E DREJTA PROCEDURES CIVILE

P-1. Procedurat civile gjye!ore

E drejta procedurale civile permban rregulla mbi organizimin e gjykatave si
dhe te organeve qe kane per detyre te bashkpunojne me gjykata
. Ajo
poashtu permban edhe rregulla per raportet procedurale te cilat krijo
hen
midis subjekteve procedurale.
Llojet e "rocedurave gjye!ore civile
Procedura #o$te!ti%ore eshte ecuri qe ndiqet me rastin e dhenies se
mbrojtjes gjyqesore per te drejten subjective. Proceduren si ter
esi e
perbejne veprimet te cilat i kryejne subjketet e nje procesi kont
estimor.
Keto veprime i kryejne tri subjekte kryesore te procesit gjyqesor: paditesi i
pdaituri dhe gjykata.
Padites eshte personi i cili paraqet kerkese ne gjykate me qellim qe ti jepet
mbrojtja gjyqesore per te drejten e tij subjective civile.
! paditur eshte personi kunder te cilit kerkohet mbrojtja gjyqesore.
"jykata eshte subjekti i trete i cili me ane te vendimit e jep
mbrojtjen
gjyqesore ne #jale.
$e kontest kuptojme situaten kur nje person pretendon se i takon nje
e
drejtesubjektive civile ndaj personit tjeter% ndersa ky e mohon ekzistimin e
saj .
Procedura "er%&arue!e perbehet prej veprimeve te cilat i kryejne
subjektet e interesuara: kreditori &paditesi' ne njeren ane dhe debi
tori &i
padituri' ne anen tjeter . Kjo procedure vihet ne veprim ne baze te vendimit
me te cilin gjykata e ka detyruar te paditurin qe te sillet ne me
nyre te
caktuar. (ese i padituri nuk ka vepruar ne menyre te tille mbrenda a#atit te
caktuar% atehere paditesi ka te drejte qe me kerkese ti drejtohet
gjykates
kompetente per ekzekutimin e vendimit me dhune.
Procedura jo#o$te!ti%ore )
perbehet nga veprimet procedurale qe
kryhen nga subjektet e caktuara me qellim te rregullimit te nje raporti te
caktuar% te ndryshimit te statusit te nje personi% themelimit apo ndryshimit
te nje te drejte pasurore% etj
'uri%et juridi#e
"jykatat jane te pavarura dhe ato ushtrojne #unksionin e tyre ne baze te
kushtetutes% ligjit dhe akteve tjera juridike. Procedura kontestim
ore%
jokontestimore dhe permbaruese rregullohen ekskluzivisht me ligj% prandaj
mund te thuhet edhe se ligji eshte burim kryesor.
P-(. Procedura #o$te!ti%ore
Kontesti juridiko civil lind ne mes te dy personave. *ilesine e paleve ne
gjykim ata e #itojne ne momentine paraqitjes se padise ne gjykate.
Per
ekzistimin e procesit kontestimor nevojitet ekzistimi i tri subjekteve: palet
dhe gjykata. Palet ndergjygjese jane: i padituri dhe paditesi. Paditesi
me
padi e cakton te paditurin. "jyqtari per zgjidhjen e kontestit te

paleve
caktohet nga ligi dhe me aktin mbi ndarjen vjetore te puneve ne gjykate.
Pervec ketyre tri subjekteve ne procesin kontestimor mund te paraqite
n
edhe subbjkete te tjera si: per#aqesuesi ligjor i pales% prokurori
publik%
deshmitaret% ekspertet% interpreti dhe procesmbajtesi.
P-). Pari%et e "rocedure! #o$te!ti%ore
(e proceduren kontestimore njihen +, parime: 1* parimi i publicitetit (*
parimi i degjimit te paleve )* parimi i disponibilitetit +* parim
i i se
vertetes materiale ,* parimi i vleresimit lirisht te provave -* p
arimi i
ndermjetesise .* parimi i sh#rytezimit me mirebesim te veprimeve
procedurale /* parimi i oralitetit 0* parimi i dhenies se ndihmes juridike
pales se paudhezuar dhe 11* parimi i ekonomise se gjykimit.
Pari%i i "u&licitetit ) me kushtetute eshte parapa se shqyrtimi i ceshtjeve
ne gjykate behet pubikisht. Poashtu me kushtetute jane parapa rastet ne te
cila mund te perjashtohet publiku% e keto jane rastet kur eshte ne
pyetje
ruajtja e #shehtesise % moralit% interesit te pales se mitur.
Pari%i i degji%it te "aleve sipas ketij parimi gjykata ka per detyre qe
para se ta jap vendimin meritor% cdonjeres pale t-ia jap mundesine qe t
a
paraqes mendimin e vet kidhur me ceshtjne mbi te cilen vendoset.
Pari%i i di!"o$i&ilitetit sipas ketij parimi% paditesit i njihet e drejta qe
proceduren e inicuar me padi ta per#undoj me terheqje te padise apo me
heqje dore nga kerkesepadia% apo me pajtim gjyqesor &ujdi'.
Pari%i i !e vertete! %ateriale .ipas ketij parimi% para se te
mirret
vendimi meritor% gjykata duhet qe me saktesi te vertetoj gjendjen #aktike ne
te licen mbeshtetet kerkesepadia.
Pari%i i vlere!i%it liri!2t te "rovave- sipas ketij parimi% gjykata duhet qe
lirisht ti vleresoj provat% pra nuk eshte e lidhur me ndonje rre
gull per
vleresim te provave.
Pari%i i "a$der%jete!i!e sipas ketij parimi% gjykata me ane te shqisave
personale njo#tohet me natyren dhe permbajtjen e mjeteve provuese% pra pa
ndermjetesimin e tjeterkujt vendos per vleren e provave. Ky parim n
uk
zbatohet ne proceduren instancionale sepse te ne vendoset ne ba
ze te
shkresave.
Pari%i i !23ryte4i%it %e %ire&e!i% i te drejtave "rocedurale sipas
ketij parimi titullari i nje te drejte nuk gu/on qe ta keqperdor ate. Pra sipas
ketij parimi% titullarit i njihet nje e drejte me qellim qe te sh#rytezohet per
ate qe eshte dedikuar e jo per qellime te tjera. Kemi keqpe
rdorim te
autorizimeve procedurale p.sh kur kreditori ngre padi duke menduar
se
debitori nuk do te mud ta bind gjykaten se e ka shlyer bor/hin % pasi nuk ka
kurr#are provash per nje gje te tille. "jykata mund ta denoj me te
holla
palen% per#aqesuesin e saj dhe nderhyresin nese me veprimet procedurale e
kane keqperdorur rende ndonje te drejte.
Pari%i i oralitetit Per komunikim midis paleve ekzistojne dy #orma:
#orma orale dhe #orma me shkrim. 0orma orale ekziston kur gjykata paleve
dhe palet gjykates ia shprehin mendimet drejtperdrejt me goje dhe #orma e
shkruar ekziston kur palet kerkesat% shkrimet% propozimet e tj i perpilojne
me shkrim.

Pari%i i d2e$ie! !e $di2%e! juridi#e "ale! !e "aud2e4uar Ky parim

tregon se gjykata eshte e obligueshme qe ta udhezoj palen se cilat veprime
procedurale duhet ti kryej si dhe ta njo#toj me pasojat e moskry
erjes se
ketyre veprimeve. Pra ky udhezim ka te beje vetem me veprimet
procedurale e jo edhe per te drejtat materialo juridike.
Pari%i i e#o$o%i!e !e gjy#i%it .ikurse cdo aktivitet edhe aktivitet
i
procedural duhet te kryhet ne kohe sa me te shkurter% me sa me pak pune
dhe sa me pak har/hime e ne anen tjeter te jete e#ikas.
P-+. 5o%"ete$ca e gjy#atave
"jykatat kane tri lloj kompetencash: kompetenca lendore% tokesore d
he
#unskionale.
5o%"ete$ca le$dore eshte ai lloj kompetence ne baze te se cil
es
gjykatat kane te drejte dhe detyre te gjykojne disa ceshtje juridike
per
shkak te llojit% natyres dhe vleres se objektit te tyre.
5o%"ete$ca to#e!ore eshte ai lloj kompetence ne baze te se cil
es
gjykata qe eshte kompetente ne pikpamje lendore% mund te gjykoj ndonje
ceshtje juridike qe ka lidhje me territorin ku kjo gjykate e
zhvillon
veprimtarine e saj. Pervec me ligj% kompetenca tokesore mund te caktohet
edhe me mareveshje te paleve % e ne rastet e parapara me ligj ed
he me
vednim te gjykates se larte. Kompetenca tokesore e caktuar me ligj eshte e
#ormes se pergjithshme ose e posacme. (dersa kompetenca tokesore e
posacme eshte ose ekskluzive ose e zgjedhur ose ndihmese ose retorzive.
Kompetenca tokesore e pergjithshme .ipas kesaj kompetence% paditesi
mund ta ngris padine kunder te paditurit ne gjykaten ne territorin e se ciles
pala e paditur e ka vendbanimin apo vendqendrimin.
Kompetenca tokesore ekskluzive $e rregullat per kete komptenece%
caktohet gjykata e cila ekskluzivisht do te jete kompetente qe ta z
gjidh
kontestin konkret. Konteste te tilla jane ato te cilat kane te bejne m e sendet
e paluajtshme% dhe ne keto raste gjykata ekskluzivisht kompetente jane ato
ne territorin e se ciles gjindet sendi i palujetshem.
Kompetenca tokesore e zgjedhur Per kete kompetence% paditesi
autorizohet qe te zgjedh se padine a do t-ia paraqese gjykates e ci
la ka
kompetence tokesore te eprgjithshme% apo gjykates te cilen e ka caktu
ar
ligji sipas interesit te te paditurit. Konteste e tilla jane
ato #amiljare%
kontestet lidhur me ushqimin ligjor% etj.
Kompetenca tokesore ndihmese $e rregullat per kete kompetence
mundesohet caktimi i gjykates qe do te jete kompetente ne rastet ne te cilat
nuk mund te zbatohen rregullat qe vlejne per kompetencen e pergjithshme
tokesore Keshtu pra mundesohet qe paditesi padine ta paraqet ne gjykaten
e shtetit tone% edhepse per te paditurin
nuk ekziston kompet
enca e
pergjithshme tokesore .
Kompetenca tokesore retorsive (ese ne shtetin e huaj shtetasi i jo
ne
mund te paditet ne gjykaten e cila sipas 1PK nuk do te ishte kompetente%
atehere edhe kunder shtetasit te shtetit te tille ne vendin tone m
und ti
paraqitet padia ne baze te te njejtit kriter.

5o%"ete$ca 3u$#cio$ale $e rregullat e kesaj kompetence caktohet

kompetenca e gjykatave per vendosje per mjetet e goditjes se vendimeve
apo per kryerjen e puneve te caktuara. Pra sipas ketij parimi behet ndarja e
istancave midis gjykatave te ndryshme% apo ndarja e puneve midis kryetarit
te trupit gjykues dhe trupit gjykues ne teresi.
5o%"ete$ca #o$tra#tuale Palet me marreveshje ne mes tyre% mund te
vendosin qe ne ceshtjen e tyre juridike te gjykoj gjykata e
cila sipas
rregullave ligjore nuk do te ishte kompetente pikpamje tokesore per nje gje
te tille.
5o$3li#ti $e lid2je %e #o%"ete$ce$ Kur gjykata te ciles i es
hte
paraqitur padia% konstaton se nuk eshte kompetente % ajo me aktvend
im
shpallet jokompetente dhe lenden ia dergon gjykates per te cilen mendon se
eshte kompetente. (ese edhe kjo gjykate mendon se nuk eshte kompetente%
atehere krijohet kon#likti i kompetencave. (e raste te tilla% gjykata e dyte%
pa dhene vendim lenden ia dergon gjykates me te larte qe eshte edhe
e
perbashket per gjykatat ne kon#likt% e pastaj kjo gjykate vendos se cila eshte
gjykata kompetente. Kur bien ne kon#likt dy gjykata% atehere kon#liktin e
zgjedh gjykata e qarkut e te njejtit territor si gjykatat komunale. Kur ato i
takojne ddy gjykatave te qarkut% atehere kon#liktin e zgjedh g
jykata
supreme dhe kunder vendimit te kesaj gjykate nuk lejohet ankimi% sepse
eshte i natyres administrative.
5o%"ete$ca e gjy#atave $e #o$te!tet %e ele%e$t $der#o%&etar
Perku#izimi i kompetences ne mes te gjykatave tona dhe atyre te hua
ja
behet sipas rregullave mbi kompetencen gjyqesore
nderkombetare.Kompetencen nderkombetare duhet dalluar nga ajo
tokesore. 2regullat per kete kompetence gjykates sone i japin pergjegje
ne pyetjen se a eshte kompetente apo jo per ceshtjen juridike me element te
huaj.
*aktimi i kompetences tokesore nga gjykata e larte *aktimi i
kompetences tokesore nga gjykata e larte beht ne #orme te delegimit apo ne
#orme te ordinimit.
.ipas rregullave te delegimit% gjykata e larte e cakton gjykaten e cila do te
gjykoj ceshtjen juridike ne vend te gjykates e cila eshte e parapare me 1PK
si kompetente.
3rdinimi beht kur sipas dispozitave te ligjit nuk mund te konstatohet se cila
gjykate e shtetit tone eshte kompetente ne pikpamje tokesore. (e rast t
e
tille ate e cakton "jykata .upreme me propozim te atij qe mendon me ngre
padi.
Va42di%i i #o%"ete$ce! Kompetencen e saj gjykata e cmon duke i
marre parasysh rrethanat qe ekzistojne ne momentin e ngritjes
se
padise.(dryshimet qe kane ndodhur pas momentit
P-,. Per&erja e gjy#ate! d2e "erja!2ti%i i gjytarit $ga gjy#i%i
Per&erja e gjy#ate! $e perberje te gjykates kuptojme perberjen ne te
cilen ajo gjykon lidhur me nje ceshtje. $e dispozita per perb
erjen e
gjykates parashihet se a do te gjykoj trupi gjykues apo gjyqtari i vetem.
4rupi gjykues i gjykates se shkalles se pare perbehet prej tre anetareve dy
nga te cilet jane porot% ndersa i treti eshte gjyqtar pro#esional.
"jykata e shkalles se dyte gjithmone vepron ne trup gjykues te perbere
prej tre gjyqtareve pro#essional.

Kur vendos per revizion apo per kerkesen per mbrojtje te ligjshmeris
e%
trupi gjykues i jgykates supreme perbehet prej 5 gjyqtareve pro#esionale.
Perja!2ti%i d2e re#u4i%i i gjytarit $ga gjy#i%i (e gjykim mund te
ekzistojne rrethana te ndryshme te cilat mund te sjellin ne
dyshim
objektivitetin dhe paanesine e gjyqtarit.
6isa nga rrethanat e
tilla e
perjashtojne gjyqtarin e/ lege nga gjykimi% kurse te tjerat ndikojne qe me
vendim te kryetarit te gjykates te behet rekuzimi i gjyqtarit.
.hkaqe te
perjashtimit te gjyqtarit ne ligj jane te numruara taksativisht
dhe
shprehimisht. 2aste tte tilla kemi p.sh. kur gjyqtari eshte pa
le ose
per#aqesues i pales% bashkreditor apo bashkdebitor i pales% kur
eshte i
gjinise se gjakut me palen &ne vije te drejte pa ku#i e ne vije te terthorte der
i
ne shkallen e katert% etj'.
P--. Palet d2e "er3ae!i%i i tyre $e gjy#i%
Palet $e "roce!i$ #o$te!ti%or (e procesin kontestimor gjithmone
paraqiten dy pale paditesi dhe i padituri. .ubjekti i se drejtes &personi #izik
apo juridik' e #iton cilesine e pales paditese apo te paditur me vet #aktin e
paraqitjes se pdise ne gjykate. ! padituri pra behet pale pa vullnetin e tij.
Personi #izik% zotesine per te qene pale e #iton nga momenti i lindjes% ndersa
personi juridik qe nga momenti i regjistrimit te tij ne regjistrin perkates.
Personi #izik zotesine per te vepruar &zotesine procedurale' e
#iton ne
moshen +7 vjecare . Pala nen moshen +7 vjece nuk e ka zotesine per te
vepruar% por kete e kryen ne emer dhe llogari te tij per#aqesues
i ligjor
&prindi apo kujdestari'.
Per3ae!ue!it e "aleve Ekzistojne tri lloj per#aesuesish te pale
ve:
per#aqesuesi ligjor% per#aqesuesi i personit juridik dhe per#aqesues
i me
procure.
Perfaqesuesi ligjor jane prindi dhe kujdestari. Keta per#aqesues nuk
i
emeron vete pala. Autorizimet e per#aqesuesit ligjor dalin drejtperdr
ejte
nga ligji apo nga organi i kujdestarise. 4e miturin i cili nuk
eshte nen
kujdestari e per#aqesojne te dy prinderit dhe ata qe te dy #tohen ne gjykim%
mirepo% per#aqesimi konsiderohet i rregullt edhe nese ne gjykim paraqitet
vetem njeri prej prinderve. E njejta vlen edhe per personat madhorte cileve
u eshte vazhduar e drejta prindore. Per#aqesuesi ligjor ka te drejte qe ne
emer te pales ti kryej te gjitha veprimet procedurale .
Perfaqesuesi i personit juridik Personat juridik marrin pjese n
e
qarkullimin juridik permes personave #izik . Keta per#aqesues zakonisht
caktohen me statutin e tyre dhe ata kryejne veprime procedurale ne emere
te personave juridik.
Perfaqesuesi me procure) Pala ka te drejte qe gjykimin ta pe
rcjell
personalisht apo permes per#aqesuesit
te zgjedhur.Autorizimi per
per#aqesues quhet procure. Prokura mund te jete e pergjithshme% qe d.m.th.
se per#aqesuesi autorizohet qe ti kryej te gjitha veprimet pro

cedurale%
ndersa prokura e vecante eshte ajo ne te cilen caktohen vetem nje numer i
caktuar i veprimeve.
Legjitimimi i perfaqesuesit Per#aqesuesi eshte i detyruar qe gjykates t-ia
paraqet prokuren me shkrim qysh ne rastin e pare te kryerjes se veprimit
procedural. Per#aqesuesi me procure mund takaloj prokuren e tij edhe ne
personin tjeter% dhe ne ate rast% ai person nuk e per#aqeson per#aesuesin e
pare por e per#aqeson palen. Edhe pala ka te drejte qe te paraqitet ne s8ance
gjyqesore se bashku me per#aqesuesin e tij.
P-.. Ve"ri%et "rocedurale
9eprimet procedurale mund te jene me shkrim dhe gojore. Palet veprimet e
tyre i kryejne ne interesin personal% ndersa veprimet e gjykates jane akte
juridike te organit shteteror.
Ve"ri%et "rocedurale te gjy#ate! .i veprime procedurale te gjykates
numerohen: udheheqja e procesit gjyqesor perpilimi i procesverbaleve
vendosja per ceshtjet e natyres procedurale dhe materiale dergimi
dhe
dorezimi i shkresave te ndryshme.
:ellimi i te gjitha ketyre vep
rimeve
eshte dhenia e vendimit meritor mbi kerkespadine.
Ve$do!ja d2e ve$di%et gjye!ore $e vendos ne proceduren
kontestimore% do te thotte #ormulohet nje urdher konkret i shtetit. 9endosja
eshte nje operacion mendor dhe
logjik me te cilen gjendja #aktik
e e
konstatuar gjate procedures vihet ne nje norme te caktuar. 9endimin
e
#ormulon dhe e shqipton gjyqtari individual apo kryetari i trupit gjykues ne
emre te trupit gjykues.
5riteret e #la!i3i#i%it te ve$di%eve gjye!ore 9endimet gjyqesore
mund te jene detyruese% konsitutive apo declarative. Pastaj ndarje tjeter e
vendimeve eshte ndarja ne baze te norms materiale% ku vendimet mund te
jene materialo)juridike ose proceduralo)juridike . 9endimet poashtu mund
te jene vendime te shkalles se pare apo te shkalles se dyte. .ipas #ormes
vendimet ndahen ne aktvendime dhe aktgjykime. $e aktgjykim gjykata
gjithnje vednos per kerkesepadine% ndersa me aktvendim gjykata vendos
per ceshtje te tjera procedurale.
D2e$ia e ve$di%eve- 4rupi gjykues vendos me ane te votimit qe behet pas
keshillimit lidhur me ceshtjen per te cilen duhet vendosur. Per ceshtjet me
pak te rendesishme% trupi gjykues mund te vendos ne lokalin ku eshte duke
u mbajtur gjykimi% pra pa u terhequr #are% ne prani te paleve. Per dhenien e
cdo vendimi nevojitet shumica absolute e votave te anetareve te trup
it
gjykues.
9eprimet derejtuese te gjykates 9eprimet derejtuese ne te shumten e
rasteve kane #ormen e aktvendimeve. ;ere here ato kryhen edhe ne #orma
te tjera si ne #orme pyetjesh% udhezimesh% verejtjesh etj. Pro
cesin
kontestimor e drejton gjykata. 4e gjitha veprimet qe i kryen gjykata kryhen
e/ o#icio dhe gjykata mund ti ndryshoj apo revokoj keto veprime ne cdo
kohe.
Proce!ver&alet Procesverbali gjyqesor eshte document publik te cilin e
perpilon gjykata e ne te cilen shenohen te gjitha veprimet procedurale qe
jane kryer gojarisht
ne s8ance apo jashte s8ances. Pjeset perbere
se te
procesverbalit jane #ormale dhe materiale.
Pjeset #ormale jane : pjesa hyrese% pershkrimi i veprimeve te kryera dhe
nenshkrimi.
Pjeset materiale te procesverbalit jane: pershkrimi i veprimeve procedurale

te kryera ne s8ance dhe e tere ajo qe ka ndodhur ne s8ance.

Procescerbalin ne #und e nenshkruan gjyqtari dhe procesmbajtesi.
5o%u$i#i%i 6dore4i%i d2e dergi%i i !2#re!ave *)9eprimet shkresore te
pales% pra vendimet gjyqesore% urdheresat% kumtesat dhe thirrjet ne #orme
shkresore barten dhe i dorezohen personit te cilit i jane dedikuar &adresatit'.
9erpimi i tille quhet komunikim. Ky komunikim pastaj protokolohet me
nje lloj te posacem te procesverbalit te cilin e quajme de#te
se te
komunikimit.
6ergimin e shkresave gjykata e ben sipas detyres zyrtare% nepermjet
te
postes% me ane te nepunesit gjyqesor apo permes organit te komunes. Kur
pala vepron permes per#aqesuesit% shkresat nuk i dorezohen pales edhe pse
ajo eshte adresat% por i dergohen per#aqesuesit ligjor apo atij me procure.
9etem ne rastet e parapara me ligj komunikimi i behet drejtperdrejt pales.
Kur per#aqesues i pales eshte avokati% komunikimi quhet i rregullt sikurse
kur shkresa i dorezohet pales personalisht.
Kur pala eshte person juridik% shkresa i dorezohet punetorit te autorizuar
per pranimin e postes.
<shtarakeve dhe puneroreve te policies komunikimi i leterthirjeve u behet
permes komandes se tyre apo eprorit te drejtperdrejt.
$e ligj eshte parapa qe shkresa per te cilen nuk eshte parapa dorez
imi
personal% komunikimi mund ti behet edhe eprsonit tjeter dhe ajo ka e#ekt
sikurse ti ishte dorezuar vete adresatit. Kur adresati nuk gjindet ne shtepi%
me ligj lejohet qe shkresa ti dorezohet cdo anteari te #amiljes
se tij te
moshes madhore. (ese ne banese nuk gjindet askush% atehere shkresa mund
tim dorezohet #qiut por vetem nese #qiu pajtohet me nje gje te tille.
Per shkresat qe kane rendesi me te madhe si padia% aktjgykimi% urdheresa
per pagese% aktvendimi kunder te cilit nuk lejohet ankesa % eshte
parapa
dorezimi personal adresatit.
Ve$di d2e #o2a e #o%u$i#i%it Komunikimi behet ne dite pune dhe ate
gjate dites. Komunikimi me ane te postes behet edhe gjate #estive. .i vend
komunikimi ligji e permend banesen e adresatit% lokalin e punes apo lokalin
gjyqesor nese ai ndodhet ne te. (ese adresati re#uzon ta pranoj s
hkrese%
atehere komunikuesi eshte i detyruar t-ia tregoj dhe ta leje ate ne lokalin e
punes dhe kjo gje konstatohet ne de#tesene komunikimit.
6e#tesa e komunikimit eshte document publik qe sherben si prove per
komunikimin e kryer. 6e#etsa duhet te perpilohet sikurse kur kryhet apo
nuk kryhet komunikimi. (e de#tese shenohet: shkresa qe eshte dorezuar%
adresati% raporti midis adresatit dhe marresit si dhe data e komunikimit dhe
ne #und nenshkrimi i marresit dhe komunikuesit. (ese re#uzohet pranimi i
shkreses% ne de#tese shenohet shkaku i re#uzimit.
P-/. D2e$ia e $di2%e! juridi#e
(e proceduren kontestimore% dhenia e ndihmes juridike perbehet n
ga
kryerja e veprimeve procedurale nga ana e gjykates e cila e gjykon ceshtjen
konkrete. (e te shumten e rasteve object i ndihmes juridike eshte marrja e
provave% kqyrja direkte e sendit te paluajtshem% marrja ne pye
tje e
deshmitareve% etj. Kjo dhenie e ndihmes behet vetem sipas lutje
s se
gjykates e cila e gjykon ceshtjen. (e pikpamje #unksionale% kompetente per
dhenien e ndihmes juridike eshte gjykata komunale% ndersa ne pikpamje
territoriale% kompetente eshte gjykata ne territorin e se ciles duhet marre
prova.

7di2%a juridi#e $der#o%&etare "jykatat tona jane te detyruara qe tu

japin ndihme juridike gjykatave te huaja% nese nje gje e tille eshte parapa
me kontrate nderkombetare si dhe kur ekziston reciprociteti.
3bje
kt i
dhenies se ndihmes mund te jene marrja e provave dhe komunikimi i
shkreses. 1utja dergohet ne menyre diplomatike. 1utja duhet te perpilohet
ne gjuhen zyrtare te gjykates e cila duhet te kryej veprimin. Kompetence
per dhenien e ndihmes juridike nderkombetare eshte gjykata komunale.
P-0. Ve"ri%et "rocedurale te "aleve
9eprimi procedural i pales sherben per venien ne veprim% zhvillim
apo
per#undim te procesit kontestimor. Ai drejtohet kah gjykata e nepermjet saj
edhe pales kundershtare. 4e veprimi procedural me rendesi eshte
mani#estimi i jashtem i vullnetit e jo vullneti i mbrendshem.
Ve"ri%et "rocedurale te #u!2te4uara d2e te "a#u!2te4uara 9eprimi
procedural duhet te jete i percaktuar dhe i qarte. 9eprimet procedurale te
pakushtezuara jane ato veprime te cilat nuk
mund te kryhen duk
e u
kushtezuar me ndonje ngjarje e cila mund te ndodh me vone.
Ve"ri%et "rocedurale te $jea$!2%e d2e te dya$!2%e 9eprimi
procedural i pales parimisht eshte njeanesor. Ate e kryen njera pa
le ose
tjetra dhe ai prodhon e#ekt procedural pa pasur nevoje qe ta aprovoj gjykata
apo pala tjeter.
$irepo disa veprime prodhojne e#ekte relevante vetem neqo#tese ket
o
veprime kryhen nga te dy palet. Keto jane pra veprime te dyanshme.
!
ketille si shembull eshte pajtimi gjyqesor lidhur me kontestin e objektit.
Ve"ri%et %e e3e#t te drejt"erdrejte d2e te tert2orte 8 9eprime
procedurale me e#ekt te drejtperdrejte jane ato veprime te cilat vetvetiu pa
vendim gjyqesor % krijon nje situate te re ne procedure. 4e tilla jane p.sh
heqja dore nga kerkesepadia % pohimi i kerkesepadise% terheqja e ankeses%
etj.
9eprime procedurale me e#ekt
te terthorte jane ato veprime t
e cilat
ndikojne ne procesin kontestimor permes aktivitetit te gjykates.
Ve"ri%et "rocedurale te revo#ue!2%e d2e te "arevo#ue!2%e )
9eprimet procedurale te parevokueshme jane veprimet me e#ekt juridik te
drejteperdrejte. Ato nuk mund te revokohen sepse krijojne situate te
re
procedurale. 4e gjitha veprimet e tjera % pra veprimet me e#ekt te terthorte
mund te revokohen .
9or%a e ve"ri%eve "rocedurale (ese me ligj nuk eshte parapa se ne
cilen #porme duhet te kryhen veprimet procedurale% atehere vlen rregulli se
palet i kryejne ato veprime gjate s8ances gjyqesore gojarisht % ndersa jashte
seancave gjyqesore i kryejne me shkrim. 6isa veprime te paleve gjithmone
kryhen me shkrim% e te tilla jane p.sh. padia% pergjigja ne padi% mjetet e
goditjes se vendimeve% etj.
Para!2tre!at d2e "roce!ver&alet e i 4eve$de!oj$e ato Parashtresat
jane shkresa ne te cilat palet dhe pjesemarresit e tjere ne gjykim i kryejne
veprimet procedurale. .i parashtresa konsiderohen edhe kumtesat te cilat i
behen gjykates. Parashtresat duhet te jene te kuptueshme dhe ta permbajne
tere ate qe eshte e nevojshme per te vepruar gjykata. $e rendesi eshte qe
parashtresa te permbaje emrin e gjykates se ciles i dergohet% pro#esionin
dhe vendbanimin e paleve si dhe te epr#aqesuesit kigjor te tyre% objektin e
kontestit% perbajtjen e deklarates% dhe nenshkrimin e paleve apo
per#aqesuesit te tyre.
Pjeset perberese te parashtreses Parashtresa perbehet

prej

= pjese

ve:
pjeses hyrese permbajtjes se deklarates dhe nenshkrimit te parashtruesit.
Pjesa hyrese)permban emrin e gjykates% numrin e dosjes se
le
ndes
emertimin e pales per#aqesuesit ligjor apo atij me procure vlera e objektit
te kontestit emrin e parashtreses numrin e kopjeve dhe te shkresqve qe i
bashkangjiten parashtreses% me verejtje se a jane kopje apo origjinal.
Permbajtja)e parashtreses perbehet nga deklarata te cilen pala ia parashtron
gjykates. 6eklarata mund te kete rendesine e kerkeses% propozimit ap
o
kumteses. Krahas kesaj ne #und te deklarates mund te tregohet
edhe
propozimi i plaes lidhur me kerkesen e saj.
Nenshkrimi) kur pala personalisht e perpilon parashtresen% atehere ajo edhe
e nenshkruan ate. E po qe se parashtresen e perpilon avokati &si per#aqesues
me procure' atehere ne vendin ku vjen nenshkrimi i pales shkruhet
me
maikne emri i pales% ndersa nenshkrimi i avokatit vihet nen margjinen e
pjeses hyrese dhe vuloset.
>akonisht parashtresa dorezohet ne dy shembuj % njeri per gjykaten e tjetri
per palen kunderhstare.
Dorezimi i parashtreses ne gjykate >akonisht parashtrsa dorezohet n
e
zyren e pranimit te gjykates personalisht nga pala apo personi
tjeter.
(epunesi i zyres e verteton pranimin duke e vene vulen e pranimit
dhe
duke e shenuar daten e pranimit. Parashtresa mund ti dergohen gjykat
es
edhe permes postes me leter te zakonshme apo rekomande. Kur parashtresa
dehohet me leter te zakonshme% atehere si dite e dorezimit konsider
ohet
dita kur vihet vula pranuese e gjykates. (dersa kur parashtresa dergohet me
leter rekomande% si date e dorezimit ne gjykate konsiderohet
dita e
dorezimit ne poste.
P-11. 5o2a d2e ve$di i #ryerje! !e ve"ri%eve "rocedurale
A3atet - Per kryerjen e veprimeve procedurale si te gjykates ashtu edhe te
paleve% 1PK parasheh seancat dhe a#atet. A#atet zakonisht caktohen
per
kryerjen e veprimeve procedurale me shkrim% ndersa senacat per kryerjen e
veprimeve procedurale me goje.
A#atet ligjore dhe gjyqesore A#at quhet distanca kohore mbrenda se ciles
duhet te kryhet nje veprim i caktuar procedural. A#atet e caktuara nga ligji
nuk mund ti ndryshojne as gjykata e as pala. A#at ligjor eshte a#
ati per
paraqitjen e ankeses% propozimi per kthimin ne gjendjn e meparshm
e.
A#atet gjyqesore i cakton gjykata p.sh. per korigjimin e parashtresave% per
dorezimin e dokumentit% etj. A#atet ligjore quhen a#ate prekluzive% seps
e
pas skadimit te tyre nuk mund te kryhet veprimi procedural. 4e gjitha a#atet
e kane diten e #illimit dhe te #undit. .i njesi kohore te cilat ligji dhe gjyqi
i
caktojne a#atete jane ditet% muajt% dhe vitet. Kur dergohet parasht
resa% si
dite e #illimit te numerimit te a#atit merret dita e neserme. (ese dita e #undit
e a#atit bie te dielen apo diten e #estes%
e diten e

atehere a#ati

mbaron n

punes qe vjen.
:ea$ca gjye!ore .8ance quhet pjesa e kohes gjate se ciles subjektet e
procesit kryejne veprime procedurale. .eancen e cakton gjykata e/ o#icio .
Kemi seanca te domosdoshme dhe seanca #acultative. .eanca e
domosdoshme eshte senaca per shqyrtimin kryesor te ceshtjes% dnersa ato
#acultative jane senacat pergatitore% etj. Personat qe duhet te
jene te
pranishem
ne s8ance i therret gjykata permes leterthirjeve
ne te
cilen
tregohet kohavendi dhe lenda. Kjo leterthirje duhet te dorezohet me se paku
7 dite para dites ne te cilen mbahet. 9endimi me te cilen caktohet
apo
shtyhet seanca nuk mund te goditet me ankese.
5t2i%i $e gje$dje$ e %e"ar!2%e Kur pala per shkaqe te arsyeshme
nuk ka mundur te vij ne s8ance% e qe keto shkaqe mund te jene &semnudja%
aksidenti% prishja e automobilit% vershimi% termeti% etj%' % atehere pala ka te
drejte qe nga gjykata te kerkoj kthimin ne gjendjen e meparshme.
Kete
kerkese pala duhet ta paraqes mbrenda a#atit +5 ditor nga dita ne te cilen
eshte hequr pengesa per kryerjen e veprimit procedural. Pas kalimit te =
muajve nga dita e mosardhjes ne s8ance apo nese nuk kryhet veprimi
procedural% atehere pala nuk ka te drejte te kerkoj kthimin ne gjendjen e
meparshme.
P-11. Pre4u%i%et 6"ara#u!2tet* "rocedurale
Prezumime procedurale i gjejme tek dispozitat ligjore te cilat bejne #jale
per gjykaten% palet% objektin e kontestit dhe per padine.
Pre4u%i%et "rocedurale lid2ur %e gjy#ate$ ja$e; +' kompetenca
nderkombetare e gjykates sone dhe ?' kompetenca tokesore% #unksionale
dhe lendore .
Pre4u%i%et "rocedurale te "aleve ja$e ekzistimi i pales zotesia e
pales per te qene pale ndergjygjese zotesia procedurale e pale
ve dhe
prr#aqesimi ligjor i rregullt per#aqesimi i erpsonit juridik dhe ekzistimi i
procures se rregullt autorizimi procedural per ndjekjen e ceshtjes ne gjyq.
Pre4u%i%et "rocedurale lid2ur %e o&je#ti$ e #o$te!tit ja$e +'
mosekzistimi i gjyqvaresise se dy#isht per te njejten ceshtje
?'
mosekzistimi i vendimit te #ormes se prere per kerkesepadine =' te mos
kete hequr dore paditesi nga kerkesepadia ne ndonje process tj
eter
@'mosekzistimi i ujdise procedurale lidhur me objektin e kontestit
5A,
ekzistimi i interesit per mbrojtje juridike.
Pre4u%i%i lid2ur %e "adi$e) lidhur me padine ekzsiton vetem nje
rpezumim% e ai eshte qe rregullsia e padise.
P-1(. Padia d2e llojet e "adive
Padia eshte veprimi i pare procedural me te cilin vihet ne levizje procesi
kontestimor. Padine e paraqet paditesi dhe ai me padi kerkon nga gjykata
mbrojtje juridike te caktuar. Kete mbrojtje juridike gjykata e
jep me
vendimin e saj. Padia duhet ti kete keto elemente:
1*kerkesen per mbrojtje juridike (* #aktet ne te cilat mbeshtete
t
kerkesepadia )*bazen juridike te kerkesepadise +* objektin e kontestit.
Llojet e "adive Padite i ndajme sipas dy kritereve: kriterit mate
rialo
juridik dhe kriterit proceduralo juridik. .ipas qellimit te paditesit padite i
ndajme ne padi detyrimi% padi vertetimi dhe ne padi ndryshimi.
Padi detyri%i 6#o$de%$atore*) $e kete lloj padie% paditesi kekron nga

gjykata qe me aktgjykim ta ur#heroj te paditurin qe ne dobi te paditesit ta

permbush nje prestim &detyrim'. P.sh. ta dorezoj nje send% te pagu
aj nje
shume te hollash% etj.
Padi verteti%i 6$jo2jeje< declarative* Padi njohjeje quajme padine me te
cilen paditesi nga gjykata kerkon qe me aktgjykim te konstatohe
t se
ekziston apo nuk ekziston maredhenia juridiko civile e caktuar apo nje e
drejtes subjective% apo te vertetoj se a eshte nje document autentik ose nuk
eshte autentik.
Padi ndryshimi) $e kete lloj padie nga gjykata mund te kerkohet qe ajo me
aktgjykim ta themeloj nje raport juridik % mandej qe ta ndry
shoj
permbajtjen e raportit ekzsitues apo qe ta anuloj ate. .i padi e tille eshte
padia me te cilen kerkohet zmadhimi i mjeteve per ushqim i caktuar me
pare me aktgjykim.
5u$der"adia Kunderpadia eshte padi e pales se paditur kunder paditesit.
$e ane te kunderpadise i padituri ne te njejten gjykate dhe ne te njejtin
process e parashtron kerkesepadine e tij te vecante. Pales se
paditur
kudnerpadia i sherben si mjet mbrojtes.
1igji i njeh tri lloj kunderpadish #o$e#!e= #o%"e$!ue!e= d2e
"rejudiciale.
Kunderpadine konekse - i padituri mund ta paraqes nese ne mes
te
kerkeses se per#shire me kudnerpadi dhe asaj te per#shire me padi nuk ka
dallim sa i perket bazes juridike. Keshtu p.sh. nese paditesi me padi kerkon
qe i padituri t-ia dorezoj sendin% i padituri me kunderpadi mund te kerkoj
qe paditesi t-ia paguaj cmimin bleres te sendit.
Kunderpadine kompensuese mund ta paraqes i padituri nese kerkesa e tij
mund te kompensohet me kerkesen e paditesit.
Kunderpadine prejudiciale i padituri mund ta paraqet kur i takon e drejta
qe te kerkoj konstatimin se nuk ekziston raporti juridik
apo e
drejta
subjective qe jane bere kontestuese gjate gjykimit. P. sh. $e kete
lloj
kunderpadie% i padituri mund te kerkoj nga gjykata qe me aktgjykim te
konstatoj se senid te cilin paditesi kerkon qe ti kthehet% eshte
i tij &te
paditurit' e jo i paditesit.
5er#e!e"adia 6"etitu%* Petitumi i padise eshte kerkese. Kete kerkese
paditesi e mbeshtet ne pretendimin se i takon autorizimi qe nga gjykata te
kerkoj vendim per pasojen juridike e cila buron nga gjendja #aktike. $e ane
te kerkesepadise paditesi e #ormulon mendimin &propozimin' se si duhet te
duket dispozitivi i aktgjykimit me te cilin pranohet ajo% p.sh. ato qe kane te
bejne me kamaten% shpenzimet gjyqesore% etj.
Ter2eja e "adi!e d2e 2eja dore $ga #er#e!e"adia Pervec me
vendim gjyqesor procedura mund te per#undoj me terheqjen e padise dhe
heqjen dore nga kerkesepadia.
Terheqja e padise eshte veprim me te cilin paditesi deklaron se nuk
deshiron qe gykata te vendos per themelsine e kerkespadise se tij. Padia e
terhequr kosniderohet se nuk eshte ngritur asnjehere % prandaj ka mundesi
te ngritet perseri. 6eklarata per terheqjen e padise nuk mund te revokohet.
(ese padia terhiqet nga avokati % pra per#aqesuesi me procure% atehere ai
duhet te kete autorizim te vecante. 4erheqja e padise mund te behet deri ne
#und te shqyrtimit kryesor te ceshtjes. 6eklarata per terheqjen e
padise
mund te behet gojarisht dhe me goje.
Heqja dore nga kerkesepadia eshte veprim me te cilin paditesi deklaron

se pergjithmone heq dore nga e drejta qe gjykata ti jep mbrojtje juridike.

Kete veprim ai ka te drejte ta beje deri ne per#udnim te shqyrtimit kryesor.
Pelqimi i te paditurit nuk eshtei nevojshem.
Po qe se paditesi e paraqet te njejten padi% gjykata e hudh poshte ate si te
palejueshme. Edhe heqja dore nga kerkesepadia mund te behet gojarisht
gjate s8ances% dhe me shkrim jashte s8ances gjyqesore.
Pajti%i 6ujdia* gjye!ore Pajtimi gjyqesor eshte kontrate e cila lidhet ne
mes te paleve me te cilen kontrate ata i rregullojne te drejtat subjektive me
te cilat ata disponojne. Kjo kontrate lidhet ne #orme te shkruar% ne gjykaten
e ceshtjes dhe ate gjate zhvillimit te procedures lidhur me padine. .ipa
s
ligjit% pajtimi gjyqesor ka cilesine e aktgjykimit te #ormes s
e prere.
$arreveshja e paleve #utet ne procesverbal. <jdia konsiderohet se es
hte
arritur kur te dy palet e nenshkruajne procesverbalin e le/uar. Palet kane te
drejte te kerkojne nga nje kopje te procesverbalit % sepse ky procesverbal ka
rendesine e dokumentit ekzekutiv.
P-1). 'a!2#i%i i #er#e!e"adive d2e i !u&je#teve "rocedurale
Kerkesepadia e per#shire ne nje padi mund te jete e thjeshte% kur
me te
kerkohet nga gjykata qe te vendos lidhur me nje ceshtje juridike% dhe mund
te jete e perbere kur kerkohet nga gjykata qe te vendos lidhur me
disa
ceshtje juridike. (e rastin pra kur kerkesepadia eshte e perbere% atehere ajo
mund te jete cumulative dhe eventuale
'a!2#i%i #u%ulativ i #er#er!e"adive) Ky bashkim i padive behet
atehere kur paditesi me nje padi i paraqet disa kerkesepadi
kunder te
paditurit dhe i propozon gjykates qe me nje aktgjykim te vendos lidhur me
to. (e te shumten e rasteve% keto kerkesepadi e kane te nje
jten baze
juridike. .i shembull per kete kemi p.sh. padia e personit te demtua
r ne
#atkeqesine e komunikacionit% me crast ai kerkon cdemtim per automjetin e
demtuar per dhimbjet e shkaktuara dhe per #rikene shkaktuar. (e rastet kur
kerkesepadite nuk e kane te njejten baze juridike% atehere bas
hkimi
kumulativ eshte i lejueshem vetem ne baze te kompetences lendore dhe
tokesore te gjykates.
'a!2#i%i eve$tual i #er#e!e"adive Paditesi mund ti bashkoj dy apo me
shume kerkesa qe kane lidhje midis tyre% ashtu qe gjykata te pranoj
me
aktgjykim kerkesen e permendur ne piken dy &eventualen' vetem nese
konstaton se eshte e pathemelte kerkesa e permendur ne padi ne piken nje.
2adhitja e kerkesave ne padi duhet te jete e caktuar nga vete pad
itesi.
"jykata se ciles i paraqitet padia duhet qe te kete kompetence lendore dhe
tokesore.
(ese gjykata e pranon te themelte kerkesen e permendur n
e
piken nje% atehere nuk vendos #are per kerkesen e permendur ne piken dy. E
nese kerkesa e pare tregohet e pathemelte% atehere gjykata kal
on ne
vendosje per piken dy.
P-1+. 'a!2#e$dergjygje!ia
Bashkendergjygjesia nenkupton kur me nje procedure kontestimore te
vetme per#shihen disa raporte procedurale % si dhe ne rastin kur me nje padi
disa persona paraqiten si padites apo si te paditur.

$e rregullat per institutin

e bashkendergjygjesise arrihen dy qelli
me:
ekonomia e gjykimit dhe siguria juridike. Bashkendergjygjesia ka karakter
#akukltativ dhe ajo eshte e detyrueshme vetem perjashtimisht.
Bashkendergjygjesia quhet active kur ne cilesine
e paditesit paraqi
ten
shume persona. (dersa ajo eshte passive kur me teper subjekte paraqiten ne
cilesine e te paditurit. (dersa bashkendergjygjesia eshte e dyanshme kur
edhe si padites edhe si te paditur paraqiten shume persona.
Ekzistojne tri lloje te bashkendergjygjesise: bashkendergjygjesia primar
e
dhe e mevonshme materiale dhe #ormale dhe bashkendergjygjesia ligjore.
'a!2#e$dergjygje!ia "ri%are d2e e %evo$!2%e Bashkendergjygjesia
primare quhet ajo e cila themelohet ne momentin e ngritjes se padise. Kjo
bashkendergjygjesi varet nga vullneti i paditesit.
Bashkendergjygjesia e mevonshme themelohet pas ngritjes se padise nese
deri ne per#undim te shqyrtimit kryesor paditesit primar i bash
kohet
paditesi tjeter% apo nese padia zgjerohet duke e per#shire edhe nje te paditur
tjeter.
'a!2#e$dergjygje!ia %ateriale d2e 3or%ale Bashkendergjygjesia
materiale ekziston ne ato raste kur midis bashkednergjygjesise% qysh para
se te #illoj procesi kontestimor % ekziston lidhja e cqktuar juridike apo reale.
Bashkednergjygjesia

#ormale

ekzsiton

ne

rastet

ne

te

cilat

midis

bashkendergjygjesve jashte dhe para procesit kontestimor nuk ekziston as

lidhja juridike as reale. 2aste te tilla p.sh. kemi kur nga disa
te paditur
kerkohet pagimi i qirase per banesat te cilat ata i sh#rytezojne vec e vec.
'a!2#e$dergjygje!ia ligjore $e 1PK eshte parapa mundesia e
bashkendergjygjesise
per disa situata juridike. 4e tilla jane
p.sh.
bashkendergjygjesia me te paditurin eventual% bashkendergjygjesia e
debitorit kryesor dhe e dorezanit% etj.
Po4ita "rocedurale e &a!2#e$dergjygje!i!e Bashkendergjygjesia si
e#ekt te perbashket e ka ate se dy apo me teper gjykime ne pikp
amje
#ormale zhvillohen si nje aktivitet procedural. Pozita e bashkendergjygjesve
mund te jete e ndryshme dhe varesisht nga pozita
kemi
bashkendergjygjesine e thjeshte dhe unike.
Te bashkendergjygjesia e thjeshte
pozita procedurale e nje
bashkendergjygjesi nuk varet nga pozita procedurale e bashkendergjygjesit
tjeter. *donjeri nga ta eshte pale e pavarur ne gjykim dhe veprimet apo
mosveporimet e njerit nuk shkojne as ne dem e as ne dobi
te
bashkendergjygjesit tjeter.
4ek bashkednergjygjesia unike eshte karakteristike se kontesti mund te
zgjidhet vetem ne menyre te njejte ndaj te gjithe bashkendergjygjesve te
cilet e perbejne nje pale unike.
P-1,. Pje!e%arrja e "er!o$it te trete $e gjy#i%
Personi i trete mund te nderhyj ne gjykim ne rastet kur aktgjykimi i dhene
shtrien e#ekte edhe ndaj tij% pra personit te trete i cili
nuk ka qene
pjesemarres ne gjykim. (e keto raste personit te trete duhet mundesuar qe
te marre pjese ne gjykim per ti mbrojtur inetersat e tij. (de
rhyrja ne
gjykimit e huaj mund te behet me iniciativen e personit te trete apo ne baze
te lajmerimit te cilin gjykata ia dergon personit te terte sipas iniciatives se
pales.

Pje!e%arrja e $der2yre!it te 4a#o$!2e% nderhyresi i zakonshem

nderhyn ne gjykimin e huaj duke iu bashkuar njeres nga palet me qellim qe
ta ndihmoj dhe ta kontrolloj menyren ne te cilen pala e ndjek ceshtjen ne
procedim. (derhyresi nuk eshte as pale e as per#aqesues i pales se cioles i
bashkohet. (derhyresi i zakonshem mund te nderhyj ne gjykim deri
ne
per#undimin e gjykimit me aktgjykim te #ormes se prere. Kur ndonjera nga
palet e kundershton nderhyrjen e personit te trete% per kete vednos gjykata.
Pje!e%arrja e $der2yre!it %e "o4ite te &a!2#e$dergjygje!it
u$i#
Personii trete qe nderhyn ne gjykimin e huaj e #iton poziten e nderhyresit
me pozite te bashkendergjygjesit unik% atehere kur aktgjykimi qe duhet te
jepet prodhon e#ekte juridike edhe dnaj nderhyresit sikurse ndaj paleve.
7der2yre!i i llojit te veca$te 6!ui ge$eri!* (derhyrja e prokurorit publik
ne gjykimin e huaj mund te behet Cnese ekziston dyshimi se njera pale apo
te dy palet i sh#rytezojne te drejtat e tyre me qellim qe te pamundesojne
zbatimin e normave te detyrueshme apo me qellim qe tu shmange
n
detyrimeve #inanciare ndaj bashkesise.
P-1-. >2villi%i i "rocedure! #o$te!ti%ore
9enia ne veprim e procedures kontestimore procesi kontestimor vihet ne
veprim ne momentin e paraqitjes se padise ne gjykate. Procesi kontestimor
kalon neper kater #aza te zhvillimit: 0aza e pare &procedura pergaditore'
#illon pas paraqitjes se apdise ne gjykate dhe mbaron kur caktohet seanca
per shqyrtim kryesor. 0aza e dyte eshte shqyrtimi kryesor dhe ai zhvillohet
me nje apo disa senaca. 0aza e trete eshte dhenia e vednimit meritor dhe
dergimi i vendimit paleve ndergjygjese. 0aza e katert eshte shqyrt
imi i
vendimit te shkalles se pare sipas ankeses. $und te ndodh qe procesi te
per#undoj qysh ne #azen e pare% p.sh. kur hedhet poshte padia ap
o kur
terhiqet padia.
Paraitja e "adi!e $e gjy#ate ) Padia mund te paraqitet ne gjykate ne dy
menyra. E para kur shkresa dorezohet drejperdrejte ne gjykate% dhe e dyta
kur ajo dergohet permes postes. Ekzsiton edhe menyra e trete e ajo eshte
kur kerkesepadia paraqitet gojarisht. Padia e paraqitur ne gjykate e inicon
procesin kontestimor.
.hqyrtimi paraparap i padise eshte nen#aze e detyrueshme e pergatitjes se
shqyrtimit kryesor. Kete e ben kryetari i kolegjit apo gjyqtari i vetem. Kete
e ben gjyqtari per te veri#ikuar se a jane permbushur rpezum
imet
procedurale per paarqitjen e padise. (e keto raste gjyqtari mund ta pranoje
pra nese jane eprmbushur kushtet% apo mund ta hedh poshte ate.
?ed2ja "o!2te e "adi!e Kete e ben kryetari i trupit gjykues
me
aktvendim nese konstaton se eshte #jala per kontestin i cili nuk b
ie ne
kompetence gjyqesore ne pergjithesi% apo qe nuk hyn ne jurisdiksionin
tone. Kunder aktvendimit me te cilin hedhet poshte padia lejohet ankesa e
posacme.
Kur konstatohet se padia eshte e lejueshme% atehere gjykata ia dergon nje
kopje te padise te paditurit me kerkese qe te prgjigjet me shkrim ne lidhje
me te e dyta eshte qe menjehere mund ta caktoj seancen pregaditore dhe e
treat eshte qe te caktohet seanca e pare per shqyrtim kryesor.
Dergi%i i "adi!e "ale! !e "aditur Kur gjykata konstaton se nuk ka
pengesa procedurale% atehere ajo urdheron qe nje kopje e padise ti dergohet
pales se paditur . 6ergimi i p#ise behet sipas rregullave te para
para per
dorezimin personal adresatit. (ga momenti i dorezimit #illon te
ec
gjyqevaresia.

Pergjigja me shkrim ne padi i apdituri pergigjet me shkrim ne padi kur

nje gje te tille e kerkon gjykata dh zakonisht kjo behet mbrenda a#atit +5
ditor. $e kete eprgjigje i padituri mund ta kontestoj kerkesepadine% apo ta
pohoj ate. Kur i padituri prgjigjet ne kerkesepadi% atehere gjykata nuk mund
te sjell aktgjykim per shkak te mungeses nga seanca kryesore.
:ea$ca "ergatitore .eanca pergatitore caktohet vetem ne ceshtjet
juridike te cilat jane ne kompetence te trupit gjykues. .eancen pergatitore e
cakton kryetari i trupit gjykues me aktvendim. Kjo s8ance nuk esh
te e
detyrueshme. Ajo caktohet vetem ne rastet e komplikuara. $ungesa
e
njeres pale nuk e pengon punen ne s8ance. (e seqancen pergatitore% gjykata
ne bashkpunim me palet duhet ti evitojne te gjitha pengesat d
he te
pergatisin materialin e nevojshem per shqyrtimin kryesor. Kjo s8a
nce
zhvillohet me dyer te hapura dhe sipas parimit te kontradiktoritetit. Kryetari
i trupit gjykues se pari e hap seancen dhe konsaton se a kane ardhur palet.
Pastaj vazhdohet me shkoqitjen e padise &nese jane te pranishem te
dy
palet' . .e pari paditeso e shkoqit padine e pastaj i padituri e jep mbrojtjen
e tij. (e seancen pergatitore mund te merren provat vetem me qellim te
dhenies se vendimeve mbi ceshtjet e natyres procedurale . Aktgjykimet te
cilat mund te mirren gjate s8ances pergatitore jane: aktgjykimi ne baze te
pohimit aktgjykimi per shkak te mungeses se pales se paditur aktgjykimi
me te cilin re#uzohet kerkespadia ne rast te mungeses se paditesit.
P-1.. :2yrti%i #rye!or i ce!2tje! juridi#e
Kete s8ance e cakton kryetari i trupit gjykues menjehere pasi te arrije padia
ne gjyq% natyrisht pasi qe te konstatoj se nuk ka nevoj te mbahet seanca
pergatitore% apo pas per#undimit te s8ances pergatitore. 4hirrja per
kete
s8ance mund te behet gojarisht &pas per#undimit te s8ances pergatitore' apo
me shkrim me ane te leterthirrjeve ku caktohet data %ora dhe
vendi i
mbajtjes se seances. .eanca caktohet me aktvendim.Kryetari i tru
pit
gjykues e ben planin per shqyrtimin e ceshtjes. Ai mund te urdheroj
qe
palet personalisht te marrin pjese ne s8ance edhe pse kane per#aqesues.
.hqyrtimi kryesor eshte #aza qendrore e procedures kontestimore. Ate
e
perbejne veprimet procedurale te gjykates dhe te paleve. .eancen e h
ap
kryetari i kolegjit dhe ai me pastaj e shpall objektin e shqyrtimit% mandej
konstaton se a kane ardhur palet. Kur konstaton se disa prej paleve
nuk
kane ardhur% atehere ai e veri#ikon se a jane #tuar ata ne menyre te rregullt
apo jo si dhe a mos e kane arsyetuar mungesen. Kur konstatohet se thirrja e
paleve nuk eshte bere ne menyre te rregullt% atehere seanca shtyhet
dhe
caktohet per nje dite tjeter. $ungesa pa arsye nuk e pengon mbajtje
n e
shqyrtimit kryesor. (e rast se mungojne te dy palet e thirrura ne menyre te
rregullt% atehere behet pezullimi i procesit. Aktgjykimi per shk
ak te
mungeses se pales se paditur &me propozim te paditesit' mund te behe
t
vetem gjate s8ances se pare te shqyrtimit kryesor e jo edhe ne seancat e
mevonshme% dhe ate vetem kur nuk eshte mbajtur seanca pergatitore apo
kur eshte paraqitur pergjigjs me shkrim ne padi.

(e shqyrtimin kryesor #lajen pas kryetarit e merr paditesi i cili e parashtron

me goje kerkese e tij% e pas tij e merr i padituri i cili pergjigjet ne padi.
Biseda e paleve vazhdon gjate gjithe shqyrtimit. (ga deklaratat e paleve
gjykata njo#tohet me kerkesat e paleve % me #aktet relevante si
dhe me
provat.
"jykata e per#undon shqyrtimin kryesor kur konsideron se eshte shqyrtuar
mja#t objekti i gjykimit. Pas per#undimit te shqyrtimit% trupi
gjykues
zakonisht terhiqet dhe #illon keshillimin dhe votimin. 9endimi
per#udnimtar mund te jete i natyres procedurale p. sh kur me te
hidhet
poshte padia% apo i natyres materialo juridike p. sh. Pranohet apo re#uzohet
kerkesepadia. (e raste me te komplikuara gjykata mund ta shtyej dhenien
e vendimit per 7 dite nga dita e per#udnimit te shqyrtimit kryesor.
P-1/. Procedura "rovue!e d2e te "rovuarit
O&je#t i te "rovuarit - behen vetem #aktet relevante qe jane kontestuese
midis paleve% pra kur palet lidhur me to shprehin mendime te kudner
ta.
(uk ka nevoje te provohen #aktet e pohuara nga palet si dhe #aktet e dituar
boterisht &#aktet notore'. .i #akte notore konsiderohen ato #akte per te cilat
dijne nje rreth i gjere njerezish .
$jet provues quajme cdo burim nga i cili me ane te organeve te shqisave
n/jerrim njohuri per vertetesine e thenies se ekziston apo nuk ekziston nje
#akt per te cilin lidhet pasoja juridike. $e ligj si mjete provuese parashihen:
kqyrja e drejperdrejte dokumenti deshmitaret eksperti dhe palet.
Keqyrja e drejteperdrejte ky mjet provues sherben per te vene gjyqtarin
apo kolegjin ne mundesi qe te marre dijeni personalisht per gjendjen dhe
cilesine e personave apo sendeve. Kjo prove mund te kryhet jo vetem
permes shqisave te te pamurit% por edhe permes shqisave te degjimit. Ky
mjet provues nuk perdoret edhe aq shpesh% sepse me te provohen vetem
#aktet ne kohen e tashme% e keto rralle jane te kontestueshme midis paleve.
Do#u%e$tet 6"rovat !2#re!ore* 6okument quhet objekti material ne te
cilin me ane te shenjave eshte shprehur nje mendim. 6allojme dokumentet
publike dhe jopublike. 6okumenti publik eshte ai te cilin e ka les
huar
organi apo institucioni shteteror. 6okument jopublik eshte cdo document
tjeter.
9aresisht nga permbajtja dikumenti mund te jete dispozitiv apo provues.
6okumenti dispozitiv e permban veprimin juridik
&kontraten % o#erten
%
testamentin% etj'% ndersa dokumenti provues provon se ne te kaluaren eshte
lidhur gojarisht nje veprim juridik. Kete ndryshe mund ta quajme ed
he
document in#ormative.
De!2%itaret deshmitar eshte personi i cili i jep gjykates deklarate
ne
lidhje me #aktet ne te kaluaren. Parimisht cdo person% pavaresisht
nga
mosha e tij ka zotesi per te qene deshmitar. Per deshmi te rreme deshmitari
pergjigjet penalisht. "jykata nuk gu/on ta pyes sideshmitar personin i cili
me deshmine e tij mund ta zbuloj nje secret ushtarak apo shteteror. Per kete
nevojitet leja e atij organi.
6eshmitari ka te drejte qe te mos jap deshmi ne keto raste
+'per ate qe pala ia ka besuar si per#aesuesit te vet ?' per ate qe pala ia ka
besuar si rre#yesit te vete =' per ate qe ka marre dijeni si mjek apo qe i
eshte besuar si avokat.
(e disa raste deshmitari ka te drejte qe te mos pergjigjet ne disa pyetje% kur
me to i ekspozohet ndionje turpi te madh demit te madh material

apo
ndjekjes penale. "jykata mund te urdheroj edhe sjelljen e dhunshme t
e
deshmitarit
i cili edhe pse i #tuar rregullisht nuk ka ardhur
ne gjykate.
6eshmitarin e tille gykata mund ta denoj edhe me gjobe. 6eshmitarit
i
takon te shperblehet per shpenzimet e udhetimit% te ushqimit dhe te #jetjes
si dhe per #itimin e humbur.
E#!"ertet Eksperti i emeruar eshte i detyruar ti pergjigjet thi
rrjes se
gjykates dhe ta parashtroj mendimin e tij. Prova me ane te ekspertit merret
ne s8ance gjyqesore ne te cilen ai gojarisht e paraqet mendimin e tij i cili
gjithmone duhet te arsyetohet. "jykata ekspertizen mund tia besoj ndonje
insitutcioni % per shembull spitalit. $endimin e ekspertit gjyata e vlereson
lirisht sikurse edhe provat e tjera.
Palet !i %jet "rovue! Kur palet sherbejne si mjet provues% atehere roli i
tyre eshte i ngjajshem me ate te deshmitareve. "jykata mund ta perdor kete
mjet provues por edhe nuk eshte e detyrueshme. "jykata vendos te marre
ne pyetje vetem njeren nga palet nese eshte e bindur se pala tjeter nuk ka
dijeni per #aktin kontestues. Ky mjet provues nuk eshte i besueshem sepse
interesi i paleve dikton qe ato mos ta #lasin gjithmone te verteten.
C%uarja e "rovave 0aza e te provuarit per#undon me cmuarjen e
provave. "jykata i cmon provat sipas bindjes se lire. "jykata i cmon provat
nje nga nje dhe me kujdes e me ndergjegje (e proceduren ne te cilen
cmuarjen e provave e ben trupi gjykues% atehere cmuarja e provave behet
sipas parimit te shumices se provave.
P-10. 7dalja e "er#o!2%e e "rocedure!
(dalja e perkohshme e procedures behet ne dy #orma: ne #orme
te
pezullimit dhe ne #orme te nderprerjes.
7der"rerja e "rocedure! .hkaqet e nderprerjes 1PK i ndan ne dy
grupe: (e grupin e pare bejne pjese ngjarjet jashteprocedurale per shkak te
te cilave nderprerja behet sipas #uqise ligjore &e/ lege'. "rupin e dyte te
shkaqeve e perbejne rrethanat ne te cilat gjykata me vendimin e saj mund te
nderprej proceduren.
Nderprerja e procedures sipas fuqise ligjore Kete lloj nderprerje
e
shkaktojne:
) vdekja e pales
te cilen nuk e per#aqeson per#aqesuesi me procu
re te
pergjithshme
) vdekja e per#aqesuesit ligjor te pales & e pala nuk ka per#aqe
sues me
procure'
) mbarimi i ekzistimit te pales e cila eshte person juridik &rasti i #alimentimi
t'
) ndalja e punes se gjykates per shkak te lu#tes% termetit%
vershimit%
epidemise% etj
Nderprerja e procedures me vendim te gjykates "jykata e nderpren
proceduren:
) neqo#tese ka vendosur qe te mos e zgjidh vete ceshtjen paraprake
) nese pala ndodhet ne territorin qe eshte izoluar per shkak termeti% vershimi
) ne lidhje me propozimin per rivendosjen e gjendjes se meparshme
) nese vendimi meritor per kerkesepadine varet nga pergjigja ne pyetje se a
eshte kryer veper penale dhe kush e ka kryer ate.
Pe4ulli%i i "rocedure! Pezullimi i procedures kontestimore shkaktohet
me vullnetin e paleve% vullnet ky i sh#aqur shprehimisht apo ne m

enyre
konkludente. .hkaqet per te cilat mund te vie deri te pezullimi i procedures
jane:
) kur te dy palet ne s8ance gojarisht apo me ane te shkreses deklarojne se
deshirojne qe procedura te pezullohet
) kur te dy palet e thirrura rregullisht nuk vijne ne gjykate
) kur njera pale mungon nga seanca% e ajo qe eshte e pranishme e propozon
pezullimin
) kur nga senaca mungon i padituri e paditesi nuk e propozon dheni
en e
aktgjykimit per shkak te mungeses edhe pse jane plotesuar te gjitha kushtet
tjera.
P-(1. Per3u$di%i i "rocedure! #o$te!ti%ore
(e te shumten e rasteve procedura kontestimore merr #und me vendim
gjyqesor% me te cilin pranohet apo re#uzohet kerkesepadia. E#ekt te njejte
ka edhe vendimi me te cilin gjykata e hedh poshte padine per shkak se nuk
ekzistojne kushtet e natyres procedurale.
9endimin me te cilin pranohet apo re#uzohet kerkesepadia eshte vendim
meritor% sepse me te per#undon ceshtja juridike ne themel. (dersa vendimi
me te cilin hedhet poshte kerkesepadia eshte vendim i natyres procedurale
sepse me te gjykata nuk shprehet ne themel te ceshtjes.
Procedura mund te per#undoj edhe me veprime disponibile te paleve: me
terheqjen e padise% me heqjen dore nga kerkesepadia si dhe me pajtimin
&ujdine' procedurale te paleve.
P-(1. A#tgjy#i%i d2e llojet e a#tgjy#i%eve
$e aktgjykim gjykata vendos per themelsine e kerkesepadise e cila eshte
object i gjykimit.
.ipas llojit te mbrojtjes aktgjykimi mund te jete denues% verte
tue ose
trans#ormues.
Aktgjykimi me te cilin re#uzohet kerkesepadia gjithmone eshte vertetues.
A#tgjy#i%i de$ue! quhet aktgjykimi me te cilin pranohet kerkesepadia
dhe detyrohet i padituri qe te permbush prestimin e detyruar ne do
bi te
paditesit. $e te caktohet a#ati per ekzekutimin vullnetar te prestimit. Ky
a#at zakonisht eshte +5 ditor. Ky lloj i aktgjykimit mund te behet document
ekzekutiv.
A#tgjy#i% vertetue! quhet aktgjykimi me te cilin gjykata ne
dispozitivin e tij e njeh vetem qenien apo mosqenien e nje maredheni
e
juridike% te nje #akti juridik% te nje te drejte apo vertetesine ose jovertetesi
ne
e nje dokumenti. Kete aktgjykim gjykata e jep kur konstaton
se
kerkesepadia eshte e themelte apo nuk eshte e themelte.
A#tgjy#i%i tra$!3or%ue! quhet aktgjykimi me te cilin pranohet si e
themelte kerkesepadia e parashtruar me padi trans#ormimi. $e ket
e
aktgjykim gjykata e ndryshon apo e anulon raportin juridik nga i cili per
palet dalin te drejta dhe detyrime. Ky aktgjykim ndikon ndaj te gjitheve
&erga omnes'. (derkaq ai me te cilin re#uzohet kerkesa e paditesit ndikon
vetem midis paleve &inter partes'.
Aktgjykimi sipas rendesise se per#undimit mund te jete de#initive apo
i
ndermjetshem.
A#tgjy#i%i de$i3i$itiv quhet aktgjykimi me te cilin gjykata vendos
sikurse mbi themelsine ashtu edhe mbi lartesine e kerkesepadise.
Aktgjykimi de#initive eshte i plote nese e per#shin gjithe kerkesepadine %

ndersa i pjesshem quhet aktgjykimi de#initive i cili ku#izohet ne nje pejse te

kerkesepadise.
A#tgjy#i%i i $der%jet!2e% eshte ai aktgjykim me te cilin gjykata
vendos vetem per themelsine e bazes juridike e jo edhe per l
artesine
&sasine' e kerkespadise.
P-((. Pje!et "er&ere!e te a#tgjy#i%it
Aktgjykimi i hartuar me shkirm perbehet nga tri pjese: pjsa hyrese pjesa
urdheruese dispozitivi =' pjesa arsyetuese.
?yrja e a#tgjy#i%it "er%&a$:shenimin se aktgjykimi jepet ne emre te
popullit% emrin e gjykates% emrin dhe mbiemrin e kryetarit dhe anetareve te
trupit gjykues emrin% mbiemrin% pro#esionin dhe vendbanimin e paleve te
per#aqesuesve te tyre ligjor dhe me procure tregimin e shkurter te objektit
te kontestit diten e per#undimit te shqyrtimit kryesor si dhe diten kur eshte
dhene aktgjykimi.
Di!"o4itivi i a#tgjy#i%it "er%&a$; vendimin e gjykates me te ci
lin
pranohet apo re#uzohet kerkesepadia ne lidhje me ceshtjen kryesore dhe
kerkimet aksesore. Kjo vlen edhe per kunderpadine nese ne lidhje me te
eshte vendosur ne te njejtin aktgjykim. (e dispozitiv gjykata
e #ut
vendimin edhe per shprenzimet gjyqesore. Pervec kesaj me aktgjyk
im
per#shihen edhe vendimet: mbi ekzistimin apo mosekzistimin e kerkeses se
paditurit per kompensim mbi kerkesen incidentale per vertetim etj.
7e ar!yeti%i$ e a#tgjy#i%it gjy#ata !"jego$: kerkesepadine dhe #aktet
mbi te cilat ajo eshte bazuar arsyet me te cilat i padituri mbrohet mjetet e
sulmit te metejme ne lidhje me mbrojtjen e te paditurit #aktete vendimtare
te cilat jane kontestuese dhe ato qe nuk ja ne kontestuese cilat prova i ka
marre gjykata rezultatin e te provuarit cmuarjen e provave te marra dhe
arsyet provuese% gjendjen #aktike te cilen e ka marre per baze me rastin e
marrjes se vednimit.
Aktgjykimi per shkak te mungeses dhe aktgjykimi pohues duhet t
e
permbajne shkaqet te cilat e justi#ikojne dhenien e aktgjykimit te tille.
Ve$di%et e 3or%e! !e "rere 9endimi i #ormes se prere ka domethenien
se ai vendim nuk mund te goditet me me mjet te zakonshem goditjeje dhe
me #orme te prere kuptohet e#ekti i vendimit si akt juridik.
9endimi i shkalles se pare merr #ormen e prere:
+) kur nuk eshte bere ankesa kunder ketij vendimi mbrenda a#atit te caktuar
me ligj
?) kur pala heq dore nga e drejta e ankimit
=) kur ankesa e paraqitur eshte terhequr
@) kur ankesa e paraqitur me vendim te gjykates se shkalles se dyte re#uzohet
si e pathemeluar dhe vendimi i shkalles se pare re#uzohet
9endimi i gjykates se shkalles se dyte menjehere behet i #ormes se prere
sepse kunder tij nuk lejohet ankesa.
9ednimi behet i #ormes se prere ne kuptimin material ne momentin k
ur
behet i prere ne kuptimin #ormal ndaj te dy paleve.
P-(). Procedura !i"a! %jeteve te goditje! !e ve$di%eve
"jyqtari sado i mire i kujdesshem dhe i pregaditur qe te jete% ai mund te
gaboj ne dhenien e vendimeve. Kete gabim ai mund ta beje si me rastin e
cmuarjes se provave shtu edhe me rastin e zbatimit te nirmave. Per kete
arsye eshte parapa qe permes mjeteve te goditjes te behet shqyrtimi
i
ceshtjes nga nje gjykate tjeter.
$jet te goditjes quajme mjetin procedural me te cilin pala apo pers
oni
tjeter i autorizuar nga gjykata kompetente kerkon qe ta anuloj apo ndryshoj

vendimin per te cilin pretendon se eshte i padrejte.

Ekzistojne mjetet e goditjes se zakonshme dhe mjetet e jashtezakonshme.
$e mjetet e zakonshme goditen vendimet te cilat nuk kane marre #ormen e
prere% ndersa me te dytat goditen vendimet e #ormes se prere.
$jete te zakonshme me te cilat goditet aktvendimi dhe aktgjykimi eshte
ankesa% dhe mjeti me te cilin goditet urdherpagesa eshte prape
sim
&kundershtimi'.
.i mjete te jashtezakonshme juridike jane revizioni kunder aktgjykimi
t%
revizioni kunder aktvendimit% kerkesa per mbrojtjen e ligjshmerise%
dhe
propozimi per perseritjen e procedures.
P-(+. A$#e!a #u$der a#tgjy#i%it
Ankesa eshte mjet i rregullt i goditjes kunder aktgjykimit te shk
alles se
pare pa perjashtim. E drejta e ankimit kunder aktgjykimit eshte e garantuar
me kushtetute. Kjo ankese prodhon e#ekt suspenziv% sepse e pen
gon
aktgjykimin qe te merr #ormen e prere. Ankesa eshte mjet universal
i
goditjes sepse me te pala ka te drejte qe te atakoj cdo aktivitet te gjykates.
(e kete aspect ku#izime kane aktgjykimi i cili mirret per sh
kak te
mungeses dhe aktgjykimi ne baze te pohimit.
9or%a d2e "er%&ajtja e a$#e!e! Ankesa behet ne #orme te aktit te
shkruar. Pervec elementeve qe duhet ti permbaje cdo parashtrese% ankesa
duhet te tregohen edhe:
+'aktgjykimi kunder te cilit behet ankesa ?' deklarata nga e cila shihet se a
goditet aktgjykimi ne teresi apo vetem ne pjesen e caktuar ='shkaq
et e
ankimit @' nenshkrimi i pales qe e ben ankimin. Eshte e rpe#erueshme qe
ankesa te permbaje edhe propozimin per vendim te cilin gjykata e lart
e
duhet ta jep sipas mendimit te ankuesit &propozimi i ankeses'.
:2#aet e a$#i%it .hkaqet per te cilat behet anikim ndahen ne tri grupe:
1*shkeljet esenciale te dispozitave procedurale (*vertetimi i gabuar apo jo i
plote i gjendjes #aktike )* zbatimi i gabuar i gjendjes materiale.
A-:2#eljet e!e$ciale te di!"o4itave "rocedurale 9eprimi procedural i
cili nuk eshte kryer ne pajtim me dispozitat procedurale eshte jo i rregullt
dhe ka te meta #ormale. "jykata mund te gaboj pra duke e
zbatuar
gabimisht dispoziten procedurale apo duke mos e zbatuar ate #are. (e te dy
rastet thuhet se gjykata ka bere shkelje te ligjit. .hkelje esenciale jane ato
shkelje te cilat jane ne lidhje kauzale me vendimin e padrejte.
P
er nga
rendesia e tyre% meqe nuk jane te njejta% shkeljet esenciale ndahen
ne:
shkelje esenciale absolute dhe shkelje esenciale relative.
Shkeljet esenciale relative) jane p.sh. re#uzimi i paarsyeshem i propozimit
te pales per sh#rytezimin e ndonje mjeti provues e qe nje gje e ti
lle ka
ndikuar qe gjendja #aktike te mos vertetohet ne menyre te plote pa
staj
mosmarrja e pelqimit te pales per caktimin e ekspertit etj.
Shkelje esenciale absolute jane ato shkelje per shkak te te
cilave
gjithmone duhet anuluar vednimin e dhene. Kur kemi shkelje te t
illa%
aktgjykimi gjithmone anulohet. .hkeljet esenciale absolute ndahen ne t

ri
grupe:
+' shkeljet
?' shkeljet
=' shkeljet
1.:2#eljet

e dispozitave te prezumimeve procedurale

qe kane te bejne me disa parime te procedures kontestimore
e rregullave te vendosjes dhe te vendimit.
e di!"o4itave te "re4u%i%eve "rocedurale ndahen ne

tri

grupe:
+'ne shkeljet e prezumimeve ne lidhje me gjykaten ku hyjne &perberja jo e
rregullt e gjykatave% gjyqtari i perjashtuar% dhe jokompetenca gjyqesore'
?'ne lidhje me palet
hyjne &pazotesia per te qene pale pazotesia per
te
vepruar dhe per#aqesimi jo i rregullt i paleve'
='ne lidhje me objektin &ekzistimi i prezumimeve procedurale negative'
(.:2#eljet e #a$e te &ej$e %e di!a "ari%e te "rocedure!
#o$te!ti%ore-ketu hyjne: shkelja e parimit te pandermejetesise% shkelja e
parimit te degjimit te dy paleve ne procedure% shkelja e par
imit te
kontradiktoritetit% shkelja e parimit te publicitetit.
).:2#elja e rregullave te ve$do!je! d2e te ve$di%it shkelje te tilla jane:
vendosja ne kundershtim% dhenia e aktgjykimit ne baze te pohimit pa qene
plotesuar kushtet per nje gje te tille% dhenia e aktgjykimit ne baze te
mungeses pa u plotesuar kushtet% tejkalimi i kerkesepadise.
'-5o$!tati%i i ga&uar a"o jo i "lote i gje$dje! 3a#ti#e 8 "jendja #aktike
nuk eshte konstatuar rregullisht% neqo#tese gjykata gabimisht e ka vertetuar
ndonje #akt relevant dhe te rendesishem ose kur nje #akt te tille nuk e ka
vertetuar #are.
C->&ati%i i ga&uar i $or%e! %ateriale $e shkelje ose zbatim jo te
drejte te ligjit material kuptojme kur gjykata nuk e ka zbatuar ndonje norme
juridike)materiale te cilen eshte dashur ta zbatoj. (e keto raste ven
dimi
mund te goditet dhe anulohet.
P-(,. Procedura d2e ve$di%et !i"a! a$#e!e!
Procedura sipas ankese zhvillohet ne dy seksione.(e te parin v
epron
gjykata e shkalles se pare% ndersa ne te dytin gjykaya e shkalles se dyte.
Ankesa gjithmone i dorezohet gjykates e cila e ka dhene aktgjykimin
e
goditur. .e pari ajo duhet te konstatoj se a eshte parashtruar an
kesa me
kohe% pra mbrenda a#atit ligjor prej +5 ditesh% e pastaj te kons
tatoj se a
eshte e plote dhe e lejueshme.
Ankesen e paraqitur pas kalimit te a#atit% apo ankesen e palejueshme ose jo
te plote% gjykata e hedh poshte me ane te aktvendimit.
Kunder aktvendimit me te cilin hedhet poshte ankesa% lejohet ank
im i
posacem.
(je ekzemplar te ankeses% natyrisht nese pra ajo eshte ne rregull% gjykata ia
dergon pales kundershtare% e cila mbrenda a#attit prej 7 ditesh ka te drejte
por nuk eshte e detyruar qe me shkrim te pergjigjet ne ankese. Pasi qe te
arrij kjo pergjigje% apo edhe nese nuk arrin% pasi qe te kaloj a
#ati prej 7
ditesh% gjykata e shkalles se pare lenden ia dergon gjykates se shkalles se
dyte.
"jykata e shkalles se dyte% para se te vendos ne lidhje me ankes
en e
pergatit ceshtjen. Kete e ben relatori% te cilin e cakton kryetari
i trupit
gjykues te gjykates se shkalles se dyte.

"jykata e shkalles se dyte% apo e ankimit mund te merr vendim ose

te
natyres procedurale ose te natyres meritore. 9endimi i natyres procedurale
eshte ai vendim i cili nuk ka te beje drejtpredrejte me kerkesepadine. Per
shkak te rendesise procedurale ky vendim jepete ne #orme te aktvendimit.
9endimi i natyres meritore eshte ai vendim i cili ka te beje drejtperdrejte
me kerkesepadine% dhe ky vendim jepet ne #orme te aktgjykimit. ! t
ille
eshte p. sh. Aktgjykimi me te cilin re#uzohet ankesa dhe ver
tetohet
aktgjykimi i shkalles se pare.
"jykata e shkalles se dyte% pas dhenies se vendimit sipas ankeses% ia kthen
lenden shkalles se pare. Kjo pastaj ua dergon paleve nga nje kopje
te
vendimit e poashtu edhe nderhyresve nese ata ekzistojne.
P-(-. Revi4io$i #u$der a#tgjy#i%it d2e a#tve$di%it
Revi4io$i #u$der a#tgjy#i%it 2evizioni eshte mjet i goditjes se
jashtezakonshme me te cilin pala e godite aktgjykimin e #ormes se prere te
gjykates se shkalles se dyte te dhene sipas ankeses kunder aktgjykimit te
shkalles se pare per shkak te shkeljes se ligjit.
.hkaqet per paraqitjen e revizionit nga pala jane:
shkeljet
esenciale
absolute te dispozitave procedurale dhe zbatimi i gabuar i se
drejtes
materiale. 2evizioni nuk lejohet per shkak te konstatimit te gabuar apo jo te
plote te gjendjes #aktike.
(e kontestet pasuroro juridike me rendesi te posacme sociale% revizi
oni
eshte i lejueshem pa marre parasysh objektin e kontestit. 4e tilla
jane:
+'kontestet ne lidhje me ushqimin ligjor ?' kontestet ne lidhj
e me
maredhenien e punes =' kontestet ne lidhje me te drejtene au
torit
@'kontestet ne lidhje me pronesine indurstriale.
Kompetente oer vendosje ne lidhje me revizionin eshte gjykata supreme.
A#ati per paarqitjen e revizionit eshte =, dite nga dita kur pales
i eshte
dorezuar aktgjykimi i shkalles se dyte. As a#ati per paraqitjen e revizionit e
as revizioni i paraqitur nuk e shtyjne ekzekutimin e vendimit .
Revi4io$i #u$der a#tve$di%it 8 Palet mund te paraqesin revision kunder
aktvendimit te gjykates se shkalles se dyte me te cilat per#undon procedura
ne menyre te prere.
$irepo% nese eshte #jala per aktvendime te cilat jepen ne kontestet ne te
cilat nuk lejohet revizioni kunder aktgjykimit % atehere revizioni nuk lejohet
as kunder aktvendimeve te tilla.
1igji parasheh qe revizioni
kunder
aktvendimit lejohet gjithmone ne keto dy raste:
+'kunder aktvendimit te gjykates se shkalles se dyte me te cilen hud
het
poshte ankesa
?' kunder aktvendimit te gjykates se shkalles se dyte me te cilin vertetohet
aktvednimi i gjykates se shkalles se pare me te cilin eshte hedhur poshte
revizioni.
P-(.. 5er#e!a "er %&rojtje$ e ligj!2%eri!e 65@L*
Kjo kerkese eshte mjet goditjeje jo suspenziv% por i ku#izuar me te cilin
prokurori publik e godit vendimin e #ormes se prere per shkak te shkeljes
se ligjit apo kontrates nderkombetare. Kompetent per ngritjen e K$1 eshte

Prokurori Publik i Kosoves.

1idhje me kete kerkese vendos "jy
kata
.upreme. (uk eshte me rendesi se a eshte bere vendimi i #ormes se prere
ne shkalle te pare apo ne shkalle te dyte. Kjo vlen edhe kur jane ne pyetje
aktvendimet. K$1 mund te paraqitet ne a#at mbrenda D, ditesh nga dita
kur vendimi eshte bere i #ormes se prere.
(ese kunder vendimit te shkalles se dyte eshte paraqitur revizioni% a#ati per
paraqitjen e K$1 eshte =, dite dhe #illo nga dita kur prokurorit publik i
dorezohet nje kopje e revizionit.
P-(/. Per!eritja e "rocedure!
.ipas ligjit% cdo procedim i per#udnuar me vendim te #ormes se prere mund
te perseritet sipas propozimit te pales% kur per nje gje te tille jane plotesua
r
kushtet e parapara me ligj.
Propozimi per perseritjen e procedures eshte mjet i jashtezakonshem
i
goditjes i ku#izuar% josuspenziv dhe i dyanshem.
.hkaqet ne baze te te cilave pala mund te kerkoj perseritjen e procedures
ndahen ne tri grupe: +' shkeljet me te renda te dispozitave procedurale ?'
veprat penale te pjesemarresve ne procedure te cilat kane mund
ur te
ndikojn ne permbajtjen e vendimit dhe =' #aktetdhe provat e reja.
:2#eljet %e te re$da te di!"o4itave "rocedurale Perseritja e
procedures per keto shkaqe mund te kerkohet ne rastet:
) per shkak te pjesemarrjes se gjyqtarit te perjashtuar ne dhenien e vendimit
te #ormes se prere
) per shkak se pales nuk i eshte dhene mudnesia e marrjes pjes ene gjykim
) per shkak te mungesave te cilat kane te bejne me zotesine per te qene pale
ne gjykim.
Ve"rat "e$ale Perseritja per shkaqe te ketij lloji mund te propozohet:
) nese vendimi eshte bazuar ne theniet e deshmiatereve apo te eksperteve te
cilet kane qene te rreme
) nese vendimi i dhene eshte bazuar ne dokumentin e #alsi#ikuar apo te rreme
) nese vendimi i dhene eshte pasoje e vepres penale te kryer nga gjyqtari%
gjyqtari porot% per#aqesuesi ligjor apo me procure ose pala kudnershtare.
9a#tet d2e "rovat e reja (ga ky lloj perseritja kerkohet kur:
) vendimi qe goditet eshte ne kudnershtim me vendimin e dhene me heret
) vendimi eshte bazuar ne nje vendim te gjykates ose te nje organi tjeter qe
me vone eshte anuluar apo ndryshuar.
) Kur pala merr dijeni epr prova apo #akte te reja.
A#ati per paraqitjen e propozimit per perseritje te procedures eshte =, dite
dhe #illon nga dita kur pala merr dijeni per shkakun e preseritjes% por jo me
vone se 5 vite nga dita kur vendimi merr #ormen e prere. (je kopj
e te
propozimit per perseritje te procedures gjykata ia dergon pales
kundershtare e cila mund te pergjigjet me shkrim ne a#at prej +5 ditesh.
Propozimin per perseritjen e procedures i dorezohet gjykates e cila e
ka
dhene vendimin e shkalles se pare dhe kompetente per te vendosur per kete
eshte poashtu gjykata e shkalles se pare. $osardhja e paleve ne seancen
per propozimin per perseritjen e procedures nuk e pezullon gjykimin. Pas
shqyrtimit te propozimit gjykata e jep vendimin.
Propozimin e pathemelt per perseritje te procedures gjykata e re#uzon me
aktvendim.
P-(0. Procedurat e "o!ac%e #o$te!ti%ore
1PK i ka rregulluar disa procedura te posacme: Proceduren e zgjidhjes se
kontesteve ekonomike proceduren
e zgjidhjes nga mardhenia e punes
proceduren sipas padise per shkak te pengim posedimit proceduren per
dhenien e urdherpageses proceduren per zgjedhjen e kontesteve me vlere
te vogel procedura per zgjidhjen e kontesteve martesore procedura per

zgjidhjen e kontesteve prindore procedura per vendosje per ruajtjen dhe

edukimin e #emijeve.
Procedura $e #o$te!tet %arte!ore d2e 3a%iljare Keto procedura te
posacme jane te rregulluara me 1igjin mbi martesen dhe
maredheniet
#amilajre. Ky ligj thot se ne proceduren ne kontestet martesore% ne kontestet
nga maredheniet ndermjet prinderve dhe #emijeve% ne kontestet per ushqim
dhe ne kontestet pasurore ndermjet anetareve te #amiljes
zbato
hen
dispozitat e 1igjit mbi proceduren kontestimore nese me ligj nuk e
shte
caktyar ndryshe.
Procedura e 4gjid2je! !e #o$te!teve %arte!ore Kjo procedure vihet ne
veprim me ane te padise apo me ane te propozimit te perbashket p
er
shkurorezim me marreveshje. $e keto mjete kerkohet ndryshimi i statutit
te bashkeshoreteve me ante te anulimit te marteses apo me an
e te
shkurorezimit. $e padi mund te kerkohet edhe vertetimi se maredhenia e
caktuar eshte martese apo n uk eshte martese. Aktgjykimi me te cil
in
anulohet martesa apo vendoset shkurorezimi prodhon e#ekt e/ nunc &ne te
ardhmen' dhe erga omnes &per te gjithe'.
Procedura e 4gjid2je! !e #o$te!teve "ri$dore Procedura sipas te cilave
zgjishen keto konetste vihet ne veprim me keto lloj padish: +' me padi per
vertetimin e amesise apo atesise ?' me padi per kundershtimin e amesise
dhe atesise =' me padi per anulimin e deklarates me te cilen eshte njohur
atesia @' me padi te personit qe e konsideron veten at te #emijesse lindur
jashte marteses e me te cilen ai e kudnershton atesine e personit tjeter.
Procedura "er ve$do!je "er ruajtje$ d2e edu#i%i$ e 3e%ijeve Per
ruajtjen dhe edukimin e #emijeve vendoset gjate ekzistimit te martese
s%
sidomos kur prinderit jetojne ndamas. Per kete vendos organi i kujdestarise.
Kompetenca e gjykates per nje gje te tille parashihet kur para asaj gjykate
shtrohet ceshtja e zgjidhjes se marteses apo ceshtja e konstatimit se n
uk
ekziston martesa.
(e kontestet prindore gjykata e/ o##icio vendos per ushqimin e #emijeve te
mitur te perbashket% apo te #emijeve te moshes madhore por te paa#te per
pune.
Procedura $e #o$te!tet "er !2#a# te "e$gi% "o!edi%it (e kete
procedure mundesohet rivendosja e shpejte dhe e#ikase e gjendjes #aktike te
crregulluar pa e shqyrtuar vete te drejten e posedimit.
Poseduesi padine
duhet ta ngrej mbrenda a#atit prej =, ditesh% nga dita e marrjes se dijenise
per pengimin dhe penguesin% e me se voni nje vit nga dita e pengimit.
(e keto raste kompetence ekskluzive ka gjykata ne territorin e se cil
es
gjindet sendi i paluajtshem. 9endimi mbi kerkesepadine jepet ne #orme te
aktvendimit. Ekzekutimi i deytureshem mund te kerkohet vetem mbrenda
=, diteve.
Procedura e d2e$ie! !e urd2er"age!ave (e kete procedure% gjykata ne
baze te pretendimit te paditesit se i padituri ia ka bor/h nje s
hume te
caktuar te hollash % jep vendim me te cilin i padituri urdherohet qe mbrenda
a#atit te caktuar te paguaj bor/hin. 9endimi i dhene% nese nuk
anulohet
sipas mjetit te goditjes
&kundershtimit' e #iton cilesine e
dokumentit
ekzekutiv. E pastaj ne baze te ketij vendimi ekzekutiv mund te in
icohet

procedura permbaruese. <rdheresa epr pagimin e bor/hit eshte aktvendim

te cilin ligji e quan urdherpagese mandatum. Kur kerkesa ne te holla eshte
me e madhe se ajo e caktuar me ligj% p.sh. mbi +,,,dm% atehere urdheresa
jepet vetem po qe se padise i bashkangjitet dokumenti origjinal apo kopja e
veri#ikuar.
Procedura e 4gjid2je! !e #o$te!teve e#o$o%i#e 6tregtare* (e keto
konteste% gjykata e shkalles se dyte vepron ne trup gjykues
prej dy
gjyqtareve pro#essional dhe nje gjyqtari porot. (e keto konteste
padia
gjithmone i dergohet te paditurit me kerkese qe me shkrim te pergjigjet ne
padi. (e kontestet ekonomike% nese dy palet mungojne ne seance
n
pregatitore apo ne shqyrtimin e pare
kryesor% atehere nuk shkakto
het
pezullimi i procedures por vetem shtyhet seanca. E nese nuk viujne as ne
seancen e dyte% atehere konsiderohet se eshte terhequr padia.
Ar&itra42et 6gjy#atat e 4gjed2ura* arbitrazhi eshte institucion
joshteterore i perbere prej nje apo me shume subjektesh % te cilit palet me
marreveshje ia besojne zgjidhjen e nje kontesti me ane te vednimit te cilin
ligji e barazon me aktgjykimin e #ormes se prere
Arbitrat e arbitrazhit i zgjedhin vete palet. 9endimi i arbitrazhit jepet ne
#orme te aktgjykimit.
Ekzistojne arbitrazhet institucionale & te perhershme' dhe ato ad hoc & te
perkoshme'.
Arbitrazhet e perhershme zakonisht #ormohen prane 3dave ekonomike.
Arbitrazhi i perkoshem #ormohet me kontrate ne mes te paleve
per
zgjedhjen e vetem nje kontesti)pra atij konkret. (dersa arbitrazh
i i
perhershem eshte organizate permanente e themeluar me qellim qe ta kryej
#unksionin gjyqesor sa here qe palet i paraqiten me kerkese per zgjidhjen e
konetstit.
P-)1. Procedura "er%&arue!e
Procedura kontestimore si procedure e pergjithshme njohjeje dhe rpocedura
permbaruese si procedure e realizmit te dhunshem jane ngushte te lidhura
njera me tjetren.
Parimet e procedures permbaruese jane: parimi i legalitetit rigoroz #ormal
parimi i mbrojtjes se debitorit dhe parimi i prioritetit% bara
zise dhe
ekskluzivitetit.
Pari%i i legalitetit rigoro4 3or%al Ky parim ka te beje me rregullat per
n/jerrjen e aktvendimit mbi lejimin e ekzekutimit. .ipas tij gj
ykata e
ekzekutimit nuk ka tager te leshohet ne vleresimin e ligjshmerise materiale
dhe te rregullsise se dokumentit . Kjo eshte keshtu sepse nuk
lejohet
gjykimi i ri midis paleve te njejta per ceshtjen juridike per te cilin ekziston
vendimi i #ormes se prere.
.ipas ketij parimi ekzistimi i k
redise dhe
legjitimimi i paleve mund te provohet
vetem me ane te dokumentit
te
provuar. Kjo do te thote se kalimi i kredise apo i debise ne personin tjeter
pas dhenies se vendimit meritor duhet te provohet me document publik.
Pari%i i %&rojtje! !e de&itorit $e kete parim kuptojme se realizimi i
dhunshem i kredise se kreditorit i cili behet gjate procedures permbaruese
nuk gu/on t-i vej ne pyetje lirine% jeten% krenarine e as
ekzistencen
ekonomike te debotiroti.
Pari%i i "rioritetit< &ara4i!e d2e i e#!#lu4ivitetit (e rastin ne te cilin

paraqiten disa kreditore qe tentojne ti realizojne kredite ne te holla mbi te

njejtin object te debitorit% atehere paraqitet nevoja qe te caktohen raportet
midis ketyre kreditoreve. Per kete qellim ne proceduren permbaruese eshte
parapa parimi kohor sipas te cilit rkeditore i realizojne kredite e tyre ndaj te
njejtit debitor dipsd radhes se #itimit te se drejtes per realizim.
P-)1. :u&je#tet e "rocedure! "er%&arue!e
(e proceduren permbaruese si subjekte procedurale paraqiten: gjykat
a%
palet dhe pjesemarresit e tjere.
"jykata eshte subject kryesor ne proceduren permbaruese. 9eprimet
e
ekzekutimit i kryen vete% por edhe nepermjet organeve ndihmese
qe
veprojne sipas udhezimeve te saj. .i organe ndihmese te gjykates ja
ne:
re#erentet e ekzekutimit% sherbimi i kontabilitetit% zyrat e gjy
kates per
regjistra te tokes% organet e policies% etj.
Palet ne kete procedure jane dy kreditori dhe debitori.
Pjesemarres ligji e quan personin i cili ne proceduren permbarues
e e
realizon ndonje te drejte te tij apo interes juridik e nuk eshte as kreditor as
debitor. .i pjesemarres eshte kreditori i siguruar me peng% titu
llari i se
drejtes apo i barres reale mbi objektin e ekzekutimit% bashkesia shoqerore%
etj.
Do#u%e$ti e#4e#utiv 6okument ekzekutiv eshte shkresa qe permban
aktin juridik me te cilin vertetohet ekzistimi i kredise. (ga doku
menti
ekzekutiv del detyra e gjykates qe sipas propozimit te kreditorit ta caktoj
dhe zbatoj ekzekutimin. 6okumenti eshte i pershtatshem per ekzekuti
m
nese ne te jane te shenuar: kreditori% debitori% objekti% vellimi dhe koha e
permbushjes se detyrimit. *ilesi te dokumentit ekzekutiv kane keto a
kte
juridike: aktgjykimi% aktvendimi% urdherpagesa % vendimi i huaj gj
yqesor
dhe vendimi i arbitrazhit te huaj.
@jetet e e#4e#uti%it $jete te ekzekutimit
jane metoda me te cilat
gjykata me dhune e realizon kredine e kreditorit. 4e tilla jane p. sh. .hitja e
sendeve te luajtshme apo te paluajtshme te debitorit% bartja e kredise ne te
holla e debitorit ne kreditorin% etj.
$jetet per realizmin e kerkesave jo ne te holla jane: dorezimi dhe dergimi i
sendeve te luajtshme% detyrimi per veprim% mosveprim apo pesim% detyrimi
per kthimin e punetorit ne pune% detyrimin per dhenien e deklarates.
O&je#ti i e#4e#uti%it 3bjekt i ekzekutimit jane sendet dhe te drejtat e
debitorit mbi te cilat mund te zbatohet ekzekutimi. (e procedu
ren e
ekzekutimit per realizimin e rekdise ne te holla% sendet dhe te dr
ejtat e
debiotirt shendrrohen ne te holla &me ane te shitjes' dhe object ekzekutimi
behen te hollat e tij. Kur kredia e kreditorit nuk perbehet ne
te holla%
atehere object i ekzekutimit jane sendet e caktuara te debitorit apo pjeset e
pasurise se tij.
P-)(. Procedura !igurue!e
Ekzekutimi me #orce i nje vendimi me qellim te realizimi te kerkeses se
kreditorit mund te lejohet vetem pasi qe te behet ekzekutiv dokume

nti.
:ellimi i procedures siguruese eshte qe te rriten gjasat per realiz
imin e
kerkeses se kreditorit dhe zvogelimi i rrezikut qe i kanoset realizimit te
kesaj kerkese.
Llojet e %jeteve !igurue!e) 1igji i parasheh tri lloje te mjeteve siguruese:
+' te drejten e pengut mbi sendin e paluajtshem ?' masat paraprake dhe ='
masat e perkohshme.
E drejta e "e$gut %&i !e$di$ e "aluajt!2e% kete mjet sigurimi
kreditori e propozon me qellim qe te bej presion mbi debitorin
q
e ta
permbush detyrimin ne te holla. "jykata e cakton me vendimin e saj kete
mase siguruese vetem ne baze te dokumentit ekzekutiv per#ekt. E drejta e
pengut shuhet sipas dispozitave me te cilat eshte parapa shuar
ja e
detyrimeve juridiko civile.
@a!at "ara"ara#e $asa paraprake i sherben kreditorit per sigurimin e
kredise ne te holla. Per caktimin e mases siguruese duhet te plotesohen dy
kushte: qe te ekzistoj vednimi gjyqesor mbi kerkesen ne te holla por i cili
ende nuk eshte bere document ekzekutiv dhe qe kreditori ta be
je te
besueshem rrezikun se pa caktimin e kesaj mase kerkesa ne te holla do te
pengohej qe te realizohej% apo do te veshtersohej realizimi i kesaj kerkese.
<rdherpagesa mund te sherbeje si baze per caktimin e mases paraprake% por
vetem nese eshte mebshtetur ne cek apo kambial
.i masa paraprake qe mund te caktohen jane: regjistrimi i sn
deve te
luajtshme te debitorit ndalimi i kontabilitetit shoqeror qe debitor
it t-ia
kaloj nga /hirollogaria shumen e te hollave per te cilen eshte shqiptuar me
vendimin e gjykates masa paraprake.
.ipas propozimit te debitorit gjykata e per#undon proceduren sigurues
e
nese debitori e deponon ne gjykate shumen e te hollave te detyruara% nese
debitori e bind gjykaten se kredia e kreditorit eshte realizuar% dhe nese me
vendim te #ormes se prere konstatohet se kredia nuk ka ekzistuar.
@a!at e "er#o2!2%e Keto masa jane mjet i perkoshem sigurimi. Keto
masa mund te caktohen para #illimit% gjate zhvilimit apo pas per#undimit te
procedures kontestimore. $e masat e perkohshme mund te sigurohen si
kredite ne te holla ashtu edhe ato ne jo te holla. .i masa te perkohshme
gjykata mund te caktoj: ndalimi i debitorit qe ta ngarkoj apo t
jetersoj
sendin e paluajtshem ndalimi i debitorit
qe te disponoj me sen
det e
luajtshme dhe lenia e tyre ne ruajtje% ndalimi i kontabilitetit shoqeror qe nga
/hirollogaria e debitorit te kaloj shumene caktuar te hollave
ne
/hirollogarine tjeter.
P-)). Procedura jo#o$te!ti%ore
Procedura jokontestimore eshte ajo procedure e cila nuk eshte
kontestimore. Kjo procedure perbehet prej nje varg procedurash te posacme
ne te cilat zgjidhen ceshtjet juridike ku nuk ekziston kontest
i midis
subjekteve te se drejtes.
Pari%et e "rocedure! jo#o$te!ti%ore Per inicimin e procedures
jokontestimore ne disa ceshtje juridike vlen parimi i di!"o4ivitetit kurse ne
te tjerat ai i o3icialitetit.
.ipas parimit te dispozivitetit gjykata vendos ne baze te kerk
eses se

subjektit te interesuar qe nuk eshte organ shteteror% ndersa ne rastet tjera%

iniciativen per zgjidhjen e ceshtjes juridike jokontestimore e m
erre
gjykata % organi i kujdestarise apo prokurori publik.
Parimi i oralitetit nuk vlen ne shumicen e rasteve dermuese. $oszbatimi i
parimit te oralitetit ka ndikuar qe me ligj te parashihet kur palet nuk vijne
ne s8ance% nuk pengohet procedimi i ceshtjes nga ana e gjykates.
Parimi i publicitetit nuk vlen ne procedurat ne te cilat vendoset per statusin
personal apo #amiljar.
:u&je#tet e "rocedure! jo#o$te!ti%ore .ubjekte te kesaj procedure
jane: gjykata% organet ndihmese te gjykates dhe palet. (derhyresi ne kete
procedure paraqitet rrallehere.
Per zgjidhjen e ceshtjeve te natyres jokontestimore sipas kompete
nces
lendore jane gjykatat komunale. (e gjykaten e shkalles se pare competent
eshte gjyqtari i vetem. 4rupi gjykues vepron vetem ne ceshtjet banes
ore
dhe ne ato per caktimin e kompensimit per pasurine e eksprop
riuar.
Kompetenca tokesore caktohet ne baze te vendbanimit apo vendqendrimit
te personit ne interes te te cilit zhvillohet procedura.
Llojet e "rocedurave jo#o$te!ti%ore *eshtjet jokontestimore ndahen
ne dy grupe.
7e gru"i$ e "are - bejne pjese procedurat sipas te cilave rregullohet statusi
personal apo statusi #amiljar. (e kete grup hyjne: procedura per heqjen e
zotesise per te vepruar procedura e shpalljes se vdekjes se person
it te
zhdukur procedura per vazhdimin e te drejtes prindore procedura per
heqjen dhe kthimin e te drejtes prindore dhe procedura per dhenien e lejes
per martese.
7e gru"i$ e dyte bejne pjese procedurat sipas te cilave rregullo
het
menyra e vendosjes mbi raportet pasurore juridike . (e kete grup hyjne:
procedura per shqyrtimin e pasurise trashigimore procedura per ndarjen e
sendit apo te pasurise se perbashket procedura per rregullimin e me/have
procedura per perpilimin% ruajtjen dhe anulimin e dokumentit.
Ve$di%et d2e %jetet e goditje! !e ve$di%eve- 9endimet qe jepen ne
proceduren jokontestimore kane #ormen e aktvendimit. Aktvendimi i
shkalles se pare kunder te cilitlejohet ankesa e posacme duhet ta kete pjesen
hyrese% dispozitivin dhe pjesen arsyetuese. Kjo vlen edhe per vendimet e
gjykates se shkalles se dyte.
Kunder cdo vendimi meritor lejohet ankes e posacme e cila duh
et te
ushtrohet ne a#at prej +5 ditesh.
(e proceduren jokontestimore% anesa nuk ka rreptesisht karakter devolutiv%
sepse vete gjykata e shkalles se pare ka targe qe ta ndryshoj vendimin e saj
te goditur me ankese.
(ese gjykata e shkalles se pare nuk vepron keshtu% atehere ajo dosjen e
lendes ia dergon gjykates se shkalles se dyte .