Professional Documents
Culture Documents
ჭადრაკის დაო PDF
ჭადრაკის დაო PDF
შესავალი
დაო არის ჩინური კონცეფცია ლაო ძის მიერ ფორმირებული
ძვ.წ - ით IV საუკუნეში, რომელსაც ყველაზე მეტად შეესაბამება
სიტყვა „გზა“. გზა - ლაო ძის გადმოცემაში ასოცირდება
სიმარტივესთან და უანგარობასთან. დაო წარმოადგენს მეთოდს,
შესაძლებლობათა ქსელს, რომელიც დაგეხმარებათ ჩაწვდეთ
ჭეშმარიტებას მეტად ღრმა დონეზე. მსგავსი ძებნა გვეხმარება
ჩავწვდეთ ყველაფერს მეტად ღრმად, რასთანაც არ უნდა გვქონდე
საქმე. ღრმა აღქმის შედეგად ჩვენ შევძლებთ მეტად
დავიკმაყოფილოთ საკუთარი გონებრივი მოთხოვნილებები და
მივიღოთ მეტად ღრმა ცოდნა, გავაკეთოთ ყველაფერი
ჭეშმარიტებასთან მისაახლოვებლად. სიმარტივე აუცილებელია
იმისთვის, რომ არ გავიხლართოთ ზედმეტ დეტალებში.
უანგარობა კი დაგვეხმარება ვიყოთ მიუკერძოვებელნი და არ
ვიყოთ შებოჭილნი ამათუიმ ვნებათა ჯაჭვით. ასე რომ, ეს ორი
თვისება გამოგვადგება როგორც ჭადრაკში ასევე ცხოვრების
ნებისმიერ ასპექტში.
1
ნაწილი პირველი
ტექნიკური ასპექტები
2
თავი პირველი
დაფა
რადენად კარგად იცნობთ ბრძოლის ველს? ჭადრაკის დაფა
წარმოადგენს დიდ ოთკუთხედ სივრცეს და შედგება 64 მცირე
ველისგან, რომლებიც არიან განლაგებულნი რვა რიგად. აქედან
ოცდათორმეტი არის ნახევარი და ეკუთვნის თეთრ ფიგურებს,
ხოლო მეორე ნახევარი შავებს. მათ გამყოფ ხაზს ეწოდება
დემარკაციული ხაზი. მწკრივები შედგება რვა უჯრისგან
რომლებიც განლაგებუნი არიან ვერტიკალურად და ეწოდებათ
ვერტიკალები, ისინი აღინიშნებიან ასოებით A-დან H-ის
ჩათვლით. მსგავსი ხაზებია განლაგებული ჰორიზონტალურად
და შესაბამისად ეწოდებათ ჰორიზონტალები. ეს უკანასკნელნი
დანომრილნი არიან არაბული ციფრებით, 1-დან 8-ის ჩათვლით.
3
ტერმინი კონტროლი? საკმარისია, რომ კუ უყრებს ჰორიზონტს,
თუ საჭიროა დამატებით პაიკი?
პასუხი ზემოთ დასმულ კითხვებზე დამოკიდებულია იმაზე, თუ
როგორი პოზიციაა თქვენს წინ. მსგავს კითხვებზე არ არსებობს
კონკრეტული, ყოვლისმომცველი პასუხები, რადგან ეს
დამოკიდებულია კონკრეტულ შემთხვევაზე. იმისთვის, რომ
გაარკვიოთ თუ რამდენ დაფას აკონტროლებთ საჭიროა, ცოტათი
გადაიხედოთ მომავალში. თქვენ ვერ შეძლებთ განაცალკევოთ
დროის ელემენტი, ჭადრაკის სხვა ელემენტებისგან.
პოლიტიკოსი, რომელსაც უნდა წარმატებას მიაღწიოს უნდა
აკონტროლებდეს ნახევარზე მეტ ხმებს იმისთვის, რომ იქნას
არჩეული. ეს გამომდინარეობს იგივე პრინციპიდან. მგლებს და
სხვა გარეულ ცხოველებს ეს პრინციპი ესმით ბევრ ადამიანზე
უკეთ. ისინი კარგად აცნობიერებენ ტერიტორიის მნიშვნელობას,
ანალოგიურია ჭადრაკის დაფის პრინციპიც.
4
ველების რაოდენობა მცირდება. ამ ჭეშმარიტების გაცნობიერებით
თქვენ ისწავლით განსაზღვროთ მომენტი, როცა ეს მიმართულება
არ მუშაობს და შესაძლოა უკეთესი იყოს სხვა პრინციპის
გამოყენება.
ნუ მოექცევით ისეთ სიტუაციაში, სადაც არ გექნებათ არჩევანი.
ყველა კვერცხის ერთ კალათში ჩაწყობა დაუშვებელია, რადგან
ერთ მშვენიერ დღეს შესაძლოა ყველა ერთად გატყდეს.
5
ფასობს მეტად ვიდრე პაიკი, წამგებიანია პაიკისთვის ფიგურის
შეწირვა. რა თქმა უნდა თუ არ არის ფარული სტრატეგიული
ჩანაფიქრი ან გამბიტი.
თავი მეორე
ფიგურები
7
8) ეტლებს ჭირდებათ ღია ვერტიკალები და ჰორიზონტალები
იმისთვის, რომ მათ გამოავლინონ საკუთარი შესაძლებლობების
მაქსიმუმი.
წარმატებული ადამიანები ისწრაფვიან მიიღონ ის რაც სურთ და
ამით ისინი ძალიან გავენ წარმატებულ ეტლებს. წარუმატებლები
კი არ იბრძვიან იმისთვის, რაც მათ სურთ და არ შედიან
თავისუფალ კონტაქტში სხვა ადამიანებთან, ამით ისინი
ემსგავსებიან წარუმატებელ ეტლებს.
8
თავი მესამე
განვითარება
9
ნაწილი ერთიანი ჯგუფის ან ვიძენთ ახალ მეგობრებს, ტვირთი
რომელიც მხრებზე გვაწევს გადანაწილდება და არც ისეთი მძიმეა
ის. ტვირთის გადანაწილება როგორც ცხოვრებაში, ასევე შახმატში
გვეხმარება ვიმოძრაოთ წინ.
10
თავი მეოთხე
ცენტრი
11
მხოლოდ მაშინ შეიძლება იყოს წარმატებული, თუ ის თავად
უკეთესად არის ორგანიზებული. ეს ნიშნავს, რომ თავდამსხმელმა
უნდა მიიღოს ზომები, ცენტრში კონტრშეტევის წინააღმდეგ.
იყავი ყურადღებით! შენი ავტომობილი უნდა იყოს მწყობრში,
დანები ალესილი, კბილები დაპლომბილი, გათბობის სისტემა,
მუშა მდგომარეობაში. ყველაფერი რაც კი გაგაჩნია, უნდა იყოს
მუდმივად მუშა მდგომარეობაში. მხოლოდ ამ შემთხვევაში
შეძლებ ნებისმიერ მოულოდნელობასთან გამკლავებას.
12
ფიგურები ფლობენ მეტ ძალას ცენტრში, შენ მეტად ძლიერი ხარ
რაც მეტ უჯრას აკონტროლებ ცენტრში. თუმცა არასდროს
განახორციელო ეს პრინციპი ავტომატურად რადგან ყოველი
ახალი აღება ითხოვს კონკრეტულ შეფასებას.
ეცადე განჭვრიტო მომავალი, როცა აკეთებ არჩევანს. მომავლის
განსაზღვრა შესაძლებალია მხოლოდ ვარაუდით, თუმცა
არჩევანის გაკეთების დროს აუცილებელია იხელმძღვანელო,
ჯანსაღი აზრით.
13
თავი მეხუთე
მეფის უსაფრთხოება
14
21) განსაკუთრებული ყურადღება მიაქციე f 2 და f 7 ველს.
შავებს დაავიწყდათ f2 ველის დაცვა ის სუსტია რადგან მას
მხოლოდ მეფე იცავს. ამიტომ თეთრები მიიტანენ მასზე
კომბინაციურ დარტყმას.
15
ეს კარგი პრინციპია განსაკუთრებით მაშინ, როცა შეტევაში ხართ
და ფიქრობთ კიდევ რამდენი მატერიალის მიცემა შეგიძლიათ
რისკის გარეშე, რომ არ დარჩეთ ხელცარიელი.
თუ ზუსტად იცი რამდენი ძალაა საჭირო გამარჯვებისთვის,
რისთვის უნდა ეძებო ალტერნატიული ვარიანტები? ზედმეტი
ძებნით შესაძლოა მოიტყულო თავი, ეს კი ნამდვილად არაფერში
გჭირდებათ. გამოიყენე ის რესურსი რაც გაქვს და ნუ აიტკენ
აუტკივარ თავს.
16
მიუხედავად იმისა, რომ თეთრები საკმაოდ ძლიერად უტევენ, ამ
მდგომარეობაში შავ მეფეს ბევრი მცველი ყავს, როგორც სამეფო
ფლანგზე ასევე ცენტრში. რა თქმა უნდა ისიც ძალიან
მნიშვნელოვანია, რომ პაიკების სტრუქტურა არ არის დარღვეული
და მხედარი f8-ზე ასრულებს სერიოზულ სამუშაოს. იგივე
პრინციპი გამოიყენება თეთრების მიერ f1-ზე, რომელიც იცავს
მეფეს g1 ველზე.
ყოველთვის სასარგებლოა გყავდეს საიმედო მცველი. ზოგიერთს
ყავს მეგობრები და ოჯახი, რომლებიც მას მხარს უჭერენ.
ზოგიერთისთვის კი იგივე ამოცანას ასრულებს სასახლეები და
გაწვრთნილი ძაღლები. არასდროს დარჩე მარტო, რადგან ეს
მავნებელია სიცოცხლისთვის.
თავი მეექვსე
მატერიალი
აუცილებელია იცოდე შეფარდებითი ღირებულება ფიგურების
17
და პაიკების. მათი გაცვლა შეიძლება სხვადასხვა ხერხით ამიტომ,
როდესაც თქვენ იცით თუ რომელი მატერიალია მეტად
ღირებული, თქვენ მარტივად შეძლებთ მათ გაცვლას
მომგებიანად.
18
თქვენ უნდა გესმოდეთ თუ რისთვის ცვლით პაიკებს. მაგალითად
თუ მოწინააღმდეგეს მატერიალური უპირატესობა აქვს თქვენ კი
ძლიერი ინიციატივა, ამ შემთხვევაში უმჯოჯესია განაგრძოთ
შეტევა, მიუხედავად იმისა პაიკები იცვლება, თუ ფიგურები ამ
დროს. თქვენ შეიძლება მოიგოთ უკან მატერიალი ან განაგრძოთ
შამათისკენ მიმავალი სვლები. ასეთ შემთხვევაში პაიკების გაცვლა
მეორე ხარისხოვანი საკითხი ხდება. მსგავს პრინციპებთან
მიმართებაში აუცილებელია იცოდეთ, თუ საიდან არიან ისინი
განპირობებულნი.
მოახდინე დანაკარგის კომპენსაცია, იმ სისუსტის მოცილებით
რომელმაც შესაძლოა დამარცხებამდე მიგიყვანოს. თუნდაც ამ
დროს თქვენ მოგიწიოთ უკანასკნელი რესურსის დაკარგვა - ეს
ღირებული გარიგებაა, თუ თქვენ არ გაქვთ გამარჯვების სხვა
შანსი.
19
გამსვლელნი მათ შორის? არიან თუ არა ისინი გაორებულნი? და
ა.შ. ასევე არ შეიძლება ფიგურების დავიწყება. ყურადღება უნდა
მივაქციოთ თუ რამდენად კოორდინირებულია მათი მოქმედება.
ფართოვდება თუ არა მათი თავისუფლება, ენდშპილის
მოახლოებასთან ერთად? რომელი ფიგურები დარჩა დაფაზე -
მხედარი და კუ, ორი მხედარი თუ ორი კუ? დარჩა თუ არა დაფაზე
ეტლი? და ა.შ. აუცილებელია ყურადღება მივაქციოთ ბევრ
ფაქტორს.
სხვადასხვა ბუნების ობიექტების შედარების დროს
აუცილებელია ყურადღება მივაქციოთ და განვსაჯოთ მათი
ხარისხი (შესაძლებლობები ვითარებიდან გამომდინარე).
მიუხედავად იმისა, რომ ბარტერი (განსაზღვრული რაოდენობის
საქონლის გაცვლა შესაბამისი ღირებულების საქონელზე, ისეთი
დამატებითი გაცვლითი საშუალების გარეშე როგორიცაა ფული)
ახლა არც ისეთი პოპულარულია, მაინც სასარგებლოა
წარმოიდგინოთ იმის ღირებულება, რასთანაც გიწევს საქმის
დაჭერა.
20
აიღე პაიკი და ებრძოლე სირთულეებს. შესაძლებელია გამბიტთა
უმრავლესობაზე უარის თქმა, თუმცა ჩვეულებისამებრ ღირს
გამოწვევის მიღება.
რა თქმა უნდა ფიგურის აღებას მოსდევს კიდევ მეტი სირთულე.
თუმცა რამდენად დიდია პრობლემა გამომდინარეობს
კონკრეტული პოზიციიდან. ფიგურის ან თუნდაც ლაზიერის
აღება არ იქნება მომგებიანი, თუ შედეგად თქვენ წააგებთ პარტიას.
თითქმის ყველაფერი ცხოვრებაში დაკავშირებულია წვრილმან
ან დიდ სირთულეებთან - მაგ: იშოვო კარგი სამსახური ან იყიდო
ახალი სახლი. ყველაფერი ითხოვს საფასურს. ამიტომ თქვენი
გადასაწყვეტია ღირს თუ არა საქმე, მასთან დაკავშირებულ
სირთულედ. აუცილებელია ყოველი შემთხვევა განიხილო
ცალკე, აქ არ არის მარტივი, ყოვლის მომცველი პასუხი.
21
თავიდან მოგეჩვენოთ.
თავი მეშვიდე
პაიკების სტრუქტურა
23
ამიტომ მათი დაცვა გვიწევს ფიგურებით, მაგრამ ფიგურებს სხვა
მეტად მნიშვნელოვანი საქმე აქვთ. ხშირად საუკეთესო
გამოსავალია მოიცილო ღირსების შეურაწმყოფელი სისუსტე.
ბონუსად კი შესაძლოა მიიღოთ ღია ვერტიკალები ეტლებისთვის
ან დიაგონალები კუსთვის.
შემაფერხებელი ან სუსტი მოვლენებისგან გათავისუფლება,
ძველისძველი სტრატეგიაა, ცხოვრებაში და ბიზნესში. თან თუ ეს
ხელს უწყობს აქტივების გამყარებას - არ ღირს მერყეობა.
24
ეს პოზიცია კარგად აღწერს განსხვავებას ჯამრთელ და
არაჯამრთელ პაიკებს შორის. შავ პაიკებს არ შეუძლიათ
ერთმანეთის დახმარება. ყოველმა მათგანმა საკუთარ თავზე უნდა
იზრუნოს. ამიტომ, ფიგურებმა უნდა უზრუნველყონ მათი დაცვა,
თუ არ უნდათ დაკარგონ ისინი. თეთრებს კი ორი ჯამრთელი
პაიკებთა კუნძული აქვთ, სადაც ყოველ მათგანს შეუძლია
თანამოძმის მხრიდან იქონიოს დაცვის იმედი. შესაბამისად
თეთრი ფიგურები თავისუფალნი არიან და შეუძლიათ
ორგანიზება გაუწიონ მოწინააღმდეგის სუსტ პაიკებზე
თავდასხმას.
რაც ნაკლებად უნდა შეასრულოთ სხვაზე მომსახურების
ფუნქცია, მით მეტი შანსი გაქვთ გამოიყენოთ ის
შესაძლებლობები, რომელთაც გთავაზობთ ცხოვრების გზა.
სწორედ ამიტომ ყავთ სხვადასხვა ორგანიზაციის მმართველებს
მდივნები. ისინი ათავისუფლებენ თავიანთ ბოსებს რუტინული
საქმიანობისგან, ხოლო ეს უკანასკნელნი დაკავებულნი არიან
25
მეტად მნიშვნელოვანი საქმით. ის ვინც ცდილობს ყველაფერი
თავად აკეთოს ვერასოდეს მიაღწევს წარმატებას ბიზნესში.
26
თავი მერვე
განზომილება
27
შავებს მეტი ფიგურები და პაიკები აქვთ, მაგრამ მათი მეფე
იმყოფება დაუცველ მდგომარეობაში და თეთრი ფიგურები მზად
არიან გამოიყენონ ეს. მათ განკარგულებაში ნახევრად ღია ხაზი
g-ი არის.
პროფესიონალ უძრავი ქონების აგენტს, ესმის ეს პრინციპი
ძალიან კარგად. თქვენს მდებარეობას ურთიერთობაში რაიმესთან
ან ვინმესთან მიმართებაში, აქვს პირველხარისხოვანი
მნიშვნელობა.
მებარეობა - არის ფოკუსირების წერტილი, შესაბამისად
განსაზღვრავს თქვენი ფოკუსის არეალს. თქვენი სახლი არის
თქვენი ფოკუსის წერტილი, თქვენივე საქმიანობიდან
გამომდინარე. ასევე ეს წერტილი შეიძლება იყოს თქვენსავე
სამსახურში ან ოფისში. თქვენი მდებარეობა დიდ გავლენას
ახდენს იმაზე, თუ რას აკეთებთ და როდის აკეთებთ ამას.
ვინც უყურებს ან თამაშბს გუნდურ თამაშებს იცის, რომ
მოედანზე თითოეული სპორცმენის განლაგებას აქვს გადამწყვეტი
მნიშვნელობა. ეს პრინციპი სრულიად ემთხვევა ჭადრაკის დაფას
28
და მასზე განლაგებულ ფიგურებს.
29
შედეგათაც, თქვენს ფიგურებს არ ძალუძთ საკუთარი
ოპერატიული შესაძლებლობების გამოვლინება. წინააღმდეგ
შემთხვევაში მოწინააღმდეგე თქვენ გაგსრესთ. თუ ამ მიზნის
მისაღწევად საჭიროა საფასურის გადახდა - გადაიხადეთ.
შეაფასეთ განვითარებული მდგომარეობა, სიცილიური დაცვის
შედეგად.
30
39) სვლა d7–d5 არის შხამსაწინააღმდეგო ძალიან ბევრი გამბიტის.
მთავარი იდეა მდგომარეობს იმაში, რომ გამბიტის გამოყენებით
თეთრებს ეძლევათ შესაძლებლობა თამაშში იყოლიონ მეტი
ფიგურა და აკონტროლონ მეტი ველი (თუ ეს ასე არ არის გამბიტი
იქნა გათამაშებული უაზროდ). სვლა d7 და d5 ხშირად შავებს
აძლევს საშუალებას აღადგინონ წონასწორობა იმიტომ, რომ პაიკი
ტემპით იჭერს მნიშვნელოვან ცენტრალურ ველს და
ამავდროულად უხსნის გზას ლაზიერს და თეთრ ველზე მდგომ
კუს.
თუ ატყობთ, რომ ჩამორჩებით მოწინააღმდეგეს ეცადეთ
გაქვითოთ ეს მდგომარეობა რაიმე მნიშვნელოვანი მოვლენით.
ჩათვალეთ ეს ამოცანა არის პირველხარისხოვანი მნიშვნელობის
მქონე. სხვა შემთხვევაში თქვენ რისკავთ ჩამორჩეთ სამუდამოდ.
თავი მეცხრე
ტემპი
31
40) არ შეუტიოთ თუ არ გაქვთ უპირატესობა.
თქვენ შეგიძლიათ გაექცეთ შემტევ სვლას ყოველ ჯერზე, როცა
სვლა თქვენია. თუმცა მსგავსი მეთოდი არ მუშაობს ყოველთვის,
უნდა მიაქციოთ ყურადღება სხვა გარემოებებსაც. მოუმზადებელი
თავდასხმა, სავარაუდოდ ცუდად დაგიბრუნდებათ უკან იმიტომ,
რომ თქვენს მოწინააღმდეგეს ექნება სამყოფი რესურსი მის
მოსაგერიებლად.
პრინციპი გვაფრთხილებს, რომ შეტევა უნდა იყოს კარგად
მომზადებული. ფართო გაგებით კი, ეს პრინციპი უნდა იქნას
აღქმული არა მხოლოდ შეტევაზე, არამედ ნებისმიერ მოქმედებას
რომელსაც თქვენ აპირებთ, უნდა იქნას ყურადღებით
მომზადებული, რაც გულისხმობს სხვადასხვა სახის
ღონისძიებების გატარებას, ისეთების როგორებიცაა: თავდაცვითი
მოქმედებები, პრევენციული ზომების მიღება და შენიღბვითი
სამუშაოების გატარება. ყოველივე ეს ზუსტად ისეთივე
მნიშვნელობის მქონეა, როგორიც თავად თავდასხმა. მთავარი
იდეა მდგომარეობს იმაში, რომ ნებისმიერი აქცია საჭიროებს
წინასწარ მომზადებას, ანალიზს და შანსების სწორად შეფასებას.
ამერიკელი ბოისკაუტების დევიზია - „იყავი მზად!“. ეს
ნამდვილად კარგი რჩევაა ნებისმიერი მათგანისთვის, მათ შორის
მოჭადრაკეებისთვის. თქვენთვის ახალ ამპლუაში გამოსვლა
დიდი ალბათობით კრახით დასრულდება. მოუმზადებელი
თავდასხმა კარგად მომზადებული თავდაცვის წინააღმდეგ, ცუდ
შედეგებამდე მიგიყვანთ. ეს ეხება ნებისმიერ სპორტულ სახეობას,
ცხოვრებას და თამაშს.
32
41) თუ უპირატესობა თქვენს მხარესაა აუცილებლად შეუტიეთ,
წინააღმდეგ შემთხვევაში შანსს გაუშვებთ და უპირატესობა
განეიტრალდება.
ეს არის წინა პრინციპის განვრცობა. არ არის საკმარისი
უბრალოდ მზადყოფნა თავდასხმისთვის, აუცილებელია
დაიწყოთ ის. როდესაც ყველაფერი მზადაა თავდასხმისთვის, მისი
გაჯანჯლება შემოგიბრუნდებათ უპირატესობის დაკარგვით.
ეს პრინციპი გვთავაზობს უპირატესობის გაანალიზებას სხვა
კუთხით. მის თანახმად მოთამაშე, რომელიც ფლობს
უპირატესობას, იმყოფება სტრესულ მდგომარეობაში. ის
ვალდებულია დაიწყოს მოქმედება, წინააღმდეგ შემთხვევაში
დაკარგავს უპირატესობას.
ვინც მერყეობს დამარცხდება. ცხოვრებაში არ არის ადგილი
მერყევი ადამიანებისთვის. თუ თქვენ წარმატების გზაზე
დგახართ, ნუ მიცემთ ეჭვს საშუალებას შეგაჩეროთ, უბრალოდ
აკეთეთ თქვენი საქმე.
„უმჯობესია იმოქმედო და ინანო,
ვიდრე უმოქმედობას ნანობდე“
ნიკოლო მაკიაველი
33
ველის მოწინააღმდეგისთვის წართმევა არ მოგცემთ პარტიის
მოგების საშუალებას, მაგრამ სვლათა თანმიმდევრობა რომლებიც
ხსნიან მსგავს ამოცანებს, მოგცემთ საგრძნობ უპირატესობას,
რომლის შედეგათაც შეძლებთ გამარჯვებას.
ყოველი სვლა მნიშვნელოვანია, ყურადღებით მოეკიდეთ
თითოეულ მათგანს.
34
44) ინიციატივა - არის უპირატესობა. ჩაიგდეთ ხელში ის
პირველივე შესაძლებლობის დროს და გაუშვით მაშინ, როცა უკვე
შეუძლებელი იქნება მისი დაჭერა, მაგრამ კარგი საფასურის
სანაცვლოდ.
ძლიერი მოჭადრაკისთვი უპირასობად ითვლება თეთრი
ფიგურებით თამაში იმიტომ, რომ თეთრები აკეთებენ პირველ
სვლას. ეს კი ინიციატივის ხელში აღების შანსს იძლევა.
თუ თქვენ გაქვთ ინიციატივა, თქვენ შეგიძლიათ თამაში
მოაქციოთ იმ კალაპოტში, რომელშიც თავად გსურთ. თქვენ ხართ
მდგომარეობის ბატონ-პატრონი. ხოლო მსგავს უპირატესობაზე
უარის თქმა უაზრობაა.
ბიზნესში, სპორტში, პოლიტიკაში ან ნებისმიერ სხვა მოქმედების
სფეროში, სადაც არსებობს კონკურენციის ფენომენი, ინიციატივის
ხელში ჩაგდება და მისი შენარჩუნება - არის საუკეთესო გზა
სიტუაციის გასაკონტროლებლად.
თავი მეათე
მობილურობა
35
შესაძლებლობა გამოავლინონ საკუთარი თავი.
37
49) ორი კუ აძლევს კარგ შანსს სუსტ მხარეს, მიიყვანოს თამაში
ფრემდე კუების და პაიკების წინააღმდეგობაში - ენდშპილში,
მაგრამ შესაძლოა მიდლშპილში ამ უპირატესობის სანაცვლოდ
მოუხდეს პაიკის შეწირვა თავდამსხმელ მხარეს.
ეს კიდევ ერთი ტექნიკური პრინციპია, რომლის უკანაც იმალება
ნამდვილი ჭეშმარიტება. რამდენადაც ყოველი კუ აკონტროლებს
ველს, რომელიც მიუწვდომელია მოწინააღმდეგის საპირისპირო
ფერის კუსთვის და თუ ისინი უკანასკნელი ფიგურები არიან
დაფაზე, მაშინ თითოეულ მათგანს არ შეუძლია დაიჭიროს ის
ველი, რომესაც ის ვერ აკონტროლებს. ამიტომ იმ მხარეს
რომელსაც ნაკლები პაიკი ყავს, რჩება ერთადერთი შესაძლებლობა
დაბლოკოს მოწინააღმდეგის პაიკები იმ ველზე, რომელსაც ის
აკონტროლებს.
38
ცენტრიდან, შესაძლოა ყველაფერი შეიცვალოს.
სადავო საკითხზე უკომპრომისო წილისყრის შედეგად მიებული
ხმების თანაბრად გადანაწილების შემთხვევაში, მისი გადაწყვეტა
შეუძლებელია. როდესაც პოლიტიკოსს არ ყავს მოწინააღმდეგე
თანამდებოსთვის ბრძოლაში, ის უეჭველად მიიღებს ამ
თანამდებობას. ყურადღება უნდა მივაქციოთ არა მხოლოდ
საკითხის არსს ან პოლიტიკოსის პიროვნებას, არამედ სიტუაციას
მთლიანობაში. ადამიანები ინსტრუმენტებია - ეს ნიშნავს, რომ
ისინი, უკვე საჭირონი არიან. ისინი სასარგებლონი არიან
სიტუაციურად. ეს არის ის ჭეშმარიტება, რომელიც ყოველმა
ჩვენგანმა იცის ინტუიციურ დონეზე.
თავი მეთერთმეტე
ტაქტიკა
39
50) არ აიღოთ პაიკი “b” ლაზიერით, თუნდაც ეს მომგებიანი იყოს.
უცნაურად მოგეჩვენებათ მსგავსი აბსურდული პრინციპი,
მომგებიანი პაიკის არ აღებასთან დაკავშირებული, მაგრამ
შეიძლება მოვიყვანოთ ძალიან ბევრი მაგალითი იმისა, თუ
როგორ გადაყლაპა მსგავსი სატყუარა ერთ-ერთმა მხარემ და
შემდეგ მწარედ ინანა. საქმე იმაშია, რომ „b“ პაიკის აღება თიშავს
მის უდიდებულესობას თამაშიდან და თან ძალიან დიდი ხნით. ამ
პაიკის აღება ღირს მხოლოდ ერთ შემთხვევაში, თუ თქვენ გაქვსთ
მკაფიო გეგმა სწრაფად ლაზიერის უკან დაბრუნების და მისი
კვლავ თამაშში შეყვანის. პრობლემა ის არის, რომ ერთი შეხედვით
ამ მკაფიო გზაზე, არც ისე მარტივია გავლა.
ქვემოთ მოყვანილი მაგალითი არის ცნობილი ვარიანტი
„გატყუებული პაიკის“ სიცილიურ დაცვაში.
სვლები: 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 a6 6. Bg5 e6
7. f4 Qb6 8. Qd2 Qxb2
40
მალე მიხვდებით რამდენად მნიშვნელოვანია ჭადრაკში
მახსოვრობა. ასევე თქვენ შეამჩნევთ, რომ თეთრებს აქვთ დიდი
ინიციატივა და შავებით თამაში შეიძლება მხოლოდ მაშინ, თუ
თქვენ კარგად გადაგაქვთ ხანგრძლივი და რთული დაცვითი
თამაში.
მიუხედავად ყველაფრისა უმეტეს შემთხვევებში ნუ
უგულებელყოფ ამ რჩევას, მაგრამ თუ მაინც გადაწყვეტთ მის
დარღვევას იყავით დარწმუნებულნი თქვენს მოქმედებაში.
არსებობს ბევრი მიზეზი იმისა, რომ ეს პრინციპი აიღოთ
შეიარაღებაში.
41
შავებმა ახლახანს გადაინაცვლეს ველი b6-დან a5-ზე ლაზიერით,
სადანაც მათ შეუტიეს. ამ სვლით შეიქმნა ერთდროულად ოთხი
საფრთხე. პირველი - მოიგო მხედარი 1 …fxg5.
მეორე - აიღონ პაიკი 1 ...Qxd5, (სარგებლობს იმით, რომ მხედარი
c3 მიჯაჭვულია).
მესამე - შემდეგი კომბინაციის მეშვეობით 1 ...Bxc3+ 2. dxc3 Qxc3+
შედეგად მოიგებს პაიკს.
მეოთხე - კვლავ კომბინაცია 1 …Ba6 2. Qd2 Nd3+ 3. Kd1 Nxb2+.
რა საკვირველია, რომ ოთხმაგი შეტევის არკვლას თეთრები ვერ
მოახერხებენ.
რაც მეტ პრობლემას შეუქმნით ერთდროულად თქვენს
ოპონენტს, მით მეტად გაუჭირდება მას, მათთან გამკლავება.
ამიტომ შექმენით რაც შეიძლება მეტი პრობლემა ოპონენტისთვის.
42
52) გაუკეთეთ იგნორი მოწინააღმდეგის მიერ შექმნილ საფრთხეს
ყოველ ჯერზე, როცა ამის გაკეთება შესაძლებელი იქნება ისე, რომ
არ დაისაჯოთ.
ამ პრინციპს აქვს დიდ ფსიქოლოგიური ეფექტი. როდესაც
მოწინააღმდეგე გემუქრებათ ის ელოდება, რომ თქვენ გექნებათ
რეაქცია და როცა თქვენ არ აქცევთ ყურადღებას მის მუქარას, ის
ხვდება, რომ მუქარას არანაირი ზიანი არ მოაქვს თქვენთვის,
შედეგად კი მას ეპარება ეჭვი საკუთარ ძალებში და თავში.
თუ თქვენ გეძლევათ შესაძლებლობა აიძულოთ მოწინააღმდეგე
ხელახლა შეაფასოს საკუთარი ქმედება, როგორც წესი ღირს ამ
შანსის გამოყენება. ასეთ დროს თქვენ შესაძლებლობა გეძლევათ
დაწინაურდეთ იმ მიმართულებით, რომელზეც მოწინააღმდეგემ
ააგო (რამდენადაც ის თვლის) გადაულახავი ბარიერი.
43
54) დაარტყით იქ, სადაც არ არის დაცვა.
თუ მოწინააღმდეგეს ფიგურა არის გარიყული ან ის არ არის
განვითარებული, შეუტიეთ საპირისპირო ფლანგზე.
44
55) უმოწყალოდ შეუტიეთ გადაჯაჭვულ ფიგუებს, სუსტ პაიკებს,
ღია მეფეებს და სხვა დანარჩენ სტაციონარულ მიზნებს.
შეუტიეთ ყველაფერს რაც მიჯაჭვულია ადგილზე. დაარტყით
ისევ და ისევ. სისასტიკეა? - დაე იყოს. ჩვენ არ ვთამაშობთ
ჭადრაკს იმისთვის, რომ თავი მოვაწონოთ მოწინააღმდეგეს. ჩვენ
ვთამაშობთ (ვიბრძვით) მხოლოდ გამარჯვებისათვის.
ყველაზე მარტივია სტაციონარულ ობიექტებზე შეტევა, ამიტომ
მიაჭედეთ ისინი ადგილზე და შეუტიეთ. ეს
არაკეთილსინდისიერი საქციელია, მაგრამ ეფექტურია და
დაგიზოგავთ ძალიან დიდ ენერგიას.
თავი მეთორმეტე
ფარსირებული სვლები
46
მოვლენის საერთო სურათი.
პუნქტ e6-ს თავს ესხმის ოთხი თეთრი ფიგურა, ხოლო მას იცავს
სამი ფიგურა. ამიტომ თეთრები ამ ოპერაციის შედეგად მოიგებენ
პაიკს. 1. fxe6 fxe6 2. Bxe6 Nxe6 3. Ncxe6 Bxe6 4. Nxe6. რა თქმა უნდა
თუ ფიგურათა ტიპი ერთნაირი არაა, მსგავსი ოპერაცი მომგებიანი
ვერ იქნება.
ყოველი გაცვლის შემდეგ, გადამწყვეტ ველზე, ყოველ ახალ
47
პოზიციაში, ყალიბდება ახალი პირობები. სწორედ ამიტომ,
თავდამსხმელთა და მცველთა რაოდენობის დათვლა, არის
მხოლოდ ერთერთი გასათვალისწინებელი ფაქტორი, უამრავ სხვა
ფაქტორებს შორის.
არასდროს დაგავიწყდეთ დებიტი და კრედიტი. თვალყური
ადევნე მოგებაში ხარ თუ წაგებაში, ყოველ კონკრეტულ დროის
მონაკვეთში. ეს ვერ მოგცემთ სრულ სურათს, მაგრამ
დაგეხმარებათ განსაზღვროთ ათვლის წერტილი.
თავი მეცმეტე
მსხვერპლი
„იმისთვის, რომ გაათავისუფლო შენი თამაში,
მოხსენით დაფიდან რამოდენიმე ფიგურა,
უმჯობესია მათ სანაცვლოდ არაფერი მისცე“
კაპიტანი ბერტინი წიგნიდან:
„კეთილშობილი თამაში - ჭადრაკი“ (1735 წ.)
49
შესაძლებლობა. თუ თქვენ ებღაუჭებით შენაძენს საკუთარი
ფიგურების არასაკმარისი განვითარების ფასად, მსგავსი
პოლიტიკა დაგიბრუნდებათ ცუდად, ბუმერანგის პრინციპით.
ამიტომ მიიღეთ საჩუქარი, მაგრამ ნება მიეცით მოწინააღმდეგეს
(მას შემდეგ რაც ის დაკარგავს დროს და ენერგიას) უკან
დაიბრუნოს გაცემული.
ნუ გამოეკიდებით ყოველ კაპიკს. ხანდახან უმჯობესია დათმო
მცირედი აწმყოში იმისთვის, რომ მიიღო დიადი მომავალში.
50
პრინციპი, მოცემთ საშუალებას ადაპტაცია მოახდინოთ
განსხვავებულ სიტუაციებში. ამიტომ იმის ცოდნა, თუ როგორ
განსაზღვროთ დრო სწორად, მოგცემთ საშუალებას ეს გააკეთოთ
ყოველ ჯერზე სხვადასხვანაირად, გამომდინარე სიტუაციიდან.
გახსოვდეთ, რომ ცვალებადი გარემოება განსაზღვრავს განაწესს.
თავი მეთოთხმეტე
სტრატეგია
53
ყველაზე სუსტი რგოლი. ამიტომ, თუ შეძლებთ ამ რგოლის
განადგურებას, განადგურებული იქნება მთლიანი ჯაჭვი.
54
„გამოაცალეთ საყრდენი და ნაგებობა დაინგრევა“.
55
რატომ არის მხედარი საუკეთესო ბლოკერი. პირველი - მხედარი
არის ყველაზე სუსტი ფიგურა და აქედან გამომდინარე ის კარგია
ამ როლისთვის. მეორე - მისი თვისება იხტუნოს ფიგურებზე,
ძალიან კარგია ამ ამოცანის შესასრულებლად. მხედარი არ კარგავს
მობილურობას იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ის ასრულებს ბლოკერის
როლს. შემდეგი ფიგურა რომელსაც შეუძლია შეასრულოს მსგავსი
სამუშაო არის კუ. პარტიის დასასრულს კი, როცა შამათის მიღების
ალბათობა ძალიან მცირეა, იდეალურ ბლოკერად გვევლინება
მეფე.
გამაღიზიანებელი ფაქტორები უმჯობესია შეაკავოთ ამათუიმ
ხერხით, სხვაგვარად ისინი აღარ დაექვემდებარებიან კონტროლს.
56
თავი მეთხუთმეტე
თავდაცვა
57
ჰიპერმოდერნისტები მშვიდად აძლევდნენ მოწინააღმდეგეს
საშუალებას აეგოთ ძლიერი, კლასიკური პაიკთა ცენტრი. შემდეგ
კი, ისინი იწყებდნენ ამ ცენტრზე „ჩხვლეტებს“ ფლანგებიდან.
მოკრივეები ხშირად ეყრდნობიან კანატებს და ელიან
ხელსაყრელ მომენტს კონტრშეტევისთვის. ჰიპერმოდერნისტული
სტრატეგიის ფუძე არის ის, რომ მოწინააღმდეგეს მიცე საშუალება
გადაყლაპოს იმაზე მეტი, ვიდრე ის შეძლებს მოინელოს.
58
შეხვედრაში იბრძოდნენ მსოფლიოს ჩემპიონის ტიტულისთვის
და შავებმა დათმეს პაიკი იმისთვის, რომ მიეღოთ ძლიერი
თავდასხმითი პოზიცია. თუმცა თეთრებმა მშვიდად მოიგერიეს
საფრთხე: 1.Qe2 Rad8 2.Rad1 Rxd1 3.Rxd1 h5 4.Nd6 Ba8 5.Bc4 h4 6.h3
Be3 7.Qg4 Qxe5 8.Qxh4 g5 9.Qg4 Bc5 10.Nb5 Kg7 11.Nd4 Rh8 12.Nf3
Bxf3 13.Qxf3 Bd6 14.Qc3 Qxc3 15.bxc3 Be5 16.Rd7 Kf6 17.Kg1 Bxc3
18.Be2 Be5 19.Kf1 Rc8 20.Bh5 Rc7 21.Rxc7 Bxc7, და პარტია
დასრულდა ფრედ. (ბორის სპასკი და ბობი ფიშერი 1972წ.
რეიკიავიკი. ისლანდია.)
უნივერსალური მომზადება არის აუცილებელი კომპეტენტური
ქმედებისთვის, ნებისმიერ მდგომარეობაში. ეს ასევე ეხება
თავდაცვით მოქმედებას. დაცვითი სტილის ცოდნის გარეშე,
თქვენ კიდევ ერთი თავდასხმითი სტილის კარგი მოთამაშე ხართ,
ხოლო დაცვის კარგი ცოდნით, თქვენ ხართ დიადი მოთამაშე.
59
თავი მეთექვსმეტე
გამოთვლა
60
თეთრებს ერთი კუ ყავთ b2-ზე, რომელიც უყურებს ველებს h8 და
g7, მეორე კი d3 მიმართულია ველებზე g6 და h7, ეტლი e5 - ზე,
რომელიც მიმართულია ველზე h5, ასევე მხედარი და ლაზიერი,
რომლებმაც უკვე შეაღწიეს მოწინააღმდეგის ბანაკში f5 და h6.
შავების ბანაკში არის ძალიან ბევრი ხვრელი (e7, f6, h6) თან
თეთრი ფიგურები მეტია ვიდრე შავი. უნდათ თუ არა თეთრ
ფიგურებს მიაღწიონ შავ მონარქამდე? რათქმა უნდა, დიახ!
კომბინაცია, რომლის განხორციელებასაც ისინი აპირებენ, არის
ასეთი: 1.Ne7+ Qxe7 2.Qxh7+ Kxh7 3.Rh5+ Kg8 4.Rh8#.
მსგავსი მოქმედებები არის სწავლის მეთოდი. არ არის საჭირო
ფაქტებით თავის ამოვსება; მასწავლებელი მხოლოდ გაჩვენებთ
იმას, როგორ მივიღოთ ის, რაც უკვე არსებობს.
„Let it be”.
პოლ მაკარტნი
61
77) ითამაშეთ „თვალდახუჭული“.
ყველაზე რთული შემადგენელი მოთამაშის გაძლიერების გზაზე,
არის მეტად ზუსტი გათვლა რთული ვარიანტების, მაგ: „თუ ის
წამოვა აქეთ, მე წავალ აქეთ, შემდეგ ის აიღებს აქ, რაზეც მე
ვუპასუხებ ასე ....“
სიჩქარით შეიძლება დავღუპოთ პარტია. პრაქტიკულად
შეუძლებელია მივაღწიოთ სიზუსტეს დაჯინებული ვარჯიშის
გარეშე. ერთერთი საუკეთესო ვარჯიშის მეთოდი, არის
დიაგრამების ამოხსნა, პოზიციის განლაგების და ფიგურების
გადაადგილების გარეშე საკუთარ წარმოსახვაში. ასევე
რეკომენდირებულია გავათამაშოთ პარტია მთლიანად ისე, რომ არ
შევხედოთ დაფას. ეს შესაძლოა დასაწყისში მოგეჩვენოთ
შეუძლებლად, მაგრამ შესაძლებლობა მოვა პრაქტიკის შედეგად.
მიზეზი თუ რატომ უნდა შესრულდეს მსგავსი ვარჯიშები
მდგომარეობს იმაში, რომ თქვენ გჭირდებათ პრაქტიკა, გონებაში
გამოთვალოთ შესაძლო ვარიანტები პოზიციაში. თამაშის დროს
მოქმედებს წესი „შეეხე - გააკეთე სვლა“, ამიტომ ვარჯიში
აუცილებელია.
იმისთვის, რომ გარდავქმნათ რაიმე რთული არსობრივად
მარტივად, უნდა ვიფიქროთ პრობლემის გადაწყვეტის გზებზე და
ბევრი ვივარჯიშოთ. გამეორება დაგეხმარებათ ხელის გაწაფვაში,
სხვა სიტყვებით, რომ ვთქვათ „გამეორება - ცოდნის დედაა“.
62
ორმოცამდე სვლა, როგორც ერთი ისევე მეორე მხრიდან.
იმისთვის, რომ გადავიხედოთ მომავალში საჭიროა განვიხილოთ
ორმოცი საკუთარი სვლა და თითოეულზე ორმოცი საპასუხო
სვლა. სულ გამოდის 1600 პოზიცია რომელიც უნდა იქნას
შეფასებული და შედარებული. ყოველივე ეს არის მხოლოდ ერთ
სვლაზე. თვალნათელია, რომ ექვს სვლიანი კომბინაციის (ან
თუნდაც ორ სვლიანის) მსგავსი მიდგომის პირობებში, ადამიანურ
ძალებს აღემატება.
თუმცა არ არის აუცილებლობა განვიხილოთ ყველა შესაძლო
კომბინაცია. სვლათა უმეტესობა არ არის ნაწილი გარკვეული
გეგმის, ხოლო დარჩენილთა უმეტესობა, უბრალოდ უვარგისია.
გასაღები მრავალსვლიანი კომბინაციის, არის კონცეფცია აგებული
ფარსირებულ სვლებზე, რაც გულისხმობს: ქიშს, აღებას და
გარდაქმნას, ასევე - ქიშის საფრთხეს, აღების საფრთხეს და
გარდაქმნის საფრთხეს. შემოიფარგლეთ ფარსირებული სვლებით
და თქვენ შეძლებთ მოაქციოთ გათვლები გარკვეულ ჩარჩოებში.
სვლები, რომელთაც თქვენ განიხილავთ უნდა იყოს ისეთი, რომ
გავლენა მოახდინონ პარტიის შედეგებზე.
ყველა შესაძლო ვარიანტის გამოთვლა შეუძლებელია და
არაპროდუქტიული, ნებისმიერი სახის საქმიანობის დროს.
მოახდინეთ ყურადღების კონცენტრაცია არსებითზე და თქვენ
გაგიჩნდებათ კარგი შანსი ამოიცნოთ და გამოთვალოთ,
წარმატებისკენ მიმავალი გზის ყოველი დეტალი.
63
შესაძლებლობაა გამოიმუშავო სასარგებლო თვისება. თუ თქვენ
გინდათ მიაჩვიოთ საკუთარი გონება დისწიპლინას, პარტიის
თამაშის დროს ყოველთვის მოიკრიბეთ მაქსიმალური ყურადღება
და კონცენტრაცია გააკეთეთ, ყოველი პოზიციების გადაწყვეტაზე.
არ ღირს ამ პრინციპის გამოყენება დროგამოშვებით, ეს არის ის,
რაც მუდმივად უნდა გქონდეთ გონებაში.
მუდმივად გამოიმუშავეთ სასარგებლო თვისებები. ისინი მალევე
გახდებიან თქვენი ნაწილი და კრიტიკულ სიტუაციებში,
სავარაუდოდ შეცდომებს ვეღარ დაუშვებთ.
64
წარმოიქმნა მიმდინარე პარტიაში.
გაიგეთ ყველაფერ საკუთარ შესაძლებლობებზე მანამ, სანამ
შეუდგებით საქმეს.
თავი მეჩვიდმეტე
ფიგურათა და პაიკთა ურთიერთქმედება
65
ფიგურები რომლებიც ერთმანეთს ეყრდნობიან, არიან ისეთივე
უბედურები, როგორც ადამიანები რომლებიც არიან ხელ-ფეხ
შეკრულნი.
66
83) კარგი მხედარი ენდშპილში ბევრად უკეთესია, ვიდრე ცუდი
კუ.
მხედარი შესაძლოა ცოტათი ნელია და უჭირს დაფის ერთი
ბოლოდან მეორეზე გადანაცვლება, მაგრამ საბოლოო ჯამში ის
მიაღწევს ყველგან სადაც მოისურვებს. ცუდი კუ კი პირიქით,
ვერაფერს გახდება, თუ მას არ აქვს ღია ვერტიკალები და
საერთოდ ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ, მისთვის
ხელმისაწვდომია მხოლოდ დაფის ნახევარი. ამ ფიგურათა
მეტოქეობა თავიდანვე არასრულფასოვან პირობებში
მიმდინარეობს.
მობილურობა - არის ყოველივეს გასაღები. მხედარს ის აქვს, ცუდ
კუს - არა.
67
სხვადასხვა ველებს და არ ახდენენ ერთმანეთის დუბლირებას.
სწორედ ამიტომ, ისინი კარგად მუშაობენ წყვილში. ლაზიერი და
კუ პირიქით, ხშირად ახდენენ ერთმანეთის დუბლირებას და
ამიტომ, მათი ერთობლივი ქმედება საკმაოდ არაეფექტურია.
კარგი ჯგუფი, როგორც წესი არის შედგენილი პიროვნებებისგან,
განსხვავებული ძლიერი მხარეებით და ხშირად მათ შორის
სხვაობა, არის ძალიან დიდი. ჯგუფის ცალკეული წევრის
საუკეთესო მხარეების გამოყენებით, ჯგუფის ძალა ერთიანობაში
იზრდება და მთლიანი შესაძლოა იყოს მეტი, ვიდრე იგივე
ჯგუფის წევრთა ჯამი.
თავი მეთვრამეტე
გაცვლა
68
8…Nb8 სვლის შემდეგ, თეთრები საკუთარი პაიკთა ჯაჭვის b2-e5
შემხედვარე, გადაწყვეტენ უპასუხონ იგივეთი და გაცვალონ
საკუთარი ცუდი კუ c1-ი, შავ კარგ კუში f8-ში შემდეგი
კომბინაციის გამოყენებით, 9. b3 Nf5 10. Ba3 Bxa3 11. Nxa3 და
პოზიცია გათანაბრებულია.
მოიცილეთ ყველაფერი რაც არაეფექტურია და მიაღწიეთ
მაქსიმალურ ეფექტურობას ნებისმიერი საშუალებით.
69
ავტომობილი, ახალ ავტომობილში, თქვენ სიამოვნებით
გამოიყენებთ ამ შესაძლებლობას. ცხოვრებაში მსგავსი
შემთხვევები იშვიათად ხდება, მაგრამ როდესაც ხდება, თქვენ
უნდა იცოდეთ შესაძლებლობის ამოცნობა და მისი
მაქსიმალურად თქვენს სასარგებლოდ გამოყენება.
ჩვეულებისამებრ როცა მოგება ძალიან დიდია მიუთითებს იმაზე,
რომ ვიღაცას თქვენი გაცურება უნდა. თუმცა ჭადრაკში მსგავსი
შემთხვევები, არც ისეთი იშვიათია. ნებისმიერ შემთხვევაში,
ყოველთვის ეცადეთ მიიღოთ გარიგებიდან მაქსიმალური
სარგებელი.
70
პაიკები გამოავლენენ საკუთარ თავს საუკეთესო კუთხით.
კარგ პრაქტიკად გვევლინება, პოზიციების ვიზუალიზაცია
ფიგურების გარეშე, ყოველ ჯერზე როცა გეძლევათ მსგავსი
შესაძლებლობა. ამ გზით თქვენ შეძლებთ გაიგოთ თუ როდის
შეუტიოთ, დაიცვათ თავი, თუ გაცვალოთ რაც შეიძლება მეტი
ფიგურა იმისთვის, რომ დააჩქაროთ თქვენთვის მომგებიანი
ენდშპილი.
ყოველთვის გახსოვდეთ საბოლოო მიზანი მიუხედავად იმისა,
როგორი ჩახლართულიც არ უნდა იყოს მდგომარეობა, მოცემულ
მომენტში.
71
თავდამსხმელს ჭირდება გზა იმისთვის, რომ შეიჭრას
მოწინააღმდეგის რიგებში და ფიგურების გაცვლა ხშირად
საუკეთესო ვარიანტია ამისთვის. რა თქმა უნდა გადამწყვეტია
ცოდნა, თუ რომელი ფიგურების გაცვლა უნდა მოხდეს იმისთვის,
რომ დარჩენილებს ეყოთ ძალა საქმის ბოლომდე მისაყვანად.
72
თავი მეცხრამეტე
დაგეგმვა
73
გვევლინება ქვემიზნად იმ დიდი მიზნისა, რომელსაც გამარჯვება
ეწოდება (ან ფრე). საერთო სტრატეგია ძალიან მნიშვნელოვანია,
მაგრამ მისი მიღწევა შესაძლებელია მხოლოდ მცირე,
მოკლევადიანი გეგმების განხორციელებით. მაგ: აიღოთ
კონტროლი რაც შეიძლება მეტ ველზე, დაარღვიოთ
მოწინააღმდეგის ფიგურების ან პაიკების კორდინაცია, შეიყვანო
რაც შეიძლება მეტი ფიგურა თამაშში, დაიპყროთ ცენტრი და ა.შ.
ეს არის ჩამონათვალი იმისა, თუ რისი მიღწევა შეიძლება
რამოდენიმე სვლიანი კომბინაციის მეშვეობით.
ყოველი სვლით ან სვლათა ჯაჭვის წყალობით, ეცადეთ
მიაღწიოთ რაიმეს კონკრეტულს და ეს აუცილებლად გააკეთეთ
შეთანხმებულად. არ ეცადოთ სხვადასხვა მიზნის მიღწევას ყოველ
მომდევნო სვლაზე, თორემ თქვენი თამაში სწრაფად დაირღვევა.
არც თუ ისე ბევრის მიღწევაა შესაძლებელი საერთო გეგმის და
ურთიერთ კავშირში მყოფი, ამ მიზნისკენ მიმავალი ნაბიჯების
გარეშე. პროექტი, რომელიც ხორციელდება შუალედური
გეგმებით, მოიტანს ბევრად უკეთესს შედეგს, ვიდრე პროექტი -
რომელსაც საერთოდ არ გააჩნია არანაირი გეგმა.
74
განსაზღვროთ კონკრეტული პოზიციის განსაკუთრებულობა და
კონცენტრაცია გააკეთოთ მოცემულობაზე. პარტიის რომელ
სტადიაზე შეხვდებით სერიოზულ წინააღმდეგობას,
მოწინააღმდეგის გეგმის მიხედვით. ეს კი ნიშნავს, რომ თქვენ
მოგიწევთ ამ წინააღმდეგობის გადალახვა ერთის მხრივ და
მეორეს მხრივ საკუთარი გეგმების განხორციელება. ერთი
შეხედვით ძალიან მარტივია.
იდეა, სინამდვილეში ძალიან მარტივია, თუმცა შესრულება
მუდმივად ცვალებადი გეგმების და სიტუაციის კონტროლს ქვეშ
შენარჩუნება, არის ძალიან რთული ამოცანა.
დიადი ამოცანის შესრულება, ხდება შესაძლებელი მხოლოდ
იმის შემდეგ, რაც მოხდება მისი დანაწევრება რამოდენიმე მცირე
ამოცანებად, რომლებიც არიან კავშირი ერთმანეთთან და
ემსახურებიან ერთ მიზანს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ,
მოგზაურობა ათას კილომეტრზე, შედგება ათასი
მოგზაურობისგან თითო კილომეტრზე.
75
ზემოთ მოცემულ პოზიციაში იზოლიებულია თეთრების პაიკი
“d”. ეს ერთის მხრივ სისუსტეა, პაიკი რომელსაც არ შეუძლია
იქონიოს თანამოძმის იმედი, ხოლო მეორეს მხრივ - ძალა (პაიკი
ცენტრში, რომელიც აკონტროლებს მნიშვნელოვან ველებს).
თეთრების გეგმა არის შემდეგი - მოახდინონ განვითარება
საკუთარი ფიგურების კარგ, აგრესიულ ველებზე, დაეყრდნონ
სივრცეში მიღწეულ უპირატესობას და საკუთარი ძალების ძლიერ
მობილურობას. სავარაუდოდ ისინი წინ წავლენ პაიკით, თუ
მიეცემათ ამის საშუალება, ან გათავისუფლდებიან მისგან და
მოიპოვებენ კიდევ მეტ სივრცით უპირატესობას და
მობილურობას.
შავები თავის მხრივ ეცდებიან დაბლოკონ პაიკი იმისთვის, რომ
საშუალება არ მიცენ მოწინააღმდეგეს, გამოიჩინოს
გადაჭარბებული აქტიურობა. ისინი ეცდებიან დააყენონ მხედარი
d5-ზე და ამით თავი დაიცვან შესაძლო შეტევებისგან. თუ შავები
მოახერხებენ შეტევის მოგერიებას და გაცვლიან რამოდენიმე
76
ფიგურას, ისინი მიიღებენ მათთვის მომგებიან ენდშპილს.
თეთრები ჩვეულებისამბრ იწყებენ 1. a3, მანევრის თავიდან
ასაცილებლად Nb4-d5. ამ შემთხვევაში შავებს უჭირთ საკუთარი
გეგმის განხორციელება.
უმეტეს შემთხვევებში გეგმები არ არის ასეთი თვალნათელი.
მიუხედავად ამისა, თქვენ მოიქცევით სწორად თუ გეგმის
დასახვამდე შეაფასებთ მოცემულ პაიკთა სტრუქტურას.
გაერკვიეთ თუ რა ხდება სინამდვილეში მანამ, სანამ დასახავთ
გეგმას. შექმენით საკუთარი გეგმა სიტუაციიდან გამომდინარე.
77
მოწინააღმდეგის სუსტი მხარეები.
78
თავი მეოცე
დებიუტები
81
თავიდან უმჯობესია გაათანაბრო მდგომარეობა და მხოლოდ ამის
შემდეგ ეცადო უპირატესობის მოპოვებას.
თავი ოცდამეერთე
მიდლშპილი
82
ამ სურათზე თეთრებმა მიიღეს ძველი ინდურ დაცვაში
სივრცითი უპირატესობა, მაგრამ მათ უნდა იჩქარონ და
მოიფიქრონ რაიმე აგრესიული შეტევა. წინააღმდეგ შემთხვევაში,
შავები უკვე მზად არიან გაანადგურონ ლაზიერის ფლანგი,
შემდეგი ხერხით: 1… b5 2. Nd2 b4. თეთრების ფიგურათა
უმრავლესობა არის განლაგებული ლაზიერის ფლანგზე და მათ
აქვთ საფუძველიანი იმედი იმისა, რომ ეცადონ უპირატესობის
მოპოვებას სწორედ აქ.
თეთრებმა გადაწყვიტეს გააძევონ შავების მხედარი c5-დან და
ამის ხარჯზე გადაისროლონ საკუთარი მხედარი b6-ზე. ისინი
იყენებენ პაიკს ამ გეგმის განსახორციელებლად. ასეთი
გადაწყვეტილების პლიუსი იმაშიც მდგომარეობს, რომ პაიკები
გახსნის ველს ეტლისთვის. თამაში გაგრძელდა შემდეგი
მიმართულებით: 1. b4 axb3 2. axb3 b5 3. Nb6. ტაქტიკა სტრატეგიის
სამსახურში. 3...Qxb6 4. b4 Qa6 5. bxc5 dxc5 6. Nxb5 Nd6 7. Nc3 Qxe2
8. Nxe2 c4 9. Nc3.
83
მიდლშპილში გადასვლა დასრულებულია. თეთრებმა
შეინარჩუნეს ცენრტში სივრცითი უპირატესობა და
აკონტროლებენ ღია ველს ლაზიერის ფლანგზე, კარგად
განლაგებული ფიგურების წყალობით.
ჭადრაკი ისვე როგორც ცხოვრება, იღებს სათავეს დასაწყისში და
მიედინება თავისი დასასრულისაკენ, ჩვენი ერთადერთი
მოვალეობა არის ის, რომ ხელი შევუწყოთ ამ დინებას, თავის
დროზე ამოვიცნოთ გარდამავალი ფაზები და ვიმოქმედოთ
სიტუაციებიდან გამომდინარე.
შავები ხედავენ, რომ მათი პაიკი „c“ არის დარტყმის ქვეშ, ეტლის
და კუს მხრიდან. მათ შეუძლიათ გაცვალონ ის თეთრების პაიკ
„b-ში“, შემდეგი კომბინაციის მეშვეობით: 1...Bxb2 2.Rxc5, მაგრამ
ასეთ შემთხვევაში მათი კუ დარჩება დაუცველი, ხოლო ლაზიერი
მოექცევა დარტყმის ქვეშ. მეორე შესაძლებლობა - დაიბლოკოს
კუს დიაგონალი შემდეგი სვლით: 1… Nd4.
ის რაც მათ არ უნდა გააკეთონ, არის ერთი შეხედვით უცოდველი
85
დაცვა 1…b6, რადგან ამ შემთხვევაში მხედარი და ეტლი დადგება
საფრთხის წინ და შესაძლებელია ტაქტიკური დარტყმა 2. Ng5 Bd7
3. Bf3 Qh6 4. Ne6 და თეთრები რჩებიან უკეთესი ხარისხით.
თუ თქვენ არ გინდათ, რომ მოწინააღმდეგემ გამოიყენოს თქვენი
სისუსტეები, მოიცილეთ ისინი.
86
თავი ოცდამეორე
ენდშპილი
88
ზემოთ მოცემულ სურათში თანაფარდობის ველები, არის e3 და
e5. ყოველ ჯერზე, როდესაც თეთრი მონარქი ხვდება ველზე e3-ი,
შავები უნდა იყვნენ მზად გადაიყვანონ საკუთარი მეფე ველზე
e5-ი, რათა დაიცვან პაიკი e4-ზე. იმდენად რამდენადაც
პირდაპირი გადასვლა 1. Ke3 ხვდება წინააღმდეგობას 1. Ke5-ზე,
თეთრები გამოიყენებენ სამკუთხა მანევრს და გადაადგილდებიან
ველებზე e2-d2-e3;
1. Kd2 Ke5 2. Ke3. შავები იძულებულნი არიან გზა დაუთმონ;
ისინი იმყოფებიან ცინგცვანგში.
გამოიყენეთ ყოველი არსებული ინსტრუმენტი. თუნდაც ისინი
რომლებსაც იშვიათად იყენებდით, სპეციალიზირებული ცოდნა
ხანდახან შესაძლოა სასარგებლო აღმოჩნდეს. მუდმივად უნდა
გახსოვდეთ საბაზისო ცოდნა, თუნდაც ისინი იყვნენ ზედმეტად
ეზოთერიკულნი.
89
მოთამაშეებისგან, ასეთია: „თუ მერყეობ გააკეთე სვლა პაიკით“.
ეს არის ყველაზე უარესი რჩევა ჭადრაკში. ყოველ ჯერზე როდესაც
პაიკი აკეთებს სვლას, ის ტოვებს უკან ახალ სისუსტეებს. სწორედ
ამიტომ პაიკებით უნდა გაკეთდეს სვლა მხოლოდ მაშინ, როცა
ამისთვის არსებობს კარგი მიზეზი.
90
ნაწილი მეორე
ადამიანური ასპექტი
თავი ოცდამესამე
შეიცან თავი შენი
93
ნემცოვიჩის დაცვა და თავი შეიკავეთ გამბიტებისგან.
როდესაც თქვენ მოგწონთ ის რასაც აკეთებთ, თქვენა მას როგორც
წესი კარგად აკეთებთ.
94
თქვენი უძლიერესი თვისება აუცილებელი არ არის იყოს ის,
რომელიც განიჭებთ სიამოვნებას თამაშის დროს. უძლიერესი არის
ის, რომელსაც მოაქვს საუკეთესო შედეგი.
ჩაებღაუჭეთ თქვენს ძლიერ მხარეებს და თქვენი შედეგები იქნება
იმდენად კარგი, რამდენადაც ეს არის შესაძლებელი.
თავი ოცდამეოთხე
გაიცანი მოწინააღმდეგე
95
თქვენ არ თამაშობთ ჭადრაკს ვაკუმში. თქვენი მოწინააღმდეგე
ცდილობს თქვენი გეგმების დარღვევას. სპორტის ნებისმიერ
სახეობაში სასარგებლოა იცოდე, თუ რას წარმოადგენს თქვენი
მოწინააღმდეგე.
96
მოწინააღმდეგე გაამყარებს თავის რეპუტაციას, თქვენ კი
გამოჩნდებით „ტრიაპკა“. ყოველთვის მიეცით უფლება ძლიერ
მოწინააღმდეგეს მოგცეთ კარგი, დასამახსოვრებელი გაკვეთილი
იმისა, თუ როგორ უნდა ითამაშოთ კარგად, ხოლო ამის გაკეთება
შეიძლება მხოლოდ მაშინ, როცა თქვენ აჩვენებთ თქვენს
საუკეთესო მხარეებს. ასეთ შემთხვევაში, თუნდაც დამარცხდეთ,
თქვენ მიიღებთ კომპენსაციას. გარდა ამისა, მხოლოდ ამ გზით
შეიძლება უკეთესი შედეგის მიღწევა.
იმედგაცრუება ხდება ნებისმიერ ტიპის შეჯიბრებებში და თქვენ
მას ვერსად გაექცევით, თუ დაფასთან მისვლამდე უკვე ფიქრობთ
დამარცხებაზე.
98
აღმოჩნდება და როგორც მაქსიმუმ მოწინააღმდეგე გამოიყენებს
მათ თქვენს წინააღმდეგ და პარტიის შემდეგ დათრგუნული
იქნებით თქვენ. ჭადრაკს ნუ ითამაშებთ თუ კეთილი ადამიანი
ხართ.
ისწავლეთ საკუთარი გრძნობების და ფიქრების ფლობა.
თავი ოცდამეხუთე
მომავალში გადახედვის შესაძლებლობა
1. e5 Bc7 2. Rxd8 Bxd8 3. Ne4 Be7 4. Bxc5 Bxb3 5. Bxe7 Bd5 6. Nd6+
Kc6 7. Bf8, და თეთრებმა მოიგეს. (ამერიკის ჩემპიონატი 1980
წელი).
101
როდესაც თქვენ მუდმივად და უწყვეტად მუშაობთ რაიმეზე,
ყოველთვის ვერ აცნობიერებთ წარმატების საფუძველს.
102
125) დაიმახსოვრეთ ყველაფერი, თუნდაც მცირედი დეტალი,
რომლითაც განსხვავდება პოზიციები, რომლებსაც ინახავთ
გონებაში და არის დაფაზე.
ძალიან რთული პრობლემაა. მსგავსი მისიისთვის უნდა იყოთ
შერლოკ ჰოლმსი, რომ ხედავდეთ არა მხოლოდ იმას, რაც თქვენს
თვალწინაა, არამედ მათ განმასხვავებელ დეტალებს. ამას გარდა,
უნდა გახსოვდეთ ყოველი მცირე დეტალი ყველა პოზიციის,
რომლებიც გაქვთ გონებაში და მიუხედავად ამისა, ისინი მაინც
განსხვავებული იქნება იმისგან, რაც დაფაზეა. რა თქმა უნდა ეს
ძალიან რთული რამ არის, მაგრამ ჭადრაკი მარტივი რომ იყოს,
წაიკითხავდით ამ წიგნს?
დეტალებზე ყურადღების გამახვილება შესაძლოა იყოს მეტად
მნიშველოვანი ფაქტორი, ვიდრე სხვა დანარჩენი, თქვენი თამაშის
დონიდან გამომდინარე.
თავი ოცდამეექვსე
გამბედაობა
103
არ არის ცუდი არაფერი იმაში, რომ თქვენ უფრთხით
მოწინააღმდეგეს, მის სვლებს და იდეებს. თუმცა თქვენ უნდა
ჩახედოთ ამ შიშებს თვალებში და არ ჩავარდეთ პანიკაში.
104
ძლიერი და ჭკვიანი. ასე რომ უმჯობესია, დარჩეთ ერთგული
ნაცნობი სქემების. ყველაზე უარეს შემთხვევაში, უბრალოდ
წააგებთ პარტიას. საფასურად კი მიიღებთ კარგ გაკვეთილს, თუ
სად გაგეპარათ სისუსტე და შედეგად გააძლიერებთ საკუთარ
თამაშს. არასდროს გაუშვათ შანსი მიღოთ კარგი გაკვეთილი.
მიიღეთ უფასო გაკვეთილები ყოველთვის, როცა ამის
შესაძლებლობა მოგეცემათ. ეს წინსვლის ყველაზე კარგი
შესაძლებლობაა.
105
თევზის დაჭერის შანსს. მსგავსი შანსები არც თუ ისე ხშირად
გვეძლევა. დაძაბეთ გონება და მიაწექით. წარუმატებლობის
შემთხვევაში დაგამშვიდებთ აზრი, რომ თქვენ მთელი ძალით
ეცადეთ.
თავი ოცდამეშვიდე
შანსი
108
ერთი შეხედვით თეთრებს მეტად მყარი ცენტრი აქვთ, მაგრამ
მხედარი c4-ზე დგას ცუდად, მეორე მხედარი e1-ზე ხელს უშლის
ეტლებს. შავებს კი ორი კუს უპირატესობა აქვთ და რამოდენიმე
ფიგურა უკეთ ყავთ განლაგებული. მაგრამ ყოველივე ეს ძალიან
ცოტას ნიშნავს, თუ შავები ვერ იპოვიან საკუთარი ფიგურების
გამოცოხლების შესაძლებლობას და არ გამოიყენებენ თეთრი
მხედრების ცუდ განლაგებას.
თუმცა შანსი არსებობს და იმალება თავად პოზიციაში. რა თქმა
უნდა, ეს არ არის შამათის თქმის ან მატერიალური უპირატესობის
მოპოვების შანსი. შავებმა უნდა განავრცონ უკვე არსებული
ბაზისი და მოამზადონ გზა მოწინააღმდეგის მონარქის მცველი
ფიგურების შესასუსტებლად. თამაში გაგარძლედა შემდეგი
მიმართულებით: 1…Bxe4.
ამ სვლით თეთრებმა გამოცალეს საყრდენი მხედარს c4-ზე.
შავები მზად არიან დათმონ ორი კუს უპირატესობა და
სანაცვლოდ დაარღვიონ თეთრების პაიკთა სრუქტურა.
2. dxe4 Qxc4 3. Rb7 Rfe8.
109
თეთრების პაიკები იზოლირებული და დაუცველია. საბოლოო
ჯამში შავებმა მოიგეს პარტია (ბუფალო, 1989 წელი).
მოწყვიტეთ ნაყოფი, როგორც კი დამწიფდება. სავარაუდოდ
მეორე შანსი აღარ გექნებათ.
თავი ოცდამერვე
საკუთარი თავის რწმენა
110
135) მიენდეთ საკუთარ ინტუიციას - როგორც წესი, ის არ
მოგატყულებთ.
თუ თქვენ უბრალოდ შეხედავთ პოზიციას და არ მიმართავთ
რთულ ანალიზს, ჩვეულებისამებრ შეძლებთ თვალით
განსაზღვროთ, ვის მხარესაა უკეთესი შანსები, ან სად უნდა იქნას
მოძიებული ისინი და პოზიციის რომელ ნაწილში იმალება ეს
შესაძლებლობები. ფიგურები არ იტყულებიან.
თუ ერთერთ მხარეს აქვს ღია ველები და ფიგურები ყავს
ცენტრში მოგროვებული, ხოლო მეორე მხარე შევიწროვებულია,
თქვენ მიხვდებით, რომ უნდა ეძებოთ გადამწყვეტი კომბინაცია.
თუ ერთერთ მხარეს აქვს სივრცითი უპირატესობა და ფიგურები
განლაგებული ყავს სამეფო ფლანგზე, მეორე მხარეს კი აქვს
ანალოგიური უპირატესობა ლაზიერის ფლანგზე, თქვენ
მიხვდებით, თუ სად უნდა ეძებონ მოწინააღმდეგეებმა საკუთარი
შანსები.
112
მაშინ, თუ ხორციელდება მატერიალის მსხვერპლშეწირვა.
სხვაგვარად პატარა სულელური გალუცინაციის გამო ან
ზედაპირული გადახედვის გამო, შესაძლოა განადგურდეს
მთლიანად, წარსულში გაწეული რთული სამუშაო.
თუ არის დრო, ყოველთვის გადაამოწმეთ თქვენი გეგმები. თქვენ
შესაძლოა იპოვოთ შეცდომები საკუთარ გათვლებში.
113
შესაძლებობა კომბინაციის (რომელიც მომგებიანია
მოწინააღმდეგისთვის), ეს უბრალოდ არის საზომი იმისი, თუ
რამდენად არაჯანსაღ პოზიციაში იმყოფებით თქვენ.
კარგი მოვლენები ხშირად ხდება იმათ ცხოვრებაში, ვინც
მისდევს ჯანსაღ პრინციპებს.
თავი ოცდამეცხრე
შეცდომები
114
139) ნუ შეგეშინდებათ შეცდომის დაშვება. ისინი გარდაუვალია.
მაგრამ თქვენს მიერ დაშვებული შეცდომები აუცილებლად
მიიღეთ როგორც - გაკვეთილი.
ეს პრინციპი მოქმედებს არა მხოლოდ პარტიის შემდეგ, არამედ
მისი მსვლელობის დროსაც. ჩვეულებისამებრ თქვენ ხვდებით,
რომ დაუშვით შეცდომა, მას შემდეგ რაც მოწინააღმდეგე
მიგითითებთ მასზე საპასუხო ძლიერი სვლით. ხანდახან
შესაძლოა იგრძნოთ ის, სანამ ჩაიდენთ. ზოგჯერ კი, თქვენ
შეიტყობთ მას ძალიან ხანრძლივი დროის შემდეგ.
ნებისმიერ შემთხვევაში გააკეთეთ სვლები გაბედულად.
ითამაშეთ ისე თითქოს დარწმუნებული ხართ საკუთარ გეგმებში,
თუნდაც ეს ასე არ იყოს. ბოლოს და ბოლოს რა შეიძლება მოხდეს
მარცხზე უარესი? თქვენ დაუშვით შეცდომა და დამარცხდით.
გამოიტანეთ დასკვნა და არ გაიმეოროთ ის ხელახლა.
მაგრამ თუ თქვენ გეშინიათ შეცდომის, თქვენ ვერასოდეს
გარისკავთ კომბინაციის განხორციელებას. შიში არ მოგცემთ ამის
უფლებას. ამ გზაზე კი თქვენ არ მოგეცემათ შანსი, საკუთარი
თამაშის გაუმჯობესების, შეცდომებს კი მაინც დაუშვებთ.
გჯეროდეთ საკუთარი ჩანაფიქრების და გაბედულად
განახორციელეთ ისინი. თუ თქვენ აღმოჩნდებით არასწორი,
გამოცდილებას მაინც შეიძენთ.
115
სხვა მიზეზი მდგომარეობს იმაში, რომ შეცდომის დაშვების და
მისი ამოცნობის შემდგომ, ჩვენ ვბრაზდებით. იმის ნაცვლად, რომ
დავივიწყოთ ის და განვაგრძოთ წინსვლა, ჩვენ ვაგრძელებთ
თამაშს ემოციური ფაქტორების ზემოქმედების ქვეშ, ყოველივე
ამას კი, როგორც წესი მივყავართ ახალ შეცდომებამდე.
ყოველთვის გახსოვდეთ, რომ შეცდომები დადიან ჯგუფურად
და ებრძოლეთ მათ.
116
შეცდომათა უმეტესობის მიზეზი, რომელთაც ჩვენ ვამჩნევთ,
არის სვლები პაიკებით და ფიგურებით. თუმცა რა თქმა უნდა,
თამაში ამით არ შემოიფარგლება. თუ თქვენ რეგულარულად
უშვებთ შეცდომებს ჭადრაკის მაგიდის მიღმა ეს ნიშნავს, რომ
თქვენ უკვე იცით, თუ რაზე უნდა იმუშაოთ.
ჩვენ ყველანი ადამიანები ვართ და არაფერი ადამიანური
ჩვენთვის უცხო არ არის. უბრალოდ გახსოვდეთ, რომ თქვენ და
თქვენი მოწინააღმდეგე ადამიანები ხართ და თან გზდევთ
ყოველი ის ნაკლი, რაც ამ სახეობას ახასიათებს.
117
თავი ოცდამეათე
რეაქცია
118
არის უბრალო დამთხვევა. ყველაფერი მოულოდნელი,
გამომდინარე თქვენსგან ან თქვენი მოწინააღმდეგისგან, -
ექსტრაძლიერი ან ექსტრასუსტი - ითხოვს ექსტრაყურადღებას.
მოულოდნელად ძლიერი სვლა მოწინააღმდეგის მხრიდან,
ითხოვს კრიტიკულ შესწავლას, სხვაგვარად თქვენ დგახართ
სწრაფად წაგების რისკის ქვეშ.
თუ ხდება რაიმე თქვენთვის მოულოდნელი ეს ნიშნავს, რომ
ადრე რაღაც გამოგრჩათ და აუცილებლად უნდა
გაითვალისწინოთ ის, თორემ კრახი გარდაუვალია.
119
გადაწყვეტილებებს, მაშინ როდესაც დახურულ პოზიციებში
აუცილებელია, მთელი ყურადღებით ეძებოთ მცირეოდენი
პოზიციური უპირატესობები.
ბრძოლის სახეობის წინასწარ ცოდნა, რომელიც თქვენ მოგელით
წინ, ძალიან დაგეხმარებათ ამ ბრძოლის წარმართვაში.
თავი ოცდამეთერთმეტე
საბრძოლო სულისკვეთება
120
დამარცხებასთან ახლოს მდგომი მოწინააღმდეგე თამაშობს
თავზეხელაღებულად. ის ისედაც დამარცხებულია და
დასაკარგიც აღარაფერი აქვს. ამიტომ, ის იბრძვის უკან
მოუხედავად. გამარჯვებასთან ახლოს მდგომმა მხარემ უნდა
იქონიოს მოთმინება და ითამაშოს ზუსტი გათვლებით, რადგან
ერთი ნაბიჯი გვერდით და ის ხელიდან გაუშვებს წარმატებას.
სწორედ ამიტომ, მას აწევს პასუხისმგებლობის ტვირთი.
122
ნეირონები მუშაობენ აქტიურად მთელი პარტიის განმავლობაში.
ამიტომ მათ ესაჭიროვებათ ხარისხიანი სისხლის ნაკადის
მუდმივი მიწოდება. ფიზიკურმა გადაღლილობამ შესაძლოა
გამოიწვიოს თქვენი დამარცხება ისევე, როგორც ცუდმა დაგეგმვამ
და არასწორმა გამოთვლამ.
ეცადეთ იყოთ კარგ ფიზიკურ ფორმაში. კარგად იკვებეთ და არ
დაივიწყოთ ფიზიკური ვარჯიშები. ეს ხელს შეგიწყობთ
ნებისმიერ თქვენ წამოწყებაში.
123
ამის თქმა გაცილებით ადვილია, ვიდრე გაკეთება, თან ყოველი ამ
ამოცნების გამოთვლა, უნდა მოხდეს თანმიმდევრულად.
1…Kf8 2. Nf4 Red7 3. g3 Ng7 4. Rb5 Ne6 5. Nd3 b6 6. Rb2 Rc7 7. Rxc7
Nxc7 8. Rc2 Ne6 9. a4 Be7 10. Kg2 f6 11. Rc6 Kf7 12. Nh4 Rd6 13. Nb4.
124
152) არ მიატოვოთ თამაში, სანამ არის რაიმე სათამაშო.
რამდენად ხშირად მომხდარა, რომ მიიღეთ მომგებიანი პოზიცია
და დაკარგეთ თამაშის ინტერესი (რამდენადაც პოზიცია
უეჭველად მოგებული იყო) და შედეგად იწვნიეთ მარცხი?
რამდენად ხშირად ჩავარდნილან ანალოგიურ სიტუაციაში თქვენი
მოწინააღმდეგეები?
როცა წარმატება ახლოსაა, ძალიან იმატებს მოდუნების
სურვილი. როგორც იქნა ჩვენ მივაღწიეთ საწადელს; შრომა უნდა
იქნას დაფასებული.
მსგავსი აზრები ძალიან სახიფათოა. ჩვენ მარტივად ვივიწყებთ
იმას, თუ რა ფასი ქონდა საწადელის მიღწევას. მძიმე შრომა,
მომზადება და კონცენტრაცია, უნდა იყოს ჩვენი თანამეგზური
ბოლომდე, თუ ჩვენ გვინდა დავტკბეთ წარმატების ნაყოფით. ჩვენ
არ გვაქვს დრო სიზარმაცისთვის! როგორც ამბობს ძველი
ხალხური ანდაზა „წიწილებს გაზაფხულზე ითვლიან“, ეს
მუმივად უნდა ახსოვდეს მომავალ ჩემპიონს.
„არაფერი არ დასრულებულა მანამ, სანამ ის არ დასრულდება“.
ბეისბოლისტი იოგი ბერა
თავი ოცდამეთორმეტე
გადაწყვეტილების მიღების დროა
126
ეს არათანმიმდევრულია.
თეთრებმა უნდა ითამაშონ აგრესიულად. აუცილებელია
ფიგურის მსხვარპლშეწირვა იმისთვის, რომ გახსნან შავი მონარქი.
1. Bb3 b4 2. Nxe5 bxc3.
შავებს შეუძლიათ უკან დაიხიონ - 2…Be6 3. Bxe6 fxe6 4. Ne2 Nxe4
5. Nd3, თუმცა მათაც აიღეს საკუთარ თავზე ფიგურის მოგების
პასუხისმგებლობა.
3. Nxf7 Rf8 4. Nd6+ Kh8 5. bxc3.
თეთრებს სამი პაიკი ყავთ ფიგურის სანაცვლოდ, მათ შორის
ძლიერი გამსვლელი „e“ პაიკი და ეს არის საკმარისი კომპენსაცია
(ლოს-ანჯელესი, 1980 წელი).
გაანალიზეთ ალტერნატიული სვლების შედეგები მანამ, სანამ
მიიღებთ გადაწყვეტილებას.
127
მაქსიმუმის გამოწურვას პოზიციიდან.
თავი ოცდამეცამეტე
დროის გახარჯვა
128
156) თავი შორს დაიჭირეთ სიტუაციებიდან სადაც არსებობს
დროის დეფიციტი, თუ მსგავსი სიტუაციები არ არის თქვენი
საკვების შემოქმედი.
ამის მიღწევა სულ უფრო და უფრო რთულდება თანამედროვე
ტურნირებში. დროის ლიმიტი სულ უფრო იკლებს სხვადასხვა
მიზეზების გამო.
მიუხედადავად ამისა ეცადეთ არ მოხდეთ მსავს მდგომარეობაში.
დაზოგეთ დრო და გადაანაწილეთ ის თითოეულ სვლაზე.
გახსოვდეთ, კრიტიკულ სიტუაციებში უნდა დახარჯოთ ოდნავ
მეტი დრო ფიქრზე და იპოვოთ მოგებისკენ მიმავალი სვლები, თუ
ის არსებობს პოზიციაში.
დროის რაციონალური გამოყენება - არ არის უმნიშვნელო
საკითხი. ეცადეთ მსგავსი მიდგომა გადააქციოთ ჩვევად და
თქვენი შედეგები აიწევს ზემოთ.
129
158) არ დახარჯოთ დიდი დრო რუტინულ სვლებზე.
ეს პრინციპი გამომდინარეობს წინა პრინციპიდან. თქვენ არ
გექნებათ დამატებითი დრო, მნიშვნელოვანი საკითხებისთვის,
თუ მას დახარჯავთ უმნიშვნელო საკითხებზე. ამიტომ ითამაშეთ
დებიუტები, რომლებიც თქვენ იცით და შეისწავლეთ სტრატეგიის
საფუძვლები, საბაზისო დასასრული და ტიპიური კომბინაციები.
ძალიან ბევრი პოზიცია არ შეიცავს კომბინაციებს და არ არის
გეგმების გაანალიზების აუცილებლობა. ეს პოზიციები უნდა
გათამაშდეს სწრაფად - რუტინული განვითარებადი სვლების
მეშვეობით, რომლებიც მიმართულია თქვენი მდგომარეობის
გაუმჯობესებაზე, ან უნდა გათამაშდეს რუტინული
პროფილაქტიკური სვლების მეშვეობით, რომლებიც მიმართულია
იმისკენ, რომ არ მიცეს მოწინააღმდეგეს საშუალება გახსნას
პოზიცია თავის სასარგებლოდ.
რა თქმა უნდა ამ დროს გადამწყვეტია ცოდნა იმისა, თუ როგორ
უნდა ამოიცნო ის, რომ მოცემულ პოზიციაში არ იმალება არაფერი
ისეთი, რისთვისაც ღირს ყურადღების მიქცევა.
დახარჯეთ რაც შეიძლება ნაკლები დრო რუტინული
ამოცანებისთვის იმიტომ, რომ მოაგროვოთ მეტი დრო
მნიშვნელოვანი ამოცანებისთვის.
130
გამომუშავება ხდება მთელი ცხოვრების მანძილზე. ის არის
შედეგი, ჭადრაკის პოზიციების ამოხსნის რეგულარული
მცდელობის, რომლებიც გვხვდება ოსტატების პარტიებში. თუ
თქვენ ახალი დაწყებული გაქვთ თამაში, თქვენი ინტუიცია არ
იქნება ისევე კარგად განვითარებული, როგორც გამოცდილ
მოთამაშეებს აქვთ, საბედნიეროდ ეს დროებითია. ასე რომ
განავითარეთ საკუთარი ინტუიცია და დროთა განმავლობაში
თქვენ შეძლებთ მას უფრო მყარად დაეყრდნოთ.
თუ აუცილებელია, რომ სწრაფად მიიღოთ გადაწყვეტილება ან
შეუდექით მის გაანალიზებას - ინტუიცია ითამაშებს გადამწყვეტ
როლს. დაე ეს ასეც იყოს.
131
სისუსლელე იქნებოდა მათი არ გამოყენება. თქვენ ითამაშეთ
თქვენთვის კომფორტულ ტემპში, თქვენმა მოწინააღმდეგემ კი
თავად აირჩიოს საკუთარი გზა.
თავი ოცდამეთოთხმეტე
აზროვნება
132
მოთამაშე, როგორსაც იმსახურებთ. თუ მოწინააღმდეგე იხარჯება
ბოლომდე, თქვენ კი არა, კეთილი ინებეთ და ნუ დარჩებით
გაკვირვებული, როცა ის თქვენ დაგამარცხებთ.
აზროვნების დისწიპლინა, ყველაზე მნიშვნელოვანი თვისებაა,
რომლის გამომუშავებაც თქვენ შეგიძლიათ. თუ თქვენ
ნამდვილად გინდათ გახდეთ ძლიერი მოთამაშე, ამ ნაბიჯს ვერ
გამოტოვებთ, სხვაგვარად არაფერი გამოვა.
მთელი გონების კონცენტრაცია აზრებზე, რომელიც საჭიროა
ამოცანის გადასაწყვეტად, არის გზა სტრატეგიული
გამარჯვებისკენ. იმუშავეთ ამ საკითხზე, ეს შესაძლებლობა
დაგეხმარებათ წარმატების მიღწევაში.
133
მიიჩნევთ ან თქვენი გაძლიერების შესაძლებლობად. რაც არ უნდა
იყოს ეს, გეჭიროთ მიზანში და ეცადეთ გაერკვეთ, თუ რა ხდება
დაფაზე სინამდილეში. გქონდეთ მხედველობაში ეს წესი,
ნებისმიერი პარტიის დროს, ნებისმიერ სიტუაციაში და თქვენი
აზროვნება გაუმჯობესდება.
დაიჭირეთ გონებაში ფოკუსის წერტილი და რთული ამოცანები
გახდება გადაჭრადი. მთელი პროექტი მოგეჩვენებათ მარტივად
გასაგები, ხოლო გეგმები - განხორციელებადი. ყველა საქმეში
მიყევით ამ პრინციპს.
134
გამყარებას.
135
უგულებელყოთ.
137
და როგორ შეიძლება მისი გამოყენება.
კითხვა-პასუხმა შესაძლოა გახსნას პოზიციის არსი, თუმცა
მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დასვამთ სწორ კითხვებს და
მოძებნით გულახდილ პასუხებს.
თავი ოცდამეთხუთმეტე
კონცენტრაცია
139
მშვენიერ ფორმაშია.
გააკეთეთ კონცენტრაცია თავად აზროვნებაზე, ამ პროცესის
დისწიპლინირებაზე და ავტომატურად მოიკვეთება ყურადღების
გამფანტველი ყველა ფაქტორი. გონებაში მხოლოდ ერთი
პროცესის ადგილია და ეს უნდა იყოს აზროვნების პროცესი,
სხვაგვარად არაფერი გამოვა.
მეთოდური აზროვნება და სრული კონცენტრაცია ავსებენ
ერთმანეთს. ერთერთზე ფოკუსირება დაეხმარება მეორეს.
140
გააკეთეთ კონცენტრაცია ამოცანაზე, რომელიც აუცილებლად
უნდა ამოიხსნას და თქვენი წარმატების შანსები მოიმატებს.
საუკეთესო გზა მოწინააღმდეგის ფსიქოლოგიურად დამარცხების,
არის გააკეთო ძლიერი სვლები.
თავი ოცდამეთექვსმეტე
მოთმინება
141
171) გამოიჩინეთ განსაკუთრებული სიფრთხილე, პაიკებთან
ურთიერთობის დროს.
პაიკები განსხვავდებიან ფიგურებისგან, მათ არ შეუძლიათ უკან
და გვერდით სვლა. ამიტომ სვლის უკან წაღება პაიკით არ
გამოგივათ და არ აქვს მნიშვნელობა, თუ რამდენად უმნიშვნელო
იყო თქვეს მიერ დაშვებული შეცდომა. ველს რომელსაც ის
აკონტროლებდა, პარტიის განმავობაში ვეღარასოდეს შეძლებს მის
ხელახალ კონტროლს. ამიტომ ნებისმიერი პაიკის სვლა, არის
პოტენციურად საპასუხისმგებლო. ეს კი ნიშნავს, რომ აკურატული
მიდგომა პაიკთა სვლების მიმართ, არ არის აზრს მოკლებული.
კარგად დაფიქრდით პაიკით სვლის გაკეთებამდე. სვლა
შესაძლოა იყოს ძალიან კარგი მაგრამ გახსოვდეთ, რომ მასში
ყოველთვის იქნება „რუბიკონის გადალახვი“ აჩრდილი.
ყურადრებით მოეკიდეთ ყოველ მნიშვნელოვან
გადაწყვეტილებას, რომელთა მიღებაც თქვენ გიწევთ. ეს იმას არ
ნიშნავს, რომ აგრესიის გამოვლენა არ არის საჭირო ან გააკეთოთ
რაიმე ისეთი, რაშიც შესაძლოა გამოვლინდეს ბუმერანგის ეფექტი.
უბრალოდ იყავით ყურადღებით, როდესაც დგამთ მნიშვნელოვან
ნაბიჯებს, რომელთა შედეგებიც არის ბუნდოვანი. დარწმუნდით,
რომ გაითვალისწინეთ ყოველი თქვენი სუსტი მხარეები, ისევე
როგორც მოწინააღმდეგის ძლიერი მხარეები და ბოლომდე
აწონ-დაწონეთ ყოველი შესაძლო შედეგი.
142
განსაკუთრებით აქტუალურია, დროის ნელი კონტროლის
შემთხვევაში.
როცა მოწინააღმდეგე დიდხანს ფიქრობს სვლაზე, თქვენ
შესაძლოა დაკარგოთ მოთმინება. ეს არის ყველაზე ცუდი რეაქცია.
ნებისმიერი ვინც ფიქრობს რაიმეზე დიდხანს, უეჭველად რაღაცას
ხლართავს. შესაძლოა ის ეძებდეს კომბინაციას, რომელიც
საშუალება მიცემს თავი დააღწიოს სირთულეებს, ან უნდა
მოიფიქროს კარგი გეგმა, ან ახდენს გამოთვლებს. როგორი
შედეგიც არ უნდა დადგეს, თქვენ უნდა გაიგოთ, რომ ის გავიდა
პოზიციის გაგების მეტად ღრმა დონეზე. ასე რომ თქვენი
გადასაწყვეტია, გამოავლინოთ მოუთმენლობა თუ ეძებოთ
პოზიციის დამალული რესურსები?
ცუდი არ იქნება თქვენაც დახარჯოთ ცოტა მეტი დრო
პოზიციაზე და ჩადოთ მეტი შრომა მასში, თუ რა თქმა უნდა,
გსურთ პარტიის მოგება. არასდროს დაინანოთ ძალისხმევა
პოზიციის გადასაწყვეტად. თქვენ ვერასოდეს აჯობებთ
მოწინააღმდეგეს თუ გამოიჩენთ მოუთმენლობას, მისი სვლის
დროს.
წარმატებულმა ადამიანებმა იციან როგორ შეავსონ თავისუფალი
დრო. ისინი არასდროს კარგავენ მას უაზროდ. გამოიმუშავეთ
თვისება იფიქროთ მაშინაც კი, როდესაც არაფერი გაქვთ
საფიქრალი და თქვენ მიაღწევთ წარმატებას.
143
გამოსავლენად. ვარიანტების გამოთვლა - არ არის ადვილი საქმე.
უნდა დაიმახსოვროთ სვლათა სერია და შედეგად წარმოქმნილი
პოზიცია იმისთვის, რომ შეადაროთ ისინი ერთმანეთს, ეს კი
მოითხოვს ენერგიის და კონცენტრაციის ხარჯვას. აქ არ არის
ადგილი სიზარმაცის და მოუთმენლობის! აუცილებელია
გაიაროთ მთელი ეს გზა.
ეს პრონციპი უნდა გახსოვდეთ არა მხოლოდ პარტიის დროს,
არამედ სავარჯიშო სესიების პროცესშიც. მოთმინების სწავლა
შესაძლებელია და თქვენ მოიქცევით სწორად თუ მას გადააქცევთ
ჩვევად. გამოთვალეთ ვარიანტები ყოველ ჯერზე მოთმინებით და
ის ავტომატურად გახდება თქვენი ჩვევა.
ნებისმიერ ხანგრძლივი და რთული პროცესი ითხოვს
მოთმინებას მისგან, ვისაც სურს მიაღწიოს წარმატებას. შესაძლო
შედეგების გამოთვლა, რომლებიც ეყრდნობა ფაქტებს, არის
ხანგრძლივი და დამღლელი პროცესი. ასე რომ გამოიჩინეთ
მოთმინება! ნუ იფიქრებთ, რომ ყველაფერი მარტივად და
სწრაფად გამოვა.
144
მოგხვდება. როცა პარტია მიაღწევს კრიზისულ წერტილს,
როგორიც არ უნდა იყოს მისი მიზეზი, კარგი იქნება
გააცნობიეროთ ეს ფაქტი. რადგან თქვენ მიხვდით, რომ დაფაზე
შეიქმნა კრიზისი, დახარჯეთ დამატებითი დრო და ეცადეთ
მიიღოთ მაქსიმუმი ამ პოზიციიდან. ეს სავარაუდოდ ის მომენტია,
როცა მოთმინება მოგიტანთ მაქსიმალურ დივიდენდებს.
„არ მიცე კრიზისს საშუალება დაიკარგოს უაზროდ“
უინსტონ ჩერჩილი
კრიზისული პერიოდის წარმატებით გავლა ითხოვს დიდ
მოთმინებას. თუ თქვენ არ გაგაჩნიათ ეს სათნოება, შეგიძლიათ არ
იქონიოთ წარმატების იმედი.
თავი ოცდამეჩვიდმეტე
გამართლება
145
საჭიროა აზარტულ თამაშებში, ჭადრაკში არ არსებობს
(მოწინააღმდეგე მხარეებს აქვთ ერთნაირი რაოდენობის
ფიგურები და პაიკები; ასევე პოზიციის დანახვა შეუძლია
მონაწილე ორივე მხარეს, პარტიის მსვლელობის სრულ
მონაკვეთში), ეს იმას არ ნიშნავს, რომ გამართლების ადგილი აქ არ
არის. ის იმყოფება სხვადასხვა მცირედი ფორმით, რომელიც
გაუგებარია გამოუცდელი მოთამაშისთვის.
146
177) ფორტუნას უყვარს გამბედავები.
ეს საქვეყნოდ ცნობილი გამოთქმა განსაკუთრებით მართლდება
ჭადრაკში, სადაც აგრესიულობას და ხისტ თავდასხმით
მოქმედებებს ხშირად მიყავყავართ მოწინააღმდეგის ძალების
დესტრუქციამდე. ერთერთი მიზეზი არის ის, რომ მოჭადრაკეთა
უმეტესობას არ უყვარს თავდაცვა. დაცვითი თამაშის კარგი
მცოდნეები, არიან ძალიან ცოტა.
ამ პრინციპით შესაძლოა აიხსნას ის, რომ თუ თავდამსხმელმა
დაიჭირა ფორტუნის მიერ გამოგზავნილი ზურგის ქარი, ის
მიაღწევს წარმატებას, თუნდაც პარტია თითქმის წაგებული
ქონდეს. თუმცა არ არის აუცილებელი ყველაფერი გამართლებით
აიხსნას, რა თქმა უნდა არსებობს კავშირი აგრესიულობას,
რომელიც თქვენ გამოავლინეთ და წარმატებას შორის, მსგავს
სიტუაციებში. რა თქმა უნდა, ეს იმ შემთხვევაში იმუშავებს თუ
მოწინააღმდეგე მოგცემთ ამის უფლებას.
გაბედულად გადადგით ნაბიჯი, მიუხედავად გარემოებებისა და
სიტუაციის კრიტიკულობისა. წარმატების გასაღები, არის
გამბედაობა - ნებისმიერ საქმეში, მიუხედავად იმისა არსებობს თუ
არა მსგავსი მაგალითი. (ეს არის ადმირალ კლარკის სიტყვები.)
147
მიღების შესაძლებლობა, მიუხედავად იმისა ვის უჭირავს
უკეთესი მდგომარეობა ამ პოზიციაში და რომელ მოთამაშეს აქვს
მეტი ავტორიტეტი. მაგრამ მთავარი მაინც თამაშზე დაკვირვებაა.
იღბლიანი მოთამაშე არის ის, რომელიც მაქსიმალურად იყენებს
საკუთარ შესაძლებლობებს. ეს ნიშნავს, რომ რაც უკეთესად
თამაშობთ, მით მეტად იღბლიანი ხართ. კარგი მოთამაშეები
არასდროს ეყრდნობიან, მოწინააღმდეგის შესაძლო შეცდომებს.
ისინი აძლევენ შეცდომის შანსს მოწინააღმდეგეებს და მზად არიან
ამ შეცდომის გამოსაყენებლად - ნებისმიერ დროს და ნებისმიერ
ვითარებაში.
წარმატება მიმავალთა თანამეგზურია. ნათქვამია დაო დე ძინში.
„როდესაც მოწინააღმდეგე შეცდომას დაუშვებს,
აუცილებლად ისარგებლე ამით და ხელში ჩაიგდე
ის, რაც მისთვის ძვირფასია“.
ომის ხელოვნება, სუნ-ძი
თავი ოცდამეთვრამეტე
პრაქტიკა
149
გადაწყვეტილებები სხვადასხვა პოზიციაბში და შემდეგ
კრიტიკულად გაანალიზოთ ისინი.
შესრულება აუცილებელია იმისთვის, რომ მიღწეულ იქნას
სრულყოფილი შესრულება. ხოლო ამ შესრულების კრიტიკული
ანალიზი აუცილებელია იმისთვის, რომ მიიღოთ სარგებელი და
გამოცდილება. მხოლოდ კომპლექსური მიდგომა იძლევა
სრულყოფილების მიღების შანსს.
150
181) ვერაფერი ვერ გასწავლით ჭკუას იმაზე სწრაფად, ვიდრე
გამანადგურებელი მარცხი ძლიერი მოწინააღმდეგისგან.
თუ თქვენ მოგწონთ გამარჯვება, შეგიძლიათ მიაღწიოთ მას ორი
განსხვავებული ხერხით. პირველი - შეარჩიოთ და ეთამაშოთ
სუსტ მოწინააღმდეგეებს, რომელთაც სავარაუდოდ მოუგებთ და
მეორე - ეთამაშოთ ძლიერ მეტოქეებს იმისთვის, რომ ისწავლოთ
საკუთარ მარცხზე და გაძლიერდეთ. პირველი ხერხი
დაგიკმაყოფილებთ ეგოს, მეორე კი გადაგიშლით ახალ
პერსპექტივებს.
თუ თქვენ ნადვილად გსურთ გააუმჯობესოთ და დახვეწოთ
საკუთარი თამაში, მაშინ თქვენ მეტს გაიგებთ მარცხიდან, ვიდრე
თქვენი გამაჯვებების უმრავლესობიდან. ამ ფენომენის ერთერთი
მიზეზი არის ის, რომ თქვენ შეძლებთ გაარკვიოთ მეთოდი,
რომელმაც მიცა საშუალება ძლიერ მოთამაშეს, მიეღწია
გამარჯვებისთვის (თქვენ ეწინააღმდეგებოდით როგორც
შეგეძლოთ, მაგრამ დამარცხდით. მომდევნო ჯერზე გამოიყენეთ
მოწინააღმდეგის სტრატეგია). სხვა მიზეზი მდგომარეობს იმაში,
რომ მარცხი მწარეა. მარცხი არ მოგცემთ საშუალებას თავი
იგრძნოთ კომფორტულად ან ყოვლისმცოდნედ. ყოველივე ეს
მოგცემთ მოტივს ივარჯიშოთ მეტი და მიაღწიოთ წარმატებას
მომდევნო პარტიაში. შედეგად კი საბოლოო ჯამში, თქვენ
გააუმჯობესებთ თქვენს შედეგებს და აწევთ თამაშის დონეს.
ზემოთ აღნიშნულის გათვალისწინებით, აქვს კი რაიმე აზრი
იმას, რომ მუდმივად ეთამაშოთ იმათ, ვისაც არაფრის
შემოთავაზება არ შეუძლია, გარდა სუსტი წინააღმდეგობისა.
ნებისმიერ შეჯიბრებაში ეცადეთ იპოვოთ ყველაზე ძლიერი
წინააღმდეგობა ყოველ ჯერზე, როდესაც მოგინდებათ რაიმეს
151
სწავლა. მსგავსი მიდგომის შემთხვევაში, თქვენ არა მხოლოდ
გააუმჯობესებთ საკუთარ თამაშს, არამედ ყოველი გამარჯვება
იქნება ნამდვილი გამარჯვება და მასში გამოჩნდება ოსტატის
ხელი.
„ერთადერთი გზა გახდე ძლიერი მოთამაშე,
არის ეთამაშო შენზე ძლიერ მოთამაშეს“.
თავი ოცდამეცხრამეტე
სწავლება
153
შეისწავლეთ ის, რაც გაკეთდა თქვენამდე და თქვენს ცოდნას
ექნება მყარი ფუნდამენტი. წარსულის ყოველ ოსტატს აქვს
გატარებული არაერთი საათი ჭადრაკის დაფასთან მცდელობაში,
რომ გაეგოთ ჭადრაკის არსი. ყოველ მათგანს აქვს პირადი
მიღწევა. ამიტომ დიდი აზრი აქვს მათი პარტიების შესწავლას
იმისთვის, რომ გაარკვიოთ თუ რამ განსაზღვრა მათი წარმატება.
154
185) მიმართეთ მასწავლებელს, კოლეგას, თუნდაც კომპიუტერს
იმისთვის, რომ გადაამოწმოთ საკუთარი ანალიზი და იდეები.
ყოველ ჯერზე უნდა შეამოწმოთ საკუთარი ანალიზი და იდეა,
სამუშაოს დასრულებისთანავე, მაგრამ არასოდეს გააკეთოთ ეს
თქვენით. გამოიყენეთ ყველა რესურსი სრულად, რომელიც
არსებობს თქვენს განკარგულებაში.
არცერთი ადამიანი არ არის კუნძული. მიიღეთ დახმარება
რომელიც გესაჭიროვებათ, ის ხელმისაწვდომია.
155
ყოველ ჯერზე როდესაც შეიტყობთ რაიმე ახალს საკუთარ თავზე,
თქვენ გეძლევათ შანსი გახდეთ მეტად სრულყოფილი. როდესაც
გაიგებთ, თუ რა დონის მოათამაშე ხართ, თქვენ შეგეძლებათ
შეავსოთ საკუთარი ცოდნა იმ კუთხით, რომელიც გესაჭიროვებათ.
შეისწავლეთ და ანალიზი გაუკეთეთ ყველაფერს რასაც არ უნდა
აკეთებდეთ, ყოველ ჯერზე როდესაც ამის შანსი მოგეცემათ და
თქვენ გაიგებთ მეტს საკუთარ თავზე.
156
188) შეავსეთ სწავლა პრაქტიკით. ამ ორი ნაწილის კომბინაცია
აუცილებელია, ჭადრაკის ჭეშმარიტი გაგებისთვის.
ითამაშო დიდი რაოდენობის პარტია სხვადასხვა
მოწინააღმდეგეებთან - არის ერთადერთი გზა, რომ თქვენმა
მიღებულმა ცოდნამ გაიდგას ფესვები. მაგალითად, თქვენ
არაფერი გაგეგებათ იზოლირებული პაიკის პოზიციებში მანამ,
სანამ თავად არ შეხვდებით რამოდენიმე პარტიაში მსგავს
სიტუაციას. თქვენ ასევე ვერ გაიგებთ როგორ მოიგერიოთ
კონტრშეტევა მანამ, სანამ თავად არ ცდით აგრესიული შეტევის
მოგერიებას რამოდენიმეჯერ.
გახსოვდეთ, იმისთვის რომ კრიტიკულად შეაფასოთ საკუთარი
თამაში, საკუთარი დონის გასაუმჯობესებლად, გესაჭიროვებათ
მატერიალი (ვგულისხმობ ნათამაშებ პარტიებს) ანალიზისთვის.
მხოლოდ სწავლა საკმარისი არ არის.
ნებისმიერს, ვისაც კი ოდესმე გაუვლია სწავლება ან ტესტები იმ
მიზნით, რომ მიეღო სამსახურში და შემდეგ დაუწყია მუშაობა
იცის, თუ რამდენად მცირე აქვთ საერთო ამ სწავლებას და
ტესტებს რეალობასთან. რა თქმა უნდა იმფორმაციის მიღება არის
აუცილებელი საფუძველი, მაგრამ თქვენ არასდროს არ იცით, რა
გელოდებათ სამუშაო ადგილზე. სწორედ ამიტომ არის ძალიან
მნიშვნელოვანი გამოცდილება.
157
თავი მეორმოცე
ჰობი
159
სადაც არის ემოცია, იქვეა დაძაბულობა და ასევე წარმატების
შესაძლებლობა. თუ თქვენ გიყვართ ვინმე ან რამე, ფსონები
იმატებს, შესაძლო გამარჯვება გპირდებათ დიდ სიხარულს,
ხოლო მარცხის გადატანა მეტად რთულდება. მიიღეთ თამაშის
პირობები და გააკეთეთ ყველაფერი, რაც თქვენს ძალებშია.
160
სრულად, თქვენ აჩვენებთ მაქსიმალურ შედეგს და ეს საკმარისი
მიზეზია იმისთვის, რომ მუდმივად ასე მოიქცეთ, რითაც არ უნდა
იყოთ დაკავებულნი.
თავი ორმოცდამეერთე
ცოდნა
162
და არ გესმოდეთ მისი აზრი. თქვენ უნდა დაინახოთ, თუ რა
ხდება დაფაზე, სხვაგვარად დაკარგავთ თამაშის სადავეებს.
არასდროს გააკეთოთ სვლა, რომლის აზრიც არ იცით და ეცადეთ
აღიქვათ ყველა დებიუტი, კომბინაცია, თუ საბაზისო დასასრული,
რომელთა დამახსოვრებასაც გეგმავთ.
გაგება - გამარჯვების გასაღებია. ცოდნა - არის ძალა. იყავით
დარწმუნებულნი იმაში, რასაც აკეთებთ და თქვენი წარმატების
შანსები გაიზრდება.
163
ადგილი.
გაგებას შეუძლია, რომ აჯობოს მახსოვრობას, მაგრამ გაგება
რომელიც არის გამყარებული მახსოვრობით, ყოველთვის აჯობებს
თითოეულ მათგანს. ცოდნა - ძალაა იმ შემთხვევაში, თუ ეს
ჭეშმარიტი ცოდნაა. მაგრამ ღრმა ცოდნა, გამყარებული კარგი
მახსოვრობით, არის კიდევ მეტი ძალა.
164
196) დაიმახსოვრეთ საბაზისო ტაქტიკური ილეთები.
ეს პრინციპი ძალიან გავს წინას, მაგრამ მათ შორის მაინც არის
მცირეოდენი განსხვავება. ცოდნა იმისა, თუ რა შეუძლია
ცალკეულ ფიგურას, დაგეხმარებათ გაიგოთ, თუ როგორია მათი
შესაძლებლობა მათი კომბინირების შემთხვევაში. მხოლოდ იმ
შემთხვევაში, თუ თქვენ იცით საბაზისო ტაქტიკური ილეთები,
შეგეძლებათ ჩაიფიქროთ და განახორციელოთ რთული
კომბინაციები.
იგივე პრინციპი გამოიყენება სტრატეგიაში, დებიუტებში და
პაიკთა სტრუქტურაში. იდეა მდგომარეობს იმაში, რომ
აუცილებელია თავიდან აითვისოთ პრიმიტიული საბაზისო
მოქმედებები და შემდეგ გადახვიდეთ რთულ კომბინაციებზე,
რომლებიც შედგებიან სწორედ ამ პრიმიტივებისგან.
სანამ სიარულს ისწავლი, აუცილებლად უნდა ისწავლო ხოხვა
და სანამ სირბილს ისწავლი, უნდა ისწავლო სიარული. მუსიკოსი
ვერასოდეს დაიპყრობს მსმენელის გულს, თუ არ იცის გამები.
ყველაფერი რთული შედგება, მარტივი ელემენტების
კომბინაციისგან. აითვისეთ ისინი და თქვენ წინ წაიწევთ იმ
გზაზე, რომელსაც ჭეშმარიტი აღქმის გზა ეწოდება.
თავი ორმოცდამეორე
თავის მართლება
165
გადაგატანინებთ, ამ მოვლენის ნამდვილი მიზეზებისგან.
167
საკუთარ წარუმატებლობას, თქვენ მოგეცემათ შანსი გაძლიერების
და აღქმის უნარის გამდიდრების.
168
პარტიებს, უნდა განიხილოთ და გაანალიზოთ ისინი.
მიუხედავად საბოლოო შედეგისა, ყველაფერი რასაც არ უნდა
აკეთებდეთ, უნდა გამოიყენოთ როგორც სწავლისთვის
განკუთვნილი მატერიალი, რომლებიც გიღრმავებთ
გამოცდილებას. ამისთვის საჭიროა, უბრალოდ სწორი განწყობა.
თუ თქვენ გსურთ რაიმეს სწავლა ან რაიმეს გაუმჯობესება,
საკუთარ ცხოვრებაში, უბრალოდ მიაქციეთ ყურადღება იმას,
რასაც აკთებთ და მოახდინეთ მოქმედებათა შედეგების
კრიტიკული ანალიზი. შემდეგ განაგრძეთ ცხოვრება, მაგრამ
გაითვალისწინეთ მიღებული დასკვენები.
169
როგორ ღრმათაც არ უნდა ჩაეფლოთ ჭადრაკში, რა დონეზეც არ
უნდა თამაშობდეთ, ჯილდო ყოველთვის იქნება პირდაპირ
პროპორციონალური იმ ძალისხმევის, რომელიც თქვენ მასში
ჩადევით.
ჩვენ ამას აღვიქვამთ ინტუიციურად. გრძლევადიან
პერსპექტივაში სარგებელი, რომელსაც ვღებულობთ ნებისმიერი
საქმიანობისგან, არის პირდაპირ პროპორციული იმ
ძალისხმევისა, რომელსაც ჩვენ ვწევთ წარმატების მისაღწევად.
სწორედ ეს არის ცხოვრების გზა ანუ დაო.
170