Professional Documents
Culture Documents
- Ne esence ka formen e procedures kontradiktore me q’rast i pandehuri serish fiton cilsine e subjektit
procedural me te drejta dhe obligime te caktuara.
- Funksionet themelore te procedures penale jane te ndara dhe ato ushtrohen nga subjekte te veqanta.
Keshtu funksionin e ndjekies e ushtron paditesi i autorizuar. Funksionin e mbrojtjes i pandehuri dhe
mbrojtesi I tij dhe funksionin e gjykimit e ushtron gjykata.
– Gjykimi zhvillohet ne dy faza: Faza e Hetimit dhe Faza e Gjykimit. Faza e hetimit zhvillohet sipas
procedures inkuizitore. Ne disa vende hetimin e zhvillon gjyqtari hetues e ne disa te tjera perfshire edhe
Kosoven e zhvillon prokurori i shtetit. Qellimi i hetimit eshte qe te mblidhen provat te cilat mundesojne
ngritjen e aktakuzes. Faza e Gjykimit zhvillohet ne perputhje me elementet e procedures akuzatore. Ne te
vine ne shprehje parimet e procedures penale: parimi i publicitetit, gojor, I drejtperdrejt, kontradiktor etj.
– Dy tendecat antagoniste: tendenca e efikasitetit te procedures penale dhe tendenca e konsiderates ndaj te
drejtave te qytetarve harmonizohen ne mase te konsiderushme.
3. Thekso shkaqet, llojet e masave te fshehta dhe teknike te hetimit dhe vezhgimit?
Konsiderohen masa me peshe te veqante permes te cilave arrihet te konstatohen fakte te rendesishme si
dhe te sigurohen prova materiale te vlefshme per zhvillimin e suksesshem te procedures penale. Keto
masa kerkohet te zbatohen nga prokurori competent dhe gjyqtari i procedures paraprake. Si masa te
fshehta te vezhgimit dhe hetimit konsiderohen: vezhgimi i fsheht dhe fotografik me video, monitorimi i
fshehte i bisedave, kontrolli i dergesave postare, hetimi i fshehte, regjistrimin e bisedave
telefonike,pergjimin e komunikimeve me ane te rrjetit kompjuterik, blejren e simuluar te ndonje sendi etj.
4. Thekso shkaqet e perjashtimit te gjyqtarit nga gjykimi i nje rasti konkret:
Ne procedure penale ekzistojne shkaqe te ndryshme te cilat mund te sjellin deri te perjashtimi i gjyqtarit,
gjegjesisht gjyqtarit porot nga gjykimi. Sipas KKP gjyqtari dhe gjyqtari porot duhet te perjashtohet nga
ushtrimi i funksionit gjyqsor ne rastet:
- Eshte i demtuar me veper penale. Denimi mund te jete material ose moral.
- Eshte bashkeshort, bashkeshort jashtmartesor, person ne afri gjaku ne vije te drejte pakufi,
ne vije ansore deri ne shkalle te katert, dhe person ne afri te krushqise deri ne shkallen e dyte me te
pandehurin, mbrojtesin, ose perfaqesuesin etj.
-Eshte kujdestar ligjor, nen kujdestari ligjore, femije i adoptuar ose prind
adoptues, prind biresues ose femije i biresuar i te pandehurit, mbrojtesit te tij, prokurorit te shtetit ose te
demtuarit -Ne ceshtjen e njejte penale ka marre pjese ne procedure si padites,
mbrojtes, perfaqesues ligjor i te demtuarit ose paditesit.
- Ekzistimi i ndonje rrethane qe e lidh gjyqtarin me ndonje
interes konkret qe nderlidhet me qeshtjen penale konkrete apo edhe me gjere.
5.Qfare kuptoni me fjalen burim themelor te procedures penale dhe cilat jane ato?
- Konsiderohen burimet me te cilat rregullohen qeshtjet themelore te procedures penale. Ato jane: Kodi I
procedures penale, Ligji Penal per te Mitur, Ligji per mbrojtjen e deshmitareve etj.
- Gjykata gjate zgjidhjes se nje qeshtje penale mund te vije ne situate qe te marre nje sere vendimesh edhe
per qeshtjet tjera, perveq per qeshtjen penale, te cilat po te mos ishte vepra penale, fare nuk do te
shqyrtoheshin si procedure penale. Objekt sekondar i procedures penale jane: Kerkesa pasurore-juridike,
Qeshtja prejudikuese, Shpenzimet e procedures penale.
7. Thekso rastet kur shpenzimet e mbrojtesit nuk paguhen nga mjetet buxhetore?
- Kur personi me vetedije ka paraqitur kallezim penal te rrejshem ( ne rastet e tilla ai i paguan shpenzimet
e procedures penale)
- Dhe kur i demtuari I cili eshte terhequr nga propozimi per ndjekie penale dhe procedura pushon,
detyrohet ti paguaj shpenzimet e procedures penale nese i pandehuri nuk ka paralajmerim se do ti paguaj
ato.
- Te jete shtetas i Kosoves, Te kete me se paku 25 vjet, Te kete diplome universitare te juristit te pranuar
me Ligje te Kosoves, Te kete dhene provimin e jurisprudences, Te kete se paku 3 vite pervoje pune
juridike.
- Gjyqtaret i emron, riemron, shkarkon Presidenti i Kosoves me propozim te keshillit gjyqsor. Mandati
fillestar eshte 3 vjet, ne rast te riemrimit eshte i perhershem deri ne pensionim ( ne perjashtim te rasteve
nese vdes apo shkarkohet).
- Jane 3 lloje te mbrojtjes: Mbrojtja e detyruar(obligative), Mbrojtja per te varferit, Mrojtja fakultative.
-Mbrojtja e detyrueshme eshte ne situate kur procedura penale nuk mund te zhvillohet pa mbrojtes. Ne
keto raste i pandehuri eshte i obliguar te kete mbrojtes.
- Numro rastet e mbrojtjes se detyrueshme?
- Nga marrja ne pyetje kur i pandehuri eshte i shurdher, memec, apo shptreh shenja te qrregullimeve
mendore dhe eshte i paafte te mbrohet vet me sukses.
- Gjate marrjes ne pyetje per caktimin e paraburgimit dhe qe gjate kohes kur ai eshte ne paraburgim.
- Nga ngritja e aktakuzes qe eshte ngritur per veper penale per te cilen denohen me te pakten 10 vite burg.
- Ne proceduren per te mitur
- Ne proceduren e veqante te shqiptimit te mases se sigurimit per mjekim te detyrueshem psikiatrik etj.
Mbrojtja per te varfer: Shpenzimet e mbrojtjes do te paguhen nga buxheti i shtetit, kur kete e kerkon i
pandehuri dhe kur ekzistojne kushtet per mbrojtje te detyruar. Nje mbrojtje e tille behet nese:
- Procedura zbatohet per veper penale te denueshme me te pakten 8 vjet
-Kur kete e kerkojne interesat e drejtesise pavaresisht nga denimi i caktuar, ne qofte se sipas gjendjes
pasurore te tij nuk mund ti perballoje shpenzimet e tij.
- Jane lloje te parashtresave penale permes te cilave organi i procedures penale shkakton zanafillen,
zhvillimin dhe perfundimin e qeshtjes penale. Si akte akuzuese konsiderohen: Kallezimi penal, propozimi
i te demtuarit per ndjekie penale, aktakuza, propozimi i arsyetuar i prokurorit te shtetit per shqiptimin e
mases edukative ose te denimit ndaj te miturit, dhe propozimi i prokurorit te shtetit per shqiptimin e
mases se trajtimit te detyrueshem psikiatrik.
12. Thekso kuptimin e proves, fakteve dhe mjeteve te proves?
- Me prove kuptojme njoftimet mbi faktet ose rrethanat qe lidhen me vepren penale, qe merren prej
burimeve te parapara me KKP dhe qe sherbejne per te vertetuar kryerjen ose jo te vepres penale, pasojat
qe ajo i shkakton, fajesine ose pafajsine e te pandehurit dhe shkallen e pergjegjsise se tij.
- Me fakte nenkuptojme qeshtjet te cilat ngriten ne procedure penale, dhe qe kane lidhje me vepren penale
dhe kryersin e saj dhe te cilat duhet provuar nga gjykata kompetente.
- Mjete te proves jane instrumente permes te cilave transmetohet permbajtja e proves nga burimi i saj deri
te gjykata. Si mjete te proves konsiderohen: personat, sendet, veprimet e caktuara.
14.Thekso rastet kur ne procedure penale vjen ne shprehje perjashtimet nga parimi i ligjshmerise?
- Parimi i ligjshmerise kerkon qe edhe shteti si kreator I drejtsise ti nenshtrohet ligjit. Ky parim nenkupton
obligimin qe prokurori te filloje ndjekie penale ne qdo rast kur ekziston dyshimi i arsyeshem se eshte
kryer veper penale qe ndiqet sipas detyres zyrtare. Ne fakt, ekzistojne disa perjashtime ( raste ) kur
prokurori nuk eshte i detyruar ta filloje ndjekien:
- Rastet per te cilat per venien ne levizje te procedures penale kerkohet mendimi i te demtuarit ose leja
paraprake e organit kompetent
-Rastet te cilat lidhen me proceduren penale per te mitur. Ne kete rast ekzistojne dy perjashtime:
- Rasti i pare ka te beje me veprat penale te denueshme deri ne 3 vjet ose me gjate. Ne keto raste
prokurori mund te mos filloje ndjekjen penale edhe pse ekziston dyshimi i bazuar, kur konsiderohet se
nuk eshte e pershtatshme te zbatohet procedura penale per shkak te natyres se vepres penale, pasojave etj.
- Rasti i dyte – prokurori mundet qe ndaj te miturit qe eshte duke u zbatuar demi, te mos filloj procedura
pergaditore pa veper tjeter, ose vlereson qe zbatimi i saj nuk do te ishte i dobishem.
- Te gjykoje ne shkalle te pare te gjitha qeshtjet penale, perveq nese me ligj parashihet ndryshe
- Te ofroj ndihmen juridike nderkombtare dhe te vendose per pranimin e vendimeve te gjykatave te huaja
- Gjykimi i qeshtjeve penale ne nivel te gjykates themelore eshte nen kompetenc te: Deparatamentit per
Krime te Renda; Departamentit per te Mitur; Deparatamentit te pergjithshem apo ndonje Departamenti
tjeter te themeluar brenda gjykates sipas Ligjit per Gjykatat.
- Eshte i autorizuar per te perfaqesuar interesat publike para gjykatave te RKS dhe te kerkoje nga ato qe te
urdheroj masa ne pajtim me KPP dhe;
- Ka kompetenc qe te negocioje dhe te pranoje marveshje vullnetare per bashkepunim ose pranim te
fajsise me te pandehurin ne lidhje me veprat penale te cilat ndiqen sipas detyres zyrtare apo me propozim
te te demtuarit.
- Jane 3 faza: Marrja e proves; Shqyrtimi dhe verifikimi i proves; Cmuarja e proves
- Marrja e proves: me marrje te proves kuptojme gjetjen, zbulimin dhe fiksimin procedural te saj. Gjetja e
proves eshte kryesisht rezultat i veprimtarise se dendur te policise dhe prokurorit te shtetit, gjate hetimit te
rrethanave te kryerjes se vepres penale. Zbulimi i provave konsiston ne konstatimin e ekzistimit te dikujt
ose diqkaje qe ka njohuri te caktuara lidhur me nje fakt te rendesishem, ose qe tregon gjurme ose objekte
qe mund te sherbejne si prova ne proceduren penale.
- Shyrtimi dhe verifikimi i proves: eshte aktivitet i rendesishem ndermjet te cilit gjykata meson per faktet
relevante te procedures penale. Kete faze e karakterizon procesi i verifikimit te fajsise se personit te
akuzuar. Eshte po ashtu proces ne te cilin organi kompetent procedural duke analizuar permbajtjen e
seciles prove, percakton raportin e saj ndaj faktit relevant kontestues. Percaktimi se cilat fakte do te
shqyrtohen e bene organi qe e zhvillon proceduren penale, duke pasur kujdes qe te shqyrtohen te gjitha
faktet qe jane te rendesishme per sqarimin e gjithanshem te qeshtjes.Ky parim i mundeson gjykates qe
gjate vendosjes te bazohet ne provat qe garantojne zbardhjen e gjithanshme te qeshtjes.
- Cmuarja e provave: prova pas zbulimit, marrjes, shqyrtimit dhe verifikimit i nenshtrohet procesit te
qmuarjes. Qmuarja nenkupton percaktimin e sakte dhe perfundimtar te gjykates mbi vertetsine dhe fuqine
e provave qe mundeson zgjidhjen perfundimtare te nje procesi penal dhe te fajsise ose pafajsise se
personit i cili eshte marre si i pandehur.Kjo behet duke qmuar qdo prove dhe eshte e lidhur me procesin e
gjetjes se te vertetes. Ekzistojne dy teori mbi qmuarjen e provave: Teoria ligjore e qmuarjes se provave
dhe Teoria e qmuarjes se lire te provave.
- KPP permban nje mase dispozitash qe rregullojne qeshtjen e mbrojtjes se deshmitarit. Keto dispozita
jane te rendesishme jo vetem per deshmitarin dhe familjen e tij por edhe per zhvillimin me sukses te
procedures penale. Masen mbrojtese ndaj deshmitarit mund ta zbatoj gjyqtari I qeshtjes duke u mbeshetur
ne kerkesen e prokurorit te shtetit. Gjyqtari mund te urdheroje mase mbrojtese kur konsiston se:
- Ekziston rreziku serioz per deshmitarin ose antaret e familjes se tij
- Kur masa mbrojtese eshte e nevojshme per te parandaluar rrezikun serioz per deshmitarin ose per
anetaret e familjes se tij
- Gjyqtari varesisht nga rasti jep urdher per zbatimin e ketyre masave mbrojtese
- Lenien bosh, shqyerjen e emrave, adresave, vendit te punes dhe te dhena tjera qe letesojne identifikimin
- Moszbulimin e ndonje shkrese qe zbulon kryersin
-Perpjekiet per te fshehur veqorite ose pershkrimin fizik te te demtuarit
-Caktimin e pseudonimit
-Seancen e mbyllur per publikun
-Urdherat ndaj mbrojtesit per mos zbulimin e identitetit te deshmitarit
- Largimin e perkohshem te te pandehurit nga gjykatorja nese deshmitari refuzon te deshmoj ne pranine e
te pandehurit.
Sipas Ligjit per mbojtjen e Deshmitareve mund te aplikohen edhe keto lloje te masave mbrojtese:
- Mbrojtja fizike; Zhvendosja e perkohshme; Nderrimi i vendbanimit, punes, apo shkollimit; Nderrimi i
identitetit; Ndryshimi i pamjes fizike; Mbeshtetje financiare, sociale, ligjore etj.
-Obligimi per te deshmuar eshte obligim per te gjithe qytetaret te cilet thirren ne cilesi te deshmitarit,
mirpo ekzistojne nje kategori e personave te cilet lirohen nga deshmia. Ata jane:
- Personi i cili me deklarimin e vet do te shkelte detyren e ruajtjes se fshehtesise zyrtare ose e ushtronte
detyren deri sa organi kompetent nuk e liron nga ky detyrim
-Mbrojtja per ate qe i pandehuri i ka besuar atij ne cilesine e mbrojtesit te vet, perveq kur kete e kerkon i
pandehuri
- I bashkepandehuri deri sa te zbatohet procedura e perbashket
- Deshmia eshte prove e rendesishme qe ndeshet po thujase ne te gjitha qeshtjet penale per te cilat
zhvillohet procedure penale. Si e tille ajo sherben per vertetimin e rrethanave te kryerjes se vepres penale,
per zbulimin e motivit te saj, dhe vertetimin e fajsise se te pandehurit. Me fjale te tjera deshmia eshte
deklarim i personit fizik lidhur me perceptimet shqisore te tij per faktet e rendsishme nga e kaluara, te
dhena ne forme procedurale para organit kompetent.
Detyrimet e deshmitarit ( obligimi per te deshmuar ): qdo person i thirrur si deshmitar duhet ti pergjigjet
thirrjes, perndryshe detyrohet te deshmoje. Nese nuk i pergjigjet thirrjes dhe mungesen nuk e arsyeton
atehere ai mund te shoqrohet me dhune dhe te gjobitet. Deshmitari duhet te deshmoj te verteten,
perndryshe mund te denohet.
21.Qka kuptojme me arrest te perkohshem,kush eshte i autorizuar ta zbatoj ate,dhe si veprohet ne ket rast?
- Kete mase e autorizon prokurori dhe e zbaton policia. Kjo mase aplikohet ndaj personit i cili eshte kapur
ne flagrance ne rastin e kryerjes se vepres penale.Rrjedhimisht policia mund ta arrestoje personin kur:
- Ekziston dyshimi i bazuar se ai ka kryer veper penale qe ndiqet sipas detyres zyrtare
- Arrestimi dhe ndalimi eshte i nevojshem per identifikimin e personit, mbledhjen e informacioneve dhe
te dhenave per vepren penale ne fjale
- Ekziston frika se i dyshuari do te fshihet, dhe
- Ka arsyje per te besuar se ai do ti asgjesoje, fshehe, ndryshoje e falsifikoje provat e vepres penale.
- Ndalimi ne polici nuk mund ti kaloje 72 ore qe nga koha e arrestimit. Pas kesaj kohe gjyqtari I
procedures paraprake e liron te pandehurin perveq kur urdheron paraburgim. Me rastin e arrestimit
personi i arrestuar duhet te njoftohet mbi te gjitha te drejtat qe i takojne.
24. Si perkufizohet kuptimi i kompetences lendore? Qka hyn ne kompetencen lendore te gjykates
themelore?
Gjykimi i qeshtjeve penale ne nivel te Gjykates Themelore i eshte lene ne kompetence te: Deparatamentit
per Krime te Renda, Deparatamentit per te Mitur, Deparamentit te Pergjithshem.
- Ushtrimin e funksioneve prokuroriale ne menyre te pavarur, te drejte, objektive dhe te paanshme dhe
sigurohet qe te gjithe personat te trajtohen ne menyre te barabart para ligjit
-Zbatimin e standardeve me te larta te kujdesit gjate kryerjes se funksioneve zyrtare
- Sjellie te ndershme ne jeten personale dhe profesionale
-Ruajtjen e nderit dhe dinjitetit te prokurorit te shtetit
-Mbrojtjen e te drejtave ligjore te viktimave,deshmitareve,te dyshimtve,te akuzuarve, personave te denuar
-Ndermarrjen e veprimeve juridike per zbulimin e veprave penale dhe kryersve
-Ngritjen e aktakuzave
-Bashkepunimin me policine, gjykatat dhe instititucionet tjera etj.
- Jane: Thirrja; Udherarresti; Premtimi i tepandehurit qe nuk do ta braktise vendqendrimin; Ndalimi per
tiu afruar vendit apo personit te caktuar; Paraqitja ne stacionin policor; Dorezania; Arresti shtepiak;
Diverzioni; Paraburgimi.
29. Thekso rastet kur ne procedure penale vijne ne shprehje perjashtimet nga parimi i drejtperdrejte?
- Kur personat e marre ne pyetje kane vdekur,kane crregullime ose paaftesi mendore ose nuk mund te
gjinden
-Kur deshmitaret ose ekspertet, pa arsyje ligjore nuk deshirojn te deshmojn ne shqyrtim gjyqsor
- Kur palet pajtohen qe te lexohet procesverbali mbi marrjen ne pyetje te deshmitarit ose ekspertit i cili
nuk eshte i pranishem ne shqyrtimin gjyqsor.
30. Qka quajme fakt ne procedure penale dhe cilat fakte duhet te vertetohen ne procedure penale?
- Me nocionin fakt duhet nenkuptuar qeshtjet te cilat nevoiten ne procedure penale dhe qe kane lidhje me
vepren penale dhe kryesin e saj dhe te cilat duhet provuar nga gjykata kompetente. Ndersa faktet te cilat
duhet te vertetohen ne procedure penale jane:
- Mjeti me te cilin eshte shkaktuar vrasja, dhe
-Dashja qe nenkupton qellimin e kryesit per te kryer vrasjen.
31. Qka kuptojme me perfaqesues ligjor ne procedure penale(kush mund te jete perfaqsues ligjor)?
- Perfaqesues ligjor eshte personi i cili ne procedure penale vepron ne emer te personit qe perfaqeson, I
cili ka te drejte qe ne procedure ti jap te gjitha deklaratat dhe ti kryej te gjitha veprimet te cilat ai ka
autorizime ti kryej. Perfaqesues ligjor eshte prindi per te miturin, kujdestari per personin me pazotesi
veprimi etj. Perfaqeues ligjor i te demtuarit mund te paraqitet edhe bashkshorti, femijet, prindi, prindi
adoptues, vellezerit dhe motrat.
- Faktet e qarta: jane ato fakte te cilat konsiderohen si te njohura per te gjith, andaj nuk eshte e nevojshme
te provohen
-Faktet notore: jane faktet qe i jane njohur nje rrethi te gjere personash
-Prezumimet: supozohen apo merren se ekzistojne pa u vertetuar ne rastin konkret.
- Pikpamjet juridike te paraqitura ne vendimet konkrete te gjykatave te mjetit juridik ne rastin e vendosjes
lidhur me ankesat. Keshtu gjykata e mjetit juridik, duke vendosur lidhur me ankesen perveq verejtjeve
konkrete lidhur me qeshtjen penale, mund ti veje ne dukje gjykates me te ulet mendimin e vet juridik
lidhur me zbatimin e ligjit dhe publikimi i kohe pas kohshem i vendimeve gjyqesore sidomos i atyre qe
vlersohen me specifike.
34. Qka kuptojme me shpenzime procedurale-penale- dhe ku vijne ne shprehje keto shpenzime?
- Duhet potencuar se ne procedure penale objekt shqyrtimi jane vetem shpenzimet e ashtuquajtura te
posaqme. Si shpenzime te posaqme konsiderohen ato shpenzime te cilat shkaktohen gjate zhvillimit te
procedures penale si dhe ato te cilat shkaktohen duke qene te lidhura me kete procedure. Sipas KPP
shpenzimet e procedures penale perfshijne:
-Shpenzimet per deshmitar, ekspert, perkthyes,specialist, regjistrime teknike dhe per kqyerjen e vendit te
ngjarjes
-Shpenzimet e transportit te te pandehurit
-Shpenzimet per shoqerim te te pandehurit
-Shpenzimet e transportit dhe udhetimit te personave zyrtare
-Shpenzimet e mjekimit
-Shpenzimet paushalle
-Kompenzimet dhe shpenzimet e nevojshme te mbrojtesit
-Kompenzimet dhe shpenzimet e nevojshme per te demtuarin dhe perfaqesuesit e tij ligjor si dhe
kompenszimet dhe shpenzimet e nevojshme te perfaqesuesit te autorizuar.
35.Qka kuptojme me pjesmarrjen e qytetareve joprofesionist ne realizimin e funksionit gjyqsor ( theksoni
format themelore te pjesmarrjes se qytetareve ne gjykim)?
-Qytetaret marrin pjese si gjyqtare porot. Ata gjykojne bashkarisht me gjyqtare profesional ne trup
gjykues te perzier ne te cilen jane te barabarte si ne pikpamje te vendodsjes lidhur me faktet poashtu edhe
sa i perket vendosjes lidhur me qeshtjen juridike, zbatimin e ligjit ne rastin konkret dhe marrjen e
vendimit lidhur me shqiptimin e sanksionit penal.
- Ekspertimi eshte prove e rendesishme qe synon te konstatoje, sqaroje dhe vertetoje faktet qe kande
rendesi per qeshtjen penale, ndermjet mendimit dhe konstatimit te dhene nga specialistet qe kane njohuri
te posaqme teknike, shkencore, kulturore etj. Llojet e ekspertimit jane: Autopsia; Ekzaminimi I lendimeve
trupore dhe ekzaminimi fizik; Analizat toksikologjike; Analizat psikologjike; Analizat molekulare;
Analizat gjenetike; Analizat e AND-se; Analizat financiare; Analizat kompjuterike; si dhe Ekspertimet
kriminalistike.
- Eshte mase per te pandehurin ne procedure penale qe konsiston ne pezullimin e procedures penale per
nje kohe te caktuar me mundesi te lirimit te te pandehurit nga denimi. Kjo mase urdherohet nga gjyqtari i
procedures paraprake atehere kur ai vlerson plotesimin e ketyre kushteve:
- Kur i pandehuri zotohet se do ta beje kompensimin ndaj viktimes
-Kur i pandehuri lajmerohet rregullisht ne stacionin policor qe eshte me se afermi ne vendbanimin e tijne
intervalet e caktuara me urdher; dhe
-Kur i pandehuri merr pjese, perkatesisht zotohet se do te marre pjese dhe do ta perfundoj keshillimin,
trajtimin psikologjik, trajtimin nga abuzimi me substanca narkotike etj.
Diversioni caktohet sipas propozimit te prokurorit te shtetit ose te pandehurit. Kur i pandehuri vepron ne
pajtim me kushtet e diversionit atehere gjyqtari i procedures paraprake duhet te pushoj procedure penale
kunder tij.
- Ne Kosove gezojne imunitet; Deputetet e Kuvendit te Kosoves; Presidenti i Kosoves; Antaret e Qeverise
se Kosoves dhe poashtu sipas Kushtetutes te Kosoves edhe gjyqtaret mund te gezojne imunitet.
- Te paraqese propozimin per ndjekje. Propozimin ne fjale I demtuari ja paraqet prokurorit te shtetit per
veprat penale te cilat ndiqen sipas detyres zyrtare.
-Te propozoje fakte dhe prova per vertetimin e vepres penale, per gjetjen e kryersit te vepres penale dhe
per vertetimin e kerkeses pasurore juridike
-Ti parashtroje pyetje te pandehurit, deshmitareve dhe eksperteve, te jap verejtje dhe te beje sqarim lidhur
me provat, te jap deklarata te tjera dhe te paraqese propozime
-Te shikoje procesverbalin,shkresat dhe sendet qe sherbejne si prove ne procedure
-Ka te drejte ti shikoje, kopjoje, fotografoje shkresat dhe provat material qe i disponon gjykata ose
prokurori kur kjo eshte ne juridik te tyre
-Mund te ushtroje ankese kunder aktgjykimit sa i perket sanksionit penal, per veper penale
-Dhe ne fund i demtuari ka te drejte te kerkoje qe ne procedure penale te zgjidhet kerkesa pasurore-
juridike.
- Cilesine e deshmitarit bashkepununes mund ta kete i dyshuari. Sipas KPP I pandehuri per te cilin ende
nuk eshte lexuar aktakuza mund te deshmoje ne gjykate kur:
-Ka gjasa te parandaloje vepra penale nga personi tjeter
-Ka gjasa te shpie drejt zbardhjes se te vertetes ne procedure penale
-Eshte bere vullnetarisht ose me marreveshje te plote
-Eshte vleresuar nga gjykata si e vertete e plote
-Mund te shpie drejt ndjekies se sukseshme te kryersve te tjere te vepres penale
44. Prokurori i shtetit?
- Prokurori i shtetit eshte organ kushtetues qe organizohet dhe funksionon ne perputhje me dispozitat qe
rregullojne veprimtarine e tij. Eshte organ i pavarur me autoritet dhe pergjegjsi per ndjekie penale te
personave te akuzuar per ndonje veper penale. Kosova konform legjislacionit ne fuqi ka: Kryeprokurorin
e shtetit; Prokurorine e Apelit; Prokurorine Speciale; Prokurorin Themelore. Sipas ligjit per prokurorine e
shtetit “Prokurori i shtetit eshte institucion i pavarur qe ushtron funksionet e veta ne menyre te paanshme”
- I pandehuri eshte subjekt qendror ne proceduren penale ndaj te cilit eshte drejtuar kerkesa procedurale,
gjegjesisht ndaj tij fillohet dhe zhvillohet procedura penale. Detyrimet e tij jane:
-Obligimi themelor i tij eshte qe ti pergji gjet thirrjes ne te kunderten do te shoqerohet me dhune
-I pandehuri nuk merret ne pyetje qe te fitohet pohimi i tij per vepren penale konkrete por me qellim qe te
njoftohet mbi bazat e akuzes dhe ti mundesohet mbrojtja.
-Ai nuk e ka per obligim te deklaroje.
-Akte te shumta nderkombetare parashohin obligimin se qdo kush ka te drejte ne nje process te drejte dhe
te hapur, brenda nje afati te arsyeshem dhe ne nje gjykate te pavarur. Ne perputhje me kete akt KPP synon
qe asnje person i pafajshem te mos denohet, kurse fajtorit ti shqiptohet sanksioni i merituar. Ky parim
eshte shprehur me KPP “ Qdo person i dyshuar ose i akuzuar per veper penale, ka te drejte te kerkoje
procedure te paanshme te zbatuar ne kohe te arsyeshme.
48. Paraburgimi:
-Eshte mase me e rende e sigurimit te presences se te pandehurit ne procedure penale. Me kete mase te
pandehurit i kufizohet liria e levizjes si e drejte themelore e tij.
- Prove e papranueshme konsiderohet qdo informacion qe ne thelb nuk ka mbeshtetje, kur origjina e saj
eshte e panjohur, bazohet ne thashetheme si dhe prova apo informata e cila ne dukje te pare konsiderohet
e pamundshme ose e pabesueshme. Llojet e tyre jane:
-Deklarimi i te pandehurit ne rastet kur atij i jane shkelur te drejtat e garantuar( perdorimi i gjuhes, e
drejta qe te heshte, perkthimi falas) dhe kur deklarimi i tij eshte pasoje e keqtrajtimit, kanosjes etj
-Kur deshmia e deshmitarit eshte marre me force, kanosje etj
-Kqyrja ose rikonstruksioni i vendit te ngjarjes pa njoftimin e te pandehurit ose mbrojtesit
-Kontrolli i personit ose shtepise i bere ne kundershtim me dispozitat e KPP
-Prova eshte marre nepermjet mases se fshehte dhe teknike te hetimit me urdher te paligjshem.
- Kjo mase konsiston ne kufizimin e lirise se qarkullimit te te pandehurit pa heqje te lirise dhe zbatohet
nga gjykata kur ekziston dyshimi i bazuar se ai ka kryer vepra penale dhe ka arsyje te fshihet, te shkoje ne
vend te panjohur ose te largohet nga Kosova. Me rastin e zbatimit te kesaj mase gjykata kerkon nga i
pandehuri premtimin se nuk do te fshihet ose largohet nga vendqendrimi pa lejen e gjykates me q’rast ky
pohim regjistrohet ne procesverbal. Me rastin e dhenies se premtimit, i pandehuri paralajmerohet se
kunder tij mund te caktohet paraburgimi nese nuk e respekton kete mase. Gjykata te pandehurit mund tja
konfiskoje perkohesisht te pandehurit dokumentin e udhetimit. Kunder aktvendimit te konfiskimit mund
te ushtrohet ankese, por ajo nuk e ka forcen qe ta pezulloje ekzekutimin e tij.
- Gjykata e qeshtjes e merr kete me qellim te pengimit te kryerjes se serishme te vepres penale ose me
qellim qe te sigurohet zhvillimi i suksesshem i procedures penale. Gjykata e zbaton kete mase kur:
-Ekziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer veper penale
-Ekziston rreziku se i pandehuri do te fshihet, ose ekzistojne rrethana qe tregojne se ekziston rreziku i
ikjes se tij,ose kur ndalimi i tij mund te zvogloje rrezikun qe i pandehuri mund ti asgjesoje provat e vepres
penale, te ndikoje ne deshmitare, ne bashkekryres ose bashkepjesmarres pas kryerjes se vepres, ne
perseritjen e vepres penale, perfundimin e saj, ose kryerjen e vepres penale te kanosur.
Mbi zbatimin e kesaj mase gjykata vendos me aktvendim. Me rastin e caktimit te kesaj mase gjykata
percakton edhe lartesine e distances nga vendi i specifikuar ose nga personi te cilin i pandehuri qellimisht
nuk duhet ta kaloje.Nese i pandehuri me qellim vepron ne kundershtim me kushtet e kesaj mase, gjykata
kunder tij do te caktoje paraburgim.
- Arresti shtepiak eshte mase per sigurimin e te pandehurit ne procedure penale e cila konsiston ne
vendosjen e detyrimit ndaj te pandehurit qe ai te mos largohet nga vendbanimi, vendqendrimi apo nga
institucioni ku ndodhet per trajtim apo perkujdesje. Gjykata do ta caktoje kete mase kur:
-Eksziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer veper penale
-Ekzsiton rreziku se ai do te fshihet, kur identiteti i tij nuk mund te vertetohet, ose ekziston rreziku i ikjes
se tij
-Ka arsyje per te besuar se i pandehuri mund te asgjesoje, fshehe, ndryshoj ose falsifikoje te dhenat
-Pesha e vepres penale, rrethanat ne te cilat eshte kryer vepra,karakteristikat personale, jeta e meparshme
etj tregojne rrezikun se aim und te perserise vepren penale, te perfundoje vepren e tentuar, ose te kryej
vepren te cilen eshte kanosur ta kryej.
-Caktimin e kesaj mase e ben gjykata kompetente, ndersa zbatimi i kesaj mase behet permes policise. Te
pandehurit i merret dokumenti i udhetimit. Gjykata mund ta caktoje paraburgimin per te pandehurin i cili
pa leje e shkel aktvendimin.
54. Kuptimi dhe barra e provave?
- Me barre te proves nenkuptohet e drejta dhe obligimi i subjektit procedural qe te paraqese prova me te
cilat vertetohen faktet relevante ne te cilat bazohet vendimi gjyqesor. Bazuar ne poziten dhe rolin qe
dispozitat procedurale penale u njohin atyre ne procedure penale mund te vihet ne perfundim se kjo barre
i bie prokurorit te shtetit. Atij i takon detyra qe ti paraqese prova per ndriqimin e vepres penale dhe
konstatimin e faktit se personi i pandehur eshte apo jo kryres i asaj vepre.
- Gjate zbatimit te hetimeve per veprat penale per te cilat eshte parapare denimi me mbi 5 vjet burgim,
sipas KPP, prokurori i shtetit mund te leshoje urdher per ndalimin e shitjes, shkembimit te pronesise, ose
te terheqjes nga llogaria te qdo ndertese, pasurise se paluajtshme, pasurise se luajtshme ose aseteve per te
cilat prokurori i shtetit ka prova te artikuluara qe tregojne dyshim te bazuar se:
-Ndertesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti eshte perdorur ne vepren penale nen hetim
-Ndertesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti eshte prove e vepres penale nen hetim
- Ndertesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti eshte fituar nga vepra penale nen hetim
-Urdheri i prokurorit te shtetit mund te leshohet vetem nje here dhe eshte i vlefshem vetem per 72 ore nga
koha e leshimit te urdherit. Ne urdher te tille duhet te pershkruhet ndertesa, pasuria e paluajtshme, pasuria
e luajtshme, llogaria financiare ose aseti, te dhenen me te cilen i urdherohet pranuesit te urdherit qe ta
ndaloje shitjen, shkembimin e pronesise, ose terheqjen nga llogaria per 72 ore nga koha e leshimit te
urdherit si dhe koha e leshimit dhe skadimit te urdherit.
- Paraqitja ne stacionin policor eshte gjithashtu mase e cila eshte ne funksion te sigurimit te presences se
te pandehurit ne procedure penale. Permes zbatimit te kesaj mase gjykata vendose qe i pandehuri te
paraqitet here pas here ne stacionin policor ne kohe te caktuar ku i pandehuri ka vendbanimin apo
vendqendrimin ose vendin ku i pandehuri eshte ndodhur ne momentin e dhenies se urdhrit. Qellimi i kesaj
mase eshte qe i pandehuri te argumentoje faktin e presences se vazhdueshme ne vendbanimin apo
vendqendrimin e tij. Gjykata vendos ta zbatoje kete mase ne rastet kur:
-Ekziston dyshimi se i pandehuri ka kryer veper penale
-Ka arsyje per te dyshuar se i pandehuri do te fshihet, do te shkoje ne vend te panjohur ose te largohet nga
Kosova.
- Padyshim qe pjesa me e rendesishme e teorise se provave eshte trajtimi i drejte dhe i kuptimit te proves.
Me prove ne proceduren penale kuptojme njoftimet mbi faktet dhe rrethanat qe lidhen me vepren penale
dhe mirren prej burimeve te parapara me KPP dhe ne perputhje me rregullat e percaktuara prej tij dhe qe
sherbejne per te vertetuar kryerjen ose jo te vepres penale, pasojat qe ajo i ka shkaktuar, fajesine ose
pafajsine e te pandehurit dhe shkallen e pergjegjesise se tij.
- Paraqiten si burim i proves.Jane instrumente permes te cilave transmetohet permbajtja e proves nga
burimi i saj e deri te gjykata. Si mjete te proves ne procedure penale paraqiten personat, sendet dhe
veprimet e caktuara. E perbashket e tyre eshte se ato duhet te percaktohen shprehimisht me ligj.
-E ka origjinen nga tipi akuzator. Kjo teori bazohet ne pranimin e te vertetes materiale. Sipas kesaj teorie
gjykata nuk eshte e lidhur me kurrfar rregullash formale provuese per sa i perket asaj se a do te konstatoje
prove te sakte apo jo. Sipas kesaj teorie tere materiali provues i cili ne procedure penale eshte paraqitur si
rezultat i propozimit te aktivitetit te paleve dhe aktivitetit te gjykates, vleresohet sipas bindjes se lire te
gjykates, bindje te cilen ajo e ka krijuar me rastin e zhvillimit te procedures se te provuarit. Kjo teori
mundeson qe gjyqtari te jete i lire ti besoje apo jo proves se caktuar, por ai nuk mund te dale jashte
kufinjeve ligjore qe kane te bejne qofte me mbledhjen e provave apo qofte me procedimin e tyre ne
shqyrtim gjyqesor.
Kosiderohet edhe si burim i provave. Personi i pandehur duhet te jete i pranishem gjate zhvillimit te
procedurave penale. Ai duhet te jete i pranishem qe te mundesohet marrja ne pyetje, por edhe mundesia
qe gjate marrjes ne pyetje ti kundershtoj arsyjet e dyshimit kunder tij.Marrja ne pyetje behet per shkak te
rendesise qe ka deklarata e tij per ndriqimin e qeshtjes. I pandehuri eshte ai qe e di me se miri se a eshte
kryes i vepres penale apo jo. Pavaresisht nga deklarimi i tepandehurit , deklarimi i tij nuk mund te jete si
prove kryesore per zbardhjen e rastit, e per kete mblidhen provat tjera.
- Per shkaqe te caktuara shqyrtimi gjyqesor mund te nderpritet apo te shtyhet. Per kete vendos trupi
gjykues me aktvendim dhe caktohet dita kur duhet te vazhdohet perseri shqyrtimi gjyqesor.
- Pas pranimit te informates per nje veper penale policia heton nese ka dyshim te arsyeshem qe nje veper
penale e cila ndiqet sipas detyres zyrtare te jete kryer
- Policia heton veprat penale dhe ndermerr te gjitha masat e nevojshme qe te zbuloje vendndodhjen e
kryesit, te ndaloj kryesin nga fshehja apo arratisja etj
- Sapo policia te kete dyshim te arsyeshem se eshte kryer vepra penale e cila ndiqet sipas detyres zyrtare
eshte e detyruar qe brenda 24 oreve ta dorzoj nje raport policor prokurorit te shtetitqe eshte kompetent i
cili pastaj vendos nese duhet filluar proceduren penale.
- Me kete dispozite thuhet se: “ Prokurori i shtetit dhe secili tjeter para ligjit siguron trajtim te barabarte,
objektiv dhe pa paragjykime per te gjithe personat pavaresisht races, gjinise, prejardhjes kombetare apo
sociale, lidhjeve politike, besimit fetar, gjendjes apo te metave shendetsore, pozites shoqrore” etj.
a ) Penologjine
b) Krimonologjine
c) Te drejten penale
d) Kriminalistiken
a) e sakte b) e gabuar
a) Parimi i hirearkise
b) Parimi i ligjshmerise
c) Parimi i devolucionit
d) Parimi i emerimit dhe shkarkimit te gjyqtareve
a) Ndjekies
b) Mbrojtjes
c) Gjykimit
d) Te ndjekies dhe gjykimit
a) Burime te brendshme
b) Burime te jashtme
c) Burime nenligjore
d) Burime terciare
a) e sakte b) e pa sakte
a) Hetime
b) Proceduren parapenale
c) Fazen e akuzimit
d) Shqyrtim gjyqsor
a) Kompensim demi
b) Prishjen e veprimit juridik
c) Kthim te sendit
d) Pagim te shpenzimeve te
procedures
11. Prokurori i shtetit ushtron funksionin e ?
a) Ndjekies
b) Mbrojtjes
c) Gjykimit
d) Te ndjekies dhe gjykimit
a) Pozitiv
b) Primar
c) Sekondar
d) Negativ
15. Parimi zyrtar ( oficialitetit ) e zgjidh qeshtjen e respektimit apo jo te te drejtave te njeriut?
a) e sakte b) e pasakte
a) Qeshtja penale
b) Drejtimi i procedures penale
c) Qeshtja prejduciare
d) Ekzekutimi i denimit
a) Deshmitari
b) Mbrojtesi
c) Prokurori i shtetit
d) Eksperti