BATTLE OF LEYTE GULF

Ang Labanan sa Golpo ng Leyte, kilala rin bilang ang Ikalawang Digmaan sa Karagatan ng
Pilipinas, ay ang pinakamalaking labanan sa tubig sa kasaysayan ng mundo. Naganap ito sa mga
anyong tubig na pumapaligid sa pulo ng Leyte, sa Pilipinas mula noong Oktubre 23 hanggang
Oktubre 26 1944 sa pagitan ng mga Magkaka-alyadong Bansa at ang Imperyo ng Hapon. Nais ng
mga Hapones na matalo ang mga sundalo ng Magkaka-alyadong Bansa sa Leyte matapos
makuha ito sa mga Hapones sa Labanan sa Leyte. Ngunit, natalo ng mga sundalong Amerikano
at iba pang mga kakampi nito ang hukbo ng Imperyal na Hukbong Pandagat ng mga Hapones.
Ito ang pinakahuling pangunahing labanan sa karagatan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Ang artikulong ito ay tungkol sa isang anyong tubig sa Pilipinas. Para sa labanan noong
Ikalawang Digmaang Pandaigdig, tingnan ang Labanan sa Golpo ng Leyte.
Golpo ng Leyte
Leyte Gulf

Ang golpo sa Hinunangan, kasama ang mga Pulo ng

San Pedro at San Pablo Islands sa may kalayuan
Location Silangang Kabisayaan
Type golpo
Settlements  Abuyog
 Balangiga
 Basey
 Dulag
 Giporlos
 Guiuan
 Hinunangan
 Hinundayan
 Javier
 Lawaan
 MacArthur
 Marabut
 Mayorga
 Mercedes
 Palo
 Quinapondan
  Salcedo
 Silago
 Tacloban
 Tanauan
 Tolosa

Ang Golpo ng Leyte ay isang golpo sa rehiyon ng Silangang Kabisayaan sa Pilipinas. Bahagi ito
ng Dagat Pilipinas ng Karagatang Pasipiko, at hinahangganan ito ng mga dalawang pulo: Samar
sa dakong hilaga Leyte sa dakong kanluran. Sa timog ng golpo ay pulo ng Mindanao, na
nakahiwalay sa Leyte sa pamamagitan ng Kipot ng Surigao.[1][2] Bahagyang pinalilibutan ng Pulo
ng Dinagat ang golpo sa timog-silangan, at nakapuwesto sa silangang pasukan sa golpo ang mga
pulo ng Homonhon at Suluan. Ito ay may humigit-kumulang 130 kilometro (80 milya) hilaga-
patimog, at 60 kilometro (40 milya) silangan-pakanluran.[2]

Matatagpuan sa baybayin ng golpo ang ilang mga bayan: Balangiga, Giporlos, Guiuan, Lawaan,
Mercedes, Quinapondan at Salcedo. Mayroon ding labing-isang mga marine reserve sa rehiyon
ng golpo.[3]

Golpo ng Leyte malapit sa Guinsaugon, St. Bernard, Katimugang Leyte.

Naganap sa Golpo ng Leyte ang Labanan sa Golpo ng Leyte, na umabot sa Kipot ng Surigao
noong Labanan sa Kipot ng Surigao, ang pinakamalaking labanan sa hukbong-dagat noong
Ikalawang Digmaang Pandaigdig at nagsimula sa katapusan ng pananakop ng mga Hapones sa
Pilipinas.

Noong 2013, nagdulot ng daluyong ang Super Bagyong Yolanda sa Golpo ng Leyte. Bunga nito
ang malawakang pagkawala ng buhay, ari-arian, at lupang pansaka sa mga baybayin ng Leyte.[4]

Pangingisda
Tinukoy ng Pamantasang Estatal ng Visayas ang Golpo bilang isa sa mga mahalagang
pangisdaan ng Leyte at Samar.[5] Tulad ng ibang mga mayaman na pangisdaan katulad ng Look
ng Maqueda at Look ng Carigara, kilala ang golpo sa mga masaganang huli ng mga dilis,
tamban, hipon, at alimasag.[6] Isa rin ito sa mga mayamang pinagkukunan ng alimango (Scylla
serrata) noong 1985.[7] Bumaba ang pagkuha ng mga isda sa golpo dahil sa paggamit ng mga
pampasabog sa pangingisda.[8] Winasak ng Super Bagyong Yolanda ang takip na matigas na
sagay sa loob ng lugar ng golpo, na nagpabawas nang husto sa pagkuha ng isda.[9]

Labanan ng Leyte Gulf

english Battle of Leyte Gulf

Sanggunian Humanities Kasaysayan

Battle of Leyte Gulf

Part of the Pacific Theater of World War II

The light aircraft carrier Princeton on fire, east of Luzon, on 24 October 1944.

Date 23–26 October 1944

Location Leyte Gulf, Philippines

Decisive Allied victory

Result
 Japanese naval capabilities crippled

Belligerents

 United States
 Japan
 Australia

Commanders and leaders

William Halsey Takeo Kurita

(3rd Fleet) (Center Force)
Thomas Kinkaid Shōji Nishimura †
(7th Fleet) (Southern Force)
Clifton Sprague Kiyohide Shima
(Taffy 3 / Task Unit 77.4.3) (Southern Force)
Jesse Oldendorf Jisaburō Ozawa
(Task Group 77.2) (Northern Force)
John Collins Yukio Seki †
(Task Force 74) (Kamikazes)

Units involved

3rd Fleet Combined Fleet

 Task Force 38  2nd Fleet

 3rd Fleet
7th Fleet  5th Fleet
 Navy Air Service
 Task Force 77
 1st Air Fleet
 2nd Air Fleet

Strength
~300 ships in total
67+ ships in total
8 fleet carriers
1 fleet carrier
8 light carriers
3 light carriers
18 escort carriers
9 battleships
12 battleships
14 heavy cruisers
24 cruisers
6 light cruisers
166 destroyers and destroyer escorts
35+ destroyers
Many PT boats, submarines, and fleet auxiliaries
300+ planes (including land-based aircraft)
About 1,500 planes

Casualties and losses

~12,500 casualties;
~3,000 casualties;
1 fleet carrier,
1 light carrier,
3 light carriers
2 escort carriers,
3 battleships,
2 destroyers,
10 cruisers,
1 destroyer escort sunk
11 destroyers sunk
200+ planes
~300 planes

Pangkalahatang-ideya
Ang Battle of Leyte Gulf (Filipino: Labanan ay isang Golpo Ng Leyte) ay karaniwang itinuturing na naging
ang pinakamalaking hukbong-dagat labanan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at, sa pamamagitan ng
ilang mga pamantayan, posibleng ang pinakamalaking hukbong-dagat labanan sa kasaysayan.
Nakipaglaban ito sa mga isla malapit sa mga isla ng Leyte sa Pilipinas, Samar at Luzon, mula 23-26
Oktubre 1944, sa pagitan ng pinagsama-samang pwersa ng Amerikano at Australya at ng Imperial
Japanese Navy. Noong Oktubre 20, sinakop ng mga tropa ng Estados Unidos ang isla ng Leyte bilang
bahagi ng isang estratehiyang naglalayong ihiwalay ang bansang Hapon mula sa mga bansang nanggaling
sa Timog-silangang Asya, at sa partikular na paghihiwalay sa mga pwersang Hapon at industriya ng mga
mahalagang suplay ng langis. Pinalaya ng Imperial Japanese Navy (IJN) ang halos lahat ng natitirang
pangunahing barko ng hukbong-dagat nito sa pagtatangka na talunin ang pagsalakay ng Allied ngunit
inalis ng Third and Seventh fleets ng US Navy. Nabigo ang IJN upang makamit ang layunin nito,
nakaranas ng mabibigat na pagkalugi, at hindi kailanman naglayag sa labanan sa maihahambing na
puwersa pagkaraan. Ang karamihan sa mga nabubuhay na mabibigat na barko, na nawalan ng gasolina,
ay nanatili sa kanilang mga base para sa natitirang Digmaang Pasipiko at nagdusa sa ilalim ng mabigat na
matagal na atake sa himpapawid.
Ang labanan ay binubuo ng maraming magkakaibang pakikipag-ugnayan sa pagitan ng mga salungat na
pwersa: ang Labanan ng Dagat Sibuyan, ang Labanan ng Surigao Strait, ang Labanan ng Cape Engaño at
ang Labanan sa Samar, pati na rin ang iba pang mga pagkilos.
Ito ang unang labanan kung saan isinagawa ang sasakyang panghimpapawid ng Hapon na inorganisa ang
mga pag-atake ng kamikaze . Sa oras ng labanan, ang Japan ay may mas kaunting mga hukbong nabal
kaysa sa mga pwersang Allied na may mga sasakyang panghimpapawid, na binibigyang-diin ang lakas ng
lakas na puwersa sa puntong ito sa digmaan.

Sa Kontrobersiya ng Philippine Leyte Island sa pagitan ng US at Japan na labanan ang naganap sa pagitan
ng Oktubre 23 at 26 ng Oktubre 1944. Sa walang katulad na labanan ng dalawang bansa kung saan ang
hukbong-dagat ay nakipaglaban sa halos buong kapangyarihan, nabigo ang hukbong Hapones ng
istratehiya sa pagsalakay, nawala ang pangunahing puwersa ng battleship Musashi ( Yamato · Musashi )
kabilang ang Battle ng barko Musashi , at pagkatapos na ang mga barkong Allied bilang mga barko ng
labanan ay hindi na umiiral Ito ay. → ang Pacific War

Ang Labanan sa Golpo ng Leyte, kilala rin bilang ang Ikalawang Digmaan sa Karagatan ng Pilipinas, ay ang
pinakamalaking labanan sa tubig sa kasaysayan ng mundo. Ang Oktubre 21 ay ang ika-294 na araw sa
Kalendaryong Gregorian (ika-295 kung leap year) na may natitira pang 71 na araw.

Ang Labanan sa Golpo ng Leyte, kilala rin bilang ang Ikalawang Digmaan sa Karagatan ng Pilipinas, ay ang
pinakamalaking labanan sa tubig sa kasaysayan ng mundo. Ang Oktubre 23 ay ang ika-296 na araw sa
Kalendaryong Gregorian (ika-297 kung leap year) na may natitira pang 69 na araw.

Ang Gólpong Léyte ay isang lawas ng tubig sa silangang bahagi ng isla ng Leyte sa rehiyong
Silangang Kabisayaan. Karugtong nitó ang Dagat Filipinas ng Karagatang Pacifico. Pinaliligiran
ito ng isla ng Samar at Kipot San Juanico sa hilaga, at isla ng Mindanao at Kipot Surigao sa
timog. Pinaliligiran din  ito  ng isla ng Dinagat sa timog-silangan, samantalang matatagpuan ang
mga pulo ng Homonhon at Suluan sa silangang bukana nitó. Ang Lungsod Tacloban ang
pangunahing pantalan sa golpo.

Dahil sa mga pantalan at baybaying mainam daungan ng barko, hindi nakapagtatakáng mahalaga
ang mga ito sa panahon ng digmaan. Halimbawa, naging saksi ang Golpong Leyte sa
pinakamalaking labanan sa tubig noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, at isa sa pinakamalak-
ing labanan sa tubig sa buong kasaysayan ng sangkatau- han.Satinaguriang“  Labanang Golpong
Leyte” (Battleof Leyte Gulf), lubos na napinsala ang hukbong pandagat ng Japan na naging mitsa
sa tuloy-tuloy nang pagbagsak ng imperyo nitó sa timog-silangang Asia. Naging saksi ang golpo
sa unang organisadong paggamit ng Japan ng kamikaze, o ang kusang pagpapabagsak ng isang
piloto sa kaniyang eroplanong may kargang mga bomba sa isang tiyak na target. Sa Golpong
Leyte dumaong ang mga puwersang mapagpalaya ng mga Americano, at pagkatapos ay
ginawang base ng mga eroplanong B-29 Superfortress na ginamit upang bombahin ang bansang
Japan noong 1945.
XIAOTIME, 22 October 2012: LEYTE LANDING, Ang Kuwento ni General
Douglas MacArthur

Makasaysayang araw po, it’s Xiaotime!  Alay po ang episode na ito sa isang taong hindi pinapalampas
ang araw na hindi nanonood ng News@1, si Bb. Mari Clare Junio.  Salamat po sa inyo at sa lahat ng
tumatangkilik sa aming pagbabalita.  (Mimicking MacArthur: “When I landed on your soil, I said to the
people of the Philippines once I came, I shall return.”)  Noong Sabado ang 68th anniversary ng pagtupad
ni Hen. Douglas MacArthur na siya ay muling magbabalik sa Pinas nang siya ay nag-landing sa Red Beach,
Palo, Leyte noong October 20, 1944.  Dramatiko niyang nilusong ang katubigan ganap na 1:30 ng hapon
kasama si Hen. Carlos P. Romulo at ang bagong pangulo ng Pilipinas na si Sergio Osmeña.  Sa isang
naghihintay na radyo kanyang ibinalita sa Pilipinas ang napipinto nilang pagkalaya mula sa mga Hapones,
“People of the Philippines, I have returned! By the grace of Almighty God, our forces stand again on
Philippine soil.”  Sinundan ito ng tinatawag na Battles for Leyte Gulf na pinaglabanan ng mga Amerikano
at ng mga mananakop na Hapones na ayon sa Guinness Book of Records ay itinuturing na
pinakamalaking labanan sa dagat sa kasaysayan ng daigdig!  Dahil sa mga dramatikong mga eksenang
ito, napakaraming mga tao ang sobrang halos i-Diyos na si MacArthur bilang siyang tagapagligtas ng mga
Pilipino laban sa mga Hapones.  Kung tutuusin may kinalaman talaga si MacArthur sa paglikha sa mitong
ito.  Kilala si MacArthur na masyadong conscious sa kanyang imahe at nais niyang itanghal ang sarili
bilang isang heroic figure.  Si MacArthur ay dating Chief of Staff of the United States Army noong Dekada
1930 nang kunin ni Pangulong Manuel Luis Quezon bilang tagapayo.  Ang haba ng hair ng lolo Quezon
niyo di ba?  Kinuhang adviser ang dating Chief of Staff ng bansang mananakop who happened to be a
good friend at ginawa niyang Field Marshal of the Philippine Army.  Nang sorpresang atakehin ang Pearl
Harbor, Hawaii ng mga Hapones ayon sa talambuhay na ginawa ni William Manchester, American
Caesar, nahirapan ang mga tauhan niyang hagilapin si MacArthur sa mga unang oras na iyon na tulad ng
lahat ay nasorpresa, tila natameme.  Pinilit siya ni Pangulong Franklin Roosevelt na iwan ang Pilipinas
nang magdesisyon siya na huwag munang tulungan ang mga sundalong Pilipino-Amerikano sa Pilipinas
upang magapi muna si Hitler sa Europa noong 1942.  Nalungkot si MacArthur at nangako nga na
babalik.  Sa kanyang pagbabalik noong 1944, siya at ang mga Amerikano ang pinagkakautangan ng
marami ng kalayaan.  Ngunit ayon kay Samuel K. Tan kailangan ding kilalanin ang papel ng mga
Pilipinong gerilya bilang tunay na nagpalaya ng bansa.  Sa mga gerilya ng Hilagang Luzon sumuko si
Yamashita noong Setyembre 1945!  Lubos din na nasira ng mga Amerikano ang Maynila noong Pebrero
1945 kaya ito ay naging “Second Most-Destroyed Allied City in the World.”  Oo, hinahangaan natin si
MacArthur, pinasasalamatan din natin ang Amerika, pero huwag nating kakalimutan na tunay ring
bayani at nagpanalo sa atin sa digmaan, ay ating mga lolo at lola beterano.  Ako po si Xiao Chua para sa
Telebisyon ng Bayan, and that was Xiaotime.