TÜRK STANDARDI

TS EN 13509
Ocak 2004

ICS 25.220.40; 77.060

Katodik koruma ölçüm teknikleri

Cathodic protection measurement techniques
Techniques de mesures applicables en protection Messverfahren für den kathodischen
cathodique Korrosionsschutz

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
ICS 25.220.40; 77.060 TÜRK STANDARDI TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Milli Önsöz
- Bu standard; kaynağı EN 13509: 2003 standardı olan TS EN ISO 13509:2004 Türk standardının Metalurji
İhtisas Kurulu’na bağlı TK23 Metalurji Teknik Komitesi marifetiyle hazırlanan Türkçe tercümesidir.

- CEN resmi dillerinde yayınlanan diğer standard metinleri ile aynı haklara sahiptir.

- Bu tasarıya görüş verilirken, tasarı metni içerisinde kullanılan kelime ve/veya ifadelerle ilgili olarak bilinen
patent hakları hususunda tarafımıza bilgi ve gerekli dokümanın sağlanması da göz önünde
bulundurulmalıdır.

- Bu standardda atıf yapılan standardların milli karşılıkları aşağıda verilmiştir.

EN, ISO, IEC Adı TS No Adı

vb. No (İngilizce) (Türkçe)
EN 12954: Cathodic protection of buried or TS 5141 EN Katodik koruma - Gömülü veya suya
2001 immersed metallic structures - 12954 daldırılmış metalik yapılar için - Boru
General principles and application hatları için genel prensipler ve
for pipelines uygulama

EN ISO 8044: Corrosion of metals and alloys - TS 5731 EN Metallerin ve alaşımların korozyonu -
1999 Basic terms and definitions (ISO ISO 8044 Temel terimler ve tarifleri
8044:1999)

TS EN 13509: 2004 standardı, EN 13509: 2003 standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi’nin (Rue de Stassart,36
B-1050 Brussels) izniyle basılmıştır.

Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN/CENELEC)
ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN/CENELEC’den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz.
AVRUPA STANDARDI
EUROPEAN STANDARD
NORME EUROPÉENNE
EUROPÄISCHE NORM
TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003
ICS 25.220.40; 77.060

Katodik koruma ölçüm teknikleri

Cathodic protection measurement techniques
Techniques de mesures applicables en Messverfahren für den kathodischen
protection cathodique Korrosionsschutz

Bu Avrupa standardı CEN tarafından 27 Kasım 2002 tarihinde onaylanmıştır.

CEN üyeleri, bu Avrupa Standardına hiçbir değişiklik yapmaksızın ulusal standard statüsü veren koşulları
öngören CEN/CENELEC İç Tüzüğü’ne uymak zorundadırlar. Bu tür ulusal standardlarla ilgili güncel listeler ve
bibliyografik atıflar, CEN Yönetim Merkezi’ne veya herhangi bir CEN üyesine başvurarak elde edilebilir.

Bu Avrupa Standardı, üç resmi dilde (İngilizce, Fransızca, Almanca) yayınlanmıştır. Başka herhangi bir dile
tercümesi, CEN üyesinin sorumluluğundadır ve resmi sürümleri ile aynı statüde olduğu CEN Yönetim
Merkezi’ne bildirilir.

CEN üyeleri sırasıyla, Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya,
Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Norveç,
Portekiz, Romanya, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan’ın milli standard kuruluşlarıdır.

AVRUPA STANDARDİZASYON KOMİTESİ

EUROPEAN COMMITTEE FOR STANDARDIZATION
COMITÉ EUROPÉEN DE NORMALISATION
EUROPÄISCHES KOMITEE FÜR NORMUNG
Yönetim Merkezi: Avenue Marnix 17, B-1000 Brussels

© 2003 CEN Dünya genelinde herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım
hakları CEN ulusal Üyelerine aittir.
Ref. No. EN 13509:2003: E
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

İçindekiler
Sayfa

Ön söz ............................................................................................................................................................... 3
Giriş ................................................................................................................................................................... 4
1 Kapsam ...................................................................................................................................................... 5
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 5
3 Terimler, tanımlar ve semboller .............................................................................................................. 5
4 Gömülü yapı - elektrolit potansiyeli........................................................................................................ 9
5 Batırma yapı-elektrolit potansiyeli ........................................................................................................ 14
6 Diğer ölçümler ........................................................................................................................................ 14
Ek A (Bilgi için) .............................................................................................................................................. 16
Ek B (Bilgi için) Akım azaltma tekniği .......................................................................................................... 17
Ek C (Bilgi için) Gömülü boru hattı boyunca boru hattı toprak potansiyelini ölçmek için kullanılan
yerüstü taraması ............................................................................................................................................ 18
Ek D (Bilgi için) Kaplama durumunu değerlendirmek ve kaplama kusurlarının yerini tespit etmek için
kullanılan yerüstü taraması .......................................................................................................................... 19
Ek E (Bilgi için) Kaçak akım alanlarında özel kapalı potansiyel ölçümleri .............................................. 20
Ek F (Bilgi için) Etkin ölçüm tekniği kullanımı ve IR’siz potansiyel (EIR serbest) kullanımı hesaplaması için
açıklayıcı not .................................................................................................................................................. 21
Ek G (Bilgi için) Borular için tipik kuponlar ve dış potansiyel deney probu örnekleri ........................... 23
Ek H Potansiyel ölçüm cihazları doğruluğu ................................................................................................ 24
Ek I (Bilgi için) Akım ölçümü doğruluğu ..................................................................................................... 26
Ek J (Bilgi için) İzolasyon bağlantılarının direncinin değerlendirilmesi .................................................. 28
Ek K (Bilgi için) İzolasyon bağlantıları üzerinde akım enjeksiyon deneyi ............................................... 29
Kaynaklar ........................................................................................................................................................ 31

2
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ön söz
Bu doküman (EN 13509:2003) sekretaryası BSI tarafından yürütülen CEN/TC 219 "Katodik Koruma” Teknik
Komitesi tarafından hazırlanmıştır.

Bu Avrupa Standardına en geç Kasım 2003 tarihine kadar aynı metni yayınlayarak ya da onay duyurusu
yayınlayarak ulusal standart statüsü verilmeli ve çelişen ulusal standartlar en geç Kasım 2003 tarihine kadar
yürürlükten kaldırılmalıdır.

Bu standardın bazı unsurları patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda
CEN [ve/veya CENELEC] sorumlu tutulamaz.

Ek A, B,C,D,F,G,I,J,K bilgi amaçlıdır.

Ek H zorunludur.

Bu dokuman kaynakları içerir.

CEN/CENELEC İç Tüzüklerine göre, bu Avrupa Standardının ulusal standart olarak uygulamaya alınmasından
sorumlu ulusal standart kuruluşlarının ülkeleri sırasıyla; Almanya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık,
Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Lüksemburg, Malta,
Norveç, Portekiz ve Yunanistan’dır.

3
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Giriş
Bu standart toprağa gömülü veya daldırılmış metalik yapıların katodik korumalarının etkinliğinin
doğrulanmasını ve optimum çalışma şartlarının tasarlanmasını desteklemek amacıyla yapılan farklı ölçüm
tekniklerinin prensiplerini belirtir.

Bu standart katodik koruma kriterinin yapıya uyup uymadığını belirten yapı-elektrolit potansiyelinin ölçümü ile
ilgilidir.

Potansiyel ölçümünü etkileyebilecek belirleyici faktörlere ilaveten bu standart farklı durumlara uyacak farklı
teknikleri belirler.

Ayrıca bu standart katodik koruma sisteminin uygun çalışmasını ve yapının bütünlüğünün etkinliğini sağlamak
için yapılacak olan ölçümleri ve kontrol edilecek parametreleri (potansiyel, potansiyel gradyanı, akım ve direnç
ölçümü) temin eder.

Standart içerisinde tarif edilen birçok ölçüm yöntemi eklerde daha detaylı açıklanmıştır. Bu metotlar yapının
durumu veya tipi çevresi ve seçilen hassasiyet derecesi farklılıkları bakımından birbirinden ayrılır.

Özellikle yerleşim alanlarındaki boru hatları gibi erişimi kolay olmayan gömülü yapılardaki ölçümler
gerçekleştirme ve yorumlama bakımından zordur. Ölçüm teknikleri ile ilgili bilgilere sahip olmadan yapılan
ölçümler ölçümlerin yorumlanmasını zorlaştırır ve doğru olmayan kararların verilmesine sebep olur.

Bu standarda tarif edildiği üzere; uygun ölçüm tekniği tecrübe ve bilgi temelinde seçilebilir.

Etkili ve yeterli bir katodik koruma sağlamak için ölçümler eğitimli, deneyimli ve sorumlu personel tarafından
gerçekleştirilmelidir.

Ölçümler için kullanılan enstrümanların iyi çalışır durumda olmaları ve periyodik olarak kalibrasyonlarının ve
güvenlik kontrollerinin yapılması gereklidir.

4
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

1 Kapsam
Bu standard gömülü veya toprak altındaki metalik yapıların korozyona karşı katodik koruma metodu ile
korunmasını kapsar. Metalik yapıların etkinliğini değerlendirmek, kullanılacak ölçme metotlarını
detaylandırmak için katodik koruma gibi ölçümler ve katodik korumayı izlemek için alınan önlemler anlatılmıştır.

Standard içeriği boyunca, ölçme teknikleri boru hatları için esas olarak tarif edilmiştir.

Ancak bu standard, (deniz hariç) toprağa gömülü veya suya daldırılmış diğer yapılara uygulamak için oldukça
geneldir.

Katodik koruma ile ilgili genel prensipler EN 12954’te açıklanmıştır. Diğer ölçüm tekniklerindeki özel durumlar
ve özel metotlar diğer Avrupa standardı (Örneğin prEN 50162)’de anlatılmıştır.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Aşağıdaki atıf dokümanları, bu dokümanın uygulanması için zaruridir. Tarih belirtilen atıflarda, belirtilmiş olan
baskı geçerlidir. Tarih belirtilmemiş atıflarda, atıf yapılan dokümanın en son baskısı (tadiller dahil) kullanılır.

EN 12954:2001, Cathodic protection of buried or immersed metallic structures - General principles and
application for pipelines (Katodik koruma - Gömülü veya suya daldırılmış metalik yapılar için - Boru hatları için
genel prensipler ve uygulama)

EN ISO 8044:1999, Corrosion of metals and alloys - Basic terms and definitions (ISO 8044:1999)- (Metallerin
ve alaşımların korozyonu - Temel terimler ve tarifleri)

3 Terimler, tanımlar ve semboller

3.1 Terimler ve tanımlar
Bu standardın amaçları için aşağıdaki terimler ve tarifler uygulanır. Diğer koşullar için ve korozyona ilgili
tanımlamalar EN ISO 8044:1999 ve EN 12954:2001’de sıralanmıştır.

3.1.1 Anot dolgu

Nem tutucu olabilecek düşük bir direnci olan madde, anot etkin direncinin azaltılması amacıyla gömülü anodu
çevreleyen elektrolite verilen tanım.

3.1.2 Dolgu
Bk. anot dolgu.

3.1.3 Bağ
Aynı veya farklı yapılar üzerindeki iki noktayı birleştiren genellikle noktaları eş gerilimli yapma niyeti ile
birleştirilen bakır metal iletken.

3.1.4 Gömülü yapı

Herhangi bir metal yapı inşa veya zemin seviyesi altında düzenlendiği veya zemin katında inşa edilmiş ve daha
sonra kapalı toprak ile üstü örtülmüş yapı.

3.1.5 Kalomel referans elektrot

Potasyum klorid çözeltisi içinde cıva ve cıva klorür oluşan bir referans elektrot.

3.1.6 Katodik koruma sistemi

Katodik koruma sağlayan tüm montaj, aktif ve pasif unsurları da dahil olmak üzere.

3.1.7 Hücre akım

Mevcut bir korozyon hücresinde meydana gelen akım.

3.1.8 Kaplama kusuru

Koruyucu kaplama eksikliği (Örn. gözeneklilik).

5
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

3.1.9 Toprak direnci kaplama direnci veya yapı (RCO)

Kaplanmış bir metal ve ohm olarak ifade edilen elektrolit arasındaki elektrik direnci. Büyük ölçüde kaplama
kusurları, kaplama gözenekler ve elektrolit direnç boyutuna ve sayısına göre belirlenir.

3.1.10 Bakır/doymuş bakır sülfat referans elektrot

Bakır sülfat doymuş çözeltisi ile bakır içeren referans elektrotu.

3.1.11 Kupon
Metal korozyon ölçümünde veya katodik koruma uygulanan yapıda korozyona karşı etkinliğinin ölçümünde
kullanılan parça.

3.1.12 d.a. iletim sistemi

Doğru akım ile çalışan elektrik iletim sistemi.

Not - Bu sistemler birden fazla noktada topraklı dönüş devresini ya da tamamen izole değil ise, hasara neden
olabilecek kaçak akımları üretebilir.

3.1.13 d.a. sanayi tesisi

Doğru akım ile çalışan bir çekiş sistemi dışındaki elektrik sistemi.

Not - Bu sistemler dönüş devresinin bir parçası olarak kullanırsanız, bunlar korozyon hasarına neden olan
kaçak akımları, üretebilir. Katodik koruma sistemi, sistem devresinin bir parçası olarak toprak gibi
kullanılmalıdır.

3.1.14 Elektrolit
İçerisinde elektrik akımının iyonların hareketi ile gerçekleştiği sıvı ya da toprak gibi bir ortamda sıvı bileşen.

3.1.15 Elektrolit direnci ()

Homojen olduğu varsayılan elektrolitin spesifik elektrik direnci.

Not - Genellikle Ωm olarak ifade edilir.

3.1.16 Akımları denkleştirme

Koruma akımını kapatıldıktan sonra farklı polarizasyon alanları arasında oluşan akım. Dengeleyici akımlar
IR’siz potansiyellerini ölçmede hata kaynağı olabilir.

3.1.17 Dış potansiyel test probu

IR düşüşüne sahip olmayan tesislerdeki yapı- elektrolit ölçümünü yapan İlgili bir referans elektrodu olan
kupona sahip bir tesisat.

3.1.18 Yabancı anot

Bk. Yabancı elektrot.

3.1.19 Yabancı katot

Bk. Yabancı elektrot.

3.1.20 Yabancı elektrot

Yabancı elektrot olarak yabancı bir anot ya da yabancı bir katot belirtilebilir. Yabancı bir anot, bir metal veya
iletken temasında bulunan söz konusu metalik yapıdan daha negatif potansiyel değere sahip olan iken ve
yabancı katot; bir metal veya iletken temasında bulunan söz konusu metalik yapıdan daha pozitif potansiyel
değere sahip olan malzemeler

3.1.21 Yabancı yapılar

Koruma yapılan yapı dışında herhangi bir komşu yapı.

3.1.22 Galvanik anot

Galvanik eylem vasıtasıyla katodik koruma akım sağlayan anot.

6
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

3.1.23 Holiday
Koruyucu kaplama kusuru.

3.1.24 Su ile temas eden yapı

Herhangi bir metal yapı ya da tatlı su gibi sıvı ortamda belirtilen bir yapı parçası (nehirler, göller), tuzlu su
(haliç) veya deniz suyu.

3.1.25 İzolasyonlu flanş

Somun ve cıvataların elektriksel olarak izole edildiği borunun bitişik uzunlukları arasındaki flanşlı parçanın bir
ya da her iki flanş ile izole edilmesi.

3.1.26 Etkileşim
Dış elektrik kaynaklarının neden olduğu yapının elektrolit potansiyelinde herhangi bir değişiklik meydana
gelmesi.

3.1.27 IR düşüşü
Ohm kanunu (U = I. R) 'ye uygun olarak metal yapı ile referans elektrodu arasındaki gerilimin toprak veya
elektrolit içerisindeki her hangi bir dış akım nedeniyle düşüşü.

3.1.28 IRFree potansiyel (EIR olmadan)

Koruma akım veya herhangi bir diğer akımdan dolayı kaynaklanan voltaj hatası olmadan ölçülen potansiyel.

3.1.29 İzole eklem

Aralarında elektriksel süreksizliği sağlamak amacıyla yerleştirilen iki borunun uzunlukları arasındaki elektrik
bağlantısı kesintili olması, örneğin monoblok eklem, yalıtılmış flanş izole.

3.1.30 Ölçüm elektrodu

Bir yapının potansiyellerini belirlemek için kullanılan belirli bir elektrolit içinde sabit bir potansiyele sahip
elektrot. Elektrolit içindeki bir ölçüm elektrotunun potansiyeli referans bir elektroda göre belirlenmelidir.

3.1.31 Ölçüm noktası

Gerçek ölçüm yapılan nokta. Elektrolit potansiyellerinin ölçülmesinde bu nokta, referans elektrotunun
konumuna denk gelir.

3.1.32 Kapalı potansiyel (Eoff)

Katodik koruma akımı uygulanan tüm kaynakların senkronlarının duraklatılmasından hemen sonra ölçülen
elektrolit potansiyeli.

3.1.33 Açık potansiyel (Eon)

Katodik koruma akımı ile ölçülen yapı-elektrolit potansiyeli.

3.1.34 Kalıcı referans elektrot

Kalıcı gömülü veya bir uzun ömür için tasarımlanmış referans elektrot yapıya yakın bir yere batırılır ve monte
edilir.

3.1.35 Polarizasyon
Elektrottan veya elektrota doğru akım akışı sonucu elektrotta meydana gelen potansiyel değişiklik.

3.1.36 Potansiyel gradyan

Aynı elektrik alanı içinde iki ayrı nokta arasında potansiyel farkı.

3.1.37 Potansiyel deney probları

Bk: Dış potansiyel deney probu.

3.1.38 Koruma yapısı

Katodik korumanın etkin olarak uygulandığı yapı.

3.1.39 Koruma akımı (Ip)

Mevcut kendi elektrolitik ortamından metalik bir yapıyı korumak için uygulanan katodik koruma akımı.

7
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

3.1.40 Koruma potansiyeli

Metal korozyon oranın kabul edilebilir olduğu potansiyel.

3.1.41 Gümüş/gümüş klorür elektrot

Klorür iyonları içeren bir çözeltide gümüş klorür kaplanmış gümüş içeren ölçüm elektrodu.

3.1.42 Gümüş/gümüş klorür referans elektrot

Sabit içerikte klorür iyonları içeren elektrolit içerisinde klorür kaplanmış gümüş içeren referans elektrot.

3.1.43 Standart hidrojen elektrodu

Laboratuvarlarda birim aktiviteye sahip hidrojen iyonu ihtiva eden ve standart atmosferde hidrojen gazı ile
doyurulmuş elektrolit içerisinde örneğin platin gibi bir soy metal içeren ve standart olarak kullanılan referans
elektrot.

3.1.44 Yapı
Bir elektrolit (örneğin toprak, su) ile temas halinde olan koruma kaplı olsun ya da olmasın metalik yapı.
Not- Yapı ile bir boru hattı, boru hattı ağı ve benzeri oluşumlar, Yeraltı elektrik kabloları veya drenaj kuyusu
muhafazası, çok sayıda levhadan oluşan metalik yapılar, tanklar ve diğer yeraltı yapıları
kastedilmektedir.
3.1.45 Yapı – elektrolit potansiyeli (elektrot potansiyeli de denir)
Yapıya direk olarak temas etmeyen ancak mümkün olduğunca yakınına yerleştirilen elektrolitle temas halinde
olan belirlenen referans elektrotla yapı arasındaki potansiyel farkı.
3.1.46 Deney probu
Bk. Dış potansiyel deney probu.

3.1.47 Deney istasyonu

Gömülü yapının ölçümlerinin ve deneylerinin yapıldığı birim. Bu tür tesisat kablolama ve yapı bağlantılarını
içerir.

3.1.48 Çinko elektrot

Yeterince saf çinkodan yapılmış ölçme elektrodu.

3.2 Semboller
I Akım
E Potansiyel
R Direnç
J Akım yoğunluğu
U Gerilim
a Yıl
a.a. Alternatif akım
d.a. Doğru akım
EAg Gümüş/gümüş klorür elektrotuna karşı metal elektrolit potansiyeli
ECu Bakır/doymuş bakır sülfat referans elektrotuna karşı metal-elektrolit potansiyeli.
EIRFree IR’sız potansiyel
EKCI Gümüş/gümüş klorür/doymuş potasyum klotrit referans elektrotuna karşı metal-elektrolit potansiyeli
En Serbest korozyon potansiyeli
Eoff Kapalı potansiyel
Eon Açık potansiyel
Ep Koruma potansiyel
EHg Cıva/kalomen/doymuş potasyum klorür referans elektrotuna karşı metal-elektrolit potansiyeli.
EH Standart referans hidrojen elektrotuna karşı metal-elektrolit potansiyeli.
EZn Çinko elektroda karşı metal-elektrolit potansiyeli.
Ip Koruma akımı
Is Kaçak akım
Rco Kaplama direnci (W)
T Sıcaklık
t Zaman
 Özdirenç (Ω.m)
8
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

4 Gömülü yapı - elektrolit potansiyeli

Katodik koruma kriterleri genellikle yapı - elektrolit potansiyel değerine dayanmaktadır. Potansiyelin ölçümü
katodik koruma ölçümü etkinliğini değerlendirmek amacıyla gereklidir. Bu madde farklı potansiyel belirleme
metotlarını tarif eder.

4.1 Elektrik ekipmanı

Ölçüm için aletin tipi ve kullanımı, genel elektrik kullanım hükümlerine ve çevre şartlarına uygun olmalıdır (Bk.
Ek H).

Ölçüm için kullanılan enstrüman iyi çalışır durumda tutulmalıdır. Periyodik kalibrasyon ve güvenlik kontrolleri
yapılmalıdır.

4.2 Potansiyel ölçümü

Sadece kaplanmamış metal şiddetli korozyona maruz kalacağı için, ölçüm tam kapasiteli koruma potansiyeline
Ep göstersin veya göstermesin metal-elektrolit faz sınırında (metal-toprak ara yüzünde) yapılmalıdır (Bk. EN
12954).

Bu husus teknik olarak mümkün olmadığı için, katodik korumanın etkinliğini ölçmek amacıyla diğer teknikler
kullanılır. Kaplama tipi ve toprak direnci ve kaçak akım mevcudiyetine göre mevcut şartların durumu
bakımından en uygun metot seçilmelidir.

Genellikle, yapı-elektrolit potansiyeli toprak yüzeyine yerleştirilen bir referans elektrodu kullanılarak ölçülür.
(Bk. Şekil 1). Standart hidrojen elektrotuna karşı kullanılan farklı referans ve ölçüm elektrotlarının potansiyelleri
Ek- A’da listelenmiştir.

Doymuş kalomel elektrot elektrottan cıva sızıntısı sebebiyle toprak ya da su içinde kullanılamaz. Kaplamanın
metal yüzeyine tam yapışmadığı durumlarda potansiyel ölçümü yanlış sonuçlar verebilir 1.

4.3 Potansiyel ölçüm etkileyen faktörler

Şekil 1, yapı-elektrolit potansiyel ölçümlerinde referans elektrotların yerini gösterir.

1 Metal yüzeyi ile kaplama arasına su akışı olduğu zaman alınan potansiyel ölçümü yüzeye yapışmamış
kaplamanın elektrokimyasal karakterini yansıtmayacaktır.
9
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Açıklama
1, 2 Referans elektrotların yerleştirildiği bölgeler
3 Toprak
4 Boru

Şekil 1 – Yapı- elektrolit potansiyel ölçümü için muhtemel referans elektrot yerleri

Pratikte ihmal edilebilir küçük hataları göz ardı ederek, pratikte yapı-elektrolit potansiyeli yapı ve kaplanmamış
metalin hemen bitişiğinde (yani kaplanmış yapının kaplama kusuru kısmına) (1) bölgesine yerleştirilmiş
referans elektrot arasındaki potansiyel farkı karşılık gelir. Pratikte referans elektrodu söz konusu metalin çok
yakınına yerleştirmek mümkün olmadığı için yapı-elektrolit potansiyeli yapı ve (2) bölgesine yerleştirilmiş
referans elektrodu arasındaki potansiyel farkı olarak ölçülür.

(1) ve (2) bölgeleri arasındaki toprakta akım olursa ve referans elektrotta (2) bölgesine yerleştirilirse bazı
hatalar sonucu etkileyecektir. Bu yolla ölçülen değer referans elektrodu (1) bölgesine yerleştirerek elde edilen
teorik değerden farklı olacaktır. Potansiyel ölçümleri arasındaki fark, toprakta (1) ve (2) bölgeleri arasındaki
akım sebebiyle oluşan omik gerilim düşüşlerinin (IR düşüşleri) cebirsel toplamına eşittir.

E(2) -E(1) = ∑IR düşümü

Çizelge 1 IR düşüşüne neden olabilecek farklı akımları listeler.

Yapının kendi sisteminden katodik koruma akımı oluşması durumunda (2) bölgesinde ölçülen potansiyel (1)
bölgesinde ölçülen potansiyele göre daha fazla negatiftir. Düşük dirençli topraklarda bu akımların sebep olduğu
IR düşüşleri onlarca mili volt değerine ulaşabilir. Yüksek dirençli topraklarda ise bu değer birkaç volta ulaşabilir.

Elektrik akımı anlayışına göre, eşitleyici akımlar, hücre akımı ve kaçak akımların durumunda, (2) bölgesinde
ölçülen potansiyel (1) bölgesinde ölçülen potansiyelden daha pozitif veya daha negatif olabilir. Toprakta,
eşitleyici ve hücre akımları onlarca mili volt IR düşüşüne sebep olabilir ve doğru akım tarama sisteminden
kaynaklanan kaçak akımlar onlarca voltluk IR düşüşüne sebep olabilir.

Harici kaynaklardan gelen tüm akımlar için yapının yakın mesafe ile (uzaktan kaynağının durumda) veya (yakın
bir kaynaktan) olup olmadığını ayrımı yapılmalıdır. İlave olarak zamanla hızlıca değişen harici kaynaklardan
gelen akımlar sabit kalan akımlardan ayrıştırılmalıdır. Yapının gömme derinliği de IR düşüşüne sebep olabilir.

10
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Çizelge 1 – Korunan yapı ile Şekil 1 de gösterilen bölge 2’ye yerleştirilen referans elektrot arasında IR
düşüşlerine sebep olan akımlar ve her bir akımın IR serbest potansiyelinin belirlenmesi için mümkün olan
ölçüm teknikleri

Parça Akım Tipi Muhtemel Ölçüm Alt Madde

No Tekniği
1 Sisteme Özgü Akım Tipi
1.1 Koruyucu akım Kapalı potansiyel 4.4.2.1
ölçümü 4.4.2.4
Dış potansiyel deney
probu
1.2 Eşitleyici akım Etkin ölçüm tekniği 4.4.2.3
Dış potansiyel deney 4.4.2.4
probu
1.3 Hücre akımı(uzak yabancı elektrotları) Etkin ölçüm tekniği 4.4.2.3
Dış potansiyel deney 4.4.2.4
probu
2 Uzaktaki Dış Kaynaktan Gelen Akımlar
2.1 Zamanla dalgalanmayan akımlar, örneğin 4.4.2.3
koruyucu, eşitleyici ve hücre akımları 4.4.2.4
2.2 Zamanla dalgalanan akımlar, örneğin d.a. 4.4.2.2
çekiş sistemleri, d.a. sanayi tesisleri, 4.4.2.3
tellürik akım 4.4.2.4
3 Yakındaki Dış Kaynaktan Gelen Akımlar
3.1 Zamanla dalgalanmayan akımlar, örneğin: Dış potansiyel deney 4.4.2.4
koruyucu, eşitleyici ve hücre akımları probu
3.2 Zamanla dalgalanan akımlar, örneğin d.a. Özel kapalı potansiyel 4.4.2.2
çekiş sistemleri, d.a. sanayi tesisleri, ölçümleri 4.4.2.4
Dış potansiyel deney
probu

4.4 Potansiyel ölçüm teknikleri

4.4.1 IR düşmesi ölçme tekniği(Açık potansiyel ölçümünde)

Koruyucu akım ile ilgili potansiyel ölçümleri “açık potansiyel ölçümü” olarak ifade edilir. Elde edilen değerler
(açık potansiyel, Eon) referans elektrotun konumuna ve ölçüm zamanına bağlı olarak değişebilen bilinmeyen
bir çok IR düşüşü (Bk. Madde 4.2) içerir. Ölçülen değerler metal-elektrolit faz sınırındaki potansiyeli yansıtmaz.

Açık potansiyel ölçümleri genellikle özellikle tarama sisteminden kaynaklanan kaçak akımların (d.a.) olduğu
yerde katodik korumanın gözlemlenmesi için kullanılır. Bu durumda, anlamlı değerler elde etmek için açık
potansiyel tutarlı bir etkileşim süresi ve zamanla değişimi görebilecek süre boyunca kaydedilmelidir. (Bk. prEN
50162 ).

4.4.2 IR Serbest potansiyelini belirlemek için ölçüm teknikleri ( Eir free)

Aşağıdaki maddeler IR serbest potansiyelini değerlendirmede kullanılabilen teknikleri tarif eder.

Bunlar, IR düşüşüne sebep olan akım türüne göre ayrılır (Bk. Çizelge 1).

4.4.2.1 Kapalı potansiyel ölçümleri (Anlık kapalı potansiyel tekniği )

Anlık kapalı potansiyel tekniği, yabancı anot veya yabancı katot ve kaçak akımların olmaması sebebiyle
eşitleyici akım ve hücre akımlarının olduğu durumda koruyucu akımın (Bk. Çizelge 1, Madde 1.1) sebep olduğu
IR düşüşlerini ortadan kaldırmak için kullanılabilir. Elde edilen değerler kapalı potansiyel, Eoff olarak adlandırılır.

Çelik/toprak sistemi için, Şekil 1’de gösterilen bölge (2)’ye yerleştirilen ve koruyucu akımı kapattıktan sonra en
geç 1 saniye içerisinde referans elektrota karşı ölçülen potansiyel çoğu zaman yeterince hassastır.

Katodik korumanın yeni uygulanmaya başlanıldığı zaman veya yapıya kaplama yapılmadığı zaman bazı çelik
yapılar ve kurşun/toprak sisteminde olduğu gibi bazı metal/elektrolit sistemlerinde depolarizasyon nispete ani
olarak açığa çıkabilir. Ek B'de tarif edilen akım azaltma metodu bu gibi durumlarda kullanılabilir.

11
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Açma ve kapama süreleri arasındaki oran bariz bir depolirazyonun açığa çıkması engellemek için seçilmelidir.
Bu yolla ölçüm süresi ne kadar uzun olursa (mesela 24 h) açma ve kapama süreleri arasındaki oranda o kadar
yüksek olacaktır.

Ek C’de tarif edilen Kapalı Aralık Potansiyel Araştırması (CIPS) boru boyunca düzenli aralıklarla (yaklaşık 1-
2 m) boru-toprak potansiyel ölçümlerinin açma kapamasını düzenler.

4.4.2.2 Özel kapalı potansiyel ölçümleri

Doğru akım çekiş sistemlerinden kaynaklanan kaçak akım alanlarında (Çizelge 1, parça no 2.2 ve parça no
3.2), kapalı potansiyel ölçüm teknikleri de doğru akım çekme sistemlerinin çalışmadığı aralıklardayken
uygulanabilir. Bu ölçümlere göre Ek E, kaçak akımların etkilediği alanlarda katodik koruma etkinliğinin
değerlendirilmesine yardım eden özel kapalı potansiyel ölçüm tekniğini tarif eder.

4.4.2.3 Etkin ölçüm tekniği

Etkin ölçüm tekniği, Çizelge 1 parça 1.1 ve 1.2’de (eşitleme akımı, hücre akımı ve uzak yabancı kaynaktan
gelen dalgalanan ve dalgalanmayan akımlar) belirtilen akımların sebep olduğu IR düşüşlerinin kapsanması
için kullanılabilir.

Etkin ölçüm tekniği boru-toprak potansiyeli ve ilgili dikey zıt potansiyel gradyanını aynı anda ölçer. Teknik
kaplama kusurlarını belirler ve kusurlardaki IRFree potansiyellerinin hesaplanmasını sağlar.

Bu teknik, yapı, yabancı kaynağın sebep olduğu potansiyel gradyanının doğru kısmı içerisinde ise yani
potansiyel gradyanının mesafeye göre sabit olduğu aralıkta uygulanabilir.

Etkin ölçümler birçok metotlarla tespit edilen kaplama kusurlarında IR serbest potansiyelini (EIRFree) belirlemek
için kullanılır (baz. Ek D ).

Bu teknik, boru ile Şekil 2'de gösterilen bölge (2)’ye yerleştirilen referans elektrolit arasındaki boru-elektrolit,
Eon ve Eoff, boru potansiyellerinin ölçümünden ibarettir. Bu teknik ayrıca ΔEon ve ΔEoff potansiyel gradyanlarının
bölge (2) ve (3)’e yerleştirilen referans elektrotlar arasındaki potansiyel farklar olarak ölçülmesini de gösterir.

Boru hattı boyunca uygun aralıklarda elde edilen değerler EK F’ye göre IRFree potansiyellerinin belirlenmesini
temin eder. Koruma potansiyeli, Ep büyük bir kaplama kusuruna denk gelirse diğer göreceli küçük kaplama
kusurları da katodik olarak korunmuş sayılır.

Not - Yabancı akım kaynağının(Çizelge 1, parça 2.2' de tarif edildiği gibi) mevcudiyetini veya toprağın
heterojenliğini gösteren borunun etrafındaki potansiyel gradyanlar simetrik değilse, doğrulamak için
bölge (3) kullanılır.

12
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Açıklama
1,2,3, 3’ Referans elektrot yerleri
4 Toprak
5 Gömülü yapı

Şekil 2 - (1),(2),(3) bölgeleri ve yapı-elektrolit potansiyeli, potansiyel gradyanı ölçümü için referans
elektrotların (3’) bölgesi, örneğin; gömülü bir boru hattının etkin ölçüm tekniği ile

Elektrot bölgeleri (2) ve (3) arasındaki mesafe l, gradyanın tamamını kapsayacak şekilde seçilmelidir.

4.4.2.4 Harici potansiyel deney probları veya kuponlarla boru hatlarında potansiyel ölçümleri
Harici potansiyel deney probları veya kuponlarla boru hatlarında potansiyel ölçümü Çizelge 1’de (koruyucu
akım eşitleyici akımlar, hücre akımları ve yakın veya uzak yabancı kaynaktan gelen dalgalanan veya
dalgalanmayan akımlar) devredilen tüm akımların sebep olduğu IR düşüşlerinin kapsanmasında kullanılabilir.

Dış potansiyel deney probları yerel durumlar (örneğin iletken olmayan toprak ya da gömülme derinliğinde
büyük farklar, kaplama kusuru olmayan yeni boru hatları, Çizelge 1 parça 2.2’ de verilen dalgalı akımlar veya
temas edilmesinin önüne geçilemeyen yabancı yapılar ki burada etkin ölçüm tekniğinin mümkün olmaması ile
ilgili olarak değişkenlerin uyumlu ölçümü) sebebiyle kapalı potansiyel ölçümü veya etkin ölçüm tekniklerinin
uygulanmadığı yerlerde bile IR’siz potansiyel hakkında bilgi verecektir.

Bu teknik dış deney probu ya da kupon ile IR’siz potansiyelinin ölçümünden ibarettir.

Tipik bir dış potansiyel deney probu ve kupon örneği Ek G’de gösterilmiştir.

Referans elektrodu ile kupon arasındaki mesafe referans elektrotu zemin yüzeyinde yerleştirildiğinde
potansiyel elektrolit ölçümü için daha doğru bir kupon sağlamak için mümkün olduğu kadar küçük olmalıdır.
Bu yolla, ölçüm daha az IR düşmelerinden etkilenir.

Yapı, yabancı akım kaynağının sebep olduğu potansiyel gradyanın (potansiyel gradyanlar değişen mesafe ile
sabit değildir) doğrusal olmayan kısmında ise, bu teknik özellikle yararlıdır.

Harici olası deney probunun konumu d.a. kaynağının akımları ve toprak homojenliği detaylı bilgi temelinde
belirlenecektir. Dış potansiyel deney probu toprak heterojenliğinin sebep olduğu ölçüm hatalarından kaçınmak
için tercihen yapıya yakın bir bölgede toprağa yerleştirilir.

13
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ölçüm hassasiyetini optimize etmek için, kupon ve boru arasında daha detaylı verilecek olursa kupon ve yakın
kaplama hatası arasında akım değişimi meydana gelmemelidir. Ya da kupon bağlantısı borudan ayrıldığında
potansiyel gradyanın sebep olduğu akım meydana gelmemelidir.

Harici potansiyel deney probu, test istasyonu aracılığıyla boru hattına bağlanır. Koruma potansiyeli, Ep, dış
potansiyel deney probu ile karşılıklı eşleşirse homojen topraklarda, boru hattının katodik olarak korunduğu
düşünülmelidir.

harici potansiyel deney probu göstergeleri sadece boru kaplama kusurları dış potansiyel test probunun
yüzeyinden büyük olmayan durumlar için kullanılır. Bir dış deney probu akımın yapıya doğrumu yaksa yapıdan
dış kaynağa doğrumu olduğunun tespit edilmesinde kullanılır.

5 Batırma yapı-elektrolit potansiyeli

Bir batırma yapının potansiyel ölçümü ile ilgili temel prensip, gömülü yapılar ile ilgili, potansiyel ölçümleri ile
aynı ise sulu ortamda (tatlı su, tuzlu veya deniz suyu) kullanılan ekipmandan kaynaklanan ve kontrol edilecek
yüzey bölgelerine erişimdeki zorluklardan dolayı belli problemler taşır.

5.1 Elektrik ekipmanı

Kullanılan ölçüm ekipmanı gömülü yapıları ölçümünde kullanılan cihazlarla aynı elektriksel niteliklere sahip
olmalıdır. Düşük dirençli sularda potansiyel gradyan ölçerken 10 mV mesabesinde ölçüm aralığına sahip
olması gerekir. Sulu bir ortamda potansiyel ölçümler için kullanılan elektrotlar Ek A'da listelenmiştir.

5.2 Potansiyel ölçümleri

Yapıların batırılmış parçalarının potansiyel ölçümlerini gerçekleştirmek için bir veya daha fazla test istasyonu
kullanımı gereklidir.

5.2.1 Doğrudan potansiyel ölçüm metotları

Aşağıdakilerden herhangi biri kullanıldığında, doğrudan potansiyel ölçümleri yapılabilir:

- Su üstünde yapısının bir parçası, ya da üzerinde yer alan su üzerinde tek bir test istasyonu su altında
sabit yerleştirilmiş deney istasyonları. Ölçüm elektrodu kalıcı olarak monte edilebilir ya da bir dalgıç ile
ilgili olarak yapısı doğru pozisyonda olacak şekilde monte edilir.
- Yapıya elektriksel bağlantıları gerçekleştiren ve ölçümü yapan bir ölçüm teknisyeninin yaptığı geçici bir
bağlantı. Bu metot sürekli deney istasyonu ile donatılmış olmayan yapılar için kullanılabilmektedir.

Bu durumlarda aynı ilkeler ve benzeri metotlar (Bk. Madde 4) gömülü yapı ölçümleri için uygulanabilir.

5.2.2 Dolaylı potansiyel ölçüm metodu

Bu metot elektrolit yapının sürekli bir kontrolünü gerçekleştirmek için tercih edilir.

Bu amaçla Madde 5.2.1’e göre doğrudan potansiyel ölçümü yapmak gereklidir. Bölgesel potansiyeller yapının
batırılmış parçası üzerine hareket ettirilen iki elektrot arasında ölçülen potansiyel gradyanının eklenmesi ile
belirlenir. (Bk. kaynaklar, referans 2,4)

6 Diğer ölçümler
6.1 Akım ölçümleri (d.a.)
Akım aşağıdaki gibi ölçülebilir/belirlenebilir;

1) Bir ampermetre ile, örneğin doğrultucu bağlantılarında veya bağlanmış yalıtım birleşimlerinde.
2) (Boru hatlarında) birbirinden uygun uzaklıklardaki iki deney istasyonu ile ve deney istasyonlarının
bağlantılarının boru hattı elektrik direnci arasında voltaj düşüşü (Bk. Ek I, Şekil 2) belirlenerek. Bu metodun bir
çeşidi deney istasyonları arasındaki voltaj düşüşünü sıfıra indirmek için gerekli olan akımı ölçmektir.
3) Bir şant voltaj düşüşünün belirlenmesi ile.
4) Bir kelepçe/klip tipi ampermetre ile.

Ölçüm için aletin tipi ve kullanımı elektrik ve çevre koşullarına uygun olmalıdır (Bk. Ek I).

14
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

6.2 Yalıtım bağlantıları

Yalıtım bağlantısının etkisizliği farklı sebeplerle meydana gelebilir: Kusurlu yalıtım bağlantısının kendisi
koruma altındaki yapı ile yapının koruma altında olmayan tarafına metalik olarak iletken bağlantı noktası
arasındaki bir temas ve boru hattının kaplamaya zarar veren elektrolit çözelti taşıması.

Oluşturulan yalıtım bağlantılarının etkinliğinin belirlenmesi için farklı ölçüm prosedürleri uygulanabilir.

Yapı-elektrolit potansiyel ölçümleri: Yapı- elektrolit potansiyelleri yalıtım bağlantılarının her iki tarafında
yapılır. Her iki tarafta potansiyeller farklıysa yalıtım etkili olabilir. Ancak bağlantının her iki tarafındaki
potansiyelin farklı olabileceği sebebi ile kısmen kusurlu bağlantı yalıtımı fark edilmeyebilir

Direnç ölçümleri: Bu ölçüm alternatif akım direnç ölçer ile gerçekleştirilmelidir. Doğru akım direnç ölçer
polarizasyon etkileri nedeniyle yanlış sonuçlar verir.

Oluşturulmuş bağlantı yalıtımlarında yapılan rezistans ölçümlerinin yorumlanması ölçüm devresindeki yapının
toprak direnci ve boru hattının elektrolit çözelti taşıması ile boru hattı ile elektrolit arasındaki iç direnci yalıtım
bağlantı direncine paralelliği sebebiyle zor olabilir. Bu yüzden düşük bir direnç daima, bağlantı yalıtımının
kusurlu olduğu anlamına gelmeyecektir (Bk. Ek J).

Katodik akım deneyleri:

* Metot 1: Yalıtım bağlantısı çalıştığını kontrol etmek için akım muhtemelen bir değiştirici vasıtasıyla bağlantı
yalıtımın bir tarafından yapıya katodik olarak verilir. Yalıtım bağlantısının diğer tarafında potansiyel
değişmezse veya zıt yönde değişirse (girişim etkisi), bağlantı yalıtımı etkin demektir.
* Metot 2: Bir yalıtım bağlantısındaki bağ boyunca oluşan akım ölçülür. Akım yoksa yalıtım bağlantısı
kusurludur. Ancak akımın sıfır olamayacağı sebebiyle kısmen kusurlu yalıtım bağlantısı fark edilmeyebilir. (Bk.
Ek K).

Ses frekans jeneratörü ölçümleri: Bu ölçüm yalıtım bağlantısının bir tarafına uygun bir ses frekansı verilerek
(örneğin, ticari bir konum belirleyici ve sinyal tarayıcı) yapılmalıdır.

Şüpheli bir durumda, yukarıda sözü edilen metotların iki veya daha fazlasının bir kombinasyonu daha kesinlik
sağlayabilir.

6.3 Yabancı yapılar

Bu tür korunan yapı ve diğer muhafazalar, kuyu astarları ve sıralı tabakalar gibi metalik yapı arasındaki olası
temas durumunda her iki yapıdaki yapı-elektrolit potansiyeli ölçülerek olası temas tespit edilir. Deney
istasyonları bu ölçümleri kolaylaştırmak için monte edilebilir.

Gerekirse, metalik ayrıştırma ilave olarak uygulanan iki yapı arasında ilave bir yapı-elektrolit potansiyeli
ve/veya direnç ölçümleri ve/veya katodik akım deneyi ile doğrulanabilir. Madde 6.2'de tarif edildiği gibi aynı
ölçüm teknikleri kullanılabilir (Bk.. Ek K

6.4 Kaplama
Kaplama şartları, kaplama kusurlarının sayısı ve boyutu ile ilişkilidir. Kaplama kusurları tespit etmek için bazı
metotlar Ek D'de tarif edilmiştir.

Potansiyel ve akım ölçüp ardından hesaplama yaparak ortalama kaplama kalitesini değerlendirmede kullanılan
birçok metot vardır. Düzenli olarak kullanılan bazı formüller mevcuttur. Hangi formülün kullanılacağına
kullanıcı karar verir (bir formül kaynakçada bulunabilir, referans 4).

15
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek A
(Bilgi için)
Çizelge A.1 - Toprak ve/veya sulu ortamlarda potansiyel ölçümleri için elektrotlar

Elektrot Faz bileşeni Potansiyel EH ** Normal İşaretlemeler

ölçümü için uygulama
yaygın olarak (V)
kullanılan
semboller
REFERANS ELEKTRODU
Doymuş Hg/HgCl/KCI EHg* Laboratuvar Özel uygulamalar için
kalomel doymuş ESCE + 0,25 toprak ve su
elektrot
Doymuş Ag/AgCI/KCI EKCl* Laboratuvar Özel uygulamalar için
gümüş / doymuş ESSE + 0,20 suyu toprak
gümüş klorür
elektrot
Bakır / Cu/CuSO4 ECu* Toprak Sadece kısa süreli
Doymuş bakır doymuş ECSE + 0,32 maruziyet için su
sülfat elektrot
ÖLÇÜM ELEKTRODU
Ag/AgCI Ag/AgCI/ EAg* Deniz suyu + 0,25 'den (deniz
elektrot deniz suyu suyu)
+ 0,35 *** kadar (tatlı
+ 0,25 su) değişim potansiyel
değişimi ile tuzlu su
içinde kullanılabilir
periyodik olarak
doğrulanmalıdır.

Zn / deniz Zn/Deniz Suyu EZn* - 0,78 Deniz suyu Batırmadan 2 gün

suyu elektrot sonra
* Bu semboller Avrupa Standartlarında kullanılır.
** EH, standart bir hidrojen elektrotuna karşı referans elektrot veya ölçüm elektrotunun potansiyelidir.
Örnek: Karbon çeliği için koruma potansiyeli: Ep,H = -0,53 V; Ep,Cu = -0,85 V’dur.
*** Bu potansiyeller, klorür iyonu konsantrasyonu ile değişir; bu değişim konsantrasyondaki her bir 10 kat
değişim için yaklaşık 60 mV’dur.
Çevresel cıva etkisi (kalomel elektrot) ulusal yönetmeliklere göre dikkate alınmalıdır.

16
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek B
(Bilgi için)
Akım azaltma tekniği
Madde 4.4.2.1'de tarif edilen anlık kapalı potansiyel tekniğinin uygulanmasının yapının hızlı depolarizasyonu
sebebinden dolayı zor olduğu durumlarda akım azaltma tekniği yapı-elektrolit potansiyelini belirlenmesinde
kullanılır.

Bu teknikte koruyucu akımı (Ip) kapatılmaz fakat yapı depolarizasyonun kısa sürede açığa çıkmayacağı bir Ired
değerine azaltılır. Sadece elektrolitte oluşan IR düşüşleri akıma göre değişmelidir. Akımların oranı aşağıdaki
formülle verilir.

𝐼𝑟𝑒𝑑 B.1
𝑋=
𝐼𝑝

Burada, 0 <x <1 ‘dir.

Ip karşılık gelen açık potansiyel Eon olarak alınır.
Ired karşılık gelen anlık potansiyel Ered olarak alınır.

Bu durumda yapı-elektrolit potansiyeli, E, ekstrapolasyon ile aşağıdaki formüle göre hesaplanır.

B.2

Burada yer alan x = 0 için B.2 eşitliği kapalı potansiyel ölçümü doğrulanabilir.

Eşitlik B.2 'de X faktörünün belirlenmesi için her zaman uygun olmayan akım ölçümü yapmak önemlidir.
Burada x değeri çapraz potansiyel gradyanlar oranı ile de tespit edilebileceği bilinmelidir.

B.3

ΔEon ve ΔEred gradyanları yapının üzerindeki toprak yüzeyinde ve potansiyel ölçümleriyle (Eon ve Ered) aynı
zamanda ölçülür.

Bu koşullarda, elektrolit potansiyel aşağıdaki eşitlik ile verilir.

B.4

B.4 denklemi kullanarak, yapı- elektrolit potansiyelinin belirlenmesi için akım ölçmeye gerek yoktur.

Bu metot, kaçak akımların olduğu durumlarda kullanılmaz.

17
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek C
(Bilgi için)

Gömülü boru hattı boyunca boru hattı toprak potansiyelini ölçmek

için kullanılan yerüstü taraması
Dar Aralık Potansiyel Taraması (DAPT)
Katodik koruma etkinliğini değerlendirilmesi için en etkili metot boru-toprak potansiyeli ölçülerek yapılandır.

Deneyler boru hattının uzunluğu boyunca uygulanmasına rağmen deney uygulanan bazı noktalarda katodik
korumanın etkisiz olabilme ihtimali vardır.

Dar Aralık Potansiyel Taraması, yaklaşık 1-2 m aralıklarla boru-toprak potansiyel ölçümleri alınarak yapılır.
Ölçüm, süre ve mesafe ile ilgili olduğu için, ölçüm bölgesi her zaman net bir şekilde belirlenmelidir. Bu tespitin
yapılması için operatör, boru hattına bağlanmış ince bir elektrik telini uzun bir mesafe boyunca deney istasyonu
yardımı ile yerleştirebilir.

Gerçekçi bir boru-toprak potansiyeli ölçümünü sağlamak için IR düşüşü belirgin bir seviyeye azaltılmalıdır.
Bunu yapmak için, ölçümün belli bir bölgesinde boru hattı potansiyelini etkileyen uygulanan d.a. kaynaklarının
eş zamanlı olarak kesilmesi önemlidir.

Eş zamanlı akım kesme eylemi eşleştirilmiş silindirik anahtarlar kullanılarak yapılabilir.

Bu metot, kaçak akımlar olduğu durumlarda kullanılamaz.

Dar aralık boru potansiyel ölçümünü yapabilmek için farklı hassasiyet derecelerine sahip tescilli çok sayıda
cihaz mevcuttur. Hangi ölçüm metodu seçilirse seçilsin ya eş zamanlı kapatıp açabilme veya hangi değerin ne
zaman okunduğunu gösteren okuma sistemi mevcut olmalıdır.

Veriler genellikle, açma ve kapama potansiyellerinin mesafeye karşı değişimlerini gösteren grafikler olarak
sunulur.

18
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek D
(Bilgi için)
Kaplama durumunu değerlendirmek ve kaplama kusurlarının yerini
tespit etmek için kullanılan yerüstü taraması
Kaplama kusurlarının yerleri a.a. veya d.a. sinyal ölçümleri yoluyla tespit edilebilir. En iyi bilinen metotlardan
iki tanesi Pearson (a.a.) ve DCVG(d.a.)’dır. Bunlar aşağıda açıklanmaktadır.

Not- Boru hattının topraklaması yeterli değilse hatalı sonuç elde edilebilir.

Pearson taraması
Pearson taraması yerüstünde enjekte edilen frekanstaki sinyalleri almak için düzenlenmiş tarayıcı sistemler
tarafından algılanabilen gömülü boruya alternatif frekans sinyalinin enjeksiyonuna bağlıdır.

Frekansın seçimi gömülü borunun sahip olduğu kaplamanın türüne bağlıdır.

Pearson tarama sistemi gömülü yapıların yaydığı sinyalleri tespit eder. Yayılan sinyalin gücü, kaplama
kusurları büyüklüğüne ve konumuna göre değişir.

Verici, genellikle deney panosuyla boru hattına bağlanır. Bazı durumlarda verici sinyali boru ile etkileşime
girerek deney panosu bağlantısına gerekliliğini ortadan kaldırabilir.

Tarama, peş peşe yürüyen iki operatör tarafından gerçekleştirilir. İkisinin arasındaki mesafe boru çapına bağlı
olarak 6 m ila 12 m olabilir.

Önden giden operatör bir kaplama kusuruna yaklaşırken, sinyal kademe kademe artar. Uzaklaşırken de aynı
şekilde düşer. Kusur iki operatörün tam artasındayken sinyal sıfır konumuna düşer.

Doğru Akım voltaj gradyan taraması (DCVG)

DCVG taraması, kaplama kusurlarını bulmak ve şiddetini değerlendirmek için gömülü boru hatları üzerinde
uygulanır.

Sistem, bir anahtarlamalı boru hattı d.a. uygulanması ile topraktaki voltaj farkının büyüklüğü ve yönünü ölçerek
çalışır.

Mevcut veya geçici bir etkileşim akım sistemi d.a. akım kaynağı olarak kullanılır. d.a. akım kaynağı 0,66 s
kapalı ve 0,33 s açık tutulacak şekilde döngüsel olarak çalıştırılır. Bu döngü analog mili voltmetrenin
ölçebileceği hızlı doğru akım kaynağı darbesi kolayca tanımlanmasını sağlar.

Özel ölçüm cihazları hızla değişen gerilime cevap verebilecek şekilde olmalıdır. Analog enstrüman sıfıra
merkezlenir ve d.a. darbesinin yönü ve büyüklüğü ölçülebilir.

Doğru akım voltaj gradyanı, referans elektrot toprağa 1 m -1,5 m mesafede yerleştirilerek ölçülür. Operatör
genellikle her 2 m ‘de bir referans elektrotlar yerleştirerek ve analog enstrüman göstergesini de gözlemleyerek,
boru hattına paralel yürür.

d.a. kaplama kusuruna ve hatasına yaklaşıldıkça potansiyel gradyanı toprağa göre daha da büyür. Ancak
potansiyel gradyan iki referans elektrotun tam ortasında iken sıfıra yaklaşacaktır.

Alanda karşılaşılan bir çok değişken vardır ve ölçülen verilerin doğru şekilde yorumlanması operatörün
yetkinliğine bağlıdır.

Genel hususlar
Yerel koşullara ve yapının kendisine bağlı olarak,
- Pearson taraması ve DCVG metotlarının modifikasyonları ile üretilmiş olan metotlar;
- Alternatif frekans sinyali sönümlemesi ve indüksiyonu gibi diğer yöntemleri de kullanmak mümkündür.

19
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek E
(Bilgi için)
Kaçak akım alanlarında özel kapalı potansiyel ölçümleri
IR’siz potansiyellerin belirlenmesi için kapalı potansiyel ölçümleri demiryolu trafiğinin yokluğunda (örneğin,
gece vakti), uygun zaman periyodunda gerçekleştirilmelidir. Eşitleyici etkisi veya hücre akımlarının etkisi taban
değeri ayarlanırken dikkate alınır.

Aşağıdaki teknikler ile açık ve kapalı potansiyel ölçüm tekniği kaçak akımların etkilediği bölgelerde katodik
korumanın etkinliğini ölçmede yardımcı olur.

Potansiyel ölçümleri aşağıdaki şekillerde yapılmalıdır:

- Açık potansiyel katodik koruma açısından kritik öneme sahip ölçüm noktalarında etkileşim seviyesi ile
tutarlı bir zaman periyodu boyunca (mesela 24 saat) kaydedilmelidir.
- Kapalı potansiyel ölçümleri, uygun zaman periyotlarında demiryolu trafiği olmadığı zamanlarda aynı
ölçüm noktalarında yapılmalıdır.

Bu ölçüm noktalarında katodik koruma sistemi tarafından koruma potansiyeli Ep den daha negatif bir değerde
tutulmalıdır (Bk. EN 12954).

Karşılık gelen potansiyel değerler aşağıdaki gereksinimleri karşılamak için dikkate alınmalıdır:

Girişim seviyesi ile tutarlı bir süre boyunca(24 saat) kaydedilen açık potansiyel değerleri kaçak akım olsa bile
demiryolu trafiği olmadığı zamanlarda ölçülen açık potansiyel değerinden her zaman daha negatif olmalıdır.

En kritik ölçüm noktalarındaki potansiyel yapının kullanım ömrü boyunca zaman zaman doğrulanmalıdır.

20
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek F
(Bilgi için)
Etkin ölçüm tekniği kullanımı ve IR’siz potansiyel (EIR serbest) kullanımı
hesaplaması için açıklayıcı not
Etkin ölçüm tekniği, iki ya da üç elektrotun yapı üzerinden uzaktan bir veya iki defa eş zamanlı ölçümünden
ibarettir. Bu teknik kaplama kusurlarının yerinin tespitini IR’siz potansiyel ölçümünü temin eder.

Açıklama
1,2,3 ve 3’ Referans elektrot yerleri
4 Toprak
5 Boru

Şekil F.1 – Yapı-elektrolit potansiyel ölçümü için (1),(2),(3) ve (3’) elektrotlarının yerleri ve etkin ölçüm tekniği
ile bir gömülü boru hattının potansiyel gradyanı ölçümü.

Kaplama kusurlarının taraması:

Metodu kullanarak kaplama kusurları boru hattı boyunca ölçülen ΔE on ve ΔEoff piklerinin olduğu yerlerde
taranır. ΔEon ve ΔEoff değerleri birçok faktöre bağlıdır ve aynı şartlar altında kaplama kusurlarının boyutuyla
orantılıdır. Genellikle bu ölçümler boru hattı boyunca yaklaşık 5 metrelik bir uzunlukta yapılır.

IR’ siz potansiyel hesaplaması:

ΔEon > yaklaşık 20mV için elde edilen ölçüm değerleri, genellikle toprakta Şekil F.1 ‘ de gösterilen (1) ve (2)
arasındaki IR düşüşü hesaplanmasını temin eder. Bu nedenle, IR’siz potansiyelini belirlemek için denklem
aşağıdaki şekilde verilir.

F.1

Eşitleyici akımın (Çizelge 1 parça 1.2) ve Çizelge 1 parça 1.3’te tarif edilen harici yabancı elektrottan gelen
hücre akımların varlığı durumunda;(Bk. Madde 4.3):

Potansiyel gradyanı hemen hemen boru hattına simetrik olacaktır. Bu sebeple ΔE değerlerinin belirlenmesi
için referans elektrot ile (2),(3) veya (2),(3’) arasındaki potansiyel farkın belirlenmesi yeterli olacaktır.

Çizelge 1 parça 2’de tarif edildiği üzere harici yabancı kaynaklardan zamanla dalgalanan ve dalgalanmayan
akımların varlığı durumunda (Bk. Madde 4.3):

21
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Potansiyel gradyanın simetrik kalmayacaktır. Kaplanma kusurlarının sebep olduğu potansiyel gradyanları şekil
F.1 ‘de I mesafesi ile gösterilen şekilde simetrik olarak her iki tarafta düzenlenmiş olan (2) ve (3) bölgesindeki
referans elektrotlarla (2) ve (3 ') bölgelerindeki potansiyellerin ortalama değeri olacaktır.

F.2

Çizelge 1 parça 2.2’de tarif edildiği üzere, harici yabancı kaynaklardan gelen zamanla dalgalanan akımların
örneğin doğru akım tarama sistemleri, endüstriyel işletmeler, tellürik akım:

E ve ΔE değerleri eş zamanlı olarak "açık" ve "kapalı" periyotların her ikisinde de okunmalıdır.

Eşitlik (F.1) ile ilgili olarak, eşleştirilmemiş referans elektrotların IR’siz potansiyellerin belirlenmesinde hatalara
yol açacağı hatırlanmalıdır.

22
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek G
(Bilgi için)
Borular için tipik kuponlar ve dış potansiyel deney probu örnekleri

a- Yüzeyde bulunan referans elektrot-kupon şeması b- Kalıcı referans elektrot kupon şeması

c- Harici potansiyel deney probu şeması d- Sökülebilir referans elektrot-kupon şeması

Açıklama

1 Deney panosu
2 Referans elektrot
3 Toprak
4 Kupon
5 Boru
6 Başlık(sadece d resmi için)

23
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek H
(Zorunlu Hükümler)
Potansiyel ölçüm cihazları doğruluğu
Herhangi bir ölçme cihazının ölçülen devrede istenmeyen bir değişikliklere neden olmaması temel bir
gerekliliktir. Ölçülecek devre ile iyi uyum sağlayacak ölçüm cihazı seçilmelidir.

Söz konusu istenmeyen değişiklikler aşağıdaki hususlar olabilir:

- Cihazın dahili direncinden kaynaklanan hatalar,

- Analog cihazlarda okuma hataları,
- Cihazın kendisinden ve cihaz imalatçısından kaynaklanan hatalar,
- Çevresel koşullardan kaynaklanan hatalar (sıcaklık, nem koşulları, manyetik alanların mevcudiyeti).

VOLTMETRELER
Her ikisi de yapı potansiyeli ölçümleri için sahada kullanılabilen analog ve dijital cihazlar olmak üzere iki çeşit
d.a. voltmetresi mevcuttur.

Bununla birlikte, kaçak akım akışı toprağı veya yapının kontrolünü etkiliyorsa, potansiyel değişkenliklerini takip
etmek için veya gerekiyorsa analog veya dijital kaydedici ile sonradan kaydetmek analog bir voltmetrenin
kullanılması tercih edilebilir.

Yüksek gerilimli elektrik hatlarının boru hatlarına etkilemesinden dolayı a.a. etkileşiminin olduğu yerlerde
analog d.a. voltmetresinde salınım yapan veya titreşim yapan değerler veya dijital enstrümanlarda tutarsız
değerler okumak mümkündür. Bu durumu önlemek için, en az 60 dB ile 16 ve 50 Hz a.a. sönümlemesi yapan
dijital d.a. voltmetre kullanılması önerilir.

Enstrümanın yapısal hatası garanti en büyük ölçüm hatasıdır. Bu enstrümanın tipine göre iki şekilde ifade
edilebilir:
- Analog bir enstrüman için hata göstergenin tam aralığının yüzdesi olarak (1,5 sınıfı olarak işaretlenen
bir enstrümanın için 10 volt’luk göstergesinde maksimum hata 150 mV’dur);
- Dijital bir enstrüman için, okunan % değerinin yanına 1 koyarak ifade edilir. (%1 hassasiyete sahip bir
enstrümanda 1,000 voltu gösteren değer durumunda maksimum hata 11V’dur)
-

Hassas bir potansiyel ölçümü enstrümanın giriş direnci / empedansına da bağlıdır. Bu direncin değeri yeraltı
yapılarının potansiyel ölçümü için en azından 1 M‘a eşit olmalıdır. Düşük dirençli ortamlarda (örneğin, acı
veya deniz suyu) daha düşük bir değer kabul edilebilir.

- Analog doğru akım voltmetreleri için giriş direnci genellikle değişkendir ve seçilen skalaya bağlıdır. Bu
direnç ölçek volt başına ohm olarak ifade Ώ/V olarak ifade edilen bu direnç, modern enstrümanlarda
250000 Ώ/V’a kadar ulaşabilir. Analog voltmetrenin hassasiyetini doğrulama yollarından birisi ölçümü
iki farklı skalada yapmaktır. Değerler benzeş olmalıdır.
- Dijital doğru akım voltmetresinde ohm olarak ifade giriş empedansı sabittir. Bu sebeple ölçümün
hassasiyeti seçilen skaladan bağımsızdır. Modern enstrümanlarda giriş empedansı genellikle 10 MΏ
aşabilir.

Dijital voltmetreler her saniye birçok veri üretebilir (genellikle 4). Bu sebeple salınım yapan potansiyelin ölçümü
sırasında tutarsız okuma riski vardır (tepe gerilimlerinin okunması koruma akımı kesiminde kapalı potansiyel,
kaçak akımlar) Bu durumda muhtemel ölçüm hatasını tespit etmek için ölçümün tekrar edilmesi önerilir.

Ancak, enstrüman saniyede birden fazla kapalı potansiyel değerini ölçebilecek şekilde olmalıdır. (Madde
4.4.2.1 tarif edildiği gibi)

Potansiyel ölçümü için kullanılan enstrümanın sahip olması gereken hassasiyet:

- Dijital enstrümanlarda, okunan değerin az % 1’inden az ,
- Analog enstrümanlarda skalanın tamamının % 2'den daha az (FSD)

24
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

REFERANS VE ÖLÇÜM ELEKTROTLARI:

Referans ve ölçüm elektrotları Ek A'ya uygun seçilmelidir.

Elektrotlar voltaj ölçümü sırasında kendi potansiyellerinden etkilenmeyecek şekilde üretilmelidir. Referans ve
ölçüm elektrotları bu amaçla kullanılan elektrotlar ile düzenli olarak karşılaştırılarak doğrulanmalıdır.

25
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek I
(Bilgi için)
Akım ölçümü doğruluğu
Akım ölçümleri, akım debisini belirlemek için bir şant potansiyelinin doğrudan ölçümü veya bir kelepçe/klip
ampermetre vasıtasıyla yapılabilir. Akım ölçümünden kaynaklanan gerilim düşüşü, ölçüm doğrudan yapılmışsa
veya harici bir şant kullanılarak yapılmışsa 10 mV’u geçmemelidir.

Not- Şant değerinin seçimi iç ya da dış ölçüm cihazı olsun yada olmasın, ölçülecek devredeki şant direnci
kalıntısının muhtemel etkisi hesaba katılmalıdır.

Ölçüm hassasiyeti % 2,5’dan daha iyi olmalıdır.

Kelepçe/klip ampermetreleri özenle seçilmeli ve doğruluğu kabul edilebilir düzeyde sağlayacak şekilde
kullanılmalıdır.

Ek H 'de detayları belirtilen gerilim ölçüm cihazı için olan aynı kabullerden, şant potansiyel ölçümleri için de
faydalanabilir.

Alçak akım ölçümlerinin alçak akım devrelerinde yapılmasını gerekli kıldığı özel durumlarda, Şekil I.1 ve I.2’de
gösterilen prensip ve devreler, kaçak akım olmaması şartıyla kullanılabilir. Alternatif olarak, sıfır direnç
ampermetre kullanılabilir.

Açıklama
1-Bağ
2-Yer seviyesi
3- Deney ünitesi
4- Toprak
5- Yapı (Boru hattı)
6- İkincil yapı (Galvanik anot)

Şekil I.1 Alçak gerilim devrelerinde doğru akım debisini belirlemek için ölçüm yöntemi

Prosedür
1. A ve B terminalleri arasındaki bağ kaldırılır,
2. Yüksek empedans mili voltmetre (U1) ile AB arasında gerilimi ölçülür,
3. AB arasına ampermetre bağlanır ve akım (I) ölçülür,
4. Hala (U2) bağlı durumda iken ampermetre ile AB arasında gerilimi ölçülür.

26
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Hat akımı tayini

Ib akımı mikro voltmetre üzerinde bir sapma vermemek üzere ayarlanırsa, I b = I’dir.

Boyuna boru hattı direncinin tayini

Boru bağlantı noktaları A ve B ve C ve D için kablolar, asgari 10 cm bir aralıkta yerleştirilmiştir. Tipik değerler
genellikle 2 çap ve 5 çap arasından seçilir.

B ve C noktaları arasındaki aralık 100 m’ye ulaşabilir.

Akım (Ib) bir güç kaynağı (pil) kullanılarak A ve D noktaları arasındaki boru hattı kesitine uygulanır ve gerilim
(U) B ve C noktaları arasında ölçülür. Kontak gerilimleri yanı sıra boru hattından akan diğer akımların neden
girişimi engellemek amacıyla, güç kaynağı açılır ve kapatılır ve gerilim (U) ve akım (Ib) hesaplamada
kullanılır. B ve C arasındaki boyuna gerilim aşağıdaki denklem kullanılarak belirlenir:

27
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek J
(Bilgi için)
İzolasyon bağlantılarının direncinin değerlendirilmesi
Kurulan izolasyon bağlantıları üzerinde direnç ölçümleri gerçekleştirildiğinde, ölçülen devre aynı zamanda
toprağa olan yapıların dirençlerini/empedanslarını içerir.

Bir alçak direnç, daima izolasyon bağlantısının hatalı olduğunu göstermez.

Aşağıdaki bakiye direnç "Rr" ölçülür:

1/Rr = 1/Riso + 1 / (Rco1 + Rco2) J.1

Burada;

Rr = Direnç/empedans sonucu,
Riso = İzolasyon bağlantı direnci,
Rco1 = İzolasyon bağlantısının bir kenarındaki yapının toprağına olan direnç,
Rco2 = İzolasyon bağlantısının diğer kenarındaki yapının toprağına olan direnç.

İzolasyon bağlantı direnci "Riso" J1 denklemi kullanılarak hesaplanır.

Doğru akım kullanılması durumunda, yapıların kutuplaşması nedeniyle yapıların toprağa direnci değişecektir.
Bunu önlemek için, alternatif akım kullanılmaktadır.

İki deney uçlu yöntem kullanılırsa, ölçülen değer deney uçlarının direncini kapsar. Deney uçlarının direncini
ortadan kaldırmak için Şekil J.1’de yöntem kullanılmalıdır.

Açıklama

1 Dört terminal a.a. ohmmetre,

2 İzolasyon bağlantısı.

Şekil J.1 - Dört terminali a.a. ohmmetre ile bir izolasyon bağlantısının direnç ölçümü

28
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Ek K
(Bilgi için)
İzolasyon bağlantıları üzerinde akım enjeksiyon deneyi
Hatalı bir izolasyon bağlantısı ile bilinmeyen bir metalik iletken bağlantının sebep olduğu kısa devreyi ayırt
etmek için Şekil K.1 ve Şekil K.2 de gösterilen devrelerle bir kazı alanında ölçümler yapılabilir.

Etkili bir izolasyon bağlantısı halinde, akım aşağıdaki şekildedir:

I1 = 0 U1 = 0

Akım I ilk dolaştığında ve ΔU1 = 0 olduğunda, harici bir metalik iletken olasıdır. (Şekil K.1)

İzolasyon bağlantısının etkili olduğunu kanıtlamak için bir tekrar kontrolü, Şekil K.2’de tarif edilen devre
kullanarak yapılabilir

Aşağıdaki K.1 denkleminde görülen Akım I2,

I2=ΔU2 / R’L K.1

Sonrasında enjekte Akım I’ya 'e karşılık gelmelidir. Bu durumda, koruma altındaki yapı ile harici yapı arasındaki
metalik iletken bağlantı tanımlanmalıdır. Yukarıdaki denklemde, R ', metre başına boru hattının uzunlamasına
direncine karşılık gelmektedir.

Bu yöntem, metalik yapılar arasındaki elektriksel ayırımı teyit etmek için uyarlanabilir.

1-Yabancı yapı
2- Bilinmeyen elektriksel yol (toprak vb.)
3- Yabancı yapı
4- Metaliksel iletim bandı
5- Toprak
6- İzole parça

Şekil K.1 – Bir Kazı izole eklemini kontrol için devre (iç devre)

29
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

1-Yabancı yapı
2- Bilinmeyen elektriksel yol
3- Yabancı yapı
4- Metaliksel iletim bağlantısı
5- Toprak
6- İzole parça

Şekil K.2 – Bir Kazı izole eklemini kontrol için devre (Dış devre)

30
ICS 25.220.40; 77.060 TS EN 13509: 2004-01
EN 13509: 2003

Kaynaklar
- prEN 50162, Protection against corrosion by stray current from DC systems.
- EN 12696, Cathodic protection of steel in concrete.

Aşağıdakiler, katodik koruma tekniklerinin uygulaması için uygun kılavuzlar olarak bilinen ve kabul edilen farklı
temel Avrupa dokümanlarının bir genel listesidir.

[1] Katodik koruma için pratik rehber

Yazar: CEOCOR
Edited in 1991 by expert verlag, 71139 Ehningen bei Böblingen, Germany.
Başlık: Praktischer Leitfaden für den Kathodischen Korrosionsschutz.
Edited in 1991 by AGHTM, 83 Avenue Foch, 75761 Paris Cedex 16, France.
Başlık: Guide Pratique de la protection cathodique.

[2] Katodik koruma için ölçme teknikleri kılavuzu

Yazar: CEOCOR
Edited in 1994 by ÖVGW, A 1015 Vienna, Schubertring 14, Austria.
Başlık: Leitfaden der Messtechnik für den kathodischen Korrosionsschutz.
Edited in 1994 by AGHTM, 83 Avenue Foch, 75761 Paris Cedex 16, France.
Başlık: Guide des techniques des mesures en protection cathodique.

[3] Su ve gaz ana hattı Korozyon – Korozyon, çürüme ve koruma

Yazar: Association Générale des Hygiénistes et Techniciens Municipaux (A.G.H.T.M.)
Edited in 1987 by LAVOISIER, 11 rue Lavoisier, 75384 Paris Cedex 08, France
Başlık: Les canalisations d'eau et de gaz - Corrosion, dégradation et protection.
Edited in 1992 by ELLIS HORWOOD, Market cross house, Cooper Street, P.O. Box. 19, Chichester, West
Sussex 1EB UK.
Başlık: Water and gas mains - Corrosion, degradation and protection.

[4] Katodik koruma el kitabı

Yazar: W.v. Baeckmann, W. Schwenk, W. Prinz
Edited in 1989 by VCH Verlagsgesellschaft mbH, 69469 Weinheim, Germany
Başlık: Handbuch des kathodischen korrosionsschutzes.
Edited in 1995 by Gulf Publishing Company, Houston, Texas 77019-1896, USA
Başlık: Handbook of cathodic protection.

[5] Katodik koruma

Yazar: L. Lazzari, P. Pedeferri

Edited in 1982 by CLUP, Politecnico di Milano
Başlık: Protezione Catodica

[6] Metallerin korozyonu ve koruması

Yazar: G. Bianchi, F. Mazza
Edited in 1980 by MASSON ITALIA EDITORI, via G. Pascoli 55, 20133 Milan, Italy
Başlık: Corrosion

31