ასომთავრული, ნუსხური, მხედრული PDF

ႣႣაა ეესსეე ႴႴააჽ ჽნნაავვააზ
ზ იიყყო ო პპიიჽჽვვეელ
ლიი მმეეფ ფეე ႵႵააჽ ჽ--
თთლლსსაა შშიინნაა Ⴕ Ⴕააჽ ჽთ
თლ ლო ოსსიისსაა ნნაათ თააგგაანნიი..
თეესსაავვთ
ႠႠმმაანნ გგაანნაავვჽ
ჽც ცო ო ეენნაა ქქააჽ
ჽთ თუ ულლიი,, ჈჈აა ააჽჽჍ Ⴭააჽჽაა
იიზ
ზჽჽაახხეებბოო჈ ჈აა სსხხვვაა ეენნაა Ⴕ
Ⴕააჽჽთ თლლსსაა შშიინნაა თთჳჳნნიი--
ეეჽ
ჽ ქქააჽ ჽთთუ ულ ლიისსაა.. ႣႣაა აამმაანნ შშეექქმმნნაა მმწწიიგგნნო
ობბ--
ჽჽოობბაა ქქააჽ
ჽთ თუულ ლიი..
Ⴀ ს ო მთ ავ ჽუ ლი Ⴒაბულები Ⴞელითწეჽა Ⴑაგნობჽივი მ აჩ ვ . Ⴈ ლუ სტ ჽ აც. მ ა ჩვ . Ⴊ ი ტ ე ჽატ უ ჽ ა
Ⴃäãàùäëèñ
ìàçäê þñíåìàñ
ႣႠႱႠႡႠႫႨႣႠႬ 7612 ႼႪႨႱ ႱႳႰႼႷႳႬႨႱႠ
ႵႰႨႱႲႤႸႭႡႨႣႠႬ 2008 ႼႪႨႱ ႧႤႡႤႰႥႠႪႨ
ႵႭႰႭႬႨႩႭႬႨ 164 ႼႤႪႨ
Ⴃასაბამი჈ან 7612 წლის სუჽწყუნისა
Ⴕჽისტეშობი჈ან 2008 წლის თებეჽვალი
Ⴕოჽონიკონი 164 წელი
Ëýäãêèûä, Çàëàæ.
Àñíëçàåðóêè. Ⴌóñþóðè. Ⴋþäãðóêè. — Ⴔóêãà, 2008. —
310 âå., 697 èê., òàá.
Üèâì‫ש‬è âà‫ש‬óõäáóêèà àñíëçàåðóêèñ ãà ìóñþóðèñ àöãâäìèñ ãà ëàçè ëþäã-
ðóêçàì äðçãðíóêè þëàðäáèñ ñàéèçþè. Ãèãè ðàíãäìíáèç ëí÷åàìèêèà òàáó-
êäáè ãà èêóñòðàúèäáè, àåòíðèñ ëèäð ãàëæàãäáóêè ‫ש‬ðèôòäáèñ ìèëó‫ש‬äáè.
Ⴂàëí÷äìäáóêè êèòäðàòóðèñ ñèà ‫ש‬äãâäáà 190 äðçäóêèñâàì.
Âàìéóçåìèêèà ÷åäêàñàçåèñ, åèñàú àèìòäðäñäáñ õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ
ëíëàåàêè ãà ëèñè ñðóê÷íôèêè âàëí÷äìäáèñ ‫ש‬äñàûêäáêíáà.
© Çàëàæ Ëýäãêèûä, 2008

ႱႠႰႹႤႥႨ Ⴑაჽჩევი
Ⴑაჽჩევი
Üèìàñèò÷åàíáà 7
ႬႠႼႨႪႨ 1 9
Àñíëçàåðóêè 10
Ⴇàåè 1. Ëçàåðóêè àñíäáèñ àöãâäìèñ àóúèêäáêíáà 10
Ⴇàåè 2. Ëçàåðóêàñíäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáèñ þëàðäáà 21
Ⴇàåè 3. Õàðçóêè àìáàìèñ üàðëí‫ש‬íáèñ ñàéèçþèñàçåèñ 25
Ⴇàåè 4. Ñàèãóëêí àìáàìäáè 41
Ⴇàåè 5. Õàðçóêè üäðèñ âàìåèçàðäáà 43
Ⴇàåè 6. Àñí “Ó”-ñ ãàþàñèàçäáà 76
Ⴇàåè 7. Þëàðäáèãàì àëíöäáóêè àñíäáèñ àöãâäìà 77
Ⴇàåè 8. Õàðçóêè àñíäáèñ âðàôèéà 80
Ⴑაჽჩევი
Ⴇàåè 9. Ñàñòàëáí áäýãóðè àñíäáèñ òäðëèìíêíâèà 88
Ⴇàåè 10. Ñàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè 94
Ⴇàåè 11. Ñàñòàëáí ãäéíðàòèóêè àñíäáè 96
Ⴇàåè 12. Õàðçóêè ‫ש‬ðèôòèñ âàóëÿíáäñäáà 109
Ⴇàåè 13. Õàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ ‫ש‬äõëìèñ òäõìíêíâèà 123
Ⴇàåè 14. Õàðçóêè éêàåèàòóðà 140
Òàáóêäáè 152
Ⴇàåè 15. Õàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéà 152
Ⴇàåè 16. Õàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà 173
Ⴇàåè 17. Õàðçóêè àìáàìèñ òàáóêäáè 213
Ⴇàåè 18. Õàðçóêè àìáàìèñ ðèâèçè ãà ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáäáè 227
Ⴇàåè 19. Õàðçóêè àñíäáèñ ñàþäíáäáè 230
Ⴇàåè 20. Õàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáè 249
Þäêèçüäðà 277
Ⴇàåè 21. Þäêèçüäðà 277
Ñàâìíáðèåè ëàùåäìäáäêè 293
Èêóñòðàúèäáèñ ãà òàáóêäáèñ ëàùåäìäáäêè 295
Êèòäðàòóðà 305
Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 5 ႠႱომთავჽული

Ⴑაჽჩევი ႱႠႰႹႤႥႨႨ
Ⴐაო჈ენობჽივი ტაბულა
Ⴀსომთა ვჽულ – Ⴀსომთა ვჽულ – Ⴇა ვ ი ს უ ფ ა ლ ი

Ⴑულ
Ⴘჽიფტები ნ უ ს ხუ ჽ ი მ ხ ე჈ჽ ული სტილის
Ⴑ ႠႨႰႹႤႥႨ
6 17 1 24
Ⴈლუსტჽაციები 43 43
Ⴒაბულები 654 654
Ⴊიტეჽატუჽა 190 190
Ⴑუყველა 911 911
Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 6 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

ႼႨႬႠႱႨႲႷႥႠႭႡႠ Ⴜინასიტყვაობა
Ⴜინასიტყვაობა
Ⴜèâì‫ש‬è âà‫ש‬óõäáóêèà àñíëçàåðóêèñ ãà ìóñþóðèñ àöãâäìèñ ãà ëàçè ëþä-

ãðóêçàì äðçàã äðçãðíóêè þëàðäáèñ ñàéèçþè. Ⴀâðäçåä ëä-19 ñàóéóìä-
‫ש‬è þóçè âàóõëäáóêè àñíñ àöãâäìèñ àóúèêäáêíáà ãà àë àñíäáèñ þëàðä-
áèñ üäñäáè.
Ⴀë ñàéèçþäáñ ëèäûöåìà 1999 ãà 2006 üêäá‫ש‬è ãàüäðèêè üèâìäáè

„Ⴀñíëçàåðóêè“ ãà „Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáà“. Ⴀë üèâìäáèñ ãàéàáàãíìäáèñ
ãðíñ èõìà âàëí÷äìäáóêè ëçàåðóêè àñíäáèñ þëàðäáèñ íðçíâðàôèóêè
îðèìúèîè (àñíëçàåðóêèç èü÷äáà àþàêè üèìàãàãäáèñ îèðåäêè ñèò÷åà ãà
àâðäçåä ñàéóçàðè ãà îèðàãè ñàþäêäáè).
Ⴜინასიტყვაობა
Ⴋíëãäåìí 2005–2007 üêäá‫ש‬è èõìà ãàüäðèêè éèãäå ðàëíãäìèëä üèâìè
(„Ⴋñíôêèíñ õåä÷ìäáè“, „Ⴑაეკლესიო სიტყვის კონა“, „Ⴃàëüäðêíáäáè ãà
äìäáè“, „Ⴁèáêèíâðàôèà“), ðíëêäá‫ש‬èú âàëí÷äìäáóêèà èâèåä îðèìúèîè.
Ⴜèìàëãäáàðä üèâìèú âàëàðçóêèà àëàåä üäñèç. Ⴙäëè öðëà ðüëäìèç, àë üä-

ñèñ âàëí÷äìäáà ëéåäçðàã âààóëÿíáäñäáñ õàðçóêè ìàáäýãè òäõñòèñ þà-
ðèñþñ ãà ëèñúäëñ ëûêàåð áèûâñ Ñàõàðçåäêíñ úþíåðäáèñ ÷åäêà ëþàðèñ
âàìåèçàðäáàñ.
Ⴃàèìòäðäñäáóê ëéèçþåäêñ ‫ש‬äóûêèàì ëíìàþíñ äñ üèâìäáè Ⴑàõàðçåäêíñ

Ⴄðíåìóê Ⴁèáêèíçäéà‫ש‬è ãà ‫ש‬äàôàñíñ ëàçè äñçäòèéóðè ëþàðä. Ⴀñäçè
ëéèçþåäêèñàçåèñ ëíë÷àåñ àë üèâìäáèñ ñèà:
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴀñíëçàåðóêè. — 1999. — 454 âå., 978 èê., òàá.
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáà. — 2006. — 134 âå., 670 èê., òàá.
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴀñíëçàåðóêè. Ⴌóñþóðè. Ⴋþäãðóêè. — 2008. — 312 âå.,
697 èê., òàá.
Ⴋýäãêèûä Ⴇàëàæ. Ⴃàëüäðêíáäáè ãà äìäáè. — 2007. — 412 âå.;
Ⴋýäãêèûä Ⴇàëàæ. Ⴋñíôêèíñ õåä÷ìäáè. — 2005.— 254 âå. — 646 èê;
Ⴋýäãêèûä Ⴇàëàæ. Ⴁèáêèíâðàôèà. — 2007.—58 âå. — 14 èê.
Ⴑàäéêäñèí ñèò÷åèñ éíìà. — 2006. — 74 გვ.
Ⴀëàåä ëéèçþåäêñ åçþíå ëíìàþíñ Ⴄðíåìóê Ⴁèáêèíçäéà‫ש‬è àéàãäëèéíñ
Ⴀéàéè Ⴘàìèûèñ 60-80-àì üêäá‫ש‬è âàëíõåä÷ìäáóêè ìà‫ש‬ðíëäáè, âàëàðçóêè
àëàåä üäñèç. Ⴀë üèâìäáèñ ìóñþà ‫ש‬äëãäâèà:
Ⴍრიონი. Ⴉრებული Ⴀკაკი Ⴘანიძის 80 წლისთავის საიუბილეოდ. — Ⴇბილისი,
1967.
Ⴎავლეს ეპისტოლეთა ქართული ვერსიები // Ⴇბილისის უნივერსიტეტის
‫ש‬რომები. — Ⴒ. 16. — Ⴇბილისი, 1974.

Ⴜინასიტყვაობა ႼႨႬႠႱႨႲႷႥႠႭႡႠ
Ⴄტლთა და ‫ש‬ვიდთა მნათობთათვის. XII საუკუნის ასტროლოგიური ტრაქტატი.

— Ⴇბილისი, 1975.
Ⴅეფხის ტყაოსნის საკითხები // Ⴀ. Ⴘანიძე. Ⴇხზულებანი 12 ტომად. — Ⴒ. 5. —
Ⴇბილისი, 1985. — Ⴂვ. 7–275.
Ⴎეტრიწონის ქართველთა მონასტრის ტიპიკონი // Ⴀ. Ⴘანიძე. Ⴇხზულებანი 12
ტომად. — Ⴒ. 9. — Ⴇბილისი, 1986. — Ⴂვ. 55–123.
Ⴃà çó èâèåä ëéèçþåäêè ðàëäìàèðàã ëíàþäðþäáñ úàêè çåàêèç ëàèìú
‫ש‬äþäãíñ მე-17–19 სს. ამავე წესით გადაწერილ და დაბეჭდილ ხელნაწერებს
და წიგნებს, ამაზე კარგი არაფერი არ იქნება. Ⴋომყავს ამ ხელნაწერების და
წიგნების ნუსხა:
Ⴕართული ენის გრამატიკა. — Ⴐომი, 1643.
Ⴉონდაკი. — Ⴒფილისი, 1710.
Ⴊოცვანი. — Ⴒფილისი, 1710.
Ⴉიტაიის სიბრძნე ანუ სწავლა ქუეყანასა ზედა ბედნიერად ცროვრებისა. —
Ⴋოსკოვი, 1777.
Ⴑაქართველო — Ⴐუსეთის ხელ‫ש‬ეკრულება (Ⴂეორგიევსკის ტრაქტატი). —
1783.
Ⴄრეკლე Ⴋეფის წერილი Ⴐუსეთის იმპერატორ Ⴄკატერინე Ⴋეორისადმი. —
1784.
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. Ⴜყობილსიტყვაობა. — 1768 (გადამწერი Ⴂიორგი
Ⴀლექსი-Ⴋესხიშვილი).
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. Ⴜყობილსიტყვაობა. — 1781 (გადამწერი Ⴈოასაფი).
Ⴜ ႨႬႠႱႨႲႷႥႠႭႡႠ
Ⴂაიოზ Ⴐექტორი. Ⴕართული გრამატიკა. — Ⴉრემენჩუკი, 1789.

Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. Ⴜყობილსიტყვაობა. — 1795 (გადამწერი Ⴌეოფიტე).
Ⴂაიოზ Ⴐექტორი. Ⴀნბანი. Ⴊოცვანი. Ⴋოკლე საქრისტიანო სწავლა. — Ⴋოზ-
დოკი, 1797.
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. Ⴜყობილსიტყვაობა. — 1800 (გადამწერი Ⴃავით Ⴐექტორ
Ⴀლექსიძე).
Ⴂანწესება ‫ש‬ინაგანისა Ⴑაქართველოჲსა მართვისა. — Ⴒფილისი, 1801.
Ⴋეფის Ⴂიორგის ძე Ⴇეიმურაზ [Ⴁაგრატიონი]. Ⴈსტორია დაწყებითგან Ⴈვერი-
ისა, ე. ი. Ⴂიორგიისა, რომელ არს სრულიად Ⴑაქართველოჲსა. — Ⴑანკტ
Ⴎეტერბურღი, 1848.
„Ⴚისკარი“. — 1861 წ., თებერვალი. (ჟურნალის თავფურცელი).
Ⴃიმიტრი Ⴗიფიანი. Ⴕართული ღრამატიკა. — Ⴑანკტ Ⴎეტერბურგი, 1882.
Ⴇეიმურაზ Ⴁაგრატიონი. Ⴂანმარტება პოემა „Ⴅეფხისტყაოსნისა“. (Ⴂაიოზ
Ⴈმედა‫ש‬ვილის რედაქციით, გამოკვლევით და საძიებლით). — Ⴇბილისი,
1960.
Ⴀმჟამად ასომთავრულის აღდგენის პრობლემა არავის არ აინტერესებს,
მაგრამ მომაåàê‫ש‬è, ალბათ, გამოჩნდებიან ისეთები, რომლებიც დაინტერეს-
დებიან ამ საკითხით. Ⴑწორედ მათთვის არის განკუთვნილი ასომთავრულით
გამართული წიგნების ნუსხა.
Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä
L Ⴔóêãà. Ⴂäðëàìèà.
2008 üêèñ çäáäðåàêè.

1. Ⴋთავჽული ასოების აჍ჈გენის
აუცილებლობა
2. Ⴋთავჽულასოებიანი შჽიფტების ხმაჽება
3. Ⴕაჽთული ანბანის წაჽმოშობის
საკითჽისათვის
4. Ⴑაი჈უმლო ანბანები
5. Ⴕაჽთული წეჽის განვითაჽება
6. Ⴀსო „Ⴓ“-ს ჈ახასიათება
7. Ⴞმაჽები჈ან ამოვაჽ჈ნილი ასოების
აჍ჈გენა ქაჽთულ ანბანში
8. Ⴕაჽთული ასოების გჽაფიკა
9. Ⴑასტამბო ბეჭ჈უჽი ასოები
10. Ⴑასტამბო ხელნაწეჽი ასოები
11. Ⴑასტამბო ჈ეკოჽატიული ასოები
12. Ⴕაჽთული შჽიფტების გაუმჯობესება
13. Ⴕაჽთული საშჽიფტო გაჽნიტუჽის
შექმნის ტექნოლოგია
14. Ⴕაჽთული კლავიატუჽა
Ⴋთავულების აჍ჈გენის აუცილებლობა Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႠႶႣႢႤႬႨႱ ႠႳႺႨႪႤႡႪႭႡႠ
Ⴋთავჽული ასოების
აჍ჈გენის აუცილებლობა
Ⴚ
ìíáèêèà, ðíë çàìàëäãðíåä õàðçóê üäðà‫ש‬è èþëàðäáà þäêíåìóðàã ‫ש‬äõëìèêè
ëçàåðóêè àñíäáè, ðíëêäáèú îèðåäêàã ‫ש‬äëíöäáóê èõìà âàæäç „Ⴃðíäáèñ“
ëèäð 1866 üäêñ ðóñóêè ãàëüäðêíáèñ æäâàåêäìèç. Ⴋàìàëãèñ éè èþëàðäáíãà
ýä‫ש‬ëàðèòè ëçàåðóêè àñíäáè ëðâåêíåàìèñ ñàþèç.
Ⴀë îðíáêäëèñ âàñàâäáàã ñàýèðíà îàòàðà äõñéóðñè èñòíðèà‫ש‬è. Ⴇàìàëàãðíåä
Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႠႶႣႢႤႬႠ
ãàëüäðêíáäá‫ש‬è áäðûìóê, êàçèìóð, ñíëþóð, ðóñóê ôóûääáæä âàìèðùäåà

ñàñòðèõíìí ãà ñàæäãàí (ëçàåðóêè) àñíäáè. Ⴄñ ñþåàíáà âàëíëãèìàðäíáñ
ùåäóêäáðèåè àñíäáèñ ãà èìèúèàêäáèñ ãàîèðèñîèðäáèãàì (êàçèìóðè ãàëüäðêíáèñ
õåä÷ìäá‫ש‬è ëä-11–15 ñàóéóìääáèãàì).
Ⴑàñòðèõíìí àñíäáè àâðûäêäáäì ‫ש‬óàñàóéóìääáèñ éóðñèåèñ üàðëí‫ש‬íáèñ ëèìóñ-
éóêóðè üäðèñ òðàãèúèäáñ. Ⴋèìóñéóêóðè (êàç. minusculus îàòàðà) üäðà þëàðíáñ
ëþíêíã ñàñòðèõíìí àñíäáñ. Ⴄâè ‫ש‬äèõëìà ðíâíðú ñüðàôüäðèñ ãà éóðñèåèñ
‫ש‬äãäâè ëä-8 ñàóéóìèñ áíêíñ (êàçèìóð àìáàìèñ ôóûäæä). Ⴁäðûûìóêè ñüðàôüäðà
éè ‫ש‬äèõëìà ëä-9 ñ.
Ⴋä-13 ñàóéóìèãàì êàçèìóð ãàëüäðêíáà‫ש‬è èü÷äáà ëàóñéóêóðè ãà
ëèìóñéóêóðè àñíäáèñ þëàðäáà ñþåàãàñþåà ôóìõúèèç.
Ⴑàæäãàí (ëçàåðóêè) àñíäáè ñàñòðèõíìíäáèñàâàì âàìèðùäåà ñèëàöêèç, æíâ ‫ש‬äë-
çþåäåà‫ש‬è éè ëíþàæóêíáèçàú (áäðû. Αα, Γγ, Δδ; êàç. Aa, Bb, Gg). Ⴑàæäãàí àñíäáè
àòàðäáäì àðà ëàðòí àñíäáèñ þàñèàçñ, àðàëäã ãäòäðëèìàòèåäáèñàú, àöìè‫ש‬ìàåäì ðà
ëàçâàì ãàü÷äáóê ñèò÷åàñ ðíâíðú üèìàãàãäáèñ ãàü÷äáàñ, ñàéóçàð ñàþäêñ,
ñþåàãàñþåà ñàçàóðäáèñ ìàüèêäáñ. Ⴂäðëàìóê ãàëüäðêíáà‫ש‬è ñàæäãàí àñíäáèç
üäðäì àðñäáèç ñàþäêäáñ, èìâêèñóð‫ש‬è — ÷ûäêà ñðóêëìè‫ש‬åìäêíåàì ñàçàóðäáñ.
Ⴑàæäãàí àñíäáè íðèäìòèðäáóêèà êàçèìóðè éàîèòàêóðè ëíìóëäìòóðè
ëàñéóêóðè üäðèñ ôíðëäáæä.
Ⴋàóñéóêóðè üäðà (êàç. majusculus úíòàíãäì ëäòè) ‫ש‬äãâäáà ëàðòí ñàæäãàí
àñíäáèñàâàì. Ⴁäðûìóêè ëàó- © Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä
ñéóêóðè üäðà üàðëíãâäìè- Ⴀñíäáèñ ‫ש‬äëíöäáèñ çàðèöäáè

Ⴋçàåð./ìóñþ.
êèà éêàñèéóðè ëíìóëäìòóðè Ⴋçàåðóêè Ⴌóñþóðè Ⴂàéðóêè
äðçãð. þëàð.
áäðûìóêè àìáàìèç, ðíëäêèú Ⴁäðûìóêè Ⴛå. ü. 9 ñ. 2 ñ. 3 ñ. 13 ñ.
ãàëéåèãðãà Ⴀçäì‫ש‬è ûå. ü. ëä-7 Ⴊàçèìóðè Ⴛå. ü. 7 ñ. 2 ñ. 3 ñ. 13 ñ.
ñàóéóìä‫ש‬è. Ⴊàçèìóðè ëàóñ- Ⴕàðçóêè Ⴛå. ü. 5 ñ. 8 ñ. 8 ñ. 14 ñ.
éóêóðè üäðà üàðëíãâäìèêèà Ⴑíëþóðè Ⴀþ. ü. 5 ñ. 13 ñ. 19 ñ. 14 ñ.
Ⴑêàåóðè 10 ñ. 14 ñ. 15 ñ. 16 ñ.
ëíìóëäìòóðè êàçèìóðè àìáà-
Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႠႶႣႢႤႬႨႱ ႠႳႺႨႪႤႡႪႭႡႠ Ⴋთავულების აჍ჈გენის აუცილებლობა
ìèç (ûå. ü. ëä-6 ñ.). Ⴑàçàóðäá‫ש‬è, üäðòèêèñ ‫ש‬äëãäâ òäõñòèñ ìàüèêèñ âàëíñà÷íôàã,
ñàéóçàð ñàþäêäá‫ש‬è ñàæäãàí àñíäáèñ þëàðäáà êàçèìóð üäðà‫ש‬è ãàèü÷í ëä-13, ñêà-
åóð üäðà‫ש‬è éè ëä-16 ñ.
Ⴀþêà âàãàåþäãíç õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ âàìåèçàðäáàñ. Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáà
üàðëíè‫ש‬åà üàðëàðçóê þàìà‫ש‬è, ðàú ãààëòéèúà Ⴐàëàæ Ⴎàòàðèûäë çàåèñ
áð‫÷ש‬èìåàêä ëíìíâðàôèà‫ש‬è „Ⴕàðçóêè àñíëçàåðóêè“. Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ
àõàëãä àöëíùäìèê óûåäêäñ ìèëó‫ש‬àã èçåêäáà Ⴀðëàæèñ ìäéðíîíê‫ש‬è àöëíùäìèê
åäðúþêèñ êàìâàðæä àþ. ü. 70 ü. ‫ש‬äñðóêäáóêè îèòèàþ‫ש‬èñ èìèúèàêäáè. Ⴅäìæäêè
ñòäêàæä èëàåä ìäéðíîíêèãàì ‫ש‬äñðóêäáóêèà 75 ü. Ⴜàðüäðà Ⴌäéðäñèñ ìàõàêàõàð-
‫ש‬è àöëíùäìèê ñàôêàåèñ õåàæä àëíéåäçèêèà 1–2 ññ. Ⴄðüí-Ⴇèàìäç‫ש‬è, ñíôäê Ⴃà-
åàç‫ש‬è àðõäíêíâèóðè âàçþðäáèñ ãðíñ àöëíùäìèê õåà-ÿåàðæä àñíëçàåðóêè àìáà-
ìè àëíéåäçèêèà 367 ü. Ⴎàêäñòèìà‫ש‬è Ⴎäòðä Ⴈáäðèäêèñ ëèäð ëä-5 ñàóéóìä‫ש‬è à‫ש‬äìä-
áóê ëíìàñòðèñ ëíæàèéóðè üàðüäðà ãàçàðèöäáóêèà 430 üêèç.
Ⴋთავჽულების აჍ჈გნენა
Ⴀðëàæèñ êàìâàðèñ èìèúèàêäáè Ⴀðëàæèñ ñòäêèñ åäìæäêè Ⴌäéðäñèñ ñòäêà
„Ⴁ(äðúóë) Ⴎ(èòèàþ‫ש‬è) Ⴕ(àðûàëèñ- „Ⴝ(äåàþí)Ⴑ“ (àþ. ü. 75 ü.) (àþ. ü. I ñ.)
û‫( “)ה‬àþ. ü. 70 ü.)
Ⴃàåàçèñ ñòäêà Ⴋíæàèéóðè üäðüäðäáè Ⴋíæàèéóðè üäðüäðà Ⴎàêäñòèìèñ

(367 ü.) Ⴎàêäñòèìèñ Ⴜëèìãà Ⴇäíãíðäñ Ⴜëèìãà Ⴇäíãíðäñ მíìàñòäð‫ש‬è
მíìàñòäð‫ש‬è (430 ü.) (532 ü.)
Ⴄñ àñíäáè ëíþàæóêíáèç ëðâåàêèà ãà ñèëàöêèç èñèìè çàìàáðäáè àðèàì (èüäðä-
áèàì íð þàæñ ‫ש‬óà). Ⴃðíçà âàìëàåêíáà‫ש‬è æíâ àñíñ ùàëíóâðûäêãà åäðòèéàêóðè
þàæè, æíâñ éè ‫ש‬äéðóêè çàåè âàäþñìà. Ⴃààþêíåäáèç ëä-8 ñàóéóìä‫ש‬è
„ëðâåêàåàìèãàì“ üàðëíè‫ש‬åà ä. ü. „ìóñþóðè“, ðíëäêèú üàðëíàãâäìñ üäðèñ éóçþí-
åàì ñàþäíáàñ ãà ðíëäê‫ש‬èú íçþè ñþåàãàñþåà ñèëàöêèñ àñíçà ÿâóôèà ãà àñíäáè
íãìàå ëàðÿåìèåàà âàãàþðèêè. Ⴂàìåèçàðäáèñ ‫ש‬äëãäâ äòàîæä (ëä-8 ñ.) àñíäáè ãàëâð-

åàêãà,
Ⴕàðçóêè üäðèñ ñàþäíáäáè
âàñ-
üíðãà Ⴀñíëçàåðóêè ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ
ãà âà- Ⴌóñþóðè აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ

ëàðòèå-
Ⴋþäãðóêè აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ
ãà, ðàú
© Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä
âàìàîè-
ðíáà ëàçè âàãàáëóêíáèñàéäì ëèãðäéèêäáàë. Ⴀëàñçàìàåä àñíäáëà ‫ש‬äèìàðùóìäñ
íçþþàæíåìíáà. Ⴜàðëíè‫ש‬åà õàðçóêè üäðèñ ëäñàëä ñàþäíáà — „ëþäãðóêè“, ðíëä-
êèú ôàõòèóðàã üàðëíàãâäìñ ñüðàôüäðèñ ìàèðñàþäíáàñ.
Ⴆäëíþñäìäáóêèãàì ìàçêàã ùàìñ, ðíë õàðçóêëà üäðàë çàåèñ âàìåèçàðäáó‫ש‬è
èâèåä âæà âàìåêí, ðàú áäðûìóêëà ãà êàçèìóðëà. Ⴕàðçóêè üäðèñ ñàëèåä ñàþäíáà
‫ש‬äëãâíë‫ש‬è îàðàêäêóðàã èþëàðäáíãà. Ⴑàéêäñèí üèâìäáè þóúóðèç èüäðäáíãà,
ëðâåêíåàìè éè èþëàðäáíãà ñàçàóðäá‫ש‬è, èìèúèàêäáèñ ãà àáæàúäáèñ ãàñàü÷èñàã.
Ⴋðâåêíåàìè ãà ëþääãðóêè àñíäáèç àðèñ ãàáäýãèêè äðç-äðçè îèðåäêçàâàìè
õàðçóêè ìàáäýãè üèâìè „Ⴕàðçóêè äìèñ âðàëàòèéà“ (Ⴐíëè, 1643 ü.), àâðäçåä Ⴇáè-
êèñ‫ש‬è ãàáäýãèêè üèâìäáè „Ⴉíìãàéè“ ãà „Ⴊíúåàìè“ (1710 ü.), Ⴂàíæ Ⴐäõòíðèñ
Ⴔðàâëäìòè Ⴋàðè Ⴁðíñäñ ñòàòèèãàì ïóðìàê‫ש‬è „Ⴉèòàèèñ ñèáðûìä“, 1784 ü.

“Journal Asiatique” 1832 ü. (çàåôóðúäêè)
„Ⴀìáàìè. Ⴊíúåàìè. Ⴋíéêä ñàõðèñòèàìí ñüàåêà“ (Ⴋíæãíéè, 1797 ü.).

Ⴋðâåêíåàìèñ ëçàåðóêäáàã (ñàéóçàðè ñàþäêäáèñ, üäðòèêèñ ‫ש‬äëãäâ àþàêè üè-
ìàãàãäáèñ ãàñàü÷èñè àñíäáè) âàëí÷äìäáèç ãàèüäðà Ⴂäíðâèäåñéèñ Ⴒðàõòàòè,
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìèñ „Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáèñ“ ñþåàãàñþåà ìóñþäáè, ëä-19 ñ. îèðåäê
ìàþäåàð‫ש‬è ãàáäýãèêè üèâìäáè „Ⴂàìüäñäáà ‫ש‬èìàâàìèñà Ⴑàõàðçåäêíñà ëàðçåèñà“
(1810 ü.), Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìèñ „Ⴈñòíðèà ãàü÷äáèçâàì Ⴈåäðèèñà, ä. è.
Ⴂèíðâèèñà, ðíëäê àðñ ñðóêèàã Ⴑàõàðçåäêíñà“ (1848 ü.). Ⴀëàåä üäñèçàà
‫ש‬äñðóêäáóêè Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìèñ þäêìàüäðè „Ⴂàìëàðòäáà îíäëà Ⴅäôþèñò-
÷àíñìèñà“.
Ⴋà‫ש‬àñàãàëä,ñàæäãàí ãà ñàñòðèõíìí àñíäáèñ þëàðäáàñ Ⴑàõàðçåäêí‫ש‬è ëä-19 ñàó-
Ⴋàðè Ⴁðíñäñ þäêüäðà éóìèñ ëäíðä ìàþä-
åðàëãäì ¸õíìãà
éàðâà þìèñ èñòí-
ðèà. Ⴂàñóêè ñàó-
éóìèñ 60-ì üêäá‫ש‬è
ëçàåðóêäáèñ þëà-

ðäáà õàðçóê ãàë-

õàðçóêè üäðà — ÕÀÐÇÓÊÈ ÜÄÐÀ üäðêíáà‫ש‬è üàåèãà
ëðóãä âæèç. 1866 üäêñ
„Ⴃðíäáèñ“ ëèäð ‫ש‬äõëìèêè úðóëçàåðóêè àñíäáè
ãààðñãà âàæäçè „Ⴃðíä-
áà“, ðíëäêëàú âàìèæðàþà âàæäçèñ ôóðúêäáæä âàäòàðäáèìà ëçàåðóêè àñíäáèñ þëà-
ðäáèñ íðçíâðàôèóêè üäñè. Ⴋàâðàë èëèñ ëàâèåðàã, ðíë ëçàåðóêäáàã âàëíä÷äìä-
áèìàç áóìäáðèåè ëðâåêíåàìè àñíäáè, àèöäñ ëþäãðóêè áäýãóðè ‫ש‬ðèôòè ãà ëèñâàì
âààéäçäñ ëçàåðóêäáè. Ⴄ. è., íçþþàæíåàìè ëþäãðóêè àñíäáè âàãààéäçäñ íðþàæí-
åìàã, ðèñ ‫ש‬äãäâàãàú ÷åäêà àñí âàþãà äðçè ñèëàöêèñ. Ⴘóà òàìèñ àñíäáè (à, ç, è, í)
âàèüäêà ãà ãàâðûäêãà, ëçêèàìè òàìèñ àñíäáè (õ, ü, ý) ‫ש‬äèéóë‫ש‬à, õåäãà òàìèñ àñí-
äáè (â, ã, ä, å, é, ê, ï, ò, ó, ô, ö, ÷, ú, ÿ) àëíóãâìäì âåäðãèç æäãà òàìèñ àñíäáñ (á, ë,
ì, î, ð, ñ, ‫ש‬, ù, þ, ¸). Ⴋþäãðóêëà àñíäáëà ëèèöäñ þäêíåìóðè ãàëàþèìÿäáóêè ñàþä.
„Ⴃðíäáèñ“ àë àõòëà çàåèñ ëèæàìñ åäð ëèàöüèà, ðàãâàìàú àë àþêàã âàéäçäáóêè
àñíäáèñ þëàðäáà ñàçàóðäá‫ש‬è ãà òèòóêäá‫ש‬è éè ‫ש‬äèûêäáíãà, ëàâðàë ëàçè þëàðäáà
‫ש‬èâ òäõñò‫ש‬è ‫ש‬äóûêäáäêè è÷í. Ⴄ. è., íðçíâðàôèóêè ëèæàìè åäð èõìà ëèóüäóêè.
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. „Ⴜყობილსიტყვაობა“. „Ⴂàìüäñäáà ‫ש‬èìàâàìèñà Ⴑàõàðçåäêíñà ëàðçåèñà“.
Ⴂადაწერილია 1795 წელს Ⴌეოფიტეს მიერ 1801 ü.
Ⴑàëüóþàðíã, àë àñíäáëà ñüðàôàã ëíèéèãäñ ôäþè ãà èëãäìàã ãàëéåèãðìäì, ðíë àë-

ïàëàã ôàðçíã þëàðíáäì ëàç õàðçóê ïóðìàê-âàæäçäá‫ש‬è, üèâìäá‫ש‬è ãà þäêìàüäð
âàìúþàãäáäá‫ש‬èú éè.
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ óþëà- Ⴄðäéêä ëäôèñ üäðèêè Ⴐóñäçèñ èëîäðàòíð
Ⴄéàòäðèìä II-ñàãëè (1784 ü.)
ðäáêíáà çàìàëäãðíåä õàð-
çóê ãàëüäðêíáà‫ש‬è ¸õëìèñ
óàëðàå ëíóþäðþäáêíáàñ. Ⴙà-
ëíåçåêè ðàëíãäìèëäñ:
Ⴛìäêàã ñàéèçþàåè, çåàêä-
áèñ ãàëöêäêè äðçâåàðíåà-
ìè òäõñòè;
Ⴋéèçþåäêèñàçåèñ òäõñòè-
ãàì ñàéóçàðè ñàþäêäáèñ
ñüðàôàã âàëí÷íôèñ ‫ש‬äóû-

ამბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია ინგ- Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგ-
ლისში. საქაჽთველო ამჯობინებს შექს- ლისში. Ⴑაქაჽთველო ამჯობინებს Ⴘექს-
პიჽს ჈ე჈ანში ან მაჩაბლის ჈ა პასტეჽნა- პიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽ-
კის თაჽგმანში. საქაჽთველოს, ისევე ჽო- ნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე
გოჽც მთელ საბჭოთა კავშიჽს, ესაჭიჽოე- ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭი-
ჽოება სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ი-
ბა სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება.
ლება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც მთე-
საქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც მთელი საბ-
ლი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽო-
ჭოთა კავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტებისათ-
ტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽა-
ვის ჈ახუჽული სივჽცე. აი ჽატომ გაზის ტომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო
გამოყენება თბილისში იყო მკვლელობა. მკვლელობა.
Ⴓმçàåðóêí òäõñòèñ ôðàâëäìòè Ⴋçàåðóêäáèàìè òäõñòèñ ôðàâëäìòè
êäáêíáà. Ⴐàú ‫ש‬ääþäáà óúþíóð ñàéóçàð ñàþäêäáñ àì âäíâðàôèóê ñàþäêüíãä-

áäáñ, ñðóêäáèç ûûìäêèà ñüðàôàã âàâäáà, ðàæäà êàîàðàéè òäõñò‫ש‬è
Ⴀáðäåèààòóðäáèñ òäõñò‫ש‬è þëàðäáèñ ‫ש‬äóûêäáêíáà. Ⴑþåà äìäá‫ש‬è (âäðëàìóê‫ש‬è,
èìâêèñóð‫ש‬è, ðóñóê‫ש‬è ãà à. ‫ש‬.) þíë ôàðçíã èþëàðäáà àñäçè ‫ש‬äëíéêäáäáè. Ⴀð-
ñäáíáñ éèãäú åðúäêè „Ⴘäëíé-
êäáàçà êäõñèéíìäáè“.
Ⴀë ñèèñ âàâðûäêäáà éèãäå
‫ש‬äèûêäáà. Ⴇó ðàëãäìàã óôä-
ðóêèà óëçàåðóêí òäõñòè,
ìàçêàã ùàìñ æäëíç ëí÷åàìè-
êè òäõñòèñ ôðàâëäìòèãàì.
Ⴀëðèâàã, ëçàåðóêè àñíä-
áèñ àöãâäìèñ àóúèêäáêíáà
çàåèñçàåàã úþàãèà. Ⴓìãà
àöèìè‫ש‬ìðñ, ðíë îèðåäêàã äñ
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონის „Ⴜყობილსიტყვაობის“ გადამწერის ñàéèçþè üàëíà÷äìà 1962 üäêñ
Ⴌეოფიტეს ანდერძი (1795 წ.)
àéàãäëèéíñëà Ⴀéàéè Ⴘàìèûäë,
ðíëäêèú üêäáèñ ëàìûèêæä âëèðóêè ‫ש‬äóîíåðíáèç ëàðòíéà èúàåãà àë àæðñ ñðóêè
âàóâäáêíáèñ âàðäëíúåà‫ש‬è. Ⴋàèìú, ðà è÷í ëèæäæè èëèñà, ðíë ëàñ àðàåèì àð ãàóýèðà
ëþàðè.
Ⴀëèñ ëèæäæñ ëä åþäãàå õàðçåäêè éàúèñ èñäç çåèñäáà‫ש‬è, ðíâíðèú àðèñ çàìãà÷í-
êèêè ñèæàðëàúä. Ⴐíãäñàú èóáìäáè àãàëè- Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè. Ⴂàìëàðòäáà îíäëà
àìñ, ðíë óìãà àöåàãâèìíç àñíëçàåðóêèí, „Ⴅäôþèñò÷àíñìèñà“
èñ èëàæä éè àð ôèõðíáñ, ðàëãäìàã ñàöèà äñ
àæðè, àðàëäã èëàæä, çó ðíâíð æäâàåêäìàñ
ëíàþãäìñ äñ ëíåêäìà (àþàêè àñíäáèñ ‫ש‬äñ-
üàåêà, ëàçè üäðèñ àçåèñäáà ãà à. ‫ש‬.) îèðà-
ãàã ëàñæä. Ⴃà àõ åäðàôäðñ åäð þäãàåñ âàðãà
àóòéèåàðè çàåèñ àòéèåäáèñà. Ⴋàâðàë þëàëàö-
êà àëàñ åäð èûàþèñ ãà ëí¸÷àåñ ñþåà ñàüèìà-
àöëãäâí àðâóëäìòäáè, ðíëêäáèú åäð óûêä-
áäì åäðàåèçàð éðèòèéàñ.
Ⴝä‫ש‬ëàðèòè ëçàåðóêè àñíäáèñ àöãâäìà
ëéåäçðàã âààóëÿíáäñäáñ ãàáäý-

ãèêè òäõñòèñ þàðèñþñ ãà ëèñ-
úäëñ ëûêàåð áèûâñ ùåäìè úþíå-
ðäáèñ ÷åäêç ëþàðèñ âàìåèçàðä-
áàñ. Ⴀëàåä àõòèç ùåäì âàëíåàñ-
üíðäáç 123 üêèñ üèìàç ãà‫ש‬åä-
áóê ‫ש‬äúãíëàñ. Ⴙåäìè ãàëüäð-
êíáà ëíõìèêíáèç ãà ûàêèç âà-
óñüíðãäáà üäðèñ äåðíîóê
ñèñòäëäáñ ãà ùåäì ãçåèáðóìäáç
ùåäìçåèñ éóçåìèê àãâèêñ
úèåèêèæäáóê ûåäêãàëüäðêí-
áèñ ëõíìä þàêþäáñ ‫ש‬íðèñ.
Ⴀðñäáíáñ ëäíðä îðíáêäëàú.
Ⴀëïàëàã ëíâåäîíåäáà àçèíãä
ãàñàþäêäáèñ õàðçóêè ñàñòàë-
áí ‫ש‬ðèôòèñ âàðìèòóðè. Ⴀë
àçèãàì îðàõòèéóêàã èþëàðäáà
íðè-ñàëè, üèâìäá‫ש‬è éè äðçè.
Ⴑüíðäã äñ àðèñ ëäíðä ëèæäæè
èëèñà, ðíë çàìàëäãðíåä õàðçó-
êè üèâìäáè îíêèâðàôèóêè
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონის „Ⴜყობილსიტყვაობის“ გადამწერის çåàêñàæðèñèç óôäðóêèà, ûìä-
Ⴃავით Ⴐექტორ Ⴀლექსიძის ანდერძი (1800 ü.) êàã ñàéèçþàåè ãà çåàêèñãàëö-
êäêè. Ⴘäñàãàðäáêàã ‫ש‬äèûêäáà èçõåàñ, ðíë ðóñóêè üäðèñ ñàë÷àðíñ ëíäîíåäáà
ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòäáèñ àñíáèç ìàòðñàþäíáà. Ⴊàçèìóð ñàë÷àðíñ éè íúè àçàñè.
Ⴊàçèìóðè ‫ש‬ðèôòè äëñàþóðäáà ëñíôêèíñ 68 äìçñ ëðàåàê áåä÷àìà‫ש‬è. Ⴑêàåóðè
‫ש‬ðèôòè äëñàþóðäáà ðàëíãäìèëä àçäóê äìàñ íçþ õåä÷àìà‫ש‬è. Ⴁäðûìóêè ãà ñíëþóðè
‫ש‬ðèôòäáè äëñàþóðäáà çèçí-çèçí äìàñ, ëàâðàë ëàçè ïóðìàê-âàæäçäáè âàëíãèñ
ëñíôêíñ ëðàåàê õåä÷àìà‫ש‬è. Ⴕàðçóêè ‫ש‬ðèôòè äëñàþóðäáà äðç äìàñ ãà õàðçóêè
üèâìäáè âàëíãèñ äðç õåä÷àìà‫ש‬è. Ⴄ. è., çó ñþåàäìíåàì ‫ש‬ðèôòäáñ àõåç âàìåèçàðäáèñ
ëãèãàðè ‫ש‬äñàûêäáêíáàìè, õàðçóêè ‫ש‬ðèôòèñ âàìåèçàðäáà äðçè ëóýà þàêþèñ éè-
ñäðæäà. Ⴃà çó ùåäì çåèçíì àð ëèåþäãàåç
Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. „Ⴜყობილსიტყვაობა“. Ⴂადაწერი-
àë ñàõëäñ, ñþåàñ àðàåèñ äñ àð àãàðãäáñ. ლია 1768წელს Ⴂიორგი Ⴀლექსი-Ⴋესþè‫ש‬åèêèñ მიერ
Ⴀë ñàéèçþ‫ש‬è სþåà äðäáçàì ‫ש‬äãàðäáèç
ùåäì âàúèêäáèç þçóê ãà ñàåàêàêí ëã-
âíëàðäíáà‫ש‬è åèë÷íôäáèç ãà აëèòíë âåý-
èðãäáà óãèãäñè ëíìãíëäáà àë ñàõëèñ âà-
ëíñàñüíðäáêàã.
Ⴋþàòåàðëà Ⴀìòíì Ⴃóëáàûäë àéàãä-
ëèéíñ Ⴀéàéè Ⴘàìèûèñ þäêëûöåàìäêíáèç
1964 üäêñ ‫ש‬äõëìà ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòè
„Ⴓìèåäðñèòäòè“ ëçàåðóêè — ëðâåêí-
åàìèç ãà ñàñòðèõíìí — ëþäãðóêè àñíä-
áèç. Ⴀë ‫ש‬ðèôòèç ãàèáäýãà ðàëíãäìèëä
ìà‫ש‬ðíëè (èþ. ñèà çàåèñ áíêí‫ש‬è).

Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. „Ⴜყობილსიტყვაობა“.

Ⴂადაწერილია 1781 წელს Ⴈოასაფის მიერ

Ⴂäíðâèäåñéèñ ტðàõòàòè (ãàñàü÷èñè). 1783 ü.
Ⴂäíðâèäåñéèñ ტðàõòàòè. 1783 ü.
Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè. „Ⴈñòíðèà ãàü÷äáèçâàì Ⴈåäðèèñà“. 1848 ü.

Ⴏóðìàê „Ⴚèñéðèñ“ çàåôóðúäêè

Ⴃèëèòðè Ⴗèôèàìè. Ⴕàðçóêè öðàëàòèéà. 1882 ü.
Ⴘðèôò „Ⴓìèåäðñèòäòèç“ ‫ש‬äñðóêäáóêè òäõñòèñ ôðàâëäìòè

PS! Ⴆíâèäðçè ëäúìèäðèñ ëíìàúäëäáèç õàðçóêè ãàëüäðêíáà ‫ש‬äèõëìà ûå. ü. 412

üäêñ. 128 üêèñ ‫ש‬äëãäâ éè (ûå. ü. 284 üäêñ) ‫ש‬äëíöäáóê èõìà ñðóêèàã õàðçóêè ñà-
þäêëüèôí ãàëüäðêíáà ãà õàðçóêè äðíåìóêè üäêçàöðèúþåà. 2008 üäêñ îèð-
åäêñ ‫ש‬äóñðóêãà 2420 üäêè, ëäíðäñ éè 2011 üäêñ ‫ש‬äóñðóêãäáà 2295 üäêè.
Ⴋçàåðóêè ãà ëþäãðóêè àñíäáèñ âàëí÷äìäáèç ãàüäðèêè ìà‫ש‬ðíëäáè
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà. — 1768 (âà- Ⴍðèíìè. Ⴉðäáóêè Ⴀéàéè Ⴘàìèûèñ 80 üêèñçàåèñ ñà-
ãàëüäðè Ⴂèíðâè Ⴀêäõñè-Ⴋäñþè‫ש‬åèêè). èóáèêäíã. — Ⴇáèêèñè, 1967.
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà. — 1781 (âà- Ⴎàåêäñ äîèñòíêäçà õàðçóêè åäðñèäáè // Ⴇáèêè-
ãàëüäðè Ⴈíàñàôè). ñèñ óìèåäðñèòäòèñ ‫ש‬ðíëäáè. — Ⴒ. 16. — Ⴇáèêè-
Ⴑàõàðçåäêí — Ⴐóñäçèñ þäê‫ש‬äéðóêäáà (Ⴂäíð- ñè, 1974.
âèäåñéèñ òðàõòàòè). — 1783. Ⴄòêçà ãà ‫ש‬åèãçà ëìàçíáñàçåèñ. XII ñàóéóìèñ àñò-
Ⴄðäéêä Ⴋäôèñ üäðèêè Ⴐóñäçèñ èëîäðàòíð Ⴄéàòä- ðíêíâèóðè òðàáòàòè. — Ⴇáèêèñè, 1975.
ðèìä Ⴋäíðèñàãëè. — 1784. Ⴅäôþèñ ò÷àíñìèñ ñàéèçþäáè // Ⴀ. Ⴘàìèûä. Ⴇþæóêä-
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà. — 1795 (âà- áàìè 12 òíëàã. — Ⴒ. 5. — Ⴇáèêèñè, 1985. — Ⴂå. 7—
ãàëüäðè Ⴌäíôèòä). 275.
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà. — 1800 (âà- Ⴎäòðèüíìèñ õàðçåäêçà ëíìàñòðèñ òèîèéíìè // Ⴀ.
ãàëüäðè Ⴃàåèç Ⴐäõòíð Ⴀêäõñèûä). Ⴘàìèûä. Ⴇþûóêäáàìè 12 òíëàã. — Ⴒ. 9. — Ⴇáè-
Ⴂàìüäñäáà ‫ש‬èìàâàìèñà Ⴑàõàðçåäêíñà ëàðçåèñà. — êèñè, 1986. — Ⴂå. 55—123.
Ⴒôèêèñè, 1801. Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä. Ⴀñíëçàåðóêè. — 1999. — 440 âå. —
Ⴋäôèñ Ⴂèíðâèñ ûä Ⴇäèëóðàæ [Ⴁàâðàòèíìè]. Ⴈñòí- 948 èêóñòðàúèà, òàáóêà.
ðèà ãàü÷äáèçâàì Ⴈåäðèèñà, ä. è. Ⴂèíðâèèñà, ðí- Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä. Ⴋñíôêèíñ õåä÷ìäáè. — Ⴔóêãà,
ëäê àðñ ñðóêèàã Ⴑàõàðçåäêíñà. — Ⴑàìéò Ⴎä- 2005. — 390 âå. — 600 èê.
òäðáóðöè, 1848. Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä. Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáà. — Ⴔóêãà,
Ⴃèëèòðè Ⴗèôèàìè. Ⴕàðçóêè öðàëàòèéà. — Ⴑàìéò 2006. — 164 âå. — 670 èê.
Ⴎäòäðáóðâè, 1882. Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä. Ⴁèáêèíâðàôèà. — Ⴔóêãà, 2007. —
Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè. Ⴂàìëàðòäáà îíäëà „Ⴅäô- 58 გვ. — 13 ილ.
þèñò÷àíñìèñà“. (Ⴂàèíæ Ⴈëäãà‫ש‬åèêèñ ðäãàõúèèç, Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä. Ⴃàëüäðêíáäáè ãà äìäáè. — Ⴔóê-
âàëíéåêäåèç ãà ñàûèäáêèç). — Ⴇáèêèñè, 1960. ãà, 2007. — 350 გვ.
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àöãâäìèñ îðíáêäëèñàãëè ëèûöåìèêè ñòàòèäáè

Ⴀ. Ⴘàìèûä. Ⴃàôàðóêè ñàóìÿä // Ⴑàáýíçà þäêíåìäáà. Ⴀ. Ⴘàìèûä. Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ þëàðäáèñ âàëí õàð-
— 1962. — № 9. — Ⴂå. 49—72. çóê‫ש‬è // Ⴊèòäðàòóðóêè Ⴑàõàðçåäêí.
Ⴀ. Ⴘàìèûä. Ⴑàêèòäðàòóðí õàðçóêèñ ñàýèðáíðíòí 30.06.07.
ñàéèçþäáè (üäðèêäáèñ éðäáóêè). — Ⴇáèêèñè, Ⴀ. Ⴘàìèûä. Ⴋíîàäõðäçà ñàîàñóþíã // Ⴊèòäðàòó-
1979. ðóêè Ⴑàõàðçåäêí. 8.09.67.
Ⴀ. Ⴘàìèûä. Ⴕàðçóêè íðçíâðàôèèñ èñòíðèèãàì //
Ⴃროშა. — 1967. — № 10. — Ⴂå. 13—16.

Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႾႫႠႰႤႡႠ Ⴋთავულების ხმაჽება
Ⴋთავჽულასოებიანი
შჽიფტების ხმაჽება
Ñ
àõàðçåäêíñ üèìà‫ש‬ä ëãâàð îðíáêäëäáèñ âàãàýðèñ äðç-äðç ëçàåàð þäðþàã
ëèëàùìèà ñàâàëíëúäáêí ñàõëä (éäðûíã, áäýãåèçè ëàñàêäáèñ îíêèâðàôèóêè
ãíìä — óîèðåäêäñ ÷íåêèñà éè ‫ש‬ðèôòèñ þàðèñþè). Èëàñ, ðíë çàìàëäãðíåä
õàðçóêè áäýãåèçè ‫ש‬ðèôòèñ þàðèñþè âàúèêäáèç ùàëíðùäáà äåðíîóê-ðóñóê
‫ש‬ðèôòäáèñ þàðèñþñ, ëä ëâíìè ëòéèúäáà àð ñýèðãäáà.
Ⴋთავჽულების ხმაჽება
Çàìàëäãðíåä õàðçóêè ‫ש‬ðèôòäáèñ ìàéêè ‫ש‬äëãäâ‫ש‬èà:
Ëçàåðóêè àñíäáèñ óõíìêíáà. Ãà ðíâíðú ‫ש‬äãäâè:
♦ Ûìäêàã ñàéèçþàåè äðçâåàðíåàìè òäõñòè;

♦ Ⴋéèçþåäêèñàçåèñ òäõñòèãàì ñàéóçàðè ñàþäêäáèñ ñüðàôàã âàëí÷íôèñ ‫ש‬ä-
óûêäáêíáà. Ⴐàú ‫ש‬ääþäáà óúþíóð ñàéóçàð ñàþäêäáñ àì âäíâðàôèóê ñà-
þäêüíãäáäáñ, ñðóêäáèç ûìäêèà ñüðàôàã âàâäáà, ðàæäà êàîàðàéè òäõñò‫ש‬è;
♦ Ⴀáðäåèàòóðäáèñ òäõñò‫ש‬è þëàðäáèñ ‫ש‬äóûêäáêíáà. Ñþåà äìäá‫ש‬è (âäðëàìóê-
‫ש‬è, ðóñóê‫ש‬è ãà à.‫ש‬.) þíë ôàðçíã èþëàðäáà àñäçè ‫ש‬äëíéêäáäáè. Ⴀðñäáíáñ
éèãäú åðúäêè “Ⴘäëíéêäáàçà êäõñèéíìäáè” àë äìäáæä.
Ⴑàñòðèõíìí àñíäáèñ “üåðèêëàìíáà”.
Ⴊàçèìóð-ðóñóê àñíäáçàì ‫ש‬äãàðäáèç õàðçóê ñàñòðèõíìí àñíäáñ àõåñ îàòàðà
‫ש‬óàòàìè. Ⴐèñ ‫ש‬äãäâàãàú õàðçóêè àñíäáè êàçèìóðçàì ‫ש‬äãàðäáèç âàúèêäáèç óô-
ðí îàòàðàà. Ⴃà àõäãàì âàëíëãèìàðä — ûìäêàã ñàéèçþàåè.
Ⴀë ìàéêäáèñ âàëíñüíðäáèñ ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è õàðçóêè ìàáäýãè òäõñòè çàåèñ ëíõìè-
êíáèç ãà ñðóê÷íôèêíáèç âàóñüíðãäáà êàçèìóð òäõñòñ.
Ⴕåäëíç ëí÷åàìèê òàáóêäá‫ש‬è ìàùåäìäáèà áäýãóðè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõ-
òè ãà ëàçâàì àü÷íáèêè òäõñòèñ ôðàâëäìòäáè.
Àõ üàðëíãâäìèê àñíäáèãàì ñàü÷èñ äòàîæä âàëíè÷äìäáà ëçàåðóêè ãà ëþäãðóêè
àñíäáè. Ëçàåðóêè àñíäáèç ãàèüäðäáà üäðòèêèñ ‫ש‬äëãäâ àþàêè üèìàãàãäáèñ îèð-
åäêè ñèò÷åèñ îèðåäêè àñí ãà àâðäçåä ñàéóçàðè ãà îèðàãè ñàþäêäáèñ îèðåäêè
àñí. Àë üäñèñ âàëí÷äìäáà ëéåäçðàã âààóëÿíáäñäáñ ãàáäýãèêè òäõñòèñ þàðèñþñ ãà
ëèñúäëñ ëûêàåð áèûâñ Ñàõàðçåäêíñ úþíåðäáèñ ÷åäêà ëþàðèñ âàìåèçàðäáàñ.
Èëèñ ‫ש‬è‫ש‬è, ðíë àñäçè üäñèç ãàáäýãèê üèâìñ åäð üàèéèçþàåñ ëçàåðóêè àñíäáèñ
àðëúíãìä àãàëèàìè, àð àðèñ âàëàðçêäáóêè. Õàðçóêè üäðà-éèçþåèñ ëúíãìäñ àñä-
çè òäõñòèñ üàéèçþåà àð âàóýèðãäáà. Äñ àðèñ ëä-2 éêàñèñ âàëíúàìà — ëíúäëóêèà
ñèò÷åà, ðíëäê‫ש‬èú âàëíòíåäáóêèà äðçè àñí (àë ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è îèðåäêè). Áàå‫ש‬åè àã-
åèêàã éèçþóêíáñ àë ñèò÷åàñ.

Ⴋთავულების ხმაჽება Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႾႫႠႰႤႡႠ
Àëèç èëèñ çõëà ëèìãà,

ðíë àð àðèñ ñàýèðí ëí-
èëã abp ñàþêäíáàñ ñàâàìâäáíã
‫ש‬óàòàìè
‫ש‬óàòàìè
‫ש‬äåàñüàåêíç ëçàåðóêè
àñíäáè, ðàñàú ãàñýèðãä-
Ⴘóàòàìèñ æíëà êàçèìóð ãà õàðçóê ‫ש‬ðèôòäá‫ש‬è
áà ñàþñðäáè ãà ãðí (ùåäì
àðà âåàõåñ àðú äðçè ãà
àðú ëäíðä). Çó éè âàåèçåàêèñüèìäáç õàðçåäêè éàúèñ çàìãà÷íêèê ñèæàðëàúäñ,
äñ ñüàåêäáèñ îðíúäñè âàëíèüåäåñ óàð÷íôèç ðäàõúèàñ. Âàëíúäëóêè üèâìäáè ãà
ïóðìàê-âàæäçäáè èõìäáà àë àñíäáèñ ‫ש‬äñüàåêèñ ñàóéäçäñí ‫ש‬äñàûêäáêíáà.
Ⴓëçàåðóêí ãà ëçàåðóêäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáè
Ⴙåäóêäáðèåè
ამბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია ინგლისში. საქაჽ- Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑა-
თველო ამჯობინებს შექსპიჽს ჈ე჈ანში ან მაჩაბლის ჈ა ქაჽთველო ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბ-
პასტეჽნაკის თაჽგმანში. საქაჽთველოს, ისევე ჽო- ლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისე-
გოჽც მთელ საბჭოთა კავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვაჽი ვე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება
჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. საქაჽთველო, ისევე ჽო- სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო,
გოჽც მთელი საბჭოთა კავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტე- ისევე ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს
Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႾႫႠႰႤႡႠ
ბისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. აი ჽატომ გაზის გამოყე- ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გა-
ნება თბილისში იყო მკვლელობა. ზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
Ⴉíêþäçè
àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà èìâêèñ‫ש‬è. ñà- Ⴀëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Ⴈìâêèñ‫ש‬è. Ⴑà-
õàðçåäêí àëÿíáèìäáñ ‫ש‬äõñîèðñ ãäãàì‫ש‬è àì ëàùàá- õàðçåäêí àëÿíáèìäáñ Ⴘäõñîèðñ ãäãàì‫ש‬è àì
êèñ ãà îàñòäðìàéèñ çàðâëàì‫ש‬è. ñàõàðçåäêíñ, Ⴋàùàáêèñ ãà Ⴎàñòäðìàéèñ çàðâëàì‫ש‬è. Ⴑàõàðçåä-
èñäåä ðíâíðú ëçäê ñàáýíçà éàå‫ש‬èðñ, äñàýèðíä- êíñ, èñäåä ðíâíðú ëçäê Ⴑàáýíçà Ⴉàå‫ש‬èðñ, äñà-
ýèðíäáà ñþåàâåàðè ãàñàåêóðè âàëíúãèêäáà. Ⴑà-
áà ñþåàâåàðè ãàñàåêóðè âàëíúãèêäáà. ñàõàðçåä-
õàðçåäêí, èñäåä ðíâíðú ëçäêè Ⴑàáýíçà Ⴉàå‫ש‬è-
êí, èñäåä ðíâíðú ëçäêè ñàáýíçà éàå‫ש‬èðè, óìãà
ðè, óìãà è÷íñ áíðíòäáèñàçåèñ ãàþóðóêè ñèåð-
è÷íñ áíðíòäáèñàçåèñ ãàþóðóêè ñèåðúä. àè ðà- úä. Ⴀè ðàòíë âàæèñ âàëí÷äìäáà Ⴇáèêèñ‫ש‬è è÷í ëéå-
òíë âàæèñ âàëí÷äìäáà çáèêèñ‫ש‬è è÷í ëéåêäêíáà. êäêíáà.
Ⴊèòäðàòóðóêè
àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà èìâêèñ‫ש‬è. ñà- Ⴀëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Ⴈìâêèñ‫ש‬è. Ⴑà-
õàðçåäêí àëÿíáèìäáñ ‫ש‬äõñîèðñ ãäãàì‫ש‬è àì ëàùàá- õàðçåäêí àëÿíáèìäáñ Ⴘäõñîèðñ ãäãàì‫ש‬è àì Ⴋàùàá-
êèñ ãà îàñòäðìàéèñ çàðâëàì‫ש‬è. ñàõàðçåäêíñ, èñä- êèñ ãà Ⴎàñòäðìàéèñ çàðâëàì‫ש‬è. Ⴑàõàðçåäêíñ,
åä ðíâíðú ëçäê ñàáýíçà éàå‫ש‬èðñ, äñàýèðíäáà èñäåä ðíâíðú ëçäê Ⴑàáýíçà Ⴉàå‫ש‬èðñ, äñàýèðíäáà
ñþåàâåàðè ãàñàåêóðè âàëíúãèêäáà. ñàõàðçåäêí, ñþåàâåàðè ãàñàåêóðè âàëíúãèêäáà. Ⴑàõàðçåäêí,
èñäåä ðíâíðú ëçäêè ñàáýíçà éàå‫ש‬èðè, óìãà è÷íñ èñäåä ðíâíðú ëçäêè Ⴑàáýíçà Ⴉàå‫ש‬èðè, óìãà è÷íñ
áíðíòäáèñàçåèñ ãàþóðóêè ñèåðúä. àè ðàòíë âà- áíðíòäáèñàçåèñ ãàþóðóêè ñèåðúä. Ⴀè ðàòíë âà-
æèñ âàëí÷äìäáà çáèêèñ‫ש‬è è÷í ëéåêäêíáà. æèñ âàëí÷äìäáà Ⴇáèêèñ‫ש‬è è÷í ëéåêäêíáà.
Ⴋýäãêèûä
ამბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია ინგლისში. სა- Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში.
ქართველო ამჯობინებს შექსპირს დედანში ან მა- Ⴑაქართველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან
ჩაბლის და პასტერნაკის თარგმანში. საქართვე- Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართვე-
ლოს, ისევე როგორც მთელ საბჭოთა კავშირს, ლოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს,
ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება. ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
საქართველო, ისევე როგორც მთელი საბჭოთა Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა
კავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის დახურული Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის დახურუ-
სივრცე. აი რატომ გაზის გამოყენება თბილისში ლი სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილის-
იყო მკვლელობა. ში იყო მკვლელობა.

Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႾႫႠႰႤႡႠ Ⴋთავულების ხმაჽება
Ðà çõëà óìãà, “Ùåäóêäáðèåñ”, Éíêþäçñ” ãà “Êèòäðàòóðóêñ” ðíë âàóéäçãäñ

ëàççåèñ ‫ש‬äñàôäðèñè ëçàåðóêè àñíäáè, ‫ש‬ðèôòè óôðí êàëàæè âàëíåà.
Ⴁäýãóðè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè
ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ Ⴋçàåðóêè
ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ Ⴋúèðä ëçàåðóêè
აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ Ⴌóñþóðè
აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ Ⴋþäãðóêè
1234567890%№IVX*-—. … ; : [ ] { } + - / \ ! ? @ # $ % ^ & ( ) ~ ‘ ’ “ ” Ⴃàëàòäáèçè ìè‫ש‬ìäáè
ႥႠႰႻႨႠ ႫႣႤႡႠႰႤႭႡႱ ႧႡႨႪႨႱႨႣႠႬ ႱႠႫႠႱ ႩႨႪႭႫႤႲႰႦႤ

Ⴅარძია მდებარეობს Ⴇბილისიდან სამას კილომეტრზე
Ⴁäýãóðè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè
ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ Ⴋçàåðóêè
ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ Ⴋúèðä ëçàåðóêè
აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ Ⴌóñþóðè
Ⴋთავჽულების ხმაჽება
აბგ჈ევზჱთიკლმნჲოპჟჽსტჳუფქჍყშჩცძწჭხჴჯჰჵ Ⴋþäãðóêè
1234567890%№IVX*-—. … ; : [ ] { } + - / \ ! ? @ # $ % ^ & ( ) ~ ‘ ’ “ ” Ⴃàëàòäáèçè ìè‫ש‬ìäáè

Ⴅაჽძია მ჈ებაჽეობს Ⴇბილისი჈ან სამას კილომეტჽზე
Üèâìäáèñ îèðåäê ôóðúäêæä ‫ש‬äèûêäáà ëíçàåñãäñ ãààþêíåäáèç àñäçè ñàþèñ

òàáóêäáè.
Ⴕàðçóêè àìáàìè
Ⴀ Ⴁ Ⴂ Ⴃ Ⴄ Ⴅ Ⴆ Ⴡ Ⴇ Ⴈ Ⴉ Ⴊ Ⴋ Ⴌ Ⴢ Ⴍ Ⴎ Ⴏ Ⴐ
ა ბ გ ჈ ე ვ ზ ჱ თ ი კ ლ მ ნ ჲ ო პ ჟ ჽ
Ⴑ Ⴒ Ⴣ Ⴓ Ⴔ Ⴕ Ⴖ Ⴗ Ⴘ Ⴙ Ⴚ Ⴛ Ⴜ Ⴝ Ⴞ Ⴤ Ⴟ Ⴠ Ⴥ
ს ტ ჳ უ ფ ქ Ⴭ ყ შ ჩ ც ძ წ ჭ ხ ჴ ჯ ჰ ჵ
Ⴀა Ⴁბ Ⴂგ Ⴃ჈ Ⴄე Ⴅვ Ⴆზ Ⴡჱ Ⴇთ Ⴈი Ⴉკ Ⴊლ Ⴋმ Ⴌნ
Ⴢ Ⴍო Ⴎპ Ⴏჟ Ⴐჽ Ⴑს Ⴒტ Ⴣჳ Ⴓუ Ⴔფ Ⴕქ ႶჍ Ⴗყ Ⴘშ
Ⴙჩ Ⴚც Ⴛძ Ⴜწ Ⴝჭ Ⴞხ Ⴤჴ Ⴟჯ Ⴠჰ Ⴥჵ

Ⴋთავულების ხმაჽება Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႾႫႠႰႤႡႠ
Ⴀა Ⴉკ Ⴒტ Ⴛძ
Ⴁბ Ⴊლ Ⴣჳ Ⴜწ
Ⴂგ Ⴋმ Ⴓუ Ⴝჭ
Ⴃ჈ Ⴌნ Ⴔფ Ⴞხ
Ⴄე Ⴢ Ⴕქ Ⴤჴ
Ⴅვ Ⴍო ႶჍ Ⴟჯ
Ⴆზ Ⴎპ Ⴗყ Ⴠჰ
Ⴡჱ Ⴏჟ Ⴘშ Ⴥჵ
Ⴇთ Ⴐჽ Ⴙჩ
Ⴈი Ⴑს Ⴚც
Àñíëçàåðóêè óìãà àöñãâäñ áóìäáðèåàã, óùóëðàã ãà ÷íåäêâåàðè ôóýä ãèñéó-

Ⴋ ႧႠႥႰႳႪႤႡႨႱ ႾႫႠႰႤႡႠ
ñèäáèñ, ñààâèòàúèí þëàóðèñ ãà ðàþàðóþèñ âàðä‫ש‬ä!

ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႼႠႰႫႭႸႭႡႠ Ⴕაჽთული ანბანის წაჽმოშობა
Ⴕაჽთული ანბანის
წაჽმოშობის საკითხისათვის
Õ
àðçóêè àìáàìèñ üàðëí‫ש‬íáèñ ñàéèçþèñ âàëíñàðéåäåàã ñàýèðíà ëèñè ‫ש‬äãà-
ðäáà ñþåà àìáàìäáçàì âàìñþåàåäáóêè çåèñäáäáèñ âàëíåêèìäáèñ ëèæìèç. Õàð-
çóêè àìáàìèñ ‫ש‬äãàðäáèñàñ ñþåà àìáàìäáçàì åêèìãäáà ‫ש‬äëãäâè ñþåàíáäáè (èþ.
Òàáóêäáè).
Ⴔინიკიუჽთან
Ⴀნბანის წაჽმოშობა
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ôèìèéèóð ãà
õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è Ôèìèéèóð‫ש‬è 22 àñíà, õàðçóê‫ש‬è
Ⴀñíñ. ðèâ. № Ôèìèéèóðè Õàðçóêè 21 (àñí “õíô” âàëíòíåäáóêèà).
5 ¸ä äì Íðèåä àìáàì‫ש‬è ðèâèçè ëìè‫ש‬åìä-
8 þäç ‫ה‬ä
êíáà ñðóêàã ‫ש‬ääñàáàëäáà ðèú-
10 íç èì
15 ñàëäõ ä þåèç ëìè‫ש‬åìäêíáàñ. Íðèåä àìáà-
18 úàãä ïàì ìè ëçàåðãäáà ÿåðèñ ìè‫ש‬ìèç (X—
19 õíô — “òàå” ãà ß—“ÿàì”)
21 ‫ש‬èì ñàì
Ⴀჽქაულ ბეჽძნულთან
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè àðõàóê

áäðûìóê ãà õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è
Àðõàóê áäðûìóê‫ש‬è 23 àñíà,
Ⴀñíñ. ðèâ. № Ⴀðõ. áäðûìóêè Õàðçóêè
õàðçóê‫ש‬è 22 (àñí “éíîà” âàëí-
15 õñè ä
18 ñàì ïàì
òíåäáóêèà). Áäðûìóê‫ש‬è àñíäáñ
19 éíîà — “ñàì” ãà “éíîà” àð âààùìèà áâäðè-
23 ó óè çè ëìè‫ש‬åìäêíáäáè.

Ⴕაჽთული ანბანის წაჽმოშობა ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႼႠႰႫႭႸႭႡႠ
Ⴉლასიკუჽ ბეჽძნულთან
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè éêàñèéóð

áäðûìóê ãà õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è Éêàñèéóð áäðûìóê‫ש‬è 27 àñíà,
Ⴉêàñèéóðè õàðçóê‫ש‬è 26 (àñí “éíîà” âàëí-
Ⴀñíñ. ðèâ. № Õàðçóêè
áäðûìóêè òíåäáóêèà). Áäðûìóê‫ש‬è àñíäáñ
6 ñòèâëà åèì “ñòèâëà”, “ñàëîè” ãà “éíîà” àð
7 ûäòà æäì âààùìèàç áâäðèçè ëìè‫ש‬åìäêíáä-
8 äòà ‫ה‬ä
15 õñè ä áè. Áäðûìóê‫ש‬è ‫ש‬äóñàáàëíáàà ðè-
18 ñàëîè ïàì âèç ãà ðèúþåèç ëìè‫ש‬åìäêíáäáñ
19 éíîà — ‫ש‬íðèñ. Äñ ‫ש‬äóñàáàëíáà èü÷äáà
ôñè öàì
26
“ñàëîèãàì”.
27 íëäâà ÷àð
Ⴁიზანტიუჽ ბეჽძნულთან
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè áèæàìòèóð

áäðûìóê ãà õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è
Ⴀ ႬႡႠႬႨႱ ႼႠႰႫႭႸႭႡႠ
Ⴁèæàìò.
áäðûìóêè Áèæàìòèóð áäðûìóê‫ש‬è 24 àñíà
2 åèòà áàì (àëíöäáóêèà “ñòèâëà”, “ñàëîè” ãà
6 — åèì “éíîà”), õàðçóê‫ש‬è 26 . Áäðû-
8 èòà ‫ה‬ä
10 íòà èì ìóê‫ש‬è ñðóêè ‫ש‬äóñàáàëíáàà ðè-
15 õñè ä âèç ãà ðèúþåèç ëìè‫ש‬åìäêíáäáñ
18 — ïàì ‫ש‬íðèñ.
23 èôñèêíì óèä
26 ôñè öàì
27 íëäâà ÷àð
Ⴀჽქაულ ლათინუჽთან
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè àðõàóê

êàçèìóð ãà õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è
Ⴀðõàóíê
Ⴀñíñ. ðèâ. № Õàðçóêè Àðõàóê êàçèìóð‫ש‬è 20 àñíà (âà-
êàçèìóð‫ש‬è
ëíòíåäáóêèà àñíäáè “æäì”, “ä”,
6 ä åèì
7 — æäì “ïàì”, “ôàð”), õàðçóê‫ש‬è 24 (âà-
9 — çàì ëíòíåäáóêèà “õó”). Íðèåä àì-
15 — ä áàìè ëçàåðãäáà ÿåðèñ ìè‫ש‬ìèç (X
18 — ïàì
19 õó —
– “õñ” ãà ß – “ÿàì”).
23 åä óèä
24 – ôàð

Ⴉლასიკუჽ ლათინუჽთან
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè éêàñèéóð

êàçèìóð ãà õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è
Ⴉêàñèéóð
êàçèìóð‫ש‬è
3 úä âàì Éêàñèéóð êàçèìóð‫ש‬è 23 àñíà
6 ä åèì (âàëíòíåäáóêèà àñíäáè “çàì”,
7 âä æäì “ä”, “ïàì”, “ôàð”), õàðçóê‫ש‬è 26
9 — çàì
15 — ä (âàëíòíåäáóêèà “õó”). Øóàñàó-
18 — ïàì éóìääá‫ש‬è (ëä-16 ñ.) êàçèìóð‫ש‬è
19 õó — ‫ש‬äëíèöäñ àñíäáè “íò” ãà “ó”.
23 åä óèä
24 — ôàð
25 èôñèêíì öàì
26 æäòà ÷àð
Âàìñþåàåäáóêè çåèñäáäáèñ ‫ש‬äãàðäáèñ ãà ëàçâàì äðçìàèðè çåèñäáäáèñ àëí‫ש‬êèñ
‫ש‬äëãäâ ãàðùäáà ‫ש‬äëãäâè àñíäáè.
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ñþåàãàñþåà àìáàìäá‫ש‬è

Ôèìèéèóð‫ש‬è ¸ä, þäç, íç
Àðõàóê áäðûìóê‫ש‬è ó
Éêàñèéóð áäðûìóê‫ש‬è ñòèâëà, ûäòà, äòà, ôñè, íëäâà ×åäêàæä ìàéêäáè ñþåàíáàà àðõà-
Áèæàìòèóð áäðûìóê‫ש‬è åèòà, èòà, íòà, èôñèêíì
óê áäðûìóêçàì!
Àðõàóê êàçèìóð‫ש‬è ä, 7, 9, åä, 24
Éêàñèéóð êàçèìóð‫ש‬è úä, èôñèêíì, æäòà
Ôèìèéèóðèñ ãà àðõàóê áäðûìóêèñ ‫ש‬äãàðäáèñàñ âàëíåàåêäìç ‫ש‬äëãäâ ñþåàíáäáñ.
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ôèìèéèóð ãà Ôèìèéèóð‫ש‬è 22 àñíà, àðõàóê

àðõàóê áäðûìóê àìáàìäá‫ש‬è áäðûìóê‫ש‬è 22 . Ôèìèéèóðñà ãà
Ⴀñíñ. ðèâ. № Ⴔინიკიური Ⴀðõàóêè áäðûìóêè àðõàóê áäðûìóêñ ‫ש‬íðèñ èëàåä
5 ¸ä äôñèêíì [ä] àñíäá‫ש‬èà ñþåàíáà, ðíâíðú ôèìè-
8 þäç äòà [¸/ä] éèóðñà ãà õàðçóêñ ‫ש‬íðèñ. Àë
10 íç èíòà
15 ñàëäõ õñè ‫ש‬åèãè àñíãàì íçþ‫ש‬è (¸ä, þäç,
18 úàãä ñàì íç, ‫ש‬èì) äðçìàèðè ñþåàíáàà,
19 õó éíîà ñàë‫ש‬è éè (ñàëäõ, úàãä, õíô) âàì-
21 ‫ש‬èì ñèâëà
ñþåàåäáóêè.

Ⴃასკვნა
Õàðçóêè àìáàìè, àêáàç, âàãëíöäáóêèà àðõàóê áäðûìóêèãàì ãà ãàëàòäáóêè
àõåñ éêàñèéóðè áäðûìóêèñ äêäëäìòäáè (Φ, Χ). Ôèìèéèóðèãàì âàãëíöäáóêè ðíë
è÷íñ, àñí Ò ñàâàìâäáíã èõìäáíãà âàëí÷íôèêè ÿåðèñ ìè‫ש‬ìèç.
Ëàâðàë, àëàåä ãðíñ, ðèâèçè ãà ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáäáèñ ñðóêè ‫ש‬äñàáàëíáà
õàðçóê àìáàì‫ש‬è ëèóçèçäáñ ëèñ âäìäòèéóð éàå‫ש‬èðæä ôèìèéèóðçàì. Àëèñ ãàëàãàñ-
òóðäáäêèà àâðäçåä èñ, ðíë õàðçóêè ãà ôèìèéèóðè àìáàìäáè ëçàåðãäáà ÿåðèñ
ìè‫ש‬ìèç (Χ—“òàå“ ãà ß—“ÿàì“).

Ôèìèéèóðè àìáàìè
1 ) àêäô [’] 1
2 b áäç [á] 2
3 g âèëäê [â] 3
4 d ãàêäç [ã] 4
5 h ¸ä [¸] 5
6 w åàå [å] 6
7 z æàì [æ] 7
8 x þäç [þ] 8
9 + çäç [ç] 9
10 y íç [] 10
11 k éàô [é] 20
12 l êàëäã [ê] 30
13 m ëäë [ë] 40
14 n ìóì [ì] 50
15 s ñàëäõ [ñ] 60
16 ( àèì [’] 70
17 p îä [î] 80
18 c úàãä [ú] 90
19 q õíô [õ] 100
21 r ðä‫ש‬ [ð] 200
21 $ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 300
22 T òàå [ò] 400
Ⴁäðûìóêè àìáàìè
Àðõàóêè Éêàñèéóðè Áèæàìòèóðè
1 A àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1
2 B áäòà [á] 2 B áäòà [á] 2 B åèòà [á] 2
3 L âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3
4 D ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4
5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5
ãèâàëà [å(ó)] ñòèâëà
Ω
6 6 6 6
7 Z ûäòà [ã(æ)] 7 Z ûäòà [û] 7 Z æèòà [æ] 7
8 H äòà [1.¸;2.ä] 8 H äòà [ä] 8 H èòà [è] 8
9 Q çäòà [ç] 9 Θ çäòà [ç] 9 Θ çèòà [ç] 9
10 I èíòà [è] 10 I èíòà [è] 10 I íòà [] 10
11 K éàîà [é] 11 K éàîà [é] 20 K éàîà [é] 11

12 G êàëáãà [ê] 12 Λ êàëáãà [ê] 30 Λ êàëáãà [ê] 12
13 M ëó [ë] 13 M ëó [ë] 40 M ëè [ë] 13
14 N ìó [ì] 14 N ìó [ì] 50 N ìè [ì] 14
15 C õñè [õñ] 15 Ξ õñè [õñ] 60 Ξ õñè [õñ] 15
16 O íëèéðíì [í] 16 O íëèéðíì [í] 70 O íëèéðíì [í] 16
17 P îè [î] 17 Π îè [î] 80 Π îè [î] 17
18 ñàì 18 Ϡ ñàëîè 900 18
19 F éíîà 19 Ϛ éíîà 90 19
20 R ðí [ð] 20 P ðí [ð] 100 P ðí [ð] 20
21 S ñèâëà [ñ] 21 Σ ñèâëà [ñ] 200 Σ ñèâëà [ñ] 21
22 T òàó [ò] 22 T òàó [ò] 300 T òà [ò] 22
23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì [ó] Υ èóôñèêíì [è] 23
24 Φ ôè [ô] 500 Φ è []

25 X õñè [õ] 600 X õñè [þ]
26 Ψ ôñè [ôñ] 700 Ψ ôñè [ôñ]
27 Ω íëäâà [í] 800 Ω íëäâà [í]

Êàçèìóðè àìáàìè
Àðõàóêè Ûå. ü. ëä-2 ñ. Ëä-11 ñ.
A à [à] A à [à] A à [à]
B áä [á] B áä [á] B áä [á]
Γ âä [â] C úä [ú] [é] C úä [ú] [é]
ãä [ã] D ãä [ã] D ãä [ã]
E ä [ä] E ä [ä] E ä [ä]
F ä [] F ä [] F ä []
G âä [â] G âä [â]
¸à [¸] H ¸à [¸] H ¸à [¸]
I è [è] I è [è] I è [è]

J íò []
K éà [é] K éà [é] K éà [é]
L äê [ê] L äê [ê] L äê [ê]
äë [ë M äë [ë M äë [ë
N äì [ì] N äì [ì] N äì [ì]
O í [í] O í [í] O í [í]

îä [î] P îä [î] P îä [î]
Ϟ õó [õ] Q õó [õ] Q õó [õ]

P äð [ð] R äð [ð] R äð [ð]
äñ [ñ] S äñ [ñ] S äñ [ñ]
T òä [ò] T òä [ò] T òä [ò]
U ó [ó]
V åä [å] V åä [å] V åä [å]
X èõñ [õñ] X èõñ [õñ] X èõñ [õñ]

Y èôñèêíì [è] Y èôñèêíì [è]
Z æäòà [æ] Z æäòà [æ]

Õàðçóêè àìáàìè
Ⴛå.ü. 412 ü. 1 ñ. Ëä-8 ñ.
1 àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1
2 áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2
3 âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3
4 ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4
5 äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5
6 åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6
7 æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7
8 ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8
9 çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9
10 èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10
11 éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20

12 êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30
13 ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40
ìàð [ì] Ⴌ ìàð [ì] Ⴌ ìàð [ì]
14 50 14 50 14 50
15 ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60
16 íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70
17 îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80
18 ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90
19 ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100

20 ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200
21 òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300
22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400

Ⴓ óì [ó]
23 ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500
24 õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600
25 öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700
26 ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800
27 ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900
28 ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000
29 úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000
30 ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000
31 üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000
32 ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000
33 þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000
34 šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000
35 ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000

36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000
37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000

Ñíëþóðè àìáàìè
Ëä-5 ñ. Ëä-12 ñ.
1 Ա àá [à] 1 1 Ա àá [à] 1
2 Բ áäì [á] 2 2 Բ áäì [á] 2
3 Գ âèë [â] 3 3 Գ âèë [â] 3
4 Դ ãà [ã] 4 4 Դ ãà [ã] 4
5 Ե äù [ä] 5 5 Ե äù [ä] 5
6 Զ æà [æ] 6 6 Զ æà [æ] 6
7 Է ‫ה‬ [‫]ה‬ 7 7 Է ‫ה‬ [‫]ה‬ 7
8 Ը ç [ ] 8 8 Ը ç [ ] 8
9 Թ çí [ç] 9 9 Թ çí [ç] 9
10 Ժ ïä [ï] 10 10 Ժ ïä [ï] 10
11 Ի èì [è] 20 11 Ի èì [è] 20
12 Լ êì [ê] 30 12 Լ êì [ê] 30
13 Խ þä [þ] 40 13 Խ þä [þ] 40
14 Ծ üà [ü] 50 14 Ծ üà [ü] 50
Կ éäì [é] Կ éäì [é]
15 60 15 60
16 Հ ¸í [¸] 70 16 Հ ¸í [¸] 70
17 Ձ ûà [û] 80 17 Ձ ûà [û] 80
18 Ղ êàò [ê] 90 18 Ղ êàò [ê] 90
19 Ճ ýà [ý] 100 19 Ճ ýà [ý] 100

20 Մ ëäì [ë] 200 20 Մ ëäì [ë] 200
21 Յ è [] 300 21 Յ è [] 300
22 Ն ìó [ì] 400 22 Ն ìó [ì] 400
23 Շ ‫ש‬à [‫]ש‬ 500 23 Շ ‫ש‬à [‫]ש‬ 500

24 Ո í [í] 600 24 Ո í [í] 600
25 Չ ùà [ù] 700 25 Չ ùà [ù] 700
26 Պ îä [î] 800 26 Պ îä [î] 800
27 Ջ ÿä [ÿ] 900 27 Ջ ÿä [ÿ] 900
28 Ռ ðà [ð] 1000 28 Ռ ðà [ð] 1000
29 Ս ñä [ñ] 2000 29 Ս ñä [ñ] 2000
30 Վ åäå [å] 3000 30 Վ åäå [å] 3000
31 Տ òì [ò] 4000 31 Տ òì [ò] 4000
32 Ր ðä [ð] 5000 32 Ր ðä [ð] 5000
33 Ց úí [ú] 6000 33 Ց úí [ú] 6000
34 Ւ ì [èó] 7000 34 Ւ ì [èó] 7000
ՈՒ [ó] ՈՒ [ó]
35 Փ ôð [ô] 8000 35 Փ ôð [ô] 8000
36 Ք õä [õ] 9000 36 Ք õä [õ] 9000
37 ԵՎ í [äå]
38 Օ ä [à]
39 Ֆ []

Ôèìèéèóðè àìáàìè Ⴁäðûìóêè àìáàìè

Àðõàóêè Éêàñèéóðè Áèæàìòèóðè
1 ) àêäô [’] 1 1 A àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1
2 b áäç [á] 2 2 B áäòà [á] 2 B áäòà [á] 2 B åèòà [á] 2
3 g âèëäê [â] 3 3 L âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3
4 d ãàêäç [ã] 4 4 D ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4
5 h ¸ä [¸] 5 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5
åàå [å] ãèâàëà [å(ó)] ñòèâëà
Ω
6 w 6 6 6 6 6
7 z æàì [æ] 7 7 Z ûäòà [ã(æ)] 7 Z ûäòà [û] 7 Z æèòà [æ] 7
8 x þäç [þ] 8 8 H äòà [1.¸;2.ä] 8 H äòà [ä] 8 H èòà [è] 8
9 + çäç [ç] 9 9 Q çäòà [ç] 9 Θ çäòà [ç] 9 Θ çèòà [ç] 9
10 y íç [] 10 10 I èíòà [è] 10 I èíòà [è] 10 I íòà [] 10
11 k éàô [é] 20 11 K éàîà [é] 11 K éàîà [é] 20 K éàîà [é] 11

12 l êàëäã [ê] 30 12 G êàëáãà [ê] 12 Λ êàëáãà [ê] 30 Λ êàëáãà [ê] 12
13 m ëäë [ë] 40 13 M ëó [ë] 13 M ëó [ë] 40 M ëè [ë] 13
14 n ìóì [ì] 50 14 N ìó [ì] 14 N ìó [ì] 50 N ìè [ì] 14
15 s ñàëäõ [ñ] 60 15 C õñè [õñ] 15 Ξ õñè [õñ] 60 Ξ õñè [õñ] 15
16 ( àèì [’] 70 16 O íëèéðíì [í] 16 O íëèéðíì [í] 70 O íëèéðíì [í] 16
17 p îä [î] 80 17 P îè [î] 17 Π îè [î] 80 Π îè [î] 17
18 c úàãä [ú] 90 18 ñàì 18 Ϡ ñàëîè 900 18
19 q õíô [õ] 100 19 F éíîà 19 Ϛ éíîà 90 19
21 r ðä‫ש‬ [ð] 200 20 R ðí [ð] 20 P ðí [ð] 100 P ðí [ð] 20
21 $ ‫ש‬èì [‫ ]ש‬300 21 S ñèâëà [ñ] 21 Σ ñèâëà [ñ] 200 Σ ñèâëà [ñ] 21
22 T òàå [ò] 400 22 T òàó [ò] 22 T òàó [ò] 300 T òà [ò] 22
23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì [ó] Υ èóôñèêíì [è] 23
24 Φ ôè [ô] 500 Φ è []

25 X õñè [õ] 600 X õñè [þ]

Ôèìèéèóðè àìáàìè Êàçèìóðè àìáàìè

Àðõàóêè Ûå. ü. ëä-2 ñ. Ëä-11 ñ.
1 ) àêäô [’] 1 A à [à] A à [à] A à [à]
2 b áäç [á] 2 B áä [á] B áä [á] B áä [á]
3 g âèëäê [â] 3 Γ âä [â] C úä [ú] [é] C úä [ú] [é]
4 d ãàêäç [ã] 4 ãä [ã] D ãä [ã] D ãä [ã]
5 h ¸ä [¸] 5 E ä [ä] E ä [ä] E ä [ä]
6 w åàå [å] 6 F ä [] F ä [] F ä []
7 z æàì [æ] 7 G âä [â] G âä [â]
8 x þäç [þ] 8 ¸à [¸] H ¸à [¸] H ¸à [¸]
9 + çäç [ç] 9
I è [è] I è [è] I è [è]
10 y íç [] 10 J íò []
11 k éàô [é] 20 L äê [ê] L äê [ê] L äê [ê]
12 l êàëäã [ê] 30 äë [ë M äë [ë M äë [ë
13 m ëäë [ë] 40 N äì [ì] N äì [ì] N äì [ì]
14 n ìóì [ì] 50
15 s ñàëäõ [ñ] 60 O í [í] O í [í] O í [í]
16 ( àèì [’] 70 îä [î] P îä [î] P îä [î]
17 p îä [î] 80
18 c úàãä [ú] 90 Ϟ õó [õ] Q õó [õ] Q õó [õ]
19 q õíô [õ] 100 P äð [ð] R äð [ð] R äð [ð]
21 r ðä‫ש‬ [ð] 200 äñ [ñ] S äñ [ñ] S äñ [ñ]
21 $ ‫ש‬èì [‫ ]ש‬300 T òä [ò] T òä [ò] T òä [ò]
22 T òàå [ò] 400 U ó [ó]

Y èôñèêíì [è] Y èôñèêíì [è]
Z æäòà [æ] Z æäòà [æ]

Ôèìèéèóðè àìáàìè Ⴕàðçóêè àìáàìè

Ⴛå.ü.412 ü. 1 ñ. Ëä-8 ñ.
1 ) àêäô [’] 1 1 àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1
2 b áäç [á] 2 2 áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2
3 g âèëäê [â] 3 3 âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3
4 d ãàêäç [ã] 4 4 ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4
5 h ¸ä [¸] 5 5 äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5
6 w åàå [å] 6 6 åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6
7 z æàì [æ] 7 7 æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7
8 x þäç [þ] 8 8 ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8
9 + çäç [ç] 9 9 çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9
10 èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10
10 y íç [] 10
11 éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20
11 k éàô [é] 20 12 êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30
12 l êàëäã [ê] 30 13 ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40
13 m ëäë [ë] 40 14 ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50
14 n ìóì [ì] 50 15 ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60
15 s ñàëäõ [ñ] 60 16 íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70
16 ( àèì [’] 70 17 îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80
17 p îä [î] 80 18 ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90
18 c úàãä [ú] 90
19 q õíô [õ] 100 19 ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100
21 r ðä‫ש‬ [ð] 200 20 ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200
21 $ ‫ש‬èì [‫ ]ש‬300 21 òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300
22 T òàå [ò] 400
22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400
Ⴓ óì [ó]
23 ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500
24 õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600
25 öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700
26 ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800
27 ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900
28 ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000
29 úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000
30 ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000
31 üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000
32 ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000
33 þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000
34 šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000
35 ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000

36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000
37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000

Ⴁäðûìóêè àìáàìè Õàðçóêè àìáàìè

Àðõàóêè Éêàñèéóðè Áèæàìòèóðè Ⴛå.ü. 412 ü. 1 ñ. Ëä-8 ñ.
1 A àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1 1 àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1
2 B áäòà [á] 2 B áäòà [á] 2 B åèòà [á] 2 2 áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2
3 L âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3 3 âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3
4 D ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4 4 ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4
5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5 5 äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5
ãèâàëà [å(ó)] 6 ñòèâëà åèì [å] Ⴅ åèì [å] Ⴅ åèì [å]
Ω
6 6 6 6 6 6 6 6 6
7 Z ûäòà [ã(æ)] 7 Z ûäòà [û] 7 Z æèòà [æ] 7 7 æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7
8 H äòà [1.¸;2.ä] 8 H äòà [ä] 8 H èòà [è] 8 8 ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8
9 Q çäòà [ç] 9 Θ çäòà [ç] 9 Θ çèòà [ç] 9 9 çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9
10 èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10
10 I èíòà [è] 10 I èíòà [è] 10 I íòà [] 10
11 éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20
11 K éàîà [é] 11 K éàîà [é] 20 K éàîà [é] 11 12 êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30
Λ êàëáãà Λ êàëáãà [ê] 12 13 Ⴋ Ⴋ
12 G êàëáãà [ê] 12 [ê] 30 ëàì [ë] 40 13 ëàì [ë] 40 13 ëàì [ë] 40

13 M ëó [ë] 13 M ëó [ë] 40 M ëè [ë] 13 14 ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50
14 N ìó [ì] 14 N ìó [ì] 50 N ìè [ì] 14 15 ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60
15 C õñè [õñ] 15 Ξ õñè [õñ] 60 Ξ õñè [õñ] 15 16 íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70
16 O íëèéðíì [í] 16 O íëèéðíì [í] 70 O íëèéðíì [í] 16 17 îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80
17 P îè [î] 17 Π îè [î] 80 Π îè [î] 17 18 ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90
18 ñàì 18 Ϡ ñàëîè 900 18
19 F éíîà 19 Ϛ éíîà 90 19 19 ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100
20 R ðí [ð] 20 P ðí [ð] 100 P ðí [ð] 20 20 ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200
21 S ñèâëà [ñ] 21 Σ ñèâëà [ñ] 200 Σ ñèâëà [ñ] 21 21 òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300
22 T òàó [ò] 22 T òàó [ò] 300 T òà [ò] 22
22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400
23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì [ó] Υ èóôñèêíì [è] 23 Ⴓ óì [ó]
23 ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500
24 Φ ôè [ô] 500 Φ è [] 24 õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600
25 X õñè [õ] 600 X õñè [þ] 25 öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700
26 Ψ ôñè [ôñ] 700 Ψ ôñè [ôñ] 26 ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800
27 Ω íëäâà [í] 800 Ω íëäâà [í] 27 ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900
28 ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000
29 úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000
30 ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000
31 üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000
32 ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000
33 þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000
34 šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000
35 ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000

36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000
37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000

Êàçèìóðè àìáàìè Õàðçóêè àìáàìè

Àðõàóêè Ûå. ü. Ëä-2 ñ. Ëä-11 ñ. Ⴛå.ü. 412 ü. 1 ñ. Ëä-8 ñ.
A à [à] A à [à] A à [à] 1 àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1
B áä [á] B áä [á] B áä [á] 2 áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2
[ú] [ú]
Γ âä [â] C úä C úä 3 âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3
[é] [é]
ãä [ã] D ãä [ã] D ãä [ã] 4 ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4
E ä [ä] E ä [ä] E ä [ä] 5 äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5
F ä [] F ä [] F ä [] 6 åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6
G âä [â] G âä [â] 7 æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7
¸à [¸] H ¸à [¸] H ¸à [¸] 8 ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8
9 çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9
I è [è] I è [è] I è [è] 10 èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10
J íò []
K éà [é] K éà [é] K éà [é]11 éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20
L äê [ê] L äê [ê] L äê [ê] 12 êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30
äë [ë M äë [ë M äë [ë 13 ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40
N äì [ì] N äì [ì] N äì [ì]14 ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50
15 ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60
O í [í] O í [í] O í [í] 16 íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70
îä [î] P îä [î] P îä [î] 17 îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80
18 ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90
Ϟ õó [õ] Q õó [õ] Q õó [õ]
P äð [ð] R äð [ð] R äð [ð] 19 ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100
äñ [ñ] S äñ [ñ] S äñ [ñ] 20 ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200
T òä [ò] T òä [ò] T òä [ò] 21 òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300
U ó [ó]
V åä [å] V åä [å] V åä [å] 22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400
Ⴓ óì [ó]
X èõñ [õñ] X èõñ [õñ] X èõñ [õñ] 23 ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500
Y èôñèêíì [è] Y èôñèêíì [è] 24 õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600
Z æäòà [æ] Z æäòà [æ] 25 öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700
26 ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800
27 ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900
28 ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000
29 úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000
30 ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000
31 üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000
32 ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000
33 þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000
34 šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000
35 ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000

36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000
37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000
ä

Õàðçóêè àìáàìè Ⴑíëþóðè àìáàìè

Ⴛå.ü. 412 ü. 1 ñ. Ëä-8 ñ. Ⴋä-5 ñ. Ⴋä-12 ñ.
1 àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ա àá [à] 1 1 Ա àá [à] 1
2 áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Բ áäì [á] 2 2 Բ áäì [á] 2
3 âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Գ âèë [â] 3 3 Գ âèë [â] 3
4 ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Դ ãà [ã] 4 4 Դ ãà [ã] 4
5 äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ե äù [ä] 5 5 Ե äù [ä] 5
6 åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Զ æà [æ] 6 6 Զ æà [æ] 6
7 æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Է ‫ה‬ [‫]ה‬ 7 7 Է ‫ה‬ [‫]ה‬ 7
8 ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ը ç [ ] 8 8 Ը ç [ ] 8
9 çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Թ çí [ç] 9 9 Թ çí [ç] 9
10 èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ժ ïä [ï] 10 10 Ժ ïä [ï] 10
11 éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ի èì [è] 20 11 Ի èì [è] 20

12 êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Լ êì [ê] 30 12 Լ êì [ê] 30
13 ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Խ þä [þ] 40 13 Խ þä [þ] 40
14 ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ծ üà [ü] 50 14 Ծ üà [ü] 50
Ⴢ Ⴢ Կ éäì [é] 15 Կ éäì [é]
15 ä [] 60 15 ä [] 60 15 ä [] 60 15 60 60

16 íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Հ ¸í [¸] 70 16 Հ ¸í [¸] 70
17 îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ձ ûà [û] 80 17 Ձ ûà [û] 80
18 ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ղ êàò [ê] 90 18 Ղ êàò [ê] 90
19 ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ճ ýà [ý] 100 19 Ճ ýà [ý] 100
20 ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Մ ëäì [ë] 200 20 Մ ëäì [ë] 200
21 òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Յ è [] 300 21 Յ è [] 300
22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ն ìó [ì] 400 22 Ն ìó [ì] 400
Ⴓ óì [ó]
23 ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð Շ ‫ש‬à [‫]ש‬
[ô] 500 23 500 23 Շ ‫ש‬à [‫]ש‬ 500
24 õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì Ո í [í]
[õ] 600 24 600 24 Ո í [í] 600
25 öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì Չ ùà [ù]
[ö] 700 25 700 25 Չ ùà [ù] 700
26 ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð Պ îä [î]
[÷] 800 26 800 26 Պ îä [î] 800
27 ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì Ջ ÿä [ÿ]
[‫]ש‬ 900 27 900 27 Ջ ÿä [ÿ] 900
28 ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì Ռ ðà [ð]
[ù] 1000 28 1000 28 Ռ ðà [ð] 1000
29 úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì Ս ñä [ñ]
[ú] 2000 29 2000 29 Ս ñä [ñ] 2000
30 ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê Վ åäå [å]
[û] 3000 30 3000 30 Վ åäå [å] 3000
31 üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê Տ òì [ò]
[ü] 4000 31 4000 31 Տ òì [ò] 4000
32 ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð Ր ðä [ð]
[ý] 5000 32 5000 32 Ր ðä [ð] 5000
33 þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì Ց úí [ú]
[þ] 6000 33 6000 33 Ց úí [ú] 6000
34 šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð Ւ ì [èó]
[š] 7000 34 7000 34 Ւ ì [èó] 7000
ՈՒ [ó] ՈՒ [ó]
35 ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Փ ôð [ô] 8000 35 Փ ôð [ô] 8000
36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ք õä [õ] 9000 36 Ք õä [õ] 9000
37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 ԵՎ í [äå]
38 Օ ä [à]
39 Ֆ []

Ôèìèéèóðè Áäðûìóêè Êàçèìóðè

Àðõàóêè Éêàñèéóðè Áèæàìòèóðè Ⴀðõàóêè Ûå. ü. ëä-2 ñ. Ëä-11 ñ.
1 ) àêäô [’] 1 1 A àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1 Α àêôà [à] A à [à] A à [à] A à [à]
2 b áäç [á] 2 2 B áäòà [á] 2 B áäòà [á] 2 B åèòà [á] B áä [á] B áä [á] B áä [á]
3 âèëäê [â] 3 [ú] [ú]
g 3 L âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] Γ âä [â] C úä C úä
[é] [é]
4 d ãàêäç [ã] 4 4 D ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] ãä [ã] D ãä [ã] D ãä [ã]
5 h ¸ä [¸] 5 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] E ä [ä] E ä [ä] E ä [ä]
åàå [å] ãèâàëà [å(ó)] 6 ñòèâëà F ä [] F ä [] F ä []
Ω
6 w 6 6 6
7 z æàì [æ] 7 7 Z ûäòà [ã(æ)] 7 Z ûäòà [û] 7 Z æèòà [æ] G âä [â] G âä [â]
þäç [þ] äòà [1.¸;2.ä] 8 H äòà [ä] H èòà [è] ¸à [¸] H ¸à [¸] H ¸à [¸]
8 x 8 8 H 8
9 + çäç [ç] 9 9 Q çäòà [ç] 9 Θ çäòà [ç] 9 Θ çèòà [ç]
I è [è] I è [è] I è [è]
10 y íç [] 10 10 I èíòà [è] 10 I èíòà [è] 10 I íòà [] J íò []
11 k éàô [é] 20 11 K éàîà [é] 11 K éàîà [é] 20 K éàîà [é] L äê [ê] L äê [ê] L äê [ê]
12 l êàëäã [ê] 30 12 G êàëáãà [ê] 12 Λ êàëáãà [ê] 30 Λ êàëáãà [ê] äë [ë M äë [ë M äë [ë
13 m ëäë [ë 40 13 M ëó [ë] 13 M ëó [ë] 40 M ëè [ë] N äì [ì] N äì [ì] N äì [ì]
14 n ìóì [ì] 50 14 N ìó [ì] 14 N ìó [ì] 50 N ìè [ì]
15 s ñàëäõ [ñ] 60 15 C õñè [õñ] 15 Ξ õñè [õñ] 60 Ξ õñè [õñ] O í [í] O í [í] O í [í]
16 ( àèì [’] 70 16 O íëèéðíì [í] 16 O íëèéðíì [í] 70 O íëèéðíì [í] îä [î] P îä [î] P îä [î]
17 p îä [î] 80 17 P îè [î] 17 Π îè [î] 80 Π îè [î]
18 c úàãä [ú] 90 18 ñàì 18 Ϡ ñàëîè 900 Ϟ õó [õ] Q õó [õ] Q õó [õ]
19 q õíô [õ] 100 19 F éíîà 19 Ϛ éíîà 90 P äð [ð] R äð [ð] R äð [ð]
21 r ðä‫ש‬ [ð] 200 20 R ðí [ð] 20 P ðí [ð] 100 P ðí [ð] äñ [ñ] S äñ [ñ] S äñ [ñ]
21 $ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 300 21 S ñèâëà [ñ] 21 Σ ñèâëà [ñ] 200 Σ ñèâëà [ñ] T òä [ò] T òä [ò] T òä [ò]
22 T òàå [ò] 400 22 T òàó [ò] 22 T òàó [ò] 300 T òà [ò] U ó [ó]
23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì [ó] Υ èóôñèêíì [è]
24 Φ ôè [ô] 500 Φ è [] Y èôñèêíì [è] Y èôñèêíì [è]
25 X õñè [õ] 600 X õñè [þ] Z æäòà [æ] Z æäòà [æ]

Ôèìèéèóðè Ⴁäðûìóêè Êàçèìóðè Õàðçóêè Ñíëþóðè
Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ
Àðõàóêè Éêàñèéóðè Áèæàìòèóðè Àðõàóêè Ûå. ü. ëä-2 ñ. Ëä-11 ñ. Ⴛå.ü. 412 ü. 1 ñ. Ëä-8 ñ. Ëä-5 ñ. Ëä-12 ñ.
1 ) àêäô [’] 1 1 A àêôà [à] 1 Α àêôà [à] 1 Α àêôà [à] A à [à] A à [à] A à [à] 1 àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ⴀ àì [à] 1 1 Ա àá [à] 1 1 Ա àá [à] 1
2 b áäç [á] 2 2 B áäòà [á] 2 B áäòà [á] 2 B åèòà [á] B áä [á] B áä [á] B áä [á] 2 áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Ⴁ áàì [á] 2 2 Բ áäì [á] 2 2 Բ áäì [á] 2
3 g âèëäê [â] 3 3 L âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] 3 Γ âàëà [â] Γ âä [â] C úä [ú] ãà [é] C úä [ú] ãà [é] 3 âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Ⴂ âàì [â] 3 3 Գ âèë [â] 3 3 Գ âèë [â] 3
4 d ãàêäç [ã] 4 4 D ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] 4 Δ ãäêòà [ã] ãä [ã] D ãä [ã] D ãä [ã] 4 ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Ⴃ ãíì [ã] 4 4 Դ ãà [ã] 4 4 Դ ãà [ã] 4
5 h ¸ä [¸] 5 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] 5 E äôñèêíì [ä] E ä [ä] E ä [ä] E ä [ä] 5 äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ⴄ äì [ä] 5 5 Ե äù [ä] 5 5 Ե äù [ä] 5
Ω
6 w åàå [å] 6 6 ãèâàëà [å(ó)] 6 ñòèâëà 6 F ä [] F ä [] F ä [] 6 åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Ⴅ åèì [å] 6 6 Զ æà [æ] 6 6 Զ æà [æ] 6
7 z æàì [æ] 7 7 Z ûäòà [ã(æ)] 7 Z ûäòà [û] 7 Z æèòà [æ] G âä [â] G âä [â] 7 æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Ⴆ æäì [æ] 7 7 Է ‫ה‬ [‫]ה‬ 7 7 Է ‫ה‬ [‫]ה‬ 7
Ⴕაჽთული ანბანის წაჽმოშობა
8 x þäç [þ] 8 8 H äòà [1.¸;2.ä] 8 H äòà [ä] 8 H èòà [è] ¸à [¸] H ¸à [¸] H ¸à [¸] 8 ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] 8 8 Ը ç [] 8 8 Ը ç [] 8
9 + çäç [ç] 9 9 Q çäòà [ç] 9 Θ çäòà [ç] 9 Θ çèòà [ç] 9 çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Ⴇ çàì [ç] 9 9 Թ çí [ç] 9 9 Թ çí [ç] 9
I è [è] I è [è] I è [è] 10 èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ⴈ èì [è] 10 10 Ժ ïä [ï] 10 10 Ժ ïä [ï] 10
10 y íç [] 10 10 I èíòà [è] 10 I èíòà [è] 10 I íòà [] J íò []
K éà [é] K éà [é] K éà [é] 11 éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ⴉ éàì [é] 20 11 Ի èì [è] 20 11 Ի èì [è] 20
11 k éàô [é] 20 11 K éàîà [é] 11 K éàîà [é] 20 K éàîà [é] L äê [ê] L äê [ê] L äê [ê] 12 êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Ⴊ êàñ [ê] 30 12 Լ êì [ê] 30 12 Լ êì [ê] 30
12 l êàëäã [ê] 30 12 G êàëáãà [ê] 12 Λ êàëáãà [ê] 30 Λ êàëáãà [ê] äë [ë M äë [ë M äë [ë 13 ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Ⴋ ëàì [ë] 40 13 Խ þä [þ] 40 13 Խ þä [þ] 40
13 m ëäë [ë] 40 13 M ëó [ë] 13 M ëó [ë] 40 M ëè [ë] N äì [ì] N äì [ì] N äì [ì] 14 ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ⴌ ìàð [ì] 50 14 Ծ üà [ü] 50 14 Ծ üà [ü] 50
14 n ìóì [ì] 50 14 N ìó [ì] 14 N ìó [ì] 50 N ìè [ì] 15 ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60 15 Ⴢ ä [] 60 15 Կ éäì [é] 60 15 Կ éäì [é] 60
15 s ñàëäõ [ñ] 60 15 C õñè [õñ] 15 Ξ õñè [õñ] 60 Ξ õñè [õñ] O í [í] O í [í] O í [í] 16 íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Ⴍ íì [í] 70 16 Հ ¸í [¸] 70 16 Հ ¸í [¸] 70
16 ( àèì [’] 70 16 O íëèéðíì [í] 16 O íëèéðíì [í] 70 O íëèéðíì [í] îä [î] P îä [î] P îä [î] 17 îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ⴎ îàð [î] 80 17 Ձ ûà [û] 80 17 Ձ ûà [û] 80
17 p îä [î] 80 17 P îè [î] 17 Π îè [î] 80 Π îè [î] 18 ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ⴏ ïàì [ï] 90 18 Ղ êàò [ê] 90 18 Ղ êàò [ê] 90
18 c úàãä [ú] 90 18 ñàì 18 Ϡ ñàëîè 900 Ϟ õó [õ] Q õó [õ] Q õó [õ]
19 q õíô [õ] 100 19 F éíîà 19 Ϛ éíîà 90 P äð [ð] R äð [ð] R äð [ð] 19 ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ⴐ ðàä [ð] 100 19 Ճ ýà [ý] 100 19 Ճ ýà [ý] 100
40
21 r ðä‫[ ש‬ð] 200 20 R ðí [ð] 20 P ðí [ð] 100 P ðí [ð] äñ [ñ] S äñ [ñ] S äñ [ñ] 20 ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Ⴑ ñàì [ñ] 200 20 Մ ëäì [ë] 200 20 Մ ëäì [ë] 200
21 $ ‫ש‬èì [‫ ]ש‬300 21 S ñèâëà [ñ] 21 Σ ñèâëà [ñ] 200 Σ ñèâëà [ñ] T òä [ò] T òä [ò] T òä [ò] 21 òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Ⴒ òàð [ò] 300 21 Յ è [] 300 21 Յ è [] 300
22 T òàå [ò] 400 22 T òàó [ò] 22 T òàó [ò] 300 T òà [ò] U ó [ó]
V åä [å] V åä [å] V åä [å] 22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ն ìó [ì] 400 22 Ն ìó [ì] 400
23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì[ó] Υ èóôñèêíì [è] Ⴓ óì [ó]
X èõñ [õñ] X èõñ [õñ] X èõñ [õñ] 23 ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Ⴔ ôàð [ô] 500 23 Շ ‫ש‬à [‫]ש‬ 500 23 Շ ‫ש‬à [‫]ש‬ 500
24 Φ ôè [ô] 500 Φ è [] Y èôñèêíì [è] Y èôñèêíì [è] 24 õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ⴕ õàì [õ] 600 24 Ո í [í] 600 24 Ո í [í] 600
25 X õñè [õ] 600 X õñè [þ] Z æäòà [æ] Z æäòà [æ] 25 öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Ⴖ öàì [ö] 700 25 Չ ùà [ù] 700 25 Չ ùà [ù] 700
26 Ψ ôñè [ôñ] 700 Ψ ôñè [ôñ] 26 ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Ⴗ ÷àð [÷] 800 26 Պ îä [î] 800 26 Պ îä [î] 800
27 Ω íëäâà [í] 800 Ω íëäâà [í] 27 ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ⴘ ‫ש‬èì [‫]ש‬ 900 27 Ջ ÿä [ÿ] 900 27 Ջ ÿä [ÿ] 900
28 ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ⴙ ùèì [ù] 1000 28 Ռ ðà [ð] 1000 28 Ռ ðà [ð] 1000
29 úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ⴚ úàì [ú] 2000 29 Ս ñä [ñ] 2000 29 Ս ñä [ñ] 2000
30 ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Ⴛ ûèê [û] 3000 30 Վ åäå [å] 3000 30 Վ åäå [å] 3000
31 üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Ⴜ üèê [ü] 4000 31 Տ òì [ò] 4000 31 Տ òì [ò] 4000
32 ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ⴝ ýàð [ý] 5000 32 Ր ðä [ð] 5000 32 Ր ðä [ð] 5000
33 þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ⴞ þàì [þ] 6000 33 Ց úí [ú] 6000 33 Ց úí [ú] 6000
34 šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ⴤ šàð [š] 7000 34 Ւ ì [èó] 7000 34 Ւ ì [èó] 7000
ՈՒ [ó] ՈՒ [ó]
35 ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Ⴟ ÿàì [ÿ] 8000 35 Փ ôð [ô] 8000 35 Փ ôð [ô] 8000
36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ⴠ ¸àä [¸] 9000 36 Ք õä [õ] 9000 36 Ք õä [õ] 9000
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ
37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 Ⴥ Œ¸ [œ[í]] 10000 37 ԵՎ í [äå]

38 Օ ä [à]
39 Ֆ []
ä
Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ
ႠႬႡႠႬႨႱ ႼႠႰႫႭႸႭႡႠ
ႱႠႨႣႳႫႪႭ ႠႬႡႠႬႤႡႨ Ⴑაი჈უმლო ანბანები
Ⴑაი჈უმლო ანბანები
Ⴕ
àðçóêè àâáàìèñ úìíáèê ñàþäíáàçà âàðãà àðñäáíáãà ñàèãóëêí àìó
éðèîòíâðàôèóêè àìáàìäáè. Àëàñ âàðãà àðñäáíáãà ñàèãóëêí äìà ãà
ëäò÷åäêäáà. Ñàèãóëêí ãàëüäðêíáèñ óûåäêäñ ìèëó‫ש‬ñ üàðëíàãâäìñ
Ëèõäê Ëíãðäéèêèñ ñàâàêíáäêçà éðäáóê‫ש‬è üàðëíãâäìèêè “Ëèõàäêèñ” éðèîòí-
ëàìèà (10 ñ.).
Àì¸íäóðè àìáàìè. Óéóöëà ëíáðóìäáóêè àìáàìèà. À áâäðèñ âàãëíñàúäëàã Œ àñí-
ìè‫ש‬àìè èüäðäáà ãà, îèðóéó, Œ áâäðèñ âàãëíñàúäëàã À àñíìè‫ש‬àìè ãà à. ‫ש‬.
Àìÿàìóðè àìáàìè. Øäëíöäáóêèà Ôàðñàãàì Âíðâèÿàìèûèñ ëèäð ëä-17 ñ. Üàðëíàã-
Ⴑაი჈უმლო ანბანები
âäìñ óéóöëà ëíáðóìäáóê àìáàìñ. À áâäðèñ âàãëíñàúäëàã ß àñíìè‫ש‬àìè èüäðäáà ãà,
îèðóéó, ß áâäðèñ âàãëíñàúäëàã À àñíìè‫ש‬àìè ãà à. ‫ש‬. Àìáàìóðè ëüéðèåè ëçàåðãäáà
ß àñíìè‫ש‬ìèç.
Àìùèìóðè àìáàìè. Ëàñ‫ש‬è âàçåàêèñüèìäáóêèà àñíäáèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà.
Äðçäóêäáèñ âàëíëþàòåäê àñíäáñ äìàúåêäáèàì àçàñäóêäáèñ âàëíëþàòåäêè àñíä-
áè, àçäóêäáèñàñ éè àñäóêäáèñ.
Àìðàäóêè àìáàìè. Øäëíöäáóêèà Àìòíì I Éàçíêèéíñèñ ëèäð. Àë àìáàì‫ש‬èú âàçåà-
êèñüèìäáóêèà àñíäáèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà. Äðçäóêäáèñ âàëíëþàòåäê àñíäáñ
äìàúåêäáèàì àñäóêäáèñ âàëíëþàòåäêè àñíäáè, àçäóêäáèñàñ éè àçàñäóêäáèñ.
Àìèìóðè àìáàìè. Äðçäóêäáèñ âàëíëþàòåäê àñíäáñ äìàúåêäáèàì àçäóêäáèñ âà-
ëíëþàòåäêè àñíäáè, àñäóêäáèñàñ éè àçàñäóêäáèñ.
Ⴀì¸íäóðè àìáàìè
à–œ è–ù ð–ñ ‫–ש‬é ¸–á
á–¸ é–‫ש‬ ñ–ð ù–è œ–à
â–ÿ ê–÷ ò–ï ú–ç
ã–š ë–ö –î û–‫ה‬
ä–þ ì–õ ó–í ü–æ
å–ý –ô ô– ý–å
æ–ü í–ó õ–ì þ–ä
‫–ה‬û î– ö–ë š–ã
ç–ú ï–ò ÷–ê ÿ–â

Ⴑაი჈უმლო ანბანები ႱႠႨႣႳႫႪႭ ႠႬႡႠႬႤႡႨ
Ⴀìÿàìóðè àìáàìè Àìùèìóðè àìáàìè Àìèìóðè àìáàìè

à–ÿ è–÷ ð–ï ‫–ש‬ç à–ù è–ð ð–è ù–à à–è è–à ð–ù ù–ð
á–š é–ö ñ–î ù–‫ה‬ á–ú é–ñ ñ–é ú–á á–é é–á ñ–ú ú–ñ
â–þ ê–õ ò–í ú–æ â–û ê –ò ò –ê û–â â –ê ê–â ò–û û–ò
ã–ý ë–ô – û–å ã–ü ë– –ë ü–ã ã–ë ë–ã –ü ü–
ä–ü ì–ó ó–ì ü–ä ä–ý ì–ô ô–ì ý–ä ä–ì ì–ä ô–ý ý–ô
å–û – ô–ë ý–ã å–þ –õ õ– þ–å å– –å õ–þ þ–õ
æ–ú í–ò õ–ê þ–â æ–š í–ö ö–í š–æ æ–í í–æ ö–š š–ö
‫–ה‬ù î–ñ ö–é š–á ‫– ה‬ÿ î–÷ ÷–î ÿ –‫ה‬ ‫–ה‬î î–‫ה‬ ÷–ÿ ÿ–÷
ç–‫ש‬ ï–ð ÷–è ÿ–à ç–¸ ï–‫ש‬ ‫–ש‬ï ¸–ç ç–ï ï–ç ‫¸–ש‬ ¸–‫ש‬
Ⴑàèãóëêí àìáàìäáè
Àì¸íäóðè Àìÿàìóðè Àìùèìóðè Àìðàäóêè Àìèìóðè
à–œ à–ÿ à–ù à–ð à–è
á–¸ á–š á–ú á–ñ á–é
â–ÿ â–þ â–û â–ò â–ê
ã–š ã–ý ã–ü ã– ã–ë
ä–þ ä–ü ä–ý ä–ô ä–ì
å–ý å–û å–þ å–õ å–
æ–ü æ–ú æ–š æ–ö æ–í
‫–ה‬û ‫–ה‬ù ‫–ה‬ÿ ‫÷–ה‬ ‫–ה‬î
Ⴑ ႠႨႣႳႫႪႭ ႠႬႡႠႬႤႡႨ
ç–ú ç–‫ש‬ ç–¸ ç–‫ש‬ ç–ï

è–ù è–÷ è–ð è–ù è–à
é–‫ש‬ é–ö é–ñ é–ú é–á
ê–÷ ê–õ ê–ò ê–û ê–â
ë–ö ë–ô ë– ë–ü ë–ã
ì–õ ì–ó ì–ô ì–ý ì–ä
–ô – –õ –þ –å
í–ó í–ò í–ö í–š í–æ
î– î–ñ î–÷ î–ÿ î–‫ה‬
ï–ò ï–ð ï–‫ש‬ ï–¸ ï–ç
ð–ñ ð–ï ð–è ð–à ð–ù
ñ–ð ñ–î ñ–é ñ–á ñ–ú
ò–ï ò–í ò–ê ò–â ò–û
–î – –ë –ã –ü
ó–í ó–ì ô–ì ô–ä ô–ý
ô– ô–ë õ– õ–å õ–þ
õ–ì õ–ê ö–í ö–æ ö–š
ö–ë ö–é ÷–î ÷–‫ה‬ ÷–ÿ
÷–ê ÷–è ‫–ש‬ï ‫–ש‬ç ‫¸–ש‬
‫–ש‬é ‫–ש‬ç ù–à ù–è ù–ð
ù–è ù–‫ה‬ ú–á ú–é ú–ñ
ú–ç ú–æ û–â û–ê û–ò
û–‫ה‬ û–å ü–ã ü–ë ü–
ü–æ ü–ä ý–ä ý–ì ý–ô
ý–å ý–ã þ–å þ– þ–õ
þ–ä þ–â š–æ š–í š–ö
š–ã š–á ÿ–‫ה‬ ÿ–î ÿ–÷
ÿ–â ÿ–à ¸–ç ¸–ï ¸–‫ש‬
¸–á
œ–à

ႵႠႰႧႳႪႨ ႼႠႰႨႱ ႢႠႬႥႨႧႠႰႤႡႠ Ⴕაჽთული წეჽის განვითაჽება
Ⴕაჽთული წეჽის
განვითაჽება
Ì
óñþóðè ãà ëþäãðóêè àñíäáèñ âàùäìèñ çàðèöè (ëä-8 ñ.) àðèñ àë àñíäáèñ
äåíêóúèèñ ãàëçàåðäáèñ (ùàëí÷àêèáäáèñ) çàðèöè. Ãàèü÷í éè äåíêóúèèñ
îðíúäñè âàúèêäáèç àãðä.
Õàðçóêè üäðèñ úìíáèê ñàë ñàþäíáèñ âàðãà ‫ש‬äâåèûêèàì âàëíå÷íç éèãäå ñóê
úíòà íðè ñàþäíáà: ìàþäåðàãëçàåðóêè (îèðåäêàãè ìóñþóðè) ãà ëãèåàì-ëüèâìíá-
ðóêè (îèðåäêàãè ëþäãðóêè). Äñ òäðëèìäáè îèðíáèçèà!
Ⴜეჽის განვითაჽება
Ôðàìâ îàêäíâðàô Ïíðï Ëàêíìèñ çäíðèèñ çàìàþëàã, ðíëäêèú ëàì ùàëíà÷àêèáà
50-àì üêäá‫ש‬è, éàîèòàêóðè ãà éóðñèåè êàçèìóð ãàëüäðêíáà‫ש‬è ìåèçàðãäáíãà îà-
ðàêäêóðàã. Ñõäëàòóðàã äñ âàëíè÷óðäáà ‫ש‬äëãäâìàèðàã.
Ëàêíìèñ çäíðèà äþäáà àðà ëàðòí êàçèìóð üäðàñ, àðàëäã ëàñ àõåñ æíâàãè
ëìè‫ש‬åìäêíáà. Ëèñè ñà‫ש‬óàêäáèç ‫ש‬äèûêäáà àèþñìàñ ñþåà “äåðíîóêè” ãàëüäðêíáä-
áèñ âðàôèéèñ âàìåèçàðäáà.
Çó àë çäíðèàñ ëíåàðâäáç õàðçóêè üäðèñ âàìåèçàðäáàñ, ëèåèöäáç ‫ש‬äëãäâ ñõä-
ëàòóð òàáóêàñ (õàðçóê ìóñþóðèñ ãà êàçèìóð éàðíêèìâóê ëèìóñéóêèñ èãäì-
òóðíáèñ ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è).
Àë àæðèñ âàñàìåèçàðäáêàã ñàýèðíà ùàòàðãäñ õàðçóêè üäðèñ ëþàòåðóê-âðà-
ôèéóêè àìàêèæè ûåäêè õàðçóêè þäêìàüäðäáèñ ëàâàêèçæä. Äñ àìàêèæè ‫ש‬äèúàåñ
‫ש‬äëãäâ îóìõòäáñ:
Ⴀ). Àñíäáèñ âðàôèéèñ ãà üäðèñ âðàôèéóêè çàåèñäáóðäáäáèñ àìàêèæè: ა). Þàæä-
áèñ ‫ש‬äôàðãäáà; á). Ìàýãäåäáèñ àðñäáíáà ãà ôíðëà; â). Âàìñþåàåäáà ëíþàæóêíáèç
(ñüíðè, ãàþðèêè; ìíðëàêóðè, åèüðí, © Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä
âàìèäðè; ìàçäêè, ìàþäåðàã ëóõè, ëóõè); Ⴕàðçóêè üäðèñ ñàþäíáäáè

ã). Âàìñþåàåäáà îðíîíðúèäáèç; ä). Üäðèñ ñàþäíáäáè Ìèëó‫ש‬äáè
Àñí‫ש‬óà þàðåäæäáè; å). Ñòðèõíì‫ש‬óà Ⴌეკრესის სტელა (I ñ.)
ëàìûèêè; æ). Éíëîíæèúèà ôóðúäêæä. Ëçàåðóêè Ãàåàçèñ ñòäêà (4 ñ.)
Ⴁ). Üäðèñ éóçþèñ âàëíåêèìäáà (üäðèñ Îàêäñòèìèñ üàðüäðäáè (5 ñ.)
àðàöèñ ëãâíëàðäíáà ñòðèõíìèñ þàæ- Þàìëäòè êäõúèíìàðè (7 ñ.)
Îèðåäêàãè ìóñþóðè
çàì, àìó üäðèñ àðàöèñ ãàþðèñ éóçþä). Ñèìóðè Ëðàåàêçàåè (9 ñ.)
Ⴂ). Ãóõòèñ, àìó àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ Ñèìóðè Ëðàåàêçàåè (9 ñ.)
Ìóñþóðè
ëíþàæåèñ çàìëèëãäåðíáèñ ãà ëèëàðçó- ßðóýèñ Íçþçàåè (10 ñ.)
êäáèñ âàëíåêèìäáà. Îèðåäêàãè ëþäãðóêè Àòäìèñ Ñèíìèñ üàðüäðà (8 ñ.)
Ⴃ). Üäðèñ àðàöè (ñþåàãàñþåà éàêëä- Ëþäãðóêè Áàâðàò IV-èñ ñèâäêè, (11 ñ.)
áè, ëàçè ëíîèðåà, ôóìÿè).
Ⴕაჽთული წეჽის განვითაჽება ႵႠႰႧႳႪႨ ႼႠႰႨႱ ႢႠႬႥႨႧႠႰႤႡႠ
Ùåäóêäáðèåè üäðà (I–II ññ.)
Éàêèâðàôèóêè åàðèàìòè Éóðñèåóêè åàðèàìòè

Éàîèòàêóðè éåàãðàòóêè
Éàîèòàêóðè ðóñòèéà
Óìúèàêè
Àþàêè ùåäóêäáðèåè üäðà (II–III ññ.)

Îèðåäêàãè ëèìóñéóêè
Éàêèâðàôèóêè åàðèàìòè Éóðñèåóêè åàðèàìòè

Óìúèàêè Ðíëèñ àþàêè éóðñèåè
Ìàþäåðàãóìúèàêè Ìàþäåðàãéóðñèåè
Ⴜ ႤႰႨႱ ႢႠႬႥႨႧႠႰႤႡႠ
Éàðíêèìâóêè ëèìóñéóêè
Ëàêíìèñ çäíðèèñ ñõäëà êàçèìóð ãàëüäðêíáèñàçåèñ
Ùåäóêäáðèåè üäðà
Éàêèâðàôèóêè åàðèàìòè Ñüðàôüäðóêè åàðèàìòè

Ëçàåðóêè Ñüðàôüäðà
Îèðåäêàãè ìóñþóðè
Ìóñþóðè
Ëàêíìèñ çäíðèèñ ñõäëà õàðçóê ãàëüäðêíáèñàçåèñ
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà





Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíäáèñ âàìåèçàðäáà
Ⴀ Ⴑ
Ⴁ Ⴒ
Ⴂ Ⴣ
Ⴃ Ⴓ
Ⴄ Ⴔ
Ⴅ Ⴕ
Ⴆ Ⴖ
Ⴡ Ⴗ
Ⴇ Ⴘ
Ⴈ Ⴙ
Ⴉ Ⴚ
Ⴊ Ⴛ
Ⴋ Ⴜ
Ⴌ Ⴝ
Ⴢ Ⴞ
Ⴍ Ⴤ
Ⴎ Ⴟ
Ⴏ Ⴠ
Ⴐ Ⴥ

Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ. ü.
Ⴀðëàæèñ ñòäêà, 75 წ. àþ. ü.
Ⴌეკრესის ñòäêà, I ñ.
Ãàåàçèñ ñòäêà, 367 ü.
Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432 ü.
Áíêìèñèñ Ñèíìè, 493 ü.
Ëúþäçèñ Ⴟåàðè, VI ñ.
Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ.
Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü.
Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü.
ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü.
Íçþçàåè (S405), X ñ.
Íçþçàåè (S962), 1054ü.
Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ.


Ⴀðëàæèñ
êàìâàðè,
70 ü. àþ. ü.
Ⴀðëàæèñ
ñòäêà,
75 წ. àþ. ü.
Ⴌäéðäñèñ
ñòäêà,
I ñ.
Ãàåàçèñ
ñòäêà,
367 ü.
Áäçêäëèñ
ëíìàñòäðè,
432 ü.
Áäçêäëèñ
ëíìàñòäðè,
432 ü.
Áíêìèñèñ
Ñèíìè,
493 ü.
Áäçêäëèñ
ëíìàñòäðè,
532 ü.
Ëúþäçèñ
Ⴟåàðè,
VI ñ.
Þàìëäòè
êäõúèíìàðè,
VII ñ.
Ñèìóðè
ëðàåàêçàåè,
864 ü.
Àãè‫ש‬èñ
Íçþçàåè,
897 ü.
ßðóýèñ
Íçþçàåè,
936 ü.
Íçþçàåè
(S405),
X ñ.
Íçþçàåè
(S962),
1054ü.
Óðáìèñèñ
Íçþçàåè,
XI ñ.

ႵႠႰႧႳႪႨ
Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Áäç ëíì., 432 ü.

ႼႠႰႨႱ ႢႠႬႥႨႧႠႰႤႡႠ
Áíê. Ñèí.,493 ü.

Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ.
51
Þàìë. êäõú.VII ñ.
Ñèì. ëðàå.864 ü.
Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.
ßð. Íçþ.936 ü.
Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962) 1054 ü.
Óðáì. Íçþ.XI ñ.
ႠႱომთავჽული
Ⴕაჽთული წეჽის განვითაჽება
Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.

Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.

Ãàå. ñò., 367 ü.
Áäç ëíì., 432 ü. Áäç ëíì., 432 ü.

Áäç ëíì., 432 ü. Áäç ëíì., 432 ü. Áäç ëíì., 432 ü.
Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü.
Áäç ëíì., 532 ü. Áäç ëíì., 532 ü. Áäç ëíì., 532 ü. Áäç ëíì., 532 ü. Áäç ëíì., 532 ü.
52
Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ.
Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ.
Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴃ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴀ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴄ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴁ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴂ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.

Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.
ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü.
Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ.
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ.
Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.

Áäç ëíì., 432 ü. Áäç ëíì., 432 ü. Áäç ëíì., 432 ü. Áäç ëíì., 432 ü.
Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü.
53
Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ.
Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ.

Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ.
Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴈ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴡ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴆ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴅ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴇ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü.
Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.

Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.
ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü.

Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Íçþ.(S962)1054 ü

Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.

Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.


Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü.

54
Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ.
Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ.


Ⴋçàåðóêè àñí Ⴉ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴌ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴢ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴋ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴊ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.

ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü.


Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.

Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ.

Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Áäç ëíì., 432 ü.

Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü.

Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü.

55
Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ.

Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ.
Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ⴋçàåðóêè àñí Ⴏ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ñèì. ëðàå.864 ü.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴑ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴍ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴐ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴎ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.

Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Íçþ.(S962)1054 ü
Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.
56
Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ. Þàìë. êäõú.VII ñ.
Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴣ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴕ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴒ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴔ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴖ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.
ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü.
Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ.
Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.

Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü. Áíê. Ñèí.,493 ü.
57
Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþ. Ⴟåàðè, VI ñ.
Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴘ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴗ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴚ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴙ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴛ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.
ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü.
Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.

Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü

Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ.

Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü. Ⴀðëàæ êàì, 70 ü.
Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü. Ⴀðëàæ ñò, 75 ü.
Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ. Ⴌეკრ. ñò., I ñ.
Ãàå. ñò., 367 ü.
Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü. Ãàå. ñò., 367 ü.
58

Ñèì. ëðàå.864 ü. Ñèì. ëðàå.864 ü.

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴝ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴜ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴞ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴤ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴟ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴠ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü. Àãè‫ש‬. Íçþ.897 ü.
ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü. ßð. Íçþ.936 ü.
Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ. Íçþ. (S405), X ñ.
Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü Íçþ.(S962)1054 ü

Íçþ.(S962)1054 ü
Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ. Óðáì. Íçþ.XI ñ.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴀ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴁ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴂ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ. Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ. Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ.
ü. ü. ü.
Ⴀðëàæèñ ñòäêà, 75 წ. àþ. ü. Ⴀðëàæèñ ñòäêà, 75 წ. àþ. ü. Ⴀðëàæèñ ñòäêà, 75 წ. àþ. ü.
Ⴌეკრესის ñòäêà, I ñ. Ⴌეკრესის ñòäêà, I ñ. Ⴌეკრესის ñòäêà, I ñ.
Ãàåàçèñ ñòäêà, 367 ü. Ãàåàçèñ ñòäêà, 367 ü. Ãàåàçèñ ñòäêà, 367 ü.
Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432 ü. Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432 ü. Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432 ü.
Áíêìèñèñ Ñèíìè, 493 ü. Áíêìèñèñ Ñèíìè, 493 ü. Áíêìèñèñ Ñèíìè, 493 ü.
Ëúþäçèñ Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþäçèñ Ⴟåàðè, VI ñ. Ëúþäçèñ Ⴟåàðè, VI ñ.
Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ. Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ. Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ.

Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü. Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü. Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü.
Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü. Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü. Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü.
ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü. ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü. ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü.
Íçþçàåè (S405), X ñ. Íçþçàåè (S405), X ñ. Íçþçàåè (S405), X ñ.
Íçþçàåè (S962), 1054ü. Íçþçàåè (S962), 1054ü. Íçþçàåè (S962), 1054ü.
Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ. Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ. Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴃ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴄ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴅ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ. ü. Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ. ü. Ⴀðëàæèñ êàìâàðè, 70 ü. àþ. ü.



Ⴋçàåðóêè àñí Ⴆ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴡ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴇ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
ü. ü. ü.
Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432 Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432 Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, 432

ü. ü. ü.

ü. ü. ü.

ü. ü. ü.

Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ. Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ.
Þàìëäòè êäõúèíìàðè, VII
ñ. Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü. Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü.
Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü. Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü. Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü.
Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü. ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü. ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü.
ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü. Íçþçàåè (S405), X ñ. Íçþçàåè (S405), X ñ.
Íçþçàåè (S405), X ñ. Íçþçàåè (S962), 1054ü. Íçþçàåè (S962), 1054ü.

Íçþçàåè (S962), 1054ü. Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ. Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴈ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴉ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴊ-ñ ìèëó‫ש‬äáè


Ⴋçàåðóêè àñí Ⴋ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴌ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴢ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü. Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 ü.
Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü. Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè, 897 ü.
ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü. ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü.
Íçþçàåè (S405), X ñ. Íçþçàåè (S405), X ñ.
Íçþçàåè (S962), 1054ü. Íçþçàåè (S962), 1054ü.
Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ. Óðáìèñèñ Íçþçàåè, XI ñ.
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴍ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴎ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴏ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
ü. ü. ü.


Ⴋçàåðóêè àñí Ⴐ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴑ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴒ-ñ ìèëó‫ש‬äáè


Ⴋçàåðóêè àñí Ⴣ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴔ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴕ-ñ ìèëó‫ש‬äáè


Ⴋçàåðóêè àñí Ⴖ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴗ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴘ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴙ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴚ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴛ-ñ ìèëó‫ש‬äáè


Ⴋçàåðóêè àñí Ⴜ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴝ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴞ-ñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴤ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴟ-ñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴋçàåðóêè àñí Ⴠ-ñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴀðëàæèñ êàìâ., 70 წ. ახ.წ.
Ⴀðëàæèñ ñòäêà., 75 წ. ახ.წ.
Ⴌäéðäñèñ ñòäêà, I ñ.
Ãàåàçèñ ñòäêà, 367 ü.
Ⴁíêìèñèñ Ⴑèíìè, 493 წ.
Ëúþäçèñ Ⴟåàðè VI ñ.

Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè
Ⴞàìëäòè êäõúèíìàðè, VII ñ.
Ⴑèìóðè ëðàåàêçàåè, 864 წ.

ßðóýèñ Íçþçàåè, 936 ü
Íçþçàåè (S962), 1054ü

Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Ñèìóðè
864 ü.
ßðóýèñ
Íçþçàåè,
936 ü.
Èíàìä
Íõðíîèðèñ
úþíåðäáà,
968 ü.
Îàðþêèñ
X–XI ññ.
Ôñàêëóìçà
âàìëàðòäáà,
1035 ü.
Îàêäñòèìóðè
Íçþçàåè,
1048 ü.
Àçíìèñ
éðäáóêè,
1074 ü.
Íçþçàåèñ
çàðâëàìäáà,
XI ññ.
Ëàëàçà
úþíåðäáà,
XI ñ.
Åàìèñ
Íçþçàåè,
XIII ñ.
Øèí Ëöåèëèñ
Íçþçàåè,
1304 ü.
Ãàóÿãíëäêè
(H 98),
1681 ü.
Ëúþäçèñ
Áèáêèà,
XVIII ñ.

Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Èíàìä Íõðíîèðèñ úþíåðäáà, 968 ü.
Îàðþêèñ ëðàåàêçàåè, X–XI ññ.
Ôñàêëóìçà âàìëàðòäáà, 1035 ü.

Îàêäñòèìóðè Íçþçàåè, 1048 ü.
Àçíìèñ éðäáóêè, 1074 ü.
Íçþçàåèñ çàðâëàìäáà, XI ññ.
Ëàëàçà úþíåðäáà, XI ñ.
Åàìèñ Íçþçàåè, XIII ñ.
Øèí Ëöåèëèñ Íçþçàåè, 1304 ü.
Ãàóÿãíëäêè (H 98), 1681 ü.
Ëúþäçèñ Áèáêèà, XVIII ñ.

Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ìóñþóðèñ ìèëó‫ש‬äáè
Ñèìóðè ëðàåàêçàåè,
864 ü.
ßðóýèñ Íçþçàåè,
936 ü
Èíàìä Íõðíîèðèñ úþíåðäáà,
968 ü.
Îàðþêèñ ëðàåàêçàåè,
X–XI ññ.
Ôñàêëóìçà âàìëàðòäáà,
1035 ü.
Îàêäñòèìóðè Íçþçàåè
1048 ü.
Àçíìèñ éðäáóêè,
1074 ü.

Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ìóñþóðèñ ìèëó‫ש‬äáè
Íçþçàåèñ çàðâëàìäáà,
XI ñ.
Ëàëàçà úþíåðäáà,
XI ñ.
Åàìèñ Íçþçàåè,
XIII ñ
Øèí Ëöåèëèñ Íçþçàåè,

1304 ü.
Ⴃàóÿÿãíëäêè (H 98)
1681 ü.
Ⴋúþäçèñ Ⴁèáêèà,
XVIII ñ.

Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Àòäìèñ
Ñèíìèñ
üàðüäðà,
711 ü.
Áàâðàò IV-èñ
ñèâäêè,
1060-1065 üü.
Ýèàáäðèñ
‫ש‬äüèðóêíáèñ
ãàüäðèêè,
1184-1185 üü.
Õäáà-õäáàçàñ
çàðâëàìäáà,
1188-1210 ü.
Ûàâàì
Àáóêäçèñûèñ
ãàüäðèêè,
1260 ü.
Ãàåèç Ëäôèñ
ü÷àêíáèñ
ñèâäêè,
XIII ñ.
Àêäõñàìãðä I
ñèâäêè,
1441 ü.
Ëàðèàëèñäóêè
”Õàðçêèñ
Úúþíåðäáà”,
1638-1645 ü.
XVIII ñ.
ùåäóêäáðèåè
þäêè

Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Àòäìèñ Ñèíìèñ üàðüäðà, 711 ü.
Áàâðàò IV-èñ ñèâäêè, 1060-1065 üü.
Ýèàáäðèñ ‫ש‬äüèðóêíáèñ ãàüäðèêè, 1184-1185 üü.

Õäáà-õäáàçàñ çàðâëàìäáà, 1188-1210 ü.
Ûàâàì Àáóêäçèñûèñ ãàüäðèêè, 1260 ü.
Ãàåèç Ëäôèñ ü÷àêíáèñ ñèâäêè, XIII ñ.
Àêäõñàìãðä I-èñ ñèâäêè, 1441 ü.
Ëàðèàëèñäóêè ”Õàðçêèñ Úúþíåðäáà”, 1638-1645 ü.
XVIII ñ.ùåäóêäáðèåè þäêè

Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ëþäãðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè
Àòäìèñ Ñèíìèñ üàðüäðà

711 ü.
Áàâðàò IV-èñ ñèâäêè,

1060-1065 üü.
Ýèàáäðèñ ‫ש‬äüèðóêíáèñãàüäðèêè,
1184-1185 üü.
Õäáà-õäáàçàñ çàðâëàìäáà,
1188-1210 ü.

Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ëþäãðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè
Ûàâàì Àáóêäçèñûèñãàüäðèêè,
1260 ü.
Ãàåèç Ëäôèñ ü÷àêíáèñ ñèâäêè,

XIII ñ.
Àêäõñàìãðä I-èññèâäêè,
1441 ü.
Ëàðèàëèñäóêè”Õàðçêèñ Úúþíåðäáà”,
1633-1645 ü.
XVIII ñ. ùåäóêäáðèåè þäêè

Ⴕàðçóêè üäðèñ ìèëó‫ש‬äáè

Äîèâðàôèéóêè Þäêìàüäðè
Ëçàåðóêè Ëçàåðóêè Ñàñòðèõíìí
Ìóñþóðè Ëþäãðóêè
Ⴌეკრესის სტელა (I ñ.) Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, Ñèìóðè ëðàåàêçàåè, Àòäìèñ Ñèíìèñ üàðüäðà,
Ãàåàçèñ ñòäêà, 367 ü. 864 ü. 864 ü. 711 ü.
Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, Þàìëäòè êäõúèíìàðè, Èíàìä Íõðíîèðèñ úþíå- Áàâðàò IV-èñ ñèâäêè,
432 ü. VII ñ. ðäáà, 968 ü. 1060 ü.
Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, Àãè‫ש‬èñ íçþçàåè, 897 ü. Îàðþêèñ ëðàåàêçàåè, Ýèàáäðèñ ‫ש‬äüèðóêíáèñ
432 ü. ßðóýèñ íçþçàåè, 936 ü. X ñ. ãàüäðèêè, 1184 ü.
Áíêìèñèñ Ñèíìè, 493 ü. Íçþçàåè , X ñ. Ôñàêëóìçà âàìëàðòäáà, Õäáà õäáàçàñ çàðâëàìä-
Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè, Íçþçàåè, 1054 ü. 1035 ü. áà, 1188 ü.
532 ü. Óðáìèñèñ íçþçàåè, XI ñ. Îàêäñòèìóðè íçþçà- Ûàâàì Àáóêäçèñûèñ ãà-
Ëúþäçèñ ßåàðè, VI ñ. åè, 1048 ü. üäðèêè, 1260 ü.
Àçíìèñ éðäáóêè, Ãàåèç Ëäôèñ ü÷àêíáèñ
1074 ü. ñèâäêè, XIII ñ.
Íçþçàåèñ çàðâëàìäáà, Àêäõñàìãðä I-èñ ñèâä-
XI ñ. êè, 1441 ü.
Ëàëàçà úþíåðäáà, Ëàðèàëèñäóêè “Õàðç-
XI ñ. êèñ úþíåðäáà”, 1638 ü.
Åàìèñ íçþçàåè, XVIII ñ. ùåäóêäáðèåè þä-
XIII ñ. êè.
Øèí Ëöåèëèñ íçþçàåè,
1034 ü.
Ãàóÿãíëäêè,
1681 ü.
Ëúþäçèñ Áèáêèà,
XVIII ñ.

Ⴀსო „Ⴓ“ Ⴀ ႱႭ „Ⴓ“
Ⴀსო „Ⴓ“-ს ჈ახასიათება
Ô
èìèéèóð ãàëüäðêíáà‫ש‬è äñ àñí àð àðñäáíáãà. Àðõàóê áäðûìóê‫ש‬è éè âàëíè-
þàòäáíãà íðè àñíñ (O ãà Y) äðçàã ãàüäðèç (ãöäñàú äñ üäñè ëíõëäãäáñ).
Êàçèìóð‫ש‬è çàåãàîèðåäêàã äñ áâäðà àð âàëíèþàòäáíãà. Øäëãäâ (ëä-2 ñ.)
èâè ìàüèêíáðèå âàëíèþàòäáíãà àñí V-çè. Úàêéä ìè‫ש‬àìè U ‫ש‬äëíèöäñ ëä-16 ñ.
Ñíëþóð‫ש‬è âàëíèþàòäáà íðè àñíñ (Ո ãà Ւ) äðçàã ãàüäðèç.
Õàðçóê àìáàì‫ש‬è àñí “ó”-ñ àð âààùìèà àðú ðèâèçè, àðú ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáäáè
ãà çàåãàîèðåäêàã ëàñ àðú çàåèñè àñí-ìè‫ש‬àìè âààùìãà. Èâè âàëíèþàòäáíãà íðè
àñíçè (Í ãà ). Øäëãäâ (ëä-9 ñ.) íðè àñíñ (í + ) äðçàã ‫ש‬ääðçäáèç ìóñþóð‫ש‬è âà-
ëíåèãà úàêéä äðçè àñí “ó”, ðíëäêëàú ëþäãðóê‫ש‬è ëíâåúà “ó”. Ëçàåðóê‫ש‬è éè
úàêéä àñí “Ó” ‫ש‬äëíèöäñ ëíâåèàìäáèç (ëä-10 ñ.).
Ⴀ ႱႭ „Ⴓ“
Ⴓ-àñí ñþåàãàñþåà ãàëüäðêíáäá‫ש‬è

Ⴔèìèéèóðè —
Ο + Υ = ΟΥ
Ⴁäðûìóêè
ო + ჲუ = უ
Êàçèìóðè —
Ⴍ + Ⴣ = ႭჃ
Õàðçóêè
ო + უ̂ი = უ
Ո + Ւ = ՈՒ
Ñíëþóðè
ო + ი̂უ = უ

ႾႫႠႰႤႡႨႣႠႬ ႠႫႭႶႤႡႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ Ⴞმაჽები჈ან ამოჍებული ასოები
Ⴞმაჽები჈ან ამოვაჽ჈ნილი
ასოების აჍ჈გენა ქაჽთულ
ანბანში
Ë
ä-19 ñàóéóìèñ 60-àì üêäá‫ש‬è Èêèà Ýàåýàåàûèñ çàíñìíáèç ùàòàðãà õàðçó-
Ⴞმაჽები჈ან ამოჍებული ასოები

êè ãàëüäðêíáèñ ðäôíðëà, ðíëêèñ ãðíñàú ëèæàì‫ש‬äóüíìêàã èõìà ëèùìä-
óêè üäðèñ ãðíñ èë àñíäáèñ þëàðäáà, ðíëêäáñàú àþàê ñàêèòäðàòóðí
õàðçóê äìà‫ש‬è, çèçõíñãà, àöàð âààùìãà áâäðèçè ‫ש‬äñàò÷åèñíáà. Äñ àñíäáè ‫ש‬äëãä-
âèà: ‫ה‬, , , š, œ.
Ñàäðçíã, ûàêèàì ñàäýåí àæðèà. Çó âàìåàåèçàðäáç àë àæðñ, ëíëàåàê‫ש‬è (50, 100
àì 200 üêèñ ‫ש‬äëãäâ) ðíëäêèöàú àñíäáñàú àöàð âààùìãäáàç áâäðèçè ‫ש‬äñàò÷åèñíáà
ãà, àêáàç, äñ àñíäáè óìãà àëíåèöíç àìáàìèãàì ãà âàãàå÷àðíç?! Øäèûêäáà
ëíëàåàê‫ש‬è âàõðäñ ðàöàú ñèò÷åà, úìäáà, âàëíçõëà ãà à. ‫ש‬., ëàâðàë áâäðà ðíâíð
óìãà âàõðäñ ëä, ðàòíëöàú, åäð ëäñëèñ. Áäðûìäáñ ãà ñíëþäáñ çàåèàìç àìáàìäáèãàì
àðàôäðè àð àëíóöèàç ãà àð âàãàó÷ðèàç. Çóìãàú ðàã öèðñ çàìàëäãðíåä õàðçóê
äìà‫ש‬è àðñäáóêè áâäðà ãà ëèñè âàëíëþàòåäêè óë‫ש‬åäìèäðäñè àñí . Ðóñäáñ äñ àñí
àð âààùìãàç ãà ëàç âàãëíèöäñ èâè ñþåà àìáàìäáèãàì ãà ‫ש‬äèòàìäñ çàåèñ àìáàì‫ש‬è.
Ùåäì éè èñäçè âóêóþåäáè åàðç, ðíë ðàú âåàõåñ, èñèú æäãëäòàã âåäùåäìäáà. Ìóçó
ðóñóêèñ ëä‫ש‬åäíáèç óìãà âàåèâíç, ðíë Ëàñóðàûä‫ש‬è, Âèâèìä‫ש‬åèê‫ש‬è,
Çà÷à‫ש‬åèê‫ש‬è, Äðõíëà‫ש‬åèê‫ש‬è àðèñ áâäðà ?
Ìó ãàåèåèü÷äáç èë âàðäëíäáàñ, ðíë àë ðäôíðëèñ àåòíðè è÷í ñóê ðàöàú 27–28
üêèñ ÷ëàüåèêè, ðíëäêñàú äñ àæðè ëíóåèãà Îäòäðáóðâ‫ש‬è ñüàåêèñ ãðíñ, àêáàç,
ðóñóêè àìáàìèñ üàðàëàðà âàãàéäçäá-âàãëíéäçäáäáèñ æäâàåêäìèç. Àðà ëâíìèà
Ñóêþàì-Ñàáà Íðáäêèàìè, àì Àìòíì I Éàçíêèéíñè, àì Åàþó‫ש‬òè Áàâðàòèíìè ìàé-
êäáàã âàìàçêäáóêäáè ÷íôèêè÷åìäì. Ëàâðàë àñäçè ðäôíðëèñ àæðè ëàç àð
ëíñåêèàç.
Õàðçóêè àìáàìè àðèñ äðçãðíóêàã ãà äðçáà‫ש‬àã ‫ש‬äõëìèêè ñðóê÷íôèêè ñèñ-
òäëà. Ëèñè ðíëäêèëä ìàüèêèñ âàëíéêäáà àì ñþåà ðàëèñ ùàëàòäáà àðöåäåñ àë ñèñòä-
ëàñ. Ñðóê÷íôèêè ñèñòäëèñ àñäç ìàëñþåðäåñ üàðëíàãâäìñ çàìàëäãðíåä õàðçóêè
àìáàìè.
Þóçè àñíñ àëíöäáèñ ‫ש‬äëãäâ ëíþãà ‫ש‬äëãäâè:
Øäëúèðãà àñíäáèñ çàåãàîèðåäêè ðàíãäìíáà àìáàì‫ש‬è;
Àñíäáñ ‫ש‬ääúåàêàç çàåèàìçè ðèâèçè ãà ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáäáè;

Ⴞმაჽები჈ან ამოჍებული ასოები ႾႫႠႰႤႡႨႣႠႬ ႠႫႭႶႤႡႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ
Ãàèéàðâà ‫ש‬äñàò÷åèñíáà àñíäáèñ ðèâèç ãà ðèúþåèç ëìèiåìäêíáäáñ ‫ש‬íðèñ

(àìáàìèñ äñ çåèñäáà þíë ëèóçèçäáãà ëèñ âäìäòèéóð éàå‫ש‬èðæä ôèìèéèóð àì-
áàìçàì);
Ãà ðíâíðú ‫ש‬äãäâè, àìáàìëà ãàéàðâà çàåèñè èãäíâðàôèóêè ãà éàêäìãàðóêè
ëìè‫ש‬åìäêíáà.
Äðçè ñèò÷åèç, ÷åäêàôäðè àèð-ãàèðèà ãà çàìàëäãðíåä àìáàìè ãàäëñâàåñà àñí-
ìè‫ש‬ìäáèñ ‫ש‬äëçþåäåèç âðíåàñ.
Îðàõòèéóêè ÷íåäêãöèóðè çåàêñàæðèñèç àë àñíäáèñ óõíìêíáà ¸õëìèñ ëðàåàê
ëíóþäðþäáêíáàñ. Äðç-äðçè ëàçâàìè ìàçêàã àèñàþà “Õàðçóê Ñàáýíçà Äìúèéêí-
îäãèà‫ש‬è”. Àë éàîèòàêóð çàìàëäãðíåä âàëíúäëà‫ש‬è èë ûåäê ñèò÷åäá‫ש‬è, ðíëêäá‫ש‬èú
âåþåãäáà äñ àñíäáè, èñèìè àðèàì þäêèç ùàþàòóêìè!? Æíâ ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è éè ñàäðçíã
âàëíòíåäáóêèà äñ àñíäáè. Äìúèéêíîäãèà‫ש‬è ãàþàñèàçäáóêèà ãà ÷íåäêëþðèå âàð-
ùäóêèà ÷åäêà àñí, àë þóçè àñíñ âàðãà, çèçõíñãà äñ àñíäáè àðàñíãäñ àð àðñäáó-
êàì. Ãàèìòäðäñäáóêè ëéèçþåäêè, ûàêèàìàú ðíë óìãíãäñ, åäðàôäðñ åäð àëíèéèç-
þàåñ àë àñíäáèñ ‫ש‬äñàþäá.
Ñàåñäáèç ìàçäêèà, ðíë õàðçóêè àìáàìè óìãà àöñãâäñ çàåèñè îèðåàìãäêè ñà-
Ⴞ ႫႠႰႤႡႨႣႠႬ ႠႫႭႶႤႡႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ
þèç.
Ⴞëàðäáèãàì àëíöäáóêè õàðçóêè àñíäáèñ ñþåà àìáàìäáèñ ñàçàìàãí àñíäáçàì ‫ש‬äãàðäáèçè òàáóêà
Ⴔèìèéèóðè Ⴁäðûìóêè Ⴊàçèìóðè Ⴕàðçóêè
Ⴀðõàóêè Ⴉêàñèéóðè Ⴛვ. წ. 412 წ. 1 ñ.
x þäç [þ] H äòà [1.¸;2.ä] H äòà [ä] H ¸à [¸] Ⴡ ‫ה‬ä [‫]]¸[ה‬ Ⴡ ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]]
y íç [] I èíòà [è] I èíòà [è] J íò [] Ⴢ ä [] Ⴢ ä []
— U óôñèêíì [ó] Υ óôñèêíì [ó] V åä [å] Ⴣ ä [óè] Ⴣ ä [óè]
— — — — Ⴤ šàð [š] Ⴤ šàð [š]
— — Ω í ëäâà [í] — — Ⴥ Œ¸ [œ[í]]
(‫)ה‬ — çàãàîèðåäêàã äñ àñí è÷í ôèìèéèóðè “þäç”-èñ ãà àðõàóê áäðûìóê

“äòà”-ñ (H) áàãàêè ãà âàëíþàòàåãà ¸-áâäðàñ. Øäëãäâ éè (ãààþêíåäáèç ëä-4 ñàóéó-
ìä‫ש‬è) èâè âàëíþàòàåãà ä-áâäðàñ (éêàñèéóðè áäðûìóêè “äòà”-ñ (H) áàãàêè). Êàçè-
ìóð‫ש‬è ëèñè áàãàêè àñíà “¸à” (H).
M()— ñàñèñëèäðè ìàþäåàðþëíåàìè áâäðà, àìó óëàþåèêí è, àìó ëíéêä è. Ôèìèéè-
óð‫ש‬è ëèñè áàãàêèà àñí “íç”, àðõàóê ãà éêàñèéóð áäðûìóê‫ש‬è “èíòà” (I), êàçè-
ìóð‫ש‬è “íò” (J).
() — âàëíþàòàåñ ãèôòíìâñ, ðíëäêèú ‫ש‬äñãâäáà óëàðúåêí “ó”-ñà ãà “è”-âàì.
Ôèìèéèóð‫ש‬è ëàñ áàãàêè àð âààùìèà. Àðõàóê ãà éêàñèéóð áäðûìóê‫ש‬è ëèñè áàãàêèà
àâðäçåä ãèôòíìâèñäóêè àñí “è ôñèêíì” (Y). Êàçèìóð‫ש‬è éè àñí “åä” (V).
Š(š) — þàþèñëèäðè ô‫ש‬åèìåèäðè áâäðà, ðíëäêèú ãàëàþàñèäçäáäêèà ëþíêíã ãà
ëþíêíã õàðçóêè äìèñàçåèñ.
Œ(œ) — ‫ש‬äëíöäáóêèà ëä-4 ñàóéóìäëãäì áäðûìóêèñ üàëáàûåäêíáèç ûèðèçàãàã
ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáèñ ôóìõúèèç (10.000-èñ àöñàìè‫ש‬ìàåàã). Éêàñèéóð áäðûìóê-
‫ש‬è ëèñè áàãàêèà “í ëäâà” (Ω).

ႾႫႠႰႤႡႨႣႠႬ ႠႫႭႶႤႡႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ Ⴞმაჽები჈ან ამოჍებული ასოები
ႠჍ჈გენილი ასოების პჽაქტიკული ხმაჽება
Àñí ‫ה‬-ñ þëàðäáà: áâäðà ¸ áâäðà ä-ñ üèì ñèò÷åèñ çàå‫ש‬è. ‫ה‬ä: ‫ה‬äâäëíìèà, ‫ה‬ä, ‫ה‬äëíâ-
êíáèìè, ‫ה‬äðè, ‫ה‬äðè¸à, ‫ה‬äðëäòóêè, ‫ה‬äõòàðè.
Àñí -ñ þëàðäáà: áâäðäá à, ä ãà í-ñ ‫ש‬äëãäâ; áâäðäá à, ä, í ãà ó-ñ üèì: à —
Äðõíëà‫ש‬åèêè, åàëä, Çà÷à‫ש‬åèêè; ä — Âèâèìä‫ש‬åèêè, Åàçä‫ש‬åèêè; í — í,
íëä, íìáàæè, íìè; à — àìåàðè, àð, àðàöè, àðêè÷è, àðóñè; ä — äðàðõèà,
äðè‫ש‬è, äðíâêèôè; í — íêè, íðöà, íòèñíãäìà; ó — óáèêä, óëíðè, ó-
ðèñòè, éíëîóòäðè.
Àñí -ñ þëàðäáà: áâäðà ó áâäðà è-ñ üèì æíâ ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è ëíéêäà: óè = : çñäáà,
ççëàðõåèà, ççëôðèìàåè, ççíì, ëä.
Àñí š-ñ þëàðäáà: šàðè, šàðèðäëè, šàðèñçåàêà, šàðèñéóãà, šàùšàùè, šàšàìè, šàšåà.
Àñí œ-ñ þëàðäáà: áâäðà í áâäðà ¸-ñ üèì ñèò÷åèñ çàå‫ש‬è âðûäêèà: œ = âðûäê í-ñ.
œ¸: œ¸, œ¸í, œ¸ëä, œ¸í¸í.
Àë àñíäáèñ þëàðäáèñ æäëíçëí÷åàìèêè üäñäáèñ óîèðíáí ñèñüíðä‫ש‬è åäðà åàð
áíêíëãäì ãàðüëóìäáóêè. Äìàçëäúìèäðäáëà óìãà âàëíçõåàì çàåèàìçè ëèóéäðûí-
Ⴞმაჽები჈ან ამოჍებული ასოები

äáäêè àæðè ãà ‫ש‬äèëó‫ש‬àíì àñíäáèñ þëàðäáèñ üäñäáè. Çó âàëíèðéåäåà, ðíë
âàóõëäáóêè àñíäáèç ‫ש‬äèûêäáà âàëíèþàòíñ çóìãàú çèçí-çèçí ñèò÷åà, ëàçè àöã-
âäìà èõìäáà âàëàðçêäáóêè.
Ⴊäõñèéíìäáè âàóõëäáóêàñíäáèàìè ñèò÷åäáèç (àë ñèò÷åäáèñ ðàíãäìíáèç)
Àáóêàûä, Èêèà. Ûåäêè õàðçóêè äìèñ êäõñèéíìè. – Õàðçåäêçà ëíìàñòäðè Áóêâàðäç‫ש‬è ãà ëèñè òèîè-
Çáèêèñè, 1973. éíìè. Êäõñèéíìè. // À. Øàìèûä. Çþæóêäáàìè 12
Ëçèñ éèêíçà êäõñèéíìè. // À. Øàìèûä. Çþæóêäáàìè òíëàã. – Ò. 9. — Çáèêèñè, 1986. — Âå. 139 – 223.
12 òíëàã. – Ò. 1. – Çáèêèñè, 1984. – Âå. 274 – (š — 25; œ — 1).
476. ( — 3; š — 162). Õàðçóê éèêí-çõëàçà ñèò÷åèñ éíìà. Ëä-2 âàëíúäëà.
— Çáèêèñè, 1984. ( — 13; š — 156).

Ⴕაჽთული ასოების გჽაფიკა ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႢႰႠႴႨႩႠ
Ⴕაჽთული ასოების გჽაფიკა
Õ
àðçóêè àñíäáèñ âðàôèéóêè ñèñòäëà ûàêæä ëàðòèåèà. Èâè àâäáóêèà éåàãðà-
òèñâàì ãà üðèñâàì ‫ש‬äëãâàð áàãäæä. Éåàãðàò‫ש‬è ùàñëóêèà üðä. Éåàãðàòè
àëàåä ãðíñ ‫ש‬äñãâäáà íçþè îàòàðà éåàãðàòèñàâàì. Çåèçäóê ëàçâàì‫ש‬è ùàñ-
ëóêèà üðä. Ñðóêè ñàþèç áàãä àñäçèà.
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႢႰႠႴႨႩႠ
Ⴜðä ãèã Ⴍçþè îàòàðà Ⴍçþè îàòàðà Ⴀსოების ასაგები

éåàãðàò‫ש‬è éåàãðàòè üðä ბადე
Õàðçóêè àñíäáè üàðëíàãâäìäì üðèñà ãà éåàãðàòèñ ëþàðääáèñ éíëáèìàúèàñ.

×åäêà àñí äðçè ñèëàöêèñàà. Àñíñ ñèâàìä éè àì ãèãè éåàãðàòèñ ëþàðèñ òíêèà, àì
îàòàðà éåàãðàòèñ ëþàðèñ (àìó ãèãè éåàãðàòèñ ëþàðèñ ìàþäåàðè).
Ⴀñíñ ñèëàöêä Ⴀñíñ ñèâàìä Ⴀñíñ ñèâàìä
Àñíñ ‫ש‬äèûêäáà äéàåíñ ãèãè éåàãðàòè, ãèãè éåàãðàòèñ ìàþäåàðè (àìó íðè
îàòàðà éåàãðàòè), ñàëè îàòàðà éåàãðàòè.
Ⴀñíñ ëèäð ãàéàåäáóêè ñèåðúääáè
Ùäëè àæðèç, õàðçóê àñíäáñ çàåãàîèðåäêàã (‫ש‬äõëìèñ ãðíñ) ¸õíìãàç ‫ש‬äëãäâè

ñàþä (èþ. Òàáóêà ).

ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႢႰႠႴႨႩႠ Ⴕაჽთული ასოების გჽაფიკა
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí çàåãàîèðåäêè

ñàü÷èñè âðàôèéà (ûå. ü. 412 ü.)

Õàðçóêè àñíäáè àâäáóêíáèñãà ëèþäãåèç ‫ש‬äëãäâìàèðàã ‫ש‬äèûêäáà ãàåàÿâóôíã.
Ⴕàðçóêè ôðàôäëäáèñ éêàñèôèéàúèà àâäáóêíáèñãàëèþäãåèç
Éóçþíåàì-þàæíåàìè âðàôäëäáè
Üðèóê-þàæíåàìè âðàôäëäáè
Üðèóêè âðàôäëà

Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ çàåãàîèðåäêè ñàþä

èì äì âàì åèì ùèì þàì
šàð
õàì ÿàì
àì íì ä úàì ‫ה‬ä ä ñàì ÷àð ôàð
ãíì áàì æàì ìàð òàð ïàì
çàì éàì îàð öàì
êàñ ¸àä
ëàì ûèê œ¸
ðàä ‫ש‬èì üèê

ýàð

Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ ‫ש‬èãàÿâóôóðè çàìëèëãäåðóêè éêàñèôèéàúèà

(äðçè âðàôäëèñ âàãàñåêà ëäíðä‫ש‬è)


Ðàãâàìàú õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ äðçèàìè âðàôèéóêè ñèñòäëà äðçè îðèìúèîèç

ãà äðçáà‫ש‬àã àðèñ ‫ש‬àõëìèêè, ‫ש‬äëíõëäãèñçåèñ ÷íåêàã æäãëäòè è÷í úàêéäóêè
àñíìè‫ש‬ìäáèñ âðàôèéèñ (ëíþàæóêíáèñ) âàãëíöäáà ñþåà (óúþí) àìáàìèãàì. Àìãà,
‫ש‬äñàûêíà, âàãëíöäáóê èõìà ðàëíãäìèëä àñíñ ëíþàæóêíáà. Øäëãäâ éè àë àñíäáèñ
ñàôóûåäêæä ‫ש‬äèõëìà ãàìàðùäìè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè.
Õàðçóêè àñíäáè íðèäìòàúèèñãà ëèþäãåèç ‫ש‬äèûêäáà ãàè÷íñ íçþ ÿâóôàã.
Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ éêàñèôèéàúèà ëàçè íðèäìòàúèèñãà ëèþäãåèç
Ëàðúþìèå íðèäìòèðäáóêè âðàôäëäáè
Ëàðÿåìèå íðèäìòèðäáóêè âðàôäëäáè
Âðàôäëäáè íðëþðèåè íðèäìòàúèèç

“Ùàéäòèêè” (óíðèäìòàúèí) âðàôäëäáè
Ðà ãàëíéèãäáóêäáà àõåñ õàðçóê àñíäáñ ñèëäòðèàñçàì? Øäåàãàðíç äðçëàìäçñ

‫ש‬äëãäâè àñíäáè: Ⴕ, Ⴃ, Ⴣ ãà Ⴁ. Ðèç âàìñþåàåãäáèàì äðçëàìäçèñâàì äñ àñíäáè? Àëèñ
âàñàâäáàã ñàýèðíà ùàåàòàðíç äõñîäðèëäìòè.
Àñíäáèñ ëàðÿåìèãàì ëàðúþìèå ‫ש‬äëíòðèàêäáèñ ãðíñ ëèåèöäáç ‫ש‬äëãäâñ: àñíäáëà
Õ ãà Ã ‫ש‬äèìàðùóìäñ çàåèñè ñàþä, àñíäáè ãà Á ‫ש‬äëíòðèàêãìäì ëàðúþìèå.
Àñíäáèñ õåäåèãàì æäåèç âàãàòðèàêäáèñ ãðíñ ëèåèöäáç ‫ש‬äëãäâñ: àñí Õ àñäåä ‫ש‬ä-
èìàðùóìà çàåèñè ñàþä ãà ëàñ ‫ש‬äóäðçãà àñí , აñíäáè Ã ãà Á âàãàòðèàêãìäì.
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ ãàëíéèãäáóêäáà Ⴋàðÿåìèãàì ëàðúþìèå íðèäìòèðäáóêè

ñèëäòðèàñçàì àñíäáè
Ⴕვევიდან ზევით გადატრიალებული Ⴄðçãðíóêàã ‫ש‬äëíòðèàêäáóêè ãà

ასოები âàãàòðèàêäáóêè àñíäáè

Äðçãðíóêè ‫ש‬äëíòðèàêäáèñ ãà âàãàòðèà-

êäáèñ ãðíñ ëèåèöäáç ‫ש‬äëãäâñ: àñí Õ ‫ש‬äèìàðùó-
ìà çàåèñè ñàþä, აñíäáëà Ã ãà ëèèöäñ èñäçèåä ñà-
þä, ðíâíðú ‫ש‬äëíòðèàêäáèñ ãðíñ, აñí Á éè ëèè-
öí àþàêè ñàþä.
Ë. ñ., ìäáèñëèäð òðèàêèñ ãðíñ àñí Õ èìàðùó-
ìäáñ çàåèñ ñàþäñ, àñí Á éè èúåêèñ çàåèñ ñàþäñ.
Àñíäáè Ã ãà þàì èìàðùóìäáäì çàåèñ ñàþäñ, þàì
éè èúåêèàì. Äñ ìàçêàã ùàìñ àõ ëí÷åàìèê ñó-
ðàçæä.
Ðèç àðèñ äñ âàìîèðíáäáóêè? Àë ëíåêäìà‫ש‬è
åêèìãäáà àñíäáèñ ñþåàãàñþåà ãàëíéèãäáóêäáà
ñèëäòðèàñçàì. Éäðûíã, àñí Õ àõåñ ñèëäòðèèñ
Ⴀñíäáèñ ñàþäúåêèêäáà ëàçè òðèàêèñàñ
íðè öäðûè – çàðàæóêè ãà ‫ש‬åäóêè (+). Àñí Ã
àõåñ ñèëäòðèèñ äðçè öäðûè – ‫ש‬åäóêè ( | ). Àñí – ñèëäòðèèñ äðçè öäðûè –
çàðàæóêè (—). Àñí Á éè àñèëäòðèóêèà.
Õàðçóêè àñíäáè ñèëäòðèèñãà ëèþäãåèç ‫ש‬äèûêäáà ãàè÷íñ ‫ש‬äëãäâ ÿâóôäáàã.

Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ éêàñèôèéàúèà ñèëäòðèèñãà ëèþäãåèç
Ⴑèëäòðèóêè âðàôäëäáè
Ñèëäòðèèñ ‫ש‬åäóêè ãà çàðàæóêè öäðûäáèç
Ⴑèëäòðèèñ ‫ש‬åäóêè öäðûèç
Ⴑèëäòðèèñ çàðàæóêè öäðûèç
Ⴀსèëäòðèóêè âðàôäëäáè
Úìíáèêèà, ðíë ôèìèéèäêäáè üäðãìäì ëàðÿåìèãàì ëàðúþìèå. Áäðûìäáëà úíòàí-

ãäìè úåêèêäáäáèç âàãëíèöäñ ôèìèéèóðè àìáàìè, ëàâðàë üäðèñ ëèëàðçóêäáàñ ëèà-
ìèýäñ ä. ü. “áóñòðíôäãíìóêè” þàñèàçè. Ðà‫ש‬è âàëíèþàòäáà äñ? Èëà‫ש‬è, ðíë çó, ëà-
âàêèçàã, äðçè ñòðèõíìè èüäðäáíãà ëàðÿåìèãàì ëàðúþìèå, ‫ש‬äëãäâè ñòðèõíìè éè
èüäðäáíãà ëàðúþìèãàì ëàðÿåìèå ãà à.‫ש‬. Àñíäáè éè àëèñàñ èöäáãìäì àì ‫ש‬äëíòðèà-

êäáóê (àìòèôíðëà) àì âàãàòðèàêäáóê (èìåäðñèóê), àìãà ‫ש‬äëíòðèàêäáóê-âà-

ãàòðèàêäáóê (àìòè + èìåäðñèóê) ôíðëàñ.
ä
Ⴋàðúþìèãàì ëàðÿåìèå — ‫ש‬äëíòðèàêäáà — Ⴋàðúþìèãàì ëàðÿåìèå — ‫ש‬äëíòðèàêäáà —

ëàðÿåìèãàì ëàðúþìèå âàãàòðèàêáà — ëàðÿåìèãàì ëàðúþìèå
Ⴋàðÿåìèãàì ëàðúþìèå— ‫ש‬äëíòðèàêäáà —მàðúþìèãàì Ⴋàðÿåìèãàì ëàðúþìèå— ‫ש‬äëíòðèàêäáà —

ëàðÿåìèå âàãàòðèàêáà — მàðúþìèãàì ëàðÿåìèå
Ⴁუსტროფედონული წერის სრული ციკლი
Äðçè ãà èâèåä àñíñ (ëàâàêèçàã àñí P) áóñòðíôäãíìóêè üäðèñ ãðíñ ‫ש‬äèûêä-

áà ¸õíìãäñ íçþè ôíðëà.
Ⴄðçè ãà èâèåä àñíñ ñþåàãàñþåà ôíðëäáè
áóñòðíôäãíìóêè üäðèñ ãðíñ
ùåäóêäáðèåè ôíðëà èìåäðñèóêè ôíðëà
àìòè- + èìåäðñèóêè
àìòèôíðëà
ôíðëà
Áóñòðíôäãíìèç áäðûìäáè üäðãìäì ä. ü. àðõàóê îäðèíã‫ש‬è (ûå. ü. ëä-8 — 9 ññ.).

Øäëãäâ éè, ä. ü. éêàñèéóð þàìà‫ש‬è (ûå. ü. ëä-5 ñàóéóìèãàì), üäðàë ‫ש‬äèûèìà äðçàã
äðçè ñòàáèêóðè ëèëàðçóêäáà — ëàðúþìèãàì ëàðÿåìèå.
Õàðçóêè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ‫ש‬äõëìèñàñ ñþåàãàñþåà äêäëäìòäáèñ ëèëàòäá-âàëíéêäáèñ
âàðãà ìàþëàðèà àâðäçåä áóñòðíôäãíìóêè üäðèñ üäñè (áóñòðíôäãíìóêè
âðàôèéóêè îðèìúèîè). Äñ ëäò÷åäêäáñ áóñòðíôäãíìóêè üäðèñ îðèìúèîèñ
úíãìàæä ‫ש‬äëíõëäãèñ ëèäð. Èâè éàðâàã äðéåäíãà àë üäðèñ üäñ‫ש‬è, ðàãâàìàú è÷í èë
ãðíèñ çàìàëäãðíåä. Ëàì éè äñ üäñè âàëíè÷äìà õàðçóêè àñíäáèñ ‫ש‬äõëìèñàñ. Àë
üäñèç àðèñ ‫ש‬äõëìèêè õàðçóêè àìáàìèñ çèçõëèñ ìàþäåàðæä ëäòè (20-è 35-ãàì)
àñíäáè.
Àêáàç, äñ éèãäå ëèóçèçäáñ õàðçóêè àìáàìèñ ‫ש‬äõëìèñ çàðèöæä — àðà óàþêíåäñ
ûå. ü. ëä-5 ñàóéóìèñà.

Ⴁóñòðíôäãíìóêè üäðèñ üäñèç âàëí÷åàìèêè âðàôäëäáè

“Àáñíêóòóðè” áóñòðíôäãíìè “Ìàüèêíáðèåè” áóñòðíôäãíìè Âðàôäëäáè èìàðùóìäáäì çàåèñ ñàþäñ
(äêäëäìòäáèñ âàëíéêäá-ãàëàòäáèç) ìäáèñëèäð áðóìåèñàñ
Àìòèôíðëà Àìòèôíðëà
(äêäëäìòäáèñ âàëíéêäáèç)
Èìåäðñèóêè ôíðëà
Èìåäðñèóêè ôíðëà
(äêäëäìòäáèñ âàëíéêäáèç)
Àìòè- + èìåäðñèóêè ôíðëà Èìåäðñèóêè ôíðëà

(äêäëäìòäáèñ ãàëàòäáèç)

Ⴑასტამბო ბეჭ჈უჽი ასოები ႱႠႱႲႠႫႡႭ ႡႤႽႣႳႰႨ ႠႱႭႤႡႨ
Ⴑასტამბო ბეჭ჈უჽი ასოების

ტეჽმინოლოგია
Õ
àðçóêè òäðëèìè “ëçàåðóêè” êàçèìóðè “éàîèòàêóðèñ” (capitalis) ‫ש‬äñàò÷åè-
ñèà (caput – çàåè; capitalis – ëçàåàðè; littera capitalis – àñíëçàåðóêè). Àë òäð-
ëèìèç àöèìè‫ש‬ìäáà àðà ëàðòí âàðéåäóêè õàðçóêè àñíäáè, àðàëäã ñàäðçíã
ìäáèñëèäðè ñòðèõðìæäãà ãèãè àñíäáè ñþåà ãàëüäðêíáäá‫ש‬è.
Ⴁ ႤႽႣႳႰႨ ႠႱႭႤႡႨ
õàðçóêè – “ëçàåðóêè”
êàçèìóðè – “ëàóñéóêè”
ñíëþóðè – “äðéàçàâèðè”
ðóñóêè – “îðíîèñìí”
Ⴋçàåðóêè
“Ìóñþóðè”. Àë òäðëèìèç àöèìè‫ש‬ìäáà àðà ëàðòí õàðçóêè ñàñòðèõíìí éóçþíåà-

ìè àñíäáè, àðàëäã ñàäðçíã ìäáèñëèäðè ñàñòðèõíìí îàòàðà àñíäáè ñþåà ãàëüäðêí-
áäá‫ש‬è.
õàðçóêè – “ìóñþóðè”
êàçèìóðè – “ëèìóñéóêè”
ñíëþóðè – “áíêíðàâèðè”
ðóñóêè – “ñòðíùìè”
Ⴌóñþóðè
“Éóðñèåè” ìè‫ש‬ìàåñ ñüðàôüäðàñ, âàéðóê þäêñ. Òäðëèìäáè “ëþäãðóêè”, “ñüðàô-

üäðà” ãà “âàéðóêè þäêè” ñèìíìèëäáèà. Àìó õàðçóêè òäðëèìè “ëþäãðóêè” êàçè-
ìóðè “éóðñèåèñ” ‫ש‬äñàò÷åèñèà (cursus – ñèðáèêè, ãèìäáà; cursivus – ðíëäêèú âàðáèñ;
littera cursiva – àñí, ðíëäêèú âàðáèñ (ëþäãðóêè àñí). Òäðëèìèç “ëþäãðóêè” àöè-
ìè‫ש‬ìäáà àðà ëàðòí õàðçóêè ñàñòðèõíìí ëðâåêíåàìè àñíäáè, àðàëäã ñàäðçíã ìä-
áèñëèäðè éóðñèåè, ñüðàôüäðà, âàéðóêè þäêèç ‫ש‬äñðóêäáóêè àñí ñþåà ãàëüäð-
êíáäá‫ש‬è.

ႱႠႱႲႠႫႡႭ ႡႤႽႣႳႰႨ ႠႱႭႤႡႨ Ⴑასტამბო ბეჭ჈უჽი ასოები
õàðçóêè – “ëþäãðóêè”
êàçèìóðè – “éóðñèåè”
ñíëþóðè – “‫ש‬þàâèðè”
ðóñóêè – “ñéíðíîèñè”
Ⴋხედრული
“Éàîèòäêè“, “éàîèòäêóðè àñíäáè” – ëçàåðóêè àñíñ ëíþàæóêíáèñ ãà ìóñþóðè

àñíñ æíëèñ ñàñòðèõíìí àñíäáè. Àë òäðëèìèñ õàðçóêè ‫ש‬äñàò÷åèñèà “ëúèðä ëçàå-
ðóêè” (caput – çàåè; caputellum – îàòàðà çàåè).
õàðçóêè – “ëúèðä ëçàåðóêè”

êàçèìóðè – “éàîèòäêè”
Ⴋცირე მთავრული
Ⴁეჭ჈უჽი ასოები
Õàðçóêè òäðëèìè “ñàñàçàóðí” êàçèìóðè “ñàòèòóêíñ” ‫ש‬äñàò÷åèñèà (titulus –
ñàçàóðè). Àë òäðëèìèç àöèìè‫ש‬ìäáà ëçàåðóêè ëíþàæóêíáèñ àñí, ðíëêèñ æíëà éä-
âäêèñ æíëèñàà.
õàðçóêè – “ñàñàçàóðí”
êàçèìóðè – “ñàòèòóêí”
Ⴑასათაურო
Ⴑàñàçàóðí, ëçàåðóêè, ëúèðä ëçàåðóêè, ìóñþóðè, ëþäãðóêè àñíäáè
Ⴑàñòàëáí áäýãóðè àñíäáè

Ⴑàñàçàóðí Ⴋçàåðóêè Ⴑàñòðèõíìí
Ⴋúèðä ëçàåðóêè Ⴌóñþóðè Ⴋþäãðóêè
ÀÇÈ ÀÇÈ ÀÇÈ àçè àçè


Ⴑàñàçàóðí
Ⴑàòäõñòí
Ⴋთავრული
Ⴑასტრიქონო
Ⴌუსხური
Ⴀñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè

Ñàñàçàóðí
ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ
Ëçàåðóêè
Ëúèðä ëçàåðóêè
Ìóñþóðè
აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ
Ëþäãðóêè
Ⴃàëàòäáèçè ìè‫ש‬ìäáè
1234567890%№IVX*-—. … ; : [ ] { } + - / \ ! ? @ # $ % ^ & ( ) ~ ‘ ’ “ ”
ႥႠႰႻႨႠ ႫႣႤႡႠႰႤႭႡႱ ႧႡႨႪႨႱႨႣႠႬ ႱႠႫႠႱ ႩႨႪႭႫႤ

ႥႠႰႻႨႠ ႫႣႤႡႠႰႤႭႡႱ ႧႡႨႪႨႱႨႣႠႬ ႱႠႫႠႱ ႩႨႪႭႫႤႲႰႦႤს



Ñàñàçàóðí
Ëçàåðóêè
Ìóñþóðè
Ëþäãðóêè
აბგ჈ევზჱთიკლმნჲოპჟჽსტჳუფქჍყშჩცძწჭხჴჯჰჵ
1234567890%№IVX*-—. … ; : [ ] { } + - / \ ! ? @ # $ % ^ & ( ) ~ ‘ ’ “ ”
ႥႠႰႻႨႠ ႫႣႤႡႠႰႤႭႡႱ ႧႡႨႪႨႱႨႣႠႬ ႱႠႫႠႱ ႩႨႪႭႫႤႲႰ
Ⴅაჽძია მ჈ებაჽეობს Ⴇბილისი჈ან სამას კილომეტჽზე
ÀÀÀ à à É É É é é Ò Ò Ò ò ò Û Û Û û û
ÁÁÁ á á ÊÊ Ê ê ê Ü Ü Ü ü ü
Â ÂÂ â â ËË Ë ë ë Ó Ó Ó ó ó Ý Ý Ý ý ý
Ã Ã Ã ã ã ÌÌ Ì ì ì Ô Ô Ô ô ô Þ Þ Þ þ þ
ÄÄÄ ä ä MM M Õ Õ Õ õ õ Š Š Š š š
Å ÅÅ å å ÍÍ Í í í Ö Ö Ö ö ö ß ß ß ÿ ÿ
ÆÆÆ æ æ ÎÎ Î î î × × × ÷ ÷ ¨ ¨ ¨ ¸ ¸
ƒ ƒ Ï Ï Ï ï ï Ø Ø Ø i i Œ Œ Œ œ œ
Ç ÇÇ ç ç ÐÐ Ð ð ð Ù Ù Ù ù ù
È È È è è Ñ Ñ Ñ ñ ñ Ú Ú Ú ú ú


Ⴑàñàçàóðí
À Á Â Ã Ä Å Æ ÇÈ É Ê Ë Ì M Í Î Ï Ð
Ⴑàòäõñòí
À Á Â Ã Ä Å Æ Ç È É Ê Ë Ì M Í Î Ï Ð
à á â ã ä å æ ƒ ç è é ê ë ì í î ï ð

Ⴑàñàçàóðí
Ñ Ò Ó Ô Õ Ö × Ø Ù Ú ÛÜ Ý Þ Š ß ¨Œ
Ⴑàòäõñòí
Ñ Ò Ó Ô Õ Ö × Ø Ù Ú Û Ü Ý Þ Š ß ¨ Œ
ñ ò ó ô õ ö ÷ i ù ú û ü ý þ š ÿ ¸ œ
Ⴕàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòèñ âàìåèçàðäáèñ îäðèíãäòè

Ðíëèñ îäðèíãè
1629 ü. Îàíêèìè ãà Èðáàþè
(îèðåäêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòè)
1687 ü. Àëñòäðãàëèñ îäðèíãè Ëèéêí‫ ש‬Éè‫ש‬è
1709 — 1748 üü. Çáèêèñèñ îäðèíãè Åàþòàìâ VI
1749 — 1799 üü. Çáèêèñèñ îäðèíãè Äðäéêä II
1800 — 1865 üü. Îäòäðáóðâèñ îäðèíãè Îäòäðáóðâèñ Ëäúìèäðäáàçà Àéàãäëèà
1865 — 1933 üü. “Ãðíäáèñ” îäðèíãè Âàæäçè “Ãðíäáà”
1933 — 1991 üü. Ñàáýíóðè îäðèíãè
1992 üêèãàì Àþàêè îäðèíãè

Ⴋèéêí‫ ש‬Ⴉè‫ש‬èñ ëèäð ãàëæàãäáóêè

õàðçóêè ‫ש‬ðèôòè
(Ⴀëñòäðãàëè, 1687 ü.)
Ⴕàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòäáè

Ⴀñíëçàåðóê/ëþäãðóêè Ⴀñíëçàåðóê /ìóñþóðè
1. Îàíêèìè ãà Ì.Èðáàþè (1629 ü.) 12. ႫႧ Ⴀვაზა Ⴋხ 1. Îàíêèìè ãà Ì.Èðáàþè (1629 ü.)
2. Ëèéêí‫ ש‬Éè‫ש‬è (1687 ü.) 13. ႫႧ Ⴙვეულებჽივი Ⴋხ 2. Ëèéêí‫ ש‬Éè‫ש‬è (1687 ü.)
3. Óìèåäðñèòäòè (1964 ü.) 14. ႫႧ Ⴉუჽიეჽი Ⴋხ 3. Óìèåäðñèòäòè (1964 ü.)
4. ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე მხე჈ჽული (1996 ü.) 15. ႫႧ Ⴄვეჽსონ Ⴋონო Ⴋხ 4. ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე ნუსხუჽი (1996 ü.)
5. Ëýäãêèûä ხäêìàüäðè (1996 ü.) 16. ႫႧ Ⴎაჽლამენტი Ⴋხ 5. ႫႧ Ⴃამაზე Ⴌუ
6. ႫႧ Ⴀკა჈ემი Ⴋხ 17. ႫႧ Ⴎჽიმეჽი Ⴋხ 6. ႫႧ Ⴞუცუჽი Ⴌუ
7. ႫႧ Ⴂჽიგოლია Ⴋხ 18. Ⴀჽიალ Ⴓნიკო჈ე ႫႱ 7. ႡႮႢ Ⴎაატა
8. ႫႧ Ⴊიტეჽატუჽული Ⴋხ 19. Ⴉო჈ე 2000 8. ႡႮႢ Ⴌინო
9. ႫႧ Ⴐუსთაველი Ⴋხ 20. ႲႨႲႳႱ Ⴉიბეჽბიტ Ⴁაზიკ 9. ႡႮႢ Ⴞუცუჽი Ⴓ
10. ႫႧ Ⴑილფაენი Ⴋხ 21. ႡႮႢ Ⴎაატა Ⴈნგიჽი Ⴅეჽა
11. ႫႧ Ⴇაიმსი Ⴋხ
Ⴕàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòäáè

Ⴋþäãðóêè
1. Îàíêèìè ãà Ì. Èðáàþè (1629 ü.) 18. Âíðãà
2. Ëèéêí‫ ש‬Éè‫ש‬è (1687 ü.) 19. Êèòäðàòóðóêè
3. Åäìóðè (1866 ü.) 20. Øäëíõëäãè
4. Ãäãàäìèñ (1876 ü.) 21. Ëóõè âðíòäñéè
5. É. Êíðçõèôàìèûèñ (1884 ü.) 22. ႡႮႢ Ⴀჽიალი
6. Îàðèæóêè(1903 ü.) 23. ႡႮႢ Ⴀფხაზეთი
7. Ëéàôèí (1956 ü.) 24. ႡႮႢ Ⴁოქსო
8. Åèüðí (1956 ü.) 25. ႡႮႢ Ⴂლახო
9. Ùåäóêäáðèåè 26. ႡႮႢ Ⴄლიტე
10. Éóðñèåè(1964 ü.) 27. ႡႮႢ Ⴈნგიჽი
11. Ãóëáàûä (1964 ü.) 28. ႡႮႢ Ⴈჽუბაქიძე
12. Äìúèéêíîäãèóðè (1967 ü.) 29. ႡႮႢ Ⴉუჽიეჽი
13. Íõòíëáäðè (1968 ü.) 30. ႡႮႢ Ⴉლასიკა
14. Úèúäðí 31. ႡႮႢ Ⴋიხეილ Ⴑტეფანე
15. Ìàéàãóêè 32. ႡႮႢ Ⴐიონი
16. Éíêþäçè 33. ႡႮႢ Ⴓცნობი
17. Èåäðèà

Ⴑასტამბო ხელნაწეჽი ასოები ႱႠႱႲႠႫႡႭ ႾႤႪႬႠႼႤႰႨ ႠႱႭႤႡႨ
Ⴑასტამბო ხელნაწეჽი
ასოები
Ⴑ
àñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè àðèñ íðè ñàþèñ: âàìúàêéäåäáóêè ãà âàáëóêè üä-
ðèñàçåèñ. Þäêìàüäðè àñíäáè ÷íåäê âàðìèòóð‫ש‬è óìãà è÷íñ äðçè ñàþäíáèñ:
ìíðëàêóðè ñèâàìèñ, ìàçäêè, áóìäáðèåè éíìòðàñòóêíáèñ, ãàþðèêè.
Ⴑàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè
Ⴂàìúàêéäåäáóêè
Ⴞ ႤႪႬႠႼႤႰႨ ႠႱႭႤႡႨ
Ⴋçàåðóêè Ⴑàñòðèõíìí
Ⴂàáëóêè
Ⴞäêìàüäðè âàìúàêéäåäáóêè àñíäáè

ÇÄÇÐÈ çäçðè
Ⴞäêìàüäðè âàáëóêè àñíäáè

ႱႠႱႲႠႫႡႭ ႾႤႪႬႠႼႤႰႨ ႠႱႭႤႡႨ Ⴑასტამბო ხელნაწეჽი ასოები
Ñàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè

Âàìúàêéäåäáóêè Âàáëóêè
Ⴋçàåð. Ⴑàñòð. Ⴋçàåð. Ⴑàñòð.
ÇÄÇÐÈ çäçðè
Ⴑàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè
Ⴂàìúàêéäåäáóêè
Ⴋçàåðóêè
ÇÄÇÐÈ
Ⴑàñòðèõíìí
çäçðè
Ⴂàáëóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴞელნაწეჽი ასოები
Þäêìàüäðè âàìúàêéäåäáóêè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè

Ëçàåðóêè
ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌMÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞŠß¨Œ
Ñàñòðèõíìí
àáâãäåæƒçèéêëìíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œ
1234567890% 1IVX.…:;,'„œ&[?!
ÅÀÐÛÈÀ ËÃÄÁÀÐÄÍÁÑ ÇÁÈÊÈÑÈÃÀÌ ÑÀËÀÑ ÉÈÊÍËÄÒÐÆÄ
Åàðûèà ëãäáàðäíáñ Çáèêèñèãàì ñàëàñ éèêíëäòðæä
Þäêìàüäðè âàáëóêè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè

Ëçàåðóêè

Ⴑასტამბო ჈ეკოჽატიული ასოები ႱႠႱႲႠႫႡႭ ႣႤႩႭႰႠႲႨႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ
Ⴑასტამბო ჈ეკოჽატიული
ასოები
Ⴑ
àü÷èñè àñí — ãèãè æíëèñ, æíâÿäð ëþàòåðóêàã âàôíðëäáóêè, ñàñàçàóðí
àñí, ðíëäêñàú ñüäðäì üèâìèñ òäõñòèñ çàåèñ, ìàüèêèñ àì àáæàúèñ ãàñàü-
÷èñ‫ש‬è. Õàðçóêè “ñàü÷èñè àñí” êàçèìóðè “èìèúèàêèñ” ‫ש‬äñàò÷åèñèà (initialis
— ñàü÷èñè; littera initialis — ñàü÷èñè àñí).
×åäêàæä ëàðòèå ñàü÷èñ àñíñ üàðëíàãâäìñ èëàåä âàðìèòóðèñ ëñþåèêè éäâäêèñ
Ⴃ ႤႩႭႰႠႲႨႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ
ëóõè (ûàêèàì ëóõè) ñàñàçàóðí àñí.
À
ëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâ-
êèñ‫ש‬è. Ñàõàðçåäêí àëÿíáèìäáñ Øäõñ-
îèðñ ãäãàì‫ש‬è àì Ëàùàáêèñ ãà Îàñòäð-
ìàéèñ çàðâëàì‫ש‬è. Ñàõàðçåäêíñ, èñäåä ðíâí-
ðú ëçäê Ñàáýíçà Éàå‫ש‬èðñ, äñàýèðíäáà ñþåà-
âåàðè ãàñàåêóðè âàëíúãèêäáà. Ñàõàðçåäêí,
èñäåä ðíâíðú ëçäêè Ñàáýíçà Éàå‫ש‬èðè, óìãà
è÷íñ áíðíòäáèñàçåèñ ãàþóðóêè ñèåðúä. Àè
ðàòíë âàæèñ âàëí÷äìäáà Çáèêèñ‫ש‬è è÷í ëéåêä-
êíáà.
Ⴑàü÷èñè àñíñ ìèëó‫ש‬è
Ⴋþàòåðóêè èìèúèàêäáè ‫ש‬óàñàóéóìíåàì

õàðçóê þäêìàüäðäá‫ש‬è

ႱႠႱႲႠႫႡႭ ႣႤႩႭႰႠႲႨႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨ Ⴑასტამბო ჈ეკოჽატიული ასოები

Ⴃეკოჽატიული ასოები





Ⴕàðçóêè ëþàòåðóêè èìèúèàêäáè
Ⴀ Ⴒ
Ⴁ Ⴓ
Ⴂ Ⴔ
Ⴃ Ⴕ
Ⴄ Ⴖ
Ⴅ Ⴗ
Ⴆ Ⴘ
Ⴇ Ⴙ
Ⴈ Ⴚ
Ⴉ Ⴛ
Ⴊ Ⴜ
Ⴋ Ⴝ
Ⴌ Ⴞ
Ⴍ Ⴤ
Ⴎ Ⴟ
Ⴏ Ⴠ
Ⴐ Ⴥ
Ⴑ

Ⴑàü÷èñè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè
À Ã Õ
Ü Å Ì
Ð Ç Ë







Ⴕñíåèêüäðà — ãäéíðàòèóêè þäêüäðà, ðíëäêèú ¸éðàåñ ñòðèõíìñ âàìóü÷åä-

òäê íðìàëäìò‫ש‬è. Õñíåèêüäðà‫ש‬è èþëàðäáà ‫ש‬äëãäâè þäðþäáè:
àñíäáèñ ìàüèêäáèñ ‫ש‬äëíéêäáà ëàçè ëèàþêíåäáèñ ëèæìèç.
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè
=
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè
äðçè àñíñ ãàëíðùèêäáà ëäíðä àñíçè.
=
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè
íðè àñíñ óðçèäðçãàëíðùèêäáà; íðè àñí îàòàðàåãäáà íðÿäð ãà äðçèëäí-

ðäæä ãâäáà.
ႣႠ =
ëàâåàðè äêäëäìòäáèñ ‫ש‬ääðçäáà.
ãàîàòàðàåäáóêè ëðâåàêè àñíäáèç èåñäáà ñèúàðèäêäáè.

Ëàâàêèçàã, ñèò÷åà “ÄÌÚÈÉÊÍÎÄÃÈÀ” õñíåäåèêüäðèç ëèèöäáñ ãààþêíåäáèç
àñäç ñàþäñ.
Õñíåèêüäðèñ ìèëóiè Õñíåèêüäðèñ ìèëóiè (ñèò÷åà “Äìúèéêíîäãèà”)
„Ñàëöåçí ãà ñàëöåãäêí Ñàþàðäáà”.

Çáèêèñè, 1709 ü.

„Ñàþàðäáà Ëàðéíæèñè. Çàåè îèðåäêè”.

Çáèêèñè, 1710 ü.
“Ü÷íáèêñèò÷åàíáà”.
Ëàðè Áðíñäñ þäêüäðà
“Üèâìè Ü÷íáèêñèò÷åàíáà”. (1768 ü.)
Þåäóêè — ãäéíðàòèóêè þäêüäðà ëþäãðóêè àñíäáèç, ðíëäêèú èþëàðäáíãà
ëä-17—19 ññ. þäêìàüäðäá‫ש‬è àåòíðèñ àì âàãàëüäðèñ þäêëíüäðèñ âàãëíñàúäëàã.
Àðùèê Ëäôèñ þäêëíüäðà ëèñè üäðèêèãàì

Ì.Åèòúäìèñàãëè. (1686 ü.)
Àìòíì Áàâðàòèíìèñ “Ü÷íáèêñèò÷åàíáèñ” âàãàëüäðèñ

Ãàåèç Ðäõòíð Àêäõñèûèñ þäêëíüäðà. (1800 ü.)
Ëàðè Áðíñäñ þäêëíüäðà
Ⴑàñòàëáí ãäéíðàòèóêè àñíäáè

Ãäéíðàòèóêè Ñàü÷èñè àñí Ñàñàçàóðí
Õñíåèêüäðà Ñàñàçàóðí

Ⴑàñòàëáí àñíìè‫ש‬ìäáèñ éêàñèôèéàúèà

Ñàñàçàóðí
Ëçàåðóêè
Áäýãóðè Ëúèðä ëçàåðóêè
Ñàòäõñòí
Ñàñòðèõíìí Ìóñþóðè
Ëþäãðóêè
Ëçàåðóêè
Âàìúàêéäåäáóêè
Þäêìàüäðè
Ëçàåðóêè
Âàáëóêè
Ãäéíðàòèóêè Ñàü÷èñè àñí Ñàñàçàóðí
Õñíåèêüäðà Ñàñàçàóðí
Ⴑàñòàëáí àñíìè‫ש‬ìäáè
Ñàñàçàóðí
ÇÄÇÐÈ
ÇÄÇÐÈ
Ëçàåðóêè
Áäýãóðè
ÇÄÇÐÈ
Ñàòäõñòí
Ñàñòðèõíìí Ìóñþóðè
çäçðè
Ëþäãðóêè
çäçðè
ÇÄÇÐÈ
Âàìúàêéäåäáóêè
Ëçàåðóêè
çäçðè
Þäêìàüäðè
Ëçàåðóêè
Âàáëóêè

ႵႠႰႧႳႪႨ ႸႰႨႴႲႨႱ ႢႠႳႫႿႭႡႤႱႤႡႠ Ⴕაჽთული შჽიფტის გაუმჯობესება
Ⴕაჽთული შჽიფტის
გაუმჯობესება
Õ
àðçóêè ‫ש‬ðèôòèñ âàóëÿíáäñäáèñ ëèæìèç ùàñàòàðäáäêèà ‫ש‬äëãäâè
öíìèñûèäáäáè: àñíëçàåðóêèñ ãà ìóñþóðèñ àöãâäìà, ñàñòðèõíìí àñíäáèñ
îðíîíðúèäáèñ ‫ש‬äúåêà, àþàêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóíäáèñ ‫ש‬äõëìà.
Ⴀსომთავჽულის ჈ა ნუსხუჽის აჍ჈გენის აუცილებლობა
Ⴘჽიფტის გაუმჯობესება
Àðàëäóê ãàëüäðêíáàñ ñàôóûåêàã ãàäãí ôèìèéèóðè ãàëüäðêíáèñ "éóðñèåè".
Ñüíðäã àëèç àðèñ âàìîèðíáäáóêè "äåðíîóêè" ãà "àæèóðè" ãàëüäðêíáäáèñ âðà-
ôèéèñ ëéåäçðè âàìñþåàåäáà.
Ôèìèéèóðè ãàëüäðêíáà
"Éàîèòàêóðè" "Éóðñèåè"
Áäðûìóêè Ëúèðäàæèóêè Àðàëäóêè

Õàðçóêè
(àðõàóêè) ãàëüäðêíáäáè
Ãàñàåêóðè Àöëíñàåêóðè
ãàëüäðêíáäáè ãàëüäðêíáäáè
(éêàñèéóðè áäðûìóêè, (äáðàóêè, àðàáó-
êàçèìóðè) êè, ñèðèóêè)
Àìáàìóðè ãàëüäðêíáäáèñ iäõëìèñ æíâàãè ñõäëà

Ⴕაჽთული შჽიფტის გაუმჯობესება ႵႠႰႧႳႪႨ ႸႰႨႴႲႨႱ ႢႠႳႫႿႭႡႤႱႤႡႠ
Íðþàæíåàìè (ëíìóëäìòóðè) Íçþþàæíåàìè Éóðñèåè
Ëàóñéóêè Ëèìóñéóêè
Ëçàåðóêè Ñàñòðèõíìí Ëçàåðóêè Ñàñòðèõíìí
Áäýãóðè Þäêìàüäðè
Äåðíîóêè” ãàëüäðêíáäáèñ àñíäáèñ âðàôèéèñ

áóìäáðèåè âàìåèçàðäáèñ æíâàãè ñõäëà
ΑΒΓΔΕΖΗΘΙΚΛΜΝΞΟΠΡΣΤΥΦΧΨΩ
αβγδεζηθικλμνξοπρςστυφχψω
Ⴘ ႰႨႴႲႨႱ ႢႠႳႫႿႭႡႤႱႤႡႠ
Ⴁäðûìóêè àìáàìè
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
abcdefghijklmnopqrstuvwxyz
Ⴊათინური àìáàìè
АБВГДЕЖЗИЙКЛМНОПРСТУФХЦЧШЩЪЫЬЭЮЯ
абвгдежзийклмнопрстуфхцчшщъыьэюя
ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞß
àáâãäåæçèéêëìíîïðñòóôõö÷øùúûüýþÿ
Ⴐóñóêè àìáàìè
ԱԲԳԴԵԶԷԸԹԺԻԼԽԾԿՀՁՂՃՄՅՆՇՈՉՊՋՌՍՎՏՐՑՒ(ՈՒ)ՓՔ(ԵՎ)ՕՖ
աբգդեզէըթժիլխծկհձղճմյնշոչպջռսվտրցւ(ու)փքևօֆ
²´¶¸º¼¾ÀÂÄÆÈÊÌÎÐÒÔÖØÚÜÞàâäæèêìîðòôöøúü
³µ·¹»½¿ÁÃÅÇÉËÍÏÑÓÕ×ÙÛÝßáãåçéëíïñóõ÷ùûý
Ⴑíëþóðè àìáàìè

Õàðçóêè ãàëüäðêíáà, ðíâíðú ãàëüäðêíáèñ "äåðíîóêè" ñèñòäëèñ üàðëíëàã-

âäìäêè, àñäçèåä ëèëàðçóêäáèç ìåèçàðãäáíãà. Ðíâíðú àöìè‫ש‬ìàåñ Äêäìä Ëàýàåà-
ðèàìè, “ნუსხუჽის შექმნა განპიჽობებული იყო სწჽაფი, გამაჽტივებული წეჽისკენ მისწ-
ჽაფებით, ჽაც ჈ჽოისა ჈ა მასალის ეკონომია განაპიჽობებ჈ა. Ⴇუ ასომთავჽული ხელის
ჽამჯენ჈ეჽმე აჍებით იწეჽებო჈ა, ნუსხუჽში ჩანს ეჽთიან, მაჽტივკონტუჽებიან ასოთა
მოხაზულობების შექმნისაკენ სწჽაფვა, ჽამაც საბოლოო სახე მხე჈ჽულში მიიჍო“.
"Ëþäãðóêè" (àìó éóðñèåè, àìó âàéðóêè, àìó ñüðàôüäðà) âàåðúäêãà ëä-11 ñàó-
éóìä‫ש‬è ñàéàìúäêàðèí, ãèîêíëàòèóð ãà ñàåàýðí ëèëíüäðà‫ש‬è.
Èñ, ðíë ëä-18 ñàóéóìèñàçåèñ ëéåäçðàã è÷í âàëèÿìóêè ëçàåðóêè ãà ìóñþóðè
àñíäáèñ þëàðäáà, ìàçêàã ùàìñ Èíàìä Áàòíìè‫ש‬åèêèñ "Éàêëàñíáèãàì": “... თავნი,
ანუ მუხლნი, ანუ პეჽიო჈ნი ჈აიწყებო჈ენ წიგნითა ასომთავჽულითა ანუ მისვე ჈ი჈ითა
ასოთი. ... აგჽეთვე ყოველნი ტაიპნი შაიჽთანი ჈აიწყებიან ასომთავჽულითა ანუ ჈ი჈ის
ასოთი. ... ყოველნი სახელნი ჈ა ნაცუალსახელნი მაჍალთა გუამთა ჯეჽ აჽიან ჈აწყება჈
ასომთავჽულითა. ... ყოველნი სახელნი კაცთა, ხელოსანთა, ქალაქთა, მ჈ინაჽეთა,
მეტალთა, ხეთა ჈ა ცხოველთა აჍწეჽასა შინა ანუ ისტოჽიათა სათანა჈ო აჽს
ასომთავჽულითა ჈აწყება჈ ...“
Ëä-19 ñàóéóìä‫ש‬è ëçàåðóêäáèñ þëàðäáà õàðçóê ãàëüäðêíáà‫ש‬è üàåèãà ëðóãä
âæèç. Úìíáèêèà, ðíë âàæäçëà "Ãðíäáàë" 1866 üäêñ þëàðäáà‫ש‬è ‫ש‬äëíèöí ëþäãðóêä-
áèñâàì ãàëæàãäáóêè ëçàåðóêè àñíäáè. Àëèñ ‫ש‬äãäâàã ëþäãðóêè àñíäáè ãàëàþèìÿ-
ãà, ëàâðàë ëçàåðóêè àñíäáèñ þëàðäáèñ íðçíâðàôèóêè üäñè ëàèìú åäð èõìà ëèöüä-
óêè.
Èñ, çó ðà ëíþãà, ìàçêàã ùàìñ õåäëíç ëí÷åàìèê òàáóêèãàì.
àáâãäåæ‫ה‬çèéêëìíîïðñòóôõö÷‫ש‬ùúûüýþšÿ¸œ
ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞŠß¨Œ
Âàæäç “Ãðíäáèñ” ëèäð iäëíöäáóêè úðó ëçàåðóêè àñíäáè
Àþêà éè åìàþíç, çó ðà ëíþãäáíãà, ñþåà ãàëüäðêíáäáñ ðíë äåêíç àëàåä âæèç.

Àñäçè âàìåèçàðäáèñ ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è àë ãàëüäðêíáäá‫ש‬è áäýãóðè ãà þäêìàüäðè àñíä-
áè àð óìãà âàìñþåàåäáóêè÷åìäì äðçëàìäçèñàâàì. Èõìäáíãà äðçèàìè, þäêìàüäðè ëí-
þàæóêíáèñ, àñíäáè (ä. è., þäêìàüäðèñ ñàôóûåäêæä ‫ש‬äõëìèêè àñíäáè ‫ש‬äàñðóêäáã-
ìäì áäýãóðè àñíäáèñ ôóìõúèàñ). Æóñòàã àñäçè ëãâíëàðäíáà âåàõåñ àëïàëàã õàð-
çóê ãàëüäðêíáà‫ש‬è. Àë ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è ëèåèöäáãèç ‫ש‬äëãäâñ.
Áäðûìóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåèçàðäáà
Êàçèìóðè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåèçàðäáà

Ðóñóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåèçàðäáà
Ñíëþóðè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåèçàðäáà
Ⴀñíäáèñ þëàðäáèñ æíâàãè îðèìúèîè

„äåðíîóê“ ãàëüäðêíáäá‫ש‬è
Ⴋçàåðóêè (ëàóñéóêè)
Ⴁäýãóðè àñíäáè
Ⴌóñþóðè (ëèìóñéóêè)
Ⴞäêìàüäðè àñíäáè Ⴉóðñèåè
Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ âðàôèéà áóìäáðèåàã ðíë âàìåèçàðäáóêè÷í,

ãöäèñàçåèñ ëèåèöäáãèç ‫ש‬äëãäâ ‫ש‬äãäâñ:
Áäýãóðè àñíäáè
Þäêìàüäðè àñíäáè
Øäëãäâ òàáóêà‫ש‬è ëíúäëóêèà ñàåàðàóãí ñõäëà.

Ⴕართული ასოების þëàðäáèñ æíâàãè îðèìúèîè
Ⴋçàåðóêè („ëðâåêíåàìè“)
Ⴁäýãóðè àñíäáè
Ⴌóñþóðè („þóúóðè“)
Ⴋçàåðóêè (âàëàðòèåäáóêè „ëðâåêíåàìè“)
Ⴞäêìàüäðè àñíäáè
Ⴌóñþóðè („ëþäãðóêè“)
Ñüíðäã àë ëèëàðçóêäáèç óìãà âàìåèçàðäáóêè÷í õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ âðà-

ôèéà!
Ðàòíë àð âàìñþåàåãäáà ãöäåàìãäê õàðçóê ãàëüäðêíáà‫ש‬è áäýãóðè ãà þäêìà-
üäðè àñíäáè? Èëèòíë ðíë, çàìàëäãðíåä àñíäáè ôàõòèóðàã üàðëíàãâäìäì þäêìà-
üäð àñíäáñ, ðíëêäáèú èþëàðäáà áäýãóðèñ ñàþèç. Ä. è., ëàçè óôðí ëäòàã âàëàðòè-
åäáà (ðàú üàðëíàãâäìñ þäêìàüäðè àñíñ àðññ) ‫ש‬äóûêäáäêèà.
Óìãà èçõåàñ, ðíë “ëþäãðóêè” ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòàã îèðåäêàã ‫ש‬äëíèöäñ èòàêè-
äêëà éàçíêèéä ëèñèíìäðäáëà ëä-17 ñ. ãàñàü÷èñ‫ש‬è, ðèñ ‫ש‬äãäâàãàú àë üäñëà çàìãà-
çàì ëíèéèãà ôäþè. Èë èòàêèäêñ õàðçóêè àñíäáèñ áóìäáðèåè âàìåèçàðäáà éè àð
àèìòäðäñäáãà, àðàëäã éàçíêèéóðè ñàðüëóìíäáèñ âàìåèçàðäáà Ñàõàðçåäêí‫ש‬è, ðà-
ñàú þäêè óìãà ‫ש‬ääü÷í áäýãåàë þàêþèñàçåèñ àãåèêàã âàñàâäáè àñíäáèç.

Ëàâðàë ðàú ëíþãà, ëíþãà! Ùåäìè àëíúàìàà âàëíåìàþíç ñüíðè âæà ãà àëèäðèãàì
åèàðíç àë âæèç.
Ãöäèñàçåèñ ùåäì ëíâåäîíåäáà õàðçóêè àñíäáèñ ñàëè ìàèðñàþäíáà: ëçàåðóêè ãà
íðè ìóñþóðè: éóçþíåàìè (“þóúóðè”) ãà ëðâåêíåàìè (“ëþäãðóêè”).
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ èñòíðèóêè éêàñèôèéàúèäáè
1. Ëðâåêíåàìè Éóçþíåàìè Íçþþàæíåàìè ëðâåêíåàìè
2. Ëçàåðóêè Ìóñþóðè Âàéðóêè
3. Ëàèóñéóêè Ëèìóñéóêè Éóðñèåè
4. Ëçàåðóêè Þóúóðè Ëþäãðóêè
Ⴌóñþóðè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèèñ ‫ש‬äñàûêí åàðèàìòäáè

1. Ⴌóñþàþóúóðè Ⴌóñþàëþäãðóêè
2. Ⴌóñþóðè þóúóðè Ⴌóñþóðè ëþäãðóêè
3. Ⴞóúóðè ìóñþà Ⴋþäãðóêè ìóñþà
4. Ⴞóúóðè ìóñþóðè Ⴋþäãðóêè ìóñþóðè
5. Ⴉóçþíåàìè ìóñþóðè Ⴋðâåêíåàìè ìóñþóðè
6. Ⴌóñþà éóçþíåàìè Ⴌóñþà ëðâåêíåàìè
7. Ⴉóçþíåàìè ìóñþà Ⴋðâåêíåàìè ìóñþà
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ çàìàëäãðíåä éêàñèôèéàúèà

1. Ⴋçàåðóêè Ⴞóúóð-ìóñþóðè Ⴋþäãðóê-ìóñþóðè
2. Ⴋçàåðóêè Ⴉóçþíåàì-ìóñþóðè Ⴋðâåêíåàì-ìóñþóðè
Ⴌóñþóðè
3. Ⴋçàåðóêè
Ⴞóúóðè Ⴋþäãðóêè
Ⴌóñþóðè
4. Ⴋçàåðóêè
Ⴉóçþíåàìè Ⴋðâåêíåàìè
5. Ⴋçàåðóêè Ⴌóñþóðè Ⴋþäãðóêè
Øäëãäâ ñóðàçäá‫ש‬è ëíúäëóêèà èñ ëèëàðçóêäáà, ðíëêèçàú àëèäðèãàì óìãà âàì-

åèçàðãäñ õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ âðàôèéà!
Áäýãóðè éóçþíåàìè àñíäáè
Áäýãóðè ëðâåêíåàìè àñíäáè
Þäêìàüäðè àñíäáè

„Ⴄåðíîóêè“ ãàëüäðêíáäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴁäðûìóêè Ⴊàçèìóðè Ⴐóñóêè Ⴕàðçóêè Ⴑíëþóðè
Αα Aa Aa Аа Àà Ⴀა Ⴀა Աա ²³
Ββ Bb Bb Бб Áá Ⴁბ Ⴁბ Բբ ´µ
Γγ Cc Cc Вв Ââ Ⴂგ Ⴂგ Գգ ¶·
Δδ Dd Dd Гг Ãã Ⴃდ Ⴃ჈ Դդ ¸¹
Εε Ee Ee Дд Ää Ⴄე Ⴄე Եե º»
Ζζ Ff Ff Ее Åå Ⴅვ Ⴅვ Զզ ¼½
Ηη Gg Gg Жж Ææ Ⴆზ Ⴆზ Էէ ¾¿
Θθ Hh Hh Зз Çç Ⴡჱ Ⴡჱ Ըը ÀÁ
Ιι Ii Ii Ии Èè Ⴇთ Ⴇთ Թթ ÂÃ
Κκ Jj Jj Йй Éé Ⴈი Ⴈი Ժժ ÄÅ
Λλ Kk Kk Кк Êê Ⴉკ Ⴉკ Իի ÆÇ
Μμ Ll Ll Лл Ëë Ⴊლ Ⴊლ Լլ ÈÉ
Νν Mm Mm Мм Ìì Ⴋმ Ⴋმ Խխ ÊË
Ξξ Nn Nn Нн Íí Ⴌნ Ⴌნ Ծծ ÌÍ
Οο Oo Oo Оо Îî Ⴢჲ Ⴢჲ Կկ ÎÏ
Ππ Pp Pp Пп Ïï Ⴍო Ⴍო Հհ ÐÑ
Ρρ Qq Qq Рр Ðð Ⴎპ Ⴎპ Ձձ ÒÓ
Σξσ Rr Rr Сс Ññ Ⴏჟ Ⴏჟ Ղղ ÔÕ
Ττ Ss Ss Тт Òò Ⴐრ Ⴐჽ Ճճ Ö×
Υυ Tt Tt Уу Óó Ⴑს Ⴑს Մմ ØÙ
Φφ Uu Uu Фф Ôô Ⴒტ Ⴒტ Յյ ÚÛ
Χχ Vv Vv Хх Õõ Ⴣჳ Ⴣჳ Նն ÜÝ
Ψψ Ww Ww Цц Öö Ⴓუ Ⴓუ Շշ Þß
Ωω Xx Xx Чч ×÷ Ⴔფ Ⴔფ Ոո àá
Yy Yy Шш Øø Ⴕქ Ⴕქ Չչ âã
Zz Zz Щщ Ùù Ⴖღ ႶჍ Պպ äå
Ъъ Úú Ⴗყ Ⴗყ Ջջ æç
Ыы Ûû Ⴘშ Ⴘშ Ռռ èé
Ьь Üü Ⴙჩ Ⴙჩ Սս êë
Ээ Ýý Ⴚც Ⴚც Վվ ìí
Юю Þþ Ⴛძ Ⴛძ Տտ îï
Яя ßÿ Ⴜწ Ⴜწ Րր ðñ
Ⴝჭ Ⴝჭ Ցց òó
Ⴞხ Ⴞხ Ււ ôõ
Ⴤჴ Ⴤჴ ՈՒու
Ⴟჯ Ⴟჯ Փփ ö÷
Ⴠჰ Ⴠჰ Քք øù
Ⴥჵ Ⴥჵ ԵՎև
Օօ úû
Ֆֆ üý

Ⴘðèôòäáèñ äðçèàìè âàìåèçàðäáèñ ëàùåäìäáäêè òàáóêà

Ⴕàðçóêè Ⴁäðûìóêè Ⴊàçèìóðè Ⴐóñóêè Ⴑíëþóðè
Ⴁ ä ý ã ó ð è Ⴞäêìàüäðè Ⴁ ä ý ã ó ð è Ⴞäêìàüäðè Ⴁ ä ý ã ó ð è Ⴞäêìàüäðè Ⴁ ä ý ã ó ð è Ⴞäêìàüäðè Ⴁ ä ý ã ó ð è Ⴞäêìàüäðè
Ⴋþäãðóêè
Ⴋþäãðóêè
Ⴋþäãðóêè
Ⴋþäãðóêè
Ⴋþäãðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴋçàåðóêè
Ⴌóñþóðè
Ⴌóñþóðè
Ⴌóñþóðè
Ⴌóñþóðè
Ⴌóñþóðè
À à à À à Α α α A a a A a А а а À à Ա ա ա ² ³
Á á á Á á Β β β B b b B b Б б б Á á Բ բ բ ´ µ
Â â â Â â Γ γ γ C c c C c В в в Â â Գ գ գ ¶ ·
Ã ã ã Ã ã Δ δ δ D d d D d Г г г Ã ã Դ դ դ ¸ ¹
Ä ä ä Ä ä Ε ε ε E e e E e Д д д Ä ä Ե ե ե º »
Å å å Å å Ζ ζ ζ F f f F f Е е е Å å Զ զ զ ¼ ½
Æ æ æ Æ æ Η η η G g g G g Ж ж ж Æ æ Է է է ¾ ¿
ƒ ƒ ƒ Θ θ θ H h h H h З з з Ç ç Ը ը ը À Á
Ç ç ç Ç ç Ι ι ι I i i I i И и и È è Թ թ թ Â Ã
È è è È è Κ κ κ J j j J j К к к Ê ê Ժ ժ ժ Ä Å
É é é É é Λ λ λ K k k K k Л л л Ë ë Ի ի ի Æ Ç
Ê ê ê Ê ê Μ μ μ L l l L l М м м Ì ì Լ լ լ È É
Ë ë ë Ë ë Ν ν ν M m m M m Н н н Í í Խ խ խ Ê Ë
Ì ì ì Ì ì Ξ ξ ξ N n n N n О о о Î î Ծ ծ ծ Ì Í
M M Ο ο ο O o o O o П п п Ï ï Կ կ կ Î Ï
Í í í Í í Π π π P p p P p Р р р Ð ð Հ հ հ Ð Ñ
Î î î Î î Ρ ρ ρ Q q q Q q С с с Ñ ñ Ձ ձ ձ Ò Ó
Ï ï ï Ï ï Σ ξ ξ R r r R r Т т т Ò ò Ղ ղ ղ Ô Õ
Ð ð ð Ð ð Τ τ τ S s s S s У у у Ó ó Ճ ճ ճ Ö ×
Ñ ñ ñ Ñ ñ Υ υ υ T t t T t Ф ф ф Ô ô Մ մ մ Ø Ù
Ò ò ò Ò ò Φ φ φ U u u U u Х х х Õ õ Յ յ յ Ú Û
Χ χ χ V v v V v Ц ц ц Ö ö Ն ն ն Ü Ý
Ó ó ó Ó ó Ψ ψ ψ W w w W w Ч ч ч × ÷ Շ շ շ Þ ß
Ô ô ô Ô ô Ω ω ω X x x X x Ш ш ш Ø ø Ո ո ո à á
Õ õ õ Õ õ Y y y Y y Щ щ щ Ù ù Չ չ չ â ã
Ö ö ö Ö ö Ъ ъ ъ Ú ú Պ պ պ ä å
× ÷ ÷ × ÷ Ы ы ы Û û Ջ ջ ջ æ ç
Ø i i Ø i Ь ь ь Ü ü Ռ ռ ռ è é
Ù ù ù Ù ù Э э э Ý ý Ս ս ս ê ë
Ú ú ú Ú ú Ю ю ю Þ þ Վ վ վ ì í
Û û û Û û Я я я ß ÿ Տ տ տ î ï
Ü ü ü Ü ü Ր ր ր ð ñ
Ý ý ý Ý ý Ց ց ց ò ó
Þ þ þ Þ þ Ւ ւ ւ ô õ
Š š š Š š Փ փ փ ö ÷
ß ÿ ÿ ß ÿ Ք ք ք ø ù
¨ ¸ ¸ ¨ ¸ Օ օ օ ú û
Ֆ ֆ ֆ ü ý

Ⴕàðçóêè àìáàìè Ⴕàðçóêè àìáàìè Ⴕàðçóêè àìáàìè

Ⴁäýãóðè Ⴞäêìàüäðè Ⴁäýãóðè Ⴞäêìàüäðè Ⴉóçþíå. Ⴋ ð â å ê í å à ì è
Ⴋç. Ⴑàñòð. Ⴋç. Ⴑàñò. Ààà Àà Ⴁ ä ý ã . Ⴁ ä ý ã .Ⴞäêì.
Ⴌóñ. Ⴋþä. Ááá Áá Àà Àà Àà
À à à À à Âââ Ââ Áá Áá Áá
Á á á Á á Ããã Ãã Ââ Ââ Ââ
Â â â Â â Äää Ää Ãã Ãã Ãã
Ã ã ã Ã ã Ååå Åå Ää Ää Ää
Ä ä ä Ä ä Æææ Ææ Åå Åå Åå
Å å å Å å ƒƒ ƒ Ææ Ææ Ææ
Æ æ æ Æ æ Ççç Çç ƒ ƒ ƒ
ƒ ƒ ƒ Èèè Èè Çç Çç Çç
Ç ç ç Ç ç Ééé Éé Èè Èè Èè
È è è È è Êêê Êê Éé Éé Éé
É é é É é Ëëë Ëë Êê Êê Êê
Ê ê ê Ê ê Ììì Ìì Ëë Ëë Ëë
Ë ë ë Ë ë M M Ìì Ìì Ìì
Ì ì ì Ì ì Ííí Íí M M M
M M Îîî Îî Íí Íí Íí
Í í í Í í Ïïï Ïï Îî Îî Îî
Î î î Î î Ððð Ðð Ïï Ïï Ïï
Ï ï ï Ï ï Ñññ Ññ Ðð Ðð Ðð
Ð ð ð Ð ð Òòò Òò Ññ Ññ Ññ
Ñ ñ ñ Ñ ñ Òò Òò Òò
Ò ò ò Ò ò Óóó Óó
Ôôô Ôô Óó Óó Óó
Ó ó ó Ó ó Õõõ Õõ Ôô Ôô Ôô
Ô ô ô Ô ô Ööö Öö Õõ Õõ Õõ
Õ õ õ Õ õ ×÷÷ ×÷ Öö Öö Öö
Ö ö ö Ö ö Øii Øi ×÷ ×÷ ×÷
× ÷ ÷ × ÷ Ùùù Ùù Øi Øi Øi
Ø i i Ø i Úúú Úú Ùù Ùù Ùù
Ù ù ù Ù ù Û ûû Ûû Úú Úú Úú
Ú ú ú Ú ú Üüü Üü Ûû Ûû Ûû
Û û û Û û Ýýý Ýý Üü Üü Üü
Ü ü ü Ü ü Þþþ Þþ Ýý Ýý Ýý
Ý ý ý Ý ý Ššš Šš Þþ Þþ Þþ
Þ þ þ Þ þ ßÿÿ ßÿ Šš Šš Šš
Š š š Š š ¨¸¸ ¨¸ ßÿ ßÿ ßÿ
ß ÿ ÿ ß ÿ Œœœ Œœ ¨¸ ¨¸ ¨¸
¨ ¨ ¨ ¨ ¸ Œœ Œ¸ Œ
Œ œ œ Œ œ

Ⴕàðçóêè àìáàìè Ⴕàðçóêè àìáàìè

Ⴋçàåðóêè Ⴑàñòðèõíìí Ⴑàñòð.
Ⴐèâ.№ Ⴋçà. Ⴑàþäê. Ⴐèúþ.№
Ⴉóç. Ⴋðâåêí. Ⴌóñ. Ⴋþä.
Ⴁäýã. Ⴞäêì.
Ⴁäýã. Ⴁäýã. Ⴞäêì. 1 À à à àì 1
À À à à à 2 Á á á áàì 2
Á Á á á á 3 Â â â âàì 3
Â Â â â â 4 Ã ã ã ãíì 4
Ã Ã ã ã ã 5 Ä ä ä äì 5
Ä Ä ä ä ä 6 Å å å åèì 6
Å Å å å å 7 Æ æ æ æäì 7
Æ Æ æ æ æ 8 ƒ ƒ ‫ה‬ä 8
ƒ ƒ ƒ 9 Ç ç ç çàì 9
Ç Ç ç ç ç 10 È è è èì 10
È È è è è 11 É é é éàì 20
É É é é é 12 Ê ê ê êàñ 30
Ê Ê ê ê ê 13 Ë ë ë ëàì 40
Ë Ë ë ë ë 14 Ì ì ì ìàð 50
Ì Ì ì ì ì 15 M ä 60
M M 16 Í í í íì 70
Í Í í í í 17 Î î î îàð 80
Î Î î î î 18 Ï ï ï ïàì 90
Ï Ï ï ï ï 19 Ð ð ð ðàä 100
Ð Ð ð ð ð 20 Ñ ñ ñ ñàì 200
Ñ Ñ ñ ñ ñ 21 Ò ò ò òàð 300
Ò Ò ò ò ò 22 ä 400
Ó ó ó óì
Ó Ó ó ó ó 23 Ô ô ô ôàð 500
Ô Ô ô ô ô 24 Õ õ õ õàì 600
Õ Õ õ õ õ 25 Ö ö ö öàì 700
Ö Ö ö ö ö 26 × ÷ ÷ ÷àð 800
× × ÷ ÷ ÷ 27 Ø i i ‫ש‬èì 900
Ø Ø i i i 28 Ù ù ù ùèì 1000
Ù Ù ù ù ù 29 Ú ú ú úàì 2000
Ú Ú ú ú ú 30 Û û û ûèê 3000
Û Û û û û 31 Ü ü ü üèê 4000
Ü Ü ü ü ü 32 Ý ý ý ýàð 5000
Ý Ý ý ý ý 33 Þ þ þ þàì 6000
Þ Þ þ þ þ 34 Š š š šàð 7000
Š Š š š š 35 ß ÿ ÿ ÿàì 8000
ß ß ÿ ÿ ÿ 36 ¨ ¸ ¸ ¸àä 9000
¨ ¨ ¸ ¸ ¸ 37 Œ œ œ œ¸ 10000
Œ Œ œ œ œ

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà (çàðàæóêè)

À Á Â Ã Ä Å Æ Ç
à á â ã ä å æ ƒ ç
È É Ê Ë Ì M Í Î Ï
è é ê ë ì í î ï
Ð Ñ Ò ÓÔ Õ Ö × Ø
ð ñ ò óô õ ö ÷ i
ð ñ ò óô õ ö ÷ i
Ù Ú Û Ü Ý Þ Š ß ¨
ù ú û ü ý þ š ÿ ¸
Œ
œ
œ
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà (çàðàæóêè)

À Á Â Ã Ä Å Æ Ç ÈÉ Ê Ë ÌM Í Î Ï ÐÑÒÓ Ô ÕÖ×ØÙÚ Û Ü Ý ÞŠ ß ¨ Œ
à á â ã ä åæƒ ç è é ê ë ì x í î ïð ñ òóôõ ö ÷i ù ú û üý þ š ÿ ¸ œ
à á â ã ä å æ ƒ ç è é ê ë ì x í î ï ð ñ ò ó ô õ ö ÷ i ù ú û ü ý þ š ÿ ¸ œ

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ
âàìêàâäáèñ
ñõäëà
(‫ש‬åäóêè)
À à à
Á á á
Â â â
Ã ã ã
Ä ä ä
Å å å
Æ æ æ Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà
(‫ש‬åäóêè)
Ç ç ç Ààà Èèè Ððð Ùùù Œœœ
È è è
É é é Ááá Ééé Ñññ Úúú
Ê ê ê
Ë ë ë
Âââ Êêê Òòò Ûûû
Ì ì ì
M Ããã Ëëë Üüü
Í í í Óóó
Î î î Äää Ììì Ôôô Ýýý
Ï ï ï
Ð ð ð Ååå M Õõõ Þþþ
Ñ ñ ñ
Ò ò ò Æææ Ííí Ööö Ššš

Ó ó ó ƒƒ Îîî ×÷÷ ßÿÿ
Ô ô ô
Õ õ õ Ççç Ïïï Øii ¨¸¸
Ö ö ö
× × ×
Ø i i
Ù ù ù
Ú ú ú
Û û û
Ü ü ü
Ý ý ý
Þ þ þ
Š š š
ß ß ß
¨ ¨ ¨
Œ œ œ

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóê-ìóñþóð-ëþäãðóêè)
Ààà Ááá Âââ Ããã Äää Ååå Æææ ƒƒ Ççç

Èèè Ééé Êêê Ëëë Ììì M Ííí Îîî Ïïï
Ððð Ñññ Òòò Óóó Ôôô Õõõ Ööö ×÷÷
Øii Ùùù Úúú Ûûû Üüü Ýýý Þþþ Ššš ßÿÿ
¨¸¸ Œœœ
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóê-ìóñþóðè)
Àà Áá Ââ Ãã Ää Åå Ææ ƒ Çç
Èè Éé Êê Ëë Ìì M Íí Îî Ïï
Ðð Ññ Òò Óó Ôô Õõ Öö ×÷
Øi Ùù Úú Ûû Üü Ýý Þþ Šš ßÿ
¨¸ Œœ
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêëþäãðóêè)
Ðð Ññ Òò Óó Ôô Õõ Öö ×÷
Øi Ùù Úú Ûû Üü Ýý Þþ Šš ßÿ
¨¸ Œœ
Ⴑასტჽიქონო ასოების პჽოპოჽციების

შეცვლის აუცილებლობა
Ëçàåðóêè àñíäáèñ óþëàðäáêíáèñ âàðãà àðèñ éèãäå äðçè ëèæäæè èëèñà, ðíë
õàðçóêè ìàáäýãè òäõñòè ûàêèàì óôäðóêè ãà çåàêèñãàëöêäêèà. Äñ àðèñ ñàñò-
ðèõíìí àñíäáèñ “üåðèêëàìíáà”. Õàðçóêè àñíäáè âàúèêäáèç óôðí îàòàðäáè
(“üåðèêëàìäáè”) àðèàì èâèåä æíëèñ (éäâäêèñ) áäðûìóê-êàçèìóð-ñíëþóð-ðóñóê
àñíäáçàì ‫ש‬äãàðäáèç. Ðàòíë àðèñ àñä? Ùäëèñ àæðèç, äñ ëíþãà ëà‫ש‬èì, ðíãäñàú 130
üêèñ üèìàç “ëþäãðóêè “ àñíäáè ãààëàþèìÿäñ ãà ëàçâàì âààéäçäñ ä. ü. ñàòèòóêí
íðþàæíåàìè àñíäáè. Ðàçà ñàòèòóêí àñíäáè âàëíñóêè÷åìäì ‫ש‬äãàðäáèç ãèãè ãà
èñèìè ëéåäçðàã âàìñþåàåäáóêè÷åìäì ñàñòðèõíìí àñíäáèñâàì (ëíþàæóêíáèç þíë
èñèìè àð âàìñþåàåãäáèàì), àë ñàñòðèõíìí àñíäáèñ ñèëàöêä íãìàå ‫ש‬äàëúèðäñ. Øäñà-
áàëèñàã ‫ש‬äëúèðãà àñíñ ‫ש‬óàòàìè. Àñíñ ‫ש‬óàòàìè ‫ש‬ääôàðãäáà àñíñ ñèëàöêäñ ðí-
âíðú 1:2 (ãà àðà 1:1,5, ðíâíðú “äåðíîóê” àñíäá‫ש‬èà). Äñ ñþåàíáà ûàêèàì ëìè‫ש‬åìä-
êíåàìèà, ðàãâàìàú àñíñ íîòèéóð “ñèãèãäñ” ñüíðäã ‫ש‬óàòàìè ¸õëìèñ.

Ⴀñíäáèñ ðàíãäìíáà æíëèñ ëèþäãåèç Ⴘóàòàìèñ აñíäáèñ

ñþåàãàñþåà ãàëüäðêíáäá‫ש‬è ðàíãäìíáà
Ⴁäðûìóêè 50%
Ⴋçê. òàìèñ
Ⴊàçèìóðè
Ⴕåäãàòàìèñ
50%
Ⴆäãàòàìèñ
Ⴘóàòàìèñ
Ⴐóñóêè 80%
Ⴑíëþóðè 20%
Ⴑóê
Ⴌóñþóðè 30%
Ⴕàðçóêè
Ⴁäðûìóêè 12 3 7 4 26 Ⴋþäãðóêè 15%
Ⴊàçèìóðè 13 8 5 – 26
Ⴐóñóêè 28 2 3 – 33
Ⴑíëþóðè 6 10 17 6 39
Ⴌóñþóðè 9 8 15 6 38
Ⴕàðçóêè
Ⴋþäãðóêè 5 16 14 3 38
Ñàõëèñ âàëíñàñüíðäáêàã ñàýèðíà, ðíë àþàê ñòàëáóð ‫ש‬ðèôòäá‫ש‬è ñàñòðèõíìí

àñíäáñ âàäæàðãíñ ‫ש‬óàòàìè èëãäìàã, ðíë ëçàåðóêè àñíñ ñèëàöêä àöäëàòäáíãäñ
ëàñ ëþíêíã 1,5-ÿäð. Àëàåä ãðíñ ëíþãäáà ñàñòðèõíìí àñíäáèñ òíêëäòíáèñ ‫ש‬äë-
úèðäáà, ðàú âààóëÿíáäñäáñ ñàäðçí ñóðàçñ. Àñäçè àñíäáèç àü÷íáèêè òäõñòè âà-
úèêäáèç ëñþåèêèà ãà àãåèêàã ñàéèçþàåè.
Ⴑàñòðèõíìí àñíäáèñ ‫ש‬óàòàìèñ âàæðãà
Ⴀხალი საშჽიფტო გაჽნიტუჽების

შექმნის აუცილებლობა
Ãöäåàìãäêè õàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí ëäóðìäíáà èçåêèñ àçèíãä ñà‫ש‬ðèôòí âàðìè-
òóðñ (ðóñóê‫ש‬è ðàëãäìèëä àñäóêèà, êàçèìóð‫ש‬è óôðí ëäòè — ãààþêíåäáèç íúè
àçàñè). Çèçí âàðìèòóð‫ש‬è äðçè àì íðè (è‫ש‬åèàçàã — ñàëè) ìàèðñàþäíáàà. Ëçàåðó-
êäáèñ ãà ìóñþóðäáèñ àöãâäìèñ ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è ëàçè ðàíãäìíáà ‫ש‬äèûêäáà âàèæàðãíñ
àñàëãèñ.
Äðçè âàðìèòóðèñ ñðóêè éíëîêäõòèñ ìàèðñàþäíáäáèñ ðàíãäìíáà âàúèêäáèç
àöäëàòäáà èëàñ, ðàú èõìà ‫ש‬äõëìèêè õàðçóêè ìàáäýãè üèâìèñ âàìåèçàðäáèñ 300
üêèñ ëàìûèêæä. Çäíðèóêè âàëíçåêäáèñ çàìàþëàã ‫ש‬äèûêäáà ‫ש‬äèõëìàñ õàðçóêè
ñòàëáóðè ‫ש‬ðèôòèñ ñóê úíòà 171 âàðìèòóðè ( ä. è. 171×100=17100 ìàèðñàþäíáà)..
1234567890% №³´º*‐—.…:;,'„“«»?!§()[]{}/\†-+=±≠≈<>

Ⴑà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ ñòðóõòóðà

Ⴁäýãóðè àñíäáè (ñóê 250 åàðèàìòè)
Ⴑàñàçàóðí Ⴋçàåðóêè Ⴋú. ëçàåðóêè Ⴌóñþóðè Ⴋþäãðóêè
Ⴑüíðè Ⴃàþðèêè Ⴑüíðè Ⴃàþðèêè Ⴑ ü í ð è Ⴃàþðèêè Ⴑüíðè Ⴃàþðèêè Ⴑüíðè Ⴃàþðèêè
Ⴛ.å.
Ⴛàê. ìàçäêè
Ⴅ.
Ⴌ.
Ⴂ.
Ⴛ.â.
Ⴛ.å.
Ⴅ.
Ⴌàçäêè
Ⴌ.
Ⴂ.
Ⴛ.â.
Ⴛ.å.
Ⴌàþäåð. ëóõè
Ⴅ.
Ⴌ.
Ⴂ.
Ⴛ.â.
Ⴛ.å.
Ⴅ.
Ⴋóðè
Ⴌ.
Ⴂ.
Ⴛ.â.
Ⴛàêèàì ëóõè
Ⴛ.å.
Ⴅ.
Ⴌ.
Ⴂ.
Ⴃასკვნა
Õàðçóêè ìàáäýãè òäõñòèñ ëéåäçðè âàóëÿíáäñäáèñàçåèñ ñàýèðíà:
Ⴀ). Ëçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àöãâäìà. Ëçàåðóêè àñíäáèñ ëä‫ש‬åäíáèç ëíþ-
ãäáà ñàéóçàðè ãà ñàæíâàãí ñàþäêäáèñ âàëèÿåìà; àâðäçåä àë àñíäáèç àöèìè‫ש‬-
ìäáà àþàêè üèìàãàãäáäáèñ ãàñàü÷èñè üäðòèêèñ ãà ñþåà ñàñåäìè ìè‫ש‬ìäáèñ ‫ש‬äë-
ãäâ;
Ⴁ). Ñàñòðèõíìí àñíäáèñ îðíîíðúèäáèñ ‫ש‬äúåêà (àñíñ ‫ש‬óàòàìèñ ñèëàöêèñ âàæ-
ðãà);
Ⴂ). Àþàêè âàðìèòóðäáèñ ‫ש‬äõëìà;

ႸႰႨႴႲႨႱ ႸႤႵႫႬႨႱ ႲႤႵႬႭႪႭႢႨႠ Ⴘჽიფტის შექმნის ტექნოლოგია
Ⴕაჽთული საშჽიფტო
გაჽნიტუჽის შექმნის
ტექნოლოგია
Õ
àðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ ‫ש‬äñàõëìäêíã ñàýèðíà âàðìèòóðèñ ûèðèçà-
Ⴘჽიფტის შექმნის ტექნოლოგია

ãè çåèñäáäáèñ âàëíåêèìäáà, ñàñóðåäêè îðíîíðúèäáèñ âðàôäëäáèñ àëíðùäåà,
âàðìèòóðèñ ìàþàòèñ ‫ש‬äõëìà ãà à. ‫ש‬.
Ⴂაჽნიტუჽის ძიჽითა჈ი თვისებები

1. Àñíñ ëíþàæóêíáà
Ñàñàçàóðí Ëçàåðóêè Ëúèðä ëçàåðóêè Ìóñþóðè Ëþäãðóêè
2. Àñíñ ãàþðà
Ñüíðè Ãàþðèêè
3. Ñèëýèãðíåä (ìèiìèñ ñèâàìèñ iäôàðãäáà ñèëàöêäñçàì)
Ûàêèàì åèüðí Åèüðí (1:2) Ìíðëàêóðè (4:5) Âàìèäðè (1:1) Ûàêèàì âàìèäðè

Ⴘჽიფტის შექმნის ტექნოლოგია ႸႰႨႴႲႨႱ ႸႤႵႫႬႨႱ ႲႤႵႬႭႪႭႢႨႠ
4. Ìàÿäðíáà (ûèðèçàãè iòðèþèñ ñèâàìèñ iäôàðãäáà àñíñièâà âàëíìàióõçàì)
Ûàêèàì ìàçäêè Ìàçäêè (1:4) Ìàþäåðàã ëóõè (1:2) Ëóõè (1:1) Ûàêèàì ëóõè
Ìàýãäåäáè àðèñ íðè ñàþèñ: çàðàæóêè ãà ‫ש‬åäóêè. Çàðàæóêè ìàýãäåèñ ñèñõä

óãðèñ ãàëàòäáèçè ‫ש‬òðèþèñ ñèñõäñ. Ìàýãäåèñ úàêè ëþðèñ ñèâðûä àð àöäëàòäáà ûè-
ðèçàãè ‫ש‬òðèþèñ ñèñõäñ.
Ⴘ ႰႨႴႲႨႱ ႸႤႵႫႬႨႱ ႲႤႵႬႭႪႭႢႨႠ
Ûèðèçàãè iòðèþèñ Çàðàæóêè ìàýãäåäáè Ìàýãäåäáèñ iääðçäáèñ ñàþä (óìàýãäåí,

ìàîèðèñ ôíðëà (þàæíåàìè, ñüíðéóçþà, ñüíðéóçþäãè, ñàëéóçþäãè, ëíëðâåàêäáóêè)
ëàþåèêéóçþà, ëíëðâåàêäáóêè)
Øåäóêè ãà çàðàæóêè ìàýãäåäáèñ ‫ש‬ääðçäáèñ ôíðëà äðçìàèðèà. Øåäóêè ìàýãäåä-

áè ûèðèçàãè ‫ש‬òðèþèñ ñèñõèñàà ãà ëèëàðçóêèà æäåèç àì õåäåèç
Ìàýãäåäáèñ iääðçäáà ûèðèçàã iòðèþçàì
Øåäóêè ìàýãäåäáè

5. Éíìòðàñòóêíáà (ûèðèçàãè ãà ãàëàòäáèçè iòðèþäáèñ iäôàðãäáà)
Óéíìòðàñòí (1:1) Ìàéêäáàã Éíìòðàñòóêè

éíìòðàñòóêè (2:1)
Ⴘჽიფტის კლასიფიკაცია კალმის

მ჈გომაჽეობის჈ა მიხე჈ვით წეჽის ჈ჽოს

Éàêëèñ òðèàêè
öäðûèñ âàðiäëí
Éàêëèñ ãàþðà ¸íðèæíìòàêóð þàæèñ ëèëàðç
(éàêëèñ ãàþðà ¸õëìèñ éíìòðàñòóêíáàñ)
Ⴘჽიფტის შექმნის ზოგა჈ი წესები
Øóà ¸íðèæíìòàêóðè iòðèþè àë ìèiìäáiè óìãà âàìêàâãäñ ìèiìèñ ñèëàöêèñ

âäíëäòðèóêè ióàêäãèñ íãìàå æäåèç (ñèëàöêèñ 1/10-èç)
Àë ìèiìäáiè éè — âäíëäòðèóêè ióàêäãèñ

íãìàå õåäåèç
Ëíëðâåàêäáóê àñíäáiè ûèðèçàãè iòðèþèñ ñèâàìä 1/10-èç

ëäòèà, åèãðä ñüíðþàæíåàì àñíäáiè

Àñíñ ñàióàêí ¸íðèæíìòàêóðè iòðèþè óìãà âàìêàâãäñ ìèiìèñ

íîòèéóð ióàêäãæä (âäíëäòðèóêè ióàêäãèñ æäåèç – àñíñ ñèëàö-
êèñ 1/10-èç)
Àðàéíìòðàñòóê iðèôòäáiè ¸íðèæíìòàêóðè iòðèþèñ ñèâàìä óìãà -

è÷íñ 1/10-èç ìàéêäáè åäðòèéàêóð iòðèþæä
Àâðäçåä àñäçè iòðèþäáèñ iääðçäáèñ àãâèêàñ ¸íðèæíìòàêóðè

iòðèþè óìãà âàéäçãäñ íãìàå åèüðí (1/10-èç)
Ëíëðâåàêäáóêè àñíäáèñ âàòàìà ñòðèõíìèñ

ôàðâêäáñ âàðäç ñòðèõíìèñ ñèëàöêèñ 1/30-èç
Ãàþðèêè iòðèþäáè àðàéíìòðàñòóê iðèôòäáiè èüäðäáà íãìàå åèü-

ðíã (1/7-èç), åèãðä åäðòèéàêóðè iòðèþäáè
Ëçàåðóêè àñíñ iòðèþäáèñ ñèâàìä 1/4-èç ëäòèà, åèãðä ñàñòðè-

õíìí àñíñ iòðèþäáèñ
Ñàñòðèõíìí àñíñ ióàòàìè iääôàðãäáà àñíñ

ëçêèàì ñèëàöêäñ, ðíâíðú 1:2-ãàì 1:1,3-ãäì

Àñíäáèñ äêäëäìòäáè
1 – ûèðèçàãè iòðèþè; 2 – ãàëàòäáèçè (ãàëþëàðä ãà iäëàäðçäáäêè) iòðèþè;
3 – ìàýãäåè; 4 – æäãàòàìè; 5 – õåäãà òàìè; 6 – ëíëðâåàêäáóêè äêäëäìòäáè
ëíëæöåàåäáèç; 7 – ióà òàìè; 8 – ëçàåðóêè àñíñ ñèëàöêä;
9 – éäâäêè; 10 – ñòðèõíìèñ þàæè

Ëçàåðóêè àñíäáèñ àñàâäáè áàãä Ñàñòðèõíìí àñíäáèñ àñàâäáè áàãä
Ⴀსომთავჽული
Ⴀñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà

I. II. III. IV. V.
I. ÀÃÇÍMÓÚ 1. ÍÓ 1. ÈÄÂÅ 1. ÁÏ×Ø 1. ÎÖ 1. ß
2. ÀÚM 2. ÕÙ 2. ÒÜ 2. Ì
II. ÂÄÅÈÕÙÞŠ
3. Ç 3. ÞŠ 3. ËÛŒ 3. Ð
III. ÁÆÉÊËÏÒÔ×ØÛÜÝŒ
4. Ã 4. ÆÊ 4. Ñ¨
IV. ÌÎÐÑÖ¨
5. Ô
V. ß
6. É
7. Ý

I. II. III. IV. V.
Í Å Ê Î ß

Ⴘენიშვნები მთავჽული ასოების ჈ასახაზავა჈
Àëíñàåàêè àñí — Í. Èâè ÿãäáà éåàãðàò‫ש‬è (üðä). Àñíäáèñ ñóðàçè ãàëíéèãäáó-

êèà àñí Í-ñ ôíðëàæä. Èâè ‫ש‬äèûêäáà è÷íñ ëðâåàêè, íåàêóðè àì ëàðçéóçþóðè. Øä-
ñàáàëèñàã, ñþåà àñíäáèú óìãà è÷íñ àëàåä ñóðàçèñ.
Ëðâåàêè Íåàêóðè Ëàðçéóçþóðè
I-êè ÿâóôèñ àñíäáè àèâäáà ‫ש‬äëãäâìàèðàã:

À – üðèñ ìàüèêè; M,Ú – üðèñ ìàüèêè; Ç – üðèñ ìàþäåàðè;
II-ä ÿâóôèñ àñíäáè: Â,Å – ÿãäáà éåàãðàò‫ש‬è; Ä,È,Õ,Ù,Þ,Š – ÿãäáà éåàãðàòèñ
ìàþäåàð‫ש‬è. Àë àñíäáèñ ¸íðèæíìòàêóðè ìàüèêäáè üàðëíàãâäìäì ñèëàöêèñ
ìàþäåàðñ.
Àñíäáñ Á,Æ,,É,Ê,Ë,Ì,Î,Ï,Ð,Ñ,Ò,,Ô,Ö,×,Ø,Û,Ý,¨,Œ àõåç äðçè ãèàëäòðèñ
üðääáè (íîòèéóð ‫ש‬óàêäãæä). Øäñàáàëèñàã àñíäáè Ì,Î,Ö âàìèäðäáè àðèàì.
Àñíäáèñ Ù,Þ,Š ‫ש‬óàþàæäáè íîòèéóð ‫ש‬óàêäãæäà ãà ‫ש‬äñàáàëèñàã àñíäáè àëãäìèåä
ñàìòèëäòðèç âàìèäðäáè àðèàì.
Ãàìàðùäìè àñíäáèñ àâäáà éäçãäáà “Ëçàåðóêè àñíäáèñ âðàôèéóêè éêà-
ñèûôèéàúèèñ” çàìàþëàã.
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà „âàþñìèê-ùàéäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç
Ⴙàéäòèêè Ⴌàþäåðàã öèà Ⴖèà
Ⴚàêè ëþðèãàì Ⴍðèåä ëþðèãàì Ⴚàêè ëþðèãàì Ⴚàêè ëþðèãàì
Ⴍðèåä ëþð.
Ⴍðèåä ëþð.
Ⴋàðúþìèãàì Ⴋàðÿåìèãàì Ⴋàðúþìèãàì Ⴋàðÿåìèãàì

Ⴋàðÿåì.
Ⴋàðúþì.
Ⴋàç ‫ש‬íðèñ Ⴋàç ‫ש‬íðèñ Ⴋàç ‫ש‬íðèñ Ⴋ. ‫ש‬. Ⴋàç ‫ש‬íðèñ

õ.-æ. æ.-æ. õ.-õ. æ. õ. æ.-õ. æ. æ.-õ. õ. æ. æ.-õ.
À Ä Å Å Ð Ô Á Œ Á Æ Æ Õ Æ Æ × × Ë
Ã Ç È É É Û Š Â Â Í Ç È È Â Â
Ì Ë Î Æ Æ Ä Ä Ç Ñ Î Î Ë
M Í Ï Ê Ê Ï Ï Í Ó
Ò Ñ Ð × Ñ Ù
Ö Ó × Ô × Ó
Ø Ù Œ Û Œ Ù
Ú Š
Ü ¨
Ý
Þ
ß

Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà

„âàþñìèê-÷àéäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç
Ùàéäòèê–Ìàþäåðàã öèà Ùàéäòèê–Öèà Ìàþäåðàã öèà–Öèà
Ï È Ë Á Æ
Ç Î Â
Í ×
Ñ Œ
Ó
„Ⴖèà“ àñíäáèñ óðçèäðççàìàãâíëà

Ëàðÿåìèå öèà Ëàðúþìèå öèà
Æäåèç Õåäåèç Õå.-Æäå. Æäåèç Õåäåèç Õå.-Æäå.

Á Ô Å Ð Á
Â Š Ð Û Â Õ
Æ Õ Œ Ä
É Å
Ê Æ
Í È
Ñ É
Ù Ê
Û Î
¨ Ï
Ó Ô
×
Š
¨
Àñíäáèñ óëðàåêäñíáàñ üàðëíàãâäìäì ëàðÿåìèå æäåèç öèà àñíäáè (11) ãà

ëàðúþìèå õåäåèç öèà àñíäáè (14). Äñ àñíäáè ÿãäáèàì äðçëàìäç‫ש‬è.
Ëàðÿåìèå æäåèç öèà àñíäáèñçåèñ (11) ‫ש‬äóþàëäáäêè (ëàðúþìèå æäåèç öèà)
àñíäáèñ ðàíãäìíáà óãðèñ ëèìèëóëñ (3). Ãà ‫ש‬äñàáàëèñàã, ëàðúþìèå õåäåèç öèà
àñíäáèñçåèñ (14) ‫ש‬äóþàëäáäêè (ëàðÿåìèå õåäåèç öèà ) àñíäáèñ ðàíãäìíáà àâðäçåä
óãðèñ ëèìèëóëñ (2).
Ëàðÿåìèå õåäåèç-æäåèç öèà àñíäáèñ ðàíãäìíáà (3) ãà ëàðúþìèå õåäåèç-æäåèç
öèà àñíäáèñ ðàíãäìðáà (2) àâðäçåä óãðèñ ëèìèëóëñ.

Ⴑასტჽიტონო ასოების ჈ახაზვა
1. Ñàñòðèõíìí àñíäáèñ ñèâàìä 1,5-ÿäð îàòàðààà. åèãðä ëçàåðóêèñ.

2. ßäð åàãâäìç ñàñòðèõíìí àñíäáñ îðíîíðúèèç 1:2 (àñíñ ‫ש‬óàòàìèñ ãà ëçêèàìè
àñíñ ñèëàöêèñ ‫ש‬äôàðãäáà). Øäëãäâ éè àë îðíîíðúèàñ åúåêèç ìäáèñëèäð
æíëàëãèñ (1:1,1; 1:1,5; 1:1,3 ãà à.‫ש‬. ) (èþ. “Àñíäáèñ ‫ש‬óàòàìèñ âàæðãèñ
îðèìúèîèàêóðè ñõäëà”).
Ⴌუსხუჽი
àáâãäåæƒçèéêëìmíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œ
Ⴀñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà ñèëàöêèñãà ëèþäãåèç

Øóàòàìèñ àñíäáè à,ç,è,ê,í,,î,ö,¸
Æäãà òàìèñ àñíäáè ã,æ,ë,ì,ð,ñ,û,œ
Õåäãà òàìèñ àñíäáè á,â,ä,å,ï,ò,ô,÷,i,ú,ü,û,þ,š,ÿ

Ëçêèàìè òàìèñ àñíäáè ƒ,é,ó,,õ,ù

I. II. III.
1. ä,ƒ,è,é,î,ï,ñ,,õ,ö,ï,ù,š 1. à,í,ó ÿ
2. å,ç,ê,ð,ô,û,ü,¸,œ 2. á,â
3. æ,ë,ì 3. i,ý
4. ò,ú,þ 4. ã,
Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
I.1

I.2
Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ

àâäáèñ îðèìúèîè àâäáèñ îðèìúèîè
I.3 I.4

2.1 2.2

2.3 2.4

Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè
àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
III.
© Ⴇàëàæ Ⴋýäãêèûä
Àëíñàåàêè àñí — “è”. Èâè üàðëíàãâäìñ ëçàåðóêè “È”-ñ

îðíîíðúèóêàã ‫ש‬äëúèðäáóê åàðèàìòñ.
Îðíîíðúèà 1:2
Çó ùåäì âåèìãà ñþåà îðíîíðúèà (1:1,3; 1:1,5; 1:1,7; ãà à.‫ש‬.), ‫ש‬äñàáàëèñàã åðæãèç
ëèñ æíëàñ. Ñþåà àñíäáèñ ñèâàìä àèâäáà àñí “è”-ñ ëèþäãåèç
Ìàýãäåäáèñ ëèëàðçóêäáà: çàðàæóêè (íðëþðèå-úàêëþðèåè) ãà iåäóêè (æäëí-õåäëí)

Ⴌàýãäåäáèñ àâäáèñ üäñäáè

Ⴌàýãäåäáè
Çàðàæóêè Øåäóêè
Úàêëþðèåè Íðëþðèåè
Ëàðúþìèå Ëàðÿåìèå
Àñíñ ãàü÷äáèç Àñíñ ãàáíêíåäáèñ Õåäãà ‫ש‬óà ãà õåäãà
äêäëäìò‫ש‬è äêäëäìò‫ש‬è æäãà þàæäáæä
ãà õåäãà þàæäáñ ‫ש‬óà
Àñíäáèñ éóçþääáèñ ãà çàðàæóêè þàæäáèñ ãàëðâåàêäáà

Àñíäáèñ éóçþääáèñ Àñíäáèñ Çàðàæóêè þàæäáèñ Æäëí çàðàæóêè þàæäáèñ
ëíðâåàêäáà ëàðúþäìà éóçþääáèñ èðèáíáà ãàëðâåàêäáà
õåäãà ‫ש‬óà þàææä ëíðâåàêäáà

ãà ëàðÿåäìà æäãà ñó÷åäêâàì
‫ש‬óà þàææä
Àëíæìäõèêè Ùàæìäõèêè
Àë þäðþäáèñ âàëí÷äìäáèñàñ âàëíåà ñþåàãàñþåà âàðìèòóðäáè.
Ⴋხე჈ჽული
Ëþäãðóêè àñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà

I. II. III. IV. V.
1. è 1. ä,å,é ú ò ý, ÿ
ç,í,ð,ô ,÷,š,â
ã,ö 2. ó
ê 3. ï
2. á 4. õ
æ,ñ,ù,þ
ì,ü
ë,i,û,œ
3. à
î¸,ƒ
4.

Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
I.1.

I.2.
Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè Ëþ. àñ. àâ. îð.
I.4.
I.3.

II.1.
Ëþ. àñ. àâ. îð. Ëþ. àñ. àâ. îð. Ëþ. àñ. àâ. îð. Ëþ. àñ. àâ. îð. Ëþ. àñ. àâ. îð. Ëþ. àñ. àâ. îð.
II.2. II.3. II.4.ს III. IV. V.
Ñàñòðèõíìí àñíäáèñ ‫ש‬óàòàìèñ âàãèãäáèñàñ ñàü÷èñè àñí èñäå ãà èñäå ëçàå-

ðóêèà. Ëèñâàì åèü÷äáç âàãèãäáàñ ãà ‫ש‬äñàáàëèñàã åàãèãäáç ñàñòðèõíìí àñíäáñàú.
Àñíäáèñ ióàòàìèñ âàæðãèñ îðèìúèîèàêóðè ñõäëà (éäâäêèñ iäóúåêäêàã)

1:2
1:1,7
1:1,45

Àñíäáèñ ióàòàìèñ âàæðãèñ îðèìúèîèàêóðè ñõäëà (éäâäêèñ iäóúåêäêàã)
1:2
1:1,7
1:1,45
Àë ‫ש‬äëçþåäåà‫ש‬è âàãèããà 1:2-ãàì 1:1,45-ãäì. Àñíäáèñ âàãèãäáèñ ãðíñ 1:1-ãàì 1:2-

ãèñ àñíäá‫ש‬è â,å,é,,ú,š õåäãà ‫ש‬óà üäðòèêè ðùäáà èëàåä àãâèêàñ; àñí‫ש‬è î æäãà ‫ש‬óà
üäðòèêè ðùäáà èëàåä àãâèêàñ.
Àñíäáè â,å,é,,î,ú,š âàãèãäáèñ ãðíñ (1:2-ãèñ) àèâäáà èëàåä îðèìúèîèç, ðíâíðú
1:1-æä (àñíñ õåäãà ìàüèêè íãìàå àöäëàòäáà æäãà ìàüèêñ).
Àñíäáèñ âàãèãäáèñ îðèìúèîèàêóðè ñõäëà
1:1 – àñíäáè ƒ,¸ àð àðèñ ‫ש‬óà þàææä âàñüíðäáóêè, àñíäáè î,œ éè âàñüíðäáóêèà.
1:2 – àñíäáè ƒ,¸ âàñüíðãà ‫ש‬óà þàææä, àñí î àð àðèñ âàñüíðäáóêè, œ éè
âàñüíðäáóêèà.

â å é
Àñíäáèñ âàãèãäáèñ îðèìúèîèàêóðè ñõäëà
1:2 – õåäãà ‫ש‬óà üäðòèêäáè ãàðùäìèêèà èëàåä àãâèêàñ, ðíâíðú 1:1-‫ש‬è, æäãà ‫ש‬óà
üäðòèêè éè àüäóêèà.
Ⴘენიშვნები ციფჽების აგებისას

1. Úèôðäáèñ 9 ãà 6-ñ ðâíêäáè óãðèñ úèôðà 8-ñ õåäåèçà ðâíêñ. Àë úèôðäáèñ
‫ש‬ääðçäáèñàñ âàëíåà úèôðè 0.
2. Úèôðè 8-ñ æäåèçà ðâíêè óãðèñ úèôðè 2-ñ ðâíêñ.
3. Úèôðè 3 üàðëíàãâäìñ úèôðè 8-ñ ìàüèêñ.
4. Úèôðè 2-ñ õåäåèçà þàæè óãðèñ úèôðè 7-ñ æäåèçà ¸íðèæíìòàêóð þàæñ ãà úèôðè
4-ñ ¸íðèæíìòàêóð þàæñ.

Àñíäáèñ “ñèâàìä-ñèëàöêèñ” iäôàðãäáà
(Ëçàåðóêè àñíñ ñèâàìèñ iäôàðãäáà ëèñ ñèëàöêäñçàì).
(Ñàñòðèõíìí àñíñ ñèâàìèñ iäôàðãäáà ëçàåðóêè àñíñ ñèëàöêäñçàì)
Õàðçóêè Êàçèìóðè Ðóñóêè
Ëçàåðóêè Ëçàåðóêè Ñàñòðèõíìí Ëçàåðóêè Ñàñòðèõíìí
Ìóñþóðè Ëþäãðóêè
Ñóê 38 àñíà. Ñóê 38 àñíà. Ñóê 38 àñíà. Ñóê 26 àñíà. Ñóê 26 àñíà. Ñóê 33 àñíà. Ñóê 33 àñíà.
Ëàçâàì: Ëàçâàì: Ëàçâàì: Ëàçâàì: Ëàçâçì: Ëàçâàì: Ëàçâàì:
éåàãðåòæä
éåàãðàòóêè éåàãðàòóêè éåàãðàòóêè éåàãðàòóêè éåàãðàòóêè éåàãðàòóêè
åèüðí
– 10 (26%) – 1 (2,6%) – 1 (2,6%) – 3 (11,5%) – 8 (24,2%) – 3 (9%)
– 26 (100%)
éåàãðàòæä éåàãðàòæä éåàãðàòæä éåàãðàòñ éåàãðàòñ éåàãðàòæä
åèüðí åèüðí åèüðí àöäëàòäáà Ëàçâàì: àöäëàòäáà åèüðí
– 28 (73,6%) – 37 (97,3%) – 7 (97,3%) – 4 (15,3%) – 5 (15,1%) – 30 (90,9%)
éåàãðàòæä éåàãðàòèñ éåàãðàòæä
Ëàçâàì: Ëàçâàì: Ëàçâàì: åèüðí ìàþäåàðè åèüðí ëàçâàì:
– 19 (73%) – 6 (23%) – 20 (60,6%)
éåàãðàòèñ éåàãðàòèñ éåàãðàòèñ éåàãðàòèñ
óôðí åèüðí
ìàþäåàðè – 16 ìàþäåàðè ìàþäåàðè Ëàçâàì: Ëàçâàì: ìàþäåàðè
– 6 (23%)
(42,1%) – 14 (36,8%) – 8 (21%) – 4 (12,1%)
éåàãðàòèñ
éåàãðàòèñ 2/3 óôðí åèüðí óôðí åèüðí éåàãðàòèñ 2/3 éåàãðàòèñ 2/3 éåàãðàòèñ 2/3
ìàþäåàðè
– 12 (31,5%) – 9 (23,6%) – 18 (47,3%) – 14 (53,8%) – 20 (60,6%) – 26 (78,7%)
– 2 (7,6%)
éåàãðàòèñ 2/3 éåàãðàòèñ 2/3 óôðí åèüðí
– 14 (36,8%) – 10 (26,3%) – 2 (7,6%)
éåàãðàòèñ 2/3
– 15 (57,6%)

Âàðìèòóðäáèñ ìàèðñàþäíáäáèñ òàáóêà (ñóê 169)

Ûèðèçàãè
‫ש‬òðèþèñ
Ñüíðè (ùàæìäõèê-ðéàêèñäáóðè; ùàæìäõèê-ñàëéóçþäãóðè; ùàæìäõèê-ôðçèñäáóðè)
ìàîèðèñ
ôíðëà
Ìàýãäåäáèñ
Ñüíðè éóçþä Áêàâåè éóçþä Ëíðâåàêäáóêè
Éíìòðàñòóêíáà
ôíðëà
(éàêëèñ ãàþðà
üäðèñ ãðíñ)
Óìàýãäåí
Ⴒðàîäúèóêè
Ⴛäêàéóðè
Ⴛäêàéóðè
Ⴛäêàéóðè
Ⴋíðóêè
Ⴋíðóêè
Ⴋíðóêè
Ⴞàæóðè
Ⴞàæóðè
Ⴞàæóðè
0º
Éàêëèñ ãàþðèñ éóçþä üäðèñ þàæèñ ëèëàðç
15º
30º
45º
Éíìòðàñòóêäáè
60º
75º
90º
105º
120º
135º
150º
165º
Óéíìò. Éàêëèñ òðèàêè
Ⴑაშჽიფტო გაჽნიტუჽის შექმნის ზოგა჈ი პჽინციპი

Ⴂჽაფემების შექმნა
1. Øäèõëìàñ âðàôäëäáè îðíîíðúèèç 1:2 (ñàñòðèõíìí àñíñ ‫ש‬óàòàìèñ ñèëàöêä :

ëçàåðóêäáèñ ñèëàöêä);
2. Èëàåä âðàôäëäáèãàì ‫ש‬äèõëìàñ âðàôäëäáè ‫ש‬äëãäâè îðíîíðúèäáèç: 1:1,9; 1:1,8; 1:1,7;
1:1,6; 1:1,5; 1:1,4; 1:1,3; 1:1,2. Ñóê âàëíåà úþðà åàðèàìòè.
3. Àë ñó÷åäêà îðíîíðúèàñ âàóéäçãäñ ‫ש‬äëãäâè åàðèàìòäáè ñèâàìèñãà ëèþäãåèç:
ìíðëàêóðè, âàìèäðè, ûàêèàì âàìèäðè, åèüðí, ûàêèàì åèüðí. Ë.ñ., âàëíåà ñóê 45
åàðèàìòè.
4. Àë åàðèàìòäáèñ îèðãàîèðè ãà ãàþðèêè ìàèðñàþäíáäáè. Ñóê âàëíåà 90 åàðèàìòè.
Âðàôäëäáèñ äñ ‫ש‬äõëìèêè åàðèàìòäáè èõìäáà óìèåäðñàêóðè ãà ìäáèñëèäðè
‫ש‬äëíõëäãè àþàêè âàðìèòóðäáèñ ‫ש‬äñàõëìäêàã âàëíè÷äìäáñ ëàç, ðíâíðú ñàü÷èñ
ëàñàêàñ.
Àëèñ ‫ש‬äëãäâ ñàéëàðèñèà ëþíêíã àë âðàôäëäáèñàçåèñ ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ
“òàìñàúëêèñ ùàúëà.”

Ⴀხალი გაჽნიტუჽების შექმნა

1. Ñàñóðåäêè îðíîíðúèäáèñ âðàôäëäáèñ àëíðùäåà;
2. Âàðìèòóðèñ ìàþàòèñ ‫ש‬äõëìà (ìàýãäåäáèñ àðñäáíáà ãà ëàçè ôíðëà);
3. Éíìòðàñòóêíáà (åäðòèéàêóðè ãà ¸íðèæíìòàêóðè þàæäáèñ çàìàôàðãíáà);
4. Ìàÿäðíáà (åäðòèéàêóðè þàæèñ çàìàôàðãíáà àñíñ ñèâàìäñçàì);
5. Àë çåèñäáäáèñ ‫ש‬äëãäâè åàðèàìòäáèñ ‫ש‬äõëìà: ìàçäêè, ìàþäåðàã ëóõè, ëóõè, ûàêèàì
ëóõè, ûàêèàì ìàçäêè.

Ⴕაჽთული კლავიატუჽა ႵႠႰႧႳႪႨ ႩႪႠႥႨႠႲႳႰႠ
Ⴕაჽთული კლავიატუჽა
Ⴕ
àðçóêè ‫ש‬ðèôòèñ ñàõëä óìãà âàìåèçàðãäñ ‫ש‬äëãäâè ëèëàðçóêäáèç:
I). Ⴕàðçóê àìáàì‫ש‬è 38 àñíà ãà ëàçè çàìëèëãäåðíáà ‫ש‬äëãäâèà:

Ⴕართული ანბანი
II). Ⴕართულ àìáàì‫ש‬è (èñäåä, ðíâíðú ìäáèñëèäð ñþåà äåðíîóê àìáàì‫ש‬è) ñàëè ñàþèñ àñíà — ëçàåðóêè
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႩႪႠႥႨႠႲႳႰႠ
ãà íðè ñàñòðèõíìí (àë çåèñäáèç õàðçóêè àìáàìè àðàôðèç àð âàìñåàåãäáà ñþåà äåðíîóê àìáàìäáèñâàì
áäðûìóê-ñíëþóðèñ ùàçåêèç):
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ ñàþäíáäáè

Ⴋçàåðóêè
Ⴌóñþóðè
Ⴋþäãðóêè
III). Ⴌäáèñëèäðè õàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðè ‫ש‬äñãâäáà íðè ìàüèêèñàâàì:

Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ ìàüèêäáè
Ⴌóñþóðè
Ⴋþäãðóêè
Ⴑó÷åäêà àë àñíñ äðçè âàðìèòóðèñ ôàðâêäá‫ש‬è óìãà ¸õíìãäñ äðçìàèðè

çåèñäáäáè: ‫ש‬òðèþäáèñ ñèñõä ãà ôíðëà, ‫ש‬óà-, æäãà- ãà õåäãà òàìèñ æíëäáè,
ìàýãäåäáèñ ôíðëà ãà à. ‫ש‬.

ႵႠႰႧႳႪႨ ႩႪႠႥႨႠႲႳႰႠ Ⴕაჽთული კლავიატუჽა
Ⴕაჽთული კლავიატუჽის უნივეჽსალუჽი გაწყობა
Esc F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 psc slk pau

„ ! ? № § % : . ; , / – = ( ← Ins Hm PU
Tab ღ ჯ უ კ ე ნ გ შ წ ზ ხ ც Del En PD
lock ფ ძ ვ თ ა პ რ ო ლ დ ჟ Ent
Shft ჭ ჩ ყ ს მ ი ტ ქ ბ ჰ Shft ↑
Ctrl Alt Alt Ctrl ← ↓ →
Ⴙვეულებრივი რეჟიმი
“ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - + ) ← Ins Hm PU
Tab Ⴖ Ⴟ Ⴓ Ⴉ Ⴄ Ⴌ Ⴂ Ⴘ Ⴜ Ⴆ Ⴞ Ⴚ Del En PD
lock Ⴔ Ⴛ Ⴅ Ⴇ Ⴀ Ⴎ Ⴐ Ⴍ Ⴊ Ⴃ Ⴏ Ent
Shft Ⴝ Ⴙ Ⴗ Ⴑ Ⴋ Ⴈ Ⴒ Ⴕ Ⴁ Ⴠ Shft ↑
Shift-ის რეჟიმი

Ⴡ ჱ Ⴢ ჲ Ⴣ ჳ Ⴤ ჴ Ⴥ ჵ ← Ins Hm PU
Tab Del En PD
lock Ent
Shft Shft ↑
Ⴋარცხენა Alt-ის რეჟიმი

Ⴉლავიატუჽის გაწყობის სქემა
201E 0021 003F 2116 00A7 0025 003A 002E 003B 002C 002F 2013 003D 0028
← Ins Hm PU
„ ! ? № § % : . ; , / – = (
10E6 10EF 10E3 10D9 10D4 10DC 10D2 10E8 10EC 10D6 10EE 10EA
Tab Del En PD
Ⴭ ჯ უ კ ე ნ გ შ წ ზ ხ ც
10E4 10EB 10D5 10D7 10D0 10DE 10E0 10DD 10DA 10D3 10DF
lock Enter
ფ ძ ვ თ ა პ ჽ ო ლ ჈ ჟ
10ED 10E9 10E7 10E1 10DB 10D8 10E2 10E5 10D1 10F0
Shift Shift ↑
ჭ ჩ ყ ს მ ი ტ ქ ბ ჰ
Ⴙåäóêäáðèåè ðäïèëè
201C 0031 0032 0033 0034 0035 0036 0037 0038 0039 0030 002D 002B 0029
← Ins Hm PU
“ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - + )
10B6 10BF 10B3 10A9 10A4 10AC 10A2 10B8 10BC 10A6 10BE 10BA
Tab Del En PD
Ⴖ Ⴟ Ⴓ Ⴉ Ⴄ Ⴌ Ⴂ Ⴘ Ⴜ Ⴆ Ⴞ Ⴚ
10B4 10BB 10A5 10A7 10A0 10AE 10BO 10AD 10AA 10A3 10AF
lock Enter
Ⴔ Ⴛ Ⴅ Ⴇ Ⴀ Ⴎ Ⴐ Ⴍ Ⴊ Ⴃ Ⴏ
10BD 10B9 10B7 10B1 10AB 10A8 10B2 10B5 10A1 10C0
Shift Shift ↑
Ⴝ Ⴙ Ⴗ Ⴑ Ⴋ Ⴈ Ⴒ Ⴕ Ⴁ Ⴠ
Shift-èñ ðäïèëè
10C1 10F1 10C2 10F2 10C3 10F3 10C4 10F4 10C5 10F5
← Ins Hm PU
Ⴡ ჱ Ⴢ ჲ Ⴣ ჳ Ⴤ ჴ Ⴥ ჵ
Tab Del En PD
lock Enter
Shift Shift ↑
Ⴋàðúþäìà Alt-èñ ðäïèëè

Ⴉლავიატუჽის სახეობები
“ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 - + )
← Ins Hm PU
„ ! ? № § % : . ; , / – = (
Tab Ⴖ Ⴟ Ⴓ Ⴉ Ⴄ Ⴌ Ⴂ Ⴘ Ⴜ Ⴆ Ⴞ Ⴚ Del En PD
lock Ⴔ Ⴛ Ⴅ Ⴇ Ⴀ Ⴎ Ⴐ Ⴍ Ⴊ Ⴃ Ⴏ Enter
Shift Ⴝ Ⴙ Ⴗ Ⴑ Ⴋ Ⴈ Ⴒ Ⴕ Ⴁ Ⴠ Shift ↑
Ⴕàðçóêè éêàåèàòóðà
~ “ ! 1 @2 # 3 $ 4 % 5 ^ 6 &7 * 8 ( 9 ) 0 _ - + + | ) ← Ins Hm PU
` „ 1 ! 2 ? 3№ 4 § 5 % 6 : 7 . 8 ; 9 , 0 / - – = = \ (
Tab Q W E R T Y U I O P { } Del En PD
Ⴖ Ⴟ Ⴓ Ⴉ Ⴄ Ⴌ Ⴂ Ⴘ Ⴜ Ⴆ [ Ⴞ ] Ⴚ
lock A S D F G H J K L : “ Enter
Ⴔ Ⴛ Ⴅ Ⴇ Ⴀ Ⴎ Ⴐ Ⴍ Ⴊ ; Ⴃ ‘ Ⴏ
Shift Z X C V B N M < > ? Shift ↑

Ⴝ Ⴙ Ⴗ Ⴑ Ⴋ Ⴈ Ⴒ , Ⴕ .Ⴁ / Ⴠ
Ⴕàðçóê-èìâêèñóðè éêàåèàòóðà
~ “ ! 1! @ 2 # 3 $ 4; % 5% ^ 6: & 7 * 8 ( 9( ) 0 - + + | )
← Ins Hm PU
` „ 1 ! 2 ? 3 № 4§ 5 % 6 : 7 . 8 ; 9 , 0 / - – = = \ (
Tab Q Й WЦ E У R К T Е YН U Г I Ш O Щ P З { Х } Ъ Del En PD
Ⴖ Ⴟ Ⴓ Ⴉ Ⴄ Ⴌ Ⴂ Ⴘ Ⴜ Ⴆ [ Ⴞ ]Ⴚ
lock A Ф S Ы DВ F А GП H Р J О K Л L Д : Ж “ Э Enter
Ⴔ Ⴛ Ⴅ Ⴇ Ⴀ Ⴎ Ⴐ Ⴍ Ⴊ ;Ⴃ ‘ Ⴏ
Shift Z Я X Ч CС V М BИ N Т MЬ < Б >Ю ? , Shift ↑
Ⴝ Ⴙ Ⴗ Ⴑ Ⴋ Ⴈ Ⴒ , Ⴕ .Ⴁ /Ⴠ
Ⴕàðçóê-èìâêèñóð-ðóñóêè éêàåèàòóðà

Ⴕაჽთულ კლავიატუჽაზე
჈ასაწებებელი ასონიშნები (მასშტაბი 1:1)
“ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
„ ! ? № § % : . ; , /
- + )
– = (
Ⴀñíìè‫ש‬ìäáè õàðçóêè éêàåèàòóðèñçåèñ
Ⴕაჽთულ-ინგლისუჽ კლავიატუჽაზე
~ “ ! 1 @ 2 # 3 $ 4 % 5 ^ 6 & 7 * 8 ( 9 ) 0 _ -
` „ 1 ! 2 ? 3№4 § 5 % 6 : 7 . 8 ; 9 , 0 / - –
_ - + + | )
- – = = \ (
Q W E R T Y U I O P { }
[ ]
A S D F G H J K L : “
; ‘
Z X C V B N M < > ?
, . /
Ⴀñíìè‫ש‬ìäáè õàðçóê-èìâêèñóðè éêàåèàòóðèñçåèñ

Ⴕაჽთულ-ინგლისუჽ-ჽუსულ კლავიატუჽაზე
~ “ ! ! @ « # № $ ; %% ^ : & ? * * ( ( ) ) _ -
` „ 1 ! 2 ? 3№4 § 5 % 6 : 7 . 8 ; 9 , 0 / - –
+ + | ) _ -
= = \ ( - –
Q Й WЦ E У R К T Е Y Н U Г I ШOЩ P З { Х } Ъ
[ ]
A Ф S Ы D В F А G П H Р J О K Л L Д : Ж “ Э
; ‘
Z Я X Ч C С V М B И N Т M Ь < Б > Ю ? ,
, . /
Ⴀñíìè‫ש‬ìäáè õàðçóê-èìâêèñóð-ðóñóêè éêàåèàòóðèñçåèñ
ႳႬႨႩႭႣ-ის ქაჽთული ჈იაპაზონი

ႳႬႨႩႭႣ-èñ õàðçóêè ãèàîàæíìè
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
10A Ⴀ Ⴁ Ⴂ Ⴃ Ⴄ Ⴅ Ⴆ Ⴇ Ⴈ Ⴉ Ⴊ Ⴋ Ⴌ Ⴍ Ⴎ Ⴏ
10B Ⴐ Ⴑ Ⴒ Ⴓ Ⴔ Ⴕ Ⴖ Ⴗ Ⴘ Ⴙ Ⴚ Ⴛ Ⴜ Ⴝ Ⴞ Ⴟ
10C Ⴠ Ⴡ Ⴢ Ⴣ Ⴤ Ⴥ
10D ა ბ გ დ ე ვ ზ თ ი კ ლ მ ნ ო პ ჟ
10E რ ს ტ უ ფ ქ ღ ყ შ ჩ ც ძ წ ჭ ხ ჯ
10F ჰ ჱ ჲ ჳ ჴ ჵ

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
10A Ⴀ Ⴁ Ⴂ Ⴃ Ⴄ Ⴅ Ⴆ Ⴇ Ⴈ Ⴉ Ⴊ Ⴋ Ⴌ Ⴍ Ⴎ Ⴏ
10B Ⴐ Ⴑ Ⴒ Ⴓ Ⴔ Ⴕ Ⴖ Ⴗ Ⴘ Ⴙ Ⴚ Ⴛ Ⴜ Ⴝ Ⴞ Ⴟ
10C Ⴠ Ⴡ Ⴢ Ⴣ Ⴤ Ⴥ
10D ა ბ გ ჈ ე ვ ზ თ ი კ ლ მ ნ ო პ ჟ
10E ჽ ს ტ უ ფ ქ Ⴭ ყ შ ჩ ც ძ წ ჭ ხ ჯ
10F ჰ ჱ ჲ ჳ ჴ ჵ


Ⴋçàåðóêè àñíäáè
Ⴀ 10A0 Ⴈ 10A8 Ⴐ 10B0 Ⴘ 10B8 Ⴠ 10C0 10С8
Ⴁ 10A1 Ⴉ 10A9 Ⴑ 10B1 Ⴙ 10B9 Ⴡ 10C1 10С9
Ⴂ 10A2 Ⴊ 10AA Ⴒ 10B2 Ⴚ 10BA Ⴢ 10C2 10СA
Ⴃ 10A3 Ⴋ 10AB Ⴓ 10B3 Ⴛ 10BB Ⴣ 10C3 10СB
Ⴄ 10A4 Ⴌ 10AC Ⴔ 10B4 Ⴜ 10BC Ⴤ 10C4 10СC
Ⴅ 10A5 Ⴍ 10AD Ⴕ 10B5 Ⴝ 10BD Ⴥ 10C5 10СD
Ⴆ 10A6 Ⴎ 10AE Ⴖ 10B6 Ⴞ 10BE 10С6 10СE
Ⴇ 10A7 Ⴏ 10AF Ⴗ 10B7 Ⴟ 10BF 10С7 10СF

Ñàñòðèõíìí àñíäáè
ა 10D0 ი 10D8 ჽ 10E0 შ 10E8 ჰ 10F0 10F8

ბ 10D1 კ 10D9 ს 10E1 ჩ 10E9 ჱ 10F1 10F9
გ 10D2 ლ 10DA ტ 10E2 ც 10EA ჲ 10F2 10FA
჈ 10D3 მ 10DB უ 10E3 ძ 10EB ჳ 10F3 10FB
ე 10D4 ნ 10DC ფ 10E4 წ 10EC ჴ 10F4 10FC
ვ 10D5 ო 10DD ქ 10E5 ჭ 10ED ჵ 10F5 10FD
ზ 10D6 პ 10DE Ⴭ 10E6 ხ 10EE 10F6 10FE
თ 10D7 ჟ 10DF ყ 10E7 ჯ 10EF 10F7 10FF
IV). Ⴓნდა ‫ש‬äèõëìàñ íðè õàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðè, ðíëêäáñàú äõìäáàç

èñäçèåä çåèñäáäáè, ðíâíðú êàçèìóð “Times“-ñ ãà “Arial“-ñ. Ⴄñ èõìäáà ôóûä
âàðìèòóðäáè, ðíëêèñ ëä‫ש‬åäíáèçàú âàìþíðúèäêãäáà ìäáèñëèäðè òäõñòèñ
ñüðàôàã ãà þàðèñþèàìàã àü÷íáà. Ⴘäëãäâ éè ‫ש‬äèûêäáà ñþåà àþàê-àþàêè âàð-
ìèòóðäáèñ ‫ש‬äõëìà æäëíç ùàëíçåêèêè îðèìúèîäáèñ âàçåàêèñüèìäáèç.

Ⴕაჽთული შჽიფტები
Ⴘრიფტი „Ⴋჭედლიძე ნუსხური“
Ⴀა Ⴈი Ⴐრ Ⴘ‫ ש‬Ⴠჰ àáâãäåæƒçèéêëìíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œ
Ⴁბ Ⴉკ Ⴑს Ⴙჩ Ⴥჵ ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌMÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞŠß¨Œ
1234567890%*.,:;?!’“
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც Àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâêèñiè. Ñàõàð-
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ çåäêí àëÿíáèìäáñ Øäõñîèðñ ãäãàìiè àì Ëàùàáêèñ ãà
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ Îàñòäðìàéèñ çàðâëàìiè. Ñàõàðçåäêíñ, èñäåä ðíâí-
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ðú ëçäê Ñàáýíçà Éàåièðñ, äñàýèðíäáà ñþåàâåàðè ãà-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ ñàåêóðè âàëíúãèêäáà.Ñàõàðçåäêí, èñäåä ðíâíðú
ëçäêè Ñàáýíçà Éàåièðè, óìãà è÷íñ áíðíòäáèñàçåèñ
Ⴡ‫ה‬ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ ãàþóðóêè ñèåðúä. Àè ðàòíë âàæèñ âàëí÷äìäáà Çáè-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ êèñiè è÷í ëéåêäêíáà.
Ⴘრიფტი „Ⴋჭედლიძე მხედრული“
Ⴀა Ⴈი Ⴐრ Ⴘ‫ ש‬Ⴠჰ àáâãäåæƒçèéêëìíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890%*.,:;?!’“
Àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâêèñiè. Ñàõàðçåäêí
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ
àëÿíáèìäáñ Øäõñîèðñ ãäãàìiè àì Ëàùàáêèñ ãà Îàñòäðìàéèñ
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ çàðâëàìiè. Ñàõàðçåäêíñ, èñäåä ðíâíðú ëçäê Ñàáýíçà
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Éàåièðñ, äñàýèðíäáà ñþåàâåàðè ãàñàåêóðè âàëíúãèêäáà.Ñà-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ õàðçåäêí, èñäåä ðíâíðú ëçäêè Ñàáýíçà Éàåièðè, óìãà
Ⴡ‫ה‬ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ è÷íñ áíðíòäáèñàçåèñ ãàþóðóêè ñèåðúä. Àè ðàòíë âàæèñ âà-
ëí÷äìäáà Çáèêèñiè è÷í ëéåêäêíáà.
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ
Ⴘრიფტი „Ⴋჭედლიძე ხელნაწერი“
Ⴀა Ⴈი Ⴐრ Ⴘi Ⴠჰ áâãäåæƒçèéêëìíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œ
1234567890%*.,:;?!’“
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც Àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâêèñiè. Ñàõàðç-
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ åäêí àëÿíáèìäáñ Øäõñîèðñ ãäãàìiè àì Ëàùàáêèñ ãà
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ Îàñòäðìàéèñ çàðâëàìiè. Ñàõàðçåäêíñ, èñäåä ðíâíðú
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ëçäê Ñàáýíçà Éàåièðñ, äñàýèðíäáà ñþåàâåàðè ãàñàå-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ êóðè âàëíúãèêäáà.Ñàõàðçåäêí, èñäåä ðíâíðú ëçä-
êè Ñàáýíçà Éàåièðè, óìãà è÷íñ áíðíòäáèñàçåèñ ãàþó-
Ⴡ‫ה‬ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ ðóêè ñèåðúä. Àè ðàòíë âàæèñ âàëí÷äìäáà Çáèêèñiè
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ è÷í ëéåêäêíáà.

Ⴊათინურ–ქართულ შრიფტების იდენტურობა

Ⴋçàåðóêè
DA WAR EINMAL EIN BAUER, DER HATTE ÀËÁÍÁÄÌ, ÐÍË ÄÑ ÂÀÆÈ ÂÀËÍÂÍÌÈ-
EINEN SOHN VON SECHZEHN JAHREN, DER ÊÈÀ ÈÌÂÊÈÑØÈ. ÑÀÕÀÐÇÅÄÊÍ ÀËßÍÁÈ-
DOCH NOCH NIEMALS IN DER STADT GEWE- ÌÄÁÑ ØÄÕÑÎÈÐÑ ÃÄÃÀÌØÈ ÀÌ ËÀÙÀÁ-
SEN WAR. ALS NUN DER SOHN VERLANGTE, ÊÈÑ ÃÀ ÎÀÑÒÄÐÌÀÉÈÑ ÇÀÐÂËÀÌØÈ.ÑÀ-
MIT DEM VATER DORTHIN ZU GEHEN, BEKAM ÕÀÐÇÅÄÊÍÑ, ÈÑÄÅÄ ÐÍÂÍÐÚ ËÇÄÊ
ER DIE ERLAUBNIS, UND SO GINGEN SIE ÑÀÁÝÍÇÀ ÉÀÅØÈÐÑ, ÄÑÀÝÈÐÍÄÁÀ ÑÞ-
ZUSAMMEN ZUR STADT. ALS SIE NAHE DER ÅÀÂÅÀÐÈ ÃÀÑÀÅÊÓÐÈ ÂÀËÍÚÃÈÊÄÁÀ.
Ⴋúèðä ëçàåðóêè
DA WAR EINMAL EIN BAUER, DER HATTE EINEN SOHN VON ÀËÁÍÁÄÌ, ÐÍË ÄÑ ÂÀÆÈ ÂÀËÍÂÍÌÈÊÈÀ ÈÌÂ-
SECHZEHN JAHREN, DER DOCH NOCH NIEMALS IN DER STADT ÊÈÑØÈ. ÑÀÕÀÐÇÅÄÊÍ ÀËßÍÁÈÌÄÁÑ ØÄÕÑÎÈÐÑ
GEWESEN WAR. ALS NUN DER SOHN VERLANGTE, MIT DEM ÃÄÃÀÌØÈ ÀÌ ËÀÙÀÁÊÈÑ ÃÀ ÎÀÑÒÄÐÌÀÉÈÑ ÇÀÐÂ-
VATER DORTHIN ZU GEHEN, BEKAM ER DIE ERLAUBNIS, UND SO ËÀÌØÈ. ÑÀÕÀÐÇÅÄÊÍÑ, ÈÑÄÅÄ ÐÍÂÍÐÚ ËÇÄÊ
GINGEN SIE ZUSAMMEN ZUR STADT. ALS SIE NAHE DER STADT ÑÀÁÝÍÇÀ ÉÀÅØÈÐÑ, ÄÑÀÝÈÐÍÄÁÀ ÑÞÅÀÂÅÀÐÈ
WAREN, SAHEN SIE KANONEN AUF DEN MAUERN DER FESTUNG, ÃÀÑÀÅÊÓÐÈ ÂÀËÍÚÃÈÊÄÁ.
Ⴌóñþóðè
Da war einmal ein Bauer, der hatte einen Sohn von Àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâêèñi-
sechzehn Jahren, der doch noch niemals in der Stadt è. Ñàõàðçåäêí àëÿíáèìäáñ Øäõñîèðñ ãäãàìiè
gewesen war. Als nun der Sohn verlangte, mit dem àì Ëàùàáêèñ ãà Îàñòäðìàéèñ çàðâëàìiè. Ñàõàð-
Vater dorthin zu gehen, bekam er die Erlaubnis, und so çåäêíñ, èñäåä ðíâíðú ëçäê Ñàáýíçà Éàå-
gingen sie zusammen zur Stadt. Als sie nahe der Stadt ièðñ, äñàýèðíäáà ñþåàâåàðè ãàñàåêóðè âà-
waren, sahen sie Kanonen auf den ëíúãèêäáà.
Ⴋþäãðóêè
Da war einmal ein Bauer, der hatte einen Sohn von Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑა-
sechzehn Jahren, der doch noch niemals in der Stadt ქაჽთველო ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋა-
gewesen war. Als nun der Sohn verlangte, mit dem ჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს,
Vater dorthin zu gehen, bekam er die Erlaubnis, und so ისევე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება
gingen sie zusammen zur Stadt. Als sie nahe der Stadt სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო,
waren, sahen sie Kanonen auf den Mauern der ისევე ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი,
Ⴞäêìàüäðè
Da war einmal ein Bauer, der hatte einen Àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâêèñi-
Sohn von sechzehn Jahren, der doch noch è. Ñàõàðçåäêí àëÿíáèìäáñ Øäõñîèðñ ãäãàì-
niemals in der Stadt gewesen war. Als nun der iè àì Ëàùàáêèñ ãà Îàñòäðìàéèñ çàðâëàìiè
Sohn verlangte, mit dem Vater dorthin zu gehen, Ñàõàðçåäêíñ, èñäåä ðíâíðú ëçäê Ñàáýíçà
bekam Éàåièðñ,

Ⴊათინურ–ქართულ შრიფტების იდენტურობა

Ⴋçàåðóêè
DA WAR EINMAL EIN BAUER, DER HATTE ႠႫႡႭႡႤႬ, ႰႭႫ ႤႱ ႢႠႼႨ ႢႠႫႭႢႭ-
EINEN SOHN VON SECHZEHN JAHREN, DER ႬႨႪႨႠ ႨႬႢႪႨႱႸႨ. ႱႠႵႠႰႧႥႤႪႭ ႠႫ-
DOCH NOCH NIEMALS IN DER STADT GEWE- ႿႭႡႨႬႤႡႱ ႸႤႵႱႮႨႰႱ ႣႤႣႠႬႸႨ ႠႬ
SEN WAR. ALS NUN DER SOHN VERLANGTE, ႫႠႹႠႡႪႨႱ ႣႠ ႮႠႱႲႤႰႬႠႩႨႱ ႧႠႰ-
MIT DEM VATER DORTHIN ZU GEHEN, BEKAM ႢႫႠႬႸႨ. ႱႠႵႠႰႧႥႤႪႭႱ, ႨႱႤႥႤ ႰႭ-
ER DIE ERLAUBNIS, UND SO GINGEN SIE ႢႭႰႺ ႫႧႤႪ ႱႠႡႽႭႧႠ ႩႠႥႸႨႰႱ,
Ⴋúèðä ëçàåðóêè
DA WAR EINMAL EINBAUER, DER HATTE EINEN SOHN VON Ⴀ ႫႡႭႡႤႬ, ႰႭႫ ႤႱ ႢႠႼႨ ႢႠႫႭႢႭႬႨႪႨႠ Ⴈ ႬႢႪႨႱ-
SECHZEHN JAHREN, DER DOCH NOCH NIEMALS IN DER STADT ႸႨ. Ⴑ ႠႵႠႰႧႥႤႪႭ ႠႫႿႭႡႨႬႤႡႱ Ⴘ ႤႵႱႮႨႰႱ ႣႤ-
GEWESEN WAR. ALS NUN DER SOHN VERLANGTE, MIT DEM ႣႠႬႸႨ ႠႬ Ⴋ ႠႹႠႡႪႨႱ ႣႠ Ⴎ ႠႱႲႤႰႬႠႩႨႱ ႧႠႰႢ-
VATER DORTHIN ZU GEHEN, BEKAM ER DIE ERLAUBNIS, UND ႫႠႬႸႨ. Ⴑ ႠႵႠႰႧႥႤႪႭႱ, ႨႱႤႥႤ ႰႭႢႭႰႺ ႫႧႤႪ
SO GINGEN SIE ZUSAMMEN ZUR STADT. ALS SIE NAHE DER Ⴑ ႠႡႽႭႧႠ Ⴉ ႠႥႸႨႰႱ, ႤႱႠႽႨႰႭႤႡႠ ႱႾႥႠႢႥႠႰႨ.
Ⴌóñþóðè
Da war einmal ein Bauer, der hatte einen Sohn Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნ-
von sechzehn Jahren, der doch noch niemals in გლისში. Ⴑაქართველო ამჯობინებს Ⴘექ-
der Stadt gewesen war. Als nun der Sohn სპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერ-
verlangte, mit dem Vater dorthin zu gehen, bekam ნაკის თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე
er die Erlaubnis, und so gingen sie zusammen zur როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს, ესა-
Stadt. Als sie nahe der Stadt waren, sahen sie Ka- ჭიროება სხვაგვარი დასავლური გა-
nonen auf den Mauern der Festung, und der მოცდილება. Ⴑაქა
Ⴋþäãðóêè
Da war einmal ein Bauer, der hatte einen Sohn Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში.
von sechzehn Jahren, der doch noch niemals in Ⴑაქართველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან
der Stadt gewesen war. Als nun der Sohn Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართ-
verlangte, mit dem Vater dorthin zu gehen, bekam ველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს,
er die Erlaubnis, und so gingen sie zusammen zur ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდი-
Stadt. Als sie nahe der Stadt waren, sahen sie Ka ლება. Ⴑაქართველო,
Ⴞäêìàüäðè
Da war einmal ein Bauer, der hatte einen Àëáíáäì, ðíë äñ âàæè âàëíâíìèêèà Èìâêèñi-
Sohn von sechzehn Jahren, der doch noch è. Ñàõàðçåäêí àëÿíáèìäáñ Øäõñîèðñ ãäãàì-
niemals in der Stadt gewesen war. Als nun der iè àì Ëàùàáêèñ ãà Îàñòäðìàéèñ çàðâëàìiè
Sohn verlangte, mit dem Vater dorthin zu gehen, Ñàõàðçåäêíñ, èñäåä ðíâíðú ëçäê Ñàáýíçà
bekam Éàåièðñ,

Ⴌóñþóðèñ ãà ëþäãðóêèñ äðçãðíóêè þëàðäáèñ ëàâàêèçè
Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქართველო ამჯობინებს Ⴘექ-

სპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე
როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოც-
დილება. Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა
იყოს ბოროტებისათვის დახურული სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში
იყო მკვლელობა.
Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქართველო ამჯობი-

ნებს Ⴘექსპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის თარგმანში.
Ⴑაქართველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს, ესაჭიროება
სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება. Ⴑაქართველო, ისევე როგორც
მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის დახურული
სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.

15. Ⴕაჽთული ანბანის გჽაფიკა
16. Ⴕაჽთული ასოების ევოლუცია
17. Ⴕაჽთული ანბანის ტაბულები
18. Ⴕაჽთული ანბანის ჽიგითი ჈ა
ჽიცხვითი მნიშვნელობები
19. Ⴕაჽთული ანბანის სახეობები
20.
Ⴕაჽთული საშჽიფტო გაჽნიტუჽები
Ⴕაჽთული ანბანის გჽაფიკა ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႢႰႠႴႨႩႠ
Ⴕაჽთული ანბანის გჽაფიკა
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí çàåãàîèðåäêè

ñàü÷èñè âðàôèéà (û. ü. 412 ü.)
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႢႰႠႴႨႩႠ

ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႢႰႠႴႨႩႠ Ⴕაჽთული ანბანის გჽაფიკა
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéà (1 ñ.)

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéà (Ⴘóà ññ.)

Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ çàåãàîèðåäêè ñàþä (âðàôäëäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè)

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ Ⴕàðçóêè àìáàìèñ

âðàôèéèñ äåíêóúèà âðàôèéèñ äåíêóúèà
Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ. Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ.

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ Ⴕàðçóêè àìáàìèñ

âðàôèéèñ äåíêóúèà âðàôèéèñ äåíêóúèà
Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ. Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ.

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà

Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ. Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ. Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ. Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ. Ⴛå.ü.412.ü. 1 ñ. Øóà ññ.

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáèñãà ëèþäãåèç
Ⴄðçäóêäáè
Ⴀçäóêäáè
Ⴀñäóêäáè
Ⴀçàñäóêäáè
Ⴀçèàçàñäóêäáè
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà àñíäáèñ ñàþäêãäáèñãà ëèþäãåèç
àì
èì
äì
íì
àð
èê
àñ

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà éåàãðàòèñ

ìàüèêèñ ãàéàåäáèñãà ëèþäãåèç

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáèñãà ëèþäãåèç
„Ⴑäëóðè“
„Ⴁäðûìóêè“
„Ⴕàðçóêè“
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà

„Ⴎàòàðà éåàãðàòè — Ⴃèãè éåàãðàòè“
I.
2 7 12 14 17 18 20 21 25 26
27 31 32 36
3 5 6 10 28 33
II.
13 30 24 34 35 37
8 19 11 22 23
1 4 9 15 16 29

Ⴑàñòðèõíìí àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà ñèëàöêèñãà ëèþäãåèç

Ⴋþäãðóêè
Ⴆäãà òàìèñ àñíäáè
á æ ƒ ë ì î ð ñ i ù û þ ¸ œ
Ⴕვäãà òàìèñ àñíäáè
â ã ä å é ê ï ò ó ô ö ÷ ú š
Ⴘუა òàìèñ àñíäáè

à ç è í
Ⴋთლიანი òàìèñ àñíäáè
õ ü ý
Ⴌóñþóðè
ã æ ë ì û œ
Ⴕვäãà òàìèñ àñíäáè
á â ä å ô ÷ i ú ü ý þ š ÿ
Ⴘუა òàìèñ àñíäáè
à ç è ê ö ¸
Ⴋთლიანი òàìèñ àñíäáè
ƒ é ó õ ù

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà äêäëäìòäáèñ ðàíãäìíáèñãà

ëèþäãåèç (çàìàáàðè ðàíãäìíáà)
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.
1. 1.
2. 2.
3. 3.
1. 1.

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà

ëçàåàðè äêäëäìòäáèñãà ëèþäãåèç
Ãèãè þàæè
Øåäóêè þàæè ãàëàòäáèçè äêäëäìòäáèç
Ëàðúþìèå
Ëàðÿåìèå
Íðèåä ëþðèãàì

Æäã þàææä
Çàðàæóêè
Øåäóê-çàðàæóêè
Óþàæí
Ãèãè üðä

Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà „Ⴜðä — Ⴞàæè“

Ãèãè üðä
Îàòàðà üðä
Äðçè
Æäåèç
Øóà‫ש‬è
Õåäåèç
Íðè

Ãèãè þàæè
Øåäóêè
Äðçè
Ⴍðè
Çàðàæóêè
Øåäóê-çàðàæóêè


Îàòàðà þàæè
Øåäóêè
Äðçè

Ⴍðè
Çàðàæóêè
Äðçè
Íðè

Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà „âàþñìèê-÷àéäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç

Ⴙàéäòèêè Ⴌàþäåðàã öèà Ⴖèà
Ⴚàêè ëþðèãàì Ⴍðèåä ëþðèãàì Ⴚàêè ëþðèãàì Ⴚàêè ëþðèãàì
Ⴍðèåä ëþð.
Ⴍðèåä ëþð.
Ⴋàðúþìèãàì Ⴋàðÿåìèãàì
Ⴋàðÿåì. Ⴋàðúþìèãàì Ⴋàðÿåìèãàì
Ⴋàðúþì.
Ⴋàç ‫ש‬íðèñ Ⴋàç ‫ש‬íðèñ Ⴋàç ‫ש‬íðèñ Ⴋ. ‫ש‬. Ⴋàç ‫ש‬íðèñ

õ.-æ. æ.-æ. õ.-õ. æ. õ. æ.-õ. æ. æ.-õ. õ. æ. æ.-õ.
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà

„âàþñìèê-÷àéäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç
Ùàéäòèê–Ìàþäåðàã öèà Ùàéäòèê–Öèà Ìàþäåðàã öèà–Öèà
„Ⴖèà“ àñíäáèñ óðçèäðççàìàãâíëà

Ëàðÿåìèå öèà Ëàðúþìèå öèà
Æäåèç Õåäåèç Õå.-Æäå. Æäåèç Õåäåèç Õå.-Æäå.

Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè



Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ
óðçèäðç îðíîíðúèäáè






ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႤႥႭႪႳႺႨႠ Ⴕაჽთული ასოების ევოლუცია
Ⴕაჽთული ასოების ევოლუცია

Ⴕაჽთული ასოების ევოლუცია ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႤႥႭႪႳႺႨႠ

Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႤႥႭႪႳႺႨႠ

Ⴀñí „Ⴀ“
Ⴋçàåðóêè
Ⴌóñþóðè Ⴋþäãðóêè Ⴑàóéóìä
Ⴄîèâðàôèéèñ Ⴜèâìèñ
I
IV

VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴁ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴂ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴃ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴄ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴅ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴆ“
Ⴋçàåðóêè
IV

VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴡ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴇ“
Ⴋçàåðóêè
IV

VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴈ“
Ⴋçàåðóêè
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴉ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII

IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴊ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴋ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV

V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴌ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴢ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV

V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴍ“
Ⴋçàåðóêè
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴎ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴏ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴐ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII

IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴑ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴒ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴣ“
Ⴋçàåðóêè
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴓ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴔ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴕ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴖ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴗ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴘ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴙ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII

IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴚ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴛ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴜ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴝ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII

IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴞ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴤ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII
VIII

IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴟ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴠ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
VI–VII

VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

Ⴀñí „Ⴥ“
Ⴋçàåðóêè
I
IV
V
VI–VII
VIII
IX
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII

ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႲႠႡႳႪႤႡႨ Ⴕაჽთული ანბანის ტაბულები
Ⴕაჽთული ანბანის ტაბულები

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè).
Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäðñèòäòè“

Ⴕაჽთული ანბანის ტაბულები ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႲႠႡႳႪႤႡႨ
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè).

Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäðñèòäòè“
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႲႠႡႳႪႤႡႨ

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè)

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè)
Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè)

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè)

Àà Èè Ðð Ùù Œœ Àà Èè Ðð Ùù Œœ
Áá Éé Ññ Úú Áá Éé Ññ Úú
Ââ Êê Òò Ûû Ââ Êê Òò Ûû
Ãã Ëë Üü Ãã Ëë Üü
Óó Óó
Ää Ìì Ôô Ýý Ää Ìì Ôô Ýý
Åå M Õõ Þþ Åå M Õõ Þþ
Ææ Íí Öö Šš Ææ Íí Öö Šš
ƒ Îî ×÷ ßÿ ƒ Îî ×÷ ßÿ
Çç Ïï Øi ¨¸ Çç Ïï Øi ¨¸
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè)
Àà Èè Ðð Ùù Œœ Àà Èè Ðð Ùù Œœ
Áá Éé Ññ Úú Áá Éé Ññ Úú
Ââ Êê Òò Ûû Ââ Êê Òò Ûû
Ãã Ëë Üü Ãã Ëë Üü
Ää Ìì Ôô Ýý Ää Ìì Ôô Ýý
Åå M Õõ Þþ Åå M Õõ Þþ
Ææ Íí Öö Šš Ææ Íí Öö Šš
ƒ Îî ×÷ ßÿ ƒ Îî ×÷ ßÿ
Çç Ïï Øi ¨¸ Çç Ïï Øi ¨¸
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè)
Àà Éé Òò Ûû Àà Éé Òò Ûû
Áá Êê Üü Áá Êê Üü
Ââ Ëë Óó Ýý Ââ Ëë Óó Ýý
Ãã Ìì Ôô Þþ Ãã Ìì Ôô Þþ
Ää M Õõ Šš Ää M Õõ Šš
Åå Íí Öö ßÿ Åå Íí Öö ßÿ
Ææ Îî ×÷ ¨¸ Ææ Îî ×÷ ¨¸
ƒ Ïï Øi Œœ ƒ Ïï Øi Œœ
Çç Ðð Ùù Çç Ðð Ùù

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêè)


Ð Ñ Ò Ô Õ Ö × Ø
Œ
ð ñ ò ô õ ö ÷ i
œ
ð ñ ò ô õ ö ÷ i
œ
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóê–ìóñþóð–ëþäãðóêè)
Ààà Ááá Âââ Ããã Äää Ååå Æææ ƒƒ Ççç

Èèè Ééé Êêê Ëëë Ììì M Ííí Îîî Ïïï
Ððð Ñññ Òòò Ôôô Õõõ Ööö ×÷÷ Øii
Ùùù Úúú Ûûû Üüü Ýýý Þþþ Ššš ßÿÿ ¨¸¸
Œœœ
Ðð Ññ Òò Ôô Õõ Öö ×÷ Øi
Ùù Úú Ûû Üü Ýý Þþ Šš ßÿ ¨¸
Œœ

Ðð Ññ Òò Ôô Õõ Öö ×÷ Øi
Ùù Úú Ûû Üü Ýý Þþ Šš ßÿ ¨¸
Œœ
à á â ã ä å æ ƒ ç è é ê ë ì x í î ï ð

à á â ã ä å æ ƒ ç è é ê ë ì x í î ï ð


ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌMÍÎÏÐÑÒÓ Ô ÕÖ×ØÙÚÛ Ü ÝÞŠß¨Œ
à áâ ã äåæƒ ç è é ê ë ì í î ïðñ òóôõ ö ÷i ù ú ûüýþ š ÿ ¸ œ

à á â ã ä å æ ƒ ç è éê ë ì í î ï ð ñò óôõ ö÷i ù ú û üýþ š ÿ ¸ œ

ÀÁÂ Ã Ä ÅÆÇÈÉ Ê ËÌMÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ ×ØÙ Ú Û Ü ÝÞŠ ß ¨Œ
à á âãäåæƒçèéê ë ìí î ï ð ñ ò ó ôõö÷iùú û üýþ š ÿ¸œ

Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè ìóñþóðè)
Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè ëþäãðóêè
Ⴕàðçóêè àìáàìè. Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäðñèòäòè“




àáâ ã ä å æ ƒ ç è é ê ëì í îï ð ñ ò ó ô õ ö ÷ i ù ú û ü ý þš ÿ ¸ œ

Ⴞëàðäáèãàì àëíöäáóêè õàðçóêè àñíäáèñ ñþåà àìáàìäáèñ ñàçàìàãí àñíäáçàì ‫ש‬äãàðäáèçè òàáóêà
Ⴔèìèéèóðè Ⴁäðûìóêè Ⴊàçèìóðè Ⴕàðçóêè
Ⴀðõàóêè Ⴉêàñèéóðè Ⴛვ. წ. 412 წ. 1 ñ.
x þäç [þ] H äòà [1.¸;2.ä] H äòà [ä] H ¸à [¸] ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]] ‫ה‬ä [‫[ה‬ä]]
y íç [] I èíòà [è] I èíòà [è] J íò [] M ä [] M ä []
— Y óôñèêíì [ó] Y óôñèêíì [ó] V åä [å] ä [óè] ä [óè]
— — — — Š šàð [š] Š šàð [š]
— — Ω í ëäâà [í] — — Œ Œ¸ [œ[í]]

ÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌMÍÎÏÐÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞŠß¨ŒÀÁÂÃÄÅÆÇÈÉÊËÌMÍÎÏÐ
ÑÒÓÔÕÖ×ØÙÚÛÜÝÞŠß¨Œàáâãäåæƒçèéêëìíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œàáâ
ãäåæƒçèéêëìíîïðñòóôõö÷iùúûüýþšÿ¸œ1234567890%№³´º*‐—.…:;,'„“«»?!§()[]
{}/\†-+=±≠≈<>
ÅÀÐÛÈÀ ËÃÄÁÀÐÄÁÑ ÇÁÈÊÈÑÈÃÀÌ ÑÀËÀÑ

ÅÀÐÛÈÀ ËÃÄÁÀÐÄÁÑ ÇÁÈÊÈÑÈÃÀÌ ÑÀËÀÑ ÉÈÊÍËÄÒÐÆÄ
ÅÀÐÛÈÀ ËÃÄÁÀÐÄÁÑ ÇÁÈÊÈÑÈÃÀÌ ÑÀËÀÑ ÉÈÊÍËÄÒÐÆÄ
Åàðûèà ëãäáàðäáñ Çáèêèñèãàì ñàëàñ éèêíëäòðæä
Åàðûèà ëãäáàðäáñ Çáèêèñèãàì ñàëàñ éèêíëäòðæä

Ⴀ Ⴁ Ⴂ Ⴃ Ⴄ Ⴅ Ⴆ Ⴡ Ⴇ
àìéäñè áàìàéè âàìâà‫ש‬è ãíìä äìà åèìàíáà æäìòäþè ‫ה‬äðè¸à çàìþà

Ⴈ Ⴉ Ⴊ Ⴋ Ⴌ Ⴢ Ⴍ Ⴎ Ⴏ
èìãàóðè éàìéäêè êàñòè ëàìõàìà ìàðãè äñ íìéàìè îàðéè ïàìâè
Ⴐ Ⴑ Ⴒ Ⴣ Ⴔ Ⴕ Ⴖ Ⴗ Ⴘ
ðàäáè ñàìàâåä òàðþóìà ëä ôàðè õàìãàðà öàìûèêè ÷àðòêè ‫ש‬èìãè
Ⴙ Ⴚ Ⴛ Ⴜ Ⴝ Ⴞ Ⴤ Ⴟ Ⴠ
ùèìäêè úàìâàêà ûèêè üèêè ýàðëàâè þàìûàðè šàðè ÿàìè ¸àäðè
Ⴥ
À–Ç Ð–Ï
Õàðçóêè 1–9 100 – 900 Œ ÐÙ ÙÙ ÙŒ ŒŒ
àìáàìè È–Ï Ù–¨ 10 000 100 000 1 000 000 10 000 000 100 000 000
10 – 90 1000 – 9000
œ¸åðà @ Ç. Ëýäãêèûä äðçè - àçè àñè - àçàñè áäåðè áäåðèñ áäåðè ó‫ש‬õàðè ó‫ש‬òè ó‫ש‬òèñ ó‫ש‬òè

Ⴀა Ⴁბ Ⴂგ Ⴃ჈ Ⴄე Ⴅვ Ⴆზ Ⴡჱ Ⴇთ
Ⴈი Ⴉკ Ⴊლ Ⴋმ Ⴌნ Ⴢჲ Ⴍო Ⴎპ Ⴏჟ
Ⴐჽ Ⴑს Ⴒტ Ⴣჳ Ⴔფ Ⴕქ ႶჍ Ⴗყ Ⴘშ
Ⴙჩ Ⴚც Ⴛძ Ⴜწ Ⴝჭ Ⴞხ Ⴤჴ Ⴟჯ Ⴠჰ
Ð–Ï
À–Ç
Ⴥჵ Õàðçóêè 100 – 900

1–9 Œ ÐÙ ÙÙ ÙŒ ŒŒ
Ù–¨
àìáàìè È–Ï 10 000 100 000 1 000 000 10 000 000 100 000 000
1000 –
10 – 90
9000
Ⴀა Ⴁბ Ⴂგ Ⴃდ Ⴄე Ⴅვ Ⴆზ Ⴡჱ Ⴇთ
Ⴐრ Ⴑს Ⴒტ Ⴣჳ Ⴔფ Ⴕქ Ⴖღ Ⴗყ Ⴘშ
Ð–Ï
À–Ç
Ⴥჵ Õàðçóêè 100 – 900

1–9 Œ ÐÙ ÙÙ ÙŒ ŒŒ
Ù–¨
àìáàìè È–Ï 10 000 100 000 1 000 000 10 000 000 100 000 000
1000 –
10 – 90
9000

Ⴀ Ⴁ Ⴂ Ⴃ Ⴄ Ⴅ Ⴆ Ⴡ Ⴇ
Ⴈ Ⴉ Ⴊ Ⴋ Ⴌ Ⴢ Ⴍ Ⴎ Ⴏ

Ⴐ Ⴑ Ⴒ Ⴣ Ⴔ Ⴕ Ⴖ Ⴗ Ⴘ
Ⴙ Ⴚ Ⴛ Ⴜ Ⴝ Ⴞ Ⴤ Ⴟ Ⴠ
À–Ç Ð–Ï
Ⴥ Õàðçóêè
àìáàìè
1–9
È–Ï
10 – 90
100 – 900
Ù–¨
1000 – 9000
Œ
10 000
ÐÙ
100 000
ÙÙ
1 000 000
ÙŒ
10 000 000
ŒŒ
100 000 000

Ⴀა Ⴁბ Ⴂგ Ⴃდ Ⴄე Ⴅვ Ⴆზ Ⴡჱ Ⴇთ
Ⴐრ Ⴑს Ⴒტ Ⴣჳ Ⴔფ Ⴕქ Ⴖღ Ⴗყ Ⴘშ
À–Ç Ð–Ï
Ⴥჵ Õàðçóêè
àìáàìè
1–9
È–Ï
100 – 900
Ù–¨
Œ
10 000
ÐÙ
100 000
ÙÙ
1 000 000
ÙŒ
10 000 000
ŒŒ
100 000 000
10 – 90 1000 – 9000
Ⴀა Ⴁბ Ⴂგ Ⴃ჈ Ⴄე Ⴅვ Ⴆზ Ⴡჱ Ⴇთ
Ⴐჽ Ⴑს Ⴒტ Ⴣჳ Ⴔფ Ⴕქ ႶჍ Ⴗყ Ⴘშ
À–Ç Ð–Ï
Ⴥჵ Õàðçóêè
àìáàìè
1–9
È–Ï
100 – 900
Ù–¨
Œ
10 000
ÐÙ
100 000
ÙÙ
1 000 000
ÙŒ
10 000 000
ŒŒ
100 000 000
10 – 90 1000 – 9000

ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႫႬႨႸႥႬႤႪႭႡႤႡႨ Ⴕაჽთული ანბანის მნიშვნელობები
Ⴕაჽთული ანბანის ჽიგითი

჈ა ჽიცხვითი მნიშვნელობები
Ⴕაჽთული ანბანის მნიშვნელობები

Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà
Ëäíçþäãè +
Ìàþäåàðè o
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Äðçäóêäáè
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Àçäóêäáè
100 200 300 400 500 600 700 800 900
Àñäóêäáè
Ð Ñ Ò Ô Õ Ö × Ø
1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000
Àçàñäóêäáè
10 000
Áäåðè
Œ
100 000
Áäåðèñ áäåðè
ÐÙ
1 000 000
Ó‫ש‬õàðè
ÙÙ
10 000 000
Ó‫ש‬òè
ÙŒ
100 000 000
Ó‫ש‬òèñ ó‫ש‬òè
ŒŒ

Ⴕაჽთული ანბანის მნიშვნელობები ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႫႬႨႸႥႬႤႪႭႡႤႡႨ
Ëäíçþäãè 1/4 +
Ìàþäåàðè 1/2 o
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Äðçäóêäáè 1—9 À–Ç À Á Â Ã Ä Å Æ Ç
10 20 30 40 50 60 70 80 90
Àçäóêäáè 10—90 È–Ï È É Ê Ë Ì M Í Î Ï
100 200 300 400 500 600 700 800 900
Àñäóêäáè 100—900 Ð–Ø Ð Ñ Ò Ô Õ Ö × Ø
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႫႬႨႸႥႬႤႪႭႡႤႡႨ
1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000

Àçàñäóêäáè 1 000—9 000 Ù–¨ Ù Ú Û Ü Ý Þ Š ß ¨
Áäåðè 10 000 Œ
Áäåðèñ áäåðè 100 000 ÐÙ
Ó‫ש‬õàðè 1 000 000 ÙÙ
Ó‫ש‬òè 10 000 000 ÙŒ
Ó‫ש‬òèñ ó‫ש‬òè 100 000 000 ŒŒ

Áäåðèñ áäåðè
Ó‫ש‬òèñ ó‫ש‬òè
Àçàñäóêäáè
Äðçäóêäáè
Àçäóêäáè
Ëäíçþäãè
Àñäóêäáè
Ìàþäåàðè
Ó‫ש‬õàðè
Áäåðè
Ó‫ש‬òè
+ o À 1 È 10 Ð 100 Ù 1000 Œ 10 000 ÐÙ 100 000 ÙÙ 1 000 000 ÙŒ 10 000 000 ŒŒ 100 000 000
Á 2 É 20 Ñ 200 Ú 2000
Â 3 Ê 30 Ò 300 Û 3000
Ã 4 Ë 40 400 Ü 4000
Ä 5 Ì 50 Ô 500 Ý 5000
Å 6 M 60 Õ 600 Þ 6000
Æ 7 Í 70 Ö 700 Š 7000
8 Î 80 × 800 ß 8000
Ç 9 Ï 90 Ø 900 ¨ 9000

ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႬႡႠႬႨႱ ႫႬႨႸႥႬႤႪႭႡႤႡႨ Ⴕაჽთული ანბანის მნიშვნელობები

À 1 È 10 Ð 100 Ù 1000 Œ 10 000
Á 2 É 20 Ñ 200 Ú 2000
Â 3 Ê 30 Ò 300 Û 3000
Ã 4 Ë 40 400 Ü 4000
Ä 5 Ì 50 Ô 500 Ý 5000
Å 6 M 60 Õ 600 Þ 6000
Æ 7 Í 70 Ö 700 Š 7000
8 Î 80 × 800 ß 8000
Ç 9 Ï 90 Ø 900 ¨ 9000
+ 1/4 Ëäíçþäãè
o 1/2 Ìàþäåàðè
À–Ç 1—9 Äðçäóêäáè
È–Ï 10—90 Àçäóêäáè
Ð–Ø 100—900 Àñäóêäáè
Ⴕაჽთული ანბანის მნიშვნელობები

Ù–¨ 1000—9000 Àçàñäóêäáè
Œ 10 000 Áäåðè
ÐÙ 100 000 Áäåðèñ áäåðè
ÙÙ 1 000 000 Ó‫ש‬õàðè
ÙŒ 10 000 000 Ó‫ש‬òè
ŒŒ 100 000 000 Ó‫ש‬òèñ ó‫ש‬òè
Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ãà

ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáäáè
1 À 1 10 È 10 19 Ð 100 28 Ù 1000 37 Œ 10 000
2 Á 2 11 É 20 20 Ñ 200 29 Ú 2000
3 Â 3 12 Ê 30 21 Ò 300 30 Û 3000
4 Ã 4 13 Ë 40 22 400 31 Ü 4000
5 Ä 5 14 Ì 50 23 Ô 500 32 Ý 5000
6 Å 6 15 M 60 24 Õ 600 33 Þ 6000
7 Æ 7 16 Í 70 25 Ö 700 34 Š 7000
8 8 17 Î 80 26 × 800 35 ß 8000
9 Ç 9 18 Ï 90 27 Ø 900 36 ¨ 9000

Ⴕაჽთული ასოების სახეობები ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႱႠႾႤႭႡႤႡႨ
Ⴕაჽთული ასოების
სახეობები
Ⴀñíëçàåðóêè აñí àì-èñ ñàþäíáäáè

Ëíþàæóêíáà
Ⴐიგ. Ⴐიც.
Ⴑàþäê. Ⴁâäðà Ⴛå. ü. Çàìàëäãðíåä Ⴞäêèçüäðà
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
412 ü. Ⴁäýãóðè Ⴞäêìàüäðè
1 àì [à]
À À 1
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႱႠႾႤႭႡႤႡႨ
Ⴌóñþóðè აñí àì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí àì-èñ ñàþäíáäáè

Ëíþàæóêíáà Ëíþàæóêíáà
Ⴑàþäê. Øóà Ⴞäêèçüäðà Ⴑàþäê. Øóà Ⴇàìàëäãðíåä. Ⴞäêèçüäðà
Ⴇàìàëäã.
ññ. ññ. Ⴁäýã. Ⴞäêì.
àì à àì à à
Ⴀñíëçàåðóêè აñí áàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
2 áàì [á]
Á Á 2
Ⴌóñþóðè აñí áàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí áàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
áàì á áàì á á
ႵႠႰႧႳႪႨ ႠႱႭႤႡႨႱ ႱႠႾႤႭႡႤႡႨ Ⴕაჽთული ასოების სახეობები
Ⴀñíëçàåðóêè აñí âàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
3 âàì [â]
Â Â 3
Ⴌóñþóðè აñí âàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí âàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
âàì â âàì â â
Ⴕაჽთული ასოების სახეობები

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ãíì-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
4 ãíì [ã]
Ã Ã 4
Ⴌóñþóðè აñí ãíì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ãíì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ãíì ã ãíì ã ã

Ⴀñíëçàåðóêè აñí äì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
5 äì [ä]
Ä Ä 5
Ⴌóñþóðè აñí äì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí äì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
äì ä äì ä ä
Ⴀñíëçàåðóêè აñí åèì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
6 åèì [å]
Å Å 6
Ⴌóñþóðè აñí åèì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí åèì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
åèì å åèì å å

Ⴀñíëçàåðóêè აñí æäì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
7 æäì [æ]
Æ Æ 7
Ⴌóñþóðè აñí æäì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí æäì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
æäì æ æäì æ æ

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ‫ה‬ä-ñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
8 ‫ה‬ä [‫]ה‬
8
Ⴌóñþóðè აñí ‫ה‬ä-ñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí‫ה‬ä-ñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
‫ה‬ä ƒ ‫ה‬ä ƒ ƒ

Ⴀñíëçàåðóêè აñí çàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
9 çàì [ç]
Ç Ç 9
Ⴌóñþóðè აñí çàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí çàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
çàì ç çàì ç ç
Ⴀñíëçàåðóêè აñí èì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
10 èì [è]
È È 10
Ⴌóñþóðè აñí èì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí èì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
èì è èì è è

Ⴀñíëçàåðóêè აñí éàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
11 éàì [é]
É É 20
Ⴌóñþóðè აñí éàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí éàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
éàì é éàì é é

Ⴀñíëçàåðóêè აñí êàñ-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
12 êàñ [ê]
Ê Ê 30
Ⴌóñþóðè აñí êàñ-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí êàñ-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
êàñ ê êàñ êê

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ëàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
13 ëàì [ë]
Ë Ë 40
Ⴌóñþóðè აñí ëàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ëàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ëàì ë ëàì ë ë
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ìàð-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
14 ìàð [ì]
Ì Ì 50
Ⴌóñþóðè აñí ìàð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ìàð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ìàð ì ìàð ì ì

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
15 ä []
M M 60
Ⴌóñþóðè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ä ä

Ⴀñíëçàåðóêè აñí íì-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
16 íì [í]
Í Í 70
Ⴌóñþóðè აñí íì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴋþäãðóêè აñí íì-èñ ñàþäíáäáè
Ⴑàþäê. Øóà Ⴞäêèçüäðà
Ⴇàìàëäã. Ⴑàþäê. Øóà Ⴇàìàëäãðíåä. Ⴞäêèçüäðà
ññ.
ññ. Ⴁäýã. Ⴞäêì.
íì í íì íí

Ⴀñíëçàåðóêè აñí îàð-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
17 îàð [î]
Î Î 80
Ⴌóñþóðè აñí îàð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí îàð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
îàð î îàð î î
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ïàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
18 ïàì [ï]
Ï Ï 90
Ⴌóñþóðè აñíïàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ïàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ïàì ï ïàì ï ï

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ðàä-ñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
19 ðàä [ð]
Ð Ð 100
Ⴌóñþóðè აñí ðàä-ñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ðàä-ñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ðàä ð ðàä ð ð

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ñàì-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
20 ñàì [ñ]
Ñ Ñ 200
Ⴌóñþóðè აñí ñàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ñàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ñàì ñ ñàì ñ ñ

Ⴀñíëçàåðóêè აñí òàð-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
21 òàð [ò]
Ò Ò 300
Ⴌóñþóðè აñí òàð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí òàð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
òàð ò òàð ò ò
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
22 ä []
400
Ⴌóñþóðè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ä ä

Ⴀñíëçàåðóêè აñí óì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
óì [ó] — —
Ó Ó
Ⴌóñþóðè აñí óì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí óì-èñ ñàþäíáäáè
Ⴇàìàëäã.
óì ó óì ó ó

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ôàð-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
23 ôàð [ô]
Ô Ô 500
Ⴌóñþóðè აñí ôàð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ôàð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ôàð ô ôàð ô ô

Ⴀñíëçàåðóêè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
24 õàì [õ]
Õ Õ 600
Ⴌóñþóðè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
õàì õ õàì õ Õ
Ⴀñíëçàåðóêè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
25 öàì [ö]
Ö Ö 700
Ⴌóñþóðè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
öàì ö öàì ö ö

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ÷àð-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
26 ÷àð [÷]
× × 800
Ⴌóñþóðè აñí ÷àð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ÷àð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
÷àð ÷ ÷àð ÷ ÷

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ‫ש‬èì-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
27 ‫ש‬èì [‫]ש‬
Ø Ø 900
Ⴌóñþóðè აñí ‫ש‬èì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ‫ש‬èì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
‫ש‬èì i ‫ש‬èì i i

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ùèì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. Øóà ññ. №
28 ùèì [ù]
Ù Ù 1000
Ⴌóñþóðè აñí ùèì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ùèì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ùèì ù ùèì ù ù
Ⴀñíëçàåðóêè აñí úàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴑàþäê. Ⴁâäðà Ⴛå. ü. Øóà Çàìàëäãðíåä Ⴞäêèçüäðà
№. 1 ñ. №
412 ü. ññ. Ⴁäýãóðè Ⴞäêìàüäðè
29 úàì [ú]
Ú Ú 2000
Ⴌóñþóðè აñí úàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí úàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
úàì ú úàì ú ú

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ûèê-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. №
30 ûèê [û]
Û Û 3000
Ⴌóñþóðè აñí ûèê-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ûèê-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ûèê û ûèê û û

Ⴀñíëçàåðóêè აñí üèê-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
31 üèê [ü]
Ü Ü 4000
Ⴌóñþóðè აñí üèê-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí üèê-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
üèê ü üèê ü ü

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ýàð-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. №
32 ýàð [ý]
Ý Ý 5000
Ⴌóñþóðè აñí ýàð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ýàð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ýàð ý ýàð ý ý
Ⴀñíëçàåðóêè აñí þàì-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. №
33 þàì [þ]
Þ Þ 6000
Ⴌóñþóðè აñí þàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí þàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
þàì þ þàì þ þ

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ჴàð-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. №
34 šàð [š]
Š Š 7000
Ⴌóñþóðè აñí ჴàð-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ჴàð-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
šàð š šàð š š

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ÿàì-èñ ñàþäíáäáè
№. 1 ñ. Øóà ññ. №
35 ÿàì [ÿ]
ß ß 8000
Ⴌóñþóðè აñí ÿàì-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ÿàì-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
ÿàì ÿ ÿàì ÿÿ

Ⴀñíëçàåðóêè აñí ¸àä-ñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. №
36 ¸àä [¸]
¨ ¨ 9000
Ⴌóñþóðè აñí ¸àä-ñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí ¸àä-ñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
¸àä ¸ ¸àä ¸ ¸
Ⴀñíëçàåðóêè აñí œ¸-èñ ñàþäíáäáè

№. 1 ñ. №
37 Œ¸ [Œ]
Œ Œ 10000
Ⴌóñþóðè აñí œ¸-èñ ñàþäíáäáè Ⴋþäãðóêè აñí œ¸-èñ ñàþäíáäáè

Ⴇàìàëäã.
Œ¸ œ Œ¸ œ œ

ႵႠႰႧႳႪႨ ႱႠႸႰႨႴႲႭ ႢႠႰႬႨႲႳႰႤႡႨ Ⴕაჽთული საშჽიფტო გაჽნიტუჽები
Ⴕაჽთული საშჽიფტო
გაჽნიტუჽები

Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè
Ⴌóñþóðè (ìàýãäåäáèàìè)
Ⴀა Ⴈი Ⴑს Ⴐრ Ⴥჵ
Ⴁბ Ⴉკ Ⴒტ Ⴚც
Ⴂგ Ⴊლ Ⴣჳ Ⴛძ
Ⴓუ
Ⴃდ Ⴋმ Ⴔფ Ⴜწ
Ⴄე Ⴌნ Ⴕქ Ⴝჭ
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴖღ Ⴞხ
Ⴆზ Ⴍო Ⴗყ Ⴤჴ
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴘშ Ⴟჯ
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴙჩ Ⴠჰ

Ⴕაჽთული საშჽიფტო გაჽნიტუჽები ႵႠႰႧႳႪႨ ႱႠႸႰႨႴႲႭ ႢႠႰႬႨႲႳႰႤႡႨ

Ⴌóñþóðè (óìàýãäåí)
Ⴕ ႠႰႧႳႪႨ ႱႠႸႰႨႴႲႭ ႢႠႰႬႨႲႳႰႤႡႨ
Ⴓუ


Ⴋþäãðóêè (ìàýãäåäáèàìè)

Ⴓუ


Ⴋþäãðóêè (óìàýãäåí)
Ⴓუ


Ⴞäêìàüäðè
Ⴀა Ⴈი Ⴑს Ⴐჽ Ⴥჵ

Ⴓუ
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴔფ Ⴜწ
Ⴅვ Ⴢჲ ႶჍ Ⴞხ


Ⴌóñþóðè Ⴋþäãðóêè Ⴞäêìàüäðè
Ⴌàýãäåäáèàìè Ⴓóìàýãäåí Ⴌàýãäåäáèàìè Ⴓóìàýãäåí
Ⴀა Ⴀა Ⴀა Ⴀა Ⴀა
Ⴁბ Ⴁბ Ⴁბ Ⴁბ Ⴁბ
Ⴂგ Ⴂგ Ⴂგ Ⴂგ Ⴂგ
Ⴃდ Ⴃდ Ⴃდ Ⴃდ Ⴃ჈
Ⴄე Ⴄე Ⴄე Ⴄე Ⴄე
Ⴅვ Ⴅვ Ⴅვ Ⴅვ Ⴅვ
Ⴆზ Ⴆზ Ⴆზ Ⴆზ Ⴆზ
Ⴡჱ Ⴡჱ Ⴡჱ Ⴡჱ Ⴡჱ
Ⴇთ Ⴇთ Ⴇთ Ⴇთ Ⴇთ
Ⴈი Ⴈი Ⴈი Ⴈი Ⴈი
Ⴉკ Ⴉკ Ⴉკ Ⴉკ Ⴉკ
Ⴊლ Ⴊლ Ⴊლ Ⴊლ Ⴊლ
Ⴋმ Ⴋმ Ⴋმ Ⴋმ Ⴋმ
Ⴌნ Ⴌნ Ⴌნ Ⴌნ Ⴌნ
Ⴢჲ Ⴢჲ Ⴢჲ Ⴢჲ Ⴢჲ
Ⴍო Ⴍო Ⴍო Ⴍო Ⴍო
Ⴎპ Ⴎპ Ⴎპ Ⴎპ Ⴎპ
Ⴏჟ Ⴏჟ Ⴏჟ Ⴏჟ Ⴏჟ
Ⴐრ Ⴐრ Ⴐრ Ⴐრ Ⴐჽ
Ⴑს Ⴑს Ⴑს Ⴑს Ⴑს
Ⴒტ Ⴒტ Ⴒტ Ⴒტ Ⴒტ
Ⴣჳ Ⴣჳ Ⴣჳ Ⴣჳ Ⴣჳ
Ⴓუ Ⴓუ Ⴓუ Ⴓუ Ⴓუ
Ⴔფ Ⴔფ Ⴔფ Ⴔფ Ⴔფ
Ⴕქ Ⴕქ Ⴕქ Ⴕქ Ⴕქ
Ⴖღ Ⴖღ Ⴖღ Ⴖღ ႶჍ
Ⴗყ Ⴗყ Ⴗყ Ⴗყ Ⴗყ
Ⴘშ Ⴘშ Ⴘშ Ⴘშ Ⴘშ
Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴙჩ Ⴙჩ
Ⴚც Ⴚც Ⴚც Ⴚც Ⴚც
Ⴛძ Ⴛძ Ⴛძ Ⴛძ Ⴛძ
Ⴜწ Ⴜწ Ⴜწ Ⴜწ Ⴜწ
Ⴝჭ Ⴝჭ Ⴝჭ Ⴝჭ Ⴝჭ
Ⴞხ Ⴞხ Ⴞხ Ⴞხ Ⴞხ
Ⴤჴ Ⴤჴ Ⴤჴ Ⴤჴ Ⴤჴ
Ⴟჯ Ⴟჯ Ⴟჯ Ⴟჯ Ⴟჯ
Ⴠჰ Ⴠჰ Ⴠჰ Ⴠჰ Ⴠჰ
Ⴥჵ Ⴥჵ Ⴥჵ Ⴥჵ Ⴥჵ

Ⴘðèôòäáèñ éêàñèôèéàúèà ñàñòðèõíìí àñíäáèñ ñòèêèñãà ëèþäãåèç

Ⴌóñþóðè Ⴋþäãðóêè
Ⴌàýãäåäáèàìè Ⴌàýãäåäáèàìè
ႡႮႢ Ⴎაატა ႡႮႢ Ⴎაატა Ⴈნგირი Ⴅერა
ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე Ⴌუსხუჽი ႫႧ Ⴀკა჈ემი Ⴋხ
ႫႧ Ⴂჽიგოლია Ⴋხ
ႫႧ Ⴊიტეჽატუჽული Ⴋხ
ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე Ⴋხე჈ჽული
ႫႧ Ⴐუსთაველი Ⴋხ
ႫႧ Ⴑილფაენი Ⴋხ
ႫႧ Ⴇაიმსი Ⴋხ
ႲႨႲႳႱ Ⴉიბერბიტ Ⴁაზიკ
Ⴓìàýãäåí Ⴓìàýãäåí
ႡႮႢ Ⴌინო Ⴀრიალ Ⴓნიკოდე ႫႱ

ႡႮႢ Ⴞუცური Ⴓ Ⴉოდე 2000
ႫႧ Ⴃამაზე Ⴌუ ႫႧ Ⴀვაზა Ⴋხ
ႫႧ Ⴞუცური Ⴌუ ႫႧ Ⴙვეულებჽივი Ⴋხ
ႫႧ Ⴉუჽიეჽი Ⴋხ
ႫႧ Ⴄვეჽსონ Ⴋონო Ⴋხ
ႫႧ Ⴎაჽლამენტი Ⴋხ
ႫႧ Ⴎრიმერი Ⴋხ
Ⴇàåèñóôàêè ñòèêèñ
ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე Ⴞელნაწეჽი
Ⴘðèôòäáèñ éêàñèôèéàúèà ìàýãäåäáèñãà ëèþäãåèç

Ⴌàýãäåäáèàìè Ⴓìàýãäåí Ⴇàåèñóôàêè ñòèêèñ
Ⴌóñþóðè Ⴌóñþóðè
ႡႮႢ Ⴎაატა ႡႮႢ Ⴌინო
ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე Ⴌუსხუჽი ႡႮႢ Ⴞუცური Ⴓ
ႫႧ Ⴃამაზე Ⴌუ
ႫႧ Ⴞუცური Ⴌუ
Ⴋþäãðóêè Ⴋþäãðóêè Ⴋþäãðóêè
ႡႮႢ Ⴎაატა Ⴈნგირი Ⴅერა Ⴀრიალ Ⴓნიკოდე ႫႱ ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე Ⴞელნაწეჽი
ႫႧ Ⴀკა჈ემი Ⴋხ Ⴉოდე 2000
ႫႧ Ⴂჽიგოლია Ⴋხ ႫႧ Ⴀვაზა Ⴋხ
ႫႧ Ⴊიტეჽატუჽული Ⴋ ႫႧ Ⴙვეულებჽივი Ⴋხ
ႫႧ Ⴋჭე჈ლიძე Ⴋხე჈ჽული ႫႧ Ⴉუჽიეჽი Ⴋხ
ႫႧ Ⴐუსთაველი Ⴋხ ႫႧ Ⴄვეჽსონ Ⴋონო Ⴋხ
ႫႧ Ⴑილფაენი Ⴋხ ႫႧ Ⴎაჽლამენტი Ⴋხ
ႫႧ Ⴇაიმსი Ⴋხ ႫႧ Ⴎრიმერი Ⴋხ
ႲႨႲႳႱ Ⴉიბერბიტ Ⴁაზიკ

Ⴀñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè
ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴌóñþóðè
ႡႮႢ Ⴎààòà
ႲႨႲႳႱ Ⴉèáäðáèò Ⴁàæèé
Ⴀðèàê Ⴓìèéíãä ႫႱ
ႡႮႢ Ⴌèìí
ႫႧ Ⴞóúóðè Ⴌó
ႫႧ Ⴃàëàæä Ⴌó
Ⴉíãä 2000
ႫႧ Ⴄåäðñíì Ⴋíìí Ⴋþ
ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴞäêìàüäðè
Ⴋçàåðóêàñíäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáè
Ⴌóñþóðè
Ⴌàýãäåäáèàìè
Ⴌóñþóðè
Ⴓìàýãäåí
ႡႮႢ Ⴌèìí
ႡႮႢ Ⴞóúóðè Ⴓ

Ⴋþäãðóêè
Ⴌàýãäåäáèàìè
ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴋþäãðóêè
ႡႮႢ Ⴎààòà Ⴈìâèðè Ⴅäðà

ႫႧ Ⴀéàãäëè Ⴋþ
ႫႧ Ⴂðèâíêèà Ⴋþ
ႫႧ Ⴊèòäðàòóðóêè Ⴋþ
ႫႧ Ⴐóñçàåäêè Ⴋþ
ႫႧ Ⴑèêôàäìè Ⴋþ
ႫႧ Ⴇàèëñè Ⴋþ

Ⴋþäãðóêè
Ⴓìàýãäåí
Ⴉíãä 2000
ႫႧ Ⴀåàæà Ⴋþ
ႫႧ Ⴙåäóêäáðèåè Ⴋþ
ႫႧ Ⴉóðèäðè Ⴋþ
ႫႧ Ⴎàðêàëäìòè Ⴋþ
ႫႧ Ⴎðèëäðè Ⴋþ
Ⴋþäãðóêè
Ⴓìàýãäåí

Ⴀხალი ქაჽთული შჽიფტები

Ⴌაჭ჈ევებიანი
Ⴀა Ⴈი Ⴐრ Ⴘ‫ ש‬Ⴠჰ აბგ჈ევზჱთიკლმნჲოპჟჽსტჳუფქჍყშჩცძწჭხჴჯჰჵ
Ⴁბ Ⴉკ Ⴑს Ⴙჩ Ⴥჵ ႠႡႢႣႤႥႦჁႧႨႩႪႫႬჂႭႮႯႰႱႲჃႳႴႵႶႷႸႹႺႻႼႽႾჄႿჀჅ
1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽ-
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ თველო ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽო-
გოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვა-
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ
ჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽო-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ გოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტე-
Ⴡ‫ה‬ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ ბისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამოყე-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ ნება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.

Ⴀა Ⴈი Ⴐრ Ⴘშ Ⴠჰ აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑა-
ქართველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ
Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართ-
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს,
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის დახურული
Ⴓნაჭ჈ევო
ႡႮႢ Ⴌèìí
1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქართ-
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ ველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎას-
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ ტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე როგორც მთელ
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური
გამოცდილება. Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭო-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ
თა Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის დახურული
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლე-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ ლობა.

ႡႮႢ Ⴞóúóðè Ⴓ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+) ?№§%:.;,/–=(
Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში.
Ⴑაქართველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ გამოცდილება. Ⴑაქართველო, ისევე როგორც
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტე
Ⴀა Ⴈი Ⴐჽ Ⴘშ Ⴠჰ აბგ჈ევზჱთიკლმნჲოპჟჽსტჳუფქჍყშჩცძწჭხჴჯჰჵ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთველო ამ-
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ
ჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება.
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამოყენება
Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+) ?№§%:.;,/–=(
Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑა-
ქართველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს,
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის დახურული
Ⴌაჭ჈ევებიანი
ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴋþäãðóêè
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქართველო
ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის
თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ იყოს ბოროტებისათვის დახურული სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.

ႡႮႢ Ⴎààòà Ⴈìâèðè Ⴅäðà
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე როგორც მთელ Ⴑაბჭოთა
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ
იყოს ბოროტებისათვის დახურული სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გა
ႫႧ Ⴀéàãäëè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთველო ამ-

Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ ჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის
თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა
Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება.
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
ႫႧ Ⴂðèâíêèà Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთველო ამჯო-
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ ბინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში.
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც
მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ
სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
ႫႧ Ⴊèòäðàòóðóêè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთველო
ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გა-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ მოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.

ႫႧ Ⴐóñçàåäêè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთველო ამჯობინებს
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს,
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ისევე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი,
უნ჈ა იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამოყენე-
ბა Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
ႫႧ Ⴑèêôàäìè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(

Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის
ႫႧ Ⴇàèëñè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქართველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ დედანში ან Ⴋაჩაბლის და Ⴎასტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე როგორც
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
Ⴑაქართველო, ისევე როგორც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტე-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ
ბისათვის დახურული სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლე-
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ
ლობა.

Ⴓნაჭ჈ევო
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქართველო
Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.

Ⴉíãä 2000
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი დასავლური გამოცდილება.
ႫႧ Ⴀåàæà Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთ-
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ ველო ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎას-
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽოგოჽც
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვაჽი ჈ა-
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ სავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც
მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტებისათვის

ႫႧ Ⴙåäóêäáðèåè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽთველო ამჯო-
Ⴄე Ⴌნ Ⴓუ Ⴜწ ბინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში.
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც
მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული
სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
ႫႧ Ⴉóðèäðè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(

ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის ჈ა Ⴎას-
ტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე ჽოგოჽც მთელ
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგვაჽი ჈ასავლუჽი
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ ჽატომ გაზის გამოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ იყოს ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გა-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ მოყენება Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.
ႫႧ Ⴎàðêàëäìòè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ ბოჽოტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამოყენე-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ ბა Ⴇბილისში იყო მკვლელობა.

ႫႧ Ⴎðèëäðè Ⴋþ
Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃდ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, რომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქარ-
თველო ამჯობინებს Ⴘექსპირს დედანში ან Ⴋაჩაბლის და
Ⴎასტერნაკის თარგმანში. Ⴑაქართველოს, ისევე როგორც
მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირს, ესაჭიროება სხვაგვარი და-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ სავლური გამოცდილება. Ⴑაქართველო, ისევე როგორც
Ⴡჱ Ⴎპ Ⴖღ Ⴤჴ მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშირი, უნდა იყოს ბოროტებისათვის
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ დახურული სივრცე. Ⴀი რატომ გაზის გამოყენება
Ⴇავისუფალი სტილის

Ⴂგ Ⴊლ Ⴒტ Ⴚც 1234567890-+)!?№§%:.;,/–=(
Ⴃ჈ Ⴋმ Ⴣჳ Ⴛძ Ⴀმბობენ, ჽომ ეს გაზი გამოგონილია Ⴈნგლისში. Ⴑაქაჽ-
თველო ამჯობინებს Ⴘექსპიჽს ჈ე჈ანში ან Ⴋაჩაბლის
჈ა Ⴎასტეჽნაკის თაჽგმანში. Ⴑაქაჽთველოს, ისევე
Ⴅვ Ⴢჲ Ⴔფ Ⴝჭ ჽოგოჽც მთელ Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽს, ესაჭიჽოება სხვაგ-
Ⴆზ Ⴍო Ⴕქ Ⴞხ ვაჽი ჈ასავლუჽი გამოც჈ილება. Ⴑაქაჽთველო, ისევე
Ⴡჱ Ⴎპ ႶჍ Ⴤჴ ჽოგოჽც მთელი Ⴑაბჭოთა Ⴉავშიჽი, უნ჈ა იყოს ბოჽო-
Ⴇთ Ⴏჟ Ⴗყ Ⴟჯ ტებისათვის ჈ახუჽული სივჽცე. Ⴀი ჽატომ გაზის გამო

Ⴀñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè ñþåàãàñþåà ‫ש‬ðèôòäáèãàì
Ⴋýäãêèûä Ⴞ
Ⴄåäðñíì Ⴋ
Ⴋჭედლიძე
Ⴉíãä 2000
Ⴀð Ⴓìèé
Ⴞóúóðè
Ⴃàëàæä
Ⴎაატა
Ⴌèìí
Ⴀ Ⴀ Ⴀ Ⴀ Ⴀ Ⴀ Ⴀ Ⴀ Ⴀ
Ⴁ Ⴁ Ⴁ Ⴁ Ⴁ Ⴁ Ⴁ Ⴁ Ⴁ
Ⴂ Ⴂ Ⴂ Ⴂ Ⴂ Ⴂ Ⴂ Ⴂ Ⴂ
Ⴃ Ⴃ Ⴃ Ⴃ Ⴃ Ⴃ Ⴃ Ⴃ Ⴃ
Ⴄ Ⴄ Ⴄ Ⴄ Ⴄ Ⴄ Ⴄ Ⴄ Ⴄ
Ⴅ Ⴅ Ⴅ Ⴅ Ⴅ Ⴅ Ⴅ Ⴅ Ⴅ
Ⴆ Ⴆ Ⴆ Ⴆ Ⴆ Ⴆ Ⴆ Ⴆ Ⴆ
Ⴡ Ⴡ Ⴡ Ⴡ Ⴡ Ⴡ Ⴡ Ⴡ Ⴡ
Ⴇ Ⴇ Ⴇ Ⴇ Ⴇ Ⴇ Ⴇ Ⴇ Ⴇ
Ⴈ Ⴈ Ⴈ Ⴈ Ⴈ Ⴈ Ⴈ Ⴈ Ⴈ
Ⴉ Ⴉ Ⴉ Ⴉ Ⴉ Ⴉ Ⴉ Ⴉ Ⴉ
Ⴊ Ⴊ Ⴊ Ⴊ Ⴊ Ⴊ Ⴊ Ⴊ Ⴊ
Ⴋ Ⴋ Ⴋ Ⴋ Ⴋ Ⴋ Ⴋ Ⴋ Ⴋ

Ⴄåäðñíì Ⴋ
Ⴉíãä 2000
Ⴀð Ⴓìèé
Ⴞóúóðè
Ⴃàëàæä
Ⴎაატა
Ⴌèìí
Ⴌ Ⴌ Ⴌ Ⴌ Ⴌ Ⴌ Ⴌ Ⴌ Ⴌ
Ⴢ

Ⴢ Ⴢ Ⴢ Ⴢ Ⴢ Ⴢ Ⴢ Ⴢ
Ⴎ Ⴎ Ⴎ Ⴎ Ⴎ Ⴎ Ⴎ Ⴎ Ⴎ
Ⴏ Ⴏ Ⴏ Ⴏ Ⴏ Ⴏ Ⴏ Ⴏ Ⴏ
Ⴐ Ⴐ Ⴐ Ⴐ Ⴐ Ⴐ Ⴐ Ⴐ Ⴐ
Ⴑ Ⴑ Ⴑ Ⴑ Ⴑ Ⴑ Ⴑ Ⴑ Ⴑ
Ⴒ Ⴒ Ⴒ Ⴒ Ⴒ Ⴒ Ⴒ Ⴒ Ⴒ
Ⴣ Ⴣ Ⴣ Ⴣ Ⴣ Ⴣ Ⴣ Ⴣ Ⴣ
Ⴓ Ⴓ Ⴓ Ⴓ Ⴓ Ⴓ Ⴓ Ⴓ Ⴓ
Ⴔ Ⴔ Ⴔ Ⴔ Ⴔ Ⴔ Ⴔ Ⴔ Ⴔ
Ⴕ Ⴕ Ⴕ Ⴕ Ⴕ Ⴕ Ⴕ Ⴕ Ⴕ
Ⴖ Ⴖ Ⴖ Ⴖ Ⴖ Ⴖ Ⴖ Ⴖ Ⴖ
Ⴗ Ⴗ Ⴗ Ⴗ Ⴗ Ⴗ Ⴗ Ⴗ Ⴗ

Ⴄåäðñíì Ⴋ
Ⴉíãä 2000
Ⴀð Ⴓìèé
Ⴞóúóðè
Ⴃàëàæä
Ⴎაატა
Ⴌèìí
Ⴘ Ⴘ Ⴘ Ⴘ Ⴘ Ⴘ Ⴘ Ⴘ Ⴘ
Ⴙ Ⴙ Ⴙ Ⴙ Ⴙ Ⴙ Ⴙ Ⴙ Ⴙ
Ⴚ Ⴚ Ⴚ Ⴚ Ⴚ Ⴚ Ⴚ Ⴚ Ⴚ
Ⴛ Ⴛ Ⴛ Ⴛ Ⴛ Ⴛ Ⴛ Ⴛ Ⴛ
Ⴜ Ⴜ Ⴜ Ⴜ Ⴜ Ⴜ Ⴜ Ⴜ Ⴜ
Ⴝ Ⴝ Ⴝ Ⴝ Ⴝ Ⴝ Ⴝ Ⴝ Ⴝ
Ⴞ Ⴞ Ⴞ Ⴞ Ⴞ Ⴞ Ⴞ Ⴞ Ⴞ
Ⴤ Ⴤ Ⴤ Ⴤ Ⴤ Ⴤ Ⴤ Ⴤ Ⴤ
Ⴟ Ⴟ Ⴟ Ⴟ Ⴟ Ⴟ Ⴟ Ⴟ Ⴟ
Ⴠ Ⴠ Ⴠ Ⴠ Ⴠ Ⴠ Ⴠ Ⴠ Ⴠ
Ⴥ Ⴥ Ⴥ Ⴥ Ⴥ Ⴥ Ⴥ Ⴥ Ⴥ

Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè

Ⴋýäãêèûä Ⴌ
Ⴞóúóðè Ⴌ
Ⴞóúóðè Ⴌ
Ⴞóúóðè Ⴌ
Ⴃàëàæä Ⴌ
Ⴃàëàæä Ⴌ
Ⴃàëàæä Ⴌ
Ⴎààòà
Ⴎààòà
Ⴎààòà
Ⴌèìí
Ⴌèìí
Ⴌèìí
ა აა ა ა ნ ნ ნ ნ ნ ყ ყ ყ ყ ყ

ბბ ბ ბ ბ ჲ ჲ ჲ ჲ ჲ შ შ შ შ შ
გგ გ გ გ ოო ოო ო ჩ ჩ ჩ ჩ ჩ
჈ დ დ დ ჈ პპპპპ ც ც ც ც ც
ე ე ე ე ე ჟჟჟჟჟ ძ ძ ძძ ძ
ვვ ვვ ვ ჽრ რრ ჽ წწ წწ წ
ზზ ზზზ ს ს ს ს ს ჭ ჭ ჭ ჭ ჭ
ჱ ჱ ჱ ჱ ჱ ტ ტ ტ ტ ტ ხ ხ ხ ხ ხ
თთ თთ თ ჳ ჳ ჳ ჳ ჳ ჴ ჴ ჴ ჴ ჴ
ი ი ი ი ი უუ უუ უ ჯ ჯ ჯჯჯ
კ კ კ კ კ ფფ ფფ ფ ჰჰჰჰ ჰ
ლლ ლლ ლ ქ ქქქ ქ ჵ ჵ ჵჵ ჵ
მ მ მ მ მ Ⴭ ღ ღ ღ Ⴭ

Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (ìàýãäåäáèàìè)
Ⴊèòäðàòóð
ႲႨႲႳႱ Ⴉèá.
Ⴐóñçàåäêè
Ⴂðèâíêèà
Ⴋýäãêèûä
Ⴑèêôàäìè
Ⴀéàãäëè
Ⴇàèëñè
Ⴁàæèé
ა ა ა ა À ა ა ა
ბ ბ ბ ბ Á ბ ბ ბ
გ გ გ გ Â გ გ გ
჈ ჈ ჈ ჈ Ã ჈ ჈ დ
ე ე ე ე Ä ე ე ე
ვ ვ ვ ვ Å ვ ვ ვ
ზ ზ ზ ზ Æ ზ ზ ზ
ჱ ჱ ჱ ჱ Ç ჱ ჱ ჱ
თ თ თ თ È თ თ თ
ი ი ი ი É ი ი ი
კ კ კ კ Ê კ კ კ
ლ ლლ ლ Ë ლ ლ ლ

Ⴊèòäðàòóð
Ⴐóñçàåäêè
Ⴂðèâíêèà
Ⴋýäãêèûä
Ⴑèêôàäìè
Ⴀéàãäëè
Ⴇàèëñè
Ⴁàæèé
მ მ მ მ Ì მ მ მ
ნ ნ ნ ნ Í ნ ნ ნ

ჲ ჲ ჲ ჲ Î ჲ ჲ ჲ
ო ო ო ო Ï ო ო ო
პ პ პ პ Ð პ პ პ
ჟ ჟ ჟ ჟ Ñ ჟ ჟ ჟ
ჽ ჽ ჽ ჽ Ò ჽ ჽ რ
ს ს ს ს Ó ს ს ს
ტ ტ ტ ტ Ô ტ ტ ტ
ჳ ჳ ჳ ჳ Õ ჳ ჳ ჳ
უ უ უ უ Ö უ უ უ
ფ ფ ფ ფ × ფ ფ ფ

Ⴊèòäðàòóð
Ⴐóñçàåäêè
Ⴂðèâíêèà
Ⴋýäãêèûä
Ⴑèêôàäìè
Ⴀéàãäëè
Ⴇàèëñè
Ⴁàæèé
ქ ქ ქ ქ Ø ქ ქ ქ
Ⴭ Ⴭ Ⴭ Ⴭ Ù Ⴭ Ⴭ ღ
ყ ყ ყ ყ Ú ყ ყ ყ
შ შ შ შ Û შ შ შ
ჩ ჩ ჩ ჩ Ü ჩ ჩ ჩ
ც ც ც ც Ý ც ც ც
ძ ძ ძ ძ Þ ძ ძ ძ
წ წ წ წ ß წ წ წ
ჭ ჭ ჭ ჭ à ჭ ჭ ჭ
ხ ხ ხ ხ á ხ ხ ხ
ჴ ჴ ჴ ჴ â ჴ ჴ ჴ
ჯ ჯ ჯ ჯãჯ ჯ ჯ
ჰ ჰ ჰ ჰ ä ჰ ჰ ჰ
ჵ ჵ ჵ ჵ å ჵ ჵ ჵ

Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (óìàýãäåí)
Ⴄåäð. Ⴋíìí
Ⴉíãä 2000
Ⴎà Ⴈìâ Ⴅ
Ⴀð. Ⴓìèé
Ⴉóðèäðè
Ⴎàðê.
Ⴙåäóê
Ⴀåàæà
ა ა ა ა ა ა ა ა
ბ ბ ბ ბ ბ ბ ბ ბ

გ გ გ გ გ გ გ გ
დ დდ჈჈ ჈ ჈ ჈
ე ე ე ე ე ე ე ე
ვ ვ ვ ვ ვ ვ ვ ვ
ზ ზ ზ ზ ზ ზ ზ ზ
ჱ ჱჱ ჱჱ ჱ ჱ ჱ
თ თთთთ თ თ თ
ი ი ი ი ი ი ი ი
კ კ კ კ კ კ კ კ
ლ ლლ ლ ლ ლ ლ ლ
მ მ მ მ მ მ მ მ

Ⴉíãä 2000
Ⴎà Ⴈìâ Ⴅ
Ⴀð. Ⴓìèé
Ⴉóðèäðè
Ⴎàðê.
Ⴙåäóê
Ⴀåàæà
ნ ნ ნ ნ ნ ნ ნ ნ
ჲ ჲ ჲ ჲ ჲ ჲ ჲ ჲ
ო ოოოო ო ო ო
პ პ პ პ პ პ პ პ
ჟ ჟ ჟ ჟ ჟ ჟ ჟ ჟ
რ რრჽჽ ჽ ჽ ჽ
ს ს ს ს ს ს ს ს
ტ ტტ ტ ტ ტ ტ ტ
ჳ ჳ ჳ ჳ ჳ ჳ ჳ ჳ
უ უ უ უ უ უ უ უ
ფ ფფფფ ფ ფ ფ
ქ ქ ქ ქ ქ ქ ქ ქ
ღ ღღჍჍ Ⴭ Ⴭ Ⴭ

Ⴉíãä 2000
Ⴎà Ⴈìâ Ⴅ
Ⴀð. Ⴓìèé
Ⴉóðèäðè
Ⴎàðê.
Ⴙåäóê
Ⴀåàæà
ყ ყ ყ ყ ყ ყ ყ ყ
შ შ შ შ შ შ შ შ
ჩ ჩ ჩ ჩ ჩ ჩ ჩ ჩ
ც ც ც ც ც ც ც ც
ძ ძ ძ ძ ძ ძ ძ ძ
წ წ წ წ წ წ წ წ

ჭ ჭ ჭ ჭ ჭ ჭ ჭ ჭ
ხ ხ ხ ხ ხ ხ ხ ხ
ჴ ჴ ჴ ჴ ჴ ჴ ჴ ჴ
ჯ ჯჯ ჯ ჯ ჯ ჯ ჯ
ჰ ჰ ჰ ჰ ჰ ჰ ჰ ჰ
ჵ ჵ ჵ ჵ ჵ ჵ ჵ ჵ

21. Ⴞელითწეჽა
ႾႤႪႨႧႼႤႰႠ Ⴞელითწეჽა
Ⴞელითწეჽა
Õ
àðçóêè àñíäáèñ âàáëóêè üäðèñ àñàçåèñäáêàã çàìëèëãäåðóêàã âàëíè÷äìäáà
‫ש‬äëãäâè áàãääáè (èþ. Ñóðàçäáè). Áàãä óàãåèêäáñ ‫ש‬äëñüàåêäêñ üäðèñ
‫ש‬äâìäáóêàã àçåèñäáàñ. Øäñüàåêèñ áíêí äòàîæä âàëíè÷äìäáà úàêþàæèàìè
ôóðúäêè.
Ⴞäêìàüäðè ëçàåðóêè àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ ëíþàæåèñ çàìàëèëãäåðíáà ãà ëèëàðçóêäáà (ãóõòè).

1-êè ñàôäþóðè.

Ⴞელითწეჽა ႾႤႪႨႧႼႤႰႠ
Ⴞ ႤႪႨႧႼႤႰႠ
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ñüíðè)

Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ãàþðèêè)

Ⴞäêìàüäðè ìóñþóðè àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ ëíþàæåèñ

çàìàëèëãäåðíáà ãà ëèëàðçóêäáà (ãóõòè). 1-êè ñàôäþóðè.

Ⴘóà òàìèñ àñíäáè
Ⴕåäãà òàìèñ àñíäáè
Ⴋçêèàìè òàìèñ àñíäáè
Ⴌóñþóðè àñíäáè

Ⴌóñþóðè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ñüíðè)

Ⴌóñþóðè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ãàþðèêè)

Ⴞäêìàüäðè ëþäãðóêè àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ ëíþàæåèñ

çàìàëèëãäåðíáà ãà ëèëàðçóêäáà (ãóõòè). 1-êè ñàôäþóðè.

Ⴘóà òàìèñ àñíäáè
Ⴕåäãà òàìèñ àñíäáè
Ⴋçêèàìè òàìèñ àñíäáè
Ⴋþäãðóêè àñíäáè

Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ñüíðè)

Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ãàþðèêè)

Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-2 ñàôäþóðè. Íçþþàæèàìè ðåäóêè. Ãàþðà.

Õåäãà-, ‫ש‬óà- ãà æäãàòàìèñ æíëäáè 6,5 + 5,0 + 6,5. Øóàòàìèñ ãà æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:2,3.

Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-3 ñàôäþóðè. Íçþþàæèàìè ðåäóêè. Ãàþðà. Âàãàáëà.

Õåäãà-, ‫ש‬óà- ãà æäãàòàìèñ æíëäáè 5,0 + 5,0 + 5,0. Øóàòàìèñ ãà æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:2.

Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-4 ñàôäþóðè. Íçþþàæèàìè ðåäóêè. Âàãàáëà.


Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-5 ñàôäþóðè. Íðþàæèàìè ðåäóêè. Âàãàáëà.


Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-6 ñàôäþóðè. Úàêþàæèàìè ðåäóêè. Âàãàáëà.


ႱႠႢႬႭႡႰႨႥႨ ႫႠႹႥႤႬႤႡႤႪႨ Ⴑაგნობჽივი მაჩვვენებელი
Ⴑაგნობჽივი მაჩვენებელი
Ⴀ Ⴁ
Àãè‫ש‬èñ Íçþçàåè— 49, 50–64, 66 Áàâðàò IV-èñ ñèâäêè — 71–73
Àçíìèñ éðäáóêè — 67–69 Áäçêäëèñ ëíìàñòäðè— 49, 50–65
Ⴀéàéè Ⴘàìèûä — 14, 15 Áíêìèñèñ Ñèíìè — 49, 50–65
Àêäõñàìãðä I-èñ ñèâäêè — 71, 72, 74
Àìáàìè Ⴂ
— Àì¸íäóðè — 41 Ⴂàìëàðòäáà îíäëà „Ⴅäôþèñò÷àíñìèñà“ — 1 2 , 14
— Àìðàäóêè — 41, 42 „Ⴂàìüäñäáà ‫ש‬èìàâàìèñà Ⴑàõàðçåäêíñà
— Àìèìóðè — 41, 42 ëàðçåèñà“ — 12 , 13
— Àìùèìóðè — 41, 42 Ⴂàíæ Ⴐäõòíðè — 1 2
Ⴑაგნობჽივი მაჩვენებელი
— Àìÿàìóðè — 41, 42 Ⴂäíðâèäåñéèñ Ⴒðàõòàòè — 1 2 , 17
— Ⴀðõàóêè áäðûìóêè — 25, 29, 33, 36, 39, Ⴂèíðâè Ⴀêäõñè-Ⴋäñþè‫ש‬åèêè— 15
40
Ⴃ
— Ⴀðõàóêè êàçèìóðè — 26, 30, 34, 37, 39,
Ⴃàåàçè — 1 1
40
Ⴃàåàçèñ ñòäêà — 1 , 49, 50–65
— Ⴁèæàìòèóðè áäðûìóêè — 26, 29, 33, 36,
Ãàåèç Ëäôèñ ü÷àêíáèñ ñèâäêè — 71, 72, 74
39, 40
Ⴃàåèç Ⴐäõòíð Ⴀêäõñèûä — 15
— Ⴉêàñèéóðè áäðûìóêè — 26, 29, 33, 36, 39,
Ãàóÿãíëäêè (H 98)— 67, 68, 70
40
Ⴃèëèòðè Ⴗèôèàìè — 19
— Ⴉêàñèéóðè êàçèìóðè — 27, 30, 34, 37,
„Ⴃðíäáà“ — 10 , 13
39, 40
— Ⴑàèãóëêí — 42 Ⴄ
— Ⴑíëþóðè — 32, 38, 40 Ⴄéàòäðèìä II — 13
— Ⴔèìèéèóðè — 25, 29, 33, 34, 35, 39, 40 Ⴄðäéêä ëäôä — 13
— Ⴕàðçóêè — 31, 35, 36, 37, 38, 40 Ⴄðüí-Ⴇèàìäçè — 1 1
„Ⴀìáàìè. Ⴊíúåàìè. Ⴋíéêä ñàõðèñòèàìí ñüàåêà“
— 12 Ⴅ
Àìòíì I Éàçíêèéíñè — 77 Åàìèñ Íçþçàåè — 67, 68, 70
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè — 1 2 , 13, 15, 16, 15 Åàþó‫ש‬òè Áàâðàòèíìè — 77
Ⴀìòíì Ⴃóëáàûä— 15
Ⴀðëàæèñ êàìâàðè — 1 1 , 49, 50–65 Ⴆ
Ⴀðëàæèñ ñòäêà— 49, 50–65 Ⴆäãà òàìèñ àñíäáè — 13
Ⴀðëàæèñ ìäéðíîíêè — 11 Ⴇ
Ⴀðëàæèñ ñòäêà — 1 1
Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè — 1 2 , 14, 17
Àñí ‫ה‬-ñ þëàðäáà — 79
Àñí -ñ þëàðäáà — 79 Ⴈ
Àñí -ñ þëàðäáà — 79 Èêèà Ýàåýàåàûä — 77
Àñí œ-ñ þëàðäáà — 79 Èíàìä Íõðíîèðèñ úþíåðäáà — 67–69
Àñí š-ñ þëàðäáà — 79 Ⴈíàñàôè — 16
Ⴀñíäáèñ àñàâäáè áàãä — 80 „Ⴈñòíðèà ãàü÷äáèçâàì Ⴈåäðèèñà, ä. è.
Ⴀñíäáèñ ‫ש‬äëíöäáèñ çàðèöäáè — 1 0 Ⴂèíðâèèñà, ðíëäê àðñ ñðóêèàã Ⴑà-
Àòäìèñ Ñèíìèñ üàðüäðà — 71–73 õàðçåäêíñà“ — 1 2 , 17
Ⴀöãâäìèêè àñíäáèñ îðàõòèéóêè þëàðäáà — 78

Ⴑაგნობჽივი მაჩვვენებელი ႱႠႢႬႭႡႰႨႥႨ ႫႠႹႥႤႬႤႡႤႪႨ
Ⴉ Ñóêþàì-Ñàáà Íðáäêèàìè — 77
„Ⴉèòàèèñ ñèáðûìä“ — 1 2
„Ⴉíìãàéè“ — 12
Ⴓ
Ⴓ-àñí — 75
Ⴊ ႳႬႨႩႭႣ-èñ õàðçóêè ãèàîàæíìè — 145
„Ⴊíúåàìè“ — 1 2 Óðáìèñèñ Íçþçàåè— 49, 50–64, 66
Ⴋ Ⴔ
Ⴋàóñéóêóðè üäðà — 1 0 Ôñàêëóìçà âàìëàðòäáà — 67–69
Ëàêíìèñ çäíðèà — 44
Ⴕ
Ëàëàçà úþíåðäáà — 67, 68, 70
Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíäáèñ âàìåèçàðäáà —
Ⴋàðè Ⴁðíñä — 1 2
48
Ⴋàðè Ⴁðíñäñ þäêüäðà — 1 2
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà — 44, 45, 46, 47
Ëàðèàëèñäóêè ”Õàðçêèñ Úúþíåðäáà”— 71, 72,
„Ⴕàðçóêè àñíëçàåðóêè“ — 1 1
74
„Ⴕàðçóêè äìèñ âðàëàòèéà“ — 1 2
Ⴋä-XVIII ñ. ùåäóêäáðèåè þäêè — 71, 72, 74
Ⴕàðçóêè ëþàòåðóêè èìèúèàêäáè — 100
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àöãâäìèñ àóúèêäáêíáà —
„Ⴕàðçóêè öðàëàòèéà“ — 19
10
Ⴕàðçóêè üäðèñ ñàþäíáäáè — 1 2
Ⴋçêèàìè òàìèñ àñíäáè — 13
Õäáà-õäáàçàñ çàðâëàìäáà — 71–73
Ⴋèìóñéóêóðè üäðà — 1 0
Ⴕåäãà òàìèñ àñíäáè — 13
Ëúþäçèñ Áèáêèà — 67, 68, 70
Ⴑ ႠႢႬႭႡႰႨႥႨ ႫႠႹႥႤႬႤႡႤႪႨ
Ëúþäçèñ Ⴟåàðè— 49, 50–65 Ⴘ

„Ⴘäëíéêäáàçà êäõñèéíìäáè“ — 14, 21
Ⴌ
Øèí Ëöåèëèñ Íçþçàåè — 67, 68, 70
Ⴌäéðäñèñ ñòäêà— 1 1 , 49, 50–65
Ⴘðèôòè „Ⴋýäãêèûä ëþäãðóêè“ — 147
Ⴌäíôèòä — 13, 14
Ⴘðèôòè „Ⴋýäãêèûä ìóñþóðè“ — 147
Ⴍ Ⴘðèôòè „Ⴋýäãêèûä þäêìàüäðè“— 147
Íçþçàåè (S405)— 49, 50–64, 66 Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäðñèòäòè“ — 15, 19
Íçþçàåè (S962)— 49, 50–64, 66 Ⴘóà òàìèñ àñíäáè — 13
Íçþçàåèñ çàðâëàìäáà — 67, 68, 70
Ⴚ
Ⴎ „Ⴚèñéðè“ — 18
Ⴎàêäñòèìèñ Ⴜëèìãà Ⴇäíãíðäñ ëíìàñòäðè — Ⴚðóëçàåðóêè àñíäáè — 13
11
Ⴛ
Îàêäñòèìóðè Íçþçàåè — 67–69
Ûàâàì Àáóêäçèñûèñ ãàüäðèêè — 71, 72, 74
Îàðþêèñ ëðàåàêçàåè — 67–69
Ⴎäòðä Ⴈáäðèäêè — 1 1 Ⴜ
„Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà“ — 1 2 , 13, 15, 16
Ⴏ
Ïíðï Ëàêíìè — 43 Ⴝ
“Journal Asiatique” — 1 2 Ýèàáäðèñ ‫ש‬äüèðóêíáèñ ãàüäðèêè — 71–73
Ⴐ Ⴞ
Ⴐàëàæ Ⴎàòàðèûä — 1 1 Þàìëäòè êäõúèíìàðè— 49, 50–64, 66
Ⴞäêìàüäðè âàìúàêéäåäáóêè àñíäáè — 94
Ⴑ
Ⴞëàðäáèãàì àëíöäáóêè õàðçóêè àñíäáè — 78
Ⴑàñòàëáí àñíìè‫ש‬ìäáèñ éêàñèôèéàúèà — 108
Ⴑàñòàëáí ãäéíðàòèóêè àñíäáè — 107 Ⴟ
Ⴑàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè — 94 ßðóýèñ Íçþçàåè— 49, 50–64, 66–69
Ñèìóðè ëðàåàêçàåè— 49, 50–64, 66–69

ႨႪႳႱႲႰႠႺႨႤႡႨႱ ႫႠႹႥႤႬႤႡႤႪႨ Ⴈლუსტჽაციების მაჩვენებელი
Ⴈლუსტჽაციების ჈ა ტაბულების
მაჩვენებელი
Ⴇავი 1. Ⴋთავჽული ასოების აჍ჈გენის აუცილებლობა
Ⴈლუჯსტჽაციების მაჩვენებელი
Ⴀñíäáèñ ‫ש‬äëíöäáèñ çàðèöäáè — 10 Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìèñ „Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáèñ“ âà-
Ⴀðëàæèñ êàìâàðèñ èìèúèàêäáè „Ⴁ(äðúóë) ãàëüäðèñ Ⴌäíôèòäñ àìãäðûè (1795 წ.) — 14
Ⴎ(èòèàþ‫ש‬è) Ⴕ(àðûàëèñ-û‫( “)ה‬àþ. ü. 70 ü.) — 11 Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè. Ⴂàìëàðòäáà îíäëà
Ⴀðëàæèñ ñòäêèñ åäìæäêè „Ⴝ(äåàþí)Ⴑ“ (àþ. ü. 75 „Ⴅäôþèñò÷àíñìèñà“ — 14
ü.) — 11 Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìèñ „Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáèñ“ âà-
Ⴌäéðäñèñ ñòäêà (àþ. ü. I ñ.) — 11 ãàëüäðèñ Ⴃàåèç Ⴐäõòíð Ⴀêäõñèûèñ àìãäðûè
Ⴃàåàçèñ ñòäêà (367 ü.) — 11 (1800 ü.) — 15
Ⴋíæàèéóðè üäðüäðäáè Ⴎàêäñòèìèñ Ⴜëèìãà Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. „Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà“. Ⴂàãà-
Ⴇäíãíðäñ მíìàñòäð‫ש‬è (430 ñ.) — 11 üäðèêèà 1768 üäêñ Ⴂèíðâè Ⴀêäõñè-Ⴋäñþè-
Ⴋíæàèéóðè üäðüäðà Ⴎàêäñòèìèñ Ⴜëèìãà Ⴇäí- ‫ש‬åèêèñ ëèäð — 15
ãíðäñ მíìàñòäð‫ש‬è (532 ñ.) — 11 Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. „Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà“. Ⴂàãà-
Ⴕàðçóêè üäðèñ ñàþäíáäáè — 12 üäðèêèà 1781 üäêñ Ⴈíàñàôèñ ëèäð — 16
Ⴔðàâëäìòè Ⴋàðè Ⴁðíñäñ ñòàòèèãàì ïóðìàê‫ש‬è Ⴂäíðâèäåñéèñ ტðàõòàòè (ãàñàü÷èñè). 1783 ü. —
“Journal Asiatique” 1832 ü. — 12 17
„Ⴉèòàèèñ ñèáðûìä“, 1784 ü. (çàåôóðúäêè) — 12 Ⴂäíðâèäåñéèñ ტðàõòàòè. 1783 ü. — 17
Ⴋàðè Ⴁðíñäñ þäêüäðà — 12 Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè. „Ⴈñòíðèà ãàü÷äáèçâàì
„Ⴃðíäáèñ“ ëèäð ‫ש‬äõëìèêè úðóëçàåðóêè àñíäáè Ⴈåäðèèñà“. 1848 ü. — 17
— 13 Ⴏóðìàê „Ⴚèñéðèñ“ çàåôóðúäêè — 18
Ⴀìòíì Ⴁàâðàòèíìè. „Ⴜ÷íáèêñèò÷åàíáà“. Ⴂàãà- Ⴃèëèòðè Ⴗèôèàìè. Ⴕàðçóêè öðàëàòèéà. 1882 ü.
üäðèêèà 1795 üäêñ Ⴌäíôèòäñ ëèäð — 13 — 19
„Ⴂàìüäñäáà ‫ש‬èìàâàìèñà Ⴑàõàðçåäêíñà ëàðçåè- Ⴘðèôò „Ⴓìèåäðñèòäòèç“ ‫ש‬äñðóêäáóêè òäõñ-
ñà“. 1801 ü. — 13 òèñ ôðàâëäìòè — 19
Ⴄðäéêä ëäôèñ üäðèêè Ⴐóñäçèñ èëîäðàòíð Ⴋçàåðóêè ãà ëþäãðóêè àñíäáèñ âàëí÷äìäáèç
Ⴄéàòäðèìä II-ñàãëè (1784 ü.) — 13 ãàüäðèêè ìà‫ש‬ðíëäáè — 20
Ⴓëçàåðóêí òäõñòèñ ôðàâëäìòè — 14 Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àöãâäìèñ îðíáêäëèñàãëè
Ⴋçàåðóêäáèàìè òäõñòèñ ôðàâëäìòè — 14 ëèûöåìèêè ñòàòèäáè — 20
Ⴇავი 2. Ⴋთავჽულასოებიანი შჽიფტების ხმაჽება

Ⴘóàòàìèñ æíëà êàçèìóð ãà õàðçóê ‫ש‬ðèôòäá‫ש‬è Ⴁäýãóðè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè — 23
— 22 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 23
Ⴓëçàåðóêí ãà ëçàåðóêäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáè — 22 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 23
Ⴁäýãóðè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè — 23 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 24

Ⴈლუსტჽაციების მაჩვენებელი ႨႪႳႱႲႰႠႺႨႤႡႨႱ ႫႠႹႥႤႬႤႡႤႪႨ Ⴈ
Ⴇავი 3. Ⴕაჽთული ანბანის წაჽმოშობის საკითხისათვის

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ôèìèéèóð ãà õàðçóê àì- Ôèìèéèóðè àìáàìè — 29
áàìäá‫ש‬è — 25 Ⴁäðûìóêè àìáàìè — 29
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè àðõàóê áäðûìóê ãà õàð- Êàçèìóðè àìáàìè — 30
çóê àìáàìäá‫ש‬è — 25 Õàðçóêè àìáàìè — 31
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè éêàñèéóð áäðûìóê ãà Ñíëþóðè àìáàìè — 32
õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è — 26 Ôèìèéèóðè ãà áäðûìóêè àìáàìäáè — 33
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè áèæàìòèóð áäðûìóê ãà Ôèìèéèóðè ãà êàçèìóðè àìáàìäáè — 34
õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è — 26 Ôèìèéèóðè ãà õàðçóêè àìáàìäáè — 35
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè àðõàóê êàçèìóð ãà Ⴁäðûìóêè ãà õàðçóêè àìáàìäáè — 36
õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è — 26 Êàçèìóðè ãà õàðçóêè àìáàìäáè — 37
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè éêàñèéóð êàçèìóð ãà Õàðçóêè ãà ñíëþóðè àìáàìäáè — 38
õàðçóê àìáàìäá‫ש‬è — 27 Ôèìèéèóðè, áäðûìóêè ãà êàçèìóðè àìáàìäáè —
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ñþåàãàñþåà àìáàìäá‫ש‬è — 39
27 Ôèìèéèóðè, áäðûìóêè, êàçèìóðè, õàðçóêè ãà
Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ôèìèéèóð ãà àðõàóê ñíëþóðè àìáàìäáè — 40
áäðûìóê àìáàìäá‫ש‬è — 27
Ⴈ ႪႳႱႲႰႠႺႨႠႡႨႱ ႫႠႹႥႤႬႤႡႤႪႨ
Ⴇავი 4. Ⴑაი჈უმლო ანბანები

Ⴀì¸íäóðè àìáàìè — 41 Àìèìóðè àìáàìè — 42
Ⴀìÿàìóðè àìáàìè — 42 Ⴑàèãóëêí àìáàìäáè — 42
Àìùèìóðè àìáàìè — 42
Ⴇავი 5. Ⴕაჽთული წეჽის განვითაჽება

Ⴕàðçóêè üäðèñ ñàþäíáäáè — 43 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴌ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 54
Ëàêíìèñ çäíðèèñ ñõäëà êàçèìóð ãàëüäðêí- Ⴋçàåðóêè àñí Ⴢ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 54
áèñàçåèñ. — 44 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴍ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 55
Ëàêíìèñ çäíðèèñ ñõäëà õàðçóê ãàëüäðêí- Ⴋçàåðóêè àñí Ⴎ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 55
áèñàçåèñ. — 44 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴏ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 55
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà — 44 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴐ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 55
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà — 45 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴑ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 55
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà — 46 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴒ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 56
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ äåíêóúèà — 47 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴣ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 56
Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíäáèñ âàìåèçàðäáà — Ⴋçàåðóêè àñí Ⴔ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 56
48 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴕ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 56
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 49 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴖ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 56
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 50 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴗ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 57
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 51 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴘ -ñ ìèëó‫ש‬äáè — 57
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 51 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴙ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 57
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴀ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 52 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴚ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 57
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴁ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 52 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴛ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 57
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴂ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 52 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴜ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 58
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴃ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 52 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴝ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 58
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴄ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 52 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴞ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 58
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴅ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 53 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴤ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 58
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴆ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 53 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴟ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 58
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴡ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 53 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴠ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 58
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴇ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 53 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴀ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 59
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴈ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 53 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴁ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 59
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴉ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 54 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴂ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 59
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴊ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 54 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴃ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 59
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴋ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 54 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴄ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 59

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴅ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 59 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴛ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 63

Ⴋçàåðóêè àñí Ⴆ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 60 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴜ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 64
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴡ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 60 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴝ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 64
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴇ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 60 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴞ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 64
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴈ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 60 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴤ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 64
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴉ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 60 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴟ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 64
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴊ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 60 Ⴋçàåðóêè àñí Ⴠ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 64
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴋ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 61 Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬ä-
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴌ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 61 áè — 65
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴢ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 61 Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ àñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬ä-
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴍ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 61 áè — 66
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴎ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 61 Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 67
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴏ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 61 Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 68
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴐ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 62 Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ìóñþóðèñ ìèëó‫ש‬äáè —
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴑ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 62 69
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴒ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 62 Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ìóñþóðèñ ìèëó‫ש‬äáè —
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴣ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 62 70
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴔ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 62 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 71
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴕ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 62 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 72
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴖ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 63 Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ëþäãðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè —
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴗ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 63 73
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴘ -ñ ìèëó‫ש‬äáè — 63 Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ ëþäãðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè —
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴙ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 63 74
Ⴋçàåðóêè àñí Ⴚ-ñ ìèëó‫ש‬äáè — 63 Ⴕàðçóêè üäðèñ ìèëó‫ש‬äáè — 75
Ⴇავი 6. Ⴀსო „Ⴓ“-ს ჈ახასიათება

Ⴓ-àñí ñþåàãàñþåà ãàëüäðêíáäá‫ש‬è — 76
Ⴇავი 7. Ⴞმაჽები჈ან ამოვაჽ჈ილი ასოების აჍ჈გენა ქაჽთულ ანბანში

Ⴞëàðäáèãàì àëíöäáóêè õàðçóêè àñíäáèñ ñþåà Ⴊäõñèéíìäáè âàóõëäáóêàñíäáèàìè ñèò÷åäáèç
àìáàìäáèñ ñàçàìàãí àñíäáçàì ‫ש‬äãàðäáèçè (àë ñèò÷åäáèñ ðàíãäìíáèç) — 79
òàáóêà — 78
Ⴇავი 8. Ⴕაჽთული ასოების გჽაფიკა

Ⴜðä ãèã éåàãðàò‫ש‬è — 80 Ⴕàðçóêè àñíäáèñ ãàëíéèãäáóêäáà ñèëäòðèàñ-
Ⴍçþè îàòàðà éåàãðàòè — 80 çàì — 84
Ⴍçþè îàòàðà üðä — 80 Ⴋàðÿåìèãàì ëàðúþìèå íðèäìòèðäáóêè àñíäáè
Ⴀñíäáèñ àñàâäáè áàãä — 80 — 84
Ⴀñíñ ñèëàöêä — 80 Ⴕåäåèãàì æäåèç âàãàòðèàêäáóêè àñíäáè — 84
Ⴀñíñ ñèâàìä— 80 Ⴄðçãðíóêàã ‫ש‬äëíòðèàêäáóêè ãà âàãàòðèà-
Ⴀñíñ ñèâàìä— 80 êäáóêè àñíäáè — 84
Ⴀñíñ ëèäð ãàéàåäáóêè ñèåðúääáè — 80 Ⴀñíäáèñ ñàþäúåêèêäáà ëàçè òðèàêèñàñ — 85
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí çàåãàîèðåäêè Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ éêàñèôèéàúèà ñèëäòðè-
ñàü÷èñè âðàôèéà (ûå. ü. 412 ü.) — 81 èñãà ëèþäãåèç — 85
Ⴕàðçóêè ôðàôäëäáèñ éêàñèôèéàúèà àâäáóêí- Ⴋàðúþìèãàì ëàðÿåìèå — ‫ש‬äëíòðèàêäáà — ëàðÿ-
áèñãàëèþäãåèç — 81 åìèãàì ëàðúþìèå — 86
Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ çàåãàîèðåäêè ñàþä — 82 Ⴋàðúþìèãàì ëàðÿåìèå — ‫ש‬äëíòðèàêäáà — âàãà-
Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ ‫ש‬èãàÿâóôóðè çàìëèëãäå- òðèàêáà — ëàðÿåìèãàì ëàðúþìèå — 86
ðóêè éêàñèôèéàúèà (äðçè âðàôäëèñ âàãàñ- Ⴋàðÿåìèãàì ëàðúþìèå— ‫ש‬äëíòðèàêäáà —მàðúþ-
åêà ëäíðä‫ש‬è) — 83 ìèãàì ëàðÿåìèå — 86
Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ éêàñèôèéàúèà ëàçè íðè- Ⴋàðÿåìèãàì ëàðúþìèå— ‫ש‬äëíòðèàêäáà — âàãà-
äìòàúèèñãà ëèþäãåèç — 84 òðèàêáà — მàðúþìèãàì ëàðÿåìèå — 86

Ⴁóñòðíôäãíìóêè üäðèñ ñðóêè úèéêè — 86 Ⴁóñòðíôäãíìóêè üäðèñ üäñèç âàëí÷åàìèêè

Ⴄðçè ãà èâèåä àñíñ ñþåàãàñþåà ôíðëäáè áóñò- âðàôäëäáè — 87
ðíôäãíìóêè üäðèñ ãðíñ — 86
Ⴇავი 9. Ⴑასტამბო ბეჭ჈უჽი ასოების ტეჽმინოლოგია

Ⴋçàåðóêè — 88 Ⴑàñòàëáí áäýãóðè àñíäáè — 91
Ⴌóñþóðè — 88 Ⴑàñòàëáí áäýãóðè àñíäáè — 92
Ⴋþäãðóêè — 89 Ⴑàñòàëáí áäýãóðè àñíäáè — 92
Ⴋúèðä ëçàåðóêè — 89 Ⴕàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòèñ âàìåèçàðäáèñ îä-
Ⴑàñàçàóðí — 89 ðèíãäòè — 92
Ⴑàñàçàóðí, ëçàåðóêè, ëúèðä ëçàåðóêè, ìóñ- Ⴋèéêí‫ ש‬Ⴉè‫ש‬èñ ëèäð ãàëæàãäáóêè õàðçóêè
þóðè, ëþäãðóêè àñíäáè — 89 ‫ש‬ðèôòè (Ⴀëñòäðãàëè, 1687 ü.) — 93
Ⴑàñòàëáí áäýãóðè àñíäáè — 89 Ⴕàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòäáè — 93
Ⴑàñòàëáí áäýãóðè àñíäáè — 90 Ⴕàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèôòäáè — 93
Ⴀñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè — 90
Ⴀñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè — 91
Ⴇავი 10. Ⴑასტამბო ხელნაწეჽი ასოები

Ⴑàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè — 94 Þäêìàüäðè âàìúàêéäåäáóêè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðó-

Ⴞäêìàüäðè âàìúàêéäåäáóêè àñíäáè — 94 êè éíëîêäõòè — 95
Ñàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè — 95 Þäêìàüäðè âàáëóêè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëî-
Ⴑàñòàëáí þäêìàüäðè àñíäáè — 95 êäõòè — 95
Ⴇავი 11. Ⴑასტამბო ჈ეკოჽატიული ასოები

Ⴑàü÷èñè àñíñ ìèëó‫ש‬è — 96 Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106
Ⴋþàòåðóêè èìèúèàêäáè ‫ש‬óàñàóéóìíåàì õàð- Õñíåèêüäðèñ ìèëóiè — 106
çóê þäêìàüäðäá‫ש‬è — 96 Õñíåèêüäðèñ ìèëóiè (ñèò÷åà “Äìúèéêíîäãèà”)
Ⴋþàòåðóêè èìèúèàêäáè ‫ש‬óàñàóéóìíåàì õàð- — 106
çóê þäêìàüäðäá‫ש‬è — 97 „Ñàëöåçí ãà ñàëöåãäêí Ñàþàðäáà”. Çáèêèñè,
Ⴋþàòåðóêè èìèúèàêäáè ‫ש‬óàñàóéóìíåàì õàð- 1709 ü. — 106
çóê þäêìàüäðäá‫ש‬è — 98 „Ñàþàðäáà Ëàðéíæèñè. Çàåè îèðåäêè”. Çáè-
Ⴋþàòåðóêè èìèúèàêäáè ‫ש‬óàñàóéóìíåàì õàð- êèñè, 1710 ü. — 107
çóê þäêìàüäðäá‫ש‬è — 99 “Ü÷íáèêñèò÷åàíáà”. Ëàðè Áðíñäñ þäêüäðà —
Ⴕàðçóêè ëþàòåðóêè èìèúèàêäáè — 100 107
Ⴑàü÷èñè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 101 “Üèâìè Ü÷íáèêñèò÷åàíáà”. (1768 ü.) — 107
Ⴑàü÷èñè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 102 Àðùèê Ëäôèñ þäêëíüäðà ëèñè üäðèêèãàì
Ⴑàü÷èñè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 103 Ì.Åèòúäìèñàãëè. (1686 ü.) — 107
Ⴑàü÷èñè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 104 Àìòíì Áàâðàòèíìèñ “Ü÷íáèêñèò÷åàíáèñ” âà-
Ⴑàü÷èñè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 105 ãàëüäðèñ Ãàåèç Ðäõòíð Àêäõñèûèñ þäê-
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106 ëíüäðà. (1800 ü.) — 107
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106 Ëàðè Áðíñäñ þäêëíüäðà — 107
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106 Ⴑàñòàëáí ãäéíðàòèóêè àñíäáè — 107
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106 Ⴑàñòàëáí àñíìè‫ש‬ìäáèñ éêàñèôèéàúèà — 108
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106 Ⴑàñòàëáí àñíìè‫ש‬ìäáè — 108
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106
Ⴕñíåèêüäðèñ þäðþè — 106
Ⴇავი 12. Ⴕაჽთული შჽიფტის გაუმჯობესება

Àìáàìóðè ãàëüäðêíáäáèñ iäõëìèñ æíâàãè ñõäëà Äåðíîóêè” ãàëüäðêíáäáèñ àñíäáèñ âðàôèéèñ
— 109 áóìäáðèåè âàìåèçàðäáèñ æíâàãè ñõäëà — 109
Ⴁäðûìóêè àìáàìè — 109

Ⴊათინური àìáàìè — 109 „Ⴄåðíîóêè“ ãàëüäðêíáäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 114

Ⴐóñóêè àìáàìè — 109 Ⴘðèôòäáèñ äðçèàìè âàìåèçàðäáèñ ëàùåäìäáäêè
Ⴕàðçóêè àìáàìè — 109 òàáóêà — 115
Âàæäç “Ãðíäáèñ” ëèäð iäëíöäáóêè úðó ëçàå- Ⴕàðçóêè àìáàìè — 116
ðóêè àñíäáè — 110 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 116
Áäðûìóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåè- Ⴕàðçóêè àìáàìè — 116
çàðäáà — 110 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 117
Êàçèìóðè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåè- Ⴕàðçóêè àìáàìè — 117
çàðäáà — 110 Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà (çàðàæóêè)
Ðóñóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåèçà- — 118
ðäáà —111 Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà (çàðàæóêè)
Ñíëþóðè àìáàìèñ ñàåàðàóãí iäñàûêí âàìåèçà- — 118
ðäáà — 112 Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà (‫ש‬åäóêè) —
Ⴀñíäáèñ þëàðäáèñ æíâàãè îðèìúèîè „äåðíîóê“ 119
ãàëüäðêíáäá‫ש‬è — 112 Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âàìêàâäáèñ ñõäëà (‫ש‬åäóêè) —
Áäýãóðè àñíäáè — 112 119
Þäêìàüäðè àñíäáè — 112 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóê-ìóñþóð-ëþäãðóêè)
Ⴕართული ასოების þëàðäáèñ æíâàãè îðèìúèîè — — 120
112 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóê-ìóñþóðè)— 120
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ èñòíðèóêè éêàñèôèéàúèäáè Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêëþäãðóêè)— 120
— 113 Ⴀñíäáèñ ðàíãäìíáà æíëèñ ëèþäãåèç ñþåàãàñþåà
Ⴌóñþóðè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèèñ ‫ש‬äñàûêí åà- ãàëüäðêíáäá‫ש‬è — 121
ðèàìòäáè — 113 Ⴘóàòàìèñ აñíäáèñ ðàíãäìíáà — 121
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ çàìàëäãðíåä éêàñèôèéàúèà Ⴑàñòðèõíìí àñíäáèñ ‫ש‬óàòàìèñ âàæðãà — 121
— 113 Ⴀñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè — 121
Áäýãóðè éóçþíåàìè àñíäáè — 113 Ⴑà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ ñòðóõòóðà. Ⴁäýãóðè
Áäýãóðè ëðâåêíåàìè àñíäáè — 113 àñíäáè (ñóê 250 åàðèàìòè) — 122
Þäêìàüäðè àñíäáè — 113
Ⴇავი 13. Ⴕაჽთული საშჽიფტო გაჽნიტუჽის შექმნის ტექნოლოგია

Ñàñàçàóðí — 123 Ìàýãäåäáèñ iääðçäáà ûèðèçàã iòðèþçàì — 124
Ëçàåðóêè — 123 Óéíìòðàñòí — 125
Ëúèðä ëçàåðóêè — 123 Ìàéêäáàã éíìòðàñòóêè (2:1) — 125
Ìóñþóðè — 123 Éíìòðàñòóêè — 125
Ëþäãðóêè — 123 Éàêëèñ ãàþðà ¸íðèæíìòàêóð þàæèñ ëèëàðç
Ñüíðè — 123 (éàêëèñ ãàþðà ¸õëìèñ éíìòðàñòóêíáàñ) —
Ãàþðèêè — 123 125
Ûàêèàì åèüðí — 123 Éàêëèñ òðèàêè öäðûèñ âàðiäëí — 125
Åèüðí (1:2)— 123 Øóà ¸íðèæíìòàêóðè iòðèþè àë ìèiìäáiè óìãà
Ìíðëàêóðè (4:5)— 123 âàìêàâãäñ ìèiìèñ ñèëàöêèñ âäíëäòðèóêè
Âàìèäðè (1:1)— 123 ióàêäãèñ íãìàå æäåèç (ñèëàöêèñ 1/10-èç) —
Ûàêèàì âàìèäðè — 123 125
Ìàçäêè (1:4) — 124 Àë ìèiìäáiè éè — âäíëäòðèóêè ióàêäãèñ íã-
Ìàþäåðàã ëóõè (1:2) — 124 ìàå õåäåèç — 125
Ûàêèàì ìàçäêè — 124 Ëíëðâåàêäáóê àñíäáiè ûèðèçàãè iòðèþèñ ñè-
Ëóõè (1:1) — 124 âàìä 1/10-èç ëäòèà, åèãðä ñüíðþàæíåàì àñí-
Ûàêèàì ëóõè — 124 äáiè — 125
Ûèðèçàãè iòðèþèñ ìàîèðèñ ôíðëà — 124 Àñíñ ñàióàêí ¸íðèæíìòàêóðè iòðèþè óìãà
Çàðàæóêè ìàýãäåäáè (þàæíåàìè, ñüíðéóçþà, âàìêàâãäñ ìèiìèñ íîòèéóð ióàêäãæä (âäí-
ëàþåèêéóçþà, ëíëðâåàêäáóêè) — 124 ëäòðèóêè ióàêäãèñ æäåèç – àñíñ ñèëàöêèñ
Ìàýãäåäáèñ iääðçäáèñ ñàþä (óìàýãäåí, ñüíð- 1/10-èç) — 126
éóçþäãè, ñàëéóçþäãè, ëíëðâåàêäáóêè) — Àðàéíìòðàñòóê iðèôòäáiè ¸íðèæíìòàêóðè
124 iòðèþèñ ñèâàìä óìãà è÷íñ 1/10-èç ìàéêäáè
Øåäóêè ìàýãäåäáè — 124 åäðòèéàêóð iòðèþæä — 126

Àâðäçåä àñäçè iòðèþäáèñ iääðçäáèñ àãâèêàñ Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
¸íðèæíìòàêóðè iòðèþè óìãà âàéäçãäñ íã- — 131
ìàå åèüðí (1/10-èç) — 126 Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
Ëíëðâåàêäáóêè àñíäáèñ âàòàìà ñòðèõíìèñ — 131
ôàðâêäáñ âàðäç ñòðèõíìèñ ñèëàöêèñ 1/30- Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
èç — 126 — 131
Ãàþðèêè iòðèþäáè àðàéíìòðàñòóê iðèôòäá- Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè
iè èüäðäáà íãìàå åèüðíã (1/7-èç), åèãðä — 132
åäðòèéàêóðè iòðèþäáè — 126 Îðíîíðúèà 1:2 — 132
Ëçàåðóêè àñíñ iòðèþäáèñ ñèâàìä 1/4-èç ëäòèà, Ìàýãäåäáèñ ëèëàðçóêäáà: çàðàæóêè (íðëþðèå-
åèãðä ñàñòðèõíìí àñíñ iòðèþäáèñ — 126 úàêëþðèåè) ãà iåäóêè (æäëí-õåäëí) — 132
Ñàñòðèõíìí àñíñ ióàòàìè iääôàðãäáà àñíñ Ⴌàýãäåäáèñ àâäáèñ üäñäáè — 133
ëçêèàì ñèëàöêäñ, ðíâíðú 1:2-ãàì 1:1,3-ãäì Àñíäáèñ éóçþääáèñ ãà çàðàæóêè þàæäáèñ ãàëð-
— 126 âåàêäáà — 133
Àñíäáèñ äêäëäìòäáè — 127 Ëþäãðóêè àñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà
Ëçàåðóêè àñíäáèñ àñàâäáè áàãä — 127 — 133
Ñàñòðèõíìí àñíäáèñ àñàâäáè áàãä — 127 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 134
Ⴀñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà — 127 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 134
Ëðâåàêè — 128 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135

Íåàêóðè — 128 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135
Ëàðçéóçþóðè — 128 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà „âàþñìèê-ùà- Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135
éäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç — 128 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà „âàþñìèê-ùà- Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135
éäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç — 129 Ëþäãðóêè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè — 135
„Ⴖèà“ àñíäáèñ óðçèäðççàìàãâíëà — 129 Àñíäáèñ ióàòàìèñ âàæðãèñ îðèìúèîèàêóðè ñõä-
Ⴀñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà ñèëàöêèñãà ëà (éäâäêèñ iäóúåêäêàã) — 135
ëèþäãåèç — 130 Àñíäáèñ ióàòàìèñ âàæðãèñ îðèìúèîèàêóðè
Ⴀñíäáèñ âðàôèéóêè éêàñèôèéàúèà — 130 ñõäëà (éäâäêèñ iäóúåêäêàã) — 136
Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè Àñíäáèñ âàãèãäáèñ îðèìúèîèàêóðè ñõäëà — 136
— 130 Àñíäáèñ âàãèãäáèñ îðèìúèîèàêóðè ñõäëà — 137
Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè Àñíäáèñ “ñèâàìä-ñèëàöêèñ” iäôàðãäáà (Ëçàå-
— 131 ðóêè àñíñ ñèâàìèñ iäôàðãäáà ëèñ ñèëàöêäñ-
Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè çàì).(Ñàñòðèõíìí àñíñ ñèâàìèñ iäôàðãäáà
— 131 ëçàåðóêè àñíñ ñèëàöêäñçàì) — 137
Ⴋçàåðóêè ãà ìóñþóðè àñíäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè Âàðìèòóðäáèñ ìàèðñàþäíáäáèñ òàáóêà (ñóê
— 131 169) — 138
— 131
Ⴇავი 14. Ⴕაჽთული კლავიატუჽა

Ⴕàðçóêè àìáàìè — 140 Ⴕàðçóê-èìâêèñóð-ðóñóêè éêàåèàòóðà — 143
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ ñàþäíáäáè — 140 Ⴀñíìè‫ש‬ìäáè õàðçóêè éêàåèàòóðèñçåèñ — 144
Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðèñ ìàüèêäáè — Ⴀñíìè‫ש‬ìäáè õàðçóê-èìâêèñóðè éêàåèàòó-
140 ðèñçåèñ — 144
Ⴙåäóêäáðèåè ðäïèëè — 141 Ⴀñíìè‫ש‬ìäáè õàðçóê-èìâêèñóð-ðóñóêè éêàåè-
Shift-èñ ðäïèëè — 141 àòóðèñçåèñ — 145
Ⴋàðúþäìà Alt-èñ ðäïèëè — 141 ႳႬႨႩႭႣ-èñ õàðçóêè ãèàîàæíìè — 145
Ⴙåäóêäáðèåè ðäïèëè — 142 ႳႬႨႩႭႣ-èñ õàðçóêè ãèàîàæíìè — 145
Shift-èñ ðäïèëè — 142 ႳႬႨႩႭႣ-èñ õàðçóêè ãèàîàæíìè — 146
Ⴋàðúþäìà Alt-èñ ðäïèëè — 142 ႳႬႨႩႭႣ-èñ õàðçóêè ãèàîàæíìè — 146
Ⴕàðçóêè éêàåèàòóðà — 143 Ⴘðèôòè „Ⴋýäãêèûä ìóñþóðè“ — 147
Ⴕàðçóê-èìâêèñóðè éêàåèàòóðà — 143 Ⴘðèôòè „Ⴋýäãêèûä ëþäãðóêè“ — 147

Ⴘðèôòè „Ⴋýäãêèûä þäêìàüäðè“— 147 Ⴊàçèìóð–õàðçóê ‫ש‬ðèôòäáèñ èãäìòóðíáà —

Ⴊàçèìóð–õàðçóê ‫ש‬ðèôòäáèñ èãäìòóðíáà — 149
148 Ⴌóñþóðèñ ãà ëþäãðóêèñ äðçãðíóêè þëàðäáèñ
ëàâàêèçè — 150
Ⴇავი 15. Ⴕაჽთული ანბანის გჽაფიკა
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ ñàåàðàóãí çàåãàîèðåäêè Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà „Ⴜðä
ñàü÷èñè âðàôèéà (û. ü. 412 ü.) — 152 — Ⴞàæè“ — 164
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéà (1 ñ.) — 153 Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà „Ⴜðä
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéà (Ⴘóà ññ.) — 154 — Ⴞàæè“ — 165
Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ çàåãàîèðåäêè ñàþä (âðà- Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà „âàþñìèê-ùà-
ôäëäáèñ àâäáèñ îðèìúèîè) — 154 éäòèêíáèñ“ ëèþäãåèç — 166
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà — 155 Ⴕàðçóêè àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà „âàþñìèê-ùàéä-
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà — 155 òèêíáèñ“ ëèþäãåèç — 166
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà — 156 „Ⴖèà“ àñíäáèñ óðçèäðççàìàãâíëà — 166
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà — 156 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà — 157 167
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ äåíêóúèà — 157 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà ðèú- 168
þåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáèñãà ëèþäãåèç — 158 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà àñíä- 169
áèñ ñàþäêãäáèñãà ëèþäãåèç — 158 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà éåàã- 169
ðàòèñ ìàüèêèñ ãàéàåäáèñãà ëèþäãåèç — 159 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà ðèú- 170
þåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáèñãà ëèþäãåèç — 160 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà „Ⴎà- 170
òàðà éåàãðàòè — Ⴃèãè éåàãðàòè“ — 160 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴑàñòðèõíìí àñíäáèñ éêàñèôèéàúèà ñèëàöêèñ- 170
ãà ëèþäãåèç — 161 Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà äêä- 171
ëäìòäáèñ ðàíãäìíáèñãà ëèþäãåèç (çàìàáàðè Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
ðàíãäìíáà) — 162 171
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà ëçà- Ⴕàðçóêè âðàôäëäáèñ óðçèäðç îðíîíðúèäáè —
åàðè äêäëäìòäáèñãà ëèþäãåèç — 163 172
Ⴕàðçóêè àìáàìèñ âðàôèéèñ éêàñèôèéàúèà „Ⴜðä
— Ⴞàæè“ — 164
Ⴇავი 16. Ⴕაჽთული ასოების ევოლუცია

Ⴕàðçóêè àñíäáèñ Ⴀñí „Ⴡ“ — 182 Ⴀñí „Ⴐ“ — 193 Ⴀñí „Ⴚ“ — 204
äåíêóúèà — 173 Ⴀñí „Ⴇ“ — 183 Ⴀñí „Ⴑ“ — 194 Ⴀñí „Ⴛ“ — 205
Ⴕàðçóêè àñíäáèñ Ⴀñí „Ⴈ“ — 184 Ⴀñí „Ⴒ“ — 195 Ⴀñí „Ⴜ“ — 206
äåíêóúèà — 174 Ⴀñí „Ⴉ“ — 185 Ⴀñí „Ⴣ“— 196 Ⴀñí „Ⴝ“ — 207
Ⴀñí „Ⴀ“ — 175 Ⴀñí „Ⴊ“ — 186 Ⴀñí „Ⴓ“ — 197 Ⴀñí „Ⴞ“ — 208
Ⴀñí „Ⴁ“ — 176 Ⴀñí „Ⴋ“ — 187 Ⴀñí „Ⴔ“ — 198 Ⴀñí „Ⴤ“ — 209
Ⴀñí „Ⴂ“ — 177 Ⴀñí „Ⴌ“ — 188 Ⴀñí „Ⴕ“ — 199 Ⴀñí „Ⴟ“ — 210
Ⴀñí „Ⴃ“ — 178 Ⴀñí „Ⴢ“ — 189 Ⴀñí „Ⴖ“ — 200 Ⴀñí „Ⴠ“ — 211
Ⴀñí „Ⴄ“ — 179 Ⴀñí „Ⴍ“ — 190 Ⴀñí „Ⴗ“ — 201 Ⴀñí „Ⴥ“ — 212
Ⴀñí „Ⴅ“ — 180 Ⴀñí „Ⴎ“ — 191 Ⴀñí „Ⴘ“ — 202
Ⴀñí „Ⴆ“ — 181 Ⴀñí „Ⴏ“ — 192 Ⴀñí „Ⴙ“ — 203
Ⴇავი 17. Ⴕაჽთული ანბანის ტაბულები
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè). Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäð- Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè). Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäð-
ñèòäòè“ — 213 ñèòäòè“ — 214

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 215 Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè) — 220

Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 215 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 220
Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè) — 215 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 220
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 216 Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè ìóñþóðè) — 220
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 216 Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè ëþäãðóêè — 220
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 216 Ⴕàðçóêè àìáàìè. Ⴘðèôòè „Ⴓìèåäðñèòäòè“ —
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 216 220
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 216 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêè) — 221
Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè) — 216 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 221
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêè) — 217 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 221
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 217 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêè) — 221
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 217 Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 221
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóêè) — 218 Ⴞëàðäáèãàì àëíöäáóêè õàðçóêè àñíäáèñ ñþåà
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 218 àìáàìäáèñ ñàçàìàãí àñíäáçàì ‫ש‬äãàðäáèçè
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 218 òàáóêà — 221
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëçàåðóê–ìóñþóð–ëþäãðó- Ⴕàðçóêè àìáàìè — 222
êè) — 218 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 222
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 218 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 223
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ëþäãðóêè) — 219 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 224
Ⴕàðçóêè àìáàìè (ìóñþóðè) — 219 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 224

Ⴕàðçóêè àìáàìè (þäêìàüäðè) — 219 Ⴕàðçóêè àìáàìè — 226
Ⴇავი 18. Ⴕაჽთული ანბანის ჽიგითი ჈ა ჽიცხვითი მნიშვნელობები

Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà — 227 Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà — 229
Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà — 228 Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ãà ðèúþåèçè ëìè‫ש‬å-
Ⴕაðçóêè àìáàìèñ ðèúþåèçè ëìè‫ש‬åìäêíáà — 228 ìäêíáäáè — 229
Ⴇავი 19. Ⴕაჽთული ასოების სახეობები

Ⴀñíëçàåðóêè აñí àì-èñ ñàþäíáäáè — 230 Ⴋþäãðóêè აñí ‫ה‬ä-ñ ñàþäíáäáè — 233
Ⴌóñþóðè აñí àì-èñ ñàþäíáäáè — 230 Ⴀñíëçàåðóêè აñí çàì-èñ ñàþäíáäáè — 234
Ⴋþäãðóêè აñí àì-èñ ñàþäíáäáè — 230 Ⴌóñþóðè აñí çàì-èñ ñàþäíáäáè — 234
Ⴀñíëçàåðóêè აñí áàì-èñ ñàþäíáäáè — 230 Ⴋþäãðóêè აñí çàì-èñ ñàþäíáäáè — 234
Ⴌóñþóðè აñí áàì-èñ ñàþäíáäáè — 230 Ⴀñíëçàåðóêè აñí èì-èñ ñàþäíáäáè — 234
Ⴋþäãðóêè აñí áàì-èñ ñàþäíáäáè — 230 Ⴌóñþóðè აñí èì-èñ ñàþäíáäáè — 234
Ⴀñíëçàåðóêè აñí âàì-èñ ñàþäíáäáè — 231 Ⴋþäãðóêè აñí èì-èñ ñàþäíáäáè — 234
Ⴌóñþóðè აñí âàì-èñ ñàþäíáäáè — 231 Ⴀñíëçàåðóêè აñí éàì-èñ ñàþäíáäáè — 235
Ⴋþäãðóêè აñí âàì-èñ ñàþäíáäáè — 231 Ⴌóñþóðè აñí éàì-èñ ñàþäíáäáè — 235
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ãíì-èñ ñàþäíáäáè — 231 Ⴋþäãðóêè აñí éàì-èñ ñàþäíáäáè — 235
Ⴌóñþóðè აñí ãíì-èñ ñàþäíáäáè — 231 Ⴀñíëçàåðóêè აñí êàñ-èñ ñàþäíáäáè — 235
Ⴋþäãðóêè აñí ãíì-èñ ñàþäíáäáè — 231 Ⴌóñþóðè აñí êàñ-èñ ñàþäíáäáè — 235
Ⴀñíëçàåðóêè აñí äì-èñ ñàþäíáäáè — 232 Ⴋþäãðóêè აñí êàñ-èñ ñàþäíáäáè — 235
Ⴌóñþóðè აñí äì-èñ ñàþäíáäáè — 232 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ëàì-èñ ñàþäíáäáè — 236
Ⴋþäãðóêè აñí äì-èñ ñàþäíáäáè — 232 Ⴌóñþóðè აñí ëàì-èñ ñàþäíáäáè — 236
Ⴀñíëçàåðóêè აñí åèì-èñ ñàþäíáäáè — 232 Ⴋþäãðóêè აñí ëàì-èñ ñàþäíáäáè — 236
Ⴌóñþóðè აñí åèì-èñ ñàþäíáäáè — 232 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ìàð-èñ ñàþäíáäáè — 236
Ⴋþäãðóêè აñí åèì-èñ ñàþäíáäáè — 232 Ⴌóñþóðè აñí ìàð-èñ ñàþäíáäáè — 236
Ⴀñíëçàåðóêè აñí æäì-èñ ñàþäíáäáè — 233 Ⴋþäãðóêè აñí ìàð-èñ ñàþäíáäáè — 236
Ⴌóñþóðè აñí æäì-èñ ñàþäíáäáè — 233 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ჲä-ñ ñàþäíáäáè — 237
Ⴋþäãðóêè აñí æäì-èñ ñàþäíáäáè — 233 Ⴌóñþóðè აñí ჲä-ñ ñàþäíáäáè — 237
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ‫ה‬ä-ñ ñàþäíáäáè — 233 Ⴋþäãðóêè აñí ჲä-ñ ñàþäíáäáè — 237
Ⴌóñþóðè აñí ‫ה‬ä-ñ ñàþäíáäáè — 233 Ⴀñíëçàåðóêè აñí íì-èñ ñàþäíáäáè — 237

Ⴌóñþóðè აñí íì-èñ ñàþäíáäáè — 237 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ÷àð-èñ ñàþäíáäáè — 244
Ⴋþäãðóêè აñí íì-èñ ñàþäíáäáè — 237 Ⴌóñþóðè აñí ÷àð-èñ ñàþäíáäáè — 244
Ⴀñíëçàåðóêè აñí îàð-èñ ñàþäíáäáè — 238 Ⴋþäãðóêè აñí ÷àð-èñ ñàþäíáäáè — 244
Ⴌóñþóðè აñí îàð-èñ ñàþäíáäáè — 238 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ‫ש‬èì-èñ ñàþäíáäáè — 244
Ⴋþäãðóêè აñí îàð-èñ ñàþäíáäáè — 238 Ⴌóñþóðè აñí ‫ש‬èì-èñ ñàþäíáäáè — 244
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ïàì-èñ ñàþäíáäáè — 238 Ⴋþäãðóêè აñí ‫ש‬èì-èñ ñàþäíáäáè — 244
Ⴌóñþóðè აñí ïàì-èñ ñàþäíáäáè — 238 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ùèì-èñ ñàþäíáäáè — 245
Ⴋþäãðóêè აñí ïàì-èñ ñàþäíáäáè — 238 Ⴌóñþóðè აñí ùèì-èñ ñàþäíáäáè — 245
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ðàä-ñ ñàþäíáäáè — 239 Ⴋþäãðóêè აñí ùèì-èñ ñàþäíáäáè — 245
Ⴌóñþóðè აñí ðàä-ñ ñàþäíáäáè — 239 Ⴀñíëçàåðóêè აñí úàì-èñ ñàþäíáäáè — 245
Ⴋþäãðóêè აñí ðàä-ñ ñàþäíáäáè — 239 Ⴌóñþóðè აñí úàì-èñ ñàþäíáäáè — 245
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ñàì-èñ ñàþäíáäáè — 239 Ⴋþäãðóêè აñí úàì-èñ ñàþäíáäáè — 245
Ⴌóñþóðè აñí ñàì-èñ ñàþäíáäáè — 239 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ûèê-èñ ñàþäíáäáè — 246
Ⴋþäãðóêè აñí ñàì-èñ ñàþäíáäáè — 239 Ⴌóñþóðè აñí ûèê-èñ ñàþäíáäáè — 246
Ⴀñíëçàåðóêè აñí òàð-èñ ñàþäíáäáè — 240 Ⴋþäãðóêè აñí ûèê-èñ ñàþäíáäáè — 246
Ⴌóñþóðè აñí òàð-èñ ñàþäíáäáè — 240 Ⴀñíëçàåðóêè აñí üèê-èñ ñàþäíáäáè — 246
Ⴋþäãðóêè აñí òàð-èñ ñàþäíáäáè — 240 Ⴌóñþóðè აñí üèê-èñ ñàþäíáäáè — 246
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè — 240 Ⴋþäãðóêè აñí üèê-èñ ñàþäíáäáè — 246
Ⴌóñþóðè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè — 240 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ýàð-èñ ñàþäíáäáè — 247
Ⴋþäãðóêè აñí ä-ñ ñàþäíáäáè — 240 Ⴌóñþóðè აñí ýàð-èñ ñàþäíáäáè — 247
Ⴀñíëçàåðóêè აñí óì-èñ ñàþäíáäáè — 241 Ⴋþäãðóêè აñí ýàð-èñ ñàþäíáäáè — 247
Ⴌóñþóðè აñí óì-èñ ñàþäíáäáè — 241 Ⴀñíëçàåðóêè აñí þàì-èñ ñàþäíáäáè — 247
Ⴋþäãðóêè აñí óì-èñ ñàþäíáäáè — 241 Ⴌóñþóðè აñí þàì-èñ ñàþäíáäáè — 247
Ⴀñíëçàåðóêè აñí ôàð-èñ ñàþäíáäáè — 241 Ⴋþäãðóêè აñí þàì-èñ ñàþäíáäáè — 247
Ⴌóñþóðè აñí ôàð-èñ ñàþäíáäáè — 241 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ჴàð-èñ ñàþäíáäáè — 248
Ⴋþäãðóêè აñí ôàð-èñ ñàþäíáäáè — 241 Ⴌóñþóðè აñí ჴàð-èñ ñàþäíáäáè — 248
Ⴀñíëçàåðóêè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè — 242 Ⴋþäãðóêè აñí ჴàð-èñ ñàþäíáäáè — 248
Ⴌóñþóðè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè — 242 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ÿàì-èñ ñàþäíáäáè — 248
Ⴋþäãðóêè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè — 242 Ⴌóñþóðè აñí ÿàì-èñ ñàþäíáäáè — 248
Ⴀñíëçàåðóêè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè — 242 Ⴋþäãðóêè აñí ÿàì-èñ ñàþäíáäáè — 248
Ⴌóñþóðè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè — 242 Ⴀñíëçàåðóêè აñí ¸àä-èñ ñàþäíáäáè — 249
Ⴋþäãðóêè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè — 242 Ⴌóñþóðè აñí ¸àä-èñ ñàþäíáäáè — 249
Ⴀñíëçàåðóêè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè — 243 Ⴋþäãðóêè აñí ¸àä-èñ ñàþäíáäáè — 249
Ⴌóñþóðè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè — 243 Ⴀñíëçàåðóêè აñí œ¸-èñ ñàþäíáäáè — 249
Ⴋþäãðóêè აñí õàì-èñ ñàþäíáäáè — 243 Ⴌóñþóðè აñí œ¸-èñ ñàþäíáäáè — 249
Ⴀñíëçàåðóêè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè — 243 Ⴋþäãðóêè აñí œ¸-èñ ñàþäíáäáè — 249
Ⴌóñþóðè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè — 243
Ⴋþäãðóêè აñí öàì-èñ ñàþäíáäáè — 243
Ⴇავი 20. Ⴕაჽთული საშჽიფტო გაჽნიტუჽები

Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè — Ⴘðèôòäáèñ éêàñèôèéàúèà ìàýãäåäáèñãà ëèþäã-
249 åèç — 255
Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè — Ⴀñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè — 256
250 Ⴋçàåðóêàñíäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáè — 256
Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè — Ⴋçàåðóêàñíäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáè — 256
Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè — Ⴋçàåðóêàñíäáèàìè ‫ש‬ðèôòäáè — 258
Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè — ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴌóñþóðè — 259
253 ႡႮႢ Ⴎààòà — 259
Ⴕàðçóêè ñà‫ש‬ðèôòí âàðìèòóðäáèñ ñàþäíáäáè — ႡႮႢ Ⴌèìí — 259
254 ႡႮႢ Ⴞóúóðè Ⴓ — 260
Ⴘðèôòäáèñ éêàñèôèéàúèà ñàñòðèõíìí àñíäáèñ ႫႧ Ⴃàëàæä Ⴌó — 260
ñòèêèñãà ëèþäãåèç — 255 ႫႧ Ⴞóúóðè Ⴌó — 260

ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴋþäãðóêè — 260 Ⴀñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè ñþåàãàñþåà ‫ש‬ðèôòäáè-

ႡႮႢ Ⴎààòà Ⴈìâèðè Ⴅäðà — 261 ãàì — 266
ႫႧ Ⴀéàãäëè Ⴋþ — 261 Ⴀñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè ñþåàãàñþåà ‫ש‬ðèôòäáè-
ႫႧ Ⴂðèâíêèà Ⴋþ — 261 ãàì — 267
ႫႧ Ⴊèòäðàòóðóêè Ⴋþ — 261 Ⴀñíëçàåðóêèñ ìèëó‫ש‬äáè ñþåàãàñþåà ‫ש‬ðèôòäáè-
ႫႧ Ⴐóñçàåäêè Ⴋþ — 262 ãàì — 268
ႫႧ Ⴑèêôàäìè Ⴋþ — 262 Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 269
ႫႧ Ⴇàèëñè Ⴋþ — 262 Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 269
ႲႨႲႳႱ Ⴉèáäðáèò Ⴁàæèé — 262 Ⴌóñþóðè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè — 269
Ⴀðèàê Ⴓìèéíãä ႫႱ — 263 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (ìàýãäåäáèàìè) —
Ⴉíãä 2000 — 263 270
ႫႧ Ⴀåàæà Ⴋþ— 263 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (ìàýãäåäáèàìè) —
ႫႧ Ⴙåäóêäáðèåè Ⴋþ — 264 271
ႫႧ Ⴉóðèäðè Ⴋþ — 264 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (ìàýãäåäáèàìè) —
ႫႧ Ⴄåäðñíì Ⴋíìí Ⴋþ — 264 272
ႫႧ Ⴎàðêàëäìòè Ⴋþ — 264 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (óìàýãäåí) — 273
ႫႧ Ⴎðèëäðè Ⴋþ — 265 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (óìàýãäåí) — 274
ႫႧ Ⴋýäãêèûä Ⴞäêìàüäðè — 265 Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ ìèëó‫ש‬äáè (óìàýãäåí) — 275
Ⴇავი 21. Ⴞელითწეჽა

Ⴞäêìàüäðè ëçàåðóêè àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ ëí- Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ãàþðè-
þàæåèñ çàìàëèëãäåðíáà ãà ëèëàðçóêäáà êè) — 287
(ãóõòè). 1-êè ñàôäþóðè. — 277 Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-2 ñàôäþóðè. Íçþ-
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ñüíðè) þàæèàìè ðåäóêè. Ãàþðà. Õåäãà-, ‫ש‬óà- ãà æä-
— 278 ãàòàìèñ æíëäáè 6,5 + 5,0 + 6,5. Øóàòàìèñ ãà
Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ãàþðè- æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:2,3. — 288
êè) — 279 Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-3 ñàôäþóðè. Íçþ-
Ⴞäêìàüäðè ìóñþóðè àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ ëí- þàæèàìè ðåäóêè. Ãàþðà. Âàãàáëà. Õåäãà-,
þàæåèñ çàìàëèëãäåðíáà ãà ëèëàðçóêäáà ‫ש‬óà- ãà æäãàòàìèñ æíëäáè 5,0 + 5,0 + 5,0. Øóà-
(ãóõòè). 1-êè ñàôäþóðè. — 280 òàìèñ ãà æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:2. — 289
Ⴌóñþóðè àñíäáè — 281 Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-4 ñàôäþóðè. Íçþ-
Ⴌóñþóðè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ñüíðè) — þàæèàìè ðåäóêè. Âàãàáëà. Õåäãà-, ‫ש‬óà- ãà
282 æäãàòàìèñ æíëäáè 3,2 + 4,0 + 3,2. Øóàòàìèñ ãà
Ⴌóñþóðè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ãàþðèêè) æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:1,8. — 290
— 283 Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-5 ñàôäþóðè. Íð-
Ⴞäêìàüäðè ëþäãðóêè àñíäáèñ äêäëäìòäáèñ ëí- þàæèàìè ðåäóêè. Âàãàáëà. Õåäãà-, ‫ש‬óà- ãà
þàæåèñ çàìàëèëãäåðíáà ãà ëèëàðçóêäáà æäãàòàìèñ æíëäáè 3,0 + 2,25 + 3,0. Øóàòàìèñ
(ãóõòè). 1-êè ñàôäþóðè. — 284 ãà æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:1,75. — 291
Ⴋþäãðóêè àñíäáè — 285 Õàðçóêè üäðèñ àçåèñäáà. Ëä-6 ñàôäþóðè. Úàê-
Ⴋþäãðóêè àñíäáèñ àìáàìóðè ëüéðèåè (ñüíðè) þàæèàìè ðåäóêè. Âàãàáëà. Õåäãà-, ‫ש‬óà- ãà
— 286 æäãàòàìèñ æíëäáè 3,0 + 2,1 + 3,0. Øóàòàìèñ ãà
æäãàòàìèñ ‫ש‬äôàðãäáà 1:1,7. — 292

Ⴊ ႨႲႤႰႠႲႳႰႠ Ⴊიტეჽატუჽა
Ⴊიტეჽატუჽა
Àáðàëè‫ש‬åèêè, Â., Àêäõñèûä, Æ. Àðàâåèñ þäíáà- Áàðìàåäêè, Ñàðà. Ñàõàðçåäêíñ ñàáäýãàåäáè

‫ש‬è àöëíùäìèêè Ãàåàçèñ ñòäêà // Éíëóìèñ- ãà ñþåà âêèîòèéóðè ëàñàêäáè. — Çáèêèñè:
òè. — 1985. — 19 ëàèñè. Ëäúìèäðäáà, 1965.
Àáóêàûä, Èêèà. Õàðçóêè üäðèñ ìèëó‫ש‬äáè. Îà- Áàðìàåäêè, Ñàðà. Õàðçóêè ãðí‫ש‬äáè. — Çáè-
êäíâðàôèóêè àêáíëè. — Çáèêèñè, 1949. êèñè, 1953.
Àáóêàûä, Èêèà. Õàðçóêè üäðèñ ìèëó‫ש‬äáè. Îà- Áàðàëèûä, Àðùèê. Ûåäêè Ñàõàðçåäêíñ õðí-
êäíâðàôèóêè àêáíëè. Ëä-2 âàëíúäëà. — ìíêíâèèñ ñàéèçþäáè ëä-19 ñàóéóìèñ õàð-
Çáèêèñè, 1973. çóê èñòíðèíâðàôèà‫ש‬è // Ëàúìä. — № 4. —
Àáóêàûä, Èêèà. Ûåäêè õàðçóêè äìèñ êäõñè- 1964.
éíìè. — Çáèêèñè, 1973. Áàòíìè‫ש‬åèêè, Åàþó‫ש‬òè. Àöüäðà ñàëäôíñà Ñà-
Àìàçäêè‫ש‬åèêè, Ê. Ûåäêè õàðçóêè ñàèãóëêí õàðçåäêíñà. — Çáèêèñè, 1973.
ãàëüäðêíáà. — Çáèêèñè, 1982. Áàòíìè‫ש‬åèêè, Èíàìä. Þóëàðñüàåêà (Éàêëàñí-
Àìòíì I Éàçíêèéíñè. Õàðçóêè âðàëàòèéà. — áà). — Üèâìè 1. — Çáèêèñè: Ëäðàìè, 1990.
Çáèêèñè, 1885 Áàõðàûä, Ãèëèòðè. Èñòíðèà Ñàõàðçåäêíñè óû-
Àðùèê Ëäôèñ üäðèêè Ì. Åèòúäìèñàãëè. — åäêäñè ãðíèãàì ëä-10 ñàóéóìèñ ãàñàñðó-
1686. êàëãä. — Ìàüèêè 1. — Çáèêèñè, 1889.
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — Âàáèùåàûä, Å. Õàðçóêè üäðèñ ãäãàìè. — Òôè-
1768. (Âàãàëüäðè Âèíðâè Àêäõñè-Ëäñþè‫ש‬- êèñè, 1886.
åèêè). Âàëñàþóðãèà, Ñåèëíì; ×íùèà‫ש‬åèêè, Ìíãàð;
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — Þèãóðäêè, Æàæà. Ñàõàðçåäêíñ ñàþäêëüè-
1768. (Âàãàëüäðè Ñèíìèñ îðíòí-îðäñåèòä- ôí ãðí‫ש‬äáè ãà âäðáäáè. — Çáèêèñè, Ëäðà-
ðè Ìèéíêàíñè). ìè, 1990.
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — Âàëñàþóðãèà, É. Ëúèðä ‫ש‬äìè‫ש‬åìäáè ãèãè ñà-
1781. (Âàãàëüäðè Èíàñàôè). éèçþèñ âàëí // Ãðí‫ש‬à. — 1954. — № 3. — Âå.
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — 18.
1788. (Âàãàëüäðè Èíàìä Íñäñ ûä). Âàë÷ðäêèûä, Çàëàæ. Ëüèâìíáðíáà õàðçóêè //
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — Êèòäðàòóðóêè Ñàõàðçåäêí. — 1987. — 20
1795. (Âàãàëüäðè Ìäíôèòä). ìíäëáäðè. — № 47.
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — Âàë÷ðäêèûä, Çàëàæ. Üäðèñ àìáàìóðè ñèñòäëà
1800. (Âàãàëüäðè Ãàåèç Ðäõòíð Àêäõñèûä). ãà ûåäêè õàðçóêè ãàëüäðêíáà. — Çáèêè-
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — ñè, 1990.
1808. (Âàãàëüäðè Ãàåèç ãèàéíìè). Âàìüäñäáà ‫ש‬èìàâàìèñà Ñàõàðçåäêíñà ëàðç-
Áàâðàòèíìè, Àìòíì. Ü÷íáèêñèò÷åàíáà. — åèñà. — Çáèêèñè, 1801.
Çáèêèñè: Ëäúìèäðäáà, 1980. Âíâäáà‫ש‬åèêè, È. Ãäãàìè õàðçóêè üäðèñà. —
Áàâðàòèíìè, Çäëóðàæ. Âàìëàðòäáà îíäëà Òôèêèñè, 1884.
“Åäôþèñò÷àíñìèñà”. — Çáèêèñè, 1960. Âíâèêà‫ש‬åèêè, Ùþèéåè‫ש‬åèêè. Àéàéè Øàìèûä.
Áàâðàòèíìè, Èíàìä. Éàêëàñíáà. Ôèêíñíôèó- Áèáêèíâðàôèà.— Çáèêèñè: Ëäúìèäðäáà,
ðè ìàüèêè. — Çáèêèñè, 1974. 1977.
Áàâðàòèíìè, Èíàìä. Éàêëàñíáèñäóêè õàðçó- Âíðãäæèàìè, Áäìí. Õàðçóêè ëþäãðóêè ‫ש‬ðè-
êè âðàëàòèéà. — Çáèêèñè, 1986. ôòè. — Çáèêèñè, 1955.
Áàðìàåäêè, Çäëóðàæ. Éàþäçèñ èñòíðèóêè Âíðãäæèàìè, Áäìí. Õàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèô-
ûäâêäáèñ üàðüäðäáè. — Çáèêèñè, ÑËÀ, òäáèñ úìíáàðè-éàòàêíâè. — Çáèêèñè, 1965.
1961.

Ⴊიტეჽატუჽა Ⴊ ႨႲႤႰႠႲႳႰႠ
Âíðãäæèàìè, Áäìí. Õàðçóêè ñàñòàëáí ‫ש‬ðèô- Èìâíðí÷åà, Îàåêä. Ûåäê-õàðçóêè üàðëàð-

òè. — Çáèêèñè, 1961. çóêè éàêäìãàðè // Ñàõàðçåäêíñ ëóæäóëèñ
Âíðãäêàûä, Â. Õàðçóêè ‫ש‬ðèôòè. — Çáèêè- ëíàëáä. — Ò.6. — Òôèêèñè, 1931.
ñè: Âàìàçêäáà, 1989. Èìâíðí÷åà, Îàåêä. Ûåäê-õàðçóêè üàðëàð-
Âóâó‫ש‬åèêè, Î. Õàðçóêè ñòàëáèñ üèâìè. 1629 çóêè éàêäìãàðè // Ñàõàðçåäêíñ ëóæäóëèñ
— 1779. — Çáèêèñè: Ñàþäêâàëè, 1984. ëíàëáä. — Ò.7. — Òôèêèñè, 1933.
Âóâó‫ש‬åèêè, Î. Õàðçóêè üèâìè. 1629 — 1929. — Èíñäêèàìè, Àåçàìãèê. Õàðçóêè ëüèâìíáðí-
Çáèêèñè: Ñàþäêâàëè, 1929. áèñ, üèâìèñà ãà ñòàëáèñ èñòíðèèñ ñàéèçþä-
Ãàçä‫ש‬èûä, Ñàëñíì. Õàðçóêè üäðèñ ãäãàìè ãà áè. — Çáèêèñè: Ëäúìèäðäáà, 1990.
þàòåèñ ìèëó‫ש‬äáè. — Çáèêèñè, 1890. Èíñäêèàìè, Îêàòíì. Àìáàìè õàðçóêè ñàñàð-
Ãèåìíâíðúäåà-Âðèâíêèà, Èìà. Çàìàëäãðíåä âäáêíã õàðçó‫ה‬êçà àþàêëíñüàåêäçà
õàðçóêè âðàôèéóêè ñéíêèñ ôóûäëãäáäêè ÷ðëàçà. — Çáèêèñè, 1849.
// Ëüèâìíáàðè-86. — Çáèêèñè: Þäêíåìäáà, Éàìãäêàéè, Ì., Úäðúåàûä, Â. Õíðíìèéíìè, ëèñè
1987. —Âå. 133–152. àãâèêè ãà ðíêè õðèñòèàìóê üäêçàöðèú-
Äðäéêä Ëäôèñ üäðèêè Ðóñäçèñ èëîäðàòíð þåäáñ ‫ש‬íðèñ // Ëìàçíáè. — № 3. — 1990.
Äéàòäðèìä II. — 1784. Éàðèýà‫ש‬åèêè, Ã. Õàðçóêè üèâìèñ áäýãåèñ èñ-
Äòêçà ãà ‫ש‬åèãçà ëìàçíáçàçåèñ. Ëä-XII ñàó- òíðèà. Ëä-17 ãà ëä-18 ññ. — Çáèêèñè, 1929.
éóìèñ àñòðíêíâèóðè òðàõòàòè. — Çáèêè- Éàðèýà‫ש‬åèêè, Ã. Þóúóðè àìáàìè. Ëä-2 âàëíúä-
ñè, 1975. ëà. — Çáèêèñè, 1914.
Åàðåàðèûä, Íçàð. Õàðçóêè ‫ש‬ðèôòè. — Çáè- Éàñðàûä, Í. Ûåäêè õàðçóêè ìàáäýãè üèâìè. —
êèñè: Þäêíåìäáà, 1978. Çáèêèñè, 1973.
Åäôþèñ ò÷àíñìèñ ñàéèçþäáè // À.Øàìèûä. Éàñðàûä, Í. Õàðçóêè üèâìèñ áäýãåèñ éäðäáè. —
Çþæóêäáàìè 12 òíëàã. — Ò. 5. — Çáèêèñè, Çáèêèñè, 1980.
1985. —Âå. 7–275. Éäéäêèûä, Éíðìäêè. Õàðçóêè äðà ãà äíðòà-
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. 1917 üêèñ àðõäíêíâè- êíâèóðè üäêèüàãè .// ÄÌÈËÉÈ-èñ ëíàëáä.
Ⴊ ႨႲႤႰႠႲႳႰႠ
óðè äõñîäãèúèà Ñàëþðäç Ñàõàðçåäêí‫ש‬è. — — Òò. 5–6. — Çáèêèñè, 1940.

Çáèêèñè, 1952. Éäéäêèûä, Éíðìäêè.. Ûåäêè õàðçóêè üäêè-
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. 1917 üêèñ àðõäíêíâè- üàãè // ÇÑÓ-ñ ‫ש‬ðíëäáè. — Ò. 18. — Çáèêè-
óðè äõñîäãèúèà Ñàëþðäç Ñàõàðçåäêí‫ש‬è. — ñè, 1941.
Çáèêèñè, ÑËÀ, 1960. Éäéäêèûä, Éíðìäêè. Üäêçàöðèúþåà ûåäê Ñà-
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. Àðõäíêíâèóðè ëíâæà- õàðçåäêí‫ש‬è // Äòóãäáè ûåäêè õàðçóêè
óðíáà Ðàýà‫ש‬è 1919 — 1920 üêäá‫ש‬è. — Çáè- êèòäðàòóðèñ èñòíðèèãàì. — Ò.2. — Çáè-
êèñè, ÑËÀ, 1963. êèñè, 1945. — Âå. 328.
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. Àðõäíêíâèóðè ëíâæà- Éåàñþåàûä. Õàðçóêè üèâìèñ âðàôèéóêè þä-
óðíáàìè ãà ‫ש‬äìè‫ש‬åìäáè. — Üèâìè 1. — Òôè- êíåìäáà. — Çáèêèñè, 1952.
êèñè, 1907. Éèòàèèñ ñèáðûìä. — Çáèêèñè, 1784.
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. Àðõäíêíâèóðè ëíâæà- Éíáàþèûä, Ç. Äðçè úìíáà ãàëüäðêíáèñ çàí-
óðíáàìè ãà ‫ש‬äìè‫ש‬åìäáè. — Üèâìè 2. — Òôè- áàæä // Ëìàçíáè. —1991. — №№ 11,12.
êèñè, 1914. Éíìãàéè. — Çáèêèñè, 1710.
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. Àðõäíêíâèóðè äõñîä- Éóðãöäêà‫ש‬åèêè, Ë. Õàðçóêè ñòàëáèñ èñ-
ãèúèà Éíêà — Íêçèñ‫ש‬è ãà Ùàâê‫ש‬è 1907 òíðèèãàì. — Çáèêèñè, 1959.
üäêñ. — Îàðèæè, 1938. Êäíìèûä, Â. Õàðçóêè äðíåìóêè ñòàëáèñ èñ-
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. Àðõäíêíâèóðè äõñ- òíðèèñàçåèñ // Ãðí‫ש‬à. — 1951. — № 2. —
îäãèúèà Êäùþóë — Ñåàìäç‫ש‬è 1910 üäêñ. — Âå. 16.
Îàðèæè, 1937. Êíðçõèôàìèûä, Ä. Åàþòàìâ ëääõåñä ãà õàðçó-
Çà÷à‫ש‬åèêè, Äõåçèëä. Îàðèæèñ ìàúèíìàêóðè êè ñòàëáèñ ëíöåàüäìè. — Çáèêèñè, 1962.
áèáêèíçäéèñ õàðçóêè þäêìàüäðäáè ãà íúè Êíúåàìè. — Àþàêúèþä, 1995.
õàðçóêè ñàèãóëêí ãàëüäðêíáèñ ìè‫ש‬àìè. — Êíúåàìè. — Çáèêèñè, 1710.
Îàðèæè, 1933. Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Àñíëçàåðóêè ãàëüäð-
Çíôóðèà, Å., Âèâèìä‫ש‬åèêè, È. Õàðçóêè êíáèñ ëþàòåðóêè çàåèñäáóðäáàìè V — XIII
äìèñ íðçíâðàôèóêè êäõñèéíìè. — Çáèêè- ññ. // Ëðàåàêçàåè. — Ò. 2. — Çáèêèñè, 1973.
ñè, 1968. Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Ëþäãðóêè ãàëüäðêíáèñ
Èìâíðí÷åà, Îàåêä. Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáèñ âàìåèçàðäáèñ òàáóêà // Ëðàåàêçàåè. — Ò.
ûäâêäáè àìòèéóðè þàìèñà // www.amsi.ge 3. — Çáèêèñè, 1974.

Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Ëüèâìíáðíáà õàðçóêè. Íõðíëýäãêè‫ש‬åèêè, Èê. Åèì ëíèâíìà õàðçó-

— Çáèêèñè: Õàðçóêè Ñàáýíçà Äìúèéêí- êè àìáàìè // Èåäðèà. — 1881. – № 10.
îäãèà, 1989. Îàåêäñ äîèñòíêäçà õàðçóêè åäðñèäáè //
Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Õàðçóêè àìáàìè. — Çáè- Çáèêèñèñ óìèåäðñèòäòèñ ‫ש‬ðíëäáè. — Ò. 16.
êèñè, 1977. — Çáèêèñè, 1974.
Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Õàðçóêè àìáàìèñ âðàôè- Îàíêèìè, Ñòäôàìä; Èðáàþè, Ìèéèôíðä, Õàð-
éóêè ñàôóûåêäáè // Ñàáýíçà þäêíåìäáà. — çóê-èòàêèóðè êäõñèéðìè. — Ðíëè, 1629.
1977. — № 10. Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Àìáàìè ãà õðíìíêíâèà //
Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Õàðçóêè àìáàìèñ âðàôè- Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéà-
éóêè ñàôóûåêäáè. — Çáèêèñè, 1982. ãóêè, 1980. — Âå. 483 — 527.
Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Àìáàìèñ àñí-ìè‫ש‬ìäáèñ ñà-
âàìåèçàðäáèñ òàáóêà // Îàêäíâðàôèóêè þäêãäáèñ îðèìúèîè // Õàðçóêè àñíëçàåðó-
ûèäáàìè. — Ò. 2. — Çáèêèñè, 1969. êè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 109
Ëàýàåàðèàìè, Äêäìä. Õàðçóêè þäêìàüäðäáè. — — 122.
Çáèêèñè: Þäêíåìäáà, 1970. Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Àìáàìóðè ãàëüäðêíáà //
Ëàÿí, Ôðàìúèñéí-Ëàðèà. Õàðçóêè äìèñ âðà- Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéà-
ëàòèéà. — Ðíëè, 1643. ãóêè, 1980. — Âå. 47 — 56.
Ëäâðäêèûä, È. Ûåäêè õàðçóêè àìáàìèñ üàðëí- Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Àìáàìóðè ëüéðèåè ãà ðèú-
‫ש‬íáèñàçåèñ // Êèòäðàòóðóêè Ñàõàðçåä- þåè // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè:
êí. — 1974. — 23 èåêèñè. Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 311 — 338.
Ëäòðäåäêè, Ð. Îèðåäêè ìàáäýãè õàðçóêè Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Äðéàçàâèðèñ âðàôèéóêè ñà-
üèâìè // Ñàáýíçà þäêíåìäáà. — 1978. — № 7. ôóûåêäáè. // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. —
Ⴋäôèñ Ⴂèíðâèñ ûä Ⴇäèëóðàæ [Ⴁàâðàòèíìè]. Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 528 — 584.
Ⴈñòíðèà ãàü÷äáèçâàì Ⴈåäðèèñà, ä. è. Ⴂèíð- Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Èåàìä ßàåàþè‫ש‬åèêè ãà õàð-
âèèñà, ðíëäê àðñ ñðóêèàã Ⴑàõàðçåäêí- çóêè ãàëüäðêíáà // Úèñéàðè. — 1976. — №
ñà. — Ⴑàìéò Ⴎäòäðáóðöè, 1848. 10.
Ëçèñ éèêíçà êäõñèéíìè // À. Øàìèûä. Çþæó- Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Ëæèñà ãà ëçåàðèñ üäêèüàãè
êäáàìè 12 òíëàã. — Ò. 1. — Çáèêèñè, 1984. — // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìà-
Âå. 274–476. éàãóêè, 1980. — Âå. 342 — 373.
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴀñíëçàåðóêè. — 1999. — Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àìáàìè. // Õàðçó-
440 âå. — 948 èêóñòðàúèà, òàáóêà. êè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè,
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴁèáêèíâðàôèà. (Ⴇ.Ⴎ. 1980. — Âå. 7 — 46.
Ⴋýäãêèûèñ ëäúìèäðóêè ìà‫ש‬ðíëäáè) — Ⴔó- Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àìáàìèñ åíéàêèæà-
êãà, 2007. — 58 გვ. — 13 èê. úèèñ àîèìúèîè // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. —
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴃàëüäðêíáäáè ãà äìäáè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 132 — 140.
Ⴔóêãà, 2007. — 350 გვ. Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àìáàìèñ ñòðóõòó-
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴋñíôêèíñ õåä÷ìäáè. — Ⴔó- ðà // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè:
êãà, 2005. — 390 âå. — 600 èê. Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 79 — 108.
Ⴋýäãêèûä, Ⴇàëàæ. Ⴕàðçóêè ãàëüäðêíáà. — Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè //
Ⴔóêãà, 2006. — 164 âå. — 670 èê. Ëìàçíáè. — 1972. —№№ 1 – 3, 6 – 9.
Ìàðñèûä, Âóðàë. Ãàåàçèñ õåà-ÿåàðè // Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. —
Ëìàçíáè. — 1987. — № 8. — Âå. 154. Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980.
Ìàðñèûä, Âóðàë. Õäáàèñ èñòíðèóêè îàðàêä- Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè àì-
êäáè // Ëìàçíáè. — 1986. — № 4. — Âå. 142 áàìèñ èãäíâðàëà-àéðíôíìäáè // Õàðçóêè
— 153. àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980.
Ìäëàìè, À. Õàðçóê ñèìíìèëçà êäõñèéíìè. — — Âå. 123 — 131.
Çáèêèñè, 1978. Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè àì-
Íðáäêèàìè, Ñóêþàì-Ñàáà. Ñèò÷åèñ éíìà õàð- áàìèñ 19-üêèàìè Ëäòíìèñ úèéêè // Õàðçó-
çóêè, ðíëäê àðñ êäõñèéíìè. — Ò. 1. — êè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè,
Çáèêèñè: Ëäðàìè, 1991. 1980. — Âå. 441 — 482.
Íðáäêèàìè, Ñóêþàì-Ñàáà. Ñèò÷åèñ éíìà õàð- Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè àì-
çóêè, ðíëäê àðñ êäõñèéíìè. — Ò. 2 — Çáè- áàìèñ ëæèñ éàêäìãðèñ ñèñòäëà // Õàðçóêè
êèñè: Ëäðàìè, 1993. àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980.
Íðèíìè. Éðäáóêè Àéàéè Øàìèûèñ 80 üêèñçàåèñ — Âå. 409 — 440.
ñàóáèêäíã. — Çáèêèñè, 1967.

Ⴊიტეჽატუჽა Ⴊ ႨႲႤႰႠႲႳႰႠ
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè àì- Ⴑàõàðçåäêí — Ⴐóñäçèñ þäê‫ש‬äéðóêäáà (Ⴂä-

áàìèñ ëçåàðèñ éàêäìãðèñ ñèñòäëà // Õàð- íðâèäåñéèñ òðàõòàòè). — 1783.
çóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéàãó- Ñàõàðçåäêíñ ãðí‫ש‬äáè ãà âäðáäáè Åàþó‫ש‬òè
êè, 1980. — Âå. 384 — 408. Áàâðàòèíìèñ ëèþäãåèç. — Çáèêèñè: Ñàë-
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè ‫ש‬íáêí, 1991.
àñí-ìè‫ש‬ìäáè // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Òàðãè, Êàí‫ ;ש‬Øàðàûä, Âóðàë. Õàðçóêè
Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 165 — 268. ñòàëáèñ ñàçàåääáçàì // Éíëóìèñòè. — 1980.
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè àñíëçàåðóêè — 7 ñäõòäëáäðè.
ãàëüäðêíáèñ âðàôèéà // Õàðçóêè àñíë- Òàðìíåñéè, Í. È. Ñàõàðçåäêíñ èñòíðèóêè
çàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — ãðí‫ש‬äáè // Èñòíðèà ãà âäíâðàôèà ñéíêà-
Âå. 141 — 164. ‫ש‬è. — 1982. — № 4.
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè ãàëüäðêíáèñ Ôðèãíìíåè, Ëèþäèê. Õàðçóêè ‫ש‬ðèôòè. —
‫ש‬äëíöäáèñ þàìà // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. Çáèêèñè: Õåäêè, 1993.
— Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 57 — 78. Õàðçåäêçà ëíìàñòäðè Áóêâàðäç‫ש‬è ãà ëèñè
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè üàðëàðçóêè éà- òèîèéíìè. Êäõñèéíìè // À. Øàìèûä. Çþæó-
êäìãàðè // Ëìàçíáè. — 1976. — №№ 2–4, 6. êäáàìè 12 òíëàã. — Ò. 9. — Çáèêèñè, 1986.
Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Õàðçóêè üàðëàðçóêè éà- — Âå. 139–223.
êäìãàðè // Ëìàçíáè. —1978. – №№ 10 – 11. Õàðçóê éèêí-çõëàçà ñèò÷åèñ éíìà. Ëä-2 âà-
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè üàðëàðçóêè éà- ëíúäëà. — Çáèêèñè, 1984.
êäìãàðè // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Õàðçóê þäêìàüäðçà ëíðçóêíáèñ ìèëó‫ש‬äáè.
Çáèêèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 311 — 527. Àêáíëè 32 òàáóêèç. Øäñàåàêè Ðäìä Øëäð-
Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Õàðçóêè üäêçàöðèúþåà // êèìâèñà. Îðíôäñíð Â. Ùóáèìà‫ש‬åèêèñ ðä-
Âàìçèàãè. — 1975. —№ 6. ãàõòíðíáèç. — Òôèêèñè, 1940.
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. Õàðçóêè üäêçàöðèúþåà // Õàðçóêè äìèñ âàìëàðòäáèçè êäõñèéíìè. — Òò.
Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáèêèñè: Ìàéà- 1 — 8. — Çáèêèñè: ÑËÀ, 1950 — 1964.
Ⴊ ႨႲႤႰႠႲႳႰႠ
ãóêè, 1980. — Âå. 269 — 310. Õàðçóêè äìèñ âàìëàðòäáèçè êäõñèéíìè. —

Îàòàðèûä, Ðàëàæ.. Õäáà õàðçóêèñ äìèñà // Çáèêèñè, 1986.
Ëìàçíáè. — 1986. —№ 9. Õàðçóêè ëüäðêíáà. Êäõñèéíìè-úìíáàðè. —
Îàòàðèûä, Ðàëàæ. “×íåäêè ñàèãóëêí àëàñ Üèâìè 1. — Çáèêèñè: Âàìçèàãè, 1984.
äìàñà ‫ש‬èìà ãàëàðþóê àðñ”. “Õäáà õàðçóêèñ Õàðçóêè ñààìáàìí üèâìèñ áèáêèíâðàôèà.
äìèñà” // Õàðçóêè àñíëçàåðóêè. — Çáè- (1629 — 1955). — Çáèêèñè, 1957.
êèñè: Ìàéàãóêè, 1980. — Âå. 339 — 341. Õàðçóêè Ñàáýíçà Äìúèéêíîäãèà. — Òò. 1 –
Îäòðèüíìèñ õàðçåäêçà ëíìàñòðèñ òèîèéíìè. 11. — Çáèêèñè: Ëçàåàðè ñàëäúìèäðí ðäãàõ-
// À. Øàìèûä. Çþæóêäáàìè 12 òíëàã. — Ò. 9. úèà, 1975–1987.
— Çáèêèñè, 1986. —Âå. 55 – 123. Õàðçóêè Ñàáýíçà Äìúèéêíîäãèà. Ñàõàðçåä-
Ðäõòíðè, Âàèíæ. Àìáàìè. Êíúåàìè. Ëíéêä êíñ ÑÑÐ. — Çáèêèñè, 1981.
ñàõðèñòèàìí ñüàåêà. — Ëíæãíéè, 1797. Õàðçóêè üèâìè. Áèáêèíâðàôèà. — Ò. 1. —
Ðíñòíëà‫ש‬åèêè, È. Ìäðâè. Àìó õàðçóêè üä- (1629 — 1920) — Ðäã. Â.È. Éèéìàûä. — Çáè-
ðà-éèçþåèñ ‫ש‬äñàñüàåêàã ñðóêè ñàþäêëû- êèñè: Ñàõàðçåäêíñ Üèâìèñ Îàêàòèñ âàëí-
öåàìäêí. Íçþ üèâìàã. — Çáèêèñè, 1906. úäëà, 1941. — 559 âå.
Ðíñòíëà‫ש‬åèêè, È. Ðíâíð óìãà åèñüàåêíç Õàðçóêè üèâìè. Áèáêèíâðàôèà. — Ò. 2. — Ìàé-
õàðçóêè üäðà-éèçþåà ñéíêäá‫ש‬è ãà íÿà- åäçè I. — (1921 — 1945). — Ðäã. Å. Âíâíêà-
þäá‫ש‬è. — Çáèêèñè, 1915. ûä. — Çáèêèñè: Òäõìèéà ãà ‫ש‬ðíëà, 1951. —
Ðíñòíëà‫ש‬åèêè, È. Õàðçóêè ñàþàêþí ãà ñàí- 813 âå.
ÿàþí àìáàìè. — Çáèêèñè, 1924. Õàðçóêè üèâìè. Áèáêèíâðàôèà. — Ò. 2. — Ìàé-
Ñàáèìèìè, Âíáðíì (Ëèþäèê) Îàåêäñ-ûä. Ñà- åäçè II. — (1921 — 1945). — Ðäã. Å. Âíâí-
õàðçåäêíñ ñàëíçþä. Ñðóêè àöüäðà öóà- êàûä. — Çáèêèñè: Òäõìèéà ãà ‫ש‬ðíëà, 1951. —
üêçà ãà åìäáàçà Ñàõàðçåäêíñ üëèãàçà, Âå. 819 — 1395.
‫ש‬äéðäáèêè þðíìíêíâèóðàã ãà âàëíúäëó- Õàðçóêè üèâìè. Áèáêèíâðàôèà. — Ò. 2. — Ìàé-
êè Îäòäðáóðöèñ Ñàñóêèäðí Àéàãäëèèñ åäçè III. — (1921 — 1945). — Ñàûèäáêäáè. —
éàìãèãàòèñ Èåäðèäêèñ Âíáðíì (Ëèþäèê) Çáèêèñè, 1954. —.162 âå.
Îàåêäñ-ûèñ Ñàáèìèìèñ ëèäð. — Ñàìéò-Îä- Õàðçóêè üèâìè. Áèáêèíâðàôèà. — Ò. 3. — (1946
òäðáóðöè, 1882. — 1950). — Ðäã. À. Éäåêè‫ש‬åèêè. — Çáèêè-
Ñàëöåçí ãà ñàëöåãäêí ñàþàðäáà. — Çáèêèñè, ñè: Ñàõàðçåäêíñ Üèâìèñ Îàêàòèñ âàëíúä-
1709. ëà, 1964. —.495 âå.

Õàðçóêè þäêìàüäðäáè. Àêáíëè. — Çáèêèñè: Ùàùàìèûä, Åàñèê. Îäòðä Èáäðèäêè ãà õàðçó-

Þäêíåìäáà, 1970. êè ëíìàñòðèñ àðõäíêíâèóðè âàçþðäáè Èä-
Õàðçóêè üàðüäðäáèñ éíðîóñè. I. Êàîèãàðóêè ðóñàêèë‫ש‬è. — Çáèêèñè: Ëäúìèäðäáà, 1974.
üàðüäðäáè. I. Àöëíñàåêäç ãà Ãàñàåêäç Ñà- Ùèõíáàåà, À.; Åàçäè‫ש‬åèêè, ß. Îèðåäêè õàð-
õàðçåäêí (V–X ññ.). — Çáèêèñè: Ëäúìèä- çóêè ìàáäýãè âàëíúäëäáè. — Çáèêèñè: Þä-
ðäáà, 1980. êíåìäáà, 1983.
Õàðçóêè üàðüäðäáèñ éíðîóñè. III. Ôðäñéóêè Ùþàðòè‫ש‬åèêè, Ëàðèìà. “Ìèìíñ úþíåðäáèñ”
üàðüäðäáè. I. Àòäìèñ Ñèíìè. — Çáèêèñè: åðúäêè ðäãàõúèèñ àòðèáóúèà” // Ëìàçíáè.
Ëäúìèäðäáà, 1989. —1987. — № 5. — Âå. 149 — 154.
Õàôèàìèûä, Æóðàá. Éàúíáðèíáèñ îèðåäêè àìáà- Ùþäìéäêè, Çàëàæ. Àñíëçàåðóêèñ “äðçèàìè
ìè. — Çáèêèñè, 1987. âðàôèéóêè ñèñòäëà” // Ñàáýíçà þäêíåìäáà.
×èôèàìè, Ⴃèëèòðè. Õàðçóêè öðàëàòèéà. — —1981. — № 4.
Ñàìõò-Îäòäðáóðâè, 1882. Ùþäìéäêè, Çàëàæ. Õàðçóêè àìáàìèñ âàð‫ש‬äëí
Øàìèûä, Àéàéè. Ãàôàðóêè ñàóìÿä // Ñàáýíçà // Êèòäðàòóðóêè Ñàõàðçåäêí. — 1982. —
þäêíåìäáà. — 1962. — № 9. —Âå. 49 – 72. 23 èåêèñè.
Øàìèûä, Àéàéè. Éðèîòíâðàôèóêè ëàñàêäáè. // Úèñéàðè. — Çáèêèñè, 1861. — Çäáäðåàêè.
Ëèëíëþèêåäêè. — Ò. 1. — Çáèêèñè, 1926. Úèñéàðè‫ש‬åèêè, Å. ßàåàþäçèñ äîèâðàôèéà, ðí-
Øàìèûä, Àéàéè. Ëçàåðóêè àñíäáèñ þëàðäáèñ âà- âíðú ñàèñòíðèí ü÷àðí. — Çáèêèñè: ÑËÀ,
ëí õàðçóê‫ש‬è // Êèòäðàòóðóêè Ñàõàðç- 1959.
åäêí. — 30.06.67. Ûèûèâóðè, Øíçà. Êèòäðàòóðóê-äìàçëäúìèä-
Øàìèûä, Àéàéè. Ëçèñ éèêíçà êäõñèéíìè // ðóêè ìàðéåäåäáè. Õàðçóêè àìáàìèñ üàðëí-
Çþæóêäáàìè 12 òíëàã. — Ò. 1. — Çáèêèñè: ‫ש‬íáà. — Çáèêèñè, 1974.
Ëäúìèäðäáà, 1984. — Âå. 274 — 476. Üäðäçäêè, Âèíðâè. Óûåäêäñè õàðçóêè üàð-
Øàìèûä, Àéàéè. Ëíîàäõðäçà ñàîàñóþíã // Êèòä- üäðäáè Îàêäñòèìèãàì. — Çáèêèñè: ÑËÀ,
ðàòóðóêè Ñàõàðçåäêí. — 8.09.67. 1960.
Øàìèûä, Àéàéè. Ñàêèòäðàòóðí õàðçóêèñ ñà- Ýàáà‫ש‬åèêè, Ë. Óúþí ñèò÷åàçà êäõñèéíìè. —
ýèðáíðíòí ñàéèçþäáè (üäðèêäáèñ éðäáó- Çáèêèñè, 1973.
êè). — Çáèêèñè, 1979. Ýäêèûä, Âèæí. Ëèçè àúíúþêäáñ èñòíðèàñ
Øàìèûä, Àéàéè. Õàðçóêè éðèîòíâðàôèèñ àþàêè (õàðçóêè üèâìè 3000 üêèñ üèìàç) // Ñàõàð-
ìèëó‫ש‬äáè // Ñàõàðçåäêíñ ëóæäóëèñ ëíàëáä. çåäêíñ ðäñîóáêèéà. — 1999.
— Ò. 1. — Çáèêèñè, 1922. Ýäêèûä, Âèæí. Ü÷àðíñçåàêè. — Çáèêèñè: Þä-
Øàìèûä, Àéàéè. Õàðçóêè íðçíâðàôèèñ èñòí- êíåìäáà, 1974.
ðèèãàì // Ãðí‫ש‬à. — 1967. — № 10. — Âå. 13– Ýèêà‫ש‬åèêè, Êäåàì. Üèìàõðèñòèàìóêè þàìèñ
16. õàðçóêè üàðüäðà Ìäéðäñèãàì // Õàðçåä-
Øàìèûä, Àéàéè. Õàðçóêè ñòàëáèñ èñòíðèèñàç- êíêíâè. —2000. — № 7.
åèñ // Êèòäðàòóðóêè ëäëéåèãðäíáà. — Ü. ßàåàþè‫ש‬åèêè, È. Õàðçóêè ãàëüäðêíáàç-
1. — Çáèêèñè, 1935. ëúãíãìäíáà àìó îàêäíâðàôèà. — Çáèêèñè,
Øàìèûä, Àéàéè. Õàðçóêè ‫ש‬ðèôòèñ àþàêè âàðìè- 1926.
òóðè “Óìèåäðñèòäòè”. — Çáèêèñè: ÇÑÓ. ßàåàþè‫ש‬åèêè, È. Õàðçóêè îàêäíâðàôèà. —
— 1965. Çáèêèñè, 1949.
Øàìèûä, Êäêà. Àñíëçàåðóêè ãà ùåäì // Àþàê- ßàåàþè‫ש‬åèêè, È. Ñèìàñ ëçèñ õàðçóê þäêìà-
âàæðãà Èåäðèäêè. — 1990. — № 42. — 17 ñäõ- üäðçà àöüäðèêíáà. — Çáèêèñè, 1949.
òäëáäðè. ßàìà‫ש‬åèêè, Ëíñä. Ðà ãðíñ ãà ñàèãàì ‫ש‬äëíè-
Øàðà‫ש‬èûä, Õðèñòèìä. Îèðåäêè ñòàëáà Ñàõàð- öäñ õàðçóêè àìáàìè // Èåäðèà. — 1887. —
çåäêí‫ש‬è. — Çáèêèñè,1955. №№ 115–118, 121–123, 126–128.
Øàðàûä, Â. Ëèéêíó‫ ש‬Éè‫ש‬è Òíòôàêó‫ש‬è ãà õàð-
çóêè ñòàëáà. — Çáèêèñè,1982.

Ⴇამაზ Ⴎეტჽეს ძე
Ⴋჭე჈ლიძე
Ⴀსომთავჽული.
Ⴌუსხუჽი. Ⴋხე჈ჽული.
Ⴀმწყობი, ჽე჈აქტოჽი, კოჽექტოჽი Ⴇ. Ⴋჭე჈ლიძე

Ⴃაკაბა჈ონება ჈ა გჽაფიკა პჽოგჽამებში
Word, Adobe Photoshop, Corel DRAW Ⴇ. Ⴋჭე჈ლიძე
Ⴊ ი ტ ე ჽატ უ ჽ ა Ⴈ ლუ სტ ჽ აც. მ ა ჩვ . Ⴑაგნობჽივი მ აჩ ვ . Ⴞელითწეჽა Ⴒაბულები Ⴀ ს ო მთ ავ ჽუ ლი
Ⴃ
ႣႠႠ ႤႤႱႱႤႤ Ⴔ ႴႠႠႰ ႰႬႬႠ
ႠႥႥႠ
ႠႦႦ ႨႨႷႷႭ
Ⴍ Ⴎ ႮႨႨႰ
ႰႥ ႪႨႨ Ⴋ
ႥႤႤႪ ႫႤႤႴ
ႴႤႤ
Ⴕ
ႵႠႠႰ
ႰႧႧႪႪႱႱႠ Ⴀ Ⴕ
Ⴀ ႸႸႨႨႬႬႠ ႵႠႠႰ
ႰႧႧႪႪႭ Ⴀ ႬႬႠ
ႭႱႱႨႨႱႱႠ ႠႧႧႤႤႱႱႠ
ႠႥႥ--
Ⴇ
ႧႠႠႢ
ႢႠႠႬႬႨႨ.. Ⴀ
ႠႫႫႠ
ႠႬႬ Ⴂ ႢႠ
ႠႬႬႠ
ႠႥႥႰ
ႰႺႺႭႭ ႤႤႬႬႠႠ ႵႵႠႠႰႰႧႧႳ ႳႪႪႨႨ,,
Ⴃ
ႣႠႠ Ⴀ ႠႰႰႶႶႠ
ႠႰႰႠႠ ႨႨႦ
ႦႰ ႰႠ ႠႾႾႤႤႡႡႭ
ႭႣ Ⴀ ႱႱႾႾႥ
ႣႠ ႥႠႠ ႤႤႬႬႠ Ⴀ
Ⴕ
ႵႠႠႰ
ႰႧႧႪ Ⴀ ႸႸႨႨႬႬႠ
ႪႱႱႠ Ⴀ ႧႧႥ Ⴐ ႵႵႠ
ႥႨႨႬႬႨႨႤႤႰ ႠႰ ႰႧ
ႧႳႳႪ
ႪႨႨႱႱႠႠ.. ႣႣႠ
Ⴀ
Ⴀ
ႠႫ ႠႬႬ ႸႸႤႤႵႵႫ
ႫႠ ႠႫ
ႫႬႬႠ ႫႼႼႨႨႢ
ႢႬႬႭႭႡ ႡႰ ႰႭႭႡ
ႡႠႠ ႵႵႠ
ႠႰႰႧ
ႧႳႳႪ ႪႨႨ..

ასომთავრული, ნუსხური, მხედრული PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ასომთავრული, ნუსხური, მხედრული PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ႣႣაა ეესსეე ႴႴააჽ ჽნნაავვააზ

© Çàëàæ Ëýäãêèûä, 2008

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 5 ႠႱომთავჽული

Ⴀსომთა ვჽულ – Ⴀსომთა ვჽულ – Ⴇა ვ ი ს უ ფ ა ლ ი

Ⴑუყველა 911 911

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 6 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

Ⴜèâì‫ש‬è âà‫ש‬óõäáóêèà àñíëçàåðóêèñ ãà ìóñþóðèñ àöãâäìèñ ãà ëàçè ëþä-

Ⴀë ñàéèçþäáñ ëèäûöåìà 1999 ãà 2006 üêäá‫ש‬è ãàüäðèêè üèâìäáè

Ⴜèìàëãäáàðä üèâìèú âàëàðçóêèà àëàåä üäñèç. Ⴙäëè öðëà ðüëäìèç, àë üä-

Ⴃàèìòäðäñäáóê ëéèçþåäêñ ‫ש‬äóûêèàì ëíìàþíñ äñ üèâìäáè Ⴑàõàðçåäêíñ

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 7 ႠႱომთავჽული

Ⴄტლთა და ‫ש‬ვიდთა მნათობთათვის. XII საუკუნის ასტროლოგიური ტრაქტატი.

Ⴂაიოზ Ⴐექტორი. Ⴕართული გრამატიკა. — Ⴉრემენჩუკი, 1789.

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 8 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

ãàëüäðêíáäá‫ש‬è áäðûìóê, êàçèìóð, ñíëþóð, ðóñóê ôóûääáæä âàìèðùäåà

ñéóêóðè üäðà üàðëíãâäìè- Ⴀñíäáèñ ‫ש‬äëíöäáèñ çàðèöäáè

Ⴃàåàçèñ ñòäêà Ⴋíæàèéóðè üäðüäðäáè Ⴋíæàèéóðè üäðüäðà Ⴎàêäñòèìèñ

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 11 ႠႱომთავჽული

ãà âà- Ⴌóñþóðè აბგდევზჱთიკლმნჲოპჟრსტჳუფქღყშჩცძწჭხჴჯჰჵ

Ⴔðàâëäìòè Ⴋàðè Ⴁðíñäñ ñòàòèèãàì ïóðìàê‫ש‬è „Ⴉèòàèèñ ñèáðûìä“, 1784 ü.

„Ⴀìáàìè. Ⴊíúåàìè. Ⴋíéêä ñàõðèñòèàìí ñüàåêà“ (Ⴋíæãíéè, 1797 ü.).

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 12 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

ðäáà õàðçóê ãàë-

Ⴑàëüóþàðíã, àë àñíäáëà ñüðàôàã ëíèéèãäñ ôäþè ãà èëãäìàã ãàëéåèãðìäì, ðíë àë-

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 13 ႠႱომთავჽული

êäáêíáà. Ⴐàú ‫ש‬ääþäáà óúþíóð ñàéóçàð ñàþäêäáñ àì âäíâðàôèóê ñàþäêüíãä-

ëéåäçðàã âààóëÿíáäñäáñ ãàáäý-

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 15 ႠႱომთავჽული

Ⴀნტონ Ⴁაგრატიონი. „Ⴜყობილსიტყვაობა“.

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 16 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

Ⴂäíðâèäåñéèñ ტðàõòàòè (ãàñàü÷èñè). 1783 ü.

Ⴇäèëóðàæ Ⴁàâðàòèíìè. „Ⴈñòíðèà ãàü÷äáèçâàì Ⴈåäðèèñà“. 1848 ü.

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 17 ႠႱომთავჽული

Ⴏóðìàê „Ⴚèñéðèñ“ çàåôóðúäêè

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 18 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

Ⴘðèôò „Ⴓìèåäðñèòäòèç“ ‫ש‬äñðóêäáóêè òäõñòèñ ôðàâëäìòè

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 19 ႠႱომთავჽული

PS! Ⴆíâèäðçè ëäúìèäðèñ ëíìàúäëäáèç õàðçóêè ãàëüäðêíáà ‫ש‬äèõëìà ûå. ü. 412

Ⴋçàåðóêè àñíäáèñ àöãâäìèñ îðíáêäëèñàãëè ëèûöåìèêè ñòàòèäáè

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 20 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

♦ Ûìäêàã ñàéèçþàåè äðçâåàðíåàìè òäõñòè;

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 21 ႠႱომთავჽული

Àëèç èëèñ çõëà ëèìãà,

èëã abp ñàþêäíáàñ ñàâàìâäáíã

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 22 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

Ðà çõëà óìãà, “Ùåäóêäáðèåñ”, Éíêþäçñ” ãà “Êèòäðàòóðóêñ” ðíë âàóéäçãäñ

ႥႠႰႻႨႠ ႫႣႤႡႠႰႤႭႡႱ ႧႡႨႪႨႱႨႣႠႬ ႱႠႫႠႱ ႩႨႪႭႫႤႲႰႦႤ

Ⴁäýãóðè àñíìè‫ש‬ìäáèñ ñðóêè éíëîêäõòè

1234567890%№IVX*-—. … ; : [ ] { } + - / \ ! ? @ # $ % ^ & ( ) ~ ‘ ’ “ ” Ⴃàëàòäáèçè ìè‫ש‬ìäáè

ႥႠႰႻႨႠ ႫႣႤႡႠႰႤႭႡႱ ႧႡႨႪႨႱႨႣႠႬ ႱႠႫႠႱ ႩႨႪႭႫႤႲႰႦႤ

Üèâìäáèñ îèðåäê ôóðúäêæä ‫ש‬äèûêäáà ëíçàåñãäñ ãààþêíåäáèç àñäçè ñàþèñ

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 23 ႠႱომთავჽული

Àñíëçàåðóêè óìãà àöñãâäñ áóìäáðèåàã, óùóëðàã ãà ÷íåäêâåàðè ôóýä ãèñéó-

ñèäáèñ, ñààâèòàúèí þëàóðèñ ãà ðàþàðóþèñ âàðä‫ש‬ä!

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 24 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè àðõàóê

Ⴇამაზ Ⴋჭე჈ლიძე 25 ႠႱომთავჽული

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè éêàñèéóð

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè áèæàìòèóð

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè àðõàóê

Ⴇ ႠႫႠႦ Ⴋ ႽႤႣႪႨႻႤ 26 Ⴀ ႱႭႫႧႠႥႰႳႪႨ

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè éêàñèéóð

Ⴂàìñþåàåäáóêè àñíäáè ñþåàãàñþåà àìáàìäá‫ש‬è

10 I èíòà [è] 10 I èíòà [è] 10 I íòà [] 10

23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì [ó] Υ èóôñèêíì [è] 23

24 Φ ôè [ô] 500 Φ è []

Ϟ õó [õ] Q õó [õ] Q õó [õ]

22 ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400 22 Ⴣ ä [óè] 400

23 U óôñèêíì [ó] 23 Υ óôñèêíì [ó] Υ èóôñèêíì [è] 23

24 Φ ôè [ô] 500 Φ è []

15 ä [] 60 15 ä [] 60 15 ä [] 60 15 60 60