BUOD NG NOBELANG MGA IBONG MANDARAGIT

May-akda: Amado V. Hernandez

Sa kabundukan ng Sierra Madre, 1944, kumatok sa pinto ni Tata
Matyas ang guerilyang siMando Plaridel kasama ang mga kasamang sina
Martin at Karyo. Si Tata Matyas, na datingrebolusyonaryo at nanirhan sa
isang kubo sa bulubundukin ng Sierra Madre, ay ang puntahanat tuluyan
ng mga guerilyang lumalaban sa mga Hapon katulad ni Mando. Doon
sa kubonalaman ni Mando na totoo ang mga pangyayari at katauhan sa mga nobela
ni i!al na "oli MeTangere at #l $ilibusterismo. Dahil kay Tata Matyas,
nalaman din ni Mando na totoo rin angkayamanan na inilubog ni Pari
$lorentino sa Dagat Pasipiko. Hinimok ng matanda na
kuhaninn i n a   M a n d o   a n g   n a s a b i n g   m g a   k a y a m a n a n   u p a n g   h i n d i   i
p a n t u s t o s   p a r a   s a   s a r i l i   n g u n i t ipantustos sa pagbangon ng bansa
pagkatapos ng digmaan."agpatuloy sina Mando, Martin at Karyo sa
paglalakbay upang kunin naman ang nasabingkayamanan ni Simoun.
Sa kanilang paglalakbay, nakilala nila sa Magat na pinuno ng
isanggrupo ng mga guerilya. Doon nila napagtanto ang kanilang
pagkakatulad na magbubuklod sakanila. "agpatuloy sila sa paghahanap
sa kayamanan at napadpad sa tirahan noon ni Pari $lorentino. "atana%
nila ang karagatang Pasipiko at kanila itong sinisid. "ai%an sa bangka
siMartin dahil di ito marunong lumangoy habang sina Mando at Karyo ang sumisid sa
dagat. &langsandali ang lumipas, napansin ni Martin na namula ang dagat
dahil sa dugo. Sinalakay palasina Mando at Karyo ng isang pating at sila'y
nakipagbuno rito. Malubhang nasugatan
si Karyon a   k a n y a   r i n g   i k i n a m a t a y .   & n i l i b i n g   s i y a   s a   m g a   k a
g u b a t a n   n g   ( t i m o n a n .   " a t i g i l   d i n pansamantala ang kanilang pagsisid
sa kayamanan."akalipas ang ilang ara%, nagpatuloy sila sa paghahanap.
Hindi naman sila nabigo. Mataposa n g   k a n i l a n g   k a s a
%iang sinapit, bumungad sakanila ang isang baul na naglalam
a n   s a kayamanan ni Simoun. Puno ito ng mga alahas at iba pang
kayamanan ng mag)aalahas. Peromapaglaro ang tadhana, sinunggaban ni
Martin si Mando. &nundayan ito ng taga sa iba't ibangpart ng kata%an at sa
mukha pero nakipaglaban pa rin siya sa nagtaksil sa kanya. "apatay niMando
si Martin na gumu%a sa kanya ng pilat sa mukha na magpapaalala sa
kanyang sinapit.*umalik si Mando kay Tata Matyas para ipakita ang
kayamanang natipon sa baul. "aglalamanpala ito ng limpak)limpak na alahas na
nabanggit din sa mga nobela ni i!al.Matapos ang +)Day,- muling nagkita
sina Mando at Magat. Kasama ni Magat si (ndres nanahuli ng
kanyang grupo. Si (ndres ay isang lider)Makapili na laban sa mga
(merikano atkakampi ng mga Hapon. "agustuhan naman siya ni Magat dahil na rin
sa kanyang
paninindigana t   p a g m a m a h a l   s a   b a y a n   k a h i t   i b a   a n g   p a
k a h u l u g a n   n i l a   s a   m g a   k a t a g a n g   i t o . "apagdesisyunan
nila na magtayo ng isang pahayagan na gamit ang kayamanan ni
Simounupang tumulong sa pagbabago sa lipunan. Pinangalanan nila itong Kampilan
na may islogan naKatotohanan, Kat%iran at Hustisya. &to'y pinamatnugutan
ni Magat pangkahalatan, (ndres saeditoryal at si Mando ang publisista. inamit
nila ang pahayagan upang maghatid ng balansengat makatotohanang balita
na iba sa mga pahayagan na umiiral noon. inamit din nila ito upangilabas
ang listahan ng mga politikong da%it sa +gra/t and 0orruption.- (ng unang edisyon
nito aylubos na ikinagalak ni Tata
Matyas.& t i n a m p o k   n g   p a h a y a g a n   a n g   g i n a % a n g   p a g m a m a l u p i t  
s a   m g a   m a g s a s a k a   n g   ( s y e n d a Montero. Hindi ra% makat%iran ang
pagtrato ng mga may)ari nito na si Don Segundo Monterosa kanila lalo na
ang hatian sa kita at mismong lupa. Si Don Segundo ay asa%a ni Donya
uliaat ama ni Dolly. Si Dolly naman, na naging kalaguyo ng isang heneral na hapon,
ay
nagpalaglags a   H o n g   K o n g   2 h a b a n g   n a g b a b a k a s y o n   k a s a m a   a n g   i n
a 3   n g   a n a k   n i y a   s a   ( m e r i k a n o n g sundalong ini%an siya para sa isang
misyon sa Hapon. Sa Pilipinas, sinu%ay ni Pastor ang utosng Don na ibalik ang
mga patakaran na hindi napatupad noong kasagsagan ng giyera katuladna
lang ng di makat%irang hatian sa kita ng saka. Dahil dito, tinanggal sa pu
%esto si Pastor.