ISSN No.

0974-035X
An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education
Towards Excellence
UGC-HUMAN RESOURCE DEVELOPMENT CENTRE,
GUJARAT UNIVERSITY, AHMEDABAD, INDIA

¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk : ÃkkxeËkhkuLkwt ËÃkoý

Mktøkeíkk Ãkxu÷

❖ «MíkkðLkk :

¿kkrík MktMÚkk ¼khíkeÞ Mk{ksLke yuf ykøkðe rðþu»kíkk Au yLku ¼khík{kt Mk{ksþkMºkeÞ
yÇÞkMkkuLkwt fuLÿ®çkËw Ãký ¿kkrík hne Au. E.Mk.1900{kt «fkrþík ÚkÞu÷k çkkuBçku økuÍurxÞhu (økút-9, ¼køk-

1) LkkUæÞwt níkwt fu ‘økwshkík ¿kkríkykuLke {wÏÞ ¼qr{ Au. rnLËLkk fkuEÃký ¼køk{kt Ãkuxk-¿kkríkyku ykx÷e nË

MkwÄe rð¼kSík LkÚke. økwshkíkLke ¿kkrík ÃkhtÃkhk fwxwtçk yLku Mk{ks ðå[uLkk f{ofktze, ykÚkeof yLku MkktMf]ríkf

íkkýkðkýkyku{ktÚke Ãkktøkhe níke. suðe heíku ÷øLk yuf ykSðLk ‘Ãkrðºk çktÄLk’ níkw íkuðe s heíku ¿kkrík Ãký

‘Ãkrðºk çktÄLk’ níke.

«Míkwík yÇÞkMk ÷u¾{kt ÃkkxeËkh ¿kkríkLke Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLku ykÄkhYÃk økýe Au. íkuLku ykÄkhu
ÃkkxeËkh ¿kkrík{kt Mºke-rþûký, rþûký yLku ÔÞðMkkÞ, fwxwtçkLkwt fË, fwxwtçkLkku «fkh ðøkuhu {krníkeLkwt

rð&÷u»ký fÞwO Au.

❖ [kðeYÃk þçËku :

¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk, ÃkkxeËkh ¿kkrík.

❖ ¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk :

ÃkkxeËkh ¿kkrík rðrðÄ ‘yufzk’, ‘økku¤’ fu ‘íkzk’{kt rð¼kSík ÚkÞu÷e Au yLku yk Ëhuf ‘yufzk’

yu ÃkkuíkkLkk MktøkXLkLku {sçkqík çkLkkððk íkÚkk ÃkkuíkkLkk ‘yufzk’Lkk MkÇÞkuLkk Ãkrh[Þ{kt hnuðk {kxu ¿kkrík

Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLke h[Lkk fhe Au. ¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk{kt su íku ‘yufzk’Lkku Ãkrh[Þ ‘yufzk’ Lkwt ¿kkríkyu

½zu÷wt çktÄkhý, nkuÆuËkhku, ‘yufzk’{kt Mk{krð»x økk{kuLke ÞkËe, Ëhuf MkÇÞLkwt fwxwtçkÃkºkf, yufzkLke rðrþ»x

«ð]r¥kyku ðøkuhu Mk{krð»x nkuÞ Au.

❖ ÃkkxeËkh ¿kkrík :

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 55

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

(©e økkuf¤¼kE Mkku{k¼kE Ãkxu÷Lkk {tíkÔÞ {wsçk) økwshkík{kt Ãkxu÷ þçËLke þYykík 300

ð»koÚke ÚkE Au. {kuøk÷ çkkËþkn ykihtøkÍuçk MkkÚku ¾uzk rsÕ÷kLkk rÃkÃk¤kð økk{Lkk ðeh ðMkLkËkMk Mkkhku

MktçktÄ Ähkðíkk níkk yLku íku{Lke yk ðøkLkku WÃkÞkuøk fhe Äku¤fk, {kíkh yLku Ãkux÷kË íkk÷wfkLkwt {nuMkw÷

W½hkððkLkku E.Mk.1707 {kt Eòhku {u¤ÔÞku yLku íku yLðÞu fýçke fku{Lkku Mk{kht¼ ÞkußÞku. íku{kt
þknòËk çknkËwhþknLku rLk{tºký ykÃku÷ yLku çkkËþknLkk ËVíkh{kt fýçkeLkk çkË÷u ‘ÃkkxeËkh’ þçË

Ëk¾÷ fhkÔÞku yLku íku Ãký ¢{þ: ykðk Eòhk {u¤ðíkk økÞk. yk{ {ku¼k yLku nkuÆkMkq[f þçË Mk{økú

fýçke fku{ {kxu òríkMkq[f çkLÞku yLku E.Mk.1900 MkwÄe{kt økwshkík{kt fýçke {kxu ÃkkxeËkh þçË

«[r÷ík çkLÞku. {q¤ ¾uíkeLkk ÔÞðMkkÞ MkkÚku Mktf¤kÞu÷e ÃkkxeËkh ¿kkrík yksu yLkuf ðuÃkkh-Wãkuøk{kt

«ðuþe Au. rþûkýLkwt «{ký Ãký ðæÞwt Au. økwshkík{kt ÃkkxeËkh ¿kkríkLke ðMíke 1h% sux÷e Au.

❖ yÇÞkMkLkk nuíkwyku :
➢ ÃkkxeËkh Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLkwt Mkk{krsf rð&÷u»ký fhðwt. (Mk¥kkðeMk økk{ fzðk ÃkkxeËkh)

➢ ÃkkxeËkh {rn÷kyku{kt Wå[rþûký íkÚkk ÔÞðMkkÞLke rðøkíkku íkÃkkMkðe.

➢ ¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLku ykÄkhu fwxwtçkLkwt fË yLku «fkh íkÃkkMkðku.

❖ MktþkuÄLk MkkrníÞLke Mk{eûkk :

økwshkík{kt zurðz Ãkkufkufu Kanbi and Patidars :

ûkuºkfkÞo ykÄkrhík yÇÞkMk fÞkuo Au. yk yÇÞkMk{kt {wÏÞ¥ðu ¾uzk rsÕ÷kLkk ÃkkxeËkhku, íku{Lke

MktMf]rík, rhðkòu, yLÞ ¿kkrík MkkÚkuLkk MktçktÄku ðøkuhuLke hsqykík fhðk{kt ykðe Au. zkì. {tøkw¼kE Ãkxu÷u

‘fzðk ÃkkxeËkh Mk¼kyku{kt MkwÄkhfkuLkku yr¼øk{’ ‘fw÷{e ûkrºkÞ ÃkkxeËkhkuLkku EríknkMk’, ‘ÃkkxeËkh

økkihðøkkÚkk’, ‘Mkk{krsf ¢ktríkLkk «ýuíkk AøkLk¼k’ ðøkuhu ÃkwMíkfku îkhk ÃkkxeËkhkuLkku EríknkMk, ÃkkxeËkhku{kt

Mkk{krsf MkwÄkhk, ÃkkxeËkh Ãkrh»kËku, ÃkkxeËkhku{kt Lkuík]íð ðøkuhuLke {krníke ykÃke Au. «k.zkì. ykh. xe.

Mkkðr÷Þk íkÚkk ©e s. {. {÷fký Mkknuçku ‘økwshkíkLkk ÃkkxeËkhku’- ÃkhtÃkhk yLku ÃkrhðíkoLk ÃkwMíkf{kt

fýçkeLkku Ãkrh[Þ, fýçke-ÃkkxeËkhkuLkk økkuºk, ÃkkxeËkhkuLkk heík-rhðkòu, ¿kkrík çktÄkhýku yLku ¿kkrík
MkwÄkhýk ðøkuhuLke hsqykík fhe Au. zkì. {kuMk{ rºkðuËeyu ‘Mºke rþûkýLke h1{e MkËe- y{ËkðkËLkk

Mkt˼o{kt’ rð»kÞ Ãkh yÇÞkMk fÞkuo íku{kt rðrðÄ ¿kkríkykuLke ¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLkku WÃkÞkuøk fhe

{rn÷kyku{kt Wå[rþûkýLku Mk{sðkLkku «ÞkMk fÞkuo Au.

❖ yÇÞkMk ÃkØrík :

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 56

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

Mkk{krsf MktþkuÄLk{kt yktfzkfeÞ {krníke yufrºkík fhðk {kxu {wÏÞíðu çku MºkkuíkkuLkku WÃkÞkuøk

fhðk{kt ykðu Au (1) «kÚkr{f Mºkkuík yLku (h) îiíkef Mºkkuík.

«Míkwík yÇÞkMk ÷u¾{kt îiíkef MºkkuíkLku ykÄkhu {krníke yufºkefhý fÞwO Au. ßnkuLk ÷wLzçkøkoLkk

{íku ‘Mkk{krsf MktþkuÄLk{kt îiíkef Mºkkuík MktþkuÄf {kxu {qÕÞðkLk yLku ykð~Þf Au su MktþkuÄfLkk yÄqhk
fkÞkuoLku Ãkqhk fhðk{kt {ËËYÃk çkLku Au.’ «Míkwík yÇÞkMk{kt ‘fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk Mk{ks fu¤ðýe

{tz¤-y{ËkðkË’ ¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLke {krníkeLkwt yktfzkfeÞ rð&÷u»ký fÞwO Au suLku ykÄkhu ÃkkxeËkh

¿kkrík ytøku yuf «kÚkr{f Mk{s {¤e hnu Au.

❖ {krníkeLkwt ðøkeofhý, rð&÷u»ký :

©e fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk Mk{ks {tz¤Lke ¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk{ktÚke ‘økku¤’Lkk MkÇÞkuLkk {q¤

ðíkLk, {rn÷kyku{kt Wå[rþûkýLke rðøkíkku, {rn÷kyku{kt ÔÞðMkkÞLke rðøkíkku, fwxwtçkLkwt fË yLku fwxwtçkLkku
«fkh ðøkuhuLkwt yktfzkfeÞ rð&÷u»ký fhðk{kt ykÔÞwt Au.

©e Mk¥kkðeMk økk{ fzðk ÃkkxeËkh Mk{ks fu¤ðýe {tz¤ (y{ËkðkË) {kt hnuíkk fwxwtçkkuLke økk{
«{kýu ÞkËe.
fku»xf Lktçkh : 1
¢{ økk{Lkwt Lkk{ fwxwtçkLke MktÏÞk ¢{ økk{Lkwt Lkk{ fwxwtçkLke MktÏÞk
1 ¼kýÃkwh 3Ãk 18 ÷k÷Ãkwh 0h
h ¼kÚkeÃkwh 03 19 {kZe 4Ãk
3 ¼kðLkøkh 0h h0 {nuïhÃkwhk 03
4 ¼e{Ãkwhk 16 h1 rÃkhkusÃkwhk 08
Ãk ËuðÃkwhk 08 hh hk{Ãkwh (fkux) 08
6 ÄLkÃkwhk 107 h3 hk{Ãkwh (fwðkÞzk) 04
7 V÷w Ãk4 h4 hýAkuzÃkwhk 08
8 VqËuzk 30 hÃk hýMkeÃkwh 08
9 økýuþÃkwhk 0h h6 MkktfkÃkwh hÃk
10 nMíkkÃkwh h3 h7 MkhËkhÃkwhk h1
11 nkÚkeÃkwhk Ãk6 h8 Mkkíkku÷ 0h
1h nehÃkwhk Ãkh h9 Mkªøkk 06
13 suÃkwh 61 30 Mkku¼kMký 04
14 f{k÷Ãkwh 13 31 MkwtËhÃkwh 3Ãk
1Ãk fLkfÃkwhk 0Ãk 3h xu[kð 08
July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 57
Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

¢{ økk{Lkwt Lkk{ fwxwtçkLke MktÏÞk ¢{ økk{Lkwt Lkk{ fwxwtçkLke MktÏÞk

16 ¾zkík h3 33 ðòÃkwh 7h
17 fkux 03 fw÷... 7Ãkh
WÃkh Ëþkoðu÷ økk{zkyku W¥kh økwshkíkLkkt {nuMkkýk-rðòÃkwhÚke þY fhe W¥khu Ezh MkwÄe

rðMíkhu÷k Au. {kuxk¼køkLkk økk{zkyku Mkkçkh{íke LkËeLkk fktXu ykðu÷k nkuðkÚke íkuLku ‘fktXk rðMíkkh’ íkhefu

Ãký yku¤¾ðk{kt ykðu Au.

fku»xf Lktçkh : h
{rn÷kyku{kt Wå[rþûkýLke rðøkík Ëþkoðíkku fkuXku
¢{ yÇÞkMk rzøkúe {rn÷kykuLke MktÏÞk

1 Ãke.xe.Mke. 47
h MLkkíkf 1h7
3 MLkkíkf-çke.yìzT. 39
4 yLkwMLkkíkf 70
Ãk yLkwMLkkíkf-çke.yìzT. 84
6 yu÷yu÷.çke 08
7 Ãkeyu[.ze. 0h
8 Lk‹Mkøk h7
9 B.E. 08
10 BHMS 08
11 MBBS 09
1h MSW 0h
13 MBA 0Ãk
14 B.Pharm 03
1Ãk M.Pharm 04
16 CA 0h
17 MD 04
18 VeÍeÞku 10

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 58

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

19 Mke.Ãke.yìzT. 09
h0 yu{.rV÷. 01
fw÷... 469
y{ËkðkË{kt ðMkðkx fhíke ÃkkxeËkh ¿kkríkLke {rn÷kyku{kt Wå[rþûkýLkwt «{ký òýðk {kxu
‘©e Mk¥kkðeMk økk{ fzðk ÃkkxeËkh Mk{ks rðfkMk fu¤ðýe {tz¤’- y{ËkðkË-h014-1Ãk {kt «fkrþík

ÚkÞu÷e ¿kkrík ÃkwÂMíkfkLke {krníkeLkku WÃkÞkuøk fÞkuo Au. «Míkwík ÃkwÂMíkfk{kt Mk¥kkðeMk økk{{kt Mk{krð»x

y{ËkðkË{kt ðMkðkx fhíke {rn÷kykuLkk Wå[rþûký ytøku hMk«Ë {krníke «kÃík (WÃk÷çÄ) ÚkE Au.

fku»xf ¢{ktf : h {kt Äkuhý-1h ÃkAeLkk Wå[ yÇÞkMkLke rðøkíkku Ëþkoððk{kt ykðe Au. fku»xf

¢{ktf-h {wsçk {rn÷kyku{kt MLkkíkf fûkk MkwÄeLkwt rþûký «kÃík fhLkkh {rn÷kykuLke MktÏÞk MkkiÚke ðÄw 1h7

Au. yktfzk ÃkhÚke MÃk»x ÚkkÞ Au fu MkËh yktfzk{kt {rn÷kyku{kt MLkkíkf MkwÄeLkwt rþûký ðÄw Au. íÞkhçkkË
MLkkíkf-çke.yìzT. su{kt çke.yu.çke.yìzT., çke.yuMk.Mke.çke.yìzT. {rn÷kykuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. íku{kt 39

{rn÷kyku Au. yu s heíku yLkwMLkkíkf çke.yìzT. fu su{kt yu{.yu.çke.yìzT., yu{.fku{.çke.yìzT. íkÚkk

yu{yuMkMke.çke.yìzT.Lkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au íku{kt 84 {rn÷kyku Au. yux÷u fu MLkkíkf ÃkAe íkk÷e{e rþûký

÷eÄu÷ {rn÷kykuLkwt «{ký ðÄkhu Au. Ãke.xe.Mke. fûkk MkwÄeLkwt rþûký {u¤ðu÷ {rn÷kyku Ãký 47 Au. su

Ëþkoðu Au fu rþrûkfkLke ¼qr{fk íkhVLkwt ð÷ý WÃkhkuõík yktfzkyku ÃkhÚke MÃk»x ÚkkÞ Au. Lk‹MkøkLkk yÇÞkMk

íkhVLkku Íkuf Ãký {rn÷kyku{kt «{ký{kt ðÄw òuðk {¤u Au. h7 {rn÷kykuyu Lk‹MkøkLke rzøkúe «kÃík fhu÷
Au su Ëþkoðu Au fu «{ký{kt LkkLke ðÞu ÔÞðMkkÞe rþûký {u¤ððk íkhVLkwt ð÷ý {rn÷kyku{kt ðÄw òuðk {¤u

Au. yu÷yu÷.çke. Lke rzøkúe ÷eÄu÷ {rn÷kyku {kºk 8 s Au su Ëþkoðu Au MkËh yufzk{kt {rn÷kyku{kt

ÔÞðMkkÞe rþûký íkhVLkwt ð÷ý ykuAwt òuðk {¤u Au.

{urzf÷ ûkuºkLkk rþûký Mkt˼o{kt WÃkhkuõík fku»xfLkk yktfzk íkÃkkMkeyu íkku BHMS, MBBS,

M.D. {kt yLkw¢{u 8, 9 yLku 4 {rn÷kyku Mk{krð»x Au su Ëþkoðu Au MkËh yufzk{kt {rn÷kyku{kt Wå[

ÔÞðMkkÞe rþûkýLke þYykík ÚkE Au. Ãkhtíkw íkuLkwt «{ký ykuAwt Au. yu s heíku MBA, B.Pharm,

M.Pharm, C.A., M.S.W. suðk Wå[ ÔÞðMkkÞe ûkuºk{kt yLkw¢{u Ãk, 3, 4, h íkÚkk h {rn÷kyku

Mk{krð»x Au.

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 59

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

MkËh yufzk{kt {rn÷kykuLkk Wå[rþûký ytøkuLkk yktfzkyku íkÃkkMkíkk sýkÞ Au fu ÃkkxeËkh

{rn÷kyku{kt Wå[ rþûký íkhVLkku nfkhkí{f ár»xfkuý òuðk {¤u Au. Ãkhtíkw Wå[ ÔÞðMkkÞe rþûký su{kt

{kuxe ô{h MkwÄe rþûký ÷uðwt Ãkzu Au íkuðk yÇÞkMkku íkhVLkku Íkuf «{ký{kt ykuAku òuðk {¤u Au.

fku»xf Lktçkh : 3
Wå[rþrûkík {rn÷kyku{kt rþûký, ÔÞðMkkÞ yLku ½hfk{Lke rðøkík Ëþkoðíkku fkuXku
¢{ rþûký ÔÞðMkkÞ ½hfk{ fw÷

1 Ãke.xe.Mke. 44 03 47

h MLkkíkf hh 10Ãk 1h7

3 MLkkíkf-çke.yìzT. 1h h7 39

4 yLkwMLkkíkf 18 Ãkh 70

Ãk yLkwMLkkíkf-çke.yìzT. 33 Ãk1 84

6 yu÷yu÷.çke 0h 06 08

7 Ãkeyu[.ze. 0h - 0h

8 Lk‹Mkøk 14 13 h7

9 B.E. 03 0Ãk 08

10 BHMS 0Ãk 03 08

11 MBBS 08 01 09

1h MSW 0h - 0h

13 MBA 04 01 0Ãk

14 B.Pharm 0h 01 03

1Ãk M.Pharm 03 01 04

16 CA 0h - 0h

17 MD 04 - 04

18 VeÍeÞku 08 0h 10

19 Mke.Ãke.yìzT. 03 06 09

h0 yu{.rV÷. 01 - 01

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 60

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

¢{ rþûký ÔÞðMkkÞ ½hfk{ fw÷

fw÷... 194 h47 469

fku»xf Lkt.3 {kt ‘©e Mk¥kkðeMk økk{ fzðk ÃkkxeËkh Mk{ks rðfkMk fu¤ðýe {tz¤’- y{ËkðkËLke

¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkLku ykÄkhu {rn÷kyku{kt Wå[rþûkýLkwt «{ký òuÞk çkkË Wå[rþrûkík {rn÷kykuLkwt

ÔÞðMkkÞ, Lkkufhe{kt «{ký òýðkLkku «ÞíLk fÞkuo Au.

WÃkhkuõík fku»xf{kt Wå[rþrûkík {rn÷kyku{ktÚke fux÷e {rn÷kyku ÔÞðMkkÞ, Lkkufhe{kt òuzkÞu÷e

Au yLku fux÷e {rn÷kyku ½hfk{ MkkÚku òuzkÞu÷e Au íku íkÃkkMkðkLkku «ÞíLk fÞkuo Au. Ãke.xe.Mke.Lke þiûkrýf

÷kÞfkík Ähkðíke fw÷ 47 {rn÷kyku Au su{kt 44 rþûkýLkk ÔÞðMkkÞ MkkÚku Mktf¤kÞu÷e yLku 3 {rn÷kyku

½hfk{ MkkÚku Mktf¤kÞu÷e Au. yux÷u fu rþrûkfkLke ¼qr{fk íkhVLkwt fwxwtçk íkÚkk {rn÷kykuLkwt nfkhkí{f ð÷ý

MÃk»x ÚkkÞ Au. rþrûkfkLke ¼qr{fk ðÄw MðefkÞo Au. MLkkíkf fûkkLke þiûkrýf ÷kÞfkík Ähkðíke fw÷ 1h7

{ktÚke {kºk hh {rn÷kyku s ÔÞðMkkÞ fu Lkkufhe{kt òuzkÞu÷e Au íkÚkk 10Ãk {rn÷kyku ½hfk{ MkkÚku
Mktf¤kÞu÷e Au. yux÷u fu {rn÷kyku{kt MLkkíkf fûkk MkwÄeLkwt rþûkýLkwt «{ký ðæÞwt Au Ãkhtíkw íku íku{Lke

ÔÞðMkkÞe ¼qr{fk MkkÚku òuzkÞwt LkÚke. MLkkíkf ÚkÞk çkkË Ãký {rn÷kyku{kt øk]rnýe íkhVLke ¼qr{fk íkhVLkku

Íkuf ðÄw Au. (nfkhkí{f ð÷ý) MLkkíkf çke.yìzT. þiûkrýf fûkk{kt fw÷ h9 {rn÷kyku Au su{ktÚke 1h

ÔÞðMkkÞe ¼qr{fk MkkÚku òuzkÞu÷e Au yLku h7 {rn÷kyku ½hfk{ MkkÚku Mktf¤kÞu÷e Au yu s heíku yLkwMLkkíkf
çke.yìzT.Lke þiûkrýf fûkk{kt fw÷ 84 {rn÷kyku Mk{krð»x Au su{ktÚke 33 ÔÞðMkkÞe ¼qr{fk MkkÚku

Mktf¤kÞu÷e Au yLku Ãk1 {rn÷kyku ½hfk{ MkkÚku Mktf¤kÞu÷e Au. MLkkíkf, yLkwMLkkíkfLke þiûkrýf ÷kÞfkík
çkkË íkk÷e{e rþûkýLkwt rþûký {u¤ððkLkwt ð÷ý ðæÞwt Au. Ãkhtíkw íku Wå[rþrûkík {rn÷kykuLke ykŠÚkf

¼qr{fk MkkÚku «{ký{kt ykuAwt Mktf¤kÞwt Au.yu÷yu÷.çke. Lke þiûkrýf fûkk{kt 8 {rn÷kyku Mk{krð»x Au,

su{ktÚke {kºk h s {rn÷kyku ÔÞðMkkÞe ¼qr{fk MkkÚku òuzkE Au. çkkfeLke 6 Wå[rþrûkík {rn÷kyku ½hfk{

MkkÚku Mktf¤kÞu÷e Au. ynª Wå[ ÔÞðMkkÞe rþûký {u¤ÔÞk çkkË Ãký fkixwtrçkf sðkçkËkheLku fkhýu

Wå[rþrûkík {rn÷kyku ÔÞðMkkÞe fhíkk øk]rnýeLke ¼qr{fkLku ðÄw «kÄkLÞ ykÃku Au.

fku»xf Lktçkh : 4
fwxwtçkLkwt fË Ëþkoðíkku fkuXku
¢{ MkÇÞ MktÏÞk fwxwtçkLkk MkÇÞkuLke MktÏÞk

1 01 0h

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 61

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

¢{ MkÇÞ MktÏÞk fwxwtçkLkk MkÇÞkuLke MktÏÞk

h 0h 09
3 03 146
4 04 416
Ãk 0Ãk 1Ãk9
6 06 100
7 07 Ãk0
8 08 h8
9 09 h3
10 10 04
11 11 03
1h 1h 01
fw÷ 94h
fwxwtçkLkk fËLkk Mkt˼o{kt WÃkhkuõík {krníkeLkwt rð&÷u»ký fhíkk sýkÞ Au fu 04 MkÇÞkuLke MktÏÞk

Ähkðíkk fwxwtçkkuLke MktÏÞk MkkiÚke ðÄw (416) Au. íÞkhçkkË 0Ãk (Ãkkt[) MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk fwxwtçkkuLke MktÏÞk

1Ãk9 Au. ßÞkhu 03 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk fwxwtçkkuLke MktÏÞk 146 Au. íÞkhçkkË 06 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk

fwxwtçkkuLke MktÏÞk 100 Au. 07 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk fwxwtçkkuLke MktÏÞk Ãk0 Au, 08 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk

fwxwtçkkuLke MktÏÞk h8 Au, 9 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk fwxwtçkkuLke MktÏÞk h3 Au, 10 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk
fwxwtçkkuLke MktÏÞk 4 Au. 11, 1h yLku 13 MkÇÞ MktÏÞk Ähkðíkk fwxwtçkkuLke MkÇÞ MktÏÞk yLkw¢{u 3, 1, 1

Au. rðMík]ík fwxwtçkkuLke MktÏÞk {ÞkorËík Au su þnuhe fwxwtçkLke yuf ÷kûkrýfíkk økýkðe þfkÞ.
fku»xf Lktçkh : Ãk
fwxwtçkLkku «fkh Ëþkoðíkku fkuXku
¢{ MktÞwõík fwxwtçk rð¼õík fwxwtçk fw÷

1 374 Ãk68 94h

❖ yÇÞkMkLkk íkkhýku :

➢ y{ËkðkË þnuh{kt ðMkðkx fhíke ÃkkxeËkh {rn÷kyku{kt Wå[rþûkýLkwt «{ký ðÄw Au.

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 62

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk ‘økku¤’Lke {rn÷kyku{kt Wå[rþrûkík 469 {rn÷kyku{ktÚke 1h7

{rn÷kykuyu MLkkíkf fûkk MkwÄeLkwt rþûký {u¤ðu÷wt Au.

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk økku¤Lke {rn÷kyku{kt íkk÷e{e rþûký (Ãke.xe.Mke., çke.yìzT.) íkhVLkku

Íkuf ðÄw òuðk {¤u Au. yk ÃkhÚke fne þfkÞ fu rþrûkfkLke ¼qr{fk íkhV {rn÷kyku nfkhkí{f
ár»xfkuý Ähkðu Au.

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk økku¤Lke {rn÷kyku{kt ÔÞðMkkrÞf rþûkýLkwt «{ký ½ýwt ykuAwt Au. {kºk

h0 {rn÷kyku zkìõxh, yìzðkufux, Mke.yu.Lke rzøkúe Ähkðu Au.

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk økku¤Lke {rn÷kyku{kt Wå[rþûký «íÞuLkku nfkhkí{f ár»xfkuý òuðk

{¤u Au. Ãkhtíkw Wå[ ÔÞðMkkÞe rþûký su{kt {kuxe ô{h MkwÄe rþûký ÷uðwt Ãkzu Au íkuðk yÇÞkMkku

íkhVLkku Íkuf ykuAku Au.

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk ‘økku¤’Lke {rn÷kyku{kt Wå[rþûký yLku ÔÞðMkkÞLkk Mkt˼oLkk yktfzk

íkÃkkMkíkkt sýkÞ Au fu {rn÷kyku{kt MLkkíkf fûkk MkwÄeLkk rþûkýLkwt «{ký ðæÞwt Au Ãkhtíkw íku íku{Lke

ÔÞðMkkÞe ¼qr{fk MkkÚku òuzkÞwt LkÚke. 1h7 MLkkíkf {rn÷kyku{kt {kºk hh {rn÷kyku {kºk

Lkkufhe-ÔÞðMkkÞ{kt òuzkÞu÷e Au. 10Ãk {rn÷kyku øk]rnýeLke ¼qr{fk ¼sðu Au.

➢ Wå[ ÔÞðMkkÞe rþûký {u¤ðu÷ {rn÷kyku{kt {kºk h {rn÷kykuLku çkkË fhíkk ík{k{ {rn÷kyku

ÃkkuíkkLke ÔÞðMkkrÞf ¼qr{fk{kt fkÞohík Au.

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk ‘økku¤’{kt fwxwtçkLkk fËLkk Mkt˼o{kt òuEyu íkku 04 Lke MkÇÞ MktÏÞk

Ähkðíkk fwxwtçkLke MktÏÞk MkkiÚke ðÄw (416) Au. {nkLkøkh yLku fwxwtçkLkk fËLkku ÃkhMÃkh MktçktÄ ynª

òuE þfkÞ Au.

➢ fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk ‘økku¤’{kt fwxwtçkLkk «fkhLkk Mkt˼o{kt òuEyu íkku rð¼õík fwxwtçkLkwt «{ký

ðÄw Au. Ãk68 rð¼õík fwxwtçkku Au. ynª Ãký fwxwtçkLkk fËLku þnuhefhý MkkÚku òuze þfkÞ Au.

❖ yÇÞkMkLke {ÞkoËk :

➢ «Míkwík yÇÞkMk y{ËkðkË{kt ðMkíkk ÃkkxeËkhku{ktÚke {kºk yuf s ‘økku¤’ Lkku yÇÞkMk Au suLku

ykÄkhu Mk{økú ytøku Mkk{kLÞefhý Lk fhe þfkÞ.

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 63

Towards Excellence: An Indexed, Refereed & Peer Reviewed Journal of Higher Education / Ms.
Sangeeta Patel / Page 55-64

➢ «Míkwík yÇÞkMk{kt Mk¥kkðeMk økk{ fzðk ÃkkxeËkh Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk{ktÚke {ÞkorËík ÃkkMkkyku

({rn÷kyku rþûký, ÔÞðMkkÞ, fwxwtçkLkwt fË, «fkh ðøkuhu)Lkku s yÇÞkMk fÞkuo Au íku Ãký

yÇÞkMkLke yuf {ÞkoËk Au.

❖ yÇÞkMkLkwt {n¥ð :
➢ 1931 ÃkAe ¼khík{kt ¿kkrík ykÄkrhík ËMk ðkŠ»kf ðMkrík økýíkhe çktÄ fhðk{kt ykðe Au. íkuðk

Mktòuøkku{kt ykðe ¿kkrík ykÄkrhík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfkyku{ktÚke su íku ¿kkríkLke Mk{økú «kÚkr{f {krníke

{¤e Au. yk îiíkef {krníke yÇÞkMk {kxu ykÄkhYÃk çkLke hnu Au.

Mkt˼o Mkqr[

(1) Mkkðr÷Þk xe. ykh., {÷fký s. {. (h007), økwshkíkLkk ÃkkxeËkhku : ÃkhtÃkhk yLku ÃkrhðíkoLk,

y{ËkðkË: çkk÷uïh økúwÃk

(h) Ãkxu÷ {tøkw¼kE (h008), fzðk ÃkkxeËkh Mk¼kyku{kt MkwÄkhfkuLkku yr¼øk{ (E.Mk.18h0-19h0),

y{ËkðkË : ÃkkxeËkh rníkðÄof xÙMx

(3) Lkkfhkýe r¼{S (h014), økwshkíkLkk ÃkkxeËkhku : yuf Ãkrh[Þ, y{ËkðkË : ÷kufMkuðk xÙMx

(4) MkhËkh ßÞkuík (h017), ytf-9h, y{ËkðkË, ÷kufMkuðk xÙMx

(Ãk) ©e fzðk ÃkkxeËkh Mk¥kkðeMk økk{ rðfkMk {tz¤-¿kkrík Ãkrh[Þ ÃkwÂMíkfk (h014-1Ãk), y{ËkðkË

Mktøkeíkk Ãkxu÷
Ãkeyu[.ze. rðãkŠÚkLke, Mk{ksþkMºk rð¼køk,
zkì. çkkçkkMkknuçk yktçkuzfh ykuÃkLk ÞwrLkðŠMkxe yLku
ykrMk. «kuVuMkh, Mk{ksþkMºk rð¼køk,
Mk{ksrðãk ¼ðLk, økwshkík ÞwrLkðŠMkxe, y{ËkðkË

July, 2017. VOL.9. ISSUE NO. 2 www.ascgujarat.org Page | 64