Rich Narayan P.

Adle V-Africa
Labanan sa Mactan
Ang Labanan sa Mactan (Sebwano: Gubat sa Mactan) ay naganap sa Pilipinas noong 27 Abril 1521.
Natalo ng hukbo ni Lapu-Lapu, datu ng Pulo ng Mactan, ang mga kawal na Kastila sa pamumuno ng
Portuges na kapitan at eksplorador na si Fernando Magallanes. Napatay ng mga tribung sundalo si
Magellan, na nagkaroon ng alitang pampolitika at pagkakaribal kasama si Lapu-Lapu. Noong 16 Marso
1521 (kalendaryong Kastila), natanaw ni Magellan ang mga kabundukan ng ngayo'y Samar habang nasa
isang misyon upang hanapin ang pakanlurang ruta sa mga kapuluang Maluku para sa Espanya.
Nang sumunod na araw, inutos ni Magellan na iangkla ang kanilang mga barko sa mga baybayin ng
Kapuluang Homonhon. Doon ay kinaibigan niya sina Raha Kulambu at Raha Siagu na pinuno ng
Limasawa na gumabay sa kanya sa Cebu. Ang hari ng Cebu na si Raha Humabon at ang kanyang reyna
ay binautismuhang Katoliko na kumukuha ng mga pangalang Carlos bilang parangal kay Haring Carlos
ng Espanya at Juana bilang parangal sa ina ni Carlos. Upang alalahanin ang pangyayaring ito, ibinigay ni
Magellan kay Juana ang Santo Niño bilang tanda ng bagong alyansa. Dahil sa impluwensiya ni Magellan
kay Raha Humabon, ang isang kautusan ay inutos ni Humabon para sa mga kalapit na hepe na ang bawat
isa sa kanila ay magbibigay ng mga suplay ng pagkain sa mga barko at pagkatapos ay magkokonberte sa
Kristiyanismo. Ang karamihan sa mga hepeng ito ay sumunod dito ngunit si Datu Lapu-Lapu na isa sa
mga pangunahing hepe sa loob ng pulo ng Mactan ang tanging tumutol.
Tumangging tanggapin ni Lapu-Lapu ang kapangyarihan ni Raha Humabon sa mga bagay na ito.
Iminungkahi nina Raha Humabon at Datu Zula kay Magellan na pumunta sa pulo ng Mactan at pwersahin
ang kanyang nasasakupan na si Datu Lapu-Lapu na sumunod sa kanyang mga kautusan. Nakita ni
Magellan ang oportunidad na palakasin ang umiiral na pakikipagkaibigang ugnayan sa pinuno ng
rehiyong Bisaya at umayon na pasukuin ang mapanghimagsik na si Lapu-Lapu. Ayon kay Antonio
Pigafetta, tinangka ni Magellan na hikayatin si Lapu-Lapu na sumunod sa mga kautusan ni Raha
Humabon sa gabi bago ang labanan. Ayon kay Pigafetta, si Magellan ay nagpakilos ng mga 49 katao na
may mga espada, kalasag, pana, at mga baril at naglayag para sa Mactan sa umaga ng ika-28 ng Abril,
1521. Pagkatapos ay tinangka ni Magellan na takutin ang mga ito sa pamamagitan ng pagsunog ng ilang
mga kabahayan sa ngayong Buaya ngunit kilala noon na Bulaia. Ang pagsunog na ito ang nagpagalit kay
Lapu-Lapu at kanyang mga mandirigma at sumalakay kay Magellan na nasugatan sa braso ng isang sibat
at sa hita ng isang kampilan.
Napanaigan ng mga mandirigma ni Lapu-Lapu si Magellan na sinaksak at tinaga ng mga sibat at espada.
Nagawa nina Pigafetta at iba pa na makatakas. Ayon kay Pigafetta, ang ilan sa mga tauhan ni Magellan ay
napatay sa labanan at ang ilang mga katutubong naging Kristiyano na tumulong sa kanila ay napatay ng
mga mandirigma ni Lapu-Lapu. Walang opisyal na mga tala ng bilang ng mga namatay ngunit binanggit
ni Pigafetta ang hindi bababa sa 3 Kristiyanong sundalo kabilang si Magellan. Ang mga kaibigan ni
Magellan na sina Raha Humabon at Datu Zula ay hindi sumali sa labanan dahil sa kautusan ni Magellan
at nanood sila mula sa malayo. Iniulat ni Pigafetta na nagpadala ng mensahe si Humabon na kung
ibabalik ng mga mandirigma ang mga katawan ni Magellan at mga tripulante nito, sila ay bibigyan ng
kasing daming kalakal na naisin nila. Ang tugon ni Lapu-Lapu ay, "Hindi namin ibibigay ang katawan ng
kapitan para sa lahat ng mga kayamanan ng daigdig dahil ang kanyang katawan ay tropeo ng aming
pagwawagi laban sa mga mananakop ng aming baybayin". Ang ilan sa mga kawal na nakaligtas sa
labanan at bumalik sa Cebu ay nilason sa pistang ibinigay ni Raha Humabon. Si Magellan ay hinalinhan
ni Juan Sebastián Elcano bilang komander ng ekspedisyon na nag-utos ng mabilis na paglisan matapos
ang pagtataksil ni Humabon. Si Elcano at kanyang armada ay naglayag pakanluran at bumalik sa Espanya
noong 1522 na bumubuo sa paglibot ng daigdig.

Rich Narayan P. Adle V-Africa

Battle of Mactan
The Battle of Mactan (Cebuano: Gubat sa Mactan; Filipino: Labanan sa Mactan; Spanish: Batalla de
Mactán) was fought in the Philippines on 27 April 1521, prior to Spanish colonization. The warriors of
Lapu-Lapu, a native chieftain of Mactan Island, overpowered and defeated a Spanish force fighting for
Rajah Humabon of Cebu, under the command of Ferdinand Magellan, who was killed in the battle.
According to the documents of Italian historian Antonio Pigafetta, Magellan tried to convince Lapu-Lapu
to comply with Rajah Humabon's orders the night before the battle,
At midnight, sixty of us set out armed with corselets and helmets, together with the Christian king, the
prince, some of the chief men, and twenty or thirty balanguais. [a type of Filipino boat] We reached
Mactan three hours before dawn. The captain did not wish to fight then, but sent a message to the natives
to the effect that if they would obey the king of Spain, recognize the Christian king as their sovereign, and
pay us our tribute, he would be their friend; but that if they wished otherwise, they should wait to see how
our lances wounded. They replied that if we had lances they had lances of bamboo and stakes hardened
with fire. They said that in order to induce us to go in search of them; for they had dug certain pit holes
filled with spikes between the houses in order that we might fall into them.
Pigafetta writes how Magellan deployed forty-nine armored men with swords, axes, shields, crossbows,
and guns, and sailed for Mactan in the morning of 28 April. A number of native warriors who had
converted to Christianity also came to their aid.According to Pigafetta, because of the rocky outcroppings,
and coral near the beach, the Spanish soldiers could not land on Mactan. Forced to anchor their ships far
from shore, Magellan could not bring his ships' cannons to bear on Lapu-Lapu's warriors, who numbered
more than 1,500."When morning came, forty-nine of us leaped into the water up to our thighs, and walked
through water for more than two cross-bow flights before we could reach the shore. The boats could not
approach nearer because of certain rocks in the water. The other men remained behind to guard the boats.
When we reached land, [the natives] had formed in three divisions to the number of more than one
thousand five hundred persons. When they saw us, they charged down upon us with ear-shattering loud
cries... The musketeers and crossbow-men shot from a distance for about a half-hour, but uselessly..."
The musketeers boats could not get close enough for their crossbows to reach shore due.
Magellan and his men then tried to scare them off by burning some houses in Bulaia. But the natives
surprised them by raining a barrage of arrows, but due to the shields and helmets of the Spaniards, they
left no permanent damage. "Seeing that, Magellan sent some men to burn their houses in order to terrify
them. When they saw their houses burning, they were roused to greater fury. Some of our men were killed
near the houses, while we burned twenty or thirty houses. So many of them rained down upon us that the
captain was shot through the right leg with a poisoned arrow. On that account, he ordered us to a frontal
assault. But the men took to flight, except ten to fifteen of us who remained with the captain. The natives
shot only at our legs, for the latter were bare; and so many were the spears and stones that they hurled at
us, that we could offer no resistance. The mortars in the boats could not aid us as they were too far
away."When the natives charged to their position, Magellan ordered his men to fire at them using their
rifles and crossbows, but for a short period of time. Out of ammunition, they switched to their swords and
axes and fought with the captain. At least 10 Spaniards were killed and the others withdrew.
Magellan's allies, Humabon and Zula, were said not to have taken part in the battle due to Magellan's
bidding, and they watched from a distance.