Σ

ΡΗ
Φροντιστήρια Κ.Κατσακιώρης
Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Λυκείου

ΙΩ
Επιμέλεια : Κ.Κατσακιώρης

ΑΚ
Η πολιτική του χρόνου
Eίστε σίγουροι ότι έχετε χρόνο να διαβάσετε αυτό το κομμάτι;
Ζούμε, άλλωστε, σε μια εποχή διαρκούς χρονικής πίεσης, όπου η
πραγματοποίηση πολλών αναγκών και επιθυμιών μας εξαρτάται από

ΤΣ
την εξασφάλιση του πολυπόθητου «κενού». Καθώς η λίστα των
υποχρεώσεων μεγαλώνει, οι ώρες και τα λεπτά που περνούν γίνονται
όλο και πιο πολύτιμα όσο και αδυσώπητα. Ωστόσο ο χρόνος, ως
πολύτιμο αγαθό, απουσιάζει από την πολιτική ρητορική. Δεν

ΚΑ
αναφέρεται στις διακηρύξεις των κομμάτων, ούτε στις προγραμματικές
δηλώσεις των υποψηφίων. Πολλοί είναι οι πολιτικοί που υπόσχονται
καλύτερες μέρες ή περισσότερες παροχές, αλλά κανείς περισσότερο
χρόνο.
Κι όμως, ο χρόνος αναδεικνύεται όλο και πιο πολύ σε μείζον
πολιτικό ζήτημα. Η αγανάκτηση του κοινού για τις συγκοινωνίες, τα
Κ.

νοσοκομεία και τις δημόσιες υπηρεσίες οφείλεται κυρίως στο χρόνο

που χάνει σε ατέλειωτες ουρές και αίθουσες αναμονής. Η απαίτηση
για μεγαλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την
προσωπική ζωή υπαγορεύεται από την ανάγκη μας να ελέγχουμε
Α

καλύτερα το χρόνο μας. Κι όσο περισσότερο συνειδητοποιούμε την

αξία του, τόσο εντονότερα αντιδρούμε όταν μας τον στερούν. Στην
ΡΙ

ουσία λειτουργεί ως ένα δεύτερο νόμισμα, αφού τον ξοδεύουμε, τον

επενδύουμε και τον εξοικονομούμε, όπως ακριβώς και τα χρήματα. Κι
όλοι γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό μπορεί το χρήμα, ή η προοπτική της
ΤΗ

απόκτησής του, να επηρεάσει την έκβαση των εκλογών!

Παράλληλα, παρατηρείται μια αλλαγή νοοτροπίας απέναντι στον
ελεύθερο χρόνο. Στις δεκαετίες του ΄80 και του ΄90, το στρες ήταν
προνόμιο των ισχυρών και των επιτυχημένων. Εάν δεν ήσουν
μονίμως απασχολημένος δεν ήσουν τίποτα. Σήμερα οι οικονομικοί και
ΤΙΣ

πολιτικοί ηγέτες έχουν αρχίσει να περηφανεύονται για τη δυνατότητά

τους να ασχολούνται με τα χόμπι τους. Το να ελέγχει κανείς τον
ελεύθερο χρόνο του αποτελεί σύμβολο ενός νέου στάτους.
… Η πολιτική μπορεί να έχει αντίκτυπο στο χρόνο μας με πολλούς
ΟΝ

τρόπους, γι΄ αυτό και n εισαγωγή της μεταβλητής του χρόνου στη
χάραξη πολιτικών γίνεται όλο και πιο αναγκαία. Μια προφανής
εφαρμογή είναι n καλύτερη οργάνωση της δημόσιας διοίκησης για την
ταχεία εξυπηρέτηση των πολιτών. Μία άλλη, n καθιέρωση της
εργασίας από το σπίτι. Ωστόσο ο πολιτικός σχεδιασμός δεν πρέπει να
ΦΡ

εξαντλείται εκεί. Στην πρόσφατn προεκλογική εκστρατεία τnς

Κώστας κατσακιώρης
 Σ
ΡΗ
Βρετανίας, οι Εργατικοί προσπάθησαν, για παράδειγμα, να αγγίξουν
τις γυναίκες ψnφοφόρους, μιλώντας συνεχώς για τnv παιδεία, τnv
υγεία και τnv εγκλnματικότnτα, που κατά παράδοσn θεωρούνται
"γυναικεία θέματα». Αυτό όμως που πραγματικά καίει τις σημερινές

ΙΩ
γυναίκες είναι ο χρόνος. Χωρίς αμφιβολία, n ομάδα του πλnθυσμού
που διεκδικεί το ρεκόρ υποχρεώσεων και άγχους είναι οι γυναίκες με
οικογένεια και πλήρn απασχόλnσn. Η αναπροσαρμογή, λοιπόν, τnς

ΑΚ
οικογενειακής πολιτικής ή τnς πολιτικής των δύο φύλων στα νέα
χρονικά δεδομένα θα είχε, ενδεχομένως, πολύ μεγαλύτερn απήχηση
από αόριστες υποσχέσεις για πάσnς φύσεως «παροχές».
Στα επόμενα χρόνια ίσως να δούμε τέτοιες αλλαγές. Για τnv ώρα, οι

ΤΣ
πολιτικοί εξετάζουν σχολαστικά κάθε στρατηγική από πολλές και
διάφορες οπτικές γωνίες, αυτών των οικονομικών επιπτώσεων, της
περιφερειακής ανάπτυξnς, του περιβάλλοντος, των δύο φύλων, αλλά
όχι ακόμn του χρόνου. Επειδή όμως ο χρόνος είναι φύσει αμείλικτος,

ΚΑ
δεν θ’ αργήσει να βρεθεί στο προσκήνιο. ΄Ισως τnv επόμενη δεκαετία
οι νικnτές των εκλογών να μnν είναι εκείνοι που μας υπόσχονται ένα
«καλύτερο μέλλον», αλλά, πολύ απλά, εκείνοι που θα μας δώσουν
πίσω το χαμένο μας χρόνο...

ΛΗΔΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ - δημοσίευμα, εφημερίδα Ελευθεροτυπία

Κ.

Ασκήσεις
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου με επικοινωνιακό
ύφος.
Α

(100-120 λέξεις)
25 μονάδες
ΡΙ

Β.
1. Να γράψετε τα συνώνυμα (από δύο) των λέξεων:
ΤΗ

α. αδυσώπητα
β. απαίτηση
γ. μονίμως
δ. καθιέρωση
ΤΙΣ

ε. αόριστες
στ. προσκήνιο

6 μονάδες
ΟΝ

2. β΄ παράγραφος
α. Να εξηγήσετε τον τρόπο/ους ανάπτυξής της.
β. Να γράψετε τα δομικά της μέρη, καθώς και τον πλαγιότιτλό της.
ΦΡ

10 μονάδες

Κώστας κατσακιώρης
 Σ
ΡΗ
3. Να εξηγήσετε σε μια παράγραφο τι εννοεί η αρθρογράφος με
τη φράση: «το να ελέγχει κανείς τον ελεύθερο χρόνο του αποτελεί
σύμβολο ενός νέου στάτους»

ΙΩ
8 μονάδες

4. Να εντοπίσετε τις λέξεις της τελευταίας παραγράφου που

ΑΚ
εκφράζουν συνυποδήλωση.

5 μονάδες

ΤΣ
5. Να εξηγήσετε συνοπτικότατα γιατί, σύμφωνα με το κείμενο, το
θέμα του ελεύθερου χρόνου καίει τις σημερινές γυναίκες.

6 μονάδες

Γ.
ΘΕΜΑ
ΚΑ
ΕΚΘΕΣΗ

Να υποθέσεις ότι είσαι σχολικός σύμβουλος και αποφασίζεις να

συντάξεις ένα κείμενο – ανοικτή επιστολή προς τους μαθητές,
Κ.

προκειμένου να αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους. Στην επιστολή,

που θα φιλοξενηθεί σε ενημερωτικά σχολικά έντυπα, να τονίσεις την
ανάγκη αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου και να προτείνεις τρόπους
δημιουργικής αξιοποίησής του. Να φροντίσεις, ώστε η επιστολή σου
(500-600 λέξεις) να επιτυγχάνει το κατάλληλο επικοινωνιακό
Α

αποτέλεσμα.
ΡΙ

40 μονάδες
ΤΗ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Στο κείμενό της «η πολιτική του χρόνου» η αρθρογράφος κ.
ΤΙΣ

Παπαδοπούλου διευκρινίζει πως παρότι η χρονική πίεση στην

εποχή μας είναι έντονη, εν τούτοις το θέμα του χρόνου απουσιάζει από
την πολιτική ρητορική. Επισημαίνει ότι με δεδομένες τις σύγχρονες
συνθήκες ζωής έχει αναδειχθεί σε πολιτικό ζήτημα. Είναι επιτακτική η
ανάγκη διεύρυνσής του ιδιαίτερα σήμερα που ο έλεγχος του
ΟΝ

ελεύθερου χρόνου αποτελεί σύμβολο δύναμης. Εκτιμά ότι είναι

στενή η σχέση των πολιτικών εξελίξεων με την πολιτική στο θέμα του
χρόνου. Παρουσιάζει λοιπόν κάποια μέτρα διεύρυνσης του
ελεύθερου χρόνου, όπως την τηλεργασία, την αναβάθμιση της
δημόσιας διοίκησης και την εφαρμογή, ειδικά για τις γυναίκες, μιας
ΦΡ

νέας οικογενειακής πολιτικής των δύο φύλων. Τέλος, προβλέπει πως

Κώστας κατσακιώρης
 Σ
ΡΗ
στο άμεσο μέλλον το θέμα του χρόνου θα τεθεί στο προσκήνιο της
πολιτικής.

Β.

ΙΩ
1. αδυσώπητα: σκληρά, ανελέητα
απαίτηση: αξίωση, επιθυμία, ανάγκη
μονίμως: συνεχώς, αενάως, ασταμάτητα

ΑΚ
καθιέρωση: εγκαθίδρυση, θέσπιση
αόριστες: γενικές, αφηρημένες
προσκήνιο: επιφάνεια, επικαιρότητα

ΤΣ
2. 2η παράγραφος
α. Αναπτύσσεται με αιτιολόγηση: αιτιολογεί, γιατί ο χρόνος είναι
μείζον πολιτικό ζήτημα ( η αγανάκτηση του κοινού για τις

ΚΑ
συγκοινωνίες, τα νοσοκομεία..., η απαίτηση για μεγαλύτερη
ισορροπία.., όσο περισσότερο συνειδητοποιούμε την αξία
του....αντιδρούμε όταν μας τον στερούν), - και με αναλογία:
παραθέτει τις δυνατότητές του κατ΄ αναλογίαν με το νόμισμα(
...αφού τον ξοδεύουμε, τον επενδύουμε και τον εξοικονομούμε
όπως ακριβώς και τα χρήματα)
Κ.

β. Δομικά μέρη παραγράφου:

Θεμ.Περίοδος: «Κι όμως, ο χρόνος αναδεικνύεται ... πολιτικό
ζήτημα».
Σχολιασμός: «Η αγανάκτηση του κοινού .... και τα χρήματα».
Κατακλείδα: « Κι όλοι γνωρίζουμε .....έκβαση των εκλογών»
Α

Πλαγιότιτλος: Ο χρόνος αναδεικνύεται σε μείζον πολιτικό θέμα.

ΡΙ

3. Ο έλεγχος του χρόνου είναι σύμβολο ενός στάτους. Αποτελεί

προνόμιο κάποιων, μιας κατηγορίας ανθρώπων που κατέχουν
ΤΗ

υψηλή κοινωνική θέση. Είναι κατεξοχήν οι άνθρωποι της εξουσίας

και της οικονομικής δύναμης, που στις προηγούμενες δεκαετίες
ήταν μονίμως απασχολημένοι. Τώρα όμως αλλάζουν οι συνήθειες
και οπ τρόπος ζωής, αλλάζει κι η θεώρηση του ελεύθερου
ΤΙΣ

χρόνου. Σίγουρα αυτοί που μπορούν να ελέγχουν τον ελεύθερο

χρόνο τους σημαίνει ότι έχουν λύσει τα προβλήματα της βιοπάλης
… Είναι οι προνομιούχοι της εποχής μας, αυτοί που πράγματι
έχουν υψηλό στάτους.
ΟΝ

4. Δούμε, ώρα, στρατηγική, οπτικές γωνίες, φύσει αμείλικτος, βρεθεί,

προσκήνιο, δώσουν, πίσω, χαμένο μας χρόνο.
ΦΡ

5. Το ζήτημα του ελεύθερου χρόνου καίει στην εποχή μας τις

Κώστας κατσακιώρης
 Σ
ΡΗ
γυναίκες και περισσότερο μάλιστα αυτές που έχουν οικογένεια και
πλήρη επαγγελματική απασχόληση. Είναι εκείνη η ομάδα του
πληθυσμού που έχει αναλάβει πολλές δραστηριότητες, τόσο μέσα
όσο και έξω από το σπίτι. Έχουν πολλές ευθύνες, αφού δεν είναι

ΙΩ
μόνο μητέρες- νοικοκυρές, αλλά και εργαζόμενες. Η ανταπόκρισή
τους στους σύνθετους και συγκρουόμενους αυτούς ρόλους
εντείνει τη χρονική πίεση και περιορίζει αισθητά τον ελεύθερο

ΑΚ
χρόνο τους.

ΤΣ
Γ. ΕΚΘΕΣΗ

(ενδεικτική προσέγγιση)

ΚΑ
Ανοικτή επιστολή

Αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες,

Έχουν πει πολλοί πως οι μαθητές είναι οι πιο σκληρά εργαζόμενοι

Κ.
Ελληνες. Και ανήκω σ’ αυτούς που συμμερίζονται απόλυτα αυτήν την
άποψη. Ζώντας την εκπαίδευση εκ των ένδον, ως σχολικός
σύμβουλος, γνωρίζω πολύ καλά τις υποχρεώσεις σας και κατανοώ
πλήρως την πίεση του χρόνου που αισθάνεστε, καθημερινά.
Ο ελεύθερος χρόνος είναι πολύτιμος για όλους μας. Είναι ο καθαρά
Α

προσωπικός χρόνος, αυτός που αφιερώνει ο καθένας αποκλειστικά

στον εαυτό του. Ο χρόνος που μας επιτρέπει να αποδράσουμε από τη
ΡΙ

μονότονη καθημερινότητα. Ο Αριστοτέλης μάλιστα αιώνες πριν, και

παρότι ήταν άλλες οι κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, απόλυτα
διαφορετικές απ’ ό,τι οι σημερινές αναγκαιότητες και απαιτήσεις, τόνιζε
ΤΗ

με έμφαση την «προτεραιότητα» του ελεύθερου χρόνου έναντι του

εργάσιμου. Κι αυτή η αξιολόγησή του είναι διαχρονική και προδήλως
επίκαιρη στις σημερινές αλλοτριωτικές συνθήκες ζωής και εργασίας.
Αυτό που δικαιολογημένα θεωρείται η πραγματική ζωή και αποτελεί
ΤΙΣ

αναφαίρετο δικαίωμά μας είναι ο ελεύθερος χρόνος.

Ο ελεύθερος χρόνος είναι τ’ αληθινά βιώματα. Μας παρέχει τη
δυνατότητα καλλιέργειας, προσωπικής ελευθερίας και ολοκλήρωσης.
Μας προσφέρει πολλές ευκαιρίες περισυλλογής, αυτοσυγκέντρωσης,
ψυχαγωγίας, ελευθερίας, ανανέωσης και δημιουργίας. Κι όσο
ΟΝ

αισθανόμαστε ασφυκτικά, άλλο τόσο βιώνουμε την ανάγκη να

ξεφύγουμε από τις συμπληγάδες της καθημερινότητας κι αναζητάμε τη
«λύτρωση» μέσα απ’ αυτόν. Μπορούμε ν’ αναπληρώσουμε τις
δυνάμεις μας, ν’ αναζητήσουμε διεξόδους, ικανοποιώντας τα ποικίλα
ΦΡ

ενδιαφέροντά μας.

Κώστας κατσακιώρης
 Σ
ΡΗ
Ιδιαίτερα στην εποχή μας ο ελεύθερος χρόνος, η σχόλη, τείνει να
γίνει η πραγματική ζωή, αφού ο αστικός τρόπος ζωής με τον
καταναλωτικό και ανταγωνιστικό χαρακτήρα, μας εξουθενώνει όλους.
Και για εσάς τους εφήβους είναι πιεστική η καθημερινότητα, αφού

ΙΩ
καλείστε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις του παρόντος και του
μέλλοντος και δε ζείτε την ανεμελιά της ηλικία σας. Υποβάλεστε σε μια
εξαντλητική διαδικασία (σχολείο, φροντιστήρια κ.τ.λ), που περιορίζει

ΑΚ
αισθητά το διαθέσιμο ελεύθερο χρόνο σας. Γι’ αυτό και δεν πρέπει να
τον αφήνετε αναξιοποίητο, δεν επιτρέπεται η κατασπατάλησή του.
Μπορείτε ν’ ασχοληθείτε με πληθώρα δημιουργικών δραστηριοτήτων,
να τον αξιοποιήσετε και έτσι να ψυχαγωγηθείτε πραγματικά.

ΤΣ
Βέβαια, η δημιουργική αξιοποίησή του είναι υπόθεση κατ’ εξοχήν
προσωπική και αφορά τις ατομικές επιλογές, τις δυνατότητες και τις
ευκαιρίες που σας παρουσιάζονται. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να
τον αξιοποιήσετε δημιουργικά. Μπορείτε ν’ ασχοληθείτε με τον

ΚΑ
αθλητισμό ή με τα ενδιαφέροντα (χόμπυ) στα πλαίσια του
ερασιτεχνισμού, που αναπτύσσουν τις δεξιότητες και το ταλέντο του
καθενός ή με διάφορα παιχνίδια, που αναπτύσσουν τη φαντασία,
οξύνουν το πνεύμα και καλλιεργούν την ομαδικότητα και τη
συνεργασία.
Εξίσου σημαντική είναι η μελέτη εξωσχολικών βιβλίων, ιδίως
Κ.

λογοτεχνικών, ώστε έτσι να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας και τις

ευαισθησίες σας, να ικανοποιήσετε τις πνευματικές σας αναζητήσεις.
Να θυμάστε ότι ένα καλό βιβλίο είναι ανοικτό παράθυρο στον κόσμο,
είναι σύντροφος στις δύσκολες ώρες σας. Αλλά και οι ενασχολήσεις
με τις άλλες μορφές τέχνης σας δίνουν τη δυνατότητα να
Α

καλλιεργήσετε τον εσωτερικό σας κόσμο και ν’ αποκτήσετε

πνευματική και συναισθηματική ωριμότητα.
ΡΙ

Επιπροσθέτως, προσφέρουν ψυχική ηρεμία και ανάταση οι

περιηγήσεις και οι αποδράσεις στη φύση, καθώς επίσης οι
ενασχολήσεις με περιβαλλοντικές, πολιτιστικές, ανθρωπιστικές και
ΤΗ

κοινωνικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του εθελοντισμού. Όλα αυτά

αναπτύσσουν το πνεύμα του αλτρουισμού και νοηματοδοτούν τη
ζωή.
Είναι, λοιπόν, σημαντικότατο να αξιοποιούμε τον ελεύθερο χρόνο
ΤΙΣ

μας, για να μην επέρχεται πλήξη, ανία, αποχαύνωση και άρνηση της
ελευθερίας μας. Δεν επιτρέπεται να σπαταλάμε άπειρες ώρες της
ημέρας μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή της τηλεόρασης,
παρακολουθώντας κάκιστες σειρές και κοινωνικές ιστορίες χαμηλής
ποιότητας. Αυτά τα τηλεοπτικά υποπροϊόντα μας αποχαυνώνουν και,
ΟΝ

αν μη τι άλλο, προσβάλλουν τη νοημοσύνη μας και την αξιοπρέπειά

μας.
Σας καλώ, αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες, να αντιστέκεστε στους
συρμούς και στις μαζικές εκδηλώσεις που δημιουργεί η βιομηχανία του
ΦΡ

ελεύθερου χρόνου. Να είστε επιλεκτικοί στο τι θα κάνετε, τι θα

Κώστας κατσακιώρης
 Σ
ΡΗ
διαβάσετε, τι θα δείτε, ώστε στον ελεύθερο χρόνο σας να ικανοποιείτε
τα ενδιαφέροντά σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, προκειμένου να
δώσετε πραγματικό νόημα στη ζωή σας.

ΙΩ
Με αγάπη

ΑΚ
ο σχολικός σύμβουλος

ΤΣ
ΚΑ
Κ.
Α
ΡΙ
ΤΗ
ΤΙΣ
ΟΝ
ΦΡ

Κώστας κατσακιώρης