Građevinski fakultet 25.03.2019.

Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Analiza stanja nosivosti i Sadržaj

dimenzionisanje ojačanja
• Opšte o snimanju i analizi nosivosti kolovoznih
fleksibilnih kolovoznih konstrukcija konstrukcija
• Oprema za snimanje ugiba
• Obrada podataka
• Metode za analizu nosivosti i proračun
ojačanja
Održavanje
puteva
2018/19
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Stanje puta Analiza stanja nosivosti

Stanje Stanje oštećenosti
funkcionalnih • Nosivost kolovozne konstrukcije - sposobnost da bez
Stanje kolovozne
karakteristika
Stanje površinskih obzira na klimatske uslove primi opterećenje od vozila i
konstrukcije Stanje karakteristika prenese ga na tlo u posteljici
nosivosti kolovoza
(strukture • Sa vremenom i saobraćajnim opterećenjem se smanjuje
kolovoza) mogućnost kolovoznih konstrukcija da prime i prenesu
Propusti opterećenje i potrebno je povećati njihovu nosivost –
Stanje elemenata
za odvodnjavanje
Kanali i jarkovi strukturno ojačanje
Rigole • Snimanje nosivosti kolovozne konstrukcije se vrši
Mostovi pomoću merenja vertikalne deformacije površine
Stanje objekata Tuneli kolovoza pod poznatim opterećenjem
Geotehnički
v.prof.dr Goran Mladenovic objekti v.prof.dr Goran Mladenovic

Termini vezani za deformaciju površine Ugibi (defleksije) kolovozne

kolovoza - Defleksioni bazen konstrukcije zavise od:
• Opterećenja
opterećenje P • Rastojanja od opterećenja
površina r • Karakteristika kolovozne konstrukcije
defleksioni bazen
kolovoza – Debljine slojeva
dr – Efektivnog modula svakog sloja
• Tip i reološke karakteristike materijala
do - maksimalni
do – dr – • Stanje sloja
(centralni) ugib
indeks zakrivljenosti • Nivo naprezanja
defleksionog bazena • Temperatura
• Uslovi okoline
itd.

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 1
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Oprema za snimanje nosivosti

Benkelmenova greda
kolovozne konstrukcije
• Merenje ugiba pod poznatim opterećenjem
– Benkelmenova greda (BB)
– Deflektograf LaCroix
– Merač zakrivljenosti površine kolovoza - Curviameter
– Ugibometer sa padajućim teretom - Falling Weight
Deflectograph (FWD)
– Rolling Wheel Deflectograph (RWD)
• Snimanje strukture kolovozne konstrukcije Highway Research Board 1955
– Georadar
A.C.Benkelman
US Bureau for Public Works –
sada FHWA 1919 - 1962
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Benkelmenova greda Deflektograf

• Dužina 3.6 - 4 m Opterećenje zadnje
LaCroix
• Odnos krakova 1:1 ili 1:2 osovine 100 (80, 130) kN
Merenje
• Dve Benkelmenove
grede montirane na
u odlasku
kamion – merenje u
u dolasku
dva kolotraga
Rezolucija 0.01 mm
• Brzina 2-4 km/h
• Merenje ugiba
svakih 5 m
• Opterećenje
zadnje osovine
80 (100) kN
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Curviameter Curviameter
• Snima defleksije svakih 5 m i zakrivljenost defleksionog
bazena
• Brzina od 18 km/h

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 2
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Ugibomer sa padajućim teretom

Curviameter
Falling Weight Deflectometer - FWD

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Ugibomer sa padajućim teretom Ugibomeri sa padajućim teretom

Falling Weight Deflectometer - FWD
• Proizvođači
– Dynatest (Danska)
– KUAB (Švedska)
– JILS (US)
– CARL-BRO (bivši
Phoenix - US)

• Podela prema veličini sile

– FWD za puteve – sila do 120 (150) kN
– Heavy Weight Deflectometer (HWD) – za
aerodrome – sila do 240 (300) kN
– Light Weight Deflektometer (LWD) –
za nevezane materijale – sila od 15 kN
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Ugibomeri sa padajućim teretom Ugibomeri sa padajućim teretom

• Dinamičko opterećenje • Deformacija se meri geofonima (mere brzinu,
• Frekvencija približno odgovara opterećenju od teretnog Dynatest) ili akcelerometrima (mere ubrzanje
vozila pri brzini od 80 km/h površine kolovozne konstrukcije, KUAB)
• Kontaktna ploča poluprečnika 15 cm (Dynatest, JILS, • Merenje se vrši na 7 (9) lokacija
CARL-BRO) ili 22.5 cm (KUAB)
• Tipično opterećenje za puteve 50 kN
• Tipične konfiguracije:
0, 200, 300, 450, 600, 900, 1500 mm ili
• Kontaktni pritisak oko 700 kPa (za a = 15 cm)
0, 200, 300, 450, 600, 900, 1200, 1500 i 1800 mm
• Trajanje impulsa sile:
– Dynatest: 25 ms • Konfiguracija zavisi od tipa i krutosti kolovozne
– KUAB: 60 ms konstrukcije
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 3
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Nedostaci FWD
• Bezbednost saobraćaja – uređaj se mora
zaustaviti prilikom merenja
• Način opterećenja ne odgovara opterećenju od
teretnih vozila

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Ugibomer montiran na vozilu Rolling Wheel Deflectometer

Proizvođači:
Greenwood (Danska i UK)
Švedska
Applied Research Associates - ARA (US)
Dynatest RAPTOR

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Rolling Wheel Deflectometer Priprema merenja - potrebni podaci

• Brzina do 80 km/h
• Zadnja osovina – 80 kN (US) ili 100 kN
• Kompletno različiti principi:
ARA – lasersko merenje ugiba
Greenwood – optički – meri zakrivljenost površine
• Još u fazi istraživanja
• Lokacija i dužina deonice
• Podužni i poprečni nagib (<10%)
• Funkcija puta
• Širina saobraćajne trake i broj traka
• Tip i debljina slojeva (radi rasporeda geofona i
za merenje temperature)
• Postojanje ivičnjaka i bankina sa zastorom
(npr. zaustavne trake na autoputu)

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 4
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Priprema merenja - dopunski podaci Struktura kolovozne konstrukcije

• Stepen ispucalosti • Promena strukture duž trase i u poprečnom
• Razvoj pukotina (na bazi kernova, bottom-up profilu (proširenje kolovoza)
ili top-down) • Informacija o strukturi kolovoza:
• Sezonske varijacije nivoa podzemne vode – Na bazi arhivskog projekta – projekta izvedenog
stanja
(sušni ili kišni period tokom godine)
– Kernovanjem + DCP (Dynamic Cone Penetrometer)
• Temperatura vazduha i kolovoza tokom
– Istražne jame
perioda smrzavanja
– Georadar

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Georadar Potrebna tačnost merenja debljine

• Za određivanje strukture slojeva
kolovozne konstrukcije
• Za asfaltne slojeve izmerena debljina treba da
• Geofizička metoda na bazi
prostiranja i refleksije bude u okviru ±5% od ukupne debljine
elektromagnetnih talasa asfaltnih slojeva
• Brzina do 80 km/h • Za nevezane slojeve i druge slojeve donje
• Efikasnost: do 400 km/dan podloge izmerena debljina treba da bude u
okviru ±10% od ukupne debljine ovih slojeva

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Temperatura slojeva u vreme

Sezonska promenljivost ugiba
• Merenje ugiba treba vršiti kada je najmanja nosivost
kolovozne konstrukcije (rano proleće)
• Institut za asfalt:
Period u kome je izvršeno merenje Faktor korekcije c
januar - mart 1.0
april – jun, oktobar - decembar 1.25
jul – septembar 1.50
• Smernice JP Putevi Srbije (2012):
– c = 1.2 – 1.6 za kolovozne konstrukcije kod kojih nije ispucao habajući
sloj i koje su urađene sa nevezanim nosećim slojem od
kamenog materijala malo do srednje osetljivog na dejstvo
mraza,
– c = 1.6 – 2.0 za kolovozne konstrukcije kod kojih je habajući sloj
zahvaćen pukotinama i koje su urađene sa nevezanim
nosećim slojem od kamenog materijala osetljivog na
dejstvo mraza.
– Za konkretne vrednosti treba uzeti u obzir klimatske i hidrološke uslove
v.prof.dr Goran Mladenovic
merenja ugiba
• Temperatura značajno utiče na modul krutosti asfaltnih
slojeva, pa samim tim i na izmerene ugibe
• Potrebno je ugibe korigovati na neku standardnu
temperaturu da bi se mogli porediti – tipično 20 oC
• Granične temperature za izvođenje merenja:
– Pri suviše visokim temperaturama asfalt se ponaša kao
viskoelastoplastičan materijal – otežana korekcija
– Pri niskim temperaturama velika krutost i male promene ugiba –
opet problemi sa korekcijom. Uz to, smrznuta voda u nevezanim
slojevima može uzrokovati nereprezentativno stanje nosivosti.
– Preporučeni raspon temperatura asfaltnog sloja (na dubini : 40
mm): 0 oC – 30 oC
– Maksimalna temperatura asfaltnog sloja:
• 2/3 Tpk bitumena u asfaltnim slojevima
• < Tpond. + 10 oC
v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 5
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Temperatura asfaltnih slojeva Merenje temperature asfaltnog sloja

• U letnjem periodu merenja obavljati noću!
• FWD tipično opremljeni sa infracrvenim
termometrom – meri temperaturu površine kolovoza
• Može biti značajno različita od temperature sloja
• Merenje temperature na tri dubine:
– 25 mm od površine
– Polovina debljine asfaltnih slojeva
– Na 25 mm od dna asfaltnih slojeva
• Temperatura sloja je srednja vrednost

• Merenje temperature asfaltnog sloja (slojeva) – tačnija i

pouzdanija metoda
– Dasf < 120 mm – merenje temperature na 1/3 do 1/2 debljine sloja
– Ako debljina nije poznata - meriti na dubini od 40 do 100 mm
• Merenje temperature površine kolovoza infracrvenim
termometrom na FWD-u uz podatke o promeni temperature
vazduha u prethodnom periodu (približna metoda)
• Frekvencija merenja: na početku i kraju merenja i u intervalima
v.prof.dr Goran Mladenovic
od približno 4 sata
v.prof.dr Goran Mladenovic

Merenje temperature asfaltnog sloja Lokacija merenja

• Najznačajnija operacija posle samog merenja • Dvotračni putevi:
– Obe trake
ugiba – Spoljni kolotrag
• Merenje temperature samo na polovini – Smaknute lokacije
debljine asfaltnih slojeva, približno svakih 4
sata
• Višetračni putevi
– Kao minimum u voznim trakama
– Smaknute lokacije
• Nivo projekta: rastojanje tačaka u podužnom
pravcu < 100 m (20m, 50m ili 100 m)
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Ciljno opterećenje Obrada podataka merenja ugiba

• Za puteve: 50 kN • Normalizacija ugiba
– Kontaktni pritisak oko 0.7 MPa (ploča prečnika 30 cm) – Opterećenje
• Ako je izmerena defleksija na „spoljnim“ – Trajanje pulsa opterećenja (Dynatest / KUAB)
senzorima mala (< 20 mikrona), veliki uticaj • Korekcija ugiba
greške – povećati opterećenje – Temperatura
– Sezonski uticaji
• Za svaku deonicu – samo jedno ciljno
• Proračun homogenih poteza
opterećenje
• Proračun karakterističnih ugiba ili karakterističnih
• Na svakoj tački tri udarca defleksionih bazena u okviru homogenih poteza

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 6
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Normalizacija defleksionog bazena s Uticaj temperature na ugibe

obzirom na opterećenje kolovozne konstrukcije
• Normalizacija se vrši za određeno standardno (ciljno)
opterećenje (40 kN, 50 kN, 65 kN, 75 kN, 100 kN) • Temperatura uglavnom utiče na karakteristike bitumenom
• Normalizacija se sastoji u proporcionalnoj promeni izmerenih vezanih materijala
ugiba u odnosu na aplicirano opterećenje
• Manje značajan uticaj na karakteristike drugih materijala
Pst
d rN = d r ⋅ u kolovoznoj konstrukciji
gde je: P – Nevezani agregat
drN – normalizovan ugib
• Modul sloja zavisi od stanja naprezanja (nelinearno
dr – izmeren ugib
ponašanje)
P – izemerna vrednost opterećenja
Pst – standardna vrednost opterećenja • Stanje napona zavisi od krutosti bitumenom vezanih slojeva u
gornjoj podlozi i zastoru
• Sprovodi se kako bi se mogli upoređivati defleksioni bazeni
na različitim lokacijama (određivanje homogenih deonica....)
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Korekcija ugiba s obzirom na

Temperatura asfaltnih slojeva
temperaturu
• Postupak zavisi od metode koja se koristi za analizu • Poželjno je da se prilikom merenja ugiba izvrši
nosivosti direktno merenje temperature asfaltnih slojeva i
temperature površine kolovoza
– Korekcija samo maksimalnog ugiba – ako se koristi samo
maksimalni ugib ili približan postupak prema metodi AASHTO 93 • Ukoliko to nije moguće, meri se samo temperatura
– Korekcija parametara defleksionog bazena, ukoliko se oni površine kolovoza i temperatura vazduha i vrši
koriste za analizu predviđanje temperature asfaltnih slojeva na bazi
– Korekcija modula bitumenom vezanih slojeva, ukoliko se radi modela
backcalculation ili forwardcalcualtion • Referentna temperatura je ponderisana srednja
godišnja temperatura vazduha koja se koristi za
• NIKAD NE TREBA RAČUNATI MODULE NA OSNOVU analitički proračun kolovoznih konstrukcija, ili 20 oC
KORIGOVANOG DEFLEKSIONOG BAZENA!
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Temperatura asfaltnih slojeva Temperatura asfaltnih slojeva

• BELLS modeli za predviđanje temperature asfaltnih U prethodnim jednačinama je:
slojeva zasnovani na analizi podataka LTPP Td – temperatura asfaltnih slojeva na dubini d (oC)
IR – temperatura površine kolovoza dobijena infracrvenim
termometrom (oC)
• BELLS 2 (LTPP protokol za ispitivanje) d – dubina na kojoj se predviđa temperatura materijala (mm)
T1-day – prosečna temperatura vazduha tokom prethodnog
Td = 2.8 + 0.912 ⋅ IR + ( log ( d ) − 1.25) ⋅ dana
sin – sinusna funkcija za 18-časovni period (18 čas = 2π
 −0.428 ⋅ IR + 0.621⋅ T1−day + 2.63 ⋅ sin ( hr18 − 15.5)  + 0.027 ⋅ IR ⋅ sin ( hr18 − 13.5) radijana)
hr18 – vreme tokom dana u 24-časovnom sistemu, ali
sračunato imajući u vidu 18-časovni ciklus porasta i
• BELLS 3 (rutinsko snimanje ugiba) smanjenja temperature u asfaltnim slojevima (od 11 čas.
Td = 0.95 + 0.892 ⋅ IR + ( log ( d ) − 1.25 ) ⋅ pre podne do 5 čas. ujutro)
 −0.448 ⋅ IR + 0.621⋅ T1−day + 1.83 ⋅ sin ( hr18 − 15.5 ) + 0.042 ⋅ IR ⋅ sin ( hr18 − 13.5 )
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 7
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Procena temperature Procena temperature sloja

asfaltnih slojeva 70
Rastojanje od
60 25 mm
površine kolovoza

Temperatura na dubini ( oC)

• Postupak po metodi AASHTO 93 50 50 mm

• Potrebno je imati informaciju o srednjoj dnevnoj temperaturi 40 100 mm

vazduha za 5 dana pre izvođenja merenja i temperaturi površine
kolovoza u vreme merenja 30 150 mm
200 mm
• Odrediti sa dijagrama temperaturu na dubini od 2.5 cm od 20
300 mm
površine, na polovini debljine sloja i na donjoj površini sloja i 10
njihova srednja vrednost je temperatura sloja:
t 2.5 + t h 2 + t h 0
t= -10
3
-30 -20 -10 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Zbir temperature površine kolovoza i srednje
temperature vazduha za 5 dana pre merenja ( o C)
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Faktori korekcije ugiba za fkk sa Faktori korekcije ugiba za fkk sa

nevezanom podlogom stabilizovanom podlogom

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Korekcija ugiba s obzirom na Korekcija parametara defleksionog

temperaturu bazena
 a   a 
TNF = 1 +  a1 + 2  * (TA − 20 ) +  a3 + 4  * (TA − 20 )
2
• Koriguje se samo maksimalni ugib do h1  h1 
 
d 20o C = Fd × d tp • TNF- faktor korekcije Izvor: C.van Gurp.
Characterization of seasonal
• TA - temperatura asfaltnog sloja (°C) influences on asphalt
• Postoje posebni postupci za korekciju parametara pavements with the use of
• h1 - debljina asfaltnog sloja (mm) falling weight deflectometers,
defleksionog bazena ili modula asfaltnih slojeva dokt.dis, Delft Technical
• a1, a2, a3, a4 – koeficijenti iz tabele
University, 1995.
a1 a2 a3 a4
Parametar
(°C-1) (mm/ °C) (0.001 °C-1) (mm/ °C)
d0 0.01661 -0.67095 0.28612 -0.01408
d0 - d225 0.05955 -2.73223 1.48011 -0.08171
d0 - d300 0.05398 -2.61130 1.28439 -0.07493
d0 - d450 0.04720 -2.39175 1.05022 -0.06371
v.prof.dr Goran Mladenovic d - d
v.prof.dr
0 0.04190
Goran Mladenovic
600 -2.15168 0.87228 -0.05301

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 8
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Korekcija modula s obzirom na Definisanje homogenih deonica

temperaturu • Metoda kumulativnih
1400
Ugibi

1200

Ugib (10-3 mm)

E r = E m ⋅ ATAF razlika na bazi do, 1000
800
parametara defleksionog 600
k ⋅( Tr − Tm )
ATAF = 10 bazena, i drugih 400
200

gde je: promenljivih (nosivost 0

500
800
1100
1400
1700
2000
2300
2600
2900
3200
3500
3800
4100
4400
Er – modul asfaltnih slojeva na referentnoj temperaturi (20 oC) posteljice, efektivna
nosivost kk, saobraćajno Stacionaza (m)

Em - modul asfaltnih slojeva na temperaturi merenja Dijagram kumulativnih razlika

opterećenje, ....) 50000

ATAF – faktor korekcije 0

• Definiše promenu
K – nagib krive zavisnosti -50000

parametra duž određene -100000

K = -0.0195 za merenja u tragovima točkova

Zx
deonice u odnosu na -150000

K = -0.021 za merenja između tragova točkova prosečnu vrednost -200000

-250000
parametra na deonici -300000

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Provera statističkih parametara za

homogene poteze
• Studentov t-test - da li su srednje vrednosti parametar
na susednim potezima statistički različite? Ako nisu,
treba ih spojiti.
• Manje tačan metod, na bazi koeficijenta varijacije (CV)
na homogenom potezu. CV je jednak odnosu
standardne devijacije i srednje vrednosti parametra na
homogenom potezu. Tipični rasponi su:
– CV < 20% : dobra homogenost
– 20% <= CV < 30% : zadovoljavajuća homogenost
– 30% <= CV < 40% : loša homogenost
– CV >= 40% : nehomogen potez
Analiza po homogenim potezima
• Ako je moguće, izvršiti analizu nosivosti za svaki
defleksioni bazen
• Ako je broj defleksionih bazena veliki, definiše se
reprezentativni defleksioni bazen za koji se vrši
analiza
• Reprezentativni defleksioni bazen – onaj realni
izmereni defleksioni bazen kod koga su ugibi najbliži
85% fraktilu (najmanje srednje kvadratno
odstupanje)

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Karakteristični ugibi Karakteristični ugib

dc = f ⋅ s ⋅ ( dm + Z ⋅σ )
• Nivo pouzdanosti Z
Површина
gde je: - ∞ до z

dc – karakteristična vrednost ugiba ili drugog parametra 80 – 97.5 % - 3.0 0.0013

defleksionog bazena na homogenoj deonici - 2.5 0.0062

dm – srednja vrednost ugiba ili drugog parametra defleksionog - 2.0 0.0227

bazena na homogenoj deonici - 1.5 0.0668
σ – standardna devijacija ugiba ili drugog parametra defleksionog - 1.0 0.1587
bazena na homogenoj deonici - 0.5 0.3085
Z – faktor standardne normalne raspodele koji zavisi od nivoa 0 0.5000
pouzdanosti sa kojim se želi proračunati karakteristična vrednost 0.5 0.6915
f – faktor korekcije za temperaturu 1.0 0.8413

s – faktor korekcije za sezonske uticaje 1.5 0.9332

2.0 0.9772
2.5 0.9938
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic 3.0 0.9987

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 9
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Metode za
Parametri defleksionog bazena
analizu stanja nosivosti
Opter.
• Analiza parametara defleksionog bazena Zona 1 –
Zona 2 –
zona
Zona 3 –
obrnuta
pozitivna infleksije zakrivljen.
– Maksimalni ugib zakrivljen.

– Indeksi zakrivljenosti
– AREA
– ...
• Uprošćen postupak AASHTO 1993 na bazi proračuna Oblik defleksionog
modula posteljice i efektivnog strukturnog broja bazena

• Backcalculation i Forwardcalculation koji se sastoji u

proračunu modula slojeva

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Parametri defleksionog bazena opterećenje P

Parametri defleksionog bazena
površina r opterećenje P
defleksioni bazen
kolovoza r
površina
defleksioni bazen
dr kolovoza
do - maksimalni dr
do – dr – (centralni) ugib
indeks zakrivljenosti do - maksimalni
do – dr – (centralni) ugib
PARAMETAR defleksionogOznaka/izraz
bazena Jedinica Indikacija indeks zakrivljenosti
Maksimalni ugib d0 µm Sveukupno stanje kolovoza defleksionog bazena
Drugi ugibi dr µm Stanje sloja na ekvivalentnoj dubini r
Indeks zakrivljenosti površine • Maksimalni ugib do
d0 - dr µm Zamor asfaltnih slojeva
kolovoza SCI
Indeks oštećenja podloge, BDI d1 - dr µm Stanje materijala u podlozi kk • Indeks zakrivljenosti površine kolovoza SCI (Surface Curvature Index)
Indeks zakrivljenosti podloge BCI dn-1 - dn µm Stanje materijala u donjoj podlozi kk – indikator stanja (pre svega u pogledu zamora) asfaltnih slojeva kk
Faktor zakrivljenosti bazena , CBF (d0 - dr) / d0 - Stanje sloja na ekvivalentnoj dubini r SCI = d0-d300 (d0-d200)
Odnos defleksija, DR d0 / dr - Stanje sloja na ekvivalentnoj dubini r
• Indeks oštećenja podloge BDI (Base Damage Index)– indikator stanja
• d0 - maksimalni (centralni) ugib ispod ploče podloge kk
• dr - ugib na rastojanju r od centra ploče BDI = d300-d600
• dn - ugib na najudaljenijem senzoru • Indeks zakrivljenosti podloge BCI (Base Curvature Index) – indikator
• dn-1 - ugib na senzoru do najudaljenijeg senzora stanja donje podloge kolovozne konstrukcije
• d1 - ugib na senzoru najbližem ploči BCI = d600-d900
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Parametri defleksionog bazena Parametri defleksionog bazena

opterećenje P opterećenje P
površina r r
defleksioni bazen površina
kolovoza defleksioni bazen
kolovoza
dr dr
do - maksimalni do - maksimalni
do – dr – (centralni) ugib do – dr –
indeks zakrivljenosti (centralni) ugib
indeks zakrivljenosti
defleksionog bazena defleksionog bazena

• Radijus zakrivljenosti RoC (Radius of Curvature): • Površina defleksionog bazena AREA

• AREA36 – primarno za krute kolovozne konstrukcije
2002  d d d 
RoC = A 36 = 6 ⋅ 1 + 2 ⋅ 300 + 2 ⋅ 600 + 900 
 d  d0 d0 d0 
2 ⋅ d o ⋅ 1 − 200  
 d0 
• AREA12 – za fleksibilne kolovozne konstrukcije
 d d 
A12 = 2 ⋅  2 + 3 ⋅ 200 + 300 
 d0 d0 
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 10
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Primer kriterijuma za dimenzionisanje

Primena parametara defleksionog
ojačanja na bazi parametara
bazena
defleksionog bazena
• Podela na homogene deonice • Ugibi Zakrivljenost
• Određivanje preostalog veka kolovozne
konstrukcije
• Dimenzionisanje potrebnog ojačanja u funkciji
od saobraćajnog opterećenja

• Izvor: Technical Basis of Austroads Design Procedures for

Flexible Overlays on Flexible Pavements, AP-T99-08,
Austroads, 2008.
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Granične vrednosti ugiba Granične vrednosti ugiba

Broj prelaza nom. osovinskog
Projektovani vek rehabilitacije (godina)
Grupa opterećenja od 100 kN
saobraćajnog 5 10 15 20
opterećenja Tokom perioda
Tokom dana Dozvoljeni ugib ddo (mm)
od 20 god.
pod opterećenjem od 50 kN
Izuzetno teško >3000 >2x107 0.8 0.7 0.6 0.4
Veoma teško 800–3000 6x106 -2x107 0.9 0.8 0.75 0.5
Teško 300-800 2x106 -6x106 1.2 1.0 0.9 0.6
Srednje 80-300 6x105-2x106 1.5 1.2 1.1 0.8
Lako 30-80 2x105 -6x105 1.7 1.4 1.2 1.0
Veoma lako <30 <2x105 1.8 1.6 1.4 1.2

• Izvor: Priručnik za projektovanje puteva u Republici Srbiji, deo 8.2.

Kolovozne konstrukcije, JP Putevi Srbije 2012.
Izvor: Priručnik za projektovanje puteva u Republici Srbiji, deo
v.prof.dr Goran Mladenovic 8.2. v.prof.dr
Kolovozne konstrukcije, JP Putevi Srbije 2012.
Goran Mladenovic

Proračun površinskog modula Površinski modul

• Jednačine Boussinesque-a za jednoslojni • Tri karakteristična slučaja:
poluprostor:
a
( )
E o (0 ) = 2 ⋅ 1 − µ 2 ⋅ σo ⋅
d (0)
a2
( )
E o (r ) = 1 − µ 2 ⋅ σo ⋅
r ⋅ d(r )
• Udaljenost senzora na kome se dobija minimalni modul
• Površinski modul na rastojanju r grubo – dobar indikator debljine kolovozne konstrukcije
određuje modul na ekvivalentnoj dubini z=r • Minimalni modul – približno odgovara povratnom
modulu posteljice
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 11
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Analiza stanja nosivosti prema po postojeći ojačani

Upotrebljivost PSI
kolovoz kolovoz

AASHTO PDG 1993.

pt

• Na bazi snimanja oštećenosti površine kolovoza i 1.5

No
sistema za odvodnjavanje i ispitivanja materijala u N1 .5
Nf
kolovoznoj konstrukciji
Vreme / Saobraćajno opterećenje
• Na bazi merenja ugiba nedestruktivnom
metodom

Kapacitet nosivosti SC
SCo
• Na bazi proteklog saobraćajnog opterećenja preko SCol
procene zamora i procene preostalog veka SCf

kolovoza
SCeff

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic Vreme / Saobraćajno opterećenje

Analiza stanja nosivosti na bazi Analiza stanja nosivosti pomoću

snimanja oštećenosti merenja ugiba
• Ključna oštećenja fleksibilnih kolovoza: • Za fleksibilne kolovoze:
– Pukotine usled zamora u tragovima točkova – Procena nosivosti posteljice kolovozne konstrukcije –
– Kolotrazi povratni modul Mr
– Procena efektivnog strukturnog broja kolovozne
– Poprečne i podužne pukotine koje se razvijaju u
konstrukcije SNxeff
udarne rupe
• Za krute kolovoze:
• Analiza stanja elemenata za odvodnjavanje
– Procena prenošenja opterećenja preko spojnica J
• Kernovanje uzoraka – debljina i stanje slojeva – Procena nosivosti podloge – modul reakcije podloge
SN eff = a 1D1 + a 2 D 2 m2 + a 3 D 3 m3 k
– Procena modula elastičnosti betona Ec
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Analiza nosivosti na bazi izmerenih

Analiza nosivosti na bazi izmerenih ugiba
ugiba
• Kupa napona

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 12
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Proračun efektivnog strukturnog

Proračun modula posteljice broja kolovozne konstrukcije
• Iz jednačine Boussinesq -a za jednoslojni poluprostor: • Efektivni strukturni broj funkcija debljine kolovozne
(1 − ν ) ⋅ P2 konstrukcije i njenog kompozitnog modula:
MR = SN eff = 0.0237 ⋅ D ⋅ 3 E p
π⋅ r ⋅ d r
• Za ν = 0.5 0.24 ⋅ P • Preko rešenja Odemarka (MET) dobija se izraz za ugib
MR = u centru opterećenja za dvoslojni sistem:
r ⋅ dr
 1 
• Uslov: r > 0.7 ae  1−
2 
  D 
1+  
 1  a 
 
2 . ⋅ σo ⋅ a ⋅ 
d o = 15 + 
Ep  2 Ep 
ae = a 2 +  D ⋅ 3   D Ep 
 MR   MR 1 +  3  
   a M  
 R 
 
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Dijagram za procenu Ep/MR Proračun debljine ojačanja

Debljina ojačanja se određuje iz razlike potrebne
nosivosti za novu kolovoznu konstrukciju SNf i
efektivne nosivosti postojeće kolovozne
konstrukcije:
SN ol SN f − SN xeff
d ol = =
a ol a ol
SNf se određuje po metodi AASHTO/93
(SRPS U.C4.015)

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Proračun debljine ojačanja Određivanje SNf

Reprezentativna vrednost modula posteljice za

dimenzionisanje ojačanja:
0.24 ⋅ P
MR = C ⋅
r ⋅ dr
C – faktor korekcije s obzirom na sezonske uticaje
C ≤ 0.33

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 13
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Tehnološke debljine slojeva Povratni proračun modula

Гgrupa saobraćajnog Vrsta asfalt-betona
(Backcalculation)
opterećenja AB 4 AB 8 AB 11 AB 11s AB 16 AB 16s AB 22s • Primena teorije višeslojnih elastičnih sistema:
Auto-put i vrlo teško ne ne ne da ne da da
Teško ne ne ne da ne da da – ELMOD (Dynatest)
Srednje
Lako
ne
ne
da
da
da
da
da
ne
da
ne
ne
ne
ne
ne
– EVERCALC (Washington DOT)
Vrlo lako da da da ne ne ne ne – MODCOMP (Cornell University)
Pešačke i biciklističke staze,
parkirališta za putnička vozila i da da da ne ne ne ne – MODULUS (Texas A&M University)
zaustavne trake na auto-putu – PADAL (University of Notingham) i
– WESDEF (US Army, Waterways Experiment Station)
Tehnološka
debljina sloja
Vrsta asfalt-betona
• Ključni ulazni podatak:
(mm)
AB 4 AB 8 AB 11 AB 11s1 AB 16 AB 16s AB 22s debljine slojeva
najmanje 20 30 35 40 50 60 70 kolovozne konstrukcije
najviše 30 40 50 60 60 75 85
1 Za auto-put i grupu vrlo teškog saobraćajnog opterećenja, najmanja tehnološka debljina • Poasonovi koeficijenti
mora biti 50 mm slojeva: 0.35 - 0.5
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Povratni proračun modula Povratni proračun modula

(Backcalculation) (Backcalculation)
• Kriterijum za završetak proračuna: srednje kvadratno
odstupanje sračunatog u odnosu na izmereni defleksioni
bazen
• Sračunati moduli - parametri određenog sloja kolovozne
konstrukcije, a ne materijala u tom sloju.
• Dve opcije proračuna:
– Proračun se vrši u svim tačkama u kojima su izmerene
defleksije
• moduli slojeva u svim tačkama
• 85%-na vrednost potrebnog ojačanja na homogenom potezu, i
– Proračun se vrši sa merodavnim, 85%-nim defleksionim
bazenima
• moduli slojeva i potrebna debljina ojačanja za reprezentativne
kolovozne konstrukcije za svaki homogeni potez
v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

Projektovanje ojačanja Primer definisanja homogenih poteza

• Prilikom projektovanja ojačanja potrebno je razmotriti Maksimalni ugib

Centre deflection

sledeće elemente:
– Stanje oštećenosti i popravka postojećeg kolovoza Debljine slojeva
Layer thicknesses

– Kontrola reflektovanja pukotina

– Saobraćajno opterećenje Modul posteljice
Subgrade
– Stanje elemenata za odvodnjavanje
– Kolotrazi Saobraćajno
Traffic volumes
– Reciklaža postojećeg kolovoza opterećenje
– Strukturno u odnosu na funkcionalno ojačanje Konačna podela
Final division
– Materijali (4 subsections)
(4 poteza)
– Bankine

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 14
Građevinski fakultet 25.03.2019.
Univerziteta u Beogradu
šk.2018/19 god.
VIII semestar

Rekapitulacija - Analiza stanja

nosivosti fkk pomoću merenja ugiba
• Merenje ugiba kolovozne konstrukcija
• Korekcija ugiba s obzirom na temperaturu
• Normalizacija ugiba s obzirom na opterećenje
• Definisanje homogenih poteza
• Reprezentativni defleksioni bazen
• Nosivost kolovozne konstrukcije
– Metoda AASHTO 1993
– Backcalculation

v.prof.dr Goran Mladenovic v.prof.dr Goran Mladenovic

ODRŽAVANJE PUTEVA
v.prof.dr Goran Mladenović 15