Η Ελευθερία του σύγχρονου ανθρώπου

Παραμενει εντυπωσιακος ο αριθμος των ανθρωπων που πιστευουν,ακομη κ

σημερα,οτι ξερουν τι ειναι ελευθερια...φυσικα,κανεις δεν τους το απαγορευει.Ειναι κ
αυτο ενα ειδος ελευθεριας.
Ο Καζαντζακης ζητησε να γραψουν στον ταφο του,οπως κ εγραψαν,τη μεγαλοπρεπη
φραση:”Δεν ελπιζω τιποτα,δε φοβαμαι τιποτα.Ειμαι ελευθερος”. Εν παση
περιπτωσει ,ο ιδιος ο ενεστωτας,ως φωνη μεσα στην οποια σκηνωνει ο
πεθαμενος,μαρτυρα την αλαζονεια ενος ανθρωπου απολυτα σιγουρου οτι θα
διατηρησει το ηρωικο του πρωτειο κατα μηκος της αιωνιοτητας, κ μαλιστα οτι θα το
διαλαλει στο διηνεκες,σε μια γλωσσα μαρμαρωμενη.
Εγω,αντιθετα,ελπιζω στα παντα,φοβαμαι τα παντα.Ειμαι σκλαβος.Σκλαβος της
γλωσσας.Καποιοι επιτρεπουν να εννοηθει οτι η σκεψη δε σκλαβωνεται.Ουρανομηκης
παραλογισμος.Μεγαλωνοντας,μαθαινεις οτι εκεινο που πρωτιστως σκλαβωνεται ειναι
η σκεψη.Αυτη ειναι σκλαβωμενη απο το λυκαυγες της κιολας.Καταρχας κ
καταρχην,ειναι σκλαβωμενη στη γλωσσα.Πριν γεννηθεις,οι θεσμοι,ο πολιτισμος,η
παραδοση σε περιμενουν.Την αναμονη αυτη τα; παραμυθια ονομαζουν
πεπρωμενο.Δεν εισαι εσυ που θα διαλεξεις το ειδος της μεταφυσικης που σου
ταιριαζει.Απλως βρισκεσαι εκει,ξαφνικα,και βαθμηδον προσαρμοζεσαι.
Μια απο τις εννοιες,λοιπον,που υπεισερχονται στον ορισμο της ελευθεριας
ειναι,ακριβως,η δυνατοτητα να δεις αυτη την αιχμαλωσια οχι απλως σαν κατι
ευχαριστο,αλλα σα θετικο,ανεπηρεαστο αποτελεσμα ελευθερης επιλογης.Εν
ολιγοις,εισαι ελευθερος,υποτιθεται,να διαλεξεις αν θα δεχτεις τους γονεις που σου
εξασφαλισε η τυχη η αν θα ζησεις σε αναμορφωτηριο.Εισαι ελευθερος να διαλεξεις
αν θα φοιτησεις στο πανεπιστημιο η θα παραδοθεις στον τρομο της αποτυχιας.Εισαι
ελευθερος να πλουτισεις η να πεθανεις μεσα στον οικτο των αλλων.Εισαι ελευθερος
να ξεχνας,καταδικαζοντας ετσι τον εαυτο σου να επαναλαμβανει.On/Off.Eισαι
ελευθερος να καταναλωνεις με γνωμονα τα must του χειμωνα.
Να και η 28η Οκτωβρίου,ημερα ελευθεριας.Εισαι ελευθερος να κρατησεις τη
σημαια.Εισαι ελευθερος να εισαι Αλβανος,εισαι ελευθερος να εισαι Ελληνας.Εισαι
ελευθερος να πας φυλακη η να μεινεις εξω.Δικαιουσαι να μιλησεις τη γλωσσα που
μιλουν ολοι η να μουγκαθεις.
Ενας απο τους καθηγητες στο γυμνασιο,καποιος Τζαματος,με αντιπαθουσε διχως
καμια φανερη αιτια η αφορμη.Επισης,τοσο απροκαλυπτα κ τοσο φαινομενικα,ωστε
το μονο που θυμαμαι απ ολη εκεινη τη μαγικη υποθεση η οποια ονομαζεται χημεια
ειναι ο τυπος του νερου:H2O. Πραγματι, ο Τζαματος ηταν ελευθερος να με μισει κ
εγω ημουν ελευθερος να απεχθανομαι τη χημεια,στην οποια κατω απο διαφορετικες
συνθηκες,μπορει να ειχα διαπρεψει.Ημουν ελευθερος να πιστεψω οτι ειχα διαλεξει
ελευθερα.
Εισαι ελευθερος να δεχθεις οτι το σχολειο αποτελει ενα απαραιτητο σταδιο
μυησης,στο μετρο που διδασκει στα μικρα του Homo Sapiens την τεχνη της
συμμετοχης σε συνεργαζομενα συνολα.Αλλιως,μην το δεχεσαι,εισαι
ελευθερος.Ομως, κ το ανθρωπινο συνολο,απ τη μερια του,αντιπροσωπευμενο
π.χ.στην εξουσια του Τζαματου,ειναι ελευθερο να σε κατασπαραξει σε περιπτωση
που πειναει.Οποτε,εισαι ελευθερος ειτε να μεινεις εκει κ να γινεις βορα του συνολου
ειτε να διαπρεψεις,το ταχυτερο δυνατο,σαν αστροφυσικος η μανατζερ.Εισαι
ελευθερος να περιμενεις προαγωγη.Κατσε.Σηκω.Υποταξου.Υποταχτηκες;Κανενας δε
σε αναγκασε.Εισαι ελευθερος να καταλαβεις η να μην καταλαβεις οτι ο ανθρωπος
ειναι αυτο το φυσικοτατο πραγμα:ενα θηριο που σκοτωνει για
ευχαριστηση.ΕΓΩΩΩ,ο Τζαματος θα σε εξοντωσω αλητηριε,για να δεις τι παθαινουν
οσοι δεν ενοχλουν κανεναν!
Εισαιελευθερος.Προαγωγη.Συνταξιοδοτηση.Κατσε,σηκω.Προσποιησου.Προσποιηθη
κες; Κανενας δε σε υποχρεωσε.
Εισαι απολυτως ελευθερως να κανεις ο,τι κανουν ολοι οι αλλοι.Σε εμποδισε
κανεις;Μερα νυχτα σου λενε ποσο ελευθερος εισαι:εισαι ελευθερος να τ ακους.Αν δε
θελεις,μην το ακους.Εισαι ελευθερος να κουφαθεις.Σε ο,τι με αφορα,μετα τους
ωκεανους ελευθεριας που διεσχισα απο την ημερα που γεννηθηκα,διαλεγω να ειμαι
σκλαβος(της γλωσσας).Που σημαινει οτι,οπως καποτε με υποχρεωσαν να ονομασω
τη σκλαβια ελευθερια(επιλογης),ετσι κ τωρα ξαναδινω στη σκλαβια το αληθινο της
ονομα,το ξεχασμενο.

Ευγενιος Αρανιτσης, εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ,04-11-2001

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α. Να γραψετε την περιληψη του κειμενου. ( 25 μοναδες)

Β 1 . Στο κειμενο διατυπωνεται ευσχημα η αποψη οτι ο ανθρωπος ειναι

υποχρεωμενος να ακολουθει τις κοινωνικες επιταγες των αλλων.Σε ποιο βαθμο
συμφωνειτε με αυτη τη διαπιστωση;Αναπτυξτε τις αποψεις σας σε μια παραγραφο.
( 10 μοναδες)

Β 2 α . Πως επιτυγχανεται η συνοχη μεταξυ δευτερης,τριτης κ τεταρτης παραγραφου

του κειμενου; ( 5 μοναδες)
Β 2 β. Πως αναπτυσσεται η τεταρτη παραγραφος του κειμενου;
( 5 μοναδες)

Β 2 γ. Ποιος τροπος πειθους κυριαρχει στην τριτη παραγραφο του κειμενου; ( 5

μοναδες)

Β 3. Να εντοπισετε δυο λεξεις του κειμενου που χρησιμοποιουνται μεταφορικα,κ να

κατασκευασετε δυο προτασεις με την κυριολεκτικη σημασια τους. ( 10 μοναδες)

Γ. Ποιοι κοινωνικοι παραγοντες θεωρειται οτι περιοριζουν την ελευθερια του

ανθρωπου στις συγχρονες δημοκρατικες,τεχνολογικα αναπτυγμενες κ οικονομικα
ευημερουσες κοινωνιες της Δυσης;Παραλληλα,προτεινετε διεξοδους σχετιζομενες με
το πρωτο ζητουμενο του θεματος.Αναπτυξτε τις σκεψεις σας σε κειμενο προορισμενο
να δημοσιευτει στη σχολικη σας εφημεριδα. ( 40 μοναδες