You are on page 1of 2

Dik lo thei lo – Bible

J.H. Lalhruaizela

Luka pawhin a hresual ve palh hlauh mai a; mihringte te hi tisual thei vek kan ni a,
Chanchinbu mite fimkhur teh u tih lam hawia Revd Chuauthuama thusawi chu kan chai zui
luai luai a. Revd Chuauthuama’n ‘Dr. Luka meuh pawhin tihsual palh a nei ve thei’ a tih lai
tak a history rawn umzui erawh chu tlemte an ni a. Helaia Luka tihsual nia sawi lai tak hi huai
taka ngaihdan sawitu zingah pawh kan pawm duh dana ziaktute ngaihdan leh sawifiahna sawi
chhawng thei lo kan awm fur mai thei. Kan buaipui zawk chu Bible-ah hian dik lo a awm thei
dawn em ni tih hi niin a lang. Revd Chuauthuama thuziak rawn chhangtu VL Fanai leh P.C.
Biaksiama te pawh khan a history lama a dik zawk leh zawk loh lam aiin Bible-a thu dik tawk
lo deuh awm thei anga sawi kha an helh ber zawk a ni em aw a tih theih.
Hla phuahtu inchuh chungchangah te kan mithiamte an inhnial thin a, ngaihnawm ti
takin mipuiten kan chhiar a, mahse mipuiten kan ngaihdan leh rin dan kan sawi zui luai luai
ngai lem lo. Tunhnaiah pawh Zoluti (Mary Winchester) lak letna hmun chungchanga
ngaihdan phir awm chu Khawvel Sunday School Ni zirlai vangin sawi lar thar a ni a, mahse
mipuiten kan sawi luai luai lo va, mithiamte thuziak atangin ngaihdan a duh chuan kan lo
siam ve mai a. Tun tumah hi chuan Isua pian laia Suria governor hi Kurini-a a ni em tih lai
takah hi chuan mipuite kan tui pha vak lo; Dik lo thei lo Bible-ah hian Dik lo a awm thei
dawn em ni tih zawk hi a ni kan buaipui ni.
Dik lo thei lo hi Bible tawngkam a ni lo va, kohhran thurin tawngkam zawk a ni a. Bible
pawm dan chungchanga Bible tawngkam chu ‘thawk khum’ tih hi a ni a (II Tim 3:16). He
tawngkam Paula’n a sawi dan chu ‘Pathian Lehkha Thu zawng zawng hi Pathian thawk
khuma pek a ni a, zirtir kawngah te, thiam loh chantir kawngah te, zilh kawngah te, felna
zirtir kawngah te a sawt bawk a ni’ a ti a; dik lo a awm theih leh theih loh thu a sawi lo va.
Kumin Nilai Zan Thupui bu ziaktu pawhin dik lo awm theih leh theih loh lam sawi lovin
thawk khum awmzia chu Pathian Thlarau Thianghlim hruainaa Pathian inpuanna ziahna a nih
vang tih ang deuhin a sawifiah a ni. Paula’n Pathian lehkha Thu a tih zingah hian Thuthlung
Thar bute hi chu a tel kher lo mai thei e; mahse ringtute chuan Bible-a bu 66 te hi Pathian
thawk khuma pek a nih kan pawm.
Bible ‘dik lo thei lo’ tih tawngkam hi kohhran siam that hunlaia chher niin kohhran
hruaitu Pope dik lo thei lo nia ngaih chu Bible zawk hi dik lo thei lo chu a ni tiin Kohhran
siam that hna thawktuten an sawi a. Hei hi kohhran thurinah kan pawm a, kan pawm dan chu
‘rinna leh thiltih tehna dik lo thei lo’ tih a ni. Hemi awmzia hi kumin Nilai Zan Thupui bu
ziaktu vek chuan ‘…Bible thu hi kan rinna kaihruaitu leh kan nun dan a dik nge dik lo
intehna ber turah kan pawm tihna’ (p.12) tiin a sawi a; Bible-ah dik lo a awm theih leh theih
loh a sawi zui lo.
Kum 1995-a Nilai Zan Thupuia kohhran thurin zir a nih kum kha chuan a ziaktu Rev.
C. Rosiama kha chuan a sawi thui deuh a, ‘Bible hi rinna leh thiltih tehna dik lo thei lo a ni
kan tih hian Bible-ah hian thil dik lo pakhat mah a awm lo kan tihna a ni lo. A ziaktu leh a
chhuahtu tihsual palh chu a awm thei. Rin dan leh pawm dan dik leh dik lo teh nan te, thiltih
leh nun dan dik leh dik lo teh nan te Bible zirtirna hi a tling tawk a, heng bak hi tehna tur dik
tluantling a awm lo tihna a ni’ tiin a sawi a. Bible-a tihsual a awm theih dan pawh entirna
tarlangin ‘Mat 27:9-10-a zawlnei Jeremia sawi anga ziak hi zawlnei Zakaria 11:12-13 ami a
ni a, tihsual palh ni ngei tur a ni’ tiin a sawi bawk (p.16).
Hetiang a nih avang hian Bible hi Pathian inpuanna – thawk khum a nih avangin a
thuchah hi nung a, kan chhandamna atan leh kan nun dan teh nan a dik lo thei lo a ni tiin
pawm ila a tawk hmel viau. Duhthawh taka Bible-a tihsual awm miah lo anga pawm tumtute
hian kohhran thurinin a sawi dan leh kohhran hruaitute hrilhfiah thin dan pelin kan pawm
tihna a nih hmel a. Kohhran thurin leh inzirtirna pela mahni duhdana Pathian thu pawm dan
nghet tak neih hi kalsualna nen a inhnaih avangin fimkhur a tha khawp mai.
Hman deuha kan Mizo Bible hawrawp hraw tha taka chhut rawn chhuakah leh Lehlin
Thar chhuak hmasa lamah khan chhutsual a awm nual mai a. Hetianga mihringte famkim
lohna Bible-a a lan theih chuan, a lehlin hnaah te, kuta ziak chhawnnaah te leh a tira
ziaktuteah pawh tihsual a awm thei ang tih hi pawm a hrehawm lem lo. Hetianga pawm mai
loh chuan kumin Puitling Sunday School zirlaibu-a Jona nghapui kaw chhunga a awm thu
sawizauna atana chang tlawh chhan Mat 12:40 ‘…mihring fapa hi ni thum leh zan thum lei
kawchhungah a awm bawk tur a ni’ (p.34, 41) tih te hi hriatfiah a har; Isua kha ni thum leh
zan thum lei kawchhungah a awm tlat si lo va. Luka 11:30 en erawh chuan a mam thei deuh
thung a ni.
Kohhran thurin awmzia sawifiahnaa Bible-ah hian tihsual palh a awm thei tih sawia
kohhran mipui hnara Bible pawh hnawl mai tura ngaih pawh hi a ngahdan dik a ni kher lo
mai thei. Kohhran mipuite hi kohhran hruaituten thudik thup then a, thu puar pawleng
ngaihthlak nuam an sawiin a hip khawm kan ni lo. Thlarau Thianghlimin kan chhandamna
atana Isua min kawhhmuh pawmtu - ringtute awm khawm kan ni. Chuvangin kohhran
hruaitute hian thudik tak sawiin huaisen takin min kaihruai se a tha berin a rinawm. Mipui
duh zawng leh lawm zawnga thusawi tum lovin, tuten emaw liberal emaw conservative
emawa an puhna tur lam ngaihtuah lovin huaisen takin ‘a ni chu a ni, ni lo chu ni lo’ (cf. Mat
5: 37) tiin min hruai zel se a duhawm hle.
Mipuite hi chuan a mak leh ngaihnawm kan um fo. Jona chungchangah pawh nghapui
kaw chhunga mihring dam theih leh theih loh lam kan buaipui vak thin. Pathian thil tih
theihna nen chuan nghapui kaw chhungah Jona a dam thei ang tih hi a rinhlelhawm lo va, a
rinhlelhawm loh zia thildang hlamchhiaha uar taka sawi zui vak a tul ber lo. Miin Jona
lehkhabu hi Samari mi tha tehkhin thu anga a tak awm lo tehkhin thu a ni an tih pawhin
Pathian thiltih theihna an rinhlelh vang a ni lovang. Pathian thawk khum Jona lehkhabu
thuchah laipui ber - Pathian hi hnam tin hmangaihtu a ni tih ‘Pathian aw’ hi hre thar leh ila
kan hlawkpui ber ang.
Tin, hetianga Bible pawm dan sawi nikhuaa Bible zirtute chungchang sawina
tawngkam lo ri tel ve fo chu ‘inzir bo’ tih hi a ni. Hetiang tawngkam hmangtute hian an
tawngkam hman hi an ngaihtuah chiang lo a nih a rinawm; rinna leh thiltih tehna dik lo thei
lo tia kan pawm hi zir vaka bo pui mai theih, zir chian pawh dawl lo anga ngaih theih
tawngkam kan hmang hi Bible ngainatu tan chuan a hrilhhaithlak ang reng khawp mai. Bible
hi a ril a, a dik a, Pathian inpuanna a nih avangin a zir nasa apiangin Pathian ropui zia an hmu
nasa a ni zawk si a. Bo thin chu mahni duh dana Bible hrilhfiah thin te leh Bible chhiar ngai
lo te an ni zawk. Mizo Pathian thu zir zingah kohhran thurin atanga bo an awm a rinawm loh
a, tute emaw ngaihdan leh duhdan atanga bo chu an awm mahna!! Chuvangin mi thuziak leh
sawi kan thlir danah pawh a mihring kan en lutuk loh nan fimkhur a tha khawp mai. Josua ni
auh din chungchang pawh ‘ni a duai’ tih a pawmawm ti zo chiah a, midangin Nilai zan thupui
bua an rawn ziah ve a helh leh vak si te pawh a awm theih si a.

You might also like