သစ္စွာတရားနှ င့် ပညာ ရှ င်မဟာသီလဝံ သ မြန်မာနှ စ် ၈၁၅ - ၈၈၀ စာပြီးနှ စ် ၈၆၃

 ပေလေးပင်ရှ င်လေးပါးဝင်သူ  မကောင်းသောအလု ပ်အကြံ ဆေးဝါးမန္တန်ကို ရှေ ာင်သူ သည်

 ပါရမီမသီနှ င့် သဒ္ဒါတွင်..ကဗျာတွင် တရားနှ င့် ညီသူ ထို သူ ကို ပညာဖြင့် အသက်မွေးသူ
 တောင်တွင်းကြီးမြောက်ဘက်မြို့လု လင်ရွာမွေး  တရားမသိရှ င်နေခြင်းထက် သိ၍သေခြင်းကမြတ်
 ဦးကြည်၊နတ်ထိန်းကြီးဒေါ်ဒွေ း ငယ်မည်မောင်ညို  သူ့စီးပွားကို ယ့် စီးပွားမသိသူ သည် မျက်စိစုံ ကန်းသူ
 မြို့အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိနတ်မီးလင်းဆရာတော်ထံ ပညာသင်  ဤလူ သည် အိမ်ထောင်၌လုံ့လရှိခြင်း ၅ပါးသီလရှိခြင်းသည်
 (၈၃၅)ရဟန်းတက် (၈၅၃)တွင်ဗောဓိမဏ္ဍိုင်ခန်းဝါပို င်ချီ ပါရမီ ပညာဖြင့် အသက်မွေးခြင်း
တော်ခန်းပျ ို့ပြီ း  ရဟန်းသည်သီလ၊စိတ္တဝိသု ဒ္ဓိနှ င့် ဝိပဿနာစီးဖြန်းမှ ပညာဖြင့်
 (၈၅၅)တွင်အင်းဝရောက် စာပြိုင်ဖက်တွေ့ အသက်မွေးခြင်း
 ပါရမီတော်ခန်းပျ ို့ ၊တောင်တွင်းလာပျ ို့၊ ဆု တောင်းခန်းပျ ို့ ၊တံ တား
ဦးတည်မင်္ဂ လာစေတီမော်ကွန်း ၊မိတ္ထီလာကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း ၊
ပါရာယနဝတ္ထု ၊ရာဇဝင်ကျော် များရေး
 ပါရာယန=ဘု ရားလက်ထက်ရဟန်း၊လူ (၈)ဦးအကြောင်း
ဝတ္ထုတို
 ပုံ နားထောင်နေရသလို အဖြစ်အပျက်များကို သို င်းဝို င်း
ပြောပြနေသောဖြစ်စဥ်ပြရေးနည်း
 ဘု ရားကို အာဠာဝကဘီလူ းကပု စ္ဆာလေးမျ ိုးမေး
1. ၁။နှ စ်လို ဖွယ်ကောင်းသောဥစ္စာ(သဒ္ဓါတရား)
2. ၂။ကို ယ်၊စိတ်ချမ်းသာစေတာ(ကု သို လ်ဆယ်ပါးလု ပ် )
3. ၃။ကောင်းသောအရသာ(သစ္စာတရား)
4. ၄။မြတ်သောအသက်မွေးမှု (ပညာ)
 သစ္စာတရားနှ င့် ပညာစကားပြေသည် နောက်ပု စ္ဆာ၂ခု ၏အဖြေ
ကို အကျယ်ဖွင့် ခြင်း

အရသာတို့တွင်သစ္စာအရသာသည်အမြတ်ဆုံ း

 အရသာ=ရူ ပါရုံ (မြင်ရလျှင်သာယာမှုကို ပွါးစေ၍တပ်မက်

ညစ်ညူ း၏)သဒ္ဒါရုံ စသည်
 သစ္စာ =အမှ န်ကို ပြောခြင်း၊မမှ န်သည်ကို ရှေ ာင်ခြင်း၊နိဗ္ဗာန်
ဤ၃ခု သည် သစ္စာ

အကျယ်ဥပမာ
၁။ ဝိဓူ ရသု ခမိန်(မင်းကြီးကျွန်ငါဟု တ်၏ )

၂။ ကပ္ပိန္နမင်းကြီးသစ္စာစကားဖြင့် မြစ်ပြင်ကို မြင်းဖြင့် ဖြတ်

၃။ ကဏှ ာဒီပရသေ့ သစ္စာဖြင့် မြွေဆိပ်ကု ပေး

၄။ ငါးရံ့မင်းပရိတ်

၅။ သု ပ္ပဒကသင်္ဘေ ာမှူး ဗလဝါမု ခသမု ဒ္ဒရာမှ အိမ်ပြန်ရောက်

၆။ သု ဝဏ္ဏ သာမ

၇။ သိဝိရာဇ်မင်းကြီး

၈။အသောကလက်ထက်ပြည့်တန်ဆာမ၏သစ္စာဖြင့် ဂင်္ဂ ါမြစ်ကို ဆန်စီးစေ

ပညာဖြင့် အသက်မွေးခြင်းသည်အမြတ်

 ပညာ=အပြစ်အကျ ိုးကို ခွဲခြားနို င်သောဉာဏ်