkÄÚte ßÞthu yt ™„he™e
Ëðuo s{e™, ðtztytu, Ëhtuðhtu yt ƒÄtkÞ f]‚tÚto Au, ‚tu …Ae ‚u ™„he ‚tu ÄLÞ ntuÞ s
™u ! yu{tk fþwk ytùÞo ™Úte. (26) nu hts™T ! ©enrhyu õÞt MÚtt™uÚte, yt z¼tý „t{{tk
ytðe™u {ntÁÿtrŒf Þ¿t fÞtuo RíÞtrŒf ‚{u su su {™u …qAÞwk n‚wk (yæÞtÞ 12, &÷tuf
28) ‚u Ëðuo {U ‚{™u rðM‚th…qðof sýtÔÞwk. (27) nu hts™T ! ©enrhf]»ý …h{tí{t™t
[rhºtt{]‚Úte ¼hu÷wk …h{…rðºt y™u …t… rð™tþf yuðt yt ytÏÞt™™tu su s™tu «r‚rŒ™
…tX fhþu fu ©ðý fhþu ‚uytu, ©e nrhf]»ý ¼„ðt™{tk ¼Âõ‚ðt¤t Útþu. (28) nu hts™T !
z¼tý „t{{tk ŒuþŒuþtk‚hÚte ytðu÷t ¼õ‚s™tuyu …tÚto™t fhðtÚte, ©enrh íÞtkÚte fÞtk fÞtk
„t{tu{tk „Þt ? yt «{týu ‚{u …nu÷tk {™u …qAÞwk n‚wk. (y. 12, &÷tuf 29) ‚u …ý
nðu nwk fnwk Awk, ‚u{ Ëtk¼¤tu. (29) nu hts™T ! ‚u {ntÁÿÞt„ …qhtu ÚtÞtu …Ae íÞtk
Œuþtk‚hÚte ytðu÷t Ëðuo ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u …tu‚…tu‚t™u „t{ ÷E sðt {txu, ©enrh™e
«tÚto™t fhe. (30) ‚uÚte ŒÞt¤w ©enrh, su ‚u „t{-™„htu «íÞu sðt {txu, ‚u s ð¾‚u
z¼týÚte [t÷e ™eféÞt. (31) ©enrhyu fhu ÷ t yt {ntu í ËðÚte ¾q ƒ yt™k Œ …t{u ÷ t
h½w™tÚt ¼õ‚ (z¼tý™t) ytrŒ Ëðuo ¼õ‚s™tu™e ËtÚtu ©enrh [t÷‚t [t÷‚t z¼tý
„t{™t Ëe{tzu ytÔÞt. íÞtk ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e …qò fhe y™u …Ae …tu‚u íÞtkÚte
su‚÷…wh …ÄtÞto. (32) ©enrhyu íÞtk ¼tus™ fÞwO. …Ae fux÷tf ¼õ‚s™tu™u …tu‚…tu‚t™u
„t{ sðt™e yt¿tt yt…e, ƒesu rŒðËu «¼t‚{tk ©enrh íÞtkÚte ™eféÞt. (33-35) ‚u
Ë{Þu ©enrhyu fuz W…h, ÷t÷ hk„™tu Í„{„‚t Ëtu™uhe ‚thðt¤tu, ÷tkƒtu Ëwhðt¤ …nuÞtuo
n‚tu, þheh W…h yk„h¾kw …nuÞwO n‚wk, {M‚f W…h ƒnw{qÕÞ Ëtu™uhe VUxtu ƒtkæÞtuu n‚tu, ‚u™e
W…h fuËhe hk„™tu …xftu ƒtkæÞtu n‚tu, ƒÒtu ntÚt{tk Ëtu™t™tk fztk, ƒtswƒkÄ y™u ðexªytu
þtu¼tÞ{t™ n‚e, fkX{tk y™uf …w»…nthtu, {tu‚e™e {t¤tytu Äthý fhe n‚e, ƒeò yLÞ
ËwkŒh yt¼q»týtuÚte ©enrh {™tunh ÷t„‚t n‚t, fýtuo{tk W¥t{ fwkz¤tu Äthý fÞtO n‚tk.
ytðt ©enrh Ë¾tytu y™u ½tuzuËðthtu ðuÂü‚ ÚtE, y{qÕÞ ½tuzt W…h Ëðth ÚtE™u, íÞtkÚte
™eféÞt. ‚u [÷tuzt „t{u …ÄtÞto. íÞtk ði~Þ ¼õ‚ ™ÚÚtwht{™t ½uh htrºt htuftÞt y™u …Ae
íÞtkÚte …þwytu {txu rn‚fthe yuðt ftýtu‚h ™t{™t „t{{tk …ÄtÞto. (36) íÞtk Ëk„út{®Ën
‚Útt þtŒqo÷®Ën ytrŒf nrh¼õ‚tu ‚Útt yLÞ „tuðtr¤Þtytuyu ©enrh™e …qò fhe. …Ae
frþÞtS ™t{™t ûtrºtÞ nrh¼õ‚, ©enrh™u …tu‚t™u ½uh ÷E „Þt. (37) r™Šðfthe ©enrh
íÞtk htrºt htuftÞt y™u …Ae ƒesu rŒðËu «t‚:ft¤u íÞtk rþÞt¤ ™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk
r™»…t… y™u (38-39) Ä{o{tk áZ {r‚ðt¤t {tÄðS ™t{u ðrýf ¼õ‚ hnu‚t n‚t. …nu÷tk
ftuE yuf Ë{Þu ©enrhf]»ý ¼„ðt™ ßÞthu „Z…whÚte ‚u™t ½uh …Äthu÷t íÞthu ‚uýu ©enrh™e
¼tðÚte …qò fhu÷e y™u …tu‚u LÞtÞ…qðof Ëk…tŒ™ fhu÷t Ä™ ðzu ©enrh™u ‚Útt ËtÚtu ytðu÷t
ðýeo, Ëk‚tu y™u …t»toŒtu™u ÞÚttÞtuøÞ s{tze™u, …tu‚t™t Ä™™u ËtÚtof fhu÷wk. (40) ‚u{s
‚u ð¾‚u ‚u { ™e …tA¤ ytðu ÷ t ¼õ‚Ë{q n ™u , ©enrh™e «ËÒt‚t™u {txu , y{q Õ Þ y™u
‚tuéÞt ð„h (yÚtto‚T …w»f¤) ft[wk ËeÄwk yt…u÷wk. (41-42) {tÄðS™e ©ØtÞwõ‚ yt Ëuðt
òuE™u ©enrh ‚u{™e W…h ƒnw htS ÚtÞu÷t. y™u ‚{™wk ƒeswk ™t{ ‚w÷tÄth …tzu÷wk. ‚u
ð¾‚u ‚u ¼õ‚™u ½uh ©enrh htrºt htuftÞu÷t y™u …Ae {ntuíËð fhðt {txu ƒesu rŒðËu
Ëðthu, ©enrh íÞtkÚte {rAÞtð „t{u …ÄtÞto n‚t. (43-44) nu hts™T ! yíÞthu «M‚w‚
fÚtt{tk ftýtu‚h „t{uÚte rþÞt¤ „t{u …Äthu÷t Ëðo yk‚Þto{e ¼„ðt™ ©enrh™u, ‚w÷tÄth
WVuo {tÄðS ™t{u ði~Þ ¼õ‚u y™u yLÞ nrh¼õ‚tuuyu …tu‚…tu‚t™t ½uh …Ähtðe ‚u{™e …qò
fhe. ©enrhyu ‚u{™e …qò Mðefthe. íÞtk ©enrh htrºt htuftÞt. …Ae ƒesu rŒðËu Ëðthu
íÞtkÚte ™ef¤e™u ©enrh ƒ¤tu÷ „t{u …ÄtÞto. (45) íÞtk sÞ®Ën ytrŒ ûtrºtÞtuyu, ÔÞs™
™t{™t „tuðt¤u y™u yLÞ ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e Ëuðt fhe. ‚u „t{™t ‚¤tð™u rf™thu
©enrh htrºt htuftÞt. (46) yt ƒ¤tu÷ „t{{tk ©enrh ðthkðth ¼õ‚s™tu™tk Ë{qnu Ërn‚
ytðe™u r™ðtË fh‚t n‚t. …Ae ƒesu rŒðËu ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u yzðt÷ ™t{u „t{{tk
…ÄtÞto. (47) íÞtk ©enrh, ‚w÷òht{ ™t{™t ƒútñý™u ½uh Q‚Þto. …Ae íÞtkÚte ©enrh
Ëthk„…wh ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (48) íÞtk ŒuþS, Sðt¾t[h RíÞtrŒ ¼õ‚s™tuyu, ¾qƒ
yt„ún fhe™u ©enrh™u, íÞtk htºtu htÏÞt. ƒesu rŒðËu «t‚:ft¤u ©enrh íÞtkÚte ftrhÞtýe
„t{u …ÄtÞto. (49) íÞtk {tk[t¾t[h ™t{u r™÷tuo¼e y™u r™»ft{e htò n‚t. ‚u „t{{tk
yuf rŒðË hne™u, ©enrh íÞtkÚte ƒesu rŒðËu „Z…wh …ÄtÞto. (50) z¼týÚte ™ef¤e™u «¼w
{t„o{tk ßÞtk ßÞtk „Þt, íÞtk íÞtk yÄ{o™u W¾tze™u Ä{uo Ërn‚ ¼Âõ‚™wk MÚtt…™ fÞwO. (51)
ƒnw rŒðËu ©enrh™u „Z…wh{tk …Äth‚tk Ëtk¼¤e™u, yu¼÷¾t[h, ŒtŒt¾t[h Ërn‚ ‚íft¤
©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. ©enrh™u …tu ‚ t™e Ë{e…{tk ytðu ÷ t òu E ™u , yu ¼ ÷¾t[h yï
W…hÚte ™e[u Q‚he™u ©enrh™u, yr‚ n»to…qðof, Œkzð‚ «ýt{ fhðt ÷tøÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh z¼týÚte rð[hý fh‚tk fh‚tk „Z…wh …ÄtÞto yu
™t{u …k[tð™{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 55 >>
yæÞtÞ - 56
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞth …Ae ™uºttu{tk n»tto©wðt¤t ‚u yu¼÷¾t[h,
©enrh™e yt¿ttÚte …w™: yï W…h Ëðth ÚtÞt y™u …Ae ©enrh™e …tA¤ …tA¤ …tu‚t™t
hts¼ð™{tk ytÔÞt. (2) …tu‚t™t fwxwkƒu Ërn‚ y¼Þhtòyu ©enrh™tu ytŒhËífth fÞtuo.
…Ae ‚u{™u htS fhðt {txu ©enrhyu íÞtk yûth ytuhze{tk (™thtÞý yt©{) r™ðtË fÞtuo.
(3) su{ ½ýt Ë{ÞÚte …wºt rðÞtu„™wk Œw:¾ ntuÞ, ‚u …wºt™tk Œþo™ fhðtÚte Œqh ÚttÞ ‚u{
yu¼÷¾t[h™u ½ýt Ë{ÞÚte ©enrh™t rðÞtu„™wk Œw:¾ n‚wk, ‚u ©enrh™tk Œþo™Úte Œqh ÚtÞwk.
(4) y¼Þhtò™u «r‚rŒ™ ©enrh{tk M™un ðÄ‚tu „Þtu. …Ae yuf rŒðË, ©enrh™u ðkŒ™
fhe™u y¼Þ htò ƒtuÕÞt fu, (5) y¼Þ htò fnu Au - nu «¼w ! y{u yt…™tk Œþo™ fhe™u
ÄLÞ¼t„e ÚtÞt Aeyu. ð¤e, nu «¼w ! yt…u {™u y„tW ð[™ yt…u÷wk n‚wk fu nu y¼Þhtò
! nwk ‚{thu íÞtk r™ðtË fhe™u hneþ. (y.…, &÷tuf 50). y{u ‚tu yt ðhŒt™™t ÷tu¼e
Aeyu. (6) nu nrhf]»ý «¼w ! ‚{u ‚tu ytðwk ðhŒt™ ytÃÞwk Au ‚u{ A‚tk …ý, {™w»Þtu™t
fÕÞtý™u yÚtuo yt… y™uf Œuþ-«Œuþ{tk Vh‚t s hntu Atu. (7) yt…™tk r™íÞ Œþo™™e
RåAtðt¤tk y{thtk ™uºttu™tu {™tuhÚt …qhtu fhðt {txu, nðu yt… ynªÞt õÞthu ÂMÚth r™ðtË
fhe™u hnuþtu, ‚u fntu. (8) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt
fu, nu r™»…t… ! {U fux÷wkf ftÞo …qýo fÞwO Au y™u ƒeswk fux÷wkf ƒtfe Au. (9) ‚uÚte nu ™huþ!
ƒtfe hnu÷wk ftÞo nwk Íz…Úte …qÁk fhe™u …Ae ‚{™u y™u ‚{tht ËkƒkÄeytu™u Œþo™ yt…‚t
Útft nwk ynªÞtk r™ðtË fhe™u hneþ. (10) nu hts™T ! ft{, ¢tuÄ y™u ÷tu¼ yu ºtýuÞ,
ƒeò Ëðou o Œtu»ttu™wk {q¤{tºt Au. {txu ™hf™u …{tz™tht yu ºtýuÞ™tu ËtiÚte …nu÷tk íÞt„
fhðtu. (11) nu hts™T ! su s™tu ÂMÚth ƒwÂØ ht¾e™u ft{trŒf ºtýuÞ Œtu»ttu™tu íÞt„ fhu
Au ‚uytu ‚íft¤ þwØ yk‚:fhýðt¤t ÚttÞ Au y™u ‚u{™e s Ë{e…u nwk r™ðtË fÁk Awk. (12)
su s™tu{tk ft{trŒf Œtu»ttu™tu ðtË ntuÞ Au ‚u{™tÚte nwk Œqh hnwk Awk. ‚uÚte ft{trŒf ‚u ºtýuÞ
Œtu»ttu™tu ‚{u íÞt„ fhtu, …Ae r™Šðæ™u nwk ‚{the Ë{e…{tk s r™ðtË fhe™u hneþ. (13)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh „Zzt{tk Úttuzt rŒðËtu htuftÞt y™u …Ae
íÞtkÚte ƒeòk „t{tu{tk sðt {txu ™eféÞt. (14) «Þtý Ë{Þu, Sðwƒt ‚Útt ÷tzwƒtyu
…tu‚t™t ¼tE ŒtŒt¾t[h îtht {tuf÷tðu÷t …w»…nthtu, ©enrhyu fkX{tk Äthý fÞto. (15)
…Ae Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf yËðthtu ËtÚtu íÞtkÚte [tÕÞt, ‚u {t„o{tk ytðu÷t ftuxzt…eXt
„t{™u ðxtðe™u, …rðºt frhÞtýt „t{u …ÄtÞto. (16) htrºtyu íÞtk htuftÞt …Ae íÞtkÚte
ƒkrÄÞt „t{u …ÄtÞto. íÞtkÚte „tUz÷ ytÔÞt, íÞtkÚte su‚…wh ytÔÞt y™u íÞtkÚte ÄtuhtS „t{u
…ÄtÞto. (17) ‚u „t{™t ÷tuftuuyu ©enrh™tu Ëífth fÞtuo. …Ae íÞtkÚte ©enrh s{™tðz
™t{™t „t{u …ÄtÞto , íÞtk Ú te Œw r ÄðŒh ÚtE™u fk z tu h zt „t{u …ÄtÞto . (18) íÞtk Ú te
«t‚:ft¤{tk Ëk‚tuyu Ërn‚ ™ef¤e™u ©enrh, ft÷tðz „t{u …ÄtÞto. íÞtk òŒðS ™t{™t
¼õ‚s™u, (19) ©enrh™u ‚Útt ƒÄt ½tuzuËðthtu™u «u{…qðof s{tzât. ©enrh íÞtk ƒu rŒðË
hÌtt. …Ae íÞtkÚte ™eféÞt. (20) {t„o{tk [t÷‚tk ©enrh, Äehu Äehu {tuzt ™t{™t „t{u
ytÔÞt. íÞtk hý{÷ ™t{™t ¼õ‚s™u ©enrh™e …qò fhe. …Ae íÞtkÚte ™ef¤e ©enrh,
y÷iÞt ™t{™t „t{u ytÔÞt y™u íÞtk ™thtÞý ¼õ‚™u ½uh Q‚Þto. (21) íÞtk ™thtÞýS
y™u hý{÷ ytrŒ ¼õ‚s™tuyu ©enrh™wk Ëuð™ fÞwO. …Ae íÞtkÚte ©enrh ¼tŒht „t{u
…ÄtÞto. ‚u „t{{tk ht{S, ðhÄt¼tE, hí™t¼tE, yò¼tE ytrŒf ËíËk„eytu r™ðtË
fhe™u hnu‚t n‚t. (22) íÞtk ht{S ËwÚtth™u ½uh, ©enrh yuf htrºt htuftÞt. …Ae íÞtkÚte
òurzÞt „t{u ÚtE™u, ƒt÷k¼t ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (23) ½tuzuËðthtuÚte ðuÂü‚ yåÞw‚
©enrh, íÞtkÚte yt{hý „t{u ÚtE™u, Äq¤ftux …ÄtÞto y™u …Ae íÞtkÚte …e…¤e „t{u …ÄtÞto.
(24) ‚u „t{{tk „ýu þ ¼õ‚™u ½u h ©enrhyu ¼tu s ™ fÞw O . y™u …tu ‚ t™e ËtÚtu ™ t
½tu z u Ë ðthtu ™ u , ©enrhyu , íÞtk …tAt rðŒtÞ fÞto . …Ae …tu ‚ u {t„o { tk yt„¤ [tÕÞt.
(25) {t„o{tk ytðu÷t ¾tht hý«Œuþ™u …th fhe™u, ©enrh ðtkrZÞt „t{u ytÔÞt. íÞk yuf
htrºt Yzt ËwÚtth™u ½uh hÌtt. y™u …Ae íÞtkÚte Ä{zft ™„h{tk …ÄtÞto. (26) íÞtk htÞÄýS
ytrŒf ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e Ëuðt fhe íÞtk ‚tu, „wsht‚ «Œuþ{tkÚte {nt™w¼tðt™kŒ Mðt{e
ytÔÞt. ‚u{ýu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. (27) y™u …Ae ò÷{®Ën htò™tu …ºt ©enrh™u
ytÃÞtuu íÞthu ©enrhyu ‚u {wr™™u …qAÞwk fu, nu {wr™ ! yíÞthu „wsht‚ «Œuþ{tk {the þwk
ðt‚tu ÚttÞ Au ‚u fntu. (28-31) íÞthu {wr™ ƒtuÕÞt fu, nu nrhf]»ý ! „wsht‚{tk Œhuf
„t{tu y™u ™„htu{tk ƒÄt s ©uc {™w»Þtu ðt‚tu fhu Au fu nu s™tu ! Ënò™kŒ Mðt{e, yt
„w s ht‚{tk , Œh ð»tu o , {ntÁÿ y™u rð»ýw Þ t„ ™t{u {tu x t {tu x t Þ¿ttu fhe™u , …w » f¤
ŒÂûtýtytu yt…u Au. ‚u «{týu ‚tu, yt ½tuh fr¤Þw„{tk ƒeò ftuE s™tu, {™Úte ËkfÕ…
…ý ™ fhe þfu, ‚tu …Ae yt Œunu fhe™u Ëtûtt‚T ‚tu õÞtkÚte fhe s þfu ! {txu yt Ënò™kŒ
Mðt{e ftuE ËtÄthý {™w»Þ ™Úte, ‚u ‚tu Ëtûtt‚T Eïh s Au. (32) ‚u{™e ËtIŒÞo‚t,
Þtu„iïÞo…ýwk y™u yr‚þÞ þe½ú „r‚, ËtÄthý {™ww»Þ suðtk ™Úte. ‚u™tÚte fkEf rðþu»t
s sýtÞ Au. (33) nu {nthts ! íÞtk ƒÄt s™tu yt «{týu yt…™e ðt‚tu fhu Au y™u
‚u Ëðuo ðt‚tu suðe {U Ëtk¼¤e Au ‚u s «{týu yt…™e Ë{ût fne Au. yt… ‚tu Ëtûtt‚T
…h{tí{t yk‚Þto{e Atu. (34) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u {wr™yu yt{ sýtÔÞwk
…Ae ©enrh ‚u Ä{zft „t{{tk …tk[ rŒðË htuftÞt y™u …Ae ©enrh ¾tu¾h „t{u …ÄtÞto.
(35) íÞtk nk{uþtk „t{™t ÷tuftu™u …týe™e {w~fu÷e hnu‚e n‚e. ‚uÚte ©enrhyu ‚u{™e W…h
f]…t fhe™u fÌtwk fu YzeƒwÂØðt¤t s™tu ! {tht fnuðt {wsƒ ynª „t{™e ™Sf{tk fqðtu ¾tuŒtu.
(36) y™u ‚u{tkÚte [tu¬Ë {eXwk …týe ™ef¤þu. ©enrh™t fÌtt «{týu, ‚u „t{ ÷tuftuyu
fqðtu ¾tuãtu y™u ‚u{tkÚte {eXwk …týe ™eféÞwk. (37) …Ae íÞtk™t s™tu, …þw…ûteytu Ëðou oyu
©enrh™e «ËtŒe™wk {eXwk s¤ …eÄwk y™u …h{ yt™kŒ …tBÞtk. (38) ‚u rŒðËÚte ‚u Ëðuo
„t{s™tu, r™:ËkŒun…ýu, ©enrh™u …h{tí{t òýe™u ‚u{™wk ¼s™ fhðt ÷tøÞt. (39) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u „t{s™tu™u Ëw¾ yt…e™u, …Ae ŒÞt¤w
©enrh ¼ws™„h …ÄtÞto. ËwkŒhS ™t{™t ¼õ‚s™ íÞtk ‚u{™e «‚eûtt fh‚t n‚t. (40)
íÞtk „k„tht{, ðrýf ¼õ‚ nkËhts, rnhS, ËwkŒhS, ðÕ÷¼, nhS, r[ºtfth ™thtÞýS
n‚t (41) ÷tÄeƒtE, „k„t, y{he, Ëqhs, ÷nhe rð„uhu ƒtE nrh¼õ‚tu, ‚Útt yLÞ
¼õ‚s™tuyu nehS¼tE™u ½uh …Äthu÷t ©enrh™tk Œþo™ fÞtO (42) y™u ‚uÚte Ëðou o ¾qƒ
yt™k Œ …tBÞtk y™u ©enrh™u «ýt{ fhe™u ‚u Ëðu o , ©enrh™e yt¿ttÚte ÞÚttÞtu ø Þ
{ÞtoŒt…qðof, ©enrh™e ËL{w¾ ƒuXt. (43) Ëðuo ¼õ‚s™tuyu ©enrh™t fwþ¤ Ë{t[th
…q A Þt y™u ytŒh Ëífth fÞtu o . ©enrhyu …ý ‚u Ëðu o ™ t fw þ ¤ Ë{t[th …q A Þt y™u
¼õ‚s™tu™e rð™k‚eÚte ©enrh, yuf {tË ËwÄe íÞtk htuftÞt. (44) Ëkð‚ 1866™t Vt„ý
ðŒ …zðt™u rŒðËu, ¼ws™„h{tk ©enrhyu …w»…Œtu÷tuíËð fÞtuo. (45) ‚u WíËð™t yk‚u,
ðÄu÷tu «ËtŒe™tu hk„ ©enrhyu, ¼õ‚s™tu W…h Atkxâtu y™u ¾qƒ hk„ ™t¾e™u ‚u{™tk ðMºttu
…÷t¤e ™tk Ï Þtk y™u ‚u { ™e ËtÚtu hk „ ¢ezt fhðt ÷tøÞt. (46) „k „ tht{, ¼„ðt™S,
nehS, ði~Þ ðÕ÷¼S, ËwkŒhS rð„uhu ¼õ‚s™tu …ý ¾tuƒt ‚Útt r…[ftheytu ¼he ¼he™u,
©enrh W…h hk„ y™u „w÷t÷ ™t¾ðt ÷tøÞt. (47) ‚u hk„ ð]ÂüÚte ©enrh™wk {w¾th®ðŒ
÷t÷ hk„™wk ÚtE „Þwk y™u ðMºttu …ý ƒÄtk …÷¤e „Þtk. ‚uÚte ©enrhyu ÷„thuf yf¤tE™u
nehS¼tE ‚Útt „k„tht{ W…h yuf yuf ½ztu ¼he™u hk„ ™t¾e™u ‚u{™u ™ðhtðe ŒeÄt.
(48) íÞthu ™thtÞýS y™u ËwkŒhS ƒk™u ¼õ‚tuyu yufËtÚtu, ©enrh™e ™Sf{tk ytðe™u
©enrh™e W…h hk„ Wztzâtu fu ‚h‚ s, ©enrhyu ƒk™u™t {w¾ W…h „w÷t÷ ½MÞtu y™u …Ae
ƒk™u W…h hk„ ™tÏÞtu. (49) …Ae fÁýt{Þ ™uºttuðt¤t ©enrh ™thtÞýS y™u ËwkŒhS
yu ƒu ¼õ‚tu™tk ðMºttu …÷¤e sðtÚte ‚u{™u Atuze ŒE™u, yLÞ ¼õ‚s™tu W…h ¾tuƒt ¼he
¼he™u „w÷tƒ ™t¾ðt {tkzât. (50) «¼w™e ËtÚtu, Œw÷o¼ yuðe hk„¢ezt h{e™u, hk„tE
„Þu÷t ËwkŒhS ytrŒf ¼õ‚s™tu …tu‚t™u {nt¼tøÞþt¤e Ë{S™u ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt.
(51) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrhyu hk„tuíËð fhe™u ËwkŒhS
ytrŒf ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ ytÃÞtu. …Ae íÞtkÚte ™ef¤e™u ©enrh Yðt…h „t{u …ÄtÞto. íÞtk
n{eh®Ën htò™u ½hu ¼tus™ fÞwO. y™u …Ae íÞtkÚte ™ef¤e™u, ©enrh ft¤t‚¤tð „t{u
…ÄtÞto .
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu rðrðÄ „t{tu{tk rð[hý fÞwO yu ™t{u AÃ…™{tu
yæÞtÞ - 57
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u „t{{tk ¼e{S ËwÚtthu ©enrh™e …qò fhe.
íÞtk ©enrh ºtý rŒðË htu f tÞt. …Ae ©enrh íÞtk Ú te ‚u ¼õ‚™t ƒ¤Œ„tzt{tk ƒu Ë e™u ,
{tkzðe™„h{tk …ÄtÞto. (2) íÞtk rþðht{ ™t{u ftÞMÚt ¼õ‚u, ©enrh™u …tu‚t™t ½uh [th
rŒðË htÏÞt. …Ae ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u ztuý ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (3) ©enrh íÞtk
yuf ËwÚtth ¼õ‚™t ytk„ýt{tk Q‚Þto. y™u ƒÄt™u …tu‚t™wk Œþo™ ytÃÞwk. …Ae ©enrh
íÞtkÚte ËkÄ™ „t{u …ÄtÞto (4) íÞtk ðhÄt¼tE ™t{u ËwÚtth ¼õ‚s™™u Œþo™ yt…e™u ‚u™u
yt™kŒ ytÃÞtu. …Ae ©enrh íÞtkÚte ‚uht „t{u …ÄtÞto. (5) íÞtk {tðS ¼õ‚™u ½uh Q‚Þto.
íÞtk rþðS, {tðS, ™t„S ytrŒf ¼õ‚s™tuyu «r‚rŒ™ ¼tð…qðof ©enrh™e Ëuðt fhe.
(6) ŒuþŒuþtk‚h{tk hnu÷t {wr™s™tu™u …ºt ÷¾e™u Ë{t[th fnuðztÔÞt ‚uÚte ©enrh™tk Œþo™
fhðt {txu WíËwf yuðt ‚u Ëðuo {wr™s™tu, ‚íft¤ ‚u ‚uht „t{{tk ytÔÞt. (7) W½tze Œu¾t‚e
™tzeytu Ú te ÔÞtó Œw ƒ o ¤ Œu n ðt¤t, ‚u Ëðo u o {w r ™ytu ™ u òu E ™u ©enrh ‚íft¤ …tu ‚ t™t
ytË™uÚte QXe™u ‚u{™e ËL{w¾ sE™u, ‚u Ëðou o™u ™{Mfth fhe™u, ‚u ƒÄt™u {éÞt. (8)
…Ae …w™: ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. Ëðuo Ëk‚™u fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt y™u ƒÄt™wk
ytr‚ÚÞ fhtðe™u ƒtuÕÞt fu, (9) nu {nt¼tøÞþt¤eytu ! ‚{u ‚tu {nt™ …wÁ»ttu Atu. ‚{thtu
Ë{t„{ ‚tu ƒúñtrŒ Œuðtu™u …ý nk{uþtk yr‚Œw÷o¼ Au. (10) yt…™tu Ë{t„{ {™u yíÞthu
ÚtÞtu ‚u, y™u ‚{u Ëðuo Ëw¾e Atu ‚u, ƒnw s ËtÁk ÚtÞwk. ð¤e nu r™»…t…tu ! ‚{u {™u «týÚte
…ý ÃÞtht Atu. (11) ‚uÚte ‚{tht Œw:¾u nwk Œw:¾e y™u ‚{tht Ëw¾u Ëw¾e Awk. nu hts™T !
yt «{týu {Äwh ð[™tuÚte ©enrh, ‚u Ëðuo Ëk‚tu™t r[¥t nhe ÷u‚t n‚t. (12) …Ae
©enrhyu, yuf {tË …ÞO‚ «r‚rŒ™, «t„S …whtýe™t {w¾ Útfe ©e{ŒT ¼t„ð‚™e fÚtt™wk
©ðý fÞwO. (13) fÚtt ©ðý ŒhBÞt™ ©enrh, nhu ! yu{ ðthkðth ƒtu÷‚t n‚t. …Ae yuf
{tË™u yk‚u ©enrhyu fÚtt™e Ë{tÂó fhtðe. (14) y™u ðõ‚t™u …w»f¤ ŒÂûtýtytu yt…e.
…Ae ©enrhyu ¼tus™ fÞwO. íÞth ƒtŒ {wr™ytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu r™{to™e Ëk‚tu ! nwk nðu
ynªÚte ™ef¤wk Awwk y™u ‚{u …ý {the …tA¤ s ytðòu. (15) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu™u yt «{týu fne™u ¼„ðt™ f]»ý {æÞtnT™ Ë{Þu íÞtkÚte
™eféÞt. y™u ‚u{™e …tA¤, ‚u{™tk [hýtu™e At…tu òu‚tk òu‚tk ‚u Ëðuo {wr™ytu …ý ‚u
s {t„uo [tÕÞt. (16) {t„o{tk, …„h¾tk rð™t™t ‚u {wr™ytu™t ŒtÍ‚t [hýtu òuE™u,
¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ ©enrhyu …ý, (17) …tu‚t™t [hý{tkÚte {tuszeytu ftZe™u ftuEf
rð«™u yt…e ŒeÄe. y™u …Ae íÞtkÚte ƒ¤ƒ¤‚t ‚t…{tk ¾wÕ÷t …„u (…„h¾tk rËðtÞ)
©enrh yt„¤ [t÷ðt {tkzât. (18) ËqÞo™t ƒ¤ƒ¤‚t ‚t…Úte ‚…u÷e hu‚eðt¤t {t„o{tk,
{wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu …ý ©enrh™e …tA¤, ŒtÍ‚t …„u, Œtuzðt ÷tøÞt. (19-20) yr‚þÞ
‚t…Úte Ëk‚tu™u Út‚wk Œw:¾ òuE™u ©enrh™u ¾qƒ ŒÞt ytðe. ‚uÚte hM‚t{tk ytðu÷t yuf
ƒtð¤™t ð]ût™e AtÞt{tk, Ëk‚tuyu ƒ™tðe yt…u÷t yuf ytË™ W…h ©enrh …tuZe „Þt y™u
Ëk‚tu …ý Äe{u Äe{u, ©enrh™t [hý [tk…ðt ÷tøÞt. (21) ©enrh™tk [hýtu ÷t÷ f{¤
Ë{t™ ftk r ‚ðt¤tk , …w » …Úte …ý ðÄw ftu { ¤ æðs, yk f w þ , Qæðo h u ¾ t, ÔÞtu u { ytrŒf
r[nT™tuðt¤tk n‚tk. (22) íÞthu ¼„ðt™ ‚u Ëk‚tu™u …qAðt ÷tøÞt fu, nu Ëk‚tu ! su{ {tht
…„ ŒtÍTÞt Au ‚u{ ‚{tht …„ …ý ŒtÍTÞt Au fu ™rn ? (23-24) …Ae {nt™w¼tðt™kŒ
{wr™ ƒtuÕÞt fu - nu f]»ý ! y{ŒtðtŒ{tk, r¼ûtt {t„e™u …w™:W‚thu s‚tk, {tht …„ suðt
ŒtÍTÞt n‚t, ‚u s «{týu yíÞthu ŒtÍTÞt Au. íÞthu fe‚o™™e Úttuzef fzeytu xtkfe™u, ©enrh
Ëk‚tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (25) ™thŒ{wr™, þwfŒuðÞtu„e, [th Ë™ftrŒftu, ™ð Þtu„uïh, W¥t{
Ëk‚ sz¼h‚ rð„uhu™e su{ s, (26) ‚{u ƒÄt Ëk‚tu, ¢tuÄtrŒf yk‚:þºtwytuyu hrn‚ Atu.
‚uÚte ‚{tu Ëðuoyu, ‚u ™thŒtrŒf™e su{ s, ytí{MðY…u s ð‚oðwk. (‚uÚte ‚{™u ËqÞo™tu ‚t…
RíÞtrŒ ™rn ÷t„u). (27) yt {tÁk y™u …thfwk yuðtu ¼uŒ òýe™u ßÞtk ËwÄe ŒunY…u ð‚oþtu
íÞtk ËwÄe ‚t… ytrŒf™wk Œw:¾ Œqh ÚttÞ ™rn. (28) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u Ëk‚tu yt„¤ yt «{týu ðt‚ fhe …Ae ‚u ƒtð¤™t ð]ût ™e[uÚte
©enrh Ëk ‚ tu y u Ërn‚ ft¤t‚¤tð ™t{™t „t{u …ÄtÞto . (29) íÞtk ¼e{S ¼õ‚™t
ytk„ýt{tk Ztur÷Þt W…h ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt. …Ae ËtÞkft¤u, ‚u „t{Úte ƒnth sE,
…rðºt ‚¤tð™u rf™thu Ë¼t fhe. (30) íÞtk {wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytuyu Äq¤™e xufhe ƒ™tðe
y™u ‚u™e W…h yuf ËwkŒh ytË™ …tÚtÞwO. ‚u™e W…h Þtu„uïh ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt.
(31) …Ae [ftuh …ûte su{ [kÿ{t Ët{u su{ ‚tfe™u òuE hnu ‚u{ {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðuo {wr™ytu
…ý yuft„ú áÂüyu ©enrh™t {w¾th®ðŒ Ët{u òuE hÌtt. (32) ©enrh f]…t fhe™u ‚u
{wr™s™tu yt„¤, ftuEf rŒðË …tu‚t™t MðY… ËkƒkÄe Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞtrŒf yk„tu™e ðt‚
fh‚t, (33) ‚tu ftuEf rŒðË ËtkÏÞ y™u ðuŒtk‚ þt† ËkƒkÄe ðt‚ fh‚t, ‚tu ftuEf rŒðËu
…k[htºt þt†™e ðt‚ fh‚t. (34) õÞthuf Þtu„þt†™e, ‚tu õÞthuf …tþw…‚ {‚™e (þið
Ä{o™t W…tMÞŒuð y™u ytã W…Œuþf …þw…r‚ Au. ‚uÚte rþð¼Âõ‚™t Ë{M‚ {t„o™u …tþw…‚
{‚ fnu Au), ‚tu õÞthuf ðuŒ™t hnMÞ™e ðt‚tu fh‚t. (35) ‚tu õÞthuf ƒúñ{wr™, {wõ‚{wr™
fu «u{t™kŒ {wr™ hr[‚ fe‚o™tu „ðztð‚t n‚t. (36) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T
! «r‚rŒ™ yt «{týu Ë¼t{tk ðt‚tu fhe™u …AeÚte ©enrh, …w™: „t{{tk ytðu÷t …tu‚t™u
W‚thu s‚t n‚t. (37) ©enrh „t{{tk òÞ …Ae, {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðuo {wr™s™tu, ©enrh™tk
fÚtt-fe‚o™-æÞt™trŒ fhe™u, r™íÞ «íÞu ‚u Ëhtuðh™t rf™thu s þÞ™ fh‚t n‚t. (38)
…tA÷e yu f «nh (1 «nh = 3 f÷tf) htrºt ƒtfe hnu íÞthu ©enrh QX‚t y™u
{wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytu™u Œþo™ yt…ðt {txu, „t{{tk ytðu÷t …tu‚t™u W‚thuÚte „t{™e ƒnth
ytðu÷t ‚u Ëhtuðhu …Äth‚t. (39) Œuð‚wÕÞ Œþo™ðt¤t ¼„ðt™ ©enrh, íÞtk ƒnwðth ËwÄe
{wr™s™tu …tËu fe‚o™tu „ðztð‚t y™u …Ae …w™: …tu‚t™u W‚thu …Äth‚t. (40) ‚u „t{™t
¼e{S¼tE ¼õ‚ ÄLÞ¼t„e Au, fu{ fu ©enrh™u ‚u „t{{tk ßÞtk ËwÄe hnuðt™e RåAt n‚e
íÞtk ËwÄe, ‚uytu ‚u ¼õ‚™t ½h™u …tu‚t™wk ½h {t™e™u hÌtt. (41) nu hts™T ! ‚u ¼õ‚s™
¼e{S¼tE™t ¼tøÞ™wk Ëk…qýo ðýo™ {thtÚte ÚtE þfu ‚u{ ™Úte. ‚u{ýu ©enrh™u …tu‚t™e
¼Âõ‚Úte ðþ fhe™u, …tu‚t™u ½uh htÏÞt y™u ©enrh™t r™ðtËÚte ‚u{™wk ½h ƒúñMðY… ÚtE
„Þwk. (42) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ÷e÷tytu fh‚tk, ©e
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u, ‚u ft¤t‚¤tð „t{{tk, ¼e{S ¼õ‚™u ½uh yuf {tË ËwÄe hÌtt.
y™u …Ae íÞtkÚte ¼ws™„h …ÄtÞto. (43) íÞtk ËwkŒhS ytrŒf ¼õ‚s™tuyu ƒnw «tÚto™t
fhe ‚uÚte ©enrh, fux÷tf {tË ËwÄe íÞtk hÌtt y™u …Ae Ëtiht»xÙ{tk ytÔÞt. (44) íÞtk
©enrhyu «íÞuf „t{-™„htu{tk rð[hý fhe™u, «r‚rŒ™ …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u, …tu‚u ™ðe™
Œþo ™ ytÃÞtk . (45) fu x ÷tf {tË ƒtŒ, ßÞtk y¼Þhtò Œhhtu s ‚u { ™t Œþo ™ ™e
yt‚wh‚t…qðof htn swyu Au, yuðt „Z…wh{tk ©enrh …ÄtÞto. (46) ‚uÚte y¼Þhtò, ‚u{™t
…wºt ŒtŒt¾t[h y™u …wºteytu sÞt, ÷r÷‚t ð„uhu ¼õ‚s™tu ©enrh™tk Œþo™ fhe™u …h{
yt™kŒ …tBÞtk. (47) ‚u Ëtiyu ©enrh™t fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. y™u ƒeS ftuE ðt‚™t
ËkŒ¼o{tk ©enrhyu …ý, …tu‚u fhtðu÷ {ntÁÿ Þ¿t™e ðt‚ ‚u{™e yt„¤ fhe. (48-49)
«¼w™e ðt‚ Ëtk¼¤e ‚u ¼õ‚s™tu ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ! yt…u suðtu Þ¿t fÞtuo ‚uðtu Þ¿t ‚tu,
yt…™t rËðtÞ ƒeò ftuE {tuxt Œuð‚tytuÚte …ý r™Šðæ™u ™ ÚttÞ, ‚tu …Ae yt …]Úðe
W…h™t {™w»Þ fu htòytuÚte ‚tu ÚttÞ s õÞtkÚte ? Œuð‚tytu Þ¿t fhu ‚tu …ý yr‚ {tuxwk
rðæ™ ÚttÞ ‚tu …Ae ‚tu, ƒeòu ftuE htò ‚tu „{u ‚uðtu {tuxtu Œt¾ztu fhe™u …ý ytðtu Þ¿t
r™Šðæ™u õÞtkÚte fhe þfu ? (50) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u Ëtk¼¤e™u,
Ëk‚…wÁ»ttu su™u ðnt÷t Au ‚u ©enrh …w™: ƒtuÕÞt fu nu r™»…t…tu ! òu ‚{u fnu‚t ntuÞ ‚tu,
ytðt Þ¿ttu fhðt{tk {thu þwk «Þí™ fhðtu …zu ? - ftkE s ™rn. (51) nu ¼õ‚tu ! nwk
Œh ð»tuo ytðt yuf yufÚte [rzÞt‚t Þ¿ttu fheþ. nu ™]… ! yt{ fne™u …Ae {wr™©uc
©enrhyu, …tu‚u su Þ¿t fhðt RåAt fhe Au, ‚u {txu rð[th-rð{þo fhðt {txu Œq‚ {tuf÷e™u
{w õ ‚t™k Œ trŒ {w r ™ytu ™ u ‚íft¤ …tu ‚ t™e …tËu ‚u z tÔÞt.
Rr‚©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh „Z…wh{tk …ÄtÞto yu ™t{u Ë¥ttð™{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 57 >>
yæÞtÞ - 58
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Œq‚ îtht ‚uztðu÷t ƒúñ{wr™, {wõ‚{wr™,
r™íÞt™k Œ {w r ™ ‚Útt ht{ŒtË Mðt{e™u ©enrhyu …q A Þw k .
(2) nu Ëk‚tu ! ƒeòu yuf rð»ýwÞt„ fhðtu Au. ‚tu „wsht‚{tk ‚u™u ÞtuøÞ ƒeswk õÞwk „t{
Au ? (3) íÞthu {wõ‚t™kŒtrŒ {wr™ytu ƒtuÕÞt fu, rð»ýwÞt„ {txu ‚tu su‚÷…wh ÞtuøÞ „t{
Au. íÞtk …wÛÞfthe yuðwk Ëhtuðh …ý Au, y™u (4) íÞtk™t ÷tuftu™u ¼Âõ‚¼tð …ý ½ýtu
Atu. nu hts™T ! {wr™ytuyu yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ©enrh …w™: ƒtuÕÞt fu, (5) nu r™»…t…tu !
‚{u fÌtt «{týu nwk …ý yu su‚÷…wh™u s Þ¿t {txu ÞtuøÞ MÚt¤ {t™wk Awk. (6) ‚u{ A‚tk
…ý nu Ëk‚tu ! ‚u „t{{tk yt…ýtu rð»ýwÞt„ ™rn ÚtE þfu fthý fu íÞtk™tu htò {thtu îu»te
Au ‚uÚte ‚u Þ¿t™tu r™»tuÄ fhþu s yuðwk {™u ÷t„u Au. (7) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu sýtÔÞwk ‚u{ A‚tk …ý ‚u {wr™s™tu™tu su‚÷…wh{tk s Þ¿t

fhðt™tu yt„ún òuE, ©enrhyu íÞtk s Þ¿t fhðt™tu r™ùÞ fÞtuo. (8) íÞth …Ae, yåÞw‚
©enrhyu, …tu‚u …qðuo fhu÷t Þ¿ttu{tk su{ yÒttrŒ Ët{„úe ‚iÞth fhtðe n‚e ‚u{ s yt Þ¿t
{txu …ý ƒÄe Ët{„úeytu ‚iÞth fhtðztðe. (9) …Ae ©enrh, …tu‚u ‚iÞth fhtðu÷e ‚u ƒÄe
Ët{„ú e ytu ‚Útt „Z…w h ™t s™tu ™ u ËtÚtu ÷E™u , «t‚:ft¤u „Z…w h Úte …rðºt ™thtÞýûtu º t
su‚÷…wh sðt ™eféÞt. (10) …tu‚t™u ð¤tððt {txu ytð‚t y¼Þhtò™u „t{™t Ëe{tzuÚte
…tAt ðt¤e™u ©enrh hM‚t{tk yt„¤ [tÕÞt. (11) ‚u ð¾‚u, ƒeò „t{-™„htu{tk su su
yLÞ Ëk‚tu n‚t, ‚u{™u òýu fu ‚u{™t „t{{tk ©enrh™tk «íÞût Œþo™ ÚtÞtk ntuÞ ‚u{ ‚u
Ëk‚tu, …hM…h ðt‚tu fhðt ÷tøÞt fu, (12) ¢tuÄ hrn‚ Ëk‚tu fnu‚t n‚t fu, „ZzuÚte ™ef¤u÷t
©enrh {t„o{tk [t÷‚tk [t÷‚tk ynª ytðu Au, ‚u y{u ynª ƒuXt Útft s «íÞût…ýu òuEyu
Aeyu. (13) ‚u ©enrh hÚt{tk rƒhts{t™ Au, ntÚt{tk ƒ¤Œtu™e htþ y™u ™t™e Aze „úný
fhe Au, ƒ¤Œtu™e ¾heytuÚte Wzu÷e Äq¤Úte ÔÞtó {w¾th®ðŒðt¤t y™u ½tuzuËðthtuÚte ðuÂü‚
Au. (14) fux÷tf Ëk‚tu ƒtuÕÞt fu y{u htºtu Mð¡{tk, ½™~Þt{ {nthts™u, fkX{tk …w»…nthtu
…nuhe™u, yt {wr™ yt©{{tk (su‚÷…wh{tk) Ë¼t{tk rƒhts{t™ òuÞt. (15) fux÷tf yu{
fnu‚t n‚t fu, ‚u Ë¼t{tk y{u ©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u ©enrhyu y{™u «ËtŒe™t
…w»…nthtu ytÃÞt. fux÷tf fnu‚t fu ©enrhyu ïu‚ðMºttu Äthý fÞtO n‚tk. (16) fux÷tf
«þtk‚ {wr™ytu fnu‚t n‚t fu y{u n{ýtk s ©enrh™u òuÞt. ‚u{ýu [x [x yðts fh‚e
…tŒwftytu …nuhe n‚e, Ëtu™uhe ðMºttuu Äthý fÞtO n‚tk y™u ntÚt{tk ™u‚h™e Ëwþtur¼‚ Aze
n‚e. (17) fux÷tf fnu‚t n‚t nu, ©enrhyu, ‚u{™tu yr‚Ëw¾fthe y™u {™tunh yuðtu
nM‚f{¤ y{tht {M‚f W…h {qõÞtu y™u n{ýtk s ‚uytu ynªÚte su‚÷…wh sðt ™eféÞt.
(18-19) ð¤e fux÷tf {wr™ytu ƒtuÕÞt fu, y{™u n{ýtk s ©enrhyu æÞt™{tk ytðe™u fÌtwk
fu, nu {wr™ytu ! ‚{u Ëðuo ßÞthu «u{…qðof, …t…™tþf yuðe {the fÚtt-fe‚o™trŒf fhtu Atu,
íÞthu ‚u Ëtk¼¤e™u nwk ¾qƒs htS Úttô Awk. (20) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
yt «{týu …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™wk yiïÞo sýtð‚t Útft ©enrh, [th rŒðËu sðths
™t{™t „t{u …ntUåÞt. (21) íÞtk ™Útw¼tx, ¾ks, „tih y™u ytÄth ™t{u ƒthtux, ©enrh™u
ytŒh…qðof …tu‚…tu‚t™t ½uh ÷E „Þt. (22) ytÄth ¼õ‚™u ½uh yåÞw‚ ©enrhyu M™t™
fÞwO y™u ƒútñýu ƒ™tðu÷tu Útt¤ sBÞt. y™u htrºtyu ‚u ¼õ‚™t ½h™e A‚ W…h …tuZe „Þt.
(23) ƒesu rŒðËu íÞtkÚte Ë{es ™t{™t „t{u ÚtE™u, Ätu÷uht™u ðxtðe™u, ©enrh su‚÷…wh
…ÄtÞto. (24) íÞtk ytþS ytrŒf nrh¼õ‚tuyu ©enrh™tu Ëífth fÞtuo. …tu‚t™e ËtÚtu
ytðu ÷ t „Z…w h ™t Ëk ½ ™u …ý ÞÚttu r [‚ W‚thtu y…tÔÞtu . (25) …Ae …t»to Œ tu Ú te ðu Â ü‚
©enrh …tu‚t™u W‚thu …ÄtÞto. íÞthu, ©enrh™wk yt„{™ òýe™u Ëk‚nrh¼õ‚tu su‚÷…wh
ytððt ÷tøÞt. (26) …Ae ytðu÷t ‚u Ëk‚ nrh¼õ‚tuyu ©enrh™wk Ëw„kÄe{t™ …e¤t [kŒ™Úte
…qs™ fÞwO. y™u íÞthƒtŒ ½™~Þt{ ©enrh rðþt¤ Ë¼t{tk …ÄtÞto y™u íÞtk Ÿ[t ytË™
W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (27) íÞt„e-„]ne ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ‚Útt …w»…™tk yt¼hýðt¤t
©enrh™u, ™]®Ënt™kŒ Mðt{e ™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu, (28) ™]®Ënt™kŒ Mðt{e fnu Au -
ùã¢ Ï¢ãéS²¢ Ðí…¢²ï² yu ðtõÞ îtht yu{ fÌtwk Au fu, Ë]Âü …nu÷tk
nu Mðtr{™T ! ðuŒtk‚{tk » ÜU¢ïùã¢
su yuf ¼„ðt™ n‚t ‚u s Ë]Âü Ë{Þu ƒnw MðY…u ÚtÞt - ‚u y{thu fuðe he‚u Ë{sðwk ‚u
fntu. (29) nu Ëk‚tu™t …t÷f ! ‚{u s yuf {the W…h f]…t fhe™u, {tht «§™tu rðM‚]‚…ýu
W¥th yt…ðt Ëût{ Atu. (30) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yr‚Ëqû{ ƒwÂØðt¤t
{wr™©uc ™]®Ënt™kŒu yt «{týu …qAÞwk, ‚uÚte yÄ{o™tu ðkþ Ërn‚ ™tþ fh™tht ©enrh,
‚u {wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu, (31) ©enrh fnu Au - nu {wr™ ! f]»ý ™t{™tu nwk s, Ëðuo fthý™tu
fthýY… ¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ Awk. ËqÞtorŒf Ëðuo «ftþ yt…™tht™u …ý «ftþ yt…™th nwk
s Awk. (32) ‚uÚte Ë]Âü™t ythk¼{tk, Ë]Âü h[ðt™e RåAtÚte …wÁ»ttu¥t{ yuðt {U, ßÞthu
yûthƒúñ Ët{u òuÞwk íÞthu, ‚u yûthƒúñ{tk, «÷Þ Ë{Þu ÷e™ ÚtÞu÷t «f]r‚ …wÁ»t ò„]‚
ÚtÞt. (33) …Ae nu {wr™ ! …Ae yûthMðY… yuðt {U, ßÞthu ‚u «f]r‚ …wÁ»t Ët{wk òuÞwk
íÞthu ‚u { tk Ú te «Ät™…w Á »t «„x ÚtÞt. (34) …Ae «Ät™…w Á »t™t ytí{tY… yu ð t
«f]r‚…wÁ»t MðY…u, «Ät™…wÁ»t Ët{u ßÞthu áÂü fhe íÞthu ‚u{tkÚte {n¥t¥ð Wí…Òt ÚtÞw.k
…Ae ‚u ð e s he‚u , ‚u { tk Ú te ºtý „w ý ðt¤tu ynk f th Wí…Òt ÚtÞtu . (35) …Ae ‚u { tk Ú te
…k [ ¼q ‚ , þçŒtrŒ {tºttytu , ©tu º ttrŒ, y™u rŒ„T … t¤ ytrŒf Œu ð ‚tytu ÚtÞt. …Ae
{n¥t¥ð{tkÚte ðihts …wÁ»t ÚtÞt. (36) ‚u ðihts…wÁ»t™e ™tr¼f{¤{tkÚte ƒúñt Wí…Òt
ÚtÞt. ƒúñtÚte {rhåÞtrŒf «ò…r‚ytu ÚtÞt y™u ‚u{™t Útfe …Ae f~Þ… «ò…r‚ ÚtÞt.
(37) f~Þ…Úte RLÿtrŒf Ëðuo Œuðtu, ŒiíÞtu y™u [ht[htí{f MÚttðhsk„{Y… Ëðuo s„‚
ÚtÞwk. (38) yt «{týu, Ëðuo™t fthý y™u yk‚Þto{e…ýu, yûthÚte ythk¼e™u ‚]ý…ÞO‚
Ëðuo{tk …wÁ»ttu¥t{ yuðtu nwk s hnu÷tu Awk. (39) nu ™]®Ënt™kŒ {wr™ ! ÷tkƒt-ðtkft-[qkft
ftc{tk, yÂø™ su{ ‚th‚BÞ…ýu LÞq™trÄf ¼tðu fhe™u hÌttuu Au, ‚uðe s he‚u ðtËwŒuð yuðtu
nwk …ý yûthtrŒf{tk ‚th‚BÞ…ýu fhe™u hÌttu Awk. (40) nu {wr™ ! yûthtrŒf îtht, suðwk
ftÞo fhtððwk ntuÞ ‚u «{týu™e Ët{Úteoyu Þwõ‚, nwk ‚u Ëðou{tk, yÂø™™e su{ ‚th‚BÞ‚tyu
fhe™u hÌttu u Aw k . (41) nu {w r ™ ! yt «{týu Ëðo u Sð, Eïh y™u yûthtrŒf{tk
yk‚Þto{e…ýu fne™u nwk s, ‚th‚BÞ‚tyu fhe™u hÌttuu Awk. (42) …Ae ‚u Ëðuo yûthtrŒf,
Sð, Eïhtu rð„uhu{tk «ðuþe™u, {the Ët{ÚteoÚte, …tºt «{týu LÞq™trÄf…ýwk Œþtoðe™u nwk
s ƒnw MðY…u hÌttu Awk, …ý Sð Eïh…ýt™u õÞthuÞ …ý …t{e™u, ‚u{tk hnu÷tu ™Úte. (43)
‚uÚte M{]r‚ytu y™u ©wr‚ytu {™u-©enrh™u s, Ëðo yk‚Þto{e, ËðoY… y™u Ëðuo™t «ftþf
‚hefu s ËŒtÞ ðýoðu Au. (44) nu r™»…t… ! nu {wr™ ! yt «{týu nwk Ë]Âü Ë{Þu ƒnw
MðY…u Úttô Aw k yu { ‚{thu Ë{sðw k . (45) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - yt «{týu
™]®Ënt™kŒS™t …qAðtÚte ©enrhyu Ëðoºt …tu‚t™wk ƒnw…ýwk y™u Eïh…ýwk fuðe he‚u Au ‚u
fÌtwk. ‚u Ëtk¼¤e™u ‚u Ë¼t{tk hnu÷t íÞt„e-„]ne Ëti ¼õ‚s™tu yr‚ yt™kŒ …tBÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh y™u {wr™ytu™t «§tu¥th r™Y…ý ™t{u yêtð™{tu
yæÞtÞ - 59
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞth …Ae fux÷tf ¼õ‚s™tuyu Ëw„kÄe{t™
…w»…tu™t nth „qkÚte™u ©enrh™t fkX{tk …nuhtÔÞt. (2) fux÷tfu ½™~Þt{ ©enrh™u [hýÚte
rþ¾t …ÞO‚, ËhË Ëw„kÄe{t™ {r÷Þt„h [kŒ™™e y[to fhe. (3) fux÷tfu Vq÷tu™e …Auze
ƒ™tðe™u ©enrh™t {u½ Ë{t™ ~Þt{ þheh W…h ytuZtze, fux÷tfu ©enrh™u …w»…™tk fztk
ÄhtÔÞtk. (4) fux÷tfu ©enrh™u Vq÷tu™t ƒtswƒkÄ ƒtkæÞt, fux÷tfu ©enrh™t {M‚f W…h Vq÷™e
…t½ ƒtkÄe. (5) fux÷tf ¼õ‚s™tuyu, rðrðÄ «fth™e …qòËt{„úe ðzu, Ë¼t{tk ©enrh™e
…qò fhe. y™u …Ae ©enrh W…h …w»…ð]Âü fhe. (6) fux÷tf ‚tu, yr‚Œþo™eÞ ©enrh™u
…tu‚…tu‚t™t W‚thu ƒtu÷tðe™u, ¾qƒ MðtrŒü [‚wŠðÄ ¼tus™tu s{tz‚t n‚t. (7) ¢tuÄ{Œo™
¼„ðt™ ©enrh, «ËÒt ÚtE™u, …tu‚t™e …qò fh™th ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™wk r™íÞu
Œþo™ yt…‚t Útft ƒtuÕÞt fu, (8) ©e¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! yt frh»Þ{tý
Þ¿t Au ‚u ÚttÞ fu ™ ÚttÞ, ‚u™e ftkE rVfh ™Úte. ‚{thu ‚tu {thtk Œþo™Y… s {tuxtu Þ¿t
{t™ðtu. (9) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu Þ¿t{tk ytð™th rðæ™™tu
ƒtuÄ yt…e™u …Ae ©enrhyu su‚÷…wh{tk Þ¿t™tu ythk¼ fÞtuo y™u ‚u™tu sÞ½tu»t …]Úðe{tk
ÔÞt…e „Þtu. (10) ‚u sÞ½tu»t Ëtk¼¤e™u þtõ‚…kÚte ƒútñýtu {™{tk ƒ¤e „Þt. y™u ‚uÚte
©e™„h{tk Ë{Úto htò …tËu sE™u fnuðt ÷tøÞt fu, (11) þtõ‚ ƒútñýtu fnu Au - nu
hts™T! ßÞthÚte yt Mðtr{™thtÞý Þ¿t fhu Au íÞthÚte s ‚tht htßÞ™tu ™tþ ÚtE hÌttu
Au. (12) Mðtr{™thtÞýu fhu÷t «Út{ Þ¿t™u ÷eÄu ‚tu ‚tht r…‚t yðËt™ …tBÞt n‚t y™u
nðu yt Þ¿tÚte r™ùu s ‚tÁk …ý {]íÞw Útþu. (13) ‚uÚte nu hts™T ! òu ‚{thu Sð‚t
hnuðwk ntuÞ ‚tu, Mðtr{™thtÞýu su‚÷…wh{tk ythk¼u÷tu ‚u Þ¿t ‚íft¤ yxftðe s Œtu. (14)
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u …t…e þtõ‚ ƒútñýtuyu Þ¿t ¼k„
fhðt {txu su™u «uÞtuo Au ‚uðtu ‚u htò, ‚u™t Ëu™t…r‚™u ‚íft¤ ƒtu÷tðe™u fnuðt ÷tøÞtu
fu, (15) nu Yze ƒwÂØðt¤t ! ‚{u ft÷u Ëðthu su‚÷…wh òytu y™u íÞtk Þ¿tf‚to ŒwƒwoÂØ
Mðtr{™thtÞý™u ƒtkÄe™u ynª {the …tËu ÷tðtu. (16) Mðtr{™thtÞýu …nu÷tk Þ¿t fhe™u,
{tht r…‚t™u …þw™e su{ {tÞtuo y™u nðu ƒeòu Þ¿t fhe™u {thtu …ý ™tþ fhðt {t„u Au.
{txu {tÁk ¼qzwk fh™th ‚u Mðtr{™thtÞý™u ‚{u sYhÚte …fze™u ynª ÷tðtu. (17) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðo yk‚Þto{e ©enrhyu ‚u htò™tu yt …tr…c ËkfÕ…
òÛÞtu y™u ‚uÚte su‚÷…wh™e Ë¼t{tk ™thtÞý ÄwLÞ fhe hÌtt …Ae ƒtuÕÞt fu, (18) nu
{wr™ytu y™u „]nMÚt ™h™the s™tu ! [÷tuzt ™t{™t „t{{tk, ht{t™kŒ Mðt{e™tk rþ»Þ
ykƒtƒt ™t{u rð«ƒtE™tk {t‚t {]íÞw …tBÞtk Au. (19) ‚uÚte ‚u™t ÷tirff{tk nwk yíÞthu s
[÷tuzt „t{u sô Awk y™u ‚{u ƒÄt …ý {the ËtÚtu ytððt yíÞthu s ‚iÞth Úttð. (20)
nu hts™T ! ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u {wr™©uc ƒúñt™kŒSyu {Äwh ðtýeÚte ©enrh™u
fÌtwk fu, (21) nu Mðtr{™T ! yt… ‚tu íÞt„e{tºt™t „wÁ y™u ƒúñ[theytu{tk ©uc Atu.
‚uÚte ykƒtƒt™e {t‚t™t ÷tirff {txu, [÷tuzt „t{u yt…™wk sðwk ÞtuøÞ ™Úte ÷t„‚wk. (22)
òu yt… ÷tirff {txu sþtu ‚tu, yt…™t yt yt[hý™u ytŒþo „ýe™u yLÞ íÞt„eytu …ý
yuðwk yt[hý fhþu. (23) yt «{týu ƒúñt™kŒ {wr™yu ðtÞto. ‚u{ A‚tk …ý íÞt„e-„]ne
¼õ‚s™tu™u ËtÚtu ÷E™u, ©enrh ½tuzuËðth ÚtE™u, yuf ½ze htrºt ðeíÞt ƒtŒ, su‚÷…whÚte
™eféÞt. (24) {t„o{tk …tu‚t™e ËtÚtu ytðu÷t ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…‚t Útft ©enrh,
ƒú t ñ{w n q ‚ o { tk [÷tu z t „t{u …ntU å Þt. (25) íÞth …Ae ©e™„h™t htòyu (Ëq ƒ tyu )
{tuf÷u÷tu Ëu™t…r‚ …tu‚t™t ËiLÞ ËtÚtu su‚÷…wh „t{{tk ytÔÞtu. …ý íÞtk ©enrh {éÞt
™rn. ‚uÚte ƒeòk „t{tu{tk …ý ©enrh™u ¾qƒ þtuÄe™u, r™»V¤ ÚtE™u, Äq¤ Vtf‚tu …tAtu
©e™„h ytÔÞtuu. (26) ÷tirff™t r™r{¥tu [÷tuzt „t{u …Äthu÷t yåÞw‚ ©enrhyu, …tu‚t™t
„wÁyu fÌtt «{týu ‚u rð« ƒtE™wk WæðoŒirnf f{o fhtÔÞwk. (27) …Ae íÞtkÚte «¼w S‚ƒt
™t{™tk ¼f‚ƒtR™u ½uh …ÄtÞto. S‚ƒtyu ©enrh™tu ytŒh…qðof Ëífth fhe™u, ©enrh™u
W‚thut ytÃÞtu. (28) yt{ ƒnw Ë{ÞÚte S‚ƒtyu fhu÷t {™tuhÚt™u …qýo fhe ©enrh,
ËtÞkft¤u …w™: su‚÷…wh{tk …ÄtÞto y™u …tu‚t™t W‚thu ({ntu÷{tk) ytðe™u ¼f‚s™ut «íÞu
ƒutÕÞt fu, (29) nu r™»…t… ¼f‚s™tu ! Ëðo¿t yuðt {U, …nu÷uÚte s ©e™„h™t Ëqƒt™tu
Œwü rð[th òýe™u, Þ¿t Ët{„úe™t hûtý™u yÚtuo, [÷tuzt „t{{tk „{™ fÞwO. (30) nðu
yt {ntÁÿÞt„ ynª su‚÷…wh{tk ™nª ÚttÞ ‚uÚte nwk nðu ynªÚte z¼tý sEþ y™u ‚{u
ƒÄt ynª s hnußÞtu. yt{ …tu‚t™t ¼f‚s™tu™u fne™u ©enrh íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt.
(31) {t„o{tk ytðu÷t ¾uzt „t{{tk ©enrh …ÄtÞto. íÞtk «u{S, ÷t÷ŒtË, „tu®ðŒ ytrŒf
…wÁ»ttu y™u (32) rð« s{™tƒtE ytrŒf Mºteytuyu «u{Úte ©enrh™wk …qs™ fÞwO y™u
©enrh™u ¼tus™ fhtÔÞwk. (33) íÞtk yuf htrºt htuftE™u, ©enrh ƒesu rŒðËu íÞtkÚte z¼tý
…ÄtÞto. íÞtk htòS ™t{™t ¼f‚s™™t ½h™e y„tþe{tk rðhts{t™ ÚtÞt. (34) …Ae
…tu ‚ t™e ËtÚtu hnu ÷ t {nt™w ¼ tðt™k Œ {w r ™™u ©enrhyu fÌtw k fu nu {w r ™ ! ‚{u ynªÚte
su‚÷…wh òð. (35) y™u íÞtk sE™u yt™kŒt™kŒ {wr™™u fnuòu fu, nwk su‚÷…wh{tk {ntÁÿ
Þ¿t fhðt™ut ™Úte. (36) ‚uÚte íÞtk ytðu÷t Œhuf ƒútñý, yÇÞt„‚ „heƒ y™u yr‚rÚt
yu Œhuf™u íÞtk hnu÷t ft[t yÒt{tkÚte [th «MÚt y™ts (8 þuh) y™u ™ð ntÚt {t…™wk
ð† yt…e Œuðwk. (37) {tht MðY…™u ÞÚttÚto òý™th nu {nt™w¼tðt™kŒ ! ‚{u íÞtk sE™u
yt™kŒt™kŒ Mðt{e™u yt «{týu fntu. …Ae {nt™w¼tðt™kŒ Mðt{e ©enrh™u «ýt{ fhe™u
íÞtkÚte su‚÷…wh sðt {txu ™eféÞt. (38) ©enrh™e yt¿tt {wsƒ, yt™kŒt™kŒ Mðt{eyu
yÒt-ð† ð„uhu™wk Œt™ fhe ŒeÄwk. (39-40) MðÞk ©enrhyu z¼tý{tk ytðu÷t yÇÞt„‚tu
ytrŒf™u [th «MÚt y™ts y™u ™ð ntÚt {t…™t ð†™wk Œt™ fÞwO y™u …Ae „k„tht{
ytrŒf {Õ÷tu™t yt™kŒ {txu ‚u{™e h{‚ r™nt¤e. (41) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T ! yt «{týu ©e™„h™t htòyu (Ëqƒtyu) su‚÷…wh{tk™t Þ¿t{tk rðÎ™ fÞwO. …Ae
©enrh z¼týÚte ƒwÄus „t{u …ÄtÞto. íÞtk nrh¼tR ™t{™t ¼f‚u ©enrh™e …qò fhe. (42)
©enrh íÞtkÚte «t‚:ft¤u ™ef¤e™u, …A{ ™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk nrh y™u WØð ™t{u
ƒútñý ¼f‚tu ‚Útt ŒuðS, sÞhts ð„uhu ði~Þ ¼f‚tu n‚t. (43) ‚u Ëðuoyu ©enrh™e …qò
fhe. ©enrh íÞtk, ŒuðS¼f‚™u ½uh htrºt htuftÞt. y™u …Ae íÞtkÚte ÍtkÍhe ™t{™t „t{u
…ÄtÞto. (44) ‚u „t{™t htò ¾tkò¼tEyu ©enrh™tu Ëífth fÞtuo. …Ae …tu‚t™e Ë{e…u
yr‚ð]î yuðt suXt {uÁ ™t{™t ¼f‚™u òuE™u, (45) ©enrhyu, Ëðuo Ëtu™uhe ðMºttu Äthý
fÞtO y™u ‚u suXt {uÁ ËtÚtu, ‚u „t{{tk htrºt hÌtt …Ae íÞtkÚte „t{ fwkz¤ …ÄtÞto. (46)
íÞtk {t{iÞt ‚Útt ht{ ¼f‚u ©enrh™e …qò fhe. htºtu ©enrh {t{iÞt ¼f‚™u ½uh htuftÞt
y™u …Ae íÞtkÚte ™t„zft „t{u …ÄtÞto. (47) …tu‚t™t „t{{tk ©enrh™u ytðu÷t òuE™u,
‚u „t{™t htò Ëwht¾t[h ©enrh™u …tuu‚t™u ½uh ÷E „Þt. íÞtk ‚u{™e …wºte ðt÷e ‚Útt
Ë‚e ™t{™e htýeyu ©enrh™e …qò fhe. (48) ‚u{™u ½uh ¼tus™ fh‚t Útft ©enrh, íÞtk
[th rŒðË htuftÞt. …Ae ‚u{™u htS fhðt {txu ©enrhyu Ëtu™uhe ðMºttu Äthý fÞtO. (49)
su s™tuyu ‚u ð†rð¼qr»t‚ ©enrh™tk Œþo™ fÞtO, ‚u Ëðuo™u {nt¼tøÞþt¤e òýðt. …Ae
‚u Ëðuo s™utyu ©enrh™u ðkŒ™ fÞto y™u …Ae ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u …ª…he ™t{™t „t{u
…ÄtÞto .
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©e™„h™t Ëqƒtyu Þ¿t{tk rðæ™ fÞwO y™u ©enrh …k[t÷
Œuþ{tk rð[Þto yu ™t{u ytu„ýËtEX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 59 >>
yæÞtÞ - 60
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu su‚÷…wh{tk hne™u fhu÷wk yuf ÷e÷t
[rhºt {U fÌtwk. nðu ©enrh™wk ƒeswk yuf …t… rð™tþf [rhºt ‚{™u fnwk Awk, ‚u Ëtk¼¤tu.
(2-3) nu hts™T ! yuf ð¾‚ Ä{o™kŒ™ ©enrh, íÞt„e Ëk‚tu, ‚…Úte f]þ y™u sxtðt¤t
ƒúñ[theytu, …t»toŒtu, „]nMÚttu y™u …krz‚ ƒútñýtu Ërn‚, …k[t÷ ŒuþÚte, ÷tuftu™u …rðºt
fh™th ™thtÞý ûtuºt su‚÷…wh{tk ytÔÞt. (4) ytþt¼tE ytrŒ ¼f‚s™tuyu ©enrh™wk
Mðt„‚ fÞwO. íÞtk ©enrh ŒË rŒðË htuftÞt y™u …Ae íÞtkÚte „t{ze „t{u …ÄtÞto. (5-
6) ‚u „t{{tk {tu n ™, h½w ™ tÚt, Sðht{, ƒt…w ¼ tE, ftfw ¼ tE, ðu ý eŒtË, hýAtu z ,
þk¼wŒtË ytrŒf Ëðtuou‚{ ði~Þ ¼f‚tuyu, ËŒT„wÁ ©enrh™e …tk[ rŒðË ËwÄe «er‚…qðof
Ëuðt fhe. (7) Ëðuoïh ©enrhyu, ¼„ðt™ ËkƒkÄe ðt‚tu fhe™u Ëðuo ¼f‚s™ut™u yt™kŒ
…{tzÞtu y™u …Ae íÞtkÚte, rðrðÄ «fth™tk ð]ûttuÚte Ëwþtur¼‚ fý¼t ™t{™t „t{u …ÄtÞto.
(8) ©enrh™wk yt„{™ Ëtk¼¤e™u ™tÚtt¼tE ytrŒf Ëðo ði~Þ ¼f‚tu ‚u{ s ƒeò ™h™the
s™tu ‚íft¤ ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (9) Mºteyut {M‚f W…h {k„¤ f¤þ y™u ©eV¤ ÷E™u
„E. …wÁ»t ¼f‚s™tu ntÚt{tk rðrðÄ «fth™e ¼uxËt{„úeytu y™u …w»…nthtu ÷E™u „Þt.
ð¤e ¼f‚s™tu íÞtk ðtrsk º ttu ð„tz‚t n‚t. (10) Œq h hnu ÷ t ¼f‚ðíË÷ ¼„ðt™
©enrhyu, ¼f‚s™tu™u …tu‚t™e ËL{w¾ ytðu÷t òuÞt y™u ‚uÚte ‚uytu ‚íûtý, s÷ŒeÚte
¼f‚s™tu™e Ë{e…u ytÔÞt. (11) …Ae nrh¼f‚tu, ©enrh™tk Œþo™ fhe™u, ‚u{™u ðthkðth
Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (12) íÞth ƒtŒ Mºteytuyu …ý ©enrh™u …k[tk„
Œkzð‚T «ýt{ fÞto. Ëðuo ¼f‚s™tuyu fhu÷e …qò y™u y…oý fhu÷e ¼uxtu ©enrhyu Mðefthe.
(13) …Ae ¼f‚s™tuyu yr‚ «ËÒt ÚtR™u ©enrh™tk fe‚o™tu™wk „t™ fÞwO y™u …Ae ©enrh
fý¼t „t{™e ykŒh …ÄtÞto. (14) nu ™]… ! {wr™ ‚Útt …t»toŒtuyu Ërn‚ ©enrh™u, ™tÚtS
ytrŒf ¼f‚s™tuyu ËwkŒh W‚thtu fhtÔÞtu. (15) …Ae Ëðuo ¼f‚s™tuyu ¾t™-…t™trŒfu
fhe™u, ¼Âõ‚¼tð…qðof [th rŒðË ËwÄe ©enrh™e Ëuðt fhe. (16) [tuÚtt rŒðË™e htrºt™tu
yuf «nh ðeíÞtu ‚u Ë{Þu, ¼f‚s™tu îtht „ðt‚tk fe‚o™ut Ëtk¼¤ðt{tk ©enrh ‚Õ÷e™
n‚t. (17) y™u ‚u Ë{Þu ©e™„h™t Ëqƒt rðXtuƒt ¼tWyu {tuf÷u÷tu yuf Œq‚, íÞtk Ë¼t{tk
ytÔÞtu. ©enrh™u ™{Mfth fhe™u, «er‚…qðof ‚u ƒtuÕÞtu fu, (18) Œq‚ fnu Au - nu yrs‚
©enrh ! ©e™„h{tk …krz‚tu ËtÚtu Ë¼t-[[to fhðt {txu ™„htrÄ…r‚ ¼tW Ëtnuƒu, yt…™u
íÞtk ƒtu÷tÔÞt Au. (19) {txu nu Ä{o™kŒ™ ! ©e™„h{tk Ë¼t fhðt™e yt…™e RåAt òu
yíÞthu s ntuÞ ‚tu yt… n{ýtk s íÞtk …Äthtu, ™rn ‚tu …Ae ytð‚e ft÷u Ëðthu yt…
íÞtk …Äthòu. (20) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu Ëtk¼éÞt …Ae
©enrhyu …tu‚t™t ytË™u Úttuzef ðth þÞ™ fÞwO y™u …Ae htºte™t …tA÷t …ntuhu òøÞt.
(21) y™u …Ae ËthrÚt™u hÚt òuzðt {txu fÌtwk, ‚uÚte ËthrÚt hÚt òuze™u ÷tÔÞtu y™u «¼w
‚u{tk rƒhts{t™ ÚtÞt. (22) …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrh, ƒúñ[the, Ëk‚tu, …t»toŒtu, ƒútñýtu
y™u „] n MÚttu Ërn‚ fý¼t „t{u Ú te ™eféÞt. (23) …Ae s„ŒT „ w Á ©enrh «t‚:ft÷u
ËqÞtuoŒÞ ÚtÞtu íÞthu htÞ…wh Œhðtsu ÚtE™u ©e™„h{tk «ðu~Þt. (24) y™u ykƒtht{ ðiã™u
½uh …ÄtÞto. íÞtk …tu‚t™t …t»toŒtu ËtÚtu W‚thtu fÞtuo. (25) ©enrh, ‚u{™t …t»toŒtu ‚u{s
yLÞ íÞt„e „]nMÚttu™u ©e™„h{tk ytðu÷t Ëtk¼¤e™u Œþftuþe™t (ŒË¢tuE ‚t÷wft™tu «Œuþ)
ƒeò s™tu …ý ‚íft¤ íÞtk ytÔÞt. (26) ‚u Ëðuo …ý yLÞ MÚt¤tuyu Q‚Þto. ©e™„h™t
Ëðu o s ™tu y u ðtËw Œ u ð ¼„ðt™™w k ytr‚ÚÞ fÞw O . y™u …Ae ËtÞk f t¤u ¼„ðt™ Ë¼t{tk
rƒhts{t™ ÚtÞt. (27) …Ae ‚u Ë¼t …qhe ÚtE íÞthu ©enrh ykƒtht{ ðiã™t ½h™e
y„tþe{tk htºtu …tu Z e „Þt. ‚u ð¾‚u Ëq ƒ t rðXtu ƒ t ¼tWyu ¼ÿ™t rfÕ÷t{tk , Ëq ƒ t™u
hnuðt™t {ft™{tk ytðu÷t f]»ý{krŒh{tk Ë¼t fhe. (28) nu hts™T ! ‚u Ë¼t{tk ¼tW ™t{u
Ëqƒtu htßÞ ®ËntË™u ƒuXtu n‚tu y™u ‚u™e ytË…tË ‚u™t «Ät™tu, [thu ðýo™t ÷tuftu y™u
þtMºte-…krz‚tu rð„uhu ƒuXt n‚t. (29) ‚u Ë{Þu ™thtÞý þtMºte ™t{™tu yuf þÂõ‚…kÚte
íÞtk ytÔÞtuu y™u ‚u htò ¼tW™u fnuðt ÷tøÞtu fu, Mðtr{™thtÞý™u þtMºttÚto{tk S‚ðt {txu
y{u, ‚u{™u yíÞthu yt ™„h{tk ƒtu÷tÔÞt Au. (30) «§tu™t W¥th fhðt{tk yr‚[‚wh,
…qðo{e{tkËt, W¥th{e{tkËt ytrŒf þtMºttu™t ‚¥ð™u òýðt{tk r™…wý, {kºt‚kºt™u òý™th,
y™u ÷tu f tu ™ u Ë{trÄ fh™tð™th, (31-32) ‚u Mðtr{™thtÞý™u , y{u ftu E …ý he‚u
þtMºttÚto{tk S‚e þfeyu ‚u{ ™Úte. ‚uÚte nu ¼tW ! yt Ë¼t{tk yLÞ s™tu fu ‚u{™t Ëuðftu
hrn‚ yuf÷t Mðtr{™thtÞý™u s ƒtu÷tðeyu. (33) …Ae y{u ƒÄt ¼u„t ÚtE™u yuf ËtÚtu
s, ¾tuxu ¾tuxt «§tu ‚u{™u …qAeþwk ‚uÚte ‚u Mðtr{™thtÞý ¢tuÄu ¼htþu. (34) y™u …Ae
‚u suðt fkE…ý yÞtuøÞ ð[™ ƒtu÷u fu ‚h‚ s, ‚u ŒwƒwoÂØ Mðtr{™thtÞý™tu y{u ðÄ fhe
™t¾eþwk. nu ¼tW ! …Ae ‚u Mðtr{™thtÞý Ëk«ŒtÞ yt ÷tuf{ktÚte r™ùu ™tþ …t{e sþu.
©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - (35) nu hts™T ! …t…e ‚u ™thtÞý þtMºteyu yt «{týu …tu‚t™tu
rð[th ‚u Ëqƒt™u sýtÔÞtu íÞthu ‚u Ëqƒtu y™u ‚u™e Ë¼t{tk ƒuXu÷t Ëðuo ‚u™t s™tuyu, (36)
‚u ™thtÞý þtMºte™e ƒwÂØ™e «þkËt fhe y™u yíÞk‚ n»to …tBÞt. fthý fu ‚u {q¾tuo, òý‚t
™ n‚t fu, Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t ÿtunÚte ‚u{™t htßÞ™tu ™tþ ÚtE sðt™tu Au. (37)
yt ƒÄt ßÞthu yt{ rð[th‚t n‚t íÞthu, …tuZe „Þu÷t Ëðtoí{t y™u Ëðoáüt, ©enrh
ò„]‚ ÚtÞt y™u {wfwkŒt™kŒðýeo ‚u{s ™t™t¼tE ¼õ‚ «íÞu ƒtuÕÞt fu.. (38) ©e ¼„ðt™
fnu Au - nu {wfwkŒt™kŒ ðýeoLÿ y™u nu ™t™t¼tE ¼õ‚ ! ©e™„h™t htòyu n{ýtk su rð[th
fÞtuo ‚u, r™»…t… yuðt ‚{u ƒk™uyu òÛÞtu ? (39) ¼tW htò, ‚u™t y{tíÞtu, þtMºteytu
y™u ‚u™wk {k„¤ RåA™th Ëðuo …t…e s™tu, yt ƒÄt ¼ÿ{tk ytðu÷t f]»ý{krŒh{tk ¼u„t
ÚtÞt Au y™u (40) yt ÷tu f {tk Ú te y{tht yt Ëk « ŒtÞ™tu ™tþ ÚtE òÞ ‚u {txu
rð[thrð{þo fhu Au. …hk‚w Œuðtu™t îu»te ‚u yËwhtu™t rð[thÚte þwk Útðt™wk Au ? (41) nu
rð«tu ! EïhtrŒf™t …ý r™Þk‚t yuðt yuf …wÁ»ttu¥t{u su ÄtÞwO ntuÞ Au ‚u s ÚttÞ Au. ƒeò
ftuE™wk ÄtÞwO Út‚wk ™Úte y™u yËwhtu™t ytðt {r÷™ rð[thY… ¼th™u ‚tu …]Úðe …ý Ën™
™rn fhu. (42) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! nu …h{tí{t ©enrh ßÞthu, ‚u
ƒk™u™u yt «{týu ðt‚ fh‚t n‚t íÞthu yzÄe htºtu, …]Úðe ƒÄtk MÚt¤tuyu fk…ðt ÷t„e.
(43) y™u ‚u Äh‚efk…Úte ©e™„h{tk y™u ƒesu …ý Ëðouo Xuftýu, {tuxtk {tuxtk r™ðtËMÚtt™tu
y™u fzuztx yðts ËtÚtu ™e[u …zâtk. (44) ©e™„h{tk yt «{týu {ft™tu-ð]ûttu …zðt™u
÷eÄu, ytƒt÷ð]Ø Ëti ftuE {™{tk yr‚ ºttË …tBÞtk. (45) …Ae «t‚:ft¤{tk ©enrhyu
M™t™trŒ fhe™u ytnT r ™f f{o fÞw O . íÞthƒtŒ yk ƒ tht{ ði ã ™t ½u h ¼tu s ™ fhe™u …Ae
íÞt„e-„] n eÚte ðu Â ü‚ ©enrh, (46) htsË¼t{tk sðt ‚i Þ th ÚtÞt. íÞthu ©enrh™u
ƒtu÷tððt {txu, htòyu ƒu Ëuðftu™u {tufÕÞt n‚t, ‚uytu íÞtk ytÔÞt. (47) f{¤™Þ™
©enrh™u ™{Mfth fhe™u, ‚u ƒu Ëuðftu ƒtuÕÞt fu, nu nrh ! htò ¼tW ‚{™u, ¼ÿ{tk
f]»ý{krŒh{tk ÚtÞu÷e Ë¼t{tk ƒtu÷tðu Au. (48) íÞthu ©enrhyu fÌtwk fu nu r™»…t…tu ! ‚{u
…tAt òytu. y™u íÞtk sE™u ¼tW htò™u fnußÞtuu fu, Mðtr{™thtÞý þe½ú ynª ytðu Au.
y{u ‚u Ë¼t{tk s ytðeyu Aeyu. (49) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu {nt hts™T !
Ä{o…wºt ¼„ðt™ yt «{týu ‚u ƒk™u™u fne™u …Ae, «tý™tÚt ™t{u ƒútñý™t {™tunh hÚt{tk
ƒuXt. (50) ïu‚ ðMºttuðt¤t, þk¾Ë{t™ fkX{tk ftu{¤ …w»…{t¤tytuðt¤t, ½™~Þt{ {qŠ‚,
f{¤÷tu[™, ËUfztu …Œtr‚ytu y™u …t»toŒtuÚte ðuÂü‚, ‚u{s íÞt„e-„]neytu su™tk Þþtu„t™
„tÞ Au ‚uðt ©enrh, hÚt{tk rƒhts{t™ ÚtÞt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©e™„h™t htò™e Ë¼t{tk sðt {txu ©enrh hÚt{tk
rƒhts{t™ ÚtÞt yu ™t{u ËtEX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 60 >>
yæÞtÞ - 61
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …Ae ykƒtht{™u ½uhÚte ËthrÚtyu ‚u hÚt [÷tÔÞtu.
‚u hÚt {u½ Ë{t™ „k¼eh yðts fh‚tu n‚tu, rðrðÄ ò‚™e ðM‚wytuÚte þý„thu÷tu n‚tu.
‚u hÚt™e [thuÞ ƒtsw nòhtu ¼õ‚s™tu n‚t. (2) nu hts™T ! …whðtËe y™k‚ Mºte…wÁ»ttuyu,
‚u hÚt{tk rƒhtsu÷t ©enrh™tk Œþo™ fÞtO, ™{Mfth fÞto y™u ‚u{™wk …qs™ fÞow ok. hts{t„o
W…h ÚtE™u ©enrh ºtý Œhðtò{tk (y{ŒtðtŒ{tk ytðu÷e ‚u ™t{™e søÞt) ÚtE™u íÞtkÚte
™Sf{tk ytðu÷t ¼ÿft¤e {t‚t™t {krŒh …tËu ytÔÞt. (3) íÞtk Q¼u÷t îth…t÷tuyu Ëðouo
¼õ‚s™tu ™ u íÞtk s yxftÔÞt y™u ©enrh, …q ý to ™ k Œ ™t{™t Ëk L ÞtËe™u ËtÚtu ÷E™u
htsË¼t{tk …ÄtÞto. (4) Ëðuo Ë¼ts™tuyu ©enrh™tu ytŒh Ëífth fÞtuou. …Ae ƒúñtrŒf™t
…ý Eïh, yuðt Ä{o…wºt ¼„ðt™ ‚u Ë¼t{tk yr‚ ËwkŒh ytË™ W…h rƒhtßÞt. y™u
‚u{™e ƒtsw{tk …krz‚ …qýto™kŒ ËkLÞtËe …ý ƒuXt. (5) Mð¼f‚tu …ý ©enrh™u ðªx¤tE™u
ƒuXt. …Ae ƒt÷e ™t{™tu ¼tW Ëtnuƒ ‚u f]»ý{krŒh{tk yuf Úttk¼÷t™u xuftu ŒE™u ƒuXtu. ‚uýu
ft¤tk ðMºttu …nuÞtO n‚tk. (6) …Ae {q¾o y™u …krz‚tuyu y„úuËh fhu÷tu ™thtÞý þtMºte,
Ëðo¿t y™u Ëtûtt‚T yuðt ™thtÞý ¼„ðt™™u «§tu …qAðt ÷tøÞtu fu, (7) nu Mðtr{™thtÞý
…krz‚ ! {™u {™{tk yu{ ÷t„u Au fu ‚{u ƒútñý ðýo™t ™Úte …hk‚w yLÞ ftuE ðýo™t Aut.
(8) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …t…e yuðt ™thtÞý þtMºte™wk ytðwk ð[™
Ëtk¼¤e™u, ©enrh Ëðuo Ë¼ts™tu Ëtk¼¤u yu he‚u, ‚u þtMºte «íÞu ƒtuÕÞt fu, (9) nu
™thtÞý …krz‚, nu yLÞ …krz‚tu y™u nu Ë¼tËŒut ! nwk ‚{tht «§™tu W¥th fnwk Awk ‚u ‚{u
æÞt™ ht¾e™u Ëtk¼¤tu. (10) ©enrh fnu Au - nu ËŒTƒwÂØðt¤t s™tu ! ßÞtk y{tÁk ð‚™
ytðu÷wk Au íÞtk ‚{u, r™»…t…, ÄtŠ{f, ËíÞðtŒe y™u r™»…ût ntuÞ yuðt ƒu {týËtu {tuf÷tu.
(11) y™u ‚u { ™t îtht y{thtk {t‚t-r…‚t, òr‚, ðu Œ , fw ¤ , «ðh, þt¾t, R»xŒu ð ,
Ëk«ŒtÞ, fw¤Œuð‚t ð„uhu™e {trn‚e {u¤ðtu. (12) y™u íÞth …Ae, y{u ƒútñý s Aeyu
yu{ òu ‚{™u sýtÞ ‚tu, ‚{thu {ntÁÿÞt„ fhtðe™u ‚u{tk ƒnw ŒÂûtýtytu yt…ðe. (13)
y™u òu y{u ƒútñý rËðtÞ R‚h ðýo™t Aeyu yu{ ‚{™u sýtÞ ‚ut, {thu {ntÁÿÞt„
fhtðe™u ‚u{tk ƒnw ŒÂûtýtytu yt…ðe. (14) yt «{týu yt…ýtu Xhtð fheyu y™u ‚u™u
ft„¤{tk ÷¾eyu. ©enrhyu yt{ fÌtwk ‚uÚte X„ yuðt ‚u þtMºteytu ƒtuÕÞt fu, (15) nu
«¼w ! ‚{u ƒútñý Atu ‚u nðu y{u r™:ËkŒun…ýu Mðeftheyu Aeyu. ‚u{ A‚tk …ý y{u
yt…™u ƒeò «§tu …qAeyu Aeyu ‚u™tu ‚{u W¥th fhtu. (16) nu Mðtr{™T ! ‚w÷Ëe ËŒtÞ
¼„ðt™™t [hýf{¤ut{tk hnuðt™u ÞtuøÞ Au. ‚{u ‚tu {™w»Þ Atu, ‚u{ A‚tk …ý ‚u …rðºt
‚w÷Ëe™u ‚{u ‚{tht [hýut{tk fu{ [Ztðtu Atu ? (17) ð¤e ‚{u yt÷tuf{tk W…Œuþ yt…e™u
Mºteytu™u ‚u{™t …r‚™tu y™u …wÁ»ttu™u ‚u{™e Mºteytu™tu íÞt„ fu{ fhtðtu Atu ? (18) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u Ëðou Ë¼ts™tu, yuf ËtÚtu, ©enrh™u
r™hÚtof «§tu …qAe™u, …hM…h ntkËe-{~fhe™tk ð[™tu ƒtu÷e™u nËðt ÷tøÞt. (19) y™u
‚uÚte fq‚htytu™e {tVf yufƒeò W…h …zðt ÷tøÞt. …Ae ‚u Äq‚o þtMºte ytrŒf Ë¼ts™tu™u
òuE, rºtft¤¿t ©enrhyu òÛÞwk fu, (20) yt Ëðuo™tu {™u {the ™t¾ðt™tu Œwü ËkfÕ… Au.
‚uÚte ©enrh …tu‚t™t ntÚt Ÿ[t fhe™u, ðeh ytË™u ƒuXt. (21) nu hts™T ! …Ae yk‚Þto{e
©enrhyu Vhe ð¾‚u ‚u {q¾o Ë¼ts™tu™u Wå[ Mðhu fÌtwk fu, (22) nu þtMºteytu ! ‚{u [‚wh
ÚtE™u y¿tt™e™e {tVf, yËÇÞ‚tÚte y™u ŒwüƒwÂØÚte ytðt r{ÚÞt «§tu fhtu Atu. (23)
‚{u yÄ{oÞwõ‚ y™uf ð[™tu ƒtu÷tu Atu, ‚uÚte {™u yu{ sýtÞ Au fu, ‚{u …hMºte™tu Ëk„
fh™tht y™u Ëqht-{tkË™wk ¼ûtý fh™tht Atu. (24) ‚{tht yt ®™rŒ‚ yt[hý™u Ëtûtt‚T
òu™th, Œwü™tþ™ Eïh ‚u Ën™ ™rn s fhu. (25) nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu Ëðuo
Ë¼ts™tu™u fÌtwk y™u …Ae ‚u Ëðo™t Œu¾‚tk s yŒT¼w‚ f{oðt¤t ©enrhyu …tu‚t™wk MðY…
ð]ÂØ …{tzâwk. (26-27) ©enrh™wk ‚u ™ðe™ {u½ Ë{t™ ðýoðt¤wk MðY… Mð„oÚte …t‚t¤
ËwÄe ÔÞt…e™u hÌtwk. ŒeÄo y™u …wü ¼wòytuðt¤t ‚u MðY…™e Œuðtu, Œt™ðtu y™u {t™ðtu
M‚wr‚ fh‚t n‚t. ©enrh™t ytðt yiïÞofthe ‚u MðY…™u òuE™u, ¼tWËtnuƒ, þtMºteytu
y™u y{tíÞtu ð„uhu yk‚h{tk ¾qƒ ¼Þ …tBÞt y™u ‚u Ë¼t{tkÚte QXe™u ‚íûtý íÞtkÚte ™tËe
„Þt. (28) íÞth …Ae ¼„ðt™ ©enrh íÞtk Ú te QXe™u ƒnth ™eféÞt y™u su MÚt¤u
¼õ‚s™tu Q¼t n‚t ‚u MÚt¤u …w™: ytÔÞt. (29) ©enrh™tk Œþo™ rð™t {]‚:«tÞ ÚtE
„Þu÷ ¼õ‚s™tu, ©enrh™tk Œþo™ fhe™u òýu „Þu÷t «tý …tAt ytÔÞt ntuÞ ‚u{ …h{t™kŒ
…tBÞt. (30) Ëðuo ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. íÞth …Ae ËthrÚt hÚt ÷tÔÞtu ‚u{tk
ƒu Ë e™u ©enrh, su hts{t„o Ú te ytÔÞt n‚t ‚u {t„u o Ú te …tAt [tÕÞt. (31) {t„o { tk
©enrh™e ytË…tË íÞt„e-„] n e s™tu n‚t ‚u Ëðu o fe‚o ™ „t™ fh‚t n‚t. ytðe he‚u
©enrh, ŒrhÞt…wh{tk ytðu÷t …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. (32) íÞtk …t»toŒtuyu Þwõ‚ yåÞw‚
©enrh, s{e-s¤…t™ fhe™u, ¼õ‚s™tuyu ‚iÞth fhu÷ …Útthe{tk Ëw¾uÚte …tuZe „Þt. (33)
ƒesu rŒðËu «t‚:ft¤u QXe™u ©enrhyu M™t™-ËkæÞtrŒf fÞowok y™u ®ËntË™ W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. (34) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu, su™e ƒwÂØ ™tþ …t{e Au yuðt ‚u ¼tW htò™tu Œq‚
íÞtkytÔÞtu y™u ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞtu fu, (35-36) Œq‚ fnu Au - nu Mðtr{™T !
nu Mðtr{™thtÞý ! nu ËŒT„wÁ ! ¼tW Ëtnuƒu ‚{™u yt¿tt fhe Au fu ‚{thu yt ™„h{tk
hnuðwk ™rn y™u {tºt ŒrhÞt…wh ŒhðtsuÚte s ™„h ƒnth ™ef¤e sðwk. (37) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt Ëtk¼¤e™u f{¤÷tu[™ ¼„ðt™ ©enrh, ‚u Œq‚ «íÞu yt
«{týu ƒtuÕÞt fu, (38) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ƒwÂØ{t™ Œq‚ ! ‚wk sE™u ‚tht htò™u
fnusu fu, fu ßÞtk ËwÄe ‚{tÁk htßÞ nþu íÞtk ËwÄe nwk ™„h{tk ™nª ytðwk. …ý ßÞthu ƒeò™wk
htßÞ Útþu íÞthu ‚tÁk þwk ƒ¤ [t÷þu ? (39) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu r™»…t… hts™T
‚u Œq‚™u yt «{týu fne™u, Ëk‚tuyu Ërn‚ ©enrhf]»ý {nt«¼w ‚u s rŒðËu ©e™„hÚte
{tuxuht „t{u «íÞu sðt {txu, ‚í…h ÚtÞt. (40) íÞth …Ae, yuf ƒútñýu «u{…qðof y…oý
fhu÷t {t¾ý™tu ®…ztu yuf ntÚt{tk ht¾e™u, ƒeò ntÚt{tk ËtÚtðt™tu ®…ztu ht¾e™u ‚u™u s{‚t
Útft, …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu W…h f] … táÂü fhe™u , ©enrh ŒrhÞt…w h Œhðtò ‚hV [t÷e
™eféÞt. (41) nu hts™T ! ‚u Œhðtsu Ú te ƒnth ™ef¤e™u , ‚u ™ e Ë{e…u ytðu ÷ e yu f
Vq ÷ ðtze{tk „Þt. íÞtk …u ÷ t ƒk ™ u ®…ztu {w r ™ðhtu ™ u ytÃÞt. y™u …Ae WŒth, feŠ‚ðt™,
¼Âõ‚Ä{o™t …wºt ©enrh, {wr™ytuyu Ërn‚ {tuxuht „t{u …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh ©e™„hÚte {tuxuht „t{u …ÄtÞto yu ™t{u yufËX{tu
yæÞtÞ - 62
(39) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - (1) íÞtk, …e‚tkƒh, …wÁ»ttu¥t{ ytrŒf ¼õ‚s™tuyu [kŒ™
…w » …trŒfu fhe™u ©enrh™w k …q s ™ fÞo w o k . «¼w y u Ëk ‚ tu ™ u s{tzât. (2) …Ae …tu ‚ u hËtu E
ƒ™tðe™u sBÞt. íÞth ƒtŒ ©enrh íÞtk Ú te …u Ú tt…w h …ÄtÞto . íÞtk Ë{e…{tk ytðu ÷ e
Ëtƒh{‚e-{nt™Œe{tk M™t™ õÞwk. y™u …Ae Ëw¾rzÞt {ntŒuð™t rþðt÷Þ{tk Q‚Þto. (3)
©enrh™wk yt„{™ Ëtk¼¤e™u htntuS, ðhntS, ™tÚttuS ð„uhu ûtrºtÞ ¼õ‚s™tu, ©enrh™u
…tu‚t™t ™„h{tk ‚uze sðt {txu, WíËtn…qðof íÞtk ytÔÞt. (4) íÞtk ƒeò ƒútñýtrŒf s™tu
…ý ¾qƒ WíËtn…qðof ytÔÞt. ‚u Ëðouo ©enrh™tu sÞsÞfth fhe™u ©enrh™u Ëtütk„ «ýt{
fh‚t n‚t. (5) ‚u Ëðuo ©enrh™u «tÚto™t fhðt ÷tøÞt fu, nu nrhf]»ý «¼w ! y{u ‚{tht
s Aeyu yu { {t™e™u y{the W…h f] … t fhe™u , y{tht …w h {tk …Äthtu y™u y{thtk
r™ðtËMÚtt™tu™u …tð™ fhtu. (6) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ‚u
Ëðu o y u ©enrh™u ¾q ƒ rð™k ‚ e fhe. y™u …Ae ©enrh™u ytŒh…q ð o f …w » …nthtu y™u
¼uxËt{„úeytu y…oý fhe. (7) ‚u ¼õ‚s™tu™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u ËtÄw, ðýeo, …t»toŒtu y™u
„]nMÚttu Ërn‚ ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrh …uÚtt…wh{tk «ðu~Þt. (8) ‚u ð¾‚u ™„h™e Mºteytuyu
þufu÷e ztk„h™e Ätýe, …w»… y™u [tu¾t ð„uhu ðzu ©enrh™u ðthkðth ðÄtÔÞt. fux÷ef Mºteytu
yr™{u » t ™Þ™u ©enrh™u ½ýt Ë{Þ Ëw Ä e òu E s hne. (9) fu x ÷ef {nt…w Û Þþt¤e
Mºteytuyu …tu‚t™tk ™uºttu îtht ©enrh™u …tu‚t™t ÓŒÞ{tk ÄtÞto y™u …Ae ™uºttu ƒkÄ fhe™u
{™ ðzu ©enrh™u yt®÷„™ fÞwO. fturx ft{Œuð Ë{t™ ©enrhyu …uÚtt…wh{tk «ðuþ fÞtuo.
(10) {t„o { tk [t÷‚t ©enrh™e, Ëðu o ðýo ™ t s™tu y u W¥t{ …ŒtÚttu o ðzu …q ò fhe.
fwƒuh®ËnS AzeŒth ©enrh™e yt„¤ ‘nu Mðtr{™thtÞý «¼w ! ‚{thtu sÞ Úttð, ‚{thtu
sÞ Úttð’ yt{ Aze …tu f th‚t n‚t. (11-12) ƒú ñ t™k Œ y™u «u { t™k Œ trŒ Ëk ‚ tu ‚Útt
nrh¼õ‚tuu ËwkŒh fe‚o™tu „t‚t n‚t. yt «{týu Ëðou™u yt™kŒ yt…‚t Útft ©enrh, …uÚtt…wh
„t{™e ðå[u ytðu÷t y™u [thuÞ ƒtswÚte h{ýeÞ yuðt r™ðtËMÚtt™{tk Q‚Þto. íÞtk nòhtu
ûtrºtÞtu y™u ði~Þ ¼õ‚tu, Ëk‚ðýeo y™u …t»toŒtuÚte Þwõ‚ ©enrh™e Ëuðt fh‚t n‚t. (13)
‚u Ëðouo ËwkŒh MðtrŒü ¼tus™, s¤, ftu{¤ ytË™, [kŒ™, Ëw„kÄe …w»…nthtu, ðMºtt¼q»tý,
Ëtu™t{ntuhtu, Y…t{ntuhtu RíÞtrŒfÚte ©enrh™wk Ëuð™ fh‚t n‚t. (14) ÷û{e…r‚ ©enrh
…ý Ä{o ¿ tt™ y™u ði h tøÞÞw õ ‚ ¼„ðŒT ð t‚to fhe™u ¼õ‚s™tu ™ u Ëw ¾ yt…‚t Útft, íÞtk
htrºtyu r™ðtË fhe™u hÌtt. (15) ©enrh ƒesu rŒðËu «t‚:ft¤u íÞtkÚte ðtËýt „t{u
…ÄtÞto . ©enrh™w k yt„{™ òýe™u ‚u „t{™t Ëðo u ¼õ‚s™tu ¾q ƒ htS ÚtÞt. (16)
ƒu [ hS, nu { [k Œ , fu ð ¤S ytrŒf nrh¼õ‚tu ntÚt{tk …q ò ™t …ŒtÚttu o ÷E™u , ðt®sºttu
ð„tze™u fe‚o™tu „t‚t „t‚t ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (17) ‚u Ëðuo ¼õ‚tuyu ©enrh™tk
Œþo ™ fhe ‚u { ™u ™{Mfth fhe™u ‚u { ™e …q ò fhe. …Ae Ëtƒh{‚e™u rf™thu ytðu ÷ e
Vq÷ðtze{tk ‚u{™u W‚thtu fhtÔÞtuu. (18) …Ae nu{[kŒ, fuð¤, ƒnu[h ytrŒf ði~Þ ¼õ‚tuyu
‚u «¼w™e ‚Útt Ëk‚, ðýeo y™u …t»toŒtu™e «u{Úte Ëuðt fhe. (19) ƒútñýtu …tËu ¾qƒ ½e,
Ëtfh ™tk ¾ e™u ÷tzw y tu ƒ™tðe ‚u { ™u s{tzât. …Ae Ëw „ k Ä e [k Œ ™, …w » …nthtu y™u
ðMºtt÷kfthtu ðzu ‚u{™wk …qs™ fÞow. (20) ¼õ‚™kŒ™ ©enrhyu fÚttðt‚to fhe™u nrh¼õ‚tu™u
Ëw¾ ytÃÞwk y™u …Ae ËkæÞt Ë{Þu {wr™ytu ËtÚtu ™thtÞý ÄqLÞ fhe. (21) ©enrh htrºt™u
Ë{Þu íÞtk …tuZe „Þt. ƒesu rŒðËu Ëðthu rðË™„h ƒtsw «Þtý fÞwO. ©enrh™wk yt„{™
Ëtk ¼ ¤e™u …w h ðtËe Ëðu o s™tu ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (22) ‚u { tk {tu ‚ eht{, ƒ¤Œu ð ,
ðúsSð™, ht{uïh ð„uhu rð«tu y™u ƒeò nòhtu ði~Þ ¼õ‚s™tu …ý n‚t. (23) ‚u
ytƒt÷ð]Ø Ëti™t ntÚt{tk …qò™e Ët{„úe n‚e, ‚u Ëðuo ðt®sºttu ð„tze™u fe‚o™tu „t‚t
n‚t. ƒútñýtu ðuŒ™t {kºttu ƒtu÷‚t n‚t. (24) ‚u Ëðuoyu ½tuzuËðth, ¼„wS y™u h‚™S
ytrŒf …t»toŒtuÚte ðuÂü‚, {wõ‚t™kŒ y™u ƒúñt™kŒtrŒ Ëk‚ Ë{qnÞwf‚, ïu‚tkƒhÄthe, ¼õ‚tuu
Ët{wk f]…táÂü fh‚t ©enrh™tk Œþo™ fÞto y™u …Ae ‚u{™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhe™u
‚u{™e …qò fhe y™u íÞthƒtŒ ƒhVe-…Uzt ytrŒf ¼ux y…oý fhe. (25) nòhtu ƒútñý
ûtrºtÞ y™u ði~Þ ¼õ‚tu ytðe he‚u ©enrh™u ™„h™e ¼t„tu¤u ÷tÔÞt y™u íÞtk rþð{krŒh{tk
©enrh™u W‚thtu fhtÔÞtu. (26) íÞthƒtŒ Ëk‚, ðýeo, …t»toŒtu y™u ©eS {nthts™u ¾qƒ
½e-Ëtfhu Þw õ ‚ ÷tzw y tu ™ w k ¼tu s ™ s{tze™u ‚] ó fÞto . (27) …Ae Ënò™k Œ Mðt{e™u
®ËntË™ W…h ƒu Ë tzât. y™u ðMºtt÷k f thtu ðzu «u { Úte «¼w ™ w k …q s ™ fÞw O .
(28) nu hts™T ! íÞth …Ae ‚u {tu‚eht{ ytrŒf ƒútñýtuyu Ëk‚tu, ƒúñ[theytu y™u
…t»toŒtu™e …ý [kŒ™, …w»… y™u ðMºttrŒfÚte …qò fhe. (29) ¼„ðt™ ©enrh …ý ¼„ðŒT
ðt‚to fhe™u ‚u ¼õ‚s™tu™u Ëw¾ yt…‚t Útft íÞtk ºtý rŒðË hÌtt. (30) …Ae ©enrh
yhƒe ½tuzt W…h Ëðth ÚtE™u yLÞ ½ýt …wÁ»ttu yMðthtu y™u Ëk‚, ðýeo …t»toŒtuyu
ðªx¤tE™u íÞtkÚte ðz™„h …ÄtÞto. (31-32) «¼w™u …Äth‚t Ëtk¼¤e™u ‚u ™„h™tu htò
…tu‚t™t yËðthtu ‚Útt Ëqh[kŒ ™t{™t yrÄfthe™u ËtÚtu ÷E, ðt®sºttu y™u Äò…‚tft
ËtÚtu, AzeŒth, [tu…Œth, y{tíÞtuu y™u Ëuðftu ËtÚtu ÷E™u, yuf ftuþ sux÷t yk‚h ËwÄe
©enrh™e ËL{w ¾ „Þtu . (33) ‚u { s Ëq h sht{, Wã{ht{, rþðht{, ytrŒ‚ht{,

¼e¾tht{ ‚Útt ~Þt{÷ ytrŒf ƒú t ñýtu …ý yr‚ WíËtn…q ð o f fe‚o ™ tu „t‚tk „t‚tk
©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (34) ð¤e LÞt™[k Œ , Íq { ¾ht{, ƒ¤Œu ð , ™h®Ën, …k q ò ht{,
ytrŒf ði~Þ¼õ‚tu …ý ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (35-36) ‚u Ëðuo ¼õ‚tuyu ™ðe™ {u½
Ëh¾t ~Þt{, „tu¤ [tkÕ÷tyu Ërn‚ fuËh™wk Qæðo…wkzÙ r‚÷f fhu÷t, yuf ntÚt{tk [tƒwf y™u
ƒeò ntÚt{tk ÷„t{ …fzu÷tk, nkË™e …tk¾ suðt ïu‚ ðMºttuu Äthe hnu÷t, f{¤ Ëh¾tk ™uºttu
ðzu ¼õ‚s™tu W…h f]…táÂü fh‚t, ¼„ðt™ ©enrh™u òuÞt. (37) ©enrh™tk Œþo™ fhe™u
‚u{™u ðthkðth ™{Mfth fÞto. íÞthƒtŒ fuËh-[kŒ™, …w»…nth-‚tuht ð„uhuÚte ©enrh™wk …qs™
fÞwO y™u …Ae Ëtfh-…Uzt ytrŒf ¼ux y…oý fhe. (38-39) ¼Âõ‚…wºt ¼„ðt™u …ý Ëðouo
¼f‚s™tu ™ e …q ò Mðefthe y™u …Ae …w h …r‚™e Ëu ™ t, ËtÄw y tu , ƒú ñ [theytu , ¼„w S
ytrŒf …t»toŒtu, …Œt‚eytu y™u yËðthtu ËtÚtu, ðt®sºttu Ërn‚ ðts‚u-„ts‚u ðuŒ{kºttu™t
æðr™ ËtÚtu …w h {tk «ðu þ fÞtu o . (40) ytðe Ëðo þtu ¼ tyu Þw f ‚, Ä{o Ë w ‚ ¼„ðt™
©e…wÁ»ttu¥t{u, …eXwÞo ™t{™t Œhðtsu ÚtE™u, ‚u ™„h™t hts{t„uo [tÕÞt. (41) ‚u òýe™u
ðz™„h{tk Ëðu o ™h-™thes™tu , ©enrh™tk Œþo ™ {txu W‚tð¤u hts {t„o …h ytðe™u
…kÂõ‚ƒØ W¼t hnuðt ÷tøÞt. (42) ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu fux÷tf s™tu ƒòh{tk [tixt
ðå[u Q¼t, fux÷tf nðu÷eytu W…h [Zât, fux÷tf y„tþeytu W…h [Zât, fux÷tf Ÿ[tk
ð]ûttu W…h ‚tu fux÷tf Ÿ[t ytux÷tytu W…h [Zât. (43) fux÷ef Mºteytuyu …tu‚t™t ½h™e
ƒtheytu{tkÚte, …qýoft{ ©enrh™tk Œþo™ fhe™u, {t„o{tk [t÷‚t ©enrh™u yr™{u»t ™Þ™u
r™nt¤e™u ‚u{™u ™{Mfth fh‚e n‚e. (44) nu hts™T ! Ä{o™kŒ™ ©enrh™wk ËtIŒÞo y™u
yiïÞo òuE™u Ëðuo s™tu yu{ fnu‚t n‚t fu, yt Mðtr{™thtÞý™u ¼„ðt™™tu yð‚th fnu
Au ‚u ftkE ¾tuxwk ‚tu ™Úte s. òu yu{ ™ ntuÞ ‚tu, ‚u{™t{tk ytðwk yiïÞo õÞtkÚte ntuÞ ?
(45) fux÷tfu ©enrh™u ðýeoðu»tu òuÞt, y™u fux÷tfu y™trŒ, {M‚f W…h ŒuŒeÃÞ{t™ {w„x
Äthe hnu÷t y™u …t»toŒtu su™tk [hýf{¤tu™e Ëuðt fhe hÌtt Au ‚uðt yûthMÚt MðY…u
©enrh™u òuÞt. (46) ©enrh™tk Œþo™ fhe™u fux÷tf fnu‚t n‚t fu, y™uf sL{tu™t …wÛÞ™wk
V¤ ytsu y{™u {éÞwk, fux÷tf fnu‚t n‚t fu y{tÁk fw¤ …tð™ ÚtE „Þwk. y™u fux÷tf
s™tu fnu‚t n‚t fu, ™hf™t fthýY… …t… Útfe y{tÁk fw¤ {wõ‚ ÚtE „Þwk. (47) nu hts™T!
fux÷tkf s™tu ‚tu, ËkËth¼Þ™tu ™tþ fh™tht ©enrh™tk Œþo™ fhe™u ð]ût™e su{ ÂMÚth ÚtE
„Þt y™u yr™{u»t ™Þ™u ©enrh™t {w¾th®ðŒ™u òuE s hÌtt. (48) Ä{o™kŒ™ ©enrh™tk
Œþo™ fhe™u ƒútñýtuyu ðuŒ{kºttuå[th ËtÚtu Ëw„kÄe{t™ [kŒ™ …w»…trŒfu fhe™u ©enrh™wk …qs™
fÞwO y™u …Ae Ëtfh-ƒhVe …Uzt ð„uhu™wk ™iðuã ÄÞwO. (49) ‚u Ë{Þu [‚wh Mºteytu {t„o{tk
[t÷‚t yûthÄt{trÄ…r‚ Ä{o … w º t ©enrh™u …w » …tu Ú te ðÄtð‚e n‚e y™u ™u º ttu îthtyu
©enrh™t MðY…™u …tu‚t™t ÓŒÞ{tk Äthe™u ‚u™u yt®÷„™ fh‚e n‚e. (50) ©enrhyu …ý
…tu‚t™e r™{o¤ áÂüÚte Ëðuo W…h f]…táÂü fhe™u Ëðuo s™tu™tk r[¥t ytf»teo ÷eÄtk y™u íÞth
…Ae …tu‚t™t s™Ë{tsu Þwõ‚ y™u Ëðuo Œuðtu ðzu ™{Mfth fhtÞt Útft, íÞtkÚte ™t„Äht
™t{™e søÞtyu ytÔÞt. (51) íÞtk ytðe™u ½tuzt …hÚte ™e[u Q‚he™u, {kŒntMÞu Þwõ‚
©enrh, ytkƒtðtzeytu{tk yuf ËwkŒh ytux÷t W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (52) íÞtk ©enrh™e
Ë{e…{tk {wr™ytu, ƒúñ[theytu, ¼õ‚s™tu y™u ƒeò …ý nòhtu s™tu ƒuXt.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh ðz™„h …ÄtÞto yu ™t{u ƒtËX{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 62 >>
yæÞtÞ - 63
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ htò ! ‚u Ëhtuðh òuE™u, ©e Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ yr‚ «ËÒt ÚtE™u ‚u™e «þkËt fh‚tk fnuðt ÷tøÞt fu, yt Ëhtuðh ‚tu {t™Ëhtuðh
suðwk Au, Ë{wÿ suðwk rðþt¤ Au y™u ytùÞofthe Au. (2) ‚u™t y„tÄ s¤{tk rðrðÄ «fth™tk
f{¤ut, {tA÷eyut ytrŒ s¤sk‚wytu ÷t„u Au. …qðo ÚtE „Þu÷t …wÛÞþt¤e s™tuyu fuðwk ËwkŒh
y™u áZ he‚u ƒkÄtÔÞwk Au. (3) yt «{týu ‚u Ëhtuðh™e «þkËt fhe™u ¼„ðt™ ©enrhyu,
Ëk‚-ðýeo y™u nrh¼f‚tu ËtÚtu ‚u ™t„Äht{tk M™t™ fÞwO. (4) nu hts™T ! ©enrhyu M™t™
fÞto …Ae Ëhtuðh{tkÚte ƒnth ™ef¤e™u yuf Ëðtuo¥t{ huþ{e …e‚tkƒh Äthý fÞwO. (5) y™u
ƒeswk yuf W¥theÞ ð† Äthý fhe™u ©eMðtr{™thtÞý «¼w íÞtk ™Sf{tk s ytðu÷t ytkƒt™t
yuf ð]ût ™e[u, yuf þwØ ftu{¤ ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (6) …Ae Ëðuo™t fthý yuðt
©enrhyu MðMðY…™wk æÞt™ fÞwO y™u ËkæÞtrŒ r™íÞf{o fhe™u þt÷e„út{™e …qò fhe. (7)
‚u s «{týu Ëk‚, ðýeo, …t»toŒtu y™u yLÞ ¼f‚s™tu …ý M™t™trŒfÚte …hðthe™u …Ae
…tu‚…tu‚t™e …qò fh‚t n‚t. ‚u òuR™u Ëðuo …whðtËeytu ‚u{™e «þkËt fhðt ÷tøÞt. (8)
…Ae ‚u …wh™t ™„hs™tu, ‚u{s htò, ‚u™t y{tíÞtu y™u Ëuðftu ‚u Ëðuo …ý, ¼„ðt™©e
Mðtr{™thtÞý™u ™{Mfth fhe™u …tu ‚ …tu ‚ t™u ½u h „Þt. (9) íÞthƒtŒ Ëq h sht{ ‚Útt
ð™{t¤e ytrŒf nrh¼f‚tuyu òuE‚e [esðM‚wytu ÷tðe yt…e™u …rðºt ƒútñýtu …tËu,
Ëk‚tu {txu hËutE ƒ™tðztðe. (10) nu hts™T ! suXe ytrŒf rð« Mºteytuyu, ‚u ™t„Äht™u
rf™thu,ytkƒt™t ð]ût ™e[u hËtuzwk ƒ™tðe™u, ©enrh™u {txu «u{…qðof hËtuE ƒ™tðe. (11)
…Ae ‚u hËtuE Útt¤{tk …ehËe™u ©enrh™t s, þtr÷„út{trŒf MðY…™u ‚u Útt¤ ÄhtÔÞtu yu
…Ae ‚u Útt¤, «íÞût Ä{o…wºt ©enrh™u s{tzâtu. (12) ‚u rð« Mºteytu™t swŒt swŒt Útt¤
©enrh sBÞt y™u …Ae ðtËwŒuðt™kŒ ðýeoyu s¤…t™ fhtðe™u {w¾ðtË ytÃÞtu. (13)
Ëuðftu su™t [hýf{¤tu™wk Ëuð™ fhu Au yuðt Ëk‚…r‚ ¼„ðt™u, íÞtk ytux÷t W…h Úttuztu
Ë{Þ rð©t{ fÞtuo. (14) Úttuzeðth …Ae ƒÄe hËtuR ‚iÞth ÚtR „R íÞthu RrLÿÞS‚ Ëk‚tu
ntÚt{tk …tu ‚ …tu ‚ t™tk …tºttu ÷R™u , …t»to Œ tu ËtÚtu s{ðt {txu „Þt.
(15) ¼f‚s™tu™e rð™k‚eÚte ©enrh …ý Ëk‚tu™u …ehËðt {txu …tfþt¤t{tk sðt {txu yï
W…h ƒu Ë e™u , ™t„Äht™t rf™thu hnu ÷ t Ëðu o s ™tu ™ u …tu ‚ t™e f] … táÂüÚte yt™k Œ yt…‚t
yt…‚t íÞtkÚte ™eféÞt. (16) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - …tfþt¤t{tk ytðe™u ïu‚tkƒhÄthe
¼„ðt™ yï W…hÚte Äe{u hne™u ™e[u Q‚Þto. ‚u ð¾‚u ©enrhyu s{ýt ntÚt{tk Y{t÷
Äthý fÞtuo n‚tu. ytðe he‚u «¼w …tfþt¤t{tk ytÔÞt. (17) íÞthu Ëðuo Ëk‚tu ‚Útt nòhtu
nrh¼f‚tu Wå[ Mðhu ‘©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ.. ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e
sÞ’ yu{ ƒtu÷ðt ÷tøÞt. (18) ‚u Ëðuoyu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u yr‚ «u{Úte ™{Mfth
fÞto y™u …Ae Ëðuo Ëk‚tu y™u …t»toŒtu s{ðt {txu …krf‚{tk ƒuËe „Þt. (19) íÞthƒtŒ
Ëðoyk‚Þto{e ¼„ðt™ ‚u …kÂõ‚{tk …ehËðt {txu ‚iÞth ÚtÞt. íÞthu htkÄu÷e hËtuE ytuAe
òuE™u ‚u hËtuRÞtytu ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt fu, (20) nu ¼„ð™T ! y{™u yu{ sýtÞ
Au fu ¼tus™tÚtuo ‚tu ƒnw s s™tu ytðu÷t Au y™u yt ÷tzw, Œt¤-¼t‚ y™u þtf ‚tu ƒnw
s ytuAtk Au. (21) ‚u Ëtk¼¤e™u ©enrhyu {Äwh ðtýeÚte ‚u ƒútñýtu™u fÌtwk fu nu ð™{t¤e!
nu Ëqhsht{ ! yt ÷tzðt™t Z„÷t W…h ‚{u yuf {tuxwk ð† Ztkfe Œut y™u …Ae ‚u{tkÚte
yuf ƒtswyuÚte ÷tzðt ÷tu. (22) …Ae ©enrhyu ƒúñ[theyut™u fÌtwk fu nu ðýeoyut ! ‚{u
M™t™ fhe™u, «Út{ rð»ýw™u ™iðuã Ähe, …Ae …k[ Þ¿t fhe™u, s{ðt™e þYyt‚ fhtu. (23-
25) yt{ fne™u ©enrhyu ËwkŒh …e‚tkƒh …nuÞwO y™u …Ae …k[tÿ fÞwO (ƒu ntÚt, ƒu …„
y™u {w¾ …týe ðzu ÄtuÞt) …Ae Ëwþtur¼‚ {w¾th®ðŒðt¤t, ËkwŒh …w»…nthtu Äthýt fhu÷t
©enrh™tk Ëðuo ¼f‚s™tu Œþo™ fh‚t n‚t. {nt™w¼tðt™kŒ {wr™ ©enrh™u …k¾tu ™t¾‚t
n‚t. ‚u{™e Ë{e…u ©uc ƒútñýtuyu ntÚt{tk ÷tzw ¼hu÷tk …tºtut htÏÞtk n‚tk. ‚u{tkÚte ©enrh
…tu‚t™t ƒk™u ntÚt{tk ƒçƒu ÷tzw ÷E™u, ntÚt…„ ÄutE™u …kÂõ‚ƒkÄ s{ðt {txu ƒuXu÷t Ëk‚-
…t»toŒtu™u …ehËðt ÷tøÞt. (26) nu hts™T ! ûtý{tºt{tk ‚u Ëðuo™u yufð¾‚ …ehËe ŒE™u,
©enrh …ehËðt™e [‚whtE ƒ‚tð‚t n‚t. …Ae ©enrhyu ‚u Ëðuo™u s{ðt™wk þY fhðt {txu
yt¿tt yt…e. (27) nu ™]… ! yr‚f]…t¤w ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrhyu s{ðt ƒuXu÷t Ëk‚-…t»toŒtu™u
ðthkðth …ehËe™u Ëðuo™u Ëk‚]ó fÞto. (28) …Ae hËtuRÞtytu «íÞu ƒutÕÞt fu, nu ð™{t¤e !
nu Ëqhsht{ ! ‚{u hËtuzt{tk swytu. ÷tzðt ƒnw s Au. ƒeò ¼f‚s™tu™u …ý ¾qƒ s{tztu.
(29) …Ae ‚u ð™{t¤e ytrŒf ƒútñýtuyu yLÞ ¼f‚s™tu™u …ý ¾qƒ s{tzât ‚u{ A‚tk
…ý hËtuE rƒ÷fw÷ ytuAe ™ ÚtE, ‚uÚte ‚u Ëðuo ¼f‚tu ¾qƒ ytùÞo …tBÞt. (30) …Ae
Ä{o…wºt ©enrh ‚u Ä{oþt¤t™e (‚u Ëðuo ßÞtk s{ðt ƒuXt n‚t ‚u søÞt) ¾qƒ «þkËt fhe™u
ƒtuÕÞt fu, yt Ä{oþt¤t fhtð™th™u r™ùu yûthÄt{™e «tÂó Útþu. (31) fthý fu ynª
«íÞût ¼„ðt™™t ¼f‚tu , ðýeo , ËtÄw , …t»to Œ tu ‚Útt ƒú t ñýtu r™íÞ «íÞu s{u Au y™u
r™ðtË fhe™u hnu Au. (32) íÞth …Ae {wfwkŒt™kŒ ðýeo s¤…tºt ÷tÔÞt n‚t ‚u{tkÚte s¤
÷R™u ©enrhyu ntÚt…„ ÄtuÞt. (33) …Ae ©enrh ½tuzuËðth ÚtÞt. ‚u{™e yt„¤ ¼„wS
ytrŒf …t»toŒtu yLÞ Ëðuo s™tu™u ‘‚{u s÷ŒeÚte Œqh ¾Ëtu....Œqh ¾Ëtu’ yt{ ƒtu÷‚t n‚t.
ytðe he‚u ©enrh …t»toŒtu y™u ¼f‚s™tuyu Ërn‚ ™t„Äht™t rf™thu ytðu÷t …tu‚t™t
W‚thu …ÄtÞto. (34) íÞtk ytux÷t W…h …tÚthu÷tk ËwkŒh „tŒ÷t W…h ©enrh rƒhts{t™
ÚtÞt. yu íÞtk ½ýt Ëk‚tu, ðýeoytu y™u nrh¼f‚tu …ý ©enrh™e ËL{w¾ ƒuXt.(35) ‚u
ð¾‚u S‚w¼tE ™t{™t yuf ðrýf ©uc íÞtk ytÔÞt. ‚u{ýu ©enrh™tk Œþo™ fhe™u ðthkðth
©enrh™u ™{Mfth fÞto. (36) …Ae ‚uýu ©enrh™e ½ýe M‚wr‚ fhe. y™u ©enrh™t fkX{tk
{™tunh nth …nuhtÔÞt y™u …Ae ©enrh™e ËL{w¾ ƒuXt. (37) ‚uytu ©enrh™tk {w¾th®ðŒ
ytrŒf yk„tu™tk Œþo™ fhe™u ‚u™wk ®[‚ð™ fhðt ÷tøÞt y™u …Ae ©enrh™t [hýf{¤™tk
™eh¾e™u Œþo™ fÞtO. (38) ‚u{ýu, ©enrh™tk [hý{tk, ÷t÷ ‚r¤Þt™t {æÞ{tk s {q¤ ‚Útt
y„ú¼t„{tk ƒu «fthu ÚtÞu÷e y¾krz‚ Qæðohu¾t òuR. (39) s{ýt [hý™t ‚r¤Þt{tk™e
Qæðo h u ¾ t™e W¥th y™u ŒÂûtý ¼t„{tk f{¤ y™u yk f w þ tfth™w k hu ¾ tr[ö òu Þ w k y™u
Qæðo h u ¾ t™e s{ýeƒtsw æðs™w k r[ö òu Þ w k . (40) ‚Útt yüftu ý , ð@, òk ƒ w y™u
MðÂM‚f™tk r[ötu òuÞtk y™u ztƒt [hý™t ‚r¤Þt{tk Qæðohu¾t™e ztƒe ƒtswyu rºtftuýtrŒ
Ëðuo r[ötu òuÞtk (41) ‚u ðrýfu yt Ëðuo r[ötu òuE™u ¼„ðt™™u ytu¤ÏÞt. y™u ‚uÚte
‚u s Ë{Þu ‚u ©enrh™tu ytr©‚ ÚtÞtu y™u ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞtu. (42-43) …Ae
¼tR[kŒ ™t{u ðrýf ‚Útt yLÞ …krz‚tu rð«tu, ûtrºtÞtu, nòhtu ði~Þtu y™u þqÿtuu ytrŒf
Ëðou, h{ýeÞ y™u y{t™w»te yuðt ¼„ðt™ ©enrh™e {qŠ‚ òuE™u yr‚ ytùÞo …tBÞt.
y™u yu { r™ùÞ fÞtu o fu yts ƒú ñ …w h r™ðtËe ©ef] » ý …w Á »ttu ¥ t{™thtÞý Au . (44)
Ä{o™kŒ™ ©enrh™u s …hƒúñ ™thtÞý òýe™u ‚u Ëðou s™tuyu ‚u{™tu áZ yt©Þ fÞtuou y™u
‚u Ëðou s™tu, ©enrh™u Ëuððt ÷tøÞt. (45) íÞthƒtŒ ƒútñý ytrŒf nòhtu nrh¼õ‚tuyu
[kŒ™ …w»…trŒfu fhe™u ©enrh™e …qò fhe y™u rðrðÄ «fth™e ¼uxËt{„úeytu y…oý fhe.
(46) …Ae Ëqhsht{ ytrŒf ¼õ‚s™tuyu «u{Úte ©enrh™e yth‚e W‚the y™u Ëtütk„
Œkzð‚T «ýt{ fÞto. (47) íÞthƒtŒ ©enrh™tk {w¾th®ðŒ™e Ët{u ™uºttuu ht¾e™u ‚u Ëðou o
¼õ‚s™tu Ë¼t{tk ƒu X t y™u …Ae ¼t„ð‚T ytrŒf Ë‚T þ tMºttu u ™ t ÔÞË™ðt¤t ¼„ðt™
©enrh «íÞu «u{…qðof ƒtuÕÞt fu, (48-49) ƒútñýtu fnu Au - nu «¼w ! nu Mðtr{™T !
yt…™t MðY…™wk ÞÚttÚto ¿tt™ y{™u Ënusu s ÚttÞ, ‚{the ¼Âõ‚{tk fŒtr… rðÎ™ ™ ÚttÞ,
y¿tt™™tu ™tþ ÚttÞ ‚uðe ðt‚tu yt…™t {w¾uÚte Ëtk¼¤ðt™e y{™u ½ýe RåAt Au ‚uÚte
yt… ‚u ð e ðt‚tu fhtu . (50) yt{ rð™{ú ‚ t…q ð o f fne™u ‚u Ëðo u o nrh¼õ‚tu , ©enrh™t
{w ¾ th®ðŒ Ët{tk ™u º ttu u ÂMÚth fhe™u {ti ™ ÚtE „Þt. (51) …Ae {k Œ ntMÞu Þw õ ‚
{w¾th®ðŒðt¤t y™u …tu‚t™e f]…táÂüÚte Ë¼ts™tu™t y¿tt™™u Œqh fh‚t ©enrh, ntÚt ðzu
‚t¤e ð„tze™u ƒtuÕÞt fu,
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu ðz™„h{tk «‚t… ŒþtoÔÞtu yu ™t{u ºtuËX{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 63 >>
yæÞtÞ - 64
(1) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! {tht MðY…™wk ¿tt™ y™u {the r™ŠðÎ™ ¼Âõ‚™wk
MðY… ‚{™u Ëkûtu…{tk fnwk Awk, ‚u Ëtk¼¤tu. (2) ‚{u Ëðou o {tht r™»f…xe ¼õ‚s™tu Atu.
{txu {U fnu÷wk yt {nt¿tt™ Ëtk¼¤e™u ‚{u Ëðouo r™ùu …t… hrn‚ Útþtu. (3) nu ¼õ‚s™tu
! yr‚ …rðºt, ¿tt™tu{tk Ëðtuo¥t{, {k„¤fthe, yr‚Ëw¾ŒtÞf, Ë™t‚™ y™u yr‚ {™tunh
yuðwk su ¿tt™ ‚u nwk ‚{™u fneþ. (4) nu ¼õ‚tu ! su{™u yt …rðºt ¿tt™{tk ©Øt ™Úte
‚uytu {™u õÞthuÞ …t{‚t ™Úte. y™u ðthkðth sL{-{hýtí{f ËkËth™u …t{u Au. (5) nwk
ËŒtÞ Ëtfth MðY…u y™k‚fturx {wõ‚tuyu Ërn‚, r™hk‚h, rŒÔÞ ƒúñ…wh (yûthÄt{) Ät{{tk
r™ðtË fhe™u hnwk Awk. (6) ƒúñÄt{{tk hnu÷tu yuðtu su nwk, ‚u y™k‚ fturx ƒúñtkztu™e Wí…Â¥t
y™u «÷Þ™u ËkfÕ… {tºtÚte s fÁk Awk. (7) ft¤-{tÞtrŒf þÂõ‚ytu™tu r™Þk‚t …ý nwk s
Awk. Ëðuo™tu f‚to, Ëðou™tu Ëtûte, y™u Ëðof{oV¤«Œt‚t …ý nwk s Awk. (8) Sðtu™t fÕÞtý™u
yÚtuo nwk s, MðuåAtÚte ™h™thtÞýtrŒf r™„owý MðY…tu Äthý fÁk Awk. (9) y™u s„‚™e
Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷Þ™u yÚtuo nwk s, Ë„wý MðY…tu Äthý fÁk Awk. nu ¼õ‚s™tu ‚{u
Ëðuo yt «{týu {™u òýtu. (10) {txu ‚{u Ëðou MðÄ{o{tk hne™u, {™u s yð‚thtu™wk fthý
òýe™u, ytŒh Ërn‚ «er‚…qðof {tÁk ¼s™ fhtu. (11) nu ¼õ‚s™tu ! su s™tu {the
yt¿tt {wsƒ ð‚uo Au, {tht{tk s {™™e ð]Â¥tytu ht¾u Au y™u y¾kz {tÁk s M{hý fhu
Au ‚u ð t ¼õ‚s™tu ™ u nw k ½ýtu s Ëw ÷ ¼ Aw k . (12-13) ‚u Ú te yt÷tu f {tk su y tu Œi ð e
«f] r ‚ðt¤t Ëí…w Á »ttu Au ‚u ‚tu , ™htf] r ‚ y™u Ëðo S ðtu ™ t r™Þt{f yu ð t {™u …hƒú ñ
…h{tí{t òýe™u, y™LÞ ¼tðÚte, y¾kz {the W…tË™t fhu Au y™u áZ ðú‚Äthe ÚtE™u
{tÁk s æÞt™-fe‚o™ …qs™ fhu Au. (14) ‚u{s rs‚urLÿÞ ÚtE™u, r™Þ{…qðof, «r‚rŒ™
{the s fÚtt Ëtk¼¤u Au. ytðt s™tu ‚tu ËŒunu s …hƒúñ …h{tí{t yuðt {™u …t{u÷t s
Au. ‚tu …Ae ‚tu ŒuníÞt„ …Ae …ý ‚uytu {™u …t{þu s yu{tk fnuðt™wk þwk ntuÞ ? (15)
yt ÷tuf{tk ytËwhe Sðtu, {tht yiïÞo™u ™nª òý™tht s™tu y™u fwÂíË‚ yr¼«tÞðt¤t
y¿tt™e s™tu, {™u {™w»Þ suðtu òýe™u {the yð„ý™t fhu Au. (16) ‚uðt {™w»Þtuu™wk
Þ¿ttrŒ Ëðuo f{o, Mð„torŒ ÷tuf y™u Ëðou Ëwf]‚ …ý r™»V¤ s Au. y™u ‚uytu {tºt f÷uþ™u
s …t{u Au. (17) Ë¼t{tk ©enrhyu yt «{týu yÄ{o™wk ¾kz™ fÞwO y™u Ëðouo ¼õ‚s™tu™u
Ëw¾ yt…™tÁk MðMðY…™wk ¿tt™ y™u r™Šðæ™ ¼Âõ‚™wk MðY… fÌtwk. (18) …Ae ßÞthu rŒðË
…qhtu Útðt{tk {tºt yuf ½ze (24 r{r™x) ƒtfe hne íÞthu, ©enrh ™t„ÄhuÚte QXe™u
ðz™„h™e ¾qƒ ™Sf{tk „Þt. (19) ‚u ™„h™e Ë{e…u ytðe™u íÞtkÚte Eþt™¾qýt{tk,
rð©t{ fhðt {txu ƒ™tðu÷t yuf ytux÷t W…h ©enrh ƒuXt y™u íÞtk Ë¼t fhe. (20)
ftu{¤ yk‚:fhýðt¤t Ëðou o Ëk‚tu y™u nòhtu nrh¼õ‚tu, ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ‚u{™e
ËL{w¾ ƒuXt. (21) …Ae Ëðuo Ëk‚tu y™u nòhtu nrh¼õ‚tu yuft„ú r[¥tu ‚t¤eytu ð„tze™u
fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt. (22) ‚u Ë{Þu y[t™f ‚u ™„h™tu htò íÞtk ytÔÞtu y™u ‚uýu
©enrh™u ¼tus™ fhðt {txu ¾qƒ «tÚto™t fh‚tk fÌtwk fu, (23) nu ¼„ð™T ! «t‚:ft¤u yt…,
{tÁk ft[wk ËeÄwk „úný fhe™u ‚u{tkÚte «u{…qðof hËtuE ƒ™tðe™u, ¼„ðt™™u ™iðuã Ähtðe™u,
…Ae Ëuðftuyu Ërn‚ ‚{u s{e™u …Ae s ynªÚte sòu. (24) íÞthu ¼„ðt™u htò™u fÌtkw
fu, nu hts™T ! y{thu yíÞthu Œw„o…wh sðt™e ¾qƒ s W‚tð¤ Au ‚uÚte, y{u yíÞthu ynª
yuf ûtý {tºt …ý ™nª hneyu. (25) nu ™]…tu¥t{ ! y{™u ¼tus™ fhtððt {txu ‚{u ¾qƒ
s «tÚto™t fhe Au ‚uÚte ‚u «tÚto™tÚte s y{u sBÞt ‚wÕÞ Aeyu yu{ s ‚{u òýtu. (26)
yt{ ‚u htò™u ©enrhyu htS fÞtuou y™u ðz™„h r™ðtËe ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ yt…‚t Útft
{™w»Þ‚™Äthe ©enrh, ‚u htrºtyu íÞtk s …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u s hÌtt. (27) nu ßÞucrs‚
hts™T ! ƒesu rŒðËu «t‚:ft¤u ©enrh QXât y™u M™t™-ËkæÞtrŒ fÞwO. …Ae Ëuðf „Áz™t
su ð e „r‚ðt¤tu yï ÷tðu ÷ t ‚u ™ e W…h ©enrh yËðth ÚtÞt. (28) ¼„w S ytrŒf
yMðthtu Ú te Þw õ ‚ y™u Ëk ‚ „ýÚte ðu r ü‚ ©enrh, ™„h ðå[u ÚtE™u , …Âù{ rŒþt™t
ŒhðtsuÚte ™eféÞt. (29) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - …Ae Ëkf¤uïh „t{™t (ðz™„hÚte
÷„¼„ yzÄtu „tW Œqh) ‚¤tð{tk ½tuzt-ƒ¤Œ ytrŒf™u …týe …tÞwk y™u ðz™„hÚte …tu‚t™u
ð¤tððt {txu ytðu ÷ t ¼õ‚s™tu ™ u …tAt ðtéÞt. (30-31) y™u …Ae Ëk ‚ -ðýeo y™u
Ëuðftu ËtÚtu ©enrh, „wkò ™t{u „t{{tk …ÄtÞto. ©enrh™wk yt„{™ Ëtk¼¤e™u ‚u „t{™t
Ëðo u nrh¼õ‚tu u [k Œ ™ …w » …trŒ …q ò Ët{„ú e y™u Ëtfh ytrŒf ¼u x -Ët{„ú e ytu ÷E™u
©enrh™e ËL{w¾ „Þt. ¼„ðt™u ‚u ¼õ‚s™tu™e …qò Mðefthe. y™u íÞtk ûtýðth rð©t{
fÞtuo. (32) …Ae Ëðou ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ W…òð‚t Útft ©enrh, ƒúñ Ëk‚-ðýeo y™u
…t»to Œ tu y u Ërn‚ fhSËý ™t{™t „t{u …ÄtÞto . (33) ©enrh™w k yt„{™ òýe™u ‚u
„t{r™ðtËe „tu ® ðŒ¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tu ytŒh…q ð o f ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (34)
„tu®ðŒ¼tEyu, Ëuðftuyu Ërn‚ ©enrh™u, …tu‚t™u ½uh W‚thtu fhtÔÞtuu. y™u ¼Âõ‚¼tð…qðof
¼tu s ™ ytAtŒ™trŒf ðzu Ëu ð t fhe. (35) ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™©e Mðtr{™thtÞý

«t‚:ft¤u QXât. …tu‚t™t ¼õ‚ ™tò òu„eyt™u «týtkr‚f fü ÚtÞwk Au, ‚u{ yk‚Þto{e he‚u
òýe™u, ©enrh yuf{tºt ™tò òu„eyt™u {¤ðt™wk ÷ûÞ fhe™u, …tu‚t™t Ëuðftu™u …ý íÞtk
s …z‚t {qfe™u, …tu‚u ‚íft¤ …tk[t÷ Œuþ{tk …ÄtÞto. (36) ¼õ‚ hûtýtÚtuo ‚í…h yuðt
¼„ðt™ …tu‚u yuf÷t s [t÷e ™eféÞt, ‚u ËkæÞt Ë{Þu ¼tu„tðtu ™Œe™u rf™thu ytðe
…ntUåÞt. (37-38) íÞtk yuf ƒútñý Q¼tu n‚tu. y„tÄ s¤ðt¤e ‚u ™Œe™u ‚he™u …ý
…th fhðe yþõÞ n‚e. ‚u ƒútñý™u ytùÞo Q…su ‚uðe he‚u ©enrh, ‚u s¤ W…h ÚtE™u
[tÕÞt. ‚u ™Œe …th fhe™u ðZðtý þnuh{tk ytÔÞt. íÞtk yuf ðtrýÞt™e Œwft™{tk ƒu ½ze
htuftÞt y™u …Ae íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (39) nu hts™T ! …Ae {ntí{t ðýeoðÞo ©enrh,
ƒu ½ze{tk {q¤e …ÄtÞto. …h{th ðkþ™t htòytu™e ‚u htsÄt™e n‚e y™u ‚u{tk htòytu y™u
yLÞ Ä™tZâtu™tk ËwkŒh r™ðtËMÚtt™tu y™u nrh{krŒhtu n‚tk. ‚u™tÚte ‚u ™„h yr‚ h{ýeÞ
÷t„‚w k n‚w k . (40) íÞtk ¼õ‚s™tu y u ©enrh™e …q ò fhe y™u ¾q ƒ Œq Ä -¼t‚ (¾eh)
s{tzât. …Ae ‚u™e Ë{e…u ytðu÷e ¼tu„tðtu ™Œe™u …qðo rf™thu ytðu÷t yuf ËwkŒh ÷ªƒ‚Á
™e[u, ©enrhyu htrºt™t Ë{Þu þÞ™ fÞowok. y™u …Ae íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (41) ŒÞt™t
Ët„h y™u ¼õ‚s™tu™t {™tuhÚttu™u ËtÚtof fh™tht ©enrh, {™ðu„u [t÷e™u ƒu ½ze{tk ‚tu
sËŒý-¼tUÞht „t{u ytðe …ntUåÞt y™u íÞtk «‚eûtt fh‚t ™tò ¼õ‚™u Œþo™ ytÃÞwk.
(42) ©enrh™tk Œþo ™ fhe™u …tu ‚ t™w k yntu ¼ tøÞ {t™‚t ™tò ¼õ‚u , yr‚n»to … q ð o f
©enrh™u Œkzð‚T «ýt{ fÞto. (43) ÔÞtfw¤ ™uºttuu{tk «u{t©w ËtÚtu ™tò ¼õ‚ ©enrh «íÞu
ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ! ËtÁk ÚtÞwk fu yt… …ÄtÞto. nwk ‚tu yíÞthu r™»«tý ÚtÞtu n‚tu ‚u
‚{u s rsðtzâtu Au. (44-45) nu Mðtr{™T ! nwk Ët[wk s fnwk Awk fu, {U „Eft÷u s yt
„t{™t htò (ðtsËwh¾t[h) Ë{ût «r‚¿tt fhe Au fu, nu ™]… ! òu {tht Mðtr{™thtÞý,
÷û{e…r‚ ¼„ðt™ ntuÞ ‚tu ‚u ytð‚e ft÷u ËqÞtuoŒÞ Ë{Þu sYhÚte ynª ytðu y™u òu
™ ytðu ‚tu, yLÞ [tuh s™tu™e su{ ‚{u {tht Zª[ý ¼tk„e ™t¾òu. (46) yt Ëtk¼¤e™u
¼„ðt™ ƒtuÕÞt fu, nu ™tò ¼õ‚ ! ‚{u ftkE …ý ®[‚t fhþtu ™rn. nwk ¼õ‚tuu™wk ËŒtÞ
Œw:¾Úte hûtý fÁk Awk. (47) y™u ‚u{tkÞ ‚{tht suðt yuftkr‚f ¼õ‚tuu™wk ‚tu rðþu»tu fhe™u
hûtý fÁk Awk. ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ™tò ¼õ‚ …h{ yt™kŒ …tBÞt. (48)
Ä{o…wºt ©enrhyu ‚u „t{{tk ¼tus™ fÞwO, ™tò ¼õ‚™u Œþo™ ytÃÞwk y™u …Ae íÞtkÚte
„tuh¾ðt¤t „t{u …ÄtÞto. íÞtk Sðt ¼õ‚u ¾qƒ «u{Úte ©enrh™e Ëuðt fhe. ‚u Ëuðt™u
yk„efth fhe™u Ë{Úto {nt«¼w, íÞtkÚte ftheÞtýe „t{u …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrh …tk[t÷ Œuþ{tk sËŒý-¼tUÞht „t{u „Þt yu ™t{u
[tuËX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 64 >>
yæÞtÞ - 65
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ŒuðtrÄŒuð ©enrh, ‚u ftheÞtýe „t{u «ËÒt…ýu
r™ðtË fhe™u hÌtt Au ‚u òýe™u, ‚u{™t Œþo™ {txu ŒuþŒuþtk‚hÚte nrh¼õ‚tuu ‚íft¤ íÞtk
ytððt ÷tøÞt. (2) ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu™u ©enrhyu, «r‚rŒ™ …tu‚t™t Œþo™™wk Ëw¾ ytÃÞwk.
yu{ fh‚tk fh‚tk ntu¤e (Vt„ý ËwŒ …q™{)™tu rŒðË ytÔÞtuu ‚u rŒðËu ©enrhyu …tu‚t™t
ntÚt ðzu „w÷t÷ Wztzâtu. (3) y™u Ëtu{÷t¾t[h, y÷iÞt¾t[h ytrŒf Ëðou o Ë¾tytu™u
÷t÷ ÷t÷ yk„tuðt¤t fhe ™tÏÞt, ‚u{™tk Ëðouo ðMºttu …ý ÷t÷ hk„ðt¤tk fhe ™tÏÞtk. y™u
Ëðu o …t…tu ™ u ‚íft¤ ƒt¤™th ‘™thtÞý.. ™thtÞý’ yu { ƒtu ÷ ðt ÷tøÞt. ‚u Ú te Ëðo u o u
¼õ‚s™tu …ý yu s «{týu ƒtu÷ðt ÷tøÞt. (4) ¼õ‚s™tuyu Ërn‚ ©enrhyu ‚t¤eytu
ð„tze™u ™thtÞý ÄqLÞ fhe ‚uÚte Ëðouo rŒþtytu{tk hnu÷tk …t… {tºt ‚íft¤ ™tþ …t{e „Þtk.
ytftþ{tk hnu÷t Œuðtu y™u yÃËhtytu …ý yt ¢ezt òuðt {txu ½zef ÂMÚth ÚtE „Þtk.(5)
nu hts™T ! íÞth …Ae ¼õ‚tu W…h y™w „ ú n ™e ð] Â ¥tðt¤t ©enrhyu , …tu ‚ t™t hk „ ðt¤tk
ÚtÞu÷tk Ëðouo ðMºttu y÷iÞt¾t[h™u ytÃÞtk y™u fÌtwk fu y÷iÞt¾t[h, ‚{u yt ðMºttu ht¾òu.
(6) y™u nu r™»…t… htò, Œþ-ðeË ¼õ‚s™tu™u ÷E™u ‚{u ðt¤tf Œuþ{tk sòu y™u íÞtk
r™íÞ «íÞu {tht ËkƒkÄe ¼„ðŒTðt‚to fhßÞtu. (7) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
íÞth …Ae ©enrh íÞtkÚte ftuxzt „t{u …ÄtÞto. ‚u „t{{tk …w‚¤eƒtE y™u «u{tƒtE ©enrh™wk
r™íÞ M{hý fh‚e n‚e. (8) íÞtkÚte ©enrh ™zt¤t ™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk „k„tht{
y™u ÷û{ý yu ƒk™u s™tu ©enrh™t ¼õ‚ n‚t. ‚u{ýu ©enrh™u ¼tus™ fhtÔÞwk. (9) …Ae
«¼w íÞtkÚte ƒkrÄÞt ™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk sqXt¼tE ðrýf™t ½uh htrºt htuftÞt. …Ae
íÞtkÚte „tUz÷ ÚtE™u ft÷tðz ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (10) …Ae íÞtkÚte ¼tz[ ™t{™t „t{u
…Äthe, …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u Œþo™ ytÃÞtk. íÞth …Ae íÞtkÚte ‚eðú „r‚yu …ª…¤e „t{u
…ÄtÞto. (11) íÞtk ‚…ÂMð™e {t™eƒtEyu ŒÞtËt„h ©enrh™e …qò fhe. …Ae {t„o{tk
yt„¤ [t÷e™u ©enrh ðt„z Œuþ{tk ytÔÞt. (12) ðt„z Œuþ™t ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™wk Œþo™
Ëw ¾ ytÃÞw k . y™u …Ae f] … t fhe™u , ƒnw rŒðËu ©enrh ¼q s ™„h …ÄtÞto .
(13) ©enrh™tk Œþo™ fhe™u ËwkŒhS, „k„tht{S, nhS ytrŒf …wÁ»t ¼õ‚tu y™u ÷tÄeƒt
ytrŒf Mºte¼õ‚tu ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt. (14) ‚u Ëðuoyu «ýt{ fÞto …Ae rð¼w ©enrh,
™uºttu{tk «u{t©wðt¤t Ëðuo ¼õ‚s™tu™u ÞÚttÞtuøÞ he‚u {éÞt. (15) ©enrhyu ¼õ‚s™tu™u
fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. íÞthu ¼õ‚s™tu ƒu ntÚt òuze™u ƒtuÕÞt fu nu Mðtr{™T ! ‚{u y{tht
„t{{tk …Äthe™u y{the W…h {tuxe f]…t fhe. (16) yt…™e f]…tÚte s «tó ÚtÞu÷t yt…
…h{tí{t™t ËkƒkÄ™u ÷eÄu ‚tu, yÄ{ðýo™t yuðt y{u Ëðuo …ý ‚{tht {tuxt ¼õ‚tu™e
…kÂõ‚{tk „ýtðt™u ÞtuøÞ ÚtÞt Aeyu. (17) nu «¼tu ! y{thtk yuðtk þtk …wÛÞ nþu fu ‚{u
y{thtk r™ðtËMÚtt™tu™u …tð™ fhe hÌtt Atu ! (18) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - íÞth …Ae
„k„tht{¼tE s„‚T…r‚ ©enrh™u …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u ‚uze „Þt y™u ©enrh íÞtk ƒu {tË
ËwÄe r™ðtË fhe™u hÌtt. (19) ‚u ð¾‚u {nt™w¼tðt™kŒ y™u r™»fw¤t™kŒ ™t{™t ƒu Ëk‚tu,
©enrh™tk Œþo ™ fhðt {txu , „w s ht‚Úte ¼w s ™„h ytÔÞt. (20) ‚u ƒk ™ u y u ©enrh™u
™{Mfth fÞto …Ae ©enrhyu ‚u{™u …qAÞwk fu, nu ËŒTƒwÂØðt¤t Ëk‚tu ! {U {tht rð[hý
yk„u™wk ð]¥ttk‚ ÷¾e™u yuf …ºt „wsht‚ Œuþ{tk {tufÕÞtu Au ‚u ‚{the òý{tk ytÔÞtu Au
fu ™rn ‚u fntu. (21) …Ae ‚u ƒk™u {wr™ytu ƒtuÕÞt fu nu {nthts ! yt…™tu {tuf÷u÷tu …ºt
y{tht òýðt-Ëtk¼¤ðt{tk ytÔÞtuu ™Úte. íÞth …Ae ©enrh, ‚u ƒk™u {wr™ytu «íÞu ƒtuÕÞt
fu, (22) nu Yze he‚u ðú‚tu …t¤™th Ëk‚tu ! ytsÚte Sð™…ÞO‚ ‚{thu ftuE…ý Mºte™u ™
òuðe y™u yòý …ýu fŒt[ òuðtE òÞ ‚tu ‚u rŒðËu W…ðtË fhðtu. (23) ©e ÔÞt…fuþ
{w r ™ fnu Au - nu hts™T ! íÞth …Ae „tu ® ðŒ íÞtk Ú te {tk z ðe ƒk Œ hu …ÄtÞto . íÞtk ™ t
¼õ‚s™tuyu «tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrh {tkzðe{tk r™ðtË fhe™u hÌtt. (24) yuf Ë{Þu
„tu { ‚eƒtE ™t{™tk Ëtu ™ e ¼õ‚™t ytu x ÷t W…h yu f Ëw k Œ h ytË™ W…h, íÞt„e-„] n e
¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh ƒuXt n‚t. (25) ‚u ð¾‚u yuf ¼õ‚ ntÚt{tk …qòËt{„úe
÷E™u, ©enrh™e …qò fhðt {txu íÞtk ytÔÞtu. (26) ‚u ð¾‚u ©enrh Ë{Úto ytí{t™kŒ
Mðt{e ËtÚtu ðt‚tu fh‚t n‚t. ‚uÚte ©enrh, ‚u ¼õ‚s™ «íÞu ƒtuÕÞt fu nu r™»…t… ¼õ‚
! ‚{u n{ýtk ynª ƒuËtu (27) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ë{Úto {nt«¼wyu
yt «{týu fÌtwk ‚uÚte ‚u ¼õ‚s™, ©enrhyu ƒ‚tðu÷t MÚt¤u ƒuËe „Þtu. …Ae ‚u MÚt¤u yuf
Þtu„e …wÁ»t íÞtk ytÔÞt. (28) ‚u Þtu„e ‚u{™tk ™ðe™ f{¤ Ë{t™ ™uºttuÚte ™thtÞý
{w r ™™tk Œþo ™ ™e RåAtðt¤t, rð¾htÞu ÷ e sxtðt¤t, {tºt sYh …q h ‚tk s ðMºttu Äthý
fhu÷t, yÔÞõ‚ òr‚, ÂMÚth {™tunh ™uºttuðt¤t, ÄiÞoðt™, ‚…Mðe y™u {tii™ ðú‚Äthe n‚t.
(29) ‚u Þtu„e™u ©enrhyu …tu‚t™t s{ýt ntÚt™e ‚so™e ytk„¤e™t EþthtÚte …tu‚t™e
Ë{e…{tk ƒtu÷tÔÞt. y™u …tu‚t™e ËL{w¾ …rðºt s{e™ W…h ƒuËtzât. (30) …qðtuoõ‚
¼õ‚s™ ©enrh™e …qò {txu su [kŒ™ ÷tÔÞtuu n‚tu, ‚u [kŒ™ ©enrhyu, ‚u Þtu„e™t {M‚f
W…h Atkxâwk y™u …Ae ‚u Þtu„e™u «ËÒt fhðt {txu ©enrhyu yƒe÷-„w÷t÷ …ý ‚u Þtu„e
W…h Atkxât. (31-34) …Ae ©enrhyu fÌtwk fu nu {ntí{t ! yt «ËtŒ ÷tu. íÞthu ‚u
Þtu„eyu ð†™tu yuf ffztu …ntu¤tu fÞtuo. íÞthu f{¤÷tu[™ ©enrhyu {txe™e ntkz÷e{tkÚte
…tk[ «MÚt …Uzt (1 «MÚt=ƒu þuh) ‚u Þtu„e™u ytÃÞt. (su …Uzt …qðtuoõ‚ ¼õ‚, ©enrh™t
™iðuã {txu ÷tÔÞt n‚t) ‚u Þtu„e yr™{u»t ™Þ™u ©enrhyu yt…u÷t «ËtŒ™u òuE s hÌtt.
y™u {™{tk rð[th‚t n‚t fu …qðuo yt «ËtŒ {txu s Ë‚e …tðo‚eyu {™u ©t… yt…u÷tu n‚tu
! yt{ {rn{t Ë{S™u Þtu„eyu ‚u «ËtŒ ythtuøÞtu. …Ae «¼w ntMÞ Ërn‚ ‚u Þtu„e «íÞu
ƒtuÕÞt fu nu ‚…Mðe ! nu ËtÄw ! y{u yuf s MÚt¤u hnu‚t ™Úte y™u y{u yt …]Úðe W…h
ËŒtÞ ‚{the ËtÚtu s rð[heyu Aeyu, {txu ‚{thu ðthkðth {tht Œþo™u ynª ytððwk ™rn.
(35) nu Þtu„e ! ‚{thu ßÞtk sðwk ntuÞ íÞtk ‚{u ‚íft¤ òytu. …Ae ‚u Þtu„eLÿu ©enrh™u
™{Mfth fÞto y™u fÌtwk fu ‘nu Mðtr{™T ! nwk nðu òô Awk.’ yu{ fhe™u ƒtuÕÞt fu, (36)
‚u Þtu„e fnu Au - nu f{¤÷tu[™ ! Þtu„uïh, y™k‚ ƒúñtkztu™t Mðt{e, ƒúñtrŒf Œuðtu™t
…ý „wÁ, rŒÔÞ‚™wÄthe, yûthƒúñtrÄ…r‚, …wÁ»ttu¥t{, ƒŒrhft©{™t yrÄ…r‚ ™thtÞý
{wr™ Y…, yuðt nu «¼w ! nwk yt…™u ™{Mfth fÁk Awk. (37) nu yrs‚ «¼w ! htÄt, ÷û{e,
…tðo‚e, ðús™e „tu…tk„™tytu, ËhMð‚e, ƒúñt, rþðS, þu»t y™u ƒeò …ý y™k‚ {wr™ytu
ËŒtÞ ‚{thtu «ËtŒ RåAu Au. yt…™e f]…tÚte {™u yíÞthu yt…™tu «ËtŒ {éÞtu Au ‚u {tÁk
yntu¼tøÞ Au. (38) nu rð¼w ! ©enrh ! ÷t÷ f{¤ Ëh¾tk ‚r¤Þtkðt¤t y™u ykfwþ, æðs,
{e™, ytftþ (ÔÞtuu{) y™u Qæðohu¾trŒ r[nT™tu ðzu Ëwþtur¼‚ yuðt yt…©e™t [hýf{¤{tk
nwk ™{Mfth fÁk Awk. yt…™t [hýf{¤ s {tÁk yt©ÞMÚtt™ Au. (39) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! ‚u Þtu„ehtsu yt «{týu ©enrh™e M‚wr‚ fhe y™u …Ae ™{Mfth fhe™u
íÞtkÚte rðŒtÞ ÚtÞt. íÞthu ©enrhyu …tu‚t™e …tËu ƒuXu÷t {u½S ¼õ‚™u fÌtwk fu (40-41)
nu ¼tE ! yt Þtu„e õÞtk òÞ Au ‚u òýðt {txu ‚{u ‚u{™e …tA¤ òð. ‚uÚte {u½S íÞtkÚte
Þtu„e™e …tA¤ [tÕÞt. ‚u Þtu„e ‚tu Œþ z„÷tk [t÷e™u yk‚Äto™ ÚtE „Þt. ‚uÚte {u½S
¼õ‚ ‚tu, ‚u Þtu„e™u ƒÄu þtuÄe™u …w™: ©enrh™e Ë{e…u ytÔÞt. (42) íÞthu WŒthr[¥t
¼„ðt™u ‚u {u½S™u …qAÞwk fu nu ƒwÂØ{t™ ! ‚u Þtu„e ‚{the yt„¤Úte õÞtk „Þt ? yt{
…q A ðtÚte {u ½ Syu Ëðu o ð] ¥ ttk ‚ ©enrh™u fne Ëk ¼ ¤tÔÞw k . (43) {u ½ Syu fnu ÷ w k ð] ¥ ttk ‚
Ëtk¼¤e™u Ëðouo ¼õ‚s™tu ©enrh™u …qAðt ÷tøÞt fu nu «¼tu ! yt…™e Ë{e…u ytðu÷t ‚u
Þtu„e ftuý n‚t ? (44) nu Ä{o…wºt ! ‚u Þtu„e ftuý n‚t ‚u f]…t fhe™u y{™u fntu. Ëðuo
¼õ‚s™tuyu yt «{týu rð™k‚e fhe ‚uÚte ©enrh, Ëðuo Ë¼ts™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu... (45)
©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! ‚u Ë{Þu {nuïh Vh‚tk Vh‚tk {tht Œþo™u ytðu÷t
‚u Þtu„e, Ëtûtt‚T ¼õ‚s™tu™wk ¼÷wk fh™th rþðS n‚t. (46) ‚uytu {tht Œþo™™wk {ntíBÞ
òýu Au ‚uÚte, nwk ßÞtk sô Awk íÞtk ‚uytu ðthkðth {tht Œþo™tÚtuo ytðu Au. (47) nu
Ë¼ts™tu ! {the f]…tÚte yíÞthu ‚{™u ƒÄt™u rþðS™wk Œþo™ ÚtÞwk. nu hts™T ! yt{ fne™u
©enrh Ë¼t{tkÚte QXât y™u yu søÞtyu …ÄtÞto, fu ßÞtk, (48) ƒúñðtŒe ¾iÞtu ytrŒf
ƒúñûtºteytu hnu Au. ‚u ðuŒtk‚eytuyu ©enrh™wk …qs™ fhe, ËwkŒh ytË™ W…h ƒuËtzât.
(49) ðuŒtk‚{tk yr‚ «ðeý yuðt ‚u ðuŒtk‚eytuyu, Ë„wý-r™„woý ƒúñ™t MðY… rð»tu ½ýt
«§tu u ©enrh™u …q A Þt. ËU f ztu «{tý ð[™tu ðzu ©enrhyu ‚u ™ t MðY…™w k r™Y…ý ‚u
ðu Œ tk ‚ eytu ™ u fne ƒ‚tÔÞw k .

ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu rþðS™wk ËL{t™ fÞwO yu ™t{u …tkËX{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 65 >>
yæÞtÞ - 66
(1) ©enrh fnu Au - nu þtMºt¿ttu ! ‚{u, …tu‚t™u, ƒúñ™wk MðY… {t™tu Atu y™u ‚u ƒúñ™e
«tÂó {txu r™hk‚h y™uf W…tÞtu-ËtÄ™tu fhtu Atu. (2) …ý, ‚u ƒúñ™tu ßÞtk ËwÄe …tu‚t™u
Ëtûttífth ™ ÚttÞ, íÞtk ËwÄe Võ‚ ƒúñ™e ðt‚tu fhðtÚte þwk V¤ {¤u ? (3) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðuo ðuŒtk‚eytu™u yt «{týu fne™u ©enrhyu …tu‚t™t ntÚt™e
[uüt îtht s ‚u{tk™t fux÷tf™u Ë{trÄ fhtðe. (4) ‚uÚte yÄeht ƒ™u÷t fux÷tf ‚tu ©enrh™e
Ë{e…uÚte ™tËe „Þt y™u fux÷tf ƒwÂØðt™ ‚tu ¿tt™™t ƒ¤u fhe™u Äehs Äthe™u íÞtk s ƒuËe
hÌtt. (5) …Ae ‚u Ëðou o ðuŒtk‚eytu™t „wÁ ¾iÞt¾ºteyu ©enrh™u ¾qƒ «tÚto™t fhe ‚uÚte
©enrhyu, Ë{trÄMÚt ðuŒtkr‚ytu™u ò„]‚ fÞto. (6) …Ae su{™u Ë{trÄ ÚtE ™ n‚e ‚uytu™t
…q A ðtÚte, su { ™u Ë{trÄ ÚtE n‚e ‚u s™tu y u , ‚u { ýu Ë{trÄ{tk òu Þ u ÷ t {nt‚u ò u { Þ
yûthƒúñÄt{ ‚Útt yLÞ yiïÞo rð„uhu Ë¼t{tk Ëðuo s™tu™u fne Ëk¼¤tÔÞwk. (7) ©enrh™t
‚u yiïÞo-«‚t…™u òuE Ëtk¼¤e™u fux÷tf ðuŒtk‚eytu ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. (8) ‚u Ëðou o
ðuŒtk‚eytu ËtÚtu ©enrhyu ½ýt «§tu¥th fÞto. yu{ fh‚tk fh‚tk {æÞhtrºt ÚtE „E. (9)
íÞthu ¼„ðt™ ¾iÞt ¾ºte «íÞu ƒtuÕÞt fu nu ËŒTƒwÂØþt¤e ! nwk nðu ynªÚte ztuý ™t{™t
„t{u òô Awk y™u ‚{u Ëti …ý …tu‚…tu‚t™u ½uh òytu. (10) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! yt Ëtk¼¤e™u ¾iÞt ¾ºteyu fÌtwk fu nu s„Œeïh ! yíÞthu ‚tu ™„h™t
Œhðtòytu ƒkÄ Au. (11) ‚uÚte nu «¼w ! yíÞthu yt…™tÚte sE þftþu ™rn. yt…u òu
ztuý „t{u …Äthðwk s ntuÞ ‚tu ytð‚eft÷u Ëðthu …Äthòu. (12) ¾iÞt ¾ºteyu yt{ fÌtwk
‚u{ A‚tk …ý ©enrh ‚u Ë¼tMÚtt™uÚte {æÞhtºtu s [tÕÞt y™u ztuý „t{™t {t„uo sðt™t
Œhðtsu …ntUåÞt. (13) ‚u Œhðtòu ƒkÄ òuE™u, ©e Mðtr{™thtÞý «¼w Ëqû{ Y… Äthý
fhe™u …tu‚u, ‚u Œhðtò™e ƒnth ‚íft¤ ™ef¤e „Þt. (14) …Ae ©enrh ztuý „t{{tk
…ÄtÞto y™u Úttu¼ý ËwÚtth ™t{™t ¼õ‚™u ½uh „Þt. {æÞhtrºtyu ‚u ¼õ‚u ©enrh™tu Ëífth
fÞtuo y™u …Ae «¼w ËwkŒh …÷k„{tk …tuZe „Þt. (15-16) «¼w™t ™eféÞt …Ae, ¾iÞtyu
‚íft¤ ƒu {týËtu ©enrh™e …tA¤ {tufÕÞt n‚t. ‚u{ýu ƒkÄ Œhðtò …tËu ©enrh™u òuÞt.
…Ae yuftyuf ©enrh™u yá~Þ ÚtE „Þt òuE™u, ‚uytu ¾iÞt …tËu …tAt ytÔÞt. ‚uÚte
¾iÞtyu ‚u{™u …qAÞwk fu nu ËŒTƒwÂØðt¤tytu ! ©e Mðtr{™thtÞý õÞtk „Þt ? (17) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ƒwÂØ{t™ ‚u ¾iÞtyu yt{ …qAÞwk ‚uÚte ‚uytu ƒtuÕÞt
fu, nu r™»…t… Mðtr{™T ! y{u ynªÚte ™ef¤e™u, ©e Mðtr{™thtÞý™u ƒkÄ Œhðtò …tËu
òuÞt. (18) …hk‚w íÞth …Ae ‚uytu {tkzðe þnuh{tk …tAt ytÔÞt fu, þnuh™e ƒnth ™ef¤e
„Þt ‚u™e y{™u ftkE ¾ƒh …ze ™Úte. (19) ‚u{ýu yt{ fÌtwk ‚uÚte, ©enrh ztuý „t{u
„Þt fu ƒesu õÞtkf „Þt ‚u ™¬e fhðt {txu, ƒúñ¿tt™e ¾iÞtyu ‚u s ƒu {týËtu™u ztuý
„t{u {tufÕÞt. (20) nu hts™T ! ‚u ƒu {týËtuyu ztuý „t{u sE™u, yåÞw‚ ©enrh™u ztuý
„t{{tk Úttu¼ý ¼õ‚™t ½uh òuÞt. (21) ‚u ð¾‚u Úttu¼ý Ëw‚th ÷tfzwk ½z‚t n‚t. ©enrh
sBÞt …Ae, ‚u Ëw‚th™e yt„¤ ƒuËe™u ¼„ðŒTðt‚to fh‚t n‚t. ‚u ð¾‚u ©enrhyu ~Þt{
þheh W…h ËqÞo™tk rfhýtu Ë{t™ ïu‚ y™u W¥t{ ðMºttu Äthý fÞto n‚t. (22) yLÞ Ëðuo
s™tu ©enrh™u ðkŒ™ fh‚t n‚t. ytðt ©enrh™u òuE™u ‚u Œq‚s™tuyu ©enrh™u «ýt{ fÞtO.
y™u …Ae Úttu¼ý Ëw‚th™u …qAÞwk fu, (23) nu ƒwÂØ{t™T ! ©enrh ‚{thu ½uh õÞth™t
ytðu÷t Au ? íÞthu Úttu¼ý Ëw‚th ƒtuÕÞt fu, nu {Äwhðtýe ƒtu÷™tht Œq‚tu ! yt …h{…wÁ»t
ytsu {æÞhtrºtyu ynª {thu ½u h ytðu ÷ t Au . (24) …Ae ‚u Œq ‚ tu íÞtk Ú te …tAt
{tk z ðe™„h{tk ¾i Þ t ¾ºte …tËu ytÔÞt y™u ¾i Þ t™u sýtÔÞw k fu , su htºtu ©enrh
{tkzðe™„h{tkÚte ™eféÞt n‚t, ‚u s {æÞhtrºtyu ztuý „t{u …ÄtÞto n‚t. …Ae ƒwÂØ{t™
¾iÞtu …ý ©enrh™u Ëðuoïh {t™e™u ‚u{™wk s ¼s™ fhðt ÷tøÞtu. (25) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - Ä{o™kŒ™ ©enrhyu {tkzðe{tk fhu÷e …qðtuof‚ yŒT¼w‚ ÷e÷t [rhºt™wk su s™tu
©Øt…qðof ©ðý fhþu ‚u™u ©enrh nk{uþtk …tu‚t™wk Œþo™ yt…þu. (26) ‚u Œq‚tu™t „Þt …Ae
©e ™thtÞý {wr™ …ý íÞtkÚte ™eféÞt y™u ‚uht „t{u …ÄtÞto. y™u íÞtk ƒu {tË ËwÄe
htuftE™u ¼f‚s™tu™u Œþo™ ytÃÞtk. (27-28) …Ae Ëk‚tuyu Ërn‚ ©enrh ft¤t‚¤tð
™t{™t „t{u …ÄtÞto. íÞtk yuf {tË ËwÄe r™ðtË fhe™u ©enrh y™u Ëk‚tu hË…whe sBÞt.
¼e{S ‚Útt {™Syu ƒk™u ¼tEytuyu ©enrh™e …qò fhe. (29) íÞtkÚte …Ae ©enrh
yƒztËt Œuþ{tk „Þt. íÞtk Œhuf „t{{tk ©enrhyu …Äht{ýe fhe y™u ¼f‚s™tu™u …tu‚t™t
Œþo™™wk Ëw¾ ytÃÞwk. (30) íÞtkÚte …Ae ©enrh {t™fqðt ™t{u „t{{tk …ÄtÞto y™u ½ýt
rŒðËtu …Ae ©enrh rð[hý fh‚t fh‚t …w™: ¼ws™„h{tk …ÄtÞto. (31) ¼ws{tk ©enrhyu
r™so ÷ t yu f tŒþe™tu {ntu í Ëð fÞtu o y™u …Ae íÞtk Ú te Ëti h t»xÙ { tk sðt ‚i Þ th ÚtÞt.
(32) íÞthu ËwkŒhS ytrŒf …wÁ»ttu, ÷tÄeƒt ytrŒf ƒtEytu ƒu ntÚt òuze™u ©enrh™u
«tÚto™t fhðt ÷tøÞt fu, Ëðuo (33) nrh¼f‚tu fnu Au- nu yûthÄt{™t yrÄ…r‚ ! nu
Ä{o™kŒ™ ©enrh ! y{u ‚{™u ðthkðth ™{Mfth fheyu Aeyu. nu «¼w ! y{the W…h ŒÞt
fhe™u y{™u Œþo™ yt…‚t Útft, yt… ynª yt ™„h{tk s r™ðtË fhe™u hntu. (34) nu
«¼w ! ÷tuf÷ts™tu íÞt„ fhe™u y{u ‚{tht ÚtÞt Aeyu. yt… y{™u Atuze™u sþtu ™rn.
yt…™t [hýf{¤ rËðtÞ, y{™u ftkE…ý Œþo™ fhðt ÷tÞf Au s ™rn. (35) nu «¼w!
æðs - ykfwþtrŒ r[ötuðt¤t yt…™t [hýth®ðŒÚte ykrf‚ yt …]Úðe suðe yt…™t r™ðtËÚte
þtu ¼ u Au , ‚u ð e yt…™e rðŒtÞ …Ae ™rn s þtu ¼ u . (36) nu nrhf] » ý ! y{tht
r™ðtËMÚtt™tu ¾qƒ Ë{]ÂØðt¤tk ™Úte ‚u{ A‚tk …ý yt… f]…t fhe™u ‚u{tk ðthkðth QXtu-
ƒuËtu Atu, (37) s{tu Atu, Ëqðtu Atu, s¤…t™ fhtu Atu, nhtu-Vhtu Atu ‚uÚte y{tht yu
½htu ƒúñ¼tð™u …t{e „Þtk Au y™u ‚uÚte Œuðtu …ý ‚u™tk Œþo™ fhðt RåAu Au. (38) ytðt
yt… f]…t¤w, {™ ÂMÚth fhe™u ynª ¼ws™„h{tk s hntu, ƒesu õÞtkÞ ™ sþtu. fu{ fu
yt…™t yLÞºt sðtÚte y{tÁk {™ r¾Òt ÚtE òÞ Au. (39) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu þºtwytu™u ný™th hts™T ! ™uºtt©w ËtÚtu yt{ ðthkðth rð™k‚e fh‚t ËwkŒhS ytrŒf
¼f‚s™tu™u òuE™u f]…tËt„h ¼„ðt™ ƒtuÕÞt fu, (40) nu r™»…t… ¼f‚s™tu ! ‚{u {™{tk
¾uŒ …t{þtu ™rn. ‚{the W…h {the «ËÒt‚t Au ‚u™u …ý ¼w÷tðe Œu ‚uðtu ¾uŒ {™{tk fhðtu
™rn. ytí{t su{ ËŒtÞ yk‚:fhý™e ËtÚtu hnu÷tu Au ‚u{ nwk …ý ËŒtÞ ‚{the ËtÚtu s
hnu÷tu Awk. (41) nu hts™T ! r™Šðfthe ©enrhyu yt «{týu Ëtkíð™t™tk ð[™tu fne™u Ëðuo
¼f‚s™tu™u þtkr‚ …{tze. (42) íÞth ƒtŒ ËwkŒhS ytrŒf ¼f‚s™tuyu ©enrh™e …qò
fhe y™u fÌtwk fu nu ¼„ð™T ! yt Ëðuo {tht s Au yu{ {t™e™u yt… s÷ŒeÚte …w™: yt
™„h{tk …Äthòu. (43-44) …Ae ™thtÞý {wr™ …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™, …t»toŒtuyu Ërn‚
¼ws™„hÚte [tÕÞt. ‚u {t„o{tk ytðu÷tk su su „t{tu{tk „Þt íÞtk íÞtk yÄ{o™tu ™tþ fhe™u
Ä{o-¼Âõ‚™wk MÚtt…™ fÞwO. …Ae ©enrh nt÷th ŒuþÚte ™eféÞt. (45) ‚u Ëtiht»xÙ{tk ytðu÷t
sq™t„Z ™t{™t «ÏÞt‚ þnuh{tk …ÄtÞto. íÞtk yuf htrºt htuftE™u …Ae ©enrh, íÞtkÚte
y„ºttR ™t{™t „t{u …ÄtÞto. (46) íÞtk sL{tü{e™tu {ntuíËð fÞtuo. Ëk. 1868 ™t
ð»to{tk ©enrhyu fhu÷e ÷e÷tyut{tkÚte Úttuzef ÷e÷t, {U ‚{™u yt Âî‚eÞ ykþ{tk …qðuo fne,
Au. (47) nu Äe{™, ‚u s ð»to{tk ©enrhyu fhu÷wk ƒeswk yuf ÷e÷t[rhºt nwk ‚{™u fnwk Awk
‚u ‚{u ©Øt…qðof Ëtk¼¤tu. (48) nu hts™T ! ‚u s ð»to{tk yuf rŒðË ¼Âõ‚…wºt ©enrh
…tk[t÷ Œuþ{tk rð[hý fhe™u, Ëtiht»xÙ Œuþ{tk …ÄtÞto n‚t. (49) ƒeò «Œuþtu{tk hnu÷t
…tu‚t™t ¼f‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt {txu, ©enrh Ëtiht»xÙ{tkÚte …tk[t÷ Œuþ{tk …ÄtÞto, …Ae
íÞtkÚte nt÷th{tk …ÄtÞto, …Ae ysL{t ©enrh íÞtkÚte f]…t fhe™u [htu‚h Œuþ{tk …ÄtÞto,
…Ae íÞtkÚte ŒkZtÔÞ Œuþ{tk ytÔÞt y™u ‚u Œuþ{tk „t{tu„t{ ©enrhyu rð[hý fÞwO. …Ae
íÞtkÚte ƒnw rŒðË …Ae „t{ Ëthk„…wh …ÄtÞto.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk rðrðÄ Œuþtu{tk rð[hý fhe™u ©enrh Ëthk„…wh …ÄtÞto yu
™t{u AtËX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >> 66 >>
yæÞtÞ - 67
(1) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëthk„…wh{tk ©enrhyu, Vq÷ztu¤™t WíËð W…h
fux÷tf Ëk‚ nrh¼f‚tu™u …tu‚t™e Ë{e…u ƒtu÷tÔÞt n‚t, ‚u Ëðuo …ý íÞtk Ëthk„…wh{tk
ytÔÞt. (2) yuf ð¾‚ ©enrh, íÞtk Ë¼t{tk ©uc ytË™ W…h rƒhtßÞt n‚t y™u [thuÞ
ƒtsw Ëk‚-nrh¼f‚tu ƒuXt n‚t y™u {nt™w¼tðt™kŒ {wr™ ©enrh™t [hý …tu‚t™t ¾tu¤t{tk
÷E™u, …tŒËkðtn™ (…„[k…e) fh‚t n‚t. íÞthu y[t™f ©enrhyu ‚u {wr™™t ¾tu¤t{tkÚte
…tu‚t™t [hýth®ðŒ …tAt ¾U[e ÷eÄt. (3) íÞthu {nt™w¼tðt™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt fu nu «¼w!
yt [hýth®ðŒ {txu ‚tu y{u ‚ut ½h-ƒth™tu íÞt„ fhe™u r™hk‚h yt s„‚{tk r‚hMfthtu
Ën™ fheyu Aeyu. (4) nu Ëðuïh ! y{u ßÞthu „t{{tk r¼ûtt {t„ðt sEyu Aeyu íÞthu
Œwso™tu y{™u „t{™e ƒnth ftZe {qfu Au, y™u y{the W…h Äq¤-ht¾ ð„uhu ™tk¾u Au y™u
yt [hýth®ðŒ {txu ‚tu ‚u ƒÄwk Ën™ fheyu Aeyu. (5) nu ðtËwŒuð ! y{u su™t {txu yt
ƒÄwk Ën™ fheyu Aeyu, ‚u yt [hýtu yt… {tht ¾tu¤t{tkÚte fu{ ¾U[e ÷tu Atu ? íÞthu
©enrh {nt™ww¼tðt™kŒ Mðt{e «íÞu ƒtuÕÞt fu, (6) ©enrh fnu Au - yuf ‚eÚtoðtËeyu, yuf
ðtrýÞt™e Œwft™ ðt¤e™u ËtV fhe …Ae ‚u ÔÞðnthfwþ¤ yuðt ðtrýÞt «íÞu ƒtuÕÞt fu,
(7) nu ðrýf ! {U ‚the Œwft™ ðt¤e™u ËtV fhe Au ‚uÚte ‚thu {™u ŒË «MÚt (1 «MÚt
= 2 þuh) sux÷wk Ëtu™wk yt…ðwk òuRyu. (MðuåAt…qðof Œwft™ ËtV fhðt™e ytx÷e ƒÄe ®f{‚
™ ntuÞ ‚uðtu ¼tð Au.) (8-9) nu Ëh¤ {wr™ ! ‚u ‚eÚtoðtËe™e su{ ‚{u …ý, fwËk„eyutyu
‚{the W…h Úttuzef Äq¤ ™t¾e™u, ‚{™u „t{ ƒnth ftZe {qfe™u ‚{thut r‚hMfth fÞtuo, ‚u{tk
‚tu ‚u™t ƒŒ÷t{tk ‚{u æðs-ykfwþtrŒÚte r[Âö‚ yt Œw÷o¼ [hýf{¤™e Þt[™t fhtu Atu!
(10) yt [hýf{¤tu {txu ‚tu Þtu„es™tu ð™{tk sE™u, Sðsk‚wyut Œun W…h htVzt fhu
yux÷tk ƒÄt nòhtu ð»ttuo ËwÄe W„ú ‚…ùÞto fhu Au. (11) yr‚ W„ú ‚…ùÞto fh‚t yuðt
‚u{™u …ý yt [hýth®ðŒ™wk Œþo™ Mð¡{tk …ý Út‚wk ™Úte. ‚uðt Œw÷o¼ yt [hý [tk…ðt
{txu (12-13) y™u ‚u ™ t Œþo ™ ™u yÚtu o su ð tu «u { ¼tð ‚{™u Au , ‚u ð tu s «u { ¼tð
…h{[i ‚ LÞt™k Œ {w r ™™u …ý n‚tu ‚u { A‚tk …ý ‚u y tu yt [hý-Œþo ™ ™e «er‚ Atu z e™u
yíÞthu Ä{o…wh ™„h{tk s‚t hÌtt Au. y™u ‚u{™e su{ ƒeò ½ýt Ëk‚tu …ý «u{™tu íÞt„
fhe™u s‚t hÌtt Au. ‚uÚte nu {wr™ ! ‚{™u …ý yt{ s‚t hnuðt™e RåAt Au fu fu{, ‚u™e
…heûtt fhðt s {tht [hýtu ¾U[e ÷eÄt Au, ƒeswk ftkE fthý ™Úte. (14) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ßÞthu ©enrhyu yt{ fÌtwk íÞthu {nt™w¼tðt™kŒ {wr™ ©enrh
«íÞu ƒtuÕÞt fu nu «¼w ! su{ …h{[i‚LÞt™kŒ Mðt{e, (15) ËíËk„{tkÚte ƒnth ™ef¤e
„Þt, ‚u { nw k õÞthu Þ …ý ËíËk „ {tk Ú te ƒnth ™ef¤e ™ òô. (16) íÞthu ©enrhyu
{nt™w¼tðt™kŒ Mðt{e™u …qAÞwk fu þwk ‚{u õÞthuÞ ËíËk„{tkÚte ƒnth ™ef¤e ™ òð ? íÞthu
Mðt{eyu fÌtwk fu, nwk õÞthuÞ …ý ËíËk„{tkÚte ™ef¤e òô ™rn. yt{ ©enrhyu ºtý ð¾‚
…qAÞwk y™u Mðt{eyu ºtýuÞ ð¾‚ W…h «{týu s sðtƒ ytÃÞtu. ‚u Ëtk¼¤e™u ©enrh ½ýt
«ËÒt ÚtÞt. (17) …Ae ©enrhyu htS ÚtE™u …tu ‚ t™t ƒk Ò tu [hý ÷tk ƒ t fÞto y™u
{nt™w¼tðt™kŒ y™u …h{t™kŒ yu ƒk™u {wr™ytu, ©enrh™t [hý [tk…ðt ÷tøÞt. (18) ‚u
ƒk™u Ëk‚tuyu ðthkðth ©enrh™t [hýtu™wk {Œo™ fÞwO y™u ‚u [hýtu™u …tu‚t™t {M‚f W…h
y™u ÓŒÞ{tk ÷E™u …tu‚t™tu {™tuhÚt ËV¤ fÞtuo. (19) nu hts™T ! íÞth …Ae fÕ…ð]ût
Ë{t™ ©enrhyu, yuf …rðºt ½h{tk hne™u, MðtrŒü ¼tus™ fÞwO. ¼tus™ fhe hÌtt íÞthu,
¼f‚s™tuyu [thuÞ ƒtsw ðªx¤tE ð¤e™u, rðrðÄ ò‚™t hk„tu, y™u „w÷t÷ ©enrh W…h
Atkxðt ÷tøÞt. (20) …Ae hk„tuÚte ¼ªòE „Þu÷tk ðMºttuðt¤tk, […¤ ™uºttuðt¤t Ëðuoïh
©enrh …ý ‚u ½h{tkÚte ƒnth ™eféÞt y™u ¼f‚s™tu W…h rðrðÄ ò‚™t hk„ y™u yƒe÷-
„w÷t÷ Atkxðt ÷tøÞt. y™u yt{ ½ýeðth ËwÄe hk„¢ezt fhe. (21) nu hts™T ! „wsht‚
y™u …tk [ t¤ Œu þ ™e Mºteytu y u Q¼tk Q¼tk , ©enrh™e yt hk „ ¢ezt™tk Œþo ™ fÞto y™u
…hM…h „tuÂc fhðt ÷t„e. ‚u Ë{Þu …tk[t÷ Œuþ™e Mºteytuyu ©enrh …tËu, yuðtu ðh {tkøÞtu
fu ‚u{™u yt ÷tuf{tk Ä™ ytrŒf™e «tÂó ÚttÞ. y™u „wsht‚™e Mºteytuyu yuðt ðh {tkøÞtu
fu , (22) nu Ëðu o ™ t ytí{t ! ‚{the yt {ntƒ¤ðt™ {tÞt, {™w » Þtu ™ u ¼Âõ‚{t„o { tk
yðhtuÄf Au. ‚uÚte nu yÔÞÞ ! ‚{the yt Œw»fh {tÞt, y{the ¼Âõ‚{tk õÞthuÞ …ý rðÎ™
™ fhtu. (23) nu Ëðuoïh y{™u yt…™u rð»tu õÞthuÞ …ý {™w»ÞƒwÂØ ™ Úttytu. yt…™tk
Ëðuo ÷e÷t[rhºttu™u y{u nk{uþtk rŒÔÞ s {t™eyu y™u ‚u{tk y{™u «tf]‚¼tð ™ Úttytu.
yuðwk y{u yt…™e …tËu ðhŒt™ {t„eyu Aeyu. (24) ‚{tht ¼f‚s™tu™tu y{™u õÞthuÞ
…ý y¼tð ™ Úttytu. nu rð¼w ! ¼qkzt Œuþft¤trŒf™t Þtu„{tk …ý y{™u yt…™wk r™íÞ
M{hý s hnu ‚uðe f]…táÂü fhðt y{u yt…™u «tÚto™t fheyu Aeyu. (25) s™tu™t ÓŒÞ{tk
«ðuþe™u ‚u{™u {tun …{tz‚t ft{trŒf þºtwytu{tk, y{™u õÞthuÞ {tun ™ Úttytu y™u yt…™wk
¼s™ fh‚e ð¾‚u ƒeswk ftuE …ŒtÚto ytzwk ytðe™u y{™u ytðhý ™ fhu. (26) yt «{týu
Ëðo™u fnu‚t, nu ™tÚt ! yt… òu y{the W…h «ËÒt ÚtÞt ntu ‚tu y{™u ytx÷tk ðhŒt™
yt…tu. (27) nu yåÞw‚ ! nu s„Œeïh ! y{u yt…™e …tËu ƒeswk ftkE ™Úte {tk„‚t fu{
fu yLÞ Ëðuo ‚tu ‚wåA Au y™u ft¤u fhe™u ™tþ …t{e òÞ Au. (28) ©e ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - „wsht‚™e Mºteytuyu yt «{týu ðhŒt™tu {tkøÞt ‚uÚte ©enrhyu ‚u{™e Ë{sý™e
¾qƒ «þkËt fhe y™u …tu‚t™wk {M‚f nfth{tk n÷tðe™u «er‚…qðof ‚u Mºteytu «íÞu ƒtuÕÞt
fu, (29) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu „wsht‚™e Mºteytu ! ‚{u ‚tu ÞÚttÚto he‚u {tht ¼f‚s™
Atu. fthý fu ðh«Œt‚t yuðt {the …tËu ‚{u ÞÚttÚto ðhŒt™tu {tkøÞtk Au. (30) nu r™»…t…
Mºteytu ! ‚{u su su yr¼ü ðhŒt™tu {tkøÞtk Au ‚u Ëðuo ‚{™u rËØ Úttytu. (31) ©e
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt{ Mºteytu™u ðhŒt™ yt…e™u, hk„Úte ¼ªòÞu÷t
ðMºttuðt¤t ©enrh, ½tuzuËðth ÚtE™u Ëðuo nrh¼f‚tu ËtÚtu íÞtk ™Sf{tk, VÕ„w („Þt ‚eÚto
…tËu ytðu÷e ™Œe) suðe …rðºt ™Œe{tk M™t™ fhðt …ÄtÞto. (32) M™t™ fh‚tk fh‚tk
fe‚o™tu „t‚t ¼f‚s™tu ËtÚtu, ©enrhyu ½ýeðth ËwÄe, «VwÂÕ÷‚ ÚtE™u s¤¢ezt fhe.
(33) …Ae ‚u ™Œe{tkÚte ƒnth ™eféÞt y™u ftuhtk ðMºttu Äthý fhe™u, yuf Ÿ[t ½tuzt W…h
Ëðth ÚtR™u íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (34) ‚uðt{tk {t{iÞtu …x„h („t{ fwkz¤™t nrh¼f‚)
…tu‚t™u „t{Úte Œtuz‚t ½tuzu, ©enrh™tk Œþo™ fhðt ™ef¤u÷t, ‚u{ýu hM‚t{tk s ©enrh™tk
Œþo™ fÞtO. (35) ‚uÚte ‚u{™u ‚íft¤ Ë{trÄ ÚtE „E y™u hM‚t{tk s Œun¼t™ ¼q÷e™u
ÂMÚth ÚtE „Þt y™u ‚u { ™u ntÚt{tk hnu ÷ tu ¼t÷tu ðtk f tu s hne „Þtu .
(36) ‚u òuE™u yÔÞÞ ©enrhyu {™{tk rð[tÞwO fu, yt ðtkftu y™u ÂMÚth ÚtE „Þu÷tu ¼t÷tu,
ftuEf {™w»Þ fu yï™u ðt„þu ‚tu r™ùu ‚u™wk {]íÞw Útþu. ‚uÚte f]…t fhe™u ©enrh ‚u ¼f‚™e
…tËu „Þt. (37) ©enrh™e yt„¤ hnu÷t {™w»Þtu™u, …t»toŒtuyu hM‚t{tkÚte Œqh ¾Ëuzât.
y™u ©enrh ‚u ¼f‚™e Ë{e…{tk ytÔÞt. …Ae Ë{trÄ{tkÚte ‚u™u s„tze™u, {eXtu X…ftu
ytÃÞtu. (38) ‚u Ë{Þu r™íÞt™kŒ y™u r™»fw¤t™kŒ yu ƒu ËŒT„wÁytu ©enrh™tk Œþo™tÚtuo
su‚÷…whÚte [t÷e™u Ëthk„…wh ytÔÞt.(39) ‚u Ëk‚tuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto. íÞthu ©enrh
ƒtuÕÞt fu, ©uc Ëí…wÁ»tut ! ‚{u {thu {txu su ftkE ¼ux ÷tÔÞt ntu, ‚u yíÞthu s {™u y…oý
fhtu. (40) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u {wr™ytu ©enrh {txu «u{…qðof
…w»…nthtrŒf ÷tÔÞt n‚t, ‚u ‚íft¤ ‚u{ýu ©enrh™e Ë{ût {qõÞtk. (41) …Ae ‚u{™e
¼Âõ‚™u ðþ ÚtE™u, ©enrh ‚íft¤ ht‚t hk„™t yï W…hÚte ™e[u Q‚Þto y™u s{e™ W…h
rƒAtðu÷t yuf ËwkŒh ytË™ W…h nË‚t nË‚t rƒhts{t™ ÚtÞt. (42-43) …Ae ‚u Ëk‚tuyu
©enrh™tk ÷÷tx{tk yût‚ ËtÚtu fkfw™tu [tkÕ÷tu fÞtuo y™u fkX ytrŒ Ëðuo yk„tu{tk „w÷tƒ™t
…w»…™t nthtu, ‚tuht, fztk, ƒtswƒkÄ RíÞtrŒf ÞÚttÞtuøÞ Äthý fhtÔÞtk. y™u …Ae ©enrh™e
yth‚e W‚the™u ‚u { ™u ™{Mfth fÞto . (44) íÞthƒtŒ ©enrh …w ™ : yïtYZ ÚtÞt.
…w » …nthtu ð t¤t, [÷tÞ{t™ Út‚t nth‚tu h tðt¤t, y™u fe‚o ™ tu „t‚t Mð¼f‚tu Ú te ðu Â ü‚
©enrh, ‚u ™ŒeyuÚte htsŒhƒth{tk …ÄtÞto. (45) íÞtk Ë¼t{tk rƒhts{t™ ÚtE ©enrhyu
ËíËk „ eytu ™ u fÌtw k fu , nu Ëk ‚ nrh¼f‚tu ! ‚{thu Ëðu o y u ði þ t¾ {tË™e …q ™ {u ‚ðht
(þwõ÷‚eÚto …tËu) ‚eÚto™e Þtºtt fhðe. (46) nu Ëk‚tu nðu ‚{u ynªÚte ƒesu rð[hý fhðt
òytu. …Ae ©enrh™u yr‚ «ËÒt òuE™u Ëthk„…wh™t Œhƒth Sðt¾t[hu, ©enrh™u fÌtwk
fu, (47) nu {nthts ! yt Ëthk„…wh „t{{tk y™u ‚u™e Ëe{{tk, ftuE …ý MÚt¤u, õÞthuÞ
ftuE Þ{Œq‚ ytðu ™rn, y™u (48) nu ¼„ðt™ ! yt „t{{tk fu ‚u™e Ëe{{tk su Sðtu
{]íÞww …t{u ‚u Ëðuo ‚{tht Ät{{tk s òÞ. nu ŒÞt¤w ©enrh ! {™u ytðwk ðhŒt™ yt…tu.
(49) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu Sð{tºt™u yr‚ Œw÷o¼
yuðwk fÕÞtý ‚{u {tøÞwk Au. (50) ‚u{ A‚tk …ý ‚{u fntu Atu ‚u{ sYh Útþu s. ytðwk
W¥t{ ðhŒt™ ‚u htò™u yt…e™u, …Ae ©enrh, íÞtkÚte y¼Þhtò™t „Zzt „t{{tk …ÄtÞto.
(51) yt «{týu ¼ws™„h{tk Ët‚ ð»to ËwÄe ©enrh ËwkŒh¼tE™t ½uh r™ðtË fhe™u hÌtt
y™u íÞtkÚte ðthkðth Ëtiht»xÙ, „wsht‚ ð„uhu Œuþtu{tk ytð‚t-s‚t n‚t. (52) ©e ÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ët‚ ð»to ËwÄe ¼ws{tk ËwkŒhS¼tE™u ½uh r™ðtË fhe™u, ©enrhyu
fåA{tk rð[hý fhe™u y™uf ÷e÷t[rhºttu fÞtO Au. (53) yt Ëk«ŒtÞ{tk ¼rð»Þ{tk Út™tht
ƒu yt[tÞtuo{tkÚte ftuE yuf™tu yt©Þ fhe™u hnu÷t Ë.„w. ©e þ‚t™kŒ{wr™, ©enrh™t yt
ƒÄt ÷e÷t[rhºttu™u rðËthe™u ËíËkr„Sð™ ™t{™t „úkÚt{tk («.3, y.1, &÷tu.1) Ëwðú‚-
«‚t…®Ën htò™t ËkðtŒ îtht fnu Au fu ¼„ðt™ yåÞw‚ ©enrh Ëk.1861 Úte Ëk.1869
ËwÄe {tºt „Zzt{tk s r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t ‚u ÞÚttÂMÚt‚ ™Úte. (54) nu hts™T ! ‚{u
{™u …qAÞwk n‚wk fu z¼tý „t{uÚte ©enrh fÞtk fÞtk „t{tu{tk „Þt ? (y. 12, &÷tu. 28
Úte 30) ‚u, y™u ƒeswk …ý su ftkE …qAÞwk n‚wk, ‚u Ëðuo {U ‚{™u ÞÚttþÂõ‚ fÌtwk Au. (55)
nu hts™T ! ©enrh™tk, Ëðtuo¥t{ y™u ËŒt {k„÷fthe yuðtk yt ÷e÷t[rhºttu, su {™w»Þtu
«r‚rŒ™ ©ðý fhþu, ‚uytu r™ùu ft¤¼ÞÚte hrn‚ ÚtE sþu.
ßÞucrs‚ ËkðtŒ{tk Âî‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu Ëthk„…wh{tk fhu÷e ÷e÷tðýo™ ™t{u ËzËX{tu
>> Âî‚eÞ ykþ Ë{tÃ‚ >>

U
ík]íkeÞ ytþ
yæÞtÞ - 1
(1) rþðŠ»t fnu Au - nu frð©e ƒúñt™kŒ {wr™ ! y„tW™t ykþ{tk, ÔÞt…fuþ {wr™yu ©enrh™tk
yŒT ¼ w ‚ [rhºttu ™ w k fhu ÷ w k r™Y…ý Ëtk ¼ ¤e™u , ‚u ßÞu c S‚ htò, ©enrh™w k ƒesw k õÞw k [rhºt
…qA‚t n‚t ‚u fntu. (2) nu ƒúñt™kŒ {wr™ ! ‚u htòyu …qAu÷tk ©enrh™tk [rhºttu™u Ëtk¼¤ðt™e
y{™u ‚eðú RåAt Au. ‚uÚte yt… ‚u Ëðuo y{™u rðM‚th…qðof fntu fu{ fu yt… ‚tu …htu…fthe
Atu . (3) nu Mðtr{™T ! ©enrh™tk [rhºttu ™ w k ©ðý fhe™u þti ™ ftrŒf Ér»tytu ‚Útt …rhÂût‚
ytrŒf y™u f htòytu …ý ¼„ðŒT Ät{™u …t{e „Þt. ‚u ð e s he‚u y{u …ý ‚u [rhºttu ™ w k
©ðý fhe™u ©enrh™t Ät{™u …t{eþwk. (4) suýu ™uºttuÚte ©enrh™e {qŠ‚™tk Œþo™ fÞto ™ ntuÞ,
ðtýeÚte ©enrh™w k „w ý t™w „ t™ fÞw O ™ ntu Þ , fýtu o ðzu ©enrh™e ðtýe™w k ©ðý fÞw O ™ ntu Þ ,
™trËft ðzu ©enrh™e Ëw„kÄ ÷eÄe ™ ntuÞ ‚u™e Ëðuo ¿tt™urLÿÞtu, r[ºttu{tk fhu÷tk r[ºtt{ý™e
su{ r™hÚtof Au. (5) ð¤e ƒúñÄt{™e «tÂó fhtð™th ©enrh™t [hýf{¤™e hs su™t {M‚fu
[Ze ™Úte, su ©enrh™w k ™t{tu å [thý fhðt{tk ÷ßò …t{u Au , ‚u ‚tu Sð‚t ntu ð t A‚tk …ý
{hu÷t s Au. (6) nu ƒwÂØþt¤e {wr™ðh ! Ëðuo …t…tu™u nh™tht ©enrh y™u ‚u{™t Ëí…wÁ»ttu™t
Œþo™ fhðt {txu su™t [hýtu „r‚ fh‚t ™Úte, ‚u fwƒwÂØðt¤t {™w»Þ™t [hýtu ‚tu ð]ût™t {q¤
Ë{t™ Au . (7) {txu nu {w r ™ðh ! nrh¼õ‚tu { tk ©u c yu ð t ‚u ÔÞt…fu þ {w r ™yu , ßÞu c S‚
htò™u , ©enrh™tk su rŒÔÞ [rhºttu fÌttk n‚tk ‚u yt… {™u fntu . (8) ƒú ñ {w r ™ fnu Au - nu
{nŠ»t rþð»tu o ! yt…u yt ƒnw W¥t{ …q A T Þ w k Au . fu { fu ‚{u «r‚ûtý {™u ©enrh™e {q Š ‚™w k
M{hý fhtðtu Atu ‚uÚte nrh[rhºt ðýo™{tk «er‚ fhtð™th yt… ‚tu {™u, {tht Œun fh‚tk …ý
ðÄw r«Þ Atu . (9-10) nu rþð»tu o ! ßÞu c S‚ htòyu ÔÞt…fu þ {w r ™™u …q A T Þ w k fu , nu {w r ™ !
©enrhyu „Z…w h {tk ‚Útt ƒeòk „t{-™„htu { tk hne™u su [rhºttu fÞtO ‚u yt…u {™u y„tW ƒu
ykþ{tk fÌttk ‚u rËðtÞ ƒeòk õÞtk fÞtk yŒT¼q‚ [rhºttu fh‚t n‚t ? íÞthu S‚urLÿÞ ÔÞt…fuþ
{w r ™ ƒtu Õ Þt fu , (11) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ™] … tu ¥ t{ ! ©enrh „Z…w h {tk …ÄtÞto ƒtŒ
y¼Þ htòyu ©enrh™wk ytr‚ÚÞ fhe ¾qƒ ytŒhËífth fÞtuo. y™u …Ae ©enrh íÞtk MðMÚtt™{tk
Ëw¾uÚte r™ðtË fhe™u hnuðt ÷tøÞt. (12) yuf ð¾‚ íÞtk yuftk‚{tk ƒuËe™u ©enrh rð[thðt
÷tøÞt fu , yËw h su ð t {™w » Þtu ™ tu ™tþ fÞto rËðtÞ …] Ú ðe W…hÚte yÄ{o ™ tu ™tþ fu { ÚttÞ ?
(13) y™u ßÞtk ËwÄe yÄ{o™tu ™tþ ™ ÚttÞ íÞtk ËwÄe [th …tŒðt¤tu Ä{o yt …]Úðe W…h fu{
«ð‚u o ? (14) {txu yt ƒk ™ u ftÞo {txu ‚tu (ytËw h e {™w » Þtu ™ tu ™tþ y™u yÄ{o ™ tu rð™tþ)
ft¤ y™u RLÿ s ÞtuøÞ Au. yt{ ËkfÕ… Útðt {tºtÚte s …tu‚u s, «uhu÷t ft¤ y™u RLÿ íÞtk
yu f tk ‚ MÚt¤{tk ytÔÞt. (15) yLÞ ftu E ™e áÂü{tk ‚u ytð‚t ™ n‚t. ‚u { ýu ©enrh™u ƒu
ntÚt òu z e ™{Mfth fÞto , ©enrh™e …q ò fhe y™u ©enrh™t [hýf{¤{tk ðthk ð th {M‚f
{qfe™u «tÚto™t fhe. …Ae ©enrhyu ‚u ƒk™u™tu {Äwh ð[™tuÚte ytŒhËífth fhe™u, ËwkŒh ytË™
W…h ƒuËtzât. (16) …Ae ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Œuðtu ! ‚{u su fthýu {the …tËu ytÔÞt Atu ‚u
fntu . (17) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! yt «{týu ©enrh™e yt¿tt ÚtðtÚte ‚u ƒk ™ u
ƒtuÕÞt fu, nu Ëðuoïh «¼w ! yt…u ytf»toý fhðtÚte y{tu ƒk™u yt…™t Œþo™tÚtuo ytÔÞt Aeyu.
(18) nu «¼tu! y{™u ‚tu {tºt yux÷e s ¾ƒh Au fu y{u Võ‚ yt…™t Œþo™tÚtuo s ytÔÞt
Aeyu. nu «¼w ! y{u ƒk™u Ëðuo «fthu yt…™t s Aeyu. (19) nu yåÞw‚ ! y{™u rðþu»t ftkE
¿tt™ ™Úte ‚u{ A‚tk {ntV¤™u …{tz™the yt…™e su ftkE Ëuðt y{thu ÷tÞf ntuÞ ‚u y{™u
ƒ‚tðtu . yt…™t ŒtË yu ð t y{u , ©Øt …q ð o f ‚u Ëu ð t fheþw k . (20) Ë{Úto yu ð t ‚u ƒk ™ u Œu ð tu
yt «{týu ƒtuÕÞt ‚uÚte ©enrh ‚u{™t «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ft¤ y™u RLÿ ! ‚{u su fÌtwk ‚u ÞtuøÞ
s Au. nwk ‚{™u ‚{thu ÞtuøÞ yuf Ëuðt ƒ‚tðwk Awk. (21) nu ŒuðuLÿ ! ßÞtk ËwÄe yt …]Úðe W…h
{tht yuftkr‚f ¼õ‚tu hnu íÞtk ËwÄe Œhuf ð»tuo ‚{thu ‚u ¼õ‚tu™t Ëw¾ yÚtuo, Ëthe ð]Âü fhðe.
(22) …Ae ft¤ «íÞu ƒtu Õ Þt fu nu ft¤ ! yËw h s™tu ™ t ™tþÚte yÄ{o ™ tu ™tþ ÚttÞ y™u
yÄ{o™t ™tþÚte yt …]Úðe W…h, [th …tŒðt¤tu Ä{o «ð‚uo. (23) ‚uÚte ytð‚t ð»tuo y™tð]Âü
fhe™u yËw h s™tu ™ tu ‚{tu ™tþ fhtu . ({tht ¼õ‚tu ™ w k ‚tu nw k hûtý fheþ.) íÞth …Ae {tht
ytr©‚tu™u su{ Ëw¾ ÚttÞ ‚u{ ‚{thu ð‚oðwk. nu ft¤ y™u RLÿ ! ‚{tu yíÞthu {the yt Ëuðt
fhðt™u ÞtuøÞ Atu. (24) nu hts™TT ! ft¤ y™u RLÿ ‚u ƒk™u Œuðtu ©enrh™e yt yt¿tt {M‚fu
[Ztðe, ‚u { ™u ™{Mfth fhe™u …Ae …tu ‚ u …tu ‚ t™t MÚtt™fu [tÕÞt „Þt. (25) íÞth ƒtŒ
Œu ð trÄŒu ð ©e™thtÞý{w r ™ Ë.„w . ©e {w õ ‚t™k Œ Mðt{e™u …ºt ÷¾ðt ÷tøÞt. (26) „w s ht‚
«Œuþ{tk hnu÷t nu {wfwkŒ yÚtto‚T {wõ‚t™kŒ {wr™ ! „Z…whÚte {tht yÚtto‚T ©enrh™t sÞ™thtÞý
ðtk [ ßÞtu . (27) nu Mðtr{™T ! yt…™t «‚t…Úte yºtu y{thu ûtu { fw þ ¤ ð‚u o Au . yt…™t
ûtu { fw þ ¤ y{™u ÷¾þtu . nu {w r ™ ! ði þ t¾ {tË{tk Þtu ò ™th ‚ðht™t (™{o Œ t ftk X u , ¼Y[
…tËu) {u¤t{tk nwk ytðeþ ™rn. (28) …hk‚w íÞtk y™uf ËíËk„eytu ytðþu. ‚u{s Œuþtk‚h{tkÚte
y™uf {™w»Þtu …ý ytðþu. yt… ßÞtk …ý ntu, íÞtkÚte {wr™s™tu ËtÚtu, ‚u Ëðuo ËíËkr„s™tu™t
fÕÞtý yÚtu o , sYhÚte íÞtk ‚u ‚ðht™t {u ¤ t{tk sòu . (nw k íÞtk ytððt™tu ™Úte yu { rð[the™u
yt¤Ë fhþtu ™rn.) (29) íÞtk Ëðu o ËíËk „ eytu y™u {w r ™s™tu {the …q ò yÚtu o su ftk E
Ët{„ú e ÷tÔÞt ntu Þ ‚u Ëðu o ‚{u r™:Ëk þ Þ yk „ efth fhßÞtu . nu Mðtr{™T ! ‚{the …q ò
fh™thtytu™u ‚u{™t yk‚:ft¤u nwk sYhÚte {tht Ät{{tk ÷E sEþ. (30) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- ©enrhyu ytðtu …ºt ÷¾e™u , ‚u {w õ ‚t™k Œ Mðt{e™u …ntU [ tzðt {txu sÞt™k Œ ƒú ñ [the™u
ytÃÞtu . (31) „Z…w h Úte [t÷u ÷ t ‚u sÞt™k Œ ƒú ñ [theyu [tu Ú tt rŒðËu {w õ ‚t™k Œ Mðt{e™u
…ºt™t Ë{t[thÚte ðtfu V fÞto y™u …Ae {w õ ‚t™k Œ Mðt{e {w r ™s™tu Ërn‚ ‚íft¤ íÞtk Ú te
‚ðht™t {u ¤ t{tk „Þt. (32) ©enrh™e yt¿tt y™w Ë th y™u f s™tu y u {w õ ‚t™k Œ Mðt{e™e
«r‚rŒ™ …q ò fhe. …q ò yk ‚ u {w õ ‚{w r ™ MðnM‚u ºtý {q X e Äq ¤ …tu ‚ t™t {M‚fu ™t¾‚t n‚t.
(yÚtto‚T {t™-y…{t™, f[htu-fk[™{tk Ë{t™‚t) y™u ytðe he‚u y™uf s™tu™wk fÕÞtý fÞwO.
(33) {w õ ‚{w r ™™u …ºt {tu f ÕÞt ƒtŒ ©enrh „Z…w h {tk fu x ÷tf rŒðËtu htu f tÞt. …Ae íÞtk Ú te
™ef¤e™u rðrðÄ «fth™tk ð] û ttu Ú te Þw õ ‚ …k [ t¤t ™t{u „t{{tk …ÄtÞto . (34) ‚u „t{™t htò
nu{k‚®Ënu ©enrh™wk …qs™ fÞwO. …Ae ©enrhyu ‚u{™u …qATÞwk fu nu hts™TT ! ‚{tht ½h{tk ÄtLÞ
fux÷wk Au ? (35) íÞthu nu{k‚rËn htòyu fÌtwk fu nu «¼w ! {thu íÞtk ‚tu ÄtLÞ Úttuzwkf s Au. íÞthu
ŒÞt¤w ©enrh …w™: ‚u htò «íÞu ƒtuÕÞt fu, (36-37) nu hts™TT ! nðu Úttuzt Ë{Þ{tk s yt
…] Ú ðe W…h yr‚ ŒtÁý Œw f t¤ …zþu . y™u ‚u f…ht ft¤{tk ËU f ztu y™u nòhtu {™w » Þtu ‘yÒt
õÞtk Au ? yÒt õÞtk Au ?’ yu{ ƒtu÷‚t ƒtu÷‚t, õÞtkÞÚte …ý Úttuzwkf …ý yÒt ™ {¤ðt™u fthýu
r™ùu {]íÞw™u þhý Útþu. ‚uÚte ºtý ð»to {txu ‚{thu sYh ntuÞ ‚ux÷wk yÒt, {qÕÞ yt…e™u …ý
sYhÚte Ëk„ún fhe ÕÞtu. (38) ©enrhyu yt{ fÌtwk ‚uÚte ‚u htòyu ©enrh™wk M{hý fhe™u A
nòh {ý swðth ƒu „ýwk {qÕÞ yt…e™u …ý ‚íft¤ ¾heŒe ÷eÄe. (39) yt{ ‚u htò™e hûtt
fhe™u «¼w , ‚u htò™e «tÚto ™ tÚte …k [ t¤t „t{{tk fu x ÷tf rŒðËtu r™ðtË fhe™u hÌtt. …Ae
«¼w íÞtkÚte …w™: „Z…wh …ÄtÞto. (40) ‚u Ë{Þu yuf …wÁ»tu íÞtk hnu÷t ¼õ‚s™tu™u Ë{t[th
ytÃÞt fu nu ¼õ‚tu ! «¼w ™Œe™t Ët{u™t rf™tht W…h ytÔÞt Au y™u ‚{™u Ëðuo™u ‚u{ýu íÞtk
ƒtu÷tÔÞt Au. yt{ òýðtÚte Ëðuo nrh¼õ‚tu ‚íft¤ ©enrh™e Ë{e…u „Þt. (41) ‚u Ëðuoyu
©enrh™u ™{Mfth fÞto …Ae „Z…w h ™u yrðãtÞw õ ‚ òýe™u ©enrh íÞtk Ú te ¼õ‚s™tu Ërn‚
y¼Þhtò™t Œhƒth{tk …ÄtÞto . (42) ‚u Œhƒth{tk ƒú ñ t©{ ™t{u «rËØ, r™„w o ý y™u
yr™Œuoþ ™t{u su yûth ytuhze, ©enrh™t r™ðtËMÚtt™ {txu n‚e ‚u{tk ©enrh …ÄtÞto. (43)
íÞtk y¼Þ htò «r‚rŒ™ ©enrh™e …q ò fh‚t. íÞtk hnu ÷ t ©enrh, y¼Þ htò™t sÞt,
÷r÷‚t ytrŒf ËkƒkrÄs™tu™t Ëtk¼¤‚tk ƒtuÕÞt fu, (44) nu y¼Þ hts™TT ! {w{wûtw s™u {tht
¼õ‚tu™e yt„¤ {t™Y…e þºtw ftuE…ý «fthu ht¾ðtu s ™rn. (45) {t™™u ytþhe™u ¢tuÄ,
E»Þto, {íËh, ÿtun RíÞtrŒf hnu÷t Au. ‚uÚte {t™ Y… Œtu»t õÞthuÞ ™ ht¾ðtu. þtMºt{tk {t™e
¼õ‚™e ¼Âõ‚ …ý ytËw h e fne Au . (46) su {™w » Þ ¼„ðt™™tu ¼õ‚ ÚtE {tht ƒeò
¼õ‚™u ƒeðztðu Au ‚u™u, {tht ¼Âõ‚ MðY…™u òý™tht ¼õ‚s™tuyu yËwh s òýðtu. (47)
su {™w»Þ ƒútñý, „heƒ y™u {tht ¼õ‚™tu ÿtun fhu Au ‚u {™w»Þ {™u ŒeXtu …ý „{‚tu ™Úte.
(48) nu y¼Þ htò ! ‚u Ëðuo™tu ÿtun fh™th {™w»Þ ¼÷u {thtu ¼õ‚ ntuÞ ‚tu …ý ‚u{™u yt
÷tu f fu …h÷tu f {tk õÞthu Þ {the «tÂó Út‚e ™Úte. (49-50) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu
ßÞu c S‚ hts™T T ! yt «{týu «r‚rŒ™ fÚttðt‚to fh‚tk Ëk ð ‚ 1869™w k ð»to ytÔÞw k íÞthu
©enrh™e yt¿tt™w Ë thu , yt¿ttfthe ELÿu yt ÷tu f {tk ð] Â ü ™ fhe. (51) y™tð] Â ü™u ÷eÄu
ft¤™e htiÿ„r‚Úte yt …]Úðe W…h y™uf …þwytu ‚Útt ÄŠ{c y™u yÄ{eo y™uf {™w»Þtu {]íÞw™u
þhý ÚtÞt. (52) nu hts™TT ! {]íÞw …t{u÷t ‚u yËwh s™tu™e ¾tu…heytuÚte yt¾e …]Úðe ZkftE
„E. yt{ yÄ{o™tu ™tþ fhe™u {nt«¼w ©enrh Vhe ð¾‚ yt …]Úðe W…h ËŒTÄ{o™wk «ð‚o™
fh‚t n‚t. ‚u fÚtt nwk ‚{™u nðu yt„¤ fheþ.
Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu yÄ{eo {™w»Þtu™t ™tþ {txu ft¤ ‚Útt RLÿ™u yt¿tt
fhe yu ™t{u …nu÷tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>1>>
yæÞtÞ - 2
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ynkftheytu™t yknfth™tu ™tþ fh™th, yÔÞÞ,
Ä{o…wºt ¼„ðt™ ©enrh ‚u ð»tuo „Z…wh{tk „wóðu»tu r™ðtË fhe™u hÌtt. (2) Mð«urh‚ ft¤™e
yr‚rð»t{ „r‚ òuE™u …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™wk rn‚ RåA™th ¼„ðt™ ©enrh Úttuzt …t»toŒtu™u
÷E™u Ëtiðeh (Ít÷tðtz) Œuþ{tk …ÄtÞto. (3) Ëtiðeh Œuþ{tk ytðu÷t {uÚttý „t{{tk sE™u
…qkòS ûtrºtÞ y™u ƒútñý „tu®ðŒ ¼õ‚™u ½uh ©enrhyu „wó…ýu …tk[ rŒðË r™ðtË fÞtuo.
(4) f]…t¤w ©enrh …qkòS ytrŒ ¼õ‚s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚tu ! òu ‚{the …tËu Úttuzwkf
s y™ts ntu Þ ‚tu , {q Õ Þ yt…e™u …ý ‚{tht r™ðto n ™u Þtu ø Þ ÄtLÞ sYhÚte ¾heŒ fhtu .
(5) íÞth …Ae ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u ¼ÿuïhe ™t{u „t{{tk …ÄtÞto. íÞtk Ëwh[kŒ ™t{™t
ðrýfu ©enrh™tu Ëífth fÞtuo. y™u ‚u htºteyu ©enrhyu íÞtks r™ðtË fÞtuo. (6) íÞth …Ae
©enrh íÞtk Ú te «t‚:ft¤u ™ef¤e™u ÷ªƒze „t{u …ÄtÞto . íÞtk {q ¤ S ¼õ‚u ©enrh™w k …q s ™
fÞwO. …Ae ©enrh íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (7-8) …Ae {t„o{tk [t÷‚tk [t÷‚tk ©e ¾tu÷rzÞtŒ
™t{u „t{{tk …ÄtÞto. íÞtk ™thtÞý¼tE, ¾U„thS, ht{®Ën, YztS ytrŒf ûtrºtÞtuyu ¾qƒ
«u{Úte ©enrh™e …qò fhe. ‚u Ëðuo™u …tu‚t™e M{]r‚ hnu ‚u {txu, ‚u „t{™e ™Sf{tk ytðu÷t
‚¤tð™t rf™tht W…h yu f ytu x ÷t W…h ©enrh rðhts{t™ ÚtÞt. (9) …tu ‚ t™t Œþo ™ tÚtu o
ytðu ÷ t ¼õ‚s™tu W…h fÁýtáÂü fhe™u …Ae ¾U „ thS™t r…‚t©e Sðý¼tE, fu su
¾tu÷rzÞtŒ „t{™t {w¾e n‚t ‚u{™e «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (10) nu ûtrºtÞ ! ¼rð»Þ{tk
‚{tht „t{™t Ëðuo {™w»Þtu™wk r™ùu þw¼ Útþu. íÞthu Sðý¼tE ƒtuÕÞt fu nu ©enrh ! yt…
fntu Atu ‚u{ {tht „t{™t Ëðuo s™tu™wk þw¼ Úttytu. (11) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - íÞthu
…Ae ~Þt{hk „ e fu þ ðt¤t ©enrh, Sðý¼tEyu ÷tðu ÷ t ½tu z t W…h ƒu Ë e íÞtk Ú te [t÷e
™eféÞt. (12) …tu ‚ t™u ð¤tððt {txu ytðu ÷ t ¼õ‚s™tu ™ u ©enrhyu „t{™e ¼t„tu ¤ u Ú te
…tAt ðtéÞt y™u yuf{tºt Yzt ¼õ‚™u ËtÚtu ÷E íÞtkÚte «Þtý fÞwO. (13) …tu‚t™e …tA¤
ytð‚t y™u „ðohrn‚ Yzt ¼õ‚™u, ©enrhyu ‚u{™tu Ëðo ÔÞðnth …qATÞtu y™u íÞth ƒtŒ
…w™: …qAðt ÷tøÞt fu, (14) nu ËŒTƒwÂØðt™ ! nðu ½ýtu rð»t{ ft¤ ytððt™tu Au. {txu
‚{tht ½h{tk [tk Œ e™tk yt¼q » týtu ‚Útt ½hu ý tk rð„u h u fu x ÷tk Au ‚u fntu .
(15) íÞthu Yzt ¼õ‚ ƒtuÕÞt fu nu Mðtr{™T ! {the …tËu ‚tu yt¼q»týtu fu ÄtLÞ rð„uhu
ftkE…ý ™Úte. (16) …Ae ©enrh ƒtuÕÞt fu nu Yzt ¼õ‚ ! nðu ytð™th ¼Þkfh Œw»ft¤Y…
Ë{wÿ, ‚{u yÒt rð™t fuðe he‚u …th Q‚hþtu ? (17) íÞthu Yzt ¼õ‚ ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt
fu nu ÷tu f …tð™ «¼tu ! Ëðo ™ t …tu » tf yu ð t ‚{tu ßÞthu y{tht Mðt{e Atu íÞthu y{thu
‚u Œwft¤™e þwk ®[‚t ntuÞ ? (18) yt{ Ëtk¼¤e™u ©enrh ƒtuÕÞt fu nu yk‚:þºtw™u S‚™th
¼õ‚ ! ‚{u ‚{tht ¾u‚h{tk fkE…ý ÄtLÞ ðtðu÷wk Au fu ™rn ‚u fntu. (19) íÞthu Yzt ¼õ‚
ƒtuÕÞt fu nu yÔÞÞ ©enrh ! ¾u‚h{tk {U ƒtshe ðtðu÷e Au …ý ‚u ¾qƒ s ytAe Au ‚uÚte
‚u{tk ftkE …ý ÚttÞ ‚u{ ™Úte. (20) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Yzt ¼õ‚
ËtÚtu yt «{týu ðt‚tu fh‚tk fh‚tk Ëðuoïh ©enrh ðË‚ze ™t{u „t{™e Ëe{{tk ytÔÞt.
(21) íÞtk yuf Úttuzwkf ðtðu÷wk ƒtshe™wk ¾u‚h òuE™u ©enrh ƒtuÕÞt fu nu ¼tøÞþt¤e Yzt
¼õ‚ ! ‚{the ðtðu÷e ƒtshe þwk ytðe Au ? íÞthu Yzt ¼õ‚ ƒtuÕÞt fu (22) nu f]…t™tÚt
! {tht ¾u‚h{tk …ý ƒtshe ytðe Úttuzef s Au. …Ae ©enrh ‚u ¾u‚hÚte yt„¤ [tÕÞt.
(23) íÞtk hM‚t{tk yuf Ëtze y™u yuf ftkËt™e ðtzfe …ze n‚e ‚u òuE™u ©enrh …tu‚t™t
¼õ‚ «íÞu ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚ ! yt Ëtze y™u yt ðtxfe ynªÚte ftuEf ÷E sþu. (24)
íÞthu ynªÚte …Ëth ÚtÞu ÷ Mðtr{™thtÞý y{the Ëtze y™u ðtzfe ÷E „Þt yu ð tu
r{ÚÞt…ðtŒ y{the W…h ytðu . (25) yt{ fne™u ©enrh …tu ‚ t™tu yï ‚íft¤ yr‚
ðu „ Úte Œtu z tðe™u Œq h ™t ¾u ‚ h{tk hnu ÷ e Mºteytu ™ e …tËu „Þt. (26) íÞtk ®™Œt{ý fh‚e
ƒtE™u ©enrhyu fÌtwk fu nu ƒtE ! ‚{the Ëtze y™u ðtzfe ßÞtk …zâtk Au íÞtk ‚{u òytu
y™u ‚u ƒk™u òuE÷tu. (27) …Ae ‚h‚ s …tu‚t™tu yï Œtuztðe™u ©enrh Vhe …tAt …tu‚t™t
¼õ‚s™ …tËu ytðe …ntU å Þt y™u íÞth …Ae Yzt ¼õ‚™u fnu ð t ÷tøÞt fu , (28) nu
ƒwÂØ{t™ ¼õ‚ ! {tht yt yï™u ÷E™u ‚{u ‚{thu ½uh òytu. y™u nwk nðu ynªÚte Ëwht
¼õ‚™t ™„h{tk sEþ. ‚{u {the ®[‚t ™ fhþtu. (29) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - ©enrhyu
yt{ fÌtwk ‚uÚte ûtrºtÞðeh Yzt ¼õ‚, ©enrh™t yï W…h ƒuËe™u …w™: …tu‚t™t „t{ «íÞu
„Þt. (30) WŒth Mð¼tððt¤t ©enrh™e f] … tÚte, yr‚ rð»t{ ft¤ðt¤t ‚u ð»to { tk …ý,
Võ‚ Yzt ¼õ‚™t ‚u ƒtsheðt¤t ¾u ‚ h{tk s ðhËtŒ ÚtÞtu . (31) ‚u ð] Â ü™u ÷eÄu Yzt
¼õ‚™t ‚u ¾u‚h{tk yufËtu™u ËtEX {ý ƒtshe ÚtE y™u ‚u ðzu, Yzt¼õ‚u ¼Þkfh Œwft¤™u
…ý Ëw¾uÚte …Ëth fÞtuo. (32) nu hts™T ! ðË‚ze „t{™e Ëe{{tkÚte Yzt ¼õ‚ „Þt ƒtŒ,
rðïf‚to ©enrh ftu E ™ Œu ¾ u ‚u { …„…t¤t „Z…w h …ÄtÞto . (33-34) Ëí…w Á »ttu ™ e „r‚
MðY… ¼„ðt™ ©enrh, yt «{týu „Z…w h Úte ftu E f „t{{tk MðÞk …tu ‚ u sE™u fu ftu E f
„t{{tk …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u {tuf÷e™u ft¤Y… füÚte Mð¼õ‚tu™e hûtt fh‚t Útft „Z…wh{tk
y¼Þhtò™t Œhƒth{tk „w ó …ýu r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t. ‚u ð¾‚u …tu ‚ t™t yu f tk r ‚f
¼õ‚s™tu rËðtÞ yLÞ ƒeò ftuE {™w»Þtu™u Œþo™ …ý yt…‚t ™ n‚t. (35) yuf ð¾‚
htºtu ©enrh, Ët‚ ½tuzuMðthtu y™u …t»toŒtu ËtÚtu „Z…whÚte ƒtuxtŒ …ÄtÞto. (36) íÞtk {t‚ht
ÄtÄ÷ ytrŒ ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…e™u ©enrh ‚u s htºtu …tAt „Z…wh …ÄtÞto. (37) ftuEf
ð¾‚u yåÞw‚ ¼„ðt™ ©enrh htºtu „Z…whÚte ftrhÞtýe …Äth‚t y™u íÞtk {tk[t ¾t[h™u
Œþo ™ Ëw ¾ yt…e™u ‚u s htºtu …tAt „Z…w h …Äth‚t. (38) ftu u E f ð¾‚u ©enrh htºtu
„Z…whÚte Ëthk„…wh fu ÍªÍtðŒh …Äth‚t y™u íÞtk™t ¼õ‚tu™u ¼Âõ‚-¿tt™™e ðt‚tu fhe™u
…Ae ‚u s htºtu …tAt „Z…wh …Äth‚t. (39) ‚…:r«Þ ¼„ðt™ ©enrhyu „wsht‚{tk ðË‚t
Ëðuo {wr™ytu «íÞu yuf htºtu „Z…whÚte …ºt ÷¾tÔÞtu fu, yt …ºt ßÞthÚte ‚{u ðtk[tu-Ëtk¼¤tu
íÞthÚte nu {w r ™ytu ! ‚{thu »txT h Ë™tu íÞt„ fhðtu . ytðtu …ºt ÷¾tðe™u fth‚f Ëw Œ
…q™{™t htus yuf Œq‚ {thV‚u {tuf÷tÔÞtu. (40) ftuEf htºtu ‚tu, ¼ýðt {txu íÞtk hnu÷t
ËtÄwytu™u ‚u{™t ytË™u sE™u ©enrh Œþo™ yt…‚t y™u ftuEf htºtu ‚tu ƒeò ËtÄwytu™u
…ý ‚u{™t ytË™u sE™u Œþo™ yt…‚t. (41) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ hts™TT!
yt «{týu „Z…w h {tk ©enrh „w ó …ýu hÌtt n‚t. ‚u ð t{tk Ëw r ðÏÞt‚ Vt„ý {tË ytÔÞtu .
(42-43) yt {tË{tk ¾q ƒ …ð™™u ÷eÄu ð] û ttu ™ tk …tk Œ ztk ‚Útt Äq ¤ ™t hsfýtu «r‚ûtý
ytftþ{tk Ÿ[tk Qz‚tk ntuÞ Au. yt {tË{tk ©enrhyu ƒtu÷tðu÷t y™u Œþo™™e yr¼÷t»ttðt¤t
y™uf {wr™ytu ŒuþŒuþtk‚h{tkÚte „Z…wh{tk ytÔÞt. (44) ‚u Ë{Þu ©enrhyu frx W…h ïu‚
Ätur‚Þwk …nuÞwO n‚wk, þhehu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu, …wü {qŠ‚ n‚t, fkX{tk …w»…™t nth Äthý
fÞto n‚t, {M‚f Q…h fåAe xtu … e Äthe n‚e. (45) …tu ‚ t™t Œþo ™ tÚtu o ytðu ÷ t ‚u Ëðu o
{w r ™ytu ™ u òu E ©enrh …ý …tu ‚ t™t ytË™u Ú te QXe™u ‚u { ™e ËL{w ¾ „Þt y™u …tu ‚ t™u
™{Mfth fh‚t ‚u {w r ™ytu ™ u «u { Úte {éÞt. (46) ƒnw ð¾‚™tu rðhn ntu ð t™u ÷eÄu ‚u
{w r ™ytu ™ tk ™u º ttu ©enrh™t yŒT ¼ w ‚ {w ¾ [k ÿ ™w k ðthk ð th …t™ fhðt A‚tk …ý ‚] ó ™ ÚtÞtk .
(47) …Ae ©enrh …tu‚t™t ytË™u …w™: rƒhts{t™ ÚtÞt. y™u ‚u {wr™ytu™u fwþ¤ Ë{t[th
…q A T Þ t y™u ‚u { ™w k ÞÚttÞtu ø Þ ytr‚ÚÞ fÞw O . (48) ‚u Ëðu o {w r ™ytu «r‚rŒ™ ©enrh™tk
Œþo ™ , M…þo , ð[™Y…e y{] ‚ …t™, «ËtŒe „ú n ý rð„u h u Ú te yt™k Œ ™t Ët„h{tk zq ƒ e „Þt.
(49) nu hts™TT ! Ä{o…wºt ©enrhyu íÞthƒtŒ ‚u {wr™ytu™u yt™kŒ Ët„h{tkÚte ƒnth ftZe™u
‚u{™e ËtÚtu ðŒ …zðt™u rŒðËu ¼„ðt™ ËkƒkÄe Vq÷Œtu÷tuíËð fÞtuo. y™u ‚u™t yk‚u ntÚt{tk
yuf ËwkŒh r…[fthe ÷E™u fuËh-fuËwztk™t rðrðÄ «fth™t hk„tuÚte ‚Útt yƒe÷ „w÷t÷Úte ‚u
Ëðu o {w r ™ytu ™ e ËtÚtu ©enrh hk „ tu í Ëð hBÞt. ‚u ð¾‚u Qztzu ÷ t „w ÷ t÷Úte yt¾w k ytftþ
÷t÷ hk „ ™w k ƒ™e „Þw k .

ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk „Z…wh{tk ©enrh-{wr™ytu™t r{÷™ ™t{u ƒeòu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>2>>
yæÞtÞ - 3
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ hts™TT ! íÞth …Ae hk„Úte ¼ªòÞu÷t ðMºttuðt¤t
y™u ™u º ttu { tk „w ÷ t÷ …zðt™u ÷eÄu ht‚tk ™u º ttu ð t¤t ©enrh ‚t¤eytu ð„tze™u ™thtÞý Äq L Þ
fhðt ÷tøÞt. (2) …Ae Ëk‚tu y™u nrh¼õ‚tu ËtÚtu ™thtÞý ÄqLÞ fh‚tk fh‚tk ©enrh, M™t™tÚtuo
½u÷t ™Œeyu …ÄtÞto. (3) …tu‚t™t ðMºttu ™Œe™t ftkXu {qfe™u, yrðfthe ©enrh ™Œe™t s¤{tk
«ðu~Þt. s¤™e {æÞ{tk Ëk‚tu-nrh¼õ‚tu ËtÚtu ƒnw ðth ËwÄe M™t™ fhe™u …Ae ƒnth ™eféÞt.
(4) …Ae ðMºttu Äthý fhe™u ½tu z u M ðth ÚtÞt. fe‚o ™ „t™ fh‚t ¼õ‚s™tu ËtÚtu íÞtk Ú te …w ™ :
yu ¼ ÷¾t[h™t Œhƒth{tk …ÄtÞto . (5) íÞtk yï W…hÚte Q‚he™u ©enrhyu , Ëðu o {w r ™ytu ™ u
s{ðt {txu ƒtu ÷ tÔÞt. y™u …Ae Ëðo y k ‚ Þto { e ©enrh íÞtk Ú te ¼tu s ™ fhðt {txu …tu ‚ t™t
r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto. (6) íÞtk M™t™ fhe™u ©enrhyu ¼tus™ fÞwO. …Ae s¤…t™ fhe™u Vhe
ð¾‚ y¼Þhtò™t Œhƒth™t ytk„ýt{tk ¼tus™tÚtuo Ëk‚tu™e …kÂõ‚ ÚtE n‚e íÞtk …ÄtÞto y™u
‚u Ëðuo {wr™ytu™u …ehËe™u ‚]ó fÞto. (7) nu hts™TT! yt «{týu ©enrhyu ŒË rŒðË ËwÄe ‚u
{w r ™ytu ™ u «r‚rŒ™ …tu ‚ u …ehËe™u s{tze™u ‚] ó fÞto y™u …tu ‚ t™e …tËu htÏÞt. …Ae ‚u { ™u
Œu þ tk ‚ h{tk sðt™e yt¿tt fhe ‚u Ú te ‚u {w r ™ytu Œu þ tk ‚ h sðt ™eféÞt. y™u ‚u { ™u ð¤tððt
{txu ©enrh ‚u{™t …tA¤ ™eféÞt. (8) Ëðuo yMðthtu™e {tu¾hu ©uc yï W…h rƒhts{t™,
Ëw k Œ h ðMºttu Ä the, …w ü ‚™Äthe, feŠ‚{t™, ©enrh …tu ‚ t™e {u ½ Ë{t™ „k ¼ eh y™u ¼õ‚tu ™ t
ft{trŒf Œtuu»ttu™u r™{qo¤ fhe ™t¾u ‚uðe ðtýe ðzu …tu‚t™t Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf …t»toŒtu ËtÚtu
rðrðÄ «fth™e ðt‚tu fh‚t fh‚t „t{ fwkz¤ y™u ftrhÞtýe ËwÄe ytðe …ntUåÞt. (9) …Ae
©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Ëðuo Ëk‚tu ! ‚{u Ëðuo „wsht‚ «Œuþ{tk òytu y™u íÞtk MðÄ{o{tk áZ…ýu
hnu ß Þtu . y™u {™w » Þtu yt„¤ {tÁk „w ý t™w „ t™ fhßÞtu . (10) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu
hts™T T ! ©enrh™u ytŒh…q ð o f «ýt{ fhe™u s‚t ‚u {w r ™ytu ™ u ©enrhyu W…h «{týu yt¿tt
fhe y™u …Ae «¼w íÞtk Ú te yï …tAtu Œtu z tðe™u …w ™ : „Z…w h …ÄtÞto . (11) ©enrh™t „Þt
ƒtŒ, ©enrhyu yt…u ÷ t Ëw ¾ ™w k M{hý fh‚tk fh‚tk ‚u Ëðu o Ëk ‚ tu …ý, nðu Œþo ™ Ëw ¾ ™ne
{¤ðtÚte WŒtË Útft, íÞtkÚte „wsht‚ «Œuþ ‚hV [tÕÞt. (12) …Ae ©enrh „Z…wh{tk ƒnwft¤
r™ðtË fhe™u hÌtt. íÞthu Ëk . 1870™t ð»to ™ w k [tu { tËw k ytÔÞw k . ‚u ð»tu o …] Ú ðe W…h ½ýe s
ð]Âü ÚtE. (13) ‚u ðhËu ©tðý ðŒ …ût{tk yuf rŒðËu htrºt™t AuÕ÷t …ntuhu ysL{t ©enrh,
¼„wS ytrŒf …t»toŒtu ËtÚtu „Z…whÚte ™eféÞt. (14) íÞtkÚte [t÷e™u þt÷u{t÷ …ðo‚{tk ytÔÞt
y™u ‚u …ðo ‚ {tk Ú te s ™ef¤‚e yu f ™t™e ™Œe™u òu E . (15) íÞtk ©enrhyu þti [ rðrÄ fhe,
M™t™ fhe r™íÞf{o fÞwO y™u …Ae ¼„wSyu yt…u÷wk s¤…t™ fhe íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. (16)
‚u …ðo‚{tk ËqÞtuoŒÞ Ë{Þu yuf ðt½u ¼Þkfh „so™t fhe. ‚u™t …z½t …zât ‚uÚte yt¾tu …ðo‚
„tS QXâtu . (17) ðt½™e ¼k Þ fh „so ™ t Ëtk ¼ ¤e™u ©enrh ¼„w S ™u fnu ð t ÷tøÞt fu , nu
ðeh ¼„w S ! ðt½™e „so ™ t su ð tu ¼Þ W…òð™th ƒeòu ftu E yðts ™Úte. (18) …q ð u o
™thtÞý¼„ðt™u …ý ™] ® Ën Y… Ähe™u ytðe s ¼Þk f h „so ™ t fhe n‚e y™u ‚u ™ tÚte
„¼o ð ‚e yËw h Mºteytu ™ t „¼o … ý yu f ËtÚtu …ze „Þt n‚t. (19) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au -
nu hts™T T ! ytðe y™u f «fth™e ðt‚tu fh‚t fh‚t ©enrh ftu x zt „t{u ÚtE™u …e…¤e „t{u
ytÔÞt y™u …Ae íÞtk Ú te „tu ÷ ezt „t{u …ÄtÞto . (20) yu f Ë{Þu ‚u „tu ÷ ezt „t{{tk hnu ÷ t
htýtu, rð©t{, ht½ð y™u ¼e{tu yt [th ¼tEytuyu, ‚u „t{{tk ftuE …t…e Sð™u yk‚ft¤u
÷uðt ytðu÷t Þ{Œq‚tu™u „t{ ƒnth ftZe {qõÞt n‚t. (21) «¼w …Ae Ëðthu íÞtkÚte ™ef¤e™u
Ëtiht»xÙ ‚hV [tÕÞt. íÞthu yuf søÞtyu …]Úðe{tkÚte Mð‚: ™ef¤‚t s¤™u òuE™u, «ËÒt ÚtE™u
©enrhyu ¼„wS™u fÌtwk fu, (22) nu …t»toŒtuu ! MðåA, Ëw¾fthe, Xkze y™u ðu„ðt¤e yt s¤Ätht
{™u fnu Au fu , nu yr‚rÚtÞtu ! {tÁk s¤…t™ fÞto ð„h ‚{u ynªÚte sþtu ™rn. (23-25)
{txu nu r™»…t… ¼õ‚s™tu ! nwk su{ s¤…t™ fÁk ‚u{ ‚{u …ý s÷…t™ fhtu. …Ae ©enrhyu
Zª[ý y™u ztuf ™{tðe™u ‚u ðnu‚wk s¤ …eÄwk y™u …tA¤ …t»toŒtuyu …ý ‚u «ËtŒe™wk s¤ …eÄwk.
ytðe ÷e÷tytu ðzu ‚u Ëðuo™u yt™kŒ …{tz‚t Útft ©enrh, Ëtiht»xÙ{tk …k[t¤t ytrŒf „t{tu{tk
Vhe™u ¼tzu h ™t{™t „t{{tk …ÄtÞto . (26-27) íÞtk ðt½S¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tu y u
©enrh™e …q ò fhe. …Ae ©enrhyu Úttu z tu f ‚tð MðeftÞtu o . y™u yu ð e yt¿tt fhe fu ¼„w S
y™u ðu h t¼tE rËðtÞ Ëðu o …t»to Œ tu „Z…w h …tAt òytu . íÞth …Ae ‚u ƒk ™ u Ëu ð ftu ËtÚtu «¼w
ò¤eÞt „t{u …ÄtÞto . (28) ‚u „t{{tk neht¼tE ytrŒf ½ýt ËíËk „ es™tu r™ðtË fh‚t
n‚t. …rðºt yk‚:fhýðt¤t yuf ytneh ¼õ‚ …ý íÞtk r™ðtË fh‚t n‚t. (29) ‚u ytneh
¼õ‚™u ½uh ©enrhyu r™ðtË fÞtuo. …Ae ‚u ytneh ¼õ‚™e {t‚tyu ™t™t¼tE ™t{™t ƒútñý
…tËu yzŒ™e Œt¤ y™u ƒtsht™tu htu x ÷tu ƒ™tðztÔÞtu . (30-31) …Ae ©enrh M™t™ fhe™u
s{ðt …ÄtÞto . íÞthu ‚u ƒú t ñýu …ehËu ÷ t htu x ÷t-Œt¤{tk Ú te yzÄtu htu x ÷tu y™u Úttu z ef Œt¤
sBÞt. y™u ƒtfe™e «ËtŒe ¼„w S ™u y…tðe. …Ae ßðh Äthý fhðtY… {™w » Þ÷e÷t fh‚t
¼„ðt™u, ‚u ƒútñý …tËu Ëtfh rð™t™wk ŒqÄ {tøÞwk íÞthu (32) ‚u ƒútñýu yuf …tºt{tk ©enrh™u
Œq Ä ytÃÞw k . ‚u Œq Ä …e‚tk ©enrh™u ‚u { tk Ëtfh sýtE ‚u Ú te Mnu s ¢tu Ä fhe™u ‚u Œq Ä ™w k …tºt
©enrhyu s{e™ W…h …Atzâwk. (33) ©enrh™wk ytðwk {™w»Þ [rhºt òuE™u, ‚u ƒútñý ¼qÏÞtu
ntuðt A‚tk …ý, ¼tus™ fÞto rð™t s ‚íft¤ íÞtkÚte s‚tu hÌttu. (34) …Ae Mnus ¢tuÄ …qðof
ðuhe¼tE™u …ý ©enrhyu fkEf fÌtwk. ‚uÚte ‚u …t»toŒ …ý ©enrh™u «ýt{ fhe™u íÞtkÚte [t÷e
™eféÞt. íÞthu ¼„wS «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (35) nu ðeh ¼„wS ! ‚{thu …ý ‚u ƒu sý™e
…tA¤ sðw k ntu Þ ‚tu ‚{u …ý ynª ‚íft¤ ™ef¤e òytu . (36) íÞthu ¼„w S ƒtu Õ Þt fu , nu
«¼w ! yt…u {™u ynªÚte ƒesu MÚtt™u sðt {txu yt¿tt fhe Au ‚u{ A‚tk …ý ßÞtk ËwÄe {thtÚte
yt…™e …tËu hnu ð tþu íÞtk Ëw Ä e ‚tu nw k ‚{the …tËu s hneþ. (37) ßÞthu ftu E …ý «fthu
yt… {™u yt…™e Ë{e…u ™nª s ht¾tu íÞthu s nw k yt…™e …tËu Ú te ƒesu MÚtt™u sEþ.
¼„wSyu yt «{týu fÌtwk íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (38) nu r™{o¤ ƒwÂØðt¤t ¼„wS ! ßÞthu
ftu u E Mºte™tu þçŒ {tht Ëtk ¼ ¤ðt{tk ytðu Au íÞthu [ti Œ ÷tu f {tk Ú te ftu E …ý MÚtt™u {thtÚte
hnu ð t‚w k ™Úte. (39) {txu nu ¼„w S ! rðrðÄ «fth™t ð] û ttu ð t¤t WíËð ™t{u …ðo ‚ {tk , fu
ßÞtk Mºte™tu þçŒ rƒ÷fw ÷ Ëk ¼ ¤tÞ ‚u { ntu ‚ tu ™Úte íÞtk ‚{u {™u {q f e™u …Ae ynª ytð‚t
hntu . òu {™u íÞtk {q f e ytððtu ™ ntu Þ ‚tu Ëtk ¼ ¤tu , (40-42) nu ðeh ! òu nk w Ë{trÄ{tk
[tÕÞtu sEþ ‚tu …tAtu yt Œu n {tk ™ne ytðw k . {txu ‚{u ‚{thtu yu f ntÚt {the ŒtZe ™e[u
y™u ƒeòu ntÚt yturþft W…h {tht {M‚f …tËu ht¾e nu {nthts ! nu {nthts ! nu {nthts
! yt{ ƒtu ÷ ‚tk ƒtu ÷ ‚tk {tht {M‚f™u Úttu z w k Úttu z w k n÷tððw k y™u ‚u ð e he‚u Ë{trÄ{tk Ú te {™u
ðthk ð th s„tzðtu . (43) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! íÞthƒtŒ ©enrhyu Mðu å Atyu
W„ú ßðh MðeftÞtuo. y™u ‚uÚte Œun¼t™ ¼q÷e sE™u ©enrhyu, ‚u ð¾‚u, ‚u ytneh™t ½h{tk
s þÞ™ fÞw O . (44-46) …q ð u o ©enrh fhu ÷ e yt¿tt {w s ƒ ËtðÄt™e…q ð o f Ëu ð t fh‚tk fh‚tk
¼„wS™u ƒth rŒðË rðíÞt. …Ae ‚uh{t rŒðËu ©enrhyu ntÚt ðzu Ëkfu‚ fÞtuo ‚u «{týu ¼„wSyu
©enrh™u Œt‚ý fhtÔÞwk. yt «{týu ŒtuZ {tË ËwÄe ßðh „úný fÞtuo. y™u ‚u{tk {™w»Þ ÷e÷t
fh‚tk ©enrh ƒtuÕÞt fu nu ¼„wS ! {thu M™t™ fhðwk Au ‚uÚte ‚{u „k„tS ynª ÷tðtu. (47)
ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! íÞthu ¼„w S ƒtu Õ Þt fu nu nhu ! yt… ynª yt ƒtòu X
W…h rƒhtòu . nw k n{ýt s „k „ t ynª ÷tðw k Aw k y™u ‚u { tk yt… M™t™ fhßÞtu . (48-49)
«§tu …qA™tht{tk ©uc yuðt nu hts™TT! yt «{týu ©enrh™u fne™u ƒwÂØþt¤e ¼„wSyu …týe
¼hu ÷ t yu f Ëtu {txe™t ½zt ðzu ©enrh™t {M‚f W…h Xk z e s¤Ätht yrðÂåAÒt…ýu fhe™u ,
ûthtûth …h ©enrh™u M™t™ fhtÔÞw k . (50) íÞthu íÞtk Ú te s¤™tu yr‚ðu „ ðt™ «ðtn ™eféÞtu
y™u ò¤eÞt „t{™e ™Sf{tk ytðu÷e ™Œe{tk sE™u {éÞtu. ‚u òuE™u ©enrh ¾qƒ htS ÚtÞt
y™u ¼„w S ™u fnu ð t ÷tøÞt fu ,
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ò¤eÞt „t{{tk ©enrhyu ßðh Mðefth fÞtuo yu ™t{u ºteòu
yæÞtÞ Ëk…qýo >>3>>
yæÞtÞ - 4
(1) ©enrh fnu Au - nu ¼tE ! {™u ¾qƒ ¼q¾ ÷t„e Au. ‚uÚte {thu s{ðt {txu ‚{u …Uzt,
ƒhVe, ÷e÷eÿtût y™u …‚tËtk ÷tðtu. (2) ‚Útt ½q½ht, „wkŒh…tf, ïu‚ ËtfheÞt, ËtÚtðtu,
{„Œ¤ rð„u h u ‚Útt Œtz{ y™u fu ¤ tk rð„u h u V¤tu …ý ÷tðtu . (3) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au
- íÞthu ¼„wS ƒtuÕÞt, fu nrh ! yt…u {t„u÷wk yt ƒÄwk ynª ò¤eÞt „t{{tk {¤‚wk ™Úte,
‚tu …Ae nw k yt ƒÄw k õÞtk Ú te ÷tðw k ‚u yt… fntu . (4-5) íÞthu yÄtu û ts ¼„ðt™ ©enrh
¼„wS™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu ft÷trŒ þºtw™tþf ¼„wS ! {U {t„u÷t …Uzt ytrŒf …fðt™tu™t
Z„÷t yt ‚{the yt„¤, ¼qs™„h™e Œwft™tu{tk …zât Au ‚u þwk ‚{™u ™Úte Œu¾t‚t ? (6-
7) {txu nu ¼„wS ! ‚u{tkÚte {U {t„u÷tk ‚u Ëðuo ËwkŒh …ŒtÚttuo ÷tðe™u {™u yt…tu. nu Œwü
ƒwÂØðt¤t ! ‚{™u {the W…h îu»t Au ‚uÚte ðthkðth {t„ðt A‚tk …ý, ‚u{tkÚte ‚wk ‚u …fðt™tu
{™u yt…‚tu ™Úte. (8-10) nu r™ŒoÞ ¼„wS ! htÄt y™u ÷û{e …ý rðrðÄ «fth™t ¾tã
…ŒtÚttuo™tu Útt¤ ntÚt{tk ÷E™u, {™u s{tzðt {txu {the ËL{w¾ Q¼tk Au ‚tu …ý nwk ‚u{™t
Ët{u …ý òu u ‚ tu ™Úte. fu { fu n{ýtk ‚tu nw k ‚{the ¼Âõ‚™u ðþ Aw k ‚u Ú te yíÞthu ‚tu nw k
ƒeò ftu E ™w k yt…u ÷ w k ™rn …ý ‚{tÁk yt…u ÷ w k s s{eþ. yu { fne™u Vhe ©enrh ƒtu Õ Þt
fu, nu {t™ŒT ¼„wS ! {the ËL{w¾ ynª Q¼t hne™u ©e{ŒT ¼t„ð‚™tu …tX fh‚t yt
zwk„hS y™u ËwkŒhS™u swytu. (11) ‚u ƒu{tkÚte zwk„hS þwØ …tX fhu Au y™u ËwkŒhS Úttuzwkf
yþwØ ƒtu÷u Au. fu{ fu yt÷tuf{tk ‚tu ¼t„ð‚™wk …X™ yæÞÞ™Úte s Ëk…tŒ™ ÚttÞ Au. ßÞthu
{tht ƒúñÄt{{tk ‚tu {tht ¼õ‚tu yæÞÞ™ rð™t s ‚u «tó fhu Au. (12-13) nu ƒwÂØ{t™
¼„w S ! ynª …tu ‚ …tu ‚ t™t rð{t™tu { tk ƒu Ë e™u rðrðÄ M‚tu º ttu ðzu {the M‚w r ‚ fh‚t yt
ƒú ñ t, rð»ýw y™u rþð ytrŒ Œu ð ‚tytu Ët{u òu fu nw k ‚tu ™Úte òu ‚ tu …ý ‚w k ‚u { ™u òu .
(14) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ßÞu c S‚ hts™T T ! …tu ‚ t™t Ëu ð f ¼„w S ™u yt «{týu
fne™u …Ae Ëðo r ™Þk ‚ t ©enrhyu ‚u { ™e …tËu yÂø™{tk þu f u ÷ tu ÷e÷t sð™tu …tU f {tøÞtu .
(15-16) …Ae Œuþft¤™u òý™tht ¼„wSyu (‚u Ë{Þu ÷e÷t sð™tu …tUf ™ {¤u ‚uÚte)
ƒtshe™tk zq k z t™u yÂø™{tk þu f e™u ‚u ™ tu …tU f ftZe™u ©enrh™u s{tzâtu y™u …Ae þe‚¤
s¤…t™ fhtÔÞw k . …Ae Ëtk s u ¼„w S yu ƒú t ñý …tËu ƒtshe™e ¾e[ze y™u {„™e Œt¤
ƒ™tðztðe n‚e ‚u ©enrh sBÞt. (17) …Ae …w Á »ttu ¥ t{ ¼„ðt™ ßðh hrn‚ ÚtE™u ‚u
ò¤eÞt „t{{tk Úttuzt rŒðË hÌtt. y™u íÞth ƒtŒ „tzt{tk ƒuËe™u íÞtkÚte Q…÷uxt „t{{tk
…ÄtÞto. (18) ‚u „t{{tk ÞþMðe yuðt ©enrhyu …tu‚t™t Ëuðf ¼„wS™u fÌtwk fu, nu ËL{‚u
! {tkŒ„eðt¤t {tht yt Œun™u yt „tzwk Ëw¾fthe ™Úte. (19-20) ‚uÚte nwk ynª yt „t{{tk
s hneþ y™u ‚{u rð™t rð÷kƒu ynªÚte „Z…wh òytu. ©enrh™e yt{ yt¿tt Út‚tk, yLÞ
ftu E ËíËk „ e™u ©enrh™e Ëu ð t{tk òu z e …tu ‚ u ©enrh™u ™{Mfth fhe™u , „Z…w h sðt {txu ,
su ð t ‚u „t{™e ƒnth ™eféÞt íÞtk ‚tu , „w s ht‚Úte ytð‚t y÷i Þ t ¼õ‚ y™u {w f w k Œ
ƒúñ[the ‚u{™u {éÞt. (21) ƒúñ[the™t ztƒt ¾¼u ËwkŒh ‚wðuh™e Œt¤ y™u fýfe (Íeýt
[tu¾t)™wk …tux÷wk n‚wk y™u ‚u{™t s{ýt ¾¼u {tuxe ðtkË™e ÷tfze Äthý fhe n‚e. (22
Úte 24) ¼„wS ‚u ƒk™u™u òuE ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt. y™u ‚u{™u ™{Mfth fÞto. …Ae ºtýuÞ
yufƒeò™u {éÞt y™u fwþ¤ Ë{t[th …qAe™u …Ae íÞtkÚte ‚u „t{{tk ©enrh™e Ë{e…u „Þt.
ðýeo ytrŒf ºtýuÞu ©enrh™u ™{Mfth fÞto . …Ae Ëðu o s ™tu y u ©enrh™u ®nztu ¤t{tk MÚtt…™
fÞto. y™u …Ae ®nztu¤tu Íw÷tððt {txu ‚u Ÿ[tu fhðt ÷tøÞt …ý ftuE he‚u ‚u ®nztu¤tu Ÿ[tu
™ ÚtÞtu. íÞthu ©enrh ¼„wS™u fnuðt ÷tøÞt fu nu ¼„wS ! yt ®nztu¤t™u ‚{u Ÿ[tu fu{
fh‚t ™Úte ? (25-26) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! ©enrh™e yt¿tt ÚtE ‚u Ú te
suðt ‚u ¼„wS fkEf fnuðt „Þt íÞtk ‚tu {wfwkŒt™kŒ ðýeo y™u y÷iÞt ¾t[h ƒtuÕÞt fu nu
Mðtr{™T ! yt… ¾qƒ s ¼thÞwõ‚ Atu ‚uÚte yt ®nztu¤tu Ÿ[tu fhðt {txu y{u þÂõ‚{t™
™Úte. íÞthu ©enrh …w ™ : ƒtu Õ Þt fu , (27) nu ¼tEytu ! ‚{u Ëðu o Þw ð t™, …w ü Œu n ðt¤t
y™u ƒ¤ðt™ ™Úte fu þwk ? fu{ fu {tkŒt y™u n÷ft yuðt {™u ‚{u Ÿ[fe þf‚t ™Úte. (28)
yt{ ƒtu ÷ ‚t Ëðo r ™Þk ‚ t, ¼Âõ‚™k Œ ™ ¼„ðt™ ©enrhyu , Ëtu { ÷trŒf …t»to Œ tu ™ u ƒtu ÷ tððt
{txu ¼„w S ™u „Z…w h {tu f ÕÞt. (29) ‚u Ú te ¼„w S W…÷u x tÚte „Z…w h „Þt. íÞthƒtŒ
Ëðo á üt …w Á »ttu ¥ t{ ¼„ðt™ „tzt{tk ƒu Ë e íÞtk Ú te fk z tu ¤ t „t{u …ÄtÞto .
(30-31) íÞtk Mð¼õ‚tuyu …qsu÷t y™u Mð‚kºt ¼„ðt™ ©enrh, ¼„wSyu ÷tðu÷t W¥t{
hÚt{tk ƒu Ë e íÞtk Ú te htÞ…w h „t{u …ÄtÞto . íÞtk ysw o ™ ™t{u …tu ‚ t™t ¼õ‚™u Œþo ™ yt…e,
«¼w frhÞtýt ™t{u „t{{tk …ÄtÞto . (32) ‚u Ë{Þu Ëw h tu ¾t[h, Ëtu { ÷tu ¾t[h, ™tòu
¼õ‚, {t{i Þ tu , {t‚htu ÄtÄ÷ rð„u h u ¼õ‚s™tu ½tu z t W…h Ëðth ÚtE™u , ©enrh™tk Œþo ™
{txu ‚u frhÞtýt „t{u ytÔÞt. (33) ‚u Ëðuoyu ©enrh™u ¾qƒ ™{Mfth fÞto. …Ae «¼w
©enrhf]»ýu W¥t{ ¼tus™ fÞwO. íÞth …Ae ¼„wS y™u suntS ¼õ‚tu™u ¼tus™ fh‚t òuE™u
‚u{™e «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (34) nu «u‚ y™u ft¤ Ë{t™ ! nu fuð¤ WŒh ¼h™thtytu !
ftu E ™t ½u h ‚{u Úttu z w k f …ý yL™ hnu ð t Œu þ tu fu ™rn ? yt{ ‚u ƒk ™ u sý™u fne™u …Ae
…w™: ©enrh ƒtuÕÞt fu, (35) nu {wfwkŒ ðýeo ! yt{™t suðt nS ƒeò fux÷tf s{™tht
Au ? ðýeoyu fÌtwk fu nu «¼w ! yt {tun™ ytrŒf Ëðuo …t»toŒtu …ý ‚uðt s s{™tht Au.
(36-38) {wfwkŒ ƒúñ[theyu yt «{týu fÌtwk íÞthu ©enrh …tu‚t™e ¼õ‚ yuðe ƒu Mºteytu™u
fnuðt ÷tøÞt fu, nu {tkfe ƒtE ! nu {u™t ƒtE ! ‚{u ytXuÞ …wºtðÄqytu™u ÷tux Œ¤ðt {txu
ƒuËtztu y™u ‚{u ƒk™u …ý htux÷t ½zðt {txu ƒuËtu. fu{ fu nu ƒtEytu ! yt ¼„wS y™u
suntS™wk ‚tu nS …wÁk ÚtÞwk ™Úte ‚tu …Ae ¼tus™ fh™tht ƒtfe yuðt {tun™ ytrŒf …t»toŒtu™wk
‚tu …wÁk õÞtkÚte Útþu ? {txu {U fÌtwk ‚u{ fhtu. (39) nu hts™TT ! yt «{týu ¼„wS ytrŒf
Mð…t»toŒtu™u …tu‚t™e ðtýeÚte yt™kŒ …{tz‚t Ëí…r‚ ¼„ðt™ ©enrh ‚u frhÞtýt „t{{tk
htrºt hne™u Ëðthu ïu‚tkƒh Äthe™u hÚt Q…h rƒhts{t™ ÚtE íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt. (40-
44) þt÷u{t÷ …ðo‚{tk «ðuþu÷t ©enrh {t„o{tk ytðu÷t ðtðze „t{{tk …ntUåÞt. Ëtu{÷t
¾t[h ytrŒf yMðthtu™u ¼tus™tÚtuo íÞtk {qfe™u ©enrh ¼„wS™u ÷E yt„¤ [tÕÞt. íÞtk
{t„o { tk yu f ™t™e ™Œe ytðe. ‚u ™ e Ët{t rf™tht™tu {t„o òu ð t {txu ¼„w S yt„¤
[t÷e™u ©enrhÚte Úttuzuf Œqh „Þt. íÞthu y¼Þhtò™tu þºtw, Œwü ƒwÂØðt¤tu {Þtht{ ™t{™tu
yu f [tu h ½tu z u M ðth ÚtE™u , …tu ‚ t™t …w º t-Ëðthtu y u Ërn‚ ©enrh™t {t„o { tk ðå[u ytÔÞtu
y™u Œq h Q¼tu hne™u ƒtu Õ Þtu fu , nu ðýeo L ÿ ! nu Mðtr{™thtÞý ! ‚{u …tAt ð¤tu . {the
…tËu ftkE …ý ÿÔÞ ™Úte. ‚uÚte {™u ÿÔÞ ytÃÞt rËðtÞ ‚{thtÚte ynªÚte yt„¤ sðtþu
™rn. (45-46) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! ‚u {Þtht{ [tu h ™w k ytðw k ð[™
Ëtk¼¤e™u ‘nwk …tu‚u s Ëtûtt‚T ©ef]»ý Awk.’ yuðe MðMðY…™e ‚íft¤ M{]r‚ ÷tðe, ntÚt{tk
Zt÷-‚÷ðth „úný fhe™u ©enrhyu ®Ën™tŒ fÞtuo fu, nu [tuhe fh™th …tr…c ! Q¼tu hnu.
ynª ytð. nwk ‚™u ÿÔÞ yt…wk ‚u ‚wk ÷u. (47-51) ©enrh™t ®Ën™tŒÚte ¼Þ …t{u÷tu ‚u
{q¾o {Þtht{ [tuh ƒtuÕÞtu fu yhu hu ! nu nrh ! nwk þwk fÁk ! {the …tËu yíÞthu ƒkŒqf ™Úte.
íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Œwü ! {the …tËu …ý yíÞthu {the {týfe ½tuze ™Úte y™u ‚uÚte
‚w k ynªÚte Sð‚tu òÞ Au . yt{ ðt‚to ÷ t… ÚttÞ Au íÞtk ‚tu ¼„w S yu …ý {tu x u Ú te ËtŒ
fÞtuo ‚u Ëtk¼¤e™u ºttË …t{e „Þu÷tu ‚u {Þtht{ [tuh íÞtkÚte ™tËe „Þtu. …Ae …t»toŒ©uc
¼„w S yu …ý íÞtk ytðe, ©enrh™t ntÚt{tk Ú te ‚íft¤-Zt÷-‚÷ðth ÷E ÷eÄtk . ‚u …Ae
…tA¤Úte ytðu÷t yMðthtu™e ËtÚtu hÚt{tk ƒuXu÷t ©enrhyu ‚u [tuh ËkƒkÄe ð]‚tk‚ ‚u Ëðuo™u
fÌtwk. yu{ ðt‚tu fh‚tk fh‚tk ‚u Ëðuo „Z…wh ytðe …ntUåÞt. ©enrh™u „Z…wh™u {t„uo Ët{u
ytð‚t òuE™u y¼Þhtò y™u yLÞ s™tu …ý ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt. (52) ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™TT ! yt «{týu MðuåAtÚte Ä{oŒuð™u ½uh {™w»Þ‚™ Äthe «¼wyu ‚tð Mðefthe
‚u Ë{Þu fhu÷wk yt su …h{ …rðºt y™u …t… rð™tþf [rhºt, ‚u™wk su s™ «r‚rŒ™ ©ðý
fhu Au ‚u {™w » Þ ¼„ð‚T [rhºt{tk õÞthu Þ …ý {tu n …t{‚tu ™Úte.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk Ëtiht»xÙ Œuþ{tk ßðh „úný fhðtY… [rhºt fhe™u Œw„o…wh …ÄtÞto
yu ™t{u [tuÚttu yæÞtÞ Ëk…qýo >>4>>
yæÞtÞ - 5
(1-2) ßÞucS‚ htò fnu Au - nu {wr™ïh ÔÞt…fuþ {wr™ ! yt …nu÷tk ‚{u ºteò yæÞtÞ{tk
(&÷tuf 20{tk) {™u fÌtwk fu „tu÷ezt „t{{tk hnu÷t htýt ytrŒf [th¼tEytuyu, ‚u „t{{tk
{]íÞw …t{u÷t ftuEf …t…e™u ÷uðt ytðu÷t Þ{Œq‚tu™u „t{™e ƒnth ftZe {qõÞt n‚t. ‚uÚte
nwk yt…™u …qAwk Awk fu, (3) nu {wr™ðÞo ! ‚u [th ¼tEytu ftuý n‚t ? y™u {™w»Þ ntuðt
A‚tk …ý Þ{Œq‚tu™u ftZe {qfðt {txu ‚uytu fuðe he‚u Ë{Úto ÚtÞt ? (4) nu Ë{Úto ! {tht
yt Ëk þ Þ™u yt… Œq h tu fhtu . ƒú ñ t™k Œ {w r ™ fnu Au - nu rþðŠ»t ! ßÞu c S‚ htòyu yt
«{týu …qATÞwk ‚uÚte ‚u ÔÞt…fuþ {wr™ ¼„ð‚T M{hýY… Ë{trÄ{tkÚte ò„e™u ‚u htò™u fnuðt
÷tøÞt fu, (5) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! „tu÷ezt ™t{u „t{{tk, Ä{o…wºt ¼„ðt™
©enrh™t áZ yt©Þðt¤t, hts„h ƒútñý ¿ttr‚™t [th Ë„t ¼tEytu ðË‚t n‚t. (6)
‚u { tk Ëti Ú te {tu x t ¼e{¼tE, ‚u Ú te ™t™t rð©t{¼tE, ‚u Ú te ™t™t ht½ð¼tE y™u Ëti Ú te
™t™t htýt¼tE n‚t. (7) MðÄ{or™c [thuÞ ¼tEytu yuf rŒðËu Ëðthu QXe™u þti[rðrÄ
fhe™u …Ae yu f MÚtt™u ƒu Ë e™u Œt‚ý fh‚t n‚t. (8) ‚u ð¾‚u , …t…e s™tu ™ u ÷u ð t {txu
yt ÷tuf{tk ¼{‚wk ¼Þkfh Þ{Œq‚tu™wk ËiLÞ ‚u „tu÷ezt „t{™e Ë{e…u ytÔÞwk. (9-10) ‚u{tk
fu x ÷tf Þ{Œq ‚ tu …„…t¤t n‚t y™u fu x ÷tf „Äu z tytu W…h, ‚tu fu x ÷tf …tzt W…h, ‚tu
fux÷tf ðt½ W…h, ‚tu fux÷tf ¼qkz W…h Ëðth ÚtÞu÷t y™u fux÷tf Ÿx, ½tuzt y™u …t÷¾e
rð„u h u …h ƒu X t n‚t y™u æðò-…‚tftytu Ú te Þw õ ‚ ‚u Ëi L Þ n‚w k .
(11) ‚u ð¾‚u „tu÷ezt „t{{tk, …þwytu™u {th™th y™u htu„Úte …ezt‚t yuf …t…e ûtrºtÞ™u
÷E sðt {txu, ‚u Þ{Œq‚tu™t ËiLÞ{tkÚte …tk[ Þ{Œq‚tu „tu÷ezt „t{{tk «ðu~Þt. (12) …ðo‚
suðt Ÿ[t, ¼Þkfh ðu»tðt¤t, þMºtÄthe, fts¤ suðt ft¤t ‚u Þ{Œq‚tu™u „t{{tk «ðuþu÷t
òuE ‚u [thuÞ ƒúñƒkÄwytu …hM…h ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu, (13-14) nu ¼tEytu ! yt…ýu ‚tu
Ëtûtt‚T ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t ¼õ‚ Aeyu . rþfthe fq ‚ htu su { ƒfht™u ÷E òÞ
‚u{, yt y{k„¤fthe Þ{Œq‚tu r™ùu …u÷t ûtrºtÞ™t Sð™u Œun{tkÚte ƒnth ftZe™u ÷E sþu.
(15) …hk ‚ w fw Ë k „ e yt „htrËÞtu õÞthu f õÞthu f yt…ýt ËtÄw y tu ™ u ðk Œ ™ fhu Au . ‚u Ú te
yk ‚ h{tk ©eS {nthts™T u Äthe hnu ÷ t yt…ýu [thu Þ sýu r™ùu yt ûtrºtÞ™u Þ{Œq ‚ tu ™ t
ntÚt{tk Ú te ƒ[tððtu òu E yu . (16) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - yt{ rð[the™u , ÓŒÞ{tk ©e
Mðtr{™thtÞý™w k M{hý fh‚tk fh‚tk , ntÚt{tk {tu x e {tu x e ÷tfzeytu ÷E™u ‚u [thu Þ
¼tEytu, ‚u Þ{Œq‚tu™e Ë{e… „Þt. (17) y™u ‚u{™u fnuðt ÷tøÞt fu, nu …t…e Þ{Œq‚tu!
‚{tu yt „t{{tk Ú te ‚íft¤ …tAt òytu . su „t{{tk ©e Mðtr{™thtÞý™t ¼õ‚tu ðËu Au
íÞtk ‚{u fu{ «ðu~Þt Atu ? (18) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ‚u [thuÞ ¼tEytu™wk
ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u Þ{Œq‚tu ‚u ƒútñýtu™u fnuðt ÷tøÞt fu nu Mðtr{™thtÞý™t ytr©‚

s™tu ! ‚{thu ‚{tht ½h™wk æÞt™ ht¾ðwk …ý, yt¾t „t{™e ¾ƒh ‚{thu ht¾ðt™e sYh
™Úte. (19) r™ŒoÞ, r™íÞ …t…t[the, yÄ{ y™u nrhrð{w¾ yuðt yt ûtrºtÞ™u ÷E™u s
y{u ynªÚte sEþw k . (20-21) nu hts™T T ! yt «{týu …tu ‚ t™u fnu ‚ t ‚u Þ{Œq ‚ tu «íÞu
htýtu-ht½ð ytrŒ …w™: ƒtuÕÞt fu nu Œwütu ! ‚{™u ßÞthu y{u {theþwk íÞthu s ‚{u ynªÚte
sþtu, ‚u rËðtÞ ™rn òytu. yt{ fÌtwk íÞthu yuf Þ{Œq‚ ¢tuÄ fhe™u ƒtuÕÞtu fu (22) nu
Œw ü ƒw Â Øðt¤t ƒú t ñýtu ! ‚{u ‚{tht ½u h òytu . ‚w å A yu ð t ‚{tu {™w » Þtu y u , Ä{o h tò™t
Œq‚ yuðt y{the ËtÚtu õÞthuÞ rððtŒ ™ fhðtu. (23) nu {q¾tuo ! {U yt{ fÌttk A‚tk …ý
òu ‚{u yt …t…e™tu …ût ht¾þtu ‚tu y{u ‚{™u {theþw k yu { fne™u ‚u Þ{Œq ‚ u ‚u
rð«¼tEytu ™ u {thðt {txu ntÚt Ÿ[tu fÞtu o . (24) íÞthu ¢tu Ä tÞ{t™ ÚtÞu ÷ t ¼e{¼tEyu
Wå[ MðhÚte sÞ Mðtr{™thtÞý ™t{™wk Wå[thý fhe™u, ©e Mðtr{™thtÞý™wk æÞt™ fhe™u
‚u Þ{Œq‚™t Œtk‚ W…h ztk„ {the. (25) ÷tfze ðtøÞtÚte su™wk ‚us y™u ƒ¤ ™tþ …tBÞtk
Au yuðtu ‚u Þ{Œq‚, ƒeò Þ{Œq‚tu™u Atuze™u …tu‚u yuf÷tu s ‚u „t{™e ƒnth ™tËe „Þtu.
(26) …Ae ¼e{™t ¼tE htýtyu ¾q ƒ {tÞto . ‚u Ú te y™u ¼e{yu …u ÷ t Þ{Œq ‚ Q…h
÷tfze™tu su «nth fÞtuo n‚tu ‚u™tu ¼Þs™f yðts Ëtk¼¤e™u ƒeò Ëðuo Þ{Œq‚tu ™tËðt
÷tøÞt y™u ‚u rð« ¼tEytu ™ u fnu ð t ÷tøÞt fu , (27-28) Þ{Œq ‚ tu fnu Au - Ënò™k Œ
«¼w™e RåAtÚte s „wýu hrn‚ y™u {™w»Þ ÚtE™u …ý, …t…es™tu™u Œkz Œu™tht y{™u {the™u
y{thtu yt «{týu ™ tu …htßÞ fhtu Atu {txu ‚{thtu rðsÞ fhtð™tht Ënò™k Œ Mðtr{
¼„ðt™™u y{u ðthk ð th ðk Œ ™ fheyu Aeyu . (29) nu Âîòu ! yt ûtrºtÞ fw Ë k „ e y™u
…t…t[the Au ‚uÚte y{tht Œkz™u s ÷tÞf Au. ‚u{ A‚tk …ý ‚{tht r™»tuÄ™u fthýu y{u
‚u™u ynª {qfe™u s sEyu Aeyu. (30) nu, ©enrh™t ƒ¤ðt¤t ¼„ðŒT ¼õ‚tu ! nðu ‚{u
y{the W…h «nth fhþtu ™rn y™u y{the …tA¤ …ý ytðþtu ™rn.
(31) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! yt «{týu htýt ytrŒf rð«tu ™ u fne™u ‚u
Þ{Œq‚tu, „tu÷ezt „t{™e ƒnth hnu÷e …tu‚t™e Ëu™t ¼u¤t ÚtE „Þt y™u íÞtkÚte ËhÄth
‚hV „Þt. (32) ËhÄth „t{{tkÚte yuf ðtrýÞt™u ÷E™u ‚u Þ{Œq‚tu ©enrh™t «¼tð™wk
M{hý fh‚t fh‚t …tu‚t™t MÚtt™fu „Þt y™u ‚u htýtu ytrŒf [thuÞ ¼tEytu …tu‚t™u ½uh
„Þt. (33) …tu‚t™u ½uh ©enrh™wk r™hk‚h ¼s™ fh‚t ‚u ¼tEytu{tkÚte rð©t{ y™u ht½ð
yt ƒu ¼tEytu ËkLÞM‚t©{ „úný fhe {tuxt {wr™ ƒ™e „Þt. (34-35) Úttuztuf ft¤ rðíÞt
ƒtŒ ½u h hnu ÷ tu htýtu …tu u ‚ t™t Ëk ƒ k r Äytu «íÞu ƒtu Õ Þtu fu nu Ëk ƒ k r Äs™tu ! nw k yt ¼ti r ‚f
Œun™tu íÞt„ fhe™u ¼„ðt™™t yûthÄt{{tk sEþ. ‚{tht{tkÚte ftuE™u …ý íÞtk ytððt™e
EåAt ntuÞ ‚tu ƒtu÷tu. nwk ‚u™u yûthÄt{{tk ÷E sEþ. (36-37) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™TT ! yt «{týu ™t™t…wºt htýt™wk ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚u™e {t‚t ‚Útt ¼ºteòyu ‚u{™u
Ät{{tk ÷E sðt {txu «tÚto™t fhe. …Ae ‚u Ë{Úto rð«u «Út{ ‚u ƒk™u™tu ŒuníÞt„ fhtÔÞtu
y™u …Ae …tu ‚ u …ý Mðþheh™tu íÞt„ fhe rŒÔÞ rð{t™{tk rŒÔÞ Œu n Ähe™u ©enrh™t
yûthÄt{{tk „Þtu. (38) nu hts™T T ! {ntí{t yuðt ‚u htýt ytrŒf ƒútñýtuyu Þ{Œq‚tu™u
¼„tzât yu ytrŒf f] í Þ ‚{u yþõÞ ™ òýþtu fu { fu ‚u { ™t Mðt{e ‚tu MðÞk ©e
…w Á »ttu ¥ t{™thtÞý Au . (39) nu ßÞu c S‚ hts™T T ! nrhf] » ý ¼„ðt™{tk áZ ¼Âõ‚ðt¤t
htýt ytrŒf rð«tu™wk Þ{Œq‚tu™t …ht¼ðY… …ht¢{ su s™tu Ëtk¼¤þu ‚uytu™u …ý ©enrh™u
rð»tu ‚u{™t suðe s ¼Âõ‚ Útþu. nu ßÞucS‚ ! ‚{tuyu su …qAu÷wk (y.…, &÷tuf 1 y™u
2) ‚u ‚{™u fÌtwk. nðu su fÚtt [t÷w n‚e (y. 4, &÷tuf 51) ‚u fÚtt yt„¤ fnwk Awk ‚u
‚wk Ëtk¼¤. (40) ©enrh „Z…wh{tk ytÔÞt ƒtŒ, y¼Þhtò yuf htsËuðf™e su{, rðrðÄ
«fth™t ÿÔÞtu ðzu, áZ¼Âõ‚…qðof Ëðuoïh ©enrh™e Ëuðt «r‚rŒ™ fh‚t n‚t. (41) áZ
r™ctðt¤t, nrh¼õ‚tu { tk ©u c , Œu n tk ‚ Ë{Þu ©enrh™tu Ë{t„{ hnu ‚u ð tu {™tu h Út su { ™tu
…rh…qýo ÚtÞtu Au ‚uðt y¼Þhtò™u þhehu ‚tð ytÔÞtu. íÞthu ©enrh ‚u{™u Œþo™ yt…ðt
{txu ‚u{™e Ë{e…u ytÔÞt. (42-43) ‚u Ë{Þu «¼wyu ïu‚tkƒh Äthý fÞtO n‚t, {™tunh
Ëw„kÄe{t™ …w»…™t nth …nuÞto n‚t, Y{t÷u Ërn‚ s{ýtu fhf{¤ n÷tð‚t, þe½ú „r‚ðt¤t,
…t»to Œ tu Ú te ðu Â ü‚, {M‚f Q…h …t½{tk Úttu z t [÷tÞ{t™ ‚tu h tðt¤t, ŒtŒt ¾t[hÚte Ëu ð ™
fht‚t ©enrh íÞtk …ÄtÞto. y¼Þhtòyu ©enrh™u ËwkŒh ©uc ytË™ Q…h ƒuËtzât y™u
ËtÚtu ytðu ÷ t Ëk ‚ tu ™ tu ÞÚttÞtu ø Þ ytŒh Ëífth fÞtu o . (44-45) íÞth ƒtŒ y¼Þhtò™t
¼tE Sðt¾t[h, Ëtu { ÷t ¾t[h, {t‚htu ÄtÄ÷, Ëq h t ¾t[h, ðM‚t¾t[h, ™tòu ytrŒf
Ëk ƒ k r Ä …w Á »ttu ‚Útt sÞt, ÷r÷‚t ytrŒf Ëk ƒ k r Ä Mºteytu íÞtk ƒu X e. …tu ‚ t™e Ë{e…u Ëðu o
Ëk ƒ k r Äs™tu ™ u ƒu X u ÷ t òu E ™u y¼Þhtò …tu ‚ t™t …w º t ŒtŒt ¾t[h «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (46)
y¼Þhtò fnu Au - nu …w º t ! nu Ëk ƒ k r Äs™tu ! yt y¼Þ yu ð tu {thtu Œu n ™tþ …t{þu .
…ý Sðtí{t™u {] í Þw ™ tu ¼Þ ™Úte (y¼Þ Au ) . ‚u ™ tu ™tþ Út‚tu ™Úte. (47) r™íÞ y™u
yÔÞÞ yuðtu yt Sðtí{t ftuE™tu …ý ËkƒkÄe ™Úte. ‚uÚte ™tþðk‚ yuðtu yt {thtu Œun ßÞthu
…ze òÞ íÞthu ‚{thu ftuEyu …ý ‚u™e …tA¤ þtuf ™ fhðtu. (48) nu …wºt ! yt Ä{o…wºt
¼„ðt™ ©enrh Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ Au ‚uÚte ‚uytu yt…ýe W…h su{ «ËÒt ÚttÞ ‚u{ ‚u{™e
yt¿tt{tk s r™íÞu ð‚o ð w k . (49) nu ßÞt y™u nu ÷r÷‚t ! ‚{thu …ý MðÄ{o { tk hne™u ,
©enrh ynªÚte ƒeò ftu E MÚt¤u ™ òÞ ‚u { ‚u { ™e y™w ð ] Â ¥t ƒhtƒh Ët[ððe. (50)
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! …tu‚t™t ËkƒkrÄs™tu™u, y¼Þhtòyu ytðtk rþûttð[™tu
fÌttk y™u …Ae ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu, (51) nu Mðtr{™T ! nu nhu ! …wÁ»ttu¥t{
yu ð t yt…™u nw k ðk Œ ™ fÁk Aw k . nu yåÞw ‚ ! …q ð u o su { {nt ¼tøÞðt™ ¼e»{ r…‚t{n™t
Œuntk‚ Ë{Þu ©ef]»ý ¼„ðt™ ytÔÞt n‚t ‚uðe he‚u yíÞthu {tht Œuntk‚ft¤u yt… Ëtûtt‚T
…wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ ynª «íÞût rƒhts{t™ Atu ‚u {tÁk {tuxwk ¼tøÞ Au. {tÁk {™ r™hk‚h
yt…™t MðY…{tk s hntu. nu hts™TT ! y¼Þhtòyu ßÞtk ©enrh™e yt{ M‚wr‚ fhe íÞtk
‚tu ‚u { ™tu Œu n …ze „Þtu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk y¼Þhtòyu ŒuníÞt„ fÞtuo yu ™t{u …tk[{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 5 >>
yæÞtÞ - 6
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - Œun {qõÞt …Ae ©enrh™e RåAtÚte y¼Þhtò ‚íft¤ rŒÔÞ
Œu n ™u …tBÞt y™u …Ae rŒÔÞ rð{t™{tk ƒu Ë e™u ©enrh™t yûthÄt{{tk „Þt. (2) y¼Þ
htò™t W¥t{ ƒw Â Øðt¤t W¥t{ ™t{™t …w º tu r…‚t™u yti æ ðo Œ i r nf r¢Þt fhe …Ae ƒú t ñýtu ,
Ëk‚tu yLÞ Þt[ftu™u ‚]ó fÞto. (3) …Ae W¥t{ htòyu ©enrh™e fnu÷e ÞwÂõ‚Úte y¼Þhtò
…tËuÚte ftuE þºtwyu …ztðe ÷eÄu÷wk htßÞ …tu‚u ƒ¤u fhe™u …w™: Ëk…tŒ™ fÞwO. (4) yt¾t
Mð„o™wk htßÞ su{ yuf÷t Œuðhts ELÿ fhu Au ‚u{, ©e ™thtÞý™t yt©Þðt¤t W¥t{htò
Ë{w ÿ …ÞO ‚ hnu ÷ e …] Ú ðe™w k þtË™ fhðt ÷tøÞt. (5) W¥t{ htò™t htßÞ{tk …] Ú ðe Ëðu o
ft{™tytu …qh‚e n‚e, {u½ ÞÚtt ÞtuøÞ Ë{Þu ÞÚtuü ðhË‚tu n‚tu, {tuxt ytk[¤ðt¤e „tÞtu
¾qƒ ŒqÄ yt…‚e n‚e. (6) ‚u{™t htßÞ{tk Ë{wÿtu, …ðo‚tu, ™Œeytu, ð™M…r‚ytu, ÷‚tytu
y™u Ëðuo yti»trÄytu …tu‚…tu‚t™t Ë{Þu V¤‚tk n‚tk. (7) ð¤e þtË™f‚to ‚u W¥t{ htò™t
htßÞ{tk ftuE…ý Sð-«týe{tºt™u ytæÞtÂí{f, ytrÄ¼tir‚f fu ytrÄŒirðf yu{ ftuE «fthu
f÷uþ õÞthuÞ Út‚tu ™rn. (8) ‚u{™t htßÞ{tk ftuE {™w»Þ ÔÞr¼[the ™ n‚wk. ‚u{s ftuE
[tuhe …ý fh‚wk ™ n‚wk. (9) ‚u htßÞ{tk ftuE…ý {™w»Þ yr„Þth «fth™wk {ã (VýË™t
ð] û t™tk V¤tu { tk Ú te ƒ™tðu ÷ w k , ÿtût™tk V¤tu { tk Ú te, {nw z t™t ð] û t™t …w » …{tk Ú te, ¾sq h e™t
V¤{tkÚte, ‚tz™t ð]ût{tkÚte, „tu¤{tkÚte ƒ™tðu÷wk, yheXt{tkÚte ƒ™tðu÷wk {tihuÞ ™t{™wk-Ätºte
Ätðze y™u „tu ¤ ™t …týe{tk Ú te ƒ™tðu ÷ w k ) y™u ºtý «fth™e Ëw h t („tu ¤ {tk Ú te ƒ™tðu ÷ ,
{nw z e{tk Ú te ƒ™tðu ÷ , [tu ¾ t ytrŒf™t ÷tu x {tk Ú te ƒ™tðu ÷ ) ™w k …t™ fhðt™tu ‚tu {™{tk
rð[th …ý fh‚tu ™rn. ftu E …ý {tk Ë ¼ûtý fh‚w k ™rn. (10) {ntí{t ‚u W¥t{htò™t
htßÞ{tk Ëðo «ò MðÄ{o { tk hne™u Ëw ¾ u Ú te ©enrh™e ™ðÄt ¼Âõ‚ fh‚e n‚e. (11)
«r‚rŒ™ Œhuf yðËhu, ‚u htò htßÞtË™u ƒuËe™u …ý ©enrh ‚Útt ‚u{™t Ëk‚tu™e htsËuðf™e
su{ «er‚…qðof Ëuðt fh‚t n‚t. (12) ¼Âõ‚, Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ, Þþ ƒwÂØ, hts™er‚,
Ëk‚tu™e Ëuðt ytrŒf „wýtu ðzu W¥t{htò ‚u{™t r…‚t y¼Þhtò fh‚tk …ý yrÄf „wýðt™
ÚtÞt. (13) ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e f] … tÚte ‚u htò™u fw ƒ u h ¼k z the™e {tVf

Ä™ÄtLÞtrŒf Ë{]ÂØ ¾qƒ ðÄðt ÷t„e ‚Útt „Z…wh{tk ©enrh™t r™ðtËÚte íÞtk™t ÷tuftu …ý
¾qƒ Ë{]Ø ÚtÞt. (14) ‚u htò™e sÞt ÷r÷‚t ytrŒf ƒnu™tu, ƒu {t‚tytu, fw{wŒt y™u
sw n w ™t{™e ƒu …í™eytu yt ƒÄtk ™ e Ëu ð t{tk y™u f ŒtËeytu ntu ð t A‚tk , ‚u Ëðu o …tu ‚ u s
ŒtËe™e su{ r™hk‚h ©enrh™e Ëuðt fh‚tk. (15) yt Ëðuo Mºteytu ©enrh™e ½ô Œ¤ðt,
ztk „ h rð„u h ¾tk z ðw k , s¤ ¼hðw k , ©enrh™t ðMºttu Ätu ð tk , ðt¤ðw k - ÷e…ðw k , RíÞtrŒ Ëu ð t
r™hk ‚ h fh‚e n‚e. (16-17) nu hts™T T ! W¥t{htò ‚Útt ‚u { ™tk ƒk Ä w s ™tu ™ e, …tu ‚ t™e
Ëuðt{tk ytðe ©Øt, MðÄ{o{tk ÂMÚtr‚, {t™, E»Þto, htu»t y™u Œk¼trŒfÚte hrn‚ ‚u Ëðuo™e
WŒth‚t y™u MðMðY…{tk yËtÄthý ¼Âõ‚™u òu E ‚u Ëðu o ™ t W…h ¾q ƒ htS ÚtE „Þt.
(18) ‚u Œhuf …tu‚t™t ytr©‚tu™u «r‚rŒ™ …qsðt {txu ©enrhyu MðnM‚u htÄtf]»ýtrŒ ‚Útt
MðMðY…™e {qŠ‚ytu yt…e. (19) ‚u W¥t{htòrŒf Ëðuo {nt¼tøÞþt¤e ¼õ‚s™tu, MðÞk
©enrh™e …tËuÚte yt «fthu htÄtf]»ý ‚Útt ©enrhf]»ý™e {qŠ‚ytu «tó ÚtðtÚte yk‚h{tk ¾qƒ
yt™k Œ …tBÞt. (20) …Ae ‚u Ëðu o s ™tu «r‚rŒ™ ‚u {q Š ‚ytu ™ e Ëu ð t-…q ò fh‚t y™u ‚u
{q Š ‚ytu ™ u y…u o ÷ t …q ò ™t W…nthtu ™ u , ©enrh ‚u {q Š ‚ îthtyu «íÞût…ýu Mðefth‚t. (21)
©enrh™e r™hk‚h ¾qƒ «u{Úte Ëuðt fh‚t Q¥t{htò y™u ‚u{™e ƒu ƒnu™tu, {nt«¼w ©enrh
…tu ‚ t™u su «{týu fnu ‚u s «{týu yt[hý fh‚tk n‚tk . (22) ‚u Ú te s„‚…r‚ ¼„ðt™
©enrh ‚u ¼õ‚tu™e ¼Âõ‚™u ðþ ÚtE „Þt y™u y™LÞtr©‚ ‚u Ëðuo ¼õ‚tu™u {qfe™u ƒeò
MÚt¤u sðt {txu þÂõ‚{t™ ™ ÚtÞt. (23) …q ð u o ðú s ðtËeytu ™ e «er‚™u fthýu ©ef] » ý[k ÿ
su{ ðús{tk r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t. ‚uðe s he‚u ©enrh, W¥t{htò™t Œhƒth™u …tu‚t™wk
½h {t™e™u íÞtk hnu ð t ÷tøÞt. (24) íÞtk r™ðtË fhe hnu ÷ t ©enrh™tk Œþo ™ «r‚rŒ™
…tu ‚ t™u ÚttÞ ‚u nu ‚ w Ú te Ëtu ™ tƒtE™t …w º te y™u ‚…tu r ™c yu ð tk h{tƒtE …ý ‚u htò™t
Œhƒth{tk s hnu ð t ÷tøÞt. (25 Úte 29) ‚u h{tƒtE Ëðu o ËŒT „ w ý tu Ú te ‚tu {nt÷û{e
Ë{t™, ‚…Úte yr‚þÞ f]»t, r{‚tnthe, ƒt¤rðÄðt, ðihtøÞ™u ÷eÄu Œun™tu y™tŒh fh™thtk,
…wÁ»t™e „kÄ{tºtÚte s su{™u ¾tÄu÷wk Q÷xe ÚtE òÞ Au, …tu‚t™tÚte …å[eË ntÚt sux÷t
«Œuþ{tk ftuE …wÁ»t «ðuþe òÞ ‚tu W…ðtË fh™tht, ytí{tht{, ËŒtÄeh, ËŒt ¼qr{ W…h
s þÞ™ fh™tht, ©enrh{tk yr‚ «u{ðt¤t, ©e nrhMðY…{tk r™íÞ Ë{trÄ …t{u÷t, ¢tuÄ™u
S‚u ÷ t, ËŒt …rðºt, …tu ‚ t™t Œu n Úte …ý ¼„ðŒT ¼õ‚tu ™ u yrÄf {t™™tht, ËŒt ftc™t
…tºt{tk s ¼tus™ fh™tht, «r‚rŒ™ þtMºttÇÞtË fh™tht, y™u S‚urLÿÞ n‚t. (30) ‚u
W¥t{htò …ý …tu ‚ t™e ƒk ™ u ƒnu ™ tu ™ e {tVf s ‚u h{tƒtE™e …ý yÒttrŒf …ŒtÚttu o Ú te
r™hk‚h Ëuðt-Ëk¼tð™t fh‚t. (31) Þtur„™e h{tƒtE W¥t{htò™u rð»tu ¼t‚]¼tð ht¾e™u
ËŒt ‚u { ™tu Wíf»to RåA‚tk Útft íÞtk ©enrh™tk Œþo ™ fh‚tk n‚tk . (32-33) nu hts™T T !
‚u h{tƒtE™e su{ s Ä{o{Þ y™u ©enrh™e «tÂó {txu ðihtøÞ y™u ¿tt™u Ërn‚ …tu‚t™t
…wºt-ƒkÄw RíÞtrŒf™tu íÞt„ fhe™u, y¾kz ƒúñ[Þoðú‚ Äthý fhe™u yLÞ ºteË ¼„ðŒT ¼õ‚
ƒtEytu …ý ‚u Œhƒth{tk hnu‚e n‚e. (34) ‚u Ëðuo™u r™ðtË fhðt {txu ÞtuøÞ MÚtt™ ‚Útt
ðMºttrŒf yt…e™u htò ‚u{™e ¾qƒ Ëk¼tð™t fh‚t n‚t. (35) ‚uÚte ©enrh yr‚ «ËÒt
ÚtE™u ðthkðth ¼õ‚tu™e Ë¼t{tk Mð{M‚f n÷tðe™u W¥t{ htò ‚Útt ‚u{™t ƒkÄwytu™e ½ýe
«þk Ë t fh‚t n‚t. (36) ©enrhyu fhu ÷ e yt «þk Ë t™u Ëtk ¼ ¤e™u Ëðu o ¼õ‚s™tu …ý
©enrhyu fÌtt «{týu s {t™e™u ™er‚¿t ‚u htò™u fnuðt ÷tøÞt fu, (37) ¼õ‚tu fnu Au
- nu W¥t{ htò ! ‚{tht ¼tøÞ su ð w k ¼tøÞ ‚tu ƒú ñ trŒf™w k …ý ™Úte fu { fu {tu x t
Þtu„e{wr™ytu y™k‚ sL{u ©enrh™e [hýhs …ý …t{‚t ™Úte. ‚u ©enrh MðÞk ‚{tht ½uh
r™ðtË fhu Au ! ‚uÚte ‚{tÁk yntu¼tøÞ Au. (38) ™thŒS …ý ðeýtÚte su «¼w™t r™hk‚h
Þþtu„t™ fhu Au, su «¼w yt rðï™t f‚to Au, su «¼w ð™ðtË{tk Ár[ðt¤t Au ‚u s «¼w
‚{™u ynª ðthk ð th W…Œu þ yt…u Au . ‚u Ú te nu hts™T T ! y{u yt…™t ¼tøÞ™w k ðÄw ƒesw k
þwk ðýo™ fhe þfeyu ? (39-40) ÔÞt…fuþ fnu Au - nu hts™TT ! …tu‚t™u {nt¼tøÞþt¤e
{t™‚t ‚u W¥t{htòyu …q s u ÷ t ©enrh, ßÞtk Ëw Ä e yt …] Ú ðe W…h rð[Þto íÞtk Ëw Ä e ‚tu
©enrh™t «‚t…Úte yÄ{o™tu r{ºt fr¤Þw„ …ý ËíÞw„™e su{ s ðíÞtuo. (41) yt …]Úðe
W…h …tu‚t™t yt©{™e «ð‚toðu÷ her‚Úte fr¤Þw„ …ý ËíÞw„ Ë{t™ ÚtE „Þtu. ‚uÚte …]Úðe
W…h yÄ{o™tu ™tþ ÚtÞtu y™u Ä{o-¼Âõ‚™e ¾qƒ s ð]ÂØ ÚtE. (42) ƒúñ[Þto©{{tk hnu÷t
©enrh, Ä{o ‚Útt ¼Âõ‚™u ð]ÂØ …t{u÷t òuE ¾qƒ yt™kŒ…qðof Ë¼t{tk f]»ýfÚtt™wk hË…t™
fh‚t n‚t. yuf Ë{Þu Œw»f÷ (rðê÷Œeðt™) ™t{™tu yËwh, y{hu÷e ™„h{tk …tu‚u Þtusu÷e
…tu ‚ t™e Ë¼t{tk ytÔÞtu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk W¥t{htò™e «þkËt ðýo™ ™t{u Aêtu yæÞtÞ Ëk…qýo >>6>>
yæÞtÞ - 7
(1-3) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! Œw»f÷ ™t{u ‚u yËwh ò‚u ŒÂûtýe, ftuE
htò™tu fth¼the, ðeh …wÁ»ttu{tk y„úýe, rþð™tu …h{¼õ‚, Œt‚th, ƒútñýtu™u …qs™thtu,
…tu‚t™t WŒÞ™u RåA™th, ƒútñý ¿ttr‚™tuu ÷tuf{tk «rËØ, ðirŒf {kºttuÚte r™íÞ Þ¿ttrŒ f{o
fh™thtu, yÒtûtuºttu ƒkÄtð™th y™u ©enrh™u rð»tu îu»t ƒwÂØ ht¾™thtu n‚tu. ytðtu ‚u Œw»f÷
yËwh ‚u Ë¼t{tk yuf {tuxt ytË™ W…h ƒuËe „Þtu. ‚u™e [thu ‚hV ¾krzÞt htòytu y™u
yLÞ ™„hs™tu ƒuXt. (4) …Ae ‚u y¿tt™e Œw»f÷ Ë¼t{tk Ëðos™tu «íÞu yr‚„ðoÚte ƒtuÕÞtu
fu, (5) Œw»f÷ fnu Au - nu Ë¼ts™tu ! yíÞthu …Âù{ …tk[t÷Œuþ{tk ytðu÷t „Z…wh ™t{™t
™„h{tk Mðtr{™thtÞý ™t{u ftuE «rËØ ÚtÞt Au. ‚u Mðtr{™thtÞý™e RLÿò¤Úte ¼h{tE
„Þu÷t r™Œtuo»t s™tu ‚u{™u «¼w ‚hefu ytu¤¾u Au. (6) ‚u Mðtr{™thtÞý™t nòhtu rþ»Þtu
ßÞthu ‚u{™e …qò fhu Au íÞthu ‚uytu ‚u{™t [hýtu{tk ‚w÷Ëe y…oý fhu Au. (7) yLÞ™u
Au ‚ hðt{tk «ðeý yu ð t ‚u Mðtr{™thtÞý fu x ÷tÞ ÷tu f tu ™ tu ½h¼k „ fhtðu Au , fu { fu ,
…hýu ÷ t Mºte-…w Á »ttu , …tu ‚ t™t …r‚ y™u …í™e™tu íÞt„ fhe™u Mðtr{™thtÞý™w k ¼s™ fhu
Au. (8) ‚u Mðtr{™thtÞý ftuEf rŒðË, Ë¼t{tk y{qÕÞ ðMºttu, Ëwðýo™tk yt¼q»týtu y™u
hí™srz‚ {w„x Äthý fhu Au. (9) ‚u Mðtr{™thtÞý, ½ýe ð¾‚ y™uf s™tu™t Ë{qn{tk
‚tu õÞthuf …tu‚u yuf÷t s, Ÿ[t yï W…h ƒuËe™u r™¼oÞ‚tÚte {t„o{tk rð[hý fhu Au.
(10) ð¤e õÞthuf ‚u ïu‚ ðMºttuÄthý fhu Au ‚tu õÞthuf fËwkƒtrŒf hk„e™ ðMºttu …ý Äthý
fhu Au. (11-12) nu ™„hs™tu ! nu htòytu ! yt Mðtr{™thtÞý Ë¼t{tk õÞthuf …tu‚t™t
¼õ‚tu ™ u fnu Au fu , nu ¼õ‚tu ! nw k ftu E ™tu …w º t ™Úte, {thu ftu E {t‚t-r…‚t ™Úte, {thu
ftuE ËkƒkÄe ™Úte, {thu ftuE Ë¾t ™Úte, {thu ftuE yrÄf LÞq™ ™Úte. (13) ðuŒtuyu r™Y…u÷tu
ËÂå[Œt™k Œ MðY… y™u ytí{tytu ™ tu yk ‚ Þto { e su ƒú ñ ‚u nw k MðÞk Aw k . (14-15) ‚u Ú te
nu ÔÞðnth Œût s™tu y™u htòytu ! „Z…w h {tk ytðe he‚u ð‚o ™ y™u ðt‚to fh‚tk ‚u
Mðtr{™thtÞý™u , ‚u „t{{tk Ú te fu yLÞ „t{{tk Ú te þtu Ä e™u sƒhsM‚eÚte …fze™u , nw k ‚u
fw ƒ w Â Ø ©enrh™u ftht„]n {tk …wh e ŒEþ. nu ™„hs™tu ! yt{ fÞto rð™t nw k Sðeþ ™rn.
(16) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! su Ë¼t{tk ytðtk ð[™tu ‚u yËwh Œw»f÷ ƒtuÕÞtu
n‚tu ‚u Ë¼t{tk ƒuXu÷t yuf ƒútñý ¼õ‚s™u ‚u Ëtk¼éÞt y™u ‚uÚte ‚uýu „Z…wh{tk ytðe™u
r™Šðfthe ©enrh™u ‚u ðt‚ Ëk ¼ ¤tðe. (17) ©enrhyu Œw » f÷ Ëk ƒ k Ä e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e™u ‚u
Ë{Þu {™w » Þ[u ü t fhe™u …tu ‚ t™t ¼õ‚s™ «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (18 Úte 20) nu ™t™t¼tE
¼õ‚ ! ‚{u sÕŒeÚte {the {týfe ½tu z e ÷tðtu . …Ae «¼w ‚u ™ e W…h yËðth ÚtE …tk [
½tuzuMðthtu Ërn‚, W¥t{htò™t Œhƒth{tkÚte ™ef¤e™u ÷r÷‚tƒt™t {t÷t÷Þ ({t¤eÞwk) ™t{u
¾u‚h{tk …ÄtÞto. íÞtk ht{S¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tuyu ÷tfzt™tu ËwkŒh {kz… ƒ™tÔÞtu. y™u
‚u™e [thuÞ ƒtswyu ftkxt™e Ÿ[e ðtz ƒ™tðe. {kz…™e W…h ¾qƒ ½tË ™tk¾e [thuÞ ƒtsw
½txe AtÞt ƒ™tðe. Ëk ‚ tu ™ u ytí{ð‚T r«Þ yu ð t ‚u «¼w y u , Ëu ð ftu y u Ërn‚ íÞtk r™ðtË
fÞtu o . (21) W¥t{htò™t Œhƒth{tk Ú te ©enrhyu , ÷r÷‚tƒt™t ¾u ‚ htu { tk sðt ©enrhyu
«Þtý fÞw O ‚u s rŒðËu „w s ht‚ «Œu þ {tk Ú te ¼õ‚s™tu ©enrh™t Œþo ™ tÚtu o W¥t{htò™t
Œhƒth{tk ytÔÞt. (22) W¥t{htò™t Œhƒth™t ™h™thes™tu , „w s ht‚™t ¼õ‚s™tu ™ u
©enrh™e y™w…ÂMÚtr‚ rð»tu fnuðt ÷tøÞt fu, (23-24) nu r™»…t… ¼õ‚s™tu ! {]Œw¼t»te,
{™tunh{qŠ‚, …w»…nth Äthý fh™tht, {u½Ë{t™ ftkr‚ðt¤t, fturxft{Œuð™u ÷ßò …{tz™tht,
f]…t®ËÄw, …wü{qŠ‚ yuðt ©enrh™u ynª htufðt {txu y{u ðthkðth «tÚto™t fÞto A‚tk …ý,
yíÞthu ‚uytu y{thtu íÞt„ fhe™u „E ft÷u fåAŒuþ{tk fu yLÞ ftuE Œuþ «íÞu …ÄtÞto Au.
‚u Ú te yíÞthu ynª ‚{tu ™ u ©enrh™w k Œþo ™ ™rn ÚttÞ. (25) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu
hts™TT ! su{ ðtÞw™t ðu„Úte Œuðð]ût ‚u{s fu¤tu s{e™ W…h …ze òÞ ‚u{, ytðt ð@…t‚
Ë{t™ ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u , Œu þ tk ‚ hÚte ytðu ÷ tk ‚u ¼õ‚s™tu …] Ú ðe W…h Z¤e …zât. (26)
ûtýðth{tk …tAt MðMÚt ÚtE þtu f t‚w h yu ð tk ‚u nrh¼õ‚tu ©enrh™t Œþo ™ {txu ðthk ð th
rð÷t… fhðt ÷tøÞt. (27) ‚u nrh¼õ‚tu { tk Ú te …w Á »ttu y u Mºteytu ™ u fÌtw k fu , nu Mºteytu !
‚{u …rh‚t…™tu íÞt„ fhtu y™u òytu , Sðw ƒ t™tk Œþo ™ fhtu íÞthu ‚u Mºteytu Sðw ƒ t™e
Ë{e…u sE ‚u{™u «ýt{ fhe™u ƒtu÷e fu, (28) Mºteytu fnu Au - nu þtkr‚Œt‚t Sðwƒt !
y{thtk ËkƒkÄeytuyu y{™u ƒnw htuõÞtk A‚tk …ý ©enrh™tk Œþo™tÚtuo y{u yt…™t „Z…wh{tk
ytÔÞtk. (29) ‚u{ A‚tk …ý y{™u ©enrh™tk Œþo™ ™ s ÚtÞtk. þwk y{tÁk «thçÄ frX™
Au ? fu Œuþft¤trŒf frX™ Au ? y{™u f]…t fhe™u ‚u sýtðtu. (30) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™TT ! [‚wh Mºteytuyu yt «{týu …qATÞwk ‚uÚte ‚…Mðe™e Sðwƒt, ‚u{™t «§™e
«þkËt fhe™u ƒtuÕÞtk fu, (31-32) Sðwƒt fnu Au - nu Mºteytu ! ûth-yûth þhehÄthe,
Ëðo yk ‚ o Þ t{e, …h{tí{t ©enrh™w k Ëtûtt‚T Œþo ™ yt…ý™u ÚttÞ fu ™ ÚttÞ, ‚u { tk ¼„ðŒT
¼õ‚tuyu …tu‚t™wk «thçÄ fu ƒeswk Œuþft¤trŒf fthý ™ {t™ðwk. fu{ fu yt…ýt ‚u ƒk™u™tu
™tþ fhðt™u ©enrh Ë{Úto Au. (33) ‚uÚte nu yƒ¤tytu ! {™u ‚tu yu{ sýtÞ Au fu MðÞk
rËØ ©enrh™tk Œþo™ Útðt{tk fu ™rn Útðt{tk, ©enrh™e RåAt yu s {wÏÞ Au. ƒeswk ftkE…ý
fthý ™Úte. (34) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! yt «{týu Sðwƒt™tu W¥th ‚Útt
yLÞ ¼„ðŒTðt‚to Ëtk¼¤e™u ŒuþtL‚hÚte ytðu÷e Ëðuo Mºteytu™tu þtuf Úttuztuf ytuAtu ÚtÞtu.
(35) …Ae ŒÞt¤w Sðw ƒ t ‚u Mºteytu «íÞu …w ™ : ƒtu Õ Þtk fu , nu Mºteytu ! ‚{u Ëðu o ynª
„Z…w h {tk s hntu . ‚{™u ©enrh Œþo ™ yt…þu . ‚u Ú te ‚u Mºte-…w Á »ttu y u „Z…w h {tk r™ðtË
fÞtuo. (36-37) ‚u …Ae …tk[{t rŒðËu …tk[t¤e, sÞt, hr‚ y™u ÷r÷‚t yt [th nrh¼õ‚
Mºteytu {M‚f W…h ½e™w k …tºt ‚Útt ðtk Ë ™e xtu … ÷eytu { tk fu ¤ tk {q f e™u , „w ó …ýu …q ð tu o õ ‚
fnu ÷ tk ÷r÷‚t™tk ¾u ‚ htu { tk ©enrh™e Ë{e…u „Þt. (38) ‚u { ™e …tA¤ áZ ðú ‚ Äthe
ƒútñýƒtE {tuxe y{he …ý ðtkË™t xtu…÷t{tk Ëtfh y™u Œnª ÷E ©enrh™e Ë{e…u „Þtk.
(39) ‚u { ™t «u { ¼tð™u òý™tht ©enrhyu {u ½ Ëh¾e „k ¼ eh ðtýeÚte ƒtu Õ Þt fu , nu
fÕÞtýeytu ! ‚{u {tht {txu yt þwk ÷tÔÞtk Atu ? (40) íÞthu Sðwƒt ƒtuÕÞt fu, nu nrh!
y{u yt…™t {txu yt Ëw k Œ h fu ¤ t ÷tÔÞt Aeyu . (41) ‚u Ú te nu Ëk ‚ …r‚ ! yt… yt…™e
RåAt™wËthu, yt MðtrŒü y™u Ëw{Äwh fu¤tk r™htk‚u s{tu. (42) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T ! Sðwƒtyu yt{ fÌtwk ‚uÚte Mð¼õ‚tu™t Ëk‚tu»t {txu ©enrh, ½eËtfhu Þwõ‚ fu¤tk
y™u Œnª s{ðt ÷tøÞt. (43) ‚u ð¾‚u fu¤tk ytrŒf™tk ð¾tý fh‚t ©enrhyu fuz W…h
yu f ðMºt Äthý fÞw O n‚w k , ¼õs™tu Ú te ðu Â ü‚ ©enrh {k Œ {k Œ ntMÞÚte ¼õ‚s™tu ™ t {™

ytf»teo ÷u‚t n‚t. W¥th rŒþt ‚hV {w¾ ht¾e s{‚tk s{‚tk ðå[u ðå[u Xkzw Ëw„kÄe{t™
s¤…t™ fh‚t n‚t. {kz…{tk s{e hnu÷t f{¤÷tu[™ ©enrh™tk Œþo™ ytftþ{tkÚte Œuðtuyu
fÞto. (44) yt{ ©enrhyu ÞÚttÁr[ s{e™u, WL{‚ „k„t™t s¤Úte {w¾f{¤ þwØ fÞwO y™u
nM‚ «ûtt÷™ fÞwO. (45) …Ae {w¾ðtË sBÞt. …Ae Ëuðftu™e …kÂõ‚ fhtðe y™u MðÞk «¼w
…tu ‚ u [‚w o r ðÄ yÒt, Œnª-Ëtfh ‚u { s ½e-fu ¤ tk …ehËðt ÷tøÞt. (46-47) ‚u Ë{Þu
{nt¼tøÞþt¤e …t»toŒtu fu¤™t …tkŒzt™t …ºtt¤t{tk, fux÷tkf ¾t¾ht™t …tkŒzt™t …ºtt¤t{tk,
fu x ÷tk f r…¥t¤™t …tºttu { tk , fu x ÷tf ðz™t …tk Œ zt™t …ºtt¤t{tk , fu x ÷tf ftk Ë t™t …tºttu { tk ,
fu x ÷tf ftc™t …tºttu { tk , fu x ÷tf …ÚÚth™t …tºttu { tk y™u fu x ÷tf ntÚtY… …tºttu { tk sBÞt.
(48) íÞthƒtŒ, sÞtrŒ Mºteytu «¼w™t «ËtŒ™e ytftkûttðt¤e n‚e, ‚uytu …ý ©enrh™tu
«ËtŒ …t{e™u …h{ yt™kŒ …t{e. (49) yt Ëðuo ¼õ‚s™tu s{‚t n‚t y™u íÞthu „tzt{tk
ƒu Ë e™u ©enrh, ‚u ¾u ‚ h{tk Ú te „Zzt{tk ™„h{tk …tu ‚ t™t r™ðtËu …tAt …ÄtÞto . (50)
íÞthƒtŒ …t»to Œ tu …ý ©enrh™e …tA¤ „Þt. ‚u { ™e …tA¤ ÷r÷‚t ytrŒ Mºteytu …ý
„Zzt{tk …tu ‚ …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u …h‚ ytðe y™u íÞtk Ëw ¾ u Ú te r™ðtË fhe™u hne.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk yËwh¼ÞÚte ©enrhyu …÷tÞ™ fÞwO yu ™t{u Ët‚{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>7>>
yæÞtÞ - 8
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ©enrh „Z…wh{tk …tAt …ÄtÞto ‚uÚte íÞtk r™ðtË
fhe hnu÷t „wsht‚™t nrh¼õ‚tu, ©enrh™tk Œþo™ fhe™u ¾qƒ yt™krŒ‚ ÚtÞt. (2) fÁýtËt„h
©enrhyu ‚u{™u …tk[ rŒðË ËwÄe Œþo™ ytÃÞtk y™u …Ae ‚u Ëðuo™u ‚u{™t Œuþ{tk sðt yt¿tt
fhe. (3) nu ™]… ! Ëtûtt‚T ™thtÞý yt «{týu, ‚u Œw»f÷ ™t{™t yËwhÚte ¼Þ …t{e™u
„Z…w h Úte õÞthu f ftrhÞtýe …Äth‚t. (4) ‚tu ð¤e õÞthu f ‚u yËw h Úte ¼Þ …t{e™u
Œw „ o … w h Úte ‚íft¤ ™ef¤e™u , ¾u z q ‚ tu ™ u r«Þ yu ð t Ëthk „ …w h „t{u …Äth‚t. (5) ‚tu ð¤e
õÞthuf ‚u yËwh yufƒu rŒðË{tk …tu‚t™u …fzðt {txu „Z…wh{tk sYh ytðþu yu{ Ëtk¼¤e™u,
©enrh ‚u Œw „ o … w h {tk s fu x ÷tf rŒðË „w ó …ýu hnu ‚ t n‚t. (6-7) ‚tu ð¤e õÞthu f ‚u
yËw h ™t Œq ‚ tu ™ u „Z…w h {tk ytðu ÷ t Ëtk ¼ ¤e™u , rðnT ð ¤ ÚtE™u ©enrh Œw „ o … w h Úte ‚íft¤
™ef¤e™u , Ëtu { ÷t ¾t[h y™u ™tò ¾t[h ytrŒf …tk [ ½tu z u M ðthtu Þ w õ ‚ y™u ™ð-ŒË
…Œtr‚ytuyu Ërn‚ ™t„zft „t{u …ÄtÞto. (8) Ëwht¾t[hu íÞtk ©enrh™tu Ëífth fÞtuo. Úttuzt
rŒðË íÞtk htu f tE™u ©enrh …w ™ : W¥t{htò™t „Z…w h {tk …ÄtÞto . (9) yt «{týu ©enrh
„Z…wh{tk r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t ‚u Ë{Þ{tk ftuEyuf ð»to™tu yt™kŒ W…òð™th …w»…Œtu÷tuíËð
ytÔÞtu. (10) ‚uÚte ‚u WíËð™t rŒðËu ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu ËUfztu ƒt¤ftu, Þwðt™tu,
Mºteytu y™u ð] Ø tu „Z…w h {tk ytÔÞt. (11-12) ‚u Ëðu o s ™tu y u Ë¼t{tk «u { Úte …q s u ÷ t
©enrhyu {™{tk rð[tÞwO fu, {thtu îu»te yuðtu Œw»f÷ yËwh, ytsÚte ƒu-ºtý rŒðË{tk ynª
sYh ytðe™u ‚u ™ w k fk E f …ht¢{ ƒ‚tðþu . ‚u Ú te ‚u y tu …tu ‚ t™t Ëðu o þMºtÄthe ¼õ‚s™tu ™ u
fnuðt ÷tøÞt fu, (13-14) nu þMºtÄthe ¼õ‚tu ! yíÞthu ‚{u sux÷t rŒðË ËwÄe ynª hntu
íÞtk Ëw Ä e ¼tu s ™trŒ Ëðu o r¢Þt{tk …ý ‚{thu ‚{thtk þMºttu …tËu s ht¾ðtk yt{ fne™u
…Ae Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh Ë¼t{tk Ú te QXe™u þÞ™ {txu …tu ‚ t™u r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto . (15)
©enrh™t ‚u r™ðtËMÚtt™u r™íÞu «t‚:ft¤u [tu ‚ hVÚte Ëðu o {w r ™ytu ytÂöf f{o fhe™u ,
©enrh™t Œþo™tÚtuo ytð‚t. (16-17) htrºt ðeíÞt ƒtŒ, ©enrhyu QXe™u r™íÞrðrÄ fhe,
…Ae Ëðu o {w r ™ytu ™ u Œþo ™ yt…ðt {txu , WŒÞt[¤™t Ëq Þ tu o Œ Þ™e su { Mðr™ðtË™e ƒnth
™ef¤e, ¾qƒ …tkŒztðt¤t ÷ªƒzt™e ™e[u, ‚u ÷ªƒzt™e ftu{¤ zt¤¾e …fze™u ŒÂûtý rŒþt{tk
{w¾th®ðŒ ht¾e™u Q¼t hÌtt. (18) íÞth …Ae ÷r÷‚tƒtyu «uhu÷e hr‚ ™t{™e Mºteyu,
…tu ‚ u ÷tðu ÷ tk ƒnw { q Õ Þ ðMºttu ©enrh™u Äthý fhtððt {txu , ©enrh™t …t»to Œ Ëtu { ÷t
¾t[h™u ytÃÞt. (19) íÞthu Ëtu { ÷t ¾t[hu yt…u ÷ tu ‚u ÷t÷ hk „ ™tu Ëtu ™ u h e ƒw è tŒth
Ëw h ðt¤ ©enrhyu ¼õ‚s™tu ™ t yt™k Œ {txu Äthý fÞtu o . (20) …Ae ‚u { ýu yt…u ÷ w k ƒnw
[¤ftxðt¤t, Ëtu ™ u h e rf™thðt¤t, ƒnw { q Õ Þ fËw k ƒ e hk „ ™t ðMºt™tu VU x tu {M‚fu ƒtk æ Þtu .
(21) íÞth …Ae ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u Ëtu ™ u h e fËƒ™w k , Ëw k Œ h y™u ƒnw { q Õ Þ yk „ h¾w k -
ò{tu Äthý fÞtuo. (22) …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrhyu ƒwht™…whe, ÷t÷hk„™wk ÷tkƒwk ðMºt …tu‚t™e
fuz W…h ƒtkæÞwk. (23) …Ae ¾¼t W…h ÷t÷ hk„™t ƒnw{qÕÞ þtu¼tÞ{t™ ¾uË y™u Ëðo
yt¼q » týtu Ú te Þw õ ‚ ©enrh yu f {tu x t yï W…h Ëðth ÚtÞt. (24) fh{tk ÷„t{ „ú n ý
fhe, fkX{tk …w»…nthtu Äthý fhe, yrÄf «¼tðþt¤e ©enrh y™uf nrhs™tuÚte ðuÂü‚ ÚtE™u
‚u Œhƒth„Z{tkÚte ™ef¤e™u W¥thrŒþt ‚hV „Z…wh™t Ëe{tzu …ÄtÞto. (25) yt s„‚™t
fthý¼q ‚ {q ¤ {tÞt y™u …w Á »t™t …ý Mðt{e, yðýo ™ eÞ MðY…ðt¤t ©enrh, ‚u MÚt¤u
rðrðÄ …ŒtÚttu o Ú te Ëw þ tu r ¼‚ Ÿ[t {k [ W…h [‚w h tEÚte ƒu X t. (26) nu hts™T T ! ©enrh
rƒhts{t™ n‚t ‚u {k[™e [tu‚hV Ëðuo íÞt„es™tu, „]nMÚt …wÁ»ttu y™u ©enrh{tk «er‚ðt¤e
Ëðuo ƒtEytu ytrŒ Ë¼t{tk …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt «{týu ƒuXt. (27) …Ae ‚u Ë¼t{tk Ëðuo
Mºteytu {Äwh Mðhu, Ëtk¼¤™tht™t ËkËth ƒkÄ™tu™u ™tþ fh™thtk ¼„ðŒT „wý fe‚o™tu „tðt
÷t„e. yt ƒtEytuÚte Úttuzu Œqh Ëðuo Ë¼t™e [tu‚hV þMºtÄthe …wÁ»ttu ËtðÄt™‚tÚte Q¼t
hÌtt. (28) …tu ‚ t™t Œþo ™ Úte [k ÿ su { Ëðu o s™tu ™ u yt™k Œ yt…u Au ‚u { , ŒÞt¤w , y™k ‚ ,
Ëðu o Sðtu ™ t ƒk Ä w , »tzi ï Þo Þw õ ‚ ¼„ðt™ ©enrhyu ¼õ‚s™tu ™ u ¾q ƒ yt™k Œ ytÃÞtu .
(29) ©enrh™t {™tunh {w¾th®ðŒ™wk ðthkðth Œþo™ fhðt A‚tk …ý ¼õ‚s™tu Ëk‚]ó ÚtÞt
™rn, fu{ fu {™w»Þtu™u ©enrh™t {w¾th®ðŒ™wk Œþo™ yr‚ Œw÷o¼ Au. (30-31) nu hts™TT!
‚u Ë{Þu y{hu ÷ e ™„h{tk Ú te, þtf‚{t„eo , Œw h t[the Œw » f÷ ™t{™tu yËw h …t÷¾e{tk
ƒuËe™u, [‚w:hkr„ýe Ëu™t ËtÚtu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u …fzðt {txu, W¥t{htò™t „Z…wh
™„h{tk ytÔÞtu . (32) yíÞtrÄf þtu ¼ ‚t „Z…w h ™e ™Sf{tk ytðe™u ‚u {q ¾ o Œw » f÷u ,
„Z…w h ™u …tu ‚ t™e Ëu ™ t ðzu ½u h e ÷eÄw k . (33-34) ‚u ð¾‚u ™thtÞý {w r ™™e {tÞtÚte ‚u
Œw ü {tu n …tBÞtu . …Ae «¼tðne™ ‚u yËw h u …tu ‚ t™e Ëu ™ t™u yu f ºt fhe™u íÞtk Ú te …Âù{
rŒþt{tk …tu ‚ t™tu …ztð ™tk Ï Þtu . ‚u Ë{Þu ©enrhyu …tu ‚ t™t yu f ftÞo f w þ ¤ Œq ‚ ™u íÞtk
{tufÕÞtu. (35) ‚u Œq‚ ‚íft¤ Œw»f÷™e Ë¼t{tk …ntUåÞtu y™u íÞtk {tuxt ytË™ W…h ƒuXu÷t
Œw»f÷™u ¼„ðt™u fnu÷tk ð[™tu fnuðt ÷tøÞtu fu, (36) Œq‚ fnu Au - nu ™er‚¿t ! òu ‚{u
‚{tht fw¤™wk fÕÞtý RåA‚t ntu ‚tu, ‚{u su ËkfÕ…™e …rh…qŠ‚ yÚtuo ynª „Z…wh{tk ytÔÞt
Atu ‚u Ëk f Õ…™tu Ëk … q ý o íÞt„ fhe Œtu . (37-38) nu „w ý ðt™ {k º te ! htßÞË¥ttÚte yk Ä
ƒ™e™u …tu ‚ t™u ©u c {t™™th yÕ…ƒw Â Øðt¤t s™tu , yt ÷tu f {tk {nt…w Á »ttu ™ tu y™tŒh
fhðt™t su su ËkfÕ… fhu Au ‚u ‚tu su{ þw¼ fu yþw¼ f{o ‚u™t fh™tht™u s ð¤„u Au
‚u{, Œwü ËkfÕ…tu ‚u™t fh™tht™u s ð¤„u Au. (39-40) ð¤e ¼„ðt™u fnuðztÔÞwk Au fu,
‚{u su ‚{the Ëu™t yt„¤ ƒtu÷‚t n‚t fu, „Z…wh{tk su Mðtr{™thtÞý hnu Au, ‚u {tht
íÞtk sðt {tºtÚte s r™Ëk þ Þ…ýu ‚íft¤ íÞtk Ú te ™tËe sþu . ‚tu nu {t™ŒT ! ‚u nw k
Mðtr{™thtÞý yt „Z…w h {tk r™¼o Þ he‚u r™ðtË fhe™u hÌttu Aw k . (41) òu ‚{thu {the
ËtÚtu þtMºttu fu þMºttu Ú te Þw Ø s fhðt™e RåAt ntu Þ ‚tu , nw k ƒk ™ u he‚u ‚{the ËtÚtu Þw Ø
fhðt {txu Ë{Úto Awk. (42) Œq‚ fnu Au - nu Ä{o¿t ! yt «{týu ½ýtk ð[™tu ©enrhyu
fÌttk Au. ‚{u yuft„ú r[¥tu ‚u ð[™tu ‚{tht yk‚:fhý{tk Äthý fhtu. (43) ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T T ! yt «{týu ¼„ðt™™t ‚u Ä{o¿t Œq‚u, ©enrhyu fnu÷tk ð[™tu Œw»f÷™u
fÌttk. ‚u Ëtk¼¤e™u Œw»f÷ ftkE …ý ƒtuÕÞtu ™rn. (44) íÞthu ‚u Œq‚u …tu‚t™e ƒwÂØÚte ‚u
yËw h ™t {™™tu ytþÞ òýe ÷eÄtu y™u …Ae ©enrh™e Ë{e…u …tAt ytðe™u ‚u fÌttu .
(45) Œq‚u fnu÷tu yr¼«tÞ Ëtk¼¤e™u ™thtÞý {wr™ {kŒ ntMÞ fhe™u yLÞ {wr™ytu ‚Útt
„]nMÚt nrh¼õ‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu, (46) ©enrh fnu Au - nu {wr™ytu ! y™u nu ¼õ‚s™tu!
yíÞthu ‚{u Ëðuo ßÞthu WL{¥t „k„t{tk M™t™ fhðt òð íÞthu ‚{thu ƒÄtyu ‚u yËwh™t
Ëi L Þ™e …tËu ÚtE™u s sðw k . (47) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! {w r ™ytu ytrŒf
Ëðu o ¼õ‚s™tu ™ u yt «{týu yt¿tt yt…e™u …Ae …tu ‚ u ½tu z u M ðth ÚtE™u , …tu ‚ t™e yt„¤
hnu ÷ t ™t„tsw o ™ ytrŒf ƒk r Œs™tu ™ e M‚w r ‚ Ëtk ¼ ¤‚t Ëtk ¼ ¤‚t „Z…w h ™„h{tk «ðu ~ Þt.
(48) ‚u Ë{Þu hts{t„o ytð‚t Äq¤™e Qzu÷e hsfýtu™u htufðt …tu‚t™e ™trËft yt„¤
ïu‚ Y{t÷ Äthe hnu÷t, MðY…ðt™, y™k‚ ƒúñtkztrÄ…r‚, Eïh{qŠ‚ yuðt ©enrh™t Œþo™
fhe™u {t„o{tk Q¼u÷e Mºteytu Ë{trÄðþ ÚtE „E. (49) nu Ëw™er‚¿t ßÞucS‚ htò !
f{÷÷tu[™ y™u …w»…{t¤tytu Äthý fhu÷t ©enrhyu …ý …tu‚t™e f]…táÂüÚte, Ë{trÄðþ
Ëðuo™u ò„]‚ fhe™u íÞtkÚte W¥t{htò™t Œhƒth™t [tuf{tk ytÔÞt. (50) íÞthu ‚u [tuf{tk
yu f ºt ÚtÞu ÷ t nòhtu s™tu ™ e {u Œ ™e{tk Ú te ©enrh yu f tk ‚ {tk „Þt. íÞtk M™t™ fhe™u …Ae
rðrðÄ «fth™t MðtrŒü ¼tus™ sBÞt. íÞth …Ae {w¾-nM‚ «ûtt÷™ fhe™u Ëk‚tu™u s{tzât
…Ae …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk Œw»f÷ yËwh™wk „Z…wh{tk yt„{™ ™t{u ytX{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>8>>
yæÞtÞ - 9
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! su rŒðËu hts{kºte Œw»f÷ (rðê÷ Œeðt™)
„Z…w h {tk ytÔÞtu ‚u rŒðËu …tA÷t …ntu h u ©enrh™e yt¿tt{tk hnu ‚ t Ëðu o {w r ™ytu y™u
nrh¼õ‚tu , ‚u Œeðt™™t Ëi L Þ™e Ë{e…u ÚtE™u s WL{¥t „k „ tyu „Þt. (2-3) Œw » f÷ ‚u
Ëðu o {w r ™ytu y™u ¼õ‚s™tu ™ u yt «{týu ðthk ð th WL{¥t„k „ t ‚hV s‚t ytð‚t òu ‚ tu
n‚tu . ©enrh™e RåAtÚte ‚u Ëðu o íÞt„e „] n e ¼õ‚s™tu ™ u Œw » f÷u MðÞk r ËØ, ™thtÞý
…htÞý, þtMºttæÞÞ™ðt¤t y™u ¢tuÄu hrn‚ yuðt {rhåÞtrŒf Ér»t MðY…u òuÞt. (4) ð¤e
‚u MðY…tu S‚urLÿÞ, {e‚tnthe, ðÕf÷Äthe, sxtÄthe, ‚…tur™c þtk‚, Mðrþ»ÞtuÚte ðuÂü‚
y™u …rðºt n‚t. (5) ©enrh™e RåAtÚte ‚u [‚w h Œw » f÷u ™Œeyu s‚t-ytð‚t Ëðu o
nrh¼õ‚tu™u ÞwðtðMÚttðt¤t, rŒÔÞ{qŠ‚, „tu÷tufðtËe „tu… {wõ‚Y…u òuÞt. (6) ‚u Ëðuo „tu…
MðY…tu ftuxt™fturx „tÞtu™t Mðt{e, rŒÔÞ {t¤tytu ‚Útt rŒÔÞ ðMºtt¼q»týuÞwõ‚ ‚u{s rŒÔÞ
{nu÷tuðt¤t n‚t. (7) ‚u Ëðuo {wr™ytu ‚Útt ¼õ‚s™tu™t ytðe he‚u Œþo™ ÚtðtÚte, rð[ûtý
yuðtu ‚u Œw»f÷, yt ™thtÞý {wr™ ftuE {tuxt Œuð Au. yu{ yk‚:fhý…qðof {t™ðt ÷tøÞtu.
(8) ©enrh™e {tÞtÚte {turn‚ ƒwÂØðt¤tu ‚u yËwh …tu‚t™t {™{tk rð[th fhðt ÷tøÞtu fu,
(9) r™ùu yt Mðtr{™thtÞý yíÞk‚ {tÞtðe Au ‚uÚte ËiLÞ™e {ŒŒÚte …ý nwk ‚u{™u …fze
þfwk yu r™þkf…ýu yþõÞ Au. (10) y™u ‚u{™e {tÞtÚte s {U ‚u{™t ËtÄwytu™u {rhåÞtrŒf
Ér»t MðY…u ‚Útt „]nMÚttu™u ™kŒËw™kŒtrŒf „tu… MðY…u òuÞt Au. (11) ytðt Mðtr{™thtÞý™u
òu nwk ƒ¤sƒheÚte …ý …fzwk ‚tu, ‚u{™e {tÞtÚte nwk {the Ëu™t Ërn‚ ynª s ™tþ …t{e
sô. ‚uÚte yíÞthu ‚tu, ‚u{™u …fzðt™wk ƒkÄ ht¾ðwk s ËtÁk Au. (12) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™TT ! yt{ rð[the™u …t…tí{t Œw»f÷ yËwhu …tu‚u su nu‚w {txu (©enrh™u …fzðt
{txu ) „Z…w h {tk ytÔÞtu n‚tu ‚u {txu ™ tu ftu E s «Þí™ fÞtu o ™rn. (13-14) yt «{týu
Ëk ‚ -nrh¼õ‚tu ™ t Œþo ™ {tºtÚte s Œw » f÷ „ðo h rn‚ y™u r™{to ™ e ÚtE „Þtu y™u …tu ‚ u
©enrh™u …fzðt™e ÷eÄu÷e «r‚¿tt …z‚e {qfe, ‚u rŒðËu …tu‚t™t …ztð{tk hne™u …Ae ‚u
htrºt™t Au Õ ÷t …ntu h u …tu ‚ t™e Ëu ™ t ÷E™u , ‚u Œw » f÷ yËw h „Z…w h Úte ËÞtShtð ™t{™t
htò™t hts÷û{eÚte Ëw þ tu r ¼‚ yu ð t ðztu Œ ht ™„hu „Þtu . (15) nu hts™T T ! rŒÔÞ {q Š ‚
Ä{o™kŒ™™wk yt …h{…rðºt, {™w»Þ™txâfthe, …t…nhý, Œuðtuyu ðkŒ™ fhðt ÞtuøÞ, [rhºt
su s™tu r™íÞ «íÞu «t‚:ft¤u, ¼Âõ‚…qðof Ëtk¼¤þu ‚u s™tu «íÞût ¼„ðt™ ©enrh{tk ‘yt
¼„ðt™ ™Úte’ yu ð tu {tu u n ™rn …t{u . (16) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! íÞth
…Ae ftu E yu f Ë{Þu Œw ÷ o ¼ (Ëh z™÷tu … ) ™t{™t htò™t yt{k º týÚte Ë{Úto ©enrh,
„Z…whÚte Ëk‚tu-ƒúñ[theytu y™u …t»toŒtu ËtÚtu ©e™„h (y{ŒtðtŒ) …ÄtÞto. (17) ßÞucS‚
htò …q A u Au - nu {w r ™ðÞo ! …nu ÷ tk ©e™„h{tk ¼tW ™t{™t Ëq ƒ tyu …tu ‚ t™t htßÞ{tk
ytððt™tu ©enrh™u r™»tuÄ fÞtuo n‚tu ‚tu …Ae yt z™÷tu… Ëtnuƒu ©enrh™u ©e™„h{tk fu{
ƒtu ÷ tÔÞt ? Ä{o … w º t ©enrh õÞthu ytÔÞt ? (18) ƒú ñ t™k Œ {w r ™ fnu Au - nu rþð»tu o !
ßÞucS‚ htòyu yt{ …qATÞwk ‚uÚte «ËÒt ÚtÞu÷t y™u ƒúñr™ctu{tk ©uc yuðt ÔÞt…fuþ {wr™
yk‚h{tk rð[the™u ƒtuÕÞt fu, (19) nu hts™T ! ‚{u ƒnw ËhË …qATÞwk Au. fu{ fu «íÞût
¼„ðt™ ©enrh™w k [rhºt Ëtk ¼ ¤™th ‚íft¤ Ëk Ë th ƒk Ä ™Úte {w õ ‚ ÚttÞ Au . y™u yk ‚ u
Ëw¾…qðof yûthÄt{ …t{u Au. (20) nu hts™TT ! …nu÷tk ©e™„h™t fwƒwÂØðt¤t Ëwƒt ¼tWyu,
©enrh™u fÌtwk n‚wk fu ßÞtk ËwÄe y{tÁk htßÞ ntuÞ íÞtk ËwÄe ‚{thu y{tht ™„h{tk ytððwk
™rn. (ËíËk r „¼q » tý yk þ -2, yæÞtÞ-61, &÷tu f 35). (21) nu hts™T T ! su rŒðËu
Ëqƒtyu ©enrh™u yt{ fÌtwk n‚wk ‚u s rŒðËu ©enrh y{ŒtðtŒ{tkÚte [t÷e ™eféÞt n‚t.
©enrh™tu yt{ {tuxtu y…htÄ fÞtoÚte, íÞth …Ae™t Võ‚ [th {tË{tk s ‚u Ëqƒt™e Ë¥tt
s‚e hne n‚e. (22) …Ae íÞtk ‚t{ú{w¾e yk„úus htò™e htßÞË¥tt ytðe y™u yÄ{eoytu™tu
™tþ fh™th ‚Útt ÄŠ{ctu™e ËntÞ fh™tht rnhÛÞ (yuLz›Í) y™u Œw÷o¼ (z™÷tu…) ™t{™t
ƒu Ëtnu ƒ tu ™ e Ë¥tt ÚtE. (23) ™er‚þtMºt{tk sýtÔÞt «{týu ™ e ™er‚ «{týu u [t÷™tht,
ËgtE…qðof yt¿tt fhðtðt¤t, fwþt„ú ƒwÂØðt¤t, Ë{Þ{ÞtoŒt{tk hne™u ftÞo…t÷™™t yt„úne
yu ð t ‚u yk „ ú u ò u ™ w k Äehu Äehu yt¾t Œu þ {tk þtË™ «ð‚eo „Þw k . (24) Ë¥ttÄeþ y™u
ËŒTÄ{oðt¤t ‚u Œw÷o¼ Ëtnuƒu AzeŒth fwƒuh®Ën™u y{]‚ ð[™u …qATÞwk fu, (25) nu {kºte!
yt ™„h{tk Œhuf «òs™tu™t ËŒT„wÁytu Œqh Œuþtk‚hÚte ytðu Au, ‚tu …Ae ‚{tht „wÁðÞo
©e Mðtr{™thtÞý ynª fu{ ytð‚t ™Úte ? (26) íÞthu fwƒuh®Ën ƒtuÕÞt fu, ¼tW ™t{™t
Ëqƒtyu ‚u{™u yt ™„h{tk «ðuþðt™tu «r‚ƒkÄ fÞtuo n‚tu ‚uÚte ËŒt yt™kŒ yt…™tht {tht
„w Á ©e Mðtr{™thtÞý yt ™„h{tk ytð‚t ™Úte. (27) nu hts™T T ! ‚u Ëtk ¼ ¤e Œw ÷ o ¼
Ëtnuƒ ƒtuÕÞt fu, nðu yt ™„h{tk Ëqƒt ¼tW™wk htßÞ ™Úte. ‚{tht „wÁ ¼÷u Ëw¾uÚte ynª
ytðu . ‚u { ™u Ëu ð ftu ËtÚtu ynª ytððt ‚{u r™{k º tý yt…tu .
(28) íÞthu fwƒuh®Ënu fÌtwk fu nu ™„h™t yrÄ…r‚ ! òu ‚{u {™u …ºt ÷¾e yt…tu ‚tu ‚u
÷E™u „Z…w h {tk r™ðtË fhe hnu ÷ t {tht „w Á ©e Mðtr{™thtÞý™u ynª ytŒh…q ð o f
…Äthðt™w k yt{k º tý yt…ðt nw k sEþ. (29) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! íÞthu
‚u Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ u ©e Mðtr{™thtÞý™u y{ŒtðtŒ{tk …Äthðt {txu yr‚rððu f …q ý o ð[™tu Ú te
Þw õ ‚ yu f …ºt ÷¾e™u fw ƒ u h ®Ën™u ytÃÞtu . (30) …Ae ¼õ‚©u c fw ƒ u h ®Ën y™u ™Útw ¼ è
yu ƒk ™ u , ‚u {tu x t Ëtnu ƒ ™tu …ºt ÷E™u ©enrh™u yt{k º tý yt…ðt {txu íÞtk Ú te ™eféÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk y{ŒtðtŒÚte Œw÷o¼ Ëtnuƒ™wk ©enrh™u yt{kºtý ™t{u ™ð{tu
yæÞtÞ - 10
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ‚u ƒk™u ¼õ‚s™tu [tuÚtt rŒðËu ©enrh™t h{ýeÞ
r™ðtËMÚtt™ „Z…w h {tk …ntU å Þt y™u ‚u { tk yk Œ h ytðu ÷ e ËtÄw y tu ™ e Ä{o þ t¤t{tk Ëw k Œ h
®ËntË™ W…h rƒhts{t™ ©enrh™tk Œþo™ fÞto. (2) ËtÄw ƒúñ[the y™u …t»toŒtuÚte ðuÂü‚
©enrh™tk Œþo™ fhe ‚u ƒk™u ¼õ‚tuyu …h{tí{t ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚ «ýt{ fÞto. y™u
ƒú ñ t™k Œ ‚Útt {w õ ‚t™k Œ trŒf {tu x t Ëk ‚ tu ™ t Œþo ™ fhe™u ‚u { ™u …ý Ëtütk „ Œk z ð‚T «ýt{
fÞto . (3) íÞth …Ae Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ ™tu …ºt ©enrh™u yt…e™u ‚u y tu ƒtu Õ Þt fu , nu nrh !
nu f] … t¤w ! nu s„Œeïh ! yt…™u y{ŒtðtŒ{tk …Äthðt {txu rð™k ‚ e fh‚tu yt …ºt
y{ŒtðtŒ™t Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ u {tu f ÷tÔÞtu Au . (4) Ëðu o Sðtu ™ t ƒk Ä w ©enrhyu MðÞk ‚u …ºt
nË‚tk Útft ðtk å Þtu íÞthu ƒú ñ t™k Œ {w r ™ïh ƒtu Õ Þt fu , nu …h{u ï h ! y{™u …ý ‚u …ºt
Ëk ¼ ¤tðtu . (5) íÞthu Ëðu o ™ t Mðt{e y™u {w r ™ytu ™ t …r‚ ©enrhyu ƒú ñ t™k Œ {w r ™™u fÌtw k
fu, nu {wr™ ! y{tu™u ƒtu÷tððt {txu, y{ŒtðtŒ™t Ë¥ttÄeþ Œw÷o¼ Ëtnuƒu yt ËwkŒh …ºt
÷ÏÞtu Au. (6) ‚uÚte WŒth ƒwÂØðt¤t nu ƒúñt™kŒ {wr™ ! ‚{u ƒÄt ËtÄw-ðýeo-…t»toŒtu ËtÚtu
{¤e™u {™u fntu fu yt…ýu þwk fhðwk ? íÞtk sðwk fu ™rn ? íÞthu ƒúñ{wr™ ytrŒf Ëðuoyu fÌtwk
fu nu ¼„ð™T ! yt…™e RåAt ntuÞ ‚u{ fhtu. (7) íÞthu ©enrhyu fÌtwk fu, nu {wr™ytu !
y{ŒtðtŒ{tk ‚tu r™ùu sðwk s Au. ¼„ðt™™e RåAtÚte ƒÄwk s ËtÁk Útþu. íÞth …Ae …w™:
{ntyi ï Þo ð t™ ©enrh ‚u Ëti {w r ™s™tu «íÞu y{] ‚ ð[™u ƒtu Õ Þt fu , (8) ytð‚e ft÷u
Ëðthu ¼tus™trŒfÚte …hðthe™u …Ae Ëk‚tu™t [th {kz¤tu fhe™u Ëðuo Ëk‚-ðýeoytuyu ©e™„h
«íÞu yð~Þ sðw k . yt ƒtƒ‚u nðu …w ™ : y{™u …q A ðw k ™rn. (9) ƒú ñ t™k Œ Mðt{e™w k ,
r™íÞt™k Œ Mðt{e™w k yt™k Œ t™k Œ Mðt{e™w k y™u {w õ ‚t™k Œ Mðt{e™w k yu { [th {k z ¤tu fhðt.
(10) nu Ëk‚tu ! {t„o{tk s‚tk su ftuE „t{ fu ™„h ytðu ‚u{tk ‚{thu r¼ûtt {t„ðt sðwk.
…hk‚w òu ftuE ‚iÞth hËtuE ft[wk ËeÄwk yt…u ‚tu, {tht rËðtÞ ‚{thu ftuEyu „úný ™ fhðe.
(11) ð¤e ËŒt™k Œ e y™u Ëw þ e÷ yu ð t ‚{u Ëðu o , ©e™„h{tk sE™u …ý, íÞtk Sðtu ™ t
fÕÞtý fhðt™u {txu ‚u þnuh™t ƒthu Œhðtòytu™e ykŒh Vhe™u r¼ûttð]Â¥t fhòu. (12)
ƒúñ…whtÄeþ ©enrh™t ytðtk y{]‚‚wÕÞ ð[™tu Ëtk¼¤e™u, ‚u Ëðuoyu Sðtu™t ƒkÄw ©e™thtÞý
Mðt{e™wk ÓŒÞ{tk æÞt™ fh‚tk fh‚tk ‚u htºte …Ëth fhe. (13) ƒesu rŒðËu «¼t‚u ò„]‚
ÚtE™u , ©enrh™e yt¿tt y™w Ë thu , …tu ‚ t™e [es-ðM‚w y tu ÷E™u …tu ‚ t™t {k z ¤™t s™tu ™ u
ƒtu Ä yt…‚t yt…‚t, ©enrh™w k M{hý fh‚tk fh‚tk , ‚u Ëðu o ©e™„h sðt {txu íÞtk Ú te
™eféÞt. (14) ‚u { tk Ú te fu x ÷tf [th rŒðËu , ‚tu fu x ÷tf …tk [ rŒðËu y{ŒtðtŒ ytðe
…ntU å Þt y™u íÞtk þnu h ™t ðtÞÔÞ ¾q ý u ytðu ÷ e yt{÷eytu ™ tk ð] û ttu ™e[u W‚thtu fÞtu o .
(15) ‚u Ëk‚tu þnuh™t Œhðtòytu™e ykŒh rð[hý fhe™u r¼ûttð]Â¥t fhe™u ‚Útt ©enrh™t
yt„{™™e «‚eûtt fhe™u íÞtk ºtý rŒðË htuftÞt (16) [tuÚtu rŒðËu {wõ‚t™kŒ {wr™yu Ëðuo
Ëk‚tu™u fÌtwk fu nu Ëk‚tu ! nðu yt…ýu ynªÚte su‚÷…wh™t {t„uo su ytkƒ÷eytu™tk ð]ûttu ytðu
Au íÞtk sE™u W‚thtu fheþwk. (17) ‚uÚte Ëðuo Ëk‚tu, r¼ûtt „úný fhe™u …Ae ‚íft¤ íÞtkÚte
™ef¤e™u su‚÷…wh™tk {t„uo [tÕÞt y™u íÞtk ytðu÷tk ytkƒ÷eytu™tk ð]ûttu ™e[u W‚thtu fÞtuo.
(18) nu hts™TT ! þw¼ {wnq‚o{tk ðtÞwðu„e yï W…h Ëðth ÚtE™u, ht{«‚t… ytrŒ ƒkÄwytu
‚Útt …t»toŒtu Ërn‚, ïu‚ ðMºttu Äthý fhe™u ©enrh, „Z…whÚte ©e™„h sðt {txu ™eféÞt.
(19) ‚u Ë{Þu f{÷™Þ™, Ä{o ™ k Œ ™, ƒú ñ trŒf™t …ý r™Þk ‚ t ©enrh™e ËtÚtu nòhtu
þq h ðeh ½tu z u M ðth ûtrºtÞtu ‚Útt W¥t{htò …ý n‚t. (20) {t„o { tk ¼õ‚s™tu ™ u yt™k Œ
…{tz‚t, ‚u { ™e …q ò „ú n ý fh‚t Útft ©enrh [tu Ú tt rŒðËu Ëtk s u ðËtE „t{{tk ytðe
…ntUåÞt y™u íÞtk ûtý{tºt htuftÞt. (21) …Ae htºtu [th ½ze ðeíÞt ƒtŒ ©enrh, Ëuðftuyu
Ërn‚ su‚÷…wh …ÄtÞto. y™u íÞtk …t»toŒtu …tËu ƒkŒqftu ðzu {tuxt ¼ztftytu fhtÔÞt. (22)
‚u Ëtk¼¤e™u Ëðuo Ëk‚tu …hM…h fnuðt ÷tøÞt fu, Ä{o¼Âõ‚ …wºt, yûthÄt{™t Mðt{e ©enrh,
sYh su‚÷…wh{tk ytðe …ntUåÞt ÷t„u Au. (23) ‚uÚte {wr™©uc {wõ‚t™kŒSyu Ëðo Ëk‚tu™u
fÌtwk fu nu ytÞos™tu ! ‚{tht{tkÚte ftuý ©enrh™t su‚÷…wh{tk yt„{™™e ¾ƒh ftZðt sþu?
(24) íÞthu ‚¥ðt™kŒ y™u f]»ýŒtË yu ƒk™u Ëk‚tuyu fÌtwk fu y{u ƒk™u sEþwk. íÞthu {wõ‚t™kŒ
Mðt{eyu ‚u { ™u fÌtw k fu , nu Ëk ‚ tu ! ‚{u ©enrh™t yt„{™™e ¾ƒh ÷E™u s÷ŒeÚte ynª
…tAt ytðtu. (25) …Ae ‚u ƒk™u Ëk‚tu su‚÷…wh{tk {wr™…r‚ ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu,
…t…rð™tþf y™u Œw:¾ r™ðthf ©e Mðtr{™thtÞý ™t{ M{hý fh‚tk fh‚tk íÞtkÚte ‚íft¤
[t÷e ™eféÞt y™u ûtý{tºt{tk su ‚ ÷…w h …ntU [ e „Þt. (26) y™u íÞtk ïu ‚ tƒk h Äthe
Qæðo … w k z Ù r‚÷fÞw õ ‚, yr‚ ‚u ò u { Þ, ™ðe™ {u ½ Ë{t™-ðýo ð t¤t, ¼ðƒk Ä ™n‚to , ™thtÞý

«¼w ©enrh™tk Œþo ™ fhe™u ‚u ƒk ™ u Ëk ‚ tu ©enrh™u Ëtütk „ Œk z ð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt.
(27) íÞthu ƒútñýtu™u …qßÞ¼tðu {t™™tht y™u ¼õ‚ ËkhûtýtÚtuo yt …]Úðe W…h yð‚th
Äthý fh™tht «¼wyu ‚u ƒk™u Ëk‚tu™u …qATÞwk fu yíÞthu htºtu ‚{tu ƒk™u ynª õÞtkÚte ytÔÞt?
ƒeò Ëk‚tu yíÞthu õÞtk Au ? (28) …Ae ‚u ƒk™u Ëk‚tuyu fÌtwk fu, nu ¼„ð™ ! nu f]…t¤w!
y{u ƒkÒtu yíÞthu y{ŒtðtŒÚte ynª ytÔÞt Aeyu, y™u íÞtkÚte ƒeò Ëðuo Ëk‚tuyu yt…™u
«ýt{ fhe™u sÞ ™thtÞý fÌtt Au . ‚u Ëðu o Ëk ‚ tu …ý y{ŒtðtŒ{tk s Au . (29) íÞthu
©enrhyu fÌtw k fu - nu fw þ t„ú ƒw Â Øðt¤t Ëk ‚ tu ! yíÞthu ‚{u nw k ynª su ‚ ÷…w h {tk ytðe
…ntUåÞtu Awk yu{ ‚{u þe he‚u òýe™u {tht Œþo™tÚtuo ‚íft¤ ynª ytðe …ntUåÞt ? (30)
íÞthu ‚u ƒk™u Ëk‚tuyu fÌtwk fu, nu rð»ýw ! nu yËwhtu™u S‚™tht ©enrh ! yt…™t …t»toŒtuyu
ƒkŒqftu ðzu {tuxt Äztftytu fÞto ‚u Ëtk¼¤e™u y{u ynª ytÔÞt Aeyu. (31) íÞthu Sðtu™t
ƒkÄw ©enrh ƒtuÕÞt fu nu Ëk‚tu ! yíÞthu htrºt Au ‚uÚte ‚{u ynª htuftþtu fu ™rn ? íÞthu
ntÚt{tk {t¤tytu Äthe hnu÷t ¼õ‚s™tuyu su{™t [hýth®ðŒ™wk …qs™-y[o™ fÞwO Au ‚uðt
Ä{o … w º t «íÞu ‚u Ëk ‚ tu ƒtu Õ Þt fu , (32) nu {w r ™ïh ! ©e ™„h{tk hnu ÷ t Ëk ‚ tu y u y{™u
yt…™tk Œþo™ fhe™u ‚íft¤ …tAt ytðe sðt sýtÔÞwk Au. ‚uÚte y{™u yíÞthu s sðt™e
yt¿tt yt…tu. (33) yt Ëtk¼¤e™u ©enrhyu …tu‚u sBÞt …Ae ‚u {wr™ytu™u «ËtŒe yt…e™u
fÌtwk fu nu Ëk‚tu ! yt «ËtŒ ƒÄt Ëk‚tu™u ðnU[e yt…òu y™u {tht yt„{™™t ¾ƒh …ý
yt…òu . (34) ‚Útt Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ ‚u { s ©e™„h r™ðtËe ¼õ‚s™tu ™ u …ý nw k ynª
su‚÷…wh ytðe „Þtu Awk ‚u ¾ƒh yt…òu y™u ‚u{™u fnuòu fu ytð‚e ft÷u ©enrh s{e™u
{æÞtö …Ae ‚h‚ s ©e™„h{tk …Äthþu. (35) ‚{u Ëðuo …ý ¼tus™ fÞto ƒtŒ, {™u ÷uðt
{txu ËL{w¾ ytðòu. {wr™…r‚ ©enrhyu yt «{týu™t y{]‚‚wÕÞ ð[™tu fÌttk. íÞth …Ae
Ëuðf„ý ‚u{™t [hýf{¤ Ëuððt ÷tøÞt y™u ©enrh ®™ÿtÄe™ ÚtÞt. (36) …Ae ‚u ƒk™u
Ëk ‚ tu y u …w ™ : ©e™„h{tk sE™u {w õ ‚t™k Œ trŒ Ëðu o ËtÄw y tu ™ u ©enrh™tu ƒÄtu «ËtŒ yt…e™u
©enrhyu fnu ÷ tk ð[™tu fne Ëk ¼ ¤tÔÞt. ‚u Ëðu o Ëk ‚ tu …ý ©enrh™w k yt„{™ ÚtÞw k Au ‚u
òýe™u …h{t™kŒ …tBÞt. (37) …Ae s„‚r™Þk‚t ©enrhyu ƒesu rŒðËu «t‚:ft÷u WXe™u
Œuð Ëhtuðh{tk M™t™ fhe ©ef]»ý™wk …qs™-y[o™ fÞwO. íÞthƒtŒ ¼tus™ fhe™u su‚÷…whÚte
W‚tð¤u ©e™„h ‚hV …ÄtÞto . (38) íÞtk Ëk ‚ tu y u …ý ©enrh™e su { «t‚:ft¤u ðnu ÷ t
ò„]‚ ÚtE™u ©e™„h™t ¼õ‚s™tu ‚Útt Œw÷o¼ Ëtnuƒ™u ¾ƒh yt…e fu ©enrh su‚÷…whÚte
s{e™u s÷ŒeÚte …Äthþu. …Ae Ëk‚tuyu …ý r¼ûtt {t„e™u ¼tus™ fÞwO. (39) íÞth …Ae
‚u Ëðu o Ëk ‚ tu , Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™u ytðfthðt {txu ‚u { ™e ËL{w ¾ „Þt. ‚u { ™u Ë{w ÿ su ð t
rðþt¤ [k z tu ¤ t ‚¤tð Ë{e…u , Ëðtu o í f] c ©enrh™tk Œþo ™ ÚtÞt. (40) ïu ‚ tk ƒ hÄthe,
f{÷™Þ™, „Yz„r‚ yï W…h rƒhts{t™, ½™~Þt{ {qŠ‚, yuf ntÚtu ÷„t{ y™u ƒesu
ntÚtu Y{t÷ Äthý fhu ÷ t ©enrh™tk Œþo ™ fÞto . (41) Ëk Ë th™t Œw : ¾tu nh™th ©enrh™u
òu E ™u , ‚u Ëðu o {w r ™s™tu ðthk ð th ©enrh™u Ëtütk „ Œk z ð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt. fu x ÷tf
{tuxt Ëk‚tu ‚tu ©enrh™u ÓŒÞ{tk Äthe™u Ë{trÄ¼tð™u …t{e „Þt. (42) …Ae nu hts™TT!
Ëw¾fthe y™u «þtk‚ {qŠ‚ yuðt ©enrh yï W…hÚte ™e[u W‚he™u {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðuo Ëk‚tu™u
¼u x ât. y™u Ëk ‚ tu y u ¾q ƒ nu ‚ Úte «¼w ™ u …w » …nthtu y…o ý fÞto . (43) …Ae ©enrh …w ™ :
[k ÿ Ë{t™ ftk r ‚ðt¤t yï W…h Ëðth ÚtE™u ðt‚to ÷ t… fh‚t Útft Ëk ‚ tu ËtÚtu ©e™„h
…ÄtÞto. …Ae ‚u {t„oÚte …qðo rŒþt{tk ßÞtk ºtý yt{÷e™tk ð]ûttu Au íÞtk yï W…hÚte ™e[u
Q‚Þto . (44) nu hts™T ! íÞtk y{] ‚ ‚w Õ Þ s¤ðt¤e ðtð{tk ytí{™tÚt ©enrhyu , Ëk ‚ -
…t»toŒtu ËtÚtu M™t™ fhe™u …Ae ™ðtk ðMºttu Äthý fÞto. (45) …Ae Ëwþtur¼‚, þtk‚ {qŠ‚,
Ä{o™kŒ™ ©enrh yuf ËwkŒh ytË™ Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt. ‚u{™e yt„¤ …t»toŒtu ntÚt{tk
þMºttu ÷E™u Q¼t hÌtt y™u ËU f ztu Ëk ‚ tu ƒu X t.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh ©e™„h …ÄtÞto yu ™t{u Œþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>10>>
yæÞtÞ - 11
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™wk yt„{™ Út‚wk Ëtk¼¤e™u,
©e™„h™t ¼õ‚s™tu ðt®sºttu ð„tz‚tk ð„tz‚tk , ntÚt{tk W¥t{ ¼u x Ët{„ú e ytu ‚Útt …q ò
fhðt™tk …tºttu ÷E™u «¼w ™ e ËL{w ¾ ytððt ÷tøÞt. (2) ‚u { tk nu { k ‚ , ™ÚÚtw ytrŒ Âîs
¼õ‚tu, Œt{tuŒh, ƒnu[h, rnht¼tE ™t{™t ƒu ¼õ‚s™tu, {týuf÷t÷, hýAtuz ytrŒ ði~Þ
¼õ‚tu ‚Útt ƒeò …ý ½ýt ¼õ‚s™tu n‚t. (3) þhŒ É‚w { tk ¾e÷u ÷ t f{¤™e …tk ¾ ze
su ð tk ™u º ttu ð t¤tk ©enrh™t Œþo ™ fhe™u , «Vw Â Õ÷‚ ÓŒÞðt¤t ‚u Ëðu o ¼ õ‚s™tu Íz…Úte
ytðe™u ©enrh™wk ™t{tuå[thý fh‚tk fh‚tk, ðthkðth Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhðt ÷tøÞt.
(4) …Ae ‚u ¼õ‚s™tuyu {w™eïh ©enrh™u Ëtfh, ƒhVe, …Izt ytrŒf, „w÷tƒ ytrŒf™e
…w » …{t¤tytu , [k Œ ™ ytrŒf …q ò …[thtu ‚u { s Ëtu ™ t{ntu h tu y™u Y…t{ntu h tu ð„u h u y…o ý
fÞwO. (5) nu hts™TT ! …Ae yt™krŒ‚ ÚtÞu÷t ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tuyu Ëðuo {wr™ytu™u …w»…nthtu
y…o ý fhe, ËtŒh ðŒk ™ fÞto . ‚u Ë{Þu ‚u ¼õ‚s™tu { tk Ú te ftu E ™u ƒtu ÷ tðe™u , ‚tu ftu E ™e
Ët{u f] … táÂü fhe™u ©enrhyu ‚u Ëðu o ™ tu ytŒh fÞtu o . (6) …Ae rŒðt¤e, ÷û{e ytrŒf
ytrŒf ½ýef Mºte-¼õ‚tu , yt™k r Œ‚ ÚtE™u , ntÚt{tk …q ò …tºttu ÷E™u , rf‚o ™ „t™ fh‚tk
fh‚tk, ©enrh™e ËL{w¾ ytðe. (7) nM‚{tk {t¤t Äthý fhe hnu÷t, f{¤™Þ™, Ä{o…wºt
©enrh™tk Œþo™ fhe™u ‚u Ëðuo Mºteytuyu Úttuztf Œqh Q¼t hne™u yr‚þÞ nu‚…qðof ©enrh™u
™{Mfth fhe™u , …w » …{t¤tytu y™u rðrðÄ «fth™e ¼u x Ët{„ú e ytu ©enrh™u y…o ý fÞto .
(8) íÞthu ™ðe™ {u½ Ë{t™ ftkr‚ðt¤t y™u {nt{wr™…r‚ ©enrhyu, ËÂM{‚ ‚u Ëðuo ¼õ‚
Mºteytu W…h y{eáÂü fhe y™u ntÚt™e ËwkŒh [uüt ðzu ‚u Ëðuo™tu ytŒh fÞtuo. (9) …tu‚t™e
Ëðu o ErLÿÞtu ™ e ð] Â ¥t ©enrh{tk s òu z e ht¾u ÷ t ‚u Ëðu o ¼õ‚s™tu «íÞu , Ëðu o ™ t rn‚fthe
y™u ‚tht{kz¤{tk [kÿ{tk™e su{ Ë¼t{tk ŒuŒeÃÞ{t™ ©enrh ƒtuÕÞt fu, (10) nu ƒúñr™ctu !
yt ™„h{tk ftu E MÚt¤u Ëtk f ztu {t„o ytðu ‚tu , íÞtk ½tu z t„tze, „tztk rð„u h u ™ u íÞt„e-
„]neytuyu {t„o yt…ðtu y™u (11) ftuE Œwso™tu õÞthuf W„ú, ¢tuÄ{Þ, fu fzðwk ð[™ ƒtu÷u
‚tu ‚{thu ‚u Ën™ fhðw k y™u ftk E …ý «íÞw ¥ th yt…ðtu ™rn. fthý fu ût{t yu s
ËtÄw…wÁ»ttu™tu Ä{o Au. (12) ƒ]nM…r‚ su{ Œuð„ýÚte þtu¼u ‚u{, {wõ‚ð]kŒÚte þtu¼tÞ{t™
fÁýtr™rÄ ©enrh …tu‚t™t {wr™s™tu™u yt{ Q…Œuþ fhe™u …Ae …tu‚u rðht{ …tBÞt. (13)
nu ™hu L ÿ ! …Ae ™„htrÄ…r‚ Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ u {tu f ÷u ÷ tu yu f yrÄfthe, Ëi L Þ y™u Ëw k Œ h
ðtrsk º ttu Ërn‚, yï W…h Ëðth ÚtE™u Ä{o … w º t ©enrh™e ËL{w ¾ ytÔÞtu . (14) «¼w
Ë{e…u ytðe™u ‚u ý u «¼w ™ u «ýt{ fÞto . …Ae …q ò fhe™u Ä™ ‚Útt ¼u x tu RíÞtrŒf y…o ý
fhe™u ƒu ntÚt òuze™u rð™{ú…ýu ƒtuÕÞtu fu nu ŒuðtrÄ…r‚ ! yt… yíÞthu s yt ©e™„h™e
yk Œ h …Äthtu . (15) íÞthu ©enrh, …tu ‚ t™t Ëu ð f ™t™t¼tEyu ÷tðu ÷ t ‚eðú ðu „ ðt™,
Ëw÷ûtýt, ©uc yhƒe yï W…h Ëðth ÚtÞt. …Ae yLÞ yMðthtu …ý …tu‚u …tu‚t™t ½tuzt
W…h Ëðth ÚtÞt. (16) ƒúñr™c {wõ‚t™kŒ, r™íÞt™kŒ, yt™kŒt™kŒ, þwft™kŒ ytrŒf Ëk‚tu,
™„hs™tu su hÚttrŒ ËwkŒh ðtn™tu ÷tÔÞt n‚t ‚u{tk Ëw¾…qðof ƒuXt. (17) nu hts™TT ! íÞth
…Ae ntÚt{tk Ëtu™t™e Azeðt¤t fwƒuh®Ën AzeŒthu Aze …tufthe fu, nu Mðtr{™T ! nu {nthts!
nu nrh ! nu {w r ™ïh ! ‚{thtu sÞsÞfth Úttytu . (18) …AeÚte Ëti Ú te yt„¤ rðrðÄ
«fth™tk ðt®sºttu ð„tz™tht nòhtu s™tu ‚u™e …tA¤ z™÷tu… Ëtnuƒ™wk ËiLÞ, ‚u™e …tA¤
©e™„h r™ðtËe ¼õ‚s™tu, y™u ‚u{™e …tA¤ rf‚o™„t™ fh‚t fh‚t Ëk‚tu [tÕÞt. (19)
nu hts™TT ! ‚u{™e …tA¤ ¾z„Äthe …t»toŒtu, ‚u{™e …tA¤ fux÷tf ƒkŒqfÄthe y™u fux÷tf
ntÚt{tk ¼t÷tytu ÷E™u ¼õ‚s™tu n‚t. yt Ëðu o {k Œ „r‚yu «Þtý fhðt ÷tøÞt. (20)
nu hts™T T ! ‚u { ™e …tA¤ ¼õ‚©u c , Ëw ¿ t, Ëw k Œ h …tu þ tfðt¤t, rððu f e, Ëtu ™ t™e Azeytu
ntÚt{tk Äthe hnu÷t fwƒuh®Ën ytrŒ AzeŒthtu, ©enrh™tu sÞsÞfth ƒtu÷tð‚t Útft [tÕÞt.
(21-22) ‚u{™e …tA¤ Ëðo¿t, feŠ‚{t™, nòhtu ½tuzuMðthtuÚte ðuÂü‚, ytrŒf‚to, y{qÕÞ
ðMºtt÷kfth Äthý fhu÷t, ©enrh y{]‚‚wÕÞ áÂüyu [tu‚hV r™nt¤‚t Útft …tu‚t™t yï™u
{k Œ {k Œ „r‚Úte [÷tð‚t n‚t. ‚u { ™e W…h …t»to Œ ¼„w S yu Aºt ÄÞw O n‚w k y™u {w f w k Œ
ƒú ñ [the ‚u { ™t [t{h Ztu ¤ ‚t n‚t. (23) nu hts™T T ! {nt«¼w ™ e …tA¤ ËŒT „ w Á
{wõ‚t™kŒ, r™íÞt™kŒ, þwft™kŒ, ƒúñt™kŒ, Ëðo¿tt™kŒ, {nt™w¼tðt™kŒ ytrŒf {nt{wr™ytu™tk
ðtn™tu n‚tk . (24) ‚u { ™e …tA¤ y™u f ™h™theytu n‚tk . ytsw ƒ tsw ™ t „t{tu { tk Ú te …ý
y™u f ™h™the s™tu , {tÞtÚte …h ƒú ñ …w h trÄðtËe Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™tk Œþo ™ {txu ytÔÞtk
n‚tk . (25) …Ae ÷û{e…r‚ ©enrh ©e™„h™u r™nt¤ðt ÷tøÞt. ‚u ™„h Ÿ[t Ëw k Œ h
Œhðtòytu ð t¤w k , Xu f Xu f týu ‚tu h ýtu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ y™u RLÿ™e y{htð‚e ™„he Ë{t™
n‚w k . (26) ð¤e ‚u Wãt™tu y™u h{ýeÞ W…ð™tu Ú te þtu r ¼‚, ¾q ƒ yŒT ¼ w ‚ , ©e{k ‚ tu ™ e
Ÿ[e ïu‚ nthƒkÄ nðu÷eytuðt¤wk, rfÕ÷tÚte ËwhÂût‚ y™uf Ëir™ftuÚte hûttÞu÷wk n‚wk. (27)
ð¤e ‚u nthƒkÄ yuf s «fth™t rþÕ…f¤tðt¤t ƒuËðt™t ytux÷tytuÚte Þwõ‚ y™u Ëwðýo™tk
rþ¾htu Ú te Þw õ ‚ y™u f ¼ð™tu Ú te Ëw þ tu r ¼‚ n‚w k . ‚u ™ t hts{t„tu o , ƒòhtu , ytk „ ýt,
[tixtytu ð„uhu …ý ðt¤e™u ËtV fhe™u …týe Atkxu÷t ‚Útt [thuÞ ƒtsw …w»…ð»tto fhu÷t n‚t.
(28) {u½Ë{t™ ftÂL‚ðt¤t ntÚteytu, ½tuzt, hÚt ytrŒÚte ÔÞt…f, „tu¾ òr¤Þtk, ytuxtytu,
Aòk y tu rð„u h u W…h hnu ÷ t …ûteytu ™ t ™tŒÚte „w k r s‚, ½ýef Ëk … Â¥tytu Ú te ¼h…w h y™u
[thu Þ ðýo ™ t s™tu ™ t r™ðtËðt¤w k ‚u ™„h n‚w k . (29) [thu Þ ‚hVÚte s™tu su { ™e M‚w r ‚
fhu Au ‚u ð t {nt«¼w , yt «{týu ™ e ©e™„h™e þtu ¼ t™u r™nt¤‚t Útft ytMxtu r zÞt
Œhðtò™e yk Œ h ÚtE™u hts{t„u o [tÕÞt. (30) …w h {tk «ðu þ u ÷ t Œe™ƒk Ä w , y™k ‚ Sðtu ™ t
QØthtÚtuo {™w»Þ‚™ Äthý fhu÷t ™thtÞý ¼„ðt™ ytðu Au ‚u{ Ëtk¼¤e™u, ‚u{™t Œþo™
fhðt™e Wífk X tðt¤t, ™„h™tk ™h™thes™tu þe½ú íÞtk ytÔÞt. (31) WíËtnÞw õ ‚ fu x ÷ef
Mºteytu Ÿ[e nðu÷eytu W…h [Ze „E, fux÷ef ƒtheytu …tËu Q¼e hne, fux÷ef yxtheytu
W…h [Ze „E, fu x ÷ef …tu ‚ t™e y„tþeytu { tk Q¼e hne. (32) nu ™] … tu ¥ t{ ! Œþo ™ ™t
WíËtn{tk W‚tð¤u fu x ÷ef Mºteytu y u ðMºttu …ý ytztk y ð¤tk …nu Þ tO n‚tk , fu x ÷ef ‚tu ƒu
ft™{tk Ú te yu f s ft™{tk fk w z ¤, fu x ÷efu ‚tu ƒu ntÚt{tk Ú te yu f s ntÚtu fk f ý, fu x ÷efu ƒu
…„{tkÚte yuf s …„u ÍtkÍh …nuÞwO n‚wk. (33) fux÷ef Mºteytu s{‚tk s{‚tk ¼tus™ Atuze™u
ytðe, fux÷ef ƒt¤ftu™u M‚™…t™ fhtððt™wk Atuze™u ytðe, fux÷ef M™t™ fhðwk …z‚wk {qfe™u
ytðe, fu x ÷ef „tZ ®™ÿt™tu íÞt„ fhe™u ©enrh™t Œþo ™ tÚtu o ytðe. (34) f{¤™Þ™,
ŒÞt¤w, rŒ™ƒkÄw ©enrhyu áÂü{tºtÚte ‚u Mºteytu™tk {™ nhe ÷eÄtk. Ëðuo Ä{oÄthftu{tk ©uc
y™u yt™kŒ{qŠ‚ ©enrh™wk Œþo™ fhe™u ‚u Mºteytu …h{t™kŒ …t{e. (35) fux÷ef Mºteytuyu
Ÿ[e nðu÷eytu W…h [Ze™u ÷û{e…r‚ ©enrh W…h …w»…ð]Âü fhe. (36) su su {t„tuo W…hÚte
©enrh [tÕÞt ‚u ‚u {t„tu o W…h ytðe y™u f ¼q Œ u ð tu y u ¼Âõ‚™k Œ ™ ©enrh™w k [k Œ ™, …w » …
y™u W…nthtu Ú te ytŒh…q ð o f …q s ™ fÞw O . (37) fu x ÷ef …w Û Þþt¤e Mºteytu ‚tu ©enrh™t
Œþo ™ {tºtÚte s Ë{trÄ™u …t{e „E y™u ÓŒÞ{tk ©enrh™w k æÞt™ fh‚tk fh‚tk Úttk ¼ ÷t™e
su { yz„ ÚtE „E. (38) …t…z ðý‚e fu x ÷ef Mºteytu ‚tu ©enrh™t Œþo ™ {tºtÚte s,
ntÚt{tk ðu ÷ ý Ërn‚ s Ë{trÄMÚt ÚtE™u , ¾tu z u ÷ t {tu x t ¾e÷t su ð e ÚtE „E. (39) nu
©u c htò ! ztk „ h ¾tk z ‚e fu x ÷ef Mºteytu ‚tu ©enrh™t Œþo ™ {tºtÚte s Ë{trÄ …t{e™u ,
ntÚt{tk Ëtkƒu÷t Ërn‚ ÂMÚth ÚtE „E. (40) fux÷tf s™tu ÷¾‚t n‚t ‚u Ä{o…wºt ©enrh™t
Œþo ™ {tºtÚte s Ë{trÄ …t{e™u ntÚt{tk f÷{ Ërn‚ s ÂMÚth ÚtE „Þt. (41) fu x ÷tf
Ë{áÂüðt¤t rðît™ ƒú t ñýtu Mðtr{™thtÞý Ëk « ŒtÞ™e W¥t{ her‚-™er‚ òu E ™u M‚w r ‚
fhðt ÷tøÞt. (42) ƒútñýtu fnu Au - nu ©e Mðtr{™thtÞý ! ‚{tht Œþo™Úte y{u f]‚tÚto
ÚtÞt Aeyu. nu „wý-Ët„h ! ‚{tht Œþo™Úte y{the ƒwÂØ …ý r™{o¤ ÚtE „E Au. (43)
nu «¼tu ! yt… ‚tu ƒúñtrŒf Ëðo Eïhtu™t …ý Eïh y™u Sðtí{tytu™t yk‚Þto{e Atu.
Sðtu ™ t fÕÞtý™u {txu s ‚{u yíÞthu «„x ÚtÞu ÷ t Atu . (44) ‚{tht ËŒT „ w ý tu ™ u ™rn
òý™tht Œw ƒ w o Â Ø, r{ÚÞt…ðtŒ{tk ‚í…h ¾¤…w Á »ttu ‚{the, ‚{tht Ëk ‚ tu y™u ‚{tht
Ëk « ŒtÞ™e ®™Œt fhu Au . (45) Aºt-[t{hu Þw õ ‚ ©enrh, y{eáÂüÚte ™„hs™tu ™ u yt™k Œ
…{tz‚t ™„hþtu¼t r™nt¤‚t Útft [tÕÞt. (46) …nu÷tkÚte s, su{ýu «¼w™e feŠ‚ Ëtk¼¤e
Au ‚u Ëðu o s ™tu , {t„o { tk ytð‚t ©enrh™w k Œþo ™ fhe ‚u { ™w k Ëw „ k Ä e…w » …™t nthtu , [k Œ ™
ð„u h u Ú te …q s ™ fhe ¼u x Ët{„ú e ytu y…o ý fhðt ÷tøÞt. (47) …Ae ‚u Ëðu o s ™tu fnu ð t
÷tøÞt fu, yt ¼q‚¤{tk yt Mðtr{™thtÞý™t {t‚t-r…‚t™u ÄLÞ Au. y™u fw¤™u …ý ÄLÞ
Au fu su{tk ©enrh MðÞk «„x ÚtÞt. (48) ftuE…ý yt[tÞuo ytðtu Ëk«ŒtÞ «ðo‚tÔÞtu ™Úte.
ytðe her‚-™er‚ðt¤t Ëk ‚ tu õÞtk Þ …ý òu Þ t fu Ëtk ¼ éÞt ™Úte. (49) …hŒtht y™u
…hÄ™™t íÞt„ðt¤t, ËíÞ ƒtu ÷ ™tht, rs‚u r LÿÞ yu ð t yt ¼t„ð‚ ¼õ‚s™tu …ý õÞtk Þ
òuÞt ™Úte. (50) ð¤e yt Mðtr{™thtÞý™t f{¤ suðtk ™uºttuðt¤t, MðY…ðt™, Ä{o™kŒ™
ht{«‚t… ™t{™t {tu x t ¼tE™u ‚tu ‚{u sw y tu ! (51) {™w » Þtu su ™ e M‚w r ‚ fhu Au ‚u ð t
y™u {™tunh yk„tuðt¤t ©enrhyu y{]‚áÂüÚte y™u rŒÔÞ ntMÞÚte, Q…h «{týu ƒtu÷‚t
s™tu™tk r[¥t nhe ÷eÄtk. (52) {tuxe feŠ‚ðt¤t ©enrh Äe{u Äe{u hts{t„o W…hÚte ™„h™e
þtu ¼ t™u r™nt¤‚tk , r™nt¤‚tk , Ëðu o þu h eytu ™ u …Ëth fhe™u ™ðtðtË{tk …ÄtÞto . (53)
Ä{o™kŒ™ ©enrh yï W…hÚte Q‚he™u íÞtk ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u ytux÷t W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. íÞtk nsq h e Ëu ð ftu y u ‚u { ™t [hýf{¤™e Ëu ð t fhe. (54) …Ae Ëðu o Ëk ‚ tu y™u
½tu z u M ðthtu y u …ý íÞtk [tu ‚ hV W‚thtu fÞtu o ‚u Ú te ‚u Ë{Þu ™ðtu ð tË ði f w k X Ë{t™ s ÚtÞtu .
(55) …Ae ‚u ™„h™t ½ýt ¼õ‚s™tuyu ‚íft¤ sYhe [es-ðM‚wytu ÷tðe™u ƒútñýtu …tËu
rðrðÄ «fth™e MðtrŒ»ü hËtu E ƒ™tðztðe™u , Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu ™ u s{tzât.
(56) …Ae Ëðoðkã ©enrh M™t™-ËkæÞtrŒ fhe™u, ytË™ W…h ƒuËe™u {wfwkŒðýeoyu ƒ™tðu÷e
hËtuE s{‚tk s{‚tk ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt ÷tøÞt. (57) íÞthƒtŒ nM‚-{w¾ …ûtt÷™
fhe™u , ©enrh Ätu r ‚Þw k …nu h e™u Ëw k Œ h ytË™ W…h rƒhtßÞt. …Ae ¼õ‚s™tu y u yth‚e-
…qs™ fÞwO. …Ae ©enrh …tuZe „Þt. (58) …Ae Ëk‚tuyu ½ýtk nrhfe‚o™tu „tÞtk y™u yk‚u
©enrh™t æÞt™{tk {ø™ ÚtÞt. fux÷tf Ëk‚tuyu ¼õ‚s™tu™u ©enrh™t MðY…™wk ¿tt™- W…Œuþ
fÞtuo. (59) íÞth …Ae Ëk‚tu r™ÿtÄe™ ÚtÞt. y™u ytí{r™c ‚Útt Ëðo yk‚Þto{e ©enrh™tk
Œþo ™ fhe™u …tu ‚ t™u …rh…q ý o {t™‚t Útft Ëðu o ¼õ‚s™tu …tu ‚ …tu ‚ t™u ½u h „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu ©e™„h{tk «ðuþ fÞtuo yu ™t{u yr„Þth{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>11>>
yæÞtÞ - 12
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ƒesu rŒðËu ©enrh «t‚:ft¤u QXe, M™t™ y™u
r™íÞ f{o fhe™u …Ae íÞtk ÷ªƒzt™e ™e[u Q¥t{ ytË™ Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (2) …Ae
Ëðu o Ëk ‚ tu , ƒú ñ [theytu , …t»to Œ tu , y™u ¼õ‚s™tu ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ‚u { ™e ËL{w ¾
ƒuXt. (3) ‚u Ë{Þu ™„hðtËe nòhtu ™h™theytu, ƒt¤ftu y™u ð]Øtu ©enrh™tk Œþo™ fhðt
{txu íÞtk ytÔÞtk . (4) ð¤e ‚u «¼w ™ e ½ýe ÏÞtr‚ Ëtk ¼ ¤e™u ðu Œ ðu Œ tk ‚ ™t …th™u …t{u ÷ t
y™u Ä{o þ tMºt™u òý™tht yu ð t ½ýt rðît™ ƒú t ñýtu …ý ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt n‚t. (5)
«§tu …q A ðt{tk ¾q ƒ fw þ ¤ …k r z‚ ƒú t ñýtu y u íÞtk ytðe™u ©enrh™u ½ýt «§tu …q A T Þ t. ‚u
Ëtk ¼ ¤e™u ©enrhyu ‚íûtý ‚u ™ t W¥thtu ytÃÞtk . (6) ‚u W¥thtu Ëtk ¼ ¤e™u ÔÞtfhýt[tÞo
™h¼u h t{ ytrŒ …k r z‚tu yk ‚ h{tk ¾q ƒ n»to …tBÞt. …Ae «ËÒt‚t…q ð o f ©enrh™u ™{Mfth
fhe™u ƒtuÕÞt fu, (7) nu Mðtr{™T ! Ëk‚…r‚ yuðt ‚{u, y{tÁk su{ fÕÞtý ÚttÞ ‚u «{týu
y{™u W…Œu þ yt…tu . yt Ëtk ¼ ¤e™u Ä{o … w º t ©enrh ƒtu Õ Þt fu , (8) ©enrh fnu Au fu -
nu …k r z‚tu ! {™w » Þtu ™ t fÕÞtý {txu {U ¿tt™, f{o y™u ¼Âõ‚ yt ºtý W…tÞ fnu ÷ t Au .
‚u™t rËðtÞ ƒeòu ftuE W…tÞ ™Úte. (9) ðihtøÞ su™u áZ ÚtÞu÷tu Au ‚u™u ¿tt™Þtu„ rËÂØ
yt…™thtu Au . ði h tøÞ rð™t‚tu s™tu ™ u f{o Þ tu „ s rËÂØ yt…™thtu Au . (10) Œi ð u å AtÚte
su s™tu™u {the fÚtt fe‚o™ ytrŒ{tk ©Øt ÚtE ntuÞ y™u su™u ƒnw ðihtøÞ ™ ntuÞ ‚u{ s
ƒnw ytËÂõ‚ …ý ™ ntu Þ , ‚u ð t s™tu ™ u ¼Âõ‚Þtu „ s rËÂæÄ yt…™thtu Au . (11) ßÞtk
ËwÄe ðihtøÞ ™ ÚttÞ ‚Útt ßÞtk ËwÄe {the fÚtt™t ©ðýtrŒf{tk ©Øt ™ ÚttÞ íÞtk ËwÄe ‚tu
r™íÞ y™u ™i r {Â¥tf f{tu o fhðtk . (12) ytðe {ntðt‚to ™ u Ëtk ¼ ¤e™u ‚u ƒú t ñýtu y u ntÚt
òu z e™u ©enrh™u ™{Mfth fÞto y™u …Ae ©enrh™tu yt©Þ fhe, r™hk ‚ h, «u { …q ð o f ‚u { ™w k
¼s™ fhðt ÷tøÞt. (13) fu x ÷tf ™„hs™tu ‚tu yt ðt‚to Ëtk ¼ ¤e™u ‚Útt Ä{o ™ k Œ ™
©enrh™tk Œþo ™ fhe™u Œu n ¼t™ ¼q ÷ e™u Ë{trÄ …t{e „Þt. (14) Ë{trÄ{tk „tu ÷ tu f
ðifwkXtrŒ Ät{{tk sE™u íÞtk ‚u{ýu ©enrh™tk Œþo™ fÞto. …Ae Ë{trÄ{tkÚte ™ef¤e™u ‚uytu
©enrh™t yiïÞo™wk ðýo™ yLÞ s™tu yt„¤ fhðt ÷tøÞt. (15) ‚u Ëtk¼¤e™u yLÞ s™tu
…ý Ä{o™kŒ™ ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. fux÷tf þtkfh{‚ðtŒes™tu (fuð¤ yîi‚ {‚ðtŒes™tu)

Mð{‚™tu íÞt„ fhe ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. (16) fu x ÷tf þw Ø tîi ‚ ðtŒe s™tu Mð{‚™tu
íÞt„ fhe ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. nu hts™T T ! …ý fu x ÷tfu ‚tu þh{™u ÷eÄu ©enrh™tu
yt©Þ ™ fÞtuo. (17) fux÷tf s™tu ‚tu …tu‚t™t {™{tk, ©enrh™u Ëðtuoíf]ü òýe™u, yLÞ
Œuð‚tytu™tu íÞt„ fhe™u, yuft„ú r[¥tu ©enrh™u ¼sðt ÷tøÞt. (18) «¼w™wk ytðwk yiïÞo
òuE™u ƒeò fux÷tfu, yt ©enrh „tu÷tuftrÄ…r‚ Ëtûtt‚T ©ef]»ý ¼„ðt™ s Au ‚uðtu r™ùÞ
fÞtu o . (19) …AeÚte Ä{o Ä w h k Ä h, ¼Âõ‚…w º t, f] … tËt„h ©enrhyu Ëðu o …k r z‚tu ™ u ¾q ƒ s
ŒÂûtýtytu yt…e. (20) ©enrhyu ™h¼uht{ ytrŒf þtMºteytu™u ðMºtt÷kfth ytÃÞtk. …Ae
‚u Ëðuo ©enrh™u «ýt{ fhe™u ‚u{™e «þkËt fh‚t Útft …tu‚…tu‚t™u ½uh „Þt. (21) …Ae
©enrh ƒúñt™kŒtrŒ Ëk‚tuyu «tf]‚ ¼t»tt{tk h[u÷tk fe‚o™tu ËtÄw-ðýeo ‚Útt yLÞ ¼õ‚s™tu
…tËu „ðztð‚t n‚t. (22) {æÞtö Ë{Þu …wÁ»ttu¥t{ ytrŒf ¼õ‚s™tuyu Ë¼t{tk ytðe™u
fÌtw k fu , nu «¼w ! y{u ƒú t ñýtu …tËu fhtðu ÷ e hËtu E ‚i Þ th ÚtE „E Au . (23) yt
Ëtk¼¤e™u ©enrhyu Ëk‚-ðýeo-…t»toŒtu™u fÌtwk fu, nu Ëk‚tu ! …k[tÿo fhe™u (ƒu ntÚt, ƒu …„
‚Útt {w ¾ yu …tk [ yðÞð™u s¤ ðzu þw Ø fhðtk ) ‚{u …k Â õ‚{tk ƒu Ë e òð. (24) nu
©ucs™tu! nwk n{ýtk s …kÂõ‚{tk …ehËðt {txu ytðwk Awk. nu ƒúñ[theytu ! ‚{u M™t™ fhe™u
‚{the {u ¤ u s s{e ÷tu . (25) nu hts™T T ! yt{ fne™u …Ae …tu ‚ t™t ytË™u Ú te QXe™u
…k[tÿo fhe™u huþ{e ðMºt …nuhe™u ©enrh ‚íft¤ Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk …ehËðt …ÄtÞto. (26)
…kÂõ‚{tk ƒuXu÷t ËtÄw …t»toŒtu™u ©enrhyu ÷tzw ytrŒf ¾qƒ «u{…qðof …ehMÞtk. (27) nu ™]…!
{wfwkŒ ƒúñ[theyu ƒ™tðu÷e W¥t{ hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au ‚u òýe™u, ©enrh M™t™ fhe™u
s{ðt …ÄtÞto . (28) …h{ yt™k Œ fthe Œþo ™ ðt¤t ‚u «¼w s{e™u MðMÚtt™u …ÄtÞto . íÞtk
Úttuztuf Ë{Þ ¼õ‚s™tuyu ©enrh™wk …tŒËkðtn™ fÞwO y™u …Ae ©enrhyu Úttuztu Ë{Þ rðht{
fÞtuo. (29) Ëtks™t Ë{Þu ©enrh íÞtk ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u ytuxt W…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
y™u ‚u Ë{Þu íÞtk {tu x e Ë¼t ÚtE. (30) ‚u Ë{Þu …w Á »ttu ¥ t{ŒtË ™t{™t ði ~ Þ ¼õ‚u
©enrh™e fuËh-[kŒ™Úte …qò fhe. (31) ‚Útt ©enrh™u …w»…tu nth-‚tuht, …w»…™e h{ýeÞ
xtu…e, ƒnw{qÕÞ ðMºtt÷kfthtu ÄhtÔÞt y™u Ëtu™t{ntuhtu™e ¼ux ytŒh…qðof y…oý fhe. (32)
…Ae ‚u { ýu [k Œ ™, …w » …nth ‚Útt ðMºttrŒf ðzu ËtÄw - ƒú ñ [theytu ™ e …ý ¾q ƒ ytŒh…q ð o f
…q ò fhe. (33) nu hts™T T ! ‚u Ë{Þu …q ò ™tk Œþo ™ fhðt™e EåAtÚte ƒú t ñýtu , ûtrºtÞtu ,
ði~Þtu y™u þwÿtu nòhtu s™tu íÞtk ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt. (34) ft™{ Œuþ{tk ytðu÷t fht¤e
™t{u „t{™t ysw¼tE ™t{™t {tuxt ¼õ‚ …ý ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt n‚t. (35) nu hts™TT!
‚uytu ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fhe™u …Ae ‚u{™u ðthkðth ™{Mfth fhe™u, ©enrh™e
yt¿ttÚte Ë¼t{tk ©enrh™e Ë{ût ƒuXt. (36) …Ae …h{uïh ©enrhyu ‚u ¼õ‚™u …qATÞwk
fu nu ysw¼tE ! yt Q¥t{ ©e™„h{tk ‚{u õÞt ft{u ytÔÞt Atu ? (37) íÞthu ysw¼õ‚
ƒtuÕÞt fu, nu f]…t Ët„h ! y{tht þuX {tun™÷t÷™u ½uh yíÞthu rððtn Au ‚uÚte nwk ynª
ytÔÞtu Aw k . (38) …Ae ûtrýfðth íÞtk htu f tE™u , ©enrh™u ™{Mfth fhe™u ysw ¼ õ‚
{tun™÷t÷ þuX™u ½uh „Þt. íÞtk ft[™e ntkzeytu y™u hí™tuÚte szu÷tu {kz… òuE™u ƒtuÕÞt
fu, (39) nu ©uÂc ! ft[™e ntkzeytu y™u hí™tuÚte szu÷t yt {kz…{tk ßÞtk ËwÄe Ä{o…wºt
©e Mðtr{™thtÞý ™ …Äthu íÞtk ËwÄe yt ƒÄwk s ÔÞÚto Au. (40) Sðtu™t fÕÞtý™u yÚtuo
s yíÞthu «„x ÚtÞu÷t ©enrh™u ‚{u ytu¤¾tu. íÞthu {tun™÷t÷ þuX ƒtuÕÞt fu, (41) nu
ysw ¼õ‚ ! yíÞthu yt {kz…{tk ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ytðþu fu fu{ ? íÞthu ¼õ‚
ƒtuÕÞt fu fÁýtËt„h …wÁ»ttu¥t{ ©e Mðtr{™thtÞý {nt«¼w yt {kz…{tk sYh ytðu. (42)
íÞthu þuX ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚ ! ‚{u þe½ú òytu y™u «tÚto™t fhe™u «¼w™u yt {kz…{tk ‚uze
÷tðtu y™u nu Ë¾u ! {tht yt {kz…™u ËtÚtof fhtu. (43) þuX™wk yt ð[™ Ëtk¼¤e™u ysw
¼õ‚ ‚íft¤ „tze{tk ƒu Ë e «¼w …tËu ytÔÞt y™u y{] ‚ ‚w Õ Þ ð[™Úte ƒtu Õ Þt fu , (44)
nu {nthts ! nu f]…t®ËÄw ! ðrýf {tun™÷t÷ þuXu yt…™u, yt…™t Ëuðftuyu Ërn‚ ‚u{™u
½u h …Äthðt {txu yt{k º tý ytÃÞw k Au . (45) ‚u Ú te nu nrh ! yt… Ëk ‚ -…t»to Œ tu y u Ërn‚
þuX™u ½uh …Äthe ‚u{™wk ½h …tð™ fhtu y™u ‚u{™t ðkþòu™tu ¼ðËt„hÚte QØth fhtu. (46)
ysw ¼ tEyu yt «{týu «tÚto ™ t fhe ‚u Ú te ©enrh hÚt{tk ƒu Ë e ™ðtðtË{tk Ú te …k [ ¼tE™e
…tu ¤ ‚hV [tÕÞt. (47) ©enrh™e …tA¤ yt™k r Œ‚ ÚtE™u nòhtu Ëk ‚ -…t»to Œ tu y™u ½ýt
nrh¼õ‚tu …ý …k[¼tE™e …tu¤{tk [tÕÞt. (48) ©enrh …ÄtÞto Au ‚u{ òýe™u yt™krŒ‚
ÚtÞu÷t {tun™÷t÷ þuX, ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞt y™u ‚u{™u ƒu ntÚt òuze™u ™{Mfth fhe™u
…tu‚t™t {kz…{tk ÷E „Þt. (49) ¼Âõ‚Ä{o…wºt ©enrh™u ‚u {kz…{tk yuf ®ËntË™ Q…h
ƒu Ë tzât y™u ‚u { ™e [tu ‚ hV Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu ™ u «u { Úte ƒu Ë tzât. (50) …Ae ðrýfðÞo
{tun™÷t÷ ƒu ntÚt òuze™u f]…tr™Ät™ ©enrh™u «týt{ fhe ‚u{™e yt„¤ ƒuËe™u ƒtuÕÞt
fu, (51) nu {nthts ! yt…™t yt„{™Úte nwk f]‚tÚto ÚtÞtu Awk. {tÁk ½h …tð™ ÚtÞwk Au.
y™u Ëk Ë thÚte {tht fw ¤ ™tu …ý WØth ÚtÞtu Au . (52) nu ¼„ð™T ! fu ð ¤ Ä{o h ûtt y™u
Sðtu™t fÕÞtý™u yÚtuo yt… MðuåAt…qðof …rhr{‚ þhehÄthe «„x ÚtÞt Atu. (53) yt{
¾q ƒ «tÚto ™ t fhtÞu ÷ t «íÞût ¼„ðt™ {tu n ™÷t÷™u fnu ð t ÷tøÞt fu nu ðrýf ©u c !
{™w»ÞŒun «tó fhe™u ytx÷wk s fhðt™wk Au fu, (54) ƒúñr™c y™u y¾kz ƒúñ[Þoðú‚ðt¤t
ËtÄw …wÁ»ttu™tk Œþo™, ËL{t™ y™u rð™ÞÚte ™{Mfth. (55) ðrýftu{tk ©uc nu {tun™÷t÷!
ytðt Ëí…wÁ»ttu™t Œþo™tŒrfÚte s ƒúñníÞtrŒ {nt…t…ðt¤t s™tu™u …ý yûthÄt{™e «tÂó
ÚttÞ Au . ‚tu Ëðo Œ t …w Û Þðt¤t™u ‚tu yûthÄt{ «tó ÚttÞ yu { tk ‚tu fnu ð w k s þw k !
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©e™„h÷e÷t ðýo™ ™t{u ƒth{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>12>>
yæÞtÞ - 13
(1-2) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! …Ae {tun™÷t÷ þuXu fuËhr{r©‚
Ëw„kÄe{t™ [kŒ™, Ëw„kÄe{t™ …w»…nthtu, ƒnw{qÕÞ ðMºtt÷kfthtu ðzu ©enrh™e …qò fhe y™u
Y…t{ntuhtu™tu Útt¤ y…oý fÞtuo. (3) …Ae yth‚e fhe™u Ëtütk„ Œkzð‚ «ýt{ fÞto y™u
…Ae Mðtr{™thtÞý {nt«¼w ™ u «tÚto ™ t fhðt ÷tøÞt fu , (4) nu {nthts ! nu f] … tr™rÄ
! nw k yt…™tu s Aw k yu { ‚{u òýòu . nu þºtw y tu ™ w k Œ{™ fh™th ! Ë{] Â ØÚte ¼hu ÷ w k yt
½h yt…™wk s Au. yu{ ‚{u r™ùu òýòu. (5) nu «¼w ! yt… ðthkðth y{tht ½uh …Äthòu.
{tht ƒÄt y…htÄtu {tV fhe™u , yk ‚ Ë{Þu {™u yt… Œþo ™ yt…òu . (6) yt «{týu
©enrh™e «tÚto ™ t fhe™u …Ae ‚u { ýu Ëðu o Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu ™ w k [k Œ ™ …w » … y™u ðMºttrŒfÚte
…qs™ fÞwO. (7) nu hts™TT ! …Ae fwþt„ú ƒwÂØðt¤t ‚u {tun™÷t÷™u ©enrhyu fÌtwk fu, nu
©u Â c ! yíÞthu yth‚e™tu Ë{Þ ÚtÞtu Au ‚u Ú te y{u nðu ynªÚte ™ef¤eþw k . (8) íÞthu
{tun™÷t÷ þuXu ©enrh™u fÌtwk fu, nu «¼w ! {tht fÕÞtý {txu yt… ynª yt {kz…{tk s
yth‚e y™u ™thtÞý ÄwLÞ fhtu. (9) nu hts™TT ! íÞthu ©enrhyu íÞtk {kz…{tk s yth‚e
fhe y™u Ëk ‚ tu …tËu ½ýtk fe‚o ™ tu „ðztÔÞtk . (10) ½ýt Ë{Þ Ëw Ä e „ðtÞu ÷ tk fe‚o ™ tu ™ e
¾q ƒ «þk Ë t fhe™u …Ae ©enrh ‚u {k z …{tk Ú te Q¼t ÚtÞt. (11) íÞtk Ú te ƒnth ™ef¤e™u ,
ËthrÚtyu ÷tðu ÷ t hÚt{tk ƒu Ë e™u …w ™ : ™ðtðtË{tk …Äthe íÞtk ÷ªƒzt ™e[u ytu x t W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt. (12) ‚u ð¾‚u …tu‚t™u «ýt{ fhe hnu÷t ‚u ËthrÚt™u ©enrhyu ƒnw{qÕÞ
…t½ y™u W¥theÞ ðMºt ytÃÞtk. (13) íÞtk Ë¼t{tk ytðu÷t …krz‚tu ËtÚtu ½ýt Ë{Þ ËwÄe
«§tu¥th fhe™u …Ae ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrh …tuZe „Þt. (14) «t‚:ft¤u QXe™u rðrÄð‚T M™t™
‚Útt r™íÞ f{o fhe™u ©enrh ÷ªƒzt ™e[u ytuxt Q…h ËwkŒh ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
(15) ‚u Ë{Þu þtn…wh r™ðtËe ¼„ðt™ŒtË ™t{u ¼õ‚ íÞtk ytÔÞt. ‚u{ýu ntÚt òuze™u
rð™Þ…q ð o f ©enrh™u fÌtw k fu , (16) nu {nthts ! Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu y u Ërn‚ yt… {tht
½uh …Äthtu. nu f]…t™tÚt ! {thtu yt {™tuhÚt yt… …qýo fhtu. (17) nu nrh ! yt…™t {txu
nwk ƒúñ[the ({wwfwkŒ) …tËu s hËtuE fhtðeþ y™u Ëk‚-ðýeo-…t»toŒtu {txu nwk ði»ýð ƒútñýtu
…tËu hËtu E fhtðeþ. (18) ¼„ðt™ŒtË™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u ¼„ðt™ ‚u ¼Âõ‚ðt™
¼õ‚ «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu ¼õ‚ ! ‚{u yt «{týu hËtu E ƒ™tðztðtu . nw k Ëu ð ftu y u Ërn‚
‚{thu íÞtk s{ðt {txu ytðeþ. (19) …Ae ¼„ðt™ŒtËu ‚íft¤ yt «{týu ËwkŒh hËtuE
ƒ™tðztðe y™u …Ae Ëuðftuyu Ërn‚ ©enrh™u ¼tus™ fhðt {txu ƒtu÷tððt {txu ytÔÞt.
(20) ™ðtðtË{tk ytðe™u ‚u{ýu ©enrh™u fÌtwk fu, nu Ëw¾Ët„h ! {tht ½uh hËtuE ‚iÞth
ÚtE „E Au ‚uÚte Ëuðftuyu Ërn‚ yt… íÞtk ¼tus™ {txu …Äthe™u f]…t fhtu. (21) ‚uÚte
ntMÞu Þw õ ‚ {w ¾ th®ðŒðt¤t ©enrh, Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu y u Ërn‚, ™„hr™ðtËe s™tu ™ e

áÂüytu™t ‚tuhýtuðt¤t {t„o{tk yÚtto‚T (©enrh™t Œþo™ fhðt {txu yufrºt‚ ÚtÞu÷e y…th
{™w»Þtu™e {uŒ™eðt¤t {t„o{tk) ¼õ‚ð]kŒÚte …qò‚t Útft ‚u ¼õ‚™t ½uh …ÄtÞto. (22) íÞtk
©enrh yu f {tu x t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. …Ae ‚u ¼õ‚u ©Øt…q ð o f Ëðu o Ëk ‚ tu ™ t
[hýtu™wk «ûtt÷™ fÞwO. (23) …Ae ƒúñ[theyu M™t™ fhe, huþ{e ðMºt …nuhe, þtr÷„út{
Y… ©enrh™u Útt¤ Ähe™u …Ae …tfþt¤t{tk s{ðt ƒu X t. (24) Ä{o … w º t ©enrhyu Ëk ‚ -
…t»toŒtu™u ÷tzw …ehMÞt. …Ae …tu‚u, M™t™ fhe™u ƒúñ[theyu ƒ™tðu÷e ŒqÄ-…whe, ¼t‚ ytrŒ
s{ðt ƒuXt. (25) sBÞt …Ae ©enrh …w™: {tuxt ytË™u ƒehtßÞt Ëðuo Ëk‚-ðýeo-…t»toŒtu
…ý s÷ŒeÚte sBÞt …Ae íÞtk ƒuXt. …Ae ‚u ¼„ðt™ŒtË ¼õ‚u, [kŒ™ …w»… ðMºtt÷kfthÚte
«¼w™wk …qs™ fhe™u Y…t{wÿtytu ¼ux y…oý fhe. (26) íÞthƒtŒ Ëuðftu ËtÚtu ©enrh …w™:
™ðt ðtË{tk ytÔÞt y™u íÞtk ÷ªƒzt ™e[u ytuxt Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (27) nu hts™TT
! ‚u ð¾‚u ËíËkr„ ¼õ‚s™tu „w÷tƒ™t ½ýt nth «¼w™t fkX{tk «er‚…qðof …nuhtðe™u …Ae
‚u { ™u ™{Mfth fhe™u ‚u { ™e ËL{w ¾ Q¼t hÌtt. (28) ‚u Ë{Þu …w Á »ttu ¥ t{ Ëtu ™ e ¼õ‚u
íÞtk ytðe «¼w ™ u «ýt{ fhe™u ntÚt òu z e™u rð™Þ…q ð o f fÌtw k fu , (29) nu {nthts ! nu
f]…t®ËÄw ! ytð‚e ft÷u Ëðthu yt… Ëðuo™u {txu {tht ½uh nwk hËtuE fhtðeþ. yt… Ëuðftuyu
Ërn‚ {tht ½uh ¼tus™ {txu …Äthòu. (30) íÞthu ¼„ðt™u fÌtwk fu nu ¼õ‚ ! ‚{u yt…ýt
ði » ýð ƒú t ñýtu …tËu hËtu E ƒ™tðztðòu . nw k Ëu ð ftu y u Ërn‚ ‚{thu ½u h ¼tu s ™tÚtu o sYh
ytðeþ. (31) ‚u Ë{Þu {ntÁÿÞt„ fh‚t ƒt…t¼tE ™t{™t ƒú t ñýu (Ëtk f ze þu h e{tk
÷t¾t…xu ÷ ™e …tu ¤ …tËu ƒt…tþtMºte™e ¾zfe Au ‚u ) ©enrh™u ƒtu ÷ tððt {txu {tu f ÷u ÷ t
…krz‚ ƒútñýtu …ý íÞtk ytÔÞt. (32) ƒuËðt™e yt¿tt yt…e ©enrhyu ‚u{™tu Ëífth fÞtuo.
…Ae ‚u ƒútñýtu ©enrh™u ™{Mfth fhe ‚u{™e yt„¤ ntÚt òuze™u Q¼t hne™u rð™Þ …qðof
ƒtuÕÞt fu, (33) nu Mðtr{™thtÞý ! ytŒh…qðof yt… y{the ðt‚ Ëtk¼¤tu, Ëtkfze þuhe{tk
ƒt…t÷t÷ ™t{™t …krz‚ ƒútñý hnu Au. (34) ‚u ©uc ƒútñýu {ntÁÿÞt„ ythkÇÞtu Au.
‚u { tk Œu þ Œu þ tk ‚ hÚte nòhtu ƒú t ñýtu ytðu ÷ t Au . (35) Þ¿t fh™th ‚u Þs{t™ ƒú t ñýu
yt…™u ytŒh…qðof fÌtwk Au fu, ‘nu Mðtr{™T ‚{tu yt Þ¿t{tk …Äthtu, nu {w™eïh ! yt…™t
yt„{™Úte y{thtu yt Þ¿t ËV¤ Útþu. (36) nu Mðtr{™T ! ytŒh…qðof yt… yt «tÚto™t
Mðefthtu . ‚u ƒú t ñýtu ™ w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u , ©enrhyu ‚u { ™u fÌtw k fu ËtÁk , ytð‚eft÷u
Ëðthu nw k íÞtk ytðeþ. (37) íÞth …Ae ‚u ƒú t ñýtu ©enrh™u «ýt{ fhe™u íÞtk Ú te „Þt
y™u Þ¿tfth Þs{t™ ƒútñý™u ÞÚttÚto nfef‚ fne Ëk¼¤tðe. …Ae ©enrh yth‚e fhe™u
fe‚o ™ tu „ðztððt ÷tøÞt. (38) ½ýt Ë{Þ Ëw Ä e ¼„ðŒT ð t‚to fhe™u …Ae M™t™-Ëk æ Þt
fhe™u Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu ¼tu s ™ fÞw O . (39) íÞth …Ae Ëu ð ftu fe‚o ™ tu „t‚t n‚t ‚u
Ëtk¼¤‚tk Ëtk¼¤‚tk y™u ¼õ‚s™tu [hý[k…e fh‚t n‚t ‚u Ë{Þu ©enrh …tuZe „Þt. (40)
ƒesu rŒðËu «t‚: ft¤{tk ©enrh QXât y™u M™t™, ËkæÞt …qò fÞto …Ae íÞtk Ë¼t{tk ô[t
ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (41) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ©enrh™e [thuÞ
ƒtsw Ëk ‚ tu , ðýeo y tu , nrh¼õ‚tu y™u yLÞ s™tu …ý ƒu X t. (42) íÞthu ©enrh Ëðu o
Ë¼ts™tu W…h y{]‚{Þ vÂü fh‚t Útft ¼„ðt™™e {™tunh ðt‚tu fhðt ÷tøÞt fu, (43)
yt ÷tuf{tk Ëðuo s™tu™t ÓŒÞ{tk ¼„ðt™™wk ¼s™ fhðt™e RåAt ‚tu ntuÞ Au …ý ¼„ðt™
Ëk ƒ k Ä e ¿tt™{tk r¼Òt‚t «ð‚u o Au . (44) ‚u Ú te yt ÷tu f {tk su ¿tt™Úte ¼„ðt™ ©enrh
ÓŒÞ{tk Ëðo«fthu r™ðtË fhu Au ‚u ¿tt™ nwk ‚{™u fnwk Awk ‚u ‚{u Ëðuo Ëtk¼¤tu. (45) s¤
W…h hnu÷e yt …]Úðe ‚Útt yk‚rhût{tk hnu÷t ‚tht{kz¤ y™u Mð„torŒ ÷tuftu …ý ™thtÞý™u
s ytÄthu Au . (46) ‚Útt ‚u { ™e s yt¿ttÚte Ëq Þ o - [k ÿ WŒÞ yM‚ ÚttÞ Au , ð»tto É ‚w { tk
{u½tu s¤ ð»ttoðu Au. (47) ‚Útt ‚u{™e s yt¿ttÚte ð]ûttu …ý Ë{Þt™wËthu V¤-…w»… yt…u
Au. y™u Ë{wÿ ð»ttoft¤u …ý {ÞtoŒt ÷tu…‚tu ™Úte. (48) ‚Útt ‚u{™e RåAtÚte s Mºte™t
WŒh{tk s¤™t ®ƒŒw { tk Ú te ntÚt-…„, {w ¾ -{M‚f ytrŒf ErLÿÞtu ð t¤t {™w » Þtu Wí…Òt ÚttÞ
Au . ytðt ytùÞo f the „w ý tu Ú te Þw õ ‚ su ¼„ðt™ Au , (49) ‚u s ¼„ðt™ yíÞthu
{™w»Þ‚™ Äthe™u {™u «íÞût {éÞt Au. y™u …qðuo su su ytùÞtuo fÌttk ‚u Ëðuo yt ™htf]r‚
«íÞût ¼„ðt™™tk s fhu÷tk Au. (50) ‚Útt nt÷{tk …ý yt ™htf]r‚ «íÞût ¼„ðt™ s
fhu Au y™u ¼rð»Þ{tk …ý yt «íÞût ¼„ðt™ s fhþu. yt «{týu™wk ™thtÞý ËƒkÄe¿tt™
‚u W¥t{ Au. (51) ftuEf ð¾‚ ytí{t-…h{tí{t ËkƒkÄe ¿tt™ðt¤t …tu‚t™e ftuE …qò fhu
fu ftuE ‚tz™ fhu, ntÚte W…h ƒuËtzu fu „Äuzt W…h ƒuËtzu. (52-53) ‚u s «{týu Ëwðýo
y™u f[ht{tk , þºtw y™u r{ºt{tk , h{ýeÞ Y… y™u fw Y …{tk , {t™ y™u y…{t™{tk …ý
ðihtøÞ Ërn‚ ytí{¿tt™ ntuðtÚte ‚u™u Ëðuoft¤{tk Ë{t™‚t s ð‚uo Au. ytðwk ¿tt™ …ý W¥t{
Au. W¥t{ ¿tt™ðt¤t ¼õ‚™t ÓŒÞ{tk ¼„ðt™ ™thtÞý ËðoŒt r™ðtË fhe™u hnu Au y™u
‚uðtu ¼õ‚ Œuð {™w»ÞtrŒfu …qsðt ÞtuøÞ Au. (54) nu hts™T ! …Ae ©enrhyu „tu®ðŒt™kŒ
ytrŒf Ëk‚tu …tËu ½ýtk fe‚o™tu „ðztÔÞtk. (55) …Ae {æÞtö Ë{Þu …wÁ»ttu¥t{ Ëtu™e ¼õ‚
þe½ú‚tÚte íÞtkytðe™u ƒtuÕÞt fu nu Mðtr{™T ! {thu ½uh hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au ‚uÚte yt…
Ëuðftuyu Ërn‚ íÞtk ¼tus™ fhðt …Äthtu. (56) …Ae ™t™t¼tE ¼õ‚ {týfe ½tuze íÞtk
÷tÔÞt ‚u Ú te ‚u ™ e Q…h Mðth ÚtE™u ©enrh, Ëk ‚ -ðýeo y tu y u Ërn‚ ‚u Ëtu ™ e ¼õ‚™t ½h
‚hV sðt ™eféÞt. (57) nu hts™TT ! ‚u Ë{Þu ¼„wS ©enrh Q…h Aºt Äthe hÌtt n‚t
{wfwkŒ ƒúñ[the ©enrh™u [t{h Ztu¤‚t n‚t y™u fwƒuh®Ën ytrŒ ¼õ‚tu ntÚt{tk Ëtu™e™e
Aze ÷E ©enrh™e yt„¤ [t÷e hÌtt n‚t. yt «{týu ©enrh ‚u ¼õ‚™t ½u h …ÄtÞto .
(58) íÞtk sE ©enrhyu ntÚt-…„-{w ¾ Ätu E ™u Ëk ‚ -…t»to Œ tu ™ e …k Â õ‚{tk …ehËðt ÷tøÞt.
(59) ƒúñ[theytu …ý ™thtÞý™u ™iðuã Ähe™u sBÞt. …Ae ©enrh …ý {wfwkŒ ƒúñ[theyu
ƒ™tðu÷e hËtuE sBÞt. (60) nu hts™T ! íÞth …Ae Ä{ofw{th ©enrh yuf {tuxt ytË™
Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt. y™u Ëk‚ðýeo-…t»toŒtu …ý ‚u{™e ytswƒtsw ƒuXt. (61) …Ae ‚u
Ëtu™e ¼õ‚u [kŒ™-…w»…trŒf ðzu ©enrh™wk …qs™ fÞwO y™u Y…t{ntuhtu ¼ux y…oý fhe. …Ae
Ëk‚, ðýeo y™u …t»toŒtu™wk …ý …qs™ fÞwO. (62) ‚u Ë{Þu ðztuŒht r™ðtËe ™tÚt¼õ‚ …ý
íÞtk ytÔÞt n‚t. ‚u { ýu …ý …w » …nthtu y™u ƒnw { w Õ Þ ðMºttrŒfÚte ©enrh™e …q ò fhe.
(63) …Ae ©enrhyu íÞtk ½ýtk fe‚o™tu „ðztÔÞtk y™u sL{{hýtí{f ËkËth™u ™tþ fh™the
¾q ƒ ðt‚tu fhe.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ‚uh{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>13>>
yæÞtÞ - 14
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! íÞth …Ae ©enrh ‚u Ëtu™e ¼õ‚™t ½uhÚte
{týfe ½tuze W…h Ëðth ÚtE™u Mð¼õ‚tu™u yt™kŒ yt…‚t Útft Ëk‚tuyu Ërn‚, ßÞtk Þ¿t
MÚtt™ n‚w k íÞtk …ÄtÞto . (2-3) íÞtk ©enrh ½tu z e W…hÚte Q‚he™u yu f Œ{ Þ¿tþt¤t{tk
«ðu~Þt. íÞthu Ëðuo ƒútñýtu QXe™u Ët{t ytÔÞt y™u fÌtwk fu, yt…™t {txu ƒ™tðu÷t yt
{tuxt ytË™ W…h yt… rƒhtòu …hk‚w ‚u{™t f…x™u òý™th Ëðo¿t ©enrhyu ‚u ƒútñýtu™u
õÌtwk fu nu ƒútñýtu ! yt…™u ƒuËðt ÞtuøÞ ytË™ Q…h nwk ƒuËeþ ™nª. (4) …Ae ‚u ƒútñýtu
ntÚt òu z e™u ©enrh™e ËL{w ¾ Q¼t hÌtt y™u Þs{t™ ƒt…t÷t÷ [k Œ ™, …w » …nth,
ðMºtt÷kfthtrŒ ðzu ©enrh™wk …qs™ fhe ‚u{™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. (5) Þs{t™ Ërn‚ ‚u
Ëðuo ƒútñýtu ©enrh™u {thðt {txu™wk f…x fhðt™e EåAtðt¤t n‚t …hk‚w «¼w™t «‚t…Úte
…ht¼ð …t{e™u s„‚r™Þk‚t {nt«¼w™u ftkE…ý fhe þõÞt ™nª. (6) …Ae ©e Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™u «ðo‚tðu÷tu QØð Ëk«ŒtÞ fu su{tk Sð, Eïh, {tÞt, ƒúñ y™u …hƒúñ yu …tk[
¼u Œ y™trŒ™t {t™ðt{tk ytðu Au , ‚u ™ w k yu Ëðu o …k r z‚ ƒú t ñýtu { tk MÚtt…™ fÞw O . íÞthu
‚u{tkÚte suytu Ëth-yËth òý™tht rððufe n‚t ‚uytu, ©e Mðtr{™thtÞý™tu yt©Þ fhe™u
ËíËk„e ÚtÞt. (7) íÞth …Ae fkX{tk Ëw„kÄe …w»…tu™t ½ýt nthtuÚte þtu¼tÞ{t™ ‚u «¼w™e
Ëðu o s™tu y u …q ò fhe™u «þk Ë t fhe, ‚Útt Ëðu o ƒú t ñýtu y u «¼w ™ u ™{Mfth fhe™u sðt™e
hò yt…e ‚uÚte «¼w íÞtkÚte Ëuðftuyu Ërn‚ [tÕÞt. (8) „tu®ðŒ ™t{™t ðrýf ¼õ‚u ¾qƒ
©Øt…qðof ©enrh™e …tu‚t™u ½uh …Äht{ýe fhtðe™u Ä™ðMºtt¼q»týtuÚte …qs™ fÞwO. (9) …Ae
{nt™ ¼õ‚ hýAtu z ¼tEyu ©enrh™e …tu ‚ t™u ½u h …Äht{ýe fhtðe™u [k Œ ™-…q » …trŒ ðzu
…qs™ fÞwO. …Ae ¼õ‚hts ™t™t¼tEyu …ý ©enrh™e …tu‚t™u ½uh …Äht{ýe fhtðe™u …qò
fhe y™u (10) …Ae {w™eïh Ëtûtt‚T ©enrh™u fÌtwk fu nu {nthts ! yt ½h{tk ƒúñhtûtË™tu
ðtË Au. (11) nu Mðtr{™T ! ‚u ƒúñhtûtË ½ýeð¾‚ rð»xt y™u ÷½wþkft ™t¾u Au y™u
yt ½h{tk ðË‚t s™tu ™ u ƒnw Œw : ¾ yt…u Au . (12) ™t™t¼tE™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u
fYýtËt„h ©enrh ƒtu Õ Þt fu , ‚{u yt ½h Ëk ‚ tu ™ u hnu ð t {txu yt…tu ‚u Ú te ‚u { tk Ú te ‚u
ƒú ñ htûtË s‚tu hnu þ u . (13) ©enrh™t ð[™Úte ™t™t¼tEyu ‚u ½h f] » ýt…o ý fÞw O . y™u
íÞth …Ae Úttuzt s rŒðËtu{tk ƒúñhtûtË yu ½h{tkÚte s‚tu hÌttu. (14) íÞth…Ae ht{t™kŒ
Mðt{e™t ¼õ‚ ykƒtƒtyu ©enrh™u …tu‚t™u ½uh …Ähtðe [kŒ™-…w»…trŒfÚte …qò fhe. (15)
y™u …Ae ‚u { ýu ©enrh™e Úttu z ef M‚w r ‚ fhe fu , nu nrh ! yt… «f] r ‚-…w Á »tÚte …h Atu .
y™u {w{wûtw Sðtu™t fÕÞtý yÚtuo yíÞthu yt… yt÷tuf{tk «„x ÚtÞt Atu. (16) nu Ä{o…wºt !
‚{u Ëðo yð‚thtu ™ t fthý Atu , Sð-EïhtrŒf™t r™Þk ‚ t Atu , Ëðo ™ t f‚to Atu , Ëðu o ™ t
Ëtûte Atu , ûtw Ä t-r……tËt ytrŒf QŠ{ytu Ú te hrn‚ Atu . (17) nu ¼„ð™T ! þhŒ…q ™ {™t
[kÿ Ë{t™ {w¾th®ðŒðt¤t, h{ýeÞ ~Þt{ MðY…ðt¤t, ƒúñtrŒf Œuðtu …ý su™t [hýf{¤™e
Ëuðt fhu Au, yuðt yt…©e™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. (18) yt «{týu™e M‚wr‚ fhe ykƒtƒt
Q¼tk hÌtt íÞthu «¼wyu ‚u{ ™u «ËtŒ ytÃÞtu y™u …Ae ©enrh ™„h™e þtu ¼ t r™nt¤‚tk
r™nt¤‚tk hts{t„u o Ú te [tÕÞt. (19) {t„o { tk …tu ‚ t™u ™{Mfth fh‚t, [k Œ ™ …w » …nthtu Ú te
…tu ‚ t™w k …q s ™ fh‚t nòhtu s™tu Q…h y{] ‚ {Þe f] … tárü fh‚t Útft Ëk ‚ -ðýeo y tu y u
Ërn‚, ©enrh …w™: ™ðt ðtË{tk …ÄtÞto. (20) Œw÷o¼ Ëtnuƒu {tuf÷u÷e Ëu™t «¼t‚u íÞtk
ytðe™u ¼Âõ‚‚™ws ©enrh™u fnuðt ÷t„e fu nu {nthts ! htòyu yt…™u yt{kºtý ytÃÞwk
Au fu yt… hts„]nu …Äthtu. (21) …Ae nu hts™TT ! ‚u htò™wk yt{kºtý Ëtk¼¤e™u ‚íûtý
©enrh y™u Ëðu o Ëk ‚ , ðýeo y™u …t»to Œ tu ¼õ‚s™tu y™u Q¥t{ ½tu z u M ðthtu ƒÄts ‚i Þ th
ÚtE „Þt. (22) ©enrh …tu ‚ u „Yz„r‚ yï Q…h rƒhts{t™ ÚtE Mð¼õ‚tu y u ðu Â ü‚
ðtrskºttuu™t ™tŒÚte ƒÄe rŒþtytu „òð‚t Útft, ™ðtðtËÚte ¼ÿ ‚hV sðt {txu ™eféÞt.
(23) ©enrh ¼ÿ{tk …ÄtÞto yu x ÷u , «¼w ™ u ytðu ÷ t òýe™u , Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ ©enrh™u
Ëífthðt {txu ËL{w¾ ytÔÞt y™u {tÚtt W…hÚte …tu‚t™e {tuxe xtu…e W‚the™u ytŒh…qðof
{wr™…r‚ ©enrh™u …tu‚t™t hts{nu÷{tk ‚uze „Þt. (24) ËŒTƒwÂØ{t™ ‚u htòyu ©enrh™u
ËwkŒh ytË™ Q…h ƒuËtzât. …Ae „w÷tƒs¤ Atkxe [kŒ™ …w»…nth ‚Útt ðMºtt÷kfthtu ðzu
©enrh™wk …qs™ fÞwO y™u …Ae ytŒh…qðof Y…t{ntuhtu ¼ux y…oý fhe. (25) …Ae ‚u htòyu
ƒu ntÚt òuze™u rð™Þ…qðof ©enrh™u …qATÞwk fu, nu f]…tr™Ät™ ! yt…™t rþ»Þtu fux÷t Au?
y™u ‚uytu fuðe he‚u ð‚o™ fhu Au ? (26) Œw÷o¼ htò™wk y{]‚ Ë{t™ ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u
©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u fÌtwk fu nu hts™TT ! {tht Ëðuo Ëk‚tu yü«fthu Mºteytu™tu íÞt„
ht¾u Au. (27) nu htò ! ‚uytu Ä™ …ý ht¾‚t ™Úte. r™íÞ «íÞu r¼ûtt {t„e™u hËtuE
fhe ©enrh™u ™iðuã fhe™u …Ae s{u Au. þçŒtrŒ …k[rð»tÞtu™tu íÞt„ ht¾u Au. (28) nu
htò ! nðu {tht ytr©‚ „]nMÚttu™wk ð‚o™ ‚{u yuft„ú…ýu Ëtk¼¤tu. ‚uytu õÞthuÞ …hMºte™tu
Ëk„ fh‚t ™Úte. Ëwht y™u {tkË ¼ûtý fh‚t ™Úte. (29) [tuhe ytí{½t‚, Œuðtu™e ®™Œt,
rðÄðt M…þo, ftuE…ý ò‚™e ®nËt ytrŒf õÞthuÞ fh‚t ™Úte, rð{w¾ s™tu™t {w¾ Útfe
¼„ð‚T fÚtt Ëtk ¼ ¤‚t ™Úte, y¼ûÞ yÒt „ú n ý fh‚t ™Úte. (30) ftu E ™e Q…h
r{ÚÞt…ðtŒ {wf‚t ™Úte. yt «{týu ©enrhyu fnu÷wk Ëðo ð]‚tk‚ Ëtk¼¤e™u QŒthƒwÂØðt¤t
‚u htò ¾q ƒ «ËÒt ÚtE „Þt. (31) íÞthƒtŒ ‚u htòyu ©enrh™u VheÚte …q A T Þ w k fu nu
Mðtr{! y™uf ftrXÞtu fti÷{‚t™wÞtrÞytu y™u yLÞ s™tu yt…™e rðãt ðzu yr¼¼q‚ ÚtE™u
yt…™u ËŒt ðþ ð‚uo Au. (32) nu ŒuðtrÄŒuð ! yt…™e ytðe ƒ¤ðt™ - «¼tðþt¤e rðãt
{™u ƒ‚tðtu yíÞthu ‚tu yt…™t su ð w k yi ï Þo ƒeò ftu E {tk {™u sýt‚w k ™Úte. (33) ‚u
htsuLÿ™wk ytðwk h{ýeÞ ð[™ Ëtk¼¤e™u f{¤÷tu[™ ¼„ðt™ ƒtuÕÞt fu nu hts™TT ! {the
…tËu ‚tu ™thtÞý™t ™t{Y… rðãt rËðtÞ yLÞ ftu E rðãt ™Úte. yt{ fne™u Ä{o ‚ ™Þ
©enrhyu …tu‚t™e {t¤t™u ntÚt ðzu Ÿ[e fhe™u ƒ‚tðe. (34) ð¤e {tht Ëk‚tu ©enrh™e
s fÚttðt‚to fhu Au y™u ‚u Ëtûtt‚T …w Á »ttu ¥ t{™e ðt‚tu Ú te s yt Ëðu o s™tu {tht ðþ{tk
ð‚uo Au. (35) …Ae Œw÷o¼ Ëtnuƒ ƒtuÕÞt fu nu {nthts ! yt ™„h{tk yLÞ {‚ðtŒeytu™t
½ýtk {k r Œhtu Au . (36) íÞthu nu Mðtr{™thtÞý ! yt ™„h{tk ‚{tÁk {k r Œh fu { ™Úte ?
‚u Ëtk¼¤e™u ¼„ðt™ ƒtuÕÞt fu, (37) nu hts™TT ! yt ™„h{tk y{tÁk {krŒh ™Úte fthý
fu {krŒh fhðt {txu y{the …tËu yt ™„h{tk yuf ‚Ëw …ý s{e™ ™Úte. (38) ‚uÚte nu
hts™TT ! y{u yt ™„h{tk {krŒh õÞt MÚt¤u fheyu ? íÞthu ‚u Œw÷o¼ ‚Útt yuh™ (z™÷tu…
y™u Ëh yuLz›Í) Ëtnuƒtu ntÚt òuze™u rð™Þ…qðof ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (39) nu ™tÚt!
yt …]Úðe, yt ™„h, yt htßÞ ƒÄwk ‚{tÁk s Au. yt…™e RåAt ntuÞ ‚u MÚt¤u ‚{u {krŒh
fhtu . ‚u s{e™ y{u yt…™u yt…eþw k . (40-41) htò™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u ©enrh
ƒtuÕÞt fu, nu hts™TT ! òu ‚{u ËqÞo-[kÿ™e Ëtûteyu ‚t{ú…ºt-‚tkƒt™t …‚ht W…h y[¤ ÷u¾
fhe™u yt…tu ‚tu y{u yt ™„h{tk {tuxwk rþ¾hƒkÄ {krŒh fheyu. (42) …Ae ‚u {krŒh{tk
yt ¼h‚¾k z ™t yrÄ…r‚, Ëðu o yð‚thtu ™ t Wí…Â¥t fthý Ëtûtt‚T ™h™thtÞý ¼„ðt™™e
nw k MÚtt…™t fheþ. (43) ©enrh™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e ‚u ƒk ™ u Ëtnu ƒ tu ƒtu Õ Þt fu , nu
{nthts ! ‚{u ynª …t»ttýtrŒfÚte Ëw á Z y™u h{ýeÞ {k r Œh fhtu . (44) nu …w Á »ttu ¥ t{
! ‚u {krŒh™e s{e™™tu yt…u …qðo fÌttu ‚uðtu ÷u¾ fhtðe™u yt…™u Ëíðhu yt…eþwk. (45)
rð÷tÞ‚ ™t{™e y{the {tuxe htsÄt™e Au íÞtkÚte htò™e yt¿tt {u¤ðe™u, rðþt¤ s{e™
y{u yt…™u {k r Œh fhðt {txu Œt™{tk yt…eþw k . (46) nu Ä{o … w º t ! ‚u ð e rðþt¤, Ëw k Œ h
s{e™ ‚{u þtuÄe™u ™¬e fhtu. y™u ‚u yk„u ‚{tht yt¿ttfthe Ëuðf™u Úttuzef Ëq[™t yt…e™u
…Ae s ynªÚte …Äthòu. (47) nu Q¥t{ «¼w ! s{e™ yk„u™tu ÷u¾ fhtðe™u y{u yt…™t
yt¿ttfthe Ëuðf™u yt…eþwk. ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu hts™TT ! nwk n{ýtk
s sE™u Ëthe ÞtuøÞ søÞt þtuÄwk Awk. (48) nu hts™TT ! AzeŒth fwƒuh®Ën ™t{u y{tht
{tu x t ¼õ‚ Au {k r Œh™e s{e™ yk „ u ™ tu ÷u ¾ , htò™e {ntu h At… fhtðe™u ‚{u , ‚u { ™u
yt…òu . (49) ©enrhyu yt «{týu ‚u ƒk ™ u Ëtnu ƒ tu ™ u õnÞw k …Ae ‚u Ëtnu ƒ tu y u ©enrh™u
™{Mfth fÞto. íÞthƒtŒ {wr™-…t»toŒtu Ërn‚, ©enrhyu ½tuzuMðth ÚtE™u íÞtkÚte «Þtý fÞwO.
(50) nu hts™T T ! Ëu ð ftu y u Ërn‚ ©enrh …w ™ : ™ðtðtË{tk …ÄtÞto . Q¥t{ …w » …nthtu Ú te
þtu ¼ tÞ{t™ ‚u «¼w , ¼õ‚s™tu ™ e Ëu ð t Mðefth‚t Útft íÞtk Ë¼t{tk rƒhts{t™ ÚtÞt.
(51) ©enrh™t rƒhts{t™ ÚtÞt …Ae {w r ™ytu y™u ƒú ñ [theytu …ý ‚u «¼w ™ e yt„¤
ƒu X t. (52) ‚u {w r ™ytu ð„u h u ™ u òu E ™u ©enrh, {w Ï Þ {w r ™ytu «íÞu ½eh „k ¼ eh ðtýeyu
ƒtuÕÞt fu, (53) nu {wr™s™tu ! Ëðuo Ëk‚tu y™u ƒúñ[theytu yt ©e™„h™e {æÞ{tk yÚtðt
ƒnth, ¼„ðt™™wk {tuxwk {krŒh fhðt {txu rðþt¤ W¥t{ MÚt¤ þtuÄtu. (54) nu {wr™¥t{tu!
su y tu {tu x t ntu Þ ‚u y tu {™u ÞÚttÚto … ýu sýtðtu fu {k r Œh ©e™„h™e ƒnth fhðw k fu yk Œ h
fhðw k ? (55) ©enrh™w k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u ƒw Â Ø{t™ {w õ ‚t™k Œ {w r ™ ‚Útt yLÞ {w r ™ytu ƒu
ntÚt òuze™u Ä{o…wºt ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (56) nu {nthts ! yt…™u ÞtuøÞ sýtÞ ‚u
s MÚt¤u, {w{wûtws™tu™t fÕÞtýtÚtuo {krŒh fhtððwk ÞtuøÞ Au. (57) …Ae Ä{o…wºt ©enrhyu
Ëðuo Ëk‚tu y™u ¼õ‚tu Ërn‚ íÞtkÚte ™ef¤e™u {krŒh ƒ™tððt™e søÞt {txu ©e™„h™t ƒthu
Œhðtò™e ykŒh™e s{e™ ‚Útt ½ýe ðtzeytu r™nt¤e. (58) íÞth …Ae …w™: ©e™„h{tk
ytðu ÷ e …tXfðtze (…tŒþtnðtze){tk ytðe™u íÞtk ™ e s{e™ òu E ™u ƒtu Õ Þt fu yt s{e™
rðþt¤ Au y™u {krŒh {txu ÞtuøÞ Au. ‚uÚte {krŒh ƒ™tððt {txu yt søÞt ht¾ðe. (59)
nu hts™TT ! ©enrh™wk ð[™ Ëtk¼¤e™u {wr™ytu ‚Útt fwƒuhËkn ytrŒf ¼õ‚s™tu «ËÒt ÚtE™u
ƒtuÕÞt fu, nu ™thtÞý ! nu SðƒkÄw ! yt…u su fÌtwk Au ‚u ¾qƒs ÞtuøÞ Au. (60) íÞth
…Ae {™w » Þ‚™Äthe ™thtÞý«¼w …tu ‚ t™t ¼õ‚ fw ƒ u h ®ËnS «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu „w ý ðt™
¼õ‚ ! yt …tXfðtze™e s{e™™tu ÷u ¾ htò …tËu Ú te ƒ™tðztðe™u ‚{u s÷ŒeÚte ÷tðòu .
(61) íÞthu fw ƒ u h ®ËnSyu htò™t ¼ð™{tk sE™u yt Ëðu o ð] ¥ ttk ‚ ™w k r™ðu Œ ™ fÞw O . y™u
«íÞw¥th™e htn òuE™u íÞtk htuftÞt. (62) …Ae ‚u Ëtnuƒtuyu rð÷tÞ‚Úte ytðu÷t yr¼«tÞ™u
òýe™u ytŒh…qðof ‚t{ú…ºt W…h ÷u¾ fhtÔÞtu. (63) …tXfðtze™e ‚u s{e™™tu ÷u¾ ËqÞo-
[kÿ™e Ëtûteyu ‚iÞth fhtðe™u ‚u Ëtnuƒu ©enrh™u ƒtu÷tÔÞt. (64) ‚uÚte ©enrh íÞtk …ÄtÞto.
íÞthu ƒwÂØ{t™ ‚u Œw÷o¼ Ëtnuƒu ƒu ntÚt òuze™u rð™Þ…qðof ‚u ÷u¾ ©enrh™u y…oý fÞtuo
y™u ƒtuÕÞt fu, (65) nu Œuðuþ ! yt… {the Q…h nk{uþt htS hnuòu. {tht suðt s™tu™t
fÕÞtý {txu s yt… ™thtÞý nt÷{tk «„x ÚtÞt Atu. (66) yt rðï™t f‚to …ý yt…
s Atu , Ëk Ë th¼Þ™u Œq h fh™tht …ý Võ‚ yt… s Atu . yt ÷tu f {tk yt…™t Ëh¾t
yi ï Þo ð t¤tu yLÞ ftu E ™Úte. (67) htsftÞo Ëƒk Ä e fk E …ý ft{ ntu Þ ‚tu {™u yð~Þ
sýtðòu. ‚u ƒÄw r™þkf…ýu yð~Þ ÚtE sþu ‚u{tk ftkE rð[th fhþtu ™rn. (68) nu Ëðo
yk ‚ Þto { e ! yt htò {thtu Au yu ð w k ‚{u ‚{tht yk ‚ h{tk r™hk ‚ h òýòu . nu «¼w ! nw k
yt…™t rËðtÞ ƒeò ftuE™tu …ý ™Úte. (69) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! yt «{týu
ƒtu ÷ ‚t ‚u Ëtnu ƒ «íÞu ©enrh ƒtu Õ Þt fu , Ä{o Ú te «ò™w k …t÷™ fh‚tk fh‚tk {tht r™íÞ
M{hýÚte ¼rð»Þ{tk ¾qƒ «„r‚ fhe™u Œu ntk ‚ u ‚{u {™u …t{þtu . (70) yt «{týu fne™u
…Ae ðtSk º ttu ™ t ™tŒu Þw õ ‚ ©enrh ‚u hts¼ð™u Ú te r™f¤e™u Vhe ™ðtðtË{tk …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©e™„h÷e÷t ðýo™ ™t{u [tiŒ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>14>>
yæÞtÞ - 15
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ™ðt ðtË{tk ©enrh ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u ytux÷t
W…h rƒhts{t™ ÚtÞt y™u ‚u { ™e yt„¤ ËtÄw y tu ‚Útt ƒú ñ [theytu ƒu X t. (2) íÞtk
©enrhyu ËkËth™t ƒkÄ™tuÚte {wõ‚ fhtð™the, yk‚h{tk þtkr‚ …{tz™the ‚Útt ËtkÏÞ y™u
Þtu„ ËkƒkÄe ½ýtf «fth™e ðt‚tu fhe y™u sýtÔÞwk fu, (3) ðuŒtrŒf Ë‚TþtMºttu{tk su rðrÄ-
r™»tuŒtu™wk «r‚…tŒ™ fÞwO Au ‚u Ëðuo ËíÞ y™u Ë™t‚™ Au ‚u{ r™þkf…ýu {t™ðwk. (4) Sð™wk
MðY… r™íÞ, Ë™t‚™ y™u …h{tí{tÚte r¼Òt Au . Ëðu o Sðtu …hM…hÚte r¼Òt, [i ‚ LÞ{Þ
y™u {tÞtÚte ytð] ‚ Au . yu { òýðw k . (5) yt Ëðu o Sðtí{tytu …tu ‚ …tu ‚ t™t f{o V ¤™u
¼tu „ ð‚t Útft, rðrðÄ «fth™e Þtu r ™ytu { tk su ‚u Œu n ™t yr¼{t™ðt¤t ÚtE™u , Mð„o ,
…t‚t¤ y™u {]íÞw ÷tuf{tk ¼BÞt VÞto fhu Au. (6) yt Sðtí{tytu W…h r™»fthý yr‚þÞ
f]…t fhe™u MðÞk ™thtÞý ¼„ðt™ y÷tirff Ë‚Tr¢Þtytu fh‚t Útft {™w»ÞŒun™u Äthý fhu
Au . (7) ‚u Ë{Þu {™w » ÞŒu n ™u …t{u ÷ t Sðtí{tytu { tk Ú te su y tu , Ëí…w Á »ttu ™ t {w ¾ Úte ‚u
…h{tí{t™tu {rn{t Ëtk¼¤e ‚u «¼w{tk s M™un fhu Au y™u yLÞ Œuð ytrŒ{tk M™un fh‚t
™Úte. (8) ‚u s Sðtí{tytu ËkËthÚte {wõ‚ ÚtE™u Œuntk‚u r™ùu yûthÄt{™u …t{u Au. ‚uÚte
suytu ƒwÂØþt¤e …wÁ»ttu ntuÞ Au ‚u ‚tu ™thtÞý ¼„ðt™{tk s «er‚ðt™ ÚttÞ Au. (9) yt
÷tuf{tk su s™tu «íÞût ©e ™thtÞý™tu íÞt„ fhe™u ƒeò ŒuðtrŒf{tk …tu‚t™e RåAt «{týu
M™u n fhu Au y™u ðu Œ trŒf Ë‚T þ tMºttu ™ e {Þto Œ t su y tu íÞt„ fhu Au ‚u Ëðu o s ™tu Ëk Ë ] r ‚™u
s …t{u Au. (10) su s™tu òýu-yòýu …ý ™htf]r‚ ¼„ðt™{tk «er‚ fhu Au, ‚u Ëðuos™tu
„w ý t‚e‚ ÚtE™u yk ‚ u yûthÄt{™u …t{u Au . (11) ¼„ðt™ {tÞt‚e‚ Au ‚u Ú te ‚u { ™t
Ëk ƒ k Ä ™t ƒ¤Úte «tf] ‚ s™tu …ý {tÞt™u ‚he™u r™ùu r™„w o ý ƒ™u Au . (12) „w ý t‚e‚
f] » ý{tk „tu … eytu ™ u yr‚M™u n ft{¼tð™tÚte n‚tu ‚tu …ý, ‚u y tu r™„w o ý ÚtE™u ƒú ñ Ät{™u
…t{e. (13) ¼„ðt™ ™thtÞý ËÂå[Œt™kŒ rð„únðt¤t y™u r™„woý Au {txu „tu…eytu …ý
r™„w o ý ÚtE yu { ‚{u òýòu . (14) …q ð u o É»t¼Œu ð ™t …w º t ¼h‚S ¿tt™e, íÞt„e y™u
Þtu r „hts n‚t. ‚u { A‚tk , ŒÞtyu fhe™u …ý, {] „ ™t ƒå[t{tk M™u n ÚtðtÚte {] „ Þtu r ™™u
…tBÞt n‚t. (15) {txu «íÞût Ë™t‚™ {q Š ‚ ©e ™thtÞý ¼„ðt™{tk s M™u n fhðtÚte
{™w»Þtu™u ¼„ðŒTÄt{™e «tÂó ÚttÞ Au y™u «tf]‚ Mºte-…wºttrŒf{tk M™un fhðtÚte yËŒT„r‚
ÚttÞ Au ‚u ðt‚ r™Âù‚ Au . (16) òu ytðtu rððu f ™ ntu Þ ‚tu , ‘yt yt¾w k s„‚ ƒú ñ
Au . ’ yu { ƒtu ÷ ™tht Ëðo s™tu , …w Á »ttu { tk Mºteytu y™u Mºteytu { tk …w Á »ttu yu { …hM…h
y™w h t„ðt¤t ntu ð t A‚tk …ý {w õ ‚ s ÚttÞ. (17) …ý yu { ‚tu Út‚w k ™Úte. Q÷xt™w k ‚u
ytËÂõ‚ðt¤t s™tu ¼q‚«u‚trŒ Þtur™™u …t{u Au. y™u su{tk M™un ytËÂõ‚ ntuÞ ‚u™u ð¤„u
Au. ‚uðwk yt ÷tuf{tk s sýtÞ Au. (18) {txu …h{tí{t{tk s M™un fhðtu y™u ‚u{ýu fhu÷e
rðrÄ r™»tu Ä Y… {Þto Œ t …ý ¿tt™e …w Á »ttu y u yð~Þ …t¤ðe. (19) ‚u {Þto Œ t™u WÕ÷k ½ e™u
ð‚o ™ tht {™w » Þtu yk ‚ u ™hfÞt‚™tytu ™ u …t{u Au . ytðw k Ä{o þ tMºttu { tk ƒnw «fthu «r‚…tŒ™
fhu ÷ w k Au . (20) Mðtr{™thtÞý {nt«¼w ™ w k ytðw k ð[™ ËíÞ s Au yu { {t™e™u Ëðu o
¼õ‚s™tu y u y{] ‚ ™e su { ‚u ™ w k …t™ fÞw O y™u …tu ‚ t™tu {‚ Atu z e™u fÕÞtýtÚtu o ©enrh™tu
yt©Þ fhðt ÷tøÞt. ©enrh™t ytr©‚s™tu …h{ yt™k Œ …tBÞt y™u Ëðu o y u ©enrh™u
™{Mfth fÞto. (21) …Ae Ä{o…wºt ©enrhyu ½ýt Ë{Þ ËwÄe íÞtk ÓŒÞ„úkrÚtytu™u ‚tuz™tht
y™u fwËk„…tþ™tu ™tþ fh™tht fe‚o™tu „ðztÔÞtk. (22) íÞthƒtŒ …e‚tkƒh ™t{u nrh¼õ‚
ƒu ntÚt òu z e™u rð™Þ…q ð o f ©enrh™u fnu ð t ÷tøÞt fu , (23) nu Mðtr{™thtÞý ! ytð‚e
ft÷u Ëðthu {the hËtuE Au ‚uÚte Ëuðftuyu Ërn‚ yt… {thu ½uh s{ðt …Äthòu. (24) íÞthu
©eS {nthts ‚u ¼õ‚ «íÞu ƒtuÕÞt fu, …rðºt MÚt¤u «íÞût ¼„ðt™™t ytr©‚ ƒútñýtu
…tËu hËtu E fhtðòu . (25) y™u nu …e‚tk ƒ h ! …týe f…ztÚte „¤tðòu y™u ¼„ðt™™t
htS…t {txu ƒÄtk ðtËýtu™u Ëthe he‚u {kòðe™u þwØ fhtðòu. (26) ©enrh™wk ytðwk ðtõÞ
Ëtk¼¤e™u …e‚tkƒh ƒtuÕÞt fu, nu ™thtÞý {wr™ ! nwk yt…™t fnuðt «{týu s fheþ. (27)
‚u ¼õ‚ yt{ fne™u «ËÒt {™ðt¤t ÚtE™u …tu‚t™u ½uh „Þt. íÞth …Ae nu hts™TT ! ©eS
{nthtsu ¼„ðt™™e yth‚e fhe. (28) …Ae ™thtÞý{w r ™ ¼„ðt™u …tu ‚ t™t ytr©‚tu ™ u
ÓŒÞ„úkrÚt ¼uŒ™the ƒnw «fth™e ðt‚tu fhe. (29) y™u …Ae ©enrh yï W…h Ëðth ÚtE
Úttu z t Ëu ð ftu ™ u ÷E™u Œt{tu Œ h ™t{u ¼õ‚™u , …tu ‚ t™t {t™e™u ‚u { ™u ½u h „Þt. (30) íÞtk
sE™u M™t™ ËkæÞt fhe™u …Ae hËtuE ƒ™tðe™u …tu‚u sBÞt. …Ae Ëuðftuyu [hýf{¤™e Ëuðt
fhe yux÷u «¼w …tuZe „Þt. (31) «t‚:ft¤u þti[ ‚Útt M™t™ fhe™u …Ae r™íÞ …qò fhe.
íÞthƒtŒ …tu‚u …w™: ™ðtðtË{tk …ÄtÞto. (32) íÞtk ®÷ƒzt ™e[u ytuxt Q…h rðhts{t™
ÚtÞt. ‚u Ë{Þu rðrðÄ «tk ‚ ™t y™u f ¼õ‚s™tu y u rðrðÄ «fth™t …w » …nthtu Ú te ©enrh™w k
…qs™ fÞwO. (33) ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u íÞtk ½ýe ¼„ðŒT ðt‚to fhe y™u r™…wý Ëk‚tu …tËu
½ýtk fe‚o ™ tu „ðztÔÞtk . (34) …Ae …e‚tk ƒ h ¼õ‚u ytðe™u «¼w ™ u «tÚto ™ t fhe fu nu
{nthts ! Ëk‚-ðýeoytuyu Ërn‚ yt… ¼tus™ fhðt …Äthtu. (35) nu «¼w ! yt… ytðe™u
{™u f] ‚ tÚto fhtu . ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u ©enrh, Ëu ð ftu ™ u ËtÚtu ÷E™u íÞtk …ÄtÞto . (36)
…e‚tkƒh™u ½uh …Äthe™u Ëðuo Ëk‚tu™e …kÂõ‚ fhtðe™u ‚u{™u «¼wyu MðÞk …ehËe™u ‚]ó fÞto.
(37) Ëðuo ƒúñ[theytuyu M™t™ fÞwO …Ae ‚u{™u ƒútñýtu …tËu …ehËtÔÞwk. …Ae …tu‚u M™t™
fhe™u ƒúñ[theyu ƒ™tðu÷e MðtrŒü hËtuE s{ðt {txu ƒuXt. (38) íÞthƒtŒ ¼õ‚s™tuyu
MÚtt…u÷t ËwkŒh ytË™ Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt y™u …e‚tkƒhu íÞtk «¼w™wk …qs™ fÞwO. (39)
‚u …q s ™ Ëw „ k Ä e{t™ [k Œ ™, …w » …{t¤tytu , y{q Õ Þ ðMºttrŒf ‚Útt yt¼q » týtrŒfÚte fhe
íÞth ƒtŒ Ëk‚-ðýeoytu™wk …ý …qs™ fÞwO. (40) …Ae ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e™u Ëk‚ …t»toŒtuyu
Ërn‚ …w™: ™ðtðtË{tk …ÄtÞto. (41) íÞtk ®÷ƒzt ™e[u ytuxt Q…h «¼w rðhts{t™ ÚtÞt
y™u ‚u { ™e yt„¤ Ëk ‚ -ðŠý ‚Útt …t»to Œ tu ƒu X t. (42) Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu íÞtk ûtý¼h
rð©t{ fÞtu o …Ae rð[th fhe™u …Ae ƒú ñ t™k Œ , yûtht™k Œ y™u yt™k Œ t™k Œ ™t{u {tu x t
Ëk ‚ tu ™ u ƒtu ÷ tÔÞt. (43) íÞtk ytðu ÷ t ‚u Ëk ‚ tu ™ u ©enrhyu fÌtw k , fu Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ u s{e™
Œt™{tk yt…e Au ‚u ¼qr{ W…h ¼„ðt™ «ËÒt ÚttÞ ‚uðwk ËwkŒh {krŒh Íz…Úte ‚iÞth fhtu.
(44) íÞthu ‚u Ëk‚tu ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ! suðe ‚{the RåAt nþu y™u su{ ‚{u fnuþtu
‚u{s y{u fheþwk. (45) …Ae ©enrhyu fwƒuh®Ën y™u ™Útw¼è™u fÌtwk fu ‚{u ƒk™u sýt
yíÞthu Ëtnuƒ™e …tËu Ëíðhu òytu y™u, (46) íÞtk sE™u Œw÷o¼ Ëtnuƒ™u r™ðuŒ™ fhtu
fu Mðtr{™thtÞý yíÞthu W¥t{ …tk[t÷ Œuþ{tk òÞ Au. (47) {txu nu hts™TT ! ‚{u sðt™e
hò yt…tu . íÞthu ‚u ƒk ™ u sýt Ëíðhu Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ ™t hts¼ð™{tk „Þt. y™u (48)
…q ð tu o õ ‚ õÌtt «{týu ™ w k r™ðu Œ ™ fhe ‚u Œw ÷ o ¼ Ëtnu ƒ ™e yt¿tt ÷E …tAt ytÔÞt y™u
©enrh™e Ë{ût ‚u yt¿tt™w k r™ðu Œ ™ fhe ™{Mfth fhe™u ntÚt òu z e™u Q¼t hÌtt. (49)
‚u Ë{Þu íÞtk ði~Þ¼õ‚ ¼õ‚hts sÞ®Ën¼tE (suËk„¼tE) ytÔÞt y™u Ënò™kŒ «¼w™u
™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu, (50) nu {nthts ! f]…t fhe™u ‚{u Ëk‚-ðýeoytuyu Ërn‚ {tht
ðnu÷t÷ „t{u …Äthtu y™u nu rŒ™ƒkÄw ! {tÁk ½h …tð™ fhtu. (51) íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt
fu, nu ¼õ‚tu¥t{ ! ‚{u ‚{thu ½uh òytu. nwk n{ýtk s Ëðuo Ëk‚-ðýeo y™u …t»toŒtu™u ËtÚtu
÷E™u íÞtk ytðwk Awk. (52) yt{ fne™u …Ae Ëuðfu ytýu÷t yŒT¼w‚ yï W…h Ëðth ÚtE™u
«¼w Ëðo Ëuðftuyu Ërn‚ ðnu÷t÷ „t{ ‚hV …ÄtÞto. (53) ‚u Ë{Þu [thu ƒtsw ½tuzuMðthtuÚte
ðuÂü‚ ©enrh™e yt„¤ Ëtu™t™e AzeÄthe fwƒuh®Ën ©enrh™tu sÞsÞfth …tufth‚t n‚t.
‚Útt (54) {w f w k Œ t™k Œ y™u sÞt™k Œ ƒú ñ [theytu ©enrh™u [t{h Ztu ¤ ‚t n‚t. (55)
¼„wSyu ©enrh™t {M‚f W…h Aºt ÄÞwO n‚wk. ‚u{™e yt„¤ ðtSkºttu™tu {k„¤ ™tŒ ÚtE
hÌttu n‚tu . y™u {t„o { tk ÷t¾tu ™„hs™tu ©enrh™u ™{Mfth fh‚t n‚t, …w » …{t¤tytu Ú te
…qs™ fh‚t n‚t, y…÷f áÂüÚte Œþo™ fh‚t n‚t. (56) ytðe þtu¼tyu Þwõ‚, ©enrhyu
Ëuðftuyu Ërn‚ ™„h™t …qðo rŒþt™t ŒhðtsuÚte ™ef¤e, {t„o{tk ytð‚t ð]ûttu ‚Útt „t{tu™u
r™nt¤‚t Útft ðnu ÷ t÷ „t{ ‚hV «Þtý fÞw O .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh ©e™„hÚte ðnu÷t÷ „t{ ‚hV …ÄtÞto yu ™t{u …kŒh{tu
yæÞtÞ - 16
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ûtý{tºt{tk ‚tu «¼w ðnu÷t÷ …ntU[e „Þt.
‚u Ë{Þu su Ë k „ ¼tE …tu ‚ t™t ysw , ðM‚t y™u þt{¤ ™t{™t …w º ttu Ërn‚, ðt®sºttu
ð„ztð‚t Útft íÞtk ËL{w¾ ytÔÞt y™u ©enrh™u «ýt{ fhe™u Q¼t hÌtt. (2) ©enrh™u
„t{™e yk Œ h ÷E sðt {txu , íÞtk ‚u { ýu yLÞ ¼õ‚s™tu ËtÚtu ¾q ƒ «tÚto ™ t fhe. …Ae
©enrh™u «Út{ …tu ‚ t™u ½u h …Ähtðe™u ¾q ƒ ytŒh…q ð o f íÞtk W‚thtu ytÃÞtu . (3) …Ae nu
hts™TT ! suËk„¼tEyu ði»ýð ËíËk„e ƒútñýtu …tËu ËwkŒh hËtuE ƒ™tðztðe™u ©e Ënò™kŒ
{nt«¼w™u s{tzât. (4) íÞthƒtŒ ËkæÞt Ë{Þu ©enrh™u Ëk‚tu Ërn‚ ‚¤tð …tËu W‚thtu
fhtÔÞtu . íÞtk Ë¼t fhe™u ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt. (5) ©enrh™e yt„¤ Ëk ‚ tu ‚Útt
ƒúñ[theytu ƒuXt. þMºtÄthe …t»toŒtu ©enrh™e …tA¤ Q¼t hÌtt. (6) nòhtu ¼õ‚s™tu
©enrh™e ËL{w¾ ƒuXt. …Ae ‚u Ëðuo™u Wvuþe™u ©enrhyu ½ýe ¼„ðŒT ðt‚tu fhe. (7) íÞth
ƒtŒ ©enrh™t [hýf{¤tu™e Ëuðt ¼õ‚s™tu fh‚t n‚t ‚u Ë{Þu, su™tk Œþo™ {tºtÚte Ëðo
…t…tu™t ™tþ ÚttÞ Au ‚uðt ©e {nt«¼w íÞtk …tuZe „Þt. (8) «t‚:ft¤u ƒúñt™kŒtrŒ Ëk‚tu
«¼tr‚Þtk „t‚t n‚t ‚u fe‚o ™ tu ©enrh Ëtk ¼ ¤‚t n‚t. (9-10) yt fe‚o ™ tu Ëtk ¼ ¤‚tk
Ëtk ¼ ¤‚t ©enrh ƒu ½ze …tu Z e hÌtt n‚t. y™u rðï™e Wí…r‚-ÂMÚtÂ¥t-«÷Þf‚to ©enrh
òøÞt ™rn íÞthu ‚u{ýu ytuZu÷e „tuŒze Q[e fhe ƒúñt™kŒ Mðt{eyu «¼w™wk {w¾th®ðŒ òuÞwk
yux÷u ©enrh òøÞt. (11) íÞth …Ae ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrhyu þti[rðrÄ fhe™u Œt‚ý fÞwO
y™u …Ae M™t™ fhe™u ÄtuÞu÷tk þwØ ðMºttu Äthý fÞto. (12) …Ae ËkæÞt fhe™u þtr÷„út{™e
…q ò fhe. íÞthƒtŒ ½tu z u Ë ðth ÚtE™u „t{Úte …q ð o rŒþt{tk ytðu ÷ t yu f ¾u ‚ h{tk …ÄtÞto .
(13) y™u íÞtk ytðu÷t htÞý™t yuf rðþt¤ ð]ût nuX¤ W‚thtu fÞtuo. y™u ‚u ð]ût™e [thuÞ
ƒtswyu Ëk‚tu ðýeoytu y™u …t»toŒtuyu …ý W‚thtu fÞtuo. (14) ytr‚f]…t fhe™u «¼wyu íÞtk
‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu™e yt„¤, {w{wûtws™tu™u r«Þ yuðe …tu‚t™t MðY… ËƒkÄe ðt‚tu ðthkðth
fhe. (15) ©enrhyu fÌtwk fu, ƒt¤ftu, ð]Øtu y™u htu„eytu rËðtÞ Ëti íÞt„eytuyu «r‚rŒ™
yu f s ð¾‚ s{ðw k . (16) íÞthu yu f {w r ™yu …q A T Þ w k fu nu …w Á »ttu ¥ t{ ! fu x ÷e ðÞ Ëw Ä e
ƒt¤f fnuðtÞ y™u fux÷e ðÞ …Ae ð]Ø fnuðtÞ ‚u fntu. (17) íÞthu nu hts™T ! ¼ð‚thý
¼„ðt™ ƒtu Õ Þt fu , sL{Úte ythk ¼ e™u yr„Þth ð»to Ëw Ä e, ðÄw { tk ðÄw Ëtu ¤ ð»to ™ e ðÞ
ËwÄe™t™u ƒt¤f òýðtu. (18) yukþe ð»toÚte ðÄw ðÞ™t™u ð]Ø òýðt. su™t Œtk‚ …ze „Þt
ntuÞ ‚u™u …ý ð]Ø s òýðt. (19) ©enrh™wk yt ð[™ Ëtk¼¤e™u, ©enrh™e {hSÚte Œtk‚
ð„h™t Ëk ‚ tu y u «¼w ™ u …tu ‚ …tu ‚ t™w k {w ¾ ƒ‚tÔÞw k ‚u Ú te ©enrh htS ÚtÞt. (20) ‚u Ë{Þu
su Ë k „ ¼tE ði » ýð ƒú t ñýtu u …tËu …rðºt hËtu E ‚i Þ th fhtðztðe™u htÞý™t ð] û t ™e[u
rƒhtsu÷t ©erh™u ¼tus™ fhðt {txu ƒtu÷ððt ytÔÞt. (21) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T T ! íÞthu Ëk ‚ ðýeo …t»to Œ tu Ërn‚ ©enrh, su Ë k „ ¼tE™u ½u h „t{{tk …ÄtÞto .
(22) íÞtk ði ~ Þ ¼õ‚ su Ë k „ ¼tEyu …tu ‚ t™t {ntu Õ ÷t™t Œhðtò™e {u z e W…h Ëu ð ftu y u
Ërn‚ ©enrh™u ÷E sE™u íÞtk ËwkŒh ytË™ W…h ©enrh™u …ÄhtÔÞt. (23) íÞtk suËk„¼tEyu
…tu‚t™e ƒnu™u {tuf÷u÷e, fhýeÞt ytkƒt™e {tuxe {Äwh fuheytu ©enrh™u y…oý fhe. (24)
nu hts™TT ! …Ae suËk„¼tE ƒtuÕÞt fu - nu {nthts ! yt fuheytu ¾qƒ {Äwh Au ‚uÚte yt…
s{tu y™u (25) …Ae Ëðo Ëk ‚ tu ™ u …ý ƒu ƒu fu h eytu yt…tu y™u …Ae s{ðt {txu
…tfþt¤t{tk …Äthtu u . (26-27) nu f] … t¤w ! yt «{týu {the ƒnu ™ u fÌtw k Au . nu hts™T T !
su Ë k „ ¼tE™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u ¼õ‚tu ™ t «u { ™u ytÄe™ ÚtE™u
{k Œ {Œ nËe™u ‚u Ëw k Œ h yt{ú V ¤tu ™ u [q M Þtk . (28) …Ae ©enrhyu {w õ ‚t™k Œ , ƒú ñ t™k Œ ,
{nt™w¼tðt™kŒ y™u r™íÞt™kŒ {wr™ytu™u ƒçƒu yt{úV¤tu ytÃÞt. (29) y™u ‚u s «{týu
©enrhyu ‚u fu h eytu ™ t Z„÷t{tk Ú te ƒçƒu fheytu ÷E™u Ëðu o Ëk ‚ ðýeo y tu ™ u …ý yt…e.
(30) yt ÷e÷t™w k Œþo ™ fhðt {txu su „t{ s™tu ytðu ÷ t n‚t ‚u { tk Ú te su y tu ©enrh™t
«ËtŒ™w k {ntíBÞ Ë{s‚t n‚t ‚u Ëðu o ™ u …ý ©enrhyu ƒçƒu fu h eytu yt…e. (31) yt
«{týu Ëðu o ™ u fu h eytu ytÃÞtk A‚tk …ý fu h eytu ™ tu Z„÷tu n‚tu ‚u x ÷tu ™ u ‚u x ÷tu s òu E ™u
suËk„¼tE ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu nu nhu ! yt fuheytu™tu Z„÷tu ‚tu Ënus …ý ytuAtu ÚtÞtu
™Úte yt {nt ytùÞo Au. (32) íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu suËk„¼tE ! ‚{the ƒnu™™t
‚…™t «‚t…Úte yt Z„÷tu ðÄ‚tu òÞ Au. ‚u{tk ‚{u ytùÞo ™ …t{þtu. (33-34) …Ae
Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu ‚u yt{ú V ¤tu ™ e ¾q ƒ «þk Ë t fhe. ‚u Ë{Þu íÞtk ð¾‚ƒt™t r…‚t
h½w™tÚtŒtË …wºt…tiºttrŒfu Ërn‚ ‚u {uze W…h ytÔÞt y™u ©enrh™e yt„¤ «ýt{ fhe™u
Q¼t hÌtt. (35) y™u ‚u Ëðu o ntÚt òu z e™u ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , ‚{tu ƒú ñ Ät{ðtËe
Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ Atu. (36) A…iÞtr™ðtËe nrh«ËtŒ ™t{u ƒútñý™t …wºt¼tð™u …t{u÷t
Atu. (37-40) nu nrh ! ËkËthe Sðtu W…h f]…t fhe, Sðtu™t fÕÞtý {txu, Œhuf „t{tu{tk
rð[hý fh‚t Útft nu ¼Âõ‚™kŒ™, {wr™ytu Ërn‚ ðthkðth yt… y{tht yt „t{{tk …Äthe
yt {uze W…h r™ðtË fhe™u hÌtt Atu. ‚us y{tÁk yntu¼tøÞ Au. ‚u{ A‚tk …ý {™u ƒu
ðhŒt™ yt…tu . yu f ‚tu , yt {u z e™e ™e[u ÚtE™u ™ef¤™tht s™tu ™ u ‚{tht Ät{™e «tÂó
ÚttÞ y™u ƒeswk fu nu Ä{o™kŒ™ ! {tht yk‚ft¤u {™u ‚{tht Ät{{tk ÷E sðt {txu ‚uzðt
{txu …Äthòu . h½w ™ tÚtŒtË™e ytðe «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e ©enrh ƒtu Õ Þt fu , (41) nu h½w ™ tÚt
! su s™tu {tÁk M{hý fh‚t Útft yt {uze™e ™e[u ÚtE™u ™ef¤þu ‚u™tu {tuût nwk Ënusu s
sYhÚte fheþ y™u (42) ‚{tht yk‚ft¤u ytŒh…qðof {tht Ät{{tk ÷E sðt {txu nwk sYhÚte
ytðeþ. nu ¼õ‚ ! yt {tÁk ðhŒt™ Au ‚u ‚{u r™:ËkþÞ…ýu {t™òu. (43) ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T T ! íÞth …Ae ©enrh ytí{¿tt™™e, þtMºtËk { ‚ y™u «íÞût ¼„ðŒT
MðY… Ëƒk Ä e ¿tt™ðt‚to Ëk ‚ tu ™ u fhðt ÷tøÞt fu , (44) nu Ëk ‚ tu ! ©w r ‚ytu { tk fÌtw k Au fu
yt Sðtí{t ò„ú‚, MðÃ™ y™u Ëw»twÂó yu ºtýuÞ yðMÚttytu Útfe ‚u{s MÚtq¤, Ëqû{ y™u
fthý yu ºtýuÞ Œun Útfe …h Au. (45) nu Ëk‚tu ! Sðtí{tyu su su Þtur™ytu{tk swŒt swŒt
Œun Äthý fhu÷t ‚u Ëðuo{tk ‚u Ë{Þu …tu‚t™u M™unðt¤t {t‚t-r…‚trŒ ½ýtf ËkƒkrÄytu n‚t.
(46) nu Ëk ‚ tu ! M™u n trŒf™u ÷E™u yíÞth™t {t‚t-r…‚t™w k fÕÞtý RåAðw k ‚tu ytÚte
y„tW™t sL{tu™t {t‚t-r…‚t™wk fÕÞtý …ý fu{ ™ RåAðwk ? fu{ fu ƒk™u sL{™t {t‚t-
r…‚t ‚tu Ë{t™ s Au. (47) ‚uÚte nu Ëwðú‚tu ! yt «{týu òý…ýwk ht¾e™u ð‚o{t™ Œun™t
ËkƒkrÄytuÚte «er‚™tu íÞt„ fhe, Ëðo yð‚thtu™t fthý yuðt {thu rð»tu s yr‚áZ «er‚
fhðe. (48) nwk ‚tu …h{t™kŒ MðY…, Ëðo yk‚Þto{e, ËðtoÄth¼q‚, …hƒúñMðY…, s„Œeïh,
Ëðtoí{t y™u ÷û{e…r‚ Awk ‚u {thu rð»tu s yr‚áZ «er‚ fhðe. (49) nu Ëk‚tu ! yt «fthu
{tht{tk «er‚ðt¤t y™u {the yt¿tt™w k …t÷™ fh™tht ‚{tu y u {™-f{o - ð[™u V÷t™w Ë k Ä t™u
hrn‚ {the ¼Âõ‚ fhðe (50) nu {ntí{tytu ! yt «{týu {tÁk r™íÞ ¼s™-M{hý
fhðtÚte Ëðtu o … he, Ëðtu o í f] ü y™u yåÞw ‚ yu ð t {tht yûthÄt{™e «tÂó Útþu . (51-52)
nu ßÞucS‚ hts™TT ! yt «{týu ¿tt™ðt‚to fÞto …Ae ©enrhyu {wõ‚t™kŒ Mðt{e, „tu®ðŒ
Mðt{e, ƒú ñ t™k Œ Mðt{e, {nt™w ¼ tðt™k Œ {w r ™ y™u r™íÞt™k Œ {w r ™ ytrŒf Ëk ‚ Ë{q n ™u
W¥t{rŒûtt yt…e. (53) yt «{týu ŒtËtk ‚ ™t{tu ƒk Ä fhe yt™k Œ …Œtk ‚ ™t{tu fhe™u ,
yt™krŒ‚ {nt«¼w …tfþt¤t{tk …ÄtÞto. (54) …Ae «¼wyu M™t™ fhe™u ¼tus™ fÞwO. …Ae
…qðtuoõ‚ Ëk‚-ðýeo-…t»toŒtu™u Ëthe he‚u s{tze™u ‚]ó fÞto. (55) íÞth …Ae íÞtk …tfþt¤t{tk
s {wr™…r‚ ©enrh Q¥t{ ytË™ Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt. y™u ‚u{™e yt„¤ Ëk‚tu y™u
ƒú ñ [theytu ƒu X t. (56) ‚u ð¾‚u su Ë k „ ¼tEyu Ëw „ k Ä e{t™ …w » … [k Œ ™ y™u rðrðÄ
«fth™tk ðMºttuÚte ©e Mðtr{™thtÞý {nt«¼w™wk …qs™ fÞwO. (57) …Ae ©enrh ½tuzu Ëðth
ÚtE™u Ëk ‚ -¼õ‚tu Ërn‚ „t{™e Ë{e…u ytðu ÷ t …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto .

ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk Ëtu¤{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>16>>
yæÞtÞ - 17
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! íÞtk „Þt ƒtŒ Œnu„t{ r™ðtËe yuf ¼õ‚
©enrh™tk Œþo™ fhe, «ýt{ fhe™u ƒu ntÚt òuze™u ƒtuuÕÞt fu, (2) nu {nthts ! yt…™t
htS…t {txu Ëk‚tu™u s{ðt ËtY „tzt{tk fuheytu ¼he™u ÷tÔÞtu Awk. (3) ‚uÚte ©enrhyu Ëðuo
Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu ™ u fÌtw k nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u ƒÄt ƒçƒu fu h eytu „ú n ý fhtu .
(4) …Ae ‚u Ëðu o y u fu h eytu ÷eÄe y™u íÞthƒtŒ ƒÄt ©enrh™e ËtÚtu ™Sf{tk ytðu ÷ t
fý¼t ™t{u „t{ «íÞu „Þt. (5) „t{ ÷tuftuyu ËL{w¾ ytðe™u ðt®sºttu ËtÚtu {k„÷„t™
fhe™u …h{ ytŒh…q ð o f ©enrh™tu Ëífth fhe …q s ™ fÞw O . (6) íÞthu ‚w ÷ Ëe¼tE ‚Útt
ðM‚t¼tE ytrŒf nrh¼õ‚tu y u ytŒh…q ð o f ©enrh™u „t{{tk ÷E sE …tu ‚ …tu ‚ t™t ½u h
¼tð…qðof …Äht{ýe fhtðe y™u …Ae ™Œe rf™thu W‚thtu fhtÔÞtu. (7) …h{tí{t ©enrh
íÞtk ™Œe rf™thu rƒAtðu÷t ËwkŒh Ÿ[t ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt y™u ‚u{™e ËL{w¾
ËtÄw ƒúñ[the ‚Útt ¼õ‚s™tu ƒuXt. (8) íÞtk ™Œe rf™thu ©enrhyu Mð¼õ‚tu ËtÚtu ™thtÞý
Äq L Þ ËtÚtu ¼„ðt™™e yth‚e fhe. (9) íÞth …Ae f{o ƒ k Ä ™tu ™ t ‚Útt …k [ rð»tÞtu { tk
ytËÂõ‚™tu ™tþ fh™the ¼„ðŒT ËkƒkÄe ½ýe ðt‚tu ©enrhyu íÞtk fhe. (10) y™u …Ae
©eS {nthtsu Ëk‚tu …tËu fýor«Þ ½ýtk ¼„ðŒT fe‚o™tu „ðztÔÞt. (11) nu hts™TT ! íÞth
…Ae ƒk™u …z¾u hnu÷t ¼Âõ‚ðt¤t ƒwÂØ{t™ Ëuðftu™e Ëuðt „úný fh‚t Útft ©enrh Úttuztu
Ë{Þ Ëw ¾ u Ú te íÞtk …tu Z e „Þt. (12) fý¼t „t{™t ¼õ‚s™tu y u M‚w r ‚ fhu ÷ t ‚u «¼w ,
«¼t‚u QXe™u þe½ú „r‚ðt¤t yï W…h ƒu Ë e™u {nu { ŒtðtŒ™t {t„u o …ÄtÞto . (13)
©enrh™e ËtÚtu ™ t Ëk ‚ tu rð„u h u …ý ©enrh™e …tA¤ [tÕÞt y™u ™Œeyu ytðe™u M™t™trŒ
r¢Þtytu fhe. (14) ©enrh M™t™ …qòrŒ fhe™u …Ae Ëk‚tuyu yt…u÷tk fuhe™t …tftk ËwkŒh
V¤ s{ðt ÷tøÞt. (15) …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrh {nu{ŒtðtŒ „t{u …ntUåÞt y™u ŒÞt¤w «¼w
„t{™e …Âù{ rŒþt ƒtsw Q‚Þto. (16) íÞtk …qðosL{™t …qÛÞtuŒÞÚte yuf yr‚rðþt¤ ðz™wk
ð] û t WŒÞ …tBÞw k n‚w k . ‚u ™ e yu f zt¤u ƒtk Ä u ÷ t ®nztu ¤ t{tk ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt.
(17) ©enrh™wk yt„{™ ÚtÞwk Au ‚u òýe™u yƒt÷ð]Ø Ëti ™„hs™tu Œþo™tÚtuo íÞtk ytððt
÷tøÞt. (18) yt„k ‚ w f Ëðu o s™tu { tk Ú te fu x ÷tf Ëßs™tu ©enrh™u Ëtütk „ «ýt{ fhe™u
©enrh yt„¤ ƒuXt. y™u yLÞ ‚tu «¼w-Ëk‚-ðýeoytu™u òuðt {txu Q¼t hÌtt. (19) …Ae
ƒnu[h¼tE ytrŒ ¼õ‚s™tu ©enrh ‚Útt Ëk‚tu™u ™{Mfth fhe™u hËtuE fhtððt {txu ½uh
„Þt. íÞth ƒtŒ ©enrh {wr™ytu «íÞu ƒtuÕÞt fu (20) nu {wr™ytu ! ™thŒtrŒf Ëk‚tu™wk ‚{u
æÞt™ fhtu Atu fu ™rn ? ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ftuE Ëk‚tu ftkE ƒtuÕÞt ™rn. íÞthu
©enrh …w™: ƒtuÕÞt fu, (21) nu {wr™ytu ! ‚{u ƒÄt {wõ‚t™kŒ {wr™™wk æÞt™ fhtu. {the
yt yt¿tt™w k …t÷™ su y tu ™ fhu ‚u Ëk ‚ tu ynª {the …tËu Ú te QXe™u ‚íft¤ [tÕÞt òÞ.
(22) íÞthu f] » ýt™k Œ {w r ™ ¼Âõ‚-Ä{o ™ t …w º t ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu nrh ! ‚{tht
rËðtÞ yLÞ {wr™ ytrŒf™wk æÞt™ ™ s ÚttÞ yu{ ‚{u r™ùu òýtu. (23) nu hts™T ! yt{
fne™u f]»ýt™kŒ {wr™ íÞtkÚte QXe™u Úttuzu Œqh yt{÷e™t ð]ût ™e[u ytðe™u ƒuXt. (24) ‚u
Ë{Þu ƒeò Ëk ‚ tu …ý ©enrh™e Ë{e…u Ú te ‚íft¤ QXe™u f] » ýt™k Œ {w r ™ …tËu ytðe™u
©enrh™t æÞt™{tk {ø™ ÚtÞt. (25) …Ae ©enrh {wõ‚t™kŒ {wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ©uc
{w r ™ ! {U yt¿tt fhe ‚u { A‚tk …ý, yu f …ý Ëk ‚ u ‚{tÁk æÞt™ ™ fÞw O . (26) íÞthu
{wõ‚t™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt fu nu yåÞw‚ ©enrh ! {tÁk æÞt™ ftuE…ý ™ s fhu. fthý fu nu
ŒuðtrÄ…r‚ ! Ëðtuo¥t{ ‚{tht æÞt™™u Atuze™u {tht æÞt™{tk «ð]Â¥t ™ s fhtÞ. (27) íÞthu
©enrhyu fÌtw k fu nu {w õ ‚t™k Œ ! [t÷tu yt…ýu ËtÄw y tu …tËu sEyu . yu { fne™u {k Œ {k Œ
nË‚t Útft ©enrh íÞtkÚte f]»ýt™kŒtrŒ {wr™ytu …tËu „Þt. (28) íÞtk sE™u Mðtr©‚ Ëk‚tu
«íÞu «ËÒt ÚtE™u ƒtuÕÞt fu, nu Ëk‚tu ! ‚{u {tht Q¥t{ rþ»Þtu Atu. fu{ fu {the yt¿tt
A‚tk …ý ‚{u ‚{the ÂMÚtr‚{tkÚte [÷tÞ{t™ ÚtÞt ™rn. (29) ftuE™t …ý ð[™Úte, ftuE
…ý «fthu , ftu E …ý rð»tÞ{tk ‚{u [÷tÞ{t™ Útþtu ™rn. {U ‚{™u ‚{the …heûtt fhðt
{txu s {wõ‚t™kŒ {wr™™wk æÞt™ fhðt {txu fÌtwk n‚wk. (30) nu hts™TT ! …Ae f]»ýt™kŒtrŒ
{wr™ytuyu ©enrh™u ™{Mfth fÞto, íÞth ƒtŒ íÞtkÚte ‚íft¤ …tAt ytðe ©enrh ®nztu¤t{tk
…qðoð‚T rƒhts{t™ ÚtÞt. (31) nu ßÞucS‚ hts™TT ! ‚u Ë{Þu ƒnu[h ytrŒf ƒútñýtuyu
íÞtk ytðe™u sýtÔÞwk fu nu «¼w ! hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au {txu ¼tus™tÚtuo Ëuðftu Ërn‚
yt… …Äthtu . (32) Ëu ð ftu Ú te ðu Â ü‚ Ä{o … w º t ©enrh ½tu z u Ëðth ÚtE™u ðt®sºttu ™ t {k „ ¤
™tŒ Ëtk¼¤‚t Útft {nu{ŒtðtŒ ™„h{tk …ÄtÞto y™u íÞtk Ëk‚tu-¼õ‚s™tu™u s{tzât …Ae
M™t™ fhe™u …tu‚u sBÞt. (33) …Ae ‚u „t{{tk ytðu÷t yuf {krŒh{tk™t ƒÄt ËtÄwytu™u
s{tze™u ©enrh ‚u {krŒh™e …tËu™t ð]ût ™e[u rƒhts{t™ ÚtÞt. (34) Mðtr©‚ ¼õ‚s™tu™u
Ëw¾ yt…‚t Útft «¼w íÞtk rƒAtðu÷t ËwkŒh ytË™ W…h ûtýðth ƒuXt y™u …Ae ƒtuÕÞt
fu, ynª ð]ût™e AtÞt ½txe ™Úte. (35) íÞthu ftuEf …wÁ»tu fÌtk fu ynªÚte Úttuzuf s Œqh
{t„o W…h ytðu ÷ t ðz™e Ë{e…{tk Ëw k Œ h MÚt¤ Au y™u íÞtk yr‚ rðþt¤ AtÞt Au .
(36) íÞthu ©enrhyu fÌtwk fu ‚u MÚt¤u {thu sYh sðwk s …zþu. {wr™ytuyu …ý íÞtk ytððwk.
yt{ fne™u «¼w QXe™u ‚u ðz ‚hV [t÷e ™eféÞt. (37) …Ae íÞtk ËwkŒh ytË™ W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt. ¼õ‚s™tu ¾qƒ ¼Âõ‚¼tðÚte ‚tz…ºttu™t …k¾tÚte ©enrh™u …ð™ ™t¾ðt
÷tøÞt. (38) …Ae nrh¼õ‚tu ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ! yt MÚt¤u r™ùu ¼q‚tu™tu {tuxtu ftu÷tn÷
ÚttÞ Au. (39) íÞthu MðY…t™kŒ Mðt{e ƒtuÕÞt fu nu Mðtr{ ! yt ¼õ‚s™tu ËíÞ s fnu
Au. yuf ð¾‚ {U …ý ynª ¼q‚tu™tu ftu÷tn÷ M…ü he‚u MðÞk Ëtk¼éÞtu n‚tu. (40) íÞthu
©enrh ƒtu Õ Þt fu , nu {w r ™ ! nu ¼õ‚s™tu ! yts …Ae nðu õÞthu Þ …ý ynª ¼q ‚ tu ™ tu
ftu÷tn÷ ™rn ÚttÞ. (41) fthý fu nu ¼õ‚tu ! «¼w™e RåAtÚte y™u ‚{tht suðt {tuxt
Ëk ‚ tu ™ t Œþo ™ Úte ‚Útt ‚u { ™e [hýf{¤™e hs™t M…þo Ú te ‚u ¼q ‚ tu ™ w k yíÞthu fÕÞtý ÚtE
„Þw k Au . (42) …Ae ©enrhyu …tu ‚ t™w k ËtÞk f tr÷f Ëk æ Þt ðk Œ ™trŒf fÞw O y™u íÞthƒtŒ
¼õ‚s™tu [hýf{¤™e Ëu ð t fh‚t n‚t íÞthu Ëw ¾ u Ú te þGÞt{tk …tu Z e „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk {nu{ŒtðtŒ{tk ÷e÷t ðýo™ ™t{u Ë‚h{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>17>>
yæÞtÞ - 18
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! «t‚:ft¤{tk QXe™u ©enrh yhƒe yï W…h
Ëðth ÚtE™u Ëk ‚ -ðýeo y tu y u Ërn‚ íÞtk Ú te ðzÚt÷ „t{u …ÄtÞto . (2) ©enrh™w k yt„{™
òýe™u nrh¼õ‚tu ntÚt{tk yæÞo y™u ðt®sºttu ÷E™u ËL{w¾ „Þt. (3) «¼w™tk Œþo™ fhe™u
Ëðuo ¼õ‚s™tuyu Ëtütk„ «ýt{ fhe™u ¾qƒ «u{Úte [kŒ™ y™u …w»…nthtuÚte ©enrh™wk …qs™
fÞwO. (4) ¾qƒ yt™krŒ‚ ÚtÞu÷t ¼õ‚s™tuyu „t{™e W¥thrŒþt{tk ytðu÷t ðz™t ð]ût ™e[u
©enrh™u W‚thtu fhtÔÞtu. (5) su Ëtk¼¤e™u s™tu ‚íft¤ ©enrh …htÞý ÚttÞ ‚uðe, yr‚
{™tunh ¼„ðŒTðt‚toytu ©enrhyu ¼õ‚s™tu yt„¤ íÞtk fhe. (6) ‚u Ë{Þu ƒútñýtu¥t{
…e‚tkƒh ©enrh …tËu ytðe™u ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{ ! hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au. ‚tu yt…
Ëðu o ™ u s{ðt™e yt¿tt yt…tu . (7) nu Mðtr{ ! ¼tu s ™™tu Ë{Þ ÚtE „Þtu Au {txu yt…
…ý s÷Œe QXtu íÞthu ©enrh Ëðuo ¼õ‚s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (8) nu Ëk‚-ðýeoytu ! hËtuE
‚iÞth ÚtE „E Au {txu ‚{u Ëðuo s÷Œe QXtu y™u íÞtk sE™u …k[tÿ fhe™u …kÂõ‚{tk ƒuËe
òð. (9) …Ae yï W…h Ëðth ÚtE™u Ëk ‚ tu - ðýeo y tu ™ e ËtÚtu ©enrh …e‚tk ƒ h™u ½u h
…ÄtÞto. íÞtk M™t™ fhe s{e™u …Ae Ëðuo™u Úttuze s ðth{tk s{tze ŒeÄt. (10) íÞth …Ae
…e‚tkƒh rð«u [kŒ™ …w»…trŒfÚte ©enrh™wk …qs™ fÞwO. íÞthƒtŒ ©enrh Œuð{krŒh{tk sE™u
íÞtk ûtýuf ƒuXt y™u …Ae …w™: ðz™t ð]ût ™e[u ytðe íÞtk Q¥t{ ytË™ Q…h rðhts{t™
ÚtÞt. (11) y™u ¼„ðŒT ðt‚toytu fhe™u Mð¼õ‚tu™u ¾qƒ yt™kŒ ytÃÞtu. ‚Útt Ëk‚tu …tËu
½ýtk fe‚o™tu „ðztÔÞtk. (12) ‚u Ë{Þu zzwËh „t{uÚte „÷wS ™t{u {nt¼õ‚ íÞk ytÔÞt.
‚uytu ©enrh™tk Œþo™ fhe™u ðthkðth «ýt{ fhðt ÷tøÞt. (13) y™u …Ae ƒu ntÚt òuze™u
…h{uïh ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu {nthts ! f]…t fhe™u Ëuðftuyu Ërn‚ ‚{u {tht „t{{tk
…Äthtu . (14) y™u {tht fw ¤ ™u Ëðo «fthu …rðºt fhtu . yt{ fne™u Q¼u ÷ t ‚u „÷w S ™u
©enrhyu fÌtwk fu, (15) nu „÷wS ! yíÞthu ‚tu y{the RåAt W{huX sðt™e Au. íÞthu
„÷wS ƒtuÕÞt fu, nu nrh ! òu yu{ s RåAt ntuÞ ‚tu, {thu ½uh Võ‚ ¼tus™ fhe™u …Äthtu.
(16) íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu „÷wS ! ‚{u s÷Œe ½uh òytu y™u …rðºt ƒútñýtu …tËu
hËtuE fhtðtu. ytð‚e ft÷u nwk sYh ytðeþ. (17) íÞthu „÷wS ½hu „Þt, …Ae ©enrhyu
ËtÞkft¤™wk ËkæÞtðkŒ™trŒf fÞwO. y™u …Ae …h{nkËtu …hM…h ™{Mfth fhe™u Ë¼t{tk ƒuXt.
(18) ©enrhyu íÞtk Ä{o ¼Âõ‚ ¿tt™ y™u ðihtøÞ ËkƒkÄe ½ýe ðt‚ fhe y™u Ëk‚tu …tËu
fe‚o™tu „ðztÔÞtk. (19) …Ae Ëðo÷tufr™Þk‚t ©enrh íÞtkÚte yuf Sýo {krŒh{tk „Þt y™u
íÞtk Ëw¾uÚte …tuZe „Þt. (20) ËíËk„e s™tu™t WØth {txu {™w»ÞŒun Äthý fh™th {ntí{t
©e ™thtÞý {wr™ «t‚:ft¤u QXât y™u yï W…h Ëðth ÚtE™u ðz ™e[u ytðe™u Ëðo Ëk‚tu™u
s„tze …t»toŒtu Ërn‚ íÞtkÚte [tÕÞt. (21) ™thtÞý {wr™ ûtýðth{tk zzwËh „t{u …ntUåÞt.
©enrh™w k yt„{™ òýe™u ‚u „t{™t ¼õ‚s™tu ðt®sºttu ð„tz‚t Útft ¼u x Ët{„ú e ÷E™u
©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (22) ‚u Ëðu o ¼õ‚s™tu y u …q s u ÷ t ©enrh, Ëðu o s™tu Ërn‚
rð«ƒtE yk ƒ t™u ½u h …ÄtÞto y™u Ä{o ™ k Œ ™ íÞtk Ëw ¾ fthe ytË™ W…h rƒhtßÞt. (23)
…h{tÚto áÂüðt¤t {ntí{t Ä{o™kŒ™u íÞtk Úttuztuf rð©t{ fÞtuo y™u ¼õ‚tu™u …tu‚t™wk Œþo™
ytÃÞw k . …Ae hËtu E ‚i Þ th ÚtE „E Au yu { Ëtk ¼ ¤e™u …tu ‚ u M™t™ fhe™u …Ae sBÞt.
(24) …Ae ¼õ‚s™tu Ú te …q ò Þu ÷ t ©enrh, Ëk ‚ -…t»to Œ tu ‚Útt ¼õ‚s™tu ™ u yt™k Œ yt…‚t
Útft ‚u „t{u Ú te ™eféÞt. (25) Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu Ú te Þw õ ‚ ™thtÞý{w r ™ ‚u zzw Ë h „t{Úte
ûtýðth{tk W{huX „t{u …ntUåÞt. (26) ©enrh™wk yt„{™ òýe™u ¼õ‚s™tu ðt®sºttu y™u
¼uxËt{„úeytu ÷E™u ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞt. (27) W{huX™t Ëðuos™tuyu …h{ ¼Âõ‚¼tðÚte
Ëw „ k Ä e{t™ [k Œ ™ y™u …w » …nthtu Ú te ©enrh™w k …q s ™ fÞw O y™u ‚u { ™u Ëtütk „ «ýt{ fÞto .
(28) nu hts™ T ! ‚u Ëðo ¼õ‚s™tu™u òuE ¼„ðt™u fux÷tf™u ðt‚[e‚Úte ‚Útt fux÷tf™u
fwþ¤ Ë{t[th …qAe™u ‚u Ëðo™u yt™kŒ ytÃÞtu. (29) …Ae ðts‚u-„ts‚u ¼f‚s™tu Ërn‚
©enrh ™„h{tk …ÄtÞto . (30-31) nu hts™T ! ‚u ™„h™t ÄŠ{c …w Á »ttu su { ™tk Œþo ™ -
…q s ™ fhe hÌtt Au , ¼Âõ‚ðt¤e Mºteytu su { ™e M‚w r ‚ fhe hne Au ‚Útt Ëðu o Mºte-…w Á »ttu
su{™u ytŒhÚte «ýt{ fhe hÌtt Au ‚uðt ©enrh MðáÂüÚte ‚u Ëðuo™t {™ nhe ÷u‚t Útft
Ëk‚-ðýeoytuyu Ërn‚ ™h¼uht{ ¼õ‚™u ½uh …ÄtÞto. (32) s™tŒo™ ©enrhyu íÞtk Úttuzeðth
htu f tE™u ‚u { ™e …q ò ™u yk „ efth fhe ‚Útt Mð¼õ‚tu ™ u Œþo ™ ytÃÞtk . …Ae W{hu X „t{™e
ƒnth [tÕÞt. (33) „t{™e …q ð o rŒþt{tk ytðu ÷ t ðz™t ð] û t ™e[u W‚thtu fÞtu o . y™u
¼õ‚s™tu ™ e RåAtÚte ‚u ™ e ™e[u ytu x t Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
(34) …Ae ¼õ‚s™tu y u ïu ‚ nth-‚tu h t ‚Útt ïu ‚ ðMºttu Ú te ©enrh™w k …q s ™ fÞw O , ‚u Ú te
‚usMðe þw¢trŒ ‚thtytuÚte su{ [kÿ þtu¼u, ‚u{ ©enrh þtu¼tÞ{t™ ÚtÞt. (35) íÞtk «¼wyu
Ëk ‚ tu …tËu ½ýtk fe‚o™tu „ðztðe™u ‚Útt Ä{o ¿tt™trŒ™e ðt‚tu fhe ¼õ‚tu y™u Ëk ‚ tu ™ u ¾q ƒ
Ëw¾ ytÃÞwk. (36) …Ae ™kŒht{ þ{to ytrŒf rð«tuyu ©enrh™e …tËu ytðe™u fÌtwk fu nu
{nthts ! hËtuE ‚iÞth ÚtE „E Au. {txu ‚{u Ëk‚-ðýeoyu Ërn‚ s{ðt …Äthtu. (37)
íÞthu þe½ú „ r‚ðt¤t yï W…h rƒhts{t™ ÚtE ½tu z u M ðthtu y™u …t»to Œ tu Ú te ðu Â ü‚ ©enrh
Ëðo s ™tu ™ u Œþo ™ yt…‚t Útft ¼tu s ™tÚtu o „t{{tk …ÄtÞto . (38) nu hts™T T ! ™h¼u h t{
rð«™t ½uh sE™u íÞtk M™t™ fhe™u …Ae ©enrh y™u Ëðuo ƒúñ[theytu s{ðt ƒuXt. (39)
nu hts™TT ! …Ae ©enrhyu Ëðuo Ëk‚tu™u ƒnw ytŒh…qðof s{tzât. íÞthu ‚u Ëðuo s™tu™u ¾qƒ
s yt™k Œ ÚtÞtu . (40) íÞth …Ae f] … tËt„h ©enrh yhƒe ½tu z t W…h ƒu Ë e™u , Ëk ‚ -
…t»to Œ tu y u Ërn‚ ¼õ‚s™tu ™ t Ëw ¾ yt…‚t Útft ðz ™e[u …tu ‚ t™t W‚thu …tAt …ÄtÞto .
(41) ËwkŒh ™uºttuðt¤t ©enrh ðz ™e[u ytuxt W…h rƒhts{t™ ÚtÞt …Ae ûtý{tºt rð©t{
fhe™u MðMðY…™w k æÞt™ fhðt ÷tøÞt. (42) …Ae «u { t™k Œ trŒ „ði Þ t Ëk ‚ tu ™ u fe‚o ™ „t™
fhðt {txu …h{ ytŒhÚte ƒtu ÷ tÔÞt. (43) ‚u Ëk ‚ tu y u íÞtk ytðe™u rË‚th y™u {] Œ k „ Úte
‚t÷ƒØ he‚u Ëw k Œ h fe‚o ™ tu „tÞtk . (44) Ëtk Þ ft¤u ©enrhyu íÞtk yth‚e fhe. …Ae
™thtÞýÄqLÞ fhe™u Ëðuo Ëk‚tu™u ™{Mfth fÞto. (45) …Ae s„í…r‚ ©enrh MðMÚt ÚtE™u
…w™: …tu‚t™t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. íÞthu ™kŒht{ rð« ©enrh «ýt{ fhe™u ƒtuÕÞt
fu , (46) nu Mðtr{ ! Ëðthu {the hËtu E Au . íÞthu ©enrh ƒtu Õ Þt fu , nu Âîs ! yíÞthu
‚tu {thu sðt™e W‚tð¤ Au {txu hËtu E ƒk Ä ht¾tu . (47) íÞthu ™k Œ ht{ ƒtu Õ Þt fu , nu
{wr™ðh ! yíÞthu {tht ½uh fuheytu ¾qƒ …tfe „E Au. ‚uÚte yt…™u nwk rð™k‚e fÁk Awk fu
òu yt… {the hËtu E ™tu Mðefth ™rn fhtu ‚tu , ‚u Ëðu o fu h eytu ƒ„ze sþu . (48) …Ae
©enrhyu fÌtwk fu nu Âîs ! ËtÁk ytð‚e ft÷u ‚{u hËtuE s÷Œe fhßÞtu. ‚u s ð¾‚u ™kŒt
„t{™t r™ðtËe ƒw Â Ø{t™ zk f h ™t{u rð« ytÔÞt y™u ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (49) nu
Ä{o ™ k Œ ™ ! yt… y{tht „t{{tk …Äthtu . íÞthu ©enrhyu fÌtw k fu nu Âîs ! nw k {w r ™s™tu
ËtÚtu ‚{tht „t{{tk ytðeþ. (50) y{u ytðeyu íÞth …Ae ‚{u hËtu E fhßÞtu . yt{
fne™u …Ae ©enrh ¼õ‚s™tu™u ¼„ðŒT ðt‚to fhðt ÷tøÞt. (51) yr‚ ŒÞt¤w ©enrhyu
Ëk ‚ tu …tËu ½ýtk fe‚o ™ „ðztðe™u ¼õ‚s™tu ™ u ¾q ƒ Ëw ¾ ytÃÞw k . (52) …Ae Œu ð trÄŒu ð ,
yr¾÷ ƒúñtkztrÄ…r‚, MðuåAtÚte {™w»Þ Œun Äthý fh™th, Ä{o™kŒ™ ©enrh W{huX „t{™e
yk Œ h ™h¼u h t{™t ½u h …ÄtÞto . íÞtk ¼õ‚s™tu y u ©enrh™t [hýf{¤™e Ëu ð t fhe y™u
©enrh íÞtk …tu Z e „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk nrh÷e÷t ðýo™ ™t{u yZth{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>18>>
yæÞtÞ - 19
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! «¼t‚{tk QXe™u …tu‚t™wk ytnTr™f f{o fhe,
…tu‚t™u ntÚtu hËtuE ƒ™tðe ©erð»ýw™u ™iðuã fhe™u …Ae ©enrh sBÞt. (2) …Ae ™kŒwht{
ytrŒf rð«tuyu …w»…™t nth‚tuht, fuËh, fw{fw{Þwõ‚ [kŒ™trŒfÚte ©enrh™wk …qs™ fÞwO. (3)
…Ae fuzu ¾uË ƒtkÄe™u ‚Útt [x[x þçŒ fh‚e …tŒwftytu …nuhe™u ©enrh {wr™ytu™e …kÂõ‚{tk
ytÔÞt. (4) íÞtk [thu Þ ƒtsw òu E ™u ƒú t ñýtu ™ u fÌtw k fu nu rð«tu ! ‚{tht{tk Ú te fu x ÷tf
ƒú ñ [theytu ™ u …ehËtu y™u ƒeò Ëk ‚ tu ™ u …ehËðt ÷t„tu . (5) nu ƒú t ñýtu ! ‚{u fu h e™tu
hË y™u …qheytu ytŒh …qðof …ehËtu. nwk ½e y™u Ëtfh ÞÚtuc he‚u …ehËwk Awk. (6) yt{
fne™u MðÞk «¼w …tu‚u ƒÄt ðýeo ËtÄw ‚Útt …t»toŒtu™u ¾qƒ ½e y™u Ëtfh …ehËðt ÷tøÞt.
(7) ytðe he‚u Ëðu o ï h ©enrhyu ðthk ð th …k Â õ‚{tk Vhe ‚Útt ÕÞtu Ëtfh, ÕÞtu ½e yu {
ƒtu ÷ e™u Ëðu o ™ u s{tzðt ÷tøÞt. (8) ©enrhyu …ehËu ÷ ½e y™u Ëtfh ‚u { s ƒú t ñýtu y u
…ehËu÷ …wheytu ƒúñ[theytu sBÞt. (9) …Ae nM‚ «ûtt÷™ fhe ©enrh …tu‚t™t ytË™
W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. íÞth ƒtŒ ™kŒht{ ytrŒ rð«tuyu Ëk‚tu-ƒúñ[theytu y™u ©enrh™e
[kŒ™, …w»… y™u ðMºtt÷kfthÚte ÞÚttÞtuøÞ …qò fhe. (10) Ëk‚ðýeoytuyu Þwõ‚ ©enrh™e
™„hs™tu y u M‚w r ‚ fhe. …Ae ½tu z t™u WL{‚ ÚtÞu ÷ tu òýe™u ytýk Œ „t{™t {t„u o ½tu z t™u
yu f ftu þ Ëw Ä e ¾q ƒ Œtu z tÔÞtu . (11) íÞtk Ú te yï™u MðMÚtt™u …tAtu ÷tðe, Vhe ð¾‚u ƒu
ftu þ su x ÷tu ¾q ƒ Œtu z tÔÞtu , yt{ yï Œtu z tððt™e ÷e÷t fhe™u ¼õ‚s™tu ™ u {t„o { tk ¾q ƒ
yt™k Œ …{tzâtu . (12) íÞtk Ú te «¼w ytùÞo f the ftu r ÷f „t{u …ntU å Þt. y™u ŒÞtËt„h
©enrh íÞtk ûtýðth Q¼t hÌtt. (13) íÞtk ‚tu ‚u „t{™t „t{Äýe Ëðu o s ™tu ËtÚtu
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tk Œþo ™ tÚtu o W‚tð¤u ytðe …ntU å Þt. (14) nu hts™T T ! …Ae ‚u
„t{Äýe Ÿ[tu {k [ ÷tÔÞt, ‚u ™ e W…h Ëw k Œ h ytË™ rƒAtðe™u ©enrh™u ytŒh…q ð o f
ƒuËtzât. (15) ‚u „t{Äýeyu ©Øt…qðof W¥t{ ¼tus™trŒf Ët{„úeytu ðzu …t»toŒtu Ërn‚
©enrh™wk ytr‚ÚÞ fÞwO. (16) ©enrhyu rðrðÄ {™tunh ðt‚tu ðzu ‚u „t{Äýe y™u Œþo™tÚtuo
ytðu ÷ t yLÞ s™tu ™ u ¾q ƒ yt™k Œ ytÃÞtu . (17) ©enrh™u Ëe‚t…r‚ «¼w ©eht{ òýe™u
‚u ËtðÄt™ „t{Äýe r™ÿthrn‚ ÚtE™u htºtu ©enrh™tu [tu f e …nu h tu fhe™u ©enrh™e Ëu ð t
fh‚tu n‚tu. (18) ©enrhyu ‚u „t{Äýe™u Ëe‚tSyu Ërn‚ y™u ÷û{ýtrŒf ¼tEytuyu
Þwõ‚ yuðt …h{ yŒT¼w‚ MðY…u Œþo™ ytÃÞwk. (19) ‚uÚte ‚u „t{Äýe ‚Útt yLÞ s™tuyu
©enrh™tu yt©Þ fÞtu o . íÞthu ŒÞtËt„h ©enrhyu ‚u htò™u ytí{t …h{tí{t Ëk ƒ k Ä e
¿tt™™tu W…Œuþ ytÃÞtu. (20) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrhyu
‚u ftu r ÷f „t{{tk ht‚ðtËtu fÞtu o y™u Ëðthu QXe™u íÞtk Ú te ytýk Œ „t{u …ÄtÞto . (21)
‚u „t{™e Ëe{™e ™Sf{tk s ytk ƒ tðtrzÞtÚte þtu r ¼‚ yu f fq ð tu òu E ™u ©enrh ½tu z u Ú te

Q‚he™u Ëðuo {wr™s™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (22) nu {wr™ytu ! yt fqðt …tËu M™t™trŒ ‚Útt
Œu ð t[o ™ ytrŒ …tu ‚ …tu ‚ t™w k f{o fhe ynªÚte [t÷ðt™u ‚í…h Úttytu , rð÷k ƒ fhþtu ™rn.
(23) íÞthu ƒúñt™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt fu nu nrh ! yt…ýu ßÞtk r™ðtË fhðtu Au ‚u „t{ ‚tu
ynª ™Sf{tk s Au ‚tu …Ae W‚tð¤ fhðt™wk þwk «Þtus™ Au ? (24) íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt
fu, nu ËtÄw ! ‚{u ‚iÞth Úttð ! r™ðtË fhðt™wk „t{ ™Sf{tk Au fu Œqh Au ‚u ‚tu Eïh
rËðtÞ ƒesw k ftu ý òýu Au ? (25-26) Ä™w » ÞÄthe ¾¼u , ƒk Ä w f tu Äthý fhu ÷ t, ntÚt{tk
¾z„Äthe ¼„w S ytrŒf …t»to Œ tu Ú te ðu Â ü‚ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ íÞtk Ú te [tÕÞt íÞthu
‚u{™e yt„¤ Ëk‚tu ‚Útt ði»ýðs™tu fe‚o™tu „t‚t n‚t. (27) ‚u „t{™t îth{tk ©enrh™u
«ðu þ u ÷ t òýe™u yfthý E»Þto ¤ w , yr¼{t™e, Œw ü ƒw Â Øðt¤t ‚Útt ytËw h e «f] r ‚ðt¤t
rð«-þw ÿ trŒf s™tu ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (28-30) ‚u Ëðu o rð»tÞtËf‚ r[¥tðt¤t,
yíÞk ‚ ¢tu Ä e, {tu n Úte ðªx¤tÞu ÷ t, …htu í f»to Ën™ ™rn þf™tht, …tr…c, …þw Ë{t™
yt[hýðt¤tk , {ã{tk Ë ¾t™th, ynk f the, {Œtu L {¥t, Œk ¼ e y™u Ëí…w Á »ttu ™ t ÿtu n e n‚t.
‚u{tkÚte fux÷tfu ©enrh W…h ¾qƒ Äq¤ WAt¤e, fux÷tfu „tuVýtu ðzu …ÚÚthtu {tÞto y™u fux÷tf
ƒ¤eÞt n‚t ‚u { ýu ntÚt ðzu …ÚÚthtu {tÞto . (31) ‚u { tk ™ t fu x ÷tfu ©enrh™e Ët{u ƒk Œ q f tu
‚tfe, íÞthu ‚u Œwso™tu™u {thðt {txu ‚í…h ÚtÞu÷t …tu‚t™t …t»toŒtu™u ût{tr™rÄ ©enrh ðthðt
÷tøÞt. (32) ©enrh™e Ët{u ‚tfu ÷ e ƒk Œ q f tu Vq x e s ™rn, …Ae …tu ‚ t™t …t»to Œ tu ytrŒf
¼õ‚s™tu™u Ëthe he‚u ƒtu÷tðe™u ©enrh ƒtfhtu÷ „t{u …ÄtÞto. (33) íÞtkÚte ðz‚t÷ ‚hV
s‚tk hM‚t{tk yuf nrh¼õ‚ ytkƒt™t ð]ût ™e[u fuheytu™tu Z„÷tu fhe™u Q¼t n‚t. ‚u{ýu
©enrh™u «ýt{ fhe™u fÌtwk fu nu nrh ! yt fuheytu ËtÄwytu™u yt…tu. (34) …Ae ©enrhyu
Ëk ‚ tu ™ u yt¿tt yt…e fu , nu {w r ™ytu ! ‚{u Ëðu o yt Z„÷t{tk Ú te [th [th fu h eytu „ú n ý
fhtu. (35) íÞtkÚte «¼w þe½ú ðz‚t÷ …ÄtÞto y™u íÞtk ™thtÞýr„rh ™t{™t y‚e‚ ƒtðt™e
«tÚto ™ tÚte ‚u ™ u ½u h r™ðtË fÞtu o . (36) ™thtÞýr„rhyu rð«tu …tËu ©enrh ‚Útt Ëk ‚ tu ™ u
{txu hËtu E ‚i Þ th fhtðztðe. …Ae íÞtk «¼w y u ¼tu s ™ fÞw O y™u Ëk ‚ tu ™ u s{tzât. (37)
…Ae ‚u y‚e‚™t ½h{tk …tu‚u ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtE™u, ytýkŒ „t{{tk ƒ™u÷e ƒÄe
ðt‚ íÞtk ™ t ¼õ‚s™tu ™ u fne Ëk ¼ ¤tðe. (38-39) …Ae …tu ‚ t™t …t»to Œ tu ™ u fÌtw k fu nu
¼õ‚tu ! {tÁk ð[™ Ëtk ¼ ¤tu . nu …t»to Œ tu ! òu yt…ýu yu ytýk Œ „t{™t s™tu ËtÚtu ðu h
fÞwO ntu‚ ‚tu yt…ýu yt{ Ëw¾uÚte rð[hý fhe þf‚ ™nª. ‚Útt ‚u „t{™t htò ËtÚtu …ý
þºtw‚t Útt‚. íÞth …Ae su{™t [hýf{¤™e Ëuðt ¼õ‚s™tu fhu Au ‚uðt ©enrh íÞtk …tuZe
„Þt. (40-41) íÞth …Ae ¼õ‚tu ™ t ytí{t yu ð t ‚u «¼w íÞtk Ú te QXe™u ƒnth ytðe™u
Ë¼t{tk rƒhtßÞt ‚u Ë{Þu ƒtu[tËý „t{™t ftþeŒtË ‚Útt Ä™S¼tE ytrŒf ¼õ‚s™tu
{wfwkŒ ¼„ðt™™tk Œþo™ fhðt {txu íÞtk ytÔÞt y™u ¾qƒ ytŒh…qðof «ýt{ fhe™u ƒtuÕÞt
fu, nu «¼w ! nu ™thtÞý ! ‚{u y{tht „t{{tk …Äthe™u, nu f]…tr™rÄ y{™u …tð™ fhtu.
(42) íÞthu ËðoSð r™Þk‚t ‚u «¼w ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚tu ! ‚{u ynªÚte ‚{tht „t{ òytu
nwk Ëk‚-…t»toŒtuyu Ërn‚ ‚{thu „t{ ytðe™u ‚{the Ëðuo RåAtytu …rh…qýo fheþ. (43)
Ëk æ Þt Ë{Þu ©enrhyu íÞtk ¼„ðt™™e yth‚e fhe. íÞth …Ae Ä{o , ¿tt™ y™u ¼Âõ‚™e
ƒnw «fth™e ¿tt™ðt‚to ©enrhyu ¼õ‚s™tu™u fhe y™u …Ae «¼w …tuZe „Þt. (44) ƒesu
rŒðËu «t‚:ft¤u M™t™trŒ fhe™u ƒu {™tu n h ðMºt …nu h e™u rðrÄ…q ð o f Ëk æ ÞtrŒ Yze he‚u
fhe™u, ©enrh {™tunh ¼„ðŒT ðt‚tu fhðt ÷tøÞt. (45) íÞth …Ae …tu‚u ¼tus™ fhe Ëk‚
…t»to Œ tu ™ u s{tzât y™u …Ae ft{trŒf™t r™Þk ‚ t ©enrh …tu ‚ t™e feŠ‚ «Ëhtð‚t Útft
ƒtu[tËý „t{u …ÄtÞto. (46) ‚u Ë{Þu y™uf „t{s™tu ntÚt{tk …qò™e Ët{„úeytu ÷E™u,
ðt®sºttu ™ t ™tŒÚte rŒþtytu „w k ò ð‚t, Qå[ Mðhu fe‚o ™ tu „t‚t „t‚t ©enrh™e ËL{w ¾
„Þt. (47) ftþeŒtËu ©enrh™u …tu‚t™u ½uh W‚thtu fhtÔÞtu. íÞtk Ëðuo ¼õ‚s™tu Ëk‚-ðýeo-
…t»toŒtu Ërn‚ ©enrh™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt. (48) …Ae {wfwkŒ ƒúñ[theyu yLÞ rð«tu ËtÚtu
{¤e™u ‚iÞth fhu÷e hËtuE ©enrh M™t™ ËkæÞtrŒ fhe™u ©ef]»ý™u ™iðuã fhe™u …Ae …tu‚u
sBÞt y™u …Ae Ëðuo Ëk‚tu™u …ý s{tzât. (49) íÞtk {ntuÕ÷t{tk ®ËntË™ W…h rƒhts{t™
ÚtE™u , ©enrhyu ¼õ‚s™tu ™ u ¼Âõ‚«Ät™ ½ýe ¼„ðŒT ð t‚to fhe y™u …Ae htºtu …tu Z e
„Þt. (50) «t‚:ft¤u Ÿ[t yï W…h rƒhts{t™ ÚtE Ëk‚tu Ërn‚ ©enrh Ëhtuðhu …ÄtÞto
íÞtk M™t™ Ëk æ Þtðk Œ ™trŒf fÞw O . (51) …Ae ‚u Ëhtu ð h™t ‚x W…h Ÿ[t ytu x t W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt. ‚u { ™e yt„¤ {w r ™s™tu ƒu X t. ©enrhyu íÞtk ¿tt™ði h tøÞ™e ½ýe ðt‚tu
fhe, …Ae yt™kŒt™kŒ Mðt{e™u fÌtwk fu, (52) nu WŒth ƒwÂØ{t™ ! Ëk‚tu™tk swŒtk swŒtk {kz¤tu
fhe, rð[th fhe™u ÞÚtt ÞtuøÞ he‚u swŒtk swŒtk „t{tu{tk {tuf÷tu. nwk nðu „Z…wh „t{ «íÞu
òô Awk. (53) …Ae …wÁ»ttu¥t{ «¼wyu {wõ‚t™kŒ ‚Útt ƒúñt™kŒ {wr™ytu™u fÌtwk fu, nu ËðtoÚto
fw þ ¤ {nk ‚ tu ! ‚{u {the ËtÚtu ytðtu . (54) …Ae yr‚ rðþw Ø «er‚ðt¤t ‚u „t{s™tu ,
…rðºt rð«tu …tËu Ëw k Œ h hËtu E ‚i Þ th fhtðztðe™u …w Á »ttu ¥ t{ «¼w ™ u ¼tu s ™tÚtu o ƒtu ÷ tððt
{txu ytÔÞt. (55-56) ‚uytu «¼w™u ™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu, nu ¼„ðt™ ! hËtuE ‚iÞth
ÚtE „E Au. yt… ¼tus™ {txu …Äthtu. íÞthu ©enrh „Áz Ë{t™ ðu„ðt¤t yï W…h Ëðth
ÚtE™u Ëk ‚ …t»to Œ tu y u Ërn‚, …tu ‚ t™t ¼õ‚ ftþeŒtË™u ½u h …ÄtÞto . íÞtk M™t™ fhe,
hËtuE™e «þkËt fh‚t fh‚t …tu‚u sBÞt y™u Ëk‚-…t»toŒtu™u …ý ¾qƒ s{tzât. (57) …Ae
¼õ‚hts ftþeŒtËu [kŒ™…w»…trŒf, Ä™ ‚Útt y÷kfthrŒfÚte ©enrh™wk …qs™ fÞwO. íÞth …Ae
…t»toŒtuÚte ðuÂü‚ ©enrh ½tuzu Ëðth ÚtE™u …w™: …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. (58) íÞtk Úttuzeðth
…tuZe™u …Ae ©enrh Œwso™tu «ðuþ fhe ™ þfu ‚uðt „Z…wh ‚hV [t÷e ™eféÞt. ¼õ‚s™tu™u
yt™kŒ yt…‚t Útft «¼w [tuÚtt rŒðËu „Z…wh „t{u ytðe …ntUåÞt. (59) {wr™ fnu Au -
nu hts™T T ! ‚u Ú te ©enrh™w k ®[‚ð™ fh‚t ‚u „Z…w h ðtËeytu ™ u ¾q ƒ yt™k Œ tu í Ëð ÚtÞtu .
yu f tk r ‚f ¼õ‚tu ™ u ytÄe™ ©enrh™u …ý „Z…w h {tk ytðe …ntU å Þt …h{ yt™k Œ ÚtÞtu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh÷e÷t ðýo™ ™t{u ytu„ýeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>19>>
yæÞtÞ - 20
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! yuf Ë{Þu ©ef]»ý™t Œþo™™e yr¼÷t»ttÚte
Œt{tuŒh ¼õ‚ y{ŒtðtŒÚte „Z…wh W‚tð¤u ytÔÞt n‚t. (2) íÞtk, W¥t{ htò™e ½tuzuþt¤™e
ƒnth yu f ytu x t W…h Ëw k Œ h ytË™ rƒAtðe™u rƒhts{t™ ©enrh™u ‚u { ýu òu Þ t.
(3) ïu ‚ tk ƒ hÄthe, ïu ‚ …w » …™t nth Äthý fhu ÷ t ïu ‚ ‚rfÞt™u ytu X ª„ý™u ŒE™u ïu ‚
ytË™ W…h …q ð o r Œþtr¼{w ¾ rƒhts{t™ ¼„w S ytrŒf …t»to Œ tu Ú te Ëu ð ™ fht‚t Útft
©enrh™tk Œþo ™ fhe™u , (4-5) ‚íft¤ «u { …q ð o f ©enrh™u Œk z ð‚ «ýt{ fh‚t ‚u ¼õ‚™u
©enrhyu …qATÞwk fu, nu Œt{tuŒh ¼õ‚ ! {thu {txu ‚{u yt fhkrzÞt{tk þwk ÷tÔÞt Atu ? íÞthu
ði~ÞðÞo ‚u ¼õ‚u hu‚e ¼hu÷t [th ½rxft Þkºttu ©enrh™e yt„¤ {qõÞtk. (6) ‚uÚte «ËÒt
ÚtÞu ÷ t «¼w y u sð, æðs, Qæðo h u ¾ t ytrŒf r[nT ™ tu Ú te Þw õ ‚ yu ð t …tu ‚ t™tk [hýth®ðŒ ‚u
¼õ‚s™™e At‚e{tk ytÃÞt. (7) …Ae ¼„ðt™ ©enrhyu Ëðu o {w r ™ytu ™ u MðË{e…u
ƒtu ÷ tÔÞt y™u {w ™ eïh {w õ ‚t™k Œ {w r ™ «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (8) nu {nt{r‚ ! {the yt„¤
hnu÷tk yt ½rxftÞkºttu{tkÚte ‚{u yuf Þkºt ht¾tu. (9) nu {wõ‚t™kŒ {wr™ ! ftuE yuf MÚt¤u
yt r½xftÞkºt {qfe™u ‚{tu Ëðuoyu «r‚rŒ™ ƒ…tuh …Ae™t Ë{Þu [th ½ze ËwÄe yuft„ú {™u
¼s™ fhðw k . (10-11) nu r™»…t… {w r ™ytu ! ‚u Ë{Þu ntÚt{tk {t¤t Vu h ð‚t ftu E yu f
{w r ™ ßÞthu ƒtu ÷ u fu yu f ½ze …q h e ÚtE íÞthu yu f ½ze, ƒu ½ ze, ºtý½ze yu { r™Þ{Úte
¼s™{tk ƒuXu÷t ‚{thu ‚{the ò‚u s ¼s™ Ë{Þ …qhtu ÚtÞtu Au yu{ òýe™u íÞtkÚte QXe™u
…tu‚…tu‚t™u ytË™u sðwk. (12) [th ½ze ËwÄe ¼s™ fhðt™tu r™Þ{ ht¾u÷tk Ëk‚tuyu ‚tu
‚u [th ½ze …qýo ÚttÞ …Ae s ¼s™™e Ë{tÂó fhðe. (13) nu ËtÄw ! rð™t rð÷kƒu «r‚rŒ™
[th ½ze ËwÄe ¼s™ fhðt™tu r™Þ{, {wr™ytu Ërn‚ ‚{u yíÞthu s {the Ë{ût ÷tu. (14)
nu hts™TT ! ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u {wõ‚t™kŒtrŒ Ëðuo {wr™ytu ¼s™ fhðt™tu r™Þ{
÷E™u ‚u ½rxftÞkºt „úný fÞwO y™u …Ae ©enrh™u «u{…qðof ¼uxât. (15) ©enrhyu Ëðuo
{w r ™ytu ™ t ÓŒÞ{tk …tu ‚ t™t [hýth®ðŒ ytÃÞtk . …AeÚte ßÞt-÷r÷‚t ytrŒf Ëðu o Mºteytu
‚Útt …t»to Œ tu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (16-17) nu sÞtrŒ Mºteytu ‚Útt {t™tS ytrŒf Ëðu o
…t»toŒtu! yt ½rxftÞkºttu{tkÚte yuf-yuf ½rxftÞkºt ‚{u „úný fhtu y™u yt {wr™ytu™e su{
¼s™ fhðt™tu r™Þ{ ht¾tu. ©enrhyu yt{ ‚u Ëðuo …t»toŒtu ‚Útt Mºteytu™u yt¿tt yt…e.
(18-19) íÞth …Ae M™t™ fhe™u , þw Ø ïu ‚ tk ƒ h Äthý fhe™u , W¥theÞ ðMºt ytu Z e™u ,
y{heƒtE™tu Útt¤ s{e™u Ëk‚]Ã‚ ÚtÞu÷t ©enrh, [hýf{¤{tk …tŒwftytu …nuhe™u …tu‚t™t
r™ðtËMÚtt™u sðt {txu ™eféÞt. ‚u s Ë{Þu su‚÷…whÚte WŒth r[¥tðt¤tk „k„tƒt ©enrh
Ë{e…u íÞtk ytÔÞtk . (20) ½ýtk Mºte ¼õ‚tu Ú te ½u h tÞu ÷ tk „k „ tƒtyu ©enrh™u ytŒh…q ð o f
«ýt{ fÞto y™u Þtu„uïh ©enrhyu ‚u „k„tƒt™wk ËL{t™ fÞwO. (21) …Ae Œt{tuŒh ¼õ‚u
©enrh™u fÌtw k fu nu rð¼w ! yt „k „ tƒt™u ËŒt ‚{tÁk Œþo ™ ÚttÞ ‚u ð e søÞtyu W‚thtu
fhtðtu. íÞthu ©enrhyu …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™™t {ft™{tk s „k„tƒt™u W‚thtu y…tÔÞtu y™u
(22) …tu ‚ u ƒeò {ft™{tk r™ðtË fhe™u hÌttk . „k „ tƒt ©enrh™t ‚u «ËtŒe¼q ‚ r™ðtË
MÚtt™{tk, ©enrh™tk Œþo™ fh‚t Útft íÞtk Ëw¾uÚte hÌtt. (23-24) ËkæÞt Ë{Þu ©enrh™e
yt¿tt {wsƒ sÞt ytrŒf ƒtEytu ßÞtk ¼s™ fhu Au íÞtk ¼s™ fhðt {txu, ‚u „k„tƒt™u
W‚thuÚte Võ‚ ƒu s Mºteytu „E y™u ƒeS Mºteytu ™ „E. ‚uÚte ©enrhyu «uhu÷t Œt{tuŒh
¼õ‚u, ‚u r™ðtË MÚtt™™wk îth ƒnthÚte ƒkÄ fhe ŒeÄwk. (25) íÞthu ½h{tk …whtE „Þu÷e
Mºteytuyu nË‚tk nË‚tk ƒtu÷e fu nu Œt{tuŒh ¼tE ! yt ½h™wk ‚{u ƒkÄ fhu÷wk îth W½tztu.
(26) nu Œt{tuŒh¼tE ! ‚u rËðtÞ ‚tu y{u ynªÚte ƒnth s fuðe he‚u ™ef¤e þfeyu ?
Mºteytu ™ w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u ©enrh ‚u Mºteytu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (27-28) nu ¼õ‚
Mºteytu ! {the yt¿tt «{týu ynª™e Mºteytu «r‚rŒ™ ¼s™ fhu Au ‚u{™e ËtÚtu ƒuËe™u
‚{u nrh¼s™ ‚tu fh‚tk ™Úte. {txu yt îth ftu E W½tzþu ™rn. ‚{thu {the Ë{e…{tk
hnuðt™tu ƒeòu ftuE ËkƒkÄ …ý ™Úte. (29) ‚{u ftkE {the r…‚htE, …wºte, {t{e, Ët¤e
fu ¼týu S Út‚e ™Úte. (30) ‚u { A‚tk …ý ‚{™u r™{o ¤ yk ‚ :fhýðt¤t ¼„ðŒT ¼õ‚tu
òýe™u s ‚{™u yt {thtu W‚thtu …ý ytÃÞtu. (31) y™u ‚{u Ëðuo ‚tu, {tÁk Œþo™-M{hý
…ý fh‚tk ™Úte ‚u Ú te fw Ë k „ eytu su ð tk Atu . ‚u Ú te ‚{u Ëðu o {thtk ™Úte. (32) nu hts™T !
ŒÞt¤w ©enrh™tk ytðtk ð[™tu Ëtk ¼ ¤e™u yÕ…¿t „k „ tƒtyu ¢tu Ä rððþ ÚtE™u ði ~ Þ ¼õ‚
Œt{tuŒh™u fÌtwk fu, (33) nu f]‚æ™e ! ‚{u îth ‚tu ¾tu÷tu. ‚{the Ë{e…{tk Q¼u÷tk «¼w™u
fntu fu îth ¾tuÕÞt rð™t y{u Œþo™ fuðe he‚u fheyu ? (34) íÞthu Œt{tuŒh ¼õ‚u îth
¾tu Õ Þw k . ‚u ð¾‚u , ¢tu Ä Úte ÷t÷™u º ttu ð t¤tk „k „ tƒt ©enrh Ë{e…u ytðe™u ¢tu Ä …q ð o f ƒtu Õ Þt
fu , (35) nu Mðtr{ ! nu {nthts ! yt …] Ú ðe W…h {U ½ýt {™w » Þtu òu Þ t. …ý ‚{tht
suðt Ëkfwr[‚ {™™t ‚tu ftuE òuÞtk ™Úte. (36) fthý fu nu nrh ! ‚{u y{™u W‚tht {txu
yuf ™t™e ytuhze yt…e y™u ‚u{tkÞ …tAt ðthkðth ƒeòytu™u fnu‚t Vhtu Atu fu {U {the
søÞt yt…e Au . (37) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ßÞu c S‚T hts™T T ! yt «{týu ™ w k
„k„tƒt™wk ¢tuÄÞwõ‚ ð[™ Ëtk¼¤e™u, …tu‚t™t {w¾th®ðŒ yt„¤ Ätu¤tu Y{t÷ ht¾e™u ¾qƒ
nË‚t Útft ©enrh ƒtuÕÞt fu, (38) nu „k„tƒt ! {U su ftkE fÌtwk Au ‚u ‚{™u ™rn …ý
‚{the Þw ð tðMÚttðt¤e rþ»Þt Mºteytu ™ u fÌtw k Au . íÞthu „k „ tƒt ƒtu Õ Þt fu , nu nrhf] » ý !
{the ËtÚtu hnu™the Mºteytu™u ‚{u su ftkE fÌtwk Au ‚u {™u s fÌtwk „ýtÞ. „k„tƒtyu yt
«{týu fÌtwk íÞthu ©enrhyu ¾qƒ nËe™u ‚u Ëðuo Mºteytu™u htS fhe. (39) ÔÞ…tfuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T T ! „k „ tƒt™e ËtÚtu ™ t Ëk ¼ t»týY… Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™t yt ytùÞo f the
y™u ©tu ‚ ts™tu ™ u …rðºt fh™tht [rhºt™u su {™w » Þ ºtýu Þ ft¤{tk Ú te „{u íÞthu Ëtk ¼ ¤þu
‚u r™ùu ©enrh™t Ät{™tu yrÄfthe Útþu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh y™u „k„tƒt™t …hM…h Ëk¼t»tý ™t{u ðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>20>>
yæÞtÞ - 21
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! nðu nwk ©enrh™wk ƒeskw …ý yuf [rhºt fnwk
Aw k . ‚u ‚{u Ëtk ¼ ¤tu . su { tk ËÂå[Œt™k Œ {w r ™™t M™u n ™w k ðýo ™ Au . (2) yu f ð¾‚ ©enrh
WŒtË ÚtE™u „tzt{tk ƒuËe™u fux÷tf …t»toŒtu Ërn‚ Œw„o…wh{tkÚte ƒnth ™ef¤e s‚t n‚t.
(3-4) Ä{o … w º t ©enrh Ëthk „ …w h {tk ytÔÞt y™u íÞtk ™ t htò Sðt¾t[h™t Œhƒth{tk
htºter™ðtË fÞtu o . (5) íÞtk Ú te {æÞhtºteyu „tU z ÷ „t{ ‚hV sðt™t {t„u o Ëthk „ …w h Úte
yzÄt „tW ËwÄe …ntUåÞtk. íÞtk W¥t{htò ½tuzuMðth ÚtE™u ©enrh™e …tA¤ ytðe …ntUåÞt.
y™u {t„o { tk s ½tu z t …hÚte Q‚he™u ©enrh™t [hýtu { tk …zât. (6) …Ae þtu f t‚w h
W¥t{htò ÁŒ™ fh‚t fh‚t ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ! yt ‚{tÁk „tzw {tht W…hÚte [÷tðe™u
s ynªÚte ‚{u yt„¤ …Äthe þfþtu. (7) ‚u Ëtk¼¤e™u ©enrh ™r[fu‚{wr™ «íÞu ƒtuÕÞt
fu, nu ƒúñ™T ! {the RåAt™e rðÁØ ð‚o‚t yt W¥t{htò™u ‚{u ftkEf fntu. yt «{týu
‚u rð«™u fne Ëðtoí{t ©enrh W¥t{htò «íÞu ƒtuÕÞt fu, (8) nu W¥t{htò ! ‚{u ‚{the
EåAt {wsƒ ð‚tuo yÚtðt ‚tu {the yt¿tt{tk hntu. nwk ‚{tht ytðtk W…hAÕ÷tk, ¾tuxtk «u{Úte
hnuðt™tu ™Úte. fthý fu nwk ‚{tht{tk ƒkÄtÞu÷tu ™Úte. (9) nu hts™TT ! òu ‚{thtu «u{ Ët[tu
nþu ‚tu ‚uÚte ƒkÄtÞu÷t y{u ‚{the …tËu sYhÚte Vhe ytðeþwk. ‚u{tk ftkE ËkþÞ ™Úte. (10)
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! yt «{týu ©enrhyu …tu‚t™u sðwk s Au yuðwk ð@Ë{t™
fXtuh ð[™ fÌtwk ‚u Ëtk¼¤e W¥t{htò ™uºtt©w ËtÚtu ÁŒ™ fh‚t …w™: ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt
fu, (11) nu {nthts ! nu Ëðo þÂõ‚{t™ ! nwk ‚{thtu þhýt„‚ Awk y™u ‚{u s yuf {tht
Mðt{e Atu . ‚{u s òu {thtu íÞt„ fhþtu ‚tu , ‚{tht ð„h nw k Œw „ o … w h {tk Œw ü {™w » Þtu { tk
fuðe he‚u hne þfeþ ? (12) nu ©e nrhf]»ý ! {thu ‚tu ‚{u s {t‚t Atu, ‚{u s r…‚t
Atu, ‚{u s {tht ƒkÄw y™u Ë¾t …ý Atu. {the rðãt y™u ÿÔÞ …ý ‚{u s Atu. (13)
nu Mðt{e ! su { „tÞ™w k ðtAhzw k …tu ‚ t™e {t‚t™u Atu z e™u ƒeò ftu ™ tu yt©Þ fhu ? ‚u {
Mð¼õ‚tu ™ t hûtýtÚtu o «„x ÚtÞu ÷ rŒÔÞ{q Š ‚ yu ð t ‚{™u Atu z e™u nw k ƒeò õÞt ŒÞt¤w ™ tu
yt©Þ fÁk ? (14) {txu nu ¼„ð™T ! yt… Eïh, „heƒ yuðtu su nwk ‚u {tht ½uh yt…™wk
…w ™ : yt„{™ ÚttÞ ‚u ð e ŒÞt fhtu . ‚u f] … tÚte ðthk ð th ¾u Œ …t{‚t {tht yk ‚ h{tk þtk r ‚
Útþu . (15) ÔÞtfu þ {w r ™ nu Au - nu hts™T ! yt «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e™u ©enrh WŒtËe™…ýw k
¼q÷e sE «ËÒt ÚtE „Þt. y™u Œe™…ýtÚte ƒtu÷‚t ‚u ¼õ‚tu¥t{ W¥t{htò™tu ntÚt …fze™u
‚u { ™u {t„o { tk Ú te WXtze™u ¾q ƒ «u { Úte {éÞt. (16) y™u …Ae ‚u htò™t {M‚f W…h
…tu‚t™tu Œw:¾nthe ntÚt {qfe™u ƒtuÕÞt fu, nu W¥t{htò ! ‚{u ynªÚte ‚{tht ™„h{tk …tAt
òytu. nwk yuf {tË …Ae sYhÚte ‚{the …tËu …tAtu ytðeþ. (17-18) Ô[t…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! fk X {tk …w » …{t¤tytu Äthe hnu ÷ t ©enrhyu , W¥t{htò™u yt «{týu
fne™u íÞtk Ú te yt„¤ «Þtý fhðt {txu …tu ‚ t™t „tzt™u yt„¤ [÷tÔÞw k . íÞthu W¥t{htò
¾q ƒ rð÷t… fhe™u …w ™ : …w ™ : ¾q ƒ ÁŒ™ fhðt ÷tøÞt. ‚u òu E ™u ©enrhyu ‚íft¤ „tzw k
htu f e™u …tu t ‚t™t Ëtu { ÷t¾t[h ytrŒf Ëu ð ftu ™ u fÌtw k fu , nu Ëu ð ftu ‚{u W¥t{htò™u Ë{e…u
òð y™u ‚u{™t þtuf™wk r™ðthý fhtu. íÞthu ‚u …t»toŒtu Q¥t{htò™e Ë{e…u ytðe™u ƒtuÕÞt
fu, (19) nu ‚t‚ ! ‚{u YŒ™ ™ fhtu fthý fu ‚u{ fhðtÚte yt yr‚ WŒtËe™ ¼tð «tó
Út‚tk ©enrh VheÚte ‚{tht ™„h{tk ytðu ™rn. {txu ‚{u ©enrh su{ «ËÒt ÚttÞ ‚u{ s
fhtu . (20) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! Ëtu { ÷trŒf ¼õ‚s™tu y u þtk ‚ …tzâtÚte
W¥t{htò ©enrh. Ë{e…u ytðe «ýt{ fhe ƒtuÕÞt fu, nu ¼„ð™T ! yt… {™u su{ fntu
Atu ‚u{ s nwk fheþ. (21) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! W¥t{htò™wk ytðwk r™»f…xe
ð[™ Ëtk¼¤e™u …w™: ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu W¥t{htò ! ‚{u {tÁk ð[™ yk„efth fÞwO Au
‚u Ú te nw k ‚{the Q…h ¾q ƒ htS Aw k . ‚{u ‚{tht ½u h òytu . y™u yk ‚ h{tk Äehs ht¾tu .
‚{tÁk þw¼-{k„¤ Útþu. (22) ÔÞt…fuþ {wr™ fun Au - nu hts™TT ! íÞth …Ae W¥t{htò
©enrh™wk ð[™ {M‚fu [Ztðe ‚u{™u «ýt{ fhe™u rðÏÞt‚ Œw„to…wh{tk …tAt ytÔÞt. (23)
©enrh íÞtkÚte yhýe (Ätu¤ft-ÄkÄwft huÕðu ÷tE™ W…h yhýus™wk Mxuþ™ Au ‚u „t{) „t{u
…ÄtÞto. íÞtk …qkò¼tE ™t{™t ðrýf ¼õ‚u Ëuðt fhe «¼wyu íÞtk ¼tus™ fhe™u htrºt r™ðtË
fÞtu o . (24) íÞtk Ú te ƒeò rŒðËu ©enrh htÞft ™t{u „t{ …ÄtÞto . …Ae íÞtk Ú te ™ef¤e™u
©enrh Ätu¤e „t{u (ÄkÄwftÚte Ätu÷uht™t {t„uo Ätu¤e „t{) ytÔÞt íÞtk {æÞtöu yuf ¼õ‚s™u
©enrh™u ¼tu s ™ fhtÔÞw k . (25) ‚u „t{™t Ëe{tzu Úttu ¼ e™u «¼w …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu «íÞu
ƒtu Õ Þt fu , nu ƒú ñ [the ßÞt™k Œ trŒ ¼õ‚s™tu ! ‚{tu ynªÚte su ‚ ÷…w h òytu . (26) nw k
{AeÞtð „t{u ÚtE™u su ‚ ÷…w h ytðeþ. {txu nu ¼õ‚tu ! ‚{u ftu E {the …tA¤ ytðþtu
™rn. (27) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! íÞth …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrh ‚íft¤ íÞtkÚte
Ätu z tu Œtu z tðe {AeÞtð „t{u …ÄtÞto . (28) ‚u { ™e …tA¤ ntÚt{tk [{f‚t ¼t÷t Äthý
fhu÷t Ëtu{÷t ¾t[h, Ëwht ¾t[h, y÷iÞt ¾t[h, ðM‚t ¾t[h, {tºttuÄtÄ÷ rð„uhu ½ýtf
…t»to Œ tu …ý ½tu z u M ðth ÚtE™u {AeÞtð „t{u „Þt. (29) íÞtk Œu r ðftƒtE ‚Útt Ëq h rËk n u
©enrh™wk …qs™ fhe ‚u{™u s{tzât. …Ae ‚u ƒk™u ¼õ‚s™tu™u htS fhðt ©enrhyu htrºt
r™ðtË ‚u{™t Œhƒth{tk fÞtuo. (30) ƒesu rŒðËu «t‚:ft¤u, Ëqh®Ën htò™tu íÞtk htuftðt™tu
¾qƒ yt„ún ntuðt A‚tk …ý, ©enrh íÞtkÚte su‚÷…wh …ÄtÞto. (31) su‚÷…wh{tk ytþS¼tE
ytrŒ ¼õ‚s™tu y u ©enrh™w k Ëu ð ™-…q s ™ fÞw O . ©enrh ßÞthu …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto íÞthu
W¥t{htò™t ƒnu ™ ßÞt …ý …tu ‚ t™t Ëk ƒ k r Äs™tu ™ e ËtÚtu íÞtk ytðe …ntU å Þt. (32)
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu r™»…t… hts™T ! hr‚, Ëtu™t, ht{t, „k„t, ytrŒf Mºteytu ‚u{s
…tu‚t™e {t‚t Ëqh«¼t ƒtE Ërn‚ sÞtƒt su‚÷…wh ytÔÞt. (33) su‚÷…wh{tk hnu÷tk rð«
„k „ tƒtyu ‚u { ™w k ytr‚ÚÞ fÞw O . …Ae ßÞtƒt ©enrh™u ™{Mfth fhe™u rð™{ú ¼tðu rð™Þ
…q ð o f ƒtu Õ Þt fu , (34) nu nrhf] » ý «¼w ! yt…™u nw k «ýt{ fÁk Aw k . yt…™u Ëðo Œ t
ð™ðtË{tk s Mðt¼trðf Yr[ Au ‚u { A‚tk …ý ‚u ™ tu íÞt„ fhe™u , yt…™t [hýf{¤™t
s yt©Þu hnu÷t yuðt y{tht, ‚u{s yLÞ s™tu™t {tuûttÚtuo yt… su{ yt ™„h{tk r™ðtË
fhe™u hÌtt Atu, ‚u{ (35) nu ysL{t «¼w ! yt… ŒÞt¤w y{tht y™k‚ y…htÄtu {tV
fhe™u y™u f s™tu ™ t Ëw ¾ tÚtu o y{the ËtÚtu sYhÚte …tAt Œw „ o … w h {tk …Äthtu . nu Ëðu o ï h !
‚{u y{thtu íÞt„ fhðt Y… WŒtËe™…ýwk þt {txu fÞwO Au ‚u fntu. (36) nu yåÞw‚ ! nu
nhu ! ‚{u ßÞthÚte „Z…w h Atu z e™u [t÷e ™eféÞt Atu íÞthÚte yt…™tk Œþo ™ rð™t Œw : ¾e
ÚtE „Þu÷e h{tƒt ytrŒf Mºteytu, {u½™u su{ [t‚f …ûte Ëk¼thu ‚u{ r™íÞu ðthkðth ‚{tÁk
s M{hý fhu Au. (37) nu f]»ý ! ð¤e yLÞ Mºteytu …ý yt…™tk Œþo™ ™ ÚtðtÚte W…ðtË
fhe yt…™t Œþo ™ ™e htn sw y u Au . (38) ð¤e „Z…w h ™e fu x ÷ef Mºteytu ‚tu ‚{tht
[rhºttu™wk M{hý fh‚e Útfe ‚u s ûtýu Ë{trÄ¼tð™u …t{e „E n‚e. (39) yLÞ fux÷ef
Mºteytu ‚{the ËwkŒh [t÷, {™tunh ðtýe, M…þo, Œþo™, ntMÞ ð„uhu™wk M{hý fhe™u ¾qƒ
Œw:¾ ÚtðtÚte ƒeswk fþwk s fhe þf‚e ™Úte. (40) fux÷ef Mºteytu ‚tu nu r«Þu ! ‚{u õÞthu
ytðþtu ? õÞthu ‚{tÁk Œþo™ yt…þtu ? yu{ fne™u þtuf„úM‚ ÚtE ðthkðth r™ËtËt ™t¾u
Au . (41) nu «¼w ! ‚{thu rð»tu s yu f r™ctðt¤e ‚u h{tƒtE ytrŒf Mºteytu ™ w k Œw : ¾
yt…™t „Z…wh{tk yt„{™ {tºtÚte s Œqh ÚtE sþu. ‚uÚte nu ŒÞt¤w ! yt… rð™t rð÷kƒu
„Z…wh …Äthtu. (42) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! sÞtƒt™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u
™e÷fkX «¼w WŒtËe™…ýt™tu Úttuztu íÞt„ fhe™u Úttuzwk nËe™u ßÞtƒt «íÞu ƒtuÕÞt fu, (43)
nu Ëtu™t, ßÞt y™u hr‚ ! ‚{u su fthýËh Œw„o…whÚte ynª {the …tËu ytÔÞtk Atu ‚u nu‚w
{txu ‚{u ©e™„h òytu y™u íÞtk™e þtu¼t r™nt¤tu …Ae ynª {the …tËu ytðtu. (44-
46) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ßÞu c S‚ hts™T T ! ‚u Ëðu o ™ tu «u { òu ð t {txu ©enrhyu
Wå[thu ÷ tk ytðtk yð¤tk ð[™tu Ëtk ¼ ¤e, ‚u ƒtEytu { tk Ú te r«Þ¼tr»týe h{tƒtE™t {t‚t
Ëtu™tƒtE ƒtuÕÞt fu, nu yÔÞÞ ©enrh ! y{™u yuf ‚{tht rð»tu s r™ct Au. yt… y{the
W…h htS hntu y™u yr«Þ ð[™tuÚte y{™u {tun ™ …{tztu. Œw„o…wh{tk …Äthe™u h{tƒtE
ytrŒf Mºteytu™t yr‚þtuf™u Œqh fhtu. y{™u ©e™„h™e þtu¼t òuðt™e ftuE ÷t÷Ët ™Úte.
(47) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! Ëtu™tƒtE™t yt ð[™tu Ëtk¼¤tu ©enrh ‚íft¤
«ËÒt ÚtÞt y™u ËthrÚt™u fÌtwk fu, nu Ëq‚ ! nðu ‚{u rð™t rð÷kƒu ‚íft¤ „tze òuztu. (48)
ËthrÚt „tze òu z e™u ÷tÔÞtu íÞthu ©enrh ‚íft¤ ‚u { tk ƒu Ë e™u ½tu z u M ðthtu ‚Útt ßÞtrŒf
ƒtEytuyu Ërn‚ su‚÷…whÚte „Z…wh «íÞu …ÄtÞto. (49) „Z…wh{tk W¥t{htò™t Œhƒth™t
rðþt¤ [tu f {tk «ðu þ u ÷ t ©enrh™tk Œþo ™ fhe™u , h{t ytrŒf Mºteytu , {] ‚ þheh{tk «tý
ytð‚tk s þheh™t yðÞðtu [u ‚ ™ðk ‚ t ÚttÞ ‚u { , ËnËt …tu ‚ t™t ytË™u Ú te QXe y™u
©enrh™tk Œþo ™ {tºtÚte s Ëðu o ™ t Œw : ¾ Œq h ÚtE „Þt y™u ‚u Ëðu o …h{t™k Œ …tBÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk QŒtË™e‚t™tu íÞt„ fhe ©enrh Œw„o…wh{tk …w™: …ÄtÞtoyu ™t{u
yufðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>21>>
yæÞtÞ - 22
(1) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]… ! íÞth …Ae íÞtk …tu‚t™t W‚thu r™ðtË fhe™u hnu÷t
©enrh W¥t{htò y™u h{trŒf Mºteytu™u …tu‚t™t Œþo™Úte Ëw¾ yt…‚t Útft ©enrh ƒtuÕÞt
fu , (2) nu hts©u c W¥t{htò ! ‚Útt h{trŒf Ëðo Mºteytu ! nw k ‚tu u Þtu „ e Aw k ‚u Ú te ËŒt
y™tËõ‚, WŒtËe™, Mð‚kºt y™u íÞt„e Awk. (3) ‚uÚte nu ¼õ‚tu ! {™u su MÚt¤u sðt™e
RåAt Útþu ‚u MÚt¤u nwk ynªÚte sYh sEþ. yíÞthu …ý nwk ynª Œw„o…wh{tk hneþ ™rn.
(4) {txu nu ¼õ‚tu ! ‚{thu yk‚:fhý{tk ¼„ðt™ õÞthu ytðþu yÚtðt ‚tu ytðþu fu ™rn
‚u ð e ftu E ò‚™e ®[‚t fhðe ™rn. nw k Úttu z t Ë{Þ{tk s ynª yt Œw „ o … w h {tk Vhe …tAtu
r™:ËkþÞ…ýu ytððt™tu s Awk. (5) nu ¼õ‚tu ! ‚{u òu {tht rðhn™t þtufÚte yÒt ™nª
s{tu y™u ðthkðth ÁŒ™ fhþtu ‚tu nwk VheÚte ynª Œw„o…wh ytðeþ ™rn. (6) ‚uÚte ‚{thu
ËŒt «ËÒt ÚtE™u {tÁk fe‚o ™ ‚Útt æÞt™ ¼s™ fhðw k . nrh y™u f] » ý ƒk ™ u ™t{ðt¤t
¼„ðt™ ©enrh W¥t{htò ytrŒ Mð¼õ‚tu ™ u yt «{týu fne™u …Ae íÞtk Ú te ™eféÞt (7-
8) …w » …tu ™ t nth Äthý fhu ÷ t, ¼õ‚s™tu ™ t {™™u nh‚t Útft ©enrh íÞtk Ú te ™ef¤e™u ,
{t„o{tk ¼õ‚s™tu™e Ëuðt yk„efth fh‚t Útft [tuÚtt rŒðËu ðz‚t÷ ytðe …ntUåÞt. y™u
‚u rŒðËu ËtÞkft¤u òuƒ™…„e™t ½uh sE «¼wyu ‚u™t ½h™e {uze W…h W‚thtu fÞtuo. (9)
íÞtk òu ƒ ™…„e™t ¼tEytu sw » ttu …„e y™u Ëw k Œ h …„e ‚Útt ƒtnh {w ¤ S, òu ƒ ™…„e
EíÞtrŒf Mð¼õ‚tuyu ©enrh™u s{tze™u ‚u{™wk …qs™ fÞwO. …Ae ©enrh íÞtk òuƒ™…„e™t
½u h s „w ó …ýu r™ðtË fhe™u hÌtt. (10) ©enrh ðz‚t÷{tk …ÄtÞto Au ‚u { òýe™u su
{w r ™ytu Œþo ™ ™e ÷t÷ËtÚte ðz‚t÷{tk htu f tÞt n‚t ‚u {w r ™s™tu ™ u MðŒþo ™ yt…ðt {txu
©enrh htºtu ‚u {w r ™ytu …tËu …ÄtÞto . (11) „w ó …ýu íÞtk r™ðtË fhe hnu ÷ t ©enrh™u
htrºt{tk MðË{e…u ytðu÷t òuE™u ‚u {wr™ytuyu ‚íft¤ QXe™u Ëtütk„ Œkzð‚T «ýt{ fÞto
y™u …Ae ¾qƒ nu‚Úte ¼uxât. (12) íÞth …Ae ‚u s„‚T…r‚ ©enrh ‚u {wr™ytu™e Ë¼t{tk
ËwkŒh ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt y™u {Äwh ðtýeÚte ƒtuÕÞt fu, (13) ©e ¼„ðt™ fnu
Au- nu ‚…Mðeytu ! nðu nwk yt ËíËk„{tk hneþ ™rn, …hk‚w ƒŒrhft©{{tk sRþ. nðu ‚{™u
{thtk Œþo ™ Útþu ™rn. (14) y™u nw k ‚tu ‚{tu Ëðo {w r ™s™tu ‚Útt ¼õ‚s™tu ™ u nÚtu ¤ e{tk
hnu÷t yt{¤t™e su{ ËðoŒt òuô Awk. (15) nu Ëk‚tu ! ‚{™u ßÞthu …w™: {tÁk Œþo™ Útþu
íÞthu {tht yt s Œun™wk Útþu fu{ fu nwk ‚tu yrð™tþe Awk. …hk‚w ‚{thtk þhehtu ‚tu rðfthðt¤tk
Au, ‚uÚte ‚u™tu ™tþ ÚtÞt …Ae, {the f]…tÚte ‚{™u «tó ÚtÞu÷t rŒÔÞ Œun ðzu s, ‚{u {tÁk
Œþo™ fhe þfþtu. (16) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]…! »tziïÞo Ëk…Òt Ä{o™kŒ™ ©enrh
ðz‚t÷{tk hnu ÷ t ‚…Mðeytu ™ u yt{ fne™u …Ae ©eÄht™k Œ Œk z e Ëk L ÞtËe …tËu fƒehS™t
«tf] ‚ ¼t»tt{tk h[u ÷ tk ƒu …Œtu „ðztððt ÷tøÞt. (17-18) ‚u ƒu …Œtu ™ tu yÚto òýe™u
WŒtË ÚtÞu÷t ©e Ënò™kŒ {nt«¼w nðu yt MÚt¤uÚte n{ýtk s ƒŒheft©{ s‚t hnuþu yu{
y¾kzt™kŒ {wr™™u ÷tøÞkw. ‚uÚte ‚uytu ½iÞo hrn‚ ÚtR™u ™uºtt©w ËtÚtu ¾qƒ ÁŒ™ fhðt ÷tøÞt.
‚u òuR™u, ‚u{™u sýtððt {txu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (19) nu y¾kzt™kŒ ! ƒt¤ftuyu ytk„¤e
õÞtoÚte su{ ™t™wk Ëh¾wk ftu¤wk fh{tE òÞ ‚u{, ‚{tht ÁŒ™Úte nwk ftkR ø÷tr™ …t{ðt™tu
™Úte. …hk‚w ‚{thtu y™tŒh fhe™u nwk {the RåAt {wsƒ sRþ s. (20) nu {wr™ ! {tÁk
ÓŒÞ ‚tu yr‚ fXtu h Au . {nt {w ~ fu ÷ eÚte …ý su { ™tu íÞt„ ÚtR þf‚tu ™Úte yu ð t {t‚t-
r…‚trŒf ËƒkrÄ™tu íÞt„ fhe™u …ý nwk íÞt„e ÚtÞtu Awk. (21) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au- nu
™] … ! ht{ŒtËtrŒf Ëðu o Ëk ‚ tu ™ e yt„¤ yt «{týu ðt‚tu fhe™u …Ae Ëðto í {t ©enrh
òuƒ™…„e™t ½uh …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. (22) ðz‚t÷{tk r™ðtË fhe™u hnu÷t ©enrh yt
«{týu …tu‚t™t W‚thuÚte ‚u {wr™ytu …tËu s‚t y™u …AeÚte …w™: Mðr™ðtËMÚtt™u …Äth‚t.
yt «{týu ™ð rŒðËtu ðe‚e „Þt. (23) …Ae Ä{or«Þ ©enrh íÞtkÚte z¼tý …ÄtÞto. íÞtk
¼õ‚s™tu y u «u { Úte …q s u ÷ t ©enrh ðz ™e[u ƒtk Ä u ÷ t ®nztu ¤ t{tk rƒhts{t™ ÚtÞt. (24)
nòhtu ¼õ‚s™tu ðz ™e[u ®nztu ¤ t{tk Íq ÷ e hnu ÷ t ©enrh™tk Œþo ™ fhe hÌtt n‚t. íÞthu
ðz W…h hnu ÷ t yu f ½w ð z™tu þçŒ Ëtk ¼ ¤e™u ©enrhyu òu ƒ ™…„e™t ¼tR Ëw k Œ h …„e™u
…qAÞkw fu, (25) ËwkŒh …„e yt ðz W…h hnu÷wk ½wðz …ûte þwk fnu Au ? ©enrhyu „k¼eh
ðtýeyu yt{ …qATÞwk ‚uÚte ËwkŒh …„e ƒtuÕÞt fu, (26) nu Mðtr{ ! ‚{thtÚte fkR yòÛÞwk
™Úte. ‚tu …ý nu Ëk ‚ tu ™ t …r‚ ! ‚{u …q A tu Atu {txu nw k W¥th yt…w k Aw k ‚u yt… Ëtk ¼ ¤tu .
(27) nu «¼w ! {™w » Þ òu …tu ‚ t™w k ftÞo Ëk … tŒ™ fhðt {txu òu yíÞthu s òÞ ‚tu ‚u ™ w k
ftÞo ‚íft¤ rËØ ÚttÞ. yu{ yt ðz W…h™wk ½wðz fnu Au (28) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au- nu
hts™T ! Ëw k Œ h…„eyu yt{ fÌtw k ‚u Ú te ©enrh ‚íft¤ ®nztu ¤ t{tk Ú te ™e[u Q‚he™u ðMºttu
ƒŒ÷e™u „tzt{tk ƒu Ë e™u , „w ó …ýu htrºtyu Vhe ðz‚t÷ …ÄtÞto (29) íÞtk htrºt r™ðtË
fhe™u …Ae «¼w Ä{o…wh ™„h{tk sðt ™eféÞt. ‚u Aêt rŒ™u ™{oŒt ™Œe™t ‚ehu …ntuåÞt.
íÞtk Ú te ©enrhyu …tu ‚ t™e „tze ‚Útt ËtÚtu ™ t {™w » Þtu ™ u …tAt ðtéÞt y™u …tu ‚ u yu f ÷t s
Ä{o…wh …ntUåÞt. (30-31) nu hts™T ! ©enrhyu ™{oŒt ‚ehuÚte …tAe ðt¤u÷e y™u …t»toŒtu
‚Útt ½tuzuMðthtuÚte hûttÞu÷e ‚u „tze, ft™{, ðt¤f, [htu‚h ‚Útt ¼t÷ «Œuþ™u …Ëth fhe
…Âù{ rŒþt{tk hnu ÷ t …tk [ t¤ Œu þ {tk «ðu þ e. (32) nu hts™T ! {u ½ ™t su ð tu ™tŒ fh‚tk
fh‚tk …tk[t¤ Œuþ{tk yt„¤ ðÄ‚e ‚u „tze Úttuzt rŒðËtu{tk ðtËwŒuð ðtzeyu …ntU[e. (33)
‚u ðtze™w k ™t{ ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u s Mð{w ¾ u …tzu ÷ w k Au y™u ‚u { tk htÄt ðtð
ytðu÷e Au. (34) ‚u ðtð ‚eÚtoMÚtt™tu{tk W¥t{ Au. ‚u™wk s¤ …t…f{tuo™tu ™tþ fh™tÁk Au.
«r‚rŒ™ ©enrhyu MðÞk íÞtk ƒu Ë e™u …tu ‚ t™t …t»to Œ tu ‚Útt íÞt„e ¼õ‚s™tu …tËu ‚u ðtð
¾tu Œ tðe™u ‚i Þ th fhu ÷ e Au . (35) ‚u ðtze{tk hnu ÷ tk …w » …tu ™ e Ëw „ k Ä {tk ÷tu ¼ tR™u fu x ÷tf
¼ú{htu yLÞºt õÞtkÞ s‚t s ™Úte fux÷tf ¼ú{htu Mðtr©‚ …w»… rËðtÞ™t yLÞ …w»…u …w»…u
Vhu Au hË…t™Úte {ø™ ƒ™u÷t fux÷tf ¼ú{htu ¼õ‚tu™e su{ „t™Y… M…kŒ™ fhu Au. (36-
37) ‚u ðtze, y™uf ytkƒt, ytËtu…t÷ð, fu¤tu, ðz, [k…t, [kŒ™, …e…¤t, {nwzt, ŒuðŒth,
ƒe÷eytu, {tu„ht, òÞV¤, Ëwh{ÂÕ÷ft, {wr™ð]ût, þt÷-‚{t÷, fƒkŒ, ÷ªƒzt ‚Útt Ëtu…the
ytrŒf …w»… ‚Útt V¤tuÚte Íqfe „Þu÷tk y™uf ð]ûttuÚte ËŒt h{ýeÞ ÷t„‚e n‚e. (38) ð¤e
‚u ðtze{tk ftuÞ÷, [t‚f, [¢ðtf, fƒq‚h, {tuh RíÞtrŒf y™uf …ûteytu™t f÷hðÚte ‚u{s,
rðrðÄ «fth™tk Vq ÷ tu ‚Útt ÷e÷t ½tËÚte nk { u þ tk ðËk ‚ Éw ‚ w su ð e þtu ¼ t ntu Þ Au . (39-
40) yt ðtze{tk hnu‚t ËÂå[Œt™kŒ {wr™yu ßÞthu ©enrh ð„h™e ‚u{™e ¾t÷e „tze òuR
íÞthu ‚íft¤ ‚uytu Ë{trÄ™e su{ ƒu¼t™ ÚtR „Þt. íÞthu ‚u {wr™™tu ntÚt …fze™u r™íÞt™kŒ
‚Útt [i‚LÞt™kŒ {wr™ ‚u{™u „Z…wh™e ykŒh ÷R „Þt. (41) nu hts™TT ! ‚u ƒÒtu {wr™ytu
îtht ™„h™e yk Œ h {k r Œh{tk ÷ðtÞu ÷ t ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ íÞtk …ý ƒtu ÷ ‚t n‚t fu , (42)
yntu ! ¾q ƒ Œw : ¾™e ðt‚ Au fu {nthts™u y{tht W…h sht …ý M™u n ™Úte, fthý fu
sw y tu ™ u ! yt…ý™u ynª s {q f e™u …tu ‚ u yu f ÷t s [tÕÞt „Þt. …ý yt…ý™u ËtÚtu ÷R
„Þt ™rn. (43) yt{ r™:ËtËt ™t¾e™u ðthkðth ƒtu÷‚t ‚u ËÂå[Œt™kŒ{wr™ Ë{trÄ¼tð™u
…t{e™u WL{‚Œþt™u …tBÞt ntuÞ ‚u{ Œun™wk ¼t™ ¼q÷e „Þt. (44) ‚uÚte yLÞ {wr™ytuyu
‚u{™t …„{tk {sƒq‚ Ëtkf¤tu ƒtk½e y™u ‚u{™u ƒeò ½h{tk ht¾e ‚u{™e Ëuðt[tfhe fhðt
÷tøÞt. (45-46) Ëuðt fh™th ‚u {wr™ytuyu, Mðtr{™u Ë{trÄ suðe Œþt{tkÚte ò„]‚ fhðt
{txu ½ýtu «ÞtË õÞtuo ‚u{ A‚tk …ý yÒt s¤™tu íÞt„ fhe™u Mðtr{™u Ë{trÄðMÚtt{tkÚte
WíÚtt™ …tBÞt rËðtÞ s ŒË rŒðËtu ðe‚e „Þt. íÞthu yr„Þth{t rŒðËu þt{r¤Þt
[i ‚ LÞt™k Œ {w r ™yu ‚u Mðtr{™u «tÚto ™ t fhe fu , (47) nu ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ ! f] … t fhe™u
‚{u Ë{trÄ{tkÚte ò„]‚ Úttð y™u yÒt - s¤ „úný fhe™u y{™u yt™kŒ yt…tu. ƒúñMðY…
yu ð t yt…™u nw k ™{Mfth fÁk Aw k . (48) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ßÞu c S‚ hts™T T !
þt{¤eÞt [i ‚ LÞt™k Œ {w r ™™e M‚w r ‚ Ë{trÄ{tk Ëtk ¼ ¤e™u ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ ‚íft¤
Ë{trÄðMÚtt{tkÚte ò„]‚ ÚtÞt. íÞthu þt{r¤Þt [i‚LÞt™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt fu, (49) nu Ë{Úto
ËÂå[Œt™kŒ {wr™ ! ‚{u ŒË rŒðËÚte ¼qÏÞt‚hMÞt Atu, ‚uÚte yt… yíÞthu yÒt „úný fhtu.
íÞthu Ë{Úto ËÂå[Œt™kŒ {wr™, Ëðuo Ëk‚tu™t „wÁ ‚u þt{r¤Þt [i‚LÞt™kŒS «íÞu ƒtuÕÞt fu,
nu [i‚LÞt™kŒ {wr™ ! nwk ‚tu r™íÞ ©enrhyu sBÞt …Ae …tu‚t™t Útt¤{tkÚte yt…u÷e «ËtrŒ™wk
yÒt s{wk Awk ‚uÚte ¼qÏÞtu ™Úte. yu{ fne™u ËÂå[Œt™kŒ{wr™yu …tu‚t™wk {w¾ …ntu¤wk fhe™u
¼t‚™t [th-…tk[ Œtýt Ëðuo™u ƒ‚tÔÞt. (50) ‚u{ A‚tk …ý þt{r¤Þt [i‚LÞt™kŒ {wr™™e
¾q ƒ «tÚto ™ tÚte ËÂå[Œt™k Œ {w r ™, [i ‚ LÞt™k Œ {w r ™yu yt…u ÷ tu ½ýtu ƒÄtu þehtu s{e „Þt.
íÞthu Sðt ¾t[h ƒtuÕÞt fu, yt {wr™™wk …ux n{ýtk Vtxe sþu. íÞthu {wr™yu …tu‚t™wk yÒt
hrn‚ Ëk … q ý o ¾t÷e WŒh Ëðu o ™ u ƒ‚tÔÞw k .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ËÂå[Œt™kŒ{wr™™u Ë{trÄ ÚtR yu ™t{u ƒtðeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>22>>
yæÞtÞ - 23
(1-2) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ¼tus™ …Ae yux÷u fu ƒth{t
rŒðË™e htºtu su ½h{tk ËÂå[Œt™kŒ{wr™ n‚t ‚u{tk …qðo Œun{tk su{™wk {q¤S ™t{ n‚wk ‚u
©enrh™t …t»toŒ íÞtk ytðe™u ‚u {wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu nu {wr™ ! yåÞw‚ ©enrh ‚{™u ƒtu÷tðu
Au ‚u Ú te ‚{u {the ËtÚtu [t÷tu . nw k ‚{™u ‚u ¼„ðt™™tk Œþo ™ fhtðw k . (3-4) nu hts™T !
yt «{týu ytðu÷t ©enrh™t …t»toŒ {q¤Syu fÌtwk ‚uÚte ËÂå[Œt™kŒ {wr™yu ‚íft¤ ¼„ðŒT
æÞt™ {u ¤ ðu ÷ t yi ï Þo ƒ¤Úte …tu ‚ t™t Œu n ™u Ëq û { MðY…u fhe …„{tk …nu h u ÷ ƒu z eytu ™ t
ƒkÄ™Úte Aqxe™u, ÷tu¾kz™e Ëtkf¤tuÚte ƒkÄ fhu÷t ½h{tkÚte ƒnth ™ef¤e, ‚u{s ‚t¤t {thu÷t
Œhðtò™tk îth{tkÚte …ý ƒnth ™ef¤e™u ‚u …t»toŒ òuzu [t÷e ™eféÞt. (5-6) þt¤ ð]ût
su ð t Wk [ t Œu n ðt¤t, f{¤…ºt Ë{t™ {tu x tk ÷t÷ y™u Ëw k Œ h ™u º ttu ð t¤t, þe½ú „r‚ðt¤t,
ytò™ƒtnw , {k Œ ntMÞÞw õ ‚ {w ¾ th®ðŒðt¤t, Wßßð÷ Œk ‚ …k Â õ‚ ðt¤t, Œe…rþ¾t Ë{t™
Ëw k Œ h ™trËftðt¤t, {tu x t™t y™w „ ú n Úte {u ¤ ðu ÷ e …rðºt feŠ‚ðt¤t, r™hk ‚ h Ë{trÄ„‚
©enrh™e {q Š ‚ðt¤t, …tu ‚ t™t Œu n ™tk ðMºttu ™ w k ¼t™ ¼q ÷ e „Þu ÷ t, ¼„ðt™{tk «u { ™e {q Š ‚
Ë{t™, [hýf{¤™t ÷t÷ ‚r¤Þtkðt¤t ËÂå[Œt™kŒ {wr™ ‚u …t»toŒ ËtÚtu [tÕÞt. (7) …Ae
{wr™©uc ‚u ËÂå[Œt™kŒ „Z…wh …Ëth fhe™u su ‚hV ŒtŒt ¾t[h™tk ¾u‚htu ytðu÷tk Au ‚u
…q ð o rŒþt ‚hV „Þt. (8) íÞthu ‚u ‚…Mðe {w r ™™u ƒtu ÷ tððt {txu ytðu ÷ t {q ¤ S ¼õ‚
{w r ™™u íÞtk s {q f e™u …tu ‚ u ‚íft¤ yk ‚ Äto ™ ÚtR „Þt. (9) …Ae r™¼o Þ {™ðt¤t
ËÂå[Œt™kŒ{wr™, ©enrh™u ‚u rŒþt{tk þtuÄ‚t þtuÄ‚t íÞtk hnu÷tk ð]ûttu, …þw ‚Útt …ûteytu™u
…qAðt ÷tøÞt fu, (10) ËÂå[Œt™kŒ {wr™ fnu Au - nu r™»…t…, …htu…fthe ðz ‚Útt …ª…¤t
ytrŒf™tk ð] û ttu ! ‚{u Ä{o … w º t™u òu Þ t ntu Þ ‚tu {™u fntu , fthý fu «u { y™u ntMÞÞw õ ‚
vÂüÚte ‚u{ýu {tÁk r[¥t [tuhe ÷eÄwk Au. (11) nu [k…t, ™t„ fuËh, …w™tk„,ytËtu…t÷ð,
ƒtuhËÕ÷e ytrŒ Ëðo ð]ûttu ! ‚{u Ëðuo {tht Sð Ë{t™ r«Þ yuðt ©enrh™u òuR™u yíÞthu
¾qƒ «ËÒt Œu¾tytu Atu. ‚uÚte ©enrh sYhÚte ynª s nþu. (12) ‚{u ‚tu ËŒt W…fthe
Atu {txu {™u yu þçŒtrŒf …k [ rð»tÞtu Ú te WŒtËe™ y™u ‚…r«Þ yu ð t ©enrh™u ƒ‚tðtu .
(13) nu Ëw „ k Ä Ët„h ‚w ÷ Ëe ! nu fÕÞtýe ! nu ËŒtÞ ©enrh™tu yt©Þ fh™the ! ‚™u
yr‚r«Þ yuðt ©enrh ™u ftuR…ý MÚt¤u òuÞt ntuÞ ‚tu ‚u MÚt¤ {™u ƒ‚tð. nwk íÞtk sRþ.
(14) nu {t÷‚e, ytrŒf ÷‚tytu ! þwk ‚{u yåÞw‚ ©enrh™u òuÞt Au ? þwk ‚{thtk ¾e÷u÷tk
…w»…tu™u MðnM‚u M…þo fhe, „úný fhe, ‚{™u «er‚ W…òð‚t Útft ©enrh ynªÚte õÞtkÞ
„Þt Au ? ‚{the «ËÒt‚t òuR™u nwk y™w{t™ fÁk Auw fu ©enrh ‚{™u {¤e™u s ynªÚte
„Þt Au. (15) nu òkƒw, fŒkƒ, …™Ë,…e‚Ët÷, ytkƒt, yfo, Ët„, ƒtuhËÕ÷e ytrŒf nu
ð] û ttu ! ¢tu Ä ™t þºtw ©enrh ynªÚte su {t„u o „Þt ntu Þ ‚u {™u ƒ‚tðtu . (16) nu …] Ú ðe
! ‚U …q ð u o yu ð w k þw k ©u c ‚… fÞw O Au fu ‚w k Wæðo h u ¾ trŒ r[Lnðt¤t ©enrh™t [hýth®ðŒ™t
M…þoÚte Œqðtoykfwh ytrŒ™t WŒT„{ Y… htu{tk[ðt¤e {™u Œu¾tÞ Au. ‚uÚte r™ùu ‚U ©enrh™u
òuÞt Au. ‚wk {™u ©enrh ƒ‚tð. (17) nu ©enrh suðt ðýoðt¤tk nhýtkytu ! ð™Y…e …tu‚t™u
½uh …Äthu÷ ©enrh ™thtÞý {wr™™u yt …]Úðe W…h …tu‚t™e ¾u÷fqŒÚte […¤…ýtk ƒ‚tðe
‚u {w r ™™t {™™u yt™k r Œ‚ fhtu Atu ‚u Ú te ‚{u ÄLÞ Atu . {txu nu Ëw k Œ h ™Þ™ðt¤t {] „ tu !
{™u ©enrh™wk Œþo™ ÚttÞ ‚uðtu W…tÞ ƒ‚tðtu. (18) nu ftuÞ÷tu y™u {Þqhtu ! ð™{tk ‚{the
™SfÚte …Ëth Út‚t ©enrh™u òuR, “yt s‚t ©enrh y{the W…h «ËÒt ÚttÞ” ‚u nu‚wÚte
‚{u ™]íÞ fhtu Atu, {Äwh þçŒÚte „t™ fhtu Atu. ‚uÚte ©enrh™t rðhnÚte ¾qƒ Œw:¾e yuðt
{™u ‚{u ©enrh™wk Œþo™ fhtðtu. (19) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au- nu hts™ T ! yt «{týu …þw,
…ûte, ð]ûttu ytrŒ Ëðuo™u …qATÞt …Ae, Auðxu ‚u {wr™ ©enrh™e «tÚto™t fhu Au fu nu ysL{t!
nu …qßÞ ! nu Œe™ƒkÄw ! yt…™t rðhnÚte Œw:¾e y™u ð™{tk Xuh Xuh yt…™e þtuÄ fh‚t {™u
yt… Œþo™ Œt™ yt…tu. (20) yt…™t Œþo™ rð™t ‚tu yt Ë{„ú rðï {™u þqLÞ suðwk sýtÞ
Au. ‚u{s þe‚¤ [kŒ™ …ý Íuh™e …uXu {tht þheh™t yðÞðtu™u ¼M{ fhe ™t¾u Au. (21)
yt…™tk Œþo ™ rð™t ‚tu Ëw „ k Ä e{t™ …w » …nthtu …ý {™u fk X {tk Ë…o Ë{t™ ÷t„u Au ‚Útt
[k ÿ ™tk þe‚¤ rfhýtu …ý {™u yr‚ W»ý ÷t„u Au . (22) yt…™tk Œþo ™ rð™t ‚tu ™ðtk
Ëw k Œ h {k r ŒhtrŒ …ý ½tu h ð™ Ë{t™ ¼Þk f h ÷t„u Au , Ëq û {ð† …ý ƒtu s Y… ÷t„u Au ,
ytí{eÞ s™tu …ý ðÁ suðtk Œw:¾ŒtÞe ÷t„u Au. (23) yt…™tk Œþo™ rð™t ‚tu Ëw„kÄe{t™
y™u MðtrŒü ¼tus™ …ý ™ehË ÷t„u Au. (24) yt…™t Y… rð™t™wk ƒeswk su Y…{tºt ‚u
Ëðuo r[ºtt{ý suðwk sz ¼tËu Au. yt…™t þçŒ fu yt…™t ËkƒkÄ rËðtÞ™t þçŒ{tºt ft™{tk
þq ¤ ™e su { ðt„u Au . (25) yt…™t rð™t ‚tu yt ÷tu f {tk h{ýeÞ ðM‚w { tºt Au ‚u Ëðu o
{™u yk‚h{tk ¾qƒ Œw:¾Y… ÚttÞ Au. (26) {txu nu Ä{o™kŒ™ ! {the Ë{e…u ytðtu, yt…
{™u Œþo ™ yt…tu y™u {™u ‚{tht rðhn™w k su yr‚ Œw : ¾ ÚtÞu ÷ w k Au ‚u ™ u Œw h fhe {tht
yk ‚ h{tk yt™k Œ Q…òðtu . (27) yt…™t su nM‚Þw ø {™tu yt©Þ fhe™u Œu ð ‚tytu Œi í Þtu ™ u
y™tÞtËu s S‚e ÷u‚t n‚t ‚u, Ëðo Œw:¾nthe y™u W¥t{ ðhŒt™ yt…™tht yt…™t ƒk™u
nM‚f{¤tu {tht {M‚f W…h {qftu. (28) ‚{tht rð™t ‚tu su {™w»Þ™u ûtý{tºt Ë{Þ …ý
Þw„ sux÷tu sýtÞ Au, su {™w»Þ Võ‚ ‚{tht htS…tÚtuo s yuftŒþe ytrŒf ðú‚tu fhu Au,
(29-30) su {™w » Þ™t {t‚tr…‚t ƒk Ä w rðãt ÿÔÞ RíÞtrŒf ƒÄw k s {tºt ‚{u Atu . ‚u
{™w»Þ™u Ëðuo r¢Þt{tk yt… «íÞût Úttytu Atu …hk‚w yt…™tu îu»t fh™th {™w»Þtu™u ‚tu ‚u™t
ÓŒÞ{tk hÌttk A‚tk …ý nu Ëí…‚u ! ‚{tu Ëtûtt‚ Út‚t ™Úte. (31) nu Ëðo yk ‚ Þto { e !
yt…™e «Út{ Œw : ¾ yt…e …Ae Ëw ¾ e fhðt™e he‚ Ëðo Ú te rð…he‚ Au . yt…u {™u …ý
yt…™t rðhn™wk Œw:¾ ytÃÞwk Au ‚uÚte nðu ‚tu {™u Ëw¾ yt…þtu ™u ? (32) ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu ™]…tu¥t{ ! Ëk‚tu{tk y„úýe yuðt ËÂå[Œt™kŒ{wr™ yt «{týu ƒtu÷‚t n‚t ‚u
s Ë{Þu ƒú ñ tS ‚u { ™t Œþo ™ tÚtu o íÞtk ytÔÞt. (33) ‚u ƒú ñ t rðþt¤ nk Ë ™e …eX W…h
ƒu X u ÷ t, {rhr[ ytrŒf ™ð …w º ttu y™u ðu Œ tu Ú te M‚w í Þ {t„o { tk Œu ð Ë{q n u …q s u ÷ t, Ëw ð ýo
Ë{t™ Œunftkr‚ðt¤t {w„wxÄthe n‚t. (34) rþðS, ™thŒtrŒf Ér»tytu,‚Útt $ÿtrŒf Œuðtu
Ërn‚ ytðu ÷ t ‚u ƒú ñ tS ‚íft¤ nk Ë ™e …eX …hÚte Q‚he, {w r ™™u «ýt{ fhe™u ‚u { ™e
Ë{e…u Q¼t hÌtt. íÞthu ËÂå[Œt™kŒ {wr™ …ý ‚u ƒúñtS™u Œkzð‚«ýt{ fhe™u ƒtuÕÞt fu,
(35) nu s„‚ Ë] Â üf‚to ! Ér»t, Œu ð y™u rþðSyu Ërn‚ yt…™w k yŒT ¼ w ‚ Œþo ™ ÚtÞw k
Au ‚uÚte {tÁk Ëðuo Œw:¾ sYh s‚wk hnuþu. (36) yt…u Eïh™u «ËÒt õÞto Au ‚uÚte yt…
Ëðo¿t Atu. ‚uÚte nwk …qAwk Awk fu ƒúñtS ! ©enrh yíÞthu õÞtk Au ? {™u ‚u{™e Ë{e…u ÷R
òð. (37) nu ƒúñ™T ! yt… yu{ fnu‚t ntuð fu, ËŒt Mð‚kºt yuðt ©enrh™e Ë{e…u fu{
sR þftÞ ? ‚tu nwk fnw Awk ‚u Ëtk¼¤tu. (38) nu ƒúñ™T ! ©enrh™e f]…tÚte ËíÞ ËkfÕ…ðt™
yuðt yt… {the W…h f]…t fhe™u {™u ©enrh™e Ë{e…{tk ÷R sðt™tu ËkfÕ… fhtu. suÚte
nwk ŒÞt¤w y™u Ëk‚r«Þ ©enrh™wk Ëtûtt‚ Œþo™ fhwk. (39) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
{w r ™ yt «{týu ƒú ñ t™e «tÚto ™ t fhu Au íÞtk ‚tu ƒú ñ tSyu «tÚto ™ t fÞto Ú te nrh RåAtyu
{w r ™™e yt„¤ ‚u s ™tu Ë{q n «„x ÚtÞtu . (40) ‚u ‚u s {tk ƒú ñ t, rþðS y™u {w r ™yu
®ËntË™ W…h rƒhts{t™ Ëðoyk‚Þto{e ©e Ënò™kŒ {nt«¼w™tk Œþo™ õÞto. ßÞthu ƒeò
ŒuðtrŒftu™u ‚tu {tºt ‚u ‚us…qks s Œu¾tÞtu. (41-42) ¼Âõ‚-Ä{o y™u {wr™ {kz¤tuÚte Þwõ‚,
rŒÔÞ Ëw„kÄe{t™ ‚w÷ËeÚte þtu¼tÞ{t™ [hýf{¤tuðt¤t, …tu‚t™t rŒÔÞ yiïÞoÚte Mð¼õ‚tu™u
Ëw ¾ yt…™tht ©e Ënò™k Œ {nt«¼w ™ tk Œþo ™ õÞtO . (43) ƒú ñ t, rþð y™u {w r ™yu
Ënò™k Œ {nt«¼w ™ u «ýt{ õÞto . íÞthu ‚u { ™tu ¾q ƒ ytŒh fhe™u , {k Œ ntMÞu Þw õ ‚ ‚u
{nt«¼w y u ËÂå[Œt™k Œ {w r ™™u fÌtw k fu , (44) nu {w r ™ ! ‚{thu {tht rðÞtu „ ™w k Œw : ¾ ™
fhðwk. fu{ fu nwk ‚{thtÚte Ënus …ý Œqh ™Úte. «ftþ su{ Œe…f™e ËtÚtu s hÌttu Au ‚u{
nwk ‚{the ËtÚtu s hÌttu Awk ‚u r™:ËkþÞ Au. (45) nu ËtÄw ! ‚{™u su{ {thu rðþu yËe{
nu ‚ -«u { Au ‚u { {™u …ý yk ‚ h{tk ‚{tht rð»tu …ý yËe{ «u { Au .
(46) ‚{u {™u {tht yt ŒunÚte …ý ð½w r«Þ Atu. su{ ‚{u {tht rð™t hne þf‚t ™Úte
‚u{ nwk …ý ‚{tht rð™t hne þfðt™u þÂõ‚{t™ ™Úte. (47) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™TT ! ©enrh™tk ytðtk y{]‚ð[™tu Ëtk¼¤e™u ‚Útt ©enrh™tk Œþo™ fhe ËÂå[Œt™kŒ {wr™
…h{t™kŒ …tBÞt. (48) [kÿ™u òuR™u su{ [ftuh …ûte yt™kŒ …t{u ‚u{, ©enrh™t Œþo™Úte
yr‚ «u{tðþ ÚtR™u ËÂå[Œt™kŒ {wr™, ©enrh™e Ë{ût ™]íÞ, „t™ fhðt ÷tøÞt y™u (49)
nu Mðtr{™thtÞý ! nu Mðtr{™thtÞý ! yu { Wå[ Mðhu ƒtu ÷ ðt ÷tøÞt. {w r ™™u ytðt
«u { tðþ ÚtÞu ÷ t òu R ™u ƒú ñ t ‚Útt rþðS ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (50) ƒú ñ t y™u rþð
ƒtu Õ Þt fu , nu hts™T ! yt rðï™e Wí…Òt ‚Útt ÷Þ fhðt™w k ftÞo ƒeò ftu R ™u ËtU … e™u nu
rð¼w ! su{™t Ë{t„{Úte yt {wr™™t suðe «er‚ y{™u yt…™t{tk ÚttÞ, ‚uðt Ëí…wÁ»ttu™tk
Ë{t„{{tk y{™u r™ðtË yt…tu . (51) nu ¼„ðt™ ! su Ëí…w Á »ttu ™ t Ë{t„{Úte yt
Ëk Ë th{tk þçŒtrŒ rð»tÞtu { tk ytËõ‚ s™tu …ý ‚íft¤ ‚u { tk Ú te {w õ ‚ ÚtR òÞ Au , ‚u ð t
Ëí…wÁ»ttu™t Ëtr™ÎÞ{tk hne™u ‚{tht [hýf{¤tu™wk Ëuð™ fh‚t y™u ËíËk„ ËuðtÚtuo Ë¥tt™t
{Œ™tu íÞt„ fhe r¼ûttð]Â¥tÚte Sð™tht ÚtR™u nu ©enrh ! y{u yuftk‚{tk ƒuËe™u ‚{tÁk
æÞt™ õÞthu fheþw k ? (52) nu Mðtr{ ! su Ëí…w Á »ttu ™ e Ëu ð tÚte ¼rõ‚ {t„o { tk «ðo ‚ u ÷ t
{w { w û tw s™tu ™ t ¼Âõ‚ {t„o { tk rðÎ™ f‚to y™u f Œtu » ttu ™ w k ‚íft¤ r™ðthý ÚtR òÞ Au ‚u
Ëí…w Á »ttu ™ e …rh[Þto {nt¼tøÞþt¤e ËíËk r „s™tu r™hk ‚ h fhu Au . nu …h{u ï h ! y{the
W…h f] … t fhtu su Ú te y{u …ý ‚u s «{týu yu ð t Ëí…w Á »ttu ™ e Ëu ð t fhe þfeyu . (53)

ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™ T ! yt «{týu ™ e M‚w r ‚ Ëtk ¼ ¤e™u ©enrhyu nu ƒú ñ t !
nu rþð ! yu{ fne™u …tu‚t™t fkX{tkÚte ƒk™u™u …w»…nthtu yt…e™u …Ae yk‚oÄt™ ÚtE „Þt
y™u íÞthƒtŒ ƒk ™ u Œu ð tu …ý yk ‚ o Ä t™ ÚtR „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ËÂå[Œt™kŒ{wr™™u ƒúñt-rþð ‚Útt ©enrh™wk Œþo™ ÚtÞwk yu ™t{u
ºtuðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>23>>
yæÞtÞ - 24
(1-2) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! Œw„o…wh{tk yt ËÂå[Œt™kŒ {wr™™u ‚t¤tk {the™u
îth ƒkÄ fhu÷tk ntuðt A‚tk …ý, ‚u htºtu ™ef¤e™u [tÕÞt „Þt ‚u ðt‚ Ëtk¼¤e™u „Z…wh{tk
hnu‚t {wr™ytu ‚Útt yLÞ s™tu ¾qƒ rðM{Þ …tBÞt. (3) y™u fux÷tf {wr™ytu ‚Útt yLÞ
s™tu ËÂå[Œt™k Œ {w r ™™u þtu Ä ‚t þtu Ä ‚t, ßÞtk ‚u {w r ™ n‚t íÞtk ytðe …ntU å Þt. (4) íÞtk
ËÂå[Œt™kŒ {wr™™u ðthkðth æÞt™Ë{wÿ{tk zqƒ‚t y™u ƒnth ™ef¤‚t òuÞt. (5) ‚u …rðºt
{wr™ Ä{o™kŒ™ rðhn™t yr‚ Œw:¾Úte ðnu‚t ÁrÄhðt¤t y™u rŒ„kƒh Œþt™u …t{u÷t n‚t.
(6) „Z…whÚte …ntU[u÷t yLÞ {wr™ytu y™u „]nMÚt s™tuyu yt «{týu ƒuXu÷t ‚u ËÂå[Œt™kŒ
{wr™™u òuE ‚u{™u «ýt{ fhe™u …Ae „tzt{tk ƒuËtze™u „Z…wh …tAt ÷tÔÞt. (7 Úte 9)
íÞth …Ae „Z…w h {tk hnu ÷ t ËÂå[Œt™k Œ {w r ™, Ä{o … w h {tk hnu ÷ t ©enrh™e {q Š ‚{tk …tu ‚ t™w k
r[¥t ntu ðtÚte Œun ¼t™ ¼q÷e „Þt ntu ð t A‚tk …ý, Ä{o …w h{tk ðËk ‚ tu í Ëð{tk {tu x e Ëu ™ tÚte
ðu Â ü‚ y™u ntÚte W…h rƒhtsu ÷ t ©enrhyu Ëðu o ™ e W…h …w » f¤ „w ÷ t÷ WztzÞtk n‚tk ‚u
Ëðtu o ¥ t{ ðËk ‚ tu í Ëð™e ÷e÷t ‚Útt Ä{o … w h {tk fhu ÷ e yLÞ ÷e÷tytu , …tu ‚ t™e ™shu òu R ™u
W¥t{htò, yLÞ Ëk ‚ tu ‚Útt nrh¼õ‚tu ™ u ÞÚttÚto he‚u fnu ð t ÷tøÞt. (10) ËÂå[Œt™k Œ
{wr™™t {w¾uÚte Ä{o…wh{tk ©enrh™e ÷e÷t Ëtk¼¤e™u, W¥t{ htò ðËk‚Éw‚w™tk ðMºttu Äthý
fhe™u Ä{o…whÚte …w™: „Z…wh ytðu÷t ©enrhf]»ý™u òuE …h{t™kŒ …tBÞt. (11) nu hts™TT!
‚u {wr™™u ©enrh{tk ytðtu yËe{ r™hðrÄ M™un n‚tu y™u ‚uÚte ©enrh™t rðÞtu„™u Ën™
fhðt{tk ‚u yË{Úto n‚t. (12-13) Y…-÷tðÛÞ y™u ËtIŒÞo™t MÚtt™¼q‚, ysL{t »tziïÞo
Þw õ ‚, Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh yt÷tu f {tk Ú te ƒú ñ Ät{{tk rËÄtÔÞt n‚t, íÞthu {the …tA¤ {tht
ftu R …ý ytr©‚u Œu n íÞt„ ™ fhðtu yu ð e ©enrh™e yt¿tt™u ÷tu … e™u yt ËÂå[Œt™k Œ {w r ™
©enrh™e …tA¤ …tu‚u ŒuníÞt„ fhe™u ƒúñÄt{{tk „Þt n‚t. (14-15) íÞthu íÞtk Ät{{tk
hnu ÷ t {w õ ‚tu «íÞu ©enrhyu “{tht Ät{{tk ftu R f [tu h ytÔÞtu Au ” . yt{ fne™u
ËÂå[Œt™kŒ{wr™™u …tu‚t™t Ät{{tkÚte ƒnth ftZe {qõÞt n‚t. ‚u {wr™ íÞtkÚte MðŒun{tk …tAt
ytÔÞt n‚t y™u A {tË Ëw Ä e «thçÄ f{o ¼tu „ ðe …Ae yt ¼ti r ‚f Œu n ™tu íÞt„ fhe
rŒÔÞtí{t ÚtR rŒÔÞ rð{t™{tk ƒu Ë e, ©enrh™t rŒÔÞ ƒú ñ …w h Ät{{tk „Þt n‚t. (16)
ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu r™»…t… hts™T ! ËÂå[Œt™kŒ{wr™™e ©enrh{tk «er‚™t ËthY…,
…rðºt, yíÞk ‚ …t…™tþf, {™tu n h yu ð w k yt, {U fnu ÷ w k Ëðu o ï h ©enrh™w k [rhºt, su s™tu
ºtýuÞ ft¤{tkÚte „{u ‚u ft¤{tk …ý Ëtk¼¤þu, ‚uytu™u ©enrh™t MðY…™wk ÞÚttÚto ¿tt™ Útþu.
(17-18) nu hts™T ! yuf ð¾‚ ©enrh „Z…wh{tk „wó …ýu hÌtt n‚t. ‚uÚte Ëðo «fthu
…tu‚t™t …t»toŒtu suðt s ÚtR „Þu÷t. ‚u Ë{Þu ƒúñt™kŒ{wr™™u htu„Úte …erz‚ òýe™u ‚u{™u
…tu ‚ t™w k Œþo ™ yt…ðt {txu ©enrh …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u Ú te ƒú ñ t™k Œ {w r ™ …tËu …ÄtÞto .
(19) íÞthu ƒúñ{wr™yu ©enrh™u ytŒh…qðof ™{Mfth fÞto …Ae ©enrh yuf ytË™ W…h
ƒu Ë e™u ‚u {w r ™™t ¾ƒh yk ‚ h ûtu { fw þ ¤ …q A T Þ t. (20) íÞth …Ae ƒú ñ t™k Œ {w r ™yu
«tf]‚¼t»tt{tk ƒu fe‚o™tu h[e™u ©enrh™u „tR Ëk¼¤tÔÞtk. ‚u Ëtk¼¤e ©enrh ¾qƒ s «ËÒt
ÚtÞt. (21) {tk Œ t ƒú ñ t™k Œ Mðt{e …tËu yt «{týu «r‚rŒ™ s‚t ©enrhyu , yu f rŒðË
Mðtr{™tu yk ‚ ft¤ Ë{Þ ™Sf ytðu ÷ tu òýe, ƒú ñ t™k Œ Mðtr{™u fÌtw k fu . (22) nu
{ntƒwÂØ{t™ ! ‚{u »tziïÞoËk…Òt {tht{tk s ‚{the {™tuð]Â¥t ht¾tu. «f]r‚Úte …h yÔÞÞ
yuðt {tht yûthÄt{{tk s ‚{™u nwk {the ËtÚtu s ht¾eþ ‚u{tk ftkE ËkþÞ ™Úte. (23)
íÞthu ƒúñ{wr™ ƒtuÕÞt fu, nu «¼w ! nwk htu„Úte …ezt‚t Œunðt¤tu Awk ‚u{ A‚tk …ý nwk ‚{™u
rðËtheþ ™rn. yt…™wk „wýt™w„t™ fh‚tu Útftu nwk yk‚h{tk yt…™wk s æÞt™ fÁk Awk. (24)
…Ae …w»…™t nth Äthý fhu÷t, yiïÞo Ëk…Òt, ‚u «¼w íÞtkÚte QXe™u ËtÞkft¤u …w™: …tu‚t™t
r™ðtËu …ÄtÞto. (25) íÞtk ¼tus™ fhe™u …Ae s¤…t™ fhe™u, ©enrh yuf ytË™ W…h
Ëw¾uÚte rƒhts{t™ ÚtÞt. íÞthu sÞt h{t ytrŒf ƒtRytu ©enrh™u ™{Mfth fhe™u …qAðt
÷t„e fu, (26) nu «¼w ! nu Mðtr{ ! ¼õ‚tu{tk ©uc yuðt ƒúñ{wr™ nt÷{tk htu„ …erz‚
Au. ‚u{™u yíÞthu þhehu fu{ Au ? ƒtRytuyu yt{ …qATÞwk íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (27)
nu sÞt, h{t, hr‚,ht{t,÷r÷‚t, y{÷t, y{he RíÞtrŒf Mºteytu ! yt ƒúñ{wr™™tu Œun
nðu yuf ½ze fu yuf …ntuh {tºtÚte ðÄw xfðt™tu ™Úte. (28) ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u
‚u Ëðuo Mºteytu ‚íft¤ WŒtË ÚtR™u ©enrh™e «tÚto™t fhðt ÷t„e (29) h{trŒf Mºteytu
fnu Au, nu Ä{o™kŒ™ ! nrhf]»ý ! ËŒt yt™kŒ Y… yuðt ‚{™u ðkŒ™ fheyu Aeyu. nu «¼w!
{w r ™s™tu { tk yt¼q » týY… yt ƒú ñ {w r ™™u ‚{tht Ät{{tk n{ýtk ™ ÷R òytu …hk ‚ w yt
÷tuf{tk s ht¾tu. (30) yt þheh{tkÚte Sð™u ƒnth ftZðt fu ‚u™u þheh{tk ht¾ðt {txu
‚{u Mð‚kºt Atu. fthý fu ‚{u ‚tu ft¤™t …ý ft¤ Atu. ƒúñ{wr™™u yt ÷tuf{tk ht¾ðt{tk
‚{thu fþtu «Þí™ fhðtu ™rn …zu . (31) nu «¼w ! yt ƒú ñ t™k Œ Mðt{e™u yíÞthu yt
÷tu f {tk ht¾ðtÚte ¼rð»Þ{tk ‚u { ™t îtht ‚{tht ½ýtk ftÞtu o rËØ Útþu y™u ð¤e yt…™u
õÞthu f WŒtËe™‚t ytðþu íÞthu yt {w r ™ ‚{™u htS fhþu {txu n{ýtk ‚u { ™u sYh yt
÷tuf{tk s ht¾tu. (32) nu hts™TT ! ‚u ƒtRytuyu ½ýt Ë{Þ ËwÄe yt «{týu ©enrh™e
«tÚto™t fhe ‚uÚte ‚u{™tk ð[™tu Ëtk¼¤e™u ‚u{™e W…h ¾qƒ ŒÞt ytððtÚte ©enrh ‚u{™t
«íÞu ƒtu Õ Þt fu , ƒú ñ {w r ™™w k ytÞw » Þ nðu hÌtw k ™Úte. (33) ‚u { A‚tk …ý, ‚{u ‚u {w r ™™u
‚{tÁk ytÞw»Þ yt…tu ‚tu nwk ‚u{™u yt ÷tuf{tk ht¾wk. yt Ëtk¼¤e™u ‚u ƒtRytu ¾qƒ yt™kŒ
…t{e™u ©enrh™u fnuðt ÷t„e fu (34) nu f]»ý ! yt…u ƒnw s ËtÁk fÌtw. òu ƒúñt™kŒ{wr™
Sðe s‚t ntuÞ ‚tu rs‚urLÿÞ yuðt ‚u {wr™ {txu n{ýtk s y{u y{tÁk ytÞw»Þ yt…eyu
Aeyu. (35-36) nu hts™TT ! ‚u Mºteytuyu yt{ fne™u …Ae ©enrh™e Ë{ût Œhufu …tu‚t™wk
sux÷wk ytÞw»Þ {ntí{t ƒúñt™kŒ{wr™™u yt…ðt™tu ËkfÕ… n‚tu ‚ux÷wk ytÞw»Þ ©enrh™e rþûtt
y™u …tu ‚ t™e ©ØtÚte ytÃÞw k . (37) íÞth …Ae «¼w y u ‚u Ëðu o ƒtRytu ™ u fÌtw fu , nu
yƒ¤tytu ! ‚{u Ëðuo …tu‚…tu‚t™t MÚtt™fu òytu. ƒúñt™kŒ {wr™ nðu Œun íÞt„ fhþu ™rn
íÞth …Ae h{t ßÞt ytrŒ Ëðuo ƒtRytu …tu‚…tu‚t™t MÚtt™fu „R. (38) y™u ©enrh …ý
…tu‚t™e þåÞt{tk …tuZe „Þt. …Ae ‚u s {æÞhtrºtyu ™thŒ{wr™ ytftþ{t„uo ƒúñt™kŒ {wr™
…tËu ytÔÞt. (39) ‚u ð¾‚u rð«tu ÷û{eht{ y™u ƒnu[h ‚Útt ƒeò Ëk‚tuyu, yËtÄthý
‚u s Úte ÔÞtÃ‚ ™thŒ{w r ™™u òu Þ t. (40-41) ™thŒ{w r ™ y™u ƒú ñ t™k Œ Mðt{eyu …hM…h
nu ‚ …q ð o f «ýt{ õÞto …Ae ™thŒ{w r ™ ƒú ñ t™k Œ Mðt{e «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu ËL{‚u ! nu
ƒú ñ t™k Œ {w r ™ ! ‚{thtk h[u ÷ tk fe‚o ™ tu yt ÷tu f {tk ¼õ‚s™tu „tÞ Au ‚u Ëtk ¼ ¤e™u ‚u { tk
ytËõ‚ ÚtR™u nw k ‚{tu ™ u fk R f fnu ð t {txu ynª yt…™e Ë{e…{tk Q¼tu Aw k . (42) nu
{nt¼tøÞþt¤e ! ‚{u yt ÷tu f íÞS™u ©enrh™t Ät{{tk sðt™e W‚tð¤ ™ fhþtu . yt
÷tuf{tk s hntu y™u ynª hne™u s ‚u …h{tí{t™wk ythtÄ™ fhtu. (43) yt ÷tuf{tk ‚{u
Ëtûtt‚ …w Á »ttu ¥ t{™w k „w ý t™w „ t™ fhtu Atu ‚u Ú te f] ‚ tÚto Atu . fthý fu {™w » ÞŒu n ™w k …h{
ËtÚtof…ýwk …ý ¼„ðt™™t „wý ðýoððt rËðtÞ ƒeswk ftkE ™Úte. (44) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au- nu hts™TT ! ™thŒSyu yt «{týu fÌtkw …Ae ƒúñt™kŒ {wr™yu ‚u{™tu ¼tð…qðof ytŒh-
Ëífth fÞtu o . …Ae ™thŒ{w r ™ ©enrh™tk Œþo ™ fhðt ‚u { ™e Ë{e…u „Þt. (45) ©enrh™w k
Œþo™-ðkŒ™ fhe, ©enrhÚte ytŒh Ëífth …t{e™u …Ae ™thŒ{wr™ ©enrh™wk Þþtu„t™ fh‚t
fh‚t ytftþ{t„uoÚte …tAt Mð„o{tk [tÕÞt „Þt. (46) ™thŒ{wr™™t „Þt ƒtŒ «¼t‚{tk
©enrh™e RåAtÚte ƒú ñ t™k Œ {w r ™ r™htu „ e ÚtE „Þt y™u ¼tu s ™ „ú n ý õÞw O . (47) nu
hts™T ! ©enrhyu Ë¼t{tk …ý, ‚u htrºtyu ƒúñt™kŒ{wr™™u ™thŒS™wk Œþo™ ÚtÞwk ‚u ð]¥ttk‚
Mð{w¾u fÌtwk. (48) nu hts™TT ! {U ‚{™u fnu÷t yt {k„¤fthe, {tuût yt…™tht ‚Útt Rü
V¤ yt…™th Ëðuoïh ©enrh™t yt [rhºt™wk su s™tu r™íÞ «íÞu ©ðý fhþu ‚u Vhe ð¾‚
yt Ëk Ë th™u …t{þu ™rn.

ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ƒúñt™kŒ{wr™™u h{trŒ Mºteytuyu …tu‚t™wk ytÞw»Þ ytÃÞwk yu ™t{u
[tuðeþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>24>>
yæÞtÞ - 25
(1-2) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ft{trŒf þºtw™u S‚ðt{tk ©uc hts™TT ! …nu÷tk ftuR yuf
ð¾‚, r™Šðfthe ©enrh „Z…w h Úte ™ef¤e™u yLÞ MÚt¤u „Þt n‚t. íÞthu Võ‚ ©enrh{tk
s {™tu ð ] Â ¥tðt¤e h{t, sÞt ytrŒf Mºteytu htºtu ©enrh™w k æÞt™-fe‚o ™ trŒf fhe™u ‚Útt
©enrh™tk ÷e÷t[rhºttu ™ tk „t™ „tE™u {nt{w ~ fu ÷ eÚte rŒðËhtºte …Ëth fh‚e n‚e. (3-
4) ‚u Mºteytu ƒtu ÷ ðt ÷t„e fu nu yƒ¤tytu ! Ëq Þ o r fhýtu Ë{t ïu ‚ tk ƒ hÚte y÷k f ] ‚ ,
Ëw„kÄe{t™ …w»…{t¤tytu Äthý fhu÷t, {nt…ht¢{e, …]Úðe™u yt¼q»tý Y… [hýf{¤tuðt¤t
™e÷fkX ¼„ðt™ ©enrh ßÞthu Ÿ[t, ht‚t y™u ‚Áý yï W…h Ëðth ÚtR™u yt…ýt yt
ËwkŒh rðþt¤ [tu„t™{tk ßÞthu yï™u Vuhðu Au íÞthu ‚u ©enrh™tk Œþo™ fhe™u yt…ýu ¼ª‚
W…h r[ºt ŒtuÞto ntuÞ ‚uðt szð‚T ÚtR sRyu Aeyu. ‚uðt «¼w™tu rðhn yt…ýu þe he‚u
Ën™ fheyu ? (5-6) fux÷ef Mºteytu fnu Au - nu Ë¾eytu ! ËtÞkft¤u ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚,
Ÿ[t {k[ W…h rƒhts{t™ ÚtR™u Ëtu™uhe ƒwètŒth ðMºttu Äthý fhu÷t ©enrh ßÞthu ƒk™u
nM‚f{¤tuÚte ‚t¤eytu …tze™u, ht{f]»ý „tu®ðŒ sÞ sÞ „tu®ðŒ yuðe ÄqLÞ fhu Au íÞthu
fux÷tf s™tu™u Ë{trÄ ÚtE òÞ Au y™u íÞtkÚte ©enrh™e RåAt rð™t Vhe yt Œun™e ‚u™u
M{] r ‚ Út‚e ™Úte. ‚u ð t ©enrh™tu rðhn yt…ýu þe he‚u Ën™ fheyu ?
(7-8) nu ðr™‚tytu ! Ë{t™ ¼q«Œuþðt¤e, r™{o¤ s¤ðt¤e, rð«tu ‚Útt …ûteytu™t {Äwh
™tŒÚte „q k r s‚ ‚x«Œu þ ðt¤e, ™Œeytu { tk ©u c yu ð e yt „Z…w h ™e WL{‚ „k „ t{tk ©enrh
ßÞthu {w r ™ytu Ërn‚ M™t™ fhu Au íÞthu {w r ™s™tu ™ t {w ¾ u Ú te {Äw h Mðhu Út‚tk fe‚o ™ tu
Ëtk ¼ ¤e™u , ‚u „t™Úte {tu r n‚ ÚtR™u ‚u ™Œe™tk s¤ …ý Útk ¼ e òÞ Au y™u {Þq h tu …ý
{tunðþ ÚtR™u «r‚æðr™ fhu Au ‚Útt, (9-10) nu Ë¾eytu ! …tu‚t™t ¼Þt™f yðtòuÚte
Ëðu o ™ u ¼Þ¼e‚ fhe Vh‚t yu ð t hªAtu , ®Ëntu , ntÚteytu , [{he „tÞtu , {rn»ttytu , Ë…tu o ,
ðt½tu , „U z tytu , ¼q k z tu , rþÞt¤tu RíÞtrŒf «týeytu …ý, r™¼o Þ …ýu rð[he™u ‚… fh‚t,
íÞt„ð]Â¥tðt¤t ©enrh™u òuE, ‚u{™u ðþ ÚtR {ti™ ÚtR™u Ëuðftu™e {tVf ©enrh™e …tA¤
Vh‚t n‚t. ytðt ©enrh™tu rðhn yt…ýu þe he‚u Ën™ fhe þfeyu. (11-12) fux÷ef
fnu Au fu, nu ©enrhY… Ëk…Â¥tðt¤e Mºteytu ! ‚u «¼w ßÞthu íÞt„™t ðu„™u ÷eÄu …tu‚t™e
{tuszeytu ‚Útt yïtrŒf ðtn™™tu íÞt„ fhe ßÞthu …„…t¤t [t÷e ™ef¤u Au, íÞthu {t„o{tk
ftkxt, ftkfht, Œ¼o™e yýeytu ð„uhu …„{tk ðt„ðtÚte ‚u{™u ¾qƒ s …ezt Útþu yu{ {t™e™u
«¼w™t þhýt„‚ yuðtk y{tÁk r[¥t ®[‚tÚte ÔÞtfw¤ ÚtR òÞ Au (13-14) õux÷ef fnu
Au fu, nu Ëtnu÷eytu ! Ä{o™kŒ™ ©enrh ßÞthu yr‚ïu‚ ð† …nuhe™u ‚Útt ƒeswk yuf ïu‚
ð† ¾¼u ™t¾e™u ‚Útt fuz W…h ƒtkÄe™u …kÂõ‚{tk ƒuXu÷t {wr™s™tu™tk …tºttu{tk ßÞthu Ár[fh
¼tu s ™ …ehËu Au íÞthu ïu ‚ îe…™t r™hÒt{w õ ‚tu …ý ðu » ttk ‚ h fhe™u , ‚u …k Â õ‚{tk ƒu Ë e™u
©enrh™e «ËtŒe „úný fh‚t ntuÞ Au ‚u{ yt…ýu Œþo™ õÞtO Au ‚u yt…ýwk yntu¼tøÞ Au.
(15-16) fu x ÷ef fnu Au fu , nu yƒ¤tytu ! yt …] Ú ðe™tu Þþ, Mð„o fh‚tk …ý yrÄf
rðM‚th‚w k Útfw k yt „Z…w h , …tu ‚ t™t „w ý Y…e ntÚttu ðzu , …tu ‚ t™e yk Œ h rðhts‚t yåÞw ‚
©enrh™tk Œþo ™ {txu {w { w û tw s™tu ™ u ƒtu ÷ tðe, ytðu ÷ t s™tu ™ u «er‚…q ð o f s¤ ‚Útt r™ðtË
yt…e™u ‚u{™tu Ëífth fhu Au. ‚uÚte yt ÷tuf{tk™t nrh¼õ‚tu{tk y{u Œw„o…wh™u ©uc {t™eyu
Aeyu. (17-18) fux÷ef fnu Au fu, nu Ë¾eytu ! …e¤t [kŒ™Úte [[uo÷t [hýf{¤ðt¤t
ïu ‚ tk ƒ hÄthe ‚Útt …w » …{t¤tytu Äthe hnu ÷ t ©enrh Ë¼t{tk ßÞthu {w õ ‚t™k Œ trŒ {w r ™ytu
yt„¤ ËtkÏÞþt† y™u Þtu„ þt†™wk hnMÞ fnu Au íÞthu ©enrhyu fhu÷t ‚u r™Y…ý™wk ©ðý
fhðt {txu ƒú ñ trŒ yËk Ï Þ Eïhtu ‚u { ™e Ë{e…u íÞtk ytðe™u ‚u hnMÞ Ëtk ¼ ¤e™u yr‚
ytùÞo …t{‚t n‚t. (19-20) fux÷ef fnu Au fu, nu Ë¾eytu ! ¼„wS ytrŒf …t»toŒtuÚte
ðu Â ü‚ fw { fw { ™t [tk Õ ÷tÚte Ëw þ tu r ¼‚ ÷÷txðt¤t, ð™{t¤t Äthý fhu ÷ t, y{™u yt™k Œ
yt…™tht ©enrh ßÞthu y{tht ytk „ ýt{tk ytðu Au íÞthu , ‘nu nrh ! ‚{u …Äthtu y™u
ynª rƒhtòu ’ yu{ fne™u y{u ‚u{™tu ytŒhËífth fheyu Aeyu íÞthu y{the ðå[u ƒuËe™u
{kŒ {kŒ nËe™u ‘nu {tht ¼õ‚tu’ yt{ fne™u nu‚Úte y{™u ƒtu÷tðu Au íÞthu yt¾wk s„‚
y{™u ‚wåA ¼tËu Au. ytðt Ëw¾Œt‚t ©enrh™tu rðhn yt…ýu þe he‚u Ën™ fhe þfeyu
? (21-22) ð¤e fu x ÷ef Mºteytu fnu Au - nu Ë¾eytu ! su ©enrh™e [hýhs ƒú ñ t,
÷û{e, rþðS y™u þu » t™thtÞý …ý RåAu Au ‚u «¼w , yt ÷tu f {tk W¥t{htò™t Þþ™u
rðM‚th‚t Útft ßÞthu yt „Z…wh{tk …Äthþu íÞthu ‚u Ä{o™kŒ™ ©enrh™wk Œþo™ fhe™u yt…ýu
r™ùu s ‚íûtý Ëk‚t… hrn‚ ÚtR™u ¾qƒ Ëw¾e ÚtR sEþwk (23-24) fux÷ef Mºteytu fnu
Au - nu yƒ¤tytu ! …tŒwftytu W…h ËwkŒh Ëw„kÄe{t™ ‚w÷Ëe ytåAtrŒ‚ [hýtu {qfe ztƒt
ntÚt™u fuz W…h {qfe, s{ýtu ntÚt n÷tð‚t Útft ©enrh ßÞthu ð™{tk sR™u Ët{ðuŒ™wk „t™
fhu Au íÞthu ‚u™tÚte {tun …t{e™u …tu…x nkË ytrŒf …ûteytu ‚Útt nhýtkrŒf …þwytu …ý
©enrh™e Ë{ût {ti™ ÚtE yufr[¥tðt¤t ÚtR™u ƒuËe òÞ Au (25-26) fux÷ef Mºteytu fnu
Au - nu Ëh÷ ÓŒÞðt¤e Mºteytu ! Mð¼õ‚tu™u {t™ yt…™tht, f]…t{Þ vÂüðt¤t, …w»…™tk
fwkz¤tuÚte Ëwþtur¼‚, ËwkŒh „t÷ ‚Útt þhŒ É‚w™t [kÿ Ë{t™ {w¾th®ðŒðt¤t, ð™{tk ‚…
fhðt {txu sE ytðu ÷ t, ~Þt{ Ëw k Œ h þhehðt¤t, {ntí{t ©enrh ßÞthu y{tÁk yt¾t
rŒðË rðÞtu„™wk Œw:¾ Œwh fhðt ËtÞkft¤u „Z…wh{tk …Äthu Au íÞthu MðŒþo™ Œt™Úte y{™u
Ëw ¾ yt…ðt {txu yt W¥t{htò™t ½u h r™ðtË fhe™u hne™u Au . (27-28) nu [k [ ÷

Mð¼tð™e Mºteytu ! su ©enrh{tk ytËõ‚ ÚtR™u …q ð u o É»t¼Œu ð …w º t ¼h‚, …] Ú tw h tò,
ÞÞtr‚ ‚Útt yk „ ytrŒf y™u f htòytu yt¾e …] Ú ðe™w k …tu ‚ t™w k htßÞ Atu z e™u ð™{tk ‚…
fhðt [t÷e ™eféÞt n‚t ‚u s yt «rËØ Ä{ofw¤™t ËqÞo Ë{t™ y™u W¥t{htò™t Ë¾t
©enrh y{™u Ëw¾ yt…™tht „wÁ y™u «uhf Au.‚uÚte yt „Z…wh{tk y{u ¾qƒ ¼tøÞþt¤e
Aeyu. (29) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™TT ! W¥t{ htò™t yk‚:…wh™e Mºteytu ht‚rŒðË
yt «{týu ©enrh™e ÷e÷t „t‚tk „t‚tk yuft„ú r[¥tðt¤tk ÚtR™u ©enrh…htÞý ÚtE „E.
(30) …Ae ‚u ¼wð™tu{tk h{t-sÞtrŒ Ëðo Mºteytu Ë{trÄ Ëw¾ …t{e …tu‚u …tu‚t™t ytí{t™u
©enrhY…u {t™e, ©enrh™e ÷e÷tytu™wk y™wfhý fhðt ÷t„e. (31) ‚u{tk™e yuf Mºte ƒeS
Mºteytu™u fnuðt ÷t„e fu, nu r™»…t…, Mºteytu ! ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ ©e Ënò™kŒ Mðt{e
{nt«¼w ‚u nw k s Aw k (32) ‚u Ú te ËŒT „ w ý tu ð t¤e ‚{tu Ëðo {tht ð[™{tk ð‚tu o y™u {U
r™Y…ý fhu÷t ‚{tht Ëðo Ä{tuo™wk …t÷™ fhtu. (33-34) yt{ fne™u ‚u Mºte ƒtu÷‚e ƒkÄ
ÚtE, íÞtk ð¤e ƒeS Mºte …ý Ë{trÄ Œþt{tk ƒtu÷e fu, nu Mºteytu ! fti÷, ™tÂM‚f, y™u
þw » fðu Œ tk ‚ ytrŒ ½ýt …t¾k z {‚tu ™ u {q ¤ Úte ™tþ fhðt {txu nw k «„x ÚtÞtu Aw k . ‚u Ú te yt
…]Úðe W…h rð[hý fh‚t yuðt ©enrh ™t{Äthe {tÁk, ‚{u ƒÄt ¾qƒ «u{Úte …qs™ fhtu
y™u (35) nu yƒ¤tytu ! ‚{u Ëðuo ¼tðÚte {the yth‚e fhe™u, «er‚…qðof Útt¤ ƒ™tðe™u
{™u s{tztu. (36) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™TT ! yt{ ƒtu÷e™u ‚u ‚L{Þ Mºte ƒkÄ
ÚtR, íÞthu ‚u™t suðe s Œþt …t{u÷e ƒeS yuf Mºte ƒtu÷e fu, (37) nu h{t, ÷r÷‚t,ht{t
sÞt ! nwk Ä{toí{s ©enrhf]»ý Awk. ‚uÚte ‚{u {the ËwkŒh þe½ú „r‚ swytu. (38) nu hts™T !
yt{ fne™u …Ae ‚u Mºteyu ©enrh™e [t÷™wk y™wfhý õÞwO. íÞth …Ae ƒeS yuf Mºte yLÞ
Mºteytu «íÞu ƒtu÷e fu, (39) nu W¥t{ ƒwÂØ{t™ Mºteytu ! Ëðuo {wr™ytu™u {U ynª ƒtu÷tÔÞt
Au ‚uytu ytsÚte Ët‚{u rŒðËu ynª ytðe …ntU[þu {txu ‚{u Ëðuo ËeÄkw-Ët{t™ ‚iÞth fhtu.
(40) ‚u y tu ™ t r™ðtË yÚtu o ht¾u ÷ t ½htu {txe y™u „tÞ™t AtýÚte ÷ª…e™u ‚i Þ th fhtu .
(41) …tu ‚ t™u f] » ýY… {t™‚e ð¤e yu f Mºte ƒtu ÷ e fu , nu W¥t{ ðú ‚ Ätrhýeytu ! Ëðo
¼q‚«týe {tºt™tu yk‚htí{t nwk Awk (42) ‚uÚte Ëðo yk‚oÞt{e yuðtu su nwk ‚u ‚u {thtu ¼Þ
‚{thu Ëðuo™u ËðoŒt ht¾ðtu. nu hts™T ! yt{ ƒtu÷e™u ‚u Mºte ËkfÕ…tu fnuðt ÷t„e. (43
Úte 45) Ë{trÄðMÚttðt¤e ‚u ƒtRyu yt «{týu™t fnu÷t Ëðuo™t ËkfÕ…tu™u Ëtk¼¤e ‚u Ëðuo
ƒtRytu ¾qƒ ytùÞo …t{e. yt «{týu h{t, sÞt ytrŒf Ëðuo ƒtRytu ©enrh™t rðhn™t
Œw:¾Úte W…ðtËe, f]»ttk„e ÚtR „Þu÷e ‚Útt nu f]»ý ! nu f{÷™Þ™ ! ‚{u ytðe™u y{™u
Ëw ¾ e fhtu yu { ðthk ð th «tÚto ™ t fh‚e, Œþo ™ ™e ytþtÚte s Œu n {tk «tý xftðe ht¾e™u ,
íÞtk yk ‚ :…w h {tk hnu ÷ e n‚e. (46-47) …tu ‚ t™e þhýt„‚ Mºteytu ™ t Œw : ¾™u nh™th
su ‚ ÷…w h {tk hnu ÷ t ©enrh, ‚u Ë{Þu …tu ‚ t™t yu f tk r ‚f ¼õ‚, Ëu ð f ©u c , y™u yr‚r«Þ
yuðt {wfwkŒt™kŒ ðŠý «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ™iÂcf ƒúñ[the {wfkwŒt™kŒ ðŠý ! ‚{u „Z…wh òytu
(48-49) y™u íÞtk hnu ÷ tk {tht r«Þ ¼õ‚ W¥t{htò™e «er‚ Ëk … tŒ™ fhtu y™u nw k s
su{™tu RüŒuð Awk, {tht {txu suytu W…ðtËe hÌtt Au, su{™u {tht{tk yr‚þÞ «er‚ Au,
nw k s ‚u { ™w k Ä™ Aw k ‚Útt {tht rð»tu s su { ™u yu f r™ct Au ‚u ð e h{t sÞtrŒ Mºteytu ™ u
{thtu Ëk Œ u þ tu fne™u ‚u { ™w k { tht rðhn™w k Œw : ¾ Œq h fhtu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk h{t sÞtrŒ ƒtEytuyu rðhnÚte fhu÷t ÷e÷t„t™™wk ðýo™ ™t{u
…[eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>25>>
yæÞtÞ - 26
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ßÞucrs‚ hts™TT ! yr‚þÞ Xkze{tk …ý Võ‚ yuf
s ð† ht¾e™u Œunr™ðton fh‚t h{tƒt™u ‚u{™e Xkze htufðt {txu …tu‚t™tu yuf [tuVt¤ y™u
…týe …eðt™wk [tkŒe™wk yuf s¤…tºt …ý ©enrhyu {wfwŒt™kŒ ðýeo™u ytÃÞwk. (3) y™u …Ae
ƒtu Õ Þt fu nu ËtÄw ! yt ƒk Ò tu [eòu h{tƒt™u yt…e™u fnu ò u fu nu ‚…ÂMð™e ! ©enrh™e
yt¿tt Au fu , ‚{thu Ëðo hËÞw õ ‚ yÒt s{ðw k . (4) íÞth …Ae {w f w k Œ t™k Œ ðýeo sÞt™k Œ
ðýeo™u ËtÚtu ÷R™u ©enrh™u «ýt{ fhe su‚÷…whÚte „Z…wh sðt ™eféÞt. (5 Út 7) [thuÞ
ƒtsw …ûteytu™t rðrðÄ «fth™t f÷hðÚte „wks‚t Q…ð™tu ‚Útt ðtzeytuÚte ÔÞt…f, «íÞuf
½u h Ëk ‚ …r‚ ™thtÞý{w r ™™t {k „ ÷fthe [rhºttu ™ u „t‚e Mºteytu Ú te Ëw þ tu r ¼‚, yr‚rÚt,
yÂø™, ËqÞo, „tÞtu, rð«tu, Œuðtu y™u r…‚]ytu™t …qs™Úte ‚Útt Äq… Œe… y™u …w»…{t¤tytuÚte
Þw õ ‚, [thu Þ ðýtu o ™ tk ½htu ð t¤t „Z…w h {tk ytðe …ntU å Þt. (8) «Œtu » t Ë{Þu „Z…w h {tk
«ðuþu÷t {wfwkŒ ƒúñ[the {tk„r÷f ÿÔÞtu ‚Útt æðò…‚tftytuÚte Þwõ‚ yuðt W¥t{htò™u ½uh
ytÔÞt. (9) nu hts™TT ! ™]…tu¥t{ W¥t{htò, ©enrh™t Ëuðf {wfwkŒðýeo™u {¤e ‚u{™u ¾qƒ
htS ÚtR ¼u x ât y™u …Ae ‚u { ™t{tk ©enrh™tu ¼tð ÷tðe ‚u { ™e ¾q ƒ …q ò fhe. (10-
11) ©enrh™e Ë{e…uÚte ytðu÷t ‚u ðýeo™u W¥t{htòyu ŒqÄ…tf ytrŒf s{tzâwk …Ae h{t
sÞt ytrŒf yk‚:…wh™e Ëðuo Mºteytuyu ©enrh™t Ë{t[th òýðt {txu ‚u ƒúñ[the™u {¤ðt
{txu …tu ‚ t™e …tËu ƒtu ÷ tðztÔÞt. (12) ‚u Ú te ‚u ðýeo © u c {w f w Œ t™k Œ S sÞt™k Œ ƒú ñ [the
ËtÚtu W¥t{htò™u ËtÚtu ÷R™u ‚u h{trŒ Mºteytu ™ e Ë{e…u ytðe, Mºteytu ™ e Ë¼tÚte Au x u
…tÚthu÷t ytË™ W…h ƒuXt. (13) …Ae ©enrh™t Ëuðf ‚u ƒúñ[the Ëðuo ƒtRytu™u ™{Mfth
fhe™u ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚ ƒtRytu ! ‚{tu™u {nthtsu ¾qƒ sÞ™thtÞý fÌtt Au. (14-15)
…Ae W¥t{htò îtht h{tƒt™u fÌtwk fu, nu h{t ! ©enrhyu ‚{™u yt¿tt fhe Au fu, ‚{thu
Ëðo hË Þwõ‚ ¼tus™ fhðwk, [tkŒe™t …tºtÚte s¤…t™ fhðwk y™u [tuVt¤ ytuZðtu ‚uÚte nu
yr‚ íÞt„ðt¤t h{tƒt ! ©enrhyu ‚{tht {txu {the ËtÚtu {tuf÷u÷tu yt [tuVt¤ y™u yt
[tk Œ e™w k s¤…tºt ‚{u „ú n ý fhtu . (16) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T T ! íÞth …Ae
h{tƒt™u yt…ðt™t QvuþÚte …tu‚u ÷tðu÷t «ËtŒe¼q‚ ‚u ƒk™u ðM‚wytu ðýeoyu Q¥t{htò™u
yt…e. (17) Q¥t{htòyu ‚u ƒk™u ðM‚wytu …tu‚t™tk ƒnu™ …tk[t¤e™u yt…e y™u …tk[t¤eyu
‚u ðM‚w y tu h{tƒt™u yt…e.(18) «¼w ™ e «ËtŒe™e ðM‚w ™ w k ½ýw k {ntíBÞ òý‚tk h{tƒt,
‚u ƒk™u ðM‚wytu „úný fhe™u ¾qƒ htS ÚtÞt (19) …Ae ‚u ƒk™u ðM‚wytu{tkÚte h{tƒtyu
[tuVt¤ …tu‚t™e …tËu htÏÞtu y™u [tkŒe™wk s¤…tºt ¼„ðt™™e Ëuðt{tk W…Þtu„ fhðt {txu
sÞtƒt™u ytÃÞw k . (20) …Ae W¥t{htòyu ¾q ƒ rð™Þ…q ð o f ðýeo ™ u …q A T Þ w k fu nu ðýeo !
{nthts Ëw¾e ‚tu Au ™u ? yíÞthu ‚uytu fÞt ™„h fu „t{{tk rƒhtsu Au ‚u fntu. (21)
ð¤e {tºt ©enrh{tk s ËŒtÞ ð]Â¥t ntuðtÚte {nt¼tøÞþt¤e ‚Útt Ë{]ÂØðt™ ½h™tu íÞt„
fhe ©enrh™t [hýf{¤™e Ëuðt fhðtðt¤t Ëtu{÷¾t[h Ëw¾e ‚tu Au ™u ? (22) ð¤e WŒth
{™ðt¤t, Ëðo Ä™ ©enrh™u ytÄe™ fh™tht y™u y{tht rn‚uåAw Ëwht¾t[h Œunu Ëw¾eÞt
‚tu Au ™u ? (23) …tu‚t™t Ëðo ËƒkÄeytu™tu íÞt„ fhe™u Ëuðf™e su{ ©enrh™e Ëuðt{tk
hnu ÷ t, rððu f e y™u y{tht Ë¾t ™t¼ ™t{u …t»to Œ Ëw ¾ e ‚tu Au ™u ? (24) Ä{to í {s
©enrh™u ËŒtÞu su …tu‚t™t Sð fh‚tk …ý ðÄw Ët[ðu Au ‚u, …t»toŒðÞo ¼„wS Ëw¾e ‚tu
Au ™u ? (25) su Ëðuo …t»toŒtuÚte ðuÂü‚ ©enrh, [¢ð‚eo htò Ë{t™ þtu¼u Au ‚u Ëðuo …t»toŒtu
…ý Ëw¾e ‚tu Au ™u ? (26) Ä{o…wºt ¼„ðt™ ©enrh fu su {tÁk yuf{tºt þhýMÚtt™ Au
‚u ©enrh {™u, yt ™„hðtËe nrh¼õ‚tu™u ‚Útt yt WL{‚ „k„t™u õÞthuf ÞtŒ fhu Au fu?
(27) Þtu„uïh ™thtÞý{wr™ ŒÞt fhe™u ßÞthu ynª …Äthþu íÞthu y{u ‚u «¼w™wk ntMÞÞwõ‚
Ëw k Œ h {w ¾ th®ðŒ r™nt¤eþw k . (28) nu {w f w k Œ ðýeo ! {tht r…‚t™w k htßÞ þºtw y tu y u ßÞthu
Ae™ðe ÷eÄw k n‚w k , íÞthu ©enrh™e ËntÞ‚tÚte s {U ‚u …w ™ :«tó fÞw O n‚w k . (29) y™u
rðsÞ, ¼tý¾t[h ‚Útt „wóƒes ™t{™t ft¤ suðt ¼Þkfh yËwhtuÚte ‚Útt ƒeò ŒiíÞtuÚte
…ý ©enrhyu {the hûtt fhe n‚e. (30) ©enrh™e ðtýe ntMÞ, ËwkŒh …ht¢{tu, «u{tð÷tuf™
ð„u h u ™ w k M{hý fh‚tk y{tÁk {™ f‚o Ô Þ ftÞtu o { tk Ú te rþrÚt÷ ÚtR òÞ Au . (31) ð¤e ‚u
«¼wyu ßÞtk rð©t{ õÞtuo Au ‚u ðtze, ðtð, ð™™t ¼t„tu, WL{¥t„k„t ‚Útt ƒuËðt™tk yLÞ
MÚtt™tu™u òuR™u {tÁk {™ ‚u{™t{tk ‚ÿq… ÚtR òÞ Au. (32) nkw r™ùu {t™wk Awk fu ƒúñ…wh
Ät{™t yrÄ…r‚ Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ s, s™tu™t fÕÞtýtÚtuo yt nrhf]»ý ™t{u ynª
yt …]Úðe W…h «„x ÚtÞt Au. (33) ‚u ©enrh rfþtuhðÞ{tk s yr‚þÞ ðihtøÞ™t ðu„Úte
…tu‚t™tk {t‚t-r…‚trŒ ËƒkrÄs™tu™tu íÞt„ fhe™u. rn{t÷Þ™t ð™{tk „Þt n‚t. (34) ‚u
ð™ ®Ën, ðt½, ntÚte, Ë…tu o , sk „ ÷e „tÞtu , ys„h, rþÞt¤tu ytrŒf y™u f rðfht¤
«týeytu Ú te Þw õ ‚ ‚Útt y™u f ð] û ttu Ú te ÔÞtó n‚w k . (35) yu f ÷t, r™¼o Þ ÚtR™u ytðt ½tu h
ð™{tk rð[he™u W„ú ‚…ùÞto fhe™u «¼w íÞtkÚte …w÷nt©{ …ÄtÞto n‚t. (36-37) íÞtkÚte
ytrŒ ðthtn ð„u h u {w Ï Þ ‚eÚttu o { tk ƒnw Ë{ÞÚte hnu ÷ t yÄ{o ™ tu ™tþ fhe™u …Ae «¼w
Ëtiht»xÙ{tk ytðu÷t …e…÷týt „t{{tk ™h®Ën rð«™t ½uh rƒhtsu÷t Ëtûtt‚ WØðtð‚th ©e
ht{t™k Œ Mðt{e™u {éÞt n‚t. (38) y™u ‚u ht{t™k Œ {w r ™ …tËu Ú te ytr©‚s™ WØthtÚtu o
Œeûtt „úný fhe™u ‚u {wr™ ƒúñÄt{{tk „Þt …Ae ©enrhyu ½ýtk s™tu™u …tu‚t™tu «tiZ «‚t…
Œu¾tzâtu Au. (39-40) õÞthuf s¤tþÞtu ‚hV M™t™ fhðt s‚t ïu‚tkƒhÄthe, …w»…nthtuÚte
Ëw þ tu r ¼‚ fk X ðt¤t ‚Útt […¤ ™u º ttu ð t¤t ©enrh™u òu E nu r™»…t… {w f k w Œ ðýeo ! ¼hu ÷ e
„t„htu {tÚtu {qfe™u Ët{uÚte ytð‚e …r™ntheytu, ‚íûtý {t„o{tk s Úttk¼÷t™e su{ ÂMÚth
ÚtE s‚e n‚e. (41 Úte 44) ‚u ð¾‚u ƒeS Mºteytuyu {t„o{tk yuf s ð¾‚ ©enrh™u
òuÞt …Ae Vhe ð¾‚ òuðt™e yr™åAt ntuðt A‚tk …ý, …tu‚t™u sðt™t {t„o{tk ©enrh™u
yt„¤ [t÷‚tk òu ‚ e, þÞ™ Ë{Þu …tu ‚ t™e Ë{e…u ©enrh™u þÞ™ fhu ÷ t òu ‚ e, ¼tu s ™
Ë{Þu …tu‚t™t …tºt{tk ©enrh™u ¼tus™ fh‚t òu‚e, htkÄðt™t Ë{Þu …tu‚t™e ËtÚtu hËtuE
fh‚t, Œ¤ðt™t Ë{Þu …tu‚t™e ËtÚtu Œ¤‚t, ƒtu÷‚e ð¾‚u …tu‚t™e ËtÚtu ðt‚ fh‚t ©enrh™u
òuR ‚u Ëðuo r¢Þtytu™u ËkƒkÄes™tu òuE sþu ‚tu ? yuðe ƒefÚte ÷ßò…qðof ‚u Ëðuo r¢Þtytu
fh‚e n‚e. (45) nu {w f w k Œ t™k Œ ! …q ð u o f] » ýtð‚th{tk ysw o ™ ™u fhtðu ÷ t …tu ‚ t™t rðïY…™w k
Œþo™, nt÷{tk ©enrhyu f]…t fhe™u fux÷tf Mºte-…wÁ»ttu™u fhtÔÞwk. (46) ‚u rðïY… y™uf
{w ¾ , yËk Ï Þ ™u º ttu , y™u f yi ï Þtu o ð t¤w k yŒ¼w ‚ , rŒÔÞ …w » …{t¤tytu ð t¤w k ‚Útt y™u f
ðMºtt¼q»týtuðt¤wk n‚wk. (47) fux÷tf s™tu™u ©enrhyu …tu‚t™t rŒÔÞ, r™íÞ, {wõ‚ …wÁ»ttuyu
Ëu ð u ÷ t y™u …q s u ÷ t ïu ‚ îe……r‚ ðtËw Œ u ð MðY…u Œþo ™ fhtÔÞt. (48) fu x ÷tf s™tu ™ u
©enrhyu , …tu ‚ t™t yÔÞtf] ‚ Ät{{tk , þu » t™thtÞý Y… Ëw k Œ h ytË™ W…h rƒhts{t™,
yü¼w ò ðt¤t ¼q { tMðY…u Œþo ™ fhtÔÞt. (49) fu x ÷tf s™tu ™ u ©enrhyu …tu ‚ u MðÞk Ëðo
yð‚thtu ™ t fthý Y…, y™k ‚ ƒú ñ tk z tu ™ t yrÄ…r‚ MðY…u , …tu ‚ t™t rŒÔÞ ƒú ñ …w h Ät{{tk
rƒhts{t™ MðY…™t Œþo™ fhtÔÞt. (50) nu ðýeo ! yLÞ s™tu yÚtt„ «Þí™u …ý ™ fhe
þfu ‚u ð t ¾q ƒ ¼tu s ™ y™u ½ýe ŒÂûtýtytu ðt¤t y™u f rð»ýw Þ t„tu , ©enrhyu ‚tu rð™t
«ÞtËu s fÞto Au. (51) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au- nu hts™T ! yt «{týu ©enrh™tk [rhºttu
Ëk ¼ the™u {w f w k Œ ƒú ñ [the™u fnu ‚ t W¥t{htò™tk ™u º ttu { tk n»to ™ tk ytk Ë w ytÔÞt y™u ‚u y tu
{ti ™ ÚtÞt íÞthu yk ‚ :…w h ™e ßÞt ytrŒ Ëðu o Mºteytu W¥t{htò «íÞu ƒtu ÷ e fu ,
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk W¥t{htòfrÚt‚ ©enrh[rhºtfÚt™ ™t{u AðeþË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>26>>
yæÞtÞ - 27
(1) sÞt ytrŒ ƒtRytu fnu Au - nu W¥t{htò ! A {tË ðe‚e „Þt ‚tu …ý MðÞk ©enrh
‚tu ™Úte …ÄtÞto, ‚u{ A‚tk …ý yt…ýe Ëk¼tð™t fhðt {txu, s„‚ r™Þk‚t ©enrhyu yt
{w f w k Œ ðýeo ™ u yt…ýe …tËu {tu f ÕÞt Au ‚u yt…ýw k yntu ¼ tøÞ Au . (2) Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™e
Ëuðt™t «‚t…Úte yt ðýeo™wk {™ yt÷tuf fu …h÷tuf{tk ftuE …ý {trÞf …ŒtÚto{tk ÷tu¼t‚wk
™Úte. ‚uÚte yt Ëðtuo¥t{ {wfwkŒðýeo™u y{u, ©enrh Ë{t™ „ýe™u ðkŒ™ fheyu Aeyu. (3-
4) yt {wfwkŒ ƒúñ[the y™u Ëðuoïh ©enrhyu õÞthuf y{™u «u{Úte su ftkR ð[™ fÌtwk ntuÞ,
õÞthuf y{the W…h f]…t vÂü fhu÷e ntuÞ ‚u, ‚Útt ©enrh ËkƒÄe …ŒtÚttuo™u ðthkðth Ëk¼th‚t
y{tht yk ‚ h{tk nu ‚t‚ ! „{u ‚u ð tu Ëthtu yr‚ Ëw k Œ h …ŒtÚto …ý Ëw ¾ ŒtÞe Út‚tu ™Úte.
(5) ßÞthu yt ½h{tk ¼„ðt™ r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t íÞthu ‚tu ‚u yt™kŒfthe n‚wk …ý
yíÞthu ‚tu ¼„ðt™ rð™t™w k yt s ½h y{™u ¾tðt ÄtÞ Au . (6) nu W¥t{htò ! ‚{u
©enrh™t …t»to Œ tu ¥ t{ yt ðýeo ™ u …q A tu fu rð[hý fh‚t ©enrh õÞthu [t¾zeytu …nu h e™u
y{tht yk‚:…wh{tk ytðþu ? (7 Úte 11) yt ytuxt W…h Ztur÷Þtu Z¤tðe™u ‚u{tk ytuXª„ý
ŒR™u ƒu Ë ‚t, s{ýt ntÚtu yt ‚w ÷ Ëe {t¤t™u Œhhtu s Vu h ð‚t, [hýf{¤tu { tk yt ƒu
{tuszeytu …nuhe™u Vh‚t, ntÚt{tk yt Aze Äthý fh‚t, yt Q¥t{ {týfe ½tuze™u ynª
rðþt¤ ytk „ ýt{tk Vu h ð‚t, ynª s Ëk ‚ Ë¼t fhe™u yt¿tt™w Ë thu fe‚o ™ t „t‚t {w r ™ðhtu
ËtÚtu „t™ fh‚t y™u nu ðýeo ! yt [tufe W…h ƒuËe™u r™{o¤ s¤Úte M™t™ fh‚t ©enrhf]»ý
{nt«¼w ynªÞt õÞthu …Äthþu ? (12 Úte 14) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T !
W¥t{htò îtht ‚u ƒú ñ [the™u yt «{týu …q A ‚e ‚u Mºteytu ©enrh™tk rðrðÄ [rhºttu ™ w k
ðthkðth M{hý fhe™u fnu‚tk fnu‚tk Äehs „w{tðe™u ÁŒ™ fhðt ÷t„e. ‚u Ë{Þu ©enrh™t
rðhnÚte Œw : ¾e ntu ð t A‚tk …ý, …tu ‚ t™e Ë{sýÚte Úttu z e Äehs ht¾e™u Œw : ¾e ÓŒÞu
÷r÷‚tƒt sÞt ytrŒ Ëðu o Mºteytu ™ u Ëtk í ð™t yt…ðt {Äw h ð[™u ƒtu Õ Þt fu , (15) nu
Ë¾eytu ! yíÞthu yt Ë¼t{tk ‚{u Ëðuo, ËwkŒh {Äwh ðtýeðt¤t, ‚Útt íÞt„e©uc ©enrh™t
„w ý t™w „ t™ s fhtu . fu { fu rðhn™t ‚t…Úte r™hk ‚ h ‚…‚t yt…ýt r[¥t™u þtk r ‚ Útðt™tu
‚u rËðtÞ ƒeòu ftuR W…tÞ s ™Úte. (16-17) nu Ë¾eytu ! ƒtÕÞtðMÚtt{tk s …tu‚t™t
fwxwkƒ™u Œw:¾e y™u hz‚wk Atuze™u ©enrh {tºt ÷tuffÕÞtý yÚtuo s Œuþ-«Œuþ{tk rð[hý fhu
Au. ‚uÚte ynª ‚u{™wk …w™ht„{™ {w~fu÷ Au ‚u{ A‚tk …ý ¼õ‚ s™tu™t fuð¤ „wýtu™u s
òu ™ tht ‚u ©enrh ŒÞtËt„h ntu ð tÚte yt ™„h{tk …w ™ : …Äthe™u yt…ý™u RÂåA‚ Ëw ¾
yt…þu . ‚u Ú te ‚{u Ëðu o Äehs ht¾tu . (18) nu yƒ¤tytu ! …t… y™u ‚t…™u nh™the,
frððh {wõ‚t™kŒtrŒftuyu „tÞu÷e, Ä{o…wºt ©enrh ËkƒkÄe fÚtt fnwk Awk ‚u ‚{u Ëðuo Ëtk¼¤tu.
‚u rËðtÞ ‚tu ©enrh™t …w™ht„{™ ËwÄe™tu Ë{Þ fuðe he‚u sþu ? (19) r™{o¤, ‚uòu{Þ
Ät{{tk r™íÞ rƒhts‚t yt ©enrh™t [hý™e hs™u ‚tu ƒúñt rþð y™u ÷û{eS …ý Ëuðu
Au . Mð„o , {] í Þw y™u …t‚t¤ ÷tu f {tk Ú te ftu R …ý Mºte, ©enrh™t {™™u MðMðY…{tk Ú te
ftuR…ý W…tÞu [÷tÞ{t™ fhðt Ë{Úto ™Úte. (20) nu Mºteytu ! ïu‚tkƒhÄthe ©enrh ‚tu
rŒ™ŒÞt¤w Au ‚uÚte s, yt…ýt ytk„ýu ytðe™u rƒhts{t™ ÚtR™u yt…ý™u {Äwh ðtýeÚte
W…Œuþ yt…u Au ‚Útt ftuRf ð¾‚ Ëðthu yt…ý™u ‚{thu yt ft{ «{týu fhðwk yu{ fnu
Au ‚u Ú te (21) nu r«Þtytu ! yt…ýtu sL{ ËV¤ ÚtÞtu Au . ©enrh™t [hýf{¤ rËðtÞ
ƒesw ftkR s þe½ú Ëw¾fthe ™Úte yu{ òý™the yt…ýu Ëðuoyu ÓŒÞ{tk ©enrh™t [hýf{¤tu
rËðtÞ ƒesw k ftk E ®[‚ððw k ™rn. (22) nu Mºteytu ! fu x ÷tf htòytu , Œu ð tu , Œi í Þtu y™u
{™w»Þtu ‚tu …tu‚t™t r«Þ …rhðth™tu íÞt„ fhe™u …h{nkË ÚtR™u, ½uh ½uh r¼ûttx™ fhe™u
…ý …tu‚t™t ÓŒÞ{tk yt ¼„ðŒT [hýf{¤tu™wk s r™hk‚h ®[‚ð™ fhu Au (23) nu Ë¾eytu
! yt ®[‚ð™Úte ‚u …h{nkËtu, ƒúñÂMÚtr‚™u …t{e™u ÷tuf÷ßò™tu íÞt„ fhe™u su{ ©enrh™e
…tA¤ s Vhu Au , ‚u { ‚u Ëðtu o ¥ t{ {q Š ‚{tk ytËõ‚ ÚtÞu ÷ e yt…ýu …ý ½hƒth™tu íÞt„
fhe™u ÷tshrn‚ ÚtE ©enrh™e …tA¤ Vheþwk ‚tu ‚uytu yt…ýe W…h …ý ŒÞt fhþu. (24)
nu Ë¾eytu ! yt…ýu r™hk ‚ h ©enrh™t MðY…{tk hneyu Aeyu A‚tk …ý, ½ýtk ÷tk ƒ t
Ë{ÞÚte ©enrh þt {txu ynª …w™:…ÄtÞto ™Úte ‚u™wk fthý ‚tu {™u ¾ƒh ™Úte. …hk‚w ‚u{™wk
¼s™ fh™tht yt…ýt{tk Úttuztu fkRf Œtu»t òuR™u ‚uytu „Þt Au. (25-26) ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu hts™TT ! yt «{týu „Œ„Œ ðtýeÚte ¼„ðŒ fÚtt fh‚tk ÷r÷‚tƒt™t ÓŒÞ{tk
©enrh Mfw h tÞ{t™ ÚtÞt íÞthu ‚u { ™tk Œþo ™ fhe™u ‚u y tu ™ u Ë{trÄ ÚtE „E. ‚u { ™tu Œu n
szð‚ ÚtR „Þtu ‚Útt ™u º ttu r™Š™{u » t ÚtR „Þt. íÞthu Sðw ƒ t …w ™ :ƒtu Õ Þt fu , (27) nu
ÔÞtfw ¤ ‚t hrn‚ Ë¾eytu ! {™u yr‚ r«Þ y™u QŒth r[¥tðt¤t „tu ® ðŒ ¼„ðt™ õÞthu
ynª ytðe™u yt…ý™u Ëw ¾ yt…þu ? ‚u { ™t Œþo ™ rð™t yu f ûtý …ý yu f Þw „ su ð ze
òÞ Au . (28) ð¤e su ©enrh™t Ät{™t {w õ ‚tu ™ t Ëw ¾ yt„¤ ‚tu , ƒú ñ tk z ™t yrÄ…r‚
ƒúñtrŒf …ý ®……¤trŒf™t V¤ ðeýe ¾t™tht ÿrhÿ suðt ÷t„u Au ‚Útt (29) su ©enrh
«r‚rŒ™ „]nMÚt™t ½uh r¼ûtt Ë{Þu …ý „tuŒtun™ sux÷t Ë{Þ {txu s hnu‚t ntuðt A‚tk
y{tht ½h™u ‚tu …tu‚t™wk s {t™e™u y{tht htS…t {txu ynª ½ýtu Ë{Þ r™ðtË fhe™u
hnu Au. (30) ‚u ©enrh õÞthuf ƒeò ¼õ‚tu™u htS fhðt ßÞthu y{tht ½uhÚte ™ef¤e™u
ƒeò ¼õ‚tu™u „t{ òÞ Au íÞthu {™u ¾tðt…eðt™e fu Mð½h{tk hnuðt™e Ár[ Út‚e ™Úte.
(31) yux÷wk s ™rn, …ý ƒuXât-QXât{tk, õÞtkÞ …ý sðt-ytððt{tk, ƒtu÷ðt-[t÷ðt{tk
þÞ™ rð„u h u fhðt{tk sht…ý Ár[ Út‚e ™Úte. ‚u Ú te ytrŒ …w Á »t ©enrh ßÞtk ntu Þ íÞtk
yt ŒÞt¤w ðýeo ‚íft¤ òÞ y™u (32) íÞtkÚte ©enrh™u ynªÞtk ‚uze ÷tðtu yÚtðt ‚tu nu
r™»…t… ! y{™u íÞtk ‚u z e òytu . ƒu { tk Ú te yu f yð~Þ fhtu . (33) nu [k [ ¤ Mºteytu !

{tA÷tk ™u su{ s¤ s Sð™ Au ‚u{ ©enrh s y{tÁk Sð™ Au ‚uÚte yt ƒúñ[the ƒu{tkÚte
yuf W…tÞ sYhÚte s÷Œe fhu, ™rn ‚tu y{u fu{ fhe™u Sðeþwk ? (34) {™u ÷t„u Au fu
©enrh™wk Œqh Œuþ{tk hnuðwk ‚u s y{tht {]íÞw™wk fthý rðÄt‚tyu ™¬e õÞwO Au. ‚u rËðtÞ
y{tht {]íÞw™wk ƒeswk ftkE fthý ÷t„‚wk ™Úte. (35-36) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™TT!
Mºte nrh¼õ‚tu{tk ©uc Sðwƒt, yt «{týu ©enrh{tk yr‚ yrÄf M™un™u ÷eÄu rðnTð¤ ÚtR
ƒtu ÷ e™u …Ae ßÞthu yxõÞtk íÞthu ©enrh™t ŒtË {w f w k Œ t™k Œ ðýeo , ©enrhyu sýtðu ÷ tu
Ëk Œ u þ tu ‚u sÞt ytrŒ Ëðu o ƒtRytu ™ u fne ‚u { ™u Ëtk í ð™t yt…‚t Útft ƒtu Õ Þt fu , (37)
{wfwkŒtðýeo fnu Au -nu sÞt, h{t ytrŒ Ëðuo ƒtRytu ! yt ™„h{tk ‚{u Ëðuo {nt¼øÞþt¤e
Atu. s™tu™u ðkŒ™ fhðt ÞtuøÞ yuðtk ‚{u Ëðuo r™ùu f]‚tÚto Atu. (38-39) MðtæÞtÞ, ËkÞ{,
Œt™, ntu { , s…, ðú ‚ , y™u ƒeò y™u f ËtÄ™tu Ú te ™thtÞý{w r ™{tk su …ht «u { ÷ûtýt
¼Âõ‚ rËØ ÚttÞ Au , ‚u s ¼Âõ‚ ‚{™u ‚tu rð™t «Þí™u «tó ÚtR Au {txu ‚{u
{nt¼tøÞþt¤e Au . (40) ð¤e ‚{tu Ëðu o yu f ©enrh{tk s {™tu ð ] Â ¥t ht¾e™u …tu ‚ t™t
r…‚t, ¼tR,…r‚ ytrŒf Ëƒk r Äs™tu ™ tu íÞt„ fhe™u r™ð] Â ¥t {t„o ™ u y™w Ë htu Atu ‚u Ú te
¼tøÞþt¤e Atu . (41) ð¤e ‚{u yu f Mðtr{™thtÞý ™t{u …hƒú ñ …h{tí{t™w k
s yk‚h{tk ËŒt M{hý fhtu Atu ‚u ƒÄwk yíÞL‚ ËtÁk Au. (42) nu fÕÞtýe ! ©enrh™e
«u h ýtÚte s ‚u { ™tu Ëk Œ u þ tu ‚{u Ëtk ¼ ¤tu . (43-44) ¼„ðt™ fnu Au fu - nu ƒtEytu !
yíÞthu ‚tu nwk ynª su‚÷…wh „t{{tk r™ðtË fhe hÌttu Awk ‚u{ A‚tk …ý ‚{thtÚte sht…ý
Œqh ™Úte fthý fu, ‚{tht ÓŒÞ{tk hnu÷t rðþwØ, ¿tt™{Þ, r™íÞ, ÔÞr‚rhõ‚ y™u {trÞf
„w ý Ëƒk Ä hrn‚ ytí{t{tk , ftc{tk hnu ÷ t yÂø™™e su { , Sð-RrLÿÞtu ytrŒ™t yt©Þ
Y… yu ð tu nw k ËŒtËðo Œ t hnu ÷ tu Aw k . (45) ‚u Ú te nu ßÞt ytrŒ Mºteytu ! ytí{t{tk hnu ÷ t
{tÁk Œþo ™ fhðt {txu , «Út{ …tu ‚ t™t {™™tu r™„ú n fhe …Ae {tht MðY…™t æÞt™™tu
yÇÞtË «r‚rŒ™ fhðtu . (46) {q Š ‚ ®[‚™™t yt yÇÞtËÚte ‚{u , ¾t™-…t™trŒf Ëðu o
r¢Þt{tk ‚{tht ytí{t{tk hnu ÷ t Ëðu o ï h yu ð t {™u Ëtûtt‚ Œu ¾ þtu ‚u { tk sht …ý Ëk Œ u n
™Úte. (47) nu {ntðú ‚ Ätrhýeytu ! yt he‚u ßÞthu ‚{u {tÁk Œþo ™ fhþtu íÞthu {tht
rðhn™t Œw:¾Úte {wõ‚ ÚtR™u, …h{t™kŒ …t{þtu. ‚u{tk yýw sux÷e …ý þkft ™Úte. (48)
nu ƒtRytu ! ‚{u su{ {thu {txu f]åA [tkÿtÞý ytrŒf ½ýtk {tuxtk ðú‚tu fhe™u ½ýwk fü
Ën™ fhtu Atu ‚u{, (49) nu W¥t{ Mð¼tððt¤e ƒtRytu ! nwk …ý {tht MðY…Úte y¿tt™
yuðt s™tu {the su ®™Œt fhu Au ‚u™u Ën™ fh‚tu Útftu, ‚{tht Ëti™t fÕÞtý yÚtuo yt …]Úðe
W…h rð[hý fÁk Awk. (50) {tht rðhn™u ÷eÄu ‚{™u Út‚wk Œw:¾ nwk òýwk Awk ‚u{ A‚tk …ý
‚{thu rƒ÷fw÷ þtuf fhðtu ™rn. fthý fu þtuf fhðtÚte {U su ‚{the W…h f]…t fhu÷e Au
‚u ™ e M{] r ‚ ‚íft¤ s‚e hnu þ u . (51) nu {the «er‚…tºt ƒtRytu ! nw k Ët[w k fnw k Aw k fu
y™w„ún™tu ™tþ fh™th þtuf™u Œqh fhðt {txu y™u ‚{™u ¾qƒ Ëw¾ yt…ðt {txu nwk s÷Œe
‚{the …tËu sYhÚte ytðeþ s. (52) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ™]… ! ‚u Ëðuo ƒtEytu
{txu , W¥t{htò™u Wvu þ e™u {w f w k Œ ðýeo yu yt «{týu ©enrh™tu Ëk Œ u þ tu fÌttu ‚u Ëtk ¼ ¤e™u
Ëtkíð™t …t{e™u ßÞt ytrŒ Ëðuo Mºteytu «ËÒt ÚtE™u, ðýeo™u Ëk¼¤tððt {txu W¥t{htò™u
fnuðt ÷t„e fu, (53) h{t ytrŒ ƒtEytu fnu Au - nu ðýeohts ! Ëðo s„‚™t Mðt{e,
rð¼w, »tziïÞo Ëk…Òt ¼„ðt™ ©e ™thtÞý{wr™ Ëðo «fthu Ëw¾e ‚tu Au ™u ? (54) Ë¼t{tk
Mºteytu Ëƒk Ä e W…Œu þ ™tu «Ëk „ ™ef¤u íÞthu ‚u {nt«¼w „w ý hrn‚ yu ð tk y{™u õÞthu f
Ëk¼thu Au ? (55-56) «tý…r‚ ©enrh þwk yÒt s{u Au ? õÞthu su{ Au ? þhehu …wü
Au fu Œqƒ¤t Au ? ‚uytu õÞtk y™u õÞthu Ë¼t fhu Au ? Ë¼t{tk ðt‚tu fhu Au ? ‚uytu fu{
íÞtk htu f tÞt Au y™u ynª ytð‚t ™Úte ? (57-58) y{u s™tu …tËu Ú te Ëtk ¼ éÞw k Au fu ,
‚…Mðe, Þtu „ e, Mð‚k º t, «tf] ‚ s™™e …u X u r™Œo Þ yu ð t ©enrh™e yu f ð¾‚ „Þt …Ae
…w ™ ht„{™™e ytþt ht¾ðe ™rn. ‚u { A‚tk …ý nu W¥t{ƒw r Ø {w f w k Œ t™k Œ ! Ä{o ™ k Œ ™™t
…w ™ ht„{™™e ytþt y{thtÚte ftu E he‚u Atu z e þft‚e ™Úte. (59) «¼w y u y™tŒh õÞtu o
ntuu ðt A‚tk …ý, ÷û{eS su™wk ðûtMÚt¤ Atuz‚e ™Úte yuðt yu Ëk‚…r‚ ©enrh™tu rðhn y{u
fu{ fhe™u Ën™ fhe þfeyu ? (60 Úte 63) ¾qƒ s¤«ðtn™t ™tŒÚte þtu¼tÞ{t™ ‚Útt
©enrhyu ßÞtk M™t™ fÞwO Au ‚uðtu ¾¤¾¤eÞt ™t{u yt ½tx, ‚u™e Ë{e…u ytðu÷tu ™thtÞý
Ähtu , yt WL{‚ „k „ t ™Œe, ‚u { ýu h[tðztÞu ÷ e yt Vq ÷ ðtzeytu , ‚u { ýu ¾tu Œ tðu ÷ tu yt
„k „ tsr¤Þtu fq ð tu , ‚u { ™e [hýhsÚte yk r f‚ yt ¼q r { yt ƒÄw k y{™u ©e ½™~Þt{™w k
ðthkðth M{hý fhtðu Au y™u ‚uÚte y{u ¾qƒ þtuft‚wh ÚtR sRyu Aeyu. ©enrh™e {™tunh
[t÷, {Äw h ðtýe, {k Œ ntMÞ y™u f] … táÂüÚte y{u …q ý o f t{ ÚtÞtk Aeyu , {txu ‚u ©enrh™w k
y{u fu{ fhe™u rðM{hý fhe þfeyu ? nu ™tÚt ! nu «¼w ! rðhn™t yt Œw:¾ Ët„h{tkÚte
y{thtu WØth fhtu. (64-65) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™TT ! yt «{týu nu ðýeohts!
ytðwk ËkƒtuÄ™ fhe™u W¥t{ htò™u fnu‚e (&÷tuf 53 Úte 63) y™u ðýeoyu fnu÷t ©enrh™t
Ëk Œ u þ t™u (&÷tu f 43 Úte 52) Ëtk ¼ ¤e™u Ëk ‚ t… hrn‚ ÚtÞu ÷ e ßÞt ytrŒf Mºteytu y u
{wfwkŒt™kŒ ðýeo y™u sÞt™kŒ ðýeo{tk ©enrh™tu ¼tð ÷tðe™u, W¥t{htò îtht ‚u{™e …qò
fhtðe. (66) íÞth …Ae sÞt ytrŒ Mºteytu ™ tu ©enrh{tk ytðtu yr‚þÞ «u { òu R ™u
Ëuðf©uc {wfwkŒðýeo ƒtuÕÞt fu, (67) yt ™„h{tk W¥t{htò™u ½uh r™ðtË fhe hnu÷e yt
sÞt ytrŒ Ëðu o Mºteytu {™w » Þ sL{ ËV¤ fh™the Au y™u {thu ðk Œ ™ fhðt Þtu ø Þ Au .
fthý fu ‚u{ýu …tu‚t™t ¼õ‚tu™wk Rü fh™th ¼„ðt™ ©enrh{tk ƒúñtrŒf Œuðtu™u …ý Œw÷o¼
yuðe yufr™ctY… «u{¼Âõ‚ yrÄf…ýu «tÃ‚ fhe Au. (68) yt sÞtƒt ytrŒf Mºteytuyu
…qðo sL{{tk yux÷wk ƒÄwk þwk ‚… fÞwO nþu, fÞt fÞt rðrðÄ ðú‚tu fÞto nþu, fÞt fÞt s…
Œt™ ytrŒ Ëwf]‚tu fÞto nþu fu su™t V¤ MðY…u ‚u{™u, Ëðoºt Ë{áÂüðt¤t ¼„ðt™ Ëtûtt‚T
{éÞt Au . r™íÞ æÞt™trŒ™tu yÇÞtË fh‚t {w r ™s™tu ‚u ©enrh™u æÞt™trŒ ðzu …ý òu R
þfðt Ë{Úto Út‚t ™Úte. (69) yntu ! yt yr‚ ytùÞo ™ e ðt‚ Au fu ©enrh{tk …h{
«u { ¼tð™t™e «tÂÃ‚™u yÚtu o ‚tu , fu x ÷tf htòytu , {w r ™ytu , Œu ð tu , Œi í Þtu ytrŒf ½ýt Ëðo
Ëw¾™tu íÞt„ fhe™u ð™{tk ‚…ùÞto fhu Au. ßÞthu yt sÞtƒt ytrŒf Mºteytu™u ‚tu yr¾÷
ƒúñtkz ™tÞf ©enrh{tk yr‚ «u{¼tð™t Au. ‚uÚte ‚u Ëðuo ½ýtk ¼tøÞþt¤e Au (70) ‚u{™t
yr‚ …rðºt [hýtu™e hs, y…th …t…™t …ðo‚tu™tu ™tþ fhðt {txu RLÿ™t ð@ Ë{t™ Au,
nw k ‚u [hýhs™e ðk Œ ™t fÁk Aw k . ‚u { ™w k ytððw k - sðw k , ƒtu ÷ ðw k - [t÷ðw k , …q s ™ y[o ™ Ëðu o
nrh…htÞý ntuðtÚte ‚u rºt¼wð™™u …rðºt fhu Au. (71) su ©enrh™u htÄt,h{t, ƒúñt, rþð
‚Útt …q ý o ft{™tðt¤t Þtu „ u ï htu y u …ý …tu ‚ t™t ytí{t{tk ËŒi ð …q s u ÷ t Au , su yt sÞt
ytrŒf Mºteytu™u fnu‚t ntuÞ Au fu, nu sÞt, ÷r÷‚t y™u h{t ! ytð‚e ft÷u ‚{u yt{
fhòu y™u yt{ ™ fhþtu , ‚u ©enrh™e [hýhs™u nw k ðthk ð th ðk Œ ™t fÁk Aw k . (72)
ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au- íÞth …Ae {wfwkŒt™kŒ ðýeoyu sÞt™kŒ ƒúñ[the Ërn‚, W¥t{htò y™u
‚u Ëðuo Mºteytu™e, íÞtkÚte su‚÷…wh sðt {txu hò {tk„e. (73) íÞtkÚte ™ef¤ðt {txu ðýeo™u
‚iÞth ÚtÞu÷t òuR, W¥t{htò ytrŒf Ëðuo ¼õ‚s™tu ntÚt{tk rðrðÄ «fth™e ¼uxËt{„úeytu
÷R™u íÞtk ytÔÞt y™u y©t©w Ërn‚ ƒtuÕÞt fu, (74) nu ðýeo ! {nthts™u y{tht sÞ
Mðtr{™thtÞý fnu ò u . y{tht W…h ŒÞt ht¾òu y™u ‚u ¼„ðt™™u s÷ŒeÚte y{tht
™„h{tk ‚u z e ÷tðòu . (75) yt{ fne™u ‚u ¼õ‚s™tu y u ðthk ð th ™{Mfth õÞto . …Ae
{wfwkŒðýeo íÞtkÚte ™ef¤e su‚÷…wh{tk …tAt ytÔÞt. (76) íÞtk {wfwkŒðýeoyu ©enrh™u «ýt{
fhe™u „Z…w h ™t nrh¼õ‚tu y u yt…u ÷ e ¼u x Ët{„ú e ytu ©enrh yt„¤ {q f e y™u …Ae sÞt
ytrŒf Mºteytu ™ t yr‚ «u { ¼tð™e ðt‚ fhe. (77-78) nu hts™T T ! Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu
‚u Ëðu o ¼õ‚s™tu ™ e yr‚ «u { ¼tð™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e ‚u ð¾‚u Úttu z tu f Ë{Þ ðeíÞt ƒtŒ
Œw„o…wh™t ¼õ‚s™tu™u A {tË™t yk‚u Vhe yr‚þÞ yt™kŒ yt…ðt su‚÷…whÚte ™ef¤e™u,
{™tu ð u „ e yï W…h Ëðth ÚtR Ëthk „ …w h „t{u …ÄtÞto . (79) ‚u ð¾‚u „Z…w h ðtËe
¼õ‚s™tu™u ðthkðth {k„¤ Ëq[f þwf™tu Útðt ÷tøÞt. (80) yt þwf™tu™u òuR™u W¥t{htò
‚Útt sÞt ytrŒf Mºteytuyu {tLÞwk fu, yt Œw„o…wh{tk r™ùu ©enrh™wk yt„{™ xqkf Ë{Þ{tk
s Útþu. (81) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au- nu hts™TT ! ‚u Ëðuo Mºteytu ‚Útt …wÁ»ttu …tu‚ …tu‚t™t
sqÚttu{tk ©enrh™wk yt„{™ Útþu yu{ ßÞtk {t™u Au íÞtk ‚tu, ‚u Ëðuo Mºte …wÁ»ttu™u ƒtu÷tððt
{txu Ëthk „ …w h Úte ©enrhyu {tu f ÷u ÷ tu Ëk Œ u þ ðtnf „Z…w h {tk ytðe …ntU å Þtu . (82) ‚u ý u
©enrh™t yt„{™™t Ë{t[th ytÃÞt ‚u Ú te ‚íft¤ W¥t{htò Úttu z ef Ëu ™ tÚte ðªx¤tE™u
sÞt ytrŒf ƒtRytu ™ t {k z ¤ ÷R™u Ëthk „ …w h sðt ™eféÞt. (83) íÞtk Sðt¾t[h™t
Œhƒth{tk rƒhts{t™ ©enrh™tk Œþo ™ fhe™u , ‚u Ëðu o ™ w k ½ýt Ë{ÞÚte ©enrh™t rðhn™w k
Œw : ¾ Œq h ÚtÞw k . (84) Ä{o … w º tyu ‚u Ëðu o ™ tu ¾q ƒ ytŒh Ëífth õÞtu o ‚u Ú te ‚u y tu …h{t™k Œ
…t{e ËtkËtrhf Œw:¾tuÚte {wõ‚ ÚtR „Þt. (85) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™TT ! {U fnu÷wk
yt …rðºt y™u þw ¼ V¤™u yt…™tÁk ¼„ðŒT [rhºt su s™tu «er‚ …q ð o f ºtýu Þ ft¤{tk Ú te
„{u íÞthu Ëtk ¼ ¤u , ‚tu ‚u { ™u õÞthu Þ …ý ©enrh™tu rðÞtu „ Útþu ™rn.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu Ëthk„…whÚte „Z…wh Œq‚ {tufÕÞtu yu ™t{u ËíÞtðeþ{tu
yæÞtÞ - 28
(1) ßÞucS‚ fnu Au - nu ÔÞt…fuþ {wr™ðÞo ! ©e™„h™t yrÄ…r‚ z™÷tu… Ëtnuƒu
¼„ðt™™w k {k r Œh fhðt {txu ©enrh™u s{e™ yt…e n‚e. (y.14 &÷tu . 63,64) (2)
íÞtk {k r Œh ftu ý u fhtÔÞw k ? ‚u { tk ©enrhyu ™h™thtÞýŒu ð ™e «r‚ct õÞthu fhe ? ‚u Ëðu o
f]…t fhe™u {™u fntu. (3) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™TT ! …tk[t¤ Œuþ{tk rð[hý fhe™u
©enrh ßÞthu „Z…wh{tk …ÄtÞto íÞthu yuftk‚ MÚt¤u ƒuËe™u rð[thðt ÷tøÞt fu, (4) yt …]Úðe
W…h su «Þtus™ {txu {U yð‚th Äthý õÞtuo n‚tu ‚u Ëðo ftÞo ‚tu {U …qýo õÞwO Au. þw¼V¤
yt…™th ¼t„ð‚ Ä{o ™ w k …] Ú ðe W…h MÚtt…™ fÞw O Au ‚u Ú te, (5) {™w » Þtu ™ u yt÷tu f ‚Útt
…h÷tuf{tk Œw:¾ yt…™th ft{ ¢tuÄtrŒf ðkþu Ërn‚ yÄ{o sz{q¤Úte W¾tze ™tÏÞtu Au ‚Útt
ytí{t-…h{tí{t ËƒkÄe ðihtøÞÞwõ‚ ¿tt™ Ëí…wÁ»ttu{tk «ðo‚tÔÞwk Au ‚Útt, (6) …hƒúñ yuðt
{tÁk Ëtfth…ýt™wk MÚtt…™ fhe ©wr‚M{]r‚yu r™»tuÄ fhu÷t r™htfth…ýt™wk {U ¾kz™ õÞwO Au.
(7) ytx÷w ƒÄwk fÞot …Ae …ý yt …]Úðe W…hÚte nwk ßÞthu yk‚oÄt™ ÚtRþ íÞthu yt ƒÄt
{tht ytr©‚tu r™htÄth ÚtR sþu . y™u ¼Âõ‚{t„o …ý ð] Â Ø ™rn …t{u . (8) ‚u Ú te
yíÞth™t y™u ¼rð»Þ™t {tht ¼õ‚s™tu ™ t rn‚ {txu {thu sYhÚte ftk R f fhðw k òu R yu .
su Ú te yt …] Ú ðe W…h ËŒtÞ ‚u { ™u {tÁk yð÷k ƒ ™ hnu . (9) nu hts™T T ! yt{ rð[the™u
©enrhyu yt …] Ú ðe W…h {k r Œhtu ™ w k r™{to ý fhe ‚u { tk ¼„ð‚ MðY…tu …Ähtððt™e RåAt
fhe y™u (10-11) ËkfÕ… fÞtuo fu, ¼Âõ‚™e …wÂü™u yÚtuo yt {krŒhtu{tk nwk {tht MðY…tu™e
«r‚ct fheþ y™u {w{wûtws™tu™u ŒeûttŒt™ {txu {tht Ä{oðkþ{tk yt[tÞo…Œ™wk MÚtt…™ fheþ
‚u îthtyu {tht ytr©‚tu Ëðo þ tMºttu ™ t rËØtk ‚ ™u òýþu y™u ‚u { ™w k Ëu ð ™ fhe™u {™w » Þtu
[thu Þ …w Á »ttÚto ™ e rËÂØ™u …t{þu . (12-13) yt «{týu fhe™u …Ae nw k yk ‚ Äto ™ ÚtRþ.
ytðe he‚™t „qZ ËkfÕ…ðt¤t ©enrh „Z…wh{tk r™ðtË fhe™u hÌtt n‚t íÞthu nu ßÞucS‚!
[k Œ ™Þtºtt™tu {ntu í Ëð ytÔÞtu . ‚u {ntu í Ëð{tk ©enrh™t Œþ™tÚtu o nòhtu ¼õ‚s™tu íÞtk
ytððt ÷tøÞt. (14-15) nu hts™T ! WíËð™t yk ‚ u ©e™„hr™ðtËe fw ƒ u h S, ™Útw ¼è
ytrŒf ¼õ‚s™tu y u Ë¼t{tk rƒhtsu ÷ t ™thtÞý {w r ™™w k …q s ™ fhe «ýt{ fhe™u yu f
þw ¼ …ºt ytÃÞtu y™u …Ae ytŒh…q ð o f «tÚto ™ t fhðt ÷tøÞt fu , nu ¼„ðt™ ! f] … t fhe™u
y{tht ™„h{tk …Äthtu (16) nu Mðt{e ! ©e™„h{tk {k r Œh fhðt™tu Ëðo ¼ õ‚s™tu ™ tu
r™Ätoh Au. íÞt™tu ƒwÂØ{t™ htò …ý {krŒh fhðt {txu y™w{r‚ yt…u Au {txu ‚u™e …ý
ftkR ®[‚t ™Úte. (17) nu «¼w ! ©e™„h™t htò™u yt…™t W…h ¾qƒ «er‚ Au. ‚uÚte ‚u
htòyu yt…™u {krŒh ƒ™tððt {txu søÞt ‚tu …nu÷uÚte s yt…e Au. {txu yt… íÞtk …Äthtu
y™u y{tht Ëti™tu {™tuhÚt …qýo fhtu. (18) ©e ™„hðtËeytu™e ytðe «tÚto™t Ëtk¼¤e,
‚Útt …ºt ðk[tðe ©e™„h™t htò™tu yr¼«tÞ òýe™u ¼Âõ‚ Ä{o™t …tu»tf ™thtÞý {wr™yu
fÌtw k fu “‚{u su { fntu Atu ‚u { s nw k fheþ.” yt Ëtk ¼ ¤e Ëðu o ¼õ‚s™tu ¾q ƒ yt™k Œ
…tBÞt. (19) …Ae Ä{o hûtýtÚtu o su { ýu y™u f yð‚thtu Äthý õÞto Au ‚u ð t Ä{o … w º t ©e
™thtÞý {wr™yu Ëq¿t y™u {wr™©uc yt™kŒt™kŒ {wr™™u ƒtu÷tðe™u fÌtwk fu, (20) ™thtÞý{wr™
ƒtu Õ Þt fu - nu yt™k Œ {w r ™ ! yt ™Útw , fw ƒ u h ytrŒf ¼õ‚tu ©e™„h{tk ¼„ðt™™w k {k r Œh
ƒkÄtððt {™u ÷uðt {txu ytÔÞt Au. (21) nu {wr™ïh ! yíÞthu {thtÚte ©e™„h sR þftÞ
‚u { ™Úte. {txu ‚{u yíÞthu íÞtk òð. íÞtk ™ t htò™tu …ý {k r Œh ƒ™tððt™tu rð[th Au
s {txu ‚u { tk ftk R ®[‚ts™f ™Úte. (22-23) ‚{u „tu ® ðŒt™k Œ ‚Útt ¿tt™t™k Œ ytrŒ
{wr™ytu ‚Útt h‚™S ytrŒ …t»toŒtu ËtÚtu {¤e™u ºtý rþ¾htuðt¤wk, {™tunh, Ëðtuoíf]ü, ¾qƒ
{sƒq‚ yuðwk ¼„ð‚ {krŒh rþÕ… þtMºtt™wËthu h[tðztðtu. (24) ©e™„h{tk {krŒh ‚iÞth
ÚttÞ yu x ÷u ynª „Z…w h {tk {the …tËu Œq ‚ {tu f ÷òu . ©enrhyu yt{ yt¿tt yt…e íÞthu
{wr™©uc yt™kŒt™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt fu, (25) nu «¼w ! ‚u r™Ätorh‚ {krŒh{tk yt…u fÞt Œuð™e
«r‚ct fhðt™wk ™¬e õÞwO Au ? ‚u yt…™t yr‚r«Þ y™u ©uc Œuð™wk ™t{ f]…t fhe™u {™u
sýtðtu . (26) íÞthu Ëðu o ™ tu yr¼«tÞ òýðt™t RåAtÚte ©enrhyu fÁýtÚto áÂüyu Ëðu o
Ë¼ts™tu Ët{w k òu R ™u …q A ðt ÷tøÞt. (27 Úte 30) ‚u { tk {w f w k Œ t™k Œ , ðtËw Œ u ð t™k Œ ,
y¾k z t™k Œ , ™thtÞýt™k Œ ytrŒ ƒú ñ [theytu , ‚Útt {w õ ‚t™k Œ , „tu … t¤t™k Œ , ƒú ñ t™k Œ ,
{nt™w¼tðt™kŒ, r™íÞt™kŒ, [i‚LÞt™kŒ, yûtht™kŒ, ytrŒf {wr™s™tu, ‚Útt ¼„wS, h‚™S,
ðehtS, nË™S, ŒuðS ‚Útt {tk[t ¾t[h, Ëtu{÷t¾t[h, Ëwht¾t[h ytrŒf …t»toŒtu ‚Útt
{Þtht{, {w¤S, W¥t{htò ytrŒf „]nMÚttu ‚Útt sÞt, ÷r÷‚t ytrŒf ƒtRytu yt ƒÄt™u
…]Útf …]Útf…ýu …qAðt ÷tøÞt fu, nu rððufe ¼õ‚s™tu ! ©e™„h{tk Út™tht {krŒh{tk yt…ýu
õÞt Œuð™e «r‚ct fheþwk ? ‚{u ƒÄt s …tu‚…tu‚t™e ƒwÂØÚte rð[th fhe™u {tht «&™™tu
{™u sðtƒ yt…tu . (31) íÞthu ‚u Ëðu o Ë¼ts™tu y u fÌtw k fu , nu «¼w ! {k r Œh{tk yt…™u
su Œuð Rü ntuÞ ‚u Œuð™wk MÚtt…™ fhtu. (32) Ëðuo ¼õ‚tu™tk ytðtk ð[™ Ëtk¼¤e ©enrh
ƒtu Õ Þt fu , nu ¼õ‚tu ! òu ‚{™u Ëðu o ™ u Á[‚w k ntu Þ ‚tu yt…ýu ‚u {k r Œh{tk ™h™thtÞý
¼„ðt™™e MÚtt…™t fheyu . (33 Úte 35) nu ¼õ‚tu ! yûthtrÄ…r‚, Ëðo f ‚to , r™„w o ý ,
Ëðu o yð‚thtu ™ t Äh™th, Ëðu o ™ t Ëtûte, Ëðu o ™ t r™Þt{f su ©e f] » ý Au , ‚u s f] … tr™rÄ,
¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ Ä{oŒuð y™u {qŠ‚Œuðe Útfe yt ÷tuf{tk «„x ÚtR ƒŒheft©{{tk hne™u
fÕÞtý yÚtu o , fÕ……ÞO ‚ ‚…ùÞto fhu Au . ‚u Ú te ¼h‚¾k z ™e «ò™u ‚tu yu ™h™thtÞý™w k
¼s™ s fÕÞtýfthe Au. (36-37) ‚uÚte {tht {™™e y[¤ RåAt yuðe Au fu, ‚u {nt
{k r Œh{tk {æÞu Ëw « rËæÄ ©e™h™thtÞý «¼w ™ e ytŒh …q ð o MÚtt…™t fheþw k y™u ‚u ™ e …q ð o
ƒtsw htÄtf]»ý Œuð™e ‚Útt …Âù{ ƒtsw Ä{o¼Âõ‚ - nrhf]»ý™e MÚtt…™t fheþwk. (38) yt
Ëtk ¼ ¤e™u {w õ ‚t™k Œ S Ëðu o Ëk ‚ tu yr‚ «ËÒt ÚtÞt y™u ƒtu Õ Þt fu nu «¼w ! ‚{u su fÌtw k
Au ‚u Ëðo ™ u yr‚r«Þ Au . (39) …Ae yr¾÷tÄth, Ëðu o ™ u yt™k Œ «Œt‚t «¼w ©enrhyu
«ËÒt ÚtR™u yt™kŒ{wr™™u fÌtwk fu. (40-41) nu {wr™ ! zwk„h…wh ™t{™t ™„h{tk {qŠ‚ytu
ƒnw ËwkŒh ƒ™tðu Au. ‚uÚte yr‚fwþ¤ Ëk‚tu™u íÞtk {tuf÷e htÄtf]»ý, ™h™thtÞýtrŒ {qŠ‚ytu
íÞtk Ú te {k „ tðòu y™u ‚u Ëk ‚ tu ßÞthu …tAt ytðu íÞthu {™u ft„¤ ÷¾ßÞtu . (42)
Ä{o¼Âõ‚ y™u nrhf]»ý yuðt {the {qŠ‚ytu Ät‚w™e ƒ™tðztðeþwk ‚{u yíÞthu rð÷kƒ õÞto
rð™t ©e™„h òytu . (43-44) íÞthu ‚u {w r ™ «¼w ™ w k ð[™ {tÚtu [Ztðe ƒtu Õ Þt fu , nu
«¼w ! su{ ‚{u fntu Atu ‚u{ s fheþwk. …Ae …tu‚t™t Ëk‚ …t»toŒtu™u ÷E™u ©enrh™u ™{Mfth
fhe™u ¾q ƒ ¼u x ât y™u ƒtu Õ Þt fu ‘¼õ‚tu Ërn‚ yt… yð~Þ íÞtk …Äthòu ’ yt{ fne™u
…Ae ‚u {w r ™, Ëtƒh{‚e ™Œe™t s¤ ßÞtk ðnu Au ‚u ð t ©e™„h{tk „Þt. (45-46) nu
hts™T ! ‚u ™„h{tk htò y™u ¼õ‚s™tu Ú te r™íÞu ËL{t™ …t{e yt™k Œ t™k Œ {w r ™yu íÞtk
hne™u , Ëw k Œ h, yr‚áZ, y[¤, rðþt¤, W¥thtr¼{w ¾ , {™tu n h ºtý rþ¾htu ð t¤w k {k r Œh
ƒ™tðztÔÞwk. (47) yt™kŒt™kŒ {wr™™u {krŒh ƒ™tððt {txu sYhe Ë½¤e ðM‚wytu neht[kŒ,
ƒnu[h. ÷t÷ „wó ytrŒ Ëðuo ™„hðtËe ¼õ‚s™tu ÷tðe yt…‚t n‚t. (48) nu hts™T!
Úttu z t Ë{Þ{tk ‚tu þw æ Ä¿tt™t™k Œ ytrŒ [th {w r ™s™tu zw k „ h…w h Úte {q Š ‚ytu ÷R™u ©e™„h
ytðe …ntU å Þt. (49) yr‚ {™tu n h ‚u {q Š ‚ytu òu R ™u yt™k Œ t™k Œ , „tu r ðŒt™k Œ ytrŒ
{w r ™s™tu ‚Útt yLÞ Ëðu o ¼õ‚s™tu ¾q ƒ yt™k Œ …tBÞt. (50) {k r Œh Œu ð «r‚ct Þtu ø Þ
‚i Þ th ÚtÞw k íÞthu yt™k Œ t™k Œ {w r ™yu ßÞtu r ‚»trðŒT ƒú t ñýtu ™ u …q A e™u «r‚ct Ë{Þ™w k {w n q ‚ o
òu ð ztÔÞw k . (51) …Ae Ér»thts ‚u yt™k Œ t™k Œ {w r ™yu ©enrh™u ‚u z e ÷tððt ‚Útt ‚u { ™u
{k r Œh Ëƒk Ä e Ëðu o ð] ‚ tk ‚ r™ðu Œ ™ fhðt {txu ƒu Ëk ‚ tu ™ u „Z…w h {tu f ÕÞt. (52-53)
ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au- nu hts™T ! „Z…wh{tk r™ðtË fhe hnu÷t ©enrhyu ðtÂÕ{fe ht{tÞý™e
fÚtt™wk ©ðý fhe ‚u™e Ë{tÂÃ‚™u rŒðËu ðõ‚t™u ŒÂûtýt ytrŒÚte ¾qƒ Ëk‚tu»t …{tzâtu. …Ae
…tu » t {tË™e …q Š ý{tÚte ythk ¼ e {t½ {tË™e …q Š ý{t Ëw Ä e «r‚rŒ™ «¼t‚{tk ¼õ‚s™tu
ËtÚtu {t½ M™t™ fhe™u [tkÿtÞý ðú‚ fÞwO. (54) …Ae ‚u ðú‚™e Ë{tÂÃ‚{tk nòhtu ƒútñýtu
‚Útt Ëk‚tu™u ¼tus™trŒfÚte Ëk‚]Ã‚ fhe™u …Ae …tuu‚u …thýtk õÞto ƒtŒ Ëw¾uÚte ytË™ W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt. (55) nu hts™T T ! ‚u Ë{Þu ©e™„hÚte yt™k Œ t™k Œ {w r ™yu {tu f ÷u ÷ t ƒu
Ëk‚tuyu ©enrh …tËu ytðe™u …ºt ytÃÞtu y™u …Ae «ýt{ fhe™u ©enrh yt„¤ Q¼t hÌtt.
(56) ‚u Ëk ‚ tu ™ tu ytŒh Ëífth fhe™u …Ae ©enrhyu …ºt ðk [ tÔÞtu . …Ae Ä{o … w º tyu ‚u
Ëk‚tu™u ¼tus™ fhtÔÞwk y™u …Ae {krŒh ËƒkÄe ð]¥ttk‚ …qATÞwk. (57) …Ae Vt„ý ËwŒ ºtes™t
htu s Œu ð «r‚ct™w k {w n q ‚ o Au yu { òýe™u {w r ™ïh ©enrhyu þw f t™k Œ {w r ™™u yt¿tt fhe fu
(58-59) nu þwf{wr™ ! {íMÞŒuþ, …tk[t¤, fwÁ, ftuþ÷, fåA, Ít÷tðtz, nt÷th, {ÁŒuþ,
„w s ht‚, ŒÂûtý Œu þ , Ëw h ‚, {w k ƒ R, fk f Œu þ ‚Útt ƒeò yLÞ Œu þ tu { tk ‚íft¤ yt{k º tý
…rºtftytu {tu f ÷tu . þw f {w r ™™u yt{ yt¿tt fhe …Ae …tu ‚ u Mðr™ðtËu …ÄtÞto . (60-61)
nu hts™T ! íÞth …Ae {wr™ ©uc þwf{wr™yu ©enrh™e yt¿ttÚte Ëkð‚ 1878™t Vt„ý ËwŒ
ºtes™t rŒðËu ©e™„h{tk ™h™thtÞtrŒ Œu ð tu ™ e «r‚ct Au ‚u Ë{Þu nu ¼õ‚s™tu ! ‚{thu
Ëðu o y u ©e™„h sYhÚte ytððw k . yt{ …rºtftytu ÷¾e™u su ‚u Œu þ «íÞu …tu ‚ u ƒú t ñýtu ™ u
{tu f ÕÞt. (62) íÞth …Ae ßÞtu r ‚»teytu y u ©e™„h sðt™w k {w n q ‚ o òu R ytÃÞw k yu x ÷u ‚u
™thtÞý «¼wyu Ëðuo Ëk‚ …t»toŒtu™u s{tze™u ËÃ‚{e r‚rÚt™t htus „Z…whÚte ©e™„h sðt™e
RåAt fhe.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©e™„h{tk ™h™thtÞýŒuð™wk {krŒh ‚iÞth ÚtÞwk yu ™t{u
yêtðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>28>>
yæÞtÞ - 29
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu Ëk‚tu …t»toŒtu ‚Útt ¼õ‚tu‚{ W¥t{htò™u
fÌtwk fu, nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëðuo ©e™„h sðt {txu ‚iÞth ÚtR òytu fu{ fu íÞtk ¼„ðt™™e
«r‚ct fhðt™e Au. (2) ð¤e su ¼õ‚tu™u ‚u {ntuíËð™tk Œþo™ fhðt™e RåAt ntuÞ ‚u Ëðuo
…ý [t÷tu. nu ™t™t¼tR ! {the ½tuze ‚iÞth fhe™u ÷tðtu. ytsu s ynªÚte ™ef¤ðt™wk {wnq‚o
Au. (3) ©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u Ëðuo ¼õ‚tu ‚iÞth ÚtR „Þt. …Ae ™t™t¼tR ½tuze™u
ËwkŒh he‚u þý„the™u ÷tÔÞt y™u ©enrh™u fÌtwk fu, nu yûth™t ðtËe ! nu «¼w ! yt ½tuze
W…h yt… rƒhtòu. (4) …Ae {ntí{t, ytrŒ Œuð ©e ™thtÞý «¼w ½tuze W…h Ëðth ÚtR,
s{ýt ntÚt{tk ÷„t{ …fze™u yLÞ ½tu z u M ðthtu Ú te ðu Â ü‚ ÚtE™u íÞtk Ú te ™eféÞt. (5) «¼w
…tA¤ Ëk ‚ tu - ƒú ñ [theytu ™ t {k z ¤tu n‚tk y™u ‚u { ™e …tA¤ «ËÒt r[¥tu „tzt{tk ƒu X u ÷ tk
™„hðtËe „] n MÚt ¼õ‚s™tu n‚t. (6) ytðe he‚u ©enrh, yr‚ {™tu n h Ëthk „ …w h „t{u
…ÄtÞto íÞtk ¼õ‚s™tu y u Ëu ð t-…rh[Þto fhe. ©enrhyu íÞtk htrºt r™ðtË õÞtu o . …Ae WŒth
feŠ‚{t™ ©enrh Mð¼õ‚tu Ërn‚ ËtÞkft¤u sðths „t{u ytÔÞt. (7) nu hts™TT ! ‚u „t{™t
WíËtne ¼õ‚s™tu y u , Ëðu o s ™tu Ërn‚ ©enrh™u Ëw k Œ h …fðt™tu s{tze™u ytŒh…q ð o f Ëu ð t
fhe. …Ae íÞtk Ëhtuðh™e Ë{e…u ©enrhyu W‚thtu õÞtuo. (8) ‚u „t{™t ƒútñýtuyu ©enrh™u
y™uf «§tu …qAÞt. Ëðuoïh ©enrhyu ûtý{tºt{tk s ‚u™t W¥thtu yt…e™u ‚u ƒútñýtu™u r™:ËkŒun
õÞto. (9) nu hts™TT ! ‚uÚte ‚u Ëðuo ƒútñýtu ytùÞo …t{e „Þt y™u …Ae ©enrh™t ytr©‚
ÚtR™u {w r ™…r‚, fthý{t™w » t{q Š ‚ ‚u ™thtÞý{w r ™™w k ytŒhÚte ¼s™ fhðt ÷tøÞt. (10)
íÞtkÚte Mð¼õ‚tuÚte ðuÂü‚, WŒth Mð¼tððt¤t ©enrh yr‚ {™tunh Ätu¤ft ™„h{tk …ÄtÞto.
íÞtk huðtþkfh, {ntþkfh, {w¤S ytrŒ ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e Ëuðt fhe . (11) ‚u ¼õ‚s™tuyu
©enrhyu W¥t{ ®ËntË™ W…h ƒu Ë tze™u ¾q ƒ ¼Âõ‚¼tð…q ð o f ©enrh™w k …q s ™ fÞw O y™u
¼„ðt™™wk {krŒh fhðt {txu s{e™ ‚Útt nòhtu Y…t{wÿtytu yt…e. (12) …Ae nu hts™TT !
©enrh ‚Útt Ëk‚tu™w Œþo™ s su{™u {wÏÞ Au. ‚uðt huðtþkfh ytrŒ nrh¼õ‚tuyu ¾qƒ «tÚto™t
fhe ‚u Ú te {ntí{t ©enrhyu Ätu ¤ ftðtËe s™tu ™ t fÕÞtýtÚtu o íÞtk htrºt r™ðtË fÞtu o . (13)
íÞtk Ú te ©enrh …t»to Œ tu y u Ëne‚ su ‚ ÷…w h …ÄtÞto . íÞtk ytþS¼tR ytrŒf ¼õ‚s™tu y u
©enrh™e r™ðtËMÚtt™, …týe, ËhË ¼tu s ™ RíÞtrŒf yt…e™u Ëw k Œ h Ëu ð t fhe. (14) íÞtk
«¼w …tu‚u sBÞt y™u Ëuðftu™u s{tzât. …Ae ËkËthƒkÄ™ ‚tuz™the ¼„ðŒ ðt‚to fhe. …Ae
¼õ‚s™tu …tŒ Ëk ð tn™™e Ëu ð t fh‚t n‚t íÞthu {w r ™ïh ©enrh Úttu z ef ðth …tu Z e „Þt.
(15) yuftŒþe™u rŒðËu «t‚:ft¤u QXe™u, Ëðuo Ëk½™u su‚÷…wh{tk s ht¾e™u, Úttuztf ½tuzuMðthtu
y™u …t»to Œ tu ËtÚtu ©enrh íÞtk Ú te ©e™„h …ÄtÞto . (16) íÞtk …tu ‚ t™t {k r Œh{tk ytðe, ™h
y™u ™thtÞý™e {q Š ‚ytu r™h¾e™u yr‚ htS ÚtÞt y™u ‚u {q Š ‚ytu ™ t {w ¾ trŒf yk „ tu W…h
ðthk ð th …tu ‚ u ntÚt Vu h ððt ÷tøÞt. (17) fthý{t™w » t{q Š ‚ Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh, yr‚{™tu n h
yu ð e ‚u «r‚{tytu ™ u nu ‚ …q ð o f ¾q ƒ ¼u x ât. ¼õ‚s™tu yt„¤ ‚u Btq Š ítytu L te Ïtq ç t «Ëk ~ tt
fhÔtt ÕttøGtt. yLtu Ãttuítu yrít «ËÒt ÚtRLtu ÃttuíttLttu ©uc Îttuztu íGttk çtútñÛtLtu ŒtLtBttk ytÃte
ŒeÄtu. (18) ÃtAe ©enrhyu íGttk MLttLt fheLtu, rLtíGtrÔtrÄ fhe, ÃtAe MÔtÇtõíttu çthVe, ÃtUzt
ÕttÔGtt nítt ítu ÇtøtÔttLtLtu ÄhtÔte Ãttu í tu sBGtt yLtu ËÔtu o Ëu Ô tftu L tu ÃtÛt sBttzât.
(19) nu hts™TT ! ÃtAe Ãtt»toŒtu Ërnít ÃttuíttLtu QíthÔtt Bttxu hBtÛteGt MÚttLt ~ttuÄítt ©enrh
ÃttŒ~ttn ÔttzeBttk ÃtÄtGtto. Ãthkítwk ítuLttÚte Ëkíttu»t Lt ÚtGttu. ítuÚte (20) nu htsLtT ! «Çtw íGttkÚte
ykÄuhe Ôttzeyu ÃtÄtGtto. íGttkÚte ŒqÄuïh ÃtÄtGtto. íGttk ytkçtÕteytuLtwk ÔtLt òuRLtu ÃtÛt Ëkíttu»t Lt
ÚtGttu.ítuÚte (21) nu htsLt ! ÎttuzuMðthtuÚte Gtwõít ©enrh RzheGtu ŒhÔttsu ÚtR LtøthBttk «Ôtu~t
fhe, LtøthsLttu L tu Œ~to L t ytÃtítt Útft, htsBttøtu o Ú te ftk f rhGtt Ëhtu Ô thu ÃtÄtGtto . (22) ítu
ËhtuÔthLte åtthuGt çttsw hBtÛteGt ÇtqrBt òuRLtu yûth ÄtBttrÄÃtrít yrít htS ÚtGtt yLtu ËkÎtLtu
Wíttht Bttxu L te ítu søGtt Lt¬e fhe™u ©enrh su í tÕtÃtw h ÃttAt ÃtÄtGtto . (23) su í tÕtÃtw h Bttk
ËBtwÿ suÔtt ŒuÔtËhtuÔthLtt rfLtthu y~ttufÔt]ûtLte ËBteÃtBttk çtúñÃtwh ítwÕGt BtntuÕt LttBtLtt ÇtÔtLtBttk
©enrhyu rLtÔttË õGttuo. (24) íGttk yøtt~teBttk rçthtsBttLt ©enrhLtwk ÇtõítsLttu Ïtqçt «uBtÚte
Œ~toLt fhítt nítt. «Çtwyu suítÕtÃtwh ítÚtt ŒuÔt ËhtuÔthLte Ïtqçt «~tkËt fhe ÃtAe ÇtøtÔtŒ Ôttítto
fhe ©enrh Úttuztu ËBtGt íGttk ÃttuZe øtGtt. (25) ©enrhyu «tít:ft¤u QXeLtu BttLtËhtuÔth ËBttLt
ŒuÔt ËhtuÔthBttk MLttLt fÞwO. ÃtAe çtúñtrŒfLtt rLtÞkítt ©enrh ÔtirŒfrÔtrÄÃtqÔtof ËkæGttrŒ rLtíGtfBto
fhe Ãtt»toŒtu ËtÚtu yËÕttÕte øttBtu ÃtÄtÞto. (26) íGttk Ôti~Gt Çtõít ÔtuÛteŒtËu ©enrhLtu sBtÔtt
Bttxu «tÚtoLtt fhe ítuÚte ÕtûBteÃtrít, ËÔtuoïh, ÄBtoLtkŒLt ©enrh Ãtt»toŒtu Ërnít ítuBtLtt Îtuh ÃtÄtGtto
yLtu çttuÕGtt fu, (27) nu ÔtuÛteŒtË ! yíGtthu yBtthu ©eLtøth sÔttLte Ïtqçt WíttÔt¤ Au ítuÚte
Çttu s LtLttu yÔtft~t LtÚte. ©enrhLtw k ytÔtw k ÔtåtLt Ëtk Ç t¤eLtu Ôtu Û teŒtËu Ïtq ç t «u B tÃtq Ô to f åtk Œ Lt
Ãtw»ÃttrŒfÚte ©enrhLte Ãtqò fhe. (28) ÃtAe íGttk ít¤tÔtLtt rfLtthu ytkçtÕteytuLtt Ôt]ût Lteåtu
ËwkŒh ÃtÕtkøt WÃth ©enrh rçthtsBttLt ÚtGtt. ËÔtuo BtwrLtsLttu ítuLte ËBteÃtu çtuXt ©enrhyu ûtÛtÔtth
íGttk rÔt©tBt õGttuo. (29) íGttkÚte Ltef¤eLtu ËkítÃtt»toŒtu Ërnít, ©enrh rŒÔtËLtt ÃtnuÕtt ÇttøtBttk
©eLtøthLte ËBteÃtu ytÔtuÕtt ftkfrhGtt LttBtLtt Bttuxt ËhtuÔthu ytÔGtt. (30) ítu ËhtuÔth …rÔtºt,
fÕGttÛtfthe, yBt] í títw Õ Gt s¤Çthu Õ tw k , ËBtw ÿ su Ô tw k yøttÄ, BtnŠ»tytu y u Ëu Ô tu Õ tw k , Bttu x t Bttu x t
ÃtÚÚthtu Ú te åtthu G t çttsw çttk Ä u Õ tw k , BtLttu n h íteÚto , yLtu LtøthsLttu y u Ëu Ô tÔtt su Ô tw k Au . (31)
©enrh ítu Ëhtu Ô thLtu òu R ¾q ƒ yt™k Œ …t{e™u ‚u ™ e «þk Ë t fhðt ÷tøÞt. …Ae ½tu z u Ú te ™e[u
Wíthe, ËhtuÔthLtt ítx WÃth QÇtt hneLtu W¥tBttrŒf ËÔtuo Çtõíttu ítÚtt ËÔtuo Ëkít çtúñåttheytuLtu
fnuÔtt ÕttøGtt fu, (32-33) nu ÇtõítsLttu ! ítBtu ytŒhÃtqÔtof ËtkÇt¤tu fu, çtŒheft©BtBttk su
BttLtËhtuÔth LttBtu ËwkŒh ËhtuÔth Au ítu s, yt ©eLtøthBttk LthLtthtGtÛt ÇtøtÔttLtLtwk ytøtBtLt
òÛteLtu ÃttuíttLtwk MÔtYÃt çtŒÕte ËÔto «fthu ynª ytÔtuÕtwk Au. (34) nu sLttu ! nwk yt ËíGt s
fnw k Aw k ítu B ttk sht ÃtÛt yËíGt LtÚte. yLtu ítBtu Ëtåtw k s òÛtòu fu , yt Ëhtu Ô thLtt s¤Ltt
Œ~to L t fheLtu s ËU f ztu sLBtLttk ÃttÃttu L ttu Ltt~t ÚttGt Au . (35) yt Ëhtu Ô thLtt s¤Ltt MÃt~tu o
fheLtu ºtÛtËtu sLBttu L ttk ÃttÃttu Ltt~t ÃttBtu Au yLtu yt Ëhtu Ô thBttk MLttLt fhÔttÚte íttu nòhtu
sLBttuLttk ÃttÃttu Ltt~t ÃttBtu Au. (36) BtntíBGt¿ttLt Ãtqðof yt ËhtuÔthLtu òuLtth Ltu rLtùu MÔtøtoLte
«tÂÃ‚ ÚttGt Au. ítuBts BtntíBGtu Ërnít MLttLt fhLtthLtu ÔtifwkXLte «tÂÃ‚ ÚttGt Au.(37) BtntÃttÃte
BtLtw»Gt ÃtÛt òu yt ËhtuÔthLtwk ÃtrÔtºt s¤ yuf Ãt¤Bttºt ÃtÛt ÃteÔtu íttu ítu ítíft¤ BtntÃttÃtÚte
Aq x e f] í tf] í Gt ÚttGt Au fnu í ttk (38) nòhtu yu f tŒ~te Ôtú í ttu , ËU f ztu r~tÔthtºte Ôtú í ttu , nòhtu
sGtk r ít Ôtú í ttu ÃtÛt yt Ëhtu Ô thLtt sÕtÃttLtLte ítw Õ Gt Útítt LtÚte. (39) nòhtu yïBtu Î t Gt¿ttu ,
ËUfztu Ôtts…uGt Gt¿ttu ítÚtt nòhtu htsËqÞ Gt¿ttu ÃtÛt yt ËhtuÔthLtt s¤ÃttLtLte Ëtu¤Bte f¤tLtu
ítwÕGt Útítt LtÚte. (40) yt ËhtuÔthLtt íteÚtos¤Bttk ©ØtÚte frÛtftBttºt yÒt LttÏGtwk ntuGt yLtu
feze-Btk f tu z e ytrŒ SÔtsk í tw k ítu L tw k ÇtûtÛt fhu , íttu ítu yÒtfrÛtft ftu x e Gt¿ttu L tw k V¤ ytÃtu Au .
(41) su sLttu ítu ËhtuÔthBttkÚte Bttxe çtnth ftZu Au. ítuytu ËqGtoåtkÿ ítÃtu yLtu Ãt]ÚÔte hnu íGttk
ËwÄe MÔtøtoLtu ÇttuøtÔtu Au. (42) nu ÇtõítsLttu ! yt ËhtuÔthBttk çtúñtLtt Ãtwºt åtth Ë™ftrŒftu
ítÚtt LtthŒtrŒf Ér»tytu rLtíGt MLttLt fhu Au (43) yt ËhtuÔthBttk nwk ÃtÛt ytnr™f fBto fÁk
Awk ítÚtt ÃttÔtoíteS Ërnít rËæÄuïh r~tÔtS rLtíGt ÔtËu Au. (44) ÇtøtÔttLtLte yt¿ttÚte yXâtËe
nòh QæÔtohu‚t BtwrLtytu yt ËhtuÔthLtt ítxu ÔtËu Au. (45-46-47) Ãtw»fhtrŒ íteÚttuo, øtkøttrŒf
LtŒeytu, ËÔtuosLttuLtu ÃtqßGt çtúñtrŒf ŒuÔttu, Ltûtºt yLtu ÕtøLtu Ërnít ËqGttorŒ ËÔto øtúntu, ítwkçtY
ytrŒf øttkÄÔttuo, rËæÄtu yLtu rÔtãtÄhtu, sLttuLte áÂüBttk Lt ytÔtu ítuÔtt ŒunÔtt¤t ÔttËwfe ytrŒf
Ë…tuo RíGttrŒf ËÔtuo, yt ÕttufÃttÔtLtfthe ËhtuÔthBttk ÔtËu Au. (48) su BtLtw»GtLtt yÂMÚt yLtu
®…zLtwk yt ËhtuÔthLttk s¤Bttk rÔtËsoLt Út~tu ítuytu ÃtwLthtÔt]rít hrnít øttuÕttufBttk ÃtqòGt Au.(49)
nu sLttu ! yt ËhtuÔthBttk WÃtÔttË, MLttLt, ŒtLt, ntuBt ítÚtt sÃt yu yuf yuf BtwÂõítLtwk ÃtøtrÚtGtwk
Au. (50) yt ËhtuÔthBttk su sLttu rLtíGtu MLttLt fhu Au yLtu rÔt~tu»tu íttu suytu BttÎt MLttLt fhu
Au, ítuytu rLt:~tkfÃtÛtu BtwÂõítLtu ÃttBtu Au (51) Bttxu yt íteÚto ËÔto íteÚttuo fhíttk, yrÄf BtwÂõít
ytÃtLttÁk yLtu sLttuLtu ÃttÔtLt fhLttÁk Au yuBt ítBtu rÔt~tu»tÃtÛtu ËBtòu. (52-53) LtthtGtÛtÎttx
yLtu yt ftkfrhGtt ËhtuÔth™tk Œ~toLt, yu ËtûttítT ©e Lth Gtwõít LtthtGtÛt™t Œ~toLt ËBttLt Au.
yt íteÚttu o ¥ tBt Au . yt su Ô tw k çtesw k ftu R ÚtGtw k LtÚte yLtu Út~tu Ltrn. Œu Ô títtytu ÃtÛt Ãttu í ttLttu
ykítft¤ ynª s RåAu Au íttu ÃtAe çteòytuLte ~te Ôttít fnuÔte ? (54) íGtth ÃtAe ÄBtoLtkŒLt
©enrh ËhtuÔthu sRLtu, íGttkÚte ŒÂûtÛt rŒ~ttBttk ytÔtuÕtt ytkçtÕteytuLtt ÔtLt ÃttËu, Îttuzt WÃthÚte
Lteåtu QítGtto . (55) yLtu çttu Õ Gtt fu nu Ãtt»to Œ tu ! ytÃtÛtt Ëk Î tLttu Btw f tBt ÃtÛt ynª s fhtu .
íGtthu Ãtt»toŒtu yu íGttk s Qítthtu õGttuo. (56) yuf Bttuxt ytkçtÕteLtt Ôt]ût Lteåtu ©enrhyu ÃttuíttLttu
ítk ç tw Ltk Ï ttÔGttu yLtu nu htsLtT ! ÕtûBteÃtrít ©enrh LtthtGtÛtBtw r Ltyu ítu ‚k ç tw B ttk rLtÔttË fGttu o .
(57) ©enrhLtt ítk ç tw L te Ãtq Ô to rŒ~ttBttk nòhtu Ëk í ttu QítGtto yLtu nu rLt»ÃttÃt htsLtT ! yLGt
sLttu ©enrhLtt rLtÔttËMÚttLtLte åtthuGt çttsw QítGtto nítt. (58) ÃtAe ©enrhyu BtntLtwÇttðtLtkŒ
MÔttrBtLtu fÌtw k fu , nu Btw r Lt! ÄLttZâsLttu L tu Ôtååtu Wítthtu fhtÔttu yLtu (59) GttºttÚtu o ytÔtu Õ tt
yt ËÔto BtLtw»GttuLte hûtt fhÔtt Bttxu, ËÔto ~t†ÄtheytuLtu ËtÔtÄtLt fheLtu ËðoLtt ykít ÇttøtBttk
htÏttu. nu htsLtT ! BtntLtwÇttðtLtkŒ BtwrLtyu ©enrhLte ËqåtLtt Btwsçt s õÞwO. (60) «rítctuíËÔtLtt
Œ~toLt fhÔttLte RåAtÚte Œu~ttuŒu~tBttkÚte nòhtu ÇtõítsLttu íGttk ytÔtÔtt ÕttøGtt yLtu ítu çtÄtyu
Ãtq Ô ttu o õ ‚ MÚt¤u Wítthtu õGttu o .

ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh ©e™„h{tk …ÄtÞto yu ™t{u ytu„ýºteË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>29>>
yæGttGt - 30
(1) ©e ÔGttÃtfu~tBtwrLt fnu Au - nu htsLtT ! ©e LtøthÔttËe ÇtõítsLttu ËíÔthu ntÚtBttk ÃtqòLte
ËtBtøtúeytu ÕtRLtu, ítu ytkçtÕteytuLtt ÔtLtBttk ©enrh™e Ë{e…u ytÔÞt y™u «¼w™u ¼uxËt{„úeytu
y…o ý fhe. (2) „ý…‚ht{, ™ÚÚtw h t{, nu { k ‚ ht{ ytrŒf Âîòu y u «u { Úte Œk z ð‚T «ýt{
fhe, ytr‚ÚÞ fhe™u ©enrh™tu ytŒh Ëífth õÞtuo. (3) neht[kŒ hýAtuz, ƒnu[h, ÷t÷„wó
(÷t÷ŒtË „tuht), {týuf, Œt{tuŒh ytrŒf ði~Þ nrh¼õ‚tuyu …ý ©enrh™e Ëuðt fhe. (4)
‚Útt rþðftuh, „k„t, huðt, rŒðt¤e, ÷û{e, ~Þt{t ytrŒf ƒtR nrh¼õ‚tuyu …ý ©enrh™e
ÞÚttÞtu ø Þ Ëu ð t fhe. (5) ƒnthÚte ytðu ÷ t nòhtu Œþo ™ tu í Ëw f ¼õ‚s™tu …ý, ©enrh™tk
Œþo ™ fhe™u …h{ yt™k Œ …tBÞt. (6) ‚u Ëðo …w h ðtËe s™tu …t»to Œ tu y u Ërn‚ ©enrh™tu
ytr‚ÚÞ-Ëífth fhðt ÷tøÞt. …Ae yt™k Œ {w r ™yu ©enrh™e Ë{e…u ytðe, «ýt{ fhe™u
…tu ‚ u fhu ÷ t Ëðo f tÞo ™ e ©enrh™u òý fhe. (7) …AeÚte Ëu ð ftu y u Ërn‚ ©enrh ™„h{tk
«ðu~Þt y™u …thýtk õÞto. …Ae ™ðe™ {krŒh™u òuR rþÕ…eytu™e «Ëkþt fhðt ÷tøÞt. (8)
…Ae «r‚ctrðrÄ fhtððt{tk r™…w ý rð«tu ™ u …q A e™u , ‚u yk „ u ™ e sYhe Ëðo Ët{„ú e ytu
™„hðtËe s™tu …tËu {k „ tðe, (9) íÞth …Ae ïu ‚ ðMºttu su { ™u yr‚ r«Þ Au yu ð t ‚u
©enrh, MðMÚtt™u ytÔÞt y™u ËtÞkft¤u {tuxe Ë¼t fhe™u ‚u{tk Ÿ[t ytË™ W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. (10-11) ïu ‚ ðMºt, ïu ‚ …t½ze y™u ïu ‚ yk „ h¾tðt¤t, Ëtu ™ u h e ¾u Ë ðt¤t,
…w » …nthtu Ú te Ëw þ tu r ¼‚ fk X ðt¤t, fýtu o { tk ¾tu Ë u ÷ tk „w ÷ tƒ™t …w » …tu Ú te þtu ¼ tÞ{t™, rðþt¤
¼t÷{tk ËwkŒh Qæðo…wkzÙ r‚÷fðt¤t y™u rðþt¤ ðût:MÚt¤ðt¤t ©enrh Ë¼t{tk rƒhts{t™
ÚtÞt. (12) íÞtk «¼w ™ e yt„¤ {tu x u h t Ëk ‚ tu y™u ðýeo y tu ƒu X t ‚u { ™e …tA¤ nòhtu
nrh¼õ‚tu ƒu X t (13) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ntÚt{tk ‚÷ðthtu ð t¤t,
Qæðo … w k z Ù r‚÷fÄthe, nòhtu W¥t{ …t»to Œ tu ©enrh™e …tA¤ Q¼t hÌtt. (14) …Ae
™„hðtËe [thu Þ ðýo ™ t nòhtu ¼õ‚s™tu y™u yLÞ s™tu , ©enrh™t Œþo ™ {txu íÞtk
ytððt ÷tøÞt. (15) ‚u Ëðuo Ëtûtt‚T ©e™thtÞý «¼w™t Œþo™ fhe, Œkzð‚ «ýt{ fhe™u
½ýe ¼uxtu y…oý fhe™u …Ae, (16) Ëðuo Ëk‚tu™u «ýt{ fhe™u, fhu÷e ÞÚttÞtuøÞ ÔÞðMÚtt
«{týu ƒu Ë e „Þt. ‚u ð¾‚u WŒth ƒw Â Øðt¤t, ¾q ƒ ytŒh¼tððt¤t, ©e™„h™t yrÄ…r‚
z™÷tu … Ëtnu ƒ ‚Útt yu L z› Í (Œw ÷ o ¼ htò y™u yu h ý htò) yu ƒk Ò tu ½tu z u M ðth ÚtR™u íÞtk
©enrh™t Œþo ™ tÚtu o ytÔÞt. (17) ‚u y tu Œq h Úte s yï W…hÚte Q‚he™u , «ýt{ fhe™u ,
©enrh™e yt„¤ Q¼t hÌtt y™u Œu ð Ë¼t ‚w Õ Þ {tu x e Ë¼t™u ‚Útt ™thtÞý ©enrh™u
™eh¾ðt ÷tøÞt. (18) y™u …h{ yt™kŒ …t{e™u nu‚Úte ©enrh™u …qAÞwk fu, nu Mðtr{™T!
yt…u …tŒþtn ðtze{tk fu { Q‚thtu ™ õÞtu o ? (19) íÞthu f{¤÷tu [ ™ ™thtÞý{w r ™ Ëðu o
¼õ‚s™tu ™ u yt™k Œ …{tz‚t Útft ‚u ƒk ™ u Ëtnu ƒ tu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (20-21) ©enrh fnu
Au -nu r™»…t… ™huþtu ! y{u ßÞtk ËwÄe ynª {wft{ fhe™u hneyu íÞtk ËwÄe, y{thtk Œþo™
{txu ½ýt s™tu ™ e yðhsðh ÚttÞ ‚u Ú te ‚u ðtze™t …w » …tu ‚Útt ð] û ttu ™ u ½ýw k ™w f þt™ ÚttÞ.
‚u Ú te nu Ëtnu ƒ tu ! y{u ‚u ðtze{tk W‚thtu õÞtu o ™rn. (22) ©enrh™w k ytðw k ftu { ¤ y™u
s™r«Þ ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚u ƒk™u Ëtnuƒtu ¾qƒ htS ÚtÞt y™u ©enrh™e «tÚto™t fhðt ÷tøÞt
fu, (23) nu Mðtr{™thtÞý ! su ftkR ft{ ntuÞ ‚u™e y{™u yt¿tt fhtu. fu{ fu yt…™e
yt¿tt™u ytrÄ™ ð‚o™tht y{u, yt…™t s Aeyu. (24) nu f]…t ®ËÄw ! nu yr¾÷ytÄth!
nu nrh ! nu ™thtÞý ! nu «¼w ! nu ¼„ð™T ! Ëðthu yt… y{tht hts¼ð™{tk …Äthtu.
(25) nu {nthts ! nu «¼w ! yt… y{tht r™ðtËMÚtt™™u …rðºt fhtu y™u y{tht Ëðo
fw¤™tu ™hfÚte WØth fhtu. (26) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™™e yt «{týu
«tÚto ™ t fhe, …tu ‚ t™t htsËu ð ftu ™ u s™tu ™ t Ëk ½ ™e hûtt {txu yt¿tt fhe ‚u ƒk ™ u Ëtnu ƒ tu
…tu ‚ t™t hts ¼ð™{tk …tAt „Þt. (27) …Ae Ëtûtt‚ ™thtÞýu íÞtk Ëðu o s™tu yt„¤
Ëk Ë th ƒk Ä ™tu ™ tu ™tþ fh™the ¼„ðŒ ðt‚to fhe. (28) …Ae ËtÞk f t¤u yûthtrÄ…r‚
©enrhyu yth‚e y™u ™thtÞý Äq L Þ fhe y™u …Ae …w ™ : ¼„ðŒðt‚to fhe. (29) nu
hts™T! íÞth …Ae ¼õ‚s™tu [hýf{¤™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt íÞthu yr¾÷uïh ©enrh …tuZe
„Þt. y™u {w r ™ ytrŒf Ëðu o s ™tu …ý Ä{o … w º t™w k ®[‚ð™ fh‚t Útft r™ÿtÄe™ ÚtÞt.
Er‚©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>30>>
yæÞtÞ - 31
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ hts™TT ! «¼t‚{tk ©enrhyu QXe™u þti[rðrÄ
fhe™u ftk f rhÞt ™t{u ‚eÚto Ëhtu ð h{tk M™t™ õÞw O , …Ae Ëk æ Þtðk Œ ™trŒf r™íÞf{o õÞw O …Ae
Ëuðfs™tu™u íÞtk ytððt {txu ¾qƒ W‚tð¤ fhðt ÷tøÞt. (2) ‚u ™„h™t htòyu …h{Y…
©enrh™u ƒtu ÷ tððt {txu yu f Ëu ™ t…r‚ Ëu ™ t Ërn‚ {tu f ÕÞtu n‚tu . ‚u ý u íÞtk ytðe™u
©enrh™u fÌtw k fu {tht Ëtnu ƒ u yt…™u fnu ð ztÔÞw k Au fu , nu Œu ð ! y{tÁk ½h …tð™ fhðt
{txu yt… …Äthtu. (3) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëu™t…r‚ yt{ fnu Au ‚u
Ë{Þu ™„hðtËe y™uf ™h™the s™tu ntÚt{tk …qò Ët{„úe ÷E™u íÞtk ytððt ÷tøÞtk y™u
‚u { ýu ¾q ƒ ¼tð…q ð o f ©enrh™e …q ò fhe™u …w » …nthtu y…o ý õÞto . (4) …Ae {ntí{t
©enrhyu …tu‚t™t …t»toŒtu™u fÌtwk fu, nu Ëuðftu ! rfÕ÷t{tk ytðu÷t hts¼ð™{tk sðt {txu
s÷Œe ‚i Þ th ÚtR òytu . y™u nu {t™®Ën ! {the {týfe ½tu z e þý„the™u s÷Œe ynª
÷tðtu. (5) íÞthu Ëuðftu ƒtuÕÞt fu, nu Ëðtuo¥t{ ©enrh ! y{u ‚iÞth Aeyu. ‚iÞth fhu÷e
yt {týfe ½tuze W…h yt… rƒhtòu. …Ae yuf Mð¼õ‚™t ¾¼t W…h ntÚt {qfe™u …tu‚u
½tu z e W…h Ëðth ÚtÞt. ‚u Ë{Þu ntÚt{tk Ëtu ™ t™e Azeðt¤t AzeŒth fw ƒ u h ®Ën ytrŒ
¼õ‚s™tuyu Wå[ Mðhu nu Mðtr{ ! nu {nthts ! yt…™tu sÞsÞfth ntu yuðtu æðr™ õÞtuo.
(6) …Ae Ëti «Út{ ‚tu ºttk Ë t ytrŒ ðtrsk º ttu „Þtk , íÞth …Ae htò™e Ëu ™ t [t÷e y™u
‚u ™ e …tA¤ ©enrh™u rð»tu «er‚ðt¤t Ëðu o ™„hs™tu [tÕÞt. …Ae ©enrh™w k ™t{tu å [thý
fh‚t Ëk‚tu [t÷‚t n‚t. (7) ‚u{™e …tA¤ fux÷tf ‚÷ðthÄthe, fux÷tf ƒkŒqfÄthe y™u
fu x ÷tf ¼t÷tÄthe …w Á »ttu Äe{u Äe{u [t÷‚t n‚t. (8) ‚u { ™e …tA¤ ntÚt{tk Ëtu ™ t™e
Azeytuðt¤t fwƒuhS ytrŒf AzeŒthtu n‚t. y™u …AeÚte „ÁzË{t™ „r‚ðt¤e {týfe ½tuze
W…h rƒhtsu ÷ t yûthÄt{trÄ…r‚ ©enrh n‚t. (9) ‚u Ë{Þu {w f w k Œ ðýeo y u ¼Âõ‚¼tðÚte
©enrh W…h Aºt ÄÞwO n‚wk y™u ßÞt™kŒ ðýeo ©enrh™u [t{h Ztu¤‚t n‚t. y™u Ëðuoïh
©enrh nòhtu ½tuzuMðthtuÚte ðuÂü‚ n‚t. (10) ‚u{™e …tA¤ Ëk‚tu™t hÚt n‚t y™u íÞth
…Ae ©e™„h™t …htk r ðM‚th{tk Ú te ©enrh™e þtu ¼ t òu ð t ytðu ÷ t ½ýtk yLÞ s™tu n‚tk .
(11) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ™hu L ÿ ! ©enrh™w k yt Ëi L Þ {t™Ëhtu ð h ‚w Õ Þ ftk f rhÞt
Ëhtu ð h™e þtu ¼ t r™nt¤‚w k Útfw k , ‚x W…h™t {t„u o Ú te …Ëth Útðt ÷tøÞw k . (12) ðtrsk º ttu
ytrŒ ð„tzðt{tk r™…w ý s™tu ºttk Ë t ytrŒ ðtSk º ttu ð„tzðt ÷tøÞt y™u „ði Þ t …w Á »ttu
n»to … q ð o f „t™ fhðt ÷tøÞt. (13) nu hts™T T ! RLÿ™u …ý RåAðt Þtu ø Þ ©enrh™e yt
þtu ¼ t òu R ™u , Œu þ tk ‚ h™t ‚Útt ©e™„h{tk ¼õ‚ ‚u { s y¼õ‚s™tu ytùÞo …t{e „Þt.
(14) nu hts™T ! þqhðeh ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚ ©enrh yt «{týu [t÷‚tk [t÷‚tk ©e™„h™u
r™nt¤‚t n‚t. ‚u ™„h Är™ftu™e ïu‚ ‚Útt Ÿ[e nðu÷eytuðt¤wk yr‚ ËwkŒh hts„]ntuðt¤wk,
rð»ýw rþðtrŒ Œu ð {k r Œhtu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ n‚w k . (15) Ä{o ™ k Œ ™ {ntí{t ™thtÞý{w r ™yu
htÞ…wh ŒhðtsuÚte ©e™„h{tk «ðuþ õÞtuo y™u hts{t„uo [t÷ðt ÷tøÞt. (16) W¥t{htò
ytrŒ yMðthtu Ú te Þw õ ‚, Ëðu o Sðtu ™ t Mðt{e y™u nrh«ËtŒ™t …w º t ©enrh, «ËÒts™tu Ú te
…rh…qýo ‚u ™„h™u [thu ‚hV òu‚tk òu‚tk hts{t„tuo W…h [tÕÞt. (17 Úte 20) Ëwþtur¼‚,
Ëw k „ rÄ{t™ s¤ Atk x u ÷ w k , hts{t„tu o W…h …w » …tu ðu h u ÷ w k , ½ýe Ëk … r¥tyu Þw õ ‚, Œu ð ‚w Õ Þ
Ä{o…htÞý [thuÞ ðýo™t y™uf Mºte …wÁ»ttuðt¤wk, …ðo‚ sux÷t Ÿ[t y™uf ntÚteytu, {tuxt
yïtu ‚Útt hÚttu ð t¤w k , rþÕ…tu … Sðeytu ™ e Ë¼tytu , „tu ¾ ytu x tytu y™u yxtheytu ð t¤tk
¼w ð ™tu ð t¤w k , ÄtLÞtu ™ t ¼k z thtu ‚u ÷ ½e ytrŒ hËtu Ú te ¼h…q h „] n tu ð t¤w k , rðrðÄ «fth™t
yt¼q » týtu hí™tu , ðMºttu Ëtu ™ t-[tk Œ e™e {w ÿ tytu ytrŒ Ä™Úte …q ý o , rðãt÷Þtu ‚Útt
Ä{oþt¤tytuðt¤wk, ðuŒþtMºttu™u òý™tht ½ýtkf yÂø™ntuºteytu, …whtýtu Ëtk¼¤ðt{tk ©Øtðt¤t

ðu Œ tk ‚ eÞtu ‚u { s ™tÂM‚f yu { yu ™ f «fth™t {™w » Þtu Ú te Þw õ ‚ ‚u ™„h n‚w k . (21) nu
hts™T T ! {t„o { tk s™tu îthtyu …w » …-yût‚-ðk Œ ™Úte …q ò Þu ÷ t Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh, yt «{týu
™„h™e þtu¼t r™nt¤‚t Útft [t÷‚t n‚t. (22) WŒth feŠ‚ ©enrh ™„h{tk «ðu~Þt Au
‚u { òýe™u ™„hðtËe ™h™thes™tu ©enrh™tk Œþo ™ fhðt {txu , …tu ‚ …tu ‚ t™t ft{fts™tu
íÞt„ fhe™u ‚u hts{t„o W…h ytÔÞt. (23) ‚u{tk fux÷ef Mºteytu ‚tu ‚íft¤ Œwft™tu y™u
yxtheytu W…h [Ze™u, fux÷ef Mºteytu {tuxe nðu÷e{tk hne™u ‚u™e ò¤eytu{tkÚte y…÷f
™shu ©enrh™tk Œþo ™ fhðt ÷t„e. (24) Œþo ™ ™e W‚tð¤{tk fu x ÷ef Mºteytu ‚tu ðMºttu
…ý ytztkyð¤tk …nuhe™u, fux÷ef Mºteytu ‚tu ƒu fkfý™u ƒŒ÷u yuf s fkfý …nuhe™u, ƒu
{kSht™u ƒŒ÷u yuf s {kSY ÷R™u, fux÷ef ‚tu s{‚tk s{‚tk ¼tus™™tu íÞt„ fhe™u …ý
„E n‚e. (25) fu x ÷ef Mºteytu M™t™ fh‚e n‚e, fu x ÷ef þÞ™ fh‚e n‚e, fu x ÷ef
M‚™…t™ fhtð‚e n‚e ‚u Ëðu o Mºteytu …tu ‚ …tu ‚ t™e r¢Þtytu ™ tu íÞt„ fhe™u ©enrh™t
Œþo ™ tÚtu o ‚íft¤ íÞtk „R. (26) nu hts™T ! Ëðtu o ¥ t{ ©enrh™w k MðY… òu R ™u fu x ÷ef
Mºteytu™u ‚tu ‚íft¤ Ë{trÄ ÚtR „R y™u ©enrh™wk M{hý fh‚e fux÷ef Mºteytu ‚tu íÞtk
Úttk¼÷t™e su{ ÂMÚth ÚtR „R. (27) ©enrh™wk MðY… òuR™u íÞtk fux÷tf s™tu ÷¾‚t n‚t
‚u { ™e f÷{ …ý ÂMÚth „R, ‚Útt fu x ÷tf s™tu ntÚt{tk ºttsðtk ÷R™u ‚tu ÷ ‚t n‚t ‚u y tu
…ý yk‚áoÂü ÚtðtÚte ÂMÚth ÚtR „Þt. (28) fux÷tf rðît™tu ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu nu s™tu !
þtMºttu { tk ¼„ðt™™w k MðY… ðýo ð u ÷ w k Au ‚u ð w k s MðY… yt ©enrh™w k Au . ‚u { tk sht…ý
LÞq ™ ‚t ™Úte. (29) su fÕÞtýfthe {ntí{t ¼„ðt™ Au , ‚u s Ëtûtt‚ «¼w , Œu ð tu ™ e
«tÚto ™ tÚte, ¼õ‚ hûtýtÚtu o , yûthÄt{{tk Ú te …tu ‚ t™tu {w õ ‚tu Ërn‚ yíÞthu yð‚Þto Au .
(30) ðÕ÷¼ ytrŒ {‚ðtŒes™tu ‚u Mðtr{™thtÞý™t Ëuðftu™e þt† «{týu™e her‚ y™u
Ëtûtt‚ ¼„ðt™ Y… Mð„wÁ{tk ËŒt ¼Âõ‚™e áZ‚t òuR™u yr‚ ytùÞo …tBÞt. (31) nu
™hu L ÿ ! ƒú ñ Ät{trÄ…r‚ ©e™thtÞý y™u ‚u { ™e y÷ti r ff þtu ¼ t òu R ™u ™„hs™tu ‚Útt
…h«tk ‚ ™ts™tu yt™k Œ …tBÞt. (32) ‚u Ë{Þu y{ŒtðtŒ™t ƒòh, Œw f t™tu , yxtheytu ,
{ft™tu ‚Útt {tu x e nðu ÷ eytu { tk ©e™thtÞý™tk Œþo ™ fhðt {txu WíËtne [thu Þ ðýo ™ t
{™w»Þtu™e ¾qƒ ¼ez ÚtR. (33) y÷tirff {™tunh yk„tuðt¤t, nrh«ËtŒS™t …wºt ©enrh,
‚u Ëðu o ™h™thes™tu ™ u …tu ‚ t™e y{] ‚ {Þ áÂüÚte yt™k Œ yt…‚t Útft ™„h™e þtu ¼ t
r™h¾‚t {t„o{tk [t÷‚t n‚t. (34) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu
©e™„h™e þtu¼t r™h¾‚t Útft, Äe{u Äe{u [t÷‚tk [t÷‚tk Ë{„ú {t„o …Ëth fhe™u htò™t
r™ðtËMÚtt™ ¼ÿ{tk ©enrh ytðe …ntU å Þt.

ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh ©e™„h{tk hts„]n{tk …ÄtÞto yu ™t{u yufºteË{tu
yæÞtÞ - 32
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - …tu‚t™t Ëuðftuyu Ërn‚ ©enrhyu ¼ÿ{tk «ðuþ õÞtuo y™u
íÞtk rðrðÄ he‚u þý„thu÷t hts{nu÷tu òuÞt. (2) ™er‚ðt¤t, ™{ú ‚Útt WŒth ƒwÂæÄðt¤t
z™÷tu… Ëtnuƒ, ©enrh™wk yt„{™ Ëtk¼¤e™u ntÚt òuze ËL{w¾ ytÔÞt. (3) y™u «¼w™u
™{Mfth fhe™u ƒtu Õ Þt fu , nu yk ‚ htí{™T ! nu ðu Œ tk ‚ „BÞ ! nu yr¾÷ Ëk ‚ Þw õ ‚ ! nu
Œu ð trÄŒu ð ™thtÞý ! {w r ™ðýeo y tu y u Ërn‚ yt… {tht ¼ð™{tk …Äthtu . (4) nu hts™T T !
htò™t rð™Þ™e «þk Ë t fhe™u WŒthfeŠ‚ {ntí{t y™u {w r ™hts ©enrhyu Ëk ‚ ðýeo
…t»toŒtuyu Ërn‚ ‚u hts¼ð™{tk «ðuþ õÞtuo. (5) WŒth ƒwÂæÄ{t™ z™÷tu… Ëtnuƒu Ëk‚{kz¤u
Ërn‚ ©enrh™u …tu‚t™t ½uh …Äthu÷t òuRu™u, htu{tkr[‚ ÚtR™u, {nt{w™eïh ©enrh™u ËwkŒh
®ËntË™ W…h …ÄhtÔÞt. (6) …Ae ™er‚ rðþthŒ ‚u Ëtnu ƒ u {w õ ‚t™k Œ , ƒú ñ t™k Œ ytrŒf
{wr™ytu™u …ý ÞÚttÞtuøÞ ytË™tu W…h ƒuËtzât. (7) …Ae z™÷tu… ‚Útt yuLz›Í yu ƒk™u
Ëtnuƒtu xtu…e W‚the™u ©enrh™e ËL{w¾ Q¼t hÌtt. y™u Ëðuo s™tu, yt n»to½u÷t Ëtnuƒtu
©enrh™tu ytŒh Ëífth fh‚t n‚t ‚u òu ‚ t n‚t. (8) …tu ‚ t™e yt„¤ Q¼u ÷ t ‚u ƒk ™ u
Ëtnu ƒ tu ™ u , rðïtí{t ©enrhyu , ‚u { ™u htßÞtË™ W…h ƒu Ë ðt {txu yt¿tt yt…e. (9)
…tu‚t™t ytË™ W…h ƒuËe ‚u Ëtnuƒtu ƒtuÕÞt fu , nu Mðtr{™thtÞý ! ‚{tht …ÄthðtÚte
y{™u ¾q ƒ yt™k Œ ÚtÞtu Au . (10) nu {w r ™ ! ‚{tht yt„{™Úte y{thtk ½h, ðk þ ‚Útt
Ëu ð ftu …ý …rðºt ÚtR „Þtk Au y™u nu «¼w ! yt¾w k ©e™„h …ý …tð™ ÚtR „Þw k Au .
(11) nu Mðt{e ! ‚{u yLÞ {™w»Þ suðt Œu¾tytu Atu ‚u{ A‚tk …ý {™w»Þ ™Úte. nu «¼w !
‚{u yt s„‚™t f‚ton‚to Rïh Atu yu{ {™u sýtÞ Au. (12) yt{ fne™u …Ae ‚u{ýu
¾q ƒ ¼Âõ‚¼tð…q ð o f fu Ë h, [k Œ ™, ðMºt, yt¼q » tý, Ëtu ™ t™e {w ÿ tytu ðzu ©enrh™e …q ò
fhe. (13) …Ae ‚u { ýu «u { …q ð o f [k Œ ™trŒf W…[thtu ðzu Ëðu o Ëk ‚ tu ™ w k …q s ™ õÞw O . …Ae
ƒu ntÚt òuze™u ¼õ‚ðíË÷ ©enrh™u fÌtwk fu, nu ¼„ð™ ! nu «¼w ! {the W…h ÿtun fh™th
W…h …ý {™u ÿtu n ƒw Â Ø ™ ÚttÞ. (14) y™u nu Mðt{e ! {tht yk ‚ h{tk õÞthu Þ …ý
yLÞtÞ{tk LÞtÞ ƒwÂØ ™ ÚttÞ ‚Útt {tht htßÞt{tk õÞthuÞ ftuR…ý «fth™tu W…ÿð ™ ÚttÞ.
(15) ‚Útt {™u yt Œun, „]n Mºte ytrŒf{tk {{‚t ™ ÚttÞ. Œuntk‚ft¤u {thtu {tuût ÚttÞ
fu su {tu û tÚte yt Ëk Ë th{tk …w ™ ht„{™ ™ ÚttÞ. (16) nu Œu ð trÄ…r‚ ! s„ŒT ƒ k Ä w ‚Útt
{nt{w r ™ yt… ynª …ÄtÞto Atu ‚u òýe™u {tht yk ‚ :…w h ™e Ëðu o Mºteytu yt…™t Œþo ™ ™u
Ík ¾ u Au . (17) z™÷tu … Ëtnu ƒ ™t ytðtk ð[™tu Ëtk ¼ ¤e™u ¼Âõ‚…w º t ©enrhyu …tu ‚ t™t
…t»to Œ tu ™ u íÞtk s Q¼t hnu ð t™e yt¿tt fhe y™u …tu ‚ u z™÷tu … Ëtnu ƒ ËtÚtu yk ‚ :…w h {tk
…ÄtÞto. (18) íÞtk z™÷tu… Ëtnuƒu ©enrh™u yuf {tuxt ytË™ Q…h ƒuËtzât. ƒeò yuf
ytË™ Q…h …tu‚u ƒuXt y™u ºteò yuf ytË™ Q…h z™÷tu… Ëtnuƒ™e …í™e ƒuu ntÚt òuze™u
ƒuXtk. (19) nu hts™T ! ‚u yr‚ rð™{ú‚t …qðof s„‚ r™Þk‚t ¼Âõ‚Ä{o…wºt ©e ™thtÞý
™u «tÚto™t fhðt ÷tøÞtk fu, (20) nu ¼„ð™T ! nwk ntÚt òuze™u yt…™e …tËuÚte {tht ðkþ™e
ð]ÂæÄ Þt[wk Awk ‚Útt {™ f{o ð[™u fhe™u {thtÚte ftuR…ý «týe {tºt™tu ÿtun ™ ÚttÞ ‚u{
{t„wk Awk. (21) nu Œuð ! {tht ðkþ{tk Ëðtuo…ÿð hrn‚ Ëðo yiïÞo «tó Úttytu. nu Mðtr{™T!
yt… ‚tu …hí…h Rïh Atu ‚uÚte {™u ßÞthu Œw:¾ ytðu íÞthu yt… ytðe™u ‚u Œqh fhßÞtu.
(22) nu {nthts ! yt htßÞ, {tht …r‚, y™u r™íÞu ‚{thtk Œþo™™e yr¼÷t»te nwk, yt
ƒÄtk s ‚{tht Aeyu . (23) yt «{týu «tÚto ™ t fhe™u ‚u { ýu , ©enrh™u ™{Mfth fhe
Y…t{ntu h tu ™ e ¼u x Ähe. …Ae ¼„ðt™u …ý ‚ÚttM‚w fne™u ytþeðto Œ ytÃÞt. (24)
íÞthƒtŒ htsËuðftu y™u htòyu …h{ n»toÚte «tÚto™t fhu÷t ©enrh, htò™u yt¿tt yt…e
yk‚:…wh{tkÚte ƒnth ™eféÞt. (25) y™u …Ae Ëðuos™tu™e M‚wr‚ …t{u÷t ‚u ¼„ðt™, Ëuðf
yï ÷tÔÞtu n‚tu ‚u ™ e W…h yËðth ÚtÞt. (26) yLÞ s™tu …ý ½tu z u M ðth ÚtÞt …Ae
Ëu ð ftu Ú te ðu Â ü‚ Ä{o … w º t, ‚u hts„] n {tk Ú te ™eféÞt. (27) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ntÚt{tk
Ëtu™t™e Azeðt¤t fwƒuhS ytrŒ Ëðo AzeŒthtuyu sÞ sÞ fth™e Aze …tufthe. ð¤e, (28)
{™w » Þtu y™u Œu ð tu y u íÞtk ðtk S ºttu ð„tzâtk y™u ‚u Ëtnu ƒ ytŒh…q ð o f ©enrh™e {q Š ‚
r™h¾‚t Útft …tu ‚ t™t hts{nu ÷ {tk s Q¼t hÌtt. (29) …Ae Ëu ð ftu y u Ërn‚ ¼„ðt™
©e Mðtr{™thtÞý ™„h™e þtu¼t òu‚t òu‚tk hts{t„uo ÚtR™u [tÕÞt. (30) ™„h™t Ëðuo
s™tu y u «u { …q ð o f M‚w r ‚ fhu ÷ t ‚Útt Mºteytu y u …w » …tu Ú te ðÄtðu ÷ t ©enrh, ‚u Ëðu o ™ t {™™u
yt™k Œ yt…‚t Útft …Ëth Út‚t n‚t. (31) ûtýðth{tk ‚tu «¼w , ™ðtðtË™e Ë{e…{tk
rþÕ…eytuyu «u{Úte ƒ™tðu÷t …tu‚t™t ™ðe™ {krŒhu ytðe …ntUåÞt. (32-33) …Ae rðrðÄ
«fth™e f¤t fthe„heðt¤tu ËwkŒh Œhðtòu òuR™u, ©enrhyu „Ázðu„e yï W…hÚte ™e[u
Q‚he, {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu ‚Útt …t»toŒtuyu Ërn‚ {krŒh{tk «ðuþ fÞtuo. (34) …Ae Ä{o…wºt
©enrhyu rðþt¤, [thftuýðt¤wk, [thu ‚hV Ë{t™ y™u ËwkŒh yuðt ‚u {krŒh™u ykŒhÚte y™u
ƒnthÚte æÞt™…qðof òuðt ÷tøÞt. (35 Úte 37) ‚u ïu‚ {krŒh ðtŒ¤ ËwÄe …ntU[‚t Ÿ[t
rþ¾htu , {ntyŒT ¼ w ‚ {rý{Þ M‚k ¼ tu Ú te ‚u ò u { Þ, …ÚÚthtu Ú te ƒtk Ä u ÷ w k , Ëðo rþ¾htu W…h
hk „ ƒu h k „ e æðò …‚tftytu Ú te Ëw þ tu r ¼‚ n‚w k . (38) yk Œ h ‚Útt ƒnth „¼thtytu ð t¤w k ,
Ëtu™t[tkŒe™t ®ËntË™tuÚte Þwõ‚ ºtý rþ¾htuðt¤wk ‚u {krŒh n‚wk. (39 Úte 41) rþ¾htu™tu
W…h™tu ¼t„ Ë{] Ø f¤t„heðt¤tu , ¼tU Þ ‚¤eÞt™t ¼t„u Ëw k ð t¤t …ÚÚthtu szu ÷ w k , {sƒq ‚
ò¤eytu ƒ™tððtÚte Mºteytu Auf ykŒh ËwÄe «ðuþ fhe ™ þfu ‚uðwk, Mºte-…wÁ»ttu™t Ä{o™wk
hûtý ÚttÞ ‚u ð w k , …tu ‚ t™t ytr©‚ ði » ýð þ†Äthe …t»to Œ tu Ú te hûttÞu ÷ w k , rðît™tu y™u
{w r ™s™tu Ú te Ëu ð ™ fhtÞu ÷ w k , rðãtÚteo Ë{q n ™t ™tŒÚte „w k S ‚, fƒq ‚ htu y™u …ûteytu ™ t
™tŒÚte „q k S ‚ yu ð tk ºtý rþ¾htu ð t¤w k ‚u {k r Œh n‚w k . (42) ‚u {k r Œh™t Œþo ™ tÚtu o RLÿ,
ƒú ñ t, rþðS RíÞtrŒ Œu ð tu r™íÞu ytðe™u òÞ Au . (43) Œu ð tu ‚u {k r Œh W…h r™íÞ
…w » …[k Œ ™™e ð] Â ü fhu Au y™u ‚w k ƒ Á ytrŒf „tk Ä ðtu íÞtk r™íÞu ytŒh…q ð o f „t™ fhu Au .
(44) nu hts™TT ! …Ae ©enrhyu íÞtk M™t™ fhe™u ƒútñýtuyu ƒ™tðu÷e hËtuR sBÞt y™u
…Ae Ëk‚-ðýeo-…t»toŒtu™u s{tzât. (45) íÞth…Ae {™w»Þ{qŠ‚ ÷û{e…r‚, ©e ™thtÞý{wr™
¼„ðt™ {æÞ {k r Œh™e ™e[u ytðu ÷ e ¾q ƒ Ëw k Œ h rðþt¤ søÞt{tk …tu Z e „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ƒºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>32>>
yæÞtÞ - 33
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! {krŒh{tk rð©t{ fhe™u …Ae ©enrh ftkfrhÞt
Ëhtu ð h ‚hV sðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt. Ëu ð f yï ÷tÔÞt ‚u ™ e W…h yËðth ÚtÞt y™u
W¥t{htò ytrŒ …ý ‚u{™t ½tuzt Q…h Ëðth ÚtÞt. (2-3) nu hts™T ! ½tuzuMðthtu y™u
þ†Äthe W¥t{ htò ytrŒ …t»toŒtuÚte ðuÂü‚, yt„¤ [t÷‚tk [t÷‚tk fe‚o™tu „t‚tk nòhtu
Ëk ‚ nrh¼õ‚tu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ ©enrh, ™„h þtu ¼ t òu ‚ tk ò‚tk …tu ‚ t™t Œþo ™ fh‚t
™h™the s™tu ™ t r[¥t™u nhe ÷u ‚ t Útft, {t„u o …Ëth Út‚t n‚t. (4) ©enrh ûtýðth{tk
ftk f rhÞt Ëhtu ð hu ytðe …ntU å Þt. íÞtk yï W…hÚte W‚he™u …tu ‚ t™t ‚k ƒ w { tk …ÄtÞto . (5)
íÞtk ËtÞk f t¤u Ë¼t fhe™u ‚u { tk yu f Ÿ[t ytË™ W…h ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt. nòhtu
™„hs™tu íÞtk «¼w™t Œþo™tÚtuo ytÔÞt. (6) íÞtk ©enrhyu yth‚e y™u ™thtÞý ÄqLÞ fhe.
…Ae Úttu z tu Ë{Þ ¼„ðŒ ðt‚to fhe. (7) nu hts™T T ! ©enrhyu íÞtk Ë¼t{tk «r‚rŒ™
Œu ð {k r Œh™t …q ‚ o f {o ™ w k {ntíBÞ fnu ‚ tk fnu ‚ tk A rŒðËtu ðe‚e „Þt. (8) ©enrhyu íÞtk
¼õ‚s™tuyu y…oý fhu÷ yuf ‚w÷Ëe…ºt …ý MðnM‚u Mðefthe™u ¼õ‚s™tu™u ¾qƒ yt™kŒ
yt…e ‚u Ëðuo™u MðÄ{o{tk MÚttÃÞt. (9) y™uf „t{tu y™u ™„htu{tkÚte nòhtu ™h™theytu™t
{kz¤tu «r‚rŒ™ ©enrh™t Œþo™tÚtuo íÞtk ytð‚t n‚t. (10) …Ae ¼„ðt™ ©enrh Vt„ý
ËwŒ ƒes™t rŒðËu, «r‚ctrðrÄ™e rËÂæÄ {txu ©e™„h{tk …ÄtÞto. (11) ™„h{tk {krŒh™e
Ë{e…u ytðu÷t ™ðtðtË{tk …tu‚t™t …nu÷t™t r™ðtËMÚtt™{tk ©enrhyu W‚thtu fÞtuo. (12)
…Ae rðrÄ{tk r™…w ý …k r z‚ ƒú t ñýtu ™ u ƒtu ÷ tðe™u , ‚u { ™u ðÁrý{tk ðhý™tu Ëðo rðrÄ
{k r Œh™e yt„¤™t [tu f {tk õÞtu o . (13) …Ae ‚u Ëðo «r‚ct rðrÄ{tk r™…w ý ƒú t ñýtu y u
…qðtoö Ë{Þu MðÂM‚ ðt[™…qðof „ún Þ¿t fhe yrÄðtË™ õÞwO. (14) ðYrý{tk ðhý fhu÷t
yu f Ëtu ytX ƒú t ñýtu y u «Út{ ÄtLÞ™w k y™u s¤™w k yrÄðtË™ õÞw O . (15) …Ae ðYrý{tk
ðhu ÷ t ‚u Ëðu o ƒú t ñýtu ™ u ©enrhyu Œq Ä …tf, ‚Útt …w h eþtf ytrŒf ¼tu s ™tu ¾q ƒ n»to … q ð o f
s{tze™u ‚]ó õÞto. (16) ƒesu rŒðËu yux÷u fu Ëk. 1878™t Vt„ý ËwŒe ºtes™t htus
«t‚:ft¤u QXe™u ‚u ði r Œf ƒú t ñýtu y u ©enrh …tËu yk „ ‚Útt «Ät™Œu ð tu ™ w k …q s ™ fhtÔÞw k .
(17) …Ae ‚u { ýu ©e ™h™thtÞý Œu ð ™e «r‚ct ÞÚttþt† fhtðe™u ðu Œ {k º ttu ðzu ‚u Ëðu o
Œu ð tu ™ e …q ò fhtðe. (18) ‚u Ë{Þu …t»to Œ tu ðtrsk º ttu ð„tzðt ÷tøÞt, ƒú t ñýtu n»to Ú te
ðu Œ ½tu » t fhðt ÷tøÞt ‚Útt „ði Þ tytu ytŒh…q ð o f „t™ fhðt ÷tøÞt. (19) ‚u ðtSk º ttu ™ t
™tŒÚte ‚Útt ntÚt™e ‚t¤eytu™t æðr™Úte Ëðo rŒþtytu „qkS QXe íÞthu Œuðtu ¾qƒ yt™krŒ‚
ÚtR™u …w » …ð] Â ü fhðt ÷tøÞt. (20) …Ae ™thtÞý{w r ™yu ©e ™h™thtÞý ¼„ðt™™e
yth‚e W‚the. íÞthƒtŒ ©enrh ƒk ™ u {q Š ‚ytu ™ u r™h¾‚t Útft yu f {q n w ‚ o …ÞO ‚ íÞtk ‚u
{qŠ‚ytu™e Ë{ût Q¼t hÌtt. (21) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ‚u ƒk™u {qŠ‚ytu™u yr‚ ‚uòu{Þ
r™nt¤e™u Ëðuo s™tu ¾qƒ ytùÞo …tBÞt. (22) ‚u Ë{Þu Œuð‚tytu™t, „tkÄðtuo™t, yÃËhtytu™t
nòhtu rð{t™tuÚte ytftþ ¼htR „Þwk. (23) íÞth …Ae nu hts™TT ! ©e ™h™thtÞýŒuð™e
s{ýe ƒtsw™t {krŒh{tk ©enrhyu htÄtf]»ý Œuð™e «r‚ct fhe. (24) y™u s{ýe ƒtsw™t
{k r Œh{tk Ä{o r …‚t, ¼Âõ‚{t‚t ‚Útt ¼õ‚s™tu ™ t Ëk ‚ tu » ttÚtu o …tu ‚ t™e ©enrhf] » ý™e «r‚ct
fhe. (25) fr¤Þw„{tk ËBÞf …qs™ fh™tht s™tu™t Ëw¾ {txu ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrhyu, ‚u
™h™thtÞýtrŒ {qŠ‚ytu{tk …tu‚t™t rŒÔÞ ‚us™wk ythtu…ý õÞwO. (26) ‚u Ë{Þu ‚u {qŠ‚ytu
¾qƒ ‚uòu{Þ ÚtR y™u ½ýe þtu¼tÞ{t™ ÚtR. íÞthu ‚u yŒT¼w‚ {qŠ‚ytu òuR™u, Ëðuos™tu
n»to … q ð o f rðM{Þ …tBÞt. (27) nu hts™T ! …Ae {k r Œh{tk Ú te ƒnth ytðe™u ©enrhyu ,
…tu ‚ t™t yk þ ¼q ‚ Ëðo Œu ð tu ™ u ½e ytrŒf ÿÔÞtu ™ e ytnw r ‚ytu yt…e™u ‚] Ã ‚ õÞto . (28) nu
hts™T T ! …Ae ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u ðu Œ {k º ttu ™ t Wå[thý Ërn‚ ½ýt ½] ‚ Úte Þw õ ‚,
…q ý to n w r ‚™tu ntu { fhtÔÞtu y™u (29) …Ae ðÁrý{tk ðhý fhu ÷ t Ëðo ƒú t ñýtu ™ u ¾q ƒ
ŒÂûtýt, nehftu h e Ätu ‚ e™tu òu x tu , y™u Ëtu ™ t™e {w r ÿftytu yt…e. ‚Útt (30) W……tºttu
Ërn‚ f¤þ, „ti{w¾e, {t¤t, W¥t{ ytË™ y™u Þ¿ttu…rð‚ yt…e. (31) yLÞ „t{tu{tkÚte
‚Útt ©e™„h{tk Ú te ytðu ÷ t Ëðo þtMºte, …w h týe y™u ði r Œf ƒú t ñýtu ™ u …ý ©enrhyu
ÞÚttÞtuøÞ ŒÂûtýtytu yt…e. (32) íÞth …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrhyu ¾qƒ «u{…qðof ‚÷™wk …tºt
y™u ½e™w k …tºt yt…e™u Ëðo «r‚ctrðrÄ™w k Ë{t…™ õÞw O .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©e™„h{tk ©enrhyu MðnM‚u ©e ™h™thtÞýtrŒ Œuðtu™wk
«r‚ct…™ fÞwO yu ™t{u ‚uºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>33>>
yæÞtÞ - 34
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu {nthtò ßÞucrs‚ ! ‚u «r‚ct Ë{t…™™t rŒðËu {tuxe
Ë¼t ÚtR. íÞtk ©enrh Ëðuos™tu W…h f]…táÂü fh‚t Útft Ÿ[t ®ËntË™ W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. (2) ©enrhyu …tu‚t™tu ntÚt Ÿ[tu fhe™u Ëk¿tt ðzu Ëðuo™u þtk‚ õÞto …Ae ƒtuÕÞt fu,
(3) ©e ™thtÞý{wr™ fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! {æÞ{krŒh{tk yt su ©e ™h™thtÞýŒuð {U
MÚttÃÞt Au ‚u ƒŒrhft©{™t yrÄ…r‚ Rïh{q Š ‚ ™thtÞý MðÞk s Au . ‚Útt (4) nu
¼õ‚s™tu ! ‚u™e s{ýe ƒtsw™t {krŒh{tk yt su htÄtyu Ërn‚ ©e f]»ý™wk {U MÚtt…™ õÞwO
Au ‚u ©e f]»ýY… ™h™thtÞý s Au yu{ ‚{u òýtu. (5) ‚Útt ztƒe ƒtsww™t {krŒh{tk Ä{oŒuð
¼Âõ‚{t‚t ËtÚtu™e {the su «ÏÞt‚ {qŠ‚ Au ‚u {U ¼õ‚tu™t æÞt™ {txu s MÚtt…e Au. (6)
nu s™tu ! su {™w » Þtu yt ™h™thtÞýtrŒ MðY…tu ™ tk r™íÞ Œþo ™ fhþu ‚u y tu r™ùu yt
Ëk Ë thÚte {w õ ‚ ÚtR sþu . (7) ð¤e yt ©e™„h{tk ©e ™h™thtýŒu ð ™tu «‚t… «r‚rŒ™
yrÄftrÄf ðÄ‚tu sþu y™u ¼h‚¾k z ðtËe Ëðu o s™tu ynª Œþo ™ tÚtu o ytðþu . (8) nw k yt
{qŠ‚ytu{tk r™íÞu y¾kz r™ðtË fhe™u hneþ y™u Ëðo ¼õ‚tu™t {™tuhÚttu …qýo fheþ. (9-
10) ð¤e Œu þ tL‚h{tk Ú te …ý su s™tu Œhu f …q ™ {™tk rŒðËu ynª ytðe ©æÄt…q ð o f yt
{qŠ‚ytu™tk Œþo™ fhþu ‚u Ëðuo™tk {™tuhÚttu ‚íft¤ r™ùu rËØ Útþu y™u yt÷tuf{tk RÂåA‚
¼tu„ ‚Útt …h÷tuf{tk {wÂõ‚™u r™ËkþÞ…ýu …t{þu. (11) yt ©e ™„h{tk su s™tu yt ©e
™h™thtÞý ¼„ðt™™e yt„¤ s… ‚Útt ntu { fhtðþu ‚u y tu r™ùu …tu ‚ t™t RÂåA‚ V¤™u
…t{þu ‚Útt (12) su {nts™tu ynª ©e{ŒT ¼t„ð‚trŒf™w k …w h ùhý fhtðþu ‚u y tu …ý
r™íÞu …tu ‚ t™t RÂåA‚ V¤™u …t{þu ð¤e (13) nu ¼õ‚s™tu ! yt fr¤Þw „ {tk „k „ trŒf
Ëðu o ‚eÚttu o ynª r™íÞ r™ðtË fhþu . {thtk yt ð[™tu ‚{u ËíÞ s {t™òu . (14)
[t‚wo{tË{tk su s™tu ©e ™thtÞý™e {nt…qò ‚Útt Útt¤ fhtðþu ‚u{™e W…h ©e ™thtÞýŒuð
«ËÒt Útþu. (15) nu hts™TT ! yt «{týu fne™u …Ae ©e ™thtÞý{wr™ ßÞthu rðht{ …tBÞt,
íÞthu Ëðo ¼õ‚s™tuyu ¾qƒ n»toÚte {M‚f ™{tðe™u ‚u nrhðtõÞtu™u yk„efth õÞto. (16)
íÞth …Ae ©enrh™e yt¿ttÚte ™thtÞýt™kŒ ƒúñ[theyu Útt¤ õÞtuo y™u …Ae yth‚e fhe.
(17) ‚u Ë{Þu {wr™…r‚ ©enrh, ©e ™h™thtÞýŒuð Ë{e…u ytÔÞt y™u íÞtk Ëtütk„ Œkzð‚
«ýt{tu õÞto ‚Útt Ëðuo Ëk‚tu™u …ý ðkŒ™ õÞto (18) …Ae ði~Þ¼õ‚ ƒnu[h™e «tÚto™tÚte,
fthý{™w » Þ{q Š ‚ ©enrh, Ëk ‚ ðýeo …t»to Œ tu ™ u ËtÚtu ÷R™u ‚u ¼õ‚™u ½u h …ÄtÞto . (19) ‚u
ðrýf©uc ¼õ‚u ©enrh™u yuf ytË™ W…h …Ähtðe™u ¼tð…qðof [kŒ™-…w»…trŒf, Ä™ ‚Útt
ðMºtt÷kfthtrŒf ðzu …tu‚t™t {tuûttÚtuo …qò fhe. (20) …Ae ‚u{ýu Ëðuo ðýeoytu™e …qò fhe
…Ae ‚u{ýu ©enrh™e ¾qƒ M‚wr‚ «tÚto™t fhe. íÞthƒtŒ ŒÞt¤w ©enrh íÞtkÚte …tAt {krŒhu
…ÄtÞto . (21) {w r ™…r‚ ©enrh Útt¤ sBÞt …Ae Ëk ‚ ðýeo , …t»to Œ tu , ƒú t ñýtu , yt„k ‚ w f
s™tu y™u fux÷tf …whðtËes™tu™u …ý s{tzât. (22) …Ae feŠ‚{t™ ©enrhyu {krŒh™t
Œhðtò™e {u z e W…h ytðe™u rð©t{ õÞtu o y™u ‚u WŒth «¼w { tk ¼tððt¤t ¼õ‚s™tu
Œþo™tÚtuo ‚u {uze™e ™e[u Q¼t hÌtt. (23) ËtÞkft¤u íÞtk ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u ¼õ‚tu™t {tuxe
Ë¼t ÚtE. ¼õ‚tu ™ t Œw : ¾ n‚to ©enrh ‚u Ë¼t{tk Ÿ[t ytË™ Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
(24) ©enrh™e …tA¤ þ†Äthe …t»toŒtu Q¼t hÌtt y™u yt„¤ {wr™ ðýeo ÞÚttÞtuøÞ he‚u
ƒuXt. (25) ‚uðe s he‚u rðît™ ƒútñýtu ‚Útt Œuþtk‚hðtËe y™uf nrh¼õ‚tu …ý ©enrh™e
ËL{w ¾ ƒu X t. (26) íÞtk ©enrhyu yth‚e y™u ™thtÞý Äw L Þ fhe. «tÚto ™ t õÞto ƒtŒ
{wr™ðýeoytuyu ©enrh™u ™{Mfth õÞto. …Ae ©enrh …tu‚t™t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
(27) …Ae yt™kŒt™kŒ {wr™™t …qAðtÚte ©enrhyu ™thtÞý™e Wí…Â¥t ytrŒf rðrðÄ ðt‚to
fhe. (28-29) …Ae Ënò™kŒ Mðtr{yu {wõ‚t™kŒ{wr™, ƒúñt™kŒ{wr™, yt™kŒt™kŒS {wr™
‚Útt …whðtËe ©uc rð«tu ¼„ðt™S, ™h¼uht{ ytrŒf™u ƒtu÷tðe yr‚ ytŒh …qðof ‚u{™u
…q A T Þ w fu , (30) nu Ëk ‚ tu y™u rð«tu ! ytsÚte ºteò rŒðËu [tu Þ to Ë e ¿ttr‚™t ƒú t ñýtu ™ u
s{tzðt™e {the RåAt Au. (31-32) íÞthu ‚u {wr™ ytrŒf ƒtuÕÞt fu, nu ¼„ð™T ! yt
™„h™t Ëðu o ƒú t ñýtu ™ u s{tzðt™tu su Ëk f Õ… fhu ‚u ‚tu ¼tu s ™trŒf™e Ët{„ú e yu f ð»to
…nu÷tkÚte s ¼u„e fhðt {tkzu Au. nu Mðtr{™T ! ‚ux÷e ƒÄe Ët{„úe yuf s rŒðË{tk fu{
fhe™u ¼u„e fhe þftÞ ? (33) ‚uÚte nu {nthts ! yíÞthu ‚tu ‚u [tuÞtoËe ™nª ÚttÞ. nu
™thtÞý{wr™ ! nu nrh ! ‚{u ßÞthu yt ™„h{tk Vhe …Äthþtu íÞthu fheþwk. (34) íÞthu
©enrhyu fÌtwk fu nu Ëk‚tu ! nwk yíÞthu s yuf s rŒðË{tk [tuÞtoËe ¿ttr‚™t ƒútñýtu™u Ëthe
he‚u ¼tus™ fhtðeþ. (35-36) nu hts™TT ! ËíÞËkfÕ… ¼„ðt™ ©enrh ‚u {wr™ ytrŒf™u
yt «{týu fne™u …Ae ‚íft¤ …tu ‚ t™t ytË™u Ú te QXe, ™thtÞý™u ðk Œ ™ fhe, Ëk ‚ „ýÚte
ðuÂü‚ Útft ftkfrhÞt Ëhtuðhu …ÄtÞto. íÞtk M™t™ fhe™u …tu‚t™t ¼tR ht{«‚t…S™t W‚thu
¼tu s ™ õÞw O . (37) …Ae …t»to Œ tu Ú te Ëu r ð‚ ©enrh W¥t{ þGÞt{tk …tu Z e „Þt. …Ae {w r ™-
ðýeo y™u …t»to Œ tu …ý …tu ‚ …tu ‚ t™t W‚thu „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk [tuºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>34>>
yæÞtÞ - 35
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - «t‚:ft¤u QXe™u Ëtƒh{‚e{tk M™t™ fhðt {txu …t»toŒtuyu
Ërn‚ {nt«¼w ™thtÞý ½txu …ÄtÞto. (2) …Ae íÞtkÚte …wh™e ykŒh ytðu÷t ©e ™h™thtÞý™t
{krŒh{tk ytðe™u, ™thtÞý™u ðthkðth «ýt{ õÞto. (3) …Ae ðurŒft …tËu ytðe yuf W¥t{
ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. ‚u { ™e ËL{w ¾ rðît™ {w r ™ytu ‚Útt Œu þ tk ‚ h{tk Ú te ytðu ÷ t
½ýt nrh¼õ‚tu ƒu X t. (4) nu hts™T T ! ™ÚÚtw h t{ nu { k ‚ ht{ ytrŒf rð«tu ‚Útt rnht[k Œ
ytrŒf ði~Þ ¼õ‚s™tu íÞtk ©enrh™e Ë{e…{tk ƒuXt. (5) „k„tƒt, huðtƒt ytrŒf ƒtRytu
…ý yuft„ú áÂüÚte ©enrh™u r™h¾‚e Útfe Œqh Q¼e hnª. (6) …Ae [tuÞtoËe ¿ttr‚{tk™tk
fux÷tkf {wÏÞ ƒútñýtu™u ƒtu÷tðe™u {nthts ©enrhyu fÌtkw fu, (7) nu ¼qŒuðtu ! ©e™„h{tk
r™ðtË fhe hnu ÷ t Ëðu o ƒú t ñýtu ™ u s{tzðt™e {the ¾q ƒ RåAt Au . ‚u Ú te ‚{thu Ëðu o
{ntí{tytu y u ytð‚eft÷u sYhÚte s{ðt ytððw k . (8) nu hts™T T ! ytðw k ©enrh™w k ð[™
Ëtk¼¤e™u ‚u ƒútñýtu ntÚt òuze™u rð™{ú‚t…qðof ŒÞt¤w ¼õ‚ðíË÷ Ä{o™kŒ™ ©enrh «íÞu
ƒtu Õ Þt fu , (9) nu nrh ! yt ™„h{tk ƒú t ñýtu ™ e [tu Þ to Ë e ¿ttr‚ytu Au ‚u Ëðu o ™ u yu f
rŒðË{tk ¼tus™ fhtððwk ‚u ‚tu Ä™tZâ …wÁ»ttuÚte …ý ÚtR þfu ‚u{ ™Úte. (10-11) ð¤e
su{ýu ½ô™tu ÷tux ytrŒf Ët{„úeytu ¼u„e fhe ht¾u÷e ntuÞ ‚uytu …ý, ƒnw rŒðËu [tuÞtoËe
fhe þfu Au. ßÞthu ‚{u ‚tu nsw ËwÄe fþe s Ët{„úe ¼u„e …ý fhe ™Úte. ‚uÚte nu {nthts!
yíÞthu ‚tu yu ¼tus™ þe he‚u ÚttÞ ? {txu nu f]…tr™rÄ yt… rð[the™u ƒtu÷tu. (12) ‚u
Ëtk¼¤e™u ¼„ðt™ y{]‚‚wÕÞ ð[™ ƒtuÕÞt fu, nu Âîòu ! ‚{u Ëti «Út{ yu{ fntu fu y{u
ytð‚eft÷u ¼tus™ sYhÚte fheþwk. ¼tus™ Ët{„úe™e ‚{u ®[‚t ™ fhtu. (13) nu ƒútñýtu!
Ëðo Ët{„úe™u ‚íft¤ yufXe fhðt™e {tht{tk òu þÂõ‚ ™ ntuÞ ‚tu, nwk yt Ë¼t{tk Ëðo™u
h{ws ÚttÞ ‚uðwk ð[™ þt {txu Wå[Ák ? (14) nu hts™TT ! Ä{o…wºt ©enrh™wk ytðwk y{]‚‚wÕÞ
ð[™ Ëtk¼¤e™u Ëðuo ƒútñý Ë{qn ƒtuÕÞtu fu, nu nhu ! òu ‚u{ s ntuÞ ‚tu, y{™u ‚u™tu
fþtu s ðtkÄtu ™Úte. (15) yt{ fne™u ‚u Ëðo ƒútñýtu ‚íft¤ …tu‚ …tu‚t™u ½uh „Þt. …Ae
íÞtk Ë¼t{tk ƒuXu÷t WŒth {™ðt¤t Ëðuo ¼õ‚tu ƒuXt n‚t. (16) ‚u{tk ðrýf „tu®ðŒ ¼õ‚,
÷t÷ „wó (÷t÷ŒtË „tuht), ƒnu[h, neht[kŒ, {q¤S, ÷tÄtu, rðþthŒ ‚Útt nhS RíÞtrŒ
½ýt ¼õ‚tu n‚t ‚u Ëðuo «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (17) nu ¼õ‚ s™tu ! ½ô, [tu¾t ‚Útt
½e™t nòhtu fw k z ÷tytu ÷tðtu . ½k W ™tu ÷tu x ð„u h u ynª s ƒ™tðtu . „tu ¤ ‚Útt Ëtfh …ý
÷tðtu . (18) ‚Útt fZtR, ‚tðzt rð„u h u ðtËýtu ‚u { s ‚tk ƒ t r…¥t¤™t ½ýt Útt¤tu ‚Útt
‚…u÷tk, Ítht, fzAt rð„uhu ÷tðtu. (19) hËtuR {txu W…Þtu„e þtf¼tS ytrŒf Ëðo sYhe
[es-ðM‚w y tu …ý ynª ÷tðtu . nu hts™T T ! …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu ™ u yt «{týu fne™u …Ae
©enrh rðht{ …tBÞt. (20) …Ae ©enrh™e yt¿tt {tÚtu [Ztðe™u Ëðuo ¼õ‚s™tu ½ô [tu¾t
ytrŒf Ët{„úeytu ‚íft¤ íÞtk ÷tÔÞt y™u {krŒh{tk ‚u Ëðuo …ŒtÚttuo™t Z„÷t õÞto. (21)
{krŒh™t Œhðtò™e {uze W…h ƒuXu÷t {ntí{t ©enrhyu ‚u ½ô ð„uhu™t Z„÷t òuR™u Ëðuo
¼õ‚ Mºteytu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu Mºteytu ! yt ½ô™t yt¾t Z„÷t™tu ‚{u ÷tux ƒ™tðtu.
(22) íÞthu ÓŒÞ{tk þwØ¼Âõ‚¼tððt¤e ‚u ¼„ðŒ ¼õ‚ Mºteytu ‚íft¤ ©enrh™e yt¿tt
{tÚtu [Ztðe™u ½ô™u ðeýe™u ËtV fhe™u Œ¤e ™tÏÞt. (23) …Ae {nt™w¼tðt™kŒtrŒ Ëk‚tu
‚Útt yLÞ ©uc nrh¼õ‚tu™u ©enrhyu fÌtw fu, nu Ëk‚ nrh¼õ‚tu ! ftkfrhÞt Ëhtuðh™t rf™thu
Ëðo s™tu™t yt©Þ {txu yuf {tuxtu {kz… ƒ™tðtu y™u yt ƒÄe Ët{„úe íÞt ÷R òytu.
(24) ½ô™tu ÷tux, {„ ‚wðuh™e Œt¤, ½e™t ƒÄtk fwz÷tk, [tu¾t™tu Z„÷tu …ý íÞtk {kz…{tk
÷R òytu. (25) ð¤e, þtf¼tS™tu „ks, ‚tkƒt r…¥t¤™t Ëðuo …tºttu, yt{÷e™tu Z„÷tu,
{h[tk Ätýt ð„uhu …ý íÞtk {kz…{tk ÷R òytu. (26) rºt÷tuf…r‚ ¼„ðt™ ©enrhyu Ëk‚tu
nrh¼õ‚tu™u Ëkûtu…{tk yt{ yt¿tt yt…e. nu hts™TT ! WŒth¼tððt¤t ‚u Ëðuoyu, Œuþtk‚hÚte
ytðu÷tk „tztkytu{tk …ŒtÚttuo ¼he™u ©enrh™e yt¿tt «{týu ftÞo fhðt ÷tøÞt. (27) ‚u{tk
«Út{ ‚tu {eXt™t „tztk ¼he™u …Ae {h[tk , Ätýt, n¤Œh, yt{÷e, ½ô™tu ÷tu x , [tu ¾ t,
Œt¤ ytrŒf™t {tuxt Z„÷t fhe ŒeÄt. (28) þftuhtk ytrŒf {txe™t ðtËýtu ‚u{ s þtf,
Ëtfh, „tu¤, Ät‚w™tk …tºttu RíÞtrŒf Ëðuo ftkfrhÞt Ëhtuðh™t rf™thu {kz…{tk ÷tðe™u Z„÷t
õÞtO. (29) …Ae ½e™tk ¼hu÷tk ½ýtk fwz÷tk ÷R™u ‚u™tu Ëhtuðh ‚xu Z„÷tu õÞtuo. nu hts™TT!
Ä{o™kŒ™ ©enrh MðÞk ¼õ‚s™tu Ërn‚ íÞtk …ÄtÞto. (30) …Ae Ä{o…wºt ©enrhyu Ëuðftu
…tËu sw Œ tk sw Œ tk hËtu z tk fhtÔÞt y™u ©e ™„h{tk Ú te ‚Útt yLÞ „t{tu { tk Ú te hËtu R Þtytu ™ u
ƒtu÷tÔÞt. (31) nu hts™TT ! …Ae hËtuR™e rËÂØ™u yÚtuo Œt‚t y™u {ntí{t ©enrhyu ¾qƒ
½e Ëtfhu Þw õ ‚ þehtu ‚Útt þtf ytrŒf ¼tu s ™ Ët{„ú e ƒ™tðztðe™u Ëti «Út{ ‚u Ëðo
hËtuRÞtytu™u s{tzât. (32) …Ae ©enrhyu fux÷tf ƒútñýtu™u hËtuzt™t yæÞût ƒ™tÔÞt
y™u ‚u{™u ËeÄkw Ët{t™ yt…ðt {txu fux÷tf s™tu™e r™{ýqf fhe. Ëðo …ŒtÚttuo rð„uhu™wk
hûtý fhðt {txu ©e™„h™t htò™t fux÷tf Ëuðftu …ý ƒtu÷tÔÞt. (33) ©enrhyu …tu‚t™t
Ëuðftu Ëk‚ ðýeoytu™u fÌtw fu, …ŒtÚto{tºt™wk ¾qƒ hûtý fhðwk y™u su ðM‚w™e sYh …zu ‚u
Ëk … tŒ™ fhðe. (34) fu x ÷ef ¼õ‚ Mºteytu [t¤ýe ðzu ½ô™tu ÷tu x [t¤ðt ÷t„e. {] Œ w
Mð¼tððt¤e fux÷ef Mºteytu Ëq…zt ðzu [tu¾t ËtV fhðt ÷t„e. (35) fux÷ef Mºteytu ÷e÷t
Ätýt {h[tk ytŒwk rð„uhu ¼u„wk fhe ¾tkzýeytu{tk Ëtkƒu÷tÚte ¾tkzðt ÷t„e. (36) nu ™huLÿ!
©enrhyu ûtýðth{tk s yt ƒÄe ðM‚w y tu Ëk … tŒ™ fhe ÷eÄe ‚u òu R ™u - Ëtk ¼ ¤e™u
…whðtËes™tu yr‚ ytùÞo …tBÞt. (37) ½uh-½uh, {krŒhtu{tk, …tu¤tu{tk, þt¤tytu{tk yufrºt‚
ÚtÞu÷t Ëðuos™tu …hM…h ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu yt Mðtr{™thtÞý ftuR rËØ Au ? Œuð Au ? fu
…Ae rºt÷tuf™t Mðt{e ™thtÞý s Ëtûtt‚ Au ? ð¤e, (38) Mðtr{™thtÞý ™t{u ©enrhyu
yt su õÞwO Au ‚u ‚tu ƒeò ftuE [¢ð‚eo htò fu Ä™tZâ …wÁ»tÚte …ý ÚtR þfu ™rn. (39)
Œuðtu y™u rËØtuyu …ý Ëuððt ÞtuøÞ yuðt ‚u Ëhtuðh™t rf™thu, fux÷tfs™tu yt ƒÄe ‚iÞthe
òu ð t {txu íÞtk ytð‚t n‚t. ÷tu x ytrŒf ¾tã …ŒtÚttu o ™ t „k s ¾zftÞu ÷ t òu R ™u ‚u Ëðo
yr‚ ytùÞo …t{e „Þt. (40) ‚u Ëhtuðh™e [thu ƒtsw Þtus™ …ÞO‚ Ëðo Ëk½™t ÷tuftu™e
¾qƒ ¼ez ÚtR. íÞtk W‚tht {txu ™t¾u÷t zuht‚kƒwytuÚte òýu ™ðwk ™„h s ðMÞwk ntuÞ yu{
sýtðt ÷tøÞw k . (41) Ä{o ™ k Œ ™u r™Þw õ ‚ fhu ÷ t nòhtu hËtu R ytytu , ½e y™u ½ô™tu ÷tu x
W‚tð¤Úte hËtu z t{tk ÷R sR™u sw Œ e sw Œ e hËtu R ƒ™tððt ÷tøÞt. (42) …Ae {w Ï Þ
ƒú t ñýtu y u , ƒú ñ ¿ttr‚{tk Œhu f rð«tu ™ u ½u h ½u h nu Âîòu ! ytð‚eft÷u ftk f rhÞt Ëhtu ð h™t
rf™thu ‚{thu Ëðo ™ u s{ðt™w k yt{k º tý Au . yu { Œhu f ™u yt{k º tý ytÃÞt. (43) ©e
ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! {w r ™ðÞo yt™k Œ t™k Œ ‚Útt {nt™ WŒth {nt™w ¼ tðt™k Œ
{wr™ hËtuzt{tk ƒútñýtu™u su su …ŒtÚto™e ytð~Þf‚t ntuÞ ‚u ‚u Ëðuo …ŒtÚttuo yt…‚t n‚t.
(44) …Ae ©enrh ‚u Ëhtuðh™t rf™thu, ¼Âõ‚{t™ „k„t{tyu ‚iÞth fhu÷e hËtuR sBÞt
y™u …Ae íÞtk r™ðtË fhe hnu ÷ t Ëðu o s ™tu ™ w k fÕÞtý RåA‚t {w h the ©enrhyu íÞtk Úttu z tu
Ë{Þ rð©t{ õÞtu o . (45) nu hts™T T ! ËtÞk f t¤u íÞtk {tu x e Ë¼t ÚtR ‚u { tk ©enrh Ÿ[t
ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. ‚u ð¾‚u ©enrhyu ½txw k ïu ‚ Íeýw k ð† ‚Útt {M‚fu ïu ‚
…t½ Äthý fÞtO n‚t. (46) ‚u{™t fkX™u rð»tu ¼õ‚s™tuyu y…oý fhu÷t „w÷tƒ™t nth
‚Útt {M‚fu ‚tu h t þtu ¼ ‚t n‚t. ¾k ¼ u Ëw þ tu r ¼‚ ïu ‚ ¾u Ë þtu ¼ ‚tu n‚tu . rðþt¤ ¼t÷{tk
fuþhÞwõ‚ [kŒ™ [[uo÷wk n‚wk. (47) …Ae ©enrh™e Ë{ût ƒúñ{wr™, {wõ‚{wr™, „tu…t¤{wr™
‚Útt yLÞ ðýeo-Ëk‚tu y™u …t»toŒtu rð™{ú‚tÚte ÞÚttur[‚ he‚u ƒuXt. (48) ‚Útt y™uf Mºte-
…wÁ»t ¼õ‚s™tu yuft„ú áÂüÚte òu‚t Útft yt ÷tuf …h÷tufÚte ðihtøÞ …t{e™u, …tu‚…tu‚t™e
{Þto Œ t…q ð o f íÞt ‚u Ë¼t{tk ƒu X t. (49) …Ae ™„htrÄ…r‚ (z™÷tu … Ëtnu ƒ ) …tu ‚ t™t
«òs™tu Ërn‚ ©enrh™tk Œþo™ fhðt {txu ytŒh…qðof íÞtk ytÔÞt y™u yï W…hÚte ™e[u
W‚he ‚u ƒwÂæÄ{t™ htò ‚íft¤ ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (50) …Ae ©enrhyu ™uºtËk¿tt y™u
nM‚Ëk ¿ ttÚte ‚u htò™tu ytŒh õÞtu o yu x ÷u ‚u htò …tu ‚ t™e xtu … e ntÚt{tk ÷R, …tu ‚ t™t
yrÄfthe s™tu ËtÚtu íÞtk ©enrh™e ËL{w¾ ytðe ™{Mfth fhe Q¼t hÌtt. (51) …Ae ‚u
ƒtuÕÞt fu, nu ©enrh ! ynª yt…™u ftkR …ý ftÞo ntuÞ ‚tu {™u sýtðtu. nwk ËŒtÞ yt…™tu
ytr©‚ Awk. íÞthu «¼wyu ‚u htò™u rn‚fthe ð[™ fÌtwk fu, (52) nu ¼q…‚u ! yt {™w»ÞŒun
‚tu Œu ð ‚tytu ™ u …ý Œw ÷ o ¼ Au . yt Œu n «tÂÃ‚™w k ¾Ák V¤ ‚tu {tu û t™e «tÂÃ‚ Au yu { ‚{u
r™ùu òýtu . (53) nu hts™T T ! nu ©u c s™T ! Ëtk Ë trhf rð»tÞ Ëw ¾ ‚tu Ëðu o Þtu r ™ytu { tk
yufËh¾wk s Au. su rð»tÞ Ëw¾ {txu ¼t„™t s™tu «Þí™ fhu Au ‚u rð»tÞ Ëw¾ {™w»Þ™u
Œw÷o¼ ™Úte. (54) nu hts™TT ! ‚u Ëw¾ ‚tu ËðoŒt Œw:¾Þwõ‚ s Au.{txu Œw:¾ rð™t™wk fuð¤
Ëw¾ ‚tu sýt‚wk s ™Úte. Ëðuo {™w»Þtu™u sux÷wk ðÄw Ëw¾ ntuÞ Au ‚ux÷wk s ‚u Œw:¾ …ý Au
s. yt{ ‚{u r™ùu Ë{òu. (55) {™w»Þtu htò™u Ëw¾e Ë{su Au, …ý ™„htrÄ…r‚ hts™T!
nwk ‚tu htò™u ƒnw Œw:¾e Ë{sw Awk. nu ƒwÂØ{t™ ! ‚{u …ý ‚{tht yk‚h{tk Ëw…hu rð[the
swytu. (56) nu hts™T ! …wºttu, [tuhtu, þºtwytu rð„uhuÚte yt ÷tuf{tk htò™u «r‚ûtý þkft
hnu Au y™u ƒnw ÷tu¼ðt¤t htò™u yt÷tuf{tk r™hk‚h Ëw¾ õÞtkÚte ntuÞ ? (57) nu z™÷tu…
htò ! yt ÷tuf{tk Œw:¾ rð™t™wk Ëw¾ ‚tu fuð¤ ©enrh{tk s r™hk‚h hnu÷wk Au. fu{ fu …tu‚t™u
s ytÄe™ Ëw¾t™w¼ððt¤t ‚u ©enrh r™hk‚h Ëw¾Œt‚t Au. (58) {txu nu hts™T ! ¼s™eÞ
[hýth®ðŒðt¤t ‚u fthý {q Š ‚ ‚u ™thtÞý ¼„ðt™™w k yu f t„ú {™u Ú te r™Þ{…q ð o f ¼s™
fhtu y™u htßÞ fhtu ‚tu ‚{u Ëw¾e Útþtu. (59) yt «{týu htò™u W…Œuþ fhe™u ©enrh
rðht{ …tBÞt íÞthu ‚u htò ƒtuÕÞtu fu, nu ¼„ð™ ! «ËÒt Úttytu. Rïh{qŠ‚ ‚{tu s yt
s„‚™w k fthý Atu . yt… r™íÞu {™u yt…™t [hý™e Ëu ð t yt…tu . (60) nu Œu ð trÄŒu ð !
ytð‚eft÷u nw k ynª sYhÚte ytðeþ. yíÞthu {thu ™ef¤ðw k Au {txu nu …h{tí{T ! yt…
yt¿tt yt…tu . íÞthu ©enrhyu sðt™e yt¿tt yt…e ‚u Ú te ‚u htò ™{Mfth fhe …tu ‚ t™e
htsÄt™e{tk „Þt. (61) nu ™hu L ÿ ! …Ae Ëðu o yk ‚ Þto { e ©enrh yth‚e fhe, ©e f] » ý
M{hý-M‚wr‚-«ýt{ fhe™u {k[ Q…h rƒhts{t™ ÚtR™u ¼„ðŒT ðt‚to fhðt ÷tøÞt. (62)
…Ae …tu ‚ t™t …t»to Œ tu ™ u ËtÚtu ÷R™u ©enrh, Ëk ½ s™tu ™ e hûtt fhðt ÷tøÞt. y™u …Ae
Ëuðfs™tu su™tk [hý f{¤tu™e Ëuðt fhu Au ‚uðt ‚u «¼w Yze he‚u ËkæÞtrŒf fhe™u Úttuzeðth
…tu Z e „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk …tkºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>35>>
yæÞtÞ - 36
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™TT ! Vt„ý {tË™e …k[{e™t «¼t‚{tk QXe™u
f{¤™Þ™ Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu þti [ trŒ rðrÄ õÞtu o . (2) …Ae Œk ‚ Ätð™ rðrÄ fhe™u ,
„k„ts¤ Ë{t™ ‚u Ëhtuðh™t s¤{tk M™t™ fhe ‚u Ëhtuðh™t s¤™e «þkËt fhe. (3) …Ae
{wr™ïh ©enrh, yuf ïu‚ ð† …nuhe y™u ƒeswk yuf ytuZe™u, íÞtk yuftk‚ MÚt¤{tk ƒuËe™u
MðMðY…™w k æÞt™ fhðt ÷tøÞt. (4) …Ae Ëk æ ÞtrðrÄ fhe, [k Œ ™, …w » …, Äq … -Œe… ™i ð u ã
RíÞtrŒfÚte þt÷e„út{™e …qò fhe. (5) ‚u Ë{Þu ½ýt Ëk‚-ðýeoytu y™u ¼õ‚s™tu …tu‚t™wk
r™íÞf{o fhe™u …Ae, ©enrh™t Œþo ™ tÚtu o íÞtk ytÔÞt. (6) nu hts™T T ! ‚u Ëðu o ©enrh™u
«ýt{ fhe™u , ©enrh™e ËL{w ¾ ƒu X t. …Ae Ä{o … w º t ©enrhyu ‚u {w r ™ytu ™ u …q A Þk w fu nu
{w r ™ytu ! ƒú t ñýtu hËtu E fh‚t n‚t ‚u ‚i Þ th ÚtR Au fu ™rn ?
(7) íÞthu {w r ™ytu ƒtu Õ Þt fu , nu nrh ! ½ô™t ÷tu x ™t {w r XÞt ‚¤e, ¾tk z e, ‚u ™ w k [q h {w k
ƒ™tðe ‚u{tk Ëtfh y™u ½e ™t¾e™u ƒútñýtu ÷tzðt ƒ™tðe hÌtt Au. (8) ð¤e ‚u{tk ÿtût,
ftu … htk , Ëtfh™t ™t™t xw f ztytu , R÷tÞ[e ytrŒf MðtrŒü …ŒtÚttu o …ý ‚u { tk ™t¾u ÷ tk Au .
nu Mðtr{™T ! yt…™e f]…tÚte ƒÄe hËtuR ‚iÞth ÚtR „R Au. (9) íÞthu ™thtÞý{wr™ ƒtuÕÞt
fu, nu {wr™ytu ! su ƒútñý ©uctu hËtuzt™e …kÂõ‚{tk ¼tus™ ™ fhu ‚u{™u ft[tk ËeÄtk (ft[wk
yÒt) yt…òu. (10) íÞthu Ëðuo {wr™ytu ƒtuÕÞt fu nu {nthts ! ƒnwk ËtÁk. …Ae ƒútñýtuyu
fhu ÷ e hËtu R ™shu òu ð t™e RåAtðt¤t ©enrhyu yt„u ð t™ Ëk ‚ tu ™ u fÌtw k fu , (11) nu
…h{nkËtu ! ‚iÞth ÚtÞu÷e hËtuR òuðt {txu y{thu ytððwk Au {txu ‚{u …ý y{the ËtÚtu
[t÷tu. yt{ fne™u …Ae «¼w QXât y™u {tÚtu ïu‚ …t½ Äthý fhe. (12) nu hts™TT !
{wr™…r‚ ©enrhyu ‚u Ë{Þu ïu‚ yk„h¾wk, ïu‚ ¾uË y™u s{ýt ntÚt{tk rnhftuhe Y{t÷
Äthý õÞtuo. (13-14) [hýtu{tk …tŒwft Äthý fhu÷t, ƒk™u ƒtsw {wfwkŒðýeo y™u sÞt™kŒ
ƒúñ[the [t{h Zt¤e hnu÷t Au, {M‚f W…h ¼„wS Aºt Äthe hÌtt Au, Qæðo…wkzÙ r‚÷f
Äthý fhe hnu÷t …w»…™t nthÚte Ëwþtur¼‚ fkXðt¤t y™u fwƒuhS AzeŒth îthyu sÞsÞfth™e
Aze …tufth ÚttÞ Au ‚uðt ©enrh s‚t n‚t. (15) ©enrh™e yt„¤ Ët»xtk„ ™{Mfth fh‚t
¼õ‚s™tu ™ u Œq h fh‚t Útft, ytÞw Ä tu ð t¤t ËU f ztu …t»to Œ tu yt„¤ [t÷ðt ÷tøÞt. (16)
‚u { ™e …tA¤ ntÚt{tk {t¤tytu Äthý fhe hnu ÷ t ËU f ztu rðît™ {w r ™ytu [tÕÞt. ‚u { ™e
…tA¤ …t»toŒtu Ërn‚ ©enrh [t÷‚t n‚t. (17) {t„o{tk nòhtu «u{e ¼õ‚s™tu ©enrh™u
ðkŒ™ fhe™u …w»…nthtu y…oý fh‚t n‚t. Âîs Ë{qn M‚wr‚ fh‚tu n‚tu. (18) …Ae {wr™ïh
©enrhyu íÞtk ytkƒ÷eÞtu™e ½xt{tk ytðu÷e ytirŒåÞ ƒútñýtu™e {™tunh …tf þt¤t òuR.
(19) ™thtÞý{wr™yu ‚u hËtuzt{tk ½e-ËtfhÞwõ‚ ÷tzwytu™tu {tuxtu Z„÷tu òuÞtu y™u ‚uÚte
…tu‚u yk‚h{tk ¾qƒ htS ÚtÞt. (20) …Ae «¼w ‚u ƒútñýtu «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu rð«tu ! yt
÷tzw{tk ½e-Ëtfh ™tÏÞtk Au, ‚u™tÚte òu ðÄthu òuE‚wk ntuÞ ‚tu ‚u ƒk™u {tk„e ÷uòu. (21)
íÞthu ‚u rð«tu ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu nrh ! y{thu òuR‚e ƒÄe ðM‚wytu yt…™t yt
{w r ™ytu y{™u ðÄthu s yt…u Au ‚u Ú te ½e-Ëtfh …ý ¾q ƒ ™tÏÞtk Au . {txu nðu rðþu » t
™t¾ðt™e sYh ™Úte. (22) …Ae ©enrhyu Œt¤Úte ¼hu ÷ tk {tu x t …tk [ …tºttu òu Þ tk y™u
ƒ™tðu÷tk ½ýtk þtf …ý òuÞt. (23) ‚u÷ ytrŒÚte ƒ™tðu÷ ðt÷ Þwõ‚ ðkíÞtf™tk þtf™tu
Z„÷tu, ‚Útt ‚u ƒk™u™tu …]Útf …]Útf Z„÷tu ©enrhyu òuÞtu. (24) …Ae h‚t¤w™t ¼rsÞt™tu
{tuxtu Z„÷tu, y™u {tu„he ‚Útt {uÚte™e ¼tS™tk þtftu …ý òuÞt. (25) …Ae hËtuRÞtytu
«íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu rð«tu ! ¾qƒ ‚u÷ ™t¾e™u þtf …tkŒzwk Ëthe he‚u ðÄthòu suÚte
‚u ƒnw s MðtrŒü ƒ™u . (26) Œt¤{tk …ý ytk ƒ ÷e, ÄtýtSÁ ™t¾e™u ‚u ÷ ‚Útt htR,
{h[tkÚte ‚u™u Ëthe he‚u ð½thðe. (27) nu rð«tu ! Œt¤{tk ytŒw ™t¾ðwk ‚Útt Œt¤ ‚iÞth
ÚtÞt ƒtŒ ‚u{tk Ëthtk ‚s-÷®ð„ ‚{t÷…ºt ytrŒfÚte ƒ™tðu÷tu „h{ {Ët÷tu ™t¾ðtu. íÞthu
‚u rð«tu ƒtu Õ Þt fu , nu ©enrh ! y{tu y u yt…™t fnu ð tÚte «{týu ƒÄw k s õÞw O Au . yt{
Ëtk¼¤e™u «¼w íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. (28) íÞtkÚte «¼w {tuZ ¿ttr‚™t ƒútñýtu™e …tfþt¤t{tk
…ÄtÞto y™u íÞtk …ý ÷tzw ytrŒf™t Z„÷tytu òu Þ t. nu hts™T T ! ™thtÞý{w r ™ yt ƒÄw k
òu R ™u ¾q ƒ htS ÚtÞt. (29) íÞth…Ae Ëðu o nrh¼õ‚tu y™u htòytu Ú te M‚w r ‚ fhtÞu ÷ t
©enrh …tu‚t™t W‚thu …tAt …ÄtÞto. (30) Ëðuo Ëk‚-ðýeoytu …ý …tu‚ …tu‚t™u W‚thu „Þt.
…Ae ©enrh ‚íft¤ M™t™ fhe™u s{ðt …ÄtÞto. (31) {wr™ytu y™u ðýeoytu …tu‚…tu‚t™t
W‚thu hËtuR ‚iÞth ÚtR „R Au ‚u{ òýe™u, ‚u Ëti s{ðt „Þt. (32) {wr™ r«Þ ©enrh,
s{e™u Mðr™ðtËu …ÄtÞto, …Ae ¼õ‚s™tu [hýf{¤™wk Ëuð™ fh‚t n‚t. ‚u Ë{Þu ©enrhyu
Úttu z tf rð©t{ õÞtu o . (33) nu hts™T ! ƒú t ñýtu ™ t hËtu z tk ™ w k hûtý fhðt™e yt¿tt «Út{
©enrhyu yt…u ÷ e ‚u «{týu , Ëðu o {w r ™ytu s{e™u …Ae sw Œ t sw Œ t hËtzu „Þt. (34) nu
hts™ T ! yt «{týu Œhuf hËtuzu ËtÄwytu Q¼t hnu‚tk, ftkfrhÞt Ëhtuðh™tu yt¾tu rf™thtu
ËtÄw{Þ sýtðt ÷tøÞt. (35) Ëhtuðh W…h hnu÷t Ëðuo Ëk½™t {™w»Þtu™u …ý ©enrhyu ft[wk
yÒt y…tÔÞwk ‚uÚte ‚u Ëðuo s™tuyu …ý hËtuR ƒ™tðe. (36) …Ae y…htö Ë{Þu ©e™„h™t
yƒt÷ ð]æÄ ðr™‚trŒ Ëðuo rð«tu ¼tus™ fhðt ytÔÞt. (37) ‚u Ëðuo ƒútñýtu …tu‚…tu‚t™t
hËtuzu …tu‚…tu‚t™e …kÂõ‚ «{týu ƒuËe „Þt. ‚u{tk Ëðuo ƒútñýtu fh‚tk, ytirŒåÞ ƒútñýtu™e
…k r f‚ {tu x e ÚtR. (38) nu hts™ T ! …Ae hËtu R yt ƒú t ñýtu , sw Œ e sw Œ e …k Â õ‚{tk ƒu X u ÷ t
ƒú t ñýtu ™ u …rzÞt-…‚ht¤tk yt…ðt ÷tøÞt. (39) ð¤e nu hts™T T ! íÞtk {tu Z ƒú t ñýtu ™ e
…krf‚ …ý {tuxe ÚtR y™u [thuÞ ƒtsw ƒeò ƒútñýtu™e swŒe swŒe …krõ‚ytu …ý ÚtR. (40)
‚u{tk Mºte-…wÁ»ttu™e …kÂõ‚ytu swŒe swŒe ÚtR ‚u Ë{Þu ftkfrhÞt™tu [thuÞ ƒtsw™tu yt¾tu ‚x
ƒú t ñý{Þ ƒ™e „Þtu . (41) …Ae hËtu R yt ƒú t ñýtu y u Ëðu o y u …tu ‚ …tu ‚ t™e ¿ttr‚™e
…k Â õ‚{tk Œt¤, rðrðÄ «fth™tk þtf, y…tu þ ý y™u ÷tzw …ehËðt ÷tøÞt
(42) ‚u Ë{Þu ™thtÞý{w r ™ ¼„ðt™, ‚u Ëðo ƒú t ñýtu ™ e ¼tu s ™ r¢Þt òu ð t™e RåAtÚte
Úttu z tf Ëu ð ftu ™ u ËtÚtu ÷R™u íÞtk …ÄtÞto . (43) …w » …{t¤tytu Ú te Ëw þ tu r ¼‚ fk X ðt¤t,
ïu‚tkƒhÄthe, …rðºt, fuËhe Qæðo…wkzÙ r‚÷fÄthe y™u nM‚{tk Y{t÷ Äthý fhu÷t þtu¼tÞ{t™
©enrh n‚t. (44) …q ð u o su { y{] ‚ …t™ {txu …k Â õ‚{tk ƒu X u ÷ t Œu ð tu ™ u r™nt¤ðt {txu
¼„ðt™ ©e rð»ýw …krõ‚{tk VÞto n‚t, ‚u{ s s{ðt ƒuXu÷t ƒútñýtu™e …kÂõ‚{tk ©enrh
VÞto . (45) Ëðu o …ŒtÚttu o r…hËtR „Þu ÷ t Au ‚u { òýe™u , Ëðo s„‚r™Þk ‚ t ©enrhyu
ƒútñýtu™u s{ðt™e yt¿tt yt…e. (46) íÞthu …e¤tk, ÷t÷ fu {tU½uht Ëtu™uhe …e‚tkƒhÄthe
‚u Ëðuo ƒútñýtu s{ðt ÷tøÞt. (47) fux÷tf sL{ MÚtt™-yÞtuæÞt{tk ƒ™u÷t ½txðt¤t, ‚tu
fux÷tf ftþe{tk ƒ™u÷t ½txðt¤t …týe …eðt™t ÷tuxt ËtÚtu ht¾e™u s{‚t n‚t. (48) ƒnw
{q Õ Þ yt¼q » týtu ð t¤t, …e¤t [k Œ ™Úte [Š[‚ ‚Útt …w » …nthtrŒfÚte ‚u Ëðo ¼q Œ u ð tu , [thu Þ
ƒtsw Œuð‚tytu™e su{ þtu¼‚t n‚t. (49) ƒnw{qÕÞ yt¼q»týtu ‚Útt ËwkŒh Ëtzeytu …nuhu÷e
Ëðu o ƒú t ñý Mºteytu …ý Œu ð ‚tytu ™ e Mºteytu Ë{t™ þtu ¼ ‚e n‚e. (50) íÞtk …k Â õ‚{tk
ƒútñýtu …hM…h ðt‚tu fh‚t n‚t fu, nu ƒwÂØ{t™ ! nu ðifwkX ! yt y{]‚‚wÕÞ Œt¤ y™u
ƒhVe Ë{t™ ÷tzw™u ‚tu swytu ! (51) nu nrhht{ ! nu f]»ýht{ ! ƒhV Ë{t™ ËVuŒ yt
¼t‚ ‚tu swytu! rðrðÄ «fth™tk yt MðtrŒ»x þtf ‚tu swytu ! (52) nu rð«tu ! yt …nu÷tk
ftuR…ý Ä™tZÞ …wÁ»tu ytðe Ëk…qýo [tuhtþe yt ™„h{tk fhe ™Úte y™u yt …nu÷t yt…ýu
ytðe MðtrŒ»x hËtuR sBÞt …ý ™Úte. (53) yt Mðtr{™thtÞý sYh Eïh Au yu{ sýtÞ
Au , ™rn ‚tu ytðe y{] ‚ Ë{t™ Ët{„ú e ™ s ÚttÞ, (54) yt{ …q ð tu o õ ‚ fÌtt «{týu
ƒtu÷‚t ¼qŒuðtu™u òu‚t ©enrh …tu‚t™t Ëðtuoíf»to™u fnu™the ðtýe [thuÞ ƒtswÚte Ëtk¼¤ðt
÷tøÞt. (55) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™ T ! ‚u Ë{Þu ¼Âõ‚ðt¤t fu x ÷tf ði » ýð
Qæðo…wkzÙ r‚÷fÄthe ƒútñýtuyu ©e Mðtr{™thtÞý™e sÞ ƒtu÷tðe. (56) rºt…kwzÙÄthe fux÷tf
ƒútñýtuyu ©e nh nh {ntŒuð™e sÞ ƒtu÷tðe ‚Útt yLÞ fux÷tf ƒútñýtuyu …tu‚ …tu‚t™t
Œu ð tu ™ e sÞ ƒtu ÷ tððt ÷tøÞt. (57) nu hts™T ! «Vw Â Õ÷‚ yk ‚ :fhýðt¤t Ëðu o …k r z‚
ƒútñýtu, …tu‚…tu‚t™wk …tkrzíÞ Œþtoð‚t Útft …hM…h &÷tuftu ƒtu÷ðt ÷tøÞt. (58) nu hts™T!
‚u [tu Þ to Ë e{tk ‚u Ëðu o ƒú t ñýtu ™ e ¼tu s ™ r¢Þt ‚Útt ‚u { ™w k MðÄ{to [ hý òu R ™u , s™tŒo ™
¼„ðt™ ©enrh «ËÒt ÚtÞt. (59) ©enrhyu ƒt¤ftu y™u Mºteytu Ërn‚ Ëðuo ¼qŒuðtu Œhuf™u
yuf yuf Y…t{ntuh™e ŒÂûtýt yt…e. (60) …Ae Ëk‚…r‚ ©enrhyu …tu‚t™t …t»toŒu ÷tðu÷t
½tuzt W…h rƒhts{t™ ÚtR™u ‚u Ëðuo ƒútñýtu™e «ŒÂûtýt fhe. (61-62) …Ae yt™kŒtrŒ
Ëk ‚ tu ‚Útt ÷t÷ŒtË„tu h t, ƒnu [ h ytrŒf ¼õ‚s™tu ™ u fÌtw k fu Ëk ‚ nrh¼õ‚tu ! nðu ðÄu ÷ w k
÷tu x , [tu ¾ t, ½e, Ëtfh ‚Útt ðtËýtu RíÞtrŒf Ëðu o ðM‚w y tu , ™„h™e yk Œ h ytðu ÷ t
yt…ýt {k r Œh{tk ÷E òytu . íÞth …Ae ‚u Ëðu o ƒú t ñýtu îtht M‚w r ‚ fhtÞu ÷ t ©enrh,
½tuzuMðthtuÚte ðuÂü‚ ÚtR™u Vhe …tAt …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. (63) ‚u ð¾‚u íÞtk Ëðuo s™tu™u
¾q ƒ yt™k Œ ÚtÞtu y™u yƒt÷ð] æ Ä Ëti s ™tu , [tu Þ to Ë eÚte ©enrh™w k Þþtu „ t™ fhðt ÷tøÞt.
(64) [tu Þ to Ë e™u rŒðËu s, þe½ú f tÞo f ‚to ©enrhyu , WæÄð Ëk « ŒtÞ™u y™w Ë thu ™h y™u
™thtÞý™e (Ät‚w r[ºttrŒf™e) {w ÿ tytu ‚Útt ‚ó{w ÿ tytu ƒ™tðztðe.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk .©enrhyu ©e ™„h{tk ƒútñýtu™e Ëk…qýo [tuÞtoþe fheyu ™t{u
AºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>36>>
yæÞtÞ - 37
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! …Ae «¼t‚{tk {nthts ¼„ðt™ ©enrhyu,
{w r ™-ðýeo y tu ‚Útt ¼õ‚s™tu Ërn‚ ftk f rhÞt Ëhtu ð h{tk M™t™ õÞw O . (2) nu hts™T T ! ‚u
Ë{Þu rŒÔÞ Œunðt¤t nòhtu {wõ‚ …wÁ»ttu ©enrh™e M™t™÷e÷t™tk Œþo™ fhðt íÞtk ytÔÞt.
(3) ð¤e nòhtu Œuð‚tytu …tu‚ …tu‚t™e Mºteytu ËtÚtu ytÔÞt ‚Útt rð{t™{tk ƒuËe™u rËæÄtu
…ý ©enrh™e s¤r¢zt™t Œþo™ fhðt íÞtk ytÔÞt. (4) yt™krŒ‚ ÚtR™u ‚u Œuðtuyu ©enrh
W…h …w » …ð] Â ü fhe. ‚u Ë{Þu yËk Ï Þ rð{t™tu Ú te ytftþ AðtR „Þw k . (5-6) fu x ÷tf
yu f tk r ‚f ¼õ‚s™tu y u ‚u ytùÞo òu Þ k w . nu hts™T ! íÞth …Ae Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu Ú te ðu Â ü‚
©enrhyu M™t™ fhe™u, …tu‚t™t W‚thu ytðe™u ytÂöf f{o õÞwO y™u …Ae ©e™„h{tk …tu‚u
MÚtt…™ fhu÷t ©e ™h™thtÞý {krŒh{tk …ÄtÞto. (7) íÞtk ©e ™h™thtÞý ¼„ðt™™tk ytŒh
…qðof Œþo™ fÞtO. …Ae ™thtÞý ¼„ðt™™e ËL{w¾ ðurŒft W…h rƒhtßÞt. (8) ‚u «¼w™e
yt„¤ {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu ƒuXt y™u ‚u{™e [thuÞ ƒtsw, ™ÚÚtw, ®n{‚¼tR ytrŒf ™„hs™tu
ƒu X t. (9) nu hts™T ! y™u f Œu þ Œu þ tk ‚ htu { tk Ú te ytðu ÷ t nòhtu ¼õ‚s™tu f{¤™Þ™
©enrh™e [thuÞ ƒtsw ƒuXt. (10) ð¤e „k„t, huðt ytrŒf Mºteytu ©enrh™uu yuft„ú áÂüyu
r™h¾‚e Útfe Œq h Q¼e hne. (11) nu hts™T ! …Ae ©e ™thtÞý{w r ™ ¼õ‚s™tu «íÞu
ƒtuÕÞt fu, nu ¼õ‚tu ! nu Ëk‚tu y™u ðýeoytu ! {tÁk ð[™ ‚{u Ëtk¼¤tu. (12) su ¼õ‚tu
ynª ytðe™u ™thtÞý ¼„ðt™™t ytÞw Ä tu (þk ¾ , [¢, „Œt, …È) ™e ‚Ã‚ {w ÿ tytu
(At…tu) ƒk™u ntÚttu W…h ÷uþu, ‚u s™tu s{…whe{tk ™nª òÞ. (13) su s™tu þk¾[¢trŒfÚte
r[Âö‚ ƒ™u ‚u ði » ýðtu {t™u ÷ t Au y™u ‚u y tu ‚u { ™t Œþo ™ ‚Útt „{™Úte …] Ú ðe™u …rðºt
fhu Au. (14) þk¾[¢tÂLð‚ ƒútñýtu su™t ½uh s{u Au, ‚u {™w»Þ™t r…rºtytu ™hfÚte QØth
…t{e ¼„ðŒT Ät{™u …t{u Au . (15) {tht ytr©‚tu y™u {the yt¿tt™w k …t÷™ fh™tht
Ëðuo ¼õ‚tuyu {U fÌtt «{týu ‚Ã‚ {wÿt™t r[ötu™wk Äthý yð~Þ fhðwk. (16) su {™w»Þ
yt ‚ó{wÿtytuÚte r[Âö‚ Au ‚u s {thtu ¼õ‚ Au y™u su s™tu ‚ó {wÿtÚte hrn‚ Au, ‚u
s™tu {tht ™Úte yu { ‚{u r™ùu òýtu . (17) yt{ fne™u …Ae, MðÞk ©enrhyu ,
ytÄtht™k Œ {w r ™ …tËu yrø™{tk ‚…tðu ÷ e At…tu …tu ‚ t™e ƒk ™ u ¼w ò ytu W…h ÷eÄe. (18)
nu hts™T ! íÞth …Ae ¼„ðt™™t þk¾[¢trŒf ytÞwÄtu™e ‚u At…tu {wõ‚t™kŒ {wr™yu ÷eÄe,
…Ae ƒúñt™kŒ {wr™yu ÷eÄe …Ae yLÞ Ëðuo Ëk‚tuyu ÷eÄe. (19) íÞth …Ae ðtËwŒuðt™kŒtrŒf
ðýeoytuyu …ý ÷eÄe. íÞth ƒtŒ ¼„wS h‚™S ytrŒf Ëðuo …t»toŒtuyu …ý ÷eÄe. (20)
…Ae nu hts™T ! Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™t ð[™Úte „] n MÚts™tu y u …ý yzÄtu yzÄtu Yr…Þtu
yt…e™u ‚u ‚Ã‚ {wÿtytu ÷eÄe. (21) íÞth …Ae rŒðt¤eƒtE ytrŒf Ëðuo Mºteytuyu …ý
yzÄtu yzÄtu Yr…Þtu yt…e™u ‚u ‚Ã‚ {w ÿ tytu ÷eÄe. (22) ‚u ð¾‚u íÞt„e-„] n e,
ŒuþŒuþtk‚hðtËe ‚Útt ©e™„h™t Ëðuo ¼õ‚s™tu™u ¾qƒ yt™kŒ ÚtÞtu. (23 Úte 25) íÞth
…Ae {Aeytð, {t÷ðt, …k[t¤, fwÁ, ftiþ÷, fåA ‚Útt nt÷th, Ít÷tðtz, {thðtz ‚Útt
„w s ht‚, Ëti h t»xÙ , ftXeÞtðtz, Ëw h ‚™„h, {w k ƒ R…w h ðtËe, {÷Þt[÷ðtËe RíÞtrŒf Ëðu o
Œu þ tu ™ t nrh¼õ‚tu y u ©enrh™e yt¿tt ÷R™u yr‚n»to … q ð o f ©enrh™e …q ò fhe. (26) nu
hts™T ! ‚u Ëðuoyu {qÕÞðt™ rðrðÄ «fth™t ðMºttu, Ëwðýohí™srz‚ yt¼q»týtu, Ëw„kÄe{t™
[k Œ ™-…w » …nthtu y™u Ä™ RíÞtrŒf ðzu ©enrh™w k …q s ™ õÞw O . (27) ¼„ðt™u ‚u { ™w k …q s ™

MðeftÞwO y™u ‚u{™u «ËtŒe Y…u …w»…, ð†-V¤trŒ ytÃÞwk. (28) íÞth …Ae ©enrhyu Ëðuo
¼õ‚s™tu™u …tu‚…tu‚t™t MÚtt™u sðt™e yt¿tt yt…e. …Ae ©e ™h™thtÞý Œuð™tu Útt¤ y™u
yth‚e ÚtE. (29) …Ae ¼õ‚ðk r Œ‚ ™thtÞý{w r ™, M™t™ fhe™u ƒú ñ [theyu yt…u ÷ w k
«ËtŒe™wk yÒt sBÞt. (30) …Ae {tuxt{™ðt¤t ©enrhyu, ËtÄw-ƒúñ[the …t»toŒtu, nòhtu
ƒútñýtu ‚Útt nrh¼õ‚tu™u s{tzât. (31) nu hts™T ! íÞth …Ae {wfwkŒtrŒf ¼õ‚ðÞtuoyu
Ëuðu÷t [hýf{¤ðt¤t ©enrhyu Œhðtò W…h ûtýðth rð©t{ õÞtuo. (32) …Ae fthýðþt‚T
{™w » ÞŒu n Äthý fh™th ©enrhyu ¼õ‚{t„o ™ t «ðo ‚ ™ {txu , Mð¼õ‚tu ™ t fÕÞtý yÚtu o
ËkfÕ… õÞtuo fu, (33) òu r[ºt «r‚{tytu ntuÞ ‚tu, Œhuf nrh¼õ‚tuÚte ©enrh™wk …qs™ ytrŒ
«ð] r ¥t r™íÞ «íÞu ÚttÞ. {txu ynª ‚u ð e {q Š ‚ytu fhtðw k . (34) yt{ rð[th fhe™u
sw ™ t„ZÚte ytðu ÷ t ™thtÞýS ™t{™t ¼õ‚™u ©enrhyu fÌtw k fu , (35) nu ¼õ‚ðÞo
™thtÞýS¼tR ! {q Š ‚ytu ƒ™tððt{tk ‚{u ¾q ƒ s r™…w ý Atu . {txu ™h™thtÞýrŒf™e
{qŠ‚ytu™e {wÿtytu ‚{u ƒ™tðtu. (36) íÞthu ™thtÞýSyu fÌtwk fu ËtÁk. yt… fnuþtu ‚u{
nw k fheþ. …Ae {q Š ‚ytu ƒ™tððt{tk r™»ýt‚ yu ð t ‚u ™thtÞýS ¼tRyu [tk Œ e™e Ät‚w ™ e
ºtý {w ÿ tytu ƒ™tðe. (37) ‚u { tk ‚u r{Mºteyu , yu f ‚tu ©e ™h™thtÞý™e {w ÿ t ƒ™tðe,
ƒeS ©enrhf]»ý Ërn‚ ©e htÄtf]»ý™e {wÿt ƒ™tðe. (38) y™u ºteS Ä{o¼Âõ‚yu Þwõ‚
©enrhf]»ý™e {wÿt ƒ™tðe. nu hts™T ! ¼rõ‚™kŒ™ ©enrh yt ºtýuÞ {wÿtytu òuR™u ¾qƒ
«ËÒt ÚtÞt. y™u (39) nu hts™T ! ™thtÞý{w r ™ {nt«¼w y u ‚u ™thtÞýS¼tR™u ¾q ƒ
Ä™, Ëtu™t™tk fztk y™u {qÕÞðt™ ðMºttu RíÞtrŒf ytÃÞwk. (40) …Ae ©enrhyu ‚u {wÿtytu
ðzu ytÄtht™k Œ {w r ™ …tËu ft„¤tu W…h nòhtu {q Š ‚ A…tðe. (41) y™u ‚u {q Š ‚ytu
nrh¼õ‚tu, Ëk‚tu, ƒúñ[theytu, …t»toŒtu, ‚Útt Mºte ¼õ‚tu ytrŒf Ëðuo™u yt…e. (42) íÞth
…Ae ËðtorÄ…r‚ Ä{o…wºt ™thtÞýu ½ýt Ë{Þ ËwÄe ¼„ðŒðt‚to fhe Ëðuo™u yt™kŒ …{tzâtu
y™u ©e ™h™thtÞý ¼„ðt™™tu «ËtŒe™tu Útt¤ s{e™u htºtu …tu Z e „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ËtzºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>37>>
yæÞtÞ - 38
(1) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ët‚{™t rŒðËu ƒ…tuhu yuf {tuxe Ë¼t{tk yuf
ðurŒft W…h ©e ™thtÞý{wr™ W¥thtr¼{w¾u rƒhts{t™ ÚtÞt. (2) ©enrh™e [thuÞ ƒtsw
{w r ™ytu , …t»to Œ tu , Ëðu o nrh¼õ‚tu ‚Útt Mºteytu …tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ t «{týu ƒu X t. (3) ‚u
Ë{Þu, «¼w™tk Œþo™ fhðt {txu {q¤e ™„h™t htò íÞtk ytÔÞt. ‚uytu Ë¼t{tk ƒuXt y™u
‚u { ýu …tu ‚ t™tu yr¼«tÞ ©enrh™u sýtÔÞtu . (4) Ë¼t{tk Q¼t ÚtR™u , {q ¤ e™„h™t ‚u
htò …tu‚t™t ËkƒkÄeytu Ërn‚ rð™Þ…qðof ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (5) nu ¼„ð™T ! y{the
yuf «tÚto™t yt… Ëtk¼¤tu. yt… ¼õ‚tu™t RÂåA‚ {™tuhÚttu™u …qýo fhðt {txu «„x ÚtÞu÷t
Atu. (6) nu Ëí…‚u ! {tht ™„hs™tu™t ‚Útt ƒeò s™tu™t yk‚h{tk, y{tht {q¤e ™„h{tk
¼„ðt™™wk ËðtO„ËwkŒh {krŒh ÚttÞ yuðtu {™tuhÚt Au. (7) ¼õ‚s™tu™t fÕ…ð]ût Ë{t™ nu
nrh ! y{tht yt {™tuhÚt™u yt… …qýo fhtu. yt…™e f]…tÚte y{tht ™„h{tk ©ef]»ý {krŒh
Íz…Úte Útþu ‚u r™:þkËÞ Au. (8) nu hts™T ! yt «{týu {q¤e …wh™t s™tu Ërn‚ ‚u htòyu
¾q ƒ «tÚto ™ t fhe, íÞthu Ëðto r Ä…r‚ ©enrhyu «ËÒt ÚtR™u htò™u fÌtw k fu ¼÷u , {k r Œh
ƒ™tðtu y™u (9) ð¤e fÌtw k fu nu htò ! yíÞthu ‚tu nw k Ëðo {w r ™ytu ËtÚtu Vq ÷ Œtu ÷ ™t
{ntuíËð {txu ynª ©e™„hÚte ™ef¤e™u „Z…wh sRþ. (10-11) nu htò ! íÞtk „Z…wh{tk
‚{u ‚{tht Œq‚™u {the …tËu {tuf÷òu ‚u ð¾‚u Ëðo„wý Ëk…Òt y™u {krŒh r™{toý{tk fwþ¤
ƒúñt™kŒ {wr™Lÿ™u Ëk‚{kz¤u Ërn‚ {tuf÷eþ. íÞthu {q¤e…wh™t htòyu htS ÚtR™u ©enrh™u
™{Mfth fhe™u fÌtwk fu, yt…u su{ fÌtw Au ‚u{ nwk fheþ. (12) …Ae ©enrh™e yt¿tt ÷E
‚u htò …tu ‚ t™t Mðs™tu ËtÚtu , Ëðo ™ w k {k „ ¤ fh™tht ™thtÞý Œu ð ™w k M{hý fh‚t fh‚t
…tu ‚ t™t ™„h «íÞu „Þt. (13) íÞth ƒtŒ yü{e™t rŒðËu y…htn™T Ë{Þu (Ëq Þ tu o Œ Þ
…Ae™e 18 ½rxft …Ae), ©e™„hÚte ™thtÞý «¼w ™ u ™{Mfth fhe, Mð¼õ‚tu ™ u RüV¤
yt…™tht Ëk ‚ …r‚ ©enrh [t÷e ™eféÞt. (14) ‚u ð¾‚u n»to Ú te …tu ‚ t™u ð¤tððt {txu
ytðu÷t ™„hs™tu™u yt™kŒ yt…e, …tAtðt¤e, ‚u WŒthfeŠ‚ ™thtÞý …tu‚t™t Ëuðftu ËtÚtu
yË÷t÷e „t{u …ÄtÞto . (15) íÞtk ðu ý e¼tR ™t{™t ¼õ‚s™u ©enrh™u s{tze™u ‚u { ™w k
…q s ™ õÞw O . htrºt r™ðtË íÞtk fhe, ©enrh íÞtk Ú te Ätu ¤ ft™„h …ÄtÞto . (16) ‚u ™„h™t
{q¤S¼tR ytrŒf ¼õ‚s™tu ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞt y™u Rïh{qŠ‚ ©enrh™e …qò fhe,
‚u{™u …tu‚t™t ½uh r™ðtË fhtÔÞtu. (17) …Ae ‚u nrh¼õ‚tuyu ƒútñýtu …tËu ËwkŒh hËtuR
ƒ™tðztðe™u, Ëuðftu Ërn‚ ©enrh™u s{tzât y™u [kŒ™-…w»…trŒf ‚Útt hí™trŒf ð„uhu ðzu
©enrh™wk …qs™ õÞwO (18) …Ae ‚tð™e …eztÚte (©e™„h™e [tuÞtoþe™t ©{Y{ W…trÄÚte)
‚…u ÷ t þhehðt¤t Ä{o … w º t ©enrh, Mð¼õ‚tu ™ e Ëu ð t Mðefth‚t Útft íÞtk Ú te „ýu þ Ätu ¤ ft
™t{™t ™„h{tk …ÄtÞto . (19) nu hts™T ! ‚u „ýu þ Ätu ¤ ft{tk …týeÚte ¼ªòÞu ÷ t ‚u
„ý…r‚™t {k r Œh{tk ©enrhyu ðtË õÞtu o y™u ƒeò s™tu ‚tu htÞýtu ™ t ð™{tk sR™u íÞtk
hÌtt. (20 Úte 23) nu ™]… ! ©e ™„h{tk ™h™thtÞýtrŒ Œuðtu™e «r‚ct ð¾‚u ¼u„t ÚtÞu÷t
y™uf s™tu™u Œþo™trŒf yt…ðt{tk ÚtÞu÷t …rh©{ ‚Útt ƒútñýtu™e [tuÞtoþe r™r{¥tu ÚtÞu÷t
…rh©{Úte WŒtËe™…ýwk sýtð‚t yr¾÷uïh ©enrh, «f]r‚ ‚Útt yûthÚte …ý …h, MðMðY…™wk
æÞt™ fh‚t Útft, «t„S …w h týe …tËu ©e{ŒT ¼„ðŒ„e‚t™tu …tX fhtðe™u ‚u Ëtk ¼ ¤‚t
Útft íÞtk „ýu þ Ätu ¤ ft{tk ƒu rŒðË hÌtt. (24-25) …Ae ftu X „t{ r™ðtËe Ëƒ¤ ™tÚtw ,
…u Ú tt, „tu … t¤, {u Á S, y{hS ytrŒf ûtrºtÞtu y u ‚Útt ƒeò Mºte…w Á »ttrŒ ¼õ‚tu y u …h{
¼rõ‚¼tðÚte yÒt-s¤ ðzu ©enrh™wk Ëuð™ õÞwk. (26) …Ae ßðh™e W…trÄÚte {wõ‚ ÚtÞu÷t
yr¾÷tÄth ©enrh íÞtkÚte ƒ¤tu÷ „t{u …ÄtÞto. íÞtk Œuð, ðeh ytrŒf nrh¼õ‚tu Au. (27
Úte 29) íÞtk sÞ®Ën, ™h®Ën ytrŒ {w Ï Þ ûtrºtÞtu , ‚Útt …h{th Ëßs™®Ën, ¼e{S,
{u ½ S, hÞS, ysw o ™ ‚Útt rð« „k „ tht{, fw ƒ u h , ßÞtu r ‚ŠðŒ, „tu … ði s f ‚Útt ðrýf
Sðhts, Sðý, Íðu h RíÞtrŒf ƒ¤tu ÷ „t{™t ¼õ‚s™tu y u ©enrh™e Ëu ð t fhe. htrºt
r™ðtË ‚u „t{{tk fhe …Ae ©enrh íÞtk Ú te yzðt¤ „t{u …ÄtÞto . (30-31) ‚÷w ò ht{
y™u ðu ý eht{ ƒu ¼tRytu ‚Útt su X t [thý ytrŒf ¼õ‚s™tu y u ËL{w ¾ sR ©enrh™tu
Ëífth õÞtu o y™u ¼tu s ™ fhtðe ‚u { ™w k …q s ™ õÞw O , …Ae {nt«¼w Mð…t»to Œ tu Ërn‚ íÞtk Ú te
Ëw k Œ rhÞtýt „t{u …ÄtÞto . (32) ‚u „t{{tk nu { htsþt ytrŒf ¼õ‚s™tu y™u su c S‚
htòyu , ©enrh™e Ëu ð t fhe. yu f htrºt íÞtk r™ðtË fhe™u …Ae ©enrh íÞtk Ú te „Z…w h
…ÄtÞto. (33) íÞtk Vq÷Œtu÷ {ntuíËð™t Œþo™ fhðt {txu yufrºt‚ ÚtÞu÷ yËkÏÞ ¼õ‚s™tu™u,
…tu ‚ t™e f] … táÂü ðzu yt™k Œ yt…e™u , „Z…w h {tk ytðu ÷ t …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto .
(34) ©enrh™u …Äthu÷t òuR™u, ©enrh™tk rðhn™e ðuŒ™tÚte {wõ‚ ÚtÞu÷e Sðwƒt, ÷tzwƒt
ytrŒf Mºteytu y u ytŒh…q ð o f ©enrh™t Œþo ™ õÞtO y™u «¼w Ë{e…u ytðe™u ðk Œ ™t fhðt
÷t„e y™u ¾q ƒ s yt™k r Œ‚ ÚtR „R.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ytzºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>38>>
yæÞtÞ - 39
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yuf ð¾‚ ŒwƒwoÂØðt¤t rðsÞ ™t{™t htòyu
«u h u ÷ tu ftu R f „w Ã ‚ƒes ™t{™tu yËw h Œw „ o … w h {tk ytÔÞtu . (2) ‚u yËw h ƒnw …t…ec,
{tÞtðe, {q ¾ o , Œw ü ƒw Â Øðt¤tu , ©enrh™tu îu » te y™u …tk [ nòh ðeh þ†Ätheytu Ú te ðu Â ü‚
n‚tu. (3) ð¤e ‚u nòhtu yMðthtu, …tk[Ëtu {thðtze Ÿx™t Mðthtu, ½tuzeytu yLÞ ðtn™tu
‚Útt fu x ÷tk f ŒtËŒtËeytu Ú te ðu Â ü‚ n‚tu . (4) y™u yLÞs™tu «íÞu ƒtu ÷ ‚tu n‚tu fu , yt
÷tuf{tk «ðo‚u÷t ©e Mðtr{™thtÞý Ëk«ŒtÞ™u yts …Ae nwk r™ùu ™nª s [t÷ðt Œô. (5)
„Z…wh{tk ‚u™t …ût™t fux÷tf {q¾o ÷tuftuyu ‚u™tu Ëífth õÞtuo y™u …Ae ‚uýu „Z…whÚte …qðo
rŒþt{tk ytðu ÷ e ½u ÷ t ™Œe™u rf™thu …ztð ™tÏÞtu . (6) íÞtk ‚u ‚u ™ e Ë¼t ¼he™u ƒu X tu .
íÞthu Mðrþ»Þtu y u …q s u ÷ tu y™u [‚w h tR rð™t™tu ‚u „w ó ƒes, „Z…w h ™t ™„hs™tu «íÞu
ƒtuÕÞtu fu, (7-9) „wÃ‚ƒes fnu Au - nu s™tu ! ‚{u ƒÄt {tÁk ð[™ Ëtk¼¤tu. nu r™»…t…
s™tu ! yt Ënò™k Œ Mðt{e, Mðtr{™thtÞý ™t{u «rËØ ÚtR …tu ‚ u s„‚r™Þk ‚ t RïhY…
ÚtR™u Vhu Au y™u ‚u Ënò™k Œ îtht X„tÞu ÷ t yt Ëðu o ÷tu f tu …ý ‚u ™ u Ëtûtt‚ ðtËw Œ u ð
¼„ðt™ s {t™u Au. ‚uÚte ‚u Ënò™kŒ™wk r{ÚÞt Rïhíð W½tzwk …tzðt™e {the RåAt Au.
(10) ð¤e nu s™tu ! òu ‚u Ët[u s ¼„ðt™ ntu Þ ‚tu , yíÞthu {tht ytððtÚte ŒtŒt
¾t[h™t yk‚:…wh{tk fu{ Ëk‚tR „Þt Au ? (11) ‚u ™„h{tkÚte ƒnth fu{ ™ef¤‚t ™Úte?
‚u™t {‚™wk ¾kz™ fh™tht yuðt {™u ‚u™wk yiïÞo fu{ ƒ‚tð‚t ™Úte ? {txu ‚u Ët[tu ¼„ðt™
™Úte. (12) nu hts™T ! Ë¼t{tk yt «{týu ©enrh™e ®™Œt fh‚t ¼„ðt™™t ‚u îu » te
yËwh™t ð[™tu Ëtk¼¤e™u, W¥t{htò™t fth¼the ÷tÄt¼tR ©enrh™e …tËu ytÔÞt. (13)
WŒth ƒwÂØðt¤t ÷tÄt¼tR ytŒh…qðof ©enrh™u ™{Mfth fhe™u, Ë¼t{tk „wÃ‚ƒesu fnu÷tk ‚u
Ëðo ð[™tu ©enrh™u r™ðu Œ ™ fÞtO . (14) …Ae ¼„ðt™ ©enrhf] » ýu , ¼„w S ytrŒf
…t»to Œ tu ™ u fÌtw k fu , nu …t»to Œ tu ! ‚{u n{ýtk ynª {the …tËu Ú te õÞtk Þ …ý sþtu ™rn y™u
þMºttu nuXtk {qfþtu …ý ™rn. (15-16) …Ae ƒúñt™kŒ{wr™ «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ƒúñ{wr ™ !
‚{u yËwhtÄ{ „wóƒes …tËu òð y™u ‚u þwk ft{ ytÔÞtu Au ‚u, ‚u™t yk‚h™tu ¼tð òýe™u
nu r™»…t… {w r ™ ! {™u s÷ŒeÚte sýtðtu . ©enrhyu yt{ fÌtw k ‚u Ú te, Þtu „ e ƒú ñ t™k Œ {w r ™
Œw ü ƒw Â Øðt¤t ‚u „w ó ƒes …tËu „Þt. (17) íÞthu Œu ð þºtw „w ó ƒesu MðË{e…u ytðu ÷ t
{w r ™ðÞo ƒú ñ t™k Œ S™tu ¾q ƒ ytŒh Ëífth õÞtu o y™u rðrðÄ «fth™t ÿÔÞtu Ú te þtu ¼ ‚t
…tu‚t™t ‚kƒw{tk ‚u{™u ÷R „Þtu. (18) íÞtk ËŒ„wÁ ƒúñt™kŒ Mðt{e™u ËwkŒh ytË™ W…h
ƒuËtze™u r{ÚÞt¿tt™ðt¤tu ‚u yËwh, {wr™™e Ëtk¼¤‚tk s íÞtk Ë¼t{tk hnu÷t yLÞs™tu «íÞu
fnu ð t ÷tøÞtu fu , (19) nu s™tu ! ƒtu h ze™u ƒu «fth™t ftk x t ntu Þ Au ‚u { tk yu f ‚tu
Qæðo{w¾ðt¤tu y™u ƒeòu yÄtu{w¾ðt¤tu ntuÞ Au. ‚u ƒk™u™e su{ rðÁæÄ ÂMÚtr‚ Au ‚u{ s
Mðtr{™thtÞý y™u {thu rðÁæÄ‚t Au . (20) Mðtr{™thtÞý òu ht{ ntu Þ ‚tu , nw k …ý
rðhtu Ä e htûtË htðý Aw k . Mðtr{™thtÞý òu ytftþ{tk sþu ‚tu , nw k …ý ‚u { ™e …tA¤
ytftþ{tk sRþ. (21) ðýeoðu»tðt¤t ‚u Mðt{e òu …t‚t¤{tk sþu ‚tu, nwk …ý …t‚t¤{tk
«ðuþ fheþ y™u òu ‚u Mðt{e y„tÄ s¤{tk «ðuþ fhþu ‚tu, nwk …ý ‚u{tk «ðuþ fheþ.
(22) ni ËtiBÞ ™„hs™tu ! yt Mðtr{™thtÞý ½u÷t™t Ët{u ftkXu hnu÷ rþð{krŒh™u ™Œe™t
yt ftkXu ÷tðu. òu ‚u ™ ÷tðe þfu ‚tu ™t …tzu, ‚tu nwk ÷tðwk ‚uÚte ‚u™t yiïÞo™wk ¾kz™ ÚttÞ.
yÚtto‚T fu òu ‚u ÷tðþu ‚tu ‚u {tht Ë{t™ Útþu. òu ‚u ™rn ÷tðu y™u nwk ÷tðeþ ‚tu ‚u™tÚte
{tÁk yrÄf…ýw k Útþu . yt{ ƒk ™ u «fthu ‚u ™ t yi ï Þo ™ w k ¾k z ™ Útþu . (23) òu ‚u Mðt{e
«sðr÷‚ yÂø™{tk «ðu þ fhþu ‚tu , nw k …ý yÂø™{tk «ðu þ fheþ. yt{ Ëðu o he‚u nw k ‚u
Mðtr{™thtÞý™tu …eAtu ™rn s Atu z w k , ‚u { ™e …tA¤ s …ze sRþ. (24 Úte 26) ©e
ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u „wÃ‚ƒes ™t{u yËwhu Ë¼t{tk ƒuXu÷tk Ëðuo s™tu «íÞu
yt «{týu fÌtwk y™u …Ae, ‚u s™tu …tËu ht{Œuð ™t{u ftuR …eh™wk ht{tuht{ ht{tuht{ yu{
ðthkðth ¼s™ fhtððt ÷tøÞtu. ƒúñ{wr™ ‚tu, „wÃ‚ƒes™u yt ƒwÂæÄ{t™ ™Úte …ý {q¾o s
Au. yu{ òýe™u ‚íft¤, ‚u™t ¼t»tý …nu÷tk s ‚u yËh™e „wÃ‚ [uütytu òýe ÷R™u ‚u™e
…tËuÚte QXe™u [t÷e ™ef¤u÷ y™u …w™:«¼w Ë{e…u ytÔÞt. (27) ©enrh™u ™{Mfth fhe™u
…tu ‚ u ‚u „w Ã ‚ƒes™tu yr¼«tÞ su ð tu òÛÞtu ‚u ð tu Ëðu o , …h{tí{t ©enrh™u fÌttu .
(28) ƒú ñ {w r ™™t „Þt ƒtŒ ‚u Œi í ÞMðt{e „w ó ƒesu yr‚¼k Þ fh yu ð t {thðtze …tu ‚ t™t
Ëu ð ftu ™ u ƒtu ÷ tðe™u fÌtw k fu , (29) nu Ëu ð ftu ! ðehtu { tk rðÏÞt‚ yu ð t ‚{u Ëðu o , rðrðÄ
«fth™t ‚{thtk y†þMºttu™u ÷R™u yíÞthu ‚iÞth ÚtR òð. (30-31) nu W¥t{ ƒwÂØðt¤tytu!
™]…tÄ{ W¥t{htòyu Mðtr{™thtÞý™u „wÁ fhe™u …tu‚t™t Œhƒth{tk ËwhÂût‚ ht¾u÷t Au. ‚u
…t…ƒwÂØ W¥t{ htò™u ‚Útt ‚u™t „wÁ f]»ý™u nýe™u ‚{u ‚u htò™t ƒnw ÷û{eÚte þtu¼tÞ{t™
yuðt yk‚:…wh™u ÷qkxe ÷tu. (32) nu Ëuðftu ! Mðtr{™thtÞýÚte ‚{u sht …ý zhþtu ™rn. fu{
fu ‚u ‚tu ËiLÞ ð„h™t Au y™u s„‚Úte WŒtËe Au. {txu ‚u W¥t{htò™e þwk ËntÞ‚t fhþu ?
(33) nu ßÞucS‚ htò ! ‚u yËwhu yt{ fÌtwk ‚uÚte ‚u™t Ëðuo Ëuðftu …tu‚ …tu‚t™t ytÞwÄtu
÷R™u ‚u™e ËtÚtu sðt ‚iÞth ÚtÞt. (34) …Ae ‚u ¾¤ yËwh ‚iÞth ÚtÞu÷t …Œtr‚ytu ËtÚtu,
‚Útt rðrðÄ «fth™t þMºttuÚte þtu¼‚e ¼wòytuðt¤t ½tuzuMðthtuÚte ðuÂü‚ ÚtR™u, Ëk„út{{tk
©enrh™u S‚ðt {txu íÞtkÚte {t„o ‚hV [tÕÞtu. (35-36) ƒúñt™kŒ {wr™™t {w¾uÚte „wÃ‚ƒes™wk
Ë{„ú ð]‚tk‚ rðM‚]‚ he‚u Ëtk¼¤e [qfu÷t ©enrh™u, ‚u yËwh …tËuÚte ytðu÷t …tu‚t™t Œq‚u
fÌtwk fu, nu «¼tu ! ‚u …t…e yËwh yt…ýe ËtÚtu ÞwØ fhðt ytðu Au. íÞthu ©enrh …tu‚t™t
…t»toŒtu ‚Útt W¥t{htò «íÞu ƒtuÕÞt fu, (37-38) nu …t»toŒtu ! nu hts™T ! ‚{u Ëðuo s„‚™tu
yt yLÞtÞ ‚tu swytu ! ynª s sL{u÷t Sðt¾t[h™t fnuðtÚte y™u rðsÞ ™t{™t Œwü
htò™e «uhýtÚte yu „wÃ‚ƒes yËwh, fu su™tu yt …nu÷tk yt…ýu ftkR …ý y…htÄ õÞtuo
™Úte, ‚u{ A‚tk yt…ý™u {thðt {txu ‚íft¤ ‚u ynª ytðu Au. (39) nu …t»toŒtu ! y™u nu
W¥t{ htò ! ËiLÞu Ërn‚ yuðt ‚u „wÃ‚ hts yËwh™u ‚{thu Ëthe …uXu ¼Þ ƒ‚tððtu. …ý
{ntƒ¤ðt™ yu ð t ‚{thu , Ëu ™ t Ërn‚ ‚u „w ó ƒes™u {thðtu ™rn. fu { fu Ëi L Þu Ërn‚ ‚u
yËwh …t{h Au. ‚uÚte ‚u™u {tºt ¼Þ s Œu¾tzðtu. (40-41) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu
hts™T ! ‚u Ëðu o …t»to Œ tu ™ u yu { fne™u ‚íft¤ ytË™u Ú te QXe™u ‚u Ú te nrh, ƒú ñ t™k Œ y™u
r™íÞt™kŒ {wr™yu ½ýt ðtÞto, ‚u{ A‚tk …ý W¥t{htò™t Œw„o{tkÚte ƒnth ™ef¤e Œhðtò
yt„¤™t hts{t„o W…h, ‚u yËwh™t yt„{™™e htn òu‚t Q¼t hÌtt. (42-43) Ëðuo
ïu‚ ðMºttu Äthu÷t, ©uc rðþt¤ ðûtMÚt¤{tk ¾qƒ þtu¼tÞ{t™ „w÷tƒ™e …w»…{t¤tytu Äthý
fhu ÷ t, nòhe™t …e¤tk …w » …tu ™ t Ëw k Œ h „w å Atu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ fýtu o ð t¤t, rðrðÄ þ†Äthe
¼„w S ytrŒf Mð…t»to Œ tu Ú te ðªx¤tÞu ÷ t, yLÞ ¼õ‚s™tu y u ¼rõ‚¼tð…q ð o f ™{MfthtrŒf
ðzu …qsu÷t, ztƒe fuz W…h ztƒtu ntÚt {qfu÷t, yk‚h{tk Wí…Òt ÚtÞu÷ ¢tuÄÚte Ënus ht‚tk
™uºttuðt¤t ‚u ©enrh n‚t. (44-45) …ð™™u ÷eÄu nt÷‚t ‚tuhtytuðt¤t ©enrh ƒeòytu™u
fnu Au fu, {tÁk …h{iïÞo nwk sYh ‚u yËwh™u ƒ‚tðeþ. ‚u s Ë{Þu …ht¢{e ‚u ŒiíÞuþ Ëu™t
Ërn‚ …‚kr„Þt™t Ë{qn™e {tVf ©enrhY… yÂø™{tk …zðt {txu, ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞtu.
(46) fw Â íË‚ s™tu ™ tu „w Á ‚u „w Ã ‚ƒes, Ë…t»to Œ ©enrh™tk Œþo ™ {tºtÚte s MðÞk Ëi L Þu
Ërn‚ r™ƒo¤ y™u ‚ushrn‚ ÚtR „Þtu. (47) nu hts™T ! ‚ushrn‚ ÚtR „Þt ntuðt A‚tk
…ý, ‚u y™u ‚u™t Ëir™ftu ¾qƒ ƒhtzt …tzðt ÷tøÞt y™u ©enrh™t …t»toŒtu ËtÚtu ÞwæÄ fhðt
‚iÞth ÚtR „Þt. (48) [¤f‚t ¼t÷t. ‚÷ðthtu y™u ƒtýtu ytrŒf y™uf þMºttuðt¤t y™u
¢tu Ä u ¼htÞu ÷ t ©enrh™t …t»to Œ tu , ‚u „w Ã ‚ƒes™t Ëu ð ftu ™ u fnu ð t ÷tøÞt fu , (49-50) nu
{thðtz Œu þ ™t s™tu ! ‚{u ƒÄt r¼ûtt {txu ytðu ÷ t yr‚rÚtytu Atu , ‚u Ú te ‚{™u r¼ûtt
yt…ðt {txu y{thtk ƒtýY…e Ëuðftu rð™t rð÷kƒu ‚íft¤ ‚{the …tËu ytðu Au. ‚u ‚{™u
«nth Y…e r¼ûtt yt…u yu x ÷u …Ae Ëw ¾ u Ú te yt hý¼q r {Y… þGÞt{tk Œe½o f t¤ Ëw Ä e Ëw R
sòu. (51) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™t …t»toŒtu™t ytðtk ð[™tu Ën™ ™rn
fhe þf™tht y™u {q ¾ o yu ð t ‚u „w Ã ‚ƒes ytrŒ Ëðu o Œi í Þtu …ý, ©enrh™t Ëðu o ¼„ð‚T
…t»toŒtu™u WŒuþe™u …hM…h yr‚ fXtuh ð[™tu ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu, (52) nu {nt¢tuÄeytu ! òuR
þwk fÌtt Atu? yt Œwü, Äq‚o y™u ƒ„¼„‚™tu ðu»t Äthý fhe ÷tuftu™u X„™tht, yt Mðt{e™t
…t»toŒtu™u {thtu, rð÷kƒ ™ fhtu (53-54) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu™t
…hM…h {{o¼uŒf ðtõÞtuÚte ¼uŒtÞu÷t yk‚:fhýðt¤t, ©enrh™t y™u „wÃ‚ƒes™t ÞtuØtytu
…hM…h yu f ƒeò™u nýðt {txu ‚í…h ÚtR „Þt. íÞthu Mð¼õ‚ hûtf ¼„ðt™ ©enrh™e
{tÞtÚte {turn‚ ÚtR™u ‚u „wÃ‚ƒes ytrŒ yËwhtu ykŒhtuykŒh s yuf ƒeò «íÞu y…þçŒtu-
ne™ ð[™tu ƒtu÷ðt ÷tøÞt. (55) ‚uÚte ‚u{™e ykŒhtuykŒh s ¾qƒ f÷uþ ÚtÞtu y™u ‚uuÚte ‚u
yËwhtu ÞwæÄ fhðtÚte r™ð]Â¥t …t{e™u …tu‚t™t W‚tht{tk s‚t hÌtt. (56) …Ae ©enrhÚte
¼Þ …t{u÷t ‚u Ëðo yËwhtu {æÞ htrºtyu „Z…wh{tkÚte ™tËe sR™u Ët÷u{t¤ zwk„h{tk Ëk‚tE
„Þt y™u íÞtk fux÷tf rŒðË „wÃ‚…ýu hÌtt. (57) nu hts™ T ! ‚u „wÃ‚ƒes ytrŒf yËwhtu
‚u{™t ytí{hûtýtÚtuo …tu‚t™t W‚thu ™tËe „Þt ƒtŒ, rºt÷tufe{tk W¥t{htò™e feŠ‚ ðÄth™th
y™u {t„o ™ e ƒk ™ u ƒtsw y u Q¼u ÷ t …tu ‚ t™t Ëu ð ftu Ú te ðu Â ü‚ ¼„ðt™ {w f w k Œ …ý, …tu ‚ t™t
¼õ‚s™tu ™ u Ëw ¾ yt…‚t Útft, ‚u hts{t„o { tk Ú te …tAt …tu ‚ t™t Ëw þ tu r ¼‚ r™ðtË MÚtt™u
…ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk „wóƒes …ht¼ð r™Y…ý ™t{u ytu„ý[t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>39>>
yæÞtÞ - 40
(1) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! Ëí…wÁ»ttu™u r«Þ yuðt ©enrh, yuf ð¾‚
‚u „Z…w h {tk ©tðý {tË{tk yu f rŒðË „Z…w h ðtËe Ëðu o ƒú t ñýtu ™ u s{tzðt™e ‚i Þ the
fh‚t n‚t. (2) ‚u {txu hËtuRf¤t{tk «ðeý yuðt ƒnu[h rð«™u ƒtu÷tððt {txu ©enrhyu
yu f Œq ‚ ™u ‚u { ™e …tËu {tu f ÕÞtu . (3) …Ae ‚u Œq ‚ ƒú t ñý©u c ƒnu [ h™e …tËu ‚íft¤
„Þtu y™u fÌtw k fu , nu ytí{rðŒT ! y{tht Mðt{e ©enrh yíÞthu ƒú t ñýtu ™ u s{tzðt™t
Au . (4) ‚u Ú te nu r™»…t… ! ‚u ƒú t ñýtu {txu W¥t{ hËtu R ƒ™tððt {txu ‚{™u ƒtu ÷ tðe
÷tððt {txu MðÞk ©enrhyu {™u ynª {tu f ÕÞtu Au . (5) ‚u Ú te nu ¼tR ! ‚{u …h{tí{t
©enrh™e Ë{e…u Ëíðhu [t÷tu . rð÷k ƒ ™ fhþtu . íÞthu ƒnu [ h rð« ƒtu Õ Þt fu , (6) nu
¼„ðŒT Œq ‚ ! {™w » Þtu ™ u Q÷xe ytrŒ Œw : ¾ Wí…Òt fh™th y™u yti » tÄtu Ú te …ý yr™ðtÞo
yu ð e yt {trhft ({nt{the™tu htu „ -{hfe) ‚tu sw y tu ! (7) yt htu „ Úte yt „t{{tk
õÞthu f …tk [ , õÞthu f A, õÞthu f Ët‚-ytX, õÞthu f ðeË ‚tu ftu R rŒðËu ºteË {™w » Þtu
{] í Þw …t{u Au . (8) nu Œq ‚ ! …t…eýe ‚u {nt{theÚte yíÞthu {the Mºte …ý Íz…tR
„R Au . y™u ‚u Ú te {the Mºte n{ýtk s fu yu f tŒ ½ze …Ae sYh «tý íÞt„ fhþu .
(9) {the Mºte™u ytðe ÂMÚtr‚{tk Atu z e™u , hËtu R ƒ™tððt {txu nw k ©enrh …tËu fu ð e
he‚u ytðw k ? ytðw k {tu x w k Œw : ¾ ytðe …zâw k Au .
(10) ‚uÚte nu ËŒƒwÂØðt¤t Œq‚ ! ‚{u ©enrh™e …tËu …tAt òð y™u ‚{u ™shu òuÞu÷wk
yt ƒÄwk ð]¥ttk‚ {wfwkŒt™kŒ ƒúñ[the™u fnuòu. (11) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T!
ƒnu [ h rð«u yt{ fÌtw k ‚u Ú te ‚u Œq ‚ ©enrh™e …tËu ytðe™u , ©enrh™t Ëtk ¼ ¤‚tk Útft
s, {w f w k Œ t™k Œ ðýeo ™ u ‚u ƒÄw k ð] ¥ ttk ‚ fnu ð t ÷tøÞt. (12) íÞth …Ae ðýeo ‚u ƒÄe ðt‚
òýe™u ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu Ëðu o ï h ! ƒnu [ h rð«™e Mºte {trhft htu „ Úte …erz‚
Au , ‚u n{ýtk s {]íÞw …t{þu {txu yt… ‚u ™ e hûtt fhtu . (13) nu hts™T ! yt{ fne™u
{w f w k Œ t™k Œ ðýeo rðht{ …tBÞt íÞthu «t„S …w h týe, ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (14-15)
nu f] … t™tÚt Mðtr{™T ! yt ƒnu [ h rð«™t …í™e yt…™t yu f tk r ‚f ¼õ‚ Au . «r‚rŒ™
hËtu R ƒ™tðe™u yt…™t ûtw Ä t‚w h ¼õ‚s™tu ™ u s{tzu Au . {txu nu nrhf] » ý ! yíÞthu ‚u
ƒú t ñý Mºte™u {] í Þw ™ t {w ¾ {tk Ú te ‚{thu sYh ƒ[tððe òu R yu . ‚u Ë{Þu ht{ŒtË ™t{™t
{wr™yu …ý, «t„S …whtýe™e «tÚto™t ËtÚtu, …tu‚u …ý «tÚto™t fhe fu, (16) nu Mðtr{™T
! …krz‚ «t„S …whtýeyu ƒnw ËtÁk fÌtwk Au y™u {tÁk …ý yu s fnuðwk Au fu, nu Ëðuoïh
! ‚{thu yu Mºte™u yð~Þ ƒ[tððe òu R yu . (17) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T
! ht{ŒtË{w r ™yu yt{ fÌtw k ‚u Ú te ¼õ‚ðíË÷ ©enrh ƒtu Õ Þt fu , nu ™t™¼tR ! {the
½tuze W…h …÷tý ™t¾e™u ‚u™u s÷ŒeÚte ynª ÷tðtu. (18) …Ae ‚u ¼õ‚u ÷tðu÷e, þheh
n÷tð‚e …tu ‚ t™e ½tu z e òu R , ©enrh íÞtk Ú te QXe™u ‚u {týfe Q…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
(19-21) ƒnu [ h rð«™t ½h ‚hV s‚t {t„o Q…h, ™ðe™ {u ½ Ë{t™ ftk r ‚{t™, Ëw k Œ h
…w»…{t¤tytu Äthe hnu÷t, ïu‚tƒkhÄthe, [k[÷ ™uºttuðt¤t ©enrh, …tu‚t™e yt„¤ Œtuz‚t
¾z„Äthe …t»to Œ tu ™ u f] … táÂüyu òu ‚ t Útft, ƒnu [ h™t ½h™e ™Sf{tk ytÔÞt. ‚u ð¾‚u
‚u ÷ ðu [ ™th yu f {tu Œ e™e Mºte™u ‚u ™ e Ë¾eytu y u …q A T Þ w k fu yt ƒÄt õÞtk òÞ Au ?
íÞthu ‚uýu fxtût{tk W¥th ytÃÞtu fu nu Ë¾eytu ! «VwÂÕ÷‚ {w¾th®ðŒu yt Mðtr{™thtÞý
ƒnu [ h rð«™t ½u h òÞ Au . íÞthu Ë¾eytu …w ™ :ƒtu ÷ e fu nu ƒnu ™ ! ‚u rð«™e Mºte
‚tu {] í Þw …t{e Au , nðu ‚u y tu þt {txu òÞ Au ? íÞthu ‚u Mºte VheÚte fxtût{tk ƒtu ÷ e
fu, nu Ë¾eytu ! yt «¼w íÞtk sR {]íÞw …t{u÷e Mºte™t Œun{tk Sð™tu …w™:«ðuþ fhtðþu.
íÞthu ƒeS Mºteytu Vhe ƒtu÷e fu, nu Ë¾e ! þwk ‚u™t þheh{tkk Vhe Sð™tu «ðuþ fhtðþu
? íÞthu ‚u ý u fxtûtÚte Vhe W¥th ytÃÞtu fu , su yt «Vw Â Õ÷‚ ðŒ™u WíËtnÚte òÞ Au
‚u Sð™tu …w ™ :«ðu þ [tu ¬ Ë fhtðþu s. ƒeS Mºteytu Vhe ƒtu ÷ e fu , su ‚w k fnu Au ‚u {
™¬e s ntu Þ ‚tu , y{u ‚u fti ‚ w f òu ð t {txu sYh ynª s Ÿ¼t hneþw k . (22-23)
nu hts™T ! yt «{týu fxtût ðtýe{tk ƒtu ÷ ‚e ‚u Mºte™w k fxtût ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u , ©enrh
nË‚tk nË‚tk ‚u™t «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu yÕ…ƒwÂØðt¤e Mºte ! «tý hrn‚ ÚtÞu÷e ‚u ƒútñýe™t
Œun{tk Sð™tu …w™:«ðuþ òu nwk ™rn fhtðwk, ‚tu þwk ‚wk fhtðeþ ? yu{ fne™u …Ae ©enrh
‚u ƒútñý™t ½h{tk …ÄtÞto. (24) …tu‚t™e ËtÚtu™t Ëðuo {™w»Þtu™u «¼wyu ‚u ½h™e ƒnth
Q¼t htÏÞt y™u …tu ‚ u ½tu z e W…hÚte ™e[u Q‚he™u ½h{tk «ðu þ õÞtu o . (25) ‚u {] í Þw
…t{u ÷ rð« Mºte™t Ë{e…{tk hnu ÷ e, ƒeS ƒÄe ƒú t ñý Mºteytu «¼w ™ u ™{Mfth fhe™u
ƒtu ÷ e fu , nu «¼w ! yt Mºte ‚tu {] í Þw …t{e Au . ‚u Ú te yíÞthu ‚{u ynª ™Sf{tk ™
ytðþtu . (26) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u ƒú t ñý Mºteytu ™ tk ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u
f] … t¤w ©enrh, nu ™thtÞý, nu ™thtÞý ! yu { ðthk ð th hxý fh‚e ‚u Mºteytu «íÞu
ƒtu Õ Þt fu , (27-29) nu Mºteytu ! ¾q ƒ …w Û Þþt¤e yu ð e yt ƒnu [ h™e Mºte {nt{the™t
htu „ Úte {] í Þw …t{e Au . ‚u { A‚tk …ý {hfe™t y™u Ë…o Œ k þ Úte {] í Þw …t{u ÷ {™w » Þ™tu
Sðtí{t «týu Ërn‚ ‚u™t þheh{tkÚte ‚íft¤ ƒnth ™ef¤e s‚tu ™Úte. …hk‚wk ½ýt Ë{Þ
Ëw Ä e ‚u ™ t Œu n {tk s hnu Au . {txu nu …rðºt r¢Þtytu ð t¤e Mºteytu ! ‚{u ƒÄt yt™e
Ë{e…uÚte Œqh ¾Ëe òytu. íÞthu ‚u ƒÄe ƒútñý Mºteytu ‚u þƒ …tËuÚte Œqh sR™u ƒtu÷e
fu , (30) nu {nthts ! nu s„‚™tk Mðt{e ! nðu ‚{u ynª ™Sf{tk ytðtu y™u {] í Þw
…t{u÷e yt yð÷ƒtR™u Sð‚e fhtu. (31) fu{ fu nu ¼„ð™T ! ‚{u ‚tu Ëtûtt‚T ™thtÞý
Atu . yt…™tÚte fþw k s yËtæÞ ™Úte. nu hts™T ! yt «{týu ‚u Mºteytu ™ e «tÚto ™ tÚte,
©enrh ‚u ƒnu [ h™e Mºte …tËu sR™u ƒu X t. (32-33) Œu n {tk Ú te «tý ™ef¤e „Þu ÷ t
ntuðtÚte r™ùu‚ ÚtR™u …zu÷e, …ntu¤t ÚtR „Þu÷tk ™uºttuðt¤e ‚u ƒútñý Mºte™u òuR ©enrh
‚u ™ u …w ™ :Srð‚ fhðt {txu r™Š™{u » t vÂüÚte yÄo ½ ze Ëw Ä e ‚u Mºte™t ÓŒÞf{¤ Ët{u
òu R fÌtt. íÞthu …w ™ :«tý ytððtÚte ‚u Mºte™tu Œu n [÷tÞ{t™ ÚtÞtu . (34) …Ae Œu n ™e
rðM{]r‚ ÚtÞu÷e ‚u ƒútñý Mºte™e áÂü ËtÚtu …tu‚t™e áÂü òuze™u, ‚u™u ‚u™t Œun™e M{]r‚
fhtðe. (35-37) Œu n ™e M{] r ‚ ytÔÞt ƒtŒ, {nt¼tøÞþt¤e ‚u , ƒnu [ h rð«™e Mºte
…tu‚t™e yt„¤ Q¼u÷t, „¤t{tk …w»…{t¤tytu Äthý fhu÷t, …w»…™t fkfýtuÚte þtu¼tÞ{t™,
…wü y™u ytò™ƒtnw, ½™~Þt{ {qŠ‚, {™tunh ntMÞðt¤t, ïu‚tkƒhÄthe, Ëtûtt‚T ™thtÞý
{w r ™Y… ¼„ðt™ ©enrh™u òu R , ÷ßò …t{e ‚u ytË™{tk Ú te ‚íft¤ QXe™u ¾q ƒ «u { Úte
«¼w ™ u ™{Mfth fhðt ÷t„e. (38) …Ae «¼w y u ‚u rð« Mºte™u fÌtw k fu , nu þw ¼ u !
ßÞtk Ëw Ä e ‚{u ™ehtu „ e Úttð íÞtk Ëw Ä e ‚{thu {tºt ÷tzw s ¾tðt. ƒesw k ftk R …ý ¾tðw k
™rn. (39) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - þºtw y tu ™ u ný™th nu hts™T ! yð÷t ™t{™e
…tu ‚ t™e …w ™ :Srð‚ ÚtÞu ÷ e …í™e™u yt «{týu fnu ‚ t «¼w ©enrh™w k , …r‚Œu ð ƒnu [ hu ,
ÞÚttþt† …q s ™ õÞw O y™u …Ae, M‚w r ‚ fhðt ÷tøÞt. (40) ƒú t ñý fnu Au - nu Eïh
! yt…™w k Mðtr{™thtÞý yu ð t yûthtu Ú te Þw õ ‚ yu ð w k yt ™t{ Ëðu o yt…Â¥tytu ™ u nh™tÁk
…w Û Þfthe Au . yk ‚ ft¤u Þ{Œq ‚ tu Ú te ºttË …t{u ÷ tu su s™ yt ™t{™w k Qå[thý fhu ‚tu
‚u, ‚íft¤ ‚u™u Þ{Œq‚tu™t ºttË{tkÚte {wÂõ‚ y…tðu Au. yuðt ‚{tu …h{uïh™u nwk ™{Mfth
fÁk Ak w . (41) Mð‚k º t, {Œhrn‚, htu „ ™u ný™tht, Mð¼õ‚tu ™ u {nt™k Œ yt…™tht, þtk ‚
MðY…, ‚…:r«Þ, y™u {™tu n h yu ð t yt… …h{u ï h™u nw k ™{Mfth fÁk Aw k . (42-43)
[thuÞ Þw„tu{tk suðwk suðwk ftÞo ftÞo ntuÞ, ‚u «{týu™t yt… …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™t yð‚thtu
ðu Œ …w h týtrŒ Ë‚þtMºttu { tk Ë„w ý r™„w o ý ¼u Œ Úte y™k ‚ fnu ÷ t Au . ƒú ñ trŒfu «tÚto ™ tytu
õÞto A‚tk …ý, yt… ‚u { ™t Ät{{tk …Äth‚t ™Úte yu ð t Ëtûtt‚ …w Á »ttu ¥ t{, yt…™t ŒtË
yuðt {thu ½uh rƒhtòu Atu. ‚u {tÁk yntu ¼tøÞ Au. (44-45) nu ¼„ð™T ! …k[¼q‚{Þ
…ŒtÚttu o ð t¤t yt Œu n {tk ynk … ýt™e ytËrf‚ ht¾™tÁk yt s„‚, ‚{the {tÞtÚte ‚u Œu n
y™u Œu n ™t Ëƒk Ä eytu ™ u …tu ‚ t™t {t™u Au . ‚u {tÞt™t …r‚ yu ð t, ‚{thtk ¼õ‚s™tu y u
…qsu÷t, ÷t÷ f{¤ Ëh¾tk ƒu ‚¤eÞtkðt¤t, yr‚þÞ ftkr‚ðt¤t [hýf{¤ {tht ÓŒÞY…e
Ëhtu ð h{tk ËŒt QŒÞ Úttð. (46) nu Œu ð trÄŒu ð ! nw k ‚tu yt…™tu ŒtË Aw k {txu {tht
Þtu ø Þ su ftÞo ntu Þ ‚u {™u fntu . nu «¼w ! ‚u ftÞo nw k ¾q ƒ ©æÄt…q ð o f fheþ.
(47) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu r™»…t… hts™T ! ƒú t ñýtu ¥ t{ ƒnu [ hu yt «{týu M‚w r ‚
fhu ÷ t ¼„ðt™ ©enrhf] » ý {k Œ ntMÞ fhe™u ƒtu Õ Þt fu , (48) nu rð«hts ! {thu ynª™t
ƒÄt s ƒú t ñýtu ™ u s{tzðt Au ‚u Ú te ‚u y tu ™ u {txu ‚{u Ëw k Œ h hËtu R s÷ŒeÚte ƒ™tðtu .
(49) nu hts™T ! yt «{týu yt¿tt yt…e™u ƒnu [ h™t ½u h Úte QXe™u , …tu ‚ u ½tu z u M ðth
ÚtR™u , …tu ‚ t™t …t»to Œ tu ËtÚtu …w ™ :…tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto . (50) ©enrh™t „Þt
ƒtŒ, yð÷ƒtR™e Ë{e…u ™ e Ëðu o ƒú t ñý Mºteytu …ý, ‚u {] í Þw …t{u ÷ e Mºte™u ©enrhyu
…tu ‚ t™t yi ï Þo Ú te Sð‚e fhu ÷ e òu R ™u …tu ‚ …tu ‚ t™t ½u h „R. (51) ƒú t ñý Mºteytu y u
‚u ƒnu [ h™e Mºte™u …w ™ :Sð‚e fhðt™e ðt‚ „Z…w h {tk fhe. ‚u yLÞ s™tu y u Ëtk ¼ ¤e™u ,
„Z…w h ‚Útt yLÞ Œu þ tu { tk «ðo ‚ tðe y™u ‚u Ëtk ¼ ¤e™u Œhu f {™w » Þtu ©enrh™u Ëtûtt‚
Rïh Y…u {t™ðt ÷tøÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ƒnu[h rð«™e Mºte™u …w™:Srð‚ fhe yu ™t{u [t÷eþ{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>40>>
yæÞtÞ - 41
(1) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ƒeò rŒðËu Sðt¾t[h™e …wºte y{heƒtR
{nt{the htu„{tk Íz…tR Au ‚u{ Ëtk¼¤e™u ©enrh Mð¼õ‚tu™t hûtýtÚtuo ‚u™u ½uh …ÄtÞto.
(2) ‚u Ë{Þu {t„o{tk s‚t ©e ™thtÞý™u òuR™u íÞtk {t„o{tk Q¼u÷t ŒÞtÄ{oðt¤t ©tðf
ðtrýÞt ©enrh™u ™{Mfth fhe™u …hM…h ƒtu÷ðt ÷tøÞt fu, (3) nu …wÁ»ttu ! yt Mðtr{™thtÞý
{nthts yíÞthu yt…ýt ™„h{tk «„x ÚtÞu ÷ t Au . ‚u Ú te ÷tu f tu ™ t «tý nh™the yt
{nt{the yt…ýt ™„h{tk Ú te r™ùu s‚e s hnu þ u . (4) nu hts™T ! yt{ Ëtk ¼ ¤‚t Útft
©enrh y{he ƒtR™u ½u h …ÄtÞto . y™u ‚u ™ u htu „ Úte ÔÞtó òu R ™u , ‚u {nthtu „ Úte ‚u ™ u
ƒ[tðe. (5) íÞthƒtŒ y{heƒtR™t r…‚t Sðt¾t[hu ©enrh™w k ¾q ƒ Ëthe he‚u …q s ™-
M‚wr‚ fhe, ™{Mfth õÞto. …Ae ©enrh …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™u …tAt …ÄtÞto. (6) nu hts™T!
ƒeò rŒðËu „Z…wh™t Ëðuo ðtrýÞtytu ƒúñt™kŒ{wr™ …tËu ytðe ™{Mfth fhe™u ƒtuÕÞt fu,
(7) nu {wr™ ! {wõ‚t™kŒtrŒ ‚{u Ëðuo Ëk‚tu y{tht ½uh yuf {tË ËwÄe ƒútñýu ƒ™tðu÷e
hËtuE s{tu. (8) nu ƒúñ{wr™ ! y{tÁk yt yt{kºtý òu ‚{u ™rn Mðefthtu ‚tu, y{u yt
{nt{the™t htu„Úte sYh {he sRþwk. (9) ‚uÚte nu Þtur„™T ! y{tu y¿tt™e y™u Œe™ W…h
¾qƒ f]…t fhe™u, y{tÁk yt r™{kºtý Mðefthtu. (10) nu hts™T ! yt «{týu ðtrýÞtyu
fÌtw k ‚u Ú te ƒú ñ t™k Œ {w r ™ ©enrh™e Ë{e…{tk sR™u ™{Mfth fhe Äe{u Ú te …q A ðt ÷tøÞt fu ,
(11) nu nrhf] » ý ! ynª™t ðtrýÞtytu y u y{™u yt r™{k º tý yt…u ÷ w k Au , ‚tu y{thu
‚u{™t ½uh s{ðt sðwk fu ™rn ? ‚u y{™u fntu. (12) íÞthu ¼õ‚ðíËð÷ ¼„ðt™ ƒtuÕÞt
fu , nu {tu x t ¼tøÞþt¤e ƒú ñ {w r ™ ! ‚{thu Ëðu o y u , ‚u ðtrýÞtytu ™ u ½u h s{ðt sðw k .
(13-14) yt{ yt¿tt …t{ðtÚte ‚u ƒú ñ {w r ™ Vhe ƒtu Õ Þt fu , nu nrh ! y{u ‚u { ™t ½u h
¼tus™ fheyu y™u yíÞthu [t÷‚t yt {nt{the™t htu„Úte ‚u{™t ½htu™tk fux÷tf {™w»Þtu
{] í Þw …t{u ‚tu yt…ýe ÷ts òÞ. {txu nu «¼w ! y{u ‚u ðrýftu ™ w k yt{k º tý Mðeftheþw k
™rn. (15) íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ƒúñ{wr™ ! ‚{u ‚u{™t ½uh ¼tus™tÚtuo sYh òð.
{hfe™t htu„Úte ‚u{™t ½h™wk ftuE {™w»Þ {]íÞw …t{þu ™rn. fu{ fu htu„ ‚tu {thu ytÄe™
ð‚u o Au . (16-17) nu hts™T ! yt «{týu ©enrh™e yt¿ttÚte ƒú ñ {w r ™ ‚u ðtýeytytu ™ w k
yt{kºtý Mðefthe, „Z…wh{tk Ëðuo Ëk‚tu ËtÚtu su™t su™t ½uh yuf {tË …ÞO‚ sBÞt ‚u Ëðouo™t
½uhÚte {hfe ‚íft¤ ™ef¤e „R. ©enrh™t n{ehS ™t{u …t»toŒ™u {nt{theÚte „úM‚ òuR™u
ƒú ñ {w r ™ ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (18) nu Ä{o … w º t ! yt „t{{tk ‚{thu òu y{™u
„] n MÚtt©{eytu ™ u ½u h ¼tu s ™ fhtððw k ntu Þ (‚u { ™u {hfe™t htu „ Úte ƒ[tððt {txu ) ‚tu ,
‚{tht yt n{eh …t»toŒ™e yt htu„Úte hûtt fhtu. (19) nu f]»ý ! ynª òu yt …t»toŒtu™wk
{]íÞw Útþu ‚tu y{u ¼tus™ fheþwk ™rn (yÚtto‚ ¼tus™ fhe™u „t{÷tuftu™u ƒ[tðeþwk ™rn),
{txu yt …t»toŒtu™u Ät{{tk {tuf÷þtu ™rn, …hk‚w ‚u™u ‚{the …tËu s ht¾tu. (20) nu hts™T!
yt «{týu ƒúñ{wr™yu «tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrhyu {kŒntMÞ fhe, f]…t fhe ‚u …t»toŒ™e …ý,
{hfe™t htu„Úte hûtt fhe. (21) …Ae ©enrh™e RåAtÚte „Z…wh{tkÚte {nt{the rðŒtÞ ÚtR
y™u ©enrh™t «‚t…Úte ™„hðtËe Ëðu o s™tu r™¼o Þ ÚtÞt. (22) …Ae „Z…hðtËe Ëðu o
s™tu …hM…h fnuðt ÷tøÞt fu, nu s™tu ! yt ©enrh fu su yt¾t rðï™u Sðtzu Au ‚u yt
™„h{tk Ú te {trhft htu „ ™u nxtðu ‚u { tk ftk R s ytùÞo ™Úte. (23) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu
Au - nu hts™T ! yt «{týu {™w»Þ‚™Äthe, ƒúñtrŒ™t …ý „wÁ y™u …]Úðe Q…h nrhf]»ý
™t{Úte «ÏÞt‚, yu ð t ‚u ¼„ðt™ ™thtÞý{w r ™™tu , „Z…w h ™t s™tu ™ w k {nt{the™t ƒnw
Œw : ¾Úte hûtý õÞw O ‚u Ú te sÞsÞfth «ðíÞtu o . (24) ‚u Ä{o Œ u ð ™t …w º t ©enrh Mð…t»to Œ tu Ú te
ðu Â ü‚ ÚtR™u , ‚tht{k z ¤{tk su { [k ÿ þtu ¼ u ‚u { ËtÄw y tu ™ t {k z ÷{tk {tu x t ytË™ W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt n‚t. (25) ‚u Ë{Þu …tu‚t™t {w¾f{¤™u r™h¾‚t Ëk‚ y™u ¼õ‚s™tu™wk
{™ nh‚t Útft ©enrhyu, f]…tvÂüÚte {wõ‚t™kŒ {wr™™wk ƒeswk ™t{ ™thŒ{wr™ …tzâwk. (26)
…Ae ƒú ñ t™k Œ Mðtr{™w k ƒú ñ {w r ™ y™u r™íÞt™k Œ Mðtr{™w k ÔÞtË{w r ™ yu ð w k ™t{fhý õÞw O .
(27) …Ae þw f t™k Œ Mðtr{™w k þw f {w r ™ y™u ð] Ø tí{t™k Œ (¼tÞtí{t™k Œ ) Mðt{e™w k rËØ{w r ™
yu ð w k ™t{tk ‚ h õÞw O . (28) …Ae MðÞk « ftþt™k Œ Mðt{e™w k Ëti ¼ he {w r ™ y™u yt™k Œ t™k Œ
{wr™™wk yrºt {wr™ ™t{ …tzâwk. (29-30) Þtur„hts y™u Ëk‚tu™t {ntíBÞ™u òý™tht Ëk‚
ËíÞt™k Œ {w r ™™w k Ëw { k ‚ w { w r ™ y™u ytí{t™k Œ {w r ™™w k Qðo { w r ™ ‚Útt ~Þt{¤eÞt [i ‚ LÞt™k Œ
{w r ™™w k åÞð™{w r ™ ™t{ …tzâw k . (31) …Ae ©enrhyu r™»fw ¤ t™k Œ {w r ™™w k ƒesw k ™t{
þk ¾ {w r ™ …tzâw k y™u ytÄtht™k Œ {w r ™™w k r÷r¾‚{w r ™ ™t{ …tzâw k . (32) …Ae ©enrhyu
ÔÞt…ft™k Œ Mðtr{™w k rð¼tk z f {w r ™ y™u {w f w k Œ t™k Œ ƒú ñ [the™w k ™t{ n™w { t™ …tzâw k . ‚Útt
ðtËwŒuðt™kŒ ðýeo™wk Ë™‚fw{th ™t{ …tzâwk. (33) {nt™w¼tðt™kŒ Mðtr{™wk {tfOz{wr™ y™u
„tu…t¤t™kŒ {wr™™wk Œ¥ttºtuÞ ™t{ …tzâwk. (34) r™{o÷t™kŒ Mðtr{™wk ftIzeLÞ{wr™, …h{t™kŒ
Mðtr{™wk fwkzwk{wr™ ‚Útt ¿tt™t™kŒ Mðtr{™wk rð¼tðËw yuðwk ™t{ …tzâwk. (35) …Ae yûtht™kŒ
Mðtr{™u þtfÕÞ{w r ™, Ëðo ¿ tt™k Œ Mðtr{™u þtfxtÞ™ {w r ™, …q ý to ™ k Œ Mðtr{™u r«Þðú ‚ y™u
¼q { t™k Œ Mðtr{™u …w ÷ MíMÞ {w r ™ yu ð tk ™t{tu Ú te ƒtu ÷ tð‚t n‚t. (36) ‚ÿw … t™k Œ Mðtr{™u
¼t„w h e {w r ™ y™u ƒŒhe™tÚtt™k Œ Mðtr{™u yk ‚ rhût {w r ™ yu ð tk ™t{tu Ú te ƒtu ÷ tð‚t n‚t.
(37) nu hts™T ! ËíËk „ {tk {w õ ‚t™k Œ trŒ Ëk ‚ tu ™ t ™thŒtrŒf Y… sýtððt {txu ‚u { ™t
™thŒ{wr™ ytrŒf …wht‚™ ™t{tu ƒtu÷‚t Útft ©enrh Ëk‚tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (38) nu Ëk‚tu!
‚{u Ëðuo QXtu …k[tÿo fhe™u (ƒu ntÚt, ƒu …„ y™u yuf {w¾ yu{ …tk[ yk„tu s¤Úte ÄtuR™u
MðåA fhðt™e r¢Þt) ¼tus™tÚtuo …kÂõ‚ fhtu. nwk s÷ŒeÚte s{e™u ‚{™u …ehËðt {txu ytðwk
Aw k . (39) nu hts™T ! yt «{týu Ëk ‚ tu ™ u yt¿tt yt…e™u …Ae «¼w …tu ‚ u , MðÞk ¼tu s ™
fhðt {txu íÞtk Ú te …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto . (40) …Ae {w õ ‚t™k Œ trŒ Ëk ‚ tu y u …k [ tÿo
fhe™u, ™thtÞý ÄqLÞ fh‚t Útft …kÂõ‚{tk ƒuËe „Þt. (41) ‚u s Ë{Þu f{÷™Þ™, …w»…™t
nth Äthý fhu÷t, Ëðuo {wr™s™tu™t {™ nh‚t Útft ©enrh, {wr™ytu™e ‚u …kÂõ‚{tk …ÄtÞto
(42) ‚u ©enrh ïu ‚ tk ƒ hÄthe, ¼õ‚s™tu y u …e¤t [k Œ ™Úte [[u o ÷ t [hýth®ðŒ{tk
[t¾zeytuðt¤t, ½™~Þt{ {qŠ‚ y™u ËwkŒh þhehðt¤t n‚t. (43) ©enrh™tk Œþo™Úte ¾qƒ
yt™k Œ …t{u ÷ t ‚u Ëðo Ëk ‚ tu ™ u …ehËðt {txu , ©enrhyu …tu ‚ t™e …Au z e™u ¾k ¼ u ™t¾e ‚u ™ u
fuz ËtÚtu ƒtkÄe. (44) …Ae «¼wyu ƒk™u ntÚttu{tk {tu‚iÞt ÷tzðt ÷R™u, Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk
Vhe™u ‚u { ™t …tºttu { tk …tk [ -…tk [ ÷tzw {q f e ŒeÄt. (45) ð¤e ‚u …k Â õ‚ytu { tk …tu ‚ t™e
ytswƒtsw Vh‚t yLÞ Ëðuo {wr™ytu™u òuR ‚u{™u Œt¤ ytrŒf ½ýe [eòu …ehËðt «uhýt
fhe. (46) ‚u Ë{Þu …ehËðt{tk fwþ¤ yuðt {wõ‚t™kŒ {wr™yu ‚u Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk ŒqÄ…tf
…q h e …ehMÞtk . (47) r™íÞt™k Œ {w r ™yu …k Â õ‚{tk …ehËðt™e [‚w h tR ƒ‚tð‚tk þtf ytrŒf
rðrðÄ ™t™e ™t™e ðM‚w y tu …ehËe. (48) f] þ ftÞ ytí{t™k Œ {w r ™yu …ehËðt{tk ‚í…h
ÚtR™u ËVu Œ …t…z Ëk ‚ tu ™ e …k r õ‚{tk þe½ú ‚ tÚte …ehMÞt. (49) MðÞk « ftþt™k Œ Mðt{e ‚tu
ËŒt æÞt™{ø™ ntuðtÚte …kÂõ‚{tk ftuR™u ðÄw ‚tu ftuR™u ytuAe, …wheytu …ehËe Œu‚t n‚t.
(50) yt™k Œ t™k Œ {w r ™yu ‚u …k r õ‚{tk Ëðu o {w r ™ytu ™ u y…u Â ût‚ …ŒtÚttu o sYh …q h ‚t yt…e™u
©enrh™u yt™kŒ …{tzâtu. (51) Ë{Úto ƒúñt™kŒ {wr™ ntMÞ ð[™tu îtht ©enrh™u nËtð‚t
Útft, …k Â õ‚{tk hnu ÷ tk ©enrh™t þheh W…hÚte, ð† ðzu {tk ¾ tu ™ u Wztz‚t n‚t. (52) ‚u
Ë{Þu {nt™w¼tðt™kŒ{wr™ s÷uƒe EíÞtrŒf ¼ûÞ ¼tußÞtrŒf …ŒtÚttuo™tk ™t{tu ÷R™u ©enrh
ytrŒ Ëðuo™u nËtð‚t n‚t. (53) íÞtk Œþo™tÚtuo Q¼u÷t Ëðos™tuyu þwft™kŒ{wr™™e …ehËðt™e
fwþ¤‚t òuR™u ‚u™tk ¾qƒ ð¾tý õÞto. (54) ßÞt™kŒ, {wfwkŒt™kŒ ‚Útt ƒútñýtuyu ©enrh™u
«ËÒt fhðt s÷uƒe ytrŒf …fðt™tu™u [tu‚hV …ehMÞtk. (55) {wr™ytu™t …tºttu{tk rðrðÄ
…fðt™tu …ehËtR „Þu ÷ tk òu R ™u , ©enrhyu ‚u { ™u s{ðt {txu yt¿tt yt…e. (56) …Ae
‚u Ëðuo {wr™ytu ©enrh™t ™t{™wk ðthkðth hxý fh‚t Útft, …tºttu{tk hnu÷t …ŒtÚttuo «u{…qðof
s{ðt ÷tøÞt. (57) nu hts™T ! ©enrh{tk s Ëk÷ø™ r[¥tðt¤t y™u «ËtŒe™wk ¾qƒ {ntíBÞ
òý™tht ‚u {wr™s™tu, …krõ‚{tk Vh‚t ©enrh™t [hý™e hs, ytŒh…qðof ðthkðth …tu‚t™t
{M‚fu [ztð‚t n‚t.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu {wr™s™tu™u …ehMÞwk yu ™t{u yuf‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>41>>
yæÞtÞ - 42
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼tus™ fh‚t ‚u Ëk‚tu™tk …tºttu ¾t÷e Útðt
{tkzâtk, ‚u òuE™u ©enrhyu ‚u{™u Vhe …ehËðt™tu ËkfÕ… ßÞtk õÞtuo, íÞtk ‚tu ËUfztu Ëk‚tu
…fðt™tu ÷R™u ‚íft¤ ©enrh™e ËL{w¾ ytðe™u Q¼t hÌtt. (3) …Ae ‚u ËtÄwytu™e ËtÚtu
©enrh ‚u Ëk ‚ tu ™ e …k Â õ‚{tk VÞto y™u Œhu f ™t …tºttu { tk Ët‚ Ët‚ s÷u ƒ e™t „w k [ ¤tk {q f e
ŒeÄt. (4-5) íÞth …Ae nu Ëk‚tu ! ‚{u s÷uƒe ÷tu, s÷uƒe ÷tu yu{ ƒtu÷‚t Útft Ëk‚tu™e
…k Â õ‚{tk [tu ‚ hV Vh‚t Útft ©enrhyu ftu R ™t …tºt{tk …tk [ , ‚tu ftu R ™t …tºt{tk ºtý, ‚tu
ftuR™t …tºttu{tk ƒu-ƒu s÷uƒe …ehËe. (6-8) ©enrh™t nM‚f{¤{tkÚte …ehËtÞu÷e s÷uƒe
ytrŒf ¼tußÞ …ŒtÚttuo Ëk…qýo he‚u s{e s‚t yuðt ‚u Ëðuo Ëk‚tu{tkÚte fux÷tf {wr™ytu ßÞthu
yzÄe s÷u ƒ e ÷u ð t …ý þÂõ‚{t™ ™ hÌttk íÞthu ‚u { ™t {w ¾ …ntu ¤ t fhe™u ‚u { tk s÷u ƒ e
{qfe™u ©enrh ‚{™u Ëk‚]Ã‚ fh‚t n‚t. …Ae nu hts™T ! ¾qƒ Ëk‚]ó ÚtðtÚte ðthkðth ntÚt
n÷tðe™u, ‘ƒË ! nðu ƒnw ÚtÞwk !’ yu{ r™»tuÄ fh‚t Ëk‚tu™u ©enrh fnuðt ÷tøÞt fu, (9)
‘nu r™»…t… Ëk ‚ tu ! su Ëk ‚ tu ©Øt…q ð o f {the …tËu Ú te yu f s÷u ƒ e „ú n ý fhþu , ‚u { ™tu nw k
«u{Úte ÓŒÞ{tk y™u {M‚f W…h yuf [hýf{¤ Äthý fheþ (10) y™u {™u «ËÒt fhðt
su {wr™ytu ƒu-ƒu s÷uƒe y™u yuf yuf {tu‚iÞtu ÷tzw yufðth „úný fhþu ‚tu ‚u™t ÓŒÞ{tk
y™u {M‚f W…h ƒu [hýf{¤ Äthý fheþ. (11) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T!
yt{ fne™u ‚u {wr™s™tu™u yuf yuf s÷uƒe yt…e y™u ‚u{™t ÓŒÞ ‚Útt {M‚f W…h yuf
[hýth®ðŒ Äthý õÞtu o . (12-13) {w r ™ytu ‚u s÷u ƒ e s{e „Þt íÞthu ™thtÞý{w r ™yu
‚u{™t Ëðtuo¥t{ [hýth®ðŒ ‚u {wr™ytu™t yk„ W…h Äthý fhe™u Vhe ‚u{™tk …tºttu{tk ƒçƒu
s÷uƒe y™u yuf yuf {tu‚iÞtu ÷tzw …ý …ehËe ŒeÄtu. (14-15) …tu‚t™tk …tºttu{tk {qfu÷e
rðrðÄ «fth™e ðM‚w y tu s{‚t yu ð t ‚u Ëðu o Ëk ‚ tu ™ t …tºt{tk , ©enrh™e …ehËý r¢Þt™w k
Œþo ™ fh‚t ƒeò …ehË™thtytu y u «u { Úte Œq Ä ¼t‚ …ehMÞtk . (16) …ehËu ÷ t ‚u Œq Ä {tk
…tu‚t™t ntÚt™t ¾tuƒt ¼he ¼he™u Ëtfh ©enrh ‚u Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk …ehË‚t n‚t. (17)
‚u Ë{Þu nu hts™T ! ‚u …krõ‚{tk ƒuXu÷t …tu‚t™t r«Þ ŒÞt™kŒ Þtu„e™t {M‚f W…h, MðÞk
¼„ðt™ Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu nË‚tk nË‚tk , Œq Ä ¼hu ÷ t …tºt ðzu {tu x e Œq Ä ™e Ätht fhe.
(18) Œq Ä ™e ‚u ÄthÚte ŒÞt™k Œ S ƒÄtk ðMºttu ¼ªòE „Þt y™u ‚u ™ t ÷eÄu ‚u { ™tk ™u º ttu
…ý ƒk Ä ÚtR „Þt íÞthu ©enrhyu ‚u { ™e W…h Ëtfh …ý ™t¾e y™u yt{ ŒÞt™k Œ S™u
¾qƒ htS õÞto. ‚u s «{týu [i‚LÞt™kŒ {wr™ W…h …ý ŒqÄ™e Äth fhe™u Ëtfh RíÞtrŒ
ðuh‚t n‚t. (19) …tu‚t™e [hýhsÚte rºt÷tufe™u …tð™ fh‚t ©enrh MðÞk nËe™u, ƒeò™u
nËtð‚t Útft ƒúñt™kŒ Mðt{e …tËu ytÔÞt. íÞthu s{ýt ntÚt{tk ŒqÄ™wk …tºt „úný fhu÷t
…qs™eÞ ©enrh «íÞu ‚uytu ƒtuÕÞt fu, (20) nu nrh ! nwk ‚tu yt…™wk s WÂåAü ŒqÄ …eþ
‚u rËðtÞ ƒeswk ™rn …eðwk. {txu nu rð¼w ! yt ËtfhÞwõ‚ ŒqÄ su yt… ƒÄt™u yt…tu Atu
‚u ‚{tÁk WÂåAü, «ËtŒe¼q‚ ntuÞ ‚tu s {™u yt…òu. ™rn ‚tu yt…þtu ™rn. (21-22)
nu hts™T ! {w r ™yu yt{ fÌtw k ‚u Ú te «¼w y u , ‚u {w r ™ ytrŒf Ëðu o ¼õ‚s™tu ™ tk Œu ¾ ‚tk s
‚u Œq Ä ™t ðtËýÚte s, …tu ‚ u Œq Ä …e™u …Ae ‚u «ËtŒe™t Œq Ä ðzu , ƒú ñ {w r ™™w k …tºt ¼he
ŒeÄwk y™u íÞth ƒtŒ ƒtfe ðÄu÷ ŒqÄ ðzu ƒúñ{wr™™u M™t™ fhtðe™u «¼w ¾qƒ nMÞt. (23)
…Ae ©enrhyu {wõ‚{wr™™wk …tºt …ý ŒqÄÚte ¼he ŒeÄwk y™u ‚u ËŒT„wÁ {wr™ W…h …ý ¾qƒ
ŒqÄ ZtuéÞwk. (24) …Ae yrð™tþe ©enrhyu ËqÞoË{t™ ‚usMðe r™íÞt™kŒ{wr™™u ŒqÄ …ehMÞwk
y™u ‚u { ™t {M‚f W…h …ý hu z âw k . …Ae íÞtk Ú te «¼w {nt™w ¼ tðt™k Œ Mðt{e …tËu „Þt.
(25) íÞthu ©enrh™u òuR™u {nt™w¼tðt™kŒ Mðtr{ ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ! ŒqÄ ‚tu {™u
™ yt…þtu. yt{ fÌtt A‚tk …ý ‚u {wr™ W…h ŒqÄ Ztu¤e™u ©enrhyu ‚u{™u ¼ªsðe ŒeÄt.
(26) …Ae MðÞk « ftþt™k Œ {w r ™™t …tºt{tk ¾q ƒ Œq Ä hu z e™u ©enrh ƒtu Õ Þt fu , (27) nu
ËtÄtu ! yt ¾q ƒ MðtrŒü y™u Ëw ¾ fthe yu ð t yt ¾tòk ‚{u ÕÞtu . nu yt™k Œ t™k Œ ! {™u
htS fhðt {txu ‚{u yt …I z t ÕÞtu . ‚{thu ¼tu s ™ fhðt{tk yu ½ýt Ëtht Au . (28) nu
„tu…t¤t™kŒ ! ‚{u ‚tu Ëw¾fthe yuðe yt ƒhVe ÕÞtu. nu þwft™kŒ ! ‚{u yt {tu‚iÞtu ÷tzw
ÕÞtu, fu{ fu ‚u ‚tu ðtÞw «f]r‚ðt¤t™t WŒh™tu ðtÞw nh™thtu Au. (29) nu ytí{t™kŒ ! ‚{u
ðthkðth {M‚f n÷tðe™u ™t …tzþtu ™rn. yt ƒu Ëtxt s{e™u ‚{u f]‚tÚto ÚtR sþtu. {txu
yt Ëtxt ‚{u ÕÞtu . (30) nu {thðtze ytí{t™k Œ {w r ™ ! ð] æ Ätu ™ u {txu ¾q ƒ s „w ý fthe
y™u htu „ ™u ‚íft¤ nh™th yu ð tu yt „w k Œ h…tf ‚{u ÕÞtu . (31) nu ¼„ðŒt™k Œ ! rðît™
yu ð t ‚{u y™u rþðt™k Œ , s„{tk rðÏÞt‚ yu ð t yt ½u ƒ h ÷tu . ½eÚte ¼hu ÷ t yt ½u ƒ h
yk‚Ë{Þu ‚{™u {tÁk M{hý fhtðþu.(32) nu ¼qÄht™kŒ y™u f]»ýt™kŒ ! ‚{u ƒk™u sýt,
nwk yt…wk Awk ‚u ½uƒh y™u Ëw‚hVuýe ÷tu, fu{ fu ‚{u ƒk™u þhehu fhe™u ‚u™u {txu ÞtuøÞ Atu.
(33) nu r™»fw ¤ t™k Œ y™u Þtu „ t™k Œ ! ‚{u yt [th s÷u ƒ e ÕÞtu . ‚{tht rËðtÞ ‚tu ,
ƒú ñ trŒf™u …ý yt õÞthu Þ «tó Út‚e ™Úte. (34) nu ™] … ! yt «{týu Ëðo {w r ™ytu ™ u
fnu‚t ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ ‚u Ëðuo {wr™ytu™u ðthkðth [‚wŠðÄ ¼tus™ yt…‚t n‚t. (35)
‚u ð¾‚u ¼tu s ™ fh™tht ‚u Ëðu o {w r ™ytu „¤t Ëw Ä e ‚] ó ÚtÞu ÷ t ntu ð t A‚tk …ý, ‚u y tu
©enrh™t «ËtŒ™wk {ntíBÞ òýe™u ytùÞo ÚttÞ ‚u{ s{‚t n‚t. (36) Ëk‚ hûtf ©enrh,
yt «{týu {wr™ytu™u s{tze™u …Ae …tu‚t™t Ëtu{÷t¾t[h ytrŒ ûtrºtÞ …t»toŒtu™e …kÂõ‚{tk
…ÄtÞto. (37) …e¤t ð†Úte fuz™u fËe™u ƒtkÄu÷t, fkX{tk „w÷tƒ™t …w»…™t nthðt¤t, ŒÞt¤w
y™u Œþo ™ eÞ ©enrh™u òu R ™u ‚u Ëðu o ¼õ‚s™tu , ©enrh™u ðk Œ ™ fhðt ÷tøÞt. (38)
©enrhyu …ehËðt™e yt¿tt fh‚tk s, {w r ™ðýeo y tu y u ‚u Ëðu o ™ tk …tºttu { tk ËhË [‚w o r ðÄ
…fðt™tu Íz…Úte …ehMÞtk (39-41) …Ae …tu‚t™t …tºttu{tkÚte [‚worðÄ …fðtÒttu s{‚t ‚u
Ëtu{÷trŒf …t»toŒtu™u nËtðe™u ©enrh …tu‚u …ý ntMÞ fhðt ÷tøÞt. …tu‚u …fðt™ …ehË‚t
‚tu n‚t s, …ý ‚u ÷u ð t{tk ƒnw ytŒh ™ òu Þ tu íÞthu …tu ‚ u ‚u Vhe …ehËðt {txu ‚i Þ th
ÚtÞt. nu hts™T ! ©enrh™e [u ü t™u òý™tht, …fðt™ ¼hu ÷ tk …tºttu ðzu þtu ¼ tÞ{t™
¼w ò ytu ð t¤t, ©enrh™e ËL{w ¾ s vÂüðt¤t ‚u ¼õ‚s™tu yt„¤ ytðe™u ©enrh Q¼t
hÌtt. (42-43) nu ßÞucS‚ hts™ T ! y™u …Ae …ehËðt {txu …fðt™ ¼hu÷tk ðtËýtu{tkÚte
A A y™u Ët‚ Ët‚ s÷u ƒ e™tk „q k [ ¤tk , ‚u Ëtu { ÷trŒf …t»to Œ tu ™ tk …tºttu { tk …ehMÞtk . Ëðu o
s™tuÚte M‚wr‚ …t{e™u ntMÞÞwõ‚ {w¾th®ðŒðt¤t ©enrhyu, ‚u Ëðuo …kÂõ‚ytuu{tk Vhe™u yuf
ð¾‚ s÷u ƒ e …ehËe y™u ƒeòk …fðt™tu ðthk ð th …ehMÞtk . (44) íÞtk Œþo ™ fhe hnu ÷ t
Ëðo s™tu ™ u , {ntí{t ©enrh™e …ehËðt™e fw þ ¤‚tÚte ‚u { ™u s Ëðo º t ðthk ð th òu ð tÚte,
©enrh ƒnwY…u ÚtÞt ntuÞ ‚u{ sýtÞt. ‚u Ë{Þu ©enrh ƒtuÕÞtfu, (45-48) nu Ëtu{÷t,
{t‚ht, n{eh, Ëw h t, ðehþk „ ,y÷i Þ t, Q¥t{, ™tò y™u ði h e¼tR ytrŒf …t»to Œ tu ! ‚{u
Ëðuo yt MðtrŒü …fðt™tu ÷tu y™u Äe{u Äe{u s{tu ¼tus™ fhðt{tk W‚tð¤ fhþtu ™rn.
nu hts™T ! ©enrhyu su{™u ¼tus™ …ehMÞwk Au ‚uðt ‚u …t»toŒtu y™u Ëk‚tu, …Ae fZe-¼t‚
s{e™u ‚] ó ÚtÞt y™u …Ae ©enrh™e yt¿ttÚte ntÚt-{w ¾ «ûtt÷™ fh‚t n‚t íÞtk ‚tu ,
ytftþ{tk hnu ÷ t rð{t™tu { tk Ú te Œu ð ‚tytu y u ¾q ƒ «ËÒt ÚtE™u , yrð™tþe ©enrh W…h
[kŒ™-…w»…™e ð]Âü fhe. (49) nu hts…wºt ßÞucS‚ ! ©enrh y™u Ëk‚tu™wk Œþo™ fh™tht
Ëðu o s™tu , [k Œ ™-…w » …™e ð] Â ü òu R ™u ¾q ƒ ytùÞo …tBÞt. íÞth …Ae s¤ ðzu ƒk ™ u ntÚt
Ätu R ™u , ¼õ‚s™tu îtht ¾q ƒ M‚w r ‚ fhtÞu ÷ t ©enrh …tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh™e {wr™-…t»toŒtu™u …ehËðt™e ÷e÷tðýo™ ™t{u ƒu‚t÷eË{tu
yæÞtÞ - 43
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ftuE yuf ð¾‚ yuftŒþe™u rŒðËu «¼t‚{tk
ÚtÞu÷e Ë¼t{tk ©e ™thtÞý{wr™ ¼„ðt™ ËwkŒh ®ËntË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt n‚t. (2)
©enrh™e [tu‚hV ƒútñý, ûtrºtÞ ði~Þ, þwÿ, Mºteytu y™u Ëk‚-ðýeoytu ƒÄt, …tu‚…tu‚t™e
{Þto Œ t «{týu ƒu X t n‚t. (3-4) Ëðu o ¼õ‚s™tu Q…h ¾q ƒ f] … táÂü fhe™u ©enrh Ëðu o
Ëk ‚ s™tu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu {w r ™ytu ! ‚{u „w s ht‚ Œu þ {tk sðt {txu ‚i Þ th Úttð. y{u
…ý yt{úV¤tu ¾tðt {txu yíÞthu „wsht‚ Œuþ{tk sRyu Aeyu. (5) …rðºt, ËðoŒt rðrðÄ
«fth™tk V¤ yt…™thtu ‚Útt …ûteytu ™ t f÷hðÚte „w k S ‚ ð] û ttu ð t¤tu ‚u Œu þ Au . (6) íÞtk
hnu ÷ t ytƒt÷ð] Ø Ëðu o {tht nrh¼õ‚tu …ý, íÞtk {tht yt„{™™e ¾q ƒ htn òu E hÌtt
Au . ‚u Ú te yt…ýu ‚u Œu þ {tk sEþw k . (7) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™w k
ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u íÞtk Ë¼t{tk ƒuXu÷t W¥t{htò y™u …t»toŒðÞo Ëtu{÷t¾t[h ©enrh
«íÞu ƒtu Õ Þt fu , (8) nu ™tÚt ! yíÞthu ‚tu ¾q ƒ „h{e …zu Au ‚u Ú te {nt{the™t htu „ Úte
Œhuf „t{{tk ½ýt {™w»Þtu …ý {]íÞw …t{u Au. (9-10) {txu nu f]»ý ! nt÷{tk yt…u ynªÚte
ƒeò ftuR…ý MÚt¤u sðwk ™rn. yt{úV¤tu ‚tu y{u ‚u Œuþ{tkÚte ynª ¾qƒ ÷tðeþwk. ‚u ƒk™uyu
yt «{týu ¾qƒ «tÚto™t fhe íÞthu f{÷™Þ™ ¼„ðt™, …tu‚t™e …tËu hnu÷t ŒuðS¼õ‚™u
fnu ð t ÷tøÞt fu , (11-12) ©enrh fnu Au - nu ƒw Â Ø{t™ ¼õ‚s™tu ! Ëí…w Á »ttu ™ u r«Þ
yu ð t „w s ht‚ Œu þ {tk ‚{u òytu y™u íÞtk Ú te {tu x e, Ëw „ k Ä eŒth fu h eytu ¾q ƒ ¾heŒ fhtu .
nu Œu ð ¼õ‚ ! su su „t{ fu ™„h{tk {nt{the™tu htu „ [t÷‚tu ntu Þ íÞtk ‚{u ™ sþtu .
(13-14) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yŒT ¼ w ‚ [rhºttu ð t¤t, Œu ð þ{to ™ t …w º t
©enrhyu yt{ yt¿tt yt…e ‚u Ú te Œu ð S¼õ‚, ‚íûtý «¼w ™ u ðk Œ ™ fhe ‚u { ™e «Œrûtýt
fhe, «¼wyu MðÞk …tu‚t™t fkX{tkÚte ftZe yt…u÷e …w»…{t¤t ÷E™u ‚u Œw„o…wh{tkÚte ™eféÞt.
(15-16) þe½ú „ r‚ðt¤t ‚u Œu ð S¼õ‚ íÞtk Ú te [tu Ú tt rŒðËu , „w s ht‚{tk ytðu ÷ t sÞt÷ð
™t{™t „t{™t Ëe{tzu …ntU å Þt. íÞtk ‚u { ýu ¾q ƒ rðþt¤ y™u …ûteytu Ú te ÔÞtó yu ð w k
ytk ƒ t™w k ð™ òu Þ w k ‚u Ú te ‚u y tu ‚íft¤ ‚u { tk „Þt. (17) ‚u ð™™e yk Œ h ð] û ttu Q…h ‚Útt
™e[u …zu÷tk {tuxtk {tuxtk V¤ òuR™u ŒuðS¼õ‚ ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt. (18-20) íÞtk ytkƒt™t
{tr÷f ¾uzq‚tu ytÔÞt. ‚u{ýu íÞtk yt{úV¤tu ¾heŒ fhðt {txu ytðu÷t ŒuðS¼õ‚™u òuÞt
‚uÚte ‚u MðtrŒü yt{úV¤tu ‚u{™u [¾tzâtk y™u …Ae V¤tu™e «þkËt fh‚t ‚u ŒuðS¼õ‚™u
{qÕÞ ÷R™u V¤tu ytÃÞt. íÞth …Ae ŒuðS¼õ‚ Ët‚ „tztk ¼he™u ‚u fuheytu ÷R™u [th
rŒðËu Vhe …tAt „Z…wh ytðe …ntUåÞt y™u ©e ™thtÞý™u ™{Mfth õÞto. (21) ‚u ©enrh
y…htö ft¤u M™t™ fhe™u ytË™MÚt ÚtÞu ÷ t, ¾q ƒ …ht¢{e, ïu ‚ tk ƒ hÄthe, Ëw þ tu r ¼‚
Œu n ðt¤t, ®ƒƒV¤ Ë{t™ yÄhtu c ðt¤t, ¾q ƒ ÷t÷tþ{Þ ‚r¤Þtk ð t¤t [hýf{¤tu ð t¤t,
ntMÞ Ërn‚ {w ¾ th®ðŒðt¤t, …w » …tu ™ e {t¤tytu Äthý fhu ÷ t, Ëíf{o MðY… n‚t. (22)
…Ae «¼wyu fÌtwk ‚uÚte, Œuð¼õ‚u ©enrh™u s{ðt {txu …tu‚u ÷tðu÷e fuheytu™t …tux÷t{tkÚte
fu h eytu ftZe™u ©enrh™u yt…e. (23-24) íÞthu Œu ð ¼õ‚™t þw æ Ä ntÚt{tk Ú te ©enrhyu ‚u
fu h eytu ðthtVh‚e ÷R™u [q Ë ðt {tk z e y™u ‚u V¤tu ™ e «þk Ë t fhðt {tk z e, ‚u Ë{Þu
ht{f] » ýt™k Œ {w r ™, ¼t÷ «Œu þ {tk Ú te, íÞtk …tfu ÷ t ½ôÚte ¼hu ÷ tk „tztk y tu ÷R™u ©enrh™e
Ë{e…u íÞtk ytÔÞt. (25) ©enrh™tk Œþo™ fhe ‚u {wr™yu ‚u{™u ðkŒ™ õÞto y™u fÌtwk fu,
nu «¼w ! ¼t÷ Œuþ™t Ëðuo ¼õ‚s™tuyu yt…™u sÞ Mðtr{™thtÞý fne™u «ýt{ …tXÔÞt
Au. …Ae ©enrhyu ƒtuÕÞt fu, (26) nu sÞt ! nu ÷r÷‚t ! nu W¥t{ htò ! fuheytu …ý
ytðe „R y™u ½ô …ý ytðe „Þt ‚u ƒnw Yzwk ÚtÞwk. (27) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T
! yt{ ¾qƒ htS ÚtÞu÷t ©enrh ½kW y™u fuheytu™e ðt‚ fhu s Au íÞtk ‚tu ŒuðS ¼õ‚
¾heŒe ÷tðu ÷ t fu h eytu ™ tk „tztk …ý íÞtk Ë{e…u ytðe „Þt. (28) ‚u fu h eytu ™ tk „tztk
òu R ™u ¼õ‚ðíË÷ «¼w nŠ»t‚ ÚtÞt y™u {w r ™-ðýeo , …t»to Œ tu y™u nrh¼õ‚tu ™ u ƒtu ÷ tðe
‚u { ™u fnu ð t ÷tøÞt fu , (29) ©enrh fnu Au - nu nrh¼õ‚tu , Ëk ‚ -ðýeo y™u …t»to Œ tu !
yt fuheytu {U ‚{tht {txu s {k„tðe Au. (30) ‚uÚte nu r™»…t…tu ! ‚{u Ëðuo yt „tztkytu
…tËu ƒuËe, …tu‚…tu‚t™t ntÚtu fuheytu ÷R™u ¾qƒ s{tu. (31) ©enrh™e yt¿tt ÚtR ‚uÚte
‚u Ëðuo „tztkytu …tËu ƒuËe™u, …tu‚…tu‚t™e RåAt y™wËth ¾qƒ fuheytu sBÞt. (32) …Ae
™]…tu¥t{ Ëwht¾t[hu ‚u fuheytu™t ËwkŒh hË ðzu …ý Ëðuo™u s{tze™u Ëk‚]ó õÞto. (33) ‚u
¼tu s ™tu í Ëð{tk ïu ‚ tk ƒ hÄthe ©enrhyu MðÞk , …tu ‚ t™t [tk Œ e™t …tºtÚte s ‚u {Äw h hË
{w r ™s™tu ™ tk …tºttu { tk …ehMÞtu . (34) ‚u ¼tu s ™tu í Ëð{tk hË…t™Úte Ëk ‚ ] ó ÚtÞu ÷ t Ëðu o
{wr™s™tuyu, ‚u rŒðËu …tu‚u Vuhðu÷e {t¤tytu™t …wÛÞV¤{tkÚte Œþ{tu ¼t„ ‚u Ëwht¾t[h™u
ytÃÞtu y™u ‚u{ýu ©enrh™tk Œþo™ rð™t ƒeswk yæÞÞ™ ytrŒ fkE …ý ™ õÞwO. (35-36)
‚u s rŒðËu ƒ…tuh …Ae s„Œeïh ©enrhyu M™t™ fhe™u, Ätu‚÷e (…tu‚ze) ðzu þheh ÷qAe™u
…Ae ‚u s Ätu‚÷e …tu‚t™t þheh W…h Äthý fhe íÞthu Œþo™tÚtuo ©enrh™e Ë{e…u hnu÷t
ŒuðS¼õ‚, ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (37) nu yrð™tþe «¼w ! su {nt¼tøÞþt¤e ÔÞÂõ‚yu
‚{™u yt Ätu ‚ ÷e y…o ý fhe Au , ‚u ™ t …w Û Þ™tu …th ™Úte. (38-39) yt Ätu ‚ ÷e ™t™e
y™u òze Au {txu Úttuzt {qÕÞðt¤e Au ‚u{ A‚tk …ý ‚u ¼tøÞðk‚ …wÁ»t™t «u{™u ðþ ÚtR™u
yt… yt Ätu ‚ ÷e™u {M‚f W…h ƒtk Ä e™u Ë¼t{tk rƒhts{t™ Úttytu Atu , ‚tu õÞthu f ‚u ™ u
{M‚f W…h ƒtkÄe™u ËwkŒh Útt¤ s{ðt ƒuËtu Atu. (40) õÞthuf ‚tu nu ¼„ð™T ! M™t™ fhe™u
…Ae, yt Ätu‚÷e ðzu s {tso™ fhtu Atu. õÞthuf ‚tu ‚u™u, þÞ™ fh‚e ð¾‚u yturþft™e
su{ {M‚f ™e[u ht¾tu Atu. (41) õÞthuf ‚tu ‚u ðzu ƒkÒtu ò™wytu ƒtkÄe™u Mð¼õ‚tu™e ðå[u
ƒuËtu Atu. y™u õÞthuf ‚tu ‚u™u ztƒt ¾k¼u Þ¿ttu…rð‚™e su{ ™t¾e™u [tu‚hV rð[hý fhtu
Atu. (42) yt… yuf ûtý {tºt …ý ‚u™u Œqh {qf‚t ™Úte {txu nu yåÞw‚ ! su {nt¼tøÞþt¤e
…wÁ»tu yt…™u ‚u y…oý fhe Au ‚uýu …qðuo yuðwk þwk y…th …qÛÞt[hý õÞwo nþu ! (43-44)
©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™ T ! íÞthu ¼„ðt™ ŒuðS¼õ‚ «íÞu ƒtuÕÞt fu nu …hk‚…
! ‚{u yt Ätu‚÷e™wk ¾qƒ {ntíBÞ Ë{ßÞt Atu. ‚uÚte {U A {tË ËwÄe r™íÞu Äthý fhu÷e
yt Ätu‚÷e™u nðu ‚{u ht¾tu. yt{ fne™u ©enrhyu ŒuðS¼õ‚™u ‚u Ätu‚÷e yt…e. (45)
…Ae ËtÞkft¤u, ‚u Ätu‚÷e™t {ntíBÞ™u sýtð™tht y™u …tX fhðtÚte W¥t{ V¤™u yt…™tht
ƒu &÷tu f ™w k , ƒú ñ t™k Œ Mðt{eyu Ë¼t{tk ©enrh Ë{ût yt «{týu «u { …q ð o f „t™ õÞw O fu ,
(46) Ëtûtt‚T ¼„ðt™ ©enrh yt Ätu ‚ ÷e™u Äthý fhu Au . ‚u ¼„ðt™™t ft{{tk ytðe
Au ‚uÚte ‚u™wk Ëq‚h ÄLÞ Au, ‚u Ëq‚h ftk‚™tht™u …ý ÄLÞ Au, ‚u™t ðýfh™u …ý ÄLÞ Au,
‚u™e W…h hk„e™ ¼t‚tu …tz™th hk„tht™u …ý ÄLÞ Au. (47) {wr™s™tu™t {™{tk ¼„ðt™™wk
æÞt™ fh‚e ð¾‚u …ý yt Ätu‚÷e ‚u{™e «er‚…tºt ÚtÞu÷e Au. su™t{tk y„rý‚ ƒúñtkztu™t
Ë{qntu hnu÷t Au ‚uðt ©enrh™u …ý, yt Võ‚ [th ntÚt™e xqkfe Ätu‚÷e ytåAtrŒ‚ fhu Au.
yt Ätu ‚ ÷e™u òu R ™u ™„h™e Mºteytu …ý, r™íÞ «íÞu ¾q ƒ yt™k r Œ‚ ÚtR™u Vhu Au , {txu
yt Ätu‚÷e™u ÄLÞ Au.‚u™tu {rn{t fnuðt {txu y{u þÂõ‚{t™ ™Úte. (48) ©e ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! yt «{týu ƒúñ{wr™yu ‚u Ätu‚÷e™t {ntíBÞ yk„u „t™ fhu÷t
ƒu &÷tu f tu ™ e, ©enrhyu ¾q ƒ «þk Ë t fhe y™u {ntíBÞ òý™tht ‚u ƒú ñ {w r ™™u …tu ‚ t™t
fk X {tk Ú te …w » …{t¤t yt…e. (49) nu hts™T ! Ä™trŒ yt…™tÁk …rðºt y™u yŒT ¼ w ‚ yt
nrh[rhºt, su ftu R r™íÞ «íÞu Ëtk ¼ ¤þu , ‚u {nt«¼w ©enrh™t Ät{™u …t{þu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk Ätu‚÷e {ntíBÞ r™Y…ý ™t{u ‚u‚t÷eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>43>>
yæÞtÞ - 44
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu „Z…whðtËe Ëðuo ¼õ‚s™tu™u,
yt™k Œ yt…‚t Útft ©enrh {nt«¼w yu f ð¾‚ Ëtu { ÷t¾t[h, Ëw h t¾t[h ytrŒ …t»to Œ tu
y™u ƒú ñ t™k Œ trŒf {w r ™s™tu Ërn‚ „Z…w h Úte Ít÷tðtz (Ëti r ðh) Œu þ {tk …ÄtÞto . (3)
ßÞucS‚ hts™T fnu Au - nu ÔÞt…fuþ{wr™ ! ‚{u ‚tu Ëðo¿t Atu ‚uÚte þt {txu y™u ftu™t
ƒtu ÷ tððtÚte Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh íÞtk …ÄtÞto ‚u {™u fntu .
(4) ƒúñt™kŒ{wr™ fnu Au - nu W¥t{ rð« rþ»tuo ! ßÞucS‚ htòyu yt «{týu …qATÞwk ‚uÚte
ÔÞt…fu þ {w r ™ ©enrh™w k æÞt™ fhe™u , rð™Þðt™ ßÞu c S‚ htò «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (5) ©e
ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt …]Úðe W…h Ít÷tðtz (Ëtirðh) ™t{u Ë{]ÂØðt¤tu Œuþ
Au y™u ‚u { tk {q ¤ e ™t{u yu f «rËØ ™„he Au . (6) ‚u ™„he™t yr‚ ÄtŠ{f ht{t¼tR

™t{u htò «íÞût Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t ¼õ‚ n‚t y™u ‚u { ™tk htýe …ý ©enrh™tk
…h{¼õ‚ n‚tk. (7-8) ‚u ht{t¼tRyu, {q¤e{tk ©enrh™t {krŒh r™{toý {txu …]Úðe™wk Œt™
fhðt {txu ‚Útt ‚u …] Ú ðe™u ©enrh™tu M…þo ÚttÞ ‚u {txu , ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u
…tu ‚ t™t ™„h{tk ‚u z e ÷tððt ËtÁ h½w ™t{u …tu ‚ t™t {k º te™u „Z…w h {tu f ÕÞtu n‚tu . (9-
10) nu hts™T ! ‚u h½w¼tRyu „Z…wh{tk ytðe™u íÞtk y¼Þhtò™t Œhƒth{tk yuf ytux÷t
W…h rƒhts{t™, ïu ‚ tk ƒ hÄthe, íÞt„e-„] n e ¼õ‚s™tu Ú te ðu Â ü‚, ÷÷tx{tk fu Ë hr‚÷f,
fk X {tk …w » …{t¤tytu y™u nM‚{tk ‚w ÷ Ëe{t¤t Äthe hnu ÷ , f{¤÷tu [ ™, ntMÞu Þ w õ ‚
{w¾th®ðŒðt¤t ©enrh™wk Œþo™ õÞwO. (11) ©enrh™tk Œþo™Úte …h{t™kŒ …t{u÷t h½ww¼tRyu
©enrh™u Œk z ð‚ «ýt{ fhe™u ™{Mfth õÞto . …Ae y¼Þhtò y™u ©enrhÚte ÞÚttÞtu ø Þ
ytŒh Ëífth …t{u ÷ t ‚u h½w ¼ tR ©enrh™e Ë{e…{tk ƒu X t. (12) …Ae ¼õ‚s™ r«Þ
©enrhyu h½w ¼ tR™u fw þ ¤ Ë{t[th …q A T Þ t. íÞthu ‚u {k º teyu …tu ‚ t™w k ûtu { fw þ ¤ r™ðu Œ ™
fhe™u …Ae ht{t¼tR™e «tÚto ™ t r™ðu Œ ™ fhe fu , (13) nu «¼w ! „w ý tu ™ e ¾tý Ë{t™
{q ¤ e™t htò ht{t¼tRyu , yt…™u ‚u z e sðt {txu {™u ynª yt…™e …tËu {tu f ÕÞtu Au .
(14) {txu nu Ä{o…wºt ! y{tÁk …h{ rn‚ fhðt™u yÚtuo yt…, ƒÄt íÞt„e-„]ne ¼õ‚s™tu
Ërn‚ {q¤e{tk …Äthtu. (15) y™u ð¤e nu Ëk‚…r‚ ! yt…™u {q¤e{tk …Ähtððt™e y{the
½ýt ÷tkƒt Ë{Þ™e yr¼÷t»tt Au, ‚u™u nu ¼õ‚ðtíËÕÞ Ët„h ! ‚{u f]…t fhe™u …qýo fhtu.
(16) hts{k º te h½w ¼ tR™e yt «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e™u , {u ½ Ë{t™ „k ¼ eh ðtýeyu ©enrh
h½w¼tR «íÞu ƒtuÕÞt fu, (17) nu hts{kºte ! ht{t¼tR htò, ‚u{™tk htýe ‚Útt {q¤e…whðtËe
‚{tu Ëðo™t yk‚h{tk hnu÷e {tht «íÞu™e r™»f…x ¼Âõ‚™u nwk òýwk Awk {txu nwk sYh íÞtk
ytðeþ s. (18) ÷tuf™tÚt ©enrhyu yt{ fÌtwk ‚uÚte hts{kºte h½w¼tR™u ¾qƒ yt™kŒ ÚtÞtu.
‚u …Ae Ëk ‚ tu ™ u «tÚto ™ t fhðt ‚u y tu yu f rŒðË íÞtk hÌtt. (19) ƒeò rŒðËu Ä{o ™ k Œ ™
©enrhyu h½w¼tR™u fñwk fu, nu h½w ! ‚{u {thtÚte …nu÷tk {q¤e òytu y™u ytsÚte [tuÚtt
rŒðËu nwk sYh {q¤e ™„he{tk ytðeþ (20) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™ T ! {wr™…r‚
©enrh™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚u hts{kºte …tu‚t™t ™„h{tk „Þt. y™u ©enrhyu …ý Ëðuo
Ëk‚tu Ërn‚ ‚u htò™t {q¤e ™„h «íÞu sðt™e ‚iÞthe fhe. (21) ŒtŒt¾t[h™e y™w{r‚
÷R™u ©enrh {w r ™-ðýeo y™u …t»to Œ tu y u Ërn‚ „Z…w h Úte {q ¤ e ™„h sðt {txu ™eféÞt.
(22) …tu‚t™t ðtÞwðu„e yï W…h rƒhts{t™, y™u Ëðuo s™tu su{™e M‚wr‚ fhu Au yuðt
©enrh ¼„ðt™, Œu þ tk ‚ h™t ¼õ‚s™tu ™ u MðŒþo ™ ™w k Ëw ¾ yt…‚t Útft „Z…w h Úte ™eféÞt.
(23) ©enrh™e …tA¤ ‚u{™t rðhnÚte ™uºtt©wðt¤t ™„hs™tu, Ëtu{÷t ytrŒf ½tuzuMðthtu
y™u ¼„wS ytrŒf …t»toŒtu [tÕÞt. (24) …Ae ‚u ™„hs™tu™u …tAt rðŒtÞ fhe, …tu‚t™t
yMðthtu ËtÚtu ¼„ðt™ ©enrh {t„o{tk ¼õ‚s™tu™u Ëw¾ yt…‚t Útft rð[hý fh‚t n‚t.
(25) nu hts™T ! {t„o { tk ytð‚tk rðrðÄ ™„htu ‚Útt „t{tu ™ t Ëðu o s™tu «¼w ™ tk Œþo ™
fhe ÂMÚth ™uºttuðt¤t ÚtE sðtÚte, òýu r[ºtt{ý™t ™ ntuÞ ! yuðt ƒ™e s‚t n‚t (26-
27) {t„o { tk ytð‚t „t{s™tu y u [k Œ ™ ‚Útt …w » …nthtu Ú te …q s u ÷ t ‚u «¼w , ‚u { ýu y…o ý
fhu ÷ e ¼u x tu ™ u yk „ efth fh‚t Útft, [tu Ú tu rŒðËu [‚w ð ýo ™ t s™tu ™ t ðËðtxðt¤e yk r ‚
{™tu n h {q ¤ e ™„he{tk …ntU å Þt. (28) ©enrhÚte …nu ÷ t ytðe „Þu ÷ hts{k º te h½w ¼ tR
îthtyu , ©enrh™w k yt„{™ ÚtÞw k Au ‚u { òýe™u , ht{t¼tR htò …tu ‚ u …tu ‚ t™t ™„hs™tu
‚Útt ËiLÞ ËtÚtu ™thtÞý{wr™™e ËL{w¾ ytŒh…qðof „Þt. (29) ½tuzuMðth ÚtÞu÷t ©enrh™u
ŒqhÚte òuR™u ‚íft¤ ‚u htò …tu‚u …tu‚t™t ½tuzt W…hÚte ™e[u Q‚he ©enrh™u Ëtütk„ Œkzð‚
«ýt{ fhðt ÷tøÞt. (30) nu hts™T ! ©enrhyu …ý y{]‚{Þ áÂüyu ht{t¼tR™u òuR,
ðk Œ ™ fh‚t Ëðu o {q ¤ e…w h ðtËeytu ™ tu ytŒh Ëífth õÞtu o . (31) …Ae WŒthƒw Â Øðt¤t ‚u
ht{t¼tRyu Ëk‚-ðýeoytu™u ™{Mfth fhe™u ‚u{™e ËtÚtu [t÷‚t [t÷‚t …wh{tk «ðuþ õÞtuo.
(32) …Ae …t»to Œ tu y™u ƒú ñ [theytu Ërn‚ ©enrh™u …tu ‚ t™t {™tu n h y™u yr‚ MðåA
½h{tk W‚thtu fhtÔÞtu y™u yLÞ {w r ™ytu ™ u ƒeò ½h{tk W‚thtu ytÃÞtu . (33) yLÞ
„]nMÚttu™u ƒeò ½h{tk W‚thtu ytÃÞtu. …Ae ‚u ht{t¼tE …h{ ¼Âõ‚¼tð…qðof ©enrh y™u
yLÞ {wr™ytrŒf™e ÞÚttÞtuøÞ Ëuðt Ëk¼tð™t fhðt ÷tøÞt. (34) nu hts™ T ! {q¤e…wh{tk
Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™w k yt„{™ ÚtÞw k Au ‚u { òýe™u ƒeòk „t{tu y™u ™„htu { tk Ú te nòhtu
™h™the s™tu íÞtk ©enrh™t Œþo ™ tÚtu o ytððt ÷tøÞt. (35) y™u f s™tu ™ e ¼ezðt¤w k ,
©enrh™t {k „ ¤ yt„{™Úte rð¼q r »t‚ ÚtÞu ÷ w k , ‚Útt „e‚-Ëk „ e‚™t ðtãtu Ú te ‚u {q ¤ e…w h
Ít÷tðtz Œuþ™t yt¼q»týY… ƒ™e „Þwk. (36) ht{t¼tRyu ¾qƒ «u{…qðof Ëuðftuyu Ërn‚
©enrh™wk, ¼tus™trŒ ðzu [¢ð‚eo htò™e su{ ytr‚ÚÞ õÞwO. (37) …Ae ‚u ytr‚ÚÞ y™u
{ntíBÞ …qðof™e ‚u htò™e r™{o¤ ¼rõ‚™u òuR ©enrh ‚Útt Ëk‚-ðýeo-…t»toŒtu ¾qƒ htS
ÚtÞt. (38) ð¤e íÞtk y¼Þ®Ën ™t{™t ûtrºtÞ ¼õ‚, hts{kºte, {t÷S ‚Útt ŒtS¼tR
yLÞ ¼õ‚s™tu ËtÚtu, «r‚ûtý ©enrh™e Ëuðt fh‚t n‚t. (39) ƒeò rŒðËu ht{t¼tR
htò ‚Útt ‚u{™t htýeyu, [kŒ™ …w»…nthtu ‚Útt hí™ yt¼q»týtrŒf ðzu ©enrh™wk ¾qƒ ytŒh
…q ð o f …q s ™ õÞw O . (40) …Ae ™] … ©u c ht{t¼tRyu …tu ‚ t™t ™„h{tk {k r Œh fhðt {txu
©enrh™e ¾q ƒ «tÚto ™ t fhe y™u «u { …q ð o f ‚u {txu ™ e s{e™ ©enrh™u Œt™{tk yt…e ‚u
yk„u™tu ÷u¾ fhe ytÃÞtu. (41) íÞthu ©enrhyu …ý «r‚¿tt fhe fu, nu htò ! …nu÷tk {U
ƒ™tðu÷tk {krŒhtuÚte yrÄf ËwkŒh {krŒh nwk ynª r™ùu ƒ™tðztðeþ. (42) ©e ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu ßÞucS‚ ! yt{ fne™u ¼rõ‚Ä{oËw‚ ©e ™thtÞý{wr™yu yr‚ «ËÒt ÚtR™u
…tu ‚ t™t fk X {tk Ú te …w » {t¤tytu ftZe™u ‚u { ™u yt…e. (43) …Ae ht{t¼tR htòyu ËtÄw
…t»to Œ tu ™ e «u { …q ð o f [k Œ ™ …w » …{t¤tytu ‚Útt ½txtk ïu ‚ ðMºttu Ú te …q ò fhe. (44) …Ae

htsŒhƒth™t s™tu ‚Útt yLÞ ™„hs™tu y u ©enrh™u …tu ‚ …tu ‚ t™t ½u h …Ähtðe™u ‚u { ™w k
[kŒ™-ðMºttrŒfÚte …h{ ytŒh…qðof …qs™ õÞwO. (45) nu hts™T ! r™íÞ «íÞu ËtÞkft¤u ‚u
htò™t Œhƒth{tk {tuxe Ë¼t Út‚e y™u ‚u{tk ©enrh ¼„ðŒT ðt‚to fhe™u …krz‚tu™t r[¥t
ytf»teo ÷u‚t n‚t. (46) nu ™]… ! Ëðuo s™tu™u Ëw¾ yt…‚t Útft ¼õ‚™kŒ™ ©enrh Ëuðftuyu
Ërn‚ íÞtk ½ýtk rŒðË r™ðtË fhe™u hÌtt. (47) …Ae ‚u {q ¤ e™e Ë{e…™tk „t{tu ™ t
¼õ‚s™tu ©enrh™u …tu ‚ …tu ‚ t™t „t{ y™u ½u h ÷E s‚t n‚t íÞthu …t»to Œ tu y u Ërn‚
™thtÞý{wr™ …ý ‚u ‚u ¼õ‚s™tu™u íÞtk …Äth‚t n‚t. (48) ‚u „t{tu™t s™tu™u …ý Ëk‚tu»t
…{tze™u …Ae ht{t¼tE htò™e y™w { r‚ ÷E™u ©enrh …w ™ :„Z…w h …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh {q¤e ™„h{tk …ÄtÞto yu ™t{u [wkðt÷eþ{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>44>>
yæÞtÞ - 45
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt {q¤e…wh{tk s ©enrhyu …qðuo yuf yŒT¼w‚
[rhºt fhu ÷ w k , ‚u «Ëk „ tu ð þt‚T nw k fnw k Aw k , ‚u ‚{u ytŒh…q ð o f Ëtk ¼ ¤tu . (2) nu hts™T !
Ä{o … w º t ™thtÞý{w r ™ Mðu å Atyu yu f ð¾‚ {t½{tË{tk „Z…w h Úte Ít÷tðtz Œu þ {tk …ÄtÞto
n‚t. (3) ‚u ð¾‚u ©enrh frh{¼tR, Q{t¼tR rð„uhu Ëþ† …t»toŒtu y™u „wÁ[hýh‚t™kŒ
Mðt{e ytrŒ {wr™ {kz¤Úte ðuÂü‚ n‚t. (4) su Œuþ™t Œhuf „t{ y™u ™„htu{tk ÷û{e…r‚
Ä™ðt™ s™tu r™ðtË fhe hÌtt Au, ßÞtk ftr¤Þth {]„tu r™¼oÞ ÚtR™u [thtu [hu Au (5)
ßÞtk ¾uzq‚tu™t ¾u‚htu{tk Œh ð»tuo rþÞt¤t{tk …tu‚t™e {u¤u ¾e÷u÷tk f…tË™t ft÷tkÚte Ëðoºt
ËVuŒtR AðtE òÞ Au y™u ftuRf ð»tuo rn{ …zðtÚte ËVuŒtR ™Úte …ý AðtR s‚e. (6)
ßÞtk rðrðÄ «fth™t nkË, ƒ‚f ytrŒf …ûteytu™t f÷hðÚte „wkS‚ ðtð, fqðt y™u Ëhtuðhtu
þtu ¼ u Au . (7) ßÞtk Œhu f „t{tu { tk ‚Útt ™„htu { tk WŒth {™ðt¤t s™tu ™ t, ‚eÚto ð tËeytu
htS ÚttÞ ‚uðtk yÒtûtuºttu™e Äòytu Vhfu Au. (8) ßÞtk ytuAt «ÞtËu y™uf «fth™wk ½ýwk
ÄtLÞ …tfu Au, ßÞtk [tuh e ytrŒf™tu W…ÿð ™Úte. (9) ßÞtk ÷ªƒzt, ytËtu …t÷ð, fŒk ƒ,
ytfztu , ƒe÷e, ytk ƒ t, [k … tu yu ytrŒf y™u f «fth™t rðrðÄ ð] û ttu ytðu ÷ tk Au yu ð t ‚u
Ít÷tðtz Œuþ{tk ©enrh rð[hý fh‚t n‚t. (10) nu hts™T ! ‚u Œuþ{tk {q¤e ™t{u yuf
«ÏÞt‚ ™„h Au . …h{th™e yxfðt¤t ûtrºtÞtu ™ t htßÞþtË™Úte ‚u …h{thtu ™ w k {q ¤ e yu {
…kftÞu÷wk Au. ƒeò {tuxt {tuxt htòytu …ý su™e ytftkûtt ht¾u Au ‚uðwk ‚u {q¤e Au. (11)
‚u ™ e [thu Þ ƒtsw rfÕ÷t ™u Vh‚e ¾tR hnu ÷ e Au y™u ÷tu Z t™t ¾e÷tytu ð t¤t {sƒw ‚
ŒhðtòytuÚte ‚u hûttÞu÷wk Au ‚uÚte þºtwytu™u {txu ‚u ËŒtÞ Œw„o{ Au. (12) …tu‚t™t rfhýtu
ðzu htrºt™tu ykÄfth nhe ÷u‚t y™u ¼õ‚tu™u ½ýwk Ëw¾ yt…‚t {nt yiïÞoðt™ ËqÞo™thtÞý
‚u ™„h{tk {tkzðhtÞ ™t{u …tu‚t™e {qŠ‚ MðY…u ‚u ™„h{tk ËŒtÞ hnu÷t Au (13) ‚u ™„h
{]Œk„, þk¾, ŒkwŒwr¼, ðeýt, ðuýw ‚Útt „tÞftu™t „t™ ðzu ‚u{ s ntÚte, ½tuzt™t, þçŒtuÚte
y™u s™tu ™ t ftu ÷ tn÷Úte ËŒtÞ „k w s ‚w k hnu Au . (14) ‚u ™„h{tk {tu Z t{tk ÷tu ¾ k z ™t
[tu f Xtk ð t¤t, {Œtu L {‚, ¾q ƒ Ÿ[t Ätu ¤ t-÷t÷ ytrŒ hk „ ™t yïtu ™ u [thu Þ ƒtsw ¾u ÷ ð‚t
ûtrºtÞtu ™ e ËŒtÞ yðhsðh hnu Au (15) nu hts™T ! ‚u ™„h{tk ‘«r‚rŒ™ ËtÞk f t¤u ’
Œuð{krŒhtu{tk ŒuðŒþo™tÚtuo s‚t-ytð‚t s™tuÚte hts{t„o Q…h ¾qƒ ¼ez Út‚e n‚e. (16)
nu hts™ T ! ‚u ™„h{tk MðÄ{or™c, ËŒt …rðºt ƒútñýtrŒ [thuÞ ðýtuo r™ðtË fhe™u hnu
Au . ‚u ™„h [k … t [k Œ ™trŒf y™u f ð] û ttu Ú te ÔÞtó Au . (17-18) ‚u ™„h …ûteytu ™ t
f÷hððt¤t y™u ¼ú { htu ™ t „t™ðt¤t y™u f ƒ„e[t y™u W…ð™tu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ Au . ‚u
ƒ„e[t y™u W…ð™tu{tk ytðu÷t r™{o¤ s¤ðt¤tk Ëhtuðhtu{tk ¢tI[, ƒ‚f, ËthË, [¢ðtf
y™u nk Ë trŒf …ûteytu rðnth fhu Au . ‚u ƒ„e[tytu y™u W…ð™tu { tk «{Œtytu …tu ‚ t™t
…r‚ytu ËtÚtu rðnth fhu Au. (19) ‚u ™„h™e …Âù{ rŒþt{tk ¼tu„tðtu ™t{™e ™Œe Au,
su W¥th rŒþt ‚hV ðnu Au. ‚u™tu «ðtn ËhMð‚e ™Œe™e su{ õÞthuf ‚tu s{e™{tk s ÷wó
ÚtE òÞ Au . (20) ‚u ™„h Ëw k Œ h ƒthýtk ð t¤t, Ëw ð ýo ‚tu h ýtu ƒtk Ä u ÷ t y™u Ëw ð ýo ™ t
½ztytu Ú te Ëw þ tu r ¼‚, „] n tu ð t¤w k Au . (21) ð¤e ‚u ™„h Ë¼tMÚtt™tu , [tu „ t™tu y™u
þuheytuÚte ¼h…qh Au. ËwÞtuøÞ hts{t„tuoÚte rð¼trs‚ {rýytu ð@ ‚Útt rðÿw{ {ýeytu™e
ðu r Œftytu ð t¤t [th hM‚tytu ([tu f tu ) yu Þw õ ‚ Au . (22) ‚u ™„h{tk Þti ð ™ Y… y™u
÷tðÛÞ™e ¼q r {ftY…, y{q Õ Þ Ëw ð ýo ÷ k f thtu ‚Útt y{q Õ Þ ðMºttu Ú te y÷k f ] ‚ yu ð t ™h™the
s™tu þtu¼e hÌttk Au. (23) ‚u ™„h{tk s™tu™t Ëw¾tÚtuo s¤®ƒŒwytu™u nh™thtu ðtÞw, rðrðÄ
«fth™t …w » …tu ™ e Ëw „ k Ä «Ëhtð‚tu Útftu Äe{u Äe{u ÷nu h tÞ Au . (24) ‚u ™„h{tk ,
yxtheytu{tkÚte ™ef¤‚t y„Y [kŒ™ suðt Ëw„kÄe{t™ Äw{tztytuÚte ytåAtrŒ‚, hts{t„tuo
W…h yÃËhtytu suðe Mºteytu rð[hý fhu Au. (25) ‚u ™„h™e W¥thrŒþt{tk, ËŒt r™{o¤
Xkzt s¤ðt¤e, …„rÚtÞt™e nth{t¤tytuðt¤e y™u {™tunh yuðe y÷fo ™t{u ðtð ytðu÷e
Au . (26) ‚u ðtð …e…¤t, ytËtu … t÷ð, ytk ƒ t, fŒk ƒ , ðz, ÷ªƒzt, fu Ë q z tk , fu ¤ t, Œtz{
ytrŒf V¤-…w»…ðt¤t y™uf ð]ûttuÚte þtu¼tÞ{t™ n‚e. (27) nu hts™T ! Ëtûtt‚T «¼w ©e
™thtÞý{w r ™ ‚u Œu þ ™tk ƒÄtk „t{tu - ™„htu { tk rð[hý fh‚t Útft, ftu R yu f ð»to ™ t {t½
{tË{tk ‚u y÷fo ðtð W…h ytÔÞt. (28) ‚u ðtð™e Ë{e…{tk , ð] û ttu ™ e ½txe þe‚¤
AtÞtðt¤w k …rðºt MÚt¤ òu R ©enrhyu íÞtk W‚thtu õÞtu o . (29-30) Œþo ™ tÚtu o íÞtk ytðu ÷ t
Ëðu o s™tu ™ u Œþo ™ ytÃÞt …Ae ©enrhyu íÞtk ¼tu „ tðtu ™Œe ‚Útt y÷fo ð tð{tk M™t™ õÞw O
y™u …Ae ftuR yuf ‚u …ðo™t rŒðËu ƒútñýtu™u QŒth {™u ¼ûÞ ¼tus™trŒ y™uf …ŒtÚttuo
‚Útt …w » f¤ Œt™ yt…e™u ‚u { ™u ‚] ó õÞto . (31-32) Ít÷tðtz Œu þ ™t y™u f ™h™the
nrh¼õ‚tu, ©enrh™wk {q¤e…wh{tk yt„{™ ÚtÞu÷wk òýe™u, ©enrh™t Œþo™tÚtuo ‚íft¤ ‚u Ëðuo
{q ¤ e{tk ytððt ÷tøÞt. ‚u s «{týu ©enrh™e RåAtÚte ‚u { ýu s «u h u ÷ t {w r ™s™tu …ý
Œþo ™ ™t «Þtu s ™ {tºtÚte s, ‚íft¤ íÞtk {q ¤ e{tk ytððt ÷tøÞt. (33) íÞtk ytðu ÷ t ‚u
Ëðu o íÞt„e-„] n e ¼õ‚s™tu y u , ©enrh™u «ýt{ fÞto íÞthu Ëðu o ï h ©enrhyu ‚u Ëðu o ™ tu
ytŒh Ëífth fÞtu o y™u ÞÚtt Þtu ø Þ Ëw ð [™tu Wå[the™u Ëðu o ™ u yt™k Œ ytÃÞtu . (34)
ƒw Â Ø{t™ ŒtS¼tR ™t{u ûtrºtÞ nrh¼õ‚u íÞt„e „] n e Ëðu o ™ u sw Œ t sw Œ t W‚tht yt…e™u ,
©enrh™e Ëu ð t fhe (35-36) …Ae Ä{o r ™c ŒtS¼tR, ßÞtu r ‚»te „tk z t¼tR rð« y™u
ƒeò …ý fu x ÷tf ƒú t ñýtu , [‚w o ð ýo ™ t ðËðtxÚte Þw õ ‚ …tu ‚ t™t ™„h™u r™nt¤‚t Útft,
©enrh™t Œþo™tÚtuo y÷fo ðtð W…h „Þt. (37) íÞtk ‚uytuyu …rðºt y™u Ë{MÚt¤ søÞt
W…h, Mð„o{tk™e ËwÄ{to ™t{u Ë¼t™e su{, ©e ™thtÞý {wr™™e rðþt¤ Ë¼t òuE. (38)
nu hts™T ! ‚u Ë¼t{tk íÞt„e-„] n e ™h™the ¼õ‚s™tu , ©enrh™t {w ¾ th®ðŒ{tk s vÂü
ht¾e™u, ÞÚttÞtuøÞ {ÞtoŒtÚte ƒuXt n‚t. (39) ‚u Ë¼t{tk ËwkŒh ytË™ W…h rƒhts{t™
f{¤™Þ™ ¼„ðt™ ©enrh™w k Œþo ™ fhe, rð[ûtý yu ð t ‚u ŒtS ytrŒf nrh¼õ‚tu y u
©enrh™u ¾qƒ «u{…qðof ðkŒ™ õÞto. (40) nu hts™T ! RrLÿÞtu r™„únõ‚to ¼„ðt™ ©enrhyu
‚u Ëðuo ¼õ‚s™tu™wk ÞÚttÞtuøÞ ËL{t™ fhe ‚u Ëðuo™u ÞÚtt™w¢{u MðË{e…u ƒuËtzât. (41-
42) ‚u Ë{Þu Mð¼õ‚yu …w»…-[kŒ™, yt¼q»týtu y™u W¥t{ ðMºttrŒf ðzu …qsu÷t ©enrh,
…tu‚t™t ytË™uÚte Q¼t ÚtÞt y™u …tu‚t™t ƒu ¼qs Ÿ[t fhe ntÚt™e Ëk¿tt fhe™u, [tu‚hV
Q¼u÷t yLÞ s™tu™u ƒuËtze ŒeÄt y™u …Ae Ë¼ts™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (43) ©e ™thtÞý
¼„ðt™ fnu Au - nu {q ¤ e…w h r™ðtËe rð«tu y™u ûtrºtÞtu ! ‚{tht rn‚tÚtu o nw k yu f ðt‚
fÁk Aw k ‚u ‚{u Ëti yu f t„ú r[¥tu Ëtk ¼ ¤tu . (44-45) nu rð«tu ! ËU f ztu sL{tu ƒtŒ yt
Sðtí{t {™w»Þ sL{ …t{u Au y™u ‚u{tk …ý yr‚ Œw÷o¼ yt Âîs™tu Œun …tBÞt …Ae …ý,
su s™tu rÿsíð™wk …t÷™ ™rn fhe™u, «{tŒÚte Võ‚ RrLÿÞtu™t rð»tÞtu™wk s …t÷™ fhu Au
‚uytu ‚u{™t ntÚt{tk ytðu÷t y{]‚™tu r™ùu s ™tþ fhu Au. (46) ‚uÚte Âîsòr‚™t ‚{u
Ëðuo s™tuyu …tu‚ …tu‚t™t Ä{tuo™wk ©æÄt…qðof …t÷™ fhe™u, …tu‚t™t ytí{t™t fÕÞtý™u yÚtuo
r™íÞ «íÞu Ëk ‚ Ë{t„{ fhðtu . (47-49) Ëk ‚ Ë{t„{Úte ƒw Â Øðt¤t s™tu ™ t yk ‚ h{tk
‚íft¤ ËtÄw y™u yËtÄw s ™tu , Ëu ð ðt Þtu ø Þ y™u ™nª Ëu ð ðt Þtu ø Þ þt†, „ú t Ìt y™u
y„útÌt ðM‚w, …uÞ y…uÞ ‚Útt ¼ûÞ - y¼ûÞ ðM‚wytu, ÞtuøÞ y™u yÞtuøÞ f{o, Ëqk½ðt
y™u ™rn Ëq k ½ ðt Þtu ø Þ ðM‚w , òu ð t y™u ™rn òu ð t Þtu ø Þ á~Þtu , ytðe he‚™tu ËŒT -
yËŒT ™ tu rððu f ÚttÞ Au . rððu f e yu ð t ‚{tu y u þtMºttu õ ‚ ÷ûtýtu Ú te Ëí…w Á »ttu ™ u ytu ¤ ¾e™u
Ëu ð ðt òu R yu ‚Útt þk f t™t r™htfhý {txu ‚u { ™u …q A ðw k òu R yu . (50) nu r™»…t…tu ! ‚u

Ëk‚tuyu W…Œuþ yt…e™u sýtðu÷t {™w»Þtf]r‚ Ëtûtt‚T ©enrh™wk s þhýwk ‚{thu ÷uðwk òuRyu.
‚u þhý „úný fÞtoÚte ‚{u {tuût™u …t{þtu. (51) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T !
Ëðo™t yk‚htí{t ©enrh yt «{týu ‚u Âîs òr‚ s™tu yt„¤ ðt‚ fh‚t n‚t íÞthu, ‚u{™e
s «uhýtÚte Mð‚usÚte ¾qƒ ftkr‚ðt¤t Ë™‚fw{thtrŒf [thu Ë™ftrŒftu ƒúñ÷tuf{tkÚte ytftþ
{t„u o …] Ú ðe W…h W‚he™u ‚íft¤ ©enrh™t Œþo ™ tÚtu o , «¼w ™ e Ë{e…u íÞtk ytÔÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh™wk {q¤e…wh{tk yt„{™ ™t{u r…M‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>45>>
yæÞtÞ - 46
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ hts™T ! ËŒt ƒtÕÞtðMÚtt{tk s hnu÷t
ntuðtÚte rŒ„kƒh y™u ftu{¤ yðÞðtuðt¤t, {M‚f W…h rð¾htÞu÷t Ëwðýo Ë{t™ ftkr‚ðt¤t
…e¤t fuþðt¤t, ÂMÚth ™uºttuðt¤t, r™hk‚h ƒúñÂMÚtr‚{tk s hnu÷t, ËŒt™kŒe y™u ðýeoytu{tk
©u c yu ð t ‚u Ë™‚fw { thtu ©enrh Ë{ût ðthk ð th Ëtütk „ «ýt{ fhe™u ‚u { ™t ™u º ttu Y …e
…zeÞt îtht ©enrh™t {w¾[kÿ™wk …t™ fh‚tk n‚t ‚tu…ý, ŒeÄoft¤Úte Œþo™™t ‚hMÞt yuðt
‚u Ë™‚ fw w { thtu ™ t ™u º ttu ‚] ó Út‚tk ™ n‚t. (3) òýu fu ™u º ttu ð zu ©enrh™u …eðt {tk z ât,
[k[¤ SnTðt ðzu ©enrh™u [txðt {tkzât, ™trËft ðzu ©enrh™u Ëqk½ðt {tkzât, {k„¤Y…
©enrh™t ðûtMÚt¤™u ƒtÚt{tk ÷E ¼uxðt {tkzât, yu{ «u{tðþ Œu¾t‚t n‚t. (4) nu hts™T!
«u { t©w ð t¤t ‚u Ë™ftrŒftu ™ u ½ze¼h M™u n Y… y{] ‚ {Þ vÂü fhe …Ae ðtýeÚte ©enrh
‚u { ™t «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu s„‚™t r…‚tytu ! ‚{u ynª {the Ë{e…u ƒu Ë tu y™u fntu fu
y{u yt…™w k þw k ft{ fheyu ? (5-6) íÞthu Ë{trÄ™u …t{u ÷ t y™u ƒú ñ t™t …w º ttu , yu ð t
yu [thuÞ Ë™‚fw{thtu, ‚u Ë¼t{tk rƒhts{t™ {wr™ðh y™u …tu‚t™t s «f]Â¥t y™u …wÁ»t
(ði h ts …w Á »t, «f] í ÞrÄct‚t …w Á »t ‚Útt, {q ¤ …w Á »t) {q ¤ {tÞt, ft¤, ‚Útt yûth…w Á »t
ytrŒ{tk ‚Útt ƒúñtÚte rfx ËwÄe, Ë{„ú [ht[h{tk, ftc{tk hnu÷t yÂø™™e su{ ÔÞr‚huf
…ýu ‚Útt yLðÞ…ýu fhe™u hnu ÷ t, ‚u ™thtÞý{w r ™™u «íÞût MðY…u òu R ™u , ‚u { ™u s Ëðo
fthý™tfthý {t™e™u ‚u y tu „Œ„ŒT fk X u ™thtÞý{w r ™™e M‚w r ‚ fhðt ÷tøÞt fu , (7)
Ë™ftrŒftu M‚wr‚ fhu Au - nu ¼„ð™T ! rðhtx …wÁ»t™e su{, yt…™t [hýf{¤™e Ëuðt™t
«‚t…Úte yrÄfth …t{u÷t {q¤ {tÞt-«f]r‚ y™u …wÁ»t ytrŒf Rïhtu …ý fturx ƒúñtkztu™e
Wí…r‚-ÂMÚtr‚-÷Þ fhu Au, ‚u™t fthýY… yuðt ‚{tu, y{™u y{tht {tuûttÚtuo s {éÞt Atu.
Ëðtuo…tMÞ ytðt ©enrh™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (8) nu «¼w ! ft¤ ™t{™e yt…™e
þÂõ‚, MÚtq¤ y™u Ëqû{ „r‚Úte «r‚ûtý, ŒunÄtheytu™e ytÞw»Þ nhu Au y™u y™k‚ Sðtu™u
¾qƒ ¼Þ …{tzu Au ‚u þÂõ‚™t {q¤ fthý yuðt yt… y{tht yk‚h{tk r™íÞu r™ðtË fhe™u
hntu . (9) nu ©enrh ! ºtý „w ý tu ™ t (Ëíð„w ý , hòu „ w ý y™u ‚{tu „ w ý ) ftÞo Y …u Wí…Òt
ÚtÞu÷wk yt «íÞût r{ÚÞt¼q‚ s„‚, ËkËthe Sðtu™u ËíÞ suðwk ¼tËu Au, fu{ fu,yt…™e s
{tÞt™u ÷eÄu y¿tt™e s™ Œw : ¾fthe yu ð t þçŒtrŒ …k [ rð»tÞtu ™ u Ëw ¾ Y… {t™e™u ‚u { tk Ú te
r™ð] Â ¥t …t{‚tu ™Úte. ytðe {tÞt™t r™Þt{f yu ð t, yt… y{tht yk ‚ h{tk r™íÞu r™ðtË
fhtu. (10) nu ¼„ð™T ! su{ ƒt¤ yðMÚtt{tk ƒt¤f™wk þhýwk fuð¤ {t‚t s Au, Ë{wÿ{tk
zwƒ‚t …wÁ»t™wk þhýwk fuð¤ ™tift s Au, Œtuhzt W…h [t÷‚t ™x™wk þhýwk fuð¤ Œtuhzwk s Au,
‚u { y{tÁk þhýMÚtt™ fu ð ¤ yt…™t [hýth®ðŒ s Au . (11) nu ¼„ð™ T ! Œi í ÞtrÄ…r‚
™h©u c ƒr÷htòyu …ý Ë¼t{tk rðrÄ…q ð o f yt…™t [hýf{¤™w k …q s ™ õÞw o ntu ð tÚte,
rºt÷tufe{tk ‚u ƒr÷htò™e yr‚ r™{o¤ feŠ‚ ¾qƒ rðM‚th …t{e. ytðtk yt…™t [hýf{¤tu™wk
y{™u þhý «tó Úttð. (12-13) Œu ð tu , Œt™ðtu , …þw y tu , {™w » Þtu , rËæÄtu , htûtËtu ,
r…þt[tu, MðÞk¼q{trŒ {™wytu, yÃËhtytu, ™t„tu, „tkÄðtuo, [thýtu, …ðo‚tu, ð]ûttu, …ûteytu,
rðãtÄhtu, {„htu, ft[ƒt, {tA÷tkytu ytrŒf su su «týe {tºt Au, ‚u™t þheh{tkÚte ‚u™t
suðt s ƒeò «týeytu yt…™t ËkfÕ…{tºtÚte s ÚttÞ Au. ‚u rËðtÞ Út‚t ™Úte nu QY¢{!
‚u Ëk f Õ…{tºtÚte Ëðu o ™ t f‚to yu ð t yt… y{the W…h «ËÒt Úttð.
(14) nu ¼„ð™ ! …qðuo, Ëðo yð‚thtu™t fthýY… ©ef]»ý MðY… Äthý fhe™u fwð÷Þt…ez
ntÚte y™u ‚u™tu {ntð‚, fkË, rþþw…t÷, þtÕð, ƒftËwh, Äu™qftËwh, …q‚™t ytrŒ, Œwütu™u
{tÞto n‚t. ‚u{™u {th™th yuðt yt…™t{tk s y{tÁk {™ r™{ø™ hntu. (15-16) nu WŒth
©enrh ! Ëtk Ï Þ þtMºtu [tu ð eþ ‚¥ðtu Ú te r¼Òt y™u Sð-Eïh™w k yr¼Òt…ýw k ntu ð tÚte,
…[eË{tu …wÁ»t yu{ su fÌtwk Au ‚u, W…r™»tŒtuyu ‘ËíÞ¿tt™{™k‚kƒúñ’ ytrŒ ðtõÞ ðzu su
ƒú ñ þçŒÚte r™Y…tÞu ÷ t Au , Þtu „ þtMºtu Ëðu o yi ï Þtu o ™ t Mðt{e yu x ÷u {q Š ‚{t™, [tu r ðË
‚íðÚte sw Œ t Sð-Eïh y™u ‚u Ú te sw Œ t AÂÔðË{t ‚hefu su fÌtt Au ‚u , ‚{tht yt
[hýf{¤{tkÚte «„x ÚtÞu÷e, ºtý «ðtnðt¤e, ™Œeytu{tk ©uc yuðe „k„t, yt rºt¼wð™™u
…tð™ fhu Au. ‚uÚte ‚{u s Ëðuo þt† y™u Q…r™»tŒ «r‚…tã MðY… Atu, (17) yt rŒÔÞ
yð‚thÄthe Ëtûtt‚ ©enrh™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . Ëðo Ú te …h yr‚ «ftþ{t™
yr‚ïu‚ ‚uòu{Þ rŒÔÞ yûth Ät{{tk hnu÷t y™u rŒÔÞ ¼qr{ftytuÚte …rhðuÂü‚, y…rhr{‚
Ëq Þ o [ k ÿ ™t ‚u s ™t Ë{q n Úte …ý yrÄf ‚u ò u { Þ …tu ‚ t™t ®ËntË™ Q…h rƒhts{t™ yu ð t
yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . (18) nu ©enrh ! ÔÞtu { , yk f w k þ , æðs, sð ‚Útt
Qæðo h u ¾ trŒ r[Lntu y u Þw õ ‚ yt…™t [hýth®ðŒÚte Ëthe he‚u yk r f‚ ÚtÞu ÷ e yt …] Ú ðe
yt÷tuf{tk f]‚tÚto ÚtR Au, fu{ fu yûthÄt{trÄ…r‚ yt…, {wr™ytu Ërn‚ ynª rƒhts{t™
Atu . (19) nu ‚…:r«Þ ©enrh ! {w õ ‚t™k Œ {w r ™ytu su { ™tk fe‚o ™ tu „tÞ Au yu ð t ‚{u ,
yûthtrÄ…r‚, {w r ™ytu y u Ërn‚ yt y÷fo ðtð{tk y™u ¼tu „ tðtu ™Œe{tk «r‚rŒ™ M™t™
fhtu Atu ‚uÚte ‚u ƒk™u …t…™u nh™thtk W¥t{ ‚eÚttuo ÚtÞt Au. (20) nu Rïh ! yt… su™e
AtÞt{tk ƒuXt Atu ‚u yt ÷ªƒzt ytrŒf ð]ûttu …ý ÄLÞ¼t„e Au,ßÞtk yåÞw‚ yûth…r‚ Ÿ[t
½tuzt Q…h ƒuËe™u ƒÄu rð[hý fhu Au, ‚u yt …wÛÞþt¤e {q¤e ™„h™u …ý ÄLÞ Au. (21)
nu nrhf] » ý ! …q s ™eÞ yu ð t yt… ©enrh™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . ‚{u ‚tu
ËŒtïu ‚ tk ƒ hÄthe, ¼õ‚s™ Ëw ¾ fthe, ™ðe™ {u ½ Ë{t™ ~Þt{ þhehðt¤t Atu . (22)
¼õ‚s™tu ÷r÷‚t ™t{™e {™tunh Mºte™t ½h{tk ftuRf ftÞo {txu ytðe™u, su{™e …tËuÚte
fk R f Þt[™t fhu Au ‚u ð t ‚{thu rð»tu s, yt Ëk Ë th{tk ¼ú { ý fh‚w k y{tÁk {™, su ‚u
r™{ø™ hntu. nu nrhf]»ý ! [kÿË{t™ {w¾th®ðŒðt¤t yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu.
(23) Ë…oŒuntf]r‚ Ë{t™ y™u ftu{¤ ¼wòytuðt¤t, „ún{kz¤{tk hûttÞu÷ htnwY…, þçŒËth™u
òý™th yuðt yt…™t{tk s y{tÁk r[¥t r™{ø™ hntu. nu nrhf]»ý ! „w÷tƒ™t nth Äthý
fhu÷ yt… ©enrh™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (24) þhŒÉw‚w{tk ÚtÞu÷ ™ðe™ f{¤…ºt
Ë{t™ ™u º ttu ð t¤t, rðþt¤ ðûtMÚt¤ðt¤t, {™tu n the {™tu r ð÷tËðt¤t ‚{tht{tk s y{tÁk
{™ r™{ø™ hntu nu nrhf]»ý ! ïu‚ {tu‚e™e {t¤tytuðt¤t Ë{Úto ©enrh™u y{u ™{Mfth
fheyu Aeyu . (25) yt…™t „r‚rð÷tË™t Œþo ™ Úte ntÚte …ý ¾q ƒ ÷ßò …t{e™u s‚tu
hnu Au. …krz‚tu™u htò™e su{ ½ýwkf Ä™trŒ yt…™tht yt…™u rð»tu s y{tÁk {™ r™{ø™
hntu . nu nrhf] » ý ! Ëw k Œ h Mðhðt¤t yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . (26) rðþt¤
÷÷tx{tk fw{fw{™tu [kÿf Äthý fhu÷t y™u …h{{wõ‚tu™u Ëw¾ Ë{wÿY… yt… ©enrh{tk s
y{tÁk {™ r™{ø™ hntu. nu nrhf]»ý ! ‚usMðe yuðt yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu.
(27) ð¤e ËíðtrŒ „wýtu™wk fthý su {tÞt, ‚u™wk r™ðthý fh™the su™t ™t{tu™e …hk…ht
Au ‚Útt su ft¤™t …ý r™Þk‚t Au yuðt, nu ¼ðËt„h‚thý ! yt…™wk ¼s™ fh™tht y{tÁk
{™ ËŒt ‚{tht{tk r™{ø™ hntu, y™k‚ ™t{Äthe yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (28)
nu …wÁ»ttu¥t{ ! nrhf]»ý ! ‚{tht ftu{¤ [hý‚÷™wk M{hý fh‚wk y{tÁk {™, ËŒt ‚{tht{tk
r™{ø™ hntu , ©ðýf‚to ™ u {k „ ÷fthe [rhºttu fh™th, nu Ä{o … w º t ! yt…™u y{u ™{Mfth
fheyu Aeyu. (29) nu A…iÞts™tu™t r«Þ ©enrh ! A…iÞtr™ðtËeytu™u yt™kŒ yt…™tht,
A…i Þ t r™ðtËe, yt… {ntí{t™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . (30) rfþtu h ðÞ{tk s ‚…
fhðt {txu , A…i Þ t „t{{tk hnu ÷ t ht{«‚t… y™u RåAtht{ yu ƒk ™ u ¼tRytu ™ tu íÞt„
fhe™u, ð™{tk s‚t hnu÷t, ‚{™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. (31) f]…t fhe™u ft¤Y…e
Ë…oÚte y{™u Äehu Äehu {wõ‚ fh™th yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. y™u yt…™wk ®[‚™
fheyu Aeyu . (32) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! Œu ð trÄŒu ð ©enrh™e M‚w r ‚ fh‚t
Ë™ftrŒftu «íÞu, ©enrh {u½ Ë{t™ „k¼ehðtýeÚte ‚u{™u rðM{Þ …{tz‚t Útft ƒtuÕÞt fu,
(33) ©e ™thtÞý{w r ™ fnu Au - nu Ë™ftrŒftu ! ƒú ñ t™t …w º ttu yu ð t ‚{u , Ëðu o s™tu ™ t
fÕÞtý yÚtuo rð[h‚t Útft, ynª {the …tËu ytÔÞt Atu ‚u ½ýwk ËtÁk ÚtÞwk Au. (34) fu{
fu nu rð«tu ! ‚{tht suðt S‚urLÿÞ {ntí{t ƒútñýtu™t Œþo™Úte ƒeswk fkR s Œw÷o¼ ™Úte
yu{ nwk {t™wk Awk. (35) nu Þtur„s™tu ! ‚{tht r…‚t ƒúñtyu ßÞthu s„‚ Ë]Âü fhðt {txu
‚{™u yt¿tt yt…e íÞthu {tu û tÄ{o ð t¤t ‚{tu y u , r…‚t™e yt¿tt™tu ytŒh õÞtu o ™ n‚tu .
(36) nu r™»…t…tu ! íÞth …Ae, …q ð o fÕ…™t «÷Þ{tk ™tþ …t{u ÷ ytí{‚íð™tu ƒtu Ä
{™w»Þtu™u õÞtuo n‚tu, ‚u ytí{‚íð yt fÕ…{tk òuðt{tk ytðu Au. (37) Ëðuo™tu ûtuºt¿t yuðtu
su nw k , ‚u {tÁk Ëtûtt‚ Œþo ™ …ý yíÞthu ‚{™u {the f] … tÚte s ÚtÞw k Au
(38-39) {tht Œþo ™ Úte s fu x ÷tÞ rËæÄtu , Þtu „ es™tu , yËw h tu , Œu ð tu , rfÒthtu , „tk Ä ðtu o ,
yÃËhtytu, ™t„tu, ƒtúñýtrŒ [thuÞ ðýtuo, B÷uåAtu ‚Útt …t…Þtur™ðt¤t fux÷tf ¼e÷ ytrŒ
Sðtu ‚Útt …þw…ûteytu …ý, {tht Ät{™u …tBÞt Au (40) {tÁk yr‚Œw÷o¼ Œþo™ ‚{™u ÚtÞw
Au {txu ‚{u yuf {tht{tk s r[¥tðt¤t y™u {tht MðY…™wk s ¼s™ fh™tht Úttytu. (41)
{™u ™{Mfth fhe™u ‚Útt {tht rð»tu s ‚{tht ytí{t™u òuze™u, ‚{u yÕ…ft¤{tk s Ät{™u
…t{þtu . (42) {tÁk Ät{ ‚tu ŒÞt Œt™ y™u RrLÿÞŒ{™Úte Þw õ ‚ ƒú ñ [theytu r™»ft{
Ä{o{tk hne™u r™íÞu ðihtøÞtrŒf Ërn‚ {the ¼rõ‚ fhu Au íÞthu s …t{u Au ƒeòytu™u ‚u
«tó Út‚wk ™Úte. (43) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh™t ytðtk fýtuo™u y{]‚‚wÕÞ
Ëw¾ yt…™th ð[™tu Ëtk¼¤e™u ‚u Ë™ftrŒftu ƒúñt™kŒÚte …ý yrÄf yt™kŒ …tBÞt. (44)
™u º ttu { tk n»tto © w ËtÚtu htu { tk r [‚ ÚtÞu ÷ t ‚u Ë™ftrŒftu ©enrhf] » ý™u ™{Mfth fhe™u ƒtu Õ Þt
fu, (45-48) nu «¼w ! y{u ‚tu yux÷wk s òýeyu fu, ÷û{e…r‚ ™thtÞý ¼„ðt™™t ¼q‚,
¼rð»Þ y™u ð‚o{t™{tk ÚtÞu÷t Ëðuo yð‚thtu™t Äthý fh™th ‚{u s Atu. nu yrð™tþe!
«f] r ‚Úte …h „tu ÷ tu f , ïu ‚ Œe…, rŒÔÞ ‚u s Mðe ði f w k X , ûtehËt„h, yÂø™÷tu f , Ëq Þ o ÷ tu f ,
ƒŒheft©{ y™u yLÞ Ät{tu{tk …ý ©ef]»ý ytrŒf su {qŠ‚ytu hnu÷e Au, ‚u Ëðuo Äthý
fh™th ƒúñ…whtrÄ…r‚ Ëðuoïh yuðt, ‚{u s Atu ƒeswk ftuE ™Úte. (49) {txu yt Ë™ftrŒftu
{tht ¼õ‚s™tu Au yu { ‚{thu yk ‚ h{tk {t™e™u , r…‚t …w º ttu ™ e Ëk ¼ tð™t fhu ‚u { ‚{thu
ðthkðth y{the Ëk¼tð™t fhðe. (50) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu
©enrh™u fne …Ae ‚u Ë™ftrŒftu, feŠ‚{t™ ©enrh™e yt¿tt {tÚtu [ztðe™u, ‚u{™u «ýt{
fhe™u , …Ae íÞtk Ú te ytftþ {t„u o …w ™ : ƒú ñ ÷tu f {tk „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk Ë™ftrŒftuyu ©enrh™e M‚wr‚ fhe yu ™t{u Au‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>46>>
yæÞtÞ - 47
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! {heåÞtrŒf Éwr»tytuÚte …ý «Út{ sL{u÷t
yuðt ‚u Ë™ftrŒftu ƒúñ÷tuf{tk „Þt …Ae Ë¼t{tk hnu÷t fux÷tf s™tu y™u yLÞ {wr™ytu,
©enrhf]…tÚte ‚u Ë™ftrŒftuyu ™thtÞý{wr™™e fhu÷e yŒ¼q‚ M‚wr‚ òuR-Ëtk¼¤e™u, ytùÞo
…t{e™u yt Mðt{e ‚tu Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ Au ‚u{ yk‚h{tk òýe™u, …tu‚t™u f]‚tÚto
{t™ðt ÷tøÞt. (3) ytùÞo { tk „hftð ÚtÞu ÷ t íÞt„e-„] n e Mð¼õ‚tu y™u yLÞ s™tu y u
htSð÷tu [ ™ ©enrh™e M‚w r ‚ fhe. ‚u Ëtk ¼ éÞt …Ae Ëðu o ¼õ‚s™tu «íÞu ©enrh ƒtu Õ Þt
fu, (4-5) nu r™»…t… íÞt„e-„]ne ¼õ‚s™tu ! {tht ËíËk„e su Mºte-…wÁ»ttu, {t™Ëe …qò
õÞto ð„h su yÒts¤ „úný fhu Au, ‚u ‚tu {tkË ¼ûtý y™u {rŒht …t™ fhu Au yu{ ‚{thu
òýðwk. {txu nu ¼õ‚tu ! ‚{thu {t™Ëe…qò fÞto …Ae s yÒts¤ „úný fhðwk. (6-7) su{
½ýt rð»ýwÞt„ fh™th W…h ©enrh «ËÒt ÚttÞ Au ‚uðe s he‚u, {t™Ëe …qò{tk {™ ðzu
fÕ…u ÷ t rðrðÄ M™t™trŒ W…[thtu , ðzu «íÞût ©enrh fu ‚u { ™e «r‚{t™e …q ò fÞto Ú te,
©enrh «ËÒt ÚttÞ Au. (8-9) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ©enrhyu
…q ò ™e ðt‚ fhe yu x ÷u ‚u ð¾‚u Ë¼t{tk hnu ÷ t íÞt„e-„] n e ¼õ‚s™tu ©enrh™u «ýt{
fhe™u ƒu ntÚt òu z e rð™Þ y™u «u { …q ð o f ðu Œ {tk …thk „ ‚ {w õ ‚t™k Œ {w r ™ …q A ðt ÷tøÞt fu ,
(10-11) íÞt„e y™u „]nMÚttu fnu Au nu {wõ‚t™kŒ {wr™ ! ©enrhyu ©e{w¾u r™Y…ý fhu÷e
{t™Ëe …qò fhðt™tu rðrÄ ‚Útt ‚u™wk V¤ þwk Au ? s™tuyu «r‚rŒ™ fÞt Ë{Þu ‚u …qò fhðe
? nu «¼w ! yt ƒÄwk Ëtk¼¤ðt™e y{™u ‚eðú RåAt Au ‚uÚte f]…t fhe™u ‚u Ëðuo y{™u fntu.
(12) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ƒw Â æÄ{t™ ‚u Ëðo ¼õ‚s™tu y u yt «{týu
…qATÞw íÞthu ‚u{™t «§™e «þkËt fhe™u {wõ‚t™kŒ{wr™ ƒtuÕÞt fu, (13) ©e {wõ‚t™kŒ {wr™
fnu Au - nu {nt¼tøÞþt¤eytu ! ¼„ð‚r«Þ yuðt yt… Ëtiyu yt ƒnw ËtÁk …qATÞwk Au.
‚{u yuft„ú r[¥tu ‚u™tu W¥th Ëtk¼¤tu. (14-15) «Út{ ƒútñ{wnq‚o{tk QXe™u ¼„ðŒ¼õ‚tu™wk
™t{tu å [thý fhðw k . …Ae vZ ytË™u ƒu Ë e™u Ëtûtt‚ ¼„ðt™™t MðY…™w k ™¾rþ¾t…ÞO ‚
½ze¼h æÞt™ fhðw k . (16) Ëtûtt‚ MðY…™t y¼tð{tk , ‚u { ™e «r‚{t™w k yÚtðt ‚u
¼„ðt™™t ©ef]»ýtrŒf yð‚thtu™e «r‚{tytu™wk ½ze¼h æÞt™ fhðwk. (17-19) íÞth ƒtŒ
S‚urLÿÞ ¼õ‚u þti[trŒ rðrÄ fhe™u …Ae M™t™ fhe, ÄtuÞu÷wk yuf ïu‚ ð† …nuhe y™u ƒeswk
yuf ð† ytuZe™u yuftk‚{tk þwæÄ ytË™ W…h MðÂM‚ftË™u ƒuËðwk …Ae {ti™ ÚtR™u ™tËt„ú
áÂü ht¾e™u ƒk™u ntÚt ¾tu¤t{tk ht¾ðt …Ae MðMðY…™u MÚtq¤ Ëqû{ y™u fthý yu ºtýÚte
r¼Òt ƒú ñ Y… {t™e™u , …tu Z u ÷ t ©enrh™u yt «{týu WXtzðt fu , (20) nu yÔÞÞ «¼w !
‚{u QXtu y™u ‚{the Ëu ð t{tk hnu ÷ ‚Útt Ä{o f w ¤ ™t Ëk ƒ k Ä ðt¤t {tÁk {k „ ¤ fhtu y™u
yÄ{oðkþ™t ËkƒkÄeytu™wk y{k„¤ fhtu. su {w¾{tk ™ðe™ Œtz{™e f¤eytu suðt Œtk‚ Au ‚u
‚{thtk ËwkŒh {w¾th®ðŒ™tk {™u Œþo™ fhtðtu. (21) nu nrhf]»ý ! ™ðe™ f{¤™Þ™ ™uºttu{tk
½ýt Ë{ÞÚte yt…u Þtu „ ®™ÿt Äthý fhe Au ‚u Ú te nðu ‚u ™ tu íÞt„ fhtu . htrºt ðer‚ „R
Au , …k ¾ eytu rðrðÄ «fth™t yðts fhe hÌtt Au ‚u Ú te nu «¼w ! yt¤Ë™tu íÞt„ fhe™u
Þtu „ ®™ÿt{tk Ú te nðu QXtu . (22-23) nu ¼„ð™T ! …tðo ‚ e, „ýu þ y™u ftŠ‚fMðt{eyu
Ërn‚ rþðS, ƒúñt, ËhMð‚e, þu»t ™thtÞý, Œuðtu Œt™ðtu y™u {wr™ytu yt Ëðuo ‚{the
Ë{e…u Œþo™tÚtuo ytðe™u Q¼t Au y™u ‚{tÁk r™{o¤ Þþtu„t™ fhu Au. ‚uÚte {k„¤fthe nu
«¼w ! yt… QXtu y™u ‚u ¼ð ƒú ñ trŒf Ëðu o ™ u {™tu n h Œþo ™ yt…tu . y™u y{the W…h
…ý f]…t fhtu fu suÚte yt …ýoþt¤t™e [thuÞ ƒtsw ‚{tht Œþo™tÚtuo hnu÷t Ëðuo Ëk‚tu ‚Útt
¼õ‚tu ™u …ý yt… Ë¼t{tk rƒhts{t™ ÚtÞt ntuÞ ‚uðtk Œþo™ s÷ŒeÚte ÚttÞ. (24-27)
©e {wõ‚t™kŒ{wr™ fnu Au - nu …rðºt ðú‚ðt¤t ¼õ‚tu ! {t™Ëe …qò fh™thu …qðtuoõ‚ «fthu
Ënò™k Œ Mðt{e {nt«¼w ™ u Þtu „ ®™ÿt{tk Ú te WíÚtt…™ fhe, …Ae þti [ rðrÄ fhðt s‚t ‚u
«¼w ™ t ntÚt{tk s¤ ¼hu ÷ tu ÷tu x tu yt…e, «¼w r™so ™ MÚt¤{tk þti [ rðrÄ fhðt „Þt Au
‚u ð e ¼tð™t fhðe. y™u …Ae íÞtk Ú te …tAt ytðe™u «¼w ntÚt-…„ Ätu R ™u …tu ‚ t™t
ytk „ ýt{tk ƒu X t Au ‚u ð e ¼tð™t fhðe. íÞth …Ae nu s™tu ! {w ¾ þw Â Ø {txu f[hu ÷ w k ,
Ëwftu{¤, ƒth ytk„¤ ÷tkƒw, ƒtð¤ fu ðz™t ð]ût™wk Œt‚ý ©enrh™u «er‚…qðof yt…ðwk. (28
Úte 31) ©enrhyu Œt‚ý ƒhtƒh [tðe hnu …Ae ©enrh™wk {w¾ s¤Úte þwæÄ fhtðe™u M™t™
fhtÔÞt …Ae ©enrh™u þw æ Ä ðMºttu Äthý fhtððt y™u …Ae ƒu Ë ðt {txu Ë¼t{tk Ÿ[w k
‚feÞtðt¤wk ©uc ytË™ yt…ðwk. …AeÚte ‚u ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞu÷t, ©enrh™u fkX{tk
…w»…{t¤tytu Äthý fhtððe, …Ae íÞt„e-„]ne ¼õ‚s™tuÚte ðuÂü‚, ‚u Ë¼t{tk ½ýt Ë{Þ
ËwÄe ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…‚t ‚u «¼w™u s{ðt™tu Ë{Þ ÚtR „Þtu Au ‚u{ òýe™u, ðýeoðÞo
{wfwkŒ ƒúñ[the™e {tVf ©enrh™u fnuðwk fu, nu ©e nhu ! yt…™u ¼tus™ fhðt™tu Ë{Þ ÚtR
„Þtu Au {txu QXtu, rð÷kƒ ™ fhtu, yt «{týu™wk ®[‚ð™ fhðwk. (32) nu Ä{o¿t ¼õ‚s™tu !
{t™Ëe …qò fh™thu, yt «{týu ©enrh Ë¼t{tkÚte QXe Vhe …tAt …tu‚t™u Q‚thu ytðe
M™t™ fhðt {txu íÞtk ƒtòuX W…h ƒuXt Au ‚uðe ¼tð™t fhðe. (33-37) nu r™»…t…tu !
yt «{týu ®[‚ð™ fh™th nrh¼õ‚u ðËk‚ y™u „úe»{ Éw‚w{tk {™{tk yu{ Äthðwk fu …rðºt,
þe‚¤ y™u Ëw„krÄ{t™ …w»f¤ s¤ ðzu ©enrh™u M™t™ fhtÔÞwk Au. …Ae ¼õ‚s™u y…uo÷wk,
yu f yk „ ™ Œu ¾ tÞ ‚u ð w k ½txw k ïu ‚ ð† …nu h e™u ‚Útt ƒesw k yu f ytu Z e™u , ©enrh M™t™
fhðt™t ƒtòuX Q…hÚte Q‚he™u s{ðt™t MÚtt™ ‚hV òÞ Au ‚uðe ¼tð™t fhðe. íÞtk yuf
Ëw k Œ h ytË™ Q…h ™thtÞý{w r ™™u ƒu Ë tzðt …Ae ‚u { ™e yt„¤ ƒtòu X fu …tx÷t W…h
¼õ‚s™u {™:fÂÕ…‚ [tkŒe™tu fu Ëwðýo™tu Útt¤ {qfðtu y™u …Ae ‚u Útt¤ W…hÚte {tk¾tu™u
Qztz‚t Útft íÞtk Q¼t hne™u ©enrh™u fnu ð w k fu , (38) nu {nthts ! rðrðÄ «fth™t
¼tus™ ¼hu÷t yt Útt¤{tkÚte, ËhË ¼tus™ ‚{u Äe{u Äe{u s{tu. (39) ‚{tht yt Œþo™™u
{txu, [thuÞ ƒtsw Q¼u÷t ¼õ‚s™tu W…h yt… f]…tÿÂü fhtu. ½e{tk ƒ™tðu÷e yt …whe ËtÚtu
fu h e™tu hË s{tu (40) nu «¼w ! Ëw „ k r Ä{t™ fu Ë he hk „ ™t fu h e™t hË ËtÚtu yt yzŒ™t
…t…z ‚Útt ðt÷™e Œt¤ s{tu. (41) ð¤e {U ¾qƒ s÷ŒeÚte ƒ™tðu÷tu ½e ËtfhÚte ¼h…qh
yt fkËth, MðtrŒü Œt¤ ËtÚtu s{tu, ‚Útt þehtu y™u „w÷tƒ …tf s{tu ‚Útt ½e ¾tkz r{r©‚
fu¤t s{tu, Ëðuo …ŒtÚttuo{tk ©uc yt Ëw‚hVuýe y™u ËwkŒh ¢tr‚ðt¤tu fuËheytu ƒehks …ý
s{tu. (42) nu {wr™…r‚ ! yt [tkŒe™t …tºt{tk hnu÷wk, «er‚…qðof yt…™u {txu s „k„t{tkÚte
÷tðu ÷ w k , þe‚¤ Ëw „ k Ä e{t™ s¤™w k …t™ fhtu nu f] … tr™rÄ ! ¾q ƒ ½e Úte ¼hu ÷ t ËtfhÞw õ ‚
yt ÷tzðt s{tu y™u ‚u ËtÚtu ¾qƒ MðtrŒü yt þe¾kz …ý s{tu. (43) nu «¼w ! ‚{™u
¾qƒ r«Þ y™u Ëtfhðt¤tu, s{‚t™e ËtÚtu s QŒh{tk Xkzf fh™thtu yt Íeýtu ËtÚtðtu s{tu.
…w»f¤ ½e Ëtfh ™t¾e™u fhu÷t yt ïu‚ ÷tzw s{tu ‚Útt rðrðÄ þtf y™u ¼tSytu ËtÚtu
yt Ëw‚h suðe Íeýe Ëuðtu …ý ‚{u s{tu ‚Útt ™ðe ytkƒ÷e™e „tu¤r{r©‚ yt [xýe …ý
‚{u s{tu. (44) nu «¼w ! ½e{tk ‚¤u÷t yt ðzt, rðrðÄ ¼SÞt, ðt÷, {„, [ýt, ŒqÄ
¼t‚, {eXtðt¤tk Œnª ËtÚtu ƒtshe™tu htu x ÷tu s{tu ‚Útt Œnª ¼t‚ s{tu y™u fZe ËtÚtu
ƒehks suðe ¾e[ze s{tu. (45) ©e {wõ‚t™kŒ Mðt{e fnu Au - nu Q¥t{ ¼õ‚tu ! rŒÔÞ
sL{ðt¤t ©enrh «íÞu «er‚…q ð o f yt{ fne™u …Ae ‚] ó ÚtÞu ÷ t ‚u «¼w ™ u fh y™u {w ¾
r™{o¤ s¤ ðzu Ätuðztðe™u «¼w™u {w¾ðtË {txu ™t„hðu÷™t …t™™wk ƒezwk yt…ðwk …Ae W¥t{
y™u ytðhý hrn‚, s¤™tu Ak x ftð fhu ÷ t, rðrðÄ ð] û ttu ™ e AtÞtÚte Þw õ ‚ ftu R Ëw k Œ h
Vq ÷ ðtze{tk «¼w {tu x t ytË™ W…h rƒhts{t™ Au ‚u ð e ¼tð™t fhe™u , …tu ‚ u ½q k x u ÷ w k
{÷eÞt„h [k Œ ™ ©enrh™t f…t¤{tk [[eo ™ u ‚u ÷÷tx™u ½ýtk Ë{Þ Ëw Ä e ™eh¾ðw k . (46)
…Ae ©enrh™t ƒk ™ u ntÚt, WŒh, ÓŒÞ, „tu ¤ tfth sk ½ tytu , yt ƒÄt W…h ‚u Ëw k „ k Ä e{t™
[kŒ™ [[eo™u ‚u Ëðuo yk„tu™u ™eh¾ðt. [kŒ™ [[uo÷t ©enrh™t ƒÄt s yk„tu™wk …ý Ëthe
he‚u Œþo™ fhðwk. (47) íÞth …Ae ¼õ‚s™u ËwkŒh fkfwÚte ©enrh™t [hýf{¤™tk ‚r¤Þt{tk
÷u… fhðtu y™u ‚u™wk ½ýt Ë{Þ ËwÄe Œþo™ fhðwk (48) nu ¼õ‚s™tu ! {U {wõ‚t™kŒ{wr™yu,
yt «{týu ©enrh™t þÞ™{tkÚte WíÚtt…™ ytrŒ ‚Útt Ëðuo yk„tu{tk [kŒ™ [[eo™u ‚u™wk Œþo™
õÞto ËwÄe™e {t™Ëe-…qò „úe»{ y™u ðËk‚ É‚w ËkƒkÄe fne. nðu ƒtfe hnu÷e Ëuðt™tu «fth
…ý ‚{™u fnw k Aw k ‚u Ëtk ¼ ¤tu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk {t™Ëe…qò rðÄer™Y…ý ™t{u Ëwz‚t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>47>>
yæÞtÞ - 48
(1-5) ©e {wõ‚t™kŒ Mðt{e fnu Au - nu W¥t{ƒwÂæÄ{t™ nrh¼õ‚tu ! [hýŒþo™ …Ae, ‚u
…rðºt nrh¼õ‚ ðËk‚ y™u „úe»{ É‚w{tk Ëw„kÄe{t™ [{u÷e, sqR fw{the ytrŒf ðu÷eytu
‚Útt [k … tu y™u Ëw k Œ h …w » …tu ð t¤e {t÷‚e Ëu ð k ‚ e ytrŒf ½ýef ðu ÷ eytu ™ t …w » …tu ™ e Ëw k Œ h
{t¤tytu , ‚tu h tytu , ƒtsw ƒ k Ä , fztk , fýo „ w å Atu , xtu … e, fw k z ¤, ‚Útt yLÞ …w » …t¼hýtu
ƒ™tðe™u ©enrh™t «íÞuf yk„ W…h Äthý fhtððt, …Ae {ÂÕ÷ft™t …w»… suðwk ï‚ ½txwk
Íeýw k ftu { ¤ ð†, ©enrh™t {M‚fu Ähtððw k y™u …Ae ïu ‚ , …t‚¤e, ™t™e y™u {™tu n h
…Au z e ©enrh™u Ähtððe. (6) íÞth …Ae …tu ‚ t™u su «{týu ©enrh{tk M™u n Wí…Òt ÚttÞ
‚u «{týu yu f , ƒu , ºtý fu …tk [ ðth ©enrh™u ¼u x ðw k . (7-8) …Ae ‚u ƒw Â Ø{t™ ¼õ‚u
©enrh™t ‚u [hýf{¤™u …tu ‚ t™t ™u º ttu , ÓŒÞ y™u {M‚f W…h Äthðt ‚u [hý f{¤tu ,
Ëw „ k r ÄŒth fu Ë h, f…w h , yLÞ Ëw „ k Ä e{t™ ÿÔÞtu Ërn‚ Ëw „ k Ä eŒth …e¤t [k Œ ™ ðzu …„™tk
‚r¤Þtk Ú te ½q k x e Ëw Ä e [[u o ÷ tk Au ‚u ð e ¼tð™t fhðe. (9-10) nu ¼õ‚s™tu ! yt «{týu
©enrh™u ¼uxðtÚte ‚Útt ©enrh™t [hýth®ðŒ …tu‚t™t yk„tu W…h Äthý fhðtÚte, ©enrh™t
yk„ W…h™wk [kŒ™, fw{fw{, …w»…nth RíÞtrŒf …tu‚t™t yk„ W…h ð¤„u Au ‚u Ë{t™ yLÞ
ftuR …ý yt¼q»tý Út‚wk ™Úte. (11-13) ‚u ¼õ‚s™u yu{ {t™ðwk fu yntu ! MðÄ{or™c
yuðt {tÁk yntu¼tøÞ Au fu ©enrh™e «ËtŒe™wk yt [kŒ™-fw{fw{ ‚Útt …w»…{t¤tytuÚte {tÁk
yk „ r[Âö‚ ÚtÞw k Au íÞth …Ae ¼rõ‚…w º t ©enrh™u ïu ‚ Þ¿ttu … rð‚, Q¥t{ ðMºttu y™u
y÷k f thtu Ähtðe …Ae ©enrh™e Ë{e…{tk Ëw „ k Ä e Äq … -Œe… fhðt. (14) …Ae Ëtu … the™tu
[q h tu , ÷®ð„, yu ÷ tÞ[e ytrŒf Ëw „ k r Ä{t™ …ŒtÚttu o y u Þw õ ‚ Ëw k Œ h …t™ƒezw k «¼w ™ u y…o ý
fhðw k y™u …Ae V¤tu y…o ý fhðt. (15) íÞth …Ae ©e «¼w ™ u ŒÂûtýt yt…e, ‚u { ™e
yth‚e Q‚the …w»…tksr÷ y…oðe. …Ae ‚u{™e M‚wr‚ fhe™u ™{Mfth fhðt ‚Útt «ŒÂûtýt
fhðe. (16) …Ae {™tunh Ëwkðt¤e þGÞt{tk ©enrh™u …tuZtze™u ‚u{™t [hýf{¤™e Ëuðt
fhðe. (17) {wõ‚t™kŒ {wr™ fnu Au - nu ¼õ‚ s™tu ! nðu nwk ð»tto É‚w ‚Útt þhŒ Éw‚w{tk
{t™Ëe …qò™tu rðrÄ fnwk Awk, ‚u ‚{u Ëtk¼¤tu. yt …qòrðrÄ r™íÞ fhðtÚte Ä{o™kŒ™ ©enrh
‚íft¤ «ËÒt ÚttÞ Au. (18) {t™Ëe …qò fh™th ¼õ‚s™u ©enrh™t QíÚtt…™Úte ÷R™u
M™t™ …ÞO ‚ ™e Ëðu o r¢Þtytu …q ð tu o õ ‚ «fthu s fhtððe (19-20) M™t™ fhu ÷ t ©enrh™u
þw æ Ä ïu ‚ ð† …nu h tðe, ƒesw k yu f ð† ytu Z tze™u …tŒw f tytu …nu h e™u [t÷‚t «¼w ™ u , nu
nrhf]»ý ! yt {tYk …rðºt ½h Au yu{ fne™u ‚u{tk ©enrh™u …Ähtððt. (21-23) nu Äeh
¼õ‚s™tu ! …Ae ½h{tk {uze Q…h yÚtðt yLÞ …rðºt MÚt¤u rƒhts{t™ fhtðu÷t ©enrh
Ë{ût ƒtòu X Q…h Ëtu ™ tY…t™t Útt¤{tk Ëw k Œ h MðtrŒü ¼tu s ™ s{‚t ©enrh™e yt„¤,
¼„ðt™ y™u yLÞ ¼õ‚s™tu™t Ëtk¼¤‚t ™e[u «{týu™t yÚtoðt¤t Q¥t{ fe‚o™tu™wk „t™
fhðw k . (24) nu f{¤™Þ™ ©enrh ! «Út{ ‚{u ¾q ƒ Vw ÷ u ÷ e …w h eytu Œq Ä …tf ËtÚtu s{tu .
…Ae ‚{™u r«Þ yu ð e yt „tu ¤ s÷u ƒ e s{tu . (25) ð¤e nu «¼w ! ‚{u yt ðzeytu ™ w k
þtf, Œnª{tk ð½thu ÷ w k hª„ýt™w k ¼zÚtw k , ‚u ™ e ËtÚtu yt ËVu Œ ƒnw rAÿtu ð t¤t ¾tòk , Ëw k Œ h
Ëtxt, Ëw k ð t¤eytu , {tk z t y™u Ëw ‚ hVu ý e …ý s{tu . (26) nu f] » ý{q Š ‚ ! yt htR y™u
‚u÷{tk ƒ™tðu÷e fuheytu, ŒnªÚtht, Œt¤ y™u ¾qƒ ½e ¾tkzðt¤t yt ÷tzðt ‚{u fu{ s{‚t
™Úte ? (27) ð¤e nu «¼w ! yt Ëtfh r{r©‚ nrhËtu , Ëw k Œ h {t÷…w ð t ©u c „w k Œ h…tf,
‚÷Ëtkf¤e, …wz÷t ‚Útt htR-ShtÚte ð½thu÷wk yt …hð¤™wk þtf s{tu (28) ð¤e nu «¼w!
{U ƒ™tðu÷wk ‚wheÞt™wk þtf, ¼ªzt, xªztu¤t, fkftuzt, „÷ftk rð„uhu™t ËhË þtf …ý s{tu.
(29-30) nu ¼„ð™T ! yt Œnª¼t‚, ¼t¾he y™u Ëtfhðt¤t ŒqÄ-¼t‚ s{tu. Œnª ËtÚtu
ðzeytu , W¥t{ „h{ {Ët÷t ™t¾e™u ƒ™tðu ÷ e Ëw „ k Ä eŒth ‚w ð u h ™e Œt¤, ¾q ƒ ½e -
Ëtfhðt¤tu fkËth y™u þehtu …ý ‚{u s{tu. (31-32) nu «¼w ! ƒtshe™tu htux÷tu {t¾ý
y™u ‚tk Œ ¤òu ‚u { s ÷w ý e™e ¼tS ËtÚtu s{tu . Ëtu ™ ðýeo n¤Œhðt¤e Ëw k Œ h ¾e[ze-fZe
ËtÚtu …t…z s{tu. …Ae {tkzt, Œnª-¾e[ze, ‚¤u÷tk ðzt, ðt÷ {„, ðxtýt y™u [ýt …ý
s{tu , (33) nu «¼w ! s{ðt Þtu ø Þ yt ¼tu s ™ …ŒtÚttu o ™ tu ™t{Úte …th ytðu ‚u { ™Úte,
‚uÚte ‚{the Ë{ût {wfu÷t yt Ëðuo …ŒtÚttuo{tkÚte, ‚{™u su r«Þ ntuÞ ‚u ÞÚtuåA s{tu. (34)
{w õ ‚t™k Œ {w r ™ fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! ¾Ë™t ðt¤tÚte Ëw „ k Ä e‚ fhu ÷ t Ëw þ e‚¤ s¤™w k
[tkŒe™t …tºt ðzu ðthkðth …t™ fh‚t y™u ‚]ó ÚtÞu÷t ©enrh™wk {w¾f{¤ y™u nM‚f{¤
Ätuðhtðe™u ‚u™wk {tso™ fhðwk. (35-37) …Ae …qò fh™th ƒwÂæÄ{t™ ¼õ‚s™u ™t„hðu÷™t
…t™™wk ƒezwk yt…ðwk. ð»ttoÉw‚w{tk, ftuRf „t{uÚte Mð™„h{tk …Äth‚e ð¾‚u, hM‚t{tk ÚtÞu÷e
yr‚ð] Â üÚte ¾q ƒ ¼ªòR™u ytð‚t yÚtðt Ë{„ú {w r ™s™tu ™ t ËtÚt{tk M™t™tÚtu o „t{™e
™Œeyu …ÄtÞto ntuÞ íÞtkÚte …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u ytð‚tk ¼ªòR „Þu÷t ©enrh™t ¼ªòÞu÷t
ƒÄtk ðMºttu ƒŒ÷tðe™u , yÂø™™e rþ¾t Ë{t™ Œu r ŒÃÞ{t™ ƒeòk ftu h t ðMºttu …nu h tðe™u
©enrh™t rðþt¤ ¼t÷{tk fuËh[kŒ™™wk r‚÷f fhðwk. (38) íÞth …Ae rðþt¤ …rðºt ËwkŒh
½h{tk yÚtðt ‚u ™ e {u z e W…h ©enrh rƒhts{t™ Au ‚u { ®[‚ð™ fhðw k .
(39-41) ‚u ƒk™u Éw‚wytu rðíÞt …Ae nu{k‚ y™u rþrþh É‚w [t÷‚e ntuÞ íÞthu nu ¼õ‚tu!
ftuR W¥t{ ½h{tk rƒhts{t™ ©enrh™u …qðuo fnu÷t rðrÄ «{týu QíÚtt…™Úte ÷R™u M™t™…ÞO‚
Ëðuo r¢Þtytu fhtððe …Ae „h{ y™u Ëw„kÄe s¤Úte «¼w™u M™t™ fhtððwk. …Ae ©enrh™u
yuf …e‚tkƒh …nuhtððwk y™u ƒeswk yuf ƒnw{qÕÞ …e‚tkƒh ytuZtzðwk. íÞth …Ae yuðe ¼tð™t
fhðe fu «¼w …q ò fh™th ¼õ‚™u …q A u fu , nu ¼õ‚ ! ‚{tÁk ½h õÞtk ytðu ÷ w k Au ‚u {™u
¾ƒh ™Úte {txu ßÞtk ‚{tÁk ½h ntuÞ íÞtk {™u ÷Eòð, ytðtk ð[™ Ëtk¼¤e™u fnuðwk fu
nu «¼w ! ynª {tÁk ½h Au ‚u { Ëtk ¼ ¤e™u ‚u MÚtt™u Ú te …tu ‚ t™t ½h ‚hV ©enrh s{ðt
…Äthu Au ‚u ð w k ®[‚ð™ fhðw k . …Ae ©enrh™u ½h{tk «ðu þ fhtðe, ƒeAtðu ÷ t yu f Ëw k Œ h
ytË™ W…h rƒhts{t™ fhtðe, ‚u { ™e yt„¤ yu f ƒtòu X {q f e™u , ‚u W…h rðrðÄ
¼tus™tuÚte …qýo, y™ufrðÄ …tºttuyu Þwõ‚, Ëtu™t™t Útt¤{tkÚte ntÚt ðzu ¼tus™™t ftur¤Þtytu
÷R™u s{‚t ©enrh «íÞu , Ëw k Œ h ðtýe ƒtu ÷ ðe fu , (42) nu «¼w ! Ënu s „h{ Œq Ä …tf
ËtÚtu …q he s{e™u, ‚u™e ËtÚtu yt …q hý…tu ¤e ‚Útt ðztk s{tu (43) ¾q ƒ ffztðu ÷ t ½e{tk
ð½thu ÷ w k y™u ¾q ƒ {Ët÷tytu ™t¾e™u , {U ƒ™tðu ÷ w k yt hª„ý™w k þtf yt… s{tu . (44)
nu «¼w ! yt…™u r«Þ yuðtu yt {t¾ýðt¤tu Ënus „h{ ½ô™tu htux÷tu ‚u{ s ƒtshe™tu
htux÷tu …ý s{tu. (45) nu f]»ý ! ¾qƒ ½e-„tu¤ðt¤e yt Ëw¾ze yt{ ‚tu òu fu ¼t‚t™e
[esðM‚w Au , ‚u …ý ‚u y{™u ¾q ƒ r«Þ ntu ð tÚte, ‚u …ý yt… s{tu . (46) y™u yt
½w ½ htytu , …‚tËtk , rðrðÄ «fth™t htÞ‚tk Ërn‚ {tu ‚ i Þ t ÷tzw s÷u ƒ e, …U z t rð„u h u s{tu
(47) nu nrh ! ¾qƒ ½e-¾tkz r{r©‚ fkËth Œt¤ ËtÚtu s{tu, …qhe, ½e-Ëtfh r{r©‚ fu¤tk,
ftu ¤ w k …hð¤, fw { th, Ëw h ý ‚Útt [e¼zt™t þtftu ËtÚtu s{tu (48) ‚Útt ‚w h eÞt, h‚t¤w k ,
ðt÷tu h y™u {tu „ he™w k þtf ‚Útt rðrðÄ «fth™t yÚttýtk …ý yt… s{tu , (49) ð¤e
ðzeytu™t þtf ËtÚtu fthu÷tk™wk þtf y™u ŒnªÚte ƒ™tðu÷e þªƒe™wk þtf …ý ƒehks ËtÚtu s{tu
‚Útt {i Ë w h s{tu . (50) nu «¼w ! ‚{u ztu z e, þ‚…w » …t, MÞÂLŒft, ‚tk Œ ¤òu , {u Ú te y™u
[e÷™e ¼tS …ý s{tu , (51) SY-{eXw - {h[tk ™t¾e™u ð½thu ÷ tu ¼t‚ ‚Útt Ëtfhðt¤t
ŒqÄ{tk ™t¾u÷tu ¼t‚ …ý s{tu, (52) nu f]»ý ! ¾Ë™t ðt¤t ™t¾e™u Ëw„kÄe‚ fhu÷t yt
„k„ts¤™wk …t™ fhtu ‚Útt [xýe y™u fZe ËtÚtu ËwkŒh ¾e[ze s{tu. (53) nu ¼„ð™T !
yt…™e yt„¤ {qõu÷t yt ¼ûÞ, ¼tußÞ, ÷uÌt, y™u [tu»Þ …ŒtÚttuo{tkÚte yt…™u RåAt ntuÞ
‚u{ ÞÚtuü s{tu (54-59) ©e {wõ‚t™kŒMðt{e fnu Au - nu ËtÂíðf ‚… fh™tht s™tu !
{t™Ëe …qò fh™th ¼õ‚ s™tu yt «{týu {Äwh ðtýeÚte ©enrh™u fne™u …Ae, ‚]ó ÚtÞu÷t
©enrh™t ntÚt y™u {w ¾ ™w k «ûtt÷™ fhtðztððw k y™u …Ae yu f …t™™w k ƒezw k yt…ðw k …Ae
™ðt Y ™t ¼hu ÷ t, ftu { ¤, ytu A tzðt¤t, Ëw k ð t¤t, ËVu Œ Œq Ä su ð t „tŒ÷t{tk ©enrh™u
…Ähtðe™u, ‚u{™u Ëtu™uhe ƒwèeŒth, Xkze htufu ‚uðtu Ëwhðt¤ y™u ò{tu Äthý fhtððtu …Ae
©enrh™t {M‚f W…h Ëtu ™ u h e ‚thÚte „q k Ú tu ÷ tu Au z tðt¤tu , …ntu ¤ tu , Ëw k Œ h yu f ƒesw k ð†
©enrh™e fuzu ËtVtu ƒkÄtððtu y™u ‚uðwk s ËwkŒh yuf ƒeswk ð† ©enrh™e fuzu ƒkÄtððwk y™u
©enrh™t ¾k ¼ t W…h fËw k ƒ e ¾u Ë Äthý fhtððtu . (60) …Ae ©enrh™u Þ¿ttu … rð‚ y™u
rðrðÄ y÷k f thtu «íÞu f yk „ {tk Äthý fhtðe ©enrh™t yk „ tu ™ t ½ýt Ë{Þ Ëw Ä e Œþo ™
fhðtk. (61-62) W¥t{ ƒwÂæÄ{t™ ‚u ¼õ‚u ©enrh™t ¼t÷{tk fw{fw{ yût‚™tu [tkÕ÷tu fhðtu
y™u fk X {tk {tu ‚ e™e {t¤tytu ‚Útt …w » …{t¤tytu Äthý fhtððe, ©enrh™t {M‚f Q…h
{tu‚e™t ‚tuht Äthý fhtððt. …AeÚte «¼w Ë{e…u …k[tk„ Äq… fhðtu. (63) íÞth …Ae «¼w
yt„¤ V¤tu {wfðt. …Ae ©enrh™u ŒÂûtýt y…oý fhe™u, yth‚e W‚thðe …Ae …w»…tksr÷
y…oý fhe™u, «ŒÂûtýt fhðe y™u …Ae M‚wr‚ fhðe fu, (64-65) nu «¼w ! ft{¢tuÄtrŒf
{tuxt ®Ëntu™t ðËðtxðt¤wk, yt…™t yt©Þ ð„h™tytu {txu y¼uìÄ yuðwk þçŒtrŒf …k[rð»tÞtu
Y…e ð™, ‚{tht nrhf] » ý, nrhf] » ý, ™e÷fk X ytrŒf ™t{Y…e fw n tzt ðzu , ‚íft¤ Au Œ e
™t¾tu, fu suÚte fhe™u ‚{thtu ¼õ‚ yuðtu su nwk, ‚u {™u Œw:¾ yt…™tÁk ™ ÚttÞ. yt{ fh™th
yuðt yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. (66) {wõ‚t™kŒ Mðt{e fnu Au - yt «{týu M‚wr‚ fh‚tk
fh‚tk , ‚u ¼õ‚ s™u , ©enrh™t s{ýt „t÷u , yu f Ëw k Œ h, [thu ‚hV ht‚w k y™u Ëq û {
~Þt{®ƒŒw fhðwk. (67-68) …Ae ðh«Œt‚t «¼w …tËuÚte ðh …t{u÷t ‚u ¼õ‚s™u, ©enrhyu
…tu‚t™t fkX{tkÚte ftZe™u yt…u÷t …w»…™t nth ztuf ™{tðe™u „úný fhðt …Ae «¼w™t …t»toŒtu
y™u íÞt„e-„]ne ¼õ‚ s™tu™wk …qs™ fhe ‚u{™u ¼„ðÒt r™ðurŒ‚ yÒt ðzu ¼tus™ fhtðu.
(69) …Ae ©enrh su þGÞt{tk …tuZât n‚t, ‚u s þGÞt{tk Ä{o™kŒ™ ©enrh™u …tuZtze ‚u{™t
[hý f{¤™wk Ëkðtn™ fh‚tu Útftu ËŒt ‚u{™e Ëuðt{tk hnu. (70-71) íÞth …Ae ½ze …ÞO‚
®™ÿt ÷R™u …w ™ :ò„u ÷ t ©enrh™u , s¤ ðzu ftu „ ¤t fhtðe {w ¾ þw Â æÄ fhtðztðe™u Ëw k Œ h
ytË™ W…h ©enrh™u rƒhts{t™ fhu y™u su su Éw‚w{tk su su V¤tu «tÃÞ ntuÞ ‚u ©enrh
Ë{ût {q f e™u ‚u ©enrh™u s{tzðt {txu yt «{týu {Äw h ðtýeÚte ƒtu ÷ u fu , (72) nu
¼„ðt™! Íq { ¾tk { tk Ú te Aq x e …tzu ÷ e yt „tu ¤ tfth ÷e÷e ÿtût ‚{tu ‚íft¤ s{tu y™u nu
Rïh! yt fuheytu, fh{Œtk, ykSh, ht{V¤, ftuXtk, Ëu‚w, ËhË ‚zƒq[, ™thk„e, htÞýtk,
òkƒw, ò{V¤ rð„uhu V¤tu s{tu. (73) yt…™u ƒnw r«Þ yuðe yt ftu{¤ ftfze, ‚Útt yt
Ëwðýo™t …tºt{tk Ëtfhðt¤t ŒqÄ{tk {U {qfu÷t ÷e÷tk y™u ¾qƒ Vw÷u÷tk yt Ëe‚tV¤ ytrŒ
…ý s{tu . (74) nu nrh ! ¼q k s u ÷ tk þ¬heÞt, h‚t¤w k , ƒxtft ð„u h u { tk yt ™ðt {Ët÷t
™tk¾e™u ‚u ƒÄwk s{tu. (75) nu «¼w ! yt…™u r«Þ yuðt yt fw{¤t {q¤t-{tu„heytu, ƒtuh,
Œtz{, …uþeŒth ¾sqh, ËhË yt{¤tk, ftuXtk y™u {„ s{tu. (76) nu f]»ý ! n{ýtk s
Œuþtk‚hÚte ytðu÷e yt ¾thuftu y™u ÿtût, f]…t fhe™u s{tu. nu fuþð ! {nwzt™tk {eXtk V¤tu
‚Útt ƒeòk …ý yLÞ ½ýtk V¤ s{tu (77) s{‚tk s{‚tk «ËÒt ÚtÞu÷t ©enrh, …qò fh™th
¼õ‚™u Mð«ËtŒe™tk V¤ yt…u Au ‚u …t{e™u ¼õ‚s™ ‚íft¤ {nt yt™kŒ …t{u Au. (78)
{w õ ‚t™k Œ {w r ™ fnu Au - nu ¼õ‚tu ! …h{tí{t ©enrh Ëƒk Ä e {t™Ëe …q ò ™tu yt rðrÄ,
„Z…w h {tk Ëtûtt‚ ©enrh™t {w ¾ u Ú te Ëtk ¼ ¤u ÷ tu ‚u ‚{™u ËrðM‚thÚte fÌttu . (79-81)
Ä™ÄtLÞtrŒ yt…™the, …wºttrŒf yt…™the, ‚íft¤ …t… rð™tþf, ‚íft¤ {tk„ÕÞfthe, ©e
Ënò™kŒ Mðt{e {nt«¼w™e, W…htuõ‚ {U fnu÷e {t™Ëe …qò, su ¼õ‚s™tu, «r‚rŒ™ …tk[
Ë{Þu fhu Au ‚u™t{tk «r‚rŒ™ ©enrh{tk M™un™e ð]ÂæÄ ÚttÞ Au. ‚uÚte nu r™»…t…tu ! ‚{tu
Ëðuoyu «r‚rŒ™ ©enrh™e {t™Ëe …qò «u{…qðof fhðe. (82) nu ¼õ‚ðÞtuo ! yt {t™Ëe
…q ò fhðtÚte yt ÷tu f {tk ‚{tÁk fÕÞtý Úttð, ©enrh{tk ‚{the ¼Âõ‚ ð] Â æÄ …t{tu y™u
«r‚rŒ™ ‚{tht ‚us™e ð]ÂæÄ Úttð. (83) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! {t™Ëe
…q ò ™e rðrÄ …q A ™th ‚u Ëðu o (‚] ‚ eÞ yk þ y.47 &÷tu . 10) {w r ™ytu , ‚Útt „] n MÚt ™h-
™the s™tu, yLÞ s™tu y™u MðÞk ©enrh …ý {wõ‚t™kŒ{wr™yu fnu÷e yt «{týu™e {t™Ëe
…qò™e rðrÄ Ëtk¼¤e™u ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt y™u …Ae Ëðuo nrhs™tu ‚u «{týu {t™Ëe …qò
fhðt ÷tøÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk {wõ‚t™kŒ{wr™yu {t™Ëe …qò™e rðrÄ fne yu ™t{u yz‚t÷eË{tu
yæÞtÞ - 49
(1) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðuo íÞt„es™tu, {tuxt ytË™ W…h ƒuXu÷t ©enrh
‚Útt ‚u {w õ ‚t™k Œ {w r ™™u ™{Mfth fhe™u , …w ™ : ËŒ„w Á ðÞo ©e {w õ ‚t™k Œ Mðtr{™u …q A ðt
÷tøÞt fu , (2) nu {w r ™ðÞo ! ©enrh™e {tÞtÚte ðþ ÚtR™u yt Sð rðrðÄ ™hf™u …t{u
‚u ð tk f{tu o fhu Au …ý, (3) su f{o fhðtÚte …tu ‚ t™tu {tu û t ÚttÞ Au ‚u ð w k f{o ‚tu ‚u Sð
fh‚tu ™Úte fu{ fu ‚u {tÞt™t ytðhýu Þwõ‚ Au y™u {tuûttÚtuo f{tuo ™rn fhðtÚte ‚u …w™:
{tÞt{tk ƒkÄtÞ Au. (4) nu {wr™ðÞo ! yt Sð {tÞt™u ytÄe™ Au ‚uÚte …h{tí{t ËkƒkÄe
‚u {tÞt™t MðY…™u òý‚tu ™Úte. íÞthu yt Sð, ƒkÄ™Y…e{tÞt™u fuðe he‚u òýu ? y™u
yS‚u r LÿÞ …w Á »ttu ™ u Œw » fh yu ð e ‚u {tÞt™u fu { ‚hu ? (5) nu ËtÄtu ! y{u …q A u ÷ t yt
«§™tu W¥th Ëtk¼¤ðt™u y{u ÞtuøÞ ntuRyu ‚tu, f]…t fhe™u ‚u yt… y{™u fntu. (6) ©e
ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yt «&™™e «þk Ë t fhe™u , ‚u ™ tu W¥th yt…ðt {txu
{w õ ‚{w r ™, íÞtr„s™tu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (7-9) ©e {w õ ‚t™k Œ {w r ™ fnu Au - nu r™»…t…tu !
yt ÷tuf{tk ™Þ™„tu[h Ëtûtt‚ rð[h‚t yÚtðt «r‚{t MðY…u hnu÷t, ©e Ënò™kŒMðt{e
{nt«¼w ™ e fÚttðt‚to ™ tu ©ðý ‚Útt ‚u { ™t fe‚o ™ , M{hý, [hýËu ð t, ŒtMÞ…ýt{tk ,
y[o ™ , ðk Œ ™, ytí{r™ðu Œ ™ ‚Útt Ë¾t…ýw k RíÞtrŒf ¼„ðŒT ¼Âõ‚{tk , su su …ŒtÚto
yðhtuÄf ƒ™u, ‚u ©enrh™e {tÞt Au yu{ W¥t{ ðú‚ðt¤t ‚{tu Ëðuoyu òýðwk. (10) nu
r™»…t…tu ! ƒw Â æÄ{t™ {™w » Þ yt ÷tu f {tk Ëw ¾ «tÂó™u yÚtu o ‚Útt Œw : ¾™t r™ðthý™u yÚtu o
ythk¼ fhtÞu÷t f{oÚte swyu Au fu, su ‚u nu‚w {txu fhðt{tk ytðu÷wk ftÞo, ‚u nu‚w™e …rh…qŠ‚
fh‚w k ™Úte. (11) ð¤e, Œw : ¾u fhe™u …ý ™ …{tÞ ‚u ð w k y™u ‚u Ú te ½ýt y™Úto ™ t nu ‚ w Y …
yuðwk ËðoŒt Œw:¾ŒtÞe yt Ä™, ðtn™, ûtuºt, ½h yt ƒÄw {™u Œuntk‚ft¤u þwk Ëw¾ yt…™tÁk
Au ? (12) ð¤e, yt {tht ¼tRytu, {tht {t‚t-r…‚t, …þwytu, yLÞ ytós™tu, rn‚fthe
…wÁ»ttu y™u Mºteytu ‚Útt yt {thtk ð]ûttu, „t{, ƒ„e[t, yt ƒÄtk {™u Œuntk‚ft¤u þwk Ënus
…ý ft{™t Au ? (13) yt{ òýe™u …Ae ¾uŒ …t{u Au fu, nwk yt ÷tuf{tk õÞtkÚte ytÔÞtu
Awk ? y™u …tAtu õÞt ÷tuf{tk sRþ ? ð¤e {tht ËkƒkÄe su {]íÞw …tBÞt Au ‚u õÞtk Au ?
y™u su ËƒkÄeytu ƒtfe Au ‚uytu …ý {]íÞw …Ae õÞtk sþu ? (14) nu ¼õ‚tu ! yt «{týu
[ht[h rðï™u ft¤Úte [÷tÞ{t™ òuR™u W¥t{ fÕÞtý™u RåA™th, S¿ttËw ƒwÂØ{t™ …wÁ»tu
„w Á ™tu yt©Þ fhðtu . (15-16) ‚u „w Á ƒú ñ (ðu Œ ƒú ñ ) …hƒú ñ ™u òý™th, þtk r ‚™t
yt©Þ¼q‚, Äeh, S‚urLÿÞ, Q…Œuþ yt…ðt{tk fwþ¤, ÄŠ{c, ËŒT„wýtu™t MÚtt™ Y…, ËŒt
™thtÞý …htÞý, ¼„ðŒT ¼Âõ‚™t «ð‚of ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t yuftkr‚f ¼õ‚,
©ef]»ý ŒeûttÞwõ‚ ntuÞ. (17) yuðt „wÁ …tËuÚte, ‚u{™e r™íÞ Ëuðt fh‚t Útft ¼t„ð‚
Ä{tuo™tu yÇÞtË fhu, ‚u Ä{tuoÚte Ëðo yk‚Þto{e, ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™e {qŠ‚ yt…™tht ©enrh
«ËÒt ÚttÞ Au . (18-19) nu ËtðÄt™ r[¥tðt¤t ¼õ‚tu ! yt ¼t„ð‚ Ä{tu o {tht Útfe
‚{u Ëtk¼¤tu. rðît™ …wÁ»ttu™u MðMðY…™e «tÂó {txu, ytí{¿tt™ y™u y™tÞtËÚte ©enrh™t
MðY…™e «tÂó {txu …ý, {LðtrŒ îtht ðýtorŒ Ä{tuo™u fne™u …Ae yr‚ hnMÞ¼q‚ ntuðtÚte
¼„ðt™ ©enrhyu s Mð{w¾Úte fnu÷t Au. nu ¿ttr™ytu ! {tuxt …wÁ»ttuyu …ý yu ¼t„ð‚
Ä{tu o fnu ÷ t Au . (20) ðtýe, RrLÿÞtu , {™-ƒw Â æÄ-r[¥t-ynk f thÚte, Œu n Úte, Mð¼tðÚte su
su f{o ÚttÞ Au ‚u ƒÄwk ©e ™thtÞý™u Ë{…oý fhu. Ë{…oý fhu÷wk ‚u Ëðuo f{o …ý, ¼t„ð‚
Ä{o Y…u ÚttÞ Au. (21) ©enrhÚte rð{w¾ y™u ‚uÚte ©enrh™e M{]r‚ rð™t™t …wÁ»t™u Œun{tk
yr¼r™ðu þ ntu ð tÚte ‚u ™ u Ëk Ë th™tu ¼Þ ÚttÞ Au . {txu ƒw Â æÄ{t™ …w Á »t yÔÞr¼[trhýe
¼Âõ‚Úte ©enrh™wk ¼s™ fhu, (22) ‚u ©enrh™t þw¼ sL{-f{o y™u ÷tuf «rËæÄ su ™t{tu
Au ‚u ™ w k Ëðo Œ t ©ðý fh‚tu Útftu y™u ÷ßòhrn‚ ÚtR™u ‚u ™ w k „t™ fh‚tu Útftu , ¼õ‚
Ë{w n {tk hnu . (23) y™u ‚u ¼õ‚, ytftþ, ðtÞw , yÂø™, s¤, …] Ú ðe, „tÞtu , ð] û ttu ,
™ûtºttu , Ëq Þ o , [k ÿ , ™Œe, Ë{w ÿ , ¼q ‚ «týe{tºt, ‚Útt rŒþt …ðo ‚ trŒf Þ®íf®[‚T Ëðo
©enrh™wk þheh Au yu{ {t™e™u y™LÞ Útftu «ýt{ fhu. (24) …tu‚t™t [k[¤ {™™u Ëðuo
rð»tÞtuÚte ytËÂõ‚ hrn‚ fhðt™wk þe¾ðt {txu ËðoŒt ¼õ‚, {ntí{t, ËtÄwËk‚tu™tu Ë{t„{
fhu.(25) y™u yt ¼õ‚s™ MðÄ{to[hýY…e ‚…, yÇÞtk‚h ƒtÌt þti[, r‚r‚ûtt, {ti™,
ytso ð , ƒú ñ [Þo , Ë{‚t RíÞtrŒf …ý þe¾u . (26) Ëðu o ¼q ‚ «týe {tºt{tk ytí{t y™u
Rïh™u swyu, yuftk‚ rþ÷‚t, ½h ytrŒf{tk r™htr¼{t™…ýwk, su ‚u Ë{Þu «tó ÚtÞu÷t su
‚u ¼tu s ™trŒfÚte Ëk ‚ tu » t, yu f tk ‚ r™ðtË yt ƒÄw k þe¾u . (27) ð¤e ƒw Â æÄ{t™ ‚u {w { w û tw
s™u ¼„ð‚ MðY…™wk «r‚…tŒ™ fh™thtk þtMºttu{tk r™íÞu W¥t{ ©æÄt y™u yLÞ þtMºttu{tk
®™Œt hrn‚…ýwk yt ƒÄwk „wÁ …tËuÚte «tó fhðwk. (28-29) {w{wûtw ‚u ¼õ‚s™ „wÁ …tËuÚte
{™, ðtýe y™u f{o ™ w k Œ{™ fu { fhðw k ‚u þe¾u («týtÞ{Úte {™, {ti ™ Úte ðtýe y™u
yr÷ó…ýtÚte f{o™wk Œ{™ ÚttÞ) ‚Útt ËíÞ, Ë{ y™u Œ{™wk rþûtý «tó fhu ‚Útt yŒT¼w‚
…ht¢{e Ä{o … w º t ©enrh™w k sL{trŒ ©ðý, ™t{-fe‚o ™ y™u æÞt™ þe¾u ‚Útt ©enrh™w k
…q s ™-y[o ™ -Þs™ ytrŒf f{o þe¾u . (30) Œt™, Þ¿ttrŒf, ‚…, ËŒt[th, „q Z {k º ts…
ytrŒ …tu‚t™e r«Þ ðM‚w, Mºte, Sð, ½htu, …wºttrŒf Ëðuo™u òuE, ‚u Ëðuo ©enrh™u Ë{o…ý
fhðt™wk þe¾u. (31) Ëðo Sð-«týe{tºt W…h ÞÚttur[‚ ŒÞt, {iºte y™u rð™Þ ht¾ðt™wk
þe¾u . yt ºtýu Þ „w ý u Þw õ ‚ s™, yt ÷tu f {tk ftu ™ u r«Þ ™ ÚttÞ ? (32) nu {w r ™s™tu !
su{™t ytí{™t Mðt{e ©enrh Au ‚uðt {™w»Þtu{tk ËwÓŒÞ‚t ‚Útt MÚttðh y™u sk„{™e Ëuðt
þe¾u . ‚u { tk …ý {™w » Þtu { tk rðþu » t…ýu Ëk ‚ tu , y™u ‚u { tk …ý Ërðþu » t …ýu {tu x t ¼t„ð‚
Ëk‚tu™e Ëuðt þe¾u. (33) ð¤e ‚u {tuxt …wÁ»ttu ËtÚtu hne™u …hM…h M…Äto R»ÞtorŒf™tu íÞt„
fhe™u «u { y™u Ëk ‚ tu » tÚte ©enrh™w k Þþtu „ t™ fhðt™w k ‚Útt …hM…h Ë{„ú Œw : ¾ r™ð] Â ¥t™u
…ý þe¾u . (34) …t…nhý ©enrh™w k …hM…h M{hý fh‚t y™u fhtð‚t ‚u ¼õ‚,
ËtÄ™¼rõ‚Úte WŒT ¼ ðu ÷ e «u { ÷ûtýt ¼Âõ‚Úte …h{t™k Œ «tó fhu Au . (35) õÞthu f ‚u
¼õ‚, ¼õ‚tÄe™ Rïh™u òu E ™u nËu Au , õÞthu f ‚tu yntu ! nw k ‚tu yÄ{ Aw k ‚u Ú te {™u
Ëðuoïh™e «tÂÃ‚ õÞtkÚte ÚttÞ ? yu{ ®[‚t fhe™u ÁŒ™ fhu Au, õÞthuf ‚tu yòr{÷ ytrŒf
yÄ{tu W…h ©enrhyu fhu ÷ e f] … t òu R ™u yt™k Œ …t{u Au , õÞthu f ‚tu ¼tðrð¼tu h ÚtR™u
™]íÞ fhu Au, õÞthuf ¼„ðt™™e y÷tirff ÷e÷tytu ƒeòytu™u fnu Au y™u òu ‚u Ëtk¼¤™th
ftuR ™ ntuÞ ‚tu ‚u™wk …tu‚u „t™ fhu Au, õÞthuf ©enrh™e ÷e÷t™wk ®[‚ð™ fhu Au. yt «{týu
Rïh™u …t{e …h{t™kŒ …t{u÷t ‚u ¼õ‚tu {ti™ ƒ™e òÞ Au (36) nu Ëk‚tu ! yt «{týu
¼t„ð‚ Ä{tuo™u þe¾e™u, ‚u ðzu Wí…Òt ÚtÞu ÷ e ¼rõ‚ðzu nrhf] »ý ¼„ðt™ …htÞý ÚtR™u
‚u ¼õ‚s™ Œw»fh {tÞt™u y™tÞtËu ‚he òÞ Au. (37-38) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au -
nu hts™T ! yt «{týu {w õ ‚{w r ™yu W¥th õÞtu o ‚u Ëtk ¼ ¤e™u «§ …q A ™tht íÞt„e s™tu ,
MðÞk ©enrh y™u yLÞ Ë¼ts™tu …ý …h{ yt™k Œ …tBÞt. …Ae íÞt„es™tu ytrŒfÚte
…q ò Þu ÷ t ©enrhyu , …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te …w » …{t¤tytu ftZe™u {w õ ‚t™k Œ {w r ™yu yt…e. …Ae
Ëðuo Ë¼ts™tu «íÞu ƒtuÕÞt fu, (39) ©enrh fnu Au - nu Ëk‚tu ! …qðuo ™tr¼ htò™t …wºt
Éw»t¼Œuð ‚Útt ‚u{™t …wºt ¼h‚S su{ {t™ y™u ¢tuÄu hrn‚ hnu‚t n‚t ‚u{ ‚{thu …ý
ËðoŒt hnuðwk òuRyu. (40) nu ¼õ‚tu ! ¢tuÄÚte {™w»Þtu™wk …wÛÞ ™tþ …t{u Au. ‚…Mðeytu™wk
ŒeÄo f t¤™w k ‚… …ý ™tþ …t{u Au . ‚Útt {™w » Þtu ™ w k ytÞw » Þ …ý ûteý ÚttÞ Au . (41)
ÔÞtËtrŒf {wr™ s™tu ¢tuÄ™u ¼Þkfh ™hf™wk îth fnu Au ‚uðtu ¢tuÄ, ‚u ‚{tht suðt MðÄ{o
…htÞý ¿tt™e …w Á »ttu { tk fu { Ëk ¼ ðu ? (42) su …w Á »t ¿tt™e ÚtR™u «tf] ‚ {týË™e su {
¢tuÄ fhu Au, íÞthu {q¾o suðt ‚u …wÁ»t™t ¿tt™™wk V¤ þwk ÚtÞwk fnuðtÞ ? (43) yt ÷tuf{tk
«týeytu ™ tu rð™tþ ¢tu Ä ™u ÷eÄu s ÚtÞtu sýtÞ Au . ‚u Ú te nu rðît™tu ! ËthtËth rððu f e,

ËtÄw yuðt ‚{ suðt …wÁ»ttu ¢tuÄ™u fu{ ht¾u ? (44) ¢tuÄÚte ÔÞtó …wÁ»t …t… fhu, …qßÞ
yuðt „wÁs™tu™u …ý nýu ‚Útt fXtuh ðtýe Wå[he™u {tuxt …wÁ»ttu™wk …ý y…{t™ fhu Au.
(45) ¢tuÄÚte ÔÞtó …wÁ»t™u ƒtu÷ðt™wk y™u ™rn ƒtu÷ðt™wk fþwk ¼t™ ntu‚wk ™Úte ¢tuÄÚte ÔÞtó
…w Á »t™u ‘yt ™ fhðt Þtu ø Þ fu yt ™ ƒtu ÷ ðt Þtu ø Þ Au , ‚u ð w k fþw k ntu ‚ w k s ™Úte. (46)
¢tuÄ™t ytðuþÚte …wÁ»t, ‘yt s f‚oÔÞ Au’ yuðwk fþwk òý‚tu ™Úte, {ÞtoŒt{tk fnu‚tu ™Úte
y™u ™rn ƒtu ÷ ðt Þtu ø Þ Œw ü ð[™tu ðzu , ©u c „w Á s™tu ™ u …ý Œw : ¾ …ntU [ tzu Au . (47)
¢tu Ä u ¼htÞu ÷ tu …w Á »t …tu ‚ t™t ytí{t™u …ý Þ{…w h e{tk …ntU [ tzu Au , ‚tu …Ae y…{t™trŒ
ðzu ƒeò™u …ezt …ntU[tzu ‚u{tk ‚tu fnuðwk s þwk ! ‚uÚte nu íÞt„e ytrŒf Ëðuo s™tu ! {U fnu÷t
¢tuÄ™t yt Œtu»ttu™u òuR™u ‚{tu ztÌtt s™tuyu ¢tuÄ™tu yð~Þ íÞt„ fhðtu. (48) {txu nu
Ëk ‚ tu ! {tht ytr©‚ y™u r™íÞ …htu … fthe yu ð t ‚{tu Ëðu o y u yt÷tu f ‚Útt …h÷tu f {tk
ût{tY…e ¼q»tý s Äthý fhðwk. (49) ût{t yu s ‚usMðe …wÁ»ttu™wk ‚us Au, ‚…Mðeytu™wk
ƒúñ‚us …ý ût{t s Au. ËíÞðt™ …wÁ»ttu™wk þti[ y™u þ{ …ý ût{t s Au. (50) ‚uÚte
nu Äehs Äthý fh™thtytu ! ‚{u ût{t™tu yt©Þ fhe™u, {w{wûtw «týeytu™t {tuûttÚtuo y™uf
Œuþtu{tk rð[hý fhtu. (51) y™u nu {w™eLÿtu ! ‚u ‚u Œuþtu{tk su {w{wûtw ‚{tht þhýu ytðu
‚u Ëðu o ™ u …t… ™tþf MðÄ{o r ™c {tht MðY…™w k s ¿tt™ yt…™the {the ¼Âõ‚™tu ‚{thu
W…Œu þ fhðtu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ¢tuÄtrŒf Œtu»ttu™t r™ðthý yÚtuo W…tÞ r™Y…ý ™t{u ytu„ý…[tË{tu
yæÞtÞ - 50
(1) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu Ëk‚tu ! ‚u {w{wûtw …wÁ»ttu™u ‚{tuyu ËíÞ y®nËt ytrŒf
…tk[ Þ{tu™tu W…Œuþ fhðtu ‚Útt ‚u{™u r™íÞu s…ðt {txu ©e f]»ý™t {kºt™tu W…Œuþ fhðtu.
(2) Mºteytu ™ u ‚tu , ‚u { ™t Ëƒk Ä ðt¤t …w Á »ttu Útfe s Þ{tu y™u {k º ttu … Œu þ fhtððtu …ý
‚{thu …tu‚u Q…Œuþ ™ fhðtu. (3) ŸŒhtu su{ rƒ÷tzeÚte nk{uþtk ¼Þ¼e‚ ntuÞ Au ‚u{ ‚{thu
MºteytuÚte zhðwk. Mºteytu™tu yü «fthu íÞt„ ht¾ðtu ‚Útt ‚u{™tu M…þo …ý ™ fhðtu. (4)
‚{thu MðÄ{o{tk hne™u f]»ý yuðt {the s ©ðýtrŒf ¼Âõ‚ fhðe y™u fhtððe ‚Útt Þ{tu™wk
…t÷™ fhðwk. (5) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh ¼„ðt™u yt «{týu fÌtwk
íÞthu {wr™ytu ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ! ‚{u su{ fntu Atu ‚u{ y{u sYh ð‚eoþwk. (6-8)
nu ™thtÞý ! nu f{¤™Þ™ ! ft{, ¢tuÄ, ÷tu¼, {t™, hËtMðtŒ, R»Þto, îu»t, {íËh, f…x,
Œk¼, õ÷uþ RíÞtrŒ yÄ{oðkþ{tk Wí…Òt ÚtÞu÷t y{tht yt Ëðuo þºtwytu, ‚{the ©ðýtrŒf
™ðÄt ¼Âõ‚{tk y{™u rðÎ™ fhðt {txu ßÞthu ßÞthu ‚í…h ÚttÞ íÞthu íÞthu ‚{tuyu ŒÞt¤w
r…‚t™e su{ y{the hûtt fhðe. (9) y™u y{tht yk‚h{tk yuf ‚{tu s r™hk‚h MVqhtÞ{t™
Úttð. nu nrh ! yt…™t rËðtÞ™tu yLÞ ftu R …ý {trÞf …ŒtÚto y{tht yk ‚ h{tk õÞthu Þ
™ MVwhtu. (10) nu ™tÚt ! ‚{u ŒÞt¤w y{™u …w™:Œþo™ s÷Œe yt…òu fu{ fu ‚{tht Œþo™
rð™t y{tÁk Œw:¾ Œqh ™rn ÚttÞ. (11) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™ T ! yt «{týu
«tÚto ™ t fh‚t Ëk ‚ tu ™ u ©enrhyu fÌtw k fu , nu ƒw Â Ø{t™tu ! ‚{u rŒ÷„eh Útþtu ™rn …hk ‚ w {U
su y™w„ún õÞtuo Au ‚u Ëk¼the ht¾òu. (12) nu ynkfth hrn‚ Ëk‚tu ! nwk nrhf]»ý rð¼w,
RrLÿÞtu y™u ‚u ™ t yrÄct‚t Œu ð ‚tytu , ºtý yk ‚ :fhý y™u Sðtí{t yu Ëðu o ™ t yt©Þ
Y…u hÌttu Útftu ËðoŒt ‚{the Ë{e…u hÌttu Awk. (13) Sðtí{tytu™tu …ý ytí{t, [u‚™tu™tu
…ý [u‚™, ¿tt™eytu™tu ¿tt‚t, yrð™tþe, yrðfthe, y™trŒ¿tt™ðt™, Sð Eïh {tÞt™tu
r™Þk‚t, „wýtu™tu ûttu¼ fh™th, ft¤™tu …ý ft¤, …hƒúñ su MðMðY… ‚u{tk r™{ø™ hne™u
{™w»Þtf]r‚yu hne™u ¢ezt fh‚tu yuðtu su nwk ‚u, ‚{the Ë{e…{tk s hÌttu Awk. (14) ðtÞw
ytrŒf [th ¼q‚tu™t yt©Þu su{ ytftþ ‚u{™e Ë{e…u hnu÷ Au ‚u{ ‚{tht RrLÿÞtrŒf™t
yt©Þ…ýu nwk ËðoŒt ‚{the Ë{e…u hÌttu Awk. (15) ‚uÚte nu {wr™ytu ! ‚{u ßÞtk ßÞtk sþtu
íÞtk íÞtk nw k ‚{tÁk hûtý fheþ. {txu ‚{u r™¼o Þ ÚtR™u Œu þ tk ‚ h{tk rð[hý fhtu y™u
ËíËk„™wk «ð‚o™ fhtu. (16) ‚{thu nk{uþt yt™kŒ{tk hnuðwk ßÞthu ‚{u {tÁk æÞt™ fhþtu
™u {thtk „wý„t™ „tþtu íÞthu ‚{tht yk‚h{tk ‚{™u {tÁk Œþo™ Útþu. (17) ©e ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu {w r ™s™tu ™ u yt¿tt fh‚t ©e ™thtÞý{w r ™ Y… ©enrh™u
«ËÒt fhe , Ëðuo „]nMÚt nrh¼õ‚tuyu ÞÚttþÂõ‚ ©enrh™wk …qs™ õÞwO. (18-19) fw{fw{,
[kŒ™, Ëtu™uhe ‚thðt¤tk ½ýtk ®f{‚e ðMºttu, {tu‚eytu™t nthtu, ƒtswƒkÄ ‚Útt yLÞ Ëtu™t™tk
yt¼q»týtu, …w»…nthtu, ‚tuhtytu RíÞtrŒf ðzu ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e …qò fhe. (20) …Ae
©enrh™u Äq … -Œe…-yth‚e y™u ™i ð u ã Ë{Š…‚ fhe™u , ½ýe Y…t{w ÿ tytu ¼u x Ähe. (21)
‚Útt Ëtu™t{ntuhtu …ý ¼ux Ähe …Ae «¼wyu ‚íft¤ ‚u Ëðo …qò ÿÔÞ ƒútñýtu™u yt…e ŒeÄwk
y™u …tu‚u Ë¼t{tkÚte QXe™u …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto. (22) íÞtk „tu…t¤ ™t{u ftuE
Þtu„e™u Þtu„f¤t þe¾ð‚t ‚u «¼wyu íÞth …Ae y÷fo ðtð{tk M™t™ õÞwO. (23-24) …Ae
…tu‚t™t ¼õ‚s™u yt…u÷wk yuf …e‚tkƒh …nuhe™u ‚Útt ƒeswk yuf ytuZe™u, …tŒwftytu …nuhe™u
«¼w ‚u ðtð Q…hÚte hËtu R MÚtt™u …ÄtÞto y™u ¼õ‚s™tu y u rƒAtðu ÷ t ytË™ W…h
rƒhts{t™ ÚtR yr‚ MðtrŒü ¼tu s ™ sBÞt. (25-29) s{e™u ‚] ó ÚtÞu ÷ t «¼w , ntÚt-
{w ¾ «ûtt÷™ fhe™u , {w ¾ ðtË sBÞt. {q ¤ e{tk A rŒðË hne™u Ët‚{t rŒðË™t «¼t‚u
©enrh {q ¤ eÚte …w ™ :„Z…w h sðt ‚i Þ th ÚtÞt. íÞthu ftu E f ¼õ‚s™u ytýu ÷ t ht‚t,
þtu¼tÞ{t™, Ÿ[t yï W…h ©enrh rƒhts{t™ ÚtÞt ‚u ð¾‚u {wfwkŒðýeo ntÚt™e Ëk¿ttÚte
{t„o {tuf¤tu fhðt {txu nòhtu s™tu™u Œqh fh‚t n‚t. {ÂÕ÷ft™t …w»… Ë{t™ ïu‚ ð†
Äthý fhu ÷ t, …w » …™t nth Äthý fhu ÷ t, ¼õ‚s™tu ™ t {™tu n the, ðýthËe y™u ™tÚtS
™t{™t ƒu ¼õ‚s™tuyu ƒk™u ƒtsw™t ƒu [hýth®ðŒ „úný fhu÷t, [thuÞ ƒtsw nòhtu s™tuÚte
ðuÂü‚ ©e «¼w hts{t„o …hÚte Äehu Äehu yt„¤ ðÄ‚t Útft, ïu‚ nðu÷e™e nth{t¤tðt¤t
‚u {q¤e…wh™e ykŒh «ðu~Þt. (30 Úte 32) Ëwk„kÄe{t™ s¤™tu Akxftð fhu÷t hts{t„tuoðt¤wk,
ðtSkºttu™t {k„¤fthe ™tŒÚte „wkS‚, „]n îthtu fu¤tu, Œwðtofwkhtu y™u yût‚Úte þtu¼tÞ{t™
Au ‚u ð w k , f…tu ‚ f…tr÷ftytu Ú te Ëq r [‚ Ë{„ú ntxtu ™ t {æÞMÚt¤ðt¤w k , ƒk ™ u ƒtsw y u nthƒk Ä
ytðu÷e ntxtuÚte þtu¼tÞ{t™, y{qÕÞ ðMºtt÷kfthtuÚte Þwõ‚ yuðt ™h™theytu™t òuz÷tkytu™e
yðhsðhðt¤wk su ™„h, ‚u{tk ©enrh «ðu~Þt. (33) ‚u Ë{Þu y™uf s™tuyu sÞsÞ fth™tu
sÞ½tu»t õÞtuo ‚Útt ŒkwŒwr¼, ¼uhe, þk¾, «ýð, „tu{w¾ ytrŒ ðtSkºttu™tu ™tŒ Útðt ÷tøÞtu.
(34) ËtÚtu ËtÚtu ÷tu f ™u …tð™ fh™th {k º ttu ™ tu …ý {nt™tŒ Útðt ÷tøÞtu . ‚u Ëtk ¼ ¤‚t
Útft ©enrh hts{t„o W…h Äe{u Äe{u „r‚ fh‚t n‚t. (35) {t„o™e ƒk™u ƒtswyu nthƒkÄ
W¼u÷t s™tu ©enrh™wk Œþo™ fhðt ÷tøÞt. fux÷tf s™tu ‚tu ð]ût W…h y™u fux÷tf ‚tu Ÿ[t
ytux÷tytu Q…h [Ze™u ©enrh™tk Œþo™ fh‚t n‚t. (36) fux÷tf s™tu ‚tu Aò™t …txzt
W…h [Ze™u, fux÷tf y„tþeytu W…h, fux÷tkf ‚tu {ft™tu™tk rþ¾htu W…h, fux÷tf ½tuztytu
W…h fux÷tf ztk„h™t Z„÷t W…h [Ze™u ©enrh™wk Œþo™ fh‚t n‚t. (37-38) …tu‚t™t
Œþo™ fh‚t ‚u Ëðuo s™tu W…h f]…tárü fhe™u ©enrh íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt íÞthu ™„hs™tuyu
fw{fw{ fuËh ytrŒfÚte ©enrh™e …qò fhe, ½ýe ¼ux y…oý fhe y™u ƒtuÕÞt fu nu «¼w!
ytsÚte ythk ¼ e™u y{u ‚{tht s Aeyu . yu { fne™u ©enrh™u «ýt{ õÞto . (39) …Ae
™„hs™tu y u y…u o ÷ e ¼u x tu ™ tu Mðefth fhe íÞtk Ú te yt„¤ [t÷‚t ©enrh™u , ïu ‚ nðu ÷ eytu
W…h [Zu÷e Mºteytu, …w»…tuÚte ðÄtðe™u …hM…h ƒtu÷ðt ÷t„e fu, (40) Mºteytu ƒtu÷u Au
- nu Ë¾eytu ! „Z…wh™e Mºteytuyu, …qðuo yt÷tuf{tk ƒnw ft¤…ÞO‚ yuðzwk {tuxwk þwk ‚… õÞwO
nþu fu, su™t «‚t…u ‚u Mºteytu ƒuË‚tk-WX‚tk, ¾t™…t™ ytrŒf Ëðuo r¢Þt{tk, yt áÂü„tu[h
©enrh™u r™hk‚h swyu Au. (41) y™u ‚u{tk …ý ‚…Úte f]þ ÚtR „Þu÷tk Sðwƒt, ÷tzwƒt,
h{tƒt, hr‚ƒt ‚Útt ht{tƒt ytrŒf Mºteytu™t ¼tøÞ™wk ‚tu þwk ðýo™ fheyu ? (42) sÞt
ytrŒf Mºteytu y™uf sL{tu™t …qÛÞtu™t V¤ Y…u ©enrh {txu ¾tkzðwk, Œ¤ðwk, ÷ª…ðwk, ðt¤ðwk,
…týe ¼hðwk, ðtËý {tksðt ytrŒf …tu‚u s fhu Au. ‚uÚte ‚u{™t ¼tøÞ™wk ‚tu ðýo™ s ÚtE
þfu ‚u { ™Úte. (43) ©enrh™t [hýf{¤tu ™ t y{] ‚ hËÚte ÷tu ¼ tR™u {w r ™s™tu , ‚u «¼w
«tÂó™u yÚtuo, …k[rð»tÞtuÚte rðhõ‚ hnu Au yuðt {wr™ytu™u …ý Œw÷o¼ yt ©enrh õÞtk y™u
yt «tf]‚ Mºteytu õÞtk ! ‚u{ A‚tk …ý «¼w f]…t fhe™u ‚u{™e Ëuðt yk„efth fhu Au ‚uÚte
‚u Ëðuo Mºteytu™u ÄLÞ Au. (44) nu Ë¾eytu ! WL{‚„k„t{tk M™t™tÚtuo {t„o{tk r™íÞu s‚t
òuR™u ‚u ™„h™e Mºteytu …tu‚t™tk ™uºttu ËV¤ fhu Au. ‚u{™t ¼tøÞ™tu WŒÞ ¼„ðt™u su{
õÞtuo Au, ‚uðtu ¼tøÞtuŒÞ nt÷{tk yt…ýtu fhu Au. (45) ‚uÚte nu ƒwÂØ{t™ Ë¾eytu ! ƒeS
Ëðu o «ð] Â ¥tytu ™ tu íÞt„ fhe™u , [ftu h e su { [k ÿ {t™u sw ð u Au ‚u { , ‚{u Ëðu o yt ©enrh™t
{w ¾ [k ÿ ™u s sw y tu . ©enrh™w k yt {w ¾ [k ÿ yt…ýt ÓŒÞ{tk «ðu þ fhe™u , ‚u { tk hnu ÷ t
yrðãtY… ykÄfth™tu ‚íft¤ ™tþ fhu Au. (46-47) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T!
Ëtûtt‚ ËhMð‚e™u …ý Ëtk ¼ ¤ðt Þtu ø Þ, …hM…h ƒtu ÷ ‚e Mºteytu ™ e ðtýe™u Ëtk ¼ ¤e™u
©enrhyu {q ¤ e™„h™e {æÞ{tk «ðu þ õÞtu o . hts{t„o { tk ßÞtk ßÞtk «¼w „Þt íÞtk Œhu f
søÞtytu y u ½ýt s™tu y u ©enrh™w k …q s ™-y[o ™ y™u ðk Œ ™ õÞw O . yÔÞÞ ©e {nt«¼w ‚u
Ëðu o s™tu ™ w k {k „ ¤ fh‚t Útft ‚u {q ¤ e…w h Úte ƒnth ™eféÞt. (48) «¼w ™ u ð¤tððt s‚t
nòhtu Mºte-…w Á »ttu y™u íÞt„es™tu y u «u { …q ð o f ©enrh™t [hýth®ðŒ™tk Œþo ™ õÞto . …Ae
‚u „t{™e ¼t„tu¤u Q¼t hne™u ð¤tððt ytðu÷t nrhs™tu «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu, (49)
nu {wr™ytu, „]nMÚttu y™u Mºteytu ! ‚{u Ëðuo ynª s Q¼tk hntu ‚{tht{tkÚte ftuRyu …ý
{the …tA¤ ytððwk ™rn. nu ¼õ‚tu ! suytu {tÁk yt ð[™ ™ {t™u ‚u{™u {thtÚte rð{w¾
òýðt. (50) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu Ëðu o ¼õ‚s™tu ™ u fne,
‚u Ëðu o ™ u sÞ ËÂå[Œt™k Œ fne™u ðtÞw ð u „ e …tu ‚ t™t yï™u íÞtk Ú te Œtu z tðe {q õ Þtu . (51)
Ëq Þ o r fhýtu ™ e su { [¤f‚t ¼t÷tytu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ ¼q ò ytu ð t¤t yMðthtu y u …ý, …tu ‚
…tu ‚ t™t yïtu ™ u ¾q ƒ ðu „ …q ð o f ©enrh™t yï …tA¤ Œtu z tÔÞt. ‚u ™ e …tA¤ Ëw ¼ xtu y™u
…Œtr‚ytu …ý ¾q ƒ Q‚tð¤Úte Œtu z ‚t „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh {q¤eÚte ™eféÞt yu ™t{u …[tË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>50>>
yæÞtÞ - 51
(1-3) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ hts™T ! ©enrh {q¤e…whÚte ™eféÞt ƒtŒ,
‚u{™tk Œþo™Úte n»to …t{u÷t y™u „Þt ƒtŒ rðhnÚte þtuft‚wh ÚtÞu÷t íÞt„e-„]ne Ëðuo s™tu,
ßÞtk ËwÄe ©enrh y™u ‚u{™t Ëuðftu ½ýu ŒqhÚte …ý Œu¾t‚t n‚t íÞtk ËwÄe ‚u Ëðuo ‚u s MÚt¤u
Q¼t hÌtt. y™u …Ae «¼w su rŒþt{tk „Þt ‚u rŒþt{tk Œq h Úte s, {M‚f ™{tðe «¼w ™ u
«ýt{ fhe™u Ëðu o …tu ‚ …tu ‚ t™t MÚtt™u „Þt. ‚u { tk su {w r ™s™tu n‚t ‚u Ëti , ÷tu f fÕÞtýtÚtu o
yLÞ rðrðÄ „t{tu{tk „Þt. (4) {wr™s™tu™t „Þt ƒtŒ, „]nMÚt ™h™the s™tu, ©enrh™e
{Äwh ðtýe, ‚Útt fh[uütytu™wk ®[‚ð™ fh‚t Útft ‚uytu ™„h{tk …tu‚ …tu‚t™t ½uh …tAt
ytÔÞt. (5-6) …tu‚t™tu yï Œtuztðe™u ËtÞ÷t „t{™u {t„uo „Þu÷t ©enrh, {t„o{tk Q¼t
hÌtt y™u …tA¤ ytð‚t …t»toŒtu™u ËtÚtu ÷R™u, [thuÞ ðýo™t r™ðtË¼q‚ y™u ¾qƒ Ëk…Â¥tðt™
‚u ËtÞ÷t „t{{tk ytðe …ntU å Þt. (7-8) nu ßÞu » XS‚! ‚u ð¾‚u W¥t{htò™t ™„h{tk
©enrh™t Œþo ™ rðÞtu „ ™t yÂø™Úte ƒ¤‚t yk ‚ :fhýtu ð t¤e sÞt ytrŒf Mºteytu , yu f
søÞtyu ¼u„e ÚtR™u, ©enrh{tk y…th M™un ƒ‚tð™thtk …hM…h ytðtk ð[™tu ƒtu÷ðt ÷t„e
fu, (9) nu Ë¾eytu ! f{¤™Þ™ ©enrh ynªÚte Ít÷tðtz Œuþ{tk „Þt ‚u™u ŒtuZ {tË sux÷tu
Œe½o Ë{Þ ðe‚e „Þtu Au. (10) ‚tu …ý, nsw ËwÄe ‚u{™t fwþ¤ Ë{t[th yk„u íÞtkÚte ftuE
…w Á »t fu ftu E …ºt îtht yt…ýe …tËu ynª Ëk Œ u þ tu ytÔÞtu ™Úte. (11) ‚u Ú te yt…ý™u
©enrh™e ®[‚tÚte htºtu Ëw ¾ u Ú te ®™ÿt …ý ytð‚e ™Úte. ¼tu s ™ fheyu Aeyu …ý ‚u { tk
yýw { tºt Ár[ Út‚e ™Úte. (12-13) nu MðÄ{o r ™c y™½tytu ! …t»to Œ tu Ú te Ëu ð ™ fht‚t
y™u …w»…nthtu Äthý fhu÷t ©enrh ßÞthu yt…ýt r™ðtËMÚtt™{tk rƒhts‚t n‚t íÞthu ‚u
yíÞk‚ þtu¼‚wk n‚wk. …hk‚w nðu «týr«Þ ©enrh rËðtÞ™wk ‚u s yt r™ðtËMÚtt™, yt…ý™u
¾tðt Ët{wk Œtuz‚wk sýtÞ Au. (14-15) ‚uÚte nu Mºteytu ! òu ‚{u Ëw¾ RåA‚e ntu ‚tu,
ƒeS Ëðu o „ú t BÞðt‚to Atu z e™u , yu f tk ‚ MÚt¤{tk ƒu Ë e™u ðûtMÚt¤{tk ©e ðíË™t r[öðt¤t
«ËÒt {w ¾ th®ðŒðt¤t, Ëw ¾ fthe, ™e÷fk X ™t{u ¼„ðt™ ©enrh™w k yk ‚ h{tk æÞt™ fhtu .
(16) yr‚þÞ Œþo™eÞ MðY…ðt™, {Œ{¥t ¼ú{htu™t „t™Úte „wkS‚ …w»…nthtuÚte þtu¼tÞ{t™
fkXðt¤t, Ëðuo™t ™uºttu™u yr‚r«Þ yuðt ©enrh™wk æÞt™ fhtu. (17) nu Ë¾eytu ! f{÷™Þ™
Œe½o ™ u º ttu ð t¤t ©enrh ynª õÞthu …Äthþu ‚u ™ e ftk E ¾ƒh …z‚e ™Úte. ©enrh™t Œþo ™
rð™t ÔÞtfw¤ ÚtðtÚte yk‚h{tk ¾qƒ Œw:¾ ÚttÞ Au. (18) ‚uÚte nu Ë¾eytu! ©enrh™t Œþo™
fhðt sðt {txu ‚{u Ëðu o ‚i Þ th ÚtE òð. nw k ‚{™u ßÞtk ©enrh rƒhts{t™ Au ‚u Œu þ
„t{{tk ÷E sEþ. (19-22) íÞthu ƒeS Ë¾e ƒtu ÷ e fu nu fÕÞtýeytu ! {tÁk ð[™
Ëtk ¼ ¤tu . ft{, ¢tu Ä , ÷tu ¼ , {íËh, {t™, hËtMðtŒ, R»Þto , y™u Œk ¼ ™tu íÞt„ fhe™u su
¼õ‚tu yuftkr‚f he‚u …tu‚t™wk ¼s™ fhu Au, ‚u ¼õ‚s™tu™u nt÷{tk MðŒþo™™wk Ëw¾ yt…ðt
{txu, Mðtr{™thtÞý {nt«¼w su{ ‚u{™e Ë{e…u „Þt Au ‚uðe s he‚u nu W¥t{ ËkfÕ…ðt¤e
Mºteytu ! ‚u ©enrh «¼w s÷ŒeÚte ynª „Z…wh{tk ytðe™u yuf{tºt ‚u{™t s yt©Þðt¤e
yt…ý Ëðu o ™ u ‚u ð w k s ¾q ƒ Ëw ¾ yt…þu . ‚u Ú te ‚{u ni Þ t{tk Äehs ht¾e™u ¾u Œ ™ fhþtu .
(23-24) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu fne™u ßÞthu ‚u Ë¾e rðht{
…t{e íÞthu, ƒeS yuf Ë¾e ƒtu÷e fu, nu ËŒT„wýeytu ! ïu‚tkƒhÄthe, fýtuo{tk …w»…„wåAðt¤t,
…t½{tk ðtÞwÚte [÷tÞ{t™ ‚tuhtytuðt¤t, …w»…{t¤tytu Äthý fhu÷t, ©enrh {wfwkŒ ðýeoyu
Ërn‚, {tht ytk„ý{tk ytðe™u nu ƒtE! yu{ {tÁk ™t{ ŒR™u ƒtu÷‚t n‚t fu, (25) nu
òöðe ! nu ‚…Mðe™e ! ‚wk ƒnw ¼tøÞþt¤e Au fu{ fu, y™uf «Þí™tuÚte …ý su ™ ‚S þftÞ
‚uðt ËƒkÄes™tu™tu íÞt„ fhe™u ‚wk yuf yåÞw‚ ©enrh™u s ¼su Au. (26) nu Ë¾eytu !
{tÁk yk ‚ h ¾q ƒ fXý ntu ð t A‚tk …ý, ©enrh™t W…htu õ ‚ ð[™™w k ðthk ð th {™u M{hý
ÚtðtÚte {tÁk ÓŒÞ ¾qƒ ¾uŒ …t{u Au (27) nu hts™T ! ‚u Ë¾eyu yt «{týu fÌtwk íÞthu,
ƒeS Ë¾e Äehs „w { tðe™u ðthk ð th r™:ïtË ™t¾‚e ƒtu ÷ e fu , (28-29) nu Ë¾eytu !
¼õ‚s™tu ™ t y…th yð„w ý tu ™ u yð„ýe™u ‚u ™ t yýw su x ÷t ËŒT „ w ý ™u y‚w Õ Þ {t™‚t ‚u
¼„ðt™ rð™t nu Ë¾eytu ! nwk þwk fÁk ? õÞtk òô ? ‚u ©enrh™wk {™u Œþo™ fuðe he‚u ÚttÞ ?
nu Ëk‚ Ëuðt …htÞý Ë¾eytu ! [k[÷™uºttuðt¤t „tu®ðŒ «¼w yt…ýt ™„h{tk õÞthu ytðþu ?
(30) nu ¼„ð‚…htÞý Ë¾eytu ! yu f {tºt ‚u { ™t s Œþo ™ ™e ytþtyu Sð‚e yu ð e
yt…ý™u, ©enrh õÞthu ‚u{™e {™tunh ðtýeÚte ƒtu÷tðþu ? (31) y™u ™ðtkfwh™e su{ ÷t÷
ftu { ¤ ‚r¤Þtk ð t¤t y™u …e¤t [k Œ ™Úte [[u o ÷ t ‚u { ™tk ƒk ™ u [hýf{¤tu ™ tk Œþo ™ yt…ý™u
õÞthu fhtðþu ? (32) nu Ë¾eytu ! Ëðuo yiïÞo yt…™thtk ‚u [hýf{¤™u …qS™u htrÄftS
„tu÷tuf™t yrÄctºte…ýt™u …tBÞt Au, yuðtk [hýf{¤tuðt¤t ©enrh™u nwk ™{Mfth fÁk Awk.
(33) nu f] » ý ! ‚{tht ytr©‚ yu ð t y{tht yð„w ý ™u , rðËthe™u ‚{u ynª „Z…w h {tk
…Äthtu . nu yåÞw ‚ ! nu …h{f] … t¤w ! ‚{tht Œþo ™ rð™t Œw : ¾e yu ð t y{™u Œþo ™ Œt™
yt…e™u ¾qƒ Ëw¾eÞt fhtu (34) nu {ntí{™T ! ‚{the yt¿tt ð„h y{u ‚{the …tËu …ý
fuðe he‚u ytðeyu ? y™u ‚{thtk Œþo™ rð™t ‚tu y{™u Ëw¾ …ý õÞtkÚte ÚttÞ ? {txu nu «¼w
! yt… ynª …Äthe™u y{™u Œþo ™ Œt™ ŒE™u ‚{tht Œþo ™ rð™t Œw : ¾ Ët„h{tk …zu ÷ tk
y{thtu, Ëðo «fthu WØth fhtu. (35-36) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - yt «{týu ðthkðth
ƒtu÷e™u ™uºttu{tkÚte ytkËwytu ðntð‚e Mºteytu™u yr‚þÞ Œw:¾e òýe™u, ƒu ½ze …ÞO‚ …tu‚u
hnu÷t ‚u ËtÞ÷t „t{™t Ëhtuðh™e Ë{e…{tkÚte QXe™u, f]…t Ët„h ©enrh ‚íft¤ yt„¤
[tÕÞt. (37) íÞth …Ae nu hts™T ! ™uºttu™u yt™kŒ yt…™tht ‚u «¼w {t„o{tk ßÞtk ßÞtk
òÞ Au íÞtk ÷tuftu ¼rõ‚¼tð…qðof ‚u{™u ™{Mfth fhe™u ‚u{™wk …qs™ fhe™u ¼uxËt{„úeytu
y…o ý fh‚t n‚t. (38) íÞthu ‚u ™„h{tk {t„o { tk hnu ÷ e Mºteytu …ý yr‚Œþo ™ eÞ,
yr‚ËwkŒh, ft{Œuð™t „ðo™u nh™tht, ïu‚tkƒhÚte Ëwþtur¼‚ ©enrh™t MðY…™u, [ftuhe su{
[kÿ™u swyu, ‚u{ òuR™u {tun …t{e™u ½ýt ÷tkƒt Ë{Þ ËwÄe ™eh¾‚e n‚e. (39) {t„o{tk™t
‚u Ëðu o s ™tu ™ u MðŒþo ™ ™w k {ntËw ¾ yt…‚t Útft ©enrh, W¥t{htò™t „Z…w h {tk …ÄtÞto .
(40) ©enrh™w k Œw „ o … w h {tk yt„{™ ÚtÞw k Au ‚u òýe™u yr‚ yt™k r Œ‚ ÚtÞu ÷ t W¥t{htò
y™u f rðrðÄ «fth™t ðtSk º ttu ytrŒf ÷R™u , Ëi L Þ Ërn‚ ytŒh…q ð o f ©enrh™e ËL{w ¾
„Þt. (41) W¥t{ htò™e …tA¤ ytƒt÷ð] Ø ™h™the Ëti ‚Útt „t{™t yLÞ s™tu …ý
©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (42) «¼w y u Œq h Úte W¥t{htò ytrŒ Ëðu o …w h s™tu ™ u …tu ‚ t™e
ËL{w ¾ ytð‚t òu R ™u , …tu ‚ t™t yï™u Íz…Úte Œtu z tÔÞtu y™u ‚íft¤ ‚u { ™e Ë{e…u „Þt.
(43) W¥t{htò ytrŒf ‚u Ëðo u o s ™tu …w ™ :«tý ytÔÞt ntu Þ ‚u { ‚u «¼w ™ u …t{e™u ‚u { ™t
rðhn™t ‚t…™tu ‚íft¤ íÞt„ õÞtuo. (44-47) s{e™ W…h …ze™u …tu‚t™u Ëtütk„ Œkzð‚T
«ýt{ fh‚t y™u Œw:¾ hrn‚ ÚtR „Þu÷t ‚u W¥t{trŒf Ëðuo s™tu™u ©enrhyu ‚íft¤ Q¼t
htÏÞt y™u …tu‚u ½tuzuÚte W‚he™u, htsŠ»t y™u htòytu{tk «ÏÞt‚ W¥t{htò, y÷iÞt¾t[h,
Sðt¾t[h, ðu h e¼tR, ™t„…t÷ ytrŒf™u ¼u x e™u {éÞt. ‚u Ëðu o ™ w k ‚Útt ËtÚtu ytðu ÷ t
™„h™t {tuxt s™tu™wk ÞÚttÞtuøÞ ËL{t™ õÞwO y™u …Ae …w™:yï W…h rƒhts{t™ ÚtÞt íÞthu
y™u f ðtSk º ttu ™ t {k „ ¤æðr™ ÚtÞt. (48) rðrðÄ ðtSk º ttu ™ t ™tŒ, ƒú t ñýtu ™ tu ðu Œ ½tu » t,
‚Útt ™„hs™tu îtht fht‚t sÞsÞfth™tu ™tŒ Ëtk¼¤‚t Útft, W¥t{htò y™u yLÞ nòhtu
s™tu Ú te ðu Â ü‚ ©enrhyu „Z…w h {tk «ðu þ õÞtu o . (49-50) „Z…w h {tk hts{t„u o ßÞtk ßÞtk
ÚtR™u ©enrh s‚t n‚t ‚u Ëðuo MÚt¤u, nu nhu ! ‚{tht Œþo™Úte y{u f]‚tÚto ÚtR „Þt yt{
nòhtu s™tu M‚wr‚, ™{Mfth, …qs™ EíÞtrŒ fh‚t n‚t. ytðe he‚u ©enrh Ëðo Ëk…Â¥tÚte
…qýo, yr‚ {™tunh, y™uf W¥t{ ŒtË-ŒtËeytuÚte Ëkr[‚, Ëwðýo™t þtu¼tÞwõ‚ f¤þtu ðzu
÷û{eS™t Ät{ ‚wÕÞ ŒtŒt ¾t[h™t Œhƒth{tk ytÔÞt. (51) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu
hts™T ! ©enrh W¥t{htò™t ytk „ ýt{tk ytÔÞt íÞthu , ‚u ¼„ðt™™w k rºtrðÄ ‚t… ™tþ
fh™tÁk Œþo™ fhe, fw{wŒe™e su{ [kÿŒþo™Úte «VwÂÕ÷‚ ÚttÞ ‚uðe he‚u Sðwƒt ytrŒf ‚u Ëðuo
ðr™‚tytu, ©enrh™t rðhn™wk Œw¾ Œqh fhe™u, {nt yt™kŒ …t{e.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh Ít÷tðtzÚte „Z…wh …ÄtÞto yu ™t{u yuftð™{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>51>>
yæÞtÞ - 52
(1) ßÞucS‚ htò ƒtuÕÞt fu - nu ÔÞt…fuþ{wr™ ! Ä{toí{t ©enrhyu, ©e™„h rËðtÞ
…ý ƒeò fux÷tkf MÚt¤tu{tk {krŒhtu fhtðe™u ‚u{tk …tu‚t™e {qŠ‚ytu™wk MÚtt…™ fÞwO. ‚u nrh
[rhºt {™u fntu. (2) ƒúñ{wr™ ƒtuÕÞt fu ! nu rþð»tuo ! rð™ÞÚte ™{ú yuðt ‚u htòyu ytðtu
«§ …qATÞtu ‚uÚte y„{r™„{™t …th™u …t{u÷t y™u r™Y…ý fh™thtytu{tk ©uc ÔÞt…fuþ{wr™
©enrh™w k ‚u [rhºt fnu ð t ÷tøÞt. (3-4) ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yu f Ë{Þu
Ä{o™kŒ™ ©enrhyu, ©e ™„h{tk ©e ™h™thtÞý ytrŒ Œuðtu™e «r‚{tytu {krŒh{tk MÚtt…™t
fhe™u , ‚u ™ t yk „ ¼q ‚ Y… [tu Þ to Ë e s{tze™u , «¼w íÞtk Ú te „Z…w h …ÄtÞto n‚t.
(5) íÞtk …Äthu÷t ©enrh ËL{w¾ ytðe™u „Z…wh™t ¼õ‚tuyu ©enrh™tu Ëífth õÞtuo y™u
…Ae {wr™ytuyu Þwõ‚ ©enrh, ™„hs™tu™u yt™kŒ yt…‚t Útft íÞtk „Z…wh{tk s hÌtt. (6)
‚u Ë{Þ{tk ¼q s ™„hÚte ©enrh™t Œþo ™ ™t WíËtne, „k „ tht{ ytrŒf ¼õ‚s™tu yr‚
n»to…qðof íÞtk ytÔÞt. (7) Ä{o™kŒ™ ©enrh™t Œþo™ fhe …h{t™kŒ …t{u÷t, ‚Útt ©enrhyu
Ëífthu ÷ t ‚u „k „ tht{ ytrŒf ¼õ‚s™tu W¥t{htò™tu ytŒh …t{e™u íÞtk s hÌtt. (8)
Vq÷Œtu÷tuíËð™t yk‚u MðMÚt r[¥tu ƒuXu÷t ©enrh™u òuE, þhŒÉw‚w{tk ¾e÷u÷tk f{¤ Ëh¾t
™Þ™tu ð t¤t ‚u «¼w ™ u «ýt{ fhe™u „k „ tht{¼tR ƒtu Õ Þt fu , (9) nu ©e nhu ! y{tht
¼w s ™„h{tk yr‚ {™tu n h, áZ {k r Œh ƒ™tðe ‚u { tk yt… …htí…h ©e ™h™thtÞýŒu ð ™w k
MÚtt…™ fhtu . (10) nu «¼w ! y{u Ä™ ÄtLÞtrŒf ðzu Ëu ð t fheþw k , Ëðu o ¼q s ™„hðtËe
¼õ‚s™tu ™ tu yt {™tu h Út …q ý o fhtu . (11) nu hts™T ! yt «{týu „k „ tht{ ¼õ‚u ‚Útt
ƒeò yLÞ ¼õ‚tuyu «tÚto™t fhe yux÷u, yt ©enrh™e …tu‚t™e RåAt n‚e s ‚uÚte ‘ƒnw
ËtÁk nw k ‚u «{týu fheþ’ yu { fne™u ‚u ðt‚™u y™w { tu Œ ™ ytÃÞw k . (12) …Ae ©enrh
ði»ýðt™kŒ «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu ði»ýðt™kŒ {wr™ ! ‚{u ‚{tht {kz¤ Ërn‚, „k„tht{ ytrŒ
¼õ‚s™tu ËtÚtu ¼q s ™„h òð. (13) íÞtk {k r Œh r™{to ý {tk fw þ ¤ ntu Þ yu ð t rþÕ…eytu
…tËu W¥t{ {k r Œh ƒ™tðztðtu . {k r Œh ‚i Þ th ÚtÞt …Ae ‚u { tk ©e ™h™thtÞýŒu ð ™e «r‚ct
fhðt {txu nw k sYhÚte íÞtk ytðeþ. (14) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! íÞthu
ði » ýðt™k Œ {w r ™ ƒu ntÚt òu z e™u ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , ‘yt… su { yt¿tt fhtu Atu ‚u {
s nwk fheþ’. íÞthu ¼qs™„h r™ðtËe „k„tht{ ytrŒf ¼õ‚s™tu ¾qƒ htS ÚtÞt. (15)
…Ae ©enrh™e yt¿tt ÷R™u ¼qs™t ‚u Ëðuo ¼õ‚tu, {kz¤u Ërn‚ ©e ði»ýðt™kŒ {wr™ ËtÚtu
¼q s ™„h „Þt. (16) íÞtk sE™u ði » ýðt™k Œ {w r ™yu yu f ð»to { tk rþÕ…þt†™u y™w Ë thu
yr‚ {™tu n h {k r Œh ƒ™tÔÞw k . (17) „Z…w h {tk hnu ÷ t ©enrhyu , ði » ýðt™k Œ {w r ™™u ¼q s {tk
{krŒh fhðt {tufÕÞt …Ae fux÷tf rŒðËtu ƒtŒ, ht{t¼tR htòyu {q¤e{tk {krŒh fhtððt
{txu , …tu ‚ t™tu Œq ‚ „Z…w h «íÞu {tu f ÕÞtu . (18) ‚u htsŒq ‚ u „Z…w h {tk ytðe™u , ®ËntË™
W…h rƒhts{t™ ©enrh™u «ýt{ fhe™u ht{t¼tR htò™tu ËkŒuþtu, yt…‚tk fÌtwk fu, (19)
nu ©enrh ! {q¤e…wh™t htò ht{t¼tRyu yt…™u fÌtwk Au, fu, nu {nt«¼tu ! {krŒh r™{toý
fhðt {txu Ëk‚tu™u {tuf÷tu. (20) nu {wr™…r‚ ! {krŒh fhðt™tu {thtu yt {™tuhÚt s÷Œe
…q h tu ÚttÞ ‚u { fhtu . fu { fu yt Œu n ‚tu ûtý¼k „ w h Au . (21) nu hts™T ! ytðw k htsð[™
Ëtk ¼ ¤e™u Ä{o ™ k Œ ™ ¼„ðt™ ©enrhyu ‚u Œq ‚ ™u fÌtw fu , nu Œq ‚ ! ‚{u òytu y™u htò™u
fntu fu {k r Œh {txu Ëk ‚ tu s÷ŒeÚte íÞtk ytðþu . (22) …AeÚte ¼tu s ™ fhe™u ‚u htsŒq ‚
s„Œeïh ©enrh™u «ýt{ fhe™u {q ¤ e…w h sðt ™eféÞt. íÞtk sR™u ©enrhyu fnu ÷ w k Ëðo
ð]‚tk‚ ht{t¼tR htò™u r™ðuŒ™ õÞwO. (23) íÞthu ‚u htò ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt y™u {krŒh
r™{toý {txu W…Þtu„e ËtÄ™ Ët{„úeytu ‚iÞth fhðt ÷tøÞt. „Z…wh{tkÚte ‚u htsŒq‚™t „Þt
ƒtŒ ©enrhyu Ëðu o Ëk ‚ tu - …t»to Œ tu ™ u ƒtu ÷ tÔÞt. (24) yu f {tºt ¼„ðt™™t ¼s™{tk s
r™ctðt¤t ‚u Ëðuo {wr™ -…t»toŒtu íÞt kytÔÞt y™u ©enrh™u «ýt{ fhe™u ÞÚttÞtuøÞ ƒuXt.
(25) …Ae ‚u{™u òuR™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu Ëk‚-…t»toŒtu ! {q¤e…wh{tk {krŒh fhðt {txu
õÞt {wr™™wk {kz¤ sþu ? ‚u yíÞthu s fntu. (26) íÞthu ‚u Ëk‚ …t»toŒtu ƒtuÕÞt fu, nu «¼tu!
su {wr™™u ‚{u yt¿tt fhþtu y™u su{™t{tk {krŒh fhðt™wk Ët{ÚÞo nþu ‚u yð~Þ sþu s.
(27) íÞthu «¼w ƒtuÕÞt fu nu {wr™s™tu ! ƒúñt™kŒ Mðt{e™u ‚u{™t {kz¤u Ërn‚ {tuf÷eþ
fthý fu ƒúñ{wr™ rËðtÞ ‚u {krŒh r™{toý™wk ftÞo Útþu ™rn. (28) yt «{týu fne™u …Ae
©enrhyu Ë{e…{tk hnu÷t ËðoftÞtuo{tk rð[ûtý yuðt {nt{wr™ ƒúñt™kŒ Ët{u òuÞwk. (29)
nu hts™T ! íÞthu {wr™ …ý ‚íft¤ QXe™u, ƒu ntÚt òuze™u ©enrh™e ËL{w¾ Q¼t hÌtt.
(30) íÞthu f{¤÷tu [ ™ ¼„ðt™ ƒtu Õ Þt fu nu {w r ™ ! {q ¤ e{tk {k r Œh ƒ™tððt {txu ‚{u
‚{tÁk {kz¤ ÷R™u íÞtk òytu. (31) yr‚fwþ¤ rþÕ…eytu …tËu {krŒh™wk r™{toý fhe™u …Ae
©enrh™e {qŠ‚«r‚ct fhtððt™u {txu {™u ƒtu÷tðòu. (32) ßÞthu ¾qƒ frX™ ft{ ytðe
…zu íÞthu {tÁk M{hý fhòu . nw k yá~Þ MðY…u íÞtk ytðe™u «er‚…q ð o f ‚{tÁk ftÞo …q ý o
fheþ. (33) nu hts™T ! s„Œeïh ©enrhyu ƒúñt™kŒ {wr™ ©uc™u ytðtu W…Œuþ fÞtuo ‚u
Ëtk¼¤e™u Ëðuo Ëk‚tu ¾qƒ «ËÒt ÚtÞt y™u ƒnw ËtÁk, ƒnw ËtÁk sÞ sÞ yuðtu ½tu»t õÞtuo.
(34) …Ae ƒúñt™kŒ {wr™ ©enrh™e yt¿tt {tÚtu [ztðe, ™{Mfth fhe™u ©enrh™e Ë{e…{tk
…tu ‚ t™t ytË™ W…h ƒu X t. (35) ©enrh™e yt¿tt {w s ƒ Úttu z t rŒðË íÞtk „Z…w h {tk s
hne™u …Ae yuf rŒðËu «t‚:ft¤u ðnu÷t QXe™u …tu‚t™t {kz¤ Ërn‚ ƒúñt™kŒ{wr™ þe½ú‚tÚte
{q¤e…wh sðt ™eféÞt. (36) íÞtk {q¤e™t htò ht{t¼tRyu ƒúñ{wr™™tu ytŒh Ëífth õÞtuo.
ƒúñ{wr™yu íÞtk r™ðtË fhe™u, ©enrh™t M{hýu Ërn‚ þw¼ {qnq‚o{tk {krŒh™wk ¾t‚ {wnq‚o
õÞw O . (37) {k r Œh r™{to ý rðrÄ{tk r™…w ý rþÕ…eytu …tËu ƒú ñ {w r ™yu h{ýeÞ, áZ y™u
Ëðtu o ¥ t{ {k r Œh ‚i Þ th fhtÔÞw k . (38) ‚u {w r ™™t {k z ¤{tk hnu ÷ t Ëðu o Ëk ‚ tu , …t»to Œ tu ‚Útt
nòhtu nrh¼õ‚tu ƒúñ{wr™™u {krŒh r™{toý™t ftÞo{tk ËntÞ‚t fh‚t n‚t. (39) fux÷tf
{w r ™ytu …Úthtytu , fu x ÷tf yÒt…t™trŒf, fu x ÷tf ftütrŒf, ‚Útt fu x ÷tf ÷tu Z t™t ¾e÷t
ytrŒf Ëðo ðM‚w y tu ÷tð‚t n‚t. (40) nu {nthts ßÞu c S‚ ! A {tË{tk {k r Œh …q ý o
ÚtR „Þw k íÞthu ht{t¼tR htòyu …ºt ÷¾e™u Ëk ‚ tu ËtÚtu „Z…w h {tu f ÷tÔÞtu . (41) ‚u
Ëk ‚ tu y u „Z…w h {tk ytðe ®ËntË™ Q…h rƒhtsu ÷ t ™thtÞý{w r ™™u ™{Mfth fhe™u ‚u …ºt
ytÃÞtu . íÞthu ©enrhyu …ºt ÷R™u ytð™th Ëk ‚ tu ™ tu ytŒh Ëífth õÞtu o . (42) …Ae
©enrhyu ‚u htòyu {tu f ÷u ÷ tu …ºt ðk [ tÔÞtu y™u …Ae {w õ ‚t™k Œ trŒ {w r ™ytu «íÞu ƒtu Õ Þt
fu , nu {w r ™ytu ! {q ¤ e…w h e{tk …ý {k r Œh™w k r™{to ý ftÞo …w Á k ÚtR „Þw k Au (43) y™u nu
…h{nkËtu ! íÞtk htÄtf]»ý Œuð™e «r‚ct fhðt {txu, ht{t¼tEyu {™u Ëk‚-…t»toŒtuyu Ërn‚
ƒtu÷tÔÞtu Au. (44) …Ae ©enrh …tu‚t™e Ë{e…u ƒuXu÷t ßÞtur‚»t rðþthŒ {Þtht{ ¼è™u
«r‚ct {txu {w n q ‚ o ™ tu rŒðË …q A ðt ÷tøÞt. (45) íÞthu …k [ tk „ òu u R ™u ‚u {Þtht{ ¼èu
{w n q ‚ o fÌtw k fu , nu «¼tu ! {t½ Ëw Œ e …tk [ { (ðËk ‚ …k [ {e) «r‚ct {txu ƒnw þw ¼ V¤
yt…™th Au. (46) nu «¼w ! ‚{thu íÞtk sðt {txu, «MÚtt™ fhðt {txu ytð‚eft÷™tu rŒðË
ƒnw s Ëthtu Au. nu hts™T ! rð«™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u ©enrh ¾qƒ «ËÒt ÚtÞt. (47)
…Ae Ä{o™kŒ™ ©enrhyu Ëðuo ËtÄw, …t»toŒtu, ðýeoytu y™u Ëðuo ™„hðtËe nrh¼õ‚tu™u …ý
yt¿tt yt…e fu , (48) nu Ëk ‚ ðýeo , nrh¼õ‚tu ! ytð‚eft÷u yt…ýu {q ¤ e…w h sðt™w k Au
‚u Ú te ‚{u …ý ‚i Þ th ÚtR òytu . ©enrhyu yt{ fÌtw k íÞthu ‚u Ëðu o «ËÒt ÚtR™u sðt™e
‚i Þ theytu fhðt ÷tøÞt. (49) {q ¤ e…w h Úte ytðu ÷ t Ëk ‚ tu ™ u ¼tu s ™ fhtðe™u ©enrh ‚u y tu
«íÞu ƒtuÕÞt fu, nu Ëk‚tu ! ‚{u þe½ú {q¤e sR™u ©enrh ytðu Au ‚u{ sýtðtu. (50-51)
y™u ð¤e «r‚ct™e Ëðu o Ët{„ú e ytu ‚u ™„h{tk Ú te yÚtðt ƒeò ™„h{tk Ú te s÷Œe ¼u „ e
fhe™u , rðrðÄ Œu þ tu { tk hnu ÷ t Ëðu o ¼õ‚s™tu «íÞu fw { fw { …rºtftytu {tu f ÷ðe yu {
ht{t¼tR htò™u ‚Útt ƒú ñ t™k Œ {w r ™™u ytŒh…q ð o f fnu ò u . (52) yt{ fne™u ©enrhyu
‚u{™u rðŒtÞ õÞto y™u ‚u Ëk‚tuyu …ý {q¤e…wh{tk ytðe™u ht{t¼tR™u ©enrhyu fnu÷wk ƒÄwk
r™ðuŒ™ õÞowk. ¼„ðt™u fnu÷t Ë{t[th Ëtk¼¤e™u ht{t¼tR htò ‚Útt yLÞ Ëðuo s™tu ¾qƒ
htS ÚtÞt. (53) ht{t¼tRyu {k„tðe ht¾u÷ ¼„ðt™™e {qŠ‚ytu™u {krŒh{tk ÷tðe™u …Ae
ƒúñt™kŒ{wr™ ©enrh™t yt„{™™e htn òuðt ÷tøÞt. (54) ƒúñt™kŒ{wr™ ‚Útt ht{t¼tR
htòyu ŒuþŒuþtk‚htu{tk hnu÷t ©enrh™t ¼õ‚s™tuu™u fw{fw{ðt¤e þw¼ …rºtftytu ÷¾e y™u
sYhe Ëðu o «fth™e Ët{„ú e ytu …ý sw Œ u sw Œ u Xu f týu Ú te ÷tðe™u yu f rºt‚ fhðt ÷tøÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk {q¤e…wh{tk ©enrh™t yt„{™ {txu ht{t¼tRyu …ºt ÷ÏÞtu yu
™t{u ƒtð™{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>52>>
yæÞtÞ - 53
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! „Z…wh{tkÚte ©enrh …ý yuftŒþe™t rŒðËu
«¼t‚u ™h™the ¼õ‚s™tuyu Ërn‚ {q¤e…wh sðt ™eféÞt. (2) {t„o{tk y™uf ¼õ‚s™tu
©enrh™u …tu ‚ …tu ‚ t™tk „t{tu { tk ÷R sR™u íÞtk ¼Âõ‚¼tðÚte ©enrh™e …q ò fhe™u ¼tu s ™
fhtð‚t n‚t. (3) ¼„ðt™ ftuRf „t{{tk yuf rŒðË, ‚tu ftuRf{tk yzÄtu rŒðË htuftR™u
‚u nrh¼õ‚tu ™ w k …q s ™ Mðefthe™u ‚u { ™u Ëk ‚ w ü fh‚t n‚t. (4) …Ae {t½ Ëw Œ e yu f {™t
rŒðËu ©enrh {q ¤ e…w h u …ntU å Þt íÞthu ht{t¼tR htòyu ‚Útt ™„hðtËe nrh¼õ‚tu y u
©enrh™e ËL{w¾ sR™u rðrðÄ ðtSkºttu™t ™tŒ ðzu y™u ðuŒ½tu»ttuÚte ytŒh…qðof ©enrh™wk
Mðt„‚ õÞwO. (5) yLÞ ¼õ‚tu ËtÚtu ƒwÂØ{t™ ht{t¼tE htò ©enrh™u «u{…qðof {q¤e…wh{tk
÷E „Þt. (6) …Ae ht{t¼tE, ©enrh™u …tu‚t™t Œhƒth{tk ÷R „Þt y™u íÞtk yuf ËwkŒh
ytË™ W…h ƒu Ë tzât y™u Ëk ‚ tu ™ u Ä{o þ t¤t{tk W‚thtu ytÃÞtu . (7) Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu ™ u
ytŒhÚte W‚thtu ytÃÞtu ‚Útt „] n MÚt nrh¼õ‚tu y™u Mºteytu ™ u …ý ÞÚttÞtu ø Þ r™ðtË
fhtÔÞtu. (8) ‚u htò y™u ƒúñ{wr™yu {tuf÷u÷e {k„¤…rºtftytu ðtk[e™u Œuþtk‚h{tk hnu÷tk
nrh¼õ‚tu …ý ‚u «r‚ctuíËð{tk ytððt ÷tøÞt. (9) fux÷tkf fåA Œuþ™tk, fux÷tkf Ëtiht»xÙ,
Ít÷tðtz y™u nt÷th™tk, fux÷tf …k[t¤, fux÷tkf „wsht‚™tk, fux÷tkf {thðtz y™u {t¤ðt™t
ËíËk „ eytu , ‚Útt Mºte…w º ttrŒf y™u Ëu ð ftu y u Ërn‚ htòytu …ý …tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ {tk Ú te
ytŒh…qðof íÞtk ytððt ÷tøÞt. (10) ‚u Ë{Þu ÷¾‚h ™„h™t htò™t r«Þ fth¼the y™u
÷e÷t…w h „t{™t r™ðtËe yu ð t ÷t÷S¼tR …ý «u { …q ð o f ‚u «r‚ctu í Ëð{tk ytÔÞt.
(11-13) Mºte, ¼tR ‚Útt …w º ttrŒf Ërn‚, hts™er‚{tk rð[ûtý, «íÞût ©enrh™t
yu f tk r ‚f W…tËf, yr‚ƒw Â æÄ{t™, r™{to ™ e, r™»ft{ ytrŒ „w ý tu Ú te Þw õ ‚, ði ~ Þ òr‚{tk
©u c , ËŒt Ëk ‚ Ëu ð t{tk ytËõ‚, Ä{o f tÞo { tk {ntytŒhðt¤t, ©enrhyu fhtðu ÷ t Ëðo
{k r Œhtu { tk Œhu f WíËð «Ëk „ u Ëk ‚ tu ytrŒ™u ¾q ƒ r{ütÒt s{tz™tht yu ð t ‚u ÷t÷S¼tR
¼õ‚ n‚t. (14) rðrðÄ Œuþtu{tkÚte ytðu÷t y™u ™{Mfth fh‚t fåAtrŒ Œuþtu™t ËíËkr„s™tu,
htòytu ‚Útt ÷t÷S¼õ‚™u Þtu ø Þ W‚tht y™u …tÚthý ytrŒf yt…e™u ©enrh ‚u Ëðu o ™ e
Ëk ¼ tð™t fh‚t n‚t. (15) …Ae, „„™[w k ƒ e rþ¾htu ð t¤w k , ¾q ƒ rðþt¤, rð{t™tfth,
yLÞ õÞtkÞ òuðt ™ {¤u ‚uðwk yŒT¼q‚, {krŒh òuR™u ©enrh, …tu‚t™u «ýt{ fh‚t ƒúñ{wr™
«íÞu ƒtuÕÞt fu, (16) nu {wr™ ! ‚{tuyu {tÁk ftÞo ¾qƒ n»to…qðof Ëðtuo¥t{ he‚u õÞwO Au.
…ÚÚthtu Ú te Ëw á Z ytðe he‚u ƒk Ä tÞu ÷ w k {k r Œh ‚tu y{u , yt Œu þ {tk õÞtk Þ òu Þ w k ™Úte. yt{
fne™u ©enrhyu MðfkX{tkÚte …w»…nthtu ftZe™u, ƒúñ{wr™ ™u ytÃÞt. (17) íÞthu ƒwÂæÄ{t™,
{wr™©uc ƒúñ{wr™©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, nu Mðtr{™T ©enrh ! yt {krŒh þtMºtt™wËthu s
ƒ™tðu ÷ w k Au . (18-19) ð¤e, yt…™e yt¿tt™w Ë thu MÚtt…™ fhðt™e ©e f] » ýtrŒ {q Š ‚ytu
…ý ‚iÞth Au. «r‚ct rðrÄ{tk þt† r™…wý yuðt ®n{‚ht{, rþðht{ ò™e ytrŒf ðirŒf
rð«tu …ý ytðe „Þt Au . y™u ‚u rð«tu ™ t fnu ð t «{týu sYh Ëðu o ËtÄ™ Ët{„ú e ytu
yufrºt‚ fhe™u ‚iÞth Au. (20) Y…t-‚tkƒt™t …tºttu, {txe™t …tºttu, ½ô [tu¾trŒf ÄtLÞtu,
huþ{e ðMºttu, ½e-„tu¤-Ëtfh ytrŒf Ëðuo W…Þtu„e ðM‚wytu, yt ƒÄwk s Ëk…tŒ™ fhu÷wk Au.
(21) ‚uÚte nu rðï¼tð™ ! nu nrh ! yt… ‚u Ëðuo ðM‚wytu W…h f]…táÂü fhtu. «r‚ct
rðrÄ{tk yt…™u yr¼ü ntuÞ ‚u Ëðuo nwk ytŒhÚte ÷tðwk Awk. (22) yt «{týu «tÚto™t õÞtoÚte
f{¤™Þ™ ©enrh ‚íft¤ …tu ‚ t™t ytË™u Ú te WXe™u , ƒú ñ {w r ™™tu ntÚt …fze™u , Ëk … tŒ™
fhu ÷ e ‚u Ëðu o ðM‚w y tu òu ð t {txu …ÄtÞto . (23) nu hts™T ! ©enrh ßÞtk f] » ýtrŒ {q Š ‚
«r‚ct fhðt™e Au ‚u {k r Œh{tk …ÄtÞto y™u ‚u {k r Œh™u r™nt¤ðt ÷tøÞt. íÞth ƒtŒ
ƒú ñ {w r ™, ht{t¼tR htò y™u rþÕ…eytu ™ e …ý MðÞk ©enrhyu ¾q ƒ «þk Ë t fhe. (24-
25) íÞth …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrh, htÄtf]»ýtrŒ {qŠ‚ytu, …qò Ët{„úeytu, yufrºt‚ fhu÷e
Ëðuo Ët{„úeytu, r™nt¤e™u ‚Útt «ýt{ fh‚t rn{k‚ht{, rþðht{ ò™e ytrŒf òuR™u ¾qƒ
Ëk ‚ w ü ÚtÞt. …Ae [q h {w k ¾tk z ðt™t yðtòu Ëtk ¼ ¤e™u hËtu E ½h{tk …ÄtÞto (26) íÞtk
©enrhyu ËU f ztu ƒú t ñýtu «er‚…q ð o f ½ô™t [q h {t™t ÷tzw ƒ™tððt™t ftÞo { tk ÔÞM‚ òu Þ t.
(27) íÞtk ¾q ƒ hËtu R òu R ™u ©enrhyu …ý nË‚tk nË‚tk ƒú ñ {w r ™™u …q A T Þ w fu nu {w r ™!
ƒútñýtu yt ÷tzw ƒ™tðu Au ‚u{tk „tu¤ ™t¾tu Atu fu ¾tkz ? ‚u fntu. (28) íÞthu ‚u h{ws™u
Ëtk ¼ ¤e™u ƒú ñ {w r ™yu …ý ‚u ™ u y™w Ë thu s W¥th ytÃÞtu fu , nu ¼„ð™T ! yt «r‚ct
{ntu í Ëð{tk yt…™w k yt„{™ Ëtk ¼ ¤e™u ½e-Ëtfh™tu ¾q ƒ rðM‚th ÚtðtÚte, ‚u ÷ ™e ËtÚtu
„tu ¤ ‚tu …÷tÞ™ s ÚtR „Þtu Au . (29) nu ßÞu c S‚ hts™T ! ƒú ñ {w r ™™w k ytðw k ðtõÞ
Ëtk ¼ ¤e™u ¼rõ‚‚™Þ ©enrh ¾q ƒ htS ÚtÞt y™u ƒú ñ {w r ™™w k ËL{t™ õÞw O . (30) …Ae
©enrh Ëk‚ðýeoytu™e Ä{oþt¤t òuR ¾qƒ «ËÒt ÚtÞt y™u íÞth ƒtŒ ©enrh …tu‚t™t r™ðtË
MÚtt™u …ÄtÞto . (31) …Ae «¼w , yth‚e ™thtÞý Äq L Þ y™u Úttu z e ¼„ðŒ ðt‚to fhe™u
M™t™tÚtuo …ÄtÞto. (32) …Ae ËtÞk ËkæÞt fhe™u, ht{t¼tR ytrŒf™t Ëk‚tu»t {txu ©enrhyu
Úttu z tu f V¤tnth õÞtu o . y™u …Ae Ëðo Œ t ®™ÿthrn‚ yu ð t ©enrhyu Úttu z tf Ë{Þ {txu
Þtu„®™ÿt Äthý fhe. (33) …Ae «t‚:ft¤u QXe, þti[rðrÄ fhe, þwæÄ s¤ ðzu M™t™ fhe,
ƒu ðMºttu Äthý fÞtO. (34) ËkæÞtu…tË™trŒf r™íÞ rðrÄ fhe™u …Ae Ëðo ƒútñýtu™u ƒtu÷tðe
¼„ðt™™t {k r Œh yt„¤, yr‚ h{ýeÞ …rhrÄÞw õ ‚ {k z … fhtÔÞtu . (35) …Ae íÞtk
…rhrÄÞwõ‚ W¥t{fwkz ƒ™tðztðe™u ƒútñýtu™u fÌtwk fu, nu rð«tu ! ytð‚eft÷u ynª «r‚ctrðrÄ™tu
ythk ¼ Íz…Úte ÚttÞ ‚u { fhtu . (36-37) nu hts™T ! …Ae htSð÷tu [ ™, fÁýtËt„h,
©enrh Ë¼t{tk …ÄtÞto y™u y{] ‚ {Þ áÂüyu r™nt¤‚t Útft ®ËntË™ W…h rƒhts{t™
ÚtÞt. nu hts™T ! …Ae Ëðu o Ëk ‚ -ðýeo y tu , ‚Útt nrh¼õ‚tu {Þto Œ t…q ð o f ‚u Ë¼t{tk ƒu X t.
(38) nu hts™T ! ¼„wS ytrŒf Qæðo…wkzÙ r‚÷fÄthe, ™{ú, þ†Äthe Ëðuo …t»toŒtu ©enrh™e
…tA¤ Q¼t hÌtt. (39) nòhtu rð«tu , ûtrºtÞtu y™u ði ~ Þ ™h™the ¼õ‚s™tu ©enrh™t
Œþo™tÚtuo íÞtk yðh-sðh fhðt ÷tøÞt. (40) íÞtk [¢ð‚eo htò™e su{ Ëwþtur¼‚ ¼„ðt™
©enrhyu ‚u Ë{Þu, ËkËthƒkÄ™ ‚tuz™the ¼„ðŒðt‚to fhe. (41) …Ae ©enrh ƒtuÕÞt fu,
nu r™»…t… ËtÄw ©u c ‚ÿw … t™k Œ {w r ™ ! ð† ytrŒf yt Ëðu o ðM‚w y tu ÷u ð t Œu ð t™w k æÞt™
‚{thu ht¾ðwk. (42) nu {nt™w¼tðt™kŒ {wr™ ! ynª ytðu÷t Ëðuo Ëk‚-nrh¼õ‚tu ‚Útt yLÞ
s™tu ™ e yÒt ðMºttrŒ ðzu ‚{tu ƒhtu ƒ h Ëk ¼ tð™t fhtu . (43) nu ðtËw Œ u ð t™k Œ ðýeo !
ƒú t ñýtu ™ u hËtu E ½h{tk òu R ‚e Ëðu o ðM‚w y tu yt…ðt {txu ‚{thu ƒú ñ [theytu ™ u yt¿tt
fhðe. (44) y™u Ëðuo Ëk‚tuyu ÷tux, Œt¤, [tu¾t, ½e ytrŒf Ëðuo ðM‚wytu Ët[ððe y™u
nrh¼õ‚tu yt„¤ ¼tð…qðof ËŒt ¼„ðŒT ðt‚to fhðe. (45) nu hts™T ! yt «{týu yt¿tt
yt…e™u, …Ae ©enrhyu …tXþt¤t{tk …Äthe ¼tus™ fÞwO y™u íÞth ƒtŒ …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u
Úttuztu rð©t{ õÞtuo. (46) …Ae Ëðuo Ëk‚tu, ƒúñ[theytu y™u rð«tuyu ¼tus™ fÞwO y™u ‚u
Ëðuoyu …tu‚ …tu‚t™t MÚtt™u sR™u Úttuztuf rð©t{ õÞtuo. (47) {æÞtö …Ae, Œuðtu™e ËwÄ{to
suðe, rðþt¤ Ë¼t ÚtR y™u «¼w MðÞk íÞtk ytðe™u rƒhts{t™ ÚtÞt.(48) M™t™ fhe™u
Ëk ‚ tu ƒú ñ [theytu y™u ¼õ‚ rð«s™tu íÞtk ytÔÞt y™u ‚u Ëðu o ÞÚtt½rx‚ MÚtt™u ƒu X t.
(49) ht{t¼tR htò ytrŒf ƒeò ¼õ‚s™tu, ™„hðtËe ™h™theytu, y™u „ðiÞtytu Ëðuo
…tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ t…q ð o f íÞtk ƒu X t. (50) …Ae Ëðu o ™ u yt™k Œ yt…‚t Útft, ¼õ‚r«Þ
¼„ðt™ ©enrhyu íÞtk rðrðÄ ¿tt™ðt‚to fhe. (51) …Ae Ëk‚ðýeo, …t»toŒtu ‚Útt nrh¼õ‚tu
Ërn‚ MðÞk ¼„ðt™ ©enrhyu yth‚e fhe ™thtÞý ÄqLÞ fhe. (52) ŒÞt Ët„h ©enrhyu
Úttuze ¼„ðŒT ðt‚to fhe y™u …Ae ËtÞk ËkæÞt fhðt {txu …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto.
(53) …Ae ¼õ‚s™tu …tŒ Ëk ð tn™ fh‚t n‚t íÞthu , ®™ÿtÄe™ «týeytu ™ t Mðt{e, ‚Útt
su { ™t fe‚o ™ ™w k ©ðý …w Û Þfthe Au ‚u ð t ©e «¼w þGÞt{tk …tu Z e „Þt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh {q¤e…wh{tk …ÄtÞto yu ™t{u ºtu…™{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>53>>
yæÞtÞ - 54
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! …Ae «t‚:ft¤u QXe, þti[rðrÄ fhe, M™t™trŒ
y™u r™íÞ f{o fhe™u ©enrh {kz…{tk …ÄtÞto. (2) …Ae {kz…{tk hnu÷t ðirŒf ƒútñýtuyu
©enrh™u ytŒh…q ð o f ™{Mfth õÞtu o y™u íÞtk hnu ÷ t rð«tu «r‚ctu … Þtu „ e ðM‚w y tu íÞtk
÷tððt ÷tøÞt. (3) ƒútñýtuyu ©e „ýuþ …qs™ õÞwO, …Ae «¼w …qs™ õÞwO y™u …Ae Œuð-
«r‚ct™tu Ëðu o rðrÄ ÞÚttþt† fhðt ÷tøÞt. (4) yk „ Œu ð tu y™u «Ät™Œu ð tu ™ e «ËÒttÚtu o
{w Ï Þ rðrÄ ðzu , ©enrh Ëðu o «r‚ct Ëƒk Ä e rðrÄ fhtððt ÷tøÞt. (5) ŒÞt Ët„h ©e
™thtÞý{wr™yu ÞÚttþt† rð«tu™e r™ÞwÂõ‚ fhe ‚u{™u Ätur‚Þtk ytrŒf Ëðuo ðM‚wytu yt…e.
(6) …Ae ©enrhyu ÄtLÞtrÄðtË, s¤trÄðtË y™u ¼q‚ þwÂæÄ fhe™u {qŠ‚ytu{tk «tý«r‚ctrŒf
f{o fhtÔÞw k . (7) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™ T ! {tÄ Ëw Œ …tk [ {™t rŒðËu
(Ëk.1879) þw¼ ÷ø™ {wnq‚o{tk, {æÞ {krŒh{tk htrÄftyu Ërn‚ ©e f]»ý™e «r‚ct fhe,
y™u ‚u ©e f]»ý™e s{ýe ƒtswyu …tu‚t™e {qŠ‚™e MÚtt…™t fhe. (8) {æÞ{krŒhÚte ztƒe
ƒtsw™t {krŒh{tk Ä{toí{t ©enrhyu, þtMºttuõ‚ rðrÄÚte hýAtuz-rºtf{htÞ™e MÚtt…™t fhe.
(9) ‚u Ë{Þu íÞtk ðuŒ½tu»t ËtÚtu, ðtSkºttu™tu {Äwh ™tŒ, ytftþ y™u ®Œ„‚{tk ÔÞt…e „Þtu.
(10) …Ae ©enrhyu ðirŒf {kºttu ðzu htÄtf]»ýtrŒ Ëðuo {qŠ‚ytu™e [kŒ™ y™u ðMºtt¼q»týtrŒf
W…nthtu ðzu …q ò fhe. (11) …Ae ©enrhyu ™ðe™ y{q Õ Þ ðMºttu y™u Ëw ð ýo h í™trŒf
yt¼q»týtuÚte Ëwþtur¼‚ yuðe ‚u {qŠ‚ytu™e yth‚e W‚the. (12) …Ae ©enrh …w»…tksr÷
y…eo™u {wnq‚o …ÞO‚ ‚u {qŠ‚ytu Ët{w òuR hÌtt íÞthu ‚u Ë{Þu ‚u {qŠ‚ytu{tkÚte ¾qƒ s ‚us
«„x ÚtÞwk. (13) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu su s™tuyu yt Œþo™ õÞtO ‚u Ëðuo ¾qƒ rðM{Þ …tBÞt
y™u …tu ‚ t™u ÄLÞ¼t„e {t™ðt ÷tøÞt. (14) …Ae ©enrhyu {k r Œh{tk Ú te ƒnth {k z …{tk
ytðe™u Ëðuo «r‚ctrðrÄ Ë{tÃ‚ fhe y™u ðhý fhu÷t ƒútñýtu™u ¾qƒ ŒÂûtýtytu yt…e.
(15) íÞthƒtŒ ©enrhyu ¼ûÞ, ¼tußÞ y™u ŒqÄ…tf ytrŒ ðzu y™uf Ëk‚tu, ƒúñ[theytu,
ƒútñýtu y™u ¼õ‚tu™u s{tzât. (16) nu hts™T ! ‚u Ë{Þu «r‚ctuíËð{tk Œþo™tÚtuo ytðu÷tk
s™tu ™ e Ëk Ï Þt ‚tu Ëtu ð»tu o …ý, „ýe ™ þftÞ ‚u x ÷e n‚e. (17) nu hts™T ! Ä{o ™ k Œ ™
©enrhyu, ‚u Ëðuo yËkÏÞ s™tu™u …ý ‚u Úttuzef hËtuR{tkÚte s ¾qƒ s{tzât íÞthu ©enrh™wk
yt yiïÞo òuR™u Ëðuo s™tu …h{ ytùÞo …tBÞt. (18) …Ae ‚u Ëðuo s™tu, íÞtkÚte Œþo™
fhe™u , ƒú ñ t™k Œ {w r ™yu yt…u ÷ w k ¼tÚtw k {t„o { tk s{‚t Útft …tu ‚ …tu ‚ t™u „t{u „Þt. (19)
©enrhyu ƒ…tuh …Ae {nt¼th‚™wk ©ðý õÞwO …Ae ËtÞkft¤u Ë¼t{tk ytË™ W…h ƒuËe™u
©e f]»ý ¼„ðt™ ËƒkÄe ½ýe fÚttðt‚to fhe™u ¼õ‚s™tu™u htS õÞto. (20) yt «{týu
{q¤e…qh{tk yr„Þth rŒðË htuftR™u ©enrhyu ¼õ‚s™tu™u r™íÞ «íÞu yt™kŒ …{tze y™u
…Ae ht{t¼tR htò y™u yLÞ …w h ðtËe s™tu ™ u yt{k º te™u , …tu ‚ u …tu ‚ t™t …t»to Œ trŒ ËtÚtu
„Z…wh …ÄtÞto. (21) íÞth ƒtŒ ¼qs ™„hÚte ©enrh Œþo™™t WíËtnðt¤t ¼õ‚tu [iºt ËwŒe
…q ™ {™t rŒðËu „Z…w h {tk ytðe™u ©enrh™u fnu ð t ÷tøÞt fu , ‘nu ¼„ð™T ! ¼w s ™„h{tk
{k r Œh Ëk … q ý o … ýu ‚i Þ th ÚtR „Þw k Au . (22) ‚u Ú te ‚{tu íÞtk …Äthtu y™u ™h™thtÞý
¼„ðt™™e «r‚ct fhtu . yu ð e y{tu Ëti ¼q s ðtËe nrh¼õ‚tu ™ e «tÚto ™ t Au . ‚u Ú te y{thtu
{™tu h Út yt… …q ý o fhtu . (23) yt «{týu ™ e «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e™u s„Œeïh ©enrhyu
ßÞtur‚»t ƒútñý™u ƒtu÷tðe, ¼qs ™„h{tk ©e ™h™thtÞýŒuð™e «r‚ct™wk {wnq‚o òuðztÔÞwk.
(24) ði þ t¾ Ëw Œ …k [ {e™t rŒðËu «r‚ct™tu rŒðË ™¬e fhe™u …Ae [i º t ðŒe ƒes™t
rŒðËu ©enrh „Z…w h Úte ™eféÞt. (25) ËtÚtu {w õ ‚t™k Œ , r™íÞt™k Œ , „tu … t¤t™k Œ ytrŒ
{wr™ytu …tu‚…tu‚t™t {kz¤u Ërn‚ ©enrh™e ËtÚtu n‚t. (26) ©enrhyu y„tWÚte s ÷tðe
ht¾u ÷ e y™u ftu R he‚u ¾k r z‚ ™ ÚttÞ ‚u { Ët[ðe™u ht¾u ÷ e ©e™h y™u ©e ™thtÞý™e
{q Š ‚ytu ËtÚtu ÷R™u ©enrh ™eféÞt. (27) …t»to Œ tu Ërn‚ ¼q s ™„h™t hM‚u s‚tk s‚tk ,
hM‚t{tk su su „t{tu{tk …tu‚t™t ¼õ‚s™tuyu «tÚto™t fhe íÞtk íÞtk htuftR™u, «¼w [iºt ðŒe
‚uhþ™t rŒðËu ¼qs™„h …ntUåÞt. (28) n»tto©wðt¤t ¼qs™„hðtËeytu ©enrh™e ËL{w¾
„Þt y™u „e‚-ðtSk º ttu ™ t ™tŒ Ërn‚ ©enrh™u ™„h{tk ‚u z e „Þt. (29) íÞtk {k r Œh™e
Ë{e…{tk s …tu‚u ‚Útt yLÞtuyu W‚thtu õÞtuo. …Ae …whs™tu {ntí{t ©enrh™e Ëuðt fhðt
÷tøÞt. (30) ©e ™h™thtÞý ¼„ðt™™e «r‚ct fhðt {txu, «r‚ct þtMºttu™wËthu sYhe
Ëðuo Ët{„úeytu ©enrhyu Mð¼õ‚tu …tËu þe½ú {k„tðe yufrºtf fhtðe. (31) …Ae ðiþt¾
ËwŒe …k[{e™t rŒðËu, (Ëk.1879) íÞtk {krŒh{tk ©e ™h™thtÞý Œuð™e «r‚ct ©e™„h™e
su{ s ¾qƒ Ät{Äq{Úte fhe. (32) nu hts™T ! {tuxt htòytuÚte …ý ÚtR ™ þfu ‚uðtu {tuxtu
«r‚ctuíËð yZ¤f Ët{„úeytu ðzu, ©enrhyu ÞÚttþt† õÞtuo. (33) íÞtk ©enrhyu ƒútñýtu,
™„hs™tu, yt„k‚wfs™tu RíÞtrŒf Ëðuo™u ÞÚtuü s{tze™u ƒútñýtu™u ¾qƒ ŒÂûtýtytu yt…e.
(34) …Ae ©enrhyu Ä{o … w º t ©e ™h™thtÞýŒu ð ™e r™íÞ …q ò rðrÄ ‚Útt MðËk « ŒtÞ™t
y™w Ë thu WíËðtrŒf™tu «ƒk Ä ÞÚttÞtu ø Þ õÞtu o . (35) nu hts™T ! íÞth …Ae ¼w s ™„h™t
¼õ‚s™tu ©enrh™u …tu‚…tu‚t™u ½uh …Ähtðe™u ÿÔÞ ðMºttrŒf, Ëwk„kÄe{t™ [kŒ™, …w»…nthtu
RíÞtrŒf ðzu ynŠ™þ ©enrh™e …q ò fhðt ÷tøÞt. (36) …Ae ©enrh íÞtk Ú te „Z…w h
sðt™tu ßÞtk rð[th fh‚t n‚t ‚u x ÷t{tk ‚tu , {q ¤ e…w h Úte Œq ‚ íÞtk ¼w s ™„h{tk ytðe
…ntU å Þt. (37) ‚u { ýu ©enrh™u «ýt{ fhe™u {q ¤ e™t htò™e þw ¼ …rºtft yt…e, y™u
¼õ‚s™tu™t fÕÞtý™u yÚtuo ytŒh…qðof ©enrhyu ‚u …rºtft ðtk[e. (38) …Ae nu ßÞucS‚
hts™T ! …h{yt™k Œ fthe {™tu n h Ëw k Œ h f{¤Œ¤ su ð tk ™u º ttu ð t¤t {w r ™…r‚ ©enrhyu ,
…rºtft{tk ™ e ðt‚ {w õ ‚t™k Œ {w r ™ ytrŒf™u fne Ëk ¼ ¤tðe fu , (39) nu {w r ™ytu ! {q ¤ e™t
ƒw Â æÄ{t™ ht{t¼tRyu , ¼Âõ‚{t‚t y™u Ä{o r…‚t™e Ëw k Œ h {q Š ‚ytu {the …tËu «er‚Úte
{k „ tðu ÷ e Au . (40) y™u {q ¤ e…w h {tk Ä{o ¼ rõ‚™e {q Š ‚™e «r‚ct {txu {™u íÞtk ‚u z tÔÞtu
Au {q¤e…wh{tk ytx÷wk ft{ ƒtfe Au. (41) Ëðuo {wr™ytu™u yt «{týu fne™u …Ae «¼wyu
{Þtht{ rð«™u fÌtw k fu , (42) nu rð«ðÞo ! ßÞtu r ‚»tþt†{tk ‚{u rðþthŒ Atu . ‚u Ú te
…k [ t„{tk òu R ™u «r‚ct™w k {w n q ‚ o ™¬e fhe™u fntu . (43) íÞthu Œu þ ft¤™u òý™tht
{Þtht{ ¼èu, yk‚h{tk «¼w™wk æÞt™ Ähe …t½ze{tkÚte xe…ýwk ftZe™u ‚u{tkÚte «r‚ct {wnq‚o
òu R , nË‚tk nË‚tk «¼w «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (44) nu «¼w ! {tu x t …w Á »ttu ™ tu Ëk f Õ… xq k f
Ë{Þ{tk s V¤e¼q‚ ÚttÞ Au ‚uÚte ‚{tht ËkfÕ… «{týu {wnq‚o ™Sf{tk s Au. nu «¼w !
ði þ t¾ Ëw Œ ƒthË™t rŒðËu þw ¼ {w n q ‚ o Au . (45) ð¤e nu nrh ! ynª ¼q s ™„h{tk Ú te
™ef¤ðt {txu™tu W¥t{ Ë{Þ …ý ytð‚eft÷u s Au. {Þtht{ ¼è™wk ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u
©enrh ¾qƒ htS ÚtÞt. (46) …Ae «¼wyu Ëðuo Ëk‚-ðýeo, …t»toŒtu, „]nMÚttu ‚Útt ™„hðtËe
yLÞ Mð¼õ‚tu™u yt¿tt fhe fu, (47) nu ¼õ‚s™tu ! yt…ýu ytð‚e ft÷u {q¤e…wh sðt™wk
Au , ‚u Ú te Ëðu o ‚i Þ th ÚtR òð. ©enrh™e yt¿tt™w Ë thu Ëk ‚ tu ytrŒ ‚i Þ the fhðt ÷tøÞt.
(48) …Ae {q¤e…wheÚte ytðu÷t Œq‚tu™u f¤t r™rÄ ©enrhf]»ý «¼wyu ¼tus™ fhtðe™u ‚u{™u
fÌtwk fu, nu Œq‚tu ! ynª ¼qs™„h{tk ¼Âõ‚{t‚t y™u Ä{o r…‚t™e ƒk™u {qŠ‚ytu Au. (49)
‚u ƒk ™ u {q Š ‚ytu ÷R™u ‚{u ©u c ƒú ñ [theytu ËtÚtu …nu ÷ t {q ¤ e òð. nw k Ëk ‚ tu ‚Útt s™
Ëk½™u ÷R™u ðiþt¾ ËwŒe yuftŒþe™t rŒðËu r™ùu íÞtk ytðeþ. (50) íÞtk ytðe™u ƒthþ™t
rŒðËu ¼rõ‚Ä{o ‚Útt ™e÷fkX {ntŒuð™e MÚtt…™t fheþ. (51) ƒúñ{wr™ y™u ht{t¼tR
htò™u fnuòu fu Ëðuo hts{kz¤™u …ý þw¼ …rºtftytu {tuf÷ðe. (52) yt{ fne™u ‚u Œq‚tu™u
{tu f ÕÞt. …Ae ‚u Œq ‚ tu y u þe½ú ‚ tÚte {q ¤ e…w h ytðe™u ht{t¼tR htò™u ‚Útt ƒú ñ {w r ™™u
©enrh™t yt„{™ ytrŒf™wk Ëðo r™ðuŒ™ õÞwO. (53) nu hts™T ! …Ae ‚u ht{t¼tR htòyu
Ë{e…{tk hnu ÷ t hts{k z ¤{tk ‚Útt Ëðu o Œu þ tu { tk þw ¼ …rºtftytu {tu f ÷e. (54) {w r ™©u c
ƒú ñ t™k Œ …ý «r‚ct{tk sYhe Ëðu o Ët{„ú e ytu yu f rºt‚ fhe™u {k r Œh Ë{e…u ÷tðe™u
©enrh™t yt„{™™e «r‚ûtt fhðt ÷tøÞt. (55) ¼q s ™„hÚte Œq ‚ tu ™ u {q ¤ e™„h {tu f ÕÞt
ƒtŒ, ©enrh ði þ t¾ Ëw Œ ytX{™u rŒðËu Ëðthu Mºte …w Á »ttrŒ Ëðu o ¼õ‚s™tu y u Ërn‚
¼qs™„hÚte ™eféÞt. (56) {t„o{tk Mð¼õ‚tu Ä{o™kŒ™ ©enrh™u …tu‚…tu‚t™t „t{{tk ÷E
sE™u ¼Âõ‚¼tð …q ð o f ©enrh™w k …q s ™ fh‚t n‚t. (57) Ëu ð ftu y u Ërn‚ ¼rõ‚™k Œ ™
©enrh, ¼Âõ‚yu Ërn‚ Ä{o™wk …tu»tý fh‚t Útft, yuftŒþe™t rŒðËu, ËkæÞt Ë{Þu {q¤e™„h
ytðe …ntu å Þt. (58) ©enrh™w k yt„{™ ÚtÞw Au ‚u { Ëtk ¼ ¤e™u , f{¤ su ð t Ëw k Œ h
™u º ttu ð t¤tk ht{t¼tR htò, ‚íft¤ Ÿ[t „r‚ðt™ yï W…h ƒu Ë e, ¼tRytu y™u Ëi L Þ
Ërn‚, n»to…qðof ©enrh™e ËL{w¾ „Þt. (59) {kºteð„o Ërn‚ ‚u htò, ht{f]»ýtrŒf rîs
©uc y™u …wÁ»ttu¥t{trŒf ™„hðtËe ¼õ‚s™tu ËtÚtu, ðtSkºttu™t ™tŒÚte rŒþtytu™u „wkrs‚
fh‚t Útft ©enrh™e ËL{w ¾ „Þt. (60) ‚u htò™e …tA¤, …h{th ðk þ ™t htòytu ™ t
þq h ðeh fw { thtu …ý, Ëw ð ýto ¼ q » týtu Ú te y÷k f ] ‚ ÚtR™u ‚Útt fk X {tk Ëw ð ýo ™ e y™u ïu ‚
{tu ‚ eytu ™ e {t¤tytu …nu h e™u s‚t n‚t. (61) ‚u W…htk ‚ ntò¼tR, {tðS, fu n t¼tR
‚Útt {rnS¼tR ™t{™t ƒu ¼tR, su n t¼tR, y¼Þ®Ën, h½w ¼ t, hðt¼tR, nh¼{S
ytrŒf ‚u{™e …tA¤ s‚t n‚t. (62) …Ae íÞtk ©enrh™u òuR™u ht{t¼tRyu yï W…hÚte
W‚he «¼w™u ¼ux y…oý fhe™u ÷û{e…r‚, …whtý…wÁ»t ™thtÞýÉr»t™u s{e™ W…h …ze™u
Ëtütk„ Œkzð‚ «ýt{ õÞto. …Ae …w™: ½tuzuMðth ÚtÞt. (63) …Ae nu hts™T ! ‚u ht{t¼tR
ytrŒ™e ËtÚtu ©enrh {q ¤ e…w h {tk «ðu þ fhe {k r Œh{tk …ÄtÞto y™u „ú n {k z ¤Úte ðu Â ü‚
[kÿ{t™e {tVf Mð¼õ‚tuÚte ðuÂü‚ ÚtR™u ÷e{zt™t ð]ût ™e[u ðurŒft W…h rƒhts{t™ ÚtÞt.
Er‚©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-ßÞucS‚
ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh …w™: {q¤e…qh{tk …ÄtÞto ‚u ™t{u [tu…™™tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>54>>
yæÞtÞ - 55
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u {q¤e…wh{tk ƒúñt™kŒ{wr™ ‚Útt htò
ht{t¼tRyu ËtÄw, „]nMÚt y™u Mºteytu™u ÞÚttÞtuøÞ W‚thtu ytÃÞtu. (2) …Ae ht{t¼tRyu
V¤tnth y…oý fhe™u Ëðuo íÞt„e „]nMÚttu™wk ytr‚ÚÞ õÞwO. ©enrh™e Ëuðt{tk ‚u ht{t¼tR
hts©u c ŒtË™e {tVf ð‚o ‚ t n‚t. (3) …tu ‚ t™u «ýt{ fh‚t y™u Ë{e…{tk hnu ÷ tk
ƒú ñ t™k Œ {w r ™ «íÞu ©enrh ƒtu Õ Þtk fu nu {w r ™ ! Ëðthu Œu ð «r‚ct™w k þw ¼ {w n q ‚ o Au . (4)
‚uÚte …qò™e Ëðuo Ët{„úe ‚{u yíÞthu s yufrºt‚ fhtu. íÞthu ƒwÂæÄ{t™ {wr™©uc ƒúñ{wr™
©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (5) nu nhu ! yt… fntu Atu ‚u «{týu™e ÞÚttþt† sYhe yuðe Ëðuo
Ët{„úeytu ynª Ëk…tŒ™ fhu÷e Au. ÄtLÞ, …tºttu y™u ðMºttrŒf ƒÄe ðM‚wytu ynª Ëk…tŒ™
fhu ÷ e Au . (6) y™u «r‚ct ftÞo { tk r™…w ý yu ð t nu { k ‚ ht{ ytrŒf ði r Œf ƒú t ñýtu …ý
ƒtu ÷ tðe ht¾u ÷ t Au . (7-8) ð¤e, nu nhu ! ¼q s ™„hÚte ÷tðu ÷ e Ëw k Œ h, „ti h ðýo ™ e
{tuût«ŒtÞe™e ¼Âõ‚{t‚t y™u Ä{or…‚t™e {qŠ‚ytu yu ƒÄwk yt… òuR ÷tu. …Ae nu y™trŒ!
‚u{tk su su ftkR òuR‚wk ntuÞ ‚u fntu, ‚tu nwk ‚u ÷tðe yt…wk. yt{ fÌtwk ‚uÚte ©enrh ytË™
W…hÚte QXât. (9) …Ae ©enrhyu ƒúñt™kŒ{wr™™tu ntÚt …fze Ët{„úeytuÚte ¼hu÷t ½h{tk
sR, ‚u Ët{„úeytu r™nt¤e (10) íÞtkÚte hËtuR ½h{tk ytðe™u [qh{wk ¾tkzðt{tk ‚í…h yuðt
ƒútñýtu™u íÞtk òuR™u, Œuð™e {tVf ƒútñýtu™tu Ëífth fh™tht «¼w Ëk‚tu»t …tBÞt. (11)
…Ae ©enrhyu ‘¾q ƒ ËhË ¾q ƒ ËhË’ yu { fne™u ƒú ñ {w r ™™w k ËL{t™ õÞw O y™u …Ae
…tu ‚ t™t W‚thu ytÔÞt íÞthu ÷t÷S¼tR ™t{u yu f Ët{Úto ð t™ ¼õ‚ íÞtk ytÔÞt y™u
©enrh™t [hýth®ðŒ{tk ™{Mfth fhe™u ƒtu Õ Þt fu , (12) nu Mðtr{™T ! nu nhu ! yt
«r‚ctuíËð{tk ƒútñýtu ‚Útt Ëk‚tu™u s{tzðt{tk sux÷wk ¾[o Útþu ‚u Ëðo yt…™tu ŒtË yuðtu
nwk yt…eþ. (13) nu {tÄð ! hËtuR{tk „tu¤ y™u ‚u÷™u ‚tu yzfþtu s ™rn (yÚtto‚ ½e
¾tk z y™u Ëtfh s ðt…hòu ) y™u ÷tzðt{tk Ëtfh ‚Útt ½e ½ýw k s ™t¾òu . (14) nu
ŒÞtr™rÄ ! yt…™t ŒtË yu ð t {the W…h ŒÞt fhe™u {the yt «tÚto ™ t™tu Mðefth fhtu .
(15-16) ŒÞtr™rÄ ©enrh ÷t÷S¼õ‚™w k ytðw k ©æÄtÞw õ ‚ ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u , ‚u ™ t «íÞu
ƒtu Õ Þt fu , Ëk ‚ tu y™u ƒú t ñýtu su { ™u yr‚r«Þ Au yu ð t yu nu ¼õ‚s™ ! su { ‚{thtu
{™tu h Út ntu Þ ‚u { s Ëðo Œ t fhtu . yt{ fhe™u «ËÒt ÚtÞu ÷ t ©enrhyu …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te
…w»…{t¤t ftZe™u ‚u ÷t÷S ¼õ‚™u yt…e. (17) …Ae ËkæÞtu…tË™trŒf fhe™u ht{t¼tR
htò ytrŒf™t Ëk‚tu»t {txu Úttuztuf V¤tnth õÞtuo y™u …Ae ËðoŒt ®™ÿthrn‚ yuðt ©enrhyu
Úttu z t Ë{Þ {txu Þtu „ ®™ÿt Äthý fhe. (18) …Ae ©enrh htrºt™t ºteò …ntu h ™t yk ‚ u
QXe™u …tu‚t™wk ytÂöf f{o Íz…Úte fhe™u ðuŒe Þwõ‚ {kz…{tk W‚tð¤t …ÄtÞto. (19) íÞthu
nu{k‚ht{ ytrŒ ƒútñýtu ©enrh™t yt„{™ …nu÷tkÚte s M™t™trŒ y™u ytÂöf f{o fhe™u,
íÞtk {kz…{tk ƒuXt n‚t. ‚u Ëðuo ƒútñýtu™u ™{Mfth fhe™uu ©enrh ytË™ W…h ƒuXt.(20)
…Ae ðirŒfrðrÄ òý™tht nu{k‚ht{ ytrŒf ƒútñýtuyu „ý…r‚ …qs™ fÞwO. …Ae Œuð«r‚ct™tu
yt„¤™tu rðrÄ ©enrh …tËu ÞÚttþt† fhtððt ÷tøÞt. (21) Ä{o…wºt ©enrhyu …ý «r‚ct
Ëƒk Ä e Ëðo r ðrÄ yk „ Œu ð tu y™u «Ät™ Œu ð tu ™ e «ËÒt‚t {txu õÞtu o . (22) …Ae «¼w S yu
{æÞ{k r ŒhÚte s{ýe ƒtsw ™ t {k r Œh{tk Ä{o r …‚t y™u ¼rõ‚{t‚t™e MÚtt…™t fhe ‚Útt ‚u
Ä{o-¼Âõ‚™t {krŒh™e s{ýe ƒtsw™t ¼t„{tk ™e÷fkX rþðS™e MÚtt…™t fhe. (23) ©e
ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ðuŒ ½tu»t y™u ðtSkºttu™tu æðr™ rŒ„k‚{tk y™u
ytftþ{tk ÔÞt…e „Þtu . (24) …Ae ¼„ðt™ ©enrhyu ði r Œf {k º ttu å [thÚte ¼Âõ‚Ä{o ™ e
{q Š ‚ytu ™ e ytŒh…q ð o f …q ò fhe™u ‚u { ™e yth‚e W‚the. (25) y™u …w » …tk s r÷ yt…e™u
{w n q ‚ o … ÞO ‚ ‚u ƒk ™ u {q Š ‚ytu ™ e Ët{w k òu R hÌtt íÞthu ‚u { tk Ú te r™htðrÄ ‚u s …w k s ™eféÞtu .
(26) ‚u Ë{Þu ‚u {qŠ‚ytu™tk Œþo™ fh™tht Ëti s™tu …ý yr‚ ytùÞo …tBÞt y™u …tu‚t™u
¾qƒ ¼tøÞþt¤e {t™ðt ÷tøÞt. (27) …Ae ©enrhyu Ë{„ú rð«tu, yt„k‚wf yLÞ s™tu
‚Útt yLÞ ™„hs™tu™u ¾qƒ s{tzât y™u ‚u{™u ÞÚtuü ŒÂûtýtytu yt…e. (28) Ëðuo Ëk‚-
ðýeo …t»to Œ tu ™ u s{tze™u …Ae Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh {tæÞtÂöf f{o fhðt {txu …tu ‚ t™t W‚thu
…ÄtÞto. (29) …Ae htrÄfuïh ©e f]»ý™tu W¥t{ «ËtŒ s{e™u, íÞtk ƒu {wnq‚o…ÞO‚ rð©t{
õÞtuo. y™u …Ae yuf ËwkŒh ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt íÞthu Ëðuo ¼õ‚s™tu íÞtk ytðe™u
©enrh™e ËL{w ¾ ƒu X t.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk {q¤e…whe{tk ¼Âõ‚-Ä{o «r‚ct r™Y…ý ™t{u …k[tð™{tu
yæÞtÞ - 56
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! …Ae Ëðuo¼õ‚s™tu W…h f]…táÂü fhe™u,
©enrh ƒtuÕÞt fu, nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëðuo {tÁk ð[™ Ëtk¼¤tu. (2) nu ¼õ‚tu ! Rïh{qŠ‚
©ef]»ý™u yt {q¤e, îthft fh‚tk …ý yrÄf r«Þ Au. y™u {™u …ý, {tht Ëðuo {krŒhtu{tk
yrÄf r«Þ Au . (3) {„Ä Œu þ ™t shtËk ½ ytrŒf htòytu ™ tu Þw æ ÄtrŒf™tu W…ÿð Út‚tk ,
©ef]»ý ¼„ðt™ {ÚtwhtÚte ynª {q¤e{tk ytðe™u ºtý ð»to hÌtt n‚t. (4) …Ae ynª …ý
ßÞthu shtËk½trŒfu W…ÿð õÞtuo íÞthu, ¼„ðt™ ©ef]»ýu rðïf{to …tËu Ë{wÿ{tk îtrhft…whe™wk
r™{toý fhtÔÞwk. (5-6) …Ae Mðs™tu™t hûtý™e RåAtÚte ©ef]»ýu îtrhft{tk r™ðtË õÞtuo.
ynª s yt ™Œe (¼tu„tðtu) Au, ‚u{tk ÷û{e…r‚ ©ef]»ýu Mð¼õ‚tuyu Ërn‚ ðthkðth M™t™
õÞwO Au ‚uÚte {™u …ý ‚u yr‚ r«Þ Au.(7-8) ð¤e ™Sf{tk ytðu÷e yt y÷fo ™t{u ðtð{tk
‚u ©ef] » ý y™u {U …ý Mð¼õ‚tu {w r ™-ðýeo y tu y u Ërn‚, «er‚…q ð o f M™t™ fhu ÷ w k Au ‚u Ú te
‚u ™Œe y™u y÷fo ðtð yu ƒk ™ u {nt…rðºt Au y™u M™t™{tºtÚte s …t…™tþf Au yu {
òýe™u ‚{thu Ëðuoyu ‚u ƒk™u{tk M™t™ fhðwk. (9) nu ¼õ‚tu ! {q¤e…wh™e Ë{e…{tk hnu÷e
yt {nt™Œe{tk ƒúñÄht{tk ‚Útt y÷fo ðtð{tk M™t™-©tæÄ fhþu ‚u s™tu Œuntk‚u ©enrh™t
yûthÄt{™u r™ùu …t{þu. (10-11) su s™tu ynª ytðe™u {U MÚtt…™ fhu÷e yt htÄtf]»ý
‚Útt {the «r‚{t™w k Œþo ™ fhþu , ¼tu „ ðtu ™Œe{tk Ëðo …t…nhý {t½M™t™ fhþu , Ëk ‚ -
ðýeoytu™u ƒúñ¼tus™ fhtðþu ‚Útt ™thtÞý ƒr÷ fhtðþu ‚u Ëðuo™t Ëðo {™tuhÚttu ‚íft¤
rËæÄ Útþu. (12) su s™tu Œh {tË™e …qŠý{t™t rŒðËu fu sL{tü{e ytrŒf sÞkr‚™t rŒðËu
r™Þ{…qðof ynª ytðe™u htÄtf]»ý™wk Œþo™ fhþu ‚uytu ËkËthƒkÄ™Úte {wõ‚ ÚtR sþu. (13)
{tht ytr©‚, ËíËk „ es™tu y u ‚tu ði þ t¾ Ëw Œ ƒthþu fu fth‚f {tË™e …q Š ý{t™t rŒðËu ,
yt {q¤e…whe{tk ytðe™u yt htÄtf]»ý Œuð™kw Œþo™ yð~Þ fhðwk. (14) {tht ytr©‚tuyu
rðþu»t…ýu {t½ ËwŒ …tk[{u yt htÄtf]»ýŒuð y™u {the {qŠ‚™tk Œþo™ fhe, ÞÚttþÂõ‚ ËtÄw-
ƒú t ñýtu ™ u ¼tu s ™Œt™ fhðw k . (15) nu ¼õ‚s™tu ! ŒË ð¾‚ ‚eÚto Þ tºtt fhðtÚte su V¤
ÚttÞ, ‚ux÷wk V¤ ‚tu, {t½ ËwŒ …tk[{ (ðËk‚…k[{e)™t rŒðËu yt htÄtf]»ýŒuð™t Œþo™{tºtÚte
s ÚttÞ Au . (16) ©enrh™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u {w õ ‚t™k Œ trŒf ¼õ‚s™tu ©enrh «íÞu
ƒtu Õ Þt fu , nu nhu ! yt…™t Ëƒk Ä ™u ÷eÄu , ‚{u fnu ÷ w k yt {ntíBÞtrŒf ½xu s Au . ‚u { tk
yýw { tºt …ý r{ÚÞt ™Úte. (17) …Ae ði þ t¾ Ëw Œ [ti Œ þ™t rŒðËu Ëk „ ðft¤{tk ytÂöf
rðrÄ fhe™u Ë¼t{tk rƒhtsu÷t ‚u «¼w™e ht{t¼tR htòyu ‚Útt yLÞ ™„hðtËe s™tuyu
yr‚ n»to…qðof …qò fhe. (18) …Ae Œuþtk‚h™t nrh¼õ‚tuyu {rý, hí™ËwðýtorŒf™t fztk
ytrŒf rðrðÄ «fth™t yt¼q » týtu ðzu ©enrh™e …h{ ytŒh…q ð o f …q ò fhe. (19-21)
…Ae ÷¾‚h ™„h™t htò™t fth¼the y™u ©enrh, Ëk‚ðýeo ‚Útt ƒútñýtu™t r«Þ, ði~Þ
©uc ‚Útt ƒwÂæÄ{t™ yuðt ÷t÷S¼tRyu Ëtu™t [tkŒe™e {wÿtytuÚte ¼hu÷wk …tºt y™u Ëtfh
¼hu ÷ w k …tºt Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™u y…o ý fhe™u , rðrðÄ y{q Õ Þ ðMºttrŒf, Ëw ð ýo h í™trŒf™tk
yt¼q » týtu y™u Ëw „ k Ä e{t™ …w » …{t¤tytu Ú te ©enrh™w k …q s ™ õÞw O .
(22) ¼„ðt™ ©enrhyu ‚u ¼õ‚s™tu™e …qò yk„efth fhe ™u, ÷t÷S¼tE ytrŒf ¼õ‚™u
«ËtŒe™t …w » …, ð† ‚Útt V¤trŒf ytÃÞt. (23) …Ae ©enrhyu Ë¼t{tk hnu ÷ t Ëðu o
Ëk ‚ ðýeo ytrŒf™u ¼tu s ™tÚtu o yt¿tt yt…e y™u {w f w k Œ ðýeo ™ t ƒtu ÷ ðtððtÚte …tu ‚ u Útt¤
s{e™u …Ae Ë¼t{tk rƒhts{t™ ÚtÞt. (24) ‚u Ë{Þu íÞtk yLÞ „t{tu y™u ™„htu{tkÚte
y™uf s™Ë{qntu «r‚rŒ™ ytðe™u, ©enrh™tk Œþo™trŒ fhe™u …tAt s‚t n‚t. (25) …Ae
ðiþt¾ ËwŒe …qŠý{t™t rŒðËu ©enrh™t Œþo™ fhðt{tk ¾qƒ WíËtne y™uf s™tu™t Ë{qn
©e htÄtf]»ýŒuð™t Œþo™ fhðt {txu ‚u {q¤e…whe{tk ytÔÞt. (26) ©e f]»ýtrŒf™e {qŠ‚ytu™tk
Œþo™ fhe™u ‚u Ëðuo ¾qƒ ytùÞo …tBÞt y™u ‚u …qŠý{t™t rŒðËu s …tu‚t™t „t{{tk …tAt
sðt™u yÚtu o yË{Úto ÚtÞt Útft íÞtk {q ¤ e…w h {tk s hÌtt. (27) …Ae íÞtk nrhf] » ý{tk s
r[¥tðt¤t ‚u ¼õ‚s™tu™e {tuxe Ë¼t htºtu ÚtR y™u s„‚„wÁ ©enrh {nt«¼w ‚u Ë¼t™t
{æÞ{tk Ÿ[t ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt. (28) ÍtkÍ, {]Œk„ ytrŒ ðtSkºttu™t ð„tz™tht
¼„ð‚r«Þ Ëk‚tu ©ef]»ý ËkƒkÄe «tf]‚ fe‚o™tu Wå[ Mðhu „tðt ÷tøÞt. (29-30) …Ae
‚u …q Š ý{t™e htrºt™t «Út{ …ntu h ™t yk ‚ u nrhfe‚o ™ ™e Ë{tÂÃ‚ ƒtŒ Ä{o … w º t ©enrh,
ðtËw Œ u ð t™k Œ ðýeo y™u {w õ ‚t™k Œ {w r ™™u …hM…h «§tu ¥ th fhtððt ÷tøÞt, su «§tu ¥ thtu ™ u
Ëtk¼¤e™u Ëðuo s™tu y™u MðÞk ©enrh yr‚ htS ÚtÞt. (31) …Ae ¼õ‚s™tuyu Ëk‚ðýeo
…t»to Œ tu y u Ërn‚ ©enrh™u …tu ‚ …tu ‚ t™t „t{u ÷R sðt {txu «u { …q ð o f «tÚto ™ t fhe y™u
©enrhyu ‚u s™tu ™ t Ëk ‚ tu » ttÚtu o ‚u { ™e «tÚto ™ t™u y™w { tu Œ ™ ytÃÞw k . (32) «r‚rŒ™ íÞtk
Ë¼t{tk ©enrh f] … t fhe™u {w { w û tw ¼õ‚s™tu ™ e Ä{o y™u ¼õ‚ ð] Â æÄ …t{u ‚u ð e rðrðÄ
fÚttðt‚to fh‚t n‚t. (33) ð¤e, nu hts™T ! ‚u ©enrh …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u õÞthuf ËtkÏÞ
¿tt™, õÞthuf Þtu„, õÞthuf Ä{o, õÞthuf ¼rõ‚ ‚tu õÞthuf ðihtøÞ™tu W…Œuþ fh‚t n‚t.
(34) {q ¤ e…w h ™t ht{t¼tR htò ‚u { ™t {k º teytu , «r‚rŒ™ …rðºt ƒú t ñýtu …tËu hËtu R
fhtðe Ëk ‚ ðýeo y tu ™ u ‚] Ã ‚ fh‚t n‚t. (35) {q ¤ e…w h ™t nrh¼õ‚tu y u ©enrh™u ¼tu s ™tÚtu o
W…ht W…he r™{kºtý yt…u÷t …hk‚w ht{t¼tR htò y™u ‚u{™t ¼tRytu™t yt„únÚte ‚uytu
Ëk‚ðýeoytu™u s{tzðt™tu yðftþ s ™ …tBÞt. (36) ‚u ™„h™t nrh¼õ‚tu™u htS fhðt
{txu ¼õ‚ ðíË÷ ¼„ðt™ ©enrh …t»toŒtuyu Ërn‚ ‚u{™t ½uh …Äth‚t n‚t. (37) ‚uÚte
Mºteytu Ú te Þw õ ‚ ‚u ¼õ‚s™tu …tu ‚ t™w k yntu ¼ tøÞ {t™e™u …tu ‚ t™t ½u h …Äthu ÷ t ©enrh™e
¼Âõ‚¼tðÚte …qò fh‚t n‚t. (38) yuf ¼õ‚™t ½uh sR™u ‚u ¼õ‚™e …qò Mðefthe™u
…Ae ‚u ©enrh {nt«¼w ƒeò ¼õ‚™t ½uh s‚t n‚t. (39) yt «{týu íÞtk Ëk„ðft¤Úte
ythk¼e™u rŒ™ Ë{tÂÃ‚ …ÞO‚ ¼õ‚ ¼tð™ Ëk‚…r‚ ©enrhyu …whðtËe ¼õ‚s™tu™u Ëk‚tu»t
…{tzâtu. (40) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! {nt«¼w sux÷t rŒðË {q¤e…wh{tk
hÌtt ‚u rŒðËtu ‚tu …q h ðtËe ¼õ‚s™tu ™ u ûtý™e {tVf ðe‚e „Þt. (41) yt «{týu
«r‚rŒ™ Mð¼õ‚tu™u htS fh‚t Útft ©enrhyu ƒth rŒðË ËwÄe ‚u {q¤e…whe{tk r™ðtË õÞtuo
y™u …Ae ht{t¼tR htò y™u …w h ðtËe ¼õ‚s™tu ™ e y™w { r‚ ÷R ysL{t ©enrh
Mð…t»toŒtu ËtÚtu íÞtkÚte „Z…wh sðt ‚iÞth ÚtÞt. (42) ðiþt¾ ðŒ ytX{™u rŒðËu «t‚:ft¤u
r™íÞ f{o fhe™u «¼w íÞtkÚte [tÕÞt y™u ËtÞ÷t „t{u …ntUåÞt ‚u „t{™e s{ýe ƒtswyu,
…qðuo ¼t„{tk ™„h Ë{e…u yuf Ÿ[e søÞtyu ©enrh Ëk‚ …t»toŒtu ËtÚtu ƒuXt. (43-44)
íÞtk {Œth®Ën ™t{u htò, …tu‚t™t ™„h Ë{e…u ©enrh™wk yt„{™ ÚtÞu÷wk Au yu{ òýe™u
‚u …tu ‚ t™t ¼ú t ‚tytu , …w º ttu , {týu f [k Œ ™t{u {k º te Ërn‚, ‚u „t{™t Ëtu { [k Œ ytrŒf
¼õ‚s™tu y u Ërn‚ íÞtk ©enrh™e Ë{e…u ytÔÞt y™u ©enrh™t [hýf{¤{tk ™{Mfth
fhe™u , ƒhVe, …U z t ytrŒ ¼u x tu {q f e™u ©enrh™e ËL{w ¾ ƒu X t. (45-46) ©enrhyu
{Œth®Ën yt„¤ ½ýt Ë{Þ ËwÄ e ¼„ðŒT ð t‚to fhe y™u …Ae ‚u ™ u fÌtw k fu , nu hts™T !
‚{tht ™„h™e Ë{e…™tk yt MÚtt™u, yt …nu÷t nwk zwk„h y™u nkËhts™e ËtÚtu ytÔÞtu n‚tu.
íÞthu ÷tÄt¼tR ËwÚtth ™t{™t yuf nrh¼õ‚u yt…u÷t …Uzt y™u ƒhVe s{e™u ƒu {wnq‚o ËwÄe
ynª htu f tR™u y{u „Z…w h „Þt n‚t. yt{ fne™u …Ae ™thtÞý{w r ™ yu f tŒþe™t rŒðËu
„Z…w h ‚hV …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk {q¤e…wh {tntíBÞ ðýo™ ™t{u AÃ…™{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>56>>
yæÞtÞ - 57
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ðz‚t÷r™ðtËe fwƒuh¼tR ytrŒf ¼õ‚s™tu
yu f ð¾‚ su X Ëw Œ r™so ¤ t yu f tŒþe™t htu s „Z…w h ytÔÞt. (2) y™u {™w » Þ MðY…u
yð‚hu÷t ©enrh™t Œþo™ fhe™u ƒu ntÚt òuze™u «ËÒt {w¾th®ðŒðt¤t Ä{o…wºt ©enrh «íÞu
ƒtu Õ Þt fu , (3) nu Ëk ‚ …t÷f ©enrh ! yt… y{tht ðz‚t÷ „t{{tk ©ef] » ý ¼„ðt™™w k
{krŒh ƒ™tðtu ‚uðtu y{tu Ëðuo ðz‚t÷ðtËe nrh¼õ‚tu™tu {™tuhÚt Au. (4) nu nhu ! y{tu
Ëðu o ‚u { tk Ä™ÄtLÞtrŒfÚte Ëu ð t fheþw k ‚u Ú te yt… y{thtu yt {™tu h Út …q ý o fhtu . (5)
fw ƒ u h trŒf ¼õ‚s™tu y u yt «{týu «tÚto ™ t fhe ‚u Ú te ©enrhyu yûtht™k Œ ytrŒf {w r ™ytu
…tËu ðz‚t÷{tk ©enrh™wk yr‚ ŒZ {krŒh ƒ™tðztÔÞwk. (6) nu hts™T ! íÞth …Ae Ä{o…wºt
©enrhyu ðz‚t÷ ™„h{tk …Äthe ðirŒf ƒútñýtu …tËu «r‚ct rðrÄ fhtðe. (7) nu hts™T!
©enrhyu fth‚f ËwŒ ƒthË™t rŒðËu (Ëk.1881) ÷û{eSyu Ërn‚ ™thtÞý ¼„ðt™™e
{æÞ{krŒh{tk MÚtt…™t fhe y™u, (8) ‚u {krŒhÚte W¥th ‚hV™t {krŒh{tk ¼Âõ‚, Ä{o Ërn‚
…tu ‚ t™e {q Š ‚ytu ™ e MÚtt…™t ¼õ‚s™tu ™ e «er‚™u yÚtu o fhe.
(9) {æÞ{k r ŒhÚte ŒÂûtý ƒtsw ™ t {k r Œh{tk htÄtf] » ý™e ËtÚtu …tu ‚ t™e ©enrhf] » ý ™t{™e
{qŠ‚ …Ähtðe. (10) …Ae ©enrhyu ðuŒ{kºttu y™u …tihtrýf {kºttuå[th ËtÚtu, Ëwk„rÄ{t™
[k Œ ™-…w » …trŒf ‚Útt y{q Õ Þ ðMºtt¼q » týtrŒf ðzu ©e ÷û{e™thtÞýtrŒf {q Š ‚ytu ™ e …q ò
fhe. (11) …Ae Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu íÞtk ƒú t ñýtu ™ u …w » f¤ ŒÂûtýtytu
yt…e y™u ½ýt ƒú t ñýtu , Ëk ‚ tu ‚Útt nòhtu Œe™ s™tu ™ u s{tzât. (12-13) WŒth
ƒwÂæÄ{t™ ©e ™thtÞý{wr™ ™t{u …h{t™kŒ MðY… ©enrhyu, ©e ÷û{e™thtÞýŒuð™e Ëuðt
y™u WíËðtrŒf™e ÞÚttÞtu ø Þ ÔÞðMÚtt fhe. íÞth …Ae ŒÞtr™rÄ ©enrhyu {w õ ‚{w r ™™u
íÞtk Ú te ðztu Œ ht sðt™e yt¿tt yt…e y™u …tu ‚ u „Z…w h sðt™e RåAt fhe. (14) ©enrh
yt{ RåAt fhu Au íÞtk ‚u Ätu¤ftÚte ytðu÷t huðtþkfh rð« ðz‚t÷{tk hnu÷t ©enrh™u «ýt{
fhe™u «tÚto™t fhðt ÷tøÞt fu, (15) nu nrh ! yt…™e yt¿tt™wËthu, y{tht ™„h{tk {krŒh
‚i Þ th ÚtR „Þw k Au . ‚u Ú te nðu yt… íÞtk …Äthe™u Œu ð «r‚ct fhtu . (16) ð¤e nu nhu !
fth‚f ðŒ …tk [ {™w k {w n q ‚ o …ý ™¬e fhu ÷ w k Au . ‚u Ú te yt… íÞtk …Äthe™u íÞtk ™ t Ëðu o
nrh¼õ‚tu ™ tu {™tu h Út …q ý o fhtu . (17) hu ð tþk f h™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e™u , f{¤™Þ™ ©e
™thtÞý{w r ™ ðz‚t÷Úte ™ef¤e™u , {t„o { tk ¼õ‚s™tu ™ u yt™k Œ yt…‚t Útft fth‚f ðŒ
ºtes™t rŒðËu Ätu¤ft …ntUåÞt (18) y™u íÞtk huðtþkfh rð«™t ½uh r™ðtË õÞtuo. ‚u Ë{Þu
Ëðu o …w h ðtËe ¼õ‚s™tu ©enrh™e y…u Â ût‚ ðM‚w y tu ðzu Ëu ð t fhðt ÷tøÞt. (19) …Ae
fth‚f ðŒ …tk [ {™t rŒðËu «¼w y u ði r Œf ƒú t ñýtu …tËu , yu f rºt‚ fhu ÷ e Ët{„ú e ytu ðzu
{tu h ÷e{™tu n h ™t{u htÄtf] » ý Œu ð ™e «r‚ct rðrÄ fhtðe. (20) y™u …Ae ©enrhyu
{æÞ{krŒh{tk {tuh÷e {™tunh ™t{u f]»ý y™u ‚u{™t ztƒu …z¾u htrÄftS ‚Útt s{ýu …z¾u
©enrhf]»ý ¼„ðt™™e MÚtt…™t ‚u s {krŒh{tk fhe. (21) nu hts™ T ! ðz‚t÷{tk ©ef]»ý
«r‚ct…™ ð¾‚u su ð tu {ntu í Ëð õÞtu o n‚tu ‚u ð tu s {ntu í Ëð, ¼õ‚s™tu ™ t «eíÞÚtu o ynek
Ätu ¤ ft{tk …ý õÞtu o . (22) …Ae ŒÞtr™rÄ ©enrhyu ƒú t ñýtu ™ u …w » f¤ ŒÂûtýtytu u yt…e.
‚u Ëðu o rð«tu ™ u , Ëk ‚ -ðýeo …t»to Œ tu ™ u rðrðÄ «fth™t ¼tu s ™ ðzu ¾q ƒ Ëk ‚ ] Ã ‚ fÞtO . (23)
fth‚f ðŒ Ët‚{™t htus ©enrhyu MðËk«ŒtÞt™wËthu ©ef]»ý ËkƒkÄe…qs™ ËƒkÄe ÔÞðMÚtt
fhe. (24) …Ae Mð¼õ‚tuÚte …qòÞu÷t [hýth®ðŒðt¤t, Ëw¾Ët„h yuðt ©enrh {t„o{tk
…tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu ™ u Ëw ¾ yt…‚t Útft, Ätu ¤ ftÚte „Z…w h ‚hV …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ðz‚t÷ ytrŒf{tk «r‚ctrðrÄ r™Y…ý fÞwO yu ™t{u Ë¥ttð™{tu
yæÞtÞ - 58
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh „Z…wh …ÄtÞto íÞthu Mðs™™t rðhn™tu
‚t… Œq h fhe™u sÞt ÷r÷‚t ytrŒf ƒtRytu y u {nt«¼w S ™u ™{Mfth õÞto . íÞthu ©e
Mðtr{™thtÞý {nt«¼w ‚u y tu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , (2-5) nu h{t, ßÞt, …tk [ tr÷, òörð,
÷r÷‚t ! ‚™u fhe™u f]þtk„e yuðe ‚{u Ëðuo Ëw¾e ‚tu Au ™u ? nu ËíÞr«Þ ƒtRytu ! ïu‚rî…,
ƒŒheft©{, {nt½tu h ð™, {nt…ðo ‚ , Ëw k Œ h ™Œe rf™thu , …rðºt {ntð] û ttu ™ e {æÞu Ëðo Œ t
r™ðtË fhðt™e {the nk{uþt Yr[ Au. Mºte™e ‚tu nwk „kÄ{tºt …ý Ën™ fhe þf‚tu ™Úte
‚u { A‚tk …ý ‚{tu ‚tu Ëðu o nrh¼õ‚tu Atu ‚u Ú te s nw k ynª „Z…w h {tk ÂMÚth…ýu r™ðtË
fhe™u hnwk Awk. (6-8) nu W¥t{ ¼õ‚ Mºteytu ! Œw:¾Úte …ý ™ Atuze þftÞ ‚uðe ÷tuf÷ts,
þçŒtrŒf …k [ rð»tÞtu , ‚Útt ¼tRytu …r‚ …w º ttu {t‚t-r…‚t Ë¾eytu ƒnu ™ tu …w º teytu y™u
ËƒkÄes™tu™tu íÞt„ fhe™u ‚{tu yuf {tºt {™u s «ËÒt fhðt {txu yr‚fXý ‚… fh‚tk
Útft, yuf {tºt {tÁk s ËŒt M{hý fhtu Atu {tht rð™t ƒeò ftuR™u Ëk¼th‚t …ý ™Úte.
(9) ‚uÚte nu ¼õ‚Mºteytu ! {the «tÂÃ‚™u yÚtuo ‚{tÁk ytðwk ‚……htÞý ËŒt[hý òuR™u
nwk ¾qƒ «ËÒt ÚtÞtu Awk y™u {thu su ‚{™u yt„¤ yt…ðt™wk Au ‚u þtuÄðt {txu nwk ðthkðth
rð[tÁk Aw k fu , (10) W¥t{htò™t yk ‚ :…w h {tk hnu ÷ e yt ¼õ‚ Mºteytu ™ u htrÄftS fu
÷û{eS Ë{t™ {n¥tt yt…ðe fu þwk ƒeò yûthtrŒf {nt {wõ‚tu Ë{t™ {n¥tt yt…ðe ?
yu { rð[th fÁk Aw k . (11-12) nu Mºteytu ! ‚{u „tu … eytu ™ e su { s yu f tk r ‚f Ä{o ,
ƒúñ[Þoðú‚ ‚Útt Ëí…wÁ»ttu y™u ËíËk„eytu™e ©æÄt…qðof™e «r‚rŒ™ ËuðtÚte ‚u „tu…eftytu™e
‚w Õ Þ Atu . ‚u { ™tÚte Ënu s …ý LÞq ™ ™Úte. ‚u „tu … eytu ™ e su { s ‚{™u yu f {tºt {the
rð»tu s r™ct Au ‚uÚte ‚{™u {thu rð»tu ËŒt áZ «u{¼Âõ‚ Úttð. (13) ©e ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu hts™T ! W¥t{ &÷tu f ©enrh™tk ytðtk {Äw h ð[™tu Ëtk ¼ ¤e™u yk ‚ :…w h ™e
÷r÷‚trŒ Ëðu o Mºteytu ©enrh™t rðÞtu „ ™tu þtu f r™ðthe™u ™{ú ‚ t…q ð o f ©enrh «íÞu ƒtu ÷ e
fu , (14-15) nu «týÚte …ý yrÄf r«Þ ! ‚{u ynª Œw „ o … w h {tk …w ™ :…ÄtÞto yu ƒnw s
ËtÁk ÚtÞw k . ‚{u ftu R …ý ¼õ‚s™ ËtÚtu …ºt fu fw þ ¤ Ë{t[th™tu Ëk Œ u þ tu …ý {tu f ÕÞtu ™
n‚tu íÞthu y{u s¤ rð™t™e {tA÷e™e su{ yíÞk‚ Œw:¾e n‚t yu{ fne™u ©enrh™t fwþ¤
Ë{t[th …qAðt ÷t„e fu nu «¼tu ! …t»toŒtuyu Ërn‚ yt… Ëw¾e ‚tu Atu ™u ? (16) nu «¼w!
yt… ‚tu ysL{t Atu . …hk ‚ w Œw ð to Ë tÉr»t™t ©t…™u r™r{¥t ƒ™tðe ¼Âõ‚Œu ð e Útfe sL{
Äthý fhe™u yíÞthu y{™u ¾q ƒ Ëw ¾ yt…tu Atu . (17) ‚{thtk ¼õ‚ yu ð tk y{the
áÂü„tu [ h ‚{tu Ëðo Œ t hntu . yt „Z…w h {tk Ú te õÞtk Þ sþtu ™rn. (18) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™
fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu ™ tk ð[™tu Wå[th‚e ÷r÷‚trŒ Mºteytu ™ u «¼w y u {Äw h
ð[™tuÚte ¾qƒ «ËL™ fhe™u …Ae W¥t{ htò™u ûtu{fwþ¤ Ë{t[th …qAe™u …Ae ©enrh íÞtkÚte
…tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto . (19) …Ae «r‚rŒ™ W¥t{htò™w k ¼tu s ™, …q s ™, M‚w r ‚,
™{Mfth Mðefthe™u ©enrhf]»ý {nt«¼w, ‚u htò™tu Þþ ðÄth‚t Útft íÞtk r™ðtË fhe™u
hÌtt. (20-23) nu hts™T ! …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™{tk hnu÷t ©enrh™u yuf ð¾‚ …tu‚t™t
yk ‚ h{tk sýtÞw k fu W¥t{htò™t Ëu ð ftu fu su y tu …hk … htÚte „tu ð t¤ yxfðt¤t, ztu Ë t¼tR
rð„uhu Ä™trŒ™t {Œðt¤t, y™u …t…ƒwÂæÄðt¤t Ëðo ûtrºtÞtu ƒu nòh™e ËkÏÞt{tk, …tu‚t™t
Mðt{e W¥t{htò™tu …ht¼ð fhðt {txu , {tk z ðÄth ™t{u „t{{tk yu f Xt ÚtÞt Au . íÞthu
W¥t{htò™e hûtt fhðt {txu ©enrh, ËthÚteyu ÷tðu÷t, {wks y™u WL{‚ ™t{™t ƒu ƒ¤Œtu
òuzu÷t y™u ‚u W…h ËwkŒh ytË™ rƒAtðu÷t „tzt{tk ƒuËe™u «¼w ™eféÞt. (24-25) íÞth
…Ae fhe{ ™t{™t ËthÚteyu „tzw k [÷tÔÞw k , ‚u ftu R ™t æÞt™{tk ytÔÞw k ™rn yu ð e he‚u ‚u
W„{u z e™t hM‚u [t÷ðt ÷tøÞw k . …tA¤ r™„w o ý t™k Œ {w r ™, nÞto ™ k Œ {w r ™, y÷i Þ t¾t[h ‚Útt
½tu z u M ðth ™tòu , ¼„w S ‚Útt òu Ä tu ytrŒf Ëðu o ¼õ‚s™tu n‚t. (26-27) íÞthu ©enrh
ƒtuÕÞt fu nu „tzt¾uzq ! {thu Ëtuht»xÙŒuþ{tk sðt™wk Au {txu ‚{u yt „tzwk {tkzðÄth™t {t„uo
ntkftu. ©enrh™t fnuðtÚte ‚u ËthÚteyu ‚íft¤ „tzwk íÞtkÚte …tAwk ðt¤e™u {tkzðÄth™t {t„uo
[÷tÔÞw k . (28-29) íÞthu htrºt™t yk Ä fth{tk , „tzt™t ËthrÚt™u , ‚Útt ©enrh™e …tA¤
ytð‚t …Œtr‚ytu { tk Ú te ftu R ™u íÞtk hM‚t{tk ytð‚e ™t™e ™Œe Œu ¾ tR ™rn, íÞthu ©enrh
ƒuXt n‚t ‚u „tzt™t ƒ¤Œtu fwŒe fwŒe™u ™Œe™u …th fhe „Þt. (30-31) ƒ¤Œtu™t fwŒðtÚte
‚u „tzw k zt{tztu ¤ ÚtR „Þw k íÞthu ©enrh ƒtu Õ Þt fu , nu ËthrÚt ! yt „tzw k yt{ ðtfw k [ w k f w k
fu{ ntkftu Atu ? ©enrhyu yt{ …qATÞwk ‚uÚte ËthrÚt fhe{¼tR ‚Útt ¼„wS ytrŒ …t»toŒtu
©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (32) nu Ëk‚…r‚ ! htrºt™u fthýu y{u yt ™Œe™u òuR þõÞt ™Úte.
yt yk Ä fth™u fthýu yLÞ ftu R …ý …ŒtÚto Œu ¾ t‚tu s ™Úte y™u ‚u Ú te yt {t„o { tk yt{-
‚u { ¼xfeyu Aeyu . (33-34) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - ¼„w S ytrŒ …t»to Œ tu ™ w k ð[™
Ëtk ¼ ¤e™u ©enrh ƒtu Õ Þt fu , nu r™»…t…tu ! ‚{tu Ëðu o ht‚ yk Ä t Atu . ‚u Ú te nu Ä{o r ™ctu !
{t„o{tk ‚{u {tht „tzt™e …tA¤ …tA¤ [tÕÞt ytðtu y™u {tkzðÄth „t{ ytðu íÞthu {™u
fnu ò u . (35-36) nu hts™T ! ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™ ©enrh Mð…t»to Œ tu ™ u yt{ fnu Au íÞtk
‚tu þe½ú „ r‚ðt¤w k ‚u „tzw k {tk z ðÄth „t{u ytðe …ntU å Þw k . yu x ÷u ‚u …t»to Œ tu ƒtu Õ Þt fu , nu
{nthts ! ‚{u fnu ÷ w k {tk z ðÄth „t{ ytðe „Þw k . …Ae „tzt{tk ƒu X t Útft s ©enrh ‚u
„t{{tk «ðu ~ Þt. (37) ‚u ßÞtk Ëðo „tu ð t¤tu ™ tu yrÄ…r‚, ËU f ztu þ†Äthe „tu ð t¤tu Ú te
ðu Â ü‚ ÚtR™u ztu Ë t¼tR Ëq ‚ u ÷ tu n‚tu íÞtk „Þt. (38) y[t™f íÞtk sR™u ¼Þk f h ¢tu Ä ™u
Äthý fhe™u ©enrhyu ‚u{™u ¼Þ y™u ºttË W…òðu ‚uðt ¾qƒ Wå[ Mðhu fÌtwk fu, nu Œwütu!
‚{u ƒÄt fu { ¼u „ t ÚtÞt Atu ? ‚u yðts Ëtk ¼ ¤e™u ‚u Ëti „tu ð t¤ ûtrºtÞtu y™u yLÞ
„út{s™tu ¼Þ …t{e™u, yufŒ{ QXât. (39-41) …tu‚t™t yðtsÚte ¼Þ …t{e™u rðnTð¤
ƒ™e „Þu÷t ‚u „tuðt¤ ûtrºtÞtu «íÞu ©enrh ƒtuÕÞt fu nu W¥t{ htò™t ÿtuneytu ! nu {qZtu!
‚{tu ™ u rþûtt fh™th Mðtr{™thtÞý ™t{™tu nw k ¼„ðt™ Aw k . ‚{™u þtu Ä ðt {txu nw k ynª
ytÔÞtu Awk. nu hts™T ‚u ûtrºtÞtu «íÞu yu{ ƒtu÷e™u «¼wyu, ytftþM…þeo, y™k‚ ¼qòytu{tk
y™k‚þMºttu Äthý fhu÷wk, y™k‚ {w¾tu{tk ¼Þkfh ŒtZâtuðt¤wk …tu‚t™wk MðY… ‚u{™u ƒ‚tÔÞwk.
(42) ð¤e ‚u ¾q ƒ rðþt¤ y™u «÷Þft¤™t yÂø™ Ë{t™ «ßsðr÷‚ ¼Þk f h y™k ‚
™uºttuðt¤wk, þ†Äthe ËuðftuÚte Ëurð‚, y{qÕÞ ðMºttrŒf yt¼q»týtuÚte y÷kf]‚ yuðwk ŒiŒeÃÞ{t™
MðY… n‚wk. (43-44) nu hts™T yt MðY… n{ýtk s yt…ý™u ¾tR sþu yu{ yk‚h{tk
òýe™u íÞtk hnu÷t ŒwüƒwÂæÄðt¤t ûtrºtÞtu, …tu‚ …tu‚t™tu Sð ƒ[tððt ™tËðt {tkzât. y™u
ztuËt¼tR ™t{™tu ‚u{™tu Mðt{e ‚tu, ©enrh™t ¼ÞÚte …÷tý ð„h™t s ½tuzt W…h ƒuËe
‚íft¤ …÷tÞ™ ÚtR „Þtu . y™u íÞth ƒtŒ y¿tt™e yu ð tu ‚u , [tu Ú tt rŒðËu {] í Þw …tBÞtu .
(45) íÞth ƒtŒ ©enrh™wk MðY… òuR™u yk‚h{tk ¼Þ …t{e „Þu÷e ‚u „tuðt¤ ûtrºtÞtuytu™e
Mºteytu ¼u„e ÚtR™u ©enrh™u …„u ÷t„e™u fnuðt ÷t„e fu, (46) ‚u Mºteytu fnu Au - „tzt
W…h rƒhts{t™ nu Ëðo ŒuðtrÄŒuð ! y{u ‚{the ŒtËeytu Aeyu ‚uÚte ‚{™u ðthkðth …„u
÷t„eyu Aeyu . nu ¼„ðt™ ! ‚{u ‚tu ¢tu Ä hrn‚ yu ð t Ëtûtt‚ ™thtÞý ¼„ðt™ s Atu
‚uÚte yt…™u ‚tu …thft-…tu‚t™t™tu ¼uŒ ntuÞ s ™rn. (47) nu ¼„ð™T ! ‚{u òu fu ƒúñtrŒ
Ë{„ú MÚttðh-sk„{ «týeytu{tk yuf Ë{t™ Atu ‚u{ A‚tk …ý suðtu ¼õ‚tu™tu …ût ht¾tu
Atu ‚u ð tu y¼õ‚tu ™ tu ht¾‚t ™Úte. fthý fu nu nhu ! ¼õ‚s™tu ‚tu Ë{„ú Ëw ¾ tu ™ tu íÞt„
fhe yuf{tºt ‚{the s yt¿tt{tk ð‚eo™u ‚{™u ËðoŒt Äthý fhu Au y™u y¼õ‚tu ‚u{ fh‚t
™Úte. (48) nu y¾kz yrð[¤ r™syiïÞoðt™ ©e nhu ! W¥t{htòyu y{tht …r‚, r…‚t
…w º ttrŒf Ëƒk Ä es™tu ™ u yÒt ð† yt…e™u {tu x t õÞto Au , ‚u { A‚tk …ý ‚u y tu fw ƒ w Â Øðt¤t
ÚtR™u, ‚u s W¥t{htò™tu ÿtun fhu Au ‚uÚte f]‚æ™e yuðt y{tht ‚u ËƒkÄes™tu Ëw¾e õÞtkÚte
ÚttÞ ? (49) nu yÔÞtf]‚ ©enrh ! y{u yu{ s {t™eyu Aeyu fu, yt…u ¼Þkfh MðY…
ƒ‚tðe™u ‚u{™u ¼Þ …{tzât Au ‚u ‚u{™wk rn‚ s õÞwo Au. ð¤e ‚{u y{tht yÒtŒt‚t Atu
y™u W¥t{htò™t „wÁ Atu ‚uÚte y{tu Ëðuo …ý ‚{tht s Aeyu. ‚{u y{tht W…h htS
hntu. (50) nu ¼„ð™T ! ‚{tht htS…tÚte y{u yt÷tuf ‚Útt …h÷tuf{tk r™Œtuo»t Ëw¾ «tÃ‚
fheþwk. ‚uÚte nu «¼w ! y{the W…h f]…t fhe™u yt… ynª htuftR™u, hËtuR fhe™u, s{e™u
…Ae „Z…wh òð. nu hts™T ! ‚u „tuðt¤ûtrºtÞtu™e Mºteytuyu yt «{týu «¼w™u «ËÒt õÞto
íÞthu «¼w ƒtuÕÞt fu, (51) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ûtrºtÞ Mºteytu ! ‚{u Ëðuo ynªÚte
ºtý s rŒðË{tk ƒeò „t{{tk r™ðtËtÚtuo [tÕÞt ™rn òð ‚tu, W¥t{ htò ‚{tu Ëðuo™u {the
™t¾þu. ‚uÚte ‚{u Ëðuo yt {tkzðÄth „t{™tu ‚íft¤ íÞt„ fhtu. (52) ©e ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu hts™T ! ‚u Mºteytu™u yt{ fne™u …Ae ©enrh „Z…wh …ÄtÞto. nu hts™T ! ftuR
yu f Ë{Þ™u rð»tu ©enrhyu fhu ÷ w k yt …rðºt [rhºt, su s™tu {tk Œ „e Ë{Þu Ëtk ¼ ¤þu ‚u
s™tu ©enrh™t «er‚…tºt Útþu .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrhyu, W¥t{htò™e þºtwytu Útfe hûtt fhe yu ™t{u
yêtð™{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>58>>
yæÞtÞ - 59
(1) nu hts™T ! {tkzðÄthÚte ©enrh „Z…wh …tAt …ÄtÞto yux÷u ‚u „t{{tkÚte ©enrh™t
¼ÞÚte …÷tÞ™ ÚtR „Þu ÷ t „tu ð t¤ûtrºtÞtu …ý, …w ™ :{tk z ðÄth „t{{tk ytÔÞt. (2-3)
…AeÚte ‚u y tu y u ƒ¤Œ„tztytu { tk …tu ‚ …tu ‚ t™t ½h™e Ët{„ú e ytu ¼he™u , „tÞ ¼U Ë trŒ,
…þwytu™u ÷R™u, Ë„tËkƒkÄeytuyu Ërn‚ ‚u „t{{tkÚte ™ef¤e™u yLÞ „t{tu{tk sR r™ðtË
õÞtuo. (4) „tuðt¤ûtrºtÞtuyu ¾t÷e fhu÷t {tkzðÄth „t{{tk …tu‚t™t ¼õ‚tu™wk rn‚ fh™tht
©enrhyu , „tu ® ðŒ ytrŒ ði ~ Þ ËíËk „ es™tu ™ u íÞtk þe½ú ‚ tÚte r™ðtË fhtÔÞtu . (5-6) nu
hts™T ! yt «{týu ©enrhÚte „w ó …ýu hûtý …t{u ÷ t, W¥t{htòyu «r‚rŒ™ Ëu ð u ÷ t

©enrhf] » ý™tk Œþo ™ {txu yLÞ „t{tu y™u ™„htu { tk Ú te y™u f s™Ëk ½ tu ytð‚t n‚t.yu f
Ë{Þu „wsht‚ ŒuþðtËe nòhtu ¼õ‚s™tu …ý ftuRf WíËð «Ëk„u „Z…wh{tk ytÔÞtk n‚t.
(7-9) ‚u ð¾‚u „Z…wh{tk Ë¼t{tk ƒuXu÷t ™ðe™{u½ Ë{t™ ~Þt{ ËwkŒh Œunðt¤t, Ëwþtur¼‚
r…‚tkƒhðt¤t, {kŒ{kŒ ntMÞðt¤t, fýtuo{tk þtu¼tÞ{t™ fwkz¤tuðt¤t ftkr‚Úte Ëwþtur¼‚ ƒÒtu
„t÷ðt¤t, Mð¼õ‚tu y u rðrðÄ y{q Õ Þ y÷k f thtu W¥t{ ðMºttrŒf ‚Útt …w » …{t¤tytu Ú te
y÷kf]‚ fhu÷t, {Äwh ðtýe Wå[th‚t yuðt yr¾÷ ÷tuf™tÞf ©enrh™t ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tuyu
Œþo ™ fhe™u ¾q ƒ ytŒh…q ð o f «ýt{ õÞto y™u ©enrhyu ‚u { ™tu ytŒh-Ëífth õÞtu o . …Ae
‚u ¼õ‚s™tu Ë¼t{tk ƒuXt y™u ©enrh «íÞu ƒtuÕÞt fu, (10-12) nrh¼õ‚tu fnu Au - nu
«¼tu ©e nhu ! y{tht Œuþ™t ™ÚÚtw ¼è, ™kŒw¼tR, „tu®ðŒ, ™tr[fu‚, ™tÚtS ytþt¼tR
y™u ƒk™u suËk„¼tR ytrŒ ËíËk„eytuyu yt…™u sÞ Mðtr{™thtÞý fÌtt Au y™u y{tht
„w s ht‚ Œu þ ™t Þw ð t™ ð] æ Ä Ëti ™h™the s™tu y u …q A tÔÞw k Au fu , yt…ýt „w s ht‚ Œu þ {tk
Mðtr{™thtÞý {nt«¼w õÞthu …Äthþu ? ‚u y tu Ëðu o yt…™t Œþo ™ ™e r™íÞ ytftk û tt ht¾u
Au. (13-14) nu W¥t{ ËkfÕ… ©e nhu ! „wsht‚™t Ëðuo nrh¼õ‚tu™u Ëk‚…t»toŒtuyu Ërn‚
…Äthu÷t yt…™e ËuðtY… Ëðo r¢Þt fhðt{tk …ý yk‚h{tk ¾qƒ WíËtn Au y™u nu „ðohrn‚
«¼tu ! yíÞthu Œuþft¤ …ý Ëðuo «fthu ½ýtu W¥t{ ð‚uo Au. (15) y™u nu ¼„ð™T ! ‚{u
s su™t ytrŒŒuð Atu ‚uðt y{u …ý, ‚{the f]…tÚte yíÞthu ÿÔÞ y™u feŠ‚Úte …ý Ëw¾e
Aeyu. (16) ‚uÚte nu rð¼tu ! ‚{tht Ëuðf y{tu W…h f]…t fhe™u y{tht Œuþ{tk …Äthtu.
(17) ð¤e nu «¼w ! yt…™w k yt„{™ ‚{tht ¼õ‚ yu ð t y{tht RÂåA‚ {™tu h Út …q ý o
fhe™u y™k ‚ ft¤ Ëw Ä e y{tÁk y™u yLÞ Sðtu ™ w k r™ùu s fÕÞtýfthe Útþu . (18) ©e
ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! «tÚto ™ t fhðt{tk fw þ ¤ yu ð t ‚u „w s ht‚™t Ëðo
¼õ‚s™tuyu ytðe he‚u «tÚto™t fhe íÞthu f{¤™Þ™ ©enrh nËe™u ‚u ¼õ‚s™tu™u fnuðt
÷tøÞt fu , (19) ©e ¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚ðhtu ! ‚{tÁk fÕÞtý Úttytu y™u nu
rððufs™tu ! nðu ‚{u yt Ë¼t MÚtt™uÚte WXe™u W‚thtu fhtu. (20-21) nu Ëßs™tu ! yt
WíËð™e Ë{tÂÃ‚ ƒtŒ {tht yt¿tt…t÷f yt Ëðu o nrh¼õ‚tu ßÞthu ynªÚte …tu ‚ …tu ‚ t™t
Œuþtu{tk sþu íÞthu nwk r™ùu s ‚{tht „wsht‚ Œuþ{tk ytððt {txu ynªÚte sYh ™ef¤eþ.
(22) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u „w s ht‚™t Ëðu o ¼õ‚s™tu y™u {w r ™ytu
©enrh™wk ytðwk y{]‚‚wÕÞ ð[™ Ëtk¼¤e™u ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt y™u nu nhu ! ‚{tuyu ƒnw
ËtÁk fÌtw k yu { fnu ð t ÷tøÞt. (23) …Ae ¼„ðt™ ‚u Ëðu o {w r ™ ‚Útt nrh¼õ‚tu ™ u sÞ
ËÂå[Œt™kŒ fne «ýt{ fhe™u ‚u Ë¼tMÚt¤uÚte QXe™u …tu‚t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto. (24)
íÞth …Ae ‚u Ëðuo nrh¼õ‚tu y™u Ëk‚tuyu …ý íÞtkÚte QXe™u …tu‚…tu‚t™t W‚thu sR ¼tus™
õÞw O . (25) yt «{týu Ëðu o nrh¼õ‚tu ™ u MðŒþo ™ yt…e™u «r‚rŒ™ ¾q ƒ yt™k Œ …{tz‚t
Ä{o™kŒ™ ©enrh ‚u Ëðo «íÞu ƒtuÕÞt fu, (26) nu ¼õ‚s™tu ! nðu yt WíËð Ë{tÃ‚ ÚtÞtu
Au ‚{u Ëðuo ytð‚eft÷u Ëðthu …tu‚ …tu‚t™t Œuþ{tk òytu. (27) y™u nu {wr™s™tu ! ‚{u
Ëðuo …ý ytð‚e ft÷u {t„o{tk õÞtkÞ htuftÞt ð„h ËeÄt s „wsht‚Œuþ ‚hV òytu. (28)
©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! s„‚…r‚ ©enrh™e yt¿tt {tÚtu [ztðe Ëðuo „]nMÚttu
™{Mfth fhe™u ƒeò rŒðËu …tu‚…tu‚t™t Œuþtu{tk sðt {txu „Z…whÚte ™eféÞt y™u ‚uðe s
he‚u Ëk ‚ tu …ý „wsht‚ «Œuþ sðt {txu „] nMÚttu ™ e …tA¤ ™eféÞt. (29-31) nu hts™T
! Ëðu o íÞt„e„] n eytu ™ t ð] k Œ tu , …tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ {tk sðt {txu ™eféÞtk …Ae ŒÞt¤w ©enrh
…ý „Z…w h Úte „w s ht‚ Œu þ {tk sðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt. Ëtu { ÷trŒf yMðthtu y™u þ†Äthe
…t»to Œ tu Ú te Þw õ ‚, ½tu z u M ðth ©enrh íÞtk Ú te fw k z ¤ „t{u …ÄtÞto . ‚u „t{{tk ¼tu s ™ fhe
Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh Ëw k Œ rhÞtýt „t{u …ÄtÞto . (32) ytŒh…q ð o f …tu ‚ t™e ËL{w ¾ ytðu ÷ t
Ëw k Œ rhÞtýt „t{™t Ëðu o s™tu ™ t Ë{q n {tk …tu ‚ t™u rð»tu yr‚þÞ M™u n ðt¤t ftu R f ƒt¤f™u
òuR™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, (33) nu s™tu ! r…‚tkƒh ™t{u yt ƒt¤f òu yíÞthu Œun {qfu
‚tu, yt™tu …ý r™:ËkþÞ…ýu þwfS™e su{ {tuût ÚttÞ. (34) nu hts™T ! ¼õ‚s™tu «íÞu
yt «{týu sýtð‚t Útft «¼w ©enrh ‚u ËwkŒrhÞtýt „t{™u …Ëth fhe™u ¼Õ÷ „t{™t {tuxt
Ëhtu ð hu ytÔÞt. (35-36) …Ae ‚u Ëhtu ð h™t rf™thu ¼q ‚ ¼tð™ ©enrh yï W…hÚte
W‚he™u …k[tÿ fhe™u, „t÷ð ™t{™t ¼õ‚s™ …tu‚t™e {u¤u s ÷ªƒze ™„hÚte rðrðÄ ¾tã
…ŒtÚttu o ÷tðu ÷ t ‚u { tk Ú te ƒhVe, …tk [ …U z t ‚Útt þu f u ÷ t [ýt ¾q ƒ «u { Úte sBÞt. (37)
…tu ‚ t™t «ËtŒe¼q ‚ ƒhVe ytrŒ ¾q ƒ …ŒtÚto Ëðu o yMðthtu ‚Útt …t»to Œ tu ™ u ðnU [ e yt…e™u
…Ae ©enrh …w™:½tuzuMðth ÚtÞt. (38) ©enrhyu yt…u÷e «ËtŒe s{e™u …Ae Ëðuo yMðthtu
…tu ‚ …tu ‚ t™t ½tu z t W…h ƒu Ë e™u íÞtk Ú te rþÞtýe „t{™t {t„u o [tÕÞt. (39) {t„o { tk yï
Œtu z tðe™u Ä{o ™ k Œ ™ ¼„ðt™ …tA¤ …t»to Œ tu ËtÚtu , ûtýðth{tk ‚tu rþÞtýe „t{{tk …ntU [ e
„Þt. (40-41) íÞtk rþðht{ rð« ytŒh…qðof ©enrh™e ËL{w¾ ytÔÞt. ©enrh™e ËtÚtu
ytðu÷t Ëðuo …t»toŒtu ‚Útt ½tuzuMðthtu™u „t{™e ƒnth s{tzât y™u ©enrh rþðht{ rð«™t
½hu sR, M™t™ fhe™u , MðtrŒü [‚w o r ðÄ ¼tu s ™ sBÞt. (42-43) nu hts™T ! íÞthƒtŒ
íÞtk Ú te ™ef¤e™u ©enrh ‚{tht ‚tðe…w h {tk …ÄtÞto íÞthu ‚{tu , h½w , yûtÞ, yŒt¼tR,
ysw¼tR rð„uhu Ëðuo ¼õ‚s™tu Mðt{e ©enrh™u «ýt{ fhe™u ƒtuÕÞt n‚t fu nu {nthts!
‚{u yï W…hÚte ™e[u Q‚htu y™u nu «¼w ! ynªÚte sðt™e W‚tð¤ ™ fhþtu. nu rðw !
yt… ynª y{tht yt ™„h{tk hntu. (44) nu f]…t Ët„h ! y{u yt…™t ŒtË Aeyu ‚uÚte
y{tht ½uh …Äthe™u yt…™e [hýhsÚte y{thtk ½h …tð™ fhtu. (45) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu
Au - nu ßÞucS‚ hts™T ! h½w ytrŒ ‚{u Ëðuoyu ðthkðth «tÚto™t fhe, ‚u{ A‚tk ftuR …ý
«fthu ©enrh yt…™e ™„he{tk htu f tÞt ™rn íÞthu ‚{u «ýt{ fhe™u ©enrh™u fnu ÷ w k fu ,
(46-47) nu yåÞw‚ ©enrh ! þwæÄ …tºttu{tk …rðºt…ýu Œtunu÷t ŒqÄ™wk y{tuyu ƒútñýtu …tËu
þw æ Ä …tºttu { tk yt…™u s{ðt su ð w k Ëw Þ tu ø Þ Œnª ƒ™tðztðu ÷ w k Au . ‚u Ú te nu «¼w ! yt… ‚u
Œnª s{tu y™u yLÞtu ™ u …ý «ËtŒe yt…tu . …Ae yt…™e ßÞtk RåAt ntu Þ íÞtk …Äthtu .
(48-50) ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au -nu hts™ T ! yt{ Ëtk¼¤e™u Ä{o…wºt ¼„ðt™u yt…™u fÌtwk
n‚wk fu, nu {rn…‚u ! ‚u Œnª s÷ŒeÚte ynª {the …tËu ÷tðtu. íÞthu ‚{tuyu rð«tu îthtyu
‚u Œnª íÞtk {k„tÔÞwk. ‚u Œnª òuR™u Ëtûtt‚, ™thtÞý «¼wyu ‚u™t ½ýtk ð¾tý õÞto. …Ae
Ëw „ k r Ä{t™, ½è,…týe ð„h™w k Ëw k Œ h, [tk Œ e™t …tºt{tk hnu ÷ t Ëtfhðt¤t ‚u Œnª™w k ,
©enrhyu ¼õ‚s™tu ™ u htS fhðt {txu ÞÚtu ü …t™ õÞw O . (51) …Ae „tzt{tk ƒu X u ÷ t ‚u
«¼wyu Ëðo ½tuzuMðthtu y™u …t»toŒtu™u …ý ¾qƒ Œnª …tÞwk. y™u …Ae …tu‚u s÷ŒeÚte ½tuzuMðth
ÚtÞt. (52) nu hts™T ! ©enrh™e [thuÞ ƒtsw hnu÷t ½tuzuMðthtuu , ‚u{™e …ý yt„¤ [t÷‚t
ðeh …t»to Œ tu , ‚Útt ‚{tu Ëðo y u …q s u ÷ t ©enrh, íÞtk Ú te Œu ð ¤eÞt „t{u …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh Œuþtk‚h{tk rð[hý fhe™u Œuðr¤Þt „t{u …ÄtÞto yu
™t{u ytu„ýËtRX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>59>>
yæÞtÞ - 60
(1) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Œuð¤eÞt „t{™t ûtrºtÞ htò ò÷{®Ënu «¼w™u
…tu‚t™u ½uh ÷R sR™u …ÄhtÔÞt. (2) íÞtk ‚u{™t ¾qƒ ‚…Mðe …wÛÞþt¤e {t‚t fuþe™eƒtR
s„‚…r‚ ©e ™thtÞý{w r ™ «¼w ™ u «ýt{ fhe™u ƒtu Õ Þt fu , (3) nu ðtËw Œ u ð ! ‚{tht
[hýf{¤™e ŒtËe yu ð e {thu ½u h yt… ½ýtk rŒðËu …ÄtÞto Atu .
(4) ‚uÚte nu «¼w ! yt… ynª ½ýt rŒðË hne™u, y{™u Œþo™ ðkŒ™trŒf™wk yr‚þÞ Ëw¾
yt…tu. (5) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u{™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u ©enrhyu fÌtwk
fu {t™ yt…™tht fuþe™eƒtE ! nwk «t‚:ft¤u ynªÚte sRþ s ‚u ™¬e Au. ftuR …ý he‚u
{thtÚte ynª htuftðtÞ ‚u{ ™Úte. (6-9) yt{ fne™u …Ae {™tunh ‚u «¼w ßÞthu þGÞt{tk
…tu Z e „Þt íÞthu «u { ðþt‚, ƒesu rŒðËu «¼w ™ u htu f e ht¾ðt {txu , ½ýt s™tu Ú te Ëw h Âût‚
©enrh™t yï™u ‚u ™ t hûtftu Ú te yòý he‚u , fu þ e™eƒtRyu ‚u ½tu z t™u ‚u ™ t {q ¤ MÚtt™u Ú te
Atu z e ÷tðe™u …tu ‚ t™e ½tu z tþt¤{tk ƒtk æ Þtu . …Ae «t‚:ft¤u ©enrhyu WXe™u , W‚tð¤u
þti[rðrÄ ‚Útt Œk‚Ätð™trŒf fhe™u …t»toŒtu™u fÌtwk fu, nu MðÄ{or™c yMðthtu y™u …Œr‚ytu!
‚{u Ëti …tu‚ …tu‚t™t ½tuzt W…h …÷tý {tkze™u s÷Œe ‚iÞth ÚtR òð. (10) íÞthu yt
«{týu fnu‚t ©enrh «íÞu ™t™t¼tR ™t{u ©enrh™t yïËuðf ƒtuÕÞt fu, nu yÔÞÞ ©enrh!
yt…™tu yï {U , ßÞtk ƒtk æ Þtu n‚tu , íÞtk ‚tu ‚u ™Úte. (11-12) ‚u Ú te nu Ëðo á üt «¼w !
nðu fntu fu nwk õÞtk …÷tý {tkzw ? íÞthu {™w»Þ[rhºt fh‚tk ©enrh, ‚íft¤ …tu‚t™t …t»toŒtu
y™u ½tu z u M ðthtu «íÞu ƒtu Õ Þt fu , nu þ†Äthe …t»to Œ tu ! ƒnw ¾u Œ ™e ðt‚ Au fu {thtu yï
[tu h s™tu ÷R „Þt ! ‚{u s÷ŒeÚte ‚u ™ e …tA¤ …ztu . (13) y™u rð™t rð÷k ƒ u , yï™tk
…„÷tk òuR™u íÞtk ‚{u ƒÄt ƒhtƒh ‚…tË fhtu. (14) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu ™]…
! «¼w y u yt{ yt¿tt fhe ‚u Ú te ‚u Ëðu o …t»to Œ tu y™u yMðthtu , „t{™e yk Œ h y™u ƒnth
[thu ‚hV ‚u yï™tk …„÷tk þtuÄe ðéÞt. (15) …„÷tk þtuÄðt{tk [‚wh yuðt ‚u Ëuðftuyu,
„t{™e yk Œ h fu ƒnth õÞtk Þ …ý ‚u yï{tk …„÷tk òu Þ t ™rn, íÞthu ‚u y tu y u ©enrh™u
fÌtw fu nu «¼tu ! ftuR…ý Xuftýu ‚u yï™t …„÷tk Œu¾t‚tk ™Úte. (16) ‚tu …Ae þwk Œuðtu
ytftþ{t„u o ytðe™u ‚u yï [tu h e „Þt nþu ? fu …Ae yt…™t ythtu n ýÚte rŒÔÞ„r‚
…t{u ÷ tu ‚u yï s …tu ‚ u ytftþ {t„u o „Þtu nþu ? (17) nu ™] … ! Ëu ð ftu y u ßÞthu yt
«{týu fÌtw k íÞthu {nt¼tøÞþt¤e y™u r{‚¼t»te fu þ e™eƒtR Úttu z w k f nËe™u ƒtu Õ Þtk fu ,
(18) nu nrhf]»ý «¼w ! ‚{u òu yíÞthu ynªÚte s{e™u sþtu ‚tu ‚{thtu yï …tAtu {¤þu,
™rn ‚tu …Ae ™rn {¤u . ‚u Ú te yt… {thu ½u h s{e™u òð. (19) nu hts™T ! yt{
fu þ e™eƒtR nËe™u ƒtu Õ Þt íÞthu , Ä{o … w º t ©enrh ‚u { ™t ½u h ƒu X t y™u ™t™t¼tR ytrŒf
yïËuðftu™u X…ftu yt…ðt ÷tøÞt. (20) …Ae …tu‚u hËtuR ƒ™tðe™u ©ef]»ý r™ðuŒ™ õÞwO
y™u fuþe™eƒtR™u «ËÒt fhðt {txu «er‚…qðof ‚u{tkÚte …tu‚u ÞÚtuü sBÞt. (21) íÞth …Ae
fu þ e™eƒtR yu Ëðu o …Œtr‚ytu ™ u ‚Útt yMðthtu ™ u …tu ‚ t™t ½h{tk «er‚…q ð o f s{tzât y™u
…Ae ©enrh™e yt¿ttÚte ‚u Ëti , íÞtk Ú te ™ef¤ðt ‚i Þ th ÚtÞt. (22) íÞthu {™w » Þ‚™Äthe
©enrh{tk yr‚þÞ r™Œtu o » t «u { ðt¤tk ‚u fu þ e™eƒtE, ¼Âõ‚¼tðÚte ©enrh™w k …q s ™ fhe™u
„ŒT„ŒT fkXu M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. (23) nu Mð¼õ‚tu™t Œw:¾ r™ðthý fh™tht «¼tu ! Ëðo
«týeytu ™ t yk ‚ htí{t, …] Ú ðe W…h yu f tk r ‚f Ä{o ™ e hûttÚtu o {™w » Þ‚™Äthe y™u …hƒú ñ
…wÁ»ttu¥t{ yuðt yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. (24) nu nhu ! ™¾Y…e [kÿtu™e ½ýe ftkr‚Úte
þtu ¼ tÞ{t™ yu ð tk yt…™t [hýf{¤tu su …q ð u o f] » ýtð‚th{tk „tu … eytu ™ t ÓŒÞ{tk h{‚t
n‚t, ‚u s ytsu ‚u™e hsÚte {tht ½h™u …tð™ fhu Au ‚u [hýf{¤tu{tk nwk ðthkðth ™{Mfth
fÁk Awk. (25) nu «¼tu ! yt… ft¤™t …ý ft¤ Atu ‚uÚte ¼õ‚tu™wk hûtý fhðt {ntË{Úto
Atu. r™Þk‚t yuðt yt…™t þhý™u nwk …t{e Awk ‚uÚte yt… {™u yt…™t [hýf{¤Úte fŒtr…
yýw { tºt …ý Œq h ™ fhþtu . (26) nu ¼„ðŒT ! Œût ™t{u «ò…r‚ rð[ûtý ntu ð t A‚tk
…ý {t™ Y…e þºtwÚte ŒuntrŒ{tk ytí{ƒwÂæÄ Út‚tk rþðS™tu y…htÄ fhe™u ƒfht™t {w¾ðt¤t
ÚtÞt n‚t. ‚u{™u ‚{u su{ ËŒw…Œuþ yt…e™u {t™Y…e þºtwÚte ƒ[tÔÞt n‚t, ‚u{ {the …ý
{t™Y…e þºtw Útfe hûtt fhßÞtu. (27) nu nhu ! ‚u {t™-¢tuÄtrŒf þºtwytu Útfe {the nk{uþt
hûtt fhßÞtu. nu ™tÚt ! {tht f{tuo™u ÷eÄu yt ËkËthËt„h{tk nwk …zu÷e Awk, ‚u{tkÚte ‚íft¤
{the hûtt fhsÞtu. (28) nu {ntí{™T ! yt s„‚™e yr™ÁØ MðY…u Wí…Â¥t, «ãwB™ MðY…u
…t÷™ ‚Útt Ëk f »to ý MðY…u ÷Þ fh‚t yt… {the W…h «ËÒt Úttð. (29) nu ¼„ð™T !
Ëðor™Þk‚t, yt…™t ™t{ ‚Útt „wýtu, y™k‚ y™u r™htðrÄf Au ‚uÚte rðît™ frðytuyu …ý
y™k‚ fnu÷t yuðt yt…™t {w¾th®ðŒ{tk s {tht {™Y…e ¼{htu r™hk‚h hntu. (30) ðuŒtu
su { ™u ðtËw Œ u ð , yÂî‚eÞ, ¿tt™MðY…, ƒú ñ , yÄtu û ts, ¼„ðt™, ™thtÞý fnu Au ‚u ð t
‚{tÁk {™u y¾kz M{hý hntu.(31) nu nhu ! Ëðuo RrLÿÞ r™„únf‚to yt…, yLðÞ ÔÞr‚huf
¼tðÚte, yt rðï™t ytrŒ {æÞ y™u yk ‚ {tk ËŒtÞ hntu Atu ‚u ð t y™k ‚ þÂõ‚{t™ «¼w
yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. (32) nu Mðtr{™T ! yt…™e ŒtËe yuðe {U yt…™u ynª ht¾ðt
{txu [tu h eÚte yt…™t yï™u Ëk ‚ tzu ÷ tu Au nu «¼w ! {thtu yt y…htÄ yt… ût{t fhtu .
(33) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu M‚wr‚ fh‚tk fuþe™eƒtR W…h «ËÒt
ÚtR™u ©enrhyu …tu‚t™t fkX{tkÚte …w»…{t¤tytu ftZe™u ‚u{™u yt…e y™u ‚u{™t «íÞu ƒtuÕÞt
fu, (34) nu fÕÞtrý ! ‚{tÁk fÕÞtý Úttð. ‚{the RåAtytu ‚íft¤ …qýo Útþu. nðu ‚{u
ynª Q¼t hntu, …ý {the ËtÚtu yt„¤ ytðþtu ™rn. (35) nu hts™T ! ‚u fuþe™eƒtR™u
yt{ fne™u …Ae ©enrhyu ‚u „t{™e ƒnth ™ef¤e™u {AeÞtð „t{™u {t„uo …tu‚t™tu yï
ŒtuztÔÞtu. (36) ‚u™e …tA¤ …hËuðu huƒÍuƒ ÚtÞu÷t Ëtu{÷trŒf yMðthtu, Œtuz‚t y™u {w¾u
Veý ytðe „Þu ÷ t ½tu z u [Ze™u s‚t n‚t. y™u ‚u ™ e …tA¤ Ëðu o …Œtr‚ytu „Þt. (37)
yt„¤ hnu÷t ©enrh, …tu‚t™e …tA¤ Œtuz‚t Ëðuo þqhðeh ËtÚteytu y™u …Œtr‚ytu ytðe
…ntU å Þt, …Ae ‚u Ëðo ™ e ËtÚtu …tu ‚ u [tÕÞt. (38-39) …Ae Ëtu { ÷t¾t[h-W¥t{htò
ytrŒf …t»to Œ tu y u ©enrh™u fÌtw k fu , nu «¼w ! yt…™u òu yt ËíËk „ {tk Ú te yð~Þ sðw k s
ntu Þ ‚tu …ý, Ëðu o Ëk ‚ tu ™ u {¤e™u s òð. …Ae WŒtËe™ ÚtÞu ÷ t ©enrh ™t„{t÷tu ‚Útt
{tºtt ÄtÄ÷u „tÞu÷tk fe‚o™tu™wk «er‚…qðof ©ðý fh‚t Útft {AeÞtð „t{u …ÄtÞto. (40)
íÞtk™t htò Ëqh®ËnSyu ©enrh™tu ¾qƒ ytŒh Ëífth õÞtuo. htºtu ‚u{™t ½uh htuftR™u …Ae,
íÞtkÚte ©enrh z¼tý …ÄtÞto. (41) nu hts™T ! íÞtk Mð¼õ‚tuyu Ëuðu÷t f{¤™Þ™ ©enrh,
ƒu rŒðË htu f tÞt y™u …Ae íÞtk Ú te …rðºt nrh‚eÚto ðz‚t÷ …ÄtÞto . (42) íÞtk …nu ÷ u Ú te
hnu ÷ t rðãtÚteo ËtÄw y tu y u ‚u { ™tk Œþo ™ fÞtO . íÞtk Ëk ‚ …r‚ ©enrh, òu ƒ ™…„e™u ½u h …tk [
rŒðË r™ðtË fhe™u hÌtt y™u ¼„ðŒT ðt‚to y tu fhe™u ¼õ‚s™tu ™ u ¾q ƒ yt™k Œ ytÃÞtu .
(43 Úte 47) …Ae Aêt rŒðËu ƒ…tuhu òu¤ „t{ ‚hV sðt™t hM‚t W…h ytðu÷t yuf
‚¤tð{tk yï™u …týe …eðztððt™t r™r{¥tu, òuƒ™…„e ¼õ‚™u ËtÚtu ÷R™u …huþ ¼„ðt™
©enrh íÞtk Ú te þtu u ¼ tÞ{t™ ƒw Ä u s „t{u …ÄtÞto . yÄtu û ts ©enrhyu íÞtk …tk [ t¤Œu þ Úte
…tu ‚ t™e …tA¤ Œþo ™ tÚtu o ytðu ÷ t s™Ëk ½ ™u ºtý rŒðË Ëw Ä e Œþo ™ yt…e™u …Ae Mð¼õ‚
ftþeŒtËu M‚wr‚ fhe™u «tÚto™t fhðtÚte yåÞw‚ ¼„ðt™, ½tuzuMðth …t»toŒtuyu Ërn‚, íÞtkÚte
‚tht…wh „t{u …ÄtÞto. (48-49) ‚u „t{{tk Ä™ðt™ y™u yt„uðt™ ÷t÷„wó ™t{u ði~Þu,
fu su™t r…‚t™u Ëwht¾t[h™t ŒtŒtyu {the ™t¾u÷tu ‚u™wk ðuh ÷uðt {txu Ëwht¾t[h™u {the
™t¾ðt™e RåAtÚte, …Œtr‚ytu y™u yMðthtuyu Ërn‚ „t{{tk ytðu÷t ©enrh™u Ëthe he‚u
ht¾e™u, ‚u{™t yÚtuo ƒútñýtu …tËu hËtuR …ý fhtðe. (50) …Ae Ëðo yk‚Þto{e ©enrhyu
‚u™tu Œwü¼tð òýe™u, Ëðuo yMðthtu y™u …Œtr‚ytu™u fÌtwk fu nu r™»…t…tu ! ytsu ‚tu ‚{thu
ytÞwÄtu Äthý fhu÷t Útft s ¼tus™ fhðwk, …ý nrÚtÞthtu nuXtk {qfðtk ™rn. (51) fthý
fu yt …t…e ÷t÷„w ó ™t{u yËw h , Ëw h t¾t[h™u {thðt™e RåAt ht¾u Au ‚u Ú te ‚{thu
nrÚtÞthtu Äthý fhe™u ËtðÄt™ hnuðwk. …Ae ‚u yËwhu, …t»toŒtu ytrŒ™u fÌtwk fu, nu ÞtuæÄtytu!
yt ƒtkÄu÷e fuz y™u yt þMºttu™u Atuze™u ‚{u Ëðuo «¼w …tËu ƒuËtu ðthkðth yt «{týu fÌtwk
…ý ftuRyu ‚u ðt‚ „ýfthe s ™rn. (52) ƒútñýtu îtht ƒ™tðu÷e ‚u hËtuR ‚iÞth ÚtR
„R …Ae, ©enrhyu Ëðu o ™ u s{tzât ‚Útt …tu ‚ u …ý sBÞt. nu hts™T ! …Ae htºtu ‚u
„t{{tkÚte ‚u ði~Þ™e ytk¾tu{tk Äq¤ ™t¾e yÚtto‚ ‚u™tu RhtŒtu …qýo ™rn Útðt ŒR™u, ©enrh
ftþeŒtË¼tR™t ƒtu [ tËý „t{u …ÄtÞto .
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk y™uf „t{tu{tk rð[hý fh‚t Útft ©enrh ƒtu[tËý „t{u
…ÄtÞto yu ™t{u ËtRX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>60>>
yæÞtÞ - 61
(1-2) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ƒtu[tËý …Äthu÷t ©enrh™e ËL{w¾, ‚íft¤
ftþeŒtË ‚Útt yLÞ nrh¼õ‚tu „Þt y™u ©enrh™u «ýt{ fhe™u, „t{{tk ÷R „Þt y™u
ftþeŒtË ¼õ‚™t ½uh W‚thtu fhtðe, ‚u Ëðuo ©enrh™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt. (3) [th rŒðË
ËwÄe íÞtk htuftR™u ¼õ‚s™tu™u ¾qƒ Ëw¾ yt…e™u …Ae …tk[{tk rŒðËu «t‚:ft¤u ƒeò „t{u
sðt {txu ©enrh ™eféÞt. (4) „t{ ƒnth ™ef¤u÷t ‚u ©enrh™u ð¤tððt {txu ðiheŒtË,
ht{ŒtË ytrŒ ¼õ‚s™tu y u ©enrh™w k …q s ™ fÞw O . …Ae ‚u Ëðu o ™ u s‚t òu R ™u , hM‚t{tk
yu f ÷t [tÕÞt. (5) ‚u {t„o { tk yt„¤ ©enrh™u yu f ÷t s‚t òu R ™u , hM‚t{tk ytðu ÷ t
yu f ÷ƒtht ™t{u „t{™t rððu f es™tu y u , ¼Âõ‚¼tð…q ð o f ©enrh™e …q ò fhe …Ae íÞtk Ú te
«¼w {ne ™Œe™t ftkXu …ntUåÞt. (6-7) nu hts™ T ! yt «{týu ‚u „t{™t s™tu™u y¼ÞŒt™
yt…e™u , {ne ™Œe™t ‚xu ytðu ÷ t «¼w íÞtk Ú te ƒk r ÄÞt „t{u MðÞk Ë u ð f {w ¤ S™u íÞtk
Mðu å Atyu {tºtt, Ëtu { ÷t, y÷i Þ t y™u Ëw h t¾t[h™u ht¾e™u , …tu ‚ u ‚u ™Œe …Ëth fhe™u
Ëðthu ËhËðýe „t{u …ÄtÞto . (8) „t{{tk ©enrh …ÄtÞto Au ‚u { òýe™u , ‚u „t{™t
ykƒtŒtË ytrŒf ¼õ‚s™tu ‚íft¤ ðtSkºttu, ¼ux-Ët{„úeytu rð„uhu ÷R ©enrh™e ËL{w¾

„Þt. (9) ‚u Ëðuo ¼õ‚s™tuyu ©enrh™u Ëtütk„ ™{Mfth fÞto …Ae Ä{o™kŒ™ ©e™thtÞý{wr™
¼„ðt™u ‚u Ëðu o ™ w k ÞÚttÞtu ø Þ ËL{t™ fÞw O . íÞthƒtŒ Ëðu o ¼õ‚s™tu ËtÚtu ©enrh „t{{tk
…ÄtÞto . (10) ftu r x ft{Œu ð ™u {tu n …{tzu yu ð t ©enrh™t MðY…™u òu R ™u , ‚u „t{{tk
™h™thes™tu yt MðY…™tk yt…ý™u …w ™ : …w ™ : Œþo ™ ™rn ÚttÞ ‚u { {t™e™u ðthk ð th
©enrh™t Œþo™ fhðt ÷tøÞt. (11-12) yåÞw‚ ©enrh ‚u „t{™t ÷tuftu™e ðtýe Ëtk¼¤‚t
Útft ‚Útt ‚u{™e W…h f]…táÂü fh‚t Útft ykƒtŒtË ðrýf™t ½h ‚hV s‚t n‚t. íÞtk ‚tu
©enrhyu ƒtu÷tðu÷t {wõ‚t™kŒ Ëðuo {wr™ytu íÞtk ytðe …ntUåÞt ‚u Ëðuo {wr™s™tu™tu Ëífth
fhe™u …Ae ©enrh ykƒtŒtË ðrýf™u ½uh r™ðtË fhe™u hÌtt. (13-14) nu hts™T ! htò,
r„hÄh, ykƒtŒtË, ™t„S, ht{[kÿ, Ä{o¿t ytþtht{, {f™ŒtË, ƒeò r„hÄh, ƒnu[h,
™h®Ën ‚Útt yLÞ ¼õ‚s™tu , {w r ™ytu Ërn‚ ©enrh™e «u { …q ð o f ÞÚttþÂõ‚ Ëu ð t fhðt
÷tøÞt. (15) ‚u s «{týu SðeƒtR, h‚™ƒtR, SSƒtR, htSƒtR, ~Þt{tƒtR ytrŒf
yLÞ Mºteytu …ý «u { …q ð o f ©enrh™w k Ëu ð ™ fhðt ÷t„e. (16) yS‚ yu ð t {nt«¼w y u
MðŒþo™Úte Ëðo ¼õ‚s™tu™u yt™kŒ yt…e™u, Œtz{™t ð]ût ™e[u ƒuËe™u ðt¤kŒ …tËu ûttihf{o
fhtðe™u M™t™ fÞw O . (17-18) nu hts™T ! …Ae Ätu Þ u ÷ t ðMºttu …nu h e, r™íÞrðrÄ fhe
ËtÞkft¤u ykƒtŒtË™t ytk„ýt{tk y™uf rŒðtytuÚte «ftrþ‚, ½ýtk ytr©‚s™tuðt¤e, ¾qƒ
rðþt¤, Œþo™eÞ Ë¼t ¼he. (19-21) …w»…™t nth Äthý fhe™u, ðurŒft W…h™t ytË™
W…h rƒhts{t™ ©enrh ËkæÞt yth‚e y™u ™thtÞý ÄqLÞ õÞto ƒtŒ ‚u Ëðuo ËíËk„eytu™u
«ýt{ fhe™u …w™:MðytË™u rƒhts{t™ ÚtÞt. ‚u Ë{Þu …tŒht „t{uÚte íÞtk™t htò fýoS‚u
©enrh™u MðË{e…u ‚uzðt {txu {tuf÷u÷t ƒu ƒwÂæÄ{t™ ½tuzuMðthtu íÞtk ytÔÞt. (22) ‚u ƒk™u
yËðthtu y u f{¤÷tu [ ™ ©enrh™u ™{Mfth fhe, fýo S ‚ htòyu {tu f ÷u ÷ e ¼u x tu ©enrh
Ë{ût {q f e™u , ©enrh «íÞu ƒtu Õ Þt fu , fýo S ‚ htòyu fnu ð ztÔÞw k Au fu , (23) ƒk ™ u
½tuzuMðthtu fnu Au - nu {nt«¼w ! yt…™t Œþo™ fhðt {txu nwk r™Âù‚ íÞtk yt…™e Ë{e…u
ytððt™tu Awk. (24) ‚uÚte, nu Ä{o…wºt ! Œe™ yuðt {™u Œþo™ yt…ðt {txu, ŒÞt¤w yuðt
‚{u yíÞthu su „t{{tk hnu÷t Atu íÞtk ytð‚eft÷u ƒ…tuh ËwÄe f]…t fhe™u htuftòu. (25-
26) ©e ÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yMðthtu …tËu Ú te ‚u htò™w k ytðw k rððu f ðt¤w k
ð[™ Ëtk¼¤e™u ‚íft¤ ŒÞt fhe™u ‚u yMðthtu™u fÌtwk fu, nu ÞtuæÄtytu ! ‚{u sR™u htò™u
fnuòu fu ytð‚eft÷u Mðtr{™thtÞý s ‚{the …tËu sYh ytðþu. (27) ©e ÔÞt…fuþ{wr™
fnu Au - nu hts™T ! fýo S ‚ htò™t ½tu z u M ðth Œq ‚ tu ™ u yt «{týu fne™u …Ae ©enrh
Ë¼t{tk Ú te QXe™u yk ƒ tŒtË™t ½h{tk sR™u Ëw k Œ h þGÞt{tk …tu Z e „Þt. (28) íÞtk Ëu ð t
fh‚tk Ëu ð ftu ™ u fÌtw k fu - nu …Œtr‚ytu ! ‚{tu þ†Ätheytu rËðtÞ s nw k ytð‚e ft÷u
…tŒht™„h sRþ. (29) íÞtk ‚u ™„h™t htò fýoS‚™u Œþo™ yt…e™u …Ae, ½ýtk ð]ûttuÚte
ÔÞtÃ‚ yu ð t þu ÷ ze ™t{u „t{u sRþ. (30) ‚u Ú te nu r™»…t…tu ! ‚{u Ëðu o «¼t‚u QXe™u
ynªÚte þu ÷ ze „t{u sòu , yu { yt¿tt yt…e™u …Ae Þtu „ u ï h ©enrh …tu Z e „Þt. (31)
ƒesu rŒðËu ƒú t ñ{w n q o ‚ {tk ®™ÿt íÞS™u ©enrhyu «Út{ þti [ rðrÄ fhe. …Ae M™t™ fhe
ÄtuÞu÷tk ð† Äthý fhe Mðþt¾t {wsƒ ytÂöf f{o fÞwO. (32) …Ae Ä{o™kŒ™ ©enrh ¼tus™
õÞto ƒtŒ, ËthÚteyu ÷tðu÷t {u½ Ë{t™ „k¼eh ™tŒ fh‚t hÚt{tk rƒhtßÞt. (33) ‚u Ë{Þu
„t{™t Ëðo ¼õ‚s™tu y u [k Œ ™ …w » …trŒf ðzu …q s u ÷ t ©enrh, ËtÄw ƒú t ñýtu ™ u ËtÚtu ÷R™u
ËhËðýe „t{u Ú te …tŒht „t{u …ÄtÞto . (34) íÞtk ©enrh™t yt„{™™e «r‚ûtt fh‚tk
fýoS‚ htò ©enrh™u …Äthu÷tk òýe™u ‚íft¤ …tu‚t™t ËiLÞ™u ÷R™u ytŒh…qðof ©enrh™e
ËL{w¾ „Þt. (35-38) Œe™ŒÞt¤w, RrLÿÞtu W…h r™„ún fh™th ©enrh, ‚u htò™u òuR™u
‚u{™e …tËu ytÔÞt y™u …tu‚t™u ™{Mfth fhðt {txu ‚u htò ßÞtk ½tuzuÚte ™e[u W‚hðt òÞ
Au íÞtk ‚tu, ‘‚{u ™e[u ™ W‚htu’ yu{ ‚íft¤ r™»tuÄ õÞtuo …Ae ©enrh ‚u htò™e yt„¤
sR ðtSk º ttu ™ tu ™tŒ Ëtk ¼ ¤‚t Útft, Œu ð ¼w ð ™ ‚w Õ Þ y™u {™™u «er‚fh yu ð t hts{nu ÷
«íÞu …ÄtÞto . …Ae ‚u htòyu fÌtw k yu x ÷u «¼w hÚt{tk Ú te ™e[u Q‚Þto y™u …Ae ‚u
hts¼ð™{tk , ‚u htò ©enrh™tu ntÚt„ú n ý fhe™u yu f tk ‚ MÚt¤u ÷R „Þt. íÞtk yu f Ëw k Œ h
ytË™ W…h ©enrhf] » ý «¼w ™ u rƒhts{t™ fhtðe …tu ‚ u …ý Ë{e…{tk ƒu X t. (39-40)
©enrhyu ‚u htò™u fwþ¤ Ë{t[th …qAÞt. íÞthƒtŒ htò™e ¼ux …qò yk„efth fhe y™u
…Ae …q A Þk w fu , nu htò ! ‚{u þt «Þtu s ™Úte {™u ƒtu ÷ tÔÞtu Au ? íÞthu ‚u htò ©enrh™u
ƒu ntÚt òu z e ™{Mfth fhe™u ƒtu Õ Þtu fu , (41) ‚u htò fnu Au - nu Ëðu o ™ t ytí{t ! nu
©e nhu ! ïu‚ð†Äthe y™u …w»…{t¤tytuÄthe yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. yt… f]…t fhe™u
ynª {thu ½uh …ÄtÞto Atu ‚u {tÁk ¾qƒ yntu¼tøÞ Au. (42) nu «¼tu ! Œuð Œt™ðtu™u ËŒt
Œw ÷ o ¼ yu ð t ‚{thtk Œþo ™ fhe™u , ytsÚte {tÁk Ëðo Œw : ¾ ™tþ …tBÞw k Au . nu ¼„ð™T !
yt…™t Œþo™Úte nwk r™ùu Ëw¾™u …t{eþ. (43) ‚u{ A‚tk …ý nu ¼„ð™ ! htßÞ¼úü y™u
ÿÔÞhrn‚ ÚtÞu÷t {™u, ‚u ƒk™u Vhe «tÃ‚ ÚttÞ ‚uðe f]…t fhtu. (44) ©e ÔÞt…fuþ{wr™ fnu
Au - htò™e ytðe ðtýe Ëtk¼¤e™u, ‚u™t yk‚h™wk f…x òýe™u ©enrh ƒtuÕÞt fu, nu htò
‚{u ÿÔÞ y™u htßÞ™e ®[‚t Atuze Œtu. (45-46) nu þºtwytu™u ný™tht ! ‚{™u ½ýtk s
ÿÔÞ™e y…uûtt Au. ‚u {tht ‚tu ÷t¾tu ËíËk„eytu Au ‚u Ëðuo {the yt¿ttÚte ‚{™u yuf yuf
s Yr…Þtu …ý yt…þu ‚tu …ý ‚{thu ÷t¾tu Yr…Þt ÚtR sþu. ‚u{tk ‚{thu fkR ËkþÞ ht¾ðtu
™rn. (47) y™u …Ae ‚u ÷t¾tu Yr…ÞtÚte, {tuxe Ëu™t ðzu, ‚{tht þºtwytu™tu ™tþ fhe™u
‚{tht r…‚] y tu ™ w k htßÞ …tAw k {u ¤ ðòu . (48) nu htò ! ‚{tÁk htßÞ ‚tu Mð„o Ú te yýw k
sux÷wk ytuAwk ™Úte {txu {™u yíÞthu ‚tu V¤…w»… su {thu ¾tðt ÷tÞf ntuÞ ‚u {™u yt…tu.
{thu ‚tu ƒeS ftk R s RåAt ™Úte. (49-50) ©e ÔÞt…õu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T !
V¤trŒf™e Þt[™t fh‚t «¼w «íÞu fýoS‚ htò ƒtuÕÞt fu, nu Rïh ! Ëðthu nwk, ‚{tht
¼õ‚ ƒú t ñýtu ™ e …tËu hËtu R ƒ™tðztðe™u ‚{™u ‚Útt {w r ™ytu ™ u s{tzeþ. yt{ fne™u
©enrh Ë{e…u Ú te ‚u htò WXât. (51) nu ßÞu c S‚ hts™T ! …Ae ‚u hts¼w ð ™{tk ,
{wr™ytu™e Ë{e…{tk hnu÷e …tu‚t™e þGÞt{tk ©enrh …tuZe „Þt. yzÄe htrºt ËwÄe fýoS‚
htòyu ©enrh™e [hýËuðt fhe y™u …Ae «¼w ftuR {wr™™e sw™e Vtxe ‚qxe „tuŒze ytuZe
÷R™u yu f ÷t ‚u htò™t ¼w ð ™{tk Ú te [t÷e ™eféÞt.
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ‚]‚eÞ ykþ{tk ©enrh fýoS‚ htò™u {éÞt yu ™t{u yufËX{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >> 61 >>
>> ‚]‚eÞ ykþ Ëk…qýo >>
MkíMktrøk¼q»ký 569
[íkwÚko ytþ
U
yæÞtÞ - 1
ßÞucS‚ htòyu …qATÞwk - nu ÔÞt…fuþ {wr™ ! ¼„ðt™ ©enrh {nt«¼w ‚tu Ä{o, yÚto,
ft{ y™u {tu û t™t Œt‚t Au . …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ e EåAtytu …q ý o fhðt Ë{Úto Au , þÂõ‚{t™
Au. A‚tk fýoS‚ htò™u ‚u{™wk „Þu÷wk Ä™ y™u htßÞ …tAwk fu{ ytÃÞwk ™rn ? ð¤e Ä{o™kŒ™
©enrh ‚u htò™u fÌtt rð™t, htrºt{tk yuftyuf At™t{t™t fu{ [t÷e ™eféÞt ? ‚Útt hts
¼ð™Úte ™ef¤e ‚uytu õÞtk „Þt ? y™u fÞt fÞt yŒT¼w‚ [rhºttu fÞto ? ‚u ƒÄwk yt… f]…t
fhe™u {™u Ëk¼¤tðtu. (1-3) ©eƒúñt™kŒ Mðt{e fnu Au - nu rþðht{ rð« ! ‚u ßÞucS‚
htòyu yt he‚u ßÞthu …qATÞwk íÞthu ©enrh™wk M{hý fh‚t ‚u ©eÔÞt…fuþ {wr™ yk‚hÿÂüÚte
ƒnth ytðe htò™e «þkËt fh‚t fnuðt ÷tøÞt. (4) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™!
{nt«¼w ©enrh …tu‚t™t ¼õ‚tu™t rn‚uåAw Au. ‚u{ýu rð[th fÞtuo fu òu nwk {tht ¼õ‚™u
yr‚þÞ Œw : ¾™w k fthý yu ð w k htßÞ ‚Útt þºtw y tu W¼t fh™th Ä™Œtu ÷ ‚ yt…eþ ‚tu ‚u
htsftÞo{tk zqƒu÷tu hne {tÁk M{hý fhe þfþu ™rn y™u {tht M{hý rð™t {tºt htßÞ
{u ¤ ððt™e {nu å AtÚte {™u «íÞût {¤ðt™w k V¤ …ý ‚u ™ u ™rn {¤u y™u ‚u rð™t ‚tu ‚u ™ w k
fÕÞtý …ý ™rn ÚttÞ. yt{ ‚u htò™wk ¼÷wk EåA‚t ©enrhyu ‚u™u htßÞ fu ÿÔÞ fkE ytÃÞwk
™rn. (5-7) nðu ‚u htò™t ¼ð™{tkÚte …tu‚u „wó…ýu fu{ [tÕÞt „Þt ‚u fnwk. fýoS‚ htò™u
½ýt rŒðË ËwÄe ©enrh™u …tu‚t™t ¼ð™{tk ht¾ðt rð[th n‚tu ‚uÚte òu nwk htò™u sðt™wk
fneþ ‚tu ‚u sðt ™rn Œu. ‚u™t yt„únÚte {thu ynª ƒkÄ™{tk hnuðwk …zþu yuðwk rð[the™u
ftuE ™ òýu ‚u{ …tu‚u hts¼ð™ Atuze „Þt. (8) ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý su {t„uo …tŒht
þnuh{tk «Út{ ytÔÞt n‚t ‚u s {t„uoÚte ™ef¤e™u {ne ™Œe …th fhe þu÷ze „t{ …ÄtÞto.
{nt«¼wyu yt…u÷e yt¿tt «{týu …tu‚t™t Ëuðf-…Œtr‚ytu y„tWÚte s þu÷ze ytðe „Þt
n‚t. ‚u Ëuðf™u s™tu™e ËtÚtu s ©enrh ht‚™t ûtrºtÞ ¼õ‚ W{uŒ®Ën™t ½uh W‚Þto. ƒesu
rŒðËu Ëtks™t Ë{Þu Vhe ðz‚t÷ …ÄtÞto, ðz‚t÷{tk …tk[ rŒðË hÌtt. Aêt rŒðËu ßÞtk
ƒútñýtrŒf [thuÞ ðýtuo r™ðtË fhu Au ‚uðt W{huX ™„h …ÄtÞto (9-12). ¼õ‚tu™t fÕ…‚Á
yuðt ¼„ðt™ ©enrh™u W{huX …Äth‚t òýe™u ™„h r™ðtËe ¼õ‚s™tu yufŒ{ yt™kŒ{tk
ytðe „Þt. ™t™t «fth™e ¼ux-Ëtu„tŒtu ‚Útt ðt®sºttu ÷E {nt«¼w™e Ët{u „Þt. ©enrh™u
òu‚tk s Œkzð‚ «ýt{ ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. ŒÞt¤w {nthtsu Ëðo Ëuðf s™tu™wk ÞÚtt ÞtuøÞ
ËL{t™ fhe fwþ¤ Ë{t[th …qAÞt. ¼õ‚tuyu Ë{Š…‚ fhu÷ ¼uxtu Mðefthe. ™„h{tk ðts‚u
„ts‚u «ðu þ fÞtu o . ™„h™u …‚tft y™u ‚tu h ýtu ðzu þý„tÞw O n‚w k . Är™f ð„o ™ t ËhË
ƒtkÄýeðt¤t Ÿ[t {ft™tuÚte ™„h þtu¼‚wk n‚wk. þnuh{tk ðË‚t [thuÞ ðýo™t Mºte …wÁ»ttu
™t™t «fth™e Ëk…Â¥tÚte Ëw¾e n‚t. þnuh™t hts{t„o W…h Œþo™ fhðt {txu W¼t hnu÷t
y™uf ™„h r™ðtËe s™tuyu ‚tò Ëw„kÄe …w»…tuÚte ðÄtðu÷t y™u ¼tð…qðof fhu÷t ™{Mfth™u
Íe÷‚t Íe÷‚t {™tunh {qhr‚ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý rðrðÄ MÚt¤tuyu Vh‚t Vh‚t …tu‚t™t
¼õ‚ðÞo ƒútñý ©uc ™kŒw¼tE™u ½uh …ÄtÞto. ™kŒw ¼õ‚u ‚iÞth fhu÷t ËwkŒh ytË™ W…h
©enrh rðhts{t™ ÚtÞt. íÞthƒtŒ ‚u ¼õ‚u ¼tð…qðof »ttuzþtu…[thÚte {nt«¼w™e …qò fhe.
©enrh™t [hýf{¤ ÄtuE ‚u …rðºt [hýt{]‚ …rhðthu Ërn‚ ƒÄtyu {tÚtu [ztÔÞwk. …Ae
…tu‚t™tu sL{ ËV¤ ÚtÞtu {t™‚t ‚u ™kŒw ¼õ‚ ©eS {nthts™u ™{Mfth fhe fnuðt ÷tøÞt.
(13-20) ©e™kŒw¼tE fnu Au - nu rðïuþ ! yr¾÷uþ {nt«¼w ! rþðS, ƒúñtS, þu»tS
y™u ÷û{eS suðt yt…™t [hýf{¤™e hs™u EåAu Au yuðt yt…u yt…™t [hýf{¤Úte
{tht ½h™u …rðºt fÞwO yu {tÁk yntu ¼tøÞ Au ! nu fYýtËt„h ! nwk yt…™t ŒtË™tu …ý
ŒtË Awk. {tht yt Œun Ërn‚ {tht ½hƒth, [esðM‚w {t÷ r{÷f‚ yu ƒÄwk s yt…™wk Au.
{tÁk fkEs ™Úte. {txu nu {nthts ! yt ½h™u yt…™wk …tu‚t™wk s {t™e yt… Ëw¾uÚte ynª
r™ðtË fhtu. ƒesu sðt™e W‚tð¤ ™ fhþtu. ynª hne™u ‚{tht ¼õ‚s™tu™u Ëw¾ yt…tu.
‚u{™t ¼tð …qht fhtu. nu nrhf]»ý ! yt… Ëðuoïh Atu. yÔÞ„ú Atu. Ä{o…t÷f Atu. ÷t÷
™¾Úte þtu¼‚e ftu{¤ ytk„¤eÞtuðt¤t yt…™t [hýth®ðŒ ðzu yt ¼qr{™u ykrf‚ fh‚t y™u
yŒT¼w‚ ÷tr÷íÞðt¤e rŒÔÞ þtu¼t™u Äthý fh‚t nu {nt«¼w ! nu s„Œeïh ! nwk yt…™u
™{Mfth fÁk Awk. (21-24) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ƒúñŠ»t ™kŒw¼tEyu ©enrh™u
htuftðt {txu ƒnw yt„ún fÞtuo íÞthu {nthtsu fÌtwk fu n{ýtk y{thtÚte ynª htuftðtÞ ‚u{
™Úte. íÞthƒtŒ ¼tu s ™ fhe™u ©enrh …tu Z e „Þt. «t‚:ft¤u WXe™u sðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt
íÞthu ™„h™e ¼õ‚ Mºteytu íÞtk ytðe™u htuftðt {txu ¼õðíË÷ «¼w™u «tÚto™t fhðt ÷t„e.
(25-27) Mºteytu fnu Au - nu f{¤™Þ™ «¼w ! ‚{u y{tht ™„h{tk ytðe™u yt{ [tÕÞt
™ òytu. y{™u yt…™e Ëuðt fhðt™e ‚f yt…tu. yt… ynª Úttuzt rŒðË htuftytu. suÚte
‚{the Ëuðt fhe™u y{u yt ¼ðËt„h yt ËkËth Ët„h ‚he sEyu. y{tht ÓŒÞ{tk hnu÷tu
yÄ{o fuðe he‚u ™tþ …t{u ? ‚Útt ¿tt™-ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚™t „wýtu y{tht{tk fuðe he‚u
ytðu y™u fuðe he‚u ð]ÂØ …t{u yuðe ƒÄe ðt‚tu y{thu ‚{the …tËuÚte Ëtk¼¤ðe Au. {txu
nu «¼w ! yt… þtkr‚…qðof {™ ÂMÚth fhe™u ynª hntu. ‚{tht hnuðtÚte y{™u yrÄf yt™kŒ
Útþu. y{tht {™™e ð]Â¥tytu yt…™e ËL{w¾ Útþu. y{tht þheh yt…™e Ëuðt fhðt ËŒT¼t„e
ƒ™þu. yt…u ynª hne™u fhu÷tk ÷e÷t [rhºttu™wk M{hý y{™u ¼rð»Þ{tk …ý Ëw¾Y… r™ðzþu
{txu nu {nthts ! yt… ynª htuftytu. (28-32) ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt
«{týu «tÚto ™ t fh‚e Mºteytu ™ e ytk ¾ tu { tk ytk Ë w ytðe „Þt. ÷t„ýeðþ ƒ™u ÷ e ƒnu ™ tu ™ u
òuE™u ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u fÌtwk, nu ƒnu™tu ! ‚{u {™{tk ytuAwk ™ ÷tðþtu. yíÞthu y{u
ynª htuftE þfeyu ‚uðt Ëkòu„tu ™Úte. …hk‚w y{u VheÚte sYh ynª ytðþwk íÞthu ðÄw Ë{Þ
hnu þ w k . yt «{týu ytïtË™ yt…e ©enrh íÞtk Ú te [t÷‚t ÚtÞt. «Þtý fh‚t {nt«¼w ™ u
ð¤tððt {txu «u { ¼tððt¤t nòhtu ¼õ‚s™tu ©enrh™e ËtÚtu ™„h ƒnth ™eféÞt. Úttu z u
Œqh „Þt …Ae ¼Âõ‚™kŒ™ ¼„ðt™u ƒÄt™u …tAt ð¤ðt fÌtwk. …hk‚w …tu‚t™t EüŒuð{tk su{™tk
{™ ¾U[tÞt Au yuðt ‚u ¼õ‚s™tu …tAt ð¤‚t ™ n‚t. …Ae ©enrh yuftyuf W¼t hÌtt.
y™u ƒtuÕÞt fu nðu ‚{u Ëðo ¼õ‚tu ynªÚte …tAt ð¤e òytu. y{the yt yt¿tt su ™®n
{t™u ‚u rð{w ¾ „ýtþu . ytðw k fne™u ©enrh …tu ‚ t™tu yï Œtu z tðe yt„¤ ™ef¤e „Þt.
{wr™ytu y™u …t»toŒ„ý Äehu Äehu [t÷‚t Ëtks™t Ë{Þu zzwËh „t{u …ntUåÞt. yt „t{{tk
…rðºt y™u ƒwÂØðt™ „÷wS ™t{™t W¥t{ ûtrºtÞ ¼õ‚hnu‚t n‚t. (33-37) ‚u™e ð]Ø y™u
rƒ{th {t‚tyu yu s Ë{Þu Œun Atuze ŒeÄtu n‚tu. ¼õ‚ „÷wSyu òÛÞwk fu {tht EüŒuð
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý „t{™u …tŒh …ÄtÞto Au. íÞthu …tu‚t™e {t‚t™t yðËt™™e ftuE™u
¾ƒh ™ …zu ‚u{ „wó ht¾e ©enrh™u …Ähtððt {txu ‚iÞthe fhðt ÷tøÞt. ytðe …rhÂMÚtr‚{tk
„÷w S ¼õ‚u Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™e fhu ÷ e Ëu ð tÚte {nt«¼w ‚u ™ t …h yr‚ «ËÒt ÚtÞt n‚t
y™u ftuEf Ë{Þu ÷tuÞt „t{{tk ßÞthu …tu‚u rðhts{t™ n‚t íÞthu fux÷tf …tu‚t™t yuftkr‚f
¼õ‚tu ™ u ÞtŒ fÞto n‚t. ‚u { tk ¼õ‚ðÞo „÷w S {w Ï Þ n‚t. (38-39). yt „÷w S ™u ½u h
…Äthu÷t ©enrh™e Ëuðt ykƒt ytrŒf Ëðo Mºteytu ‚Útt yt™kŒ ytrŒf ¼qŒuðtu ½ýt ¼tðÚte
fh‚t n‚t. Ëðo¿t ©enrhyu …ý „÷wS ytrŒf ¼õ‚tu™u yt™kŒ …{tzðt {txu ‚u{™t ½uh
htrºt r™ðtË fÞtu o n‚tu . «t‚:ft¤u ðzÚt÷ „t{™t ¼õ‚tu ™ e «tÚto ™ tÚte {nt«¼w zzw Ë hÚte
ðzÚt÷ …ÄtÞto. ‚u „t{™t Ëðo ¼õ‚tu{tk h½w™tÚt ™t{™t ¼qŒuð y„úuËh n‚t. ƒeò r„rhÄh
™t{™t ƒu ƒú t ñý ¼õ‚ …ý n‚t. yt rËðtÞ {nu ï h, „tu ® ðŒ, {™Ëtht{, WL{¥tht{,
fhË™ŒtË, …e‚tk ƒ h ‚Útt htÞS ð„u h u ƒú t ñýtu ‚Útt Ä{o Œ tË, Œu ð S y™u h‚™, yk ƒ t,
Ëw¾e ð„uhu Mºte ¼õ‚tu Ëðo {¤e™u yr‚nu‚ …qðof ©enrh ‚Útt Ëk‚tu™e Ëuðt fh‚t n‚t.
(40-44). yt ƒÄt ¼õ‚tuyu ytŒh…qðof su{™tu Ëífth fÞtuo Au yuðt ¼„ðt™ ©enrh ðzÚt÷
„t{Úte ƒnth Eþt™ ¾qýt{tk ytðu÷ yuf rðþt¤ Ÿ[t y™u ½xtŒth AtÞtðt¤t ðz ™e[u
…ÄtÞto. „út{s™tuyu ‚u ðz ™e[u ËwkŒh ®nztu¤tu ƒtkæÞtu. Ëtu™t™t suðt Œkzðt¤t, ™t™t «fth™t
hk „ ðt¤t ðMºttu Ú te þtu r ¼‚ fhu ÷ t [th ƒthýt™t ®nztu ¤ t{tk ©enrh rƒhtßÞt. ¼õ‚s™tu
¾q ƒ s ¼tðÚte …tu ‚ t™t EüŒu ð ™u Íw ÷ tððt ÷tøÞt. ®nztu ¤ t{tk ƒu X u ÷ t ©enrh™u W…h ™e[u
„r‚ fh‚t òu E ™u ¼õ‚s™tu n»to ½ u ÷ t ƒ™e s‚t n‚t. …Ae ‚u Ëðo ¼õ‚tu y u [k Œ ™ …w » …
ytrŒfÚte ¼„ðt™™e …qò fhe. Úttuzt Ë{Þ …Ae ®nztu¤uÚte W‚he™u {nt«¼w Ë¼t{tk ytðe
rðhts{t™ ÚtÞt. y™u …tu ‚ t™e yt„¤ ðt®sºt ËtÚtu Út‚w k fe‚o ™ „t™ Ëtk ¼ ¤‚t n‚t.
íÞthƒtŒ Ë¼t{tkÚte WXe™u …tu‚u ßÞtk W‚Þto Au ‚u h½w™tÚt ƒútñý™t ½uh …ÄtÞto (45-50).
©enrh …tk[ htrºt yt „t{{tk hÌtt n‚t. ‚Útt ½ýt ft¤Úte ynª ÔÞt…u÷t yÄ{o™u Œqh fh‚t
n‚t. (51) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Aêt rŒðËu y÷tirff rŒÔÞ {qŠ‚ ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý y{]‚ Ë{t™ rðrðÄ ¼tus™ s{e íÞtkÚte f]»ý…whe (fX÷t÷) …ÄtÞto. (52)
Er‚ ©eËíËkr„¼q»tý ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt™t [‚wÚto ykþ{tk ©eÔÞt…fuþ {wr™-
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk …tŒhtÚte þu÷ze, zzwËh, ðzÚt÷ EíÞtrŒ „t{tu{tk rð[hý yu ™t{u
«Út{ yæÞtÞ Ëk…qýo >>1>>
yæÞtÞ - 2
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©enrh fX÷t÷ …ÄtÞto Au. yt „t{™e
…q ð o rŒþt{tk ŒÂûtý ‚hV ðnu ‚ e ðhtþt ™t{™e ™Œe ytðu ÷ e Au . þheh™u þw Ø fh™th
Ëw¾ŒtÞf …týe™tu {tuxtu «ðtn ‚u ™Œe{tk ðnu Au. fX÷t÷™t hts{t„o …h Œhuf MÚt¤u Vh‚t
Vh‚t, ™„hs™tuyu ËwkŒh …w»…{t¤tytu …nuhtðe™u ËL{t™ fhu÷t y™u y…oý fhu÷ ¼uxtu™u
Mðefth‚t s™rn‚ hûtf ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý „t{Úte ƒnth ™ef¤e™u ðhtþt ™Œe ‚hV
„Þt. ™Œe™t ™Þ™hBÞ y™u rðþt¤ rf™tht …h W¼u÷tk nthƒkÄ ð]ûttu y™u ‚u™t …h ƒuXu÷t
…ûteytu ™ t f÷hðÚte «ËÒt ÚtE ©enrh yï W…hÚte ™e[u W‚Þto . (1-3). {nt«¼w ™ e
ytË…tË þºtw y tu ™ u …htS‚ fh™tht ¼„w S ytrŒ …t»to Œ tu W‚Þto . ‚u { ™e Vh‚t {w r ™s™tu
y™u …Œtr‚ytu W‚Þto. Ä{toí{s ©ernhf]»ý íÞtk yuf ðurŒft W…h rƒAtðu÷ ytË™ W…h
rƒhtßÞt. yuðt{tk Œeðtytu™t «ftþ{tk M…ü…ýu Œu¾t‚t ©enrh …tËu …whðtËes™tu ytÔÞt.
‚uytuyu ©eS {nthts™u ™{Mfth fÞto. íÞtk ¼„ðt™™u òuðt {txu „t{™t ƒeò ƒútñýtu
…ý ytð‚t n‚t. ƒú t ñýtu y u ™{Mfth fhe™u ©enrh™u …q A T Þ w k . nu «¼w ! yt… ¼„ðt™
Atu ‚tu y{tÁk fÕÞtý fu{ ÚttÞ ‚u y{tu™u fntu. (4-6). ©enrh fnu Au - nu ¼qŒuðtu ! ‚{thu
frŒ ytí{½t‚ ™ fhðtu. y®nËt, ËíÞ, ƒúñ[Þo, y…rh„ún y™u yM‚uÞtrŒf …tk[ Þ{tu™wk
ÿZ …t÷™ fhðwk. ‘Mðtr{™thtÞý’ yuðt A yûth™tu {nt{kºt ¼ýðt…qðof {t¤tytu™tu s…
fhðtu y™u Œhhtus ËkæÞt Ë{Þu ynª ytðe™u {tht yt ƒuËðt™t MÚt¤™wk Œþo™ fhðwk. ‚{tht
©uÞ™u {txu {U yt r™Þ{tu ‚{™u fÌtt. yt r™Þ{tu™wk ÞÚttÚto …t÷™ fhþtu ‚tu Úttuzt Ë{Þ{tk
s ‚{thtu {tuût Útþu. (7-9). ©eÔÞt…fuþ{wr™ ƒtuÕÞt - nu {rn…r‚ ! yt «fthu ¼õ‚r«Þ
¼„ðt™ ƒú ñ Œu ð tu ™ u W…Œu þ yt…e Ëw k Œ h …÷k „ W…h …tu Z ât. ËŒtht{ ytrŒf ƒú t ñýtu ,
ƒeò…ý htÞS¼tE hýAtu z ¼tE ð„u h u ¼õ‚tu ‚Útt htE, rþðt, yð÷ ð„u h u Mºte
nrh¼õ‚tu y™u yLÞ …whðtËe s™tu ©enrh™u «ýt{ fhe …tu‚…tu‚t™t ½uh „Þt. Þtu„uïh
©enrh Ëðthu ðnu÷t WXât. ðMºttu Äthý fÞto. yïW…h ƒuËe íÞtkÚte [t÷ðt ÷tøÞt. ‚u{™e
…tA¤ Ëk ‚ tu y™u …t»to Œ tu …ý s‚t n‚t. fX÷t÷ „t{™t Ëe{tzt ™Sf ytÔÞt. íÞtk nu
{nthts ! Q¼t hntu , Q¼t hntu yu { {tu x u Ú te ƒtu ÷ ‚e ƒtu ÷ ‚e ht{ƒt ™t{™e ftu E Mºte
¼õ‚ …tA¤ þe½ú „r‚Úte ytðe hne n‚e. ‚u ™ t {M‚f W…h …týe ¼hu ÷ tu {txe™tu ½ztu
n‚tu. yðts Ëtk¼¤e™u ¼õ‚ðíË÷ ©enrh yï™e ÷„t{ ¾U[e W¼t hÌtt. íÞtk ‚u ht{ƒt
™Sf ytðe …ntUåÞt. ©enrhyu …qATÞwk, nu ht{ƒt ‚{u {™u þt {txu htuõÞtu Au ? ht{fwkðhƒt
fnu Au nu f] … t™tÚt ! yt s¤ ¼hu ÷ t ½zt{tk ‚{tÁk [hý ƒtu ¤ tu . ‚{tht [hý «ËtŒe™w k
yt s¤ Úttuzwk nwk {tht {txu ht¾eþ. ¼ð, ƒúñt, ™thŒtrŒf™u …ý Œw÷o¼ yuðwk ƒtfe™wk s¤
„t{™t …eðt™t …týe {txu ™ t fq ð t{tk ™t¾eþ. (10-21). yt…™t ytr©‚ ™ ntu Þ y™u
yt…™u ¼s‚t ™ ntuÞ yuðt ÷tuftu …ý ‚u fqðt™wk «ËtŒe ÚtÞu÷ …týe …eþu ‚tu ‚u{™wk fÕÞtý
Útþu . {txu nu «¼w ! yt ½zt{tk yt…™tu …„ ƒtu ¤ tu . nu hts™T ! ‚u ht{fw k ð h™t ð[™
Ëtk¼¤e™u «ËÒt ÚtÞu÷t ©enrhyu …tu‚t™t s{ýt [hý™tu yk„qXtu ‚u ½zt™t s¤{tk ƒtu¤e
ytÃÞtu. (22-26). …Ae ™e÷fkX ¼„ðt™ íÞtkÚte ‚tuhýt „t{u …ÄtÞto. yt „t{{tk hýAtuz
™t{™t ftuE yuf ðrýf ¼õ‚ ÚtE „Þt Au. „t{ðtËeytu ‚u{™u …qsu Au yuðwk òýe™u ©enrh
hýAtuz ¼„‚™e søÞt{tk „Þt. hýAtuz ¼„‚™e «þkËt fhe {nt«¼wyu ‚u™t ytË™ …h
Yr…Þt™e ¼u x {q f e. ‚u ¼õ‚™t M™u n es™tu y u …ý ©enrh™e …q ò fhe. yíÞk ‚ þtu ¼ t™t
Ët„h ©enrh íÞtkÚte ytk‚htu÷e …ÄtÞto (27-29). ‚u „t{™t ¼tEþkfh ytrŒf ƒútñýtu ‚Útt
ŒÞt¤S ytrŒf ði~Þ ¼õ‚tuyu yûthtrÄ…r‚ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™wk ¼tð…qðof Mðt„‚
fÞwO ‚Útt s{ðt htuftðt {txu ½ýtu yt„ún fÞtuo. ‚uÚte íÞtk Úttuztu Ë{Þ rðht{ fh‚t n‚t.
{w f w k Œ ƒú ñ [theyu Útt¤ ‚i Þ th fÞtu o ‚u ð t{tk ŒÂûtý Œu þ ™t ftu E htò™t Œw ü yrÄftheyu
yS‚ yuðt ©enrh™u …fzðt {txu ƒËtu ½tuzuËðthtu íÞtk {tufÕÞt. ytk‚htu÷e „t{{tk «ðuþ
fhu ÷ t ‚u ½tu z u Ë ðthtu hts{t„o ™ e ƒk ™ u ƒtsw ©enrh™e htn òu ‚ t nthƒk Ä W¼t hÌtt.
½tuzuËðthtu™tu Œwü yr¼«tÞ òý‚t Ëðo¿t ©enrh ‚u s ûtýu …tu‚t™t yï W…h Ëðth ÚtÞt.
su { ™e yt„¤ y™u …tA¤ ‚Útt yz¾u …z¾u ƒk Œ q f , ‚÷ðth, ¼t÷t ð„u h u nrÚtÞthÄthe
…t»toŒtu …tu‚t™t EüŒuð™e hûtt{txu ËtðÄt™ ƒ™e™u hÌtt Au ‚uðt yr¾÷uïh yð‚the …wÁ»t
‚u htsËuðftu™e Ë{e…u ÚtE™u s íÞtkÚte ™eféÞt (30-35). yuftyuf ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u
…tu‚t™e …tËu ytðu÷t òuE™u ƒÄt rË…tEytu z½tE „Þt. ¼Þ …t{e™u r™ùu‚™ ÚtE „Þt.
©enrh ‚u yËðthtu ™ e {æÞ{tk ÚtE íÞtk Ú te ™ef¤e þª„t¤e „t{™e ™Sf{tk ytðu ÷ ftu E
yuf MÚt¤u ytÔÞt. íÞtk htÛÞ™t yuf ð]ût nuX¤ ‚u ð]ût™e yuf ftu{¤ zt¤¾e …fze W¼t
hÌtt. nu hts™T ! ‚u htò™t Œwü Ëuðftu {qåAtoðMÚtt{tkÚte ƒnth ytÔÞt íÞthu …hM…h ðt‚tu
fhðt ÷tøÞt. fu A¤f…x™t òýfth Mðtr{™thtÞý yt…ýe ytk¾tu{tk Äq¤ ™t¾e yt…ýe
ðå[uÚte [tÕÞt „Þt. yt…ýu fkE fhe þõÞt ™rn ! íÞthu ƒeòu ftuE Œwü yËðth ƒtuÕÞtu
fu ‚uýu yt…ý™u ELÿò¤™e {tÞt{tk ÷…uxe ÷eÄt. ‚uÚte yt…ýu ‚u™u …fze þõÞt ™ne. ƒeò
yuf Œwüu fÌtwk, yt ‚tu yt…ýe ™t÷uþe ÚtE. yt…ýu þMºtÄthe ntuðt A‚tk ftkE fhe þõÞt
™rn ! yt «{týu yVËtuË fh‚t ‚u ƒÄt ½tuzuËðthtu ßÞtkÚte ytÔÞt n‚t ‚u MÚtt™u [tÕÞt
„Þt (36-42). ©enrh ð]ût ™e[u ßÞtk W¼t n‚t íÞtk þª„t¤e „t{{tkÚte Y…tS ™t{™tu
ftu E ¼e÷ {nt«¼w ™ t Œþo ™ fhðt {txu ytÔÞtu . ‚u ¼e÷ ¼õ‚u ‚tòk …w » …tu y™u r{ü
V¤tuÚte ¼hu÷ xtu…÷e ¼„ðt™™u y…oý fhe ¼Âõ‚ ¼tðÚte ™{Mfth fÞto. ©enrh ‚u Ëuðt
Mðefthe íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. {t„o{tk ËkwŒh y™u ½xtŒth ð]ût òuE ‚u ð]ût nuX¤ rðht{
fhðt ƒuXt. yuðt{tk sÞt™kŒ ðŠý ËwkŒh MðtrŒü xe{ý ÷tÔÞt ‚u {nt«¼w sBÞt. íÞthƒtŒ
s¤…t™ y™u {w ¾ þw Â Ø fhe íÞtk Ú te yt„¤ [tÕÞt. òƒtr÷ {w r ™™t yt©{u …ÄtÞto .
yt©{™e ytË…tË ÷ªƒzt, fŒk ƒ , Œu ð ŒtÁ Ët„, yþtu f ð„u h u ™ t ¾q ƒ Ÿ[t ð] û ttu n‚t.
MðtrŒü V¤tuÚte ™{e …zu÷e þt¾t ðt¤t VýË, ytkƒt, ‚{t÷, ‚t÷, {nqzt ytrŒf™tu ð]ût
Ë{qn …ý íÞtk n‚tu. Ëw„kÄðt¤t …w»…tu Ähtð‚t ‚Áytu y™u fwþ, ftþ, {wks y™u ¾qƒ Ÿ[t
ðtkËtu™e ntsheÚte ‚u yt©{ yrÄf þtu¼‚tu n‚tu (43-48). „tÞtu, ËË÷tk, ¼qkz, YY{]„
y™u ƒeò …þw y tu ™ t Ë{q n íÞtk …tu ‚ …tu ‚ t™tu [thtu [h‚t r™¼o Þ …ýu Vh‚t n‚t. fýo r «Þ
f÷hð fh‚t …ûteytu …ý ðt‚tðhý™u ytn÷tŒf ƒ™tð‚t n‚t. nu hts™ ! yt yt©{™e
ytË…tË fq ð t, ðtð, Ëhtu ð h ‚Útt Ä{o þ t¤tytu …ý n‚e. yt©{™e Ë{e…u s ðu º tð‚e
(ðtºtf) ™t{™e MðåA y™u y{]‚ Ë{t™ s¤ðt¤e ™Œe ðnu Au. yt ™Œe™t rf™thu …tu‚t™t
¼õ‚„ýtu ËtÚtu ðMºttu W‚the ©enrh M™t™ fh‚t n‚t (49-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk Vh‚t Vh‚t òƒtr÷ yt©{ yt„{™ yu ™t{u ƒeòu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>2>>
yæÞtÞ - 3
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ðuºtð‚e ™Œe{tk M™t™ fhe {nt«¼wyu …tu‚t™t
ðMºttu Vhe Äthý fhe ÷eÄtk . íÞthƒtŒ ©enrhyu íÞtk ½ýt ƒú ñ Œu ð tu ™ u MðtrŒü r{ütÒt
s{tze ‚] ó fÞto . s{e™u «ËÒt ÚtÞu ÷ t ¼q Œ u ð tu ™ u þtMºt «{týu ŒÂûtýtytu yt…e (1-2).
íÞthƒtŒ …tu ‚ t™t Ëu ð ftu Ú te ðªxtÞu ÷ t ©enrh òƒtr÷ {w r ™™t {™tu n h yt©{{tk ytðu ÷
WífkXuïh (ŸxzeÞt) {ntŒuð™t Œþo™ fhðt {txu …ÄtÞto. su {krŒh{tk ƒútñýtu nh n{uþ
ðuŒ{kºttu™t æðr™Úte ðt‚tðhý™u …rðºt fhu Au ‚Útt su {krŒh™e ytË…tË {tuxe Ä{oþt¤tytu
ytðe Au ‚Útt ®Ën htrþ W…h ƒú n M…r‚™w k yrÄct™ ÚttÞ Au íÞthu nòhtu {™w » Þtu
{ntŒu ð S™t Œþo ™ fhðt ¼u „ t ÚttÞ Au yu ð t ‚u {k r Œh{tk Þtu „ u ï h ©enrhyu «ðu þ fÞtu o .
WífkXuïh {ntŒuð™t Œþo™ fÞto. yu Ë{Þu rþðS …ý yá~Þ Y…u yûthtrÄ…r‚ yr¾÷uïh
{nt«¼w™u …„u ÷tøÞt. y™k‚ Sðtu™t fÕÞtý {txu «„x ÚtÞu÷t …h{tí{tyu rþðS {tht
[hýhs™e «ËtŒe EåAu Au ‚uðwk yk‚Þto{e…ýu òýe™u ®÷„™t W…h hnu÷ ftu‚h{tk …tu‚t™t
s{ýt [hý™u Œt¾÷ fh‚t n‚t (3-6). …tu ‚ t™t {M‚f W…h ©enrh™t [hý M…þo Ú te
«ËtŒe¼w‚ ÚtÞu÷ hs …zðtÚte ËnËt nŠ»t‚ ÚtÞu÷ W{t…r‚ ‚íft¤ ®÷„{tkÚte «„x ÚtÞt.
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u «ýt{ fÞto. y™u yt «{týu fnuðt ÷tøÞt. Wífk X u ï h {ntŒu ð
fnu Au - nu ¼Âõ‚™kŒ™ ©enrhf]»ý {nthts ! yt…™t Œþo™Úte {thtu yts™tu rŒðË ÄLÞ
ƒ™e „Þtu (7-8). nu …htí…h ! ƒúñÄt{trÄ…r‚ ! {tÞt™t hs ‚{trŒ „wýtuÚte ðuÂü‚ yuðt
y{tht Útfe - ƒúñt, rð»ýw y™u rþð îtht s„‚™e Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ y™u ËknthY…e ÷e÷t
fhtðtu Atu. yt…™e «uhýtÚte s y{u yt ftÞo fhðt Ë{Úto ƒLÞt Aeyu yuðt nu …wY»ttu¥t{ !
nwk yt…™u ™{Mfth fÁk Awk. ftuE …ý ò‚™t „ðo rð™t™t nu «¼w ! yt… ðuŒ Ä{o™t …t÷f
Atu. …]Úðe W…h Ä{o™e hûtt fhðt «„x ÚtÞt Atu. Ä{o™t þºtw-yÄ{o-ðkþ™t ft¤Y… y™u
Ä{o-ði¼ðÚte Ä™tZâ yuðt A…iÞtðtËe nrh«ËtŒ-Ä{oŒuð™t …wºt y™u ¼Âõ‚Œuðe™t ðÕ÷¼
yuðt nu ©enrh nwk yt…™u ™{Mfth fÁk Awk (9-10). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
¼„ðt™ rþðS rð™ÞÞwõ‚ ðtýeÚte ©enrh™e M‚wr‚ fhe ßÞtkÚte «„x ÚtÞt n‚t ‚u ®÷„{tk
yk‚Äto™ ÚtE „Þt. {nt«¼wyu …ý þkfh™u Vhe ™{Mfth fÞto. íÞth…Ae …tu‚u Äthý fhu÷t
Ëðo ðMºttu …w ò he™u yt…‚t n‚t. Ëw ð ýo ™ e ƒw è eytu su { tk yk r f‚ Au ‚u ð t ½ýt {q Õ Þðt¤t
‚u ðMºttu™e ËtÚtu ©enrhyu yuf nòh Ëtu™t {ntuh …ý ‚u …wòhe™u yt…e. …tu‚u {tºt yuf
ðMºt¼u h {ntŒu ð ™t {k r Œh{tk Ú te ƒnth ™eféÞt. Ëu ð fu ÷tðu ÷ ƒeòk ðMºttu …nu h e™u yïh
W…h Ëðth ÚtÞt. òƒt÷ {w r ™™t yt©{Úte ™ef¤e yt„¤ [t÷‚tk ÷ðtzâ ™t{u „t{{tk
htrºtyu …ntUåÞt (11-15). ÷ðtzâ „t{ ytswƒtsw™t „t{tu{tk ðË‚t {týËtu™u ÷wkx™tht
¼e÷tu™e ðËr‚ðt¤wk Au. yt „t{{tk htrºt htuftE™u ƒesu rŒðËu Ëuðftu ËtÚtu Ë¤fe „t{u
ytÔÞt. y„tW yu f ðth ©enrh yt „t{u …ÄtÞto n‚t íÞthu yu f {tË ynª hÌtt n‚t.
ŒÞt¤S ytrŒf …tu‚t™t ¼õ‚tu™u y…th Ëw¾ ytÃÞt n‚t (16-17). Ëw„krÄ‚ …w»…tuðt¤t
Vq÷Atuz, r{ü V¤tu yt…™th ð]ûttu ‚Útt {nwzt, ƒe÷tk ytkƒt, þt÷, ‚tz, ‚{t÷, ŒuðŒtÁ,
fŒkƒ, Ëtu…the, ÷ªƒzt ð„uhu ð]ûttuÚte ðªxtÞu÷wk Ë¤fe „t{ {™tunh ÷t„‚wk n‚wk. Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ ynª ºtý ð¾‚ …Äthu ÷ t ntu ð tÚte yt „t{ Ë{] Â Øðt™ y™u «ÏÞt‚ ÚtÞu ÷ w k Au .
ƒtnwf òr‚™t ûtrºtÞ ŒÞt¤S, ‚u{™t …wºt òuhtS, ƒkÄwytu ò÷{®Ën, „tu®ðŒS y™u h½w
‚Útt ƒeò s™tu ©enrh™t …ÄthðtÚte ½ýtu s yt™k Œ …tBÞt. y™u ½ýt ¼tðÚte ŒtË™e
su{ Œhhtus Ë{Þu Ë{Þu EüŒuð™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt (18-21). íÞtkÚte ©enrh ftuE yuf
rŒðËu ™Sf{tk s ytðu÷ [thý òr‚™t „t{ [thýeÞt …hu …ÄtÞto. íÞtk {wfkwŒ ƒúñ[the
‚u{s ƒeò ðŠýytu …tËu hËtuE fhtðe Ëk‚tu …t»toŒtu Ërn‚ s{e™u …tAt Ë¤fe „t{u ytÔÞt
n‚t. ‚u …Ae õÞthuf ¼õ‚ðíË÷ {nt«¼w Ë¤fe „t{Úte ðÄto¼tE™u {wðtzu …ÄtÞto n‚t.
„t{ðtËe ¼õ‚tu™u Œþo™ yt…e ‚u{™t {™tuhÚt rËæÄ fhe …tAt Ë¤fe ytÔÞt n‚t. ð¤e
õÞthu f Œnu „ t{ ™t{™t „t{u …ÄtÞto n‚t. íÞtk hnu ‚ t ð¾‚ƒt ™t{™t Mºte ¼õ‚u Ëk ‚ tu
Ërn‚ {nthts©e™u ‚u z tÔÞt n‚t. Œnu „ t{{tk ƒu rŒðË hne ð¾‚ƒt ‚Útt „ýu þ ¼õ‚
ð„u h u …tu ‚ t™t ytr©‚tu ™ u Ëw ¾ e fhe htXtu z ™t ðtËýt „t{u …ÄtÞto . nu hts™T ! yt „t{
sÞt™kŒ (suht{) ƒúñ[the™wk sL{ MÚtt™ Au. {™Ëtht{ ytrŒf ¼qŒuðtu ‚Útt „k„tƒt ytrŒf
Mºte ¼õ‚tu ™ e Ëu ð t Mðefthðt {txu ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™ ynª ºtý rŒðË htu f tE™u ™tk Œ tu ÷
„t{u …ÄtÞto n‚t (22-28) ™tkŒtu÷{tk ºtý rŒðË hÌtt ƒtŒ íÞtkÚte ¼qŒuð «¼wht{, þtMºte
…wY»ttu¥t{ y™u ™h¼uht{ yt ºtý ƒútñýtu™u ËtÚtu ÷E ©enrh ™tkŒtu÷ „t{Úte …tAt Ë¤fe
„t{u …ÄtÞto n‚t. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý Ë¤fe „t{u Vhe …ÄtÞto Au yu ð w k Ëtk ¼ ¤e™u
ytË…tË™t ½ýt „t{tu ™ t ¼õ‚s™tu {nt«¼w ™ t Œþo ™ fhðt Ë¤fe „t{u ytð‚t n‚t.
©enrh™e yt¿ttÚte yt ƒÄt ¼õ‚s™tu Ë¤fe „t{u htu f t‚t n‚t. ¼u „ t ÚtÞu ÷ t …tu ‚ t™t
ytr©‚s™tu ™ t {tu x t Ë{q n ™u Œþo ™ Ëw ¾ yt…ðt {txu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý õÞthu f
ŒÞt¤S ¼õ‚™t rðþt¤ [tu f {tk Ë¼t ¼h‚t n‚t. õÞthu f Ë{e…u hnu ÷ e ¾the ™Œe™t
‚x{tk Ë¼t fh‚t n‚t ‚tu ð¤e õÞthuf „t{{tk ¾qƒs {tuxe MðåA y™u Ëthe søÞt ntuÞ
‚u ð t MÚt¤u Ë¼t ¼he …tu ‚ u ¼õ‚tu y u ‚i Þ th fhu ÷ t ©u c MÚtt™u rðhts{t™ Út‚t n‚t. nu
hts™T ! Mð„o{tk ËwÄ{to ™t{™e rðþt÷ ŒuðË¼t su{ þtu¼‚e ‚uÚte …ý rðþu»t yt Ë¼t
þtu¼tÞ{t™ ÷t„‚e n‚e. Wå[ ytË™u rðhts{t™ ÚtÞu÷t …htí…h Ëðtuo…he ©eS {nthts™e
ytË…tË, [k ÿ {t™u Vh‚tu ‚tht„ýtu ™ tu Ë{q n ntu Þ Au ‚u { Ëðo íÞt„e-„] n e ¼õ‚s™tu
©enrh™e ytË…tË …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt «{týu ƒuË‚t n‚t (29-36). nu hts™T ! ftuE yuf
rŒðËu ytðe rðþt¤ Ë¼t{tk ƒuXu÷t ƒu rðît™ ƒúñ Œuðtuyu ntÚt òuze, yûthtrÄþ ©enrh™u
«ýt{ fhe …wATÞwk. nu {nthts ! su …wY»tu Þtu„ rËØ fÞtuo ntuÞ ‚u™u ‚tu Ë{trÄ ÚttÞ, …hk‚w
su Þtu„ ™ òý‚t ntuÞ ‚uðt …wÁ»t™u ‚tu Ë{trÄ ™ s ÚttÞ yuðwk y{u {t™eyu Aeyu. …hk‚w
yt… ‚tu Þtu „ ™tu yÇÞtË ™ ntu Þ ‚u ð t …t{h Mºte-…w Á »ttu ™ u …ý Ë{trÄ fhtðtu Atu . yt
ðt‚ y{™u yr‚ ytùÞo f the ÷t„u Au . fthý fu Þtu „ rËØ fÞto rð™t Ë{trÄ fu ð e he‚u
ÚttÞ ? ð¤e su ™ u yt… Ë{trÄ fhtðtu Atu ‚u Ëw ¾ Œw : ¾™e ÷t„ýeÚte hrn‚ ÚtE òÞ Au .
‚u™t þheh …h yÂø™ {qfðtÚte …ý ‚u™u fkEs Œw:¾ fu …ezt ™Úte Út‚t. yt …ý ƒnw {tuxw
ytùÞo Au ! nu {nt«¼w ! y{the yt ƒu þkft™wk Ë{tÄt™ fhtu (37-40). ©eÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - fw÷™kŒ™ nu ßÞucS‚T ! þhŒ É‚w™t f{¤ Ë{t™ ™uºttuðt¤t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
«&™ Ëtk¼¤e ‚u ƒk™u rð«tu™u …tu‚t™e ËwkŒh ðtýeÚte yt «{týu fnuðt ÷tøÞt (41). ©enrh
fnu Au - nu ¼qŒuðtu ! s„‚ r™Þk‚t ©ef]»ý {nt«¼w™e {qŠ‚{tk ‚Œtfth ƒ™u÷e „tu…eytu
ßÞthu Œnª ðu[ðt s‚e n‚e íÞthu Œnª ÕÞtU. Œnª ÕÞtu yu{ fnuðt™u ƒŒ÷u f]»ý ÕÞtu, f]»ý
ÕÞtu yu { ƒtu÷‚e n‚e fthý fu ‚u{™w k {™ ©ef] »ý MðY…{tk s ‚Õ÷e™ hnu ‚ w k n‚w k . ‚u Ú te
…tu ‚ t™e Œi r nf r¢Þt™w k …ý y™w Ë k Ä t™ hnu ‚ w k ™ n‚w k . Œnª™e {xw f e{tk …ý ‚u { ™u Œnª ™u
ƒŒ÷u ¼„ðt™™tk Œþo™ Út‚tk n‚tk. ð¤e {t‚t Œuðnqr‚ fr…÷Œuð™e ðt‚to Ëtk¼¤e Œun¼tð
¼q÷e „Þt n‚t. yt (fr…÷Œuð) {thtu …wºt Au yuðtu ¼tð ¼q÷e „Þt n‚t. y™u yt ‚tu
Ëtûtt‚T ¼„ðt™ s Au yuðtu ¼„ð‚T - ¼tð …tBÞt n‚t. yuðe s he‚u nu rðît™tu ! nt÷
yt ËíËk„{tk yûthtrÄ…r‚ ¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý «íÞût rðhtS hÌtt Au. ‚uÚte su
¼õ‚s™tu ™ u …w Y »ttu ¥ t{ ™thtÞý yu u ð tu su nw k ‚u {the {q Š ‚™w k ‚Œtfth…ýw k ÚttÞ Au . íÞthu
Ë{trÄ yðMÚtt™u …t{e òÞ Au. …hk‚w ƒÄt Mºte …wÁ»ttu™u ytðwk ‚Œtfth…ýwk «tó ™Úte Út‚wk.
‚uÚte ‚uytu Ë{trÄ {txu yt„ún ht¾u ‚tu …ý ‚u{™u Ë{trÄ ™Úte Út‚e (42-48). nu rð«tu
! ƒú ñ …w h trÄ…r‚ …w Y »ttu ¥ t{ ™thtÞý yu ð t {tht «‚t…Úte s nòhtu Mºte …w Á »ttu {tht{tk
‚Õ÷e™ ƒ™e Mð‚k º t he‚u Ë{trÄ ÂMÚtr‚™u …t{u Au . {tht yûthÄt{{tk òÞ Au . y™u
MðuåAtÚte s …tAt …tu‚t™t þheh{tk …tAt ytðu Au (49-50). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu …]Úðe…r‚ ! Þtu„ Ë{trÄ rð»tu ‚u …krz‚tuyu …qAu÷t «Út{ «&™™tu W¥th yt…e {nt«¼w
‚u { ™t ƒeò «&™™tu W¥th …ý r{ü ðtýeÚte fnu ð t ÷tøÞt (51)
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk Ë¤fe „t{u ©enrhyu …krz‚tuyu …qAu÷t «&™™tu W¥th ytÃÞtu yu ™t{u ºteòu
yæÞtÞ - 4
¼„ðt™ ©enrh fnu Au - W¥t{ ƒwÂØðt¤t nu rðît™tu ! ËrðfÕ… (Ëƒes) y™u r™ŠðfÕ…
(r™ƒeos) yu{ ƒu «fth™e Ë{trÄ Au. su ¼õ‚s™™u ËrðfÕ… Ë{trÄ ÚttÞ Au ‚u{tk …ý
þheh™w k ¼t™ hnu ‚ w k ™Úte. y™u Ëw ¾ Œw : ¾ Ëk ƒ k Ä e ÷t„ýeytu …ý hnu ‚ e ™Úte. ‚u Ú te ‚u ™ t
yk „ W…h yÂø™ {q f ðt{tk ytðu ‚tu …ý ‚u szð‚T hnu Au . ‚tu …Ae yu Ú te Þu W¥t{
ÂMÚtr‚ðt¤e r™ŠðfÕ… Ë{trÄ su …wY»t™u «tó ÚttÞ íÞthu ‚u™wk ¼tir‚f þheh …ý Ëw¾ Œw:¾™t
ftuE «r‚¼tð ™ yt…u ‚u{tk þwk ytùÞo Au ? fthý fu Ë{trÄ{tk „Þu÷t …wÁ»t™u Œun ¼t™
hnu‚wk s ™Úte (1-3). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt he‚u ƒk™u «&™tu™t W¥th
fhe fYýtËt„h ©enrhyu …tu ‚ t™e …tËu ƒu X u ÷ t „tu ® ðŒ rð« Ët{u òu Þ w k . ©enrh™e ÿÂü
{tºtÚte ‚u Ë{trÄ yðMÚtt™u …tBÞtu. ‚u™e ytk¾tu ÂMÚth ÚtE „E. ™tze «tý-Ëkftu[tE „Þt.
y™u r™ùu ‚ ™ ÚtE Z¤e …zâtu . …Ae ©enrhyu ftu E ™e …tËu yÂø™ {k „ tðe [e…eÞt ðzu
Ä„Ä„‚t yk„tht ‚u ƒútñý™t ntÚt W…h …tu‚u s {qõÞt. yÂø™™u ÷eÄu [t{ze ¾ŒƒŒðtÚte
ntÚt W…h ¾tzt …ze „Þt. þheh ƒ¤ðtÚte Œw „ O Ä ytððt ÷t„e. «&™tu …q A ™th ‚u ƒk ™ u
ƒútñýtu „tu®ðŒ ¼õ‚™wk y[u‚™ þheh …]Úðe W…h þƒð‚T …zu÷wk òuE ¾qƒ ytùÞo …t{e
„Þt. yt «fthu {nt«¼w y u ‚u ƒk ™ u rð«tu ™ u Ë{trÄ «íÞût…ýu ƒ‚tðe. …Ae ‚u „tu ® ðŒ
rð«™u Ë{trÄ{tk Ú te ƒnth ÷tÔÞt. íÞthƒtŒ ©enrhyu ‚u ƒk ™ u …k r z‚tu ™ u fÌtw k (4-10). nu
ƒú ñ Œu ð ™tr[fu ‚ ! yt „tu ® ðŒ¼tE W¥t{ ƒú t ñý Au . ‚{thu ‚u { ™u ‚{the ËtÚtu ht¾ðt
y™u yÒt ðMºttrŒfÚte ‚u{™e Ëk¼tð™t …ý fhðe. …Ae ‚u ƒk™u ƒútñýtu ðtËwŒuð ¼„ðt™™u
«ýt{ fhe …tu ‚ t™u „t{ ™tk Œ tu ÷ „Þt. ™tk Œ tu ÷ „t{{tk yt ƒk ™ u rð«tu …w h ðtËe Œi ð es™tu
yt„¤ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™e ¾q ƒ «þk Ë t fh‚t n‚t. ‚Útt su ÷tu f tu ©enrh™e ®™Œt
fh‚t n‚t ‚u{™u ®™ŒtY… Œwüf{o ™ fhðt Ë{òð‚t n‚t. nu hts™T ! ‚u …Ae Ä{o«ð‚of
{nt«¼wyu …tu‚t™u r«Þ yuðt ƒúñŒuðtu™u s{tzðt™tu rð[th fÞtuo. hËtuE {txu y™uf ò‚™e
Ët{„ú e {k „ tðe. …tu ‚ t™t ¼õ‚ ¼q Œ u ð tu …tËu Ëw k Œ h ÷tzw ‚u { s yLÞ r{ütÒt ƒ™tðztð‚t
n‚t (11-15). ™tkŒtu÷ „t{™t Ëðuo ƒútñýtu …tu‚…tu‚t™t …rhðthu Ërn‚ s{‚t n‚t. ‚u{
s ytË…tË™t „t{tu™t …ý nòhtu ¼qŒuðtu íÞtk ytðe™u s{‚t n‚t. ©eS {nthtsu ytX
rŒðË Ëw Ä e s{tze ¼q Œ u ð tu ™ u ‚] ó fÞto . …hk ‚ w nu hts™T ! ™tk Œ tu ÷ „t{{tk hnu ‚ t y™u
¼]„wfw¤{tk Wí…Òt ÚtÞu÷t y™u «Út{Úte s y¿tt™e, {qZ y™u ©enrhÚte rð{w¾ yuðt fux÷tf
ƒú t ñýtu s{ðt™tu ƒrn»fth fhe ytÔÞt ™ n‚t. {nt{™t ŒrhÞtð rŒ÷™t ¼„ðt™u
¼qŒuðtu™u s{tze™u ¾qƒ ŒÂûtýt …ý yt…e. …Ae „t{ðtËe Ëðo ËíËk„eytu™u s{tzât ‚Útt
Œhu f …At‚ òr‚™t ð„o ™ t {týËtu ™ u …ý s{tzât. yt «{týu ¼tu s ™tu í Ëð fhe y™u f
s™tu™u Ëw¾e fh‚t n‚t (16-19). {ntí{t ©eÔÞt…fuþ {wr™ ©enrh™u Ëk¼the™u {nt«¼wyu
fhu ÷ tk rŒÔÞ ÷e÷t [rhºttu ßÞu c S‚ htò™u Ëk ¼ ¤tðu Au . yu f Ë{Þu ŒÞt¤S ytrŒf
nrh¼õ‚tu ¾the ™Œe{tk „t¤u ÷ t fq ð t{tk Ú te s¤ ftZe™u ©enrh™u M™t™ fhtð‚t n‚t.
¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™™u ™ðztð‚tk ™ðztð‚tk ŒÞt¤Syu fÌtwk, y{tht „t{{tk …týe™e ƒnw
{w~fu÷e Au. ytðze {tuxe ™Œe Au …ý …týe hnu‚wk ™Úte. ò÷{S, „tu®ðŒ, h½w ð„uhu ƒeò
¼õ‚tuyu …ý …týe™wk Œw:¾ fÌtwk, ¼Âõ‚…wºt ©enrh fnu Au nu ¼õ‚tu ! ‚{u ®[‚t ™ fhþtu.
nðuÚte yt ™Œe{tk ftÞ{ …týe hnuþu. nu hts™T ! ‚u …AeÚte ‚u ¾the ™Œe{tk ftÞ{ ƒthu{tË
…týe hnuðt ÷tøÞwk (20-25) íÞthƒtŒ ¼õ‚s™tuyu fuËh [kŒ™, fkfw, [tu¾t, …w»…nth ‚Útt
ËwkŒh ðMºttu ‚Útt ½huýtk ðzu EüŒuð Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e …qò fhe. hËtuE ‚iÞth ÚtE
yux÷u sBÞt. …Ae {w¾ðtË ÷E rð©t{ fh‚t n‚t. ŒÞt¤S ¼õ‚ W…h «ËÒt ÚtE ©enrh
‚u™t ½uh …kŒh rŒðË ËwÄe hÌtt n‚t (26-27). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]… ! ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý Ë¤fe „t{u rðhts‚t n‚t ‚u ŒhBÞt™ yuf rŒðË «tkr‚s þnuh™t fux÷tf
¼õ‚s™tu s„Œeïh «¼w ™ t Œþo ™ {txu Ë¤fe ytð‚t n‚t. ‚u y tu y u ©enrh™u «tk r ‚s
…Äthðt {txu yt„ú n …q ð o f rð™k r ‚ fhe. «tk r ‚s™t ¼õ‚tu ™ t {™tu h Út rËæÄ fhðt {txu
{nt«¼w …tu ‚ t™t ¼õ‚ ŒÞt¤S™e Ëk { r‚ ÷E «tk r ‚s sðt ‚i Þ th ÚtÞt. «tk r ‚s™„h
«n÷tŒ…wh yuðt ™t{Úte …ý ytu¤¾tÞ Au. «tkr‚s ™„h ytswƒtsw{tk hnu÷t {tuxt ð]ûttuÚte
þtu¼u Au. ™„h{tk hts{t„o W…h, [tuf{tk ‚Útt Œuð {krŒhtu W…h MÚt¤u MÚt¤u Äò …‚tftytu
÷nu h tÞ Au . …tu ‚ t™t EüŒu ð …Äthe hÌtt Au yu ð t Ë{t[th Ëtk ¼ ¤‚tk s ËíËk „ e ¼õ‚tu
yufŒ{ WíËtn{tk ytðe „Þt. ™t™t «fth™e ¼uxtu ‚Útt …qò™e Ët{„úe ÷E™u Ët{t sðt™e
‚i Þ the fhðt ÷tøÞt. Ztu ÷ ºttk Ë t ð„u h u ðt®sºttu ËtÚtu ðts‚u „ts‚u ©enrh™e Ët{u s‚t
n‚t. ¼õ‚ …wÁ»ttu™e …tA¤ Mºte¼õ‚tu …ý òuztE n‚e. ‚uytu {k„¤ „e‚tu {Äwh MðhÚte
„t‚e n‚e. Ëti¼tøÞ™t fw{fw{ [tkŒ÷tÚte þtu¼‚t f…t¤ðt¤e, ËwkŒh ðMºtt÷kfth …nuhu÷e,
{M‚f W…h s¤ ¼hu÷t f¤þtuðt¤e ‚u ƒÄe Mºteytu Ërh‚t su{ Ë{wÿ ‚hV „r‚ fhu Au
‚u { ©enrh ‚hV „r‚ fh‚e n‚e (28-36). ¼õ‚s™tu ™ u Œq h Úte ytð‚t Œu ¾ e™u ©enrh
…tu ‚ t™tu yï ‚u s „r‚Úte [÷tðe Ë{e…u …ntU [ e „Þt. ¼õ‚ðíË÷ ©enrhyu ïu ‚ ðMºttu
Äthý fÞto n‚t. ntÚt{tk ™u‚h™e Ëtuxe n‚e. yï …hÚte ™e[u W‚Þto íÞthu Ëðo nrh¼õ‚tu
Œkzð‚ fhðt ÷tøÞt. [hý M…þo fhðt ÷tøÞt, Mºteytu ™{Mfth fhe ytuðthýt ÷uðt ÷t„e.
…w»…tuÚte ðÄtððt ÷t„e ™t™t «fth™e ¼uxtu …tËu {qfe {nt«¼w™wk ÞÚttþÂõ‚ ËL{t™ fÞwO.
íÞthƒtŒ Ëðo y{k „ ¤tu ™ tu ™tþ fh™th ©enrhyu Ëðo ™ e ËtÚtu þnu h {tk «ðu þ fÞtu o . yï
W…h rðhts{t™ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™t Œþo™ fhðt {txu hts{t„o W…h nòhtu …whðtËeytu
yufXt ÚtÞt n‚t. nu hts™T ! ‚u ð¾‚u yuf ytùÞo ÚtÞwk ! swŒt swŒt Mºte-…wY»ttuyu ©enrh™u
swŒt swŒt MðY…u òuÞt. ‚uÚte ‚uytu n»to ½u÷t ÚtE™u …tu‚t™u su Œþo™ ÚtÞtk ‚u™e ykŒhtu ykŒh
ðt‚ fh‚t n‚t. ftu E yu fÌtw k , Ënò™k Œ Mðt{e™u ‚tu yu { òu Þ t s ™Úte. y{u ‚tu
©e™h™thtÞýŒuð ƒŒhe…r‚™tk Œþo™ fÞto. ftuE fnu y{™u ‚tu ÷û{eS ËtÚtu ÷û{e™thtÞý™t
Ëw k Œ h Œþo ™ ÚtÞtk . ‚tu ð¤e ƒeò ftu E yu fÌtw k , y{™u ‚tu {nt«¼w y u ft{Œu ð ™u …ý {tu n
…{tzu ‚uðt {tuh÷eÄh ©ef]»ý MðY…u Œþo™ ytÃÞtk. fux÷tf Mºte …wÁ»ttu ©enrh™u ðifwkX™tÚt
rð»ýw ™ t Y…{tk [‚w ¼ w o s MðY…u òu ‚ t n‚t. fu x ÷tf yr‚þÞ nu ‚ ðt¤t ¼õ‚tu ™ t {™
þtu¼t™t Ët„h yuðt ©enrh™e yŒT¼w‚ {qŠ‚{tk ¾U[tE sðtÚte ‚íft¤ Ë{trÄ{tk s‚t hne
…] Ú ðe …h Z¤e …z‚t n‚t. ƒeS ftu E s„tyu W¼t hnu ÷ t ™h™the™t Ë{q n ™u ©enrh™t
rðïY…™tk Œþo ™ Út‚tk n‚tk . íÞthƒtŒ ¼Âõ‚ Ä{to í {s ¼„ðt™u sw Œ u sw Œ u MðY…u yt…u ÷ t
{k„÷ Œþo™Úte yt™kŒ y™u ytùÞo …t{‚t ¼õ‚s™tu yr¾÷uþ yûthtrÄ…r‚ ©e…wY»ttu¥t{
™thtÞý™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. ¼õ‚s™tu fnu Au - nu «¼w ! nu fYýtËt„h ! ÔÞtËtrŒf
{wr™„ýtuyu yr‚ nu‚Úte yt…™t Þþtu„t™ „tÞt Au. yt…™e feŠ‚, yt…™e «þkËt yt…™tu
{rn{t Ëðo rŒþtytu { tk Ëðo º t ÔÞt…u ÷ tu Au . yt…™t „w ý „t™ y{the ðtýe™u …rðºt fhu
Au. nu f]…t™tÚt ! nu ¼õ‚ðíË÷ ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu. ©eÔÞt…fuþ{wr™ fnu
Au - nu hts™T ! …whðtËe ¼õ‚s™tu ftuE Xuftýu ©enrh™e M‚wr‚ fh‚t n‚t, ftuE MÚt¤u
™{Mfth fh‚t n‚t. ftuE MÚt¤u …qò fh‚t n‚t. ftuE MÚt¤u fkX{tk Vq÷nth …nuhtð‚t n‚t.
ftuE MÚt¤u fw{fw{ yût‚ …w»…tuÚte ðÄtð‚t n‚t. yt ƒÄt s …tu‚t™t ¼õ‚tu™u ŒÞt¤w «¼w
{Äw h y™u r«Þ ðtýeÚte ƒtu ÷ tð‚t n‚t ‚Útt fw þ ¤ Ë{t[th …q A ‚t n‚t. íÞthƒtŒ
s„Œeïh ©enrh …tu‚ t™t {kr Œh …Äth‚t n‚t. (37-49)
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh «tkr‚s …ÄtÞto yu ™t{u [tuÚttu yæÞtÞ Ëk…qýo >>4>>
yæÞtÞ - 5
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! {krŒhu …ntUåÞt …Ae ©enrhyu …tu‚t™t sw™t {krŒhu
…Äthe íÞtk W‚thtu fÞtu o , {k A tht{ ™t{™t ©u c ƒú t ñý ¼õ‚u Ëw k Œ h hËtu E ‚i Þ th fhtðe.
r{ütÒt Ërn‚ hËtu E ƒ™e „E íÞthu {k A tht{¼tE Ëk ‚ tu y™u …Œtr‚ytu ËtÚtu rðïu ï h
EüŒuð ©enrh™u …tu‚t™u ½uh ‚uze ÷tÔÞt. {nt«¼wyu íÞtk MðåA s¤Úte M™t™ fÞwO. …Ae
Ätu Þ u ÷ tk ƒu ðMºttu …nu h e MðåA MÚt¤u ytË™ W…h ƒu X t. íÞtk ƒú t ñýu …ehËu ÷ [‚w Š ðÄ
¼tus™Þwõ‚ hË Útt¤ ¼tðÚte s{ðt ÷tøÞt. sBÞt …Ae ntÚt ‚Útt {w¾ þwÂØ fhe {w¾ðtË
÷eÄtu . íÞthƒtŒ Ëk ‚ tu ‚Útt …Œtr‚ytu ™ u ‚u { s ƒeò ¼õ‚tu ™ u …tu ‚ u …ehËe™u s{tzât. ‚u
…Ae …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. íÞthu ËkæÞt Ë{Þ Útðt ytÔÞtu n‚tu. ‚uÚte {krŒh™e Ë{e…u [thu
ƒtsw ™tr…‚tu y u {þt÷tu «„xtðe ysðt¤w k fÞw O . íÞtk Ë¼t MÚtt™{tk ‚i Þ th fhu ÷ t Ëw k Œ h
ytË™ W…h ©enrh rðhts{t™ ÚtÞt. Ëk ‚ tu , {w r ™ytu , ¼q Œ u ð tu , yLÞ „] n MÚttu y™u Mºte
¼õ‚tu ‚u Ë¼t{tk …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt «{týu ytðe™u ƒuXt. {nt«¼w y{]‚Ë{t™ ðtýeÚte
©tu ‚ ts™tu yt„¤ ðt‚ fhu Au . ‚u ð t{tk ‚u Ë¼t{tk fu x ÷tf Œw ü {r‚ðt¤t ÷tu f tu ytÔÞt.
‚u y tu ©enrh ËtÚtu ðtŒ-rððtŒ fhe ‚u { ™u S‚ðt {t„‚t n‚t. ‚u y tu y u yËíþtMºttu ™ tu
Ënthtu ÷E …tu‚t™e Œwü {r‚Úte fÂÕ…‚ «{týtu W¼t fhe ðuŒrðÁØ …tu‚t™t …ût™wk Ë{Úto™
fhðt {tkzâwk. íÞthu Ëðo¿tt‚t ©enrhyu ðuŒtu ‚u{s ƒeò þtMºttu-…whtýtu™t ytÄth yt…e™u
‚u{™e ƒÄe s Œ÷e÷tu™wk ¾kz™ fÞwO. {™w»Þ òr‚™t fÕÞtý {txu ðuŒtuõ‚ Ä{o s Ët[tu Ä{o
Au ‚u ËíÞ «MÚttr…‚ fhe Œu ¾ tzâw k . …tu ‚ t™t {tu û t {txu Œhu f {™w » Þu ¿tt™, ði h tøÞ y™u
MðÄ{o Þw õ ‚ yu ð e f] » ý ¼Âõ‚ ftu E …ý ò‚™t MðtÚto rð™t fhðe òu E yu . ©enrh™t
«{tý¼q‚ ð[™tu Ëtk¼¤e {‚ðtŒeytu yt„¤ fkE ƒtu÷e þõÞt ™rn ‚uÚte ‚u{™tu …htßÞ
ÚtÞtu . Ë¼t{tk Ä{o™ e S‚ ÚtðtÚte Œu ð ‚tytu …ý «ËÒt ÚtE ©enrh W…h …w » …ð] Â ü fhðt
÷tøÞt. ŒwkŒwr¼ ð„tzðt ÷tøÞt. rËæÄ …wÁ»ttu Ä{o™tu sÞ ntu, Ä{o™tu sÞ ntu yu{ ƒtu÷ðt
÷tøÞt. „k Ä ðtu o y™u rfÒthtu ™] í Þ fhðt ÷tøÞt. Ë¼t{tk ƒu X u ÷ t ©tu ‚ ts™tu …ý ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý™e sÞ ƒtu ÷ ðt ÷tøÞt ‚Útt rðît™ …w Á »ttu ©enrh™e yrÄf yrÄf «þk Ë t
fhðt ÷tøÞt (1-16). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ßÞucS‚ ! Ëðo Ë¼tËŒtuyu „„™
ÔÞt…e Wå[ Mðhu Ä{o ™ tu sÞ½tu » t fÞtu o ‚u Ú te Œw ƒ w o Â Ø fw { ‚ðtŒeytu ™ t {w ¾ ~Þt{ðýto ÚtE
„Þt. Ë¼t{tkÚte WXe [q…[t… …tu‚…tu‚t™t MÚtt™u [tÕÞt „Þt. yS‚ yuðt Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™u íÞth …Ae Ëk ‚ tu …tËu fe‚o ™ tu „ðztÔÞt. fe‚o ™ ¼Âõ‚ Ëk „ e‚ Ë{tó ÚtÞw k íÞthu
¼õ‚ Ë{q n ™u QXðt™e yt¿tt fhe. Ëti …tu ‚ …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u „Þt. ©enrh …ý
…tu‚t™t …[eË-ºteË Ëuðftu ËtÚtu íÞtkÚte QXât. ¼õ‚tuyu Ëqðt {txu ‚iÞth fhe ht¾u÷ ËwkŒh
…÷k„ W…h ytðe™u ƒuXt. {æÞ htrºt™tu Ë{Þ Útðt ytÔÞtu. íÞthu ™ð÷ƒt ™t{™t ©enrh™t
…h{ ¼õ‚ ƒnu ™ ytÔÞt. ðrýf ¿ttr‚™t ‚u ƒnu ™ ™u ‚u ™ tu …r‚ ƒnw Œw : ¾ yt…‚tu n‚tu .
™ð÷ƒtyu ©enrh™u «ýt{ fÞto . …„u ÷tøÞt. ni Þ w k ¼htE ytððtÚte ¾q ƒ hzðt ÷tøÞt.
fYýt Ët„h {nt«¼wyu ytïtË™ yt…‚tk …qATÞwk, nu ƒnu™ ! ‚{u þt {txu hztu Atu ? ‚{tÁk
su Œw:¾ ntuÞ ‚u {™u fntu (17-24). ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™™t ytðt nu‚™t þçŒtu Ëtk¼¤‚tk
™ð÷ƒt™u ®n{‚ ytðe. Ëtze™t Au z tÚte ytk ¾ ™t ytk Ë w ÷q A e ™tÏÞt …Ae fÌtw k . ™ð÷ƒt
fnu Au - nu ŒÞt¤w«¼w ! ‚{u þhýt„‚tu™t ËnthtY… Atu. ™tuÄtht™t ytÄth Atu. {tÁk
™Ëeƒ fuðwk Au ‚u {™u yt… fntu. ‚{u yt þnuh{tk ºtý rŒðËÚte …ÄtÞto Atu A‚tk …ý nwk
y¼t„ýe ‚{tht Œþo ™ fhðt ytðe þfe ™Úte. {thtu …r‚ {™u ytððt ™Úte Œu ‚ tu . {™u
…htýu ½h{tk htufe ht¾u Au. ƒnth ™ef¤ðt™e ƒkÄe fhu Au. yt… Ëtûtt‚T ¼„ðt™ {™u {éÞt
Atu A‚tk {tÁk «thçÄ {™u yt…™t Œþo™ fhðt ytððt ™Úte Œu‚wk. yt ‚u fuðwk ytùÞo fnuðtÞ
! {txu …wAwk Awk fu {™u {tÁk «thçÄ fuðwk Au ‚u fntu (17-28). ™ð÷ƒt™e ðt‚ Ëtk¼¤e ©enrh
fnuðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au - nu ™ð÷ƒt ! ‚{u ‚{tht Ä{o™wk …t÷™ fhðt{tk yz„ Atu
‚Útt {the ¼Âõ‚…ý áZ…ýu fhtu Atu, ‚u nwk òýwk Awk, ‚{tht …r‚ ‚hV™wk Œw:¾ y™u ƒeò
ËkËtrhf Œw:¾tu nwk n{ýt s Œqh fhe þfwk Awk, suÚte {the ¼Âõ‚ fhðt{tk ‚{™u ftuE rðæ™
™ ÚttÞ. …hk‚w nu ƒnu™ ! ‚{tÁk «thçÄ ½ýwk s frX™ Au. ytÚte nwk yíÞthu ‚{tÁk Œw:¾
Œqh fhe ‚{tÁk Sð™ Ëh¤ fhe yt…wk ‚tu …ý ‚{tÁk fXý «thçÄ ¼tu„ððt {txu ‚{thu
ƒeòu sL{ ‚tu ÷uðtu s …zþu. òu ‚{thu ƒeòu sL{ ™ ÷uðtu ntuÞ ‚tu ‚{thtu yt Œun ßÞtk
ËwÄe hnu íÞtk ËwÄe ‚{tht …r‚ su Œw:¾ yt…u ‚u Ën™ fhðwk …zþu. ™ð÷ƒt fnu Au - nu
{nthts ! yt… f{oV¤ «Œt‚t Atu. ‚uÚte yt…u fÌtwk ‚u{ s Útðt™wk ntuÞ ‚tu nu «¼w ! {™u
sux÷wk Œw:¾ yt…ðt™wk ntuÞ ‚ux÷wk yt sL{{tk s yt…e Œuòu. …hk‚w {thu ƒeòu sL{ ™Úte
Ähðtu . ðt‚ …e¥t y™u fVÚte ƒk Ä tÞu ÷ t Œw : ¾Y… yt Œu n {tk Ú te {thtu ytí{t ßÞthu ™ef¤u
íÞthu nu f]…t™tÚt ! yt… {™u ‚uzðt …Äthòu. Mnus …ý rð÷kƒ fÞto rð™t nu «¼w, s÷Œe
…Äthòu. ytx÷e {the «tÚto™t yt… Mðefthòu. ©enrhyu fÌtwk, nu ™ð÷ƒt ! ‚{u ftuE ®[‚t
™ fhþtu. ‚{thtu yk‚ft¤ ytðþu íÞthu nwk ‚{™u {tht Ät{{tk ÷E sðt ‚h‚ ytðeþ (29-
39). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu …]Úðe…r‚ ! ¼„ðt™ ©enrh™t ytðtk y¼Þ ð[™
Ëtk ¼ ¤e ™ð÷ƒt ™{Mfth fhe …tu ‚ t™u ½u h „Þt y™u ©eS {nthts …ý Ëw k Œ h þGÞt{tk
Þtu „ ®™ÿt™tu Mðefth fhe …tu Z e „Þt. Ëðth ÚtÞw k yu x ÷u ƒú t ñ{w n q ‚ o { tk …tu ‚ u WXât. þti [ -
M™t™ rðrÄ fhe þwØ ËVuŒ ƒu ðMºttu Äthý fÞto. yuftk‚ MÚt¤u ƒuËe r™íÞ f{o fhðt ÷tøÞt.
íÞth ƒtŒ «ËtŒ s{e rðþt¤ søÞt{tk Wå[ ytË™u rðhts{t™ ÚtÞt. ™„hðtËe ¼õ‚s™tu
su su …tu ‚ t™t Œþo ™ u ytð‚t n‚t ‚u Ëðo ™ u yt¿tt fh‚t n‚t fu ytsu ‚{u y{tht {txu
Útt¤ ƒ™tðòu. ‚{tht {™™e EåAt …qhe fhðt ‚{tht Ëti™t ½uh ytðe y{u Útt¤ s{þwk.
(40-43). …Ae …ntuh yuf rŒðË [zâtu nþu íÞthu y™k‚ ƒúñtrŒf Œuðtu™t r™Þt{f ðMºttu
…nu h e ‚i Þ th Út‚t n‚t yu x ÷t{tk Œu ð w ƒ t y™u EåAtƒt ™t{™e ƒu ¼õ‚ ƒnu ™ tu ©enrh™u
‚u z ðt {txu ytðe. ‚i Þ th ÚtÞu ÷ t ¼Âõ‚Ä{to í {s ©enrhf] » ýu Ëtu ™ t™t ‚thÚte ƒtk Ä u ÷ e y™u
W…h™t ¼t„u ÷t÷ huþ{™t „tuxtðt¤e ™u‚h™e Aze yuf ntÚt{tk ÷eÄe ‚Útt ƒeò ntÚt{tk
MðåA Y{t÷ „úný fÞtuo. [hýtu{tk …tŒqft …nuhe ‚u ƒnu™tu™e ËtÚtu ‚u{™t ½h ‚hV sðt
÷tøÞt. {nt¼tøÞðk ‚ e ‚u ƒk ™ u ƒnu ™ tu y u …tu ‚ t™u ½u h …Äthu ÷ t yr¾÷u þ {nt«¼w ™ u Ëw k Œ h
ytË™ W…h ƒuËtzât. [kŒ™ …w»…trŒfÚte …qò fhe. Ëwðýo™t y÷kfthtu ‚Útt ðMºttu ÄhtÔÞt.
yu f {tu x t Útt¤{tk Ëtfh Ërn‚ rðrðÄ Ët{„ú e {q f e. f…q h Úte yth‚e W‚the. [hýtu { tk
Yr…Þt™e ¼ux Ähe. …k[tk„Úte «ýt{ fhe M‚wr‚ fhðt ÷t„e (44-50). Œuðwƒt ‚Útt EåAtƒt
fnu Au - Ëðtuo¥t{ Ëðo¿t nu ©enrh ! yt…™e „r‚ ftuE™t ‚fo{tk ytðu yuðe ™Úte. yt…™e
{tÞt ðzu Ë] Â ü™w k Ëso ™ fhtu Atu . …Ae ‚u { tk y™w « ðu þ fhe Ëðo «týeytu ™ t f{o - V¤™tu
rð¼t„ fhe yt…tu Atu. nu «¼w ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu ‚Útt y{™u {t‚t™t
WŒh{tk Vhe ÷tðþtu ™rn yuðe «tÚto™t fheyu Aeyu. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ‚u { ™t ½u h yu f ½ze Ëw Ä e ƒu X t. ‚u { ™t {™tu h Út rËØ fhe …Ae
íÞtk Ú te [t÷ðt ‚i Þ th ÚtÞt y™u Ëtu ™ tƒt ™t{™e Mºte ¼õ‚™u ½u h …ÄtÞto (51-52).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk «tkr‚s rð[hý yu ™t{u …tk[{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>5>>
yæÞtÞ - 6
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ¼„ðt™ ©enrh …tu‚t™u ½uh …ÄtÞto Au ‚uÚte
Ëtu ™ tƒt n»to ½u ÷ t ÚtE „Þt. …tu ‚ t™u {nt¼tøÞþt¤e {t™ðt ÷tøÞt. ‚u { ýu {nt«¼w ™ u
ËwkŒh ytË™ …h ƒuËtzât. …Ae ½q…Œe… fwkfw{ [kŒ™ EíÞtrŒf W…[thtuÚte …qò fhe. …qò
fh‚tk fh‚tk ‚uytu yr‚þÞ ¼tð™tþe÷ ƒ™e „Þt. EüŒuð™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. Ëtu™tƒt
fnu Au - nu «¼w ! yt…™t Œþo™ ‚tu Œw÷o¼ Au yu nwk òýwk Awk. yt…™u …t{ðt EåA‚t
y™uf {w{wûtw Mºte …wÁ»ttu ðthuðthu ‚eÚtoÞtºtt fhu Au. fXý ðú‚tu fhu Au. Þ¿ttu fhu Au. Œt™
fhu Au. ðtð, ‚¤tð, fqðtytu fhtðu Au W„ú ‚… fhu Au A‚tk …ý ‚uytu™u ‚{thtk Œþo™ ™Úte
Út‚tk. yuðt ‚{u Œw÷o¼ Atu, A‚tk yt…u {™u Œþo™ ytÃÞtk. {thu ½uh …ÄtÞto, {the yÕ…ð‚T
…qò Mðefthe {tht W…h y…th fYýt fhe Au, nu {tht «¼w ! nwk yt…™e ŒtËe Awk. {™u
yt… sL{ {]íÞw™t Œw:¾Úte {wõ‚ fhòu (1-3). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
Ëtu™tƒt™e «tÚto™t Mðefthe {nt«¼wyu ‚u™u sL{{]íÞw™t r™ðthýY… y¼Þ ð[™ ytÃÞwk.
‚Útt …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te nth ftZe «ËtŒY…u ‚u ™ u yt…e ƒeò ¼õ‚™u ½u h s‚t n‚t.
Ëtu™tƒt™t ½h™e ™Sf{tk s Y…ð‚e - Y…t¤eƒt ™t{™t ¼õ‚ ƒnu™ hnu‚t n‚t. ‚u ƒnu™
¾zfe{tk Q¼t hne ©enrh™t ytððt™e htn òu ‚ t n‚t. ©enrh ßÞthu …tu ‚ t™t ½h™e
Ë{e…u ytÔÞt íÞthu ‚u Y…ð‚e fnuðt ÷t„e (4-5). Y…ð‚e fnu Au - nu {nthts ! yt…
f]…t fhe {tht ½uh …Äthtu. ‚{tht {™{tk ™ ytððt™tu ËkfÕ… ntuÞ ‚tu yu Atuze Œuòu. ‚{u
fŒt[ yu{ rð[th‚t ntu fu nwk ƒnw ½uh Vhe Vhe™u Úttfe „Þtu Awk. {txu ÷tð {tht W‚thu
sE™u ËqE s òô ! ‚tu yu rð[th …ý {™{tkÚte ftZe ™t¾òu. {U yt…™t {txu ËwkŒh þGÞt
‚iÞth fhe ht¾e s Au. ‚{™u Vtðu íÞtk ËwÄe ËqE hnuòu. ‚{u yt ƒtswÚte ™ef¤ðt™t Atu
‚u ™ e {™u ¾ƒh n‚e. ‚u Ú te ‚tu {tht ½h Ëw Ä e ytððt™tu hM‚tu {U ðt¤e™u ËtV fÞtu o Au .
½h™wk ytk„ýwk …ý ðt¤e [tu¤e™u [tuÏ¾w fhe ŒeÄwk Au. nu {nthts ! {tÁk Ä™, ÄtLÞ, ½h,
¾u‚h, …þwytu y™u ƒeS su fkE {t÷ r{÷f‚ Au yu ƒÄwk ‚{tÁk s Au. nu «¼w ! nwk …ý
yt…™e ŒtËe Awk. nðu ‚{u òu ¾hu¾h “yt {tÁk ½h Au” yu{ ÓŒÞÚte {t™‚t ntu ‚tu ‚{tht
½h{tk …Äthtu. y{the {nuåAt …qhe fhtu (6-9). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]… ! ‚u
Y…ð‚eyu yt{ fÌtwk íÞthu ¼õ‚ðíË÷ «¼w ‚u™t ½uh …ÄtÞto. ytk„ýt{tk s …tÚthu÷ ËwkŒh
W¥t{ ytË™ W…h ƒuXt. …Ae Ëw„kÄe [kŒ™, …w»…nth ‚Útt ©uc ðMºtt÷kfth ðzu ‚u ƒnu™u
©enrh™e …qò fhe. ™iðuã {txu MðåA Ëtfh yuf Útt¤{tk {qfe-Äq… Œe… «„xtðe …tu‚t™t
EüŒuð yuðt Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e yth‚e W‚the. íÞthƒtŒ «u{ð‚e ™kŒ™™e «u{Úte
M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (10-12). Y…ð‚e fnu Au - nu …h{tí{t ! yt… yÄ{o™u W¾uze ™t¾™tht
Atu . þtMºttu y u íÞtßÞ „ýu ÷ t f{tu o { tk zq ƒ u ÷ t …w Y »ttu ™ u …tA¤Úte …ùt‚t… …{tz™tht Atu .
Œuðtu™t …ý yt… hûtf Atu. fthý fu yËwhtu™t W…ÿðÚte yt…u ELÿ™u …ý ƒ[tÔÞtu Au. nu
{nthts ! yt… ËŒt rðhf‚ r™÷u o … Atu . nu s„‚…t÷f ! Ëí…w Y »ttu ™ e „r‚Y… y™u
Ä{oŒuð™t …wºt yuðt yt…™u nwk {tºt ™{Mfth fÁk Awk. ƒeswk ftkE fhe þf‚e ™Úte (13).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu {rn…r‚ ! …Ae ¼„ðt™ ©enrh ‚u Y…ð‚e™wk …tu‚u …tzu÷
™ðwk ™t{ ƒtu÷e, yòÛÞt ÚtE ¼õ‚tu™u …qATÞwk, yt ~Þt{r«Þt™wk ½h n‚wk fu þwk ? yt he‚u
Y…ð‚e™u htS fhe {nt«¼w íÞtkÚte {tU½e ™t{™t Mºte ¼õ‚™u ½uh …ÄtÞto. {tU½eƒtyu …ý
©enrh™e ¼tðÚte …qò fhe. þÂõ‚y™wËth ¼ux {qfe M‚wr‚ fhe. {tU½eƒt™e EåAt …qýo fhe
s„Œeïh ©enrh {t™fw{the™t ½uh …ÄtÞto. EüŒuð «íÞu yrÄf «u{¼tððt¤t ‚u {t™fw{theyu
©enrh™u Ëw k Œ h ytË™ W…h ƒu Ë tze [k Œ ™, …w » … fw { fw { yût‚ ð„u h u Ú te …q ò fhe. yu f
Útt¤{tk Ëtfh {qfe. …Ae M‚wr‚ fhðt ÷t„e. {t™fw{the fnu Au - nu f]…t™tÚt ! {™u yt…
{éÞt Atu . yt…™e ytu ¤ ¾tý ÚtE Au . Ëk ƒ k Ä ÚtÞtu Au ‚u {thtk {tu x t ¼tøÞ Au . …w Á »t
«f]r‚Úte …h yuðt nu …h{tí{t ! {tht W…h ËŒt «ËÒt hnuòu (14-17). ©eÔÞt…fuþ {wr™
ƒtu Õ Þt - nu hts™T ! {t™fw{the™t ½uhÚte QXe …tu‚t™t ¼„wS ytrŒ …t»toŒtuÚte ðªxtÞu÷t
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ™ÚÚtw ¼ tE ðrýf™t ½u h …ÄtÞto . ™ÚÚtw ¼õ‚u Ëífth fhe Ëw k Œ h
ytË™ W…h ƒuËtzât. fuËh [kŒ™ fw{fw{ …w»…nth ð„uhuÚte …qò fhe V¤Vw÷ Þwõ‚ ¼tus™
Útt¤ {nt«¼w yt„¤ {w õ Þtu . íÞth ƒtŒ yth‚e W‚the M‚w r ‚ fhe. ©enrhyu «ËÒt ÚtE
™ÚÚtw ¼õ‚™u fÌtwk nu ¼õ‚ ! ‚{u ‚{the ¿ttr‚™tu ftuE zh ht¾þtu ™rn. ™®[‚ hne {tÁk
¼s™ fhòu . ytðw k fne™u íÞtk Ú te W¼t ÚtE ytÄtht ™t{™t Mºte¼õ‚™u íÞtk …ÄtÞto . ‚u
ƒnu ™ u …ý Ëífth fhe …q ò ™t ÿÔÞtu Ú te …q ò fhe «ËÒt‚t {txu ©enrh™e «tÚto ™ t fhe.
¼õ‚ðíË÷ {nthts íÞtkÚte EåAtƒt™u ½uh ytÔÞt. ‚u ƒnu™u ½ýt nu‚Úte EüŒuð™tu ytŒh
Ëífth fÞtuo. …qò™t ÿÔÞtuÚte …qò fhe. ¼ux {qfe M‚wr‚ fhe. EåAtƒt™e EåAt …qýo fhe
Þtu „ u ï h {nt«¼w {Þtht{ ™t{™t ƒú t ñý™t ½u h …Äth‚t n‚t. ‚u ¼q Œ u ð u …tu ‚ t™u ½u h
…Äthu÷t Ëðtoð‚the ©e™thtÞý {wr™™wk ËL{t™ fhe »ttuzþtu…[thÚte …qò fhe. íÞth …Ae
©enrh {txu [‚wŠðÄ …fðt™tuÚte Þwõ‚ ËwkŒh Útt¤ ‚iÞth fhe htÏÞtu n‚tu. ‚u Útt¤ ƒútñý
r«Þ ¼„ðt™ ¼tðÚte sBÞt. {nt«¼w s{e™u Ëw¾tË™u ƒuXt íÞthu ‚u {Þtht{ rð« M‚wr‚
fhðt ÷tøÞt (18-24) {Þtht{ ¼õ‚ M‚wr‚ fhu Au - nu {nthts ! ‚{the {tÞt{tk {tun
…t{u÷t ƒwÂØðt¤t {™w»Þtu …ý Mºte, …wºt, ½h, …rhðth{tk håÞt …åÞt hne ðthkðth Œw:¾
…t{u Au yuðe ‚{the {ntƒ¤ðt™ {tÞtÚte {™u rðhõ‚ ht¾e yt…™t{tk s y™wht„ ÚttÞ
‚uðe f]…t fhtu. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrh ‚u ð¾‚u {Þtht{ rð«™t
ytk„ýt{tk Ÿ[t {k[ W…h rðhts{t™ n‚t. …tu‚t™e Ët{u™t ½h™e ™t™e ƒthe{tk ƒuXu÷t
™ð÷ƒt {nt«¼w™t Œþo™ fh‚t n‚t ‚u òuE ©enrh ‚u{™u fnuðt ÷tøÞt (25-26). ©enrh
fnu Au - nu …r‚ðú‚t ! {™w»Þ™tu yt Œun …]Úðe ytrŒf …k[¼q‚™tu ƒ™u÷tu Au. rðfthðt™
Au. ðt‚ r…¥t y™u fVÚte ƒkÄtÞu÷tu Au. «thçÄ™u ytÄe™ Au. y™u ™tþðk‚ Au. ytðt yt
Œun{tk {¤, {qºt, {ßò, yÂMÚt, íðf, {tkË, ÁrÄh y™u ðËt ytrŒ y…rðºt ðM‚w rËðtÞ
ftk E ™Úte. nu ƒnu™ ! yt MÚtq ¤ Œu n , ‚u ™ tÚte ƒeòu Ëw û { Œu n y™u ºteòu fthý Œu n yt
ºtýuÞÚte swŒtu yuðtuu su ytí{t ‚u {the {qŠ‚™wk æÞt™ fhu Au íÞthu ‚u ytí{t MÚtq¤ Œun{tk
hnu÷ [turðþ ‚íðtu y™u ™tzeytu™t WŒ¼ð MÚtt™Y… ™tr¼™u Œu¾u Au. ™tr¼™e W…h y™u
™e[u …t™ ‚Útt y…t™ ðtÞw hÌttu Au . ™tr¼Úte ™e[u …fðÒttþÞ Au . W…h™t ¼t„u
y…õðÒttþÞ Au . yu ƒu ™ t {æÞ{tk sXhtÂø™ y™u Wve…f ðtÞw hnu ÷ t Au . ™tr¼{tk [th
ytk„¤ suðzwk #zt ytfth™wk yuf fkŒ Au. yt fkŒ ‚u Œun™e ÂMÚtr‚™wk fthý Au. fkŒ™t {q¤{tk
ƒtu ‚ u h nòh ™tzeytu Au . ‚u Ë{„ú þheh{tk ytze yð¤e Ëðo º t ÔÞt…e hnu ÷ Au . fk Œ ™t
{æÞ{tk yuf ™tr¼ [¢ Au. yt ™tr¼ [¢{tk fhtu¤eÞt™e {tVf Vh‚t ytí{t™u {tÁk æÞt™
fh™th …wY»t {the f]…tÚte Œu¾u Au. ËqÞo{tkÚte ™ef¤‚tk nòhtu rfhýtu s„‚…h Vu÷tÞ Au,
ÔÞt…u Au ‚u { «ftþ{Þ ytí{t™tu «ftþ …ý þheh …h …zu Au . ytðt ‚u s Mðe ytí{t™t
Œþo ™ {the {q Š ‚™t æÞt™ rËðtÞ Út‚tk ™Úte. {tºt {the {q Š ‚™t æÞt™ ðzu s ytí{t™tu
Ëtûttífth ÚttÞ Au. ytí{t™tu «ftþ ƒ…tuheÞt™t «ftþ suðtu Au. ytí{t …wY»t …ý ™Úte.
y™u Mºte …ý ™Úte. ytí{t™t ftu E Ë„tk ð nt÷tk ™Úte. nw k ‚u ytí{t Aw k . yu { …tu ‚ t™u
ytí{tY… {t™e™u {thtu ¼õ‚ {the {q Š ‚™w k æÞt™ Ähu Au . íÞthu ‚u ¼õ‚™u {the {q Š ‚™tk
Ëtûtt‚T Œþo ™ ÚttÞ Au . …e¤t ðMºttu Äthý fÞto ntu Þ , ÷t÷ ®ƒƒV¤ su ð t ntu X ntu Þ ,
fYýt{Þ ÿÂü ntuÞ, ™rð™ {u½ Ë{t™ ftkr‚ ntuÞ, ft™{tk …nuhu÷t {fh ytfth™t fwkz÷Úte
„t÷ þtu¼‚t ntuÞ, ÍtkÍh, nth, ntÚtfztk, ƒtswƒkÄ, …„™tk fztk ‚Útt ðªxe yk„wXe ytrŒ
yt¼q » týtu Äthý fÞto ntu Þ , fk X {tk Ëðtu o ¥ t{ …w » …{t¤tytu …nu h u ÷ e ntu Þ , {w ¾ W…h {k Œ
ntMÞ ntu Þ , Þw ð t™ yðMÚtt ntu Þ - yt «fth™e {™tu n h þtu ¼ tðt¤e y™u »tzi ï Þo Ëk … Òt
yuðe {the rŒÔÞ {qŠ‚™tu ‚u ¼õ‚™u Ëtûttífth ÚttÞ Au. nu ™ð÷ƒt ! yt he‚u {the {qŠ‚™wk
®[‚ð™ fh™th …wÁ»t {the {qŠ‚™u õÞthuf W¼u÷e swyu Au. õÞthuf yt{ ‚u{ Vh‚e swyu
Au. õÞthuf {ti™ swyu Au. õÞthuf ¼õ‚ ËtÚtu ðt‚tu fh‚e swyu Au. õÞthuf …tu‚t™e yt„¤
ƒuXu÷e swyu Au. õÞthuf ‚u {qŠ‚ {tht ¼õ‚™u ËtÚtu ÷E™u «Ät™«f]r‚ ‚Útt {q¤ «f]r‚Úte
…h {tht yûthtrŒf rŒÔÞ Ät{tu y™u ‚u { tk hnu ÷ tk y™k ‚ yi ï Þo ™ u ƒ‚tðu Au . yt{ {tht
¼õ‚™u æÞt™{tk ÚtÞu÷ {thtk rŒÔÞ Œþo™Úte yux÷tu ƒÄtu yrÄf yt™kŒ ÚttÞ Au fu suÚte ‚u
¼õ‚™u …Ae {the {qŠ‚ rð™t ƒeswk fkE „{‚wk ™Úte. nu ™ð÷ƒt ! ‚{u …ý {the {qŠ‚™wk
yt he‚u æÞt™-®[‚™ fhþtu ‚tu yð~Þ ‚{™u ½ýwk s Ëw¾ {¤þu (27-46). ©eÔÞt…fu þ
{wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! ¼õ‚s™tu™t fÕ…‚Á yuðt ©enrhyu ™ð÷ƒt™u yt he‚u W…Œuþ
ytÃÞt …Ae {Þtht{ rð«™t ½u h Úte WXât y™u Þ{w ™ t, ÷nhe, Vw ÷ e ‚Útt y{] ‚ t ™t{™e
ƒu Mºteytu ð„uhu ƒnu™tu™t ½uh ðthtVh‚e …ÄtÞto. ‚u Ëðo Mºte ¼õ‚tu™e …qò, ¼ux, M‚wr‚-
«tÚto™t ð„uhu™tu Mðefth fhe ‚uytu™u yt™kŒ …{tze ftþeht{ ™t{™t ¼qŒuð™u ½uh …ÄtÞto.
ftþeht{¼tE ©enrh™t W¥t{ ¼õ‚ n‚t. ‚u{ýu ¾qƒs ¼tð…qðof ©enrh™tu Ëífth fÞtuo.
ƒuËðt {txu ©uc ytË™ ytÃÞwk. »ttuzþtu…[th Ërn‚ ©enrh™e y™u Ëk‚tu™e …ý …qò fhe.
…Ae ©enrh™t [hýf{¤™w k VheÚte …q s ™ fÞw O . ‚tk ƒ t™t …tºt{tk „k „ ts¤ ðzu [hýth®ðŒ
ÄtuÞt. ‚u [hýt{]‚ s¤™u Œw÷o¼ y{]‚ {t™e yt[{™ fÞwO. …tu‚t™t ½h{tk …ý Ëðoºt ‚u
[hýt{]‚ s¤™tu y{]‚ Akxftð fÞtuo (47-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk «tkr‚s „t{{tk rð[hý yu ™t{u Aêtu yæÞtÞ Ëk…qýo >>6>>
yæÞtÞ - 7
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ftþeht{ rð«™e Ëuðt Mðefthe ©eS {nthts
íÞtÚte ƒtsw{tk s hnu÷t „tu®ðŒ þ{to™t ftfe™t ½uh …ÄtÞto. ‚uytu ½h™t ƒthýt™t f{tz™e
…tA¤ Q¼t hÌtt. yk‚Þto{e ©enrh ‚u òuE™u ƒtuÕÞt fu nu ƒnu™ ! ‚{u ƒnw [‚wh sýtytu
Atu. f{tz …tA¤Úte nðu ƒnth ™ef¤tu. nwk f]…t fhe™u ‚{thu ½uh ytÔÞtu Awk ‚tu ‚{u {thtu
Ëífth fhþtu fu ™rn ? {tÁk …qs™ fhþtu fu ™rn ? {™u s{tzþtu fu ™rn ? yt «{týu
©enrhyu {™w»Þ ¼tðu fÌtwk íÞthu r™ƒo¤ ¼tøÞðt¤e ‚u Mºte ƒtu÷e fu nu {nthts ! {tht
…r‚™t ¼tE™w k ½h ynª Ë{e…{tk s Au íÞtk òytu . nw k ‚{the ËíËk „ e ™Úte ‚u Ú te nw k þw k
ft{ Ëífth fÁk ? (1-5). nu ¼q…r‚ ! Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ‚tu ‚u {qZ Mºte™t ð[™
Ëtk ¼ ¤e ‚u ™ e {q ¾ to E …h nË‚t nË‚t „tu ® ðŒþ{to ™ t ½h …tËu ™ t [tu f {tk „Þt. …tu ‚ t™e
ËtÚtu hnu ÷ t Ëu ð fs™tu ™ u [tu f {tk ƒu Ë tze …tu ‚ u „tu ® ðŒht{™t ½h{tk «ðu ~ Þt. „tu ® ðŒ¼tEyu
©enrh™e Ëuðt-…qò-M‚wr‚ fhe ‚u Mðefthe íÞtkÚte ƒeò yuf ¼tx ¿ttr‚™t ¼õ‚ V‚t [tx™u
íÞtk …ÄtÞto. V‚tS ‚tu ©enrh™t ytððt™e htn òuE™u ƒuXt n‚t. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™
‚u ¼õ‚™u ½uh „Þt íÞthu þwØ ÓŒÞ™t ‚u V‚tS ¾qƒ s ¼tðwf ƒ™e „Þt. ©enrh™e Ëuðt-
…q ò fhe ‚tò Ëw „ k Ä e …w » …™t nth ‚u { s ‚w ÷ Ëe™t nth {nt«¼w ™ t fk X {tk …nu h tð‚tk
…nu h tð‚tk ½ýe ÷t„ýeÚte ÿrð‚ ÚtE s‚tk ‚u { ™u Ë{trÄ ÚtE „E. (6-10). Ë{trÄ
ÂMÚtr‚{tk ©enrh Ët{u {xft hrn‚ òuE hnu÷t V‚tS™e ytk¾tu ÂMÚth ÚtE „E. EüŒuð™u
…nu h tððt {txu …tu ‚ t™t ƒk ™ u ntÚt{tk ÷eÄu ÷ nthðt¤t V‚tS ƒthtu x ð] û t™e {tVf ÂMÚth
W¼u ÷ t ÚtE „Þt. ytðe ÂMÚtr‚{tk yu f tŒ ûtý hÌtt …Ae {nt«¼w ™ e EåAtÚte ‚u ¼õ‚
Ë{trÄ{tk Ú te ò„ú ‚ ÚtÞt. ©enrh™e ztu f {tk nth …nu h tððt ÷tøÞt. ‚u …Ae ‚u ¼õ‚
htu{tkr[‚ „tºttuðt¤t ÚtE M‚wr‚ fh‚t n‚t (11-12). V‚tS fnu Au - nu Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ ! yt… ¼õ‚tu™t …t… ™tþf Atu. ‚{tht ¼õ‚tu™u ËŒtÞ ÞtŒ ht¾™tht Atu, ‚u{™wk
fÕÞtý fh™tht Atu. y™u yk‚ft¤u ‚uzðt {txu ytðtu Atu. yt… ËðtoÄth Atu. {tÞtÚte …h
Atu. r{‚tnthe Atu. ½™~Þt{tfth Atu. ¼õ‚tu™e Ëuðt Mðefthtu Atu. ƒúñfw¤{tk «„xu÷t Atu.
™iÂüf ðú‚Äthe Atu. {tu‚eÞtu™e {t¤t Äthý fhu÷t nu ƒt÷t…wºt ! {tÁk {™ ‚{tht{tk ËŒt
ÂMÚth hntu (13). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! V‚tS ƒthtux™e Ëuðt-…qò Mðefthe
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ‚w÷òht{ ðrýf™t ½uh sðt ‚iÞth ÚtÞt. ‚u ðrýf™t ½h Ë{e…u
ytÔÞt íÞthu Œw ü {r‚ðt¤t ‚u ðtrýÞtyu fÌtw k , nu {nthts ! yíÞthu ‚{u {tht ½u h ™
ytðþtu. ©enrh ‚h‚ íÞtkÚte …tAt ð¤e „Þt. …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. Ëw¾tË™u rðhts{t™
ÚtE Ëu ð ftu ËtÚtu ðt‚tu fh‚t n‚t ‚u ð t{tk ©enrh™e W¥t{ ¼õ‚ y™u ƒú t ñý ¿ttr‚™e
{týufƒt ™t{™e yuf ™t„h Mºte íÞtk ytðe. ‚uýu Ä{o…wºt™u fÌtwk, s{ðt™wk ‚iÞth ÚtE „Þwk
Au {txu s{ðt …Äthtu. ƒúñt™kŒtrŒf Ëk‚tu ‚Útt …t»toŒ „ýtu ËtÚtu ðªxtÞu÷t ©eS {nthts
‚u {týufƒt™u ½uh s{ðt …ÄtÞto. E»x«¼w™t yt„{™™u Vq÷zuÚte ðÄtðe ËwkŒh ytË™ W…h
ƒuËtzât (14-18). ©enrhyu …tu‚u …nuhu÷t Ë¼t™t ðMºttu W‚the ßÞtk ƒuXt n‚t ‚u ytË™
W…h s {wõÞt. yuf {tuxt …tx÷t W…h ƒuËe M™t™ fÞwO. þheh ÷qAe™u …e‚tkƒh Äthý fÞwO.
{týufƒtyu s{ðt {txu {qfu÷t ytË™ W…h rðhtßÞt. ‚u ƒútñý ƒnu™u s{ðt™e y™ufrðÄ
ðM‚w y tu Ú te ¼hu ÷ tu Útt¤ ©enrh …tËu {w õ Þtu . s{ðt™t Útt¤{tk ¾q ƒ ½e Ëtfhðt¤tu fk Ë th
n‚tu. ËwkŒh ÷tzw n‚t. …tu[e y™u Ëwkðt¤e …tu¤e n‚e. ‚u™e ËtÚtu ËwÄthu÷t fu¤tk n‚t. ƒehks
n‚tu. þehtu, ŒqÄ…tf y™u ËhË Vw÷u÷e …wheytu n‚e. ðzeytu ‚Útt rðrðÄ þtf n‚t. ŒqÄ
Ëtfh y™u ¼t‚ n‚t. fZe y™u ¾e[ze n‚e. ‚Útt ƒtshe™tu htux÷tu n‚tu. ¼tðÚte …ehËu÷e
yt ƒÄe ðM‚wytu ©enrh s{‚t n‚t. ‚Útt ðå[u ðthkðth s¤…t™ …ý fh‚t n‚t. s{e
hÌtt íÞthu {w f w k Œ ƒú ñ [theyu þw Ø s¤Úte ntÚt ‚Útt {w ¾ Ätu ð ztÔÞt. …Ae {nt«¼w ™ u
{w¾ðtË ytÃÞtu. íÞthƒtŒ M™t™ fh‚e ð¾‚u ftZu÷t ðMºttu Vhe Äthý fÞto y™u Ëw¾tË™u
ƒuXt. íÞtk {týufƒtyu ytðe [kŒ™Úte {nt«¼w™e …qò fhe. {qÕÞðt™ ðMºttu ‚Útt yt¼q»týtu
ÄhtÔÞt. fk X {tk …w » …™t nth …nu h tÔÞt. {M‚f W…h [thu ƒtsw ÷tk ƒ tu yu ð tu …w » …tu ™ e
{t¤tðt¤tu …w » …¾q k … Äthý fhtÔÞtu . …Ae {™tu n h yu ð e …w » …™e ƒ™tðu ÷ e yŒT ¼ w ‚ …Au z e
ytu Z tze. …Ae ©enrhyu «ËÒt ÚtE ‚u {týu f ƒt™u fÌtw k , nu ƒw Â Øðt™ ‚…ÂMð™e ! ‚{thu
Œhhtus ¼ýðt™tu ¾qƒ yt„ún ht¾ðtu (19-27). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
…Ae íÞtk Ú te ©enrh „t{™e Ë{e…u ytðu ÷ e {r‚ ™t{™e ™Œe™t ‚x W…h ytÔÞt. yt
™Œe{tk ƒtu ¾ ™t{™tu yu f Ähtu n‚tu . ƒtu ¾ {tk ½ýt ƒÄtk f{¤tu ¾e÷u ÷ t n‚t. Äht™e
ytË…tË nkË, ƒf, ftuf, fthkzð, ËthË, [t‚f y™u ƒeò {Äwh fkXðt¤t …ûteytu f÷hð
fh‚t n‚t. ƒútñýtrŒf [thuÞ ðýo™t s™tu Œhhtus ynª M™t™ fhðt ytð‚t n‚t. ©enrh
yt Äht{tk M™t™ fhðt …ÄtÞto. ytË…tË{tk hnu÷t ytkƒt {nqzt ‚Útt ƒeò ð]ûttuÚte yt
Äht™wk MÚt¤ {™tunh ÷t„‚wk n‚wk. {nt«¼w yï W…hÚte ™e[u W‚Þto, …nuhu÷tk ðMºttu rf™tht
W…h Ëthe s„tyu {q f e Lntðt {txu ƒtu ¾ {tk «ðu ~ Þt. ‚u { ™e ËtÚtu ƒú ñ t™k Œ , {w õ ‚t™k Œ
ytrŒf {wr™ytu …ý n‚t. ƒeò ËíËk„eytu …ý n‚t. ©enrh Äht™t s¤{tk zqƒfe {the
½zef{tk Ëk‚tu ‚Útt ËíËk„eytu™e ™Sf{tk s ƒnth ™ef¤‚t n‚t ‚tu õÞtfu Œqh ™ef¤‚t
n‚t. yu { fh‚tk y„tÄ Ÿzt s¤{tk «ðu ~ Þt. yu ð¾‚u s¤{tk hnu ÷ tk Sðsk ‚ w y tu …ý
s¤{tk Ú te ƒnth ztu f tk ftZe yr¾÷u ï h {nt«¼w ™ t Œþo ™ fh‚t n‚t. Ëðo S ðtu ™ w k rn‚
fh™tht ©enrhf]»ý s¤{tk hnu™tht ‚u Sðtu «íÞu fYýt{Þ ÿÂüyu òu‚t n‚t. ‚u …Ae Ÿzt
s¤{tk Ú te ™ef¤e AeAht …týe{tk ytðe Ëk ‚ tu ËtÚtu s¤¢ezt fhðt ÷tøÞt (28-35).
{nt¼t„e Ëk‚tu …ý ©enrh W…h …týe Atkx‚t Atkx‚t h{‚t n‚t. ftkXu W¼u÷t nòhtu s™tu
s¤rðnth r«Þ ©enrh y™u Ëk‚tu ðå[u™e yt s¤h{‚ r™nt¤e hÌtt n‚t. ½ýeðth ËwÄe
s¤¢ezt fÞto …Ae ©enrh ‚Útt Ëk‚tu …týe{tkÚte ƒnth ™eféÞt. Ëtiyu …tu‚…tu‚t™t ðMºttu
…nuhe ÷eÄt ƒtŒ ©enrh ½tuzt …h ƒuËe …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. íÞtk ËwkŒh „tŒe-‚rfÞtðt¤t
W¥t{ …÷k„ …h rðhts{t™ ÚtÞt. …Ae WL{¥t („tkzt÷t÷ ?) ¼õ‚, Ëtkf¤[kŒ, ¼„ðt™¼tE,
™t™[k Œ , {tÄðS, r„÷S, ‚w ÷ òht{ ‚Útt ‚u { ™t ¼tE «¼w Œ tË, nh„tu ® ðŒ y™u ‚u { ™t
¼tE nrhŒtË yt ƒÄt ©u c ðrýf ¼õ‚tu ‚Útt ƒeò …ý …e‚tk ƒ h ytrŒf ¼õ‚tu y u
©enrh™e ÞÚttu r [‚ …q ò fhe. …q ò ™e rðrðÄ Ët{„ú e r™nt¤e ¼õ‚ðíË÷ {nt«¼w ƒnw
htS ÚtÞt. …Ae ‚u ƒÄt ðrýf ¼õ‚tu ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (36-43). ðrýf ¼õ‚tu
M‚wr‚ fhu Au - nu ©enrh yt… »tziïÞo Ëk…Òt Atu. «f]r‚Úte …h …tu‚t™t yûthÄt{{tk ËŒt
yuf MðY…u rðhts{t™ Atu, ‚tu …ý ðifwkXtrŒf ‚{tht ƒeò Ät{tu{tk hnu÷t ¼õ‚tu™u ‚{the
Þtu „ f÷tÚte ƒeò MðY…u Œþo ™ yt…tu Atu u . yu ð t nu ©enrh y{u yt…™u ™{Mfth fheyu
Aeyu. nu …wY»ttu¥t{™thtÞý ! ‚{tht ©enrh, ©e f]»ý, ©enrhf]»ý ð„uhu ™t{tu su ¼õ‚tu
r™hk ‚ h Wå[thu Au ‚u ¼õ‚tu ™ t y™k ‚ sL{tu ™ t …t… ‚íft÷ ™tþ …t{u Au . Œu ð tu , {™w » Þtu
ð„u h u Ú te yt…u h[u ÷ t yt rðï™u «ftþ™th nu ©enrhf] » ý {nt«¼w ! y{u Ëti yt…™u
ðthkðth ™{Mfth fheyu Aeyu (44-45). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! rð™ÞÚte
™{ú yuðt ‚u ƒÄt ðrýf ¼õ‚tuyu …tu‚t™u Œþo™trŒf™wk Ëw¾ yt…™tht ©enrh™e yt he‚u
ðthk ð th M‚w r ‚ fhe. ‚u …Ae Ëti …tu ‚ …tu ‚ t™t ½u h „Þt. ½ýt ¼õ‚tu ™ t ½u h sðtÚte Úttfe
„Þu ÷ t ©enrh …÷k „ {tk …tu Z ât íÞthu {w f w k Œ ƒú ñ [the {nt«¼w ™ t [hý Œtƒðt ÷tøÞt.
©enrh Þtu „ ®™ÿt™u Mðefthe Ëq E „Þt. htrºt™tu Au Õ ÷tu …ntu h ÚtÞtu íÞthu òøÞt.
«tkr‚s™„h{tk ytÔÞt™u ytsu Aêtu rŒðË ÚtÞtu òýe™u …tu‚u sðt™e EåAt ÔÞõ‚ fhe ‚iÞth
Útðt ÷tøÞt. …w h ðtËe ¼õ‚tu ™ u yt ¾ƒh ÚtðtÚte ƒÄt ¼õ‚tu ‚íft¤ íÞtk ytðe htu f tðt
{txu «tÚto™t fhðt ÷tøÞt. …hk‚w sðt {txu ‚iÞth ÚtÞu÷t ©enrh htuftÞt ™rn y™u …tu‚t™t
ËwkŒh Þwðt™ yï W…h ƒuËe íÞtkÚte [t÷e ™eféÞt (46-48).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk «tkr‚s „t{{tk rð[hý yu ™t{u Ët‚{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>7>>
yæÞtÞ - 8
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! «tkr‚s þnuh{tk ¼„ðt™ ©enrh™wk yt yt„{™
[tu Ú te ðth™w k n‚w k . …w h Úte ƒnth ™eféÞt íÞthu ½ýt ¼õ‚s™tu {nt«¼w ™ u rðŒtÞ yt…ðt
{txu ytÔÞt n‚t. [t÷‚tk [t÷‚tk {t„o{tk ÷çÄðz (htÄtðz) ytÔÞtu íÞthu ‚u {tuxt ðz™t
ð]ût ™e[u ©enrh W¼t hÌtt. …tu‚t™e ËtÚtu ytðu÷t …whðtËe ¼õ‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu nu
¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëti ynªÚte …tAt ð¤tu . Þtu „ u ï h ©enrh™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e ‚u y tu
ƒtuÕÞt fu nu f]…t™tÚt ! y{u ‚{thtu ËtÚt Atuze þf‚t ™Úte. ‚{u y{tht «tý ÃÞtht Atu.
nu «¼w ! ‚{u yt þnuh{tk Vhe …tAt …Äthòu. ‚{tht ¼õ‚ yuðt y{the Ëk¼t¤ ÷uðt
sÕŒe sÕŒe …Äthòu {nt«¼w ! yt «{týu «tÚto ™ t fh‚t ¼õ‚tu ™ e ytk ¾ tu { tk ytk Ë w òu E
©enrh ‚u { ™u Ëtk í ð™t yt…e íÞtk Ú te yt„¤ [tÕÞt. ÷tfhtu z t „t{™t {t„u o yt„¤ s‚tk
hM‚t{tk yuf ËwkŒh ytkƒt™wk ð]ût òuE …h{uïh ©enrh ‚u ð]ût nuXu sE ½tuzuÚte ™e[u W‚Þto
(1-7). …Ae …tu‚t™t …t»toŒ zwk„hS ¼õ‚™u fÌtwk, nu zwk„hS ! ‚{™u ¾z„ ¾u÷‚tk ytðz‚wk
ntuÞ ‚tu [t÷tu yt…ýu ‚÷ðth ƒtS h{eyu. zwk„hS ¼õ‚u nt …tze. ‚uÚte ƒk™u sýt ™t™e
™t™e ‚÷ðthtu ÷E yuf ƒeò ËtÚtu Œtð…u[ h{ðt ÷tøÞt. [thuÞ ƒtsw ðes„r‚Úte ‚÷ðth
Vuhððt ÷tøÞt. Mðtr{ y™u Ëuðf ƒk™u yuf ƒeò™e ¾z„ «nth fhðt™e ËhËtE Œu¾tzðt
«Þí™ fh‚t n‚t. ¼õ‚s™tu ©enrh™e yt ÷e÷t òu E ¾q ƒ htS Út‚t n‚t. ƒk ™ u sýt
…tu‚t™t W…h Út‚t ¾z„™t «nthtuÚte Œun™u yŒT¼w‚ he‚u ƒ[tðe ÷u‚t n‚t. yt he‚u [th
½ze ËwÄe ¾z„ ¢ezt fhe íÞtkÚte [t÷‚t ÚtÞt. íÞtk ÷tfhtuzt „t{™e ™Œe ytðe. yt ™Œe{tk
hk „ hu s ÷tu f tu Mºteytu ™ u …nu h ðt™e Ëtzeytu hk „ ‚t n‚t. ™Œe™t þe‚¤ s÷{tk {nt«¼w
M™t™ fhe rf™thu ytðe …tu‚t™wk MðåA ÄtuÞu÷wk Ätur‚Þwk …nuh‚t n‚t. nu ¼q…r‚ ! ‚u ð¾‚u
huðt¼tE ™t{™tu yuf hk„hus Œqh hk„ft{ fhe hÌttu n‚tu. ‚u™u yuðtu ËkfÕ… ÚtÞtu fu yt
Mðtr{™thtÞý™u ÷tuftu ¼„ðt™ fnu Au ‚u {™u {tLÞt{tk ™Úte ytð‚wk. …hk‚w yu Mðtr{™thtÞý
yíÞthu …tu ‚ t™w k ¼e™w k ÚtÞu ÷ w k Ätu r ‚Þw k ftZe ƒesw k ftu Á k Ätu r ‚Þw k …nu h e hÌtt Au . òu yu …tu ‚ u
ftZu ÷ w k ¼e™w k Ätu r ‚Þw k {tht {tøÞt rð™t {™u Ätu ð t yt…u ‚tu rðï™e Wí…Â¥t, …t÷™ y™u
™tþ fh™tht yu ð t y™trŒ ¼„ðt™ nw k þtMºt{tk Ëtk ¼ ¤w Aw k ‚u s yt ¼„ðt™ Au yu ð w k
™¬e ÚttÞ. ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©e …w Y »ttu ¥ t{™thtÞýu
yk ‚ Þto { e…ýu ‚u hk „ hu s ™tu Ëk f Õ… òýe ‚u ™ u ƒtu ÷ tÔÞtu . nu hu ð t¼tE ! ‚{u ynª ytðtu .
y{thk yt ¼e™wk Ätur‚Þwk ÄtuE yt…þtu ? huðt¼tE ‚tu yufŒ{ n»to½u÷t ÚtE „Þt. Œtuz‚t
©enrh …tËu ytðe [hý{tk Z¤e …zât. nu «¼w ! yt… ¼„ðt™ Atu yu { tk þk f t ™Úte.
…tu ‚ t™t Œþo ™ {tºtÚte s r™»…t… ÚtE „Þu ÷ t ‚u hk „ fth™u {nt«¼w …tu ‚ t™w k Ätu r ‚Þw k Ätu ð t
{txu yt…‚t n‚t (8-17). …Ae ‚u huðt¼tE ©enrh™tu yt©Þ fhe ËŒt ËðoŒt ‚u{™wk ¼s™
fh‚t n‚t. íÞthƒtŒ ©enrh ÷tfhtu z t „t{{tk …tu ‚ t™t ¼õ‚ yu ð t r[fw ¼ tE ™t{™t
hk„hus™t ½uh …ÄtÞto. r[fw¼tEyu ½h™t ytk„ýt{tk MðåA y™u ËwkŒh ytË™ W…h ©enrh™u
ƒuËtzât. ‚u ¼õ‚u ÞÚttu…[th {nt«¼w™e …qò fhe. hËtuE ƒ™tððt {txu hËtuEyt Ëk‚tu™u
fÌtw k . Ëk ‚ tu hËtu E ƒ™tððt™e þYyt‚ fhu Au ‚u x ÷t{tk ‚tu y„BÞ „r‚ðt¤t ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý íÞtk Ú te WXe y™tu r zÞt „t{u …ÄtÞto . hËtu E fh™tht Ëk ‚ tu …ý ythk ¼ u ÷ e
hËtuE Atuze ©enrh™e …tA¤ „Þt. y™turzÞt „t{™t {tr÷f ûtrºtÞ ™tÚtwSyu ¼„ðt™©e
…w Y »ttu ¥ t{™thtÞý™tu ¼tð…q ð o f Ëífth fÞtu o . MðåA ytË™ ‚i Þ th fhe yt…e ‚u W…h
©enrh™u ƒu Ë tzât. ™tÚtw S ™e ËtÚtu ztk „ hðt „t{™t «‚t…S ytrŒf fu x ÷tf ûtrºtÞtu …ý
n‚t. ‚u{™e yt„¤ [thuf ½ze ËwÄe Ëtk¼¤ðe „{u ‚uðe rºtrðÄ ‚t…™u Œqh fh™the fux÷ef
¼„ðt™ ËkƒkÄe ðt‚tu fh‚t n‚t (18-23). …Ae ™tÚtwSyu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u fÌtwk,
nu ƒt…t ! ‚{u sBÞt rð™t y{tht „t{{tkÚte sþtu ™rn. „k„tS™wk s¤ {týË™u þwØ fhu
Au. ‚u{ yt… y{tht suðt …t…e Sð™u …rðºt fhðt {txu s …ÄtÞto Atu. yt…™u s{ðt{tk
ftuE ytËÂõ‚ ™Úte ‚u y{u òýeyu Aeyu A‚tk …ý nu ƒt…t ! yt… sBÞt rð™t ynªÚte
…Äthþtu ™rn. „t{ Äýe ™tÚtwSyu ½ýtu yt„ún fhðt A‚tk ©enrh s{ðt htuftÞt ™rn.
y{thu sðt™e ½ýe W‚tð¤ Au yu{ fne QXât. ™t™t¼tE yï ÷tÔÞt. yï W…h ƒuËe
sÞ ËÂå[Œt™kŒ fne™u [t÷ðt {tkzâwk. rðò…wh™t {t„uo [t÷‚tk {nwze „t{ ™Sf ytÔÞwk.
‚u ð¾‚u ©enrhyu {M‚f W…h …t½ Äthý fhðt™u ƒŒ÷u ŒqÄ suðe ËVuŒ …Auze ytuZe n‚e.
…tu‚t™t Ëuðf„ý ËtÚtu ðt‚tu fh‚t fh‚t ©enrhyu …qATÞwk, nu …t»toŒtu yíÞthu nwk ‚{™u fuðtu
Œu¾tW Awk ? zwk„hSyu fÌtwk nu {nthts ! yt… Ët[uËt[wk s òýðt {t„‚t ntu ‚tu ‚{™u
ŒqhÚte òu‚tk ftuE yu{ s fnu fu yt ftuE Mºte Au ! ytðwk Ëtk¼¤e ©enrh Vhe ƒtuÕÞt, nu
…t»toŒtu ! Sð™t fÕÞtý {txu {U WØð Ëk«ŒtÞ «ð‚toÔÞtu Au. yt WØð Ëk«ŒtÞ þwk Au ‚u
su ÷tuftu òý‚t ™Úte ‚uytu yuðwk fnu Au fu Sð™ ™t{™tu ftuE yuf …wÁ»t ÚtE „Þtu Au.
‚u™u {wf‚t ™t{™e Mºte n‚e. ‚u yt ƒu sýtyu ¼u„t ÚtE™u Mðtr{™thtÞý™tu …kÚt [÷tÔÞtu
Au. ‚uÚte ÷tuftu ‚u™u Sð™ {wõ‚t™tu …kÚt fnu Au ! ‚uytu {tht Ëk«ŒtÞ™wk ftuE ‚íð òý‚t
™Úte. y™u {™u …ý ytu¤¾‚t ™Úte (24-33). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼Âõ‚
Ä{toí{s ©enrh ytðe he‚u rð™tuŒ fh‚t fh‚t {t„o{tk s‚t n‚t. ‚uðt{tk ftuE ¼õ‚s™
{nt«¼w …tËu ytðe fnuðt ÷tøÞt. nu {nthts ! …tA¤ yt™kŒ Mðt{e Œtuz‚t Œtuz‚t ytðu
Au {txu yt… W¼t hntu. …qýo…wY»ttu¥t{ ©enrh ™Sf™t ftuE ð]ût ™e[u W¼t hÌtt. ‚ux÷t{tk
yt™k Œ t™k Œ {w r ™ ‚u { ™t {k z ¤u Ërn‚ íÞtk ytðe …ntU å Þt. s„Œeïh ©enrh™u …] Ú ðe W…h
…ze Œk z ð‚ fhðt ÷tøÞt. ©enrhyu ‚…Mðe yu ð t yt™k Œ t™k Œ {w r ™™u ‚Útt ‚u { ™t Ëk ‚ tu ™ u

{¤e At‚e{tk [hýth®ðŒ ytÃÞtk. Ëðo™t fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. …Ae {nqze ‚hV yt„¤
[tÕÞt (34-38). {nqze „t{ ðxtðe™u Ëk‚tu ËtÚtu ©enrh yt„¤ s‚t n‚t íÞthu hM‚t™e
™Sf{tk ftuE Œwü {r‚ðt¤t ŒtÁ ðu[™th ¼e÷ …wÁ»tu ‚u™e ¿ttr‚™t fux÷tf ¼e÷ ÷tuftu™u
¼u„t fÞto n‚t. ‚u ƒÄt ¼e÷ Ë{qn™e yt„¤ ‚u fnu‚tu n‚tu fu nu ¿ttr‚ ¼tEytu ! yt
Mðtr{™thtÞý yt…ýe «ð] Â ¥t{tk Yftðx ytðu yu ð w k fhu Au . ÷tu f tu ™ u ŒtY ™ …eðtu , {tk Ë
¼ûtý ™ fhðwk, …hMºte™tu Ëk„ ™ fhðtu, [tuhe ™ fhðe ytðe ò‚™tu W…Œuþ yt…e yt…e™u
yt…ýe ytSrðft™u ™w f þt™ …ntU [ tzu Au . {txu ‚{u ƒÄt Mðtr{™thtÞý™e …tA¤ …ztu .
‚u ™ u …fze …tztu . nu ¼tEytu ! ‚{u ‚u ™ t ¼õ‚tu ™ u …ý ßÞtk {¤u íÞtk Ú te ÷q k x e ÷u ò u . yt
{txu nwk ‚{™u ƒÄt™u yuf Ëtu Yr…Þt yt…eþ. ‚{u yt ft{{tk ËV¤ Útþtu ‚tu htsŒhƒth{tk
…ý ‚{the feŠ‚ ðÄþu (39-44). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ËŒTƒwÂæÄðt™ ¼q…r‚ ! ŒtÁ
ðu[™th ‚u ¼e÷™t fnuðtÚte ƒÄtu ¼e÷ Ë{qn yûthtrÄ…r‚ ©enrh™e …tA¤ …zâtu. hM‚u
s‚tk zw k „ hS, W{t¼tE ð„u h u …t»to Œ tu ‚Útt ™tr[fu ‚ trŒf ½ýt ƒú t ñýtu ™ e Ë{e…u …ntU [ e
„Þtu. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u ¾ƒh …z‚tk s ‚u{ýu zwk„hS ð„uhu …t»toŒtu™u yt¿tt fhe.
nu {tht …t»toŒtu ! ‚{u yt ¼e÷tu™u S‚ðt Ë{Úto Atu A‚tk nwk ‚{™u fnwk Awk fu ‚{u ¼e÷
÷tuftu™u ‚tz™ ytrŒ fkE …ý fhþtu ™rn. EüŒuð™e yt¿ttÚte …t»toŒtu ¼e÷ Ë{qn™u fkE…ý
Eò fh‚t ™ n‚t A‚tk nu hts™T ! ¼e÷tu™wk xtu¤wk nw{÷tu fhðt Ëtð ™Sf ytÔÞwk íÞthu
ƒ[tð {txu Ët{™tu fhðt …tu ‚ t™e ‚÷ðth ftZðt s‚tk òu Ä tS ™t{™t …t»to Œ ™e ytk „ ¤e
Au Œ tE „E. xtu ¤ t{tk ™ t ftu E ¼e÷u òu u Ä tS™e ‚÷ðth ¾U [ e ÷eÄe. {w f w k Œ ƒú ñ [the y™u
™tr[fu‚t rð« W…h …ý ‚u ¼e÷u ¾z„Úte nw{÷tu fÞtuo. yt ƒk™u rð«tu …tu‚t™e ÷tfze W…h
¾z„™t «nthtu Íe÷‚t n‚t. y™u ÓŒÞ{tk ©enrh™wk M{hý fh‚t fh‚t hûtt {txu «tÚto™t
fh‚t n‚t. yk‚Þto{e ©enrh ‚íft¤ …tu‚t™t þwhðeh y™u nrÚtÞthÄthe …t»toŒtu ËtÚtu ½tuztu
Œtuztðe «tÚto™t fh‚t ƒk™u ¼õ‚tu …tËu ytðe …ntUåÞt. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u òu‚tk s
ºttË …t{u÷t ‚u ¼e÷tu™t ntÚt{tkÚte nrÚtÞthtu nuXt …ze „Þt. y™u Sð ƒ[tððt {txu íÞtkÚte
™tËe Aq x ât. {w f w k Œ ðŠý ‚Útt ™tr[fu ‚ rð« ¼õ‚ðíË÷ {nt«¼w ™ u …„u ÷tøÞt. íÞthƒtŒ
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ¼õ‚tu Ërn‚ íÞtk Ú te ðeò…w h …Äth‚t n‚t (45-52).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk «tkr‚sÚte rðò…wh …Äthðwk yu ™t{u ytX{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>8>>
yæÞtÞ - 9
©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! rðò…wh ™„h{tk ¼„ðt™ ©enrhyu fhu÷t
÷e÷t[rhºttu fux÷tf {U ‚{™u y„tW (ƒeò ykþ{tk) fÌttk Au. yíÞthu nwk ‚{™u [t÷w fÚtt
ƒtfe ht¾e™u rðò…wh{tk …wýo…wY»ttu¥t{ ©e™thtÞý {wr™yu fhu÷wk yuf ƒeswk s fÕÞtýfthe
[rhºt fnwk Awk ‚u Ëtk¼¤tu. yuf Ë{Þu, Ä{o™kŒ™ ©enrh ûtrºtÞ suðtu ðu»t Äthý fhe rðò…wh
…ÄtÞto. ‚u „t{{tk ht{t™kŒ Mðt{e™t ytr©‚ yuðt ðSƒt ™t{™t Mºte ¼õ‚ hnu‚t n‚t.
÷„¼„ Ëtks™t Ë{Þu ûtrºtÞ ðu»tÄthe ©enrh yt ðSƒt™t ½uh ytÔÞt. ðSƒtyu ™{Mfth
fhe …qATÞwk, nu ƒwÂØ{t™ ! nu ¼tE ! ‚{u ftuý Atu y™u õÞtk òytu Atu ? {nt«¼w fnu
Au , nu ƒnu ™ ! y{u ‚tu su MÚt¤u Œu n Äthe ytí{t™u {tu û t ÚttÞ ‚u MÚt¤u rð[heyu Aeyu .
‚u …Ae ðSƒtyu …qATÞwk, ‚{u ftkE ¼tus™ ÷uþtu fu fu{ ? Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ fnu Au
W¥t{ {r‚ðt¤t nu ƒnu™ ! y{u s{e™u s ‚{tht ½uh ytÔÞt Aeyu ‚uÚte s{ðt™e Ár[
™Úte ! ðSƒtyu ƒu Ë ðt {txu ytË™ ftZe ytÃÞw k ‚u ™ t …h Ëðo «fth™e yt…Â¥tytu Œq h
fh™tht ©enrh ƒuXt (1-7). íÞtk …whðtËes™tu ©enrh™t Œþo™ fhðt ytð‚t n‚t. yu{
fh‚tk Ëq Þ to M ‚ ÚtÞtu íÞthu ðSƒtyu …tu ‚ u ™rn ytu ¤ ¾‚t yu ð t ©enrh™u fÌtw k , nu Ä{o r «Þ
¼tE ! y{tht „w Á ht{t™k Œ Mðt{e™e yt¿tt Au fu „] n MÚtt©{e s™u yòÛÞt …w Á »t™u
…tu‚t™u ½uh htrºt r™ðtË fhðt ™ Œuðtu. {txu ‚{u nðu òytu. ynª ftuE ðtrýÞt™e Œwft™™t
ytu x ÷u Ëq E hnu ò u . ðSƒtyu yt «{týu fÌtw k íÞthu ¼„ðt™ ƒtu Õ Þt, ‚{u fw þ ¤ y™u
ÔÞðntÁ Atu …hk‚w ‚{the «ð]Â¥t y{™u ðtkfe sýtÞ Au. ‚{u sðt™wk fntu Atu ‚uÚte fhe™u
nwk fkE sðt™tu ™Úte. nwk ynª yt s„tyu s ËqE hneþ. ‚{the ftuE ðM‚w™u y{u yzþwk
™rn. yt {ntí{t ™rn {t™u yuðwk rð[the ðSƒtyu Ëqðt {txu yuf ¾tx÷tu ftZe ytÃÞtu.
„tŒ÷wk ð„uhu …tÚthðt {txu fkE ytÃÞwk ™rn. ©enrh Vr¤Þt{tk ¾tx÷tu Zt¤e …tÚtÞto rð™t
ËqE „Þt. {æÞhtrºt Útðt ytðe íÞthu yt yòÛÞtu …wÁ»t Ëq‚tu Au fu þwk fhu Au ‚u òuðt
{txu ½h{tk Ú te ƒnth ™eféÞt. yu ð¾‚u ©enrhyu …tu ‚ t™t ƒk ™ u ntÚt …tk [ …tk [ ðtk ¼
(yt…ýt ƒk™u ntÚt …ntu¤t fh‚tk At‚e Ërn‚ ÷kƒtE™wk {t… ‚u ðtk¼ fnuðtÞ Au). sux÷t
÷tk ƒ t fhe ðSƒt™u ƒ‚tÔÞt. ‚u Ú te ðSƒt ¼Þ …t{e™u yu f Œ{ ½h{tk …u Ë e „Þt. þheh
yt¾w k Äú w s ðt ÷tøÞw k . …tu ‚ t™t EüŒu ð ©enrh™u Ëk ¼ thðt ÷tøÞt. «tÚto ™ t fhðt ÷tøÞt fu
nu f]…t™tÚt ! nu nhu ! nu ©ef]»ý ! Ëðo «fth™t ¼ÞÚte {the hûtt fhòu. …Ae Úttuztu Ë{Þ
„Þtu íÞthu ð¤e ðSƒt™u fw ‚ q n ÷ ÚtÞw k . ‚u {ntí{t™u òu ð t {txu Vhe …tAw k ƒthýw k ¾tu ÷ e
ƒnth ytÔÞt. y™u òuÞwk ‚tu yu ð¾‚u ©enrh Ëq‚t n‚t. y„tW ÷tkƒt fÞto n‚t ‚u™tÚte
…ý ƒ{ýt ÷tkƒt ntÚt n‚t. ntÚt™u ðå[uÚte ðtkft ðt¤u÷t n‚t. ‚Útt ½hÚte Ë¥th Ä™w»Þ*
su x ÷u Œq h ¾q ƒ Q[w k yu ð w k …e…¤t™w k ð] û t n‚w k . ‚u ð] û t™e Ÿ[e zt¤eytu Ëw Ä e …tu ‚ t™t …„

÷kƒtðe™u zt¤eytu ËtÚtu xuftÔÞt n‚t. ËwkŒh ¼úfwrxðt¤t y™u ykÄtht{tk …ý …tu‚t™e ‚usMðe
ftk r ‚Úte Œu Œ eÃÞ{t™ yu ð t ©enrh™u ƒu ytk ¾ tu ƒk Ä fhe Ëq ‚ u ÷ t òu Þ t. ytðt MðY…™u òu u E
‚u ƒnu ™ ƒnw Œw : ¾e ÚtE „Þt y™u rð[thðt ÷tøÞt fu yt ‚u ftu E ¼q ‚ «u ‚ Þtu r ™{tk Ú te
ytðu÷ ftuE ¼xf‚tu ytí{t nþu fu þwk nþu ? …tAt …tu‚u s yu þkft™wk Ë{tÄt™ fhðt ÷tøÞt
fu yuðwk ‚tu ™ ntuÞ. fthý fu ¼q‚™e ytf]r‚ ‚tu rðf]‚ y™u rƒnt{ýe ntuÞ. y™u yt ‚tu
¼÷u yËtÄthý «fth™w k {™w » ÞY… Au A‚tk …ý rðY… ™Úte. ƒef ÷t„u ‚u ð w k ™Úte. nþu
su nþu ‚u Ëðthu ¾ƒh …zþu yu{ rð[the ½h ƒkÄ fhe …tAt ËqE „Þt (8-22). ©eÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðth ÚtÞwk íÞthu ©enrh WXât. ƒesu MÚt¤u sðt ‚iÞth ÚtÞu÷t
{nt«¼wyu ðSƒt™u fÌtwk, nu ðSƒt ! ‚{tht „wÁ¼tE ht{ŒtË ™t{™t ËtÄw nt÷ su‚÷…wh
Au ‚u{™t Œþo™ fhðt y{u su‚÷…wh sEyu Aeyu. íÞtkÚte …Ae y¼Þ htò™u íÞtk „Z…wh
sEþwk yuðwk fne y™k‚ Sðtu™t WØthf Þtu„uïh ©enrh íÞtkÚte ™ef¤e „Þt (23-25). nu
hts™T ! ‚u …Ae Úttuzt Ë{ÞƒtŒ, ™tr[fu‚ ™t{™t yuf ƒúñŠ»t ©enrh™t Œþo™ fhðt {txu
Ëk ½ ÷E™u ftrhÞtýe „t{u s‚t n‚t. ‚u Ëk ½ ™e ËtÚtu ðSƒt …ý …tu ‚ t™t «¼w ™ t Œþo ™
fhðt {txu „Þt. ¾xðtk „ ({tk [ t¾t[h) htò™t rðþt÷ Œhƒth{tk ¼õ‚s™tu ™ e Ë¼t{tk
©enrh Ÿ[t ytË™ …h rðhts{t™ n‚t. ‚u Ë{Þu yt Ëk½ íÞtk …ntUåÞtu. Ë¼t{tk rðhts‚t
rŒÔÞ {qŠ‚ yr¾÷uïh ©enrh yíÞk‚ {™tunh ÷t„‚t n‚t. rðþt¤ ÷÷tx{tk fwkfw{ Ërn‚
r‚÷f þtu¼‚wk n‚wk. [k[¤ ÿÂü ðzu …tu‚t™e [thuÞ ƒtsw hnu÷t ytr©‚s™tu™u r™„tn ÿÂüÚte
òu E hÌtt n‚t. …w » …nth ÷tð‚t ¼õ‚tu ™ t nth …tu ‚ t™t ntÚt{tk hnu ÷ e ™t™e Aze ðzu
Mðefth‚t n‚t. ðSƒtyu ytðt rŒÔÞ {q Š ‚ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™tk Œþo ™ fÞto , …hk ‚ w
…„u ÷t„e ™{Mfth ™ fÞto. ‚uytu rð[th‚t n‚t fu ûtrºtÞ suðt Œu¾t‚t su …wÁ»t y„tW
{thu ½u h ytÔÞt n‚t ‚u s {tÞtÄthe {q Š ‚ yt sýtÞ Au . yu ð w k Äthe™u ™{™ fÞw O ™rn.
‚u Ú te fÁýtËt„h {nt«¼w y u fÌtw k , nu fÕÞtýe ! nw k fnw k ‚u ‚{u Ëtk ¼ ¤tu . su Sðtu W…h
¼„ðt™ y™u ‚u { ™t ¼õ‚tu ™ e f] … t ÚttÞ Au ‚u ™ u s «„x ¼„ðt™ ytu ¤ ¾tÞ Au ƒeò™u
™rn. ytðwk fÌtwk íÞthu ðSƒtyu ©enrh Ët{u òuÞwk. ©enrhyu ðSƒt Ët{u òuÞwk. {nt«¼w™e
f] … t ÿÂü Út‚tk s Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™w k MðY… ‚u { ™u ytu ¤ ¾tÞw k . Ëðtu o … he ©enrh™tu
r™ùÞ ÚtÞtu. …Ae ‚tu ðSƒt™e ð]Â¥t ËŒtÞ ©enrh{tk hnuðt ÷t„e. nu‚ y™u ¼Âõ‚¼tð
ðæÞt. ‚u{™e ¼Âõ‚Úte ¾U[tE™u ©enrh yðth™ðth ðSƒt™t ½uh ytð‚t n‚t (26-36).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t ! ðSƒt™u ½uh ytðu÷t ©enrh™wk yuf ƒeswk …ý [rhºt
‚{u Ëtk¼¤tu. ðSƒt™t ftuE ËkƒkÄe™u ½uh ÷ø™ «Ëk„ n‚tu. yu ð¾‚u ðSƒtyu ©enrh™u
Ëk¼tÞto. yt ÷ø™ «Ëk„u {tht EüŒuð «¼w …ÄtÞto ntuÞ ‚tu fuðwk ËtÁk ÷t„u ! {™{tk ytðwk
M{hý ÚtðtÚte s W{huX{tk rðhts‚t ©enrh yufŒ{ W¼t ÚtE „Þt. y{thu rðò…wh òðwk
Au yuðwk fne ™ef¤e „Þt. Ët‚-ytX …t»toŒtu™u ÷E «Út{ «tkr‚s ytÔÞt. ™ÚÚtw¼tE™u ½uh
ƒu ½ze htu f tÞt. ‚u ¼õ‚u {eXe fu h eytu AheÚte Ëw Ä the ©enrh yt„¤ {w f e. {nt«¼w ‚u
MðtrŒü fuhe sBÞt. …Ae …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™t fwþ÷ Ë{t[th …qAe ƒ…tuh …Ae rðò…wh
‚hV [t÷‚t ÚtÞt. rðò…wh þnuh™t hts{t„o W…h ©enrh ytðe™u W¼t n‚t ‚u ð¾‚u s
ðSƒt …ý rððtn™t „e‚tu „t‚t „t‚t yu s {t„o W…hÚte ™eféÞt. {tÚtu „tu º ts W…tze
Ëk ƒ k Ä e™t ½u h s‚t n‚t. ðSƒt™u òu E …t»to Œ W{t¼tEyu ©enrh™u fÌtw k , nu {nthts !
ðSƒt òÞ Au . ‚{the yt¿tt ntu Þ ‚tu ‚{tht ytððt™e yu { ™u òý fÁk . ¼õ‚ hûtf
¼„ðt™ fnu Au ™t W{t¼tE. {tht ynª ytÔÞt™e ðt‚ ‚{thu ðSƒt™u fnuðe ™rn fthý
fu ƒt÷f™u su{ {t‚t{tk ð]Â¥t ntuÞ yu s he‚u ðSƒt™e ð]Â¥t {tht{tk hnu÷e Au. òu yu™u
{the ¾ƒh …ze òÞ ‚tu „tuºts™u …ý V„tðe™u ‚íft¤ {the …tËu ytðþu. {txu ‚u{™u ¾ƒh
™ …zu ‚u he‚u yt…ýu Ëti ‚u{™t ½uh …ntU[e sEyu (37-48). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu ßÞucS‚ ! yt «fthu Ä{toí{su fÌtwk ‚u Mðefthe Ëðo …t»toŒtu ‚Útt ©enrh ðSƒt™u
½u h …ntU å Þt. {thu ½u h ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …ÄtÞto Au . yu ð t Ë{t[th Ëtk ¼ ¤‚tk s
ðSƒt yu f Œ{ W‚tð¤u „tu º ts™tu ½ztu Ëk ƒ k Ä e™u ½u h {q f e …tu ‚ t™u ½u h ytÔÞt. EüŒu ð
©enrh™u …„u ÷t„e ™{Mfth fÞto. s{ðt {txu htuftðt «tÚto™t fhe. ‚u{™t {™™tu Ët[tu
«u { ¼tð yk ‚ Þto { e …ýu òýe ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u fÌtw k . nu ðSƒt ¼q ¾ ‚tu ÷t„e Au .
{txu sÕŒe ‚iÞth ÚttÞ yuðwk fkEf ƒ™tðtu. ðSƒtyu ‚h‚ s ËhË [tu¾t htkÄe ™tÏÞt. ‚u
Ëw„kÄeŒth [tu¾t ËtfhÞwõ‚ ŒqÄ{tk ™t¾e EüŒuð™u s{ðt ytÃÞt. y™u «ËtŒe …tu‚u …ý
sBÞt (49-52).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk rðò…wh rð[hý yu ™t{u ™ð{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>9>>
yæÞtÞ - 10
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …tu‚t™t fux÷tf ytr©‚s™tu
ËtÚtu yu f Ë{Þu ðz™„hÚte „t{ „u r h‚t …Äth‚t n‚t. „t{™t nrh¼õ‚tu rðsÞht{,
„ýu þ ¼tE, {tu r ‚ht{, nrh¼tE, ‚tht[k Œ , yk ƒ tht{ ð„u h u ¼u „ t {¤e ©enrh™tu Ëífth
fhðt Ët{t s‚t n‚t. Ët{iÞt{tk …wÁ»ttu™e …tA¤ {M‚f W…h Ëwðýo f¤þtu Äthý fhu÷e,
ËwkŒh ðMºttu …rhÄt™ fhu÷e Ëwhs, Ëtkf¤e, nwÕ÷tË ð„uhu ¼õ‚ Mºteytu …ý fe‚o™tu „t‚e
„t‚e s‚e n‚e. ¼„ðt™ ©enrh™u ™{Mfth fhe ÞÚttu … [th …q ò fhe ¼u x tu y…o ý fhe.
Mºte ¼õ‚tu fw { fw { [tu ¾ t y™u …w » …tu Ú te ©enrh™u ðÄtð‚e n‚e. íÞthƒtŒ ðts‚u „ts‚u
{nt«¼w „urh‚t „t{{tk «ðuþ fh‚t n‚t (1-7). ysL{t yuðt {nt«¼w ©enrh „urh‚t
„t{{tk ðthk ð th ytðu ÷ t Au . yu f ðth ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™ „u r h‚tÚte ðz™„h sE™u Vhe
…tAt „urh‚t ytÔÞt n‚t. nrh¼tE ™t{™t ði~Þ ¼õ‚u ¼tðÚte y…oý fhu÷e fuheytu s{e
‚u { ™t ½u h r™ðtË fÞtu o n‚tu . yu ð e s he‚u Vhe ftu E Ë{Þu {nt«¼w ðz™„hÚte „u r h‚t
…ÄtÞto n‚t. íÞtk yuf Ä{oþt¤t{tk …whðtËe ¼õ‚tu™e {¤u÷ Ë¼t{tk Ÿ[t ytË™u rðhts{t™
ÚtÞt n‚t. yu ð¾‚u Ëk‚tu …t… …wks™tu ™tþ fh™tht fe‚o™tu „tE hÌtt n‚t. íÞthu fux÷tf
ËíËk „ eytu y u …tu ‚ t™t rŒÔÞ yi ï Þo ™ e ðt‚to ™ tu «Ëk „ ftZâtu . ©enrh™u yt „BÞw k ™rn.
WŒtË ÚtE „Þt. WŒtËe ©enrh ftuE ™ òýu ‚u{ Ë¼t{tkÚte Wxe ƒnth ™ef¤e „Þt. rŒðË
…ý ytÚt{ðt ytÔÞtu n‚tu. yuðu ð¾‚u W{t¼tE …t»toŒ™u ËtÚtu ÷E „t{ „ðtzt s‚t hÌtt.
„ðtzt „t{{tk ftu E ðtrýÞt™e Œw f t™™t ytu x ÷t …h ƒu X t y™u Ët{tLÞ {™w » Þ™e su {
Œwft™Œth™u fnuðt ÷tøÞt (8-15). ©enrh fnu Au - nu ÔÞðnth fwþ¤ þuX ! ‚{™u ¾ƒh
nþu fu …qðuo ÚtE „Þu÷t ™tr¼htò y™u ‚u™t …í™e {ÁŒuðe™t …wºt É»t¼Œuð ¼„ðt™ su
he‚u ð‚o‚t n‚t yus he‚u nt÷{tk nwk …ý hnwk Awk. ŒÞt¤w É»t¼Œuð y™k‚ Sðtu™t fÕÞtý
{txu yt ÷tuf{tk rð[hý fh‚t n‚t ‚u{ nwk …ý Sðtu™t {tuût {txu yt ¼qr{ W…h VÁk
Awk. nu ƒwÂØ{t™ ! nwk õÞthuf yuf÷tu s rð[Ák Awk. ‚tu õÞthuf yËkÏÞ s™tu {the ËtÚtu ntuÞ
Au . ‚tu õÞthu f {tºt Úttu z t s Ëu ð ftu ÷E™u VÁk Aw k . õÞthu f …„…t¤t-[t÷e™u òW Aw k ‚tu
õÞthuf ðtn™{tk ƒuËw Awk. õÞthuf ¼tus™ fÁk Awk. ‚tu õÞthuf ¼tuus™ rð™t …ý [÷tðe ÷ô
Aw k . …hk ‚ w nt÷ {™u ûtw Ä t ÷t„e Au . yu f ‚tu nw k ƒú ñ [the Aw k y™u ð¤e ¼q Ï Þtu Aw k ‚u Ú te
yÒttrŒf su ÞtuøÞ ntuÞ ‚u {™u s{ðt yt…þtu ‚tu nwk ‚{thtu {tuût fheþ. ð¤e ‚{tht W…h
«ËÒt ÚtÞu÷tu nwk ‚{tht ‚eÚtOfhtu™wk Œþo™ …ý fhtðeþ. nu ©uÂc™ ! {™u s{ðt {txu ¼tuus™
yt…tu (16-20). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ËðoSð rn‚tðn y™u Ëðo™wk
y{k „ ÷ Œq h fh™th ©enrhyu ‚u ðtrýÞt …tËu s{ðt {txu Þt[™t fhe A‚tk ‚u Œw ü
ðtrýÞtyu ©enrh™u ¾tðt™w k ™ s ytÃÞw k . ð¤e yt ftu E yr‚rÚtŒu ð {thu ytk „ ýu …ÄtÞto
Au yu{ òýðt A‚tk ‚u ™tÂM‚fu {nt«¼w™u …tÚthðt {txu ftuE ytË™ fu „tuŒzwk Ëh¾wk …ý
ytÃÞw k ™rn. Ä{o ™ k Œ ™ s„Œeïh sBÞt rð™t ¼q Ï Þt …u x u y™u fk E …ý …tÚtÞto rð™t ‚u
ytu x ÷u ËqE hÌtt. Ëuðf W{t¼tE ò„‚t n‚t. {æÞhtrºt ÚtE íÞthu {nt«¼w y u fÌtw k , nu
W{t¼tE nðu ‚{u ËqE òytu y™u nwk ò„eþ. W{t¼tE™u Ëwðtze ŒeÄt ƒtŒ …tu‚u òýu ËqE
„Þt ntuÞ ‚uðtu Œu¾tð fh‚t Ë‚t ò„‚t n‚t. yu ð¾‚u ‚u ðtrýÞtu íÞtk ytÔÞtu. Ëq‚u÷t
©enrh™t ðMºttu ‚…tËe òuÞt …ý fkE {éÞwk ™rn. …Ae W{t¼tE™t ðMºttu ‚…tMÞt ‚u{™e
…tËu su fkE ðM‚w n‚e ‚u [tuhe ÷E Œwft™{tk {qfe ŒeÄe. ©enrh ƒÄwk òý‚t n‚t A‚tk
ðtrýÞt™u fkE …ý fÌtwk ™rn. Ëðth ÚtÞwk íÞthu W{t¼tE òøÞt. íÞthu …tu‚t™e …tËu hnu÷e
ðM‚w ™ {¤‚tk ©enrh™u fÌtwk, nu «¼w ! {the …tËu su fkE [es-ðM‚w n‚e ‚u ftuE [tuhe
„Þwk ÷t„u Au. …nuhu÷t ðMºttu rËðtÞ fkE hÌtwk ™Úte. s¤…tºt y™u Œtuhe rð™t yt…ýu M™t™
…ý fuðe he‚u fhþwk ? (21-28) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! W{t¼tEyu ytðwk
fÌtwk íÞthu ©enrh ‚{the ðM‚w [tuh™th yt ðtrýÞtu Au yu òýðt A‚tk ƒtuÕÞt ™rn. …Ae
íÞtk Ú te ™ef¤e™u ðeò…w h ™e Ë{e…u ðt½Ëh ™t{™w k yu f ‚¤tð Au íÞtk ytÔÞt. ‚¤tð™e
ytË…tË „e[ ð] û ttu Au ‚u ™ e {æÞu ftu E Ëthe s„tyu ƒk ™ u ƒu X t. yu ð¾‚u ©enrhyu
W{t¼tE™u fÌtwk, ‚{u rðò…wh „t{{tk ðSƒt …tËu òytu y™u yt…ýu „ðtztÚte ytðe he‚u
¼qÏÞt ytÔÞt Aeyu ‚u ƒÄe ðt‚ fhòu y™u fnuòu fu „{u ‚u fkEf ¼tus™ ÷E™u {the …tËu
ytðu (29-32). W{t¼tE …t»toŒ ©enrh™e yt¿tt «{týu ðSƒt™u ½uh „Þt. {nthtsu fÌtwk
n‚wk ‚u «{týu ƒÄe ðt‚ fhe. ðSƒtyu yuf ðtkË™e xtu…÷e{tk …Uzt ‚Útt ƒhVe ÷eÄt. ƒeò
yuf …tºt{tk ËhË Œnª ÷eÄwk ‚Útt ËwkŒh he‚u ð½thu÷wk Ëwhý ÷eÄwk. W…h MðåA f…zwk Ztkfe
‚u xtu…÷e {M‚f W…h {qfe ßÞtk ©enrh rðht{ fh‚t ƒuXt n‚t ‚u ðt½Ëh ‚¤tðu ytÔÞt.
ðSƒt™u ytð‚t òuE «ËÒt ÚtÞu÷t {nt«¼w ‚íft¤ íÞtkÚte yÿ~Þ ÚtE „Þt. ðSƒt [thuÞ
ƒtsw ÿÂü Vuhðe swyu Au fu ©enrh „Þt õÞtk ? yuðt{tk W{t¼tE …týe ÷E™u íÞtk ytÔÞt
íÞthu ðSƒtyu fÌtwk, nu W{t¼tE ! nwk ytð‚e n‚e íÞthu ŒqhÚte {U {nthts™u òuÞt n‚t
…hk ‚ w yíÞthu ‚u y tu yu f tyu f yÿ~Þ ÚtE „Þt Au . yt…ýu ‚u { ™u õÞtk þtu Ä ðt ? ðSƒt
©enrh™u ËkƒtuÄe™u fnu Au - nu f]…t™tÚt ! nu {nt«¼w ! yt… ¼qÏÞt ÚtÞt Atu yuðwk {™u
yt…™t …t»to Œ u fÌtw k ‚u Ú te nw k s÷Œe s÷Œe s{ðt™w k ÷E yt…™e …tËu ytðe Aw k . yt…u
ƒtu ÷ tðe ‚u Ú te ytðe Aw k . ð„h fÌtu ytðe ™Úte. ‚tu yt… yk ‚ Äto ™ fu { ÚtE òytu Atu ?
nu {nthts ! yt… ûtwÄt‚wh Atu ‚tu s÷Œe s{ðt …Äthtu. nu f]»ý «¼w ! ƒt¤f ntuÞ ‚u
«Út{ {t‚t …tËu ¾tðt {t„u. {t‚t ¾tðt™wk ‚iÞth fhe ƒt¤f™u yt…ðt òÞ íÞthu ƒt¤f
õÞtkf s‚wk hÌtwk ntuÞ. nu {nthts ! ‚{u …ý ytðe ƒt¤f suðe [uüt fu{ fhtu Atu ? ‚{u
ynª ytðe {tÁk ÷tðu÷ ¼tus™ ™rn s{tu íÞtk ËwÄe nwk …ý s{ðt™e ™Úte. ð¤e ynª™t
ƒeò ¼õ‚tu òýþu fu yt… sBÞt ™Úte íÞthu ‚uytu …ý s{þu ™rn. ¼õ‚tu™t fÕ…‚Á yuðt
nu {nthts ! Œþo ™ rð™t Œw : ¾e ÚtÞu ÷ t y{™u Ëíðhu Œþo ™ yt…tu . {tÁk ÷tðu ÷ ¼tu s ™
s{tu. y{tht ÓŒÞ{tk W¼e ÚtÞu÷ yþtkr‚ Œqh fhtu. ËqÞo Ë{t™ ‚usMðe nu ©enrh ! ‚{u
yrðfthe Atu . y™k ‚ Sðtu ™ t …t÷f-…tu » tf Atu . su Sðtí{t ‚{tÁk M{hý fhu Au . ‚{™u
¼su Au ‚u™u ‚{u y„BÞ hnu‚t ™Úte. nu «¼w ! nwk yt…™u ™{Mfth fÁk Awk. ntÚt òuzwk Awk.
…„u ÷t„w Awk. yt… ÿ~Þ{t™ Úttytu. nu f]…t™tÚt ‚{the ¼Âõ‚ …htÞý Sðtu™t hûtý {txu
yt… …]Úðe W…h …ÄtÞto Atu. y™k‚ Sðtu™t f{o V¤ «Œt‚t yuðt nu «¼w nwk yt…™u «ýt{
fÁk Awk. yt… ßÞtk ntu íÞtkÚte «íÞût Úttytu (33-43). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
ßÞu c S‚ ! ðSƒt™e «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e «ËÒt ‚Þu ÷ t ©enrh ‚h‚ s ‚u MÚt¤u «„x Út‚t
n‚t. s„Œeïh «¼w y u ðSƒt™u fÌtw k , nu ðSƒt ! ‚{u su fk E {tht {txu ¾tðt™w k ÷tÔÞt
ntu ‚u {the …tËu {qftu. ¼q¾ ƒnw ÷t„e Au. ¼Âõ‚…wºt™u òuE htS ÚtÞu÷t ðSƒtyu ¼tus™
¼hu÷ xtu…÷e ©enrh yt„¤ {qfe. ytkƒ÷e™t Ítz™e AtÞt nuX¤ ƒuXu÷t rðïtí{t ¼„ðt™
ðSƒt™tu ¼tð òýe su {w õ Þw k n‚w k ‚u ƒÄw k s{e „Þt. Au Õ ÷u Ëtfhðt¤t Œnª{tk ™t¾u ÷ w k
Ëqhý sBÞt. íÞthƒtŒ Xkzw y™u MðåA s¤…t™ fhe ntÚt ‚Útt {w¾ þwÂØ fhe. nu hts™T
! ‚u Ë{Þu Œqh W¼u÷t „tÞ-¼UË™t Ë{qn{tkÚte ©enrhyu yuf „tÞ™u ƒtu÷tðe. ‚h‚ s Œtuze
ytðu÷e ‚u „tÞ™u …tu‚t™u s{‚tk ƒtfe hnu÷ Ë½¤tu Œw÷o¼ «ËtŒ ¾ðztðe Œu‚t n‚t. …Ae
‚so ™ e ytk „ ¤e ðzu Ëk f u ‚ fh‚tk ‚u „tÞ ßÞtk Ú te ytðe n‚e íÞtk [t÷e „E. íÞthƒtŒ
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý Ëu ð f W{t¼tE y™u ðSƒt yu ºtýu Þ „t{{tk ðSƒt™u ½u h
ytÔÞt. …whðtËe ¼õ‚tu™wk {™tuhks™ fh‚t ©enrh íÞtk r™ðtË fhe hnu‚t n‚t. nu hts™T!
‚{u ™nª …qAu÷wk rËæÄuïh Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™wk …rðºt, Ëw¾ þtkr‚, …wºt, Ä™ ÄtLÞtrŒf
yt…™tÁk, Œtu»t {tºt Œqh fh™tÁk yuðwk yt «tËkr„f [rhºt {U ¼„ð‚T ¼õ‚ yuðt ‚{™u
fÌtwk (44-52).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhyu ðt½Ëh ‚¤tðu fhu÷ ÷e÷t yu ™t{u Œþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>10>>
yæÞtÞ - 11
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! {wfwkŒðýeo ‚Útt ™tr[fu‚ ƒútñý™e
¼e÷tuÚte hûtt fhe ‚u …Ae ©eS {nthts rðò…wh …ÄtÞto (y.8) íÞtk ËwÄe™e fÚtt fÌtt
ƒtŒ ð[{tk ©enrhyu y„tW rðò…w h {tk su ÷e÷t fhe n‚e ‚u «Ëk „ tu fne Ëk ¼ ¤tÔÞt.
nðu nw k ‚{™u [t÷w fÚtt yt„¤ fnw k Aw k ‚u ‚{u Ëtk ¼ ¤tu . ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …Äthu
Au yuðt Ë{t[th rðò…whðtËe ¼õ‚tu™u {¤‚tk s ‚uytu n»to½u÷t ÚtE „Þt. Ëíðhu Ët{t
sE Ëífth fhðt™e ‚iÞthe fhðt ÷tøÞt. ¼ux, …qò, ©eV¤, …w»…nth ð„uhu Ët{„úe ÷E
{nt«¼w™u {¤ðt [tÕÞt. ©enrh™u ™{Mfth fhe …„u ÷tøÞt. ¼ux y…oý fhe [hý M…þo
fhe yt™kŒ …t{‚t n‚t. ¼õ‚tu™e ËtÚtu ðts‚u „ts‚u …wh{tk «ðuþ fhe ©enrh ðSƒt™u
½u h „Þt. ðSƒt™t …r‚ «t„S¼tEyu ©enrh™tu ¼tðÚte ytŒh Ëífth fÞtu o . ½h™t
ytk „ ýu Ëw k Œ h ytË™ ‚i Þ th fhe ‚u W…h {nt…ú ¼ w ™ u ƒu Ë tzât. ËhË rðrðÄ «fth™t
W…[thÚte …q ò fhe. ‚u Ë{Þu …w h ðtËe ƒeS Mºteytu Ëtk f ¤e, Wßsð÷t, ™k Œ t, hr¤Þt‚
ð„uhu {nt«¼w™t Œþo™ fhðt ytðe. Ëðo ƒnu™tu ©enrh™u …„u ÷t„e …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt
«{týu {nt«¼w Ë{e…u ƒuXe. {nthts ‚u{™u fwþ¤ Ë{t[th …qA‚t n‚t íÞthu ™kŒt ™t{™e
Mºte ƒtu÷e. ™k Œ tƒnu ™ fnu Au - nu {nthts ! ‚{u ynªÚtª òytu Atu …Ae ½ýt rŒðË
Ëw Ä e ytð‚t ™Úte. íÞthu {tÁk {™ WŒtË ÚtE òÞ Au . {w k Í ðý ÚttÞ Au . ½h™w k ft{fts
fk E „{‚w k ™Úte. …nu h ðw k ytu Z ðw k ¾tðw k …eðw k ƒÄt™e yÁr[ ÚtE òÞ Au . nðu yt ð¾‚u
‚{u …ÄtÞto Atu ‚tu nu «¼w! ½ýt Ë{Þ ËwÄe ynª hnuòu. y™u ‚{tht Œþo™ Ëuðt Ë{t„{™wk
Ëw¾ yt…òu (1-9). ¼Âõ‚Ä{o™t …tu»tf yð‚the ©enrh fnu Au - nu ™krŒ™e ! ‚{tht
ƒÄt™e {thu rð»tu ytx÷e ƒÄe «er‚ Au ‚u nu‚wÚte s nwk yt ™„h{tk ytðwk Awk. ¼„ðt™{tk
nu‚Úte òuztðwk yu ‚tu {tuxt {wr™ytu™u …ý Œw÷o¼ Au. nu ¼õ‚tu ytðtu M™un {tht{tk ËŒt
ht¾òu (10-11). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yÄ{o™u Œqh fh‚t y™u …tu‚t™t
¼õ‚s™tu ™ u yt™k Œ yt…‚t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý rðò…w h {tk fu x ÷tf rŒðË hÌtt …Ae
íÞtkÚte sðt ‚iÞth ÚtÞt. ¼f‚s™tu™e rðŒtÞ ÷E íÞtkÚte su „t{{tk …tu‚u ºtý ð¾‚ ytðe
„Þu÷t Au ‚u W™tðt (ƒt÷ðt) „t{u …ÄtÞto. W™tðt{tk hnu‚t ht{ŒtË¼tE, h½w¼tE ‚Útt
yLÞ …xu ÷ ¼õ‚tu y™u ™t™eƒt ytrŒf Mºteytu y u …q ý o …w Á »ttu ¥ t{ ©enrh™w k ¼tð¼e™w k
Mðt„‚ fÞw O . …Ae {nt«¼w …xu ÷ ht{ŒtË™t ½u h …ÄtÞto . {ntí{t yu ð t ht{ŒtË ¼õ‚u
EüŒuð «¼w™u ËkwŒh ƒtòuX W…h ƒuËtze …w»f¤ …týe ðzu M™t™ fhtÔÞwk. íÞthƒtŒ MðåA
ðMºttu Äthý fhe ¼õ‚tu™t r«Þ ¼„ðt™ MðÞk hËtu E fhðt ƒu X t. …tu ‚ u s …tu ‚ t™tu Útt¤
ƒ™tðe ¼„ðt™™u ™iðuã Ähe s{ðt ƒuXt. ¼tus™ fÞto ƒtŒ ht{ŒtË …xu÷u …Âù{ Œuþ{tk
sL{u ÷ e yu f Ëw k Œ h ½tu z e ©enrh™u yt…e. ½tu z e …h Ëðth ÚtE {nt«¼w Ëhtu ð h Ë{e…u
hnu÷t …tu‚t™t W‚thu ytÔÞt. ht{ŒtË¼tE …ý íÞtk ytÔÞt. …„u ÷t„e {nt«¼w™e ËL{w¾
ƒu X t íÞthu ©enrhyu fÌtw k , nu ht{ŒtË¼tE ! ‚{u ƒw Â Øðt¤t Atu ‚u Ú te fneyu Aeyu . yt
Œun y™u Œun™u ytr©‚ ftuE…ý ðM‚w-…ŒtÚto yt ËkËth{tk Œu¾tÞ Au ‚u yËíÞ Au. {tÞt
Au {txu ‚u{tkÚte {™™e ð]Â¥t ‚tuze™u {tht{tk òuzòu (12-18). nu ¼q…r‚ ! ©eS {nthts
‚u ht{ŒtË¼tE ‚u { s ™„h™t ƒeò ¼õ‚tu yt„¤ yt «fth™e ¿tt™ðt‚to fh‚t y™u
¼õ‚tu ™ u yt™k Œ …{tz‚t. W™tðt „t{{tk …tk [ rŒðË hne íÞtk Ú te {týËt …Äth‚t n‚t.
{týËt „t{™t Mºte-…w Á »t ¼õ‚s™tu fýo r «Þ yu ð t rðrðÄ ðt®sºttu ÷E ©enrh™e Ët{u
s‚t n‚t. ‚u ™„h™t htò …ý Ët{iÞt{tk ËtÚtu n‚t. Ëk‚tu, ðŠýytu y™u …t»toŒtu Ërn‚
©eS {nthts™u òu‚tk s Ëðo ¼õ‚tu …]Úðe …h Œkzð‚ fhðt ÷tøÞt. Mºteytu {M‚f ™{tðe
«ýt{ fhðt ÷t„e. ©enrhyu htò™t ‚u { s ƒeò ¼õ‚tu ™ t fw þ ¤ Ë{t[th …q A T Þ t.
íÞthƒtŒ ‚u y tu ™ e ËtÚtu Ëðo «fthu Ë{] Â ØÚte ¼hu ÷ t, [thu Þ ðýo ™ e ðËr‚ðt¤t {týËt
™„h{tk «ðuþ fh‚t n‚t. nu hts™T! yt þnuh{tk ©eS {nthts [tuÚteðth ytð‚t n‚t.
þnuh{tkÚte …Ae ƒnth ytðu÷ {÷tð Ëhtuðhu ytÔÞt. íÞtk yuf ÷ªƒzt™t ½xtŒth ð]ût nuX¤
Ë¼t ÚtE. yï W…hÚte Q‚he {nt«¼w Ë¼t{tk ‚i Þ th fhe ht¾u ÷ Ÿ[t ytË™ …h
rðhts{t™ ÚtÞt (19-25). ¼q Œ u ð ytrŒíÞht{, yk ƒ tht{, „tu ® ðŒht{, ƒu ði ~ Þ ¼õ‚

Ëtkf¤[kŒ, …e‚tkƒh, nUŒwS, htòht{ y™u ‚u{™t ¼tE rðsÞ, {q¤[kŒ, ËwÚtth „k„tht{,
Ä™S, rþðht{, Œ÷Ëw ¾ rð«, ¼„ðt™¼tE ‚Útt ¼t÷[k ÿ , yt ƒÄt …w h ðtËe ¼õ‚tu y u
©enrh™t [hýM…þo fhe ÞÚtt þÂõ‚ V¤Vw÷, ðMºt, y÷kfth, ©eV¤ ð„uhu ¼ux {qfe. Mºte
¼õ‚tu u { tk Ëtu ™ t, fw þ ¤, Y…t¤e, rð¾‚t, ƒu „k „ t ð„u h u ƒnu ™ tu ©enrh™u fw { fw { yût‚
‚Útt Vq÷tuÚte ðÄtð‚e n‚e. ‚Útt ƒeS Ëuðt …ý ¼tðÚte fh‚e n‚e. nu hts™T ! ‚u Ë¼t{tk
ftuE sŒwht{ ™t{™tu Œwü ƒútñý ƒuXtuu n‚tu. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý Ëti ™„hs™tu™u Œþo™
ÚttÞ ‚u he‚u Ÿ[t ytË™ W…h rƒhts{t™ n‚t. A‚tk ‚u sŒwht{ ©eS {nthts™u òuE
þf‚tu ™ n‚tu. ‚uÚte ƒtsw{tk ƒuXu÷t ƒeò ƒútñý™u ‚u fnuðt ÷tøÞtu. sŒw h t{ fnu Au -
nu ¼tE ! ‚{u ƒÄt Ë¼t{tk rðhts{t™ ©eS {nthts™u Œu¾tu Atu y™u ‚uytu ðt‚to fhu
Au ‚u Ëtk ¼ ¤tu Atu yu { …hM…h yu f ƒeò™u fntu Atu …hk ‚ w nw k ‚tu Ë¼t{tk ƒu X u ÷ t Ëk ‚ tu
fu Mðtr{™thtÞý ftu E ™u Œu ¾ ‚tu ™Úte. y™u ‚u y tu ðt‚to fh‚t ntu Þ ‚tu ‚u ðt‚to …ý
Ëtk ¼ ¤‚tu ™Úte. {™u su Ëk ¼ ¤t‚w k fu Œu ¾ t‚w k ™Úte ‚u ‚{™u fu ð e he‚u Ëk ¼ ¤tÞ fu Œu ¾ tÞ
? {txu ‚{u Ëti swXt Atu. ¾tuxwk ƒtu÷tu Atu (26-32). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu …]Úðe…r‚
! sŒwht{u ytðwk fÌtwk íÞthu Ë¼t{tkÚte yuf ƒútñý ‚u sŒwht{™tu ntÚt …fze ©enrh ßÞtk
rðhts{t™ n‚t íÞtk s ‚u ™ u ÷E „Þtu . y™u …q A T Þ w k nðu ‚™u Œu ¾ tÞ Au fu ™rn ? íÞthu
Vhe sŒw h t{u fÌtw k , yt Ë¼t™u Œu ¾ w k Aw k . …ý Mðtr{™thtÞý™u Œu ¾ ‚tu ™Úte. y™u ‚u { ™e
ðt‚ …ý Ëtk ¼ ¤e þf‚tu ™Úte. yt «{týu fne™u su ƒú t ñý ‚u ™ u © enrh™t ytË™ Ëw Ä e
÷E ytÔÞtu n‚tu ‚u ™ u ‚Útt ƒeò Ë¼tËŒtu ™ u …ý „t¤tu Œu ‚ tu Œu ‚ tu íÞtk Ú te [t÷e ™eféÞtu .
íÞthƒtŒ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ Ë¼t{tkÚte QXât. …tu‚t™t Ÿ[t yï W…h Ëðth ÚtE
„t{{tk …ÄtÞto. …tu‚t™t …Œtr‚ytu - …t»toŒtu …tËu ƒkŒqftu™t ¼ztft fhtð‚t ©enrh …tu‚t™t
Œhuf ¼õ‚s™™t ½uh …Äthe ‚u{™t {™tuhÚttu rËæÄ fh‚t n‚t. ‚u …Ae {nt«¼w {týËt™t
htò™e htýe su n{uþtk …tu‚t™wk ¼s™ M{hý fh‚e n‚e ‚u™u Œþo™ Œuðt {txu hts {nu÷{tk
…ÄtÞto. ‚u htýe …tu‚t™u ytk„ýu …Äthu÷t ©enrh™u òuE ¼tðrð¼tuh ƒ™e „Þt. …„u ÷t„e
™t™t «fth™t W¥t{ W…[thtu ðzu {nt«¼w ™ e …q ò fh‚t n‚t. íÞthu htò ytýk Œ S¼tE
‚u{™t ¼tE …]Úðe®ËnS ‚Útt ƒnu™ Vw÷fwkðhƒt yu ºtýuÞ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™t Œþo™
fhðt íÞtk ytðe …ntU å Þt. Ëh¤ ÓŒÞ™tk ºtýu Þ sýtk ©enrh™u …„u ÷t„e «ýt{ fh‚t
n‚t. yåÞw ‚ yrðfthe Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ‚u { ™t …h «ËÒt ÚtE, ƒú ñ trŒf™u …ý
Œw÷o¼ yuðt …‚tËtk™tu «ËtŒ ¾tuƒt ¼he ¼he™u ‚u ºtýuÞ™u yt…‚t n‚t. íÞthƒtŒ htýe™t
½u h Úte ™ef¤e ƒú t ñý r«Þ ¼„ðt™ yk ƒ tht{ rð«™u ½u h …ÄtÞto . íÞtk ºtý rŒðË Ëw Ä e
hÌtt. [tu Ú tu rŒðËu sðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt íÞthu …w h ðtËe ¼õ‚tu y u Ëw ¾ ze™t ÷tzw ‚i Þ th
fhtðe htÏÞt n‚t. ‚u ™tr[fu ‚ rð«u Ëðo Ëk ‚ tu , ðŠýytu y™u …t»to Œ tu ™ u ðnU [ e ytÃÞt.
©eS {nthts íÞtk Ú te rðnth (ÔÞth) „t{u ytð‚t n‚t. rðnth „t{{tk ¼„ðt™ ©e
…wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý yt …nu÷t A ð¾‚ …Äthu÷t Au. Ëk‚tu ðŠý …t»toŒtu Ërn‚ Ëhtuðh™e
Ë{e…u Q‚Þto. ‚u „t{™t ƒútñý ¼õ‚ …e‚tkƒhu ©enrh™tu ¼Âõ‚ ¼tðÚte ytr‚ÚÞ Ëífth
fÞtuo. …Ae fwƒuh¼tE ytrŒf …xu÷ ¼õ‚tu ‚Útt {u™t ƒnu™ ð„uhu Mºte ¼õ‚tuyu ÞÚtt þÂõ‚
{nt«¼w™e Ëuðt …qò fhe. ynª A rŒðË ËwÄe htuftE™u ¼õ‚tu™t fÕ…‚Á yuðt ©enrhyu
Ëti ™ t {™tu h Út rËæÄ fÞto n‚t. …Ae íÞtk Ú te ƒt{ý „t{ …Äth‚t n‚t. rðhts ¼õ‚,
h‚tS, ™tÁ, „k „ tht{ ð„u h u ƒt{ý „t{™t ¼õ‚tu ©enrh™w k ¾q ƒ ¼Âõ‚¼tðÚte ËL{t™
fhe Ëu ð t{tk ¾zu …„u W¼t hnu ‚ t n‚t (33-49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk rðò…wh, W™tðt, {týËt, rðnth ð„uhu „t{tu{tk rð[hý yu ™t{u
yr„Þth{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>11>>
yæÞtÞ - 12
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! h‚tS ytrŒf ¼õ‚tuyu ƒnw yt„ún fhðtÚte Ä{o
y™u ¼Âõ‚™e …wÂü fhðt {txu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ƒt{ý „t{{tk yuf rŒðË hnu‚t
n‚t. ƒesu rŒðËu {nt«¼w «rËæÄ yu ð t {nu Ë týt „t{u …Äth‚t n‚t. rðrðÄ «fth™t
ð]ûttuÚte þtu¼‚t {nuËtýt ™„h{tk ©enrh™t W¥t{ ¼õ‚ Âîs ¿ttr‚™t fwþ¤ƒt hnu‚t n‚t.
‚u y tu «týÚte …ý r«Þ yu ð t ©enrh™u ‚Útt Ëk ‚ tu y™u ðŠýytu ™ u …tu ‚ t™u ½u h ÷E „Þt.
¼tðÚte Ëuðt-…qò fhe ¾qƒ s ½e ðt¤e ¾e[ze ƒ™tðe s{tz‚t n‚t. ƒeò …ý ™h®ËntrŒf
¼õ‚tu hnuðt {txu «tÚto™t fh‚t n‚t. ‚uÚte Ä{o™kŒ™ ©enrh {nuËtýt{tk yuf rŒðË hÌtt.
ƒesu rŒðË yrnXtu h ™t{f „t{u …Äth‚t n‚t. yt „t{{tk Œu ð e ytrŒf Mºte ¼õ‚tu ™ e
Ëu ð t …q ò Mðefthe ©eS {nthts ðz™„h …Äth‚t n‚t. ðz™„hÚte rðË™„h ÚtE™u
Ëðth{tk fzt „t{u ytÔÞt. fzt „t{™t Äehsht{ y™u y{w÷¾ yt ƒu ƒúñŒuðtuyu ©enrh™e
ƒnw s «u{Úte Ëuðt fhe. ‚u ƒútñýtu™tu {™tuhÚt rËæÄ fhe Þtu„uïh nrhf]»ý Œuðzt „t{u
…ÄtÞto. ‚u „t{{tk …tu‚t™e ytr©‚ yuðe ¼tx¿ttr‚™e ftuE ƒnu™u ©enrh™e ¼Âõ‚¼tðÚte
…q ò fhe. ‚u ™ tu Mðefth fhe ©enrh Ët÷ze „t{u …ÄtÞto . „t{™e ¼t„tu ¤ u ytÔÞt íÞthu
‚w ÷ Ëe ŒtË ði ~ Þ™e ƒnu ™ y[¤t Ëe{{tk ½tË ÷u ð t s‚e n‚e ‚u Ët{e {¤e. {nt«¼w
rðnth „t{{tk …ÄtÞto n‚t íÞthu íÞtk yt ƒnu ™ u ©enrh™u òu Þ t n‚t. A‚tk òýu ‚u
ytu¤¾‚e ™Úte yuðtu ¼tð Œþtoðe Ët{uÚte ytð‚t ½tuzuËðth yuðt ©enrh™u …„u …ý ÷t„e
™rn y™u {tÚtwk …ý ™ ™{tÔÞwk. ‚u{ s nu {nthts ! ‚{u õÞtkÚte ytðtu Atu yÚtðt õÞtk
òytu Atu yuðwk fkE …ý ƒtu÷e ™rn íÞthu ©enrhyu Ët{uÚte ‚u™u …qATÞwk, ‚{u ‚w÷ËeŒtË™t
ƒnu™ fu ™rn ? ‚u Mºteyu fÌtwk, nt {nthts. ©enrh yt„¤ ƒtuÕÞt, ‚{u rðnth „t{{tk
{™u fÌtwk n‚wk fu {tht „t{{tk sYh …Äthòu ‚uÚte ‚{™u ÞtŒ fhe nt÷ nwk ‚{tht „t{u ytÔÞtu
Awk ‚tu ‚{u ‚tu ftkE ƒtu÷‚t s ™Úte. sz™e su{ W¼tAtu. nu {nthts ! ‚{tht {txu ŒqÄ-
Œnª fu s{ðt™wk þwk ÷tðwk ? ytðtu ftuE rððuf …ý fh‚t ™Úte. ‚uÚte ‚{tht ½h{tk ftkE
nþu ™rn yuðwk nwk {t™wk Awk. ©enrh™t ytðtk ð[™ Ëtk¼¤e ‚u Mºte ¼tUXe …ze ! þh®{Œe
ÚtE ÷ßò y™w¼ð‚e yt «{týu ƒtu÷e (1-14). y[÷t fnu Au - nu r™Œtuo»t «¼w ! ‚{u
ytðwk ðtkfw ðtkfw þt {txu ƒtu÷tu Atu ? y{u ‚tu Sð hÌtt yux÷u {tuxt™u ytu¤¾ðt{tk ¼q÷
fhe ƒuËeyu, y{tht{tk nòhtu Œtu»t ntuÞ. …hk‚w yt… ‚tu r™Œtuo»t Atu. Ëðo¿t Atu. ƒÄwk òýtu
Atu A‚tk {™u fxtût ðtõÞtu fntu Atu ‚u Wr[‚ ™Úte. ‚{the f]…tÚte {tht ½h{tk ½ýwk Ä™-
ÄtLÞ Au. ‚{u ƒúñ[theytu, Ëk‚tu y™u …t»toŒtu Ërn‚ {thu ½uh …Äthtu. ËwkŒh ¼tus™tu s{e
…Ae ƒesu „t{ …Äthòu. {the yt «tÚto™t yt… Mðefthtu. yð„ý™t fhe s‚t ™ hnuþtu
(15-16). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u y[¤tyu ©eS {nthts™u …tu‚t™u ½uh
…Äthðt ½ýw k ½ýw k fÌtw k ðthu ð thu yt„ú n fÞtu o . ytk ¾ {tk ytk Ë w ytÔÞt. hzðt ÷t„e. …hk ‚ w
©enrh ‚u™t ½uh „Þt ™rn. ËeÄt íÞtkÚte ðËtE „t{u sðt [t÷e ™eféÞt. „t{™e Ë{e…{tk
s yuf ËwkŒh ‚¤tð òuÞwk. [thu ƒtsw Ÿ[t Ÿ[t ð]ûttu n‚t. rðrðÄ …ûteytu {Äwh f÷hð
fh‚t n‚t. ½xtŒth ð] û t™e AtÞt{tk …þw y tu þtk r ‚Úte ƒu X t n‚t. MðåA s¤Úte ¼hu ÷ t ‚u
Ëhtu ð h{tk Ëk ‚ tu Ërn‚ ©enrhyu M™t™ fÞw O . …Ae íÞtk Ú te ðËtE „t{ …ÄtÞto (17-20).
ðËtE™t ¼õ‚tu …wkò¼tE, Ëtkf¤[kŒ y™u ‚u{™t …wºt ðeh[kŒ, ™hnrh, ðu÷S ð„uhu ¼õ‚tu
EüŒuð™tu Ëífth fhe …tu‚…tuu‚t™t ½uh …Ähtð‚t n‚t. ‚Útt ðMºtt÷kfth ð„uhu ¼ux ½h‚t
n‚t. ‚u ‚u ¼õ‚tu ™ e Mºteytu …ý ©enrh™u ‚tò Ëw „ k Ä e …w » …tu Ú te ðÄtð‚e n‚e. ©enrh
‚u Ëðo ¼õ‚tu™e «þkËt fh‚t n‚t. ðËtE „t{{tk yuf rŒðË hne íÞtkÚte {uW „t{ …ÄtÞto.
yt „t{{tk ¼q ¾ ý ¼tðËth ™t{™t yu f nrh¼õ‚ hnu ‚ t n‚t. ‚u ™ u {k A tht{ y™u
‚w ÷ òht{ ™t{u ƒu …w º ttu n‚t. ‚u { tk Ú te ftu E yu f …w º t™e Mºteyu ntÚt-…„ ð„u h u yðÞðtu
rð™t™t YkZ{qkZ ƒt¤f™u sL{ ytÃÞtu. yt ƒt¤f W…h ©enrh™e ÿÂü {tºt …zðtÚte ‚u Ëðo
yðÞðtu Ërn‚ MðMÚt ƒ™e „Þw k n‚w k . ytðt {nt«¼w ™ t f] … t…tºt ¼q ¾ ý ¼tðËth n‚t.
‚u™u ½uh ©enrh …ÄtÞto. ‚u ¼õ‚™t ƒkÄws™tu ¼tðÚte Ëuðt fhðt ÷tøÞt. ¼thu ðMºttu ‚Útt
Ëwðýo™t y÷kfthtu y™u Ëw„krÄ …w»…tu fw{fw{ yût‚ ©eV¤ ð„uhuÚte EüŒuð™e …qò fh‚t
n‚t. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ‚u ¼õ‚tu™u «ËÒt fhðt {txu …tu‚t™t „ðiÞt Ëk‚tu …tËu fe‚o™
„t™ fhtð‚t n‚t. ¼õ‚tu™t rn‚{txu ©enrh {uW „t{{tk Ët‚ rŒðË hÌtt. ytX{u rŒðËu
¼q¾ý ¼õ‚™u ½uh ¼tus™ sBÞt. Ëk‚tu, {wr™ytu, …t»toŒtu ‚Útt yLÞ ¼õ‚tu™u …ý {t÷…wðt
ytrŒf MðtrŒü ¼tus™tu s{tze ‚]ó fÞto. íÞthƒtŒ {nt«¼w sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt (21-
30). …w h ðtËe ¼õ‚tu hýAtu z , …t™t[k Œ , ™t„h, fw ƒ u h , ¼„ðt™, þt{¤ ð„u h u ‚Útt
™ð÷ƒt, yð÷ƒt, ¿tt™e fwþ¤ƒt, ‚u{s ƒeò …ý „k„t ytrŒf Mºte ¼õ‚tu ƒÄt ¼u„t
{¤e ©enrh™u ð¤tððt {txu s‚t n‚t. Úttuzu Œqh „Þt íÞthu ¼õ‚ðíË÷ «¼wyu fÌtwk, nu
¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëti nðu ynªÚte …tAt ð¤tu. ©enrh™t ytðt rðŒtÞ ð[™ Ëtk¼¤e Ëðo
¼õ‚tu ™ e ytk ¾ {tk ytk Ë w ytÔÞt. fYýtËt„h {nt«¼w y u Ëðo ™ u Ëtk í ð™t yt…e. …Ae Ëti
¼õ‚tu EüŒuð™t [hýM…þo fhe …tAt ð¤‚t n‚t. ¼Âõ‚Ä{toí{s ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
íÞtkÚte ÷tk½ýs „t{u …Äth‚t n‚t (21-34). ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T !
÷tk ½ ýs{tk ht{[k ÿ ™t{™t ¼tðËth ¼õ‚ hnu ‚ t n‚t. ©enrh …Äthu Au yu ð t Ë{t[th
Ëtk¼¤e ‚uytu …rhðthu Ërn‚ yS‚ yuðt ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý™e ËL{w¾ s‚t n‚t. ƒeò
…w h ðtËe ¼õ‚tu …ý Ët{u s‚t n‚t. ƒÄt ¼õ‚tu {nt«¼w ™ u «ýt{ fhe ÞÚttþÂõ‚ ¼u x
{wf‚t n‚t. ht{[kÿ ¼tE™t yt„únÚte ©eS {nthts ‚u{™t ½uh …ÄtÞto. ht{[kÿu {nt«¼w™u
©u c W‚thtu ytÃÞtu ‚Útt ƒeò Ëk ‚ tu {w r ™ytu …Œtr‚ytu ð„u h u ™ u …ý Þtu ø Þ MÚt¤u W‚thtu
fhtÔÞtu . ht{[k ÿ ¼tE™t …w º t „ýu þ ¼tE ‚Útt sw { ¾ht{ y™u ™t„h¼tE ytrŒ ¼õ‚tu
‚u{s ƒeò …ý ‚u „t{™t ¼õ‚tu ©eS {nthts™e Ëuðt{tk ¾zu …„u hnu‚t n‚t. rðrðÄ
«fth™t ¼tu s ™ ‚i Þ th fhðt{tk Ëtu ™ tƒt, {t™eƒt ð„u h u „t{™e Mºteytu …ý Ëu ð tytu
yt…‚e n‚e. ‚u „út{eý Mºteytu yt„¤ ©eS {nthts «ð]Â¥t y™u r™ð]Â¥t Ä{o, ‚u™wk V¤,
yÄ{o y™u ‚u™wk V¤, ‚u{s ¿tt™, ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚ ËkƒkÄe Ëh¤ ðtýe{tk ðt‚to fh‚t
n‚t. íÞtk {wfwkŒ ƒúñ[theyu ËwkŒh Útt¤ ‚iÞth fÞtuo ‚u …tu‚u sBÞt. ‚u …Ae {w¾ðtË ÷E,
s{ðt {txu ƒu X u ÷ t Ëk ‚ tu ™ e …k Â õ‚{tk …ehËðt …ÄtÞto . …tu ‚ t™tu ¾u Ë ytzËtu z u ztƒu ¾¼u
™tÏÞtu. yus ¾uËÚte fuzâ ƒtkÄe. ƒúñ{wr™ ytrŒ Ëk‚tu™t …tºttu{tk ËwkŒh ÷tzw {qfe hÌtt n‚t
yuðt{tk ‚u …kÂõ‚{tk yuf fw‚Ák ytðe [zâwk. ©enrhyu …tu‚t™t ntÚt{tk hnu÷tu ÷tzw ‚u fw‚ht™u
{tÞtu o . ytÚte fw ‚ Ák ƒq { tu …tz‚w k …tz‚w k íÞtk Ú te ¼t„e „Þw k . íÞthƒtŒ ©enrh Ëðo Ëk ‚ tu
ðŠýytu™u ðthkðth …ehËe ‚]ó fhe …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto íÞthu …tu‚t™t Œþo™ fhðt ytðu÷
s‚™ƒt ™t{™t ¼õ‚™u òuE ‚u{™u fÌtwk (35-45). ©enrh fnu Au - nu s‚™ƒt ! Œhhtus
„ðt‚t yuf fe‚o™{tk „tu…e þwk fnu Au ‚u ‚{u Ëtk¼¤tu. ftuE „tu…eyu s{ðt {txu ™kŒS™t
…wºt f]»ý™u yt{kºtý ytÃÞwk Au. ‚uÚte f]»ý «¼w s{ðt ytÔÞt Au. „tu…e f]»ý™u fnu Au
fu ‚{tht {txu Ëtfh™tu þehtu {U ò‚u s ƒ™tÔÞtu Au. {txu s{òu. ytðt yÚtoðt¤wk …Œ ‚{u
Œhhtus „t‚t nþtu. yu ™kŒS™t …wºt f]»ý MðÞk ytsu ‚{tht ½h{tk ytÔÞt Au. {txu ‚{u
…ý yu f] » ý y™u ‚u { ™t íÞt„e „] n e Ëðo ¼õ‚tu ™ u Ëtfh™tu þehtu s{tztu (46-48).

ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh swŒt swŒt „t{u rð[hý fhe ÷tk½ýs …ÄtÞto yu ™t{u ƒth{tu
yæÞtÞ - 13
©eßÞucS‚ htò ÔÞt…fuþ{wr™™u …qAu Au - nu {wr™ðÞo ! yt…u fÌtw kn‚wk fu {uW „t{™t
¼q¾ý ¼tðËth™u {kAtht{ y™u ‚w÷òht{ yu{ ƒu …wºttu n‚t. ‚u{tkÚte ftuE …wºt™e Mºte™u
yk„ ð„h™wk ÁkZ{wkZ ƒt¤f yð‚ÞwO n‚wk. yt ƒt¤f™u ©enrhyu òuÞwk ‚uÚte ‚u ƒt¤f ƒÄtk
yk„ðt¤wk Ët{tLÞ ƒt¤f suðwk ÚtE „Þwk. ‚u {nt«¼wyu ‚u ƒt¤f™u þt {txu òuÞwk y™u õÞt
r™r{¥tu òuÞwk, yu òýðt™e {™u S¿ttËt Au. yt… Ë{Úto Atu. ƒÄwk òýtu Atu ‚uÚte nwk …wAwk
Awk (1-3). ©eƒúñ{wr™ fnu Au - nu rþðŠ»t ! ßÞucS‚ htòyu ÔÞt…fuþ {wr™™u ytðwk …qATÞwk
íÞthu {wr™ ©uc ‚u ÔÞt…fuþ {wr™ fnuðt ÷tøÞt. ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ßÞucS‚!
yuf Ë{Þu Þtu„uïh ¼„ðt™ ðËtEÚte {uW „t{ …ÄtÞto. …tu‚t™t W¥t{ ¼õ‚ ¼q¾ý¼tE
¼tðËth™t ½uh „Þt. ¼tðËth ¼õ‚u …rhðthu Ërn‚ ©enrh™tu «u{Úte ytŒh Ëífth fÞtuo.
ËwkŒh ytË™ ‚iÞth fhe ytÃÞwk. ‚u …h ©enrh ƒuXt. ¼q¾ý¼tE …ý {nt«¼w™u …„u ÷t„e
‚u { ™e Ë{e…u ƒu X t íÞthu ©enrhyu ‚u { ™u …q A T Þ w . k nu ¼õ‚ ! nw k ßÞthu ßÞthu ynª ytðw k
Aw k íÞthu ‚{u ßÞtk {thtu W‚thtu ht¾tu Atu , ßÞtk {tÁk ytË™ ‚i Þ th fhtu Atu ‚Útt þGÞt
rƒAtðe Œtu Atu ‚u ytuhzt{tk ytsu {tÁk ytË™ fu{ ™Úte htÏÞwk ? ¼„ðt™ ©enrhyu ytðwk
…wATÞwk íÞthu {nthts™t [hý f{¤{tk {M‚f ™{tðe ‚u ¼õ‚ fnuðt ÷tøÞt (5-8). ¼q¾ý
¼õ‚ fnu Au - nu f]…t™tÚt ! {tht ™t™t …wºt ‚w÷òht{™e ðnwyu ‚{thu hnuðt™t ytuhze{tk
Œefhe™u sL{ ytÃÞtu Au. ‚uÚte {U yt ð¾‚u ƒeò ytuhzt{tk ‚{thu Ëqðt {txu …Útthe rƒAtðe
Au. nu {nthts ! yt Œefhe™t sL{Úte y{™u yuf {tuxe {wkÍðý W¼e ÚtE Au. ‚u™u ntÚt,
…„ ð„uhu ftuE yk„ ™Úte. fuð¤ YkZ{wkZ þheh Au. nu {nthts ! ytðt yk„ rð™t™e yt
ƒt¤fe Sðþu ‚tu ‚u™e Œun r¢Þt fuðe he‚u fhe þfþu ? yu {tuxe ®[‚t y{™u Ë‚tðu Au.
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý fnu Au - nu ¼õ‚ ! ‚{u yu Œefhe™u {the …tËu ÷tðtu. {tºt …kŒh
rŒðË™e ÚtÞu ÷ ‚u …w º te™u {nt«¼w yt„¤ ÷tðe™u {q f e. Yk Z {w k Z ‚u …w º te™u òu E Ëðo
þÂõ‚{t™ ©enrh fnu Au - yt ƒt¤f™e ‚{u ftuE ®[‚t fhþtu ™rn. Íq{t ™t{ðt¤e yt
Œefhe™t Ëðo yðÞðtu Ëk … q ý o rðfËe sþu . ‚u W¥t{ „w ý tu ð t¤e Útþu . Ëtht Y… y™u
÷tðÛÞ‚tðt¤e Útþu . ÄtŠ{f Útþu . ƒw Â Øðt¤e Útþu . …r‚ðú ‚ t Mºteytu { tk ©u c Útþu . {the
¼Âõ‚ fhðt{tk …ý ‚u ©uc ƒ™þu (9-14). …tu‚t™t ¼õ‚™e yt he‚u ®[‚t Œqh fhe ©enrh
íÞtkÚte QXe ßÞtk …tu‚t™e …Útthe n‚e ‚u ytuhzt{tk sE …tuZe „Þt. ¼q¾ý ¼õ‚ …tiºte™u
‚u™e {t‚t …tËu {qfe ytÔÞt. y™u ‚u …ý ht‚™t EüŒuð™wk M{hý fh‚tk fh‚tk ËqE „Þt.
Ëðth ÚtÞwk íÞthu Ëti «Út{ {nthts™tk Œþo™ fhe …Ae …tiºte™u òuðt „Þt. ©enrh™e áÂü
{tºtÚte su ™ t …q ð o f{o ™ tu ™tþ ÚtÞtu Au yu ð e ‚u ƒt¤…w º te ËðtO „ u Ëw k Œ h ƒ™e „E n‚e.
{t‚t™e …z¾u hnu ÷ e ‚u …w º te ƒt¤Mð¼tð «{týu ntÚt …„ Ÿ[t fhe h{‚e n‚e.
{nt«¼wyu htºtu fÌtwk n‚wk ‚u ËíÞ ÚtðtÚte ¾qƒ htS ÚtÞu÷t ¼q¾ý ¼õ‚ ƒÄt …rhðth™u
íÞtk òuðt {txu ƒtu÷tðe ÷tÔÞt y™u fnuðt ÷tøÞt fu yt…ýt ½uh …Äthu÷t yr¾÷uïh ©e
…w Á »ttu ¥ t{™thtÞý™tu «‚t… ‚tu sw y tu ! yt…ý™u yt «íÞût «{tý {tu x w k yi ï Þo ƒ‚tÔÞw k
Au . yt¾t …rhðth{tk yt™k Œ yt™k Œ ÚtE hÌttu . Ë{„ú …rhðth™u ©enrh™tu r™ùÞ yrÄf
áZ ÚtÞtu (18-23). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u ƒt¤ …wºte™t ËwkŒh ™tswf
ntÚt …„ ð„uhu yðÞðtu òuE ¼q¾ý ¼õ‚™t …wºttu ‚u{s yLÞ ËkƒkÄe s™tu ¾qƒs ¾wþe
ÚtÞt y™u yt ƒÄwk ©enrh™wk Ët{ÚÞo Au ‚u{ {t™ðt ÷tøÞt. …Ae ‚u ¼õ‚ …tiºte™u ©enrh
…tËu ÷E „Þt. ƒt¤f™u ËðtO„u Ëk…qýo òuuE {wr™ …r‚ {nthtsu fÌtwk, nu ¼õ‚tu ! ¼„ðt™
y™u ¼„ðt™™t Ëk‚tu™wk yt «íÞût Œu¾t‚wk yiïÞo swytu. ‚u{™wk Ët{ÚÞo swytu. yt ƒt¤fe
‚u™t …qðo f{o™u ÷eÄu õÞthuÞ Ëthe ÚttÞ ‚uðe ™ n‚e A‚tk …ý ¼„ðt™ y™u Ëk‚tu™e ‚{tht
…h yrÄf f]…tÚte ‚u ËwkŒh ntÚt …„ðt¤e ƒ™e „E. ‚{tht fwxwkƒ™u …ý Ëw¾ þtkr‚ ÚtE.
{txu nu ¼õ‚tu ! su …wÁ»t ¿tt™ ðihtøÞ Ä{o y™u ¼Âõ‚™u ÿZ fhe {™u ¼su Au ‚u …wÁ»t
yt ÷tu f {tk …ý Ëw ¾ e ÚttÞ Au y™u …h÷tu f {tk …ý yrð™tþe Ëw ¾ {u ¤ ðu Au (24-30).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼q¾ý ¼õ‚™t …rhðth ËtÚtu yt he‚u ðt‚ fhe
©enrhyu M™t™ ËkæÞtrŒf r™íÞ f{o fÞwO. ‚u …Ae ¼õ‚™u ½uh …tu‚u Útt¤ ƒ™tÔÞtu. rð»ýw™u
r™ðuŒ™ fhe sBÞt. nu ¼q…r‚ ! ¼q¾ý ¼õ‚™t …tiºte ƒtƒ‚™t Œw:¾™wk r™ðthý fhe ©enrh
íÞtk Ú te …tu ‚ t™u sðt™e EåAt n‚e ‚u MÚt¤u „Þt. ‚{u su «&™ …q A T Þ tu n‚tu ‚u «Ëk „ {U
‚{™u rðM‚thÚte fÌttu. nðu nwk [t÷w fÚtt yt„¤ fnwk Awk ‚u Ëtk¼¤tu. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
s‚™ƒt ËtÚtu þehtu s{tzðt™e LÞtÞ…qýo ðt‚ fhe nË‚t nË‚t Ëuðfu ÷tðu÷ yï W…h
Ëðth ÚtE sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt ‚u Ë{Þu s „t{™t yt„uðt™, y¿tt™e y™u Œwü yuðt
[th ¾u z q ‚ tu ytÔÞt. ©enrh™u ™{Mfth fhe …q A ðt ÷tøÞt. nu Mðtr{™thtÞý ! y{tht
„t{™t ƒÄt {týËtu ‚{™u ¼„ðt™ fnu Au . ¼„ðt™ ntu Þ ‚u fk E f [{ífth Œu ¾ tzu .
ht{[kÿS ¼„ðt™ n‚t ‚tu ‚u{ýu ŒrhÞt W…h …q÷ ƒtkÄe Œu¾tzâtu. ©ef]»ý ¼„ðt™ n‚t
‚tu ‚u{ýu „tuðÄo™ …ðo‚ W…tzâtu ‚Útt ƒeò …ý ytùÞo Œu¾tzât ‚u{ nu {nt…wÁ»t ! ‚{u
…ý òu ¼„ðt™ ntu ‚tu ftuE yuðtu [{ífth Œu¾tztu (31-38). ©enrh fnu Au - nu ytÞtuo!
y{u ‚tu ƒúñ[the Aeyu. A‚tk …ý ‚{thu [{ífth òuðt™e EåAt ntuÞ ‚tu „t{™e ƒnth
™ef¤tu. {tht Ëuðf yuðt Ëw¼x ûtrºtÞtu ‚{™u ytùÞo ƒ‚tðþu. y™u ‚u™t fh‚tk …ý ƒnw
{tu x tu [{ífth „t{Úte W¥th Œeþt{tk ðz™t Ítz ™t[u yu f y‚e‚ ƒtðtS ƒu X t Au ‚u
ƒ‚tðþu . yu f s yXðtrzÞt{tk ƒ‚tðþu . {t™ {Œo ™ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý yt he‚u
¾uzq‚tu™u W¥th yt…e …tu‚t™t …„Úte ½tuzt™u Ëkfu‚ yt…e „t{™e ƒnth ™ef¤e „Þt. ¾qƒ
Œqh [tÕÞt „Þt. õÞtkf yï™u Œtuztð‚t n‚t ‚tu õÞtkf Mð¼trðf „r‚Úte [t÷ðt Œu‚t n‚t.
ytðe he‚u ¾tuhs „t{™t Ëe{tzu ytÔÞt. íÞtk ytËtu…t÷ð y™u ytkƒt™t ð]ûttu ðå[u ytkƒt
‚¤tð ™t{™w k Ëhtu ð h Au . íÞtk ytðe™u W¼t hÌtt (39-45). nu hts™T ! nðu ÷tk ½ ýs
„t{{tk þwk ƒLÞwk ‚u Ëtk¼¤tu. y¿tt™e yuðt ‚u [th ¾uzq‚tuyu …hM…h rð[th fÞtuo n‚tu fu
Mðtr{™thtÞý …tËu ELÿ ò¤ Au . ‚u ™ tÚte ÷tu f tu ™ u ¼h{tðu Au . {txu ‚u yt…ýt „t{{tk
Vhe ™ ytðu yuðwk fhðwk. „{u ‚u fthýÚte ‚u™e ËtÚtu f÷n fhðtu. Í„zðwk y™u …Ae ÷t„
ytðu ‚tu {thðt …ý ¾ht. ytðtu Œw ü rð[th fhe™u „t{™t {tu x t {t„o …h s‚t n‚t.
hM‚t{tk [tuh {éÞt. [tuhtuyu ºtý sýt™u ‚tu {the s ™tÏÞt. [tuÚttu ¾uzq‚ su™u ©enrhyu
nth ytÃÞtu n‚tu ‚u ™ u ™ {tÞtu o . ŒÞt¤w ¼„ðt™u ‚u ™ u ƒ[tððt {txu s nth ytÃÞtu n‚tu
(46-48). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ¼„ðt™™tu ÿtun fh™tht s™tu™wk fŒe
ËtÁk Út‚wk ™Úte. fthý fu fÕ…ð]ût™e su{ su Œwü …wÁ»t ¼„ðt™ fu ¼„ðt™™t ¼õ‚ {txu
ytðt yr™ü ËkfÕ… fhu Au ‚u ËkfÕ… ËkfÕ… fh™th™u s V¤u Au. {tuxt …wÁ»t™u ‚tu fþw
™Úte Út‚wk. ºtý ¾uzq‚tu™t {hý ƒtŒ ytX rŒðË{tk s ©enrhyu su y‚e‚™wk ™t{ ŒeÄwk n‚wk
‚u ƒtðtu „t{{tk y„ú u Ë h „ýt‚t ‚u ytÞo ™ e …w º te™u ÷E íÞtk Ú te ¼t„e „Þtu . E»Þto Ú te
«u h tE™u su ¼„ðt™™e …heûtt fhu Au ‚u ð t Œw s o ™ tu ™ w k yð~Þ yr™»x ÚttÞ Au (49-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ¼q¾ý ¼õ‚™e ðt‚ fhe ‚Útt ÷tk½ýs™e ÷e÷t yu ™t{u ‚uh{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>13>>
yæÞtÞ - 14
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t ! ytkƒr÷Þt ‚¤tð™wk MðåA y™u {eXwk s¤ {™w»Þtu
y™u …þw …ûte Ëðuo™u W…Þtu„{tk ytð‚wk n‚wk. ð]ûttu™e ½xt{tk y™uf …ûteytu {Äwh f÷hð
fh‚t n‚t. ytðt r™{o¤ ‚¤tð™u òuE rŒÔÞ rð„únÄthe ©enrhyu Lntðt {txu EåAt fhe.
nu ¼õ‚s™tu , yt MðåA s¤ðt¤t ‚¤tð{tk yt…ýu M™t™ fheyu yu { fne …tu ‚ u yï
W…hÚte ™e[u W‚Þto. þti[ rðrÄ fhe Œt‚ý fh‚t n‚t. íÞthu „tu®ðŒS ™t{™t ¼õ‚ «ýt{
fhe rð™Þ…qðof fnuðt ÷tøÞt. nu f]…t™tÚt ©enrh ! yt… {thu ½uh …Äthtu. nwk yt…™e ËtÚtu
…kŒh rŒðËÚte VÁkAwk ‚uÚte {thu htus™tu ½ýtu ¾[o ÚttÞ Au yuðwk ‚{u rð[thþtu ™rn. {tÁk
Ä™, ÄtLÞ, „tÞ, ¼Uþ, ¾u‚h, Mºte, ½h, …wºt y™u yt Œun ð„uhu ƒÄwk s yt…™u Ë{Š…‚
Au . {txu {tÁk ½h ¾hu ¾ h ‚tu yt…™w k s Au yu ð w k {t™e Ëk ‚ tu , ðŠýytu , …Œtr‚ytu Ërn‚

yt… …Äthtu . ynª …ÄtÞto ™ tu , yt…™t Œw ÷ o ¼ Œþo ™ ™tu y™u yt…™e Ëw k Œ h y{] ‚ Ë{t™
ðtýe™tu y{™u ÷t¼ yt…tu (1-8). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnuAu - nu hts™T ! „tu®ðŒ …xu÷u ©eS
{nthts™u yt he‚u «tÚto ™ t fhe íÞthu ™tr[fu ‚ ™t{™t yu f {w r ™ ƒtu Õ Þt. nu {nthts !
Ëkð‚ 1869™tu y„™tu‚uhtu ft¤ …zâtu íÞthu yt „tu®ðŒ¼tE™t ½uh {txe™e ftuXe{tk …[eþ
{ý ƒtshe n‚e. ftuXe W…hÚte Ztkfe ŒeÄe n‚e y™u ™e[u™t ËtýuÚte htus™e Ët‚þuh ƒtshe
‚u{™t …í™e ftZ‚t. yt he‚u A {tË ËwÄe ‚u{™tu …rhðth Ëw¾uÚte s{‚tu n‚tu. ‚u™t ½uh
{nu { t™tu ytðu Au ‚u …ý ƒtshe™t htu x ÷t s s{u Au . ‚u { ™t …í™eyu …k Œ h {ý su x ÷e
ƒtshe ‚tu ðu[e n‚e. „tu®ðŒ¼tEyu …ý ŒË {ý ƒtshe ftuE™u ðu[e n‚e. nu s„Œeïh!
A‚tk …ý ftu X e™t Ëtýt{tk Ú te …q ð o ™ e su { ƒtshe ™eféÞt s fhu Au ! yíÞthu …ý
„tu®ðŒ¼tE ƒtshe ðu[u Au. A‚tk ƒtshe ¾qx‚e ™Úte. yt{ nu «¼w ! y„™tu‚uht ft¤Úte
yíÞth ËwÄe „turðkŒ¼tE™t ½uh sux÷tu y™ts™tu ð…htþ Au. ‚ux÷wk y™ts ¼hu÷wk s hnu
Au. „tu®ðŒ¼tE™e hûtt yt…u s fhe Au. nu f]…t™tÚt ytðe hûtt ËŒt ËðoŒt ‚{tht ƒÄt
¼õ‚tu™e fhþtu. nu «¼w ! {nt¼tøÞþt¤e „tu®ðŒ¼tE™t ½uh yt… yð~Þ …Äthtu. ‚{tht
«‚t…Úte ‚u { ™u ½u h ftu E …ŒtÚto ™ e f{e ™Úte (9-18). ™tr[fu ‚ {w r ™™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e
©enrhyu fÌtwk, nu ¼qŒuð ! nwk …nu÷t zt„khðt „t{u sðt rð[tÁk Awk. íÞthƒtŒ ‚{thu „t{
[tu¬Ë ytðeþ. ‚{u fÌtwk ‚u{ „tu®ðŒ ¼õ‚™tu …rhðth {thu rð»tu áZ rðïtËðt¤tu Au. ‚uÚte
Ë{wÿ™wk s¤ su{ y¾qx Au. ‚u{ „tu®ðŒ ¼õ‚™t ½h{tkÚte …ý y™ts õÞthuÞ ™rn ¾qxu.
yt «{týu fne …nuhu÷t ðMºttu Ëhtuðh rf™thu {qfe M™t™ fhðt {txu Ëhtuðh{tk «ðu~Þt.
Ëk‚tu {wr™ytu ðŠýytu …Œtr‚ytu …ý ©enrh™e …tA¤ Ëhtuðh{tk «ðuþ fh‚t n‚t. s¤¢ezt
fh‚t fh‚t yuf ½ze …ÞO‚ M™t™ fhe ƒnth ™eféÞt. ftZu÷t ðMºttu Vhe …nuhe yï W…h
Ëðth ÚtÞt. ½tuzt™e ËwkŒh „r‚ ([t÷)™e «þkËt fh‚t ¾tuhs „t{{tk …ÄtÞto. „t{™t {wr™
{k r Œh{tk „tu Œ z ™t{™t ¼õ‚u ¼õ‚ðÕ÷¼ ©enrh™e …q ò fhe. …Ae …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ t
½htu ½ h VÞto . Œhu f ½h™u …rðºt fhe …w Á »ttu ™ e {¤u ÷ e Ë¼t{tk …ÄtÞto . Wå[ ytË™u
rðhts{t™ ÚtÞt. ûtrºtÞtu ‚u{s ƒeò „út{ s™tu yt„¤ ºtýuf …ntuh ¼„ðt™ ËƒkÄe ðt‚tu
fhe. ‚u …Ae íÞtkÚte sðt ‚iÞth ÚtÞt. ðzË{t „t{ ËtUËht ÚtE yt„¤ s‚tk {t„o{tk ËwkŒh
AtÞtðt¤tu ¾theðz ytÔÞtu . ¾theðz ™e[u rðht{ fhðt ƒu X t. íÞtk „tu ® ðŒ ¼õ‚™u fÌtw k ,
nu ¼õ‚ ! ynª {the ËL{w¾ ytðu÷t s‚™ƒt™u Ëtk¼¤‚tk ‚{u yuðwk fntu fu nu {nthts!
‚{u yíÞthu òu {tht fhSËý „t{u …Äthtu ‚tu yt¾t Ëk ½ u Ërn‚ Ëðo ™ u Ëtfh™tu þehtu
s{tzwk (19-32). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu suðwk fÌtwk ‚u «{týu s
s‚™ƒt™u Ëk¼¤tððt {txu „tu®ðŒ¼tE ƒtuÕÞt. ytÚte s‚™ƒt ƒtuÕÞt fu nu {nthts ! {thu
½uh Ëtfh™tu þehtu ‚tu ™Úte …hk‚w {thu íÞtk òu …Äthtu ‚tu nwk ‚{™u ƒÄt™u ŒqÄ, Œnª, „tu¤,
[tu¾t sux÷wk s{tu ‚ux÷wk s{tzeþ. ËtÚtu ËtÚtu …w»f¤ ½e …ý ¾Ák ! {thu ½uh ½eÚte ¼hu÷tk
½ýtk fw Õ ÷t Au . ‚u Ú te ½e ¾q ƒ s{tzeþ. ¼õ‚tu ™ w k {™tu h k s ™ fh™tht ¼„ðt™ ©enrh™u
ytx÷w k fne, …„u ÷t„e s‚™ƒt ‚h‚ íÞtk Ú te ™ef¤e ½u h „Þt. …Ae {nthtsu Ëk ‚ tu ,
{w r ™s™tu , ðŠýytu , …t»to Œ tu , ½tu z u Ëðthtu ƒÄt™u …tËu ƒtu ÷ tÔÞt y™u fnu ð t ÷tøÞt fu nu
¼õ‚s™tu ! ‚{tht{tkÚte Œhuf sý òu ƒu ƒu þuh ½e ™ ¾tE òytu ‚tu ‚{™u {tht Ëtu„kŒ
Au ! yt «{týu yt¿tt fhe ðz ™e[uÚte [t÷‚t ÚtÞt. ‚u ztk„hðt „t{u …ÄtÞto. su „t{{tk
[thuÞ ðýo™t ÷tuftu Ëw¾…qðof r™ðtË fhu Au. su „t{ „tÞ, ƒ¤Œ, ¼UË ð„uhu …þwÄ™Úte
Ë{]æÄ Au. su „t{ ÷tuftu™t ËwkŒh y™u Ÿ[t ½htuÚte þtu¼u Au. su „t{{tk ¼õ‚tu™t r™:MðtÚto
«u{Úte ¾U[tÞu÷t {nt«¼w ðthkðth …Äthu÷t Au, su „t{{tk ytkƒt, ðz, þt¤, {nqzt, ‚t÷,
‚{t÷, ƒfw ÷ , „w ø „÷, ™tr¤Þu h e su ð t ð] û ttu ™ e ½xtŒth AtÞt{tk …ûteytu ‚u { ™t {eXt
ƒtu÷Úte yt™kŒ ÔÞõ‚ fhu Au. su „t{{tk {eXt s¤ðt¤t fqðtytuÚte ¾uzq‚tu ½ô ytrŒf ÄtLÞ
…fðu Au yu ð t «rËØ ztk „ hðt „t{u ©enrh ytÔÞt. ðu ý eŒtË …xu ÷ , y„htS, y{htS
ûtrºtÞtu y™u ƒeò ¼õ‚s™tu EüŒuð™tu Ëífth fhðt Ët{t „Þt. ©enrh™u ™{Mfth fhe,
[hýM…þo fhe, ðts‚u „ts‚u „t{{tk ÷tÔÞt. {nt«¼w ðuýeŒtË™u ½uh ytÔÞt. ðuýeŒtË™u
½uh W‚thtu fÞtuo. {wfwkŒ ƒúñ[theyu M™t™ fhe hËtuE ƒ™tðe. ‚u ©enrh sBÞt. íÞthƒtŒ
ßÞtk Ëk‚tu, ðŠýytu, …t»toŒtu ð„uhu s{ðt {txu …kÂõ‚{tk nthƒkÄ ƒuXt Au íÞtk ïu‚ð†Äthe
©enrh …ÄtÞto . ¾u Ë ™u ztƒu ¾¼u ™t¾e fu z Þ™e ËtÚtu ƒtk æ Þtu . nrhfe‚o ™ tu „t‚t Ëk ‚ tu ™ e
…krõ‚{tk ½e ¼hu÷wk …tºt ntÚt{tk ÷E …ehËðt {txu …ÄtÞto (33-48).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh ¾tuhsÚte ztk„hðt …ÄtÞto yu ™t{u [tiŒ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>14>>
yæÞtÞ - 15
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! s{™tht Ëk‚tu, ðýeoytu, …t»toŒtu ð„uhu™t
…tºttu { tk „tu ¤ y™u ¼t‚ …nu ÷ u Ú te …ehËe ŒeÄt n‚t. íÞthƒtŒ ‚h‚ s ƒ™tðu ÷ ‚tò
Ëw „ k r Ä{t™ ½eÚte ¼hu ÷ w k …tºt ntÚt{tk ÷E™u ytÔÞt. Ë{„ú …k Â õ‚{tk ƒu X u ÷ t s{™tht
¼õ‚tu™u ©enrh y¾kz ÄthÚte ½e …ehËðt ÷tøÞt. ßÞthu ƒeò …ehË™thtytu rðrðÄ þtf
yÚttýtk ð„uhu ðM‚wytu …tºt{tk {wf‚t n‚t. …Ae {nt«¼wyu s{ðt™e yt¿tt yt…e yux÷u
ƒÄtyu s{ðt™wk þY fÞwO. s{tzðt{tk yrÄf ¼tððt¤t ©enrhyu Vhe …tAwk fÌtwk, nu Ëk‚tu,
nu {wr™ytu, ƒúñ[theytu, …t»toŒtu ! ‚{u ƒÄt ‚…Mðe Atu. r{‚tnthe Atu. ‚u nwk òýwk Awk.
…hk‚w ¾theðz ™e[u {U ‚{™u fhu÷e yt¿tt ÞtŒ ht¾òu. ‚u™wk …t÷™ fhòu. nwk ‚{™u sux÷wk
½e …ehËwk ‚u s{e sòu. {the yt¿ttÚte ‚{u su fkE s{þtu ‚u™tÚte ‚{tht þheh™u ™wfËt™
™rn ÚttÞ. ‚{tÁk MðtMÚÞ ™rn ƒ„zu. ‚Útt «{tŒ ™rn ðÄu. {txu s{òu (1-5). yt «{týu
Ëk ‚ tu ðŠýytu ™ u fne Vhe …tAt …k Â õ‚{tk ½e „tu ¤ …ehËðt ÷tøÞt. ½e ‚tu ðthk ð th
s{™thtytu™t …tºt{tk ™t¾‚t n‚t. …Ae …ehËðt{tk «rðý ©enrhyu s‚™ƒt™u fÌtwk, nu
s‚™ƒt ! ‚{tÁk fÕÞtý Úttytu. yt ‚{tht ½h™wk ½e ‚tu n{ýtk s ¾÷tË ÚtE sþu. {txu
ƒeswk ½e …ý ÷E ytðtu. {nt «¼w™e ytðe ðt‚ Ëtk¼¤e s‚™ƒt nË‚tk nË‚tk fnu Au
nu f] … t™tÚt ! ‚{thu su x ÷w k ½e …ehËðw k ntu Þ ‚u x ÷w k …ehËtu . ½e ÚtE hnu þ u yu ð e þk f t ‚tu
ht¾þtu s ™rn. fthý fu …ehË™th MðÞk ¼„ðt™ ntuÞ íÞthu ‚u ðM‚w ¾wx‚e ™Úte. ð¤e
¼õ‚tu™u ßÞthu Ëkfx …zu Au. Œw:¾ ytðu Au {w~fu÷e ytðu Au íÞthu su ¼„ðt™ hûtt fhu
Au ‚u s ¼„ðt™ ytsu {thu ½uh …tu‚t™t s Ëk‚tu-ðŠýytu …Œtr‚ytu™u ½e …ehËu Au {txu
yu ½e y¾qx s hnuþu. s‚™ƒt™t ÿZ rðïtËðt¤t ðtõÞtu Ëtk¼¤e ©enrh {kŒ {kŒ nËðt
÷tøÞt. y™u s{™tht Ëk ‚ tu ™ t …tºttu { tk ðthk ð th ¾q ƒ Œnª, Œq Ä , ½e …ehË‚t n‚t. nu
hts™T ! ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ¼õ‚tu ™ t {™tu h k s ™ {txu fu x ÷tf Ëk ‚ tu , ðŠýytu ‚Útt
…t»to Œ tu ™ t {M‚f W…h Œnª Œq Ä Ztu ¤ ðt ÷tøÞt. y¾k z ÄthtÚte Œq Ä , Œnª, ½e ð„u h u
…ehËðtÚte s{e™ …ý Œq Ä Œnª y™u ½e r{r©‚ ftŒððt¤e ƒ™e „E. s{™tht ¼õ‚tu
„tu¤, [tu¾t, ½e, Œnª, ŒqÄ ð„uhu s{e™u ¾qƒs ‚]ó ÚtE „Þt. ©enrh™t þheh W…h …ý
ŒqÄ ‚Útt Œnª™t ËVuŒ Atkxt …zu÷t ntuðtÚte yíÞk‚ þtu¼‚t n‚t. …Ae Ëk‚tu ðŠýytu …t»toŒtu
ð„uhu s{e™u ¾qƒ ‚]ó ÚtE „Þt Au yuðwk òuE, {nt«¼w ntÚt…„ ÄtuE MðåA ÚtE {k[ W…h
rƒhts{t™ ÚtÞt (6-16). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! ©enrh {k[ W…h rðhtßÞt
Au íÞtk Ëtfh ™t¾u÷w [th þuh sux÷wk ŒqÄ ÷E s‚™ƒt ytÔÞt. ¼Âõ‚ Ä{toí{s ¼„ðt™™u
fnu Au fu nu {nthts ! ‚{u ‚tu ¾tuxwk ƒtu÷™tht Atu. ‚{u fnu‚t n‚t fu nwk ‚{tÁk ƒÄwk ½e
¾qxtze ŒEþ. …hk‚w ‚{u ¾qxtze ™Úte þõÞt. nsw ½ýwk ½e ðæÞwk Au. nðu nu «¼w ‚{u …ehËe™u
Úttfe „Þt nþtu . {txu yt Ëw k Œ h Œq Ä …eðtu . …h{tí{t «¼w fnu Au fu y{™u Œq Ä …eðt™e
Ár[ ™Úte. A‚tk …ý s‚™ƒtyu Œq Ä …eðt {txu ðthk ð th yt„ú n fÞtu o . s‚™ƒt™t ¼Âõ‚
¼tð™u ðþ ÚtE ‚u ƒÄwk ŒqÄ Ë¼ts™tu™u Œu¾‚tk íÞtk s …e „Þt. nu hts™T ! M{]r‚{tk ht¾ðt
suðe ©enrh™e yt y…qðo ÷e÷t Œuðtu …ý ytftþ{tk W¼t hne ™eh¾‚t n‚t. y™u yt™kŒ
…t{‚t n‚t. íÞth …Ae ðuýeŒtË ¼õ‚ EüŒuð™u «ýt{ fhe ntÚt òuze yuf «&™ ©enrh™u
…qA‚t n‚t (17-22). ðuýeŒtË fnu Au - nu ðtËwŒuð ¼„ðt™ ! ‚{tht MðY…™wk y{™u
¿tt™ ÚtÞwk Au ‚uÚte y{thtu {tuût ‚tu r™Âù‚ Au. …hk‚w ytðt ¿tt™ ð„h™t y{tht ƒt¤ftu
{]íÞw …t{u ‚tu ‚u{™wk fÕÞtý õÞthuÞ Útþu fu ™rn ÚttÞ ? {™u yt {tuxtu ËkŒun hnu Au ‚tu
yt… ‚u ™ w k r™ðthý fhtu . …h{tí{t ©enrh fnu Au nu ðu ý eŒtË ! {tht ¿tt™ ð„h {] í Þw
…t{u ÷ t ƒt¤ftu ™ w k fÕÞtý Útþu fu ™rn ÚttÞ ‚u ð e ®[‚t ‚{thu fhðe ™rn. fthý fu nu
ƒwÂØðt™ ! su ¼õ‚™t ½h W…h {the ÿÂü …ze Au ‚u ½h W…h ÚtE Wz™th [f÷e suðt
…ûte™wk …ý {thu fÕÞtý fhðwk Au ‚tu …Ae ‚{tht Ëk‚t™tu™wk fÕÞtý ‚tu nwk fÁk s ! yu{tk
fnuðt™wk þwk ntuÞ ! (23-28). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ËðoSðtu™wk rn‚ fh™th
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™w k ytðw k ð[™ Ëtk ¼ ¤e ðu ý eŒtËu fÌtw k , nu «¼w ! y{tht W…h
yt…™e ytðe yrÄf ŒÞt ntuÞ ‚tu {tht ntÚt{tk ð[™ yt…tu yu{ fne ntÚt ÷tkƒtu fÞtuo
íÞthu ©enrhyu …tu ‚ t™tu ntÚt ‚u ™ t ntÚt{tk {w f e ð[™ ytÃÞw k . …Ae {k [ W…hÚte W‚he
…tu ‚ t™t W‚thu …Äth‚t n‚t. {w f ‚t™k Œ ytrŒf {w r ™ „ýtu …ý íÞtk Ú te WXe …tu ‚ …tu ‚ t™t
ytË™u „Þt. nu ¼q…r‚ ! ‚u …Ae ƒeò ftuE yuf rŒðËu ©enrh ÷tk½ýsÚte ztk„hðt …ÄtÞto
n‚t. ðuýeŒtË ¼õ‚™t ½uh rðhts{t™ n‚t. íÞtk M™t™ ËkæÞtrŒf r™íÞ f{o fÞwO. yuðt{tk
{wfwkŒðŠýyu Útt¤ …ý ‚iÞth fhe ™tÏÞtu. ‚…Mðe ©enrh ¼t‚ Œnª y™u Ëtfh sBÞt. ƒesu
rŒðËu ftu E ûtrºtÞ Mºte nrh¼õ‚ s‚w ƒ t™t ½u h s{ðt sðt ‚i Þ th ÚtÞt. ½ýt s™tu Ú te
ðªxtÞu÷ ©enrh ½tuzt W…h Ëðth ÚtÞt. ËtÚt{tk hnu÷t Ëk‚tu nrh¼õ‚tu fe‚o™tu „t‚t n‚t.
ðt®sºttu ðt„‚t n‚t. ½ýt ƒÄtk Œeðtytu ™ t «ftþ{tk ðu ý eŒtË™t ½u h Úte ™ef¤e ðts‚u
„ts‚u s‚wƒt™t ½uh …ÄtÞto. ©enrh ytÔÞt òýe s‚wƒt ¾qƒ yt™kŒ …tBÞt. ½tuzuÚte W‚h‚t
©enrh™u Vq÷zuÚte ðÄtðe …tu‚u rƒAtðe ht¾u÷t ËwkŒh ytË™ W…h ƒuËtzât. [kŒ™, fw{fw{,
…w»…nth ð„uhuÚte …qò fhe. …Uzt Ëtfh ytrŒ s{ðt {txu {qõÞt. s‚wƒt™t [th …wºttu …ý
{nt«¼w™u ¼tðÚte rð™Þ…qðof …„u ÷tøÞt. ©enrhyu s‚wƒt™u [thuÞ …wºttu™t ™t{ …qATÞtk.
…Ae y{htS ytrŒf yu [thuÞ …wºttuyu ƒnw s ËL{t™…qðof ËwkŒh yk„ðt¤e yuf ©uc ½tuze
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u y…oý fhe. s‚wƒtyu ytk¾{tk n»to™t ytkËw ËtÚtu ©enrh™u fÌtwk
fu nu fYýt Ët„h ! yt… y…th ŒÞtðt¤t Atu. fthý fu hkf y™u „heƒ yuðt y{tht ½uh
yt… …ÄtÞto yu y{tht yntu ¼ tøÞ Au . nu …w h tý …w Á »t ! nw k ‚tu yt…™e ŒtËe Aw k . yu f
‚{thtu ytÄth Au. yk‚ft¤ ð¾‚u y{ „heƒ™u nu ƒt…t ! ‚uzðt …Äthòu. nu Ë{Úto ©enrh
Mðt{e ! yt… ‚tu yt…™t MðY…{tk r™{ø™ hntu Atu. ¼ð ƒúñtrŒf Œuðtu™t …ý yrÄ…r‚
Atu . rðï™e W¥…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷Þ™t f‚to Atu . y…th {rn{tðt¤t nu «¼w yt…™u
nwk ™{Mfth fÁk Awk (29-43). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! s‚wƒtyu yt he‚u
…qò «tÚto™t fÞto …Ae Ä{o…wºt ©enrhf]»ý íÞtkÚte QXe ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u {k[ W…h Úttuze
ðth ƒu X t. …Ae ½tu z u Ëðth ÚtE ðu ý eŒtË™t ½u h „Þt. íÞtk Úttu z tu Ë{Þ htu f tÞt. …Ae
…tu ‚ t™t Mºte ¼õ‚ yu ð t Þ{w ™ t ƒnu ™ ™u íÞtk …ÄtÞto . htrºt r™ðtË íÞtk fÞtu o . Ëðth{tk
¼tus™ fhe íÞtkÚte A÷S ™t{™t …tu‚t™t ŒtË™u íÞtk sðt {txu ‚iÞth ÚtE fhSËý …ÄtÞto.
A÷S ¼õ‚u ¼tð…qðof {nt«¼w™wk Mðt„‚ fÞwO. …qò fhe ¼ux {qfe. A÷S ¼õ‚™e EåAt
…qýo fhe …e‚tkƒh ™t{™t ¼qŒuð™u ½uh …ÄtÞto. ¼qŒuð …í™eyu þwØ ¼tðu hËtuE ‚iÞth fhe
‚u s{e™u Úttuzeðth ytht{ fÞto …Ae …tAt ztk„hðt …Äth‚t n‚t. …tu‚t™t ¼õ‚tu™t Ëw¾
{txu ©enrh ËŒt ÞtŒ hnu ‚uðe ÷e÷tytu fh‚t n‚t ‚uÚte ¼õ‚tu™u y…th yt™kŒ Út‚tu n‚tu.
¼õ‚tu ™ t M™u n Úte ¾U [ tÞu ÷ t ©enrh ztk „ hðt „t{{tk …k Œ h rŒðË hne ¼õ‚tu ™ w k {™tu h k s ™
fh‚t n‚t (44-49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™e ztk„hðt{tk …rhðu»tý ÷e÷t yu ™t{u …kŒh{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>15>>
yæÞtÞ - 16
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¿tt™eƒt, s‚™ƒt ‚Útt rðòƒt ytrŒf ¼õ‚
Mºteytu su{™e Ëuðt …qò fhu Au yuðt ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ztk„hðt{tk ðuýeŒtË ¼õ‚™t
½u h hnu ‚ t n‚t. yu f rŒðË ðu ý eŒtË ¼õ‚™u {™{tk rð[th ÚtÞtu fu ¾the (¾the ™t{™w k
¾u‚h){tk ððtÞ ‚ux÷wk s y™ts nðu ½h{tk hÌtwk Au. {txu ©enrh nðu ynªÚte ftuE ƒeò
MÚt¤u …Äthu ‚tu ËtÁk ! Ëðo¿t {nt«¼w yk‚Þto{e…ýu ‚u ¼õ‚™tu ytðtu ËkfÕ… òýe fnuðt
÷tøÞt (1-3). Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ fnu Au - nu ¼õ‚ ! ‚{thu {™{tk ytðtu y½rx‚
Ëk f Õ… ™ fhðtu òu E yu . su ™ t ½u h hne™u nw k V¤, y™ts, s¤, Œq Ä ð„u h u s{w k Aw k ‚u ™ t
½h{tk Ä™ ÄtLÞ õÞthuÞ ¾qx‚kw ™Úte. Q÷xwk «r‚rŒ™ ðÄ‚wk òÞ Au. su ¼õ‚™u ½uh nwk hnwk
Awk ‚u™u Œhuf he‚u ½ýtu {tuxtu VtÞŒtu s ÚttÞ Au. A‚tk ‚{u {tht {txu ytðtu yÞtuøÞ ËkfÕ…
fhtu Atu ! Ëtk ¼ ¤tu , yt ƒtƒ‚{tk nw k yu f {the s ðt‚ ‚{™u fnw k . nu ðu ý eŒtË, y™u f
Sðtu™t fÕÞtý {txu yufðth nwk Ëtð yuf÷tu Vh‚tu Vh‚tu ftuE ¼tx™t ¾u‚h{tk „Þtu. ¼txu
¾u‚h Ëh¾wk MðåA fhðt {txu ƒu ð¾‚ ¾uzâwk n‚wk. A‚tk õÞtkf õÞtkf Ähtu™t ykfwh Œu¾t‚t
n‚t. ¾u ‚ h Ëtð ™t™w k n‚w k y™u ‚u { tk ‚u ý u sw ð th ðtðe n‚e. ¾u ‚ h™t {tr÷f™u ÷tøÞw k fu
nw k „heƒ Aw k y™u ¼q Ï Þtu Aw k . ‚u Ú te ŒÞt ÷tðe™u ©æÄt…q ð o f yu ý u {™u Úttu z tu ÷tu x ytÃÞtu .
…Ae ‚u ¼tx™t Œu¾‚tk s fqðt™t …týeÚte {U M™t™ fÞwO. {tht ƒútñý™t Ä{o «{týu ËkæÞt
W…tË™t ð„uhu r™íÞ f{o fÞwO. …Ae fqðt™e ™Sf Ëthe AtÞtðt¤wk yuf Ítz n‚wk. ‚u™e ™e[u
s{e™ …ý Ëthe y™u MðåA n‚e. feze {ftu z e ð„u h u sk ‚ w rð™t™e ‚u s{e™ n‚e. ‚u
s{e™™u s¤ Atkxe þwØ fhe. …Ae ¼txu yt…u÷ ÷tux™t ƒu htux÷t ƒ™tÔÞt. XtftuhS™u ™iðuã
Ähe ƒk™u htux÷t y{]‚™e su{ s{e „Þtu. ntÚt {tU ÄtuE Úttuzeðth íÞtk ytht{ fhe …Ae
ƒeò MÚt¤u „Þtu. nu ðuýeŒtË ! {™u ÷tux yt…ðt™wk yu ¼txu su Ëíf{o fÞwO ‚u™tÚte yu™t
¾u‚h{tk Ët‚Ëtu {ý swðth …tfe. …Ae yu swðth ðu[e {the f]…tÚte ‚u ¾qƒ …iËt f{tÞtu.
‚u™wk Ä™ rŒðËu rŒðËu ðÄ‚wk „Þwk y™u Ä™tZâ ÚtÞtu. nu ¼õ‚ ! ‚{u {™u ytðt «‚t…ðt¤tu
òýtu Atu ? ™Úte òý‚t. òu {tht Ët{ÚÞo™u fu {tht «¼tð™u ‚{u òý‚t ntu‚ ‚tu ‚{tht
{™{tk ytðtu Ëk f Õ… Útt‚ s ™rn. ƒú ñ trŒf …ÞO ‚ yt Ë{„ú ÷tu f {thu ytÄe™ ð‚u o Au .
{the EåAt rð™t fkE …ý ƒ™‚wk ™Úte (4-16). nwk yu{ EåAwk fu yt …wÁ»t Ä™ðt™ Úttytu
‚tu ‚u Ä™ðt™ ÚttÞ Au . nw k yu { EåAw k fu yt …w Á »t r™Äo ™ ƒ™tu ‚tu ‚u r™Äo ™ ƒ™e òÞ
Au. Ëðo Sðtí{t™t Ëw¾ Œw:¾™tu «uhf nwk Awk {txu {thu rð»tu ytðtu yþw¼ ËkfÕ… ‚{thu
fhðtu ™ òuEyu. fthý fu nwk fÕ…ð]ût Ë{t™ Awk. ‚{u {thu {txu Œwü ËkfÕ… fhþtu ‚tu ‚{tht
½h{tk …ý ‚u ð w k s ƒ™þu . ‚{tht W…h {the f] … t Au . ‚u Ú te ‚{tht ½h{tk Ä™ ÄtLÞtrŒf
¾q ƒ ð] Â Ø …t{þu . nu hts™T ! Ëðu o ï h ©enrh™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e ðu ý eŒtË …tu ‚ t™t Œw ü
rð[th™tu íÞt„ fh‚t n‚t. y™u {nt«¼w ™ u ¼Âõ‚¼tðÚte …„u ÷t„‚t n‚t. ©enrh íÞtk
hne yÄ{o™tu ™tþ fh‚t n‚t ‚Útt Ä{o™e ð]ÂØ ÚttÞ ‚uðt [rhºttu fh‚t n‚t. Úttuzt rŒðË
ÚtÞt yux÷u ¼Âõ‚…wºt ztk„hðtÚte …tAt fhSËý …ÄtÞto. nu htò ! fhSËý „t{™e ¼qr{
…rðºt Au. s{e™{tk {eXt s¤™t Ëútu‚ Au. {eXt …týe™e ©enrh ðthkðth «þkËt fh‚t n‚t.
„t{™t Œhuf ¾u‚h{tk fqðtytu Au. ¾uzq‚tu ßÞthu ftuþ ðzu fqðt{tkÚte …týe ftZu Au íÞthu ‘ht{
ytÔÞt ¼tE ht{’ yuðwk {k„÷ Wå[thý fhu Au. „tÞtu ytrŒf …þwytu™e ytð™ òð™Úte
su Äq¤ Wzu Au ‚u™u ÷eÄu hM‚u ytð‚t {™w»Þtu™u „t{ Œu¾t‚wk …ý ™Úte. „t{™e ytË…tË
÷ªƒw , òk ƒ w , {nw z t, ™e… (yu f Vq ÷ Ítz), yþtu f , ytk ƒ t, fu ¤ ð„u h u ½ýe ò‚™t ð] û ttu
„t{™e Ë{]ÂØ ‚Útt þtu¼t™u ðÄthu Au. ytðt r«Þ y™u «þkËt…tºt ƒ™u÷t fhSËý „t{{tk
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™wk yt„{™ Ëtk¼¤e, ði~Þ …xu÷ „tu®ðŒ¼tE, fwþ¤ ¼õ‚, …e‚tkƒh
¼õ‚ ‚Útt ƒeò ¼õ‚s™tu W{¤ft¼uh ©enrh™t Ët{t „Þt. ‚u{™e …tA¤ Mºteytu …ý
«¼w ™ t „w ý „t™ðt¤t {k „ ÷ „e‚tu „t‚e „t‚e [t÷‚e n‚e. Ëðo ¼õ‚tu ©enrh™u …„u
÷t„e [hý M…þo fh‚t n‚t. {nt«¼w Ëti i ™ t fw þ ¤ Ë{t[th …q A ‚t n‚t. íÞthƒtŒ
¼õ‚tu™e ËtÚtu ðts‚u „ts‚u „t{{tk …ÄtÞto. ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™ „tu®ðŒ¼õ‚™u ½uh W‚thtu
fh‚t n‚t (17-28). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tu‚t™t [hýtuÚte ¼qr{™u ‚eÚto
Y… ƒ™tð‚t, rþð ƒúñtrŒf™t …ý „wÁ yuðt ¼Âõ‚Ä{toí{s ©enrhf]»ý ¼„ðt™u Ë‚h
ð»to ËwÄe Œh ð»tuo ƒu ðth „tu®ðŒS¼tE™t ½h{tk …„÷tk …tzu÷t Au. {wõ‚t™kŒ ƒúñt™kŒtrŒf
Ëk ‚ tu ™ e [hýhs …ý ‚u { ™t ½h™e ¼q r { …h AðtÞu ÷ e Au . „tu ® ðŒS¼tE™w k ytðw k …rðºt
½h ½ýe Ë{] Â Ø Úte ¼hu ÷ w k Au . „tu ® ðŒ¼õ‚u …t»to Œ tu Ërn‚ ©enrh™u yt ½h{tk W‚thtu
fhtÔÞtu. Ëk‚tu ‚Útt ðŠýytu™u …ý ‚u{™u y™wfw¤ W‚thtu ytÃÞtu. {nt«¼w ytuxt W…h {qfu÷
Ztur÷Þt W…h rðhts{t™ ÚtÞt. íÞtk „t{ðtËe ¼õ‚tu ™t™t «fth™e ¼ux ‚Útt …qs™ Ët{„úe
÷E ©enrh …tËu ytð‚t n‚t. EüŒuð «¼w™e …qò fhe …tu‚t™t yntu¼tøÞ {t™‚t n‚t.
{nt«¼w Ëðo ™ t fw þ ¤ Ë{t[th …q A ‚t n‚t. yu ð t{tk {w f w k Œ ðýeo y u hËtu E ƒ™tðe ©enrh
{txu Útt¤ ‚iÞth fÞtuo. ‚…Mðe yuðt ©enrh ðýeoyu ƒ™tðu÷ {t÷…wyt ‚Útt ƒeS ðM‚wytu
¼tðÚte s{‚t n‚t. sBÞt …Ae ntÚt-{tU ÄtuE™u Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk …ehËðt …ÄtÞto. Ëðo™u
¾qƒ yt„ún fhe {t÷…wyt s{tzât. ƒesu rŒðË ©enrh fwþ¤ (¾wþt÷) ¼õ‚™u ½uh sBÞt.
fhSËý „t{{tk …tk[ rŒðË ËwÄe hÌtt. íÞth …Ae Œw„o…wh …Äth‚t n‚t. nu ßÞucS‚,
‚u „tu®ðŒ¼tEyu ©enrh™e fhSËý™e ÷e÷t su {™u Ëk¼¤tðe n‚e ‚u {U ‚{™u fne, nðu
©enrh™t ƒeò [rhºttu fnwk Awk ‚u Ëtk¼¤tu (29-34). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
yu f Ë{Þu yûthtrÄ…r‚ ©e …w Á »ttu ¥ t{ ™thtÞý …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ u Œþo ™ Œu ð t Œw „ o … w h Úte
™ef¤e fhSËý …ÄtÞto. ©tðý {tË{tk {æÞtn™ Ë{Þu „tu®ðŒ ¼õ‚™u ½uh ytÔÞt. ËtÚtu
…tu‚t™t îth…t÷ fhe{ ¼õ‚ n‚t ‚Útt {q¤S ƒúñ[the n‚t. „tu®ðŒ¼tE™u ytk„ýu {k[
W…h ©enrh rðhts{t™ ÚtÞt. {nt«¼w sBÞt ™rn ntuÞ yuðwk rð[the ‚u ¼õ‚u ƒúñ[the
…tËu s÷Œe Útt¤ ‚iÞth fhtÔÞtu. ƒúñ[theyu ½ô™t Íeýt ÷tux™e …qheytu ƒ™tðe. rðrðÄ
þtf ƒ™tÔÞt. ‚Útt yÚttýtk y™u …t…z ÷tÔÞt n‚t. hËtuE ‚iÞth ÚtE íÞthu ©enrh M™t™
fhe s{ðt {txu ytË™ W…h ƒu X t. rð»ýw ™ u r™ðu Œ ™ fhe s{ðt ÷tøÞt. ð[{tk ðthk ð th
s¤ …e‚t …e‚t s{‚t n‚t (35-40). rðrðÄ þtf, fkËth, ŒqÄ…tf, …qheytu, Œt¤, …t…z,
yÚttýtk, Œnª ‚Útt ¼t‚ yt ƒÄwk Ár[ «{týu s{‚t n‚t. sBÞt ƒtŒ ntÚt ‚Útt {w¾ þwÂØ
fhe. „tu®ðŒS¼tE {w¾ðtË yt…ðt ytÔÞt íÞthu ©enrhyu «ËÒt ÚtE …tu‚u s{u÷tu Útt¤
ntÚttu n tÚt „tu ® ðŒ¼õ‚™u ytÃÞtu . ïu ‚ ðMºtÄthe ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ u
ytX rŒðË ËwÄe ytðtu rŒÔÞ yt™kŒ yt…‚t n‚t. yuf rŒðË {nt«¼wyu „tu®ðŒS¼tE™u
fÌtwk, nu ¼õ‚ ! ‚{tht „t{{tk {thu sL{tü{e™tu {ntuíËð fhðt rð[th Au. ‚tu ‚{u swŒt
sw Œ t Œu þ {tk Vh‚t Ëk ‚ tu , {w r ™ytu , ðŠýytu y™u „] n MÚt ËíËk „ es™tu ™ u fk f tu ‚ heytu ÷¾e
‚u z tðtu . ©enrh™e yt¿ttÚte „tu ® ðŒ¼tE ½ýt htS ÚtÞt. {nt«¼w ™ e EåAt {w s ƒ Ëðo
MÚt¤tu y u {ntu í Ëð™e yt{k º tý …rºtftytu {tu f ÷tð‚t n‚t. ßÞtk ßÞtk …rºtftytu …ntU [ e
íÞtk ™ t Ëk ‚ tu , {w r ™ytu , ƒú ñ [theytu MÚttr™f nrh¼õ‚tu ƒÄt W{k „ ¼u h fhSËý sðt™e
‚iÞthe fhðt ÷tøÞt. WíËð r«Þ s„Œeïh {nt«¼w™u «íÞût {¤ðt™e WífkXtðt¤t ¼õ‚s™tu
þe½ú „r‚Úte fhSËý „t{u ytðe hÌtt n‚t. Ëk ‚ tu , {w r ™ytu , ƒú ñ [theytu ‚Útt yLÞ
nrh¼õ‚tu fhSËý …ntU å Þt íÞthu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý Ë¼t{tk rðhts{t™ n‚t. nu
hts™T ! yu ð¾‚u ©enrhyu ËwkŒh ïu‚ ðMºttu …nuÞto n‚t. „¤t{tk Ëw„krÄ‚ …w»…tu™t ‚tò
nth n‚t. ‚usMðe ÷÷tx{tk r‚÷f Ërn‚ fw{fw{™tu „tu¤ [kÿf n‚tu. ft™{tk …w»…„wåA n‚t.
{M‚f W…h …w»…™t ‚tuht n‚t. ytðe y÷tirff þtu¼t Äthý fh‚t ©enrh™t Ëðo ¼õ‚s™tuyu
Œþo™ fÞto. …]Úðe W…h …ze Ëtütk„ Œkzð‚T fÞto. [hý f{¤™tu M…þo fhe n»to ½u÷t ƒ™e
„Þt. ƒÄt s ytr©‚s™tu «týr«Þ ©enrh™w k y÷ti r ff {w ¾ th®ðŒ yr™r{»t ÿÂüÚte

r™nt¤e hÌtt n‚t (41-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™e fhSËý ÷e÷t yu ™t{u Ëtu¤{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>16>>
yæÞtÞ - 17
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Ëk‚tu ytrŒf ƒÄt ¼õ‚s™tu Ë¼t{tk ƒuËe „Þt
íÞthu Þtu„uïh {nt«¼w „k¼eh ðtýeÚte Ë¼tËŒtu™u fnuðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au - nu Ëk‚tu,
{wr™ytu, ðýeoytu y™u ¼õ‚s™tu ! nwk ‚{tht Ëti™wk Mðt„‚ fÁk Awk. ‚{u yíÞthu þhehÚte
y™u {™Úte Ëw¾e ‚tu Atu ™u ? ‚{u {w{wûtw s™tu™u {tÁk ¿tt™ yt…ðt ¼qr{ W…h Vhtu Atu.
rð»t{ Œuþft¤ Ën™ fhtu Atu. ÷tuftu™t {t™ y…{t™, Ëífth r‚hMfth Ën™ fhtu Atu. ¼q¾
‚hË ðuXe™u …ý {tÁk ¼s™ fhtu Atu y™u fhtðtu Atu ‚u nwk òýwk Awk. {w{wûtwytu™u ¿tt™Y…
Œt™ yt…tu Atu yu ‚{thtu {tuxtu W…fth Au. ƒnw Ëthe ðt‚ Au. nu Ëk‚tu nðu ‚{u {™u fntu
fu nwk ‚{tÁk þwk ft{ fÁk ? ‚{u ‚tu Ëti r™M«une Atu. ‚{tht …tu‚t™t ftuE MðtÚto rð™t fuð¤
{w { w û tw y tu ™ t rn‚™u yhÚtu ‚{tÁk rð[hý Au . nu Ëk ‚ tu ! ‚Útt {tht ði » ýð ¼õ‚tu ! ‚{u
yíÞthu ynªÚte WXtu. ‚{tht W‚tht fhe ytðtu. …Ae r™htk‚u ynª ytðtu (1-5). ©eÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu yt¿tt fhðtÚte Ëðo íÞt„e „]ne ¼õ‚tu „t{{tk W‚thtu
fhðt „Þt. {wr™ „ýtuyu ‚tu „t{Úte ƒnth ytðu÷t ð]ûttu ™e[u W‚tht fÞto. nrh¼õ‚tuyu
„t{{tk ©enrh™t r™ðtË™e …tA¤ ytðu ÷ s„t{tk W‚tht fÞto . ‚tu ƒeò fu x ÷tf ƒeò
MÚtt™tu{tk W‚h‚t n‚t. W‚thtytu{tk yËkÏÞ nrh¼õ‚tu™t ht‚ rŒðË Út‚t yðtsÚte ftuE
ftu E ™w k Ëtk ¼ ¤e þf‚t ™ n‚t. Ëðo íÞt„e „] n e ¼õ‚tu …tu ‚ …tu ‚ t™t W‚tht{tk ÂMÚth ÚtÞt
íÞtk sL{tü{e™tu rŒðË ytðe „Þtu. „t{™t ƒÄt ¼õ‚tuyu ¼u„t ÚtE „t{Úte …qðo rŒþt{tk
ytðu ÷ ðz ™e[u ËhË ®nztu ¤ tu ƒtk æ Þtu . [th Ëtu ™ t™t Œk z ðt¤tu , Ëtu ™ t™t ‚thðt¤t ðMºttu
ðªxe fhu ÷ þtu ¼ tðt¤tu , W…h {w f u ÷ Ëw ð ýo ™ t f¤þðt¤tu , ƒtk Ä u ÷ t ‚tu h ýtu ð t¤tu ‚Útt [th
Œhðtòðt¤tu ®nztu ¤ tu ¾q ƒ s þtu ¼ tÞ{t™ ÷t„‚tu n‚tu . Ë{„ú ®nztu ¤ t™u ‚tò …w » …tu Ú te
y÷kf]‚ fÞtuo n‚tu. ®nztu¤t{tk yufŒ{ ™h{ ‚Útt Ëwkðt¤e YÚte ¼hu÷ „tŒe …tÚthe ‚u™t W…h
ËwkŒh ytuAtz rƒAtÔÞtu n‚tu. ¼õ‚tuyu «u{Úte ƒ™tðu÷ yt Íq÷t{tk …ntuh yuf rŒðË ƒtfe
n‚tu íÞthu ËðtoL‚Þto{e ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ‚u{tk rðhts{t™ ÚtÞt (7-13). nu hts™T!
yu ð¾‚u ¼„ðt™ ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtÞýu yŒT¼w‚ þtu¼t Äthý fhe n‚e. ™rð™ {u½ suðt
~Þt{ðýoðt¤t, fhtuztu ft{ Œuð™t Y…™u …ý ÷ßò …{tz‚t, Ëtu™t™t ‚thðt¤t srhÞt™e
ðMºttu Äthý fhu ÷ t, {™tu n h ÂM{‚Úte þtu ¼ ‚t {w ¾ th®ðŒðt¤t, W¥thtr¼{w ¾ u rðhts{t™
©enrh™t Œþo™ fhe ¼õ‚s™tu …tu‚t™tu sL{ ËV¤ ÚtÞtu {t™‚t n‚t. y™u Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™™e sÞ ntu, Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ ntu yuðt {tuxt Wå[thýÚte sÞ ƒtu÷e™u
rŒþtytu „sðe {w f ‚t n‚t. yu ð¾‚u ytftþ{tk …ý Œu ð Ë{q n Œw k Œ w r ¼ ð„tze™u yt™k Œ
ÔÞõ‚ fh‚tu n‚tu. yu ð¾‚u ©enrh™e Ë{e…u {tuxe Ë¼t ¼htE. ‚u Ë¼t{tk Ëk‚tu ðýeoytu
„] n MÚt ¼õ‚tu ‚Útt Mºte¼õ‚tu …tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ t Ët[ðe™u ƒu Ë ‚t n‚t. {nt«¼w ™ t
Ëtr™æÞ{tk fwþ¤ „ðiÞt y™u Ëk‚tu ðt®sºttu ËtÚtu ©enrh™t r™{o¤ Þþ™wk fe‚o™ „t™ fh‚t
n‚t. ‚u …Ae fux÷tf íÞt„e y™u „]nMÚt ¼õ‚tu „tu¤ Vh‚t y™u ntÚt ðzu ‚t¤eÞtu …tz‚t
{kz¤tfthu {Äwh ht„u fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt. htËtfthu fe‚o™tu „t‚tk „t‚tk {æÞ htrºt™tu Ë{Þ
ÚtE „Þtu. [kÿ{t™e rfhýtu ðzu …qðo rŒþt «ftrþ‚ Útðt ÷t„e (14-20). ‚u Ë{Þu ™tr[fu‚t
{w r ™yu yu f Ëw k Œ h ytu h zt{tk ƒ™tðu ÷ …thýt{tk MÚttr…‚ ©ef] » ý™e {q Š ‚™e þtu z »ttu … [th
rðrÄ ðzu …q ò fhe. íÞthƒtŒ ™tr[fu ‚ t {w r ™ (™t™t¼tE) y™u „tu ® ðŒ¼tE …w ò ™e
Ët{„úeÚte ¼hu÷t …tºttu ntÚt{tk ÷E ©enrh …tËu ytÔÞt. fuËh Þwõ‚ Ëw„krÄ [kŒ™, ‚tò
Vq ÷ ™t nth, ‚w ÷ Ëe {t¤t, ™t™t «fth™t yt¼q » týtu ‚Útt W¥t{ ðMºttu ðzu ‚u ƒk ™ u sýt
Ëk ‚ tu ™ t Mðt{e ©enrh™e …q ò fh‚t n‚t. …Ae {tu x t MðhÚte {nt«¼w ™ e yth‚e W‚the.
nu Þtu „ u ï h ©enrh ! þhýu ytðu ÷ t ¼õ‚tu ™ t „w Á yu ð t ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu . nu
Mðt{e ! ‚{thtu Ëðo º t sÞ sÞfth Úttytu . ‚{tht ðÄ‚t «¼tðÚte y{™u Œw : ¾ yt…™th
yËwhtu™wk Ët{ÚÞo ™tþ …t{u Au. nu Ëðuoïh ! ‚{tht [hýf{¤™e hs {tÚtu [ztðe fux÷tf
Œu ð tu , yËw h tu , {w r ™ytu , ™htu , rËæÄtu ð„u h u …rðºt ÚtE „Þt Au . ‚u y tu Vhe {tÞtY…e
ftŒðÚte {r÷™ Út‚t ™Úte. ytðe he‚u ƒÄt™u …rðºt fh™th nu {w r ™ïh ! ‚{u y{tht
ÓŒÞ{tk r™ðtË fhtu (21-26). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yth‚e W‚tÞto ƒtŒ
‚u ™tr[fu‚t {wr™ y™u „tu®ðŒ¼tE ytÿo ðtýeÚte ©enrh™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. ™tr[fu ‚ t
{wr™ (™t™t¼tE) ‚Útt „tu®ðŒ¼tE M‚wr‚ fhu Au - nu Ä{toí{s ©enrh ! yt… rs‚urLÿÞ Atu.
Ä{o ‚Útt ¼Âõ‚™e …w Â ü fh™tht Atu . y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu . nu Ëðu o ï h
…h{u ï h ! ‚{tht ¼õ‚tu ™ t Ëw ¾ {txu ‚{u „tu ÷ tu f , ïu ‚ îe…, yÔÞtf] ‚ , ƒŒrhð™ ‚Útt
ƒúñ…wh ytrŒ Ät{tu håÞtk Au. yuðt nu «¼w ! ‚{u y{tht «tý ÃÞtht Úttytu. nu ©enrh !
‚{tht [hýth®ðŒ Y…e ™ti f t™t ytþht rð™t, {tÞtÚte ÔÞtó yt Ëk Ë th Ët„h™u ‚hðt
ftuý Ë{Úto Au ? ftuE ™Úte. ‚uÚte s Ë{Úto yuðt rþðƒúñtrŒfu …ý ‚{tht [hý™e M‚wr‚
fhe Au. nu Ä{oŒuð™t …wºt ! y{u …ý ËkËth Ët„h™u ‚hðt {txu yt…™t …Œth®ðŒ™tu yt©Þ
fheyu Aeyu. su s™tu™u ‚{thtu ytþhtu ™Úte ‚uytu™u yt ¼ðËt„h ‚hðtu yþõÞ Au. …hk‚w
‚{tht ¼õ‚ yuðt y{thu {txu ‚{tht yt©Þ ðzu ËkËth Ët„h ‚hðtu Ëh¤ Au. y{tht
yt©Þ MÚtt™ yu ð t nu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ! ‚{™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . nu
{nthts ! yt… r{‚tnthe Atu. þtk‚ MðY… Atu. {™tunh y™u õÞtkÞ …ý ytËÂõ‚ ð„h™t
Atu. nu ðtËwŒuð y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu. Ëðo ÷tuf™u …rðºt fh™th nu ©enrh!
ƒúñÄt{{tk ¢ezt fh‚t, rËæÄMðY…, „wý„útne, Mð‚kºt y™u ƒúñMðY… yuðt yt…™u y{u
™{Mfth fheyu Aeyu. nu y{tht ytí{t ! ‚{tht W…tËftu™u ‚{u rËræÄŒt‚t Atu. yt™kŒ
yt…™tht Atu . yÄ{o ™ tu WåAu Œ fh™tht Atu . rŒÔÞ rð„ú n ðt¤t Atu . Ëðo ðu Œ tu Ú te «{tý
fhu÷t Atu. y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu (27-34). yt «{týu M‚wr‚ fÞto ƒtŒ ‚uytuyu
fÌtw k , nu f] … t™tÚt yt…™u {txu V¤tnth ‚i Þ th Au {txu s{ðt …Äthòu . ©enrh ®nztu ¤ u Ú te
™e[u W‚Þto. y™u …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. V¤tnth sBÞt. ht‚™tu yuf …ntuh ƒtfe hÌttu íÞthu
ftu E ™u …ý ¾ƒh ™ …zu yu he‚u ztk „ hðt …ÄtÞto . ynª Ë{i Þ t{tk ytðu ÷ t Ëk ‚ tu ‚Útt
nrh¼õ‚tu ƒesu rŒðË þehtu …qhe ð„uhu ¼tus™ s{e ©enrh™wk ‚Útt {ntuíËð™wk M{hý fh‚t
fh‚t Œuþtk‚h{tk sðt ÷tøÞt. Ëðo™t „Þt …Ae „tu®ðŒ ¼õ‚ {nt«¼w …tËu ytÔÞt. íÞthu
¼Âõ‚™k Œ ™ ¼„ðt™u …q A T Þ w , k nu ¼õ‚ ! Ëðo Ëk ‚ tu {w r ™ytu ‚Útt nrh¼õ‚tu ™ t Ëk ½ tu nsw
Au fu „Þt ? ¼õ‚ ƒtuÕÞt fu nu «¼w ! ƒÄt s Ëk‚tu y™u nrh¼õ‚tu s‚t hÌtt Au. y{tÁk
„t{ ‚tu ¾t÷e y™u Ëw™fth ƒ™e „Þwk Au (37-42). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
„tu ® ðŒS ¼tEyu ytðw k fÌtw k íÞthu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …tu ‚ t™t ƒu …t»to Œ tu ËtÚtu
ztk „ hðtÚte {æÞ htrºtyu ™eféÞt. „tu ® ðŒ¼tE™u yt„¤ fhe fhSËý „t{™e Ëe{{tk
ytÔÞt. Ëe{{tk s ftuE yuf s„tyu ƒuXt. íÞtk y¾t ¼„‚™wk …hs ht„{tk ƒ™tðu÷wk y™u
Ëtk¼¤ðwk „{u ‚uðwk yuf …Œ …tu‚t™t ¼õ‚ …tËu „ðztð‚t n‚t. yu …Œ™tu yÚto ytðtu n‚tu.
nu {™w » Þtu ! su ðt‚to ËíþtMºt{tk ™u ÷tu f ðnu ð th{tk {¤‚e ™ ytð‚e ntu Þ ‚u ð e ðt‚to ™ tu
íÞt„ fhtu . ‚{™u {ntŒw ÷ o ¼ {™w » Þ yð‚th {éÞtu Au ‚u { tk òu ©enrh™w k ¼s™ fhðt™w k
[q f þtu ‚tu …M‚tðt™tu …th ™rn hnu . y™u ½ýw k Œw : ¾ …t{þtu yu r™ùÞ òýòu . ytðt
yÚtoðt¤wk ‚u ¼s™ Ëtk¼¤e ©enrhf]»ý ¼„ðt™ íÞtkÚte WXe ƒeò ftuE ¾u‚h{tk „Þt. íÞtk
…tu‚t™t Ëuðf fhe{¼tE …tËu ÷tfze n‚e. …tu‚u …ý yuf ÷tfze ntÚt{tk ÷eÄe. ƒk™u sýt
÷tXeŒtð h{ðt ÷tøÞt. Úttu z eðth ytðe he‚u h{‚ fhe. …Ae íÞtk Ú te ½ýt V¤Vw ÷ ðt¤e
™tr[fu ‚ (™t™t¼tE) ¼tE™e ðtzeyu …ÄtÞto (43-49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk fhSËý{tk sL{tü{e WíËð fÞtuo yu ™t{u Ë¥th{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>17>>
yæÞtÞ - 18
©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! fhSËý „t{Úte W¥th rŒþt{tk hnu ÷ e ‚u
™t™t¼tE™e ðtze{tk fqðt …tËu ytðu÷t yuf ½h{tk ©enrhyu W‚thtu fÞtuo. ðt¤e[tu¤e™u ËtV
fhu÷t ‚u ½h™t ytk„ýt{tk …÷k„ W…h …tu‚u ƒuXt. yuðt{tk „tu®ðŒ¼õ‚ …tu‚t™t ½uhÚte ft[wk
ËeÄwk ÷E ytÔÞt. {wfwkŒðýeoyu hËtuE ƒ™tðe. r{‚tnthe «¼w ‚u sBÞt. {nt«¼w õÞthuf
ðh¾zt™t ð] û t nu X ¤ s{‚t. õÞthu f ™t™t¼tE™t ½h{tk s{‚t. õÞthu f …tu ‚ t™t W‚thu
s{‚t ‚tu õÞthuf „t{{tk sE™u s{‚t. M™t™ …ý õÞthuf fqðt ftkXu ƒuËe™u fh‚t. õÞthuf
fqðt™t ftkXu Xkzf òýe™u ËqE …ý s‚t. õÞthuf fqðt™e Ë{e…u Ë¼t fh‚t ‚tu õÞthuf ðtze{tk
ytðu÷t ½h™u ytk„ýu Ë¼t ¼h‚t. ðtze™t fqðtÚte W¥th rŒþt{tk MðåA s¤ðt¤wk rðþt¤
ðt½rhÞwk Ëhtuðh Au íÞtk …ý ©enrh s‚t. Ëhtuðh rf™thu ð]ûttu W…h ƒuXu÷t …ûteytu™tu {Äwh
f÷hð ßÞtk ÚttÞ Au íÞtk M™t™ fhðt …ý s‚t. ‚u{™e …tA¤ nrh¼õ‚tu …ý íÞtk M™t™
fhðt s‚t. ftuE yuf rŒðËu ðtzeÚte ŒÂûtý rŒþt{tk y™u „t{Úte W¥th rŒþt{tk ytðu÷ ftuE
ƒeò fqðt W…h „Þt. fqðt™t s¤Úte …tu‚u [hý f{¤ ÄtuÞt. ‚u fqðt{tk …týe™tu «ðtn ½ýtu
s ytuAtu n‚tu ‚u «ðtn ðÄthe ƒeS „k„t Ë{t™ fhe íÞtkÚte …tAt ðtzeyu …ÄtÞto. Œhhtus
…tu‚t™t ¼õ‚tu™u yt™kŒ …{tz‚t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ðtzeyu Ët‚ rŒðË hÌtt. ytX{u
rŒðËu Ëðthu Ëuðftu ËtÚtu ¾tuh s „t{u Vhe …ÄtÞto . ‚u „t{™t „tu ŒzS ytrŒf ¼õ‚tu y u
©enrh™wk ¼tðÚte Mðt„‚ fÞwO. {nt«¼w „t{Úte …Âù{ rŒþt{tk ytðu÷ ¼t„tu¤ …tËu hnu‚t
ƒu [ h¼tE …xu ÷ ™t ytk „ ýu ½tu z t …hÚte ™e[u W‚Þto . ytr©‚s™tu Ú te ðªxtÞu ÷ ðtËw Œ u ð
¼„ðt™ ÷ªƒzt ™e[u ‚iÞth fhu÷ {k[ W…h yuftŒ ½ze ƒuXt. …Ae …tu‚u M™t™ fÞwO. Útt¤
sBÞt. …tu‚t™u ËtÚtu hnu÷t Ëk‚tu ‚Útt ¼õ‚tu™u s{tzât. …Ae ƒnu[h …xu÷™t ½uhÚte ™ef¤e
zwk„hS ¼õ‚™u ËtÚtu ÷E ÷û{e[kŒ ™t{™t ðrýf ¼õ‚™u ½uh …ÄtÞto. ÷û{e[kŒu ¼tð…qðof
fhu÷e Ëuðt-…qò Mðefthe …tAt ÷ªƒzt ™e[u hnu÷e Ë¼t{tk …ÄtÞto. {k[ W…h [thuf ½ze
Ëw Ä e …tu Z e „Þt. …Ae QXe …t»to Œ tu ™ u ËtÚtu ÷E „tu Œ zS ¼õ‚™u ½u h …ÄtÞto . ½ýt htS
ÚtÞu ÷ t „tu Œ zS ¼õ‚u {k [ W…h {nt«¼w ™ u ƒu Ë tzât. …q ò fhe ¼u x {q f e. Úttu z eðth
¼Âõ‚™k Œ ™ «¼w íÞtk ƒu X t. yt{ „tu Œ zS ¼õ‚™u yt™k Œ …{tze ½tu z u Ëðth ÚtE íÞtk Ú te
ûtrºtÞ y{ht¼tE™u ½uh …ÄtÞto (1-18). ûtrºtÞ ¼õ‚ y{htSyu ©enrh™e ¼tðÚte …qò
fhe. {nt«¼w íÞtkÚte s÷Œe ™ef¤e „t{™e ð[{tk ÚtE {tufS ¼õ‚™u ½uh ytÔÞt. {tufS
¼õ‚u y™u ‚u ™ e {t‚tyu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u fw { fw { [tu ¾ tÚte ðÄtðe …q ò fhe.
©enrhf] » ý «¼w íÞtk Ú te ™ef¤e h‚tS ™t{™t B÷u å A (Þð™)™t ½h …tËu ytÔÞt. íÞthu
©enrh Þð™™t þtMºt{tk WŒqo ¼t»tt{tk ÷¾u÷ f÷{tk ƒtu÷‚t ƒtu÷‚t „t{Úte W¥th rŒþt{tk
¼t„tu¤u ytðe ûtýðth W¼t hÌtt. …Ae íÞtkÚte [t÷‚t ÚtÞt íÞthu …tA¤ ytð‚t ¾tuhs™t
s™tuu™u fnuðt ÷tøÞt fu nu ¼õ‚s™tu, ‚{thu ¼„ðt™™wk ¼s™ fhðwk. yt Ëtk¼¤e …ð™S
™t{™t ûtrºtÞu fÌtw k fu nu {nthts ! ‚{u Ëtûtt‚ ¼„ðt™ Atu ‚u Ú te {thtu yk ‚ ft¤ ytðu
íÞthu nu «¼w ! {the ¾ƒh ÷uòu. ©enrh fnu Au nu ûtrºtÞ ¼õ‚ ! ‚{u ‚{tht Œuntk‚ft¤u
ßÞthu {™u Ëk¼t¤þtu íÞthu nwk …ý yð~Þ ‚{the Ëk¼t¤ ÷Eþ yu{ r™ùÞ òýòu. yt
{tht ð[™{tk ËkþÞ fhðtu ™rn (19-25). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htò ! …ð™S™u
yt «{týu ð[™ yt…e ‘sÞ ËÂå[Œt™kŒ’ yu{ ƒtu÷e™u yï ŒtuztÔÞtu. „t{™e ¼t„tu¤Úte
¾tuhs „t{™t Ëe{tzu …ntU[e „Þt. íÞtk ftuE Sðeƒt ™t{™e Mºte s¤ ¼hu÷wk …tºt ÷E™u
ytðe. ‚u ™ e «tÚto ™ tÚte ‚u s¤ …tu ‚ t™t [hýÚte «ËtŒe™w k fhe ytÃÞw k . Sðeƒtyu ‚u { tk Ú te
Úttu z w k …týe …eÄw k . y™u ƒtfe™w k „t{™t fq ð t{tk ™tÏÞw k . nu ¼q … r‚ ! [hýtu Œ f ™t¾ðtÚte
‚eÚtoY… ƒ™u÷tu ‚u fqðtu yíÞthu …ý s¤ …e™tht {™w»Þtu™t y™uf sL{™t …t…™tu ™tþ fhu
Au . íÞtk ©enrh …tu ‚ t™t yï™u ¾q ƒ ðu „ Úte Vu h ð‚t n‚t. ytftþ{tk Œþo ™ fh‚t Œu ð tu ‚u
òuE {nt«¼w W…h …w»…ð]Âü fhðt ÷tøÞt. ©enrh™e …tA¤ ytðu÷t „út{s™tu yt ‚tò
…zu ÷ t …w » …tu òu E ¾q ƒ ytùÞo …t{e „Þt. ¼õ‚s™tu ™ u íÞtk Ú te …tAt ðt¤e Ä{to í {s
©enrhf]»ý …÷eÞz „t{™e Ëe{{tk ytðe …ntUåÞt. íÞtk ½ýt Ë{ÞÚte nhý™wk xtu¤wk Q¼wk
n‚wk. yt nhýtu™t fÕÞtý EåA‚t ©enrh xtu¤t™e ËL{w¾ …tu‚t™tu yï ¾qƒ Œtuztð‚t n‚t.
ðu„Úte Œtuz‚t ½tuztW…h ©enrh™u òu‚tk ‚u nhý™tu Ë{qn …ý yt„¤ yt„¤ Œtuzðt ÷tøÞtu.
Úttuzeðth …Ae xtu¤t™e {kŒ „r‚ òuE fYýtËt„h ©enrh™u ÷tøÞwk fu {tht ¼ÞÚte y™u ¾qƒ
Œtu z ðtÚte yt nhýtu ºttË …t{e „Þt Au . ¼q ¾ ‚hËÚte …ý …eztÞ Au . y™u Úttfe „Þt
Au. yu{ rð[the™u ‚u xtu¤t™e …tA¤ Œtuz‚t ƒkÄ ÚtE „Þt. …tu‚u …ý ƒnw ŒtuzðtÚte Úttfe
„Þt. …hËu ð tÚte ðMºttu ¼ªòE „Þt.ytðt ©r{‚ ÚtÞu ÷ t ¼„ðt™ {w õ ‚t™k Œ {w r ™,
yt™kŒt™kŒ{wr™, ƒúñ{wr™ y™u r™íÞt™kŒ{wr™ yt [th Ëk‚tu ßÞtk n‚t ‚u MÚt¤u ytðe W¼t
hÌtt. Ëk‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu nu {wr™ytu ! {U {]„™t yuf Ë{qn …tA¤ yux÷t ðu„Úte ½tuztu
ŒtuztÔÞtu Au fu ‚u ƒÄt {]„tu ºttË …t{e „Þt. {]„™tu yt Ë{qŒtÞ Sðþu íÞtk ËwÄe r™íÞ
{™u Ëk ¼ thþu . Œu n Atu z þu íÞthu {the {q Š ‚™t ‚u { ™u Œþo ™ Útþu . {tht Œþo ™ Úte r™»…t…
ƒ™u÷t ‚u {]„tu {wr™ytu™e {tVf {tht Ät{™u …t{þu (26-39). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! ‚u [th Ëk‚tu yt„¤ nhýtu™e ðt‚ fhe y¼Þ«Œt‚t ¼„ðt™ Ëk‚tu™u ËtÚtu
÷E …÷eÞz „t{{tk …ÄtÞto . ‚u „t{{tk hnu ‚ t Íw { ¾ht{ ƒú t ñý, su X t¼tE …xu ÷ , „k „ t
™t{™e ƒútñý Mºte, ‚Útt ƒeS ¿tt™trŒf Mºteytu ð„uhu W{k„ ¼uh ©enrh™u Ëífthe …qò
fh‚e n‚e. htuftðt {txu ¼õ‚tuyu ½ýtu yt„ún fÞtuo …hk‚w ©enrh íÞtk htuftÞt ™rn y™u
ËeÄt ™thŒe…wh …ÄtÞto. ™thŒe…wh™t ™tr[fu‚ ƒútñýu ¼Âõ‚¼tðÚte {nt«¼w™u …tu‚t™u ½uh
…ÄhtÔÞt y™u rðrðÄ W…[thtuÚte …qò fhe. íÞtkÚte ©enrh „w÷tƒ[kŒ y™u Ëw¾[kŒ ™t{™t
¼õ‚tu ™ u ½u h …ÄtÞto . Ëw k Œ h ytË™ W…h {k „ ÷Y… {nt«¼w ™ u ƒu Ë tzât. …q ò fhe Ëtfh
Ähtðe. ‚u ¼õ‚tuu …„u ÷tøÞt. rs‚urLÿÞ s„Œeïhu ‚u{™t ½uh r™ðtË fÞtuo. íÞtk …tk[ rŒðË
hÌtt. nòhtu ¼qŒuðtu™u s{tzât. ŒÂûtýtytu yt…e «ËÒt fÞto. …Ae ™thŒe…whÚte ƒesu „t{
sðt ™eféÞt. {t„o { tk s‚tk ™thŒe…w h ™t {t™®Ën …xu ÷ {éÞt. ‚u ði ~ Þ ¼õ‚u ©eS
{nthts™e …qò ½ýt nu‚Úte fhe ‚u Mðefthe ©enrh íÞtkÚte ÷tk½ýs „t{u Vhe …ÄtÞto. íÞtk
htrºt hÌtt y™u Ëðthu Vhe …tAt ztk „ hðt …ÄtÞto (40-46). „t{Úte …q ð o rŒþt™e yu f
ðtze{tk ytÔÞt. íÞtk fqðt™e ™Sf{tk yuf ð]ût™e ËwkŒh ½xtŒth AtÞt n‚e ‚u™e ™e[u ¼qr{
W…h yuf ðMºt …tÚtÞwO. ‚u™t W…h ŒÂûtý ‚hV yturþfwk fhe Ëq‚t. ËtÚtu ðeþuf sux÷t Ëk‚tu
…ý n‚t. ‚u Ë{Þu „t{{tk Ú te ðtze ‚hV ytðe hnu ÷ t ðu ý eŒtË y™u ƒeò ¼õ‚tu y u
©enrh™u òu Þ t. Íz…Úte íÞtk ytðe «¼w ™ u …„u ÷t„e [hý M…þo fhe n»to …tBÞt. Ëq Þ o
Ë{t™ ‚usMðe ftkr‚ðt¤t ©enrhyu ‚Útt Ëk‚tuyu íÞtk M™t™ fÞwO. hËtuE ‚iÞth ÚtE yux÷u
Ëk ‚ tu Ërn‚ {nt«¼w sBÞt. ¼tu s ™ ƒtŒ Úttu z tu rð©t{ fhe, f…t¤{tk {™tu n h r‚÷fÚte
þtu ¼ ‚t ©enrh ðts‚u „ts‚u ðu ý e¼tE™u ½u h …ÄtÞto . íÞtk ¼õ‚tu s ™tu ™ e Ë¼t ÚtE.
{nt«¼w Ëti ™ t {™™u Á[u ‚u ð e ðt‚tu fh‚t n‚t. yu { fh‚tk yhÄe htrºt™tu Ë{Þ Útðt
ytÔÞtu íÞthu ©enrh ƒtuÕÞt, nu s‚™ƒt ytrŒf ƒnu™tu ! ‚{thu {the …qò fhðt™e EåAt
ntu Þ ‚tu nt÷ s fhe ÷tu . ƒÄe Mºteytu W{k „ Úte …q s ™ Ët{„ú e ÷tðe. [k Œ ™ ™ ntu ð tÚte
{tºt fkfwÚte EüŒuð™e …qò fhe. …Ae ©enrh …tuZe „Þt. Ëðth{tk QXe s‚™ƒt™u fnuðt
÷tøÞt (47-53). ¼„ðt™ ©enrh fnu Au fu nu s‚™ƒt ! htºtu ‚{u ‚Útt ‚{tht VtuE ð„uhu
{the …qò fh‚e ð¾‚u þheh W…h fhu÷tk fkfw™tu ÷u… ËwftE sðtÚte {tht þheh™e [t{ze
¾U[tÞ Au. …Ae {wfwkŒ ƒúñ[theyu ¼e™t f…zt ðzu ©enrh™wk þheh Äe{u Äe{u ÷qAe ytÃÞwk.
íÞthu …ezt{tk htn‚ ÚtE. ¼õ‚tu™e …ezt nh™tht ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞýu ßÞthu òÛÞwk fu
{tht Œþo™ fÞto rð™t EåAtƒt ™t{™t {tht ¼õ‚u ‚Útt ‚u™t …wºt ¾wþt÷u nsw ËwÄe ¼tus™
fÞwO ™Úte. ‚uÚte ‚h‚ s ‚iÞth ÚtE fhSËý „Þt. EåAtƒt™t ½uh ytðe ¾tx÷t W…h ƒuXt.
…Ae ‚u ƒnu ™ ™u ðÄthu yf¤tððt {txu ‚u { ™t …w º t ¾w þ t÷ ¼tE …tËu Ëk ‚ tu îtht y™u f
ðM‚wytu ðthkðth {k„tð‚t n‚t. EåAtƒnu™ „heƒ ÂMÚtr‚™t n‚t A‚tk Ëk‚tuyu, {wr™ytuyu,
…t»toŒtuyu su su ðM‚wytu {t„e ‚u ƒÄe yr‚ ©æÄtÚte ÷tðe yt…‚t n‚t. EåAtƒt™e ytðe
©æÄt y™u ËuðtÚte {nt«¼w ƒnw htS ÚtÞt. EåAtƒt™u fÌtwk, nu EåAtƒt ! ‚{u {tht …h{
¼õ‚ Atu. {the …tËu fkE ðh {t„tu. ƒwÂØðt™ ‚u EåAtƒtyu fÌtwk, nu f]…t™tÚt yt… htS
ÚtÞt ntu ‚tu yux÷wk {t„wk Aw fu yt y{thtu …xu÷ ðtË Au ‚u{tk sux÷t {™w»Þtu hnu‚t ntuÞ,
sux÷t …þwytu ntuÞ, sux÷t …ûteytu ntuÞ ‚u ƒÄt™wk ‚{thu fÕÞtý fhðwk. ¼õ‚ðíË÷ «¼wyu
‚u ðh EåAtƒt™u ytÃÞtu. ‚u …Ae ©enrh fux÷tf rŒðË íÞtk hne …tAt ztk„hðt …ÄtÞto
(54-62) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …qýo …wY»ttu¥t{ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
ztk„hðtÚte fhSËý y™u fhSËýÚte ztk„hðt ðthkðth ytÔÞt „Þt Au ‚uÚte ‚u ƒk™u „t{tu™e
‚Útt ytswƒ tsw™e ¼qr { {nt«¼w™t Ëtu ¤ r[nT ™ tu ð t¤t [hý f{¤Úte yk r f‚ ÚtE Au . yt
¼qr{™wk su {™w»Þ {rn{t …qðof Œþo™ fhu Au, M…þo fhu Au, ™{Mfth fhu Au yÚtðt …qò
fhu Au ‚u™t Ë½¤t …t… ‚íft¤ ™tþ …t{u Au (63).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk fhSËý ztk„hðt „t{u rð[hý yu ™t{u yZth{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>18>>
yæÞtÞ - 19
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tu‚t™e feŠ‚™u rðM‚th‚t ©e Ënò™kŒ Mðt{e
{nthts ztk„hðt ‚Útt fhSËý „t{{tk Úttuztu Ë{Þ hÌtt …Ae sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt. íÞthu
h‚w¾tkx ™t{™t ¼õ‚u fÌtwk, nu «¼w ! yt… {thu íÞtk …Äthtu. ‚uÚte ©enrh h‚w¾tkx™t ½uh
…ÄtÞto. ©enrhyu ‚u™u ½uh hne™u yufðth {tuxtu WíËð fÞtuo n‚tuu. ßÞucS‚ htò fnu Au -
nu «¼tu ! nu ÔÞt…fuþ {wr™ ! h‚wS‚ ™t{™t ‚u ¼õ‚ ftuý n‚t ? fE ¿ttr‚™t n‚t? y™u
õÞtk hnu‚t n‚t ? ‚u{™u ©enrh™u …tu‚t™u ½uh fu{ ƒtu÷tÔÞt n‚t ? nu {nt{wr™ yt ƒÄwk
òýðt™e {™u EåAt Au. ‚tu yt… ‚u ð]‚tk‚ rðM‚thÚte fntu (1-4). ©e ƒúñt™kŒ Mðt{e
ƒtu Õ Þt - nu rþðht{ rð« ! ßÞucS‚ htòyu ytðwk …qATÞwk íÞthu ©enrh™e {qŠ‚{tk ËŒt
r™{ø™ hnu™tht ÔÞt…ft™kŒ Mðt{e ‚u ðt‚ rðM‚thÚte fnuðt ÷tøÞt (5). ©eÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! yuf Ë{Þu ¼„ðt™ ©enrh …tu‚t™t ŒtË s™tu™t „t{tuyu rð[hý fhðt
{txu Œw„o…whÚte ™eféÞt. {t„o{tk ytð‚t „t{tu™u Atuze ©enrh {rAÞtð …ÄtÞto. {nt«¼wyu
yuf rŒðË Œ÷Ëw¾ht{ ™t{™t ƒútñý™u fÌtwk, nu ¼qŒuð ! yt…ýt Ëk‚tu nt÷ ytx÷t{tk ßÞtk
ßÞtk Vhu Au íÞtk ‚{u òytu y™u nwk „wsht‚ Œuþ{tk ytÔÞtu Awk ‚u ðt‚ ‚u{™u sýtðtu. yt¿tt
«{týu Œ÷Ëw¾¼tE {rAÞtðÚte hðt™t ÚtÞt íÞthu ¼„ðt™ ©enrh …ý {rAÞtðÚte ™ef¤e
{t„o { tk ytð‚t ¼õ‚tu ™ t „t{u htu f t‚t htu f t‚t ztk „ hðt …ÄtÞto . rðrðÄ ð] û ttu Ú te AðtÞu ÷ t
ztk„hðt™t Ëe{tzt™u òuE íÞtk ftuE yuf MÚt¤u ½tuzt …hÚte ™e[u W‚Þto. ƒeò ½tuzu Ëðthtu™u
fÌtw k , fu ‚{u Ëti yíÞthu s fhSËý òytu . ‚u …Ae ƒtfe hnu ÷ t Ëu ð ftu «íÞu ƒtu Õ Þt,
þºtw y tu ™ u S‚™th nu Ëu ð ftu ! {thu ynª Úttu z tu Ë{Þ „w ó …ýu hnu ð t™tu rð[th Au . yt
rþðht{ rð« y™u ¼e{S …t»toŒ yu ƒu sýt {the …tËu hnuþu {txu ‚{u …ý ƒÄt ftuE Œqh
Œuþ{tk [tÕÞt òytu y™u nu ¼„wS ! ‚{u ztk„hðt òytu. s‚™ƒt™u {tht ytððt™e ¾ƒh
yt…tu y™u fnuòu fu {nthts ¼qÏÞt ÚtÞt Au. nu hts™T ! ©enrh™t ËtÚteŒth ½tuzuËðthtu
s‚t hÌtt. …Œtr‚-Ëuðftu s‚t hÌtt. ¼„wS …ý ztk„hðt „Þt. rþðht{ rð« y™u ¼e{S
yu ƒu ©eS Ë{e…u hÌtt. ¼e{S¼tEyu ½txe AtÞtðt¤t {nq z t™t yu f ð] û t ™e[u Ëw k Œ h
ytË™ ƒ™tðe ytÃÞwk. ‚u ytË™ W…h {nt«¼w ïu‚ðMºt ytuZe ËqE „Þt. yuðu Ë{Þu {t„uo
s‚t fux÷tf ûtrºtÞtuyu ©enrh …tËu ytðe™u …qATÞwk. yt ftuý ynª Ëq‚kw Au ? hûtf ¼e{S
…t»toŒu fÌtwk, yu ‚tu y{tht „t{™t yrÄ…r‚ Œhƒth ™thtÞý®ËnS Au. ‚uytu {týËt sðt
{txu …Âù{ Œuþ{tkÚte ytÔÞt Au y™u rð©t{ ÷uðt {txu Ëq‚t Au. {nt«¼wyu …nu÷uÚte s
yt…u ÷ yt¿tt y™w Ë th „w ó ‚t ò¤ððt {txu yt he‚u W¥th yt…‚t n‚t. ûtrºtÞtu íÞtk Ú te
[t÷‚t ÚtÞt. yt ƒtsw, ðeh ¼„wSyu ztk„hðt sE Ë{t[th ytÃÞt fu ‚íft÷ s‚™ƒt Útt¤
ƒ™tððt™t ft{{tk ÷t„e „Þt. Útt¤ ‚i Þ th ÚtÞtu yu x ÷u ÷E™u ©enrh Ë{e…u sðt {txu
™eféÞt. …hk‚w ©enrh õÞt MÚt¤u Q‚Þto Au ‚u òý‚t ™ n‚t. ‚uÚte {nt«¼w™t Ë{e…{tk s
íÞtkÚte …Ëth Út‚t ƒeò {t„uo ð¤e „Þt. ‚u òuE ©enrh {tuxuÚte ƒtuÕÞt, nu s‚™ƒt ! nwk
ynªÞt Awk. ‚{u yt ƒtsw ytðtu. s‚™ƒt {nt«¼w™tu yðts Ëtk¼¤e ¾qƒ htS ÚtÞt y™u
‚u { ™e …tËu „Þt. s‚™ƒt™e ËtÚtu Ëtu u ™ tƒt ð„u h u ƒeò [th Mºte ¼õ‚tu …ý n‚t. ‚u
ƒÄtyu …tu ‚ …tu ‚ t™u {tÚtu hnu ÷ e …tf Ët{„ú e ™e[u W‚the. ©enrh™u {M‚f ™{tðe …„u
÷tøÞtk . s‚™ƒt …tu u ‚ ™e ËtÚtu ft[w k ËeÄw k …ý ÷u ‚ t ytÔÞt n‚t. ‚u { tk Ú te rþðht{ rð«u
hËtuE ƒ™tðe. ‚u ¼e{S¼tE ¼„wS y™u …tu‚u sBÞt. …Ae Ëtu™tƒtyu ©enrh™u fÌtwk, nu
{nthts ! ‚{u ynª At™t hntu Atu ‚uÚte y{u …ý ‚{the hûtt fhðt ynª hnuþwk (6-30).
©eÔÞt…fu þ {w r ™ ƒtu Õ Þt - nu ¼q…r‚ ! Ëtu™tƒt™wk fnuðwk Ëtk¼¤e {nt«¼w nË‚t nË‚t
ƒtuÕÞt, Ëtu™tƒt ! ‚{u Ëti …tu‚…tu‚t™t ½uh òytu. ‚{tht „t{{tk nwk …AeÚte ytðeþ yu{
fnu‚t fnu‚t ©enrhyu …tu‚t™t ntÚt ‚Útt {w¾ ÄtuÞt. y™k‚ Sð™tu {tuût fh™th ©enrh™u
«ýt{ fhe ‚u ƒÄe ƒnu™tu …tu‚…tu‚t™u ½uh „E. ‚u{™t „Þt …Ae ¼Âõ‚…wºt ¼„ðt™ …ý
fhSËý „t{{tk „Þt. y™u ™t™t¼tE rð«™u ½uh „wó …ýu sE íÞtk hnu‚t n‚t. ©enrh
…tu ‚ t™t s{ðt™t Ë{Þu „tu ® ðŒ¼tE ytrŒ Ëðo ¼õ‚tu ™ u Œþo ™ yt…‚t n‚t. ƒesu rŒðËu
‚u { ™t ðtË{tk Ë¼t fhe. Ë¼t{tk …tu ‚ u rðhts{t™ n‚t ‚u Ë{Þu ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ y™u
ƒúñt™kŒ {wr™ ƒeò …[tË Ëk‚tu™u ËtÚtu ÷E EüŒuð™t Œþo™ fhðt íÞtk ytÔÞt. Ëðo Ëk‚tu
Œk z ð‚ «ýt{ fhðt ÷tøÞt íÞthu ©enrh …tu ‚ t™t ytË™u Ú te W¼t ÚtE ‚u {w r ™ytu ‚Útt
Ëk‚tu™u {¤‚t n‚t. íÞthƒtŒ Vhe …tu‚t™t ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt. …hk‚w ‚u ð¾‚u
‚u y tu WŒtË ÚtE „Þt. Ä{o ™ k Œ ™ ©enrh™w k WŒtËe…ýw k òu E ftÔÞfw þ ¤ frðhts ƒú ñ t™k Œ
Mðt{e WŒtËe xt¤ðt {txu yuf fe‚o™ ƒtuÕÞt. nu Ë¾e ? þwk ðt‚ fÁk ? {™u n{ýtk [u™ ™Úte
…z‚wk. fthý fu Œhhtus ƒnwhk„e…ýwk Œu¾tz‚t y{tht Mðt{e ©ef]»ý n{ýtk y{tht W…h
¾Vt ÚtÞt Au . ytðt yÚto ð t¤w k …Œ Ëtk ¼ ¤e ©enrh «ËÒt ÚtÞt. y™u ƒú ñ t™k Œ Mðt{e™u
…w » …™tu nth ytÃÞtu . íÞthƒtŒ ƒesu rŒðË Ëðthu ƒú ñ t™k Œ trŒf Ëk ‚ tu ™ u s{tze ©enrh
„tzt{tk ƒuËe fhSËýÚte „t{ ðzw™t {t„uo sðt ÷tøÞt. ðzw™t Ëe{tzu ytÔÞt íÞthu {t„o{tk
Ët{uÚte r™íÞt™kŒ {wr™ ytrŒf Ëk‚tu™u ytð‚t ŒuÏÞt. ‚u{™u òuðt™e ËtÚtu ‚h‚ s {nt«¼w
„tzuÚte ™e[u W‚he ŒqhÚte ytð‚t Ëk‚tu™u …]Úðe W…h …ze MðÞk Œkzð‚T fhðt ÷tøÞt (31-
42). {wr™ytuyu yt òuÞwk fu ‚h‚ s ƒt¤f {t‚t …tËu Œtuze òÞ ‚u{ òýu Œtuz‚t ntuÞ ‚uðe
W‚tð¤e „r‚Úte {nthts ËL{w¾ sðt ÷tøÞt. ©enrh …ý {wr™ytu ËL{w¾ sE ™{Mfth
fh‚t Ëk ‚ tu ™ u ÓŒÞ ËtÚtu [tk … e™u ðnt÷Úte ¼u x ât. …Ae y[¤t™k Œ {w r ™™u òu E …q A T Þ w k , nu
{nt…wÁ»t ! y{tht „wÁ {wõ‚t™kŒ{wr™ õÞthu ytððt™t Au ? y[÷t™kŒ Mðt{e fnu Au nu
{nthts ! {wõ‚t™kŒ{wr™ ytð‚e ft÷u yÚtðt …h{rŒðËu ynª sYh …Äthþu. …Ae Ä{o…wºt
©enrhf] » ý …tAt „tzt{tk ƒu X t. ƒú ñ t™k Œ {w r ™, r™íÞt™k Œ {w r ™ y™u MðÞk « ftþt™k Œ {w r ™™u
…ý …tu‚t™e ËtÚtu „tzt{tk ƒuËtzât. íÞth ƒtŒ ½ýt „]nMÚttu y™u íÞt„eytu ËtÚtu ðªxtÞu÷t
{k„÷MðY… {nthts íÞtkÚte [t÷‚t ÚtÞt. Úttuze s ðth{tk ðzw „t{ …ntU[e „Þt. nu hts™T!
ðzw „t{{tk {nthts yt …nu÷t ºtý ð¾‚ ytðu÷t Au. ‚u „t{™t sÞht{ ¼õ‚, ‚u{™t
…w º t Íðu h ¼tE ‚Útt ¼tE …w Á »ttu ¥ t{, ûtrºtÞ {t™tS ‚Útt ft™S ¼õ‚ y™u ‚w ÷ ËeŒtË
¼tx yt ƒÄt ¼trðf ¼õ‚s™tu yr‚ WíËtnÚte {nt«¼w ™ w k Mðt„‚ fhe Ëu ð t fhðt{tk
òu z tE „Þt. ¼õ‚tu ™ t Œw : ¾¼k s f ¼„ðt™ íÞtk …tk [ rŒðË hne íÞtk Ú te …t™Ëh „t{
…ÄtÞto. nu hts™T ! …t™Ëh „t{™e ¼t„tu¤u yu ð¾‚u s …thft ÿÔÞ™u nhe ÷u™th, ÷t÷
ytk¾tuðt¤tu y™u sxtÄthe ftuE X„ ytÔÞtu n‚tu (43-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh fhSËý ðzw ÚtE …t™Ëh …ÄtÞto yu ™t{u ytu„ýeË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>19>>
yæÞtÞ - 20
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ët„™t ð]ût suðtu Ÿ[tu ‚u yËwh {t„o{tk su ftuE
{¤u ‚u™u …qA‚tu n‚tu fu Mðtr{™thtÞý õÞtk ytðu Au ? fE ƒtswÚte ytðu Au ? yuðt{tk
½ýtf …t»to Œ tu y™u ½tu z u Ë ðthtu Ú te ðªxtÞu ÷ t, …w » …™t nth …nu h u ÷ t y™u Ÿ[t yï W…h
ƒuXu÷t ¼„ðt™ ©enrh™u òuE™u s ytu¤¾e „Þtu fu yts Mðtr{™thtÞý …tu‚u Au. „t{™t
{týËtu™u Œu¾‚tk ‚u ½tuzt™e ÷„t{ …fze ©enrh Ët{u W¼tu hÌttu. ‚u ËtÄw™t ðuþ{tk ËtÄw
suðtu Œu¾t‚tu n‚tu. …hk‚w ¾hu¾h ZtU„e n‚tu. r™h{t™e yuðt ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞýu ‚u™u
™{ú ðtýe{tk fÌtwk, nu ¼tE ! ‚{u {™u fu{ W¼tu htÏÞtu Au ? ‚{thu ftkE …qAðwk ntuuÞ ‚tu
Ëw¾uÚte …qAtu. {nt «¼wyu ytðwk fÌtwk íÞthu …t… ƒwÂØðt¤tu ËtÄw ðu»tÄthe ‚u yËwh ©enrh™u
„t¤tu Œu ð t ÷tøÞtu . ytÚte ©enrh™t yk „ hûtftu y u ‚u ™ u ‚w h ‚ …fze ÷eÄtu y™u ‚u ™ t ŒtZe
{q A ™tu yu f yu f ðt¤ ‚tu z e™u ŒtZe {q A rð™t™tu fhe ŒeÄtu . …Ae Ëq Þ o Ë{t™ ‚u s Mðe
«r‚¼tðt¤t ©enrh ƒtu Õ Þt, nu {tht þw h ðeh …t»to Œ tu ! r™ƒo ¤ yu ð t yt ¼u ¾ Äthe™u ‚{u
Atuze Œtu y™u ynekÚte yt„¤ [t÷tu (1-6). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t ! ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý …tu ‚ t™t …t»to Œ „ý ËtÚtu yt„¤ [t÷‚t [t÷‚t ytu ¤ t ™t{™t „t{u
…ÄtÞto. yt „t{{tk …xu÷ ¿ttr‚™t …tu‚t™t ©uc ¼õ‚ yuðt h‚™ƒt hnu‚t n‚t. h‚™ƒt
©enrh ytÔÞt™t Ë{t[th Ëtk¼¤‚tk s yufŒ{ WíËtn{tk ytðe „Þt. s÷Œe s÷Œe …qò™e
Ët{„úe yufXe fhe ÷eÄe. …tu‚t™t Œefht ðË‚t¼tE ‚Útt yrð[¤¼tE …tËu ½h™u ytk„ýu
‚Útt {nt«¼w™u ytððt™t hM‚u ytËtu…t÷ð™t ‚tuhýtu ƒkÄtð‚t n‚t. yuðt{tk Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ …tu ‚ t™t íÞt„e „] n e ¼õ‚tu ËtÚtu [t÷‚t [t÷‚t h‚™ƒt™u Œþo ™ yt…ðt ËtÁ
ƒtkÄu÷t ‚tuhý ™e[u ytðe W¼t hÌtt. íÞthu ntÚt{tk …qò™wk …tºt ÷E, {k„÷ „e‚tu „t‚e
Mºteytu ËtÚtu h‚™ƒt ©enrh™e ËL{w¾ sE ytk„ýu …hýðt ytðu÷t ðhhtò™u su{ …tU¾u
‚u { ‚tu h ý ™e[u ytðe W¼u ÷ t yûthtrÄ…r‚ …w Y »ttu ¥ t{™thtÞý™u …tU ¾ ‚t n‚t. ƒk ™ u ntÚt
ðzu …w»…tu y™u [tu¾t ÷E ©enrh™u ðÄtÔÞt. ‚u …Ae {nt«¼w [t÷e™u h‚™ƒt™t ytk„ýu
…ÄtÞto íÞtthu ftfw ¼ tE, ftþeŒtË, Sðý, rðê÷¼tE ‚Útt Úttu ¼ ý Ëw Ú tth ð„u h u ¼õ‚tu
…tu‚t™t EüŒuð™u Ëífthðt {txu íÞtk W¼t n‚t. ËhË he‚u ‚iÞth fhu÷t Wå[ ytË™ W…h
©enrh rðhts{t™ ÚtÞt (7-15). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt …nu÷t ftuE
yu f Ë{Þu [tu { tËt™t rŒðËu ©enrh „tu ® ðŒ¼tE™t ½u h Úte ™ef¤e ytu ¤ t „t{ „Þt n‚t
‚u «Ëk „ Ëtk ¼ ¤tu . „tu ® ðŒS¼tE …tu ‚ t™t Óü…w ü ƒu ƒ¤Œ òu z u ÷ t „tzt{tk ©enrh ‚Útt
{wfwkŒƒúñ[the™u ƒuËtze ytu¤t „t{u s‚t n‚t. yzÄu hM‚u „tzwk …ntUåÞwk íÞthu ¾qƒ hu‚eðt¤e
s{e™ ytðe. ¾q ƒ Úttfe sðtÚte ƒ¤Œtu yt„¤ [t÷e þõÞt ™rn. ©enrh fnu Au ÷tðtu
„tu®ðŒ¼tE ‚{tht ntÚt{tkÚte htþ y™u [tƒ¾tu {™u yt…e Œtu nwk „tzwk ntkfeþ. nu ¼q…r‚!
{nt«¼wyu …ý ƒnw «Þí™tu fÞto A‚tk ƒ¤Œtu [tÕÞt ™rn. ‚uÚte „tzwk Atuze [t÷‚t sðt
÷tøÞt. {tuze ht‚™t „t{÷tuf ƒÄt ËqE „Þt n‚t íÞthu ytu¤t „t{ ytÔÞt. {wfwkŒ ƒúñ[the
y™u ¼Âõ‚…w º t ¼„ðt™ h‚™ƒt™t ytk „ ýu ytðe W¼t hÌtt. {w f w k Œ ðýeo y u ½h™w k îth
¾¾ztÔÞw k . y™u {tu x u Ú te ƒtu Õ Þt, nu h‚™ƒt ! ƒthýw k W½tztu . ©eS {nthts …ÄtÞto Au .
ftŒðÚte ¾hztÞu ÷ t …„ðt¤t {nt«¼w W¼t Au . s÷Œe ¾tu ÷ tu . yðts Ëtk ¼ ¤e h‚™ƒt
‚íft¤ QXât. Œeðtu «„xtÔÞtu y™u f{tz W½tzâwk. s÷Œe s÷Œe ½h™u ËtV fhe ™tÏÞwk.
{nthts ‚Útt ƒú ñ [the™u …„ Ätu ð t {txu …týe ytÃÞw k . ©enrh …„ Ätu E ½h{tk ytÔÞt.
…tÚthu÷t ytË™ W…h ƒuXt. …Ae ƒúñ[theyu M™t™ fÞwO. y™u ©enrh {txu hËtuE ƒ™tððt
÷tøÞt. Útt¤ ‚i Þ th ÚtÞtu yu x ÷u rð»ýw ™ u r™ðu Œ ™ fhe ƒtòu X W…h ƒu X u ÷ t {nthts …tËu
{wõÞtu. ©enrh Œt¤ ËtÚtu þehtu y™u …qhe sBÞt. ½e [tu…zu÷ htux÷t ËtÚtu ŒqÄ sBÞt. þtf
y™u fkËth sBÞt. ‚Útt Œnª ËtÚtu ¼t‚ sBÞt. …Ae ntÚt ÄtuuE {w¾ þwÂØ fhe. {w¾ðtË
÷E ytË™ W…h ƒuXt. yûthtrÄ…r‚ …qýo …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™e ‚usMðe «r‚¼t™t Œþo™
fhðt h‚™ƒt …ý ËL{w ¾ ƒu X t. yu ð¾‚u ©enrh™e EåAtÚte h‚™ƒt™u rŒÔÞ ÿÂü «tó
ÚtE. ‚u { ™u Ëti «Út{ r[Œtftþ™w k Œþo ™ ÚtÞw k . …Ae r[Œtftþ{tk hnu ÷ w k {tÞtÚte …h yu ð w k
„ti÷tuf Ät{ òu‚t n‚t (16-30). ‚u Ät{{tk ‚usÚte Í¤n¤‚wk yuf hí™ ®ËntË™ òuÞwk.
ynª …tu‚t™e Ë{e…u su Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ rðhts{t™ n‚t. ‚u s ¼„ðt™ yu hí™
®ËntË™ W…h rðhts{t™ n‚t. ‚u ¼„ðt™™t ztƒt …z¾u hnu÷ ËwkŒh yk„ðt¤t htrÄftS
Ërn‚ rŒÔÞ{qŠ‚ ©ef]»ý™wk Œþo™ fh‚t n‚t ‚Útt s{ýt …z¾u rŒÔÞ Œunðt¤t ¼Âõ‚{t‚t
‚Útt Ä{o Œ u ð ™u òu ‚ t n‚t. s„‚™t yt©ÞY… Ä{o Œ u ð Þw ð t™ n‚t. [‚w { w o ¾ n‚t. ‚u s Úte
«ftþ{t™ y™u {™tunh {qŠ‚ n‚t. ytðe þtu¼t Þwõ‚ ¼„ðt™ ©enrh™t Œþo™ fhe h‚™ƒt
¾qƒ ytùÞo …tBÞt. …Ae Ë{trÄ{tkÚte ƒnth ytÔÞt íÞthu Ë{e…u ƒuXu÷t ©eS {nthts™e
M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (31-34). h‚™ƒt fnu Au - Ä{oŒuð ‚Útt ¼Âõ‚{t‚t™t …wºt yuðt nu
©enrhf]»ý {nthts ! ‚w÷Ëe™t Ë…í™e ÷û{eSyu ‚{the rðþt¤ At‚e™u …tu‚t™wk r™ðtË
MÚtt™ ƒ™tÔÞwk Au. ‚tu …ý ‚u™u Atuze™u ‚w÷Ëe™t r™ðtË MÚtt™ yuðt ‚{tht [hýf{¤™e
ytþt ht¾u Au. ‚{tht yu [hý f{¤{tk nwk ËŒt ™{Mfth fÁk Awk. nu ¼„ð™T ! {n‚íðtrŒf
‚íðtu swŒt swŒt n‚t íÞthu s„‚™wk Ëso™ fhðt þÂõ‚{t™ ™ n‚t. …hk‚w ‚uytuyu ‚{the
«tÚto ™ t fhe íÞthu ‚{the EåAtÚte ‚u y tu ¼u „ t {¤e rðhtx …w Á »t™t þheh™w k Ëso ™ fhðt
Ë{Úto ƒLÞt. yu ð t nu «¼w ! nw k yt…™u ™{Mfth fÁk Aw k . {nt Œw : ¾Úte …ý Ë{w ÿ W…h
su Ëu‚w ƒtkÄe ™ þftÞ ‚uðtu Ëu‚w yt…u ht{[kÿY…u yð‚th Ähe ƒtkÄe Œu¾tzâtu. y™u Œþ
{tÚttðt¤t {nt…ht¢{e htðý™u ÞwØ{tk {tÞtuo yuðt y…th …ht¢{ðt¤t yt…™u nwk ™{Mfth
fÁk Aw k . yt…u ðËw Œ u ð …w º t f] » ý Y…u Œw ü Mð¼tððt¤t fk Ë ™u {tÞtu o . ‚Útt {t‚t r…‚t™u
su ÷ {tk Ú te Atu z tÔÞt. ‚u ðËw Œ u ð ™t …w º t ‚{u s Ëtûtt‚T {thu ½u h …ÄtÞto Atu . ‚u {tht …h
{tu x e f] … t fhe Au . ‚{the {tÞtÚte Ë{„ú ÷tu f Ë{w Œ tÞ ™t™t {tu x t Ëk Ë trhf …ŒtÚttu o { tk
yn{k{íðÚte ytËõ‚ ÚtÞu÷tu Au. nwk õÞtkÚte ytÔÞtu Awk y™u õÞtk sðt™tuAwk ‚u ftuE òý‚wk
™Úte. ytðe ‚{the ƒr÷ü {tÞtðt¤t nu «¼w ! nwk ‚{™u ™{Mfth fÁk Awk. nu …htí…h !
nu …h{u ï h ! yt… ‚{tht ytr©‚tu ™ u ƒú ñ [Þto r Œf „w ý tu ™ t W…Œu þ f Atu . y™u f {q Š ‚ytu
Äthý fh™tht Atu u . Þtu „ u ï h Atu . rs‚u r LÿÞ Atu . ytðt y™k ‚ ËŒT „ w ý tu ™ t Ët„h yt…™u
nwk ™{Mfth fÁk Awk. y™tËõ‚ yuðt nu «¼w ! {wfwkŒ ƒúñ[the™t „wÁ, Wæðohu‚t ‚Útt {™
Ë{t™ ðu „ ðt¤t yt…™u nw k ™{Mfth fÁk Aw k . nu ƒú ñ [the MðY… ! ð™rð[hý ŒhBÞt™,
rn{t÷Þ …ðo‚™e ½tuh ‚¤uxe{tk [{he „tÞtu, ðt½, ®Ën y™u ntÚteytu suðt sk„÷e y™u
®nËf «týeytu ËtÚtu r™¼oÞ he‚u yt… VÞto n‚t yuðt yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk (35-
42). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™ ! ‚u h‚™ƒtyu ©eS {nthts™e yt «{týu M‚wr‚
fhe ‚u Ë{Þu yztu þ …ztu þ {tk ftu E {™w » Þ™t htu ð t™tu yðts Ëk ¼ ¤tÞtu . ‚u Ú te ©enrhyu
…qATÞwk, nu h‚™ƒt ! yt ftuý htuðu Au ? h‚™ƒt fnu Au nu {nthts ! y{tht fwxwkƒ{tk yuf
ð]æÄ ŒtŒt n{ýtk {]íÞw …tBÞt Au. ‚uÚte {h™th …wÁ»t™e Mºte hzu Au. ytðe ðt‚ Ëtk¼¤e
©enrhyu yt¼tËe yý„{tu ÔÞõ‚ fh‚t fÌtwk, nu ‚wåA ƒwÂØðt¤e h‚™ ! ‚{tht fwxwkƒ{tk
{]íÞw ÚttÞ ‚tu ‚{thu …ý Ëq‚f ytðu ‚tu y{™u …nu÷uÚte ðt‚ fu{ ™ fhe ? ‚{tht Ëq‚fðt¤t
½h™wk y™ts y™u ƒk™uyu ¾tÄwk. yòýÚte ¾tÄu÷t ytðt yÒt™wk …ý y{thu nðu «tÞÂù‚
fhðwk …zþu. ‚{thu ytðwk ™ fhðwk òuEyu. h‚™ƒt fnu Au - nu {nthts ! {the ðt‚
Ëtk ¼ ¤tu . …týe{tk Ëtu ™ w k ™t¾e ‚u Ëtu ™ t™t M…þo ð t¤w k …týe Ëq ‚ fe …w Á »t™u Atk x tu ‚tu Ëq ‚ f
™z‚wk ™Úte. ƒeswk ftuE yþwØ …ŒtÚto ntuÞ ‚tu ‚u …ý ytðt …týe™t Atkxt ™t¾ðtÚte þwØ
ÚtE òÞ Au yuðe s he‚u Ë{„ú s„‚™u yt… …rðºt fh™tht Atu. ‚tu …Ae su {týË nh
nk{uþ ‚{tht ™t{™wk Wå[thý fh‚tu ntuÞ ‚uðt {™w»Þ™u Ëq‚f þwk ƒtÄ fhu ? ‚{tÁk ™t{
hxðtÚte y…rðºt‚t fu yþwÂØ Œqh Út‚t ntuÞ ‚tu …Ae ‚{™u ð¤e Ëq‚f þt™wk ÷t„u ? A‚tk
…ý ‚{u fntu Atu fu y{thu «tÞÂù‚ fhðwk …zþu ‚tu yu ‚tu yt… Ä{o™wk hûtý fhðt «„x
ÚtÞt Atu ‚uÚte ‚{thu {txu ÞtuøÞ Au. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! h‚™ƒt™e ðt‚
Ëtk ¼ ¤e ¼õ‚tu ™ t fÕ…‚Á yu ð t ©enrh nËðt ÷tøÞt. …Ae íÞtk Ú te QXât y™u …÷k „ {tk
…tuZe „Þt. Ëðth ÚtÞwk íÞthu h‚™ƒt™t „tzt{tk ƒuËe ytu¤t „t{Úte ™ef¤e yzt÷s ÚtE
{t„o { tk ytð‚t ƒeò ½ýt „t{tu ‚Útt ™„htu ðxe™u {nt«¼w …k [ t¤ Œu þ {tk …ÄtÞto . nðu
nw k ‚{™u ytu ¤ t „t{™tu nt÷™tu «Ëk „ fnw k Aw k ‚u Ëtk ¼ ¤tu (43-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhyu ytu¤t{tk fhu÷ [rhºt yu ™t{u ðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>20>>
yæÞtÞ - 21
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …h{f]…t¤w ©enrh h‚™ƒt™u ytk„ýu rðhts{t™
n‚t. Sðý ¼õ‚u ƒú t ñýtu …tËu …rðºt…ýu Ëw k Œ h hËtu E ƒ™tðhtðe. íÞt„e Ëk ‚ tu ‚Útt
„]nMÚttu y™u ©enrh hËtuE s{e™u „t{Úte ƒnth ðz™t ð]ût Ë{e…u ytðe íÞtk rðht{ fÞtuo.
htrºt …ý íÞtk s hÌtt. Ëðth ÚtÞwk íÞthu ©enrh ðz ™e[u ytðe Ë¼t{tk ƒuXt. [ftuh …ûte
[kÿ{t™u òuE hnu ‚uðe he‚u ƒúñt™kŒtrŒf Ëk‚tu ‚Útt „]nMÚttu {nt«¼w™u ™eh¾e hÌtt n‚t.
nu ¼q…r‚ ! ‚u Ë¼t™e …tA¤™t ¼t„{tk Úttuzuf Œqh fux÷tf r™Äo™ Mºte …wÁ»ttu Q¼t n‚t.
‚u y tu ½tË ðtZðt™e {sq h e fh™tht n‚t. ‚u y tu ƒÄt Ë¼t Ët{u òu ‚ t n‚t y™u …hM…h
ðt‚tu fh‚t n‚t fu …u÷t Ÿ[u ƒuXu÷t Au ‚u Mðtr{™thtÞýu yt ƒÄt ÷tuftu™u ðþ fhe ÷eÄt Au
‚uÚte ƒÄt Œw:¾e ÚttÞ Au. yt he‚u ƒtu÷‚t yuf ƒeò™e Ët{u òuE …hM…h nË‚t n‚t. Ëtð
„heƒ ÂMÚtr‚™t n‚t. Vtxu÷t ‚qxu÷t f…ztk …nuÞto n‚t. ½tË ft…ðt {txu Ëe{{tk htus s‚t
n‚t. ‚u{™t ntÚt{tk ½tË ƒtkÄðt™t Œtuhzt n‚t ‚Útt fuzâtu{tk Œt‚hzt ¾tuËu÷t n‚t. ƒwÂØ
ð„h™t ‚u Mºte …wY»ttu™u nË‚t òuE {nt«¼w Ëk‚tu™u fnuðt ÷tøÞt (1-7). ©enrh fnu Au -
nu Ëk‚tu ! nu r™íÞt™kŒ {wr™ ! nu ƒúñ{wr™ ! nu „]nMÚttu ! ‚{u yt Ët{u Q¼u÷t „heƒ Mºte
…wÁ»ttu™u swytu. ‚uytu ½tË ðtZðt™e {sqhe fhu Au A‚tk ‚uytu …tu‚t™u Ëw¾e {t™u Au. y™u
‚{™u Œw:¾e {t™u Au. fthý fu {U ‚{™u {kºtÚte ðþ fhu÷t Au ‚uÚte ‚{u ƒÄt WL{¥t-„tkzt Atu
yu ð w k {t™u Au . yt he‚u ðt‚ fh‚t fh‚t ©eS {nthts Ë¼t{tk Ú te QXât. Vhe „t{{tk
…ÄtÞto . M™t™ fÞw O y™u Útt¤ sBÞt. …tu ‚ t™t ¼õ‚s™tu ™ u …ý ¼tu s ™ fhtÔÞw k . íÞthƒtŒ
ytu ¤ tÚte Íw ÷ tËý „t{u …ÄtÞto . íÞtk ™ t ¼õ‚ neht¼tEyu ©enrh™w k ¼tðÚte Mðt„‚ fhe
…q ò fhe. yrðfthe {nt«¼w ftu E ¼ezðt¤e Ä{o þ t¤t{tk ½zeðth ƒu X t. ƒú ñ t™k Œ Mðt{e
…tËu W…Œuþ™t fe‚o™tu „ðztÔÞt. …Ae íÞtkÚte QXe Ä{tËýt …ÄtÞto. nu hts™T ! Ä{tËýt
„t{{tk ©enrh y„tW ºtýðth …ÄtÞto Au. yt „t{™t suXt¼tE, fuþðS y™u …wÁ»ttu¥t{
yt ºtý ËwÚtth ¼õ‚tu, ¼ðt™e þkfh ™t{™t ƒútñý, Íðuh¼tE ™t{™t ðrýf ‚Útt {f™ŒtË,
ftþe¼tE ð„u h u …xu ÷ ¼õ‚tu , fk f w , neht, hr¤Þt‚ ð„u h u Mºte ¼õ‚tu ƒÄtyu ¼u „ t {¤e
©enrh™wk Mðt„‚ fÞwO. ¼õ‚tu ËtÚtu ðts‚u „ts‚u „t{{tk …ÄtÞto. …wY»ttu¥t{ ¼õ‚u {nt«¼w™u
…tu ‚ t™u ½u h …Äthðt rð™k ‚ e fhe ‚u Ú te ©enrh ‚u ™ t ½u h …ÄtÞto . ¼õ‚u …rðºt ƒú t ñý …tËu
ËwkŒh Útt¤ ‚iÞth fhtÔÞtu, ‚u ©enrh s{ðt ƒuXt. sBÞt ƒtŒ, …wY»ttu¥t{ ¼õ‚u {nt«¼w™e
…qò fhe. M‚wr‚ fhe. yuf rŒðË íÞtk hÌtt. …Ae ytŒhs …ÄtÞto. ytŒhs „t{™e Ëe{{tk
ytÔÞt. íÞtk M™t™ fÞw O . „k „ tƒtyu ‚i Þ th fhu ÷ tu Útt¤ s{e ƒ…tu h …nu ÷ t „t{™e ƒe÷fw ÷
™Sf …ntU [ e „Þt. ‚u ð¾‚u „t{™t yrÄ…r‚ ftu ¤ e òr‚™t ƒw Â Ø{t™ h‚w S ¾tk x ƒeò
¼õ‚tu™u ËtÚtu ÷E ðtòk ð„ztð‚t ð„ztð‚t «¼w™e ËL{w¾ „Þt. ©enrh …tu‚u yr¾÷uïh
yûthtrÄ…r‚ ntu ð t A‚tk Ët{u Ú te ytðe hnu ÷ t …tu ‚ t™t ¼õ‚ h‚w S ™e Ë{e…u „Þt. ‚Yý
yðMÚtt™t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý Ÿ[t y™u yr‚ […¤ ½tuzt W…h rðhts{t™ n‚t. yuf
ntÚt{tk ÷„t{ …fze n‚e. ƒeò ntÚt{tk Äthý fhu÷tu ËVuŒ Y{t÷ …tu‚t™t {w¾ ytztu htÏÞtu
n‚tu . {u ½ Ë{t™ ~Þt{ þhehðt¤t, ïu ‚ ðMºttu …nu h u ÷ t, …w » …™t nth, þu ¾ h, „w å A, fztk
ð„u h u yk „ W…h Äthý fhu ÷ t ©enrh yíÞk ‚ {™tu n h ÷t„‚t n‚t. yz¾u …z¾u ntÚt{tk
yrýÞt¤t ¼t÷t …fze ½tu z u Ëðthtu [t÷e hÌtt n‚t. nu hts™T ! ytze ºtý hu ¾ tytu ð t¤t
©enrh™t rðþt¤ f…t¤{tk [tu ¾ t Ërn‚ fk f w ™ tu „tu ¤ [tk Œ ÷tu þtu ¼ ‚tu n‚tu . […¤ ™u º ttu
ðt¤t, „k ¼ ehðtýe ƒtu ÷ ‚t ©enrh {Äw h ÂM{‚ fhe hÌtt n‚t. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
™Sf ytÔÞt íÞthu h‚wS ‚íft¤ ½tuzuÚte ™e[u W‚he „Þt. …]Úðe W…h …ze ¼tð…qðof ™{Mfth
fhðt ÷tøÞt. ‚u ð¾‚u ©enrh h‚wS™u …tu‚t™tu [hý M…þo fhtðe ‚u ¼õ‚u y…oý fhu÷ ¼ux-
Ët{„úe™tu Mðefth fhe ‚u™wk …ý ËL{t™ fh‚t n‚t. ©enrh™e yt¿ttÚte h‚wS Vhe ½tuzt …h
ƒu X t. …Ae ¼õ‚s™tu Ërn‚ ƒÄt ytŒhs „t{{tk «ðu ~ Þt (8-26). ytŒhs „t{ Ä™
ÄtLÞtrŒf Ëk…Â¥tÚte Ë{]Ø „t{ Au. Ÿ[t y™u …kÂõ‚ƒkÄ hnu÷t ËwkŒh {ft™tu{tk Ëw¾e {™w»Þtu
r™ðtË fhu Au. rðftË …t{u÷t f{¤tuÚte MðåA s¤ðt¤wk Ëhtuðh þtu¼u Au. y™u yu Ëhtuðh™u
÷eÄu „t{ þtu¼u Au. Ëhtuðh™e ytË…tË ½xtŒth ð]ûttu W…h …ûteytu {eXtu f÷hð fhu Au. nu
hts™T ! ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ytŒhs …Äthðt™t Au yuðt Ë{t[th ŒuþtuŒuþ{tk {tuf÷ðt{tk
ytÔÞt n‚t. ‚u Ú te Œu þ tk ‚ h{tk Ú te y™u f ¼õ‚s™tu ™ t Ëk ½ tu ©enrh™t yt„{™ …nu ÷ tk s
ytŒhs …ntU[e „Þt n‚t. ½ýt {™w»Þtu™u fthýu hts{t„o …ý ¼thu ¼ezðt¤tu ƒ™e „Þtu
n‚tu. yï W…h rðhtrs‚ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý su su MÚt¤uÚte …Ëth Út‚t n‚t ‚u ‚u MÚt¤u
ytƒt÷ð] Ø nòhtu {™w » Þtu {nt«¼w ™ u Vq ÷ zu Ú te ðÄtððt {txu W¼t n‚t. ©enrh™u òu ‚ t™e
ËtÚtu s Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu sÞ ntu yuðtu {tuxtu WŒT½tu»t fh‚t n‚t. nu hts™T ! hM‚t
W…h Q¼u ÷ t ÷tu f tu ©enrh™t rŒÔÞ y™u {™tu n h Y…™w k {™ ¼he ¼he™u …t™ fh‚t n‚t.
hts{t„o …h Vh‚t Vh‚t ©eS {nthts h‚wS™u ytk„ýu …ÄtÞto. h‚wS™e {t‚t Ëw ò ™ƒt
‚Útt ƒnu™ nð™ƒt ƒk™u sý ‚h‚ ½h{tkÚte ƒnth ™eféÞt. s{e™ W…h ƒuËe ©enrh™u …„u
÷t„ðt {tkzât. …Ae {nt«¼wyu ‚u{™u fÌtwk, ‚{u ƒk™u ¼„ðt™{tk «er‚ðt¤t Atu ‚u nwk òýwk
Awk. …hk‚w ‚{u y{™u fux÷t rŒðË yt „t{{tk ht¾þtu ? ‚u fntu. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! ËL{r‚ðt¤t Ëw ò ™ƒt fnu Au nu f] … t ™tÚt ! nu «¼tu ! {tht ½h{tk su x ÷w k
Ä™ÄtLÞ Au . ‚u Ë½¤w k ¾t÷e ÚtE òÞ íÞtk Ëw Ä e ‚{thu hnu ð w k . ‚u …nu ÷ tk sðw k ™rn. …Ae
{nt«¼w íÞtkÚte „t{ ƒnth ytÔÞt. W¥th rŒþt{tk Ëhtuðh ™Sf ytkƒ÷eÞtu™e ½xt{tk sk‚w
hrn‚ MðåA MÚt¤u …tu‚t™tu W‚thtu fh‚t n‚t. ©enrh™e [thuÞ ƒtsw íÞt„e Ëk‚tu ðýeoytu
‚Útt ƒeò „] n MÚt ¼õ‚tu …tu ‚ …tu ‚ t™t W‚tht fh‚t n‚t. WíËtne y™u ƒw Â Øðt¤t h‚w S
¼„ðt™ ‚Útt íÞt„e „] n e ¼õ‚tu ™ w k ¼tð…q ð o f ytr‚ÚÞ fh‚t n‚t. ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™
ƒ…tu h ™t Ë{Þu h‚w S ™t ½u h sE Úttu z tu Ë{Þ ytht{ fh‚t n‚t. ytht{ fhe™u …tAt
ytk ƒ ÷eÞtu { tk …tu ‚ t™t W‚thu ytðe s‚t n‚t. íÞtk Ë¼t{tk „tzt W…h ©enrh rðhts{t™
ÚtÞt. Ë¼t{tk rðhts{t™ ¼Âõ‚…wºt ©enrhf]»ýu h‚wS™u …wATÞwk, þºtwytu™tu ™tþ fh™th nu
h‚wS ! ynªÞt [tuhtu™tu ¼Þ Au fu fu{ ? h‚wS fnu Au - nu {nt«¼w ! yt MÚt¤uÚte ‚{thtu
yuf Œtuhtu …ý ™rn òÞ. yt{ A‚tk òu ‚{thtu yuf Œtuhtu sþu ‚tu ‚u™t nòh Œtuht nwk ‚{™u
yt…eþ. ytðe ðt‚ fhu Au íÞtk ðztuŒhtÚte Ëðo þtMºttu™t òýfth {wõ‚t™kŒ {wr™ ƒeòytuÚte
S‚e ™ þftÞ ‚uðt ðuŒtk‚t[tÞo™u S‚e ytŒhs ytð‚t n‚t (27-42). {wõ‚{wr™™wk yt„{™
Ëtk¼¤‚tks Ëk‚ðÕ÷¼ ©enrh Ë¼t{tkÚte ‚íft¤ W¼t ÚtE „Þt y™u Mðt{e™e ËL{w¾ sðt
{txu ‚i Þ th ÚtÞt. ©enrh™e ËtÚtu nòhtu Ëk ‚ tu nrh¼õ‚tu …ý sðt ‚i Þ th ÚtÞt. yt{
¼õ‚s™tu ™ tu ½ýtu {tu x Ë{q n Mðt{e™u Ëífthðt {txu Ët{u „Þtu . Þtu r „hts {w õ ‚{w r ™yu
òuÞwk fu EüŒuð {nt«¼w ½ýt Ëk‚tu nrh¼õ‚tu™e ËtÚtu Ët{uÚte ytðe hÌtt Au íÞthu ‚u s ûtýu
…]Úðe W…h …ze Œkzð‚ fhðt ÷tøÞt. ©enrhyu …ý Œtuz‚t ytðe {wõ‚t™kŒ Mðt{e™tu ntÚt
…fze Q¼t fÞto y™u ƒtÚt{tk ½t÷e {éÞt. ‚u …Ae {w õ ‚{w r ™™e ËtÚtu hnu ÷ t ƒeò Ëk ‚ tu ™ u
…ý {éÞt. …Ae {w õ ‚{w r ™™t {k z ¤ ËtÚtu Ë¼t MÚtt™u …tAt VÞto . y™u …tu ‚ t™t ytË™u
rðhts{t™ ÚtÞt. …Ae ðu Œ tk ‚ t[tÞo ™ u fu ð e he‚u SíÞtu ‚u ƒÄw k ð] ¥ ttk ‚ ©enrh {w õ ‚{w r ™™u
…qA‚t n‚t. {wõ‚{wr™yu ðuŒtk‚t[tÞuo su su «&™tu …qATÞt n‚t ‚u ƒÄwk ð]‚tk‚ fnuðt ÷tøÞt.
yt ƒÄe ðt‚ Ëtk¼¤e …Ae {nt«¼w {wõ‚{wr™™u ÷E ftuE yuftk‚ MÚt¤u sE Úttuzeðth ƒuXt.
íÞtk fux÷ef ðt‚tu fhe. …Ae {wõ‚t™kŒ Mðt{e™u fnuðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au - nu {wr™ðh !
yt ËíËk „ ƒÄtu ‚{thtu Au . ‚u Ú te nw k nðu yt ËíËk „ {tk ™rn hnw k . ÷t„ýe hrn‚ ¼tðu
©enrhyu ytðwk fÌtwk ‚uÚte {wõ‚t™kŒ Mðt{e WŒtË ÚtE „Þt. …Ae E»xŒuð™u fÌtwk, nu ¼„ð™T!
‚{u {™u ðt‚ fhe ‚u ðt‚ ƒÄt Ëk ‚ tu - ðýeo y tu ™ u fhtu . ytÚte ©enrhyu Ëðo Ëk ‚ tu ™ u …tu ‚ t™e
…tËu ƒtu÷tÔÞt (43-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk ytŒhs …Äthðwk yu ™t{u yufðeþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>21>>
yæÞtÞ - 22
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! ËðorðŒ ©eS {nthtsu {tuxt {tuxt ËŒT„wÁ
Ëk ‚ tu ™ u …tu ‚ t™e …tËu ƒtu ÷ tÔÞt. ‚u y tu ƒÄt ytÔÞt. ™{Mfth fhe «¼w ™ e Ë{e…u ƒu X t.
©enrhyu f]…t áÂüÚte Ëðo™e Ët{u òuÞwk y™u …Ae fnuðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au - nu Ëk‚tu!
nw k {thtu «ð‚to ð u ÷ tu ËíËk „ ËŒT . ©e {w õ ‚t™k Œ {w r ™™u ËtU … e ƒŒrhft©{ ™t{™t {tht
yt©{u sðt EåAw Awk. nu Ëk‚tu ! su ð™{tk ®nËf sk„÷e «týeytu Vh‚t ntuÞ, su ð™{tk
r{ü V¤tuðt¤t ð]ûttu ntuÞ, Ëw„krÄ‚ …w»…tuðt¤t ‚Áytu ntuÞ MðåA s¤ðt¤t Ëhtuðhtu ntuÞ
‚uðt ð™{tk hnuðt™e {™u yrÄf Ár[ Au. {tuxt {tuxt ™„htu y™u „t{tu{tk hnuðwk {™u „{‚wk
™Úte. nw k ‚tu {t™, {íËh, ¢tu Ä , ÷tu ¼ , hrn‚ Aw k . rs‚u r LÿÞ Aw k . MðtŒ, M…] n t, E»Þto ,
ft{, Œk ¼ rð™t™tu Aw k . {thu ftu E ht„îu » t ™Úte. ƒú ñ [Þo ð ú ‚ Äthe Aw k . ‚…Mðe Aw k . ‚u Ú te nw k
‚{tht su ð t „] n e-íÞt„e ËíËk „ e ËtÚtu ftu E he‚u hne þfw k ‚u { ™Úte. ©enrh™w k ytðw k
ð@…t‚ Ë{t™ ð[™ Ëtk ¼ ¤e yt½t‚ y™u Œw : ¾ …t{‚t Ëk ‚ tu {nt«¼w ™ u fnu Au fu nu
rðïtÄth ! nu yûthtrÄ…r‚ ! nu …w Á »ttu ¥ t{ ™thtÞý ! ‚{tht s‚t hnu ð tÚte su { ™u {txu
‚{tu «tý Ë{t™ Atu, ÓŒÞ Ë{t™ Atu yuðt ‚{tht ËíËk„eytu, yuftkr‚f ¼õ‚tu ƒnwk Œw:¾e
Útþu . {txu nu «¼w ! yt… su ftu E þh‚u ËíËk „ {tk hnu ð t ‚i Þ th ntu ‚u ƒÄe þh‚tu y{u
Mðefthþw k , ‚{u su { fnu þ tu ‚u { fhþw k . {txu yr‚ Œw : ¾ŒtÞf sðt™tu rð[th {tk z e ðt¤tu .
nu ¼q…r‚ ! Ëk‚tuyu ƒnwytÿo ðtýeÚte ¼„ðt™™u «tÚto™t fhe íÞthu ËðoSð rn‚tðn ©enrh
ƒtuÕÞt fu nu {wr™s™tu ! ‚{tht{tkÚte ftuE yuf {wr™ {tÁk «¼w…ýwk ÷E ÷u. y™u ËíËk„{tk
…tu‚u …qòðt™wk ht¾u y™u {™u yuf Ët{tLÞ ËtÄw™e su{ hnuðt Œu ‚tu nwk ËíËk„{tk hnuðt™tu
rð[th fÁk (1-11). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©enrh™t ð[™ Ëtk¼¤e
Ëk‚tu fnu Au nu «¼w ! yíÞthu yt… …tuZe òytu. Ëðthu su{ ‚{the EåAt nþu ‚u{ fhþwk.
…Ae ©enrh …tu‚t™t W‚thu sE …tuZe „Þt. Ä™ ‚uhþ™e htrºt yt he‚u rðíÞt ƒtŒ ytËtu
ðŒ [ti Œ þ™w k «¼t‚ ÚtÞw k . {nt«¼w y u M™t™ Ëk æ Þt ðk Œ ™trŒf r™íÞ f{o fÞw O . „¤t{tk
Ëw „ k r Ä‚ …w » …{t¤t Äthý fhu ÷ e Au . ïu ‚ ðMºttu …nu Þ to Au . {M‚f W…h Ëw { ™ þu ¾ htu Au ,
ƒk™u ft™tu W…h …w»…™t „wåA {qfu÷t Au. ytðe rŒÔÞ þtu¼t Äthý fh‚t ©enrh Ë¼t{tk
…ÄtÞto íÞthu nòhtu ™h™the ¼õ‚tu y u “Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ ntu ” yu ð tu {tu x tu
WŒT ½ tu » t fÞtu o . …Ae Ëti Ä{to í {s {nt«¼w ™ u «ýt{ fhe Ë¼t{tk …tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ tÚte
ƒuËe „Þt. ©enrhyu …tu‚t™e y{]‚{Þ ÿÂüÚte Ëðo ¼õ‚s™tu™u r™ntéÞt. …Ae yuf „tzt
W…h ytË™ ‚iÞth fhtÔÞwk. ‚u™t W…h {wõ‚t™kŒ {wr™ ‚Útt r™íÞt™kŒ {wr™™u ƒuËtzât. …Ae
‚u ƒk™u {wr™ytu™e Ëw„krÄ‚ fuËh [kŒ™ …w»…nth ð„uhuÚte …tu‚u …qò fhe. y™u ƒk™u Ëk‚tu™u
…Au z e ytu Z tze. …Ae ‚u ƒk ™ u {w r ™ytu ™ t [hý Ätu E ‚u [hýtu Œ f™w k …tu ‚ u yt[{™ fÞw O .
«ŒÂûtýt VÞto. yth‚e W‚the y™u íÞthƒtŒ ‚u {wr™ytu™u yuf yuf «ýt{ fÞtuo. íÞth …Ae
yfÕÃÞ „r‚ðt¤t ¼„ðt™u ƒúñt™kŒ {wr™ ‚Útt ~Þt{r¤Þt [i‚LÞt™kŒ {wr™ ‚hV òuÞwk. ‚u
ƒu {w r ™ytu ™ u …ý yt {w r ™ytu ™ e …z¾u ƒu Ë tze «Út{ {w r ™ytu ™ e …q ò rðrÄ fhe n‚e ‚u
s he‚u yt {wr™ytu™e …qò rðrÄ fhe (12-20). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u [th Ëk‚tu™u {wÏÞ ËŒT„wÁytu ƒ™tÔÞt. …Ae Ë¼t{tk ytr©‚s™tu™u
fÌtw k , nu Ëk ‚ tu , nu ðŠýytu , nu „] n MÚt nrh¼õ‚tu ! Ë{„ú ËíËk „ ™e ËtU … ýe {U nðu yt
[th ËŒT„wÁytu™u fhe Au. ytsÚte þY fhe, ‚u{™e …qò {the …qò fhtu Atu ‚u he‚u s fhðe.
{nt«¼w yt «{týu ƒtu Õ Þt ‚u Ú te Ëðo Ëk ‚ tu y u ‚Útt nrh¼õ‚tu y u {w õ ‚t™k Œ trŒf [thu Þ
ËŒT„wÁytu™e …qò fhe. …qò Mðefthe™u [thuÞ ËŒT„wÁytu „tzt W…hÚte ™e[u W‚he ©enrh
…tËu „Þt. Ä{o‚™ws yuðt ©enrhf]»ý {nthts™u «ýt{ fhe M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (21-25).
ËŒT„wÁytu fnu Au - nu Ëðuoïh ©enrh ! ‚{u ‚{tht ¼õ‚tu™t y{k„¤™u ™tþ fhtu Atu.
y{tht rºtrðÄ ‚t…tu™u nh™tht Atu. nu ðtËwŒuð ¼„ðt™ ! y{u ‚{™u ðkŒ™ fheyu Aeyu.
nu «¼w ! ‚{u hkf™u {nt™ ƒ™tðtu Atu y™u {tuxt Œuð™u hkf ƒ™tðtu Atu. ytftþ{tk ytÄth
rð™t™wk y…th s¤ ‚{u s ht¾u÷wk Au. ytðe y…th þÂõ‚ðt¤t nu ¼„ðt™ ! y{u ‚{™u
™{Mfth fheyu Aeyu. nu yr¾÷uïh ©enrh ! ftuE™t EüŒuð ¼„ðt™ rþðS Au. ftuE™t
EüŒuð ƒúñtS fu „ý…r‚ Au. ftuE ðtÞw ™u EüŒuð {t™uAu. ftuE Œuðe™u EüŒuð {t™u Au.
ftuE yÂø™™u y™u ftuE ¼ihð™u …tu‚t™t EüŒuð {t™u Au. ftuE™t EüŒuð ËqÞo Au ‚tu ftuE™t
EüŒuð [kÿ Au. ftuE™t EüŒuð ðYý Au. ‚tu ð¤e fux÷tf Œið, f{o fu ft¤™u W…tMÞ Œuð
{t™u Au . ftu E ™t EüŒu ð þw ÿ Œu ð ‚t …ý ntu Þ Au . …hk ‚ w nu f] … t™tÚt ! y{thu ‚tu Ëðo ™ t
fthý y™u Ëðuoïh yuðt yt… s Ëðo ©uc EüŒuð Atu. nu ©enrh s„ís™™e {t‚t ÷û{eS
yt…™t [hý f{¤ …tu‚t™t ¾tu¤t{tk ÷E ‚u™wk Ëuð™ fhu Au. yuðt nu «¼w ! ‚{u y{tht
ÓŒÞ{tk r™íÞ r™ðtË fhtu . nu ðtËw Œ u ð ©enrh ! ‚{u Ëðu o ï h Ëðto ð ‚the Atu . „ðo hrn‚
Atu , rºtft÷ òý™tht Atu . ft¤™t ft¤ {ntft¤™t …ý r™Þk ‚ t Atu . Sð, {tÞt y™u
…wÁ»t™t Mðt{e Atu. rºt„wýt‚e‚ Atu. yt…™t rŒÔÞ yûthÄt{{tk ËŒt rðhts{t™ Atu. su™u
«tó fhðt {wr™ytu ƒúñ[Þo™wk …t÷™ fhu Au ‚u yt… s MðÞk Atu. nu ©enrh ! ‚{tht yt…u÷
Ët{ÚÞo Ú te yt …] Ú ðe Ëðo ¼w ‚ «týe {tºt™tu ¼th ËŒt Äthý fhu Au . ft¤u fhe™u ™tþ
…t{u÷t yuftkr‚f Ä{o™wk yt ¼qr{ W…h yt…u Vhe MÚtt…™ fÞwO Au yuðt nu «¼w ! yt…™tu
sÞ Úttytu. su {nt…wÁ»t™u ðuŒtrŒf þtMºttu …h{tí{t fnu Au, Eïhtð‚th fnu Au {wõ‚…wÁ»t
fnu Au . r™Šðfth y™u «f] r ‚Úte …h fnu Au , ™thtÞý fnu Au , {tÞtÚte yr÷ó fnu Au ,
ƒúñMðY… fnu Au, yuðt {nt…wY»t™u …ý yiïÞo þÂõ‚ y™u Ët{ÚÞo yt…™th ‚tu ‚{u s
Atu. ‚uÚte s ‚u «÷Þ™t yk‚u …tu‚t™e …í™e {q¤ {tÞt îtht «f]r‚ …wÁ»t™e y™k‚ fturxytu
Ësu o Au . {q ¤ {tÞt™t …r‚ {nt…w Y »t™u …ý V¤ «Œt‚t ‚tu yt… s Atu (26-34). nu
yûthuþ! yt… ™rð™ {u½ Ë{t™ þhehðt¤t Atu. ft{trŒf yk‚:þºtwytu™tu …htßÞ fh™tht
Atu . Œu ð tu y™u Œt™ðtu ™ t ytŒh…tºt Atu . ƒú t ñýtu îtht …q ò Þu ÷ t Atu . ‚{tht ¼õ‚tu ™ t
Œtu » t™t ™tþ fh™tht Atu . ðu Œ {t„o ™ t «ð‚o f Atu . nu «¼w ! y{tÁk {™ ËŒt yt…™w k
®[‚ð™ fhtu . nu ©enrh ! ¼Âõ‚™k Œ ™ ! yt… W¥t{ ‚…Mðe Atu . W¥t{ feŠ‚ðt¤t Atu .
y…rhr{‚ Ët{ÚÞoðt¤t Atu. {™Mðe Atu. fkX{tk y™u {M‚f W…h ËwkŒh …w»…nth y™u þu¾h
Äthý fh™tht Atu . su { ™t s{ýt ntÚt{tk Ëðtu o ¥ t{ {w Â õ‚ hnu ÷ e Au y™u «÷Þ ð¾‚u
Sðtu™t þw¼ yþw¼ f{o™t su hûtf Au yuðt nu Ä{o…wºt ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu.
½ýt ™t{ y™u Y…ðt¤w k «íÞût Œu ¾ t‚w k rºt„w ý tí{f yt rðï r{ÚÞt Au A‚tk …ý ‚{the
{tÞt™u fthýu ËíÞ suðwk s Œu¾tÞ Au. ‚{the {tÞtÚte ËkËth{tk ƒkÄtÞu÷tu s™ Ë{qn Ëw¾
þtk r ‚ «Œt‚t yu ð t yt…™w k M{hý ™Úte fhe þf‚tu . ytðe ƒ¤ðt™ {tÞtðt¤t nu «¼w !
‚{u y{tht W…h «ËÒt Úttytu. nu {k„¤ŒtÞf {nt«¼w ! yÂø™™e ™t™fze [e™„the Y™t
{tuxt Z„÷t™u ƒt¤e Œu Au ‚u{ ftuE {™w»Þu yòýu ÷eÄu÷wk ‚{tÁk ™t{ ‚u™t y™uf sL{tu™t
{tu x t …t… Ë{q n ™u ¼M{ fhe ™t¾u Au . yu ð t …t…™tþf ™t{ðt¤t nu {w f w k Œ ¼„ðt™ !
y{tht «týÚte …ý ðÄthu r«Þ ‚{u y{™u Úttytu. {wr™ytu ©ðý {tºtÚte s fýor«Þ ÷t„u
yuðt Ët{ðuŒ™t y™uf {kºttu ðzu yt…™wk „t™ fhu Au yuðt nu ©enrh ! yt…™u y{u ™{Mfth
fheyu Aeyu . ƒú ñ k t z™e yk Œ h ‚u { s ƒnth hnu ÷ t ðtËw Œ u ð trŒf ƒnw {q Š ‚ytu ð t¤t ‚Útt
„tu ÷ tu f Ät{{tk ¢ezt fh‚t yu ð t nu s„Œ„w Á ! yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . nu
f] … t™tÚt ! y„tW ‚{u ðhtntrŒf fu x ÷tf yð‚thtu Äthý fÞto n‚t. ð¤e frÕf ytrŒf
fux÷tf yð‚th Äthý fhþtu y™u nt÷ …ý fux÷tf yð‚th Äthý fÞto Au ‚u ƒÄt{tk Ëðo
yð‚thtu ™ t fthýY… ‚{thtu yt nrhf] » ý yð‚th Ëðtu o … he Au . nu A…i Þ tðtËe {nt«¼w !
yt… Œw„o…wh{tk þtu¼tu Atu. yt… Ëðo s„‚ÔÞt…e Atu. …w»…™e {t¤t Äthý fhe hnu÷t yuðt
yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu (35-43). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t !
{wõ‚t™kŒtrŒ [thuÞ {ntí{tytuyu ytðe he‚u M‚wr‚ fhe íÞthu ©enrhf]»ý «¼w ‚u{™t W…h
«ËÒt ÚtE [thu Þ sýt™u …w » …™t nth …nu h tð‚t n‚t. y™u ÓŒÞ{tk [hýth®ðŒ yt…‚t
n‚t. …Ae Ëk‚tu ‚Útt ¼õ‚s™tu …tËu {kz÷tfthu Vh‚t Vh‚t fe‚o™tu „ðhtÔÞt. fe‚o™¼Âõ‚™e
Ë{tÂó ÚtE íÞthu …t»toŒtu „tzwk ¾U[e™u íÞtk ÷tÔÞt. „tzt W…h ƒuËe ©enrh ¼tus™ fhðt
ytŒhs „t{{tk „k„tƒt™t W‚thu …ÄtÞto. M™t™ fhe MðåA ytË™ W…h s{ðt ƒuXt. sBÞt
…Ae {w¾ þwÂØ fhe h‚wS™t ytk„ýu …ÄtÞto. íÞtk Ëk‚tu™e rðþt¤ …kÂõ‚ s{ðt {txu ƒuXe
n‚e. ‚u …kÂõ‚{tk …tu‚u ðthkðth ÷tzw …ehË‚t n‚t. íÞth …Ae ntÚt …„ ÄtuE ¼õ‚ðíË÷
«¼w h‚wS™t ytk„ýuÚte ‚u™t ½uh …ÄtÞto. íÞtk Ëtheðth ËwÄe ƒuXt. ‚u …Ae ¼„wS ytrŒ
…t»to Œ tu ËtÚtu rð™tu Œ ðt‚to fh‚t fh‚t Ëtk s ™t Ë{Þu ytk ƒ ÷eÞtu { tk Ë¼t MÚtt™u …ÄtÞto .
yk Ä tÁ ÚtðtÚte nòhtu Œeðtytu ™ e ßÞtu ‚ «„xtððt{tk ytðe. nu hts™T ! íÞtk ©enrhyu
…tu ‚ t™t ¼õ‚tu ËtÚtu yth‚e, M‚w r ‚ Äq L Þ ð„u h u fÞto . íÞthƒtŒ …tu Z ðt™tu Ë{Þ òýe
…tu‚t™t W‚thu …Äthe ËwkŒh …Útthe{tk …tuZe „Þt (44-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™e ytŒhs „t{™e ÷e÷t yu ™t{u ƒtðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>22>>
yæÞtÞ - 23
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t ! ðnu÷e Ëðthu ¼õ‚tuyu „tÞu÷t ËwkŒh «¼tr‚Þt
Ëtk¼¤e ©enrh …tu‚u s …Útthe{tkÚte QXe W¼t ÚtÞt. ‚u rŒðËu y{tðtMÞt n‚e yux÷u …tu‚u
s÷Œe M™t™ fÞw O . r™íÞ rðrÄ fhe. …Ae ðu Œ ¿t ƒú t ñýtu ƒtu ÷ tðe ‚u { ™e …q ò fhe Œt™
ytÃÞtk . yu ð¾‚u {nt«¼w ™ e [thu Þ ƒtsw „] n MÚttu ‚Útt Ëk ‚ tu ntÚt{tk {t¤t Vu h ð‚t ƒu X t
n‚t. Mºte ¼õ‚tu …ý …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt Ët[ðe Ë¼t{tk yuf ƒtsw ƒuXe n‚e. ‚u ð¾‚u
Ëw k Œ h …t½ W…h Íq ÷ ‚t ‚tu h tytu ðt¤t {™tu n h Œþo ™ yt…‚t ©enrh Ë¼ts™tu ™ u fnu ð t
÷tøÞt (1-4). ¼„ðt™ ©enrh fnu Au - nu Ëk‚tu ! {wr™ytu ! „]nMÚttu y™u ƒnu™tu ! ‚{u
Ëðuo yt¤Ë™u ¾k¾uhe ™t¾tu. yíÞthu nwk ‚{™u su fkE fnwk ‚u rð[th™tu yð~Þ y{÷ fhòu.
nu ¼õ‚tu ! yt…ýw k yt þheh …k [ ¼q ‚ tu ™ w k ƒ™u ÷ w k Au . ‚u þheh y™w ¢ {u ƒt¤, Þw ð t™ y™u

ð] Ø ÚttÞ Au . yt þheh{tk {ßò, {u Œ , ™trzytu , M™tÞw , íð[t, ntzftk , ytk ‚ hztk , {¤,
ÁrÄh, {wºt, &÷u»{t y™u {tkË rËðtÞ fkE s ™Úte. {thtu yt Œun ytsu, ft÷u, ð»tuo ƒu-
…tk [ ð»tu o fu Ëtu ð»tu o ft¤™t ƒ¤ðt™ «ðtn{tk sYh ™tþ …t{þu yu rð[th™w k Ë‚‚
y™wËkÄt™ ht¾ðwk. ð¤e yt ƒúñtkz{tk «f]r‚sLÞ su ftÞo Œu¾tÞ Au ‚u …ý ft¤™t ðu„{tk
™tþ …t{þu. …hk‚w yt Œun{tk hnu÷tu {thtu ytí{t fŒe ™tþ ™rn …t{u. fthý fu ytí{t
y{h Au. y[¤ Au. ErLÿÞtU y™u yk‚:fhý™tu «ftþf Au. yrðfthe Au (6-10). {txu
nwk ŒunY… ™Úte …ý ytí{Y… Awk yu{ {t™ðwk. ðuŒ{tk ðýo™ fhu÷ ËÂå[Œt™kŒ MðY…, Ëðoºt
…qýo, þwØ y™u y…rhrAÒt su yûthƒúñ Au ‚u yûthY… nwk Awk yu™e ÿZ‚t fhðe. ytðtu
ƒúñY… nwk ytí{t ‚u yt «íÞût ©enrhf]»ý ¼„ðt™™tu y™LÞ ŒtË Awk. nu ¼õ‚tu ! ‚{tht
{™{tk yt he‚u rð[th fhe ytí{tY… ƒ™e™u {the ©ðýtrŒf ™ðÄt ¼Âõ‚ fhðe. nu
¼õ‚s™tu ! ‚{the ð] Ø tðMÚtt ytðþu íÞthu Œtk ‚ …ze sþu . ntÚt{tk ÷tfze ht¾ðe …zþu .
þheh{tk rðrðÄ htu„tu …ý Vu÷tþu. ytðe …rhÂMÚtr‚ Vhe fŒtr… ytðu s ™rn ‚u {txu Mºte,
…wºt y™u ƒeS ‚]»ýtytu™tu íÞt„ fhe, yûthtrÄ…r‚ …qýo …wÁ»ttu¥t{ yuðtu su nwk ‚u {tÁk
s M{hý fhtu. {the s ¼Âõ‚ fhtu. ‚tu ‚{™u ŒwM‚h yuðt ft¤™tu ðu„ …ý õÞthuÞ …ht¼ð
™rn fhu (11-16). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! ©enrhyu fnu÷e yt ¼„ðŒT
ðt‚to Ú te Ë¼ts™tu ƒnw htS ÚtÞt. {nt«¼w ™ t „w ý tu „tðt ÷tøÞt. M‚w r ‚ «tÚto ™ t fhðt
÷tøÞt. ‚u …Ae {nt«¼w ¼tu s ™ fhe …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto , íÞthu rŒðt¤e™e htrºt …ze
„E n‚e. Ëtksu ðt¤e[tu¤e™u MðåA ƒ™tðu÷ yuf ËwkŒh MÚt¤u „tzt W…h ©enrh ƒuXt. ‚u{™t
Vh‚u nòhtu Ëk‚tu {kz÷tfthu ½q{e fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt. Vh‚t Vh‚t fe‚o™tu „t‚t ƒÄt Ëk‚tu
yuf ËtÚtu …„ W…tz‚t y™u yuf ËtÚtu …„ {qf‚t. ntÚt™e ‚t¤eytu …ý yuf ËtÚtu …tz‚t
y™u ‚t÷ r{÷tð‚t n‚t. nu hts™T ! htË ytfthu Vh‚t nòh Ëk‚tu™t {kz¤™e ð[{tk ƒeswk
…tk[Ëtu {wr™ytu™wk {kz¤ „tu¤tfthu Vhe fe‚o™ „t‚wk n‚wk. yu {kz¤™e {æÞu ƒeswk yuf [thËtu
{wr™ytu™wk {kz¤ fe‚o™ „t‚w n‚wk. y™u ‚u™e {æÞu …ý ƒeswk yuf ƒËtu Ëk‚tu™wk {kz¤ Vh‚wk
n‚wk. nu hts™T ! ƒËtu {wr™ytu™t {kz¤™e ðå[u …ý {tuxt ¼tøÞðt¤t …tk[ {wr™ytu ‚t¤eÞtu
…tze fe‚o™tu „t‚t n‚t. ¼„ðt™ ©enrh yt ƒÄt {kz÷tu™e Vhðt™e Axt, fŒ{ r{÷tððt
y™u yuf ËtÚtu s ‚t¤eytu™t yðts fhðt ‚u{s Íz…e, {æÞ{ y™u {kŒ „r‚ðt¤t ¼ú{ý™u
òuE yt™kŒ …t{‚t n‚t. {æÞhtrºt ÚtE íÞthu htË-„t™™e Ë{tÂó fhtðe. ©enrh …tu‚t™t
W‚thu sE …tuZe „Þt. ðnu÷e Ëðthu MðÞk QXe …ý „Þt. þti[ rðrÄ, M™t™ y™u r™íÞf{o
fÞw O . íÞtk fu x ÷tf ¼õ‚tu ©ef] » ý ¼„ðt™™t fe‚o ™ tu ƒtu ÷ ‚t n‚t. ‚u Ëtk ¼ ¤e ¼Âõ‚…w º t
©enrhf]»ýu h‚wS ¾tkx™u fÌtwk, nu h‚wS ! yíÞthu yt fe‚o™tu ftuý „tÞ Au ‚u fntu. fthý
fu yt fe‚o™tu y{™u Ëtk¼¤ðt ƒnw „{u Au. ‚uÚte y{u ‚u™e …tËu sÕŒe sE™u Ëtk¼¤eyu.
yt «{týu fne {nt«¼w …tu ‚ t™t ytË™u Ú te ‚íft¤ W¼t ÚtÞt. nrÚtÞth Äthe …t»to Œ tu ™ u
yt„¤ fhe su MÚt¤u fe‚o ™ tu „ðt‚t n‚t ‚u MÚt¤u …ÄtÞto . yt MÚt¤ y™u f Œeðtytu ™ t
«ftþÚte Í¤n¤‚wk n‚wk. ¼e÷ Mºteytu …tu‚t™t rAÿtuðt¤t „hƒt{tk Œeðt {wfe ‚u™u {kz÷™e
{æÞ{tk yuf Xuftýu ht¾e „hƒt „t‚e n‚e. {qÕÞðt™ ðMºttu …nuhu÷e, Þwðt™ yðMÚttðt¤e,
nË‚t {w ¾ ðt¤e, …„{tk …nu h u ÷ tk Ítk Í htu Ú te Vh‚e ð¾‚u yðts fh‚e yt ƒÄe Mºteytu
©enrh …ÄtÞto íÞthu ‚u{™u yuf ™shu ™eh¾e hne n‚e (17-31). fux÷ef Mºteytu™t {tÚtt
W…h {txe™t ½zt n‚t. y™u Vh‚e Vh‚e ©enrh™t „e‚tu „t‚e n‚e. „tu ¤ tfthu Vh‚e
fux÷ef Mºteytu ½zt™u ntÚt{tk ÷E ‚t÷ ƒØ he‚u Ÿ[tu WAt¤‚e n‚e. ¼õ‚tu™t rn‚fthe
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ƒÄe Mºteytu ™ t {™ …tu ‚ t{tk ¾U [ e ÷u ‚ t n‚t. ‚u Ú te ‚u y tu „tðw k
y™u Vhðwk …z‚wk {qfe ‚íft¤ ©enrh …tËu ytðe. «¼w™u …„u ÷t„e yt «{týu fnuðt ÷t„e.
Mºteytu fnu Au - nu f{¤™Þ™ {nthts ! ‚{u Ëtûtt‚T ¼„ðt™ Atu. ¼ðËt„h ‚hðt™wk
yuf ƒ¤ðt™ ™tð Ë{t™ Atu. nu f]…t™tÚt y{u ƒÄe Mºteytu ‚tu n÷ft ðýo™e fnuðtEyu.
f…x …ý fheyu. y™u {t™ …ý ht¾eyu. ¢tuÄ ‚tu y{tht{tk ftÞ{ ntuÞ s. A‚tk ytðt
yð„wýðt¤e Mºteytu W…h yt… {tuxe {nuhƒt™e fhe y{™u Œþo™ yt…ðt …ÄtÞto Atu. ‚u
yt…™tu ƒnw {tuxtu W…fth Au. nu þtk‚ MðY… ©enrh ! yt… ËwkŒh Atu. {™tunh Atu. ‚…Mðe
Atu . rs‚u r LÿÞ Atu . ŒÞt™t Ët„h Atu . yÔÞ„ú Atu . ¾q ƒ {rn{tðt¤t y™u y[¤ yu ð t
nu Ëðtuo…he ©enrh y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu (32-39). ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! Ëðo {k„÷Œt‚t ©enrhyu ‚u{™e «tÚto™tÚte «ËÒt ÚtE ‚u ƒÄe Mºteytu™u
…‚tËtk ‚Útt Yr…Þt y…tðe yt «{týu fnuðt ÷tøÞt fu nu þw¼ ËkfÕ…ðt¤e ƒnu™tu ! ‚{u
Ëti {tht Œþo ™ {tºtÚte s r™»…t… ÚtÞu ÷ e Atu . ‚{tÁk fÕÞtý Útþu yu r™ùÞ ðt‚ Au .
yux÷e ðt‚ fhe ©eS {nthts …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. nu hts™T ! {nt«¼w …tu‚t™u W‚thu
…Äthu ‚u …nu÷tk s íÞtk „t{™t fux÷tf sðt™zt Xtftuhtu ntÚt{tk Ëtuxeytu ÷E ÷E íÞtk ytðe
W¼t n‚t. ©enrh ytÔÞt yu x ÷u ‚u ƒÄt Xtftu h tu {k z ¤tfthu Œtk r zÞt htË h{ðt ÷tøÞt.
…hk…htÚte [t÷e ytð‚e Xtftuhtu™e ŒtkrzÞt htË™e h{‚ òuE {nthts ‚u{™t ð¾tý fh‚t
n‚t. h{™tht Xtftuhtu™u ¾qƒ Ä™ yt…e htS fÞto. …Ae ©enrh ¼tus™ fhðt sðt {txu
½tu z u Ëðth ÚtÞt íÞthu ‚u ½tu z t™e ÷„t{ …fze Ëðo ¼e÷ ÷tu f tu y u ©enrh™u fÌtw k , nu
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ! y{tht „t{™t ‚¤tð{tk y{u yuf ½ztu {wõÞtu Au. yu ½ztu ‚h‚tu
‚h‚tu …týe{tk ƒÄu Vhu Au. ÂMÚth ™Úte hnu‚tu. yt ½zt™u r™þt™ ÷E™u Vtuzðt {txu y{u
½ýe ½ýe {nu ™ ‚ fhe …ý …týe{tk ‚h‚tu yu ½ztu ftu E Úte Vtu z e þft‚tu ™Úte. nu «¼w !
nðu ‚{u yu ½zt™u ‚{tht …t»to Œ …tËu Vtu z tðe …Ae „t{{tk s{ðt …Äthtu . nu ¼q … r‚ !
‚u Xtftuhtuyu ytðtn™ ytÃÞwk yux÷u ©eS {nthts Ëðo Ëk‚tu ‚Útt …t»toŒtu™u ÷E ‚¤tð W…h
ytÔÞt. ‚¤tð™u rf™thu W¼t hÌtt. …Ae …t»toŒtu™u fÌtwk, nu þwhðeh …t»toŒtu ! ‚¤tð{tk Œqh
Œq h Œu ¾ t‚t ‚h‚t ½zt™u ðªÄe ™t¾tu . {nt«¼w ™ e yt¿ttÚte ¼„w S yu ƒk Œ q f ™e yu f s
„tu ¤ eÚte r™þt™ ÷E ‚u ½zt™u ðªÄe ™tÏÞtu . ©eS {nthtsu «ËÒt ÚtE …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te
Vq÷™tu nth ftZe ¼„wS™u …nuhtÔÞtu (40-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ytŒhs ÷e÷t ðýo™ yu ™t{u ºtuðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>23>>
yæÞtÞ - 24
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htò ßÞucS‚ ! …t»toŒ ¼„wSyu r™þt™ …tzât …Ae {t™e
…wÁ»ttu™t {t™™tu ¼k„ fhe ©enrh nË‚t nË‚t „t{{tk …ÄtÞto. …tu‚u Útt¤ s{e Ëk‚tu™e
…k Â õ‚{tk …ehËðt ‚i Þ th ÚtÞt. Ëk ‚ tu , …t»to Œ tu y™u ½tu z u Ëðthtu ™ e …k Â õ‚ytu { tk ™ð ð¾‚
Vhe yt„ú n Úte ÷tzw …ehËe ƒÄt™u ‚] ó fÞto . ntÚt …„ Ätu E W‚thu …ÄtÞto . Ëk æ Þt Ë{Þu
Ë¼t{tk rðhts{t™ ÚtÞt. „ðiÞt s™tu …tËu su{tk ¼„ðt™™t Þþ™wk „t™ ntuÞ ‚uðt fe‚o™tu
„ðztÔÞt. Ë¼t™e Ë{tÂó ð¾‚u Œu þ tu Œ u þ {tk Ú te ytðu ÷ t ¼õ‚tu ™ u …tu ‚ t™u Œu þ òðt yt¿tt
fhe. …Ae …tu ‚ t™t ytË™ …hÚte Q¼t ÚtÞt. ƒú ñ [theytu , {w r ™ytu , …t»to Œ tu ‚Útt ½tu z u
Ëðthtu ™ u y™w¢{Úte ¼uxât. …Ae …tu ‚ t™t W‚thu ytðe {k [ W…h …tu Z e „Þt. «¼t‚ ÚtÞw k
íÞthu QXât. yuðt{tk {wr™s™tu, ðýeoytu, …t»toŒtu, ½tuzu Ëðthtu „]nMÚttu ð„uhu …tu‚…tu‚t™t
Œuþ{tk sðt ‚iÞth ÚtE „Þt. ‚u Ë{Þu h‚wS, {t‚t Ëwò™ƒt y™u ƒnu™ nð™ƒt ©enrh
…tËu ytÔÞt. «ýt{ fhe «¼w™u fnuðt ÷tøÞt fu nu ŒuðtrÄŒuðt ! …w»…tu™t nthÚte þtu¼‚t
yt…™u {tht ™{Mfth Au. nu f]…t™tÚt ! y{u ‚tu n÷ft ðýo™t fnuðtEyu A‚tk …ý yt…u
y{™u …tu ‚ t™t „ÛÞt y™u y{thu ½u h …Äht{ýe fhe ‚u yt…™e yr‚þu {tu x tE Au . nðu
nu ©e Ënò™kŒ Mðt{e ! nu ŒÞt¤w ! yt… Vhe …ý y{thu ½uh sYh …Äthòu. Ëwò™ƒt
fnu Au nu {nthts ! nwk yt…™e ŒtËe Awk. ‚{u s {tht EüŒuð Atu. ‚tu nwk ‚{the …tËu
yuf ð[™ {t„wk Awk. ©enrh fnu Au nu Ëwò™ƒt ! ‚{u þwk fnuðt {t„tu Atu ‚u nwk «Út{Úte
s òýwk Awk. ‚tu …ý ‚{u {t„tu. {the …tËu su ð[™ {t„þtu ‚u nwk sYh yt…eþ (1-12).
Ëwò™ƒt fnu Au - nu nrhðh ! nu f]»ý «¼w ! {thu ƒesw ftkE {t„ðwk ™Úte. …hk‚w {tht
„t{ ytŒhs{tk sux÷t {™w»Þ hnu‚t ntuÞ ‚u ƒÄt™wk fÕÞtý fhtu. ©enrhyu fÌtwk, nu fwþ¤
Ëw ò ™ƒt ! ‚{u ‚{tht „ú t {s™tu ™ w k fÕÞtý {tøÞw k …hk ‚ w fÕÞtý ‚tu {tht MðY…™t ¿tt™
rð™t Út‚wk ™Úte. y™u y¿tt™e {týËtu ‚tu …þw Ë{t™ „ýtÞ. ‚u{™wk fÕÞtý fuðe he‚u ÚttÞ?
A‚tk …ý nu Ëwò™ƒt ! nwk fuð¤ ‚{the «er‚ {txu s Äehu Äehu ‚u{™wk fÕÞtý fheþ. ‚{thu
®[‚t ™ fhðe. ©enrhyu ð[™ ytÃÞw k . ‚u Ú te ‚u ƒnu ™ u {nt«¼w ™ u Vhe ™{Mfth fÞto .
ytŒhs „t{{tk [th rŒðË hne íÞtkÚte {nt«¼w ftu÷ðzt …ÄtÞto. ftu÷ðzt „t{{tk Sðeƒt
™t{™t Mºte ¼õ‚ hnu‚t n‚t. ‚u{ýu ©enrh™u …tu‚t™u ½uh …ÄhtÔÞt. ËwkŒh ¼tus™ ƒ™tðe
s{tzât. ƒeò Ëk ‚ tu - ¼õ‚tu ™ u Ëw ¾ ze™t ƒu ƒu ÷tzw y…tð‚t n‚t. …Ae ftu ÷ ðzt „t{Úte
™ef¤e Ëðuoïh ©eËnò™kŒ Mðt{e ŒkZtÔÞ Œuþ{tk Vhðt „Þt. ‚u Œuþ{tk Ëtuò ytrŒf ½ýt
„t{tu { tk rð[hý fhe ‚u ‚u „t{tu ™ t ¼õ‚tu ™ u Œþo ™ Ëw ¾ yt…‚t y™u yt™k Œ …{tz‚t
{nt«¼w íÞtkÚte Œw„o…wh …Äth‚t n‚t (13-19). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu …]Úðe…r‚!
‚{u ytŒhs „t{™t ¼õ‚ h‚wS ¾tkx ËkƒkÄe su su ð]‚tk‚ {™u …qAÞwk n‚wk ‚u ƒÄe ðt‚to
{U ‚{the yt„¤ fne. nu hts™T ! {™w » Þ™t Œw : ¾-ŒŒo ™ u {xtz™tÁk Ë{ts{tk feŠ‚
ðÄth™tÁk. ¼„ðt™ …wY»ttu¥t{ ™thtÞý™tu ËkƒkÄ ÿZ fh™tÁk ytŒhs „t{™t h‚wS y™u
‚u™e {t‚t …h y™w„ún fhðt Y… ©enrh™wk yt [rhºt su Mºte-…wÁ»t ©æÄt…qðof Ëtk¼¤u Au
‚u ƒÄt Ëw¾e ÚttÞ Au. nu ßÞucS‚ ! nðu nwk ¼„ðt™ ©enrh™tu ztk„hðt „t{™tu yuf «Ëk„
fnwk Awk ‚u Ëtk¼¤tu. ztk„hðt „t{{tk …xu÷ ¿ttr‚™t ™ð÷ƒt ™t{™t Mºte ¼õ‚ hnu‚t n‚t.
{nt«¼w ™ e f] … tÚte ‚u { ™u rŒÔÞ áÂü {¤e n‚e. r™{o ¤ {™™t ™ð÷ƒtyu yu f ðth rŒÔÞ
áÂüÚte òÛÞw k fu fhSËý „t{™t {t„u o Ú te ft»ttÞ (¼„ðt) hk „ ™t ðMºttu …rhÄt™ fhu ÷ t
©eS {nthts ynª ytðe hÌtt Au . yt ðt‚ ‚u { ýu …ztu þ {tk hnu ‚ t s‚™ƒt™u fne.
™ð÷ƒtyu fÌtw k , nu s‚™ƒt ! …rðºt feŠ‚ ðt¤t, {™tu n h ðMºttu …nu h u ÷ t y™u rŒÔÞ
½k x zeytu Ú te hýf‚t rŒÔÞ hÚt{tk ƒu Ë e {nt«¼w ynª ytðe hÌtt Au . yu hÚt{tk ‚{tht
¼rºtò …wY»ttu¥t{ …ý Au y™u ‚{u …ý yu hÚt{tk ƒuXt Atu yuðwk nwk òuô Awk. ™ð÷ƒt™e
ðt‚Úte s‚™ƒt n»to½u÷t ÚtE „Þt. EüŒuð™t Útt¤ {txu ft[wk ËeÄwk ¼u„w fÞwO. {nthts™e
ËL{w¾ sðt ½uhÚte ‚u s rŒðË™e htrºtyu ™ef¤e …zât (20-28). ztk„hðt „t{™e Ëe{{tk
{t„uo yuf÷tk s‚t n‚t. íÞtk Ët{uÚte ©eS {nthts™u ytð‚t òuÞt. {nt«¼w ™Sf ytÔÞt
íÞthu s‚™ƒt …„u ÷tøÞt. ft»ttÞ ðMºtÄthe ©enrh™e ËtÚtu …t»to Œ tu …ý n‚t. yu ð¾‚u
¼õ‚tu ™ e ËtÚtu ftu E «tf] ‚ ¼t»tt™w k …Œ ƒtu ÷ e hÌtt n‚t. yu …Œ™tu yÚto ytðtu n‚tu . nu
Ë¾e ! {tht r«Þ ¼„ðt™ ©enrh f]»ý {tht ƒtu÷tÔÞt rð™t …ý {thu ½uh htus ytðu Au.
nwk ‚u™t W…h „wMËu ÚtE ‚wkfthu ƒtu÷tðwk Awk ‚tu …ý yu f]»ý {th …h õÞthuÞ ¢tuÄ fh‚t
™Úte. y™u htS hnu Au, ytðe he‚™t yÚtoðt¤wk [hý ƒtu÷‚t ƒtu÷‚t ðË™¼tE …xu÷™t
½uh ytð‚t n‚t (29-33). s‚™ƒt ‚u …xu÷™t ½uh „Þt íÞtk hnu÷t {nthts©e™u fÌtwk,
nu s„ŒtÄth ! rðï rðÄt‚t ©enrh ! ‚{u …nuhu÷tk ¼„ðt ðMºttu W‚the ™t¾tu. nwk ‚{tht
{txu «u{Úte Íeýtk huþ{e ðMºttu ÷tðe Awk ‚u Mðefthtu. s‚™ƒt™e «tÚto™tÚte ©enrhyu {M‚f
W…h Íeýw k hu þ {e ðMºt (ƒtu h e ™t{™w k ) ƒtk æ Þw k . yk „ h¾w k ð„u h u ƒeò …ý hu þ {e ðMºttu
…nuÞto. íÞthƒtŒ s‚™ƒt ©enrh™u …tu‚t™t ½uh ÷E „Þt. s‚™ƒt, ‚u™tu ¼rºtòu ™htu¥t{,
‚Útt ƒeò h‚™ƒt y™u ðúsƒt yu Ëtiyu {¤e {nt«¼w™u s{tzât. íÞth…Ae yuf ytË™u
ƒu Ë tze rðrðÄ …q s ™ Ët{„ú e Úte …q ò fhe. yu ð¾‚u s‚™ƒt™t ftu E Ëk ƒ k Ä e ƒtS¼tE
rƒ{th n‚t y™u yk ‚ yðMÚtt su ð w k ÷t„‚w k n‚w k . ‚u Ú te s‚™ƒt™w k {™ ÔÞ„ú n‚w k . ©eS
{nthts yk‚Þto{e …ýu yt Œw:¾ òýe ÷E s‚™ƒt ‚Útt ‚u{™t ËkƒkÄeytu™u fnuðt ÷tøÞt.
nu s‚™ƒt ! ‚{u Ëti ®[‚t ™ fhþtu . ƒtS¼tE {tht …h{ ¼õ‚ Au . ‚u { ™t ytí{t™u
÷E sðt {tht rËðtÞ ƒeòu ftuE Ë{Úto ™Úte. {txu ‚u{™t {]íÞw ƒtƒ‚ ftuE ®[‚t ™ fh‚t.
Sð™Œt‚t «¼w ytðe ðt‚ fhu Au íÞtk {]íÞw …Úttheyu …zu÷t ƒtS¼tE{tk [u‚™t ytðe.
y™u Ëtò Ëtht ÚtE „Þt (34-40). nu htò ! ƒtS¼tE™u Sð™Œt™ yt…e ïu‚ðMºtÄthe
©enrh, …tu‚t™t ¼õ‚tu™e Ëuðt-…qò Mðefthe yï W…h Ëðth ÚtÞt. ztk„hðt „t{™e ƒnth
™ef¤e fze sðt™t {t„uo [t÷‚t ÚtÞt (41). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - ztk„hðt ËkƒkÄe
{nt«¼w™tu ƒeòu yuf «Ëk„ fnwk Awk. yu ð¾‚u Ëkð‚ 1869™wk ð»to n‚wk. Ëðoºt y„™tu‚uhtu
ft¤ «ð‚o ‚ tu n‚tu . y™u f {™w » Þtu , …þw y tu , …ûteytu , ft¤™t «¼tðÚte Œw : ¾e n‚t. ytðt
Ë{Þu Sð «trý{tºt™t rn‚u å Aw ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ftu E yu f tk ‚ MÚt¤u ƒu Ë e ƒú t ñý
…tËu fÚtt ðk[tð‚t n‚t. …tu‚t™e Ë{e…u Ëtu{÷t¾t[h, {wfwkŒðýeo ytrŒf ¼õ‚tu ƒuXt n‚t.
Úttu z u Œq h ƒu X u ÷ t Mºte ¼õ‚tu ™ e {æÞ{tk Ä{o , ¿tt™ y™u ði h tøÞ y™u ¼Âõ‚{tk ©u c ,
yk‚:þºtwytu™u S‚™th y™u ËíÞ yËíÞ™t rððufðt¤t s‚™ƒt …ý ƒuXt n‚t. s‚™ƒt™u
òuE ©enrh ‚u{™u fnuðt ÷tøÞt (42-45).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™e ztk„hðt ÷e÷t ðýo™ yu ™t{u [tuðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>24>>
yæÞtÞ - 25
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý fnu Au - yuft„ú r[¥tðt¤t nu s‚™ƒt ! nwk fnwk ‚u ‚{u Ëtk¼¤tu.
‚{u ðu ý eŒtË™t …w º te ™Úte. s‚™ƒt ‚{tÁk ™t{ ™Úte. ‚{u …xu ÷ ™Úte. ztk „ hðt ‚{tÁk
„t{ ™Úte. …k [ ¼q ‚ yu x ÷u …] Ú ðe, s¤, ‚u s , ytftþ y™u ðtÞw Y…u …ý ‚{u ™Úte. ‚{u
ytí{MðY… Atu . yÂø™Úte ƒ¤‚t ™Úte. ¼q ¾ ‚hË ‚{™u ÷t„‚t ™Úte. ‚{™u ƒ¤ðt™
ft¤™tu ¼Þ ™Úte. f{o™tu zh ™Úte y™u ‚uÚte Œw:¾™tu …ý ¼Þ ™Úte. ‚{tht{tk yt¤Ë ™Úte.
®™ÿt …ý ™Úte. {tun ™Úte. Œw:¾ŒtÞf ftuE ytþt fu ‚]»ýt ™Úte. ft{, ¢tuÄ, ÷tu¼, {t™
y™u ynkfth yu …tk[ yk‚:þºtw …ý ‚{tht{tk ™Úte. íÞthu ‚{u ftuý Atu ? ‚tu nu ¼õ‚!
ðuŒtu su™u ƒúñ fnu Au, yuf s ËÂå[Œt™kŒ MðY… fnu Au. ytí{Œþeo rðît™tu su™u þwØ ‚us
MðY… òýu Au ‚u ƒúñMðY… ‚{u Atu. ‚{tÁk ƒeswk ftuE MðY… ™Úte. ‚{u ƒúñY… Atu. ‚{tÁk
ûtuºt yux÷u þheh y™u ûtuºt¿t su ytí{t yu ƒk™u™tu ûtuºt¿t nw Awk yu{ ‚{u òýtu. ©eÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! s‚™ƒt™u ytx÷e ðt‚ fhe ©enrh æÞt™ {wÿtÚte ƒuXt. …Ae Ëk‚tu
…tËu «tf]‚ fe‚o™tu „ðztÔÞt. fe‚o™tu „tE hÌtt …Ae ð¤e s‚™ƒt™u fÌtwk, nu s‚™ƒt !
nwk nt÷{tk {™w»Þ Œunu «„x Awk. fux÷tf {qZ y™u …t…e ÷tuftu {tÁk y…{t™ fhu Au. r‚hMfth
fhu Au. Ë{Úto y™u þÂõ‚{t™ ntuðt A‚tk yt ƒÄwk Ën™ fh™th yuðt {™u Ëðo ¼q‚ «trý
{tºt™tu r™Þt{f òýe su Mºte ¼õ‚ …tu‚t™t Ä{o{tk hne {tÁk ¼s™ fhu Au, {tÁk M{hý
fhu Au, {the ¼Âõ‚ fhu Au, ‚u Mºte™u yk‚ft¤u nwk ‚uze sô Awk y™u ‚u™u htÄt Ë{t™ {nt™
ƒ™tðwk Awk. yu{t shtÞ ËkŒun ™Úte. ©enrh™e ytðe ðt‚ Ëtk¼¤e s‚™ƒt Vhe ƒtuÕÞt (1-
10). s‚™ƒt fnu Au - nu ðifwkXÄt{™t yrÄ…r‚ ! yt… rs‚urLÿÞ Atu. rŒÔÞ {qŠ‚ Atu.
ƒŒheïh Atu. ™hË¾t ™thtÞý MðY… Atu. ŒÞt™e ¾týY… ftu{¤ {qŠ‚ nu «¼w ! yt…™u
nw k ™{Mfth fÁk Aw k . nu ‚…:r«Þ ! „tu ÷ tu f rðnthe y¼ú t k ‚ r[‚ðt¤t, þw Ø feŠ‚ðt¤t,
yt¤Ë rð™t™t, s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷Þ fh™tht, y„BÞ ytþÞðt¤t,
ƒúñtrŒf™t …ý „wÁ yuðt nu «¼w yt…™u nwk ™{Mfth fÁk Awk. nu rðþt¤ Þþðt¤t, {™w»Þtu,
Œu ð tu , ðhtntrŒf …þw y tu ‚Útt {íMÞtrŒf s¤ sk ‚ w y tu { tk yt…u y™u f yð‚th Äthý fÞto
Au. ‚Útt ht{f]»ýtrŒf yð‚th™t Äthý fh™tht …ý ‚{u s Atu. ‚us™t Ë{qn™e {æÞ{tk
hnu ÷ rŒÔÞ ®ËntË™ W…h rðhts{t™ yu ð t yûtht‚e‚ …q ý o …q Á »ttu ¥ t{ …ý ‚{u s Atu .
nwk yt…™u ™{Mfth fÁk Awk. nu nrhf]»ý ! yt «{týu {U ‚{™u ytu¤ÏÞt Au. su rŒðËÚte
{U ‚{thtu ytþhtu ÷eÄtu Au ‚u rŒðËÚte htrÄftS Ë{t™ ƒ™e „E Awk. yu{tk ftuE ËkŒun
™Úte. {tht rËðtÞ ƒeS …ý ftuE Mºte ‚{™u {the {tVf nwk su{ ‚{™u òýwk Awk ‚u{ ‚u
…ý òýþu ‚tu ‚u™u …ý htrÄftS Ë{t™ Ëw¾ {¤þu. nu ¼„ðt™, ‚{tht MðY…™wk ÞÚttÚto
¿tt™ su …w Á »t™u nþu ‚u …w Y »t …ý Œu n íÞt„ ƒtŒ ‚{thtu ©u c …t»to Œ ƒ™þu (11-17).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nußÞucS‚ ! ‚u s‚™ƒtyu yt he‚u M‚wr‚ fhe íÞthu ©enrhyu
nË‚t nË‚t ‚u{™u fÌtwk, nu s‚™ƒt ! nt÷ s„‚ …týe rð™t Œw:¾e ÚttÞ Au. „tÞtu ytrŒ
yƒtu÷ …þwytu …ý …týe rð™t ºttË …t{u Au. ‚{u {tht W¥t{ ¼õ‚ Atu ‚tu yuðtu ËkfÕ…
fhtu fu ð]Âü ÚttÞ. y™u s¤ Ëkfx ™tþ …t{u. ¾uzq‚tu …ý htS ÚttÞ. nu fÕÞtrý ! su ¼õ‚™t
ntÚt{tk «íÞût ¼„ðt™™e {qŠ‚ Y…e ®[‚t{ýe Au ‚u ¼õ‚™t ƒÄt ËkfÕ…tu rËæÄ ÚttÞ Au.
{txu {™w»Þ, …þw, …ûte ytrŒf™t Ëw¾ {txu ðhËtŒ ÚttÞ ‚uðtu ËkfÕ… fhe Œw:¾™wk r™ðthý
fhtu (18-21). s‚™ƒt fnu Au - „heƒ r™ðts nu {nthts ! rðïk¼h y™u s„í…r‚ yuðt
ƒu Ëðo r ðŒT ™t{tu ‚tu ‚{u Äthý fhe ƒu X t Atu . {™u ftu E yu ð t ™t{tu Ú te ƒtu ÷ tð‚w k ™Úte.
yux÷t {txu ‚{u s …]Úðe W…h ðhËtŒ ÷tðtu. y™u Ëti «týeytu™u Ëw¾e fhtu. ‚{tht rËðtÞ
ƒeòu ftu E …w Á »t ðhËtŒ fhðt {txu Þtu ø Þ ™Úte. nu hts™T ! s‚™ƒtyu ytðw k fÌtw k ‚u Ú te
¼Âõ‚ …wºt ©enrh {ti™ hÌtt. …Ae Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u Ëðo Sðtu™t Ëw¾ {txu fhu÷t
ËkfÕ…Úte htrºt{tk ¾qƒ ðhËtŒ ÚtÞtu. Ëðoºt ÚtÞu÷t Ëtht ðhËtŒÚte Ëðo Sðtu - «týe {tºt
Ëw ¾ e Út‚t n‚t. nu hts™T ! s‚™ƒt ËtÚtu ðt‚to ÷ t… fhe „t{ðtËe ¼õ‚tu ™ u yt™k Œ
…{tz™tht Mðtr{™thtÞý {nt«¼w™kw, s‚™ƒt …h y™w„ún fh™tÁk ËwkŒh [rhºt ‚{u …qATÞt
rð™t {U ‚{™u fÌtwk. nðu [t÷w fÚtt fnwk ‚u Ëtk¼¤tu (22-27). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu hts™T ! fhSËýÚte ¼„ðt™ ©enrh ytŒhs „Þt y™u ytŒhs{tk su ÷e÷t fhe ‚u fÚtt
«Ëk„ {U ‚{™u fne ƒ‚tÔÞtu Au. …hk‚w nu hts™T ! yt «Ëk„ …nu÷t ftuE yuf Ë{Þu ©enrh
fhSËý …ÄtÞto n‚t. yu ð¾‚u „tu®ðŒS ¼tE™t …wºt rºtf{¼tE ©eS {nthts™u …„u
÷tøÞt íÞthu ©enrhyu …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te …w » …nth ftZe rºtf{¼tE™u …nu h tÔÞtu n‚tu .
íÞthƒtŒ ‚uytu íÞtkÚte …wkò…ht „t{u „Þt. ‚u „t{{tk «¼wŒtË ™t{™t ¼õ‚ hnu‚t n‚t.
‚u { ýu ©enrh™wk ¼ÔÞ ËL{t™ fÞwO n‚w k . Sðeƒt ytrŒ Mºteytu …ý WíËtnÚte Ëu ð t fh‚e
n‚e. …w k ò …ht „t{{tk yu f ht‚ hne ©enrh íÞtk Ú te ™tŒhe „t{ …ÄtÞto . ™tŒhe{tk h‚™
™t{™t …tu ‚ t™t Mºte ¼õ‚ hnu ‚ t n‚t. ‚u { ýu {nt«¼w ™ e Ëthe he‚u Ëu ð t …q ò fhe.
{k„÷{qŠ‚ {nthts íÞtk yuf rŒðË hÌtt. ƒesu rŒðËu íÞtkÚte {tÚttþq¤ „t{u …ÄtÞto. {tuhth
™t{™t …xu÷ ¼õ‚u ©enrh™u ¼tð…qðof …tu‚t™u íÞtk W‚thtu ytÃÞtu. y™u Ëuðt fhðt ÷tøÞt.
„t{™t hðS¼tE ytrŒf ûtrºtÞ ¼õ‚tu ‚Útt Sðt¼tE ð„uhu ði~Þ ¼õ‚tu y™u òuE‚eƒt
ytrŒ Mºte ¼õ‚tu …ý Þtu„uïh {nt«¼w™e Ëuðt WíËtn …qðof fh‚t n‚t. {tÚttþq¤ „t{{tk
yuf rŒðË hne ¼õ‚tu™u Œþo™ Ëuðt™wk Ëw¾ yt…e íÞtkÚte xwkzt÷ „t{u …ÄtÞto. xwkzt÷{tk hnu‚t
©u » X ¼õ‚ ƒt÷[k Œ ¼tE …xu ÷ ©eS{nthts™u yt„ú n fhe …tu ‚ t™t ½u h ÷E „Þt. íÞtk
©enrh …tu ‚ u hËtu E ƒ™tðe sBÞt. íÞthƒtŒ Ëk ‚ tu ™ u …ehËðt …k Â õ‚{tk …ÄtÞto . ©enrh
…ehËðt ytÔÞt ntu E Ëk ‚ tu ¾q ƒ yt™k Œ …tBÞt. {nt«¼w y u Ëk ‚ tu ™ u yt„ú n …q ð o f …ehËe
s{tzât. {nt«¼w ™ t ntÚtÚte …ehËtÞu ÷ «ËtŒeY… ÷tzw y tu s{e Ëk ‚ tu ¾q ƒ s ‚] ó ÚtÞt.
…ehËðt™wk ftÞo …wÁk fhe ©enrhyu ntÚt Ätuðt {txu …týe {tøÞwk. íÞthu ƒt÷[kŒ …xu÷ ©enrh
«íÞu™t «u{Úte ¼tð™tþe÷ ƒ™e „Þt. y™u …týe™u ƒŒ÷u ½eÚte ¼hu÷wk …tºt ÷E™u ytÔÞt.
½e™w k …tºt òu E ¼õ‚ðíË÷ «¼w nËðt ÷tøÞt. …Ae ‚u ¼õ‚ W…h «ËÒt ÚtE ‚u ™ u
ËtÄwŒeûtt yt…e.þtk‚t™kŒ Mðt{e yuðwk ™t{ …tzâwk (28-38). ‚u þtk‚t™kŒ {wr™™u ËtÚtu ÷E
©enrh xw k z t÷ (yt „t{™t ‚w k z ÷e, ‚w k z t÷, ‚w k z t÷e yu ð t ™t{tu fðr[‚ òu ð t{tk ytðu Au )
Úte ™ef¤e hts…wh …ÄtÞto. hts…wh „t{ ½ýt ƒÄt ð]ûttu™e ½xtÚte ½uhtÞ÷wk Au. …tu‚ …tu‚t™t
Ä{o™wk …t÷™ fh™tht [thuÞ ðýo™t ÷tuftuÚte ðËu÷wk Au. yt „t{{tk Mðtr{™thÞý ¼„ðt™
yt™t …nu÷t [th ð¾‚ ytðe „Þu÷t Au. hts…wh „t{{tk …tu‚t™t …h{ Mºte ¼õ‚ …xu÷
¿ttr‚™t su X eƒt hnu ‚ t n‚t. Ä{o ™ k Œ ™ «¼w su X eƒt™t ½u h …ÄtÞto . rðþt÷ {k [ W…h
rðhts{t™ ÚtÞt. fturx ft{Œuð™u …ý {tun …{tz™tht ©enrhyu ïu‚ ðMºttu Äthý fÞto n‚t.
fkXu …w»…™t nth …nuÞto n‚t. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …tu‚t™t ¼õ‚tu™wk {t™
ðÄth™tht, «r‚ct ðÄth™tht ©enrh ßÞtk rðhts{t™ n‚t íÞtk sÞ{÷ ™t{™e ƒu ÔÞÂõ‚ytu
‚Útt s„Sð™ y™u rºtf{ yu { [th Œw ü ƒw Â Øðt¤t …w Á »ttu íÞtk ytÔÞt. ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý W…h Äq ¤ ™t¾ðt™tu rð[th fhe ytðu ÷ t ‚u [thu Þ sýt ßÞthu ©enrh™e
yt„¤ ƒuXt íÞthu yk‚Þto{e …ýu ‚u{™wk f…x òýe „Þu÷t ©enrhyu ‚u{™t Œu¾‚tk s ftuE
[f÷e™u Ë{trÄ fhtðe ŒeÄe. Wz‚e [f÷e ™tze «tý ¾U[tðtÚte …]Úðe W…h …ze „E (39-
45). Úttuzeðth …Ae {nt«¼wyu ‚u [f÷e Ët{u òuÞwk ‚uÚte ‚u …tAe Qze™u Ÿ[u [t÷e „E.
Ÿ[u Qze hnu÷e [f÷e™u òu‚tk f{¤™Þ™ ©enrh ‚u Œwü …wÁ»ttu™u fnuðt ÷tøÞt fu yËwh
ƒwÂØ™t nu …wÁ»ttu ! yt [f÷e™t ™tze «tý {U n{ýtk ¾uk[e ÷eÄt n‚t ‚u{ yr¾÷ ƒúñtkz™t
Ë{„ú Sðtu ™ t ™tze «tý ûtý {tºt{tk ¾U [ e ÷u ð t nw k Ë{Úto Aw k . A‚tk …ý Äehs ht¾e™u
{tht suðt s þÂõ‚{t™ {tht Ëk‚tu ËtÚtu ÷tuftu™t {t™ y…{t™™u Ën™ fh‚tu yt ¼qr{
W…h {w{wûtwytu™t rn‚tÚtuo VÁk Awk (46-49). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! sÞ{÷
ytrŒf [thuÞ Œwü …wÁ»ttu™u ©enrhyu ™{ú‚tÚte fÌtwk A‚tk {r÷™ EhtŒtðt¤t ‚uytu Í„ztu
fhðt ËtÁ su{ ‚u{ ƒtu÷ðt ÷tøÞt. nh¾ŒtË ™t{™t yuf …xu÷ ¼f‚ yt ƒÄwk òu‚t n‚t.
‚u™u ÷tøÞwk fu yËwh ÷tuftu ¼„ðt™ Ët{u su{ ‚u{ ƒtu÷u Au y™u yËÇÞ‚tÚte ð‚uo Au. ‚uÚte
Ä™w » Þ ƒtý ¾¼u [ztðe {nt«¼w …tËu ytðe W¼t hÌtt. «ýt{ fhe yt¿tt {t„e.
nrÚtÞthÄthe Ëu ð f™u òu E yËw h tu zhe „Þt. ¼Þ …tBÞt. W„ú ðtõÞtu ƒtu ÷ ðt ƒk Ä fhe,
r™{to™e …ýu …t¾kz™u AuŒ™th Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u fÌtwk, nu ƒúñ[the {nthts ! ‚{u
òu ¼„ðt™ ntu ‚tu y{tht fw¤™tu rð™tþ fhtu. y™u y{tht Œuþ{tk ft¤ …tztuu (50-52).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý xwkzt÷Úte hts…wh …ÄtÞto yu ™t{u …[eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>25>>
yæÞtÞ - 26
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ßÞucS‚ ! ‚u yrð[the …wÁ»ttu™u yt{ ƒtu÷‚t
Ëtk¼¤e „t{s™tuyu ‚u{™u ðth‚tk fÌtwk, nu ¼tEytu ! Mðtr{™thtÞý ‚tu Ëtûtt‚T ¼„ðt™
Au. ‚u{™e yt„¤ su{ ‚u{ ™ ƒtu÷tu. yu {nt«¼w Au. su Äthþu ‚u ÚtE™u W¼w hnuþu. …Ae
…M‚tðw k …zþu . yt{ ðthk ð th htu f ðt A‚tk ‚u y tu {tLÞt ™rn. ‚u { ™t yÞtu ø Þ y™u yr«Þ
ð[™tu Ëtk¼¤e Ët„h Ë{t™ Äehsðt¤t ©enrh WŒtË ÚtE „Þt. suXeƒt™t ½uhÚte W¼t
ÚtE ðË‚t …xu÷™t ½uh „Þt. ‚u™t ytk„ýt{tk ÷ªƒzt™t ð]ût ™e[u {k[ W…h rðhts{t™
ÚtÞt. yu ð¾‚u Ë{Þ òu E „t{™t nrhs™tu ðË‚t¼tE, „tu f ¤¼tE, „tu Œ zS, ðòS,
rðê÷¼tE, ft™S¼tE ƒu[h¼tE, ðeht¼tE yt ƒÄt ¼õ‚tu ŒÂûtýtŒw {w¾ fhe ƒuXu÷t
©enrh™e rðrðÄ W…[thtu Ú te …q ò fh‚t n‚t. ‚Útt «er‚…q ð o f Ëthe he‚u s{tze …tu ‚ t™t
Sð™™u ËV¤ ƒ™tð‚t n‚t. sBÞt …Ae ¼õ‚ðíË÷ «¼w „t{Úte ƒnth ytÔÞt. ðz™t
Ítz ™e[u ¼õ‚tuyu rƒAtðe yt…u÷ …÷k„ W…h ƒuXt. ûtýufðth ƒuËe Ëuðf™u fÌtwk, {thtu
½tuztu ‚iÞth fhe™u ÷tðtu. Ëuðfu yï ÷tðe W¼tu htÏÞtu íÞthu …÷k„ W…hÚte ‚íft¤ ™e[u
Q‚he ½tuzu Ëðth ÚtÞt. ƒu ntÚt ðzu ðz™e zt¤e …fze ‚u™u Íq÷tðe íÞtkÚte [t÷‚t ÚtÞt.
…tA¤ ð¤tððt ytð‚t „t{ ðtËe ¼õ‚tu™u …tAt sðt™wk fne íÞtkÚte Eh (Ehtý) ™t{™t
„t{u …ÄtÞto. yt „t{{tk hnu÷t {tÄðS ™t{™t …xu÷ ¼õ‚u ©enrh™tu Ëífth fhe …qò
fhe. nu hts™T ! yu ð¾‚u ¼õ‚ r«Þ ¼„ðt™ yk ‚ Þto { e …ýu òýe™u rð[th fhu Au fu
hts…w h {tk hnu ‚ t {tht ¼õ‚ ðòS™e {t‚t™u {tht Œþo ™ ÚtÞt ™ ntu ð tÚte ‚u ðthk ð th
…ùt‚t… fhu Au. {txu ÷tð nwk …tAtu íÞtk sE ‚u™u Œþo™ yt…wk. ŒÞt¤w ©enrh yt{ rð[th
fh‚t Eh „t{Úte …tAt hts…w h …ÄtÞto . ðòS ûtrºtÞ™t ½u h „Þt. ‚u ™ e {t‚t™u Œþo ™
ytÃÞt y™u htrºt íÞtk htuftÞt. ƒesu rŒðË Ëðthu ¾wþt÷ ¼õ‚™e …qò Mðefthe Ä{o hûtf
Ä{o™kŒ™ hts…whÚte fwkzt¤ „t{u …ÄtÞto (1-13). fwkzt¤ „t{ [thu ƒtsw Ÿ[t ð]ûttuÚte ÔÞtó
Au. „t{™e ytË…tË ytkƒtðtzeyt y™u fu¤tu™e ðtzeytuÚte þtu¼‚wk fwkzt¤ ¼÷u ™t™wk „t{
Au . …hk ‚ w Ëw ¾ Ëw r ðÄtytu { tk fze ™„h™e Ë{t™ hÌtw k Au . fw k z t¤ „t{{tk …tu ‚ t™t áZ
yt©Þðt¤t f÷t¼õ‚, {tu ‚ eht{, yk ƒ tEŒtË y™u ™k Œ ht{ ™t{™t ¼q Œ u ð hnu ‚ t n‚t.
ƒeò ht{S ytrŒf ¼õ‚tu ‚Útt htÄtƒt ™t{™e ƒútñý Mºte ‚Útt ƒŠnýe, swnw y™u ðtht
ð„uhu Mºte¼õ‚tu n‚t. yt ƒÄt ¼õ‚tu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™t Ët{t sE ËL{t™ fh‚t
n‚t. {nt«¼w f÷t ¼õ‚™u ½uh …tk[ rŒðË r™ðtË fhe hÌtt n‚t. nu hts™T ! Ä{toí{s
©enrh „t{u „t{ rð[hý fhe …tu‚t™t [hýf{¤Úte Ë{„ú ŒkZtÔÞ Œuþ™u …rðºt fh‚t n‚t.
nu hts™T ! su Œuþ™e Äht{tkÚte r™…su÷t V¤tu ©enrh ðthkðth s{‚t n‚t ‚Útt su Œuþ™e
Äh‚e{tk ¾e÷u ÷ t Ëw „ k Ä eŒth …w » …tu ™ e {t¤tytu Äthý fh‚t n‚t, yu ð t Œk Z tÔÞ Œu þ ™t
¼tøÞ™w k ðýo ™ fhðt nw k þÂõ‚{t™ ™Úte (14-20). su Œu þ {tk Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t
nòhtu ¼õ‚tu „t{tu „ t{ ðËu Au . su Œu þ {tk …tu ‚ t™t ytr©‚ s™tu ™ u Œþo ™ yt…ðt {txu
©enrh ðthkðth ytð‚t n‚t. ‚u Œuþ ÄLÞ Au. f]‚tÚto Au. su Œuþ™t {™w»Þtuyu, …þwytuyu
y™u …ûteytu y u yûthtrÄ…r‚ …q ý o …w Á »ttu ¥ t{™u òu Þ t Au ‚u Œu þ ™t {™w » Þtu …þw y tu y™u
…ûteytu …ý ¼tøÞþt¤e Au . ‚u { tk …ý Œk Z tÔÞ Œu þ ™t fhSËý, ztk „ hðt, rðò…w h ,
ytŒhs, {u W y™u ÷tk ½ ýs yt A „t{tu { tk hnu ÷ t, {™w » Þ, …þw , …ûte ‚tu yr‚þÞ
¼tøÞþt¤e Au fthý fu ‚u „t{tu{tk {nt«¼w ðthkðth ytÔÞt Au. ½ýt Ë{Þ ËwÄe hÌtt Au
y™u y™k‚ «fth™e ÷e÷tytu fhe Au. nu hts™T ! yt A „t{™e ykŒh …ý ztk„hðt y™u
fhSËý yu ƒu „t{tu ‚tu yr‚þÞ yûthÄt{Y… «ËtŒe™t ÚtÞt Au . ©enrh™t yu f tk r ‚f
¼õ‚ yuðt s‚™ƒt, „tu®ðŒS y™u ™t™t¼tEyu ©eS {nthts™u ¾qƒ s nu‚Úte ðthkðth
ynª ƒtu÷tðu÷t Au. ©eS {nthtsu yt „t{tu{tk ½ýtu Ë{Þ hne™u y™uf rŒÔÞ ‚Útt {™w»Þ
[rhºttu fhe …tu‚t™t ¼õ‚tu™u ÷tz ÷ztÔÞt Au. yt ƒk™u „t{tu™e yþu»t …]Úðe {nt«¼w™t
[hýtuÚte ykrf‚ ÚtE Au. nu htsŠ»t ! ©eS {nthtsu ƒu s ðMºttu …nuhe™u yt MÚt¤u Œt‚ý
fÞwO Au. ©eS {nthts ïu‚ðMºttu Äthý fhe ‚Útt fkX{tk Ëw„krÄ‚ …w»…tu™t nth …nuhe yt
MÚt¤u rðhts{t™ ÚtÞt n‚t. Ë¼t{tk yt MÚt¤u …tu ‚ t™t yu f tk r ‚f ¼õ‚ ËtÚtu ðt‚ fh‚t
n‚t. yt s„tyu yt ¼õ‚™u …w»…™tu nth ytÃÞtu n‚tu. {nt«¼wyu yt Ítz ™e[u W‚thtu
fÞtuo n‚tu. ©enrhyu yt fqðt{tk M™t™ fÞwO n‚wk. yt ¼õ‚™u ½uh ynª ƒuËe™u sBÞt n‚t.
y{w f ¼õ‚™t ½u h ytx÷e ðM‚w y tu ©enrh sBÞt n‚t. yt søÞtyu ¼„ðt™u {w f w k Œ
ƒú ñ [the …tËu …týe {tøÞw k n‚w k . ƒú ñ [theyu yt…u ÷ w k Xk z w s¤ yt MÚt¤u …eÄw k n‚w k . yt
s„tyu Ë¼t ¼htE n‚e. Ë¼t{tk ©enrhyu ytðe ðt‚tu fhe n‚e. nu hts™T ! yt ƒk™u
„t{™t ¼õ‚s™tu ¼„ðt™ ©enrh™w k ytðe he‚u M{hý fhu Au . ytðe he‚u ¼„ðt™™u
…tu ‚ t™t ÓŒÞ{tk Ëk ¼ the þtk r ‚ …t{u Au . {txu yt ƒu Þ „t{tu Ëðo ‚eÚttu o Ú te …ý yrÄf
{ntíBÞðt¤t ÚtÞt Au (21-32). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! nðu fÚtt™tu [t÷‚tu
«Ëk„ Ët¼¤tu. ©eS {nthts f÷t¼õ‚™u ½uh …tk[ rŒðË hne Aêu rŒðËu fze …ÄtÞto.
fze™t Ëhtuðh™e …t¤ W…h ƒuXt. fux÷tf hk„fth (¼tðËth) ¼õ‚tu ytuAt …týeðt¤t ‚u
Ëhtu ð h{tk {nt{nu ™ ‚Úte f…ztk Ätu ‚ t n‚t. ‚u { ™u òu E ŒÞt¤w «¼w y u …q A T Þ w k . nu ¼õ‚tu !
ytðt rðþt¤ Ëhtuðh{tk …týe fu{ ™Úte hnu‚wk ? ¼õ‚tu fnu Au nu «¼w ! …týe fu{ ™Úte
hnu ‚ w k yu rð»tu y{u su Ëtk ¼ éÞw k Au ‚u ð] ¥ ttk ‚ ytðw k Au . yt „t{{tk [thý òr‚™e yu f
Mºte hnu ‚ e n‚e. ‚u ÄtŠ{f ð] Â ¥tðt¤e n‚e. ðú ‚ fhðt{tk ©æÄtðt¤e n‚e. Ëw þ e÷ n‚e.
…r‚™e yt¿tt …thtÞý hnu ‚ e n‚e. ¼„ðt™™e ¼õ‚ n‚e. ŒtY-{tk Ë ™u fŒe yz‚e …ý
™rn. yt Ëhtuðh™wk ¾tuŒft{ [t÷‚w n‚wk íÞthu ‚u …ý ynª {sqhe fh‚e n‚e. [thý Þwðr‚
¾qƒ Y…ðt™ n‚e. {sqhtu …h Œu¾hu¾ ht¾™th ftuE Œwü …wY»t™e yt [thý Mºte™u òuE
{r‚ ƒ„ze. ‚u Ú te ‚u ý u fÌtw k , nu Þw ð t™ Mºte ! ‚the Ëw k Œ h‚tÚte nw k «¼trð‚ ÚtÞtu Aw k . ‚w k
yt Ëhtuðh{tk {the ËtÚtu ™ntðt [t÷. {the ËtÚtu-¢ezt fh. yt Ëhtuðh Mºteytu ËtÚtu {tus
fhðt {txu s ¾tuŒtðtÞ Au (33-41). nu ©enrh ! ‚u Œwü …wÁ»t™wk ytðwk yÞtuøÞ ®™rŒ‚
ð[™ Ëtk ¼ ¤e [thý Mºte™tu htu » t ‚u s ûtýu ¼¼q f e WXâtu . yu f Œ{ „w M Ëu ÚtE ‚u ™e[
…wY»t™u fnuðt ÷t„e. [thý Þwðr‚ fnu Au nu ™htÄ{ ! þX ! nwk [thý Mºte Awk. …r‚…htÞý
Ë‚e Aw k . {the …tËu ytðe n÷fx-ûtw ÿ {t„ýe fhe ‚u Ú te ‚w k ™fo { tk …zeþ. ‚tht Œw : ¾™tu
…th ™rn hnu. ð¤e yt Ëhtuðh{tk ytðwk yÞtuøÞ f{o fhðt EåAu Au ‚tu nðuÚte Ëhtuðh{tk
nt÷ Au ‚ux÷wk …ý …týe ™rn hnu. {the ðtýe fŒe r{ÚÞt ™rn òÞ. nu s„Œeïh ! «¼w!
‚u [thý Mºte™t þt…™u ÷eÄu Ëhtuðh{tk …týe ™Úte hnu‚wk. ¼tðËth ¼õ‚tu™e ytðe ðt‚to
Ëtk¼¤e ©enrhyu fÌtwk, nu ¼õ‚tu ! nðuÚte yt Ëhtuðh{tk …týe hnuþu. y™u ‚{thu f…ztk
Ätuðt™wk Œw:¾ …ý x¤þu. yu {tÁk ð[™ Au. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ !
Ä{to í {s ©enrhyu su rŒðËu ¼õ‚tu yt„¤ ytðw k fÌtw k , ‚u rŒðËu ð„h ðhËtŒu , {tºt
©enrh™e EåAtÚte s ‚u Ëhtuðh s¤Úte ¼htE „Þwk. MðåA s¤Úte ¼hu÷wk Ëhtuðh {™tunh
÷t„ðt {tk z âw . ¼õ‚s™tu ™ t Ëw ¾ ™u yÚtu o ©enrhyu ƒ‚tðu ÷ t …tu ‚ t™t «‚t…Úte ‚u ƒÄt
¼õ‚tu ytùÞo …t{e „Þt. y™u {nt«¼w™tu {tuxtu W…fth {t™ðt ÷tøÞt. …Ae ©enrh …ý
íÞtkÚte ƒesu sðt ‚iÞth ÚtÞt (42-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk fhSËý-ztk„hðt™tu {rn{t fÌttu ‚Útt …tu‚t™tu «‚t… sýtðe fze™wk Ëhtuðh
…týeÚte ¼he ŒeÄw yu ™t{u AðeË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>26>>
yæÞtÞ - 27
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! fzeÚte {nt«¼wyu [wkðt¤ Œuþ ‚hV sðt™wk
rð[tÞwO. [wkðt¤ Œuþ Ë{]Ø Œuþ Au. ‚u Œuþ{tk y™uf ò‚™t ð]ûttu òuðt {¤u Au. y™uf ò‚™t
V¤-Vq÷ …w»…tu ð„uhu {¤u Au. ËwkŒh s¤tþÞtu Au. y™u …þw Ä™ …ý íÞtk y…th Au. [wkðt¤
Œu þ {tk rð[h‚t ©enrh ¼k f tu z t „t{u ytÔÞt. „t{{tk [thu Þ ðýo ™ t {™w » Þtu Ëw ¾ þtk r ‚Úte
Sð™ Sðu Au . íÞtk ™ t ¼q … ‚®Ën ™t{™t htò™t yt{k º týÚte ©enrh ‚u ™ u ½u h …ÄtÞto .
hËtu E {txu htò ft[w ËeÄw k ¼u „ w k fhðt™e ÔÞðMÚtt fh‚t n‚t íÞthu ©eS {nthtsu ‚u ™ u
fÌtwk, nu ¼q…r‚ ! ‚{u þwhðeh Atu. Ëßs™ Œu¾tytu Atu. …hk‚w ‚{the Œuðe yt„¤ fu ƒesu
ftuE …ý MÚt¤u …tzt, ƒfht ytrŒf …þwytu™tu ðÄ fhtu Atu ‚u nðu ‚{u ytsÚte ƒkÄ fhe
Œtu . nu hts™T ! Sð ®nËtÚte ftu E rŒðË fÕÞtý Útt‚w k ™Úte. «týeytu ™ tu ¼tu „ Ähðt™w k
ƒkÄ fhþtu ‚tu ‚{tÁk fÕÞtý Útþu (1-6). ©enrhyu rð™Þ y™u «u{Úte yt «{týu fÌtwk …hk‚w
¼e÷ ¿ttr‚™t htò ¼q…‚®Ënu ‚u {tLÞwk ™ne. íÞthu Þtu„uïh …h{tí{t ƒtuÕÞt, nu ŒwƒwoÂØ
htò ! ®nËf y™u …t…e ntu Þ ‚u ð t ftu E …ý …w Á »t™w k yÒt y{u s{‚t ™Úte. yu ð w k fne
‚u ™ t ¼ð™Úte ™ef¤e „Þt. {t„o { tk [t÷‚tk [t÷‚tk ¼Âõ‚ŒtË ™t{™t ði ~ Þ ¼õ‚ Ët{u
{éÞt. ‚uýu r™{o¤ ÓŒÞ™t ©enrh™u ™{Mfth fÞto. y™u …tu‚t™u „t{ …Äthðt «tÚto™t fhe.
¼õ‚tu ™ u {txu rð[h‚t ©enrh ‚u ¼õ‚ ËtÚtu ht{…ht …ÄtÞto . y™u ‚u ™ u íÞtk s W‚Þto .
¼Âõ‚¼tE …xu÷u htS ÚtE «u{…qðof yr‚rÚt ‚hefu {nt«¼w™tu Ëífth fÞtuo. Ëuðt …qò fhe
…„u ÷tøÞt. ©enrh™u Ëtûtt‚T ÷û{eS™t …r‚ òýe™u ‚u { ™tu yt©Þ fh‚t n‚t. ‚u { ™t
fwxwkƒes™tu …ý Ä{o…wºt™tu ÿZ yt©Þ fh‚t n‚t. íÞthƒtŒ ‚u s „t{{tk hnu‚t neht ¼õ‚u
‚Útt ¼÷t ¼õ‚u …ý ©eS {nthts™e Ëuðt …qò fhe ÷t¼ ÷eÄtu. íÞtk yuf htrºt r™ðtË
fhe ƒesu rŒðË ht{…htÚte Œuºttus „t{ ÚtE™u rðh{„t{ ytÔÞt. rðh{„t{{tk ™tÂM‚f,
þi ð e y™u þÂõ‚…k Ú t™t ½ýt s™tu hnu ‚ t n‚t. íÞtk ©e«ËtŒ ™t{™t ftu E …rðºt ¼q Œ u ð ™t
½u h ºtý rŒðË htu f tÞt. Œhhtu s {w ™ Ëh ‚¤tð{tk M™t™ fh‚t. y™u rð‚k z tðtŒe ‚u { s
™tÂM‚f fnuðt‚t …krz‚tu ËtÚtu …tu‚t™t ¿tt™ «¼tðÚte þtMºttu™t «{tý yt…e yt…e™u ‚u{™u
S‚e yÄ{o™tu ™tþ fh‚t n‚t (7-12). íÞthƒtŒ Þtu„uïh …h{tí{t ©enrh rðh{„t{Úte
zw{týt „t{u …tu‚t™t ¼õ‚ ¾u{[kŒ …xu÷™u íÞtk …ÄtÞto. ¾u{[kŒ …xu÷u ©enrh™wk ¼tð¼e™wk
Mðt„‚ fÞwO ‚Útt ¼thu WíËtnÚte ©enrh™u ƒuËðt {txu …tu‚t™t ytk„ýt{tk ytðu÷ ÷ªƒzt™t
ð]ûtu ®nztu¤tu ƒtkÄe ytÃÞtu. ¼õ‚tu™e …ezt nh™tht {nt«¼w íÞtk ºtý rŒðË hÌtt. ¾u{[kŒ
…xu÷™e Ëuðt ykr„fth fhe [tuÚtu rŒðËu „tuhtýt „t{™t Ëhtuðh ftkXu …ÄtÞto. íÞtk Úttuzeðth
rðhts{t™ ÚtÞt. ‚u „t{{tk hnu‚t ftuE ƒwÂØþt¤e {eXt¼tE™u ©enrhyu ƒtu÷tÔÞt. rððufe
{eXt ¼õ‚ ‚h‚ ytÔÞt. «¼w™u «ýt{ fhe Ë{e…u ƒuXt. yu ð¾‚u {nthts™e …tËu ƒuXu÷t
fu x ÷tf ËíËk „ e s™tu y u {eXt¼tE™u fÌtw k , nu ¼õ‚ ! ‚{u «u { Úte su ¼„ðt™™t fe‚o ™ tu
ƒ™tðtu Atu y™u „tytu Atu ‚u s yt Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ nt÷ ‚{the Ët{u rðhts{t™
Au. yu{™t rð™t ƒeòu ftuE ¼„ðt™ ™Úte (13-22). ËíËk„e nrh¼õ‚tu™e ðt‚ Ëtk¼¤e
{eXt ¼õ‚ W¼t ÚtÞt. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u Vhe «ýt{ fÞto. Vhe …„u ÷tøÞt. …Ae
¼„ðt™™u fnuðt ÷tøÞt. nu «¼tu ! nwk ‚{the {tÞtÚte ½uhtÞu÷tu Awk. ‚uÚte yt… ËíÞMðY…
yu ð t ¼„ðt™™u ytu ¤ ¾e ™ þõÞtu . nu Mðt{e, nðu yt… Ëtûtt‚T ¼„ðt™ ntu ‚tu {tÁk
fÕÞtý fhòu. òu yt… ¼„ðt™ ™ ntu y™u ftuE {tuxt …wÁ»t ntu ‚tu …ý {tÁk ¼÷w fhòu.
nu ŒÞt¤w ! {the yt «tÚto™t Mðefthòu. yt «{týu fnu‚t {eXt ¼õ‚™u òuE ©enrh ËíËk„e
¼õ‚tu™u fnuðt ÷tøÞt fu nu ¼õ‚tu ! ‚{u yt ¼õ‚™wk fwþ¤…ýwk ‚tu swytu ! yu{™e ðtýe{tk
fuðe [‚whtE Au ? fthý fu ‚u{ýu {™u fÌtwk fu ‚{u ¼„ðt™ ntu ‚tu …ý {tÁk fÕÞtý fhòu.
y™u {tuxt …wÁ»t ntu ‚tu …ý fÕÞtý fhòu. yt{ ƒk™u he‚u fÕÞtý {tøÞwk ‚uÚte ‚u «rðý
Au (23-27). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ä{toí{s ©enrh ‚u {eXt ¼õ‚™u nwk
‚{tÁk yð~Þ fÕÞtý fheþ yu{ fne íÞtkÚte {t„uo [t÷‚t ÚtÞt. y™u ykfuðt¤eÞt ytÔÞt.
yk f u ð t¤eÞt{tk {nt«¼w y„tW ƒu ðth ytðu ÷ tAu . ‚u „t{™t r™ðtËe {w f w k Œ , Sðht{,
ðËht{, fw ƒ u h ð„u h u ði ~ Þ ¼õ‚tu y u ©enrh™u „t{{tk …Ähtðe Ë™{t™ fÞw O . Œhu f ¼õ‚u
…tu‚…tu‚t™t ½uh {nthts™u s{tzât. {nthts íÞtk yuf htrºt htuftÞt. Ëðthu ðnu÷t QXe
[t÷‚t ÚtÞt. {t„o{tk s‚tk fux÷tf {]„tu ytzt W‚Þto ‚u {]„tu™u òu‚t òu‚t ©eS {nthts
fu Ë h „t{u ytÔÞt. ‚u „t{™t «t„S …xu ÷ ™e Ëu ð t Mðefthe íÞtk Ú te fzw „t{u …ÄtÞto . ‚u
„t{™t …xu÷ ¼õ‚tu fÕÞtý, sÞhts, {tðS, ™ÚÚtw ‚Útt Sðhts ™t{u ŒhS y™u yð÷ƒt
‚Útt nh¾tƒt yu ƒu Mºte ¼õ‚tu - yt ƒÄtyu {nt«¼w ™ tu ¼tð…q ð o f Ëífth fÞtu o . yt
¼õ‚tu ™ e Ëu ð t …q ò Mðefthe ©enrh Ëhtu ð h rf™thu ytÔÞt. Ëhtu ð h{tk M™t™ fÞw O . ‚¤tð
…t¤u ºtý …ntuh ËwÄe hÌtt. …Ae íÞtkÚte f¤w (f®÷ƒt) „t{u ytÔÞt. íÞtk …ý Ëhtuðh™e
…t¤u yuf …ntuh ËwÄe hne ‚]ýt{th (‚h{rýÞt) „t{u …ÄtÞto. „t{ðtËe s™tu™u Œþo™ Ëw¾
yt…e fthðu ÷ (fthu ÷ t„t{) ÚtE ÷¾‚h …ÄtÞto . ÷¾‚hÚte ™ef¤e {tu x t {t„u o [t÷‚t
[t÷‚t ftuE Ëhtuðh™e …t¤u hnu÷t ðz ™e[u ytÔÞt. íÞtk fux÷tf s™tu ¼Âõ‚ ¼tðÚte …„u
÷tøÞt. ‚u { ™e Ët{u fYýt áÂü fhe íÞtk Ú te ƒt…tu Œ h „t{ ytÔÞt. Úttu z tu Ë{Þ íÞtk hne
íÞtk Ú te Í¾{h (ÍB{h), ðýe ÚtE™u ¼zðtýu ytÔÞt. ¼zðtýt{tk r™ðtË fh‚t W¥t{
Mð¼tððt¤t y™u ¼Âõ‚ðt¤t Eïh ™t{™t ¼qŒuðu ©eS {nthts™u …tu‚t™t ½uh …ÄhtÔÞt.
fw x w k ƒ u Ërn‚ ‚u ¼õ‚u ¼„ðt™ …w Y »ttu ¥ t{™thtÞý™e …q ò fhe …tu ‚ t™u íÞtk hnu ð t {txu
÷t„ýe…q ð o f «tÚto ™ t fhe. íÞthu ©enrh ƒtu Õ Þt, nu Eïh ¼tE ! ‚{u {tht W¥t{ ¼õ‚
Atu. …hk‚w {™u ynª ht¾ðt {txu ðthkðth «tÚto™t ™ fhðe. fthý fu {thtÚte ynª hnuðtÞ
‚uðwk ™Úte. yu{ fne ©enrh [t÷e ™eféÞt. Eïh ¼õ‚ ‚u{™e …tA¤ Œtuz‚t Œtuz‚t sðt
÷tøÞt. …hk ‚ w ‚eðú „ r‚ðt¤t ©enrh™u …ntU [ e þõÞt ™rn. hM‚t{tk Ú te …tAt ðéÞt.
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ íÞtkÚte ¼tÚtrhÞt „t{u ytÔÞt (28-42). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu ßÞu c S‚ ! ¼tÚtrhÞt „t{™t {tðS¼tE ðrýfu WíËtnÚte ©enrh™w k Mðt„‚ fÞw O .
„t{™t Ëhtuðh …tËu ½xtŒth ð]ûttu™e AtÞt{tk ËðthÚte Ëtks ËwÄe ftuE ™ òýu ‚u{ „wó…ýu
hÌtt. htrºt ÚtE íÞthu [t÷ðt™wk þY fÞwO. ËwkŒh ™uºt f{¤ðt¤t Ëðo þÂõ‚{t™ Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ Ëq Þ o ™ thtÞý™u WŒÞ Útðt™u Ë{Þu {k z ¤ Ërn‚ …÷t÷e (¾u h t¤e) „t{u …ntU å Þt.
‚u „t{™t Äýe {q ¤ S ™t{u ûtrºtÞ n‚t. {w ¤ S ¼õ‚ ¼tðÚte ™thtÞý {w r ™™u …tu ‚ t™t
½u h ÷E „Þt. hËtu E ƒ™tððt™e ƒÄe Ët{„ú e ntU þ Úte {w f w k Œ ðýeo ™ u yt…e. ƒú ñ [theyu
‚u { tk Ú te rðrðÄ ðM‚w y tu ƒ™tðe. Útt¤ ‚i Þ th fÞtu o . …tu ‚ t™t EüŒu ð ™u «u { Úte s{tzât.
íÞthƒtŒ {q¤S ¼õ‚u {nt«¼w™e …qò fhe. ½h™e ƒnth [tuf{tk ytuxt W…h ®nztu¤tu ƒtkæÞtu
n‚tu ‚u ®nztu¤t{tk Úttuzeðth rðhts{t™ ÚtÞt. …Ae íÞtkÚte ™ef¤e {u{ft …ÄtÞto. {u{ft{tk
hnu ‚ t ði ~ Þ þt{S, nk Ë hts, ¾u ‚ þe, {q ÷ S, ™u { t¼tE, f] » ý¼tE ‚Útt „tu … e™tÚt y™u
{f™ yu ƒu …w º ttu Ërn‚ ðÕ÷¼ ¼q Œ u ð ‚Útt òŒðS¼tE yt ƒÄt ¼õ‚tu y u {nt«¼w ™ w k
n»to…qðof Mðt„‚-ËL{t™ fÞwO. ©enrhyu þt{S ¼õ‚™u ½uh W‚thtu fÞtuo y™u {q¤S¼tE™u
½u h s{ðt™w k htÏÞw k . ºtý rŒðË Ëw Ä e ‚u { ™t ½u h ¼tu s ™ fh‚t n‚t. nu hts™T ! {u { ft

„t{™t ƒÄt nrh¼õ‚tu ¾qƒ s ytŒh¼tðÚte y™u {rn{t …qðof …t… Ë{qn™tu ™tþ fh™the
©enrh™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt (43-51.)
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk [wkðt¤ Œuþ{tk rð[hý fh‚t ©enrh {u{ft …ÄtÞto yu ™t{u Ë¥ttðeþ{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>27>>
yæÞtÞ - 28
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! {q¤S¼tE ytrŒf ¼õ‚tu™u ûtýu ûtýu
yt™kŒ yt…‚t ©enrh sux÷t rŒðË {u{ft hÌtt ‚ux÷t rŒðË Œhhtus fqðt W…h M™t™ fhðt
…Äth‚t. yu fqðtu „t{Úte ŒÂûtý rŒþt{tk ™Œe ftkXu ytðu÷tu Au. M™t™ fÞto …Ae ïu‚ðMºttu
‚Útt …w»…nthtu Äthý fhu÷t ©enrh Ë¼t{tk ytðe rðhts{t™ Út‚t. „t{™t fux÷tf s™tu
‚tu ©enrh™u òuðt {tºtÚte Ë{trÄ{tk s‚t hnu‚t. Ë{trÄ{tk „Þu÷t ÷tuftu™u ©enrh y™uf
«fth™t ytùÞo Œu ¾ tz‚t. ftu E …w Y »t Ë{trÄ{tk „Þtu ntu Þ íÞthu ™thtÞý ™thtÞý yu ð tu
þçŒ ‚u ™ t {w ¾ {tk Ú te ™ef¤ðt™u ƒŒ÷u ‚u ™ t ÓŒÞ{tk Ú te ™ef¤‚tu . Ë{trÄ{tk „Þu ÷ tu ftu E
…w Á »t …tu ‚ t™t þheh{tk Ú te «týtu ™ u ¾U [ e yu f ytk ¾ {tk s ht¾‚tu . ‚u ™ w k þheh þƒð‚T sz
ƒ™e s‚w k . su ytk ¾ {tk «tý ht¾u ÷ t ntu Þ ‚u ytk ¾ fw k ¼ th™t [¢™e {tVf VÞto fh‚e.
{nt«¼w fux÷tf s™tu™u ‚tu …tu‚t™e EåAtÚte Ë{trÄ fhtð‚t y™u Ë{trÄ{tk „tu÷tuf ytrŒ
su su MÚtt™tu{tk „Þt ntuÞ y™u íÞtk su su ytùÞo ŒuÏÞwk ntuÞ ‚u Ë{„ú ð]¥ttk‚ Ë{trÄ{tkÚte
ƒnth ytðe™u fnu ‚ t. ‚u y tu y u su su òu Þ w k ntu Þ ‚u ™ e yŒT ¼ q ‚ ðt‚tu Ë¼t{tk fh‚t íÞthu
fu x ÷tf™u ‚tu {tLÞt{tk ytð‚w k ™rn y™u fu x ÷tf™u ‚tu {nt ytùÞo Út‚w k (1-10). [tu Ú tt
rŒðËu Ë¼t{tk rðhts{t™ ©enrhyu sðt™e ‚iÞthe fhe. íÞthu {q¤S, nkËhts y™u þt{S
™t{™t ƒu ¼õ‚tu yu [thuÞ sýt ©enrh™e …tA¤ [tÕÞt. Úttuzu Œqh „Þt …Ae {nt«¼wyu
‚u { ™u W¼t htÏÞt. y™u fÌtw k , nu W¥t{ ¼õ‚tu ! ‚{u Ëðo ™ u {t™ yt…™tht Atu , rððu f e
Atu {txu fneyu Aeyu. ‚{tht „t{{tk ‚{u ðeË rŒðË ËwÄe hnuþtu ™rn. fwxwkƒ Ërn‚ „t{
Atuze ƒeò ftuE „t{{tk r™ðtË fhòu. yu{ fne ©enrh …Âù{ …k[t¤ Œuþ ‚hV …ÄtÞto.
…Ae ‚u {u{ft™t [thuÞ ¼õ‚tu rð[th‚t n‚t fu yt…ý™u ©eS {nthtsu ytðe yt¿tt yt…e
Au {txu sYh yt „t{{tk ftuE {tuxtu Wí…t‚ Útðt™tu nþu yÚtðt ftuE yËÌt W…ÿð Útþu.
‚u Ú te ‚u [thu Þ sýt …tu ‚ t™t fw x w k ƒ u Ërn‚ ½h™e ƒÄe ½hð¾he „tzt{tk ¼he™u [t÷e
™eféÞt. ƒÄt ¼õ‚tu swŒu swŒu „t{ sE íÞtk r™ðtË fh‚t n‚t. nu hts™T ! ‚u …Ae Úttuzt
rŒðË{tk s ftuE htò™wk ÷~fh ‚u „t{{tk ytÔÞwk. Ëir™ftuyu yt¾t „t{™u ÷qkxe ÷eÄwk. y™u
íÞthƒtŒ Ë¤„tðe {wõÞwk. ytðe he‚u ‚u ¼õ‚tu™wk hûtý fh™th ©eS {nthts …Âù{ …k[t¤
Œuþ ‚hV ÷E s™th ftuE {t„o W…h [t÷‚t n‚t íÞthu hM‚t{tk fux÷ef ¼e÷ Mºteytu ‚u{™t
{™tunh Œþo™ fhe ÄLÞ‚t y™w¼ð‚e n‚e. fux÷ef s„tyu „tÞtu ½tË [h‚e n‚e ‚u „tÞtu
…ý ½tË ¾tðt™wk Atuze ŒE ©enrh™e y÷tirff {qŠ‚ Ët{u òuE hnu‚e n‚e. {tU{tk ÷eÄu÷t
½tË ËtÚtu {tuZwk ÂMÚth ÚtE s‚tk Ë{trÄð‚ ƒ™e s‚e n‚e. {t„o W…h fux÷ef s„tyu nhýtu
Vh‚tk n‚tk. ‚u{ýu …ý {nt«¼w™t Œþo™ fÞto. xtu¤t{tk hnu÷e nhýeytu ©enrh™e yŒT¼q‚
ytk¾tu òuE ÂMÚth ÚtE s‚e n‚e. ™uºttu Ët{u òu‚e òu‚e rð[th fh‚e n‚e fu yt rŒÔÞ
{q Š ‚ ©enrh™t ™u º ttu y™u y{tht …r‚ytu ™ t ™u º ttu ðå[u ËtÄthý yÕ… «{tý{tk …ý
ËtBÞ‚t fu{ Œu¾tÞ Au ? nu hts™T ! {t„o{tk [t÷‚t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™tu fýo r«Þ
yðts Ëtk¼¤e ytswƒtsw{tk ð]ût™e ½xt{tk ƒuXu÷e ftuÞ÷ …ý ÷Âßs‚ ÚtE …tu‚t™e {t™e‚e
ðËk ‚ É‚w ntu ð t A‚tk , ƒtu ÷ ‚e ƒk Ä ÚtE „E. {t„o { tk ftu E MÚt¤u hnu ÷ t nk Ë …ûteytu
{nt«¼w ™ u òu ‚ t n‚t. ©enrh™e [t÷ðt™e Ëw k Œ h Axt òu E ‚u y tu …tu ‚ t™e nk Ë „r‚™w k
yr¼{t™ Atuze ŒE íÞtkÚte {t™ Ëhtuðh{tk s‚t hÌtt. nu ¼q…r‚ ! ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
{t„o W…h õÞtkf ð]ûttu™e AtÞt{tk [t÷‚t n‚t ‚tu õÞtkf ËqÞo™t ‚t…{tk [t÷‚t n‚t. õÞthuf
Ëðth™t …ntuh{tk [t÷‚t n‚t ‚tu õÞthuf ƒ…tuh …Ae Ëtks™t Ë{Þu [t÷‚t n‚t. ytðe
he‚u ™t™t «fth™e Ëk…Â¥tðt¤t ½ýt Œuþtu™u …Ëth fhe fux÷tf {rn™t ƒtŒ Œw„o…wh ™„h
…Äth‚t n‚t (11-26). Œw „ o … w h ™„h™t Ëe{tzu s„í„w Á ©enrhf] » ý {nthts ytðe
…ntu u k å Þt Au yu ð t Ë{t[th …w h ðtËe s™tu y u Ëtk ¼ ¤‚tk s …tu ‚ …tu ‚ t™t ft{tu ƒk Ä ht¾e
{nt«¼w ™ w k Mðt„‚ fhðt™e ‚i Þ the{tk …zât. W¥t{htò …rhðthu Ërn‚ ½h y™u htßÞ™t
ft{ ƒkÄ fhe Íz…Úte …qs™ Ët{„úe ÷E ©enrh™e Ët{t „Þt. ™„h s™tu ðtËwŒuððtze™e
Ë{e…u …Äthu÷t {nt«¼w™u òuE «u{Úte ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. ½ýt Ë{Þu …tu‚t™t EüŒuð™t
Œþo ™ ÚtÞt ‚u Ú te ŒtŒt ¾t[h ÷t„ýeþe÷ ƒ™e „Þt y™u ytk ¾ tu { tk ytk Ë w ¼htE „Þt.
©enrhyu ƒÄt™t fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. …Ae Ëðo™e ËtÚtu „Z…wh „t{{tk «ðuþ fÞtuo (27-
29). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yûthÄt{ ‚wÕÞ ƒ™u÷wk „Z…wh ™„h WL{¥t
„k „ t ™Œe™t W¥th rf™tht W…h ðËu ÷ w k Au . ™„h™e ÷k ƒ tE …ý ™Œe rf™tht™e {tVf s
Au . ™„h™t Ë{] Ø ÷tu f tu …tu ‚ t™t ©u c «fth™t ½htu { tk hnu Au . Ëðo É‚w { tk V¤ Vq ÷ tu Ú te
þtu ¼ ‚t Ÿ[t ð] û ttu Ú te ytåAtrŒ‚ ÚtÞu ÷ t þnu h {tk ™t™t «fth™t Wãt™tu ‚Útt W…ð™tu
(…w » …tu ð t¤tk ð™) ‚Útt ytht{ y™u h{‚-„{‚™t ƒ„e[tytu ytðu ÷ t Au . ™„h™t îth
r[ºt rðr[ºt ‚tuhýtuÚte þtu¼u Au. hts{t„tuo ‚Útt [tuf Äò…‚tftytuÚte þý„thu÷t hnu Au.
™t™t {tuxt ƒÄt hM‚tytu ðt¤e™u ËtV fhu÷t Au. þuheytu ƒòh y™u [tuf{tk Ëðoºt Ëw„kÄe
s¤™t n{uþtk Akxftð Út‚t hnu Au. ð]ûttu™e ½txe AtÞt™u ÷eÄu ‚zft hrn‚ hnu‚wk „Z…wh
þnu h ™„hs™tu ™ u ‚Útt ƒnth„t{Úte ytð™thtytu ™ u Xk z f yt…e «ËÒt fhu Au . ™„h{tk

yûthtrÄ…r‚ …w Y »ttu ¥ t{™thtÞý™t r™ðtËÚte ™„hðtËeytu ™ t ÓŒÞ{tk ftu E ò‚™t Wîu „
ytrŒ Œw:¾ ™Úte hnu‚t. Ëðo ÷tuftu Ëðo «fthu Ëw¾e hnu Au. yÄ{o™tu ykþ …ý õÞtkÞ òuðt
™Úte {¤‚tu. Ëðoºt Ä{o s «ð‚uo Au. „Z…wh ™„h{tk hnu‚t ƒÄt {™w»Þtu Ëíð„wý «Ät™
y™u Ä{o { tk Ár[ðt¤t Au . ¼Âõ‚ Ä{to í {s ©enrhf] » ý ¼„ðt™™e f] … tÚte „Z…w h ™„h
Ë{]Ø, Ëk…Â¥tðt™ y™u rhÂæÄ rËÂæÄÚte Ëðo «fthu Ä™ðt™ ƒLÞwk Au. ŒuðtrÄŒuð …h{tí{t
©enrh su su hts{t„o Ú te ™ef¤u Au ‚u ‚u hts{t„o …h nòhtu ÷tu f tu «t‚: M{hýeÞ
¼„ðt™™u ðkŒ™ fhðt W¼t hnu Au. ©enrh …ý …tu‚t™t ðhŒT nM‚f{¤™e [uütÚte Mºte-
…w Á »ttu ™ t {™™u …tu ‚ t™e {q Š ‚{tk ¾U [ e ÷u Au . {nt«¼w ™ t Œþo ™ fhðt{tk ™h™theytu ‚] Â ó
s y™w ¼ ð‚t ™Úte. ©enrh™w k ðût MÚt¤ ÷û{eS™w k r™ðtË MÚtt™ Au . {w ¾ th®ðŒ™w k ËtI Œ Þo
™u º ttu ™ w k hË…t™ Au . ¼w ò ytu ÷tu f …t÷tu ™ u hnu ð t™w k MÚtt™ Au . [hý f{¤ ¼õ‚tu {txu
yt©ÞY… Au . y…th {rn{tðt¤t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u ½ýt Ë{Þu ytðu ÷ t òýe
„Z…whðtËe s™tu ‚u{™e ¼Âõ‚¼tðÚte …qò fhe …tu‚t™wk Sð™ ËtÚtof fh‚t n‚t. „Z…whðtËe
Ëðo «òs™tu™u y{]‚áÂüÚte òu‚t {nt«¼w W¥t{htò™t Œhƒth{tk «ðuþ fh‚t n‚t (30-
39). ©enrh™t Œþo™ {txu n»to½u÷e ƒ™u÷e sÞt ÷r÷‚trŒf Mºte ¼õ‚tu {nthts™t Œþo™
fhe «u{Úte ™{Mfth fh‚e n‚e. {nt«¼w™tu rðhn {xe sðtÚte ÓŒÞ{tk þtkr‚ y™w¼ð‚e
n‚e. nu hts™T ! …Ae fwxwkƒu Ërn‚ W¥t{htò yr‚ n»toÚte ©enrh™e Ëuðt{tk òuztE „Þt.
W¥t{htò™e «þkËt fh‚t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ Œhƒth{tk r™ðtË fhe hnu‚t n‚t, A‚tk
…ý „wó…ýu ßÞtk ßÞtk yÄ{o™tu «ðuþ Ëtk¼¤‚t n‚t. íÞtk íÞtk …tu‚u sE yÚtðt …tu‚t™t
Ëk ‚ tu ™ u {tu f ÷e ¿tt™Y… ¾z„ ðzu yÄ{o ™ tu ™tþ fh‚t n‚t.
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚{u …qATÞwk ™ n‚wk A‚tk …ý ¼„ðt™ ©enrh™wk
ËkËthÚte {wÂõ‚ yt…™tÁk yt …rðºt [rhºt {U ‚{™u fÌtwk. su {™w»Þ Ëðtuo¥t{ y™u …rðºt
yt ™thtÞý [rhºt™wk ©æÄtÚte ðýo™ fhþu yÚtðt ©æÄtÚte Ëtk¼¤þu ‚u™t ft{trŒf yk‚:þºtwytu
™tþ …t{þu . Œw „ o … w h {tk ©enrh™u hnu ‚ t hnu ‚ t ƒu {tË su x ÷tu Ë{Þ ðe‚e „Þtu . y™u
[tu { tËw k ytðe „Þw k . su É‚w { tk Sðsk ‚ w ™ e rðþu » t…ýu W¥…Â¥t ÚttÞ Au , ytftþ ðtŒ¤tk Ú te
AðtÞu÷wk hnu Au y™u ËqÞo™wk ‚us …ý Ítk¾wk Œu¾tÞ Au ‚uðe ð»ttoÉ‚w{tk nu htò ! ðes¤eytu
[{fðt ÷t„e, {u ½ ™e „so ™ t Útðt ÷t„e. «[k z ðtÞw ðtðt ÷tøÞt y™u ŒÞt¤w {u ½ htò
«trý{tºt™t Sð™™t ytÄthY… s¤ ðhËtððt ÷tøÞt. {u½™t ytððtÚte WíËtrn‚ ÚtÞu÷
{Þqhtu xnqft fhe n»to ÔÞõ‚ fh‚t n‚t. Q„e ™ef¤u÷t ÷e÷t ½tËÚte …]Úðe ÷e÷eA{ Œu¾tðt
÷t„e. ytðe É‚w { tk ¼õ‚tu ™ u yt™k Œ …t{z™tht ¼Âõ‚…w º t ©enrhf] » ý …tu ‚ t™u W‚thu
¼tu s ™ fhe Úttu z e ðth …tu Z e „Þt. íÞthƒtŒ QXe™u {nt«¼w …t»to Œ tu Ërn‚ ßÞtk Ëk ‚ tu ™ t
{kz¤ n‚t íÞtk „Þt (40-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh [wkðt¤ Œuþ{tk rð[hý fh‚t fh‚t Œw„o…wh …ÄtÞto yu ™t{u yXtðeþ{tu
yæÞtÞ - 29
¼„ðt™ ©enrh fnu Au - nu Ëk‚tu ! nu ðŠýytu, nu yLÞ ¼õ‚tu ! yíÞthu nwk WL{‚„k„t{tk
M™t™ fhðt {txu òô Awk. ‚tu ‚{u ƒÄt …ý {the ËtÚtu M™t™ fhðt [t÷tu. ÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu hts™T ! yt{ Ëðo ¼õ‚tu™u fne, ïu‚ ðMºtÄthe ©enrh …tŒwft …nuhðt ÷tøÞt.
Ëk ‚ tu nrh¼õ‚tu …ý ‚i Þ th ÚtE {nt«¼w ËtÚtu [tÕÞt. [t÷‚t [t÷‚t W¥t{ htò Þw Â õ‚
…q ð o f ðt‚tu fhe ©enrh™u nËtð‚t WL{‚„k „ t™t rf™thu ytÔÞt (1-3). nu hts™T ! yt
WL{‚„k„t ¼„ðt™ ©enrh™t [hý{tk hnu÷ ‚w÷ËeŒ¤™t Ëw„kÄÚte r{r©‚ s¤ðt¤e ÚtE
M™t™ fh™th™t Ëðo …t…Y… ftŒð™tu ™tþ fh‚e ½ýu «fthu ðne hne Au . WL{‚„k „ t™u
…tu‚t™t ÓŒÞ{tk Ëk¼th‚t {wr™s™tu ºtýuÞ ft¤{tk ynª M™t™ fhu Au. rþðƒúñtrŒf Œuðtu
™thtÞý {wr™™t M…þoÚte …rðºt ÚtÞu÷wk yt ™Œe™wk s¤ {M‚f W…h [ztððt {txu Œhhtus
ynª ytðu Au. WL{‚„k„t™e …rðºt feŠ‚ ºtýuÞ ¼wð™{tk rðM‚hu÷e Au. yt ™Œe™t s¤{tk
s¤fwfze ytrŒf ½ýt …ûte™t Þw„÷tu …tu‚t™e he‚u yðts fhe yt™kŒ ÔÞõ‚ fhu Au. Ëðo
«trý{tºt su yt ™Œe™t s¤™w k …t™ fhu Au ‚u ‚íft¤ ‚] ó ÚttÞ Au y™u þtk r ‚ …t{u Au .
yt …rðºt Ërh‚t{tk {wr™ytu M™t™ fhe hu‚e W…h ƒuËe yuft„ú r[¥tÚte ©eS {nthts™wk
æÞt™ fhu Au . fu x ÷tf {w r ™ytu {tºt M™t™ s fhu Au . ‚tu fu x ÷tf ¼õ‚tu ¼Âõ‚¼tðÚte
©enrh™e …qò fhu Au ‚Útt M‚wr‚ fhu Au. ðz …÷tþ, ytkƒt, ‚{t÷, ‚t÷, yþtuf ytrŒ
½ýtf ð] û ttu ™Œe™t rf™thu «týeytu ™ t Ëw ¾ ™u yÚtu o rðftË …tBÞt Au . ð] û ttu Ú te ytåAtrŒ‚
rf™thtðt¤e ™Œe yûthÄt{trÄ…r‚™u ßÞthu …tu ‚ t™t ‚hV ytð‚t Œu ¾ u Au íÞthu …tu ‚ t™t
‚hk „ Y…e ntÚt ðzu f{¤tu ÷E {nt«¼w ™ e ËL{w ¾ ytðu Au . yt WL{‚„k „ t™t su …w Y »t
{tºt Œþo™ s fhu Au ‚tu ‚u™t y™k‚ sL{tu™t …t…tu ‚íft¤ ™tþ …t{u Au. yt ™Œe{tk su
su Œu þ tu ™ t «týeytu y u M™t™ fÞto Au ‚u ƒÄt …rðºt ÚtÞt Au . …tu ‚ t{tk M™t™ fhðt {txu
ytð‚t …t…e s™tu ™ u …t… hrn‚ fhðt{tk yt ™Œe ytftþ„k „ t™u …ý ™Úte „ý‚e.
¼„ðt™™e ¼Âõ‚ ÿZ fhðt EåA‚t rðît™ ¼qŒuðtu yt ™Œe™t ‚x W…h ƒuËe ºtýuÞ ft¤{tk
Ëk æ Þt-W…tË™t fhu Au . nu hts™T ! ytðt {rn{tðt¤e WL{‚„k „ t™u rf™thu ytðe
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u M™t™ fhðt {txu …tu ‚ t™t ðMºttu Q‚tÞto . ™Œe™t ¾¤¾¤eÞt
™t{™t Äht{tk «ðu~Þt. ©enrh™e …tA¤ {wõ‚t™kŒtrŒf Ëk‚tu, ƒúñ[theytu ‚Útt W¥t{ htò
ð„uhu „]nMÚt ¼õ‚tu …ý ‚u ¾¤¾¤eÞt™t «ðtn{tk «ðuþ‚t n‚t. ½ýeðth ËwÄe M™t™ fÞto
…Ae íÞt„e „] n e ¼õ‚tu …hM…h™t xu f tÚte …Âù{ ‚hV yu «ðtn{tk ƒu X t. y™u …q ý o f t{
yu ð t ©enrh ‚tu ftu E …ý ytÄth ð„h ytk ¾ , ft™ y™u ™tf™t rAÿtu ƒk Ä fhe «ðtn{tk
ƒuË‚t n‚t. yu ð¾‚u nu hts™T ! rþðS™t {M‚f W…hÚte …z‚e „k„t™e s¤Ätht™e {tVf
Ÿ[uÚte ytð‚e MðåA y™u Ws¤e WL{‚„k„t™t «ðtn™e s¤Ätht ©enrh™t {M‚f W…h
…z‚e þtu¼‚e n‚e. íÞt„e ‚Útt „]nMÚt ¼õ‚tu …tu‚t™tÚte Úttuzt yt„¤ …qðtor¼{w¾ ƒuXu÷t
©enrh™u yu f t„ú ÿÂüÚte òu E hÌtt n‚t (4-15). ËtÄw rð« …q s f ¼„ðt™ ƒú ñ t™k Œ
Mðt{e™t ƒ™tðu÷t [th fe‚o™tu …tu‚u „tðt ÷tøÞt. …Ae yu fe‚o™tu ƒeò™u …ý „tðt {txu
fÌtw k , fe‚o ™ „ðtE hÌtt íÞthu {nt«¼w y u fÌtw k , nu ¼õ‚tu ! …t»to Œ tu , „] n MÚttu , Ëk ‚ tu ,
ðýeo y tu y™u {w r ™ytu ‚{u ƒÄt ½u ÷ t™t yt ðu „ ðt™ «ðtn{tk …ztu . {nt«¼w ™ e yt¿ttÚte
ƒÄt ‚u Äht{tk …zât. nu hts™T ! ƒÄt ¼õ‚tu s¤«ðtn{tk ‚ýt‚t n‚t. ‚u™e {æÞu hnu÷t
ðtËwŒuðt™kŒ ™t{™t ƒúñ[the™u òuE ©enrh …tu‚t™t ntÚt™e {wXe {w¾ yt„¤ ht¾e ¾qƒ
nËðt ÷tøÞt. ‚u {w r ™ ‚hðt™w k rþÏÞt ™ n‚t. fu ð ¤ EüŒu ð ™e yt¿ttÚte s ƒe‚t ƒe‚t
«ðtn{tk …zât n‚t. y™u Äehu Äehu ƒÄtÚte …tA¤ …z‚t s‚t n‚t. ‚u …Ae ¼Âõ‚™kŒ™u
yt™kŒt™kŒ, f]»ýt™kŒ, „tu…t¤t™kŒ y™u ™thtÞýt™kŒ ™t{™t ƒúñ[theytu ‚hV ÿÂü {tkze
nË‚t nË‚t {wfwkŒt™kŒ ƒúñ[the™u ƒq{ …tze fÌtwk, nu {wfwkŒt™kŒS ! ‚{tht rþ»Þtu ðu„e÷t
«ðtn{tk ¾U [ tÞu òÞ Au . ‚{u yu { ™e …tA¤ òytu y™u hûtt fhtu . íÞth…Ae sÞt™k Œ
ðŠý™u fÌtwk, nu sÞt™kŒ ! ‚{u ‚tu W¥t{ ƒwÂØðt¤t Atu. swytu, ‚{tht rþ»Þ ðifwkXt™kŒ ËtÚtu
ht½ðt™k Œ ‚Útt fu þ ðt™k Œ ‚ýtÞt òÞ Au . ‚u { ™e ËtÚtu ‚{u …ý òytu . „w Á yu rþ»Þ™e
ËtÚtu hnuðwk òuEyu. fthý fu „wÁytu rþ»Þtu™u Ë{Þu Ë{Þu rn‚™e ðt‚ fh™tht ntuÞ Au.
{txu ‚u{™t rn‚ ¾t‚h ‚{u yu™e ËtÚtu s hntu. …Ae r™íÞt™kŒ {wr™ y™u ƒúñt™kŒ {wr™ytu
«íÞu ƒtu Õ Þt. nu {w r ™ytu ! ‚{u ‚{tÁk þheh Ët[ðe ƒu Ë e ™ hntu . s¤«ðtn{tk þheh™u
‚ýt‚t {u ÷ tu . ©enrh™e yt¿tt Ëtk ¼ ¤e ƒk ™ u ËŒT „ w Á ytu y u fÌtw k , nu {nthts ! y{tht
ƒk™u™t þheh ƒnw ¼thu Au. ‚uÚte y{u «ðtn{tk ‚hðt þÂõ‚{t™ ™Úte. yt ¼s™t™kŒ y™u
{nt™w ¼ tðt™k Œ Œw ƒ ¤t-…t‚¤t Au . {txu ‚u { ™u «ðtn{tk …zðt™e yt¿tt yt…tu . ‚u y tu ‚he
þfu ‚u{ Au (16-26). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u r™íÞt™kŒ {wr™ y™u
ƒúñt™kŒ {wr™yu ytðwk fÌtwk ‚uÚte ©enrhyu ¼s™t™kŒ y™u {nt™w¼tðt™kŒ yu ƒk™u Ëk‚tu™u
ðu „ Úte ðnu ‚ t …týe{tk …zðt yt¿tt fhe. ‚u { ™u ‚h‚t òu E ©enrhyu ytí{t™k Œ ‚Útt
¼q Ä ht™k Œ {w r ™ yt„¤ fÌtw k , nu {w r ™ ! ‚{u sw y tu ‚tu ¾ht. yt ¼s™t™k Œ y™u
{nt™w¼tðt™kŒ {wr™ ‚hðt™e f¤t Ëthe òýu Au. …Ae ©enrhyu yt ƒk™u {wr™ytu™u …ý
s¤«ðtn{tk …zðt fÌtwk. ‚uytu ƒk™u ¼õ‚s™tu™u nËtð‚t nËtð‚t ‚hðt ÷tøÞt. ‚u …Ae
r™»fw¤t™kŒ y™u þwft™kŒ yu ƒu {wr™ytu Wßsð¤ „k„t™t s¤«ðtnÚte ™e[u™t ¼t„{tk ðne
hnu ÷ t …týe{tk ‚h‚t n‚t. ‚u { ™u {nt«¼w y u òu Þ t. …hk ‚ w ftk E ƒtu Õ Þt ™rn. íÞth…Ae
©enrhyu ŒtŒt¾t[h, Ëtu { ÷t¾t[h, Ëw h t¾t[h, ™tò òu „ eÞt, {tºttÄtÄ÷ yu ƒÄt™u
ntf÷ fhe fÌtwk, þºtwytu™tu Ëknth fh™tht nu htòytu ! òu ‚{u ƒÄt þwhðeh ntu ‚tu yt
Íz…Úte ðnu‚t „k„t™t s¤«ðtn{tk fqŒe …ztu. ytðt …zfthY… {nt«¼w™t ð[™ Ëtk¼¤e
‚u ƒÄt ûtrºtÞtu …tu‚u ƒuXt n‚t íÞtkÚte W¼t ÚtE ƒ¤ðt™ «ðtnðt¤t Äht{tk …z‚t n‚t.
‚u ƒÄt™e …tA¤ s¤¢ezt{tk [‚wh yuðt ©enrhyu …ý Äht{tk «ðuþ fÞtuo. íÞtk ƒúñ[theytu
‚Útt ËtÄwytu yufºt ÚtE ¼„wS ytrŒf {nt«¼w™t …t»toŒtu W…h ¾tuƒt ¼he ¼he™u …týe
WAt¤ðt ÷tøÞt. ©enrh ‚u { s ‚u { ™t …t»to Œ tu Ë‚‚ …týe™t {thtÚte ƒtðht ƒ™e „Þt.
‚uÚte ‚uytu …ý Úttuztu „wMËtu ÷tðe Ëk‚tu ‚Útt ðýeoytu W…h ½ýwk s s¤ VUfðt ÷tøÞt. ©enrh
…tu ‚ t™u …z¾u ntu ð tÚte …t»to Œ tu ƒ¤{tk ytðe „Þt n‚t. y™u Ëk ‚ tu W…h ðu „ Úte …týe™tu
«nth fh‚t n‚t. …týe™t òuhŒth «nthÚte {wr™ytu ‚Útt ðýeoytu™e ytk¾tu ÷„¼„ ƒkÄ
ÚtE s‚e n‚e suÚte …eAunX fhe ¼t„ðt {kzât. Œtuz‚t ËtÄwytu™u …t»toŒtuyu …zftÞto. nu
{tuxt ‚…Mðe ËtÄwytu ! nu ™iÂcfðú‚ðt¤t ƒúñ[theytu ! ‚{u Ëti nthe „Þt fu ? nthu÷tu
…wÁ»t s yt{ ¼t„u Au. su™e …z¾u {nt«¼w ™ ntuÞ ‚u{™tu …ht¼ð s ÚttÞ Au (27-
37). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …t»toŒtu™t W~fuhýe s™f ðtõÞtu Ëtk¼¤e ƒÄt
ËtÄw - Ëk ‚ tu ‚u s ûtýu …tAt ðéÞt. ‚eðú ðu „ Úte …t»to Œ tu W…h s¤ WAt¤ðt ÷tøÞt. Ëk ‚ tu
ðýeo y tu ™ t yt¢{f s¤ «nthÚte …t»to Œ tu {w k Í tE „Þt. «r‚fth fhe þõÞt ™rn. íÞthu
©enrhyu fÌtwk, nu ¼õ‚s™tu ! …hM…h s¤ «nth™e yt h{‚ ƒkÄ fhtu. yt h{‚ yt…ý™u
ytfw ¤ -ÔÞtfw ¤ fhe {w f u Au . nðu ƒeS ftu E s¤¢ezt fhtu . …Ae ‚hðt™e f¤t òý™tht
¼õ‚tu {nt«¼w ™ e ytsw ƒ tsw y÷„ y÷„ he‚u ‚hðt ÷tøÞt. fu x ÷tf {w r ™ytu yu f
…z¾t¼h ‚h‚t n‚t. fux÷tf ¼õ‚tu …týe W…h Ëw‚t Ëw‚t ‚h‚t n‚t. fux÷tf s™tu {tºt
…„Úte, fux÷tf ¼õ‚tu {tºt ntÚt ðzu, fux÷tf …ux ðzu, fux÷tf ò™w-½qkxý ðzu ‚tu fux÷tf
At‚e ðzu ‚he …tu‚…tu‚t™wk ftiþÕÞ ƒ‚tð‚t n‚t. ©enrh Ëðo ¼õ‚tus™tu™e «þkËt fh‚t
…tu‚u …ý ¼õ‚tu™e {æÞ{tk hne ntÚt ðzu ‚h‚t n‚t. yu ð¾‚u ‚thtytu™e {æÞ{tk [kÿ þtu¼u
‚u { {nt«¼w þtu ¼ ‚t n‚t. Äht™t Ÿzt «ðtn{tk …tu ‚ u ðthk ð th zq ƒ fe {th‚t n‚t. su
s„tyu zqƒfe {thu ‚u™tÚte ƒesu s MÚt¤u ƒnth ™ef¤‚t n‚t. ©enrh ‚Útt Ëk‚tu™e M™t™
÷e÷t r™h¾ðt ytftþ{tk ELÿtrŒf Œuðtu …ý ytÔÞt n‚t. ‚uytu ©enrh W…h ™kŒ™ð™™t
…w » …tu ™ e ð] Â ü fhðt ÷tøÞt. ‚Útt òu ð t {¤ðe Œw ÷ o ¼ yu ð e s¤¢ezt òu E n»to ½ u ÷ t ƒ™e
Œk w Œ w r ¼ ð„tz‚t ð„tz‚t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu sÞ½tu » t fhðt ÷tøÞt. ynª ½u ÷ t
™Œe™t ftkXu …ý nòhtu „Z…whðtËeytu yt ÷e÷t òuðt {txu ytÔÞt n‚t. Mð„o™t yrÄ…r‚
ELÿu …ý {nt«¼w™e «ËÒt‚t {txu {u½™u «uhýt fhe ‚uÚte yu ð¾‚u Íh{h Íh{h ðhËtŒ
…ý ðhËðt ÷tøÞtu. {tuh÷tytu ™t[ðt ÷tøÞt. fýor«Þ xnqftytu ðzu yt™kŒ ÔÞõ‚ fhðt
÷tøÞt. yt ƒÄe ÷e÷t òu ð t {txu rþðS …ý …tu ‚ t™t æÞt™™tu ¼k „ fhe WL{‚„k „ t™t
rf™thu ytÔÞt. ©enrh™u «u { Úte ™{Mfth fÞto . {nt«¼w ™ e «þk Ë t fh‚t W{t…r‚ fnu ð t
÷tøÞt (38-47). rþðS fnu Au - yt Ëk‚tu, {wr™ytu ‚Útt …t»toŒtu ¼thu {tuxt ¼tøÞðt¤t
Au. fthýu fu …rðºt WL{‚„k„t™wk ©enrh™t «íÞût M…þoÚte y{]‚ ƒ™u÷wk yt s¤ ‚uytu …e
þfu Au. ð¤e yûthtrÄþ™t «íÞût MðY… ËtÚtu hne ‚uytu M™t™ fhu Au. s¤ fur÷ fhu Au
{txu ÄLÞ¼t„e Au. su{ýu ©enrh™e yt s¤¢ezt òuE Au. suytu yt ™Œe{tk r™hk‚h M™t™
fhu Au , su y tu yt ™Œe™w k …týe …eðu Au ‚u { ™t ¼tøÞ™e «þk Ë t su x ÷e fÁk ‚u x ÷e ytu A e
…zu. ‚uÚte s yu Ëðo™t Œþo™ fhðt nwk ytÔÞtu Awk. {™u ‚tu Ëtûtt‚T „k„t fh‚tk ©enrh™t
«íÞût ËkƒkÄ™u …t{u÷e yt WL{‚ (½u÷tu ™Œe) „k„t ðÄthu {nt™ ÷t„u Au. rðrðÄ ð]ûttu™e
AtÞtÚte ytåAtrŒ‚ yt „Z…w h ™„h™e …] Ú ðe …ý ÄLÞ Au . fthý fu ‚u ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý™t [hý M…þoÚte ƒeò™u …ý …rðºt fh™the ƒ™e Au (48-50). ©eÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! {ntŒuðS ¼Âõ‚ Ä{toí{s ©enrhf]»ý {nthts {txu ytðt M‚wr‚
ð[™tu fnu‚t n‚t ‚u ŒhBÞt™ ©enrh WL{‚„k„t{tkÚte ƒnth ytðe …tu‚t™t ðMºttu Äthý
fh‚t n‚t. …Ae {w r ™„ýtu y u ‚Útt ¼õ‚tu y u EüŒu ð ™e [k Œ ™-…w » … ð„u h u Ú te …q ò fhe.
íÞthƒtŒ ƒÄt ¼õ‚ Ë{qn ËtÚtu ½tuzuËðth ÚtE ŒtŒt ¾t[h™t Œhƒth{tk …ÄtÞto. Œhuf ð»tuo
[t‚w { to Ë {tk Œhhtu s WL{‚„k „ t{tk M™t™ fhðt s‚t y™u Ëu ð f „ýËtÚtu r™{o ¤ s¤r¢zt
fh‚t n‚t. nu ¼q…r‚ ! Œw„o…wh{tk ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞýu fhu÷e M™t™ ÷e÷t™tu yt «Ëk„
su ftuE Ëtk¼¤þu, Ëk¼thþu fu ‚u™tu …tX fhþu ‚u{™u yk‚ft¤ Ë{Þu ©enrh™e {qŠ‚™t yð~Þ
Œþo™ Útþu (51-52).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhyu fhu÷wk WL{¥t„k„t M™t™ yu ™t{u ytu„ýºteþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>29>>
yæÞtÞ - 30
©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! yûthtrÄ…r‚ ©e™thtÞý{wr™ ŒtŒt¾t[h™t
Œhƒth{tk …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™ yûth ytu h ze{tk Ëw ¾ …q ð o f hnu ‚ t n‚t. Œhhtu s Ë¼t{tk
¼õ‚s™tu™u …tu‚t™e y{]‚ðtýe™t ©ðý™tu ÷t¼ yt…‚t. Ëk‚tu™e ‚Útt „]nMÚt nrh¼õ‚tu™e
Ë¼t{tk õÞthu f ©enrh ðýto © {™t Ä{tu o ™ e ðt‚ fh‚t. ftu E rŒðËu ¿tt™, ði h tøÞ y™u
¼Âõ‚™wk r™Y…ý fh‚t. ‚tu ftuEf rŒðËu Œt™Ä{o W…h ðt‚ fh‚t. õÞthuf hts™er‚™e [[to
fh‚t ‚tu õÞthuf Mºteytu™t Ä{o W…h ËŒƒtuÄ yt…‚t. õÞthuf {tuûtÄ{o™wk «fhý ðk[tðe
‚u W…h W…Œuþ yt…‚t. õÞthuf ËtkÏÞ Œþo™ y™u Þtu„ Œþo™™wk hnMÞ fnu‚t ‚tu õÞthuf
…k[htºt þtMºt™tu Ëth sýtð‚t. õÞthuf ¼t„ð‚ …h{nkËtu™t Ä{o™tu WÕ÷u¾ fh‚t. õÞthuf
…t… r™ðthý {txu «tÞÂù‚ rðrÄ ƒ‚tð‚t ‚tu õÞthuf yt…íft¤™t Ä{tuo Ë{òð‚t. …tu‚u
Ëtûtt‚T Ëðtu o … he Eïh {q Š ‚ Au . A‚tk {™w » ÞY…u «„x ÚtÞt ntu ð tÚte ÷tu f Ëk „ ú n {txu
ðýto © { Ä{o ™ w k ÞÚttÚto …t÷™ fh‚t. Œi ð es™tu ™ e rþûtt {txu Ë{Þu Ë{Þu ytð‚t ðú ‚ tu ,
W…ðtË y™u r™Þ{tu ™ w k ÞÚtt Ë{Þ y™u ÞÚttÞtu ø Þ …t÷™ fh‚t (1-8), ¼„ðt™ ©enrh
ftu E ð»tu o „Z…w h Úte ðz‚t÷ sE íÞtk Vq ÷ Œtu ÷ tu í Ëð fh‚t n‚t. yt WíËð ŒhBÞt™ …tu ‚ u
{w „ x Äthý fÞtu o n‚tu . ftu E ð»to { tk sw ™ t„Z sE WíËð fh‚t n‚t ‚tu ftu E ftu E ð»tu o
©e™„h, fåA Œuþ, Ít÷tðtz yt¼eh ð„uhu Œuþtu{tk …Äthe íÞtk™t ¼õ‚s™tu™u ðú‚tuíËð™tu
yt™k Œ yt…‚t. …tu ‚ t™w k r™ðtË MÚtt™ Œw „ o … w h htÏÞw k n‚w k . ytr©‚s™tu ™ t Ëw ¾ {txu ‚Útt
yLÞ Œi ð e s™tu ™ t fÕÞtý {txu Ëti h t»xÙ , nt÷th, ðt¤tf Œu þ , …k [ t÷ «Œu þ , Œk Z tÔÞ Œu þ
‚Útt ft™{ ð„u h u Œu þ tu { tk ðthk ð th s‚t ytð‚t. ¼õ‚s™tu ™ u Œþo ™ Ëw ¾ yt…e, ‚u { ™w k
{™tuhks™ fhe …tAt „Z…wh …Äth‚t. „Z…wh{tk hnu‚t íÞthu …ý ftuE rŒðËu ½tuzu Ëðth
ÚtE ÷û{eðtzeyu …Äth‚t. íÞtk ðtze™wk r™heûtý fh‚t. ¼õ‚s™tu ËtÚtu Ë½¤u MÚt¤u Vh‚t.
ftuE yuf Ë{Þu {nt«¼w ¼tus™ fhe, Xkzw WL{‚„k„t s¤™wk …t™ fhe, ©uc ytË™u ƒuXt
n‚t. …tu‚t™e Ë{e…u {wõ‚t™kŒŒtrŒf {wr™ytu, ¼„wS ytrŒf …t»toŒtu ð„uhu Úttuztf ¼õ‚tu
ntsh n‚t. yu ð¾‚u ©enrhyu ŒtŒt¾t[h™u fÌtw k , nu W¥t{htò ! ‚{the ‚Útt ‚{tht
…rhðth™e Ä{o{tk ÿZ‚t, {tht ð[™{tk ©æÄt y™u rðïtË, {thu rð»tu ¼Âõ‚, ‚Útt ‚{tÁk
E»Þto y™u ¢tuÄ hrn‚ Ëh¤…ýwk òuE™u {U ‚{™u yuf ¼„ðt™™e {qŠ‚ yt…e Au. ‚tu ‚{thu
…rhðthu Ërn‚ n{uþtk ‚u {qŠ‚™e ©æÄt y™u ¼Âõ‚Úte …qò fhðe (9-17). ©eÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu ¼q…r‚ ! ËðtoL‚Þto{e ¼„ðt™ ðtËwŒuð W¥t{ htò™u yt «{týu fÌtt …Ae
…tu‚u s ©ehtÄtf]»ý™e {qŠ‚ ‚u{™t …rhðth™u …qò fhðt yt…‚t n‚t. W¥t{htò, ‚u{™t
ƒnu ™ sÞt, ÷r÷‚t ð„u h u ‚Útt ƒk Ä w s™tu ©enrh™u ½ýt ¼tðÚte …„u ÷tøÞt. y™u ‚u
htÄtf]»ý™e {qŠ‚ ytŒh…qðof Mðefthe. …hk‚w ‚u{™u …rh…qýo Ëk‚tu»t ™ ÚtÞtu. fthý fu ‚u{™tk
{™ ‚tu yu f ©enrh{tk s ÷t„u ÷ t n‚t. {nt«¼w y u yt…u ÷ e {q Š ‚{tk …ý «íÞût yu ð t
©enrh™u s òu‚t n‚t. ¼õ‚ðíË÷ {nthtsu òÛÞwk fu ŒtŒt¾t[h™u {U yt…u÷ {qŠ‚ fh‚tk
Þu {tht{tk ðÄw M™un Au. ðÄw ÷t„ýe Au. ð¤e {tht ðýeo MðY…{tk yrÄf ¼tððt¤t Au.
yu{ òýe ‚u …rhðth™u swŒe swŒe …tu‚t™e {qŠ‚ yt…‚t n‚t. ytÚte ¾qƒ s n»to …t{u÷t
ŒtŒt ¾t[h ©enrh™t …q ð o M ðY… ©ef] » ý™e ËtÚtu s ð‚o { t™ MðY… yu ð t ™thtÞý {w r ™
(ft„¤ W…h {wrÿ‚ fhu÷e) ™e Œhhtus …rhðthu Ërn‚ ¼Âõ‚ ¼tðÚte …qò fhðt ÷tøÞt.
yt ƒk™u {qŠ‚ytu™e ËuðtÚte ŒtŒt¾t[h™e feŠ‚ rŒ™ «r‚rŒ™ ðÄðt ÷t„e (18-23). ©e
ßÞucS‚ htò ƒtuÕÞt - nu {wr™ðh ! yt…™e …tËuÚte {nt«¼w™t [rhºttu Ëtk¼¤‚tk {tÁk
{™ Úttf‚wk ™Úte. ðÄw™u ðÄw [rhºttu Ëtk¼¤ðt™e EåAt ÚttÞ Au. Ä{o™kŒ™ EüŒuð™t [rhºt
Ëðo«fthu ™rð™ s sýtÞ Au. ‚uÚte Vhe Vhe Ëtk¼¤ðt™wk {™ ÚttÞ Au. nu Mðt{e ! yt…u
y„tW fÌtwk fu ðz‚t÷{tk ©enrhyu Vq÷Œtu÷™tu WíËð fÞtuo n‚tu y™u {M‚f W…h {w„x Äthý
fÞtuo n‚tu. ‚tu nu ƒwÂØ{t™ ! ðz‚t÷ ©enrh õÞthu „Þt n‚t ? Vq÷Œtu÷™tu WíËð fuðtu n‚tu?
yu WíËð fhðt™w k þw k «Þtu s ™ n‚w k ? {nt«¼w y u MðÞk … tu ‚ u s WíËð fhu ÷ tu fu ftu E ™e
«uhýtÚte fhðt{tk ytÔÞtu n‚tu ? yt ƒÄe rð„‚tu {™u f]…t fhe fntu. nu Ëk‚ ðÞo ! {tht
…qATÞt rËðtÞ …ý ©enrhyu ƒeò su su [rhºttu fÞto ntuÞ ‚u «Ëk„tu {™u fnuòu (24-28)
©e ƒúñt™kŒ Mðt{e fnu Au - nu rþðht{ rð« ! þºtwS‚ ßÞucS‚ htòyu ©enrh™t
æÞt™{tk r™{ø™ yu ð t ÔÞt…fu þ {w r ™™u ytðw k …q A T Þ w k íÞthu ‚u {w r ™ ‚u htò™e S¿ttËt™u
ð¾tý‚t yt «{týu fnu‚t n‚t. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ‚{u ½ýt W¥t{
«&™tu …q A T Þ t Au . ‚{the ƒw Â Ø r™{o ¤ Au . y™u …h{tí{t ©enrh{tk y…th «u { Au . ‚u Ú te
s ðthk ð th {nt«¼w Ëk ƒ k Ä e «Ëk „ tu Ëtk ¼ ¤ðt EåAtu Atu . ‚tu nðu Ëtk ¼ ¤tu . ¼Âõ‚…w º t
©enrh™tk [rhºttu rðM‚thÚte fnuðt nwk Ë{Úto ™Úte {txu {the {r‚ «{týu Ëkûtu…Úte fnwk Awk.
nu hts™T ! yufðth {t½ {tË™e …qŠý{t™u rŒðËu ©enrh Ë¼t{t rðhts{t™ n‚t. ¼õ‚tu™t
Œw : ¾™u nh™tht {nt«¼w ytftþ{tk [k ÿ {tk þtu ¼ u ‚u { Ë¼t{tk þtu ¼ ‚t n‚t. yu ð¾‚u
ËwkŒhS (…„e ?) ™t{™t yuf ¼õ‚ ðz‚t÷Úte ytÔÞt, {nt«¼w™u «ýt{ fhe ƒtuÕÞt, nu
{nthts ! fwƒuh¼tE ytrŒf ¼õ‚tuyu {™u yt…™e …tËu {tufÕÞtu Au. yt… f]…t fhe y{tht
™„h ðz‚t÷ …Äthtu yuðe íÞtk™t ¼õ‚ {kz¤™e EåAt Au. yt… ðz‚t÷ …Äthtu yuðe ‚u{™e
«ƒ¤ ¼tð™t «íÞût ÔÞõ‚ fhðt {txu ‚u{™t Œq‚ ‚hefu nwk ynª ytÔÞtu Awk. ‚tu nu «¼w!
‚u{™e «tÚto™t yt… Mðefthtu. ©enrh fnu Au nu ËwkŒhS ! nwk Vt„ý {tË ƒuË‚tk íÞtk ytððt
rð[tÁk Aw k . yu { íÞtk ™ t ¼õ‚s™tu ™ u fnu ò u . nu hts™T ! íÞth …Ae {t½ {tË …w h tu ÚtÞtu
yu x ÷u ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™ ðz‚t÷ sðt {txu „Z…w h Úte ™eféÞt. ŒtŒt¾t[h ©enrh™t
rðÞtu „ ™t Œw : ¾Úte WŒtË ÚtÞt. íÞthu Ëtk í ð™t yt…‚tk {nthtsu fÌtw k nu ŒtŒt¾t[h ! nw k
„Z…wh{tk s÷Œe s÷Œe …tAtu ytð‚tu hneþ. {txu ®[‚t fhþtu ™rn. ‚{u yt ™„h™e hûtt
fhòu . h{t, sÞt ð„u h u y™u f ¼õ‚Mºteytu y™u ƒeò ™„hs™tu …tu ‚ …tu ‚ t™t ðtn™tu { tk
ƒuËe ©eS {nthts™e …tA¤ s‚t n‚t. Ëk‚tu, ðýeoytu, „]nMÚttu, …t»toŒtu y™u Ëtiht»xÙ™t
ƒeò ¼õ‚tu Ë{qn{tk ¼„ðt™ ©enrh™e …tA¤ s‚t n‚t. þtu¼t™t Ët„h Ë{t ©enrhyu
¼t÷{tk fw { fw { [k ÿ f Ërn‚ fu Ë h [k Œ ™™w k r‚÷f fÞw O n‚w k . ntÚt{tk ÷eÄu ÷ t [f[f‚t
¼t÷tytuðt¤t yk„hûtf ½tuzu Ëðthtu …t»toŒtu ©enrh™u {æÞ{tk ht¾e {t„o{tk yt„¤ ðÄ‚t
n‚t. ð[{tk ËqÞo Ë{t™ ‚usMðe ©enrh þe½ú „r‚ðt¤e {týfe …h rðhts{t™ n‚t. yuf
ntÚtu ½tuze™e ÷„t{ …fze n‚e. {kŒ ÂM{‚ fh‚t y™u ðt‚tuu fhe …t»toŒtu™u nËtð‚t {t„o{tk
sE hÌtt n‚t. ‚u{™e …tA¤ …Œtr‚ytu ‚Útt ƒeò ½tuzu Ëðthtu ytð‚t n‚t. yt„¤ s‚tk
ftuE yuf ð]ût nuX¤ ©enrh W¼t hÌtt. yuðt{tk …Œtr‚ytu, sÞt ytrŒf Mºteytu™wk {kz¤
‚Útt ƒeò ¼õ‚tu íÞtk ytðe …ntU å Þt (29-39). nu hts™T ! ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
hM‚t{tk ytð‚t su su …w h , ™„h fu ‚¤u x e™t „t{tu { tk s‚t n‚t íÞtk íÞtk ¼õ‚s™tu
WíËtn…qðof {nt«¼w™tu ytŒh Ëífth fh‚t n‚t. ©enrh …Âù{ …k[t¤t Œuþ ytu¤k„e ¼t÷
Œuþ{tk «ðu~Þt. íÞtk ¼ÿt ™Œe …th fhe. ‚u …Ae Ëtƒh{‚e W‚he [htu¥th «Œuþ{tk ytÔÞt.
[htu ¥ th Œu þ hËt¤ ¼q r {ðt¤tu Au . Ëðo º t ytk ƒ t, …w » …tu ð t¤t …w Ò tt„, {nq z t ð„u h u y™u f
ð]ûttuÚte ¼qr{ AðtÞu÷e Au. …]Úðe …ý Ëðoºt Ë{MÚt¤ Ë…tx Au. {eXt s¤ðt¤t y™uf ðtð,
fq ð t, ‚¤tðtu ð„u h u ðxu { t„w o y tu ™ u þtk r ‚ …{tzu Au . Œhu f „t{ y™u ™„h{tk ¼„ðt™™t
{k r Œh Au . ytðt Ëw ¾ Ë{] Â Øðt¤t [tÁ¥th «Œu þ {tk ©enrh ytðe …ntU å Þt. MÚt¤u MÚt¤u
ytðu ÷ rðrðÄ «fth™t ð] û ttu ™ e «þk Ë t fh‚t ¼õ‚„ýtu Ërn‚ ©enrh {t„o { tk sE hÌtt
n‚t. ðå[u ytð‚t „t{tu ™ t ¼õ‚s™tu Ú te Ëu ð t …q ò W…nthtu ðzu ËL{t™ …t{‚t y™u ‚u
‚u ¼õ‚s™tu ™ e Ëk ¼ tð™t fh‚t, fw þ ¤ Ë{t[th …q A ‚t {nt«¼w …tk [ {u rŒðËu {æÞtn™
Ë{Þu …e…¤tð „t{u …ntU[‚t n‚t. ‚u „t{™t «¼tþkfh ytrŒ rð« ¼õ‚tu ‚Útt ƒeò …ý
ði~Þ ¼õ‚tuyu ©enrh™wk ¼tð…qðof ËL{t™ fÞwO. Úttuztu Ë{Þ íÞtk …Ëth fhe [t÷ðt ‚iÞth
ÚtÞt. ð¤tððt ytðu ÷ t «¼tþk f h ytrŒ ¼õ‚tu ™ u „t{™t Ëe{tzu Ú te …tAt ðt¤e ‚íft¤
{týfe™u Œtu z tðe. Ëtk s ™t Ë{Þu nrh‚eÚto (ðz‚t÷) „t{u …ntU å Þt. nu hts™T ! ©enrh
…Äthðt™e ðt‚ ytË…tË™t „t{tu™t ¼õ‚tu òý‚t n‚t. ‚uÚte ‚uytu ƒu-ºtý rŒðËy„tWÚte
s ðz‚t÷ ytðe „Þt n‚t. yt «Œuþ{tk ytðu÷t ƒeò ‚eÚto MÚtt™tuÚte yrÄf W¥t{ „ýt‚t
yu ð t ðz‚t÷ ™„h{tk Ëí…r‚ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ËtÞk f t÷u …ÄtÞto (40-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk „Z…whÚte ðz‚t÷ yt„{™ yu ™t{u ºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>30>>
yæÞtÞ - 31
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! ©enrh ytÔÞt™e ðt‚ ðz‚t÷{tk ðtÞw ðu„u «Ëhe
„E. yu Ë{Þu su Mºte …w Á »ttu ßÞtk n‚t íÞtk Ú te s, ™Œe™tu «ðtn su { Ë{w ÿ ‚hV ðnu
‚u { ¼rõ‚Ä{to í {s ©enrhf] » ý {nthts™e Ët{u sðt ÷tøÞt. ðz‚t÷{tk hnu ‚ t nòhtu
ƒútñýtu, ûtrºtÞtu, ði~Þtu y™u þwÿtu ‚Útt ftu¤e ¿ttr‚™t ƒtnwftu n»to½u÷t ƒ™e „Þt. Mºteytu
…ý Íx…x ‚iÞth Útðt ÷t„e. ÷÷txu Ëti¼tøÞ™t [kÿfðt¤e, W¥t{ ðMºttu …nuhu÷e, þý„th
Ësu ÷ e, ntÚt{tk Ëu ð t …q ò ™e Ët{„ú e ‚Útt ™t™t «fth™e ¼u x tu ÷E ½h™e ƒnth ™ef¤e

„E. òuƒ™ …„e y™u fwƒuh ¼õ‚ Mºte-…wÁ»ttu™t {tuxt Ë{qn™u ËtÚtu ÷E rðrðÄ «fth™t
ðt®sºttu ™ t yðtsÚte rŒþtytu ™ u „òð‚t Ëðu o ï h …h{tí{t™e Ët{u s‚t n‚t. fu x ÷tf
¼õ‚tu nrhŒþo ™ ™e yÄehtE™u fthýu Íz…Úte ytzw k yð¤w k òu Þ t ð„h [t÷‚t n‚t ‚tu
fu x ÷tf s™tu ‚tu Œtu z ‚t Œtu z ‚t {nt«¼w ËL{w ¾ sE hÌtt n‚t. Ëk ‚ tu {w r ™ytu ðýeo y tu
…t»toŒtu Ërn‚ suðt ©enrh™u òuÞt fu ‚h‚ s Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ ntu yuðtu {tuxtu
WŒT½tu»t fh‚t ¼qr{ W…h …ze ftuE Œkzð‚ fh‚t n‚t ‚tu ftuE «ýt{ fh‚t n‚t. nu hts™T!
yu ð¾‚u {nt«¼w fuðt þtu¼‚t n‚t ‚u Ëtk¼¤tu. {tunf ™uºttuðt¤t ©enrh ËwkŒh ÂM{‚ fhe
hÌtt n‚t. yuf ntÚtu {týfe™e ÷„t{ …fze n‚e. {t„o{tk ytð‚t „t{tu™t ¼õ‚tuyu …qò
fhe ntu ð tÚte fk X {tk [k Œ ™ nth ‚Útt …w » …tu ™ t nth …nu Þ to n‚t. Ëtu ™ u h e Au z tðt¤t ðMºtÚte
f{h ƒtkÄe n‚e. ytðe {™tunh þtu¼tÞwõ‚ ©eS {nthts ¼õ‚tu™t rðhtx Ë{qn™u fYýt
¼e™e áÂüÚte òu E hÌtt n‚t. íÞtk ðts‚u „ts‚u fw ƒ u h ¼õ‚ ‚Útt òu ƒ ™ …„e ð„u h u
…w h ðtËe ¼õ‚tu ytðe …ntU å Þt. …] Ú ðe W…h Œk z ™e {tVf …ze Œk z ð‚ ‚Útt «ýt{ fhðt
÷tøÞt. Œuþtk‚h™t ¼õ‚s™tu ©enrh …tËu ytðe yr‚ WíËtnÚte «ýt{-™{Mfth fhe …tu‚u
÷eÄu ÷ ¼u x -Ët{„ú e EüŒu ð yt„¤ Äh‚t n‚t. Mºteytu …ý …tu ‚ t™t {M‚ftu …] Ú ðe W…h
™{tðe ©eS {nthts™u «ýt{ fh‚e n‚e. yûthtÄeþ™t Œþo™ fhe htu{tkr[‚ ÚtE „Þu÷e
ƒnu™tu ©enrh™e ‚usMðe {qŠ‚™u …tu‚t™t ÓŒÞ{tk Äthe ÷u‚e n‚e (1-15). nu hts™T ! yu
ð¾‚u ¼õ‚tu™tu {tuxtu Ë{qn yuf ƒeò™u …hM…h {¤e sÞ©ef]»ý sÞ©ef]»ý yÚtðt sÞ
Mðtr{™thtÞý sÞ Mðtr{™thtÞý yu{ ƒtu÷e yt™kŒ ÔÞõ‚ fh‚tu n‚tu. yus he‚u ËÄðt
y™u rðÄðt Mºteytu …ý sÞ Mðtr{™thtÞý sÞ Mðtr{™thÞý yu{ ƒtu÷e …hM…h {¤‚e
n‚e. íÞth…Ae ytswƒtsw™t „t{tu{tk Vh‚t {wr™ytu su ðz‚t÷ ytÔÞt n‚t ‚uytu {nt«¼w
ËL{w¾ sE Œkz™e {tVf …]Úðe W…h …ze ©enrh™u Œkzð‚ «ýt{ fhe {¤‚t n‚t. yt ƒÄt
{w r ™ytu ©enrh™e ËtÚtu ytðu ÷ {w r ™ytu ™ u …ý …hM…h ¼tðÚte {¤‚t n‚t. ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý yt ƒÄt Ëk‚tu™t Ë{qn™u ‚Útt ƒeò ¼õ‚tu™u y{]‚ suðe {Äwh ðtýeÚte fwþ¤
Ë{t[th …qA‚t n‚t. fux÷tf ¼õ‚tu™wk ðt‚tu fhe ËL{t™ fh‚t n‚t. fux÷tf ¼õ‚tu™e áÂü
ËtÚtu ÿÂü {u¤ðe™u ¾ƒh …qA‚t n‚t. fux÷tf ¼õ‚tu™u …tu‚t™t [hý M…þo fhðt ŒE Ëw¾e
fh‚t n‚t. ‚tu fu x ÷tf ¼õ‚tu ™ u ‚u { ™t Ëw ¾ Ë{t[th …q A e™u htS fh‚t n‚t. ©enrh™e
Ëðthe íÞtkÚte yt„¤ [t÷e íÞthu fwƒuh y™u òuƒ™ …„e yu ƒk™u ¼õ‚tu {nt«¼w™e …z¾u
hne ‚u{™t W…h ðthkðth [t{h Ztu¤ðt ÷tøÞt. ËqÞtoM‚ ÚtE sðtÚte ™tr…‚tuyu {þt÷ ‚Útt
Œeðeytu «„xtðe. ‚u™t «ftþ{tk Äe{u Äe{u yt„¤ [t÷ðt ÷tøÞt. Ëðthe™e yt„¤ nòhtu
þk ¾ , ¼u h e, {] Œ k „ , Ítk Í , …ýð, yt™f y™u „tu { w ¾ ð„u h u ðt®sºttu ðt„‚t n‚t.
ðt®sºttu™tu rŒø„sÔÞt…e yðts Ëtk¼¤‚t Ëtk¼¤‚t Ëðuoïh ©enrh hts{t„uo ÚtE …wh{tk
«ðu þ ‚t n‚t. nu hts™T ! ðz‚t÷™„h™e «þk Ë t Œu ð tu …ý fhu Au . yt ™„h™t Œþo ™
{tºtÚte s yËŒT „ r‚ …t{u ÷ t s™tu ™ e {w Â õ‚ ÚttÞ Au . fthý fu ™„h™e ƒÄe s ¼q r {
©enrh™t …Œth®ðŒÚte …rðºt ÚtÞu÷e Au. ©eS {nthts yt MÚt¤u W¼t Au. yt hM‚t W…h
[t÷e™u „Þt Au. ynª ¼õ‚tu™e ËtÚtu ðt‚ fhe Au. yt s„tyu ¾qƒ ðu„Úte yï ½q{tðu÷tu
Au . yt «{týu ðz‚t÷{tk «ðu þ fh™th™u {nt«¼w ™ w k M{hý ÚtE ytðu Au (16-28). nu
hts™T ! ðz‚t÷…wh™wk «tf]r‚f ËtIŒÞo {™w»Þtu™e ytk¾ Xth™tÁk Au. {™™u yt™kŒ yt…™tÁk
Au . ™„h™e [thu ƒtsw Ëw k Œ h ytk ƒ tðtzeÞt Au . ‚t÷, ‚{t÷, #„w Œ e y™u þt¤ ð] û ttu ™ t
Ë{qntu þtu¼u Au. òkƒw fŒkƒ y™u {nqzt y…th Au. fu‚fe y™u [k…trŒf™t Ítz …ý Bntuhu
Au. ¾qƒ Ÿ[t, ©uc ƒtkÄýeðt¤t, ËwkŒh hk„tuÚte Ëwþtur¼‚ fhtÞu÷t, …kÂõ‚ƒkÄ hnu÷t Är™f
„] n MÚttu ™ t ytðtËtu Ú te ™„h h{ýeÞ ÷t„u Au . MðÄ{o …htÞý ‚Útt ©enrh™t Þþtu „ t™
„t™tht y™u f Mºte-…w Á »ttu {q Õ Þðt™ y™u Ëw k Œ h ðMºtt¼q » týtu …nu h e ™„h{tk Ëðo º t Vh‚t
hnu Au. ðnu÷e Ëðthu nu f]»ý, nu nrhf]»ý, nu ©enrh ‚{u y{tht «tý r«Þ ƒ™tu. ytðt
þçŒtu ƒtu÷‚e ƒtu÷‚e Mºteytu Œnª ð÷tuðu Au. yt {k„÷ þçŒtu™tu yðts ƒÄe rŒþtytu{tk
ÔÞt…e Ëðo y{k„÷™tu ™tþ fhu Au (29-32). nu ¼q…r‚ ! yr‚ …rðºt yuðt yt ðz‚t÷
™„h™t …tk[ …tk[ ftuþ ËwÄe™t Ëe{tzt{tk ytðu÷ ¾u‚htu{tk ft{ fh‚t Mºte …wÁ»ttu ƒúñt™kŒ
{w r ™™t fe‚o ™ tu Ÿ[u MðhÚte „t‚t n‚t. ytðt ð] ‚ t÷Þ…w h {tk s„‚„w Á ËŒt™k Œ MðY…
Ëðu o ï h Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ su su {t„o …hÚte ™ef¤‚t n‚t íÞtk Œþo ™ fhðt {txu
W¼u ÷ e nòhtu ƒnu ™ tu ©enrh™u …w » …tu Ú te ðÄtð‚e n‚e. fu x ÷ef ƒnu ™ tu [tu ¾ tÚte ðÄtðe
ytuðthýt ÷u‚e n‚e. ¼qŒuðtu ðuŒ {kºttu ¼ýe™u Ëífth fh‚t n‚t. ‚Útt ytþeðo[™tu ƒtu÷‚t
n‚t. …tu‚t™t ½tuzuËðth ËuðftuÚte ðªxtÞu÷t ©eS {nthts hts{t„o …hÚte sE hÌtt Au.
Ëti Ú te yt„¤ þMºtÄthe …t»to Œ tu n‚t. W¥t{tk „ W…h Íq ÷ ‚t þu ¾ hðt¤t ‚Útt ¼õ‚tu y u
¼tðÚte …nuhtðu÷t ½ýt …w»…nthtuÚte þtu¼‚t ©enrh {t„o W…h ƒk™u ƒtsw W¼u÷t nòhtu
™h™theytu ™ t yr¼ðtŒ™ ntÚt™e Ëk ¿ ttÚte Mðefth‚t n‚t. …tu ‚ t™e rŒÔÞ «r‚¼tÚte y™u f
{™w » Þtu ™ t {™ nhe ÷u ‚ t, ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý „t{Úte ƒnth ytðu ÷ ytk ƒ tðtzeyu
…ÄtÞto . …w h ðtËe ¼õ‚tu y u íÞtk {nt«¼w {txu Ëw k Œ h r™ðtË MÚtt™ ƒ™tÔÞw k n‚w k . ©enrh
{týfe ½tuze …hÚte ™e[u W‚Þto. y™u ¼õ‚tu™t {tuxt Ë{qn™u Ëthe he‚u Œþo™ ÚttÞ ‚u {txu
Ÿ[e …eX W…h [ze Úttuzeðth Q¼t hÌtt. íÞthƒtŒ …tu‚t™e ËtÚtu ytðu÷t Ëk‚tu, {wr™ytu,
ƒúñ[theytu, „]nMÚt nrh¼õ‚tu yu ƒÄt™e ƒhŒtË fhtðe Ëti™u ÞÚttÞtuøÞ W‚tht y…tðe
…tu‚u …tu‚t™t ytË™ …h ƒuXt. Úttuztu Ë{Þ rðht{ fÞtuo. …Ae Xkzw s¤ …e …tAt W¼t ÚtÞt.
y™u Œuþtk‚htu{tkÚte ytðu÷ y™uf ¼õ‚s™tu õÞtk õÞtk W‚Þto Au, ‚u{™e hnuðt™e ÔÞðMÚtt
fuðe Au ‚u òuðt ‚u{s ‚u{™e Ëk¼tð™t fhðt …ÄtÞto (33-44). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu hts™T ! ¼„ðt™ ©enrhyu …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™™e ytswƒtsw{tk ‚u{s „t{{tk yLÞ
MÚt¤tuyu W‚hu÷ ¼õ‚tu™tu Ë{qn òuÞtu, ÷„¼„ ‚ux÷tu s {tuxtu Ë{qn „t{™e ƒnth hÌttu
n‚tu. fux÷tf ¼õ‚tu ƒnth {uŒt™{tk W‚Þto n‚t. fux÷tf ¼õ‚tuyu ¾u‚htu{tk r™ðtË MÚtt™
htÏÞt n‚t ‚tu fux÷tf ¼õ‚tu Ëhtuðh™e ytswƒtsw hÌtt n‚t. fux÷tf ¼õ‚tu ‚tu „tzt W…h,
hÚt W…h, fqðt fu ðtð™u ftkXu yÚtðt ™Sf™t „t{zu y™u ftuE ftuE ‚tu {tuxt y™u {sƒq‚
ð]ût W…h hÌtt n‚t. ©enrhyu yt ƒÄwk òuÞwk íÞthu ¾qƒ nË‚t n‚t. y™u yntnt ! {tht
¼õ‚tu õÞtk õÞtk y™u fuðe he‚u hÌtt Au yu{ ytùÞo …t{‚t {M‚f n÷tð‚t n‚t. …Ae
…tu ‚ t™e Ë{e…u hnu ÷ e rðhtx ¼õ‚ Ëk Ï Þt r™nt¤e™u {nt«¼w Vhe …tu ‚ t™t Ÿ[t ytË™
…h rðhts{t™ ÚtÞt. …tu‚t™t ƒk™u ntÚt Ÿ[t fhe, W¼t hnu÷t ¼õ‚ Ë{qn™u ƒuËðt {txu
Ëk ¿ tt fh‚t n‚t. {nt«¼w ™ e Ëk ¿ ttY… yt¿ttÚte Ëðo s ™tu þtk ‚ ÚtE ƒu Ë e „Þt (45-51)
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk ðz‚t÷ yt„{™ y™u ËL{t™ yu ™t{u yufºteË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>31>>
yæÞtÞ - 32
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t ! Ë¼t{tk Ëðoºt þtkr‚ AðtE „E íÞthu yûthtrÄ…r‚
¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý ƒtuÕÞt. {nt¼t„e nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u ƒÄt ynª ytÔÞt ‚u
½ýwk ËtÁk Au. yt Vq÷Œtu÷™t {ntWíËð «Ëk„u ‚{™u òuE nwk htS Úttô Awk. Ëw{r‚ðt¤t
nu s™tu ! ‚{tht W‚thu ftuE y…rhr[‚ {™w»Þ ytðu ‚tu ‚u™u ‚{thu ‚íft¤ ftZe {wfðtu.
ð¤e ‚{tht W‚tht{tk yuftŒ {™w»Þ™e ntshe ht¾e™u s {tht Œþo™ fhðt Ë¼t{tk ytððwk.
yíÞthu ‚{u Ëti …tu ‚ …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u òytu . fthý fu ytðt {tu x t Ë{q n {tk [tu h e
fh™tht …wY»ttu Vh‚t ntuÞ Au. ‚uÚte ‚{the ðM‚wytu™e Ë÷t{‚e {txu Ëtð[u‚ hnuðwk (1-
4). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ßÞucS‚ ! ©enrhyu yt¿tt yt…e yux÷u ƒÄt ËíËk„es™tu
{nt«¼w ™ u «ýt{ fhe …tu ‚ …tu ‚ t™u W‚thu „Þt. òu ƒ ™…„e, Ëw k Œ h …„e y™u ztÌtt¼tE
ytrŒf ¼qŒuðtu ©enrh ‚Útt Ëk‚tu {wr™s™tu™e Ëuðt{tk ¾zu …„u ntsh hnu‚t n‚t. ‚¾tu…„e,
ƒtŒhS, fwƒuhS, {q¤S, nrh®Ën, ¾ks y™u Xtftuh ¿ttr‚™t ƒeò ûtrºtÞ ¼õ‚tu ‚Útt {eXt
¼õ‚, ¼tES¼tE, hýAtu z ð„u h u ði ~ Þ ¼õ‚tu ‚Útt ™thtÞýr„rh „tu M ðt{e ð„u h u …ý
Ëuðt{tk ‚í…h n‚t. Mºte¼õ‚tu{tk hr¤Þt‚ƒt, ƒu S‚tƒt, {t™eƒt, ht{ƒt ð„uhu Mºteytu
¼Âõ‚…wºt™e Ëuðt {txu ntsh n‚e. yt ƒÄe ƒnu™tu™e ©æÄt™e ©enrhyu «þkËt fhe. …Ae
íÞtkÚte QXât. {t„o™t …rh©{Úte Úttfu÷t «¼w rðht{ fhðt …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto
(5-10). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ¼„ðt™ ©enrh ðz‚t÷ …ÄtÞto ‚u yhËt{tk
s ‚u { ™t ¼tE ht{«‚t…¼tE ‚Útt EåAtht{¼tE nrhRåAtÚte s íÞtk ytð‚t n‚t.
{nt«¼wyu ™t™e ðÞ{tk s „wóhe‚u „]níÞt„ fhe ð™rð[hý þY fÞwO íÞthu ‚u{™t ƒkÄws™tu
Ë…rhðth yr‚þÞ fYý rð÷t… fh‚t n‚t. ¼tE ½™þt{S ftuE™u fÌtt rð™t s‚t hÌtt
‚u™wk rðhn Œw:¾ yËÌt ÚtE …zâwk. íÞthu ytftþðtýe ÚtE fu ‚{tht ¼tE™tu {u¤t… ‚{™u
yð~Þ Útþu . ytftþðtýeyu fnu ÷ t ð[™™t Ënthu ‚u y tu Œw : ¾e Sð™ Sðe hÌtt n‚t.
yuðt{tk Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t yuf Ëk‚ðÞo {tÞt‚e‚t™kŒ Mðt{e ‚eÚto MÚtt™tu{tk Vh‚t
Vh‚t Œi ð Þtu „ u ©enrh™t …rhðth™u ytk „ ýu …ntU [ e „Þt. ‚u {w r ™yu ‚u { ™e yt„¤
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ «„x ÚtÞt Au . ‚u ð e ðt‚ fhe. yt ðt‚™t y™w Ë k Ä t™{tk ßÞthu
{nt«¼w™t sL{ ËkƒkÄe …qðo Rr‚ntË fÌttu íÞthu “nu {wr™ðh ! ‚{u fÌtt su ™thtÞý {wr™
yu ‚tu y{tht ½™þt{¼tE s Au.” yu{ ƒtu÷‚t ƒtu÷‚t ht{«‚t…¼tE yufŒ{ n»to½u÷t
ÚtE ™t[e WXât. Ë{„ú …rhðth{tk yt™kŒ yt™kŒ ÚtE „Þtu. …Ae ‚u ƒk™u ¼tE þw¼ þwf™
òu E …rhðth Ërn‚ …tu ‚ t™t „t{Úte ½™þt{S™u {¤ðt ™eféÞt. nu ¼q … r‚ ! ‚u { ™t
fw x w k ƒ {tk ftu ý ftu ý n‚t ‚u Ëtk ¼ ¤tu . …r‚ðú ‚ t y™u …tu ‚ t™u yr‚ ðnt÷t yu ð t rŒÞh
½™þt{S™t ¼t¼e ËwðtrË™e ƒt (ht{«‚t…¼tE™t …í™e) …tu‚t™t ½uhÚte Ëti «Út{ ƒk™u
¼tEytu™e …tA¤ ™eféÞt (11-17). ‚u{™e …tA¤ ™kŒht{, Xtftuhht{ y™u yÞtuæÞt«ËtŒ
™t{™t ht{«‚t…¼tE™t ºtý …wºttu n‚t. ‚Útt rËÂæÄ ™t{™e yuf …wºte n‚e. ™k Œ ht{S™t
rŒ™{ýe ™t{™e …í™e, ht{þhý y™u ™thtÞý«ËtŒ ™t{u ƒu …wºttu ‚Útt {u½t ™t{™e yuf
…w º te n‚e. Xtftu h ht{™t …í™e rþðfw { the, ‚Útt fw k r ‚ y™u „tu ® ðŒt ™t{™e ƒu Œefhe.
ht{«‚t…¼tE™t ËtiÚte ™t™t …wºt yÞtuæÞt«ËtŒ™t …í™e Ëw™kŒt, ‚Útt …wºte Þ{w™t {nt«¼w
…tËu sðt ™ef¤‚t n‚t (18-22). nu hts™T ! nðu ©enrh™t ™t™t¼tE EåAtht{S™tu
…rhðth fnw k Aw k . EåAtht{S™t …í™e ðrhÞt¤eƒt ‚Útt …tk [ …w º ttu y™w ¢ {u „tu … t¤S,
h½wðehS, ð]kŒtð™S, Ëe‚tht{S y™u ƒŒhe™tÚt n‚t ‚Útt Vw÷Ëhe y™u Vw÷Íhe ™t{™e ƒu
fLÞtytu n‚e. „tu…t¤S™t …í™e {kŒt y™u h½wðehS™t …í™e rðhò …ý ËtÚtu s ™ef¤‚t
n‚t. Ëw V ¤ ™t{u EåAtht{¼tE™t Ët¤t n‚t. ‚Útt {™Ëtht{ ™t{™t EåAtht{¼tE™t
{t{t™t Œefht …ý ËtÚtu s n‚t. nu hts™T ! yt he‚u ht{«‚t…¼tE ‚Útt EåAtht{¼tE,
‚u { ™t …rhðth ‚Útt ƒeò …ý ƒk Ä w y tu Ërn‚ su rŒðËu A…i Þ t „t{Úte ™eféÞt íÞthÚte
÷„¼„ ƒu {tËu ðztuŒht þnuh{tk ytÔÞt. ðztuŒht ™„h™t ËíËk„es™tuyu ßÞthu òÛÞwk fu
yt ‚tu ¼„ðt™ ©enrh™t ¼tE Au íÞthÚte ‚u y tu {rn{t…q ð o f yÒtðMºttrŒf ‚Útt ƒeS
òu E ‚e [esðM‚w y tu ÷tðe yt…e ‚u { ™e Ëk ¼ tð™t fh‚t n‚t. ðztu Œ ht™t nrh¼õ‚tu ™ t
nu ‚ ¼tð r™nt¤e «‚t…e ht{«‚t…¼tE íÞtk ƒu rŒðË htu f tu E „Þt. ßÞthu ½™þt{S™u
{¤ðt™e yr‚ ‚eðú EåAtðt¤t EåAtht{¼tE {tu x t¼tE™e yt¿tt ÷E ðztu Œ htÚte ‚h‚
™ef¤e [t÷‚t [t÷‚t ðz‚t÷ ytð‚t n‚t (23-31) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
EåAtht{¼tE ðz‚t÷ ytÔÞt íÞthu Ëk ‚ tu ™ e …k Â õ‚ s{ðt ƒu X e n‚e. y™u ©enrh ½e™t
ð½thÚte …tu‚u s ƒ™tðu÷wk ðk‚tf™wk þtf Ëk‚tu™t …tºttu{tk …ehËe hÌtt n‚t. …Ae ƒk™u ntÚt
ÄtuE ïu‚ðMºttu Äthý fhu÷t ©enrh ßÞthu ðurŒft W…h …tu‚t™t ytË™u ytðe ƒuXt íÞthu
su ð t ©enrh™u òu Þ t ‚u s ½zeyu rðÞtu „ ™t Œw : ¾Úte Œq ƒ ¤t ÚtE „Þu ÷ t EåAtht{¼tE™w k
þheh ¼tE™t Œþo™Úte …wü ƒ™e „Þwk. …Ae …tu‚u ©enrh …tËu ytðe {nt«¼w™t ƒk™u [hýtu
…fze [tu Ä th ytk Ë w Ú te hzðt ÷tøÞt. yu ytk Ë w Ú te ©enrh™t …„ …ý ¼e™t ÚtE „Þt.
EåAtht{¼tE™u yt «fthu hz‚t òuE …tu‚u {™w»ÞY…u Au yux÷u {t™ðMð¼tð™wk y™wfhý
fhe …qAðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au nu ! ƒwÂØ{t™ rð« ! ‚{u ftuý Atu ? õÞtkÚte ytðtu Atu?
‚{tÁk ð‚™ õÞw k ? ftu ™ t …w º t Atu ? yíÞthu ynª ‚{u þt {txu ytÔÞt Atu ? ‚u fntu .
{nt«¼wyu ytðt «&™tu …qATÞt íÞthu EåAtht{¼tE þtk‚ ÚtE …tu‚t™wk {w¾ ‚Útt ytkËw ÷qAe
MðMÚt ÚtE Äe{u Äe{u fnuðt ÷tøÞt (32-36). ©eEåAtht{¼tE fnu Au - nu ©enrh, nu
nrhf]»ý ! nu ½™þt{S ! nwk ƒútñý Awk. W¥th ftuþ¤ŒuþÚte ytðwk Awk. {tÁk ð‚™ yÞtuæÞt
…tËu ytðu ÷ w k A…i Þ t „t{ Au . w n w k nrh«ËtŒ …tk z u su Ä{o Œ u ð Úte òýe‚t Au ‚u { ™tu …w º t
EåAtht{ Aw k . nu s„‚„w Á ! ‚{tÁk ™t{ Ëtk ¼ ¤e ‚{tht Œþo ™ fhðt ytÔÞtu Aw k . {tht
{tu x t ¼tE ©eht{«‚t…S ‚Útt nw k …rhðthu Ërn‚ ytÔÞt Aeyu . {tu x t¼tE y™u ƒÄtu
…rhðth nt÷ ðztuŒht htuftÞu÷ Au. yuf-ƒu rŒðË{tk ‚uytu …ý ‚{tht Œþo™tÚtuo ynª ytðþu
(37-39). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ¼q…r‚ ! EåAtht{¼tE …tËÚte ytðwk ð]¥ttk‚
Ëtk ¼ ¤e {™w » Þ¼tð Œu ¾ tz‚t ©enrh, yhu ! yt ‚tu {thtu Ë„tu ¼tE Au ! yu { ytùÞo
ƒ‚tð‚t ‚h‚ W¼t ÚtÞt. ™t™t¼tE™u «u{Úte ƒtÚt{tk ÷E ¼uxât y™u …tu‚u ƒuXt n‚t ‚u
ytË™ W…h s …tu ‚ t™e ƒtsw { tk ƒu Ë tzât. EåAtht{¼tE™t ÓŒÞ{tk Ë¤„‚tu rðhntÂø™
¼tE™tu {u ¤ t… ÚtðtÚte ‚ŒT ™ ntu ÷ ðtE „Þtu . …Ae ©enrhyu …q A T Þ w k , nu ËtÄw Mð¼tð™t
¼tE ! {tu x t¼tE ht{«‚t…S ynª õÞthu ytðþu ? EåAtht{S fnu Au nu «¼tu !
{tuxt¼tE …h{ rŒðËu ynª sYh ytðe sþu. …Ae ©enrhyu EåAtht{S™u ËwkŒh W‚thtu
y…tðe ‚u { ™e ƒhŒtË ht¾ðt ƒú ñ [the™u Ëq [ ™t yt…‚t n‚t. ‚u …Ae ¼„ðt™ ©enrh
…tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto . nu hts™T ! EåAtht{ ¼tE™t ytÔÞt …Ae ºtesu rŒðËu
ytk ƒ tðtze{tk ¼õ‚s™tu ™ e yu f rðhtx Ë¼t ¼htE. yu ð¾‚u f{¤…ºt su ð t rðþt¤
™uºttuðt¤t y™u ½™~Þt{ þhehðt¤t ©enrh Ëwðýo™t ‚thðt¤t {wÕÞðt™ ðMºttu Äthý fhe,
ntÚt{tk Ëwðýo{Þ Aze ÷E …t»toŒtuÚte ðªxtÞu÷t ‚u Ë¼t{tk …ÄtÞto. ‚u ð¾‚u AzeŒthu Aze
…tu f the ©enrh™t yt„{™™e Ëðo ™ u òý fhe. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý Ÿ[t {k [ W…h
…Äthe rðhts{t™ ÚtÞt íÞthu ‚u rðhtx Ë¼tÞu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu sÞ ntu ,

Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu sÞ ntu yu ð t {tu x t WŒT ½ tu » tÚte rŒþtytu „òðe {q f e. {nt«¼w
fYýt¼e™e ÿÂüÚte Ë¼t{tk [thu ƒtsw hnu÷t …tu‚t™t ¼õ‚tu™u òuE hÌtt n‚t. íÞthƒtŒ
¼Âõ‚ Ä{toí{s ©enrhyu …tu‚t™e Ë{e…u ƒuXu÷t „t™f¤t{tk fwþ¤ yuðt Ëk‚tu™u fe‚o™„t™
fhðt yt¿tt yt…e. Œu ð t™k Œ {w r ™, {w õ ‚t™k Œ {w r ™ y™u ƒú ñ t™k Œ {w r ™ yu ºtý {w r ™ytu
{Äwh yt÷t… fhe ©enrh™t Wßsð¤ Þþ™wk ðýo™ fh‚e yü…Œe „tðt ÷tøÞt (40-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhyu ðz‚t÷{tk ¼õ‚tu™wk Mðt„‚ fÞwO ‚Útt EåAtht{¼tE™wk yt„{™ yu
™t{u ƒºteË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>32>>
yæÞtÞ - 33
Œu ð t™k Œ trŒf ºtý {w r ™ytu „w s o h e ht„{tk yu f ‚t÷Úte yü…Œe „tÞ Au . nu Ä{o ™ k Œ ™
©enrh ! ‚{u »tzi ï Þo Ëk … Òt Atu , y÷ti r ff sL{Äthe Atu . y{u yt…™u ™{Mfth fheyu
Aeyu. ‚{u {rý{Þ yûthÄt{trŒf rŒÔÞ MÚtt™ðt¤t Atu. ft{Œuð ‚tu ‚{the ÿÂü {tºtÚte
Œqh ¼t„u Au. ƒúñt rð»ýw y™u {ntŒuð yt…™u ™{Mfth fhu Au. ËkËth[¢™t yt… h[™tfth
Atu . ‚{u yt÷tu f y™u …h÷tu f {tk rn‚fthe ÚttÞ ‚u ð t ð[™ ƒtu ÷ tu Atu . {w r ™„ýtu ‚Útt
„] n MÚt ¼õ‚tu yt…™e M‚w r ‚ fhu Au yu ð t nu «¼w ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu .
‚{u Œw ü tu ™ e þÂõ‚ nh™tht Atu . f] » ýtð‚th{tk ‚{u „tu ð Äo ™ Äthý fh™tht Atu . ‚{the
¼Âõ‚ fh™th™u ‚{u ‚{tht Ät{{tk ÷E s™tht Atu. ‚u fthýu Þ{Œq‚tu™u …ý þtkr‚ yt…™tht
Atu. yt…™t {w¾th®ðŒ …h ËŒt ntMÞ hnu÷wk Au. yt… ytftþ Ëh¾t r™{o¤ Atu. rºt÷tufe™u
…tð™ fh™tht Atu . ftu { ¤ [hý f{¤tu ð t¤t Atu . yt…™tu fk X Mðh yr‚ {Äw h Au ‚Útt
‚u fk X {tk {™tu n h Ëw „ k Ä ðt¤t nth Au , yt… r™íÞ ™ðt [rhºttu fh™tht Atu . yð‚th
Äthý fhðt {txu Ä{o f w ¤ ™u …Ëk Œ fh™tht Atu . yt… ðu Œ tu ™ u Äthý fh™tht Atu . nu «¼w !
y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu (1-3). nu {ntí{t ! ðu Œ tu y™u ©w r ‚ytu yt…™e
M‚w r ‚ fhu Au . yt… ¼õ‚s™tu ™ e Ëk Ï Þt ðÄth™tht Atu . ¼q Œ u ð tu ™ u Ëw ¾ «Œt‚t Atu . yt…
ntÚt{tk ™ð™e‚™tu ftu¤eÞtu Äthý fh™tht Atu. ~Þt{ ntuðt A‚tk yËtÄthý ‚usÚte yrÄf
Ws¤t Œu ¾ tytu Atu . ƒú ñ trŒf Œu ð tu ™ u …ý {tÞtÚte {tu n …{tztu Atu . …tu ‚ t™t Ët{ÚÞo Ú te
fr¤Þw „ ™t yÄ{o ™ tu ™tþ fhtu Atu . Œw ü s™tu ™ t ftu … ™w k r™ðthý fhtu Atu . {M‚f W…h
þtu¼‚t ËwkŒh fuþðt¤t Atu. fYýtÚte ¼h…wh ™uºttuðt¤t Atu. htrºt{tk þÞ™ fhðt{tk {ÞtoŒt
ht¾™tht Atu . (yu x ÷u fu ÷tk ƒ tu Ë{Þ Ÿ½e hnu ‚ t ™Úte). fti ÷ trŒf Œw ü {‚tu ™ w k ¾k z ™
fh™tht Atu . ¼t÷{tk Ëw k Œ h Wæðo … w k z Ù r‚÷f Äthý fh™tht Atu . rðþt÷ WŒhðt¤t Atu .
rðrðÄ «fth™t y÷k f thtu Äthý fh™tht Atu . Ëk Ë th™t ¼Þ™tu ™tþ fh™tht Atu . Ëw ¾ ™t
MÚtt™Y… Atu. ¼õ‚tu™t sL{ {hý™t Vuht™u {xtz™tht Atu. yuðt nu «¼w ! y{u yt…™u
™{Mfth fheyu Aeyu (4-6). nu ©enrh ! yt… [kÿ Ë{t™ ‚usMðe {w¾ðt¤t Atu. Ëwðýo{Þ
ðMºttuÚte þtu¼‚t Atu. ¼õ‚tu™t …t…tu™u nh™tht Atu. yËwhtu™tu Ëknth fh™tht Atu. ðuŒtrŒf
Ëðu o yt…™t [hý f{¤™e M‚w r ‚ fhu Au . yt…™t Œþo ™ {tºt Ëðo s„‚™t Sðtu ™ u {tu n
…{tzu Au. yt…™e ËwkŒh „s„r‚ [t÷ {tun …{tzu ‚uðe Au. …tu‚t™t ytr©‚ð„o™e rþûtt
{txu yt… MðÞk Œu n Œ{™ fh™tht Atu . ¼q Œ u ð tu ‚Útt Œu ð tu yt…™e M‚w r ‚ fh‚tk Úttf‚t
™Úte. su ™ e ftu E „r‚ ™Úte ‚u ð t „r‚ rð™t™u þw ¼ „r‚ yt…tu Atu . …tu ‚ t™t s™tu ™ u þw æ Ä
ƒw Â Ø yt…tu Atu . nt÷ W¥t{ …w » …ðMºttu Äthý fh™tht y™u Ëw k Œ h þtu ¼ ‚t yu ð t nu «¼w
! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu (7-8). ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T !
ðeýt, ‚t÷, {] Œ k „ ð„u u h u ðt®sºttu ™ t {Äw h Mðh ËtÚtu Œu ð t™k Œ trŒ ºtýu Þ {w r ™ytu y u Ëw k Œ h
ht„-yt÷t…Úte „tÞu ÷ e ¼tððtne yÚto Ë ¼h yü…Œe Ëtk ¼ ¤e ©eS {nthts ‚u {w r ™ytu
W…h ½ýt «ËÒt ÚtÞt. …tu ‚ t™t fk X {tk Ú te Ëw „ k r Ä‚ …w » …nthtu ftZe ‚u {w r ™s™tu ™ u yt…‚t
n‚t. ‚u ð t{tk ðztu Œ htÚte ftu E ¼õ‚s™ ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt. «týðÕ÷¼ ©enrh™u «ýt{
fhe fÌtw k , nu f] … t™tÚt ! ©eht{«‚t… ™t{™t ‚{tht {tu x t ¼tE ynª ytðe hÌtt Au .
‚u y tu nt÷ yt „t{™t Ëe{tzu Au . ‚u nrh¼õ‚™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e ©eS {nthtsu Ë¼t
s™tu ™ u ntÚt™e Ëk ¿ ttÚte {ti ™ fhe ÂM{‚ fh‚t fh‚t y{] ‚ ðtýeÚte fÌtw k , nu {w õ ‚t™k Œ
{w r ™ ! y{tht Ë{Úto {tu x t ¼tE ht{«‚t…¼tE ytðu Au . {txu ‚{u ƒÄt {w r ™s™tu ™ u
ËtÚtu ÷E y{tht ¼tE™t Ët{t òytu. nu òuƒ™ ¼õ‚ y™u fwƒuh¼õ‚ ‚{u ƒk™u rðrðÄ
«fth™t ðt®sºttu ËtÚtu ƒÄt „] n MÚt ¼õ‚tu ™ u ËtÚtu ÷E {w õ ‚{w r ™™e ËtÚtu s W…ztu . y™u
nu ƒnu ™ tu ! ‚{thu ftu E yu Ët{t sðt™e sYh ™Úte. ‚{u ynª Ë¼t{tk s ƒu Ë òu . nu
hts™T ! {nt«¼wyu ytŒuþ yt…u÷t {wõ‚{wr™ ƒÄt íÞt„e Ë{ts™u ËtÚtu ÷E ht{«‚t…¼tE™t
ËL{w ¾ „Þt. òu ƒ ™ …„e y™u fw ƒ u h S Ztu ÷ , ºttk Ë tk , þhýtE ð„u h u ð„ztð‚t ð„ztð‚t
{wõ‚ {wr™™e ËtÚtu s s‚t n‚t. ðz‚t÷ ™„h™t Ë{„ú ¼õ‚tu ‚Útt ytswƒtsw™t «Œuþ{tkÚte
ytðu ÷ t ¼õ‚s™tu ™ tu {tu x tu Ë{q n ht{«‚t…¼tE™t Mðt„‚ {txu s‚tu n‚tu . íÞt„e Ëk ‚ tu
‚Útt „] n MÚt ¼õ‚tu ™ u Ët{u Ú te ytð‚t Œu ¾ e ƒw Â Ø{t™ y™u Ë{Úto yu ð t {tu x t¼tE yï
W…h ƒu Ë e {w õ ‚{w r ™ Ë{e…u ytÔÞt. ht{«‚t…Syu „¤t{tk f{¤™e {t¤t …nu h e n‚e.
{t„o{tk ËíËk„e s™tuyu …qò fhu÷t y™u ŒÞt …qýo ÿÂüðt¤t {tuxt¼tEyu f…t¤{tk fw{fw{
[k ÿ f Ërn‚ Wæðo … w k z Ù r‚÷f fÞw O n‚w k . yï W…h ƒu X t n‚t. {u ½ Ë{t™ þtu ¼ ‚w k þheh
n‚w k . {M‚f W…h Ëw k Œ h hk „ ðt¤e …t½ …nu h e n‚e. yk „ W…h ïu ‚ ðMºttu …nu h u ÷ t n‚t.
™Sf ytðe …ntU å Þt íÞthu íÞt„e-„] n es™tu ƒÄt …] Ú ðe W…h …ze ¼tE™u Œk z ð‚T «ýt{
fhðt ÷tøÞt. …Ae ht{«‚t…¼tE …ý yï W…hÚte Q‚he Ëðo ¼õ‚ Ë{q n ™u òu ‚ t

òu‚t {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu ‚Útt ðýeoytu™u nu‚…qðof {¤‚t n‚t. íÞthƒtŒ íÞt„e-„]ne ¼õ‚tu™t
Ë{q n ðå[u yï W…h ytYZ ÚtE „t{ ‚hV sðt «Þtý fÞw O . íÞthu {Äw h yðtsðt¤t
y™u f ðt®sºttu ðt„ðt ÷tøÞt. [t÷‚tk [t÷‚tk ytk ƒ tðtzeyt ™Sf ytÔÞt yu x ÷u ¼tE
½tu z t …hÚte ™e[u W‚Þto y™u Ë{q n ™e ðå[u [t÷ðt ÷tøÞt. Úttu z w k [tÕÞtk íÞtk ‚tu Œq h Úte
¼„ðt™ ©enrh Ë¼t{tk ƒuXu÷t Œu¾tÞt. {nt«¼wyu …ý {tuxt¼tE™u ytð‚t òuÞt. ‚h‚
ytË™ W…hÚte Q¼t ÚtE ¼tE™t Ët{t ytð‚t n‚t. Ëtð Ë{e…u ytÔÞt íÞthu Þtu„uïh
nrhf] » ý «¼w {tu x t¼tE™t [hýtu { tk …ze «ýt{ fÞto . {tu x t¼tEyu ‚h‚ ©enrh™t ntÚt
…fze Q¼t fÞto. ƒtÚt{tk ÷E ¼uxe …zât (9-28). ½ýt Ë{Þ …Ae ½™~Þt{S™u òuÞt
‚u Ú te {tu x t¼tE™e ytk ¾ tu { tk Ú te y©w y tu ™ e Ätht ðnu ð t {tk z e. Úttu z eðth …Ae ytËw k ÷q A e
MðMÚt ÚtÞt. íÞthƒtŒ ½™þt{S {nt«¼w {t{t™t Œefht {kAtht{™u {éÞt. ƒeò ËkƒkÄeytu™u
…ý {¤e Þtu ø Þ Ëk ¼ tð™t fhðt ÷tøÞt. Ëk ƒ k Ä es™tu …ý ©enrh™u òu E ½ýt htS ÚtÞt.
„wý„útne ©enrh Ë„t ËkƒkÄeytu™u ÞtuøÞ MÚtt™u ƒuËtze …tu‚u …tu‚t™t ytË™u sE rðhts{t™
ÚtÞt. {tu x t¼tE ð„u h u Ëðo ™ u fw þ ¤ Ë{t[th …q A ðt ÷tøÞt. íÞthƒtŒ yt ht{«‚t…S
y™u EåAtht{S ƒk ™ u nrhf] » ý {nt«¼w ™ t Ë„t ¼tEytu Au yu { òu E ™u Ëðo {w r ™ytu ,
…t»toŒtu y™u Mºteytu ©enrh™e su{ s ‚u{™u …ý «ýt{ fh‚t n‚t (29-33). ©enrhyu
ƒk Ä w s ™tu {txu hnu ð t ËhË {ft™ y…tÔÞw k . {w f w k Œ t™k Œ ðýeo Ä{o f w ¤ …rhðth™u ‚u {ft™{tk
÷E „Þt. ‚u …Ae ©enrh …ý Ë¼t{tkÚte WXe ßÞtk …tu‚t™t fwxwkƒes™tu n‚t íÞtk ytÔÞt.
Ëw ð trË™e ƒt ð„u h u Mºteytu {nt«¼w ™ u òu E yíÞk ‚ ÷t„ýeþe÷ ƒ™e „E. ™{Mfth
fÞto . ½™þt{S™t {u ¤ t…Úte ½ýe htS ÚtE. ©enrhyu …ý Ëw ð trË™eƒt ð„u h u Ëðo ™ u
fw þ ¤ Ë{t[th …q A T Þ t. ƒk ™ u ¼tE™e …í™eytu y u ©enrh™t …„{tk …ze ðk Œ ™ fÞto ‚Útt
…tu ‚ t™t …w º t-…w º te ytrŒf ƒÄt™u …„u ÷„tze [hý M…þo fhtÔÞtu . Ëw ¾ Ë{t[th …q A e
©enrh …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto . Úttu z eðth …Ae Ëw ð trË™eƒtyu …tu ‚ t™t ™k Œ ht{ ™t{™t
…wºt™u {nt«¼w …tËu {tufÕÞt. ™kŒht{S ©enrh …tËu sE fnuðt ÷tøÞt (34-41). ™kŒht{S
fnu Au - nu ¼„ðt™T ! nu «¼w ! {the {t‚tyu yt…™u {txu Útt¤ ƒ™tÔÞtu Au ‚tu
yt… y{tht r™ðtË MÚtt™u s{ðt …Äthtu . ™k Œ ht{™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e ©enrhyu fÌtw k , nu
¼tE ™kŒht{ ! ‚{u {t‚tS™u fnuòu fu {U yíÞthu ¼tus™ fhe ÷eÄwk Au {txu ™rn ytðwk.
™k Œ ht{S …tu ‚ t™u W‚thu sðt ™eféÞt íÞthu …h{[i ‚ LÞt™k Œ Mðt{eyu ‚u ™ u ƒtu ÷ tÔÞt y™u
fÌtwk fu ‚{u {t‚tS …tËu s÷Œe òytu y™u fntu fu ‚{u n{ýtk s{þtu ™rn. ™kŒht{Syu
‚u {w r ™yu rþ¾ÔÞt «{týu Ëw ð trË™eƒt™u ðt‚ fhe. Vhe …tAt …h{ [i ‚ LÞt™k Œ {w r ™
…tËu ytÔÞt. ™k Œ ht{S™u ËtÚtu ÷E ‚u {w r ™ ©enrh …tËu „Þt. y™u fnu ð t ÷tøÞt fu
nu f]…t™tÚt ! ‚{u ËwðtrË™eƒt™t r™ðtË MÚtt™u f]…t fhe ¼tus™ fhðt …Äthtu. ‚{u s{ðt
{txu ™rn òytu ‚tu ËwðtrË™eƒt …ý ™rn s{u . {w r ™™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e {w r ™…r‚ {nthts
nËðt ÷tøÞt. nË‚tk nË‚tk «¼w fnu Au fu nu {w r ™ ! yt{tk ‚{u fk E f Þw Â õ‚ fhe Au
yu ð w k {™u sýtÞ Au . …h{ [i ‚ LÞt™k Œ {w r ™ Ëtu „ ™ ¾tE fnu ð t ÷tøÞt fu nu {nthts!
yt ƒtƒ‚ {U ftu E Þw Â õ‚ fhe ntu Þ ‚tu …h{u ï h {™u …q A u . {w r ™™t þ…Út Ëtk ¼ ¤e íÞtk
hnu ÷ t Ëq h t¾t[h, …tk [ t÷e y™u Ëtu { ÷t¾t[h yu ºtýu Þ sýtyu ©enrh™u yt «{týu
fÌtwk (42-49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™t ƒkÄwytu™wk ðz‚t÷{tk yt„{™ yu ™t{u ‚urºtË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>33>>
yæÞtÞ - 34
Ëtu{÷t¾t[h ð„uhu fnu Au - nu {nthts ! yt …h{[i‚LÞt™kŒ Mðt{eyu ƒnw ytfht
Ëtu„t™ ¾tÄt Au. {txu ‚{thu ƒt™u íÞtk ¼tus™ fhðt ‚tu sðwk s …zþu. …tk[t÷e ð„uhu ºtýuÞ
sýtyu yt„ún fÞtuo íÞthu nË‚t nË‚t ©enrh …t»toŒtu™u ËtÚtu ÷E ¼tus™ fhðt …Äth‚t
n‚t. íÞtk sE™u «Út{ …tu ‚ u M™t™ fÞw O . …Ae ïu ‚ y™u þw Ø yu ð w k yu f ðMºt …nu h e y™u
yuf ðMºt ytuZe MðåA MÚt¤u ytË™ W…h s{ðt ƒuXt. {nt«¼w™e yt„¤ Ëtu{÷t¾t[h,
Ëwht¾t[h ð„uhu „]nMÚt ¼õ‚tu ƒuXt n‚t. ‚Útt {wr™ytu y™u …t»toŒtu ‚Útt …tk[t÷e ytrŒf
Mºte ¼õ‚tu {ÞtoŒt …qðof ƒuXt n‚t. ƒk™u ¼tE™e Ä{o…í™eytu ËwðtrË™eƒt ‚Útt ðrhÞt¤eƒtyu
[tkŒe™tu {tuxtu Útt¤ ÷tðe ©enrh …tËu ƒtòuX W…h {qõÞtu. Útt¤{tk ©enrh {txu n»to…qðof
y™u ¼tðÚte ‚i Þ th fhu ÷ e y™u f ðM‚w y tu {q f e n‚e. {nt«¼w Útt¤ s{ðt ÷tøÞt. íÞthu
ËwðtrË™eƒt …tËu ƒuËe ðt‚ fhðt ÷tøÞt (1-5). ËwðtrË™eƒt fnu Au - nu «¼w ! {™u ‚{the
A…iÞt™e ƒt¤ ÷e÷t™t y™uf «Ëk„tu yíÞthu Ëtk¼hu Au. yufðth nwk fqðu …týe ¼hðt „E
n‚e. ½h{tk ftuE n‚wk ™rn. yuðu ð¾‚u ÷t„ òuE™u ‚{u r{ºttu ËtÚtu ½h{tk «ðu~Þt. ftuXt{tk
‚tò Œnª™t „tuhË …zât n‚t. yu{tkÚte …tk[-Ët‚ „tuhË ‚{u ƒnth ftZe ‚u{tkÚte r{ºttu
ËtÚtu Œnª ¾tðt ÷t„u ÷ t. Œnª ¾tðt {txu ‚{u ƒÄt r{ºttu …zt…ze fh‚t nþtu ‚u Ú te ½ýw k
ƒÄwk Œnª ™e[u Ztu¤tE „Þw n‚wk. yuðt{tk nwk …týe ¼he™u ytðe. íÞtk ‚tu ‚{™u ƒÄt™u ½h{tk
Ä{t÷ fh‚t òuÞt. …týe™wk ƒuzwk …týeythu {wfe {U ‚{™u …fzât. r‚hMfth fhe „t÷ W…h
ÚtÃ…z {the. ‚{u htu‚t htu‚t {the …tËuÚte ¼tøÞt. ‚{the ËtÚtu ‚{tht ¼tEƒkÄtu …ý ¼t„e
„Þt. nu {nt«¼w ! ½™þt{¼tE ! ytðt ytðt «Ëk„u {uk ‚{thtu r‚hMfth fÞtuo Au, „t¤tu
ŒeÄe Au ‚Útt ‚tz™ fÞwO Au. yu ð¾‚u nwk ‚{™u ¼„ðt™ ‚hefu ytu¤¾‚e ™ ntu‚e. ‚{the
þÂõ‚, ‚{tÁk Ët{ÚÞo, ‚{tÁk …h{uïh…ýwk òý‚e ™ ntu‚e. nu «¼w ! {U ‚{thtu ½ýtu ½ýtu
y…htÄ fÞtuo Au. ‚u™t «tÞÂù‚ {txu ‚{u fntu ‚u fhðt ‚iÞth Awk. …ý {thtu y…htÄ {tV
fhtu. {™u ût{t yt…e {tÁk fÕÞtý fhtu (6-15). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
©enrh™t ƒt¤…ý™tu yt «Ëk„ ËwðtrË™eƒtyu fÌttu ‚u Ëtk¼¤e {nt«¼wyu nË‚tk nË‚tk
fÌtw k , nu ¼t¼e ! ‚{u ‚tu r™»…t… Atu . r™Œtu o » t Atu . fÕÞtý™e ®[‚t fhþtu s ™rn.
ƒtÕÞtðMÚtt{tk ‚{u {™u ðZ‚t fu ‚tz™ fh‚t ‚u {tht rn‚™u {txu s fh‚t n‚t. {™u
Ëw Ä thðt {txu fh‚t n‚t. yu { tk ftu E îu » t ¼tð ™ n‚tu ‚u Ú te ‚{u r™Œtu o » t Atu . ð¤e ‚{u
‚tu ½ýeðth ‚{thu ntÚtu {t‚t™e su{ {™u s{tzâtu Au. {the Ëth Ëk¼t¤ ÷eÄe Au. {the
hûtt fhe Au yu ƒÄw {™u ÞtŒ Au. nwk …qýo …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý, {tuût™e EåAtðt¤t Ëðos™tu™wk
fÕÞtý fÁk Awk ‚tu ‚{tÁk fu{ ™rn fÁk ? nu hts™T ! ¼t¼e ËwðtrË™eƒt «íÞu {nt«¼wyu
fÌtwk ‚u Ëtk¼¤e íÞtk s ƒuXu÷t …tk[wƒt ‚Útt ÷r÷‚t ƒtuÕÞt. nu {nthts ! ËwðtrË™eƒt ntuÞ
fu y{u ntuEyu Ëti™tu {tuût fh™th ‚tu ‚{u s Atu. ‚{tht rËðtÞ ƒeòu ftuE ™Úte. ît…h
Þw„{tk ©ef]»ý MðY…u «„x ÚtÞt íÞthu ‚{the suðe xuð n‚e y™u suðt ÷ûtý n‚t yuðt
÷ûtý yíÞthu ‚{tht{tk …ý Au {txu ‚{u Ëtûtt‚T Eïh{q Š ‚ Atu . ƒeò{tk ytðt ÷ûtýtu
ntuÞ ™rn. nu {nthts ! {tuûtŒt‚t ‚tu ‚{u s Atu (16-22). ©enrh fnu Au - nu …tk[wƒt,
nu ÷÷e‚t ! Ëtu{÷t¾t[h, Ëwht¾t[h ! {the ðt‚ Ëtk¼¤tu nwk ½uh hÌttu íÞtk ËwÄe ½h™t
ftuE …ý ËÇÞu Ëw¾Úte htux÷tu ¾tÄtu ™Úte. fthý fu «tf]‚ ƒt¤f™e …uXu nwk …ý ð‚o™ fh‚tu.
¼tEƒkÄtu ËtÚtu ™Œeyu s‚tu. ‚¤tðu s‚tu h{ðt s‚tu, Œuð {krŒhu s‚tu ƒt„ ƒ„e[t ð„uhu
MÚt¤u s‚tu. ytÚte {tht ¼tE ¼tuòE ð„uhu™u nwk õÞtk Awk ‚u þtuÄðt{tk ½ýe {w~fu÷e …z‚e.
{tht sðt ytððt™t MÚt¤tuyu ¼xfðwk …z‚wk. …hk‚w su rŒðËÚte {U ½h™tu íÞt„ fÞtuo ‚u …Ae
{tht fwxwkƒe r™htk‚u s{‚t ÚtÞt. nu hts™T ! ƒt¤…ý™e ðt‚tO fh‚t fh‚t ©enrh s{e hÌtt
íÞthu ntÚt {w ¾ Ätu E {w ¾ ðtË ÷E Úttu z eðth ƒu X t. íÞth ƒtŒ …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto . ‚u
…Ae ht{«‚t…¼tE ytrŒ ƒk Ä w ð„u o …rhðth Ërn‚ ¼tu s ™ fÞw O . y™u ©enrh™e fÚtt
Ëtk¼¤e. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …qŠý{t™u rŒðËu þuð™e hËtuE n‚e. yuf
ytkƒt ™e[u ËtV fhu÷ s{e™ …h Atý y™u {txeÚte ÷ª…ý fhe ‚u™t W…h Ëtht hk„tuÚte
r[ºtft{ fÞwO n‚wk. ytðe r[ºtÞwõ‚ s{e™ W…h Ëk‚tu ðýeoytu™e …tk[ ÷tkƒe …kÂõ‚ „tuXðtE
„E. ©enrh …tu‚u þuð™wk ¼tus™ s{e, Ëk‚tu™e …kÂõ‚{tk …ehËðt …ÄtÞto. Ëk‚tu™t …tºt{tk
ÍtÍt ½e Ëtfh ™t¾u÷e þuð ðthkðth …ehËe ‚uytu™u ¾qƒ ‚]ó fÞto (23-30). …ehËðt™wk
ftÞo …wÁk fhe {nt«¼w {k[ W…h ytðe™u ƒuXt íÞthu nrh¼õ‚tuu …qò fhðt ytÔÞt. Ëti «Út{
Œt{tuŒh ¼õ‚u …qò fhe. ¼t÷{tk fuËhÞwõ‚ [kŒ™™tu ÷u… fÞtuo. fkX{tk f…qh™e ƒuðze {t¤t
…nu h tðe. ft™{tk fw k z ¤ …nu h tÔÞt. ¼q ò ytu { tk ƒtsw ƒ k Ä ƒtk æ Þt. ftk z t{tk …ý f…q h ™t s
yt¼w»tý …nuhtÔÞt. Ëðo ¼õ‚tuyu …qòrðrÄ …qhe fhe ‚u …Ae ©enrh {týfe W…h ƒuËe
ƒt{ýtu ÷ e „t{u hnu ‚ t ‚¾t …„e™t ½u h …ÄtÞto . ynª r™»fw ¤ t™k Œ Mðt{e ðz‚t÷Úte …q ð o
rŒþt{tk ytðu÷ ytkƒ÷e™t Ítz …tËu ƒu ytkƒtytu n‚t. ‚u ytkƒt™t ƒu Ítz ðå[u {sƒq‚
ftü {q f e ®nztu ¤ tu ƒtk Ä ‚t n‚t. ®nztu ¤ tu {æÞ ¼t„{tk ÷t÷ hk „ Úte þý„tÞtu o n‚tu . ƒk ™ u
…z¾t™t ¼t„tu …e¤t hk„Úte þý„tÞto n‚t. ‚Útt {tu‚e™t ‚tuhýtu ÷xftðu÷t [thuÞ ƒtsw
ºtý ºtý Œhðtò ƒ™tÔÞt n‚t. Ëq ð ýo { Þ [th Úttk ¼ ÷t n‚t. ïu ‚ ytu A tzðt¤e Ëw k ð t¤e
„tŒe W…h Ëtu ™ u h e ƒw è tðt¤t ytu r þft {w õ Þt n‚t. Ëtu ™ u h e ‚th ðzu þtu ¼ ‚t ÷t÷ …e¤t
hk„™t y™uf ðMºttuÚte þtur¼‚ fhu÷tu ‚u ®nztu¤tu ËwkŒh ÷t„‚tu n‚tu. ¼õ‚s™tu ®nztu¤t™e
þtu ¼ t ™eh¾e hÌtt n‚t yu ð t{tk ‚¾t…„e™e Ëu ð t …q ò Mðefthe {nt«¼w ƒt{ýtu ÷ eÚte
ytðe „Þt. rŒðË [th ½ze ƒtfe n‚tu. {týfe ½tuze …hÚte ™e[u Q‚he ¼õ‚ðíË÷ «¼w
®nztu¤u rðhts{t™ ÚtÞt. ®nztu¤t™e «þkËt fh‚t ¼„ðt™ …tu‚t™t ntÚtu s ®nztu¤u Íq÷ðt
÷tøÞt. ®nztu¤u Íq÷‚tk Íq÷‚tk ÷tøÞwk fu ƒtkÄu÷e Œtuheytu Ze÷e …ze „E Au. ‚uÚte r™»fw¤t™kŒ
{wr™ …tËu ‚u Œtuheytu fËfËtðe™u ƒkÄtðe. yu ð¾‚u ¼õ‚tu™t fÕ…‚Á ¼Âõ‚™kŒ™ {týfe
W…h ƒuËe Ë{„ú ¼õ‚tu™t Ëk½tu ßÞtk n‚t íÞtk «ŒÂûtýt Vhe ytÔÞt. …Ae ytðe™u Vhe
®nztu¤u rðhts{t™ ÚtÞt. ®nztu¤t™e ytË…tË [thu ƒtsw ¼õ‚s™tu ƒuËe „Þt n‚t. …wY»ttu,
…w Y »ttu { tk , Mºteytu , Mºteytu { tk , íÞtr„ytu íÞt„e™t Ë{q n {tk , …k r z‚tu …k r z‚tu ™ t {k z ¤{tk
„ði Þ tytu „ði Þ t™e ƒu X f{tk , y™u …t»to Œ tu …t»to Œ tu ™ e søÞt{tk ÞÚtt MÚtt™u ƒu Ë ‚t n‚t. yu
Ë{Þu ©enrhyu …tu ‚ t™t ntÚt™e Ëk ¿ ttÚte þtk ‚ Útðt™tu r™Œu o þ fÞtu o . nu ¼q … r‚ ! yu ð¾‚u
yt™k Œ t™k Œ {w r ™ Ëw h ‚ r™ðtËe „tu ® ðŒtrŒ ¼õ‚s™tu ™ u ËtÚtu ÷E …q ò fhðt {txu ©enrh
…tËu ytÔÞt (31-47).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh ¼t¼e™t r™ðtË MÚtt™u sBÞt ‚Útt ƒthƒthýt™t ®nztu¤u rðhts{t™
ÚtÞt yu ™t{u [turºtþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>34>>
yæÞtÞ - 35
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! ‚u yt™kŒt™kŒ {wr™yu ©e Ënò™kŒ
Mðt{e™u fËwkƒe hk„Úte hk„u÷tu Ëwhðt¤ …nuhtÔÞtu. Ëwhðt¤{tk Ëtu™uhe ƒwèt™e nth{t¤t n‚e.
…k [ hk „ e hu þ {™e ™tze n‚e. ƒnw {q Õ Þðt¤tu Ëk w ð t¤tu Ëw h ðt¤ {nt«¼w y u Äthý fÞtu o . ‚u
…Ae fËwkƒe s hk„™tu Ëtu™t™t ƒwèt ðt¤tu ò{tu …nuhtÔÞtu. ‚u …Ae ƒnw {wÕÞðt¤w, ÷tkƒw
[¤f‚kw y™u Ëtu™uhe ‚th™t Auztðt¤wk yuf fËwkƒe ðMºt y™u ƒeswk òkƒwzeÞt hk„™wk ðMºt-
yu { ƒu ðMºttu ©enrhyu …nu h u ÷ t ò{t W…h fu z â™t ¼t„u ƒtk æ Þt. íÞthƒtŒ ‚u {w r ™yu
{nt«¼w ™ u ntÚt{tk Ëtu ™ t™tk fztk …nu h tÔÞt. fk X {tk {tu ‚ e™e ƒu ð ze {t¤t …nu h tðe. ‚u …Ae
Œt{tu u Œ h ¼õ‚u ©enrh™t ƒk ™ u ntÚt™e x[÷e ytk „ ¤e{tk ™e÷{ýe y™u ÷t÷ neht szu ÷ e
Ëtu™t™e ðªxeytu …nuhtðe. ‚u …Ae òu™thtytu su™u ð¾tý‚t n‚t ‚uðe ƒu™t ðå[u yufyuf
rðÿw{ {rý™t (…hðt¤t) {ýft ðt¤e {tu‚e™e {t¤t fkX{tk …nuhtðe (1-8). nu hts™T !
íÞth …Ae {nu{ŒtðtŒ™t Œw÷o¼ht{ ¼qŒuð ytÔÞt. ‚uytu Íeýe Íeýe ½q½heytuÚte þtu¼‚e,
Ëwðýo{Þ ¼thu ®f{‚ðt¤e y™u {Äwh yðtsðt¤e {tuh÷e ÷tÔÞt n‚t. ‚u ©enrhyu f{hu
ƒtkÄu÷t ðMºt{tk ¾tuËe. íÞthƒtŒ {rý-{tu‚e ¼hu÷e, ykŒh™t ¼t„{tk Y{t÷ {wfu÷e Ëtu™uhe
xtu…e {nt«¼w™t {M‚f W…h …nuhtðe. xtu…e ytze yð¤e ¾Ëe ™ òÞ ‚u ËtÁ ‚u {wr™yu
xtu…e™t {q÷ ¼t„u huþ{e Y{t÷ ƒtkæÞtu. xtu…e™e W…h ð[÷u ¼t„uÚte {tu‚e™t „wåA ÷xf‚t
n‚t. íÞthƒtŒ òu™thtytu™t {™ nhe ÷u ‚uðtu, ƒnw «fth™t neht-hí™tu szu÷tu f÷„eðt¤tu
ƒnw ¼thu {q Õ Þðt¤tu Ëtu ™ t™tu {w „ x ‚u xtu … e™e W…h s Äthý fhtÔÞtu . ft™{tk {fh
ytfth™t ƒu fw k z ¤ …nu h tÔÞt. Œt{tu Œ h ¼õ‚u hu þ {Úte „w k Ú tu ÷ e, y™u hu þ {e Vq { ftk ð t¤e
™u‚h™e Ëtuxe ©enrh™t ntÚt{tk yt…e. ‚u …Ae [hý{tk …tŒqft …nuhtðe. Úttuze ûtýtu …Ae
yt™k Œ {w r ™yu ‚u …tŒq f tytu [hý{tk Ú te ÷E™u yu f ƒtsw y u {q f e. …Ae ¼„ðt™ ©enrh ‚u
®nztu¤t{tk yuðe he‚u W¼t hÌtt fu suÚte ƒthu ƒth ƒthýuÚte òu‚tk ¼õ‚tu™u yu{s ÷t„u fu
{nt«¼w {the ËL{w ¾ W¼t Au . yu ð t{tk Ëk æ Þt Ë{Þ ÚtE „Þtu su Ú te ËU f ztu Œer…ftytu
«„xtððt{tk ytðe. nu hts™T ! yu Ë{Þu Œeðtytu ™ tu «ftþ, ©enrhyu Äthý fhu ÷ t
{w „ x™tu «ftþ y™u þhehu …nu h u ÷ t Ëtu ™ u h e ðMºttu …h™tu «ftþ ƒÄt yu f tfth - Œeðt™t
«ftþ ËtÚtu {¤e s‚t ntuðtÚte {nt«¼w ®nztu¤{tk ¾qƒ s þtu¼ðt ÷tøÞt. yu ð¾‚u þk¾,
¼uhe, …ýð, yt™f „tu{w¾ ð„uhu ðt®sºttu W…htk‚ ƒeò Ztu÷, ºttkËt ð„uhu ðt„‚t n‚t.
su ™ tu yðts Ëðo rŒþtytu { tk ÔÞt…e s‚tu n‚tu (9-20). …Ae r™»fw ¤ t™k Œ {w r ™yu …tu ‚ u
ƒ™tðu÷e yufËtu ytX Œeðtytuðt¤e yth‚e «„xtðe. W…h ™e[u ºtý ð¾‚ Vuhðe {nt«¼w™e
yth‚e W‚th‚t n‚t. yufËtu ytX Œeðt™t «ftþÚte ©enrh™u ‚t… ÷t„‚tu n‚tu. ‚u òuE
ƒÄt ¼õ‚tu nË‚t n‚t. ¼õ‚tu™u nË‚t òuE ©enrh …tu‚u …ý nËðt ÷tøÞt. yth‚e …qhe
ÚtE yux÷u Ä{o…wºt ®nztu¤t{tk s W¼t ÚtÞt. y™u ‚t¤eytu …tz‚t …tz‚t ™thtÞý ™thtÞý
yuðe Äq™ ƒtu÷ðt ÷tøÞt. ©enrh™e …tA¤ Ëðo Ë¼t s™tu òuuhÚte ‚t¤eytu …tze ™thtÞý
Äq ™ fhðt ÷tøÞt. Äq ™ …w h e ÚtE yu x ÷u ©enrhyu Ë¼t{tk W…ÂMÚt‚ Ëðo ¼õ‚tu ™ u «ýt{
fÞto . yu he‚u ¼õ‚s™tu y u …ý EüŒu ð ™u «ýt{ fÞto . yu { fh‚t htrºt™e ºtý ½ze „E
íÞthu Ëw h ‚™t ftu E ¼„ðt™¼tE ™t{™t ¼õ‚ ©eS {nthts™e …q ò fhðt ytÔÞt. ‚u
¼õ‚ …tËuÚte Ëtu™uhe Ëwhðt¤ «¼wyu …tu‚t™t ntÚt{tk ÷E ÷eÄtu. …Ae …tu‚u su ò{tu …nuÞtuo
n‚tu y™u ‚u™e W…h fuzâu ƒu ðMºttu ƒtkæÞt n‚t ‚u ºtýuÞ ðMºttu ftZe ¼„ðt™ ¼õ‚u yt…u÷wk
Ëw k Œ h Ëtu ™ u h e y™u Ëthe he‚u ¾w ÷ ‚w k {tu x w k fËw k ƒ e hk „ ™w k yk „ h¾w k …nu h e ÷eÄw k . y™u ‚u
yk„h¾t W…h Ëtu™uhe ƒwètŒth, Ëtu™t™t ‚thðt¤wk, ƒk™u ƒtsw {tuxt Auztðt¤wk y™u [th [th
ytk„¤ …ntu¤e Ëtu™uhe rf™thðt¤wk fËwkƒe hk„™wk ÷tƒwk ðMºt f{h ËtÚtu ‚týe™u ƒtkÄ‚t n‚t.
íÞth…Ae ¼„ðt™ ¼õ‚u Ëtu ™ u h e ‚th™w k þu ÷ t su ð w k yu f ÷tk ƒ w k ðMºt ©enrh™t ƒk ™ u ¾¼t
W…h þu÷t™e su{ ™tÏÞwk. …Ae ‚u ¼„ðt™ ¼õ‚u ©enrhyu …nuhu÷tu {w„x W‚the ÷eÄtu y™u
Ëwh‚e …t½ze ½tx™e y™u Atu„tðt¤e Ëtu™t™e xtu…e {M‚f W…h …nuhtðe. xtu…e™e {æÞ{tk
Ëtu ™ t™e f÷„e Äthý fhtðe. Œw ÷ o ¼ ht{ ™t{™t ƒú t ñýu f{hu Äthý fhtðu ÷ {tu h ÷e ‚tu
{nt«¼wyu …tAe yu s he‚u Äthý fhe ÷eÄe. …qðuo Äthý fhu÷e {tu‚e™e ƒuðze fkXe VheÚte
…nuhtðe ŒeÄe. y™u Ëtu™t™t fztk …ý su{™t ‚u{ …nuhtðe ŒeÄtk. íÞth ƒtŒ ¼„ðt™ ¼õ‚u
f…qh™t ƒu fwkz¤, ƒu ƒtsw ƒkÄ y™u ƒuðze {t¤t yt ƒÄt y÷kfthtu Äthý fhtÔÞt. rðþt¤
y™u ‚usMðe f…t¤{tk fuËh™tu „tu¤ [tkŒ÷tu fÞtuo (21-37). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T ! ‚u ¼„ðt™ ¼õ‚u y…oý fhu÷t ðMºtt÷kfthtu Äthý fhe ©enrh …tu‚t™t ¼õ‚tu™u
Œþo ™ yt…‚t n‚t. ¼õ‚tu ‚hV ÿÂü fh‚t …tu ‚ u nË‚t n‚t íÞthu ftu E ƒu Mºteytu íÞtk
ytðe. ‚u{ýu ©enrh™u ƒu …w»…™t nth ytÃÞt. {nt«¼wyu ntÚttuntÚt ‚u nth MðeftÞto y™u
W…h ytkƒt™e zt¤u ÷xftðe ŒeÄt. ®nztu¤t™e Ë{e…u fux÷tf ðtŒftu ‚t÷ƒæÄ he‚u fýor«Þ
ðt®sºttu ð„tz‚t n‚t. ©enrh™u ðtãËk„e‚ ½ýwk ËtÁk ÷tøÞwk ‚uÚte ™tr[fu‚ ™t{™t ¼qŒuð™u
fÌtwk fu ‚{u yuf nòh Yr…Þt {™u ÷tðe yt…tu. ¼qŒuðu nòh Yr…Þt ©eS {nthts™u ÷tðe
ytÃÞt. ©eS {nthts ‚u Yr…Þt Œt{tuŒh ¼õ‚™u yt…e ƒtuÕÞt, nu ¼õ‚ ! yt ƒÄt Yr…Þt
‚{u ðt®sºt ð„tz™tht™u yt…tu. Œt{tuŒh ¼õ‚ {nt«¼w™u «ËÒt fhðt …tu‚t™t yr¼{t™™tu
íÞt„ fhe Yr…Þt ðtãfthtu ™ u yt…‚t n‚t. Œt{tu Œ h ¼õ‚™e yt Ëu ð tÚte * htS ÚtE
©enrhyu ‚u { ™e «þk Ë t fhe. {w õ ‚{w r ™ y™u yt™k Œ t™k Œ {w r ™ yu ƒu W {w r ™ytu ®nztu ¤ t™e
huþ{e Œtuhe …fze Ä{ofwkðh™u Äehu Äehu Íq÷tð‚t n‚t (38-43). ‚u Ë{Þu Ëtiht»xÙ™t ¼õ‚tu
sÞt, ÷r÷‚t, h{t ð„uhu ƒnu™tu ‚Útt Ëwht¾t[h ð„uhu ©enrh …tËu ytðe fnu‚t n‚t fu
nu {nthts ! y{u ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu. nu «¼w ! ‚{u ®nztu¤t{tk rðhts{t™ ÚtÞt
n‚t íÞthu {M‚f W…h {w„x Äthý fÞtuo n‚tu. …hk‚w y{u ‚{the {w„x Äthý fhu÷e {qŠ‚™wk
Œþo ™ [q f e „Þt Aeyu . nu f] … t™tÚt ! ‚{u ¼õ‚ðíË÷ Atu . yt… VheÚte ‚u {w „ x Äthý
fhtu y™u y{™u Œþo™ yt…tu (38-46). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu …]Úðe…r‚ ! Ä{ofwkðh
©enrh …tu‚t™t ¼õ‚tu™e ðt‚ Ëtk¼¤e ƒtuÕÞt, nu Ëwht¾t[h ! ‚Útt sÞt h{trŒf nu ƒnu™tu!
{U ßÞthu {w„x Äthý fÞtuo íÞthu ‚{u ƒÄtk õÞtk n‚t ? {the …tËu fu{ ytÔÞt ™ n‚t ?
òu ‚{u ‚{tht Q‚thu ¾tðt …eðt {txu ƒuËe hÌtt ntu ‚tu Vheðth nwk {w„x Äthý ™nª fÁk.
{nt«¼w ™ t ytðtk ð[™ Ëtk ¼ ¤e Ëw h t¾t[h ©enrh™u …„u ÷t„e «tÚto ™ t™t Y…{tk yt
«{týu fnuðt ÷tøÞt (47-48).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk Ëwh‚™t ¼õ‚tu™e …qò ‚Útt ©enrhyu {w„x Äthý fÞtuo yu ™t{u …tkrºtþ{tu
yæÞtÞ - 36
©e Ëwht¾t[h ƒtuÕÞt - nu {nthts ! ‚{u ¼õ‚ðíË÷ Atu y™u f]…t™t Ët„h …ý Atu.
‚uÚte y{u fneyu Aeyu nu «¼w ! ‚{tÁk {w„x Äthý fhu÷wk yr‚ þtu¼tðt¤wk Œþo™eÞ MðY…
òuðt {txu y{tÁk {™ EåAu Au. ‚tu yt… Vheðth {w„x Äthý fhtu. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu ßÞucS‚ ! ‚u Ëwht ¼õ‚u ‚Útt h{t, sÞt ð„uhu ƒnu™tuyu ytðe he‚u «tÚto™t fhe
‚uÚte Ëðo ¼õ‚tu™e EåAt …qýo fhðt {txu ©enrhyu ‚íft¤ {w„x {k„tÔÞtu. Ëuðf s™ {w„x
÷tÔÞt yu x ÷u yûthtrÄ…r‚ y™k ‚ {w õ ‚tu ™ t Mðt{e ©enrhyu …tu ‚ t™t {tÚtu Ú te xtu … e W‚the
Ëwht¼õ‚™t {tÚtt W…h {wfe. Ëwht¼õ‚™wk {tÚtwk {tuxwk y™u W…h xtu…e ™t™e yuðtu Œu¾tð
òu E {nt«¼w {w ¾ W…h Y{t÷ ht¾e ¾q ƒ nËðt ÷tøÞt. íÞtk W¼u ÷ t ƒeò ¼õ‚tu …ý
nË‚t n‚t. íÞthƒtŒ «Út{ {w „ x™e ËtÚtu …nu Þ to n‚t ‚u s fw k z ¤tu …nu Þ to . y™u hu þ {Úte
„wkÚtu÷e ‚Útt huþ{™t Vq{ftkðt¤e ‚us ™u‚h™e Ëtuxe ƒu ½ze ntÚt{tk Äthý fhe. ytðe he‚u
Ëðo Ë¼t™u Vheðth Œþo™ yt…e yt™krŒ‚ fÞto. Úttuzeðth …Ae {w„x W‚the ÷eÄtu. fwkz¤
…ý ftZe ™tÏÞt. Ëwht¾t[h™t {M‚f W…h {wfu÷e xtu…e Vhe …nuhe ÷eÄe y™u yuf ËtÚtu
®nztu¤t™t Œhuf îth W…h W¼t hÌtt. yu ð¾‚u y™uf ¼õ‚tu Vq÷{t¤t y…oý fhðt ytð‚t
n‚t. ftu E îth{tk W¼u ÷ t ©enrh ‚u ntÚt ðzu „ú n ý fh‚t n‚t. ‚tu ƒesu îthu W¼u ÷ t
{nt«¼w Ëtuxe ðzu „úný fhe ÷u‚t n‚t. ‚tu ºtesu îthu …„ ðzu …w»…{t¤t Mðefth‚t n‚t.
yu ð e he‚u ¼õ‚tu ™ u ytùÞo …{tz‚t n‚t. …Ae ‚u ƒÄe …w » …{t¤tytu sw Œ e sw Œ e he‚u
ytkƒt™e zt¤tu W…h VUfe ytkƒt™e þtu¼t ðÄth‚t n‚t. yt Vq÷Œtu÷™tu {ntuíËð òuðt {txu
y{h÷tu f ™t rðƒw Ä tu …ý ytftþ{tk ¼ez fh‚t n‚t. ‚Útt ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u
ðÄtððt {txu …tu‚t™t rð{t™tu{tkÚte ™kŒ™ð™™t …w»…tu™e ‚Útt [kŒ™™e ð]Âü Ë¼t™e [thuÞ
ƒtsw ƒu ƒu ftuþ™t rðM‚th{tk fh‚t n‚t. yt [kŒ™™t ®ƒŒwytu ‚Útt …w»…tu Ë¼t{tk W…ÂMÚt‚
ƒÄt ¼õ‚s™tu™t þheh W…h …z‚t òuE Ëti ytùÞo …t{‚t n‚t. yu ð¾‚u ©enrh™u «ËÒt
fhðt ƒnw «fth™t M‚tuºttu ðzu M‚wr‚ fh‚t Œuðtu™u ¼„ðŒuåAtÚte fux÷tf Ëk‚tu ‚Útt „]nMÚt
¼õ‚tu «íÞût Œu ¾ ‚t n‚t. …Ae ®nztu ¤ t™e Œtu h e …fze Íq ÷ tð‚t {w õ ‚{w r ™™u {nt«¼w y u
fÌtwk, nu {wr™ðh ! nðu ‚{u rðht{ fhtu. nwk {the ò‚u s ®nztu¤tu Íw÷tðeþ (1-12). ®n[ft
¾t‚t ¾t‚t Ä{ofwkðh ©enrhf]»ý ðthkðth ®nztu¤t ËtÚtu Ÿ[u sE ™e[u ytð‚t n‚t. ¼õ‚
Ë{q n ©enrh™u yt he‚u Íq ÷ ‚t òu E htu { tk r [‚ ÚtE s‚tu n‚tu . ytðe he‚u htrºt™tu yu f
…ntuh ðe‚e „Þtu íÞthu ©enrh™e yt¿ttÚte s Œt{tuŒh ¼õ‚ ¼tEht{ŒtË {wr™™e yÕVe
÷E ytÔÞt. ‚u yÕVe ytuZe™u ftuE ™ òýu ‚uðe he‚u Œt{tuŒh ¼õ‚™e …eX W…h [hýtu
{qfe ®nztu¤uÚte ™e[u W‚Þto. su [hýtu™tu M…þo {tuxt {ntí{tytu, EåAu Au A‚tk …ý ™Úte
{¤‚tu yuðt Œw÷o¼ [hýtu ¼õ‚™e …eX W…h {wf‚t n‚t. Œt{tuŒh ¼õ‚ ‚Útt òuƒ™ …„e™u
ËtÚtu ÷E yûthtrÄ…r‚ ©enrh y{ŒtðtŒ y™u Ëw h ‚™t ¼õ‚tu ™ t ßÞtk W‚tht n‚t íÞtk
…ÄtÞto . W‚thu hnu ÷ t ƒk ™ u þnu h ™t ¼õ‚tu ™ u fÌtw k , nw k {tºt Œþo ™ yt…ðt s ytÔÞtu Aw k .
htu f tEþ ™rn. yu ð w k fne íÞtk Ú te ™ef¤e „Þt y™u „k „ tƒt™u ½u h …ÄtÞto . íÞtk {nt«¼w y u
M™t™ fÞwO. …Ae s{ðt {txu ytË™ W…h ƒuXt. „k„tƒtyu ƒtòuX W…h Útt¤ {wõÞtu. ©enrh
ŒqÄ…tf …qhe sBÞt. fkËth ËtÚtu Œt¤ y™u ðze™t þtf ËtÚtu ƒehks ‚Útt fZe y™u ŒqÄ ¼t‚
sBÞt. s{e hÌtt …Ae ntÚt {w¾ ÄtuE {w¾ðtË ÷eÄtu. íÞthƒtŒ ðMºttu …nuhe òuƒ™ …„e™t
½uh …ÄtÞto. íÞtk ËwkŒh Ëus{tk ƒehtßÞt. íÞtk {tu‚e™e ƒuðze {t¤t y™u yuf Y{t÷ Œt{tuŒh
¼õ‚™u ytÃÞtu y™u htrºt™tu Ëw ð t™tu Ë{Þ Út‚tk yu s þGÞt{tk …tu Z e „Þt (13-21).
…tA÷e htrºt ŒtuZ «nh sux÷e ƒtfe hne íÞthu WXât. ¼õ‚tu™u ËtÚtu ÷E ½tuzu ƒuËe Ëhtuðh
W…h …ÄtÞto . þti [ rðrÄ fhe M™t™ fÞw O . …Ae W‚thu ytÔÞt. Ëk æ ÞtrŒf r™íÞ f{o fÞw O .
yuf{™t rŒðËu Ä{o ¼Âõ‚™t …wºt ™h y™u ™thtÞý «¼w™tu sL{ rŒðË n‚tu. ‚uÚte fu¤™t
M‚k ¼ tu Ú te Ëw k Œ h {k z … ƒ™tÔÞtu . ‚u ™ e nu X ¤ ytËtu … t÷ð, ytk ƒ t™t …t™ ‚Útt Vw ÷ nthtu Ú te
þý„thu ÷ tu ®nztu ¤ tu ‚i Þ th fÞtu o . ‚u ®nztu ¤ t{tk ™h™thtÞýŒu ð ™e MÚtt…™t fhe. ©enrhyu
ƒŒrhft©{ðtËe ‚u Œu ð ™u «ýt{ fÞto . fu Ë h [k Œ ™Úte …q ò fhe. Ëw k Œ h …w » …nth …nu h tÔÞt
y™u ™iðuã y…oý fÞwO. {nthtsu ™h™thtÞýŒuð™u Úttuzeðth Íq÷tÔÞt. y™u íÞthƒtŒ ‚u{™e
{tu x e yth‚e W‚the. yth‚e W‚th‚t n‚t íÞthu …] Ú ðe W…h y™u ytftþ{tk yu f ËtÚtu
ðt®sºttu ðt„ðt ÷tøÞt. [thu rŒþt{tk ðt„‚t ðt®sºttu™tu {tuxtu yðts Ëtk¼¤e r™íÞf{oÚte
…hðthe ‚iÞth ÚtÞu÷t ƒnth„t{™t ¼õ‚tu ‚u{s …wh™t MÚttr™f ¼õ‚tu Œtuz‚t Œtuz‚t ®nztu¤u
…ntU [ e „Þt. fu x ÷tf ¼õ‚tu [k Œ ™, …w » …, Äq … , fk f w , [tu ¾ t ð„u h u …q s ™ Ët{„ú e ÷E™u
ytÔÞt. fu x ÷tf ÷tu f tu rðrðÄ «fth™tu ¼u x tu ÷tÔÞt. fu x ÷tf ¼õ‚tu ©enrh™t „e‚tu „t‚t
„t‚t ytÔÞt. Ëðo ¼õ‚tu ™ t {k z ¤tu ©enrh Ë{e…u W¼t hne ðt®sºttu ™ t æðr™ ËtÚtu
{nt«¼w™tu sÞ½tu»t Wå[th‚t n‚t. ÷t¾tu {™w»Þtu ‚t¤eÞtu …tze …tze™u sÞ sÞfth fh‚t
n‚t. ‚u ƒÄt™tu ½ýtu {tuxtu yðts Ëðo rŒþtytu{tk ÔÞt…e „Þtu. yu ð¾‚u ¼„wS ytrŒf
…t»toŒtu ‚Útt yLÞ „]nMÚttu „w÷t÷™t ¾tuƒt ¼he ¼he Wztzðt ÷tøÞt. ytftþ{tk W¼u÷tu
Œu ð Ë{q n …ý yt {ntu í Ëð òu E ytùÞo …t{‚tu n‚tu . Œu ð tu Ëti Œw k Œ w r ¼ ð„tzðt ÷tøÞt
y™u ™kŒ™ð™™t …w»…tu™e ð]Âü fhðt ÷tøÞt. {wr™s™tu M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. „tkÄðtuo Ëk„e‚
ËtÚtu „tðt ÷tøÞt. yÃËhtytu ™]íÞ fhðt ÷t„e. ƒeò Œuðtu …ý ©enrh™tu sÞ½tu»t fhðt
÷tøÞt. yt{ …]ÚðeÚte Œuð÷tuf …ÞO‚ Ëðoºt yt {ntuíËð Út‚tu n‚tu. ‚u …Ae ËðtoL‚Þto{e
©enrhyu ¼h‚¾k z ™t yrÄ…r‚ yu ð t ™h™thtÞýŒu ð ™e Vhe yth‚e W‚the M‚w r ‚ ‚Útt
«ýt{ fÞto . íÞthƒtŒ {ntu í Ëð W…h ytðu ÷ t ¼q Œ u ð tu ™ e …q ò fhe. „tÞ, …] Ú ðe, Ëtu ™ w k ,
ntÚte, ½tuzt, y™ts, ðMºt, yt¼q»tý ð„uhu™t Œt™ yt…e ‚u{™u «ËÒt fÞto. yt ƒÄwk …qýo
ÚtÞt ƒtŒ Mðtr{™thtÞý {nt«¼w …t»to Œ tu ËtÚtu Ë¼t MÚtt™u ytÔÞt (22-37). Ë¼t{tk
…tu‚t™t Wå[ ®ËntË™ ytðe rðhts{t™ ÚtÞt. …tu‚u Ëðo ïu‚ ðMºttu Äthý fÞto n‚t ‚Útt
fkX{tk …w»…tu™t nth þtu¼‚t n‚t. ©enrh …tu‚t™t ®ËntË™u rðhtßÞt íÞthu Ë{„ú Ë¼ts™tuyu
‘Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ” yuðtu {tux sÞ½tu»t fÞtuo. yu ð¾‚u fwƒuhS, òuƒ™…„e,
‚¾t…„e ð„uhu ¼õ‚tu {nt«¼w™e …qò fhðt {txu ytÔÞt. ‚u{™e …tA¤ Œuþtk‚h™t ƒeò
¼õ‚tu …ý …qò fhðt ytð‚t n‚t. …qò rðrÄ …qýo ÚtÞt …Ae ¼õ‚tuyu hk„ h{ðt «tÚto™t
fhe. ‚u Ú te ©enrh …tu ‚ t™e {týfe ½tu z e W…h Ëðth ÚtÞt y™u ¼õ‚s™tu ËtÚtu ßÞtk hk „ u
h{ðt™wk ™¬e ÚtÞwk n‚wk ‚u ytkƒt ™e[u ytÔÞt. hk„ {txu ntus ‚iÞth fhðt{tkytÔÞt n‚t.
yuf ntus fuËwzt™t hk„Úte ¼Þtuo n‚tu. ƒeòu ntus „w÷tƒ™t hk„Úte ¼Þtuo n‚tu. ƒeò ÷t÷
hk „ ™e nòhtu ‚tk ƒ t™e „tu ¤ eytu ¼he n‚e. ‚Útt fu x ÷tf fztÞt{tk …ý hk „ ¼Þtu o n‚tu .
Œuþtk‚h{tkÚte ytðu÷t ƒÄt ¼õ‚tu hk„™t ftuÚt¤u ftuÚt¤t íÞtk ÷E ytð‚t n‚t. ðz‚t÷™t
¼õ‚tu hk „ Atk x ðt {txu ™ e …e[fthe ÷tð‚t n‚t. hk „ u h{ðt™t yr‚ WíËtn ðt¤t ƒÄt
¼õ‚tu fu z âtu ƒtk Ä e ƒtk Ä e™u ytÔÞt. …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ tu ½ýtu {tu x tu Ë{q n hk „ u h{ðt™e
EåAtðt¤tu òuÞtu íÞthu yûthtrÄ…r‚ …tu‚u …ý ‚u{™e EåAt …qhe fhðt hk„u h{ðt ‚iÞth
ÚtÞt (38-46). {týfe W…hÚte ™e[u W‚Þto. …tu‚u su fkE yt¼q»týtu …nuÞto n‚t ‚u Ëðo
ƒútñýtu™u yt…e ŒeÄt. {nt«¼wyu ½ýt {tuxt ¼õ‚ Ë{qn™u ntÚt™e Ëk¿tt fhe yt½t sðt
yt¿tt fhe. …Ae …tu‚u …e¤t ðMºt ðzu {sƒq‚ he‚u f{h ƒtkÄe ¼õ‚tuyu yt…u÷e [tkŒe™e
…e[fthe ntÚt{tk ÷eÄe. yu ð¾‚u …ý ¼õ‚tu y u EüŒu ð ™e {tu x u Mðhu sÞ ƒtu ÷ tðe.
{nt«¼wyu h{ðt {txu ƒu …ûttu ƒ™tÔÞt. yuf …ûtu ©enrh y™u ‚u{™t …t»toŒtu hÌtt. ƒeò
…ûtu Ëk‚tu hÌtt (47-49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk Vhe {w„x Äthý ‚Útt hk„u h{ðt ‚iÞthe fhe yu ™t{u AºteË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>36>>
yæÞtÞ - 37
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! ¼„wS ytrŒf …Œtr‚ytu. Ëwht¾t[h
ytrŒf htòytu, ‚Útt {wfwkŒtrŒf ðýeoytu y™u ƒeò …t»toŒtu yt ƒÄt ©enrh™t …ûtu ÚtÞt.
ƒesu …ûtu yu f ÷t Ëk ‚ tu s n‚t. ƒeò „] n MÚt ¼õ‚tu ftu E ™t …ût{tk ™ hÌtt. þYyt‚{tk
þhehu …wü, ïu‚ðMºt Äthe y™u yS‚ yuðt ©enrh, íÞt„e „]ne Ëðo ¼õ‚tu W…h ¾tuƒt
¼he ¼he „w ÷ t÷ Wztzðt ÷tøÞt. ‚u { s …e[ftheÚte rðrðÄ hk „ tu ™ e Äthtytu ðhËtððt
÷tøÞt. Ëk‚tu …ý „w÷tƒ™e {wXeytu ¼he¼he ©enrh W…h VUfðt {tkzât. ‚u …Ae …e[ftheytu
÷E ƒÄt Ëk‚tuyu yuf ËtÚtu hk„™e Äthtytu ©enrh W…h Atuzðt {tkze. hk„ y™u „w÷t÷™t
Ë‚‚ {thtÚte ©enrh yf¤tE „Þt. ytfw¤ ÔÞtfw¤ ÚtE „Þt. ðMºttu ƒÄt ¼e™t ÚtE „Þt.
‚uÚte ytkƒt nuX¤Úte ¼t„e™u Ÿ[t {k[ W…h [ze „Þt. …Ae …t»toŒtu™e …tA¤ hne Ë{qn
W…h …e[fthe ðzu Íz…Úte hk„ ™t¾ðt {tkzât. hk„ Atkxât …Ae „w÷t÷ VUfðt ÷tøÞt. hk„Úte
¼e™t ÚtÞu÷t Ëk‚tu W…h „w÷t÷ …tWzh [tUxe s‚tk ytk¾tuÚte ƒhtƒh Œu¾e þf‚t ™ n‚t.
A‚tk …ý …e[ftheÚte hk„™e Äthtytu ©enrh W…h Atuz‚t n‚t. y™u ËtÚttu ËtÚt yƒe÷
„w÷t÷ …ý Wztz‚t n‚t. {wr™ytu™t yt ƒntŒwhe ¼Þto «ÞtËÚte …wY»ttu¥t{ ©enrh …tAt
ytfw¤ ÔÞtfw¤ ÚtE „Þt (1-10). yuðt{tk ‚f òuE {nt«¼w™t …t»toŒtuyu yt™kŒt™kŒ y™u
[i‚LÞt™kŒ yu ƒu {wr™ytu™u …fzât. ™e[u …zu÷tu hk„ðt¤tu ftŒð ÷E, Ëw¾z [kŒ™™tu ÷u…
fhu ‚u{ ƒk™u {wr™ytu™t þhehu ftŒð [tu…ze ŒeÄtu y™u ntÚt …fze ©enrh …tËu ÷tÔÞt. ƒk™u
{w r ™ytu ™ u òu E ©enrhyu …t»to Œ tu ™ u fÌtw k . nu þºtw S ‚ …t»to Œ tu ! yt ƒÄt r¼ûtw f {w r ™ytu
yt…ýtÚte nthu÷t s Au. A‚tk …ý ¾tuxt ¾tuxt ntuftht fhu Au. yt ƒk™u {wr™ytu™u Atuze
Œtu. {wr™ytu™t Ë{qn{tk {wÏÞ yuðt yt ƒu sýt™u ftŒð ‚{u [tu…zâtu Au fu ƒeò ftuEyu
? ©enrh …t»to Œ tu ™ u yt{ …q A e hÌtt n‚t íÞthu yt™k Œ t™k Œ {w r ™yu Ä{o f w k ð h™u fÌtw k (11-
15). yt™kŒt™kŒ {wr™ fnu Au - nu «¼w ! nwk ¾tuxwk ™rn ƒtu÷wk. ‚{u fntu Atu fu y{u nthe
„Þt Aeyu yu ðt‚ Ët[e ™Úte. ¾hu¾h …htßÞ ‚tu ‚{thtu ÚtÞtu Au. ËíÞðõ‚t ÚtE ‚{u
ytðw k fntu Atu ‚u þtu ¼ ‚w k ™Úte. nu hts™T ! yt™k Œ {w r ™ yt «fthu ðt‚ fhu Au yu x ÷t{tk
‚tu ©enrhyu „t„h ¼he™u hk„ ‚u{™t {M‚f W…h X÷ðe ŒeÄtu. y™u …Ae „w÷t÷™tu ÷u…
fÞtu o . þt{r¤Þt [i ‚ LÞt™k Œ {w r ™ yt™k Œ {w r ™™w k {w ¾ òu E ¾q ƒ nË‚t n‚t. íÞtk s
{nt«¼wyu „w÷t÷™e {wêe ¼he [i‚LÞt™kŒ {wr™™t {w¾ W…h Wztzâtu. fux÷tuf „w÷t÷ ‚u
{wr™™t {w¾{tk …uËe „Þtu ‚uÚte ÚtqÚtq fh‚t ‚u {wr™ ¼t„e „Þt. ©enrh ¼t„‚t {wr™ Ët{u
òu‚t n‚t ‚uðt{tk {nt ƒwÂØðt™ y™u ÞwÂõ‚ðt¤t r™íÞt™kŒ, ƒúñt™kŒ y™u {nt™w¼tðt™kŒ
yt ºtý {wr™ytu At™t{t™t ©enrh™e …tA¤ ytðe {M‚f W…h fuËhe hk„ Ztu¤‚t n‚t.
…hk‚w Ëðo¿t ©enrhyu ‚u{™u …fze …tzât. ºtýuÞ {wr™ytu W…h hk„™tu yr¼»tuf fhe {w¾
W…h [thu Þ ƒtsw „w ÷ t÷ [tu … ze ŒeÄtu u . „w ÷ t÷™t ÷u … Úte ÷t÷ ÷t÷ ÚtE „Þu ÷ t ºtýu Þ
{wr™ytu™t {w¾ òuE ©enrh …tu‚u y™u ƒeò ¼õ‚tu …ý nËðt ÷tøÞt (16-23). nu ¼q…r‚!
íÞthƒtŒ, {w õ ‚t™k Œ {w r ™, „tu … t¤t™k Œ {w r ™, ËÂå[Œt™k Œ {w r ™, þw f {w r ™, ƒu ytí{t™k Œ
{w r ™ytu , ði Œ hts ¼s™t™k Œ {w r ™, ftu r ðŒ þ‚t™k Œ {w r ™, MðÞk « ftþt™k Œ {w r ™, W¥t{ðú ‚ e
f] … t™k Œ {w r ™ ‚Útt «u { t™k Œ ð„u h u ƒeò {w r ™ytu W…h hk „ ™e …e[ftheytu Atu z e ©enrhyu
‚u{™u hk„Úte ™ðztðe ŒeÄt. …Ae W…h ½ýtu s „w÷t÷ VUõÞtu. ‚uÚte ƒÄt s {wr™ytu ÷t÷
÷t÷ ÚtE „Þt. y™u ½ýt htS ÚtE {t™ðt ÷tøÞt fu yt…ýu {™w » Þ Œu n {u ¤ ÔÞtu ‚u ™ w k
y÷ti r ff V¤ ytsu «tó ÚtÞw k . íÞth …Ae ©enrh™t …t»to Œ tu þq h t‚™{tk ytðe „Þt y™u
{w r ™ytu W…h …e[ftheytu Ú te hk „ ð] Â ü fhðt ÷tøÞt. …Ae ©enrh™t …ût W…h Úttu z tf
¢tuÄtÞ{t™ ÚtÞu÷t Ëtuyuf {wr™ytu ¾qƒ „w÷t÷ y™u hk„ Wztzðt ÷tøÞt. yt Ëtu {wr™ytu{tk
hnu÷t …krz‚ ¼„ðŒt™kŒ, ¼qÄht™kŒ, ftÔÞfwþ¤ yuðt r™»fw¤t™kŒ, Þtu„t™kŒ y™u rþðt™kŒ
yt …tk [ {w r ™ytu ðthtVh‚e Ëtu { ÷t¾t[h, Ëw h t¾t[h, {t‚ht ÄtÄ÷, ™tòòu „ eyt y™u
y÷iÞt¾t[h™u swŒt swŒt …fze …tk[uÞ sýt™t {tÚtt W…h hk„™t ½zt Ztu¤‚t n‚t. …hk‚w
Ëwht¾t[h ƒnw ƒr¤Þt ntuðtÚte ‚u …tk[uÞ {wr™ytuyu …fzât A‚tk Axfe „Þt. Axfe „Þu÷t
‚u Ëwht¼õ‚u ƒŒ÷tu ÷uðt {txu ‚u {wr™ytu W…h s nw{÷tu fÞtuo. ‚u{™t {w¾{tk „w÷t÷ ¼he
ŒeÄtu y™u ytk ¾ ft™ Ërn‚ Ë{„ú {M‚f W…h „w ÷ t÷ [tu … ze ŒeÄtu u . …Ae ‚u {w r ™ytu ™ u
ytk ¾ tu [tu ¤ ‚t òu E ¾q ƒ nËðt ÷tøÞt. ƒeS ƒtsw ƒw Â Ø{t™ y™u …ntze yðtsðt¤t,
¼„w S , y÷i Þ tu , ðehtu S , ¼e{S, n{ehS f{tu S , y™u Œu ð S yu Ët‚ {nt«¼w ™ t
…t»toŒtu, yŒT¼w‚t™kŒ, Ëðo¿tt™kŒ, …qýto™kŒ y™u ŒÞt™kŒ yu [th sýt ËtÚtu …hM…h hk„™e
…e[ftheytu Atuz‚t n‚t ‚Útt „w÷t÷ Wztz‚t n‚t (24-35). …Ae ‚u Ëðo íÞt„s™tuyu yuf
ÚtE ¼„wS ytrŒf …t»toŒtu W…h þe½ú „r‚Úte …e[ftheytu Atuze …t»toŒtu™u ™ðztðe ™tÏÞt.
…Ae ‚u{™t W…h „w÷t÷ VUfe VUfe™u „w÷t÷{Þ ƒ™tðe ŒeÄt. ©enrh™t ¼tE ht{«‚t…S
‚Útt EåAtht{S …tu ‚ t™t Œu þ ™e ¼t»tt™t …Œtu „t‚t „t‚t {w r ™ytu ËtÚtu hk „ ¢ezt fh‚t
n‚t. …e[ftheytu ðzu hk„u h{‚t sÞt™kŒ ‚Útt {wfwkŒt™kŒ ðýeo™wk òuz÷wk ‚tu òuðt suðwk n‚wk.
©enrh …ý yu òuzt™u òuE ¾qƒ nË‚t n‚t. …Ae íÞtk Œt{tuŒh ¼õ‚ rðrðÄ «fth™t hk„tu
÷E ytÔÞt. ©enrh™t Ë{„ú þhehu ‚u swŒt swŒt hk„tu ÷u… fhu ‚u{ ÷„tðe ŒeÄt. nu hts™T
! yu ð¾‚u yûthtrÄ…r‚ ©e Ënò™kŒ Mðt{e yËtÄthý he‚u þtu¼‚t n‚t. ¼tøÞu s òuðt
{¤u yu ð w k Œw ÷ o ¼ Œþo ™ ¼õ‚s™tu ™ u yt…e hÌtt n‚t. íÞth …Ae ftu E Ëu ð f ÷t÷ ðýo ™ e
Ëw k Œ h ½tu z e ÷E íÞtk ytÔÞt. ©enrh ‚u ™ t …h rðhts{t™ ÚtÞt. y™u Ëðo ¼õ‚ s™tu ™ t
Ë{qn Vh‚u ðu„Úte ½tuze Œtuztðe Ëhtuðh W…h …ÄtÞto. ‚u{™e …tA¤ ¼õ‚ Ë{qn …ý Œtuz‚tu
Œtuz‚tu Ëhtuðh rf™thu …ntUåÞtu. yS‚ y™u ysL{t yuðt ©enrhyu Ëhtuðh{tk ¼õ‚tu ËtÚtu
s÷¢ezt fh‚t fh‚t M™t™ fÞw O ‚Útt Ëðo ¼õ‚s™tu ™ u …tu ‚ …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u sðt
yt¿tt yt…e. …tu ‚ u …ý M™t™ fhe þw Ø ÚtE MðåA ðMºttu Äthý fÞto . ½tu z u Ëðth ÚtE
…tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. íÞtk …ý …w™: M™t™ fÞwO. …Ae ƒnw «fth™t r{ü ¼tus™™tu Útt¤
©e ™h™thtÞýŒuð ¼„ðt™ yt„¤ {qõÞtu. íÞthƒtŒ yth‚e W‚the. ™h y™u ™thtÞý™e
ƒu Ëtu ™ t™e «r‚{tytu ®nztu ¤ u Ú te ÷E ¼q r { …h MÚtt…e ‚u { ™e …q ò fhe. …q ò fhu ÷ e ƒk ™ u
«r‚{tytu ftu E …rðºt ƒú t ñý™u yt…e ŒeÄe. íÞth ƒtŒ Ëw k Œ h …e‚tk ƒ h Äthý fhe {w r ™
Ë{qn™u …ehËðt {txu …kÂõ‚{tk …ÄtÞto. {wr™s™tu™u nËtð‚t nËtð‚t ©enrh ¾qƒ ½e y™u
Ëtfh ðt¤e s÷u ƒ e ytrŒf y™u f r{ü …fðt™tu s{tze ‚] ó fh‚t n‚t. …ehËðt™w k ftÞo
…w Á fhe ¼Âõ‚™k Œ ™ ¼„ðt™ Ëw h ‚™t ¼õ‚tu ™ t W‚thu …ÄtÞto . íÞtk „k „ tƒtyu ƒ™tðu ÷ tu
Útt¤ s{e™u …tu‚t™t W‚thu ytðe rð©t{ fh‚t n‚t. rŒðË ƒu ½ze ƒtfe hÌttu íÞthu QXât.
„t{™e ƒnth {wr™ytu™e Ë¼t{tk …ÄtÞto. ËqÞtoM‚ Ë{Þu …tu‚t™t ®ËntË™ W…h rðhts{t™
ÚtÞt. Ëuðftuyu nòhtu Œeðt «„xtðe Ë¼t™u «ftrþ‚ fhe. íÞtk ¼õ‚„ýtu ËtÚtu ËtÞkft¤™e
Äq ™ -¼s™ fÞto …Ae, ntÚt™t EþthtÚte Ë¼ts™tu ™ u …tu ‚ …tu ‚ t™t MÚtt™u ƒu Ë ðt Ëk f u ‚ fhe
…tu ‚ u …ý …tu ‚ t™t ytË™u rðhts{t™ ÚtÞt. …Âù{ rŒþtr¼{w ¾ rðhtsu ÷ t ¼õ‚tu ™ u Ëw ¾
yt…™tht ©enrhyu «tkr‚s þnuh{tk hnu‚t …tu‚t™t ¼õ‚ Y…t¤eƒt y™u þt{fwkðhƒt …tËu
htË {kz¤™t fe‚o™tu „ðhtÔÞt. fe‚o™tu …qht ÚtÞt yux÷u {nt«¼w Ë¼t{tkÚte WXe …tu‚t™t
W‚thu ytÔÞt. íÞtk …tu ‚ u M™t™ fhe ¼tu s ™ fÞw O . íÞthƒtŒ Ëw k Œ h …÷k „ W…h rƒAtðu ÷
Ëw k ð t¤e „tŒe W…h …tu Z e „Þt. Úttu z e s ðth{tk r™ÿt™tu íÞt„ fhe …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ u õÞu
«fthu Ëw¾ ÚttÞ ‚u™tu rð[th fhðt ÷tøÞt (36-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhyu fhu÷tu hk„tuíËð yu ™t{u Ëtzºteþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>37>>
yæÞtÞ - 38
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! {™w»Þtu™t rn‚™wk ®[‚ð™ fh™tht ©enrh
sux÷t rŒðË ðz‚t÷{tk hÌtt ‚u rŒðËtu ŒhBÞt™ Ëðos™tu™u yûthtrÄ…r‚ …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý{tk
M™un y™u ¼Âõ‚ ð]ÂØ …t{‚t n‚t. {™w»Þtu …tu‚…tu‚t™e htuSkŒe ËkËtrhf «ð]Â¥t ½ze ƒu
½ze …ý fh‚t ™ n‚t. ©enrh™t Œþo™{tk s rŒðË rð‚tð‚t n‚t. ¼õ‚ðíË÷ «¼w …ý
ytðt ¼õ‚tu™u ƒtu÷tð‚t, ðt‚[e‚ fh‚t, nËtð‚t y™u yt™kŒ …{tz‚t. yu{ fh‚tk [iºt
ËwŒ ºtes ytðe íÞthu {íMÞtð‚th Y… «¼w™tu …qò {ntuíËð þtMºttuõ‚ rðrÄ «{týu fÞtuo.
‚u …Ae Œw„o…wh sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt. íÞthu ðz‚t÷™t {wÏÞ ¼õ‚tu ©enrh …tËu ytÔÞt.
òuƒ™…„e, fwƒuhS, òu¾™, {q¤S ð„uhu «¼w …tËu W¼t n‚t. {nt«¼wyu „Z…wh sðt™e
ðt‚ fhe íÞthu fwƒuhS ƒtuÕÞt, nu f]…t™tÚt ! Œuþtk‚h™t ¼õ‚s™tu™e ‚Útt yt òuƒ™…„e™e
su EåAt n‚e ‚u ‚tu yt…u …qhe fhe Au. …hk‚w y{tht {™™tu yuf {™tuhÚt Au fu ytð‚e
rð{÷t yuftŒþe™tu WæÄðtuíËð ynª s fhe™u yt… òytu. ©enrhyu «ËÒt ÚtE fÌtwk, ¼÷u
yu { Úttytu . íÞtk Ëw Ä e nw k htu f tEþ. …Ae rð{÷t yu f tŒþe ytðe íÞthu ÷û{eS Ërn‚
©eðtËwŒuð ¼„ðt™™e …qò fhe. ÞÚttþtMºt ‚u WíËð Qsðe ¼õ‚tu™e EåAt™u Ëtfth fhe.
ƒthË™u rŒðË …thýt fÞto . …Ae …t»to Œ tu ™ u sðt {txu ‚i Þ th Útðt yt¿tt fhe. fu x ÷tf
{wr™s™tu™u ƒeò Œuþ{tk Vhðt sðt fÌtwk ‚Útt fux÷tf Ëk‚tu™u …tu‚t™e ËtÚtu ytððt fÌtwk,
‚u …Ae Ä{ofwkðh {k[ W…h rðhts{t™ ÚtÞt íÞthu Œuþtk‚h{tkÚte ytðu÷t ¼õ‚tu ©enrh™tu
[hý M…þo fhðt ytÔÞt. {nt«¼w y u ‚u Ëðo ™ u fÌtw k , nu ¼õ‚s™tu ! nw k nðu …Âù{ Œu þ
‚hV òô Aw k . ‚{u Ëti …ý …tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ {tk òytu . s‚tk s‚tk {t„o { tk [tu h trŒfÚte
ËtðÄt™ hnuòu (1-13). nu hts™T ! f]…t Ët„h ©enrh ¼õ‚ Ëk½tu™u yt he‚u yt¿tt fhe
…tu ‚ u …ý íÞtk Ú te WXât. sÞ ËÂå[Œt™k Œ fne™u ½tu z u Ëðth ÚtÞt. fk X {tk Ëw „ k r Ä‚ …w » …
{t¤tytuÚte ytf»ttoE™u ¼{htytu íÞtk „wks™ fhu Au. …t½ W…h hnu÷t þu¾h-‚tuht …ð™Úte
Íq ÷ u Au . ¼t÷{tk yût‚-fw { fw { ™tu [tk Œ ÷tu Au . {w ¾ W…h {Äw h ÂM{‚ Au . ytðe {™tu n h
{qhr‚™t Œþo™ fh‚t ¼õ‚tu™e ytk¾tu{tk rðŒtÞ ðu¤t™t ytkËwytu Œu¾tÞ Au. …tu‚t™t Ëuðf
½tuzu ËðthtuÚte ðªxtÞu÷t ©enrh yt„¤ sE hÌttAu. rðrðÄ ðt®sºttu ðt„u Au. ¼õ‚s™tu
nrh fe‚o™tu „t‚t „t‚t …tA¤ ytðu Au. ytðe he‚u ytí{t™t …ý ytí{t yuðt …h{tí{t
Úttuzuf yt„¤ [tÕÞt …Ae W¼t hÌtt. ð¤tððt ytðu÷t Ëðo Mºte-…wÁ»ttu™u ynªÚte …tA¤
sðt fÌtwk A‚tk …ý ©enrh «íÞu™t M™unÚte ‚uytu íÞtk ™u íÞtk s W¼t hÌtt. íÞthu {nt«¼w
yufŒ{ ½tuztu Œtuztðe ½ýt Œqh ™ef¤e „Þt. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ Œu¾t‚t ƒkÄ ÚtÞt íÞthu
s …w h ðtËe ¼õ‚tu íÞtk Ú te …tAt ðéÞt. y™u ƒeò Œu þ tk ‚ h™t ¼õ‚tu …tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ ™t
{t„u o hðt™t ÚtÞt. y„tWÚte ™ef¤e [q f u ÷ t ht{«‚t…trŒf fw x w k ƒ es™tu ‚Útt …Âù{ Œu þ ™t
ƒeò ¼õ‚tu {nt«¼w ™ e htn òu ‚ t ßÞtk W¼t n‚t íÞtk ©enrh …ntU [ e „Þt. …Ae ƒÄt
ËtÚtu ÚtE™u yt„¤ [t÷‚tk ßÞtk ¾qƒ ½ô™tu …tf ÚttÞ Au ‚u ¼t÷ Œuþ{tk ytÔÞt (14-20).
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý su su {t„u o Ú te s‚t n‚t ‚u ‚u {t„o …h ytð‚t „t{tu ™ t ¼õ‚tu
¾qƒ WíËtnÚte {t„o W…h ytðe W¼t hnu‚t n‚t. ‚uytu ©enrh™u …tu‚t™t „t{ ÷E sðt
EåA‚t n‚t. {nt«¼w Ëðo «fthu Ë{Úto ntuðt A‚tk nrh¼õ‚tu™e «tÚto™t™e yð„ý™t fhe
þõÞt ™rn. ‚u { ™t rn‚™w k s ®[‚™ fh‚t ¼õ‚tu ™ t fÕ…‚Á ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
…tu‚t™t ytr©‚s™tu™t Œhuf „t{u …Äth‚t n‚t. ftuE „t{u yzÄtu rŒðË hnu‚t. ftuE „t{u
yu f rŒðË ‚tu ftu E „t{u ƒu rŒðË ‚tu õÞtk f ºtý rŒðË yu { r™ðtË fhe íÞtk hnu ÷ t
yÄ{o™tu æðkË fh‚t n‚t. y™u Ä{o™wk MÚtt…™ fh‚t n‚t. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T ! ytðe he‚u rð[hý fh‚t fh‚t ¼õ‚tu™t ¼Þnthe ¼„ðt™ yuf {rn™u „tkV „t{u
…ÄtÞto. su rŒðËu ©enrh „tkV …ÄtÞto ‚u s rŒðËu „Z…whÚte W¥t{ htòyu {tuf÷u÷tu Œq‚
…ý íÞtk …ntU å Þtu . htsŒq ‚ u {nt«¼w ™ u ™{Mfth fhe W¥t{htò™tu …ºt ytÃÞtu . ©enrh™t
rðÞtu„Úte ÔÞrÚt‚ ÚtÞu÷t W¥t{htòyu …tu‚u …ºt ÷ÏÞtu n‚tu. W¥t{ htòyu {nt«¼w ytsu
ytðþu , ft÷u ytðþu , …h{ rŒðËu ytðþu yu ð e ytþt ht¾e ƒu {rn™t Ëw Ä e ðtx òu E .
ºteò {tË{tk …ý ©enrh ytÔÞt ™rn íÞthu …tu ‚ u ¾q ƒ ÔÞrÚt‚ ÚtE „Þt. {tht Sð™™t
ytÄth nsw fu{ ™ ytÔÞt ? yu{ ®[‚t fhðt ÷tøÞt. ¾tðwk…eðwk Atuze ŒeÄwk. Ÿ½ …ý ytð‚e
™Úte. ht‚ rŒðË ®[‚t{tk hnu Au. {tht «¼wyu fu{ ðth ÷„tze ? fu{ ™®n ytÔÞt ntuÞ?
nðu nwk þwk fÁk ? ytðt «&™tu ÓŒÞ™u ð÷tuðe ™t¾‚t n‚t. Wò„htÚte þhehu fËh Œu¾tðt
{tkze. ‚tðÚte …eztðt ÷tøÞt. {tht EüŒuðu {tht W…h fux÷tu ƒÄtu W…fth fÞtuo Au ! {the
fux÷e ËthËk¼t¤ ht¾e Au ? Ë{ts{tk {tÁk fux÷wk {t™ …t™ ðÄtÞwO Au ! ‚uytu {tht W…h
fux÷wk y…th nu‚ ht¾u Au ! s‚e ð¾‚u fÌtwk n‚wk fu nwk ðnu÷tu ytðe sEþ …hk‚w nsw ËwÄe
ytÔÞt ™rn ! yt «fthu M{hý fhe Œw : ¾ y™w ¼ ð‚t n‚t. ©enrh™t «íÞût Œþo ™ rð™t
‚u { ™u fk E s „{‚w k ™ n‚w k . …w º t ,Ä™, Ë„tðnt÷tk , …í™e, Ëw ¾ Ë{] Â ØÚte ¼hu ÷ w k htßÞ
yt ƒÄtÚte rðhf‚ ÚtE „Þt n‚t. …ºt{tk ÷¾u ÷ e yt rð„‚tu Ú te ©enrhyu W¥t{ htò™w k
Œw:¾ òýe ‚h‚ „Z…wh …ntU[ðt™tu r™ýoÞ fÞtuo. „tkV-„t{™t ðM‚thtð÷ ytrŒf ¼õ‚tu™e
Ëuðt …qò Mðefthe …Ae {wr™ytu ‚Útt …t»toŒtu™u fÌtwk, nu Ëk‚tu, …t»toŒtu ! ‚{u {the …tA¤
ytðòu. nwk ‚{tht …nu÷tk „Z…wh òô Awk. yt «{týu yt¿tt yt…e ËqÞtuoŒÞ Ë{Þu fux÷tf
½tu z u Ë ðthtu ™ u ÷E íÞtk Ú te ™ef¤e „Þt. y™u ‚u s rŒðËu „Z…w h …ntU [ e „Þt (21-35).
ŒtŒt ¾t[h ƒnth ytuxt W…h ƒuXt n‚t. ‚u{ýu Ëtk¼éÞwk fu ©eS {nthts ytðe „Þt Au
íÞthu ™t™w k ƒt¤f …tu ‚ t™e {t‚t ‚hV Œtu z e òÞ ‚u { …„{tk …„h¾tk …ý …nu Þ to ð„h
yufŒ{ ©eS {nthts Ët{u Œtuze s‚t n‚t. {nt«¼w™u {¤e, „heƒ {™w»Þ™u ÿÔÞ ¼kzth
{¤‚tk su { yt™k Œ …t{u ‚u { W¥t{htò yr‚þÞ yt™k Œ …tBÞt. W¥t{htò™u òu ‚ tk ©eS
{nthts …ý ½tuzt …hÚte W‚he Œkzð‚T fh‚t ŒtŒt ¾t[h™u «u{Úte ƒtÚt{tk ÷E ¼uxât. ŒtŒt
¾t[h™wk Œwƒ¤wk ÚtE „Þu÷wk þheh òuE {nt«¼w …tu‚u ytùÞo …tBÞt fu {tht rðÞtu„™u ÷eÄu
yt™wk þheh fux÷wk ƒÄw Œwƒ¤wk …ze „Þwk Au ! ©enrh™u ËtÚtu ÷E ŒtŒt ¾t[h Œhƒth„Z{tk
ytÔÞt. {nt«¼w y u …tu ‚ t™e yûth ytu h ze{tk r™ðtË fÞtu o . ©enrh ËtÚtu ‚u { ™t ht{«‚t…
ytrŒf ƒkÄws™tu ytÔÞt n‚t ‚u{™tu Ëífth …ý ŒtŒt ¾t[hu ©enrh™e {tVf s fÞtuo. ™ðt
ËwkŒh {ft™{tk ‚u{™u W‚thtu ytÃÞtu. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! òuƒ™…„e ‚Útt
fw ƒ u h S ytrŒf ¼õ‚tu y u ©enrh™u nrh‚eÚto yu ð t ðz‚t÷{tk ‚u z tÔÞt n‚t ‚u ðth‚t ‚Útt
©enrhyu íÞtk Vq÷Œtu÷ {ntuíËð fÞtuo ‚Útt {w„x Äthý fÞtuo ð„uhu ©enrh™e ÷e÷t su ‚{u
…qAe n‚e ‚u ƒÄe {U ‚{™u fne. ð]¥tt÷Þ „t{{tk {nt«¼wyu su [rhºttu fÞto ‚u™wk ‚{thu
Œhhtus {™™ fhðwk. Ëí…wÁ»ttuyu „t™ fhðt ÞtuøÞ, n{Uþt Ëk¼thðt ÞtuøÞ, …h{ …rðºt,
…t…™u nh™tÁk ¼„ðt™ ©enrh™wk yt [rhºt su Mºte fu …wY»t ©æÄt…qðof Ëtk¼¤u yÚtðt …tX
fhu ‚tu ‚u { ™u ¼„ðt™ ©e™thtÞý {w r ™ Ëðo «fth™e rËÂØ yt…þu (36-42).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ðz‚t÷ Vq÷Œtu÷tuíËð fhe ©enrh „Z…wh …ÄtÞto yu ™t{u ytzºteþ{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>38>>
yæÞtÞ - 39
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! suðe he‚u ðz‚t÷{tk ©enrhyu Vq÷Œtu÷tuíËð
fÞtuo n‚tu ‚uðe s he‚u {nt«¼wyu yuf ð¾‚ ¼õ‚tu™e EåAt …whe fhðt {txu ©e™„h{tk
…ý Vq÷Œtu÷tuíËð fÞtuo n‚tu. ©eßÞucS‚ htò fnu Au - nu ƒúñŠ»t {wr™ðh ! ©enrhyu
©e™„h{tk su Vq ÷ Œtu ÷ tu í Ëð fÞtu o n‚tu ‚u ÷e÷t «Ëk „ …ý {™u rðM‚thÚte fntu . ‚{tht
{w¾uÚte ©eS {nthts™t ÷e÷t [rhºttu Ëtk¼¤‚tk {tht {™™u ‚]Âó Út‚e s ™Úte. W÷xwk ðÄw™u
ðÄw {nt«¼w™e fÚtt nwk Ëtk¼¤wk yuðwk ÚttÞ Au. ©eƒúñt™kŒ {wr™ ƒtuÕÞt - nu rþðht{ rð«!
nrh fÚtt ©ðý{tk ©æÄt¤w yuðt ßÞucS‚ htòyu y{ŒtðtŒ{tk {nt«¼wyu …w»…÷tuŒtuíËð
fÞtu o ‚u fÚtt Ëk ¼ ¤tððt ÔÞt…fu þ {w r ™™u rð™k ‚ e fhe íÞthu ÔÞt…fu þ {w r ™ „w Á …tËu Ú te
Ëtk¼¤u÷tu yt ÷e÷t «Ëk„ ‚u htò™u fnuðt ÷tøÞt. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞu»XS‚
htò ! Ä{ofwkðh ©enrh ¼„ðt™ yuf Ë{Þu ðz‚t÷Úte ©e™„h …ÄtÞto. ©e™„h{tk r™ðtË
fhe yu f tk ‚ {tk ©eðtËw Œ u ð {ntíBÞ Œhhtu s Ëtk ¼ ¤‚t n‚t. yu f Ë{Þu ðtËw Œ u ð ¼„ðt™™e
fÚtt Ëtk¼¤e {nt«¼w ƒuXt n‚t íÞthu yÞtuæÞt«ËtŒSyu ‚Útt yt™kŒt™kŒ {wr™yu ¼„ðt™
©enrh™u ðt‚ fhe. nu «¼w ! nu ¼õ‚ðíË÷ Mðt{e ! Vq÷Œtu÷™tu WíËð nðu ™Sf ytðu
Au . ‚u Ú te yt… yt¿tt yt…tu ‚tu WíËð {txu sYhe ËtÄ™ Ët{„ú e ¼u „ e fheyu .
yÞtuæÞt«ËtŒS™t ð[™ Ëtk¼¤e ©enrh htS ÚtÞt y™u ƒtuÕÞt nu Ëw…wºt ! ‚{u yt ƒnw
Ëthe ðt‚ fhe. y{ŒtðtŒ{tk …w » …Œtu ÷ tu í Ëð fhðt {the …ý EåAt Au s. Vt„ý ðŒ
yuf{™t rŒðËu ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™e sL{ sÞk‚e Au. {txu ©e™„h{tk ‚tu yt WíËð
yð~Þ fhðtu s òuEyu. nt÷ ‚tu {tÁk {™ ©eðtËwŒuð {ntíBÞ™wk ©ðý fhðt{tk hÌtwk Au.
‚{u WíËð™u ÞtuøÞ su su Ët{„úe òuEyu ‚u™wk Ëk…tŒ™ fh‚t Úttytu (1-11) {txe™t ½ztytu,
…w » …tu , …ºttu , Þ¿t {txu Ër{Ä, fu Ë h, fw { fw { , „w ÷ t÷, ytrŒf hk „ tu ‚Útt y™ts, ½e,
ðMºttu , EíÞtrŒf ðM‚w y tu su òu E yu ‚u …q h ‚t «{tý{tk {k „ tðòu . Ëti «Út{ Ëðo Œu þ tu { tk
hnu ‚ t ¼õ‚s™tu W…h …rºtftytu ÷¾e ™t¾tu . yt WíËð{tk nòhtu {™w » Þtu ytðþu {txu
‚u { ™t W‚tht {txu …ý rð[the ht¾òu . hËtu E {txu ½ô, [tu ¾ t, {„, ‚w ð u h ™e Œt¤,
hËtuE™t ðtËýtu, ƒ¤‚ý™t ÷tfztk, yt ƒÄe [es-ðM‚wytu Ëk¼the Ëk¼the™u ¼õ‚tu …tËu
{k„tðòu. fkŒtuEytu …tËu ¼t‚ ¼t‚™t …fðtÒt ƒ™tðztðtu. nu yÞtuæÞt«ËtŒ ! „w÷t÷ ‚tu
½ýt {tuxt «{tý{tk òuEþu. ‚uÚte ‚u™tk „tztk ¼he™u {k„tðòu. hk„ ¼hðt {txu {tuxtk …tºttu
‚i Þ th ht¾òu . nu hts™T ! WíËð r«Þ ¼„ðt™ ©enrh™t ytðt ð[™tu Ëtk ¼ ¤e
yÞtu æ Þt«ËtŒS {nthtsu nË‚tk nË‚tk {nt«¼w ™ u fÌtw k . nu {nthts ! yt…™e yt¿ttÚte
yt …w»…Œtu÷tuíËð W…h yt…ýt ƒkÄws™tu-fwxwkƒes™tu ‚tu ytðu s Au. ƒeò Œuþtk‚h™t ¼õ‚tu
…ý Œh ð»tuo yð~Þ ytðu Au. {txu ‚{u òu nt …tztu ‚tu su ÷tuftu Œh ð»tuo ytðu s Au ‚u{™u
fk f tu ‚ heytu ™ ÷¾eyu . …hk ‚ w su {™w » Þtu yt WíËðÚte yòý Au ‚u { ™u s fk f tu ‚ heytu
÷¾ðe. {tÁk ytðw {t™ðwk Au. y™u WíËð {txu sYhe [es-ðM‚wytu ‚tu yt yt™kŒ {wr™yu
÷„¼„ ƒÄe s Ëk … tŒ™ fhe ÷eÄe Au . {txu ‚u ™ e yt…ýu ftu E ®[‚t ™Úte. nu hts™T !
…wºt yÞtuæÞt«ËtŒ™wk fnuðwk Ëtk¼¤e «ËÒt ÚtÞu÷t ©enrh Ëk{r‚Ëq[f nMÞt y™u ™h™thtÞý™t
Œþo ™ fhðt …ÄtÞto . yÞtu æ Þt«ËtŒS y™u yt™k Œ t™k Œ {w r ™ …ý ‚u { ™e ËtÚtu òu z tÞt. nu
ßÞucS‚ ! íÞth …Ae y™uf Œuþ™t nòhtu {™w»Þtu ™thtÞý {wr™ ©eËnò™kŒ Mðt{e ‚Útt
©e™h™thtÞýŒuð™t Œþo™ fhðt y{ŒtðtŒ ytððt ÷tøÞt. «íÞût {nt«¼w™t ‚Útt Œuð™t
Œþo ™ fhe Ëðo s ™tu ¾q ƒ yt™k Œ …t{‚t n‚t. yu f rŒðË ƒ…tu h …Ae Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ …t»toŒtu™e ËtÚtu Ë¼t{tk ytðe …tu‚t™t Ÿ[t ytË™ …h rðhts{t™ ÚtÞt. Ëk‚tu,
ðýeoytu, „]nMÚttu, Mºteytu ð„uhu Ëðo ¼õ‚tu Ë¼t{tk …tu‚…tu‚t™e ÞtuøÞ s„tyu ƒuXt n‚t.
„ði Þ t Ëk ‚ tu Ëk „ e‚-ðtã™t ËtÄ™tu Ërn‚ {nt«¼w ™ e Ë{e…u ƒu X t n‚t. ©enrh ¼õ‚tu ™ t
Ë{q n ™u y{] ‚ ¼he ™shu òu E hÌtt n‚t. íÞthu yt™k Œ ™k Œ Mðt{e ©enrh™u fk E f …q A ðt
ytÔÞt. ‚u y tu y u {nt«¼w ™ u «ýt{ fhe …q A T Þ w k nu {nthts ! yt…ýu ©e™h™thtÞý
¼„ðt™™tu Œtu÷tuíËð ‚u{™e sL{ r‚rÚt «{týu fhðtu fu ‚u{™t sL{™t ™ûtºt{tk fhðtu ?
yt… fntu ‚u{ fheyu. rŒðË ™¬e ÚtÞt …Ae Úttuze ½ýe ðM‚wytu ƒtfe Au ‚u {u¤ðe ÷uþwk.
‚{u fÌtt «{týu {tuxt ¼t„™e [es ðM‚wytu ‚tu ytðe s „E Au. yux÷u ®[‚t™wk fthý
™Úte (12-28). ©e™thtÞý {wr™ fnu Au - nu yt™kŒ {wr™ ! ßÞthu ðiðMð‚ {Lðk‚h «ð‚o‚tu
n‚tu íÞthu Vt„ý {tË{tk W¥thtVtÕ„w ™ e ™ûtºt{tk ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™tu sL{ ÚtÞtu
n‚tu. sL{ ÚtÞtu ‚u Ë{Þu s Ëwh…r‚ ELÿtrŒf Œuðtuyu Vq÷™t ®nztu¤u ¼„ðt™™u Íq÷tÔÞt
n‚t y™u {nt {tuxtu WíËð {™tÔÞtu n‚tu. íÞthÚte s yt Vq÷Œtu÷ WíËð «rËæÄ ÚtÞtu Au.
nu {wr™ðh ! þtherhf yðMÚtt™u y™wËhe™u ¼„ðt™™tu sL{ ÚtÞtu ntuÞ ‚tu yux÷u fu «tf]‚
{™w»Þ™e {tVf ƒt¤ yðMÚtt, …ti„kztðMÚtt, rfþtuhtðMÚtt, ÞwðtðMÚtt yuðt ¢{Úte ¼„ðt™™tu
sL{ ÚttÞ íÞtk r‚rÚt™u «Ät™ „ýe sL{rŒ™ ™¬e ÚttÞ yu s Wr[‚ Au. …hk‚w ytðtu ¢{
ßÞtk ™ ntu Þ , sL{™t «tf] r ‚f r™Þ{™u yr‚¢{e™u «Út{Úte s Þw ð tðMÚtt{tk ytrð¼to ð
ÚtÞtu ntu Þ íÞthu sL{ Ë{Þ ™¬e fhðt{tk ™ûtºt™w k «Ät™…ýw k Mðefthðw k òu E yu . yt…ýt
EüŒuð ©e™h™thtÞý Ä{o…í™e {qŠ‚ŒuðeÚte sL{ …tBÞt íÞthu s Ëtu¤ ð»to™e yðMÚttðt¤t
n‚t ‚uÚte ynª r‚rÚt™u {wÏÞ ™rn „ýtÞ. ™h™thtÞý ¼„ðt™™tu sL{ Ë{Þ ™ûtºt «Ät™
Au. ‚uÚte ËqÞtuoŒÞ M…þeo «ð‚o{t™ yÞo{tk (W.VtÕ„w™e) ™ûtºt{tk s yt WíËð fhðtu. nu
hts™T ! yt «{týu yt™kŒ{wr™™u fne, …tu‚t™e Ë{e…u s hnu÷t ßÞtur‚: þtMºt™t òýfth
{Þtht{ ¼è™u …wATÞwk. nu ¼èS ! WŒÞ ft÷e™ yÞo{tk ™ûtºt fE r‚rÚt{tk …zu Au ‚u òuE™u
fntu . {Þtht{ ¼è …k [ tk „ ™tu [tu … ztu òu E ƒtu Õ Þt, nu {nthts ! Vt„ý ðŒ «r‚…Œt™t
rŒðËu W¥tht VtÕ„w™e ™ûtºt ytðu Au. …Ae {nt«¼w yt™kŒ{wr™™u fnu‚t n‚t fu nu {wr™!
yt…ýu Vt„ý ðŒe yu f {™t rŒðËu WíËð fhðtu . fthý fu ‚u rŒðËu s Ëq Þ tu o Œ Þft¤u
W¥thtVtÕ„w™e ™ûtºt ytðu Au. {txu ‚{thu su Ët{„úe ƒtfe ntuÞ ‚u {k„tðe ÷uòu. yt «{týu
yt™k Œ {w r ™ ËtÚtu ðt‚ fhe ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý rð©t{ fh‚t ƒu X t n‚t. yu x ÷t{tk
y{ŒtðtŒ{tk hnu‚t ¼õ‚tu ‚u{s ƒeò «Œuþ{tkÚte ytð‚t nòhtu ¼õ‚s™tu ™thtÞý {wr™
…tËu ytðe «tÚto™t fhðt ÷tøÞt fu nu {nthts ! yt… {wr™ytu ‚Útt …t»toŒtu Ërn‚ y{tht
r™ðtË MÚtt™u s{ðt …Äthtu . nòhtu ¼õ‚s™tu ™ e yu f s «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e ©enrh nË‚t
nË‚t fnuðt ÷tøÞt (29-40). nu ¼õ‚tu ! ‚{u {the ðt‚ Ëtk¼¤tu. ‚{tht Ëti W…h nwk
htS Awk. ‚{the ¼Âõ‚Úte {™u Ëk‚tu»t Au. su ¼õ‚tu ‚{u ynª hntu Atu ‚u ƒÄt™t ½uh ½uh
y™u su ¼õ‚tu ƒnth„t{Úte ytðtu Atu ‚u { ™t Œhu f ™t W‚thu s{ðt {txu {™u ÷E sðt
yt„ún ™ fhðtu. fthý fu nu ¼õ‚tu ! ‚{tht yuf yuf™t r™ðtË MÚtt™u nwk yuf yuf rŒðË
s{wk ‚tu …ý {tÁk s{ðt™wk Ëtu ð»tuo …ý …wÁk ™ ÚttÞ ! {txu ‚{u …tk[ …tk[ fu ŒË ŒË ¼õ‚tu
¼u„t ÚtE swŒu swŒu MÚt¤u s{ðt™wk „tuXðtu. yt{ fhðtÚte ‚{tht Ëti™t {™tuhÚt rËæÄ Útþu.
nu hts™T ! íÞthƒtŒ ‚u ƒÄt ¼õ‚tu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™e yt¿tt «{týu Ë{qn{tk {¤e
{nt«¼w {txu s{ðt™e „tuXðý fh‚t n‚t. …Ae Ëtksu ËíÄ{o«ð‚of ©enrh, Ë¼t{tk ©e
™thtÞý ¼„ðt™™e M‚w r ‚-ðk Œ ™t fh‚t n‚t y™u {w r ™ytu …tËu …ý fe‚o ™ „t™ fhtð‚t
n‚t (41-45). ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T ! fe‚o ™ ¼Âõ‚ …w h e ÚtE íÞthu
Mðtr{™thtÞý {nt«¼w ðu Œ tk ‚ , {e{tk Ë t, Ëtk Ï Þ, Þtu „ ð„u h u þtMºttu ™ t ytÄthu Ëk Ë th™t
ƒkÄ™™u ‚tuz™the ¼„ðt™ ËkƒkÄe W…Œuþ ðt‚to fh‚t n‚t. íÞthƒtŒ ¼õ‚Ë{qn™u …tu‚…tu‚t™t
r™ðtË MÚtt™u sðt yt¿tt yt…e. y™u …tu ‚ u …ý …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto . íÞtk M™t™ fÞw O .
MðåA ytË™u ƒuËe ËtÞkft¤™e ËkæÞt fhe. íÞthƒtŒ Ëw¾ þGÞt{tk …tuZe „Þt. »tziïÞo Ëk…Òt
©e™thtÞý{wr™ …qŠý{t™t rŒðËu ðnu÷e Ëðthu WXât y™u M™t™ ËkæÞt ðkŒ™ ð„uhu r™íÞf{o
fÞwO (46-49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©e™„h{tk Vq÷Œtu÷tuíËð™e ‚iÞthe yu ™t{u ytu„ý[t÷eË{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>39>>
yæÞtÞ - 40
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! …qŠý{t™u rŒðËu Ëðth{tk …tu‚t™wk r™íÞ f{o fhe
©enrhf] » ý {nthts Ë¼t{tk ytðe ©u c ®ËntË™u rðhts{t™ ÚtÞt. ©enrh Ë¼t{tk
rðhts{t™ ÚtE „Þt Au yu ð w k òýe y™u f ¼õ‚tu Œþo ™ fhðt ytððt ÷tøÞt. ‚u ƒÄt
¼Âõ‚¼tðÚte «ýt{ fhe M‚wr‚ fh‚t n‚t. yuðt{tk ™„h™e nòhtu Mºteytu fw{fw{ [kŒ™
…w » … ð„u h u MðåA …q s ™ Ët{„ú e ™t Útt¤ ntÚt{tk ÷E yíÞk ‚ WíËtnÚte Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™™e …qò fhðt {txu ytðe. {nt«¼wyu òÛÞwk fu yt Mºteytu ¾qƒ s ÷t„ýeÚte y™u
¼Âõ‚¼tðÚtte {tÁk …qs™ fhðt EåAu Au ‚uÚte ‚u{™u …qò fhðt {txu yt¿tt yt…‚t n‚t.
‚u Ëti ƒnu™tu Ëw„kÄÞwõ‚ fuËh, [kŒ™, [tu¾t, ðMºttu, y÷kfthtu, …w»…™t nth ð„uhuÚte …qò
fhe ¼ux{tk Ëtu™t™e fu Y…t™e {wÿtytu {qõ‚e n‚e. Mºteytu …qò fhe s‚e hÌtt ƒtŒ ™„h™t
‚u{s ƒeò «Œuþtu™t ¼õ‚tu {nt«¼w™e …qò fhðt {txu ytÔÞt. yt ƒÄt ¼õ‚tu …qò fhe
½ýw k f Ä™ y™u Ëw ð ýo ™ t y÷k f thtu ©enrh yt„¤ ¼u x ‚hefu {w f ‚t n‚t. h{ýeÞ Œþo ™
Au su{™wk yuðt {nt«¼w, Ë{Þ Út‚tk Ë¼t{tkÚte QXât y™u {tuxt¼tE ht{«‚t…S™t ½uh
s{ðt {txu …ÄtÞto. íÞtk sE «Út{ M™t™ fÞwO. íÞth …Ae s{ðt ƒuXt. s{e™u íÞtks Úttuztu
rð©t{ fÞtuo. {æÞtö …Ae …tAt Ë¼t{tk …ÄtÞto. …tu‚t™t ©uc Ÿ[t ytË™ W…h rðhts{t™
ÚtÞt (1-10). ËkæÞt Ë{Þ ÚtÞtu yux÷u yth‚e y™u ™thtÞý ÄqLÞ fhe. Ë¼t{tk ƒu ½ze
¼„ðŒT ð t‚to fhe. …Ae W‚thu …ÄtÞto . ntÚt …„ Ätu E ËtÞk f t¤™t Ëk æ Þt ðk Œ ™trŒf fÞto .
…Ae …tu Z e „Þt. WíËðr«Þ {nt«¼w «¼t‚u Ëti Ú te …nu ÷ t QXât. …tu ‚ t™t Ëu ð f {w f w k Œ
ƒúñ[the™u ‚u{s ƒeò ƒúñ[theytu™u QXtzât. …Ae ©enrhyu ‚u{™u fÌtwk, nu {wfwkŒt™kŒS!
‚{u y™u ƒeò ƒú ñ [theytu ËtÚtu {¤e s÷Œe Vq ÷ ™tu ®nztu ¤ tu ƒtk Ä tu . …q ò Ët{„ú e ¼u „ e
fhtu. ƒŒhe…r‚ ©e™h™thtÞý™e Ëtu™t™e {qŠ‚ {k„tðe ÷uòu. hk„tu™t {tuxt fztÞt ¼htðe
ht¾tu . …Ae {™u ƒtu ÷ tðòu . íÞtk Ëw Ä e{tk nw k þti [ , Œk ‚ Ätð™ ytrŒ r™íÞ r¢Þt …q ý o fhe
÷Eþ. {wfwkŒt™kŒtrŒf ƒúñ[theytuyu ©enrh™t fnuðt «{týu ƒÄwk fÞwO. …Ae ©e™h™thtÞý
¼„ðt™™e …qò {txu Ä{o…wºt™u ƒtu÷tÔÞt. Ä{o…wºt ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý {™tunh …e‚tkƒh
…nu h e {k r Œh{tk …ÄtÞto . …w ò rðrÄ™t òýfth ðu Œ ¿t rð«tu ™ u ƒtu ÷ tÔÞt. rð«tu y u ™thtÞý
‚Útt ™h ¼„ðt™™e Ëwðýo «r‚{t™e …qò rðrÄ þY fhe. fu¤™t þý„thu÷t Úttk¼÷tytuÚte
{kz… ƒtkæÞtu n‚tu. W…h ËwkŒh ¼t‚ðt¤t W÷u[tu n‚t. ‚u {kz… ™e[u ¼ÔÞ rnkztu¤tu ƒtkæÞtu
n‚tu . ©enrhyu Ëw ð ýo { Þ ‚u ®nztu ¤ t{tk ƒŒhe…r‚ ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™w k MÚtt…™ fhe
‚u™u «ýt{ fÞto. ‚u …Ae …qò fhe. fM‚whe, fuËh, f…whtrŒf ÿÔÞtu{tk r{r©‚ fhu÷t [kŒ™
ðzu ©e™h™thtÞý «¼w™e …qò fhe yæÞo yt…‚t n‚t. …tËu Œe… «„xtÔÞtu. ƒhVe ytrŒf
r{ütÒt™wk ™iðuã ÄhtÔÞwk. ¼t‚ ¼t‚™t V¤tu ‚Útt …t™ ƒezwk y…oý fÞto. ½ze yuf ËwÄe …tu‚u
®nztu¤tu Íq÷tÔÞtu. yu ð¾‚u nòhtu ™h™theytu ®nztu¤u Íq÷‚t ©e™h™thtÞý™t Œþo™ fh‚t
n‚t. Ëðto ð ‚the ©enrhyu íÞthƒtŒ ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™e yth‚e W‚the. yth‚e
…tºt™t {æÞ{tk {tu ‚ e szu ÷ w k f{¤ ytfth™w k r[ºt n‚w k . yu f{¤™e ðå[u hnu ÷ t Ëtu ™ t™t
…tºt{tk f…qh™e ðtx «„xtðe n‚e. ytðe ËwkŒh yth‚e ntÚt{tk „úný fhe ©e™h™thtÞý
ËL{w ¾ yu f t„ú ÿÂüyu òu ‚ t ‚u yth‚e™u ™e[u Ú te W…h yu { {k z ÷tfthu Vu h ð‚t n‚t. yu
Ë{Þu yûthtrÄ…r‚ Ëðo¿t ©enrh yËkÏÞ ¼õ‚tu™t {™™t ytf»toýY… ƒ™‚t n‚t (11-
26). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ¼q…r‚ ! ßÞthu ©e™thtÞý {wr™ r™hts™ fh‚t n‚t
íÞthu …] Ú ðe W…h ‚u { s Mð„o { tk Œw Œ w k r ¼ ytrŒ y™u f ðt®sºttu ðt„ðt ÷tøÞt. ðt®sºt
ðt„ðt™t yðts Ëtk¼¤e y™uf Mºte …wÁ»ttu {kz… ‚hV Œtuze ytÔÞt. ‚u ƒÄt ¼õ‚tu ftuE™u
ftu E «fth™e ¼u x ÷E™u {k „ ¤ „e‚tu „t‚t „t‚t ©e™h™thtÞýŒu ð …tËu ytð‚t n‚t.
y™u ðt®sºt™t æðr™ ËtÚtu ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™tu sÞ ntu yu{ Ÿ[t MðhÚte sÞ½tu»t
fh‚t n‚t. yt sÞ½tu»t ‚Útt ðt®sºttu™tu yðts y™u ‚t¤eytu™tu yðts Œþu rŒþtytu{tk
ÔÞt…e s‚tu n‚tu . íÞthƒtŒ {k z …{tk hnu ÷ t …t»to Œ tu , ðýeo y tu ð„u h u …tºttu { tk Ú te „w ÷ t÷™t
¾tuƒt ¼he ¼he …hM…h Wztzðt ÷tøÞt. hk„ ÷e÷t òuðt {txu ytftþ{tk ƒúñtrŒf Œuðtu
…tu ‚ …tu ‚ t™t rð{t™tu ÷E WíËtn…q ð o f ytð‚t n‚t. „tk Ä ðtu o „t™ fh‚t n‚t. yÃËhtytu
™]íÞ fh‚e n‚e ‚Útt yLÞ Œuðtu …ý sÞ ntu sÞ ntu yuðtu sÞ½tu»t fh‚t n‚t. ©enrhyu
yth‚e W‚the {kºt …w»…tksr÷ y…oý fhe. ™h™thtÞý ¼„ðt™™u …tu‚u Œkzð‚ «ýt{ fÞto
y™u ntÚt òuze M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt. …Ae VheÚte ¼qr{ W…h …ze Œkzð‚ fÞto. Ëðo ¼õ‚s™tu
…ý ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™u Œkzð‚ «ýt{ fh‚t n‚t. ‚u …Ae Ä{ofwkðh ©e™thtÞý{wr™
Ë¼t{tk …tu‚t™t ¼õ‚tu™u fnuðt ÷tøÞt. ¼„ðt™ ©enrh ƒtuÕÞt - nu ¼õ‚s™tu ! ‚{tht
Ëti™wk fÕÞtý Úttytu. ‚{u Ëti yuft„ú r[¥tu {tÁk ð[™ Ëtk¼¤tu. yt ©e™h™thtÞý ¼„ðt™
Ëtûtt‚T yt…ýt EüŒuð Au. Ëðo yð‚thtu™t fthý¼w‚ Au. yûthÄt{™t yrÄ…r‚ …ý yu
s Au. ðËwŒuð™t ½uh f]»ýMðY…u yt s ™thtÞý «„x ÚtÞt n‚t. ßÞthu ™h …tkzw htò™t
½uh yswo™ MðY…u «„x ÚtÞt n‚t. {U MÚtt…u÷t ©e™h™thtÞýŒuð ËŒt {the Ë{e…u ð‚uoAu.
‚u { ™tu rðÞtu „ {™u fŒe Út‚tu ™Úte. yu x ÷t {txu {U su su {k r Œhtu fhtÔÞtk Au . ‚u { tk yt
©e™h™thtÞý ¼„ðt™™wk {krŒh Ëðo ©uc Au. nwk {tht ÓŒÞ{tk n{uþtk Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{
yuðt ©e™h™thtÞý™wk M{hý fÁk Awk. yu s Ëðtuo…he ¼„ðt™ Au. ‚u{™t yrÄ…r‚ ftuE
…ý ™Úte. {q ¤ e {k r Œh{tk htÄtf] » ý rðhtsu Au . ð] ¥ tt÷Þ{tk ÷û{e™thtÞý rðhtsu Au ‚Útt
Äð÷…w h {tk ð] k Œ tð™ rðnthe {nthts rðhtsu Au ‚u ƒÄe {q Š ‚ytu yts ©e™h™thtÞý
¼„ðt™™e Au . ©e{ŒT ¼t„ð‚ …w h tý{tk ytrŒ, {æÞ y™u yk ‚ {tk ‚Útt ¼th‚{tk y™u
ƒeò …whtý þtMºttu{tk {nŠ»t ðuŒ ÔÞtË {wr™yu yt ¼„ðt™™wk s ðýo™ fÞwO Au. ðËwytu
y™u YÿtrŒY…u Ë]Âü™t Ësof y™u Ëknthf …ý yt s ¼„ðt™Au. Ëðo fthý™t …ý fthý
yt ©e ™h™thtÞýŒuð s rð»ýwY…u s„‚™wk hûtý fhu Au. “þtMºtÞtur™íðt‚T” ð„uhu ðuŒtk‚
ðtõÞtu { tk yt ™h™thtÞý™w k s „t™ fhu ÷ w k Au . su su {™w » Þtu yk ‚ ft¤u {U MÚtt…u ÷ yt
™h™thtÞý™e {q Š ‚™w k æÞt™ fhu Au ‚u { ™u ‚u ¼„ðt™ yð~Þ yûthÄt{{tk ÷E sþu .
fr¤Þw „ {tk ßÞthu {™w » Þtu ™ e rððu f ƒw Â Ø™tþ …t{u Au íÞthu yt s ¼„ðt™ ‚u { ™u Ä{o ™ u
rðþu «uhe™u ‚u{™wk hûtý fhu Au. yt{ ¼õ‚tu™t rn‚™t hûtý {txu s ©e™„h{tk {U {krŒh
fhtðe ©e™h™thÞý ¼„ðt™™u …ÄhtÔÞt Au. ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu hts™T !
©eËnò™k Œ Mðt{e {nt«¼w y u ¼õ‚s™tu yt„¤ yt «{týu ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™tu
{rn{t fÌttu ‚u Ëtk¼¤e Ëðo Ë¼ts™tu ¾qƒ «¼trð‚ ÚtÞt. ‚u …Ae ¼„ðt™ ©enrh ‚íft¤
íÞtk hnu÷ ðurŒft W…h ƒuË‚t n‚t (27-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhf]‚ ™h™thtÞý …qs™ rðrÄ yu ™t{u [t÷eþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>40>>
yæÞtÞ - 41
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ‚u …Ae ©enrh hk„tuíËð fhðt™wk rð[the
…tu‚t™t ¼ºteò yÞtuæÞt«ËtŒS y™u h½wðehS™e ËtÚtu {krŒh™e Ët{u [tuf{tk ytÔÞt. íÞtk
ytX ¾wýtðt¤e ðurŒft W…h W¼t hne ¼õ‚tu™u fÌtwk, nu ¼õ‚tu ! s÷Œe s÷Œe hk„ ÷tðtu.
yt¿tt™e ËtÚtu s ¼õ‚s™tu fuËhe hk„Úte ¼hu÷t {tuxt fztÞtk y™u hk„tzt ÷tÔÞt. ‚Útt ÷t÷
hk„™t ¼hu÷t ËUfztu Œu½zt ÷tÔÞt. W…htk‚ hk„™t ¼hu÷t nòhtu ½ztytu …ý ÷tðe™u {wõÞt.
ƒnth„t{™t ¼õ‚tu n‚t ‚u „w ÷ t÷ ¼hu ÷ tk ËU f ztu ftu Ú t¤t W…tze ÷tÔÞt. …w h ðtËe ¼õ‚tu
hk„ Atkxðt {txu y™uf …e[ftheytu …ý ÷tÔÞt. nòhtu ¼õ‚tu hk„u h{ðt {txu ‚iÞth ÚtÞu÷t
òýe ‚u{™e EåAt …qýo fhðt ©enrh …ý ‚iÞth ÚtÞt. …tu‚u …nuhu÷t {wÕÞðt™ ðMºttu ‚Útt
y÷k f thtu ƒú t ñýtu ™ u ytÃÞt. fu z â ƒtk Ä e. ntÚt{tk …e[fthe ÷eÄe. ntÚt™e Ëk ¿ tt ðzu Mºte
¼õ‚tu™u Œqh sðt fÌtwk. {nt«¼wyu Ëti «Út{ hk„ ‚Útt „w÷t÷™e yuf yksr÷ ©e™h™thtÞý
¼„ðt™™u y…o ý fhe. …Ae [thu ƒtsw W¼u ÷ t ¼õ‚-Ë{q n …h …e[ftheÚte hk „ Atk x ðt
÷tøÞt. «Út{ …e[ftheÚte hk„ Atkxe ‚u W…h ¾tuƒt ¼he ¼he „w÷t÷ Wztz‚t n‚t. fuËhe
hk„™tu ðhËtŒ ðthkðth ¼õ‚tu W…h ðhËtð‚t n‚t. hk„™tu ðhËtŒ þheh W…h Íe÷ðt {txu
y™uf ¼õ‚tu WíËtnÚte ytð‚t n‚t (1-10). {wr™ „ýtu{tk ƒúñt™kŒ {wr™, {wõ‚t™kŒ {wr™
ð„u h u {w r ™ytu …hM…h hk „ ™e …e[ftheytu Atk x ‚t n‚t ‚Útt {w ê eytu ¼he ¼he „w ÷ t÷
Wztz‚t n‚t. {w r ™ytu y™u „] n MÚt ¼õ‚tu …ý …hM…h h{ðt ÷tøÞt. Úttu z eðth Ë{q n {tk
hBÞt …Ae ‚u ƒÄt …t»toŒtu, {wr™ytu ‚Útt „]nMÚttu ƒu ƒu ™e òuze …ËkŒ fhe yuf ƒeò W…h
hk„ Atkxðt ÷tøÞt ‚Útt „w÷t÷ Wztzðt ÷tøÞt. „tu…t¤t™kŒ Mðt{e {wõ‚t™kŒ Mðt{e ËtÚtu,
{nt™w ¼ tðt™k Œ Mðt{e ƒú ñ t™k Œ Mðt{e ËtÚtu , yt™k Œ t™k Œ Mðt{e r™íÞt™k Œ Mðt{e ËtÚtu ,
y™u nu hts™T ! {tht „wÁ þ‚t™kŒ Mðt{e ËÂå[Œt™kŒ Mðt{e ËtÚtu h{ðt ÷tøÞt. þwft™kŒ
Mðt{e ËtÚtu ¼q Ä ht™k Œ Mðt{e, „w ý t‚e‚t™k Œ Mðt{e ËtÚtu Ëðo ¿ tt™k Œ Mðt{e, r™»fw ¤ t™k Œ
Mðt{e ËtÚtu ŒÞt™k Œ Mðt{e, [i ‚ LÞt™k Œ Mðt{e ËtÚtu …q ý to ™ k Œ Mðt{e, …hM…h hk „ ¼he
¼he …e[ftheytu {th‚t n‚t. …h{t™k Œ Mðt{e ËtÚtu ¼s™t™k Œ Mðt{e, MðÞk « ftþt™k Œ
Mðt{e ËtÚtu ð]æÄ ytí{t™kŒ Mðt{e h{‚t n‚t. «u{t™kŒ Mðt{e r™Šðftht™kŒ Mðt{e ËtÚtu,
W¥t{t™kŒ Mðt{e yŒT¼w‚t™kŒ Mðt{e ËtÚtu, ¼„ðŒt™kŒ Mðt{e ytí{t™kŒ Mðt{e ËtÚtu y™u
Þtu „ t™k Œ Mðt{e rþðt™k Œ Mðt{e ËtÚtu …hM…h hk „ tu í Ëð {™tð‚t n‚t. ðŠýLÿ {w f w k Œ t™k Œ
ËtÚtu ðŠý ðtËw Œ u ð t™k Œ , ðŠý ™thtÞýt™k Œ ËtÚtu ðŠý yt™k Œ t™k Œ , ðŠý ht½ðt™k Œ ËtÚtu
ðŠý sÞt™kŒ, ðŠý ðifwkXt™kŒ ËtÚtu ðŠý fuþðt™kŒ, ðŠý nrhf]»ýt™kŒ ËtÚtu ðŠý Ëwðú‚t™kŒ,
ðŠý ½™þt{t™k Œ ËtÚtu ðŠý ðt{™t™k Œ , ðŠý y¾k z t™k Œ ËtÚtu ðŠý {tÄðt™k Œ …hM…h
„w÷t÷ y™u hk„Úte h{‚t n‚t. yÞtuæÞt«ËtŒS y™u h½wðehS h{‚t n‚t. Ëtu{÷t ¾t[h
ËtÚtu Ëw h t¾t[h h{‚t n‚t. ¼„w S ËtÚtu y÷i Þ t ¾t[h y™u nu { k ‚ ®Ën ËtÚtu W¥t{htò
hk„ÞwØ ¾u÷‚t n‚t. {Þtht{ ¼è y™u «t„S Œðu yt ƒk™u ¼qŒuðtu …hM…h hk„ Wztz‚t
n‚t. ƒeò ¼õ‚tu …ý …hM…h WíËtnÚte hk„¢ezt fh‚t n‚t. nu hts™T ! Ëtu{÷t¾t[h™u
…e[fthe {th‚tk Vtð‚e ™ n‚e ‚u Ú te hk „ ™tu ½ztu W…tze Ëw h t¾t[h™t {M‚f W…h Ztu ¤ e
ŒeÄtu. ƒ¤ðt™ Ëwht¾t[hu Ëtu{÷t¾t[h™u ¼qr{ …h …tze ŒeÄt. y™u „w÷t÷™e {wêe ¼he
‚u™wk {tuZwk ‚Útt ytk¾tu ¼he ŒeÄe. s{e™ W…h …zu÷t Ëtu{÷t¾t[h™u ƒúñt™kŒ {wr™ òuE
„Þt. ‚u Ú te r™íÞt™k Œ {w r ™™u …z‚t {w f e Ëw h t¾t[h™u …fzât. hk „ Úte ÷ÚtƒÚt ÚtÞu ÷ t
Ëwht¾t[h™t {tuZt W…h „w÷t÷™t ÷…uzt fhe ŒeÄt. yux÷t{tk Ëwht¾t[hu ƒúñt™kŒ {wr™™e
[tu x ÷e …fze ÷eÄe. „w ÷ t÷™e {w ê e ¼he ƒú ñ t™k Œ Mðt{e™e ytk ¾ tu ¼he ŒeÄe. ‚u Ú te
ƒú ñ t™k Œ Mðt{e ûtýðth {w k Í tE „Þt. …hk ‚ w ‚h‚ MðMÚt ÚtE …tAt h{ðt ÷tøÞt. ƒeò
„]nMÚttu ¼õ‚tu ‚Útt íÞt„e ¼õ‚tu …hM…h hk„u h{e {nt«¼w™u nËtð‚t n‚t. hk„u h{e™u
¼õ‚tu™u yt™kŒ yt…™tht Ëðo¿t ©enrh ¼õ‚s™tu™u y{]‚ ÿÂüyu òu‚t òu‚t {wr™ytu ‚Útt
nrh¼õ‚tu W…h swŒt swŒt hk„ ™t¾e ‚u{™u ¼ªsðe Œu‚t n‚t. Ëk‚tu …ý WíËtn{tk ytðe
©enrh W…h …w»f¤ hk„ Atkxðt ÷tøÞt y™u ðŠýytu ¾tuƒt ¼he ¼he „w÷t÷ Wztzðt {tkzât.
su ðurŒft W…h Ä{ofwkðh ©enrhf]»ý W¼t n‚t ‚u ðurŒft yt¾e hk„Úte ¼htE „E. y™u
©enrh™tk ƒÄt ðMºttu hk „ Úte …÷¤e „Þt. ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™w k {k r Œh …ý hk „ Úte
hk„tE „Þwk. yt y…qðo hk„ WíËð òuðt ™„h™t ƒeò {™w»Þtu …ý ytÔÞt n‚t. ytftþ{tk
rðƒwÄ „ýtu …ý ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý™e hk„ ÷e÷t òuðt ytð‚t n‚t. ‚uÚte Ë{„ú ÔÞtu{
rð{t™tuÚte AðtE s‚tk ËqÞo«ftþ …ý Ítk¾tu …ze „Þtu n‚tu. nu hts™T ! {tuxt rðM‚thðt¤wk
©e ™h™thtÞý™wk {krŒh …ý þnuh™t ½ýt ƒÄt {™w»Þtu™e ntsheÚte ¼h[f ÚtE „Þw n‚wk.
yt hk„ ÷e÷t òuðt ytðu÷t ƒÄt Mºte …wÁ»ttu, hk„ ¾u÷‚t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™t «íÞût
Œþo ™ fhe …tu ‚ t™t ytí{t™u ËŒT ¼ t„e {t™‚t n‚t. íÞtk Œt{tu Œ h ¼õ‚u ©eS {nthts™u
f…w h ™e ƒu ð ze {t¤t …nu h tðe. ‚Útt …w » … þu ¾ h y…o ý fÞto . íÞthƒtŒ Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ ðurŒft W…h W¼t hne ™thtÞý ÄqLÞ fhðt ÷tøÞt. yu ð¾‚u {tºt ©enrh{tk s
ÿÂü ht¾u ÷ t Ëðo ¼õ‚s™tu …ý {tu x t Mðhu Äq L Þ fh‚t n‚t. ‚u …Ae Äq L Þ Ë{tó fhe
{nt«¼w ðurŒft …h ƒuËe „Þt. ¼õ‚s™tu™u …ý Ëkfu‚ fhe ƒuËtz‚t n‚t. y™u …tu‚u fe‚o™tu
„ðztððt ÷tøÞt. fe‚o™ „ðztÔÞt …Ae ƒu ½ze ¼„ðŒT ðth‚t fhe. …Ae Ëuðf …tËu ½tuztu
{k„tÔÞtu. ½tuzu Ëðth ÚtE {nt«¼wyu fÌtwk, nu ¼õ‚s™tu ! nðu Ëti [t÷tu yt…ýu ™thtÞý½tx
M™t™ fhðt sEyu. {nt«¼w™e yt¿tt Ëtk¼¤e Ëwht¾t[htrŒf Ëðo ¼õ‚tu …tu‚…tu‚t™t ½tuzu
ƒu Ë e ©enrh ËtÚtu [tÕÞt. Ëðo Ëk ‚ tu ‚Útt …t»to Œ tu …ý Ä{o … w º t™e …tA¤ [t÷ðt ÷tøÞt.
¼õ‚tu ƒÄt Ë{qn{tk fe‚o™tu „t‚t „t‚t s‚t n‚t. WŒth ƒwÂØðt¤t ¼õ‚ ©uc fwƒuh®Ën
ntÚt{tk Ëtu ™ t™e Aze ÷E ½tu z u Ë ðth ©enrh™e yt„¤ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™e sÞ
Úttytu , ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý sÞfthe «ð‚tu o yu { Aze …tu f th‚t yt„¤ [t÷‚t n‚t.
hM‚t™e ƒk™u ƒtsw nòhtu ™h™theytu …wÛÞ&÷tuf ©enrh™tk Œþo™ fhðt W¼t n‚t. ßÞthu
Ëti y u {™tu n h {q Š ‚ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tk «íÞût Œþo ™ fÞto íÞthu «¼trð‚ ÚtE
ÿZ‚t…q ð o f fnu ð t ÷tøÞt fu yt Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ Ëtûtt‚T ©e …w Y »ttu ¥ t{™thtÞý
fnu ð tÞ Au ‚u Ët[w k s Au . òu yu { ™ ntu Þ ‚tu ytðw k yi ï Þo , ÷û{e, þtu ¼ t y™u Ë{] Â Ø
õÞtkÚte ntuÞ ? (11-46).
Er‚ ©eËíËkr„¼q»tý ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt™t [‚wÚto ykþ{tk ©eÔÞt…fuþ {wr™-ßÞucS‚
ËkðtŒ{tk ©enrhyu ©e™„h{tk fhu÷tu hk„tuíËð yu ™t{u yuf‚t÷eË{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>41>>
yæÞtÞ - 42
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! ÷tuf Ë{qn™u y{]‚{Þ ÿÂüÚte òu‚t
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý {krŒhÚte M™t™ fhðt Ëtƒh{‚e ™Œeyu s‚t n‚t íÞthu ‚u{™u òuðt
{txu {t„o™e ƒk™u ƒtsw nòhtu ÷tuftu™e ¼ez ò{e n‚e. …tu‚t™e ™Sf ytð‚t Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™™u fu x ÷tf ÷tu f tu …w » …tu Ú te ðÄtð‚t n‚t. fu x ÷tf ÷tu f tu «ýt{ fh‚t n‚t. …„u
÷t„‚t n‚t. ™{Mfth yr¼ðtŒ™ fhe ËL{t™‚t n‚t. fu x ÷tf s™tu ™t™t «fth™t
W…nthÚte …qò fh‚t n‚t. yt ÷tuf Ë{qn{tkÚte su {™w»Þtu™t {™ ©enrh{tk ¾U[tE s‚t
n‚t ‚u{™u Ë{trÄ ÚtE s‚e n‚e y™u ð]ût™e su{ íÞtk s ÂMÚth ÚtE s‚t n‚t. Mðtr{™thtÞý
{nt«¼w Ëðo s ™tu ™ w k yr¼ðtŒ™ Mðefthe EzrhÞt Œhðtsu Ú te ™„h ƒnth ™eféÞt y™u
{™tu n h MðåA hu ‚ e™t ‚x ðt¤e Ëtƒh{‚e ™Œeyu …ntU å Þt. íÞtk ½tu z u Ú te ™e[u W‚he
¼õ‚tuÚte ðªxtÞu÷t Ä{ofwkðh …nuhu÷t ðMºttu Ërn‚ ™Œe{tk «ðuþ fhe M™t™ fhðt ÷tøÞt.
©e™thtÞý {wwr™ ¼õ‚tu™e ËtÚtu ƒu ½ze ËwÄe (÷„¼„ yz‚t÷eË r{r™x) s¤¢ezt fh‚t
n‚t. yu ð¾‚u ©enrh™t Œþo™™e yr‚ WífkXtðt¤e „k„t ytrŒf {tuxe ™Œeytu íÞtk ytðe
rŒÔÞ {qŠ‚ {nt«¼w™u …„u ÷t„‚e n‚e. ¼õ‚ð]kŒ Ërn‚ ©enrhyu M™t™ fhðtÚte Ëtƒh{‚e™wk
s¤ …ý hk „ {Þ ƒ™e „Þw k . yt M™t™ ÷e÷t™t Œþo ™ fh™tht nòhtu s™tu yu Ë{Þu
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ Úttytu yu{ {tuxtu sÞæðr™ fh‚t n‚t. …Ae Þtu„uïh «¼w
M™t™ fhe ƒnth ™eféÞt. ƒeò MðåA ðMºttu …nu Þ to . hk „ ðt¤t ðMºttu Œt{tu Œ h ¼õ‚™u
ytÃÞt. ðMºttu …nuhe ‚iÞth ÚtÞt íÞthu nu{k‚ht{ ™t{™t ¼qŒuðu ©enrh™t f…t¤u r‚÷f fÞwO.
y[to fhe y™u ¾qƒ nu‚Úte ‚tò Vq÷™tu {tuxtu nth …nuhtÔÞtu (1-10). ©enrhyu íÞtk ntsh
n‚t ‚u Ëðo ƒútñýtu™u ŒÂûtýt yt…e htS fÞto. …t»toŒ ½tuztu ÷E ytÔÞt íÞthu ‚u Ëuðf™t
¾¼u ntÚt {q f e ½tu z t …h Ëðth ÚtÞt. Ëw h t¾t[htrŒf ¼õ‚tu …ý …tu ‚ …tu ‚ t™u ½tu z u [ze
ytÔÞt íÞthu Ëðo™e ËtÚtu {krŒh sðt [t÷‚t ÚtÞt. ¼õ‚ Ë{qnÚte ðªxtÞu÷t ©enrh™e ËtiÚte
yt„¤ fwƒuh®Ën AzeŒth ntÚt{tk Ëtu™t™e Aze ÷E Ÿ[u Mðhu {nt«¼w™e Aze …tufth‚t
yt„¤ [t÷‚t n‚t. Ëk ‚ tu ‚Útt nrh¼õ‚tu ÓŒÞ™u r™{o ¤ fhu ‚u ð t fe‚o ™ tu „t‚t „t‚t
yt„¤ [t÷‚t n‚t. ÞþMðe Ä{toí{s™e s¤¢ezt òu™tht y™uf ÷tuftu ©e ™thtÞý {wr™
‚Útt ‚u { ™t Wîð Ëk « ŒtÞ™e «þk Ë t fhðt ÷tøÞt. nu hts™T ! hts{t„o ™ e ™Sf{tk su
¼õ‚tu ™ t ½h ytðu ÷ t n‚t ‚u ¼õ‚tu y u ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™u …tu ‚ t™u ½u h …Äthðt
«tÚto™t fhe. Ëuðftu™e EåAtytu …qhe fhðt ©enrh ‚h‚ ‚u ‚u ¼õ‚tu™t ½uh …ÄtÞto. ðús÷t÷
™t{™t ¼õ‚u ©eS {nthts™u …Ähtðe [kŒ™ …w»…trŒfÚte …qò fhe. Ëw„kÄe Vq÷™tu {tuxtu
nth …nuhtÔÞtu ‚Útt Yr…Þt™e ¼ux yt…e. yuðe s he‚u Œt{tuŒh ¼õ‚u Ä{ofw{th™u …tu‚t™u
ytk„ýu ‚uze fuËh, [kŒ™, Äq…, Œe… ð„uhuÚte …qò fhe ¼ux Y…u fux÷wkf Ä™ ytÃÞwk. yt
«{týu ½ýt ¼õ‚tu y u …q s u ÷ t ©e…q ý o … w Y »ttu ¥ t{ ¼„ðt™ {k r Œhu …ÄtÞto (11-21). Úttu z t
Ë{Þ {txu Ë¼t{tk ƒuËe ¼õ‚s™tu™u Œþo™ ytÃÞt. íÞthƒtŒ s{ðt {txu ËtÄwytu™e …kÂõ‚
ÚtE. ‚u{tk {nt«¼w …ehËðt …ÄtÞto. …ehËðt{tk WíËtnðt¤t ©enrhyu Ëðo Ëk‚tu, ðŠýytu,
…t»toŒtu™u ¾qƒ yt„ún…qðof s{tze ‚]ó fÞto. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ëðo
¼õ‚ Ë{q n s{e hÌttu íÞthu Ëk ‚ tu , ðýeo y tu ‚Útt yLÞ Ëu ð ftu ™ u …tu ‚ …tu ‚ t™u W‚thu sðt
yt¿tt yt…e yûthtrÄ…r‚ …qýo …wY»ttu¥t{ ©enrh {tuxt¼tE ht{«‚t…S™t ½uh …ÄtÞto. íÞtk
Úttuze ûtýtu ƒuËe …Ae …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. y™u Þtu„ ®™ÿt™tu Mðefth fhe …tuZe „Þt.
ƒ…tuh …Ae …tAt Ë¼t{tk …ÄtÞto. ‚u Ë¼t{tk fux÷tf ËtÄw™t ƒtÌtðuþðt¤t fw{r‚s™tu ƒuXt
n‚t. ‚uytu ™tÂM‚f y™u rð»tÞe n‚t. ‚u{™u {nt«¼w Ä{o ƒtuÄ yt…e ËL{t„uo ðt¤‚t n‚t
(24-25). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! yu{ fh‚tk Vt„ý ðŒ …tk[{ ytðe íÞthu
yt™kŒt™kŒ Mðt{eyu ©enrh™u fÌtwk, nu {nthts ! su‚÷…wh{tk yt…ýwk {krŒh ‚iÞth ÚtE „Þwk
Au. {nt«¼w ƒnw htS ÚtÞt y™u ƒtuÕÞt yt…ýu ytð‚e ft÷u s ynªÚte ™ef¤e sEyu.
ƒesu rŒðËu Ëðthu ðnu÷t WXât. ©e™h™thtÞýŒuð™u ™{Mfth fhe ½tuzu Ëðth ÚtÞt. y™u
¼õ‚tu ™ u ËtÚtu ÷E su ‚ ÷…w h sðt ™eféÞt. ytMxtu r zÞt Œhðtsu Ú te ™ef¤e [k z tu ¤ t ‚¤tð
ytÔÞt. íÞtk M™t™, ËkæÞt ðkŒ™trŒf r™íÞf{o fhðt htuftÞt. …Ae íÞtkÚte yþ÷t÷e …ÄtÞto.
„t{™e Ë{e…u ytk ƒ tðtrzÞt{tk Úttu z eðth ƒu X t. íÞtk ðu ý eŒtË ytrŒf ¼õ‚tu y u h{ýeÞ
Œþo™ðt¤t ©enrh™e …qò fhe. Ëk„ð Ë{Þu su‚÷…wh sðt yt„¤ [tÕÞt. Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ …Äthu Au yuðt Ë{t[th Ëtk¼¤‚tk su‚÷…wh™t ytþS¼tE ytrŒf ¼õ‚tu WíËtn
…qðof Ztu÷-™„thtk ð„uhu ÷E ©enrh™t Ët{t ytÔÞt. su‚÷…wh …ntU[e …tu‚t™t ™ðt {krŒhu
s W‚Þto. {krŒh™wk r™heûtý fÞwO. Ëðo {krŒhtu fh‚tk yt {krŒh yrÄf ËwkŒh ntuðtÚte htS
ÚtÞt. yt™kŒ{wr™™e «þkËt fhe. Œuð™e MÚtt…™t {txu ¼qŒuðtuyu Vt„ý ðŒ yü{e™wk {wnq‚o
ftZe ytÃÞw k n‚w k . ‚u rŒðË ytÔÞtu íÞthu þw ¼ ½zeyu hu ð ‚e, ƒ¤Œu ð y™u ©enrhf] » ý
{nthts™e Ät{Äq{ …qðof MÚtt…™t fhe. ¾qƒ ½e Ëtfh ™t¾u÷t ÷tzw nòhtu ƒútñýtu, Ëk‚tu
y™u ƒeò r¼ûtwftu™u s{tzât (26-35). nu htò ! ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™e «r‚ct ð¾‚u
suðtu WíËð fÞtuo n‚tu ‚uðtu s WíËð ynª…ý fÞtuo. …Ae WíËð W…h ytðu÷t Œuþtk‚h™t
¼õ‚s™tu ™ u ©enrhyu …tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ {tk sðt yt¿tt fhe. y™u …tu ‚ u …ý su ‚ ÷…w h Úte
sðt™e EåAt fh‚t n‚t. ytþS¼tE ytrŒf ¼õ‚tu y u htu f tðt {txu ½ýe «tÚto ™ t fhe.
¼õ‚trÄ™ ¼„ðt™ ‚u{™t {™tuhÚt …wht fhðt htuft‚t n‚t. …Ae Œuð Ëhtuðh{tk M™t™ fÞwO.
y™u Ëhtu ð h rf™thu {ntu ÷ {tk s r™ðtË fÞtu o . „k „ tƒtyu hËtu E ƒ™tðe n‚e. Ëk ‚ tu ,
ðŠýytu, …t»toŒtu Ëti™u Ëthe he‚u s{tzât. „k„tƒtyu ©enrh {txu y÷„ Útt¤ ‚iÞth fhe
htÏÞtu n‚tu . ‚u ™ tÚte {nt«¼w ™ u …tu ‚ u s{tzât. Ëßs™tu ™ t rn‚™w k ®[‚ð™ fh‚t Ä{o ™ k Œ ™
Úttu z tu Ë{Þ …tu Z e „Þt. {æÞtn™ …Ae Ë¼t{tk rðhts{t™ ÚtÞt. Ëk Ë thY…e {tÞt{tk Ú te
ƒnth ™ef¤ðt {txu fux÷ef ¼„ðŒ ðt‚to fhe. ËtÞkft¤ ÚtÞtu íÞthu ™thtÞý ÄqLÞ fhe.
fe‚o™tu „ðztððt ÷tøÞt. yzÄe htrºt ËwÄe ¼„ðt™ ©enrhf]»ý™wk ™t{ fe‚o™ fÞwO. …Ae
Ëw¾ þGÞt{tk …tuZe „Þt. nu hts™T ! ¼õ‚s™tu ‚u{s Ëk‚{kz÷™u Ëw¾ yt…ðt {txu ©eS
{nthts ŒË rŒðË ËwÄe íÞtk hÌtt. [iºt ËwŒ ytX{™t htus íÞtkÚte ™eféÞt. {t„o{tk ytð‚t
„t{tu ™ t ¼õ‚tu ™ u Œþo ™ Ëw ¾ yt…‚t fr{Þt¤t „t{ …ÄtÞto . ‚u „t{™t þþe, ðýthþe,
nXe¼tE, ðtnt, ¾u { hts ð„u h u …w Á »t ¼õ‚tu ‚Útt SSƒt ytrŒ Mºte ¼õ‚tu {nt«¼w
…ÄtÞtoÚte ¾qƒ htS ÚtÞt. ËhË W‚thtu ytÃÞtu. Ëk‚tu, ðŠýytu, …t»toŒtu™u …ý Ëtht W‚tht
ytÃÞt. ‚™, {™, Ä™Úte ©enrh ‚Útt Ëk‚tu™e Ëuðt fhðt ÷tøÞt. ƒesu rŒðË ht{™ð{e
ntuðtÚte ht{sL{™tu {ntuíËð {nt«¼wyu fr{Þt¤t{tk fÞtuo. ytË…tË™t ¼t÷Œuþ™t nòhtu
¼õ‚s™tu íÞtk ytÔÞt n‚t. ‚u { ýu Ëti y u rðrðÄ W…[thtu Ú te ©eS {nthts™e …q ò fhe.
ËL{t™ fÞwO. ¼õ‚tuyu hnuðt {txu ÷t„ýe…qðof «tÚto™t fhe ‚uÚte ©enrh [iºt ËwŒ …qŠý{t
ËwÄe íÞtk htuft‚t n‚t. …Ae [iº tðŒ yuf{™t rŒðËu ©eS {nthts sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt
íÞthu Ätu ÷ u h t™t …w k ò S Œhƒthu rð™Þ…q ð o f ©enrh™u fÌtw k , nu {nthts ! y{tht Ätu ÷ u h t
„t{{tk {krŒh ÷„¼„ …wÁk Útðt ytðu÷ Au. ‚tu yt… íÞtk …Äthe f]»ý «¼w™e Ëíðhu «r‚ct
fhtu yuðe y{the EåAt Au. {krŒh™wk ƒtfe ft{ su nþu ‚u y{u s÷Œe …wÁk fhe ŒEþwk (36-
53). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu hts™T ! ‚u Œhƒthu yt «{týu «tÚto™t fhe ‚uÚte {nt«¼w
fnu Au nu Œhƒth …wkòS ! ‚{u su{ fntu Atu ‚u{ s nwk fhðt rð[tÁk Awk. yt…ýu ynªÚte
ËeÄt Ätu÷uht sEyu. Ëuðf s™tuÚte ðªxtÞu÷t ©eS {nthts ËqÞtuoŒÞ ÚtÞu Ätu÷uht …ntUåÞt.
…w k ò S htòyu ©enrh™u …tu ‚ t™t ½h{tk s MðåA y™u Ëw k Œ h W‚thtu ytÃÞtu . ƒeò Ëk ‚ tu -
ðŠýytu ð„uhu™u …ý Ëthe Ë„ðz‚tðt¤t, W‚tht y…tð‚t n‚t. Œhƒth ©eS {nthts™e
Ëðo«fthu ¼tðÚte Ëuðt fhðt ÷tøÞt. {nt«¼w {krŒh ÷„¼„ …wÁk s ÚtÞu÷wk òuE htS ÚtÞt.
ßÞtu r ‚»te ƒú t ñýtu ™ u ƒtu ÷ tðe Œu ð «r‚ct {txu {w n q ‚ o …w A T Þ w k . rðît™ ƒú t ñýtu y u ði þ t¾ Ëw Œ
‚uhË y™u hrððth™wk þw¼ {wnq‚o ƒ‚tÔÞwk. ÷„¼„ ËíÞtðeþ rŒðË …Ae™wk {wnq‚o ntuðtÚte
©eS {nthts Úttuzt rŒðË ƒesu sðt rð[th fh‚t n‚t. …hk‚w …wksS‚ htòyu ½ýt «fthu
©enrh™u íÞtk Ëw Ä e ynª s hnu ð t «tÚto ™ t fhe íÞthu {nt«¼w ‚u ™ t yk ‚ h™tu ¼tð òýe
htuftðt {txu ‚iÞth ÚtÞt. ¼õ‚trÄ™ ¼„ðt™ Œhhtus Ë¼t{tk ËæÄ{o™u …wÂü yt…™the ðt‚to
fh‚t y™u ¼õ‚tu ™ u yt™k Œ …{tz‚t. ©enrh Ätu ÷ u h t{tk hÌtt ntu ð tÚte ¼t÷«Œu þ ™tu {tu x tu
¼õ‚ Ë{qn yr‚ yt™kŒ{tk ytðe „Þtu n‚tu. swŒt swŒt „t{tu™t ¼õ‚tu ËtÚtu {¤e Œhhtus
Ätu÷uht ytð‚t n‚t. ©enrh™tk Œþo™ fhe ðt‚to Ëtk¼¤e …tu‚t™tu sL{ ËV¤ ÚtÞtu {t™‚t
(54-60). ‚u …Ae ðiþt¾ ËwŒ ‚uhË ytðe íÞthu htrÄftyu Ërn‚ {Œ™{tun™S yuðu ™t{u
©ef]»ý ¼„ðt™™e þtMºttuõ‚ rðrÄÚte «r‚ct fh‚t n‚t. yu ð¾‚u y™uf «fth™t ðt®sºttu
ð„tze ¼õ‚tu y u «r‚ctu í Ëð WsÔÞtu n‚tu . ©enrh nòhtu ¼q Œ u ð tu ™ u ƒú ñ ¼tu s ™ fhtð‚t
n‚t. y™u ŒÂûtýt ‚Útt W¥t{ ðMºttu Œt™{tk yt…‚t n‚t. ƒesu rŒðËu ðiþt¾ ËwŒ [‚wŒoþe
yu x ÷u ™] ® Ën sÞk ‚ e n‚e. yu rŒðËu …ý ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ™] ® Ën sÞk ‚ e™tu {tu x tu
WíËð fh‚t n‚t. ði þ t¾ Ëw Œ …q Š ý{t™t htu s s{e™u ©enrh [t÷ðt {txu ‚i Þ th ÚtÞt.
…tu ‚ t™t Ëu ð f …t»to Œ tu Ërn‚ ði þ t¾ ðŒ yu f {™t rŒðËu {æÞtö …Ae Œw „ o … w h …ntU å Þt.
©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Mðtr{™thtÞý {nt«¼w™u ytÔÞt Ëtk¼¤e
™„hs™tu yr‚þÞ yt™k Œ …t{‚t n‚t. fu ð ¤ Ëw ¾ {Þ {q Š ‚ ©eËnò™k Œ Mðt{e {nthts
„Z…w h {tk …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™ yûthytu h ze{tk hnu ‚ t n‚t (54-65).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk su‚÷…wh, Ätu÷uht Œuð«r‚ct r™Y…ý yu ™t{u ƒu‚t÷eþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>42>>
>> [‚wÚto ykþ Ëk…qýo >>

MkíMktrøk¼q»ký 689
Ãkt[{ ytþ
U
yæÞtÞ - 1
©eßÞucS‚ htò fnu Au - rŒÔÞ{r‚ðt¤t rðîîÞo nu ÔÞt…fuþ {wr™ ! Œuðtu™u …ý …ht¼ð
fhu yu ð t þçŒtrŒf …k [ rð»tÞtu Ú te ¼„ðt™ ©enrh ËŒt r™÷u o … n‚t. ©enrh™t ytðt
r™M«u n e…ýtÚte «u h ýt …t{e™u «tf] ‚ Œu n ðt¤t Mºte …w Á »ttu …ý …tu ‚ t™t þheh, Ä™Œtu ÷ ‚,
½h, …í™e, …w º t, …rhðth «íÞu M™u n ƒk Ä ™ y™u ytËÂõ‚™tu íÞt„ fh‚t n‚t. ©enrh™e
¼Âõ‚ fh‚t ntuÞ …hk‚w ft{, ¢tuÄ, {t™ ytrŒf su{™t ÓŒÞ{tk ƒuXt ntuÞ ‚uðt Œuntr¼{t™e
÷tu f tu ¼„ðt™ ©enrh yt…ýe ð] Â ¥tytu òýe™u yt…ý™u fk E f fnu þ u ‚tu ? yu ð e þk f tÚte
{nt«¼w™t [hý M…þo fhðt s‚tk …ý Ëkftu[ …t{‚t n‚t. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e {qŠ‚
Œu ð {™w » Þ™t «tf] ‚ Œu n Úte rð÷ûtý Au . rŒÔÞ Au , y÷ti r ff Au , y…q ð o Au . ytðe {q Š ‚
¼„ðt™u ¼q ‚ ft¤{tk fŒe Äthe ™Úte y™u ¼rð»Þft¤{tk …ý Äthý fhþu ™rn. yt{
ð‚o{t™ ft¤u ©enrhyu Äthý fhu÷ ytðe rŒÔÞ {qŠ‚™wk yt… Ëh¾t {nt¼t„e {wõ‚…wÁ»ttu
Œþo ™ fhu Au . ð¤e …] Ú ðe, s÷, ‚u s , ðtÞw , ytftþ, Ëh, Ërh‚t, Ë{w ÿ , ðËk ‚ trŒf A
Á‚w y tu , yðftþe „ú n tu , ™ûtºttu ð„u h u Ú te ÔÞtó Ë{„ú rðï Þtu „ u ï h …h{tí{t™e Þtu „
þÂõ‚™t rð÷tËY… Au yu{ nwk {t™wk Awk. ytðt Ë{Úto ©enrh™e r™{o¤ feŠ‚ Ëðo rŒþt{tk
¼ú{ý fh‚tk fh‚tk Úttfe sðtÚte ©{ hrn‚ Útðt {txu Mð„o™e {kŒtrf™e{tk «ðuþ‚e n‚e.
Ë{„ú rðï™u «ftrþ‚ fh‚t ËqÞo [kÿ …ý ©enrh …tËuÚte s «ftþ …tBÞt Au. nu {wr™ðÞo!
ytðt {nt Ë{Úto ©enrh™e ðt‚tu Ëtk¼¤‚tk {tYk {™ ‚]ó Út‚wk s ™Úte. {txu nu {nt¼t„!
WŒth ƒw Â Øðt¤t Ëk ‚ ðÞo ! ŒtŒt ¾t[h «r‚rŒ™ su { ™e Ëu ð t fh‚t n‚t ‚u ð t rŒÔÞ
rð„únÄthe Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t ƒeò ÷e÷t [rhºttu f]…t fhe™u yt… {™u Ëk¼¤tðtu
(1-8). ©eƒúñt™kŒ Mðt{e fnu Au - nu rþðŠ»t ! ßÞucS‚ htòyu ytðe he‚u fÌtwk íÞthu
‚…Úte Œwƒo¤ Œunðt¤t y™u ©enrh™t [hýf{¤{tk s ËŒt æÞt™{ø™ hnu™tht ©eÔÞt…fuþ
{w r ™ Ëðu o ï h ©eS {nthts™e M{] r ‚ ÷tðe™u ‚u htò™u yt «fthu fnu ð t ÷tøÞt (9).
©eÔÞt…fu þ {w r ™ ƒtu Õ Þt - nu ßÞucS‚ ! …qýo …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý
{nt«¼w Œw „ o … w h {tk r™ðtË fh‚t n‚t íÞthu …w h týe «Þt„S™t {w ¾ Úte ©e{ŒT ¼t„ð‚
…w h tý™e fÚtt yu f {rn™t Ëw Ä e Ëtk ¼ ¤‚t n‚t. ¼t„ð‚™e Ëk … q ý o fÚtt …w h e ÚtE íÞthu
©enrhyu VheÚte ‚u™t Œþ{ MfkÄ y™u …k[{ MfkÄ™e fÚtt ƒu {tË ËwÄe Ëtk¼¤e. ‚u …Ae
Vt„ý {tË ytð‚tk Vw÷Œtu÷tuíËð fÞtuo. íÞthƒtŒ [iºt ËwŒ ™ð{e - ht{™ð{e ytðe íÞtk
Ëw Ä e ©enrhyu ©eht{t™w s ™t ¼t»Þ Ërn‚ ©e{ŒT ¼„ðŒT „e‚t Ëtk ¼ ¤e. ht{™ð{e™t
{ntu í Ëð W…h Œu þ tu Œ u þ {tk Ú te nòhtu ¼õ‚s™tu ‚Útt Ëk ‚ tu y™u ƒú ñ [theytu Œw „ o … w h {tk
ytð‚t n‚t. ¼„ðt™ ©enrh™e «ËÒt‚t {txu W¥t{htò ©eht{sL{tu í Ëð fhtð‚t n‚t
(10-15). WíËð™e …q ý to n w r ‚ ƒtŒ Ëðo ¼õ‚s™tu …tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ {tk „Þt. íÞth …Ae
„Z…w h {tk hnu ‚ t ©enrhyu Vhe …tAtu fÚtt™tu ythk ¼ fhtÔÞtu . þYyt‚{tk {n‚T V¤™u
yt…™tÁk rð»ýw ËnMºt ™t{f M‚tu º t ¼t»Þ Ërn‚ Ëtk ¼ éÞw k . ‚u …Ae Œtu Z {rn™t Ëw Ä e
MfkŒ…whtý™t rð»ýw¾kz yk‚„o‚ ytðu÷wk ©e ðtËwŒuð {ntíBÞ Ëtk¼éÞwk. Ä{o™kŒ™ ©enrhyu
suX ËwŒ ŒË{e („k„t Œþnht)™u rŒðËu {æÞtn™ Ë{Þu „k„t…qs™tuíËð fhtÔÞtu. y™u suX
ËwŒ r™so¤t yuftŒþe™t þw¼ rŒðËÚte Þt¿tðÕõÞ M{]r‚™e rð¿tt™uïh …krz‚u fhu÷e r{‚tûtht
xeft ©ðý fhðt™tu ythk ¼ fÞtu o . ©tðý Ëw Œ ºtes™t htu s yt r{‚tûtht xeft ©ðý™e
Ë{tÃ‚e fhe. ©tðý ËwŒ [tuÚt™t rŒðËu ðhtn ¼„ðt™™e sL{ sÞk‚e™tu WíËð fÞtuo. yt
«Ëk „ W…h nòhtu ¼q Œ u ð tu ™ u ‚Útt Ëk ‚ tu ™ u s{tzât. ©tðý Ëw Œ …tk [ { (™t„ …k [ {e)Úte
™er‚þtMºt™e fÚtt Ëtk¼¤ðt™e þYyt‚ fhe. ©tðýe …qŠý{t™t rŒðËu ‚u™e …qýtonwr‚ fhe.
íÞthƒtŒ yrðfthe ¼„ðt™ ©enrhyu fÚtt™t ðõ‚t «Þt„S‚ …whtýe™e …qò fhe rðrðÄ
ðMºttu, y÷kfthtu ‚Útt Ä™ yt…e htS fÞto. ‚Útt ƒnw{t™ fhe ðts‚u „ts‚u ‚u{™t r™ðtË
MÚtt™ Ëw Ä e {q f e ytÔÞt. …w h týe™t ½u h Úte …tAt ytðe {nt«¼w ŒtŒt¾t[h™t Œhƒth{tk
÷ªƒzt™t ð]ût nuX¤ rð©t{ ÷u‚t ƒuXt n‚t ‚ux÷t{tk Ëthk„…whÚte Sðt¾t[h ‚Útt ‚u{™t
…wºte Œurðft íÞtk ytÔÞt. yus Ë{Þu ûtrºtÞ ¼õ‚ htXtuz ÄtÄ÷ ‚u{™e Œefhe {t÷‚e ËtÚtu
íÞtk ytÔÞt. ð¤e …wkò¼tE ™t{™t ¼õ‚ …ý yu ð¾‚u íÞtk ytð‚t n‚t. yt ƒÄt ¼õ‚tu
¾q ƒ n»to y™u {rn{t…q ð o f Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u …„u ÷tøÞt. ¼õ‚ðíË÷ ©enrhyu
‚u Ëðo ™ w k Mðt„‚ fÞw O ‚Útt fw þ ¤ Ë{t[th …q A T Þ t. íÞthu yt Ëðo ¼õ‚tu ntÚt òu z e …„u
÷t„e {nt«¼w™u fnuðt ÷tøÞt (16-27). Sðt¾t[h ytrŒf ¼õ‚tu ƒtuuÕÞt - nu f]…t™tÚt
! nu Mðt{e ! ‚{u y{tht Ëðo Œw:¾tu™tu ™tþ fh™tht Atu. y{u ‚{tht ŒtË Aeyu. y™u
‚{™u Ëthk„…wh ÷E sðt {txu ytÔÞt Aeyu. yt… ‚tu Ë{ÿÂüðt¤t Atu. ‚{thu {™ ftuE
hkf ™Úte fu ftuE htò ™Úte. yt ™t™tu Au fu yt {tuxtu Au yuðtu ftuE ¼uŒ ‚{u ht¾‚t ™Úte.
yt… y{tht ™„h{tk …Äthðt f]…t fhtu. ™Sf{tk s sL{tü{e ytðu Au ‚tu sL{tü{e™tu
{ntuíËð íÞtk ytðe™u fhtu ‚tu y{tÁk su fkE Ä™ ÄtLÞ Au ‚u™tu yt…™t {txu ‚Útt yt…™t
¼õ‚tu™t {txu ËŒw…Þtu„ ÚttÞ. yt… ¼õ‚tu™t fÕ…‚Á Atu ‚tu y{the ytx÷e {t„ýe {tLÞ
ht¾tu (27-31). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ¼q…r‚ ! Sðt¾t[h ytrŒf ¼õ‚tu™e þwØ
ÓŒÞ™e «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u fÌtw k , nu ¼õ‚tu ! {™u …ý ‚{tht „t{
ytððt™tu rð[th ÚtÞtu Au. {txu ‚{u fntu Atu ‚u «{týu nwk íÞtk sYh ytðeþ. sL{tü{e™t
{ntuíËð{tk W…Þtu„e ËtÄ™ Ët{„úe ¼u„e fhðt™e ‚íft¤ ÔÞðMÚtt fhtu. nwk …tk[{™t htus
Ëthk „ …w h ytðeþ. ©enrh™t ð[™tu Ú te yr‚þÞ htS ÚtÞu ÷ t ‚u ¼õ‚tu y u fÌtw k , nu «¼w !
yt… Ëk ‚ tu , ðýeo y tu , …t»to Œ tu , „] n MÚt ¼õ‚tu ð„u h u ƒÄt™u ÷E™u …Äthòu . ¼õ‚ðíË÷
¼„ðt™u Ëk { r‚ Œþo f {M‚f n÷tðe ¼÷u yu { s fhþw k yu { fne Ëthk „ …w h ™t ¼õ‚tu ™ tu

WíËtn ðÄtÞtuo. …Ae W¥t{htò™t Œhƒth{tk ‚u ƒÄt ¼õ‚tu™u ©enrhyu nu‚…qðof s{tzât.
íÞthƒtŒ ‚u Ëti ©enrh™u «ýt{ fhe Ëthk„…wh „Þt. y™u WíËð {txu ËtÄ™ Ët{„úe yufXe
fhðt ÷tøÞt. ©tðý ðŒ™e …tk [ { ytðe íÞthu ¼„ðt™ ©enrhyu sðt™e ‚i Þ the fhe.
Íz…e [t÷ðt¤t ÷t÷ yï W…h rðhts{t™ ÚtÞt. s{ýt ntÚtu {Äwh yðts fh‚e Íeýe
Íeýe ½w½heytuÚte Ëwþtur¼‚ ÷„t{ …fze n‚e. „¤t{tk Ëw„krÄ‚ ‚tò …w»…tu™e {t¤t …nuhe
n‚e. þheh W…h Ëw k Œ h ïu ‚ ðMºttu …nu Þ to n‚t. Ë{„ú rºt¼w ð ™{tk su { ™e Wßsð¤ feŠ‚
Vu÷tÞu÷e Au yuðt Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e ËtÚtu ‚u{™u r«Þ yuðt Ëtu{÷t¾t[h Ëwht¾t[h
ð„u h u …t»to Œ tu …ý ‚i Þ th ÚtÞt n‚t. ©enrh™t {tu x t¼tE ht{«‚t…S ‚Útt ™t™t ¼tE
EåAtht{ …ý ½tuzu Ëðth ÚtE {nt«¼w™e ËtÚtu s [t÷‚t n‚t. hM‚u s‚tk {t„o{tk su su
„t{tu ytð‚t n‚t ‚u ‚u „t{tu™t ¼õ‚tu …tu‚t™t EüŒuð™t Œþo™ fhðt hM‚t W…h ytðe
W¼t hnu‚t n‚t. ©enrh™u …w»…nth …nuhtðe ¼ux ð„uhu y…oý fhe …„u ÷t„‚t n‚t (32-
40). nu hts™T ! ©enrh Ëthk„…wh sðt ‚iÞth ÚtÞt íÞthu h{t, sÞt ð„uhu …tu‚t™t Mºte
¼õ‚tu ËtÚtu ftuE ðt‚[e‚ fÞto rð™t s [t÷‚t ÚtÞt n‚t. ytÚte ‚u{ýu rð[tÞwO fu {nt«¼w
Ëthk „ …w h {tk ðÄw Ë{Þ htu f tðt™t nþu ‚u Ú te yt…ýe ËtÚtu ftu E ðt‚ fhe ™Úte. ytðe
þkftðt¤e ‚u ƒnu™tu ©enrh™e …tA¤ s Ëthk„…wh sðt ‚iÞth ÚtE „E. Ëthk„…wh™t s™tu™u
ßÞthu Ë{t[th {éÞt fu ©eS {nthts …tu‚t™t ¼õ‚ Ë{qn ËtÚtu ytðe hÌtt Au íÞthu ‚uytu
n»to ½u÷t ÚtE „Þt. WíËtn{tk ytðe Ët{iÞwk fhðt™e ‚iÞthe fhðt ÷tøÞt. ™t™t «fth™t
ðt®sºttu ð„tz‚t y™u ËwkŒh ¼tððtne fe‚o™tu „t‚t „t‚t „út{s™tu ©enrh Ë{e…u ytðe
{nt«¼w™wk ËL{t™ fh‚t n‚t. ©enrhyu …ý „út{ðtËeytu™u fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. …Ae
ðts‚u „ts‚u ™„h{tk ytðe Sðt¾t[h™t Œhƒth{tk r™ðtË fh‚t n‚t. sÞt, ÷r÷‚t
ytrŒf Mºte ¼õ‚tu™u htXtuz ÄtÄ÷™t ½uh W‚thtu ytÃÞtu. ƒeò ¼õ‚tu™u …ý ©enrh htXtuz
ÄtÄ÷™t ¼ð™{tk s W‚thtu y…tð‚t n‚t. ‚u …Ae ŒuþtuuŒuþ{tkÚte nòhtu íÞt„e Ëk‚tu ‚Útt
„]nMÚt ¼õ‚tu íÞtk ytððt ÷tøÞt. ‚u ƒÄt™tu Ëífth fhe ÞtuøÞ MÚt¤u W‚tht ytÃÞt. yËkÏÞ
nrh¼õ‚tu ™ t yt„{™Úte Ëthk „ …w h „t{{tk Ëðo º t sL{tü{e {ntu í Ëð™tu yt™k Œ AðtE
„Þtu. ¼„ðt™ ©enrh „t{tu „t{Úte ytðu÷t ¼õ‚s™tu™t ¾ƒh yk‚h …qAe ‚u{™u yt™kŒ
…{tz‚t n‚t. sL{tü{e™t rŒðËu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ðnu ÷ e Ëðthu QXât. VÕ„w
™Œe{tk M™t™ fÞw O . Ëk æ Þt ðk Œ ™trŒf r™íÞf{o fhe ™Œe ftk X u ¼õ‚s™tu ™ e {¤u ÷ e Ë¼t{tk
…ÄtÞto (41-50).
Er‚ ©eËíËkr„¼q»tý ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt™t …k[{ ykþ{tk ©eÔÞt…fuþ {wr™-
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh Ëthk„…wh …ÄtÞto yu ™t{u «Út{ yæÞtÞ Ëk…qýo >>1>>
yæÞtÞ - 2
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u Ë{Þu Ä{toí{s ©enrhyu ËwkŒh Ëtu™uhe srhÞt™e
ðMºttu Äthý fÞto n‚t. Ë¼t{tk „tzt W…h þtu¼tÞ{t™ {k[ ‚iÞth fÞtuo n‚tu. ‚u {k[ W…h
{nt«¼w rðhts{t™ ÚtÞt. ‚u{™e ytË…tË yuf ƒtsw íÞt„e Ëk‚tu-ƒúñ[theytu ƒuXt n‚t.
ƒeS ƒtsw „]nMÚt ¼õ‚tu ƒuXt n‚t. Mºteytu …ý …tu‚…tu‚t™e s„tyu {ÞtoŒtÚte ƒuXe n‚e.
«Út{ íÞt„e ð„o ƒu X tu n‚tu . ‚u …Ae „] n MÚt ð„o y™u íÞthƒtŒ Mºte ð„o yu { y™w ¢ {u
Ëti ƒuXt n‚t. ƒÄt ¼õ‚tu ©enrh™t ËwkŒh {w¾th®ðŒ Ët{u [kÿ-[ftuh™e yuft„ú áÂüÚte òuE
hÌtt n‚t. þYyt‚{tk {nt«¼wyu fe‚o™tu „tðt™wk fÌtwk. ‚uÚte ™t„tswo™ ytrŒf ¼õ‚tu ™t™t
«fth™t ðt®sºttu ð„tzðt™e ËtÚtu fe‚o ™ „t™ fhðt ÷tøÞt. ‚u ð¾‚u Ëw h …r‚ ELÿ
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t Œþo ™ {txu ytð‚t n‚t. ‚u ý u «ËÒt‚t sýtððt ðthk ð th
ðhËtŒ™t Atk x ýt ™t¾ðt {tk z ât. ðhËtŒ Úttu z tu ðæÞtu yu x ÷u Ë¼ts™tu yf¤tðt ÷tøÞt
y™u yt½t …tAt Útðt ÷tøÞt. ©enrh …ý Ë¼t{tkÚte ðthkðth WXe™u …tu‚t™t W‚thu s‚t
n‚t y™u …tAt ytð‚t n‚t. ðhËtŒ{tk …÷¤‚t Ë¼ts™tu ™ u òu E ©enrh «ËÒt‚tÚte
ƒtuÕÞt fu nu ¼õ‚s™tu ! ‚{u Ëti ðhËtŒÚte ¼ªòÞu÷t Atu A‚tk {tht Œþo™ {txu ðthkðth
ynª ytðe ƒuËtu Atu. ‚{™u ÄLÞ Au. Ëti {tht Œþo™Úte Ëw¾e Úttytu. nu hts™T ! ‚u Ë{Þu
y{ŒtðtŒÚte yt™k Œ t™k Œ {w r ™ ytÔÞt. {w r ™™u Œu ¾ ‚tk s {nt«¼w …tu ‚ t™t ytË™ W…hÚte
W¼t ÚtÞt. yt™kŒt™kŒ {wr™™u ƒtÚt{tk ½t÷e {éÞt. ‚u{™t rþ»Þ{kz¤™u …ý ¼uxât. Ëðo™t
fwþ¤ Ë{t[th …qAe …tu‚t™t ytË™u ytðe rðhts{t™ ÚtÞt. yt™kŒt™kŒ Mðt{eyu …tu‚t™e
Ítu¤e{tkÚte …k[hk„e huþ{™e ƒ™tðu÷e y™u {tu‚e™t {ýft ‚Útt Vw{‚tðt¤e ËwkŒh ht¾zeytu
ftZe. ©enrh™u fÌtwk, nu {nthts ! ©tðýe …qŠý{t™u rŒðËu yt ht¾zeytu ©e™h™thtÞý
¼„ðt™™u Ähtðe n‚e, ‚u ÷tÔÞtu Awk {txu yt… …ý yt ht¾ze ƒtkÄtu yu{ fne ‚u {wr™yu
©eS {nthts™u ht¾ze ƒtk Ä e.{nthtsu ‚u Ëðo ™ u …tu ‚ t™e …tËu ƒu Ë tzât. ‚Útt «tËk r „f
ðt‚tu fhe (1-9). Ëw k Œ h ytË™ W…h «MÚttr…‚ fhu ÷ WæÄðtð‚th ©eht{t™k Œ Mðt{e™e
Ëðthu «t‚:ft¤u su { ýu …q ò fhe n‚e, ‚u ð t {nt«¼w …tu ‚ t™t ¼õ‚tu …tËu h{ýeÞ {k z …
‚i Þ th fhtð‚t n‚t. {k z …™u r[ºt rðr[ºt ¼t‚ðt¤t ðMºttu Ú te Ëw þ tu r ¼‚ fÞtu o n‚tu . [thu
ƒtsw fu¤™t MÚtk¼ htuÃÞt n‚t. W…ðtËe ©enrhyu {kz…™e {æÞ{tk ËwkŒh ®nztu¤tu ƒkÄtÔÞtu.
htrºt™tu Úttuztu Ë{Þ „Þtu íÞthu ©enrhyu M™t™ fÞwO. ËwkŒh ðMºttu Äthý fÞto. y™u {æÞ
htrºtyu «„x ÚtÞu ÷ t ¼„ðt™ ©ef] » ý™e Ëtu ™ t™e ƒ™tðu ÷ e «r‚¼tðk ‚ «r‚{t™e Ëw „ k r Ä
[k Œ ™, …w » …, [tu ¾ t yrƒ÷ ð„u h u Ët{„ú e Úte …q ò fhe ‚u «r‚{t MðY…™u ®nztu u ¤ t{tk
…Ähtð‚t n‚t. ©ef] » ý «¼w ™ t sL{™tu Ë{Þ ÚtÞtu íÞthu Œþu rŒþtytu ™ u „sðe {w f ‚t
ðt®sºttu ™ t ½tu » t ËtÚtu s„‚ …ezt™u nh™tht ©enrhyu Œu ð fe™k Œ ™™e yth‚e W‚the.
¼q Œ u ð tu y u MðÂM‚ ð[™tu Wå[tÞto . ytftþ{tk hnu ÷ t Ëw h „ýtu y u ™k Œ ™ð™™t …w » …tu ™ e ð»tto
fhe {nt«¼w™u ðÄtÔÞt. ¼õ‚s™tu ©ef]»ý sL{tuíËð™u Wr[‚ …Œtu „tðt ÷tøÞt. ¼„ðt™
©enrh …ý ËtÚtu „t‚t n‚t. íÞth …Ae ¼Âõ‚™k Œ ™ ¼„ðt™u ƒú ñ Œu ð tu ™ e …ý …q ò fhe.
ŒÂûtýt yt…e. íÞthƒtŒ ©enrh «r‚{t MðY… ©ef] » ý™u ®nztu ¤ u Íq ÷ tð‚t n‚t y™u
©e{ŒT¼t„ð‚{tk ðýo™ fhu÷ ©ef]»ý sL{ [rhºt™u Ëtk¼¤‚t n‚t. fÚtt fe‚o™{tk sL{tü{e™e
yt¾e ht‚ yu he‚u ðe‚tðe. «t‚:ft¤ ÚtÞtu íÞthu M™t™ Ëk æ Þt EíÞtrŒf r™íÞ f{o fhe
ðËwŒuð…wºt ©ef]»ý™wk VheÚte W¥th …qs™ fÞwO. …Ae ‚u Ëtu™t™e {qŠ‚ ƒútñý™u y…oý fhe.
nòhtu ¼qŒuðtu™u ©æÄt…qðof s{tzât. ƒútñýtu s{e hÌtt íÞthu ©enrh ðú‚™t …thýt fhðt
ƒuXt. …tu‚u s{e™u Ëk‚tu {wr™s™tu ‚Útt „]nMÚt ¼õ‚tu™u …ý ƒnw «fth™t r{ütÒt ¼tus™tu
yt„ú n …q ð o f s{tze ‚] ó fÞto . ƒ…tu h …Ae VÕ„w ™Œe™u rf™thu ¼õ‚s™tu ™ e Ë¼t ÚtE.
¼„ðt™ ©enrh ‚u Ë¼t{tk …Äthe Wå[ ytË™u rðhts{t™ ÚtÞt. …tu‚t™t ¼õ‚tu™u Ä{o™e
ËwÿZ‚t fhtððt {txu W…Œuþ ðth‚t fh‚t n‚t. íÞth …Ae ¼tŒhðt ËwŒ yü{e ytðe íÞthu
htrÄftS™tu sL{tuíËð …ý Wsð‚t n‚t. rŒðË™t {æÞtn™ Ë{Þu htrÄftS y™u ©ef]»ý™e
…qò fhe htÄtü{e™tu WíËð fh‚t n‚t. WíËð™e Ë{tÂó fÞto ƒtŒ ‚u rŒðËu …ý ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý nòhtu ƒú t ñýtu ™ u r{ü ¼tu s ™ s{tze ‚] ó fhe ŒÂûtýtytu yt…‚t n‚t.
¼qŒuðtu s{e hÌtt …Ae …tu‚u …ý ¼õ‚tu™e ËtÚtu s sBÞt. íÞth ƒtŒ {w¾ðtË ÷E …tu‚t™t
W‚thu ytðe ytht{ fhðt ÷tøÞt (10-20). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! yus
rŒðËu ftrhÞtýe „t{™t ¼õ‚tu ©eS {nthts™u …tu ‚ t™u „t{ ‚u z e sðt {txu Ëthk „ …w h
ytÔÞt. ðË‚t ¾t[h yu { ™e ƒu …í™eytu ‚Útt …w º t {týËw h ¾t[h ‚Útt ƒeò ¼õ‚tu
ðu÷t¼tE, f{t¼tE, ðeht¼tE, ht½ð¼tE, ŒuðS¼tE, fhý¼tE ‚u{s Œurðft, nrhƒt
ð„uhu ¼õ‚tuyu ©enrh™u …„u ÷t„e™u fÌtwk, nu «¼w ! y{tÁk ftrhÞtýe „t{ ynªÚte Zqfzwk
s Au. y{u ‚{™u ‚uzðt {txu ytÔÞt Aeyu ‚tu yt… íÞtk …Äthðt f]…t fhtu. y™u „t{™t
Ëti nrh¼õ‚tu™t {™tuhÚttu …qht fhtu yuðe y{the «tÚto™t Au. ©enrh fnu Au nu ¼õ‚s™tu!
y{u ‚{tht W…h htS Aeyu. yíÞthu ‚{u ‚{thu „t{ òytu y{u ytð‚e ft÷u Ëðthu íÞtk
sYh ytðþw k . {nt«¼w y u yt…u ÷ t ð[™Úte htS ÚtE™u Ëðo ¼õ‚tu ftrhÞtýe …tAt VÞto
y™u ©eS {nthts™t Ëífth {txu ‚iÞthe fhðt ÷tøÞt. ftrhÞtýe™t ¼õ‚tu™t „Þt …Ae
htsftux „Þu÷t W¥t{ htò íÞtk ytÔÞt y™u ©eS {nthts™u „Z…wh …Äthðt ƒnw «tÚto™t
fhe. ‚u Ú te ©enrh htrºt™t «Út{ …ntu h {tk s Œw „ o … w h sðt ™ef¤e „Þt. ‚u { ™e …tA¤
W¥t{htò y™u yLÞ ½tu z u Ë ðthtu , Ëðo …Œtr‚ytu y™u „tzt{tk ƒu X u ÷ t sÞt, h{t ytrŒf
¼õ‚tu fe‚o™tu „t‚t „t‚t s‚t n‚t. yt„¤ s‚tk ‚u ƒÄtu ¼õ‚Ë{qn ©enrh™e ËtÚtu ÚtE
„Þtu. Ëðth ÚtÞwk íÞthu Ëti Œw„o…wh …ntUåÞt (21-30). „Z…wh{tk …tu‚t™e yûthytuhze{tk
©enrh rðht{ fh‚t n‚t. íÞth …Ae ytËtu ËwŒ [‚wÚteo™t rŒðËu ©eS {nthts ftrhÞtýe
„t{u …ÄtÞto. ‚u{™e ËtÚtu fux÷tf Ëk‚tu n‚t. fux÷tf „]nMÚttu …ý n‚t. {t„o{tk ytð‚t
„t{tu™t nrh¼õ‚tuu …tu‚t™t EüŒuð™t Œþo™ fhðt hM‚t W…h ytðe W¼t n‚t. {nt«¼w™u
òuE yt™kŒ …t{‚t n‚t. ©enrh …Äthu Au ‚uðt Ë{t[th Ëtk¼¤‚tk s „út{s™tu WíËtn{tk
ytðe „Þt. ™t™t «fth™t ðt®sºttu ËtÚtu ©enrh™t Ëífth {txu Ët{t ytð‚t n‚t. ©enrh
Ë{e…u ytÔÞt íÞthu …tu ‚ t™t fw x w k ƒ Ërn‚ Ët{u ytðu ÷ t ðË‚t¾t[h ‚u { s yLÞ ¼õ‚tu
©enrh™u …„u ÷t„e ðts‚u „ts‚u …tu ‚ t™t ™„h{tk ‚u z e ÷tð‚t n‚t. ftrhÞtýe{tk
ðM‚t¾t[h™wk ½h ½ýwk Ë{]Ø n‚wk ‚Útt …rðºt n‚wk ‚uÚte ¼Âõ‚™kŒ™ ¼„ðt™ …t»toŒtu Ërn‚
ðË‚t¾t[h™t Œhƒth{tk r™ðtË fh‚t n‚t ‚Útt ƒeò ¼õ‚tu ™ u Þtu ø Þ ÷t„u ‚u { yLÞ
MÚt¤tu y u W‚tht y…tð‚t n‚t. ©enrh™t yt„{™Úte ftrhÞtýe „t{{tk ½u h ½u h ÷tu f tu
WíËð {™tð‚t n‚t. su su ½uh {nu{t™tu™u W‚tht fhtÔÞt n‚t ‚u ‚u ½h™t {tr÷ftuyu ½h
ð¾he Ërn‚ yt¾t ½h™e ËtU … ýe {nu { t™tu ™ u fhe ŒeÄe n‚e. y™u …tu ‚ u ‚tu òýu
yÇÞt„‚-yr‚rÚt ntuÞ ‚uðe he‚u ð‚o‚t n‚t. „t{™t htò ðË‚t¾t[hu …ý …tu‚t™wk Ë{„ú
¼ð™ ©enrh™u hnuðt {txu Ë{…oý fhe ŒeÄwk n‚wk. y™u …tu‚u {nu{t™ ntuÞ ‚uðe he‚u fwxwkƒu
Ërn‚ hnu‚t n‚t. WŒth Mð¼tððt¤t Þtu„uïh …h{tí{t Ëk‚tu {wr™s™tu ËtÚtu ytËtu ËwŒ-
[tuÚtÚte ftŠ‚f ËwÄe yuftŒþe ËwŒe ðM‚t¾t[h™t Œhƒth{tk r™ðtË fh‚t n‚t. nu hts™T!
yt Ë{Þ ŒhBÞt™ Ëwh‚Úte ÞtŒðS¼tE ™t{™t W¥t{ ¼õ‚ íÞtk ytÔÞt n‚t. ‚uytu ©enrh
{txu ©uc þtu¼tðt¤tu yuf A…h …÷k„ ÷tÔÞt n‚t. …÷k„™t [th …tÞt huþ{™t „wåAÚte
þtu¼tÞ{t™ fÞto n‚t. ©enrh Œhhtus Ë¼t{tk yt …÷k„ W…h rðhts{t™ Út‚t y™u W…Œuþ
ðth‚t fh‚t. ftuE rŒðË Ëk‚tu™t Ä{tuo fnu‚t ‚tu ftuE rŒðË „]nMÚttu™t Ä{tuo fnu‚t. õÞthuf
ytí{t-…h{tí{t Ëk ƒ k Ä e ¿tt™ ðth‚t fnu ‚ t, õÞthu f Þtu „ y™u Ëtk Ï Þ þtMºt™t hnMÞ™w k
r™Y…ý fh‚t ‚tu ftu E rŒðË ¼Âõ‚™w k MðY… fne Œu ¾ tz‚t. rŒðË™t «Út{ ¼t„{tk
ht{t™wò[tÞo™t ©e¼t»Þu Ërn‚ ƒúñ Ëqºttu™e fÚtt Ëtk¼¤‚t y™u ‚u™e «þkËt fh‚t. ƒ…tuh
…Ae™e Ë¼t{tk ƒeS fÚtt Ëtk ¼ ¤‚t. ytËtu ðŒ Ä™‚u h Ë™t rŒðËu yt ƒÄe fÚtt™e
…q ý to n w r ‚ fhe. fÚtt ðtk [ ™th ðõ‚t™e …q ò fhe ‚Útt ŒÂûtýt ‚hefu ½ýw k Ä™ y™u ðMºttu
ytÃÞt (31-41). rŒðt¤e™t rŒðËu ðM‚t ¾t[h™t Œhƒth™t rðþt¤ [tuf{tk ‚Útt [thu ƒtsw
{ft™tu{tk W…h y™u ™e[u y™k‚ Œeðtytu™e nth fhtðe. ÷ªƒzt™e zt¤tu W…h …ý Œeðtytu
{q f tÔÞt. [thu ƒtsw Œe… …k Â õ‚™e þtu ¼ t òu E htS ÚtÞt. íÞthƒtŒ ©enrhyu Ëtu ™ u h e
ƒw è tðt¤tu y™u Xk z eÚte hûtý yt…u ‚u ð tu ò{tu …nu Þ tu o . ‚Útt Ëw k Œ h ÷t÷ (fu z âÚte ™e[u ™ t
¼t„u) Ëwhðt÷ Äthý fÞtuo. {M‚f W…h Ëtu™uhe ‚th ðt¤e …t½ Äthý fhe. ‚Útt ¾¼t W…h
ËwkŒh þtu¼‚tu ¾uË Äthý fÞtuo ytðe yŒT¼w‚ þtu¼t™t Ët„h Ë{t yûthtrÄ…r‚ ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý Œeðtytu™e nth{t¤t™e {æÞu ‚iÞth fhu÷ ËwkŒh {k[ W…h rðhts{t™ ÚtÞt.
nu hts™T ! ‚u ð¾‚u {nt«¼w ¾q ƒ s «ËÒt sýt‚t n‚t. Ë¼t{tk ©enrh™e yt„¤
{Þto Œ tÚte ƒu X u ÷ t Œu ð t™k Œ Mðt{e ‚Útt «u { t™k Œ Mðt{e ð„u h u Ëk ‚ tu {w õ ‚t™k Œ {w r ™ y™u
ƒúñt™kŒ {wr™™t ƒ™tðu÷t fe‚o™tu ðt®sºttu ËtÚtu {Äwh ht„Úte „tðt ÷tøÞt. fe‚o™tu Ëtk¼¤e
{nt«¼w ½ýt htS ÚtÞt. y™u …tu‚t™e y{]‚Ë{t™ ðtýeÚte Úttuze ðth‚t fhe. ƒesu rŒðËu
yuf{™t htus XtftuhS yt„¤ yÒtfqx™e h[™t fhe ‚Útt „tuðÄo™-WíËð fhe nrh¼õ‚tu™u
yt™kŒ yt…‚t n‚t. nu hts™T ! yu{ fh‚tk ft‚of ËwŒ yuftŒþe ytðe íÞthu ©enrhyu rð»ýw
«ƒtuÄ ™t{™tu {tuxtu WíËð fÞtuo. yt «Ëk„ W…h y™uf ¼õ‚s™tuyu ƒnw {qÕÞðt¤t rðrðÄ
ðMºttu, Ëtu™t Y…t™t y÷kfthtu, ËwkŒh {wfwx ‚Útt htufzt Yr…Þt, …w»…™t nth, þu¾h ‚tuhtytu
‚Útt rðrðÄ V¤Vq÷, ƒhVe …Uzt ð„uhu y…oý fhe EüŒuð™e …qò fhe, «tÚto™t M‚wr‚ fh‚t
n‚t. ƒthþ™t rŒðËu ©enrhyu rðrðÄ «fth™t r{ütÒt ‚i Þ th fhtÔÞt. y™u f ¼q Œ u ð tu ™ u
s{tze ¾q ƒ ‚] ó fÞto . Ëk ‚ tu , …t»to Œ tu Ëðo ™ u Ëthe he‚u s{tzât. s{tzðt{tk yr‚þÞ
©æÄtðt¤t ©enrh Ë{„ú Ëuðf „ý™u s{tzât ƒtŒ …tu‚u s{ðt ƒuXt. yt he‚u ytËtu ËwŒ
rð™tÞf [‚w Ú teo Ú te ftŠ‚f Ëw Œ yu f tŒþe Ëw Ä e ftrhÞtýe „t{u rðhtS ¼„ðt™ ©enrh
¼õ‚tu™t Ë½¤t {™tuhÚt …qht fh‚t n‚t. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! íÞth …Ae
…k [ t¤t™t Œhƒth nu { k ‚ ®Ënu ©enrh™u …tu ‚ t™t „t{ …Äthðt rð™k ‚ e fhe. yu s Ë{Þu
{nt«¼w ™ t r{ºt Ëw h t¾t[h {nthts™u …tu ‚ t™u „t{ ‚u z e sðt EåA‚t n‚t. Ëðo S ð
rn‚tðn Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u ƒúñt™kŒ {wr™ ‚Útt r™íÞt™kŒ {wr™™u …qATÞwk, nu {wr™ðhtu!
yt…ýu «Út{ fÞt „t{u sEþwk ? ‚{thtu su yr¼«tÞ ntuÞ ‚u fntu. ƒk™u Ëk‚tuyu fÌtwk, nu
{nthts, yt…ý™u Ëti «Út{ ™t„zft sðwk ðÄw Ëw„{ hnuþu. A‚tkÞ yt…™u y™wfw¤ ntuÞ
‚u{ fhtu. ytÚte ©enrh ™t„zft sðt ‚iÞth Útðt ÷tøÞt (42-48).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh Ëthk„…wh{tk sL{tü{e {ntuíËð fhe ftrhÞtýe …ÄtÞto yu ™t{u ƒeòu
yæÞtÞ - 3
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! ftrhÞtýe „t{Úte ™t„zft sðt™t hM‚u
©enrh [t÷‚t ÚtÞt íÞthu {t„o { tk ÷tu Þ t „t{ «Út{ ytÔÞw k . ‚u Ú te {nt«¼w Ëw h t¾t[h™t
÷tuÞt „t{{tk …Äth‚t n‚t. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ËtÚtu ™ef¤u÷t ¼õ‚ Ë{qn{tk ¼„wS
ytrŒf …t»toŒtu n‚t. ½ýt ƒÄt Ëk‚tu™t {kz¤tu n‚tk. nu{k‚®Ën, ðË‚t¾t[h, W¥t{¾t[h
ð„uhu þwhðeh þMºtÄthe ½tuzuËðthtu n‚t. sÞt, ÷r÷‚t, h{t ytrŒf y™uf Mºte ¼õ‚tu …ý
„tzt{tk ƒuËe ©enrh ËtÚtu {wËtVhe fh‚t n‚t. ©enrh™tu yï Ë{„ú Ëk½™e yt„¤ [t÷‚tu
n‚tu. …hk‚w ‚uÚteÞu yt„¤ Ëk‚tu™t {kz¤ [t÷‚t n‚t. ‚uÚte ©enrhyu fÌtwk, nu Ëk‚tu ! y{u
ðtn™ðt¤t Aeyu. y™u ‚{u …„u [t÷™tht Atu A‚tk …ý y{thtÚte yt„¤ sE hÌtt Atu
‚u fu x ÷u f Ëw Ä e sE þfþtu ? ytðe he‚u rð™tu Œ ðth‚t fh‚t fh‚t ÷tu Þ t „t{u ytÔÞt.
÷tu Þ t{tk ©enrh™t ½ýt ¾u z q ‚ ¼õ‚tu hnu ‚ t n‚t. ½txt ð] û ttu ™ e AtÞtÚte þtu ¼ ‚w k , rð…w ÷
…týeðt¤w k y™u {tu x t «{tý{tk ½ô ð„u h u y™ts …fð‚w k ÷tu Þ t Ëðo ™ u Ëw ¾ -Ë{] Â Ø yt…‚w k
„t{ Au. yts „t{{tk ¼Âõ‚ Ä{toí{s ©enrh™u ‚u{™t ƒk™u ¼tEytu ht{«‚t…¼tE ‚Útt
EåAtht{¼tE™tu «Út{ {u¤t… ÚtÞtu n‚tu. ®Ën ™t{u „t{™t {wÏÞ ði~Þ …xu÷ ¼õ‚ ‚Útt
ƒeò ¼õ‚tu y™u „t{ Äýe Ëwht¾t[h ð„uhu Ëtiyu {¤e™u ©eS {nthts™wk WíËtn…qðof
Mðt„‚ fÞwO. y™u ¾qƒ n»toÚte Ëti ©enrh, Ëk‚tu {wr™s™tu ‚Útt Ëk½™t ƒeò ¼õ‚tu™e Ëuðt
Ëk ¼ tð™t fhðt ÷tøÞt. W¥t{ «fth™t ðMºttu y÷k f thtu ‚Útt ƒeS ¼u x tu yt…e ©enrh™e
…qò fh‚t n‚t. Mðtr{™thtÞý {nt«¼w yt ƒÄt ¼õ‚tu™t {™tuhÚt …qýo fhðt íÞtk r™ðtË
fh‚t n‚t. ©enrh ÷tuÞt …ÄtÞto Au yu ðt‚™e ytswƒtsw™t „út{s™tu™u ¾ƒh …ze íÞthu
„t{zuÚte y™uf ¼õ‚s™tu ©enrhf]»ý {nthts™t Œþo™ fhðt Œhhtus ÷tuÞt „t{u ytð‚t
n‚t. ¼õ‚ðíË÷ «¼w Ëðo™t fwþ¤ Ë{t[th …qA‚t n‚t ‚u{™e yt„¤ Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ
y™u ¼Âõ‚™e …wÂü fhu ‚uðe ðth‚t fh‚t n‚t. nu hts™T ! ‚u Ë{Þu ¾uzq‚tu™e ðtzeytu{tk
ðk‚tf™tu …tf Ëthtu ÚtÞtu n‚tu. ‚uÚte Œþo™u ytð™th ¼õ‚s™tu ©enrh™u y…oý fhðt {txu
Ëw k Œ h ™t™t ™t™t ftu { ¤ y™u h‚tþ …z‚t hk „ ðt¤t ½ýt ƒÄtk ðk ‚ tf ÷E ytð‚t n‚t.
Ëðuoïh yûthtí{t ©enrh ÷tuÞt hÌtt íÞtk ËwÄe ¼õ‚tuyu ÷tðu÷t ËwkŒh ðk‚tf™wk þtf …tu‚u
ƒ™tð‚t n‚t. yuf ËtÚtu {tuxt fztÞt{tk ŒË {ý - …kŒh {ý fu ðeË {ý sux÷t hª„ýt™wk
þtf yu f ÷t ƒ™tð‚t. {ŒŒ{tk hnu ÷ t ƒú ñ [theytu Ëðo ðk ‚ tftu ™ u Ätu E MðåA fhe Ë{the
yt…u. ©enrh {tuxt fztÞt{tk ½ýwk ƒÄwk ½e ™t¾e „h{ fhu. ¾qƒ „h{ ÚttÞ yux÷u Ätýt-
SÁk ‚s ÷®ð„ ð„u h u ò‚ò‚™t {he {Ët÷t ‚u { tk ™t¾‚t. ‚z ‚z yðts ÚttÞ íÞthu
ËwÄthu÷t ƒÄt hª„ýt ‚u{tk ™t¾e Œu‚t. yu ð¾‚u A{ftht™t Út‚t ËwkŒh þçŒ™e ËtÚtu s
ð½th™e Ëw„kÄ Ëðoºt «Ëhe s‚e. þtf ƒ™tð‚t {nt«¼w yíÞk‚ þtu¼‚t n‚t. y™w¼ðe
hËtuÞt™e {tVf ntÚt{tk {tuxtu fzAtu ÷E þtf n÷tð‚t. n¤Œh ™t¾ðtÚte ntÚt y™u ðMºttu
ƒÄtk …e¤t ÚtE s‚t. ð½th™u fthýu ytk ¾ tu ‚Útt ™tf{tk …týe ytðe òÞ íÞthu …tu ‚ t™t
Y{t÷ ðzu ÷qA‚t òÞ. þtf A{fth‚t ËwkŒh ©enrh™t Œþo™ fhðt ¼õ‚s™tu™e ¼ez Út‚e.
{nt«¼w™tk Œþo™ fhe ÷tuftu ¾wþe ¾wþe ÚtE s‚t. {w¾ …h {kŒ ntMÞðt¤t ©enrh ¾qƒs
Œþo™eÞ ÷t„‚t n‚t. s{ðt™e yt¿tt ÚttÞ íÞthu {wõ‚t™kŒtrŒ Ëk‚tu, Ëtu{÷t¾t[h ytrŒf
…t»toŒtu, ¼„wS ð„uhu Ëuðf „ýtu ƒÄt s …kÂõ‚{tk ƒuËe s‚t. yûthtrÄ…r‚ ©enrh {wr™ytu
ð„uhu™e …kÂõ‚{tk ò‚u f{kz¤w ÷E þtf …ehË‚t. yrÄf ÷t÷ {h[tðt¤wk y™u ¾qƒ s yrÄf
½eðt¤w k ‚u þtf fzAe ¼he ¼he™u þe½ú „r‚Úte s{™thtytu ™ t …tºt{tk ™t¾e Œu ‚ t n‚t.
þtf s{‚tk s{‚tk s{™thtytu ‚u™t MðtŒ™e ¾qƒ s «þkËt fh‚t n‚t. ¼õ‚s™tu™u ¾qƒ
s WíËtn…qðof þtf s{‚t òuE ©enrh …ý htS Út‚t n‚t (1-13). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! ðk‚tf™wk þtf ©enrh …tu‚u ƒ™tðu Au yuðwk òýe™u y™uf nrh¼õ‚tu Œhhtus
ËwkŒh fw{¤t ðk‚tf ÷tððt ÷tøÞt. y™u ¼õ‚ðíË÷ «¼w …ý «r‚rŒ™ ðk‚tf™wk þtf …tu‚u
ƒ™tðe ¼õ‚tu™u s{tz‚t n‚t. yt{ fh‚tk {t½ ËwŒ …k[{e-ðËk‚ …k[{e ytðe „E. ðËk‚
…k[{eyu «t‚:ft¤u ©enrhyu M™t™ fÞwO. …Ae ËkæÞt …qò™trŒf r™íÞf{o fÞwO. ‚Útt ðËk‚
…q ò fhtðe. íÞthƒtŒ …tu ‚ u ïu ‚ r™[tu ÷ yu x ÷u fu ËVu Œ …tÞò{tu …nu Þ tu o . W…h™t ¼t„u
ËVu Œ yk „ h¾w k …nu Þ w O . fu Ë he hk „ ™t Au z tðt¤w k yu f ËVu Œ ðMºt fu z âu ƒtk æ Þw k . fu Ë he hk „ ™t
Auztðt¤wk ƒeswk yuðwk s ïu‚ðMºt {M‚fu ƒtkæÞw. yuðwk s ƒeswk ðMºt s™tuE™e su{ ztƒu ¾¼u
™tÏÞwk. ytðe he‚u ðMºttu Äthý fhe Ë¼t{tk …ÄtÞto. …tu‚t™t ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt.
Ë¼t{tk [thu ƒtsw y™uf nrh¼õ‚tu ntÚt{tk {t¤t ÷E nrhM{hý fh‚t ƒuXt n‚t. {nt«¼w
Ë¼t{tk ytðe™u ƒuXt íÞthu [ftuh …ûte [kÿ™u òuE hnu ‚u{ ƒÄt ¼õ‚tu ©enrh™t {w¾th®ðŒ
Ët{u òu E hÌtt n‚t. nrh¼õ‚tu y u „w ÷ t÷™t ftu Ú t¤t ÷tðe ht¾e {q õ Þt n‚t. ‚u { tk Ú te
„w÷t÷™t ¾tuƒt ¼he ¼he ¼õ‚s™tu …h Wztzðt ÷tøÞt. „w÷t÷ VUf‚t VUf‚t ntÚt™t n÷™
[÷™™u ÷eÄu …tu‚u …nuhu÷wk yk„h¾wk s{ýt ¾¼t ƒtswÚte Vtxe „Þwk. A‚tk ‚u™e Œhfth htÏÞt
ð„h …tu‚u „w÷t÷ Wztz‚t hÌtt. ¼õ‚s™tu WíËtn{tk ytðe fe‚o™tu „t‚t n‚t. yu ð¾‚u
®ËntrŒf „t{™t {w Ï Þ ¼õ‚tu ‚÷ ‚Útt „tu ¤ ÷tÔÞt. ¾tu ƒ tu ¼he ‚÷-„tu ¤ ©enrh™u
ytÃÞt. {nt«¼w ‚u sBÞt. …Ae {w õ ‚t™k Œ trŒf {w r ™s™tu ‚Útt ƒeò ¼õ‚„ýtu ™ u …ý
‚÷„tu ¤ ðnU å Þt. yu ð t{tk ƒú ñ [the s{ðt {txu ƒtu ÷ tððt ytÔÞt. ‚u { ™e ËtÚtu ©enrh
s{ðt …ÄtÞto (14-24). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ßÞucS‚ ! ÷tuÞt „t{{tk þtftuíËð
y™u ðËk‚tuíËð ÚtÞtu ‚u ŒhBÞt™ yuf ƒeòu …ý {tuxtu WíËð ÚtÞtu n‚tu. {t½ ËwŒ …k[{e
…nu ÷ tk ©enrh™t ¼tEytu ht{«‚t…¼tE ‚Útt EåAtht{¼tE yt „t{u ytÔÞt n‚t.
{nt«¼w ËtÚtu ƒu W ¼tEytu ™ t r{÷™Úte „t{{tk Ëðo º t yt™k Œ yt™k Œ AðtE hÌttu n‚tu .
íÞthƒtŒ yufðth yûthtrÄ…r‚ …qýo …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™u Ë¼t{tk fÌtwk, nu ¼õ‚s™tu ! {tht
ytr©‚ ntuÞ ‚uðt Œuð, ËtÄw y™u ƒútñýtu™u ‚{thu {t™ðt y™u …qsðt. yt Ë™t‚™ Ä{o™tu
rËØtk ‚ Au . yu ð w k fne™u …tu ‚ u Ë¼t{tk hnu ÷ t ðtËw Œ u ð t™k Œ ðýeo ™ u ƒtu ÷ tÔÞt. Ëw k Œ h ytË™
W…h ‚u ðýeo™u ƒuËtzât. …Ae MðÞk ©enrhyu ‚u ðýeo™e …qò fhe. íÞthƒtŒ ËkæÞt Ë{Þu
y™uf Œeðtytu™t «ftþ{tk …tu‚u W¼t W¼t ™thtÞý Äq™ fhe. Äq™ …whe ÚtE íÞthu …tu‚t™t
ytË™ W…h rƒhtßÞt. [thu ƒtsw ƒuXu÷t y™u …tu‚t™t s ‚hV òuE hnu÷t Ëðo ¼õ‚s™tu
‚hV ÿÂü fhe ©enrhyu fÌtw k , nu Ëk‚tu ! nu „]nMÚts™tu ! ‚Útt Ëðo ƒnu™tu ! ‚{u Ëti
ËtðÄt™ ÚtE nw k fnw k ‚u Ëtk ¼ ¤tu . nw k ‚{™u ËŒt™u {txu {t™ðt Þtu ø Þ ð[™tu fnw k Aw k . nu
r™»…t… ¼õ‚tu ! yt ðtËwŒuðt™kŒ ƒúñ[the {tht …h{ ¼õ‚ Au. ‚u{™u yuf {thtu s yt©Þ
Au. nwk ‚u ƒúñ[the W…h ¾qƒ s «ËÒt Awk. ‚uÚte {the søÞtyu nwk ‚u{™e MÚtt…™t fÁk Awk.
{txu nu ¼õ‚tu ! ‚{u Ëti su{ {™u «ýt{ fhtu Atu, su{ {the …qò fhtu Atu, y™u suðe he‚u
{tÁk ËL{t™ fhtu Atu ‚u{ ‚uðe s he‚u yt ðtËwŒuðt™kŒ ƒúñ[the™e Ëuðt …qò y™u ËL{t™
{the su{ s nðuÚte fhòu (25-33). nu hts™T ! ytðe he‚u fne™u, …tu‚t™e …tËu s ytË™
W…h ƒuËtzu÷t ‚u ðtËwŒuðt™kŒ ƒúñ[the™t {M‚f W…h …tu‚t™tu ztƒtu ntÚt {qfe s{ýt ntÚt
ðzu [tu ¾ t [tU x u ÷ t ‚u {w r ™™t f…t¤{tk fw { fw { ™w k ÷u … ™ fh‚t n‚t. …Ae ƒk ™ u ƒtsw …e¤e
y™u ÷t÷ hu þ {e …èeðt¤w k ™ðw k Ätu r ‚Þw k …tu ‚ t™t ntÚtu ‚u ðýeo ™ u ytu Z tzâw k . „¤t{tk …w » …™t
nth …nuhtÔÞt. ‚u{™e yt„¤ ™iðuã ÄÞwO. yth‚e W‚the y™u …]Úðe W…h …ze …tk[ Ëtütk„
Œk z ð‚ «ýt{ fÞto . ‚u ðtËw Œ u ð t™k Œ ƒú ñ [the™w k [hýtu Œ f «Út{ …tu ‚ u …eÄw k y™u …Ae Ëðo
Ë¼tËŒtu ™ u ‚u [hýtu Œ f ytÃÞw k . íÞthƒtŒ {nt«¼w y u ‚u ðýeo ™ u fÌtw k , nu {w r ™ðh ! ‚{u
™i Â cf ƒú ñ [the Atu . {tht Ëk ‚ tu » t {txu ‚{u W¥t{ ‚… fhe ‚…Mðe ƒ™òu . ËíþtMºttu ™ w k
yæÞÞ™ fhòu. {]„[{o ht¾òu. …k[fuþ y™u ƒu …tŒqftytu Äthý fhòu. nu ¼q…r‚ ! yt
«{týu s„Œeïh ©enrh™u fnu‚t Ëtk¼¤e ðtËwŒuðt™kŒ ƒúñ[the yntu ¼tðÚte „¤„¤t ÚtE
„Þt. ©enrh™u ntÚt òu z e «ýt{ fhe „ŒT „ rŒ‚ fk X u M‚w r ‚ fhðt ÷tøÞt (34-40). ©e
ðtËw Œ u ð t™k Œ ðýeo fnu Au - nu …qýo …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý ! nu ©enrh ! yt… y™k‚fturx
ƒúñtkztu™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u Ëknth fh™tht Atu. y™k‚ fÕÞtýfthe „wýtu yt…{tk hÌtt
Au. yt… yËkÏÞ ™t{Äthe Atu. «f]r‚Úte …h yuðt nu …h{uïh ! yt… Ëðuoïh Atu. yt…™u
nwk ™{Mfth fÁk Awk. rþð ƒúñtrŒf {txu …ý ŒwM‚h, Sðtu™e Wí…Â¥t™wk ûtuºt y™u rºt„wýe
{tÞt ‚tu ŒtËe™e su { ‚{the yt¿tt{tk ð‚u o Au . nu yrðfthe ©enrh ! Ä{o , yÚto , ft{
y™u {tuût™e EåAtðt¤t su ftuE s™tu ‚{™u ¼su Au ‚u{™e Ëðo EåAtytu yt… …qýo fhtu
Atu yu ‚tu ¾Ák s Au …hk ‚ w ‚u y tu y u ™ {t„e ntu Þ , ™ EåAe ntu Þ yu ð e þw ¼ ft{™tytu
{txu …ý yt… ytþeðto Œ yt…tu Atu . yu ð t nu f] … t™tÚt ! yt… {the y™u f ò‚™e Œw ü
ðtË™tytu Œqh fhtu. yûth ƒúñÚte …h, Ëðtuo…he, Eïh, …wY»ttu¥t{ y™u rð»ýw yuðt y™uf
™t{tu Ú te W…tMÞ…ýu ðu Œ {tk r™Y…ý fhu ÷ t yt…™t MðY…™w k {™u n{u þ t M{hý ÚtÞt fhtu .
Œun Mºte, …wºt …rhðth, Ë„tk ðnt÷t ‚Útt Ä™ Œtu÷‚{tk {turn‚ ÚtÞu÷t s™tu õÞthuÞ yt…™u
…t{e þf‚t ™Úte. yt ƒÄtÚte su rðhf‚ Au, su y™tËõ‚ Au yuðt {wõ‚tí{t …wY»ttu™u s
yt… æÞt™{tk Œþo ™ yt…tu Atu yu ð t nu ©enrh ! ‚{u {™u yr‚ r«Þ ƒ™tu (41-45).
yt…™e {tÞtY… þÂõ‚Úte h[u÷wk yt rðï õÞthuf yt…™t MðY…{tk yr¼ÔÞõ‚ ÚttÞ Au ‚tu
õÞthuf «÷Þ Ë{u yÿ~Þ hnu Au. yt ƒk™u «fthu hnu÷t ftÞo fthýY… s„‚™u yt… ‚usMðe
ÿÂüÚte ËtûteY…u òu™tht Atu yuðt nu «¼w ! ßÞthu {thtu yk‚ft¤ ytðu íÞthu {the Ë{e…u
Ëíðhu …Äthòu . nu Mð‚k º t ©enrh ! ƒú ñ tk z ™t Eïh ÷tu f …t÷, ƒú ñ trŒf Ërn‚ ËíÞtrŒf
Ëðo ÷tuf™tu ßÞthu «÷Þ ÚttÞ Au íÞthu Ëðoºt ÔÞt…e hnu÷ „n™ ykÄfth™e W…h ytðu÷t
yûthÄt{{tk rðhts‚t yt…™t MðY…™u ƒúñtrŒf Œuðtu, {kºt ÿüt Yr»tytu, y™u ðuŒtu …ý
òýe þf‚t ™Úte. yt…™t ytðt Ëðtuo…he MðY…™t rŒÔÞ [rhºttu™u òýðt fu r™Y…ý fhðt
ftu E …ý …w Á »t Ë{Úto ™Úte. ytðe þÂõ‚ y™u Ët{ÚÞo ð t¤t nu {nthts ! {tht {™Y…e
þºtwÚte {the hûtt fhtu (46-48). nu {nt«¼w ! …k[t¤t „t{{tk yuf ð¾‚ nwk yt…™e …tËu
fÚtt ðtk[‚tu n‚tu íÞthu yuf rŒðË fÚtt Ëtk¼¤e yt… ƒnw htS ÚtÞt n‚t y™u Ë¼t{tk
Ëðo ©tu ‚ tytu ™ u fÌtw k n‚w k fu nu {w õ ‚t™k Œ {w r ™ ! nu r™íÞt™k Œ {w r ™ ! nu ƒú ñ {w r ™ ! ‚Útt
nu sÞt, ÷r÷‚t, h{t ð„uhu ƒnu™tu ! {the Ë{e…u fÚtt ðtk[‚t yt ðýeo™wk {U „tu…t¤t™kŒ
ðýeo yu ð w k ™t{ …tzâw k Au . yt ðýeo ™ t ÓŒÞ{tk Ëtûtt‚ ðtËw Œ u ð ¼„ðt™u «ðu þ fÞtu o Au .
‚uÚte yt ƒúñ[the™wk ™t{ ƒŒ÷e™u nðuÚte ðtËwŒuðt™kŒ yuðwk ™t{ nwk …tzwk Awk. {txu ‚{thu
Ëðuoyu ytsÚte ‚u{™u ðtËwŒuðt™kŒ ™t{Úte s ƒtu÷tððt. ytðtu {tht W…h y™w„ún fh™th
nu ©enrh ! nwk yt…™u ™{Mfth fÁk Awk. nu ¼„ðt™ ! „Z…wh{tk yt…™e yt¿ttÚte ßÞthu
{U ytí{r™ðu Œ ™…ýw k MðeftÞw O íÞthu yt…u nu ƒxw f S ! ‚{u {tÁk MÚtt™ Ëk ¼ téÞw k Au ‚u Ú te
‚{tu ÄLÞ Atu yuðwk {™u fne {tht ÓŒÞ{tk ™u {M‚f W…h [hýth®ðŒ ytÃÞt n‚t yuðt
nu «¼w nw k yt…™u ™{Mfth fÁk Aw k . nu Ä{to í {s ! nu nrhf] » ý ! yt…u ƒú ñ trŒf Œu ð tu ,
YøðuŒtrŒf ðuŒtu ‚Útt MÚttðh sk„{ Ëðo Ë]Âü™t ™t{Y… ¼uŒ yt ƒÄwk yt…™e yuf MðÕ…
f¤t {tºtÚte fÞw O Au . su ™ t yŒT ¼ w ‚ {k „ ¤fthe „w ý tu ¼õ‚s™tu WíËtnÚte „tÞ Au . yu ð t
nu …qýoMðY… ©enrh ! nwk ðtËwŒuðt™kŒ yt…™u ðthkðth ™{Mfth fÁk Aw (49-53). ©eÔÞt…fuþ
{w r ™ fnu Au - nu hts™T ! ðtËwŒuðt™kŒ ðýeoyu ytÿo ðtýeÚte yt he‚u {nt«¼w™e M‚wr‚
fhe ‚u Ëtk ¼ ¤e ¼„ðt™ ©e Ënò™k Œ Mðt{e ƒú ñ [the™u fnu ð t ÷tøÞt (54).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrhyu ÷tuÞt{tk fhu÷e ÷e÷t yu ™t{u ºteòu yæÞtÞ Ëk…qýo >>3>>
yæÞtÞ - 4
¼„ðt™ ©enrh fnu Au - nu ðŠý™T ðtËwŒuðt™kŒ ! ‚{tht ÿZ ƒúñ[Þoðú‚ …t÷™Úte nwk
«ËÒt ÚtÞtu Aw. ‚{thu su fkE y¼eÂÃË‚ ntuÞ ‚u {the …tËu {t„tu. nwk {tht su ¼õ‚ W…h
htS Úttô Awk ‚u ¼õ‚ {txu yt ÷tuf{tk ftuE …ý ðM‚w Œw÷o¼ ™Úte. {the {qŠ‚ …ý yt…e
Œô Awk. {the {qŠ‚Úte rðþu»t þwk ƒtfe hnu Au ? fkE ™rn. nwk ƒÄt W…h «ËÒt Út‚tu ™Úte.
…hk‚w su {the yt¿tt «{týu ð‚uo Au. su ¿tt™e Au, su ðihtøÞðt™ ‚Útt ¼Âõ‚ðt™ Au ‚uðt
yuftkr‚f ¼õ‚ W…h «ËÒt Úttô Awk. ‚u ¼õ‚™u {tht{tk su{ r™ct Au ‚u{ nwk …ý ‚u™t{tk
ytMÚtt ht¾wk Awk. ËtÄwytu {tÁk ÓŒÞ Au. y™u nwk ‚u{™wk ÓŒÞ Awk yuðt ðtõÞtu {U s ŒwðtoËt
{w r ™™u fnu ÷ t Au . {txu yu ð t su ¼õ‚tu ntu Þ ‚u { ™t W…h s {the «ËÒt‚t ÚttÞ Au (1-
3). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu ßÞucS‚ ! ðíË÷‚t™t {nuht{ý Ë{t ¼Âõ‚Ä{toí{s
¼„ðt™u yt «{týu ðh {t„ðt fÌtwk íÞthu ðtËwŒuðt™kŒ {wr™ ntÚt òuze fnuðt ÷tøÞt (4).
©eðtËwŒuðt™kŒ {wr™ fnu Au - nu Ëk‚tu™t Mðt{e ! nu ðhŒuïh ! yt… òu {tht W…h «ËÒt
ÚtÞt ntu ‚tu nwk EåAwk Awk fu {™u {tºt ‚{tht{tk s y™wht„ hnu. ƒesu õÞtkÞ …ý ytËÂõ‚
™ ÚttÞ. {tÁk {™ ‚{tht rËðtÞ™t ƒeò ftu E …ý ò‚™t Ëk f Õ… ™ fhu . nu nrhf] » ý
{nthts ! {the ƒwÂØ ‚{tht rŒÔÞ MðY…™tu s n{uþtk r™ùÞ fhu. {tÁk r[¥t nh nk{uþ
‚{tht rŒÔÞ MðY…™wk s ®[‚ð™ fhu. nu {nthts ! nwk ‚{thtu y™u ‚{tht ¼õ‚tu™tu ŒtË
Awk yuðtu s ynkfth {™u hnu. ŒuntrŒf{tk ynkfth õÞthuÞ …ý ™ ÚttÞ. nu f]…t™tÚt ! {tht
ð‚o { t™ sL{{tk yt…u ‚{tht Ëk ‚ tu {w õ ‚t™k Œ trŒf™tu {™u Ë{t„{ ytÃÞtu Au ‚u ð tu s
Ë{t„{ {™u {tht nðu …Ae™t sL{{tk …ý {¤u ‚uðe f]…t fhòu. nu «¼w ! rþð ƒúñtrŒf™u
…ý ƒkÄ™ fh™the ‚{the {tÞt {™u ƒkÄ™ ™ fhu. yuðwk nwk EåAwk Awk. nu þhýt„‚ ðíË÷!
{U ½ýwk ƒÄwk yt…™e …tËu {tøÞwk Au …hk‚w yt… ‚tu ¼õ‚tu {txu fÕ…ÿw{-fÕ…ð]ût Ë{t Atu
{txu {U {t„u÷wk ‚{thu yt…ðwk s òuEyu (5-11). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ™]… !
ðtËwŒuðt™kŒ {wr™yu yt «{týu «tÚto™t fhe íÞthu s„ŒT„wÁ Ä{o…wºt ©enrhyu fÌtwk, {tht
¼õ‚tu{tk ©uc yuðt nu ðŠýhts ! ‚{u su su ðM‚w™e {the …tËu {t„ýe fhe Au ‚u Ëðo
‚{™u «tó Úttytu . ‚Úti ð yM‚w . {the {tÞt ƒú ñ trŒf™tu …ý …ht¼ð fh™the Au . yu ð e
yr‚þÞ ƒ¤ðt™ {the {tÞt nk{uþt {the yt¿tt™u ytÄe™ ð‚uo Au. {the EåAtÚte ‚u {tÞt
‚{™u fŒtr… ƒkÄ™ ™rn fhu. {txu yuðe ®[‚t™tu íÞt„ fhe {the ðt‚to y™u {the ¼Âõ‚™wk
ynŠ™þ y™w Ë k Ä t™ ht¾òu . yt{ fnu ‚ t fnu ‚ t ©enrh …tu ‚ t™t ntÚt ðzu ºtý ð¾‚ ‚u
{w r ™™e …eX Úttƒz‚t n‚t. íÞthƒtŒ íÞtk Ú te WXe™u …tu ‚ t™t r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto . M™t™
fhe ¼tus™ fÞwO y™u Ëw¾þGÞt{tk Þtu„®™ÿt™u Mðefth‚t …tuZe „Þt. «t‚:ft¤ ÚtÞtu yux÷u
QXât. ™tne™u ËkæÞtu…tË™trŒ r™íÞ f{o fÞwo. …Ae Ëk‚tu ðŠýytu y™u ¼õ‚s™tuÚte þtu¼‚e
Ë¼t{tk …ÄtÞto . …tu ‚ t™t Ëw k Œ h ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt. nu hts™T ! yu Ë{Þu
y{ŒtðtŒÚte ™Útw ¼è, „tu ® ðŒ¼tE ‚u { s hu ð tƒt ð„u h u ¼õ‚s™tu íÞtk ytÔÞt. ‚u ƒÄt
¼õ‚tu ðt®sºttu ð„tz‚t ð„tz‚t y™u fe‚o ™ tu „t‚t „t‚t ‚u Ë¼t{tk ytÔÞt. ¼„ðt™
©enrh™tu [hý M…þo fhe …„u ÷tøÞt. {nt«¼wyu ‚u ƒÄt™t fwþ¤ Ë{t[th …qATÞt. ‚Útt
W‚tht™e Ëw k Œ h ÔÞðMÚtt fhtðe yt…e. ‚u { ™u òu E ‚e [esðM‚w y tu {txu …ý …tu ‚ u ¾ƒh

ht¾‚t n‚t. {nt«¼w y{ŒtðtŒðtËe ¼õ‚tu™e ðthkðth «þkËt fh‚t Ë¼t{tk yt «{týu
fnuðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au - nu ¼õ‚s™tu ! y{ŒtðtŒÚte ytðu÷t yt {tht ytr©‚tu
™Útw¼è, „tu®ðŒ¼tE ð„uhu {tht W¥t{ ¼õ‚tu Au. y{ŒtðtŒ{tk {U ßÞthu þhŒtuíËð fÞtuo
n‚tu íÞthu yt ƒÄt ¼õ‚tu y u {the ¾q ƒ s ©æÄtÚte Ëu ð t fhe Au . ‚u y tu Ä™tZâ Au A‚tk
r™»ft{ ðú‚™wk …t÷™ fhu Au. ‚u{™t{tk ftuE ò‚™tu Œk¼ ™Úte. ƒÄt Ëh÷ Mð¼tð™t Au.
{tht{tk yr‚þÞ nu‚ ht¾u Au. nk{uþt {the yt¿tt{tk ð‚uo Au. ‚u …Ae Ëk‚ r«Þ ©enrhyu
‚u Ë¼t{tk ƒuXu÷t fux÷tf ËtÄw, ƒúñ[theytuyu fhu÷t Wæðo…wkzÙ r‚÷ftu òuE ‚u{™e «þkËt
fhe. ßÞthu ƒeò fux÷tf Ëk‚tu ƒúñ[theytu {txu {ti™ hÌtt. …Ae fYýtËt„h ©enrhyu
{w r ™ytu ™ u Ëk ƒ tu Ä e™u fÌtw k , nu {w r ™s™tu ! ‚{tht{tk Ú te fu x ÷tf ËtÄw y tu ¼„ðŒt™k Œ Mðt{e
…tËu rðãt yÇÞtË fhtu. ƒeò fux÷tf ËtÄwytu ytí{t™kŒ {wr™ …tËu hne rðãt™wk yæÞÞ™
fhtu. Úttuzt Ëk‚tu r™íÞt™kŒ{wr™ …tËu ¼ýtu. Úttuztf Ëk‚tu {wõ‚t™Œk {wr™ yt„¤ ‚Útt Úttuztf
Ëk‚tu ƒúñt™kŒ Mðt{e …tËu hne™u rðãt-yÇÞtË fhtu. ‚{tht{tkÚte su su Ëk‚tu ¼ýðt {txu
‚iÞth ÚttÞ ‚u {the …tËu ytðe …tu‚…tu‚t™t ÓŒÞ{tk Œw÷o¼ yuðt {tht [hý f{¤™tu M…þo
fhtðe òÞ (12-28). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ƒúñrðãt «ð‚of ¼„ðt™
…w Y »ttu ¥ t{ ™thtÞý yt he‚u ƒÄt Ëk ‚ tu ™ u rðãtÇÞtË fhðt™e yt¿tt fh‚t n‚t. Œhhtu s
ËtÞk f t¤Úte þY fhe Au f {æÞhtrºt Ëw Ä e Ë¼t{tk rðît™ Ëk ‚ tu …tËu Ët{ Ët{t. &÷tu f tu
ƒtu ÷ ðt™e nrhVtE fhtð‚t. &÷tu f ƒtu ÷ ðt{tk su {w r ™™e S‚ ÚttÞ ‚u {w r ™™u …tu ‚ t™t
„¤t{tkÚte nth ftZe …nuhtð‚t. y™u …tu‚t™t ¼tus™ Útt¤{tkÚte «ËtŒe y…tð‚t. …w»…nth
‚Útt «ËtŒ {¤ðtÚte ¼ý™thtytu™tu WíËtn ðÄe s‚tu. íÞth …Ae Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™
Œuþtk‚h{tk hnu÷t …tu‚t™t ¼õ‚s™tu yt„¤ ¼„ðŒT ðt‚to fhðt {txu {wr™s™tu™u swŒt swŒt
Œuþtu{tk {tuf÷‚t n‚t. ™t™t ƒkÄw EåAtht{¼tE™u ‚u{™t ð‚™{tk {tufÕÞt. y™u „út{L‚htuÚte
ytðu÷t ƒeò nòhtu ¼õ‚ Ë{qn™u …tu‚ …tu‚t™t ð‚™{tk sðt yt¿tt fhe. ©enrh ÷tuÞt
„t{{tk htuft‚t n‚t. Œhhtus …tu‚t™t ¼õ‚tu yt„¤ ¿tt™ ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚™e ðt‚tu fhe
Ëðo™u Ëw¾ yt™kŒ yt…‚t n‚t. yu{ fh‚tk {t½ {tË™e …qŠý{t ytðe. ‚u rŒðËu [kÿ„úný
n‚wk. htºtu Ëwht¾t[h™t Œhƒth{tk {tuxe Ë¼t ÚtE. ‚u Ë¼t{tk {nt«¼w rðhts{t™ ÚtÞt.
‚thtytu™t {kz÷{tk [kÿ{t þtu¼u ‚u{ ©enrh þtu¼‚t n‚t. ‚u Ë{Þu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™
ƒú ñ t™k Œ {w r ™ y™u {w õ ‚t™k Œ {w r ™™t ƒ™tðu ÷ t rºtrðÄ ‚t…™u nh™tht fe‚o ™ tu „tðt {txu
¼õ‚s™tu ™ u fnu ‚ t n‚t. „ú n ý {w Â õ‚™tu Ë{Þ ÚtÞtu íÞthu yï W…h ƒu Ë e ¼õ‚tu ‚Útt
{wr™s™tu Ërn‚ ô[u Mðhu fe‚o™tu „t‚t „t‚t „t{Úte yhÄtu „tW Œqh ytðu÷ {tuxe ¼ÿt
™Œeyu M™t™ fhðt …ÄtÞto (29-37). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! sÞt ‚Útt
÷r÷‚trŒf ƒnu ™ tu …ý „tzt{tk ƒu Ë e fe‚o ™ tu „t‚e „t‚e ©enrh™e ËtÚtu s ¼ÿt ™Œeyu
s‚e n‚e. ™Œe™t MðåA s¤{tk ©enrh Ërn‚ …wY»t ¼õ‚tu yuf ƒtsw M™t™ fh‚t n‚t.
ßÞthu Mºte ¼õ‚tu …wÁ»ttuÚte Œqh ƒesu MÚt¤u M™t™ fh‚e n‚e. ¾wÕ÷t MÚt¤{tk Xkze™tu [{fthtu
÷t„‚tu n‚tu ‚u Ú te fu x ÷tf ¼õ‚tu ‚÷™t htztk ÷E ytÔÞt. ‚u ™ tu ‚t… fhe Ëðo s™tu Xk z e
Wztz‚t n‚t. ¼„ðt™ ©enrh …ý htzt™t ‚t…Úte ‚t…‚t n‚t. íÞthƒtŒ MðåA f…ztk
…nu h u ÷ t Ä{o Ë w ‚ ©enrh y™u f rð«tu ™ u ŒÂûtýtytu yÒt, ðMºt ‚Útt „tÞtu ð„u h u ™ t Œt™
yt…‚t n‚t. ‚u { s „ú n ýtrŒf …w Û Þft¤u Œt™ fhðt Y… Ä{o rð»tu …tu ‚ t™t s™tu yt„¤
ðth‚t fh‚t n‚t. …Ae su he‚u ytÔÞt n‚t ‚u s he‚u fe‚o™ „t‚t „t‚t ¼õ‚ {kz¤ Ërn‚
™Œeyu Ú te „t{{tk …ÄtÞto . …tu ‚ t™t W‚thu ytðe Ëw ¾ þGÞt{tk …tu Z e „Þt. ƒesu rŒðËu
ƒútñ{wnq‚o{tk WXât. M™t™ ËkæÞtrŒ r™íÞ f{o fÞwO. hËtuE ‚iÞth ÚtE íÞthu nòhtu rð«tu™u
r{ütÒt s{tze ‚]ó fÞto. {nt«¼w ‚tu …tu‚u s …tu‚t™e hËtuE ƒ™tðe sBÞt n‚t. yt he‚u
÷tuÞt „t{{tk fux÷tf rŒðË hne ¼õ‚s™tu™t {™tuhÚt …wht fh‚t ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý
íÞtkÚte ™t„zft „t{u …Äth‚t n‚t (38-44). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Ë{„ú
yiïÞo™t Äthf, rþð ƒúñtrŒf {tuxt Œuðtu …ý su™u ™{u Au yuðt …qýo …wY»ttu¥t{ ¼„ðt™
Mðtr{™thtÞý ¼t„ð‚ Ä{o ™ tu rðM‚th fh‚t y™u …tu ‚ t™t ¼õ‚tu ™ u Ëw ¾ yt…‚t rðrðÄ
™„htu y™u „t{tu { tk rð[h‚t n‚t (45).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh ÷tuÞtÚte ™t„zft …ÄtÞto yu ™t{u [tuÚttu yæÞtÞ Ëk…qýo >>4>>
yæÞtÞ - 5
©eßÞucS‚ htò fnu Au - nu ƒúñŠ»t ÔÞt…fuþ {wr™ ! Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u y{ŒtðtŒ{tk
ftuE {tuxtu WíËð fÞtuo n‚tu yu{ yt…u n{ýtk fÌtwk ‚tu {nt«¼wyu õÞt r™r{¥tu yu WíËð
fÞtuo n‚tu ? yu Ëtk¼¤ðt™e {™u EåAt Au ‚tu {™u yu «Ëk„ fntu. fthý fu yt… ƒÄwk òýtu
Atu . ð¤e nu {w r ™ðÞo ! ©enrh™t ƒu ƒk Ä w y tu ht{«‚t… y™u EåAtht{ ðz‚t÷ „t{u
©enrh™u {éÞt n‚t. yuðe fÚtt yt…u y„tW fne Au*. y™u …tAwk n{ýtk s yt…u fÌtwk
fu ÷tuÞt „t{{tk ©enrh™u ht{«‚t…¼tE y™u EåAt{ht{¼tE™tu {u¤t… ÚtÞtu n‚tu ‚tu yt
ƒk ™ u „t{tu { tk ©enrh ËtÚtu ¼tEytu ™ t r{÷™™w k ð] ‚ tk ‚ fu ð e he‚u Ë{sðw k ? yu …ý su {
ntuÞ ‚u{ fntu (1-4). ©eƒúñt™kŒ Mðt{e fnu Au - nu rþðht{ rð« ! S¿ttËw ßÞucS‚
htòyu yt «{týu {wr™ ©uc ÔÞt…ft™kŒ Mðt{e™u …qATÞwk íÞthu ‚u {wr™ ¼„ðt™ ©enrh™wk
M{hý fhe ‚u htò™u yt «fthu fnuðt ÷tøÞt (5). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu hts™T!
„Z…w h {tk r™ðtË fh‚t Ëðto L ‚Þto { e ¼„ðt™ ©enrh yu f Ë{Þu rð[th fhðt ÷tøÞt fu
Œuþtk‚h{tk hnu‚t {tht ¼õ‚s™tu ‚Útt rð[hý fh‚t Ëk‚tu™u WíËð™t ftuE r™r{¥tu ynª
ƒtu÷tðwk ‚tu ‚u ƒÄt {tht Œþo™ fhe yt™kŒ …t{u. ytÚte …tu‚t™t ¼õ‚tu™u WíËð fhðt {txu
‚iÞthe fhðt ‚Útt fw{fw{ …rºtftytu ÷¾e ¼õ‚s™tu™u ‚uztððt {txu yt¿tt fhe. {nt«¼w™e
yt¿tt {w s ƒ yt{k º tý …rºtftytu ÷¾e ƒú t ñýtu îtht rðrðÄ Œu þ tu { tk {tu f ÷ðt{tk ytðe.
nu ßÞucS‚ ! fux÷tf ƒútñýtu fkftu‚he ÷E ftrhÞtýe „t{u „Þt. ftrhÞtýe{tk yu ð¾‚u
rŒÔÞ ÿÂüðt¤t Ëk ‚ ðÞo ËÂå[Œt™k Œ Mðt{e n‚t. …rºtft ÷tð™th rð«u Œw „ o … w h {tk WíËð
Útðt™e ðt‚ fhe. rŒÔÞ ÿÂüðt¤t ËÂå[Œt™k Œ {w r ™yu ðt‚ Ëtk ¼ ¤e. …Ae {nt«¼w ™ e
{hS™u òý™tht ‚u Mðt{eyu …tu ‚ t™e …tËu ƒu X u ÷ t ¼õ‚tu ™ u fÌtw k , ‚{u ftu E „Z…w h sþtu
™rn. fthý fu MðÞk ©enrh s ynª ytðþu. ytÚte ¼õ‚s™tuyu …qATÞwk, nu Mðt{e ! ©eS
{nthts ynª …Äthþu yu ‚{™u fuðe he‚u ¾ƒh …ze ? íÞthu Mðt{e ƒtuÕÞt, yt…ýt EüŒuð
¼„ðt™ ©enrh™wk nwk æÞt™ fh‚tu n‚tu. íÞthu {™u sýtÞwk fu „Z…wh{tk fhðt Äthu÷tu WíËð
íÞtk ™rn fhðt™tu r™ýo Þ fhe ©enrh ynª ytðu Au . Ëq Þ tu o Œ Þ …nu ÷ tk ‚u y tu ynª ytðe
…ntU [ þu . ytx÷e ðt‚ nrh¼õ‚tu …tËu fhe …Ae fw { fw { …rºtft ÷tð™th ƒú t ñý™u fÌtw k ,
‚{u nðu yt …rºtftytu yt…ðt õÞtk Þ sþtu ™rn. fthý fu Œw „ o … w h {tk nðu WíËð Útðt™tu u
™Úte (6-11). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ‚u …rºtftytu ÷tð™th rð« ËÂå[Œt™kŒ
Mðt{e™w k fnu ð w k Ëtk ¼ ¤e ftrhÞtýe „t{u s htu f tE s‚tu n‚tu . ƒesu rŒðË ‚i Þ th ÚtE ‚u
ƒú t ñý ËÂå[Œt™k Œ {w r ™ …tËu „Þtu íÞthu {w r ™yu VheÚte ‚u ƒú t ñý™u fÌtw k , ¼tE ! ‚{u
ytsu õÞtkÞ sþtu ™rn. yûthtrÄ…r‚ {nt«¼w {týfe …h ƒuËe ynª ytðe s hÌtt Au.
nt÷ ‚uytu {t„o{tk Au. …Ae ‚u ƒútñýu S¿ttËtÚte …qATÞwk. nu {wr™ðh ! ©eS {nthts™e
ËtÚtu ƒeò ftu ý ftu ý ytðu Au ? nu rð« ! ‚u {w r ™ ƒtu Õ Þt. ©eS {nthts™e ËtÚtu
Ëtu{÷t¾t[h Au. Ëwht¾t[h Au. ŒtŒt¾t[h Au. „t÷ðhtò Au. ™t„{t÷t Au. ®n{‚®Ën
Œhƒth Au . ƒeò ™t™t {tu x t nòhtu ½tu z u Ëðthtu Au . ¼e{S, Œu ð tu S , ðehtu S , ¼„w S ,
„w{t™S, n{ehS ð„uhu …Œtr‚ytu Au. nu ¼q…r‚ ! yt «{týu ËÂå[Œt™kŒ {wr™ ‚u rð«
yt„¤ ðt‚ fhu Au . ‚u x ÷t{tk ‚tu ¼„ðt™ …w Y »ttu ¥ t{™thtÞý Ëq Þ tu o Œ Þ …nu ÷ tk ftrhÞtýe
„t{{tk ytðe „Þt. ©eS {nthts™t …ÄthðtÚte ftrhÞtýe „t{™t Ëðo nrh¼õ‚tu htS
htS ÚtE „Þt. ƒÄtyu ytŒh…q ð o f {nt«¼w ™ w k ËL{t™ fÞw O . ðM‚t¾t[h™t Œhƒth …tËu
ytÔÞt íÞthu ©enrh {týfe W…hÚte ™e[u W‚Þto. Œhƒth„Z™e yt„¤ ðurŒft W…h ‚iÞth
fhu÷ ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt. „t{™t ƒÄt ¼õ‚tu íÞtk {nt«¼w™u {¤ðt ytð‚t n‚t
y™u ðthk ð th «ýt{ fh‚t n‚t. ‚Útt …tu ‚ t™e ËtÚtu ÷tðu ÷ …q ò ™e Ët{„ú e Úte …q ò fhe
…w»…nth …nuhtð‚t n‚t. yu Ë{Þu ©enrhyu ðM‚t¾t[h™u fÌtwk, nu ¼õ‚hts ! {the ËtÚtu
ytðu ÷ t yt Ëtu { ÷t¾t[h, Ëw h t¾t[h ð„u h u ½tu z u Ëðthtu ƒÄt ytsu ‚{tht {nu { t™ Au .
{txu sÕŒe sÕŒe Ëthe hËtuE ƒ™tðtu y™u Ëðo™u s{tztu. íÞth …Ae …tu‚t™e …z¾u W¼u÷t
fhþ™ ™t{™t ði~Þ ¼õ‚™u fÌtwk, nu fhþ™ ¼„‚ ! {the ËtÚtu ytðu÷t yt ¼e{S, ŒuðtS
ð„uhu …Œtr‚ytu ‚{tht {nu{t™ Au. {txu ‚u{™u s{tzðt™e ‚tíftr÷f ÔÞðMÚtt ‚{thu fhðe.
fthý fu y{thu nt÷ s ynªÚte ™ef¤ðt™wk Au (12-26). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu
ßÞu c S‚ ! yt he‚u hËtu E fhðt™w k fne, ©enrhyu M™t™ fÞw O . …Ae …tu ‚ t™w k r™íÞ f{o
fhe …tu ‚ t™u {txu hËtu E ƒ™tðe ‚u sBÞt. yu x ÷t{tk ðM‚t¾t[h ‚Útt fhþ™ ¼„‚ yu
ƒk™uyu ©enrh …tËu ytðe fÌtwk, nu {nthts ! yt…™e yt¿tt «{týu hËtuE ‚iÞth Au. ©enrh
fnu hËtu E ™e ƒÄe ðM‚w y tu ynª s ÷E ytðtu . ÂM{‚ fh‚t Ëðto L ‚Þto { e {nthtsu Ëðo
½tu z u Ë ðthtu ‚Útt …Œtr‚ytu ™ u ƒtu ÷ tÔÞt. ‚u { ™u „tu ¤ tfthu {k z ¤{tk ƒu Ë tzât. y™u Ëðo ™ u
ytŒh…qðof s{tz‚t n‚t. {kz¤{tk s{‚t Ëðo™u {nthtsu fÌtwk, nu ¼õ‚tu ! ¼„ðt™ ©ef]»ý
…ý „tuðt¤tu™e ytðe he‚u {kz¤e ƒ™tðe™u ‚u{™u s{tz‚t n‚t. s{e hÌtt …Ae sðt {txu
Ëti ‚iÞth ÚtÞt. ðM‚t¾t[h ytrŒf Ëðuoyu …„u ÷t„e rðŒtÞ yt…e. Ä{o…wºt ©enrh íÞtkÚte
[tufze ™t{™t „t{u …ÄtÞto. ‚u Ë{Þu {æÞtn™ ÚtÞtu n‚tu ‚uÚte ºtý ½ze ËwÄe íÞtk rð©t{
fÞtu o . íÞthƒtŒ íÞtk Ú te …A{ „t{u …ÄtÞto . htrºt¼tu s ™ íÞtk fÞw O . Œþo ™ fhðt ytðu ÷ t
„ú t {s™tu yt„¤ Úttu z e ¿tt™ðth‚t fhe Ëti ™ u yt™k r Œ‚ fh‚t n‚t. htrºt íÞtk Ëq E hÌtt.
Ëðthu ðnu ÷ t WXe ½tu z u Ëðthtu ‚Útt …t»to Œ tu Ërn‚ su ‚ ÷…w h ™t {t„u o [t÷‚t ÚtÞt. Úttu z tu
Ë{Þ [tÕÞt …Ae ½tuzuËðthtu ‚Útt …Œtr‚ytu™u ¼q¾ ÷t„ðtÚte [t÷ðt™e „r‚ {kŒ …zðt
÷t„e. Ëðo¿t ©enrh {tht ¼õ‚tu ¼qÏÞt ÚtÞu÷t Au ‚u æÞt™{tk ÷E ðus÷ft „t{™e Ëe{{tk
ytðe W¼t hÌtt. r™{o ¤ s¤Úte ¼hu ÷ t ‚Útt fw { w Œ y™u f{¤tu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ yu ð t
Ëhtu ð h™e …t¤u W‚Þto . ¼e{S ™t{™t …tu ‚ t™t Ëu ð f™u fÌtw k , nu ¼e{S ! ‚{u yt
Ëhtu ð h{tk Ú te fw { w Œ ™t V¤tu ÷E ytðtu . {nt«¼w ™ t fnu ð tÚte ¼e{S¼tEyu ½ýt ƒÄt
fw{wŒ™t V¤tu ÷tðe ©enrh yt„¤ {qõÞt. ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™u fÌtwk, nu ¼õ‚tu ! ‚{u ƒÄt
ynª ytðtu. yt fw{wŒ™t V¤ s{tu. ©enrhyu yt{ fÌtwk íÞthu ¼õ‚tu ƒtuÕÞt, nu {nthts!
yt V¤tu ‚tu htu„ fhu ‚uðt Au {txu ¾tðt ÷tÞf ™Úte. ytðwk Ëtk¼¤e ŒÞt¤w {nthtsu fÌtwk,
‚tu …Ae yt…ýu ðus÷ft „t{{tk sEyu. íÞtk yt…ýu s{ðt™e sYh ftuE Ë„ðz Útþu y™u
¼q¾™e r™ð]Â¥t Útþu {txu [t÷tu. ¼qÏÞt ÚtÞu÷t ƒÄt ¼õ‚tu ©enrh™e …tA¤ …tA¤ [tÕÞt.
nu hts™T ! yt „t{{tk ftuE nrh¼õ‚ hnu‚t ™ n‚t. A‚tk …ý ©enrh ‚u „t{{tk „Þt.
su þuhe{tk Ëßs™ ûtrºtÞtu hnu‚t n‚t ‚u þuhe{tk „Þt. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u y[t™f
…tu ‚ t™e þu h e{tk ytðu ÷ t òu E {ntu Õ ÷t™t ÷tu f tu ¾q ƒ ytùÞo …tBÞt y™u htS htS ÚtE
„Þt. Mºte …w Á »ttu Ëðo …„u ÷tøÞt y™u s{ðt {txu ½ýtu yt„ú n fÞtu o . ©enrhyu {M‚f
n÷tðe Ëk{r‚ yt…e íÞthu þuhe{tk hnu‚t Ëðo ÷tuftu n»to ½u÷t ÚtE „Þt. hËtuE {txu ‚íft¤
ft[wk ËeÄwk ÷E ytÔÞt. ftuE …wY»t ËwkŒh [tu¾t ÷E ytÔÞtu. ftuE …wY»t Œtuze™u ½ô™tu ËhË
÷tu x ÷E ytÔÞtu . ftu E {týË „tu ¤ ÷tÔÞtu . ftu E {týË ½e ÷tÔÞtu . ftu u E ‚w ð u h ™e Œt¤
÷tÔÞtu. ‚tu ƒeò ÷tuftu {eXwk, {h[wk, Ätýt, n¤Œh yuðt ƒÄt {Ët÷t ÷E ytÔÞt. hËtuE
{txu Ë½¤e ÔÞðMÚtt fhe yt…e. …Ae þuheðtËe ÷tuftu fnuðt ÷tøÞt. nu Mðtr{™thtÞý !
‚{u ftuE rŒðË ytðe he‚u ytÔÞt ™Úte. ‚{u ‚tu Ëðuoïh …h{uïh Atu, ¼„ðt™ Atu. {txu
f]…t fhe y{u su fkE y™ts ð„uhu ÷tÔÞt Aeyu ‚u{tkÚte ËwkŒh hËtuE ƒ™tðe s{tu. ƒeswk
…ý su fkE òuEyu ‚u {t„e ÷uòu fthý fu yt…™u þwk òuEyu ‚u{tk y{™u ¾ƒh ™ …zu.
…ý su òuEyu ‚u [tu¬Ë {t„òu. y{tht ÷tðu÷t y™ts™e hËtuE yt… s{þtu ‚tu y{tÁk
ËtÁk Útþu . y{tÁk fÕÞtý Úttþu . yt…™e f] … tÚte y{u ¼ðËt„h ‚he sEþw k (27-48).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ðus÷ft „t{™t ÷tuftuyu þwØ ÓŒÞÚte ¼tð…qðof
«tÚto ™ t fhe íÞthu ©enrhyu ‚u { ýu ÷tðu ÷ Ët{„ú e {tk Ú te hËtu E ƒ™tðe …tu ‚ u sBÞt ‚Útt
…tu ‚ t™t …t»to Œ tu ™ u …ý s{tzât (49).
Er‚ ©e ËíËkr„¼q»tý ðtËwŒuðeÞ ¼Â õ‚þtMºt™t …k[{ ykþ{tk ©eÔÞt…fuþ {wr™-
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh „Z…whÚte ftrhÞtýe ÚtE ðus¤ft ytÔÞt yu ™t{u …tk[{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>5>>
yæÞtÞ - 6
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞu»XS‚ hts™T ! ðus÷ft „t{{tk hËtuE s{e ©enrh
íÞtk Ú te [t÷‚t ÚtÞt. ™{‚t …ntu h u fti f t „t{u ytÔÞt. fti f t{tk htrºt hne Ëðthu [t÷ðt™w k
þY fÞwO. Ëk‚tu ½tuzu Ëðthtu ËtÚtu {nt«¼w hts{t„o …h sE hÌtt n‚t. íÞthu hM‚t{tk y™uf
{™w»Þtu ytð‚t s‚t {¤‚t n‚t. ‚u ÷tuftu …hM…h rðrðÄ «fth™e ðt‚tu fh‚t n‚t. fux÷tf
fnu‚t n‚t fu yt…ýt ði»ýðtu{tk {tuxt {tuxt su fnuðtÞ Au ‚u …ý rŒ÷™t [tuÏ¾t ™Úte.
‚u{™t ð‚o™{tk ft{, ¢tuÄ, ÷tu¼, ÔÞr¼[th ƒÄwk M…ü sýtE ytðu Au. ‚u{tk „wÁytu …ý
ƒtfe ™Úte. ytðt „wÁytu™t rþ»Þ Útðt{tk yt…ýwk þwk ËtÁk Útðt™wk ? ytðe [[toytu fh‚t
n‚t. ƒeò ftuE MÚt¤u ÷tuftu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e …ý ðt‚tu fh‚t n‚t. ‚uytu fnu‚t
n‚t fu yt Mðtr{™thtÞý …tu‚t™t ¼õ‚tu …tËu …„{tk ‚w÷Ëe …ºt [ztðhtðu Au. ¾hu¾h
‚tu ‚w÷Ëe…ºt rð»ýw ¼„ðt™™u s [ztðtÞ. ƒeò™u ™rn. ƒeò ftuE s™u ƒeS ðt‚ fhe.
‚u ý u fÌtw k , …Âù{ …k [ t¤t{tk ftu E „t{{tk yu f ðtrýÞt™e ¼U þ ™u Mðtr{™thtÞýu …tu ‚ t™e
«ËtŒe ¾ðztðe. «ËtŒ ¾tÄt …Ae ¼Uþ „tkze ÚtE „E. ßÞtk yu™u ƒtkÄe n‚e ‚u ¾e÷tu
‚tuze ™tÏÞtu y™u ¼U ¼U fh‚e Mðtr{™thtÞý …tËu ¼t„e „E. swytu yt yu s Mðtr{™thtÞý
òÞ Au . yt Ëtk ¼ ¤e yu f Ëw ¿ ts™u fÌtw k , ¼tE ‚{the ðt‚ ftu E yu òu z e ftZu ÷ e Au . ‚{u
yt Mðtr{™thtÞý™e «r‚¼t Ët{u ‚tu swytu ! yuýu …tu‚t™t «¼tðÚte fhzt ftXeytu y™u
¼htze ¼e÷tu™u ËeÄt Œtuh fhe ŒeÄt. ztÞt z{ht ƒ™tðe ŒeÄt. {tuxt htòytu Ä™ Ëk…Â¥t
ntuðt A‚tk …ý ËtŒtEÚte Sð‚tk þe¾e „Þt. ÔÞË™tu™u Atuze ËŒt[the ƒ™e „Þt. ytsu
yu ftu E Úte ™ ÚttÞ ‚u ð t {tu x t {tu x t Þ¿ttu fhe nòhtu ƒú t ñýtu ™ u s{tzu Au . ¾hu ¾ h yt
Mðtr{™thtÞý ‚tu ðkŒ™ fhðt suðt «‚t…e Ëk‚ …wÁ»t Au. nu hts™T ! yt «fth™e ÷tufðtýe
Ëtk¼¤‚t ¼t„ð‚ Ä{o «ð‚of ©enrh ™t™t «fth™t {Äwh V¤ðt¤t ð]ûttuÚte þtu¼‚t y™u
ßÞtk rðrðÄ …ûteytu fýor«Þ f÷hð fhe hÌtt Au ‚uðt Œþftuþe ™t{™t Œuþ{tk «ðuþ‚t n‚t.
½xtŒth ð] û ttu ™ e AtÞt, MðåA s¤ ¼hu ÷ t Ëhtu ð htu , ™t™t «fht™e ÷‚tytu , …w » …tu ,
V¤tu ð t¤e ðtzeytu , þu h ze™t ¾u ‚ htu ð„u h u { tk [htu ¥ th «Œu þ fh‚tk …ý [ze òÞ ‚u ð t
Œþftu þ e Œu þ ™e þtu ¼ t òu ‚ t òu ‚ t {w ® ™{k z ÷tu ™ t r™ðtËÚte þtu ¼ ‚t yu ð t ™thtÞý ûtu º t -
su‚÷…wh „t{u ytÔÞt. íÞtk …tu‚t™t ËwkŒh W‚tht{tk r™ðtË fh‚t n‚t (1-12). ™thtÞý
ûtuºt{tk ºtý rŒðË hÌtt. ytþS¼tE ytrŒf ¼õ‚tu Ëðo™u s{tz‚t. ‚Útt …qò fh‚t. yuf
rŒðË ©enrh su ‚ ÷…w h ™e Ë{e…{tk s ƒnth™t ¼t„{tk „Þt. íÞtk yu f ðz™e ™Sf
¼õ‚s™tu™e Ë¼t ÚtE. ¼õ‚tuyu ƒ™tðu÷t Ÿ[t {k[ W…h {nt«¼w rðhts{t™ ÚtÞt. yk„
W…h ïu‚ ðMºttu Äthý fÞto n‚t. ïu‚ …w»…tu™e ÷‚t su{tk þtu¼u Au yuðtu ËwkŒh nth …nuÞtuo
n‚tu. yk„u MðÞk ½™þt{ ntuðt A‚tk yk„{tkÚte ™ef¤‚t ‚us™u fthýu ïu‚ MðY…u sýt‚t
n‚t. ïu ‚ îe…™t r™hÒt{w õ ‚tu …ý su { ™t ¼õ‚tu Au yu ð t Wßsð¤ feŠ‚ðt¤t Þtu „ u ï h
{nt«¼w …tu‚t™t ËwkŒh ytË™ W…h rƒhts{t™ ÚtÞt íÞthu [kÿ™u su{ [ftuh…ûte yuf ™shu
òu E hnu Au ‚u { nòhtu ¼õ‚s™tu ©enrh™t {w ¾ Ët{u òu E hÌtt n‚t. nu hts™T ! yu
ð¾‚u {nw Ä t „t{™tu ð‚™e Eïh ™t{™tu ƒú t ñý ‚u Ë¼t{tk ƒu X tu n‚tu . ‚u ™ t{tk ¼q ‚ ™tu
«ðuþ ÚtÞtu ntuðtÚte ‚u yuftyuf Äqýðt ÷tøÞtu. ‚uÚte ‚u™t ¼tEytu ‚u™u …fze™u ©enrh …tËu
÷tÔÞt. fünthe ©enrhyu …tu‚t™e …tËu hnu÷e ™u‚h™e Ëtuxe ðzu ‚u™t f…t¤{tk M…þo fhe
…qATÞwk. nu yÄ{T ! ‚wk ftuý Au ? yt ƒútñý™t þheh{tk þt {txu «ðuþ fÞtuo Au ? ‚u ¼q‚u
fÌtw k , nu {nt«¼w ! nw k ƒú ñ htûtË Aw k . ©enrhyu Vhe …q A T Þ w k . fÞt …t…Úte ‚thu ¼q ‚ Útðw k
…zâwk Au ? ƒúñhtûtË fnu Au - nu {nt«¼w ! {the fnt™e yt… òýtu Atu A‚tk Ëtk¼¤tu.
nwk ßÞthu ™t™tu n‚tu íÞthu {tht Ëh¾t s ƒt¤…ýðt¤t {thu ƒeò [th r{ºttu n‚t. y{u
…tk [ sýt yu f ðth ðz ™e[u h{‚t n‚t. ‚u Ë{Þu yu f yu f òu h Úte …ð™ Vq k f tðt ÷tøÞtu .
‚u ð¾‚u y{u ‚u ðz™e yuf {tuxe zt¤ W…h [zu÷t n‚t. …ð™™t òuhÚte ‚u zt¤ ‚qxe …ze.
zt¤ ‚qxðt™e ËtÚtu y{u …tk[uÞ sýt s{e™ W…h …xftÞt y™u {]íÞw …tBÞt. {]íÞw …t{‚tk
y{™u …tk [ u Þ sýt™u ¼q ‚ Þtu r ™ «tó ÚtE. …hk ‚ w {U yu f ðth {tht rðãt„w Á ™w k y…þçŒtu
ƒtu÷e y…{t™ fÞwO n‚wk ‚uÚte nwk ƒúñhtûtË ÚtÞtu Awk (13-23). ftYÛÞ™Þ™ {nthtsu Vhe
…qATÞwk, ‚wk ƒúñhtûtË ÚtÞtu ‚tu ƒeò [th sý õÞtk „Þt ? ƒúñhtûtËu fÌtwk, nu «¼w ! nwk
ƒúñhtûtË ÚtÞtu ‚uÚte {tht yu [thuÞ r{ºttu {™u Atuze rŒûtý rŒþt{tk [tÕÞt „Þt. nwk yuf÷tu
s íÞtk hnu‚tu n‚tu. yuðt{tk yuf rŒðË yt ƒútñý yu ðz ™e[u ytÔÞtu y™u {tht W…h
…zâtu. ‚u™t …zðtÚte {™u ½ýwk ðtøÞwk ‚uÚte nwk ¢turÄ‚ ÚtE ‚u™u ð¤øÞtu Awk. nwk yu™tu Sð
÷Eþ íÞthu s {™u þtk r ‚ Útþu . Ä{o … w º t ©enrh ‚u ƒú ñ htûtË™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e Vhe fnu ð t
÷tøÞt. ©enrh fnu Au - nu ŒwƒwoÂØ ! ‚wk ƒútñý Au. y™u su™t þheh{tk ‚U «ðuþ fÞtuo Au
‚u …ý ƒútñý Au. {txu yu™t Œun{tkÚte ‚wk ƒnth ™ef¤e ò. ðuŒ Ä{o™wk …t÷™ fh‚tu yt
…wY»t {thu þhýu ytðu÷tu Au. {tht þhýt„‚ yuðt yt ƒútñý™tu Sð ÷uðt ‚wk þÂõ‚{t™
Au ¾htu ? ™Úte s. {txu nwk fnwk ‚u{ fh (24-29). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞýu yt he‚u fÌtw k íÞthu ‚u ƒú ñ htûtË ƒtu Õ Þtu , ‚tu nu «¼w ! ‚{u s
{™u yt¿tt fhtu nwk õÞtk hnwk ? ©enrhyu fÌtwk, nu ¾u[h ! ‚wk yt Ë¼t{tk ƒuXu÷t {wõ‚t™kŒ
{wr™{tk «ðuþ fhe™u hnu. yÚtðt ‚tu Œkze Œuðt™kŒ{tk sE™u hnu. íÞtk ™ hnuðwk ntuÞ ‚tu yt
Ë¼t{tk ƒuXu÷t {tht ftuE …ý {wr™{tk sE™u hnu. nu hts™T ! y™ufY… Äh™thtu ‚u htûtË
fnu Au nu ©enrh ! Ë¼t{tk ƒuXu÷t ftuE …ý {wr™{tk nwk hne þfwk ‚u{ ™Úte. fthý fu ‚usMðe
‚u {w r ™ytu ™ t ‚u s Úte nw k ƒ¤e {Ák . …hk ‚ w yt… yt¿tt yt…tu ‚tu „t{™e Ë{e…u s hnu ÷ t
yt ðz™t ð]ût{tk r™ðtË fÁk (30-34). ƒúñhtûtËu su fÌtwk ‚u Ëtk¼¤‚tk s ytþS¼tE
ytrŒf su ‚ ÷…w h ™t ¾u z q ‚ tu ƒtu Õ Þt. nu {nthts ! …t…e yu ð t ƒú ñ htûtË™u ðz{tk hnu ð t™e
yt¿tt ™ yt…þtu . fthý fu ‚u ynª hnu þ u ‚tu ½ýt «týeytu ™ tu ¼tu „ ÷u þ u yÚtðt zh™t
{tÞto s {™w » Þtu {he sþu . „ú t {s™tu ™ e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e ‚u ý u fÌtw k , nu {nthts ! ‚tu …Ae
yt¿tt yt…tu ‚tu {thu hnuðt™wk ƒeswk MÚt¤ ƒ‚tðwk. Ë¼t{tk Mºteytu™tu yt ƒÄtu Ë{qn ƒuXtu
Au. ‚u{tk su Mºteytu ‚{u yt…u÷t r™Þ{tu™wk …t÷™ ™ fh‚e ntuÞ ‚uðe Mºteytu{tk {™u hnuðt
Œtu. ‚u htûtËu ytðwk fÌtwk íÞtk ‚tu Ë¼t{tk ƒuXu÷e ½ýe Mºteytu zhe „E. y™u yufŒ{ W¼e
ÚtE ntÚt òuze ©enrh™u «tÚto™t fhðt ÷t„e (35-38). Mºteytu fnu Au - nu {nthts ! nu
{nt«¼w ! y{u Ëti ‚{thu þhýu ytðu÷t Aeyu. ‚{tht ¼õ‚tu Aeyu. f]…t fhe ‚u ¼q‚™u
y{tht{tk hnuðt™wk ™ fnuþtu, nðuÚte ‚{u su su r™Þ{tu ytÃÞt Au ‚Útt su su ð‚o{t™ fÌttk
Au ‚u ™ w k ÞÚttÚto …t÷™ fhþw k . yu { tk ftu E [q f ™rn …zu . …hk ‚ w yu ¼q ‚ ™u y{the …tËu ™
{tuf÷þtu. ytx÷e y{the «tÚto™t Mðefthþtu (39-40). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T! {nt«¼wyu W¼e ÚtÞu÷e ‚u ƒÄe Mºteytu™u ƒuËe sðt fÌtwk. …Ae ƒtuÕÞt nu ƒnu™tu!
‚{u ftuE ¼Þ ht¾þtu ™rn. …Ae ‚u ƒúñhtûtË «íÞu ƒtuÕÞt, nu Œwü ! ‚wk ynª {the …tËu
ytÔÞtu Au yu x ÷u nw k ‚tÁk ËtÁk ÚttÞ ‚u { EåAw k Aw k . {the yt¿ttÚte ‚w k yt ƒú ñ Œu ð ™t
þheh{tkÚte ™ef¤e ò y™u ƒŒrhft©{{tk [tÕÞtu ò. íÞtk ‚tht yt Œtur»t‚ þheh (¼q‚Þtur™)
™tu ™tþ ÚtE sþu y™u Ér»t {wr™ytu Ëh¾t Œun™u …t{eþ. …Ae {the ¼Âõ‚ fh‚tk fh‚tk
ftuE Ë{Þu {tht Ät{{tk ytðeþ. nu hts™T ! …Ae ‚u ƒúñhtûtË ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞýu
÷tkƒt fhu÷t [hýtu …tu‚t™t ÓŒÞ{tk Äthý fhe. ™{Mfth fhe ‚u Eïh ™t{™t ƒútñý™t
Œun{tkÚte ™ef¤e „Þtu. ƒŒrhft©{ ‚hV [tÕÞtu „Þtu. …Ae ‚u Eïh ™t{™t ¼qŒuð™u …ý
…tu ‚ t™t Œu n ™w k ¼t™ ÚtÞw k . þheh{tk ËtÁk ÷tøÞw k . W¼tu ÚtE ©eS {nthts™u …„u ÷tøÞtu .
SÔÞtu íÞtk Ëw Ä e ytr©‚ ƒ™e hnu ‚ tu n‚tu . íÞtƒtŒ ©enrhyu Ë¼t™u WXðt yt¿tt fhe.
…tu‚u …ý …tu‚t™t W‚thu …ÄtÞto. ¼õ‚tu …ý ©enrh™t Þþtu„t™ su{tk Au yuðt fe‚o™ „t‚t
„t‚t …tu‚ …tu‚t™t r™ðtË MÚtt™u s‚t n‚t. yt fe‚o™tu Ëtk¤¤‚tk Ëtk¼¤‚tk ©enrh ËwkŒh
Ëw ¾ þGÞt{tk …tu Z e „Þt. ðnu ÷ e Ëðthu ƒú t ñ{w n q ‚ o { tk WXât. Œu ð Ëhtu ð h{tk M™t™ fÞw O .
MðåA ðMºttu …nuhe r™íÞ f{o fÞwO. su‚÷…whÚte y{ŒtðtŒ sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt (41-48).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh su‚÷…wh …ÄtÞto ‚Útt ƒúñhtûtË™tu WæÄth fÞtuo yu ™t{u Aêtu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>6>>
yæÞtÞ - 7
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞu»XS‚ ! ¼„ðt™ ©enrh Œw„o™„h{tk n‚t íÞthu íÞtkÚte
™t™t «fth™t y™u f Œu þ {tk yt{k º tý …rºtftytu {tu f ÷e …tu ‚ t™t ¼õ‚™u ‚u z tÔÞt n‚t, ‚u
{U yt„¤ fÌtwk Au. nðu ßÞthu {nt«¼w su‚÷…whÚte y{ŒtðtŒ sðt ‚iÞth ÚtÞt ‚u Ë{Þu
©enrh™t Œþo™™e ‚eðú EåAtðt¤t yËkÏÞtu s™tu Mºte ƒt¤ftu Ë{„ú …rhðth ËtÚtu …tu‚…tu‚t™t
ŒuþÚte ™ef¤e y{ŒtðtŒ ytð‚t n‚t. fux÷tf …rhðthtu ftuþ¤ ŒuþÚte ytð‚t n‚t. fux÷tf
…rhðthtu „tiz (ƒk„t÷™tu yuf «t[e™ ¼t„) ŒuþÚte ytð‚t n‚t. fux÷tf fwxwkƒtu r{rÚt÷t
«tk‚{tkÚte ‚tu fux÷tf ftþe «tk‚{tkÚte ytð‚t n‚t. fux÷tf s™tu f÷f¥ttÚte ytð‚t n‚t.
fu x ÷tf Ëk ½ tu ƒk „ t¤ Œu þ ™t n‚t. fu x ÷tf Ëk ½ tu «Þt„ rðM‚th™t n‚t. fu x ÷tf s™tu
s„ÒttÚt…w h e™t n‚t. fu x ÷tf s™tu „Þt «tk ‚ ™t n‚t. fu x ÷tf ÷tu f tu ð] k Œ tð™{tk Ú te ytð‚t
n‚t. fux÷tf ÷tuftu þtuý¼ÿ ™Œe ‚x (yÞtuæÞt-r{rÚt÷t rðM‚th{tk™e yuf {tuxe ™Œe){tkÚte
ytð‚t n‚t. fu x ÷tf Ëk ½ tu þq h Ëu ™ Œu þ ({Útw h t™e ytË…tË™tu «Œu þ ){tk Ú te ytð‚t n‚t.
fux÷tf Ëk½tu {Útwht «tk‚™t n‚t. fux÷tf yðk‚e (Wßs™) ™„heÚte ytð‚t n‚t. fux÷tf
nrhîth™t ð‚™eytu ytð‚t n‚t. fux÷tf ft~{eh ŒuþÚte ytð‚t n‚t. yt W…htk‚ {YŒuþ,
ÄLðŒuþ, fwYûtuºt, yƒwoŒt[¤, …w»fh ð„uhu ûtuºttu{tkÚte rðþt¤ ÷tuf Ë{qn y{ŒtðtŒ ytð‚tu
n‚tu . rËæÄ…w h y™u W¥th rŒþt{tk Ú te nòhtu u {™w » Þtu WíËtn…q ð o f ©e™„h (y{ŒtðtŒ)
ytð‚t n‚t. …Âù{ rŒþt™t, Ëti ð eh (®ËÄw ™ e ytËt…Ë™tu «Œu þ ) Œu þ ™t, …k [ t÷ Œu þ ™t,
Ëtiht»xÙ™t y™u fåA™t yËkÏÞ Mºte …wY»ttu ƒt÷ftu Ë{qn{tk {¤e y{ŒtðtŒ ytð‚t n‚t.
ŒÂûtý rŒþt{tk ðU f xtrÿ, Ëu ‚ w ƒ k Ä , ð„u h u MÚt¤tu ™ t ½ýt s™tu ytð‚t n‚t. ftk r […w h ,
©ehk „ ûtu º t, Œk z fthÛÞ «Œu þ , {÷Þtrÿ, ®ðæÞt[¤, ‚t…e‚x ‚Útt ™{o Œ t ‚x™t yËk Ï Þ
™t™t{tuxt Ëk½tu ©e™„h ‚hV ytðe hÌtt n‚t. nu hts™T ! yËkÏÞ ™Œeytu su{ Ë{wÿ™u
{¤ðt òÞ Au ‚u{ yËkÏÞ {t™ðtu™tu ½ýtu {tuxtu Ë{qn ¼„ðt™ ©enrh™t Œþo™ fhðt {txu
y{ŒtðtŒ ‚hV ytð‚tu n‚tu. yt ƒÄt Ëk½tu …tu‚t™u òuE‚e ËtÄ™ Ët{„úe „tzt{tk ¼he™u
ytð‚t n‚t. ™t™t ƒt¤ftu , Mºteytu , ð] Ø s™tu ð„u h u …ý „tzt{tk ƒu Ë e ytð‚t n‚t.
Ëþõ‚ {týËtu ‚Útt ©æÄtðt¤t ÷tu f tu …ŒÞtºtt fhe™u ytð‚t n‚t. fu x ÷tf Ëk ½ tu ½tu z t
ytrŒf ðtn™tu ÷E™u …ý ytð‚t n‚t. Œu þ tk ‚ hÚte ytð‚t yt ƒÄt Ëk ½ tu { tk su Ëk ½ tu { tk
{™w » Þ Ëk Ï Þt rðþt¤ n‚e ‚u ð t Ëk ½ tu ‚Útt su { ™e …tËu Ëthe Ëk … Â¥t n‚e ‚u ð t Ëk ½ tu
y{ŒtðtŒ{tk …tu‚…tu‚t™t MÚtt™tu ™¬e fhe íÞtk W‚h‚t n‚t. fux÷tf Ëk½ Ëhtuðh rf™thu
W‚h‚t n‚t. fux÷tf Ëk½tu ™Œe ftkXt™t rðM‚th{tk r™ðtË fh‚t n‚t. fux÷tf Ëk½tu þnuh™e
ytË…tË ytðu÷t rðM‚th{tk ßÞtk ðtð fqðt ð„uhu™e Ë„ðz ntuÞ ‚uðt MÚt¤tu™u W‚tht {txu
…ËkŒ fh‚t n‚t (1-15). fux÷tf Mºte …wÁ»ttu ½xtŒth ð]ûttu nuX¤ W‚tht fh‚t n‚t. fux÷tf
ðtzeytu{tk W‚h‚t n‚t. ‚tu fux÷tf ÷tuftu Ä{oþt¤tytu{tk r™ðtË fh‚t n‚t. yt ƒÄt ÷tuftu
yûthtrÄ…r‚ ¼„ðt™ ©enrh ytÔÞt …nu÷tk s y{ŒtðtŒ …ntU[e „Þt n‚t. MÚttr™f ÷tuftu
…tËuÚte Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t rŒÔÞ «‚t…™e, y÷tirff yiïÞo™e, yÄ{o™u Œqh fhðt™e,
ËæÄ{o ™ w k «ð‚o ™ fhðt™e, Œw ü ‚íðtu ™ u su h fhðt™e, Œi ð e s™tu ™ u ËL{t„u o ðt¤ðt™e ‚Útt
¼õ‚s™tu™e …ezt Œqh fhe Ëw¾ yt…ðt™e su su ðt‚tu ‚uytu Ëtk¼¤‚t ‚uÚte ytðt yŒT¼w‚
«‚t…ðt¤t yr¾÷u ï h ©enrh™t Œþo ™ fhðt™e ‚u { ™e Wífk X t ¾q ƒ ðÄ‚e s‚e n‚e.
yuðt{tk ftuE Ë{t[th ÷tÔÞwk fu yËkÏÞ ¼õ‚tu™t «tý ÃÞtht ¼„ðt™ ©enrh y{ŒtðtŒ
™„h™e Ë{e…u ytðe „Þt Au . yt Ë{t[th ðtÞw ð u „ u Ë{„ú ™„h{tk Vu ÷ tE „Þt. ÷tu f
Ë{qn{tk yuf yŒT¼q‚ [i‚LÞ þÂõ‚™tu Ëk[th ÚtÞtu. {nt«¼w™t Ët{t sðt™e ‚íft¤ ‚iÞthe
fhðt ÷tøÞt. ©enrh™u y…o ý fhðt {txu ÷tðu ÷ ™t™t «fth™e ¼u x ‚Útt …q s ™ {txu ™ e
rðrðÄ Ët{„úe ð„uhu yufºt fhe ËtÚtu ÷E ÷eÄe. …krz‚ ƒútñýtu™u …ý …qò rðrÄ {txu ËtÚtu
htÏÞt. nu hts™T ! Œtðt™¤Úte ‚…‚t ntÚteytu Xkzf …t{ðt „k„t™t «ðtn ‚hV Œtux {qfu
yÚtðt ftuE {tuxt Œt™ðeh™u Ëtk¼¤e r¼ûtwftu ‚u™t ‚hV Œtuze òÞ ‚u{ ƒnthÚte ytðu÷t
{™w»Þtu ‚u{s MÚttr™f ™„hðtËeytu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t Ëífth {txu sðt ÷tøÞt.
Ëðo s™tu™t ÓŒÞ{tk yt™kŒ Ë{t‚tu ™ n‚tu. ËtiÚte yt„¤ Ztu÷, ºttkËt, þhýtE, …z½{
ð„u h u ðtk r sºttu ™ t yðts ©enrh …ÄtÞto ™ tu Ëk Œ u þ Œq h Œq h Ëw Ä e ÷E s‚t n‚t. yËk Ï Þ
Ëti ¼ tøÞð‚e Mºteytu …tu ‚ …tu ‚ t™e he‚u ‚i Þ th ÚtE Ët{i Þ t{tk òu z t‚e n‚e. ‚u y tu ƒÄe
s„ŒtÄth s„Œeïh™u ðÄtððt™t {k „ ÷ „e‚tu „t‚e „t‚e yt„¤ ðÄ‚e n‚e. Ëðo
ƒnu™tuyu ËwkŒh ðMºttu ‚Útt yt¼q»týtu …nuÞto n‚t. f…t¤{tk Ëwnt„™t Ëq[f fw{fw{™t [kÿftu
þtu¼‚t n‚t. ntÚt{tk ™t™t «fth™e ¼uxtu ht¾u÷ n‚e. {tÚtu s¤ ¼hu÷t Ëwðýo f¤þtu Äthý
fÞto n‚t. ‚u { ™e …tA¤ rðÄðt Mºteytu ©enrh™w k M{hý fh‚e y™u fe‚o ™ tu „t‚e [t÷e
hne n‚e. ËtiÚte yt„¤ ¼õ‚…wÁ»ttu™tu Ë{qn ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™tu sÞ½tu»t Wå[th‚tu
yt„¤ ðÄe hÌttu n‚tu. ƒt¤ Þwðt™ y™u ð]Ø Ëti™e ytk¾tu{tk ËðoSð rn‚tðn ©enrh™t
Œþo™ fhðt™e ‚{Òtt ‚hðh‚e n‚e (16-25). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T !
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u Œq h Œq h ðt„‚t ðt®sºttu ™ tu yðts Ëtk ¼ éÞtu ‚Útt ¼õ‚tu ™ tu {tu x tu
Ë{qn yt ‚hV ytðe hÌttu Au ‚u òuÞwk, íÞthu …tu‚u {t„o{tk ½tuzu Ëðthtu™e {æÞ{tk [t÷‚t
n‚t. {nt«¼wyu ‚h‚ s …tu‚t™tu yï ½tuzu Ëðthtu™e ð[{tkÚte ƒnth ftZe Ëti™e yt„¤
[÷tððt ÷tøÞt. rðþt¤ ¼õ‚ {k z ÷ Ëtð ™Sf ytÔÞw k íÞthu ©enrh yï™u W¼tu ht¾e
™e[u W‚Þto . fk X {tk ‚tò …w » …tu ™ t Ëw „ k r Ä‚ nth Äthý fhu ÷ t Au yu ð t y™u {tu n f ÂM{‚
fh‚t {w ¾ th®ðŒðt¤t ‚Útt y™k ‚ ƒú ñ tk z tu ™ t «Ät™…w Á »ttrŒf yrÄftheytu ™ t …ý Eïh
yuðt Ëðuoïh ©enrh™u òuE ¼õ‚s™tu ©eËnò™kŒ Mðt{e™e sÞ ntu, Ënò™kŒ Mðt{e™e
sÞ ntu yu{ Ëðo rŒþtytu „sðe {wf‚tu sÞ ½tu»t fhðt ÷tøÞt. …Ae yufŒ{ W‚tð¤t ÚtE
©enrh yt„¤ …tu ‚ u ÷tðu ÷ ¼u x …ý WíËtn…q ð o f y…o ý fh‚t n‚t. ÷tu f tu y u fhu ÷ t yt
y¼q‚…qðo Ëífth™u yûthtrÄ…r‚ ©e …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý …tu‚t™t ntÚt™e Ëk¿tt ðzu Íe÷‚t
n‚t. ‚u { s …tu ‚ t™e Ëtð …tËu W¼u ÷ t ¼õ‚s™tu ™ u fw þ ¤ Ë{t[th …ý …q A ‚t n‚t. yt
he‚u …hM…h ðt‚[e¥t{tk Úttuze ûtýtu ðe‚tðe. …Ae yï W…h …tAt rðhts{t™ ÚtÞt. ¼õ‚
Ë{qn™e ËtÚtu ðts‚u „ts‚u ™„h ‚hV sðt «Þtý fÞwO. ©e™„h™t ¼õ‚tu fux÷tf ¾t÷e
ðtn™tu ÷tÔÞt n‚t ‚u { tk {tu x t {tu x t {w r ™ytu ™ u ƒu Ë tzât. Ëðo Ë{q Œ tÞ [k z tu ¤ t ‚¤tð
ytu ¤ k „ e™u yt„¤ ðÄe hÌttu n‚tu . nu hts™T ! yu ð¾‚u ÿÂü¼ú { ÚttÞ ‚u ð w k ysƒ ÿ~Þ
ËhòÞwk n‚wk. {t„o{tk y™uf hÚttu [t÷‚t n‚t. ‚u™tu yðts òýu {u½ „so™t fh‚tu ntuÞ
‚uðtu ÷t„‚tu n‚tu. y™u {u½ suðt ~Þt{ ntÚteytu hM‚t{tk [t÷e hÌtt n‚t. yt ƒÄwk ¼qr{
W…h ntu ð t A‚tk ytftþ su ð w k ÿ~Þ ÷t„‚w k n‚w k . ‚tu ƒeS ƒtsw nrÚtÞthÄthe ƒ¤ðt™
…Œtr‚ytu ™ t [t÷ðtÚte s{e™™e hs Wz‚e Wz‚e Ÿ[u s‚e n‚e y™u ƒntŒq h yïtu ™ t
[t÷ðtÚte ‚u{™t …„™e ¾heytu ðzu …ý Wz‚e hs W…h s‚e n‚e. ytÚte ytftþ™tu hk„
ƒŒ÷tE™u ¼qr{ suðtu ÚtE s‚tu n‚tu. nu hts™T ! yt he‚u [t÷‚t [t÷‚t Ä{ofw¤ ¼tMfh
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ™„h{tk «ðuþ‚t n‚t (26-33). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
ßÞucS‚ ! y{ŒtðtŒ™t hts{t„o™e ƒk™u ƒtsw W¼u÷t Mºte…wÁ»ttu {t„o W…h [tÕÞt s‚t
rŒÔÞ rð¼qr‚ ©enrh™t Œþo™ fh‚t ytk¾™wk {xfwk …ý {th‚t ™ n‚t. yï W…h rƒhtsu÷t
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý suðt …tu‚t™e …tËu …Ëth Út‚t n‚t íÞthu …w»…tuÚte ðÄtð‚t n‚t.
©enrh …ý …tu‚t™e y{]‚ÿÂü Ëðo ™„hs™tu W…h Vuhð‚t n‚t y™u ntÚt™e [uüt ðzu s™
Ë{q n u fhu ÷ t Mðt„‚™tu «r‚¼tð yt…‚t n‚t. fu x ÷tf Mºte …w Á »ttu ‚tu ½h™e y„tþe{tk
W¼t hne {nt«¼w W…h Vw÷™e ð]Âü fh‚t n‚t. fux÷ef Mºteytu fturx ft{Œuð Ëh¾t Y…t¤t
©enrh™u òu E yu x ÷e ƒÄe ytf»tto E „E fu ‚u { ýu ‚u {™tu n h {q h r‚™u …tu ‚ t™t ÓŒÞ{tk
Ë{tðe ÷eÄe. yt™k Œ ™t yr‚hu f Úte ™t[ðt ÷t„e. ð¤e …tu ‚ t™e Ë¾eytu ™ u fnu ‚ e n‚e fu
nu Ë¾eytu ! ‚{u ytzw k yð¤w k þw k sw y tu Atu ? Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t {™tu n h Œþo ™
fhtu. yu{™t Œþo™Úte s yt…ýwk fÕÞtý Útþu. …wÁ»ttu …ý …hM…h ðt‚tu fh‚t n‚t fu su
¼„ðt™u {t{t fkË™u {tÞtuo n‚tu ‚u ¼„ðt™ s yt Vhe …ÄtÞto Au. fux÷tf s™tu yuðwk fnu‚t
n‚t fu yt Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t ytsu yt…ýu su ð t yŒT ¼ q ‚ Œþo ™ fÞto ‚u ð t Œþo ™
yt…ý™u nhn{u þ Út‚t hnu ‚tu fu ð w k ËtÁk ! Ä{to í {s ©enrh …tu ‚ t™t ntÚt™e Ëk ¿ ttÚte
Ëðos™tu™u ytþeðtoŒ yt…‚t yï W…h yt„¤ ðÄe hÌtt n‚t. yu{ fh‚t Ëðthe ™„h™t
¾qƒ ¼ezðt¤t rðM‚th yuðt {týuf [tuf{tk ytðe. yu ð¾‚u ‚tu su ÷tuftu™u su ftuE MÚtt™
{éÞwk íÞtk nrhŒþo™ {txu W¼t hne s‚t n‚t. fux÷tf Œwft™™t ytux÷t W…h W¼t hÌtt.
fu x ÷tf {t„o { tk ytð‚t ™t™t {tu x t …ÚÚth W…h W¼t hÌtt. fu x ÷tf s™tu ftu E {k r Œh™t
…hÚtth W…h W¼t hÌtt. fux÷tf ÷tuftu ‚tu hM‚t{tk ytð‚t ð]ût W…h [ze ƒuXt. fux÷tf
÷tuftuu {uze™e y„tþe{tk W¼t hÌtt. nu ¼q…r‚ ! Ëuðftu su{™t W…h [t{h Ztu¤e hÌtt Au
yuðt Þtu„uïh …htí…h ¼„ðt™ ©enrh Ë{„ú {t™ð Ë{qn™u …tu‚t™e y{]‚ ÿÂüÚte òu‚t
y™u þw¼ ytþeðtoŒ yt…‚t íÞtkÚte yt„¤ [tÕÞt. ©enrh™t yï™e ËtÚtu s W¥t{htò™tu
yï n‚tu . W¥t{htò ËtÚtu ðt‚tu fh‚t fh‚t …tXfðtze{tk …ÄtÞto . yï W…hÚte W‚he
…t»to Œ „ýu Ërn‚ rðrðÄ þtu ¼ tðt¤t ¼ð™tu òu ‚ t òu ‚ t …tu ‚ t™u {txu r™Âù‚ fhu ÷ t ©u c
¼ð™{tk ytðe W‚thtu fh‚t n‚t (34-48).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™wk y{ŒtðtŒ yt„{™ yu ™t{u Ët‚{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>7>>
yæÞtÞ - 8
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞu»XS‚ hts™T ! f{¤™Þ™ rËæÄuïh ©enrh yufðth ftuE
MÚt¤u [tf¤t W…h rðhts{t™ n‚t. …tu‚t™e …tËu ŒtŒt ¾t[h Ëtu{÷t¾t[h ð„uhu fux÷tf
W¥t{ ¼õ‚s™tu ƒuXt n‚t. yu ð¾‚u ™ÚÚtw¼è ‚Útt huðtƒt ytrŒf ¼õ‚ ƒútñýtu {nt«¼w
…tËu ytÔÞt. Œþo™ fhe …„u ÷t„e fÌtwk, nu {nthts ! y{u yt…™u s{ðt™wk ™tu‚Ák Œuðt
ytÔÞt Aeyu . yt… y{thu íÞtk s{ðt …Äthtu . s{ðt™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e íÞtk Œt{tu Œ h,
ƒnu[h, ÷t÷ŒtË „tuht, hýAtuz¼tE, „tu®ðŒ¼tE y™u ƒeò …ý fux÷tf ¼õ‚tu ƒuXt n‚t
‚u Ëti fnuðt ÷tøÞt nu «¼tu ! y{thu …ý ‚{™u s{tzðt™t Au. {txu y{tht ½uh …ý s{ðt
…Äthtu. ©enrh fnu Au nu ¼õ‚s™tu ! su{™u su{™u y{™u s{tzðt™e EåAt ntuÞ, ‚u Ëti
ytð‚e ft÷u hËtuE ƒ™tðe ht¾òu. y{tht Ëk‚tu ËtÚtu y{u Ëti™u ½uh s{ðt {txu ytðþwk.
nu ¼q…r‚ ! ƒesu rŒðËu ¼õ‚tu™u htS fhðt {txu s{ðt™tu Ë{Þ ÚtÞtu íÞthu sux÷t ½uh
s{ðt sðt™wk n‚wk ‚ux÷t MðY… {wr™s™tu Ërn‚ Äthý fÞto. W¥t{ yï W…h ƒuËe Ëðo™t
½uh s{ðt …ÄtÞto. ¼„ðt™ ©e …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý™u …tu‚t™u ½uh …Äthu÷t òuE ™ÚÚtw¼è
ytrŒf Ëðo ¼õ‚tu htS ÚtE „Þt. ™ÚÚtw ¼èu Ëðo ‚i Þ the fhe ht¾e n‚e. Ëk ‚ tu Ërn‚
Ëk‚tu™t Mðt{e™u [‚wŠðÄ ¼tus™tu ¾qƒ s ©æÄtÚte s{tzât. s{e hÌtt …Ae {w¾ðtË ÷E
©enrh Ëw k Œ h ytË™W…h ƒu X t íÞthu ™ÚÚtw ¼ è ‚tk ƒ t™e ‚tËf ÷tÔÞt ‚u { tk {nt«¼w ™ t
[hýth®ðŒ {w f tÔÞt. Ëtƒh{‚e™t …rðºt s¤Úte …tŒ«ûtt÷™ fÞw O . [k Œ ™ …w » …rŒfÚte …q ò
fhe. …Ae ƒnw {qÕÞ ðMºttu ‚Útt yt¼q»týtu™e ¼ux Ähe. [hý ÄtuÞu÷wk [hýt{]‚ s¤ {M‚fu
[ztÔÞwk. yuðe s he‚u Ëðo Ëk‚tu™e …ý ÞÚtt ÞtuøÞ …qò fhe. íÞthƒtŒ …tu‚t™t ƒk™u ntÚt
ðzu ©enrh™t [hý M…þo fhe ™ÚÚtw¼è fnuðt ÷tøÞt (1-11). ™ÚÚtw ¼è fnu Au - nu
f] … t™tÚt ! nu Ä{o … w º t ©enrh ! yt… Sð «týe {tºt™t yk ‚ Þto { e Atu . y{tht ÓŒÞ™e
EåAt yt…u òýe. f] … t fhe y{tht ½u h …ÄtÞto . y{u ƒnw htS ÚtÞt Aeyu . …q ð u o ‚{u
WØðS™u fÌtwk n‚wk fu nu WØð ! yuf {tºt {thtu s yt©Þ ht¾ðtðt¤t {tht ¼õ‚tu {™u
yr‚þÞ ðnt÷t Au. yt ‚{tht ð[™™wk nt÷{tk …ý …t÷™ fh™tht yt… y{tht Ët{u ƒuXt
Atu. y{tht{tk y™uf yð„wýtu ¼hu÷t Au …hk‚w yt… ‚u™e yð„ý™t fhtu Atu y™u yÕ…
Ëh¾tu ftuE „wý ntuÞ ‚tu ‚u™u æÞt™{tk ÷tu Atu. ytÚte y{u {t™eyu Aeyu fu ‚{tht ¼õ‚tu
‚{™u ¾qƒ s ðnt÷t Au. ytðt ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™™tu ftuE …ý {™w»Þ òu ‚u ƒwÂØðt™
ntu Þ ‚tu íÞt„ ™ fhu . yu f ‚{tht{tk s r™ctðt¤t ‚{tht Ëk ‚ tu ™ u ‚{u MðMðY…™e ¼u x
yt…tu Atu. yt ËkËth{tk ðthkðth sL{ {hý …t{‚t {™w»Þtu™t ©uÞ {txu ‚{u Ä{oðkþ{tk
«„x ÚtÞt Atu. Ä{o™t Þþ™u rðM‚thtu Atu. ‚{u y™k‚ Sðtu™wk fÕÞtý fh™tht Atu. Ëðoºt
ÔÞt…f Atu. {™w»Þtu™wk ËkËth ¼ú{ý nh™tht Atu. yÄ{o™t ™tþ {txu ËŒt ‚í…h hnu™tht
Atu. ŒÞt™e ¾týAtu. ™thtÞý Yr»t Y… yuðt nu …wÁ»ttu¥t{ «¼w ! ‚{™u nwk ™{Mfth fÁk
Aw k . nu ¼„ðk ‚ ! WØðtð‚th ht{t™k Œ Mðt{e y{tht ½u h ytðe™u su { hnu ‚ t n‚t yu {
‚{u …ý {wr™s™tu Ërn‚ ynª hntu (12-17). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu htsŠ»t !
™ÚÚtw¼è™u ½uh ©enrh {wr™„ý Ërn‚ yt he‚u rðhts{t™ n‚t yu s Ë{Þu Ë{Úto {nt«¼w
nu { k ‚ ht{ rð«™u ½u h …ý …ÄtÞto . Ä{o … w º t™u òu E nu { k ‚ ht{ ¾q ƒ htS ÚtÞt. W¼t ÚtE
W»{t¼Þtu o ytðfth ytÃÞtu . ™{Mfth fÞto . Ëw k Œ h ytË™ W…h EüŒu ð ™u ‚Útt {w r ™s™tu ™ u
ƒuËtzât. MðtrŒü hËtuE ‚tu ‚iÞth s fhe ht¾e n‚e. ‚uÚte ‚h‚ s s{ðt {txu rð™k‚e
fhe. Ëk‚tu Ërn‚ {nthts Ëthe he‚u sBÞt. íÞthƒtŒ {w¾ðtË „úný fhe {wr™…r‚ {nthts
…tu ‚ t™t ytË™ …h ƒu X t. nu { k ‚ ht{ f{o f tk z e rðît™ ƒú t ñý n‚t. rðrÄ…q ð o f …tu ‚ t™t
EüŒuð™e …qò fhe. …rðºt s¤ðzu Ëtu™t™t …tºt{tk {nt«¼w™t [hýth®ðŒ …h yr¼»tuf
fÞtuo. ‚u [hýt{]‚s¤ …tu‚u ‚Útt …tu‚t™t …rhðthu {rn{t …qðof {tÚtu [ztÔÞwk. …Ae EüŒuð
{nt«¼w™u fnuðt ÷tøÞt (18-21). nu{k‚ht{ rð« ƒtuÕÞt - nu «¼w ! yt… Ëðo«fthu „ðo
hrn‚ Atu. r™{to™e Atu. {n‚íðtrŒf ‚íðtu ðzu rðï™wk Ëso™ ÚtÞwk. íÞthu ‚u{tk yLðÞ…ýu
«ðu þ …t{u ÷ t A‚tk «ðu þ ™ …tBÞt ntu ‚u { Œu ¾ tytu Atu . yu ð t nu «¼w ! ‚{tÁk Ëtûtt‚T
Œþo™ ‚tu {™u yíÞthu s ÚtÞwk. nu nrhf]»ý «¼w ! su ¼õ‚tu ‚{tÁk r™hk‚h „t™ fh‚t ntuÞ,
‚{tht [rhºttu ™ w k ©ðý fh‚t ntu Þ , ‚{™u ËŒt ™{Mfth fh‚t ntu Þ , ðk Œ ™ fh‚t ntu Þ ,
‚{the …qò fh‚t ntuÞ yuðt r™{o¤ s™tu™t ÓŒÞ{tk yt… hntu Atu …hk‚w ÿÂü „tu[h Út‚t
™Úte. y™u {™u ‚tu nt÷ «íÞût ÿÂü„tu [ h ÚtÞt Atu ‚u Ú te {tht ¼tøÞ™tu ftu E …th ™Úte
yu ð w k {™u ÷t„u Au . …tu ‚ t™t f{tu o Ú te zntu ¤ tE „Þu ÷ t r[¥tðt¤t {™w » Þtu ™ t ÓŒÞ{tk yt…
ntuðt A‚tk ‚u{™tÚte Œqh hntu Atu. ‚u ÷tuftu yt…™wk yÂM‚íð y™w¼ðe þf‚t ™Úte. ßÞthu
¼Âõ‚ðt¤t s™tu ËŒt yt…™e ntshe y™w ¼ ðe þfu Au . nu f{¤ ™Þ™ …h{tí{t ! ‚{u
MðuåAtÚte ŒunÄthe ÚtÞt Atu. yt s„‚{tk ðkŒ™ fhðt ÞtuøÞ yuf {tºt ‚{u Atu. ËkËthÚte
WØth fh™tht nu Mðt{e nwk ‚{™u ™{Mfth fÁk Awk. nu f]…t™tÚt ! {™ f{o y™u ð[™Úte
nwk ‚{thtu Awk. ƒeswk ftkE nwk òý‚tu ™Úte. {™u M‚wr‚ fu «tÚto™t fh‚t ytðz‚t ™Úte. yt
÷tu f {tk {thu ‚{tht ytþhtÚte ƒesw k fk E yrÄf ™Úte. ‚{the ¼Âõ‚ rËðtÞ ƒesw k f‚o Ô Þ
™Úte (22-26) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ƒeò yuf huðtƒt ™t{™t ƒútñý
¼õ‚ n‚t. ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ‚u ™ t ½u h …ý yu s Ë{Þu {w r ™ytu Ërn‚ …ÄtÞto . ‚u
ƒnu™u ½ýt «u{Úte {nt«¼w™tu Ëífth fh‚tk fÌtwk. huðtƒt ƒtuÕÞt - nu ðtËwŒuð ¼„ðt™ !
‚{u {tht ½u h ¼÷u …ÄtÞto . {tht ÓŒÞ{tk hnu ÷ t rºtrðÄ ‚t…™e r™ð] Â ¥t fhtu . nu «¼w !
{u ½ Ë{t™ ‚{the „k ¼ eh ðtýeÚte {™u ƒtu ÷ tðtu . nu {nthts ! ‚{tht {txu {tht ½u h
ytððt ËwÄe™tu hM‚tu {U ftkxt ftkfht Œqh fhe ðt¤e [tu¤e™u ËtV fÞtuoAu. Ë{„ú hM‚u …týe
Atkxâwk Au. yt…™u ËtÁ Xuftýu Xuftýu Vq÷ztk ðuÞtoAu. yt… ytððt™t n‚t ‚uÚte {tht ½h{tk
ËUfztu Xkzt s¤™t ½zt yt…™t {txu ¼he htÏÞt Au. rðrðÄ þtf …tf …fðtÒt …ý ‚{tht
yt„{™ …nu÷tk s ƒ™tðe ÷eÄt Au. nu «¼w ! yt… ‚tu þe½ú„r‚ðt¤t Atu A‚tk ytððt{tk
{tuzwk ÚtÞwk ntuðtÚte hËtuE Xkze ÚtE „E nþu. nu f]»ý nðu ‚{u ½tuzuÚte sÕŒe W‚htu. ‚{thu
M™t™ fhðt {txu „h{ …týe …ý ‚iÞth fhe ht¾u÷wk Au (27-32) ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu ™]… ! huðtƒtyu ytðt «tÚto™t ð[™tu fÌttk íÞthu ©enrh ‚íft¤ yï …hÚte W‚Þto.
{wr™ytu™u …kÂõ‚{tk ƒuËe sðt fÌtwk, …tu‚u M™t™ fhe yuf MðåA ðMºt …nuÞwO. ƒeswk MðåA
ðMºt þheh …h ytu Z âw k . þw Ø ytË™ …h ƒu X t. hu ð tƒtyu rðrðÄ ðM‚w y tu Ú te ¼hu ÷ tu Útt¤
©enrh yt„¤ ÷tðe™u {wõÞtu. {nt«¼w ‚u Útt¤ «u{Úte sBÞt. …Ae MðåA s¤Úte ntÚt ‚Útt
{w¾ þwÂØ fhe. íÞthƒtŒ …tu‚u Äthý fhu÷tk ðMºttu VheÚte …nuhe ÷eÄt. …tu‚t™t ytË™ …h
ytðe ƒehts{t™ ÚtÞt. ƒwÂØ{t™ huðtƒtyu [kŒ™, …w»… RíÞtrŒf ðzu ©enrh™e …qò fhe.
ðMºttu yt¼q»týtrŒf ¼ux y…oý fhe. …Ae ƒu ntÚt òuze ðkŒ™ fhe M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (33-
36) huðtƒt fnu Au - nu ©enrh ! yt… ‚tu ËqÞo Ë{t™ ‚usMðe Atu. Ëðos™tu™t Ëtûte Y…
Atu. Ä{oŒuðÚte «„x ÚtÞt Atu. ïu‚tkƒh Äthe Atu. ‚… r«Þ Atu. ËwkŒh Vq÷tu™t nth Äthý
fhu÷t nu ¼„ðt™ nwk ‚{™u ™{Mfth fÁk Awk. nu Mðt{e ! ‚{u ft¤™t …ý ft¤ Atu. Ëðo
«trý{tºt™w k ¼hý …tu » tý fh™tht Atu . {t‚t™t WŒh{tk nw k ßÞthu n‚e íÞthu ‚{u {™u
sXhtÂø™Úte ƒ[tðe Au . ‚{u {tht hûtf Atu . nðu nw k ‚{thu þhýu Aw k . nu ¼„ðt™ ! yt
ËkËth{tk su Mºteytu rðüt, {qºt, ÷tune, ytk‚hztÚte ¼hu÷t y™u [t{zeÚte {Zu÷t yt Œun{tk
…tu ‚ t…ýw k {t™™tht y™u ™tþðk ‚ þhehðt¤t …w Y »t™u …tu ‚ t™t …r‚ ‚hefu Mðefthu Au y™u
y¾kz Ëw¾™t Ët„h y™u yrð™tþe MðY… yuðt yt…™u Mðt{e ‚hefu ™Úte {t™‚e ‚u Œwü
ƒw Â Øðt¤e Au . nu «¼w ! ytðe Mºteytu ™ tu Ë{t„{ {™u õÞthu Þ ™ yt…þtu . nu {nthts!
‚{the {tÞt yt ËkËth{tk Ëðoºt ÔÞt…e hne Au. yuðe yŒT¼w‚ {tÞt þÂõ‚ðt¤t nu …h{uïh
nwk ‚{™u ™{Mfth fÁk Awk (37-41). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «fth™e
M‚wr‚ Ëtk¼¤e ËðtoÄth ©enrh Ëðo ¼õ‚tu™u Ëtk¼¤‚t huðtƒt™e «þkËt fh‚t n‚t. huðtƒt
W…h htS Út‚tk ©enrh ƒtuÕÞt, nu huðtƒt ! ‚{u ‚tu {tht yuftkr‚f ¼õ‚ Atu. ‚uÚte Œuðtu™u
…ý Œw ÷ o ¼ yu ð e {the {q Š ‚™t ‚{™u nh nk { u þ Œhþ™ Útþu . yu «{týu ðhŒt™ yt…e
{nt«¼w íÞtkÚte rðŒtÞ ÚtÞt. nu hts™T ! ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý yts «{týu „tu®ðŒ¼tE,
÷t÷ŒtË „tuht y™u ƒeò Ëðo ði~Þ ¼õ‚tu™t ½uh s{ðt …Äth‚t n‚t. Ÿ[t yï W…h
rƒhts{t™ ÚtE {wr™s™tu™u ËtÚtu ÷E yuf s Ë{Þu Ëðo ¼õ‚tu™u ½uh …Äth‚t yûthtrÄ…r‚
…wY»ttu¥t{ ™thtÞý™u òuE ƒÄt ¼õ‚tu ¾wþ¾wþt÷ ÚtE s‚t n‚t. y™u {nt«¼w™e yt yuf
{tu x e f] … t Ë{s‚t n‚t. yt Ëðo ¼õ‚tu …tu ‚ t™u ½u h ytðu ÷ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e
…qò fhe ðMºtt¼q»týtu ð„uhu ¼ux y…oý fh‚t n‚t ‚Útt rð™Þ¼he ðtýeÚte y™uf «fthu
M‚wr‚ fh‚t n‚t. yt «{týu ©enrh MðÞk ƒnwY… Äthý fhe yuf s Ë{Þu y™uf ¼õ‚tu™t
½uh s{ðt s‚t n‚t. sBÞt …Ae ‚u ‚u ¼õ‚tu™t ½uhÚte ™ef¤e Vhe …tu‚t™t {q¤ MðY…u
r™ðtË MÚt¤u …tAt Vh‚t n‚t (42-47).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk y{ŒtðtŒ{tk yufs Ë{Þu ©enrh y™uf ¼õ‚tu™t ½uh sBÞt yu ™t{u ytX{tu
yæÞtÞ - 9
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! su rŒðËu ©enrh ½ýt Y… Äthe swŒt swŒt ¼õ‚tu™t
½uh yuf s Ë{Þu s{ðt …ÄtÞto ‚u s rŒðËu ƒ…tuh …Ae ©e™h™thtÞý ¼„ðt™™t {krŒh
Ët{u hnu÷t [tuf{tk rðþt¤ Ë¼t ¼htE. Mð„o÷tuf{tk ËwÄ{to ™t{™e Œuð Ë¼t ¼htÞ Au
‚u ð e yt {tu x e Ë¼t{tk Ä{to [ the [thu Þ ðýo ™ t {™w » Þtu ntsh n‚t. ™i Â cf ðú ‚ ðt¤t
ƒú ñ [theytu n‚t. ËtÄw y tu n‚t. …t»to Œ tu n‚t, …r‚ðú ‚ t Mºteytu ‚Útt Ëtk Ï ÞÞtu „ e Mºteytu
n‚e. Ëðo Ë¼tËŒtu …tu ‚ …tu ‚ t™e {Þto Œ t y™w Ë th ƒu X t n‚t. Úttu z e s ðth{tk íÞtk Œþo ™
fh™thtytu™u yt™kŒ yt…‚t, ïu‚ðMºttu …rhÄt™ fhu÷t, fkX{tk ËwkŒh …w»…nth Äthý fhu÷t,
y™u …tu‚t™t Ëuðf „ýÚte ðªxtÞu÷t yuðt ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …tu‚t™tu ztƒtu ntÚt fuzâ
W…h ht¾e s{ýtu ntÚt n÷tð‚t n÷tð‚t Ë¼t{tk …ÄtÞto. suðtu Ë¼t{tk «ðuþ fÞtuo fu ‚h‚
s Ëðo Ë¼tËŒtu W¼t ÚtE ©enrh™u ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. {nt«¼w y u …tu ‚ t™t ntÚt™e
Ëk ¿ ttÚte Ëðo ™ u ƒu Ë e sðt fÌtw k íÞthu Ëti …tu ‚ …tu ‚ t™e s„tyu ƒu X t. ¼õ‚tu y u ‚i Þ th fhu ÷
ËwkŒh Ëwþtur¼‚ Ÿ[t {k[ W…h sðt {txu ©enrh …tu‚t™tu yuf …„ Ëuðf™e …eX W…h {qfe
ƒeò …„ ðzu þe½ú ‚ tÚte {k [ W…h [ze™u ƒu Ë e „Þt. yu Ë{Þu Ë¼ts™tu y u Ënò™k Œ
Mðt{e™e sÞ ntu, Ënò™kŒ Mðt{e™e sÞ ntu yu{ ƒw÷kŒ yðtsu sÞ ½tu»t fhe Ë¼t „òðe
{qfe.{w¾th®ðŒ ytzu ïu‚ Y{t÷ ht¾e {Äwh ÂM{‚ fh‚t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u Ë¼t{tk
hnu ÷ t nòhtu {™w » Þtu yu f ™shÚte òu E hÌtt n‚t. ©enrhyu fh™e Ëk ¿ ttÚte Ëðo s™tu ™ u
{ti ™ fÞto y™u ƒú ñ t™k Œ trŒf „ði Þ t Ëk ‚ tu ™ u …tu ‚ t™e Ë{e…u ƒu Ë e fe‚o ™ „t™ fhðt fÌtw k .
Ëk „ e‚ rðãt{tk «rðý yu ð t Ëk ‚ tu ™ w k {k z ¤ Ëk „ e‚™t Ëts ËtÚtu yt„¤ ytðe ƒu X w k . Ëk ‚ tu
{Äw h MðhÚte „w s o h e ht„{tk Äú w ð …Œ Ërn‚ yü…Œe „tðt ÷tøÞt. nu ¼q … r‚ ! Ëk ‚ tu y u
„tÞu÷e yü…Œe™tu ¼tð yt «{týu n‚tu. ‚{u Ëtk¼¤tu. nu ©enrhf]»ý ¼„ðt™ ! ‚{the
sÞ Úttytu. ‚{u ft™{tk {fh ytfth™t fwkz÷ …nuÞto Au. [kÿ Ë{t™ yt…™wk {w¾th®ðŒ Au.
…tu‚t™t ¼õ‚tu™u nk{uþt Ëw¾e ht¾tu Atu. nu ©enrhf]»ý ¼„ðt™ ! ‚{the sÞ Úttytu. ‚{u
ƒ¤ðt™ fr¤Þw „ ™u ‚tu z e …tzâtu Au . ‚{u ‚{tht {w r ™{k z ¤™u yt™k Œ yt…™tht Atu . ‚{u
sÞfthe «ð‚tu o . ‚{u …t¾k z {‚™tu W…Œu þ fh™tht „w Á ytu ™ t „ðo ™ w k „k s ™ fh™tht Atu .
ËkËth™wk AuŒ™ fh™tht Atu. ‚{tht ytr©‚tuÚte Þ{Œq‚tu™u Œqh ht¾™tht Atu. nu ©enrhf]»ý
¼„ðt™ ! ‚{u sÞfthe «ð‚tu o . nu f{¤™Þ™ ! ‚{u ‚{tht ¼õ‚tu ™ u ft{trŒf ‚Útt
ŒwütrŒf™t ¼ÞÚte {wõ‚ fh™tht Atu. …qðuo ™h™thtÞý yð‚th îtht ft{Œuð™t ËiLÞ™tu ™tþ
fh™tht nu ©enrhf]»ý ¼„ðt™ ! ‚{u sÞfthe «ð‚tuo. ‚{u Ëwh„ýtu™t þºtw yËwh™tu ™tþ
fh™tht Atu. rðît™tu™u Ä{o™e rþûtt yt…™tht Atu. {™tunh ntMÞðt¤t y™u ËwkŒh fuþðt¤t
nu ©enrhf] » ý ¼„ðt™ ! ‚{u sÞfthe Úttytu . yt… ™ðe™ {u ½ Ëh¾t MðY…ðt¤t Atu .
sð, yk f w þ , MðÂM‚f ð„u h u r[ötu Ú te þtu ¼ tÞ{t™ ÷t÷ f{¤ Ë{t™ [hýtu ð t¤t, nu
©enrhf]»ý ¼„ðt™ ! ‚{u sÞfthe Úttytu. nu «¼w ! ‚{u ‚{the [t÷Úte ntÚteytu™u …ý
÷ßò …{tz™tht Atu. ¼ðËt„hÚte ‚th™tht Atu. Ëw„krÄ …w»…tu™t ËwkŒh nth Äthý fh™tht
nu ©enrhf]»ý ¼„ðt™ ‚{u sÞfthe Úttytu. nu ©enrh ! y{u ‚{tht [hý f{¤{tk nu‚ðt¤t
Aeyu {txu y{the Ëk¼tð™t fhtu. ¼qr{ W…h ‚{tht ËkƒkÄÚte {¤‚t Ëw¾™u rðM‚thtu. nu
©enrhf]»ý ! ‚{u sÞfthe «ð‚tuo. nu nrhf]»ý «¼tu ! ‚{u sÞsÞfthe Úttytu y™u ƒúñ
{wr™yu „tÞu÷wk yt „e‚ yt ÷tuf{tk ©tu‚ts™tu™t n»to™u ðÄthtu (1-18). ©eÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ƒúñt™kŒtrŒ {wr™ytuyu „tÞu÷ yü…Œe Ëtk¼¤e ©enrh ‚u{™t W…h
¾qƒ «ËÒt ÚtÞt. …tu‚t™t fkX{tkÚte ËwkŒh …w»…nthtu ftZe ‚u „ðiÞt {wr™ytu™u yt…‚t n‚t.
íÞthƒtŒ Ëk ‚ tu { tk ËL{t™™eÞ {w õ ‚t™k Œ {w r ™ …ý, Œtu » t{tºt Œq h fh™tÁk y™u y™LÞ
yt©Þ Œþto ð ™tÁk M‚tu º t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ yt„¤ „tðt ÷tøÞt (19-21). {w õ ‚
{wr™yu su M‚tuºt „tÞwk ‚u™tu ¼tð ytðtu n‚tu. ©e{wõ‚{wr™ ƒtuÕÞt - nu Ëðtuo…he ©enrh!
nu Ä{o…wºt ! ‚{the ËuðtAtuze nwk ƒeò ftuE Œuð {™w»ÞtrŒf™e Ëuðt fÁk ‚tu {tht yt ƒk™u
ntÚt ‚eûý þMºttuÚte ft…e ™t¾tu. hrËf y™u WŒth Mð¼tððt¤t nu nrhf]»ý ! nwk ‚{tÁk
æÞt™ fhðt™wk Atuz e ƒeò ftuE ™wk æÞt™ fhðt {tzw k ‚tu ÄthŒth fw ntztÚte {tÁk ÓŒÞ Au Œe
™t¾òu. nu ¼„ðk‚ ! ‚{tht rð™t ƒeò ftuE Œuð™u EüŒuð òýe ‚u Œuð™u ™{Mfth fÁk
‚tu {tÁk {tÚtwk {wË¤™t «nth fhe™u Vtuze ™t¾òu. nu þhýt„‚ ðíË÷ ! ‚{tht rð™t {™u
ƒeò{tk Eïh…ýt™e «‚er‚ ÚttÞ ‚tu ‚{u {™u [k z t¤Úte …ý yrÄf ™e[ òýòu . Mºte
ytrŒf{tk ytËÂõ‚ ÚttÞ ‚tu ÷k … x …w Y »ttu { tk …ý Ëti Ú te yrÄf ÷k … x {t™òu . nu Ëðu o ï h
©enrh ! ‚{tht ™t{™tu s… Atuze ƒeò Œuð™tu s… fÁk ‚tu ‚eûý AheÚte {the S¼ ft…e
™t¾òu. nu «¼w ! nwk {tht ÷÷tx ð„uhu yk„tu W…h ¼Þ™u ÷eÄu fu ÷tuf÷ts™u ÷eÄu Wæðo…wkzÙ
ytrŒf r[n™tu Äthý ™ fÁk ‚tu {™u Sð‚tu ƒt¤e Œu ò u . nu Mðt{e ! nw k {tht Sð™
r™ðton™t ÷tu¼Úte «uhtE™u - ònuh{tk ‚{the ¼Âõ‚ fheþ ‚tu {the Srðft ™rn [t÷u yu{
{t™e „wó he‚u s ‚{the ¼Âõ‚ fÁk ‚tu {™u ftuE Ÿ[t …ðo‚ W…h ÷E sE íÞtkÚte ™e[u
VUfe Œuòu. nu ©enrh ! yt…™t MðY…{tk yt ËkËth™u nhðtY… Ëðtuoå[ þÂõ‚ hne Au, ‚u™e
{™u ÿZ‚t Au.{the yu ÿZ‚t fŒtr… òu [÷tÞ{t™ ÚttÞ ‚tu {™u þw¤eyu [ztðòu y™u yËÌt
‚e¾tk ƒtý {thòu . nu ysL{t yûthtrÄþ ! ‚{thtu ŒtË ÚtE™u nw k ‚{tht rËðtÞ ƒeò
ftu E …w Y »ttrŒf …tËu MðtÚteo y…u û tt ht¾w k ‚tu {™u ™e[, Äq ‚ tht y™u ÷k … x …w Y »tÚte …ý
yrÄf …t…e „ýòu. nu …h{tí{t ! Þkºt, {kºt y™u ‚kºt ËíÞ Au yu{ {t™e™u ‚u{tk «‚er‚
fÁk ‚tu {™u fw{r‚ðt¤tu, r™÷oßs y™u {q¾o™tu ËhŒth òýðtu. nu Mðt{e ! nwk ‚{the Ä{o
hrn‚ ¼Âõ‚ fÁk y™u A‚tkÞ ‚{thtÚte zh ™ ht¾wk (yux÷u fu Ä{o rð™t™e ¼Âõ‚ fheþ
‚tu ¼„ðt™ {tht …h ftu … tÞ{t™ Útþu yu ð e ƒef) ‚tu {™u …] Ú ðe™t ¼thY… yËw h tu ™ t
Ë{q n Úte …ý yr‚ …t…e òýðtu . nu yåÞw ‚ ¼„ðk ‚ ! ‚{u {tht EüŒu ð Atu . ‚{tht{tk
s hnu÷e {the {wÏÞ ÿZ‚t ßÞthu rð[r÷‚ ÚttÞ ‚u s Ë{Þu ‚{u {™u fq‚ht y™u rþÞt¤Úte
…ý ðÄw Œwü Mð¼tð™tu òýòu. nu ©enrh ! nrhf]»ý ™t{ðt¤t yt…™u nwk Ëtûtt‚T …tBÞtu
Aw k A‚tk Œu n trŒf yu ð t ƒeò …ŒtÚttu o { tk {thtu Sð ytËõ‚ ÚttÞ ‚tu yt Ëk Ë th{tk {™u
{q ¾ to y tu ™ tu ËhŒth {t™òu . nu Ëðu o ï h ! «íÞût {q Š ‚ yu ð t yt…™tu íÞt„ fhe™u ‚{tht
fh‚tk ƒeò {™w»ÞtrŒf{tk {™u õÞthuÞ …ý «er‚ ÚttÞ ‚tu nwk …t…™tu …ðo‚ Awk yu{ {t™òu.
nu «¼w ! su Œuð™u {ã, Ëwht y™u {tkËtrŒf Ähtðt‚t ntuÞ y™u ‚u Œuð Ëðo ftÞo fhðt™u
Ë{Úto …ý ntuÞ. yuðt Œuð™e òu nwk Ëuðt fÁk ‚tu {tht {M‚f W…h ð@™t «nth Úttytu.
nu ¼Âõ‚Ä{toí{s ©enrh ! ‚{tht rËðtÞ yt ÷tuf{tk ƒeò ftuE Œuð {™w»Þ™e {™u EåAt
ÚttÞ ‚tu {thtu yt ËtÄw™tu ðu»t ™Úte …hk‚w ðu~Þt™tu ðu»t Au yu{ òýòu. nu hts™T ! yt
«{týu {wõ‚{wr™yu …tu‚t™e ©enrh «íÞu™e ÿZ‚t Ë¼t{tk fne Ëk¼¤tðe. …Ae ƒtuÕÞt fu
nu „ðo hrn‚ «¼w ! {U „tÞu÷wk yt ‚{tÁk M‚tuºt su ftuE «u{Úte ©ðý fhu yÚtðt ©æÄtÚte
‚u™tu …tX fhu ‚u™u ‚{tht yt©Þ™e ¾qƒ ÿZ‚t ÚttÞ Au. y™u ©tu‚t ðõ‚t ƒk™u™wk yt ÷tuf{tk
{k„¤ ÚttÞ Au (22-38). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! {wõ‚t™kŒ {wr™yu
ðeýtðtŒ™ ËtÚtu yt y™LÞt©Þ M‚tu º t „tÞw k ‚u Ëtk ¼ ¤e yûthtrÄ…r‚ ©enrh ¾q ƒ htS
ÚtÞt. Ëðo Ë¼ts™tu …ý {wõ‚{wr™™e «þkËt fhðt ÷tøÞt. nu hts™T ! yu ð¾‚u íÞtk ™ð
Þtu„uïhtu Ë¼t{tk ©enrh™t Œþo™ fhðt ytÔÞt. ‚u{™t ™t{ fnwk ‚u Ëtk¼¤tu. frð, nrh,
yk ‚ rhût, «ƒw Ø , …eÃÞ÷tÞ™, ytrðntu o º t, ÿw r {÷, [{Ë y™u fh¼ts™ ™t{tu ð t¤t yt
Þtu „ u ï htu ƒú ñ r™c n‚t. É»t¼Œu ð ™t …w º ttu n‚t. ¿tt™ðth‚t fhðt{tk «rðý n‚t. ‚…Úte
Œq ƒ o ¤ ÚtÞu ÷ t þhehðt¤t ‚u Þtu „ u ï htu ¢tu Ä hrn‚ y™u þtk ‚ Mð¼tððt¤t n‚t. nk { u þ t
nrhæÞt™{tk hnu™tht n‚t. ¼„ðt™ ©enrh™t Œþo™ fh‚tk s ¼qr{ W…h …ze™u Œkzð‚ fhðt
÷tøÞt. {nt«¼wyu ‚u{™wk Ë™{t™ fÞwO. ‚u Ëðo Þtur„ytu™u …tu‚t™e Ë{e…u s ytË™ W…h
ƒuËtzât y™u fnuðt ÷tøÞt (39-43). ©enrh fnu Au - nu {nt¼t„e Þtu„uïhtu ! ‚{u Ëti
ytí{ Ëw¾u y™u þhehÚte fwþ¤ ‚tu Atu ™u ? ‚{th yt„{™Úte {™u ½ýtu yt™kŒ ÚtÞtu Au.
{™u {thtu Œu n …ý ðnt÷tu ™Úte yu x ÷t ðnt÷t ‚{u Atu . nu sÞk ‚ e ™k Œ ™tu ! ƒú ñ t y™u
þk f h …ý yu x ÷t r«Þ ™Úte su x ÷t ‚{u Atu u . ‚{tht ytððtÚte nw k ƒnw htS ÚtÞtu Aw k .
ƒt¤…ýÚte s ‚{u r…‚t™t Ëtðo¼ti{ [¢ð‚eo hts™tu íÞt„ fÞtuo Au. {the ¼Âõ‚ …htÞý
s ð‚tuo Atu. ‚{tht Ë{t™ {™u ƒeswk ftuE ðnt÷wk ™Úte (44-46). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! ‚u Þtu„uïhtu rŒÔÞ ÷e÷t fh™tht ©enrh™e y{]‚ Ë{t™ ðth‚t Ëtk¼¤e
¼tðrð¼tu h ƒ™e „Þt. …Ae ƒú ñ t™k Œ {tk hËƒË ÚtÞu ÷ t ‚u Þtu „ u ï htu ™ u Ë{„ú yi ï Þtu o ™ t
ytÄth Ë{t ©enrh …tu‚t™t MðY…™wk Œþo™ fhtð‚t n‚t. nu hts™T ! ‚u rŒÔÞ MðY… fuðwk
n‚wk ‚u Ëtk¼¤tu. yu MðY… rŒÔÞ ‚us™t Ë{qn™e {æÞu hÌtwk n‚wk. Âî¼ws n‚wk. rŒÔÞ y÷kfthtu
Äthý fÞto n‚t. rŒÔÞ ðMºttu þheh …h þtu¼‚t n‚t. rŒÔÞ [kŒ™™wk ÷u…™ fÞwO n‚wk. rŒÔÞ
{t¤t Äthý fhe n‚e. ©enrh™t ‚u MðY…™t ƒÄt s yðÞðtu rŒÔÞ y™u ¼õ‚s™tu™t {™™u
ytf»teo ÷u ‚uðt {™tunh n‚t. ‚u MðY…™e ÿÂü y™uf ƒúñtkztu™t Eïhtu yuðt ƒúñtrŒf …h
hnu ‚ e n‚e. ‚u MðY…™t [hýtu htÄt h{tyu …q s u ÷ t n‚t. Ëw k Œ h rŒÔÞ MðY…ðt¤t ‚u
©enrh™e ™trËft Ë{e…u s{ýt „t÷ W…h ‚÷™wk r[n™ n‚wk. {w¾ W…h {tunf ÂM{‚ n‚wk.
ztƒt ft™ W…h yuf ~Þt{ rƒLŒw þtu¼‚wk n‚wk. ytðt ËðtO„u ËwkŒh ©enrh™t rŒÔÞ MðY…™u
òu E ‚u Þtu „ u ï htu ™ t yt™k Œ ™tu …th hÌttu ™rn. ytðt Ëw k Œ h Œþo ™ Úte ytùÞo …t{e ‚u y tu
{nt«¼w™e M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (47-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™e y{ŒtðtŒ™e ÷e÷t yu ™t{u ™ð{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>9>>
yæÞtÞ - 10
Þtu„uïhtu fnu Au - nu yûthtrÄ…r‚…qýo …wY»ttu¥t{ ™thtÞý ! yt… ‚tu y™uf „wýtu™t
Ët„h Atu. „wý y™u f{tuo «{týu yt…™t y™k‚ ™t{tu Au. yt… {trÞf „wýtu™t ƒkÄ™Úte
hrn‚ Atu . rðï™w k Ëso ™ , …t÷™ y™u Ëk n th fh™tht nu ™thtÞý Mðt{e ! y{u yt…™u
™{Mfth fheyu Aeyu . sL{, ÂMÚtr‚ y™u {] í Þw ™ t [¢{tk …zu ÷ t nt÷™t {™w » Þtu yt…™u
ytu¤¾ðt™u Ë{Úto ™Úte. fthý fu yt…™t îtht Ëti «Út{ ƒúñt™wk Ëso™ ÚtÞwk. y{u Ëti ‚u
ƒú ñ t™e yt¿tt{tk hne yt…™e ¼Âõ‚ y™u W…tË™t fheyu Aeyu . ƒú ñ t Útfe ½ýt Ë{Þ
ƒtŒ y{the Wí…Â¥t ÚtE Au . ‚u Ú te ft÷trÄ™ {r÷™ Ëíð…ýw k y{tht{tk ntu ð tÚte ‚{tht
MðY…™u Ë{sðt™e þÂõ‚ y{tht{tk ™Úte. nu ¼„ðk‚ ! {nt«÷Þ{tk {tÞt{tk ÷e™ ÚtÞu÷t
Sðtí{tytu Ëw»twó yðMÚtt{tk n‚t. [th «fth™tu …wÁ»ttÚto fhðt {txu sYhe Œun ErLÿÞtrŒf
‚u{™e …tËu fkE ™ n‚wk. …hk‚w rðï Ëso™ Ë{Þu yt…u f]…t fhe ‚u{™u «tý ErLÿÞtu, {™,
ƒwÂØ, Œun ð„uhu yt…e r¢Þt fhðt Ë{Úto ƒ™tÔÞt. yt…u yt…u÷ Œun, {™, ErLÿÞtu ð„uhuÚte
y{u Ëw ¾ …q ð o f ftÞo fhe þfeyu Aeyu . ytðt ŒÞt¤w …h{tí{t Þtu „ u ï h yt… s Atu . nu
«¼w {nŒtrŒf sz‚íðtu ™ u ‚{tht y™w « ðu þ ðzu ƒú ñ tk z ™t Ëso ™ ËtÁk ‚{u s [i ‚ LÞ
yt…™tht Atu . yÒt{Þ, «tý{Þ, {™tu { Þ, rð¿tt™{Þ ‚Útt yt™k Œ {Þ su ftu þ fÌtt Au
‚u { tk yt™k Œ {Þ ftu þ su ƒeò Ëðo { tk yLðÞ…ýu hÌttu Au ‚u ‚{u s Atu . y¾k z „w ý ™t
«¼tðÚte hrn‚, y™k ‚ ƒú ñ tk z ™t ytÄthY… yu ð t yûth ƒú ñ Y…u yËk Ï Þ ƒú ñ tk z Ë{q n ™u
…tu‚t™t yiïÞoðzu Äthðt™u {tºt yt… s Ë{Úto Atu. nu {ntí{t «¼w ! y{tÁk {™ ¾qƒ
[k[¤ Au. ËkËth{tk yt{‚u{ ¼xfe hÌtwk Au. ‚tu nu «¼w ! ¼{htytu su{ Ëw„krÄ‚ …w»…™e
ytË…tË ¼{u Au ‚u{ y{tÁk {™ …ý yíÞk‚ ËwkŒh yuðt ‚{tht «íÞût MðY…™e ytË…tË
¼ú{ý fhtu. nu …wY»ttu¥t{ ™thtÞý ! yÄ{o™tu ™tþ fhðt y™u ËæÄ{o™wk MÚtt…™ fhðt Œhuf
Þw „ {tk {íMÞtrŒf yð‚thtu yt…™t Útfe «„x ÚttÞ Au y™u …tAt yt…{tk s ÷e™ ÚttÞ
Au yu ð t nu …w Y »ttu ¥ t{ «¼w ! yt… y{tht …h «ËÒt Úttytu . nu ¼„ðk ‚ ! …] Ú ðe™t rn‚
{txu yt…u ðhtn yð‚th ÷eÄtu n‚tu . f] » ýtð‚th{tk „tu u ð Äo ™ …ðo ‚ Äthý fÞtu o n‚tu .
Ëðo÷tuf™t …t÷f Œuð-Œt™ðtu yt…™u …qsu Au. ‚{u ¼qŒuðtu™u ¼tus™ s{tze ‚Útt Œt™ yt…e
‚]ó fhtu Atu. Ä{oðkþ™e ð]ÂØ fhtu Atu y™u yÄ{oðkþ™wk AuŒ™ fhtu Atu. nrh«ËtŒ™t …wºt
yuðt nu nrhf]»ý y{u ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu. {™w»Þ Œun Äthý fh™tht nu Ëðuoïh
yk ‚ Þto { e «¼w ! ‚{u Œu ð „ý™t Œw ~ {™tu ™ tu ™tþ fh™tht Atu . Ë{„ú ƒú ñ tk z tu ™ w k þtË™
fh™tht Atu . hòu „ w ý e Mð¼tð™t {™w » Þtu ™ t ¾z„tu ™ u ¿tt™-W…Œu þ Úte Atu z tð™tht Atu ‚Útt
…t…tu™u nh™tht Atuu. yiïÞo™u yt…™tht Atu. nu «¼w ! ‚{tht{tk y{tÁk {™ ÂMÚth Úttytu.
nu yåÞw‚ ©enrh ! yt… y™k‚Y…ðt¤t Atu. s„‚™t fthý¼q‚ Atu. ¼q‚-¼rð»Þ™u òýtu
Atu A‚tk …ý ™ òý‚t ntu ‚u { ð‚o ™ tht Atu . nu ©enrh ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu
Aeyu. nu yûthÄt{trÄ…r‚ …wY»ttu¥t{ ™thtÞý ! yt…u s Ä{oŒuð Útfe ™h™thtÞý MðY…
Äthý fhu ÷ w k Au . y™u Œw ð to Ë t {w r ™™t þt…™w k r™r{¥t fhe nt÷ ¼h‚¾k z {tk Ä{o Œ u ð Úte
¼Âõ‚Œuðe™e fq¾u «„x ÚtÞu÷t Atu yuðt nu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ! yt ƒÄt Þtu„uïhtu
{tht Au yuðwk ‚{u Mðefthòu. y{u Ëti yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu (1-13). ©eÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! „Œ„Œ ðtýeÚte Þtu„uïhtuyu ©enrh™e M‚wr‚ fhe íÞthu Ä{toí{s
{nt«¼wyu nË‚t {w¾th®ðŒu ‚uytu™u fÌtwk (14). ©enrh ƒtuÕÞt - nu ‚t…Ëtu ! ƒúñtrŒf
Œuðtu™u …ý ftuE …ý ËtÄ™u {tht Œþo™ ™Úte Út‚tk ‚u Œþo™ ytsu ‚{™u ÚtÞtk Au. {txu ‚{u
{nt¼tøÞ ðt¤t Atu. ‚{u {ntí{t {wr™„ýtuyu Ëuðu÷t su ƒŒrhð™Úte yne ytÔÞt Atu ‚u
s ƒŒrhð™{tk …tAt òytu. íÞtk ™h Ërn‚ hnu÷t ™thtÞý Yr»t MðY…u {tht Œþo™ fh‚t
hnuòu. …Ae Úttuuzt Ë{Þ{tk s ‚{™u {thtu ËkƒkÄ «tó Útþu (15-17). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu
Au - nu hts™T ! ‚u Þtu „ u ï htu ¼„ðt™ ©enrh™w k ð[™ {tÚtu [ztðe {nt«¼w ™ u ºtýðth
«ŒÂûtýt fhe. …„u ÷tøÞt y™u ƒŒrhð™ ‚hV [tÕÞt „Þt. Þtu „ u ï htu ™ t „Þt …Ae ‚u
Ë¼t{tk …wü Œunðt¤t sðt™ y™u ™xrðãt{tk «rðý yuðt fux÷tf ™x÷tuftu ytÔÞt. ‚u{ýu
y™uf he‚u ðt®sºttu ð„tz‚t ð„tz‚t ¼„ðt™ yt„¤ ¾u÷fqŒ™e h{‚tu fhe Œu¾tze. yuf
™xu ‚tu …tu‚t™e fuzâu {sƒw‚ ðMºt ƒtkæÞwk. …Ae {tÚtt W…h yuf …Ae yuf yu{ Ët‚ „t„htu
{qfe. y™u Œtuhzt™e ËntÞÚte W¼t fhu÷t Ÿ[t ðtkË …h [ze „Þtu. yu ™x Þwðt™ n‚tu.
ÄehsÚte ft{ fh‚tu n‚tu. …eX W…h Zt÷ ƒtkÄe n‚e. BÞt™ ð„h™e ÄthŒth ‚÷ðth {w¾ðzu
…fze n‚e. ntÚt{tk ƒkŒqf n‚e. nu hts™T ! ‚u ™x yux÷tu ƒÄtu ¼tøÞþt¤e n‚tu fu Ÿ[t
ðtkË™e xtu[ W…h W¼u÷t ‚u™u ¾qŒ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ …tu‚t™t ™uºttuu Ÿ[t fhe òuðt
÷tøÞt. Ë¼t{tk hnu÷t ƒeò …ý nòhtu s™tu yufexþu ‚u™u òuE hÌtt n‚t. ‚u ™x ðthkðth
ƒk Œ q f ™t yðts fh‚tu n‚tu . ™x™e ÿÂü ‚tu {tºt ðtk Ë ™t y„ú ¼ t„ W…h s ÂMÚth n‚e.
fthý fu ðtkË™tu y„ú¼t„ s ‚u™t þheh™wk hûtý fh™th n‚tu. ™e[u W¼u÷tu yuf ™x Ztu÷
ð„tz‚tu n‚tu y™u ðtkË W…h W¼u÷t ™x™u «&™tu …qA‚tu n‚tu. «&™tu™t W¥th ytÃÞt …Ae
‚u ™x ËzËztx ™e[u W‚he „Þtu. ËeÄt s {nt«¼w …tËu ytðe™u ™{Mfth fÞto. h{‚ òuE
«ËÒt ÚtÞu÷t ©enrhyu ƒÄt s ™xtu™u ¾qƒ ½e-¾tkz ™t¾u÷t ÷tzwytu™e «ËtŒe yt…e. ƒeswk
…ý Ä™ ytÃÞw k y™u {tu û tŒt™ …ý ytÃÞw k . Œrhÿ{tk Ú te Ä™ðt™ ÚtE „Þu ÷ t ‚u ƒÄt ™xtu
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u …„u ÷t„e íÞtkÚte rðŒtÞ ÚtÞt. íÞth …Ae yûthtrÄ…r‚ ©enrh
…tu‚t™t ¼õ‚tu™u fnuðt ÷tøÞt (18-30). ¼„ðt™ ©enrh ƒtuÕÞt - íÞt„e ‚Útt „]ne yuðt
nu {tht ¼õ‚s™tu ! yt ÷tuf{tk ‚Útt …h÷tuf{tk rn‚ fhu ‚uðwk {tÁk ð[™ Ëtk¼¤tu. {the
«uhýtÚte ™x÷tuftuyu yt Ë¼t{tk h{‚ fhe Œu¾tze ‚u ‚{u Ëtiyu òuE. ™x rðãt{tk fwþ¤
yuðtu su ™x ðtkË™e xtu[ W…h h{‚tu n‚tu. ‚u™e {™tuð]Â¥t su ðtkË W…h …tu‚u W¼tu n‚tu
‚u™t y„ú¼t„ W…h s hnu‚e n‚e. …tu‚t™w þheh, {M‚f, {M‚f W…h hnu÷e „t„htu ð„uhu
ftuE ‚hV ÷ûÞ ytÃÞt ð„h {tºt ðtkË™t y„ú¼t„ ‚hV s òuE hÌttu n‚tu. ‚uðe s he‚u
ƒk™u ƒtsw ¾tuzu÷t ðtkËzt ðå[u ƒtkÄu÷ Œtuhze W…h ƒu ™xtu fqŒ‚t fqŒ‚t yt„¤ [t÷‚t n‚t.
‚u{™e ð]Â¥t …ý ‚u Œtuhe Ët{u s hnu‚e n‚e. ƒesu õÞtkÞ ytzwk yð¤wk òu‚t ™ n‚t. ƒË
yuðes he‚u ‚{u Ëti {tht ¼õ‚tuyu ‚{the {™tuð]Â¥t {the {qhr‚{tk s ht¾ðe òuEyu.{the
{q h r‚{tk {™tu ð ] Â ¥t hnu ‚u s Þtu r „™u yütk „ Þtu „ ™w k V¤ Au . ytðe he‚u su {tht ¼õ‚tu
{tºt {the {qŠ‚{tk s {™tuð]Â¥t ht¾u Au. ‚u™u {thtu Ëtûttífth s÷Œe ÚttÞ Au (31-36).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! {nt«¼w™tk f]…tY… ytðt ð[™tu Ëtk¼¤e Ëðo íÞt„e
Ëk‚tu ‚Útt „]nMÚt nrh¼õ‚tu ƒnw htS ÚtÞt. y™u fnuðt ÷tøÞt fu nu {nthts ! ‚{u fÌtwk
yu he‚u y{u Ëti yt…™e {q Š ‚{tk s y{the ð] Â ¥t ht¾ðt™tu yÇÞtË ht¾þw k . nu ¼q … r‚!
yu ð t{tk yËw h tu ™ t ƒ¤{tk ð] Â Ø fh™thtu Ëk æ Þtft¤ ÚtÞtu íÞthu Ëk ‚ tu y u ðeýt, ‚t÷, {] Œ k „
Ërn‚ nrhfe‚o ™ fÞw O . ‚u ™ u Ëtk ¼ ¤‚t Ëtk ¼ ¤‚t ©enrh …ý ™thtÞý Äq L Þ fh‚t n‚t.
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý yu Ë{Þu Ÿ[t ËwkŒh {k[ W…h rƒhtßÞt n‚t. fkX{tk ‚tò …w»…tu™t
nthtu Äthý fÞto n‚t. ntÚt ðzu sÕŒe sÕŒe ‚t¤eytu …tz‚t y™u Äq L Þ fh‚t ÚtÞu ÷ t
…rh©{™u fthýu {w¾th®ðŒ …h …hËuðt™t ®ƒŒwytu M…ü Œu¾tE ytð‚t n‚t. yt ÄqLÞ™tu
yðts [ti Œ u Þ ÷tu f {tk ÔÞt…e s‚tu n‚tu . Ëðo «fth™t y{k „ ¤™u nh™thtu yt yðts
ƒúñtkzÚte ƒnth ytðu÷ ÷tuf{tk …ý …ntU[e s‚tu n‚tu. …Ae ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u ™thtÞý
ÄqLÞ Ë{tó fhe. Ë¼t{tk W¼t hnu÷t ¼õ‚tu™u …ý ntÚt™t Ëkfu‚ ðzu ÄqLÞ ƒkÄ fhe ƒuËe
sðt fÌtw k . Ë¼ts™tu ƒu Ë e „Þt íÞthu Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu yt™k Œ {w r ™™u ƒtu ÷ tðe fÌtw k , nu
{wr™ ytsÚte [tuÚtt rŒðËu þhŒ…qŠý{t Au. ‚u WíËð{tk ¼„ðt™™u ™iðuã Ähtððt {txu ™ðe
ztk„h™t …tIyt ÷tðe ht¾òu (37-45). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! þtMºttu{tk
ðýo ™ fhu ÷ t rð»ýw ¼„ðt™™u Þ¿ttu Ú te ‚] ó fh™tht yÚtðt ‚tu MðÞk …tu ‚ u Þ¿ttu Ú te htS
Út™tht, Sð«trý {tºt{tk yLðÞ…ýu hnu ™ tht, þw Ø …w » … {t¤tytu Äthý fh™tht, …t…
nh™tht y™u …tu‚t™t ¼õ‚tu™u ntMÞÚte WíËtne fh™tht yuðt f{¤™Þ™ {nt«¼w yt™kŒt™kŒ
{w r ™™u …tI y t Ëk ƒ k Ä e ðt‚ fhe Ë¼t{tk Ú te QXât y™u …tu ‚ t™t W‚thu …ÄtÞto (46).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ™ðÞtu„uïhtuyu fhu÷ M‚wr‚ y™u ©enrh™e «ËÒt‚t yu ™t{u Œþ{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>10>>
yæÞtÞ - 11
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ Ë¼t{tkÚte …tu‚t™t
W‚thu „Þt yux÷u ƒeò íÞt„e Ëk‚tu ƒúñ[theytu ‚Útt „]nMÚttu y™u Mºteytu …ý …tu‚…tu‚t™t
r™ðtË MÚtt™u „Þt. {wr™ytu ‚tu …tu‚t™t ytË™u s¤…t™ fhe …tAt fÚtt ðth‚t y™u fe‚o™
fhðt ÷tøÞt. „]nMÚt ¼õ‚tu ‚Útt Mºteytu …ý s{e™u …tu‚…tu‚t™t {kz¤tu ƒtkÄe ©enrh™t
fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt. Ä{o™kŒ™ ©enrhf]»ý …ý r™ðtË MÚtt™u Úttuzwk ¼tus™ fhe Ëw¾ þGÞt{tk
…tuZ‚t n‚t. Ëw‚t Ëw‚t Ëk‚tu ‚Útt nrh¼õ‚tu îtht „ðt‚tk fe‚o™tu Ëtk¼¤‚t Ëtk¼¤‚t …tuZe
„Þt. htrºt™tu Au Õ ÷tu …ntu h hÌttu u íÞthu ™t„tsw o ™ trŒf ¼õ‚tu Ÿ[t Mðhu «¼tr‚Þt „tðt
÷tøÞt. ‚u «¼t‚™t fe‚o™tu Ëtk¼¤e {nt«¼w …ý QXe s‚t n‚t. MðÂM‚ftË™ fhe™u ƒuXt.
y™u «f] r ‚Úte …h ytðu ÷ t yûthÄt{{tk hnu ÷ t …tu ‚ t™t yÂî‚eÞ rŒÔÞ MðY…™w k ÓŒÞ{tk
æÞt™ fhðt ÷tøÞt. …Ae þti[rðrÄ fhe M™t™ fÞwO. ÄtuÞu÷t MðåA y™u Ws¤t ƒu ðMºttu
Äthý fÞto . …rðºt Œ¼to Ë ™ W…h ƒu X t. f…t¤{tk fw { fw { ™t [k ÿ f Ërn‚ Wæðo … w k z Ù fÞw O .
íÞthƒtŒ ËkæÞtu…tË™trŒf r™íÞf{o …wÁk fhe …wY»ttu¥t{ ™thtÞý™e rðrÄ…qðof {nt…qò fhðt
÷tøÞt. Œhuf yuftŒþeyu ©enrh yt {nt…qò fh‚t n‚t. {nt…qò Ë{tó ÚtE íÞthu …tu‚u
ƒtu÷tðu÷t ƒútñýtu™e …ý ÞÚttrðrÄ …qò fhe ‚u{™u ¼tðÚte Œt™ yt…‚t n‚t. nòhtu ft¤e
„tÞtu , Ëw ð ýo , ‚÷, ðMºttu , yt¼q » týtu ‚Útt nòhtu Yr…Þt™t Œt™ yt…e ¼q Œ u ð tu ™ u htS
fÞto. íÞthƒtŒ ¼„ðt™ ©enrh ‚iÞth ÚtE …tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u Œþo™ yt…ðt ËtÁ Ë¼t{tk
…ÄtÞto. Ÿ[e …eX W…h …tu‚t™t ytË™u rðhts{t™ ÚtÞt íÞthu [thuÞ ƒtsw W…ÂMÚt‚ yuðt
nòhtu {™w»Þtu Ënò™kŒ Mðt{e™e sÞ ntu, Ënò™kŒ Mðt{e™e sÞ ntu yuðtu ¾qƒ {tuxuÚte
sÞ½tu»t fhe Ëðos™tu …]Úðe W…h …ze Ëtütk„ «ýt{ fh‚t n‚t. Ä{toí{s ©enrhyu yuf
{w n q ‚ o …ÞO ‚ Ëðo ™ u …tu ‚ t™w k y÷ti r ff Œþo ™ ytÃÞw k . …Ae ntÚt™e Ëk ¿ tt ðzu Ë¼ts™tu ™ u
ƒu Ë tz‚t n‚t. Ëðo nrh¼õ‚tu ‚Útt {w r ™ytu Ëk ‚ tu ð„u hu ÞÚttÞtu ø Þ ƒu Ëe „Þt. Ëk ‚ tu ‚Útt
ðýeoytu{tk suytu ¿tt™e n‚t. ‚…Mðe n‚t. …krz‚ n‚t yuðt {wõ‚{wr™, ƒúñ{wr™, r™íÞt™kŒ
{w r ™, {nt™w ¼ tðt™k Œ {w r ™, ðtËw Œ u ð t™k Œ {w r ™ ð„u h u ©enrh™e Ë{e…u ƒu Ë ‚t n‚t. nu
¼q r {…r‚ ! {w r ™s™tu ™ e Vh‚u s{ýe ƒtsw y u {nt«¼w ™ u ™SfÚte òu E þftÞ ‚u he‚u
yÄo[kÿtfthu „]nMÚt ¼õ‚tu ƒuXt. yt „]nMÚt ¼õ‚tu{tk …ý ËtiÚte yt„¤ ð]Ø s™tu ƒuXt.
…Ae Þwðt™tu ‚Útt rfþtuh ðÞ™t ƒt¤ftu ƒuË‚t n‚t. ƒeS ƒtswyu Mºteytu™tu Ë{qn …ý
{ÞtoŒt Ët[ðe™u ƒuXtu n‚tuu. yt Mºteytu …ý ©enrh™e ztƒe ƒtswyu yÄo[kÿtfthu ƒuË‚e
n‚e. Ëtu { ÷t ¾t[h ytrŒf …t»to Œ tu ©enrh™e ƒk ™ u …z¾u W¼t hnu ‚ t n‚t. ¼„w S yu
Ëtu ™ t™t Œk z ðt¤w k y™u Ëtu ™ t™t #ztðt¤w k ÷t÷ hk „ ™w k ¼ÔÞ Aºt {nt«¼w ™ t {M‚f W…h
Äthý fÞwO n‚wk. {wfwkŒt™kŒ y™u sÞt™kŒ yu ƒk™u ƒúñ[theytu ïu‚ [t{h ©enrh W…h Ztu¤‚t
n‚t. nu hts™T ! ytftþ{tk ÂMÚth ÚtÞu÷t {u½™u ƒk™u ƒtswÚte ƒu nkËtu …tu‚t™e …tk¾tu VVztðe
…ð™ ™t¾u ‚u{ yt ƒk™u ðŠýytu [t{h Ztu¤‚t n‚t. ™tÚt ¼õ‚ ©enrh™e …tËu W¼t hne
MðåA yuðt ïu‚ ðMºt ðzu ðthkðth {tk¾tu Wztz‚t n‚t. Ëwht¾t[h y™u ŒtŒt¾t[h yu ƒu
sýt Ëtu ™ t™e Œtk z eðt¤t …k ¾ tÚte ©enrh™u …ð™ ™t¾‚t n‚t. ‚u { s …q ò {txu ytð‚t
¼õ‚s™tu ™ e Ëw „ {‚t {txu Mºte …w Y »ttu ™ e ðå[u yu f Ä™w » Þ su x ÷tu …ntu ¤ tu {t„o h¾tð‚t
n‚t (1-25). fwƒuh®Ën [tu…Œth ntÚt{tk [tkŒe™e Aze ÷E ©enrh™e yt„¤ ¾qƒ {tuxt
yðtsÚte sÞsÞ Ä{oÄwhkÄh {nthtòrÄhts.... yu{ Aze …tufth‚t n‚t. nrh¼õ‚tu îtht
¾q ƒ ËL{t™ …t{u ÷ t ht{«‚t…¼tE y™u EåAtht{¼tE ‚u { ™t …w º ttu yÞtu æ Þt«ËtŒ y™u
h½wðehS ytrŒ Ërn‚ ©enrh™e yt„¤ ƒuË‚t n‚t. Ëðo Ë¼ts™tu ÞÚttÞtuøÞ Ëw¾…qðof
ƒuËe „Þt íÞthu {Äwh fkXðt¤t „ðiÞt {wr™ytuyu ¼Âõ‚ Ëk„e‚™e ‚iÞthe fhe. …rhðtrŒ™e
™t{™e ðeýt, ðtk Ë ™t ðtk r sºttu , {] Œ k „ , Ítk Í h, fz‚t÷ ð„u h u Ëts ‚i Þ th fhe {k Œ {æÞ
Mðhtu™tu yt÷t… þY fÞtuo. ËwkŒh ¼tððtne nrh fe‚o™tu „tðt ÷tøÞt. yt {wr™s™tu „t‚t
n‚t ‚u ŒhBÞt™ f]…tËt„h Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ ƒeò «Œuþtu{tkÚte ytðu÷t „tÞf ð]kŒ™u
òu‚t n‚t. ‚uytu ƒÄt …ý …tu‚…tu‚t™t ðt®sºttu ‚iÞth fhe {nt«¼w Ët{u òuE hÌtt n‚t.
©enrhyu …tu‚t™t Ëk‚tu™u ‚{u Úttuzeðth rðht{ fhtu yuðwk fne Œuþtk‚h™t „ðiÞtytu™u „tðt
{txu «uhýt fhe. ‚u ÷tuftu™e „t™rðãt{tk fwþ¤‚t òuE ©enrh ‚u{™wk ËL{t™ fh‚t n‚t.
íÞth …Ae Ztu÷ ºttkËt ð„uhu ðt®sºttu ð„tz™tht …wY»ttuyu …ý …tu‚t™e f¤t ƒ‚tððt yt¿tt
{t„e. ©enrhyu {k s q h e yt…e ‚u Ú te ‚u ÷tu f tu y u {nt«¼w ™ u htS fhðt ¾q ƒ WíËtn y™u
¾k ‚ …q ð o f Ztu ÷ , ºttk Ë t, þhýtE ð„u h u ðt®sºttu ð„tzât. Ëk „ e‚ rðþthŒ ©enrh ðt®sºttu
ð„tzðt{tk ‚u { ™w k […¤…ýw k òu E ‚u { ™e «þk Ë t fh‚t n‚t. y™u ‚u { ™u ðMºttu ™ w k Œt™

yt…‚t n‚t. íÞthƒtŒ Ë¼t{tk W…ÂMÚt‚ y™uf ¼õ‚s™tu™u …tu‚t™e …qò fhðt {txu ‚í…h
ÚtÞu÷t òuE ‚u{™t {™tuhÚt …qýo fhðt ËtÁ ©enrh ‚u ¼õ‚tu™u fnuðt ÷tøÞt (26-36).
©enrh fnu Au - nu r™»…t… ¼õ‚s™tu ! ‚{tht{tkÚte yuf yuf „t{™t sux÷t sux÷t ¼õ‚tu
ntu ‚u ƒÄt „t{ «{týu ¼u„t ÚtE yuf ËtÚtu {the …qò {txu ytðtu. yuf „t{™wk sqÚt …qò
fhe™u òÞ ‚u …Ae ƒeò „t{™wk sqÚt ytðu. ƒÄt sqÚt yuf s Ë{Þu ™ ytðu. ð¤e {the
…qò fhðt{tk Ze÷ ™ fhðe yÚtto‚T ðth ™ ÷„tzðe. nu hts™T ! {nt«¼w™e yt¿tt «{týu
Œhuf „t{™t sqÚtu ©enrh™e …qò fhe. …qò fh™thtytu{tk ËtiÚte «Út{ „wsht‚™t nrh¼õ‚tu
n‚t. Úttu z eÚttu z e Ëk Ï Þt ƒ¤ðt¤t sw Œ t sw Œ t xtu ¤ t{tk rð¼tS‚ ÚtE ftu ÷ tn÷ fh‚t fh‚t
©enrh Ë{e…u ytð‚t n‚t. „wsht‚™t ¼õ‚tuyu Ëwðýo{Þ [f[f‚tk y™u ƒnw {qÕÞðt¤t
ðMºttu EüŒuð™u Ë{…oý fÞto. íÞthƒtŒ Ëtu™t™t rðrðÄ yt¼q»týtu ¼ux ÄÞto. …Ae [kŒ™,
…w»…nth ð„uhu ðzu {nt«¼w™e …qò fhe. ‚u …Ae rðrðÄ ¼ux Ët{„úe {qfe. ©enrh yt„¤
…Uzt, …‚tËtk y™u ƒhVe™t {tuxt Z„÷tytu …ðo‚tu™e su{ þtu¼‚t n‚t. ¼õ‚tu …qò fhe™u
„Þt ‚u …Ae „wsht‚™e Mºte ¼õ‚tu …qò fhðt ytðe. ‚uytuyu …w»…™t ËwkŒh nth ©enrh™u
…nuhtÔÞt. …qò fh‚e ð¾‚u s Ä{o…wºt™u «tÚto™t fh‚e n‚e fu «f]r‚ …wY»t ytrŒf Ëðo™t
r™Þk ‚ t nu …h{u ï h ! yt…™e ÿÂü f] … tÚte ¼hu ÷ e Au . yt…™w k Y… òu E fhtu z tu ft{Œu ð tu
÷rss‚ ÚtE òÞ Au . yu ð t y…q ð o Y… ÷tðÛÞðt¤t nu ©enrh y{u yt…™u ðk Œ ™ fheyu
Aeyu . nu nrhf] » ý ! ™t™t «fth™t Œu þ tu , ‚eÚttu o , …ðo ‚ tu y™u sk „ ÷tu { tk Ët‚ ð»to y™u
yuf {tË ËwÄe ‚{tht yt [hýth®ðŒtu Vhu÷t Au. nt÷{tk ‚u „wsht‚ ™t{™t y{tht Œuþ{tk
Vhu Au. ‚{tht …„÷tk …t…Y… sk„÷™u ƒt¤ðt{tk yÂø™ Ë{t™ Au. y{tht ÓŒÞ{tk ‚{tht
[hýth®ðŒ™e nk{uþt M{]r‚ hnu yuðwk y{u EåAeyu Aeyu. nu Ëðuoïh ! yt ÷tuf™t Sð™Y…
{u½ …tu‚u ðhËtðu÷t …týeÚte ÷tuftu™u Sð™ yt…u Au ‚u{ nu fuþð ! ‚{u …ý ‚{tht ¼õ‚
yu ð t y{™u ‚{tht r™íÞ Œþo ™ Úte Sð™ yt…tu . nu ¼„ðk ‚ ! ¼q ‚ «u ‚ trŒ ytËw h e ‚íðtu
‚tu ‚{tÁk ™t{ ƒtu ÷ ðt {tºtÚte s ™tËe òÞ Au . ‚{tÁk ™t{ …t…e y™u ™e[ yu ð t
[tkzt÷trŒf™u …ý …rðºt fhu Au. yuðt {nt«‚t…e nu ©enrhf]»ý y{u ‚{™u ™{Mfth fheyu
Aeyu (37-50). ©eÔÞt…fuþS fnu Au - nu Äe{k‚ hts™T ! „wsht‚™e Mºteytuyu yt he‚u
¼Âõ‚™kŒ™ ¼„ðt™™e «tÚto™t fhe. WŒth feŠ‚ðt¤t ©enrh …tu‚u Ëðo «fthu y…uûtt hrn‚
Au. ‚tu …ý {tºt f]…t™u fthýu s ‚u „wsoh Mºteytu™e …qò Mðefth‚t n‚t (51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk „wsht‚™t ¼õ‚tuyu ©enrh™e fhu÷e M‚wr‚-…qò yu ™t{u yr„Þth{tu
yæÞtÞ - 12
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ftuE ¼õ‚ ©eS {nthts {txu ò{t Ëwhðt¤
ð„uhu ËwkŒh ðMºttu ÷tÔÞt n‚t. {nt«¼w™u …nuhðt{tk ‚u ¾qƒ {tuxt ÷tøÞt. ‚uÚte ©enrh™e
Ëuðt fhðt{tk yr‚ WíËtnðt¤t LÞt÷[kŒ ™t{™t yuf ŒhS ¼õ‚u ‚u ðMºttu {nthts©e™t
{t… «{týu ‚tíftr÷f xwkft fhe ytÃÞt. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u …Ae ‚u s ðMºttu Äthý
fÞto. íÞthƒtŒ …qðo rŒþt y™u W¥th rŒþt™t nrh¼õ‚tu …qò fhðt ytð‚t n‚t. ‚u ƒÄt
nrh¼õ‚tu {nt ƒ¤ðt™ sýt‚t n‚t. W{h{tk …eZ y™u {tuxe ¼wòytuðt¤t y™u ¼ýu÷t
n‚t. ‚u y tu ËŒt[the n‚t. …hk ‚ w Mð¼tðu ¢tu Ä e, {t™e ‚Útt {Œðt¤t sýt‚t n‚t. …q ð o -
…Âù{ rŒþt™t ¼õ‚tu y u ¼„ðt™™u y™w … { ðMºttu ¼u x ÄÞto . {tu ‚ e™e {t¤tytu y™u
…w»…tu™t nth …nuhtÔÞt. ‚u Œuþ™e Mºteytu …ý …ws™ Ët{„úeÚte ¼hu÷e Útt¤eytu ‚Útt Ëtfh
¼hu÷e Útt¤eytu ntÚt{tk ÷E …qò fhðt {txu ytðe. …qò fhe Ä{o…wºt yt„¤ Ëtfh ‚Útt
V¤tu™t Z„÷t fÞto. …qò fÞto …Ae ‚u ƒÄe Mºteytuyu ¼„ðt™™u rð™Þ ðtõÞtu fÌttk (1-
7). …qðo y™u W¥th Œuþ™e Mºteytu fnu Au - ©uc „ýt‚t ‚eÚttuo™u …ý …rðºt fh™tht nu
…wÁ»ttu¥t{ «¼w ! y{u ‚{™u …„u ÷t„eyu Aeyu. ™{Mfth fheyu Aeyu. {tuxt …ðo‚™u …ý
ELÿ™wk ð@ ‚tuze ™t¾u Au ‚u{ nu …h{uïh ! ‚{tÁk ™t{ {tºt yufðth ÷eÄwk ntuÞ ‚tu …ý
‚u ‚íft¤ …t… Ë{q n ™tu ™tþ fhu Au . …tu ‚ t™e {tÞt þÂõ‚Úte rðï™w k Ëso ™ , …t÷™ y™u
rðËso ™ fh™th yu ð t nu yrð™tþe «¼w ! ‚{the ÷e÷t™u ÞÚttÚto he‚u ftu E òýe þf‚w k
™Úte. ‚{the {tÞt™u fthýu yt s„‚ r{ÚÞt ntuðt A‚tk …ý Ët[wk ÷t„u Au. ‚{tht{tk hnu÷t
yi ï Þto r Œf y™k ‚ „w ý tu ƒeò ftu E Œu ð trŒf{tk y{u ™Úte òu Þ t. Ëk Ë th{tk hnu ÷ t y™u
{tÞtÚte ½u h tÞu ÷ t ‚Útt {tu û t™u ™rn òý™th yu ð t Sðtu ™ t fÕÞtý {txu ht{f] » ýtrŒf
yð‚thtu Äthý fhe Wßsð¤ feŠ‚ {u¤ð™th yuðt nu f]…tËt„h ©enrh ! y{u Ëti ‚{thu
þhýu ytðu÷ Aeyu. nu ƒt÷t…wº t ! …w ü, Ëti BÞ y™u ïu ‚ ðMºtÄthe ‚{the {q Š ‚ y÷ti r ff
Au , y…q ð o Au , ½™~Þt{ Au . «ËÒt ðŒ™ðt¤e ‚{the yt {q Š ‚ y{the ytk ¾ tu Ët{u ËŒt
hntu. ƒk™u Œuþ™e Mºteytu yt he‚u {nt«¼w™e M‚wr‚ fhe ™{Mfth fhe íÞtkÚte [t÷e „E.
‚u { ™t „Þt …Ae {tÚtu „tu ¤ …t½ze …nu h ™tht ŒÂûtý Œu þ ™t …w Á »ttu y™u …tA¤Úte fåA
ƒtkÄu÷ y™u ðes¤e Ë{e ŒuŒeÃÞ{t™ yuðe Mºteytu …qs™ Ët{„úe ÷E íÞtk ytÔÞt. ŒÂûtý™t
÷tuftuyu þtMºt rðrÄ y™wËth »ttuzþtu…[thÚte Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e …qò fhe. ‚u{™e
…q s ™ rðrÄ™e þtMºteÞ‚t y™u r™…q ý ‚t r™nt¤e ©enrh Ëk ‚ w ü ÚtÞt. …Ae ‚u ¼õ‚tu y u
÷t÷, …e¤t y™u ïu‚ ðMºttu ¼„ðt™™u Äthý fhtÔÞt. íÞth …Ae rðrðÄ y÷kfthtu ntÚt{tk,
…„{tk ‚Útt fk X {tk …nu h tð‚t n‚t. ntÚt{tk Ëtu ™ t™e …tU [ eytu y™u fztk …nu h tÔÞt.
ytk„¤eytu{tk hí™ szu÷ ðuZ-ðªxe …nuhtÔÞt. ¼ws W…h ƒtswƒkÄ ƒtkæÞt. „¤t{tk Ëtu™t™e
‚Útt {tu‚e™e {t¤tytu Ähtðe. {M‚f W…h ËqÞo Ë{t™ ‚usMðe {w„x ÄhtÔÞtu. ft™{tk neht
srz‚ fwkz¤tu …nuhtÔÞt y™u ¼t÷{tk ‚u ¼õ‚tu neht {tu‚e™e Œt{ýe …ý ƒtkÄ‚t n‚t. f{hu
hí™srz‚ ƒnw { w Õ Þ fk Œ tu h tu ƒtk æ Þtu . [hýtu { tk Ítk Í h …nu h tÔÞt. íÞth…Ae þtu ¼ t™t Ët„h
Ë{t ©enrh Ë{e…u rðrðÄ «fth™e y™uf ¼uxtu {qfe. y™uf ò‚™e ƒhVe ytrŒ ¾tã [eòu,
÷e÷e ÿtût, fu¤t ð„uhu V¤tu ‚Útt þuhze™t ËwÄthu÷t MðåA ffzt ð„uhu y…oý fh‚t n‚t.
…Ae yíÞk‚ yt™kŒtuíËtn{tk ytðe „Þu÷t ‚u ¼õ‚tuyu „e‚ ðt®sºt ËtÚtu yth‚e W‚the.
…w»…„wåA y…oý fhe M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (8-21). ŒÂûtý™t ¼õ‚tu M‚wr‚ fhu Au - ™rð™
{u½ Ëh¾t þhehÄthe nu ½™~Þt{ ! ‚{u yk‚:þºtwytu™tu r™„ún fh™tht Atu. Œe™s™tu W…h
ŒÞt ht¾™tht Atu. ™er‚þtMºt™wk «ð‚o™ fh™tht Atu. nu f]…t Ët„h ©enrh ! y{™u ‚{tht
Œþo™™wk Ëw¾ r™hk‚h yt…‚t hnuòu. y{tht y¿tt™Y…e ykÄfth™u Œqh fhòu. yt… yònh
yu ð t ™t{Úte «rËØ Atu ‚tu y{tht {tÞt «u r h‚ …t…™tu ™tþ fhòu . nu ysL{t ©enrh!
‚{u „tzt{tk {w Ë tVhe fh™tht Atu . y™k ‚ ƒú ñ tk z tu ™ t yrÄ…r‚ A‚tk „s„r‚Úte [t÷™tht
Atu . nu nrhf] » ý ! ‚{tht{tk y{tÁk {™ ËŒt Ëk ÷ ø™ hntu . nu r™Šðfthe «¼w ! yt…™t
™Þ™ f{¤ Ëh¾t «Vw Â Õ÷‚ Au . þGÞt{tk ¼õ‚tu y u yt…™u [k Œ ™ [[u o ÷ w k Au ‚Útt Ëw k Œ h
r™ðtË MÚtt™{tk yt… hÌtt Atu. n™w{t™S suðt ƒ¤ðt™ ÞtuæÄt yt…™t fw¤Œuð Au. ft¤
…ý ‚{thtÚte ƒeðu Au. ºtýuÞ ÷tuf™t yt… …t÷f Atu. ïu‚ðMºtÄthe nu Ä{o…wºt ! ‚{tht{tk
y{tÁk {™ òu z tE hntu . nu ¼„ðk ‚ ! yt ¼q r { W…h ‚{u ƒú ñ fw ¤ ™w k ¼q » tý Atu . Ä{o ™ t
…tu » tf Atu . Ëk Ë th™u nh™tht Atu . …tu ‚ t™t yu f yýw su x ÷t yk þ {tk Ú te Ëq Þ o ™ u ‚u s Mðe
ƒ™tð™tht nu ËqÞo «ftþf ‚{u y{tht W…h «ËÒt Úttytu. nu rŒÔÞtk„Äthe ! yt… ¿tt™™t
Ët„h Atu . fk f ý fztk ð„u h u Ú te þtu ¼ ‚t ntÚtðt¤t nu «¼w ! ‚{tht{tk y{tÁk {™ h{ý
fhtu. nu «¼w ! yt… fti÷ ™tÂM‚ftrŒ fw{‚tu™tu ™tþ fh™tht Atu. …tu‚t™t ¼õ‚tu™u yt™kŒ
yt…™tht Atu. Œuð Ë{qn …ý yt…™u ðkŒ™ fhu Au. yt… nrh fÚtt™wk ©ðý fh™tht Atu.
nu ©enrh ! yt… …] Ú ðe W…h rðsÞ …t{tu . rðsÞ …t{tu . nu ¼„ðk ‚ ! yt… …tu ‚ t™e
þÂõ‚Úte Ëðoºt ÔÞt…e hÌtt Atu. ¼õ‚tu™u ytÄe™ ð‚o‚t yuðt ‚{tht{tk y{tÁk {™ h{ý
fhtu . sL{ y™u {] í Þw Ú te ¼õ‚tu ™ u Atu z tð™tht, Ë{ƒw Â Øðt¤t™u Ëðo º t þtu ¼ tz‚t, yËw h tu ™ u
þtu f fhtð‚t, Þ{, #ÿ, [k ÿ , Ëq Þ o y™u rð»ýw ytrŒ™u …tu ‚ …tu ‚ t™t yrÄfth yt…™tht,
Œu ð tu ™ u ‚u { ™tu Þ¿t¼t„ yt…™tht. þk ¾ [¢trŒ ytÞw Ä tu Äh™tht nu ©enrh y{tht Œw : ¾
Ëk‚t…™u Œqh fhtu. nu «¼w ! ‚{u f{o™t ƒkÄ™™u ‚tuz™tht Atu. Ä{oŒuðÚte sL{ …t{u÷t nu
Ä{o … w º t ! ‚{tht{tk y{tÁk {™ ËŒt ÷t„e hntu . yt… Œw : ¾ŒtÞf rð»tÞtu Ú te r™ð] Â ¥t
y…tð™tht Atu . frðs™tu ™ w k yt¼q » tý Atu . Œw ü s™tu {txu yt…Â¥t Y… Atu . nu ysL{t
©enrh ! y{tht rn‚ðt¤wk ntuÞ yuðwk ftuE…ý ð[™ y{™u fntu. yt… yt Œuþ{tkÚte ƒesu
sþtu ™rn. ynª s r™ðtË fhe hnuòu. y{tÁk {™ ‚{the {qŠ‚{tk ËŒt hntu. {trÞf W…trÄ
rð™t™t nu «¼w ! yt…™t {txu ƒ™tðu÷wk y™u ¼õ‚tuyu y…oý fhu÷wk yÒt yt… s{tu. sBÞt
rð™t sþtu ™rn. y™uf y®nËf Þ¿ttu fh™tht y™u Sðtu™t r{ºtY… yuðt ‚{tht{tk y{tÁk
{™ ËŒt Ëk÷ø™ hntu. s„‚™u Ët™wfw¤ y™u {k„÷tu{tk …ý …h{ {k„÷Y… y™u Œwü s™tu™u
Œw:¾Y… nu ©enrh ! yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu. nu «¼w ! ½h Atuze™u y{u ‚{tht
Œþo™ fhðt ytÔÞt Aeyu. y{™u ‚{tht [hýtu™tu s yuf ytþhtu hnu yuðe f]…t fhtu. nu
rðïtí{tY… ! ‚{the {q Š ‚{tk y{tÁk {™ ËŒt Ëk ÷ ø™ hntu . nu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™!
ƒúñtrŒf Œuðtu™u …ý yt… ythtæÞ Atu. ¼õ‚tu™e {™tuft{™t …qhe fh™tht Atu. nu ¼Âõ‚
Ä{o™t fw{th ! yt…™u y{tht ™{Mfth Au (22-30). ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu
ßÞucS‚! ŒÂûtý Œuþ™t ÷tuftu ¼„ðt™ ©enrh™e yt he‚u M‚wr‚ fhe ðthkðth ™{Mfth fhe
rðht{ …tBÞt íÞthu {nt«¼wyu «ËÒt ÚtE ‚u{™u «ËtŒ ytÃÞtu. «ËtŒ ÷E ‚uytu …tu‚t™t
ytË™u sE ƒuXt. …w»…™t nth™tu {tuxtu Ë{qn ©enrh …tËu ¼u„tu ÚtÞtu n‚tu ‚u ƒÄt nth
…tu ‚ t™t {w r ™s™tu ™ u yt…e Œu ‚ t n‚t. íÞthƒtŒ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ …tu ‚ t™t ytË™
…hÚte Q¼t ÚtÞt. yu Ë{Þu nòhtu ¼õ‚tu …tu‚t™t EüŒuð™e sÞ ƒtu÷tð‚t n‚t. rðrðÄ
«fth™t ðMºttu y™u yt¼q»týtuÚte þtu¼‚t ©enrh …tu‚t™e fuzâ W…h ntÚt {qfe W¼t W¼t
s ¼õ‚s™tu™u y{e ÿÂüÚte r™nt¤e hÌtt n‚t. yux÷t{tk ‚tu {tuxe {tuxe …t½zeytu …nuhu÷t
…Âù{ Œuþ™t ƒútñýtrŒf ð„o™t ¼õ‚tu …qò fhðt {txu W‚tð¤t W‚tð¤t ¼„ðt™ ‚hV
ytð‚t n‚t. ¼õ‚tu™t fÕ…‚Á ¼Âõ‚™kŒ™ ‚h‚ s …tu‚t™t ytË™ W…h …tAt ƒuËe „Þt.
‚u ÷tuftu™e …qò nË‚t nË‚t Mðefth‚t n‚t. nu hts™T ! …Âù{™t ¼õ‚s™tu …qò™tu rðrÄ
ÞÚttÚto he‚u òý‚t ™ n‚t ‚u Ú te ‚u { ™u Xef …zu ‚u { …q ò fh‚t n‚t. r™»f…x {™ðt¤t
‚u ¼õ‚tu ™ e …q ò rðrÄ òu E {nt«¼w nË‚t n‚t y™u Ë{e…u ƒu X u ÷ t {w r ™{k z ¤™u …ý
nËtð‚t n‚t. ™ðt ™ðt ðMºttu ‚Útt y÷k f thtu ‚Útt ƒeS y™u f ¼u x tu «¼w Ë{ût {q f e
™{Mfth fhe ‚u ¼õ‚tu íÞtk Ú te „Þt ‚u ð t{tk {eXtk {eXtk ð[™tu ƒtu ÷ ‚e ‚u Œu þ ™e Mºteytu
…ý ¼„ðt™™e …qò fhðt y™u ðÄtððt {txu íÞtk ytðe …ntU[e. nu hts™T ! …Âù{ Œuþ™e
Mºteytu ©enrh «íÞu ¾qƒ s «u{ðt¤e n‚e. {eXwk {eXwk ƒtu÷e™u {nt«¼w™u htS fh‚e n‚e.
‚… y™u ðú‚ fh™the ‚u Mºteytu þhehu Œwƒo¤ n‚e. rs‚urLÿÞ n‚e. nrh¼õ‚tu™e yt„‚t
Mðt„‚t fhðt{tk ƒnw s ¼tððt¤e n‚e. ‚u { ýu ¾sq h , ¾thu f , Ëtu … the ‚Útt ©eV¤tu
¼„ðt™ …tËu {qfe nu‚Úte …qò fhe. fux÷ef Mºteytu ‚tu yufŒ{ ËVuŒ …‚tËtk, ËwkŒh …Uzt
‚Útt Yr…Þt™t ¼hu÷t Útt¤ ÷E™u ytðe n‚e. fux÷ef Mºteytu Ëtfh y™u ¾tkz ¼hu÷t …tºttu
÷E™u ytðe n‚e. ƒÄe Mºteytu ðthtVh‚e …qò fhe, ¼ux y…oý fhe, …„u ÷t„‚e ©enrh
…tËu W¼e hne íÞthu ©enrhyu ¾qƒ htS ÚtE ‚u{™u …w»…™t nth, V¤ ð„uhu™e «ËtŒe yt…e
fÌtwk, ‚{the …qò …whe ÚtE, nðu ‚{u ‚{the s„tyu sE ƒuËtu. ¼õ‚ Mºteytu htS Út‚e
Út‚e íÞtkÚte …tAe „E íÞthu yûthtrÄ…r‚ rð[thðt ÷tøÞt fu {tht {wr™s™tu™u …ý {the
…qò fhðt™tu ¼tð Au. {txu nðu ‚uytu™u ƒtu÷tðwk. {nt«¼wyu ‚u{™u …qò fhðt™wk fÌtwk íÞthu
Ëk‚tu-ðŠýytu nh¾¼uh yufŒ{ W¼t ÚtE EüŒuð Ë{e…u ytÔÞt. su{™e …tËu ‚… yu s
Ä™ Au yuðt ‚u ƒÄt {wr™ytuyu …ºt, …w»…, V¤trŒf ðzu ©enrh™e …qò fhe. …Ae ™{Mfth
fhe M‚wr‚ fhðt ÷tøÞt (31-45). {wr™ytuyu fÌtwk - ¼ðËt„hÚte ‚th™tht nu ©enrhf]»ý
¼„ðt™ ! yt… {™w»Þtu™t Œw:¾tu™u Œqh fh™tht Atu. …tu‚t™t ¼õ‚tu™u ƒ¤ yt…™tht Atu.
y{u yt…™t ËwkŒh [hý f{¤™u þhýu ytÔÞt Aeyu (46). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T ! {t™ðŒunÄthe …htí…h ©enrh™e {wr™s™tu M‚wr‚ fhe {ti™ ÚtÞt íÞthu Ä{oÄwhkÄh
¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …tu ‚ t™e Ë{e…u ¼õ‚s™tu y u y…o ý fhu ÷ y™u f rðÄ ¼u x tu , ƒnw
{qÕÞðt¤t ðMºttu, rðrðÄ ò‚™t Ëwðýo™t ‚Útt hí™srz‚ y÷kfthtu ‚Útt …w»…nth™t {tuxt
Ë{qn W…h ™sh Vuhð‚t n‚t (47).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk Œuþ-Œuþ™t ¼õ‚tuyu ©enrh™e …qò fhe yu ™t{u ƒth{tu yæÞtÞ
Ëk…qýo >>12>>
yæÞtÞ - 13
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ hts™T ! Ët„h rŒ÷™t Ëðuoïh ©enrhyu ytðu÷e
ƒÄe ¼uxtu ‚íft¤ ƒútñýtu™u yt…e ŒeÄe. ƒeò r™Äo™ ƒútñýtu ‚Útt Þt[ftu™u …ý ½ýwk Ä™
yt…e htS fÞto. r™M«une ©enrhyu ƒÄe s ðM‚wytu ¼qŒuðtu ‚Útt ƒeò Þt[f ð„o™u yt…e
ŒeÄe ‚u òu E Ëðo ÷ tu f tu {nt ytùÞo …t{e „Þt y™u Œt‚t ©enrh™e ¾q ƒ «þk Ë t fhðt
÷tøÞt. ©enrhyu yt…u÷ …q»f¤ Ä™, yt¼q»týtu, ðMºttu, „tÞ, ½tuzt, ¼Uþ, hÚt ð„uhu Œt™
Mðefthe ÿrhÿ…ýtÚte Œqh ÚtÞu÷t Ëðo ƒútñýtu ‚Útt ƒeò Þt[ftu y{ŒtðtŒÚte …tu‚…tu‚t™t
Œuþ ‚hV sðt ÷tøÞt. y{ŒtðtŒ ™„h{tk Œhhtus ytðe he‚u ÷e÷tytu fh‚tk fh‚tk. ytËtu
{rn™t™e þhŒ …qŠý{t ytðe „E. «ðtË{tk „Þu÷tu …r‚ …qŠý{t™u rŒðË ½uh …tAtu Vhu
íÞthu ©uc fkfw ð„uhuÚte …tu‚t™e …í™e™wk {w¾ hk„u ‚u{ [kÿ{t WŒÞ ÚtÞtu íÞthu …tu‚t™t ÷t÷
rfhýtu Ú te …q ð o rŒþt™u hõ‚ðhýe ƒ™tðe Œu ‚ tu n‚tu . ‚u …q Š ý{t™e htrºtyu ™h™thtÞý™t
{krŒh yt„¤ rðþt¤ [tuf{tk Ëk‚tu Vh‚t Vh‚t „hƒe „tðt ÷tøÞt. {wr™ytu ºtý ºtý™t
Ë{qn{tk „t‚t n‚t. ©enrh ™thtÞý ÄqLÞ fh‚t n‚t ‚u Ë{tÂó fhe {wr™ {kz¤{tk „tðt
ËtÁk «ðu~Þt. ‚t¤eÞtu …tze™u Ëk‚tu™e ËtÚtu „tðt ÷tøÞt. yu ð¾‚u ©enrhyu fuzâuÚte …„
ËwÄe Ëtu™uhe ƒwètðt¤tu ÷t÷ Ëwhðt¤ …nuÞtuo n‚tu. W…h™t ¼t„u ïu‚ hk„™wk ËwkŒh yk„h¾wk
Äthý fÞwO n‚wk. yk„h¾t W…h fËwkƒe hk„™wk Íeýwk ÷tkƒw ðMºt fuzâu ƒtkæÞwk n‚wk. ¾¼t W…h
¾u Ë þtu ¼ ‚tu n‚tu . {M‚f W…h ©u c ËtVtu ƒtk æ Þtu n‚tu . ytðt Œþo ™ eÞ þtu ¼ tðt¤t
s„Œeïh ©enrh Ëk ‚ {k z ¤™e {æÞu „t‚t n‚t. {w õ ‚t™k Œ ‚Útt ƒú ñ t™k Œ trŒf ËŒT „ w Á ytu
{nt«¼w™e ËtÚtu ËtÚtu Vh‚t n‚t y™u yr¾÷uïh ©enrh™e feŠ‚ðt¤t fe‚o™tu „t‚t n‚t.
…tu‚t™t s Þþ™wk ðýo™ fh‚t fe‚o™tu Ëtk¼¤e nË‚t nË‚t ©enrhyu ‚u ËŒT„wÁytu™u fÌtwk,
nu Ëk‚tu ! ‚{u yt s fe‚o™tu ƒtu÷tu. {nt«¼w™u «ËÒt fhðt ‚u Ëk‚tu ƒúñt™kŒ {wr™yu h[u÷t
Œtý ÷e÷t™tk ytX …Œtu VheÚte „t‚t n‚t. ‚u …qht ÚtÞt yux÷u ðÄw Ëtk¼¤ðt™e S¿ttËt¤t
Ëk ‚ tu ™ t Mðt{eyu fÌtw k , nu Ëk ‚ tu ! ‚{u yts {w r ™™t ƒ™tðu ÷ t ƒeò ytX …Œtu ƒtu ÷ tu .
{w õ ‚t™k Œ trŒf {w r ™ytu y u VheÚte ƒú ñ {w r ™™t ƒ™tðu ÷ t ƒeò …Œtu „tÞt. ytx÷t fe‚o ™ tu
Ëtk ¼ éÞt A‚tk ©enrh™u ‚] r Ã‚ ÚtE ™rn ‚u Ú te „t™thtytu ™ u Vhe fÌtw k , nu ‚…Mðe Ëk ‚ tu !
ƒú ñ t™k Œ {w r ™™t ƒ™tðu ÷ tk ƒeò …ý ytXu f …Œtu ƒtu ÷ tu . nu hts™T ! ytðe he‚u „ði Þ t
{w r ™ytu ™ u ðthk ð th fe‚o ™ tu „tðt™e yt¿tt fh‚t Ënò™k Œ Mðt{e {nt«¼w Vh‚t Vh‚t
„tðt™w k ƒk Ä fh‚t ™ n‚t. ‚u Ú te ËÂå[t™k Œ {w r ™yu rð[tÞw O fu ©enrh nðu Úttfu ÷ t sýtÞ
Au . A‚tk Vhðt{tk Ú te rðht{ ÷u ‚ t ™Úte y™u „tðt™w k …ý ƒk Ä fh‚t ™Úte. ytÚte ‚u
ËÂå[Œt™kŒ Mðt{eyu {kz÷tfthu Vhe hnu÷t ŒË {wr™ytu™u ƒnth ƒtu÷tðe ftuE „wó ËkŒuþ
ytÃÞtu . ‚u Ú te ‚u {w r ™ytu y u Úttu z u yt„¤ sE [tu h [tu h yu «fthu Ÿ[u Mðhu ƒq { tu …tze.
[tuh™e ƒq{ Ëtk¼¤e ƒeò ÷tuftu …ý [tuh [tuh yu{ {tuxuÚte ƒq{tu …tzðt ÷tøÞt. ‚u s ûtýu
htË {k z ÷{tk ¼k „ tý …zâw k . ftu ÷ tn÷ Ëtk ¼ ¤e ©enrh …ý …tu ‚ t™t hûtftu ËtÚtu Œeðt™t
«ftþ{tk „tðt™wk MÚt¤ Atuze [tuh™u þtuÄðt {txu ™eféÞt. ntÚt{tk Zt÷ ‚÷ðthtu Äthý fhu÷t
y™u Íz…e [t÷ðt¤t …t»toŒtu ËtÚtu ¼õ‚tu™e …ezt nh™tht ©enrh ƒÄt MÚt¤tuyu Vhe ðéÞt
…ý [tu h {éÞtu ™rn. ‚u Ú te „hƒe „t‚t n‚t ‚u MÚt¤u Vhe …tAt ytÔÞt. íÞtk hnu ÷ t
{w r ™s™tu ©enrh™u ðªxe ðéÞt y™u [tu h {éÞtu fu ™rn ‚u ð w k …q A T Þ w k íÞthu ©enrhyu fÌtw k ,
nu {wr™s™tu ! íÞtk ‚tu [tuh-ƒtuh fkE Au s ™rn ! …hk‚w {™u „hƒe „t‚t yxftððt {txu
ftu E yu [tu h [tu h ™e ¾tu x e ƒq { tu …tze Au . ytðe ¾tu x e ƒq { tu ftu ý u …tze ? (1-22).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ¼q…r‚ ! rËæÄuïh ©enrh Ëk‚tu «íÞu ytðwk fne™u „Þt íÞthu
htrºt™t ƒth ðt„ðt ytÔÞt n‚t. ‚u Ë{Þu …tu‚u M™t™ fÞwO. ËwkŒh …e‚tkƒh …nuÞwO. [hýtu{tk
…tŒqft Äthý fhe {tuxe y„tþe{tk ytÔÞt. íÞtk Ëwðýo ®ËntË™ W…h ¼„ðt™ ©ef]»ý™u
rðhts{t™ fÞto n‚t. {nt«¼w íÞtk ytðe ©ef] » ý™u ™{Mfth fhe ‚u { ™e yt„¤ ƒu X t.
…tu‚t™t ¼õ‚s™tu™u rþûtý yt…ðt ËtÁk »ttuzþtu…[th ðzu f]»ý «¼w™e {nt…qò fhe. Äq…
Œe… «„xtÔÞt. y™u W¥t{ …tºt{tk ŒqÄ Ëtfh r{r©‚ fhu÷t ™ðt …tIyt «¼w™u s{ðt {txu
‚u { ™e yt„¤ {q õ Þt. íÞthƒtŒ y™u f ðtxtu «„xtðe „e‚ ðt®sºttu ËtÚtu {tu x e yth‚e
W‚th‚t n‚t. yth‚e Út‚e Ëtk¼¤e y™uf nrh¼õ‚tu sÞ sÞ ©enrh ! sÞ sÞ «¼w !
yu{ {tuxt yðtsu ƒtu÷‚t ƒtu÷‚t «r‚{t Y…u hnu÷t ©ef]»ý ¼„ðt™ y™u «íÞût MðY…u
hnu÷t ©ef]»ý ¼„ðt™™t Œþo™ fhðt Íz…Úte [kÿþt¤t (y„tþe{tk) W…h ytððt ÷tøÞt.
‚u ƒk™u MðY…™t yŒT¼w‚ y÷tirff Œþo™ fhe …Ae Ëti …tu‚…tu‚t™t W‚thu „Þt. ¼„ðt™
©e…w Y »ttu ¥ t{™thtÞý ‚tu {] Œ k „ , Ítk Í …¾ðts y™u ƒeò ðt®sºttu ËtÚtu ©ef] » ý «¼w ™ e
M‚wr‚ fh‚t n‚t. yu ð¾‚u Œþo™ {txu nòhtu ¼õ‚tu™e ytð™ òð™ [t÷w s hnu‚e n‚e.
‚u …Ae WíËðr«Þ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ {nt…q ò rðrÄ Ë{tó fhe su MÚt¤u {w r ™ytu
fe‚o™ ¼Âõ‚ fhe hÌtt n‚t íÞtk Vhe …ÄtÞto (23-31). ©enrh™u …tAt …Äthu÷t òuE Ëðo
Ëk‚tu W¼t ÚtE ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. …Ae ©enrh™u ©uc ytË™ W…h ƒuËtzât y™u Ëk‚tu
‚u { ™e ytË…tË [thu ƒtsw ƒu Ë e „Þt. nu hts™T ! yu ð¾‚u yu f {nt ytùÞo ÚtÞw k !
¼„ðt™™e EåAtÚte íÞtk ƒu X u ÷ t Ëðo ÷tu f tu y u yu f {tu x tu «ftþ™tu Ë{q n òu Þ tu . ‚u rŒÔÞ
‚us™tu Ë{qn, yuf ËtÚtu WŒÞ ÚtÞu÷t fhtuztu ËqÞo[kÿ™t ‚us Ë{qnÚte …ý yrÄf ‚usMðe n‚tu
y…th n‚tu. Ëðoºt ÔÞtó n‚tu. þe‚¤ ïu‚ y™u þtk‚ n‚tu. yt «ftþ™t …wks{tk íÞtk ƒuXu÷e
ËðoË¼t, ytXuÞ rŒþtytu, ytftþ y™u …]Úðe Ëðo ïu‚ «ftþ{tk ïu‚ðhýt Œu¾tðt ÷tøÞt.
Ë¼t{tk ƒu X u ÷ t íÞt„e „] n e Ëðo ¼õ‚tu ©ef] » ý y™u ©e™thtÞý {w r ™™u ïu ‚ «ftþ{tk
yr‚þÞ ïu‚ y™u þtu¼tÞ{t™ Œu¾‚t n‚t. hí™{Þ rŒÔÞ ®ËntË™ W…h rðhts{t™ n‚t.
™rð™ {u½ Ë{t™ þhehðt¤t A‚tk …tu‚t™t yk„tu{tkÚte ™ef¤‚t rŒÔÞ ‚usÚte ïu‚ sýt‚t
n‚t. þheh W…h y÷kfthtu y™u …e‚tkƒh þtu¼‚t n‚t. fM‚whe y™u [kŒ™™tu ÷u… fÞtuo n‚tu.
Ëw „ k r Ä‚ …w » …tu y™u f{¤tu ™ t nth …nu h u ÷ t n‚t. ‚÷™t …w » … su ð e ™trËft n‚e. Ëw k Œ h
¼ú f w r x n‚e. f{¤Œ¤ su ð tk Ëw k Œ h ™u º ttu n‚t. …tfu ÷ t ®ƒƒV¤ (r½÷tu z w k ) su ð t ntu X n‚t.
y™thf¤e su ð e {™tu n h Œk ‚ …k Â õ‚ þtu ¼ ‚e n‚e. ƒk ™ u ntÚt{tk {tu h ÷e n‚e. þk ¾ Ë{t™
fk X {tk fti M ‚w ¼ {rý ‚Útt ð™{t¤t þtu ¼ tÞ{t™ n‚e. ‚u s Mðe y™u …w ü ð] û t MÚt¤{tk
©eðíË™wk {tunf r[ö n‚wk. ft™u {fhtf]r‚ fwkz¤ y™u {M‚f W…h ËqÞo Ë{t™ ‚usMðe {w„x
Í¤n¤‚t n‚t. W…z‚t ™¾™e ftk r ‚ yk Ä fth{tk ysðt¤t …tÚth‚e n‚e. yt «fth™e
y÷tirff þtu¼tðt¤t ©enrh ¼õ‚tu™t {™ ytf»teo ÷u‚t n‚t. {M‚f W…h Aºt Ähe™u, …k¾t
ðzu nðt ™t¾e™u ‚Útt [t{h Ztu ¤ e™u - yt ºtý «fth™t hts r[n™tu ðzu y™u f Ëu ð ftu
{nt«¼w ™ e Ëu ð t fh‚t n‚t. ¼„ðt™™u ztƒu …z¾u Ëu ð t fhðt {txu ËŒt ntsh hnu ÷ t
ntÚt{tk f{¤ Äthý fhu÷t ïu‚tk„e yuðt ÷û{eS™u …ý íÞt„e „]ne Ëðo s™tu Œu¾‚t n‚t
(32-41). nu ¼q…r‚ ! ©enrh™e Ëurðft ÷û{eSyu fuþ f÷t…{tk {kŒth …w»…tu ™t¾u÷tk n‚tk.
rðrðÄ ËwkŒh y÷kfthtu þheh …h Äthý fÞto n‚t. ËwkŒh fuþ þtu¼‚t n‚t. ËwkŒh ™trËft
y™u Ëw k Œ h Œk ‚ …k Â õ‚, Ëw k Œ h ™u º ttu , Ëw k Œ h ÷t÷ yÄhtu ü , [k ÿ Ë{t™ Ëw k Œ h {w ¾ , ðMºt ðzu

Ztkfu÷t …wü M‚™tu, rðþt¤ ÷÷tx{tk ËwkŒh fw{fw{ [kÿf, ËwkŒh ¼úfwrx, ËwkŒh fkX yt{ ËðtO„u
Ëw k Œ h, ÷tðÛÞ‚t™e {q Š ‚ Ë{t ÷û{eSyu fËw k ƒ ÷ ðMºttu …nu Þ to n‚t. Ëtu ™ t™t fztk Ú te
þtu¼‚t ntÚtðt¤t ‚Útt …„{tk ™w…wh …nuhu÷t Ëwþe÷ yuðt ÷û{eS …tu‚t™t Mðt{e ©ef]»ý
¼„ðt™™u hí™srz‚ Œk z ðt¤t [t{hÚte [t{h Ztu ¤ ‚t n‚t. nu ¼q … r‚ ! ÷û{eS™t su ð e
s Ëw k Œ h þtu ¼ t Äthý fhu ÷ t htrÄftS™u …ý Ëðo ¼õ‚tu íÞtk òu ‚ t n‚t (42-44).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ htò ! íÞt„e ‚Útt „]nMÚt nrh¼õ‚tu ïu‚ y™u
þe‚÷ ‚us™t Ë{qn{tk h{t y™u htÄtÞwõ‚ «¼w ‚Útt ‚u{™e ƒtsw{tk ©enrhf]»ý ¼„ðt™™t
ytùÞo Ë{t yŒT ¼ w ‚ Œþo ™ {tk ÷e™ ÚtE „Þt n‚t. ‚u ð u Ë{Þu yt™k Œ yt…™tÁk ƒesw k
ytùÞo ƒLÞwk. ÷û{eS y™u htrÄftS Þwõ‚ ©ef]»ý «¼w ©enrhf]»ý ¼„ðt™{tk ÷e™ ÚtE
„Þt. y™u yÂî‚eÞ yuðt yûthtrÄ…r‚ ©enrhf]»ý {nthts™t s{ýt …z¾u W¼u÷t ©uc
ðMºttu …rhÄt™ fhu ÷ t y™u „ti h Œu n ðt¤t Ä{o Œ u ð ™t Œþo ™ ÚtÞt. yu s he‚u …h{tí{t
©enrh™t ztƒt …z¾u {q Š ‚ Ëk ¿ ttðt¤e ¼Âõ‚ Œu ð e ‚Útt y®nËt ™t{™e yLÞ Mºte ËtÚtu
…tu ‚ …tu ‚ t™t …w º ttu y u Ërn‚ Ä{o Œ u ð ™e ƒth …í™eytu ™ t Œþo ™ ÚtÞtk . þw ¼ ™t{™t …w º t ËtÚtu
©æÄt, «ËtŒ ™t{™t …w º t ËtÚtu {i º te, y¼Þ ™t{™t …w º t ËtÚtu ŒÞt, Ëw ¾ ™t{™t …w º t
ËtÚtu þtkr‚, {wŒ ™t{™t …wºt ËtÚtu ‚wüe, M{Þ ™t{™t …wºt ËtÚtu …wüe, Þtu„ ™t{™t …wºt
ËtÚtu r¢Þt, Œ…o ™t{™t …w º t ËtÚtu WÒtr‚, yÚto ™t{™t …w º t ËtÚtu ƒw Â Ø, M{hý ™t{™t
…w º t ËtÚtu {u ½ t, ûtu { ™t{™t …w º t ËtÚtu r‚r‚ûtt, y™u «&™Þ ™t{™t …w º t ËtÚtu ÷ßò -
yt ƒth …í™eytu …wºttuyu Ërn‚ …tu‚t™t …r‚ Ä{oŒuð™t ztƒt …z¾u W¼e n‚e (45-48).
©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au - nu ¼q … t÷ ! Ëðo Ëk ‚ tu , ðŠýytu , „] n MÚt nrh¼õ‚tu y™u
ht{«‚t… EåAtht{ ytrŒ ƒkÄwð„o ð„uhu ƒÄt™u ïu‚ ‚us™t Ë{qn {æÞu ©enrhf]»ý {nthts
‚Útt Ä{oŒuð y™u ‚u{™e …í™eytu™t …wºttuyu Ërn‚ y÷tirff Œþo™ ÚtðtÚte ‚uytu ƒÄt ½ýt
¼tðrð¼tu h ƒ™e „Þt. …Ae ©enrh ‚Útt Ä{o … rhðth™u «ýt{ fhe yûthtrÄ…r‚ ©e
Ënò™k Œ Mðt{e™e ytÿo ðtýeÚte M‚w r ‚ fhðt ÷tøÞt (49).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk y{ŒtðtŒ ™„h{tk ©enrhyu rŒÔÞ MðY…™t Œþo™ fhtÔÞt yu ™t{u ‚uh{tu
yæÞtÞ - 14
{wr™s™tu ‚Útt „]nMÚttu fnu Au - nu ¼„ðt™ ! ‚usÚte …ý yrÄf Wsð¤, rŒÔÞ y™u y…th
Ëw¾ðt¤t ƒúñ…wh Ät{{tk yt… ËŒt rðhts{t™ hntu Atu. yt…™e ytË…tË hnu÷t y™k‚
{wõ‚tuÚte ËuðtÞu÷t Atu. ƒúñtkz™t yrÄ…r‚ «Ät™…wÁ»ttrŒf y™u ƒúñtrŒf Œuðtu …ý yt…™e
M‚wr‚ fhu Au. {™w»Þtu™t fÕÞtý {txu ¼t„ð‚ Ä{o™wk MÚtt…™ fhðt yt… ƒúñ…whÄt{{tkÚte
y™u ƒeò …ý ‚{tht „tu÷tuftrŒf Ät{{tkÚte Œhuf Þw„{tk yt …]Úðe W…h …Äthtu Atu. nu
Ëðo ÔÞt…f ©enrh ! Ëw h „ýtu ™ t þºtw Œw ü {r‚ðt¤t yËw h tu Ë] Â ü™t Ëso ™ ð¾‚u yt…u
MÚtt…u÷t ËæÄ{o™wk ¾kz™ fhu Au y™u ËæÄ{o™t …t÷f ËtÄwytu™u …ý ßÞthu Œw:¾ yt…u Au
íÞthu ytð~Þf‚t «{týu yt… {íMÞ, fåAtrŒf yð‚th Äthý fhe yËwhtu™tu Ëknth fhtu
Atu yÚtðt ‚tu Ä{o y™u ËtÄwytu™t ÿtune yuðt Œwütu™tu ftuE htò ð„uhu îtht ™tþ fhtðtu
Atu. f{¤ Ë{t™ ™uºttuðt¤t nu nrhf]»ý {nthts ! yt…™e rŒÔÞ {qŠ‚™t ËtIŒÞoÚte y™k‚
ft{Œu ð tu {tu n …t{u Au . s™ Ë{q n ™u rþ¾ðtzðt {txu s yt… «r‚rŒ™ Ëk æ Þt ðk Œ ™trŒf
ƒúñ[theytu™t Ä{o™wk …t÷™ fhtu Atu. y{™u ½ýes r«Þ ÷t„‚e yt…™e yt rŒÔÞ {qŠ‚{tk
y{tÁk {™ ËŒt r™{ø™ hntu . nu ¼„ðk ‚ ! ©æÄt, þtk r ‚, ŒÞt, ût{t, ‚w Â ü, r™…w ý ‚t,
r‚r‚ûtt, y¼Þ, {i º te, ÷ßò, þ{, Œ{, M{] r ‚, ™er‚, rðãt, ‚…, ËíÞr¢Þt, ði h tøÞ,
W…hr‚, rððuf, rð™Þ y™u Þtu„ yt ƒÄe rð¼qr‚ytu yt…™e {qŠ‚{tk s hnu÷e Au. {íMÞ,
fåA, ðhtn, ™] ® Ën, ht{[k ÿ , …hþw h t{, ƒ÷ht{, ðt{™, ÔÞtË, fr…÷, ©ef] » ý, ƒw Ø ,
…] Ú tw , fÂÕf, Œ¥ttºtu Þ , É»t¼ y™u yLÞ yËk Ï Þ yð‚thtu yt…™e yt {q Š ‚{tk Ú te s
ytrð¼to ð …t{u Au y™u Þtu ø Þ Ë{Þu …tAt ‚{the {q Š ‚{tk s ÷e™ ÚtE òÞ Au . nu
Ëðo r ™Þk ‚ t «¼w ! yð‚th {tºt™e fthý¼q ‚ yt…™e yt {q Š ‚ y{™u yr‚þÞ r«Þ Au .
yt… …t… rð™tþf …wÁ»ttu¥t{ Atu. {q¤ …wÁ»t y™u «f]r‚ îtht Ëw¾Œw:¾™t MÚtt™ Y… yt
s„‚ yt…u s r™{toý fhtÔÞwk Au. nu …wY»ttu¥t{ ™thtÞý ! yt… y{tht W…h «ËÒt Úttytu.
nu ¼„ðk ‚ ! ft{, ¢tu Ä , {Œ, ÷tu ¼ , {t™, M™u n , MðtŒ, Œk ¼ , þX…ýw k , Œw Y Âõ‚, {tu n ,
®nËt, y™]‚ ð[™tu yt ƒÄt ‚íðtu {™w»Þ™u {tuût {u¤ððt{tk ƒtÄtY… Au. yt ƒÄt Œtu»ttuÚte
yt… y{tÁk hûtý fhtu Atu ‚uÚte y{u {t™eyu Aeyu fu yt… y{tht W…h htS Atu. nu
©enrh ! r™:M™une…ýwk, r™{to™e…ýwk, r™{oŒ‚t, y™w¼ð, ¿tt™, r™÷tuo¼e…ýwk, r™:MðtŒe…ýwk,
r™»ft{e…ýw k , Ëðo ¿ t…ýw k ‚Útt …tu ‚ t™t{tk «týe {tºt™w k ÂMÚth Útðt…ýw k yt ƒÄtk yt…™t
Mðt¼trðf yiïÞtuo Au. nu «¼w ! yt… fŒt[ fnuþtu fu r™:M™une…ýtY… {tht{tk hnu÷wk {tuxwk
yi ï Þo ‚tu ÷tu { þ ytrŒ ƒeò {w r ™ytu { tk …ý ð‚u o Au ‚tu ‚u { ™t{tk y™u {tht{tk þe
rðþu»t‚t Au fu {tht{tk hnu÷t r™:M™un…ýtrŒ Y… yiïÞtuo™u {nŒiïÞo ‚{u fntu Atu ? ‚tu
nu ©enrh ! y{u fneyu Aeyu fu ÷tu { þtrŒf {w r ™ytu { tk hnu ÷ yM™u n íðtrŒfY… yi ï Þo
{Þto r Œ‚ «{tý{tk Au ßÞthu yt…™t{tk hnu ÷ t yt ƒÄtk yi ï Þtu o y{Þto r Œ‚ Au . ‚u Ú te yu
rðþu»t s Au. nu «¼w ! yt™t Ë{Úto™{tk y{u fneyu Aeyu ‚u Ëtk¼¤tu. …qðo Ë{Þ{tk «÷Þ
ð¾‚u {nt{tÞt y™u {nt…w Á »t yûthƒú ñ ™t ftu E yu f «Œu þ {tk ÷Þ …t{e òÞ Au . …Ae
ßÞthu yt… Vhe Ë]Âü™t Ëso™™e EåAt fhtu Atu íÞthu yûthƒúñ{tkÚte ‚u {nt…wÁ»t y™u
{nt{tÞt ò„ú ‚ ÚttÞ Au . {nt…w Á »t™e ÿÂüÚte Ë„¼to Út‚e {nt{tÞt îtht y™u f «f] r ‚
…wÁ»t yÂM‚íð{tk ytðu Au. …Ae ‚u «f]r‚…wÁ»t îtht y™uf ƒúñtkztu™wk Ëso™ ÚttÞ Au. Ëso™
«r¢Þt{tk òu z tÞu ÷ t y™k ‚ «Ät™…w Á »ttu , ƒú ñ tk z tu ™ t yrÄ…r‚ rðhtx…w Á »ttu , ƒú ñ t, rð»ýw ,
Yÿ ytrŒf Œu ð tu y™u ƒeò …ý y™u f Œu ð tu …tu ‚ …tu ‚ t™u {¤u ÷ t yrÄfth «{týu ftÞo fhu
Au. yt ƒÄt yrÄftheytu, Œuðtu yt…™e {hS «{týu ð‚o™tht yuðt {nt…wY»t™e yt¿tt{tk
hnu Au. ƒúñtkz{tk WŒT¼ðu÷t s™tu ƒúñtkztrÄfthe™u ™iðuã y…oý fhu Au. ƒúñtkztrÄfthe ‚u
™i ð u ã {nt…w Á »t™u y…o ý fhu Au . y™u {nt…w Á »t ‚u ™i ð u ã yt…™u y…o ý fhu Au . Ëðo ™ u
™iðuã y…oý fh‚tk fh‚tk su ƒtfe hnu ‚u s™tu™t ¼t„u ytðu Au. yt{ Œuð {™w»Þ y™u
ƒú ñ tk z trÄftheytu Ú te {tk z e™u {nt…w Á »ttrŒf Ëðo ™ t r™Þt{f yt… s ntu ð tÚte r™Þk º týY…
yËtÄthý {nŒT yiïÞo {tºt ‚{tht{tk s Au. ‚uÚte ÷tu{þ ytrŒf {wr™ytu fh‚tk ‚{tht{tk
{nt™ rðþu»t‚t Au s. ‚uÚte y{u su fÌtwk ‚u ÞÚttÞtuøÞ s Au (1-10). nu ¼õ‚r«Þ «¼w!
Œt™, ðú ‚ , ‚eÚto , Þ¿t, ‚…, yütk „ Þtu „ , s™rn‚tÚtu o ™t™t «fth™t ðtð, fq ð t, ‚¤tð,
ƒt„ ƒ„e[t ð„uhu yt ƒÄt ËtÄ™tu™wk V¤ nt÷{tk y{™u Ëðos™tu™u «íÞût òuðt {¤‚t
yt…™t [hýf{¤tu s Au yu{ þtMºttu™t h[™th {nt…wÁ»ttu fnu Au. {txu nu f]…tËt„h !
y{™u ËŒt™u {txu yt…™t [hý f{¤tu™e Ëuðt{tk ht¾tu. nu s„‚„wÁ ! {t™, {tun rð™t™t
y™u Ëk Ë thÚte yr÷ó yu ð t ‚{tht ¼õ‚tu yu f tk ‚ MÚt¤u ƒu Ë e yu f t„ú { ™Úte yt…™w k æÞt™
Ähu Au . íÞthu ¾q ƒ yi ï Þo ƒ‚tð™th yt… ðtËw Œ u ð ‚u ¼õ‚tu ™ t ÓŒÞ{tk ½ýw k Ëw ¾ yt…tu
Atu. nu «¼tu ! yuðwk Ëw¾ y{™u …ý sL{tusL{ yt…‚t hntu. …qðuo {tuxt {tuxt {wr™ytuyu
«u { y™u ¼Âõ‚ ¼tðÚte f{¤ su ð t ÷t÷ y™u Wæðo hu ¾ trŒ r[ötu Ú te Þw õ ‚ yt…™t [hý
Þw „ ÷™u …q s u ÷ Au ‚u Ú te ‚u { ™t Ëf¤ {™tu h Út ËV¤ ÚtÞt Au . y™u ÓŒÞ{tk hnu ÷ w k y¿tt™
…ý Œq h ÚtÞw k Au . ‚tu nu «¼w ! ytðt ‚{tht [hýÞw „ ÷ y{tht ÓŒÞ-ytftþ{tk Ëq Þ o ™ e
su{ WŒÞ Úttytu (11-13). nwk yuf÷tu ‚{tht ƒÄt™e EåAtytu fuðe he‚u …whe fhe þfwk ?
yu ð tu «&™ Út‚tu ntu Þ ‚tu ‚u ™ t Ë{tÄt™{tk fnu Au fu nu ¼„ðk ‚ ! yt… ‚tu ËðtO ‚ Þto { e
Atu . «tý, y…t™, Ë{t™, WŒt™, y™u ÔÞt™ yt …tk [ «fth™t ðtÞw , Ëðo Ë{w ÿ tu , Ëðo
™Œeytu , …] Ú ðe, ytftþ ytrŒ …k [ ¼q ‚ , …ðo ‚ tu , þçŒtrŒf …k [ rð»tÞtu , Ëðo ErLÿÞtu ,
ƒúñtkz{tk ytrð¼toð …t{u÷t Œuð, ŒiíÞ, {™w»Þ, Ë…tuo, …þwytu ð„uhu su fkE òuðt{tk ytðu
Au ‚u ƒÄwk s yt…™t þheh™t ¼t„Y…u Au yuðwk ðuŒtuyu ðýo™ fhu÷wk Au. ‚uÚte yt… sz-
[i‚LÞ Ëðo ðM‚w™t þheh Atu y™u ËðtO‚Þto{e Atu {txu Ëðo þÂõ‚{t™ Atu. nòh S¼ðt¤t
Ëkf»toý, ƒúñt, rþðS, ƒúnM…r‚ ð„uhu ftuE …ý yt…™t y™k‚ „wýtu «{týu ÞÚttÚto M‚wr‚
fhðt ftuE s þÂõ‚{t™ Út‚t ™Úte. ‚tu …Ae yÕ…ƒwÂØðt¤t y{u yiïÞo „wý™t Ët„h y™u
{tÞtÚte …h yuðt yt…™e M‚wr‚ fhðt fuðe he‚u Ë{Úto ÚtE þfeyu ? nkË suðe Äð÷ y™u
©ðý {tºtÚte s …t… …wks™u ƒt¤™the yt…™e W¥t{ feŠ‚ „k„t™e su{ rºt÷tufe{tk «Ëh‚e
Ëðos™tu™u …rðºt fhu Au. ytðe ©uc feŠ‚ðt¤t yt…™u ðthkðth ðkŒ™ fh‚t y{u Ëðo f]‚tÚto
ÚtE „Þt Aeyu y{thu nðu fkE ƒtfe ™Úte. y{eÿÂüðt¤t nu ©enrhf]»ý ! yt… ƒt¤ðÞ{tk
A…iÞt „t{u r…‚]¼ð™{tk hÌtt n‚t. ‚u ½h Ëðo «fth™e Ë{]ÂØÚte ¼hu÷wk n‚wk. A‚tkÞ ‚u
½h™tu íÞt„ fhe ð™{tk „Þt. rn{t÷Þ™t ¼Þkfh sk„÷{tk sE W„ú ‚… fÞwO. …Ae ¼qr{
W…h ËíËk „ ™w k «ð‚o ™ fÞw O . Ä{o , ¿tt™, ði h tøÞtrŒf Ërn‚ ¼Âõ‚™u rðM‚the. ytðt
yŒT¼w‚ ftÞofh™th nu ¼„ðt™ ! y{u yt…™u ðthkðth ™{Mfth fheyu Aeyu. nu ©enrh!
yt…u fti÷{‚, þw»fðuŒtkr‚ {‚, fwzt…kÚt y™u yuðt ƒeò …ý …t… ðÄof ½ýtfw{‚tu™tu ™tþ
fÞtu o . …] Ú ðe W…h Ä{o ™ w k MÚtt…™ fhe nt÷ Ëq Þ o ™ e su { «ftþe hÌtt Atu . nu Ëðtu o ¥ t{ ™h
©uc ™thtÞý ™t{Äthe ¼„ðt™ ! y{u yt…™u {tºt ™{Mfth s fheyu Aeyu. fthý fu
yt…™e M‚wr‚ ytrŒf fhðt y{u Ë{Úto ™Úte. Mð¼õ‚tu™e Ëth Ëk¼t¤ ÷u™th nu ¼õ‚ðíË÷!
Ä{oŒuð™t …wºt ht{«‚t…S™t ™t™t¼tE ! y{u ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu. {™tunh {qŠ‚
nu {nt«¼w ! yt… Mðs™tu ™ u yt™k Œ yt…™tht Atu . r{‚tnthe Atu . MðMðY…™w k æÞt™
fh™tht Atu. ¼õ‚s™tu™t rn‚®[‚f Atu. yütk„ Þtu„e Atu. {åA fåAtrŒf y™uf yð‚th
Äthý fh™tht yt…™u y{u ™{Mfth fheyu Aeyu . y{the ytk ¾ tu ™ u Xth™tht nu Mðt{e !
¼Âõ‚ ð„h™t {™w » Þtu õÞthu Þ yt…™u ytu ¤ ¾e þf‚t ™Úte. Œw ü s™tu {txu y„BÞ yu ð t
nu «¼w ! y{u yt…™u ™{Mfth fheyu Aeyu (14-21). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T!
„] n e-íÞt„e ¼õ‚s™tu …h{ ¼Âõ‚¼tðÚte ©eS {nthts™e «tÚto ™ t M‚w r ‚ fhe rðht{
…tBÞt íÞthu ¼„ðt™ ©enrh ¼õ‚ Ë{qn «íÞu yt he‚u fnuðt ÷tøÞt. ©enrh fnu Au nu
{tht ¼õ‚s™tu ! nwk ‚{tht …h ƒnw htS Awk. nwk ‚{™u þwk yt…w k ? ‚{u s {the …tËu su
òuEyu ‚u {t„e ÕÞtu. rðþt¤ rŒ÷™t ¼õ‚r«Þ ¼„ðt™u yt he‚u ðh {t„ðt™wk fÌtwk íÞthu
‚u ¼õ‚tuyu fÌtwk, nu «¼w ! yt… y{tht …h «ËÒt ÚtÞt ntu ‚tu ‚{the yt «íÞût {qŠ‚™wk
y™u ‚{tht [rhºttu™wk Ëw¾Œ M{hý y{™u nhnk{uþ hÌtt fhtu. y{tÁk r[¥t ‚{tht [hý
f{¤™u Atu z e ƒeS Œu n „u n trŒf ‚Útt Ä™ Œtu ÷ ‚ …rhðth{tk õÞthu Þ ytËõ‚ ™ Úttytu .
ytx÷e y{the EåAt Au ‚u nu «¼w yt… …q ý o fhtu . ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý fnu Au nu
¼õ‚tu ! ‚{u su {tøÞw k ‚u ‚{tÁk y¼eü rËæÄ Úttytu . ytðw k ðhŒt™ yt…e {nt«¼w
Ë¼t{tk Ú te QXât. …tu ‚ t™t …t»to Œ Ëu ð ftu ™ e ËtÚtu W‚thu ytðe Ëw ¾ þGÞt{tk …tu Z e „Þt.
íÞthƒtŒ Ëðo nrh¼õ‚tu ‚Útt Ëk ‚ tu ðŠýytu ð„u h u …ý Ë¼t MÚtt™ Atu z e …tu ‚ …tu ‚ t™t
r™ðtË MÚtt™u „Þt. htrºt™t rðht{ …Ae ƒú t ñ{w n q ‚ o { tk ¼õ‚s™tu «¼t‚™tk fe‚o ™ -
«¼tr‚Þt „tðt ÷tøÞt. ©enrh ‚u Ëtk¼¤e QXât. þti[rðrÄ …qýo fhe r™{o¤ s¤Úte M™t™
fÞwO. …Ae yuf þwØ ðMºt …nuÞwO y™u ƒeswk yk„ W…h ytuZâwk. MðåA ytË™ W…h ƒuXt.
ËkæÞt ðkŒ™trŒf r™íÞf{o fhðt ‚í…h ÚtÞt. ‚u …Ae ïu‚ðMºttu Äthý fhe Ë¼t{tk …ÄtÞto.
¼õ‚tuyu ‚iÞth fhu÷ ËwkŒh ytË™ …h rðhts{t™ ÚtÞt. …Ae ntÚt™t Ëkfu‚ ðzu Ë¼ts™tu™u
þtk‚ fhe fnuðt ÷tøÞt fu nu ¼õ‚s™tu ! ytsu nðu nwk ynªÚte sðt rð[tÁk Awk. ‚{u …ý
ƒÄt ‚iÞth ÚtE òytu. {the ËtÚtu [t÷tu. ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! {nt«¼w™e
yt¿ttÚte Ëðo s ™tu ‚i Þ th Útðt ÷tøÞt. ™t™t¼tE ™t{™t Ëu ð f yï ‚i Þ th fhe™u ÷tÔÞt.
ºtý {rn™t ËwÄe y{ŒtðtŒ™t ¼õ‚tu™u yt™kŒ yt…e yï W…h ƒuXt. r™ðtË MÚtt™uÚte
™ef¤e hts{t„o W…h [t÷‚t ÚtÞt. ‚u{™e ËtÚtu Œuþ ŒuþÚte ytðu÷t y™uf ¼õ‚tu™t Ëk½tu
…ý [t÷e ™eféÞt. ½tuzu Ëðth …t»toŒtuÚte ðªxtÞu÷t ©enrh y{ŒtðtŒ™e ƒnth ™ef¤e yï
Œtuztðe Úttuze s ðth{tk ™thtÞý ûtuºt yuðt su‚÷…wh …ntU[e „Þt. su‚÷…wh{tk yuf {tË
ËwÄe hne™u íÞtk™t ¼õ‚tu™u Ëw¾ ytÃÞt. ¼õ‚tu™u Œþo™ yt…ðt, [hý M…þo™wk Ëw¾, Ëuðt
fhðt™e ‚f, «íÞût ðt‚[e¥t™tu yt™kŒ, rðrðÄ MÚt¤tuyu ‚u{™e ËtÚtu sðt ytððt™wk Ëw¾
yt{ ƒÄt «fth™tu Ë{t„{ {¤ðtÚte su‚÷…wh™t ¼õ‚tu™u ¾qƒs yt™kŒ {éÞtu. y{ŒtðtŒÚte
su su Ëk½tu ©enrh™e ËtÚtu s su‚÷…wh ytÔÞt n‚t ‚u ƒÄt Ä{toí{s {nthts™e yt¿ttÚte
…tu ‚ …tu ‚ t™t Œu þ {tk s‚t n‚t. nu hts™T ! Ä{to í {t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u yu f rŒðË
Ë¼t{tk …Âù{ …k [ t÷ Œu þ {tk sðt™e ðt‚ fhe íÞthu „w s ht‚ Œu þ ™e Mºteytu sðt {txu
‚i Þ the fh‚t ©enrh™u ðthk ð th «ýt{ fhe «tÚto ™ t fhðt ÷t„e (22-41).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ¼õ‚s™tuyu ©enrh™e M‚wr‚ fhe yu ™t{u [tiŒ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>14>>
yæÞtÞ - 15
„wsht‚™e Mºteytu fnu Au - nu ©enrh ! yt… ¼õ‚tu™t y…htÄ Ën™ fh™tht Atu. yt…™t
[hý f{¤™e ytk„¤eytu™t ™¾ [kÿ Ë{t™ Wßsð¤ Au. Œþo™ {tºtÚte s …rðºt fh™th
y™u Ëðo « fth™t Œw : ¾ nh™th yt…™t [hýf{¤™u ytþhu y{u r™¼o Þ ÚtE „Þt Aeyu .
nu {nthts ! ‚{u {™{tk þtkr‚ ht¾tu. ƒesu õÞtkÞ ™ s‚tk ynª s r™ðtË fhe™u hntu.
Œuðtu™u …ý Œw÷o¼ yuðt ‚{tht Œþo™™tu ÷t¼ Œhhtus y{™u ÷uðt Œtu. yíÞthu ‚{u ynª
hÌtt Atu ‚uÚte [k[¤ Mð¼tððt¤tk ÷û{eS …ý ‚{tht Œþo™ {txu yt ™thtÞý ûtuºt{tk ÂMÚth
r™ðtË fhe hÌtt Au. nu «¼w ! ‚{tÁk Œþo™ y{™u Œhhtus yt…tu. nu «¼w ! ‚{u ßÞthu
Ÿ[t ½tuzt W…h ƒuËe™u hts{t„o W…h ™ef¤tu Atu íÞthu ‚{u òu™tht ÷tuftu™t r[¥t™u nhe
÷tu Atu. ‚{the …t½{tk hnu÷ Vq÷™tu ‚tuhtu …ð™™u ÷eÄu ztu÷u Au íÞthu ‚u ÿ~Þ y{tht {™™u
nhe ÷u Au. yu{tk s y{tÁk {™ …htuðtÞu÷wk hnu‚wk ntuðtÚte ½h™tk ft{fts fhðtk …ý y{™u
„{‚tk ™Úte. ‚{u Ët{tLÞ ƒúñ[the ™Úte. Sð «trý{tºt{tk ËtûteY…u hÌtt Atu. ‚{u ‚{the
EåAtÚte s Sðtu™t fÕÞtý {txu Ä{oŒuð™t ytk„ýu «„x ÚtÞt Atu. ¼õ‚tu™t Œw:¾ nh™th
nu {nthts ! yt ËkËth™t ¼ÞÚte y{u ‚{thu þhýu ytðu÷e Aeyu. {tA÷tk™u s¤ Sð™Y…
Au ‚u{ ‚{u y{th Sð™™t ytÄth Atu. nu Mðt{e ! fYýtÚte ¼hu÷t ÓŒÞðt¤wk, f{¤ Ë{t™
™uºtðt¤wk, ËwkŒh ¼úfwrxðt¤wk, Þwðt™ yðMÚttðt¤wk y™u su™e ytË…tË ¼{htytu „wks™ fhu
Au ‚uðt …w»…™t nth Äthý fhu÷wk yt ‚{tÁk yŒT¼w‚ MðY… y{tht ÓŒÞ{tk nk{uþt r™ðtË
fhe™u hntu . nu {nthts ! ÷t÷ ftu { ¤ [hý{tk …tŒw f tytu …nu h e …t»to Œ tu ™ e ËtÚtu y{thu
ytk „ ýu ytðtu Atu , ƒu Ë tu Atu y™u Ëw k Œ h {ò™e ðt‚tu fhtu Atu íÞthu y{™u ƒnw k yt™k Œ
ytðu Au . Œu n ™w k ¼t™ …ý hnu ‚ w k ™Úte. nu «¼w ! ‚{u ynª s r™ðtË fhe™u hntu su Ú te
y{tÁk {™ ƒesu õÞtk Þ ytzw k yð¤w k ztu ÷ u ™rn. nu {nthts ! y{™u ‚{tht ƒt¤…ý™t
Ëtk¼¤u÷t [rhºttu ƒnw s ÞtŒ ytðu Au. ‚{tht sL{Úte Aêt s rŒðËu Ëqr‚ft„]n{tk ‚{™u
{thðt {txu ftuxht f]íÞtytu ÷E™u ytðe n‚e. yu ƒÄe f]íÞtytu™u ‚{u ‚{the yÂø™ Ë{t™
ŒÍtz‚e ÿÂüÚte s ¼„tze {wfe n‚e. ‚{u ßÞthu yuf ð»to™t n‚t íÞthu ftuE ‚nuðth n‚tu
‚u rŒðËu ¼Âõ‚{t‚tyu ƒú t ñýtu ™ u s{ðt ƒtu ÷ tÔÞt n‚t. ‚tu ‚u { ™t {txu ƒ™tðu ÷ e ƒÄe
hËtuE ‚{u {tºt yuf ð»to™t ntuðt A‚tk s{e „Þt n‚t. ð¤e nu «¼w ! ‚{u ºteò ð»to{tk
ytÔÞt íÞthu yu f ðth r{ºttu ËtÚtu ytk ƒ tðtrzÞt{tk „Þt n‚t. íÞtk ‚{™u ftr÷Œ¥t ™t{™tu
yËwh {thðt {txu ytÔÞtu n‚tu. yu …ý ‚{the {tÞt þÂõ‚Úte yt… {u¤u {he „Þtu (1-
11). nu ©enrh ! ‚{tht {t‚t r…‚t n‚t íÞtk ËwÄe ‚{u ½uh hÌtt. ‚u …Ae Ë{]ÂØðt¤t ‚u
½h™tu íÞt„ fhe ð™{tk „Þt. ð™{tk ¾qƒ ‚… fhðtÚte ‚{tÁk þheh ¾qƒ s Œwƒ¤wk ÚtE
„Þwk A‚tk ‚u™e …hðt fÞto ð„h ‚{u ½ýt ƒÄt ‚eÚttuo{tk …„…t¤t VÞto. ‚u …Ae ‚{u WØð™tu
yð‚th ËŒT„wÁ ht{t™kŒ Mðt{e™u {éÞt. ‚u{™t rþ»Þ ƒ™e™u ‚{u ht{t™kŒ Mðt{e™u Ëw¾
ytÃÞwk. nðu ytsu ‚{u ‚{tht ¼õ‚tu™u Ëw¾ yt…ðt rð[hý fhtu Atu. nu «¼w ! ‚{tÁk yt
rð[hý ËŒt y{the ÿÂü yt„¤ hntu. nu yûthtrÄ…r‚ Ëðuoïh ! {trÞf rð»tÞtuÚte r™ð]Â¥t
yt…™th, ‚{tht [hýf{¤{tk nu ‚ ðÄth™th, ‚{the ¼Âõ‚{tk hË ð] Â Ø fh™th, sL{
{hý™t Vuht {xtz™th yuðe ‚{the y{]‚ Ë{t™ ðtýe su Ëtk¼¤‚t ntuÞ ‚uðt ¼õ‚tu™tu
Ë{t„{ y{™u yt…tu. nu Ënò™kŒ Mðt{e ! yt ½tuh fr¤Þw„{tk ‚{u y{tÁk ft{, ¢tuÄ,
÷tu¼, {tun, {Œ, {t™, {íËh, MðtŒ, M™un ð„uhu yk‚:þºtwytuÚte hûtý fÞwO Au. ‚uÚte s
y{u ‚{™u Ëw ¾ Úte ¼S þfeyu Aeyu . nu ¼„ðk ‚ ! {M‚f W…h ztu ÷ ‚t Ëw k Œ h …w » …™t
‚tuhtytu ðt¤t y™u {w¾ …h {kŒ {Äwh ntMÞðt¤t ‚{u f]…t ÿÂüÚte y{the Ët{u swytu Atu
‚u x ÷t{tk s y{the Ë½¤e Ëk Ë trhf ðtË™tytu Œq h ÚtE òÞ Au . òu ™ thtytu ™ u ytf»to ý
fh™tÁk, Œw:¾ {tºt™u Œqh fh™tÁk, ‚{tÁk Œþo™ rþð, ƒúñtrŒf ƒúñtkz™t yrÄftheytu …ý
ËŒt ËðoŒt EåAu Au. yuðt nu «¼w ! y{u ‚{™u ™{Mfth fheyu Aeyu. yt… ËŒt r™{o¤
{qŠ‚ Atu. y™k‚ ƒúñtkztu™e Wí…Â¥t ÂMÚtr‚ y™u «÷Þ yu ‚tu yt…™e ÷e÷t {tºt Au. yt…™t
Œþo™Úte y{tht ™uºttu™u …rh…qýo fhðt {txu nu «¼w ! yt… ynª r™ðtË fhe™u hntu. yt…™wk
yk‚:fhý ½ýwk r™{o¤ y™u ftu{¤ Au. y{™u ytðze ‚uðe «tÚto™t y{u fhe Au. yt… Ëðo™t
Ëtûte Atu. ƒeswk y{u yt…™u þwk fneyu ? yt „t{{tk Œþo™ yt…ðt Vhe sÕŒe …Äthòu.
nu {nthts ! y{thtu yk ‚ ft¤ Ë{Þ ytðu íÞthu yt… rð÷k ƒ fÞto ð„h Œþo ™ yt…ðt
…Äthòu . yíÞthu yt…™u sðw k s ntu Þ ‚tu ¼÷u …Äthtu …hk ‚ w y{u ‚{™u fne yu y{the
ƒu EåAtytu sYh …qýo fhòu (12-19). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! „wsht‚™e
Mºteytu ™ e «tÚto ™ t Ëtk ¼ ¤e Ä{o ™ k Œ ™ ©enrhyu fÌtw k , nu {k „ ÷ MðY… {tht r«Þ ¼õ‚tu !
‚{tÁk Ëðo ™ w k fÕÞtý Úttytu . ‚{u ftu E {tht rðÞtu „ ™w k Œw : ¾ ™ ht¾þtu . nw k ‚{™u Œþo ™
yt…ðt su‚÷…wh sYh …tAtu ytðeþ. y™u ‚{tht Œun™t yk‚ft¤u …ý ßÞthu {™u Ëk¼thþtu
íÞthu ‚{tht ÓŒÞ{tk sYh Œþo™ yt…eþ. yt{ „wsht‚™e Mºteytu™u fÌtt ƒtŒ {nt«¼w
Ë{e…u ƒuXu÷t {wr™ytu «íÞu fnuðt ÷tøÞt fu nu {wr™ytu ! ‚{u …ý nðu ™t™t ™t™t Œuþtu{tk
Vhðt òytu . y™u íÞtk hnu ÷ t {w { w û tw Sðtu ™ u nrhðt‚to Ú te Ëw ¾ e fhtu . yu ð t{tk ftu E …t»to Œ
yï ‚iÞth fhe ÷tÔÞt. Ëuðfs™tuÚte ðªxtÞu÷t ©enrh ½tuzt W…h ƒuXt. y™u [t÷ðt «Þtý
fÞwO. su‚÷…wh „t{™t Ëe{tzt ËwÄe nòhtu ™h™the ¼õ‚tu ð¤tððt ËtÁk ytÔÞt. ©enrhyu
ƒÄt™u íÞtk W¼t htÏÞt. y™u fÌtwk, nwk ynª s{e™ W…h ytze hu¾t ŒtuÁk Awk. {the Œtuhu÷e
hu ¾ t™u ftu E yu W÷k ½ ðe ™ne. yu {the yt¿tt Au . ‚{u ynªÚte …tAt ð¤tu . yt{ fne™u
Ä{o Ä w h k Ä h Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u …tu ‚ t™tu yï Œtu z tðe {q õ Þtu . {t„u o [t÷‚t ÚtÞu ÷ t
©enrh™t ßÞtk ËwÄe Œþo™ ÚtÞt íÞtk ËwÄe su‚÷…wh™t ¼õ‚tu ©enrhyu Œtuhu÷e hu¾t …tËu
s W¼t hÌtt. …Ae ƒÄt ¼õ‚tu {nt«¼w ™ t rðhnÚte „¤„¤t ÚtE …tu ‚ …tu ‚ t™t r™ðtËu
…tAt Vh‚t n‚t. ƒnth „t{™t ¼õ‚tu n‚t ‚u Ëti …tu‚…tu‚t™t ð‚™{tk „Þt (20-32).
{wr™s™tu …ý …tu‚t™t EüŒuð™e yt¿tt «{týu Œuþ Œuþ{tk Vhðt „Þt. nu ¼q…t÷ ! …Ae
¼„ðt™ ©enrh su ‚ ÷…w h Úte ™eféÞt ‚u …tu ‚ t™t yï™u Œtu z tð‚t Œtu z tð‚t Ëti Ú te yt„¤
Úttuzef s ðth{tk ¼t‚ „t{u …ntU[e „Þt. íÞtkÚte ŒtŒt ¼tE ™t{™t ði~Þ ¼õ‚u ƒ‚tðu÷t
{t„uo ÚtE Ätu¤ft ytÔÞt. Ätu¤ft{tk huðtþkfh ytrŒf ¼õ‚tuyu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu
¾qƒ Ëífth fÞtuo. yuf rŒðË íÞtk hÌtt. …Ae íÞtkÚte ™ef¤e ½ýt „t{ y™u ™„htu …Ëth
fh‚t fh‚t …Âù{ …k[t¤ Œuþ{tk ytðu÷t …tu‚t™t r™ðtË Ë{t „Z…wh „t{u …ÄtÞto (33-
37). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! {U ‚{™u y„tW ðz‚t÷ „t{u ©enrh™t ¼tE
ht{«‚t… y™u EåAtht{ ytÔÞt y™u …tu‚t™t ƒkÄw ©enrhf]»ý™u {éÞt ‚u ðt‚ fne Au*
…hk‚w ËtiÚte …nu÷tu {u¤t… õÞtk ÚtÞtu n‚tu yu «Út{ Ë{t„{™e …rðºt fÚtt nðu nwk ‚{™u
fnwk Awk. ‚u Ë{Þu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ÷tuÞt „t{u rðhts‚t n‚t. yuf rŒðË Ëk‚tu™e
…k Â õ‚{tk …tu‚ u s ƒ™tðu÷wk ðk‚ tf™wk þtf {w r ™s™tu ™ u …ehËe ‚u …k Â õ‚™e Ë{e…u s …tu ‚ t™t
ytË™ W…h ƒuXt. yu Ë{Þu ©enrh Ë{t™ yk„tu y™u {w¾ðt¤t Ä{oŒuð™t …wºt EåAtht{¼tE
ftu þ ÷Œu þ Úte íÞtk ytÔÞt.…tu ‚ t™t ¼tE ½™þt{™u òu ‚ tk s „¤„¤t ÚtE „Þt. ytk ¾ {tk
ytkËw ytÔÞt. ¼tE™u Ëtütk„ «ýt{ fhðt ÷tøÞt. ©enrhyu ðk‚tf™wk þtf …tu‚u ƒ™tðu÷
ntuðtÚte ‚u ð¾‚u ‚u{™tk ðMºttu n¤Œhðt¤tk …e¤t ÚtE „Þt n‚t. „¤t{tk Vw÷™t nth …nuÞto
n‚t. …Âù{ ‚hV {w ¾ ht¾e W¼t n‚t. EåAtht{¼tE, ¼tE™t …„{tk …zât íÞthu
{™w » Þ¼tð™u Œþto ð ‚t ©enrh Úttu z eðth ‚tu ‚u { ™e Ët{u òu E s hÌtt. …Ae …q A T Þ w k , nu
{nt¼t„ ! ‚{u õÞtkÚte ytðtu Atu ? ftuý Atu ? y{u ‚tu yt íÞt„e Ëk‚tu y™u ƒúñ[the
ËtÚtu hneyu Aeyu. ‚{u ynª þt «Þtus™Úte ytðu÷t Atu ? nu hts™T ! ytðt «&™tu Ëtk¼¤e
EåAtht{¼tEyu fÌtw k , nu ½ ™~Þt{¼tE ! {tÞt‚e‚t™k Œ ™t{™t yu f {w r ™ðh yt…ýu íÞtk
ytÔÞt n‚t. ‚u{ýu ‚{the ƒÄe ðth‚t y{™u fhe. ‚uÚte ‚{™u {¤ðt {tÁk {™ ‚÷…t…z
ƒLÞwk. {thtÚte hnuðt‚w ™ n‚wk. ‚uÚte sÕŒe sÕŒe W¥th ftuþ÷ ŒuþÚte ™ef¤e ‚{the …tËu
ytÔÞtu Aw k . nu Mðt{e ! A…i Þ t r™ðtËe Œu ð þ{to …tk z u ™t{™t ƒú t ñý™tu nw k …w º t Aw k . {tÁk
™t{ EåAtht{ Au. y™u ËkƒkÄu ‚{thtu ¼tE Awk. nu hts™T ! EåAtht{ ¼tE™e ðt‚ Ëtk¼¤e
¼„ðt™ ©enrhyu ‚u{™u fÌtwk, nu rð« ! nwk ‚{thtu ¼tE Awk yu ‚tu ‚{u ¾tuxwk s fÌtwk Au.
fthý fu {thu ‚tu yuf ht{«‚t…¼tE rËðtÞ ƒeòu ¼tE Au s ™rn (38-50). ©eÔÞt…fuþ
{wr™ fnu Au - nu hts™T ! s„‚„wÁ ¼„ðt™ ©enrhyu y…{t™s™f ytðe ðt‚ fhe íÞthu
EåAtht{¼tE M‚çÄ ÚtE „Þt. ytk¾{tkÚte ytkËw ðnuðt ÷tøÞt. ½zeðth {ti™ hne …Ae
MðMÚt ÚtÞt y™u ©enrh™u fnuðt ÷tøÞt (51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh y™u EåAtht{¼tE™wk r{÷™ yu ™t{u …kŒh{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>15>>
yæÞtÞ - 16
©e EåAtht{¼tE fnu Au - nu «¼w ! ‚{u ‚tu ¼„ðt™ Atu. Sð «týe {tºt™t yk‚Þto{e
Atu . A‚tk ht{«‚t…¼tE yu f s {tht ¼tE Au . ƒeò ftu E ¼tE ™Úte yu { fu { fntu
Atu ? yt…ýu ºtý ¼tEytu Aeyu . nw k Ëti Ú te ™t™tu Aw k . {thu ‚{™u yu f ðt‚ fnu ð e Au ‚u
Ëtk¼¤tu. yt…ýt {tuxt¼tE ht{«‚t…S yufðth {t‚t-r…‚t™u, {™u y™u ‚{™u A…iÞt{tk
s ht¾e™u ™tufhe {txu Œqh Œuþ{tk „Þt n‚t. ºtý ðhË ÚtE „Þt A‚tk ½uh ytÔÞt ™rn.
‚uytu fÞt Œuþ{tk Au ‚u™e yt…ý™u ¾ƒh ™ n‚e. {t‚tS™u ®[‚t Útðt ÷t„e. ‚uÚte yt…ýt
r…‚tS™u fÌtwk, ht{«‚t… nsw ËwÄe ½uh fu{ ™Úte ytÔÞt ? yíÞthu ‚u õÞtk Au ‚u™e ‚…tË
fhe ytðtu . …Ae r…‚tS ‚{™u ËtÚtu ÷E™u A…i Þ tÚte ŒÂûtý Œu þ {tk ‚…tË fhðt „Þt.
[t÷‚tk [t÷‚tk ®nŒ÷…wh ™t{™wk þnuh ytÔÞwk. ‚u Atðýe{tk ht{«‚t…S hnu‚t n‚t. ‚{u
‚u { ™t r™ðtË MÚtt™u …ntU å Þt. ‚{™u òu E {tu x t¼tE ƒnw htS ÚtÞt. ‚íft¤ W¼t ÚtE
r…‚tS™t [hý{tk …zât. ‚{u …ý ¼tE™u …„u ÷tøÞt. …hM…h {éÞt. yufƒeò™t Ë{t[th
…qATÞt. {tuxt¼tEyu ËhË hËtuE ƒ™tðe ‚u ƒÄt ¼u„t {¤e sBÞt. …Ae ‚{u {tuxt¼tE™u
…q A T Þ w k nu ¼tE ! ‚{u nðu ½u h õÞthu ytðþtu ? yu ð w k …q A T Þ w k íÞthu ht{«‚t…Syu fÌtw k ,
nu ½™þt{S ! y{the Ëu™t™tu {wÏÞ Ëu™t…r‚ {]íÞw …tBÞtu Au. ÷ztE{tk y{the Ëu™t™tu
…ht¼ð ÚtÞtu Au ‚u Ú te {thtÚte n{ýtk ½u h ™rn yðtÞ (1-11). nu ½™þt{¼tE !
ht{«‚t…S™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e yt…ýt r…‚tyu ‚{™u fÌtw k fu [t÷tu ½™þt{, nðu yt…ýu
A…i Þ t …tAt sEyu . íÞthu ‚{u ƒtu Õ Þt fu ™t, r…‚tS nw k ‚{the ËtÚtu ½u h ™rn ytðw k .
{thu ‚tu {tu x t¼tE ËtÚtu ynª hnu ð w k Au . r…‚tS ‚{™u {q f e ½u h …tAt ytÔÞt. r…‚tS
½u h „Þt. …Ae ‚{u ht{«‚t…S™u fÌtw k , nu {tu x t¼tE ! þºtw ™ e Ëu ™ t S‚ðt{tk ‚{u ‚tu
½ýt Ë{Úto Atu. yt…ýu ƒk™u sýt Úttuztf Ëir™ftu ÷E þºtw™t ËiLÞ™tu …ztð Au. íÞtk sEyu.
‚u { ™e ËtÚtu Þw Ø fheyu . ‚u { ™u S‚e ÷Eyu . …Ae ‚{u y™u {tu x t¼tE {tºt Úttu z tf s
Ëi r ™ftu ÷E þºtw ™ t Ëi L Þ ‚hV „Þt. yu ð¾‚u {tu x t¼tE™tu Œu ¾ tð yŒT ¼ w ‚ n‚tu . Þw Ø
{txu ™ t nrÚtÞthtu Äthý fÞto n‚t. þMºtÄthe ™ð Þtu æ Ätytu ËtÚtu n‚t. þºtw y tu «íÞu
ftu … tÞ{t™ ntu ð tÚte ƒÄt™t ™u º ttu ÷t÷ n‚t. ‚{tht ntÚt{tk …ý ™t™fze ÷tfze n‚e.
{æÞhtrºt™t Ë{Þu …tu‚t™t ËiLÞ{tkÚte ƒnth ™ef¤u÷t ht{«‚t…¼tE htrºt™t AuÕ÷t …ntuhu
þºtw™e Ëu™t ™Sf …ntUåÞt. yu ð¾‚u ‚{u ¼tE™u fÌtwk, nu {tuxt¼tE ! ynªÚte ƒkŒqf{tkÚte
„tu ¤ e Aq x u y™u su x ÷u Œq h sE™u …zu yu x ÷u s yk ‚ hu Œw ~ {™tu ™ e Atðýe Au . {txu ‚{u
þºtw y tu ™ t ft™ Vtu z e ™t¾u ‚u ð tu „tu ¤ eytu Ërn‚ ƒk Œ q f tu ™ tu yðts ƒu ð¾‚ fhtu . ‚{tht
fnuðtÚte ht{«‚t…¼tEyu ‚u «{týu fÞwO. yufe ËtÚtu ƒÄt ÞtuæÄtytuyu ƒu ƒu ðth ƒqkŒftu™t
yðts fÞto. ft™ Vtuze ™t¾u yuðt ‚eðú yðts Ëtk¼¤e þºtwytu™wk ËiLÞ zhe „Þwk. M‚çÄ
ÚtE „Þw k . {wkÍ tE „Þwk. [thuf ½ze Ëw Ä e ‚{thu y™u þºtw ™ t Ëi L Þ ðå[u ¼Þk f h Þw Ø ÚtÞw k .
yu ð¾‚u ƒ…tu h Útðt ytÔÞtu n‚tu . yu ð¾‚u ht{«‚t…¼tE y™u Ëi r ™ftu ™ u ¾q ƒ ‚hË
÷t„e. ‚{™u ŒÞt ytðe fu yt ÷tu f tu …týe rð™t ‚hVze™u {he òþu . íÞthu ‚{u ‚íft¤
íÞtk Ú te WXât. ftu E yu f Ÿ[t MÚt¤u ytðu ÷ t Ëhtu ð h{tk Ú te …týe ÷tðe ÷tðe ƒÄt™u …t‚t
n‚t. ‚{tÁk ÷tðu ÷ w k Xk z w …týe …e™u VheÚte ƒ¤ðt™ ƒ™u ÷ t {tu x t¼tE ‚Útt ƒÄt Ëi r ™ftu
…w™:÷zðt ‚iÞth ÚtÞt. ‚u{ýu þY fhu÷ Ëk„út{ Ëtk¼¤e, ÞwæÄ{tk [‚wh „ýt‚e þºtwytu™e
Ëu™t ƒ{ýe ËkÏÞt{tk ht{«‚t…¼tE Ët{u ÞwØ fhðt ytðe …ntU[e. …hk‚w ht{«‚t…¼tE™e
Ëu ™ tyu þºtw y tu ™ e Ëu ™ t™tu få[h½tý ftZe ™tÏÞtu y™u ‚u þºtw Ëu ™ t™t {tk z {tk z ƒ[u ÷ t
Ëir™ftu …tu‚…tu‚t™t ‚kƒq{tkÚte hnu÷e [esðM‚wytu ÷eÄt rð™t ™tËe „Þt (12-30). rðsÞ
…t{u ÷ e Ëu ™ t™t Ëi r ™ftu y u ‚u ƒÄe ðM‚w y tu ÷E ÷eÄe. y™u ™Sf{tk ytðu ÷ ftu E „t{™u
…ý ÷qkxe ÷eÄwk. fux÷tfu …þwytu ‚Útt ðtn™tu ÷E ÷eÄtk. fux÷tfu y™ts ‚tu fux÷tfu ðMºttu
su [es {¤e ‚u ƒÄe s nhe ÷eÄe. y™u ‚{u þwk fÞwO n‚wk ‚u ÞtŒ Au ? ƒútñýtu™t ½h{tk
…u Ë e Œq Ä -Œnª™t ¼hu ÷ t …tºttu { tk Ú te Œq Ä Œnª ¾tE „Þt y™u …tºttu VU f e™u Vtu z e ™tÏÞt.
…Ae [th ½ze rŒðË ƒtfe hÌttuíÞthu ht{«‚t…¼tE ‚{™u „tzt{tk ƒuËtze Ëu™t ËtÚtu …tAt
ð¤‚t n‚t. htrºt …ze „E n‚e. yk Ä fth{tk [t÷‚w k „tzw k {t„o { tk ytðu ÷ ftu E ¾tzt{tk
…ze „Þw k . „tzt{tk ƒu X u ÷ t ‚{u …ý ™e[u …ze „Þt. y™u [tu x ÷t„ðtÚte ÷„¼„ ƒu ¼ t™
suðt ÚtE „Þt. ftkxtðt¤t ƒtð¤ W…h …zðtÚte …eX{tk ftkxt ðtøÞt n‚t. yt yfM{t‚Úte
ht{«‚t…¼tE ¾qƒ ¢tuÄtÞ{t™ ÚtE „Þt. y™u „tzwk ntkf™th™u ƒkŒqf™t fkŒuÚte Íqze ™tÏÞtu.
…Ae ‚{tht …h ðnt÷Úte ntÚt Vu h ð‚t fnu ð t ÷tøÞt fu nu ¼tE ½™þt{! nu nrhf] » ý
! nu fw ¤ ™k Œ ™ ! ‚{u WXtu . yt „tzt{tk VheÚte ƒu Ë e òytu . ½ýt nu ‚ Úte ‚{™u WXtzðt
«Þí™ fh‚t n‚t. …hk‚w ‚{u WXât s ™rn. y™u fkE ƒtuÕÞt …ý ™rn. ‚uÚte ‚u{™e Äehs
¾q x e „E. htu ð t su ð t ÚtE „Þt. fw ¤ Œu ð n™w { t™S™u Ëk ¼ thðt ÷tøÞt. nu n™w { t™S!
nu y{tht fw ¤ Œu ð ! nw k ‚{™u «ýt{ fÁk A w k . ‚{u sÕŒe ynª ytðtu . {tht ™t™t ¼tE™u
QXtztu. Ëtòu Ëthtu fhe Œtu. {tht …h ytðu÷e yt…Â¥t Œqh fhtu. nwk ‚{the «ËÒt‚t {txu
yuf Ëtu ƒútñýtu™u s{tzeþ (31-39). ©e EåAtht{S fnu Au - nu ½™þt{¼tE !
{tuxt¼tEyu yt…ýt fw¤Œuð™e ytðe ƒtÄt ht¾e íÞthu ‚{u yufŒ{ ¼t™{tk ytÔÞt. ƒuXt
ÚtÞt. ‚{tht ðtkËt{tk ðt„u÷t ƒtð¤™t ftkxt Œeðt™t ysðt¤u ftZe ÷eÄt. ‚{™u „tzt{tk
ƒu Ë tzât. y™u {tu x t¼tE Vhe yt„¤ [t÷ðt ÷tøÞt. htrºt™t Au Õ ÷t …ntu h u Q‚hðt™t
MÚt¤u ytðe …ntU å Þt. r™ðtË MÚtt™u ‚{u ‚Útt {tu x t¼tE Úttu z eðth Ëq E „Þt. «¼t‚{tk
{tu x t¼tE QXât. ‚{tht {txu Ëtu ƒú t ñýtu s{tzðt™e {t™‚t ht¾e n‚e ‚u ƒú ñ Œu ð tu ™ u
s{tze …qhe fhe. …AeíÞtk™t htòyu {tuxt¼tE™u ƒtu÷tÔÞt yux÷u Ëuðftu Ërn‚ {tuxt¼tE
y™u ‚{u …ý htsŒhƒthu „Þt. ‚{u ƒútñý ntuðtÚte htòyu …tu‚t™t ytË™uÚte W¼t ÚtE
‚{tÁk ËL{t™ fÞw O . ‚{™u ™{Mfth fÞto . ytË™ yt…e ƒu Ë tzât. …Ae ‚u htò ƒtu Õ Þt
- nu ht{«‚t…S! þºtw ™ e Ëu ™ tyu {thtu …ht¼ð fÞtu o n‚tu . …hk ‚ w ‚{u ƒ¤ðt™ y™u
ƒwÂØ[t‚wÞoðt¤t ntuðtÚte þºtwytu™u Ëfkò{tk ÷E ‚u{™u nhtðe {™u rðsÞ y…tÔÞtu Au ‚uÚte
nw k ‚{tht …h ƒnw htS ÚtÞtu Aw k y™u ‚{™u yt su …trh‚tu r »tf yt…w k Aw k ‚u Mðefthtu .
nu ©enrh ! ‚u htòyu yt «{týu r{ü ð[™ fne ht{«‚t…¼tE™u ƒnw {wÕÞðt¤tk huþ{e
ðMºttu ytÃÞt. ƒeò …ý ½ýtk f ðMºttu ytÃÞt. ºtýËtu „tÞtu ‚Útt ¼U þ tu yt…e. nòhtu
Ëtu ™ t Y…t™e {ntu h tu yt…e. Ÿx ‚Útt Ÿ[e ytu ÷ tŒ™t ½tu z tytu ytÃÞt. ƒeò Ëi r ™ftu ™ u
…ý Ä™, ðMºt, …þw ytrŒf yt…e ‚u { ™w k ÞÚttÞtu ø Þ ËL{t™ fÞw O . ‚u htò™t yt„ú n Úte
‚{u íÞtk …tk[ rŒðË htuftÞt n‚t. …Ae hts ‚hVÚte {¤u÷wk E™t{ ÷E ‚{u ƒk™u ¼tEytu
yt…ýt ð‚™ A…i Þ t ytÔÞt (40-51).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh-EåAtht{ Ë{t„{ yu ™t{u Ëtu¤{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>16>>
yæÞtÞ - 17
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! EåAtht{¼tEyu ƒt¤…ý™tu yt «Ëk„ fÌttu
‚uÚte ©enrh™u ‚h‚ s M{]r‚ ÚtE ytðe fu yt EåAtht{ {tht ™t™t ¼tE s Au. …tu‚t™t
ytË™ W…hÚte Q¼t ÚtÞt. ¼tE™u ƒtÚt{tk ÷E ¾q ƒ ¼u x ât. {w õ ‚t™k Œ trŒf {w r ™ytu …ý
EåAtht{¼tE™u ¼u x ât. ƒú ñ [theytu , …t»to Œ tu y™u ƒeò ƒú ñ Œu ð tu …ý EåAtht{¼tE™u
{¤e htS ÚtÞt. íÞthƒtŒ ¼tE™t Œu ¾ ‚tk {nt«¼w y u Ëk ‚ tu ™ u fÌtw k , nu {w õ ‚t™k Œ trŒf
{wr™s™tu ! yíÞth ËwÄe ‚tu {tht¼tE EåAtht{™e {™u M{]r‚ ™ n‚e. ‚uÚte s {U {thu
‚tu yuf s ¼tE Au yuðtu rððtŒ {U yu™e ËtÚtu fÞtuo. …hk‚w nðu {™u ƒÄe M{]r‚ ÚtE ytðe
Au . nu y™w s ! yt…ýt …rhðth™t fw þ ¤ Ë{t[th fntu . yt…ýt {tu x t {t{t ðþht{
‚hðtze™t ƒu Œefht f™neht{ y™u {k A tht{ yu ™ t ½u h Ëw ¾ e ‚tu Au ™u ? ‚Útt WL{¥t
{t{t™t Œefht ƒŒhe™tÚt y™u „tiheŒ¥t fu{ Au ? yt…ýt {tËe [kŒ™ƒt™t …wºt ƒÂM‚™wk
fwxwkƒ fwþ¤ Au ™u ? {tht W…h ƒnw s nu‚ ht¾‚t {tuxt¼tE ht{«‚t…S þwk fhu Au ?
ƒkÄws™tu™e ‚uytu ¾ƒh ‚tu ht¾u Au ™u ? {tuxt¼tE™u ¼„ðt™™t fe‚o™tu „tðt{tk y™u fÚtt
Ëtk¼¤ðt{tk ½ýe s ©æÄt n‚e. ‚uytu Ëw¾e Au ™u ? {nt¼tøÞðt¤t ‚u{™t …í™e yt…ýt
¼t¼e ËwðtrË™eƒt y™u ‚u{™tu …rhðth fuðtu Au ? {t‚tS «u{ð‚e yûthÄt{{tk „Þt ‚u
…Ae Ëw ð trË™e ¼t¼eyu yt…ý™u ¾ðztððt …eðztððt{tk ƒnw s ft¤S ht¾e Au ,
{t‚tS™e su{ s yt…ý™u ÷tzftuzÚte {tuxt fÞto Au (1-15). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au -
nu ¼q … r‚ ! ©enrhf] » ý ¼„ðt™u y™w s EåAtht{¼tE™u fti x w k r ƒf Ë{t[th …q A T Þ t íÞthu
‚uytu „¤„¤t ÚtE fnuðt ÷tøÞt (16). ©e EåAtht{¼tE ƒtuÕÞt - nu ¼tE ! ‚{u fÌtt
‚u yt…ýt ƒÄt Ë„t ËkƒkÄeytu {ò{tk Au. ‚u ƒÄt™u {éÞt ƒtŒ s nwk ‚Útt {tuxt¼tE ‚{tht
Œþo™ fhðt {txu A…iÞtÚte ™eféÞt Aeyu. hM‚t{tk W‚tð¤u [t÷‚t y{u ŒtuZ {rn™u ðztuŒht
…ntU å Þt. ht{«‚t…S Œu ð Œþo ™ {txu ðztu Œ ht{tk htu f tÞt. {thu ‚tu ‚{™u {¤ðt™e s yu f
‚eðú EåAt n‚e ‚uÚte nwk íÞtkÚte [t÷e ™eféÞtu. ht{«‚t…¼tE ytsÚte [tuÚtt rŒðËu ynª
ytðe …ntU[þu (17-21). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt he‚u ftixwkrƒf ðt‚tu
fÞto …Ae ƒk™u ¼tEytu QXât. {wfwkŒt™kŒ ðŠý EåAtht{¼tE™u ‚u{™u {txu ™¬e ÚtÞu÷t
W‚thu ÷E „Þt. ‚u …Ae ƒúñ[theyu þtk‚{qŠ‚ EåAtht{¼tE™u ËhË ¼tus™ s{tze ¾qƒ
ytr‚ÚÞ fÞw O . ¼„ðt™ ©enrh …ý ËtÚtu s sBÞt. ¼tu s ™ …Ae EåAtht{¼tE rð©t{
fhðt …tu‚t™t W‚thu „Þt. ‚u{™e …tA¤ ©enrh …ý WXe™u …tu‚t™u r™ðtË MÚtt™u …ÄtÞto.
nu hts™T ! íÞth …Ae [tu Ú tt rŒðËu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ƒ…tu h …Ae {¤u ÷ e Ë¼t{tk
ytðe rðhts{t™ ÚtÞt. …tu ‚ t™e [thu ƒ tsw ™h™the nrh¼õ‚tu ™ e Ë¼t {Þto Œ t …q ð o f ƒu X e
n‚e. Ä{o™kŒ™ ©enrh Ë{e…u ƒuXu÷t Ëk‚tu ËtÚtu «&™tu¥th fh‚t n‚t. ‚u ð¾‚u ftuE ƒútñý
W‚tð¤u W‚tð¤u {nt«¼w Ë{e…u ytÔÞtu . «ýt{ fhe ‚u ý u ©enrh™u fÌtw k , nu {nthts !
ht{«‚t… ™t{™t ‚{tht {tuxt¼tE ytðe hÌtt Au. „t{Úte ÷„¼„ ƒu „tW sux÷u Œqh nþu.
Ë{t[th Ëtk¼¤e ©enrh ƒtuÕÞt, nu Ëk‚tu ‚Útt „]nMÚt ¼õ‚tu ! y{tht {tuxt ¼tE ytðe
hÌtt Au ‚tu ‚{u ƒÄt ‚u { ™e Ët{u òytu . Mºte ¼õ‚tu y u sðt™w k ™Úte. nu ¼q … t÷ !
{nt«¼w ™ e yt¿ttÚte ¼õ‚s™tu ™t™t «fth™e ¼u x tu ÷E ðts‚u „ts‚u ht{«‚t…¼tE™e
ËL{w¾ „Þt. ÷tuÞt „t{Úte yuf „tW sux÷u „Þt nþu íÞtk hM‚t{tk ¼tE™u ytð‚t òuÞt.
ht{«‚t…¼tEyu …ý nòhtu íÞt„e „] n e ¼õ‚tu ™ u ðt®sºttu ™ t æðr™ ËtÚtu Œq h Úte ytð‚t
òu Þ t íÞthu …tu ‚ u yï Œtu z tðe sÕŒeÚte ‚u { ™e …tËu …ntU [ e „Þt. {w õ ‚t™k Œ trŒf {w r ™ytu
‚Útt Ëwht¾t[h ytrŒf „]nMÚt ¼õ‚tu {tuxt¼tE™u Ëtütk„ ™{Mfth fhðt ÷tøÞt. íÞthƒtŒ
¼õ‚s™tu y u ¼tE™e …q ò fhe. Vq ÷ ™t nth …nu h tÔÞt. ‚Útt ™t™t «fth™e ¼u x tu yt„¤
{qf‚t n‚t. …Ae {wr™ytu™t yt„únÚte ¼tE Vhe ½tuzt …h ƒuXt. ðts‚u „ts‚u „t{ ‚hV
[t÷ðt ÷tøÞt. yu ð¾‚u ƒú t ñýtu ðu Œ ™e Y[tytu ƒtu ÷ ‚t n‚t. ðtŒftu ðt®sºttu ð„tz‚t
n‚t. Ëk ‚ tu fe‚o ™ „t‚t n‚t. yt he‚u ƒÄt ßÞtk ©enrh Ë¼t{tk ƒu X t n‚t. íÞtk ytðe
…ntuåÞt. {tuxt ¼tE™u òu‚tk s ©enrh Ë¼t{tkÚte yufŒ{ Q¼t ÚtÞt. …qŠý{t™u rŒðËu [kÿ
ËL{w ¾ Ët„h òÞ ‚u { ht{«‚t…¼tE™e Ët{u „Þt. ¼Âõ‚™k Œ ™ ©enrhf] » ý ¼„ðt™
ht{«‚t…¼tE™t [hý{tk Œkz™e {tVf …ze «ýt{ fhðt ÷tøÞt. …tu‚u ïu‚ðMºttu Äthý fÞto
n‚t. ËtÚt{tk Œþ …t»toŒtu n‚t. {w¾ W…h ntMÞ n‚wk. {kŒ …ð™™e „r‚Úte {M‚f …h hnu÷t
‚tu h t Íq ÷ ‚t n‚t. fk X {tk Ëw „ k r Ä‚ nth …nu Þ to n‚t. ¼tE …h™t nu ‚ ™u fthýu ytk ¾ tu { tk
ytk Ë w y tu Œu ¾ t‚t n‚t. Ëq Þ o Ë{t™ ftk r ‚ðt¤t ht{«‚t…¼tE™u ©enrh™u òu ‚ tk s ™u º ttu { tk
ytk Ë w ytðe „Þt. ™t™t ¼tE™t ƒk ™ u ntÚt nu ‚ Úte …fze W¼t fÞto . y™u ƒt÷ðÞ™t
©enrh™u su{ „¤u ÷„tð‚t n‚t ‚u s he‚u ‚u{™u ¼uxât. ¼tE™u ÷E™u {nt«¼w …tu‚t™t
ytË™u sE rƒhtßÞt. …tu‚t™e ƒtsw{tk s {tuxt ytË™ W…h {tuxt¼tE™u ƒuËtzât. ƒk™u
¼tEytu …hM…h fwþ¤ Ë{t[th …qAðt ÷tøÞt (22-44). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T! ¼„ðt™ ©enrh, ht{«‚t…S y™u EåAtht{S ºtýuÞ ¼tEytu …hM…h {¤e™u ¾qƒ
yt™kŒ …tBÞt. …Ae ©enrh™t fnuðtÚte ht{«‚t…¼tE EåAtht{¼tEyu ßÞtk r™ðtË fÞtuo
n‚tu íÞtk „Þt. ËwkŒh hËtuE ƒ™tðe ƒk™u ¼tEytu ©enrh ËtÚtu s{ðt ƒuXt. …Ae ©enrhyu
ƒk™u ¼tEytu™e Ëth-Ëk¼t¤ ht¾ðt ƒúñ[the™u ¼÷t{ý fhe. ƒúñ[the ‚u ƒk™u Ä{o…wºttu™wk
Ëthe he‚u ytr‚ÚÞ fh‚t n‚t. ƒu W ¼tE íÞtk Ëw ¾ …q ð o f r™ðtË fh‚t n‚t. ytðe he‚u
yûthtrÄ…r‚ ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý ƒk ™ u ¼tEytu ™ u ËL{t™…q ð o f fu x ÷tf rŒðË …tu ‚ t™e
…tËu htÏÞt …Ae ‚u{™u ð‚™ ‚hV ftuË¤ Œuþ{tk …tAt {tuf÷‚t n‚t. nu ßÞucS‚ ! yt
he‚u ©enrh™u ÷tuÞt „t{u ht{«‚t…¼tE ‚Útt EåAtht{¼tE™tu ËtiÚte «Út{ {u¤t… ÚtÞtu.
su ftuE …wÁ»t fu Mºte Ëðo Œw:¾tu™u nh™th, Ä™Œtu÷‚ ‚Útt …wºt …rhðth™u yt…™th, ÷tuÞt
„t{u ÚtÞu÷tu ©enrh™t ¼út‚]r{÷™™tu yt «Ëk„ ‚Útt ©e™„h™tu WíËð «Ëk„ ©æÄt Ërn‚
Ëtk¼¤þu ‚tu ‚uytu ¼„ðt™ ©enrh™t yûthÄt{™u …t{þu yu{tk ftuE þkft ™Úte (45-50).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™t ƒkÄw r{÷™™tu «Ëk„ fÌttu yu ™t{u Ë‚h{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>17>>
yæÞtÞ - 18
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! ¼„ðt™ ©enrh Œw„o…wh{tk r™ðtË fhe™u hÌtt
n‚t íÞthu yuf Ë{Þu W¥t{ (ŒtŒt¾t[h) htòyu ntÚt òuze {nt«¼w™u fÌtwk, nu {nthts!
yt{ ‚tu ‚{u y{tht Ëðo {™tuhÚt …qht fÞto Au. ‚u™tu y{™u yt™kŒ Au. …hk‚w nu ©enrh!
nt÷{tk {the ƒu ƒnu ™ tu sÞt ‚Útt ÷r÷‚t y™u ƒeò …ý ™„hðtËe s™tu ™ e yu f EåAt
Au. ‚{u y{ŒtðtŒ ™„h{tk suðwk ¼ÔÞ {krŒh fhtÔÞwk ‚uðwk s {krŒh yt „Z…wh{tk …ý fhtðtu.
W¥t{ htò™e ðt‚ Ëtk ¼ ¤e ©enrhyu rðhf‚t™k Œ trŒf {w r ™ytu ™ u ƒtu ÷ tðe Ëw k Œ h {k r Œh
ƒkÄtððt™e yt¿tt fh‚t n‚t. nu hts™T ! ‚u s Ë{Þ ŒhBÞt™ sw™t„ZÚte y™w…®ËnS htò
íÞtk ytÔÞt. Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u «ýt{ fhe fÌtwk, nu «¼w ! y{tht ™„h{tk {krŒh
‚iÞth ÚtE „Þwk Au. ‚tu yt… íÞtk …Äthtu y™u Œuðtu™e «r‚ct fhtu. ©enrhyu ‚h‚ W¥t{
ßÞtur‚r»t …tËu {wnq‚o òuðztÔÞwk. ‚uýu ðiþt¾ ðŒ ƒes™tu rŒðË {wnq‚o {txu W¥t{ ntuðt™wk
sýtÔÞwk. ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™u ‚u s rŒðËu {qŠ‚«r‚ct fhðt™wk ™¬e fÞwO. Ëuðfs™tu™u ÷E
‚íft¤ sw ™ t„Z …ÄtÞto . ™„hðtËe ¼õ‚s™tu ðts‚u „ts‚u Ët{i Þ w k ÷E Ët{t „Þt.
y™w … ®ËnS ©enrh™u ËL{t™ ËtÚtu …tu ‚ t™u ½u h …Ähtðe Ëu ð t fhðt ÷tøÞt. ©enrhyu
«r‚ct rðrÄ™t òýfth rðît™tu …tËu þtMºtt™w Ë th rðrÄ fhtðe. y™u Ëk ð ‚ 1884 ™t
ði þ t¾ ðŒ ƒes™t þw ¼ rŒðËu Œu ð tu ™ e «r‚ct fh‚t n‚t. {æÞ {k r Œh{tk htÄth{ý
(htÄtf]»ý) Œuð MÚttÃÞt. {æÞ {krŒhÚte ztƒe ƒtsw™t {krŒh{tk rþð …tðo‚e y™u „ý…r‚™e
MÚtt…™t fhe. ‚Útt s{ýt {krŒh{tk îthftÄeþ hýAtuz ¼„ðt™™e MÚtt…™t fhe. …Ae ƒÄt
«r‚Âc‚ ÚtÞu÷t Œuðtu™e [kŒ™, …w»…, ðMºttrŒf W…nthtuÚte …qò fhe (1-12). yt {ntuíËð
«Ëk „ u yLÞ „t{tu Ú te ytðu ÷ t nòhtu ¼õ‚s™tu , ™„hðtËeytu ‚Útt ¼q Œ u ð tu ÷tzw ytrŒf
r{ütÒt ¼tu s ™tu s{e ¾q ƒ ‚] ó ÚtÞt. ©enrhyu ƒú ñ Œu ð tu ™ u ½ýef Œrûtýtytu yt…e htS
fÞto . Ëti ™„hðtËeytu y u {¤e™u ©æÄt ‚Útt ¼Âõ‚¼tðÚte [k Œ ™, …w » …, fw { fw { , ©eV¤,
®f{‚e ðMºttu y™u Ëw ð ýo y÷k f thtu ð„u h u Ú te ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý™e …q ò fhe. ði þ t¾
ðŒ yuftŒþe™tu WíËð íÞtk Wsðe {nt«¼w sw™t„ZÚte Œw„o…wh sðt {txu ™eféÞt. {t„o{tk
ytð‚t „t{tu ™ t ¼õ‚tu ™ u Œþo ™ Ëw ¾ yt…‚t yt…‚t ði þ t¾ ðŒ y{tË™u rŒðË „Z…w h
…ntUåÞt. nu ¼q…t÷ ! ‚u ð¾‚u „Z…wh{tk …ý {krŒh ƒtkÄðt™wk ftÞo ÷„¼„ …qýo Útðt ytÔÞwk
n‚wk. ŒtŒt ¾t[hu WíËtnÚte ©eS {nthts™u …„u ÷t„e™u fÌtwk, nu {nthts ! {krŒh ÷„¼„
…w Á ÚtE „Þw k Au . ‚tu {q Š ‚ «r‚ct {txu yt… fk E f rð[thtu . {nthtsu ht{[k ÿ ™t{™t
ßÞtu r ‚ŠðŒ …k r z‚™u ƒtu ÷ tðe Œu ð «r‚ct™w {w n q ‚ o …q A T Þ w k . ht{[k ÿ u fÌtw k , nu «¼w ! ytð‚e
ytËtu ËwŒ ƒthþ™tu rŒðË {qŠ‚ «r‚ct {txu ©uc Au. ¼qŒuð™e ðt‚ Ëtk¼¤e ©enrhyu ŒtŒt
¾t[h™u fÌtwk, nu ¼õ‚ ! yt ‚tu …tk[ s rŒðË™wk ƒnw ™Sf™wk {wnq‚o ytÔÞwk. ‚tu «r‚ct
{txu sYhe [es ðM‚wytu sÕŒe sÕŒe ¼u„e fhðt {tkztu. EüŒuð™e yt¿ttÚte W¥t{ htò
¾qƒ WíËtn{tk ytðe „Þt. «r‚ct rðrÄ{tk ytð~Þf ðM‚wytu {txu ƒútñýtu™u …qAe™u ƒÄe
Ët{„úe yufXe fhtðe. ËæÄ{o «ð‚of ©enrhyu ðuŒ¿t ƒútñýtu™u ƒtu÷tðe þtMºtt™wËth {tuxtu
{kz… ‚iÞth fhtÔÞtu. ‚Útt Þ¿t ðuŒe ƒ™tðhtðe. «r‚ct {txu sYhe …qðorðrÄ ƒÄe Ëk…qýo
fhe. nu ¼q…t÷ ! ‚u …Ae Ëkð‚ 1884 ™t (y»ttze Ëk. 1985) ytËtu ËwŒ ƒthþ™t rŒðËu
Ëk„ðft¤u* ©enrh htrÄft Ërn‚ „tu…e™tÚt (©ef]»ý)™e ðuŒrðrÄÞwõ‚ «r‚ct fh‚t n‚t.
«r‚ct ÚtÞt …Ae [kŒ™, …w»… ‚Útt ðMºtt÷kfthtu ðzu ©enrhyu htrÄft Ërn‚ „tu…e™tÚtŒuð™e
…qò fhe. íÞthƒtŒ yt «r‚ctuíËð{tk ƒnth „t{Úte ytðu÷t ¼õ‚s™tu, ƒútñýtu, Ëk‚tu,
ƒú ñ [theytu , …t»to Œ tu ‚Útt Ë{„ú ™„hðtËe s™tu ™ u , Ëðo ™ u r{ütÒt ¼tu s ™tu s{tze ‚] ó
fÞto . ƒú t ñýtu ™ u ¾q ƒ s ŒÂûtýtytu yt…e. Ëðu o ¼q Œ u ð tu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e ½ýef
«þk Ë t fh‚t fh‚t …tu ‚ t™t ½h ‚hV s‚t n‚t. …Ae ƒnthÚte ytðu ÷ t ¼õ‚tu y u ‚Útt
™„hðtËeytu y u [k Œ ™, …w » …, ©eV¤, Ëtfh, ƒnw {q Õ Þ ðMºttu y÷k f thtu ð„u h u Ú te ©eS
{nthts™e …q ò fhe. «r‚ct {ntu í Ëð …q ý o ÚtÞt …Ae ©enrh ƒnth „t{Úte ytðu ÷ t
¼õ‚tu™u …tu‚…tu‚t™u Œuþ sðt™e yt¿tt fh‚t n‚t. yt «Ëk„ …qhtu ÚtÞt ƒtŒ yr¾÷uïh
yûthtrÄ…r‚ ¼„ðt™u yt s„‚Úte WŒtËe™‚t „úný fhe. sz¼h‚™e su{ hnuðt ÷tøÞt.
nu hts™T ! ŒtŒt ¾t[h ‚Útt ‚u { ™e ƒu ƒnu ™ tu sÞt ‚Útt ÷r÷‚t ð„u h u …tu ‚ t™tu {k r Œh
ƒ™tððt yk„u™tu ËkfÕ… ©enrhyu rËæÄ fÞtuo ‚uÚte ¾qƒ s yt™kŒ …tBÞt n‚t. …rhðth™t
Ëðo ËÇÞtu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e ©æÄt…qðof ¼Âõ‚¼tðÚte «r‚rŒ™ Ëuðt fhðt ÷tøÞt
(13-29). ©eÔÞt…fuþ {wr™ ƒtuÕÞt - nu hts™T ! nðu nwk ¼„ðt™ ©enrh™t ÷e÷t [rhºttu™tu
ƒeòu «Ëk „ fnw k Aw k . yu f Ë{Þu y{ŒtðtŒ ™„h™t ¼õ‚tu ™ e «tÚto ™ tÚte Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ …t»toŒtu Ërn‚ „Z…whÚte ™ef¤e y{ŒtðtŒ …ÄtÞto. ¼õ‚tu™t {™tuhÚt …qýo fhðt
{nt«¼w íÞtk …kŒh rŒðË htuftÞt n‚t. y™u ¼„ðŒTðt‚to ðzu yt™kŒ …{tz‚t n‚t. …Ae
y{ŒtðtŒÚte ™ef¤e yË÷t÷e „t{u …ÄtÞto . yË÷t÷e „t{™t ¼õ‚tu ™ t rð™Þ ¼Þto
yt„ú n Úte {nt«¼w íÞtk …tk [ rŒðË htu f tÞt. …Ae íÞtk Ú te su ‚ ÷…w h …ÄtÞto . ytþS¼tE
ytrŒf ¼õ‚tu ‚Útt „k„tƒt ytrŒf Mºte¼õ‚tu ©eS {nthts™e …h{¼tð…qðof Ëuðt fhðt
÷tøÞt. su‚÷…wh{tk yufðth ƒ…tuh …Ae „t{™e ™Sf{tk s ytðu÷ ðz™t ð]ût ™e[u {tuxe
Ë¼t ÚtE. Mð„o{tk ËwÄ{to ™t{™e Œuð Ë¼t ¼htÞ Au, ‚uðe Œuð Ë¼t Ë{t™ yt Ë¼t
þtu¼‚e n‚e. ‚u Ë¼t{tk Ëðo Mºte-…wÁ»t ¼õ‚tu, …t»toŒtu, Ëk‚tu, ðŠýytu ð„uhu …tu‚…tu‚t™e
{Þto Œ t «{týu ƒu X t n‚t. ¼„ðt™ ©enrh Ëw k Œ h Ÿ[t ytË™ W…h rðhts{t™ ÚtÞt.
ht{«‚t…¼tE y™u EåAtht{¼tE …ý …tu ‚ t™t …w º ttu Ërn‚ Ë¼t{tk yt„¤ ƒu X t n‚t.
{w f w k Œ t™k Œ , sÞt™k Œ , ðtËw Œ u ð t™k Œ ð„u h u ƒú ñ [theytu …ý íÞtk ytðe ƒu X t n‚t. Ëk ‚ tu { tk
«{w ¾ {w õ ‚t™k Œ Mðt{e, ƒú ñ t™k Œ Mðt{e, „tu … t¤t™k Œ Mðt{e ‚Útt r™íÞt™k Œ Mðt{e ð„u h u
íÞtk ntsh n‚t. nu hts™T ! ËtÄwytu{tk W¥t{ yuðt {nt™w¼tðt™kŒ y™u yt™kŒt™kŒ {wr™
…ý Ë¼t{tk ƒuXt n‚t. ƒeò …ý nòhtu Ëk‚tu íÞtk ntsh n‚t. rþðht{ rð«, {Þtht{¼è,
Œe™t™tÚt ¼è ð„uhu y™uf ¼qŒuðtu …ý W…ÂMÚt‚ n‚t. ŒtŒt¾t[h, Ëtu{÷t¾t[h, ðM‚t¾t[h,
ftft¼tE, …w k ò S, nu { k ‚ ®Ën ð„u h u þw h ðeh htòytu …ý ‚u Ë¼t{tk ƒu X t n‚t. ¼„w S ,
h‚™S, ðehtS, y÷iÞt ð„uuhu ûtrºtÞ …t»toŒtu, {nt«¼w™t {w¾th®ðŒ Ët{u ÿÂü ht¾e íÞtk
ƒuXt n‚t. „tu®ðŒ¼tE, hýAtuz¼tE, ™tÚtt¼tE, suþk„¼tE, ðuýeŒtË ð„uhu nòhtu ði~Þ
¼õ‚tu Ë¼t MÚtt™{tk ƒu X t n‚t. sÞt, h{t, ÷r÷‚t, y{he, …w k S , „k „ t, hu ð t, ƒeS
huðt y™u {tUÄeƒt ð„uhu Mºte ¼õ‚tu …ý ‚u Ë¼t{tk …tu‚t™e {ÞtoŒt Ëtð[‚e ƒuXe n‚e.
ytðe rðþt¤ Ë¼t{tk yûthtrÄ…r‚ …qýo …wÁ»ttu¥t{ ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ …tu‚u Äthý
fhu ÷ e Ä{o Ä w h t Ä{o f w ¤ ™t s ftu E ËÇÞ™u ËtU … ðt™e EåAtÚte …tu ‚ t™t ¼tEytu yt„¤ ‚u
rð[th hsw fh‚t n‚t (30-47). ¼„ðt™ ©enrh fnu Au - nu ¼tEht{«‚t…S ! ‚Útt
EåAtht{S ! {tht yËkÏÞ ¼õ‚tu™wk fÕÞtý ÚttÞ y™u Ä{o™e …ý hûtt ÚttÞ yuðe yuf
ðt‚ {U rð[the Au. ‚u Ëtk¼¤tu. {tht „wÁ ©e ht{t™kŒ Mðt{eyu …tu‚t™e Ä{oÄwht {™u ËtU…e
n‚e. „wÁ™e yt¿tt™w …t÷™ fhðwk òuEyu fuð¤ yuðt nu‚wÚte ‚u Ä{oÄwht {U Mðefthe y™u
yíÞth ËwÄe Ëw¾…qðof ‚u Ëk¼t¤e hÌttu Awk. nu ¼tEytu ! nðu nwk yt s„‚Úte WŒtË ÚtE
„Þtu Aw k . {the yt Ä{o ™ e „tŒe nðu nw k ftu E ƒeò™u ËtU … ðt {t„w k Aw k . yt {txu {U ƒnw
rð[th fÞtuo Au. y™u yuðt r™ýoÞ W…h ytÔÞtu Awk fu {tht y™uf ytr©‚tu™wk ‚u{s Ä{o™wk
rn‚ ‚tu Ä{ofw¤™t ntÚt{tk s ËwhÂût‚ hnuþu. ytÚte nwk ‚{™u «tÚto™t fÁk Awk fu ËíËk„™t
rn‚™u yhÚtu ‚{u Œhu f ¼tE {™u r«Þ ntu Þ ‚u ð tu ‚{thtu yu f yu f …w º t Œ¥tf rðÄt™Úte
yt…tu. ‚u ƒk™u™u nwk {tht MÚtt™u r™Þwõ‚ fheþ (48-51). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu
hts™T ! ¼„ðt™ ©enrh™tk ð[™ Ëtk¼¤e {tuxt ¼tE ht{«‚t…Syu fÌtwk, nu «¼w ! {thu
ºtý …wºttu Au. su …wºt™u yt… EåA‚t ntu ‚u …wºt Mðefthtu. yus he‚u EåAtht{¼tE ƒtuÕÞt
fu nu ¼„ðk‚ ! {tht …tk[ …wºttu{tkÚte su …wºt yt…™u òuEyu ‚u ÷E ÕÞtu. ƒk™u ¼tEytuyu
Mðu å At…q ð o f «ËÒt‚tÚte …w º t yt…ðt™e nt …tze íÞthu ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý fnu Au fu
nu {tuxt ¼tE ! Ëðo„wý Ëk…Òt yuðt yÞtuæÞt«ËtŒ ™t{™t ‚{tht …wºt {™u yt…tu. y™u
nu ¼tE EåAtht{S ! ‚{u {ntƒw Â Ø{t™ yu ð t yt h½w ð ehS ™t{™t …w º t {™u yt…tu .
©enrh{tk «ƒ¤ r™ctðt¤t ‚u ƒk™u ¼tEytuyu W¼t ÚtE {nt«¼w …tËu sE fÌtwk, nu «¼w!
nu y{tht r«Þ¼tE ! ‚{u su …wºttu {tøÞt ‚u ƒk™u …wºttu y{u htS ÚtE™u ytsÚte s ‚{™u
yt…eyu Aeyu. ‚u …Ae Ëk‚tu™t Mðt{e ©enrhyu ðuŒ¿t ƒútñýtu …tËu ðuŒtuõ‚ rðrÄ fhtðe
ƒk ™ u …w º ttu Œ¥tf rðÄt™Úte „ú n ý fÞto . yt {k „ ÷ ftÞo ð¾‚u ©enrh ðt®sºttu ð„ztð‚t
n‚t. ‚Útt «Ëk „ ™u y™w Y … fe‚o ™ tu …ý „ðztð‚t n‚t. ¼„ðt™ ©e Ënò™k Œ Mðt{eyu
ƒk ™ u …w º ttu™ u …tu‚ t™t s ytË™ W…h ƒu Ëtzât y™u …tu ‚ t™t ¼õ‚tu y u Ërn‚ [k Œ™, …w » …,
©eV¤, ðMºttu , y÷k f thtu ð„u h u Ú te ‚u ƒk ™ u …w º ttu ™ e …q ò fhe (52-57).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk Œuð «r‚ct ‚Útt Œ¥t…wºt „úný rðrÄ yu ™t{u yZth{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>18>>
yæÞtÞ - 19
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Œ¥tf rðrÄ …qýo ÚtÞt ƒtŒ yûthtrÄ…r‚ …qýo
…wÁ»ttu¥t{ ©eMðtr{™thtÞý ¼„ðt™u …tu‚t™t Œ¥t…wºt ©eyÞtuæÞt«ËtŒS y™u ©eh½wðehS™u
Ëðo Ë¼ts™tu Ëtk¼¤u ‚u{ nË‚tk nË‚tk fÌtwk (1). ©enrh fnu Au - nu …wºttu ! yt…ýt
EüŒuð ¼„ðt™ ©e …wY»ttu¥t{™thtÞý ©ef]»ý Au. {U y™uf rþ¾hƒkÄ {tuxt {krŒhtu ƒkÄtðe
‚u{tk ‚u{™e «r‚ct fhe Au. {krŒhtu{tk ‚u{™t r™¼tð {txu, Srðft {txu ÔÞðMÚtt …ý fhe
Au. yt ƒÄt {krŒhtu{tk ËtiiÚte {tuxt y™u {wÏÞ ‚tu ƒu {krŒhtu Au. yuf ‚tu ©e™h™thtÞýŒuð™wk
{wÏÞ {krŒh y{ŒtðtŒ ™„h{tk Au. y™u ƒeswk ©e÷û{e™thtÞýŒuð™wk {wÏÞ {krŒh ðz‚t÷{tk
Au . nu …w º ttu ! {U ‚u ©e™h™thtÞý™t y™u ©e÷û{e™thtÞý™t yu { ƒu Œu þ {tht {™{tk
rð[tÞto Au. y™u Ä{ofw¤ ytr©‚ nrh¼õ‚tu™t fÕÞtý {txu {tht MÚtt™u yt[tÞo ‚hefu nwk
‚{tÁk MÚtt…™ fÁk Aw k . yt ƒu Œu þ {tk Ú te ŒÂûtý rŒþt{tk hnu ÷ tu ¾k z - ¼t„ ‚u
©e÷û{e™thtÞý™tu Au y™u W¥th rŒþt{tk hnu ÷ tu ¼t„ ‚u ©e™h™thtÞýŒu ð ™tu Au . ‚u ‚u

Œuþ{tk hnu÷t ¼õ‚s™tu Ä{toÚtuo su fkE Ä™, ÄtLÞ fu ðMºttrŒf yt…u ‚u ƒÄwk ‚u ‚u Œuþ™t
Œuð™wk òýðwk. Œhuf Œuþ{tk {tht ytr©‚ su su {™w»Þtu hnu‚t ntuÞ ‚u{™t Ä{o™e hûtt {txu
{U ‚{™u ƒk™u™u y÷„ y÷„ „wÁ…ýu - yt[tÞo ‚hefu MÚttÃÞt Au (2-8). ©eÔÞt…fuþ {wr™
fnu Au - nu ¼q…t÷ ! …wºttu™u yt «{týu fne™u, Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u ÷u¾™ ftÞo{tk
fwþ¤ yuðt þwft™kŒ ™t{™t {wr™ …tËu …tu‚u …wºttu™e yt„¤ su fÌtwk yu s yÚto™e M…ü‚t
fh‚t rð„‚…q ý o ƒu yt¿tt…ºttu ÷¾tÔÞt. Ä{o … w º t ©enrhyu ‚u ƒk ™ u yt¿tt…ºttu …tu ‚ t™t
ntÚt{tk ÷E ‚u ƒk ™ u …w º ttu ™ u fÌtw k , nu …w º ttu ! {tht ntÚt{tk hnu ÷ e yt ƒu …rºtftytu { tk Ú te
yuf yuf ‚{u ÷E ÕÞtu. nu hts™T ! yt he‚u ¼„ðt™ ©enrh™t ntÚt{tkÚte ‚u{ýu …rºtft
÷eÄe íÞthu ©e h½wðehS™u ÷û{e™thtÞý Œuþ™e …rºtft {¤e y™u ©e yÞtuæÞt«ËtŒS™u
™h™thtÞýŒuð Œuþ™e …rºtft {¤e. íÞth …Ae ¼„ðt™ Mðtr{™thtÞý …tu‚t™t ytr©‚s™tu
«íÞu ‚u Ë¼t{tk fnuðt ÷tøÞt (9-12). ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ fnu Au - {tht r«Þ
nu ¼õ‚s™tu ! yts™t rŒðËÚte {U ðu Œ ¿t y™u WŒth ƒw Â Øðt¤t yt yÞtu æ Þt«ËtŒ y™u
h½wðeh™u ‚{tht Ëðo™t yt[tÞo ‚hefu r™Þwõ‚ fÞto Au. ©e™h™thtÞýŒuð™t Œuþ{tk su su
{tht ytr©‚tu hnu ‚ t ntu Þ ‚u Ëðu o ©e yÞtu æ Þt«ËtŒS™t rþ»Þtu fnu ð tþu . ©e
÷û{e™thtÞýŒu ð ™t Œu þ {tk su {tht ytr©‚tu hnu ‚ t ntu Þ ‚u Ëðu o ©e h½w ð ehS™t rþ»Þtu
„ýtþu . ƒk ™ u Œu þ ™t Mºte ¼õ‚tu ™ u ‚u yt[tÞtu o ™ e Ä{o … í™eytu s W…Œu þ fhþu . {the
MÚtt…u÷e yt {ÞtoŒt Ëðo {w{wûtw ¼õ‚tuyu yð~Þ …t¤ðe. yt ƒk™u yt[tÞo™t ðkþòu{tkÚte
¼rð»Þ{tk Út™th yt[tÞo™tu …ý su yt©Þ fhþu ‚u™u nwk sYh {tht yûthÄt{{tk ÷E sEþ.
{U yt[tÞo ‚hefu MÚtt…™ fhu÷t nu {tht …wºttu ! ‚{u …ý Ëtk¼¤tu. ‚{thu …tu‚…tu‚t™t Œuþ{tk
su {w{wûtwytu hnu‚t ntuÞ ‚u{™u s rþ»Þtu fhðt. ƒeò Œuþ{tk hnu‚t {w{wûtwytu™u ™ fhðt.
ð¤e ƒuW Œuþ{tk hnu‚t ¼õ‚tu ‚{™u yÒtV¤trŒf ðM‚wytu y…oý fhu ‚tu ‚{thu Mðefthðe.
…hk‚w Ä™ Œtu÷‚ ð„uhu yt…u ‚tu ‚u „úný fhe su ‚u Œuþ™t yt[tÞo™u {tuf÷e yt…ðe. {the
yt yt¿tt™wk htsŒkz™e {tVf …t÷™ fhðwk. nu …wºttu ! ÿÔÞ yÚtðt ftuE …ŒtÚto™t ¼t„ {txu
‚{tht ðå[u ftuE rððtŒ ntuÞ ‚tu ‚u™t r™ýoÞ {txu Œhuf Œuþ{tkÚte Ä{or™c ntuÞ ‚uðt ƒu
ƒu „] n MÚttu ÷u ð t …hk ‚ w Ëk ‚ tu ™ u ÷u ð t ™rn. ‚{tht ƒk ™ u ™ e Ä{o … í™eytu ðå[u …ý ytr©‚
Mºte¼õ‚tuyu y…oý fhu÷ ÿÔÞ yÚtðt …ŒtÚto ËkƒkÄe ftuE rððtŒ ntuÞ ‚tu ‚u™t Wfu÷ {txu
Ä{o r ™c ntu Þ ‚u ð e Ëti ¼ tøÞð‚e ËÄðt ƒu ƒu Mºteytu ÷u ð e …hk ‚ w rðÄðt Mºteytu ™ u ytðt
ftÞo{tk htufðe ™rn. fthý fu su ftÞo{tk íÞt„e …wÁ»ttu yÚtðt rðÄðt Mºteytu r™ýoÞ fh™th
ntu Þ ‚u ftÞo rËØ Út‚w k ™Úte. {U ‚{™u su ytÃÞw k Au ‚u {U …tu ‚ u {u ¤ ðu ÷ Au . ‚u { tk ‚{tht
{t‚t-r…‚t™t ftu E …ý Ëk ƒ k Ä e s™tu ™ tu nf ™Úte. {U {tLÞ fhu ÷ t y™u rþûtt…ºte{tk fnu ÷ t
ðuŒtrŒf ytX „úkÚttu™tu ytÄth ÷E™u s ‚{thu ð‚oðw. y™u Ëk«ŒtÞ™e {ÞtoŒt «{týu ‚{tht
rþ»Þtu ™ u …ý ð‚to ð ðt. nu …w º ttu ! nw k ‚tu ƒŒrhft©{Úte ynª ytðu ÷ Ëtûtt‚T ™h™thtÞý
Awk yu{ {t™òu. {the EåAtÚte Vhe …ý íÞtk s sEþ (13-24). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au
- nu Äht…r‚ ! ¼Âõ‚Ä{o™t …wºt ©enrhf]»ý {nthts Ëðos™tu™u rn‚fthe y™u y{]‚ Ë{t™
Ëw ¾ ŒtÞf ð[™tu fne rðht{ …tBÞt íÞthu Ëðo Ë¼tËŒtu ©enrh™u ™{Mfth fhe ‚u ƒtu Ä
ð[™tu yk‚h{tk „úný fh‚t n‚t. ‚Útt {nt«¼w™e ytðe ÔÞðMÚtt ƒŒ÷ «þkËt fh‚t n‚t.
ƒesu rŒðË …ý Œuð Ë¼t suðe rðþt¤ Ë¼t ÚtE. ‚u Ë¼t{tk ©enrh ©uc ytË™ W…h
rðhts{t™ ÚtÞt. …tu‚t™t ¼õ‚tu ‚hV y{]‚{Þ f]…tÿÂüÚte òu‚t òu‚t fnuðt ÷tøÞt (25-
27). ¼„ðt™ ©enrh fnu Au - nu Ëk‚tu ! ‚{tht{tkÚte ™h™thtÞý Œuþ™t su ntu ‚u yt
Ë¼t™e W¥th rŒþt{tk ƒu Ë tu y™u su ÷û{e™thtÞý Œu þ ™t ntu ‚u ŒÂûtý rŒþt{tk ƒu Ë tu .
ƒú ñ t™k Œ trŒf ËU f ztu ËtÄw y tu ¼„ðt™™u ™{Mfth fhe WíËtn…q ð o f W¥th ƒtsw „Þt.
{wõ‚t™kŒtrŒf ËUfztu ËtÄwytu ©enrh™u …„u ÷t„e™u ŒÂûtý ‚hV hÌtt. íÞth …Ae Ëðtoð‚the
©e Ënò™k Œ Mðt{eyu fÌtw k , nu ƒú ñ t™k Œ {w r ™ ! ©e™h™thtÞý™w k {k r Œh ‚{tÁk Au . y™u
nu {wõ‚t™kŒS ‚Útt yûtht™kŒS ! ©e ÷û{e™thtÞý™wk {krŒh ‚{tÁk Au. ‚{u Ëti …tu‚…tu‚t™t
{krŒh™wk Ëthe he‚u hûtý fhòu. y™u {krŒhtu{tk su su {w{wûtwytu ytðu ‚u{™wk ¼„ðŒTðt‚to
ytrŒfÚte yð~Þ …tu » tý fhòu . W¥th rð¼t„{tk hnu ÷ t ‚{u Ëti Ëk ‚ tu ‚{tht „w Á y™u
yt[tÞo © e yÞtu æ Þt«ËtŒS™e ©u c W…[thÚte …q ò fhòu . yu s he‚u ŒÂûtý rð¼t„{tk
hnu÷t ‚{u Ëtii {wr™ytu ‚{tht „wÁ y™u yt[tÞo yuðt ©eh½wðehS™e W¥t{ Ët{„úeÚte …qò
fhòu. nu hts™T ! Ëk‚r«Þ ©enrh™e yt¿tt «{týu Ëðo {wr™s™tuyu …tu‚…tu‚t™t yt[tÞo™e
¾qƒs ¼Âõ‚¼tðÚte …qò fhe. íÞthƒtŒ ©enrh Ëðo Ë¼tËŒtu™u VheÚte fnuðt ÷tøÞt. nu
Ëk‚tu ‚Útt „]nMÚt ¼õ‚tu ! ‚{u ƒÄt æÞt™ …qðof nwk fnwk ‚u Ëtk¼¤tu. yt yÞtuæÞt«ËtŒS
y™u h½wðehS yu ƒk™u nðu ‚{tht yt[tÞo Au. ‚u ƒk™u™u {U {the søÞtyu MÚttÃÞt Au. ‚uÚte
‚{u ƒÄtyu ‚u yt[tÞo™e yt¿tt su{ {the yt¿tt …t¤tu Atu ‚u s he‚u ‚u{™e yt¿tt …t¤ðe.
su ftu E {thtu ytr©‚ ‚u yt[tÞo ™ e yt¿tt™w k WÕ÷k Ä ™ fhþu ‚u ™ e yÄtu „ r‚ Útþu . ‚{u Ëti
su «fthu ¼Âõ‚¼tðÚte {the …qò fhtu Atu ‚u s he‚u ‚uðt s ¼tðÚte yt ƒk™u yt[tÞtuo™e
…qò fhðe. {the …qòÚte su{ fÕÞtý ÚttÞ Au ‚u{ yt ƒuW yt[tÞtuo™e …qò fhðtÚte …ý
sYh fÕÞtý Útþu yu ‚{u r™:þk f …ýu {t™òu . yt he‚u {nt«¼w ¼õ‚tu ™ u rþ¾ yt…u Au
‚u ð t{tk s{ðt {txu Ëu ð f ƒtu ÷ tððt ytÔÞt. ‚u Ú te ytr©‚tu ™ t rn‚™w k ®[‚ð™ fh™tht
©enrh Ëk ‚ tu ðŠýytu Ëu ð ftu ËtÚtu s{ðt ËtÁ „t{{tk …ÄtÞto . s{tzðt{tk ©æÄtðt¤t
{nt«¼w y u Ëti «Út{ Ëk ‚ tu …t»to Œ tu ð„u h u Ëðo ™ u s{tze ‚] ó fÞto . íÞth …Ae „k „ tƒt™tu
ƒ™tðu÷tu Útt¤ …tu‚u sBÞt. sBÞt ƒtŒ {w¾ðtË ÷E W‚thu ytÔÞt. Úttuztu Ë{Þ …tuZe „Þt.
òøÞt …Ae …tAt Ë¼t{tk …ÄtÞto. ¼„ðt™ ËkƒkÄe fux÷ef ðth‚t fhe. ËtkÞft÷u yth‚e
fhe ™thtÞý Äq L Þ fhe. íÞth …Ae fu x ÷ef ¼„ðŒT ðt‚to fhe …tu Z e „Þt. ðnu ÷ e Ëðthu
WXe ðz‚t÷ sðt {txu ‚iÞth ÚtÞt. …t»toŒtu y™u Ëk‚tu ‚Útt ƒúñ[theytu Ërn‚ su‚÷…whÚte
rðŒtÞ ÷eÄe. ‚u s rŒðË ðz‚t÷ …ntU [ e „Þt. Ëu ð f …t»to Œ tu ‚Útt Ëk ‚ tu ™ u s{tzât. ‚u
…Ae MðÞk ¼tus™ fÞwO. yth‚e fhe™u rð©t{ ÷u‚t n‚t. «¼t‚u QXe M™t™ fÞwO. r™íÞrðrÄ
…qýo fhe Ë¼t{tk …ÄtÞto. ¼õ‚s™tu™u y{]‚ ÿÂüÚte òu‚t òu‚t …tu‚t™t ytË™u rðhts{t™
ÚtÞt. ‚u Ë{Þu Ëw h ‚™t ¼õ‚tu [k Œ ™, …w » …™e {t¤tytu , nth-‚tu h t, y{q Õ Þ y÷k f thtu ,
ðMºttu ð„u h u ÷E …q ò fhðt ytÔÞt. ‚u …q ò MðeftÞto ƒtŒ ¼õ‚fÕ…‚Á yu ð t {nt«¼w
Ëk ‚ tu { tk ©u c ƒú ñ t™k Œ Mðt{e W…h htS ÚtE ‚u { ™u …tu ‚ t™e …t½ yt…‚t n‚t. ‚Útt
{nt™w ¼ tðt™k Œ Mðt{e™u …tu ‚ t™w k W¥theÞ ðMºt yt…e «ËÒt‚t sýtð‚t n‚t. íÞthƒtŒ
ËðtO ‚ Þto { e ¼õ‚ðíË÷ ©enrhyu Ëðo Ëk ‚ tu ™ u fÌtw k , nu Ëw ¿ t Ëk ‚ tu ! ©e™h™thtÞý™t su
Ëk ‚ tu , ƒú ñ [theytu ntu ‚u ‚{u Ëti yÞtu æ Þt«ËtŒ {nthts …tËu Ú te {k º t „ú n ý fhtu . y™u
©e ÷û{e™thtÞý™t su ËtÄw ƒúñ[the ntu ‚u Ëti h½wðehS {nthts …tËuÚte {kºt „úný fhtu.
nðuÚte {tht ytr©‚tu Ëtiyu WŒth y™u ƒwÂØðt™ ƒk™u yt[tÞtuo™e yt¿tt «{týu ð‚oðkw (28-
56). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu Ë¼t s™tu™u ƒtuÄ ð[™tu fne™u
¼„ðt™ ©enrh W¼t ÚtÞt. ƒú ñ t™k Œ {w r ™™u ƒtÚt{tk ½t÷e™u {éÞt. «ËÒt ÚtE ‚u {w r ™™u
y{ŒtðtŒ {tufÕÞt. ƒeò Ëti Ëk‚tu™u swŒt swŒt «Œuþtu{tk {tufÕÞt y™u …tu‚u ‚íft¤ ‚iÞth
ÚtE ðz‚t÷Úte „Z…w h …ÄtÞto .
Er‚ ©eËíËkr„¼q»tý ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt™t …k[{ ykþ{tk ©eÔÞt…fuþ {wr™-ßÞucS‚
ËkðtŒ{tk ©enrhyu yt[tÞtuo™e MÚtt…™t fhe yu ™t{u ytu„ýeþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>19>>
yæÞtÞ - 20
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu ßÞucS‚ ! Ä{o…ºt ¼„ðt™ ©enrh þtkr‚…qðof Œw„o…wh{tk
hnu‚t n‚t. ¼õ‚s™tu™u ¼„ðŒT ðth‚tÚte yt™kŒ yt…‚t n‚t y™u ËæÄ{o™e …wÂü fh‚t
n‚t. yu{ rŒðËtu …Ëth fh‚tk Ëkð‚ 1886™t suX ËwŒ ™ð{e r‚rÚt ytðe. Mðtr{™thtÞý
¼„ðt™ ƒú t ñ {w n q ‚ o { tk QXât,. …tu ‚ t™t ÓŒÞ{tk rð[th fhðt ÷tøÞt. {nt«¼w rð[thu
Au fu su nu‚w {txu {U yt ¼qr{ W…h {™w»Þ Œun Äthý fÞtuo Au ‚u {thtu nu‚w rËæÄ ÚtÞtu
Au. {U Äthu÷wk ftuE…ý ftÞo ƒtfe hÌtwk ntuÞ ‚uðwk ÷t„‚wk ™Úte. …]Úðe …h ytð‚t {™w»Þtu™t
fÕÞtý {txu Ä{o, ¿tt™ y™u ðihtøÞ Ërn‚ {the ™ðÄt ¼Âõ‚ ƒÄt ðýo{tk «ð‚toðe Au.
Œw ð to Ë t {w r ™™t þt…Úte Ä{o , ¼Âõ‚ y™u WæÄð ytrŒf ¼õ‚tu ™ u {w õ ‚ fÞto Au . Ä{o y™u
ËtÄw y tu ™ u …ez™tht htòytu , yËw h tu , yÄ{eo , „w Á ytu , ft…t÷trŒf ™tÂM‚ftu - yt ƒÄt™tu

…htßÞ fÞtu o Au . {tht ytr©‚ s™tu ™ u ¼„ðŒT ðth‚t îtht ‚u { ™t ÓŒÞ{tk hnu ÷ t ft{,
¢tuÄ, ÷tu¼, {tun, E»Þto ð„uhu þºtwytu™wk WL{q÷™ fhe ™tÏÞwk Au. y™u ‚u{™t{tk y®nËt,
yM‚u Þ , ËíÞtrŒf „w ý tu ™ w k ®Ë[™ fhu ÷ w k Au . ð¤e ‚u { ™t fÕÞtý {txu yt ÷tu f ‚Útt
…h÷tuf{tk rn‚fthe Ä{o, ¿tt™ ‚Útt ðihtøÞu Ërn‚ {the ¼Âõ‚™e he‚ …ý rþ¾ðtze Au.
{U Ëk ‚ tu , Œu ð tu , ƒú t ñýtu , ¼t„ð‚trŒf ËíþtMºttu ‚Útt ‚eÚto ytrŒf™tu {rn{t ‚Útt „ti h ð
ðÄtÞto Au . …] Ú ðe W…h ‚u { ™e …q s ™eÞ‚t «MÚttr…‚ fhe Au . {U ™tÂM‚f {t„o ™ w k ‚Útt
yËíþtMºttu ™ w k ¾k z ™ fhe ‚u ™ tu WåAu Œ fÞtu o Au . ËíÞ™e r™ctðt¤t Ëßs™tu { tk Ä{o ™ e
ytð~Þf‚t Ë{òðe Au (1-11) {tht ¼õ‚tu ™ t fÕÞtý {txu ¼q r { W…h ©u c {k r Œhtu ™ w k
r™{to ý fhe ‚u { tk ©e™h™thtÞýtrŒf {q Š ‚ytu ™ e «r‚ct fhe Au . y®nËt{Þ Þ¿ttu ™ w k
«r‚…tŒ™ fÞwo Au. yütk„ Þtu„ ƒúñ rðãt y™u ‚u™e …wÂü fhu ‚uðt þtMºttu™e h[™t fhtðe
Au. Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚™e ð]ÂØ {txu Ä{ofw¤{tk s «„x ÚtÞu÷t yÞtuæÞt«ËtŒS
y™u h½w ð ehS™w k Ëk « ŒtÞ™t yt[tÞo …Œu MÚtt…™ fÞw O Au . yt{ sL{ Ähe™u {thu fhðt™w k
ƒÄwk ftÞo {U r™»…Òt fÞwO Au. {tÁk yð‚th «Þtus™ …qýo fÞwO Au. nðu {thu {tht Ät{{tk
sðt™wk rð[thðwk òuEyu (12-15). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ytðtu rð[th fÞto
…Ae Ëðuoïh ©enrhyu {wfwkŒt™kŒ ðýeo™u fÌtwk, nu ðýeo ! ‚{u Ä{ofw¤™u ƒtu÷tðtu ‚Útt Ëk‚tu,
ðýeoytu, nrh¼õ‚tu su ntsh ntuÞ ‚u Ëðo™u {the …tËu ƒtu÷tðtu. {wfwkŒt™kŒ ðýeoyu yt¿tt
y™wËth Ëðo™u ƒtu÷tÔÞt. ht{«‚t…¼tE, ËwðtrË™eƒt, yÞtuæÞt«ËtŒS, h½wðehS ð„uhu
fwxwkƒes™tu ‚íft¤ íÞtk ytÔÞt. «{w¾ Ëk‚tu{tk {wõ‚t™kŒ {wr™, „tu…t¤t™kŒ {wr™, r™íÞt™kŒ
{w r ™, þw f t™k Œ {w r ™, ƒú ñ t™k Œ {w r ™, {nt™w ¼ tðt™k Œ {w r ™, yt™k Œ t™k Œ {w r ™, r™„w o ý t™k Œ
{w r ™ ‚Útt ƒeò Ëk ‚ tu þe½ú „ r‚Úte íÞtk ytÔÞt. ðtËw Œ u ð t™k Œ ytrŒf ƒú ñ [theytu ‚Útt
¼„wS, h‚™S, r{ÞtkS ð„uhu …t»toŒtu …ý íðrh‚ „r‚Úte íÞtk ytÔÞt (16-20). Œe™t™tÚt
¼è, {Þtht{ ¼è ð„uhu rðît™ ƒútñýtu ‚Útt ŒtŒt¾t[h, Ëtu{÷t¾t[h, Ëwht¾t[h ð„uhu
Ëti {nt«¼w …tËu ‚tíftr÷f ytÔÞt. ¼„ðt™{tk s …tu ‚ t™w k {™ òu z e ht¾™th yu ð t
Sðwƒt, ÷tzwƒt, h{tƒt, ð„uhu ƒnu™tu …ý íðrh‚ „r‚yu ©enrh …tËu Œtuze ytðe. ƒÄt
s ¼õ‚tu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u …„u ÷t„e, ™{Mfth fhe …tu‚…tu‚t™e {ÞtoŒt y™wËth
ƒuXt. ©enrh …tu‚t™t ytr©‚ s™tu W…h y{]‚ÿÂü Vuhð‚t ƒtuÕÞt, nu {tht ¼õ‚s™tu !
{thu ‚{™u fkEf fnuðwk Au. {tÁk yt ËíÞð[™ ‚{u Ëtk¼¤tu. nwk Eïhtu™tu …ý Eïh Ëðuoïh
Awk. y™u ËðoÚte …h yuðt {tht yûthÄt{{tkÚte ‚{tht Ëti™t fÕÞtý {txu yt ¼qr{ W…h
ytÔÞtu Awk yu{ ‚{u {t™òu. su ftÞo {txu {U yt {™w»ÞŒun Äthý fÞtuo Au, ‚u ftÞo …wÁk
ÚtÞwk Au. fkE s ƒtfe hÌtwk ™Úte. ‚uÚte nwk {tht Ät{{tk …tAtu sEþ. y™u ytsu s sðt™wk
rð[tÁk Awk. {txu nu ¼õ‚s™tu ! ƒeò «tf]‚ {týË™e su{ {thtu ftuE þtuf fhþtu ™rn.
fthý fu {thu sL{-{hý Au s ™rn. yk‚Äto™ ÚtE™u …ý nwk ‚{tht Ëti™t ðå[u «íÞût…ýu
ð‚eoþ (21-26). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yr¾÷uïh {nt«¼wyu su fÌtwk ‚u
Ëtk¼¤e ¼õ‚s™tu yt½t‚ …t{e „Þt. òýu {tuxtu ð@…t‚ ÚtÞtu ntuÞ ‚u{ [i‚LÞ ð„h™t
ÚtE …]Úðe W…h Z¤e …zât. þheh{tkÚte þÂõ‚ s‚e hne. {™Úte ƒnw ÔÞtfw¤ ÚtE „Þt. Äehs
„w{tðe hzðt ÷tøÞt. ©enrhyu rð[tÞwO fu yíÞthu {tht ¼õ‚tu™u {thu s ÄiÞo þÂõ‚ yt…ðe
…zþu. ‚uÚte …tu‚t™e Þtu„ þÂõ‚ îtht Ëðo™t ÓŒÞ{tk [i‚LÞ þÂõ‚ «uh‚t n‚t. ytÚte ‚uytu
ƒÄt Äehu Äehu MðMÚt Útðt ÷tøÞt. íÞth…Ae ©enrhyu fÌtw k , nu ¼õ‚tu ‚{u ftu E ®[‚t
fhþtu™rn. nwk yt ¼qr{ W…h hnuðt™tu s Awk. ðz‚t÷{tk ¼Âõ‚ Ä{o™e ËtÚtu {™u s {t™òu.
y{ŒtðtŒ{tk ‚tu ™h™thtÞý MðY…u nwk s hÌttu Awk. „Z…wh{tk „tu…e™tÚt™wk MðY… Au ‚u {tÁk
s MðY… Au. yu ƒÄt MðY…tu{tk y™u {tht{tk ftuE ¼uŒ ™Úte. A‚tk òu ftuE ¼uŒ {t™þu
‚tu ‚u ™fo{tk sþu. nu ¼õ‚tu ! {U yt su fÌtwk ‚u ËíÞ s {t™òu. {U ºtý MðY…tu ‚{™u
fÌttk ‚u{™e su ftuE ©æÄtÚte {rn{t …qðof Ëuðt, …qò fhþu ‚u™u Ëtûtt‚T {tÁk Œþo™ Útþu.
{U su {q Š ‚ytu MÚtt…e Au ‚u ™ u {tÁk MðY… s {t™òu . ¼Âõ‚¼tðÚte ‚u ™ w k Ëu ð ™ fhòu .
yÞtu æ Þt«ËtŒS y™u h½w ð ehS yu ƒu ‚{tht yt[tÞo Au . ‚u { ™w k {the {tVf s ËL{t™
fhòu. {the …qò fhtu Atu ‚u{ s ‚u{™e …qò fhòu. rþûtt…ºte{tk {uk Ëti Ëti™t Ä{o fÌtt
Au ‚u Ä{o «{týu s Ëti ð‚oòu. {thtu þtuf fŒtr… fhþtu ™rn. {tht yk‚Äto™ ÚtÞt …Ae
‚{tu ftuE …ý {tht ¼õ‚ yÒtíÞt„ fhþtu ™rn. ‚Útt ytí{½t‚ fhþtu ™rn (27-38).
©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! ©enrhyu su fÌtwk ‚u Ëtk¼éÞt …Ae nðu {nt«¼w™e
EåAt …tu‚t™t Ät{{tk sðt™e s Au. ‚uðwk ÿZ ÚtðtÚte Ëk‚tu nrh¼õ‚tu Ëti {nthtsu fnu÷tk
ð[™ {tÚtu [ztð‚t n‚t. …Ae Þtu„uïh yuðt ©enrh «íÞu ‚u ¼õ‚tuyu fÌtwk, nu f]…t™tÚt!
y{tÁk ÓŒÞ nhnk{uþ yt…™t [hý f{¤{tk s hnu. nu ©e ™thtÞý {wr™ ! ‚{tht yr‚
Ë{e……ýt™u ÷eÄu y{thtÚte ‚{thtu ftuE y…htÄ ÚtÞtu ntuÞ, ftuE ¼q÷ ÚtE ntuÞ, ftuE „w™tu
ÚtÞtu ntuÞ, ‚tu nu «¼w ût{t fhòu. ‚{tÁk ßÞthu ßÞthu æÞt™ fheyu íÞthu nu Ä{o…wºt y{™u
Œþo ™ yt…òu . ‚{the ¼Âõ‚ fhðt{tk y{™u ftu E …ý ò‚™w k rðæ™ ™ ™zu yu ð e {tu x e
{nuhƒt™e ht¾òu. nu ©e Ënò™kŒ Mðt{e ! ‚{thtk [hý f{¤ yu s y{thtu ytÄth Au.
‚tu nu «¼w ! y{™u s÷Œe s÷Œe ‚{tht Ë{e…u ‚{tht Ät{{tk ‚u z e òòu . nu ŒÞt¤w !
f]…t Ët„h ! y{the yt «tÚto™t yt… yð~Þ æÞt™{tk ÷uòu. nu hts™T ! WŒtË ÚtE „Þu÷t
¼õ‚tu ™ t Œe™ ð[™tu Ëtk ¼ ¤e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u fÌtw k , nu ¼õ‚tu ! ‚{u {the …tËu
su {tøÞwk ‚u Ëðo ‚ÚttM‚w ! nðu ‚{u Ëti …tu‚…tu‚t™t r™ðtË MÚtt™u òytu {thu {tÁk r™íÞf{o
fhðwk Au (39-44). Ëðo ¼õ‚tuuyu ©eS {nthts™u «ýt{ fÞto. r™ðtË MÚtt™u s‚t n‚t
…hk‚w òýu …„ ¼tk„e „Þt ntuÞ ‚u{ {tkz {tkz [t÷‚t n‚t. …Ae ‚tu ¼qr{ W…h y™uf
y…þw f ™tu Útðt ÷tøÞt. …] Ú ðe yk Ä fth{Þ sýtðt ÷t„e. ftu u E MÚt¤u …ÚÚth™e ð] Â ü Út‚e
n‚e ‚tu ftu E MÚt¤u ytftþ{tk Ú te YrÄh …z‚w k n‚w k . òu h Œth …ð™ Vq k f tðt ÷tøÞtu . Ëðo º t
ðtðkxtu¤ y™u ytkÄe ytð‚e n‚e. y™uf ð]ûttu fztft fh‚t ¼qr{ …h …z‚t n‚t. „t{{tk,
™„htu{tk, ð™{tk XuhXuh ½ýe s„tyu yt„ ÷t„‚e n‚e. ytftþ{tkÚte WÕftytu ¾h‚e n‚e.
ytftþ{tk ðtŒ¤tu ™ ntuðt A‚tk {u½™e „so™t Út‚e n‚e. ËqÞoŒuð r™M‚us ÚtE „Þt. Œiðe
s™tu™t ÓŒÞ rð™t fthýu ƒ¤ðt ÷tøÞt. …wÁ»ttu™t ztƒt yk„ y™u Mºteytu™t s{ýtk yk„
Vhfðt ÷tøÞt. ytðt ƒÄt Wí…t‚tu òuE ‚u™t V¤™u òý™tht rðît™tu rð[thðt ÷tøÞt fu
s„‚™t ytÄthY… Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ yt ¼q r { …hÚte yÿ~Þ ÚtE …tu ‚ t™t Ät{{tk
…Äthu yuðt yþw¼ Ëkfu‚tu Au. ¾uh ! {nt«¼wyu ÄtÞwO nþu ‚u s Útðt™wk Au. nu ßÞucS‚!
íÞth …Ae ¼„ðt™ ©enrhyu M™t™ fÞw O . Ëk æ Þt …q ò ð„u h u r™íÞ rðrÄ fhe. su X Ëw Œ
Œþ{™tu rŒðË n‚tu. Ëw…tºt ƒútñýtu™u ƒtu÷tðe rðrðÄ Œt™ ytÃÞtk. ËwkŒh Qæðo…wkzÙ r‚÷fÚte
þtu¼‚t y™u ïu‚ ðMºttu Äthý fhu÷t Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™, „tÞ™t AtýÚte ÷ª…u÷e ‚Útt
Œ¼o y™u ‚÷Úte ytåAtrŒ‚ ¼q r { W…h MðÞk rËæÄtË™ðt¤e rðhts{t™ ÚtÞt. …tu ‚ t™t
ytí{ MðY…™w k æÞt™ fhðt ÷tøÞt. nu hts™ ! yu ð¾‚u „{„e™ ðt‚tðhý{tk Ëðo º t
™ehð‚t AðtE „E. WŒtËe ¼õ‚tu™t {w¾ r™M‚us ÚtE „Þt. r™íÞt™kŒ {wr™, „tu…t¤t™kŒ
{w r ™, þw f t™k Œ {w r ™ ð„u h u Ëk ‚ tu Ë{e…u s n‚t. ‚u Ë{Þu ©enrh™t …t»to Œ tu y™u Œu ð tu ™ t
yËkÏÞ rð{t™tu ytftþ{tk Œu¾tÞt. …t»toŒtuyu rŒÔÞ [kŒ™, rŒÔÞ …w»…tu ð„uhu rŒÔÞ ÿÔÞtuÚte
yûthtrÄ…r‚™e …qò fhe. M‚wr‚ fhe. íÞthƒtŒ …qýo …wÁ»ttu¥t{ ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™
‚u …t»toŒtu™e ËtÚtu rŒÔÞ rð{t™{tk ƒuËe …tu‚t™t yûthÄt{{tk …ÄtÞto. yk‚rhût™e ðtxu s‚t
{nt«¼w™e Œuðtu …qò fh‚t n‚t ‚Útt Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e sÞ ntu yu{ Wå[ Mðhu
sÞ½tu » t fhe™u rŒÔÞ rð{t™ W…h ™k Œ ™ð™™t Ëw k Œ h …w » …tu ™ e ð] Â ü fh‚t n‚t. ðt®sºttu
ð„tze {ntuíËð fh‚t n‚t (45-57). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! Œuð Ë{qn
©enrh™e …qò fh‚tu n‚tu ‚u Ë{Þu …]Úðe W…h ftuE ftuE MÚt¤u [kŒ™™t Atkxt y™u …w»…tu
…z‚t n‚t. Ëk‚tu ‚Útt nrh¼õ‚tu Œuðtu™u {nt«¼w™e …qò fh‚t òuE ytùÞo …t{‚t n‚t.
íÞthƒtŒ Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™u Ät{{tk …Äthu ÷ t òu E Ëti ftu E ™e ytk ¾ {tk ytk Ë w
ytÔÞt. Ëðoºt WŒtËe AðtE „E. ðt‚tðhý þtuf{Þ ƒ™e „Þwk. ƒÄt rŒ÷„eh Útðt ÷tøÞt.
…hk‚w ‚h‚ s ©enrhyu «uhu÷e ÄiÞo þÂõ‚Úte ƒÄt MðMÚt ÚtE „Þt. y™u {nt«¼w™t ™t{™e
Äq L Þ fhðt ÷tøÞt. ™t{ Ëk f e‚o ™ ™tu yðts Ëtk ¼ ¤e ƒÄt ¼õ‚tu ‚íft¤ ßÞtk ©enrh™e
rËæÄtË™ {q Š ‚ n‚e íÞtk ytðe …ntU å Þt. …tu ‚ t™t EüŒu ð ™u yk ‚ Äto ™ ÚtÞu ÷ òu E ni Þ tVtx
rð÷t… fhðt ÷tøÞt. {tu x t {tu x t Ëk ‚ tu …ý Ze÷t ÚtE „Þt A‚tk Äi Þ o Äthý fhe ƒeò
¼õ‚tu ™ u ytïtË™ yt…‚t n‚t. ®n{‚ yt…‚t n‚t. Äehs ht¾ðt fnu ‚ t n‚t. VheÚte
Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u «u h u ÷ e Äi Þ o þÂõ‚Úte Ëti ftu E þtu f hrn‚ Út‚t n‚t. ©enrh™t
™t{™e ÄqLÞ Wå[ Mðhu „tðt ÷tøÞt. íÞth …Ae yÞtuæÞt«ËtŒS {nthts y™u h½wðehS
{nthts ©enrh™t ƒk™u …wºttu {nt«¼w™wk ytiæðoŒirnf f{o - þtMºt rðrÄ y™wËth fhðt{tk
«ð]¥t ÚtÞt (58-62). ©eÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! y¾kz ËÂå[Œt™kŒ MðY… rŒÔÞ
Œu n ðt¤t …htí…h Ëðtu o … he ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™w k {™w » Þ™e {tVf yt …] Ú ðe W…h
«„x Útðwk, ¼õ‚tu™t rn‚ yÚtuo rð[hý fhðwk, y™u Œun íÞt„ fhðtu yu ‚u{™e fuð¤ ÷e÷t
{tºt s Au yu{ ‚{u r™Âù‚ {t™tu. ðtM‚rðf he‚u ‚uytu ytÔÞt …ý ™Úte. y™u „Þt …ý
™Úte. ¼õ‚s™tu™t rn‚ {txu ™x™e {tVf yuf ¾u÷ yt…ý™u ƒ‚tðe „Þt. ‚uytu ‚tu ËŒt
…tu ‚ t™t yûthÄt{{tk rðhts{t™ Au . {nt«¼w ™ t sL{ y™u Œu n íÞt„{tk ‚u { ™t ¼õ‚tu
õÞthuÞ …ý {tun …t{‚t ™Úte. ‚uytu òýu Au fu ©enrh™e yt «fth™e ÷e÷t ‚u {tºt ‚u{™e
Þtu„{tÞt™tu ði¼ð Au. y¿tt™e Sðtu™u s ‚u{tk {tun ÚttÞ Au. ©eÔÞt…fu þ {w r ™ fnu Au
- nu ßÞucS‚ htò ! {n‚ V¤ðt¤e ¼„ðt™ ©enrh™e yt r‚htuÄt™ ÷e÷t™tu {rn{tÚte,
©æÄtÚte y™u ¼Âõ‚¼tðÚte su {w{wûtw s™tu …tX fhþu yÚtðt ©ðý fhþu ‚u ƒÄt r™Âù‚…ýu
sL{ {hýÚte {wõ‚ ÚtE yûthtrÄ…r‚ …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý ©e Ënò™kŒ Mðt{e™t Ëðtuo…he
yûthÄt{™u …t{þu (63-65).
ßÞucS‚ ËkðtŒ{tk ©enrh™e r‚htuÄt™ ÷e÷t yu ™t{u ðeþ{tu yæÞtÞ Ëk…qýo >>20>>
>> …k[{ ykþ Ëk…qýo >>


Satsangi Bhusan PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Satsangi Bhusan PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

yLkw¢{rýfk 755

Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt ÔÞkÃkfuþ-ßÞucrsík

Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt ÔÞkÃkfuþ-

Rrík ©e MkíMktrøk¼q»ký{kt LkkhkÞý [rhºk{kt ðkMkwËuðeÞ ¼Âõíkþk†{kt «Úk{ ytþ{kt

>> «Úk{ ytþ Mkt…qýo >>

{tk[t¾t[hu ©enrh™wk MðY… «u{…qðof ðýoÔÞwk fu, ‚u ©enrh rfþtuhtðMÚttðt¤t, {™tunh,

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-

…q ý to ™ k Œ , f] … t™k Œ , Þtu „ ehts yŒT ¼ w ‚ t™k Œ , ytí{t™k Œ , ËŒt™k Œ , yu f ©enrh{tk s yu f

„wsht‚{tk ytðu÷t z¼tý „t{{tk W¥t{ ÷e÷t[rhºttu fh‚t ¼„ðt™©e Mðtr{™thtÞý™wk

©e™„h{tk …ý ©enrhyu ƒeòk õÞtk ÷e÷t[rhºttu fÞtO ? ‚u MÚtt™tu{tk Œuþtk‚hÚte ytðu÷t

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-

(33-34) ©e ÔÞt…fuþ {wr™ fnu Au - nu hts™T ! yt «{týu r™ùÞ fhe™u ‚u þtMºtðu¥tt

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-

Au íÞthÚte Ëðuo ™„hðtËes™tu, Ëðuo r¢Þtytu{tk ‚u Mðtr{™thtÞý™u EïhY…u s swyu Au.

Ëu ð ‚t n‚t. ‚u Ú te nu ¼õ‚tu u ! …q ð u o ™ t htòytu ™ e su { ‚{u …ý ½h y™u fw x w k ƒ ™tu íÞt„

ÄhtÔÞt. (28) …AeÚte, Ëðu o Ëk ‚ tu y u …q s u ÷ t ©enrh™e Ë{e…{tk sE™u …q ý to ™ k Œ ‚Útt

yt… yt …w»…tuu yk„efth fhtu. ‚u {t¤e™e «tÚto™t Ëtk¼¤e™u ©enrhyu, ‚u Atƒze{tk™tk

…tu ‚ t™t r™ðtËMÚtt™u …ÄtÞto .

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý[rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þt†{tk ÔÞt…fuþ-

‚u { ™u {thðt. yt{ fhðtÚte yt…ýtu Ëk f Õ… r™:Ëk Œ u n he‚u rËØ Útþu .

nu hts™T ! ©enrhyu yt «{týu sýtÔÞwk ‚u{ A‚tk …ý ‚u {wr™s™tu™tu su‚÷…wh{tk s Þ¿t

©enrh™e ËL{w ¾ „Þtu . (33) ‚u { s Ëq h sht{, Wã{ht{, rþðht{, ytrŒ‚ht{,

¼tu s ™ ytAtŒ™trŒf ðzu Ëu ð t fhe. (35) ¼õ‚ðíË÷ ¼„ðt™©e Mðtr{™thtÞý

ðu Œ tk ‚ eytu ™ u fne ƒ‚tÔÞw k .

>> Âî‚eÞ ykþ Ë{tÃ‚ >>

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-

ytðwk ð[™ Ëtk¼¤e™u Þ{Œq‚tu ‚u ƒútñýtu™u fnuðt ÷tøÞt fu nu Mðtr{™thtÞý™t ytr©‚

ÚtÞt. (13) ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™e f] … tÚte ‚u htò™u fw ƒ u h ¼k z the™e {tVf

yu f ðMºt Äthý fÞw O n‚w k , ¼õs™tu Ú te ðu Â ü‚ ©enrh {k Œ {k Œ ntMÞÚte ¼õ‚s™tu ™ t {™

Qæðo … w k z Ù r‚÷fÞw õ ‚, yr‚ ‚u ò u { Þ, ™ðe™ {u ½ Ë{t™-ðýo ð t¤t, ¼ðƒk Ä ™n‚to , ™thtÞý

…ý Ä{o™kŒ™ ©enrh™t ytr©‚ ÚtÞt. fux÷tf þtkfh{‚ðtŒes™tu (fuð¤ yîi‚ {‚ðtŒes™tu)

ntMÞu Þw õ ‚ {w ¾ th®ðŒðt¤t ©enrh, Ëk ‚ -ðýeo - …t»to Œ tu y u Ërn‚, ™„hr™ðtËe s™tu ™ e

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-

‚u „t{™e Ëe{™e ™Sf{tk s ytk ƒ tðtrzÞtÚte þtu r ¼‚ yu f fq ð tu òu E ™u ©enrh ½tu z u Ú te

W…h f] … t fhtu su Ú te y{u …ý ‚u s «{týu yu ð t Ëí…w Á »ttu ™ e Ëu ð t fhe þfeyu . (53)

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-

Ëw ¾ yt…ðt {txu yt W¥t{htò™t ½u h r™ðtË fhe™u hne™u Au . (27-28) nu [k [ ÷

r™»…t… ! y{™u íÞtk ‚u z e òytu . ƒu { tk Ú te yu f yð~Þ fhtu . (33) nu [k [ ¤ Mºteytu !

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-

Ä{oþt¤tytuðt¤wk, ðuŒþtMºttu™u òý™tht ½ýtkf yÂø™ntuºteytu, …whtýtu Ëtk¼¤ðt{tk ©Øtðt¤t

Rr‚ ©e ËíËkr„¼q»tý{tk ™thtÞý [rhºt{tk ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt{tk ÔÞt…fuþ-

[k Œ ™-…w » …nthtu y™u Ä™ RíÞtrŒf ðzu ©enrh™w k …q s ™ õÞw O . (27) ¼„ðt™u ‚u { ™w k …q s ™

Au y™u ‚u { tk {q ¤ e ™t{u yu f «rËØ ™„he Au . (6) ‚u ™„he™t yr‚ ÄtŠ{f ht{t¼tR

…t»to Œ tu ™ e «u { …q ð o f [k Œ ™ …w » …{t¤tytu ‚Útt ½txtk ïu ‚ ðMºttu Ú te …q ò fhe. (44) …Ae

Ëu ð ðt òu R yu ‚Útt þk f t™t r™htfhý {txu ‚u { ™u …q A ðw k òu R yu . (50) nu r™»…t…tu ! ‚u

«týeytu ™ tu rð™tþ ¢tu Ä ™u ÷eÄu s ÚtÞtu sýtÞ Au . ‚u Ú te nu rðît™tu ! ËthtËth rððu f e,

hts™T ! yt «{týu ©enrhÚte „w ó …ýu hûtý …t{u ÷ t, W¥t{htòyu «r‚rŒ™ Ëu ð u ÷ t

ykƒtŒtË ytrŒf ¼õ‚s™tu ‚íft¤ ðtSkºttu, ¼ux-Ët{„úeytu rð„uhu ÷R ©enrh™e ËL{w¾

…ze Œk z ð‚ fhðt ÷tøÞt. ©enrhyu ‚…Mðe yu ð t yt™k Œ t™k Œ {w r ™™u ‚Útt ‚u { ™t Ëk ‚ tu ™ u

su x ÷u Œq h ¾q ƒ Q[w k yu ð w k …e…¤t™w k ð] û t n‚w k . ‚u ð] û t™e Ÿ[e zt¤eytu Ëw Ä e …tu ‚ t™t …„

rðhts{t™ ÚtÞt (19-25). ¼q Œ u ð ytrŒíÞht{, yk ƒ tht{, „tu ® ðŒht{, ƒu ði ~ Þ ¼õ‚

Er‚ ©eËíËkr„¼q»tý ðtËwŒuðeÞ ¼Âõ‚þtMºt™t [‚wÚto ykþ{tk ©eÔÞt…fuþ {wr™-

Au . {txu {tÁk ½h ¾hu ¾ h ‚tu yt…™w k s Au yu ð w k {t™e Ëk ‚ tu , ðŠýytu , …Œtr‚ytu Ërn‚

„Þt. ƒÄt s ytr©‚s™tu «týr«Þ ©enrh™w k y÷ti r ff {w ¾ th®ðŒ yr™r{»t ÿÂüÚte

nu ¼õ‚tu ! yt…ýw k yt þheh …k [ ¼q ‚ tu ™ w k ƒ™u ÷ w k Au . ‚u þheh y™w ¢ {u ƒt¤, Þw ð t™ y™u

½u h s{ðt™w k htÏÞw k . ºtý rŒðË Ëw Ä e ‚u { ™t ½u h ¼tu s ™ fh‚t n‚t. nu hts™T ! {u { ft

þnu h ™„hs™tu ™ u ‚Útt ƒnth„t{Úte ytð™thtytu ™ u Xk z f yt…e «ËÒt fhu Au . ™„h{tk

Ësu ÷ e, ntÚt{tk Ëu ð t …q ò ™e Ët{„ú e ‚Útt ™t™t «fth™e ¼u x tu ÷E ½h™e ƒnth ™ef¤e

…Äthe rðhts{t™ ÚtÞt íÞthu ‚u rðhtx Ë¼tÞu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™tu sÞ ntu ,

fhðt ÷tøÞt. …Ae ht{«‚t…¼tE …ý yï W…hÚte Q‚he Ëðo ¼õ‚ Ë{q n ™u òu ‚ t

>> [‚wÚto ykþ Ëk…qýo >>

¼„ðt™u Ëk { r‚ Œþo f {M‚f n÷tðe ¼÷u yu { s fhþw k yu { fne Ëthk „ …w h ™t ¼õ‚tu ™ tu