የፎክሎርና ባህል ብዝሃነት (Folklore & Cultural Diversity) ኮርስ

የግል ስራ ሁለት

የግል ስራ ሁለትን በተመለከተ ፡-- የተቋረጠውን የገፅ ለገፅ የመማር ማስተማር ስራ በግል ንባብ ለማስቀጠል ሁለት የሚነበቡ
አጫጭር ጽሁፎች ከመምህሬ ቀርበዋል፡፡ የቀረቡት በእንግሊዝኛ ነው፡፡ እነዚህን ሁለት ጽሁፎች በጥሞና በማንበብና ወደ
አማርኛ በመተርጎም የጽሁፍ ሪፖርት ማዘጋጀት ነው፡፡ እኔም እንደሚከተለው ለመስራት ሞክሬአለሁ ፡፡

ምንባብ - አንድ

የባህል ብዝሀነት

ስለ ባህላዊ ብዝሀነት ስንነጋገር፡- ብዙ ስንል ልዩነቱን እና ብዛቱን ማለታችን ነው። ስለዚህ ባህላዊ ብዝሀነት የሚለውን ቃል ስንጠቅስ
በልዩ ልዩ ባህል መካከል ውጤታማ እና አርኪ ሆኖ የሚኖርበት የኑሮ ዘይቤ እና መስተጋብርን ጨምሮ በአንድ ዓይነት ጂዮግራፊያዊ ቦታ
ውስጥ የሚኖሩ ባህሎች ;ወጎች፤ስርአቶች፤ቁስአካሎች ወ.ዘ.ተ.ነው። በአንድ በተወሰነ ቦታ የባህሎች ብዛት እውቀትን ለማዳበር እና
ለማስፋፋት ይረዳል፡፡ ምክንያቱም ፣- በሃይማኖት ፣ በእምነት ፣በቆዳ ቀለም ወይም በጾታ ወ.ዘ.ተ መካካል ልዩነት በሚኖርበት ጊዜ እንደ
መከባበርና እና መቻቻል ያሉ እሴቶችን በማጎልበት ፤ የሰውን ልጆች የተሻሉ ዜጋ ያደርገናል ፡፡
 በጣም ጥሩ ...
የባህል ብዝሀነት ምንድን ነው?

የባህል ብዝሀነት በተመሳሳይ ክልል ወይም በአንድ ጂኦግራፊያዊ አቀማመጥ ውስጥ ሊገኙ የሚችሉ ማህበረሰቦች ያላቸውን ልዩነት፤ብዛት
ና ባህሎች ይዘው በሰላማዊ መንገድ አብረው የሚኖሩበት ነው ፡፡ ስለዚህ በአንድ ቦታ ልዩ ልዩ የሆኑ ባህሎችን ማግኘት እንችላለን ፡፡

 በጣም ጥሩ ...
የባህል ብዝሀነት ባህሪዎች

• እንደየግለሰቡ ባህላዊ እድገት ከሆነ በባህል ብዝሀነት ውስጥ በርካታ ብዛት ያላቸው ባህሎች አሉ
• እንደ ጎሳ ፣ የቆዳ ቀለም ፣ ጾታ ፣ ቋንቋ ፣ ሃይማኖት ፣ ስነጥበብ ፤ አፈ ታሪክ እና የመሳሰሉት
የመለያ ገፅታዎች አሏቸው ፡፡
• በባህላዊ ብዝሀነት ውስጥ ልዩነቶችን ማግኘት እንችላለን ፡፡
• በርካታ ፣ ሃይማኖታዊ እና ፖለቲካዊ አቋሞች
• በመካከላቸው ብዛነት አለ ።
 ጥሩ ሙከራ ነው፡፡ ሆኖም በተለይም ከስራቸው ያሰመርኩባቸው ሁለቱ ባህሪያቶች ራሳቸውን ችለው ስለቀረቡ ግልፅነት
ይጎላቸዋል/የተሟሉ አይደሉም፡፡

የባህል ብዝሀነት ታሪክ

እ.ኤ.አ. በ 2003 በርካታ የዩኔስኮ አባላት የሰውን ልጅ ባህላዊ ፈጠራ፤ጥበብ፤እውቀት የመሳሰሉትን ለማስቆምና ህጋዊ እርምጃ
ለመውሰድ ጥሪ አቅርበዋል ፡፡ በጥሪው መሰረት የዩኔስኮ አጠቃላይ ጉባኤ ዋና ዳይሬክተር ሪፖርቱን እንዲያቀርቡ እና የባህላዊ ይዘቶችን
እና የኪነ-ጥበባዊ መገለጫዎችን ለመከላከል የመጀመሪያ ረቂቅ እንዲሰጡ ተደርጉአል፡፡ ይህም እ.ኤ.አ. በታህሳስ 2003 ዋና ዳይሬክተሩ
በተከታታይ የተለያዩ ስብሰባዎችን ከተሰበሰበቡ በኋላ ለጠቅላላ ጉባኤው ሪፖርት አቅርበዋል፡፡ በዚህ የመጀመሪያ ረቂቅ በጋራ ከቀረቡት
ውይይቶች እና የውሳኔ ሃሳቦች ጋር በመሆን እ.ኤ.አ. በጥቅምት 20 ቀን 2005 የባህል ብዝሀነትን የሚደግፍ ስብሰባም ተደርጎአል ፡፡
ስለዚህ የባህል ብዝሀነት መነሻውና ተቀባይነት ማግኘቱ ከዚህ በመነሳት እንደሆነ መረዳት ይቻላል፡፡

 ጥሩ ሙከራ የታየበት ሆኖ ነገር ግን ከስሩ ያሰመርኩበት በጣም የተሳሳተ ትርጉም ነው፡፡ ምክንያቱም ...
defense of human creativity የሚለው የሰውን ልጅ ባህላዊ ፈጠራዎች ለመጠበቅ/ለመከላከል የሚያስችል
ህጋዊ እርምጃ መወሰድ አለበት የሚል እንጅ ባህላዊ ፈጠራዎችን ለማስቆም/ለማዳከም ተብሎ የቀረበ ጥሪን
አያሳይም፡፡

የባህል ብዝኀነት ዓይነቶች

ብዙ ዓይነት የባህል ብዝሀነት አሉ ፡- ከእነዚህም አንዳንዶቹ

• የባዮሎጂካል ብዝሀነት ፣ -ተፈጥሮን የሚያጠቃልል ነው።
• የስራ ብዝሀነት ፣- ማህበራዊነትን የሚገልጽ ሲሆን አካላዊ ውስንነትንም ያሳያል ።
• የጾታ ብዝሀነት ;- ከሰው ልጅ ጸታዊ ልዩነት ጋር ይዛመዳል ።
• የበለጸገ ባህል ብዝሀነት ፡- በአንድ ማህበረሰብ ውስጥ የባህል እድገትን / በሌሎች ዘንድ ተቀባይነትን/
የሚያመክከት ነወ፡፡
• የሃይማኖት ብዝሀነትነት ፡- በዓለም ውስጥ ያሉትን ሁሉንም ሃይማኖቶች ያካትታል ፡፡
• የጎሳ ልዩነት፡- ተመሳሳይ ታሪካዊ ማንነት ፣ ቋንቋ እና ሃይማኖት በሚጋሩ ሰዎች ቡድን የተቋቋመ ።

 ጥሩ ነው ...

ቁስ አካል /መገለጫዎች/ Elements

• ተጨባጭ የቁስ አካል ክፍሎች፤- እንደ ልብስ ፣ ጥበባዊ ቦታ ፣ ግንባታዎች ፣ ህንፃዎች ፣ የስራ መሣሪያዎች እና እንደ ታሪካዊ
ሐውልቶች ያሉ ነገሮችን ያካትታል ፡፡

• ምሳሌያዊ ወይም መንፈሳዊ አካላት፤ -ሰፊ እምነቶች ፣ ሀይማኖቶች ፣ ሰብአዊ እሴቶች ፣ ሥነምግባር ፣ የሰዎች ተግባራት ፣ የሕግ እና
የስምምነት ሥነምግባር እና ማዕቀቦች ፣ የማኅበራዊ እና የፖለቲካ ድርጅት እና የመሳሰሉት ያካትታል ።

• ሀላፊነት ያለው የአንድ የህብረተሰብ ክፍል ታሪክ፤- ባሕልን የሚመሰርቱ ሁሉንም የባህል ባህሪያትን ያጠቃልላሉ ፡፡

 ጥሩ ሙከራ ነው፡፡ ነገር ግን ከመነሻው “Elements” ለሚለው ቁስ አካል /መገለጫዎች ብቻ ተብሎ ከሚታለፍ የባህል
ብዝሃነት ገፅታዎች ቢባል የተሻለ ገላጭ ይሆናል፡፡ ይህ ካልሆነ የተጠቀሱት ምን እንደሆኑና ለምን እንደቀረቡ ለጽሁፉ
አንባቢ ግልፅ አይሆኑም፡፡
ጥቅሞች

የባህል ብዝሀነት
• ለአዳዲስ ሀሳቦች አእምሮን ይከፍታል ፡፡
• ብዙ ፈጠራ አለው ፡፡
• የላቀ ችግር ፈች ነው፡፡
• ባህልን ያጠናክራል ፡፡
• በአንድ ቦታ ውስጥ የሚኖር ፈጠራን እና ችሎታን ይጨምራል።
• የተለያዩ ባህሎች ብዙ ዕውቀትን እና ተጨማሪ እይታን ያመጣሉ።

 በጣም ጥሩ ...

ጉዳቶች

• የራሳቸው ባህል በጣም ጥሩ እንደሆነ ከግምት ውስጥ የሚያስገቡ ሰዎች ከሌሎች

ጋር ውዝግብ እና አለመግባባት ይጀምራሉ ፡፡
• የባህሎች አሻሚነት እና ውስብስብነት ይጨምራል።
• የተግባቦት ችግሮች ይከሰታል፡፡ በዋናነት የቋንቋ ችሎታ መጥቀስ ይቻላል።
• አንድ ላይ ውሳኔዎችን መወሰን አስቸጋሪ ይሆናል ፡፡
• በህጎች /በመመሪያዎች ፣በልምዶች እና አካሄዶች ላይ አለመግባባት ይኖራል-“ ፡፡
• የመድልዎ ችግሮች ሊነሱ ይችላሉ ፡፡
• የተለያዩ የት/ት ደረጃዎች በመካከላቸው ይታያል፤-ይህ ደግሞ በእውቀት እንዲለያዩ ያደርጋል፡፡
 በጣም ጥሩ ...

የባህል ብዝነት አስፈላጊነት

የባህል ብዝነት በሀገር ልማት ውስጥ ጠቃሚ ነው ምክንያቱም በክልል ፤ በብሔር እና በማህበራዊ ባህላዊ ሀብቶች ረገድ የኢኮኖሚ እና
የንግድ ተቁአማትን የሚመለከቱ ሥራዎችን ከፍ ያደርጋል ፡፡ እንዲሁም የሌሎች ህዝቦች ንብረት የሆኑ ብዙ ታሪክ እና ባህሎችን ብዛት
በማሳደግ የብሄር ብዝሀነትን ይጨምራል።

 በጣም ጥሩ ...

ባንዲራ/flag

ምንም ዓይነት ኦፊሴላዊ ባንዲራ ባይኖርም ፣ የአንድ አገር ተወላጅ ሕዝቦች ባንዲራ በመባል የሚታወቀው በተለምዶ እኩልነትን እና
አንድነትን እንዲያመልክት ሁኖ የተሰራ ነው፡፡ እንደ ቦሊቪያ ባሉ አገሮች ውስጥ ብሔራዊ ምልክት ተደርጎ ይወሰዳል ፡፡ በጥንታዊ
የአንደን/ Andean ሕዝቦች ውስጥ ያገለገለ ባንዲራ ነው ፣ ቅርፁ አራት ካሬ ሲሆን ቀይ ፣ ብርቱካንማ ፣ ቢጫ ፣ ነጭ ፣ አረንጓዴ ፣
ሰማያዊ እና ቫዮሌት ጨምሮ 49 ባለቀለም ካሬዎችን ያቀፈ ነው ፡፡
  በጣም ጥሩ ...

የባህል ብዝሀነት ቀን

ጥቅምት 12 ቀን የኮሎምበስ ቀንን ለመወከል ያገለግል ነበር ፡፡ በቀኑ ላይ ክርክር የተጀመረው በ 2007 (እ.ኤ.አ.) ሲሆን ‹ዘር› የሚለው
ቃል በጥያቄ ውስጥ የገባበት ወቅት ነበር፡፡ ይህም በባህላዊ እና በፖለቲካዊ ምክንያቶች የተወገደ ሲሆን እ.ኤ.አ. በ 2010 የሚወክለውን
ቀን ስም ወደተፈቀደለት የባህል ብዝሀነት ቀን ለመቀየር ፈቀደ/አጸደቀ ፡፡

የባህል ልዩነት

በሜክሲኮ

በሜክሲኮ ውስጥ :- የሰውን ልጅ የሚያበጃቸው ቅርሳዊ ባህሎች ብዝሃነትን እና መስተጋብርን btelequ ያንፀባርቃሉ። በአገሪቱ ቀድሞ
የነበሩትን ባህሎች ጠብቆ ማቆየት እና ለሌሎች ማስተዋወቅ እንዲሁም ለአዳዲስ ባህሎች ክፍት እንዲሆኑ ይፈለጋል ፡፡ እጅግ ብዙ
ብሔረሰቦች ፤ሃይማኖቶች ፣ ባህልና ታሪክ ያለባት ሀገር ናት ፡፡

 ጥሩ ...

በኮሎምቢያ

የዚህ አገር ብዘሀነት በዋነኝነት የሚከሰተው በደቡብ አሜሪካ መግቢያ አካባቢ ነው። የአገሪቱን ኢኮኖሚያ ለማጎልበት እጅግ በጣም ብዙ
ብሄረሰቦችን ከሚቀበሉ አገራት አንዲቱ የመሆን ትልቅ እድል አላት ፡፡ አንድ የተወሰነ ቡድን የሚመሰርቱ የአሚርዲያን ተወላጅ የሆኑ
የዘር ጎሳዎች ስብስብ ተገኝቶባታል:: የአፍሪካ ዝርያዎች ፣ የጥንት ባሪያዎች እና ጂፕሲዎች ፣ በወቅቱ በሰሜን ህንድ አካባቢ የተቋቋሙ
ነበሩ ፡፡

 ጥሩ ...

በአርጀንቲና

አርጀንቲና ገደቦቹአን የሚያነሱ ከፔሩ እና ቦሊቪያ አገራት የመጡ ጥቂት ስደተኞች ነበሯት ፡፡ ለባህላዊ ብዝሀነት ዋናው ነጥብ አዳዲስ
ባሕሎችን ፣ ታሪኮችን ፣ ባሕሪዎችን ፣ እና ማንነቶችን የመሳሰሉትን በማምጣት፤ ለትምህርት እና ለስራ ትልቅ ዕድሎችን መስጠት ነው ፡፡
በመሆኑም አርጀንቲና ከሌላ አገራት በመጡት ሰዎች አማካኝነት ይህንን እድል /የባህል ብዝሀነት/ አገኘች ማለት ነው፡፡

 አልፎ አልፎ የሚስተዋሉ ድክመቶች እንደተጠበቁ ሆነው ምንባብ አንድን ለመተርጎም የተደረገው ሙከራ ከሞላ ጎደል
በጣም ጥሩ ነው፡፡

ምንባብ - ሁለት

በአፍሪካ የብሄረሰቦች የባህል ብዝሀነት እንዲሰፍንና በስርአተ ት/ት

ውሰጥ እንዲካተት የዜጎች የመብት ጥያቄ ፡-

 ለርዕሱ የተሰጠው ትርጉም ብዙም ገላጭ አይደለም

በፍራንሲስ ሙቼንጅ/ By Francis Muchenje

የመሰረተ ልማት መምሪያ ትምህርት ክፍል ፣ ዚምባብዌ ዩኒቨርሲቲ

በቅድሚያ ስለ ፍራንሲስ ባጭሩ እንመልከት ፡- ፍራንሲስ ሙቼንጅ በዚምባብዌ ዩኒቨርሲቲ መምህር ነው ፡፡

በጽሁፉ ውስጥ በብዙ የአፍሪካ አገራት ዘላቂ ልማትን ለማስተናገድ የብሔራዊ ትምህርት እንደሚያገለግል ሁሉ የባህል
ብዝሀነትን ማስተናገድም ለልማት ሊያገለግል የሚችል መሆኑን ለማሳየት ይፈልጋል ፡፡ ጽሁፉ የተረጋጉ ሀገሮች ለመፍጠር
ብሔራዊ ግንባታ እና ዘላቂ ልማት እንደሚያስፈልግ የሚከራከር ሲሆን በዚህ ረገድ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት፤ሚና
ሊኖረው ይገባል ፡፡ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ደግሞ ዘላቂነት ያለውን ኑሮ የሚመራውን ባለብዙ ባህል ህብረተሰብ
ለማስተናገድ የሚፈልግ የለውጥ እንቅስቃሴ ተደርጎ ሊታይ ይችላል። የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ፅንሰ-ሀሳብን ለመረዳት
ደግሞ በቅዱሚያ የባህል ፅንሰ-ሀሳብ ረዘም ያለ ውይይት እንደተደረገበት የገልጻል ፡፡

ጹፉ በተለያዩ ትምህርት ቤቶች ውስጥ በሚኖረው የሥርዓተ ትምህርት ይዘት እንደ አንድ የቋንቋ ትምህርት ሁሉ የባህል
ብዝሃነትም ሊንፀባረቅ የሚችልበት የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ሚናዎችን ይመለከታል ፡፡ እነዚህ የተለያዩ የሥርዓተ-
ትምህርት ዘርፎች ወደሀገር ግንባታ እና ወደ ዘላቂ ልማት የሚመሩ ጥረቶችን ያጠናከሩበት የዚህ ጽሑፍ ክርክር ነው ፡፡ ጥናቱ
የሚደመደመው ለዘላቂ ልማት የባህል ብዝሀነት ትምህርት አስፈላጊነትን በማጉላት ነው ፡፡

ሆኖም የባህል ብዛት እና ዘላቂ ልማት ለትምህርቱ ብቻ መተው የለበትም ይልቁንም ሁሉም ማህበራዊ ተቋማት ለምሳሌ ፖለቲካ
እና ሃይማኖት አንደ አንድ አካል መሆን አለባቸው ይላል ፡፡

 ከላይ የቀረበው ጽሁፍ ጥሩ የትርጉም ሙከራ የታየበት ሆኖ ነገር ግን ያለርእስ የቀረበ ነው፡፡ በተሰጣችሁ ስራ
ላይ “ABSTRACT” በሚል ርዕስ ስር የቀረበ ስለሆነ እሱ ተተርጉሞ ሊቀርብ ይገባል፡፡ ቃሉ በአማርኛ
“አጠቃሎ” በሚል የተለመደ ነው፡፡ አንድ ጽሁፍ ያለርዕስ ሲቀርብ መልዕክቱን በአግባቡ ለመረዳት
ያስቸግራል፡፡

. በዚህ ጸሁፍ የምናገኛቸው ቁልፍ ቃላት፡ - ባህል ፣ ባህላዊ ልዩነት ፣ ባህላዊ ትምህርት

፣ የባህል ብዝሀነት ፣ ዘላቂ ልማት ፣ እንዲሁም የሀገር ግንባታ የሚሉት ናቸው፡፡

መግቢያ

የሀገር ግንባታ በብዙ የአፍሪካ ሀገራት የፖለቲካ አጀንዳ ላይ ወሳኝ ጉዳይ በመሆኑ ወደ ዘላቂ ልማት የሚመራ ወሳኝ ሂደት
ተደርጎ መታየት አለበት ፡፡ ነፃነትን ከተቀዳጁበት ጊዜ ጀምሮ በአህጉሪቱ ያሉ ብዙ ሀገራት ይህንን አጀንዳ እየተከተሉ ነው ፡፡
የሀገር ግንባታ ሙሉ በሙሉ ከተረጋገጠ የበርካታ ሀገራት ዜጎች Y ባህል ልዩነት የቀረቡትን አንዳንድ መሰናክሎች ለማሸነፍ
የሚያስችላቸውን የአንድነት ባህላዊ ስሜት ማሳየት አለባቸው ፡፡ በአፍሪካ ውስጥ ለሀገር ግንባታ የሚውልበትን ምክንያት
ለማድነቅ ሁለት ብሄራዊና መንግስታዊ ተዛማጅ ፅንሰ ሀሳቦችን መመርመር አስፈላጊ ነው ፡፡ አንዱ ሉዓላዊ በሆነ አንድ
የመንግሥት ግዛት የሚተዳደር መልክዓ ምድራዊ አቀማመጥ ነው (ፓፕ ፣ 1988 ፣ ሃርበር ፣ 1994)። በሌላ በኩል አንድ
ብሔር ከሚከተሉት በአንዱ ወይም ከዚያ በላይ የተመሠረተ አንድ ማህበረሰብ ነው ፡፡ ይከውም የብሄር ቋንቋ ፣ ሃይማኖት ፣
ልምዶች ፣ የፖለቲካ ትውስታ ፣ ባህል እና የዘር ሐረግ (አንደርሰን 1983 በጄሪ እና ጄሪ ፣ 1995: ሀር 1994) ፡፡ የብሔራዊ
ጽንሰ-ሀሳብ የባህላዊ ልዩነት ጉዳዮችን ወደ ተግባር ያመጣል ፡፡ የተባበሩት መንግስታት የባህል ብዝሃነት አስፈላጊ በመሆኑ
የሰው ልጅ ብዝሀ ሕይወት ለተፈጥሮ አስፈላጊ ነው ለማለት ይቻላል (http://en.wikipedia.org/wiki/Sustainable-
directain Retatered 24.05.11) ፡፡ የሀገር ግንባታ በተለያዩ ግዛቶች ውስጥ በሚኖሩ የባህል ልዩነት ላይ ማተኮር
አለበት ፡፡ በቅኝ ገዥዎች እጅ የተወረሱ ድንበሮች በ ‹ግዛት› እና በ ‹ብሔር› መካከል ለየት ያለ የአጋጣሚ ጉዳይ እንዳለ
መገነዘብ አስፈላጊ ይሆናል ፡፡ (ቫል ፣ 1989) ፡፡

በአንዳንድ የቅኝ ግዛት እና የአገዛዝ ስልቶች ባህልን በመጠቀም የአህጉሪቱ ባህላዊ ብዝሃነት በዚያን ጊዜ እንዴት ለመከፋፈል
እንደተጠቀመ የሚያሳይ ምሳሌ ነው ፡፡ በሁሉም የአፍሪካ ሀገሮች ውስጥ የሀገር ግንባታ ጉዳይ የፖለቲካ አጀንዳ እንዲሆን
ይጠይቃል ፣ ይህ ጉዳይ በቋሚነት መታየት ይኖርበታል ፡፡ በት /ቤቱ በኩል ያለው ትምህርት ዘላቂ ባህላዊ ወደ ሆኑ ሌሎች
ሰዎች አድናቆት እና መቻቻል የሚያመጣ ባህላዊ ብዝበዛን ለማስተዋወቅ ሊያገለግል የሚችል ማህበራዊ ተቋም ነው። ይህ
በብሔራዊ ግንባታ ውስጥ ጠቃሚ ነገር ለሆኑ ብሄራዊ መረጋጋት አስተዋጽኦ ያደርጋል ፡፡ ባለፉት ሁለት አስርት ዓመታት
ውስጥ ገዥው ፓርቲ ባወጣው ዝርዝር መግለጫ አገሮችን ‹ለመገንባት› ከባድ ጥረቶችን መቀጠሉን አስፈላጊ ይሆናል (ቪል ፣
1989) ፡፡ እንዲህ ዓይነቱ አካሄድ ለባህላዊ ልዩነቶች እውቅና ይሰጣል እንዲሁም የባሕል ልዩነትን ያበረታታል ፡፡ የሀገር
ግንባታ በራሱ የአገሪቱን የባህል ልዩነት ማክበርድ እና ማቻቻል እንዲሁም በአገራቸው ማህበራዊ ኢኮኖሚያዊ ለውጥ ውስጥ
ያሉትን ሁሉንም ችሎታዎች እና ተሰጥኦዎች ማጎልበት ይኖርበታል ፡፡ እንደ ማህበራዊ ተቋም ትምህርት የአፍሪካን ባህላዊ
ብዝሃነት ለማስተናገድ እና የብሔራዊ ዜግነት ግንባታ ሂደትን ለማገዝ ሊያገለግል የሚችል የዚህ ጽሑፍ ክርክር ነው ፡፡ ችግሩ
ከሶሺዮሎጂካዊ እይታ አንጻር ሲመረመር ነው።

 ጥሩ ...

የባለሙያ ጽንሰ-ሀሳብ

 THE CONCEPT OF CULTURE ለሚለው የተሰጠው ትርጉም (የባለሙያ ጽንሰ-ሀሳብ) ገላጭ አይደለም፡፡

ባህል በዘላቂ ልማት ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታል ፡፡እ.ኤ.አ. 2005 የዓለም የተባበሩት መንግስታት የስብሰባ የውጤት
ሰነድ እንደሚያመለክተው ከሆነ ባህል ተደጋጋፊ እና ሁለገብ የሆነ ዘላቂ የኢኮኖሚያዊ ፣ የማህበራዊና የአካባቢያዊ ጥበቃ
ልማት የሚጨምርበት ጉዳይ ነው ። ሂዩዝ ፣ ክሮለር እና ቫንደር ዚንዶን (1999: 36) ባህልን እንደነሱ የአስተሳሰብ ዘይቤ ፣
የተማሩ ሰዎች ተግባር እና ስሜት በቁሳዊ ባህል አማካኝነት ከትውልድ ወደ ትውልድ የሚተላለፉበት ማህበራዊ ቅርስ ጭምር
ነው ፡፡ በለስ ቤልንግተን ፣ ስታርብሪጅ ፣ ግሪንሳይድ እና ፊዚሞንስ (1991: 116) ‹ባህል በጣም የተወሳሰበ ነው› ሲሉ
ተከራክረዋል ፡፡ለዚህም ባህል እውቀት ፣ እምነት ፣ ስነጥበብ ፣ ሥነ ምግባር ፣ ህግ ፣ እና ማንኛውም ሰው የህብረተሰቡ አባል
ሆኖ ያገኛቸቸውን ሌሎች ችሎታዎች እና ልምዶች ያካተተ ነው ፡፡

እነዚህ ትርጓሜዎች ባህል የሕዝቦች የሕይወት መንገድ ነው የሚለውን አመለካከት ያሳድጋሉ ፡፡ በዚህ ዐውደ-ጽሑፍ እንደ
ባህርይ ፣ አኗኗር ፣ ልምዶች እና የሰዎችን የእውቀት ልክ የመሰሉትን ጉዳዮችን ያካትታል፡፡ ባህል ለኑሮ ዲዛይን ሆኖ መታየት
አለበት ፣ ይህም ከአካባቢያቸው ጋር እንዲስማማ ለማድረግ በሰዎች የተሰሩ ፈጠራዎችን ይወክላል ፡፡ በቀን ውስጥ ተደጋጋሚ
ችግሮችን ለመፍታት ሰዎች የሚጠቀሙበትን ዕውቀት ያጠቃልላል። ባህል ሰዎች ማህበራዊ እውነታዎችን በሚተረጉሙበት
መንገድ ላይ ተጽዕኖ እንደሚያሳድር ማስታወሱ አስፈላጊ ነው እናም ከተለያዩ ባህሎች የመጡ ሰዎች ማህበራዊ እውነታዎችን
በተመሳሳይ መንገድ አይተረጉሙም፡፡ባህል የግለሰቡ ማንነት አንድ አካል የሆነበትን ትልቅ ሚና ይጫወታል ፡፡

ባህል ግባችንን ለማሳካት የሚያስችል መሠረት በመጣል ፣ የሚፈለግ እና የማይፈለግ የሆነውን ለመወሰን እና የሕይወታችንን አላማ
ለማሳደግ ኃይል እና በራስ የመተማመን ስሜት ይሰጠናል (ፒያ እና አድለር ፣ 1997 24)። ስለዚህ ባህል አንድ ግለሰብ በማህበረሰቡ
ውስጥ ያለውን አስተሳሰብ ፣ ስሜት እና ባህሪ እንዴት እንደሚወስን ንድፍ ያቀርባል (ጎልልኒክ እና ቻን ፣ 1994) ፡፡

ስለሆነም አንድ ግለሰብ የሚያስተናገድበት መንገድ ባህላዊ አስተዳደጉ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ያሳድራል ማለት ነው ፡፡

በዝርዝር ሊብራሩ ከሚያስፈልጉ ባህሎች ጋር የሚዛመዱ ሁለት ፅንሰ ሀሳቦች አሉ ፡፡ በስነምግባር እና እሴቶች የተዋቀረ ነው
፡፡ በሕብረተሰቡ ውስጥ ተቀባይነት ያለውና እና የሌለውን ባህሪ የሚገልጹ አጠቃላይ መመሪያዎች ናቸው ፡፡ የተለያዩ ባህሎች
በተለያዩ ሁኔታዎች ውስጥ ደንቦችን ያገናዝባሉ ይህም ልዩነትን ወደ ፊት ያመጣል ፡፡

እሴቶች ተፈላጊ እና ጠቃሚ የሆኑ ሀሳቦች ናቸው። በካባቢያዊ ተፈጥሮ ምክንያት የተለያዩ ማህበረሰቦች ለተለያዩ ደንቦችን እና
ስርአቶች አፅንኦት ይሰጣሉ ስለሆነም ልዩነትን ያጎላሉ ፡፡

ባህልን በሁለት መልኩ እናየዋለን፡-ይሄውም ቁሳዊ እና ቁሳዊ ያልሆነ ባህል በማለት ፡፡ ቁስአዊ ባህል ይታያል ለምሳሌ፡-
ኮምፒተሮች ፣ መኪናዎች ፤ህንጻዎች ወዘተ. . .የኑሮ ችግርን ለመፍታት በሰዎች የተሰራውን እነዚህን ነገሮች ያካትታል፡፡ ቁሳዊ ያልሆነ
ባህል ስንል ሎምሳሌ ፡- ቋንቋ ፣ጥበቦች ፣ እምነቶች ፤ ባህሎች እና የመሳሰሉ ነገሮችን ያካትታል ፡፡ ብዙውን ጊዜ ይህ የባህል ክፍል
አይታይም። ቁሳዊም ሆነ ቁሳዊ ያልሆነ ባህል ከቦታ ቦታ ይለያያል ፡፡

ስለሆነም ባህል በማኅበራዊ ተቋማት በኩል በበርካታ መንገዶች ይገለጣል ይሄውም ፣ ንግግራዊ ያልሆኑ ቋንቋዎችን እና
ቋንቋን ያካትታሉ (ጎልልኒክ እና ቻን ፣ 1994)

 በጣም ጥሩ ...
የባህል ልዩነት

 DIVERSITY ለሚለው ልዩነት ከሚለው ይልቅ ብዝሃነት የተሻለ ገላጭ ስለሆነ የባህል ልዩነት ከማለት የባህል
ብዝሃነት የሚለውን መጠቀም የበለጠ ይመረጣል፡፡

ባህል በተመሳሳይ ህብረተሰብ እንኳን ሳይቀር ልዩነት አለው፡፡ ባህል ሰዎች ከአካባቢያቸው ጋር እንዲላመዱ የሚያስችል
ነው፡፡ እንደ አካባቢየቸው ልዩነት ደግሞ ባህሎች ሊለያዩ ይችላሉ ፡፡ ምክንያቱም የተለያዩ ቡድኖች በአንድ ማህበረሰብ
ውስጥ ስለሚኖሩ ነው ፡፡

እንደነዚህ ያሉት ባህላዊ ቡድኖች የህብረተሰቡ ንዑስ ባህላዊ ቡድኖችን ወይም ጥቃቅን ባህሎችን ይፈጥራሉ ፡፡ አንደርሰን እና
ቴይለር (2003) ንዑስ ባህሎች እሴቶቻቸው እና የአኗኗር ዘይቤያቸው ከዋናው ባህል ጋርሲተያይ የተለዩ ቡድኖች እንደሆኑ
አድርገው ይከራከራሉ ፡፡ አንዳንድ ጊዜ የአገሪቱን አጠቃላይ ግንባታና ዘላቂ ልማት በማንገዳግድ ብሔሮችን የሚያደናቅፉ
ችግሮችን የሚፈጥሩ እነዚህ ልዩነቶች ናቸው ፡፡ እንዲሁም ሌሎች የማህበረሰቡ አባላት ከዋናው ባሕል ለተለዩት ማኅበረሰብ
ንዑስ ባህሎች የሚሰጡትን ምላሽ ያመጣል ፡፡ በዚህ ረገድ ሽብርተኝነት /ethnocentrism/ ሊታሰብበት የሚገባ ጉዳይ ነው
፡፡

ሽብርተኝነት /ethnocentrism/ በብዙ ሀገሮች እና ማህበረሰቦች ውስጥ ተስፋፍቶ ይገኛል ፡፡ ባህላቸው ከሌላው ጋር
ሲነፃፀር የላቀ እንደሆነ ማሰብ እና በሌላ ባህል የመፍረድ ልምምድ የአንዳንድ ማህበረሰብ ቡድኖች ስሜት ነው። ይህም
አስከፊ መዘዝ ነው (ማዮኒሲስ ፣ 1994) ፡፡ እንዲህ ዓይነቱ አሰራር በአፍሪካ ብቻ ሳይሆን በሌሎችም ስፍራዎች ለሚፈጠር
አላስፈላጊ የብሔር እና የጎሳ ግጭት ያመጣል፡፡ የጎሳ ግጭቶች እና የእርስ በርስ ጦርነቶች በዘላቂ ልማት ሂደት ላይ አሉታዊ
ተጽዕኖ የሚያሳድሩ ድርጊቶችን ያስከትላሉ ፡፡ ንዑስ ባህሎች እንደ ዘር ጎሳ ፣ ሃይማኖት ፣ ማህበራዊ ደረጃ ፣ ጾታ እና
የመሳሰሉት ነገሮች ላይ የተመሰረቱ ናቸው ፡፡ አንድ ግለሰብ በማንኛውም ጊዜ በበርካታ ንዑስ ባህላዊ ቡድኖች ውስጥ መሆን
ይችላል። ሆኖም ጋህ (1996) የዘር ፣ የብሄር ፣ የጾታ እና የመደብ ፅንሰ-ሀሳቦች ማህበራዊ ግንባታዎች እንደሆኑ ይከራከራሉ፡፡
ይህም የተወሰኑ ቡድኖች ማንነትን ከሌሎች ቡድኖች ማንነት ጋር ለማለያየት የሚያገለግላቸው ነው ፡፡ እነዚህ ፅንሰ ሀሳቦች
በማህበረሰቡ ውስጥ ላለ እያንዳንዱ ሰው ምቹ ሁኔታን በመፍጠር ማህበራዊ መረጋጋትን ያበረታታል ፡፡ የመድብለ ባህላዊ
ትምህርት የብሔረሰብን ሽብርተኝነት ፣ ጭፍን ጥላቻን ፣ እና ዘረኝነትን በመቀነስ በማህበረሰቡ ውስጥ ለሀገር ግንባታ
የሚያግዙትን እና የንዑስ ባህላዊ ቡድኖችን አመለካከት ለመለወጥ ይፈልጋል ፡፡በአንድ ህብረተሰብ ውስጥ የተለያዩ ጥቃቅን /
ንዑስ ባህሎች መኖር ማህበረሰቦችን ባህላዊ ጽንሰ-ሀሳብ ያስገኛል። አብዛኛዎቹ አገሮች ለሕብረተሰባቸው የባህል ብዝሀነት
እውቅና መስጠት አለባቸው ::

የሁሉንም ባህላዊ ወጎች እኩልነት ለማሳደግ ጥረቶች ተደርገዋል (ማኪዮኒስ ፣ 1994)። በዚህ ጽሑፍ ሁሉም ባህሎች
እንደተጠቃሚዎቻቸው እኩል እና ትክክለኛ ሆነው ይወሰዳሉ ::የባህል ብዝሀነት ጽንሰ-ሐሳብ ከአንድ ባለብዙ ቋንቋ ጋር
ተመሳሳይ ነው። የባህል ብዝሀነት በብዙ ማህበረሰብ ውስጥ ያሉ የበርካታ ባህሎች መኖርን የሚያመለክት ሲሆን እነዚህን
ባህሎች የሚደግፋቸው ባለበት አካባቢ ውስጥ ይኖራሉ ፡፡ አንደርሰን እና ቴይለር (2003: 245) የባህል ብዝሀነት
የሚለው ቃል የሚያመለክተው በህብረተሰቡ ውስጥ የተለያዩ ቡድኖች ባህላቸውን የሚጠብቁበት ሲሆን ፣ ከቀድሞው ቡድን
ጋር በሰላም አብረው የሚኖሩበት ሁኔታ ነው” ብለዋል ፡፡ በፓይ እና አድለር 1997 እና 2177) የባህል ብዛት ስንል ብዙ
ባህሎች ፣ እምነቶች ፣ ቀለሞች እና ቋንቋዎች ባሏቸው ሀገሮች ውስጥ የተለያዩ ባህሎች የሚኖራቸው የእርስ በእርስ ግንኙት
ነው ሲሉ ይከራከራሉ፡፡

የሥርዓተ-ትምህርት ይዘት በሀገር ግንባታ እና በዘላቂ ልማት ላይ ተፅእኖ እንዲያመጣ ካስፈለገ የህብረተሰቡን ብዙ ባህሪ
በጥሩ ሁኔታ ማንፀባረቅ አለበት ፡፡

የንዑስ ባህሎች ጽንሰ-ሀሳብ የብሔረሰብን ጉዳይ ያሞአላ ነው ፡፡ በአብዛኛዎቹ ንዑስ ባህሎች በብሔር ዙሪያ
ይራወጣሉ።;የአፍሪካ አገራትን ለጭንቀት ፣ ለችግር ለጎሳ ልዩነት እና ለመከፋፈል ተጋላጭ እንዲሆኑ ለማድረግ የብሄር
ልዩነት አስፈላጊ ጉዳይ ነው (እሶላ ፣ ቶሎ 1986) ፡፡ በብሔራዊ ነጻነት ውስጥ ብሄርተኝነት ትልቅ ግምት የሚሰጠው ጉዳይ
ነው ፡፡ ይህ የሆነበት ምክንያት ለብዙ ሰዎች ዋናው ችግር የጎሳ ልዩነት ስለሚሆን ነው (ሃርበር ፣ 994)። ብዙ ጎሳዎች የእርስ
በእርስ የመተማመን ስሜት አላቸው ስለሚኖራቸው እራሳቸውን እንደ አንድ ብሔር አድርገው ይቆጥሩታል። የጎሳ ቡድኖች
በዋነኛነት ተለይተው ሊታወቁ የሚችሉት በቋንቋ ፣ በባህላዊ ልምምድ ፣በዘር ወይም በሃይማኖት ነው(ሂዩዝ ፣ ክሮለር እና
ቫንደርንድንድንት ፣ 1999) ። ስለሆነም ብሄረሰቦች የጋራ ባህላዊ ትስስር አላቸው ፡፡

የትምህርት ሥርዓቱ ዘላቂ ልማትን የሚያበረታታ በመሆኑ የባህል ልዩነቶችን ለሁሉም ባህላዊ ቡድኖች ምቹ ሁኔታን
በማመቻቸት ምሳሌ መሆን አለበት ፡፡ አንዱ ከሌላው ቡድን ጭፍን ጥላቻ ሲያጋጥመው የብሄር መለያየት ይበልጥ እየጠነከረ
ሊሄድ ይችላል (አንደርሰን እና ቴይለር ፣ 2003) ፡፡ ካንዳንድ አናሳ ቡድኖች አቋም የሚመጡ ብዙ የጎሳ ግጭቶችን በየጊዜው
የፖለቲካ መንግስታት ስለሚመለከቱ ብቻ ማህበራዊ መረጋጋትን አያረጋግጥም ::

ሶሺዮሎጂስቶች አናሳ ቡድኖችን ሲያብራሩ በቁጥር አናሳነት ሳይሆን አባሎቻቸው በሚይዙት የኃይል መጠን እና ተፅእኖ
አንፃር ነው፡፡ ለምሳሌ በቅኝ ገዥዎች ዘመን በአፍሪካ እና በሌሎች አካባቢዎች የአገሬው ተወላጅ ህዝብ አናሳ ቡድን ነበር ፣
ምንም እንኳን ከቅኝ ገዥዎች ጋር ሲነፃፀር በቁጥር የበለጡ ቢሆኑም ፤አናሳ ቡድኖች ከዋናው ቡድን ያነሰ ኃይል እና ተፅእኖ
አላቸው ፡፡ የአገሬው ተወላጅ አናሳ ቡድኖች በዋናው ቡድን ውስጥ ተጠብቀዋል ፡፡ ምንም እንኳን አንዳንድ ጎሳዎች ነጻነት
ቢያገኙም አናሳ ቡድኖች ሆነው በመቀጠላቸው የብዙ አገሮችን ውስጣዊ መረጋጋት አደጋ ላይ ይጥላል። ነጻነት ቢያገኙም
በአፍሪካ ብዙ ባህሎችን ያቀፈ እና በከፍተኛ ሁኔታ የተገደበ ኢኮኖሚያዊ ሁኔታ ያጋጠማቸው በመሆናቸው በቀላሉ ሊረጋጉ
አልቻሉም (ሃበር 1994) ፡፡ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ሁለገብ የሆነ ባህላዊ ግንዛቤን እና ብቃትን በብሔራዊ የነጻነት
ግንባታና ልማት ውስጥ እነዚህን ልዩነቶች በቀጣይ ማስተናገድ ፣ ለማጎልበት ይፈልጋል ፡፡
  ጥሩ ነው፡፡ ethnocentrism ለሚለው ጽንሰ ሃሳብ የሰጠሸው ትርጉም ግን (ሽብርተኝነት የሚለው ማለት
ነው) ተመራጭም በትክክል የሚተካውም አይደለም፡፡ ethnocentrism በዋናነት የራስን ባህል
ከሌላው የበለጠ፣ የላቀና የሰለጠነ አድርጎ ከመመልከት የጎሰኝነት አዝማሚያ የሚመነጭ ነው፡፡ ከዚህ
አኳያ ethnocentrism የሚለውን ምናልባት ጎሰኝነት ወይም ራስ ነገድ ተኮር የሚለው በተሻለ
ሊገልፀው ይችላል፡፡ ሽብርተኝነት የሚለው ግን ከእሱ በጣም የራቀ ነው፡፡

ለባህላዊ ልዩነት ማህበራዊ-ተሃድሶ

በቅኝ ግዛት ዘመን ቅኝ ገዥዎቹ የጭፍን ጥላቻን ፣ የመድልዎ እና የአፍሪካውያን ባህሎችን አሉታዊ አመለካከትን አሳይተዋል ፡፡
በዚህ ጊዜ ማህበረሰቡ ለባህል ልዩነት ምን ምላሽ ሰጠ ? የሚለው ጥያቄ ዋናው ነው፡፡ በዘመኑ የነበረው ርዕዮተ ዓለም የነጮችን
የበላይነት ብቻ ሳይሆን የምእራባዊ ባህል የበላይነትንም አፅንኦት ሰጥቶ ነበር ፡፡ እንዲህ ዓይነቱ የተዛባ አመለካከት በዘመናዊነት
ጽንሰ-ሐሳብ ተጽዕኖ የተደረገ ይመስላል። ይህ የተዛባ አመለካከት በቅኝ ገዥዎች ትምህርት ውስጥ ተንፀባርቋል እንዲህ ዓይነቱ
የትምህርት ስርዓት ባህላዊ ኢምፔሪያሊዝም ሆኖ ታይቷል ፡፡ ጭፍን ጥላቻ በቡድን አባልነት ወይም በማህበራዊ አቋም ላይ
የተመሠረተ ውሳኔ ነው። በሂዩዝ ፣ ክሮገር እና ቫንደርንድንድን (1999: 216) አሌክስ እና ዴቪን የጭፍን ጥላቻ የቡድን አባላት
ስለነበሩ አስጸያፊ ባህሪዎች እንዳሏቸው ተደርገው ይወሰዳሉ። ' ጭፍን ጥላቻ ከስሜታዊ አድልዎ ጋር ያለውን አመለካከት ያሳያል።
በሂዩዝ ፣ ክሮለር እና ቫንደርንድንድነን (1999) ዋና ዋና የቡድን አባላት የጭፍን ጥላቻ ምንጭ የሆኑት ሚያመለክቱ አራት ስሜቶችን
ለይተዋል። ዋናዎቹ የቡድን አባላት ከአናሳ ቡድኖች አባላት እንደሚበልጡ ያስባሉ ፡፡ አናሳ ቡድን አባላት በተፈጥሯቸው የተለያዩ
እና እንግዳ እንደሆኑ የሚሰማቸው እንደሆኑ ያሳባሉ ፣ የበላይነት ያላቸው የቡድን አባላት የባለቤትነት መብት ስለሚኖራቸውም
በዚህም ፍራቻ አላቸው የሚል ስሜት አላቸው ፡፡ የአናሳ ቡድኖች አባላት የበላይነት ባላቸው የቡድን አባላት ላይ ጥላቻ አላቸው
የሚል ጥርጣሬም ሌላው ነው ፡፡ ጭፍን ጥላቻ ይልቅ የአፍሪካን ብሄሮች መረጋጋት ይበልጥ ስጋት ላይ የጣሉት ደግሞ በተለያዩ
የብሄር ቡድኖች መካከል ያለውን ግንኙነት መጉዳቱ ነው ፡፡ ጭፍን ጥላቻን መቀነስ አሁንም ቢሆን የመድብለ ባህላዊ ትምህርት
ዓላማ ነው።

በሌላው በኩል መድልዎ በአንድ ሰው ላይ የሚደረግን ተገቢ ያልሆነ ጉዳይ መሆኑን ያሳያል ፡፡ በአብዛኛዎቹ የአፍሪካ ሀገሮች ውስጥ
ነፃነት ሲገኝ የሌሎች ማህበራዊ ቡድኖች በተለይም ብሄር አናሳ ወገኖች አድልዎ ሙሉ በሙሉ አልተወገደም ፡፡ እንዲህ ዓይነቱ ሁኔታ
በአፍሪካ ውጤታማ ለሆኑ የነጻነት ጎዳና ጎጂ ነው ፡፡ ወደ ባህላዊ አለመግባባት እና ግጭት የሚያመሩ ውጥረቶችን ይፈጥራል ፡፡

ይህ በአንዳንድ አገሮች የእርስ በርስ ጦርነቶችን ያስከትላል ፡፡ ታዲያ አስፈላጊ የሆነው ነገር ባህላዊ ብዙሀነትን የሚያበረታታ እና
የሚደግፍ ስትራቴጂ መንደፍ ነው ፡፡ ለሕብረተሰቡ የበለጸጉ ባህላዊ ልዩነቶችን እውቅና የሚሰጥ እና አድናቆት ያለው እና የባህል
ብዝሀነት ርዓተ-ትምህርት ያለበት ት/ቤት መክፈት ወደ መፍትሄው አካል የሚያቀርብ ይመስላል።

 SOCIETAL REACTION TO CULTURAL DIVERSITY ለሚለው ለባህላዊ ልዩነት ማህበራዊ-ተሃድሶ የሚለው

ትርጉም ገላጭ አይደለም፡፡ ምናልባት ለባህል ብዝሃነት የማህበረሰቡ ምላሽ ወይም ማህበረሰቡ ለባህል ብዝሃነት ያለው አመለካከት
የሚለው በተሻለ ይገልፀዋል፡፡

የባህል ብዝሀነት ድጋፍን ይፈልጋል

የህብረተሰብን ባህላዊ ልዩነት ለማቃለል የተደረጉ በርካታ ሙከራዎች አሉ። እንደነዚህ ዓይነቶቹ አቀራረቦች መያያዝን፣ መብዛትን እና
ውህደትን ያካትታሉ። የባህል ብዝሀነት ልዩ ማንነት ያላቸው ቡድኖች በማኅበር እና በባህል የተደባለቁበት ሂደት ነው (ሂዩዝ ፣ ክሮለር
እና ቫንደር ዛንደን ፣ 1999) ። የፖርቹጋል የቅኝ ግዛት ፖሊሲ የዚህ ሞዴል ምሳሌ ነው።

ሁለት ዓይነት ቅኝ ግዛት አሉ የግዴታ እና የሰላማዊ ፡፡ በሰላማዊ እሳቤ ንዑስ ባህሎች ውስጥ የበላይ ባህልን በራሳቸው ፈቃድ
ይቀበላሉ። ባህል ለአንድ ግለሰብ የራሱን ማንነት መግለጫ ነው፡፡ አፍሪካ ውስጥም በርካታ ችግሮች እንደሚኖሩት ከግምት
በማስገባት በግዴታ እሳቤ ንኡስ በህሎች ውስጥ የጎሳ ግጭቶች የበለጠ ሊያጠናክሩ ይችላሉ። ሕብረተሰቡ የባህላዊ ልዩነት
ተፅእኖን ለመለየት እውቀት የጎደለው ይመስላል ፡፡

ባህላዊ ብዝሃነት ወይም በርካታ ባህሎች በዓለም ዙሪያ በብዙ ሀገሮች ዘንድ ተወዳጅነትን ያተረፉ ሞዴል ናቸው ፡፡በብዙ ቋንቋ
የሚሰጥ ትምህርት በሕብረተሰቡ ውስጥ ለሚገኙ ባህላዊ ልዩነቶች እውቅና ይሰጣል ፡፡ ይህ አካሄድ ለባህል ብዝሀነት እውቅና
የሚሰጥ ሲሆን እያንዳንዱ ባህል የራሱ የሆነ ጥቅም እንዳለው ተደርጎ ይወሰዳል።የህ ሲሆን የተለያዩ ባህሎች እርስ በርስ
በመረዳዳታቸው ጎን ለጎን ይኖራሉ ፡፡ ይህ ሞዴል ባህላዊ ተዛምዶን ያጎላል ፡፡ በባህላዊ ንፅፅር ሰዎች ባህሪያቸውን ከየራሳቸው
ባህል አንፃር ይመለከታሉ ፣ (ሂዩዝ ፣ ክሮለር እና ቨርን ዛንደን ፣ 1999) ፡፡

ብዝሀነት ፤- እኩልነት እና እኩል ያልሆነ ብዙነትን ያሳያል ፡፡ በቀድሞው የባህል ልዩነት እውቅና ያገኘ ሲሆን የንዑስ ባህላዊ
አባላት በተለያዩ የህብረተሰብ ተቋማት ውስጥ እንዲሳተፉ እድል ይሰጣቸዋል ፡፡ ይህ ለሀገር ግንባታ እና ለዘላቂ ልማት ቅድመ
ሁኔታዎች የሆኑትን ህብረተሰብን መተባበር እና የዓላማን አንድነት ያበረታታል ፡፡ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ቤት ሥርዓተ-
ትምህርት የሕብረተሰባዊውን ብዙ ባህሪይ ጠብቆ ለማቆየት ይረዳል ፡፡ ይህ ማህበረሰቡ በአንድነት ለመተባበር መነሻ ይሆናል
፡፡

 APPROCHES TO ADDRESSING CULTURAL DIVERSITY ለሚለው የተሰጠው ትርጉም

(የባህል ብዝሀነት ድጋፍን ይፈልጋል የሚለው ማለት ነው) ገላጭ አይደለም፡፡
 ስለ assimilation, pluralism and integration በቂና ግልፅ የሆነ ትርጉምና ማብራሪያ ቀርቧል ማለት

አይቻልም፡፡ በውስጡ ብዙ ያልተተረጎሙ ጽንሰ ሃሳቦችም አሉ፡፡ እነዚህ ጽንሰ ሃሳቦች/አተያዮች የአንድ

አገር የባህልና የፖለቲካ አስተዳደር ፖሊሲ ሊከተለው የሚገባውን አቅጣጫ የሚወስኑ ወይም የባህል ፖሊሲ

አስተዳደርን የሚመሩ እና ለዚህ ኮርስም ማዕከላዊ/መሰረታዊ የሆኑ አተያዮች/ፍልስፍናዎች ስለሆኑ ሰፋ ያለ የግል

ንባብ ማድረግን ይጠይቃሉ፡፡

ዘላቂ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ለትውልድ

የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ለዘላቂ ልማት እንዲውል ካስፈለገ እንደ አንድ የትምህርት አይነት መታየት አለበት ፡፡ ዘላቂነት
ያለው ልማት፤- አመለካከትን ፣ እሴቶችን እና እርምጃዎችን በመቀየር ይበልጥ ቀጣይነት ወዳለው ህብረተሰብ መጓዝን
ይመለከታል (ወድ እና ፓርከር ፡ 2008) በተጨማሪም ተማሪዎቹ በሠፈራቸው ውስጥ ያሉትን ክህሎቶችን ፣ እሴቶችን እና
እውቀቶችን እንዲያሳድጉ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት በዘላቂነት መስጠት ልማትን ስገናኛል፡፡

የመድብለ ባህላዊ ትምህርት በብዙ መንገዶች ተገልጾአል ፡፡ በክፍል ውስጥ የባህል ልዩነቶችን የሚያስተናገድ እና
የሚያቀራርብ የለውጥ እንቅስቃሴ ነው ፡፡ ባፕቲስት ኢን ስከልች/Baptiste in Squelch (1998) እንደሚለው
የመድብለ ባህላዊ ትምህርት የብዙሃኑ ማህበረሰብ ወደ እውቅና የሚያገኝበት የሥርዓተ ትምህርት ሽግግር ነው ብለዋል ፡፡
ባንኮች (1989: 3) መድብለ ባህላዊ አስተሳሰብ የትምህርት ማሻሻያ ንቅናቄ ሲሆን ዋና ግቡም የተለያዩ ወንድና ሴት
ተማሪዎች ልዩ ልዩ ዘር ፣ ጎሳ ፣አምነት እና ባህል ያላቸው ቡድን አባላት አንድ ሀሳብ የሚይዙበት ነው ፡፡ በትምህርት
ደረጃቸው መሰረት እነዘህ ቡድኖች ትምህርታቸውን ለማሳካት እኩል ዕድል ይኖራቸዋል ፡፡

ማኒንግ እና ባውዝ (2000) ተማሪዎች ባህል ፣ ጎሳ ፣ ማህበራዊ ደረጃ ፣ ሃይማኖት ፣ ችሎታ ወይም አካል ጉዳት እና ጾታ
የመሳሰሉ ልዩነቶችን እንዲገነዘቡ ፣ እንዲቀበሉ እና ንዲያበረታቱ ለማስተማር የተቀናጀ የባህላዊ ትምህርት ነው ሲሉ
ይከራከራሉ ፡፡

እንደ አንድ የተሃድሶ እንቅስቃሴ የተማሪዎችን አቅም ማግኘት ላይ ተጽዕኖ ያሳደሩ የተወሰኑ አድሎአዊ ድርጊቶች
መኖራቸውን ይቀበላል ፡፡ እነዚህ አድሎአዊ አሰራሮች ፤-በዘር ፣ በጾታ ፣ በማህበራዊ መደብ ፣ በብሄር ፣ በአካል ጉዳት ላይ
የተመሰረቱ ናቸው ፡፡ የመጨረሻው ትንታኔ እኩልነትን የሚያስተዋውቅ እና የሚያጎለበት ዓይነት ነው። የመድብለ ባህላዊ
ትምህርት ለአገር ግንባታ ቢያንስ አስተዋጽኦው በሦስት መንገዶች ነው ፡፡ በመጀመሪያ በትምህርት ቤቶች ውስጥ ያሉ
ማህበረሰቦች ናቸው ፣ ስለሆነም የሁለተኛ ደረጃ ማህበራዊነት ወኪሎች እንደመሆናቸው መጠን የአዋቂዎችን ሚና በብቃት
ለመወጣት በሚያስችላቸው ሰፊ ማህበረሰብ ውስጥ እንዲሳተፉ ማዘጋጀት አለባቸው ፡፡ ማህበረሰቡ በባህላዊ ልዩነት ተለይቶ
ስለሚታወቅ ልጆችባህልን ማስተናገድ ፣ መቻቻል፤ ማድነቅ/ማበረታታት እና መማር አለባቸው ። ዋነኛውን የትምህርት
አሰጣጥ መሰረታዊ መርህ የሚፈለጉ እሴቶች እና አመለካከቶችን ለማስተማር ትምህርት ቤት አስፈላጊ ተቋም ይሆናል (ቶሉ
፣ 1986) ። በተመሳሳይ ጊዜ በሀራባቦስ እና በሄል (2004) ውስጥ ፓርሰንሰን ትምህርት ቤቱ በትምህርቱ ዓለም እና በሰፊው
ማህበረሰብ መካከል እንደ ድልድይ ሆኖ ይሠራል ፡፡

የመድብለ ባህላዊ ትምህርት መሰረታዊ ዓላማ ማህበራዊ ለውጥ ማምጣት ነው፡፡ እናም ይህ በራስ ፣ በት/ቤቶች እና
በማኅበረሰብ የሚጀምሩ ሶስት የለውጥ ክፍሎችን ያካትታል ፡፡

በሁለተኛ ደረጃ ፣ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ምንም እንኳን ማህበራዊ ባህርያቸው ቢኖርም ሁሉም ልጆች የመማር
ችሎታቸውን ለማሳደግ ይፈልጋሉ ፡፡ ይህ የሁሉም ማህበራዊ አባላት ችሎታዎችን ለማዳበር እንደታየ ሆኖ በዚህ መንገድ
ለሕብረተሰቡ የሚገኘውን የብቃት ደረጃ ለማስፋት ነው ፡፡ ይህ በሀገር ግንባታ እና በዘላቂ ልማት ሂደት ውስጥ ሁሉም
አባላቱ ችሎታዎችን እንዲያዳብሩ ያስችለዋል ፡፡

በሦስተኛ ደረጃ ፣ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት በተለያዩ ቡድኖች መካከል ያለውን ጭፍን ጥላቻ እና ውጥረት ለመቀነስ
ይፈልጋል ፡፡ ይህ የሚመጣው የተለያዩ ማህበራዊ ቡድኖች ልምዶቻቸው እና ስኬቶቻቸው እና በስርአተ ትምህርት ቁሳቁሶች
ውስጥ የተካተቱ መሆናቸውን ሲገነዘቡ ነው። ለምሳሌ ፣ ጭስ እና ቢንት-ኢንችል በሃርበር (1994) ለምሳሌ ተማሪዎችን
በክፍል ውስጥ ካሉ ሌሎች የጎሳ ቡድኖች አባላት ጋር እንዲገናኙ ማድረጉ መቻቻልን የሚያበረታታ እና በጎሳዎች ዙሪያ
ወዳጃዊነትን የሚያመጣ ነው ሲሉ ይከራከራሉ ፡፡ ስለሆነም ትምህርት ለወደፊቱ ግጭትን ለመከላከል እና ዘላለማዊ ሰላም
ለመገንባት ቁልፍ ሚና አለው (ዩኔስኮ ፣ 2000) ማህበራዊ መረጋጋትን እና ዘላቂ ኑሮ የመኖር መንገድ ነው ፡፡

ጭፍን ጥላቻ በኅብረተሰቡ ውስጥ የተወሰኑ ቡድኖች የእኩልነት ማመጣጠን የሚያስከትሉትን ልምዶች እና ግኝቶች ላይ
ተጽዕኖ ያሳድራል ፡፡

የመድብለ ባህላዊ ትምህርት በርካታ ግቦችን ለማሳካት ይፈልጋል ፡፡ አናሳ ቡድኖችን ለማበረታታት ኢኮኖሚያዊ እና
ማህበራዊ እንዲሁም ባህላዊ እንዲሆኑ የበኩላቸውን አስተዋጽኦ ለማበርከት ኢኮኖሚያዊ ፣ ማህበራዊና ባህላዊ አስተዋጽኦ
ያበረክታል ፡፡ ባንኮች (1989) የባህል ልዩነት ያላቸው ተማሪዎች ለመማር እኩል ዕድል እንዲያገኙ እንዲሁም ተማሪዎች
ለተለያዩ ባህላዊ ፣ ዘር ፣ ጎሳ እና ሃይማኖታዊ ቡድኖች አዎንታዊ አመለካከትን እንዲያዳብሩ ለማገዝና ት/ት ቤቶችን ለመለወጥ
ይፈልጋል ብለዋል ፡፡ ይህ ማለት በት / ቤቶች ውስጥ ልጆች የባህላዊ ልዩነት፤ ባህላዊ ባህሪን የሚያደንቁበት እድል
ይሰጣቸዋል ማለት ነው ፡፡ ቡልች (1989) እንደሚገልፀው የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ነፃ የሆነ ትምህርት ነው፡፡

የባህል ቡድኖች አባላት በትምህርት ቤቶች እና በህብረተሰቡ ውስጥ የሚያገኙአቸው አድልዎ እና ጭፍን ጥላቻዎች ለውጥ
አያመጡም። ይህም ሁሉም ማህበራዊ ቡድኖች በኅብረተሰቡ ቋማት ውስጥ የመሳተፍ እድል ስለተሰጣቸው ይህ እኩልነት
በብዙነት ይበረታታል :: አብዛኛዎቹ የአፍሪካ መንግስታት ለሁሉም ፖሊሲ እና ለአንደኛ ደረጃ ትምህርት ለማጠናቀቅ
በቁርጠኝነት የወሰዱት በዚህ ረገድ ነው፡፡ በአፍሪካ ውስጥ ትምህርት ቤቱ ቆይቷል፡፡ በመሆኑም በት/ ቤቱ በኩል የባሕል
ብዙነትን ያበረታታል።

የተበላሹ ባህሎችን ወደ መደበኛው ህብረት ለማካተት ቁልፍ ማህበራዊ ኤጀንሲ ሆኖ ታይቷል (ሀርበር ፣ 1994)። በዳካ
የድርጊት ማዕቀፍ ውስጥ የተዘረዘሩት እነዚህ ሁለት ግቦች የትምህርቱ ይዘት የባህላዊ ብዝሃነትን መሰረታዊ መርህ ካላፀደቁ
እና የሁሉም ማህበራዊ ቡድኖች ልምድ በስርአተ ትምህርቱ ውስጥ ካላካተቱ በስተቀር ህልውናው እውን ሊሆን አይችልም፡፡

 ጥሩ ...

በመድብለ/በበርካታ/ባህላዊ ትምህርት ውስጥ ያሉ እሳቤዎች

የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ለዘላቂ አገራዊ ግንባታና ኑሮ አስተዋፅኦ ለማበርከት በርካታ ጉዳዮችን መፍታት ይኖርበታል ፡፡
እ.ኤ.አ. በ 2007 እንደ አህመድ ባባድ መግለጫ ከሆነ የትምህርት ሥነ-ምህዳራዊ ታማኝነት ፣ ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ
ፍትህነት ፣ ዘላቂ የኑሮ ዘይቤዎች እና ለሁሉም ህይወት መከበር የሚረዳ የሰብአዊ የአኗኗር ዘይቤ ሊከናወን ይችላል ፡፡
(http://www.aries.mq.edu.au/pdf./AhmedabadDeclaration.pdf Retrieved 24.05.11.)

የትምህርት ቤቱ ስርአተ ትምህርት ይዘት፡- እንደ እውቀት ፣ የቋንቋ ፖሊሲ ፣ በት/ቤት አካባቢ በሚኖሩ እንቅስቃሴዎች
ውስጥ የማህበረሰቡን ተሳትፎ እና በርካታ ጉዳዮችን መፍታት አለበት ፡፡ እነዚህን ጉዳዮች በመፍትሔ ሂደት ውስጥ
የትምህርት ሥርዓቱ ባህላዊ ልዩነት ያላቸውን ተማሪዎች በመመልከት ባህላዊ ብዝሃነትን ያበረታታል ፡፡
የተፈጥሮ እውቀት

ለህብረተሰቡ የሚሰጠው በርካታ ባህላዊ ት/ት በሚሻሻልበት ጊዜ የሚነሳ ወሳኝ ጥያቄ አለ ፡- ይሄውም፤- የህብረተሰቡ ተገቢ
እውቀት ምንድን ነው የሚል ነው፡፡

እዘህ ላይ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት እንደ አንድ የተሃድሶ እንቅስቃሴ በሕብረተሰቡ ውስጥ ተቀባይነት ያለው ዕውቀት
ተደርጎ መወሰዱን በጥልቀት ማየትን ይፈልጋል ፡፡ ዕውቀት እንደ ገንዘብ የማይሰጥ እና በአንድ በተወሰነ ባህላዊ ሁኔታ ውስጥ
የሚገነባ ነው ፡፡ የማርክሲስት ንድፈ-ሀሳብ የሚያረጋግጠው በሁሉም የታሪክ ዘመናት የበላይነት ያላቸው ሃሳቦች የገዥ መደብ
ሀሳቦች እንደሆኑ ነው ፡፡ ይህ ክፍል ልዩነትን ያሳያል ፡፡ ያንግ (1971) ሊች (1994) ዕውቀት የተደራጀ እና በሚያስተምሩ
ባለስልጣኖች ስልጣን ቁጥጥር ስር የተመሠረተ ነው በማለት ይከራከራሉ ፡፡አነደ ዋና ቡድኑ አመለካከት ከሆነ እውቀት
በማህበረሰቡ የተገነባ እና ተቀባይነት ያለው ነው ፡፡ ይህ የሌሎች ቡድኖች ተሞክሮ እና ስኬት በሚተውበት የት/ቤት
ሥርዓተ-ትምህርት ይዘት ላይ ተፅእኖ አለው ፡፡

አናሳ ጎሳዎችን ጨምሮ የተለያዩ ንዑስ ባህላዊ ቡድኖች በት/ትቤታቸው የሚሰጣቸው ሥርዓተ-ትምህርት በዋነኛነት
የእውቀት መገለጫዎች የሆኑ ግንዛቤዎችን ማስፋፋት መሆን አለባቸው።ይህም ጉዳዮችን እና ችግሮችን ከተለያዩ ንዑስ
ባህላዊ ቡድኖች እይታ አንጻር እንዲመለከቱ ያስችላል ፡፡ስለሆነም ህብረተሰቡ ለሚያጋጥሟቸው ችግሮች በርካታ መፍትሄዎች
ሊያስገኙላቸው ይችላሉ ፡፡

ሊች (1994: 218) ‹የኒኦ ቅኝ ግዛት እና የባህል ኢምፔሪያሊዝም ጽንሰ-ሀሳቦች፤- የአገሬው ተወላጅ የእውቀት እና የባህል
የበላይነት የምዕራባውያንን የትምህርት ሥነ-ምግባር እና እሴቶችን ያመለክታሉ ፡፡ በአገሬው ተወላጅ የእውቀት ልክ ላይ
ያለውን አፅንኦት መውሰድ እና የንዑስ ባህላዊ ተወላጅ እውቀት ቅርጾች በት/ቤት ስርአተ ትምህርት ውስጥ መካተታቸውን
ማረጋገጥ አለባቸው። ስለሆነም ጊሮክስ ኢነ ጎሊኒክ እና ቺን (1994: 13) 'የት/ቤቶች ባህላዊ ባህሪዎች ተማሪዎችን
ከትምህርቱ ዋና ዋና ክፍሎች በመነሳት መብት ለመስጠት ማስተማር ብቻ ሳይሆን ታሪኮችን ለማጣመም እና ለመሳደብ
ያውሉታል፡፡ በዚህ ረገድ የበታች ቡድኖች የሥርዓተ ትምህርት ማሻሻያን ይጠየቃል ፡፡ ለምሳሌ ፣ ዚምባብዌ ውስጥ
የትምህርት ስርዓቱ በባህላዊ ይዘቱ እና አቅጣጫው በተሻለ ሁኔታ እንደ ዩሮሴንትሪክ ሊገለጽ ይችላልእ ፡፡ ይህ ምልከታ
በሕብረተሰቡ ውስጥ የሚገኘውን የባህል ልዩነት ለማስተናገድ አስፈላጊነትን የሚያጎላ ይመስላል፡፡

 ጥሩ ነው፡፡ THE NATURE OF KNOWLEDGE ለሚለው የተሰጠው ትርጉም ግን (የተፈጥሮ

እውቀት የሚለው ማለት ነው) ገላጭ አይደለም፡፡ በተሻለ የሚገልፀው የዕውቀት ባህሪ፣ተፈጥሮ፣ወይም
አፈጣጠር የሚለው ነው፡፡ የተፈጥሮ እውቀት የሚለው የተለየና የራቀ ነው፡፡

የስርአተ ትምህርት ይዘት

የስርአተ ትምህርቱ ይዘት በብሄር ፣ በማህበራዊ ደረጃ ፣ በዘር ፣ በአካል ጉዳት እና በጾታ አንፃር ልዩነትን ማንፀባረቅ አለበት
፡፡ ህብረተሰብን ያቀፉ እነዚህ ሁሉ የተለያዩ ቡድኖች በስርአተ ትምህርት ቁሳቁሶች ውስጥ በጥሩ ሁኔታ መታየት አለባቸው ፡፡

ዱንካን (1986) እንደሚገልፀው የተለያዩ ማህበራዊ ቡድኖች በምስሎች ፣ በታሪኮች ፣ በጂኦግራፊያዊ አቀማመጥ ወይም
በትምህርት ቤቱ በሚሰራጨው በማንኛውም ዓይነት መረጃ መታየት አለባቸው ፡፡ ስለዚህ በአንድ የመማሪያ ማስተማሪያ
ክፍል ውስጥ የመድብለ ባህላዊ ትምህርት በስፋት መሰጠት አለበት ፡፡ በዚህ መንገድ የሥርዓተ ትምህርቱ ይዘት
የኅብረተሰብን ብዙ ባህሪይ የሚያንፀባርቅ ሲሆን ይህም ለብዙ ባህላዊ ማህበረሰብ ግንባታ አስተዋጽኦ እንደተደርረገ ሊታይ
ይችላል ፡፡ ለምሳሌ በዚምባብዌ አውድ ውስጥ እንደ ቶንጋ ፣ ዳንዳ ፣ካላንጋ ፣ ሶታ ፣ ናምቢያ እና ሌሎችም አናሳ አናሳ ባህሎች
በመላው አገሪቱ በሚጠቀሙባቸው ሥርዓተ ትምህርቶች እና ትምህርታዊ ቁሳቁሶች መካተት አለባቸው ፡፡ ሀርበር (1994)
በእውነትም የባህል ብዝሀነት በመኖሩ በግልጽ እውቅና መስጠት አስፈላጊ መሆኑን አስተውሏል ፡፡ በብሔረሰብ ቡድኖች
መካከል ያለውን ትስስር በአዎንታዊ መግለጽ እና የብሔራዊ መንግሥት አስፈላጊነትን በትግስት መግለጽ ለስርአተ ትምህርት
ይዘት ወሳኝ መሆን አይቶአል ፡፡ በዚህ ረገድ የሥርዓተ ትምህርት ይዘት የተለያዩ የጎሳ ቡድኖችን ወደ ብሔራዊ መንግሥት
ለማዋሃድ መፈለግ ይኖርበታል ፡፡ የዚምባብዌ ብሔራዊ ዘጋቢ በቴሌቪዥን ፕሮግራሞችን ያስተናገድ ነበር ፡፡ የቀድሞው
የትምህርት ስፖርት እና ባህል ሚኒስትር ዚምባብዌ ውስጥ የተለያዩ ብሄር ብሄረሰቦች እንዴት እንደሚገናኙ ለማሳየት ጥረት
አድርጓል ፡፡ እንዲህ ዓይነቱ አካሄድ በሀገር ውስጥና በመካከላቸው ዘላቂ ልማት ፣ ሰላምና መረጋጋት በሚገነባበት ሀገር ውስጥ
አስፈላጊ የሆነውን ብሄራዊ አንድነት ያጠናክራል ፡፡ በሁሉም የአፍሪካ አገራት ውስጥ ተመሳሳይ ሁኔታ መኖር አለበት ፡፡
እንዲህ ዓይነቱ አካሄድ ጭፍን ጥላቻን ፣ የብሔርተኝነትን ፣ የበላይነት ስሜትን ፣ አድልዎ እና መሰረተ-ቢስነትን ለመቀነስ
የሚያስችለውን ሁለገብ ባህላዊ ግንዛቤን ያሻሽላል ፡፡

በተመሳሳይ የተማሪዎችን አቅም የማሳደግ ሁኔታን ይፈጥራል ፡፡ ጎልልኒክ እና ቾን (1994: 297) እንዳመለከቱት ተማሪዎች
ብዙውን ጊዜ የራሳቸውን ፣ የቤተሰቦቻቸውን ወይም የማህበረሰቦቻቸውን ውክልና ካላዩ አካዳሚያዊ ይዘቱ ጠቃሚ ነው ብሎ
ለማመን ይከብዳል ፡፡

 ጥሩ ...

የቋንቋ ፖሊሲ

የቋንቋ ብዝሀነት በበርካታ የአፍሪካ አገሮች ውስጥ ጥየቄ እንዲፈጠር አድርጓል ፡፡ የሚነሱት ጥያቄዎች ‹ኦፊሼላዊ ቋንቋ ሁኖ ጥቅም
ላይ የሚውለው የማን ቋንቋ ነው? በትምህርት ቤቶች ውስጥ እንደ መመሪያ ሆኖ የሚያገለግለው ቋንቋ የትኛው ቋንቋ ነው? እነዚህ
ጥያቄዎች ውስብስብም ናቸው ፡፡ በአንዳንድ ሀገሮች ውስጥ በብዙዎች ዘንድ የማይነገረውን ቋንቋ ኦፊሻል ቋንቋ በማድረግ ልጆች
እና ጎልማሶች ሁለት ቋንቋ ተናጋሪ እንዲሆኑ ይገደዳሉ ፡፡ ቋንቋ በሰዎች ሕይወት ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታል ፡፡
Mazrui/ማዝሩይ (1993) ቋንቋ አንዳንድ ጊዜ የሰውን አስተሳሰብ እና ባህሪን የሚቆጣጠር እና የዓለምን ተናጋሪዎች ወሰን እንደ
ድንበር የሚቆጥር የውሃ ማጠራቀሚያ ተደርጎ ይወሰዳል። Mampande/ማምፓንደ (2006) ቋንቋ የሌለው አንድ ማህበረሰብ
ነፍስ እንደሌለው ማህበረሰብ ነው በማለት ይከራከራሉ ፡፡ የየአገሮቻቸውን የቋንቋ ልዩነት የሚያንፀባርቅ ተገቢ የቋንቋ ፖሊሲን
እንዲያወጡ ፖሊሲ አውጪዎች ያስፈልጋሉ ፡፡ይህ የሆነበት ምክንያት ቋንቋን መግደል በእርግጥም ባህልን መግደል ነው
::ምክንያቱም ሰዎች የዓለምን ባህል እንዲገነቡ እና ለትውልዶች ሁሉ እንዲያስተላልፉ የሚያደርግ ቋንቋ ስለሆነ ነው (ቻማ በቺዋሜ
እና ጋምሳያ ፣ 1998)። በሌላ አገላለጽ አናሳ ቋንቋዎች እውቅና ሊሰጣቸው ይገባል እንዲሁም ልጆች ትምህርታቸውን በአፍ መፍቻ
ቋንቋቸው እንዲማሩ እድል መሰጠት አለበት ፡፡ ፖሊሲዎችን መተግበር እና የዋናውን ቡድን ቋንቋ መያዝ ባህላዊ ማንነትን ለመለየት
እንደሚያስችል ልብ ሊባል ይገባል (ቨርማ ና ባጀሊ 1982) ፡፡ የቋንቋ ብዝሀነት ፖሊሲዎች ህዝባቸው ወደ ሌሎች ባህሎች
ተጠልለው ለሚኖሩ አናሳ ቋንቋዎች እንዲጠፉ አስተዋጽኦ የሚያደርጉ ባህላዊ ኢምፔሪያሊዝም ዓይነቶች ናቸው (ሜምፓንዴ ፣
2006) ፡፡ እንዲህ ያለው ሁኔታ የልዩ ልዩ አገሮችን ኑሮ አደጋ ላይ ይጥላል ፡፡

ስኮልች (1998) አንድ ባህላዊ ቋንቋ ለሁሉም እንደ አንድ የጋራ ቋንቋ ጥቅም ላይ ሊውል የሚችል እና በትምህርት ቤቶች
ውስጥ እንደ አንድ የትምህርት አይነት እንዲማሩ የተለያዩ ቡድኖች ዕድል ሊፈጠርላቸው እንደሚገባ ይከራከራሉ ፡፡
የቋንቋውን ችግር ለመቅረፍ በርካታ የፖሊሲ ተነሳሽነቶች በበርካታ የአፍሪካ ሀገሮች ውስጥ ተካሂደዋል ፡፡ ሆኖም በካምዌንዶ
(1997) በአፍሪካ ውስጥ የቋንቋ ፖሊሲ መግለጫዎች ያልተተገበሩ ችግሮች ሆነው እንደሚታዩ አስተውሏል ፡፡ እንዲህ
ዓይነቱ ሁኔታ የባህላዊ ትምህርትን በተሳካ ሁኔታ እንዲተገበር አያደርግም ፡፡

 በጣም ጥሩ ...

SCHOOL ENVIRONMENT/ የትምህርት ቤት ደህንነት/

ት/ቤቶች የተለያዩ የማህበረሰብ ባህሪዎችን ማንፀባረቅ የሚችሉ አነስተኛ ማህበረሰቦች እንደሆኑ ቀደም ሲል ተገልጻል።
ተማሪዎቸ ከተለያ ማህበረሰብ ውስጥ ስለሚመጡ ትምህርት ቤት የኅብረተሰቡን ባህላዊ ባህርያትን ማንፀባረቅ አለበት።
ስለዚህ አጠቃላይ የትምህርት ቤቱ አከባቢ ሲታይ፡- ለተማሪዎች ከተለያዩ ባህላዊ ዳራዎች አንጻር ምቹ ቦታ መሆን አለበት
፡፡ ጋሽ (1998: 70) በካናዳ ትምህርት ቤቶች ውስጥ አንዳንድ ተማሪዎች ካካባቢያቸው ባደጉበት ባህል የተነሳ አስፈላጊ
ያልሆነ መገለል እንደሚያጋጥማቸው አስተውሏል ፡፡ ይህ ምልከታ ለዚምባብዌ እንዲሁም ለበርካታ የአፍሪካ አገራት
ይሠራል ፡፡ ስምኦን በጎልፍሌክ እና በቻን (1994) የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ቤት የኅብረተሰብን ብዙ ስብጥርነት
የሚያንፀባርቅ ፣ ለሁሉም ማኅበራዊ ቡድኖች እኩል የሆነ፤ እኩል ዕድል የሚሰጥ ፣ የሁሉም የባህል ቡድን አስተዋፅኦን
ያካተተ አንዲሁም ከአድልዎ ነፃ የሆነ የትምህርት ይዘት ያላሟላ ሥርዓተ-ትምህርት ያለበት ት/ቤት፤- ተማሪዎች ለባህላዊ
ሀብታቸው ተጠቃሚ ስለማይሆኑ በመካከላቸው ልዩነቶች ይታዩባቸዋል። በዚህ ረገድ ተማሪዎች ያላቸውን ባህላዊ ልዩነት
እንዲያደንቁ በሚያደርግ መልኩ በተግባር ልምምድ እያደረጉ ሰፊውን ህብረተሰብ እንዲለውጡ ሆኗል ፡፡ ተማሪዎች ባህላዊ
ልዩነቶችን በሚየውቁበት ጊዜ የተወሰኑ ለውጦችን እንዲያገኙ ያስችላቸዋል።ስለዚህ የባህል ብዙነትን በማስፋፋት ረገድ
ት/ቤት ትልቅ ሚና አለው። በአፍሪካ ውስጥ በርካታ ፀሐፊዎች እንደገለፁት ከሆነም ብሄሮችን የቀላቀሉ ት/ቤቶች ለአፍሪካ
አንድነት ግንባታን በማጎልበት አስተዋፅኦ ያደርጋሉ ፡፡

በአንዳንድ የአፍሪካ አገራት ትምህርት ቤቶች ክበባት ውስጥ አብዛኛዎቹ ብዙ ባህል ያለባቸው ናቸው ሲሉም ተከራክረዋል ፡፡
ስለሆነም ትምህርት ቤቶች በተለያዩ የት/ት እንቅስቃሴዎች ውስጥ ለሁሉም የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ገጽታዎች እና
ባህሪዎች አዎንታዊ የሆነ ቁርጠኝነት ማሳየት አለባቸው ፡፡
  በጣም ጥሩ ...

የህብረተሰብ ተሳትፎ

የተለያዩ ስራዎችን ከመስራት አንጻር የህብረተሰብ ተሳትፎ በራሱ ለባህል ብዝሀነት መታየት እድል ይሰጣል፡፡ ትምህርት ቤት
በሚኖሩት ጉዳዮች እና እንቅስቃሴዎች የወላጅ ተሳትፎ በማካተት ባህላዊ ልዩነትን ማንጸባረቅ አለበት። ወላጆችም
በሚተገብሩት እንቅስቃሴ ውስጥ መሳተፍ ይችላሉ ፡- የበጎ ፈቃድ ሥራ ፣የወላጅ ማህበራት ተሳትፎ ፣ ገንዘብ ማሰባሰብ
ወ.ዘ.ተ በእነዚህ እንቅስቃሴዎች ሁሉንም ወላጆች ማካተት አለበት ፡፡ በእርግጥ ከተለያዩ ሰዎች ጋር ለመተባበር እና አብረው
ለመስራት እድል ሊሰጣቸው ይገባል ፡፡ ስለዚህ ማህበረሰብን የሚወክሉና አፍ ሁነው የሚያገለግሉ ክፍሎች የባህል
ልዩነቶችን መወከል አለባቸው (ጎልልኒክ እና ቻን ፣ 1994)። ይህን በማድረግ ወላጆች ባህላዊ ልዩነቶችን መቻቻል እና
መከባበር ወደሚያስችላቸው ሁኔታ እንዲያመሩ ያደርጋል ። ይህ ልማት በማህበረሰቡ ውስጥ ገብቶ ለሀገር ግንባታ አስተዋ t
ሊያበረክት የሚችል ትርፍ ፍሰት አለው።

 ጥሩ ...

ማጠቃለያ

የባህል ብዝሀነትን ማስፈን በብሔራዊ ግንባታ ውስጥ ወሳኝ ሂደት ነው ፡፡ ለዘላቂ ልማትም ምቹ ሁኔታን ይፈጥራል ፡፡ በቅኝ
ግዛት ዘመን ገዥዎች የራሳቸውን የፖለቲካ ጥቅም ለማራመድ በጊዜው የአፍሪካን የበለፀገ የባህል ልዩነት ይጠቀሙ ነበር ፡፡
ይህ ባህላዊ ልዩነት በድህረ-ነጻነት ዘመን አንዳንድ ጊዜ በብሔራዊ ግንባታዎች እና ቀጣይነት ባለው ልማት በሚነሱ በባህል-
ነክ ግጭቶች አማካይነት የሚደረጉ ጥረቶችን ያስፈራራ ነበርአንዳንድ ጊዜ ፡፡ ይህን የባህላዊ ብዝሃነት በማኅበረሰብ ውስጥ
ለማስቀጠል ከተፈለገ መከባበርን እና መቻቻልን በሚያጎለብት መልኩ ትምህርት በመስጠት በኩል አስፈላጊነቱ የጎላ ነው ።
በብዙ አገሮች የተወረሰው ሥርዓተ-ትምህርት ለባህላዊ ልዩነት ትምህርት መንገድ መክፈትን ከፍ ማድረግ አለበት ፡፡
የመድብለ ባህላዊ ትምህርት ለዘላቂ ልማት የሚለውን ሀሳብ በመያዝ በት/ቤት ውስጥ የባህል ብዝሀነትን እንደ አንድ የት/ት
ዓይነት በመስጠት ችግር የተንፀባረቀበትን የባህል ብዝሀነት ለማስተናገድ የሚያስችል አጋጣሚን ይሰጣል ፡፡የት/ትቤትች
ሥርዓተ ትምህርት በብሔራዊ ግንባታ እና ጥበቃ ረገድ የብዝሃ-ባህል ትምህርት አስፈላጊ ነው ፡፡ ሁሉም ባህል ዘላቂ ልማት
ከሚሰጡት አራት አምዶች መካከል አንዱ እንደሆነ ተገልጾአል፡፡ ስለዚህ የሥርዓተ-ትምህርቶች የተለያዩ ዘርፎች፤
የኅብረተሰቡን ብዙ ባህሪ ማንፀባረቅ አለባቸው ፡፡ በዚህ ረገድ የአፍሪካ አገራት ሰላምን ፣ መረጋጋትን ፣ ባህላዊ ግንዛቤን እና
ዘላቂ ልማትን የሚያረጋግጡ ባህላዊ ማህበረሰቦችን ለመገንባት ትምህርትን በዋነኛነት መጠቀሚያ ማድረግ አለባቸው ፡፡
በተጨማሪም ባህላዊ ብዛነትን ለማስፋፋት በተለያዩ የፖለቲካ ተቋማት እና ሃይማኖጾች መካከል መተግበርና መከናወን
አለበት ፡፡
 ሪፖርት
ከላይ ለሰራሁአቸው የትርጉም ስራዎች ሪፖርት እንደሚከተለው አቅርቤአለሁ

 በመጀመሪያው የምንባብ ጽሁፍ ውስጥ የባህል ብዝሀነትን በተመለከተ ፤-

ምንነቱ፣ባህሪያቱ፣አይነቱ፣ልዩነቱ፣መገለጨዎቹ፣ጥቅምና ጉዳቱን ያየሁበት ነው ፡፡ በዚህ ውስጥ የባህል
ብዝሀነት ቀን ፤ ይህንን ከግምት በማስገባት ሊከበር ዕንደሚገባ አይቻለሁ፡፡ ይህ ደግሞ የእርስ በእርስ
መቻቻልን መከባበርን ያመጣል ወይም በዘር፣ በቆዳ ቀለም፣በሀይማኖት፣በብሄር መከፋፈልንና
መናቆርን ያስወግዳል፡፡ ልዩነቶች እንዳሉ ሆነው ማለት ነው፡፡ ለምሳሌ ተግባቦት፣የት/ት ደረጃ፣የባህል
አሻሚነት፣የኔ ባህል ይበልጣል ማለትና የመሳሰሉት ይኖራሉ፡፡ይህ ግን የባህል ብዝሀነትን ከማስፈን ጋር
ሲነጻጸር ችግሩ ኢምንት/እምብዛም/ ነው፡፡

 ባጠቃላይ ለአንድ ሀገርም ሆነ ህብረተሰብ የባህል ብዝሀነት ለእድገትም ሆነ በጋራ ተስማምቶ ለመኖር
መፍትሄ እንደሆነ ከዚህ ጹሁ ተረድቻለሁ፡፡

 በሁለተኛው የምንባብ ጽሁፍ ውስጥ የባህል ብዝሀነትን በተመለከተ ደግሞ ፡-

በአፍሪካ በሚኖሩ የተለያዩ ብሄር ብሄረሰቦች ዘንድ የባል ብዝሀነት እንዲሰፍን ለማድረግ

በስርአተ ፖሊሲ ውስጥ እንደ አንድ የት/ት አይነት እንዲካተትና ለተማሪዎች እንዲሰጥ

ከዜጎች / ከህዝቦች ጥያቄ መቅረቡን አይቻለሁ፡፡

ሌላው የእርስ በእርስ የጎሳ፣የሀይማኖት፣የቀለም፣የቃንቃ፣የባህል ወዘተ…ልዩነት ክፍፍልንና ግጭትን ስላመጣ

ይሄንን ለማስቀረት በዋነኝነት በት/ት ፖሊሲ ህግ፣ደንብና መመሪያ ተበጅቶለት በስርአተ ት/ት ተካቶ
በት/ትቤቶች አንደአንድ የት/ት አይነት ቢሰጥ መከባበርንና መቻልን እንደሚያመጣም የቀረበበት መንገድ
አግባብመሆኑን አይቻለሁ ፡፡ በተጨማሪም በባህል ብዝሀነት ረገድ የበለጸጉና ሀብታሞች ያደርጋል፡፡ከተለያየ
ቦታ የሚመጡ ተማሪዎች በት/ትቤት ግቢያቸው መለያየት እንዳይኖ ንኡስ እና አናሳ ቡድን መባባልን
አስወግገዶ አድሎና መገለል እንዳይኖር ያደርጋል፡፡

 ባጠቃላይ የባህል መብዛት ጭፍን ጥላቻን ሳይሆን መደጋገፍንና አብሮ መኖርን ከማስገኘቱም በላይ
ለዘላቂ ልማትና አገራዊ ግንባታ /ብልጽግና/ ዓይነተኛ መሳሪያ መሆኑን ያሳያል፡፡

የአፍሪካውያን ጥያቄ በዚህ ረገድ አግባብነት ያለው መሆኑን አይቻለሁ፡፡

 ሁለቱም ጽሁፎች ፡- ዘላቂ የሆነ የመድብለ ባህላዊ ት/ት ፖሊሲ ተቀርጾለት በመደበኛ ስርአተ ት/ት
የሁሉንም ባህል በሚያካትት መልኩ በት /ቤቶች መስጠት ተማሪዎችን በባህል ብዛነት
ያበለጽጋልጋል፡፡
  ሁለቱንም ጽሁፎች ወደ አማርኛ ስተረጉም ደጋግሜ እነዳየው እድል ስላገኘሁ ፤ስለባህል ብዝሀነት
ከዚህ በፊት ያላወኩትን ብዙ እውቀት ሸማቻለሁ፡፡

 በጣም ጥሩ ...

REFERENCES /ማጣቀሻዎች/

Andersen, M.L. and Taylor, H.L. (2003). Sociology: The Essentials. London: Thomas Wadsworth

Banks, J.A. and Banks, C.A.M. (Ed) (1989). Multicultural Education: Issues and Perspectives. Boston:
Allyn and Bacon.

Bellington, R, Strawbridge, S., Greensides, L., and Fitzsimons, A. (1991). Culture and Society. London:
The Macmillan Press.

Ghosh, R (1998). Redefining Multicultural Education. Toronto: Harcourt Brace and Company.

Gollnick, D.M. and Chinn, P.C. (1994). Multicultural Education in a Pluralistic Society. New York:
Maxwell Macmillan International.

Harber, C. (1994)’ Ethnicity and Education for Democracy in Sub Saharan Africa’. in

International Journal for Education Development. Volume 14 Number 3, 1994.

Hughes, M., Kroehler, C. J. and Vander Zanden, J.W. (1999). Sociology: The Core. Boston: McGraw Hill
College.

Jary, D. and Jary, J. (1995). Unwin Hyman Dictionary of Sociology. London: Harper Collins Publishers.

Manning, M.L. and Baruth, L. G. (2000). Multicultural Education for Children and Adolescents.

Boston: Allyn and Bacon.

Pai, Y. and Adler, S.A. (1997). Cultural Foundations of Education. New Jersey: Prentice Hall.

ሁሉባንች እንየው ፤- ኢሜይል (huluba830@gmail.com)

ሰኔ 2/2012 ዓ.ም

 በየገፁ ላይ በዕጥረት የተሰጡ አስተያቶች እንደተጠበቁ ሆነው ምንባብ ሁለትንም ለመተርጎም የተደረገው ሙከራ ከሞላ ጎደል
በጣም ጥሩ የሚባል ነው፡፡
 ይህ ስራ በአንድ በኩል ሁለቱንም የትርጉም ስራዎች በተሟላ መንገድ ለመተርጎም ሰፊ ጥረት የተደረገበት ጥሩ
ስራ ነው፡፡ አልፎ አልፎ ግን አውዳዊ የሆነ ፍች የሚሹ ሃሳቦችን ከምንጫቸው እንደወረደ ቃል በቃል የመተርጎምና
በዚህም ግልፅነት የጎደላቸውና ገላጭ ያልሆኑ የራቁ ትርጉሞችን የማስፈር ሁኔታም የተስተዋለበት ስራ ነው፡፡
በአጠቃላይ፤ ሲታይ ግን ከሞላ ጎደል ጥሩ ሙከራ የታየበት ስራ ነው፡፡
ከዚህ አኳያ የግል ስራ - ሁለት የያዘው ውጤት 40 ነጥብ (ሁለቱም ምንባቦች በድምር ማለት ነው) ሲሆን፤ ለስራው
የተሰጠው ደረጃ እጅግ በጣም ጥሩ፣ በጣም ጥሩ፣ ጥሩ፣ መጠነኛ እና ዝቅተኛ የሚል ነው፡፡ በዚሁ መሰረት፤ ይህ ስራ
ከነውስንነቱም ቢሆን በጣም ጥሩ ደረጃ ላይ ተቀምጧል፡፡