E-FILIPINO:

ANG PAGTUTURO AT PAGKATUTO NG/SA WIKANG FILIPINO

SA SISTEMANG OPEN AND DISTANCE LEARNING

Jayson D. Petras
Unibersidad ng Pilipinas-Diliman

Abstrak:

Kadikit ng panahon ng Information and Communication Technologies (ICT) ang pagpasok sa ating
kamalayan at lipunan ng mga terminong gaya ng e-Learning, e-Commerce, e-Government, knowledge-
based society, knowledge-based economy, information society, paperless society, information economy,
attention economy at iba pang techno-terms (Librero, 2008). Sa panig ng akademya, nagresulta ang ICT
ng pagbabago maging sa sistema ng pagtuturo at pagkatuto sa wikang Filipino. Isa sa mga kongkretong
patunay nito ay ang pagkakaroon ng asignaturang isinasagawa sa wikang Filipino sa UP Open University
(UPOU). Mula sa personal na danas ng mananaliksik hanggang sa mga kaugnay na literatura hinggil sa
Open and Distance Learning (ODL), sinusuri sa papel na ito ang iba’t ibang salik sa pagtuturo ng/sa
wikang Filipino kaugnay ng mga isyung pang-mag-aaral, estratehiya sa pagtuturo, at Internet bilang
pangunahing paraan ng pakikipag-ugnayan. Upang tugunan ang layunin, ipaliliwanag sa papel ang
kabuuang sistema ng ODL at ang kontekstuwalisasyon nito sa Pilipinas, partikular sa UPOU. Ilalahad din
sa pag-aaral ang katangian ng mga mag-aaral ng UPOU kaalinsabay ng inaasahang katangian ng isang
ODL teacher. Sa ganang ito, magiging tungtungan ng pananaliksik ang ugnayang akademiko sa distance
education na tinalakay ni Moore (1989). Mula rito, bibigyang-diin ang epektibong pagbubuo ng mga
gawain sa pagtuturo/pagkatuto ng mga aralin sa wikang Filipino sa ODL at ang paggamit ng software na
Moodle. Inaasahang sa pamamagitan nito ay mabibigyang-ideya ang mga mambabasa sa kabuuang
sistemang ODL bilang lunan ng pagtuturo ng/sa wikang Filipino sa makabagong panahon.

Mga susing salita: open and distance learning (ODL), information and communication technology (ICT),
pagtuturo, wikang Filipino, UP Open University (UPOU)
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

Nahaharap tayo sa mabilis na pagbabago ng mundo. Sa napakatuling takbo ng panahon ng

Information at Communication Technologies (ICT), kakabit nito ang tila pagdagsa sa ating kamalayan at
lipunan ng mga terminong gaya ng e-Learning, e-Commerce, e-Government, knowledge-based society,
knowledge-based economy, information society, paperless society, information economy, attention
economy at iba pang techno-terms (Librero, 2008).

Ang nasabing panahon ng ICT ay nagresulta ng pagbabago maging sa sistema ng pagtuturo at

pagkatuto ng/sa wikang Filipino. Nakita ang gamit ng Internet bilang midyum sa pagdidisenyo ng at
pagtatalakay sa klase. Isa sa mga kongkretong patunay nito ay ang pagkakaroon ng asignatura sa wika at
kasanayan sa komunikasyon sa wikang Filipino bilang bahagi ng mga kursong Associate in Arts, Bachelor
of Arts in Multimedia Studies at Bachelor of Education Studies sa University of the Philippines-Open
University (UPOU).

Mula sa personal na danas ng pagtuturo ng Komunikasyon 1 (Kasanayan sa Komunikasyon 1) at

Komunikasyon 2 (Kasanayan sa Komunikasyon 2) sa UPOU, nais tugunan ng mananaliksik ang
sumusunod na katanungan:

1. Ano ang kalikasan ng UPOU at ng sistema ng pagtuturo sa nasabing unibersidad?

2. Sino-sino ang mga mag-aaral sa UPOU at ano-ano ang mga isyung pangwika na kanilang
kinahaharap?
3. Ano-ano ang mga katangiang nararapat taglayin ng isang guro sa wika sa Open and Distance
Learning?
4. Paano naipadadaloy ang pagtuturo at pagkatuto ng/sa wikang Filipino sa Open and Distance
Learning?

Sa pagsagot ng mga nasabing katanungan, mahalagang gabay ang ugnayang akademiko sa

distance education na tinalakay ni Moore (1989). Gayundin, makatutulong ang mga pananaliksik sa
lokal na konteksto na binuo nina Librero at Arinto. Mabisa rin ang sarbey sa mga mag-aaral ng
programang Associate in Arts ng UPOU na isinagawa ni Villanueva upang maging kongkreto ang mga
paliwanag sa loob ng pananaliksik na ito.

Ang Simulain ng UPOU

Maiuugat ang pagkakabuo ng UPOU sa introduksiyon ng radyong rural at ng “schools on the air”
ng UP Los Baños na pinasimulan noong 1959 upang magturo ng mga mga aralin at pagsasanay sa wikang
Ingles. Kinalaunan, binuo ng UP Kolehiyo ng Agrikultura sa Los Baños, sa pamamagitan ng Radyo DZLB,
ang programang nagbibigay ng mga panayam at diskusyon para sa mga magsasaka sa bansa. Sa pagsapit
ng 1991, binuo ng dating Pangulo ng UP Jose Abueva ang Distance Education Program Committee na

2
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

siyang nagmungkahi ng pagbubuo ng Distance Education Planning and Implementation Unit (DEPIU). Sa
pamamagitan ng ika-1053 pulong ng Lupon ng Tagapangasiwa noong ika-27 ng Agosto 1992, ang DEPIU
ay naging UP Distance Education Program (Jamandre, 2011). Ayon kay Librero (2008), ang programa ay
may inisyatibang maggawad ng mga kursong may digri at diploma, bumuo ng mga kagamitang
pampagtuturo, at magbigay ng mga di-pormal na programa.

Mula sa napasimulan, itinakda ng resolusyon ng Lupon ng mga Rehente ng UP ang pagtatatag ng

UP Open University bilang ikalimang nagsasariling yunit sa ilalim ng Sistemang Unibersidad ng Pilipinas
noong ika-23 ng Pebrero 1995. Ayon sa nasabing resolusyon:

Faced with the perennial challenge of providing quality higher education

to a growing population distributed in over 7,000 islands, the UP,
through UPOU’s open and distance learning, will allow wider access to
quality education. As an institution with the largest full-time faculty,
with the highest number of advanced degrees and the widest fields of
study among institutions of higher education in the country, UP is in the
best position to offer quality distance education programs.

-----------------------------------------------------

Sa patuloy na hamon ng pagbibigay ng dekalidad na edukasyon sa

lumalaking populasyon sa mahigit na 7,000 pulo, ang UP, sa
pamamagitan ng UPOU open at distance learning, ay magbibigay-daan
sa malawakang akses sa mataas na uri ng tersiyaryong edukasyon.
Bilang institusyong may pinakamalaking bilang ng kaguruan, na may
pinakamatataas na bilang ng mga natamong digri at may
pinakamalalawak na larang ng pag-aaral sa mga institusyon ng mataas
na edukasyon sa bansa, nasa pinakamahusay na posisyon ang UP sa
pagbibigay ng dekalidad na programang distance education. (akin ang
salin)

Pumupundasyon ang UPOU sa diwa ng demokratisasyon ng edukasyon at modernisasyon sa

sistemang pagtuturo dulot ng mabilis na pag-unlad ng ICT. May bisyon itong maging tagapangunang
institusyong Open and Distance Learning (ODL). Nangangahulugan ito, bilang open learning, ng pagiging
bukas sa pagtanggap ng mga mag-aaral anuman ang kanilang edad, estado ng pamumuhay, saanman
sila naroroon, at iba pang aspektong nakaaapekto sa pagpapatuloy sa pag-aaral. Tumatahak din ang
sistemang open learning sa pag-aaral na nakasentro sa mag-aaral (learner-centered) at nagbibigay ng
oportunidad sa mga ito na matuto sa anumang oras at lugar, sa kaniyang sariling kaparaanan.
Umuugnay naman ang nabanggit sa ideya ng distance learning kung saan may pagkilala sa
pagkakahiwalay ng mag-aaral at guro sa espasyo at panahon at ang pagtuturo at pagkatuto ay
naisasagawa sa pamamagitan ng paggamit ng teknikal na midya. Mahalagang linawin na ang dalawang
konseptong ito ay magkahiwalay at magkaiba. Ang open learning ay isang pilosopiya kaugnay ng akses
sa pagkakatuto samantalang ang distance education ay isang paraan ng pagbibigay ng serbisyong
edukasyonal. Gayunman, kapwa pinaninindigan ng UPOU ang diwa ng dalawang nabanggit na konsepto
(Librero, 2008).

3
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

Ang pagkasilang ng UPOU ay isa sa mahahalagang yugto sa kasaysayan ng distance education

education sa Pilipinas na masasabing nasa unang bahagi pa lamang kumpara sa ibang mga bansa sa Asya
gaya ng India, Pakistan, at Thailand na nagsimula noong dekada 1970 at 1980 (Moore, 2005; Jamandre,
2011). Sa pamamagitan nito, naihahanay ang Pilipinas sa mga bansang may mga kinikilalang open
university gaya ng Indonesia (Universitas Terbuka), Malaysia (Universitas Terbuka Malaysia at Wawasan
Open University), Korea (Korea National Open University), India (Indira Gandhi National Open
University), at United Kingdom (UK Open University).

Sa kasalukuyan, mayroong tatlong tuon-sa-disiplinang fakultdad ang UPOU – Faculty of

Education (FEd), Faculty of Information and Communication Studies (FICS), at Faculty of Management
and Development Studies (FMDS) - na nagkakaloob ng 29 na programang akademiko: tatlong di-
gradwadong programa, isang post-baccalaureate Graduate certificate, sampung post-baccalaureate
Diploma program, labintatlong programang Masteral, at dalawang programang Doktorado. Gayundin,
nagbubukas ang UPOU ng mga di-pormal na kurso at programa para sa mga partikular na
pangangailangan. Kabalikat ng UPOU sa pagbibigay ng serbisyo ang 10 Learning Centers (LC) na
matatagpuan sa iba’t ibang bahagi ng bansa – Baguio, Maynila, Lungsod Quezon, Los Banos, Naga,
Tuguegarao, Cebu, Iloilo, Cagayan de Oro, at Davao.

Ang sumusunod ang iba’t ibang mga kursong ipinagkakaloob ng UPOU:

Faculty of Education (FEd)

Di-Gradwado:
 Associate in Arts
 Bachelor of Education Studies

Gradwado:
 Graduate Certificate in Distance Education
 Diploma in Science Teaching
 Diploma in Mathematics Teaching
 Diploma in Language and Literacy Education
 Diploma in Social Studies Education
 Master of Distance Education
 Master of Arts in Language and Literacy Education
 Master of Arts in Social Studies Education
 Doctor of Philosophy in Education (Biology Education, Chemistry Education,
Physics Education, Mathematics Education)

Faculty of Information and Communication Studies (FICS)

Di-Gradwado:
 Bachelor of Arts in Multimedia Studies

Gradwado:
 Diploma in Computer Science

4
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

 Master of Development Communication

 Master of Information Systems
 Doctor of Communication

Faculty of Management and Development Studies (FMDS)

Gradwado:
 Diploma in International Health
 Diploma in Land Valuation and Management
 Diploma in Social Work
 Diploma in Research and Development Management
 Diploma in Environment and Natural Resources Management
 Master of International Health
 Master of Land Valuation and Management
 Master of Social Work
 Master of Public Health
 Master of Hospital Administration
 Master of Arts in Nursing
 Master of Public Management
 Master of Environment and Natural Resources Management

Non-Formal Courses and Certificate Programs

FED Certificate Program

 Professional Teaching Certification Program

FICS Non-formal Offering

 Understanding the Convention on the Rights of the Child

FMDS Non-formal Courses

 Community Mental Health
 Caring for Children with Special Needs
 Health Research: Methods, Ethics, and Uses
 New Enterprise Planning
 Organic Agriculture
 Personal Entrepreneurial Development
 Simplified Accounting for Entrepreneurs

Non Degree Program

 Online Teaching and Learning

Mula sa pagpapaliwanag sa kalikasan ng open at distance learning sa konteksto ng UPOU, higit

na bibigyan-pansin ang mga kurso sa wika at komunikasyon – Komunikasyon 1 at 2. Ang mga ito ay

5
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

pumapaloob sa programang di-gradwado ng UPOU – Associate in Arts, at Bachelor of Education Studies

ng FEd at Bachelor of Arts in Multimedia Studies ng FICS - bilang katugunan sa pangangailangan sa
kursong General Education (GE). Gayunman, dulot ng ipinatutupad na Revitalized General Education
Program ng Sistemang UP, kung saan malayang nakapamimili ang mga mag-aaral ng 45 yunit ng kursong
GE – 15 yunit sa Arts and Humanities domain, 15 yunit sa Social Sciences and Philosophy Domain, at 15
yunit sa Mathematics, Science and Technology domain – naipapaloob lamang ang mga kursong KOM 1
at KOM 2 sa mga pagpipiliang asignatura sa ilalim ng Arts and Humanities Domain.

Ang Ugnayang Akademiko sa Distance Education

Bago ganap na pumalaot sa diskusyon hinggil sa pagtuturo ng KOM 1 at KOM 2 sa UPOU,

nararapat na mailatag ang dalumat ng pagtalakay upang mabigyang-linaw ang aspektong nakaaapekto
sa mahusay na pagpapadaloy ng kurso sa ODL. Kaugnay nito, binigyang-pansin ni Moore (1989) ang
tatlong uri ng ugnayang nagaganap sa distance education: (1) ugnayang mag-aaral-nilalaman; (2)
ugnayang mag-aaral-guro; at, (3) ugnayang mag-aaral-mag-aaral.

Ang ugnayang mag-aaral-nilalaman ang pangunahing diwa ng edukasyon sa distance education.

Sa pamamagitan nito, napalalawak ng mag-aaral ang kaniyang pag-unawa at pananaw sa paksang
tinatalakay ng nilalalaman. Sa sistemang ODL, malinaw na ang malaking bulto ng pagkatuto ay
nakasalalay sa mismong mag-aaral at sa kaniyang motibasyon at sigasig na matuto. Sa ganito,
kinakailangan ng matinding disiplina sa sarili tungo sa pagkatuto ng nilalaman ng kurso.

Higit na mapalalawak ang pagkatuto ng mag-aaral sa nilalaman ng kurso sa pamamagitan ng

ugnayang mag-aaral-guro. Mahalaga ang papel na ginagampanan ng guro sa aplikasyon ng bagong mga
natututuhang aralin. Ayon kay Moore (1989), bagama’t may kusang pagbatid ang mga mga-aaral sa
distance education, may kakulangan pa rin sa kung paanong ang kanilang nalalaman ay nagagamit nang
wasto, nakokontrol kung kinakailangan, at napalalawak pa ang aplikasyon sa iba’t ibang posibleng
larangan. Gayundin, dahil esensiyal ang sariling motibasyon at disiplina sa pagkatuto ng mga mag-aaral
sa distance education, malaki ang papel na ginagampanan ng guro upang mapanatili ang interes ng mga
ito. Kung gayon, kinakailangan ang malinaw na pagpaplano ng kurso na gagawin ng guro.

Ang kolaboratibong pagkatuto ay isang mahalagang dimensiyon sa distance education kaya

naman, mahalagang aspekto nito ang ugnayang mag-aaral-mag-aaral. Higit na napatitingkad ang
motibasyon ng bawat isa kung nakikita ng mag-aaral ang kaniyang kaugnayan sa iba pa. Gayundin,
napalalawak ang mga talakayan dulot na iba’t ibang perspektibang pinagmumulan ng mga mag-aaral
dahil sa impluwensiya ng panahon, lugar, edad, kasarian, estado sa buhay, at iba pa na pawang lantad
na katangian ng mga kliyente ng distance education.

Sa tatlong uri ng akademikong ugnayang nabanggit, lumilitaw ang napakahalagang katangiang

taglay ng distance education – ang kamalayan na ang bawat isang sangkot ay may mahalagang
gampanin sa edukasyon. Dahil sa patuloy na pag-unlad ng teknolohiya, lalo pang nagiging mabilis ang
komunikasyon at dumadami ang iba’t ibang kaparaanang pang-edukasyon na naipagkakaloob ng
Internet. Gayunman, bilang hamon, mahalaga ang papel ng mga guro hindi bilang bukal ng
impormasyon kundi bilang tagaplano/tagadisenyo ng kurso at tagapagpadaloy ng mga ugnayang ito.

6
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

Ang mga Mag-aaral sa Wikang Filipino sa UPOU

Bilang pangunahing sangkot sa pag-aaral, nararapat na kilalanin kung sino-sino ang mga mag-
aaral sa UPOU. Mula sa pangangalap ng mga datos sa mga naunang litearatura at sa mismong
pagsiyasat sa mga mag-aaral ng UPOU batay sa sarbey na isinagawa sa programang Associate in Arts,
mabibigyang-linaw ang pangkabuuang katangian ng mga ito na magagamit naman sa pagpaplano ng
kurso.

Sa pagtalakay ni Arinto (2010), lumalabas ang sumusunod na katangian ng mga mag-aaral sa

distance education:

 magkakahiwalay ng lugar at maaari, ng panahon

Isang reyalidad sa UPOU na ang mga mag-aaral ay hindi lamang matatagpuan sa Kamaynilaan
kundi sa iba’t ibang panig ng bansa at ng daigdig. Kaugnay nito, ayon sa datos ng UPOU, tinatayang may
mga mag-aaral ng unibersidad na nakabase sa ibayong-dagat sa 33 bansa gaya ng Thailand, Qatar,
London, Canada, Tsina, Hapon, at Estados Unidos (Jamandre, 2011). Dulot nito, hindi lamang lugar sa
nagkakahiwalay ang mga sangkot sa pag-aaral at pagkatuto kundi maaaring maging sa oras at panahon.

 part-time na mag-aaral/kadalasang may trabaho at ang ilan ay may mataas na posisyon o kilala
na sa kanilang larangan
Malaking bahagdan ng mga mag-aaral sa UPOU ay naghahanapbuhay, at kung gayon, ay
naisasabay sa kanilang pag-aaral. Ang mga ito ay maaaring Overseas Filipino Workers (OFW),
negosyante, empleyado ng gobyerno, at iba pa.

 karamihan ay may edad na

Sa datos ng UPOU, tinatayang nasa edad 20 hanggang 40 ang karamihan sa mga mag-aaral ng
unibersidad (Jamandre, 2011).

 mayroong praktikal na kaalaman

Ang mga karanasan sa pamilya at hanapbuhay ay nagdudulot naman upang magkaroon ng
praktikal na kaalaman ang mga mag-aaral na kanilang naibabahagi sa klase at nakaaapekto rin sa
kanilang pagtanggap ng mga aralin sa klase.

 may responsibilidad sa pamilya

Ilan sa mga mag-aaral ay pamilyado na o kung hindi man ay inaasahan ng kanilang pamilya
upang maghanapbuhay. Ang katangiang ito ay nakaapekto rin sa oras na naibibigay ng mag-aaral sa
pagtutok sa mga aralin.

 marami ay nagbabalik mula sa matagal na pagkakatigil sa pag-aaral

Dulot ng pinansiyal na suliranin, pagkakasakit, pag-aasawa, at iba pang kadahilanan, ilan sa mga
mag-aaral ay napilitang tumigil sa pag-aaral mula sa kumbensiyonal na paaralan at muling nagbabalik sa
UPOU upang ipagpatuloy ang edukasyon.

 hindi lahat ay may akses sa teknolohiya

Hindi lahat ng mag-aaral ay nakabase sa mga sentrong urban kaya mayroong mga mag-aaral na walang
ganap na akses sa teknolohiya. At dahil malaking bahagi ng klase ay umiiral gamit ang Internet,

7
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

kinakailangan na ang mga mag-aaral ay magtungo sa mga establisyimentong gaya ng mga Internet shop
upang maakses ang kanilang kurso.

 hindi lahat ay may kaalaman sa teknolohiya

Kaugnay ng nauna, hindi rin lahat ng mag-aaral ay may kaalaman sa teknolohiya, partikular sa
website na ginagamit sa pagpapadaloy ng kurso sa UPOU. Ang kahandaan sa paggamit nito ang siyang
tinatanggakang tugunan ng Student Support Services ng unibersidad.
Umuugnay ang mga nabanggit sa sarbey na naisagawa para sa mga mag-aaral ng Associate in
Arts (AA) noong 2010. Kaugnay ng edad, para sa mga mag-aaral sa taong 2007 hanggang 2009,
lumalabas na 20 mula sa 48 tumugon ay nabibilang sa edad na 21-25 taon na susundan naman ng 26-35
taong gulang.

Lumalabas din, para naman sa mga mag-aaral sa mga taong 2003-2006, na karamihan sa
trabahong kinapapalooban ng mga nasa programang AA ay online tutors/teachers, call center agents,
free lance writers, IT coordinators/consultants, make up artist, corporates sales agent at HRD/admin
work. Sa personal na karanasan, ilan pa sa mga mag-aaral ay nagtatrabaho o naninirahan sa ibang
bansa.

Ano ang implikasyon ng mga ito sa pagtuturo at pagkatuto ng/sa wikang Filipino? Narito ang
ilan sa mga lantad na hamon sa mananaliksik/guro:

1. Dulot ng hanapbuhay, kadalasang ang pagsasanay sa wika ay nagaganap sa wikang Ingles.

Bagama’t Pilipino ang karamihan sa mga mag-aaral, lumalabas pa rin sa mga talakayan sa online
forum na nahihirapan sila sa pagsusulat at pagsasalita sa wikang Filipino. Gayundin, hindi
gaanong matingkad sa kanila ang instrumental/fungksiyonal na gamit nito dahil sa lantad ng
gamit ng wikang Ingles sa hanapbuhay kumpara sa wikang Filipino.

2. Dulot ng matagal na pagkakatigil sa pag-aaral, nakalimutan na ng ilang mag-aaral ang mga

batayang kaalaman sa wika at hindi na rin gaanong mataas ang kasanayan sa pagsusulat
(nahahaluan ng pagbaybay sa anyong text message) at pagsasalita (o kung minsan ay ayaw
magpahayag o magtanong).

3. Dulot ng paninirahan sa ibang bansa, nagiging suliranin ang akses sa mga librong nasusulat sa
wikang Filipino. Ang ilan naman sa mga makukuha sa Internet ay galing sa kaduda-dudang
sanggunian. Gayunman, para sa mga mag-aaral na ito, matingkad ang pagnanais na mag-aral ng
wikang Filipino upang mapanghawakan ang sariling identidad sa kabila ng pagkakawalay sa
Pilipinas.

4. Dulot ng praktikal na kaalaman na nakukuha sa Internet at midya, hindi maiiwasan ang mga
maling pananaw sa wikang Filipino. Partikular sa mga ito ang pagtingin na ang Filipino ay
katumbas lamang ng Tagalog at ang komunikasyon ay nararapat na isagawa sa malalalim na
salita.

5. Dulot ng paninirahan sa iba’t ibang lugar, hindi lahat ay nakadadalo sa mga harapang pagkikita
na karaniwang isinasagawa minsan sa isang buwan.

8
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

6. Dulot ng kakulangan sa kasanayan sa teknolohiya, ang ilan ay hindi makatugon sa mga kahingian
(hal. hindi makalahok sa chat session dahil hindi batid ang paggamit sa Yahoo! Chat o Skype).

7. Dulot ng iba’t ibang responsibilidad at suliranin, humigit-kumulang kalahati sa populasyon ng

mga mag-aaral ay hindi nakatutugon sa mga kahingian sa kurso na nagdudulot ng kanilang
pagkaantala o hindi pagtatapos sa kanilang programa.

Bagama’t ang ilan sa mga nabanggit ay partikular na sakop ng kurso sa komunikasyon, isang
malaking hamon pa rin ang nakaatang sa balikat ng mga guro upang masigurong lahat ng paraan ay
naisasagawa para sa iba’t ibang sitwasyon ng mga mag-aaral.
Ang Katungkulan ng mga Guro sa Wikang Filipino sa UPOU

Dahil sa naiibang sistema ng pag-aaral sa distance education kumpara sa kumbensiyonal na

kalakaran sa mga paaralan, ang isang guro sa wikang Filipino, bilang sangkot sa pagtuturo at pagkatuto,
ay nararapat maging handa sa mga sumusunod na gampanin:

1. Tagadisenyo/Tagaplano ng Kurso

Isa sa pinakamahalagang papel ng guro sa sistemang ODL ang maging tagadisenyo o tagaplano
ng kurso. Ayon kina Bourdeau at Bates (1996), ang sinumang tagadisenyo ay nararapat mapagtantong
ang ODL ay “isang anyo na nangangailangan ng disenyo, produksiyon, at distibusyon ng mga programang
partikular na nakagiya sa layuning pampagkatuto sa distance education at tumutugon sa mga espesyal
na pangangailangan at kahingian ng mga indibidwal na programa. Nangangailangan din ito ng maayos
na sistema ng pamamahala at pagtataya na maingat na inihahanda upang umagapay sa reyalidad ng
pag-aaral labas sa harapang modelo ng pagkatuto,”
Kaugnay nito, nararapat na bigyang-pansin ng guro bilang tagaplano ng kurso ang sumusunod na
katanungan sa pagdisenyo, pagdebelop, at paghatid ng kaalaman (Bourdeau at Bates, 1996):
 Paano mabibigyan ang mga mag-aaral ng akses sa nilalaman ng kurso sa pamamagitan ng
ginagamit na midya?
 Paano madidisenyo ang kurso upang magkaloob ng singkroniko/di-singkronikong paggabay at
tugon sa mga mag-aaral?
 Paano mapipili ang pinakamabisang kaparaanan sa paghahatid ng kaalaman gamit ang midya?
 Paano bubuuin ang kurso na naisasaalng-alang ang kalikasan ng mga mag-aaral?
 Paano matitiyak ang kalidad ng mga materyal na ginagamit sa klase?
 Paano maiiwasan ang pagkawala ng interes ng mag-aaral sa kurso?
 Paano aayusin ang pagtatasa sa pagkatuto upang matiyak ang mahusay na edukasyon?

Sa mga nabanggit, litaw ang naiibang gampanin ng mga guro sa ODL. Kaiba sa kumbensiyonal na
pagtuturo, inihahanda na ng guro ang lahat ng mga materyales na gagamitin sa klase bago magsimula
ang semestre. Ito ang tinatawag na course package na ipinadadala ng UPOU sa bawat isang mag-aaral
ng kurso, saanman ito naroon. Kinapapalooban ito ng:

a. Gabay sa Kurso/Course Guide – Naglalaman ito ng pagbati at pagpapakilala ng

guro, at ang kabuuang balangkas at kahingian ng kurso. Mapapansin na
gumagamit ang guro ng kumbersasyonal na wikang Filipino sa kaniyang pagbati
at pagpapakilala. Dagdag pa rito, tila nakikipag-usap din ito nang personal sa
estudyante dahil sa mga pantukoy na isahan gaya ng “ikaw,” “iyo,” o “ka” gaya

9
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

ng sa simula na “Isang mainit na pagbati sa iyo! Ngayon ay kabilang ka na sa

klase ng Komunikasyon I, ang iyong unang kurso sa Filipino ngayong kolehiyo.”
Sa pamamagitan nito, naiiwasan sa simula pa lamang ang agam-agam ng mga
mag-aaral na magiging mahirap o kabagot-bagot ang kurso. Gayundin, dahil sa
tila personal na pakikipag-usap, naitutulay nang paunti-unti sa kaisipan ng
bawat mag-aaral na mahalaga siya sa kurso at may gampanin sa klaseng
kaniyang kinukuha. Sa bahagi naman ng kahingian at balangkas ng kurso,
kaagad na nililinaw ang daloy ng klase at ang iskedyul ng lahat ng gawain sa
buong semestre. Ginagawa ito upang mamonitor nang mabuti ng guro ang
kaniyang mga mag-aaral habang nagagabayan naman ng mag-aaral ang sarili
kaugnay ng mga gawain ng kurso.

b. Modyul ng Kurso/Course Module – Ito ay naglalaman ng lahat ng paksang

tatalakayin sa klase sa buong semestre. Kadalasang nasa anyo ito ng libro at
dinisenyo para sa mga mag-aaral sa distance education. Ang pagdidisenyo ng
modyul ay hindi trabaho ng iisang tao o manunulat lamang kundi ng grupo ng
mga ekspertong tinatawag na quality circle. Binubuo ito ng: (1) manunulat na
siyang nagsusulat ng modyul; (2) tagabasa na nagrerebyu ng nilalaman ng
modyul; (3) instructional designer na namamahala sa presentasyon ng nilalaman
upang maipadaloy ang epektibong pagkatuto; (4) patnugot sa wika na
namamahala sa gamit ng wika upang matiyak na madaling mauunawaan ng
mag-aaral ang nilalama ng modyul; at, (5) media specialist na siya naming
tumitiyak sa midyum o kombinasyon ng midya na angkop na magagamit sa pag-
unawa sa nilalaman. (Librero, 2008)

Bukod sa course package, dinidisenyo rin ng guro ang MyPortal account site ng kaniyang kurso.
Ang site na ito ay nagiging possible dulot ng Moodle, isang open-source software package na ginagamit
sa buong mundo para sa kursong nakabase sa Internet. Gayundin, sa maraming pagkakataon,
makatutulong din para sa paghahasa sa kasanayang pangkomunikasyon ng mga mag-aaral, lalo na ang
mga nasa malalayong lugar sa loob at labas ng bansa na hindi nakadadalo sa mga harapang pagkikita,
ang kaalaman ng guro sa Skype o Yahoo! Chat upang mapadaloy ang singkronikong komunikasyon sa
pamamagitan ng chat at sa E-mail para naman sa asingkronikong pakikipagtalastasan. Sa ganang ito,
kahingian ang kaalamang teknohikal sa mga guro upang ganap na mapakinabangan ang lahat ng kayang
ibigay ng Internet tungo sa motibasyon at pagkatuto ng mga mag-aaral.

2. Tagapagpadaloy ng Pagkatuto

Ayon kay Sharma (1989; sipi kay Librero, 2008), nagkakaroon ng kalayaan ang mag-aaral sa
distance education dahil hinihikayat nito ang mga guro na ang higit na mahalaga sa edukasyon ay hindi
ang dogmatiko/linyadong pagtuturo kundi ang pagpapadaloy ng pagkatuto. Sa katunayan, madaling
sabihin ngunit mapanghamon ang ganitong papel lalo na sa pagtuturo ng/sa wikang Filipino. Gaya ng
nabanggit, kinakailangan ang masusi at kung minsan ay pauli-ulit na pagwawasto sa maling pananaw
kaugnay ng Filipino, sa kamaliang gramatikal, sa pabayang pagbaybay dulot ng impluwensiya ng texting
at midya. Bilang tagapagpadaloy, nararapat na magabayan din ang mga mag-aaral sa iba’t ibang
paksang maaaring talakayin tungo sa paghahasa ng kasanayan sa komunikasyon gamit ang wikang
Filipino. Nakatutulong sa ganitong tunguhin ang paglikha ng iba’t ibang forum post tungkol sa

10
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

kaugnayan ng wika sa lipunan gaya ng ugnayan ng wika at kalikasan, wika at kultura, wika at midya, wika
at pamahalaan, at iba pa.

3. Eksperto sa Larangan

Sa kabila ng tuon-sa-mag-aaral na kaparaaanan sa distance education, hindi pa rin dapat

ipagwalang-bahala ang papel ng guro sa pagbabahagi ng kaalaman sa kaniyang mag-aaral.
Samakatuwid, esensiyal na katangian ng guro sa wikang Filipino ang pagiging eksperto sa kaniyang
larangan na kaniyang natatamo sa pamamagitan ng patuloy na edukasyon, pananaliksik, at kooperasyon
sa iba’t ibang gawaing pangwika. Sa pamamagitan din ng malawak ng kaalaman ng guro, maaari niyang
gawing kasiya-siya ang pagtuturo sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga trivia kaugnay ng wika.
Halimbawa, sa sariling karanasan ng mananaliksik, upang ipatampok ang pagiging bukas ng wikang
Filipino sa ambag ng iba’t ibang wika, pinapasarbey (sa pamamagitan ng MyPortal account site) sa mga
mag-aaral ang “Alin sa mga salita ang nasa wikang Filipino?” kung saan binibigyan sila ng apat na
pagpipilian: “guro,” “maestra,” “titser,” at “lahat ng nabanggit.” Kadalasan, pinipili ng mga mag-aaral
ang “guro.” Sa pagtatapos ng panahon ng sarbey, tinatalakay sa klase na ang lahat ng mga salitang ito
ay kinikilala bilang bahagi ng wikang Filipino. Sa ganitong paraan, nauunawaan ng mga mag-aaral na
hindi sarado sa wikang Tagalog ang nasabing wika. Ayon nga kay Almario (2009), ang “totoong
pagpapayaman sa Filipino ay isang walang-hanggan at walang-humpay na pagdaragdag ng mga salita.”

Ang Pagtuturo ng/sa Wikang Filipino sa Sistemang Online Distance Learning

Mula sa pagkilala sa mga mag-aaral hanggang sa pagtalakay sa gampanin ng guro ng/sa wikang
Filipino sa UPOU, mahalagang pagtuunan ng pansin sa puntong ito ang karanasan ng pagtuturo ng/sa
wikang Filipino sa sistemang ODL. Kaugnay nito, makabubuting balikan ang ugnayang akademiko sa
distance education ni Moore (1989) – ugnayang mag-aaral nilalaman, mag-aaral-guro at mag-aaral-mag-
aaral – sa paglilinya ng mga gawain sa pagkatuto.

Ayon kay Beetham (2007), ang mga gawain sa pagkatuto ay tumutukoy sa interaksiyon ng mga
mag-aaral sa loob ng kaligirang edukasyonal (kasangkapan at kaparaanan) tungo sa planadong
kahihinatnan na sinusuportahan naman ng mga taong may ispesipikong papel gaya ng guro. Sa kaso ng
pagtuturo ng/sa wikang Filipino, narito ang iba’t ibang gawaing maaaring isagawa batay sa ugnayang
akademiko (Arinto, 2010):

Ugnayang Akademiko Uri ng Gawain Kasangkapan

Mag-aaral-Nilalaman
Mag-aaral-Mag-aaral
Mag-aaral-Guro
repleksiyon, online quiz,
pagsasanay sa modyul, online
choice
talakayan, debate, Webinar,
sama-samang
pagsusulat/pananaliksik,
pagbabagyong-isip, pag-aaral ng
kaso
eksamen, sanaysay (hal. Tutor
Marked Assignment), portfolio
discussion forum, blog, online
quiz tools
discussion forum, chat/
videoconference (hal. Skype,
wizIQ), document sharing sites/
web-based file hosting service
(hal. Google docs, Dropbox)
online quiz tools, email, blog,
social networking sites (hal.
Facebook)

11
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

Malinaw na makikita mula rito ang bentahe ng teknolohiya sa pagpapasigla ng pagtuturo at

pagkatuto sa wikang Filipino. Bagama’t malakas na wika ang Ingles sa Internet, hindi pa rin ito hadlang
upang magamit ang mga software o program sa talakayan sa ating wika.

Gayundin, nararapat bigyang-diin na ang pagtuturo ng/sa wikang Filipino ay hindi lamang
nakatuon sa antas disiplinal kundi lalo’t higit sa pagtatampok dito bilang isang paninindigan/adbokasiya.
Ibig sabihin, ang tuon ng pagtalakay at pagpapadaloy ng mga aralin ay ganap na maipabatid ang
sentimental at instrumental na halagahin ng wikang Filipino. Kahit kurso sa pakikipagtalastasan ang
KOM 1 at KOM 2, hindi dapat malimitahan ang pagtalakay sa wikang Filipino bilang instrumento sa
komunikasyon kundi umigpaw pa rito sa pamamagitan ng pagkilala sa ating wika bilang penomenong
panlipunan at kung gayon ay mahalagang bahagi ng iba’t ibang larangan ng pakikipag-ugnayang Pilipino.
Epektibo itong maisasagawa sa pamamagitan ng pagbibigay sa mga mag-aaral ng mga sitwasyon,
makabuluhan tanong, at karanasang panlipunan bilang tuntungan sa mga forum post o online discussion
board.
Konklusyon at Rekomendasyon

Kakabit ng pag-unlad ng ICT ang mahahalagang isyu na nakaaapekto sa kung paanong nagtuturo
ang guro, kung paanong natututo ang mag-aaral, kung paanong nakikipag-usap ang tao, at kung
paanong ang kinakausap ay nagbibigay-pakahulugan at tumutugon sa mga mensahe. Samakatuwid, ang
mga naibahagi sa papel na ito ay maaaring hindi lamang mga usapin sa ODL kundi nagsisimula na ring
umiral maging sa kumbensiyonal na sistema ng pag-aaral sa Pilipinas. At kaugnay nito, bilang panghuling
bahagi ng talakay, narito ang pagsusuma sa mga isyu (Librero, 2008):

1. Bagong Paradaym ng Pagtuturo/Pagkatuto – Ayon kina Amy Garmer at Charles Firestone ng

Aspen Institute, dinadala ng ICT ang paraan ng pagtuturo at pagkatuto mula sa tradisyonal na
paraan ng pagsasalin ng kaalaman ng guro sa mag-aaral tungo sa learner-based paradigm. Ibig
sabihin, nararapat na bigyang-pagkakataon ang mga mag-aaral na kontrolin ang kanilang
pagkatuto at ang mga guro ay magsilbing tagapagpadaloy sa halip na awtoridad sa larangan.
Bagama’t nakakatakot, bilang mga guro, panahon na upang tumugon sa pagbabagong ito.
Kaugnay ng paradaym, mabilis ang pagsakay ng mga kabataan sa makabagong teknolohiya ng
kompiyuter. Mahalaga na mapakinabangan ng mga mag-aaral ang ganitong kasanayan sa
kanilang pag-aaral sa tulong ng mga guro.

2. Ang Pangangailangang Paunlarin ang Sarili – Ang kahingian sa edukasyon ay nagbabago

kasabay ng pagbabago ng lipunan. Sa panahong ito, kinakailangang maunawaan at matutuhan
ang paggamit ng bagong teknolohiya upang ganap nating mapakinabangan ang inihahatid nito
sa atin.

3. Interdisiplinaryo sa Paraang Multimidya – Sa kasalukuyan, bentahe sa pagtuturo at pagkatuto

ang pagkamulat sa iba’t ibang disiplina. Hindi na lamang ang pinagkadalubhasaang propesyon
ang nararapat pagtuunan ng pansin kundi maging ang paglilinang ng kaalaman sa iba pang
kaugnay na pag-aaral. Ibig sabihin, ang nagtapos sa edukasyon ay maaaring paunlarin ang sarili
sa larangan ng Information Technology, Development Studies, at iba pa. Kakabit nito, malaki
ang nagawa ng Internet sa pagsisimula ng mga disenyo at kaparaanan sa pagtuturong
multimidya sa kasalukuyan. Hindi na mabilang ang mga kursong ipinagkakaloob sa paraang
online at mga ito ay nakadisenyo sa isang paraang interaktibo. Panahon na upang subukan ito.

12
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

4. Ang Virtual na Reyalidad sa Pagtuturo – Hindi na lamang harapang sesyon ng guro at mag-aaral
ang maaaring magpadaloy ng pagtuturo at pagkatuto. Sa pamamagitan ng chat, naisasagawa
ang singkronikong pakikipag-ugnayan. Gayundin, maging ang pakikipag-usap sa mga eksperto sa
iba’t ibang disiplina ay maaaring maisagawa na sa pamamagitan ng e-mail, blog, at
teleteaching/teleconferencing. Ang ilan pa nga sa mga mahahalagang pag-aaral ay makukuha
ng libre sa pormang pdf o e-book. Hindi lamang Wikipedia ang sanggunian sa Internet.
Napakarami pang mapakikinabangan dito nang hindi na kinakailangang umalis at gumastos nang
malaki.

Sa kabuuan, ang pagiging guro sa wikang Filipino ay hindi nangangahulugan ng pagiging huli
sa larangan ng teknolohiya na sinasabing dinodomina ng wikang Ingles. Ang mga guro at
tagapagtaguyod ng wikang Filipino ay nararapat kumilos upang ganap na mapakinabangan ang
teknolohiyang ito. Hindi na dapat magpakulong lamang sa mga tradisyonal na kaparaanan. Sa halip
na yeso at pisara, hawakan ang mouse at humarap sa monitor at patuloy pang palaganapin ang
wikang Filipino labas sa apat na sulok ng silid-aralan. Sa ganitong paraan maibubunsod ang
paggamit ng wikang Filipino sa mga diskusyong siyentipiko at teknolohikal.

13
 Vol. 3 No. 1
JAYSON D. PETRAS: E-FILIPINO Dalumat Ejournal 2012

SANGGUNIAN

Almario, V.S. (2009). Filipino ng mga Filipino: Mga Problema sa Ispeling, Retorika, at Pagpapayaman ng
Wikang Pambansa. Manila: Anvil Publishing, Inc.

Arinto, P. (2010). Designing Effective Online Distance Learning. Paper presented at FEd Faculty
Assembly. 3 May.

Arinto, P. and Garcia, P. (2009). Online Teaching and Learning 2nd Edition. Quezon City: University of the
Philippines Open University.

Beetham, H. (2007). An Approach to Learning Activity Design. In Beetham, H. and Sharpe, R. (Eds.).
Rethinking Pedagogy for a Digital Age. London and New York: Routledege.

Bourdeau, J. and Bates, A. (1996). Instructional Design for Distance Learning. In Journal of Science
Education and Technology, Vol. 5, No. 4. Available at http://www.jstor.org/stable/40188563.
Last accessed 12 April 2012.

Jamandre, N.K.F. (2011). Quality Assurance in Distance Education achieved in the Philippines. In Asian
Journal of Distance Education. Available at http://www.AsianJDE.org. Last accessed 20 August
2012.

Librero, F. (2008). Distance Education in the Philippines: Issues and Concerns. Quezon City: Office of
Academic Support and Instructional Services, UP Open University.

Moore, M.G. (1989). Three Types of Interaction. The American Journal of Distance Education 3:2.
Available at http://www.ajde.com/Contents/vol3_2.htm#editorial. Last accessed 14 August
2011.

University of the Philippines Open University. Available at http://www2.upou.edu.ph. Last accessed 14

August 2012.

Villanueva, A. (2010). AA Matters: Sharing of AA Student Profile. Paper presented at AA Faculty

Assembly. 12 April.

14